ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂ-မဟာဋီကာ
(ဒုတိယော ဘာဂေါ)
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ
၁၂။ ဣဒ္ဓိဝိဓနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
အဘိညာကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၃၆၅။ သံဝဏ္ဏနာဝသေန အနန္တရသမာဓိကထာယ အာသန္နပစ္စက္ခတံ ဒီပေန္တော ‘‘အယံ သမာဓိဘာဝနာ’’တိ အာဟ။ ‘‘အဘိညာ သမ္ပာဒေတုံ ယောဂေါ ကာတဗ္ဗော’’တိ ဝတွာ တတ္ထ ပယောဇနဝိသေသေ ဒဿေတုံ ‘‘ဧဝဉှီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စာပိ ထိရတရဘာဝေါ, ဝိပဿနာဘာဝနာသုခတာ စ သမာဓိဘာဝနာယ အာနိသံသော ဧဝ, တထာပိ ပဉ္စ လောကိယာဘိညာ ယထာဝုတ္တသမာဓိဘာဝနာယ အာနိသံသဘာဝေန ပါကဋာ ပညာတာတိ တာသံယေဝ ဝသေန ယောဂိနော အဓိဂတာနိသံသတာ ဝုတ္တာ, စုဒ္ဒသဓာ စိတ္တပရိဒမနေန ထိရတရတာ ဝုတ္တာ။ လောကိယာဘိညာသု ဝသီဘာဝေါပိ သမာဓိဿေဝ ဝသီဘာဝေါ, တထာ စ ‘‘သမာဟိတော ယထာဘူတံ ပဇာနာတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၃။၅၊ ၄။၉၉၊ ၅။၁၀၇၁၊ နေတ္တိ။ ၄၀၊ မိ။ ပ။ ၂။၁။၁၄) ဝစနတော ‘‘သုခေနေဝ ပညာဘာဝနံ သမ္ပာဒေဿတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ သမာဓိဘာဝနာယ အာနိသံသလာဘော ထိရတရတာ, သုခေနေဝ စ ပညာဘာဝနာ ဣဇ္ဈတိ, တသ္မာ အဘိညာကထံ တာဝ အာရဘိဿာမ, ပညာဘာဝနာယ ဩကာသေ သမ္ပတ္တေပီတိ အဓိပ္ပါယော။
ဘဂဝတာ ပဉ္စ လောကိကာဘိညာ ဝုတ္တာတိ သမ္ဗန္ဓော။ န စတုက္ကဇ္ဈာနမတ္တမေဝ ဣဓ သာသနေ သမ္ပာဒေတဗ္ဗံ, နပိ ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏမေဝ, အထ ခေါ အညမ္ပိ အတ္ထီတိ ဥတ္တရုတ္တရိပဏီတပဏီတဓမ္မဒေသနတ္ထဉ္စ။
ဣဒ္ဓိဝိကုဗ္ဗနန္တိ ဣဒ္ဓိသင်္ခါတံ ပကတိဝဏ္ဏဇဟနကိရိယံ, ဣဒံ ဣဒ္ဓီသု ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓိယာ ပဓာနတာယ ဝုတ္တံ, ဣဒ္ဓိံ ဝိကုဗ္ဗနဉ္စာတိ ဧဝံ ဝါ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဝိကုဗ္ဗနဿ ဝိသုံ ဂဟဏမ္ပိ ဝုတ္တကာရဏေနေဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အာကာသကသိဏဝသေန အရူပသမာပတ္တိယော န သမ္ဘဝန္တိ, အာလောကကသိဏဉ္စ ဩဒါတကသိဏန္တောဂဓံ ကတွာ ‘‘ဩဒါတကသိဏပရိယန္တေသူ’’တိ ဝုတ္တံ ကသိဏာနုလောမာဒိစိတ္တပရိဒမနဝိဓိနော အဓိပ္ပေတတ္တာ, အာကာသနိမ္မာနာဒိအတ္ထံ ပန တဒုဘယမ္ပိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗမေဝ။ အဋ္ဌ အဋ္ဌာတိ ယထာဝုတ္တေသု ကသိဏေသု ဧကေကသ္မိံ အဋ္ဌ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော။ ကသိဏာနုလောမတောတိ ကသိဏပဋိပါဋိတော, ပဋိပါဋိ စ ဒေသနာဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဈာနာနုလောမော ပန ပဋိပတ္တိဝသေနပိ။ ဥက္ကမနံ ဥက္ကန္တံ, ဥက္ကန္တမေဝ ဥက္ကန္တိကံ, ဈာနဿ ဥက္ကန္တိကံ ဈာနုက္ကန္တိကံ, တတော, ဈာနလင်္ဃနတောတိ အတ္ထော။ အင်္ဂသင်္ကန္တိတော အင်္ဂါတိက္ကမတော။ စိတ္တံ ပရိဒမေတဗ္ဗံ ယဒိစ္ဆကံ ယတ္ထိစ္ဆကံ ဈာနာနံ သမာပဇ္ဇနာဒိသုခတ္ထံ, တေသံ အာရမ္မဏာနဉ္စ သလ္လက္ခဏတ္ထံ။ ဧဝဉှိဿ တတ္ထ ဝိသဝိတာ သမိဇ္ဈတီတိ။
ဋ္ဌ ၃၆၆။ ဈာနံ သမာပဇ္ဇတီတိ ကိံ စတုဗ္ဗိဓမ္ပိ ဈာနံ သမာပဇ္ဇတိ, ဥဒါဟု ဧကေကန္တိ? ကိဉ္စေတ္ထ ယဒိ စတုဗ္ဗိဓမ္ပိ သမာပဇ္ဇတိ, အင်္ဂသင်္ကန္တိတော ဝိသေသော န သိယာ, အထ ဧကေကံ အာရမ္မဏသင်္ကန္တိတော။ နာယံ ဒေါသော အာဘောဂဝသေန တေသံ ဝိသေသသိဒ္ဓိတော။ ယဒါ ဟိ ကသိဏာနုလောမမေဝ အာဘုဇိတွာ တတ္ထ တတ္ထ ကသိဏေ ဈာနာနိ သမာပဇ္ဇတိ, န အင်္ဂသင်္ကန္တိံ, တဒါ ကသိဏာနုလောမော။ ယဒါ ပန အင်္ဂသင်္ကန္တိံ အာဘုဇိတွာ ဈာနာနိ သမာပဇ္ဇတိ, တဒါ အင်္ဂသင်္ကန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဣမိနာ နယေန ကသိဏာနုလောမအာရမ္မဏသင်္ကန္တိအာဒီနမ္ပိ အညမညံ ဝိသေသော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣဒံ ကသိဏာနုလောမံ နာမ စိတ္တပရိဒမနန္တိ အဓိပ္ပါယော။
တထေဝါတိ ‘‘ပဋိပါဋိယာ အဋ္ဌသု ကသိဏေသု သတက္ခတ္တုမ္ပိ သဟဿက္ခတ္တုမ္ပီ’’တိ ဧတဿ ဥပသံဟာရတ္ထော တထာ-သဒ္ဒေါ။ ပဋိလောမတော စေတ္ထ ပဋိပါဋိ။ တေနာဟ ‘‘ပဋိလောမက္ကမေနာ’’တိ။ အယဉှေတ္ထ အတ္ထော – ပဌမံ ဩဒါတကသိဏေ ဈာနံ သမာပဇ္ဇတိ, တတော လောဟိတကသိဏေတိ ယာဝ ပထဝီကသိဏာ ဝတ္တဗ္ဗာ။
ပုနပ္ပုနံ သမာပဇ္ဇနန္တိ ‘‘သတက္ခတ္တုံ သဟဿက္ခတ္တု’’န္တိ ဝုတ္တံ ဗဟုလာကာရမာဟ။
တတ္ထေဝါတိ ပထဝီကသိဏေယေဝ။ တတောတိ ပစ္ဆာ တတိယဇ္ဈာနတော ဝုဋ္ဌာနန္တရကာလံ။ တဒေဝါတိ ပထဝီကသိဏမေဝ။ တတော အာကိဉ္စညာယတနန္တိ တတော ပထဝီကသိဏုဂ္ဃါဋိမာကာသေ ပဝတ္တိတအာကာသာနဉ္စာယတနသမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာယ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ အမနသိကရိတွာ တံ လင်္ဃိတွာ ယထာဝုတ္တအာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏဿ အဘာဝေ ပဝတ္တိတံ အာကိဉ္စညာယတနံ သမာပဇ္ဇတိ။ ပထဝီကသိဏုဂ္ဃါဋိမာကာသကသိဏံ ပထဝီကသိဏပက္ခိကမေဝ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ကသိဏံ အနုက္ကမိတွာ’’တိ။ အထ ဝါ အဋ္ဌသု ကသိဏေသု ကဿစိ ဥက္ကမနံ ဣဓ ကသိဏုက္ကန္တိကံ နာမာတိ အာဟ ‘‘ကသိဏံ အနုက္ကမိတွာ’’တိ။ ဈာနုက္ကန္တိကန္တိ ဧတ္ထ ဣစ္ဆိတံ အဝဓာရဏေန နိဝတ္တေတဗ္ဗံ, ဥက္ကမနဿ စ သရူပံ ဒဿေတုံ ‘‘ဧဝံ ကသိဏ’’န္တိအာဒိံ ဝတွာ ပုန တံ ပကာရံ သဟ နိဿယေန သေသကသိဏေသု အတိဒိသန္တော ‘‘ဧဝံ အာပေါကသိဏာဒိ…ပေ… ကာတဗ္ဗာ’’တိ အာဟ။ တေနာဟ ‘‘ဣမိနာ နယေနာ’’တိအာဒိ။ ယထာ ပဌမဇ္ဈာနမူလကံ ပထဝီကသိဏာဒီသု ဈာနုက္ကန္တိကံ ဒဿိတံ, ဧဝံ ဒုတိယဇ္ဈာနာဒိမူလကမ္ပိ တံ ယထာရဟံ ဒဿေတဗ္ဗံ။
တဒေဝါတိ ပဌမဇ္ဈာနမေဝ။ ကသိဏုက္ကန္တိကေပိ အာပေါကသိဏာဒိမူလိကာ ယောဇနာ ဝုတ္တနယေနေဝ ကာတဗ္ဗာ, တထာ ယထာရဟံ ဒုတိယဇ္ဈာနာဒိမူလိကာ။
လောဟိတကသိဏတော အာကိဉ္စညာယတနန္တိ လောဟိတကသိဏံ အာဝဇ္ဇေန္တော အဘိမုခံ ကတွာ တဿ ဥဂ္ဃါဋနေန ဥပဋ္ဌိတေ ကသိဏုဂ္ဃါဋိမာကာသေ အမနသိကာရေန အာကာသာနဉ္စာယတနဇ္ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ တတ္ထ ပုဗ္ဗေ ပဝတ္တဝိညာဏဿ အပဂမံ အာရမ္မဏံ ကတွာ အာကိဉ္စညာယတနံ သမာပဇ္ဇတိ။
ဣတရေသန္တိ အဝသိဋ္ဌရူပါဝစရဇ္ဈာနာနံ။ န ဟိ အရူပဇ္ဈာနေသု အင်္ဂသင်္ကန္တိ အတ္ထိ, နာပိ တာနိ ပထဝီကသိဏေ ပဝတ္တန္တိ။ ယံ ပန အင်္ဂါရမ္မဏသင်္ကန္တိဝစနေ ‘‘နီလကသိဏံ ဥဂ္ဃါဋေတွာ အာကာသာနဉ္စာယတန’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ, တံ ယထာလာဘဝသေန ဝုတ္တံ, ပရိယာယေန ဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ နိပ္ပရိယာယတော ပန ယထာ အင်္ဂသင်္ကန္တိ ရူပဇ္ဈာနေသု ဧဝ လဗ္ဘတိ, ဧဝံ အရူပဇ္ဈာနေသု ဧဝ အာရမ္မဏသင်္ကန္တိ။ တဿ တဿေဝ ဟိ ဈာနဿ အာရမ္မဏန္တရေ ပဝတ္တိ အာရမ္မဏသင်္ကန္တိ။ တေနာဟ ‘‘သဗ္ဗကသိဏေသု ဧကဿေဝ ဈာနဿ သမာပဇ္ဇနံ အာရမ္မဏသင်္ကန္တိကံ နာမာ’’တိ။
ယထာ ပန ‘‘သဗ္ဗကသိဏေသူ’’တိ ဣမိနာ အာကာသဝိညာဏကသိဏာနမ္ပိ သင်္ဂဟော ဟောတီတိ န သက္ကာ ဝတ္တုံ ဣဓ အဋ္ဌန္နံယေဝ ကသိဏာနံ အဓိဂတတ္တာ, ဧဝံ သဗ္ဗမ္ပိ အရူပဇ္ဈာနံ ‘‘ဧကံ ဈာန’’န္တိ န သက္ကာ ဝတ္တုံ အဋ္ဌန္နံ သမာပတ္တီနံ ဝသေန စိတ္တပရိဒမနဿ ဣစ္ဆိတတ္တာ။ တသ္မာ အာရုပ္ပဇ္ဈာနာနံ ဝသေန အင်္ဂါရမ္မဏသင်္ကန္တိ ပရိယာယေန ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တထာ ဟိ ပီတကသိဏုဂ္ဃါဋိမာကာသေ ယံ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဏံ, တဒါရမ္မဏံ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ပီတကသိဏတော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမာပဇ္ဇိတွာ’’တိ။ ဣမိနာ နယေန သေသဒွယေပိ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧကန္တရိကဝသေနာတိ အညတ္ထော အန္တရ-သဒ္ဒေါ။ အန္တရမေဝ အန္တရိကံ, ဧကဇ္ဈံ အန္တရိကံ ဧတသ္မိန္တိ ဧကန္တရိကံ, ဈာနသမာပဇ္ဇနံ, တဿ ဝသေန။ ယထာ အင်္ဂါနံ, အာရမ္မဏဿ စ ဧကဇ္ဈံ အညထာ ဝိသေသော ဟောတိ, တထာ သမာပဇ္ဇနဝသေနာတိ။ သော ပန ဝိသေသော ဟေဋ္ဌိမာနံ တေသံ အင်္ဂါရမ္မဏာနံ သမတိက္ကမနဝသေန ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဧကန္တရိကဝသေန အင်္ဂါနဉ္စ အာရမ္မဏာနဉ္စ သင်္ကမန’’န္တိ။ ‘‘ဣဒံ ဈာနံ ပဉ္စင်္ဂိက’’န္တိအာဒိနာ အင်္ဂေသု, ‘‘ဣဒံ ပထဝီကသိဏ’’န္တိအာဒိနာ အာရမ္မဏေသု စ ဝဝတ္ထာပိတေသု ဧကဇ္ဈံ တေသံ ဝဝတ္ထာပနေ န ကောစိ ဝိသေသော အတ္ထီတိ အဋ္ဌကထာသု အယံ ဝိဓိ နာဘတော။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ဈာနုက္ကန္တိကာဒီသု ပဋိလောမက္ကမေန, အနုလောမပဋိလောမက္ကမေန စ ဧကန္တရိကဘာဝေန လဗ္ဘမာနမ္ပိ ဈာနာဒီနံ ဥက္ကမနံ န ဥဒ္ဓဋံ, တေဟိ နယေဟိ ဝိနာပိ စိတ္တပရိဒမနံ ဣဇ္ဈတီတိ ပပဉ္စပရိဟာရတ္ထံ ဝါ တေ အဋ္ဌကထာသု အနာဂတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၃၆၇။ အဘာဝိတဘာဝနော ဈာနာဘိညာသု အကတာဓိကာရော။ တတ္ထ ဥပနိဿယရဟိတောပီတိ ကေစိ။ အာဒိဘူတံ ယောဂကမ္မံ အာဒိကမ္မံ, တံ ဧတဿ အတ္ထီတိ အာဒိကမ္မိကော, ပုဗ္ဗေ အကတပရိစယော ဘာဝနံ အနုယုဉ္ဇန္တော။ တေနာဟ ‘‘ယောဂါဝစရော’’တိ။ ကသိဏပရိကမ္မမ္ပိ ဘာရောတိ ဒေါသဝိဝဇ္ဇနာဒိဝိဓိနာ ကသိဏမဏ္ဍလေ ပဋိပတ္တိ ယာဝ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တုပ္ပတ္တိ ကသိဏပရိကမ္မံ, တမ္ပိ နာမ ဘာရော, ပဂေဝ ဣဒ္ဓိဝိကုဗ္ဗနာတိ အဓိပ္ပါယော။ နိမိတ္တုပ္ပါဒနန္တိ ပဋိဘာဂနိမိတ္တုပ္ပါဒနံ။ တံ ဝဍ္ဎေတွာတိ တံ နိမိတ္တံ, ဘာဝနဉ္စ ဝဍ္ဎေတွာ။ န ဟိ ဘာဝနာယ ဝိနာဝ နိမိတ္တဝဍ္ဎနံ လဗ္ဘတိ။ ကေစိ ဥပစာရသမာဓိံ လဘိတွာ အပ္ပနာသမာဓိံ အဓိဂန္တုံ န သက္ကောန္တိ, တာဒိသာပိ ဗဟူ ဟောန္တေဝါတိ အာဟ ‘‘အပ္ပနာဓိဂမော ဘာရော’’တိ။ အပ္ပနာဓိဂမောတိ ဝါ အဋ္ဌန္နံ သမာပတ္တီနံ အဓိဂမမာဟ။ အညောဝ သမာပတ္တီနံ
ဥပနိဿယော, အညော အဘိညာနန္တိ အာဟ ‘‘ပရိဒမိတစိတ္တဿာပိ ဣဒ္ဓိဝိကုဗ္ဗနံ နာမ ဘာရော’’တိ။ ခိပ္ပံ နိသန္တိ နိသာမနံ ဈာနစက္ခုနာ ပထဝီကသိဏာဒိဈာနာရမ္မဏဿ ဒဿနံ ဧတဿာတိ ခိပ္ပနိသန္တိ, သီဃတရံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတာ, တဿ ဘာဝေါ ခိပ္ပနိသန္တိဘာဝေါ။ အမ္ဗတရုနိစိတံ မဟာမဟိန္ဒတ္ထေရာဒီဟိ ဩတိဏ္ဏဋ္ဌာနံ ထေရမ္ဗတ္ထလံ။ ယထာ ပဋိပက္ခဝိဇယာယ ယောဓာဇီဝါ နိမ္မလမေဝ အသိတောမရာဒိံ ဂဟေတွာ ဝိစရန္တိ, ဧဝံ ဘိက္ခုနာပိ ကိလေသဝိဇယာယ နိမ္မလာဝ ဈာနာဘိညာ ဝဠဉ္ဇိတဗ္ဗာတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘တသ္မာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
ပတိဋ္ဌာဘာဝေါတိ ဣဓ ပရဿ ဥပဒ္ဒဝူပသမနံ အဓိပ္ပေတံ။ တံ ဟိ ခိပ္ပနိသန္တိဘာဝတောပိ ဂရုတရံ အစ္စာယိကကိစ္စသာဓနဝသေန ဝိဓာတဗ္ဗတော ဒုရဘိသမ္ဘဝတရတ္တာ။ တံ ပန ရက္ခိတတ္ထေရနိဒဿနေနေဝ သိဒ္ဓမ္ပိ တတော ဂရုတရေန အင်္ဂါရဝဿပရိတ္တာဏေန ဝိဘာဝေတုံ ‘‘ဂိရိဘဏ္ဍဝါဟနပူဇာယ…ပေ… ထေရော ဝိယာ’’တိ အာဟ။ ဂိရိဘဏ္ဍဝါဟနပူဇာ နာမ စေတိယဂိရိမာဒိံ ကတွာ သကလဒီပေ, သမုဒ္ဒေ စ ယာဝ ယောဇနာ မဟတီ ဒီပပူဇာ။ ပထဝိံ မာပေတွာတိ မာရေန ပဝတ္တိတံ အင်္ဂါရဝဿံ ဖုလိင်္ဂမတ္တေနပိ ယာဝ မနုဿေ န ပါပုဏာတိ, တာဝဒေဝ အာကာသေ ပထဝိံ နိမ္မိနိတွာ။
ဗလဝပုဗ္ဗယောဂါနန္တိ ဂရုတရူပနိဿယာနံ, ဣဒ္ဓိဝိဓာဒီနံ ဟေတုဘူတမဟာဘိနီဟာရာနန္တိ အတ္ထော။ အဂ္ဂသာဝကာဒီနန္တိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဧကစ္စေ မဟာသာဝကေ သင်္ဂဏှာတိ။ ဘာဝနာနုက္ကမော ယထာဝုတ္တံ စိတ္တပရိဒမနံ။ ပဋိသမ္ဘိဒါဒီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဌာနာဌာနဉာဏာဒီနမ္ပိ သင်္ဂဟော ဝေဒိတဗ္ဗော, န သေသာဘိညာနမေဝ။ သာဝကာနမ္ပိ ဟိ ဌာနာဌာနဉာဏာဒီနိ ပဒေသဝသေန ဣဇ္ဈန္တိ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ပုဗ္ဗဟေတုသမ္ပန္နဿေဝ ယထာဝုတ္တံ ဘာဝနာနုက္ကမံ ဝိနာ အဘိညာယော ဣဇ္ဈန္တိ, န ဣတရဿ, တသ္မာ။ အဂ္ဂိဓမနာဒီဟီတိ အဂ္ဂိမှိ တာပနကောဋ္ဋနာဒီဟိ။ ယထာ စာတိ စ-သဒ္ဒေန လာခါကာရာဒီနံ လာခါကောဋ္ဋနာဒိံ အဝုတ္တမ္ပိ သင်္ဂဏှာတိ။ ဆန္ဒ…ပေ… ဝသေနာတိ ‘‘ဆန္ဒဝတော စေ အဘိညာ သိဇ္ဈတိ, မယှမ္ပိ သိဇ္ဈတီ’’တိ ကတ္တုကမျတာဆန္ဒံ သီသံ ဓုရံ ဇေဋ္ဌံ ပုဗ္ဗင်္ဂမံ ကတွာ, ဆန္ဒံ ဝါ ဥပ္ပါဒေတွာ တံ ဘာဝနာယ မုခံ ကတွာ ဈာနဿ သမာပဇ္ဇနဝသေန။ ဧသေဝ နယော သေသေသုပိ။ ‘‘အာဝဇ္ဇနာဒိဝသီဘာဝဝသေနာ’’တိ ဣဒံ အဋ္ဌသုပိ သမာပတ္တီသု သာတိသယံ ဝသီဘာဝါပါဒနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တဉ္စ ခေါ အာဒိကမ္မိကဝသေန,
န ကတာဓိကာရဝသေနာတိ အာဟ ‘‘ပုဗ္ဗဟေတု…ပေ… ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ပုဗ္ဗဟေတုသမ္ပန္နဿ ဟိ ယံ ဈာနံ ပါဒကံ ကတွာ အဘိညာ နိဗ္ဗတ္တေတဗ္ဗာ, တတ္ထေဝ သာတိသယံ စိဏ္ဏဝသိတာပိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ, န သဗ္ဗတ္ထေဝါတိ အဓိပ္ပါယော။ ‘‘စတုတ္ထဇ္ဈာနမတ္တေ စိဏ္ဏဝသိနာ’’တိ ဝစနတော အရူပသမာပတ္တိယော ဝိနာပိ အဘိညာ ဣဇ္ဈန္တီတိ ဝဒန္တိ။ တမ္ပိ ယဒိ ပုဗ္ဗဟေတုသမ္ပန္နဿ ဝသေန ဝုတ္တံ, ယုတ္တမေဝ။ အထေတရဿ, တေသံ မတိမတ္တံ။ ယထာတိ ယေန ပကာရေန ယေန ဝိဓိနာ။ ဧတ္ထာတိ ဧတသ္မိံ ဣဒ္ဓိဝိဓနိပ္ဖါဒနေ။
ဋ္ဌ ၃၆၈။ တတြာတိ စ တဒေဝ ပစ္စာမသတိ။ ပါဠိနယာနုသာရေနေဝါတိ ပါဠိဂတိယာ အနုသရဏေနေဝ, ပါဌသံဝဏ္ဏနာနုက္ကမေနေဝါတိ အတ္ထော။ ‘‘စတုတ္ထဇ္ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’’တိ ဝတွာ ‘‘သော’’တိ ဝုတ္တတ္တာ အာဟ ‘‘အဓိဂတစတုတ္ထဇ္ဈာနော ယောဂီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ သမာဟိတေ’’တိ ဧတ္ထ ဧဝံ-သဒ္ဒေါ ဟေဋ္ဌာဈာနတ္တယာဓိဂမပဋိပါဋိသိဒ္ဓဿ စတုတ္ထဇ္ဈာနသမာဓာနဿ နိဒဿနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ဧဝန္တိ စတုတ္ထဇ္ဈာနက္ကမနိဒဿနမေတ’’န္တိ, စတုတ္ထဇ္ဈာနဿ, တဿ စ အဓိဂမက္ကမဿ နိဒဿနံ။ ယေန သမာဓာနာနုက္ကမေန စတုတ္ထဇ္ဈာနသမာဓိ လဒ္ဓေါ, တဒုဘယနိဒဿနန္တိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘ဣမိနာ…ပေ… ဝုတ္တံ ဟောတီ’’တိ။ ယဒိပိ ‘‘ဧဝ’’န္တိ ဣဒံ အာဂမနသမာဓိနာ သဒ္ဓိံ စတုတ္ထဇ္ဈာနသမာဓာနံ ဒီပေတိ။ သတိပါရိသုဒ္ဓိသမာဓိ ဧဝ ပန ဣဒ္ဓိယာ အဓိဋ္ဌာနဘာဝတော ပဓာနန္တိ အာဟ ‘‘စတုတ္ထဇ္ဈာနသမာဓိနာ သမာဟိတေ’’တိ။ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိဘာဝေနာတိ ဥပေက္ခာယ ဇနိတသတိပါရိသုဒ္ဓိသဗ္ဘာဝေန။ သဗ္ဗပစ္စနီကဓမ္မူပက္ကိလေသပရိသုဒ္ဓါယ ဟိ ပစ္စနီကသမနေပိ အဗျာဝဋာယ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေက္ခာယ ဝတ္တမာနာယ စတုတ္ထဇ္ဈာနံ, တံသမ္ပယုတ္တဓမ္မာ စ သုပရိသုဒ္ဓါ, သုဝိသဒါ စ ဟောန္တိ, သတိသီသေန ပန တတ္ထ ဒေသနာ ကတာတိ အာဟ ‘‘ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိဘာဝေန ပရိသုဒ္ဓေ’’တိ။ ပရိသုဒ္ဓိယာ ဧဝ ပစ္စယဝိသေသေန ပဝတ္တိဝိသေသော ပရိယောဒါတတာ သုဓန္တသုဝဏ္ဏဿ နိဃံသနေန ပဘဿရတာ ဝိယာတိ အာဟ ‘‘ပရိသုဒ္ဓတ္တာယေဝ ပရိယောဒါတေ, ပဘဿရေတိ ဝုတ္တံ ဟောတီ’’တိ။
သုခါဒီနံ ပစ္စယာနံ ဃာတေနာတိ သုခသောမနဿာနံ, ဒုက္ခဒေါမနဿာနဉ္စ ယထာက္ကမံ ရာဂဒေါသပစ္စယာနံ ဝိက္ခမ္ဘနေန။ ‘‘သုခံ သောမနဿဿ ပစ္စယော, သောမနဿံ ရာဂဿ, ဒုက္ခံ ဒေါမနဿဿာ’’တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ယထာ ရာဂါဒယော စေတသော မလာသုစိဘာဝေန ‘‘အင်္ဂဏာနီ’’တိ ဝုစ္စန္တိ, ဧဝံ
ဥပဂန္တွာ ကိလေသနဋ္ဌေန ဥပက္ကိလေသာတိ အာဟ ‘‘အနင်္ဂဏတ္တာယေဝ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ’’တိ။ တေနာဟ ‘‘အင်္ဂဏေန ဟိ တံ စိတ္တံ ဥပက္ကိလိဿတီ’’တိ, ဝိဗာဓီယတိ ဥပတာပီယတီတိ အတ္ထော။ သုဘာဝိတတ္တာတိ ပဂုဏဘာဝါပါဒနေန သုဋ္ဌု ဘာဝိတတ္တာ။ တေနာဟ ‘‘ဝသီဘာဝပ္ပတ္တေ’’တိ, အာဝဇ္ဇနာဒိနာ ပဉ္စဓာ, စုဒ္ဒသဝိဓေန ဝါ ပရိဒမနေန ဝသဝတ္တိတံ ဥပဂတေတိ အတ္ထော။ ဝသေ ဝတ္တမာနံ ဟိ စိတ္တံ ပဂုဏဘာဝါပတ္တိယာ သုပရိမဒ္ဒိတံ ဝိယ စမ္မံ, သုပရိကမ္မကတာ ဝိယ စ လာခါ မုဒုန္တိ ဝုစ္စတိ။ ကမ္မက္ခမေတိ ဝိကုဗ္ဗနာဒိဣဒ္ဓိကမ္မက္ခမေ။ တဉ္စ ဥဘယန္တိ မုဒုတာကမ္မနိယဒွယံ။
နာဟန္တိအာဒီသု န-ကာရော ပဋိသေဓတ္ထော။ အဟန္တိ သတ္ထာ အတ္တာနံ နိဒ္ဒိသတိ။ ဘိက္ခဝေတိ ဘိက္ခူ အာလပတိ။ အညန္တိ ဣဒါနိ ဝုစ္စမာနစိတ္တတော အညံ။ ဧကဓမ္မမ္ပီတိ ဧကမ္ပိ သဘာဝဓမ္မံ န သမနုပဿာမီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အယံ ဟေတ္ထ အတ္ထော – အဟံ, ဘိက္ခဝေ, သဗ္ဗညုတညာဏေန ဩလောကေန္တောပိ အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ န သမနုပဿာမိ။ ယံ ဝသီဘာဝါပါဒနေန ဘာဝိတံ, တထာ ပုနပ္ပုနံ ကရဏေန ဗဟုလီကတံ, ဧဝံ သဝိသေသမုဒုဘာဝပ္ပတ္တိယာ မုဒုံ, ကမ္မက္ခမတာယ ကမ္မနိယဉ္စ ဟောတိ။ ယထယိဒံ စိတ္တန္တိ အတ္တနော, တေသဉ္စ ပစ္စက္ခတာယ ဧဝမာဟာတိ။ ယထာ ယထာဝုတ္တာ ပရိသုဒ္ဓတာဒယော န ဝိဂစ္ဆန္တိ, ဧဝံ သုဘာဝိတံ စိတ္တံ။
တတ္ထ အဝဋ္ဌိတံ ဣဓ ‘‘ဌိတံ, အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တ’’န္တိ စ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဧတေသု ပရိသုဒ္ဓတာဒီသု ဌိတတ္တာ ဌိတေ, ဌိတတ္တာယေဝ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ’’တိ။ ယထာ မုဒုကမ္မညတာ ဝသီဘာဝပ္ပတ္တိယာ လက္ခီယန္တိ, ဧဝံ ဝသီဘာဝပ္ပတ္တိပိ မုဒုကမ္မညတာဟိ လက္ခီယတီတိ, မုဒုကမ္မညဘာဝေန ဝါ အတ္တနော ဝသေ ဌိတတ္တာ ‘‘ဌိတေ’’တိ ဝုတ္တံ။ ယထာ ဟိ ကာရဏေန ဖလံ နိဒ္ဓရီယတိ, ဧဝံ ဖလေနာပိ ကာရဏံ နိဒ္ဓရီယတီတိ နိစ္စလဘာဝေန အဝဋ္ဌာနံ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တိ။ သာ စ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေသု ထိရဘာဝေန, ပဋိပက္ခေဟိ အကမ္မနိယတာယ စ သမ္ဘဝန္တီ သဒ္ဓါဒိဗလာနံ အာနုဘာဝေန ဟောတီတိ ‘‘သဒ္ဓါဒီဟိ ပရိဂ္ဂဟိတတ္တာ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ’’တိ သင်္ခေပတော ဝုတ္တမတ္ထံ ဝိဝရိတုံ ‘‘သဒ္ဓါပရိဂ္ဂဟိတံ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သဒ္ဓါပရိဂ္ဂဟိတန္တိ ဧဝံ သုဘာဝိတံ ဝသီဘာဝပ္ပတ္တံ ဧတံ စိတ္တံ ဧကံသေန အဘိညာသစ္ဆိကရဏီယာနံ ဓမ္မာနံ အဘိညာသစ္ဆိကိရိယာယ သံဝတ္တတီတိ ဧဝံ ပဝတ္တာယ သဒ္ဓါယ ပရိဂ္ဂဟိတံ ယထာဝုတ္တသဒ္ဓါဗလေန ဥပတ္ထမ္ဘိတံ။ အဿဒ္ဓိယေနာတိ တပ္ပဋိပက္ခေန အဿဒ္ဓိယေန ဟေတုနာ န ဣဉ္ဇတိ န စလတိ န ကမ္ပတိ, အညဒတ္ထု ဥပရိ ဝိသေသာဝဟဘာဝေနေဝ တိဋ္ဌတိ။
ဝီရိယပရိဂ္ဂဟိတန္တိအာဒီသုပိ ဣမိနာ နယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အယံ ပန ဝိသေသော – ဝီရိယပရိဂ္ဂဟိတန္တိ ဝသီဘာဝါပါဒနပရိဒမနသာဓနေန ဝီရိယေန ဥပတ္ထမ္ဘိတံ။ သတိပရိဂ္ဂဟိတန္တိ ယထာဝုတ္တေ ဘာဝနာဗဟုလီကာရေ အသမ္မောသသာဓိကာယ, ကုသလာနဉ္စ ဓမ္မာနံ ဂတိယော သမန္နေသမာနာယ သတိယာ ဥပတ္ထမ္ဘိတံ။ သမာဓိပရိဂ္ဂဟိတန္တိ တတ္ထေဝ အဝိက္ခေပသာဓနေန သမာဓာနေန ဥပတ္ထမ္ဘိတံ။ ပညာပရိဂ္ဂဟိတန္တိ တဿာ ဧဝ ဘာဝနာယ ဥပကာရာနုပကာရဓမ္မာနံ ပဇာနနလက္ခဏာယ ပညာယ ဥပတ္ထမ္ဘိတံ။ ဩဘာသဂတန္တိ ဉာဏောဘာသသဟဂတံ။ ဩဘာသဘူတေန ဟိ ယထာဝုတ္တသမာဓာနသံဝဒ္ဓိတေန ဉာဏေန သံကိလေသပက္ခံ ယာထာဝတော ပဿန္တော တတော ဥတြသန္တော ဩတ္တပ္ပန္တော တံ အဓိဘဝတိ, န တေန အဘိဘူယတိ။ တေနာဟ ‘‘ကိလေသန္ဓကာရေန န ဣဉ္ဇတီ’’တိ။ ဧတေန ဉာဏပရိဂ္ဂဟိတံ ဟိရောတ္တပ္ပဗလံ ဒဿေတိ။
အဋ္ဌင်္ဂသမန္နာဂတန္တိ စတုတ္ထဇ္ဈာနသမာဓိနာ သမာဟိတတာ, ပရိသုဒ္ဓတာ, ပရိယောဒါတတာ, အနင်္ဂဏတာ, ဝိဂတူပက္ကိလေသတာ, မုဒုဘာဝေါ, ကမ္မနိယတာ, အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တိယာ ဌိတတာ, သမာဟိတဿ ဝါ စိတ္တဿ ဣမာနိ အင်္ဂါနီတိ ‘‘သမာဟိတေ’’တိ ဣမံ အင်္ဂဘာဝေန အဂ္ဂဟေတွာ ဌိတိအာနေဉ္ဇပ္ပတ္တိယော ဝိသုံ ဂဟေတွာ ဣမေဟိ အဋ္ဌဟိ အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ။ အဘိနီဟာရက္ခမန္တိ ဣဒ္ဓိဝိဓာဒိအတ္ထံ အဘိနီဟာရက္ခမံ တဒဘိမုခံ ကရဏယောဂ္ဂံ။ တေနာဟ ‘‘အဘိညာသစ္ဆိကရဏီယာနံ ဓမ္မာနံ အဘိညာသစ္ဆိကိရိယာယာ’’တိ။
ကာမံ နီဝရဏာနိ ဝိက္ခမ္ဘေတွာ ဧဝ ပဌမဇ္ဈာနသမဓိဂမော, ဝိတက္ကာဒိကေ ဝူပသမေ ဧဝ စ ဒုတိယဇ္ဈာနာဒိသမဓိဂမော, တထာပိ န တထာ တေဟိ ဒူရီဘူတာ အပေတာ ဝါ ယထာ စတုတ္ထဇ္ဈာနတော, စေတသော မလီနဘာဝသင်္ခါတဥပ္ပိလာဘောဂကရေဟိ နီဝရဏာဒီဟိ သုဋ္ဌု ဝိမုတ္တိယာ တဿ ပရိသုဒ္ဓိ, ပရိယောဒါတတာ စ ယုတ္တာတိ အာဟ ‘‘နီဝရဏ…ပေ… ပရိယောဒါတေ’’တိ။ ဈာနပဋိလာဘပစ္စယာနန္တိ ဈာနပဋိလာဘဟေတုကာနံ ဈာနပဋိလာဘံ နိဿာယ ဥပ္ပဇ္ဇနကာနံ။ ပါပကာနန္တိ လာမကာနံ။ ဣစ္ဆာဝစရာနန္တိ ဣစ္ဆာယ အဝစရာနံ ဣစ္ဆာဝသေန ဩတိဏ္ဏာနံ ‘‘အဟော ဝတ မမေဝ သတ္ထာ ပဋိပုစ္ဆိတွာ ပဋိပုစ္ဆိတွာ ဘိက္ခူနံ ဓမ္မံ ဒေသေယျာ’’တိအာဒိနယပ္ပဝတ္တာနံ မာနမာယာသာဌေယျာဒီနံ။ အဘိဇ္ဈာဒီနန္တိ အာဒိ-သဒ္ဒေနာပိ တေသံယေဝ သင်္ဂဟော။ အဘိဇ္ဈာ စေတ္ထ ပဌမဇ္ဈာနေန အဝိက္ခမ္ဘနေယျာ, မာနာဒယော စ တဒေကဋ္ဌာ
ဒဋ္ဌဗ္ဗာ ‘‘ဈာနပဋိလာဘပစ္စယာန’’န္တိ အနုဝတ္တမာနတ္တာ။ ဝိက္ခမ္ဘနေယျာ ပန နီဝရဏဂ္ဂဟဏေနေဝ ဂဟိတာ, ကထံ ပန ပဌမဇ္ဈာနေန အဝိက္ခမ္ဘနေယျာ ဣဓ ဝိဂစ္ဆန္တီတိ? ‘‘သဗ္ဗေ ကုသလာ ဓမ္မာ သဗ္ဗာကုသလာနံ ပဋိပက္ခာ’’တိ သလ္လေခပဋိပတ္တိဝသေန ဧဝံ ဝုတ္တံ ဈာနဿ အပရာမဋ္ဌဘာဝဒဿနတော။ ယေ ပနေတ္ထ ‘‘ဣစ္ဆာဝစရာနံ အဘိဇ္ဈာဒီန’’န္တိ ဣမေဟိ ပဒေဟိ ကောပအပစ္စယကအာမရာဂဗျာပါဒါဒယော ဂဟိတာတိ အဓိပ္ပါယေန ‘‘ဈာနပဋိလာဘပစ္စယာန’’န္တိ ပါဌံ ပဋိက္ခိပိတွာ ‘‘ဈာနပဋိလာဘပစ္စနီကာန’’န္တိ ပါဌောတိ ဝဒန္တိ, တံ တေသံ မတိမတ္တံ တထာ ပါဌဿေဝ အဘာဝတော။ ဈာနပဋိလာဘပစ္စနီကာ စ နီဝရဏာ စေဝ တဒေကဋ္ဌာ စ တေသံ ဒူရီဘာဝံ ဝတွာ ပုန အဘာဝဝိဂမစောဒနာယ အယုဇ္ဇမာနတ္တာ။ နနု စ အနင်္ဂဏသုတ္တ- (မ။ နိ။ ၁။၅၇ အာဒယော) ဝတ္ထသုတ္တေသု (မ။ နိ။ ၁။၇၀ အာဒယော) အယမတ္ထော န လဗ္ဘတိ, ဩဠာရိကာနံယေဝ ပါပဓမ္မာနံ တတ္ထ အဓိပ္ပေတတ္တာ? သစ္စမေတံ, ဣဓ ပန အဓိဂတစတုတ္ထဇ္ဈာနဿ ဝသေန ဝုတ္တတ္တာ သုခုမာယေဝ တေ ဂဟိတာ, အင်္ဂဏူပက္ကိလေသတာသာမညေန ပနေတ္ထ သုတ္တာနံ အပဒိသနံ။ တထာ ဟိ ‘‘သုတ္တာနုသာရေနာ’’တိ ဝုတ္တံ, န ပန သုတ္တဝသေနာတိ။ အဝဿံ စေ တမေဝံ သမ္ပဋိစ္ဆိတဗ္ဗံ အဓိဂတဇ္ဈာနာနမ္ပိ ကေသဉ္စိ ဣစ္ဆာဝစရာနံ ပဝတ္တိသဗ္ဘာဝတော။
ဣဒ္ဓိပါဒဘာဝူပဂမေနာတိ ဣဒ္ဓိယာ ပါဒကဘာဝဿ ပဒဋ္ဌာနဘာဝဿ ဥပဂမနေန။ ဘာဝနာပါရိပူရိယာတိ ဣတော ပရံ ကတ္တဗ္ဗဿ အဘာဝဝသေန အဘိနီဟာရက္ခမဘာဝနာယ ပရိပုဏ္ဏတ္တာ။ ပဏီတဘာဝူပဂမေနာတိ တတော ဧဝ ပဓာနဘာဝံ နီတတာယ ဥတ္တမဋ္ဌေန, အတိတ္တိကရဋ္ဌေန စ ပဏီတဘာဝဿ ဥပဂမနေန။ ဥဘယဉ္စေတံ ဌိတိယာ ကာရဏဝစနံ ပရိပုဏ္ဏာယ ဘာဝနာယ ပဏီတဘာဝပ္ပတ္တိယာ ‘‘ဌိတေ’’တိ။ ‘‘အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ’’တိ ဣဒံ ဌိတိယာ ဝိသေသနံ။ တေနာဟ ‘‘ယထာ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တံ ဟောတိ, ဧဝံ ဌိတေ’’တိ။ ဣမသ္မိံ ပက္ခေ ‘‘ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ’’တိ ဥဘယမေကံ အင်္ဂံ, ‘‘သမာဟိတေ’’တိ ပန ဣဒမ္ပိ ဧကမင်္ဂံ။ တေနေဝဿ ပဌမဝိကပ္ပတော ဝိသေသံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ဧဝမ္ပိ အဋ္ဌင်္ဂသမန္နာဂတ’’န္တိ။
ဒသဣဒ္ဓိကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၃၆၉။ နိပ္ဖတ္တိအတ္ထေနာတိ သိဇ္ဈနဋ္ဌေန။ ပဋိလာဘဋ္ဌေနာတိ ပါပုဏနဋ္ဌေန။ တန္တိ ကာမိတံ ဝတ္ထုံ။ သမိဇ္ဈတီတိ နိပ္ဖဇ္ဇတိ။ ပဗ္ဗဇ္ဇံ အာဒိံ ကတွာ ယာဝ
ဈာနမဂ္ဂါ ဣဓ နေက္ခမ္မံ။ ဣဇ္ဈတီတိ ပါပုဏီယတိ။ ပဋိဟရတီတိ ပါဋိဟာရိယန္တိ ယသ္မာ ပဋိပက္ခံ ဟရတိ အပနေတိ, တသ္မာ ပါဋိဟာရိယံ။ အတ္တနော ပဋိပက္ခံ ဟရတီတိ ပဋိဟာရိယံ, နေက္ခမ္မာဒိ, ပဋိဟာရိယမေဝ ပါဋိဟာရိယံ, ယထာ ‘‘ဝေကတံ, ဝေသမ’’န္တိ စ။
ဣဇ္ဈနဋ္ဌေနာတိ နိပ္ဖဇ္ဇနဋ္ဌေန။ ဥပါယသမ္ပဒါယာတိ သမ္ပန္နဥပါယဿ, ဉာယာရမ္ဘဿာတိ အတ္ထော။ ဣဇ္ဈတီတိ ပသဝေတိ။ သီလဝါတိ အာစာရသီလေန သီလဝါ။ ကလျာဏဓမ္မောတိ ဒသကုသလကမ္မပထဝသေန သုန္ဒရဓမ္မော။ သီလသမ္ပတ္တိယာ ဝါ သီလဝါ။ ဒါနာဒိသေသပုညကိရိယဝတ္ထုဝသေန ကလျာဏဓမ္မော။ ပဏိဒဟိဿတီတိ ပတ္ထေဿတိ။
ဣဇ္ဈန္တီတိ ဝဍ္ဎန္တိ, ဥက္ကံသံ ပါပုဏန္တီတိ အတ္ထော။ သာတိသယနိပ္ဖဇ္ဇနပဋိလာဘသိဇ္ဈနဗုဒ္ဓိအတ္ထေ ဟိ ဣဒ္ဓိ ဝုတ္တာ။ သာ ဒသဝိဓာတိ သဗ္ဗာ ဣဒ္ဓိယော အာနေတွာ အတ္ထုဒ္ဓါရဝသေန ဣဓာဓိပ္ပေတံ ဣဒ္ဓိံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ ဗဟုဘာဝါဒိကဿ အဓိဋ္ဌာနံ အဓိဋ္ဌဟနံ ဧတိဿာ အတ္ထီတိ အဓိဋ္ဌာနာ။ ဝိဝိဓံ ရူပနိမ္မာနသင်္ခါတံ ကုဗ္ဗနံ ဧတိဿာ အတ္ထီတိ ဝိကုဗ္ဗနာ။ မနောမယာတိ ဈာနမနေန နိဗ္ဗတ္တိဘာဝတော မနောမယာ။ ဉာဏဿ ဝိပ္ဖါရော ဝေဂါယိတတ္တံ ဧတိဿာ အတ္ထီတိ ဉာဏဝိပ္ဖါရာ။ အရိယာနံ အယန္တိ အရိယာ။ ယတော ကုတောစိ ကမ္မဝိပါကတော ဇာတာ ဣဒ္ဓိ ကမ္မဝိပါကဇာ။ သာတိသယပုညနိဗ္ဗတ္တာ ဣဒ္ဓိ ပုညဝတော ဣဒ္ဓိ။ ကမ္မဝိပါကဇာ ဣဒ္ဓိ ဇာတိတော ပဋ္ဌာယ ဟောတိ, ဣတရာ ယဒါ တဒါ ပုညဿ ဝိပစ္စနကာလေတိ ဧဝံ ဝါ ဣမာသံ ဝိသေသော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အာထဗ္ဗနဝိဇ္ဇာဘိနိဗ္ဗတ္တာ ဝိဇ္ဇာမယာ။ သမ္မာပယောဂေါ ဥပါယပယောဂေါ ဉာယာရမ္ဘော။
ဋ္ဌ ၃၇၀။ ပကတိယာ ဧကောတိ သဘာဝေန ဧကော။ ဗဟုကန္တိ ဗဟုံ။ တေန အဂ္ဂဟိတပရိစ္ဆေဒံ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗဿ အနေကဘာဝံ ဒဿေတွာ ပုန ပရိစ္ဆေဒတော ဒဿေတုံ ‘‘သတံ ဝါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အာဝဇ္ဇတီတိ ပရိကမ္မသင်္ခါတေန အာဘောဂေန အာဘုဇတိ ဘာဝိရူပေ တေန ပရိကမ္မမနသိကာရေန မနသိ ကရောတိ။ ဉာဏေန အဓိဋ္ဌာတီတိ တထာ ပရိကမ္မံ ကတွာ အဘိညာဉာဏေန ယထာဓိပ္ပေတေ ဗဟုကေ အဓိဋ္ဌာတိ, အဓိဋ္ဌာနစိတ္တေန သဟေဝ ဗဟုဘာဝါပတ္တိတော ဗဟုဘာဝါပါဒကံ ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏံ ပဝတ္တေန္တော စ တထာ အဓိဋ္ဌာတီတိ ဝုစ္စတိ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။
ဧဝန္တိ ပကာရတ္ထော ဧဝံ-သဒ္ဒေါ, တေန သဗ္ဗမ္ပိ အဓိဋ္ဌာနပ္ပကာရံ သင်္ဂဏှာတိ။ အဓိဋ္ဌာနဝသေနာတိ ‘‘ဉာဏေန အဓိဋ္ဌာတီ’’တိ (ပဋိ။ မ။ ၃။၁၀) ဧဝံ ဝုတ္တအဓိဋ္ဌာနဝသေန နိပ္ဖန္နတ္တာ။
ဋ္ဌ ၃၇၁။ ပကတိဝဏ္ဏန္တိ ပကတိသဏ္ဌာနံ အတ္တနော ပါကတိကရူပံ။ ပကတိဝဏ္ဏဝိဇဟနဝိကာရဝသေနာတိ အတ္တနော ပကတိဝဏ္ဏဝိဇဟနပုဗ္ဗကဿ ကုမာရကဝဏ္ဏာဒိဝဏ္ဏဝိကာရဿ ဝသေန။
ဋ္ဌ ၃၇၂။ ဣမမှာ ကာယာတိ ပစ္စက္ခဘာဝေန ‘‘ဣမမှာ’’တိ ဝုတ္တာ ဘိက္ခုဿ ကရဇကာယာ။ အညံ ကာယန္တိ အညံ ဣဒ္ဓိမယံ ကာယံ။ တတော ဧဝ ဣဒ္ဓိမယရူပဝန္တတာယ ရူပိံ။ အဘိညာမနေန နိဗ္ဗတ္တတ္တာ မနောမယံ။ နိပ္ဖတ္တိဝသေနာတိ နိပ္ဖဇ္ဇနဝသေန။ အဘိညာဉာဏဿ ဟိ ယထာ မနောမယော ကာယော နိပ္ဖဇ္ဇတိ, တထာ ပဝတ္တိ မနောမယိဒ္ဓိ။ ဧသေဝ နယော သေသေသုပိ။ ယဒိ ဧဝံ ကထမယမေဝ မနောမယိဒ္ဓီတိ? ရုဠှီဝေသာ ဝေဒိတဗ္ဗာ ယထာ ‘‘မနောမယော အတ္တဘာဝေါ’’တိ, ယထာ ဝါ ‘‘ဂေါသမညာ ဝိသာဏာဒိမတိ ပိဏ္ဍေ’’။ အထ ဝါ အဗ္ဘန္တရတော နိက္ခန္တေ, ဣဒ္ဓိမတာ စ ဧကန္တသဒိသေ ဣမသ္မိံ နိမ္မာနေ သုပါကဋော မနသာ နိဗ္ဗတ္တိတဘာဝေါတိ ယထာ သာတိသယော မနောမယဝေါဟာရော, န တထာ အညာသု အဓိဋ္ဌာနဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓီသု သမညန္တရဝန္တာသူတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၃၇၃။ ဉာဏုပ္ပတ္တိတော ပုဗ္ဗေ ဝါတိ အရဟတ္တမဂ္ဂဉာဏုပ္ပတ္တိတော ပုဗ္ဗေ ဝါ ဝိပဿနာက္ခဏေ, တတောပိ ဝါ ပုဗ္ဗေ အန္တိမဘဝိကဿ ပဋိသန္ဓိဂ္ဂဟဏတော ပဋ္ဌာယ။ ပစ္ဆာ ဝါ ယာဝ ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာနာ။ တင်္ခဏေ ဝါ မဂ္ဂုပ္ပတ္တိသမယေ။ ဉာဏာနုဘာဝနိဗ္ဗတ္တော ဝိသေသောတိ သူရိယဿ ဥဋ္ဌိတဋ္ဌာနေ, သမန္တတော စ အာလောကကရဏသမတ္ထတာ ဝိယ တဿေဝ ဉာဏဿ အာနုဘာဝေန နိဗ္ဗတ္တော သဗ္ဗသော ပဟာတဗ္ဗပဟာနဘာဝေတဗ္ဗဘာဝနာပါရိပူရိသင်္ခါတော ဝိသေသော။ ဝတ္ထူနိ ပန အနန္တရာယတာဝသေန အာဂတာနိ။ အနိစ္စာနုပဿနာယာတိ သင်္ခါရေ အနိစ္စတော အနုပဿန္တိယာ ဗလဝဝိပဿနာယ။ အာရဒ္ဓဝိပဿနဿ ဟိ ယထာဝုတ္တဝိပဿနာယ ပဝတ္တိက္ခဏေ တတော ပုဗ္ဗေ, ပစ္ဆာ စ ပကိဏ္ဏကသမ္မသနဝါရေ နိစ္စသညာယ ပဟာနဋ္ဌော ဣဇ္ဈတိ။ ဧသေဝ နယော သဗ္ဗတ္ထ။ ကာမံ ဧတ္တကာယ သင်္ခေပကထာယပိ အဓိပ္ပေတတ္ထော
ပကာသိတောဝ, ဝိတ္ထာရကထာယ ပန ဝိဘူတတရော ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဝိတ္ထာရေန ကထေတဗ္ဗ’’န္တိ။
ဂဗ္ဘဂတဿေဝါတိ အနာဒရေ သာမိဝစနံ။ ဝုတ္တနယေနာတိ ‘‘ပစ္ဆိမဘဝိကဿာ’’တိအာဒိနာ ဗာကုလတ္ထေရဝတ္ထုမှိ ဝုတ္တနယေန။
ဒါရုဘာရံ ကတွာတိ ဒါရုဘာရံ သကဋေ ကတွာ, အာရောပေတွာတိ အတ္ထော။ ဩဿဇ္ဇိတွာတိ ဆဍ္ဍေတွာ။ သကဋမူလေတိ သကဋသမီပေ။ ဝါဠယက္ခာနုစရိတေတိ ကုရုရေဟိ ယက္ခေဟိ အနုဝိစရိတဗ္ဗေ။ ယက္ခပရိဂ္ဂဟိတဉှိ ရာဇဂဟနဂရံ။
ဋ္ဌ ၃၇၄။ သမာဓိတောတိ ပဌမဇ္ဈာနာဒိသမာဓိတော။ ပုဗ္ဗေတိ ဥပစာရဇ္ဈာနက္ခဏေ။ ပစ္ဆာတိ သမာပတ္တိယာ စိဏ္ဏပရိယန္တေ။ တင်္ခဏေတိ သမာပန္နက္ခဏေ။ သမထာနုဘာဝနိဗ္ဗတ္တော ဝိသေသောတိ တသ္မိံ တသ္မိံ ဈာနေ သမာဓိတေဇေန နိဗ္ဗတ္တော နီဝရဏဝိက္ခမ္ဘနဝိတက္ကာဒိသမတိက္ကမသညာဝေဒယိတနိရောဓပရိဿယသဟနာဒိကော ဝိသေသော။
ကပေါတကန္ဒရာယန္တိ ဧဝံနာမကေ အရညဝိဟာရေ။ ဇုဏှာယ ရတ္တိယာတိ စန္ဒာလောကဝတိယာ ရတ္တိယာ။ နဝေါရောပိတေဟိ ကေသေဟီတိ ဣတ္ထမ္ဘူတလက္ခဏေ ကရဏဝစနံ။ ယဿာတိ ပဟာရဿ။ တဿာတိ ယက္ခဿ။ ခိပ္ပနိသန္တိဘာဝဿ ဥက္ကံသဂတတ္တာ ထေရော တသ္မိံ ပဟရန္တေ ဧဝ သမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇီတိ အာဟ ‘‘ပဟရဏသမယေ သမာပတ္တိံ အပ္ပေသီ’’တိ။ ပါဠိယံ ပန ‘‘နိသိန္နော ဟောတိ အညတရံ သမာဓိံ သမာပဇ္ဇိတွာ’’တိ (ဥဒါ။ ၃၄) ဝုတ္တံ။ ဣမေ ပန ထေရာ သမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာနသမကာလံ တေန ပဟာရော ဒိန္နောတိ ဝဒန္တိ။
သဉ္ဇီဝတ္ထေရန္တိ ကကုသန္ဓဿ ဘဂဝတော ဒုတိယံ အဂ္ဂသာဝကံ မဟာထေရံ သန္ဓာယာဟ။ သော ဟိ အာယသ္မာ အရညာဒီသု ယတ္ထ ကတ္ထစိ နိသိန္နော အပ္ပကသိရေနေဝ နိရောဓံ သမာပဇ္ဇတိ, တသ္မာ ဧကဒိဝသံ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ နိရောဓံ သမာပဇ္ဇိ, တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘နိရောဓသမာပန္န’’န္တိအာဒိ။ စီဝရေ အံသုမတ္တမ္ပိ န ဈာယိတ္ထ, သရီရေ ကာ ကထာ။ တေနေဝ ဟိ ထေရော ‘‘သဉ္ဇီဝေါ’’ တွေဝ ပညာယိတ္ထ။ အယမဿာတိ အဿ အာယသ္မတော သဉ္ဇီဝတ္ထေရဿ ယော နိရောဓသမာပတ္တိယံ အဂ္ဂိပရိဿယာဘာဝေါ, အယံ
သမာဓိဝိပ္ဖါရာ ဣဒ္ဓီတိ ယောဇနာ။ ကထံ ပန နိရောဓသမာပတ္တိယံ သမာဓိဝိပ္ဖါရသမ္ဘဝေါတိ အာဟ ‘‘အနုပုဗ္ဗ…ပေ… နိဗ္ဗတ္တတ္တာ’’တိ။
ပဌမံ ဌပိတဘဏ္ဍကဿာတိ သဗ္ဗပဌမံ ဌပိတဘဏ္ဍကဿ။ တဉှိ ဂဟဏကာလေ သဗ္ဗပစ္ဆိမံ ဂယှတိ။ ကာလပရိစ္ဆေဒဝသေနာတိ ‘‘ဧတ္တကေ ကာလေ ဂတေ ဝုဋ္ဌဟိဿာမီ’’တိ သမာပတ္တိတော ပုဗ္ဗေ ကတကာလပရိစ္ဆေဒဝသေန။ ဘီတာ ဝိရဝိံသူတိ ရတ္တန္ဓကာရေ ရူပဒဿနေန ‘‘ပိသာစော ဥဋ္ဌဟတီ’’တိ မညမာနာ။ ဧတ္တကေဟိ နာမ ဘဏ္ဍကေဟိ အဇ္ဈောတ္ထဋော နိဗ္ဗိကာရော ‘‘အဟော မဟာနုဘာဝေါ, အဟော ဝိဝေကဝါသီ’’တိ စ ထေရဂတေန ပသာဒေန။
တတ္တတေလကဋာဟန္တိ အာဓာရသီသေန အာဓေယျမာဟ, ကဋာဟေ တတ္တတေလံ ကဋာဟေန အာသိဉ္စီတိ အဓိပ္ပါယော။ ဝိဝဋ္ဋမာနန္တိ ကတ္ထစိပိ အလဂ္ဂနဝသေန ဘဿန္တံ။
သပရိဝါရာတိ ပဉ္စဟိ ဣတ္ထိသတေဟိ သပရိဝါရာ။ ရာဇာနံ မေတ္တာယ ဖရီတိ ဩဒိဿကမေတ္တာသမာပတ္တိယာ ရာဇာနံ ဖုသိ။ ခိပိတုန္တိ ဝိဇ္ဈိတုံ။ ဩရောပေတုန္တိ သရသန္နာဟံ ပဋိသံဟရိတုံ။
ဋ္ဌ ၃၇၅။ ပဋိက္ကူလာဒီသူတိ အနိဋ္ဌာဒီသု။ အနိဋ္ဌံ ဟိ ပဋိက္ကူလံ, အမနုညမ္ပိ ‘‘ပဋိက္ကူလ္လ’န္တိ ဝုစ္စတိ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန အပဋိက္ကူလာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ တတ္ထာတိ ပဋိက္ကူလာရမ္မဏေ။ ဥပေက္ခကောတိ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာယ ဥပေက္ခကော။ တတ္ထာတိ ပဋိက္ကူလာပဋိက္ကူလဘေဒေ ဝတ္ထုသ္မိံ။ သတောတိ သတိဝေပုလ္လပ္ပတ္တိယာ သတိမာ။ သမ္ပဇာနောတိ ပညာဝေပုလ္လပ္ပတ္တိယာ သမ္ပဇာနကာရီ။ အယန္တိ အယံ ပဋိက္ကူလာဒိဝတ္ထူသု အပဋိက္ကူလသညီဝိဟာရာဒိကာ ခီဏာသဝါနံ အဂ္ဂမဂ္ဂါဓိဂမသိဒ္ဓါ စိတ္တိဿရိယတာ။ တေနာဟ ‘‘စေတောဝသိပ္ပတ္တာနံ…ပေ… ဝုစ္စတီ’’တိ။
အနိဋ္ဌေ ဝတ္ထုသ္မိံ သတ္တသညိတေ မေတ္တာဖရဏံ ဝါ ဓာတုသော ပစ္စဝေက္ခဏာယ ဓာတုမနသိကာရံ ဝါ ဂူထာဒိကေ ဓာတုမနသိကာရံ ကရောန္တောတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ အပဋိက္ကူလသညီ ဝိဟရတီတိ ဟိတေသိတာယ, ဓမ္မသဘာဝစိန္တနာယ စ န ပဋိက္ကူလသညီ ဟုတွာ ဣရိယာပထဝိဟာရေန ဝိဟရတိ။ ဣဋ္ဌေ ဝတ္ထုသ္မိံ ဉာတိမိတ္တာဒိကေ။ ကေသာဒိအသုစိကောဋ္ဌာသမတ္တမေဝါတိ အသုဘဖရဏံ ဝါ အသုဘမနသိကာရံ ဝါ။ တတ္ထ ရူပဓမ္မဇာတံ အနိစ္စန္တိ အာဒိအတ္ထော ဣတိ-သဒ္ဒေါ, တသ္မာ အနိစ္စဒုက္ခာနတ္တဝိပရိဏာမဓမ္မောတိ
မနသိကာရံ ဝါ ကရောန္တောတိ ယောဇနာ။ ပဋိက္ကူလာပဋိက္ကူလေသူတိ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌာနိ ဝတ္ထူနိ ဧကဇ္ဈံ ဂဟေတွာ ဝဒတိ။ ဧသ နယော ဣတရတ္ထ။ ယံ ဝါ သတ္တာနံ ပဌမံ ပဋိက္ကူလတော ဥပဋ္ဌိတမေဝ ပစ္ဆာ အပဋိက္ကူလတော ဥပတိဋ္ဌတိ, ယဉ္စ အပဋိက္ကူလတော ဥပဋ္ဌိတမေဝ ပစ္ဆာ ပဋိက္ကူလတော ဥပတိဋ္ဌတိ, တဒုဘယေပိ ခီဏာသဝေါ သစေ အာကင်္ခတိ, ဝုတ္တနယေန အပဋိက္ကူလသညီ ဝါ ဝိဟရေယျ, ပဋိက္ကူလသညီ ဝါတိ အယမရိယိဒ္ဓိ ဝုတ္တာ။
စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာတိ ကာရဏဝသေန ‘‘စက္ခူ’’တိ လဒ္ဓဝေါဟာရေန ရူပဒဿနသမတ္ထေန စက္ခုဝိညာဏေန, စက္ခုနာ ဝါ ကာရဏဘူတေန, ဒွါရဘူတေန ဝါ ရူပံ ပဿိတွာ။ နေဝ သုမနော ဟောတီတိ ဂေဟဿိတသောမနဿဿာယံ ပဋိက္ခေပေါ, န နေက္ခမ္မပက္ခိကာယ ကိရိယာသောမနဿဝေဒနာယ။ ဆဠင်္ဂုပေက္ခန္တိ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဆဠာရမ္မဏာပါထေ ပရိသုဒ္ဓပကတိဘာဝါဝိဇဟနလက္ခဏံ ဆသု ဒွါရေသု ပဝတ္တိယာ ‘‘ဆဠင်္ဂုပေက္ခာ’’တိ လဒ္ဓနာမံ တတြမဇ္ဈတ္တုပေက္ခံ။ ယထာဝုတ္တမတ္ထံ ပါဠိယာ သမတ္ထေတုံ ‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါယ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၃၇၆။ ပက္ခီအာဒီနန္တိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဒေဝါဒီနံ သင်္ဂဟော။ ဝေဟာသဂမနာဒိကာတိ ပန အာဒိ-သဒ္ဒေန စက္ခုဝိသုဒ္ဓိအာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ ကုသလကမ္မေန နိဗ္ဗတ္တိတွာပိ အကုသလဝိပါကာနုဘာဝေန သုခသမုဿယတော ဝိနိပတိတတ္တာ ဝိနိပါတိကာနံ။ ဈာနန္တိ အဘိညာပတ္တံ ဈာနံ သန္ဓာယာဟ။ ဝိပဿနာပိ ဥက္ကံသဂတာ ဥဗ္ဗေဂပီတိသဟိတာ အာကာသေ လင်္ဃာပနမတ္တာပိ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဝိပဿနံ ဝါ’’တိ။ ‘‘ပဌမကပ္ပိကာန’’န္တိ ဣဒံ ‘‘ဧကစ္စာနံ မနုဿာန’’န္တိ ဣမဿ ဝိသေသနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧဝမာဒီနန္တိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ပုနဗ္ဗသုမာတာဒီနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
ဋ္ဌ ၃၇၇။ ဝေဟာသန္တိ ဘုမ္မတ္ထေ ဥပယောဂဝစနံ, အစ္စန္တသံယောဂေ ဝါ။ စက္ကဝတ္တီ ဟိ စက္ကရတနံ ပုရက္ခတွာ အတ္တနော ဘဝနတော အဗ္ဘုဂ္ဂန္တွာ အာကာသေနေဝ သိနေရုံ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ သကလစက္ကဝါဠံ အနုသံယာယတီတိ။ အဿဗန္ဓာတိ အဿပါလာ, ယေ အဿာနံ ယဝဒါယကာ။ တထာ ဂေါဗန္ဓာ။
စက္ကဝတ္တိအာဒီနံ ပုညိဒ္ဓိယာ ဝိတ္ထာရိယမာနာယ အတိပပဉ္စော ဟောတီတိ ပုညဝတော ဣဒ္ဓိံ လက္ခဏတော ဒဿေန္တေန ‘‘ပရိပါကံ ဂတေ ပုညသမ္ဘာရေ
ဣဇ္ဈနကဝိသေသော’’တိ ဝတွာပိ ဇောတိကာဒီနံ ပုညိဒ္ဓိံ ဧကဒေသေန ဒဿေတုံ ‘‘ဧတ္ထ စာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သုဝဏ္ဏပဗ္ဗတောတိ သဗ္ဗသုဝဏ္ဏမယော ပဗ္ဗတော။ တဿ ကိရ ဂဟိတဂဟိတဋ္ဌာနေ ဩဓိ န ပညာယတိ။ ဧကသီတာမတ္တေတိ ဧတ္ထ သီတာ နာမ ကသနဝသေန နင်္ဂလဿ ဂတမဂ္ဂေါ။ တုမ္ဗံ နာမ အာဠှကံ။ စုဒ္ဒသ မဂ္ဂါတိ စတုဒ္ဒသ ကသနမဂ္ဂါ။
ဋ္ဌ ၃၇၈။ ဝိဇ္ဇံ ပရိဇပိတွာတိ ဂန္ဓာရီဝိဇ္ဇာဒိကံ အတ္တနော ဝိဇ္ဇံ ကတူပစာရံ ပရိဝတ္တေတွာ မန္တပဌနက္ကမေန ပဌိတွာ။
ဋ္ဌ ၃၇၉။ သမ္မာပယောဂေနာတိ ဥပါယပယောဂေန, ယထာ ယထိစ္ဆိတတ္ထသိဒ္ဓိ ဟောတိ, တထာ ပဝတ္တိတဉာယာရမ္ဘေန။ တဿ တဿ ကမ္မဿာတိ ယထာဓိပ္ပေတဿ နိပ္ဖါဒေတဗ္ဗကမ္မဿ။ ဧတ္ထ စာတိ ‘‘တတ္ထ တတ္ထ သမ္မာပယောဂပ္ပစ္စယာ ဣဇ္ဈနဋ္ဌေန ဣဒ္ဓီ’’တိ (ပဋိ။ မ။ ၃။၁၈) ဣမိဿာ ဒသမာယ ဣဒ္ဓိယာ နိဒ္ဒေသေပိ။ ပုရိမပါဠိသဒိသာဝါ’’တိ သမာဓိဝိပ္ဖါရဣဒ္ဓိအာဒီနံ နိဒ္ဒေသသဒိသာဝ။ သကဋဗျူဟာဒိကရဏဝသေနာတိ သကဋဗျူဟစက္ကဗျူဟပဒုမဗျူဟာဒီနံ သံဝိဓာနဝသေန နိဗ္ဗတ္တဝိသေသောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဂဏိတဂန္ဓဗ္ဗာဒိ သိပ္ပကမ္မံ။ သလ္လကတ္တကာဒိ ဝေဇ္ဇကမ္မံ။ ဣရုဗ္ဗေဒါဒီနံ တိဏ္ဏံ ဝေဒါနံ။
‘‘ဧကောပိ ဟုတွာ ဗဟုဓာဝ ဟောတီ’’တိအာဒိနာ (ဒီ။ နိ။ ၁။၂၃၈၊ မ။ နိ။ ၁။၁၄၇၊ သံ။ နိ။ ၅။၈၃၄၊ ပဋိ။ မ။ ၁။၁၀၂၊ ၃။၁၀) အဓိဋ္ဌာနိဒ္ဓိယာ ဧဝ ဂဟိတတ္တာ အာဟ ‘‘အဓိဋ္ဌာနာ ဣဒ္ဓိယေဝ အာဂတာ’’တိ။ ဣမသ္မိံ ပနတ္ထေတိ ဣမသ္မိံ အဘိညာနိသံသသင်္ခါတေ, ဣဒ္ဓိဝိဓသင်္ခါတေ ဝါ အတ္ထေ။
ဋ္ဌ ၃၈၀။ ‘‘ဧကဝိဓေန ဉာဏဝတ္ထု’’န္တိအာဒီသု (ဝိဘ။ ၇၅၁) ကောဋ္ဌာသတ္ထော ဝိဓသဒ္ဒေါ, ‘‘ဝိဝိဓမ္ပိ သေနာဗျူဟံ ဒဿေတီ’’တိအာဒီသု (ပဋိ။ မ။ ၃။၁၃) ဝိကပ္ပတ္ထော, တဒုဘယမ္ပေတ္ထ ယုဇ္ဇတီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဣဒ္ဓိဝိဓာယာတိ ဣဒ္ဓိကောဋ္ဌာသာယ, ဣဒ္ဓိဝိကပ္ပါယ ဝါ’’တိ။ ဣဒ္ဓိ ဟိ အဘိညာသု ဧကော ကောဋ္ဌာသော, ဝက္ခမာနေဟိ ဘေဒေဟိ အနေကပ္ပဘေဒါ စ။ ဝုတ္တပ္ပကာရဝသေနာတိ ဝုတ္တဿ စုဒ္ဒသပ္ပကာရဿ, စိတ္တပရိဒမနဿ သမာဟိတတာဒိပ္ပကာရဿ စ ဝသေန။ ‘‘ဣဒ္ဓိဝိဓာယာ’’တိ တဒတ္ထဿ သမ္ပဒါနဝစနန္တိ အာဟ ‘‘ဣဒ္ဓိဝိဓာဓိဂမတ္ထာယာ’’တိ။ ‘‘ကသိဏာရမ္မဏတော အပနေတွာ’’တိ ဣဒံ
အဘိညာပါဒကပရိကမ္မစိတ္တာနံ သမာနသန္တာနတာယ ဝုတ္တံ, န ပရိကမ္မစိတ္တဿ ကသိဏာရမ္မဏတ္တာ။ ဣဒ္ဓိဝိဓာဘိမုခံ ပေသေတီတိ နိပ္ဖါဒေတဗ္ဗဿ ဣဒ္ဓိဝိဓဿ အဘိမုခဘာဝေန ပဝတ္တေတိ။ ယံ ဟိ ‘‘သတံ ဟောမီ’’တိအာဒိနာ ပရိကမ္မစိတ္တဿ ပဝတ္တနံ, တဒေဝဿ အဘိနီဟရဏံ, ဣဒ္ဓိဝိဓာဘိမုခပေသနဉ္စ တထေဝ ဣဒ္ဓိဝိဓဿ ပဝတ္တနတော အဘိနိန္နာမနံ ဣဓ ပရိကမ္မစိတ္တဿ ဣဒ္ဓိဝိဓေ အဓိမုတ္တီတိ အာဟ ‘‘အဓိဂန္တဗ္ဗဣဒ္ဓိပေါဏံ ဣဒ္ဓိပဗ္ဘာရံ ကရောတီ’’တိ။ ဣဓ ပစ္စနုဘဝနဖုသနာ သစ္ဆိကိရိယာပတ္တိပရိယာယာ ဧဝါတိ ဒဿေန္တော ‘‘ပါပုဏာတီတိ အတ္ထော’’တိ အာဟ။ အဿာတိ ဣဒ္ဓိဝိဓဿ။
ဧကောပီတိ ပိ-သဒ္ဒေါ ဝက္ခမာနံ ဗဟုဘာဝံ ဥပါဒါယ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော။ သော ဟိဿ ပဋိယောဂီ ‘‘ဧကောပိ ဟုတွာ ဗဟုဓာ ဟောတိ, ဗဟုဓာပိ ဟုတွာ ဧကော ဟောတီ’’တိ။ သော စ ခေါ ဗဟုဘာဝံ နိမ္မိနိတွာ ဌိတဿ အန္တရာဝ ဧကဘာဝူပဂမော။ ယထာကာလပရိစ္ဆေဒံ ပန သရသေနေဝ ဧကဘာဝူပဂမော ဣဓ နာဓိပ္ပေတော အနိဒ္ဓိနိမ္မာနဘာဝတော။ တမ္ပိ ပုဗ္ဗေ ကတကာလပရိစ္ဆေဒဝသေန သိဒ္ဓတ္တာ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေါယေဝါတိ ကေစိ။ အဋ္ဌာနေ ဝါယံ ပိ-သဒ္ဒေါ, ဧကော ဟုတွာ ဗဟုဓာပိ ဟောတိ, ဗဟုဓာ ဟုတွာ ဧကောပိ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣမသ္မိံ ပက္ခေ ပိ-သဒ္ဒေါ ဝက္ခမာနံ ဧကဘာဝံ ဥပါဒါယ ‘‘သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော’’တိ ဝတွာ ‘‘သော ဟီ’’တိအာဒိ သဗ္ဗံ ယထာရဟံ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဗဟုဘာဝနိမ္မာနေ ပယောဇနံ ဒဿေတုံ ‘‘ဗဟူနံ သန္တိကေ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဗဟူနံ သန္တိကေတိ အတ္တနာ နိမ္မိတာနံ ဗဟူနံ သမီပေ, တေဟိ ပရိဝါရိတော ဟုတွာတိ အဓိပ္ပါယော။ ဝါ-သဒ္ဒေါ အဝုတ္တဝိကပ္ပတ္ထော, တေန ‘‘ဓမ္မံ ဝါ ကထေတုကာမော’’တိ ဧဝမာဒိ သင်္ဂယှတိ။ ‘‘ဉာဏေန အဓိဋ္ဌဟန္တော ဧဝံ ဟောတီ’’တိ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၃၈၁။ ဘဝတိ ဧတ္ထ ဣဒ္ဓီတိ ဘူမိယော, ဈာနာနိ။ ဧတ္ထာတိ စ ဟေတုမှိ ဘုမ္မဝစနံ။ ဝိဝေကတော ဇာတာ ဘူမိ ဝိဝေကဇဘူမိ။ ဝိဝေကဇံ ဟိ ပဌမံ ဈာနံ နီဝရဏဝိဝေကသမ္ဘူတတ္တာ။ ပီတိသုခဘူတာ ဘူမိ ပီတိသုခဘူမိ။ ဒုတိယဇ္ဈာနဉှိ ပီတိသုခဘူမိဘူတဉ္စေဝ ပီတိသုခသဉ္ဇာတဉ္စ သမာဓိဝသေန။ ဥပရိ ဒွီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဣဒ္ဓိလာဘာယာတိ ဣဒ္ဓိယာ အဓိဂမာယ။ ဣဒ္ဓိပဋိလာဘာယာတိ ဣဒ္ဓိယာ ပုနပ္ပုနံ လဘမာနာယ, ဗဟုလီကရဏာယာတိ အတ္ထော။ ဣဒ္ဓိဝိကုဗ္ဗနတာယာတိ ဣဒ္ဓိယာ ဝိဝိဓရူပကာရဏာယ, ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓိယာတိ
အတ္ထော။ ဣဒ္ဓိဝိသဝိတာယာတိ ဣဒ္ဓိယာ ဝိဝိဓာနိသံသပသဝနာယ။ ဣဒ္ဓိဝသိတာယာတိ ဣဒ္ဓိယာ ခိပ္ပနိသန္တိအာဒိဘာဝါဝဟဝသီဘာဝတ္ထာယ။ ဣဒ္ဓိဝေသာရဇ္ဇာယာတိ ဣဒ္ဓိယာ ပဋိပက္ခဒူရီဘာဝေန ဝိဂတသံကိလေသတာယ သုဋ္ဌု ဝိသာရဒဘာဝါယ။ စတုတ္ထဇ္ဈာနံ တာဝ ဣဒ္ဓိယာ ဘူမိ ဟောတု တတ္ထ ပတိဋ္ဌာယ နိပ္ဖါဒေတဗ္ဗတော, ဣတရာနိ ပန ကထန္တိ အာဟ ‘‘ဧတ္ထ စာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ တီဏိ ဈာနာနိ သမ္ဘာရဘူမိယောတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတိယဇ္ဈာနေ သုခဖရဏေန, ပဌမဒုတိယေသု ပီတိဖရဏေန သုခဖရဏေန စ ဟေတုဘူတေနာတိ ယထာရဟဝသေန ယောဇနာ။ ဖရဏံ စေတ္ထ ဈာနဿ သုဘာဝိတဘာဝေန သာတိသယာနံ ပီတိသုခါနံ ဝသေန ဈာနပ္ပစ္စယာဒိနာ သဟဇာတနာမကာယဿ ပရိဗြူဟနံ, ရူပကာယဿ စ တံသမုဋ္ဌာနေဟိ ပဏီတရူပေဟိ ပရိပ္ဖုဋတာ။ တေနာဟ ဘဂဝါ ‘‘ပီတိသုခေန အဘိသန္ဒေတိ ပရိသန္ဒေတိ ပရိပူရေတိ ပရိပ္ဖရတီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၂၂၆၊ မ။ နိ။ ၁။၄၂၇)။ သုခသညန္တိ ဈာနသုခေန သဟဂတံ သညံ။ လဟုသညန္တိ တံသမ္ပယုတ္တလဟုတာသဟဂတံ သညံ။ ဩက္ကမိတွာတိ အနုပဝိသိတွာ။ တေသု ဟိ ဈာနေသု သာတိသယာယ လဟုတာယ သမ္ပယုတ္တံ သုခံ သန္တာနဝသေန ပဝတ္တေန္တော ယောဂီ တံ သမောက္ကန္တော ဝိယ ဟောတီတိ ဧဝံ ဝုတ္တံ။ သညာသီသေန နိဒ္ဒေသော။ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ ဟိ လဟုတာ ဝိနာပိ ဣဒ္ဓိယာ အာကာသံ လင်္ဃာပနပ္ပမာဏပ္ပတ္တာ ဝိယ ဟောတိ။ လဟုဘာဝဂ္ဂဟဏေနေဝ စေတ္ထ မုဒုကမ္မညဘာဝါပိ ဂဟိတာ ဧဝ။ တေနာဟ ‘‘လဟုမုဒုကမ္မညကာယော ဟုတွာ’’တိ။
ဣမိနာ ပရိယာယေနာတိ တိဏ္ဏံ ဈာနာနံ သမာပဇ္ဇနေန သုခလဟုဘာဝပ္ပတ္တနာမရူပကာယဿ သတိ စိတ္တပရိဒမနေ စတုတ္ထံ ဈာနံ သုခေနေဝ ဣဒ္ဓိပဋိလာဘာယ သံဝတ္တတီတိ ဣမိနာ ပရိယာယေန။ ပကတိဘူမိယာ ဟိ အဓိဋ္ဌာနဘူတာ သမ္ဘာရဘူမိယော ပါကာရဿ နေမိပ္ပဒေသော ဝိယာတိ။
ဋ္ဌ ၃၈၂။ ဣဒ္ဓိပါဒနိဒ္ဒေသေ စတ္တာရောတိ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေါ။ ဣဒ္ဓိပါဒါတိ ဧတ္ထ ဣဇ္ဈတီတိ ဣဒ္ဓိ, သမိဇ္ဈတိ နိပ္ဖဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ ဣဇ္ဈန္တိ ဝါ ဧတာယ သတ္တာ ဣဒ္ဓါ ဝုဒ္ဓါ ဥက္ကံသဂတာ ဟောန္တီတိ ဣဒ္ဓိ။ ပဌမေနတ္ထေန ဣဒ္ဓိ ဧဝ ပါဒေါတိ ဣဒ္ဓိပါဒေါ, ဣဒ္ဓိကောဋ္ဌာသောတိ အတ္ထော။ ဒုတိယေနတ္ထေန ဣဒ္ဓိယာ ပါဒေါတိ ဣဒ္ဓိပါဒေါ။ ပါဒေါတိ ပတိဋ္ဌာ, အဓိဂမူပါယောတိ အတ္ထော။ တေန ဟိ ဥပရူပရိဝိသေသသင်္ခါတံ ဣဒ္ဓိံ ပဇ္ဇန္တိ ပါပုဏန္တိ။ အယံ တာဝ အဋ္ဌကထာနယော။ တတ္ထ ဣဒ္ဓိ-သဒ္ဒဿ ပဌမော ကတ္တုအတ္ထော, ဒုတိယော
ကရဏတ္ထော ဝုတ္တော။ ပါဒ-သဒ္ဒဿ ဧကော ကရဏတ္ထောဝ။ ပဇ္ဇိတဗ္ဗာဝ ဣဒ္ဓိ ဝုတ္တာ, န စ ဣဇ္ဈန္တီ, ပဇ္ဇိတဗ္ဗာ စ ဣဒ္ဓိ ပဇ္ဇနကရဏေန ပါဒေန သမာနာဓိကရဏာ ဟောတီတိ ပဌမေန အတ္ထေန ‘‘ဣဒ္ဓိ ဧဝ ပါဒေါ ဣဒ္ဓိပါဒေါ’’တိ န သက္ကာ ဝတ္တုံ။ တထာ ဣဒ္ဓိကိရိယာကရဏေန သာဓေတဗ္ဗာဝ ဝုဒ္ဓိသင်္ခါတာ ဣဒ္ဓိ ပဇ္ဇနကိရိယာကရဏေန ပဇ္ဇိတဗ္ဗာတိ ဒွိန္နံ ကရဏာနံ န အသမာနာဓိကရဏတာ သမ္ဘဝတီတိ ဒုတိယေနတ္ထေန ‘‘ဣဒ္ဓိယာ ပါဒေါ ဣဒ္ဓိပါဒေါ’’တိ စ န သက္ကာ ဝတ္တုံ။ တသ္မာ ပဌမေနတ္ထေန သမာနာဓိကရဏသမာသော, ဒုတိယေန သာမိဝစနသမာသော န ယုဇ္ဇတီတိ ပဌမေနတ္ထေန ဣဒ္ဓိယာ ပါဒေါ ဣဒ္ဓိပါဒေါ, ဒုတိယေနတ္ထေန ဣဒ္ဓိ ဧဝ ပါဒေါ ဣဒ္ဓိပါဒေါတိ သမာသော ယုတ္တော, ယထာဝုတ္တောပိ ဝါ, ပါဒဿ ဣဇ္ဈမာနကောဋ္ဌာသဣဇ္ဈနကရဏူပါယဘာဝတော။
ပုဗ္ဗဘာဂဆန္ဒဝသေန ဆန္ဒဟေတုကော။ သမ္ပယုတ္တဆန္ဒဝသေန ဆန္ဒာဓိကော။ ပုဗ္ဗာဘိသင်္ခါရဝသေန ဧဝ ပန သဟဇာတဆန္ဒဿာပိ အဓိကတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အထ ဝါ ‘‘ဆန္ဒဉ္စေ ဘိက္ခု အဓိပတိံ ကရိတွာ လဘတိ သမာဓိံ, လဘတိ စိတ္တဿေကဂ္ဂတံ, အယံ ဝုစ္စတိ ဆန္ဒသမာဓီ’’တိ ဣမာယ ပါဠိယာ ဆန္ဒာဓိပတိသမာဓိ ဆန္ဒသမာဓီတိ အဓိပတိ-သဒ္ဒလောပံ ကတွာ သမာသော ဝုတ္တောတိ ဝိညာယတိ။ အဓိပတိသဒ္ဒတ္ထဒဿနဝသေန ပန အဋ္ဌကထာယံ ‘‘ဆန္ဒဟေတုကော ဆန္ဒာဓိကော ဝါ သမာဓီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တေနေဝါဟ ‘‘ဆန္ဒံ အဓိပတိံ ကရိတွာ’’တိအာဒိ။ ပဓာနဘူတာတိ ဝီရိယဘူတာတိ ကေစိ ဝဒန္တိ။ သင်္ခတသင်္ခါရနိဝတ္တနတ္ထံ ပန ပဓာနဂ္ဂဟဏံ။ အထ ဝါ တံ တံ ဝိသေသံ သင်္ခရောတီတိ သင်္ခါရော, သဗ္ဗမ္ပိ ဝီရိယံ။ တတ္ထ စတုကိစ္စသာဓကတော အညဿ နိဝတ္တနတ္ထံ ပဓာနဂ္ဂဟဏံ။ ပဓာနဘူတာ သေဋ္ဌဘူတာတိ အတ္ထော။ စတုဗ္ဗိဓဿ ပန ဝီရိယဿ အဓိပ္ပေတတ္တာ ဗဟုဝစနနိဒ္ဒေသော။ ယော ပန ‘‘ဣဒ္ဓိယာ ပါဒေါ ဣဒ္ဓိပါဒေါ’’တိ ဧဝံ သမာသယောဇနာဝသေန ပါဒဿ ဥပါယတ္ထတံ ဂဟေတွာ ဣဒ္ဓိပါဒတ္ထော ဝုတ္တော, သော ပဋိလာဘပုဗ္ဗဘာဂါနံ ကတ္တုကရဏိဒ္ဓိဘာဝံ ‘‘ဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒေါ’’တိအာဒိနာ (ဝိဘ။ ၄၅၇) ဝါ အဘိဓမ္မေ အာဂတတ္တာ ဆန္ဒာဒီဟိ ဣဒ္ဓိပါဒေဟိ သာဓေတဗ္ဗာယ ဝုဒ္ဓိယာ ကတ္တိဒ္ဓိဘာဝံ, ဆန္ဒာဒီနံ ကရဏိဒ္ဓိဘာဝဉ္စ သန္ဓာယ ဝုတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဝီရိယိဒ္ဓိပါဒေ ‘‘ဝီရိယသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတ’’န္တိ ဒွိက္ခတ္တုံ ဝီရိယံ အာဂတံ။ တတ္ထ ပုရိမံ သမာဓိဝိသေသနံ ဝီရိယာဓိပတိ သမာဓိ ဝီရိယသမာဓီတိ။ ဒုတိယံ သမန္နာဂမင်္ဂဒဿနံ။ ဒွေ ဧဝ ဟိ သဗ္ဗတ္ထ သမန္နာဂမင်္ဂါနိ
သမာဓိ, ပဓာနသင်္ခါရော စ။ ဆန္ဒာဒယော သမာဓိဝိသေသနာနိ, ပဓာနသင်္ခါရော ပန ပဓာနဝစနေနေဝ ဝိသေသိတော, န ဆန္ဒာဒီဟီတိ န ဣဓ ဝီရိယာဓိပတိတာ ပဓာနသင်္ခါရဿ ဝုတ္တာ ဟောတိ။ ဝီရိယဉ္စ သမာဓိံ ဝိသေသေတွာ ဌိတမေဝ သမန္နာဂမင်္ဂဝသေန ပဓာနသင်္ခါရဝစနေန ဝုတ္တန္တိ နာပိ ဒွီဟိ ဝီရိယေဟိ သမန္နာဂမော ဝုတ္တော ဟောတီတိ။ ယသ္မာ ပန ဆန္ဒာဒီဟိ ဝိသိဋ္ဌော သမာဓိ, တထာ ဝိသိဋ္ဌေနေဝ စ တေန သမ္ပယုတ္တော ပဓာနသင်္ခါရော, သေသဓမ္မာ စ, တသ္မာ သမာဓိဝိသေသနာနံ ဝသေန စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ ဝုတ္တာ။ ဝိသေသနဘာဝေါ စ ဆန္ဒာဒီနံ တံတံအဝဿယဝသေန ဟောတီတိ။
အထ ဝါတိအာဒိနာ နိဿယဋ္ဌေပိ ပါဒ-သဒ္ဒေ ဥပါယဋ္ဌေန ဆန္ဒာဒီနံ ဣဒ္ဓိပါဒတာ ဝုတ္တာ။ တေနေဝ အဘိဓမ္မေ ဥတ္တရစူဠဘာဇနီယေ ‘‘စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ ဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒေါ’’တိအာဒိနာ (ဝိဘ။ ၄၅၇) ဆန္ဒာဒီနမေဝ ဣဒ္ဓိပါဒတာ ဝုတ္တာ။ ပဉှာပုစ္ဆကေ စ ‘‘စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ ဣဓ ဘိက္ခု ဆန္ဒသမာဓီ’’တိအာဒိနာဝ (ဝိဘ။ ၄၆၂) ဥဒ္ဒေသံ ကတွာပိ ပုန ဆန္ဒာဒီနံယေဝ ကုသလာဒိဘာဝေါ ဝိဘတ္တော။ ဥပါယိဒ္ဓိပါဒဒဿနတ္ထမေဝ ဟိ သုတ္တေ, အဘိဓမ္မေ စ နိဿယိဒ္ဓိပါဒဒဿနံ ကတံ, အညထာ စတုဗ္ဗိဓတာ န ဟောတီတိ။
ဋ္ဌ ၃၈၃။ ဆန္ဒာဒီနိ အဋ္ဌာတိ ဆန္ဒသမာဓိ ဝီရိယသမာဓိ စိတ္တသမာဓိ ဝီမံသာသမာဓီတိ ဧဝံ ဆန္ဒာဒီနိ အဋ္ဌ။ ကာမံ စေတ္ထ စတူသုပိ ဌာနေသု သမာဓိ သမာဓိ ဧဝ, တထာပိ ဣဒ္ဓိံ ဥပ္ပါဒေတုကာမတာဆန္ဒသဟိတောဝ သမာဓိ ဣဒ္ဓိပဋိလာဘာယ သံဝတ္တတိ, န ကေဝလော။ ဧဝံ ဝီရိယသမာဓိအာဒယောပိ။ တသ္မာ ဆန္ဒာဒိသဟိတာ ဧတေ စတ္တာရော စ သမာဓီ, ဆန္ဒာဒယော စ စတ္တာရောတိ အဋ္ဌ ပဇ္ဇတိ ဣဒ္ဓိ ဧတေဟိ ပါပုဏီယတိ, သယံ ဝါ ပဇ္ဇန္တိ ဣဒ္ဓိပဋိလာဘာယ သမ္ပဇ္ဇန္တီတိ ပဒါနီတိ ဝုစ္စန္တိ။ တေနာဟ ‘‘ဣဒ္ဓိပဋိလာဘာယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ။ ယံ ပန ပါဠိယံ ‘‘ဆန္ဒော န သမာဓီ’’တိအာဒိ, တံ ယဒိပိ ဆန္ဒာဒယော သမာဓိသဟိတာဝ ဣဒ္ဓိံ နိပ္ဖါဒေန္တိ, တထာပိ ဝိသုံ နေသံ ပဒဘာဝဒဿနံ။ ဧကတော နိယုတ္တောဝ, န ဧကေကော ဟုတွာတိ အဓိပ္ပါယော။ နိယုတ္တောဝါတိ သဟိတော ဧဝ, န ဝိယုတ္တော။
ဋ္ဌ ၃၈၄။ အနောနတန္တိ န ဩနတံ, ဝီရိယေန ပဂ္ဂဟိတတ္တာ အလီနန္တိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘ကောသဇ္ဇေ န ဣဉ္ဇတီ’’တိ, ကောသဇ္ဇနိမိတ္တံ န
စလတီတိ အတ္ထော။ ဥဒ္ဓံ နတံ ဥန္နတံ, ဥဒ္ဓတံ ဝိက္ခိတ္တံ။ န ဥန္နတံ အနုန္နတံ, အဝိက္ခိတ္တံ သမာဟိတန္တိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘ဥဒ္ဓစ္စေ န ဣဉ္ဇတီ’’တိ။ အဘိသင်္ဂဝသေန နတံ အဘိနတံ, န အဘိနတံ အနဘိနတံ, အရတ္တံ။ အပဂမနဝသေန နတံ အပနတံ, ကောဓဝသေန ဝိမုခံ။ န အပနတံ အနပနတံ, အဒုဋ္ဌံ။ ဒိဋ္ဌိယာ ‘‘အဟံ, မမ’’န္တိ နိဿယဝသေန န နိဿိတန္တိ အနိဿိတံ။ ဆန္ဒရာဂဝသေန န ပဋိဗဒ္ဓန္တိ အပ္ပဋိဗဒ္ဓံ။ ရာဂေါ ကေဝလံ အာသတ္တိမတ္တံ, ဆန္ဒရာဂေါ ပန ဗဟလကိလေသော။ တထာ ဟိဿ ဒူရေ ဌိတမ္ပိ အာရမ္မဏံ ပဋိဗဒ္ဓမေဝ။ ဝိပ္ပမုတ္တန္တိ ဝိသေသတော ပမုတ္တံ။ ဈာနာနံ ကာမရာဂပဋိပက္ခတာယ အာဟ ‘‘ကာမရာဂေ’’တိ။ ဝိသံယုတ္တန္တိ ဝိဝိတ္တံ သံကိလေသတော, န ဝါ သံယုတ္တံ စတူဟိပိ ယောဂေဟိ။ ဝိမရိယာဒိကတံ ကိလေသမရိယာဒါယ, ယထာ ဤသကမ္ပိ ကိလေသမရိယာဒါ န ဟောတိ, တထာ ပဋိပန္နံ။ ဧကတ္တဂတန္တိ ဧကဂ္ဂတံ ဥပဂတံ အစ္စန္တမေဝ သမာဟိတံ။ တတော ဧဝ နာနတ္တကိလေသေဟိ နာနာသဘာဝေဟိ ကိလေသေဟိ န ဣဉ္ဇတိ။
ဧသ အတ္ထောတိ ကောသဇ္ဇာဒိနိမိတ္တံ။ ဣမဿ စိတ္တဿ အာနေဉ္ဇနတ္ထော သိဒ္ဓေါ ဧဝ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တိယာ ပကာသနဝသေန ဒဿိတတ္တာ။ ပုန ဝုတ္တောတိ ဣဒ္ဓိယာ ဘူမိပါဒပဒဒဿနပ္ပသင်္ဂေန ‘‘ဣမာနိ မူလာနိ နာမာ’’တိ မူလဘာဝဒဿနတ္ထံ ပုန ဝုတ္တော။ ပုရိမောတိ ‘‘သဒ္ဓါဒီဟိ ပရိဂ္ဂဟိတတ္တာ’’တိအာဒိနာ ပုဗ္ဗေ ဆဓာ ဒဿိတနယော။ အယန္တိ အဓုနာ သောဠသဓာ ဒဿိတနယော။ သုတ္တနယေ, ပဋိသမ္ဘိဒါနယေ စ ဒဿိတေ တတ္ထ သမ္မောဟော န ဟောတိ, န အဒဿိတေတိ အာဟ ‘‘ဥဘယတ္ထ အသမ္မောဟတ္ထ’’န္တိ။
ဋ္ဌ ၃၈၅။ ဉာဏေန အဓိဋ္ဌဟန္တောတိ ‘‘ကထံ ပနာယံ ဧဝံ ဟောတီ’’တိ ဧတ္ထ ပုဗ္ဗေ အတ္တနာ ဝုတ္တပဒံ ဥဒ္ဓရတိ အဓိဋ္ဌာနဝိဓိံ ဒဿေတုံ ‘‘အဘိညာပါဒကံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ ဝုဋ္ဌာယာ’’တိ။ ဧတ္ထ အနုပုဗ္ဗေန စတ္တာရိ ဈာနာနိ သမာပဇ္ဇိတွာ စတုတ္ထဇ္ဈာနတော ဝုဋ္ဌာယာတိ ကေစိ, တံ အယုတ္တံ။ ယထိစ္ဆိတဇ္ဈာနသမာပဇ္ဇနတ္ထဉှိ စိတ္တပရိဒမနံ, စတုတ္ထဇ္ဈာနမေဝ စ အဘိညာပါဒကံ, န ဣတရာနိ။ ပရိကမ္မံ ကတွာတိ ပါဒကဇ္ဈာနတော ဝုဋ္ဌာယ ကာမာဝစရစိတ္တေန ‘‘သတံ ဟောမီ’’တိအာဒိနာ စိန္တနမေဝေတ္ထ ပရိကမ္မကရဏံ, တထာဝဇ္ဇနမေဝ စ အာဝဇ္ဇနံ။ ဒုတိယမ္ပီတိ ပိ-သဒ္ဒေါ သမုစ္စယတ္ထော, တေန တတိယမ္ပိ, တတော ဘိယျောပီတိ ဣမမတ္ထံ ဒီပေတိ။ ယထာ ဟိ ဈာနဘာဝနာ, ဧဝမဘိညာဘာဝနာပိ။ ‘‘ဧကဝါရံ ဒွေဝါရ’’န္တိ ဣဒမ္ပိ နိဒဿနမတ္တံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ နိမိတ္တာရမ္မဏန္တိ ပဋိဘာဂနိမိတ္တာရမ္မဏံ။ ပရိကမ္မစိတ္တာနီတိ ဧတ္ထ ဧကေကဿ ပရိကမ္မစိတ္တဿ
သတာရမ္မဏတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ ‘‘သတံ ဟောမီ’’တိ ပဝတ္တနတော။ သဟဿာရမ္မဏာနီတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ဝဏ္ဏဝသေနာတိ အတ္တနာ ပရိကပ္ပိတဝဏ္ဏဝသေန။ နော ပဏ္ဏတ္တိဝသေနာတိ န သတ္တပဏ္ဏတ္တိဝသေန။ တံ အဓိဋ္ဌာနစိတ္တံ အပ္ပနာစိတ္တမိဝါတိ ဣဝဂ္ဂဟဏံ အဘိညာစိတ္တဿ ဈာနစိတ္တဿ ပဌမုပ္ပတ္တိသဒိသဘာဝတော ဝုတ္တံ, န တဿ အပ္ပနာဘာဝတော။ ရူပါဝစရစတုတ္ထဇ္ဈာနိကန္တိ ရူပါဝစရစတုတ္ထဈာနဝန္တံ, တေန သမ္ပယုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၃၈၆။ ယဒိ ဧဝံ ‘‘အာဝဇ္ဇိတွာ ဉာဏေန အဓိဋ္ဌာတီ’’တိ ပဋိသမ္ဘိဒါဝစနံ ကထန္တိ အာဟ ‘‘ယမ္ပီ’’တိအာဒိ။ တတြာပီတိ ပဋိသမ္ဘိဒါယမ္ပိ။ အာဝဇ္ဇတီတိ ‘‘ဗဟုကံ အာဝဇ္ဇတီ’’တိ ဣဒံ ပါဌပဒံ ပရိကမ္မဝသေနေဝ ဝုတ္တံ, န အာဝဇ္ဇနဝသေန။ အာဝဇ္ဇိတွာ ဉာဏေန အဓိဋ္ဌာတီတိ အဘိညာဉာဏဝသေန ဝုတ္တံ, န ပရိကမ္မစိတ္တသမ္ပယုတ္တဿ, အညဿ ဝါ ကာမာဝစရဿ ဉာဏဿ ဝသေန။ န ဟိ တဿ တာဒိသော အာနုဘာဝေါ အတ္ထီတိ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ အပ္ပနာပ္ပတ္တဿ အဘိညာဉာဏဿေဝ ဝသေန အဓိဋ္ဌာနံ, တသ္မာ။ အယမဓိဋ္ဌာနက္ကမောတိ ဒဿေန္တော ‘‘ဗဟုကံ အာဝဇ္ဇတီ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ သန္နိဋ္ဌာပနဝသေနာတိ နိပ္ဖါဒနဝသေန။
ကာယသက္ခိဒဿနတ္ထန္တိ န ကေဝလံ ဝစနမတ္တမေဝ, အထ ခေါ အယမေတဿတ္ထဿ အတ္တနော ကာယေန သစ္ဆိကတတ္တာ ကာယသက္ခီတိ သက္ခိဒဿနတ္ထံ။
ကောကနဒန္တိ ပဒုမဝိသေသနံ ယထာ ‘‘ကောကာသက’’န္တိ။ တံ ကိရ ဗဟုပတ္တံ, ဝဏ္ဏသမ္ပန္နံ, အတိဝိယ သုဂန္ဓဉ္စ ဟောတိ။ ပါတောတိ ပဂေဝ။ အယဉှေတ္ထ အတ္ထော – ယထာ ကောကနဒသင်္ခါတံ ပဒုမံ ပါတော သူရိယဿုဂ္ဂမနဝေလာယံ ဖုလ္လံ ဝိကသိတံ အဝီတဂန္ဓံ သိယာ ဝိရောစမာနံ, ဧဝံ သရီရဂန္ဓေန, ဂုဏဂန္ဓေန စ သုဂန္ဓံ သရဒကာလေ အန္တလိက္ခေ အာဒိစ္စမိဝ အတ္တနော တေဇသာ တပန္တံ အင်္ဂေဟိ နိစ္ဆရဏကဇုတိတာယ အင်္ဂီရသံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ပဿာတိ။
အဘဗ္ဗောတိ ပဋိပတ္တိသာရမိဒံ သာသနံ, ပဋိပတ္တိ စ ပရိယတ္တိမူလိကာ, တွဉ္စ ပရိယတ္တိံ ဥဂ္ဂဟေတုံ အသမတ္ထော, တသ္မာ အဘဗ္ဗောတိ အဓိပ္ပါယော။ အဘဗ္ဗော နာမ န ဟောတိ ဝါသဓုရဿေဝ ပဓာနဘာဝတော။
ဘိက္ခူတိ ပဗ္ဗဇိတဝေါဟာရေန ဝုတ္တံ, ဘာဝိနံ ဝါ ဘိက္ခုဘာဝံ ဥပါဒါယ ယထာ ‘‘အဂမာ ရာဇဂဟံ ဗုဒ္ဓေါ’’တိ (သု။ နိ။ ၄၁၀)။ ပိလောတိကခဏ္ဍန္တိ သုဝိသုဒ္ဓံ
စောဠခဏ္ဍံ။ ရဇော ဟရတီတိ ရဇောဟရဏံ။ အဘိနိမ္မိနိတွာ အဒါသိ တတ္ထ ပုဗ္ဗေ ကတာဓိကာရတ္တာ။ တထာ ဟိ ယောနိသော ဥမ္မုဇ္ဇန္တော ‘‘အတ္တဘာဝဿ ပနာယံ ဒေါသော’’တိ အသုဘသညံ, အနိစ္စသညဉ္စ ပဋိလဘိတွာ နာမရူပပရိဂ္ဂဟာဒိနာ ပဉ္စသု ခန္ဓေသု ဉာဏံ ဩတာရေတွာ ကလာပသမ္မသနာဒိက္ကမေန ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏာဒိပဋိပါဋိယာ ဝိပဿနံ အနုလောမဂေါတြဘုသမီပံ ပါပေသိ။ ဩဘာသဝိဿဇ္ဇနပုဗ္ဗိကာ ဘာသိတဂါထာ ဩဘာသဂါထာ။
ရာဂေါ ရဇော အရိယဿ ဝိနယေ, န စ ပန ရေဏု ဝုစ္စတိ ‘‘ရဇော’’တိ။ ကသ္မာ? စိတ္တဿ မလီနဘာဝကရဏတော။ ရာဂဿေတံ အဓိဝစနံ ‘‘ရဇော’’တိ။ ဧတံ ရဇန္တိ ဧတံ ရာဂသင်္ခါတံ ရဇံ။ ဝိပ္ပဇဟိတွာတိ အဂ္ဂမဂ္ဂေန ဝိသေသတော ပဇဟနဟေတု။ ပဏ္ဍိတာ ဝိဟရန္တိ တေတိ တေ ပဇဟနကာ ပဏ္ဍိတာ ဟုတွာ ဝိဟရန္တိ။ ဝီတရဇဿ သဗ္ဗသော ပဟီနရာဂါဒိရဇဿ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော သာသနေ။ တထာ ဟိ ဝဒန္တိ –
‘‘စိတ္တမှိ သံကိလိဋ္ဌမှိ, သံကိလိဿန္တိ မာဏဝါ၊
စိတ္တေ သုဒ္ဓေ ဝိသုဇ္ဈန္တိ, ဣတိ ဝုတ္တံ မဟေသိနာ’’တိ။ (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၃၇၃၊ မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။၁၀၆၊ သံ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၃။၁၀၀၊ ဣတိဝု။ အဋ္ဌ။ ၈၈)၊
ဆဠဘိညာဂဟဏေန ဂဟိတာယ ဆဠဘိညာယ ဝိဘာဝိတေပိ အရိယမဂ္ဂေ အနုတ္တရဘာဝသာမညေန ဖလနိဗ္ဗာနေဟိ သဒ္ဓိံ သင်္ဂဏှန္တော အာဟ ‘‘နဝ လောကုတ္တရဓမ္မာ’’တိ။
ပတ္တဿ ပိဒဟနာကာရေန ဟတ္ထံ ဌပေန္တော ‘‘ဟတ္ထံ ပိဒဟီ’’တိ ဝုတ္တော။ ဟတ္ထန္တိ ဝါ ကရဏတ္ထေ ဥပယောဂဝစနံ, ဟတ္ထေန ပိဒဟီတိ အတ္ထော။
သဟဿက္ခတ္တုန္တိ သဟဿဓာ။ သဟဿဓာ ဟိ အတ္တာနံ ဧကစိတ္တေနေဝ နိမ္မိနန္တောပိ သဟဿဝါရံ နိမ္မိနန္တော ဝိယ ဟောတိ။ အသတိပိ ကိရိယာဗျာဝုတ္တိယံ တဒတ္ထသိဒ္ဓိတောတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘သဟဿက္ခတ္တု’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အမ္ဗဝနေတိ အမ္ဗဝနေ ကတဝိဟာရေ။ ရမ္မေတိ ရမဏီယေ။ ယာဝ ကာလပ္ပဝေဒနာ, တာဝ နိသီဒီတိ ယောဇနာ။
အနိယမေတွာတိ ဝဏ္ဏာဝယဝသရီရာဝယဝပရိက္ခာရကိရိယာဝိသေသာဒီဟိ နိယမံ အကတွာ။ နာနာဝဏ္ဏေတိ နာနာကာရေ ယထာဝုတ္တဝဏ္ဏာဒိဝသေန နာနာဝိဓေ။ မိဿကကေသေတိ ပလိတေဟိ မိဿိတကေသေ။ ဥပဍ္ဎရတ္တဝဏ္ဏဥပဍ္ဎပဏ္ဍုဝဏ္ဏာဒီသု အညတရဝဏ္ဏန္တိ ဧဝံ ဥပဍ္ဎရတ္တစီဝရေ။ ပဒဝသေန
အတ္ထဿ, ဂမနဝသေန ပါဠိယာ ဘဏနံ ပဒဘာဏံ။ ပရိကထာဒိဝသေန ဓမ္မဿ ကထနံ ဓမ္မကထာ။ သရေန ဘညံ သုတ္တာဒီနံ ဥစ္စာရဏံ သရဘညံ။ အပရေပီတိ ဝုတ္တာကာရတော အညေပိ ဒီဃရဿကိသထူလာဒိကေ နာနပ္ပကာရကေ။ ဣစ္ဆိတိစ္ဆိတပ္ပကာရာယေဝ ဟောန္တီတိ ယထာ ယထာ ဣစ္ဆိတာ, တံတံပကာရာယေဝ ဟောန္တိ။ ယတ္တကာ ဟိ ဝိသေသာ ဝဏ္ဏာဒိဝသေန တေသု ဣစ္ဆိတာ, တတ္တကဝိသေသဝန္တောဝ တေ ဟောန္တိ။ တေ ပန တထာ ဗဟုဓာ ဘိန္နာကာရေပိ ဝဏ္ဏဝသေန အာရမ္မဏံ ကတွာ ဧကမေဝ အဓိဋ္ဌာနစိတ္တံ ပဝတ္တတိ။ အယံ ဟိဿ အာနုဘာဝေါ – ယထာ ဧကာဝ စေတနာ နာနာဝိသေသဝန္တံ အတ္တဘာဝံ နိဗ္ဗတ္တေတိ, တတ္ထ ဘဝပတ္ထနာ ကမ္မဿ ဝိသေသပစ္စယော ဟောတိ။ အစိန္တေယျော စ ကမ္မဝိပါကောတိ စေ, ဣဓာပိ ပရိကမ္မစိတ္တံ ဝိသေသပစ္စယော ဟောတိ, အစိန္တေယျော စ ဣဒ္ဓိဝိသယောတိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဧသ နယောတိ ယွာယံ ဗဟုဘာဝနိမ္မာနေ ‘‘အဘိညာပါဒကံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ’’တိအာဒိနာ အဓိဋ္ဌာနနယော ဝုတ္တော, ဧသ နယော ဣတရေသုပိ အဓိဋ္ဌာနေသု။
ဣတိ အဝိသေသံ အတိဒေသေန ဒဿေတွာ ဝိသေသံ သရူပတော ဒဿေတုံ ‘‘အယံ ပန ဝိသေသော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဣမိနာ ဘိက္ခုနာ ဣစ္ဆန္တေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ မံ ဇာနိဿန္တီတိ ‘‘ဣဒ္ဓိမာ’’တိ မံ ဇာနိဿန္တိ။ အန္တရာဝါတိ ပရိစ္ဆိန္နကာလဿ အဗ္ဘန္တရေ ဧဝ။ ပါဒကဇ္ဈာနန္တိအာဒိ ပရိကမ္မကရဏာကာရဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ, ဣတရံ ပန အတိဒေသေနေဝ ဝိဘာဝိတန္တိ။ ဧဝံ အကရောန္တောတိ ‘‘ဧကော ဟောမီ’’တိ အန္တရာ အဓိဋ္ဌာနံ အကရောန္တော။ ‘‘ယထာပရိစ္ဆိန္နကာလဝသေနာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘သတံ ဟောမီ’’တိအာဒိနာ အဓိဋ္ဌာနံ ကရောန္တေန ကာလပရိစ္ဆေဒဝသေနေဝ ကာတဗ္ဗန္တိ ဒဿေတိ။ သယမေဝ ဧကော ဟောတိ အဓိဋ္ဌာနဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓတ္တာ။ ဧတ္ထ စ ပရိကမ္မာဓိဋ္ဌာနစိတ္တာနံ ဣဒ္ဓိမာ ဝဏ္ဏဝသေန သယမေဝ အာရမ္မဏံ ဟောတိ။ တေသု ပရိကမ္မစိတ္တာနိ သန္တတိပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာနိ။ အဓိဋ္ဌာနစိတ္တံ သမ္ပတိဝတ္တမာနာရမ္မဏံ အဓိဋ္ဌာနဿ ဧကစိတ္တက္ခဏိကတ္တာတိ ဝဒန္တိ။
ဋ္ဌ ၃၈၇။ ‘‘အာဝိဘာဝ’’န္တိ ပဒဿ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တေန ဟောတိ-သဒ္ဒေန သမ္ဗန္ဓော န ယုဇ္ဇတိ ဥပယောဂဝစနေန ဝုတ္တတ္တာ, တထာ ဝက္ခမာနေန စ ဂစ္ဆတိ-သဒ္ဒေန အတ္တနော, ပရေသဉ္စ အာဝိဘာဝဿ ဣစ္ဆိတတ္တာ, နာမပဒဉ္စ ကိရိယာပဒါပေက္ခန္တိ ကိရိယာသာမညဝါစိနာ ကရောတိ-သဒ္ဒေန ယောဇေတွာ အာဟ ‘‘အာဝိဘာဝံ ကရောတီ’’တိ။ တိရောဘာဝန္တိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ
နယော။ ယဒိ ဧဝံ ကထံ ပဋိသမ္ဘိဒါယန္တိ စောဒနံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ဣဒမေဝ ဟီ’’တိအာဒိ။ ကာမံ ပဋိသမ္ဘိဒါယံ ‘‘အာဝိဘာဝန္တိ ကေနစိ အနာဝဋံ ဟောတီ’’တိအာဒိနာ (ပဋိ။ မ။ ၃။၁၁) အာဂတံ, တမ္ပိ ဣဒမေဝ အာဝိဘာဝကရဏံ, တိရောဘာဝကရဏဉ္စ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သေသပဒါနိ တေသံယေဝ ဝေဝစနာနိ။ အန္ဓကာရန္တိ ရတ္တန္ဓကာရံ, ဒိဝါပိ ဝါ ဗိလဂုဟာဒိဂတံ အန္ဓကာရံ။ ပဋိစ္ဆန္နန္တိ ကုဋ္ဋကဝါဋာဒိနာ ပဋိစ္ဆာဒိတံ။ အနာပါထန္တိ ဒူရတာသုခုမတရတာဒိနာ န အာပါထဂတံ။ အယန္တိ ဣဒ္ဓိမာ။ ပဋိစ္ဆန္နောပိ ဒူရေ ဌိတောပိ အတ္တာ ဝါ ပရော ဝါ ယထာ ဒိဿတီတိ ဝိဘတ္တိံ ပရိဏာမေတွာ ယောဇေတဗ္ဗံ။ အာလောကဇာတန္တိ အာလောကဘူတံ, ဇာတာလောကံ ဝါ။
ဋ္ဌ ၃၈၈။ ဧတံ ပန ပါဋိဟာရိယန္တိ အာဝိဘာဝပါဋိဟာရိယမာဟ။ ကေန ကတပုဗ္ဗန္တိ တတ္ထ ကာယသက္ခိံ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သတ္ထာ တာဝ ကာယသက္ခီ’’တိ ဒဿေန္တေန ‘‘ဘဂဝတာ’’တိ ဝတွာ တမတ္ထံ ဝိဘာဝေတုံ ‘‘ဘဂဝါ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ သာဝတ္ထိဝါသိကေ ပဿန္တီတိ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓော, တထာ ‘‘ယာဝ အဝီစိံ ဒဿေသီ’’တိ။ အာကာသဂတေသု ဟေဋ္ဌိမဟေဋ္ဌိမဝိမာနေသု ဥပရူပရိဝိမာနံ ဗျဝဓာယကေသု ဗျူဟိယမာနေသု တဂ္ဂတံ အာကာသံ ဗျူဠှံ နာမ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘အာကာသဉ္စ ဒွိဓာ ဝိယူဟိတွာ’’တိ။
အယမတ္ထောတိ အာဝိဘာဝပါဋိဟာရိယဿ သတ္ထာရာ ကတဘာဝေါ။ ပုရိမဗုဒ္ဓါနံ ပဋိပတ္တိအာဝဇ္ဇနံ ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဏိယာ အနုပါလနတ္ထံ။ ‘‘ဧကေန ပါဒေနာ’’တိအာဒိ တိဝိက္ကမဒဿနံ။ နယံ ဒေတိ ယဿ နယဿ အနုသာရေန ဝါစနာမဂ္ဂံ ဌပေသိ။
စူဠအနာထပိဏ္ဍိကော နာမ အနာထပိဏ္ဍိကမဟာသေဋ္ဌိဿ ကနိဋ္ဌဘာတာ။
သိနေရုပဗ္ဗတံ နိဗ္ဗိဇ္ဈိတွာတိ တံ ပရိသာယ ဒိဿမာနရူပံယေဝ ကတွာ နိဗ္ဗိဇ္ဈိတွာ။ နန္တိ သိနေရုပဗ္ဗတံ။
အနေကသတသဟဿသင်္ခဿ ဩကာသလောကဿ, တံနိဝါသိသတ္တလောကဿ စ ဝိဝဋဘာဝကရဏပါဋိဟာရိယံ လောကဝိဝရဏံ နာမ။ မဟာဗြဟ္မာတိ သဟမ္ပတိမဟာဗြဟ္မာ။
ပဿထ တာဝ အပဏ္ဏကပဋိပဒါယ ဖလန္တိ နိရယဘယေန တဇ္ဇေတွာ သတ္ထု အနုပုဗ္ဗိကထာနယေန သဂ္ဂသုခေန ပလောဘေတွာ, န ပန သဂ္ဂသမ္ပတ္တိယံ နိန္နဘာဝါပါဒနေန။
ဋ္ဌ ၃၈၉။ ယထာ အာဝိဘာဝကရဏေ အာလောကကသိဏံ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗံ အာလောကနိမ္မာနာယ, ဧဝံ တိရောဘာဝကရဏေ အန္ဓကာရနိမ္မာနာယ နီလကသိဏံ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ ကာမဉ္စေတံ ပါဠိယံ သရူပတော နာဂတံ, ‘‘ဝိဝဋံ အာဝဋ’’န္တိ (ပဋိ။ မ။ ၃။၁၁) ပန ဝစနတော အတ္ထတော အာဂတမေဝ။ ဩဒါတကသိဏန္တောဂဓံ ဝါ အာလောကကသိဏန္တိ ဝုတ္တောဝါယမတ္ထော။ အန္ဓကာရန္တိ အန္ဓကာရဝန္တံ။
ဋ္ဌ ၃၉၀။ အဝသေသေ ဣဋ္ဋိယတ္ထေရာဒိကေ။
ဋ္ဌ ၃၉၁။ ပါကဋော ဣဒ္ဓိမာ ဧတဿ အတ္ထီတိ ပါကဋံ, ပါကဋဉ္စ တံ ပါဋိဟာရိယဉ္စာတိ ပါကဋပါဋိဟာရိယံ။ န ဧတ္ထ ဣဒ္ဓိမာ ပါကဋောတိ အပါကဋံ, အပါကဋဉ္စ တံ ပါဋိဟာရိယဉ္စာတိ အပါကဋပါဋိဟာရိယံ။ ဣဒ္ဓိမတော ဧဝ ဟိ ပါကဋာပါကဋဘာဝေနာယံ ဘေဒေါ, န ပါဋိဟာရိယဿ။ န ဟိ တံ အပါကဋံ အတ္ထိ။
ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာတိ မနုဿဓမ္မော ဝုစ္စတိ ဒသ ကုသလကမ္မပထဓမ္မာ, တတော မနုဿဓမ္မတော ဥတ္တရိ။ ဣဒ္ဓိသင်္ခါတံ ပါဋိဟာရိယံ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ။ အာဠိန္ဒေတိ ပမုခေ။ ဩကာသေဟီတိ ပကိရ။ ဣဒ္ဓါဘိသင်္ခါရန္တိ ဣဒ္ဓိပယောဂံ။ အဘိသင်္ခါသီတိ အဘိသင်္ခရိ, အကာသီတိ အတ္ထော။ တာလစ္ဆိဂ္ဂဠေနာတိ ကုဉ္စိကစ္ဆိဒ္ဒေန။ အဂ္ဂဠန္တရိကာယာတိ ပိဋ္ဌသံဃာတာနံ အန္တရေန။
အန္တရဟိတောတိ အန္တရဓာယိတုကာမော။ ဗကော ဗြဟ္မာ ယထာ အန္တရဓာယိတုံ န သက္ကောတိ, တထာ ကတွာ ဘဂဝါ သယံ တဿ, ဗြဟ္မဂဏဿ စ အနာပါထဘာဝဂမနေန အန္တရဟိတော ဟုတွာ ‘‘သမဏဿ ဂေါတမဿ ဣမသ္မိံ ဌာနေ အတ္ထိဘာဝေါ ဝါ နတ္ထိဘာဝေါ ဝါ န သက္ကာ ဇာနိတု’’န္တိ ဧဝံ ဗြဟ္မဂဏဿ ဝစနောကာသော မာ ဟောတူတိ ‘‘ဘဝေဝါဟ’’န္တိ ဣမံ ဂါထံ အဘာသိ။
တတ္ထ ဘဝေဝါဟံ ဘယံ ဒိသွာတိ အဟံ ဘဝေ သံသာရေ ဇာတိဇရာဒိဘေဒံ ဘယံ ဒိသွာ ဧဝ။ ဘဝဉ္စ ဝိဘဝေသိနန္တိ ဣမဉ္စ ကာမဘဝါဒိံ
တိဝိဓမ္ပိ သတ္တဘဝံ, ဝိဘဝေသိနံ ဝိဘဝံ ဂဝေသမာနမ္ပိ ပရိယေသမာနမ္ပိ ပုနပ္ပုနံ ဘဝေ ဧဝ ဒိသွာ။ ဘဝံ နာဘိဝဒိန္တိ တဏှာဒိဋ္ဌိဝသေန ကိဉ္စိ ဘဝံ န အဘိဝဒိံ န ဂဟေသိံ။ နန္ဒိဉ္စ န ဥပါဒိယိန္တိ ဘဝတဏှံ န ဥပဂစ္ဆိံ, န အဂ္ဂဟေသိန္တိ အတ္ထော။
ဋ္ဌ ၃၉၂။ အလဂ္ဂမာနောတိ ဝိနိဝိဇ္ဈိတွာ ဂမနေန ကုဋ္ဋာဒီသု ကတ္ထစိ န လဂ္ဂမာနော။ အာဝဇ္ဇိတွာ ကတပရိကမ္မေနာတိ ယဿ ပရတော ဂန္တုကာမော, တံ အာဝဇ္ဇိတွာ ‘‘အာကာသော ဟောတု, အာကာသော ဟောတူ’’တိ ဧဝံ ကတပရိကမ္မေန ဣဒ္ဓိမတာ။ ပါကာရပဗ္ဗတာပေက္ခာယ ‘‘သုသိရော, ဆိဒ္ဒေါ’’တိ စ ပုလ္လိင်္ဂဝသေန ဝုတ္တံ။ ဥဗ္ဗေဓဝသေန ပဝတ္တံ ဝိဝရံ သုသိရံ။ တိရိယံ ပဝတ္တံ ဆိဒ္ဒံ။
ယတ္ထ ကတ္ထစိ ကသိဏေ ပရိကမ္မံ ကတွာတိ ပထဝီကသိဏာဒီသု ယတ္ထ ကတ္ထစိ ကသိဏေ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ ပရိကမ္မံ ကတွာ ‘‘အာကာသော ဟောတူ’’တိ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗော။ တတ္ထ ကာရဏမာဟ ‘‘အဋ္ဌသမာပတ္တိဝသီဘာဝေါယေဝ ပမာဏ’’န္တိ။ တသ္မာ ယံ ယံ ဣစ္ဆတိ, တံ တဒေဝ ဟောတိ။ ဧတေန ပထဝိယာ ဥမ္မုဇ္ဇနနိမုဇ္ဇနေ အာပေါကသိဏသမာပဇ္ဇနံ, ဥဒကာဒီသု ပထဝီနိမ္မာနေ ပထဝီကသိဏသမာပဇ္ဇနံ န ဧကန္တတော ဣစ္ဆိတဗ္ဗန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဧတန္တိ ဧတံ တိရောကုဋ္ဋာဒိဂမနပါဋိဟာရိယကရဏေ အာကာသကသိဏသမာပဇ္ဇနံ အဝဿံ ဝတ္တဗ္ဗံ အနုစ္ဆဝိကဘာဝတော။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ‘‘အာကာသကသိဏဝသေန ပဋိစ္ဆန္နာနံ ဝိဝဋကရဏ’’န္တိအာဒိဝစနံ ဝိယ ပထဝီကသိဏဝသေန ‘‘ဧကောပိ ဟုတွာ ဗဟုဓာ ဟောတီ’’တိအာဒိဘာဝေါ ‘‘အာကာသေ ဝါ ဥဒကေ ဝါ ပထဝိံ နိမ္မိနိတွာ ပဒသာ ဂမနံ ဣစ္ဆတီ’’တိအာဒိနာ ယံ ပကိဏ္ဏကနယေ ဝုတ္တံ, တမ္ပိ သမတ္ထိတံ ဟောတိ။
‘‘ဒေါသော နတ္ထီ’’တိ ဒွိက္ခတ္တုံ ဗဒ္ဓံ သုဗဒ္ဓံ ဝိယ ဒဠှီကရဏံ နာမ ဟောတီတိ အဓိပ္ပါယေန ဝတွာ တေန ပယောဇနာဘာဝံ ဒဿေတုံ ‘‘ပုန သမာပဇ္ဇိတွာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အဓိဋ္ဌိတတ္တာ အာကာသော ဟောတိယေဝါတိ သစေပိ ကိဉ္စိ အန္တရာ ဥပဋ္ဌိတံ ပဗ္ဗတာဒိ သိယာ, တမ္ပိ ‘‘အာကာသော ဟောတူ’’တိ အဓိဋ္ဌိတတ္တာ အာကာသော ဟောတိယေဝ။ ဣဒမ္ပိ အဋ္ဌာနပရိကပ္ပနမတ္တံ, တာဒိသဿ ဥပဋ္ဌာနမေဝ နတ္ထီတိ ဒဿေတုံ ‘‘အန္တရာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၃၉၃။ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာတိ ယထိစ္ဆိတဋ္ဌာနံ ဉာဏေန ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ။ တတြာတိ တသ္မိံ ပထဝိယာ ဥဒကဘာဝါဓိဋ္ဌာနေ အယံ ယထာဝုတ္တပဋိပတ္တိဝိဘာဝိနီ
ပါဠိ။ ပရတော ‘‘တတြာယံ ပါဠီ’’တိ အာဂတဋ္ဌာနေသုပိ ဣမိနာ နယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။
သောတိ ဣဒ္ဓိမာ။ အဓိဋ္ဌာနကာလေ ကာလပရိစ္ဆေဒံ ကတွာ အဓိဋ္ဌာတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ပရိစ္ဆိန္နကာလံ ပန အတိက္ကမိတွာ’’တိ။ ပကတိယာ ဥဒကံ အနိမ္မာနဥဒကံ။
ဋ္ဌ ၃၉၄။ ဝိပရီတန္တိ ယံ ဥဒကံ အက္ကမိတွာ အက္ကမန္တော န သံသီဒတိ, တံ ပနေတ္ထ ဣဒ္ဓိယာ ပထဝီနိမ္မာနဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ပထဝီကသိဏန္တိ ပထဝီကသိဏဇ္ဈာနံ။
ဋ္ဌ ၃၉၅။ ပလ္လင်္ကန္တိ သမန္တတော ဦရုဗဒ္ဓါသနံ။ ဆိန္နပက္ခော, အသဉ္ဇာတပက္ခော ဝါ သကုဏော ဍေတုံ န သက္ကောတီတိ ပါဠိယံ ‘‘ပက္ခီ သကုဏော’’တိ (ပဋိ။ မ။ ၃။၁၁) ပက္ခီ-သဒ္ဒေန ဝိသေသေတွာ သကုဏော ဝုတ္တောတိ ‘‘ပက္ခေဟိ ယုတ္တသကုဏော’’တိ အာဟ။ ပရိကမ္မံ ကတွာတိ ‘‘ပထဝီ ဟောတူ’’တိ ပရိကမ္မံ ကတွာ။
အာကာသေ အန္တလိက္ခေတိ အန္တလိက္ခသညိတေ အာကာသေ။ ယတ္ထ ယတ္ထ ဟိ အာဝရဏံ နတ္ထိ, တံ တံ ‘‘အာကာသ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ အယဉ္စ ဣဒ္ဓိမာ န ပထဝိယာ အာသန္နေ အာကာသေ ဂစ္ဆတိ။ ယတ္ထ ပန ပက္ခီနံ အဂေါစရော, တတ္ထ ဂစ္ဆတိ, တာဒိသဉ္စ လောကေ ‘‘အန္တလိက္ခ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အန္တလိက္ခသညိတေ အာကာသေ’’တိ။
ထေရောတိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တ တိပိဋကစူဠာဘယတ္ထေရော။ သမာပတ္တိသမာပဇ္ဇနန္တိ ပုန သမာပတ္တိသမာပဇ္ဇနံ။ နနု သမာဟိတမေဝဿ စိတ္တန္တိ ဣဒ္ဓိမတော ပါဋိဟာရိယဝသေန ပဝတ္တမာနဿ စိတ္တံ အစ္စန္တံ သမာဟိတမေဝ ဟောတိ, န အညဒါ ဝိယ အသမာဟိတန္တိ အဓိပ္ပါယော။ တံ ပန ထေရဿ မတိမတ္တံ။ ပုဗ္ဗေ ဟိ ပထဝီကသိဏံ သမာပဇ္ဇိတွာ ပထဝိံ အဓိဋ္ဌာယ ဂစ္ဆတိ, ဣဒါနိ ပန အာကာသော ဣစ္ဆိတဗ္ဗော, တသ္မာ အာကာသကသိဏံ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗမေဝ။ တေနာဟ ‘‘ကိဉ္စာပီ’’တိအာဒိ။ တိရောကုဋ္ဋပါဋိဟာရိယေ ဝုတ္တနယေနေဝ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗန္တိ ယထာ တတ္ထ ကုဋ္ဋာဒိ ‘‘အာကာသော ဟောတူ’’တိ အဓိဋ္ဌာနေန အာကာသော ဟောတိ, ဧဝံ ဣဓာပိ ပဗ္ဗတရုက္ခာဒိံ အဓိဋ္ဌာနေန အာကာသံ ကတွာ ဂန္တဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ အထ ဝါ တိရောကုဋ္ဋပါဋိဟာရိယေ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ ‘‘သစေ ပနဿ ဘိက္ခုနော အဓိဋ္ဌဟိတွာ ဂစ္ဆန္တဿာ’’တိအာဒိနာ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၃၉၂)
တတ္ထ ဝုတ္တနယေန။ ဧတေန ‘‘ပုရိမာဓိဋ္ဌာနဗလေနေဝ စဿ အန္တရာ အညော ပဗ္ဗတော ဝါ ရုက္ခော ဝါ ဥတုမယော ဥဋ္ဌဟိဿတီတိ အဋ္ဌာနမေဝေတ’’န္တိ နာဂါဒီဟိ ကယိရမာနော ဝိဗန္ဓော ဂမနန္တရာယံ န ကရောတီတိ ဒဿေတိ။
ဩကာသေတိ ဇနဝိဝိတ္တေ ယုတ္တဋ္ဌာနေ။ ပါကဋော ဟောတိ အာကာသစာရီ အယံ သမဏောတိ။
ဋ္ဌ ၃၉၆။ ဒွါစတ္တာလီသယောဇနသဟဿဂ္ဂဟဏံ ပဌမကပ္ပဝသေန ကတံ, တတော ပရံ ပန အနုက္ကမေန ပထဝိယာ ဥဿိတဘာဝေန တတော ကတိပယယောဇနူနတာ သိယာ, အပ္ပကံ အဓိကံ ဝါ ဦနံ ဝါ ဂဏနူပဂံ န ဟောတီတိ တထာ ဝုတ္တံ။ တီသု ဒီပေသု ဧကက္ခဏေ အာလောကကရဏေနာတိ ယဒါ ယသ္မိံ ဒီပေ မဇ္ဈေ တိဋ္ဌန္တိ, တဒါ တတော ပုရိမသ္မိံ အတ္ထံ ဂစ္ဆန္တာ ပစ္ဆိမေ ဥဒေန္တာ ဟုတွာ အာလောကကရဏေန။ အညဇောတီနံ ဝါ အဘိဘဝနေန, ဒုဒ္ဒသတာယ စ မဟိဒ္ဓိကေ။ သတ္တာနံ သီတပရိဠာဟဝူပသမနေန, ဩသဓိတိဏဝနပ္ပတီနံ ပရိဗြူဟနေန စ မဟာနုဘာဝေ။ ဆုပတီတိ ဖုသတိ။ ပရိမဇ္ဇတီတိ ဟတ္ထံ ဣတော စိတော စ သဉ္စာရေန္တော ဃံသေတိ။ အဘိညာပါဒကဇ္ဈာနဝသေနေဝါတိ ယဿ ကဿစိ အဘိညာပါဒကဇ္ဈာနဝသေန။ ဧဝ-ကာရေန ပါဒကဇ္ဈာနဝိသေသံ နိဝတ္တေတိ, န အဓိဋ္ဌာနံ။ တေနေဝါဟ ‘‘နတ္ထေတ္ထ ကသိဏသမာပတ္တိနိယမော’’တိ။ တိရောကုဋ္ဋပါဋိဟာရိယာဒီသု ဝိယ ဣမသ္မိံ နာမ ကသိဏေ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗန္တိ န ဧတ္ထ ကောစိ နိယမော အတ္ထီတိ အတ္ထော။ တထာ ဟိ ပါဠိယံ ကိဉ္စိ သမာပတ္တိံ အပရာမသိတွာ ‘‘ဣဓ သော ဣဒ္ဓိမာ’’တိအာဒိ (ပဋိ။ မ။ ၃။၁၀-၁၁) ဝုတ္တံ။ ဟတ္ထပါသေ ဟောတိ ‘‘စန္ဒိမသူရိယေ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တံ စန္ဒိမသူရိယမဏ္ဍလံ။ ရူပဂတံ ဟတ္ထပါသေတိ ဟတ္ထပါသေ ဌိတံ ရူပဂတံ, ဟတ္ထပါသေ ဝါ ရူပဂတံ။ ဟတ္ထံ ဝါ ဝဍ္ဎေတွာ ပရာမသတီတိ ယောဇနာ။
ဥပါဒိန္နကံ နိဿာယ အနုပါဒိန္နကဿ ဝဍ္ဎနံ ဝုတ္တံ။ ယုတ္တိယာ ပနေတ္ထ ဥပါဒိန္နကဿပိ ဝဍ္ဎနစ္ဆာယာ ဒိဿတိ။ အတ္တနော အဏုမဟန္တဘာဝါပါဒနေ ဥပါဒိန္နကဿ ဟာပနံ ဝိယ ဝဍ္ဎနမ္ပိ လဗ္ဘတေဝ။ ယထာ အာယသ္မတော မဟာမောဂ္ဂလ္လာနဿ နန္ဒောပနန္ဒဒမနေတိ ဧဝံ ပဝတ္တံ သဟဝတ္ထုနာ ထေရဝါဒံ အာဟရိတွာ တမတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘တိပိဋကစူဠနာဂတ္ထေရော အာဟာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ ကိံ ပန န ဟောတိ, ဟောတိယေဝါတိ အဓိပ္ပါယော။ ဒွေ ဟိ
ပဋိသေဓာ ပကတိံ ဂမေန္တီတိ။ ‘‘တဒါ မဟန္တံ ဟောတိ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရဿ ဝိယာ’’တိ ဣဒံ ယထာဓိကတတ္ထဒဿနဝသေန ဝုတ္တံ, ခုဒ္ဒကဘာဝါပါဒနမ္ပေတ္ထ လဗ္ဘတေဝ။
နန္ဒောပနန္ဒနာဂဒမနကထာဝဏ္ဏနာ
ဩလောကေသိ ဗုဒ္ဓါစိဏ္ဏဝသေန ‘‘အတ္ထိ နု ခေါ အဿ ဥပနိဿယော’’တိ။ လောကိယံ ရတနတ္တယေ ပသာဒလက္ခဏံ သာသနာဝတာရံ သန္ဓာယာဟ ‘‘အပ္ပသန္နော’’တိ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိတော ဝိဝေစေတွာ ပသာဒေတဗ္ဗောတိ အဓိပ္ပါယော။ တေနာဟ ‘‘ကော နု ခေါ…ပေ… ဝိဝေစေယျာ’’တိ။
တံ ဒိဝသန္တိ ယဒါ ဘဂဝါ ဘိက္ခုသံဃပရိဝုတော တာဝတိံသဘဝနာဘိမုခေါ ဂစ္ဆတိ, တံ ဒိဝသဘာဂံ။ အာပါနဘူမိံ သဇ္ဇယိံသူတိ ယတ္ထ သော နိသိန္နော ဘောဇနကိစ္စံ ကရောတိ, တံ ပရိဝေသနဋ္ဌာနံ သိတ္တံ သမ္မဋ္ဌံ ဘောဇနူပကရဏူပနယနာဒိနာ သဇ္ဇယိံသု ပဋိယာဒေသုံ။ တိဝိဓနာဋကေဟီတိ ဝဓူကုမာရိကညာဝတ္ထာဟိ တိဝိဓာဟိ နာဋကိတ္ထီဟိ။ ဩလောကယမာနောတိ ပေက္ခန္တော, ဝိစာရေန္တော ဝါ။
ဥပရူပရီတိ မတ္ထကမတ္ထကေ။ ဘဝနေနာတိ ဘဝနပဒေသေန။ ဘောဂေဟီတိ သရီရဘောဂေဟိ။ အဝကုဇ္ဇေနာတိ နိကုဇ္ဇိတေန။ ဂဟေတွာတိ ယထာ တာဝတိံသဘဝနဿ ပဒေသောပိ နာဝသိဿတိ, ဧဝံ ပရိယာဒါယ။
သိနေရုပရိဘဏ္ဍန္တိ သိနေရုမေခလံ။ သိနေရုဿ ကိရ သမန္တတော ဗဟလတော, ပုထုလတော စ ပဉ္စယောဇနသဟဿပရိမာဏာနိ စတ္တာရိ ပရိဘဏ္ဍာနိ တာဝတိံသဘဝနဿ အာရက္ခာယ နာဂေဟိ, ဂရုဠေဟိ, ကုမ္ဘဏ္ဍေဟိ, ယက္ခေဟိ စ အဓိဋ္ဌိတာနိ, တာနိ ပရိဘဏ္ဍဘာဝသာမညေန ဧကဇ္ဈံ ကတွာ ‘‘ပရိဘဏ္ဍ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တေဟိ ကိရ သိနေရုဿ ဥပဍ္ဎံ ပရိယာဒိန္နံ။
အတ္တဘာဝံ ဝိဇဟိတွာတိ မနုဿရူပံ အန္တရဓာပေတွာ။ ဗာဓတီတိ ခေဒမတ္တံ ဥပ္ပါဒေတိ။
အတ္တဘာဝံ ဝိဇဟိတွာတိ သုခုမတ္တဘာဝနိမ္မာနေန နာဂရူပံ ဝိဇဟိတွာ။ မုခံ ဝိဝရိ ‘‘မုခဂတံ သမဏံ သံခါဒိဿာမီ’’တိ။ ပါစီနေန စ ပစ္ဆိမေန စာတိ နာဂဿ တထာနိပန္နတ္တာ ဝုတ္တံ။ သုဋ္ဌု သတိယာ ပစ္စုပဋ္ဌာပနတ္ထမာဟ ‘‘မနသိ ကရောဟီ’’တိ။
အာဒိတော ပဋ္ဌာယ သဗ္ဗပါဋိဟာရိယာနီတိ တဒါ ထေရေန ကတပါဋိဟာရိယာနိ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဣမံ ပန ဌာနန္တိ ဣမံ နာသာဝါတဝိဿဇ္ဇနကာရဏံ။
အနုဗန္ဓီတိ ‘‘န သက္ကာ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကဿ ဣမဿ သမဏဿ ပဋိပဟရိတု’’န္တိ ဘယေန ပလာယန္တံ အနုဗန္ဓိ။
ဧကပဋိပါဋိယာတိ ဧကာယ ပဋိပါဋိယာ, နိရန္တရန္တိ အတ္ထော။ အယမေဝါတိ ယာ ဥပါဒိန္နကံ နိဿာယ အနုပါဒိန္နကဿ ဝဍ္ဎိ, အယမေဝ။ ဧတ္ထ ဧဒိသေ ဟတ္ထဝဍ္ဎနာဒိပါဋိဟာရိယေ ယုတ္တိ ယုတ္တရူပါ စိတ္တတော, ဥတုတော ဝါ ဥပါဒိန္နကရူပါနံ အနုပ္ပဇ္ဇနတော။ အထ ဝါ ဥပါဒိန္နန္တိ သကလမေဝ ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓံ အဓိပ္ပေတံ။ ဧဝမ္ပိ တဿ တထာ ဝဍ္ဎိ န ယုဇ္ဇတိ ဧဝါတိ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝဍ္ဎိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧကသန္တာနေ ဥပါဒိန္နံ, အနုပါဒိန္နဉ္စ သမ္ဘိန္နံ ဝိယ ပဝတ္တမာနမ္ပိ အတ္ထတော အသမ္ဘိန္နမေဝ။ တတ္ထ ယထာ အာဠှကမတ္တေ ခီရေ အနေကာဠှကေ ဥဒကေ အာသိတ္တေ ယဒိပိ ခီရံ သဗ္ဗေန သမ္ဘိန္နံ သဗ္ဗတ္ထကမေဝ လမ္ဗမာနံ ဟုတွာ တိဋ္ဌတိ, တထာပိ န တတ္ထ ခီရံ ဝဍ္ဎတိ, ဥဒကမေဝ ဝဍ္ဎတိ, ဧဝမေဝံ ယဒိပိ ဥပါဒိန္နံ အနုပါဒိန္နဉ္စ သမ္ဘိန္နံ ဝိယ ပဝတ္တတိ, တထာပိ ဥပါဒိန္နံ န ဝဍ္ဎတိ, ဣဒ္ဓါနုဘာဝေန စိတ္တဇံ, တဒနုသာရေန ဥတုဇဉ္စ ဝဍ္ဎတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
သောတိ သော ဣဒ္ဓိမာ။ ဧဝံ ကတွာတိ ဝုတ္တာကာရေန ဟတ္ထံ ဝါ ဝဍ္ဎေတွာ တေ ဝါ အာဂန္တွာ ဟတ္ထပါသေ ဌိတေ ကတွာ။ ပါဒဋ္ဌပနာဒိပိ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အပရောပိ ဣဒ္ဓိမာ။ တထေဝါတိ ပါဋိဟာရိယကရဏတော ပုဗ္ဗေ ဝိယ။ တထူပမမေတန္တိ ယထာ ဥဒကပုဏ္ဏာသု နာနာပါတီသု ဗဟူဟိ နာနာစန္ဒမဏ္ဍလေသု ဒိဿမာနေသု န တေန စန္ဒမဏ္ဍလဿ ဂမနာဒိဥပရောဓော, ဗဟူနဉ္စ ပစ္စေကံ ဒဿနံ ဣဇ္ဈတိ, တထူပမမေတံ ပါဋိဟာရိယံ စန္ဒိမသူရိယာနံ ဂမနာဒိဥပရောဓာဘာဝတော, ဗဟူနဉ္စ ဣဒ္ဓိမန္တာနံ တတ္ထ ဣဒ္ဓိပယောဂဿ ယထိစ္ဆိတံ သမိဇ္ဈနတောတိ အဓိပ္ပါယော။
ဋ္ဌ ၃၉၇။ ပရိစ္ဆေဒံ ကတွာတိ အဘိဝိဓိဝသေန ပန ပရိစ္ဆေဒံ ကတွာ, န မရိယာဒဝသေန။ တထာ ဟေသ ဗြဟ္မလောကေ အတ္တနော ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေတိ။ ပါဠီတိ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂပါဠိ။
ယာဝ ဗြဟ္မလောကာပိ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေတီတိ ဧတ္ထ ယသ္မာ န ဗြဟ္မလောကဿေဝ ဂမနံ အဓိပ္ပေတံ, နာပိ ဗြဟ္မလောကဿ ဂမနမေဝ, အထ
ခေါ အညထာ အညမ္ပိ။ ယာဝ ဗြဟ္မလောကာတိ ပန ဒူရာဝဓိနိဒဿနမေတံ, တသ္မာ ‘‘သစေ ဗြဟ္မလောကံ ဂန္တုကာမာ ဟောတီ’’တိ ဝတွာပိ ဣတရမ္ပိ ဒဿေတုံ ‘‘သန္တိကေပိ ဒူရေ အဓိဋ္ဌာတီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ပိ-သဒ္ဒေါ သမုစ္စယတ္ထော, တေန ဝုတ္တာဝသေသဿ အဓိဋ္ဌာနိဒ္ဓိယာ နိပ္ဖါဒေတဗ္ဗဿ သဗ္ဗဿာပိ သင်္ဂဟော, န ဝုတ္တဿေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ယမကပါဋိဟာရိယာဝသာနေတိအာဒိနာ တိဝိက္ကမဿ အဓိဋ္ဌာနိဒ္ဓိနိပ္ဖန္နတာ ဝုတ္တာ, အညတ္ထ ပန လက္ခဏာနိသံသတာ။ တဒုဘယံ ယထာ အညမညံ န ဝိရုဇ္ဈတိ, တထာ ဝိစာရေတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။
နီလမာတိကန္တိ နီလဝဏ္ဏောဒကမာတိကံ။
မဟာဗောဓိန္တိ အပရာဇိတပလ္လင်္ကံ မဟာဗောဓိံ။ စိတ္တေ ဥပ္ပန္နေ သန္တိကေ အကာသီတိ တထာ စိတ္တုပ္ပတ္တိသမနန္တရမေဝ ပထဝိံ, သမုဒ္ဒဉ္စ သံခိပိတွာ မဟာဗောဓိသန္တိကေ အကာသိ။
နက္ခတ္တဒိဝသေတိ မဟဒိဝသေ။ စန္ဒပူဝေတိ စန္ဒသဒိသေ စန္ဒမဏ္ဍလာကာရေ ပူဝေ။ ဧကပတ္တပူရမတ္တမကာသီတိ ယထာ တေ ပမာဏတော သရူပေနေဝ အန္တောပတ္တပရိယာပန္နာ ဟောန္တိ, တထာ အကာသိ။
ကာကဝလိယဝတ္ထုသ္မိဉ္စ ‘‘ဘဂဝါ ထောကံ ဗဟုံ အကာသီ’’တိ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ တံ ပန ဝတ္ထုံ သင်္ခေပတောဝ ဒဿေတုံ ‘‘မဟာကဿပတ္ထေရော ကိရာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ သမာပတ္တိယာတိ နိရောဓသမာပတ္တိယာ။
ဂင်္ဂါတီရေတိ တမ္ဗပဏ္ဏိဒီပေ ဂင်္ဂါနဒိယာ တီရေ။ သညံ အဒါသီတိ ယထာ တေ ယထာဓိဋ္ဌိတံ သပ္ပိံ ပဿန္တိ, တထာ သညံ အဒါသိ။
တဿာတိ ယဿ ဗြဟ္မုနော ရူပံ ဒဋ္ဌုကာမော, တဿ ဗြဟ္မုနော ရူပံ ပဿတိ။ သဒ္ဒံ သုဏာတီတိ ဒိဗ္ဗာယ သောတဓာတုယာ ဗြဟ္မုနော သဒ္ဒံ သုဏာတိ။ စိတ္တံ ပဇာနာတီတိ စေတောပရိယဉာဏေန ဗြဟ္မုနော စိတ္တံ ပဇာနာတိ။ ကရဇကာယဿ ဝသေနာတိ စာတုမဟာဘူတိကရူပကာယဿ ဝသေန။ ‘‘စိတ္တံ ပရိဏာမေတီ’’တိ ဧတ္ထ ကိံ တံ စိတ္တံ, ကထံ ဝါ ပရိဏာမနန္တိ အာဟ ‘‘ပါဒကဇ္ဈာနစိတ္တံ ဂဟေတွာ ကာယေ အာရောပေတီ’’တိ။ ကထံ ပန ကာယေ အာရောပေတီတိ အာဟ ‘‘ကာယာနုဂတိကံ ကရောတီ’’တိ။ ဧဝမ္ပိ သဒ္ဒဒန္ဓရောဝါယန္တိ ဝစနပထံ ပစ္ဆိန္ဒန္တော အာဟ ‘‘ဒန္ဓဂမန’’န္တိ။
ကရောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကာယဂမနံ ဟိ ဒန္ဓံ, ဒန္ဓမဟာဘူတပစ္စယတ္တာတိ အဓိပ္ပါယော။ အယဉှေတ္ထ အတ္ထော – ဒိဿမာနေန ကာယေန ဂန္တုကာမတာယ ဝသေန စိတ္တံ ပရိဏာမေန္တော ယောဂီ ပါဒကဇ္ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ ဝုဋ္ဌာယ ‘‘ဣဒံ စိတ္တံ ကာယော ဝိယ ဒန္ဓဂမနံ ဟောတူ’’တိ ပရိကမ္မံ ကရောတိ။ တထာ ပရိကမ္မကရဏံ ဟိ သန္ဓာယ ‘‘ပါဒကဇ္ဈာနစိတ္တံ ဂဟေတွာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ပရိကမ္မံ ပန ကတွာ ပုန သမာပဇ္ဇိတွာ ဉာဏေန အဓိဋ္ဌဟန္တော တံ စိတ္တံ ကာယေ အာရောပေတိ, ကာယာနုဂတိကံ ဒန္ဓဂမနံ ကရောတိ။
သုခသညန္တိ သုခသဟဂတံ သညံ, သညာသီသေန နိဒ္ဒေသော။ လဟုဘာဝေန သညာတန္တိ လဟုသညံ။ ကထံ ပန ဣဒ္ဓိစိတ္တေန သဟ သုခသညာယ သမ္ဘဝေါတိ အာဟ ‘‘သုခသညာ နာမ ဥပေက္ခာသမ္ပယုတ္တာ သညာ’’တိ။ သုခန္တိ သညာတန္တိ ဝါ သုခသညံ။ တေနေဝါဟ ‘‘ဥပေက္ခာ ဟိ သန္တံ သုခန္တိ ဝုတ္တာ’’တိ ဧကန္တဂရုကေဟိ နီဝရဏေဟိ, ဩဠာရိကေဟိ အနုပသန္တသဘာဝေဟိ စ ဝိတက္ကာဒီဟိ ဝိပ္ပယောဂေါ စိတ္တစေတသိကာနံ လဟုဘာဝဿ ကာရဏန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သာယေဝ…ပေ… ဝေဒိတဗ္ဗာ’’တိ။ တံ ဩက္ကန္တဿာတိ တံ သုခလဟုသညံ အနုပ္ပတ္တဿ။ အဿာတိ ယောဂိနော။ ဂန္တုကာမတာ ဧဝ ဧတ္ထ ပမာဏန္တိ ဧတ္ထ ဧတသ္မိံ ဒိဿမာနေန ကာယေန ဂမနေ ယံ ဌာနံ ဂန္တုကာမော, တံ ဥဒ္ဒိဿ ဂန္တုကာမတာဝသေန ပဝတ္တပရိကမ္မာဓိဋ္ဌာနာနိ ဧဝ ပမာဏံ, တာဝတာ ဂမနံ ဣဇ္ဈတိ။ တသ္မာ မဂ္ဂနိမ္မာနဝါယုအဓိဋ္ဌာနေဟိ ဝိနာပိ ဣစ္ဆိတဒေသပ္ပတ္တိ ဟောတီတိ။ ဣဒါနိ တမေဝတ္ထံ ပါကဋတရံ ကာတုံ ‘‘သတိ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
ကာယံ ဂဟေတွာတိ ကရဇကာယံ အာရမ္မဏကရဏဝသေန ပရိကမ္မစိတ္တေန ဂဟေတွာ။ စိတ္တေ အာရောပေတီတိ ‘‘အယံ ကာယော ဣဒံ စိတ္တံ ဝိယ ဟောတူ’’တိ ပါဒကဇ္ဈာနစိတ္တေ အာရောပေတိ တဂ္ဂတိကံ ကရောတိ။ တေနာဟ ‘‘စိတ္တာနုဂတိကံ ကရောတိ သီဃဂမန’’န္တိ။ စိတ္တဂမနန္တိ စိတ္တပ္ပဝတ္တိမာဟ။ ဣဒံ ပန စိတ္တဝသေန ကာယပရိဏာမနပါဋိဟာရိယံ။ စိတ္တဂမနမေဝါတိ စိတ္တေန သမာနဂမနမေဝ။ ကထံ ပန ကာယော ဒန္ဓပ္ပဝတ္တိကော လဟုပရိဝတ္တိနာ စိတ္တေန သမာနဂတိကော ဟောတီတိ? န သဗ္ဗထာ သမာနဂတိကော။ ယထေဝ ဟိ ကာယဝသေန စိတ္တပရိဏာမနေ စိတ္တံ သဗ္ဗထာ ကာယေန သမာနဂတိကံ န ဟောတိ။ န ဟိ တဒါ စိတ္တံ သဘာဝသိဒ္ဓေန အတ္တနော ခဏေန အဝတ္တိတွာ ဂရုဝုတ္တိကဿ ရူပဓမ္မဿ ခဏေန ဝတ္တတိ။ ‘‘ဣဒံ စိတ္တံ အယံ ကာယော ဝိယ ဟောတူ’’တိ ပန
အဓိဋ္ဌာနေန ဒန္ဓဂတိကဿ ကာယဿ အနုဝတ္တနတော ယာဝ ဣစ္ဆိတဋ္ဌာနပ္ပတ္တိ, တာဝ ကာယဂတိအနုလောမေနေဝ ဟုတွာ သန္တာနဝသေန ပဝတ္တမာနံ စိတ္တံ ကာယဂတိယာ ပရိဏာမိတံ နာမ ဟောတိ, ဧဝံ ‘‘အယံ ကာယော ဣဒံ စိတ္တံ ဝိယ ဟောတူ’’တိ အဓိဋ္ဌာနေန ပဂေဝ သုခလဟုသညာယ သမ္ပာဒိတတ္တာ အဘာဝိတိဒ္ဓိပါဒါနံ ဝိယ ဒန္ဓံ အဝတ္တိတွာ ယထာ လဟုကတိပယစိတ္တဝါရေဟေဝ ဣစ္ဆိတဋ္ဌာနပ္ပတ္တိ ဟောတိ, ဧဝံ ပဝတ္တမာနော ကာယော စိတ္တဂတိယာ ပရိဏာမိတော နာမ ဟောတိ, န ဧကစိတ္တက္ခဏေနေဝ ဣစ္ဆိတဋ္ဌာနပ္ပတ္တိယာ။
ဧဝဉ္စ ကတွာ ‘‘သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျာ’’တိ ဣဒမ္ပိ ဥပမာဝစနံ နိပ္ပရိယာယေနေဝ သမတ္ထိတံ ဟောတိ။ အဝဿံ စေတံ ဧဝံ သမ္ပဋိစ္ဆိတဗ္ဗံ, အညထာ သုတ္တာဘိဓမ္မပါဌေဟိ, ဝိနယအဋ္ဌကထာယ စ ဝိရောဓော သိယာ, ဓမ္မတာ စ ဝိလောမိတာ။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပီ’’တိ (အ။ နိ။ ၁။၁၁ အာဒယော) ဟိ ဧတ္ထ အညဂဟဏေန ရူပဓမ္မာ ဂဟိတာ အလဟုပရိဝတ္တိတာယ။ အဘိဓမ္မေ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၁၀-၁၁) စ ပုရေဇာတပစ္စယော ရူပမေဝ ဝုတ္တော, ပစ္ဆာဇာတပစ္စယော စ တဿေဝ။ ယတ္ထ ယတ္ထ စ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, တတ္ထ တတ္ထေဝ ဘိဇ္ဇန္တိ။ နတ္ထိ ဒေသန္တရသင်္ကမနံ, န စ သဘာဝေါ အညထာ ဟောတီတိ။ န ဟိ ဣဒ္ဓိဗလေန ဓမ္မာနံ ကေနစိ လက္ခဏံ အညထတ္တံ ကာတုံ သက္ကာ, ဘာဝညထတ္တမေဝ ပန ကာတုံ သက္ကာ။ ‘‘တီသုပိ ခဏေသူ’’တိ ဣဒမ္ပိ ဂမနာရမ္ဘံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, န ဂမနနိဋ္ဌာနန္တိ ဝဒန္တိ။ ထေရောတိ အဋ္ဌကထာစရိယာနံ အန္တရေ ဧကော ထေရော။ ဣဓာတိ ဣဒံ ပါဋိဟာရိယံ ဝိဘဇိတွာ ဝုတ္တပါဌေ။ သယံ ဂမနမေဝ အာဂတံ ‘‘ဗြဟ္မလောကံ ဂစ္ဆတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ။
စက္ခုသောတာဒီနန္တိ စက္ခုသောတာဒီနံ အင်္ဂါနံ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ‘‘သဗ္ဗင်္ဂပစ္စင်္ဂ’’န္တိ, သဗ္ဗအင်္ဂပစ္စင်္ဂဝန္တန္တိ အတ္ထော။ ပသာဒေါ နာမ နတ္ထီတိ ဣမိနာဝ ဘာဝဇီဝိတိန္ဒြိယာနမ္ပိ အဘာဝေါ ဝုတ္တောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ရုစိဝသေနာတိ ဣစ္ဆာဝသေန။ အညမ္ပီတိ ဘဂဝတာ ကရိယမာနတော အညမ္ပိ ကိရိယံ ကရောတိ။ အယဉ္စေတ္ထ ဗုဒ္ဓါနုဘာဝေါ။ ယဒိ သာဝကနိမ္မိတေသု နာနပ္ပကာရတာ နတ္ထိ, ‘‘သစေ ပန နာနာဝဏ္ဏေ ကာတုကာမော ဟောတီ’’တိအာဒိ ယံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တံ, တံ ကထန္တိ? တံ တထာ တထာ ပရိကမ္မံ ကတွာ အဓိဋ္ဌဟန္တဿ တေ တေ ဝဏ္ဏဝယာဒိဝိသေသာ ပရိကမ္မာနုရူပံ ဣဇ္ဈန္တီတိ ကတွာ ဝုတ္တံ။ ဣဓ ပန ယထာဓိဋ္ဌိတေ နိမ္မိတရူပေ သစေ သာဝကော ‘‘ဣမေ ဝိသေသာ
ဟောန္တူ’’တိ ဣစ္ဆတိ, န ဣဇ္ဈတိ, ဗုဒ္ဓါနံ ပန ဣဇ္ဈတီတိ အယမတ္ထော ဒဿိတောတိ န ကောစိ ဝိရောဓော။
ဣဒါနိ ယာနိ တာနိ ‘‘ယာဝ ဗြဟ္မလောကာပိ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေတီ’’တိ (ပဋိ။ မ။ ၃။၁၀) ပါဠိယာ အတ္ထဒဿနဝသေန ဝိဘတ္တာနိ ‘‘ဒူရေပိ သန္တိကေ အဓိဋ္ဌာတီ’’တိအာဒီနိ စုဒ္ဒသ ပါဋိဟာရိယာနိ, တတ္ထ သိခါပ္ပတ္တံ ကာယေန ဝသဝတ္တနပါဋိဟာရိယံ ဒဿေတုံ ‘‘ဧတ္ထ စာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ယန္တိ ကိရိယာပရာမသနံ, တေန ‘‘ရူပံ ပဿတီ’’တိ ဧတ္ထ ယဒေတံ ရူပဒဿနံ, ‘‘သဒ္ဒံ သုဏာတီ’’တိ ဧတ္ထ ယဒေတံ သဒ္ဒသဝနံ, ‘‘စိတ္တံ ပဇာနာတီ’’တိ ဧတ္ထ ယဒေတံ စိတ္တဇာနနန္တိ ဧဝံ ဒိဗ္ဗစက္ခုသောတစေတောပရိယဉာဏကတ္တုကံ ဒဿနသဝနဇာနနကိရိယံ ပရာမသတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဣတော ပရေသု သန္တိဋ္ဌတီတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ယမ္ပိဿာတိ ယမ္ပိ အဿ။ ယောဂိနော အဓိဋ္ဌာနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ယဉ္စ ခေါတိ ဧတ္ထ ခေါ-သဒ္ဒေါ အဝဓာရဏတ္ထော, ဝိသေသတ္ထော ဝါ, တေန အယမေဝေတ္ထ ကာယေန ဝသဝတ္တနပါဋိဟာရိယေသု ဥက္ကဋ္ဌတရန္တိ ဒီပေတိ။ ကသ္မာ? ‘‘အယံ နု ခေါ ဣဒ္ဓိမာ, အယံ နု ခေါ နိမ္မိတော’’တိ ဧကစ္စဿ ဗြဟ္မုနော အာသင်္ကုပ္ပါဒနတော။ ယဒဂ္ဂေန စေတံ အဓိဋ္ဌိတံ ဝိသေသတော မနောမယန္တိ ဝုစ္စတိ, တဒဂ္ဂေန ဥက္ကဋ္ဌတရန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တေနာဟ ‘‘ဧတ္တာဝတာ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေတိ နာမာ’’တိ။ ယဒိ ဧဝံ ကသ္မာ ဣဓ သေသာနိ ဂဟိတာနီတိ အာဟ ‘‘သေသံ…ပေ… ဝုတ္တ’’န္တိ။
ဋ္ဌ ၃၉၈။ ဣဒံ နာနာကရဏန္တိ ကာမမိမာပိ ဒွေ ဣဒ္ဓိယော အဓိဋ္ဌာနဝသေနေဝ ဣဇ္ဈန္တိ, တထာပိ ဣဒံ ဣဒါနိ ဝုစ္စမာနံ ဣမာသံ နာနာကရဏံ ဝိသေသော။ ပကတိဝဏ္ဏံ ဝိဇဟိတွာတိ အတ္တနော ပကတိရူပံ ဝိဇဟိတွာ အပနေတွာ, ပရေသံ အဒဿေတွာတိ အတ္ထော။ ကုမာရကဝဏ္ဏန္တိ ကုမာရကသဏ္ဌာနံ။ ဒဿေတီတိ တထာ ဝိကုဗ္ဗန္တော အတ္တနိ ဒဿေတိ။ နာဂဝဏ္ဏံ ဝါတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဟတ္ထိမ္ပိ ဒဿေတီတိ အတ္တာနမ္ပိ ဟတ္ထိံ ကတွာ ဒဿေတိ, ဗဟိဒ္ဓါပိ ဟတ္ထိံ ဒဿေတိ။ ဧတဒတ္ထမေဝ ဟိ ဣဓ ‘‘ဟတ္ထိဝဏ္ဏံ ဝါ ဒဿေတီ’’တိ အဝတွာ ‘‘ဟတ္ထိမ္ပိ ဒဿေတီ’’တိ (ပဋိ။ မ။ ၃။၁၃) ဝုတ္တံ။ ယံ ပန ကေစိ ဗဟိဒ္ဓါ ဟတ္ထိအာဒိဒဿနဝစနံ ‘‘ပကတိဝဏ္ဏံ ဝိဇဟိတွာ’’တိ ဝစနေန ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓိဘာဝေန ဝိရုဇ္ဈတီတိ ဝဒန္တိ, တဒယုတ္တံ။ ကသ္မာ? ပကတိဝဏ္ဏဝိဇဟနံ နာမ အတ္တနော ပကတိရူပဿ အညေသံ အဒဿနံ, န သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ တဿ နိရောဓနံ။ ဧဝံ သတိ အတ္တာနံ အဒဿေတွာ ဗဟိဒ္ဓါ ဟတ္ထိံ ဒဿေန္တော ‘‘ပကတိဝဏ္ဏံ ဝိဇဟိတွာ ဟတ္ထိံ
ဒဿေတီ’’တိ ဝုစ္စမာနေ ကော ဧတ္ထ ဝိရောဓော, အတ္တနာ ပန ဟတ္ထိဝဏ္ဏော ဟုတွာ ဗဟိဒ္ဓါပိ ဟတ္ထိံ ဒဿန္တေ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ။ တေနေဝါဟ ‘‘ဗဟိဒ္ဓါပိ ဟတ္ထိအာဒိဒဿနဝသေန ဝုတ္တ’’န္တိ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓိဘာဝေန စ န ကောစိ ဝိရောဓော။
ပါဠိယဉ္စ ကုမာရကဝဏ္ဏံ ဝါတိအာဒီသု အနိယမတ္ထော ဝါ-သဒ္ဒေါ ဝုတ္တော။ တေသု ဧကေကဿေဝ ကရဏဒဿနတ္ထံ။ ဟတ္ထိမ္ပီတိအာဒီသု ပန ဟတ္ထိအာဒီနံ ဗဟူနံ ဧကဇ္ဈံ ကာတဗ္ဗာဘာဝဒဿနတ္ထံ သမုစ္စယတ္ထော ပိ-သဒ္ဒေါ ဝုတ္တော။ တေန ‘‘ဟတ္ထိမ္ပိ ဒဿေတီ’’တိအာဒီသု ဒုတိယေ ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။
ဣဒ္ဓိမတော အတ္တနော ကုမာရကာကာရေန ပရေသံ ဒဿနံ ကုမာရကဝဏ္ဏနိမ္မာနံ, န ဧတ္ထ ကိဉ္စိ အပုဗ္ဗံ ပထဝီအာဒိဝတ္ထု နိပ္ဖါဒီယတီတိ ကသိဏနိယမေန ပယောဇနာဘာဝတော ‘‘ပထဝီကသိဏာဒီသု အညတရာရမ္မဏတော’’တိ ဝုတ္တံ။ သတိပိ ဝါ ဝတ္ထုနိပ္ဖါဒနေ ယထာရဟံ တံ ပထဝီကသိဏာဒိဝသေနေဝ ဣဇ္ဈတီတိ ဧဝမ္ပေတ္ထ ကသိဏနိယမေန ပယောဇနံ နတ္ထေဝ။ ကုမာရကဝဏ္ဏဉှိ ဒဿေန္တေန နီလဝဏ္ဏံ ဝါ ဒဿေတဗ္ဗံ သိယာ, ပီတာဒီသု အညတရဝဏ္ဏံ ဝါ။ တထာ သတိ နီလာဒိကသိဏာနိ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗာနီတိ အာပန္နောဝ ကသိဏနိယမော။ ဧသေဝ နယော သေသေသုပိ။ ဧဝမဓိဋ္ဌိတေ ယဒေကေ ပထဝီကသိဏဝသေန ‘‘ဧကောပိ ဟုတွာ ဗဟုဓာ ဟောတီ’’တိအာဒိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၂၃၈၊ မ။ နိ။ ၁။၁၄၇၊ သံ။ နိ။ ၅။၈၄၂၊ ပဋိ။ မ။ ၃။၁၀) ဘာဝေါတိ ဧဝံ ပဝတ္တေန ကသိဏနိဒ္ဒေသေန ဣဓ ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓိနိဒ္ဒေသေ ‘‘ပထဝီကသိဏာဒီသု အညတရာရမ္မဏတော’’တိအာဒိဝစနဿ ဝိရောဓံ အာသင်္ကန္တိ, သော အနောကာသောဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ နိမ္မိနိတဗ္ဗဘာဝေန အတ္တနာ ဣစ္ဆိတောတိ အတ္တနော ကုမာရကဝဏ္ဏော, န ပန အတ္တနော ဒဟရကာလေ ကုမာရကဝဏ္ဏောတိ။ နာဂါဒိဝဏ္ဏေသုပိ အယံ နယော ဗျာပီ ဧဝါတိ ယဒေကေ ‘‘နာဂါဒိနိမ္မာနေ န ယုဇ္ဇတိ ဝိယာ’’တိ ဝဒန္တိ, တဒပေါဟတံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ဗဟိဒ္ဓါပီတိ ပိ-သဒ္ဒေန အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ အယဉှေတ္ထ အတ္ထော – ဟတ္ထိမ္ပိ ဒဿေတီတိအာဒိ အဇ္ဈတ္တံ, ဗဟိဒ္ဓါပိ ဟတ္ထိအာဒိဒဿနဝသေန ဝုတ္တံ, န ‘‘ကုမာရကဝဏ္ဏံ ဝါ’’တိအာဒိ ဝိယ အဇ္ဈတ္တမေဝ ကုမာရကဝဏ္ဏာဒီနံ ဒဿနဝသေနာတိ။ ယံ ဧတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ အဓိဋ္ဌာနဝိဓာနံ, တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။
ဋ္ဌ ၃၉၉။ ကာယန္တိ အတ္တနော ကရဇကာယံ။ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ ‘‘အယံ ကာယော သုသိရော ဟောတူ’’တိ ပရိကမ္မံ ကတွာ ပုန ‘‘ပါဒကဇ္ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ ဝုဋ္ဌာယာ’’တိ ဣမံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယာနုသာရမာဟ။ အညံ ကာယန္တိ ယံ မနောမယံ ကာယံ နိမ္မိနိတုကာမော, တံ။ မုဉ္ဇမှာတိ မုဉ္ဇတိဏတော။ ဤသိကန္တိ တဿ ကဏ္ဍံ။ ကောသိယာတိ အသိကောသတော။ ကရဏ္ဍာယာတိ ပေဠာယ, နိမ္မောကတောတိ စ ဝဒန္တိ။ အဗ္ဗာဟတီတိ ဥဒ္ဓရတိ။ ပဝါဟေယျာတိ အာကဍ္ဎေယျ။
ဣဒ္ဓိဝိဓနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဣတိ ဒွါဒသမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ။
၁၃။ အဘိညာနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
ဒိဗ္ဗသောတဓာတုကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၄၀၀။ တတ္ထာတိ ဒိဗ္ဗသောတဓာတုယာ နိဒ္ဒေသေ။ အဘိညာပါဠိယာ ဟိ နိဒ္ဒေသမုခေန အဘိညာနံ နိဗ္ဗတ္တနဝိဓိ ဝိဓီယတိ။ အဘိညာသီသေနေတ္ထ အဘိညာပါဠိ ဝုတ္တာ။ တေနာဟ ‘‘တတော ပရာသု စ တီသု အဘိညာသူ’’တိ။ တတော ပရာသူတိ စ သတ္ထုနော ဒေသနာက္ကမံ, အတ္တနော စ ဥဒ္ဒေသက္ကမံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, န ပဋိပတ္တိက္ကမံ။ န ဟိ ပဋိပဇ္ဇန္တာ ဣမိနာဝ ကမေန ပဋိပဇ္ဇန္တိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ ဒိဗ္ဗသောတဓာတုပါဠိယံ, သေသာဘိညာပါဠိယဉ္စာတိ သဗ္ဗတ္ထ။ တတြာတိ ဝါကျောပညာသေ နိပါတမတ္တံ, တတြ ဝါ ယထာဝုတ္တပါဌေ။ ဒိဗ္ဗသဒိသတ္တာတိ ဒိဗ္ဗေ ဘဝါတိ ဒိဗ္ဗာ, ဒေဝါနံ သောတဓာတု, တာယ ဒိဗ္ဗာယ သဒိသတ္တာ။ ဣဒါနိ တံ ဒိဗ္ဗသဒိသတံ ဝိဘာဝေတုံ ‘‘ဒေဝါနံ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သုစရိတကမ္မနိဗ္ဗတ္တာတိ သဒ္ဓါဗဟုလတာဝိသုဒ္ဓဒိဋ္ဌိတာနိသံသဒဿာဝိတာဒိသမ္ပတ္တိယာ သုဋ္ဌု စရိတတ္တာ သုစရိတေန ဒေဝူပပတ္တိဇနကေန ပုညကမ္မေန နိဗ္ဗတ္တာ။ ပိတ္တသေမှရုဟိရာဒီဟီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဝါတရောဂါဒီနံ သင်္ဂဟော။ အပလိဗုဒ္ဓါတိ အနုပဒ္ဒုတာ။ ပိတ္တာဒီဟိ အနုပဒ္ဒုတတ္တာ, ကမ္မဿ စ ဥဠာရတာယ ဥပက္ကိလေသဝိမုတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဥပက္ကိလေသဒေါသရဟိတံ ဟိ ကမ္မံ တိဏာဒိဒေါသရဟိတံ ဝိယ သဿံ ဥဠာရဖလံ အနုပက္ကိလိဋ္ဌံ ဟောတိ။ ကာရဏူပစာရေန စဿ ဖလံ တထာ ဝေါဟရီယတိ, ယထာ ‘‘သုက္ကံ သုက္ကဝိပါက’’န္တိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၁၂၊ မ။ နိ။ ၂။၈၁၊ အ။ နိ။ ၄။၂၃၃)။ ဒူရေပီတိ ပိ-သဒ္ဒေန သုခုမဿာပိ အာရမ္မဏဿ သမ္ပဋိစ္ဆနသမတ္ထတံ သင်္ဂဏှာတိ။ ပသာဒသောတဓာတူတိ စတုမဟာဘူတာနံ ပသာဒလက္ခဏာ သောတဓာတု။
ဝီရိယာရမ္ဘဝသေနေဝ ဣဇ္ဈနတော သဗ္ဗာပိ ကုသလဘာဝနာ ဝီရိယဘာဝနာ, ပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတာ ဝါ ဣဒ္ဓိပါဒဘာဝနာပိ ဝိသေသတော ဝီရိယဘာဝနာ, တဿာ အာနုဘာဝေန နိဗ္ဗတ္တာ ဝီရိယဘာဝနာဗလနိဗ္ဗတ္တာ။ ဉာဏမယာ သောတဓာတု ဉာဏသောတဓာတု။ တာဒိသာယေဝါတိ ဥပက္ကိလေသဝိမုတ္တတာယ, ဒူရေပိ သုခုမဿပိ အာရမ္မဏဿ သမ္ပဋိစ္ဆနသမတ္ထတာယ စ တံသဒိသာ ဧဝ။ ဒိဗ္ဗဝိဟာရဝသေန ပဋိလဒ္ဓတ္တာတိ ဒိဗ္ဗဝိဟာရသင်္ခါတာနံ စတုန္နံ ဘူမီနံ ဝသေန ပဋိလဒ္ဓတ္တာ, ဣမိနာ ကာရဏဝသေနဿာ ဒိဗ္ဗဘာဝမာဟ။ ယံ စေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။
ဒိဗ္ဗဝိဟာရသန္နိဿိတတ္တာတိ အဋ္ဌင်္ဂသမန္နာဂမေန ဥက္ကံသဂတံ ပါဒကဇ္ဈာနသင်္ခါတံ ဒိဗ္ဗဝိဟာရံ သန္နိဿာယ ပဝတ္တတ္တာ, ဒိဗ္ဗဝိဟာရပရိယာပန္နံ ဝါ အတ္တနာ သမ္ပယုတ္တံ ရူပါဝစရစတုတ္ထဇ္ဈာနံ နိဿယပစ္စယဘူတံ သန္နိဿိတတ္တာတိ ဧဝမ္ပေတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သဝနဋ္ဌေနာတိ သဒ္ဒဂဟဏဋ္ဌေန။ ယာထာဝတော ဟိ သဒ္ဒူပလဒ္ဓိ သဒ္ဒသဘာဝါဝဗောဓော သဝနံ။ သန္တေသုပိ အညေသု သဘာဝဓာရဏာဒီသု ဓာတုအတ္ထေသု အတ္တသုညတာသန္ဒဿနတ္ထာ သတ္ထု ဓာတုဒေသနာတိ အာဟ ‘‘နိဇ္ဇီဝဋ္ဌေန စာ’’တိ။ သောတဓာတုကိစ္စံ သဒ္ဒသမ္ပဋိစ္ဆနံ, သဒ္ဒသန္နိဋ္ဌာနပစ္စယတာ စ။
ဉာဏဿ ပရိသုဒ္ဓိ ဥပက္ကိလေသဝိဂမေနေဝါတိ အာဟ ‘‘နိရုပက္ကိလေသာယာ’’တိ။ မာနုသိကာ မနုဿ သန္တကာ, မံသသောတဓာတု, ဒိဗ္ဗဝိဒူရာဒိဝိသယဂ္ဂဟဏသင်္ခါတေန အတ္တနော ကိစ္စဝိသေသေန အတိက္ကန္တံ မာနုသိကံ ဧတာယာတိ အတိက္ကန္တမာနုသိကာ။ တေနာဟ ‘‘မနုဿူပစာရံ အတိက္ကမိတွာ သဒ္ဒသဝနေနာ’’တိ။ တတ္ထ မနုဿူပစာရန္တိ မနုဿေဟိ ဥပစရိတဗ္ဗဋ္ဌာနံ, ပကတိယာ သောတဒွါရေန ဂဟေတဗ္ဗံ ဝိသယန္တိ အဓိပ္ပါယော။ တေနာဟ ‘‘သဒ္ဒသဝနေနာ’’တိ။ ဒိဗ္ဗေတိ ဒေဝလောကပရိယာပန္နေ။ တေ ပန ဝိသေသတော ဒေဝါနံ ကထာ သဒ္ဒါ ဟောန္တီတိ အာဟ ‘‘ဒေဝါနံ သဒ္ဒေ’’တိ။ မနုဿာနံ ဧတေတိ မာနုသာ, တေ မာနုသေ။ ဧဝံ ဒေဝမနုဿသဒ္ဒါနံယေဝ ဂဟိတတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ပဒေသပရိယာဒါန’’န္တိ, ဧကဒေသဂ္ဂဟဏန္တိ အတ္ထော။ သဒေဟသန္နိဿိတာ အတ္တနော သရီရေ သန္နိဿိတာ။ နိပ္ပဒေသပရိယာဒါနံ ဌာနဘေဒဂ္ဂဟဏမုခေန သဝိညာဏကာဒိဘေဒဘိန္နဿ သဒ္ဒဿ အနဝသေသေန သင်္ဂဏှနတော။
အယံ ဒိဗ္ဗသောတဓာတု။ ပရိကမ္မသမာဓိစိတ္တေနာတိ ပရိကမ္မဘူတာဝေဏိကသမာဓိစိတ္တေန, ဒိဗ္ဗသောတဉာဏဿ ပရိကမ္မဝသေန ပဝတ္တက္ခဏိကသမာဓိနာ သမာဟိတစိတ္တေနာတိ အတ္ထော။ ပရိကမ္မသမာဓိ နာမ ဒိဗ္ဗသောတဓာတုယာ ဥပစာရာဝတ္ထာတိပိ ဝဒန္တိ။ သာ ပန နာနာဝဇ္ဇနဝသေန ဝုတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ သဗ္ဗောဠာရိကသဒ္ဒဒဿနတ္ထံ သီဟာဒီနံ သဒ္ဒေါ ပဌမံ ဂဟိတော။ တိယောဇနမတ္ထကေပိ ကိရ ကေသရသီဟဿ သီဟနာဒသဒ္ဒေါ သုယျတိ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန မေဃသဒ္ဒဗျဂ္ဃသဒ္ဒါဒီနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဧတ္ထ စ ယထာ ဩဠာရိကသဒ္ဒါဝဇ္ဇနံ ယာဝဒေဝ သုခုမသဒ္ဒါဝဇ္ဇနူပါယဒဿနတ္ထံ, တထာ သဒ္ဒဂ္ဂဟဏဘာဝနာဗလေန သုခုမတရသဒ္ဒဂ္ဂဟဏသံသိဒ္ဓိတော။
ဧဝံ အာသန္နသဒ္ဒဂ္ဂဟဏာနုသာရေန ဒူရဒူရတရသဒ္ဒဂ္ဂဟဏမ္ပိ သမိဇ္ဈတီတိ ဒဿေတုံ ‘‘ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယာ’’တိအာဒိနာ ဒိသာသမ္ဗန္ဓဝသေန သဒ္ဒါနံ မနသိကာရဝိဓိ အာရဒ္ဓေါ။ တတ္ထ သဒ္ဒနိမိတ္တန္တိ ဉာဏုပ္ပတ္တိဟေတုဘာဝတော သဒ္ဒေါ ဧဝ သဒ္ဒနိမိတ္တံ, ယော ဝါ ယထာဝုတ္တော ဥပါဒါယုပါဒါယ လဗ္ဘမာနော သဒ္ဒါနံ ဩဠာရိကသုခုမာကာရော, တံ သဒ္ဒနိမိတ္တံ။ တေနေဝါဟ ‘‘သဒ္ဒါနံ သဒ္ဒနိမိတ္တ’’န္တိ။ ယံ ပန ဝုတ္တံ ‘‘ဩဠာရိကာနမ္ပိ သုခုမာနမ္ပိ သဒ္ဒါနံ သဒ္ဒနိမိတ္တံ မနသိ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ, တံ ဩဠာရိကသုခုမသမ္မတေသုပိ ဩဠာရိကသုခုမသဗ္ဘာဝဒဿနတ္ထံ။ တဉ္စ သဗ္ဗံ သုခုမေ ဉာဏပရိစယဒဿနတ္ထံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သဒ္ဒနိမိတ္တဿ အပစ္စုပ္ပန္နသဘာဝတ္တာ ‘‘သဒ္ဒေါဝ သဒ္ဒနိမိတ္တ’’န္တိ အယမေဝ ပက္ခော ဉာယာဂတောတိ ကေစိ, တံ န ဩဠာရိကသုခုမာနံ သဒ္ဒါနံ ဝဏ္ဏာရမ္မဏေန ဉာဏေန နီလပီတာဒိဝဏ္ဏာနံ ဝိယ တတ္ထေဝ ဂဟေတဗ္ဗတော။ ဩဠာရိကသုခုမဘာဝေါ စေတ္ထ သဒ္ဒနိမိတ္တန္တိ အဓိပ္ပေတန္တိ။ တဿာတိ ယထာဝုတ္တေန ဝိဓိနာ ပဋိပဇ္ဇန္တဿ ယောဂိနော။ တေ သဒ္ဒါတိ ယေ သဗ္ဗောဠာရိကတော ပဘုတိ အာဝဇ္ဇန္တဿ အနုက္ကမေန သုခုမသုခုမာ သဒ္ဒါ အာဝဇ္ဇိတာ, တေ။ ပါကတိကစိတ္တဿာပီတိ ပါဒကဇ္ဈာနသမာပဇ္ဇနတော ပုဗ္ဗေ ပဝတ္တစိတ္တဿာပိ။ ပရိကမ္မသမာဓိစိတ္တဿာတိ ဒိဗ္ဗသောတဓာတုယာ ဥပ္ပါဒနတ္ထံ ပါဒကဇ္ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ ဝုဋ္ဌိတဿ သဒ္ဒံ အာရဗ္ဘ ပရိကမ္မကရဏဝသေန ပဝတ္တက္ခဏိကသမာဓိစိတ္တဿ။ ပုဗ္ဗေပိ ဉာဏေန ပရိမဒ္ဒိတတ္တာ အတိဝိယ ပါကဋာ ဟောန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။
တေသု သဒ္ဒေသူတိ ယေ ပရိကမ္မဿ ဝိသယဒဿနတ္ထံ ဗဟူ သဒ္ဒါ ဝုတ္တာ, တေသု သဒ္ဒေသု။ အညတရန္တိ ယတ္ထဿ ပရိကမ္မကရဏဝသေန အဘိဏှံ မနသိကာရော ပဝတ္တော, တံ ဧကံ သဒ္ဒံ။ တတော ပရန္တိ တတော အပ္ပနုပ္ပတ္တိတော ပရံ။ တသ္မိံ သောတေတိ တသ္မိံ ဉာဏသောတေ။ ပတိတော ဟောတီတိ ဒိဗ္ဗသောတဓာတု အန္တောဂဓာ ဟောတိ အပ္ပနာစိတ္တဿ ဥပ္ပတ္တိတော ပဘုတိ ဒိဗ္ဗသောတဉာဏလာဘီ နာမ ဟောတိ, န ဒါနိဿ တဒတ္ထံ ဘာဝနာဘိယောဂေါ ဣစ္ဆိတဗ္ဗောတိ အတ္ထော။ တန္တိ ဒိဗ္ဗသောတဓာတုံ။ ထာမဇာတန္တိ ဇာတထာမံ ဒဠှဘာဝပ္ပတ္တံ။ ဝဍ္ဎေတဗ္ဗံ ပါဒကဇ္ဈာနာရမ္မဏံ။ ကိန္တိ ကိတ္တကန္တိ အာဟ ‘‘ဧတ္ထန္တရေ သဒ္ဒံ သုဏာမီတိ ဧကင်္ဂုလမတ္တံ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ’’တိ။ ပါဒကဇ္ဈာနဿ ဟိ အာရမ္မဏဘူတံ ကသိဏနိမိတ္တံ ‘‘ဧတ္တကံ ဌာနံ ဖရတူ’’တိ မနသိ ကရိတွာ ပါဒကဇ္ဈာနံ သမာပဇ္ဇန္တဿ ကသိဏနိမိတ္တံ တတ္တကံ ဌာနံ ဖရိတွာ
တိဋ္ဌတိ။ သော သမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာယ တတ္ထ ဂတေ သဒ္ဒေ အာဝဇ္ဇတိ, သုဘာဝိတဘာဝနတ္တာ တတ္ထ အညတရံ သဒ္ဒံ အာရဗ္ဘ ဥပ္ပန္နာဝဇ္ဇနာနန္တရံ စတ္တာရိ, ပဉ္စ ဝါ ဇဝနာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တေသု ပစ္ဆိမံ ဣဒ္ဓိစိတ္တံ, ဣတရဿ ပုနပိ ပါဒကဇ္ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗမေဝ။ တတော ဧဝ ဟိ ပါဒကဇ္ဈာနာရမ္မဏေန ဖုဋ္ဌောကာသဗ္ဘန္တရဂတေပိ သဒ္ဒေ သုဏာတိယေဝါတိ သာသင်္ကံ ဝဒတိ။ ဧကင်္ဂုလဒွင်္ဂုလာဒိဂ္ဂဟဏဉ္စေတ္ထ သုခုမသဒ္ဒါပေက္ခာယ ကတံ။
ဧဝံ သုဏန္တောဝါတိ ဧဝံ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ သဝနေန ဝသီကတာဘိညော ဟုတွာ ယထာဝဇ္ဇိတေ သဒ္ဒေ သုဏန္တော ဧဝ။ ပါဋိယေက္ကန္တိ ဧကဇ္ဈံ ပဝတ္တမာနေပိ တေ သဒ္ဒေ ပစ္စေကံ ဝတ္ထုဘေဒေန ဝဝတ္ထပေတုကာမတာယ သတိ။
ဒိဗ္ဗသောတဓာတုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
စေတောပရိယဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၄၀၁။ ပရိယာတီတိ သရာဂါဒိဝိဘာဂေန ပရိစ္ဆိဇ္ဇ ဇာနာတိ။ တေနာဟ ‘‘ပရိစ္ဆိန္ဒတီတိ အတ္ထော’’တိ။ ယေသဉှိ ဓာတူနံ ဂတိ အတ္ထော, ဗုဒ္ဓိပိ တေသံ အတ္ထော။ ‘‘ပရသတ္တာန’’န္တိ ဧတ္ထ ပရ-သဒ္ဒေါ အညတ္ထောတိ အာဟ ‘‘အတ္တာနံ ဌပေတွာ သေသသတ္တာန’’န္တိ, ယထာ ဟိ ယော ပရော န ဟောတိ, သော အတ္တာ။ ယော အတ္တာ န ဟောတိ, သော ပရောတိ။ သတ္တာနန္တိ စေတ္ထ ရူပါဒီသု သတ္တာတိ သတ္တာ။ တဿာ ပန ပညတ္တိယာ သဝိညာဏကသန္တာနေ နိရုဠှတ္တာ နိစ္ဆန္ဒရာဂါပိ သတ္တာတွေဝ ဝုစ္စန္တိ, ဘူတပုဗ္ဗဂတိယာ ဝါ။ ‘‘ပု’’န္တိ နရကံ, တတ္ထ ဂလန္တိ ပပတန္တီတိ ပုဂ္ဂလာ, ပါပကာရိနော။ ဣတရေပိ သံသာရေ သံသာရိနော တံသဘာဝါနာတိဝတ္တနတော ပုဂ္ဂလာတွေဝ ဝုစ္စန္တိ။ တံတံသတ္တနိကာယဿ ဝါ တတ္ထ တတ္ထ ဥပပတ္တိယာ ပူရဏတော, အနိစ္စတာဝသေန ဂလနတော စ ပုဂ္ဂလာတိ နေရုတ္တာ။
ဧတဉှီတိ ဧတ္ထ ဟိ-သဒ္ဒေါ ဟေတုအတ္ထော။ ယသ္မာ ‘‘ဧတံ စေတောပရိယဉာဏံ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏဝသေန ဣဇ္ဈတီ’’တိ တံ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏံ, ဧတဿ စေတောပရိယဉာဏဿ ဥပ္ပါဒနေ ပရိကမ္မံ, တသ္မာ တေန စေတောပရိယဉာဏံ ဥပ္ပါဒေတုကာမေန အဓိဂတဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏေန ဘိက္ခုနာတိ ဧဝံ ယောဇနာ
ကာတဗ္ဗာ။ ဟဒယရူပန္တိ န ဟဒယဝတ္ထု, အထ ခေါ ဟဒယမံသပေသိ။ ယံ ဗဟိ ကမလမကုဠသဏ္ဌာနံ, အန္တော ကောသာတကီဖလသဒိသန္တိ ဝုစ္စတိ, တဉှိ နိဿာယ ဒါနိ ဝုစ္စမာနံ လောဟိတံ တိဋ္ဌတိ။ ဟဒယဝတ္ထု ပန ဣမံ လောဟိတံ နိဿာယ ပဝတ္တတီတိ။ ကထံ ပန ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ လောဟိတဿ ဝဏ္ဏဒဿနေန အရူပံ စိတ္တံ ပရိယေသတီတိ အာဟ ‘‘ယဒါ ဟီ’’တိအာဒိ။ ကထံ ပန သောမနဿသဟဂတာဒိစိတ္တဝုတ္တိယာ ကမ္မဇဿ လောဟိတဿ ဝိဝိဓဝဏ္ဏဘာဝါပတ္တီတိ? ကော ဝါ ဧဝမာဟ ‘‘ကမ္မဇမေဝ တံ လောဟိတ’’န္တိ စတုသန္တတိရူပဿာပိ တတ္ထ လဗ္ဘမာနတ္တာ။ တေနေဝါဟ ‘‘ဣဒံ ရူပံ သောမနဿိန္ဒြိယသမုဋ္ဌာန’’န္တိအာဒိ။ ဧဝမ္ပိ ယံ တတ္ထ အစိတ္တဇံ, တဿ ယထာဝုတ္တဝဏ္ဏဘေဒေန န ဘဝိတဗ္ဗန္တိ? ဘဝိတဗ္ဗံ, သေသတိသန္တတိရူပါနံ တဒနုဝတ္တနတော။ ယထာ ဟိ ဂမနာဒီသု စိတ္တဇရူပါနိ ဥတုကမ္မာဟာရသမုဋ္ဌာနရူပေဟိ အနုဝတ္တီယန္တိ, အညထာ ကာယဿ ဒေသန္တရုပ္ပတ္တိယေဝ န သိယာ, ဧဝမိဓာပိ စိတ္တဇရူပံ သေသတိသန္တတိရူပါနိ အနုဝတ္တမာနာနိ ပဝတ္တန္တိ။ ပသာဒကောဓဝေလာသု စက္ခုဿ ဝဏ္ဏဘေဒါပတ္တိယေဝ စ တဒတ္ထဿ နိဒဿနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ပရိယေသန္တေနာတိ ပဌမံ တာဝ အနုမာနတော ဉာဏံ ပေသေတွာ ဂဝေသန္တေန။ စေတောပရိယဉာဏဉှိ ဥပ္ပါဒေတုကာမေန ယောဂိနာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန ရူပါဝစရစတုတ္ထဇ္ဈာနံ အဋ္ဌင်္ဂသမန္နာဂတံ အဘိနီဟာရက္ခမံ ကတွာ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏဿ လာဘီ သမာနော အာလောကံ ဝဍ္ဎေတွာ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ပရဿ ဟဒယမံသပေသိံ နိဿာယ ပဝတ္တမာနဿ လောဟိတဿ ဝဏ္ဏဒဿနေန ‘‘ဣဒါနိ ဣမဿ စိတ္တံ သောမနဿသဟဂတ’’န္တိ ဝါ ‘‘ဒေါမနဿသဟဂတ’’န္တိ ဝါ ‘‘ဥပေက္ခာသဟဂတ’’န္တိ ဝါ နယဂ္ဂါဟဝသေနပိ ဝဝတ္ထပေတွာ ပါဒကဇ္ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ ဝုဋ္ဌာယ ‘‘ဣမဿ စိတ္တံ ဇာနာမီ’’တိ ပရိကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ ကာလသတမ္ပိ ကာလသဟဿမ္ပိ ပုနပ္ပုနံ ပါဒကဇ္ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ ဝုဋ္ဌာယ တထေဝ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ တဿေဝံ ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ ဟဒယလောဟိတဝဏ္ဏဒဿနာဒိဝိဓိနာ ပဋိပဇ္ဇန္တဿ ဣဒါနိ စေတောပရိယဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီတိ ယံ တဒါ ပဝတ္တတီတိ ဝဝတ္ထာပိတံ စိတ္တံ, တံ အာရမ္မဏံ ကတွာ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တသ္မိံ နိရုဒ္ဓေ စတ္တာရိ, ပဉ္စ ဝါ ဇဝနာနိ ဇဝန္တိ။ တေသံ ပုရိမာနိ တီဏိ, စတ္တာရိ ဝါ ပရိကမ္မာဒိသမညာနိ ကာမာဝစရာနိ, စတုတ္ထံ, ပဉ္စမံ ဝါ အပ္ပနာစိတ္တံ ရူပါဝစရစတုတ္ထဇ္ဈာနိကံ။ တတ္ထ ယံ အန္တေန အပ္ပနာစိတ္တေန သဒ္ဓိံ ဥပ္ပန္နံ ဉာဏံ, ဣဒံ စေတောပရိယဉာဏံ။ တဉှိ ယတ္ထာနေန ပရိကမ္မံ ကတံ, တံ ပရဿ စိတ္တံ ပစ္စက္ခတော ပဋိဝိဇ္ဈန္တံ ဝိဘာဝေန္တမေဝ
ဟုတွာ ပဝတ္တတိ ရူပံ ဝိယ စ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏံ, သဒ္ဒံ ဝိယ စ ဒိဗ္ဗသောတဉာဏံ။ တတော ပရံ ပန ကာမာဝစရစိတ္တေဟိ သရာဂါဒိဝဝတ္ထာပနံ ဟောတိ နီလာဒိဝဝတ္ထာပနံ ဝိယ။ ဧဝမဓိဂတဿ ပန စေတောပရိယဉာဏဿ ထာမဂမနဝိဓာနမ္ပိ အဓိဂမနဝိဓာနသဒိသမေဝါတိ တံ ဒဿေတုံ ‘‘တသ္မာ တေန…ပေ… ထာမဂတံ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။
ဧဝံ ထာမဂတေ ဟီတိအာဒိ ထာမဂတာနိသံသဒဿနံ။ သဗ္ဗမ္ပိ ကာမာဝစရစိတ္တန္တိ စတုပဏ္ဏာသဝိဓမ္ပိ ကာမာဝစရစိတ္တံ။ ‘‘သဗ္ဗမ္ပီ’’တိ ပဒံ ‘‘ရူပါဝစရာရူပါဝစရစိတ္တ’’န္တိ ဧတ္ထာပိ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ တေန ပဉ္စဒသဝိဓမ္ပိ ရူပါဝစရစိတ္တံ, ဒွါဒသဝိဓမ္ပိ အရူပါဝစရစိတ္တန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ပဇာနာတီတိ သရာဂါဒိပကာရေဟိ ဇာနာတိ, ပစ္စက္ခတော ပဋိဝိဇ္ဈတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ပုထုဇ္ဇနဝသေနာယံ အဘိညာကထာတိ လောကုတ္တရံ စိတ္တံ ဣဓ အနုဒ္ဓဋံ။ တမ္ပိ ဟိ ဥပရိမော, သဒိသော ဝါ အရိယော ဟေဋ္ဌိမဿ, သဒိသဿ စ စိတ္တမ္ပိ ပဇာနာတိ ဧဝ။ တေနာဟ ‘‘အနုတ္တရံ ဝါ စိတ္တ’’န္တိအာဒိ။ သင်္ကမန္တောတိ ဉာဏေန ဥပသင်္ကမန္တော။ ဧကစ္စဉှိ စိတ္တံ ဉတွာ ပရိကမ္မေန ဝိနာ တဒညံ စိတ္တံ ဇာနန္တော ‘‘စိတ္တာ စိတ္တံ သင်္ကမန္တော’’တိ ဝုတ္တော။ တေနာဟ ‘‘ဝိနာပိ ဟဒယရူပဒဿနေနာ’’တိ။ ဟဒယရူပဒဿနာဒိဝိဓာနံ ဟိ အာဒိကမ္မိကဝသေန ဝုတ္တံ။ တေနာဟ ‘‘ဝုတ္တမ္ပိ စေတ’’န္တိအာဒိ။ ယတ္ထ ကတ္ထစီတိ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ, စတုဝေါကာရဘဝေပိ ဝါ။ န ကတော အဘိညာနုယောဂသင်္ခါတော အဘိနိဝေသော ဧတေနာတိ အကတာဘိနိဝေသော, တဿ, အာဒိကမ္မိကဿာတိ အတ္ထော။ အယံ ကထာတိ ‘‘အာလောကံ ဝဍ္ဎေတွာ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တပရိကမ္မကထာ။
အဝသေသန္တိ ဝုတ္တာဝသေသံ။ ဧဝံ အဝိဘာဂေန ဝုတ္တံ ဝိဘာဂတော ဒဿေတုံ ‘‘စတုဘူမကံ ကုသလာဗျာကတံ စိတ္တံ ဝီတရာဂ’’န္တိ အာဟ။ တဉှိ ယောနိသောမနသိကာရပ္ပစ္စယတံဟေတုကတာဟိ ရာဂေန သမ္ပယောဂါသင်္ကာဘာဝတော ‘‘ဝီတရာဂ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗတံ လဘတိ။ သေသာကုသလစိတ္တာနံ ရာဂေန သမ္ပယောဂါဘာဝတော နတ္ထေဝ သရာဂတာ, တံနိမိတ္တကတာယ ပန သိယာ တံသဟိတတာလေသောတိ နတ္ထေဝ ဝီတရာဂတာပီတိ ဒုကဝိနိမုတ္တတာဝ ယုတ္တာတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဣမသ္မိံ ဒုကေ သင်္ဂဟံ န ဂစ္ဆန္တီ’’တိ။ ယဒိ ဧဝံ ပဒေသိကံ စေတောပရိယဉာဏံ အာပဇ္ဇတီတိ? နာပဇ္ဇတိ, ဒုကန္တရပရိယာပန္နတ္တာ တေသံ။ ယေ ပန ‘‘ပဋိပက္ခဘာဝေ အသတိပိ သမ္ပယောဂါဘာဝေါ ဧဝေတ္ထ ပမာဏံ ဧကစ္စအဗျာကတာနံ ဝိယာ’’တိ သေသာကုသလစိတ္တာနမ္ပိ ဝီတရာဂတံ
ပဋိဇာနန္တိ, တေ သန္ဓာယာဟ ‘‘ကေစိ ပန ထေရာ တာနိပိ သင်္ဂဏှန္တီ’’တိ။ သဒေါသဒုကေပိ ဣမိနာဝ နယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။
ပါဋိပုဂ္ဂလိကနယေနာတိ အာဝေဏိကနယေန, တဒညာကုသလစိတ္တေသု ဝိယ လောဘဒေါသေဟိ အမိဿိတဿ မောဟဿေဝ သဗ္ဘာဝတောတိ အတ္ထော။ အကုသလမူလသင်္ခါတေသု သဟ မောဟေနေဝါတိ သမောဟံ ပဌမနယေ, ဒုတိယနယေ ပန သဟေဝ မောဟေနာတိ သမောဟန္တိ ဧဝံ ဥတ္တရပုရိမပဒါဝဓာရဏတော ဒွီသု နယေသု ဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အတ္တနာ သမ္ပယုတ္တံ ထိနမိဒ္ဓံ အနုဝတ္တနဝသေန ဂတံ ပဝတ္တံ ထိနမိဒ္ဓါနုဂတံ ပဉ္စဝိဓံ သသင်္ခါရိကာကုသလစိတ္တံ သံခိတ္တံ, အာရမ္မဏေ သင်္ကောစနဝသေန ပဝတ္တနတော။ ဝုတ္တနယေန ဥဒ္ဓစ္စာနုဂတံ ဝေဒိတဗ္ဗံ, တံ ပန ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတံ စိတ္တံ, ယတ္ထ ဝါ ဥဒ္ဓစ္စံ ပစ္စယဝိသေသေန ထာမဇာတံ ဟုတွာ ပဝတ္တတိ။ ကိလေသဝိက္ခမ္ဘနသမတ္ထတာယ, ဝိပုလဖလတာယ, ဒီဃသန္တာနတာယ စ မဟန္တဘာဝံ ဂတံ, မဟန္တေဟိ ဝါ ဥဠာရစ္ဆန္ဒဝီရိယစိတ္တပညေဟိ ဂတံ ပဋိပန္နန္တိ မဟဂ္ဂတံ။ အဝသေသန္တိ ပရိတ္တအပ္ပမာဏံ။ အတ္တာနံ ဥတ္တရိတုံ သမတ္ထေဟိ သဟ ဥတ္တရေဟီတိ သဥတ္တရံ။ ဥတ္တိဏ္ဏန္တိ ဥတ္တရံ, လောကေ အပရိယာပန္နဘာဝေန လောကတော ဥတ္တရန္တိ လောကုတ္တရံ။ တတော ဧဝ နတ္ထိ ဧတဿ ဥတ္တရန္တိ အနုတ္တရံ။ ဥပနိဇ္ဈာနလက္ခဏပ္ပတ္တေန သမာဓိနာ သမ္မဒေဝ အာဟိတန္တိ သမာဟိတံ။ တဒင်္ဂဝိမုတ္တိပ္ပတ္တံ ကာမာဝစရကုသလစိတ္တံ။ ဝိက္ခမ္ဘနဝိမုတ္တိပ္ပတ္တံ မဟဂ္ဂတစိတ္တံ။ သမုစ္ဆေဒဝိမုတ္တိပ္ပတ္တံ မဂ္ဂစိတ္တံ။ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိဝိမုတ္တိပ္ပတ္တံ ဖလစိတ္တံ။ နိဿရဏဝိမုတ္တိပ္ပတ္တမ္ပိ တဒုဘယမေဝ။ ကာမံ ကာနိစိ ပစ္စဝေက္ခဏစိတ္တာဒီနိ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏာနိ ဟောန္တိ, နိဿရဏဝိမုတ္တိပ္ပတ္တာနိ ပန န ဟောန္တိ တာဒိသကိစ္စာယောဂတော။ ပါဠိယံ အာဂတသရာဂါဒိဘေဒဝသေန စေဝ တေသံ အန္တရဘေဒဝသေန စ သဗ္ဗပ္ပကာရမ္ပိ။
စေတောပရိယဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၄၀၂။ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ, တဿ ဝါ အနုဿရဏံ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ, တံ နိဿယာဒိပစ္စယဘူတံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇနတော ‘‘ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိမှိ ယံ ဉာဏံ, တဒတ္ထာယာ’’တိ သင်္ခေပေန ဝုတ္တမတ္ထံ
ဝိဝရန္တော ပုဗ္ဗေနိဝါသံ တာဝ ဒဿေတွာ တတ္ထ သတိဉာဏာနိ ဒဿေတုံ ‘‘ပုဗ္ဗေနိဝါသော’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ‘‘ပုဗ္ဗေ’’တိ ဣဒံ ပဒံ ‘‘ဧကမ္ပိ ဇာတိ’’န္တိအာဒိဝစနတော အတီတဘဝဝိသယံ ဣဓာဓိပ္ပေတန္တိ အာဟ ‘‘အတီတဇာတီသူ’’တိ နိဝါသ-သဒ္ဒေါ ကမ္မသာဓနော, ခန္ဓဝိနိမုတ္တော စ နိဝသိတဓမ္မော နတ္ထီတိ အာဟ ‘‘နိဝုတ္ထက္ခန္ဓာ’’တိ။ နိဝုတ္ထတာ စေတ္ထ သသန္တာနေ ပဝတ္တတာ, တထာဘူတာ စ တေ အနု အနု ဘူတာ ဇာတာ ပဝတ္တာ တတ္ထ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ဝိဂတာဝ ဟောန္တီတိ အာဟ ‘‘နိဝုတ္ထာတိ အဇ္ဈာဝုတ္ထာ အနုဘူတာ အတ္တနော သန္တာနေ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဒ္ဓါ’’တိ။ ဧဝံ သသန္တတိပရိယာပန္နဓမ္မဝသေန နိဝါသ-သဒ္ဒဿ အတ္ထံ ဝတွာ ဣဒါနိ အဝိသေသေန ဝတ္တုံ ‘‘နိဝုတ္ထဓမ္မာ ဝါ နိဝုတ္ထာ’’တိ ဝတွာ တံ ဝိဝရိတုံ ‘‘ဂေါစရနိဝါသေနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဂေါစရဘူတာပိ ဟိ ဂေါစရာသေဝနာယ အာသေဝိတာ အာရမ္မဏကရဏဝသေန အနုဘူတာ နိဝုတ္ထာ နာမ ဟောန္တီတိ။ တေ ပန ဒုဝိဓာ သပရဝိညာဏဂေါစရတာယာတိ ဥဘယေပိ တေ ဒဿေတုံ ‘‘အတ္တနော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
တတ္ထ ‘‘အတ္တနော ဝိညာဏေန ဝိညာတာ’’တိ ဝတွာ ‘‘ပရိစ္ဆိန္နာ’’တိ ဝစနံ ယေ တေ ဂေါစရနိဝါသေန နိဝုတ္ထဓမ္မာ, တေ န ကေဝလံ ဝိညာဏေန ဝိညာဏမတ္တာ, အထ ခေါ ယထာ ပုဗ္ဗေ ဇာတိနာမဂေါတ္တဝဏ္ဏလိင်္ဂါဟာရာဒိဝိသေသေဟိ ပရိစ္ဆေဒကာရိကာယ ပညာယ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ ဂဟိတာ, တထေဝေတံ ဉာဏံ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ ဂဏှာတီတိ ဣမဿ အတ္ထဿ ဒီပနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ပရဝိညာဏဝိညာတာပိ ဝါ နိဝုတ္ထာတိ သမ္ဗန္ဓော။ န ကေဝလံ အတ္တနောဝ ဝိညာဏေန, အထ ခေါ ပရေသံ ဝိညာဏေန ဝိညာတာပိ ဝါတိ အတ္ထော။ ဣဓာပိ ‘‘ပရိစ္ဆိန္နာ’’တိ ပဒံ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ ‘‘ပရေသမ္ပိ ဝါ ဝိညာဏေန ဝိညာတာ ပရိစ္ဆိန္နာ’’တိ။ တဿ စ ဂဟဏေ ပယောဇနံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝတ္တဗ္ဗံ။ တေ စ ခေါ ယသ္မာ အဘီတာသု ဧဝ ဇာတီသု အညေဟိ ဝိညာတာ ပရိစ္ဆိန္နာ, တေ စ ပရိနိဗ္ဗုတာပိ ဟောန္တိ။ ယေ ဟိ တေ ဝိညာတာ, တေသံ တဒါ ဝတ္တမာနသန္တာနာနုသာရေန တေသမ္ပိ အတီတေ ပဝတ္တိ ဉာယတီတိ သိခါပ္ပတ္တံ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏဿ ဝိသယဘူတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ ဒဿေတုံ ‘‘ဆိန္နဝဋုမကာနုဿရဏာဒီသူ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဆိန္နဝဋုမကာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ, တေသံ အနုဿရဏာ ဆိန္နဝဋုမကာနုဿရဏံ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ပစ္စေကသမ္ဗုဒ္ဓဗုဒ္ဓသာဝကာနုဿရဏာနိ ဂယှန္တီတိ ဝဒန္တိ။ ဆိန္နဝဋုမကာ ပန သဗ္ဗေဝ အနုပါဒိသေသာယ
နိဗ္ဗာနဓာတုယာ ပရိနိဗ္ဗုတာ။ တေသံ အနုဿရဏံ နာမ တေသံ ပဋိပတ္တိယာ အနုဿရဏံ, သာ ပန ပဋိပတ္တိ သင်္ခေပတော ဆဠာရမ္မဏဂ္ဂဟဏလက္ခဏာတိ တာနိ ဣဓ ပရဝိညာဏဝိညာတဂ္ဂဟဏေန ဂဟိတာနိ, တေ ပနေတေ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါနံယေဝ ဝိသယာ, န အညေသန္တိ အာဟ ‘‘တေ ဗုဒ္ဓါနံယေဝ လဗ္ဘန္တီ’’တိ။ န ဟိ အတီတေ ဗုဒ္ဓါ ဘဂဝန္တော ဧဝံ ဝိပဿိံသု, ဧဝံ မဂ္ဂံ ဘာဝေသုံ, ဧဝံ ဖလနိဗ္ဗာနာနိ သစ္ဆာကံသု, ဧဝံ ဝေနေယျေ ဝိနေသုန္တိ ဧတ္ထ သဗ္ဗဒါ အညေသံ ဉာဏဿ ဂတိ အတ္ထီတိ။ ယာယ သတိယာ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ, သာ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတီတိ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။
အနေကဝိဓန္တိ နာနာဘဝယောနိဂတိဝိညာဏဋ္ဌိတိသတ္တာဝါသာဒိဝသေန ဗဟုဝိဓံ။ ပကာရေဟီတိ နာမဂေါတ္တာဒိအာကာရေဟိ သဒ္ဓိံ, သဟယောဂေ စေတံ ကရဏဝစနံ။ ပဝတ္တိတံ ဒေသနာဝသေန။ တေနာဟ ‘‘သံဝဏ္ဏိတ’’န္တိ, ဝိတ္ထာရိတန္တိ အတ္ထော။ ‘‘နိဝါသ’’န္တိ အန္တောဂဓဘေဒသာမညဝစနမေတန္တိ တေ ဘေဒေ ဗျာပနိစ္ဆာဝသေန သင်္ဂဟေတွာ ဒဿေန္တော ‘‘တတ္ထ တတ္ထ နိဝုတ္ထသန္တာန’’န္တိ အာဟ။ သာဝကဿေဝေတံ အနုဿရဏံ, န သတ္ထုနောတိ ဝုတ္တံ ‘‘ခန္ဓပဋိပါဋိဝသေန စုတိပဋိသန္ဓိဝသေန ဝါ’’တိ။ ခန္ဓပဋိပါဋိ ခန္ဓာနံ အနုက္ကမော။ သာ စ ခေါ စုတိတော ပဋ္ဌာယ ဥပ္ပဋိပါဋိဝသေန။ ကေစိ ပနေတ္ထ ‘‘ဣရိယာပထပဋိပါဋိ ခန္ဓပဋိပါဋီ’’တိ ဝဒန္တိ။ အနုဂန္တွာ အနုဂန္တွာတိ ဉာဏဂတိယာ အနုဂန္တွာ အနုဂန္တွာ။ တိတ္ထိယာတိ အညတိတ္ထိယာ, တေ ပန ကမ္မဝါဒိနော ကိရိယဝါဒိနော တာပသာဒယော။ ဌပေတွာ အဂ္ဂသာဝကမဟာသာဝကေ ဣတရေ သတ္ထု သာဝကာ ပကတိသာဝကာ။
ယသ္မာ တိတ္ထိယာနံ ဗြဟ္မဇာလာဒီသု စတ္တာလီသာယ ဧဝ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋာနံ အနုဿရဏံ အာဂတံ, တသ္မာ ‘‘န တတော ပရ’’န္တိ ဝတွာ တံ ကာရဏံ ဝဒန္တော ‘‘ဒုဗ္ဗလပညတ္တာ’’တိအာဒိမာဟ, တေန ဝိပဿနာဘိယောဂေါ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏဿ ဝိသေသကာရဏန္တိ ဒဿေတိ။ ဗလဝပညတ္တာတိ ဧတ္ထ နာမရူပပရိစ္ဆေဒါဒိယေဝ ပညာယ ဗလဝကာရဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တဉှေတ္ထ နေသံ သာဓာရဏကာရဏံ။ ဧတ္တကောတိ ကပ္ပါနံ လက္ခံ, တဒဓိကံ ဧကံ, ဒွေ စ အသင်္ချေယျာနီတိ ကာလဝသေန ဧဝံပရိမာဏော ယထာက္ကမံ တေသံ မဟာသာဝကအဂ္ဂသာဝကပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ ပုညဉာဏာဘိနီဟာရော သာဝကပစ္စေကဗောဓိပါရမိတာ သမိတာ။ ယဒိ ဗောဓိသမ္ဘာရသမ္ဘရဏကာလပရိစ္ဆိန္နော တေသံ တေသံ အရိယာနံ အဘိညာဉာဏဝိဘာဂေါ, ဧဝံ
သန္တေ ဗုဒ္ဓါနမ္ပိ ဝိသယပရိစ္ဆေဒတာ အာပန္နာတိ အာဟ ‘‘ဗုဒ္ဓါနံ ပန ပရိစ္ဆေဒေါ နာမ နတ္ထီ’’တိ။ ‘‘ယာဝတကံ ဉေယျံ, တာဝတကံ ဉာဏ’’န္တိ (မဟာနိ။ ၁၅၆၊ စူဠနိ။ မောဃရာဇမာဏဝပုစ္ဆာနိဒ္ဒေသ ၈၅၊ ပဋိ။ မ။ ၃။၅) ဝစနတော သဗ္ဗညုတညာဏဿ ဝိယ ဗုဒ္ဓါနံ အဘိညာဉာဏာနမ္ပိ ဝိသယေ ပရိစ္ဆေဒေါ နာမ နတ္ထိ။ တတ္ထ ယံ ယံ ဉာတုံ ဣစ္ဆန္တိ, တံ တံ ဇာနန္တိ ဧဝ။ အထ ဝါ သတိပိ ကာလပရိစ္ဆေဒေ ကာရဏူပါယကောသလ္လပရိဂ္ဂဟာဒိနာ သာတိသယတ္တာ မဟာဗောဓိသမ္ဘာရာနံ ပညာပါရမိတာယ ပဝတ္တိအာနုဘာဝဿ ပရိစ္ဆေဒေါ နာမ နတ္ထိ, ကုတော တန္နိဗ္ဗတ္တာနံ အဘိညာဉာဏာနန္တိ အာဟ ‘‘ဗုဒ္ဓါနံ ပန ပရိစ္ဆေဒေါ နာမ နတ္ထီ’’တိ။ အတီတေ ဧတ္တကာနိ ကပ္ပါနံ အသင်္ချေယျာနီတိ ဧဝံ ကာလပရိစ္ဆေဒေါ နာမ နတ္ထိ, အနာဂတေ အနာဂတံသဉာဏဿ ဝိယ။
ဧဝံ ဆန္နံ ဇနာနံ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿရဏံ ကာလဝိဘာဂတော ဒဿေတွာ ဣဒါနိ အာရမ္မဏဂ္ဂဟဏတော အာနုဘာဝဝိသေသတော, ပဝတ္တိအာကာရတော စ ဒဿေတုံ ‘‘တိတ္ထိယာ စာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ စုတိပဋိသန္ဓိဝသေနာတိ အတ္တနော, ပရဿ ဝါ တသ္မိံ တသ္မိံ အတ္တဘာဝေ စုတိံ ဒိသွာ အန္တရာ ကိဉ္စိ အနာမသိတွာ ပဋိသန္ဓိယာ ဧဝ ဂဟဏဝသေန။ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ ဗျတိရေကတော, အနွယတော စ ဝိဘာဝေတုံ ‘‘တေသဉှီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ပကတိသာဝကာ စုတိပဋိသန္ဓိဝသေနပိ သင်္ကမန္တီတိ အယမတ္ထော ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန ‘‘ဗလဝပညတ္တာ’’တိ ဟေတုနာ ဝိဘာဝေတဗ္ဗော, စုတိပဋိသန္ဓိဝသေန သင်္ကမနံ ဝေမဇ္ဈဒဿနေ ပယောဇနာဘာဝတော။ ဉာဏဗလဒဿနတ္ထံ ပနေတ္ထ ဝုတ္တံ။
တံ တံ ပါကဋမေဝါတိ ယထာ နာမ သရဒသမယေ ဌိတမဇ္ဈနှိကဝေလာယံ စတုရတနိကေ ဂေဟေ စက္ခုမတော ပုရိသဿ ရူပဂတံ သုပါကဋမေဝ ဟောတီတိ လောကသိဒ္ဓမေတံ, သိယာ ပန တဿ သုခုမတရတိရောဟိတာဒိဘေဒဿ ရူပဂတဿ အဂေါစရတာ။ နတ္ထေဝ ဗုဒ္ဓါနံ ဉာတုံ ဣစ္ဆိတဿ ဉေယျဿ အဂေါစရတာ, အထ ခေါ တံ ဉာဏာလောကေန ဩဘာသိတံ ဟတ္ထတလေ အာမလကံ ဝိယ သုပါကဋံ သုဝိဘူတမေဝ ဟောတိ တထာ ဉေယျာဝရဏဿ သုပဟီနတ္တာ။ ပေယျာလပါဠိံ ဝိယ သင်္ခိပိတွာတိ ယထာ ပေယျာလပါဠိံ ပဌန္တာ ‘‘ပဌမံ ဈာနံ…ပေ… ပဉ္စမံ ဈာန’’န္တိ အာဒိပရိယောသာနမေဝ ဂဏှန္တာ သင်္ခိပိတွာ သဇ္ဈာယန္တိ, န အနုပဒံ, ဧဝံ အနေကာပိ ကပ္ပကောဋိယော သင်္ခိပိတွာ။ ယံ ယံ ဣစ္ဆန္တီတိ ယသ္မိံ ကပ္ပေ, ယသ္မိံ ဘဝေ
ယံ ယံ ဇာနိတုံ ဣစ္ဆန္တိ, တတ္ထ တတ္ထေဝ ဉာတုံ ဣစ္ဆိတေ ဧဝ ဉာဏေန ဩက္ကမန္တာ။ သီဟောက္ကန္တဝသေန သီဟဂတိပတနဝသေန ဉာဏဂတိယာ ဂစ္ဆန္တိ။ သတဓာ ဘိန္နဿ ဝါဠဿ ကောဋိယာ ကောဋိပဋိပါဒနဝသေန ကတဝါလဝေဓပရိစယဿ။ သရဘင်္ဂသဒိသဿာတိ သရဘင်္ဂဗောဓိသတ္တသဒိသဿ (ဇာ။ ၂။၁၇။၅၀ အာဒယော)။ လက္ခဋ္ဌာနဿ အပ္ပတ္တဝသေန န သဇ္ဇတိ။ အတိက္ကမနပဿဂမနဝသေန န ဝိရဇ္ဈတိ။
ခဇ္ဇုပနကပ္ပဘာသဒိသံ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌာတီတိ ဉာဏဿ အတိဝိယ အပ္ပါနုဘာဝတာယ ခဇ္ဇောတောဘာသသမံ ဟုတွာ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏံ ဥပဋ္ဌာတိ။ ဧသ နယော သေသေသုပိ။ ဒီပပ္ပဘာသဒိသန္တိ ပါကတိကဒီပါလောကသဒိသံ။ ဥက္ကာပဘာ မဟာဥမ္မုကာလောကော။ ဩသဓိတာရကပ္ပဘာတိ ဥဿန္နာ ပဘာ ဧတာယ ဓီယတီတိ ဩသဓိ, ဩသဓီနံ ဝါ အနုဗလပ္ပဒါယိကတ္တာ ဩသဓီတိ ဧဝံ လဒ္ဓနာမာယ တာရကာယ ပဘာ။ သရဒသူရိယမဏ္ဍလသဒိသံ သဝိသယေ သဗ္ဗသော အန္ဓကာရဝိဓမနတော။
ယဋ္ဌိကောဋိဂမနံ ဝိယ ခန္ဓပဋိပါဋိယာ အမုဉ္စနတော။ ကုန္နဒီနံ အတိက္ကမနာယ ဧကေနေဝ ရုက္ခဒဏ္ဍေန ကတသင်္ကမော ဒဏ္ဍကသေတု။ စတူဟိ, ပဉ္စဟိ ဝါ ဇနေဟိ ဂန္တုံ သက္ကုဏေယျော ဖလကေ အတ္ထရိတွာ အာဏိယော ကောဋ္ဋေတွာ ကတသင်္ကမော ဇင်္ဃသေတု။ ဇင်္ဃသတ္ထဿ ဂမနယောဂ္ဂေါ သင်္ကမော ဇင်္ဃသေတု ဇင်္ဃမဂ္ဂေါ ဝိယ။ သကဋဿ ဂမနယောဂ္ဂေါ သင်္ကမော သကဋသေတု သကဋမဂ္ဂေါ ဝိယ။ မဟတာ ဇင်္ဃသတ္ထေန ဂန္တဗ္ဗမဂ္ဂေါ မဟာဇင်္ဃမဂ္ဂေါ။ ဗဟူဟိ ဝီသာယ ဝါ တိံသာယ ဝါ သကဋေဟိ ဧကဇ္ဈံ ဂန္တဗ္ဗမဂ္ဂေါ မဟာသကဋမဂ္ဂေါ။
ဣမသ္မိံ ပန အဓိကာရေတိ ‘‘စိတ္တံ ပညဉ္စ ဘာဝယ’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၁။၂၃, ၁၉၂၊ ပေဋကော။ ၂၂၊ မိ။ ပ။ ၂။၁။၉) စိတ္တသီသေန သာဝကဿ နိဒ္ဒိဋ္ဌသမာဓိဘာဝနာဓိကာရေ။
ဋ္ဌ ၄၀၃။ တသ္မာတိ ယသ္မာ သာဝကာနံ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿရဏံ ဣဓာဓိပ္ပေတံ, တသ္မာ။ ဧဝန္တိ ယထာ တေ အနုဿရန္တိ, ဧဝံ အနုဿရိတုကာမေန။ ဟေဋ္ဌာ တီသု ဈာနေသု ယထာရဟံ ပီတိသုခေဟိ ကာယစိတ္တာနံ သမ္ပီနနာယ ‘‘စတ္တာရိ ဈာနာနိ သမာပဇ္ဇိတွာ’’တိ ဝုတ္တံ, အညထာ ပါဒကဇ္ဈာနမေဝ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗံ သိယာ။ ယာယ နိသဇ္ဇာယ နိသိန္နဿ အနုဿရဏာရမ္ဘော, သာ ဣဓ သဗ္ဗပစ္ဆိမာ နိသဇ္ဇာ။ တတော အာသနပညာပနန္တိ တတော နိသဇ္ဇာယ ပုရိမကံ အာသနပညာပနံ အာဝဇ္ဇိတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧသ နယော
သေသေသုပိ။ ဘောဇနကာလောတိအာဒီသု ကာလသီသေန တသ္မိံ တသ္မိံ ကာလေ ကတကိစ္စမာဟ။ စေတိယင်္ဂဏဗောဓိယင်္ဂဏဝန္ဒနကာလောတိ စေတိယင်္ဂဏဗောဓိယင်္ဂဏေသု စေတိယဗောဓီနံ ဝန္ဒနကာလော။ သကလံ ရတ္တိန္ဒိဝန္တိ အစ္စန္တသံယောဂေ ဥပယောဂဝစနံ။
ကိဉ္စိ ကိစ္စံ။ ဧတ္တကေနာတိ ပါဒကဇ္ဈာနသမာပဇ္ဇနေန။ ပါဒကဇ္ဈာနဉှိ သတ္ထကဿ ဝိယ နိသာနသိလာ သတိပညာနမ္ပိ နိသိတဘာဝါဝဟံ။ ယံ တဿ, တာ တံ သမာပဇ္ဇနေန ပရမနေပက္ကပ္ပတ္တာ ဟောန္တိ။ တေနာဟ ‘‘ဒီပေ ဇလိတေ ဝိယ ပါကဋံ ဟောတီ’’တိ, အန္ဓကာရဋ္ဌာနေတိ အဓိပ္ပါယော။ ပုရိမဘဝေတိ ဣမဿ ဘဝဿ အနန္တရေ ပုရိမသ္မိံ ဘဝေ။ ပဝတ္တိတနာမရူပန္တိ အတ္တနော ပစ္စယေဟိ ပဝတ္တိတနာမရူပံ။ တဉ္စ ခေါ ပဌမံ ရူပံ အာဝဇ္ဇိတွာ နာမံ အာဝဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ ပဌမံ နာမံ အာဝဇ္ဇိတွာ ပစ္ဆာ ရူပန္တိ အပရေ။ ပဟောတီတိ သက္ကောတိ။ ပဏ္ဍိတော နာမ ဣမိဿာ အဘိညာဘာဝနာယ ကတာဓိကာရော။
‘‘အညံ ဥပ္ပန္န’’န္တိ ဣဒံ အညသ္မာ ကမ္မဘဝါ အညော ဥပပတ္တိဘဝေါ ဥပ္ပန္နောတိ ကတွာ ဝုတ္တံ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နန္တရဘာဝတော။ အညထာ ဧကဘဝေပိ အညမညမေဝ နာမရူပံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, နိရုဒ္ဓဉ္စ အပ္ပဋိသန္ဓိကံ။ တေနေဝါဟ –
‘‘ယေ နိရုဒ္ဓါ မရန္တဿ, တိဋ္ဌမာနဿ ဝါ ဣဓ၊
သဗ္ဗေပိ သဒိသာ ခန္ဓာ, ဂတာ အပ္ပဋိသန္ဓိကာ’’တိ။ (မဟာနိ။ ၃၉)၊
တံ ဌာနန္တိ တံ နိက္ခေပဋ္ဌာနံ။ အာဟုန္ဒရိကန္တိ သမန္တတော, ဥပရိ စ ဃနသဉ္ဆန္နံ သမ္ဗာဓဋ္ဌာနံ။ အန္ဓတမမိဝါတိ အန္ဓကာရတိမိသာ ဝိယ။
ကူဋာဂါရကဏ္ဏိကတ္ထာယာတိ ကူဋာဂါရဿ ကူဋတ္ထာယ။ ကူဋာဂါရဿ ကဏ္ဏိကာ ဝိယ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏံ, မဟာရုက္ခော ဝိယ ပုရိမဘဝေ စုတိက္ခဏေ ပဝတ္တနာမရူပံ, သာခါပလာသာ ဝိယ တေန သမ္ဗန္ဓံ ဣမသ္မိံ ဘဝေ ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ, ဖရသုဓာရာ ဝိယ ပရိကမ္မဘာဝနာ, ကမ္မာရသာလာ ဝိယ ပါဒကဇ္ဈာနန္တိ ဧဝံ ဥပမာသံသန္ဒနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ကဋ္ဌဖာလကောပမာပိ ‘‘ယထာ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော ဩဒနပစနာဒိအတ္ထံ မဟန္တံ ဒါရုံ ဖာလေန္တော တဿ တစဖေဂ္ဂုမတ္တဖာလနေ ဖရသုဓာရာယ ဝိပန္နာယ မဟန္တံ ဒါရုံ ဖာလေတုံ အသက္ကောန္တော ဓုရနိက္ခေပံ အကတွာ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တနယာနုသာရေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တထာ ကေသောဟာရကူပမာ။
ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏံ နာမ န ဟောတိ အတီတာသု ဇာတီသု နိဝုတ္ထဓမ္မာရမ္မဏတ္တာဘာဝါ။ တန္တိ ပစ္ဆိမနိသဇ္ဇတော ပဘုတိ ယာဝ ပဋိသန္ဓိ ပဝတ္တံ ဉာဏံ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏဿ ပရိကမ္မဘာဝေန ပဝတ္တသမာဓိနာ သမ္ပယုတ္တဉာဏံ ပရိကမ္မသမာဓိဉာဏံ။ တံ ရူပါဝစရံ သန္ဓာယ န ယုဇ္ဇတီတိ တံ တေသံ ဝစနံ အတီတံသဉာဏံ စေ, ရူပါဝစရံ အဓိပ္ပေတံ န ယုဇ္ဇတိ ပရိကမ္မသမာဓိဉာဏဿ ကာမာဝစရဘာဝတော။ န ဟိ အနန္တရစုတိစိတ္တဿ ဩရတော ပဝတ္တိက္ခန္ဓေ အာရဗ္ဘ ရူပါဝစရံ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ပါဠိယံ, အဋ္ဌကထာယံ ဝါ အာဂတံ အတ္ထိ။ ယေသံ ဇဝနာနံ ပုရိမာနီတိ ယောဇနာ။ ယဒါ ပန အပ္ပနာစိတ္တံ ဟောတိ, တဒါဿာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣဒံ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏံ နာမာတိ ကာမံ အနန္တရဿ ဘဝဿ စုတိက္ခဏေ ပဝတ္တိတနာမရူပံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ပဝတ္တဉာဏံ ဒဿိတံ, တံ ပန နိဒဿနမတ္တံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ ဉာဏသာမညဿ ဇောတိတဘာဝတော။ ယထေဝ ဟိ တတော နာမရူပတော ပဘုတိ သဗ္ဗေ အတီတာ ခန္ဓာ, ခန္ဓပဋိဗဒ္ဓါ စ သဗ္ဗော ပုဗ္ဗေနိဝါသော, ဧဝံ တဿ ပဋိဝိဇ္ဈနဝသေန ပဝတ္တဉာဏံ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏံ။ တေနာဟ ‘‘တေန ဉာဏေန သမ္ပယုတ္တာယ သတိယာ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတီ’’တိ။
ဋ္ဌ ၄၀၄။ ဧကမ္ပိ ဇာတိန္တိ ဧကမ္ပိ ဘဝံ။ သော ဟိ ဧကကမ္မနိဗ္ဗတ္တော အာဒါနနိက္ခေပပရိစ္ဆိန္နော အန္တောဂဓဓမ္မပ္ပဘေဒေါ ခန္ဓပ္ပဗန္ဓော ဣဓ ဇာတီတိ အဓိပ္ပေတော။ တေနာဟ ‘‘ဧကမ္ပိ…ပေ… ခန္ဓသန္တာန’’န္တိ။ ပရိဟာယမာနောတိ ခီယမာနော ဝိနဿမာနော။ ကပ္ပေါတိ အသင်္ချေယျကပ္ပေါ။ သော ပန အတ္ထတော ကာလော, တဒါ ပဝတ္တမာနသင်္ခါရဝသေနဿ ပရိဟာနိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဝဍ္ဎမာနော ဝိဝဋ္ဋကပ္ပေါတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ယော ပန ‘‘ကာလံ ခေပေတီ’’တိ, ‘‘ကာလော ဃသတိ ဘူတာနိ, သဗ္ဗာနေဝ သဟတ္တနာ’’တိ (ဇာ။ ၁။၂။၁၉၀) စ အာဒီသု ကာလဿာပိ ခယော ဝုစ္စတိ, သော ဣဓ နာဓိပ္ပေတော အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂတော။ သံဝဋ္ဋနံ ဝိနဿနံ သံဝဋ္ဋော, သံဝဋ္ဋတော ဥဒ္ဓံ တထာ ဌာယီ သံဝဋ္ဋဋ္ဌာယီ။ တံမူလကတ္တာတိ တံပုဗ္ဗကတ္တာ။ ဝိဝဋ္ဋနံ နိဗ္ဗတ္တနံ, ဝဍ္ဎနံ ဝါ ဝိဝဋ္ဋော။
တေဇောသံဝဋ္ဋော အာပေါသံဝဋ္ဋော ဝါယောသံဝဋ္ဋောတိ ဧဝံ သံဝဋ္ဋသီမာနုက္ကမေန သံဝဋ္ဋေသု ဝတ္တဗ္ဗေသု တထာ အဝတွာ ‘‘အာပေါသံဝဋ္ဋော
တေဇောသံဝဋ္ဋော ဝါယောသံဝဋ္ဋော’’တိ ဝစနံ သံဝဋ္ဋကမဟာဘူတဒေသနာနုပုဗ္ဗိယာတိ ကေစိ။ သံဝဋ္ဋာနုပုဗ္ဗိယာတိ အပရေ။ အာပေန သံဝဋ္ဋော အာပေါသံဝဋ္ဋော။ သံဝဋ္ဋသီမာတိ သံဝဋ္ဋမရိယာဒါ။
သံဝဋ္ဋတီတိ ဝိနဿတိ။ သဒါတိ သဗ္ဗကာလံ, တီသုပိ သံဝဋ္ဋကာလေသူတိ အတ္ထော။
‘‘ဧကံ ဗုဒ္ဓခေတ္တ’’န္တိ ဣဓ ယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, တံ နိယမေတွာ ဒဿေတုံ ‘‘ဗုဒ္ဓခေတ္တံ နာမ တိဝိဓ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ယတ္တကေ ဌာနေ တထာဂတဿ ပဋိသန္ဓိဉာဏာနုဘာဝေါ ပုညဖလသမုတ္တေဇိတော သရသေနေဝ ပထဝီ ဝိဇမ္ဘတိ, တံ သဗ္ဗမ္ပိ ဗုဒ္ဓင်္ကုရဿ နိဗ္ဗတ္တနခေတ္တံ နာမာတိ အာဟ ‘‘ဇာတိခေတ္တံ ဒသသဟဿစက္ကဝါဠပရိယန္တ’’န္တိ။ အာနုဘာဝေါ ဝတ္တတီတိ ဣဓ ဣဒ္ဓိမာ စေတောဝသိပ္ပတ္တော အာဏာခေတ္တပရိယာပန္နေ ယတ္ထ ကတ္ထစိ စက္ကဝါဠေ ဌတွာ အတ္တနော အတ္ထာယ ပရိတ္တံ ကတွာ တတ္ထေဝ အညံ စက္ကဝါဠံ ဂတောပိ ကတပရိတ္တော ဧဝ ဟောတိ။ အထ ဝါ တတ္ထ ဧကစက္ကဝါဠေ ဌတွာ သဗ္ဗသတ္တာနံ အတ္ထာယ ပရိတ္တေ ကတေ အာဏာခေတ္တေ သဗ္ဗသတ္တာနံ အဘိသမ္ဘုဏာတွေဝ ပရိတ္တာနုဘာဝေါ တတ္ထ ဒေဝတာဟိ ပရိတ္တာဏာယ သမ္ပဋိစ္ဆိတဗ္ဗတော။ ယံ ဝိသယခေတ္တံ သန္ဓာယ ဧကသ္မိံယေဝ ခဏေ သရေန အဘိဝိညာပနံ, အတ္တနော ရူပဒဿနဉ္စ ပဋိဇာနန္တေန ဘဂဝတာ ‘‘ယာဝတာ ဝါ ပန အာကင်္ခေယျာ’’တိ (အ။ နိ။ ၃။၈၁) ဝုတ္တံ။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ အနန္တာပရိမာဏေ ဝိသယခေတ္တေ။ ယံ ယံ တထာဂတော အာကင်္ခတိ, တံ တံ ဇာနာတိ အာကင်္ခါမတ္တပဋိဗဒ္ဓဝုတ္တိတာယ ဗုဒ္ဓဉာဏဿ။ သဏ္ဌဟန္တန္တိ ဝိဝဋ္ဋမာနံ ဇာယမာနံ။
ဋ္ဌ ၄၀၅။ ဂေါခါယိတကမတ္တေသူတိ ဂေါဟိ ခါဒိတဗ္ဗပ္ပမာဏေသု။ ယန္တိ ယသ္မိံ သမယေ။ ပုပ္ဖဖလူပဇီဝိနိယော စ ဒေဝတာ ဗြဟ္မလောကေ နိဗ္ဗတ္တန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။
ဧတေသန္တိ ‘‘ဝဿူပဇီဝိနော’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တသတ္တာနံ။ တတ္ထာတိ ဗြဟ္မလောကေ။ သော စ ခေါ ပရိတ္တာဘာဒိဗြဟ္မလောကော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ‘‘ပဋိလဒ္ဓဇ္ဈာနဝသေနာ’’တိ ဝတွာ ဈာနပ္ပဋိလာဘဿ သမ္ဘဝံ ဒဿေတုံ ‘‘တဒါ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ လောကံ ဗျူဟေန္တိ သမ္ပိဏ္ဍေန္တီတိ လောကဗျူဟာ။ တေ ကိရ ဒိသွာ မနုဿာ တတ္ထ တတ္ထ ဌိတာပိ နိသိန္နာပိ သံဝေဂဇာတာ,
သမ္ဘမပ္ပတ္တာ စ ဟုတွာ တေသံ အာသန္နေ ဌာနေ သန္နိပတန္တိ။ သိခါဗန္ဓဿ မုတ္တတာယ မုတ္တသိရာ။ ဣတော စိတော စ ဝိဓူယမာနကေသတာယ ဝိကိဏ္ဏကေသာ။ လောကဝိနာသဘယေန သောကဝန္တစိတ္တတာယ အတိဝိယ ဝိရူပဝေသဓာရိနော။ မာရိသာတိ ဒေဝါနံ ပိယသမုဒါစာရော။ ကထံ ပနေတေ ကပ္ပဝုဋ္ဌာနံ ဇာနန္တီတိ? ဓမ္မတာယ သဉ္စောဒိတာတိ အာစရိယာ။ တာဒိသနိမိတ္တဒဿနေနာတိ ဧကေ။ ဗြဟ္မဒေဝတာဟိ ဥယျောဇိတာတိ အပရေ။
မေတ္တာဒီနီတိ မေတ္တာမနသိကာရာဒီနိ ကာမာဝစရပုညာနိ။ ဒေဝလောကေတိ ကာမဒေဝလောကေ။ ဒေဝါနံ ကိရ သုခသမ္ဖဿဝါတဂ္ဂဟဏပရိစယေန ဝါယောကသိဏေ ဈာနာနိ သုခေနေဝ ဣဇ္ဈန္တိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဝါယောကသိဏေ ပရိကမ္မံ ကတွာ ဈာနံ ပဋိလဘန္တီ’’တိ။ တဒညေ ပနာတိ အာပါယိကေ သန္ဓာယာဟ။ တတ္ထာတိ ဒေဝလောကေ။
ဒုတိယော သူရိယောတိ ဒုတိယံ သူရိယမဏ္ဍလံ။ သတ္တသူရိယန္တိ သတ္တသူရိယပါတုဘာဝသုတ္တံ။ ပကတိသူရိယေတိ ကပ္ပဝုဋ္ဌာနကာလတော ပုဗ္ဗေ ဥပ္ပန္နသူရိယဝိမာနေ။ ကပ္ပဝုဋ္ဌာနကာလေ ပန ယထာ အညေ ကာမာဝစရဒေဝါ, ဧဝံ သူရိယဒေဝပုတ္တောပိ ဈာနံ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဗြဟ္မလောကံ ဥပပဇ္ဇတိ, သူရိယမဏ္ဍလံ ပန ပဘဿရတရဉ္စေဝ တေဇဝန္တတရဉ္စ ဟုတွာ ပဝတ္တတိ။ တံ အန္တရဓာယိတွာ အညမေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အပရေ။ ဂင်္ဂါ ယမုနာ သရဘူ အစိရဝတီ မဟီတိ ဣမာ ပဉ္စ မဟာနဒိယော။
ပဘဝါတိ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနဘူတာ။ ဟံသပါတနောတိ မန္ဒာကိနိမာဟ။
န သဏ္ဌာတီတိ န တိဋ္ဌတိ။
ပရိယာဒိန္နသိနေဟန္တိ ပရိက္ခီဏသိနေဟံ။ ယာယ အာပေါဓာတုယာ တတ္ထ တတ္ထ ပထဝီဓာတု အာဗန္ဓတ္တာ သမ္ပိဏ္ဍတာ ဟုတွာ တိဋ္ဌတိ, သာ ဆသူရိယပါတုဘာဝေန ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆတိ။ ယထာ စိဒန္တိ ယထာ စ ဣဒံ စက္ကဝါဠံ။ ဧဝံ ကောဋိသတသဟဿစက္ကဝါဠာနိပီတိ ဝိပတ္တိမဟာမေဃုပ္ပတ္တိတော ပဋ္ဌာယ ဣဓ ဝုတ္တံ သဗ္ဗံ ကပ္ပဝုဋ္ဌာနံ, တံ တတ္ထ အတိဒိသတိ။
ပလုဇ္ဇိတွာတိ ဆိဇ္ဇိတွာ။ သင်္ခါရဂတန္တိ ဘူတုပါဒါယပ္ပဘေဒံ သင်္ခါရဇာတံ။ သဗ္ဗသင်္ခါရပရိက္ခယာတိ ဈာပေတဗ္ဗသင်္ခါရပရိက္ခယာ။ သယမ္ပိ သင်္ခါရဂတံ သမာနံ ဣန္ဓနာဘာဝတော ဆာရိကမ္ပိ အသေသေတွာ နိဍ္ဍဟိတွာ ဝူပသမတီတိ အာဟ ‘‘သပ္ပိ…ပေ… နိဗ္ဗာယတီ’’တိ။
ဋ္ဌ ၄၀၆။ ဒီဃဿ အဒ္ဓုနောတိ သံဝဋ္ဋဋ္ဌာယီအသင်္ချေယျကပ္ပသင်္ခါတဿ ဒီဃဿ ကာလဿ အစ္စယေန။ တာလက္ခန္ဓာဒီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန သာကသာလာဒိရုက္ခေ သင်္ဂဏှာတိ။ ဃနံ ကရောတီတိ ဝိသရိတုံ အဒတွာ ပိဏ္ဍိတံ ကရောတိ။ တေနာဟ ‘‘ပရိဝဋုမ’’န္တိ, ဝဋ္ဋဘာဝေန ပရိစ္ဆိန္နံ။ တန္တိ ဥဒကံ။ အဿာတိ ဝါတဿ။ ဝိဝရံ ဒေတီတိ ယထာ ဃနံ ကရောတိ သမ္ပိဏ္ဍေတိ, ဧဝံ တတ္ထ အန္တရံ ဒေတိ။ ပရိက္ခယမာနန္တိ ပုဗ္ဗေ ယာဝ ဗြဟ္မလောကာ ဧကောဃဘူတေန ဝါတေန ပရိသောသိယမာနတာယ ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တံ။ ဗြဟ္မလောကော ပါတုဘဝတီတိ ယောဇနာ။ ဗြဟ္မလောကောတိ စ ပဌမဇ္ဈာနဘူမိမာဟ။ ဥပရိ စတုကာမာဝစရဒေဝလောကဋ္ဌာနေတိ ယာမဒေဝလောကာဒီနံ စတုန္နံ ပတိဋ္ဌာနဋ္ဌာနေ။ စာတုမဟာရာဇိကတာဝတိံသဘဝနာနံ ပန ပတိဋ္ဌာနဋ္ဌာနာနိ ပထဝီသမ္ဗန္ဓတာယ န တာဝ ပါတုဘဝန္တိ။
ရုန္ဓန္တီတိ ယထာ ဟေဋ္ဌာ န ဘဿတိ, ဧဝံ နိရောဓေန္တိ။
‘‘ပဌမတရာဘိနိဗ္ဗတ္တာ’’တိ ဣဒံ အာယုက္ခယဿ သမ္ဘဝဒဿနံ, တေန ဒွိန္နံ, စတုန္နံ, အဋ္ဌန္နံ ဝါ ကပ္ပါနံ အာဒိမှိ နိဗ္ဗတ္တာတိ ဒဿေတိ။ တတောတိ အာဘဿရဗြဟ္မလောကတော။ ပရိတ္တာဘအပ္ပမာဏာဘာပိ ဟိ အာဘဿရဂ္ဂဟဏေနေဝ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ။ ‘‘တေ ဟောန္တိ သယံပဘာ အန္တလိက္ခစရာ’’တိ ဣဒံ ဥပစာရဇ္ဈာနပုညဿ မဟာနုဘာဝတာယ ဝုတ္တံ။ အာလုပ္ပကာရကန္တိ အာလောပံ ကတွာ ကတွာတိ ဝဒန္တိ, အာလုပ္ပနံ ဝိလောပံ ကတွာတိ အတ္ထော။
ဟဋ္ဌတုဋ္ဌာတိ အတိဝိယ ဟဋ္ဌာ ဥပ္ပိလာဝိတစိတ္တာ။ နာမံ ကရောန္တီတိ တထာ ဝေါဟရန္တိ။
သိနေရုစက္ကဝါဠဟိမဝန္တပဗ္ဗတာတိ ဧတ္ထ ဒီပသမုဒ္ဒါပီတိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ တထာ ဟိ ဝက္ခတိ ‘‘နိန္နနိန္နဋ္ဌာနေ သမုဒ္ဒါ, သမသမဋ္ဌာနေ ဒီပါ’’တိ။ ထူပထူပါတိ ဥန္နတုန္နတာ။
အတိမညန္တီတိ အတိက္ကမိတွာ မညန္တိ, ဟီဠေန္တီတိ အတ္ထော။ တေနေဝ နယေနာတိ ‘‘ဧကစ္စေ ဝဏ္ဏဝန္တော ဟောန္တီ’’တိအာဒိနာ (ဒီ။ နိ။ ၃။၁၂၃) ဝုတ္တေန နယေနေဝ။ ပဒါလတာတိ ဧဝံနာမိကာ လတာဇာတိ။ တဿာ ကိရ ပါရာသဝဇာတိ ဂဠောစီတိ ဝဒန္တိ။ အကဋ္ဌေ ဧဝ ဘူမိပ္ပဒေသေ ပစ္စနကော အကဋ္ဌပါကော။ အကဏောတိ ကုဏ္ဍကရဟိတော။
သုမနသင်္ခါတဇာတိပုပ္ဖသဒိသော သုမနဇာတိပုပ္ဖသဒိသော။ ယော ယော ရသော ဧတဿာတိ ယံယံရသော, ဩဒနော, တံ ယံယံရသံ, ယာဒိသရသဝန္တန္တိ အတ္ထော။ ရသပထဝီ, ဘူမိပပ္ပဋကော, ပဒါလတာ စ ပရိဘုတ္တာ သုဓာဟာရော ဝိယ ခုဒ္ဒံ ဝိနောဒေတွာ ရသဟရဏီဟိ ရသမေဝ ဗြူဟေန္တာ တိဋ္ဌန္တိ, န ဝတ္ထုနော သုခုမဘာဝေန နိဿန္ဒာ, သုခုမဘာဝေနေဝ ဂဟဏိန္ဓနမေဝ စ ဟောန္တိ။ ဩဒနော ပန ပရိဘုတ္တော ရသံ ဝဍ္ဎေန္တောပိ ဝတ္ထုနော ဩဠာရိကဘာဝေန နိဿန္ဒံ ဝိဿဇ္ဇေန္တော ပဿာဝံ, ကသဋဉ္စ ဥပ္ပါဒေတီတိ အာဟ ‘‘တတော ပဘုတိ မုတ္တကရီသံ သဉ္ဇာယတီ’’တိ။ ပုရိမတ္တဘာဝေသု ပဝတ္တဥပစာရဇ္ဈာနာနုဘာဝေန ယာဝ သတ္တသန္တာနေ ကာမရာဂဝိက္ခမ္ဘနဝေဂေါ န သမိတော, န တာဝ ဗလဝကာမရာဂူပနိဿယာနိ ဣတ္ထိပုရိသိန္ဒြိယာနိ ပါတုရဟေသုံ။ ယဒါ ပနဿ ဝိစ္ဆိန္နတာယ ဗလဝကာမရာဂေါ လဒ္ဓါဝသရော အဟောသိ, တဒါ တဒုပနိဿယာနိ တာနိ သတ္တာနံ အတ္တဘာဝေသု သဉ္ဇာယိံသု။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ပုရိသဿ…ပေ… ပါတုဘဝတီ’’တိ။ တေနေဝါဟ ‘‘တတြ သုဒ’’န္တိအာဒိ။
အလသဇာတိကဿာတိ သဇ္ဇုကမေဝ တဏ္ဍုလံ အဂ္ဂဟေတွာ ပရဒိဝသဿတ္ထာယ ဂဟဏေန အလသပကတိကဿ။
အနုတ္ထုနန္တီတိ အနုသောစန္တိ။ သမ္မန္နေယျာမာတိ သမနုဇာနေယျာမ။ နောတိ အမှေသု။ သမ္မာတိ သမ္မဒေဝ ယထာရဟံ။ ခီယိတဗ္ဗန္တိ ခီယနာရဟံ နိန္ဒနီယံ။ ဂရဟိတဗ္ဗန္တိ ဟီဠေတဗ္ဗံ။
အယမေဝ ဘဂဝါ ပဋိဗလော ပဂ္ဂဟနိဂ္ဂဟံ ကာတုန္တိ ယောဇနာ။ ရဉ္ဇေတီတိ သင်္ဂဟဝတ္ထူဟိ သမ္မဒေဝ ရမေတိ ပီဏေတိ။
ဝိဝဋ္ဋဋ္ဌာယီအသင်္ချေယျံ စတုသဋ္ဌိအန္တရကပ္ပသင်္ဂဟံ။ ဝီသတိအန္တရကပ္ပသင်္ဂဟန္တိ ကေစိ။ သေသာသင်္ချေယျာနိ ကာလတော တေန သမပ္ပမာဏာနေဝ။
ဋ္ဌ ၄၀၇။ မဟာဓာရာဟီတိ တာလသာလက္ခန္ဓပ္ပမာဏာဟိ မဟတီဟိ ခါရုဒကဓာရာဟိ။ သမန္တတောတိ သဗ္ဗသော။ ပထဝိတောတိ ပထဝိယာ ဟေဋ္ဌိမန္တတော ပဘုတိ။ တေန ဟိ ခါရုဒကေန ဖုဋ္ဌဖုဋ္ဌာ ပထဝီပဗ္ဗတာဒယော
ဥဒကေ ပက္ခိတ္တလောဏသက္ခရာ ဝိယ ဝိလီယန္တေဝ, တသ္မာ ပထဝီသန္ဓာရုဒကေန သဒ္ဓိံ ဧကူဒကမေဝ တံ ဟောတီတိ ကေစိ။ အပရေ ‘‘ပထဝီသန္ဓာရကံ ဥဒကက္ခန္ဓဉ္စ ဥဒကသန္ဓာရကံ ဝါယုက္ခန္ဓဉ္စ အနဝသေသတော ဝိနာသေတွာ သဗ္ဗတ္ထ သယမေဝ ဧကောဃဘူတံ တိဋ္ဌတီ’’တိ ဝဒန္တိ, တံ ယုတ္တံ။ တယောပိ ဗြဟ္မလောကေတိ ပရိတ္တာဘအပ္ပမာဏာဘအာဘဿရဗြဟ္မလောကေ, တယိဒံ ‘‘အယံ ပန ဝိသေသော’’တိ အာရဒ္ဓတ္တာ ဝုတ္တံ, အညထာ ‘‘ဆပိ ဗြဟ္မလောကေ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ။ သုဘကိဏှေတိ ဥက္ကဋ္ဌနိဒ္ဒေသေန တတိယဇ္ဈာနဘူမိယာ ဥပလက္ခဏံ။ ပရိတ္တာသုဘအပ္ပမာဏာသုဘေပိ ဟိ အာဟစ္စ ဥဒကံ တိဋ္ဌတိ။ ဟေဋ္ဌာ ‘‘အာဘဿရေ အာဟစ္စ တိဋ္ဌတီ’’တိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ တန္တိ တံ ကပ္ပဝိနာသကဥဒကံ။ ဥဒကာနုဂတန္တိ ဥဒကေန အနုဂတံ ဖုဋ္ဌံ။ အဘိဘဝိတွာတိ ဝိလီယာပေတွာ။
ဣဒမေကံ အသင်္ချေယျန္တိ ဣဒံ သံဝဋ္ဋသင်္ခါတံ ကပ္ပဿ ဧကံ အသင်္ချေယျံ။
ဋ္ဌ ၄၀၈။ ထူလရဇေ အပဂတေ ဧဝ ပထဝီနိဿိတံ သဏှရဇံ အပဂစ္ဆတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘တတော သဏှရဇ’’န္တိ။ သမုဋ္ဌာပေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဝိသမဋ္ဌာနေ ဌိတမဟာရုက္ခေ’’တိ ဣဒံ ပဌမံ သမုဋ္ဌာပေတဗ္ဗတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။
စက္ကဝါဠပဗ္ဗတမ္ပိ သိနေရုပဗ္ဗတမ္ပီတိ မဟာပထဝိယာ ဝိပရိဝတ္တနေနေဝ ဝိပရိဝတ္တိတံ စက္ကဝါဠပဗ္ဗတမ္ပိ သိနေရုပဗ္ဗတမ္ပိ ဝါတော ဥက္ခိပိတွာ အာကာသေ ခိပတိ။ တေ စက္ကဝါဠပဗ္ဗတာဒယော။ အဘိဟန္တွာတိ ဃဋ္ဋေတွာ။ အညမညန္တိ ဧကိဿာ လောကဓာတုယာ စက္ကဝါဠဟိမဝန္တသိနေရုံ အညိဿာ လောကဓာတုယာ စက္ကဝါဠာဒီဟီတိ ဧဝံ အညမညံ သမာဂမဝသေန ဃဋ္ဋေတွာ။ သဗ္ဗသင်္ခါရဂတန္တိ ပထဝီသန္ဓာရကဥဒကံ, တံသန္ဓာရကဝါတန္တိ သဗ္ဗံ သင်္ခါရဂတံ ဝိနာသေတွာ သယမ္ပိ ဝိနဿတိ အဝဋ္ဌာနဿ ကာရဏာဘာဝတော။
ဋ္ဌ ၄၀၉။ ယဒိပိ သင်္ခါရာနံ အဟေတုကော သရသနိရောဓော ဝိနာသကာဘာဝတော, သန္တာနနိရောဓော ပန ဟေတုဝိရဟိတော နတ္ထိ ယထာ တံ သတ္တကာယေသူတိ။ ဘာဇနလောကဿာပိ သဟေတုကေန ဝိနာသေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ ဟေတုံ ပုစ္ဆတိ ‘‘ကိံ ကာရဏာ ဧဝံ လောကော ဝိနဿတီ’’တိ။ ဣတရော ယထာ တတ္ထ နိဗ္ဗတ္တနကသတ္တာနံ ပုညဗလေန ပဌမံ လောကော ဝိဝဋ္ဋတိ, ဧဝံ တေသံ ပါပဗလေန သံဝဋ္ဋတီတိ ဒဿေန္တော ‘‘အကုသလမူလကာရဏာ’’တိ အာဟ။ ယထာ ဟိ ရာဂဒေါသမောဟာနံ အဓိကဘာဝေန ယထာက္ကမံ ရောဂန္တရကပ္ပေါ, သတ္ထန္တရကပ္ပေါ, ဒုဗ္ဘိက္ခန္တရကပ္ပေါတိ ဣမေ
တိဝိဓာ အန္တရကပ္ပါ ဝိဝဋ္ဋဋ္ဌာယိမှိ အသင်္ချေယျကပ္ပေ ဇာယန္တိ, ဧဝမေတေ ယထာဝုတ္တာ တယော သံဝဋ္ဋာ ရာဂါဒီနံ အဓိကဘာဝေနေဝ ဟောန္တီတိ ဒဿေန္တော ‘‘အကုသလမူလေသု ဟီ’’တိအာဒိမာဟ။ ဥဿန္နတရေတိ အတိဝိယ ဥဿန္နေ။ ဒေါသေ ဥဿန္နတရေ အဓိကတရဒေါသေန ဝိယ တိက္ခတရေန ခါရုဒကေန ဝိနာသော ယုတ္တောတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဒေါသေ ဥဿန္နတရေ ဥဒကေန ဝိနဿတီ’’တိ။ ပါကဋသတ္တုသဒိသဿ ဒေါသဿ အဂ္ဂိသဒိသတာ, အပါကဋသတ္တုသဒိသဿ ရာဂဿ ခါရုဒကသဒိသတာ စ ယုတ္တာတိ အဓိပ္ပါယေန ‘‘ဒေါသေ ဥဿန္နတရေ အဂ္ဂိနာ, ရာဂေ ဥဿန္နတရေ ဥဒကေနာ’’တိ ကေစိဝါဒဿ အဓိပ္ပါယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ရာဂေါ သတ္တာနံ ဗဟုလံ ပဝတ္တတီတိ ရာဂဝသေန ဗဟုသော လောကဝိနာသော။
ဋ္ဌ ၄၁၀။ ဧဝံ ပသင်္ဂေန သံဝဋ္ဋာဒိကေ ပကာသေတွာ ဣဒါနိ ယထာဓိကတံ နေသံ အနုဿရဏာကာရံ ဒဿေတုံ ‘‘ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရန္တောပီ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။
‘‘အမုမှိ သံဝဋ္ဋကပ္ပေ’’တိ ဣဒံ သံဝဋ္ဋကပ္ပဿ အာဒိတော ပါဠိယံ (ဒီ။ နိ။ ၁။၂၄၄) ဂဟိတတ္တာ ဝုတ္တံ။ တတ္ထာပိ ဟိ ဣမဿ ကတိပယံ ကာလံ ဘဝါဒီသု သံသရဏံ ဥပလဗ္ဘတီတိ။ သံဝဋ္ဋကပ္ပေ ဝါ ဝဋ္ဋမာနေသု ဘဝါဒီသု ဣမဿ ဥပပတ္တိ အဟောသိ, တံဒဿနမေတံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အထ ဝါ အမုမှိ သံဝဋ္ဋကပ္ပေတိ ဧတ္ထ ဝါ-သဒ္ဒေါ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌော ဒဋ္ဌဗ္ဗော, တေန စ အနိယမတ္ထေန ဣတရာသင်္ချေယျာနမ္ပိ သင်္ဂဟော သိဒ္ဓေါ ဟောတိ။ ဘဝေ ဝါတိအာဒီသု ကာမာဒိဘဝေ ဝါ အဏ္ဍဇာဒိယောနိယာ ဝါ ဒေဝါဒိ ဂတိယာ ဝါ နာနတ္တကာယနာနတ္တသညီအာဒိဝိညာဏဋ္ဌိတိယာ ဝါ သတ္တာဝါသေ ဝါ ခတ္တိယာဒိ သတ္တနိကာယေ ဝါ။ အာသိန္တိ အဟောသိံ။ ဝဏ္ဏသမ္ပတ္တိံ ဝါတိ ဝါ-သဒ္ဒေန ဝဏ္ဏဝိပတ္တိံ ဝါတိ ဒဿေတိ။
သာလိမံသောဒနာဟာရော ဝါ ဂိဟိကာလေ။ ပဝတ္တဖလဘောဇနော ဝါ တာပသာဒိကာလေ။ သာမိသာ ဂေဟဿိတာ သောမနဿာဒယော။ နိရာမိသာ နေက္ခမ္မဿိတာ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဝိဝေကဇသမာဓိဇသုခါဒီနံ သင်္ဂဟော။
‘‘အမုတြာသိ’’န္တိအာဒိနာ သဗ္ဗံ ယာဝဒိစ္ဆကံ အနုဿရဏံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ အညထာ အတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘အပိစာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အမုတြာသိန္တိ သာမညနိဒ္ဒေသောယံ, ဗျာပနိစ္ဆာလောပေါ ဝါ, အမုတြ အမုတြာသိန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အနုပုဗ္ဗေန အာရောဟန္တဿ ယာဝဒိစ္ဆကံ အနုဿရဏန္တိ
ဧတ္ထ အာရောဟန္တဿာတိ ပဋိလောမတော ဉာဏေန ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အာရောဟန္တဿ။ ပစ္စဝေက္ခဏန္တိ အနုဿရိတာနုဿရိတဿ ပစ္စဝေက္ခဏံ, န အနုဿရဏံ။ ဣတီတိ ဝုတ္တတ္ထနိဒဿနံ။ တဉ္စ ခေါ ယထာရဟတော, န ယထာနုပုဗ္ဗတောတိ ဒဿေန္တော ‘‘နာမဂေါတ္တဝသေနာ’’တိအာဒိမာဟ။ ဝဏ္ဏာဒီဟီတိ ဝဏ္ဏာဟာရဝေဒယိတာယုပရိစ္ဆေဒေဟိ။ ဩဒါတောတီတိ ဧတ္ထ ဣတိ-သဒ္ဒေါ အာဒိအတ္ထော, ပကာရတ္ထော ဝါ, တေန ဧဝမာဒိ ဧဝံပကာရနာနတ္တတောတိ ဒဿိတံ ဟောတိ။
ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
စုတူပပါတဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၄၁၁။ စုတိယာတိ စဝနေ။ ဥပပါတေတိ ဥပပဇ္ဇနေ။ သမီပတ္ထေ စေတံ ဘုမ္မဝစနံ, စုတိက္ခဏသာမန္တာ, ဥပပတ္တိက္ခဏသာမန္တာ စာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တထာ ဟိ ဝက္ခတိ ‘‘ယေ ပန အာသန္နစုတိကာ’’တိအာဒိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၄၁၁)။ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏေနေဝ သတ္တာနံ စုတိ စ ဥပပတ္တိ စ ဉာယတီတိ အာဟ ‘‘ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏတ္ထန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတီ’’တိ။ ဒိဗ္ဗသဒိသတ္တာတိအာဒီသု ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။ အယံ ပန ဝိသေသော – တတ္ထ ‘‘သောတဓာတူ’’တိ ပဒံ အပေက္ခိတွာ ဣတ္ထိလိင်္ဂဝသေန ဝုတ္တံ, ဣဓ နပုံသကလိင်္ဂဝသေန ဝတ္တဗ္ဗံ။ တတ္ထ စ အာလောကပရိဂ္ဂဟေန ပယောဇနံ နတ္ထိ, ဣဓ အတ္ထီတိ ဝုတ္တံ ‘‘အာလောကပရိဂ္ဂဟေန မဟာဇုတိကတ္တာပိ ဒိဗ္ဗ’’န္တိ, ကသိဏာလောကာနုဂ္ဂဟေန ပတ္တဗ္ဗတ္တာ, သယံ ဉာဏာလောကဖရဏဘာဝေန စ မဟာဇုတိကဘာဝတောတိ အတ္ထော။ မဟာဇုတိကမ္ပိ ဟိ ‘‘ဒိဗ္ဗ’’န္တိ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒိဗ္ဗမိဒံ ဗျမှ’’န္တိအာဒီသု။ မဟာဂတိကတ္တာတိ မဟနီယဂမနတ္တာ, ဝိမှယနီယပဝတ္တိကတ္တာတိ အတ္ထော။ ဝိမှယနီယာ ဟိဿ ပဝတ္တိ တိရောကုဋ္ဋာဒိဂတရူပဒဿနတော။ ‘‘ဒိဗ္ဗသဒိသတ္တာ’’တိ စ ဟီနူပမာဒဿနံ ဒေဝတာနံ ဒိဗ္ဗစက္ခုတောပိ ဣမဿ မဟာနုဘာဝတ္တာ။ တေန ဒိဗ္ဗစက္ခုလာဘာယ ယောဂိနော ပရိကမ္မကရဏံ တပ္ပဋိပက္ခာဘိဘဝဿ အတ္ထတော တဿ ဝိဇယိစ္ဆာ နာမ ဟောတိ, ဒိဗ္ဗစက္ခုလာဘီ စ ဣဒ္ဓိမာ ဒေဝတာနံ ဝစနဂ္ဂဟဏက္ခမနဓမ္မဒါနဝသေန မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရာဒယော ဝိယ ဒါနဂ္ဂဟဏလက္ခဏေ, ဝေါဟာရေ စ ပဝတ္တေယျာတိ ဧဝံ ဝိဟာရဝိဇယိစ္ဆာဝေါဟာရဇုတိဂတိသင်္ခါတာနံ အတ္ထာနံ ဝသေန ဣမဿ အဘိညာဉာဏဿ
ဒိဗ္ဗစက္ခုဘာဝသိဒ္ဓိတော။ သဒ္ဒဝိဒူ စ တေသု ဧဝ အတ္ထေသု ဒိဝု-သဒ္ဒံ ဣစ္ဆန္တီတိ ဝုတ္တံ ‘‘တံ သဗ္ဗံ သဒ္ဒသတ္ထာနုသာရေန ဝေဒိတဗ္ဗ’’န္တိ။
ဒဿနဋ္ဌေနာတိ ရူပဒဿနဘာဝေန။ စက္ခုနာ ဟိ သတ္တာ ရူပံ ပဿန္တိ။ ယထာ မံသစက္ခု ဝိညာဏာဓိဋ္ဌိတံ သမဝိသမံ အာစိက္ခန္တံ ဝိယ ပဝတ္တတိ, န တထာ ဣဒံ။ ဣဒံ ပန သယမေဝ တတော သာတိသယံ စက္ခုကိစ္စကာရီတိ အာဟ ‘‘စက္ခုကိစ္စကရဏေန စက္ခုမိဝါတိပိ စက္ခူ’’တိ။ ‘‘ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိဟေတုတ္တာ’’တိ သင်္ခေပတော ဝုတ္တမတ္ထံ ဝိဝရိတုံ ‘‘ယော ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိံ ဂဏှာတိ ပရတော ဥပပတ္တိယာ အဒဿနတော ဧတ္ထေဝါယံ သတ္တော ဥစ္ဆိန္နော, ဧဝမိတရေပီတိ။ နဝသတ္တပါတုဘာဝဒိဋ္ဌိံ ဂဏှာတိ လာဘီ အဓိစ္စသမုပ္ပတ္တိကော ဝိယ။ ဗုဒ္ဓပုတ္တာ ပဿန္တိယေဝါတိ ဥတ္တရပဒါဝဓာရဏံ, န ပုရိမပဒါဝဓာရဏံ။ ဧဝံ ဟိ ဇယဒ္ဒိသဇာတကာဒီဟိ အဝိရောဓော သိဒ္ဓေါ ဟောတိ။
မနုဿာနံ ဣဒန္တိ မာနုသကံ, မနုဿာနံ ဂေါစရဘူတံ ရူပါရမ္မဏံ။ တဒညဿ ပန ဒိဗ္ဗတိရောဟိတာတိသုခုမာဒိဘေဒဿ ရူပဿ ဒဿနတော အတိက္ကန္တမာနုသကံ။ ဧဝရူပဉ္စ မနုဿူပစာရံ အတိက္ကန္တံ နာမ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘မနုဿူပစာရံ အတိက္ကမိတွာ ရူပဒဿနေနာ’’တိ။ ဧဝံ ဝိသယမုခေန ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ဝိသယီမုခေန ဒဿေတုံ ‘‘မာနုသကံ ဝါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထာပိ မံသစက္ခာတိက္ကမော တဿ ကိစ္စာတိက္ကမေနေဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
ဒိဗ္ဗစက္ခုနာတိ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏေနပိ။ ဒဋ္ဌုံ န သက္ကာ ခဏဿ အတိဣတ္တရတာယ အတိသုခုမတာယ ကေသဉ္စိ ရူပဿ။ အပိစ ဒိဗ္ဗစက္ခုဿ ပစ္စုပ္ပန္နံ ရူပါရမ္မဏံ, တဉ္စ ပုရေဇာတပစ္စယဘူတံ, န စ အာဝဇ္ဇနပရိကမ္မေဟိ ဝိနာ မဟဂ္ဂတဿ ပဝတ္တိ အတ္ထိ, နာပိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနမေဝ ရူပံ အာရမ္မဏပစ္စယော ဘဝိတုံ သက္ကောတိ, ဘိဇ္ဇမာနံ ဝါ။ တသ္မာ ‘‘စုတူပပါတက္ခဏေ ရူပံ ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ ဒဋ္ဌုံ န သက္ကာ’’တိ သုဝုတ္တမေတံ။ ယဒိ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏံ ရူပါရမ္မဏမေဝ, အထ ကသ္မာ ‘‘သတ္တေ ပဿတီ’’တိ ဝုတ္တန္တိ? ယေဘုယျေန သတ္တသန္တာနဂတရူပဒဿနတော ဧဝံ ဝုတ္တံ။ သတ္တဂဟဏဿ ဝါ ကာရဏဘာဝတော ဝေါဟာရဝသေန ဝုတ္တန္တိပိ ကေစိ။ တေ စဝမာနာတိ အဓိပ္ပေတာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧဝရူပေတိ န စုတူပပါတက္ခဏသမင်္ဂိနောတိ အဓိပ္ပါယော။
မောဟူပနိဿယံ နာမ ကမ္မံ နိဟီနံ နိဟီနဖလံ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘မောဟနိဿန္ဒယုတ္တတ္တာ’’တိ။ တဗ္ဗိပရီတေတိ တဿ ဟီဠိတာဒိဘာဝဿ
ဝိပရီတေ, အဟီဠိတေ အနောဟီဠိတေ အနောညာတေ အနဝညာတေ စိတ္တီကတေတိ အတ္ထော။ သုဝဏ္ဏေတိ သုန္ဒရဝဏ္ဏေ။ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေတိ အသုန္ဒရဝဏ္ဏေ။ သာ ပနာယံ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏတာ ယထာက္ကမံ ကမ္မဿ အဒေါသဒေါသူပနိဿယတာယ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘အဒေါသနိဿန္ဒယုတ္တတ္တာ’’တိအာဒိ။ သုန္ဒရံ ဂတိံ ဂတာ သုဂတာတိ အာဟ ‘‘သုဂတိဂတေ’’တိ, သုဂတိံ ဥပပန္နေတိ အတ္ထော။ အလောဘဇ္ဈာသယာ သတ္တာ ဝဒညူ ဝိဂတမစ္ဆေရာ အလောဘူပနိဿယေန ကမ္မုနာ သုဘဂါ သမိဒ္ဓါ ဟောန္တီတိ အာဟ ‘‘အလောဘနိဿန္ဒယုတ္တတ္တာ ဝါ အဍ္ဎေ မဟဒ္ဓနေ’’တိ။ ဒုက္ခံ ဂတိံ ဂတာ ဒုဂ္ဂတာတိ အာဟ ‘‘ဒုဂ္ဂတိဂတေ’’တိ။ လောဘဇ္ဈာသယာ သတ္တာ လုဒ္ဓါ မစ္ဆရိနော လောဘူပနိဿယေန ကမ္မုနာ ဒုဂ္ဂတာ ဒုရုပေတာ ဟောန္တီတိ အာဟ ‘‘လောဘနိဿန္ဒယုတ္တတ္တာ ဝါ ဒလိဒ္ဒေ အပ္ပန္နပါနေ’’တိ။
ဥပစိတန္တိ ဖလာဝဟဘာဝေန ကတံ။ ယထာ ကတံ ဟိ ကမ္မံ ဖလဒါနသမတ္ထံ ဟောတိ, တထာ ကတံ ဥပစိတံ။ စဝမာနေတိအာဒီဟိ ဒိဗ္ဗစက္ခုကိစ္စံ ဝုတ္တန္တိ ဝိသယမုခေန ဝိသယီဗျာပါရမာဟ။ ပုရိမေဟီတိ ဝါ ‘‘ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ’’တိအာဒီနိ ပဒါနိ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အာဒီဟီတိ ဧတ္ထ စ-သဒ္ဒေါ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌော။ တသ္မာ ‘‘ဒိဗ္ဗေန…ပေ… ပဿတီ’’တိ ဣမေဟိ, ‘‘စဝမာနေ’’တိအာဒီဟိ စ ဒိဗ္ဗစက္ခုကိစ္စံ ဝုတ္တန္တိ အတ္ထော။
ဣမိနာ ပန ပဒေနာတိ ‘‘ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတီ’’တိ ဣမိနာ ဝါကျေန။ ဣဓ ဘိက္ခူတိ ဣမသ္မိံ သာသနေ ဘိက္ခု, ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏလာဘီတိ အဓိပ္ပါယော။ သော စ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏလာဘီ နေရယိကေ စ သတ္တေ ပစ္စက္ခတော ဒိသွာ ဌိတော။ ဧဝံ မနသိ ကရောတီတိ တေသံ နေရယိကာနံ နိရယသံဝတ္တနိယဿ ကမ္မဿ ဉာတုကာမတာဝသေန ပါဒကဇ္ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ ဝုဋ္ဌာယ ပရိကမ္မဝသေန မနသိ ကရောတိ။ ကိံ နု ခေါတိအာဒိ မနသိကာရဝိဓိဒဿနံ။ ဧဝံ ပန ပရိကမ္မံ ကတွာ ပါဒကဇ္ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ ဝုဋ္ဌိတဿ တံ ကမ္မံ အာရမ္မဏံ ကတွာ အာဝဇ္ဇနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တသ္မိံ နိရုဒ္ဓေ စတ္တာရိ, ပဉ္စ ဝါ ဇဝနာနိ ဇဝန္တီတိအာဒိ သဗ္ဗံ ဝုတ္တနယမေဝ။ ‘‘ဝိသုံ ပရိကမ္မံ နာမ နတ္ထီ’’တိ ဣဒံ ပန ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏေန ဝိနာ ယထာကမ္မူပဂဉာဏဿ ဝိသုံ ပရိကမ္မံ နတ္ထီတိ အဓိပ္ပါယေန ဝုတ္တံ။ ဧဝဉ္စေတံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ, အညထာ ယထာကမ္မူပဂဉာဏဿ မဟဂ္ဂတဘာဝေါ ဧဝ န သိယာ။ ဒေဝါနံ ဒဿနေပိ ဧသေဝ နယော။ နေရယိကဒေဝဂ္ဂဟဏံ စေတ္ထ နိဒဿနမတ္တံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အာကင်္ခမာနော ဟိ
ဒိဗ္ဗစက္ခုလာဘီ အညဂတိကေသုပိ ဧဝံ ပဋိပဇ္ဇတိယေဝ။ တထာ ဟိ ဝက္ခတိ ‘‘အပါယဂ္ဂဟဏေန တိရစ္ဆာနယောနိံ ဒီပေတီ’’တိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၄၁၁), ‘‘သုဂတိဂ္ဂဟဏေန မနုဿဂတိပိ သင်္ဂယှတီ’’တိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၄၁၁) စ။ တံ နိရယသံဝတ္တနိယံ ကမ္မံ အာရမ္မဏံ ဧတဿာတိ တံကမ္မာရမ္မဏံ။ ဖာရုသကဝနာဒီသူတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန စိတ္တလတာဝနာဒီနံ သင်္ဂဟော။
ယထာ စိမဿာတိ ယထာ စ ဣမဿ ယထာကမ္မူပဂဉာဏဿ ဝိသုံ ပရိကမ္မံ နတ္ထိ, ဧဝံ အနာဂတံသဉာဏဿပီတိ ဝိသုံ ပရိကမ္မာဘာဝံ နိဒဿေတိ။ တတ္ထ ကာရဏမာဟ ‘‘ဒိဗ္ဗစက္ခုပါဒကာနေဝ ဟိ ဣမာနီ’’တိ။ တတြာယမဓိပ္ပါယော – ယထာ ဒိဗ္ဗစက္ခုလာဘီ နိရယာဒိအဘိမုခံ အာလောကံ ဝဍ္ဎေတွာ, နေရယိကာဒိကေ သတ္တေ ဒိသွာ တေဟိ ပုဗ္ဗေ အာယူဟိတံ နိရယသံဝတ္တနိယာဒိကံ ကမ္မံ တာဒိသေန သမာဒါနေန, တဇ္ဇေန စ မနသိကာရေန ပရိက္ခတေ စိတ္တေ ယာထာဝတော ဇာနာတိ, ဧဝံ ယဿ ယဿ သတ္တဿ သမနန္တရာ အနာဂတံ အတ္တဘာဝံ ဉာတုကာမော တံ တံ ဩဒိဿ အာလောကံ ဝဍ္ဎေတွာ တေန တေန အတီတေ, ဧတရဟိ ဝါ အာယူဟိတံ တဿ နိဗ္ဗတ္တကံ ကမ္မံ ယထာကမ္မူပဂဉာဏေန ဒိသွာ တေန နိဗ္ဗတ္တေတဗ္ဗံ အနာဂတံ အတ္တဘာဝံ ဉာတုကာမော တာဒိသေန သမာဒါနေန, တဇ္ဇေန စ မနသိကာရေန ပရိက္ခတေ စိတ္တေ ယာထာဝတော ဇာနာတိ။ ဧသေဝ နယော တတော ပရေသုပိ အတ္တဘာဝေသု။ ဧတံ အနာဂတံသဉာဏံ နာမ။ ယသ္မာ ဧတံ ဒွယံ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏေ သတိယေဝ သိဇ္ဈတိ, နာသတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဣမာနိ ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ သဟေဝ ဣဇ္ဈန္တီ’’တိ။
ကာယေန ဒုဋ္ဌု စရိတံ, ကာယတော ဝါ ဥပ္ပန္နံ ကိလေသပူတိကတ္တာ ဒုဋ္ဌံ စရိတံ ကာယဒုစ္စရိတန္တိ ဧဝံ ယောဇေတဗ္ဗော။ ကာယောတိ စေတ္ထ စောပနကာယော အဓိပ္ပေတော။ ကာယဝိညတ္တိဝသေန ပဝတ္တံ အကုသလံ ကာယကမ္မံ ကာယဒုစ္စရိတန္တိ။ ဣတရေသူတိ ဝစီမနောဒုစ္စရိတေသု။ ယသ္မိံ သန္တာနေ ကမ္မံ ကတူပစိတံ, အသတိဿ အန္တရုပစ္ဆေဒေ ဝိပါကာရဟဘာဝဿ အဝိဂစ္ဆနတော သော တေန သဟိတောယေဝါတိ ဝတ္တဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘သမန္နာဂတာတိ သမင်္ဂီဘူတာ’’တိ။ ‘‘အနတ္ထကာမာ ဟုတွာ’’တိ ဧတေန မာတာပိတရော ဝိယ ပုတ္တာနံ, အာစရိယုပဇ္ဈာယာ ဝိယ စ နိဿိတကာနံ အတ္ထကာမာ ဟုတွာ ဂရဟကာ ဥပဝါဒကာ န ဟောန္တီတိ ဒဿေတိ။ ဂုဏပရိဓံသနေနာတိ ဝိဇ္ဇမာနာနံ ဂုဏာနံ ဝိဒ္ဓံသနေန, ဝိနာသနေနာတိ အတ္ထော။ နနု
စ အန္တိမဝတ္ထုနာပိ ဥပဝါဒေါ ဂုဏပရိဓံသနမေဝါတိ? သစ္စမေတံ။ ဂုဏာတိ ပနေတ္ထ ဈာနာဒိဝိသေသာ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ အဓိပ္ပေတာတိ သီလပရိဓံသနံ ဝိသုံ ဂဟိတံ။ တေနာဟ ‘‘နတ္ထိ ဣမေသံ သမဏဓမ္မော’’တိအာဒိ။ သမဏဓမ္မောတိ စ သီလသံယမံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ ဇာနံ ဝါတိ ယံ ဥပဝဒတိ, တဿ အရိယဘာဝံ ဇာနန္တော ဝါ။ အဇာနံ ဝါတိ အဇာနန္တော ဝါ။ ဇာနနံ အဇာနနံ စေတ္ထ အပ္ပမာဏံ, အရိယဘာဝေါ ဧဝ ပမာဏံ။ တေနာဟ ‘‘ဥဘယထာပိ အရိယူပဝါဒေါဝ ဟောတီ’’တိ။ ‘‘အရိယော’’တိ ပန အဇာနတော အဒုဋ္ဌစိတ္တဿေဝ တတ္ထ အရိယဂုဏာဘာဝံ ပဝေဒေန္တဿ ဂုဏပရိဓံသနံ န ဟောတီတိ တဿ အရိယူပဝါဒေါ နတ္ထီတိ ဝဒန္တိ။ သတေကိစ္ဆံ ပန ဟောတိ ခမာပနေန, န အနန္တရိယံ ဝိယ အတေကိစ္ဆံ။
ရုဇ္ဈတီတိ တုဒတိ, ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ဥပ္ပါဒေတီတိ အတ္ထော။ တန္တိ တံ ထေရံ, တံ ဝါ ကိရိယံ။ ဇာနန္တော ဧဝ ထေရော ‘‘အတ္ထိ တေ, အာဝုသော, ပတိဋ္ဌာ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ဣတရောပိ သစ္စာဘိသမယော သာသနေ ပတိဋ္ဌာတိ အာဟ ‘‘သောတာပန္နော အဟ’’န္တိ။ ထေရော တံ ကရုဏာယမာနော ‘‘ခီဏာသဝေါ တယာ ဥပဝဒိတော’’တိ အတ္တာနံ အာဝိကာသိ။
သစေ နဝကတရာ ဟောန္တိ တသ္မိံ ဝိဟာရေ ဘိက္ခူ။ သမ္မုခါ အခမာပေန္တေပီတိ ပုရတော ခမာပနေ အသမ္ဘဝန္တေပိ။ ‘‘အခမန္တေ’’တိ ဝါ ပါဌော။ တံ သောတာပန္နဿ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ပရိနိဗ္ဗုတမဉ္စဋ္ဌာနန္တိ ပူဇာကရဏဋ္ဌာနံ သန္ဓာယာဟ။
သမာဒါတဗ္ဗဋ္ဌေန သမာဒါနာနိ, ကမ္မာနိ သမာဒါနာနိ ယေသံ, တေ ကမ္မသမာဒါနာ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဝသေန ကမ္မသမာဒါနာ, ဟေတုအတ္ထံ ဝါ အန္တောဂဓံ ကတွာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဝသေန ပရေ ကမ္မေသု သမာဒါပကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနာ။ တယိမမတ္ထံ ဒဿေန္တော ‘‘မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဝသေနာ’’တိအာဒိမာဟ။ သီလသမ္ပန္နောတိအာဒိ ပရိပက္ကိန္ဒြိယဿ မဂ္ဂသမင်္ဂိနော ဝသေန ဝုတ္တံ။ အဂ္ဂမဂ္ဂဋ္ဌေ ပန ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ။ အညန္တိ အရဟတ္တံ။ ဧဝံသမ္ပဒန္တိ ယထာ တံ အဝဿမ္ဘာဝီ, ဧဝမိဒမ္ပီတိ အတ္ထော။ တံ ဝါစံ အပ္ပဟာယာတိအာဒီသု အရိယူပဝါဒံ သန္ဓာယ ‘‘ပုန ဧဝရူပိံ ဝါစံ န ဝက္ခာမီ’’တိ ဝဒန္တော ဝါစံ ပဇဟတိ နာမ, ‘‘ပုန ဧဝရူပံ စိတ္တံ န ဥပ္ပါဒေဿာမီ’’တိ စိန္တေန္တော စိတ္တံ ပဇဟတိ နာမ, ‘‘ပုန ဧဝရူပိံ ဒိဋ္ဌိံ န ဂဏှိဿာမီ’’တိ ပဇဟန္တော ဒိဋ္ဌိံ ပဇဟတိ နာမ, တထာ အကရောန္တော နေဝ ပဇဟတိ, န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ။
ယထာဘတံ နိက္ခိတ္တော, ဧဝံ နိရယေတိ ယထာ နိရယပါလေဟိ အာဟရိတွာ နိရယေ ဌပိတော, ဧဝံ နိရယေ ဌပိတောယေဝါတိ အတ္ထော။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဝသေန အကတ္တဗ္ဗံ နာမ ပါပံ နတ္ထိ, ယတော သံသာရခါဏုဘာဝေါပိ နာမ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပရမာနိ, ဘိက္ခဝေ, ဝဇ္ဇာနီ’’တိ။
‘‘ဥစ္ဆိန္နဘဝနေတ္တိကော, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတဿ ကာယော တိဋ္ဌတိ, အယဉ္စေဝ ကာယော, ဗဟိဒ္ဓါ စ နာမရူပ’’န္တိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၁၄၇) ဧဝမာဒီသု ဝိယ ဣဓ ကာယ-သဒ္ဒေါ ခန္ဓပဉ္စကဝိသယောတိ အာဟ ‘‘ကာယဿ ဘေဒါတိ ဥပါဒိန္နက္ခန္ဓပရိစ္စာဂါ’’တိ။ အဝီတရာဂဿ မရဏတော ပရံ နာမ ဘဝန္တရူပါဒါနမေဝါတိ အာဟ ‘‘ပရံ မရဏာတိ တဒနန္တရံ အဘိနိဗ္ဗတ္တိက္ခန္ဓဂ္ဂဟဏေ’’တိ။ ယေန တိဋ္ဌတိ, တဿ ဥပစ္ဆေဒေနေဝ ကာယော ဘိဇ္ဇတီတိ အာဟ ‘‘ကာယဿ ဘေဒါတိ ဇီဝိတိန္ဒြိယဿ ဥပစ္ဆေဒါ’’တိ။
ဧတိ ဣမသ္မာ သုခန္တိ အယော, ပုညန္တိ အာဟ ‘‘ပုညသမ္မတာ အယာ’’တိ။ အယန္တိ ဧတသ္မာ သုခါနီတိ အာယော, ပုညကမ္မာဒိသုခသာဓနံ။ တေနာဟ ‘‘သုခါနံ ဝါ အာယဿ အဘာဝါ’’တိ။ ဣယတိ အဿာဒိယတီတိ အယော, အဿာဒေါတိ အာဟ ‘‘အဿာဒသညိတော အယော’’တိ။
နာဂရာဇာဒီနန္တိ အာဒိ-သဒ္ဒေန သုပဏ္ဏာဒီနံ သင်္ဂဟော။ အသုရသဒိသန္တိ ပေတာသုရသဒိသံ။ သောတိ အသုရကာယော။ သဗ္ဗသမုဿယေဟီတိ သဗ္ဗေဟိ သမ္ပတ္တိသမုဿယေဟိ။ ဝုတ္တဝိပရိယာယေနာတိ ‘‘သုဋ္ဌု စရိတံ, သောဘနံ ဝါ စရိတံ အနဝဇ္ဇတ္တာ’’တိအာဒိနာ ‘‘ကာယဒုစ္စရိတေနာ’’တိအာဒီနံ ပဒါနံ ဝုတ္တဿ အတ္ထဿ ဝိပရိယာယေန။
နိဂမနဝစနံ ဝုတ္တဿေဝတ္ထဿ ပုန ဝစနန္တိ ကတွာ။ အယမေတ္ထ သင်္ခေပတ္ထောတိ ‘‘ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ…ပေ… ပဿတီ’’တိ ဧတ္ထ အယံ ယထာဝုတ္တော သင်္ခေပတ္ထော။
ဋ္ဌ ၄၁၂။ ကသိဏာရမ္မဏန္တိ အဋ္ဌန္နမ္ပိ ကသိဏာနံ ဝသေန ကသိဏာရမ္မဏံ။ သဗ္ဗာကာရေနာတိ ‘‘စုဒ္ဒသဝိဓေန စိတ္တပရိဒမနေန အဋ္ဌင်္ဂသမန္နာဂမေန ဘူမိပါဒပဒမူလသမ္ပာဒနေနာ’’တိ ဣမိနာ သဗ္ဗပ္ပကာရေန။ အဘိနီဟာရက္ခမံ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏာဘိမုခံ ပေသနာရဟံ ပေသနယောဂ္ဂံ ကတွာ။ အာသန္နံ ကာတဗ္ဗန္တိ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏုပ္ပတ္တိယာ သမီပဘူတံ ကာတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ဥပစာရဇ္ဈာနံ ပဂုဏတရံ
ကတွာ အာရမ္မဏဉ္စ ဝဍ္ဎေတဗ္ဗံ။ တေနာဟ‘‘ဥပစာရဇ္ဈာနဂေါစရံ ကတွာ ဝဍ္ဎေတွာ ဌပေတဗ္ဗ’’န္တိ။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ဝဍ္ဎိတေ ကသိဏာရမ္မဏေ။ အပ္ပနာတိ ဈာနဝသေန အပ္ပနာ။ န ဟိ အကတပရိကမ္မဿ အဘိညာဝသေန အပ္ပနာ ဣဇ္ဈတိ။ တေနာဟ ‘‘ပါဒကဇ္ဈာနနိဿယံ ဟောတီ’’တိ, ပါဒကဇ္ဈာနာရမ္မဏံ ဟောတီတိ အတ္ထော။ န ပရိကမ္မနိဿယန္တိ ပရိကမ္မဿ တံ ကသိဏာရမ္မဏံ အပဿယော န ဟောတိ။ တထာ သတိ ရူပဒဿနံ န သိယာ။ ဣမေသူတိ ယထာဝုတ္တေသု တေဇောကသိဏာဒီသု တီသု ကသိဏေသု။ ဥပ္ပါဒေတွာတိ ဥပစာရဇ္ဈာနုပ္ပါဒနေန ဥပ္ပါဒေတွာ။ ဥပစာရဇ္ဈာနပဝတ္တိယာ ဟိ သဒ္ဓိံ ပဋိဘာဂနိမိတ္တုပ္ပတ္တိ။ တတ္ထာတိ ကသိဏနိဒ္ဒေသေ။
အန္တောယေဝ ရူပဂတံ ပဿိတဗ္ဗံ န ဗဟိဒ္ဓါ ဝိက္ခေပါပတ္တိဟေတုဘာဝတော။ ပရိကမ္မဿ ဝါရော အတိက္ကမတီတိ ဣဓ ပရိကမ္မံ နာမ ယထာဝုတ္တကသိဏာရမ္မဏံ ဥပစာရဇ္ဈာနံ, တံ ရူပဂတံ ပဿတော န ပဝတ္တတိ။ ကသိဏာလောကဝသေန စ ရူပဂတဒဿနံ, ကသိဏာလောကော စ ပရိကမ္မဝသေနာတိ တဒုဘယမ္ပိ ပရိကမ္မဿ အပ္ပဝတ္တိယာ န ဟောတိ။ တေနာဟ ‘‘တတော အာလောကော အန္တရဓာယတိ, တသ္မိံ အန္တရဟိတေ ရူပဂတမ္ပိ န ဒိဿတီ’’တိ။ ရူပဂတံ ပဿတော ပရိကမ္မဿ ဝါရော အတိက္ကမတိ, ပရိကမ္မမတိက္ကန္တဿ ကသိဏာရမ္မဏံ ဉာဏံ န ဟောတီတိ ရူပဂတံ န ဒိဿတိ, ကထံ ပန ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘အထာနေနာ’’တိအာဒိ။ ဧဝံ အနုက္ကမေနာတိ ပုနပ္ပုနံ ပါဒကဇ္ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ တတော တတော ဝုဋ္ဌာယ အဘိဏှံ အာလောကဿ ဖရဏဝသေန အာလောကော ထာမဂတော ဟောတိ စိရဋ္ဌာယီ။ တထာ စ သတိ တတ္ထ သုစိရမ္ပိ ရူပဂတံ ပဿတေဝ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဧတ္ထ အာလောကော…ပေ… ဟောတီ’’တိ။
သွာယမတ္ထော တိဏုက္ကူပမာယ ဝိဘာဝေတဗ္ဗောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ရတ္တိံ တိဏုက္ကာယာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ပုနပ္ပုနံ ပဝေသနန္တိ ပုနပ္ပုနံ ပါဒကဇ္ဈာနသမာပဇ္ဇနံ။ ထာမဂတာလောကဿ ယထာပရိစ္ဆေဒေန ဌာနန္တိ ယတ္တကံ ဌာနံ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ကသိဏံ ဝဍ္ဎိတံ, ထာမဂတဿ အာလောကဿ တတ္တကံ ဖရိတွာ အဝဋ္ဌာနံ။
အနာပါထဂတန္တိ အာပါထဂမနယောဂျဿ ဝသေန ဝုတ္တံ။ အန္တောကုစ္ဆိဂတာဒိ ပန တဒဘာဝတော တေန ဝိသေသိတဗ္ဗမေဝ။ တဒေဝါတိ
ဒိဗ္ဗစက္ခုမေဝ။ ဧတ္ထာတိ ဧတေသု ရူပမာရဗ္ဘ ပဝတ္တစိတ္တေသု။ ရူပဒဿနသမတ္ထန္တိ ရူပံ သဘာဝတော ဝိဘာဝနသမတ္ထံ စက္ခုဝိညာဏံ ဝိယ။ ပုဗ္ဗဘာဂစိတ္တာနီတိ အာဝဇ္ဇနပရိကမ္မသင်္ခါတာနိ ပုဗ္ဗဘာဂစိတ္တာနိ။ တာနိ ဟိ အာရမ္မဏံ ကရောန္တာနိပိ န ယာထာဝတော တံ ဝိဘာဝေတွာ ပဝတ္တန္တိ အာဝဇ္ဇနသမ္ပဋိစ္ဆနစိတ္တာနိ ဝိယ။
တံ ပနေတံ ဒိဗ္ဗစက္ခု။ ပရိပန္ထောတိ အန္တရာယိကော။ ဈာနဝိဗ္ဘန္တကောတိ ဈာနုမ္မတ္တကော ဈာနဘာဝနာမုခေန ဥမ္မာဒပ္ပတ္တော။ အပ္ပမတ္တေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ ‘‘ဒိဗ္ဗစက္ခု မယာ အဓိဂတ’’န္တိ သန္တောသံ အနာပဇ္ဇိတွာ ဝိပဿနာနုယောဂဝသေန ဝါ သစ္စာဘိသမယဝသေန ဝါ အပ္ပမတ္တေန ဘဝိတဗ္ဗံ။
‘‘ဧဝံ ပဿိတုကာမေနာ’’တိအာဒိနာ ဒိဗ္ဗစက္ခုဿ နာနာဝဇ္ဇနပရိကမ္မဉ္စေဝ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏဉ္စ ဒဿိတံ, န တဿ ဥပ္ပတ္တိက္ကမောတိ တံ ဒဿေတုံ ‘‘တတြာယ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယတ္တာ သုဝိညေယျမေဝ။
စုတူပပါတဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ပကိဏ္ဏကကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၄၁၃။ ဣတီတိ ဧဝံ ဝုတ္တပ္ပကာရေနာတိ အတ္ထော။ တေန ‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ’’တိအာဒိနာ (ဒီ။ နိ။ ၁။၂၄၄-၂၄၅၊ မ။ နိ။ ၁။၃၈၄, ၄၃၁-၄၃၃၊ ပါရာ။ ၁၂-၁၄) ယထာဒဿိတပါဠိဂတိံ, တဿာ အတ္ထဝိဝရဏနယဉ္စ ပစ္စာမသတိ။ သစ္စေသု ဝိယ အရိယသစ္စာနိ ခန္ဓေသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ အန္တောဂဓာ။ တဒုဘယေ စ သဘာဝတော, သမုဒယတော, အတ္ထင်္ဂမတော, အဿာဒတော, အာဒီနဝတော, နိဿရဏတော စ ယထာဘူတံ သယမ္ဘုဉာဏေန အဝေဒိ အညာသိ ပဋိဝိဇ္ဈိ ပဝေဒေသိ ဝါတိ သာတိသယေန ပဉ္စက္ခန္ဓာဝဗောဓေန ဘဂဝါဝ ထောမေတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘ပဉ္စက္ခန္ဓဝိဒူ’’တိ။ ဉတွာ ဝိညေယျာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တာသူတိ ပဉ္စသု အဘိညာသု။ တဂ္ဂဟဏေနေဝ စ ပရိဘဏ္ဍဉာဏာနံ ဂဟိတတ္တာ ‘‘ပဉ္စာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တေနာဟ ‘‘ဧတာသု ဟီ’’တိအာဒိ။
တတ္ထ ပရိဘဏ္ဍဉာဏာနီတိ ပရိဝါရဉာဏာနိ။ ယထာ ဟိ သိနေရုဿ ပရိဝါရဋ္ဌာနာနိ ယာနိ တံသိဒ္ဓိယာ သိဒ္ဓါနိ မေခလဋ္ဌာနာနိ ပရိဘဏ္ဍာနီတိ ဝုစ္စန္တိ, ဧဝံ ဣမာနိပိ ဒိဗ္ဗစက္ခုသိဒ္ဓိယာ သိဒ္ဓါနိ တဿ ပရိဘဏ္ဍာနီတိ ဝုတ္တာနိ။ ဣဓာဂတာနီတိ ဧတ္ထ ဣဓာတိ ယထာဒဿိတာနိ သုတ္တပဒါနိ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။
တတော အညေသု ပန သာမညဖလာဒီသု မနောမယဉာဏမ္ပိ ဝိသုံ အဘိညာဉာဏဘာဝေန အာဂတံ။
‘‘တေသူ’’တိ ဣဒံ ပစ္စာမသနံ ကိံ တိကာနံ, ဥဒါဟု အာရမ္မဏာနန္တိ? ကိဉ္စေတ္ထ ယဒိ တိကာနံ, တဒယုတ္တံ။ န ဟိ တိကေသု အဘိညာဉာဏာနိ ပဝတ္တန္တိ။ အထ အာရမ္မဏာနံ, တမ္ပိ အယုတ္တံ။ န ဟိ အညံ ဥဒ္ဒိသိတွာ အညဿ ပစ္စာမသနံ ယုတ္တန္တိ။ ယထာ ဣစ္ဆတိ, တထာ ဘဝတု တာဝ တိကာနံ, နနု ဝုတ္တံ ‘‘န ဟိ တိကေသု အဘိညာဉာဏာနိ ပဝတ္တန္တီ’’တိ? နာယံ ဝိရောဓော တိကဝေါဟာရေန အာရမ္မဏာနံယေဝ ဂယှမာနတ္တာ။ အထ ဝါ ပန ဟောတု အာရမ္မဏာနံ, နနု ဝုတ္တံ ‘‘န ဟိ အညံ ဥဒ္ဒိသိတွာ အညဿ ပစ္စာမသနံ ယုတ္တ’’န္တိ? အယမ္ပိ န ဒေါသော ယထာဝုတ္တကာရဏေနေဝါတိ။
ဋ္ဌ ၄၁၄။ အသတိပိ ဝတ္ထုဘေဒေ ဘူမိကာလသန္တာနဘေဒဝသေန ဘိန္နေသု သတ္တသု အာရမ္မဏေသု။ တိကဝသေန ဟေသ ဘေဒေါ ဂဟိတော။ ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏဿ မဂ္ဂါရမ္မဏတာယ အဘာဝတော ဣဓ မဂ္ဂါရမ္မဏတိကော န လဗ္ဘတိ။ တန္တိ ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏံ။ ကာယံ စိတ္တသန္နိဿိတံ ကတွာတိအာဒီသု ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။ ဥပယောဂလဒ္ဓန္တိ လဒ္ဓဥပယောဂဝစနံ။ ဒုတိယာဝိဘတ္တိဝသေန ဝုတ္တံ ‘‘ကာယံ ပရိဏာမေတီ’’တိ။ တေနာဟ ‘‘ရူပကာယာရမ္မဏတော’’တိ, ရူပကာယဿ ဝဏ္ဏာရမ္မဏတောတိ အတ္ထော။
တဒေဝ စိတ္တန္တိ ယဒေဝ ကာယဝသေန စိတ္တပရိဏာမနေ ဝုတ္တံ ပါဒကဇ္ဈာနစိတ္တံ, တဒေဝ။ ရာမဂါမေ စေတိယံ ဌပေတွာ သေသေသု သတ္တသု စေတိယေသု ဓာတုယော ဣဒ္ဓိယာ အာဟရိတွာ ရာဇဂဟေ ဘူမိဃရမဏ္ဍပေ ကတံ မဟာဓာတုနိဓာနံ။ ‘‘ဣမေ ဂန္ဓာ’’တိအာဒိနာ ပစ္စုပ္ပန္နေ ဂန္ဓာဒိကေ ဂဟေတွာပိ အသုဿနာဒိဝိသေသယုတ္တံ အနာဂတမေဝ နေသံ ရူပံ အဓိဋ္ဌာနစိတ္တဿ အာရမ္မဏံ ဟောတိ အနာဂတာဓိဋ္ဌာနတ္တာ။ ဝတ္တနိယသေနာသနံ နာမ ဝိဉ္ဈာဋဝိယံ ဝိဟာရော။ ဒဓိရသန္တိ ဒဓိမဏ္ဍော, တံ အဓိဋ္ဌဟန္တဿ အနာဂတံ ဒဓိဝဏ္ဏံ အာရမ္မဏံ ဟောတိ။ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏံ ဟောတိ ပစ္စုပ္ပန္နဿ ရူပကာယဿ အာရမ္မဏကရဏတော။
သကာယစိတ္တာနန္တိ အတ္တနော ကာယဿ, စိတ္တဿ စ။
ဋ္ဌ ၄၁၅။ သဒ္ဒေါ စ ပရိတ္တော သဗ္ဗဿ ရူပဿ ကာမာဝစရဘာဝတော။ ဝိဇ္ဇမာနမေဝါတိ ဝတ္တမာနံယေဝ။
ဋ္ဌ ၄၁၆။ သောတာပန္နဿ စိတ္တန္တိ သောတာပန္နဿ အာဝေဏိကံ စိတ္တံ။ သကဒါဂါမိဿာတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ယာဝ အရဟတော နေတဗ္ဗန္တိ ‘‘သကဒါဂါမီ အနာဂါမိနော စိတ္တံ န ဇာနာတိ, အနာဂါမီ အရဟတော’’တိ ဧဝံ နေတဗ္ဗံ။ သဗ္ဗေသန္တိ သဗ္ဗေသံ အရိယာနံ ဇာနာတိ, ကော ပန ဝါဒေါ အနရိယာနံ။ အညောပိ စ ဥပရိမော အနာဂါမိအာဒိ ဟေဋ္ဌိမဿ သကဒါဂါမိအာဒိကဿ စိတ္တံ ဇာနာတီတိ သမ္ဗန္ဓော။
အတီတဿ, အနာဂတဿ စ ပရဿ စိတ္တဿ ဇာနနံ သမ္ဘဝတိ, ပစ္စုပ္ပန္နဿ ပန န သမ္ဘဝတီတိ အဓိပ္ပါယေန ပုစ္ဆတိ ‘‘ကထံ ပစ္စုပ္ပန္နံ အာရမ္မဏံ ဟောတီ’’တိ။ ဣတရော ယတ္ထ သမ္ဘဝတိ, တံဒဿနတ္ထံ ပစ္စုပ္ပန္နံ တာဝ ဝိဘဇိတွာ ဒဿေန္တော ‘‘ပစ္စုပ္ပန္နံ နာမ တိဝိဓ’’န္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဥပ္ပါဒဋ္ဌိတိဘင်္ဂပ္ပတ္တန္တိ ဥပ္ပါဒံ, ဌိတိံ, ဘင်္ဂဉ္စ ပတ္တံ, ခဏတ္တယပရိယာပန္နန္တိ အတ္ထော။ ဧတ္ထန္တရေ ဧကဒွေသန္တတိဝါရာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ ဧတ္ထန္တရေ ပဝတ္တာ ရူပသန္တတိဝါရာ ဧကဒွေသန္တတိဝါရာ နာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ အတ္ထော။ အာလောကဋ္ဌာနတော ဩဝရကံ ပဝိဋ္ဌဿ ပဂေဝ တတ္ထ နိသိန္နဿ ဝိယ ယာဝ ရူပဂတံ ပါကဋံ ဟောတိ။ တတ္ထ ဥပဍ္ဎဝေလာ အဝိဘူတဝါရာ, ဥပဍ္ဎဝေလာ ဝိဘူတဝါရာ, တဒုဘယံ ဂဟေတွာ ‘‘ဒွေ သန္တတိဝါရာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တယိဒံ န သဗ္ဗသာဓာရဏံ, ဧကစ္စဿ သီဃမ္ပိ ပါကဋံ ဟောတီတိ ‘‘ဧကဒွေသန္တတိဝါရာ’’တိ ဧကဂ္ဂဟဏမ္ပိ ကတံ, အတိပရိတ္တသဘာဝဥတုအာဒိသမုဋ္ဌာနာ ဝါ ဧကဒွေသန္တတိဝါရာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
တီရေ အက္ကန္တဥဒကလေခါ နာမ ကာလုဿိယံ ဂတာ တီရသမီပေ ဥဒကရာဇိ။ ယာဝ န ဝိပ္ပသီဒတီတိ ကာလုဿိယဝိဂမေန ယာဝ ဝိပ္ပသန္နာ န ဟောတိ။ ကေစိ ပန ‘‘အတိန္တေ တီရေ အလ္လပါဒေန အက္ကန္တေ ယာဝ ပါဒေ ဥဒကလေခါ န ဝိပ္ပသီဒတိ, န သံသီဒတိ, န ဝူပသမ္မတီ’’တိ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထံ ဝဒန္တိ။ တေ ပနေတေ ကိရိယာဘေဒေန ဝုတ္တာ ကာလဝိသေသာ, န အညမညံ သမသမာ, ဦနာဓိကဘာဂဝန္တောဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ဒွေ တယော ဇဝနဝါရာ ကာမာဝစရဇဝနဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာ, န ဣတရဇဝနဝသေန။ န ဟိ တေ ပရိမိတကာလာ, အနန္တရာ ပဝတ္တဘဝင်္ဂါဒယောပိ တဒန္တောဂဓာဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ တဒုဘယန္တိ ရူပါရူပသန္တတိဒွယံ။
ဧကဘဝပရိစ္ဆိန္နန္တိ ပဋိသန္ဓိစုတိပရိစ္ဆိန္နံ။ ဧကဘဝပရိယာပန္နံ ဓမ္မဇာတံ ဧတရဟီတိ ဝတ္တဗ္ဗံ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နံ နာမ။ မနောတိ သသမ္ပယုတ္တံ ဝိညာဏမာဟ။ ဓမ္မာတိ အာရမ္မဏဓမ္မာ။ မနောတိ ဝါ မနာယတနံ။ ဓမ္မာတိ
ဝေဒနာဒယော အရူပက္ခန္ဓာ။ ဥဘယမေတံ ပစ္စုပ္ပန္နန္တိ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နံ ဟောန္တံ ဧတံ ဥဘယံ ဟောတီတိ အတ္ထော။ ဝိညာဏန္တိ နိကန္တိဝိညာဏံ။ တဉှိ တသ္မိံ ပစ္စုပ္ပန္နေ ဆန္ဒရာဂဝသေန ပဋိဗဒ္ဓံ ဟောတိ။ အဘိနန္ဒတီတိ တဏှာဒိဋ္ဌာဘိနန္ဒနာဟိ အဘိနန္ဒတိ။ တထာဘူတော စ ဝတ္ထုပရိညာယ အဘာဝတော တေသု ပစ္စုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု သံဟီရတိ တဏှာဒိဋ္ဌီဟိ အာကဍ္ဎီယတိ။ ဧတ္ထ စ ဒွါဒသာယတနာနံ ‘‘ဧတံ ပစ္စုပ္ပန္န’’န္တိ (မ။ နိ။ ၃။၂၈၄) အာဂတတ္တာ တတ္ထ ပဝတ္တော ဆန္ဒရာဂေါ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏော, န ခဏပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏောတိ ဝိညာယတီတိ ဒဿေန္တော ‘‘ယံ သန္ဓာယ ဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ္တေ…ပေ… သံဟီရတီတိ ဝုတ္တ’’န္တိ အာဟ။ ‘‘ပစ္စုပ္ပန္နဉ္စ ယော ဓမ္မံ, တတ္ထ တတ္ထ ဝိပဿတီ’’တိ (မ။ နိ။ ၃။၂၇၂, ၂၈၅) ဧတ္ထာပိ ဝိပဿနာစိတ္တံ ခဏပစ္စုပ္ပန္နံ, ဝိပဿိတဗ္ဗဓမ္မာ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နာတိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ အညထာ ဝိပဿနာဝ န သမ္ဘဝေယျ။ ‘‘ခဏပစ္စုပ္ပန္နံ ပါဠိယံ အာဂတ’’န္တိ န ဝုတ္တံ တဿ ဝသေန အာရမ္မဏကရဏဿ အဋ္ဌကထာယံ အနာဂတတ္တာ။
ကေစီတိ အဘယဂိရိဝါသိနော။ ဧကက္ခဏေ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဣဒ္ဓိစိတ္တဿ ဥပ္ပတ္တိသမကာလမေဝ ပရစိတ္တဿပိ ဥပ္ပတ္တိသမ္ဘဝတောတိ ယုတ္တိဒဿနံ။ ယထာ အာကာသေတိအာဒိ သဒိသူဒါဟရဏံ။ တံ ပန တေသံ ဝစနံ အယုတ္တံ။ ကသ္မာ? မဂ္ဂဖလဝီထိတော အညတ္ထ အနိဋ္ဌေ ဌာနေ အာဝဇ္ဇနဇဝနာနံ နာနာရမ္မဏဘာဝပ္ပတ္တိဒေါသတောတိ ယုတ္တိဝစနံ။
ယဒိ ဧဝံ ကထံ စေတောပရိယဉာဏံ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏံ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘သန္တတိပစ္စုပ္ပန္နံ ပနာ’’တိအာဒိ။ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နံ ပန ဇဝနဝါရေန ဒီပေတဗ္ဗံ, န သကလေန ပစ္စုပ္ပန္နဒ္ဓုနာတိ အဓိပ္ပါယော။
တတြာယံ ဒီပနာတိအာဒိ ဇဝနဝါရဿ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နဘာဝဒီပနမုခေန ဣဒ္ဓိစိတ္တဿ ပဝတ္တိအာကာရဒီပနံ။ ဣတရာနီတိ အာဝဇ္ဇနပရိကမ္မစိတ္တာနိ။ ဧတ္ထ စ ‘‘ကေစီ’’တိ ယဒိပိ အဘယဂိရိဝါသိနော အဓိပ္ပေတာ, တေ ပန စိတ္တဿ ဌိတိက္ခဏံ န ဣစ္ဆန္တီတိ ‘‘ဌိတိက္ခဏေ ဝါ ပဋိဝိဇ္ဈတီ’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ။ တထာ ယေ ‘‘ဣဒ္ဓိမဿ စ ပရဿ စ ဧကက္ခဏေ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ဝဒန္တိ, တေသံ ‘‘ဌိတိက္ခဏေ ဝါ ဘင်္ဂက္ခဏေ ဝါ ပဋိဝိဇ္ဈတီ’’တိ ဝစနံ န သမေတိ။ န ဟိ တသ္မိံ ခဏဒွယေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ပရစိတ္တေန သဟ ဧကက္ခဏေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ နာမာတိ။ ဌိတိဘင်္ဂက္ခဏေသု စ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ဧကဒေသံ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏံ, ဧကဒေသံ အတီတာရမ္မဏံ အာပဇ္ဇတိ။ ယဉ္စ ဝုတ္တံ ‘‘ပရဿ စိတ္တံ ဇာနိဿာမီတိ ရာသိဝသေန
မဟာဇနဿ စိတ္တေ အာဝဇ္ဇိတေ’’တိ, ဧတ္ထ စ မဟာဇနော အတ္ထတော ပရေ အနေကပုဂ္ဂလာတိ ‘‘ပရေသံ စိတ္တံ ဇာနိဿာမီ’’တိ အာဝဇ္ဇနပ္ပဝတ္တိ ဝတ္တဗ္ဗာ သိယာ။ အထာပိ ပရဿာတိ မဟာဇနဿာတိ အတ္ထော သမ္ဘဝေယျ, တထာပိ တဿ ဧကပုဂ္ဂလဿေဝ ဝါ စိတ္တရာသိံ အာဝဇ္ဇိတွာ ဧကဿ ပဋိဝိဇ္ဈနံ အယုတ္တံ။ န ဟိ ရာသိအာဝဇ္ဇနံ ဧကဒေသာဝဇ္ဇနံ ဟောတီတိ, တသ္မာ တေဟိ ‘‘မဟာဇနဿ စိတ္တေ အာဝဇ္ဇိတေ’’တိအာဒိ န ဝတ္တဗ္ဗံ။
ယံ ပန တေ ဝဒန္တိ ‘‘ယသ္မာ ဣဒ္ဓိမဿ စ ပရဿ စ ဧကက္ခဏေ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ။ တတ္ထာယံ အဓိပ္ပါယော ယုတ္တော သိယာ, စေတောပရိယဉာဏလာဘီ ပရဿ စိတ္တံ ဉာတုကာမော ပါဒကဇ္ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ ဝုဋ္ဌာယ အတီတာဒိဝိဘာဂံ အကတွာ စိတ္တသာမညေန ‘‘ဣမဿ စိတ္တံ ဇာနာမိ, ဣမဿ စိတ္တံ ဇာနာမီ’’တိ ပရိကမ္မံ ကတွာ ပုန ပါဒကဇ္ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ ဝုဋ္ဌာယ သာမညေနေဝ စိတ္တံ အာဝဇ္ဇိတွာ တိဏ္ဏံ, စတုန္နံ ဝါ ပရိကမ္မာနံ အနန္တရာ စေတောပရိယဉာဏေန ပရစိတ္တံ ပဋိဝိဇ္ဈတိ ဝိဘာဝေတိ ရူပံ ဝိယ ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ။ တတော ပရံ ပန ကာမာဝစရစိတ္တေဟိ သရာဂါဒိဝဝတ္ထာနံ ဟောတိ နီလာဒိဝဝတ္ထာနံ ဝိယ။ တတ္ထ ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ ဒိဋ္ဌဟဒယဝတ္ထုရူပဿ သတ္တဿ အဘိမုခီဘူတဿ စိတ္တသာမညေန စိတ္တံ အာဝဇ္ဇယမာနံ အာဝဇ္ဇနံ အဘိမုခီဘူတံ ဝိဇ္ဇမာနံ စိတ္တံ အာရမ္မဏံ ကတွာ စိတ္တံ အာဝဇ္ဇေတိ။ ပရိကမ္မာနိ စ တံ တံ ဝိဇ္ဇမာနံ စိတ္တံ စိတ္တသာမညေနေဝ အာရမ္မဏံ ကတွာ စိတ္တဇာနနပရိကမ္မာနိ ဟုတွာ ပဝတ္တန္တိ။ စေတောပရိယဉာဏံ ပန ဝိဇ္ဇမာနံ စိတ္တံ ပဋိဝိဇ္ဈန္တံ ဝိဘာဝေန္တံ တေန သဟ ဧကက္ခဏေ ဧဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။
တတ္ထ ယသ္မာ သန္တာနဿ သန္တာနဂ္ဂဟဏတော ဧကတ္တဝသေန အာဝဇ္ဇနာဒီနိ ‘‘စိတ္တ’’န္တေွဝ ပဝတ္တာနိ။ တဉ္စ စိတ္တမေဝ, ယံ စေတောပရိယဉာဏေန ဝိဘာဝိတံ။ တသ္မာ သမာနာကာရပ္ပဝတ္တိတော န အနိဋ္ဌေ မဂ္ဂဖလဝီထိတော အညသ္မိံ ဌာနေ နာနာရမ္မဏတာ အာဝဇ္ဇနဇဝနာနံ ဟောတိ။ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏဉ္စ ပရိကမ္မံ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏဿ စေတောပရိယဉာဏဿ အာသေဝနပစ္စယေန ပစ္စယောတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ အတီတတ္တိကော စ ဧဝံ ဥပပန္နော ဟောတိ။ အညထာ သန္တတိပစ္စုပ္ပန္နေ, အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နေ စ ‘‘ပစ္စုပ္ပန္န’’န္တိ ဣဓ ဝုစ္စမာနေ အတီတာနာဂတာနဉ္စ ပစ္စုပ္ပန္နတာ အာပဇ္ဇေယျ။ တထာ စ သတိ ‘‘ပစ္စုပ္ပန္နော ဓမ္မော ပစ္စုပ္ပန္နဿ ဓမ္မဿ အနန္တရပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ, န စ တံ ဝုတ္တံ။ ‘‘အတီတော ဓမ္မော ပစ္စုပ္ပန္နဿ ဓမ္မဿ အနန္တရပစ္စယေန ပစ္စယော။ ပုရိမာ ပုရိမာ အတီတာ ခန္ဓာ ပစ္ဆိမာနံ ပစ္ဆိမာနံ ပစ္စုပ္ပန္နာနံ ခန္ဓာနံ
အနန္တရ …ပေ… အနုလောမံ ဂေါတြဘုဿာ’’တိအာဒိ ဝစနတော (ပဋ္ဌာ။ ၂။၁၈။၅) န အဒ္ဓါသန္တတိပစ္စုပ္ပန္နေသွေဝ စ အနန္တရာတီတာ စတ္တာရော ခန္ဓာ အတီတာတိ ဝိညာယန္တိ။ န စ အဘိဓမ္မမာတိကာယံ (ဓ။ သ။ တိကမာတိကာ ၁၈-၁၉) အာဂတဿ ပစ္စုပ္ပန္နပဒဿ အဒ္ဓါသန္တတိပစ္စုပ္ပန္နပဒတ္ထတာ ကတ္ထစိ ပါဠိယံ ဝုတ္တာ။ တသ္မာ တေဟိ ဣဒ္ဓိမဿ စ ပရဿ စ ဧကက္ခဏေ စိတ္တုပ္ပတ္တိယာ စေတောပရိယဉာဏဿ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏတာ ဝုတ္တာ။ ယဒါ ပန ‘‘ယံ ဣမဿ စိတ္တံ ပဝတ္တံ, တံ ဇာနာမိ။ ယံ ဘဝိဿတိ, တံ ဇာနာမီ’’တိ ဝါ အာဘောဂံ ကတွာ ပါဒကဇ္ဈာနသမာပဇ္ဇနာဒီနိ ကရောတိ, တဒါ အာဝဇ္ဇနပရိကမ္မာနိ, စေတောပရိယဉာဏဉ္စ အတီတာနာဂတာရမ္မဏာနေဝ ဟောန္တိ အာဝဇ္ဇနေနေဝ ဝိဘာဂဿ ကတတ္တာ။
ယေ ပန ‘‘ဣဒ္ဓိမာ ပရဿ စိတ္တံ ဇာနိတုကာမော အာဝဇ္ဇေတိ, အာဝဇ္ဇနံ ခဏပစ္စုပ္ပန္နံ အာရမ္မဏံ ကတွာ တေနေဝ သဟ နိရုဇ္ဈတိ။ တတော စတ္တာရိ, ပဉ္စ ဝါ ဇဝနာနိ, ယေသံ ပစ္ဆိမံ ဣဒ္ဓိစိတ္တံ, သေသာနိ ကာမာဝစရာနိ, တေသံ သဗ္ဗေသမ္ပိ တဒေဝ နိရုဒ္ဓံ စိတ္တံ အာရမ္မဏံ ဟောတိ, န စ တာနိ နာနာရမ္မဏာနိ ဟောန္တိ အဒ္ဓါနဝသေန ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏတ္တာ’’တိ ဣဒံ ဝစနံ နိဿာယ ‘‘အာဝဇ္ဇနဇဝနာနံ ပစ္စုပ္ပန္နာတီတာရမ္မဏဘာဝေပိ နာနာရမ္မဏတာဘာဝေါ ဝိယ ဧကဒွိတိစတုပဉ္စစိတ္တက္ခဏာနာဂတေသုပိ စိတ္တေသု အာဝဇ္ဇိတေသု အာဝဇ္ဇနဇဝနာနံ ယထာသမ္ဘဝံ အနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာတီတာရမ္မဏဘာဝေပိ နာနာရမ္မဏတာ န သိယာ။ တေန စတုပဉ္စစိတ္တက္ခဏာနာဂတေ အာဝဇ္ဇိတေ အနာဂတာရမ္မဏပရိကမ္မာနန္တရံ ခဏပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏံ စေတောပရိယဉာဏံ သိဒ္ဓ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ တေသံ ဝါဒေါ ‘‘အနာဂတာရမ္မဏော ဓမ္မော ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏဿ ဓမ္မဿ အာသေဝနပစ္စယေန ပစ္စယော, ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏော ဓမ္မော အတီတာရမ္မဏဿ ဓမ္မဿ အာသေဝနပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ ဣမေသံ ပဉှာနံ အနုဒ္ဓဋတ္တာ, ဂဏနာယ စ ‘‘အာသေဝနေ တီဏီ’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၂။၁၉။၃၉) ဝုတ္တတ္တာ န သိဇ္ဈတိ။ န ဟိ ကုသလကိရိယာမဟဂ္ဂတံ အနာသေဝနံ အတ္ထီတိ။ ဧတဿ စ ဝါဒဿ နိဿယဘာဝေါ အာဝဇ္ဇနဇဝနာနံ ခဏပစ္စုပ္ပန္နနိရုဒ္ဓါရမ္မဏတာဝစနဿ န သိဇ္ဈတိ, ‘‘ယံ ပဝတ္တံ, ပဝတ္တိဿတိ စာ’’တိ ဝိသေသံ အကတွာ ဂဟဏေ အာဝဇ္ဇနဿ အနာဂတဂ္ဂဟဏာဘာဝံ, တဒဘာဝါ ဇဝနာနမ္ပိ ဝတ္တမာနဂ္ဂဟဏာဘာဝဉ္စ သန္ဓာယေဝ တဿ ဝုတ္တတ္တာ။ တဒါ ဟိ ဘဝင်္ဂစလနာနန္တရံ အဘိမုခီဘူတမေဝ စိတ္တံ အာရဗ္ဘ အာဝဇ္ဇနာ ပဝတ္တတီတိ ဇာနနစိတ္တဿပိ ဝတ္တမာနာရမ္မဏဘာဝေ အာဝဇ္ဇနဇာနနစိတ္တာနံ သဟဋ္ဌာနဒေါသာပတ္တိယာ,
ရာသိဧကဒေသာဝဇ္ဇနပဋိဝေဓေ သမ္ပတ္တသမ္ပတ္တာဝဇ္ဇနဇာနနေ စ အနိဋ္ဌေ ဌာနေ အာဝဇ္ဇနဇဝနာနံ နာနာရမ္မဏဘာဝဒေါသာပတ္တိယာ စ ယံ ဝုတ္တံ ‘‘ခဏပစ္စုပ္ပန္နံ စိတ္တံ စေတောပရိယဉာဏဿ အာရမ္မဏံ ဟောတီ’’တိ, တံ အယုတ္တန္တိ ပဋိက္ခိပိတွာ ယထာဝုတ္တဒေါသာပတ္တိံ, ကာလဝသေန စ အဒ္ဓါသန္တတိပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏတ္တာ နာနာရမ္မဏတာဘာဝံ ဒိသွာ အာဝဇ္ဇနဇဝနာနံ ဝတ္တမာနတံ နိရုဒ္ဓါရမ္မဏဘာဝေါ ဝုတ္တောတိ။ တမ္ပိ ဝစနံ ပုရိမဝါဒိနော နာနုဇာနေယျုံ။ တသ္မိံ ဟိ သတိ ‘‘အာဝဇ္ဇနာ ကုသလာန’’န္တိအာဒီသု (ပဋ္ဌာ ၁။၁။၄၁၇) ဝိယ အညပဒသင်္ဂဟိတဿ အနန္တရပစ္စယဝိဓာနတော ‘‘ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏအာဝဇ္ဇနာ အတီတာရမ္မဏာနံ ခန္ဓာနံ အနန္တရပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ စ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ, န စ ဝုတ္တန္တိ။
ကသ္မာ ပနေဝံ စေတောပရိယဉာဏဿ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏတာ ဝိစာရိတာ, နနု ‘‘အတီတော ဓမ္မော ပစ္စုပ္ပန္နဿ ဓမ္မဿ, အနာဂတော ဓမ္မော ပစ္စုပ္ပန္နဿ ဓမ္မဿ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၂။၁၈။၂) ဧတေသံ ဝိဘင်္ဂေသု ‘‘အတီတာ ခန္ဓာ ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏဿ စေတောပရိယဉာဏဿ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏဿ ယထာကမ္မူပဂဉာဏဿ အာဝဇ္ဇနာယ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော, အနာဂတာ ခန္ဓာ ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏဿ စေတောပရိယဉာဏဿ အနာဂတံသဉာဏဿ အာဝဇ္ဇနာယ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ, ဥပ္ပန္နတ္တိကေ စ ‘‘အနုပ္ပန္နာ ခန္ဓာ ဥပ္ပါဒိနော ခန္ဓာ ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏဿ စေတောပရိယဉာဏဿ အနာဂတံသဉာဏဿ အာဝဇ္ဇနာယ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၂။၁၇။၃) စေတောပရိယဉာဏဂ္ဂဟဏံ ကတွာ ‘‘ပစ္စုပ္ပန္နော ဓမ္မော ပစ္စုပ္ပန္နဿ ဓမ္မဿာ’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၂။၁၈။၃) ဧတဿ ဝိဘင်္ဂေ ‘‘ပစ္စုပ္ပန္နာ ခန္ဓာ ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏဿ အာဝဇ္ဇနာယ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၂။၁၈။၃), ဥပ္ပန္နတ္တိကေ စ ‘‘ဥပ္ပန္နာ ခန္ဓာ ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏဿ အာဝဇ္ဇနာယ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၂။၁၇။၂) ဧတ္တကဿေဝ ဝုတ္တတ္တာ ပစ္စုပ္ပန္နေ စိတ္တေ စေတောပရိယဉာဏံ နပ္ပဝတ္တတီတိ ဝိညာယတိ။ ယဒိ ဟိ ပဝတ္တေယျ, ပုရိမေသု ဝိယ ဣတရေသု စ စေတောပရိယဉာဏဂ္ဂဟဏံ ကတ္တဗ္ဗံ သိယာတိ? သစ္စံ ကတ္တဗ္ဗံ, နယဒဿနဝသေန ပန တံ သံခိတ္တန္တိ အညာယ ပါဠိယာ ဝိညာယတိ။
‘‘အတီတာရမ္မဏော ဓမ္မော ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏဿ ဓမ္မဿ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော, အနာဂတာရမ္မဏော ဓမ္မော ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏဿ,
ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏော ဓမ္မော ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏဿာ’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၂။၁၉။၂၀-၂၂) ဧတေသံ ဟိ ဝိဘင်္ဂေသု ‘‘စေတောပရိယဉာဏေန အတီတာရမ္မဏပစ္စုပ္ပန္နစိတ္တသမင်္ဂိဿ စိတ္တံ ဇာနာတိ, အတီတာရမ္မဏာ ပစ္စုပ္ပန္နာ ခန္ဓာ စေတောပရိယဉာဏဿ အာဝဇ္ဇနာယ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော, စေတောပရိယဉာဏေန အနာဂတာရမ္မဏပစ္စုပ္ပန္နစိတ္တသမင်္ဂိဿ စိတ္တံ ဇာနာတိ, အနာဂတာရမ္မဏာ ပစ္စုပ္ပန္နာ ခန္ဓာ စေတောပရိယဉာဏဿ အာဝဇ္ဇနာယ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော, စေတောပရိယဉာဏေန ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏပစ္စုပ္ပန္နစိတ္တသမင်္ဂိဿ စိတ္တံ ဇာနာတိ, ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ ပစ္စုပ္ပန္နာ ခန္ဓာ စေတောပရိယဉာဏဿ အာဝဇ္ဇနာယ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၂။၁၉။၂၀-၂၂) စေတောပရိယဉာဏဿ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏေ ပဝတ္တိ ဝုတ္တာတိ။ တေနေဝါယံ ဝိစာရဏာ ကတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
ဋ္ဌ ၄၁၇။ တေသန္တိ တေသု ဒွီသု ဉာဏေသူတိ နိဒ္ဓါရဏေ သာမိဝစနံ။ စိတ္တမေဝ အာရမ္မဏံ စေတောပရိယဉာဏတ္တာတိ အဓိပ္ပါယော။ တေနာဟ ‘‘အညံ ခန္ဓံ ဝါ ခန္ဓပ္ပဋိဗဒ္ဓံ ဝါ န ဇာနာတီ’’တိ။ တတ္ထ ခန္ဓပ္ပဋိဗဒ္ဓံ နာမဂေါတ္တာဒိ။ ယဒိ ဧဝံ ကထံ မဂ္ဂါရမ္မဏန္တိ အာဟ ‘‘မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တစိတ္တာရမ္မဏတ္တာ ပန ပရိယာယတော မဂ္ဂါရမ္မဏန္တိ ဝုတ္တ’’န္တိ။ စေတနာမတ္တမေဝ အာရမ္မဏံ, တထာ ဟိ တံ ‘‘ယထာကမ္မူပဂဉာဏ’’န္တိ ဝုစ္စတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ခန္ဓပ္ပဋိဗဒ္ဓေသူတိ ဧတ္ထ နိဗ္ဗာနမ္ပိ ခန္ဓပ္ပဋိဗဒ္ဓမေဝ။ ခန္ဓေဟိ ဝိသယီကတတ္တာတိ ဝဒန္တိ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ အဋ္ဌသာလိနိယံ ‘‘အတီတေ ဗုဒ္ဓါ မဂ္ဂံ ဘာဝယိံသု, ဖလံ သစ္ဆာကံသု, အနုပါဒိသေသာယ နိဗ္ဗာနဓာတုယာ ပရိနိဗ္ဗာယိံသူတိ ဆိန္နဝဋုမကာနုဿရဏဝသေန မဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနပစ္စဝေက္ခဏတောပိ အပ္ပမာဏာရမ္မဏ’’န္တိ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၁၄၂၁)။ တတ္ထ မဂ္ဂဖလပစ္စဝေက္ခဏာနိ တာဝ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏေန မဂ္ဂဖလေသု ဉာဏေသု ပဝတ္တန္တိ။ နိဗ္ဗာနပစ္စဝေက္ခဏဉ္စ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏေသု အပ္ပမာဏဓမ္မေသု ဉာဏေသူတိ မဂ္ဂါဒိပစ္စဝေက္ခဏာနိ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏဿ အပ္ပမာဏာရမ္မဏတံ သာဓေန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ‘‘အပ္ပမာဏာ ခန္ဓာ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏဿ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော’’ဣစ္စေဝ (ပဋ္ဌာ။ ၉။၁၂။၅၈) ဟိ ဝုတ္တံ, န ဝုတ္တံ ‘‘နိဗ္ဗာန’’န္တိ။ တသ္မာ ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏေန ဧဝ မဂ္ဂဖလပစ္စဝေက္ခဏကိစ္စေ ဝုစ္စမာနေပိ နိဗ္ဗာနပစ္စဝေက္ခဏတာ န သက္ကာ ဝတ္တုံ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန နိဗ္ဗာနာရမ္မဏတာ နိဒဿိတာ။
ကုသလာ ခန္ဓာတိ ဣဒ္ဓိဝိဓပုဗ္ဗေနိဝါသာနာဂတံသဉာဏာပေက္ခော ဗဟုဝစနနိဒ္ဒေသော, န စေတောပရိယယထာကမ္မူပဂဉာဏာပေက္ခာတိ တေသံ စတုက္ခန္ဓာရမ္မဏဘာဝဿ အသာဓကောတိ စေ? န, အညတ္ထ ‘‘အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ ခန္ဓာ စ ဝိစာရော စ စေတောပရိယဉာဏဿ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏဿ အနာဂတံသဉာဏဿ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၂။၆။၇၂), ‘‘သဝိတက္ကသဝိစာရာ ခန္ဓာ စ ဝိတက္ကော စ စေတောပရိယဉာဏဿ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏဿ အနာဂတံသဉာဏဿ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၂။၆။၇၃) စ ဝုတ္တတ္တာ စေတောပရိယဉာဏာပေက္ခာပိ ဗဟုဝစနနိဒ္ဒေသောတိ ဣမဿ အတ္ထဿ သိဒ္ဓိတော။ ဧဝမ္ပိ ယထာကမ္မူပဂဉာဏဿ ‘‘အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ ခန္ဓာ စ ဝိစာရော စာ’’တိအာဒီသု အဝုတ္တတ္တာ စတုက္ခန္ဓာရမ္မဏတာ န သိဇ္ဈတီတိ? န, တတ္ထ အဝစနဿ အညကာရဏတ္တာ။ ယထာကမ္မူပဂဉာဏေန ဟိ ကမ္မသံသဋ္ဌာ စတ္တာရော ခန္ဓာ ကမ္မမုခေန ဂယှတိ။ တဉှိ ယထာ စေတောပရိယဉာဏံ ပုရိမပရိကမ္မဝသေန အဝိတက္ကာဒိဝိဘာဂံ, သရာဂါဒိဝိဘာဂဉ္စ စိတ္တံ ဝိဘာဝေတိ, န ဧဝံ ဝိဘာဂံ ဝိဘာဝေတိ။ ကမ္မဝသေနေဝ ပန သမုဒါယံ ဝိဘာဝေတိ, တသ္မာ ‘‘အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ ခန္ဓာ စ ဝိစာရော စာ’’တိအာဒိကေ ဝိဘာဂကရဏေ တံ န ဝုတ္တံ, န စတုက္ခန္ဓာနာရမ္မဏတောတိ။ ဣဒံ ပနဿ အကာရဏန္တိ ကေစိ။ တတ္ထာပိ ‘‘ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏဿ ယထာကမ္မူပဂဉာဏဿ အနာဂတံသဉာဏဿာ’’တိ ပဌန္တိ ဧဝ။ န ဟိ တံ ကုသလာကုသလဝိဘာဂံ ဝိယ သဝိတက္ကာဒိဝိဘာဂံ ကမ္မံ ဝိဘာဝေတုံ အသမတ္ထံ။ ဒုစ္စရိတသုစရိတဝိဘာဝနမ္ပိ ဟိ လောဘာဒိအလောဘာဒိသမ္ပယောဂဝိဘာဂဝိသေသဝိဘာဝနံ ဟောတီတိ။
‘‘ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏံ နာမဂေါတ္တာနုဿရဏကာလေ န ဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏ’’န္တိ ဧတ္တကမေဝ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ နာမဂေါတ္တံ ပန ခန္ဓူပနိဗန္ဓော သမ္မုတိသိဒ္ဓေါ ဗျဉ္ဇနတ္ထော, န ဗျဉ္ဇနန္တိ။ အယမေတ္ထ အမှာကံ ခန္တီတိ အာစရိယဿာယံ အတ္တနော မတိ။ ယံ ပန ဝုတ္တံ ‘‘န ဗျဉ္ဇန’’န္တိ, တဿ သမတ္ထနံ ‘‘ဗျဉ္ဇနဉှီ’’တိအာဒိ။
ဋ္ဌ ၄၁၉။ ကာမာဝစရေ နိဗ္ဗတ္တိဿတီတိ နိဗ္ဗတ္တိက္ခန္ဓဇာနနမာဟ။
ဋ္ဌ ၄၂၀။ ဧတ္ထာတိ ဧတသ္မိံ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏတ္တိကဝသေန အဘိညာဉာဏာနံ, အာရမ္မဏဝိစာရေ။ ‘‘အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏဉ္စေဝ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏဉ္စာ’’တိ ဧကဇ္ဈံ
ဂဟေတွာ ယံ ဝုတ္တံ ပေါရာဏဋ္ဌကထာယံ, တံ ‘‘ကာလေန…ပေ… ဟောတိယေဝါ’’တိ ဣမိနာ အဓိပ္ပါယေန ဝုတ္တန္တိ အတ္ထော။ န ဟိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ နာမ ဝိသုံ ဧကံ အတ္ထိ, နာပိ တံ ဧကဇ္ဈံ အာရမ္မဏံ ကရီယတီတိ။ ယဒိ ဧဝံ တိကော ဧဝ န ပူရတိ ပဒဒွယာသင်္ဂဟိတဿ တတိယဿ အတ္ထန္တရဿ အဘာဝတော, န, ပကာရဘေဒဝိသယတ္တာ တိကနိဒ္ဒေသဿ။ တထာ ဟိ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘တေ ဧဝ တိပ္ပကာရေပိ ဓမ္မေ’’တိ ဝုတ္တံ။ တေ ဧဝ အဇ္ဈတ္တာဒိဝသေန တိဝိဓေပိ ဓမ္မေတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထ ဟိ ‘‘တေ ဧဝ ဓမ္မေ’’တိ အဝတွာ ‘‘တိပ္ပကာရေ’’တိ ဝစနံ ပကာရဘေဒနိဗန္ဓနာ အယံ တိကဒေသနာတိ ဒဿနတ္ထံ။ ယထာ ဟိ ကုသလတ္တိကာဒီနံ ဒေသနာ ယထာရဟံ ဓမ္မာနံ ဇာတိသမ္ပယောဂပ္ပဟာနသိက္ခာဘူမိအာရမ္မဏပ္ပဘေဒနိယမကာလာဒိဘေဒနိဗန္ဓနာ, န ဧဝမယံ ဇာတိအာဒိဘေဒနိဗန္ဓနာ, နာပိ သနိဒဿနတ္တိကဟေတုဒုကာဒိဒေသနာ ဝိယ သဘာဝါဒိဘေဒနိဗန္ဓနာ, အထ ခေါ ပကာရဘေဒနိဗန္ဓနာ။ ပဉ္စေဝ ဟိ ခန္ဓာ သသန္တတိပရိယာပန္နတံ ဥပါဒါယ ‘‘အဇ္ဈတ္တာ’’တိ ဝုတ္တာ, ပရသန္တတိပရိယာပန္နတံ ဥပါဒါယ ‘‘ဗဟိဒ္ဓါ’’တိ, တဒုဘယံ ဥပါဒါယ ‘‘အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ’’တိ။ တေနာဟ ‘‘အနိန္ဒြိယဗဒ္ဓရူပဉ္စ နိဗ္ဗာနဉ္စ ဌပေတွာ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ သိယာ အဇ္ဈတ္တာ, သိယာ ဗဟိဒ္ဓါ, သိယာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၄၃၅)။ နနု စေတ္ထ အတ္ထန္တရာဘာဝတော, ပကာရန္တရဿ စ အနာမဋ္ဌတ္တာ တတိယော ရာသိ နတ္ထီတိ? နယိဒမေဝံ။ ယဒိပိ ဟိ ပဌမပဒေန အသင်္ဂဟိတသင်္ဂဏှနဝသေန ဒုတိယပဒဿ ပဝတ္တတ္တာ သဗ္ဗေပိ သဘာဝဓမ္မာ ပဒဒွယေနေဝ ပရိဂ္ဂဟိတာ, တေဟိ ပန ဝိသုံ ဝိသုံ ဂဟိတဓမ္မေ ဧကဇ္ဈံ ဂဟဏဝသေန တတိယပဒံ ဝုတ္တန္တိ အတ္ထေဝ တတိယော ရာသိ။ န ဟိ သမုဒါယော အဝယဝေါ ဟောတိ, ဘိန္နဝတ္ထုကေ ပန ဓမ္မေ အဓိဋ္ဌာနဘေဒံ အမုဉ္စိတွာ ဧကဇ္ဈံ ဂဟဏံ န သမ္ဘဝတီတိ ကာလေန အဇ္ဈတ္တံ, ကာလေန ဗဟိဒ္ဓါ ဇာနနကာလေတိ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
အဘိညာနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဣတိ တေရသမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ။
၁၄။ ခန္ဓနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
ပညာကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၄၂၁။ သဗ္ဗာကာရေနာတိ ဥပစာရာကာရော, အပ္ပနာကာရော, ဝသီဘာဝါကာရော, ဝိတက္ကာဒိသမတိက္ကမာကာရော, ရူပါဒီဟိ ဝိရဇ္ဇနာကာရော, စုဒ္ဒသဓာ စိတ္တဿ ပရိဒမနာကာရော, ပဉ္စဝိဓအာနိသံသာဓိဂမာကာရောတိ ဧဝမာဒိနာ သဗ္ဗေန ဘာဝနာကာရေန။
တဒနန္တရာတိ ‘‘စိတ္တံ ပည’’န္တိ ဧဝံ ဒေသနာက္ကမေန, ပဋိပတ္တိက္ကမေန စ တဿ သမာဓိဿ အနန္တရာ။ ပညာ ဘာဝေတဗ္ဗာ သမာဓိဘာဝနာယ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ပညဉ္စ ဘာဝယ’’န္တိ ဧဝံ အတိသင်္ခေပဒေသိတတ္တာ, ဂါထာဝဏ္ဏနာယံ ဝါ ‘‘သမာဓိသိလာယံ သုနိသိတံ ဝိပဿနာပညာသတ္ထ’’န္တိ ဧဝံ အတိဝိယ သင်္ခေပေန ဘာသိတတ္တာ အယံ သာ ပညာတိ သဘာဝတော ဝိညာတုမ္ပိ တာဝ န သုကရာ။ ဘာဝနာဝိဓာနဿ ပန အဒဿိတတ္တာ ပဂေဝ ဘာဝေတုံ န သုကရာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပုစ္ဆနဋ္ဌေန ပဉှာ, ကမ္မံ ကိရိယာ ကရဏံ, ပဉှာဝ ကမ္မံ ပဉှာကမ္မံ, ပုစ္ဆနပယောဂေါတိ အတ္ထော။
ကာ ပညာတိ သရူပပုစ္ဆာ။ ကေနဋ္ဌေန ပညာတိ ကေန အတ္ထေန ပညာတိ ဝုစ္စတိ, ‘‘ပညာ’’တိ ပဒံ ကံ အဘိဓေယျတ္ထံ နိဿာယ ပဝတ္တန္တိ အတ္ထော။ သာ ပနာယံ ပညာ သဘာဝတော, ကိစ္စတော, ဥပဋ္ဌာနာကာရတော, အာသန္နကာရဏတော စ ကထံ ဇာနိတဗ္ဗာတိ အာဟ ‘‘ကာနဿာ လက္ခဏရသပစ္စုပဋ္ဌာနပဒဋ္ဌာနာနီ’’တိ။ ကတိဝိဓာတိ ပဘေဒပုစ္ဆာ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ သံကိလေသဝေါဒါနပုစ္ဆာ န ဂဟိတာတိ? ဝုစ္စတေ – လောကုတ္တရာယ တာဝ ပညာယ နတ္ထေဝ သံကိလေသော။ အသတိ စ တသ္မိံ ကုတော ဝေါဒါနပုစ္ဆာတိ တဒုဘယံ န ဂဟိတံ။ လောကိယာယ ပန တာနိ ဘာဝနာဝိဓာနေ ဧဝ အန္တောဂဓာနီတိ ကတွာ ဝိသုံ န ဂဟိတာနိ မဂ္ဂါမဂ္ဂဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိအန္တောဂဓတ္တာ, သမာဓိဘာဝနာယံ ဝါ ဝုတ္တနယာနုသာရေန ဝေဒိတဗ္ဗာနီတိ န ဂဟိတာနိ။ ပဋိပတ္တိ နာမ ဒိဋ္ဌာနိသံသေ ဧဝ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ပညာဘာဝနာယ ကော အာနိသံသော’’တိ။
ဋ္ဌ ၄၂၂။ တတြာတိ တသ္မိံ, တဿ ဝါ ပဉှာကမ္မဿ။ ဝိဿဇ္ဇနန္တိ ဝိဝရဏံ။ ပုစ္ဆိတော ဟိ အတ္ထော အဝိဘာဝိတတ္တာ နိဂူဠှော မုဋ္ဌိယံ ကတော ဝိယ တိဋ္ဌတိ,
တဿ ဝိဝရဏံ ဝိဿဇ္ဇနံ ဝိဘူတဘာဝကရဏတော။ ကာ ပညာတိ ကာမဉ္စာယံ သရူပပုစ္ဆာ, ဝိဘာဂဝန္တာနံ ပန သဘာဝဝိဘာဝနံ ဝိဘာဂဒဿနမုခေနေဝ ဟောတီတိ ဝိဘာဂေါ တာဝ အနဝသေသတော ဒဿေတဗ္ဗော။ တံဒဿနေန စ အယမာဒီနဝေါတိ ဒဿေတုံ ‘‘ပညာ ဗဟုဝိဓာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဗဟုဝိဓာတိ ကုသလာဒိဝသေန အနေကဝိဓာ။ နာနပ္ပကာရာတိ အတ္ထဇာပိကာဒိဘေဒေန, သုတမယဉာဏာဒိဘေဒေန စ နာနာဝိဓာ။ တံ သဗ္ဗန္တိ တံ အနဝသေသံ ပညာဝိဘာဂံ။ န သာဓေယျာတိ ဝိပဿနာဘာဝနာယ သဒ္ဓိံ မဂ္ဂဘာဝနာ ဣဓ အဓိပ္ပေတတ္ထော။ တာယ ဟိ တဏှာဇဋာဝိဇဋနံ, တဉ္စ န သာဓေယျ။ အနဝသေသတော ဟိ ပညာပဘေဒေ ဝိဿဇ္ဇိယမာနေ ‘‘ဧကဝိဓေန ဉာဏဝတ္ထူ’’တိအာဒိကော (ဝိဘ။ ၇၅၁) သဗ္ဗော ဉာဏဝတ္ထု ဝိဘင်္ဂေ, သုတ္တန္တေသု စ တတ္ထ တတ္ထ အာဂတော ပညာပဘေဒေါ။ သကလောပိ ဝါ အဘိဓမ္မနယော အာဟရိတွာ ဝိဿဇ္ဇေတဗ္ဗော ဘဝေယျ, တထာ စ သတိ ယွာယံ ဣဓ ပညာဘာဝနာဝိဓိ အဓိပ္ပေတော, တဿ ဝိဿဇ္ဇနာယ ဩကာသောဝ န ဘဝေယျ။ ကိဉ္စ ယွာယံ ဌာနာဌာနကမ္မန္တရဝိပါကန္တရာဒိဝိသယေ ပညာယ ပဝတ္တိဘေဒေါ, သောပိ ယထာရဟံ သဒ္ဓိံ ဖလာဖလဘေဒေန ဝိဘဇိတွာ ဝိဿဇ္ဇေတဗ္ဗော သိယာ။ သော စ ပန ဝိဿဇ္ဇိယမာနော အညဒတ္ထု ဝိက္ခေပါယ သံဝတ္တေယျ, ယထာ တံ အဝိသယေ။ တေနာဟ ‘‘ဥတ္တရိ စ ဝိက္ခေပါယ သံဝတ္တေယျာ’’တိ။ ကုသလစိတ္တသမ္ပယုတ္တံ ဝိပဿနာဉာဏန္တိ ဧတ္ထ ကုသလ-ဂ္ဂဟဏေန ဒုဝိဓမ္ပိ အဗျာကတံ နိဝတ္တေတိ, တထာ ‘‘အတ္ထိ သံကိလိဋ္ဌပညာ’’တိ ဧဝံ ပဝတ္တံ မိစ္ဆာဝါဒံ ပဋိသေဓေတိ။ ဝိပဿနာဉာဏ-ဂ္ဂဟဏေန သေသကုသလပညာ။
ဋ္ဌ ၄၂၃။ သဉ္ဇာနနဝိဇာနနာကာရဝိသိဋ္ဌန္တိ သဉ္ဇာနနာကာရဝိဇာနနာကာရေဟိ သာတိသယံ။ ယတော နာနပ္ပကာရတော ဇာနနံ ဇာနနဘာဝေါ ဝိသယဂ္ဂဟဏာကာရော။ သော ဟိ နေသံ သမာနော, န သဉ္ဇာနနာဒိအာကာရော။ ပီတကန္တီတိ ဧတ္ထ ဣတိ-သဒ္ဒေါ အာဒိအတ္ထော, တေန ‘‘လောဟိတကံ ဩဒါတံ ဒီဃံ ရဿ’’န္တိအာဒိကေ သညာယ ဂဟေတဗ္ဗာကာရေ သင်္ဂဏှာတိ။ သဉ္ဇာနနမတ္တမေဝါတိ ဧတ္ထ သဉ္ဇာနနံ နာမ ‘‘နီလံ ပီတ’’န္တိအာဒိကံ အာရမ္မဏေ ဝိဇ္ဇမာနံ ဝါ အဝိဇ္ဇမာနံ ဝါ သညာနိမိတ္တံ ကတွာ ဇာနနံ။ တထာ ဟေသာ ပုန သဉ္ဇာနနပစ္စယနိမိတ္တကရဏရသာ။ မတ္တ-သဒ္ဒေန ဝိသေသနိဝတ္တိအတ္ထေန ဝိဇာနနပဇာနနာကာရေ နိဝတ္တေတိ, ဧဝ-သဒ္ဒေန ကဒါစိပိ ဣမိဿာ တေ ဝိသေသာ နတ္ထေဝါတိ အဝဓာရေတိ။ တေနာဟ ‘‘အနိစ္စံ
ဒုက္ခ’’န္တိအာဒိ။ တတ္ထ ဝိညာဏကိစ္စမ္ပိ ကာတုံ အသက္ကောန္တီ သညာ ကုတော ပညာကိစ္စံ ကရေယျာတိ ‘‘လက္ခဏပဋိဝေဓံ ပါပေတုံ န သက္ကောတိ’’စ္စေဝ ဝုတ္တံ, န ဝုတ္တံ ‘‘မဂ္ဂပါတုဘာဝ’’န္တိ။ အာရမ္မဏေ ပဝတ္တမာနံ ဝိညာဏံ န တတ္ထ သညာ ဝိယ နီလပီတာဒိကဿ သဉ္ဇာနနဝသေနေဝ ပဝတ္တတိ, အထ ခေါ တတ္ထ အညဉ္စ ဝိသေသံ ဇာနန္တမေဝ ပဝတ္တတီတိ အာဟ ‘‘ဝိညာဏ’’န္တိအာဒိ။ ကထံ ပန ဝိညာဏံ လက္ခဏပဋိဝေဓံ ပါပေတီတိ? ပညာယ ဒဿိတမဂ္ဂေန။ လက္ခဏာရမ္မဏိကဝိပဿနာယ ဟိ အနေကဝါရံ လက္ခဏာနိ ပဋိဝိဇ္ဈိတွာ ပဋိဝိဇ္ဈိတွာ ပဝတ္တမာနာယ ပဂုဏဘာဝတော ပရိစယဝသေန ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တစိတ္တေနပိ ဝိပဿနာ သမ္ဘဝတိ, ယထာ တံ ပဂုဏဿ ဂန္ထဿ သဇ္ဈာယနေ ဉာယာဂတာပိ ဝါရာ န ဝိညာယန္တိ။ လက္ခဏပဋိဝေဓန္တိ စ လက္ခဏာနံ အာရမ္မဏကရဏမတ္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, န ပဋိဝိဇ္ဈနံ။ ဥဿက္ကိတွာတိ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏပဋိပါဋိယာ အာယူဟိတွာ။ မဂ္ဂပါတုဘာဝံ ပါပေတုံ န သက္ကောတိ အသမ္ဗောဓသဘာဝတ္တာ။ ဝုတ္တနယဝသေနာတိ ဝိညာဏေ ဝုတ္တနယဝသေန အာရမ္မဏဉ္စ ဇာနာတိ, လက္ခဏပဋိဝေဓဉ္စ ပါပေတိ။ အတ္တနော ပန အနညသာဓာရဏေန အာနုဘာဝေန ဥဿက္ကိတွာ မဂ္ဂပါတုဘာဝဉ္စ ပါပေတိ။
ဣဒါနိ ယထာဝုတ္တမတ္ထံ ဥပမာယ ပတိဋ္ဌာပေတုံ ‘‘ယထာ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အဇာတဗုဒ္ဓီတိ အသဉ္ဇာတဗျဝဟာရဗုဒ္ဓိ။ ဥပဘောဂပရိဘောဂန္တိ ဥပဘောဂပရိဘောဂါရဟံ, ဥပဘောဂပရိဘောဂဝတ္ထူနံ ပဋိလာဘယောဂျန္တိ အတ္ထော။ ဆေကောတိ မဟာသာရော။ ကူဋောတိ ကဟာပဏပတိရူပကော တမ္ဗကံသာဒိမယော။ အဒ္ဓသာရောတိ ဥပဍ္ဎဂ္ဃနကော။ ဣတိ-သဒ္ဒေါ အာဒိအတ္ထော, တေန ပါဒသာရ သမသာရပရောပါဒသာရာဒီနံ သင်္ဂဟော။ တေ ပကာရေတိ ဣန္ဒဇာလာဇာတိပုပ္ဖါဒိပ္ပကာရေ စေဝ ဆေကာဒိပ္ပကာရေ စ။
သညာ ဟီတိအာဒိ ဥပမာသံသန္ဒနံ။ သညာ ဝိဘာဂံ အကတွာ ပိဏ္ဍဝသေနေဝ အာရမ္မဏဿ ဂဟဏတော ဒါရကဿ ကဟာပဏဒဿနသဒိသီ ဝုတ္တာ။ တထာ ဟိ သာ ‘‘ယထာဥပဋ္ဌိတဝိသယပဒဋ္ဌာနာ’’ ဝုစ္စတိ။ ဝိညာဏံ အာရမ္မဏေ ဧကစ္စဝိသေသဂဟဏသမတ္ထတာယ ဂါမိကပုရိသဿ ကဟာပဏဒဿနသဒိသံ ဝုတ္တံ။ ပညာ အာရမ္မဏေ အနဝသေသဝိသေသာဝဗောဓတော ဟေရညိကဿ ကဟာပဏဒဿနသဒိသီ ဝုတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
‘‘နာနပ္ပကာရတော ဇာနန’’န္တိ ဣမိနာ ဉေယျဓမ္မာ ပစ္စေကံ နာနပ္ပကာရာတိ တေသံ ယာထာဝတော အဝဗောဓော ပညာတိ ဒဿေတိ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ‘‘သဗ္ဗေ ဓမ္မာ သဗ္ဗာကာရေန ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဉာဏမုခေ အာပါထမာဂစ္ဆန္တီ’’တိ (မဟာနိ။ ၁၅၆၊ စူဠနိ။ မောဃရာဇမာဏဝပုစ္ဆာနိဒ္ဒေသ ၈၅)။
ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ စိတ္တုပ္ပါဒေ။ န တတ္ထ ဧကံသေန ဟောတီတိ တသ္မိံ စိတ္တုပ္ပါဒေ ပညာ ဧကန္တေန န ဟောတိ။ န ဟိ ဒုဟေတုကအဟေတုကစိတ္တုပ္ပါဒေသု ပညာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ အဝိနိဗ္ဘုတ္တာတိ အဝိယုတ္တာ။ တေဟီတိ သညာဝိညာဏေဟိ။ ယထာ ဟိ သုခံ ပီတိယာ န နိယမတော အဝိယုတ္တံ, ဧဝံ သညာဝိညာဏာနိ ပညာယ န နိယမတော အဝိယုတ္တာတိ။ ယထာ ပန ပီတိ သုခေန နိယမတော အဝိယုတ္တာ, ဧဝံ ပညာ သညာဝိညာဏေဟိ နိယမတော အဝိယုတ္တာ။ တသ္မာ ဧဝံ အဝိနိဗ္ဘုတ္တေသု ဣမေသု တီသု ဓမ္မေသု တေသံ ဝိနိဗ္ဘောဂေါ ဒုက္ကရောတိ တိဏ္ဏံ ဇနာနံ ကဟာပဏဒဿနံ နိဒဿိတန္တိ။ တေသံ ဒုဝိညေယျနာနတ္တတံယေဝ ဝစနန္တရေနပိ ဒဿေတုံ ‘‘တေနာဟာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ရူပဓမ္မေသုပိ တာဝ နာနာနဒီနံ ဥဒကဿ, နာနာတေလဿ ဝါ ဧကသ္မိံ ဘာဇနေ ပက္ခိပိတွာ မထိတဿ ‘‘ဣဒံ အသုကာယ နဒိယာ ဥဒကံ, ဣဒံ အသုကတေလ္လ’န္တိ နိဒ္ဓါရေတွာ သရူပတော ဒဿနံ ဒုက္ကရံ, ကိမင်္ဂံ ပန အရူပဓမ္မေသူတိ ဒဿေန္တော ‘‘ယံ အရူပီနံ စိတ္တစေတသိကာန’’န္တိအာဒိမာဟ။
ဋ္ဌ ၄၂၄။ ဓမ္မာနံ သကော ဘာဝေါ, သမာနော စ ဘာဝေါ ဓမ္မသဘာဝေါ။ တတ္ထ ပဌမေန ကက္ခဠဖုသနာဒိသလက္ခဏံ ဂဟိတံ, ဒုတိယေန အနိစ္စဒုက္ခတာဒိသာမညလက္ခဏံ။ တဒုဘယဿ စ ယာထာဝတော ပဋိဝိဇ္ဈနလက္ခဏာ ပညာတိ အာဟ ‘‘ဓမ္မသဘာဝပဋိဝေဓလက္ခဏာ ပညာ’’တိ။ ဃဋပဋာဒိပဋိစ္ဆာဒကဿ ဗာဟိရန္ဓကာရဿ ဒီပါလောကာဒိ ဝိယ ယထာဝုတ္တဓမ္မသဘာဝပဋိစ္ဆာဒကဿ မောဟန္ဓကာရဿ ဝိဒ္ဓံသနရသာ။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော ဧဝ ဟိ ပညာလောကော ဟဒယန္ဓကာရံ ဝိဓမေန္တော ဧဝံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တတော ဧဝ ဓမ္မသဘာဝေသု အသမ္မုယှနာကာရေန ပစ္စုပတိဋ္ဌတီတိ အသမ္မောဟပစ္စုပဋ္ဌာနာ။ ကာရဏဘူတာ ဝါ သယံ ဖလဘူတံ အသမ္မောဟံ ပစ္စုပဋ္ဌာပေတီတိ ဧဝမ္ပိ အသမ္မောဟပစ္စုပဋ္ဌာနာ။ ဝိပဿနာပညာယ ဣဓ အဓိပ္ပေတတ္တာ ‘‘သမာဓိ တဿာ ပဒဋ္ဌာန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တထာ ဟိ ‘‘သမာဟိတော ယထာဘူတံ ပဇာနာတီ’’တိ သုတ္တပဒံ နိဗန္ဓနဘာဝေန အာဂတံ (သံ။ နိ။ ၃။၅, ၉၉၊ သံ။ နိ။ ၅။၁၀၇၁၊ နေတ္တိ။ ၄၀၊ မိ။ ပ။ ၂။၁။၁၄)။
ပညာပဘေဒကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၄၂၅။ ဓမ္မသဘာဝပဋိဝေဓော နာမ ပညာယ အာဝေဏိကော သဘာဝေါ, န တေနဿာ ကောစိ ဝိဘာဂေါ လဗ္ဘတီတိ အာဟ ‘‘ဓမ္မသဘာဝပဋိဝေဓလက္ခဏေန တာဝ ဧကဝိဓာ’’တိ။ လုဇ္ဇနပလုဇ္ဇနဋ္ဌေန လောကော ဝုစ္စတိ ဝဋ္ဋံ, တပ္ပရိယာပန္နတာယ လောကေ နိယုတ္တာ, တတ္ထ ဝါ ဝိဒိတာတိ လောကိယာ။ တတ္ထ အပရိယာပန္နတာယ လောကတော ဥတ္တရာ ဥတ္တိဏ္ဏာတိ လောကုတ္တရာ။ လောကုတ္တရာပိ ဟိ မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ဝိပဿနာပရိယာယောပိ တဿာ လဗ္ဘတေဝါတိ လောကုတ္တရ-ဂ္ဂဟဏံ န ဝိရုဇ္ဈတိ။ အတ္တာနံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ပဝတ္တေဟိ သဟ အာသဝေဟီတိ သာသဝါ, အာရမ္မဏကရဏဝသေနပိ နတ္ထိ ဧတိဿာ အာသဝါတိ အနာသဝါ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝဒုကာဒီနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ နာမရူပဝဝတ္ထာနဝသေနာတိ နာမဝဝတ္ထာနဝသေန, ရူပဝဝတ္ထာနဝသေန စ။ ပဌမံ နိဗ္ဗာနဒဿနတော ဒဿနဉ္စ, နိဿယဘာဝတော သမ္ပယုတ္တာ ဓမ္မာ ဘဝန္တိ ဧတ္ထ, သယမ္ပိ ဝါ ဘဝတိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ န နိဗ္ဗာနံ ဝိယ အပါတုဘာဝန္တိ ဘူမိ စာတိ ဒဿနဘူမိ, ပဌမမဂ္ဂေါ။ သေသမဂ္ဂတ္တယံ ပန ယသ္မာ ပဌမမဂ္ဂေန ဒိဋ္ဌသ္မိံယေဝ ဓမ္မေ ဘာဝနာဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇတိ, န အဒိဋ္ဌပုဗ္ဗံ ကိဉ္စိ ပဿတိ, တသ္မာ ဘာဝနာ စ ယထာဝုတ္တေနတ္ထေန ဘူမိ စာတိ ဘာဝနာဘူမိ။ တတ္ထ ပညာ ဒဿနဘူမိဘာဝနာဘူမိဝသေန ဒုဝိဓာတိ ဝုတ္တာ။ သုတာဒိနိရပေက္ခာယ စိန္တာယ နိဗ္ဗတ္တာ စိန္တာမယာ။ ဧဝံ သုတမယာ, ဘာဝနာမယာ စ။ မယသဒ္ဒေါ ပစ္စေကံ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗော။ အာယေ ဝဍ္ဎိယံ ကောသလ္လံ အာယကောသလ္လံ, အပါယေ အဝဍ္ဎိယံ ကောသလ္လံ အပါယကောသလ္လံ, ဥပါယေ တဿ တဿ အတ္ထဿ နိဗ္ဗတ္တိကာရဏေ ကောသလ္လံ ဥပါယကောသလ္လန္တိ ဝိသုံ ဝိသုံ ကောသလ္လပဒံ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ အဇ္ဈတ္တံ အဘိနိဝေသော ပဋိပဇ္ဇနံ ဧတိဿာတိ အဇ္ဈတ္တာဘိနိဝေသာ။ ဧဝံ ဗဟိဒ္ဓါဘိနိဝေသာ, ဥဘယာဘိနိဝေသာ စ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
ဋ္ဌ ၄၂၆။ လောကိယမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာတိ လောကိယကုသလစိတ္တုပ္ပါဒေသု မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာ, ဝိသေသတော ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိအာဒိဝိသုဒ္ဓိစတုက္ကသင်္ဂဟိတမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာ။ သမုဒါယေသု ပဝတ္တာ သမညာ တဒေကဒေသေသုပိ ဝတ္တတီတိ အာဟ ‘‘မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာ’’တိ, ပစ္စေကမ္ပိ ဝါ သမ္မာဒိဋ္ဌိအာဒီနံ မဂ္ဂသမညာတိ ကတွာ ဧဝံ ဝုတ္တံ။
ဓမ္မနာနတ္တာဘာဝေပိ ပဒတ္ထနာနတ္တမတ္တေန ဒုက္ကရဝစနံ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘အတ္ထတော ပနေသာ လောကိယလောကုတ္တရာဝါ’’တိ။ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝဒုကာဒီသုပိ ဝိပ္ပယုတ္တတာဒိဂ္ဂဟဏမေဝ ဝိသေသော, အတ္ထတော လောကိယလောကုတ္တရာဝ ပညာတိ အာဟ ‘‘ဧသေဝ နယော’’တိ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဩဃနီယဩဃဝိပ္ပယုတ္တဩဃနီယာဒိဒုကာနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ပဌမဇ္ဈာနိကာနိ စတ္တာရိ မဂ္ဂစိတ္တာနိ, တထာ ဒုတိယာဒိဇ္ဈာနိကာနိ စာတိ ဧဝံ သောဠသသု မဂ္ဂစိတ္တေသု။ ဝိပဿနာပညာယ ဣဓ အဓိပ္ပေတတ္တာ မဟဂ္ဂတပညာ န ဂဟိတာ။
ဋ္ဌ ၄၂၇။ အတ္တနော စိန္တာဝသေနာတိ တဿ တဿ အနဝဇ္ဇဿ အတ္ထဿ သာဓနေ ပရောပဒေသေန ဝိနာ အတ္တနော ဥပါယစိန္တာဝသေနေဝ။ သုတဝသေနာတိ ယထာသုတဿ ပရောပဒေသဿ ဝသေန။ ယထာ တထာ ဝါတိ ပရတော ဥပဒေသံ သုတွာ ဝါ အသုတွာ ဝါ သယမေဝ ဘာဝနံ အနုယုဉ္ဇန္တဿ။ ‘‘အပ္ပနာပ္ပတ္တာ’’တိ ဣဒံ သိခါပ္ပတ္တဘာဝနာမယံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ, န ပန ‘‘အပ္ပနာပ္ပတ္တာဝ ဘာဝနာမယာ’’တိ။
ယောဂဝိဟိတေသူတိ ပညာဝိဟိတေသု ပညာပရိဏာမိတေသု ဥပါယသမ္ပာဒိတေသု။ ကမ္မာယတနေသူတိ ဧတ္ထ ကမ္မမေဝ ကမ္မာယတနံ, ကမ္မဉ္စ တံ အာယတနဉ္စ အာဇီဝါနန္တိ ဝါ ကမ္မာယတနံ။ ဧသ နယော သိပ္ပါယတနေသုပိ။ တတ္ထ ဒုဝိဓံ ကမ္မံ ဟီနဉ္စ ဝဍ္ဎကီကမ္မာဒိ, ဥက္ကဋ္ဌဉ္စ ကသိဝါဏိဇာဒိ။ သိပ္ပမ္ပိ ဒုဝိဓံ ဟီနဉ္စ နဠကာရသိပ္ပါဒိ, ဥက္ကဋ္ဌဉ္စ မုဒ္ဒါဂဏနာဒိ။ ဝိဇ္ဇာဝ ဝိဇ္ဇာဋ္ဌာနံ။ တံ ဓမ္မိကမေဝ နာဂမဏ္ဍလပရိတ္တဖုဓမနကမန္တသဒိသံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တာနိ ပနေတာနိ ဧကစ္စေ ပဏ္ဍိတာ ဗောဓိသတ္တသဒိသာ မနုဿာနံ ဖာသုဝိဟာရံ အာကင်္ခန္တာ နေဝ အညေဟိ ကရိယမာနာနိ ပဿန္တိ, န ဝါ ကတာနိ ဥဂ္ဂဏှန္တိ, န ကထေန္တာနံ သုဏန္တိ။ အထ ခေါ အတ္တနော ဓမ္မတာယ စိန္တာယ ကရောန္တိ, ပညဝန္တေဟိ အတ္တနော ဓမ္မတာယ စိန္တာယ ကတာနိပိ အညေဟိ ဥဂ္ဂဏှိတွာ ကရောန္တေဟိ ကတသဒိသာနေဝ ဟောန္တိ။
ကမ္မဿကတန္တိ ‘‘ဣဒံ ကမ္မံ သတ္တာနံ သကံ, ဣဒံ နော သက’’န္တိ ဧဝံ ဇာနနဉာဏံ။ သစ္စာနုလောမိကန္တိ ဝိပဿနာဉာဏံ။ တံ ဟိ သစ္စပဋိဝေဓဿ အနုလောမနတော ‘‘သစ္စာနုလောမိက’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ ဣဒါနိဿ ပဝတ္တနာကာရံ ဒဿေတုံ ‘‘ရူပံ အနိစ္စန္တိ ဝါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဝါ-သဒ္ဒေန အနိယမတ္ထေန
ဒုက္ခာနတ္တလက္ခဏာနိပိ ဂဟိတာနေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ နာနန္တရိယကဘာဝတော။ ယံ ဟိ အနိစ္စံ, တံ ဒုက္ခံ။ ယံ ဒုက္ခံ, တဒနတ္တာတိ။ ယံ ဧဝရူပိန္တိ ယံ ဧဝံ ဟေဋ္ဌာ နိဒ္ဒိဋ္ဌသဘာဝံ။ အနုလောမိကံ ခန္တိန္တိအာဒီနိ ပညာဝေဝစနာနိ။ သာ ဟိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တာနံ ကမ္မာယတနာဒီနံ အပစ္စနီကဒဿနေန အနုလောမနတော, တထာ သတ္တာနံ ဟိတစရိယာယ မဂ္ဂသစ္စဿ, ပရမတ္ထသစ္စဿ, နိဗ္ဗာနဿ စ အဝိလောမနတော အနုလောမေတီတိ အနုလောမိကာ။ သဗ္ဗာနိပိ ဧတာနိ ကာရဏာနိ ခမတိ ဒဋ္ဌုံ သက္ကောတီတိ ခန္တိ။ ပဿတီတိ ဒိဋ္ဌိ။ ရောစေတီတိ ရုစိ။ မုနာတီတိ မုတိ။ ပေက္ခတီတိ ပေက္ခာ။ တေ စ ကမ္မာယတနာဒယော ဓမ္မာ ဧတာယ နိဇ္ဈာယမာနာ နိဇ္ဈာနံ ခမန္တီတိ ဓမ္မနိဇ္ဈာနခန္တိ။ ပရတော အသုတွာ ပဋိလဘတီတိ အညဿ ဥပဒေသဝစနံ အသုတွာ သယမေဝ စိန္တေန္တော ပဋိလဘတိ။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ စိန္တာမယာ ပညာ နာမ ဝုစ္စတိ။ သာ ပနေသာ အဘိညာတာနံ ဗောဓိသတ္တာနမေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တတ္ထာပိ သစ္စာနုလောမိကဉာဏံ ဒွိန္နံယေဝ ဗောဓိသတ္တာနံ အန္တိမဘဝိကာနံ, သေသပညာ သဗ္ဗေသမ္ပိ ပူရိတပါရမီနံ မဟာပညာနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ပရတော သုတွာ ပဋိလဘတီတိ ကမ္မာယတနာဒီနိ ပရေန ကရိယမာနာနိ ဝါ ကတာနိ ဝါ ဒိသွာပိ ပရဿ ကထယမာနဿ ဝစနံ သုတွာပိ အာစရိယသန္တိကေ ဥဂ္ဂဟေတွာပိ ပဋိလဒ္ဓါ သဗ္ဗာ ပရတော သုတွာဝ ပဋိလဒ္ဓါ နာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သမာပန္နဿာတိ သမာပတ္တိသမင်္ဂိဿ, နိဒဿနမတ္တဉ္စေတံ။ ဝိပဿနာမဂ္ဂပညာ ဣဓ ‘‘ဘာဝနာမယာ ပညာ’’တိ အဓိပ္ပေတာ။
သာတိ ‘‘ပရိတ္တာရမ္မဏာ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာ’’တိ (ဝိဘ။ ၇၅၃) ဝုတ္တပညာ။ လောကိယဝိပဿနာတိ လောကိယဝိပဿနာပညာ။ သာ လောကုတ္တရဝိပဿနာတိ ယာ နိဗ္ဗာနံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တာ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ ပညာ ဝုတ္တာ, သာ လောကုတ္တရဝိပဿနာတိ မဂ္ဂပညံ သန္ဓာယာဟ။ သာ ဟိ သင်္ခါရာနံ အနိစ္စတာဒိံ အဂဏှန္တီပိ ဝိပဿနာကိစ္စပါရိပူရိယာ, နိဗ္ဗာနဿ ဝါ တထလက္ခဏံ ဝိသေသတော ပဿတီတိ ဝိပဿနာတိ ဝုစ္စတိ။ ဂေါတြဘုဉာဏံ ပန ကိဉ္စာပိ အပ္ပမာဏာရမ္မဏံ, မဂ္ဂဿ ပန အာဝဇ္ဇနဋ္ဌာနိယတ္တာ န ဝိပဿနာဝေါဟာရံ လဘတိ။
အယန္တိ ဧတာယ သမ္ပတ္တိယောတိ အာယော, ဝုဒ္ဓိ။ တတ္ထ ကောသလ္လန္တိ တသ္မိံ အနတ္ထဟာနိအတ္ထုပ္ပတ္တိလက္ခဏေ အာယေ ကောသလ္လံ ကုသလတာ နိပုဏတာ။
တံ ပန ဧကန္တိကံ အာယကောသလ္လံ ပါဠိဝသေနေဝ ဒဿေတုံ ‘‘ဣမေ ဓမ္မေ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဣဒံ ဝုစ္စတီတိ ယာ ဣမေသံ အကုသလဓမ္မာနံ အနုပ္ပတ္တိပဟာနေသု, ကုသလဓမ္မာနဉ္စ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌိတီသု ပညာ, ဣဒံ အာယကောသလ္လံ နာမာတိ ဝုစ္စတိ။
ဝုဒ္ဓိလက္ခဏာ အာယတော အပေတတ္တာ အပါယော, အဝုဒ္ဓိ။ တတ္ထ ကောသလ္လန္တိ တသ္မိံ အတ္ထဟာနိအနတ္ထုပ္ပတ္တိလက္ခဏေ အပါယေ ကောသလ္လံ ကုသလတာ အပါယကောသလ္လံ။ တမ္ပိ ပါဠိဝသေနေဝ ဒဿေတုံ ‘‘ဣမေ ဓမ္မေ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဣဒံ ဝုစ္စတီတိ ယာ ဣမေသံ ကုသလဓမ္မာနံ အနုပ္ပဇ္ဇနနိရုဇ္ဈနေသု, အကုသလဓမ္မာနံ ဝါ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌိတီသု ပညာ, ဣဒံ အပါယကောသလ္လံ နာမာတိ ဝုစ္စတိ။ အာယကောသလ္လံ တာဝ ပညာ ဟောတု, အပါယကောသလ္လံ ကထံ ပညာ နာမ ဇာတာတိ? ဧဝံ မညတိ ‘‘အပါယုပ္ပါဒနသမတ္ထတာ အပါယကောသလ္လံ နာမ သိယာ’’တိ, တံ ပန တဿ မတိမတ္တံ။ ကသ္မာ? ပညဝါ ဧဝ ဟိ ‘‘မယှံ ဧဝံ မနသိ ကရောတော အနုပ္ပန္နာ ကုသလာ ဓမ္မာ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဥပ္ပန္နာ နိရုဇ္ဈန္တိ။ အနုပ္ပန္နာ အကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဥပ္ပန္နာ ပဝဍ္ဎန္တီ’’တိ ပဇာနာတိ, သော ဧဝံ ဉတွာ အနုပ္ပန္နေ အကုသလေ န ဥပ္ပါဒေတိ, ဥပ္ပန္နေ ပဇဟတိ။ အနုပ္ပန္နေ ကုသလေ ဥပ္ပါဒေတိ, ဥပ္ပန္နေ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ပါပေတိ။ ဧဝံ အပါယကောသလ္လမ္ပိ ပညာ ဧဝါတိ။
သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု။ တေသံ တေသံ ဓမ္မာနန္တိ သတ္တာနံ တံတံဟိတသုခဓမ္မာနံ။ တင်္ခဏပ္ပဝတ္တန္တိ အစ္စာယိကေ ကိစ္စေ ဝါ ဘယေ ဝါ ဥပ္ပန္နေ တဿ တိကိစ္ဆနတ္ထံ တသ္မိံယေဝ ခဏေ ပဝတ္တံ။ ဌာနေန ဥပ္ပတ္တိ ဧတဿ အတ္ထီတိ ဌာနုပ္ပတ္တိကံ, ဌာနသော ဧဝ ဥပ္ပဇ္ဇနကံ။ တတြုပါယာတိ တတြ တတြ ကရဏီယေ ဥပါယဘူတာ။
ဂဟေတွာတိ ‘‘ဣဒံ ရူပံ, ဧတ္တကံ ရူပ’’န္တိအာဒိနာ ပရိဂ္ဂဏှနဝသေန ဂဟေတွာ။ ဥဘယံ ဂဟေတွာတိ ‘‘အဇ္ဈတ္တံ ဗဟိဒ္ဓါ’’တိ ဥဘယံ အနုပုဗ္ဗတော ပရိဂ္ဂဟေတွာ။ အထ ဝါ ‘‘ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မ’’န္တိ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ သဗ္ဗေပိ ပဉ္စက္ခန္ဓေ အဝိဘာဂေန ပရိဂ္ဂဟေတွာ။ အယံ ပန တိက္ခဝိပဿကဿ မဟာပုညဿ ဘိက္ခုနော ဝိပဿနာဘိနိဝေသော။
ဋ္ဌ ၄၂၈။ ဒုက္ခသစ္စံ အာရဗ္ဘာတိ ဒုက္ခသစ္စံ အာရမ္မဏံ ကတွာ, တပ္ပဋိစ္ဆာဒကသမ္မောဟဝိဓံသနဝသေန စ ပဝတ္တံ ဉာဏံ ဒုက္ခေ ဉာဏံ။ ဒုက္ခသမုဒယံ
အာရဗ္ဘာတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ တထာ သေသပဒဒွယေပိ။ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏံ ဟိ စတုသစ္စံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တဉာဏံ နာမ, တတိယံ ပန မဂ္ဂဉာဏံ, ဣတရသစ္စာနိ ဝိပဿနာဉာဏန္တိ ပါကဋမေဝ။
‘‘အတ္ထာဒီသု ပဘေဒဂတာနိ ဉာဏာနီ’’တိ သင်္ခေပေန ဝုတ္တမတ္ထံ ပါဠိဝသေနေဝ ဝိဝရိတုံ ‘‘ဝုတ္တဉှေတ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အတ္ထေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါတိ ယံ အတ္ထပ္ပဘေဒဿ သလ္လက္ခဏဝိဘာဝနဝဝတ္ထာနကရဏသမတ္ထံ အတ္ထေ ပဘေဒဂတံ ဉာဏံ, အယံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ နာမ။ သေသပဒေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဓမ္မပ္ပဘေဒဿ ဟိ သလ္လက္ခဏဝိဘာဝနဝဝတ္ထာနကရဏသမတ္ထံ ဓမ္မေ ပဘေဒဂတံ ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ။ နိရုတ္တိပ္ပဘေဒဿ သလ္လက္ခဏဝိဘာဝနဝဝတ္ထာနကရဏသမတ္ထံ နိရုတ္တာဘိလာပေ ပဘေဒဂတံ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ။ ပဋိဘာနပ္ပဘေဒဿ သလ္လက္ခဏဝိဘာဝနဝဝတ္ထာနကရဏသမတ္ထံ ပဋိဘာနေ ပဘေဒဂတံ ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။ နိရုတ္တိပဋိဘာနပ္ပဘေဒါ တဗ္ဗိသယာနံ အတ္ထာဒီနံ ပစ္စယုပ္ပန္နတာဒိဘေဒေဟိ ဘိန္ဒိတွာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
နိဗ္ဗာနမ္ပိ သမ္ပာပကဟေတုအနုသာရေန အရီယတိ, အဓိဂမ္မတီတိ အတ္ထော။ ‘‘ယံ ကိဉ္စိ ပစ္စယသမ္ဘူတ’’န္တိ ဧတေန သစ္စဟေတုဓမ္မပစ္စယာကာရဝါရေသု အာဂတာနိ ဒုက္ခာဒီနိ ဂဟိတာနိ။ သစ္စပစ္စယာကာရဝါရေသု နိဗ္ဗာနံ, ပရိယတ္တိဝါရေ ဘာသိတတ္ထော, အဘိဓမ္မဘာဇနီယေ ဝိပါကော, ကိရိယာ စာတိ ဧဝံ ပါဠိယံ ဝုတ္တာနံ ဧဝ ဝသေန ပဉ္စ အတ္ထာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဒဟတီတိ ဝိဒဟတိ, နိဗ္ဗတ္တကဟေတုအာဒီနံ သာဓာရဏမေတံ နိဗ္ဗစနံ။ တဒတ္ထံ ပန ဝိဘာဝေတုံ ‘‘ပဝတ္တေတိ ဝါ သမ္ပာပုဏိတုံ ဝါ ဒေတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တေသု ပုရိမော အတ္ထော မဂ္ဂဝဇ္ဇေသု ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဘာသိတမ္ပိ ဟိ အဝဗောဓနဝသေန အတ္ထံ ပဝတ္တေတိ, မဂ္ဂေါ ပန နိဗ္ဗာနံ ပါပေတီတိ တသ္မိံ ပစ္ဆိမော အတ္ထော။ နိဗ္ဗာနံ ဟိ ပတ္တဗ္ဗော အတ္ထော, ဘာသိတတ္ထော ဉာပေတဗ္ဗော အတ္ထော, ဣတရော နိဗ္ဗတ္တေတဗ္ဗော အတ္ထောတိ ဧဝံ တိဝိဓော ဟောတိ။
‘‘ယော ကောစိ ဖလနိဗ္ဗတ္တကော ဟေတူ’’တိ ဧတေန သစ္စဟေတုဓမ္မပစ္စယာကာရဝါရေသု အာဂတာနိ သမုဒယာဒီနိ ဂဟိတာနိ, သစ္စပစ္စယာကာရဝါရေသု မဂ္ဂေါ, ပရိယတ္တိဝါရေ ဘာသိတံ, အဘိဓမ္မဘာဇနီယေ ကုသလာကုသလန္တိ ဧဝံ ပါဠိယံ ဝုတ္တာနံ ဧဝ ဝသေန ပဉ္စ ဓမ္မာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
တတ္ထ မဂ္ဂေါ သမ္ပာပကော, ဘာသိတံ ဉာပကော, ဣတရံ နိဗ္ဗတ္တကောတိ ဧဝံ တိဝိဓော ဟေတု ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧတ္ထ စ ကိရိယာနံ အဝိပါကတာယ ဓမ္မဘာဝေါ န ဝုတ္တော။ ယဒိ ဧဝံ ဝိပါကာ န ဟောန္တီတိ အတ္ထဘာဝေါပိ န ဝတ္တဗ္ဗော? န, ပစ္စယုပ္ပန္နဘာဝတော။ ဧဝံ သတိ ကုသလာကုသလာနမ္ပိ အတ္ထဘာဝေါ အာပဇ္ဇတီတိ စေ? နာယံ ဒေါသော အပ္ပဋိသိဒ္ဓတ္တာ။ ဝိပါကဿ ပန ပဓာနဟေတုတာယ ပါကဋဘာဝတော ဓမ္မဘာဝေါ ဧဝ တေသံ ဝုတ္တော။ ကိရိယာနံ ပစ္စယဘာဝတော ဓမ္မဘာဝေါ အာပဇ္ဇတီတိ စေ? နာယံ ဒေါသော အပ္ပဋိသိဒ္ဓတ္တာ။ ကမ္မဖလသမ္ဗန္ဓဿ ပန ဟေတုဘာဝဿာဘာဝတော ဓမ္မဘာဝေါ န ဝုတ္တော။ အပိစ ‘‘အယံ ဣမဿ ပစ္စယော, အယံ ပစ္စယုပ္ပန္နော’’တိ ဧတံ ဘေဒမကတွာ ကေဝလံ ကုသလာကုသလေ, ဝိပါကကိရိယာဓမ္မေ စ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ ဓမ္မတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ ဟောန္တီတိ တေသံ အတ္ထဓမ္မတာ န ဝုတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
အယမေဝ ဟိ အတ္ထောတိ ယွာယံ အတ္ထဓမ္မာနံ ပဉ္စဓာ ဝိဘဇနဝသေန အတ္ထော ဝုတ္တော, အယမေဝ အဘိဓမ္မေ ဝိဘဇိတွာ ဒဿိတောတိ သမ္ဗန္ဓော။
‘‘ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ’’တိ ဧတ္ထ ဓမ္မ-သဒ္ဒေါ သဘာဝဝါစကောတိ ကတွာ အာဟ ‘‘သဘာဝနိရုတ္တီ’’တိ, အဝိပရီတနိရုတ္တီတိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘အဗျဘိစာရီ ဝေါဟာရော’’တိ, တဿ တဿ အတ္ထဿ ဗောဓနေ ပဋိနိယတသမ္ဗန္ဓော သဒ္ဒဝေါဟာရောတိ အတ္ထော။ တဒဘိလာပေတိ တဿ သဘာဝနိရုတ္တိသညိတဿ အဗျဘိစာရိဝေါဟာရဿ အဘိလာပနေ။ သာ ပနာယံ သဘာဝနိရုတ္တိ မာဂဓဘာသာ။ အတ္ထတော နာမပညတ္တီတိ အာစရိယာ။ အပရေ ပန ယဒိ သဘာဝနိရုတ္တိ ပညတ္တိသဘာဝါ, ဧဝံ သတိ ပညတ္တိ အဘိလပိတဗ္ဗာ, န ဝစနန္တိ အာပဇ္ဇတိ။ န စ ဝစနတော အညံ အဘိလပိတဗ္ဗံ ဥစ္စာရေတဗ္ဗံ အတ္ထိ။ အထ ဖဿာဒိဝစနေဟိ ဗောဓေတဗ္ဗံ အဘိလပိတဗ္ဗံ, ဧဝဉ္စ သတိ အတ္ထဓမ္မာနမ္ပိ ဗောဓေတဗ္ဗတ္တာ တေသမ္ပိ နိရုတ္တိဘာဝေါ အာပဇ္ဇတိ။ ဖဿောတိ စ သဘာဝနိရုတ္တိ, ဖဿံ ဖဿာတိ န သဘာဝနိရုတ္တီတိ ဒဿိတောဝါယမတ္ထော။ န စ အဝစနံ ဧဝံပကာရံ အတ္ထိ။ တသ္မာ ဝစနဘူတာယ ဧဝ တဿာ သဘာဝနိရုတ္တိယာ အဘိလာပေ ဥစ္စာရဏေတိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
တံ သဘာဝနိရုတ္တိသဒ္ဒံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ တသ္မိံ သဘာဝနိရုတ္တာဘိလာပေ ပဘေဒဂတံ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ‘‘ဧဝမယံ
နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ သဒ္ဒါရမ္မဏာ နာမ ဇာတာ, န ပညတ္တိအာရမ္မဏာ’’တိ (ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ ၇၁၈) စ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တတ္တာ နိရုတ္တိသဒ္ဒါရမ္မဏာယ သောတဝိညာဏဝီထိယာ ပရတော မနောဒွါရေ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ ပဝတ္တတီတိ ဝဒန္တိ။ ‘‘နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ’’တိ (ဝိဘ။ ၇၄၉) စ ဝစနသဒ္ဒံ ဂဟေတွာ ပစ္ဆာ ဇာနနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ။ ဧဝံ ပန အညသ္မိံ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏေ အညံ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏံ ဝုတ္တန္တိ အာပဇ္ဇတိ။ ယထာ ပန ဒိဗ္ဗသောတဉာဏံ မနုဿာဒိသဒ္ဒဘေဒနိစ္ဆယဿ ပစ္စယဘူတံ တံတံသဒ္ဒဝိဘာဝကံ, ဧဝံ သဘာဝါသဘာဝနိရုတ္တိနိစ္ဆယဿ ပစ္စယဘူတံ ပစ္စုပ္ပန္နသဘာဝနိရုတ္တိသဒ္ဒါရမ္မဏံ တံဝိဘာဝကံ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါတိ ဝုစ္စမာနေ န ကောစိ ပါဠိဝိရောဓော။ ‘‘တံ သဘာဝနိရုတ္တိသဒ္ဒံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ပစ္စဝေက္ခန္တဿာ’’တိ စ ‘‘ပစ္စုပ္ပန္နသဒ္ဒါရမ္မဏံ ပစ္စဝေက္ခဏံ ပဝတ္တေန္တဿာ’’တိ န နသက္ကာ ဝတ္တုံ။ တဉှိ ဉာဏံ သဘာဝနိရုတ္တိံ ဝိဘာဝေန္တမေဝ တံတံသဒ္ဒပစ္စဝေက္ခဏာနန္တရံ တံတံပဘေဒနိစ္ဆယဟေတုဘာဝတော နိရုတ္တိံ ဘိန္ဒန္တံ ပဋိဝိဇ္ဈန္တမေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ပဘေဒဂတမ္ပိ ဟောတီတိ။
သဗ္ဗတ္ထ ဉာဏန္တိ သဗ္ဗသ္မိံ ဝိသယေ ဉာဏံ, သဗ္ဗမ္ပိ ဉာဏန္တိ အဓိပ္ပါယော။ တေနာဟ ‘‘ဉာဏာရမ္မဏံ ဉာဏ’’န္တိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ ဝါ သဗ္ဗေသု အတ္ထာဒီသု, တီသု, စတူသုပိ ဝါ ပဝတ္တတ္တာ, ကုသလကိရိယာဘူတာယ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါယ ဓမ္မတ္ထဘာဝတော တီသု ဧဝ ဝါ ပဝတ္တတ္တာ ‘‘သဗ္ဗတ္ထ ဉာဏ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တေနာဟ ‘‘ယထာဝုတ္တေသု ဝါ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ သဂေါစရကိစ္စာဒိဝသေနာတိ သဂေါစရဿ, ကိစ္စာဒိကဿ စ ဝသေန ‘‘ဣဒံ ဉာဏံ ဣဒံ နာမ အာရမ္မဏံ ကတွာ ပဝတ္တံ ဣမိနာ နာမ ကိစ္စေနာ’’တိ ဇာနနံ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန လက္ခဏပစ္စုပဋ္ဌာနပဒဋ္ဌာနဘူမိအာဒီနံ သင်္ဂဟော။ တေနေဝါဟ ‘‘ဣမာနိ ဉာဏာနိ ဣဒမတ္ထဇောတကာနီ’’တိအာဒိ။
ဋ္ဌ ၄၂၉။ ပဘေဒံ ဂစ္ဆန္တီတိ အနေကဘေဒဘိန္နေသု အာရမ္မဏေသု တေသံ ယာထာဝတော တံတံပဘေဒါဝဗောဓနသမတ္ထတံ ဥပဂစ္ဆန္တိ။
မဟာသာဝကာနဉ္စ အသေက္ခဘူမိယံ ပဘေဒံ ဂတာတိ သာမညဝိဓိနာ ဒဿိတမတ္ထံ အပဝါဒေန နိဝတ္တေတုံ အာနန္ဒတ္ထေရ-ဂ္ဂဟဏံ ကတံ။
ဧတာ ပဋိသမ္ဘိဒါ။ သေက္ခဘူမိယံ ပဘေဒဂမနံ အပ္ပဝိသယံ, အသေက္ခဘူမိယံ ဗဟုဝိသယန္တိ အာဟ ‘‘အဓိဂမော နာမ အရဟတ္တပ္ပတ္တီ’’တိ, သာတိသယံ ဝါ အဓိဂမံ သန္ဓာယ ဧဝံ ဝုတ္တံ။ သေက္ခေန ပတ္တာနမ္ပိ ဟိ ဣမာသံ အရဟတ္တပ္ပတ္တိယာ
ဝိသဒဘာဝါဓိဂမောတိ။ ပုဗ္ဗယောဂေါ ဝိယ ပန အရဟတ္တပ္ပတ္တိ အရဟတောပိ ပဋိသမ္ဘိဒါဝိသဒတာယ ပစ္စယော န န ဟောတီတိ ပဉ္စန္နမ္ပိ ယထာယောဂံ သေက္ခာသေက္ခပဋိသမ္ဘိဒါဝိသဒတာယ ကာရဏတာ ယောဇေတဗ္ဗာ။ အတ္ထဓမ္မာဒီနံ အနဝသေသသင်္ဂဏှနတော ဗုဒ္ဓဝစနဝိသယာ ဧဝ ပရိယတ္တိအာဒယော ဒဿိတာ။ ပါဠိယာ သဇ္ဈာယော ပရိယာပုဏနံ, တဒတ္ထသဝနံ သဝနံ, ပရိတော သဗ္ဗသော ဉာတုံ ဣစ္ဆာ ပရိပုစ္ဆာတိ အာဟ ‘‘ပါဠိအဋ္ဌကထာဒီသု ဂဏ္ဌိပဒအတ္ထပဒဝိနိစ္ဆယကထာ’’တိ, ပဒတ္ထတော, အဓိပ္ပါယတော စ ဒုဝိညေယျဋ္ဌာနံ ဝိတ္ထာရတော သန္နိဋ္ဌာနကထာတိ အတ္ထော။ ယဿ ဟိ ပဒဿ အတ္ထော ဒုဝိညေယျော, တံ ဂဏ္ဌိပဒံ, ယဿ အဓိပ္ပါယော ဒုဝိညေယျော, တံ အတ္ထပဒံ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ခန္ဓာဒိပဋိသံယုတ္တေ ကထာမဂ္ဂေ သင်္ဂဏှာတိ။ ဘာဝနာနုယောဂသဟိတံ ဂတံ, ပစ္စာဂတဉ္စ ဧတဿ အတ္ထီတိ ဂတပစ္စာဂတိကော, တဿ ဘာဝေါ, တေန ဂတပစ္စာဂတိကဘာဝေန။ ဝသနဋ္ဌာနတော ယာဝ ဂေါစရဂါမော, တတော စ ယာဝ ဝသနဋ္ဌာနံ ကမ္မဋ္ဌာနာနုယုတ္တောတိ အတ္ထော။ ယာဝ အနုလောမဂေါတြဘုသမီပန္တိ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏမာဟ။ တဉှိ တေသံ သမီပပ္ပဝတ္တံ။
သတ္ထေသူတိ အနဝဇ္ဇေသု သတ္တာနံ ဟိတသုခါဝဟေသု ဂန္ထေသု။ တထာ သိပ္ပါယတနေသူတိ ဧတ္ထာပိ။ ပုဗ္ဗကာလေ ဧကသတရာဇူနံ ဒေသဘာသာ ဧကသတဝေါဟာရာ။ ဓမ္မပဒေ (ဓ။ ပ။ ၁ အာဒယော) ယမကဝဂ္ဂေါ ဩပမ္မဝဂ္ဂေါတိ ဝဒန္တိ, မူလပဏ္ဏာသေ (မ။ နိ။ ၁။၃၂၅ အာဒယော၊ ၄၃၉ အာဒယော) ယမကဝဂ္ဂေါ ဩပမ္မဝဂ္ဂေါ ဧဝါတိ အပရေ။ သုတပဋိဘာနဗဟုလာနန္တိ ဗဟုဿုတာနံ ပဋိဘာနဝန္တာနံ။
သဗ္ဗာနီတိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တာနိ ပဉ္စ, ပစ္ဆာ ဝုတ္တာနိ အဋ္ဌပိ ဝါ။ သေက္ခဖလဝိမောက္ခပရိယောသာနေ ဘဝါ သေက္ခဖလဝိမောက္ခန္တိကာ။ ဌာနာဌာနဉာဏဗလာဒီနိ သဗ္ဗဗုဒ္ဓဂုဏေသု သကိစ္စတော ပါကဋတရာနီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဒသ ဗလာနိ ဝိယာ’’တိ, အညေ ဝါ သဗ္ဗညုတညာဏာဒယောပိ သဗ္ဗေ ဘဂဝတော ဂုဏဝိသေသာ အသေက္ခဖလဝိမောက္ခန္တိကာ ဧဝ။
ပညာဘူမိ-မူလ-သရီရဝဝတ္ထာနဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၄၃၀။ ဣမာယ ပညာယာတိ ဝိပဿနာပညာယ။ ဘူမိ သလ္လက္ခဏာဒိဂ္ဂဟဏဝသေန ပဝတ္တိဋ္ဌာနဘာဝတော။ အာဒိ-သဒ္ဒေန အာဟာရာဒီနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ကသ္မာ ပနေတေ ဧဝံ ဗဟုဓမ္မာ ဘူမိဘာဝေန ဂယှန္တိ, နနု ခန္ဓာဒီသု
ဧကေနာပိ အတ္ထသိဒ္ဓိ ဟောတီတိ? န, တိဝိဓသတ္တာနုဂ္ဂဟတ္ထံ ခန္ဓာဒိတ္တယဂ္ဂဟဏံ ကတ္တဗ္ဗံ, အညထာ သဗ္ဗသာဓာရဏော အနုဂ္ဂဟော န ကတော သိယာ။ တိဝိဓာ ဟိ သတ္တာ ရူပသမ္မူဠှာ အရူပသမ္မူဠှာ ဥဘယသမ္မူဠှာတိ။ တေသု ယေ အရူပသမ္မူဠှာ, တဒတ္ထံ ခန္ဓာနံ ဂဟဏံ အရူပဓမ္မာနံ စတုဓာ ဝိဘတ္တတ္တာ။ ယေ ရူပသမ္မူဠှာ, တဒတ္ထံ အာယတနာနံ ရူပဓမ္မာနံ အဒ္ဓေကာဒသဓာ ဝိဘတ္တတ္တာ။ ယေ ပန ဥဘယသမ္မူဠှာ, တဒတ္ထံ ဓာတူနံ ဥဘယေသမ္ပိ ဝိဘတ္တတ္တာ။ တထာ ဣန္ဒြိယဘေဒေန တိက္ခိန္ဒြိယာ မဇ္ဈိမိန္ဒြိယာ မုဒိန္ဒြိယာ, သံခိတ္တရုစီ မဇ္ဈိမရုစီ ဝိတ္ထာရရုစီတိ စ တိဝိဓာ သတ္တာ, တေသမ္ပိ အတ္ထာယ ယထာက္ကမံ ခန္ဓာဒိဂ္ဂဟဏံ ကတန္တိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဣန္ဒြိယဂ္ဂဟဏံ ပန ကာမံ ဧတေ ဓမ္မာ ဣဿရာ ဝိယ သဟဇာတဓမ္မေသု ဣဿရိယံ အာဓိပစ္စံ ပဝတ္တေန္တိ, တံ ပန နေသံ ဓမ္မသဘာဝသိဒ္ဓံ, န ဧတ္ထ ကဿစိ ဝသီဘာဝေါ ‘‘သုညာ ဧတေ အဝသဝတ္တိနော’’တိ အနတ္တလက္ခဏဿ သုခဂ္ဂဟဏတ္ထံ။ တံ ပနေတံ စတုဗ္ဗိဓမ္ပိ ပဝတ္တိနိဝတ္တိတဒုဘယဟေတုဝသေန ဒိဋ္ဌမေဝ ဥပကာရာဝဟံ, န အညထာတိ သစ္စာဒိဒွယံ ဂဟိတံ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဂဟိတဓမ္မေသုပိ အယံ နယော နေတဗ္ဗော။ မူလံ ပတိဋ္ဌာဘာဝတော။ သတိ ဟိ သီလဝိသုဒ္ဓိယံ, စိတ္တဝိသုဒ္ဓိယဉ္စ အယံ ပညာ မူလဇာတာ ဟောတိ, နာသတီတိ။ သရီရံ ပရိဗြူဟေတဗ္ဗတော။ ဣမိဿာ ဟိ ပညာယ သန္တာနဝသေန ပဝတ္တမာနာယ ပါဒပါဏိသီသဋ္ဌာနိယာ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိအာဒိကာ ဣမာ ပဉ္စ ဝိသုဒ္ဓိယော အဝယဝေန သမုဒါယူပလက္ခဏနယေန ‘‘သရီရ’’န္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
ဋ္ဌ ၄၃၁။ ပဉ္စ ခန္ဓာတိ ဧတ္ထ ပဉ္စာတိ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေါ, တေန န တတော ဟေဋ္ဌာ, န ဥဒ္ဓန္တိ ဒဿေတိ။ ခန္ဓာတိ ပရိစ္ဆိန္နဓမ္မနိဒဿနံ။ ယသ္မာ စေတ္ထ ခန္ဓ-သဒ္ဒေါ ရာသဋ္ဌော ‘‘မဟာဥဒကက္ခန္ဓော’’တိအာဒီသု (အ။ နိ။ ၄။၅၁၊ ၆။၃၇) ဝိယ, တသ္မာ အတီတာဒိဝိဘာဂဘိန္နံ သဗ္ဗံ ရူပံ ရာသိဝသေန ဗုဒ္ဓိယာ ဧကဇ္ဈံ ဂဟေတွာ ‘‘ရူပမေဝ ခန္ဓော ရူပက္ခန္ဓော’’တိ သမာနာဓိကရဏသမာသော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ‘‘တီဟိ ခန္ဓေဟိ ဣဏံ ဒဿာမာ’’တိအာဒီသု ဝိယ ကောဋ္ဌာသဋ္ဌေ ပန ခန္ဓ-သဒ္ဒေ နိဗ္ဗာနဿာပိ ခန္ဓန္တရဘာဝေါ အာပဇ္ဇတီတိ? နာပဇ္ဇတိ အတီတာဒိဝိဘာဂါဘာဝတော။ န ဟိ ဧကဿ နိစ္စဿ သတော နိဗ္ဗာနဿ အတီတာဒိဝိဘာဂေါ အတ္ထီတိ။ ပဌမေနတ္ထေန ရူပရာသီတိ အတ္ထော, ဒုတိယေန ရူပကောဋ္ဌာသောတိ။ ဝေဒနာက္ခန္ဓောတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ကသ္မာ ပနေတေ ခန္ဓာ ပဉ္စေဝ ဝုတ္တာ ဣမိနာ ဧဝ စ ကမေနာတိ? ဘာဇနဘောဇနဗျဉ္ဇနဘတ္တကာရကဘုဉ္ဇက-
ဝိကပ္ပဒဿနတော, ယထောဠာရိကယထာသံကိလေသူပဒေသတော စာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဝိဝါဒမူလဟေတုဘာဝံ သံသာရဟေတုတံ, ကမ္မဟေတုတဉ္စ စိန္တေတွာ ဝေဒနာသညာ သင်္ခါရက္ခန္ဓတော နီဟရိတွာ ဝိသုံ ခန္ဓဘာဝေန ဒေသိတာ။
ရူပက္ခန္ဓကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၄၃၂။ တတ္ထာတိ တေသု ပဉ္စသု ခန္ဓေသု။ ယံ ကိဉ္စီတိ အနဝသေသပရိယာဒါနံ။ ရုပ္ပနလက္ခဏန္တိ အတိပ္ပသင်္ဂနိယမနံ။ ယံ-သဒ္ဒေန ဟိ သနိပါတေန ကိံ-သဒ္ဒေန စ ဂဟိတေန အနိယမတ္ထတာယ အတိပ္ပသင်္ဂေ အာပန္နေ တံ ရုပ္ပနသဒ္ဒေါ နိဝတ္တေတိ, တေန ရူပဿ အနဝသေသပရိဂ္ဂဟော ကတော ဟောတိ။ သီတာဒီဟီတိ သီတုဏှဇိဃစ္ဆာပိပါသာဒီဟိ။ ဟေတုအတ္ထေ စေတံ ကရဏဝစနံ။ ရုပ္ပနံ လက္ခဏံ ဧတဿာတိ ရုပ္ပနလက္ခဏံ။ ဓမ္မော ဧဝ ဓမ္မဇာတံ။ ရုပ္ပနဉ္စေတ္ထ သီတာဒိဝိရောဓိပစ္စယသန္နိပါတေ ဝိသဒိသုပ္ပတ္တိ။ နနု စ အရူပဓမ္မာနမ္ပိ ဝိရောဓိပစ္စယသမာဂမေ ဝိသဒိသုပ္ပတ္တိ လဗ္ဘတီတိ? သစ္စံ လဗ္ဘတိ, န ပန ဝိဘူတတရံ။ ဝိဘူတတရံ ဟေတ္ထ ရုပ္ပနံ အဓိပ္ပေတံ သီတာဒိဂ္ဂဟဏတော။ ယဒိ ဧဝံ, ကထံ ဗြဟ္မလောကေ ရူပသမညာ? တတ္ထာပိ တံသဘာဝါနတိဝတ္တနတော ဟောတိယေဝ ရူပသမညာ, အနုဂ္ဂါဟကပစ္စယဝသေန ဝါ။ ဝိရောဓိပစ္စယသန္နိပါတေ ယော အတ္တနော သန္တာနေ ဘိန္နေ ဘိဇ္ဇမာနဿေဝ ဝိသဒိသုပ္ပတ္တိဟေတုဘာဝေါ, တံ ရုပ္ပနန္တိ အညေ။ ဣမသ္မိံ ပက္ခေ ရူပယတိ ဝိကာရံ အာပါဒေတီတိ ရူပံ, ပုရိမပက္ခေ ပန ရုပ္ပတီတိ။ သံဃဋ္ဋနေန ဝိကာရာပတ္တိယံ ရုပ္ပနသဒ္ဒေါ နိရုဠှောတိ ကေစိ။ ဣမသ္မိံ ပက္ခေ အရူပဓမ္မေသု ရူပသမညာယ ပသင်္ဂေါ ဧဝ နတ္ထိ သံဃဋ္ဋနာဘာဝတော။ ပဋိဃာတော ရုပ္ပနန္တိ အပရေ။ သဗ္ဗံ တံ ဧကတော ကတွာတိ ရာသဋ္ဌံ ဟဒယေ ဌပေတွာ ဝဒတိ။
ဘူတောပါဒါယဘေဒတောတိ ဧတ္ထ တဒဓီနဝုတ္တိတာယ ဘဝတိ ဧတ္ထ ဥပါဒါယရူပန္တိ ဘူတံ။ ဘူတာနိ ဥပါဒိယတေဝ, န ပန သယံ တေဟိ, အညေဟိ ဝါ ဥပါဒီယတီတိ ဥပါဒါယံ။
ကာမံ စတုဓာတုဝဝတ္ထာနေ ဝစနတ္ထာဒိတောပိ ဘူတာနိ ဝိဘာဝိတာနေဝ, သဘာဝဓမ္မာနံ ပန လက္ခဏာဒိဝိဘာဝနာတိ ကတွာ ဝုတ္တံ ‘‘လက္ခဏရသပစ္စုပဋ္ဌာနာနိ စတုဓာတုဝဝတ္ထာနေ ဝုတ္တာနီ’’တိ။ တတ္ထ ပဒဋ္ဌာနဿ အဝုတ္တတ္တာ အာဟ ‘‘ပဒဋ္ဌာနတော ပနာ’’တိအာဒိ။ အဝစနဉ္စ တဿ တဿတ္ထဿ ပစ္စယတောတိ ဧတ္ထ ပကာရန္တရေန ဝိဘာဝိတတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သဗ္ဗာပီတိ စတဿောပိ ဓာတုယော။ အာပေါသင်္ဂဟိတာယ တေဇောနုပါလိတာယ
ဝါယောဝိတ္ထမ္ဘိတာယ ဧဝ ပထဝီဓာတုယာ ပဝတ္တိ, န အညထာတိ သာ သေသဘူတတ္တယပဒဋ္ဌာနာ, ဧဝမိတရာပီတိ အာဟ ‘‘အဝသေသဓာတုတ္တယပဒဋ္ဌာနာ’’တိ။
စတုဝီသတိဝိဓန္တိ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေါ ဗလရူပါဒီနံ ပဋိသေဓနတ္ထော။ တတ္ထ ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ပရတော အာဝိ ဘဝိဿတိ။ စက္ခတီတိ စက္ခု, ဝိညာဏာဓိဋ္ဌိတံ ရူပံ အဿာဒေန္တံ ဝိယ ဟောတီတိ အတ္ထော။ စက္ခတီတိ ဟိ အယံ စက္ခတိ-သဒ္ဒေါ ‘‘မဓုံ စက္ခတိ, ဗျဉ္ဇနံ စက္ခတီ’’တိအာဒီသု ဝိယ အဿာဒနတ္ထော။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘စက္ခုံ ခေါ, မာဂဏ္ဍိယ, ရူပါရာမံ ရူပရတံ ရူပသမုဒိတ’’န္တိ (မ။ နိ။ ၂။၂၀၉)။ အဋ္ဌကထာယမ္ပိ ဝုစ္စတိ ‘‘ရူပေသု အာဝိဉ္ဆနရသ’’န္တိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၄၃၃၊ ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၆၀၀)။ သတိပိ သောတာဒီနံ သဒ္ဒါရမ္မဏာဒိဘာဝေ နိရုဠှတ္တာ ဒဿနေ ဧဝ စက္ခု-သဒ္ဒေါ ပဝတ္တတိ ပဒုမာဒီသု ပင်္ကဇာဒိသဒ္ဒါ ဝိယာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အထ ဝါ စက္ခတီတိ ဝိညာဏာဓိဋ္ဌိတံ သမဝိသမံ အာစိက္ခန္တံ ဝိယ အဘိဗျတ္တံ ဝဒန္တံ ဝိယ ဟောတီတိ အတ္ထော။ အဋ္ဌကထာယံ ပန ‘‘ဝိဘာဝေတိ စာ’’တိ (မဟာနိ။ အဋ္ဌ။ ၁၃၊ ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ ၁၅၄) ဝုတ္တံ။ တံ အနေကတ္ထတ္တာ ဓာတူနံ ဝိဘာဝနတ္ထတာပိ စက္ခတိ-သဒ္ဒဿ သမ္ဘဝတီတိ ကတွာ ဝုတ္တံ။ သုဏာတိ ဧတေန, ဝိညာဏာဓိဋ္ဌိတံ သယံ ဝါ သုဏာတီတိ သောတံ။ ဃာယတိ ဧတေန, သယံ ဝါ ဃာယတီတိ ဃာနံ။ ရသဂ္ဂဟဏမူလကတ္တာ အဇ္ဈောဟရဏဿ ဇီဝိတနိမိတ္တံ အာဟာရရသော ဇီဝိတံ, တသ္မိံ နိန္နတာယ တံ အဝှါယတီတိ ဇိဝှါ နိရုတ္တိနယေန။ ကုစ္ဆိတာနံ သာသဝဓမ္မာနံ အာယော ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနန္တိ ကာယော အနုတ္တရိယဟေတုဘာဝံ အနာဂစ္ဆန္တေသု ကာမရာဂနိဒါနကမ္မဇနိတေသု, ကာမရာဂဿ စ ဝိသေသပစ္စယေသု ဃာနဇိဝှါကာယေသု ကာယဿ ဝိသေသတော သာသဝပစ္စယတ္တာ။ တေန ဟိ ဖောဋ္ဌဗ္ဗသုခံ အဿာဒေန္တာ သတ္တာ မေထုနမ္ပိ သေဝန္တိ။ ကာယိန္ဒြိယဝတ္ထုကာ ဝါ စတ္တာရော ခန္ဓာ ဗလဝကာမာသဝါဒိဟေတုဘာဝတော ဝိသေသေန သာသဝါတိ ကုစ္ဆိတာနံ သာသဝဓမ္မာနံ အာယောတိ ကာယော ဝုတ္တော။ ဝဏ္ဏဝိကာရံ အာပဇ္ဇမာနံ ဟဒယင်္ဂတဘာဝံ ရူပယတီတိ ရူပံ, ရူပမိဝ ပကာသံ ကရောတိ သဝိဂ္ဂဟမိဝ ဒဿေတီတိ အတ္ထော။ အနေကတ္ထတ္တာ ဝါ ဓာတူနံ ပကာသနတ္ထော ဧဝ ရူပသဒ္ဒေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သပ္ပတီတိ သဒ္ဒေါ, ဥဒါဟရီယတိ, သကေဟိ ဝါ ပစ္စယေဟိ သပ္ပီယတိ သောတဝိညေယျဘာဝံ ဥပနီယတီတိ အတ္ထော။ ဂန္ဓယတီတိ ဂန္ဓော, အတ္တနော ဝတ္ထုံ သူစယတိ အပါကဋံ ‘‘ဣဒံ သုဂန္ဓံ, ဒုဂ္ဂန္ဓ’’န္တိ
ပကာသေတိ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ပုပ္ဖဖလာဒိံ ‘‘ဣဒမေတ္ထ အတ္ထီ’’တိ ပေသုညံ ကရောန္တံ ဝိယ ဟောတီတိ အတ္ထော။ ရသန္တိ တံ သတ္တာတိ ရသော, အသာဒေန္တီတိ အတ္ထော။
ဣတ္ထိယာဝ ဣန္ဒြိယံ ဣတ္ထိန္ဒြိယံ, တထာ ပုရိသိန္ဒြိယံ။ ဇီဝန္တိ တေန သဟဇာတဓမ္မာတိ ဇီဝိတံ, တဒေဝ ဣန္ဒြိယံ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ။ ဟဒယဉ္စ တံ ဝတ္ထု စ, ဟဒယဿ ဝါ မနောဝိညာဏဿ ဝတ္ထု ဟဒယဝတ္ထု။ စောပနကာယဘာဝတော ကာယော စ သော အဓိပ္ပါယဝိညာပနတော ဝိညတ္တိ စာတိ ကာယဝိညတ္တိ။ စောပနဝါစာဘာဝတော, အဓိပ္ပါယဝိညာပနတော စ ဝစီ စ သာ ဝိညတ္တိ စာတိ ဝစီဝိညတ္တိ။ ဝိဂ္ဂဟာဘာဝတော န ကဿတိ, ကသိတုံ ဆိန္ဒိတုံ န သက္ကာ, န ဝါ ကာသတိ ဒိဗ္ဗတီတိ အကာသံ, အကာသမေဝ အာကာသံ, တဒေဝ နိဿတ္တနိဇ္ဇီဝဋ္ဌေန အာကာသဓာတု။ ရူပဿာတိ နိပ္ဖန္နရူပဿ။ လဟုဘာဝေါ လဟုတာ။ သယံ အနိပ္ဖန္နတာယ ‘‘ရူပဿာ’’တိ ဝိသေသိတံ။ ဧသ နယော သေသေသုပိ။ အယံ ပန ဝိသေသော – ကမ္မနိ သာဓု ကမ္မညံ, တဿ ဘာဝေါ ကမ္မညတာ။ ပဌမံ, ဥပရိ စ စယော ပဝတ္တိ ဥပစယော။ ပုဗ္ဗာပရဝသေန သမ္ဗန္ဓာ တတိ ပဝတ္တိ သန္တတိ။ အနိစ္စဿ ဝိနာသိနော ဘာဝေါ အနိစ္စတာ။ ကဗလံ ကရီယတီတိ ကဗဠီကာရော။ အာဟရတီတိ အာဟာရော။ ဧဝံ တာဝ ဥပါဒါယရူပံ သဒ္ဒတ္ထတော ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ကမတော ပန သဗ္ဗေသံ ရူပဓမ္မာနံ နိဿယဘာဝေန မူလဘူတတ္တာ ပဌမံ ဘူတရူပါနိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာနိ။ ဣတရေသု အဇ္ဈတ္တိကဘာဝေန အတ္တဘာဝသမညာယ မူလဘာဝတော စက္ခာဒီနိ ပဉ္စ အာဒိတော ဥဒ္ဒိဋ္ဌာနိ။ တေသံ ဝိသယီနံ ဣမေ ဝိသယာတိ ဒဿေတုံ ရူပါဒီနိ စတ္တာရိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာနိ။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ပန အနုပါဒါရူပတ္တာ, ဘူတဂ္ဂဟဏေန ဂဟိတတ္တာ စ ဣဓ န ဂဟိတံ။ သွာယံ အတ္တဘာဝေါ ဣမေဟိ ‘‘ဣတ္ထီ’’တိ ဝါ ‘‘ပုရိသော’’တိ ဝါ သင်္ခံ ဂစ္ဆတီတိ ဒဿနတ္ထံ တဒနန္တရံ ဣတ္ထိပုရိသိန္ဒြိယဒွယံ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ။ ‘‘ဣမိနာ ဇီဝတီ’’တိ ဝေါဟာရံ လဗ္ဘတီတိ ဒဿနတ္ထံ တတော ဇီဝိတိန္ဒြိယံ။ တဿ ဣမံ နိဿာယ ဝိညာဏပ္ပဝတ္တိယံ အတ္တဟိတာဒိသိဒ္ဓီတိ ဒဿနတ္ထံ ဟဒယဝတ္ထု။ တဿ ဣမာသံ ဝသေန သဗ္ဗေ ကာယဝစီပယောဂါတိ ဒဿနတ္ထံ ဝိညတ္တိဒွယံ။ ဣမာယ ရူပကာယဿ ပရိစ္ဆေဒေါ, အဉ္ဇသော စာတိ ဒဿနတ္ထံ အာကာသဓာတု။ ဣမေဟိဿ သုခပ္ပဝတ္တိ, ဥပ္ပတ္တိအာဒယော စာတိ ဒဿနတ္ထံ လဟုတာဒယော။ သဗ္ဗော စာယံ စတုသန္တတိရူပသန္တာနော ဣမိနာ ဥပတ္ထမ္ဘီယတီတိ ဒဿနတ္ထံ အန္တေ ကဗဠီကာရော အာဟာရော ဥဒ္ဒိဋ္ဌောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဋ္ဌ ၄၃၃။ ဣဒါနိ ယထာဥဒ္ဒိဋ္ဌာနိ ဥပါဒါရူပါနိ လက္ခဏာဒိတော နိဒ္ဒိသိတုံ ‘‘တတ္ထ ရူပါဘိဃာတာရဟဘူတပ္ပသာဒလက္ခဏ’’န္တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ တတ္ထာတိ တေသု ဥပါဒါရူပေသု။ ရူပေ, ရူပဿ ဝါ အဘိဃာတော ရူပါဘိဃာတော, တံ အရဟတီတိ ရူပါဘိဃာတာရဟော, ရူပါဘိဃာတော ဟောတု ဝါ မာ ဝါ ဧဝံသဘာဝေါ စတုန္နံ ဘူတာနံ ပသာဒေါ ရူပါဘိဃာတာရဟဘူတပ္ပသာဒေါ, ဧဝံလက္ခဏံ စက္ခူတိ အတ္ထော။ ယသ္မာ ပစ္စယန္တရသဟိတော ဧဝ စက္ခုပသာဒေါ ရူပါဘိဟနနဝသေန ပဝတ္တတိ, န ကေဝလော။ တသ္မာ တံသဘာဝတာဝ ပမာဏံ, န ရူပါဘိဃာတောတိ ဒဿနတ္ထံ ရူပါဘိဃာတာရဟတာ ဝုတ္တာ ယထာ ဝိပါကာရဟံ ကုသလာကုသလန္တိ။ အဘိဃာတော စ ဝိသယဝိသယီနံ အညမညံ အဘိမုခီဘာဝေါ ယောဂျဒေသာဝဋ္ဌာနံ အဘိဃာတော ဝိယာတိ ကတွာ။ သော ရူပေ စက္ခုဿ, ရူပဿ ဝါ စက္ခုမှိ ဟောတိ။ တေနာဟ ‘‘ယံ စက္ခု အနိဒဿနံ သပ္ပဋိဃံ ရူပမှိ သနိဒဿနမှိ သပ္ပဋိဃမှိ ပဋိဟညိ ဝါ’’တိ, ‘‘ယမှိ စက္ခုမှိ အနိဒဿနမှိ သပ္ပဋိဃမှိ ရူပံ သနိဒဿနံ သပ္ပဋိဃံ ပဋိဟညိ ဝါ ပဋိဟညတိ ဝါ’’တိ (ဓ။ သ။ ၅၉၇) စ အာဒိ။ ပရိပုဏ္ဏာပရိပုဏ္ဏာယတနတ္တဘာဝနိဗ္ဗတ္တကဿ ကမ္မဿ နိဒါနဘူတာ ကာမတဏှာ, ရူပတဏှာ စ တဒါယတနိကဘဝပတ္ထနာဘာဝတော ဒဋ္ဌုကာမတာဒိဝေါဟာရံ အရဟတီတိ ဒုတိယနယော သဗ္ဗတ္ထ ဝုတ္တော။ တတ္ထ ဒဋ္ဌုကာမတာနိဒါနကမ္မံ သမုဋ္ဌာနံ ဧတေသန္တိ ဒဋ္ဌုကာမတာနိဒါနကမ္မသမုဋ္ဌာနာနိ။ ဧဝံဝိဓာနံ ဘူတာနံ ပသာဒေါ ဒဋ္ဌုကာမတာ…ပေ… ပသာဒေါ, ဧဝံလက္ခဏံ စက္ခု။ တဿ တဿ ဟိ ဘဝဿ မူလကာရဏဘူတာ တဏှာ တသ္မိံ တသ္မိံ ဘဝေ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟာယတနဝိသယာပိ နာမ ဟောတီတိ ကာမတဏှာဒီနံ ဒဋ္ဌုကာမတာဒိဝေါဟာရာရဟတာ ဝုတ္တာ။
ဒဋ္ဌုကာမတာတိ ဟိ ဒဋ္ဌုမိစ္ဆာ, ရူပတဏှာတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထ စ ဒဋ္ဌုကာမတာယ, သေသာနဉ္စ တံတံအတ္တဘာဝနိဗ္ဗတ္တကကမ္မာယူဟနက္ခဏတော သတိ ပုရိမနိဗ္ဗတ္တိယံ ဝတ္တဗ္ဗံ နတ္ထိ, အသတိ ပန မဂ္ဂေန အသမုဂ္ဃါတိတဘာဝေါယေဝ ကာရဏန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယတော မဂ္ဂေန အသမုစ္ဆိန္နံ ကာရဏလာဘေ သတိ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ အတ္တနော ဖလဿ ပစ္စယဘာဝူပဂမနတော ဝိဇ္ဇမာနမေဝါတိ ဥပ္ပန္နတာ အတ္ထိတာ ပရိယာယေဟိ ဝုစ္စတိ ‘‘အရိယံ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ ဘာဝေန္တော အရိယံ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ ဗဟုလီကရောန္တော
ဥပ္ပန္နုပ္ပန္နေ ပါပကေ အကုသလေ ဓမ္မေ အန္တရာယေဝ အန္တရဓာပေတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၅။၁၅၆), ‘‘သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ကာမစ္ဆန္ဒံ ‘အတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ ကာမစ္ဆန္ဒော’တိ ပဇာနာတီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၃၈၂၊ မ။ နိ။ ၁။၁၁၅) စ ဧဝမာဒီသု။
ရူပေသု ပုဂ္ဂလဿ, ဝိညာဏဿ ဝါ အာဝိဉ္ဆနရသံ။ အာဓာရဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနံ နိဿယပစ္စယဘာဝတော။ ဒဋ္ဌုကာမတာနိဒါနကမ္မဇဘူတပဒဋ္ဌာနံ ယေသံ ဘူတာနံ ပသာဒေါ, တေဝဿ အာသန္နကာရဏန္တိ ကတွာ။ ဧတ္ထ စ တံတံအတ္တဘာဝနိပ္ဖါဒကသာဓာရဏကမ္မဝသေန ပုရိမံ စက္ခုလက္ခဏံ ဝုတ္တံ ကာရဏဝိသေသဿ အနာမဋ္ဌတ္တာ။ ‘‘ဧဝရူပံ နာမ မေ စက္ခု ဟောတူ’’တိ ဧဝံ နိဗ္ဗတ္တိတအာဝေဏိကကမ္မဝသေန ဒုတိယန္တိ ဝဒန္တိ။ သတိပိ ပန ပဉ္စန္နံ ပသာဒဘာဝသာမညေ သဝိသယာဝဘာသနသင်္ခါတဿ ပသာဒဗျာပါရဿ ဝသေန ပုရိမံ ဝုတ္တံ။ ပသာဒကာရဏဿ သတိပိ ကမ္မဘာဝသာမညေ, ဧကတ္တေ ဝါ အတ္တနော ကာရဏဘေဒေန ဘေဒဒဿနဝသေန ဒုတိယန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သောတာဒီနံ လက္ခဏာဒီသု ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဧတ္ထာဟ – စက္ခာဒီနံ ဣန္ဒြိယာနံ ကိံ ဧကကမ္မုနာ ဥပ္ပတ္တိ, ဥဒါဟု နာနာကမ္မုနာတိ? ဥဘယထာပီတိ ပေါရာဏာ။ တတ္ထ နာနာကမ္မုနာ တာဝ ဥပ္ပတ္တိယံ စက္ခာဒီနံ ဝိသေသေ ဝတ္တဗ္ဗံ နတ္ထိ ကာရဏဿ ဘိန္နတ္တာ။ ဧကကမ္မုနာ ပန ဥပ္ပတ္တိယံ ကထံ နေသံ ဝိသေသောတိ? ကာရဏဿ ဘိန္နတ္တာ ဧဝ။ တံတံဘဝပတ္ထနာဘူတာ ဟိ တဏှာ တံတံဘဝပရိယာပန္နာယတနာဘိလာသတာယ သယံ ဝိစိတ္တရူပါ ဥပနိဿယဘာဝေန တံတံဘဝနိဗ္ဗတ္တကကမ္မဿ ဝိစိတ္တဘေဒတံ ဝိဒဟတိ။ ယတော တဒါဟိတဝိသေသံ တံ တထာရူပသမတ္ထတာယောဂေနာနေကရူပါပန္နံ ဝိယ အနေကံ ဝိသိဋ္ဌသဘာဝံ ဖလံ နိဗ္ဗတ္တေတိ။ န စေတ္ထ သမတ္ထတာ သမတ္ထဘာဝတော အညာ ဝေဒိတဗ္ဗာ ကာရဏဝိသေသေန အာဟိတဝိသေသဿ ဝိသိဋ္ဌဖလနိပ္ဖါဒနယောဂျတာမတ္တတော။ အယဉ္စ ဧကဿပိ ကမ္မဿ အနေကိန္ဒြိယဟေတုတာဝိသေသယောဂေါ ယုတ္တိတော, အာဂမနတော စ ပရတော အာဂမိဿတိ။ အပိစ ဧကဿေဝ ကုသလစိတ္တဿ သောဠသာဒိဝိပါကစိတ္တနိဗ္ဗတ္တိဟေတုတာ ဝုစ္စတိ။ လောကေပိ ဧကဿေဝ သာလိဗီဇဿ ပရိပုဏ္ဏာပရိပုဏ္ဏတဏ္ဍုလအာတဏ္ဍုလဖလနိဗ္ဗတ္တိဟေတုတာ ဒိဿတေဝ, ကိံ ဝါ ဧတာယ ယုတ္တိစိန္တာယ။ ယတော ကမ္မဖလံ စက္ခာဒီနိ, ကမ္မဝိပါကော စ သဗ္ဗသော ဗုဒ္ဓါနံယေဝ ဉာဏဿ ဝိသယောတိ။
ဋ္ဌ ၄၃၄။ ကေစီတိ မဟာသံဃိကေသု ဧကစ္စေ။ တေသု ဟိ ဝသုဓမ္မော ဧဝံ ဝဒတိ ‘‘စက္ခုမှိ တေဇော အဓိကံ, သောတေ ဝါယု, ဃာနေ ပထဝီ, ဇိဝှါယ အာပေါ, ကာယေ သဗ္ဗေပိ သမာ’’တိ။ စက္ခာဒီသု တေဇာဒိအဓိကတာ နာမ တန္နိဿယဘူတာနံ တဒဓိကတာယာတိ ဒဿေန္တော ‘‘တေဇာဓိကာနံ ဘူတာနံ ပသာဒေါ စက္ခူ’’တိအာဒိမာဟ။ ကာယော သဗ္ဗေသန္တိ ကော ဧတ္ထ ဝိသေသော, နနု တေဇာဒိအဓိကာနဉ္စ ဘူတာနံ ပသာဒါ သဗ္ဗေသံယေဝါတိ? သစ္စမေတံ, ဣဒံ ပန ‘‘သဗ္ဗေသ’’န္တိ ဝစနံ သမာနာနန္တိ ဣမမတ္ထံ ဒီပေတိ အနုဝတ္တမာနဿ ဧကဒေသာဓိကဘာဝဿ နိဝါရဏဝသေန ဝုတ္တတ္တာ။ တေဇာဒီနံ ဟိ ပစ္စေကံ အဓိကဘာဝေ ဝိယ ဒွိန္နံ, တိဏ္ဏံ ဝါ အဓိကဘာဝေပိ ယထာဝုတ္တာဓိကဘာဝေနေဝ ဧကကာဒိဝသေန လဗ္ဘမာနာယ ဩမတ္တတာယပိ ကာယပ္ပသာဒေါ န ဟောတီတိ ပါကဋောယမတ္ထော။ တသ္မာ စတုန္နမ္ပိ ဘူတာနံ သမဘာဝေန ကာယပ္ပသာဒေါ ဟောတီတိ သဗ္ဗသဒ္ဒေါ ဣဓ သမဘာဝဒီပကော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တေဇာဒီနန္တိ ပဒီပသင်္ခါတဿ တေဇဿ ဩဘာသရူပေန, ဝါယုဿ သဒ္ဒေန, ပထဝိယာ ဂန္ဓေန, ခေဠသင်္ခါတဿ ဥဒကဿ ရသေနာတိ ပုရိမဝါဒေ, ပစ္ဆိမဝါဒေ စ ယထာယောဂံ တံတံဘူတဂုဏေဟိ အနုဂ္ဂယှဘာဝတော, ရူပါဒီနံ ဂဟဏေ ဥပကာရိတဗ္ဗတောတိ အတ္ထော။ အာလောကာဒိသဟကာရီကာရဏသဟိတာနံယေဝ စက္ခာဒီနံ ရူပါဒိအဝဘာသနသမတ္ထတာ, ဝိဝရဿ စ သောတဝိညာဏူပနိဿယဘာဝေါ ဂုဏောတိ တေသံ လဒ္ဓိ။ တေဇာဒီနံ ဝိယ ပန ဝိဝရဿ ဘူတဘာဝါဘာဝတော ယထာယောဂ-ဂ္ဂဟဏံ။ အထ ဝါ ရူပါဒယော ဝိယ ဝိဝရမ္ပိ ဘူတဂုဏောတိ ပရာဓိပ္ပါယေ တေဇဿ အာလောကရူပေန, အာကာသသင်္ခါတဿ ဝိဝရဿ သဒ္ဒေန, ဝါယုဿ ဂန္ဓေန, ဥဒကဿ ရသေန, ပထဝိယာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေနာတိ ဧဝံ ယထာယောဂံ တံတံဘူတဂုဏေဟီတိ ယောဇနာ။
ရူပါဒီနံ အဓိကဘာဝဒဿနတောတိ အဂ္ဂိမှိ ရူပဿ ပဘဿရဿ, ဝါယုမှိ သဒ္ဒဿ သဘာဝေန သုယျမာနဿ, ပထဝိယာ သုရဘိအာဒိနော ဂန္ဓဿ, အာပေ စ ရသဿ မဓုရဿာတိ ဣမေသံ ဝိသေသယုတ္တာနံ ဒဿနတော ‘‘ရူပါဒယော တေသံ ဂုဏာ’’တိ ပဌမဝါဒီ အာဟာတိ။ တဿေဝ ‘‘ဣစ္ဆေယျာမာ’’တိအာဒိနာ ဥတ္တရမာဟ။ ဣမိနာဝ ဥပါယေန ဒုတိယဝါဒိနောပိ နိဂ္ဂဟော ဟောတီတိ။ အထ ဝါ ရူပါဒိဝိသေသဂုဏေဟိ တေဇအာကာသပထဝီအာပဝါယူဟိ စက္ခာဒီနိ ကတာနီတိ ဝဒန္တဿ ကဏာဒဿ ဝါဒံ
ဥဒ္ဓရိတွာ တံ နိဂ္ဂဟေတုံ ‘‘အထာပိ ဝဒေယျု’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အာသဝေ ဥပလဗ္ဘမာနောပိ ဂန္ဓော ပထဝိယာ အာပေါသံယုတ္တာယ ကပ္ပါသတော ဝိသဒိသာယာတိ န ကပ္ပါသဂန္ဓဿ အဓိကဘာဝါပတ္တီတိ စေ? န, အနဘိဘူတတ္တာ။ အာသဝေ ဟိ ဥဒကသံယုတ္တာ ပထဝီ ဥဒကေန အဘိဘူတာ, န ကပ္ပါသပထဝီတိ တဿ ဧဝ ဂန္ဓေန အဓိကေန ဘဝိတဗ္ဗံ။ ဥဏှောဒကသံယုတ္တော စ အဂ္ဂိ ဥပလဗ္ဘနီယော မဟန္တောတိ ကတွာ တဿ ဖဿော ဝိယ ဝဏ္ဏောပိ ပဘဿရော ဥပလဗ္ဘေယျာတိ ဥဏှောဒကေ ဝဏ္ဏတော အဂ္ဂိနာ အနဘိသမ္ဗန္ဓဿ သီတောဒကဿ ဝဏ္ဏော ပရိဟာယေထ။ တသ္မာတိ ဧတဿ ဥဘယဿ အဘာဝါ။ တဒဘာဝေန ဟိ ရူပါဒီနံ တေဇာဒိဝိသေသဂုဏတာ နိဝတ္တိတာ။ တန္နိဝတ္တနေန ‘‘တေဇာဒီနံ ဂုဏေဟိ ရူပါဒီဟိ အနုဂ္ဂယှဘာဝတော’’တိ ဣဒံ ကာရဏံ နိဝတ္တိတန္တိ ဧဝံ ပရမ္ပရာယ ဥဘယာဘာဝေါ ဝိသေသပရိကပ္ပနပဟာနဿ ကာရဏံ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘တသ္မာ ပဟာယေတ’’န္တိအာဒိ။ ဧကကလာပေပိ ရူပရသာဒယော ဝိသဒိသာ, ကော ပန ဝါဒေါ နာနာကလာပေ စက္ခာဒယော ဘူတဝိသေသာဘာဝေပီတိ ဒဿေတုံ ရူပရသာဒိနိဒဿနံ ဝုတ္တံ။
ယဒိ ဘူတဝိသေသော နတ္ထိ, ကိံ ပန စက္ခာဒိဝိသေသဿ ကာရဏန္တိ တံ ဒဿေတုံ ‘‘ယံ အညမညဿာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဧကမ္ပိ ကမ္မံ ပဉ္စာယတနိကတ္တဘာဝဘဝပ္ပတ္ထနာနိပ္ဖန္နံ စက္ခာဒိဝိသေသဟေတုတာယ အညမညဿ အသာဓာရဏန္တိ စ ကမ္မဝိသေသောတိ စ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ န ဟိ တံ ယေန ဝိသေသေန စက္ခုဿ ပစ္စယော, တေနေဝ သောတဿ ပစ္စယော ဟောတိ ဣန္ဒြိယန္တရာဘာဝပ္ပတ္တိတော။ ‘‘ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ မဟဂ္ဂတာ စေတနာ ကဋတ္တာရူပါနံ ကမ္မပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၂။၁၂။၇၈) ဝစနေန ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဝိဇ္ဇမာနာနံ သဗ္ဗေသံ ကဋတ္တာရူပါနံ ဧကာ စေတနာ ကမ္မပစ္စယော ဟောတီတိ ဝိညာယတိ။ နာနာစေတနာယ ဟိ တဒါ ဣန္ဒြိယုပ္ပတ္တိယံ သတိ ပရိတ္တေန စ မဟဂ္ဂတေန စ ကမ္မုနာ နိဗ္ဗတ္တိတံ ကဋတ္တာရူပံ အာပဇ္ဇေယျာတိ။ န စေကာ ပဋိသန္ဓိ အနေကကမ္မနိဗ္ဗတ္တာ ဟောတီတိ သိဒ္ဓမေကေန ကမ္မေန အနေကိန္ဒြိယုပ္ပတ္တိ ဟောတီတိ။
ဋ္ဌ ၄၃၅။ အနလ္လီနော နိဿယော ဧတဿာတိ အနလ္လီနနိဿယော, ရူပသဒ္ဒသင်္ခါတော ဝိသယော။ ဂန္ဓရသာနံ နိဿယာ ဃာနဇိဝှါနံ နိဿယေ
အလ္လီယန္တီတိ တေ နိဿယဝသေန အလ္လီနာ။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ သယံ ကာယနိဿယအလ္လီနံ ဘူတတ္တာ။ အပရော နယော – စက္ခုသောတာနိ အပ္ပတ္တဝိသယဂ္ဂါဟကာနိ သာန္တရေ, အဓိကေ စ ဝိသယေ ဝိညာဏုပ္ပတ္တိဟေတုဘာဝတော။ သောတမ္ပိ သမ္ပတ္တဝိသယဂ္ဂါဟီတိ ကေစိ။ ယဒိ သောတံ သမ္ပတ္တဂ္ဂါဟိ, စိတ္တဇော သဒ္ဒေါ သောတဝိညာဏဿ အာရမ္မဏံ န သိယာ။ န ဟိ ဗဟိဒ္ဓါ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ ဥပ္ပတ္တိ အတ္ထိ။ ပါဠိယဉ္စ အဝိသေသေန သဒ္ဒါရမ္မဏဿ သောတဝိညာဏာရမ္မဏဘာဝေါ ဝုတ္တော။ ကိဉ္စ ဒိသာဒေသဝဝတ္ထာနဉ္စ သဒ္ဒဿ န သိယာ, အတ္တနော ဝိသယိပဒေသဿ ဧဝ ဂဟေတဗ္ဗတော ဂန္ဓော ဝိယ။ တသ္မာ ယတ္ထ ဥပ္ပန္နော သဒ္ဒေါ, တတ္ထေဝ ဌိတော။ သစေ သောတပထေ အာပါထမာဂစ္ဆတိ, နနု ဒူရေ ဌိတေဟိ ရဇကာဒိသဒ္ဒါ စိရေန သုယျန္တီတိ? န ဒူရာသန္နာနံ ယထာပါကဋေ သဒ္ဒေ ဂဟဏဝိသေသတော။ ယထာ ဟိ ဒူရာသန္နာနံ ဝစနသဒ္ဒေ ယထာပါကဋေ ဂဟဏဝိသေသတော အာကာရဝိသေသာနံ အဂ္ဂဟဏံ, ဂဟဏဉ္စ ဟောတိ, ဧဝံ ရဇကာဒိသဒ္ဒေပိ အာသန္နဿ အာဒိတော ပဘုတိ ယာဝ အဝသာနာ ကမေန ပါကဋီဘူတေ, ဒူရဿ စ အဝသာနေ, မဇ္ဈေ ဝါ ပိဏ္ဍဝသေန ပဝတ္တိပါကဋီဘူတေ နိစ္ဆယဂ္ဂဟဏာနံ သောတဝိညာဏဝီထိယာ ပရတော ပဝတ္တာနံ ဝိသေသတော လဟုကံ သုတော ‘‘စိရေန သုတော’’တိ အဓိမာနော ဟောတိ။ သော ပန သဒ္ဒေါ ယတ္ထ ဥပ္ပန္နော, တန္နိဿိတောဝ အတ္တနော ဝိဇ္ဇမာနက္ခဏေ သောတဿ အာပါထမာဂစ္ဆတိ။ ယဒိ သဒ္ဒဿ ဘူတပရမ္ပရာယ သမန္တတော ပဝတ္တိ နတ္ထိ, ကထံ ပဋိဃောသုပ္ပတ္တီတိ? ဒူရေ ဌိတောပိ သဒ္ဒေါ အညတ္ထ ပဋိဃောသုပ္ပတ္တိယာ, ဘာဇနာဒိစလနဿ စ အယောကန္တော ဝိယ အယောစလနဿ ပစ္စယော ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၄၃၆။ ပုဗ္ဗေ လက္ခဏာဒိနာ ဝိဘာဝိတမ္ပိ စက္ခုံ ဌိတဋ္ဌာနာဒိတော ဝိဘာဝေတုံ ‘‘စက္ခု စေတ္ထာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ စက္ခု သာဓယမာနံ တိဋ္ဌတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ စ-ကာရော ဗျတိရေကတ္ထော, တေနဿ ဝုစ္စမာနမေဝ ဝိသေသံ ဇောတေတိ။ ဧတ္ထာတိ ဧတေသု ယထာနိဒ္ဒိဋ္ဌေသု ပဉ္စသု ဥပါဒါရူပေသု။ ‘‘သရီရသဏ္ဌာနုပ္ပတ္တိဒေသေ’’တိ ဧတေန အဝသေသံ ကဏှမဏ္ဍလံ ပဋိက္ခိပတိ။ သ္နေဟမိဝ သတ္တ အက္ခိပဋလာနိ ဗျာပေတွာ ဌိတာဟေဝ အတ္တနော နိဿယဘူတာဟိ စတူဟိ ဓာတူဟိ ကတူပကာရံ တန္နိဿိတေဟေဝ အာယုဝဏ္ဏာဒီဟိ အနုပါလိတံ ပရိဝါရိတံ တိသန္တတိရူပသမုဋ္ဌာပကေဟိ
ဥတုစိတ္တာဟာရေဟိ ဥပတ္ထမ္ဘိယမာနံ တိဋ္ဌတိ။ သတ္တအက္ခိပဋလဗျာပနဝစနေနေဝ စက္ခုဿ အနေကကလာပဂတဘာဝံ ဒဿေတိ။ ပမာဏတော ဦကာသိရမတ္တန္တိ ဦကာသိရမတ္တေ ပဒေသေ ပဝတ္တနတော ဝုတ္တံ။ စက္ခုဝိညာဏဿ ဝတ္ထုဘာဝံ နိဿယဘာဝတော အာဝဇ္ဇနသမ္ပဋိစ္ဆနာဒီနံ တဒါရမ္မဏာဝသာနာနံ ဒွါရဘာဝံ သမဝသရဋ္ဌာနတော။ တံ ပနေတံ စက္ခု အဓိဋ္ဌာနဘေဒတော, တတ္ထာပိ ပစ္စေကံ အနေကကလာပဂတဘာဝတော အနေကမ္ပိ သမာနံ သာမညနိဒ္ဒေသေန အာဝဇ္ဇနာယ ဧကတ္တာ, ဧကသ္မိံ ခဏေ ဧကဿေဝ စ ကိစ္စကရတ္တာ ဧကံ ကတွာ ဝုတ္တံ။ ဧဝမ္ပိ ဗဟူသု ကထမေကဿေဝ ကိစ္စကရတ္တံ။ ယံ တတ္ထ ဝိသဒံ ဟုတွာ ရူပါဘိဃာတာရဟံ, တံ ဝိညာဏဿ နိဿယော ဟောတီတိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗဝိသေသော ဝိယ ကာယဝိညာဏဿ အာရမ္မဏဘာဝေ။
မနုပဿတီတိ မ-ကာရော ပဒသန္ဓိကရော, အထ ဝါ မနူတိ မစ္စော။
အင်္ဂုလိဝေဓကံ အင်္ဂုလီယကံ။
ဝိသမဇ္ဈာသယတာယ စက္ခု ဝမ္မိကဆိဒ္ဒါဘိရတသပ္ပေါ ဝိယ, ဗိလဇ္ဈာသယတာယ သောတံ ဥဒကဗိလာဘိရတကုမ္ဘီလော ဝိယ, အာကာသဇ္ဈာသယတာယ ဃာနံ အဇဋာကာသာဘိရတပက္ခီ ဝိယ, ဂါမဇ္ဈာသယတာယ ဇိဝှါ ဂါမာဘိရတကုက္ကုရော ဝိယ, ဥပါဒိန္နကဇ္ဈာသယတာယ ကာယော အာမကသုသာနာဘိရတသိင်္ဂါလော ဝိယ ပဿိတဗ္ဗောတိ ဒဿေန္တော ‘‘ဝမ္မိ…ပေ… ဒဋ္ဌဗ္ဗာ’’တိ အာဟ။ ဝိသမဇ္ဈာသယတာ စ စက္ခုဿ ဝိသမဇ္ဈာသယံ ဝိယ ဟောတီတိ ကတွာ ဝုတ္တာ, စက္ခုမတော ဝါ ပုဂ္ဂလဿ အဇ္ဈာသယဝသေန စက္ခု ဝိသမဇ္ဈာသယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧသ နယော သေသေသုပိ။ သဗ္ဗောပိ စ ယထာဝုတ္တော ပပဉ္စော သောတာဒီသုပိ ယထာရဟံ ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဋ္ဌ ၄၃၇။ စက္ခုမှိ, စက္ခုဿ ဝါ ပဋိဟနနံ စက္ခုပဋိဟနနံ, တံ လက္ခဏံ ဧတဿာတိ စက္ခုပဋိဟနနလက္ခဏံ။ ပဋိဟနနဉ္စေတ္ထ ယထာဝုတ္တော အဘိဃာတောဝ။ ဝိသယဘာဝေါ အာရမ္မဏပစ္စယတာ။ ကာမံ သာ ဧဝ ဂေါစရတာ, တထာပိ ဝိသယဂေါစရာနံ အယံ ဝိသေသော – အနညတ္ထဘာဝေါ, တဗ္ဗဟုလစာရိတာ စ စက္ခုဝိညာဏဿ။ ဝိသယဘာဝေ စဿ ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ပရတော အာဝိ ဘဝိဿတိ။ ယတ္ထ ပန ကာယဝိညတ္တိအာဒိကေ။
ဋ္ဌ ၄၃၈။ ဣတ္ထိယာ ဘာဝေါ, ‘‘ဣတ္ထီ’’တိ ဝါ ဘဝတိ ဧတေန စိတ္တံ, အဘိဓာနဉ္စာတိ ဣတ္ထိဘာဝေါ, တံ လက္ခဏံ ဧတဿာတိ ဣတ္ထိဘာဝလက္ခဏံ။ တတော ဧဝ ‘‘ဣတ္ထီ’’တိ တံသဟိတံ သန္တာနံ ပကာသေန္တံ ဝိယ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဣတ္ထီတိ ပကာသနရသ’’န္တိ။ ဝဋ္ဋံသတာ အဝိသဒဟတ္ထပါဒါဒိတာ စ ဣတ္ထိလိင်္ဂံ။ ထနမံသာဝိသဒတာ, နိမ္မဿုဒါဌိတာ, ကေသဗန္ဓနံ, ဝတ္ထဂ္ဂဟဏဉ္စ ‘‘ဣတ္ထီ’’တိ သဉ္ဇာနနဿ ပစ္စယဘာဝတော ဣတ္ထိနိမိတ္တံ။ ဒဟရကာလေပိ သုပ္ပကမုသလကာဒီဟိ ကီဠာ, မတ္တိကတက္ကေန သုတ္တကန္တနာဒိ စ ဣတ္ထိကုတ္တံ, ဣတ္ထိကိရိယာတိ အတ္ထော။ အဝိသဒဋ္ဌာနဂမနာဒိကော အာကာရော ဣတ္ထာကပ္ပေါ။ အပရော နယော – ဣတ္ထီနံ မုတ္တကရဏံ ဣတ္ထိလိင်္ဂံ။ သရာဓိပ္ပါယာ ဣတ္ထိနိမိတ္တံ။ အဝိသဒဋ္ဌာနဂမနနိသဇ္ဇာခါဒနဘောဇနာဒိကာ ဣတ္ထိကုတ္တံ။ ဣတ္ထိသဏ္ဌာနံ ဣတ္ထာကပ္ပေါ။ ဣမာနိ စ ဣတ္ထိလိင်္ဂါဒီနိ ယထာသကံ ကမ္မာဒိနာ ပစ္စယေန ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနိပိ ယေဘုယျေန ဣတ္ထိန္ဒြိယသဟိတေ ဧဝ သန္တာနေ တံတဒါကာရာနိ ဟုတွာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ဣတ္ထိန္ဒြိယံ တေသံ ကာရဏန္တိ ကတွာ ဝုတ္တံ ‘‘ဣတ္ထိလိင်္ဂနိမိတ္တကုတ္တာကပ္ပါနံ ကာရဏဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာန’’န္တိ။ ဣတ္ထိလိင်္ဂါဒီသု ဧဝ စ ကာရဏဘာဝသင်္ခါတေန အဓိပတိဘာဝေန တဿ ဣန္ဒြိယတာ ဝုတ္တာ, ဣန္ဒြိယသဟိတေ သန္တာနေ ဣတ္ထိလိင်္ဂါဒိအာကာရရူပပစ္စယာနံ အညထာ အနုပ္ပါဒနတော, ဣတ္ထိဂ္ဂဟဏဿ စ တေသံ ရူပါနံ ပစ္စယဘာဝတော။
ယသ္မာ ပန ဘာဝဒသကေပိ ရူပါနံ ဣတ္ထိန္ဒြိယံ န ဇနကံ, နာပိ အနုပါလကံ, ဥပတ္ထမ္ဘကံ ဝါ, န စ အညေသံ ကလာပရူပါနံ, တသ္မာ တံ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ဝိယ သကလာပရူပါနံ, အာဟာရော ဝိယ ဝါ ကလာပန္တရရူပါနဉ္စ ‘‘ဣန္ဒြိယအတ္ထိအဝိဂတပစ္စယော’’တိ ပါဠိယံ န ဝုတ္တံ။ ယသ္မာ စ ပစ္စယန္တရာဓီနာနိ လိင်္ဂါဒီနိ, တသ္မာ ယတ္ထဿ အာဓိပစ္စံ, တံသဒိသေသု မတစိတ္တကတရူပေသုပိ တံသဏ္ဌာနတာ ဒိဿတိ။ ဧသ နယော ပုရိသိန္ဒြိယေပိ။ ယံ ပနေတ္ထ ဝိသဒိသံ, တံ ဝုတ္တနယာနုသာရေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တယိဒံ ဒွယံ ယသ္မာ ဧကသ္မိံ သန္တာနေ သဟ န ပဝတ္တတိ ‘‘ယဿ ဣတ္ထိန္ဒြိယံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿ ပုရိသိန္ဒြိယံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ? နော’’တိအာဒိ (ယမ။ ၃။ဣန္ဒြိယယမက။၁၈၈) ဝစနတော, တသ္မာ ဥဘတောဗျဉ္ဇနကဿာပိ ဧကသ္မိံ ခဏေ ဧကမေဝ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယေ ပန ‘‘သရီရေကဒေသဝုတ္တိ ဘာဝရူပ’’န္တိ ဝဒန္တိ, တေသမ္ပိ တံ မိစ္ဆာတိ ဒဿေတုံ ‘‘တဒုဘယမ္ပိ…ပေ… ဗျာပကမေဝါ’’တိ ဝတွာ ယဒိ ဧဝံ ကာယပ္ပသာဒေန သင်္ကရော သိယာတိ အာသင်္ကံ နိဝတ္တေန္တော ‘‘န စ ကာယပ္ပသာဒေနာ’’တိအာဒိမာဟ။ တဿတ္ထော –
ယဒိပိ သကလသရီရဗျာပိတာယ ကာယပ္ပသာဒေန အဋ္ဌိတောကာသေ ဌိတန္တိ ဝတ္တဗ္ဗတံ နာပဇ္ဇတိ, တေန ပန ဘိန္နနိဿယတ္တာ ဌိတောကာသေ ဌိတန္တိပိ ဝတ္တဗ္ဗတံ နာပဇ္ဇတီတိ အယမေဝ စေတ္ထ နိပ္ပရိယာယကထာ။ ‘‘ရူပရသာဒယော ဝိယာ’’တိ ဧတေန သမာနနိဿယေသုပိ နာမ သင်္ကရော နတ္ထိ လက္ခဏဘေဒတော, ကိမင်္ဂံ ပန ဘိန္နနိဿယသဘာဝေသူတိ ဒဿေတိ။
ဋ္ဌ ၄၃၉။ သဟဇရူပါနုပါလနလက္ခဏန္တိ အတ္တနာ သဟဇာတရူပါနံ အနုပါလနလက္ခဏံ။ ဇီဝိတိန္ဒြိယဿ ဧကန္တကမ္မဇတ္တာ သဟဇ-ဂ္ဂဟဏေနေဝ အနုပါလေတဗ္ဗာနမ္ပိ ကမ္မဇဘာဝေါ သိဒ္ဓေါတိ ကမ္မဇ-ဂ္ဂဟဏံ န ကတံ။ ယထာသကံ ခဏမတ္တဋ္ဌာယိနောပိ ကမ္မဇရူပဿ ပဝတ္တိဟေတုဘာဝေန တံ အနုပါလကံ, တသ္မာ သဟဇရူပါနုပါလနလက္ခဏံ။ န ဟိ ကမ္မဇာနံ ကမ္မံယေဝ ဌိတိဟေတု ဘဝိတုံ အရဟတိ အာဟာရဇာဒီနံ အာဟာရာဒိ ဝိယ။ ကိံ ကာရဏာ? တင်္ခဏာဘာဝတော။ တေသန္တိ သဟဇရူပါနံ။ ပဝတ္တနံ ယာပနံ။ ဌပနံ ဌိတိဟေတုတာ။ အတ္တနာ အနုပါလနဝသေန ယာပေတဗ္ဗာနိ ပဝတ္တေတဗ္ဗာနိ ဘူတာနိ ဧတဿ ပဒဋ္ဌာနန္တိ ယာပယိတဗ္ဗဘူတပဒဋ္ဌာနံ။ အနုပါလနလက္ခဏာဒိမှီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ပဝတ္တနရသာဒိမေဝ သင်္ဂဏှာတိ။ အတ္ထိက္ခဏေယေဝါတိ အနုပါလေတဗ္ဗာနံ အတ္ထိက္ခဏေယေဝ။ အသတိ အနုပါလေတဗ္ဗေ ဥပ္ပလာဒိမှိ ကိံ ဥဒကံ အနုပါလေယျ။ ယဒိ ကမ္မဇာနံ ဌိတိဟေတုမန္တရေန ဌိတိ န ဟောတိ, ဇီဝိတိန္ဒြိယဿ ကော ဌိတိဟေတူတိ အာဟ ‘‘သယ’’န္တိအာဒိ။ ယဒိ ကမ္မဇာနံ ဌာနံ ဇီဝိတိန္ဒြိယပဋိဗဒ္ဓံ, အထ ကသ္မာ သဗ္ဗကာလံ န ဌပေတီတိ အာဟ ‘‘န ဘင်္ဂတော’’တိအာဒိ။ တဿ တဿ အနုပါလနာဒိကဿ သာဓနတော။ တံ သာဓနဉ္စ ဇီဝမာနတာဝိသေသဿ ပစ္စယဘာဝတော။ ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓရူပဿ ဟိ မတရူပတော ကမ္မဇဿ, တဒနုဗန္ဓဘူတဿ စ ဥတုသမုဋ္ဌာနာဒိတော ဇီဝိတိန္ဒြိယကတော ဝိသေသော, န ကေဝလံ ခဏဋ္ဌိတိယာ ဧဝ, ပဗန္ဓာနုပစ္ဆေဒဿာပိ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ကာရဏန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ဣတရထာ အာယုက္ခယတော မရဏံ န ယုဇ္ဇေယျာတိ။
ဋ္ဌ ၄၄၀။ မနောဓာတုမနောဝိညာဏဓာတူနံ နိဿယလက္ခဏံ ဟဒယဝတ္ထူတိ ကထမေတံ ဝိညာတဗ္ဗန္တိ? အာဂမတော, ယုတ္တိတော စ။ ‘‘ယံ ရူပံ နိဿာယ မနောဓာတု စ မနောဝိညာဏဓာတု စ ပဝတ္တန္တိ, တံ ရူပံ မနောဓာတုယာ စ မနောဝိညာဏဓာတုယာ စ တံသမ္ပယုတ္တကာနဉ္စ ဓမ္မာနံ နိဿယပစ္စယေန
ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၈) ဧဝမာဒိ အာဂမော။ ယဒိ ဧဝံ, ကသ္မာ ရူပကဏ္ဍေ တံ န ဝုတ္တန္တိ? တတ္ထ အဝစနံ အညကာရဏံ။ ကိံ ပန တန္တိ? ဒေသနာဘေဒေါ။ ယထာ ဟိ စက္ခုဝိညာဏာဒီနိ ဧကန္တတော စက္ခာဒိနိဿယာနိ, န ဧဝံ မနောဝိညာဏံ ဧကန္တေန ဟဒယဝတ္ထုနိဿယံ။ နိဿိတဝသေန စ ဝတ္ထုဒုကာဒိဒေသနာ ပဝတ္တာ ‘‘အတ္ထိ ရူပံ စက္ခုဝိညာဏဿ ဝတ္ထု, အတ္ထိ ရူပံ စက္ခုဝိညာဏဿ န ဝတ္ထူ’’တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ ၅၈၄)။ ယမ္ပိ ဧကန္တတော ဟဒယဝတ္ထုနိဿယံ, တဿ ဝသေန ‘‘အတ္ထိ ရူပံ မနောဝိညာဏဿ ဝတ္ထူ’’တိအာဒိနာ ဒုကာဒီသု ဝုစ္စမာနေသုပိ န တဒနုဂုဏာ အာရမ္မဏဒုကာဒယော သမ္ဘဝန္တိ။ န ဟိ ‘‘အတ္ထိ ရူပံ မနောဝိညာဏဿ အာရမ္မဏံ, အတ္ထိ ရူပံ န မနောဝိညာဏဿ အာရမ္မဏ’’န္တိ သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ ဝတ္ထာရမ္မဏဒုကာ ဘိန္နဂတိကာ သိယုန္တိ ဧကရသာ ဒေသနာ န ဘဝေယျ။ ဧကရသဉ္စ ဒေသနံ ဒေသေတုံ ဣဓ သတ္ထု အဇ္ဈာသယော။ တသ္မာ တတ္ထ ဟဒယဝတ္ထု န ဝုတ္တံ, န အလဗ္ဘမာနတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ယုတ္တိ ပန ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗာ – နိပ္ဖန္နဥပါဒါယရူပနိဿယံ ဓာတုဒွယံ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ။ တတ္ထ ရူပါယတနာဒီနံ, ဩဇာယ စ ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓတော ဗဟိပိ ပဝတ္တိဒဿနတော န တံနိဿယတာ ယုဇ္ဇတိ, ဣတ္ထိပုရိသိန္ဒြိယာနမ္ပိ တဒုဘယရဟိတေပိ သန္တာနေ ဓာတုဒွယဒဿနတော န တံနိဿယတာ ယုဇ္ဇတိ, ဇီဝိတိန္ဒြိယဿာပိ အညကိစ္စံ ဝိဇ္ဇတီတိ န တံနိဿယတာ ယုဇ္ဇတိ ဧဝါတိ ပါရိသေသတော ဟဒယဝတ္ထု, တေသံ နိဿယောတိ ဝိညာယတိ။ သက္ကာ ဟိ ဝတ္တုံ နိပ္ဖန္နဥပါဒါယရူပနိဿယံ ဓာတုဒွယံ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ ရူပပဋိဗဒ္ဓဝုတ္တိဘာဝတော။ ယံ ယဉှိ ရူပပဋိဗဒ္ဓဝုတ္တိ, တံ တံ နိပ္ဖန္နဥပါဒါယရူပနိဿယံ ဒိဋ္ဌံ ယထာ ‘‘စက္ခုဝိညာဏဓာတူ’’တိ။ ‘‘ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ’’တိ စ ဝိသေသနံ မနောဝိညာဏဓာတုဝသေန ကတံ။ မနောဓာတု ပန စတုဝေါကာရဘဝေ နတ္ထေဝ။ နနု စ ဣန္ဒြိယနိဿယတာယပိ သာဓနတော ဝိရုဒ္ဓေါ ဟေတု အာပဇ္ဇတီတိ? န ဒိဋ္ဌဗာဓနတော။ ဒိဋ္ဌံ ဟေတံ စက္ခုဝိညာဏဿ ဝိယ ဓာတုဒွယဿ ဝတ္ထုနော မန္ဒတိက္ခာဒိအနနုဝိဓာနံ။ တထာ ဟိဿ ပါဠိယံ ဣန္ဒြိယပစ္စယတာ န ဝုတ္တာ။ တေန တဒနုဝိဓာနသင်္ခါတာ ဣန္ဒြိယနိဿယတာ ဗာဓီယတိ။ ဟောတု ဓာတုဒွယနိဿယော ဟဒယဝတ္ထု, ဥပါဒါယရူပဉ္စ, ဧတံ ပန ကမ္မသမုဋ္ဌာနံ, ပဋိနိယတကိစ္စံ, ဟဒယပဒေသေ ဌိတမေဝါတိ ကထံ ဝိညာယတီတိ? ဝုစ္စတေ – ဝတ္ထုရူပဘာဝတော ကမ္မသမုဋ္ဌာနံ စက္ခု ဝိယ, တတော
ဧဝ ပဋိနိယတကိစ္စံ, ဝတ္ထုရူပဘာဝတောတိ စ ဝိညာဏနိဿယဘာဝတောတိ အတ္ထော။ အဋ္ဌိံ ကတွာ မနသိ ကတွာ သဗ္ဗစေတသာ သမန္နာဟရိတွာ ကိဉ္စိ စိန္တေန္တဿ ဟဒယဿ ခိဇ္ဇနတော တတ္ထေတမဝဋ္ဌိတန္တိ ဝိညာယတိ။ တာသညေဝ ဓာတူနန္တိ မနောဓာတုမနောဝိညာဏဓာတူနံယေဝ။ နိဿယဘာဝတော ဥပရိ အာရောပေတွာ ဝဟန္တံ ဝိယ ပစ္စုပတိဋ္ဌတီတိ ဥဗ္ဗဟနပစ္စုပဋ္ဌာနံ။ သေသံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယမေဝ။
ဋ္ဌ ၄၄၁။ အဘိက္ကမော အာဒိ ယေသံ တေ အဘိက္ကမာဒီ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ပဋိက္ကမသမိဉ္ဇနပသာရဏဥက္ခေပနအဝေက္ခေပနာဒိကာ သဗ္ဗာ ကိရိယာ ပရိဂ္ဂယှတိ။ တေသံ အဘိက္ကမာဒီနံ ပဝတ္တကံ စိတ္တံ သမုဋ္ဌာနံ ယဿာ သာ အဘိက္ကမာဒိပ္ပဝတ္တကစိတ္တသမုဋ္ဌာနာ, ဝါယောဓာတု။ တဿာ ယံ သဟဇရူပကာယဿ ထမ္ဘနသန္ဓာရဏစလနသင်္ခါတံ ကိစ္စံ, တဿ သဟကာရီကာရဏဘူတော အာကာရဝိသေသော ကာယဝိညတ္တိ နာမာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အဘိက္ကမာဒိ…ပေ… ကာယဝိညတ္တီ’’တိ။
ကဿ ပန အာကာရဝိကာရောတိ? သာမတ္ထိယတော ဝါယောဓာတုအဓိကာနံ စိတ္တဇမဟာဘူတာနံ။ ကိံ တံ သာမတ္ထိယံ? စိတ္တဇတာ, ဥပါဒါယရူပတာ စ။ အထ ဝါ ဝါယောဓာတုယာ အာကာရဝိကာရော သဟဇ…ပေ… ပစ္စယောတိ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ယဒိ ဧဝံ ဝိညတ္တိယာ ဥပါဒါယရူပဘာဝေါ န ယုဇ္ဇတိ။ န ဟိ ဥပါဒါယရူပံ ဧကဘူတသန္နိဿယံ အတ္ထိ။ ‘‘စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယရူပ’’န္တိ ဟိ ဝုတ္တံ, နာယံ ဒေါသော စတုန္နံ ဝိကာရော စတူသု ဧကဿာပိ ဟောတိ စတုသာဓာရဏဓနံ ဝိယ။ ဝါယောဓာတုအဓိကတာယ စ ကလာပဿ ‘‘ဝါယောဓာတုယာ’’တိ ဝစနံ န ဝိရုဇ္ဈတိ။ ဧဝံ အဓိကတာ စ သာမတ္ထိယတော, န ပမာဏတော။ အညထာ ဟိ အဝိနိဗ္ဘောဂဝုတ္တိတာ န ယုဇ္ဇေယျ။ ဝါယောဓာတုယာ ဧဝါတိ ကေစိ။ တေသံ မတေန ဝိညတ္တိယာ ဥပါဒါယရူပတာ ဒုရုပပါဒါ။ န ဟိ ဧကဿ ဝိကာရော စတုန္နံ ဟောတိ။ သာ ပနာယံ ဟတ္ထစလနာဒီသု ဖန္ဒမာနဝဏ္ဏဂ္ဂဟဏာနန္တရမဝိညာယမာနန္တရေန မနောဒွါရဇဝနေန ဂယှတိ။ ဖန္ဒမာနဝဏ္ဏဝိနိမုတ္တော ကောစိ ဝိကာရော အတ္ထိ။ တဿ စ တဂ္ဂဟဏာနန္တရံ ဂဟဏံ ဟောတီတိ ကထမေတံ ဝိညာယတီတိ အဓိပ္ပါယဂ္ဂဟဏတော။ န ဟိ ဝိညတ္တိဝိကာရရဟိတေသု ရုက္ခစလနာဒီသု ‘‘ဣဒမေသ ကာရေတိ မညေ’’တိ
အဓိပ္ပါယဂ္ဂဟဏံ ဒိဋ္ဌံ, ဟတ္ထစလနာဒီသု ပန ဒိဋ္ဌံ။ တသ္မာ ဖန္ဒမာနဝဏ္ဏဝိနိမုတ္တော ကောစိ ဝိကာရော အတ္ထိ အဓိပ္ပါယဿ ဉာပကောတိ ဝိညာယတိ။ ဉာပကော စ ဟေတု ဉာပေတဗ္ဗမတ္ထံ သယံ ဂဟိတော ဧဝ ဉာပေတိ, န ဝိဇ္ဇမာနတာမတ္တေနာတိ ဝဏ္ဏဂ္ဂဟဏာနန္တရံ ဝိကာရဂ္ဂဟဏမ္ပိ အနုမာနတော ဝိညာယတိ။ တထာ ဟိ ဝဒန္တိ –
‘‘ဝိသယတ္တမနာပန္နာ, သဒ္ဒါ နေဝတ္ထဗောဓကာ၊
န သတ္တာမတ္တတော အတ္ထေ, တေ အညာတာ ပကာသကာ’’တိ။
ယဒိ ဝိကာရဂ္ဂဟဏမေဝ ကာရဏံ အဓိပ္ပါယဂ္ဂဟဏဿ, ကသ္မာ အဂ္ဂဟိတသင်္ကေတာနံ အဓိပ္ပါယဂ္ဂဟဏံ န ဟောတီတိ? န ကေဝလံ ဝိကာရဂ္ဂဟဏမေဝ အဓိပ္ပါယဂ္ဂဟဏဿ ကာရဏံ, အထ ခေါ ပုရိမသိဒ္ဓသမ္ဗန္ဓဂ္ဂဟဏဉ္စ ဣမဿ ဥပနိဿယောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ထမ္ဘနသန္ဓာရဏစလနာနိ ဝိညတ္တိဝိကာရသဟိတာယ ဝါယောဓာတုယာ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ။ ကိံ သဗ္ဗာဝ ဝါယောဓာတူ သဗ္ဗာနိ တာနိ ကရောန္တီတိ? နယိဒမေဝံ။ သတ္တမဇဝနသမ္ဘူတာ ဟိ ဝါယောဓာတု ပုရိမဇဝနသမ္ဘူတာ ဝါယောဓာတုယော ဥပထမ္ဘကပစ္စယေ လဘိတွာ ဒေသန္တရုပ္ပတ္တိဟေတုဘာဝေန စလယတိ စိတ္တဇရူပံ, န ဣတရာ။ ဣတရာ ပန သန္ထမ္ဘနသန္ဓာရဏမတ္တံ ကရောန္တိယော တဿာ ဥပကာရာယ ဟောန္တိ။ ဒေသန္တရုပ္ပတ္တိ ဧဝ စလနန္တိ နိမိတ္တေ စ ကတ္တုဘာဝေါ သမာရောပိတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အညထာ ဓမ္မာနံ အဗျာပါရတာ, ခဏိကတာ စ န သိယာ။ သတ္တဟိ ယုဂေဟိ အာကဍ္ဎိတဗ္ဗသကဋမေတ္ထ အဋ္ဌကထာယံ နိဒဿိတံ။ စိတ္တဇရူပေ ပန စလန္တေ တံသမ္ဗန္ဓတာယ ဥတုကမ္မာဟာရဇရူပမ္ပိ စလတိ နဒီသောတေ ပက္ခိတ္တသုက္ခဂေါမယပိဏ္ဍံ ဝိယ ဖန္ဒမာနဝဏ္ဏဂ္ဂဟဏာနန္တရံ ဝိညတ္တိဂ္ဂဟဏဿ ဝုတ္တတ္တာ။ ကိံ စလနကရာ ဧဝ ဝါယောဓာတု ဝိညတ္တိဝိကာရသဟိတာတိ? နယိဒမေဝံ, တထာ စလယိတုမသက္ကုဏန္တိယောပိ ထမ္ဘနသန္ဓာရဏမတ္တကရာ ပဌမဇဝနာဒိသမ္ဘူတာပိ ဝါယောဓာတုယော ဝိညတ္တိဝိကာရသဟိတာ ဧဝါတိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ယေန ဒိသာဘာဂေနာယံ အဘိက္ကမာဒိံ ပဝတ္တေတုကာမော, တဒဘိမုခဝိကာရသဗ္ဘာဝတော။ အဓိပ္ပါယသဟဘာဝီ ဟိ ဝိကာရော ဝိညတ္တိ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနဿာပိ ဝိညတ္တိသမုဋ္ဌာပကဝစနံ သုဋ္ဌု ယုဇ္ဇတိ။ ယထာဝုတ္တဝိကာရဂ္ဂဟဏမုခေန တံသမင်္ဂိနော အဓိပ္ပါယော ဝိညာယတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘အဓိပ္ပါယပ္ပကာသနရသာ’’တိ။
ကာယဝိပ္ဖန္ဒနဿ ဟေတုဘူတာယ ဝါယောဓာတုယာ ဝိကာရဘာဝတော ပရိယာယေန ဝိညတ္တိ ကာယဝိပ္ဖန္ဒနဟေတုဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနာ ဝုတ္တာ။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနဝါယောဓာတုပဒဋ္ဌာနာတိ စ ဝါယောဓာတုယာ ကိစ္စာဓိကတာယ ဝုတ္တံ။ ကာယဝိပ္ဖန္ဒနေန အဓိပ္ပါယဝိညာပနဟေတုတ္တာတိ ကာယဝိပ္ဖန္ဒနေန ကရဏဘူတေန အဓိပ္ပါယဿ ဝိညာပနဟေတုဘာဝတော ကာယဝိညတ္တီတိ ဝုစ္စတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အယဉှေတ္ထ အတ္ထော – ဝိညာပေတီတိ ဝိညတ္တိ။ ကိံ ဝိညာပေတိ? အဓိပ္ပါယံ။ ကေန? ကာယေန။ ကီဒိသေန? ဝိပ္ဖန္ဒမာနေနာတိ။ ဒုတိယနယေ ပန ယထာဝုတ္တေန ကာယေန ဝိညာယတီတိ ကာယဝိညတ္တိ။ သေသံ ဝုတ္တနယမေဝ။
အတ္ထာဝဗောဓနသမတ္ထော ဝစီဝိသေသော ဝစီဘေဒေါ။ တေန ဝါယုဝနပ္ပတိနဒီဃောသာဒိံ နိဝတ္တေတိ။ တဿ ပဝတ္တကံ စိတ္တံ သမုဋ္ဌာနံ ယဿာ သာ ဝစီဘေဒပ္ပဝတ္တကစိတ္တသမုဋ္ဌာနာ, ပထဝီဓာတု။ တဿာ ယံ ဥပါဒိန္နသင်္ခါတဿ အက္ခရုပ္ပတ္တိဋ္ဌာနဿ ဃဋ္ဋနသညိတံ ကိစ္စံ, တဿ သဟကာရီကာရဏဘူတော အာကာရဝိသေသော ဝစီဝိညတ္တိ နာမာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝစီဘေ…ပေ… ဝစီဝိညတ္တီ’’တိ။
ဣဒါနိ ‘‘ကဿ ပန အာကာရဝိကာရော’’တိအာဒိ ကာယဝိညတ္တိယံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အယံ ပန ဝိသေသော – ယထာ တတ္ထ ‘‘ဖန္ဒမာနဝဏ္ဏဂ္ဂဟဏာနန္တရ’’န္တိ ဝုတ္တံ, ဧဝမိဓ ‘‘သုယျမာနသဒ္ဒသဝနာနန္တရ’’န္တိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဣဓ စ ထမ္ဘနာဒီနံ အဘာဝတော ‘‘သတ္တမဇဝနသမ္ဘူတာ’’တိအာဒိနယော န လဗ္ဘတိ။ ဃဋ္ဋနေန ဟိ သဒ္ဓိံ သဒ္ဒေါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဃဋ္ဋနဉ္စ ပဌမဇဝနာဒီသုပိ လဗ္ဘတေဝ။ ဃဋ္ဋနံ ပစ္စယဝသေန ဘူတကလာပါနံ အညမညံ အာသန္နတရုပ္ပါဒေါ။ စလနံ ဧကဿာပိ ဒေသန္တရုပ္ပါဒပရမ္ပရတာတိ အယမေတေသံ ဝိသေသော။ ယထာ စ ဝါယောဓာတုယာ စလနံ ကိစ္စံ, ဧဝံ ပထဝီဓာတုယာ ဃဋ္ဋနံ။ တေနေဝါဟ ‘‘ပထဝီဓာတုယာ ဥပါဒိန္နဃဋ္ဋနဿ ပစ္စယော’’တိ။ သေသံ ဝုတ္တနယမေဝ။ ယထာ ဟီတိအာဒိ ကာယဝစီဝိညတ္တီနံ အနုမာနဝသေန ဂဟေတဗ္ဗဘာဝဝိဘာဝနံ။ ယထာ ဟိ ဥဿာပေတွာ ဗဒ္ဓဂေါသီသာဒိရူပါနိ ဒိသွာ တဒနန္တရပ္ပဝတ္တာယ အဝိညာယမာနန္တရာယ မနောဒွါရဝီထိယာ ဂေါသီသာဒီနံ ဥဒကသဟစာရိပ္ပကာရသညာဏာကာရံ ဂဟေတွာ ဥဒကဂ္ဂဟဏံ ဟောတိ, ဧဝံ ဝိပ္ဖန္ဒမာနသမုစ္စာရိယမာနဝဏ္ဏသဒ္ဒေ ဂဟေတွာ တဒနန္တရပဝတ္တာယ အဝိညာယမာနန္တရာယ မနောဒွါရဝီထိယာ ပုရိမသိဒ္ဓသမ္ဗန္ဓဂဟဏူပနိဿယသဟိတာယ သာဓိပ္ပါယဝိကာရဂ္ဂဟဏံ ဟောတိ။
ဋ္ဌ ၄၄၂။ ရူပါနိ ပရိစ္ဆိန္ဒတိ, သယံ ဝါ တေဟိ ပရိစ္ဆိဇ္ဇတိ, ရူပါနံ ဝါ ပရိစ္ဆေဒမတ္တံ ရူပပရိစ္ဆေဒေါ, တံ လက္ခဏံ ဧတိဿာတိ ရူပပရိစ္ဆေဒလက္ခဏာ။ အယံ ဟိ အာကာသဓာတု တံ တံ ရူပကလာပံ ပရိစ္ဆိန္ဒန္တီ ဝိယ ဟောတိ။ တေနာဟ ‘‘ရူပပရိယန္တပ္ပကာသနရသာ’’တိ။ အတ္ထတော ပန ယသ္မာ ရူပါနံ ပရိစ္ဆေဒမတ္တံ ဟုတွာ ဂယှတိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ရူပမရိယာဒပစ္စုပဋ္ဌာနာ’’တိ။ ယသ္မိံ ကလာပေ ဘူတာနံ ပရိစ္ဆေဒေါ, တေဟေဝ အသမ္ဖုဋ္ဌဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနာ။ ဝိဇ္ဇမာနေပိ ဟိ ကလာပန္တရဘူတာနံ ကလာပန္တရဘူတေဟိ သမ္ဖုဋ္ဌဘာဝေ တံတံဘူတဝိဝိတ္တတာ ရူပပရိယန္တော အာကာသောတိ ယေသံ သော ပရိစ္ဆေဒေါ, တေဟိ သော အသမ္ဖုဋ္ဌောဝ။ အညထာ ပရိစ္ဆိန္နတာ န သိယာ တေသံ ဘူတာနံ ဗျာပိဘာဝါပတ္တိတော။ အဗျာပိတာ ဟိ အသမ္ဖုဋ္ဌတာ။ တေနာဟ ဘဂဝါ ‘‘အသမ္ဖုဋ္ဌံ စတူဟိ မဟာဘူတေဟီ’’တိ (ဓ။ သ။ ၆၃၇, ၇၂၄)။ ကဏ္ဏစ္ဆိဒ္ဒမုခဝိဝရာဒိဝသေန စ ဆိဒ္ဒဝိဝရဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနာ ဝါ။ ယေသံ ရူပါနံ ပရိစ္ဆေဒေါ, တတ္ထေဝ တေသံ ပရိစ္ဆေဒဘာဝေန လဗ္ဘတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ပရိစ္ဆိန္နရူပပဒဋ္ဌာနာ’’တိ။ ‘‘ယာယ ပရိစ္ဆိန္နေသူ’’တိအာဒိနာ အာကာသဓာတုယာ တံတံကလာပါနံ ကလာပန္တရေဟိ အသင်္ကရကာရဏတံ ဒဿေတိ။
ဋ္ဌ ၄၄၃။ အဒန္ဓတာတိ အဂရုတာ။ ဝိနောဒနံ ဝိက္ခိပနံ, အပနယနန္တိ အတ္ထော။ အထဒ္ဓတာတိ အကထိနတာ။ အတ္တနော မုဒုဘာဝေနေဝ သဗ္ဗကိရိယာသု အဝိရောဓိတာ။ မုဒု ဟိ ကတ္ထစိ န ဝိရုဇ္ဈတိ။ တီသုပိ ဌာနေသု ပဋိပက္ခေ အ-ကာရော ဒန္ဓတာဒိဟေတူနံ ပဋိပက္ခသမုဋ္ဌာနတ္တာ လဟုတာဒီနန္တိ ကေစိ။ အပရေ ပန ‘‘သတ္တာပဋိသေဓေ’’တိ ဝဒန္တိ။ သရီရေန ကတ္တဗ္ဗကိရိယာနံ အနုကူလတာသင်္ခါတကမ္မညဘာဝေါ လက္ခဏံ ဧတိဿာတိ သရီရကိရိယာနုကူလကမ္မညဘာဝလက္ခဏာ။ အကမ္မညံ ဒုဗ္ဗလံ နာမ ဟောတီတိ ကမ္မညတာ အဒုဗ္ဗလဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနာ ဝုတ္တာ။
လဟုတာဒီနံ အညမညာဝိဇဟနေန ဒုဝိညေယျနာနတ္တတာ ဝုတ္တာတိ တံတံဝိကာရာဓိကရူပေဟိ တံနာနတ္တပ္ပကာသနတ္ထံ ‘‘ဧဝံ သန္တေပီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဓာတုက္ခောဘော ဝါတပိတ္တသေမှပကောပေါ, ရသာဒိဓာတူနံ ဝါ ဝိကာရာဝတ္ထာ။ ဒွိဓာ ဝုတ္တောပိ အတ္ထတော ပထဝီဓာတုအာဒီနံ ဓာတူနံယေဝ ဝိကာရောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ပဋိပက္ခပစ္စယာ သပ္ပါယဥတုအာဟာရာဝိက္ခိတ္တစိတ္တတာ။ တေ စ တံတံဝိကာရဿ ဝိသေသပစ္စယဘာဝတော ဝုတ္တာ, အဝိသေသေန
ပန သဗ္ဗေ သဗ္ဗေသံ ပစ္စယာ။ ယတော နေသံ အညမညာဝိဇဟနံ, ဣဒ္ဓိဝဠဉ္ဇနာဒီသု ဝိယ ဝသဝတ္တနံ မဒ္ဒဝပ္ပကာရော။ သုပရိမဒ္ဒိတစမ္မသုဓန္တသုဝဏ္ဏဂဟဏဉ္စေတ္ထ မုဒုကမ္မညသဒိသရူပနိဒဿနမတ္တံ, န တံ ဣဓ အဓိပ္ပေတံ မုဒုတာကမ္မညတာသဗ္ဘာဝတော။ န ဟိ အနိန္ဒြိယဗဒ္ဓရူပသန္တာနေ လဟုတာဒီနိ သမ္ဘဝန္တိ, ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓေပိ ရူပဘဝေ န သန္တိ ဒန္ဓတ္တကရာဒိဓာတုက္ခောဘာဘာဝတော။ သတိ ဟိ တာဒိသေ ဓာတုက္ခောဘေ တပ္ပဋိပက္ခပစ္စယသမုဋ္ဌာနာဟိ လဟုတာဒီဟိ ဘဝိတဗ္ဗန္တိ ကေစိ, တံ အကာရဏံ။ န ဟိ ဝူပသမေတဗ္ဗပစ္စနီကာပေက္ခော တဗ္ဗိရောဓိဓမ္မသမုပ္ပါဒေါ, တထာ သတိ သဟေတုကကိရိယစိတ္တုပ္ပါဒေသု ကာယလဟုတာဒီနံ အဘာဝေါဝ သိယာ။ ကသ္မာ ပန ကမ္မဇရူပေသု လဟုတာဒယော န ဟောန္တီတိ? ပစ္စုပ္ပန္နပစ္စယာပေက္ခတ္တာ။ အညထာ သဗ္ဗဒါဘာဝီဟိ လဟုတာဒီဟိ ဘဝိတဗ္ဗံ သိယာတိ။
ဋ္ဌ ၄၄၄။ အာဒိ စယော, ဤသံ ဝါ စယောတိ အာစယော, ယထာပစ္စယံ တတော တတော အာဂတဿ ဝိယ စယောတိ ဝါ အာစယော, တဒုဘယံ ဧကဇ္ဈံ ဂဟေတွာ အာစယော လက္ခဏံ ဧတဿာတိ အာစယလက္ခဏော။ ရူပဿ ဥပစယော ပဌမုပ္ပါဒေါ, ဝဍ္ဎိ စ ‘‘ဥပညတ္တံ ဥပသိတ္တ’’န္တိအာဒီသု ဝိယ ဥပ-သဒ္ဒဿ ပဌမူပရိအတ္ထဿ နိဒဿနတော။ ပုဗ္ဗန္တတောတိ ပုဗ္ဗကောဋ္ဌာသတော, အနာဂတဘာဝတောတိ အတ္ထော။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနေ ရူပဓမ္မေ ဥပ္ပါဒေါ အနာဂတက္ခဏတော ဥမ္မုဇ္ဇာပေန္တော ဝိယ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဥမ္မုဇ္ဇာပနရသော’’တိ။ တထာ သော ‘‘ဣမေ ရူပဓမ္မာ’’တိ နိယျာတေန္တော ဝိယ ဂယှတီတိ အာဟ ‘‘နိယျာတနပစ္စုပဋ္ဌာနော’’တိ။ ပရိပုဏ္ဏဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနတာ ‘‘ဥပရိစယော ဥပစယော’’တိ ဣမဿ အတ္ထဿ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပဝတ္တိလက္ခဏာတိ ရူပါနံ ပဝတ္တနန္တိ လက္ခိတဗ္ဗာ။ အနုပ္ပဗန္ဓနရသာတိ ပုဗ္ဗာပရဝသေန အနု အနု ပဗန္ဓနကိစ္စာ။ တတော ဧဝ အနုပစ္ဆေဒဝသေန ဂဟေတဗ္ဗတော အနုပစ္ဆေဒပစ္စုပဋ္ဌာနာ။
ဥဘယမ္ပီတိ ဥပစယော သန္တတီတိ ဥဘယမ္ပိ။ ဇာတိရူပဿေဝါတိ ရူပုပ္ပါဒဿေဝ အဓိဝစနံ။ ယဒိ ဧဝံ ကသ္မာ ဝိဘဇ္ဇ ဝုတ္တာတိ အာဟ ‘‘အာကာရနာနတ္တတော’’တိ, ဇာတိရူပဿ ပဝတ္တိအာကာရဘေဒတောတိ အတ္ထော။ ဝေနေယျဝသေန ဝိဘဇ္ဇကထနေ ကာရဏံ ပရတော အာဝိ ဘဝိဿတိ။ ကထံ ပနေတံ ဝိညာတဗ္ဗံ, ပဝတ္တိအာကာရနာနတ္တတော ဇာတိရူပဿ ဘေဒေါ, န
သဘာဝတောတိ? နိဒ္ဒေသတောတိ ဒဿေန္တော ‘‘ယသ္မာ ပနာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ယော အာယတနာနန္တိ ယော အဍ္ဎေကာဒသန္နံ ရူပါယတနာနံ အာဒိစယတ္တာ ‘‘အာစယော’’တိ ဝုတ္တော။ သော ဧဝ ဥပစယော ပဌမုပ္ပါဒဘာဝတော ဥပ-သဒ္ဒေါ ပဌမတ္ထောတိ ကတွာ။ ယော ပန တတ္ထေဝ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ ဥပရိ စယတ္တာ ဥပစယော, သာ ဧဝ သန္တတိ အနုပဗန္ဓဝသေန ဥပ္ပတ္တိဘာဝတော။ အထ ဝါ ယော အာယတနာနံ အာစယော ပဌမဘာဝေန ဥပလက္ခိတော ဥပ္ပါဒေါ, သော ပန တတ္ထေဝ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ ဥပရိ စယတ္တာ ဥပစယော, ဝဍ္ဎီတိ အတ္ထော။ ဥပစယော ဝဍ္ဎိဘာဝေန ဥပလက္ခိတော ဥပ္ပါဒေါ, သာ ဧဝ သန္တတိ ပဗန္ဓာကာရေန ဥပ္ပတ္တိဘာဝတော။ တေနာဟ ‘‘အဋ္ဌကထာယမ္ပီ’’တိအာဒိ။
တတ္ထ ဧဝံ ကိံ ကထိတန္တိ ‘‘ယော အာယတနာနံ အာစယော’’တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ ၆၄၁) နိဒ္ဒေသေန ကိံ အတ္ထဇာတံ ကထိတံ ဟောတိ? အာယတနေန အာစယော ကထိတော။ အာစယုပစယသန္တတိယော ဟိ နိဗ္ဗတ္တိဘာဝေန အာစယော ဧဝါတိ အာယတနေဟိ အာစယာဒီနံ ပကာသိတတ္တာ တေဟိ အာစယော ကထိတော။ အာယတနာနံ အာစယာဒိဝစနေနေဝ အာစယသဘာဝါနိ ဥပ္ပါဒဓမ္မာနိ အာယတနာနီတိ အာစယေန တံပကတိကံ အာယတနံ ကထိတံ။ လက္ခဏဉှိ ဥပ္ပါဒေါ, န ရူပရူပန္တိ။
ရူပပရိပါကော ရူပဓမ္မာနံ ဇိဏ္ဏတာ။ ဥပနယနရသာတိ ဘင်္ဂုပနယနကိစ္စာ။ သဘာဝါနပဂမေပီတိ ကက္ခဠတာဒိသဘာဝဿ အဝိဂမေပိ။ ဌိတိက္ခဏေ ဟိ ဇရာ, န စ တဒါ ဓမ္မော သဘာဝံ ဝိဇဟတိ နာမ။ နဝဘာဝေါ ဥပ္ပါဒါဝတ္ထာ, တဿ အပဂမဘာဝေန ဂယှတီတိ အာဟ ‘‘နဝဘာဝါပဂမပစ္စုပဋ္ဌာနာ’’တိ။ ‘‘အရူပဓမ္မာန’’န္တိ ဣဒံ တေသံ ဇရာယ သုဋ္ဌု ပဋိစ္ဆန္နတာယ ဝုတ္တံ။ ရူပဓမ္မာနမ္ပိ ဟိ ခဏိကဇရာ ပဋိစ္ဆန္နာ ဧဝ, ယာ အဝီစိဇရာတိပိ ဝုစ္စတိ။ ဧသ ဝိကာရောတိ ခဏ္ဍိစ္စာဒိဝိကာရမာဟ။ သော ဟိ အရူပဓမ္မေသု န လဗ္ဘတိ။ ယာ အဝီစိဇရာ နာမ, တဿာပိ ဧသ ဝိကာရော နတ္ထီတိ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ နတ္ထိ ဧတိဿာ ဇရာယ ဝီစီတိ အဝီစိဇရာ, နဝဘာဝတော ဒုဝိညေယျန္တရဇရာတိ အတ္ထော။
ပရိတော သဗ္ဗသော ‘‘ဘိဇ္ဇန’’န္တိ လက္ခိတဗ္ဗာတိ ပရိဘေဒလက္ခဏာ။ နိစ္စံ နာမ ဓုဝံ, ရူပံ ပန ခဏဘင်္ဂိတာယ ယေန ဘင်္ဂေန န နိစ္စန္တိ အနိစ္စံ, သော အနိစ္စဿ ဘာဝေါတိ အနိစ္စတာ။ သာ ပန ယသ္မာ ဌိတိပ္ပတ္တံ ရူပံ
ဝိနာသဘာဝေန သံသီဒန္တီ ဝိယ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘သံသီဒနရသာ’’တိ။ ယသ္မာ စ သာ ရူပဓမ္မာနံ ဘင်္ဂဘာဝတော ခယဝယာကာရေနေဝ ဂယှတိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ခယဝယပစ္စုပဋ္ဌာနာ’’တိ။
ဋ္ဌ ၄၄၅။ ဩဇာလက္ခဏောတိ ဧတ္ထ အင်္ဂမင်္ဂါနုသာရိနော ရသဿ သာရော ဥပထမ္ဘဗလကရော ဘူတနိဿိတော ဧကော ဝိသေသော ဩဇာ။ ကဗဠံ ကရီယတီတိ ကဗဠီကာရော။ အာဟရီယတီတိ အာဟာရော, ကဗဠံ ကတွာ အဇ္ဈောဟရီယတီတိ အတ္ထော။ ဣဒံ ပန သဝတ္ထုကံ ဩဇံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ ဗာဟိရံ အာဟာရံ ပစ္စယံ လဘိတွာ ဧဝ အဇ္ဈတ္တိကာဟာရော ရူပံ ဥပ္ပါဒေတိ, သော ပန ရူပံ အာဟရတီတိ အာဟာရော။ တေနာဟ ‘‘ရူပါဟရဏရသော’’တိ။ တတော ဧဝ ဩဇဋ္ဌမကရူပုပ္ပါဒနေန ဣမဿ ကာယဿ ဥပထမ္ဘနပစ္စုပဋ္ဌာနော။ ဩဇာယ ရူပါဟရဏကိစ္စံ ဗာဟိရာဓီနန္တိ အာဟ ‘‘အာဟရိတဗ္ဗဝတ္ထုပဒဋ္ဌာနော’’တိ။
ဋ္ဌ ၄၄၆။ ဗလရူပန္တိအာဒီသု ဣမသ္မိံ ကာယေ ဗလံ နာမ အတ္ထိ, သမ္ဘဝေါ နာမ အတ္ထိ, ရောဂေါ နာမ အတ္ထိ, ‘‘ဇာတိ သဉ္ဇာတီ’’တိ (ဝိဘ။ ၁၉၁) ဝစနတော ဇာတိ နာမ အတ္ထိ, တေဟိပိ စတူဟိ မဟာဘူတေဟိ ဝိနာ အဘာဝတော ဥပါဒါယရူပေဟိ ဘဝိတဗ္ဗန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ဧကစ္စာနန္တိ အဘယဂိရိဝါသီနံ။ ပဋိက္ခိတ္တန္တိ ဧတ္ထ ဧဝံ ပဋိက္ခေပေါ ဝေဒိတဗ္ဗော – မိဒ္ဓံ ရူပမေဝ န ဟောတိ နီဝရဏေသု ဒေသိတတ္တာ။ ယဿ ဟိ နီဝရဏေသု ဒေသနာ, တံ န ရူပံ ယထာ ကာမစ္ဆန္ဒော။ သိယာ ပနေတံ ဒုဝိဓံ မိဒ္ဓံ ရူပံ, အရူပဉ္စာတိ။ တတ္ထ ယံ အရူပံ, တံ နီဝရဏေသု ဒေသိတံ ‘‘န ရူပ’’န္တိ? တံ န, ဝိသေသဝစနာဘာဝတော။ န ဟိ ဝိသေသေတွာ မိဒ္ဓံ နီဝရဏေသု ဒေသိတံ, တသ္မာ မိဒ္ဓဿ ဒုဝိဓတံ ပရိကပ္ပေတွာပိ န သက္ကာ နီဝရဏဘာဝံ နိဝတ္တေတုံ။ သက္ကာ ဟိ ဝတ္တုံ ‘‘ယံ တံ အရူပတော အညံ မိဒ္ဓံ ပရိကပ္ပိတံ, တမ္ပိ နီဝရဏံ မိဒ္ဓသဘာဝတ္တာ ဣတရံ မိဒ္ဓံ ဝိယာ’’တိ။
ဘဝတု နီဝရဏံ, ကော ဝိရောဓောတိ စေ? နီဝရဏဉ္စ ပဟာတဗ္ဗံ။ ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယ ‘‘အဒ္ဓါ မုနီသိ သမ္ဗုဒ္ဓေါ, နတ္ထိ နီဝရဏာ တဝါ’’တိ (သု။ နိ။ ၅၄၆) ဝစနတော။ အပ္ပဟာတဗ္ဗဉ္စ ရူပံ ‘‘ကတမေ ဓမ္မာ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ? စတူသု ဘူမီသု ကုသလံ, စတူသု ဘူမီသု ဝိပါကော, တီသု ဘူမီသု ကိရိယာဗျာကတံ, ရူပဉ္စ နိဗ္ဗာနဉ္စ။ ဣမေ ဓမ္မာ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ
ပဟာတဗ္ဗာ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၄၀၇) ဝစနတော။ န စေတ္ထ တဒါရမ္မဏကိလေသပ္ပဟာနံ အဓိပ္ပေတံ ‘‘ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, န တုမှာကံ, တံ ပဇဟထာ’’တိအာဒီသု (သံ။ နိ။ ၃။၃၄) ဝိယ ကာမစ္ဆန္ဒာဒီနံ တထာ ပဟာနဿ အနဓိပ္ပေတတ္တာ။ တသ္မာ န မိဒ္ဓံ ရူပံ။ ယဒိ မိဒ္ဓဿ ရူပဘာဝံ န သမ္ပဋိစ္ဆထ, ကထံ ဘဂဝတော နိဒ္ဒါ။ မိဒ္ဓဉှိ ‘‘နိဒ္ဒါပစလာယိကာ’’တိအာဒိနာ ဝိဘင်္ဂေ ဝိဘတ္တတ္တာ နိဒ္ဒါတိ? န မိဒ္ဓံ နိဒ္ဒါ, နိဒ္ဒါဟေတုဘာဝတော ပန တံ ‘‘နိဒ္ဒါ’’တိ ဝိဘတ္တံ ယထာ ဣတ္ထိလိင်္ဂါဒိ။ ဧဝမ္ပိ နိဒ္ဒါဟေတုနော မိဒ္ဓဿ အဘာဝတော ကထံ ဘဂဝတော နိဒ္ဒါတိ? နိဒ္ဒါ ဘဂဝတော သရီရဂိလာနိယာ, န မိဒ္ဓေန။ သာ စ နတ္ထီတိ န သက္ကာ ဝတ္တုံ ‘‘ပိဋ္ဌိ မေ အာဂိလာယတိ, တမဟံ အာယမိဿာမီ’’တိ (မ။ နိ။ ၂။၂၂) ဝစနတော။ န စေတ္ထ ဧဝမဝဓာရဏံ မိဒ္ဓမေဝ နိဒ္ဒါဟေတူတိ, နိဒ္ဒါဟေတု ဧဝ မိဒ္ဓန္တိ ဧဝမဝဓာရဏာ။ တသ္မာ အညောပိ အတ္ထိ နိဒ္ဒါဟေတု, ကော ပန သောတိ? သရီရဂိလာနိယာ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘နိဒ္ဒါ ဘဂဝတော သရီရဂိလာနိယာ, န မိဒ္ဓေနာ’’တိ။
နိဒ္ဒါ စ ဘဂဝတော နတ္ထီတိ န သက္ကာ ဝတ္တုံ ‘‘အဘိဇာနာမိ ခေါ ပနာဟံ အဂ္ဂိဝေဿန…ပေ… ဒိဝါ သုပိတာ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၃၈၇) ဝစနတော။ ဣတောပိ န မိဒ္ဓံ ရူပံ သမ္ပယောဂဝစနတော။ ဝုတ္တဉှိ ‘‘ထိနမိဒ္ဓနီဝရဏံ အဝိဇ္ဇာနီဝရဏေန နီဝရဏဉ္စေဝ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တဉ္စာ’’တိအာဒိ (ဓ။ သ။ ၁၁၇၆)။ န စေတ္ထ ယထာလာဘဘဝနံ? သက္ကာ ပစ္စေတုံ ‘‘သက္ခရကထလိကမ္ပိ မစ္ဆဂုမ္ဗမ္ပိ စရန္တမ္ပိ တိဋ္ဌန္တမ္ပီ’’တိအာဒိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၂၄၉) ဝိယ အပ္ပသိဒ္ဓတာယ ရူပဘာဝဿ။ သိဒ္ဓေ ဟိ တဿ ရူပဘာဝေ သမ္ဘဝတော ယထာလာဘပစ္စယော ယုဇ္ဇေယျာတိ။ ဣတောပိ န ရူပံ မိဒ္ဓံ အာရုပ္ပေသု ဥပ္ပဇ္ဇနတော။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ ‘‘နီဝရဏံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ နီဝရဏော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတိ နပုရေဇာတပစ္စယာ’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၃။၈။၈) ဣမဿ ဝိဘင်္ဂေ ‘‘အာရုပ္ပေ ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏံ ပဋိစ္စ ထိနမိဒ္ဓနီဝရဏံ ဥဒ္ဓစ္စနီဝရဏံ အဝိဇ္ဇာနီဝရဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ဝိတ္ထာရော။ တသ္မာ ‘‘န မိဒ္ဓံ ရူပ’’န္တိ ယံ အဋ္ဌကထာသု ပဋိက္ခိတ္တံ, တံ သုပဋိက္ခိတ္တမေဝ။
ဣတရေသူတိ ဗလရူပါဒီသု။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနဿာပိ ရောဂဿ ဝိသဘာဂပစ္စယသမုပ္ပန္နော ဓာတုက္ခောဘော အာသန္နကာရဏံ, ပဂေဝ ဣတရဿ။ သော စ အတ္ထတော ရူပဓမ္မာနံ ဝိကာရာဝတ္ထာဌိတိဘင်္ဂက္ခဏေသု ဧဝ သိယာတိ ဝုတ္တံ ‘‘ရောဂရူပံ ဇရတာအနိစ္စတာဂဟဏေန ဂဟိတမေဝါ’’တိ။ ဥပစယသန္တတိဂဟဏေန ဂဟိတမေဝါတိ တဗ္ဗိနိမုတ္တဿ ရူပုပ္ပါဒဿ အဘာဝတော။
ဥပါဒါဝတ္ထာယ စ အညာ ဇာတိ နာမ နတ္ထေဝ။ သမ္ဘဝေါ ကာမဓာတုယံ ဧကစ္စိယသတ္တာနံ ဣန္ဒြိယပရိပါကပစ္စယော အာပေါဓာတုယာ ပဝတ္တိအာကာရဝိသေသောတိ အာဟ ‘‘သမ္ဘဝရူပံ အာပေါဓာတုဂ္ဂဟဏေန ဂဟိတမေဝါ’’တိ။ ကာယဗလံ နာမ အတ္ထတော ဝါယောဓာတုယာ ပဝတ္တိအာကာရဝိသေသော တဿာ ဝိပ္ဖါရဘာဝတော။ ယတော နံ ‘‘ပါဏဗလ္လ’န္တိ ဝဒန္တိ, တေနာဟ ‘‘ဗလရူပံ ဝါယောဓာတုဂ္ဂဟဏေန ဂဟိတမေဝါ’’တိ။ ကသ္မာ ပန နေသံ အယထာက္ကမတော ပဋိက္ခေပေါ ကတောတိ? ဝိသုံ နတ္ထီတိ ကတွာ အနုပလဗ္ဘမာနတ္တာ အနာဒရဒဿနတ္ထံ, မိဒ္ဓပဋိက္ခေပေါ ဝါ မဟာပဉှောတိ ပဌမံ ကတော။ တဒနုသာရေန ပဋိလောမနယေန ဣတရေသမ္ပိ အဘာဝေါ ဝုတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
‘‘ဣတီ’’တိ ဣဒံ ‘‘အဋ္ဌဝီသတိဝိဓ’’န္တိ ဣမိနာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ, ဣမိနာ ဝုတ္တက္ကမေန အဋ္ဌဝီသတိဝိဓံ ဟောတီတိ။ သော စ ခေါ ပါဠိယံ အာဂတနယေနေဝါတိ အနူနတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အနဓိကဘာဝေါ ပန ဒဿိတော ဧဝ။
ဋ္ဌ ၄၄၇။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မရာသိ ဟိနောတိ ဧတေန ပတိဋ္ဌဟတီဟိ ဟေတု, မူလဋ္ဌေန လောဘာဒိကော, အလောဘာဒိကော စ, တာဒိသော ဟေတု န ဟောတီတိ နဟေတု။ နာဿ ဟေတု အတ္ထီတိ အဟေတုကံ, သဟေတုကပဋိယောဂိဘာဝတော ဟေတုနာ သဟ န ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ အဟေတုကမေဝ ဟေတုနာ ဝိပ္ပယုတ္တတာယ ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တံ။ ဓမ္မနာနတ္တာဘာဝေပိ ဟိ သဒ္ဒတ္ထနာနတ္တေန ဝေနေယျဝသေန ဒုကန္တရဒေသနာ ဟောတီတိ ဒုကပဒဝသေန စေတံ ဝုတ္တံ။ ပစ္စယာဓီနဝုတ္တိတာယ သဟ ပစ္စယေနာတိ သပ္ပစ္စယံ။ အတ္တနော ပစ္စယေဟိ လောကေ နိယုတ္တံ, ဝိဒိတန္တိ ဝါ လောကိယံ။ အာ ဘဝဂ္ဂံ, အာ ဂေါတြဘုံ ဝါ သဝန္တီတိ အာသဝါ, သဟ အာသဝေဟီတိ သာသဝံ, အာသဝေဟိ အာလမ္ဗိတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ အာဒိသဒ္ဒေန သံယောဇနီယံ ဩဃနီယံ ယောဂနီယံ နီဝရဏီယံ သံကိလေသိကံ ပရာမဋ္ဌံ အစေတသိကံ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တံ နရူပါဝစရံ နအရူပါဝစရံ နအပရိယာပန္နံ အနိယတံ အနိယျာနိကံ အနိစ္စန္တိ ဧဝမာဒီနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
အာဟိတော အဟံ မာနော ဧတ္ထာတိ အတ္တာ, အတ္တဘာဝေါ။ တံ အတ္တာနံ အဓိကိစ္စ ဥဒ္ဒိဿ ပဝတ္တာ အဇ္ဈတ္တာ, ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓဓမ္မာ, တေသု ဘဝံ အဇ္ဈတ္တိကံ, စက္ခာဒိ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန ဝုတ္တနယေန အဇ္ဈတ္တမေဝ အဇ္ဈတ္တိကံ ယထာ
ဝေနယိကောတိ (အ။ နိ။ ၈။၁၁၊ ပါရာ။ ၈) ဣမမတ္ထံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘အတ္တဘာဝံ အဓိကိစ္စ ပဝတ္တတ္တာ အဇ္ဈတ္တိက’’န္တိ။ သေသံ တေဝီသတိဝိဓံ။ ‘‘တတော ဗာဟိရတ္တာ’’တိ ဣဒံ အဇ္ဈတ္တိကလက္ခဏာဘာဝတော ဝုတ္တံ။ ဃဋ္ဋနဝသေနာတိ ဝိသယီ, ဝိသယော စ ဟုတွာ သံဃဋ္ဋနဝသေန။ သေသံ သောဠသဝိဓံ။ ဝိပရီတတ္တာတိ ဃဋ္ဋနဝသေန အဂဟေတဗ္ဗတော။ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈသဘာဝတ္တာတိ သုခုမဘာဝေန ဒုဝိညေယျသဘာဝတ္တာ။ ဉာဏဿ အာသန္နေ န ဟောတီတိ ဒူရေ။ တေရသ ဟဒယဝတ္ထုပရိယောသာနာနိ။ သဘာဝေနေဝါတိ ‘‘ရူပဿ ပရိစ္ဆေဒေါ, ရူပဿ ဝိကာရော, ရူပဿ ဥပစယော’’တိအာဒိနာ အဂ္ဂဟေတွာ အတ္တနော သဘာဝေနေဝ ကက္ခဠတ္တာဒိနာ ဉာဏေန ပရိစ္ဆိဇ္ဇ ဂဟေတဗ္ဗတော။ သေသံ ဒသဝိဓံ။ တဗ္ဗိပရီတတာယာတိ သဘာဝေန အပရိဂ္ဂဟိတဗ္ဗတော။ သောတာဒီနမ္ပိ စက္ခုနော ဝိယ ပသန္နသဘာဝတ္တာ ဧဝ ယထာသကံ ဝိသယဂ္ဂဟဏပစ္စယတာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘စက္ခာဒိ…ပေ… ပသာဒရူပ’’န္တိ။ ဝိပရီတတ္တာတိ တဗ္ဗိဓုရသဘာဝတ္တာ။ အဓိပတိယဋ္ဌေနာတိ ဧတ္ထ စက္ခာဒီနံ တာဝ ပဉ္စန္နံ စက္ခုဝိညာဏာဒီသု အာဓိပတေယျံ တေသံ ပဋုမန္ဒဘာဝါနုဝတ္တနတော, ဣတ္ထိပုရိသိန္ဒြိယဒွယဿ သကိစ္စေ ဇီဝိတိန္ဒြိယဿ သဟဇရူပါနုပါလနေ။ တဒုဘယံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။ ဥပါဒိန္နတ္တာတိ ဂဟိတတ္တာ။ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တဉှိ ‘‘မမေတံ ဖလံ’’န္တိ ကမ္မုနာ ဂဟိတံ ဝိယ ဟောတိ အပဋိက္ခေပတော။
ဋ္ဌ ၄၄၈။ သနိဒဿနကမ္မဇာဒီနံ တိကာနန္တိ သနိဒဿနတ္တိကဿ, ကမ္မဇာဒိတ္တိကာနဉ္စ။ ဩဠာရိကေတိ ဒွါဒသဝိဓေ ဩဠာရိကရူပေ။ ရူပန္တိ ရူပါယတနံ။ ဒဋ္ဌဗ္ဗဘာဝသင်္ခါတေန သဟ နိဒဿနေနာတိ သနိဒဿနံ, ပဋိဟနနဘာဝသင်္ခါတေန သဟ ပဋိဃေနာတိ သပ္ပဋိဃံ, သနိဒဿနဉ္စ တံ သပ္ပဋိဃဉ္စာတိ သနိဒဿနသပ္ပဋိဃံ။ တတ္ထ ယဿ ဒဋ္ဌဗ္ဗဘာဝေါ အတ္ထိ, တံ သနိဒဿနံ။ စက္ခုဝိညာဏဂေါစရဘာဝေါဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗဘာဝေါ။ တဿ ရူပါယတနတော အနညတ္တေပိ အညေဟိ ဓမ္မေဟိ ရူပါယတနံ ဝိသေသေတုံ အညံ ဝိယ ကတွာ ဝုတ္တံ ‘‘သဟ နိဒဿနေန သနိဒဿန’’န္တိ။ ဓမ္မဘာဝသာမညေန ဟိ ဧကီဘူတေသု ဓမ္မေသု ယော နာနတ္တကရော ဝိသေသော, သော အညော ဝိယ ကတွာ ဥပစရိတုံ ယုတ္တော။ ဧဝံ ဟိ အတ္ထဝိသေသာဝဗောဓော ဟောတီတိ။ ယော သယံ, နိဿယဝသေန စ သမ္ပတ္တာနံ, အသမ္ပတ္တာနဉ္စ ပဋိမုခဘာဝေါ အညမညံ ပတနံ, သော ပဋိဟနနဘာဝေါ, ယေန ဗျာပါရာဒိဝိကာရပစ္စယန္တရသဟိတေသု
စက္ခာဒီနံ ဝိသယေသု ဝိကာရုပ္ပတ္တိ။ သေသံ ဧကာဒသဝိဓံ ဩဠာရိကရူပံ။ တဉှိ သနိဒဿနတ္တာဘာဝတော အနိဒဿနံ, ဝုတ္တနယေနေဝ သပ္ပဋိဃံ။ ဥဘယပဋိက္ခေပေန အနိဒဿနအပ္ပဋိဃံ။ ကမ္မတော ဇာတန္တိ ဧတ္ထ ယံ ဧကန္တကမ္မသမုဋ္ဌာနံ အဋ္ဌိန္ဒြိယာနိ, ဟဒယဉ္စာတိ နဝဝိဓံ ရူပံ, ယဉ္စ နဝဝိဓေ စတုသမုဋ္ဌာနေ ကမ္မသမုဋ္ဌာနံ နဝဝိဓမေဝ ရူပန္တိ ဧဝံ အဋ္ဌာရသဝိဓမ္ပိ ကမ္မတော ဥပ္ပဇ္ဇနတော ကမ္မဇံ။ ယဉှိ ဇာတဉ္စ ယဉ္စ ဇာယတိ ယဉ္စ ဇာယိဿတိ, တံ သဗ္ဗမ္ပိ ‘‘ကမ္မဇ’’န္တိ ဝုစ္စတိ ယထာ ဒုဒ္ဓန္တိ။ တဒညပစ္စယဇာတန္တိ ကမ္မတော အညပစ္စယတော ဇာတံ ဥတုစိတ္တာဟာရဇံ။ နကုတောစိဇာတန္တိ လက္ခဏရူပမာဟ။ ဝိညတ္တိဒွယံ, သဒ္ဒေါ, အာကာသဓာတု, လဟုတာဒိတ္တယံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနိ အဝိနိဗ္ဘောဂရူပါနီတိ ဧတံ ပဉ္စဒသဝိဓံ ရူပံ စိတ္တဇံ။ အာကာသဓာတု, လဟုတာဒိတ္တယံ, အာဟာရသမုဋ္ဌာနာနိ အဝိနိဗ္ဘောဂရူပါနီတိ ဧတံ ဒွါဒသဝိဓံ ရူပံ အာဟာရဇံ။ ဧတ္ထ သဒ္ဒံ ပက္ခိပိတွာ တေရသဝိဓံ ရူပံ ဥတုတော သမုဋ္ဌိတံ ဥတုဇံ။ သေသံ ကမ္မဇတိကေ ဝုတ္တနယာနုသာရေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၄၄၉။ ဒိဋ္ဌာဒိစတုက္ကဝသေန, ရူပရူပါဒိစတုက္ကဝသေန, ဝတ္ထာဒိစတုက္ကဝသေနာတိ ပါဋေက္ကံ စတုက္ကသဒ္ဒေါ ယောဇေတဗ္ဗော။ ယံ ရူပါယတနံ အဒက္ခိ ယံ ပဿတိ ယံ ဒက္ခိဿတိ ယံ ပဿေယျ, တံ သဗ္ဗံ ဒိဋ္ဌံ နာမ ဒိဋ္ဌသဘာဝါနာတိဝတ္တနတော ယထာ ဒုဒ္ဓန္တိ။ ဧသ နယော သေသေသုပိ။ ဒဿနဝိသယတ္တာတိ စက္ခုဝိညာဏဝိညေယျတ္တာ။ သဝနဝိသယတ္တာတိ သောတဝိညာဏဝိညေယျတ္တာ။ ဂန္ဓရသဖောဋ္ဌဗ္ဗတ္တယန္တိ ဂန္ဓော ရသော ဖောဋ္ဌဗ္ဗန္တိ ဧတံ တယံ။ မုတံ နာမ မုတွာ ပတွာ ဂဟေတဗ္ဗတော။ တေနာဟ ‘‘သမ္ပတ္တဂ္ဂါဟကဣန္ဒြိယဝိသယတ္တာ’’တိ။
ကိမိဒံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ နာမာတိ? ပထဝီတေဇောဝါယောဓာတုတ္တယံ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ အာပေါဓာတု အဂ္ဂဟိတာ, နနု သီတတာ ဖုသိတွာ ဂယှတိ, သာ စ အာပေါဓာတူတိ? သစ္စံ ဂယှတိ, န ပန သာ အာပေါဓာတု။ ကိဉ္စရဟီတိ? တေဇောဓာတု ဧဝ။ မန္ဒေ ဟိ ဥဏှဘာဝေ သီတဗုဒ္ဓိ။ န ဟိ သီတံ နာမ ကောစိ ဂုဏော အတ္ထိ, ကေဝလံ ပန ဥဏှဘာဝဿ မန္ဒတာယ သီတတာဘိမာနော။ ကထမေတံ ဝိညာတဗ္ဗန္တိ စေ? အနဝဋ္ဌိတတ္တာ သီတဗုဒ္ဓိယာ ယထာ ပါရာပါရေ။ တထာ ဟိ ဃမ္မကာလေ အာတပေ ဌိတာနံ ဆာယံ ပဝိဋ္ဌာနံ သီတဗုဒ္ဓိ ဟောတိ, တတ္ထေဝ ပန ပထဝီဂဗ္ဘတော ဥဋ္ဌိတာနံ ဥဏှဗုဒ္ဓိ။ ယဒိ ဟိ သီတတာ အာပေါဓာတု သိယာ, ဧကသ္မိံ ကလာပေ ဥဏှဘာဝေန သဒ္ဓိံ ဥပလဗ္ဘေယျ, န စ ဥပလဗ္ဘတိ။ တသ္မာ ဝိညာယတိ န အာပေါဓာတု
သီတတာတိ။ ဣဒဉ္စ ဘူတာနံ အဝိနိဗ္ဘောဂဝုတ္တိတံ ဣစ္ဆန္တာနံ ဥတ္တရံ, အနိစ္ဆန္တာနမ္ပိ ပန စတုန္နံ ဘူတာနံ ဧကသ္မိံ ကလာပေ ကိစ္စဒဿနေန သဘာဂဝုတ္တိတာယ သာဓိတာယ ဥတ္တရမေဝ။ ယေ ပန ‘‘ဝါယောဓာတုယာ လက္ခဏံ သီတတာ’’တိ ဝဒန္တိ, တေသမ္ပိ ဣဒမေဝ ဥတ္တရံ။ ယဒိ ဟိ ဝါယောဓာတု သီတတာ သိယာ, ဧကသ္မိံ ကလာပေ ဥဏှဘာဝေန သဒ္ဓိံ သီတတာ ဥပလဗ္ဘေယျ, န စ ဥပလဗ္ဘတိ။ တသ္မာ ဝိညာယတိ န ဝါယောဓာတု သီတတာတိ။ ယေသံ ပန ဒြဝတာ အာပေါဓာတု, သာ စ ဖုသိတွာ ဂယှတီတိ ဒဿနံ။ တေ ဝတ္တဗ္ဗာ ‘‘ဒြဝဘာဝေါပိ ဖုသီယတီတိ အာယသ္မန္တာနံ အဓိမာနမတ္တံ သဏ္ဌာနံ ဝိယာ’’တိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ပုရာတနေဟိ –
‘‘ဒြဝတာ သဟဝုတ္တီနိ, တီဏိ ဘူတာနိ သမ္ဖုသံ၊
‘ဒြဝတံ သမ္ဖုသာမီ’တိ, လောကောယမဘိမညတိ။
‘‘ဖုသံ ဘူတာနိ သဏ္ဌာနံ, မနသာ ဂဏှတေ ယထာ၊
‘ပစ္စက္ခတော ဖုသာမီ’တိ, ဉာတဗ္ဗာ ဒြဝတာ တထာ’’တိ။
သေသန္တိ ယထာဝုတ္တံ ရူပါဒိသတ္တဝိဓံ ရူပံ ဌပေတွာ အဝသိဋ္ဌံ ဧကဝီသတိဝိဓံ ရူပံ။ ဝိညာဏဿေဝါတိ မနောဝိညာဏဿေဝ။ အဝဓာရဏေန ရူပါယတနာဒီနမ္ပိ မနောဝိညာဏဝိညေယျတ္တေ နိယမာဘာဝတော န ဝိညာတရူပတာတိ သင်္ကရာဘာဝံ ဒဿေတိ။
နိပ္ဖန္နရူပံ ပနေတ္ထ ရူပရူပံ နာမာတိ ယဒေတ္ထ အဋ္ဌဝီသတိဝိဓေ ရူပေ ‘‘နိပ္ဖန္န’’န္တိ ဝုတ္တံ ရူပံ, တဒေဝ ရူပလက္ခဏယောဂတော ရူပံ။ ရုပ္ပနံ ရူပံ, တံ ဧတဿ အတ္ထီတိ ယထာ အရိသသောတိ, ရူပဂုဏယောဂတော ဝါ ယထာ နီလဂုဏယောဂတော နီလံ ဝတ္ထန္တိ။ သွာယံ ရူပသဒ္ဒေါ ရုဠှိယာ အတံသဘာဝေပိ ပဝတ္တတီတိ အပရေန ရူပသဒ္ဒေန ဝိသေသေတွာ ဝုတ္တံ ‘‘ရူပရူပ’’န္တိ ယထာ တိလတေလံ, ဒုက္ခဒုက္ခန္တိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၅၃၉) စ, ရုပ္ပနသဘာဝံ ရူပန္တိ အတ္ထော။ ယဒိ ဧဝံ, အာကာသဓာတုအာဒီနံ ကထံ ရူပဘာဝေါတိ? နိပ္ဖန္နရူပဿ ပရိစ္ဆေဒဝိကာရလက္ခဏဘာဝတော တဂ္ဂတိကမေဝါတိ ‘‘ရူပ’’န္တေွဝ ဝုစ္စတိ။
ဝသန္တိ ဧတ္ထ စိတ္တစေတသိကာ ပဝတ္တန္တီတိ ဝတ္ထု, စိတ္တတံသမ္ပယုတ္တာနံ အာဓာရဘူတံ ရူပံ။ တံ ပန ဆဗ္ဗိဓံ။ တတ္ထ ဟဒယရူပံ ဝတ္ထု ဧဝ မနောဓာတုမနောဝိညာဏဓာတူနံ နိဿယဘာဝတော။ န ဒွါရံ အညနိဿယာနံ စက္ခာဒိ ဝိယ။ ယထာ ဟိ စက္ခာဒီနိ သမ္ပဋိစ္ဆနာဒီနံ ပဝတ္တိယာ ဒွါရံ ဟောန္တိ,
န ဧဝံ ဟဒယဝတ္ထု။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ယံ ပနေတ္ထ ဟဒယရူပံ နာမ, တံ ဝတ္ထု, န ဒွါရ’’န္တိ။ ဝိညတ္တိဒွယံ ဒွါရံ ကမ္မဒွါရဘာဝတော။ တန္နိဿိတဿ စိတ္တုပ္ပါဒဿ အဘာဝတော န ဝတ္ထု။ ပသာဒရူပံ ဝတ္ထု စေဝ အတ္တသန္နိဿိတဿ စက္ခုဝိညာဏာဒိကဿ, ဒွါရဉ္စ အညနိဿိတဿ သမ္ပဋိစ္ဆနာဒိကဿ။ သေသံ ဧကဝီသတိဝိဓံ ရူပံ ဝုတ္တဝိပရိယာယတော နေဝ ဝတ္ထု န စ ဒွါရံ။
ဋ္ဌ ၄၅၀။ ဧကတော ဧဝ ဇာတံ ဧကဇံ။ နနု စ ဧကတော ဧဝ ပစ္စယတော ပစ္စယုပ္ပန္နဿ ဥပ္ပတ္တိ နတ္ထီတိ? သစ္စံ နတ္ထိ, ရူပဇနကပစ္စယေသု ဧကတောတိ အယမေတ္ထ အဓိပ္ပါယော။ န ဟိ ရူပုပ္ပတ္တိ ရူပဇနကတော အညံ ပစ္စယံ အပေက္ခတိ။ ဒွိဇန္တိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဣမေသန္တိ ဣမေသံ ပဘေဒါနံ ဝသေန။ ကမ္မဇမေဝါတိ ကမ္မတော ဧဝ ဇာတံ။ စိတ္တဇမေဝါတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ စိတ္တတော စ ဥတုတော စ ဇာတန္တိ ကာလေန စိတ္တတော, ကာလေန ဥတုတောတိ ဧဝံ စိတ္တတော စ ဥတုတော စ ဇာတံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တံ ဒွိဇံ ဒွီဟိ ဇာတန္တိ။ ပရတော ဒွီသုပိ ဧသေဝ နယော။ သဒ္ဒါယတနမေဝါတိ ဧတ္ထ ယံ စိတ္တဇံ သဒ္ဒါယတနံ, တံ သဝိညတ္တိကမေဝါတိ ဧကေ။ အဝိညတ္တိကောပိ အတ္ထိ ဝိတက္ကဝိပ္ဖါရသဒ္ဒေါတိ ပေါရာဏာ။
ဝိတက္ကဝိပ္ဖါရသဒ္ဒေါ န သောတဝိညေယျောတိ ဟိ ဧဝံ ပဝတ္တမဟာအဋ္ဌကထာဝါဒံ နိဿာယ စိတ္တသမုဋ္ဌာနဿ သဒ္ဒဿ ဝိညတ္တိယာ ဝိနာပိ ဥပ္ပတ္တိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ။ န ဟိ ဝိညတ္တိ ‘‘ကာယဝါစာယ ဝိညတ္တီ’’တိ ဝစနတော အသောတဝိညေယျေန သဒ္ဒေန သဟ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧဝံ သန္တေ စိတ္တဇေနာပိ သဒ္ဒနဝကေန ဘဝိတဗ္ဗံ။ သော စ ဝါဒေါ ‘‘သဒ္ဒေါ စ ဟောတိ, န သောတဝိညေယျော စာ’’တိ ဝိရုဒ္ဓမေဝေတန္တိ မညမာနေဟိ သင်္ဂဟကာရေဟိ ပဋိက္ခိတ္တော။ အပရေ ပန မဟာအဋ္ဌကထာဝါဒံ အပ္ပဋိက္ခိပိတွာ တဿ အဓိပ္ပါယံ ဝဏ္ဏေန္တိ။ ကထံ? ‘‘ဇိဝှါတာလုစလနာဒိကံ ဝိတက္ကသမုဋ္ဌိတံ ဝိညတ္တိသဟဇမေဝ သုခုမသဒ္ဒံ ဒိဗ္ဗသောတေန သုတွာ အာဒိသတီ’’တိ သုတ္တေ, ပဋ္ဌာနေ စ ဩဠာရိကံ သဒ္ဒံ သန္ဓာယ သောတဝိညာဏဿ အာရမ္မဏပစ္စယဘာဝေါ ဝုတ္တောတိ ဣမိနာ အဓိပ္ပါယေန ဝိတက္ကဝိပ္ဖါရသဒ္ဒဿ အသောတဝိညေယျတာ ဝုတ္တာတိ။ တံ စတုဇံ။ အဝသေသန္တိ အဝိနိဗ္ဘောဂရူပေန သဒ္ဓိံ အာကာသဓာတုမာဟ။
လက္ခဏရူပံ ပန နကုတောစိဇာတန္တိ ကုတောစိပိ ပစ္စယတော န ဇာတံ, နာပိ သယမေဝ ဇာတံ ပစ္စယေဟိ ဝိနာ သယမေဝ ဇာတဿ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ အဘာဝတော။ ကထံ ပနေတံ ဝိညာတဗ္ဗံ လက္ခဏရူပံ န ဇာယတီတိ? လက္ခဏာဘာဝတော။ ဥပ္ပတ္တိမန္တာနံ ဟိ ရူပါယတနာဒီနံ ဇာတိအာဒီနိ လက္ခဏာနိ ဝိဇ္ဇန္တိ, န ဧဝံ ဇာတိအာဒီနံ။ တသ္မာ ဝိညာတဗ္ဗမေတံ ဇာတိအာဒီနိ န ဇာယန္တီတိ။ သိယာ ပနေတံ ‘‘ဇာတိအာဒီနံ ဇာတိအာဒီနိ လက္ခဏာနိ ဝိဇ္ဇန္တီ’’တိ? တံ န, ကသ္မာ? တထာ သတိ အနဝဋ္ဌာနာပတ္တိတော။ ယဒိ ဟိ ဇာတိအာဒီနိ ဇာတိအာဒိမန္တာနိ သိယုံ, တာနိပိ ဇာတိအာဒိမန္တာနိ, တာနိပိ ဇာတိအာဒိမန္တာနီတိ အနဝဋ္ဌာနမေဝ အာပဇ္ဇတိ။ တသ္မာ သုဋ္ဌု ဝုတ္တံ ‘‘ဇာတိအာဒီနိ န ဇာယန္တီ’’တိ။ တေနာဟ ‘‘န ဟိ ဥပ္ပါဒဿ ဥပ္ပါဒေါ အတ္ထိ, ဥပ္ပန္နဿ စ ပရိပါကဘေဒမတ္တံ ဣတရဒွယ’’န္တိ, ဇရာမရဏန္တိ အတ္ထော။
တတ္ထ ‘‘ဥပ္ပါဒေါ နတ္ထီ’’တိ ဧတေန ဥပ္ပါဒဿ ဇရာမရဏာဘာဝမာဟ။ အသတိ ဥပ္ပါဒေ ကုတော ဇရာမရဏန္တိ မတ္တဂ္ဂဟဏေန ဇရာမရဏဿ ဥပ္ပါဒါဘာဝမ္ပိ။ ယဒိ ဧဝံ ဇာတိယာ ကုတောစိ ဇာတတာဝစနံ ကထန္တိ အာဟ ‘‘ယမ္ပီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ကိစ္စာနုဘာဝက္ခဏေ ဒိဋ္ဌတ္တာတိ ယေ တေ စိတ္တာဒယော ရူပါယတနာဒီနံ ရူပါနံ ဇနကပစ္စယာ, တေသံ တဒုပ္ပါဒနံ ပတိ အနုပရတဗျာပါရာနံ ယော သော ပစ္စယဘာဝူပလက္ခဏီယော ကိစ္စာနုဘာဝက္ခဏော, တဒါ ဇာယမာနာနံ ရူပါယတနာဒီနံ ဓမ္မာနံ ဝိကာရဘာဝေန ဥပလဗ္ဘမာနတံ သန္ဓာယ ဝေနေယျပုဂ္ဂလဝသေန ဇာတိယာ ကုတောစိ ပစ္စယတော ဇာတတ္တံ ပါဠိယံ အနုညာတံ ယထာ တံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနတာဒိ ဝိညတ္တိအာဒီနံ။ အယဉှေတ္ထ သင်္ခေပတ္ထော – ယေဟိ ပစ္စယဓမ္မေဟိ ရူပါဒယော ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ, တေသံ ပစ္စယဘာဝူပဂမနက္ခဏေ ဥပလဗ္ဘမာနာ ရူပါဒယော တတော ပုရေ, ပစ္ဆာ စ အနုပလဗ္ဘမာနာ တတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ဝိညာယန္တိ, ဧဝံ ဇာတိပိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယဒိ ဧဝံ နိပ္ပရိယာယတော ဇာတိယာ ကုတောစိ ဇာတတာ သိဒ္ဓါ, အထ ကသ္မာ ဝေနေယျပုဂ္ဂလဝသေနာတိ ဝုတ္တန္တိ? နယိဒမေဝံ ဇာယမာနဓမ္မဝိကာရဘာဝေန ဥပလဗ္ဘမာနတ္တာ။ ယဒိ ဟိ ဓမ္မော ဝိယ ဥပလဗ္ဘေယျ ဇာတိ, နိပ္ပရိယာယောဝ တဿာ ကုတောစိ ဇာတဘာဝေါ, န ဧဝမုပလဗ္ဘတိ, အထ ခေါ ဝိကာရဘာဝေန။ တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ဝေနေယျပုဂ္ဂလဝသေနာ’’တိ။
တဒါ ကိရ သောတူနံ ဧဝံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ‘‘အယံ ဇာတိ သဗ္ဗေသံ ဓမ္မာနံ ပဘဝေါ, သယဉ္စ န ကုတောစိ ဇာယတိ ယထာ တံ ပကတိဝါဒီနံ ပကတီ’’တိ,
တံ နေသံ မိစ္ဆာဂါဟံ ဝိဓမေန္တော သတ္ထာ ‘‘ဥပစယော သန္တတီ’’တိ ဒွိဓာ ဘိန္ဒိတွာ ကုတောစိ ပစ္စယတော ဇာတဉ္စ ကတွာ ဒေသေသိ, န ပန ဇရာမရဏံ ပစ္စယဓမ္မာနံ ကိစ္စာနုဘာဝက္ခဏေ အဒဿနတော။ ယဒိ ဧဝံ ကထံ ‘‘ဇရာမရဏံ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္န’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၂။၂၀) ဝုတ္တံ? ယသ္မာ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာနံ ဓမ္မာနံ ပရိပါကဘင်္ဂတာယ တေသု သန္တေသု ဟောန္တိ, န အသန္တေသု။ န ဟိ အဇာတံ ပရိပစ္စတိ, ဘိဇ္ဇတိ ဝါ, တသ္မာ တံ ဇာတိပစ္စယတံ သန္ဓာယ ‘‘ဇရာမရဏံ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္န’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၂။၂၀) ပရိယာယေန သုတ္တေသု ဝုတ္တံ။ ယော ပနေတ္ထ ကာမဘဝါဒီသု ကမ္မာဒိနာ ပစ္စယေန ယောနိဝိဘာဂတော ပဋိသန္ဓိယံ, ပဝတ္တိယဉ္စ ရူပဓမ္မာနံ ပဝတ္တိဘေဒေါ ဝတ္တဗ္ဗော, သော ပရတော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒကထာယံ အာဝိ ဘဝိဿတီတိ န ဝုတ္တောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
ဣတိ ရူပက္ခန္ဓေ ဝိတ္ထာရကထာမုခဝဏ္ဏနာ။
ဝိညာဏက္ခန္ဓကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၄၅၁။ ယံ ကိဉ္စီတိ အနဝသေသပရိယာဒါနဒီပကေန ပဒဒွယေန ဝေဒယိတဿ ဗဟုဘေဒတံ ဒဿေန္တော ဝုစ္စမာနံ ရာသဋ္ဌံ ဥလ္လိင်္ဂေတိ။ ဝေဒယိတံ အာရမ္မဏရသာနုဘဝနံ လက္ခဏံ ဧတဿာတိ ဝေဒယိတလက္ခဏံ။ သဗ္ဗံ တံ ဓမ္မဇာတန္တိ အဓိပ္ပါယော, ပုဗ္ဗေ ဝါ ရူပက္ခန္ဓကထာယံ ဝုတ္တံ အဓိကာရတော အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ဧကတော ကတွာတိ အတီတာဒိဘေဒဘိန္နံ သဗ္ဗံ တံ ဗုဒ္ဓိယာ ဧကတော ကတွာ။ ဧဝဉှိ ရာသဋ္ဌဿ သမ္ဘဝေါ။ နီလာဒိဘေဒဿ အာရမ္မဏဿ သဉ္ဇာနနံ, ‘‘နီလံ ပီတံ ဒီဃံ ရဿ’’န္တိ (ဓ။ သ။ ၆၁၅) စ အာဒိနာ သညုပ္ပါဒဝသေန ဇာနနံ ဂဟဏံ လက္ခဏံ ဧတဿာတိ သဉ္ဇာနနလက္ခဏံ။ အဘိသင်္ခရဏံ အာယူဟနံ ဗျာပါရာပတ္တိ, အဘိသန္ဒဟနံ ဝါ, ဥဘယထာပိ စေတနာပဓာနတာယ သင်္ခါရက္ခန္ဓဿ ဧဝံ ဝုတ္တံ ‘‘အဘိသင်္ခရဏလက္ခဏ’’န္တိ။ တထာ ဟိ သုတ္တန္တဘာဇနီယေ သင်္ခါရက္ခန္ဓံ ဝိဘဇန္တေန ဘဂဝတာ ‘‘စက္ခုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ’’တိအာဒိနာ (ဝိဘ။ ၂၁) စေတနာဝ ဝိဘတ္တာ။ မိနိတဗ္ဗဝတ္ထုံ နာဠိယာ မိနမာနော ပုရိသော ဝိယ ယေန သဉ္ဇာနနာကာရဝိသိဋ္ဌေန အာကာရေန ဝိသယံ ဂဏှာတိ, တံ အာရမ္မဏူပလဒ္ဓိသင်္ခါတံ ဝိဇာနနံ လက္ခဏံ ဧတဿာတိ ဝိဇာနနလက္ခဏံ။ ဣတရေ ဝေဒနာက္ခန္ဓာဒယော သုဝိညေယျာ ဟောန္တီတိ ဝိညာဏေန ဧကုပ္ပါဒါဒိဘာဝတော, သမာနဇာတိအာဒိဝိဘာဂတော စ။
အတ္တနာ ‘‘ဝိဇာနနလက္ခဏ’’န္တိ ဝုတ္တမတ္ထံ သုတ္တေန သမတ္ထေတုံ ‘‘ယံ ကိဉ္စီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ယထာပစ္စယံ ပဝတ္တိမတ္တမေတံ, ယဒိဒံ သဘာဝဓမ္မောတိ ဒဿေတုံ ‘‘ဝိဇာနနလက္ခဏ’’န္တိ ဘာဝသာဓနဝသေန ဝုတ္တံ။ ဓမ္မသဘာဝါ ဝိနိမုတ္တော ကောစိ ကတ္တာ နာမ နတ္ထီတိ တဿေဝ ကတ္တုဘာဝံ ဒဿေတုံ ‘‘ဝိဇာနာတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ယံ ဝိဇာနနဋ္ဌေန ဝိညာဏံ, တဒေဝ စိန္တနာဒိအတ္ထေန စိတ္တံ, မနနဋ္ဌေန မနောတိ ပရိယာယတောပိ နံ ဗောဓေတိ။ ဧတ္တာဝတာ စ ခန္ဓတော, ဘေဒတော, ပရိယာယတော စ ဝိညာဏံ ဝိဘာဝိတံ ဟောတိ။
ဇာယန္တိ ဧတ္ထ ဝိသဒိသာပိ သဒိသာကာရာတိ ဇာတိ, သမာနာကာရော။ သာ ပနာယံ ဇာတိ ကာမံ အနေကဝိဓာ နာနပ္ပကာရာ, တံ ဣဓာဓိပ္ပေတမေဝ ပန ဒဿေန္တော ‘‘ကုသလံ, အကုသလံ, အဗျာကတဉ္စာ’’တိ အာဟ။ တတ္ထ ကုသလဋ္ဌေန ကုသလံ။ ကောယံ ကုသလဋ္ဌော နာမ? အာရောဂျဋ္ဌော အနဝဇ္ဇဋ္ဌော သုခဝိပါကဋ္ဌော။ အာရောဂျဋ္ဌေနာပိ ဟိ ကုသလံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကစ္စိ နု ဘောတော ကုသလ္လ’န္တိအာဒီသု (ဇာ။ ၁။၁၅။၁၄၆၊ ၂။၂၀။၁၂၉)။ အနဝဇ္ဇဋ္ဌေနာပိ ‘‘ကတမော ပန, ဘန္တေ, ကုသလော ကာယသမာစာရော? ယော ခေါ, မဟာရာဇ, အနဝဇ္ဇော ကာယသမာစာရော’’တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၂။၃၆၁)။ သုခဝိပါကဋ္ဌေနာပိ ‘‘ကုသလာနံ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာနံ သမာဒါနဟေတူ’’တိအာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၃။၈၀)။ ကုသလစိတ္တဉှိ ရာဂါဒီနံ စေတသိကရောဂါနံ အဝဇ္ဇသဘာဝါနံ ပဋိပက္ခဘာဝတော, သုခဝိပါကဝိပစ္စနတော စ အရောဂံ, အနဝဇ္ဇံ, သုခဝိပါကဉ္စာတိ။
သဒ္ဒတ္ထတော ပန ကုစ္ဆိတေ ပါပဓမ္မေ သလယတိ စလယတိ ကမ္မေတိ ဝိဒ္ဓံသေတီတိ ကုသလံ။ ကုစ္ဆိတေန ဝါ အာကာရေန သယန္တီတိ ကုသာ, ပါပဓမ္မာ, တေ ကုသေ လုနာတိ ဆိန္ဒတီတိ ကုသလံ။ ကုစ္ဆိတာနံ ဝါ သာနတော တနုကရဏတော ဉာဏံ ကုသံ နာမ, တေန လာတဗ္ဗံ ဂဟေတဗ္ဗံ ပဝတ္တေတဗ္ဗန္တိ ကုသလံ။ ယထာ ဝါ ကုသော ဥဘယဘာဂဂတံ ဟတ္ထပဒေသံ လုနာတိ, ဧဝမိဒံ ဥပ္ပန္နာနုပ္ပန္နဝသေန ဥဘယဘာဂဂတံ သံကိလေသပက္ခံ လုနာတိ ဆိန္ဒတိ, တသ္မာ ကုသော ဝိယ လုနာတီတိ ကုသလံ။ ကုစ္ဆိတာနံ ဝါ သာဝဇ္ဇဓမ္မာနံ သလနတော သံဝရဏတော ကုသလံ။ ကုသလဓမ္မဝသေန ဟိ အကုသလာ ပဝတ္တိနိဝါရဏေန, အပ္ပဝတ္တိဘာဝါပါဒနေန စ မနစ္ဆဋ္ဌေသု ဒွါရေသု အပ္ပဝတ္တိယာ သံဝုတာ ပိဟိတာ ဟောန္တိ။ ကုစ္ဆိတေ ဝါ ပါပဓမ္မေ သလယတိ ကမ္ပေတိ အပနေတီတိ ကုသလံ။ ကုစ္ဆိတာနံ ဝါ ပါဏာတိပါတာဒီနံ
ပါပဓမ္မာနံ သာနတော နိသာနတော တေဇနတော ကုသာ, ဒေါသလောဘာဒယော။ ဒေါသာဒီနဉှိ ဝသေန စေတနာယ တိက္ခဘာဝပ္ပတ္တိယာ ပါဏာတိပါတာဒီနံ မဟာသာဝဇ္ဇတာ, တေ ကုသေ လုနာတိ ဆိန္ဒတီတိ ကုသလံ။ ကုစ္ဆိတာနံ ဝါ သာနတော အန္တကရဏတော ဝိနာသနတော ကုသာနိ, ပုညကိရိယဝသေန ပဝတ္တာနိ သဒ္ဓါဒီနိ ဣန္ဒြိယာနိ, တေဟိ လာတဗ္ဗံ ပဝတ္တေတဗ္ဗန္တိ ကုသလံ။ ‘‘ကု’’ ဣတိ ဝါ ဘူမိ ဝုစ္စတိ, အဓိဋ္ဌာနဘာဝေန တံသဒိသဿ အတ္တနော နိဿယဘူတဿ ရူပါရူပပ္ပဗန္ဓဿ သမ္ပတိ, အာယတိဉ္စ အနုဒဟနေန ဝိနာသနတော ကုံ သိယန္တီတိ ကုသာ, ရာဂါဒယော, တေ ဝိယ အတ္တနော နိဿယဿ လဝနတော ဆိန္ဒနတော ကုသလံ။ ပယောဂသမ္ပာဒိတာ ဟိ ကုသလဓမ္မာ အစ္စန္တမေဝ ရူပါရူပဓမ္မေ အပ္ပဝတ္တိကရဏေန သမုစ္ဆိန္ဒန္တီတိ။
န ကုသလန္တိ အကုသလံ, ကုသလပဋိပက္ခန္တိ အတ္ထော။ န ကုသလန္တိ ဟိ ကုသလပဋိက္ခေပေန အကုသလပဒဿ အဝယဝဘေဒေန အတ္ထေ ဝုစ္စမာနေ ယထာ ယံ ဓမ္မဇာတံ န အရောဂံ, န အနဝဇ္ဇံ, န သုခဝိပါကံ, န စ ကောသလ္လသမ္ဘူတံ, တံ အကုသလန္တိ အယမတ္ထော ဒဿိတော ဟောတိ, ဧဝံ ယံ န ကုစ္ဆိတာနံ သလနသဘာဝံ, န ကုသာနံ လဝနသဘာဝံ, န ကုသေန ကုသေဟိ ဝါ ပဝတ္တေတဗ္ဗံ, န စ ကုသော ဝိယ လဝနကံ, တံ အကုသလံ နာမာတိ အယမ္ပိ အတ္ထော ဒဿိတော ဟောတိ။ ဧတ္ထ စ ယသ္မာ ကုသလံ အကုသလဿ ဥဇုဝိပစ္စနီကဘူတံ, ယတော စေတသိကရောဂပဋိပက္ခာဒိဘာဝတော အရောဂါဒိပရိယာယေနပိ ဗောဓိတံ, တသ္မာ အကုသလံ ပန ကုသလဿ ဥဇုဝိပစ္စနီကဘူတန္တိ ဝုတ္တံ ‘‘ကုသလပဋိပက္ခန္တိ အတ္ထော’’တိ။ တံ ပန ယထာက္ကမံ ပဟာယကပဟာတဗ္ဗဘာဝေနေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
န ဗျာကတန္တိ အဗျာကတံ, ကုသလာကုသလဘာဝေန အကထိတန္တိ အတ္ထော။ တတ္ထ ကုသလဘာဝေါ အနဝဇ္ဇသုခဝိပါကဋ္ဌော။ အကုသလဘာဝေါ သာဝဇ္ဇဒုက္ခဝိပါကဋ္ဌော, တဒုဘယဘာဝေန အဝုတ္တန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဧတေနေဝ အရောဂသရောဂါဒိဘာဝေန စ အဝုတ္တတာ ဝဏ္ဏိတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ဧတ္ထ စ ‘‘ကုသလံ အကုသလ္လ’န္တိ စ ဝတွာ ‘‘အဗျာကတ’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ ကုသလာကုသလဘာဝေနေဝ အဝုတ္တတာ ဝိညာယတိ, န ပကာရန္တရေန။ အဝုတ္တတာ စေတ္ထ န တထာ အဝတ္တဗ္ဗတာမတ္တေန, အထ ခေါ တဒုဘယဝိနိမုတ္တသဘာဝတာယ တေသံ ဓမ္မာနန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တထာ ဟေတံ ‘‘အဝိပါကလက္ခဏ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။
ဋ္ဌ ၄၅၂။ ဘူမိဘေဒတောတိ ဘဝန္တိ ဧတ္ထ ဓမ္မာတိ ဘူမိ, ဌာနံ, အဝတ္ထာ စ။ အဝတ္ထာပိ ဟိ အဝတ္ထာဝန္တာနံ ပဝတ္တိဋ္ဌာနံ ဝိယ ဂယှတိ, ဧဝံ နေသံ သုခဂ္ဂဟဏံ
ဟောတီတိ။ တတ္ထ လောကိယာ ဘူမိ ဌာနဝသေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ, လောကုတ္တရာ အဝတ္ထာဝသေန။ လောကိယာ ဝါ ဌာနာဝတ္ထာဝသေန, လောကုတ္တရာ အဝတ္ထာဝသေနေဝ။ ကာမာဝစရန္တိ ဧတ္ထ ဝတ္ထုကာမော ကိလေသကာမောတိ ဒွေ ကာမာ။ တေသု ဝတ္ထုကာမော ဝိသေသတော ပဉ္စ ကာမဂုဏာ ကာမီယန္တီတိ, ကိလေသကာမော တဏှာ ကာမေတီတိ။ တေ ဒွေပိ သဟိတာ ဟုတွာ ယတ္ထ အဝစရန္တိ, တံ ကာမာဝစရံ။ ကိံ ပန တန္တိ? ဧကာဒသဝိဓော ကာမဘဝေါ။ ဣဒံ ယေဘုယျေန တတ္ထ အဝစရတိ ပဝတ္တတီတိ ကာမာဝစရံ ဧကဿ အဝစရသဒ္ဒဿ လောပံ ကတွာ။ ဧဝံ ရူပါရူပါဝစရာနိပိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ ရူပတဏှာ ရူပံ, အရူပတဏှာ အရူပန္တိ ကတွာ။ အထ ဝါ ကာမတဏှာ ကာမော ဥတ္တရပဒလောပေန, အဝစရတိ ဧတ္ထာတိ အဝစရံ, ကာမဿ အဝစရံ ကာမာဝစရံ။ ဧဝံ ရူပါဝစရာရူပါဝစရာနိပိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ လောကတော ဥတ္တရတီတိ လောကုတ္တရံ ကုသလဿ အဓိပ္ပေတတ္တာ။ ဣတရံ ပန လောကတော ဥတ္တိဏ္ဏန္တိ လောကုတ္တရံ။
သောမနဿုပေက္ခာဉာဏသင်္ခါရဘေဒတောတိ ဧတ္ထ သောမနဿုပေက္ခာဘေဒေါ တာဝ ယုတ္တော တေသံ ဘိန္နသဘာဝတ္တာ, ဉာဏသင်္ခါရဘေဒေါ ပန ကထန္တိ? နာယံ ဒေါသော ဉာဏသင်္ခါရကတော ဘေဒေါဉာဏသင်္ခါရဘေဒေါ, သော စ တေသံ ဘာဝါဘာဝကတောတိ ကတွာ။ သောဘနံ မနော, သုန္ဒရံ ဝါ မနော ဧတဿာတိ သုမနော, သုမနဿ ဘာဝေါ သောမနဿံ, မာနသိကသုခါ ဝေဒနာ ရုဠှိယာ, သောမနဿေန ဥပ္ပါဒတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ဘင်္ဂါ သဟဂတံ ပဝတ္တံ သံသဋ္ဌံ, သမ္ပယုတ္တန္တိ အတ္ထော။ သောမနဿသဟဂတတာ စဿ အာရမ္မဏဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဣဋ္ဌာရမ္မဏေ ဟိ စိတ္တံ သောမနဿသဟဂတံ ဟောတိ။ နနု စ ဣဋ္ဌာရမ္မဏံ လောဘဿ ဝတ္ထု, ကထံ တတ္ထ ကုသလံ ဟောတီတိ? နယိဒမေကန္တိကံ ဣဋ္ဌေပိ အာဘောဂါဒိဝသေန ကုသလဿ ဥပ္ပဇ္ဇနတော။ ယဿ ဟိ စတုသမ္ပတ္တိစက္ကသမာယောဂါဒိဝသေန ယောနိသောဝ အာဘောဂေါ ဟောတိ, ကုသလမေဝ စ မယာ ကတ္တဗ္ဗန္တိ ကုသလကရဏေ စိတ္တံ နိယမိတံ, အကုသလပ္ပဝတ္တိတော စ နိဝတ္တေတွာ ကုသလကရဏေ ဧဝ ပရိဏာမိတံ, အဘိဏှကရဏဝသေန စ သမုဒါစရိတံ, တဿ ဣဋ္ဌေပိ အာရမ္မဏေ အလောဘာဒိသမ္ပယုတ္တမေဝ စိတ္တံ ဟောတိ, န လောဘာဒိသမ္ပယုတ္တံ။
ဉာဏေန သမံ ပကာရေဟိ ယုတ္တန္တိ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ။ ဧကုပ္ပါဒါဒယော ဧဝ စေတ္ထ ပကာရာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တတ္ထ ကမ္မူပပတ္တိဣန္ဒြိယပရိပါကကိလေသဒူရီဘာဝါ ဉာဏသမ္ပယုတ္တတာယ ကာရဏံ။ ယော ဟိ ပရေသံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အနဝဇ္ဇာနိ သိပ္ပါယတနကမ္မာယတနဝိဇ္ဇဋ္ဌာနာနိ သိက္ခာပေတီတိ ဧဝမာဒိကံ ပညာသံဝတ္တနိယံ ကရောတိ, တဿ ကမ္မူပနိဿယဝသေန ကုသလစိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ ဟောတိ။ တထာ အဗျာပဇ္ဇေ လောကေ ဥပ္ပန္နဿ ဥပပတ္တိံ နိဿာယ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ ဟောတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘တဿ တတ္ထ သုခိနော ဓမ္မပဒါ ပ္လဝန္တိ, ဒန္ဓော, ဘိက္ခဝေ, သတုပ္ပါဒေါ, အထ ခေါ သော သတ္တော ခိပ္ပံယေဝ ဝိသေသဘာဂီ (အ။ နိ။ ၄။၁၉၁) ဟောတီ’’တိ။ တထာ ပညာဒသကပတ္တဿ ဣန္ဒြိယပရိပါကံ နိဿာယ ကုသလံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ ဟောတိ။ ယေန ပန ကိလေသာ ဝိက္ခမ္ဘိတာ, တဿ ကိလေသဒူရီဘာဝံ နိဿာယ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ ဟောတိ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ ‘‘ယောဂါ ဝေ ဇာယတေ ဘူရိ, အယောဂါ ဘူရိသင်္ခယော’’တိ (ဓ။ ပ။ ၂၈၂)။ အတ္တနော ဝါ ပရဿ ဝါ သမုဿာဟဇနိတံ စိတ္တပယောဂသင်္ခါတံ သင်္ခရဏံ သင်္ခါရော, သော ဧတဿ နတ္ထီတိ အသင်္ခါရံ။ တေန ပန သဟ သင်္ခါရေန ပဝတ္တတီတိ သသင်္ခါရံ။ ဉာဏေန ဝိပ္ပယုတ္တံ ဝိရဟိတန္တိ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ။ ဝိပ္ပယောဂေါတိ စေတ္ထ ဉာဏဿ အဘာဝေါ အပ္ပဝတ္တိယေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဥပေက္ခတီတိ ဥပေက္ခာ, ဝေဒယမာနာပိ အာရမ္မဏံ အဇ္ဈုပေက္ခတိ မဇ္ဈတ္တတာကာရသဏ္ဌိတတ္တာတိ အတ္ထော။ အထ ဝါ ဥပေတာ သုခဒုက္ခာနံ အဝိရုဒ္ဓါ ဣက္ခာ အနုဘဝနန္တိ ဥပေက္ခာ။ အထ ဝါ ဣဋ္ဌေ စ အနိဋ္ဌေ စ အာရမ္မဏေ ပက္ခပါတာဘာဝေန ဥပပတ္တိတော ယုတ္တိတော ဣက္ခတိ အနုဘဝတီတိ ဥပေက္ခာ, တာယ သဟဂတန္တိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ။ သေသံ သဗ္ဗံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယမေဝ။
ဧဝံ အဋ္ဌ ကာမာဝစရကုသလစိတ္တာနိ ဥဒ္ဒိသိတွာ ဣဒါနိ တေသံ ပဝတ္တိအာကာရံ ဒဿေတုံ ‘‘ယဒါ ဟီ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ပဋိဂ္ဂါဟကာဒိသမ္ပတ္တိန္တိ ဧတ္ထ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဒေသကာလကလျာဏမိတ္တာဒိသမ္ပတ္တိံ သင်္ဂဏှာတိ။ အညံ ဝါ သောမနဿဟေတုန္တိ ဧတ္ထ အညဂ္ဂဟဏေန သဒ္ဓါဗဟုလတာ, ဝိသုဒ္ဓဒိဋ္ဌိတာ, ကုသလကိရိယာယ အာနိသံသဒဿာဝိတာ, သောမနဿပဋိသန္ဓိကတာ, ဧကာဒသ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဋ္ဌာနိယာ ဓမ္မာတိ ဧဝမာဒီနံ သင်္ဂဟော။ အာဒိနယပ္ပဝတ္တန္တိ ဧတ္ထ အာဒိ-သဒ္ဒေန န ကေဝလံ ‘‘အတ္ထိ ယိဋ္ဌ’’န္တိအာဒီနံ (မ။ နိ။ ၁။၄၄၁၊ ၂။၉၅) နဝန္နံယေဝ သမ္မာဒိဋ္ဌိဝတ္ထူနံ ဂဟဏံ, အထ ခေါ
ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဋ္ဌာနိယာဒီနမ္ပိ သင်္ဂဟော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပုရက္ခတွာတိ ပုဗ္ဗင်္ဂမံ ကတွာ။ တဉ္စ ခေါ သဟဇာတပုဗ္ဗင်္ဂမဝသေန ‘‘မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဓမ္မာ’’တိအာဒီသု (ဓ။ ပ။ ၁-၂) ဝိယ သမ္ပယောဂဿ အဓိပ္ပေတတ္တာ။ အသံသီဒန္တောတိ သိလောကမစ္ဆရိယာဒိဝသေန ပုညကိရိယာယံ သံသီဒံ သင်္ကောစံ အနာပဇ္ဇန္တော, တေန မုတ္တစာဂတာဒိံ ဒဿေတိ။ အနုဿာဟိတောတိ ကေနစိပိ န ဥဿာဟိတော။ သရသတော ဟိ ပုညပဋိပတ္တိဒဿနမိဒံ။ ပရေဟီတိ ပန ပါကဋုဿာဟနဒဿနံ။
ဒါနာဒီနီတိ ဒါနံ သီလံ ယာဝ ဒိဋ္ဌိဇုကမ္မန္တိ ဣမာနိ ဒါနာဒီနိ ဒသ ပုညာနိ, ဒါနာဒီနီတိ ဝါ ဒါနသီလဘာဝနာမယာနိ ဣတရေသမ္ပိ သတ္တန္နံ ဧတ္ထေဝန္တောဂဓတ္တာ။ ယတ္ထ သယံ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, တံ သန္တာနံ ပုနန္တိ, ပုဇ္ဇံ ဘဝဖလံ နိဗ္ဗတ္တေန္တီတိ ဝါ ပုညာနိ။ အဿ ပုညစေတနာသမင်္ဂိနော။ အမုတ္တစာဂတာ ဒေယျဓမ္မေ သာပေက္ခစိတ္တတာ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန သီလသမာဒါနာဒီသု အနဓိမုတ္တတာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ တဒေဝါတိ သောမနဿသဟဂတာဒိနာ သဒိသတာယ ဝုတ္တံ။ သဒိသမ္ပိ ဟိ ‘‘တဒေဝါ’’တိ ဝေါဟရီယတိ ယထာ ‘‘သာ ဧဝ တိတ္တိရီ, တာနိယေဝ ဩသဓာနီ’’တိ။ ဣမသ္မိဉှိ အတ္ထေတိ လီနဿ စိတ္တဿ ဥဿာဟနပယောဂသင်္ခါတေ အတ္ထေ။ ဧတန္တိ ‘‘သင်္ခါရော’’တိ ဧတံ ပဒံ။ ပုဗ္ဗပယောဂဿာတိ ပုညကိရိယာယံ သင်္ကောစေ ဇာယမာနေ တတော ဝိဝေစေတွာ သမုဿာဟနဝသေန ပဝတ္တဿ စိတ္တပယောဂဿ, ပုဗ္ဗဂ္ဂဟဏဉ္စေတ္ထ တထာပဝတ္တပုဗ္ဗာဘိသင်္ခါရဝသေန သော သင်္ခါရော ဟောတီတိ ကတွာ ဝုတ္တံ, န တဿ သင်္ခါရဿ ပုဗ္ဗကာလိကတ္တာ။ ‘‘အတ္ထိ ဒိန္န’’န္တိအာဒိ (မ။ နိ။ ၁။၄၄၁၊ ၂။၉၅) နယပ္ပဝတ္တာယ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ အသမ္ဘဝဒဿနတ္ထံ ဗာလ-ဂ္ဂဟဏံ။ သံသီဒနုဿာဟနာဘာဝဒဿနတ္ထံ သဟသာ-ဂဟဏံ။ သောမနဿရဟိတာ ဟောန္တိ ပုညံ ကရောန္တာတိ အဓိပ္ပါယော။ သောမနဿဟေတူနံ အဘာဝံ အာဂမ္မာတိ ဣဒံ နိဒဿနမတ္တံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ မဇ္ဈတ္တာရမ္မဏတထာရူပစေတောသင်္ခါရာဒယောပိ ဟိ ဥပေက္ခာသဟဂတတာယ ကာရဏံ ဟောန္တိယေဝါတိ။
ဧဝန္တိအာဒိ နိဂမနံ။ တယိဒံ အဋ္ဌဝိဓမ္ပိ ကာမာဝစရံ ကုသလစိတ္တံ ရူပါရမ္မဏံ ယာဝ ဓမ္မာရမ္မဏန္တိ ဆသု အာရမ္မဏေသု ယံ ဝါ တံ ဝါ အာလမ္ဗိတွာ ဥပေက္ခာသဟဂတာဟေတုကကိရိယာမနောဝိညာဏဓာတာနန္တရံ ကာယဒွါရာဒီဟိ တီဟိ ဒွါရေဟိ ကာယကမ္မာဒိဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
တတ္ထ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာနိ စတ္တာရိ ယဒါ တိဟေတုကပဋိသန္ဓိံ ဥပ္ပါဒေန္တိ, တဒါ သောဠသ ဝိပါကစိတ္တာနိ ဖလန္တိ။ ယဒါ ပန ဒုဟေတုကံ, တဒါ ဒွါဒသ တိဟေတုကဝဇ္ဇာနိ။ အဟေတုကံ ပန ပဋိသန္ဓိံ တိဟေတုကာနိ န ဥပ္ပါဒေန္တေဝ, ဒုဟေတုကာနိ ပန ဒုဟေတုကပဋိသန္ဓိဒါနကာလေ ဒွါဒသ, အဟေတုကပဋိသန္ဓိံ ဒါနကာလေ အဋ္ဌ ဖလန္တိ။ တိဟေတုကာ ပန ပဋိသန္ဓိ ဒုဟေတုကေဟိ န ဟောတိယေဝ။ ‘‘အဋ္ဌ ဖလန္တီ’’တိ စေတံ ပဋိသန္ဓိံ ဇနကကမ္မဝသေန ဝုတ္တံ။ အညေန ပန ကမ္မုနာ ‘‘သဟေတုကံ ဘဝင်္ဂံ အဟေတုကဿ ဘဝင်္ဂဿ အနန္တရပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၃။၁။၁၀၂) ဝစနတော သဟေတုကမ္ပိ ဝိပါကစိတ္တံ အဟေတုကပဋိသန္ဓိကဿ ဟောတိယေဝ။ ဣမသ္မိံ စ ပက္ခေ ဗလဝတာ ပစ္စယေန ဥပ္ပန္နံ အသင်္ခါရံ, ဒုဗ္ဗလေန သသင်္ခါရန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယေ ပန အာဂမနတော စ ဝိပါကဿ အသင်္ခါရသသင်္ခါရဘာဝံ ဣစ္ဆန္တိ, တေသံ မတေန ဒွါဒသ, အဋ္ဌ စ ဖလန္တီတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဧဝံ တိဓာ ဖလံ ဒဒန္တဉ္စေတံ ကာမာဝစရသုဂတိယံ ဥပပတ္တိံ, သုဂတိဒုဂ္ဂတီသု ဘောဂသမ္ပဒဉ္စ ကရောတိ။ နာဂသုပဏ္ဏာဒီနမ္ပိ ဟိ ယံ ဒေဝဘောဂသမ္ပတ္တိသဒိသံ ဘောဂဇာတံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တမ္ပိ ကာမာဝစရကုသလဿေဝ ဖလံ။ န ဟိ အကုသလဿ ဣဋ္ဌံ ဖလံ အတ္ထီတိ။
ရူပါဝစရံ ပနာတိ ပန-သဒ္ဒေါ ဝိသေသတ္ထဇောတကော။ တေန ယထာ ကာမာဝစရံ ကိလေသာနံ တဒင်္ဂပ္ပဟာနမတ္တကရံ, န ဧဝမိဒံ, ဣဒံ ပန ဝိက္ခမ္ဘနပ္ပဟာနကရံ။ ယထာ ဝါ တံ ဝေဒနာဉာဏသင်္ခါရဘေဒတော အဋ္ဌဓာ ဘိဇ္ဇတိ, န ဧဝမိဒံ, ဣဒံ ပန တတော အညထာ ဝါတိ ဝက္ခမာနံ ဝိသေသံ ဇောတေတိ။ တံ ပနေတံ သဝတ္ထုကံ, သာသဝံ, ဝိနီဝရဏဉ္စ ရူပါဝစရန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘သဝတ္ထုကံ ဧဝါ’’တိ ဟိ ဣမိနာ အရူပါဝစရံ နိဝတ္တေတိ, ‘‘သာသဝ’’န္တိ ဣမိနာ ပဌမမဂ္ဂစိတ္တံ, ‘‘ဝိနီဝရဏ’’န္တိ ဣမိနာ ပဋိဃသဟိတဒွယံ။ ကတ္ထစိ ပဉ္စ ဈာနင်္ဂါနိ, ကတ္ထစိ စတ္တာရိ, ကတ္ထစိ တီဏိ, ကတ္ထစိ ဒွေ, ကတ္ထစိ အပရာနိ ဒွေတိ ဧဝံ ဈာနင်္ဂယောဂဘေဒတော ပဉ္စဝိဓန္တိ သင်္ခေပတော ဝုတ္တမတ္ထံ ဝိဝရိတုံ ‘‘သေယျထိဒ’’န္တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ဟေဋ္ဌာ ဈာနကထာယံ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၇၉ အာဒယော) ဝုတ္တမေဝ။ တယိဒံ ဘာဝနာမယမေဝ ဟုတွာ ဝုတ္တနယေန ပထဝီကသိဏာဒိကံ အာလမ္ဗိတွာ ယထာရဟံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တကုသလာနန္တရံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဟီနာဒိဘေဒဘိန္နံ ပနေတံ ယထာက္ကမံ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာဒီသု သောဠသသုပိ ဗြဟ္မလောကေသု ဥပပတ္တိနိပ္ဖါဒကန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ရူပသညာသမတိက္ကမာဒိနာ သမဓိဂန္တဗ္ဗံ အရူပါဝစရံ။ စတုန္နံ အရူပါနန္တိ ဥပေက္ခာသမာဓိသင်္ခါတေဟိ စတူဟိ အရူပဇ္ဈာနေဟိ။ ကရဏေ ဟိ ဧတံ သာမိဝစနံ။ အရူပါနံ ဝါ ယော အာရမ္မဏာဒိကတော သမ္ပယုတ္တဓမ္မေဟိ ယောဂေါ ယောဂဘေဒေါ, တဿ ဝသေန။ ဝုတ္တပ္ပကာရေနာတိ ဟေဋ္ဌာ အာရုပ္ပကထာယံ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၂၇၅ အာဒယော) ဝုတ္တပ္ပကာရေန။ ပဌမန္တိ ပဌမံ အရူပါဝစရကုသလစိတ္တံ။ ဒုတိယတတိယစတုတ္ထာနီတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ တာနိမာနိ ဘာဝနာမယာနေဝ ဟုတွာ ယထာနုပုဗ္ဗံ ကသိဏုဂ္ဃါဋိမာကာသံ, ပဌမာရုပ္ပဝိညာဏံ, နတ္ထိဘာဝံ, အာကိဉ္စညာယတနန္တိ ဣမာနိ အာလမ္ဗိတွာ ဥပေက္ခာသဟဂတဉာဏသမ္ပယုတ္တကုသလာနန္တရံ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ စတူသု အရူပီဗြဟ္မလောကေသု ပဋိသန္ဓိပဝတ္တိဝိပါကဒါယီနိ။ သေသံ ပနေတ္ထ ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။ ဆဝိသုဒ္ဓိပရမ္ပရာယ သမဓိဂန္တဗ္ဗံ လောကုတ္တရံ။ တတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ ပရတော အာဂမိဿတိ။ စတုမဂ္ဂသမ္ပယောဂတောတိ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေါ ယာဝ အရဟတ္တမဂ္ဂေါတိ ဣမေဟိ စတူဟိ အရိယမဂ္ဂေဟိ သမ္ပယောဂတော။ စတုဗ္ဗိဓမ္ပိ စေတံ ဘာဝနာမယမေဝ ဟုတွာ နိဗ္ဗာနံ အာလမ္ဗိတွာ သုညတော ဝိမောက္ခော, အနိမိတ္တော ဝိမောက္ခော, အပ္ပဏိဟိတော ဝိမောက္ခောတိ နာမေန ဥပ္ပဇ္ဇတိ, သတ္တဘဝါဒိဘဝူပပတ္တိနိဝတ္တကန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧကဝီသတိဝိဓံ ဟောတိ နာတိသင်္ခေပဝိတ္ထာရနယေနာတိ အဓိပ္ပါယော။
ဋ္ဌ ၄၅၃။ ကာမာဝစရမေဝါတိ ဧတ္ထ နိကာယန္တရိယာ ရူပါရူပါဝစရမ္ပိ အကုသလံ ဣစ္ဆန္တီတိ တေသံ မတိနိသေဓနတ္ထံ ကာမာဝစရဂ္ဂဟဏံ။ မဟဂ္ဂတဘူမိယံ ဥပ္ပဇ္ဇန္တမ္ပိ တတ္ထ ရူပဓာတုယံ ပဝတ္တိဝိပါကံ ဒေန္တမ္ပိ ဧကန္တေန ကာမာဝစရမေဝါတိ ဒဿနတ္ထံ အဝဓာရဏံ။ ယဒိ ဧဝံ, ကသ္မာ ကာမာဝစရမေဝါတိ? တတ္ထ ကာရဏံ ဝုတ္တမေဝ။ ကထံ ဝုတ္တံ? ‘‘ကာမတဏှာ ကာမော ဥတ္တရပဒလောပတော, အဝစရတိ ဧတ္ထာတိ အဝစရံ, ကာမဿ အဝစရံ ကာမာဝစရ’’န္တိ။ ဧတ္ထ ဟိ ကာမတဏှာဝိသယတာ ‘‘ကာမာဝစရဘာဝဿ ကာရဏံ’’ ဝုတ္တာ ယထာ ရူပါရူပတဏှာဝိသယတာ ‘‘ရူပါရူပါဝစရဘာဝဿ’’။ ဧကံသေန စေတံ ဧဝံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ။ အညထာ ဗျာပိလက္ခဏံ န သိယာ။ ယဒိ ဟိ အာလမ္ဗိတဗ္ဗဓမ္မဝသေန ဘူမိဝဝတ္ထာနံ ကရေယျ, ဧဝံ သတိ အနာရမ္မဏာနံ သင်္ဂဟော န သိယာ။ အထ ဝိပါကဒါနဝသေန, ဧဝမ္ပိ အဝိပါကာနံ သင်္ဂဟော န သိယာ။ တသ္မာ အာလမ္ဗဏဓမ္မဝသေန ပရိယာပန္နာနံ သာ ကာတဗ္ဗာ, အပရိယာပန္နာနံ ပန လောကတော ဥတ္တိဏ္ဏတာယ လောကုတ္တရတာ, ဥတ္တရိတရာဘာဝတော အနုတ္တရတာ စ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
ပရိယာပန္နာတိ စ ပရိစ္ဆေဒကာရိကာယ တဏှာယ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ အာပန္နာ, ဂဟိတာတိ အတ္ထော။ နနု စေတ္ထ ကာမတဏှာ ကတမာ? ကာမာဝစရဓမ္မာရမ္မဏာ တဏှာ, ကာမာဝစရဓမ္မာ ကတမေ? ကာမတဏှာဝိသယာတိ ဣတရေတရသန္နိဿယတာဒေါသောတိ? နယိဒမေဝံ အဝီစိအာဒိဧကအာဒသောကာသနိန္နတာယ ကဉ္စိ တဏှံ ကာမတဏှာဘာဝေန ဂဟေတွာ တံသဘာဝါယ တဏှာယ ဝိသယဘာဝေန ကာမာဝစရဓမ္မာနံ ဥပလက္ခိတဗ္ဗတ္တာ။ နိက္ခေပကဏ္ဍေပိ (ဓ။ သ။ ၉၈၅ အာဒယော) ‘‘ဧတ္ထာဝစရာ’’တိ ဝစနံ အဝီစိပရနိမ္မိတပရိစ္ဆိန္နောကာသာယ ကာမတဏှာယ ဝိသယဘာဝံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ တဒေါကာသတာ စ တဏှာယ တန္နိန္နတာယ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
မူလတော တိဝိဓန္တိ တီဏိ အကုသလမူလာနိ လောဘာဒီနိ, တေသံ ဝသေန တံသဟိတမ္ပိ တိဝိဓန္တိ အတ္ထော။ တာနိ ဟိ သုပ္ပတိဋ္ဌိတဘာဝကာရဏတ္တာ မူလမိဝါတိ မူလာနိ, လောဘော မူလံ ဧတဿာတိ လောဘမူလံ။ အသာဓာရဏေန နိဒ္ဒေသော ယထာ ဘေရိသဒ္ဒေါ, ယဝင်္ကုရောတိ။ တထာ ဒေါသမူလံ။ မောဟော ဧဝ မူလံ ဣမဿ, နာညန္တိ မောဟမူလံ။
သောမနဿုပေက္ခာဒိဋ္ဌိဂတသင်္ခါရဘေဒတောတိ သောမနဿုပေက္ခာဘေဒတော ဒိဋ္ဌိဂတဘေဒတော သင်္ခါရဘေဒတောတိ ပစ္စေကံ ဘေဒသဒ္ဒေါ ယောဇေတဗ္ဗော။ ယဒေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယမေဝ။ ဒိဋ္ဌိဂတသမ္ပယုတ္တန္တိ ဒိဋ္ဌိယေဝ ဒိဋ္ဌိဂတံ ‘‘ဂူထဂတံ, မုတ္တဂတ’’န္တိ (မ။ နိ။ ၂။၁၁၉၊ အ။ နိ။ ၉။၁၁) ယထာ။ အထ ဝါ ဝိပရိယေသဂ္ဂါဟတာယ ဒိဋ္ဌိယာ ဂတမေဝ, န ဧတ္ထ ဂန္တဗ္ဗဝတ္ထု တထာ သဘာဝန္တိ ဒိဋ္ဌိဂတံ။ တယိဒံ ‘‘ဣဒမေဝ သစ္စံ, မောဃမည’’န္တိ (မ။ နိ။ ၂။၁၈၇, ၂၀၂, ၂၀၃, ၄၂၇၊ ၃။၂၇-၂၉) အဘိနိဝေသဘာဝတော လောဘေနေဝ သဒ္ဓိံ ပဝတ္တတိ, န ဒေါသေန။
ယဒါဟီတိအာဒိ လောဘမူလစိတ္တာနံ ပဝတ္တိအာကာရဒဿနံ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိန္တိ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိအာဒိမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိံ။ တာယ ဟိ ဝိပလ္လတ္ထစိတ္တာ သတ္တာ ‘‘ဧတာဝကော ဇီဝဝိသယော ယာဝ ဣန္ဒြိယဂေါစရော’’တိ ပရလောကံ ပဋိက္ခိပိတွာ ‘‘နတ္ထိ ကာမေသု အာဒီနဝေါ’’တိ ယထာ တထာ ကာမေသု ပါတဗျတံ အာပဇ္ဇန္တိ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ‘‘ဧသ ပန္ထော ပဂေဝ ဝိဟိတော ဒေဝယာနေ, ယေန ယန္တိ ပုတ္တဝန္တော ဝိသောကာ။ တံ ပဿန္တိ ပသဝေါ, ပက္ခိနော စ, တေန တေ မာတရိပိ မိထုနံ စရန္တီ’’တိအာဒိနာ နယေန ပုတ္တမုခဒဿနံ သဂ္ဂမောက္ခမဂ္ဂေါတိ ဧဝမာဒိကံ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိံ သင်္ဂဏှာတိ။
ကာမေ ဝါတိ ဧတ္ထ ဝါ-သဒ္ဒေါ အနိယမတ္ထော, တေန ဗြာဟ္မဏာနံ သုဝဏ္ဏဟရဏမေဝ အဒိန္နာဒါနေ သာဝဇ္ဇံ, ဣတရံ အနဝဇ္ဇံ။ ဂရူနံ, ဂုန္နံ, အတ္တနော, ဇီဝိတဿ, ဝိဝါဟဿ စ အတ္ထာယ မုသာဝါဒေါ အနဝဇ္ဇော, ဣတရော သာဝဇ္ဇော။ ဂရုအာဒီနံ အတ္ထာယ ပေသုညဟရဏံ အနဝဇ္ဇံ, ဣတရံ သာဝဇ္ဇံ။ ဘာရတယုဒ္ဓသီတာဟရဏာဒိကထာ ပါပဝူပသမာယ ဟောတီတိ ဧဝမာဒိကေ မိစ္ဆာဂါဟေ သင်္ဂဏှာတိ။ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလာဒီနီတိ ဒိဋ္ဌသုတမုတမင်္ဂလာနိ။ သဘာဝတိက္ခေနာတိ လောဘဿ, မိစ္ဆာဘိနိဝေသဿ ဝါ ဝသေန သရသေနေဝ တိခိဏေန ကုရူရေန။ မန္ဒေနာတိ ဒန္ဓေန အတိခိဏေန။ တာဒိသံ ပန အတ္တနော, ပရဿ ဝါ သမုဿာဟနေန ပဝတ္တတီတိ အာဟ ‘‘သမုဿာဟိတေနာ’’တိ။ ပရဘဏ္ဍံ ဝါ ဟရတီတိ ဝါ-သဒ္ဒေန တထာပဝတ္တနကမုသာဝါဒါဒီနမ္ပိ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ကာမာနံ ဝါ အနုဘုယျမာနာနံ။ ဝါ-သဒ္ဒေန ပရသန္တကဿ ဝါ အယထာဓိပ္ပေတတာယ ယံ လဒ္ဓံ, တံ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ ဂဟဏာဒိကံ သင်္ဂဏှာတိ။
ဒုဝိဓမေဝ ဟောတိ သမ္ပယုတ္တဓမ္မဝသေန ဘေဒါဘာဝတော။ ယဒိ ဧဝံ, ကသ္မာ ‘‘ဒေါမနဿသဟဂတံ ပဋိဃသမ္ပယုတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တန္တိ? အသာဓာရဏဓမ္မေဟိ တဿ စိတ္တဿ ဥပလက္ခဏတ္ထံ။ ပါဏာတိပါတာဒီသူတိ ပါဏာတိပါတနာဒီသု။ အာဒိ-သဒ္ဒေန အဒိန္နာဒါနမုသာဝါဒပေသုညဖရုသသမ္ဖပ္ပလာပဗျာပါဒေ သင်္ဂဏှာတိ။ သဘာဝတိက္ခံ ဟုတွာ ပဝတ္တမာနံ စိတ္တံ အသင်္ခါရမေဝ ဟောတိ, ဣတရံ သသင်္ခါရန္တိ အဓိပ္ပါယေနာဟ ‘‘တိက္ခမန္ဒပ္ပဝတ္တိကာလေ’’တိ။ မန္ဒံ ပန ဟုတွာ ပဝတ္တမာနံ ဧကံသေန သသင်္ခါရမေဝါတိ န သက္ကာ ဝိညာတုံ။ ယံ သသင်္ခါရေန သပ္ပယောဂေန ပဝတ္တတိ, တံ မန္ဒမေဝ ဟောတီတိ ကတွာ တထာဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
မောဟေကဟေတုကံ စိတ္တံ မူလန္တရဝိရဟတော အတိမူဠှံ, ဝိစိကိစ္ဆုဒ္ဓစ္စယောဂတော စဉ္စလဉ္စာတိ ဥပေက္ခာသဟဂတမေဝ ဟောတိ, န တဿ ကဒါစိပိ သဘာဝတိက္ခတာ အတ္ထိ။ အာရမ္မဏေ ဟိ သံသပ္ပနဝသေန, ဝိက္ခိပနဝသေန စ ပဝတ္တမာနဿ စိတ္တဒွယဿ ကီဒိသေ ကိစ္စေ သဘာဝတိက္ခတာယ, ဥဿာဟေတဗ္ဗတာယ ဝါ ဘဝိတဗ္ဗံ, တသ္မာ န တတ္ထ သင်္ခါရဘေဒေါ အတ္ထိ။ အညေသု အကုသလစိတ္တေသု လဗ္ဘမာနမ္ပိ ဥဒ္ဓစ္စံ ဝိသေသတော ဧတ္ထေဝ ဗလဝံ, တတော ဧဝ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေသု ပဓာနံ ဟုတွာ ပဝတ္တတီတိ ဣဒမေဝ ဥဒ္ဓစ္စေန ဝိသေသေတွာ ဝုတ္တံ ‘‘ဥဒ္ဓစ္စသမ္ပယုတ္တ’’န္တိ။ တထာ ဟိ ပါဠိယံ (ဓ။ သ။ ၄၂၇) ဣဓ
သရူပတော ဥဒ္ဓစ္စံ အာဂတံ, ဧဝံ အသာဓာရဏပဓာနဓမ္မဝသေန မောဟမူလံ ‘‘ဝိစိကိစ္ဆာသမ္ပယုတ္တံ, ဥဒ္ဓစ္စသမ္ပယုတ္တ’’န္တိ ဒုဝိဓံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အသန္နိဋ္ဌာနံ သံသယော။ ဝိက္ခေပေါ အဝူပသမော, ဘန္တတာတိ အတ္ထော။
တယိဒံ ဒွါဒသဝိဓမ္ပိ အကုသလစိတ္တံ ဆသု အာရမ္မဏေသု ယံ ဝါ တံ ဝါ အာလမ္ဗိတွာ ဥပေက္ခာသဟဂတာဟေတုကကိရိယာမနောဝိညာဏဓာတာနန္တရံ ကာယဒွါရာဒီဟိ တီဟိ ဒွါရေဟိ ကာယကမ္မာဒိဝသေန ယထာရဟံ ပါဏာတိပါတာဒိကမ္မပထဝသေန စေဝ ကမ္မဝသေန စ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
တတ္ထ ဌပေတွာ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတံ သေသံ ဧကာဒသဝိဓမ္ပိ စတူသုပိ အပါယေသု ပဋိသန္ဓိံ ဒေတိ, ပဝတ္တိဝိပါကံ သုဂတိယမ္ပိ။ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတံ ပန ပဝတ္တိဝိပါကမေဝါတိ။ ဧတ္ထာဟ – ကိံ ပန ကာရဏံ သဗ္ဗဒုဗ္ဗလံ ဝိစိကိစ္ဆာသမ္ပယုတ္တံ ပဋိသန္ဓိံ ဒေတိ, အဓိမောက္ခသဗ္ဘာဝတော တတော ဗလဝန္တမ္ပိ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတံ န ဒေတီတိ? ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗေသု အဝုတ္တတ္တာ။ ဣဒံ ဟိ ပဋိသန္ဓိံ ဒေန္တံ အပါယေသု ဒဒေယျ, အပါယဂမနီယဉ္စ ဒဿနပဟာတဗ္ဗန္တိ တတ္ထ ဝုစ္စေယျ, န စ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ပဋိသန္ဓိံ န ဒေတိ, ပဝတ္တိဝိပါကဒါနံ ပနဿ န သက္ကာ ပဋိက္ခိပိတုံ။ ပဋိသမ္ဘိဒါဝိဘင်္ဂေ ‘‘ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတေ ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ, တဿ ဝိပါကေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ’’တိ (ဝိဘ။ ၇၃၀ အတ္ထတော သမာနံ) ဝစနတော။
အပရေ ပနာဟု – ပုထုဇ္ဇနဿ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတံ ဒဿနပ္ပဟာတဗ္ဗသဟာယသဗ္ဘာဝတော ဥဘယဝိပါကမ္ပိ ဒေတိ, န သေက္ခဿ တဒဘာဝတောတိ။ ဣဒမေတ္ထ ဝိစာရေတဗ္ဗံ, ယဿ ဝိပါကဒါနံ ဝုတ္တံ, ကိံ တံ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗံ, ဥဒါဟု နောတိ? ကိဉ္စေတ္ထ – ယဒိ တာဝ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗံ, ပဋ္ဌာနေ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဿ နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယဘာဝေါ ဝတ္တဗ္ဗော သိယာ။ အထ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗံ, ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗတ္တိကေ ‘‘နေဝဒဿနေနနဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗ’’မိစ္စဿ ဝိဘင်္ဂေ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ။ ယဒိ တဗ္ဗိရုဒ္ဓသဘာဝတာယ တတ္ထ န ဝုစ္စေယျ, ဧဝမ္ပိ တသ္မိံ တိကေ တဿ နဝတ္တဗ္ဗတာ အာပဇ္ဇတီတိ? နာပဇ္ဇတိ, ကိံ ကာရဏံ? စိတ္တုပ္ပါဒကဏ္ဍေ (ဓ။ သ။ ၃၆၅ အာဒယော) အာဂတာနံ ဒွါဒသန္နံ အကုသလစိတ္တုပ္ပါဒါနံ ဒွီဟိ ပဒေဟိ သင်္ဂဟိတတ္တာ ဝိဘဇိတွာ ဒဿေတဗ္ဗဿ နိယောဂတော ကဿစိ စိတ္တုပ္ပါဒဿ အဘာဝါ, ယထာ ဥပ္ပန္နတ္တိကေ အတီတာဒီနံ နဝတ္တဗ္ဗတာ န ဝုတ္တာ, ဧဝမေတဿာပိ။ အထ ဝါ ဘာဝနာယ ပဟာတုံ အသက္ကုဏေယျဿာပိ တဿ ပုထုဇ္ဇနေ
ဝတ္တမာနဿ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗသဘာဝသာမညတော, သာဝဇ္ဇတော စ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗပရိယာယော ဝိဇ္ဇတီတိ နတ္ထိ နဝတ္တဗ္ဗတာပသင်္ဂဒေါသော။ နိပ္ပရိယာယေန စ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗန္တိ တဿ ဝသေန နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယဘာဝေါပိ န ဝုတ္တော။ ဒဿနပဟာတဗ္ဗပစ္စယဿာပိ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတဿ သဟာယဝေကလ္လမတ္တမေဝ ဒဿနေန ကတံ, န ကောစိပိ ဘာဝေါ အနုပ္ပါဒဓမ္မတံ တဿ အာပါဒိတောတိ ဧကန္တေန ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗတာ ဝုတ္တာ။ အထ ဝါ အပါယဂမနီယဘာဝါပေက္ခံ ဒဿနပ္ပဟာတဗ္ဗဝစနန္တိ တဒဘာဝတော တံ ဝိဘဇနံ ဝုတ္တန္တိ။
ဋ္ဌ ၄၅၄။ ‘‘ဝိညာဏ’’န္တိ ပဒံ အပေက္ခိတွာ ‘‘အဗျာကတံ ဝိပါက’’န္တိ အာဒိကော နပုံသကနိဒ္ဒေသော, တတော ဧဝ အဓိကတာဗျာကတာပေက္ခာယ ဒုဝိဓန္တိ ဝုတ္တံ။ အညထာ ရူပနိဗ္ဗာနာနမ္ပိ အဗျာကတဘာဝတော တံ စတုဗ္ဗိဓန္တိ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ။ ဝိပါကဿ ကာမာဝစရာဒိဘာဝေါ ကုသလေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အဟေတုကတာ သဟေတုကတာ ဝိယ သမ္ပယုတ္တဟေတုဝသေန, န နိဗ္ဗတ္တကဟေတုဝသေန။ ဝိပါကဿ ဟိ သဟေတုကတာ သဟေတုကကမ္မဝသေန သိဇ္ဈမာနာပိ သမ္ပယုတ္တဟေတုဝသေနေဝ ဝုစ္စတိ, အညထာ အဟေတုကာနမ္ပိ သဟေတုကတာ အာပဇ္ဇေယျာတိ။ ကသ္မာ ပန သဟေတုကဿ အဟေတုကော ဝိပါကော ဟောတီတိ? တတ္ထ ကာရဏံ ဝုတ္တမေဝ။ ကိဉ္စ အာရမ္မဏာဘိနိပါတမတ္တေသု ပဉ္စသု ဝိညာဏေသု ယထာ အလောဘာဒိသမ္ပယောဂေါ န သမ္ဘဝတိ, ဧဝံ မန္ဒတရမန္ဒကိစ္စေသု သမ္ပဋိစ္ဆနသန္တီရဏေသူတိ ဟေတူနံ ဥပ္ပတ္တိယာ အသမ္ဘဝတောပိ နေသံ အဟေတုကတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။
မနောဝိညာဏတော ဥပ္ပဇ္ဇနဝိသိဋ္ဌမနနကိစ္စာနံ အဘာဝတော မနောမတ္တာ ဓာတု မနောဓာတု။
စက္ခုသန္နိဿိတံ ဟုတွာ ရူပဿ ဝိဇာနနံ လက္ခဏံ ဧတဿာတိ စက္ခုသန္နိဿိတရူပဝိဇာနနလက္ခဏံ။ တတ္ထ စက္ခုသန္နိဿိတဝစနေန ရူပါရမ္မဏံ အညံ ဝိညာဏံ နိဝတ္တေတိ။ ဝိဇာနနဂ္ဂဟဏေန စက္ခုသန္နိဿိတေ ဖဿာဒိကေ နိဝတ္တေတိ။ စက္ခုရူပဂ္ဂဟဏေန နိဿယတော, အာရမ္မဏတော စ ဝိညာဏံ ဝိဘာဝေတိ ဥဘယာဓီနဝုတ္တိကတ္တာ။ ယဒိ ဟိ စက္ခု နာမ န သိယာ, အန္ဓာပိ ရူပံ ပဿေယျုံ, န စ ပဿန္တိ။ ယဒိ စ နီလာဒိရူပံ နာမ န သိယာ, ဒေသာဒိနိယမေန န ဘဝိတဗ္ဗံ, အတ္ထေဝ စ နိယမော, ဧကန္တသာရမ္မဏတာ စ စိတ္တဿ ဝုတ္တာတိ ‘‘အာရမ္မဏေန ဝိနာ နီလာဒိအာဘာသံ စိတ္တံ ပဝတ္တတီ’’တိ
ဧဝံ ပဝတ္တော ဝါဒေါ မိစ္ဆာဝါဒေါတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တေနာဟ ဘဂဝါ ‘‘စက္ခုဉ္စ ပဋိစ္စ ရူပေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စက္ခုဝိညာဏ’’န္တိအာဒိ (မ။ နိ။ ၁။၂၀၄, ၄၀၀၊ ၃။၄၂၁, ၄၂၅၊ သံ။ နိ။ ၂။၄၄၊ ၄။၆၀၊ ကထာ။ ၄၆၅)။
ကသ္မာ ပနေတ္ထ ဝစနဘေဒေါ ကတောတိ? ဧကမ္ပိ စက္ခု ဝိညာဏဿ ပစ္စယော ဟောတိ, ရူပံ ပန အနေကမေဝ သံဟတန္တိ ဣမဿ ဝိသေသဿ ဒဿနတ္ထံ။ ကိံ ပန ကာရဏံ ဧကမ္ပိ စက္ခု ဝိညာဏဿ ပစ္စယော ဟောတိ, ရူပံ ပန အနေကမေဝါတိ? ပစ္စယဘာဝဝိသေသတော။ စက္ခု ဟိ စက္ခုဝိညာဏဿ နိဿယပုရေဇာတဣန္ဒြိယဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေဟိ ပစ္စယော ဟောန္တံ အတ္ထိဘာဝေနေဝ ဟောတိ, တသ္မိံ သတိ တဿ ဘာဝတော, အသတိ အဘာဝတော။ ယတော တံ အတ္ထိအဝိဂတပစ္စယေဟိဿ ပစ္စယော ဟောတီတိ ဝုစ္စတိ, တံနိဿယတာ စဿ န ဧကဒေသေန အလ္လီယနဝသေန ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ အရူပဘာဝတော, အထ ခေါ ဂရုရာဇာဒီသု သိဿရာဇပုရိသာဒီနံ ဝိယ တပ္ပဋိဗဒ္ဓဝုတ္တိတာယ။ ဣတရေ ပန ပစ္စယာ တေန တေန ဝိသေသေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သွာယံ ပစ္စယဘာဝေါ န ဧကသ္မိံ န သမ္ဘဝတီတိ ဧကမ္ပိ စက္ခု ဝိညာဏဿ ပစ္စယော ဟောတီတိ ‘‘စက္ခုဉ္စ ပဋိစ္စာ’’တိ ဧကဝစနေန နိဒ္ဒေသော ကတော။
ရူပံ ပန ယဒိပိ စက္ခု ဝိယ ပုရေဇာတအတ္ထိအဝိဂတပစ္စယေဟိ ပစ္စယော ဟောတိ ပုရေတရံ ဟုတွာ ဝိဇ္ဇမာနက္ခဏေယေဝ ဥပကာရကတ္တာ, တထာပိ အနေကမေဝ သံဟတံ ဟုတွာ ပစ္စယော ဟောတိ အာရမ္မဏဘာဝတော။ ယဉှိ ပစ္စယဓမ္မံ သဘာဝဘူတံ, ပရိကပ္ပိတာကာရမတ္တံ ဝါ ဝိညာဏံ ဝိဘာဝေန္တံ ပဝတ္တတိ, တဒညေသဉ္စ သတိပိ ပစ္စယဘာဝေ သော တဿ သာရမ္မဏသဘာဝတာယ ယံ ကိဉ္စိ အနာလမ္ဗိတွာ ပဝတ္တိတုံ အသမတ္ထဿ ဩလုဗ္ဘ ပဝတ္တိကာရဏတာယ အာလမ္ဗနီယတော အာရမ္မဏံ နာမ။ တဿ ယသ္မာ ယထာ တထာ သဘာဝူပလဒ္ဓိဝသေန အာရမ္မဏပစ္စယလာဘော, တသ္မာ စက္ခုဝိညာဏံ ရူပံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တမာနံ တဿ သဘာဝံ ဝိဘာဝေန္တမေဝ ပဝတ္တတိ။ သာ စဿ ဣန္ဒြိယာဓီနဝုတ္တိကဿ အာရမ္မဏသဘာဝူပလဒ္ဓိ, န ဧကဒွိကလာပဂတဝဏ္ဏဝသေန ဟောတိ, နာပိ ကတိပယကလာပဂတဝဏ္ဏဝသေန, အထ ခေါ အာဘောဂါနုရူပံ အာပါထဂတဝဏ္ဏဝသေနာတိ အနေကမေဝ ရူပံ သံဟစ္စကာရိတာယ ဝိညာဏဿ ပစ္စယော ဟောတီတိ ဒဿေန္တော ဘဂဝါ ‘‘ရူပေ စာ’’တိ ဗဟုဝစနေန နိဒ္ဒိသိ။
ယံ ပန ‘‘ရူပါယတနံ စက္ခုဝိညာဏဓာတုယာ တံသမ္ပယုတ္တကာနဉ္စ ဓမ္မာနံ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၂) ဝုတ္တံ, တံ ကထန္တိ? တမ္ပိ ယာဒိသံ ရူပါယတနံ စက္ခုဝိညာဏဿ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော ဟောတိ, တာဒိသမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ကီဒိသံ ပန တန္တိ? သမုဒိတန္တိ ပါကဋောယမတ္ထော။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ယဒေကေ ဝဒန္တိ ‘‘အာယတနသလ္လက္ခဏဝသေန စက္ခုဝိညာဏာဒယော သလ္လက္ခဏာရမ္မဏာ, န ဒဗ္ဗသလ္လက္ခဏဝသေနာ’’တိ, တမ္ပိ ယုတ္တမေဝ ဟောတိ။ န စေတ္ထ သမုဒါယာရမ္မဏတာ အာသင်္ကိတဗ္ဗာ သမုဒါယာဘောဂဿေဝါဘာဝတော။ သမုဒိတာ ပန ဝဏ္ဏဓမ္မာ အာရမ္မဏပစ္စယာ ဟောန္တိ။ ကထံ ပန ပစ္စေကံ အသမတ္ထာ သမုဒိတာ အာရမ္မဏာ ပစ္စယာ ဟောန္တိ, န ဟိ ပစ္စေကံ ဒဋ္ဌုံ အသက္ကောန္တာ အန္ဓာ သမုဒိတာ ပဿန္တီတိ? နယိဒမေကန္တိကံ ဝိသုံ ဝိသုံ အသမတ္ထာနံ သိဝိကာဝဟနာဒီသု သမတ္ထတာယ ဒဿနတော။ ကေသာဒီနဉ္စ ယသ္မိံ ဌာနေ ဌိတာနံ ပစ္စေကံ ဝဏ္ဏံ ဂဟေတုံ န သက္ကာ, တသ္မိံယေဝ ဌာနေ သမုဒိတာနံ ဝဏ္ဏံ ဂဟေတုံ သက္ကာတိ ဘိယျောပိ တေသံ သံဟစ္စကာရိတာ ပရိဗျတ္တာ။ ဧတေန စက္ခုဝိညာဏဿ ပရမာဏုရူပံ အာရမ္မဏံ, ဥဒါဟု တံသမုဒါယောတိအာဒိကာ စောဒနာ ပဋိက္ခိတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ‘‘သောတဉ္စ ပဋိစ္စ သဒ္ဒေ စာ’’တိအာဒီသုပိ (မ။ နိ။ ၁။၂၀၄, ၄၀၀၊ ၃။၄၂၁, ၄၂၅, ၄၂၆) ဧသေဝ နယော။ ဧဝံ ဥဘယာဓီနဝုတ္တိကတာယ စက္ခုဝိညာဏဿ နိဿယတော, အာရမ္မဏတော စ ဝိဘာဝနံ ကတံ, ဧဝံ သောတဝိညာဏာဒီသုပိ ယထာရဟံ ဝတ္တဗ္ဗံ။
ရူပမတ္တာရမ္မဏရသန္တိ ရူပါယတနမတ္တဿေဝ အာရမ္မဏကရဏရသံ။ မတ္တသဒ္ဒေန ယထာ အာရမ္မဏန္တရံ နိဝတ္တေတိ, ဧဝံ ရူပါယတနေပိ လဗ္ဘမာနေ ဧကစ္စေ ဝိသေသေ နိဝတ္တေတိ။ န ဟိ စက္ခုဝိညာဏံ ဝဏ္ဏမတ္တတော အညံ ကိဉ္စိ ဝိသေသံ တတ္ထ ဂဟေတုံ သက္ကောတိ။ တေနာဟ ဘဂဝါ ‘‘ပဉ္စဟိ ဝိညာဏေဟိ န ကိဉ္စိ ဓမ္မံ ပဋိဝိဇာနာတိ အညတြ အဘိနိပါတမတ္တာ’’တိ။ စက္ခုဝိညာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ရူပါရမ္မဏေ ဧဝ ဥပ္ပဇ္ဇနတော တဒဘိမုခဘာဝေန ဂယှတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ရူပါဘိမုခဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာန’’န္တိ။ အတ္တနော အနန္တရံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ အရူပဓမ္မာနံ သမနန္တရဝိဂတာ အရူပဓမ္မာ ပဝတ္တိဩကာသဒါနေန အနန္တရသမနန္တရနတ္ထိဝိဂတပစ္စယေဟိ ဥပကာရကာ နိဿယာရမ္မဏဓမ္မာ ဝိယ အာသန္နကာရဏန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ရူပါရမ္မဏာယ ကိရိယမနောဓာတုယာ အပဂမပဒဋ္ဌာန’’န္တိ။ သောတဝိညာဏာဒီသုပိ ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။
စက္ခုဝိညာဏာဒိဂဟိတံ ရူပါဒိအာရမ္မဏံ တဒနန္တရမေဝ အပရိပတန္တံ ကတွာ သမ္ပဋိစ္ဆန္တီ ဂဏှန္တီ ဝိယ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ရူပါဒိသမ္ပဋိစ္ဆနရသာ’’တိ။ တထာဘာဝေန သမ္ပဋိစ္ဆနဘာဝေန ပစ္စုပတိဋ္ဌတီတိ တထာဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနာ။
ဆသု အာရမ္မဏေသု ကဒါစိ ပဉ္စန္နံ, တတော ဝါ ကတိပယာနံ ဝိဇာနနသဘာဝါပိ ဆဠာရမ္မဏဝိဇာနနလက္ခဏာ ဝုတ္တာ တံသဘာဝါနတိဝတ္တနတော, ဆသွေဝ ဝါ ဣတရေသံ အာရမ္မဏာနံ အန္တောဂဓတ္တာ။ သန္တီရဏာဒိကိစ္စာတိ သန္တီရဏတဒါရမ္မဏကိစ္စာ ဝါ, သန္တီရဏတဒါရမ္မဏပဋိသန္ဓိဘဝင်္ဂစုတိကိစ္စာ ဝါတိ အဓိပ္ပါယော။ ‘‘ဟဒယဝတ္ထုပဒဋ္ဌာနာ’’တိ ဣဒံ ဣမာသံ ဒွိန္နံ မနောဝိညာဏဓာတူနံ ဧကန္တေနေဝ ဟဒယဝတ္ထုသန္နိဿယတာယ ဝုတ္တံ။ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန ပန တံတံအနန္တရာတီတဝိညာဏာပဂမပဒဋ္ဌာနာတိပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိယေဝ။ တဿာ ဘေဒေါတိ တဿာ ဝိပါကမနောဝိညာဏဓာတုယာ ‘‘ဒုဝိဓာ’’တိ ဝုတ္တာယ ဒုဝိဓတာသင်္ခါတော ဘေဒေါ။ ဧကန္တမိဋ္ဌာရမ္မဏေတိ ဧကန္တေနေဝ ဣဋ္ဌေ အာရမ္မဏေ, အတိဝိယ ဣဋ္ဌာရမ္မဏေတိ အတ္ထော။ ပဉ္စဒွါရေ စေဝ ဇဝနာဝသာနေ စာတိ ဧတ္ထ ပဉ္စဒွါရေ သမ္ပဋိစ္ဆနဝေါဋ္ဌဗ္ဗနာနံ အန္တရာဠံ ဌာနံ, ဣတရတြ ဇဝနဘဝင်္ဂါနန္တိ ဧဝံ ဒွိဌာနာ ဟောတိ။ ဣတရာယပိ သန္တီရဏတဒါရမ္မဏကာလေ ယထာဝုတ္တမေဝ ဌာနံ, ပဋိသန္ဓိအာဒိကာလေ ပန စုတိဘဝင်္ဂါနံ အန္တရာဠံ ပဋိသန္ဓိယာ, ပဋိသန္ဓိအာဝဇ္ဇနာနံ တဒါရမ္မဏာဝဇ္ဇနာနံ ဇဝနာဝဇ္ဇနာနံ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနာဝဇ္ဇနာနဉ္စ အန္တရာဠံ ဘဝင်္ဂဿ, တဒါရမ္မဏပဋိသန္ဓီနံ ဇဝနပဋိသန္ဓီနံ ဝါ အန္တရာဠံ စုတိယာ ဌာနန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဆသူတိ ဧတ္ထ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝိဘာဂေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကာယဿ နိဿယဘူတာနံ နာတိဣဋ္ဌဖောဋ္ဌဗ္ဗဘူတာနံ ပဋိဃဋ္ဋနာနိဃံသဿ ဗလဝဘာဝတော ကာယဝိညာဏံ သုခသမ္ပယုတ္တံ။ ဥပါဒါရူပါနံယေဝ ဃဋ္ဋနာ ဒုဗ္ဗလာတိ စက္ခုဝိညာဏာဒီနိ ဥပေက္ခာသဟဂတာနိ။ တေနာဟ ‘‘သေသံ ဥပေက္ခာယုတ္တ’’န္တိ။ သေသံ ဆဗ္ဗိဓမ္ပိ။
အလောဘာဒေါသာမောဟာ စေဝ အလောဘာဒေါသာ စ အလောဘာဒယော, တေဟိ အလောဘာဒီဟိ ဝိပါကဟေတူဟိ သမ္ပယုတ္တံ အလောဘာဒိဝိပါကဟေတုသမ္ပယုတ္တံ။ ကာမာဝစရကုသလံ ဝိယ သောမနဿာဒိဘေဒတောတိ ယထာ ကာမာဝစရံ ကုသလံ သောမနဿုပေက္ခာဉာဏသင်္ခါရဘေဒတော အဋ္ဌဝိဓံ, ဧဝမိဒမ္ပီတိ အဋ္ဌဝိဓတာယ သဒိသတံ ဒဿေတိ။ ကာမာဝစရဘာဝတော ဟီနာဒိတော, ယောနီသု ဥပ္ပတ္တိတော စ သဒိသမေဝ, သမ္ပယုတ္တဓမ္မတော ပန အာရမ္မဏတော, ပဝတ္တိအာကာရတော စ ဝိသဒိသံ။
တထာ ဟိ ကုသလံ ကမ္မဒွါရဝသေန ပဝတ္တတိ, န ဣဒံ, ဝိပါကာနံ အဝိညတ္တိဇနကတ္တာ။ ဥပ္ပတ္တိဒွါရဝသေန ပန ဣမဿာပိ အတ္ထေဝ ပဝတ္တိဘေဒေါ ပဉ္စဒွါရမနောဒွါရေသု မဟာဝိပါကာနံ တဒါရမ္မဏဝသေန ပဝတ္တိသမ္ဘဝတော။ ယထာ ပန ကုသလံ ဂတိဝသေန ပဉ္စဝိဓံ, ဝိညာဏဋ္ဌိတိဝသေန သတ္တဝိဓဉ္စ, န ဧဝမိဒံ တဒေကဒေသေ ဧဝ ဥပ္ပဇ္ဇနတော။ တတ္ထ အာရမ္မဏတော, ဧကစ္စပဝတ္တိအာကာရတော စ ဝိသဒိသတံ ဒဿေတုံ ‘‘ယထာ ပနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဆသု အာရမ္မဏေသူတိ ပရိတ္တာဒိအတီတာဒိအဇ္ဈတ္တာဒိပ္ပဘေဒေသု ဆသု အာရမ္မဏေသု။
အာဂမနာဒိဝသေနာတိ အာဂမနပစ္စယဝသေန။ တတ္ထ ဧကစ္စာနံ အာစရိယာနံ မတေန မုခေ စလိတေ အာဒါသတလေ မုခနိမိတ္တံ စလနံ ဝိယ အသင်္ခါရဿ ကုသလဿ ဝိပါကော အသင်္ခါရော, သသင်္ခါရဿ ကုသလဿ ဝိပါကော သသင်္ခါရောတိ ဧဝံ အာဂမနဝသေန။ ဧကစ္စာနံ ပန အာစရိယာနံ မတေန ဗလဝန္တေဟိ ဝိဘူတေဟိ ပစ္စယေဟိ ကမ္မာဒီဟိ ဥပ္ပန္နော အသင်္ခါရော, ဒုဗ္ဗလေဟိ သသင်္ခါရောတိ ဧဝံ ပစ္စယဝသေန။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနန္တိ ပါဠိယံ သရူပတော အာဂတသမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ။ တေသံ ဟိ ဝသေန ကုသလတော ဝိပါကဿ ဝိသေသာဘာဝေါ။ နိရုဿာဟန္တိ ဧတ္ထ ဥဿာဟော နာမ အနုပစ္ဆိန္နာဝိဇ္ဇာတဏှာမာနသန္တာနေ ဝိပါကုပ္ပါဒနသမတ္ထတာသင်္ခါတော ဗျာပါရော, သော ဝိပါကေသု နတ္ထီတိ တံ နိရုဿာဟံ။ ကုသလေသု ပန အဘိညာဝသပဝတ္တေသုပိ အတ္ထေဝါတိ တံ သဥဿာဟံ။
လောဘာဒီနံ ဧကန္တသာဝဇ္ဇတာယ အယောနိသောမနသိကာရဟေတုကာနံ နတ္ထိ ဝိပါကဘာဝေါ, အလောဘာဒီနမ္ပိ ဧကန္တအနဝဇ္ဇသဘာဝါနံ ကာရဏဿ တဗ္ဗိဓုရတာယ နတ္ထေဝ အကုသလဝိပါကဘာဝေါတိ အာဟ ‘‘အကုသလဝိပါကံ အဟေတုကမေဝါ’’တိ။ ယထာ အတိဣဋ္ဌေ, ဣဋ္ဌမဇ္ဈတ္တေ စ အာရမ္မဏေ ဝေဒနာဘေဒသဗ္ဘာဝတော ကုသလဝိပါကမနောဝိညာဏဓာတု ဒုဝိဓာ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတာ, ဥပေက္ခာသဟဂတာတိ, န ဧဝံ အတိအနိဋ္ဌေ, အနိဋ္ဌမဇ္ဈတ္တေ စ အာရမ္မဏေ ဝေဒနာဘေဒေါ အတ္ထီတိ အကုသလဝိပါကမနောဝိညာဏဓာတု ဧကမေဝါတိ ‘‘သတ္တဝိဓ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ သတိ ဟိ တတ္ထ ဝေဒနာဘေဒေ အတိအနိဋ္ဌေ ဒေါမနဿေန ဘဝိတဗ္ဗံ, န စ ပဋိဃေန ဝိနာ ဒေါမနဿံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။
ကာယဝိညာဏဿ ဒုက္ခသဟဂတတာ ကုသလဝိပါကေ ဝုတ္တဝိပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဥပေက္ခာ ဟီနာတိ ဧကန္တနိဟီနဿ အကုသလဿ ဝိပါကဘာဝတော ဥပေက္ခာပိ သမာနာ ဟီနာ ဧဝ ဒုက္ခသဘာဝတ္တာ။ တေနာဟ ‘‘ဒုက္ခံ
ဝိယ နာတိတိခိဏာ’’တိ။ ယထာ ဒုက္ခံ အတိဝိယ တိခိဏံ ကဋုကံ, န ဧဝမယံ, တထာပိ ဒုက္ခသဘာဝေနေဝ ပဝတ္တတိ။ န ဟိ အကုသလဿ ဝိပါကော အဒုက္ခော ဟောတိ။ ဥပေက္ခာဘာဝေါ စဿ ဗလဝတာ ဗာဓိယမာနဿ ပဋိပ္ပဟရိတုံ အသက္ကောန္တဿ ဒုဗ္ဗလဿ ပုရိသဿ တေန ကရိယမာနဗာဓာယ ဥပေက္ခနာ ဝိယာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဣတရေသူတိ ကုသလဝိပါကေသု။
ရူပါဝစရန္တိ ရူပါဝစရဝိပါကဝိညာဏံ။ ဝိပါကကထာ ဟေသာတိ။ ကုသလံ ဝိယာတိ ရူပါဝစရကုသလံ ဝိယ။ န ဟိ ရူပါဝစရဝိပါကော တဒညကုသလသဒိသော။ အပိစ သမ္ဗန္ဓိသဒ္ဒါ ဧတေ, ယဒိဒံ ‘‘ကုသလံ, ဝိပါကော’’တိ စ။ တသ္မာ ယထာ ‘‘မာတရံ ပယိရုပါသတီ’’တိ ဝုတ္တေ အတ္တနော မာတရန္တိ အဝုတ္တမ္ပိ သိဒ္ဓမေဝေတံ, ဧဝံ ဣဓာပီတိ အတ္တနော ကုသလံ ဝိယာတိ အတ္ထော။ ကုသလသဒိသတာ စေတ္ထ ဓမ္မတော, အာရမ္မဏတော စ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တထာ ဟိ ယေ ဖဿာဒယော ကုသလေ လဗ္ဘန္တိ, တေ ဝိပါကေပိ လဗ္ဘန္တိ။ ယသ္မိံ စ အာရမ္မဏေ ကုသလံ ပဝတ္တတိ, တတ္ထေဝ အယံ ဝိပါကောပိ ပဝတ္တတိ။ ယံ ပနေတ္ထ ပဉ္စမဇ္ဈာနစိတ္တံ အဘိညာပ္ပတ္တံ, တဿ ဝိပါကော ဧဝ နတ္ထိ။ ကသ္မာ နတ္ထိ? အသမ္ဘဝတော, အာနိသံသဘူတတ္တာ စ။ တဉှိ ဝိပါကံ ဒေန္တံ ရူပါဝစရမေဝ ဒဒေယျ။ န ဟိ အညဘူမိကံ ကမ္မံ အညဘူမိကံ ဝိပါကံ ဒေတိ။ ကမ္မနိမိတ္တာရမ္မဏတာ စ ရူပါဝစရဝိပါကဿ ဝုတ္တာတိ န တံ အညံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တတိ။ ပရိတ္တာရမ္မဏာဒိအာရမ္မဏဉ္စ တံ န ဟောတီတိ အယမသမ္ဘဝေါ။ ဈာနဿ အာနိသံသဘူတဉ္စ ဒါနာဒီနံ တသ္မိံ အတ္တဘာဝေ ပစ္စယလာဘော ဝိယာတိ။
ပဝတ္တိတော ပန ဝိပါကဿ, ကုသလဿ စ အတ္ထေဝ ဘေဒေါတိ တံ ဒဿေတုံ ‘‘ကုသလံ ပနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ကုသလံ ဝိယ ကသိဏုဂ္ဃါဋိမာကာသာဒိအာရမ္မဏဘေဒတော စတုဗ္ဗိဓံ။ ပဝတ္တိဘေဒေါ ဝုတ္တနယောဝ ဇဝနဝသေန, ပဋိသန္ဓိအာဒိဝသေန စ ပဝတ္တနတော။
စတုမဂ္ဂယုတ္တစိတ္တဖလတ္တာတိ စတူဟိ အရိယမဂ္ဂေဟိ သမ္ပယုတ္တကုသလစိတ္တဿ ဖလတ္တာ, စတုဗ္ဗိဓသာမညဖလသမ္ပယုတ္တဘာဝတောတိ အတ္ထော။ မဂ္ဂဝီထိယံ ဒွိက္ခတ္တုံ, တိက္ခတ္တုံ ဝါ ဖလသမာပတ္တိယံ အပရိစ္ဆိန္နပရိမာဏံ ပဝတ္တမာနမ္ပိ ဒွီသု ဌာနေသု ပဝတ္တိယာ ‘‘ဒွိဓာ ပဝတ္တတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗမ္ပီတိ တေဝီသတိဝိဓံ ကာမာဝစရဝိပါကံ, ပဉ္စဝိဓံ ရူပါဝစရဝိပါကံ, စတုဗ္ဗိဓံ အရူပါဝစရဝိပါကံ, စတုဗ္ဗိဓမေဝ လောကုတ္တရဝိပါကန္တိ သဗ္ဗမ္ပိ ဝိပါကဝိညာဏံ နာတိသင်္ခေပဝိတ္ထာရနယေန ဆတ္တိံသဝိဓံ ဟောတိ။
ဘူမိဘေဒတော တိဝိဓံ လောကုတ္တရဿ အဘာဝတော။ လောကုတ္တရဉှိ ကိရိယစိတ္တံ နတ္ထိ ဧကန္တေန အနန္တရဝိပါကဒါယိဘာဝတော။ ဝုတ္တဉှိ ‘‘သမာဓိမာနန္တရိကညမာဟူ’’တိ (ခု။ ပါ။ ၆။၅၊ သု။ နိ။ ၂၂၈)။ ဟောတု တာဝ သေက္ခာနံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ အနုတ္တရံ ကုသလံ ပုဂ္ဂလန္တရဘာဝူပနယနတော သဖလံ, အရဟတော ပန ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ပုဂ္ဂလန္တရဘာဝူပနယနတော နိပ္ဖလံ, တဿ ကိရိယဘာဝေါ ကသ္မာ န ဣစ္ဆိတောတိ? ဣစ္ဆိတဗ္ဗော သိယာ။ ယဒိ တဿ ပုနပ္ပုနံ ဥပ္ပတ္တိ သိယာ, သကိံယေဝ ပန လောကုတ္တရကုသလံ ပဝတ္တတိ။ ယဒိ ဟိ ပုနပ္ပုနံ ပဝတ္တေယျ, မဂ္ဂစိတ္တံ အရဟတောပိ ပဝတ္တတီတိ လောကုတ္တရကိရိယစိတ္တံ သိယာ, န စေတံ အတ္ထိ ပယောဇနာဘာဝတော။ တသ္မာ နတ္ထိ လောကုတ္တရကိရိယဝိညာဏံ။ ကိရိယဝိညာဏန္တိ စ ကိရိယာမတ္တံ ဝိညာဏံ, ကုသလာကုသလံ ဝိယ ကိဉ္စိ ဝိပါကံ အနုပ္ပါဒေတွာ ကိရိယာမတ္တမေဝ ဟုတွာ ပဝတ္တနကဝိညာဏန္တိ အတ္ထော။ ကသ္မာ ပနေတံ ဝိပါကံ န ဥပ္ပါဒေတီတိ? ဝုစ္စတေ – ဧတ္ထ ဟိ ယဒေတံ အာဝဇ္ဇနဒွယံ, တံ အနုပစ္ဆိန္နဘဝမူလေပိ သန္တာနေ ပဝတ္တံ အနာသေဝနတာယ ဒုဗ္ဗလဘာဝတော အဗီဇသာမတ္ထိယံ ဝိယ ပုပ္ဖံ အဖလမေဝ ဟောတိ။ ယံ ပန ဥစ္ဆိန္နဘဝမူလာယံ သန္တတိယံ ပဝတ္တံ အဋ္ဌာရသဝိဓံ ဝိညာဏံ, တံ သမုစ္ဆိန္နမူလာယ လတာယ ပုပ္ဖံ ဝိယ ဖလဒါယိ န ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အညဿ အသမ္ဘဝတော ကိရိယဟေတုနာ နာမ အလောဘာဒိနာဝ ဘဝိတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘အလောဘာဒိကိရိယဟေတုဝိရဟိတ’’န္တိ။
စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ ပုရေစရာ ဟုတွာ ရူပါဒိအာရမ္မဏာနံ ဝိဇာနနလက္ခဏာ စက္ခုဝိညာဏာဒိပုရေစရရူပါဒိဝိဇာနနလက္ခဏာ။ အယံ ပန မနောဝိညာဏတော ဥပ္ပန္နာပိ ဝိသိဋ္ဌမနနကိစ္စာဘာဝေန မနောမတ္တာ ဓာတူတိ မနောဓာတု။ တထာ ဟေသာ မနောဝိညာဏဿ ပစ္စယော န ဟောတိ။ အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ, ဝိတ္ထာရော ပန ဓာတုနိဒ္ဒေသေ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၅၁၇) အာဂမိဿတိ။ အာဝဇ္ဇနရသာတိ အာဘောဂရသာ, စိတ္တသန္တာနဿ ဝါ ပုရိမာကာရတော အညထာ ဩဏောဇနရသာ။ ဘဝင်္ဂဝိစ္ဆေဒပဒဋ္ဌာနာတိ ဘဝင်္ဂသန္တာနဝိစ္ဆေဒပဒဋ္ဌာနာ။ အပုဗ္ဗာရမ္မဏာ သကိဒေဝ ပဝတ္တမာနာ သဗ္ဗထာ ဝိသယရသံ အနုဘဝိတုံ န သက္ကောတီတိ ဣဋ္ဌာဒီသု သဗ္ဗတ္ထ ဥပေက္ခာယုတ္တာဝ ဟောတိ။
သာဓာရဏာတိ သေက္ခာသေက္ခပုထုဇ္ဇနာနံ သာဓာရဏာ။ အသာဓာရဏာတိ အသေက္ခာနံယေဝ အာဝေဏိကာ။ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနာဝဇ္ဇနရသာတိ ပဉ္စဒွါရေ သန္တီရဏေန ဂဟိတာရမ္မဏံ ဝဝတ္ထပေန္တီ ဝိယ ပဝတ္တနတော ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနရသာ,
မနောဒွါရေ ပန ဝုတ္တနယေန အာဝဇ္ဇနရသာ။ တထာဘာဝေန ပဉ္စဒွါရမနောဒွါရေသု ယထာက္ကမံ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနာဝဇ္ဇနဘာဝေန ပစ္စုပတိဋ္ဌတီတိ တထာဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနာ။ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနကာလေ သန္တီရဏကိစ္စာနံ တိဿန္နံ အဟေတုကဝိပါကမနောဝိညာဏဓာတူနံ အာဝဇ္ဇနကာလေ ယဿ ကဿစိ ဘဝင်္ဂဿာတိ ဣမေသံ အညတရာပဂမော ဧတိဿာ အာသန္နကာရဏန္တိ အာဟ ‘‘အဟေတုက…ပေ… ပဒဋ္ဌာနာ’’တိ။
အရဟတန္တိ အရဟတံယေဝ အသာဓာရဏဘာဝတော။ အနုဠာရေသူတိ အဋ္ဌိကသင်္ခလိကပေတရူပါဒီသု, အညေသု ဝါ အပ္ပဏီတေသု ဝတ္ထူသု။ ဟသိတုပ္ပါဒနရသာတိ ဟသိတဿေဝ ဥပ္ပါဒနရသာ။ တထာ ဟိ တံ စိတ္တံ ‘‘ဟသိတုပ္ပါဒန’’န္တေွဝ ဝုစ္စတိ, န အညေသံ ဟသိတုပ္ပါဒကစိတ္တာနံ အဘာဝတော။ အညာနိပိ ဟိ ဒွါဒသ သောမနဿသဟဂတာနိ ပရိတ္တကုသလာကုသလကိရိယစိတ္တာနိ ယထာရဟံ ပုထုဇ္ဇနာဒီနံ ဟသိတုပ္ပါဒကာနိ ဝိဇ္ဇန္တိ, ဣဒံ ပန စိတ္တံ ဝိစာရဏပညာဝိရဟိတံ ပရိတ္တေသု အပ္ပဏီတေသု အာရမ္မဏေသု အရဟန္တာနံ သောမနဿမတ္တံ ဥပ္ပါဒေန္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဘဂဝတောပိ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ, တံ အတီတံသာဒီသု အပ္ပဋိဟတဉာဏံ ဝတွာ ‘‘ဣမေဟိ တီဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတဿ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော သဗ္ဗံ ကာယကမ္မံ ဉာဏပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဉာဏာနုပရိဝတ္တီ’’တိ (မဟာနိ။ ၆၉၊ စူဠနိ။ မောဃရာဇမာဏဝပုစ္ဆာနိဒ္ဒေသ ၈၅၊ ပဋိ။ မ။ ၃။၅) ဝစနတော ဝိစာရေတဗ္ဗန္တိ ဧကေ။ တတ္ထ ဟသိတုပ္ပါဒစိတ္တေန ပဝတ္တိယမာနမ္ပိ ဘဂဝတော သိတကရဏံ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနာဂတံသသဗ္ဗညုတညာဏာနံ အနုဝတ္တကတ္တာ ဉာဏာနုပရိဝတ္တိယေဝါတိ ဧဝံ ပန ဉာဏာနုပရိဝတ္တိဘာဝေ သတိ န ကောစိ ပါဠိအဋ္ဌကထာနံ ဝိရောဓော။ ဧဝဉ္စ ကတွာ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘တေသံ ဉာဏာနံ စိဏ္ဏပရိယန္တေ ဣဒံ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အဝဿဉ္စ ဧတံ ဧဝံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ, အညထာ အညဿာပိ ဝိညတ္တိသမုဋ္ဌာပကဿ အဟေတုကစိတ္တဿ ဘဂဝတော ဥပ္ပတ္တိ န ယုဇ္ဇေယျ။ န ဟိ ဝိညတ္တိသမုဋ္ဌာပကဿ တံသမုဋ္ဌိတာယ ဝိညတ္တိယာ ကာယကမ္မာဒိဘာဝံ အာပဇ္ဇနဘာဝေါ ဝိဗန္ဓတီတိ။ ဧကန္တတော ဟဒယဝတ္ထုပဒဋ္ဌာနာ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ ဧဝ ဥပ္ပဇ္ဇနတော။
အယမေတ္ထ ဝိသေသောတိ အယံ သေက္ခပုထုဇ္ဇနာနံ ဥပ္ပတ္တိယာ ဝိပါကုပ္ပါဒနသမတ္ထတာ, အရဟတံ ဥပ္ပတ္တိယာ တဒဘာဝေါတိ ဥဘယေသံ သန္တာနေ ဥပ္ပတ္တိသမုပလက္ခိတော ဧတ္ထ ကုသလကိရိယဝိညာဏေသု ဝိသေသော။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ပစ္စယဝေကလ္လေန အဝိပါကဿာပိ ကုသလာကုသလဿ
ကိရိယဘာဝပ္ပသင်္ဂေါ နိဝတ္တိတော ဟောတိ။ ပရတော ကုသလတော ဝိသေသောတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။
ဋ္ဌ ၄၅၅။ သဗ္ဗာနိပိ ကုသလာကုသလဗျာကတာနိ ဧကူနနဝုတိ ဝိညာဏာနိ ဟောန္တိ နာတိသင်္ခေပဝိတ္ထာရနယေနာတိ အဓိပ္ပါယော။ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏာဒီနံ ကိစ္စံ နာမ ဘဝန္တရပဋိသန္ဓာဒိနာ အာကာရေန ပဝတ္တိ ဧဝ။ တဗ္ဗိနိမုတ္တဉ္စ စိတ္တဿ အညံ ကိစ္စံ နတ္ထီတိ အာဟ ‘‘စုဒ္ဒသဟိ အာကာရေဟိ ပဝတ္တန္တီ’’တိ။
အာနုဘာဝေနာတိ သာမတ္ထိယေန။ ကတူပစိတံ ဟိ ကမ္မံ အဝသေသပစ္စယသမဝါယေ ဝိပါကံ ဒေန္တံ အတ္တနော အာနုဘာဝံ ဝိဿဇ္ဇန္တံ ဝိယ ဟောတိ။ ဒေဝမနုဿေသူတိ ဆသု ကာမာဝစရဒေဝေသု စေဝ မနုဿေသု စ။ ကမ္မကမ္မနိမိတ္တဂတိနိမိတ္တာနန္တိ ဧတ္ထ ကမ္မံ နာမ ကတူပစိတံ ကာမာဝစရကုသလကမ္မံ, တဉ္စ ခေါ ဝိပါကဒါနာယ လဒ္ဓေါကာသံ။ တေနာဟ ‘‘ပစ္စုပဋ္ဌိတ’’န္တိ။ ကမ္မနိမိတ္တံ ကမ္မာယူဟနက္ခဏေ စေတနာယ ပစ္စယဘူတံ ဒေယျဓမ္မာဒိ။ ဂတိနိမိတ္တံ ယံ ဂတိံ ဥပပဇ္ဇတိ, တပ္ပရိယာပန္နံ ရူပါယတနံ။ ပဏ္ဍကာဒိဘာဝန္တိ ပဏ္ဍကမူဂမမ္မနာဒိဘာဝံ။ ဒုဗ္ဗလဿ ဒွိဟေတုကကုသလဿ ဝိပါကဘူတာ ဥပေက္ခာသဟဂတာဟေတုမနောဝိညာဏဓာတု ဒုဗ္ဗလ…ပေ… မနောဝိညာဏဓာတု။ နေသန္တိ ဘာဝိတရူပါရူပါဝစရကုသလာနံ သတ္တာနံ။ ကမ္မနိမိတ္တမေဝါတိ ပထဝီကသိဏာဒိကံ အတ္တနော ကမ္မာရမ္မဏမေဝ။
ဧဝံ တာဝေတ္ထာတိ ဧတ္ထ ဝိညာဏက္ခန္ဓနိဒ္ဒေသေ ဧဝံ သင်္ခေပတော သရူပဒဿနမတ္တေနေဝ ဧကူနဝီသတိယာ ဝိပါကဝိညာဏာနံ ပဋိသန္ဓိဝသေန ပဝတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဘဝါလမ္ဗနာဒိဝိဘာဂေန ပန ယဒေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒကထာယံ အာဂမိဿတီတိ။
တံ တန္တိ ဧကူနဝီသတိယာ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏေသု ယံ ယံ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဒ္ဓံ, တံ တံ အနန္တရံ ဥပ္ပတ္တိယာ အနုဗန္ဓမာနံ။ တဿ တဿေဝါတိ ယဿ ယဿ ကမ္မဿ ဝိပါကဘူတံ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏံ, တဿ တဿေဝ။ တသ္မိညေဝါတိ ကမ္မာဒိကေ ဧဝ။ ကမ္မဉ္စေ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏဿ အာရမ္မဏံ, တသ္မိံ ကမ္မေ, အထ ကမ္မနိမိတ္တံ, ဂတိနိမိတ္တဉ္စ, တသ္မိံ ကမ္မနိမိတ္တေ ဂတိနိမိတ္တေတိ အတ္ထော။ တာဒိသမေဝါတိ ယာဒိသံ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏံ ဟေတုတော, သေသသမ္ပယုတ္တဓမ္မတော စ တာဒိသမေဝ။ သန္တာနဝိနိဝတ္တကေတိ ဘဝင်္ဂသန္တာနဿ ဝိနိဝတ္တနကေ။ အညသ္မိံ အာဝဇ္ဇနသင်္ခါတေ စိတ္တုပ္ပါဒေ။ ကိရိယမယစိတ္တေနေဝ
သုပိနဒဿနံ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘သုပိနံ အပဿတော’’တိ။ အပရိမာဏသင်္ချမ္ပိ ပဝတ္တတိယေဝ, တထာ ဟိဒံ ဥပပတ္တိဘဝဿ အင်္ဂဘာဝေန ပဝတ္တနတော ‘‘ဘဝင်္ဂ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ တေသညေဝါတိ ပဋိသန္ဓိဘူတာနံယေဝ။
ဣန္ဒြိယာနီတိ စက္ခာဒီနိ ဣန္ဒြိယာနိ။ အာရမ္မဏဂဟဏက္ခမာနီတိ ရူပါဒိအာရမ္မဏံ ဂဟေတုံ သမတ္ထာနိ။ မာတုကုစ္ဆိဂတကာလေ ဝိယ ဟိ ဗဟိနိက္ခန္တကာလေပိ န တာဝ ဣန္ဒြိယာနိ သကိစ္စကာနိ ဟောန္တိ, အနုက္ကမေန ပန ဝိသဒဘာဝံ ပတ္တကာလေ ဧဝ သကိစ္စကာနိ ဟောန္တိ။ တေနေဝါဟ ‘‘ဣဓ ပရိပက္ကတ္တာ အာယတနာန’’န္တိ။ အာပါထဂတေတိ ယောဂျဒေသာဝဋ္ဌိတေ။ တမေဝ ယောဂျဒေသာဝဋ္ဌိတံ ရူပံ ပဋိစ္စ ဃဋ္ဋနာ ပစ္စယံ လဒ္ဓါ။ ဃဋ္ဋနာတိ ပဋိဃာတော, ယေန ဗျာပါရာဒိဝိသေသပစ္စယန္တရသဟိတေ စက္ခုဿ ဝိသယေ ဝိကာရုပ္ပတ္တိဝိသဒိသုပ္ပတ္တိဝိသယဿ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဘာဝေန အနုဂ္ဂဟော, ဥပဃာတော စာတိ အတ္ထော။ တတောတိ ဃဋ္ဋနာနန္တရံ။ ဃဋ္ဋနာနုဘာဝေနာတိ ဃဋ္ဋနာဗလေန။ ဘဝင်္ဂစလနန္တိ ဘဝင်္ဂစိတ္တဿ ပကမ္ပနံ, တထာ ဒွိက္ခတ္တုံ ပဝတ္တိယာ ဝိသဒိသဿ ကာရဏဘာဝူပဂမနန္တိ အတ္ထော။ တဉှိ စိတ္တသန္တာနဿ ပုရိမာဝတ္ထာယ ဘိန္နာဝတ္ထာဟေတုတာယ စလနံ ဝိယာတိ ‘‘စလန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဝိသယဝိသယီဘာဝသိဒ္ဓါယ ဓမ္မတာယ အာရမ္မဏဿ အဘိမုခီဘာဝေန ပသာဒဿ တာဝ ဃဋ္ဋနာ ဟောတု, အညသန္နိဿိတဿ ပန ဘဝင်္ဂဿ စလနံ ကထံ ဟောတီတိ? တံသမ္ဗန္ဓဘာဝတော။ ဘေရိတလေ ဌပိတာသု သက္ခရာသု ဧကိဿာ သက္ခရာယ ဃဋိတာယ တဒညသက္ခရာယံ ဌိတမက္ခိကာ စလနံ စေတ္ထ ဥဒါဟရဏန္တိ။ တဒေဝ ရူပန္တိ တဒေဝ ဘဝင်္ဂစလနဿ ပစ္စယဘူတံ အာပါထဂတံ ရူပါယတနံ။ ဘဝင်္ဂံ ဝိစ္ဆိန္ဒမာနာ ဝိယာတိ ဘဝင်္ဂသန္တာနံ ဝိစ္ဆိန္ဒန္တီ ဝိယ။ တဒါရမ္မဏုပ္ပတ္တိယာ ပရတော ဘဝင်္ဂဿ ဥပ္ပဇ္ဇနတော ဝိသယဂ္ဂဟဏံ ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇနံ ဝတွာ တဒနန္တရံ ဒဿနာဒီသု ဝတ္တဗ္ဗေသု တာနိ အဝတွာ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနဿ ဂဟဏံ ဥဒ္ဒေသေ ဒွိန္နံ အာဝဇ္ဇနာနံ အာဝဇ္ဇနသာမညေန ဂဟိတတ္တာ။
အာဝဇ္ဇနာနန္တရန္တိ ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇနာနန္တရံ။ ယေ ဟဒယဝတ္ထု ဝိယ သမ္ပဋိစ္ဆနာဒိဝီထိစိတ္တာနိပိ နာနုဇာနန္တိ, တေသံ ‘‘သမ္ပဋိစ္ဆနာယ စက္ခုဝိညာဏဓာတုယာ’’တိအာဒိနာ တတ္ထ တတ္ထ ပါဠိ အာဂတာ။ န ဟိ သက္ကာ ပါဠိံ ပဋိသေဓေတုံ။
‘‘သစေ မဟန္တံ ဟောတီ’’တိ ဣဒံ ဇဝနပရိယောသာနာယ စိတ္တပ္ပဝတ္တိယာ ဝုစ္စမာနတ္တာ ဝုတ္တံ။ စုဒ္ဒသစိတ္တက္ခဏာယုကဉှိ အာရမ္မဏမိဓ ‘‘မဟန္တ’’န္တိ အဓိပ္ပေတံ, တဉ္စ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ဒွိတိစိတ္တက္ခဏာတီတံ ဟုတွာ အာပါထဂမနဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ယထာဝဝတ္ထာပိတေတိ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနေန ဝုတ္တာကာရေန ကတဝဝတ္ထာပနေ။ အာဝဇ္ဇနာယ, ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနဿ စ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘အဝသေသကာမာဝစရကိရိယာန’’န္တိ အဝသေသဂ္ဂဟဏံ ကတံ။ ဆ သတ္တ ဝါတိ ဝါ-သဒ္ဒေန ‘‘ပဉ္စ ဝါ’’တိ ဣဒမ္ပိ ဝုတ္တမေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သုတ္တမုစ္ဆိတာဒိကာလေ ဟိ ပဉ္စပိ ဇဝနာနိ ဇဝန္တီတိ။
တာနိယေဝါတိ ‘‘အဋ္ဌန္နံ ဝါ’’တိအာဒိနာ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၄၅၅) ဝုတ္တာနိ ဧကူနတိံသ ကာမာဝစရဇဝနာနိယေဝ။ ဣတော အညံ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနာနန္တရံ ဥပ္ပဇ္ဇနကစိတ္တံ နာမ နတ္ထီတိ ဒဿနတ္ထံ ဧဝကာရဂ္ဂဟဏံ။ ‘‘ဂေါတြဘူတော’’တိ ဣဒံ ဂေါတြဘုဋ္ဌာနိယာနံ ပရိကမ္မဝေါဒါနာနမ္ပိ ဂဟဏံ, န ဂေါတြဘုနော ဧဝ။ ဖလစိတ္တာနီတိ သမာပတ္တိဝသေန ပဝတ္တနကဖလစိတ္တာနိ။ ယံ ယံ လဒ္ဓပစ္စယန္တိ ယံ ယံ ဇဝနံ ရူပါဝစရဇဝနာဒိဝသေန ဂေါတြဘုအနန္တရံ ဥပ္ပတ္တိယာ လဒ္ဓပစ္စယံ။
အတိမဟန္တန္တိ သောဠသစိတ္တက္ခဏာယုကံ။ တတ္ထ ဟိ တဒါရမ္မဏစိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, န အညတ္ထ။ ဝိဘူတန္တိ သုပါကဋံ, တဉ္စ ကာမာဝစရမေဝ။ တတ္ထ ဟိ တဒါရမ္မဏဿ ဥပ္ပတ္တိ။ ကာမာဝစရဇဝနာဝသာနေတိ ကာမာဝစရဇဝနဿေဝ အဝသာနေ။ န ဟိ တံ ကာမတဏှာဟေတုကကမ္မနိဗ္ဗတ္တံ မဟဂ္ဂတာနုတ္တရဇဝနံ အနုဗန္ဓတိ အဇနကတ္တာ, ဇနကာသဒိသတ္တာ စ။ ယထာ ဂေဟတော ဗဟိ ဂန္တုကာမော တရုဏဒါရကော ဇနကံ, ဇနကသဒိသံ ဝါ အနုဗန္ဓတိ, န အညံ, ဧဝမိဒမ္ပိ။ တတ္ထာပိ န သဗ္ဗသ္မာ ဇဝနာ သဗ္ဗံ ဇဝနေန တဒါရမ္မဏဿ နိယမေတဗ္ဗတော, အာရမ္မဏေန စ ဝေဒနာယ ပရိဝတ္တေတဗ္ဗတော။ တတ္ထာယံ နိယမော – ပရိတ္တကုသလလောဘမောဟမူလသောမနဿသဟဂတကိရိယဇဝနာနံ အညတရာနန္တရံ အတိမဟတိ ဝိသယေ ပဉ္စန္နံ သောမနဿသဟဂတာနံ အညတရံ တဒါရမ္မဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တထာ ပရိတ္တကုသလာကုသလဥပေက္ခာသဟဂတကိရိယဇဝနာနံ အညတရာနန္တရံ ဥပေက္ခာသဟဂတာနံ ဆန္နံ တဒါရမ္မဏာနံ အညတရံ ပဝတ္တတိ။ ဣဋ္ဌာရမ္မဏာဒီနန္တိ ဣဋ္ဌဣဋ္ဌမဇ္ဈတ္တအနိဋ္ဌာရမ္မဏာနံ ဝသေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တယိဒံ အာရမ္မဏေန ဝေဒနာပရိဝတ္တိဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ‘‘ပုရိမကမ္မဝသေနာ’’တိ ဣဒံ တဒါရမ္မဏဝိသေသဒဿနတ္ထံ။
န ဟိ ပဋိသန္ဓိဇနကမေဝ ကမ္မံ တဒါရမ္မဏံ ဇနေတိ, အထ ခေါ အညကမ္မမ္ပိ။ တံ ပန ပဋိသန္ဓိဒါယိနာ ကမ္မေန နိဗ္ဗတ္တေတဗ္ဗတဒါရမ္မဏတော ဝိသဒိသမ္ပိ နိဗ္ဗတ္တေတီတိ။ ‘‘ဇဝနစိတ္တဝသေနာ’’တိ ဣဒံ တဒါရမ္မဏနိယမဒဿနတ္ထံ။ ‘‘ဇဝနေန တဒါရမ္မဏံ နိယမေတဗ္ဗ’’န္တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ သင်္ဂဏှာတိ။ တဉှိ အတ္တနော ဥက္ကဋ္ဌတရဿ တဒါရမ္မဏဿ ပစ္စယော န ဟောတိ။ ယော ယော ပစ္စယော လဒ္ဓေါ ဟောတီတိ ယထာဝုတ္တေသု ဣဋ္ဌာရမ္မဏာဒီသု ယော ယော တဒါရမ္မဏဿ ဥပ္ပတ္တိယာ ပစ္စယော သမဝေတော ဟောတိ။ ကိဉ္စိ အန္တရန္တိ ကိဉ္စိ ခဏန္တရံ။ ဥဒကမိဝါတိ ပဋိသောတံ ဂစ္ဆန္တံ ဥဒကမိဝ။
ဒွိက္ခတ္တုံ သကိံ ဝါတိ ဝစနသိလိဋ္ဌဝသေန ဝုတ္တံ ‘‘အဋ္ဌ ဝါ ဒသ ဝါ’’တိအာဒီသု (အ။ နိ။ ၈။၁၁၊ ပါရာ။ ၁၁) ဝိယ။ ဒွိက္ခတ္တုံယေဝ ပန ဝဏ္ဏေန္တိ။ ဝိပါကစိတ္တတ္တာ, အာဝဇ္ဇနဿ စ ဝိဒူရတ္တာ, မူလဘဝင်္ဂါဒိဘဝင်္ဂသာမညသဗ္ဘာဝတော စ ဘဝင်္ဂဿ အာရမ္မဏေ ပဝတ္တနာရဟံ သမာနံ တဿ ဇဝနဿ အာရမ္မဏံ အာရမ္မဏံ ဧတဿာတိ တဒါရမ္မဏန္တိ ဝုစ္စတိ ဧကဿ အာရမ္မဏသဒ္ဒဿ လောပံ ကတွာ ‘‘ကာမာဝစရံ, ဩဋ္ဌမုခ’’န္တိ စ ယထာ။ ဧတ္ထ စ ကေစိ ‘‘ပဋ္ဌာနေ ‘ကုသလာကုသလေ နိရုဒ္ဓေ ဝိပါကော တဒါရမ္မဏတာ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၄၀၆) ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာနံ ဧဝ အနန္တရံ တဒါရမ္မဏံ ဝုတ္တ’’န္တိ ကိရိယာဇဝနာနန္တရံ န ဣစ္ဆန္တိ။ ဝိပ္ဖါရဝန္တံ ဟိ ဇဝနံ နာဝံ ဝိယ နဒီသောတော ဘဝင်္ဂံ အနုဗန္ဓတိ, န ပန ဆဠင်္ဂုပေက္ခာဝတော သန္တဝုတ္တိကိရိယဇဝနံ ပဏ္ဏပုဋံ ဝိယ နဒီသောတောတိ။ တယိဒံ လဗ္ဘမာနဿာပိ ကေနစိ အဓိပ္ပါယေန ကတ္ထစိ အဝစနံ ဒိဿတိ, ယထာ တံ ဓမ္မသင်္ဂဟေ အကုသလနိဒ္ဒေသေ လဗ္ဘမာနောပိ အဓိပတိ န ဝုတ္တော။ ယဉ္စ ပဏ္ဏပုဋံ နိဒဿိတံ, တမ္ပိ နိဒဿိတဗ္ဗေန န သမာနံ။ နာဝါပဏ္ဏပုဋာနဉှိ နဒီသောတဿ အာဝဋ္ဋနံ, ဂတိ စ ဝိသဒိသီတိ နာဝါယ နဒီသောတဿ အနုဗန္ဓနံ, ပဏ္ဏပုဋဿ အနနုဗန္ဓနဉ္စ ယုဇ္ဇတိ, ဣဓ ပန ကိရိယဇဝနေတရဇဝနာနံ ဘဝင်္ဂသောတဿ အာဝဋ္ဋနံ, ဂတိ စ သဒိသီတိ ဧတဿ အနနုဗန္ဓနံ, ဣတရဿ အနုဗန္ဓနဉ္စ န ယုဇ္ဇတိ။ တသ္မာ ဝိစာရေတဗ္ဗံ။
ဘဝင်္ဂမေဝါတိ အဝဓာရဏံ ဘဝပရိယောသာနဿ ဣဓ န အဓိပ္ပေတတ္တာ။ အညထာ တဒါရမ္မဏာဝသာနေ စုတိပိ န ဟောတိယေဝ။ ဒဿနာဒီနီတိ ဒဿနသဝနဃာယနသာယနဖုသနာနိ။ ဣတိ-သဒ္ဒေါ အာဒိအတ္ထော, တေန သမ္ပဋိစ္ဆနာဒီနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ပဋိသန္ဓိတော ဘဝင်္ဂမေဝ, ဘဝင်္ဂတော
အာဝဇ္ဇနမေဝါတိ ဧဝံ ပဝတ္တစိတ္တနိယမဝသေနေဝ။ တမ္ပီတိ စုတိစိတ္တမ္ပိ။ ပဋိသန္ဓိဘဝင်္ဂစိတ္တာနိ ဝိယ ဧကူနဝီသတိဝိဓမေဝ ဟောတိ အတ္ထတော ဘေဒါဘာဝတော။
ဘဝဂတိဌိတိနိဝါသေသူတိ တီသု ဘဝေသု, ပဉ္စသု ဂတီသု, သတ္တသု ဝိညာဏဋ္ဌိတီသု, နဝသု သတ္တာဝါသေသု စ။ ယော ပနေတ္ထ အစိတ္တကော, သော ဣဓ န ဂဟေတဗ္ဗော ဝိညာဏကထာဘာဝတော။ ‘‘ဧတ္ထာ’’တိ ဣဒံ ‘‘သံသရမာနာနံ သတ္တာန’’န္တိ ဣမိနာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ဧတ္ထ ဧတေသု ဝုတ္တနယေန သံသရမာနေသု သတ္တေသု ယော ပန အရဟတ္တံ ပါပုဏာတိ သမ္မာပဋိပတ္တိမနွာယာတိ အဓိပ္ပါယော။ တဿ အရဟတော နိရုဒ္ဓမေဝ ဟောတိ စိတ္တံ အပ္ပဋိသန္ဓိကဘာဝတော။
ဣတိ ဝိညာဏက္ခန္ဓေ ဝိတ္ထာရကထာမုခဝဏ္ဏနာ။
ဝေဒနာက္ခန္ဓကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၄၅၆။ ဝေဒေန အနုဘဝနာကာရေန အယိတံ ပဝတ္တံ ဝေဒယိတံ, ဝေဒယိတန္တိ လက္ခိတဗ္ဗဓမ္မဇာတံ ဝေဒယိတလက္ခဏံ။ တံ ပန အတ္ထတော ဝေဒနာ ဧဝါတိ အာဟ ‘‘ဝေဒယိတလက္ခဏံ နာမ ဝေဒနာဝါ’’တိ။ အထ ဝါ ဝေဒယိတံ လက္ခဏံ ဧတိဿာတိ ကပ္ပနာသိဒ္ဓံ ဘေဒံ နိဿာယ အညပဒတ္ထသမာသဝသေနာပိ ဝေဒနာဝ ဝုစ္စတီတိ အာဟ ‘‘ဝေဒယိတလက္ခဏံ နာမ ဝေဒနာဝါ’’တိ။ ဝေဒယတိ ဝေဒယတီတိ ဗျာပနိစ္ဆာဝသေန ဝစနံ ဝေဒနာယ သဝိသယေ အဘိဏှပ္ပဝတ္တိဒဿနတ္ထံ။ သဘာဝဓမ္မတော အညော ကတ္တာ နတ္ထီတိ ဒဿနတ္ထံ ကတ္တုနိဒ္ဒေသော။ ဣတီတိ အနိယမတော ဟေတုအတ္ထော။ ခေါတိ ဝစနာလင်္ကာရမတ္တံ။ တသ္မာတိ တဿ နိယမနံ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယသ္မာ ယထာပစ္စယံ အာရမ္မဏရသံ အနုဘဝတိ, တသ္မာ ဝေဒနာတိ ဝုစ္စတီတိ။
‘‘ကုသလဝိညာဏေန သမ္ပယုတ္တာ’’တိ ဣဒံ ကုသလာယ ဝေဒနာယ ဥပလက္ခဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယာ ကာစိ ကုသလာ ဝေဒနာ, သဗ္ဗာ သာ ကုသလေန ဝိညာဏေန သမ္ပယုတ္တာတိ, န ပန တဿာ ကုသလဘာဝသံသိဒ္ဓိဒဿနတ္ထံ။ န ဟိ ကုသလေန ဝိညာဏေန သမ္ပယောဂတော ကုသလာယ ဝေဒနာယ ကုသလဘာဝေါ,
အထ ခေါ ယောနိသောမနသိကာရာဒိကတော။ တေနာဟ ‘‘ဇာတိဝသေနာ’’တိ။ အကုသလာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ယထာ ပန ဇာတိဝသေန ကုသလာဒိဝိညာဏသမ္ပယုတ္တတာယ တိဝိဓာ, ဧဝံ ယာဝ ဧကူနနဝုတိဝိညာဏသမ္ပယုတ္တာတိ ဧကူနနဝုတိဝိဓာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သဘာဝဘေဒတောတိ သမ္ပယုတ္တဘူမိအာရမ္မဏာဒိဝသေန လဗ္ဘမာနံ ဘေဒံ အဂ္ဂဟေတွာ ကေဝလံ သဘာဝကတဘေဒတော ဧဝါတိ အတ္ထော။
‘‘ပဉ္စဝိဓာ’’တိ ဝတွာ တံ ပဉ္စဝိဓတံ ဒဿေတုံ ‘‘သုခ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သုခယတီတိ သုခံ, ကာယံ, သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ စ လဒ္ဓဿာဒေ ကရောတီတိ အတ္ထော။ သုဋ္ဌု ဝါ ခါဒတိ, ခဏတိ ဝါ ကာယိကံ အာဗာဓန္တိ သုခံ။ သုကရံ ဩကာသဒါနံ ဧတဿာတိ သုခန္တိ အပရေ။ ဒုက္ခယတီတိ ဒုက္ခံ, ကာယံ, သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ စ ဝိဗာဓတီတိ အတ္ထော။ ဒုဋ္ဌု ဝါ ခါဒတိ, ခဏတိ ဝါ ကာယိကံ အဿာဒန္တိ ဒုက္ခံ။ ဒုက္ကရံ ဩကာသဒါနံ ဧတဿာတိ ဒုက္ခန္တိ အပရေ။ သောမနဿုပေက္ခာနံ သဒ္ဒတ္ထော ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တောယေဝ။ ဒေါမနဿဿ သောမနဿေ ဝုတ္တနယာနုသာရေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ကိံ ပန ကာရဏံ မာနသေတရသာတာသာတဝသေန သုခံ, ဒုက္ခဉ္စ ဝိဘဇိတွာ ဝုတ္တံ ‘‘သုခံ သောမနဿံ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿ’’န္တိ, ဥပေက္ခာ ပန မာနသီ, ဣတရာ စ ဧကဓာဝ ဝုတ္တာတိ? ဘေဒါဘာဝတော။ ယထာ ဟိ အနုဂ္ဂဟူပဃာတကတာယ သုခဒုက္ခာနိ အညထာ ကာယဿ အနုဂ္ဂဟမုပဃာတဉ္စ ကရောန္တိ, အညထာ မနသော, န ဧဝမုပေက္ခာ။ တသ္မာ ဘေဒါဘာဝတော ဧကဓာဝ ဥပေက္ခာ ဝုတ္တာတိ။
တတ္ထ ယေန သဘာဝဘေဒေန ဝေဒနာ ပဉ္စဝိဓာ, သာ ပဝတ္တိဋ္ဌာနေ ဒဿိတေ သုပါကဋာ ဟောတီတိ ပဝတ္တိဋ္ဌာနံ တာဝ ဒဿေတုံ ‘‘တတ္ထာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ အကုသလဝိပါကေနာတိ ဧတ္ထာပိ ‘‘ကာယဝိညာဏေန သမ္ပယုတ္တ’’န္တိ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ယထာ အဓိကရဏီမတ္ထကေ ကပ္ပါသပိစုပိဏ္ဍံ ဌပေတွာ အယောကူဋေန ပဟရန္တဿ ပိစုပိဏ္ဍံ အတိက္ကမိတွာ ကူဋံ အဓိကရဏိံ ဂဏှာတိ, နိဃံသော ဗလဝါ ဟောတိ, ဧဝံ ပဋိဃဋ္ဋနာနိဃံသဿ ဗလဝဘာဝတော ဣဋ္ဌေ, ဣဋ္ဌမဇ္ဈတ္တေ စ အာရမ္မဏေ ကာယဝိညာဏံ သုခသဟဂတံ ဟောတိ။ အနိဋ္ဌေ, အနိဋ္ဌမဇ္ဈတ္တေ စ ဒုက္ခသဟဂတန္တိ အာဟ ‘‘ကုသလ…ပေ… ဒုက္ခ’’န္တိ။ ကာမာဝစရဝိပါကဝိညာဏာနိ ပဉ္စ ကမ္မာရမ္မဏဝသေန သောမနဿသဟဂတာနိ ဟောန္တိ, ရူပါဝစရဝိပါကာနိ စတ္တာရိ ကမ္မဝသေန, သေသာနိ တေရသ ကာမာဝစရာနိ, အဋ္ဌ ရူပါဝစရာနိ, ဒွတ္တိံသ လောကုတ္တရာနိ,
ယထာရဟံ စေတောဘိသင်္ခါရာရမ္မဏပါဒကာဒိဝသေန သောမနဿသဟဂတာနိ ဟောန္တီတိ အာဟ ‘‘သောမနဿံ ဒွါသဋ္ဌိယာ ဝိညာဏေဟိ သမ္ပယုတ္တ’’န္တိ။ ဒေါမနဿံ ဒွီဟိ အကုသလဝိညာဏေဟိ သမ္ပယုတ္တံ စေတောဘိသင်္ခါရာရမ္မဏာဒိဝသေန။
အဝသေသပဉ္စပညာသာယာတိ ယထာဝုတ္တာနိ ဆသဋ္ဌိ ဝိညာဏာနိ ဌပေတွာ အဝသေသာယ ပဉ္စပညာသာယ။ တတ္ထ ကုသလာကုသလဝိပါကာနိ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌေသု နိဗ္ဗိကပ္ပကာနိ သုခဒုက္ခသမ္ပယုတ္တာနိ ဘဝိတုံ ယုတ္တာနိပိ ဒွိန္နံ ပိစုပိဏ္ဍာနံ ဝိယ ဒွိန္နံ ဒွိန္နံ ဥပါဒါရူပါနံ ဃဋ္ဋနာနိဃံသဿ မန္ဒဘာဝတော စက္ခာဒိသန္နိဿိတာနိ အဋ္ဌပိ ဝိညာဏာနိ သဗ္ဗတ္ထ ဥပေက္ခာသမ္ပယုတ္တာနေဝ ဟောန္တိ, တထာ ဗလဝပစ္စယတာယ သုခဒုက္ခာနံ တေသဉ္စ တဒဘာဝတော။ အပုဗ္ဗာရမ္မဏနိဿယပ္ပဝတ္တီနိ အာဝဇ္ဇနသမ္ပဋိစ္ဆနဝိညာဏာနိ, အသဒိသာနန္တရပ္ပစ္စယံ ကိရိယာရမ္ဘဿ အာဒိဘူတံ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနံ, ကာယဒုက္ခပဓာနတာယ အကုသလဖလဿ တဒုပနိဿယဘူတံ အကုသလဝိပါကပဋိသန္ဓိအာဒိ, ဣဋ္ဌမဇ္ဈတ္တာရမ္မဏပ္ပဝတ္တီနိ ကာမာဝစရကုသလဝိပါကဝိညာဏာနိ စ ဥပေက္ခာသဟဂတာနိယေဝ ဟောန္တိ။ ကမ္မဝသေန ဝါ ဝိပါကာနုဘဝနဿ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌာရမ္မဏေသု အဒုက္ခမသုခဘာဝေါ ယုတ္တော။ သတိ စ ဝိပါကဘူတာယ ဥပေက္ခာယ သုခဒုက္ခမဇ္ဈတ္တဘာဝေ ကမ္မာရမ္မဏဝသေန ကုသလဝိပါကာယ ဣဋ္ဌဘာဝေါ, အကုသလဝိပါကာယ အနိဋ္ဌဘာဝေါ စ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အဝသိဋ္ဌာနိ ပန သတ္တတိံသ ဝိညာဏာနိ စေတောဘိသင်္ခါရာရမ္မဏပါဒကာဒိဝသေန ဥပေက္ခာသမ္ပယုတ္တာနိ ဟောန္တီတိ ဧဝံ ပဉ္စပညာသာယ ဝိညာဏေဟိ ဥပေက္ခာယ သမ္ပယုတ္တတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
သလက္ခဏံ နာမ ဓမ္မာနံ အနညသာဓာရဏော သဘာဝေါ, အနုဘဝနဉ္စ သဗ္ဗဝေဒနာနံ သာဓာရဏလက္ခဏန္တိ တံ ပဋိနိယတေန အာရမ္မဏေန နိယမေတွာ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဣဋ္ဌဖောဋ္ဌဗ္ဗာနုဘဝနလက္ခဏံ သုခ’’န္တိ တဿ ဗျဘိစာရာဘာဝတော။ ဘုသံ ဗြူဟနံ ဝဍ္ဎနံ ဥပဗြူဟနံ။ တယိဒံ ကာမဉ္စ စေတသိကသုခေပိ လဗ္ဘတိ, တံ ပန သဝိကပ္ပကံ စေတောဘိသင်္ခါရဝသေနာပိ ဟောတိ။ ဣဒန္တု နိဗ္ဗိကပ္ပကံ သဘာဝသိဒ္ဓတ္တာ တတော သာတိသယန္တိ အာဟ ‘‘သမ္ပယုတ္တာနံ ဥပဗြူဟနရသ’’န္တိ။ အဿာဒိယတီတိ အဿာဒေါ, သုခါဝေဒနာ။ တေနာဟ ဘဂဝါ ‘‘ယံ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓေ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခံ သောမနဿံ, အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓေသု
အဿာဒေါ’’တိ (သံ။ နိ။ ၃။၂၆)။ ကာယနိဿိတတ္တာ ကာယေ ဘဝေါ ကာယိကော, သော ဧဝ အဿာဒေါ တထာ ပစ္စုပတိဋ္ဌတီတိ ကာယိကအဿာဒပစ္စုပဋ္ဌာနံ။ ကာယိန္ဒြိယပဒဋ္ဌာနံ အနညဝတ္ထုကတ္တာ။
ဒုက္ခဿ လက္ခဏာဒီနိ ဝုတ္တနယာနုသာရေန ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။
သဘာဝတော, ပရိကပ္ပတော ဝါ ဣဋ္ဌဿ အာရမ္မဏဿ အနုဘဝနလက္ခဏံ ဣဋ္ဌာရမ္မဏာနုဘဝနလက္ခဏံ။ တေနာဟ ‘‘ယထာ တထာ ဝါ ဣဋ္ဌာကာရသမ္ဘောဂရသ’’န္တိ, ယထာဘူတေန ဝါ အယထာဘူတေန ဝါ ဣဋ္ဌာကာရေန အာရမ္မဏဿ သံဘုဉ္ဇနရသံ, ပစ္စနုဘဝနကိစ္စန္တိ အတ္ထော။ ‘‘ပဿဒ္ဓိပဒဋ္ဌာန’’န္တိ ဣဒံ ‘‘ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၅။၃၇၆၊ အ။ နိ။ ၁၁။၁၂) သုတ္တပဒံ နိဿာယ ဝုတ္တံ, တံ ပန နိရာမိသသောမနဿဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။
သောမနဿေ ဝုတ္တဝိပရိယာယေန ဒေါမနဿဿ လက္ခဏာဒီနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဒေါမနဿဿ ကာမဓာတုယံ ဥပ္ပဇ္ဇနတော ဧကန္တေန ဟဒယဝတ္ထုပဒဋ္ဌာနတာ တတော ဝိသေသော။
မဇ္ဈတ္တဿ, အာရမ္မဏဿ မဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဝေဒယိတံ အနုဘဝနံ လက္ခဏံ ဧတိဿာတိ မဇ္ဈတ္တဝေဒယိတလက္ခဏာ။ မဇ္ဈတ္တာနုဘဝနတော ဧဝ သမ္ပယုတ္တာနံ နာတိဥပဗြူဟနမိလာပနရသာ။ ‘‘သန္တဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနာ’’တိ ဣဒံ အနဝဇ္ဇာယ နိရာမိသာယ ဥပေက္ခာယ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ, န သဗ္ဗာယ။
ဣတိ ဝေဒနာက္ခန္ဓေ ဝိတ္ထာရကထာမုခဝဏ္ဏနာ။
သညာက္ခန္ဓကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၄၅၇။ သဉ္ဇာနနလက္ခဏံ နာမ သညာဝါတိအာဒီသု ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ဝေဒနာက္ခန္ဓနိဒ္ဒေသေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ကာမံ ဝေဒနာယပိ ဝိပ္ပယုတ္တံ ဝိညာဏံ နတ္ထိ, တဿာ ပန သဘာဝတော ဘိန္နတ္တာ ကာယစိ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တမ္ပိ ကာယစိ ဝိပ္ပယုတ္တံ ဟောတိ။ သညာယ ပန ဤဒိသံ နတ္ထီတိ အာဟ ‘‘န ဟိ တံ ဝိညာဏံ…ပေ… သညာယာ’’တိ။
သဗ္ဗာဝါတိ စတုဘူမိကာပိ။ အထ ဝါ ယထာ ဝေဒနာ ဘိန္နသဘာဝတ္တာ ဘေဒနလက္ခဏာဒိတော ဝုတ္တာ, န ဧဝမယံ, အယံ ပန သဗ္ဗာဝ
သဉ္ဇာနနလက္ခဏာ။ နီလာဒိဘေဒဿ အာရမ္မဏဿ သဉ္ဇာနနံ သညံ ကတွာ ဇာနနံ လက္ခဏံ ဧတိဿာတိ သဉ္ဇာနနလက္ခဏာ။ တထာ ဟိ သာ အဘိညာဏေန သဉ္ဇာနနတော ပစ္စာဘိညာဏရသာတိ ဝုစ္စတိ။ နိမိတ္တေန ဟိ ပုန သဉ္ဇာနနကိစ္စာ ပစ္စာဘိညာဏရသာ။ တဿာ ဝဍ္ဎကိဿ ဒါရုမှိ အဘိညာဏံ ကတွာ တေန အဘိညာဏေန ပစ္စာဘိဇာနနကာလေ ပဝတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တေနာဟ ‘‘တဒေဝေတ’’န္တိအာဒိ။ ပုန သဉ္ဇာနနဿ ပစ္စယော ပုနသဉ္ဇာနနပစ္စယော, တဒေဝ နိမိတ္တံ ပုန…ပေ… နိမိတ္တံ, တဿ ကရဏံ, ပုန…ပေ… ကရဏံ, ပုနသဉ္ဇာနနပစ္စယဘူတံ ဝါ နိမိတ္တကရဏံ ပုန…ပေ… ကရဏံ, တဒဿာ ကိစ္စန္တိ ပုနသဉ္ဇာနနပစ္စယနိမိတ္တကရဏရသာ။ ပုနသဉ္ဇာနနနိမိတ္တကရဏံ နိမိတ္တကာရိကာယ, နိမိတ္တေန သဉ္ဇာနနန္တိယာ စ သဗ္ဗာယ သညာယ သမာနံ ယောဇေတဗ္ဗံ။ အဘိနိဝေသကရဏံ ‘‘ဣဒမေဝ သစ္စ’’န္တိ (မ။ နိ။ ၂။၁၈၇, ၂၀၂, ၂၀၃, ၄၂၇၊ မ။ နိ။ ၃။၂၇-၂၉) သညာဘိနိဝေသမတ္တေနေဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယထာဥပဋ္ဌိတဝိသယပဒဋ္ဌာနာ အဝိကပ္ပသဘာဝတ္တာ။ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာ ပန သညာ ဉာဏမေဝ အနုဝတ္တတိ, တသ္မာ အဘိနိဝေသကာရိကာ, ဝိပရီတဂ္ဂါဟိကာ စ န ဟောတိ။ ဧတေနေဝ သမာဓိသမ္ပယုတ္တတာယ အစိရဋ္ဌာနတာ စ န ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧဝံ ရာဂဒိဋ္ဌိမာနာဒိသမ္ပယုတ္တာယ သညာယ ရာဂါဒိအနုဝတ္တိကဘာဝေါတိ။
ဣတိ သညာက္ခန္ဓေ ဝိတ္ထာရကထာမုခဝဏ္ဏနာ။
သင်္ခါရက္ခန္ဓကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၄၅၈။ ရာသိကရဏလက္ခဏန္တိ သမ္ပိဏ္ဍနလက္ခဏံ, တတော သင်္ခါရာ အာယူဟနရသာ ဝုစ္စန္တိ။ စေတနာပဓာနတာယ ဟိ သင်္ခါရက္ခန္ဓဓမ္မာ ဧဝံ ဝုတ္တာ။ တေနေဝါဟ ‘‘ကိံ ပန တန္တိ သင်္ခါရာယေဝါ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ သင်္ခတမဘိသင်္ခရောန္တီတိ ယထာ အတ္တနော ဖလံ သင်္ခတံ သမ္မဒေဝ နိပ္ဖန္နံ ဟောတိ, ဧဝံ အဘိသင်္ခရောန္တီတိ အတ္ထော။ ဝိပ္ဖါရပစ္စုပဋ္ဌာနာတိ ဧတ္ထ ဝိပ္ဖါရော နာမ ဝိပ္ဖါရဝန္တတာ, တသ္မာ သဗျာပါရပစ္စုပဋ္ဌာနာတိ အတ္ထော။
တသ္မိံ တသ္မိံ စိတ္တေ ဥပ္ပန္နေ နိယမေန ဥပ္ပဇ္ဇနတော နိယတာ။ သရူပေန အာဂတာတိ ဧဝံ ပိဋ္ဌိဝတ္တကေ အကတွာ ပါဠိယာ သရူပေနေဝ အာဂတာ။ ကဒါစိဒေဝ ဥပ္ပဇ္ဇနတော န နိယတာတိ အနိယတာ။ ယဒိပိ အနိယတာ
ဧကဇ္ဈံ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, တသ္မိံ ပန စိတ္တေ ဥပ္ပဇ္ဇနဓမ္မတာယ ‘‘ဆတ္တိံသာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တေနာဟ ‘‘ဥပ္ပဇ္ဇမာနာပိ စ န ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တီ’’တိ။
ဋ္ဌ ၄၅၉။ ဖုသတီတိ ကတ္တုနိဒ္ဒေသော။ ယံ တတ္ထ ကာရဏံ, တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။ ဖုသန္တိ ဧတေနာတိ ဝါ ဖဿော။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာ ဟိ အာရမ္မဏေ ပဝတ္တမာနာ တံ ဖုသနလက္ခဏေန ဖဿေန ဖုသန္တာ ဝိယ ဟောန္တိ။ အာရမ္မဏဖုသနမတ္တံ ဝါ ဖဿောတိ သာဓနတ္တယမ္ပိ ယုဇ္ဇတေဝ။ သဘာဝဓမ္မေသု ကတ္တုကရဏသာဓနဝစနံ တဒါကာရသမာရောပနတော ပရိယာယကထာ, ဘာဝသာဓနဝစနမေဝ နိပ္ပရိယာယကထာတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဖုသနလက္ခဏော’’တိ။ အယဉှီတိအာဒိ ယထာဝုတ္တလက္ခဏာဒိသမတ္ထနံ။ ယဒိ အယံ ဓမ္မော စေတသိကော, သွာယံ အရူပဓမ္မော သမာနော ကထံ ဖုသနလက္ခဏော, သံဃဋ္ဋနရသာဒိကော စ ဟောတီတိ အန္တောလီနံ စောဒနံ ဟဒယေ ဌပေတွာ တဿ သောဓနတ္ထံ ‘‘အရူပဓမ္မောပိ သမာနော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ‘‘ဖုသနာကာရေနေဝ ပဝတ္တတီ’’တိ ဣမိနာ အရူပဿာပိ တဿ ဓမ္မဿ အယံ သဘာဝေါတိ ဒဿေတိ။ သာ စ တဿ ဖုသနာကာရပ္ပဝတ္တိ အမ္ဗိလအမ္ဗပက္ကာဒိံ ခါဒန္တံ ပဿန္တဿ ပရဿ ခေဠုပ္ပတ္တိ, ပရံ ဝိဗာဓိယမာနံ ဒိသွာ ဒယာလုကဿ သရီရကမ္ပနံ, ရုက္ခသာခဂ္ဂေ ဒုဋ္ဌိတံ ပုရိသံ ဒိသွာ ဘူမိယံ ဌိတဿ ဘီရုကပုရိသဿ ဇင်္ဃစလနံ, ပိသာစာဒိဘာယိတဗ္ဗံ ဒိသွာ ဦရုခမ္ဘောတိ ဧဝမာဒီသု ပရိဗျတ္တာ ဟောတိ။
ဧကဒေသေနာတိ ကဋ္ဌဒွယာဒိ ဝိယ အတ္တနော ဧကပဿေန။ အနလ္လီယမာနောပီတိ အသံသိလိယမာနောပိ။ ရူပသဒ္ဒေဟိ သဟ ဖဿဿ သာမညံ အနလ္လီယမာနသံဃဋ္ဋနမေဝ, န ဝိသယဘာဝေါ။ ယထာ ရူပသဒ္ဒါ စက္ခုသောတာနိ အနလ္လီယမာနာ ဧဝ ‘‘ဖုသိတ’’န္တိအာဒိနာ ဝုတ္တာ, ဧဝံ ဖဿဿာပိ အာရမ္မဏဖုသနသံဃဋ္ဋနာနီတိ။ သံဃဋ္ဋနဉ္စ ဖဿဿ စိတ္တာရမ္မဏာနံ သန္နိပတနဘာဝေါ ဧဝ။ တေနာဟ ‘‘စိတ္တမာရမ္မဏဉ္စ သံဃဋ္ဋေတီ’’တိ။ ကိစ္စဋ္ဌေန ရသေန သံဃဋ္ဋနရသတာ ဝုတ္တာ, ဝတ္ထာရမ္မဏသန္နိပါတေန ဝါ သမ္ပဇ္ဇတီတိ သံဃဋ္ဋနသမ္ပတ္တိကော ဖဿော သံဃဋ္ဋနရသော ဝုတ္တော။ ယထာ ‘‘ဒွေ ပါဏီ ဝဇ္ဇေယျု’’န္တိအာဒီသု (မိ။ ပ။ ၂။၃။၈) ပါဏိဿ ပါဏိမှိ သံဃဋ္ဋနံ တဗ္ဗိသေသဘူတာ ရူပဓမ္မာ, ဧဝံ စိတ္တဿ အာရမ္မဏေ သံဃဋ္ဋနံ တဗ္ဗိသေသဘူတော ဧကော စေတသိကဓမ္မော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ‘‘တိဏ္ဏံ သင်္ဂတိ ဖဿော’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၂၀၄၊ ၃။၄၂၁, ၄၂၅, ၄၂၆၊ သံ။ နိ။ ၂။၄၃-၄၄၊ ၄။၆၀) ဝစနတော
စက္ခုရူပဝိညာဏာဒီနံ သင်္ဂတိဝသေန ဂဟေတဗ္ဗတ္တာ အာဟ ‘‘တိကသန္နိပါတသင်္ခါတဿာ’’တိအာဒိ။ တဿ ဖဿဿ ကာရဏဘူတော တဒနုရူပေါ သမန္နာဟာရော တဇ္ဇာသမန္နာဟာရော။ ဣန္ဒြိယဿ တဒဘိမုခဘာဝေါ, အာဝဇ္ဇနာယ စ အာရမ္မဏကရဏံ ဝိသယဿ ပရိက္ခတတာ အဘိသင်္ခတတာ, ဝိညာဏဿ ဝိသယဘာဝကရဏန္တိ အတ္ထော။ ယထာ နိစ္စမ္မာ ဂါဝီ ယံ ယံ ဌာနံ ဥပဂတာ, တတ္ထ တတ္ထ ဒုက္ခမေဝ ပါပုဏာတိ, ဧဝံ ဖဿေ သတိ ဝေဒနာ ဥပ္ပဇ္ဇတေဝ။ ဝေဒနာ စ ဒုက္ခသလ္လာဒိသဘာဝါတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဝေဒနာဓိဋ္ဌာနဘာဝတော ပန နိစ္စမ္မဂါဝီ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ။
ဋ္ဌ ၄၆၀။ အဘိသန္ဒဟတိ ပဗန္ဓတိ ပဝတ္တေတိ။ စေတနာဘာဝေါ ဗျာပါရဘာဝေါ။ အာယူဟနံ စေတယနံ ဤရိယနံ။ သံဝိဒဟနံ ဝိစာရဏံ။ အာယူဟနရသာယ စေတနာယ ပဝတ္တမာနာယ သဗ္ဗေပိ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာ ယထာသကံ ကိစ္စပ္ပသုတာ ဟောန္တီတိ သာ သကိစ္စပရကိစ္စသာဓိကာ ဝုတ္တာ။ ဇေဋ္ဌသိဿော ပရေ သဇ္ဈာယနေ ဥယျောဇေန္တော သယမ္ပိ သဇ္ဈာယတိ။ မဟာဝဍ္ဎကိမှိ ဝဍ္ဎကိကမ္မံ ကာတုမာရဒ္ဓေ ဣတရေပိ ကရောန္တိယေဝ။ ဥဿာဟနဘာဝေနာတိ အာဒရကရဏဘာဝေန။ သာ ဟိ သယံ အာဒရဘူတာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ အာဒရယတီတိ။ အာယူဟနဝသေန ဥဿာဟနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, န ဝီရိယုဿာဟဝသေန။
ဋ္ဌ ၄၆၁။ ဝီရဘာဝေါတိ ယေန ဝီရော နာမ ဟောတိ, သော ဓမ္မောတိ အတ္ထော။ ဝိဓိနာ ဤရေတဗ္ဗံ ပဝတ္တေတဗ္ဗန္တိ ဝါ ဝီရိယံ, ဥဿာဟော, တံတံကိစ္စသမာရမ္ဘော, ပရက္ကမော ဝါ။ ဥပတ္ထမ္ဘနံ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ ကောသဇ္ဇပက္ခေ ပတိတုံ အဒတွာ ဓာရဏံ အနုဗလပ္ပဒါနံ, သမ္ပဂ္ဂဏှနံ ဝါ။ သံသီဒနပဋိပက္ခော ဓမ္မော အသံသီဒနံ, န သံသီဒနာဘာဝမတ္တန္တိ အသံသီဒနဘာဝေန ပစ္စုပတိဋ္ဌတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘အသံသီဒနဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာန’’န္တိ။ သံဝေဂပဒဋ္ဌာနန္တိ အဋ္ဌသံဝေဂပုဗ္ဗိကာယ (အ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။၁။၄၁၈) ကုသလကိရိယာယ ဝီရိယာရမ္ဘဝတ္ထုပဒဋ္ဌာနံ။ ‘‘မဂ္ဂေါ ဂန္တဗ္ဗော ဟောတိ, မဂ္ဂေါ ဂတော, ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ, ကမ္မံ ကတံ, အပ္ပမတ္တကော အာဗာဓော ဥပ္ပန္နော, ဂိလာနာ ဝုဋ္ဌိတော ဟောတိ, အစိရဝုဋ္ဌိတော ဂေလညာ, ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ ဝိစရန္တော န လဘတိ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ, လဘတိ…ပေ… ပါရိပူရိ’’န္တိ ဧဝံ ဝုတ္တာနိ ဧတာနိ အနုရူပပစ္စဝေက္ခဏာသဟိတာနိ အဋ္ဌ ဝီရိယာရမ္ဘဝတ္ထူနိ, တံမူလကာနိ ဝါ ပစ္စဝေက္ခဏာနိ။
ဋ္ဌ ၄၆၂။ အတ္တနာ အနုပါလေတဗ္ဗာနံ သဟဇာတဓမ္မာနံ အနုပါလနံ ဇီဝိတဿ ဗျာပါရော, တဉ္စ နေသံ ဇီဝနန္တိ တံ တဿ ကာရဏဘာဝံ ပုရက္ခတွာ ဝုတ္တံ ‘‘ဇီဝန္တိ တေနာ’’တိ။ တမ္ပိ စဿ အတ္ထတော ဇီဝနမေဝါတိ အာဟ ‘‘ဇီဝနမတ္တမေဝ ဝါ တ’’န္တိ။
ဋ္ဌ ၄၆၃။ အာဓိယတီတိ ဌပေတိ။ အဝိသာရော အတ္တနော ဧဝ အဝိသရဏသဘာဝေါ။ အဝိက္ခေပေါ သမ္ပယုတ္တာနံ ဓမ္မာနံ အဝိက္ခိတ္တတာ။ ယေန သမ္ပယုတ္တာ အဝိက္ခိတ္တာ ဟောန္တိ, သော ဓမ္မော အဝိက္ခေပေါတိ။ အဝူပသမလက္ခဏဿ ဝိက္ခေပဿ ပဋိပက္ခတာယ စိတ္တဿ ဥပသမနာကာရေန ပစ္စုပတိဋ္ဌတီတိ ဥပသမပစ္စုပဋ္ဌာနော။ ဝိသေသတောတိ ယေဘုယျေန။ သုခဝိရဟိတောပိ ဟိ အတ္ထိ သမာဓီတိ။ ဒီပစ္စိနိဒဿနေန သန္တာနဌိတိဘာဝံ သမာဓိဿ ဒဿေတိ။
ဋ္ဌ ၄၆၄။ သဒ္ဒဟန္တိ ဧတာယာတိ သဒ္ဒဟနကိရိယာယ ပဝတ္တမာနာနံ ဓမ္မာနံ တတ္ထ အာဓိပစ္စဘာဝေန သဒ္ဓါယ ပစ္စယတံ ဒဿေတိ။ တဿာ ဟိ ဓမ္မာနံ တထာပစ္စယဘာဝေ သတိ ပုဂ္ဂလော သဒ္ဒဟတီတိ ဝေါဟာရော ဟောတိ။ သဒ္ဒဟနံ သဒ္ဓေယျဝတ္ထုနော ပတ္တိယာယနံ, တံ လက္ခဏံ ဧတိဿာတိ သဒ္ဒဟနလက္ခဏာ။ ဩကပ္ပနလက္ခဏာတိ အနုပဝိသိတွာ ဧဝမေတန္တိ ကပ္ပနလက္ခဏာ။ ကာလုဿိယမလံ ဝိဓမေတွာ သမ္ပယုတ္တာနံ, ပုဂ္ဂလဿေဝ ဝါ ပသာဒနံ အနာဝိလဘာဝကရဏံ ရသော ဧတိဿာတိ ပသာဒနရသာ။ ပက္ခန္ဒနံ အဓိမုစ္စနဝသေန အာရမ္မဏဿ အနုပဝိသနံ။ အကာလုသဘာဝေါ အကာလုဿိယံ, အနာဝိလဘာဝေါတိ အတ္ထော။ ပသာဒနီယဋ္ဌာနေသု ပသာဒဝိပရီတံ အကုသလံ အဿဒ္ဓိယံ, မိစ္ဆာဓိမုတ္တိ စ, တပ္ပစ္စနီကောဝ ပသာဒဘူတော ဝတ္ထုဂတော နိစ္ဆယော အဓိမုတ္တိ, န ယေဝါပနကာဓိမောက္ခော။ ရတနတ္တယံ, ကမ္မံ, ကမ္မဖလဉ္စ သဒ္ဓေယျဝတ္ထု။ သပ္ပုရိသသံသေဝနသဒ္ဓမ္မသဝနယောနိသောမနသိကာရဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပတ္တိယော သောတာပတ္တိယင်္ဂါနိ။ ကုသလဓမ္မာနံ အာဒါနေ ဟတ္ထံ ဝိယ, သဗ္ဗသမ္ပတ္တိသမ္ပဒါနေ ဝိတ္တံ ဝိယ, အမတကသိဖလဖလနေ ဗီဇံ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။
ဋ္ဌ ၄၆၅။ သရန္တိ တာယာတိ သရဏကိရိယာယ ပဝတ္တမာနာနံ ဓမ္မာနံ တတ္ထ အာဓိပစ္စဘာဝေန သတိယာ ပစ္စယတံ ဒဿေတိ။ တဿာ ဟိ ဓမ္မာနံ တထာပစ္စယဘာဝေ သတိ တံသမင်္ဂိပုဂ္ဂလော သရတီတိ ဝေါဟာရော ဟောတိ။ ဥဒကေ အလာဗု ဝိယ ပိလဝိတွာ ဂန္တုံ အဒတွာ ပါသာဏဿ ဝိယ
နိစ္စလဿ အာရမ္မဏဿ ဌပနံ သရဏံ အသမ္မုဋ္ဌတာကရဏံ အပိလာပနံ။ သမ္မောသပစ္စနီကံ ကိစ္စံ အသမ္မောသော, န သမ္မောသာဘာဝမတ္တံ။ ‘‘သတာရက္ခေန စေတသာ’’တိ (အ။ နိ။ ၁၀။၂၀) ဝစနတော အာရက္ခပစ္စုပဋ္ဌာနာ။ အညတော အာဂန္တွာ စိတ္တဝိသယေ အဘိမုခေါ ဘဝတိ ဧတာယာတိ ဝိသယာဘိမုခဘာဝေါ, သတိ။ သတိယာ ဝတ္ထုဘူတာ ကာယာဒယောဝ ကာယာဒိသတိပဋ္ဌာနာနိ, သတိ ဧဝ ဝါ ပုရိမာ ပစ္ဆိမာယ ပဒဋ္ဌာနံ။
ဋ္ဌ ၄၆၆။ ကာယဒုစ္စရိတာဒီဟီတိ ဟေတုမှိ ကရဏဝစနံ။ ဟိရိယတီတိ လဇ္ဇာကာရေန ဇိဂုစ္ဆတိ။ တေဟိယေဝါတိ ကာယဒုစ္စရိတာဒီဟိယေဝ။ ဩတ္တပ္ပတီတိ ဥဗ္ဗိဇ္ဇတိ။ ဟိရီ ပါပဓမ္မေ ဂူထံ ဝိယ ပဿန္တီ ဇိဂုစ္ဆတီတိ အာဟ ‘‘ပါပတော ဇိဂုစ္ဆနလက္ခဏာ ဟိရီ’’တိ။ ဩတ္တပ္ပံ တေ ဥဏှံ ဝိယ ပဿန္တံ တတော ဥတ္တသတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဥတ္တာသလက္ခဏံ ဩတ္တပ္ပ’’န္တိ။ ဝုတ္တပ္ပကာရေနာတိ လဇ္ဇာကာရေန, ဥတ္တာသာကာရေန စ။ အတ္တဂါရဝပဒဋ္ဌာနာ ဟိရီ အဇ္ဈတ္တသမုဋ္ဌာနတာယ, အတ္တာဓိပတိတာယ စ။ ပရဂါရဝပဒဋ္ဌာနံ ဩတ္တပ္ပံ ဗဟိဒ္ဓါသမုဋ္ဌာနတာယ, လောကာဓိပတိတာယ စ။ တမေဝတ္ထံ ပါကဋတရံ ကာတုံ ‘‘အတ္တာနံ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အဇ္ဈတ္တသမုဋ္ဌာနာဒိတာ စ ဟိရိဩတ္တပ္ပါနံ တတ္ထ တတ္ထ ပါကဋဘာဝေန ဝုတ္တာ, န ပနေတေသံ ကဒါစိ အညမညဝိပ္ပယောဂါ။ န ဟိ လဇ္ဇနံ နိဗ္ဘယံ, ပါပဘယံ ဝါ အလဇ္ဇနံ အတ္ထီတိ။ လောကပါလကာတိ ဧတ္ထ ‘‘ဒွေမေ, ဘိက္ခဝေ, သုက္ကာ ဓမ္မာ လောကံ ပါလေန္တီ’’တိ (အ။ နိ။ ၂။၉၊ ဣတိဝု။ ၄၂) သုတ္တပဒံ အတ္တာဓိပတိ, လောကာဓိပတိဘာဝေ စ ‘‘သော အတ္တာနံယေဝ အဓိပတိံ ကရိတွာ, သော လောကံယေဝ အဓိပတိံ ကရိတွာ’’တိ (အ။ နိ။ ၃။၄၀) စ သုတ္တပဒါနိ အာဟရိတွာ ဝတ္တဗ္ဗာနိ။
ဋ္ဌ ၄၆၇။ ယသ္မာ လောဘပဋိပက္ခော အလောဘောတိ ယေ ဓမ္မာ တေန သမ္ပယုတ္တာ, တံသမင်္ဂိနော ဝါ သတ္တာ တေန န လုဗ္ဘန္တိ, သယံ ကဒါစိပိ န လုဗ္ဘတေဝ, အတ္ထတော ဝါ အလုဗ္ဘနာကာရော ဧဝ စ ဟောတိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘န လုဗ္ဘန္တီ’’တိအာဒိ။ ဧသေဝ နယောတိ ‘‘န ဒုဿန္တိ တေနာ’’တိအာဒိနာ ကာရကတ္တယယောဇနံ အတိဒိသတိ။ အဂေဓော အဂိဇ္ဈနံ အနဘိကင်္ခနံ။ အလဂ္ဂဘာဝေါ အနာသတ္တတာ။ အပရိဂ္ဂဟော ကဿစိ ဝတ္ထုနော မမတ္တဝသေန အသင်္ဂဟော။ အနလ္လီနော ဘာဝေါ အဓိပ္ပါယော ဧတဿာတိ အနလ္လီနဘာဝေါ။ ဧဝဉှိ ဥပမာယ သမေတိ။
ဋ္ဌ ၄၆၈။ စဏ္ဍိကဿ ဘာဝေါ စဏ္ဍိက္ကံ, ကောပေါ။ တပ္ပဋိပက္ခော အစဏ္ဍိက္ကံ, အဗျာပါဒေါ။ အဝိရောဓော အဝိဂ္ဂဟော။ အနုကူလမိတ္တော အနုဝတ္တကော။ ဝိနယရသောတိ ဝိနယနရသော။ သောမ္မဘာဝေါ မေဇ္ဇနဝသေန ဟိလာဒနီယတာ။
ဋ္ဌ ၄၆၉။ ဓမ္မာနံ ယော ယော သဘာဝေါ ယထာသဘာဝေါ, တဿ တဿ ပဋိဝိဇ္ဈနံ ယထာသဘာဝပဋိဝေဓော။ အက္ခလိတံ အဝိရဇ္ဈိတွာ ပဋိဝေဓော အက္ခလိတပဋိဝေဓော။ ဝိသယဿ ဩဘာသနံ တပ္ပဋိစ္ဆာဒကသမ္မောဟန္ဓကာရဝိဓမနံ ဝိသယောဘာသနံ။ ကတ္ထစိပိ ဝိသယေ အသမ္မုယှနာကာရေနေဝ ပစ္စုပတိဋ္ဌတိ, သမ္မောဟပဋိပက္ခတာယ ဝါ တဒဘာဝံ ပစ္စုပဋ္ဌပေတီတိ အသမ္မောဟပစ္စုပဋ္ဌာနော။ သဗ္ဗကုသလာနံ မူလဘူတာတိ သဗ္ဗေသံ စတုဘူမကကုသလဓမ္မာနံ သုပ္ပတိဋ္ဌိတဘာဝသာဓနေန ပတိဋ္ဌာဘူတာ, န တေသံ ကုသလဘာဝသာဓနေန။ ယဒိ ဟိ တေသံ ကုသလဘာဝေါ ကုသလမူလပဋိဗဒ္ဓေါ သိယာ, ဧဝံ သတိ တံသမုဋ္ဌာနရူပေသု ဟေတုပစ္စယတာ န သိယာ။ န ဟိ တေ တေသံ ကုသလာဒိဘာဝံ သာဓေန္တိ, န စ ပစ္စယာ န ဟောန္တိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘ဟေတူ ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာနံ တံသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၁)။ ယထာ စ ကုသလဘာဝေါ, ဧဝံ အဗျာကတဘာဝေါပိ အဗျာကတမူလပ္ပဋိဗဒ္ဓေါ သိယာ။ တထာ သတိ အဟေတုကစိတ္တာနံ အဗျာကတဘာဝေါ ဧဝ န သိယာ, အကုသလေသု စ ယတ္ထ ဧကံယေဝ မူလံ, တဿ အကုသလဘာဝေါ န သိယာ, ဥဘယမ္ပိ ဟောတိယေဝ။ တသ္မာ န မူလပ္ပဋိဗဒ္ဓေါ ကုသလာဒိဘာဝေါ, အထ ခေါ ယောနိသောမနသိကာရာဒိပဋိဗဒ္ဓေါ။ တေသံ ပန သုပ္ပတိဋ္ဌိတဘာဝသာဓနာနိ မူလာနီတိ ဂဟေတဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၄၇၀။ ပဿမ္ဘနံ ဒရထဝူပသမော။ ကာယသဒ္ဒေါ သမူဟဝါစီ, သော စ ခေါ ဝေဒနာဒိက္ခန္ဓတ္တယဝသေနာတိ အာဟ ‘‘ကာယောတိ စေတ္ထ ဝေဒနာဒယော တယော ခန္ဓာ’’တိ။ တေနေဝါဟ ‘‘တတ္ထ ကတမာ တသ္မိံ သမယေ ကာယပဿဒ္ဓိ ဟောတိ? ယာ တသ္မိံ သမယေ ဝေဒနာက္ခန္ဓဿာ’’တိအာဒိ (ဓ။ သ။ ၄၀)။ ဒရထော သာရမ္ဘော, ဒေါမနဿပစ္စယာနံ ဥဒ္ဓစ္စာဓိကာနံ ကိလေသာနံ, တထာပဝတ္တာနံ ဝါ စတုန္နံ ခန္ဓာနံ ဧတံ အဓိဝစနံ။ ဒရထနိမ္မဒ္ဒနေန ပရိဠာဟပရိပ္ဖန္ဒဝိရဟိတော သီတိဘာဝေါ အပရိပ္ဖန္ဒသီတိဘာဝေါ။ ဥဒ္ဓစ္စပ္ပဓာနာ
ကိလေသာ ဥဒ္ဓစ္စာဒိကိလေသာ, ဥဒ္ဓစ္စံ ဝါ အာဒိံ ကတွာ သဗ္ဗကိလေသေ သင်္ဂဏှာတိ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။
ဂရုဘာဝေါ ဒန္ဓတာ, ထိနမိဒ္ဓါဓိကာနံ, တထာပဝတ္တာနံ ဝါ စတုန္နံ ခန္ဓာနံ ဧတံ အဓိဝစနံ။ ဒန္ဓတာယ ပဋိပက္ခော အဒန္ဓတာ, န ဒန္ဓတာယ အဘာဝမတ္တံ။
ထဒ္ဓဘာဝေါ ထမ္ဘော, ဒိဋ္ဌိမာနာဓိကာနံ, တပ္ပဓာနာနံ ဝါ စတုန္နံ ခန္ဓာနမေတံ နာမံ။ ထဒ္ဓဘာဝနိမ္မဒ္ဒနတော ဧဝ ကတ္ထစိ အာရမ္မဏေ အပ္ပဋိဟတာကာရေန ပစ္စုပတိဋ္ဌန္တိ, သမ္ပယုတ္တာနံ ဝါ တတ္ထ အပ္ပဋိဃာတံ ပစ္စုပဋ္ဌာပေန္တီတိ အပ္ပဋိဃာတပစ္စုပဋ္ဌာနာ။
ကမ္မနိ သာဓု ကမ္မညံ, န ကမ္မညံ အကမ္မညံ, တဿ ဘာဝေါ အကမ္မညဘာဝေါ, ဒါနသီလာဒိပုညကိရိယာယံ အယောဂျတာ။ အတ္ထတော ကာမစ္ဆန္ဒာဒိသံကိလေသဓမ္မာ, တပ္ပဓာနာ ဝါ စတ္တာရော အကုသလက္ခန္ဓာ။ ကမ္မညဘာဝေနေဝ သမ္ပန္နာကာရေန အာရမ္မဏဿ ဂဟဏံ အာရမ္မဏကရဏသမ္ပတ္တိ။ ဝုတ္တာဝသေသာ ကာမစ္ဆန္ဒာဒယော, တဒေကဋ္ဌာ စ သံကိလေသဓမ္မာ အဝသေသနီဝရဏာဒယော။ ဝိနိဗန္ဓနိမ္မဒ္ဒနေန သုခပ္ပဝတ္တိဟေတုတာယ ပသာဒနီယဝတ္ထူသု ပသာဒါဝဟာ။ သုဝဏ္ဏဝိသုဒ္ဓိ ဝိယာတိ ယထာ သုဝဏ္ဏဝိသုဒ္ဓိ အပဂတကာဠကာ အလင်္ကာရဝိကတိဝိနိယောဂက္ခမာ, ဧဝမယမ္ပိ သံကိလေသဝိဂမေန ဟိတကိရိယာဝိနိယောဂက္ခမာ။
ကာယစိတ္တာနံ ဂေလညံ, အဿဒ္ဓိယာဒိ, တဒေကဋ္ဌာ စ ပါပဓမ္မာ။ ဂေလညပဋိပက္ခော အဂေလညံ, တဗ္ဘာဝေါ လက္ခဏံ ဧတာသန္တိ အဂေလညဘာဝလက္ခဏာ။ ယထာဝုတ္တဂေလညနိမ္မဒ္ဒနေနေဝ နတ္ထိ ဧတာသံ အာဒီနဝေါ ဒေါသော, န ဝါ ဧတာ အာဒီနံ ကပဏံ ဝန္တိ ပဝတ္တန္တီတိ နိရာဒီနဝါ, တေနာကာရေန ပစ္စုပတိဋ္ဌန္တိ, တံ ဝါ သမ္ပယုတ္တေသု ပစ္စုပဋ္ဌပေန္တီတိ နိရာဒီနဝပစ္စုပဋ္ဌာနာ။
ကာယသမ္ဗန္ဓီ, စိတ္တသမ္ဗန္ဓီ စ ဥဇုဘာဝေါတိ လက္ခိတဗ္ဗတာယ ကာယစိတ္တအဇ္ဇဝလက္ခဏာ။ ကာယစိတ္တာနံ နင်္ဂလသီသစန္ဒကောဋိဂေါမုတ္တဝင်္ကတာသင်္ခါတာနံ ကုဋိလဘာဝါနံ နိမ္မဒ္ဒနတော ကာယစိတ္တကုဋိလဘာဝနိမ္မဒ္ဒနရသာ။ တတော ဧဝ သဗ္ဗထာပိ အဇိမှဘာဝေန ပစ္စုပတိဋ္ဌန္တိ, သမ္ပယုတ္တာနံ ဝါ အဇိမှတံ ပစ္စုပဋ္ဌပေန္တီတိ အဇိမှတာပစ္စုပဋ္ဌာနာ။ ‘‘သန္တဒေါသပဋိစ္ဆာဒနလက္ခဏာ မာယာ, အသန္တဂုဏသမ္ဘာဝနလက္ခဏံ သာဌေယျ’’န္တိ ဧဝံ ဝုတ္တာ
တဒါကာရပ္ပဝတ္တာ အကုသလာ ခန္ဓာ, တဒေကဋ္ဌာ စ သံကိလေသဓမ္မာ မာယာသာဌေယျာဒိကာ။ ဧတ္ထ စ စိတ္တပဿဒ္ဓိအာဒီဟိ စိတ္တမေဝ ပဿဒ္ဓံ, လဟု, မုဒု, ကမ္မညံ, ပဂုဏံ, ဥဇု စ ဟောတိ။ ကာယပဿဒ္ဓိအာဒီဟိ ပန ရူပကာယောပိ။ တေနေဝေတ္ထ ဘဂဝတာ ဓမ္မာနံ ဒုဝိဓတာ ဝုတ္တာ, န သဗ္ဗတ္ထ။
ဋ္ဌ ၄၇၁။ ဆန္ဒနံ ဆန္ဒော, အာရမ္မဏေန အတ္ထိကတာ။ ‘‘ဆန္ဒော ကာမော’’တိအာဒီသု (ဝိဘ။ ၅၆၄) ပန တဏှာပိ ဝုစ္စတိ, ‘‘ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတီ’’တိအာဒီသု (ဝိဘ။ ၄၃၂) ဝီရိယမ္ပီတိ တတော နိဝတ္တနတ္ထံ ‘‘ကတ္တုကာမတာယေတံ အဓိဝစန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ကတ္တုကာမတာ ဝုစ္စတိ ကရဏိစ္ဆာ။ စေတသိကဿ စ ဓမ္မဿ သာရမ္မဏတ္တာ ကရဏိစ္ဆာ နာမ အာလမ္ဗနဿ အာလမ္ဗိတုကာမတာမုခေနေဝ ဟောတီတိ အာရမ္မဏကရဏိစ္ဆာလက္ခဏော ဆန္ဒော ကတ္တုကာမတာလက္ခဏော ဝုတ္တော။ တေနေဝါဟ ‘‘အာရမ္မဏပရိယေသနရသော, အာရမ္မဏေန အတ္ထိကတာပစ္စုပဋ္ဌာနော’’တိ စ။ ယဒဂ္ဂေန ပနာယံ အတ္တနော အာရမ္မဏပရိယေသနရသော, တဒဂ္ဂေန သမ္ပယုတ္တာနမ္ပိ ဟောတိယေဝ ဧကာရမ္မဏတာယ တေန တေသံ။ တေနေဝါဟ ‘‘အာရမ္မဏဂ္ဂဟဏေ စာယံ စေတသော ဟတ္ထပ္ပသာရဏံ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ။ သွာယံ ကုသလေသု ဥပ္ပန္နော ကုသလစ္ဆန္ဒောတိ ဝုစ္စတိ ယောနိသောမနသိကာရသမုဋ္ဌာနတ္တာ။
ဋ္ဌ ၄၇၂။ အဓိမုစ္စနံ အာရမ္မဏေ သန္နိဋ္ဌာနဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ, န ပသာဒနဝသေန။ ယထာ တထာ ဝါ ဟိ အာရမ္မဏေ နိစ္ဆယနံ အဓိမုစ္စနံ အနဓိမုစ္စန္တဿ ပါဏာတိပါတာဒီသု, ဒါနာဒီသု ဝါ ပဝတ္တိယာ အဘာဝါ, သဒ္ဓါ ပန ပသာဒနီယေသု ပသာဒါဓိမောက္ခာတိ အယမေတေသံ ဝိသေသော။ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနံ ပန ယထာ သန္တီရိတေ အတ္ထေ နိစ္ဆယနာကာရေန ပဝတ္တိတွာ ပရတော တ္တမာနာနံ တထာ ပဝတ္တိယာ ပစ္စယော ဟောတိ။ ယဒိ ဧဝံ, ဝိစိကိစ္ဆာသမ္ပယုတ္တေသု ကထန္တိ? တေသမ္ပိ ဧကံသေနေဝ သံသပ္ပနာကာရဿ ပစ္စယတာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဒါရကဿ ဝိယ ဣတော စိတော စ သံသပ္ပနဿ ‘‘ကရိဿာမိ န ကရိဿာမီ’’တိ အနိစ္ဆယဿ ပဋိပက္ခကိရိယာ အသံသပ္ပနံ, ယေသု စိတ္တုပ္ပါဒေသု အယံ သန္နိဋ္ဌာနလက္ခဏော အဓိမောက္ခော, တေသံ အာရမ္မဏဓမ္မော ဧဝ သန္နိဋ္ဌေယျဓမ္မော။
ဋ္ဌ ၄၇၃။ ကိရိယာ ကာရောတိ ကာရသဒ္ဒဿ ဘာဝသာဓနတမာဟ။ မနမှိ ကာရောတိ မနသိ အာရမ္မဏဿ ကရဏံ။ ယေန ဟိ မနော အာရမ္မဏေ ကရီယတိ အာရမ္မဏေနဿ သံယောဇနတော, တတော ဧဝ တေန အာရမ္မဏမ္ပိ မနသိ ကရီယတီတိ။ ပုရိမမနတောတိ ဘဝင်္ဂမနတော။ ဝိသဒိသမနန္တိ ဝီထိဇဝနံ မနံ ကရောတီတိ မနသိကာရသာမညေန ဝီထိဇဝနပဋိပါဒကေ ဒဿေတိ။
သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ အာရမ္မဏာဘိမုခံ သာရေန္တော ဝိယ ဟောတီတိ မနသိကာရော သာရဏလက္ခဏော ဝုတ္တော။ သတိယာ အသမ္မုဿနဝသေန ဝိသယာဘိမုခဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနတာ, မနသိကာရဿ ပန သံယောဇနဝသေန အာရမ္မဏာဘိမုခဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနတာတိ အယမေတေသံ ဝိသေသော။ အာရမ္မဏပဋိပါဒကဿ သင်္ခါရက္ခန္ဓပရိယာပန္နတာဝစနံ ဣတရမနသိကာရာနံ တဒညက္ခန္ဓပရိယာပန္နတာမတ္တံ ဇောတေတီတိ တထာဇောတိတံ တံ ဝိညာဏက္ခန္ဓေ ဩတာရေတွာ ဒဿေတုံ ‘‘ဝီထိပဋိပါဒကော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၄၇၄။ တေသု ဓမ္မေသူတိ ယေသု ဓမ္မေသု သယံ ဥပ္ပန္နာ, တေသု အတ္တနာ သမ္ပယုတ္တေသု စိတ္တစေတသိကဓမ္မေသု။ အနာရမ္မဏတ္တေပိ ဟိ တေသု သမပ္ပဝတ္တေသု ဥဒါသိနဘာဝတော ‘‘တတြမဇ္ဈတ္တတာ’’တိ ဝုစ္စတိ။ သမဝါဟိတလက္ခဏာတိ သမံ အဝိသမံ ယထာသကကိစ္စေသု ပဝတ္တနလက္ခဏာ။ ဥဒါသိနဘာဝေန ပဝတ္တမာနာပိ ဟေသာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ ယထာသကကိစ္စေသု ပဝတ္တေတိ, ယထာ ရာဇာ တုဏှီ နိသိန္နောပိ အတ္ထကရဏေ ဓမ္မဋ္ဌေ ယထာသကကိစ္စေသု အပ္ပမတ္တေ ပဝတ္တေတိ။ အလီနာနုဒ္ဓတပဝတ္တိပစ္စယတာ ဦနာဓိကတာနိဝါရဏရသာ, ကိစ္စဝသေန စေတံ ဝုတ္တံ။ ယဒိ ဧဝံ, သဟဇာတာဓိပတိနော ကထန္တိ? တမ္ပိ တဿာ ကိစ္စမေဝ။ ယံ သဟဇာတဓမ္မာနံ အဓိပတိဘာဝေါတိ, တဿာပိ တထာပဝတ္တနမေဝါတိ နာယံ ဒေါသော။ ‘‘ဣဒံ နိဟီနကိစ္စံ ဟောတု, ဣဒံ အတိရေကတရကိစ္စ’’န္တိ ဧဝံ ပက္ခပါတဝသေန ဝိယ ပဝတ္တိ ပက္ခပါတော, တံ ဥပစ္ဆိန္ဒန္တီ ဝိယ ဟောတီတိ အဓိပ္ပါယော။
‘‘အနိယတေသု ဣစ္ဆန္တီ’’တိ ဣမိနာ စေတသိကန္တရဘာဝေန ဣစ္ဆန္တီတိ ဒဿေတိ။ အဒေါသောယေဝ မေတ္တာ။ တထာ ဟိ သောယေဝ ‘‘မေတ္တာ မေတ္တာယနာ’’တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ ၁၀၆၂) နိဒ္ဒိဋ္ဌော။ ဥပေက္ခာတိ ယံ ဥပေက္ခံ မေတ္တာယ သဒ္ဓိံ ပရိကပ္ပေန္တိ, သာ တတြမဇ္ဈတ္တုပေက္ခာယေဝ။
ဋ္ဌ ၄၇၅။ ကာယဒုစ္စရိတာဒိဝတ္ထူနန္တိ ပရပါဏပရဓနပရဣတ္ထိအာဒီနံ။ အမဒ္ဒနံ မဒ္ဒနပဋိပက္ခဘာဝေါ။ ကာယဒုစ္စရိတာဒိဝတ္ထုတော သင်္ကောစနကိရိယာပဒေသေန ကာယဒုစ္စရိတာဒိတော ဧဝ သင်္ကောစနကိရိယာ ဝုတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ န ဟိ ဝိရတိယော ဒုစ္စရိတဝတ္ထုနော အကိရိယပစ္စုပဋ္ဌာနာ ယုဇ္ဇန္တိ, အထ ခေါ ဒုစ္စရိတဿ, ဝိရတီနဉ္စ သောရစ္စဝသေန သင်္ကောစနံ, အကိရိယာနဉ္စ ဟိရောတ္တပ္ပါနံ ဇိဂုစ္ဆနာဒိဝသေနာတိ အယမေတေသံ ဝိသေသော။
ဋ္ဌ ၄၇၆။ သင်္ခါရာတိ သင်္ခါရက္ခန္ဓဓမ္မေ သန္ဓာယာဟ။ တေ ဟိ ဣဓာဓိပ္ပေတာ, အညထာ အဋ္ဌတိံသာတိ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ။ ယထာ စိတ္တံ, ဧဝံ တံသမ္ပယုတ္တဓမ္မာပိ ဒုတိယေ သသင်္ခါရာ ဧဝါတိ အာဟ ‘‘သသင်္ခါရဘာဝမတ္တမေဝ ဟေတ္ထ ဝိသေသော’’တိ။ အဝသေသာ ပဌမေ ဝုတ္တဓမ္မာ။
အဝသေသာ ပဉ္စမေန သမ္ပယောဂံ ဂစ္ဆန္တီတိ ဧတ္ထ ကထံ ကရုဏာမုဒိတာဥပေက္ခာသဟဂတေ သမ္ဘဝန္တီတိ? ပုဗ္ဗဘာဂဘာဝတော။ အပ္ပနာပ္ပတ္တာ ဧဝ ဟိ ကရုဏာမုဒိတာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ န ဟောန္တိ, တတော အညတ္ထ ပန ဥပေက္ခာသဟဂတာပိ ဟောန္တီတိ အာစရိယာ။
သုဝိသုဒ္ဓဿ ကာယကမ္မာဒိကဿ စိတ္တသမာဓာနဝသေန ရူပါရူပါဝစရကုသလပ္ပဝတ္တိ, န ကာယကမ္မာဒီနံ သောဓနဝသေန, နာပိ ဒုစ္စရိတဒုရာဇီဝါနံ သမုစ္ဆိန္ဒနပဋိပ္ပဿမ္ဘနဝသေနာတိ မဟဂ္ဂတစိတ္တုပ္ပါဒေသု ဝိရတီနံ အသမ္ဘဝေါယေဝါတိ အာဟ ‘‘ဌပေတွာ ဝိရတိတ္တယ’’န္တိ။ တတောတိ ရူပါဝစရပဌမေ ဝုတ္တစေတသိကတော။ တေယေဝါတိ ရူပါဝစရပဉ္စမေ ဝုတ္တစေတသိကာ ဧဝ။ ယဒိ ဧဝ ရူပါဝစရတော ကော ဝိသေသောတိ အာဟ ‘‘အရူပါဝစရဘာဝေါယေဝ ဟိ ဧတ္ထ ဝိသေသော’’တိ။
ပဌမဇ္ဈာနိကေတိ ပဌမဇ္ဈာနဝတိ။ မဂ္ဂဝိညာဏေတိ စတုဗ္ဗိဓေပိ မဂ္ဂဝိညာဏေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒုတိယဇ္ဈာနိကာဒိဘေဒေ မဂ္ဂဝိညာဏေတိ ဧတ္ထ အာဒိ-သဒ္ဒေန တတိယစတုတ္ထပဉ္စမဇ္ဈာနိကာနိ သင်္ဂဏှာတိ။ ‘‘ဝုတ္တနယေနာ’’တိ ဝုတ္တံ ကိံ အဝိသေသေနာတိ စောဒနာယနေ တံ ဒဿေန္တော ‘‘ကရုဏာမုဒိတာန’’န္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ မဂ္ဂဝိညာဏာနံ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏတ္တာ, ကရုဏာမုဒိတာနဉ္စ သတ္တာရမ္မဏတ္တာ န တာသံ တတ္ထ သမ္ဘဝေါ။ မဂ္ဂဓမ္မေသု စ ပါဒကာဒိနိယမေန ကဒါစိ သမ္မာသင်္ကပ္ပဝိရဟော
သိယာ, န ပန ဝိရတိဝိရဟော ကာယဒုစ္စရိတာဒီနံ သမုစ္ဆိန္ဒနဝသေနေဝ အရိယမဂ္ဂဿ ပဝတ္တနတောတိ နိယတဝိရတိတာ။
ဋ္ဌ ၄၇၈။ န ဟိရိယတိ န လဇ္ဇတီတိ အဟိရိကော, ပုဂ္ဂလော, စိတ္တံ, တံသမ္ပယုတ္တဓမ္မသမုဒါယော ဝါ။ ‘‘အဟိရိက္က’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ဧကဿ ကကာရဿ လောပံ ကတွာ ‘‘အဟိရိက’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘န ဩတ္တပ္ပ’’န္တိ ဩတ္တပ္ပဿ ပဋိပက္ခဘူတံ ဓမ္မမာဟ။ အဇိဂုစ္ဆနံ အဟီဠနံ။ အလဇ္ဇာ အဝိရိဠာ။ တေဟေဝါတိ ကာယဒုစ္စရိတာဒီဟိ ဧဝ။ အသာရဇ္ဇံ နိဗ္ဘယတာ။ အနုတ္တာသော အသမ္ဘမော။ ဝုတ္တပဋိပက္ခဝသေနာတိ အလဇ္ဇနာကာရေန ပါပါနံ ကရဏရသံ အဟိရိကံ, အနုတ္တာသာကာရေန အနောတ္တပ္ပံ, ဝုတ္တပ္ပကာရေနေဝ ပါပတော အသင်္ကောစနပစ္စုပဋ္ဌာနာနိ အတ္တနိ, ပရေသု စ အဂါရဝပဒဋ္ဌာနာနိ။ ဂါမသူကရဿ ဝိယ အသုစိတော ကိလေသာသုစိတော အဇိဂုစ္ဆနံ အဟိရိကေန ဟောတိ, သလဘဿ ဝိယ အဂ္ဂိတော ပါပတော အနုတ္တာသော အနောတ္တပ္ပေန ဟောတီတိ ဧဝံ ဝုတ္တပ္ပဋိပက္ခဝသေန ဝိတ္ထာရော ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဋ္ဌ ၄၇၉။ လုဗ္ဘန္တိ တေနာတိအာဒီသု ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယာနုသာရေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ လုဗ္ဘန္တီတိ အဘိဂိဇ္ဈန္တိ။ မုယှန္တီတိ န ဗုဇ္ဈန္တိ။ အာရမ္မဏဂ္ဂဟဏံ ‘‘မမ ဣဒ’’န္တိ တဏှာဘိနိဝေသဝသေန အဘိနိဝိဿ အာရမ္မဏဿ အဝိဿဇ္ဇနံ, န အာရမ္မဏကရဏမတ္တံ။ အဘိသင်္ဂေါ အဘိမုခဘာဝေန အာသတ္တိ။ အပရိစ္စာဂေါ အဝိဇဟနံ, ဒုမ္မောစနီယတာ ဝါ။ အဿာဒဒဿနံ အဿာဒဒိဋ္ဌိ။ ‘‘အဿာဒါနုပဿိနော စ တဏှာ ပဝဍ္ဎတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၅၂, ၅၄, ၅၇) ဟိ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၄၈၀။ ဓမ္မသဘာဝဿ ယာထာဝတော အဒဿနံ စိတ္တဿ အန္ဓဘာဝေါ။ အညာဏံ ဉာဏပဋိပက္ခော။ သမ္ပဋိဝိဇ္ဈိတုံ အသမတ္ထတာ အသမ္ပဋိဝေဓော။ ယထာ ဉာဏံ အာရမ္မဏသဘာဝံ ပဋိဝိဇ္ဈိတုံ န လဗ္ဘတိ, မောဟဿ တထာ ပဝတ္တိ အာရမ္မဏသဘာဝစ္ဆာဒနံ။ အသမ္မာပဋိပတ္တိံ ပစ္စုပဋ္ဌပေတိ, သမ္မာပဋိပတ္တိယာ ပဋိပက္ခဘာဝေန ဂယှတီတိ ဝါ အသမ္မာပဋိပတ္တိပစ္စုပဋ္ဌာနော။ ယဿ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿ အန္ဓကရဏံ အန္ဓကာရော, တထာ ပစ္စုပတိဋ္ဌတီတိ အန္ဓကာရပစ္စုပဋ္ဌာနော။
ဋ္ဌ ၄၈၁။ မိစ္ဆာတိ ဓမ္မသဘာဝဿ ဝိပရီတံ, နိစ္စာဒိတောတိ အတ္ထော။ အယောနိသော အဘိနိဝေသော အနုပါယာဘိနိဝေသော ဥပ္ပထာဘိနိဝေသော။
ဓမ္မသဘာဝံ အတိက္ကမိတွာ ပရတော အာမသနံ ပရာမာသော။ ဝိပရီတဂ္ဂါဟဝသေန ‘‘ဣဒမေဝ သစ္စံ, မောဃမည’’န္တိ (မ။ နိ။ ၂။၁၈၇, ၂၀၂, ၂၀၃၊ ၃။၂၇-၂၉) အဘိနိဝိသနံ မိစ္ဆာဘိနိဝေသော။
ဋ္ဌ ၄၈၂။ ယဿ ဓမ္မဿ ဝသေန ဥဒ္ဓတံ ဟောတိ စိတ္တံ, တံသမ္ပယုတ္တဓမ္မာ ဝါ, သော ဓမ္မော ဥဒ္ဓစ္စံ။ အဝူပသမောတိ အသန္နိသိန္နအပ္ပသန္နဘာဝမာဟ။ အနဝဋ္ဌာနရသန္တိ စလနကိစ္စံ။ ဘန္တတ္တန္တိ ပရိဗ္ဘမနာကာရံ။ စေတသော အဝူပသမေတိ နိပ္ဖါဒေတဗ္ဗေ ပယောဇနေ ဘုမ္မံ, အဝူပသမပစ္စယဘူတံ အာရမ္မဏံ ဝါ ‘‘အဝူပသမော’’တိ ဝုတ္တံ။ အကုသလဓမ္မာနံ ဧကန္တနိဟီနတာယ ‘‘အကုသလဘာဝေန စ လာမကတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၄၈၃။ ထိနမိဒ္ဓမေတ္ထ အနိယတံ, န မာနာဒီတိ ထိနမိဒ္ဓဿ အနိယတတာ စ ဧတ္ထ ဒုတိယစိတ္တေ ပဌမာကုသလတော ဝိသေသော။
အနုဿာဟနာဝသီဒနဘာဝေန သံဟတဘာဝေါ ထိနံ, တေန ယောဂတော စိတ္တံ ထိနံ, တဿ ဘာဝေါတိ ထိနတာ။ အသမတ္ထတာဝိဃာတဝသေန အကမ္မညတာ မိဒ္ဓံ။ ယသ္မာ တတော ဧဝ တေန သမ္ပယုတ္တဓမ္မာ မေဓိတာ ဝိဟတသာမတ္ထိယာ ဟောန္တိ, တသ္မာ ‘‘မိဒ္ဓနတာ မိဒ္ဓ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အနုဿာဟလက္ခဏန္တိ ဥဿာဟပဋိပက္ခလက္ခဏံ။ ဝီရိယဿ အဝနောဒနံ ခိပနံ ဝီရိယာဝနောဒနံ။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ သံသီဒနာကာရေန ပစ္စုပတိဋ္ဌတိ, တေသံ ဝါ သံသီဒနံ ပစ္စုပဋ္ဌပေတီတိ သံသီဒနပစ္စုပဋ္ဌာနံ။ အကမ္မညတာလက္ခဏန္တိ ဧတ္ထ ကာမံ ထိနမ္ပိ အကမ္မညသဘာဝမေဝ, တံ ပန စိတ္တဿ, မိဒ္ဓံ ဝေဒနာဒိက္ခန္ဓတ္တယဿာတိ အယမေတ္ထ ဝိသေသော။ တထာ ဟိ ပါဠိယံ ‘‘တတ္ထ ကတမံ ထိနံ? ယာ စိတ္တဿ အကလ္လတာ အကမ္မညတာ။ တတ္ထ ကတမံ မိဒ္ဓံ? ယာ ကာယဿ အကလ္လတာ အကမ္မညတာ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၁၆၂-၁၁၆၃) စ အာဒိနာ ဣမေသံ နိဒ္ဒေသော ပဝတ္တော။ ဩနဟနံ ဝိညာဏဒွါရာနံ ပိဒဟနံ။ လီနတာ လီနာကာရော အာရမ္မဏဂ္ဂဟဏေ သင်္ကောစော။ ယသ္မာ ထိနေန စိတ္တဿေဝ သံဟနနံ ဟောတိ, မိဒ္ဓေန ပန ဝေဒနာဒိက္ခန္ဓတ္တယဿ ဝိယ ရူပကာယဿာပိ, တသ္မာ တံ ပစလာယိကာနိဒ္ဒံ ပစ္စုပဋ္ဌပေတီတိ ပစလာယိကာနိဒ္ဒါပစ္စုပဋ္ဌာနံ ဝုတ္တံ။ အရတိ ပန္တသေနာသနေသု, အဓိကုသလဓမ္မေသု စ အရောစနာ။ ဝိဇမ္ဘိကာ ဝိဇမ္ဘနသင်္ခါတဿ ကာယဒုဋ္ဌုလ္လဿ ကာရဏဘူတာ သံကိလေသပ္ပဝတ္တိ။
အရတိဝိဇမ္ဘိကာဒီသူတိ စ အာဒိ-သဒ္ဒေန တန္ဒိအာဒီနံ ဂဟဏံ။ နိပ္ဖါဒေတဗ္ဗေ ပယောဇနေ စေတံ ဘုမ္မဝစနံ။
အဝသေသာ သောဠသ။ မာနော ပနေတ္ထ အနိယတော ဟောတိ, တေန သဒ္ဓိံ သတ္တရသေဝ ဟောန္တိ။ ပဋ္ဌာနေ ဟိ ‘‘သံယောဇနံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ သံယောဇနော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဟေတုပစ္စယာ’’တိ ဧတ္ထ စတုက္ခတ္တုံ ကာမရာဂေန, တိက္ခတ္တုံ ပဋိဃေန စ မာနော ဝိစိကိစ္ဆာ ဘဝရာဂေါတိ တယောပေတေ သကဒါဂါမိနော သံယောဇနာနံ သံယောဇနေဟိ ဒသဝိဓာ ယောဇနာတိ ဒဿိတာယ ဒသဝိဓာယ ယောဇနာယ ‘‘ကာမရာဂသံယောဇနံ ပဋိစ္စ မာနသံယောဇနံ အဝိဇ္ဇာသံယောဇန’’န္တိ (ပဋ္ဌာ။ ၃။၄။၁) ဝတွာ ‘‘ကာမရာဂသံယောဇနံ ပဋိစ္စ အဝိဇ္ဇာသံယောဇန’’န္တိ (ပဋ္ဌာ။ ၃။၄။၁) တထာ ‘‘မာနသံယောဇနံ ပဋိစ္စ ဘဝရာဂသံယောဇနံ အဝိဇ္ဇာသံယောဇန’’န္တိ (ပဋ္ဌာ ၃။၄။၁) ဝတွာ ‘‘ဘဝရာဂသံယောဇနံ ပဋိစ္စ အဝိဇ္ဇာသံယောဇန’’န္တိ (ပဋ္ဌာ။ ၃။၄။၁) စ ဧဝမာဂတာဟိ ယောဇနာဟိ မာနဿ အနိယတဘာဝေါ ပကာသိတော။ ယဒိ ဟိ မာနော နိယတော သိယာ, ကာမရာဂဿ မာနရဟိတာ ပဝတ္တိ န သိယာ, တထာ ဘဝရာဂဿ။ ဧဝံ သတိ ပဋ္ဌာနေ စတုက္ခတ္တုံ ကာမရာဂေန ယောဇနာ န သိယာ, တိက္ခတ္တုံယေဝ သိယာ။ ဘဝရာဂမူလိကာ စ န သိယာ။ ဧဝဉ္စ သံယောဇနာနံ သံယောဇနေဟိ အဋ္ဌဝိဓေန ယောဇနာ သိယာ, န ဒသဝိဓေန။ ဒသဝိဓာဝ စ ဒဿိတာတိ။ သေယျာဒိဝသေန ဥစ္စတော နမနံ ဥန္နတိ။ ဥန္နမနဝသေနေဝ သံပဂ္ဂဟရသော။ န ဝီရိယံ ဝိယ တံတံကိစ္စသာဓနေ အဗ္ဘုဿဟနဝသေန။ ဩမာနဿာပိ အတ္တာနံ အဝံ ကတွာ ဂဟဏမ္ပိ သမ္ပဂ္ဂဟဏဝသေနေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကေတု ဝုစ္စတိ အစ္စုဂ္ဂတဓဇော, ဣဓ ပန ကေတု ဝိယာတိ ကေတု, ဥဠာရတမာဒိဘာဝေါ။ တံ ကေတုဘာဝသင်္ခါတံ ကေတုံ ကာမေတီတိ ကေတုကမျံ, စိတ္တံ။ ယဿ ဓမ္မဿ ဝသေန ကေတုကမျံ, သာ ကေတုကမျတာ။ ‘‘အဟ’’န္တိ ပဝတ္တနတော မာနဿ ဒိဋ္ဌိသဒိသီ ပဝတ္တီတိ သော ဒိဋ္ဌိယာ သဒ္ဓိံ ဧကစိတ္တုပ္ပါဒေ န ပဝတ္တတိ, အတ္တသိနေဟသန္နိဿယော စာတိ အာဟ ‘‘ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တလောဘပဒဋ္ဌာနော’’တိ။
ဧတ္ထာပိ စာတိ စ-သဒ္ဒေန ထိနမိဒ္ဓံ အာကဍ္ဎတိ။
ဋ္ဌ ၄၈၅။ ဒုဿန္တီတိ ဗျာပဇ္ဇန္တိ။ စဏ္ဍိက္ကံ ကုဇ္ဈနံ။ အတ္တနော ပဝတ္တိအာကာရဝသေန, ဝိရူပသံသပ္ပနကအနိဋ္ဌရူပသမုဋ္ဌာပနဝသေန စ ဝိသပ္ပနရသော။
ကာယဿ ဝိဇ္ဈတ္တဘာဝါပါဒနတော အတ္တနော နိဿယဒဟနရသော။ ဒုဿနံ အတ္တနော, ပရဿ စ ဥပဘောဂဖလကာလေသု အနိဋ္ဌတ္တာ ဝိသသံသဋ္ဌပူတိမုတ္တံ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ အဂ္ဂဟေတဗ္ဗတံ ဒဿေတိ။
ဋ္ဌ ၄၈၆။ ယံ ပရသမ္ပတ္တီသု ဣဿာကရဏံ, သာ ဣဿာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဣဿာယနာ ဣဿာ’’တိ။ ဥသူယနံ အသဟနံ။ တတ္ထေဝါတိ ပရသမ္ပတ္တီသု ဧဝ။ အဘိရတိပဋိပက္ခဘူတံ ဣဿာယ ကိစ္စံ, န အဘိရတိယာ အဘာဝမတ္တန္တိ အာဟ ‘‘အနဘိရတိရသာ’’တိ။
ဋ္ဌ ၄၈၇။ မစ္ဆရယောဂေန ‘‘မစ္ဆရီ’’တိ ပဝတ္တမာနံ မစ္ဆရိသဒ္ဒံ ဂဟေတွာ အာဟ ‘‘မစ္ဆရဘာဝေါ မစ္ဆရိယ’’န္တိ။ နိရုတ္တိနယေန ပန မာ ဣဒံ အစ္ဆရိယံ အညေသံ ဟောတု, မယှမေဝ ဟောတူတိ မစ္ဆရိယန္တိ ပေါရာဏာ။ တံ မစ္ဆရိယံ ဝုစ္စမာနာနိ လက္ခဏာဒီနိ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတိ။ သင်္ကောစနပစ္စုပဋ္ဌာနန္တိ အတ္တသမ္ပတ္တီနံ ပရေဟိ အသာဓာရဏဘာဝကရဏေန သင်္ကောစနပစ္စုပဋ္ဌာနံ။ ကဋုကာကာရဂတိ ကဋုကဉ္စုကတာ။ အတ္တသမ္ပတ္တိ အာဝါသာဒိ။
ဋ္ဌ ၄၈၈။ ကုကတန္တိ ဧတ္ထ အကတမ္ပိ ကုကတမေဝ။ ဧဝဉှိ ဝတ္တာရော ဟောန္တိ ‘‘ယံ မယာ န ကတံ, တံ ကုကတ’’န္တိ။ တထာ ဟိ ဝက္ခတိ ‘‘ကတာကတာနုသောစနရသ’’န္တိ။ ဧဝံ ကတာကတံ ဒုစ္စရိတံ, သုစရိတဉ္စ ကုကတံ, တံ အာရဗ္ဘ ဝိပ္ပဋိသာရဝသေန ပဝတ္တံ ပန စိတ္တံ တံသဟစရိတတာယ ဣဓ ‘‘ကုကတ’’န္တိ ဂဟေတွာ ‘‘တဿ ဘာဝေါ ကုက္ကုစ္စ’’န္တိ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ပစ္ဆာ အနုတာပနံ ဝိဗာဓနံ ပစ္ဆာနုတာပေါ။ ယထာပဝတ္တဿ ကတာကတာကာရဝိသိဋ္ဌဿ ဒုစ္စရိတသုစရိတဿ အနုသောစနဝသေန ဝိရူပံ ပဋိသရဏံ ဝိပ္ပဋိသာရော။ ပရာယတ္တတာဟေတုတာယ ဒါသဗျမိဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယထာ ဟိ ဒါသဗျေ သတိ ဒါသော ပရာယတ္တော ဟောတိ, ဧဝံ ကုက္ကုစ္စေ သတိ တံသမင်္ဂီ။ န ဟိ သော အတ္တနော ဓမ္မတာယ ကုသလေ ပဝတ္တိတုံ သက္ကောတိ။ အထ ဝါ ကတာကတာကုသလကုသလာနုသောစနေ အာယတ္တတာယ တဒုဘယဝသေန ကုက္ကုစ္စေန တံသမင်္ဂီ ဟောတီတိ တံ ဒါသဗျံ ဝိယ ဟောတီတိ။
အနိယတေသု ဣဿာဒီသု ထိနမိဒ္ဓသမ္ဘဝေါဝ စာတိ စ-သဒ္ဒံ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၄၉၀။ ပဝတ္တိဋ္ဌိတိမတ္တောတိ ခဏဋ္ဌိတိမတ္တော။ ‘‘နိဝါတေ ဒီပစ္စီနံ ဌိတိ ဝိယာ’’တိ ဟိ ဧဝံ ဝုတ္တစိတ္တဋ္ဌိတိ ဝိယ သန္တာနဋ္ဌိတိယာ ပစ္စယော ဘဝိတုံ အသမတ္ထော နိစ္ဆယာဘာဝေန အသဏ္ဌဟနတော စေတသော ပဝတ္တိပစ္စယမတ္တတာယ ပဝတ္တိဋ္ဌိတိမတ္တော။ တေနာဟ ‘‘ဒုဗ္ဗလော သမာဓီ’’တိ။ ဝိဂတာ စိကိစ္ဆာတိ စိကိစ္ဆိတုံ ဒုက္ကရတာယ ဝုတ္တံ, န သဗ္ဗထာ ဝိစိကိစ္ဆာယ စိကိစ္ဆာဘာဝတောတိ တဒတ္ထမတ္တံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဧဝံ နု ခေါ, နနု ခေါ’’တိအာဒိနာ သံသပ္ပနဝသေန သေတီတိ သံသယော။ ကမ္ပနရသာတိ နာနာရမ္မဏေ စိတ္တဿ ကမ္ပနကိစ္စာ။ ဥဒ္ဓစ္စဉှိ အတ္တနာ ဂဟိတာကာရေ ဧဝ ဌတွာ ဘမတီတိ ဧကာရမ္မဏသ္မိံယေဝ ဝိပ္ဖန္ဒနဝသေန ပဝတ္တတိ။ ဝိစိကိစ္ဆာ ပန ယဒိပိ ရူပါဒီသု ဧကသ္မိံယေဝ အာရမ္မဏေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တထာပိ ‘‘ဧဝံ နု ခေါ, နနု ခေါ, ဣဒံ နု ခေါ, အညံ နု ခေါ’’တိ အညံ ဂဟေတဗ္ဗာကာရံ အပေက္ခတီတိ နာနာရမ္မဏေ ကမ္ပနံ ဟောတီတိ။ အနိစ္ဆယံ ဒွေဠှကံ ပစ္စုပဋ္ဌပေတီတိ အနိစ္ဆယပစ္စုပဋ္ဌာနာ။ အနေကံသဿ အာရမ္မဏေ နာနာသဘာဝဿ ဂဟဏာကာရေန ပစ္စုပတိဋ္ဌတီတိ အနေကံသဂါဟပစ္စုပဋ္ဌာနာ။
ဋ္ဌ ၄၉၁။ သတ္တာရမ္မဏတ္တာတိ သတ္တပညတ္တိအာရမ္မဏတ္တာ။ နနု စ ပညတ္တိအာရမ္မဏာပိ ဝိပါကာ ဟောန္တီတိ စောဒနံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ဧကန္တပရိတ္တာရမ္မဏာ ဟိ ကာမာဝစရဝိပါကာ’’တိ။ ဝိရတိယောပိ ဝိပါကေသု န သန္တီတိ ဧတ္ထာပိ နနု ကေသုစိ ဝိပါကေသု ဝိရတိယောပိ သန္တီတိ စောဒနံ မနသိ ကတွာ အာဟ ‘‘ပဉ္စ သိက္ခာပဒါ ကုသလာယေဝါတိ ဟိ ဝုတ္တ’’န္တိ, တေန လောကိယဝိပါကေသု ဝိရတိယော န သန္တီတိ ဒဿေတိ။
တေသန္တိ ရူပါဝစရာဒိဝိပါကဝိညာဏာနံ။ ဇနေတဗ္ဗဇနကသမ္ဗန္ဓေ ဟိ ဣဒံ သာမိဝစနံ။
ဋ္ဌ ၄၉၂။ တေတိ တေ အဟေတုကကိရိယသင်္ခါရာ။ တတ္ထ ကုသလဝိပါကမနောဓာတုသမ္ပယုတ္တေဟိ သမာနာ အဟေတုကကိရိယမနောဓာတုသမ္ပယုတ္တာ, သောမနဿသဟဂတသန္တီရဏသမ္ပယုတ္တေဟိ သမာနာ ဟသိတုပ္ပါဒသမ္ပယုတ္တာ, ဥပေက္ခာသဟဂတသန္တီရဏသမ္ပယုတ္တေဟိ သမာနာ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနသမ္ပယုတ္တာတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေန္တေန ‘‘ကုသလ…ပေ… သမာနာ’’တိ ဝတွာ တတော လဗ္ဘမာနံ ဝိသေသံ ဒဿေတုံ ‘‘မနောဝိညာဏဓာတုဒွယေ ပနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဝီရိယသဗ္ဘာဝတော ဗလပ္ပတ္တော သမာဓိ ဟောတိ ‘‘ဝီရိယန္တံ ဗလ္လ’န္တိ ကတွာ။
သမုစ္ဆေဒဝိရတီဟိ ဧဝ အရဟန္တာနံ ဝိရမနကိစ္စဿ နိဋ္ဌိတတ္တာ ကိရိယစိတ္တေသု ဝိရတိယော န သန္တီတိ အာဟ ‘‘ဌပေတွာ ဝိရတိယော’’တိ။ ကာမာဝစရသဟေတုကကိရိယသင်္ခါရာနံ ကာမာဝစရကုသလေဟိ ဝိရတိကတော ဝိသေသော အတ္ထိ, မဟဂ္ဂတေသု ပန တာဒိသောပိ နတ္ထီတိ အာဟ ‘‘သဗ္ဗာကာရေနပီ’’တိ, ဓမ္မတော, အာရမ္မဏတော, ပဝတ္တိအာကာရတောတိ သဗ္ဗပကာရေနပီတိ အတ္ထော။
ဣတိ သင်္ခါရက္ခန္ဓေ ဝိတ္ထာရကထာမုခဝဏ္ဏနာ။
အတီတာဒိဝိဘာဂကထာဝဏ္ဏနာ
အဘိဓမ္မန္တောဂဓမ္ပိ သုတ္တန္တဘာဇနီယံ သုတ္တန္တနယော ဧဝ, ဧကန္တအဘိဓမ္မနယော ပန အဘိဓမ္မဘာဇနီယန္တိ အာဟ ‘‘အဘိဓမ္မေ ပဒဘာဇနီယနယေနာ’’တိ။
ဋ္ဌ ၄၉၃။ ဘဂဝတာ ပန ဧဝံ ခန္ဓာ ဝိတ္ထာရိတာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တသ္မာ ဣမာယပိ ပါဠိယာ ဝသေန ခန္ဓာနံ သံဝဏ္ဏနံ ကရိဿာမာတိ အဓိပ္ပါယော။ ယံ ကိဉ္စီတိ ဧတ္ထ ယန္တိ သာမညေန အနိယမဒဿနံ။ ကိဉ္စီတိ ပကာရဘေဒံ အာမသိတွာ အနိယမဒဿနံ။ ဥဘယေနာပိ အတီတံ ဝါ…ပေ… သန္တိကေ ဝါ အပ္ပံ ဝါ ဗဟုံ ဝါ ယာဒိသံ ဝါ တာဒိသံ ဝါ နပုံသကနိဒ္ဒေသာရဟံ သဗ္ဗံ ဗျာပေတွာ ဂဏှာတီတိ အာဟ ‘‘အနဝသေသပရိယာဒါန’’န္တိ။ ဧဝံ ပန အညေသုပိ နပုံသကနိဒ္ဒေသာရဟေသု ပသင်္ဂံ ဒိသွာ တတ္ထ အဓိပ္ပေတတ္ထံ အတိစ္စ ပဝတ္တနတော အတိပ္ပသင်္ဂဿ နိယမနတ္ထံ ရူပန္တိ ဝုတ္တန္တိ ဒဿေန္တော ‘‘ရူပန္တိ အတိပ္ပသင်္ဂနိယမန’’န္တိ အာဟ။ ယံ ကိဉ္စီတိ စ ယံ-သဒ္ဒံ ဧကံ ပဒံ, သနိပါတံ ကိံ-သဒ္ဒဉ္စ ဧကံ ပဒန္တိ ဂဟေတွာ အနိယမေကတ္ထဒီပနတော ‘‘ပဒဒွယေနာပီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အဿာတိ ရူပဿ။ အတီတာဒိနာ ဝိဘာဂံ အာရဘတိ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နန္တိအာဒိနာ။
ဋ္ဌ ၄၉၄။ အဒ္ဓါသန္တတိသမယခဏဝသေနာတိ ဧတ္ထ စုတိပဋိသန္ဓိပရိစ္ဆိန္နေ ကာလေ အဒ္ဓါ-သဒ္ဒေါ ဝတ္တတီတိ ‘‘အဟောသိံ နု ခေါ အဟမတီတမဒ္ဓါန’’န္တိအာဒိသုတ္တဝသေန (မ။ နိ။ ၁။၁၈၊ သံ။ နိ။ ၂။၂၀) ဝိညာယတိ။ တထာ ဟိ ဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ္တေပိ ‘‘အတီတံ နာနွာဂမေယျာ’’တိအာဒိနာ (မ။ နိ။ ၃။၂၇၂, ၂၇၅, ၂၇၆, ၂၇၇) အဒ္ဓါဝသေနေဝ အတီတာဒိဘာဝေါ ဝုတ္တော။
‘‘တယောမေ, ဘိက္ခဝေ, အဒ္ဓါ, ကတမေ တယော? အတီတော အဒ္ဓါ အနာဂတော အဒ္ဓါ ပစ္စုပ္ပန္နော အဒ္ဓါ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၀၅၊ ဣတိဝု။ ၆၃) ပန ပရမတ္ထတော ပရိစ္ဆိဇ္ဇမာနော အဒ္ဓါ နိရုတ္တိပထသုတ္တဝသေန ခဏပရိစ္ဆိန္နော ဝုတ္တော။ တတ္ထ ဟိ ‘‘ယံ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ ဇာတံ…ပေ… ပါတုဘူတံ။ အတ္ထီတိ တဿ သင်္ခါ’’တိ (သံ။ နိ။ ၃။၆၂) ဝိဇ္ဇမာနဿ ပစ္စုပ္ပန္နတာ, တတော ပုဗ္ဗေ, ပစ္ဆာ စ အတီတာနာဂတတာ ဝုတ္တာ။ တဒညသုတ္တေသု ပန ယေဘုယျေန စုတိပဋိသန္ဓိပရိစ္ဆိန္နော အတီတာဒိကော အဒ္ဓါ ဝုတ္တောတိ သော ဧဝ ဣဓာပိ ‘‘အဒ္ဓါဝသေနာ’’တိ ဝုတ္တော။
သီတံ သီတဿ သဘာဂေါ, တထာ ဥဏှံ ဥဏှဿ။ ယံ ပန သီတံ, ဥဏှံ ဝါ သရီရေ သန္နိပတိတံ သန္တာနဝသေန ပဝတ္တမာနံ အနူနံ အနဓိကံ ဧကာကာရံ, တံ ဧကော ဥတူတိ ဝုစ္စတီတိ သဘာဂဥတုနော အနေကတ္တာ ဧက-ဂ္ဂဟဏံ ကတံ, ဧဝံ အာဟာရေပိ။ ဧကဝီထိဧကဇဝနသမုဋ္ဌာနန္တိ ပဉ္စဆဋ္ဌဒွါရဝသေန ဝုတ္တံ။ သန္တတိသမယကထာ ဝိပဿကာနံ ဥပကာရတ္ထာယ အဋ္ဌကထာသု ကထိတာ။ ဇနကော ဟေတု, ဥပထမ္ဘကော ပစ္စယော, တေသံ ဥပ္ပါဒနံ, ဥပတ္ထမ္ဘနဉ္စ ကိစ္စံ။ ယထာ ဗီဇဿ အင်္ကုရုပ္ပါဒနံ, ပထဝီအာဒီနဉ္စ တဒုပတ္ထမ္ဘနံ, ကမ္မဿ ကဋတ္တာရူပဝိပါကုပ္ပါဒနံ, အာဟာရာဒီနံ တဒုပတ္ထမ္ဘနံ, ဧဝံ ဧကေကဿ ကလာပဿ, စိတ္တုပ္ပါဒဿ စ ဇနကာနံ ကမ္မာနန္တရာဒိပစ္စယဘူတာနံ, ဥပတ္ထမ္ဘကာနဉ္စ သဟဇာတပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတာနံ ကိစ္စံ ယထာသမ္ဘဝံ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဧဝံ ဥတုအာဒီနံ သဘာဂဝိသဘာဂတာသမ္ဘဝတော တံသမုဋ္ဌာနာနံ ရူပါနံ သန္တတိဝသေန အတီတာဒိဝိဘာဂေါ ဝုတ္တော, ကမ္မဿ ပန ဧကဘဝနိဗ္ဗတ္တကဿ သဘာဂဝိသဘာဂတာ နတ္ထီတိ တံသမုဋ္ဌာနာနံ ရူပါနံ သန္တတိဝသေန အတီတာဒိဝိဘာဂံ အဝတွာ ဥပတ္ထမ္ဘကဝသေနေဝ ဝုတ္တော။ ယဒါ ပန လိင်္ဂပရိဝတ္တနံ ဟောတိ, တဒါ ဗလဝတာ အကုသလေန ပုရိသလိင်္ဂံ အန္တရဓာယတိ, ဒုဗ္ဗလေန ကုသလေန ဣတ္ထိလိင်္ဂံ ပါတုဘဝတိ။ ဒုဗ္ဗလေန စ အကုသလေန ဣတ္ထိလိင်္ဂံ အန္တရဓာယတိ, ဗလဝတာ ကုသလေန ပုရိသလိင်္ဂံ ပါတုဘဝတီတိ ကမ္မသမုဋ္ဌာနရူပါနမ္ပိ အတ္ထေဝ ဝိသဘာဂတာတိ တေသမ္ပိ သန္တတိဝသေန အတီတာဒိဝိဘာဂေါ သမ္ဘဝတိ, သော ပန န သဗ္ဗကာလိကောတိ န ဂဟိတော။
တံတံသမယန္တိ ဧကမုဟုတ္တာဒိကော သော သော သမယော ဧတဿာတိ တံတံသမယံ, ရူပံ, တံတံသမယဝန္တန္တိ အတ္ထော။
တတော ပုဗ္ဗေတိ တတော ခဏတ္တယဿ ပရိယာပတ္တိတော ပုဗ္ဗေ။ အနုပ္ပန္နတ္တာ အနာဂတံ။ ပစ္ဆာတိ တတော ပစ္ဆာ။ ခဏတ္တယံ အတိက္ကန္တတ္တာ အတီတံ။ ယဿ ဟေတုကိစ္စံ, ပစ္စယကိစ္စဉ္စ နိဋ္ဌိတတ္တာ အတိက္ကန္တံ, တံ အတီတံ ဥပ္ပါဒက္ခဏေ ဟေတုကိစ္စံ, ဥပ္ပန္နဖလတ္တာ နိဋ္ဌိတဉ္စာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တီသုပိ ခဏေသု ပစ္စယကိစ္စံ။ ပထဝီအာဒီနံ သန္ဓာရဏာဒိကံ, ဖဿာဒီနံ ဖုသနာဒိကဉ္စ အတ္တနော ကိစ္စံ သကိစ္စံ, သကိစ္စဿ ကရဏက္ခဏော သကိစ္စက္ခဏော, သဟ ဝါ ကိစ္စေန သကိစ္စံ, ယသ္မိံ ခဏေ သကိစ္စံ ရူပံ ဝါ အရူပံ ဝါ ဟောတိ, သော သကိစ္စက္ခဏော, တသ္မိံ ခဏေ ပစ္စုပ္ပန္နံ။ ဧတ္ထ စ ခဏာဒိကထာယံ ‘‘တတော ပုဗ္ဗေ အနာဂတံ, ပစ္ဆာ အတီတ’’န္တိ ဝစနံ အဒ္ဓါဒီသု ဝိယ ဘေဒါဘာဝတော နိပ္ပရိယာယံ။ အဒ္ဓါဒိဝသေန ဟိ အညေဝ ဓမ္မာ အတီတာ အညေ အနာဂတာ အညေ ပစ္စုပ္ပန္နာ လဗ္ဘန္တိ, ခဏာဒိဝသေန ပန နတ္ထိ ဓမ္မတော ဘေဒေါ, ကာလတော ဧဝ ဘေဒေါ။ ဥပ္ပါဒတော ပုဗ္ဗေ အနာဂတော, ခဏတ္တယေ ဝတ္တမာနော, တတော ပရံ အတီတောတိ နိပ္ပရိယာယာ, အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နာဒိ ဝိယ ကေနစိ ပရိယာယေန အတီတမနာဂတန္တိ စ ဝတ္တဗ္ဗတာဘာဝတော။
ဋ္ဌ ၄၉၅။ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တံ အဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရဘေဒံ သန္ဓာယ ‘‘ဝုတ္တနယော ဧဝါ’’တိ ဝတွာ တေန အပရိတုဿမာနေန ယဒိပိ တတ္ထ အဇ္ဈတ္တမေဝ အဇ္ဈတ္တိကန္တိ သဒ္ဒတ္ထော လဗ္ဘတိ, တထာပိ အတ္ထေဝ အဇ္ဈတ္တအဇ္ဈတ္တိကသဒ္ဒါနံ, ဗဟိဒ္ဓါဗာဟိရသဒ္ဒါနဉ္စ အညမညံ အတ္ထဘေဒေါ။ တထာ ဟိ အဇ္ဈတ္တိကသဒ္ဒေါ သပရသန္တာနိကေသု စက္ခာဒီသု ရူပါဒီသု ဗာဟိရသဒ္ဒေါ ဝိယ ပဝတ္တတိ, အဇ္ဈတ္တသဒ္ဒေါ ပန တဿ တဿ သတ္တဿ သသန္တာနိကေသွေဝ စက္ခုရူပါဒီသု တတော အညေသု ဗဟိဒ္ဓါသဒ္ဒေါ ဝိယ ပဝတ္တတိ။ တသ္မာ တမတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘အပိစာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ သုတ္တန္တနယေ။ နိယကဇ္ဈတ္တမ္ပိ န ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တအဇ္ဈတ္တိကမေဝ, ပရပုဂ္ဂလိကမ္ပိ န ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တဗာဟိရမေဝါတိ အဓိပ္ပါယော။
ဋ္ဌ ၄၉၆။ ဟီနပဏီတဘေဒေါ ပရိယာယတော, နိပ္ပရိယာယတော စ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ တဒေဝ သုဒဿီနံ ရူပံ။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ အာရမ္မဏဘူတေ။ ယံ အာရမ္မဏံ ကတွာ အကုသလဝိပါကဝိညာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တံ ဟီနံ အနိဋ္ဌဘာဝတော။ ယံ ကုသလဝိပါကံ, တံ ပဏီတံ ဣဋ္ဌဘာဝတော။ ယထာ ဟိ အကုသလဝိပါကော သယံ အနိဋ္ဌော အနိဋ္ဌေ ဧဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, န ဣဋ္ဌေ, ဧဝံ ကုသလဝိပါကောပိ သယံ ဣဋ္ဌော ဣဋ္ဌေ ဧဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, န အနိဋ္ဌေ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ အဋ္ဌကထာယံ –
‘‘အကုသလကမ္မဇဝသေန အနိဋ္ဌာ ပဉ္စ ကာမဂုဏာ ဝိဘတ္တာ, ကုသလကမ္မဇံ ပန အနိဋ္ဌံ နာမ နတ္ထိ, သဗ္ဗံ ဣဋ္ဌမေဝ။ ကုသလကမ္မဇဝသေန ဣဋ္ဌာ ပဉ္စ ကာမဂုဏာ ဝိဘတ္တာ။ ကုသလကမ္မဇဉှိ အနိဋ္ဌံ နာမ နတ္ထိ, သဗ္ဗံ ဣဋ္ဌမေဝါ’’တိ (ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ ၆) စ။
တတ္ထ မနာပါနိပိ ကာနိစိ ဟတ္ထိရူပါဒီနိ အကုသလကမ္မနိဗ္ဗတ္တာနိ သန္တိ, န ပန တာနိ တေသံယေဝ ဟတ္ထိအာဒီနံ သုခဿ ဟေတုဘာဝံ ဂစ္ဆန္တိ။ တဿ တဿေဝ ဟိ သတ္တဿ အတ္တနာ ကတေန ကုသလေန နိဗ္ဗတ္တံ သုခဿ ပစ္စယော ဟောတိ, အကုသလေန နိဗ္ဗတ္တံ ဒုက္ခဿ။ တသ္မာ ကမ္မဇာနံ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌတာ ကမ္မကာရကသတ္တဿ ဝသေန ယောဇနာရဟာ သိယာ။ တတ္ထ ယံ ဝုတ္တံ ‘‘ကုသလကမ္မဇံ အနိဋ္ဌံ နာမ နတ္ထီ’’တိ, န စ ဝုတ္တံ ‘‘အကုသလကမ္မဇံ ဣဋ္ဌံ နာမ နတ္ထီ’’တိ, တေန အကုသလကမ္မဇမ္ပိ သောဘနံ ပရသတ္တာနံ ဣဋ္ဌံ အတ္ထီတိ အနုညာတံ ဘဝိဿတိ, ကုသလကမ္မဇံ ပန သဗ္ဗေသံ ဣဋ္ဌမေဝါတိ။
တိရစ္ဆာနဂတာနံ ပန ကေသဉ္စိ မနုဿရူပံ အမနာပံ, ယတော တေ ဒိသွာဝ ပလာယန္တိ, မနုဿာ စ ဒေဝတာရူပံ ပဿိတွာ ဘာယန္တိ, တေသမ္ပိ ဝိပါကဝိညာဏံ တံ ရူပံ အာရဗ္ဘ ကုသလဝိပါကမေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တာဒိသဿ ပန ပုညဿ အဘာဝါ န တေသံ တတ္ထ အဘိရတိ ဟောတိ။ ကုသလကမ္မဇဿ ပန အနိဋ္ဌဿ အဘာဝေါ ဝိယ အကုသလကမ္မဇဿ စ ဣဋ္ဌဿ အဘာဝေါ ဝတ္တဗ္ဗော။ ဟတ္ထိအာဒီနမ္ပိ ဟိ အကုသလကမ္မဇံ မနုဿာနံ အကုသလဝိပါကဿေဝ အာရမ္မဏံ, ကုသလကမ္မဇံ ပန ပဝတ္တေ သမုဋ္ဌိတံ ကုသလဝိပါကဿ။ ဣဋ္ဌာရမ္မဏေန ပန ဝေါမိဿကတ္တာ အပ္ပကံ အကုသလကမ္မဇံ ဗဟုလံ အကုသလဝိပါကုပ္ပတ္တိယာ ကာရဏံ န ဘဝိဿတီတိ သက္ကာ ဝိညာတုံ, ဝိပါကံ ပန န သက္ကာ ဝဉ္စေတုန္တိ ဝိပါကဝသေန ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌာရမ္မဏဝဝတ္ထာနံ သုဋ္ဌု ယုဇ္ဇတိ။ ယံ ပန ဝုတ္တံ ‘‘အနိဋ္ဌာ ပဉ္စ ကာမဂုဏာ’’တိ, တံ ရူပါဒိဘာဝသာမညတော ကာမဂုဏသဒိသတာယ တံသဒိသေသု တဗ္ဗောဟာရေန ဝုတ္တံ။ ဣဋ္ဌာနေဝ ဟိ ရူပါဒီနိ ‘‘ကာမဂုဏာ’’တိ ပါဠိယံ (မ။ နိ။ ၁။၁၆၄-၁၆၅, ၁၇၇-၁၇၈, ၂၈၇၊ ၂။၁၅၅, ၂၈၀၊ ၃။၅၇, ၁၉၀၊ သံ။ နိ။ ၅။၃၀) ဝုတ္တာနိ။ ကာမဂုဏဝိသဘာဂါ ဝါ ရူပါဒယော ‘‘ကာမဂုဏာ’’တိ ဝုတ္တာ အသိဝေ သိဝေါတိ ဝေါဟာရော ဝိယ, သဗ္ဗာနိ ဝါ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌာနိ ရူပါဒီနိ တဏှာဝတ္ထုဘာဝတော ကာမဂုဏာ ဧဝ။ ဝုတ္တဉှိ ‘‘ရူပါ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပ’’န္တိအာဒိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၄၀၀၊ မ။ နိ။ ၁။၁၃၃)။ အတိသယေန ပန ကမနီယတ္တာ သုတ္တေသု ကာမဂုဏာတိ ဣဋ္ဌရူပါဒီနိ ဝုတ္တာနိ။
ဝုတ္တနယမေဝါတိ အဘိဒေသေန လက္ခဏတော ဒူရသန္တိကံ ဒဿိတန္တိ အာဟ ‘‘ဩကာသတောပေတ္ထ ဥပါဒါယုပါဒါယ ဒူရသန္တိကတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ’’တိ။ တတ္ထ ကိတ္တကတော ပဋ္ဌာယ ရူပံ ဩကာသဝသေန သန္တိကေ နာမ, ကိတ္တကတော ပန ပဋ္ဌာယ ဒူရေ နာမ? ပကတိကထာယ ကထေန္တာနံ ဒွါဒသ ဟတ္ထာ သဝနူပစာရော နာမ, တဿ ဩရတော သန္တိကေ, ပရတော ဒူရေ။ တတ္ထ သုခုမရူပံ ဒူရေ ဟောန္တံ လက္ခဏတောပိ ဩကာသတောပိ ဒူရေ ဟောတိ, သန္တိကေ ဟောန္တံ ပန ဩကာသတောဝ သန္တိကေ ဟောတိ, န လက္ခဏတော။ ဩဠာရိကရူပံ သန္တိကေ ဟောန္တံ လက္ခဏတောပိ ဩကာသတောပိ သန္တိကေ ဟောတိ, ဒူရေ ဟောန္တံ ဩကာသတောဝ ဟောတိ, န လက္ခဏတော။ ‘‘ဥပါဒါယုပါဒါယာ’’တိ ပန ဝုတ္တတ္တာ အတ္တနော ရူပံ သန္တိကေ နာမ, အန္တောကုစ္ဆိဂတဿာပိ ပရဿ ဒူရေ။ အန္တောကုစ္ဆိဂတဿ သန္တိကေ, ဗဟိ ဌိတဿ ဒူရေတိ ဧဝံ အန္တောဂဗ္ဘပမုခပရိဝေဏသံဃာရာမသီမာဂါမခေတ္တဇနပဒရဇ္ဇသမုဒ္ဒစက္ကဝါဠေသု တဒန္တောဂတဗဟိဂတာနံ ဝသေန ဒူရသန္တိကတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
ဋ္ဌ ၄၉၇။ တဒေကဇ္ဈန္တိ တံ ဧကဇ္ဈံ ဧကတော။ အဘိသံယူဟိတွာတိ သံဟရိတွာ, သမူဟံ ဝါ ကတွာ။ အဘိသင်္ခိပိတွာတိ သင်္ခိပိတွာ သင်္ခေပံ ကတွာ။ ‘‘သဗ္ဗမ္ပိ ရူပံ…ပေ… ဒဿိတံ ဟောတီ’’တိ ဣမိနာ ရူပခန္ဓသဒ္ဒါနံ သမာနာဓိကရဏသမာသဘာဝံ ဒဿေတိ။ တေနေဝါဟ ‘‘န ဟိ ရူပတော အညော ရူပက္ခန္ဓော နာမ အတ္ထီ’’တိ။
ဋ္ဌ ၄၉၈။ ရာသိဘာဝူပဂမနေန ဝေဒနာက္ခန္ဓာဒယောတိ ဒဿိတာ ဟောန္တီတိ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။
သန္တတိဝသေန, ခဏာဒိဝသေန စာတိ ဧတ္ထ အဒ္ဓါသမယဝသေန အတီတာဒိဝိဘာဂဿ အဝစနံ သုခါဒိဝသေန ဘိန္နာယ အတီတာဒိဘာဝဝစနတော။ န ဟိ သုခါ ဧဝ အဒ္ဓါဝသေန, သမယဝသေန စ အတီတာဒိကာ ဟောတိ, တထာ ဒုက္ခာ ဧဝ, အဒုက္ခမသုခါ ဧဝ စ ကာယိကစေတသိကာဒိဘာဝေန ဘိန္နာ, တေန ဝေဒနာသမုဒါယော အဒ္ဓါသမယဝသေန အတီတာဒိဘာဝေန ဝတ္တဗ္ဗတံ အရဟတိ သမုဒါယဿ တေဟိ ပရိစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗတ္တာ, ဝေဒနေကဒေသာ ပန ဂယှမာနာ သန္တတိခဏေဟိ ပရိစ္ဆေဒံ အရဟန္တိ တထာ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဂဟေတဗ္ဗတော။ ဧကသန္တတိယံ ပန သုခါဒီသု အနေကဘေဒဘိန္နေသု ယော ဘေဒေါ ပရိစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗဘာဝေန ဂဟိတော, တဿ
ဧကပ္ပကာရဿ ပါကဋဿ ပရိစ္ဆေဒိကာ တံသဟိတဒွါရာလမ္ဗနပ္ပဝတ္တာ, အဝိစ္ဆေဒေန တဒုပ္ပါဒကေကဝိဓဝိသယသမာယောဂပ္ပဝတ္တာ စ သန္တတိ ဘဝိတုံ အရဟတီတိ တဿာ ဘေဒန္တရံ အနာမသိတွာ ပရိစ္ဆေဒကဘာဝေန ဂဟဏံ ကတံ, လဟုပရိဝတ္တိနော ဝါ အရူပဓမ္မာ ပရိဝတ္တနေနေဝ ပရိစ္ဆေဒေန ပရိစ္ဆိန္ဒနံ အရဟန္တီတိ သန္တတိခဏဝသေနေဝ ပရိစ္ဆေဒေါ ဝုတ္တော။ ဧကဝိဓဝိသယသမာယောဂပ္ပဝတ္တာ ဒိဝသမ္ပိ ဗုဒ္ဓရူပံ ပဿန္တဿ, ဓမ္မံ သုဏန္တဿ ပဝတ္တသဒ္ဓါဒိသဟိတဝေဒနာ ပစ္စုပ္ပန္နာ။ ‘‘ပုဗ္ဗန္တာပရန္တမဇ္ဈတ္တဂတာ’’တိ ဧတေန ဟေတုပစ္စယကိစ္စဝသေန ဝုတ္တနယံ ဒဿေတိ။
ဋ္ဌ ၄၉၉။ သဗျာပါရသဥဿာဟသဝိပါကတာ ကုသလာဒီဟိ တီဟိပိ သာဓာရဏာတိ အသာဓာရဏမေဝ ဒဿေတုံ ‘‘သာဝဇ္ဇကိရိယဟေတုတော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သာဝဇ္ဇကိရိယဟေတုတောတိ ပါဏာတိပါတာဒိဂါရယှကိရိယာနိမိတ္တတော။ ကိလေသသန္တာပဘာဝတောတိ ကိလေသပရိဠာဟေန သဒရထဘာဝတော။ ဝူပသန္တသဘာဝါယ ကုသလာယ ဝေဒနာယ ဩဠာရိကာ။ သဗျာပါရတောတိ သဤဟတော။ တေန ယထာ ပဝတ္တမာနာယဿာ ဝိပါကေန ဘဝိတဗ္ဗံ, တထာ ပဝတ္တိံ ဝဒန္တော ဝိပါကုပ္ပါဒနယောဂျတမာဟ။ သဥဿာဟတောတိ သသတ္တိတော, တေန ဝိပါကုပ္ပါဒနသမတ္ထတံ။ သဝိပါကတောတိ ဝိပါကသဗ္ဘာဝတော, တေန ပစ္စယန္တရသမဝါယေနဿာ ဝိပါကနိဗ္ဗတ္တနံ။ တီဟိပိ ပဒေဟိ ဝိပါကဓမ္မတံယေဝ ဒဿေတိ။ ကာယကမ္မာဒိဗျာပါရသဗ္ဘာဝတော ဝါ သဗျာပါရတော, ဇဝနုဿာဟဝသေန သဥဿာဟတော, ဝိပါကုပ္ပါဒနသမတ္ထတာဝသေန သဝိပါကတောတိ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဝိပါကံ အနုပ္ပါဒေန္တီပိ ကိရိယာ ကုသလာ ဝိယ သဗျာပါရာ, သဥဿာဟာ ဧဝ စ ဟောတီတိ တဒုဘယံ အနာမသိတွာ ကိရိယာဗျာကတဝါရေ ‘‘သဝိပါကတော’’ ဣစ္စေဝ ဝုတ္တံ။ သဗျာဗဇ္ဈတောတိ ကိလေသဒုက္ခေန သဒုက္ခတော။ ဝုတ္တဝိပရိယာယတောတိ အနဝဇ္ဇကိရိယဟေတုတော, ကိလေသသန္တာပါဘာဝတော, အဗျာဗဇ္ဈတော စ ဝူပသန္တဝုတ္တီတိ ဧဝံ အကုသလာယ ဝုတ္တဝိပလ္လာသတော။ ယထာယောဂန္တိ ယောဂါနုရူပံ။ တီသု ကာရဏေသု ယံ ယံ ယဿာ ယဿာ ယုဇ္ဇတိ, တဒနုရူပန္တိ အတ္ထော။ ကုသလာကုသလဝေဒနာဟိ ဝိပါကဗျာကတာယ တီဟိပိ ကာရဏေဟိ ဩဠာရိကာ။ ကိရိယာဗျာကတာယ သဝိပါကတော သဝိပါကတာဝိသိဋ္ဌသဗျာပါရသဥဿာဟတော ဝါတိ။ ဝုတ္တပရိယာယေနာတိ ဝိပါကဗျာကတာ
အဗျာပါရတော, အနုဿာဟတော, အဝိပါကတော စ တာဟိ ကုသလာကုသလဝေဒနာဟိ သုခုမာ။ ကိရိယာဗျာကတာ အဝိပါကတော, အဝိပါကတာဝိသိဋ္ဌသဗျာပါရသဥဿာဟတော ဝါတိ ဧဝံ ကုသလာကုသလာယ ဝုတ္တဝိပလ္လာသေန။ ကမ္မဝေဂက္ခိတ္တာ ဟိ ကမ္မပဋိဗိမ္ဗဘူတာ စ ကာယကမ္မာဒိဗျာပါရဝိရဟတော နိရုဿာဟာ ဝိပါကာ။ သဥဿာဟာ စ ကိရိယာ အဝိပါကဓမ္မာ။ သဝိပါကဓမ္မာ ဟိ သဂဗ္ဘာ ဝိယ ဩဠာရိကာတိ။
ဋ္ဌ ၅၀၀။ နိရဿာဒတောတိ အဿာဒါဘာဝတော သုခပဋိက္ခေပတော။ သဝိပ္ဖါရတောတိ သပရိပ္ဖန္ဒတော, အနုပသန္တတောတိ အတ္ထော။ အဘိဘဝနတောတိ အဇ္ဈောတ္ထရဏတော။ သုခါယ မဇ္ဈတ္တတာ နတ္ထိ, ဥပေက္ခာယ သာတတာ။ သန္တတာဒယော ပန သဗ္ဗတ္ထ သုခုပေက္ခာသု လဗ္ဘန္တီတိ ‘‘ယထာယောဂ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ပါကဋတောတိ သုခိတော ဒုက္ခိတောတိ ဒိသွာပိ ဇာနိတဗ္ဗတ္တာ ဝိဘူတဘာဝတော။ သာ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ။
ဋ္ဌ ၅၀၁။ အသမာပန္နသမာပန္န-ဂ္ဂဟဏေန စေတ္ထ ဘူမိဝသေနာပိ ဝေဒနာနံ ဩဠာရိကသုခုမတာ ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဣတရာ သမာပန္နဿ ဝေဒနာ။
ဩဃနိယတောတိ ဩဃေဟိ အာရမ္မဏံ ကတွာ အတိက္ကမိတဗ္ဗတော။ တထာ ယောဂနိယတော, ဂန္ထနိယတော စာတိ ဧတ္ထာပိ ဂန္ထောဝ ဂန္ထနံ, တဿ ဟိတံ အာရမ္မဏဘာဝေန သမ္ဗန္ဓနတောတိ ဂန္ထနိယံ။ ဧဝံ နီဝရဏိယံ, ဥပါဒါနိယဉ္စ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သံကိလေသေ နိယုတ္တာ, သံကိလေသံ ဝါ အရဟန္တီတိ သံကိလေသိကာ။ သာ အနာသဝါ။
ဋ္ဌ ၅၀၂။ တတ္ထာတိ ယထာဝုတ္တာယ ဩဠာရိကသုခုမတာယ။ သမ္ဘေဒေါတိ သင်္ကရော။ ‘‘ဩဠာရိကာ, သုခုမာ’’တိ စ ဝုတ္တာနမ္ပိ ဇာတိအာဒိဝသေန ပုန သုခုမောဠာရိကဘာဝါပတ္တိဒေါသော ယထာ န ဟောတိ, တထာ ပရိဟရိတဗ္ဗော။ ဇာတိဝသေန သုခုမာယ ဝေဒနာယ သဘာဝပုဂ္ဂလလောကိယဝသေန ဩဠာရိကတံ ပါဠိဝသေန ဒဿေတုံ ‘‘ဝုတ္တဉှေတ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ သုခါဒယောပီတိ ဧတ္ထ အကုသလာ ဝေဒနာ ဇာတိဝသေန ဩဠာရိကာ, သဘာဝဝသေန သုခုမာ။ ကုသလဇ္ဈာနသဟဂတာ သုခါ ဝေဒနာ ဇာတိဝသေန ဩဠာရိကာ, သမာပန္နဿ ဝေဒနာတိ ကတွာ ပုဂ္ဂလဝသေန သုခုမာတိ ဧဝမာဒိနာ ယောဇေတဗ္ဗာ။ ‘‘န ပရာမသိတဗ္ဗော’’တိ ဧတေန
ဇာတိအာဒယော စတ္တာရော ကောဋ္ဌာသာ အညမညံ အဝေါမိဿကာ ဧဝ ဂဟေတဗ္ဗာ။ ဧဝံ သမ္ဘေဒဿ ပရိဟာရော, န အညထာတိ ဒဿေတိ။ ယထာ အဗျာကတမုခေန, ဧဝံ ကုသလာကုသလမုခေနပိ, ယထာ စ ဇာတိမုခေန, ဧဝံ သဘာဝါဒိမုခေနပိ ဒဿေတဗ္ဗန္တိ ဣမမတ္ထံ ‘‘ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထာ’’တိ အတိဒိသတိ။
ဣဒါနိ ဇာတိအာဒိကောဋ္ဌာသေသုပိ မိထော အကုသလာဒီနံ ဥပါဒါယုပါဒါယ ဩဠာရိကသုခုမတံ ဒဿေတုံ ‘‘အပိစာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ ‘‘နိဿယဒဟနတော’’တိ ဣမိနာ ဒေါသသဟဂတာယ ပါကဋံ ကုရူရပ္ပဝတ္တိံ ဒဿေတိ။ နိယတာတိ မိစ္ဆတ္တနိယာမေန နိယတာ, အာနန္တရိယဘာဝပ္ပတ္တာ ကပ္ပတိဋ္ဌနကဝိပါကတာယ ကပ္ပဋ္ဌိတိကာ ဒေဝဒတ္တာဒီနံ ဝိယ။ အသင်္ခါရိကာ သဘာဝတိခိဏတာယ ဩဠာရိကာ။ ဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ္တာ မဟာသာဝဇ္ဇတာယ ဩဠာရိကာ။ သာပိ ဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ္တာ နိယတာ ဩဠာရိကာ, တတော ကပ္ပဋ္ဌိတိကာ, တတော အသင်္ခါရိကာတိ တိဝိဓာပိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယတ္တာ ဧကဇ္ဈံ ဝုတ္တာ ဝိသုံ ဝိသုံယေဝ ယောဇေတဗ္ဗာ။ တေနာဟ ‘‘ဣတရာ သုခုမာ’’တိ။ အဝိသေသေနာတိ ဒေါသသဟဂတာ, လောဘသဟဂတာတိ အဘေဒေန။ အကုသလာ ဗဟုဝိပါကာ ဒေါသုဿန္နတာယ ဩဠာရိကာ။ တထာ ကုသလာ အပ္ပဝိပါကာ။ မန္ဒဒေါသတ္တာ အကုသလာ အပ္ပဝိပါကာ သုခုမာ။ တထာ ကုသလာ ဗဟုဝိပါကာ။
ဩဠာရိကသုခုမနိကန္တိဝတ္ထုဘာဝတော ကာမာဝစရာဒီနံ ဩဠာရိကသုခုမတာ, လောကုတ္တရာ ပန ဧကန္တသုခုမာဝ။ တတ္ထာပိ စ ဝိဘာဂံ ပရတော ဝက္ခတိ။ ဘာဝနာမယာပီတိ ဘာဝနာမယာယ ဘေဒနေန ဒါနသီလမယာနမ္ပိ ဘေဒနံ နယတော ဒဿိတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဘာဝနာယ ပဂုဏဗလဝကာလာဒီသု ကဒါစိ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တစိတ္တေနပိ မနသိကာရော ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဘာဝနာမယာပိ ဒုဟေတုကာ’’တိ။ တံတံဘူမိဝိပါကကိရိယာဝေဒနာသူတိ ဧတ္ထ ‘‘ကာမာဝစရဝိပါကာ ဩဠာရိကာ, ရူပါဝစရာ သုခုမာ’’တိအာဒိနာ ယာဝ အရဟတ္တဖလာ နေတဗ္ဗံ။ ‘‘ကာမာဝစရကိရိယာ ဩဠာရိကာ, ရူပါဝစရကိရိယာ သုခုမာ’’တိအာဒိနာ ကာမာဝစရာ စ ‘‘ဒါနာကာရပ္ပဝတ္တာ ဩဠာရိကာ, သီလာကာရပ္ပဝတ္တာ သုခုမာ’’တိအာဒိနာ ယာဝ နေဝသညာနာသညာယတနာ နေတဗ္ဗံ။ ယထာ စ ဇာတိကောဋ္ဌာသေ အယံ ဝိဘာဂေါ, ဧဝံ သဘာဝကောဋ္ဌာသာဒီသုပီတိ ဒဿေတုံ ‘‘ဒုက္ခာဒီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
သဗ္ဗော စာယံ ဝိဘာဂေါ လက္ခဏသန္နိဿိတော ဝုတ္တောတိ ကတွာ အာဟ ‘‘ဩကာသဝသေန စာပီ’’တိအာဒိ။ သုခါပီတိ ပိ-သဒ္ဒေန အဒုက္ခမသုခံ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗာသု ဘူမီသု။ ယထာနုရူပန္တိ ယာ ယာ ဝေဒနာ ယတ္ထ ယတ္ထ လဗ္ဘတိ, တဒနုရူပံ။ ဝတ္ထုဝသေနာတိ ယံ ဝတ္ထုံ အာရဗ္ဘ ဝေဒနာ ပဝတ္တတိ, တဿ ဝသေနာပိ။ ဟီနဝတ္ထုကာတိ ဟီနံ ဝတ္ထုံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ကင်္ဂုဘတ္တံ ဘုဉ္ဇန္တဿ ဝေဒနာ ဟီနဝတ္ထုကတာယ ဩဠာရိကာ။ သာလိမံသောဒနံ ဘုဉ္ဇန္တဿ ပဏီတဝတ္ထုကတာယ သုခုမာတိ။
ဋ္ဌ ၅၀၃။ အာဒိနာ နယေနာတိ သဗ္ဗံ ပါဠိဂတိံ အာမသတိ။ ဇာတိအာဒိဝသေန အသမာနကောဋ္ဌာသတာ ဝိသဘာဂတာ။ ဒုက္ခဝိပါကတာဒိဝသေန အသဒိသကိစ္စတာ အသံသဋ္ဌတာ, န အသမ္ပယောဂေါ။ ယဒိ သိယာ, ဒူရဝိပရိယာယေန သန္တိကံ ဟောတီတိ သံသဋ္ဌတာ သန္တိကတာ အာပဇ္ဇတိ, န စ ဝေဒနာယ ဝေဒနာသမ္ပယောဂေါ အတ္ထိ။ သန္တိကပဒဝဏ္ဏနာယ စ ‘‘သဘာဂတော စ သရိက္ခတော စာ’’တိ ဝက္ခတီတိ ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အသဒိသသဘာဝတာ အသရိက္ခတာ။ သဗ္ဗဝါရေသူတိ ဩဠာရိကသုခုမဘေဒေ ဝုတ္တနယာနုသာရေန ဝတ္တဗ္ဗေသု သဗ္ဗေသု ဝါရေသု။ ဇာတိအာဒိဝသေန သမာနကောဋ္ဌာသတာ သဘာဂတာ, ဒုက္ခဝိပါကတာဒိဝသေန ပန သဒိသသဘာဝတာ သရိက္ခတာ။ တေနာဟ ‘‘အကုသလာ ပန…ပေ… သန္တိကေ’’တိ။
ဣတိ ဝေဒနာက္ခန္ဓဿ အတီတာဒိဝိဘာဂေ ဝိတ္ထာရကထာမုခဝဏ္ဏနာ။
ကမာဒိဝိနိစ္ဆယကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၅၀၄။ ဧတန္တိ ဧဝံ အတီတာဒိဝိဘာဂေ ဝိတ္ထာရကထာမုခံ။ ဉာဏဘေဒတ္ထန္တိ နာနပ္ပကာရံ ဉာဏပ္ပဘေဒတ္ထံ။ ကမတောတိ ဒေသနာက္ကမတော, ယေန ကာရဏေနာယံ ဒေသနာက္ကမော ကတော, တတောတိ အတ္ထော။ ဝိသေသတောတိ ဘေဒတော, ခန္ဓုပါဒါနက္ခန္ဓဝိဘာဂတောတိ အတ္ထော။ အနူနာဓိကတောတိ ပဉ္စဘာဝတော။ ဥပမာတောတိ ဥပမာဟိ ဥပမေတဗ္ဗတော။ ဒဋ္ဌဗ္ဗတော ဒွိဓာတိ ဒွီဟိ အာကာရေဟိ ဉာဏေန ပဿိတဗ္ဗတော။
ပဿန္တဿတ္ထသိဒ္ဓိတောတိ ယထာ ပဿန္တဿ ယထာဓိပ္ပေတတ္ထနိပ္ဖတ္တိတော။ ဝိဘာဝိနာတိ ပညဝတာ။
ဥပ္ပတ္တိက္ကမောတိ ယထာပစ္စယံ ဥပ္ပဇ္ဇန္တာနံ ဥပ္ပဇ္ဇနပဋိပါဋိ။ ‘‘ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗာ’’တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ တိကမာတိကာ ၈, ၉) ပဌမံ ပဟာတဗ္ဗာ ပဌမံ ဝုတ္တာ, ဒုတိယံ ပဟာတဗ္ဗာ ဒုတိယံ ဝုတ္တာတိ အယံ ပဟာနက္ကမော။ သီလဝိသုဒ္ဓိံ ပဋိပဇ္ဇ စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗာ, တထာ တတော ပရာပီတိ အာဟ ‘‘သီလဝိသုဒ္ဓိ…ပေ… ပဋိပတ္တိက္ကမော’’တိ, အနုပုဗ္ဗပဏီတာ ဘူမိယော အနုပုဗ္ဗေန ဝဝတ္ထိတာတိ အယံ ဘူမိက္ကမော။ ‘‘စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ’’တိအာဒိကော (ဝိဘ။ ၃၅၅) ဧကက္ခဏေပိ သတိပဋ္ဌာနာဒိသမ္ဘဝတော ဒေသနာက္ကမော စ။ ဒါနကထာဒယော အနုပုဗ္ဗုက္ကံသတော ကထိတာ, ဥပ္ပတ္တိအာဒိဝဝတ္ထာနာဘာဝတော ပန ဒါနာဒီနံ ဣဓ ဒေသနာက္ကမဝစနံ။ ဥပ္ပတ္တိအာဒိဝဝတ္ထာနဟေတုကတာယ ဟိ ‘‘ပဌမံ ကလလံ ဟောတီ’’တိအာဒိကာ (သံ။ နိ။ ၁။၂၃၅၊ ကထာ။ ၆၉၂) ဒေသနာပိ သမာနာ ဥပ္ပတ္တိအာဒိကမဘာဝေနေဝ ဝုတ္တာ။ ယထာဝုတ္တဝဝတ္ထာနာဘာဝေန ပန အနေကေသံ ဝစနာနံ သဟပဝတ္တိယာ အသမ္ဘဝတော ယေန ကေနစိ ပုဗ္ဗာပရိယေန ဒေသေတဗ္ဗတာယ တေန တေန အဓိပ္ပါယေန ဒေသနာမတ္တဿေဝ ကမော ဒေသနာက္ကမော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ပုဗ္ဗာပရိယဝဝတ္ထာနေနာတိ ပဌမံ ရူပက္ခန္ဓော, တတော ဝေဒနာက္ခန္ဓောတိ ဧဝံ ပုဗ္ဗာပရိယဝဝတ္ထာနေန အနုပ္ပတ္တိတော။ အပ္ပဟာတဗ္ဗတောတိ ခန္ဓေသု ဧကစ္စာနံ ပဟာတဗ္ဗတာဝ နတ္ထိ, ကုတော ပဟာနက္ကမော။ သတိ ဟိ သဗ္ဗေသံ ပဟာတဗ္ဗတာယ ပဟာနက္ကမေန နေသံ ဒေသနာ သိယာ။ အပ္ပဋိပဇ္ဇနီယတောတိ သမ္မာပဋိပတ္တိဝသေန န ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗတော။ ‘‘စတုဘူမိပရိယာပန္နတ္တာ’’တိ ဣမိနာ ဝေဒနာဒီနံ အနိယတဘူမိကတံ ဒဿေတိ။ နိယတဘူမိကာနဉှိ ဘူမိက္ကမော သမ္ဘဝေယျ။
အဘေဒေနာတိ ရူပါဒီနံ ဘေဒံ ဝိဘာဂံ အကတွာ ဧကဇ္ဈံ ပိဏ္ဍဂ္ဂဟဏေန။ အတ္တဂါဟပတိတန္တိ အတ္တဂါဟသင်္ခါတေ ဒိဋ္ဌောဃေ နိပတိတံ။ သမူဟဃနဝိနိဗ္ဘောဂဒဿနေနာတိ ရူပတော အရူပံ ဝိဝေစေန္တော ရူပါရူပသမူဟေ ဃနဝိနိဗ္ဘုဇ္ဇနဒဿနေန။ စက္ခုအာဒီနမ္ပိ ဝိသယဘူတန္တိ ဧကဒေသေန သမုဒါယဘူတံ ရူပက္ခန္ဓံ ဝဒတိ။ ယာ ဧတ္ထ ဣဋ္ဌံ, အနိဋ္ဌဉ္စ ရူပံ သံဝေဒေတိ, အယံ ဝေဒနာက္ခန္ဓောတိ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌရူပသံဝေဒနိကံ ဝေဒနံ ဒေသေသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ။ ဣဋ္ဌမဇ္ဈတ္တအနိဋ္ဌမဇ္ဈတ္တာနမ္ပိ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌသဘာဝတ္တာ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဂ္ဂဟဏေနေဝ ဂဟဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧဝန္တိ ယထာဝုတ္တနယေန။ သညာယ
ဂဟိတာကာရေ ဝိသယေ အဘိသင်္ခါရပ္ပဝတ္တီတိ အာဟ ‘‘သညာဝသေန အဘိသင်္ခါရကေ’’တိ။ ယထာ ဝိညာဏဿ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ နိဿယဘာဝေါ ပါကဋော, န တထာ ဝေဒနာဒီနန္တိ အာဟ ‘‘ဝေဒနာဒီနံ နိဿယ’’န္တိ။ ‘‘မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဓမ္မာ (ဓ။ ပ။ ၁-၂), စိတ္တာနုပရိဝတ္တိနော ဓမ္မာ (ဓ။ သ။ ဒုကမာတိကာ ၆၂), ဆဒွါရာဓိပတိ ရာဇာ’’တိ (ဓ။ ပ။ အဋ္ဌ။ ၂။၁၈၁ ဧရကပတ္ထနာဂရာဇဝတ္ထု) ဝစနတော ဝိညာဏံ အဓိပတိ။
ဋ္ဌ ၅၀၅။ ရူပက္ခန္ဓေ ‘‘သာသဝံ ဥပါဒါနိယ’’န္တိ ဝစနံ အနာသဝါနံ ဓမ္မာနံ သဗ္ဘာဝတော ရူပက္ခန္ဓဿ တံသဘာဝတာနိဝတ္တနတ္ထံ, န အနာသဝရူပနိဝတ္တနတ္ထံ။
အနာသဝါဝ ခန္ဓေသု ဝုတ္တာတိ ဧတ္ထ အဋ္ဌာနပ္ပယုတ္တော ဧဝ-သဒ္ဒေါ, အနာသဝါ ခန္ဓေသွေဝ ဝုတ္တာတိ အတ္ထော။ ဣဓ ပန ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ သဗ္ဗေပေတေ ခန္ဓာပိ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာပိ။
ဋ္ဌ ၅၀၆။ သဗ္ဗသင်္ခတာနံ သဘာဂေန ဧကဇ္ဈံ သင်္ဂဟော သဗ္ဗသင်္ခတသဘာဂေကသင်္ဂဟော။ သဘာဂသဘာဝေန ဟိ သင်္ဂယှမာနာ သဗ္ဗသင်္ခတာ ပဉ္စက္ခန္ဓာ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ရုပ္ပနာဒိသာမညေန သမာနကောဋ္ဌာသာ သဘာဂါတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တေသု သင်္ခတာဘိသင်္ခရဏကိစ္စံ အာယူဟနရသာယ စေတနာယ ဗလဝန္တိ သာ ‘‘သင်္ခါရက္ခန္ဓော’’တိ ဝုတ္တာ။ အညေ စ ရုပ္ပနာဒိဝိသေသလက္ခဏရဟိတာ ဖဿာဒယော သင်္ခတာဘိသင်္ခရဏသာမညေနာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ, ဖုသနာဒယော ပန သဘာဝါ ဝိသုံ ခန္ဓသဒ္ဒဝစနီယာ န ဟောန္တီတိ ဓမ္မသဘာဝညုနာ တထာဂတေန ဖဿက္ခန္ဓာဒယော န ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ‘‘ယေ ဟိ ကေစိ, ဘိက္ခဝေ, သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ သဿတဝါဒါ သဿတံ အတ္တာနဉ္စ လောကဉ္စ ပညပေန္တိ, သဗ္ဗေ တေ ဣမေ ဧဝ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓေ နိဿာယ ပဋိစ္စ, ဧတေသံ ဝါ အညတရ’’န္တိ ဧဝမာဒိသုတ္တာနဉ္စ ဝသေန အတ္တတ္တနိယဂါဟဿ ဧတပ္ပရမတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ဧတေန စ ဝက္ခမာနသုတ္တဝသေန စ ခန္ဓေ ဧဝ နိဿာယ ပရိတ္တာရမ္မဏာဒိဝသေန န ဝတ္တဗ္ဗာ စ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ခန္ဓနိဗ္ဗာနဝဇ္ဇဿ သဘာဝဓမ္မဿ အဘာဝတောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ရူပန္တိ ရုပ္ပနသဘာဝံ ဓမ္မဇာတမာဟ။ ဝေဒနန္တိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ‘‘သီလက္ခန္ဓော သမာဓိက္ခန္ဓော’’တိအာဒိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၅၅) ဝစနတော အညေသဉ္စ
ခန္ဓသဒ္ဒဝစနီယာနံ သီလက္ခန္ဓာဒီနံ သဗ္ဘာဝတော န ပဉ္စေဝါတိ စောဒနံ နိဝတ္တေတုမာဟ ‘‘အညေသံ တဒဝရောဓတော’’တိ။
ဋ္ဌ ၅၀၇။ ပဝတ္တိဋ္ဌာနဘူတံ ဝသနဋ္ဌာနံ ဝိယ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘နိဝါသဋ္ဌာနတော’’တိ။ ဒုက္ခဒုက္ခဝိပရိဏာမဒုက္ခသင်္ခါရဒုက္ခတာဝသေန ဝေဒနာယ အာဗာဓကတ္တံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ရာဂါဒိသမ္ပယုတ္တဿ ဝိပရိဏာမာဒိဒုက္ခဿ ဣတ္ထိပုရိသာဒိအာကာရဂါဟိကာ တံတံသင်္ကပ္ပမူလဘူတာ သညာ သမုဋ္ဌာနံ။ ပိတ္တာဒိ ဝိယ ရောဂဿ အာသန္နကာရဏံ သမုဋ္ဌာနံ။ ဥတုဘောဇနဝိသမတာဝိသမပရိဟာရာဒိ ဝိယ မူလကာရဏံ နိဒါနံ။ စိတ္တဿ အင်္ဂဘူတာ စေတသိကာတိ ဝိညာဏံ ဂိလာနူပမံ ဝုတ္တံ။ ကုဋ္ဌရောဂဝတော သိနိယှနံ တဿ ဘိယျောဘာဝါယ ဝိယ ဗာလဿ ပုညာဘိသင်္ခါရာဒိဝသေန ပဝတ္တိ ဝေဒနာဒုက္ခာဝဟာ အသပ္ပါယသေဝနသဒိသီ။ ဝေဒနတ္တာယာတိ ဝေဒနာသဘာဝတ္ထံ, ဝေဒနတ္တလာဘာယာတိ အတ္ထော။ ကာရဏဋ္ဌာနတာယ, ဘောဇနာဓာရတာယ စ စာရကူပမံ, ဘာဇနူပမဉ္စ ရူပံ။ သုဘသညာဒိဝသေန ဝေဒနာကာရဏဿ ဟေတုဘာဝတော, ဝေဒနာဘောဇနဿ ဆာဒါပနတော စ အပရာဓူပမာ, ဗျဉ္ဇနူပမာ စ သညာ။ ဝေဒနာဟေတုတော ကာရဏကာရကူပမော, ပရိဝေသကူပမော စ သင်္ခါရက္ခန္ဓော။ ဘတ္တကာရော ဧဝ ယေဘုယျေန ပရိဝိသတီတိ ပရိဝေသကဂ္ဂဟဏံ။ ဝေဒနာယ ဝိဗာဓိတဗ္ဗတော, အနုဂ္ဂဟေတဗ္ဗတော စ အပရာဓိကူပမံ, ဘုဉ္ဇကူပမဉ္စ ဝိညာဏံ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၅၀၈။ ‘‘ပဉ္စ ဝဓကာ ပစ္စတ္ထိကာ ဥက္ခိတ္တာသိကာတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စန္နေတံ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာနံ အဓိဝစန’’န္တိ အာသီဝိသူပမေ (သံ။ နိ။ ၄။၂၃၈) ဝဓကာတိ ဝုတ္တာ, ‘‘ဘာရောတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စန္နေတံ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာနံ အဓိဝစန’’န္တိ ဘာရသုတ္တေ (သံ။ နိ။ ၃။၂၂) ဘာရာတိ, ‘‘အတီတမ္ပာဟံ အဒ္ဓါနံ ဧဝမေဝ ရူပေန ခဇ္ဇိံ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ ပစ္စုပ္ပန္နေန ရူပေန ခဇ္ဇာမိ။ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန အနာဂတံ ရူပံ အဘိနန္ဒေယျံ, အနာဂတမ္ပာဟံ အဒ္ဓါနံ ဧဝမေဝ ရူပေန ခဇ္ဇေယျံ, သေယျထာပိ…ပေ… ခဇ္ဇာမီ’’တိအာဒိနာ (သံ။ နိ။ ၃။၇၉) ခဇ္ဇနီယပရိယာယေ ခါဒကာတိ, ‘‘သော အနိစ္စံ ရူပံ ‘အနိစ္စံ ရူပ’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတီ’’တိအာဒိနာ (သံ။ နိ။ ၃။၈၅) ယမကသုတ္တေ အနိစ္စာဒိကာတိ။ ယဒိပိ ‘‘ဣဓ ပန သဗ္ဗေပေတေ ဧကဇ္ဈံ ကတွာ ခန္ဓာတိ အဓိပ္ပေတာ’’တိ ဝုတ္တံ, ဗာဟုလ္လေန ပန ဥပါဒါနက္ခန္ဓာနံ တဒန္တောဂဓာနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဝိပဿနာယ ဘူမိဝိစာရော ဟေသောတိ။
ဖေဏပိဏ္ဍော ဝိယာတိအာဒီသု ရူပါဒီနံ ဧဝံ ဖေဏပိဏ္ဍာဒိသဒိသတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ, ယထာ ဖေဏပိဏ္ဍော နိဿာရော ပရိဒုဗ္ဗလော အဂယှုပဂေါ၊ ဂဟိတောပိ ကိဉ္စိ အတ္ထံ န သာဓေတိ, ဆိဒ္ဒါဝဆိဒ္ဒေါ အနေကသန္ဓိသံဃဋိတော ဗဟူနံ ပါဏကာနံ အာဝါသော အနုပုဗ္ဗူပစိတော သဗ္ဗာဝတ္ထနိပါတီ အဝဿံဘေဒီ, ဧဝံ ရူပမ္ပိ နိစ္စသာရာဒိဝိရဟတော နိဿာရံ ဖေဂ္ဂု ဝိယ, သုခဘဉ္ဇနီယတော ဒုဗ္ဗလံ, နိစ္စန္တိ ဝါ ဓုဝန္တိ ဝါ အဟန္တိ ဝါ မမန္တိ ဝါ န ဂဟေတဗ္ဗံ, ဂဟိတမ္ပိ တထာ န ဟောတိ, ဗဟုဆိဒ္ဒံ အသီတိသတသန္ဓိသံဃဋိတံ အနေကကိမိကုလာဝါသံ ကလလာဒိဝသေန အနုပုဗ္ဗူပစိတံ ကလလကာလတော ပဋ္ဌာယ သဗ္ဗာသုပိ အဝတ္ထာသု ဝိနဿတိ, အဝဿမေဝ စ ဘိဇ္ဇတိ။ အဋ္ဌကထာယံ (သံ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၃။၉၅၊ ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ ၂၆ ကမာဒိဝိနိစ္ဆယကထာ) ပန ပရိမဒ္ဒနာသဟနမေဝ ဥပမူပမေယျသမ္ဗန္ဓော ဝုတ္တော။
ယထာ ပုဗ္ဗုဠော နိဿာရော ပရိဒုဗ္ဗလော အဂယှုပဂေါ, ဂဟိတောပိ န ကိဉ္စိ အတ္ထံ သာဓေတိ, န စိရဋ္ဌိတိကော, တထာ ဝေဒနာပိ။ ယထာ စ ပုဗ္ဗုဠော, ဥဒကတလံ, ဥဒကဗိန္ဒုံ, ဥဒကဇလ္လိကံ သင်္ကဍ္ဎိတွာ ပုဋံ ကတွာ ဂဟဏဝါတဉ္စာတိ စတ္တာရိ ကာရဏာနိ ပဋိစ္စ ဇာယတိ, ဧဝံ ဝေဒနာပိ ဝတ္ထုံ, အာရမ္မဏံ, ကိလေသဇလ္လံ, ဖဿသံဃဋ္ဋနဉ္စာတိ စတ္တာရိ ကာရဏာနိ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ယထာ ဟိ ဥဒကတလေ ဗိန္ဒုနိပါတဇနိတော ဝါတော ဥဒကဇလ္လိကသင်္ခါတံ ဥဒကလသိကံ သင်္ကဍ္ဎိတွာ ပုဋံ ကတွာ ပုဗ္ဗုဠံ နာမ ကရောတိ, ဧဝံ ဝတ္ထုမှိ အာရမ္မဏာပါထဂမနဇနိတော ဖဿော အနုပစ္ဆိန္နံ ကိလေသဇလ္လံ သဟကာရီပစ္စယဘာဝေန သင်္ကဍ္ဎိတွာ ဝေဒနံ နာမ ကရောတိ။ ဣဒဉ္စ ကိလေသေဟိ မူလကာရဏဘူတေဟိ, အာရမ္မဏဿာဒနဘူတေဟိ စ နိဗ္ဗတ္တံ ဝဋ္ဋဂတံ ဝေဒနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒေန ဝါ စတ္တာရော ပစ္စယာ ဝုတ္တာ, ဦနေဟိပိ ပန ဥပ္ပဇ္ဇတေဝ။ ဣဓ မုဟုတ္တရမဏီယတာ ဥပမောပမေယျသမ္ဗန္ဓော ဝုတ္တော။
ယထာ ပန မရီစိကာ အသာရာ အဂယှုပဂါ။ န ဟိ တံ ဂဟေတွာ ပါတုံ ဝါ နှာယိတုံ ဝါ ဘာဇနံ ဝါ ပူရေတုံ သက္ကာ, ဧဝံ သညာပိ အသာရာ အဂယှုပဂါ။ ယထာ စ မရီစိကာ ဝိပ္ဖန္ဒမာနာ သဉ္ဇာတူမိဝေဂါ ဝိယ ခါယန္တီ မဟာဇနံ ဝိပ္ပလမ္ဗေတိ, ဧဝံ သညာပိ ‘‘နီလံ ပီတံ ဒီဃံ ရဿ’’န္တိအာဒိနာ အာရမ္မဏေ ပဝတ္တမာနာ သဘာဝမတ္တေ အဋ္ဌတွာ ‘‘သုဘံ သုခံ နိစ္စ’’န္တိအာဒိမိစ္ဆာဂါဟဿ ကာရဏဘာဝေန လောကံ ဝိပ္ပလမ္ဗေတိ။
ယထာ ကဒလိက္ခန္ဓော အသာရော အဂယှုပဂေါ။ န ဟိ တံ ဂဟေတွာ ဂေါပါနသီအာဒီနံ အတ္ထာယ ဥပနေတုံ သက္ကာ, ဥပနီတမ္ပိ တထာ န ဟောတိ, ဗဟုဝဋ္ဋိသမောဓာနော စ ဟောတိ, ဧဝံ သင်္ခါရက္ခန္ဓောပိ အသာရော အဂယှုပဂေါ။ န ဟိ တံ နိစ္စာဒိဝသေန ဂဟေတုံ သက္ကာ, ဂဟိတမ္ပိ တထာ န ဟောတိ, ဗဟုဓမ္မသမောဓာနော စ။ အညဒေဝ ဟိ ဖဿဿ လက္ခဏံ, အညံ စေတနာဒီနံ, တေ ပန သဗ္ဗေ သမောဓာနေတွာ သင်္ခါရက္ခန္ဓောတိ ဝုစ္စတိ။
ယထာ စ မာယာ အသာရာ အဂယှုပဂါ။ န ဟိ တံ ဂဟေတွာ ကိဉ္စိ အတ္ထံ ကိစ္စံ သာဓေတုံ သက္ကာ, ဣတ္တရာ လဟုပစ္စုပဋ္ဌာနာ အမဏိအာဒိမေဝ မဏိအာဒိရူပေန ဒဿေန္တီ မဟာဇနံ ဝဉ္စေတိ, ဧဝံ ဝိညာဏမ္ပိ အသာရံ ဣတ္တရံ လဟုပစ္စုပဋ္ဌာနံ, တေနေဝ စိတ္တေန အာဂစ္ဆန္တံ ဝိယ, ဂစ္ဆန္တံ ဝိယ, ဌိတံ ဝိယ, နိသိန္နံ ဝိယ စ ကတွာ ဂါဟာပေတိ, အညဒေဝ စိတ္တံ အာဂမနေ, အညံ ဂမနာဒီသူတိ။ ဧဝံ ဝိညာဏံ မာယာသဒိသံ။
ပဉ္စပိ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ အသုဘာဒိသဘာဝါ ဧဝ သံကိလေသာသုစိဝတ္ထုဘာဝါဒိတောတိ အသုဘာဒိတော ဒဋ္ဌဗ္ဗာ ဧဝ, တထာပိ ကတ္ထစိ ကောစိ ဝိသေသော သုခဂ္ဂဟဏီယော ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဝိသေသတော စာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ စတုဝိပလ္လာသပ္ပဟာနကရာတိ တေသံ ဂေါစရဘာဝေန ရူပက္ခန္ဓာဒီသု အသုဘာဒိဘာဝေန ဒဋ္ဌဗ္ဗတာ ဝုတ္တာ။
ဋ္ဌ ၅၀၉။ ခန္ဓေဟိ န ဝိဟညတိ ပရိဝိဒိတသဘာဝတ္တာ။ ဝိပဿကောပိ တေသံ ဝိပတ္တိယံ န ဒုက္ခမာပဇ္ဇတိ, ခီဏာသဝေသု ပန ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ။ တေ ဟိ အာယတိမ္ပိ ခန္ဓေဟိ န ဗာဓီယန္တီတိ။
ကဗဠီကာရာဟာရံ ပရိဇာနာတီတိ ‘‘အာဟာရသမုဒယာ ရူပသမုဒယော’’တိ (သံ။ နိ။ ၃။၅၆,၅၇) ဝစနတော အဇ္ဈတ္တိကရူပေ ဆန္ဒရာဂံ ပဇဟန္တော တဿ သမုဒယဘူတေ ကဗဠီကာရာဟာရေပိ ဆန္ဒရာဂံ ပဇဟတီတိ အတ္ထော။ အယံ ပဟာနပရိညာ။ အဇ္ဈတ္တိကရူပံ ပန ပရိဂ္ဂဏှန္တော တဿ ပစ္စယဘူတံ ကဗဠီကာရာဟာရံ ပရိဂ္ဂဏှာတီတိ ဉာတပရိညာ။ တဿ စ ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿီ ဟောတီတိ တီရဏပရိညာ စ ယောဇေတဗ္ဗာ။ ဧဝံ ပရိညတ္တယေ သိဇ္ဈန္တေ ဣမေ ဝိပလ္လာသာဒယော ဝိဓမီယန္တိ ဧဝါတိ အာဟ ‘‘အသုဘေ သုဘန္တိ ဝိပလ္လာသံ ပဇဟတီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ကာမရာဂဘူတံ အဘိဇ္ဈံ သန္ဓာယာဟ ‘‘အဘိဇ္ဈာကာယဂန္ထ’’န္တိ။ အသုဘာနုပဿနာယ ဟိ ကာမရာဂပ္ပဟာနံ
ဟောတိ, ကာမရာဂမုခေန ဝါ သဗ္ဗလောဘပ္ပဟာနံ ဝဒတိ။ န ဥပါဒိယတိ န ဂဏှတိ န ဥပ္ပါဒေတိ။
‘‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ’’တိ (မ။ နိ။ ၃။၁၂၆၊ သံ။ နိ။ ၂။၃၉၊ မဟာဝ။ ၁၊ ဥဒါ။ ၁၊ နေတ္တိ။ ၂၄) ဝုတ္တတ္တာ ‘‘ဝေဒနာယ ဆန္ဒရာဂံ ပဇဟန္တော တဿာ ပစ္စယဘူတေ ဖဿာဟာရေပိ ဆန္ဒရာဂံ ပဇဟတီ’’တိအာဒိနာ အာဟာရပရိဇာနနေ ဝုတ္တနယေန ဖဿပရိဇာနနံ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဝေဒနာယ ဒုက္ခတော ဒဿနေန တတ္ထ သုခန္တိ ဝိပလ္လာသံ ပဇဟတိ။ သုခတ္ထမေဝ ဘဝပတ္ထနာ ဟောတီတိ ဝေဒနာယ တဏှံ ပဇဟန္တော ဘဝေါဃံ ဥတ္တရတိ။ တတော ဧဝ ဘဝယောဂေန ဝိသံယုဇ္ဇတိ။ ဘဝါသဝေန စ အနာသဝေါ ဟောတိ, သဗ္ဗဝေဒနံ ဒုက္ခတော ပဿန္တော အတ္တနော ပရေန အပုဗ္ဗံ ဒုက္ခံ ဥပ္ပါဒိတံ, သုခံ ဝါ ဝိနာသိတံ န စိန္တေတိ, တတော ‘‘အနတ္ထံ မေ အစရီ’’တိအာဒိ (ဓ။ သ။ ၁၂၃၇၊ ဝိဘ။ ၉၀၉) အာဃာတဝတ္ထုပ္ပဟာနတော ဗျာပါဒကာယဂန္ထံ ဘိန္ဒတိ။ ‘‘သုခဗဟုလေ သုဂတိဘဝေ သုဒ္ဓီ’’တိ အဂ္ဂဟေတွာ ဂေါသီလဂေါဝတာဒီဟိ သုဒ္ဓိံ ပရာမသန္တော သုခပတ္ထနာဝသေနေဝ ပရာမသတီတိ ဝေဒနာယ တဏှံ ပဇဟန္တောပိ သီလဗ္ဗတုပါဒါနံ န ဥပါဒိယတိ။
မနောသဉ္စေတနာ သင်္ခါရက္ခန္ဓော, သညာ ပန တံသမ္ပယုတ္တာတိ သညာသင်္ခါရေ အနတ္တတော ပဿန္တော မနောသဉ္စေတနာယ ဆန္ဒရာဂံ ပဇဟတိ, တဉ္စ ပရိဂ္ဂဏှာတိ, တီရေတိ စာတိ ‘‘သညံ သင်္ခါရေ…ပေ… ပရိဇာနာတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ သညာသင်္ခါရေ အနတ္တာတိ ပဿန္တော အတ္တဒိဋ္ဌိမူလကတ္တာ သဗ္ဗဒိဋ္ဌီနံ အတ္တဒိဋ္ဌိံ ဝိယ သဗ္ဗဒိဋ္ဌိယောပိ ဝိဓမတီတိ ဒဿေန္တော ‘‘ဒိဋ္ဌောဃံ ဥတ္တရတိ…ပေ… အတ္တဝါဒုပါဒါနံ န ဥပါဒိယတီ’’တိ အာဟ။
ဝိညာဏံ အနိစ္စတော ပဿန္တော အနိစ္စာနုပဿနာမုခေန တိဿောပိ အနုပဿနာ ဥဿုက္ကန္တော တီဟိပိ ပရိညာဟိ ဝိညာဏာဟာရံ ပရိဇာနာတိ။ ဝိသေသတော ပနေတ္ထ အနိစ္စေ နိစ္စန္တိ ဝိပလ္လာသံ ပဇဟတိ။ တတ္ထ နိစ္စဂ္ဂါဟဗာဟုလ္လတော အဝိဇ္ဇာယ ဝိညာဏေ ဃနဂဟဏံ ဟောတီတိ ဃနဝိနိဗ္ဘောဂံ ကတွာ တံ အနိစ္စတော ပဿန္တော အဝိဇ္ဇောဃံ ဥတ္တရတိ။ တတော ဧဝ အဝိဇ္ဇာယောဂေန ဝိသံယုတ္တော အဝိဇ္ဇာသဝေန အနာသဝေါ စ ဟောတိ။ မောဟဗလေနေဝ သီလဗ္ဗတပရာမသနံ ဟောတီတိ တံ ပဇဟန္တော ‘‘သီလဗ္ဗတပရာမာသကာယဂန္ထံ ဘိန္ဒတိ။
‘‘ယဉ္စ ခေါ ဣဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဝုစ္စတိ စိတ္တံ ဣတိပိ, မနော ဣတိပိ, ဝိညာဏံ ဣတိပိ, တတြာဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော နာလံ နိဗ္ဗိန္ဒိတုံ, နာလံ ဝိရဇ္ဇိတုံ, နာလံ ဝိမုစ္စိတုံ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဒီဃရတ္တံ ဟေတံ, ဘိက္ခဝေ, အဿုတဝတော ပုထုဇ္ဇနဿ အဇ္ဈောသိတံ မမာယိတံ ပရာမဋ္ဌံ ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိအာဒိ (သံ။ နိ။ ၂။၆၂) –
ဝစနတော ယထာ ဝိညာဏံ နိစ္စတော ပဿန္တော ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ ဥပါဒိယတိ, ဧဝံ တံ အနိစ္စတော ပဿန္တော ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ န ဥပါဒိယတီတိ။
ဧဝံ မဟာနိသံသန္တိ ဝုတ္တပ္ပကာရေန ဝိပလ္လာသာဒိသကလသံကိလေသဝိဓမနုပါယဘာဝတော ဧဝံ ဝိပုလုဒယံ။ ဝဓကာဒိဝသေနာတိ ဥက္ခိတ္တာသိကဝဓကာဒိဝသေန။ ပဿေယျာတိ ဉာဏဒဿနေန ပစ္စက္ခတော ပဿေယျ။
ခန္ဓနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဣတိ စုဒ္ဒသမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ။
၁၅။ အာယတနဓာတုနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
အာယတနဝိတ္ထာရကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၅၁၀။ ‘‘ခန္ဓာယတနာ’’တိအာဒိနာ ဟေဋ္ဌာ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာနိ ပဒုဒ္ဓါရဝသေန ‘‘အာယတနာနီ’’တိ ဝတွာ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေနာဟ ‘‘ဒွါဒသာယတနာနီ’’တိ။ တတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ ပရတော သယမေဝ ဝက္ခတိ။ စက္ခာယတနန္တိအာဒိ နေသံ သရူပဒဿနံ။
အတ္ထော နာမ သဒ္ဒတ္ထော, ဘာဝတ္ထော ပန လက္ခဏမေဝ။ သော ပန သဒ္ဒတ္ထော ဒုဝိဓော – အသာဓာရဏော သာဓာရဏောတိ။ တတ္ထ အသာဓာရဏော စက္ခာဒိသဒ္ဒတ္ထော, သာဓာရဏော အာယတနသဒ္ဒတ္ထော ဒွါဒသန္နမ္ပိ သမာနတ္တာ။
တေသု အသာဓာရဏံ တာဝ ဒဿေန္တော ‘‘ဝိသေသတော တာဝါ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဝိသေသတောတိ ဝိသေသတ္ထတော, စက္ခာဒိသဒ္ဒတ္ထတောတိ အတ္ထော။ အဿာဒေတီတိ စက္ခတိ-သဒ္ဒေါ ‘‘မဓုံ စက္ခတိ, ဗျဉ္ဇနံ စက္ခတီ’’တိ ရသသာယနတ္ထော အတ္ထီတိ တဿ ဝသေန အတ္ထံ ဝဒတိ။ ‘‘စက္ခုံ ခေါ ပန, မာဂဏ္ဍိယ, ရူပါရာမံ ရူပရတံ ရူပသမ္မုဒိတ’’န္တိ (မ။ နိ။ ၂။၂၀၉) ဝစနတော စက္ခု ရူပံ အဿာဒေတိ။ သတိပိ သောတာဒီနံ သဒ္ဒါရာမတာဒိဘာဝေ ယော ‘‘ယံ စက္ခု စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ ပသာဒေါ’’တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ ၅၉၇) ပါဠိယံ, ‘‘ရူပါဘိဃာတာရဟဘူတပ္ပသာဒလက္ခဏ’’န္တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၆၀၀၊ ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၄၃၃) အဋ္ဌကထာယဉ္စ ဝုတ္တော အတ္ထဝိသေသော, တတ္ထေဝ နိရုဠှတ္တာ စက္ခုမှိ ဧဝ စက္ခုသဒ္ဒေါ ပဝတ္တတိ ဂဝါဒီသု ဂေါသဒ္ဒါဒိ ဝိယာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ဝိဘာဝေတိ စာတိ သဒ္ဒလက္ခဏသိဒ္ဓဿ စက္ခတိ-သဒ္ဒဿ ဝသေန အတ္ထံ ဝဒတိ။ စက္ခတီတိ ဟိ အာစိက္ခတိ, အဘိဗျတ္တံ ဝဒတီတိ အတ္ထော။ နေတ္တဿ စ ဝဒန္တဿ ဝိယ သမဝိသမဝိဘာဝနမေဝ အာစိက္ခနန္တိ ကတွာ အာဟ ‘‘ဝိဘာဝေတိ စာတိ အတ္ထော’’တိ, အနေကတ္ထတ္တာ ဝါ ဓာတူနံ ဝိဘာဝနတ္ထတာ စ စက္ခတိ-သဒ္ဒဿ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ရတ္တဒုဋ္ဌာဒိကာလေသု ကကဏ္ဋကရူပံ ဝိယ, ဥဒ္ဒရူပံ ဝိယ စ ဝဏ္ဏဝိကာရံ အာပဇ္ဇမာနံ ရူပံ ဟဒယင်္ဂတဘာဝံ ရူပယတိ ရူပမိဝ ပကာသံ ကရောတိ, သဝိဂ္ဂဟမိဝ ကတွာ ဒဿေတီတိ အတ္ထော။ ဝိတ္ထာရဏံ
ဝါ ရူပသဒ္ဒဿ အတ္ထော, ဝိတ္ထာရဏဉ္စ ပကာသနမေဝါတိ အာဟ ‘‘ပကာသေတီတိ အတ္ထော’’တိ။ အနေကတ္ထတ္တာ ဝါ ဓာတူနံ ပကာသနတ္ထော ဧဝ ရူပသဒ္ဒေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဝဏ္ဏဝါစကဿ ရူပသဒ္ဒဿ ရူပယတီတိ နိဗ္ဗစနံ, ရူပက္ခန္ဓဝါစကဿ ရုပ္ပတီတိ အယံ ဝိသေသော။ ဥဒါဟရီယတီတိ ဝုစ္စတီတိ အတ္ထေ ဝစနသဒ္ဒေါ ဧဝ ဂဟိတော သိယာ, န စ ဝစနသဒ္ဒေါ ဧဝေတ္ထ သဒ္ဒေါ, အထ ခေါ သဗ္ဗောပိ သောတဝိညေယျောတိ။ သပ္ပတီတိ သကေဟိ ပစ္စယေဟိ သပ္ပီယတိ, သောတဝိညေယျဘာဝံ ဂမီယတီတိ အတ္ထော။
သူစယတီတိ အတ္တနော ဝတ္ထုံ အပါကဋံ ဂန္ဓဝသေန ‘‘ဣဒံ သုဂန္ဓံ, ဒုဂ္ဂန္ဓ’’န္တိ ပကာသေတိ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ပုပ္ဖါဒိဝတ္ထုံ ‘‘ဧတ္ထ ပုပ္ဖမတ္ထိ, စမ္ပကာဒိဖလမတ္ထိ, အမ္ဗာဒီ’’တိ ပေသုညံ ကရောန္တံ ဝိယ ဟောတီတိ အတ္ထော။ ရသဂ္ဂဟဏမူလကတ္တာ အဇ္ဈောဟရဏဿ ဇီဝိတဟေတုမှိ အာဟာရရသေ နိန္နတာယ ဇီဝိတံ အဝှယတီတိ ဇိဝှါ နိရုတ္တိလက္ခဏေန။ ကုစ္ဆိတာနံ သာသဝဓမ္မာနံ အာယောတိ ဝိသေသေန ကာယော ဝုတ္တော အနုတ္တရိယဟေတုဘာဝံ အနာဂစ္ဆန္တေသု ကာမရာဂနိဒါနကမ္မဇနိတေသု, ကာမရာဂဿ စ ဝိသေသပစ္စယေသု ဃာနဇိဝှါကာယေသု ကာယဿ ဝိသေသတရသာသဝပစ္စယတ္တာ။ တေန ဟိ ဖောဋ္ဌဗ္ဗသုခံ အဿာဒေန္တာ သတ္တာ မေထုနမ္ပိ သေဝန္တိ။ ဥပ္ပတ္တိဒေသောတိ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနန္တိ အတ္ထော, ကာယိန္ဒြိယဝတ္ထုကာ ဝါ စတ္တာရော ခန္ဓာ ဗလဝကာမာသဝါဒိဟေတုဘာဝတော ဝိသေသေန သာသဝါတိ ဝုတ္တာတိ တေသံ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနန္တိ အတ္ထော။
မုနာတီတိ နာဠိယာ မိနမာနော ဝိယ, မဟာတုလာယ ဓာရယမာနော ဝိယ စ အာရမ္မဏံ ဝိဇာနာတီတိ အတ္ထော။ မနတေ ဣတိ ဝါ မနော, တံ တံ အာရမ္မဏံ ပရိစ္ဆေဒဝသေန ဇာနာတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အတ္တနော လက္ခဏံ ဓာရေန္တီတိ ယေ ဝိသေသလက္ခဏေန အာယတနသဒ္ဒပရာ ဝတ္တဗ္ဗာ, တေ စက္ခာဒယော တထာ ဝုတ္တာတိ တတော အညေ မနောဂေါစရဘူတာ ဓမ္မာ သာမညလက္ခဏေနေဝ ဧကာယတနဘာဝံ ဥပနေတွာ ဝုတ္တာ။ ယထာ ဟိ ဩဠာရိကဝတ္ထာရမ္မဏမနနသင်္ခါတေဟိ ဝိသယဝိသယီဘာဝေဟိ ပုရိမာနိ ပါကဋာနိ, တထာ အပါကဋာ စ အညေ မနောဂေါစရာ န အတ္တနော သဘာဝံ န ဓာရေန္တီတိ ဣမဿ အတ္ထဿ ဒီပနတ္ထော ဓမ္မသဒ္ဒေါ။ ဓာရီယန္တိ သာမညရူပေန အဝဓာရီယန္တီတိ ဝါ ဓမ္မာ။ ယထာ ဟိ ရူပါဒယော စက္ခုဝိညာဏာဒီဟိ အသာဓာရဏတော ဧဝ ယထာသကံ သဘာဝတော
ဝိညာယန္တိ, န ဧဝမေတေ, ဧတေ ပန အနေကဓမ္မဘာဝတော, သာဓာရဏတော, သဘာဝသာမညတောပိ မနသာ ဝိညာယန္တီတိ။
ဋ္ဌ ၅၁၁။ သေန သေနာတိ သကေန သကေန။ ဥဋ္ဌဟန္တီတိ ဥဋ္ဌာနံ ကရောန္တိ။ ဝါယမန္တီတိ ဥဿဟန္တိ, အတ္တနော ကိစ္စံ ကရောန္တိစ္စေဝ အတ္ထော။ ဣမသ္မိံ စ အတ္ထေ အာယတန္တိ ဧတ္ထာတိ အာယတနာနီတိ အဓိကရဏတ္ထော အာယတနသဒ္ဒေါ, ဒုတိယတတိယေသု ကတ္တုအတ္ထော။ တေ စာတိ စိတ္တစေတသိကေ ဓမ္မေ။ တေ ဟိ တံတံဒွါရာရမ္မဏေသု အယန္တိ ဂစ္ဆန္တိ ပဝတ္တန္တီတိ အာယာ။ ဝိတ္ထာရေန္တီတိ ပုဗ္ဗေ အနုပ္ပန္နတ္တာ လီနာနိ အပါကဋာနိ ပုဗ္ဗန္တတော ဥဒ္ဓံ ပတ္ထရေန္တိ ပါကဋာနိ ကရောန္တိ, ဥပ္ပါဒေန္တီတိ အတ္ထော။ ဣဒဉ္စ သံသာရဒုက္ခံ။ န နိဝတ္တတီတိ အနုပ္ပါဒနိရောဓဝသေန န နိရုဇ္ဈတိ။ အာယတနံ အာယတနန္တိ အာမေဍိတဝစနံ အဿာ သမညာယ စက္ခာဒီသု နိရုဠှဘာဝဒဿနတ္ထံ။
ဋ္ဌ ၅၁၂။ ဧဝံ အဝယဝဘေဒဝသေန အာယတနသဒ္ဒဿ အတ္ထံ ဝတွာ ဣဒါနိ တတ္ထ ပရိယာယတောပိ ဒဿေတုံ ‘‘အပိစာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ သာဓုဖလဘရိတတာယ, အပရိဿယတာယ စ မနောရမ္မေ။
တတ္ထ နိဝသန္တီတိ နိဝသန္တာ ဝိယ ဟောန္တိ။ တေနာဟ ‘‘တဒါယတ္တဝုတ္တိတာယာ’’တိ။ ယတ္ထ သုဝဏ္ဏရတနာဒီနိ နိဝုတ္ထာနိ ဝိယ အာကိဏ္ဏာနိ တိဋ္ဌန္တိ, သော ပဒေသော တေသံ အာကရော, ဧဝံ စိတ္တစေတသိကာ စက္ခာဒီသူတိ တေ တေသံ အာကရောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘စက္ခာဒီသု စ…ပေ… အာကရော’’တိ။ တန္နိဿိတတ္တာတိ ဧတ္ထ မနော မနောဝိညာဏာဒီနံ စိတ္တစေတသိကာနံ နိဿယပစ္စယော န ဟောတီတိ တဿ တေသံ ဒွါရဘာဝေါ နိဿယဘာဝေါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အဟုတွာ ဧဝ ပစ္စယသာမဂ္ဂိဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇန္တာပိ စိတ္တစေတသိကာ အနေကေ ဧကဇ္ဈံ တတ္ထ လဗ္ဘမာနာ သမောသဋာ ဝိယ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဝတ္ထုဒွါရာရမ္မဏဝသေန သမောသရဏတော’’တိ။ န ဟိ ဓမ္မာနံ အနာဂတဒ္ဓေ ဝိဇ္ဇမာနတာလေသောပိ အတ္ထိ။ တေနာဟ ‘‘ပုဉ္ဇော နတ္ထိ အနာဂတေ’’တိ (မဟာနိ။ ၁၀)။ တတ္ထေဝ ဥပ္ပတ္တိတောတိ တေသု စက္ခာဒီသု ဧဝ ဥပ္ပတ္တိတော။ ဥပ္ပတ္တိယာ ပစ္စယဘူတေ စက္ခာဒိကေ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနံ ဝိယ ကတွာ ဥပစာရဝသေန ဝုတ္တံ။ န ဟိ အရူပဓမ္မာနံ နိပ္ပရိယာယတော ဥပ္ပတ္တိဒေသော နာမ အတ္ထိ။ ယဒဂ္ဂေန ဝါ
တေ တေသံ နိဿယာရမ္မဏဘူတာ, တဒဂ္ဂေန သဉ္ဇာတိဒေသော။ န ဟိ ပစ္စယဘာဝမန္တရေန ရူပဓမ္မာနမ္ပိ အာဓာရာဓေယျဘာဝေါ အတ္ထိ။ တေနာဟ ‘‘နိဿယာရမ္မဏဘာဝေနာ’’တိ။ ဗျတိရေကပဓာနတာယ ကာရဏလက္ခဏဿ ‘‘တေသံ အဘာဝေ အဘာဝတော’’ ဣစ္စေဝါဟ, န ‘‘ဘာဝေ ဘာဝတော’’တိ။
ယထာဝုတ္တေနတ္ထေနာတိ ‘‘စက္ခတီ’’တိအာဒိနာ, ‘‘အာယတနတော အာယာနံ တနနတော’’တိအာဒိနာ, ‘‘နိဝါသဋ္ဌာန’’န္တိအာဒိနာ စ ဝုတ္တပ္ပကာရေန အတ္ထေန။ ဓမ္မာယတနပရိယာပန္နာနံ ဓမ္မာနံ ဗဟုဘာဝတော ယေဘုယျေန စ တေ ဗဟူ ဧဝ ဟုတွာ ကိစ္စကရာတိ ‘‘ဓမ္မာ စ တေ အာယတနဉ္စာ’’တိ ဗဟုဝစနနိဒ္ဒေသော။
ဋ္ဌ ၅၁၃။ တထာ တထာ လက္ခိတဗ္ဗတော လက္ခီယတိ ဧတေနာတိ ဝါ လက္ခဏံ, သဘာဝေါ။
တာဝဘာဝတောတိ တတ္တကတော, တေန အနူနာဓိကဘာဝံ ဒဿေတိ။ တတ္ထ ဒွါဒသာယတနဝိနိမုတ္တဿ ကဿစိ ဓမ္မဿ အဘာဝါ အဓိကဘာဝတော စောဒနာ နတ္ထိ, သလက္ခဏဓာရဏံ ပန သဗ္ဗေသံ သာမညလက္ခဏန္တိ ဦနစောဒနာ သမ္ဘဝတီတိ တံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘စက္ခာဒယောပိ ဟီ’’တိအာဒိ။ ဘဝင်္ဂမနသင်္ခါတောတိ ဒွိက္ခတ္တုံ စလိတွာ ပဝတ္တဘဝင်္ဂမနသင်္ခါတော။ စလနဝသေန ဘဝင်္ဂပ္ပဝတ္တိယာ သတိ ဧဝ အာဝဇ္ဇနုပ္ပတ္တိ, န အညတ္ထာတိ အာဝဇ္ဇနဿာပိ ကာရဏဘူတန္တိ ကတွာ ဝုတ္တံ ‘‘ဘဝင်္ဂမနသင်္ခါတော…ပေ… ဥပ္ပတ္တိဒွါရ’’န္တိ။ အသာဓာရဏန္တိ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ အသာဓာရဏံ။ သတိပိ အသာဓာရဏဘာဝေ စက္ခာဒီနံ ဒွါရဘာဝေန ဂဟိတတ္တာ ဓမ္မာယတနေန အဂ္ဂဟဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဒွါရာရမ္မဏဘာဝေဟိ ဝါ အသာဓာရဏတံ သန္ဓာယ ‘‘အသာဓာရဏ’’န္တိ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၅၁၄။ ယေဘုယျသဟုပ္ပတ္တိအာဒီဟိ ဥပ္ပတ္တိက္ကမာဒီသု အယုတ္တိ ယောဇေတဗ္ဗာ။ ယေဘုယျေန ဟိ စက္ခာယတနာဒီနိ ကဿစိ ကဒါစိ ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ‘‘ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကဿစိ ဧကာဒသာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တီ’’တိအာဒိ (ယမ။ အဋ္ဌ။ အာယတနယမက ၁၈-၂၁)။ တသ္မာ အာယတနာနံ ဥပ္ပတ္တိက္ကမော တာဝ န ယုဇ္ဇတိ, န ပဟာနက္ကမော ကုသလာဗျာကတာနံ အပ္ပဟာတဗ္ဗတော, န ပဋိပတ္တိက္ကမော အကုသလာနံ ဧကစ္စအဗျာကတာနဉ္စ
အပ္ပဋိပဇ္ဇနီယတော, န ဘူမိက္ကမော အဍ္ဎေကာဒသန္နံ အာယတနာနံ ဧကန္တကာမာဝစရတ္တာ, ဣတရေသဉ္စ စတုဘူမိပရိယာပန္နတ္တာ, ဧကစ္စဿ လောကုတ္တရဘာဝတော စာတိ။ ‘‘အဇ္ဈတ္တိကေသု ဟီ’’တိ ဧတေန အဇ္ဈတ္တိကဘာဝေန, ဝိသယီဘာဝေန စ အဇ္ဈတ္တိကာနံ ပဌမံ ဒေသေတဗ္ဗတံ ဒဿေတိ, တေသုပိ ပဌမံ ဒေသေတဗ္ဗေသု ပါကဋတ္တာ ပဌမတရံ စက္ခာယတနံ ဒေသိတန္တိ။
တတော ဃာနာယတနာဒီနီတိ ဧတ္ထ ဗဟုပကာရတ္တာဘာဝေန စက္ခုသောတေဟိ ပုရိမတရံ အဒေသေတဗ္ဗာနိ, သဟ ဝတ္တုံ အသက္ကုဏေယျတ္တာ ဧကေန ကမေန ဒေသေတဗ္ဗာနီတိ ဃာနာဒိက္ကမေန ဒေသိတာနီတိ အဓိပ္ပါယော။ အညထာပိ ဟိ ဒေသိတေသု န န သက္ကာ စောဒေတုံ, န စ သက္ကာ ဗောဓေတဗ္ဗာနိ န ဒေသေတုန္တိ။ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏတ္တာ ဝါ စက္ခာဒီနိ ပဌမံ ဝုတ္တာနိ အာရမ္မဏတော သုပါကဋာနီတိ, မနာယတနံ ပန ကိဉ္စိ ပစ္စုန္နာရမ္မဏံ…ပေ… ကိဉ္စိ ယာဝ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏန္တိ ပစ္ဆာ ဝုတ္တံ။ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏေသုပိ ဥပါဒါရူပါရမ္မဏာနိ စတ္တာရိ ပဌမံ ဝုတ္တာနိ, တတော ဘူတရူပါရမ္မဏံ။ ဥပါဒါရူပါရမ္မဏေသုပိ ဒူရတရေ ဒူရေ, သီဃတရံ သီဃဉ္စ အာရမ္မဏသမ္ပဋိစ္ဆနဒီပနတ္ထံ စက္ခာဒီနံ ဒေသနာက္ကမော။ စက္ခုသောတဒွယဉှိ ဒူရဂေါစရန္တိ ပဌမံ ဝုတ္တံ, တတြာပိ စက္ခု ဒူရတရဂေါစရန္တိ သဗ္ဗပဌမံ ဝုတ္တံ။ ပဿန္တောပိ ဟိ ဒူရတရေ နဒီသောတံ, န တဿ သောတပဋိဃာတသဒ္ဒံ သုဏာတိ။ ဃာနဇိဝှါသုပိ ဃာနံ သီဃတရဝုတ္တီတိ ပဌမံ ဝုတ္တံ ပုရတော ဌပိတမတ္တဿပိ ဘောဇနဿ ဂန္ဓော ဂယှတီတိ။ ယထာဌာနံ ဝါ တေသံ ဒေသနာက္ကမော။ ဣမသ္မိဉှိ သရီရေ သဗ္ဗုပရိ စက္ခုဿ အဓိဋ္ဌာနံ, တဿ အဓော သောတဿ, တဿ အဓော ဃာနဿ, တဿ အဓော ဇိဝှါယ, တထာ ကာယဿ ယေဘုယျတော, မနော ပန အရူပိဘာဝတော သဗ္ဗပစ္ဆာ ဝုတ္တော။ တံတံဂေါစရတ္တာ တဿ တဿ အနန္တရံ ဗာဟိရာယတနာနိ ဝုတ္တာနီတိ ဝုတ္တောဝါယမတ္ထောတိ ဧဝမ္ပိ ဣမေသံ ကမော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဂေါစရော ဝိသယော ဧတဿာတိ ဂေါစရဝိသယော, မနော။ ကဿ ပန ဂေါစရော ဧတဿ ဝိသယော? စက္ခာဒီနံ ပဉ္စန္နမ္ပိ။ ဝိညာဏုပ္ပတ္တိကာရဏဝဝတ္ထာနတောတိ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ ဥပ္ပတ္တိကာရဏဿ ဝဝတ္ထိတဘာဝတော သဝိဘတ္တိဘာဝတော။ ဧတေန စက္ခာဒိအနန္တရံ ရူပါဒိဝစနဿ စ ကာရဏမာဟ။
ဋ္ဌ ၅၁၅။ သင်္ဂဟိတတ္တာတိ ဂဏနသင်္ဂဟဝသေန သင်္ဂဟိတတ္တာ။ ဇာတိဝသေနာတိ စက္ခုဘာဝသမာနတာဝသေန။ ပစ္စယဘေဒေါ ကမ္မာဒိဘေဒေါ။
ဒါနာဒိပါဏာတိပါတာဒိဘေဒဘိန္နဿ ဟိ ကုသလာကုသလကမ္မဿ, တဿ စ သဟကာရီကာရဏဘူတာနံ အဗ္ဘန္တရာနံ, ဗာဟိရာနဉ္စ ပစ္စယာနံ ဘေဒေန စက္ခာယတနံ ဘိန္နံ ဝိသဒိသံ ဟောတီတိ။ နိရယာဒိကော, အပဒါဒိဂတိနာနာကရဏဉ္စ ဂတိဘေဒေါ ဂတီနံ, ဂတီသု ဝါ ဘေဒေါတိ ကတွာ။ ဟတ္ထိအဿာဒိကော, ခတ္တိယာဒိကော စ နိကာယဘေဒေါ။ တံတံသတ္တသန္တာနဘေဒေါ ပုဂ္ဂလဘေဒေါ။ ယာ စက္ခာဒီနံ ဝတ္ထူနံ အနန္တပ္ပဘေဒတာ ဝုတ္တာ, သော ဧဝ ဟဒယဝတ္ထုဿ ဘေဒေါ တာဒိသဘေဒါနာတိဝတ္တနတော။ တတော မနာယတနဿ အနန္တပ္ပဘေဒတာ ယောဇေတဗ္ဗာ။ ယသ္မာ ဈာနဝိရဟိတံ နာမ လောကုတ္တရံ နတ္ထိ, တသ္မာ ပဉ္စန္နံ ဈာနာနံ ဝသေန အဋ္ဌ လောကုတ္တရစိတ္တာနိ စတ္တာလီသံ ဟောန္တီတိ တာနိ ဧကာသီတိယာ လောကိယစိတ္တေသု ပက္ခိပိတွာ အာဟ ‘‘ဧကဝီသုတ္တရသတပ္ပဘေဒဉ္စာ’’တိ။ ဝတ္ထူတိ စက္ခာဒိဝတ္ထု။ တပ္ပဘေဒေန ဝိညာဏံ အနန္တပ္ပဘေဒံ။ ပဋိပဒါ ဒုက္ခာပဋိပဒါဒိ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဈာနာဓိပတိဘူမိအာရမ္မဏာဒီနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ နီလံ နီလဿ သဘာဂံ, အညံ ဝိသဘာဂံ။ ပစ္စယော ကမ္မာဒိ။ တတ္ထာပိ ကုသလသမုဋ္ဌာနာဒိတာ, သီတဥတုသမုဋ္ဌာနာဒိတာ စ ဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အာဒိသဒ္ဒေန ဂတိနိကာယဘေဒေါ။ သဘာဝနာနတ္တဘေဒတောတိ သုခါ ဒုက္ခာ အဒုက္ခမသုခါတိ ဧဝမာဒိကော သဘာဝဘေဒေါ။ စက္ခုသမ္ဖဿဇာ သောတသမ္ဖဿဇာတိ ဧဝမာဒိကံ နာနတ္တံ။
ဋ္ဌ ၅၁၆။ ‘‘အနာဂမနတော အနိဂ္ဂမနတော’’တိ သင်္ခေပေန ဝုတ္တမတ္ထံ ဝိဝရိတုံ ‘‘န ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ပုဗ္ဗန္တာပရန္တေသု အဝိဇ္ဇမာနသရူပတ္တာ ဥဒယတော ပုဗ္ဗေ ကုတောစိ နာဂစ္ဆန္တိ, ဝယတော စ ဥဒ္ဓံ န ကတ္ထစိ ဂစ္ဆန္တိ, ဝိဇ္ဇမာနက္ခဏေပိ ဣတ္တရကာလတာယ အနိစ္စာ ဒုက္ခာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ။ တေနာဟ ‘‘အထ ခေါ’’တိအာဒိ။ သပရိပ္ဖန္ဒကိရိယာဝသေန ဤဟနံ ဤဟာ, စိန္တနဝသေန ဗျာပါရနံ ဗျာပါရော, တတ္ထ ဗျာပါရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘န ဟိ စက္ခုရူပါဒီနံ ဧဝံ ဟောတီ’’တိ။ ဤဟံ ဒဿေန္တော ‘‘န စ တာနီ’’တိအာဒိ။ ဥဘယမ္ပိ ပန ဤဟာ စ ဟောတိ ဗျာပါရော စာတိ ဥပ္ပဋိပါဋိဝစနံ။ ဓမ္မတာဝါတိ သဘာဝေါ ဧဝ, ကာရဏသမတ္ထတာ ဝါ ဤဟာဗျာပါရရဟိတာနံ ဒွါရာဒိဘာဝေါ ဓမ္မတာ။ ဣမသ္မိဉ္စ အတ္ထေ ‘‘ယ’’န္တိ ဧတဿ ယသ္မာတိ အတ္ထော။ ပုရိမသ္မိံ သမ္ဘဝနဝိသေသနံ ယံ-သဒ္ဒေါ။ ‘‘သုညော ဂါမောတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆန္နေတံ အဇ္ဈတ္တိကာနံ အာယတနာနံ အဓိဝစန’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၄။၂၃၈) ဝစနတော သုညဂါမော
ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗာနိ။ အန္နပါနသဟိတန္တိ ဂဟိတေ သုညဂါမေ ယံ ယဒေဝ ဘာဇနံ ပရာမသီယတိ, တံ တံ ရိတ္တကံယေဝ ပရာမသီယတိ, ဧဝံ ဓုဝါဒိဘာဝေန ဂဟိတာနိ ယောနိသော ဥပပရိက္ခိယမာနာနိ ရိတ္တကာနေဝ ဧတာနိ ဒိဿန္တီတိ။ တေနာဟ ‘‘ဓုဝသုဘသုခတ္တဘာဝဝိရဟိတတ္တာ’’တိ။ စက္ခာဒိဒွါရေသု အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿုပ္ပါဒကဘာဝေန ရူပါဒီနိ စက္ခာဒီနံ အဘိဃာတကာနီတိ ဝုတ္တာနိ။ အဟိသုသုမာရပက္ခီကုက္ကုရသိင်္ဂါလမက္ကဋာ ဆ ပါဏကာ။ ဝိသမဗိလာကာသဂါမသုသာနဝနာနိ တေသံ ဂေါစရာ။ တတ္ထ ဝိသမာဒိအဇ္ဈာသယေဟိ စက္ခာဒီဟိ ဝိသမဘာဝဗိလာကာသဂါမသုသာနသန္နိဿိတသဒိသူပါဒိန္နဓမ္မဝနဘာဝေဟိ အဘိရမိတတ္တာ ရူပါဒီနံ ဝိသမာဒိသဒိသတာ ယောဇေတဗ္ဗာ။
ဣတိ အာယတနာနံ ဝိတ္ထာရကထာမုခဝဏ္ဏနာ။
ဓာတုဝိတ္ထာရကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၅၁၇။ စက္ခုဿ ဝိညာဏန္တိ စက္ခုဿ ကာရဏဘူတဿ ဝိညာဏံ။ ကာမံ ရူပါလောကမနသိကာရာဒယောပိ တဿ ဝိညာဏဿ ကာရဏာ, တေ ပန သာဓာရဏကာရဏံ, စက္ခု အသာဓာရဏန္တိ အသာဓာရဏကာရဏေနာယံ နိဒ္ဒေသော ယထာ ဘေရိသဒ္ဒေါ, ယဝင်္ကုရောတိ။ တထာ ဟိ စက္ခု ပုဂ္ဂလန္တရာသာဓာရဏံ, နီလာဒိသဗ္ဗရူပသာဓာရဏဉ္စာတိ သာမိဘာဝေန နိဒ္ဒိဋ္ဌံ။
ဝိဒဟတီတိ ဧဝံ ဧဝဉ္စ တယာ ပဝတ္တိတဗ္ဗန္တိ ဝိနိယုဉ္ဇမာနံ ဝိယ ဥပ္ပါဒေတီတိ အတ္ထော။ ဝိဒဟတီတိ စ ဓာတွတ္ထော ဧဝ ဝိသိဋ္ဌော ဥပသဂ္ဂေန ဒီပီယတီတိ ဝိနာပိ ဥပသဂ္ဂေန ဓာတူတိ ဧသ သဒ္ဒေါ တမတ္ထံ ဝဒတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ကတ္တုကမ္မဘာဝကရဏာဓိကရဏေသု စ ဓာတုသဒ္ဒသိဒ္ဓိ ဟောတီတိ ပဉ္စာပိ တေ အတ္ထာ ဝုတ္တာ။ လောကုတ္တရာ ဓာတုယော သံသာရဒုက္ခံ န ဝိဒဟန္တိ, အညဒတ္ထု ဝိဓံသေန္တီတိ ကတွာ ‘‘လောကိယာ’’တိ ဝိသေသိတံ။ ဝဝတ္ထိတာတိ အဝတ္ထိတာ, အညမညံ ဝါ အသံကိဏ္ဏာ။ သုဝဏ္ဏရဇတာဒိဓာတုယော သုဝဏ္ဏာဒီနံ ဗီဇဘူတာ သေလာဒယော။ ယထာသမ္ဘဝန္တိ ဧတ္ထ ကေစိ ‘‘လောကိယလောကုတ္တရာသု ဓာတူသု ယော ယော အတ္ထော သမ္ဘဝတိ, တဒနုရူပ’’န္တိ အတ္ထံ ဝဒန္တိ, တဒယုတ္တံ ‘‘လောကိယာ ဟိ ဓာတုယော’’တိ ဝိသေသေတွာ ဝုတ္တတ္တာ။ အတ္ထဝသေန စေတံ ယထာသမ္ဘဝဂ္ဂဟဏံ ကတံ, န
ဓာတုဝသေန။ ကာမံ ပဉ္စပိ အတ္ထာ စက္ခာဒီနံ သဗ္ဗေသံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ, တထာပိ စက္ခာဒီသု ယဿ ယဿ ဓမ္မဿ ယဒါ ကတ္တုဝစနိစ္ဆာ, န တဒါ ကမ္မဘာဝေါ။ ယဒါ ပန ကမ္မဝစနိစ္ဆာ, န တဒါ ကတ္တုဘာဝေါ။ ဧဝံ သေသေသုပီတိ ယထာသမ္ဘဝဂ္ဂဟဏံ။ တေနာဟ ‘‘ဣတိ စက္ခာဒီသူ’’တိအာဒိ။
ဋ္ဌ ၅၁၈။ အတ္တနော သဘာဝံ ဓာရေန္တီတိ ဓာတုယောတိ ဧတ္ထာပိ ဓာတီတိ ဓာတူတိ ပဒသိဒ္ဓိ ဝေဒိတဗ္ဗာ ဓာရဏတ္ထော ဓာ-သဒ္ဒေါတိ ကတွာ။ ကတ္တုအတ္ထောပိ စာယံ ပုရိမေန အသဒိသော ဝိဓာနဓာရဏတ္ထာနံ ဘိန္နသဘာဝတ္တာ။ နိဿတ္တသဘာဝမတ္တဓာရဏဉ္စ ဓာတုသဒ္ဒဿ ပဓာနော အတ္ထောတိ ဝိသုံ ဝုတ္တော။ ဓာတုယော ဝိယ ဓာတုယောတိ ဧတ္ထ သီဟသဒ္ဒေါ ဝိယ ကေသရိမှိ နိရုဠှာ ပုရိသေ သေလာဝယဝေသု နိရုဠှော ဓာတုသဒ္ဒေါ စက္ခာဒီသု ဥပစရိတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဉာဏဉ္စ ဉေယျဉ္စ ဉာဏဉေယျာနိ, တေသံ အဝယဝါ တပ္ပဘေဒဘူတာ ဓာတုယော ဉာဏဉေယျာဝယဝါ။ တတ္ထ ဉာဏပ္ပဘေဒေါ ဓမ္မဓာတုဧကဒေသော, ဉေယျပ္ပဘေဒေါ အဋ္ဌာရသာပီတိ ဉာဏဉေယျာဝယဝမတ္တာ ဓာတုယော ဟောန္တီတိ။ အထ ဝါ ဉာဏေန ဉာတဗ္ဗော သဘာဝေါ အဝိပရီတော ဓာတုသဒ္ဒေန ဝုစ္စမာနော ဉာဏဉေယျော, န ဒိဋ္ဌိအာဒီဟိ ဝိပရီတဂ္ဂါဟကေဟိ ဉေယျောတိ အတ္ထော, တဿ ဉာဏဉေယျဿ အဝယဝါ စက္ခာဒယော, ဝိသဘာဂလက္ခဏာဝယဝေသု ရသာဒီသု နိရုဠှော ဓာတုသဒ္ဒေါ တာဒိသေသု အညာဝယဝေသု စက္ခာဒီသု ဥပစရိတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ရသာဒီသု ဝိယ ဝါ စက္ခာဒီသုပိ နိရုဠှော ဧဝ။ ‘‘နိဇ္ဇီဝမတ္တဿေတံ အဓိဝစန’’န္တိ ဧတေန နိဇ္ဇီဝမတ္တပဒတ္ထေ ဓာတုသဒ္ဒဿ နိရုဠှတံ ဒဿေတိ။ ဆ ဓာတုယော ဧတဿာတိ ဆဓာတုရော။ ယော လောကေ ပုရိသောတိ ဓမ္မသမုဒါယော ဝုစ္စတိ, သော ဆဓာတုရော ဆန္နံ ပထဝီအာဒီနံ နိဇ္ဇီဝမတ္တာနံ သဘာဝါနံ သမုဒါယမတ္တော, န ဧတ္ထ ဇီဝေါ ဝါ ပုရိသော ဝါ အတ္ထီတိ အတ္ထော။
ဋ္ဌ ၅၁၉။ စက္ခာဒီနံ ကမော ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တောတိ ဣဓေကေကသ္မိံ တိကေ တိဏ္ဏံ ဓာတူနံ ကမံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဟေတုဖလာနုပုဗ္ဗဝဝတ္ထာနဝသေနာ’’တိ။ ဟေတုဖလာနံ အနုပုဗ္ဗဝဝတ္ထာနံ ဟေတုဖလဘာဝေါ ဧဝ, မနောဓမ္မဓာတူနဉ္စ မနောဝိညာဏဿ ဟေတုဘာဝေါ ယထာသမ္ဘဝံ ယောဇေတဗ္ဗော။ ကိရိယမနောဓာတု မနောဝိညာဏဿ ဥပနိဿယကောဋိယာ, ဝိပါကမနောဓာတု ဝိပါကမနောဝိညာဏဿ အနန္တရာဒိနာပိ, ဣတရဿ သဗ္ဗာပိ
ဥပနိဿယကောဋိယာ စ, ဓမ္မဓာတု ပန ဝေဒနာဒိကာ သဟဇာတာ သဟဇာတာဒိနာ, အသဟဇာတာ အနန္တရာဒိနာ, ဥပနိဿယေန, အာရမ္မဏာဒိနာ စ မနောဝိညာဏဿ ပစ္စယော ဟောတီတိ ဒွါရဘူတမနောဝသေန ဝါ။ ဒွါရဘူတမနောပိ ဟိ သုတ္တေသု မနောဓာတူတိ ဝုစ္စတီတိ တဿာ ဝါ မနောဓာတုယာ မနောဝိညာဏဿ ဟေတုဘာဝေါ ယထာသမ္ဘဝံ ယောဇေတဗ္ဗော။ တတ္ထ ဟေတူတိ ပစ္စယော အဓိပ္ပေတော, ဖလန္တိ ပစ္စယုပ္ပန္နန္တိ အာဟ ‘‘စက္ခုဓာတူ’’တိအာဒိ။
ဋ္ဌ ၅၂၀။ သဗ္ဗာသံ ဝသေနာတိ ယထာဝုတ္တာနံ အာဘာဓာတုအာဒီနံ ပဉ္စတိံသာယ ဓာတူနံ ဝသေန။ အပရမတ္ထသဘာဝဿ ပရမတ္ထသဘာဝေသု န ကဒါစိ အန္တောဂဓတာ အတ္ထီတိ အာဟ ‘‘သဘာဝတော ဝိဇ္ဇမာနာန’’န္တိ။
စန္ဒာဘာသူရိယာဘာဒိကာ ဝဏ္ဏနိဘာ ဧဝါတိ အာဟ ‘‘ရူပဓာတုယေဝ ဟိ အာဘာဓာတူ’’တိ။ ရူပါဒိပဋိဗဒ္ဓါတိ ရာဂဝတ္ထုဘာဝေန ဂဟေတဗ္ဗာကာရော သုဘနိမိတ္တန္တိ ကတွာ ‘‘ရူပါဒယော ဧဝါ’’တိ အဝတွာ ပဋိဗဒ္ဓဝစနံ ဝုတ္တံ။ အသတိပိ ရာဂဝတ္ထုဘာဝေ ကုသလဝိပါကာရမ္မဏံ သုဘဓာတူတိ ဒုတိယော ဝိကပ္ပေါ ဝုတ္တော။ သေသာတိ မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ပယုတ္တာ။ ဓာတုဒွယနိရောဓမတ္တန္တိ မနောဝိညာဏဓာတူနံ နိရောဓမတ္တံ စတုတ္ထာရုပ္ပစိတ္တုပ္ပါဒနိရောဓဘာဝတော။ တဒညဝိညာဏနိရောဓော ဝိယ ဟိ ဝိညာဏဓာတုမနောဓာတူနံ နိရောဓော သမာပတ္တိဗလသိဒ္ဓေါတိ ကတွာ ဓာတုဒွယဂ္ဂဟဏံ။
‘‘ဓမ္မဓာတုမတ္တ’’န္တိ ဣဒံ ကာမဓာတုယာ ဓမ္မဓာတုပရိယာပန္နတ္တာ ဝုတ္တံ။ ကာမပဋိသံယုတ္တောတိ ကာမရာဂသမ္ပယုတ္တော, အာရမ္မဏကရဏေန ဝါ ကာမဂုဏောပသံဟိတော။ ယံ ဧတသ္မိံ အန္တရေတိ ယေ ဧတသ္မိံ အဝီစိပရနိမ္မိတဝသဝတ္တိပရိစ္ဆိန္နေ ဩကာသေ။ ဩဂါဠှာ ဟုတွာ အဓောဘာဂေ စ ဩကာသေ စရန္တီတိ ဧတ္ထာဝစရာ။ အညတ္ထ စရန္တာပိ ယထာဝုတ္တေ ဧဝ ဌာနေ ပရိယာပန္နာတိ ဧတ္ထ ပရိယာပန္နာ။
နေက္ခမ္မဓာတု ဓမ္မဓာတု ဧဝ ဝိတက္ကပက္ခေ။ သဗ္ဗေပိ ကုသလာ ဓမ္မာတိ ဒါနမယပုညကိရိယတော, သီလမယပုညကိရိယတော, ပဗ္ဗဇ္ဇတော စ ပဋ္ဌာယ ယာဝ အဂ္ဂမဂ္ဂါဓိဂမာ ပဝတ္တာ သဗ္ဗေပိ အနဝဇ္ဇဓမ္မာ။ ဝိဟိံသာဓာတု စေတနာ, ပရဝိဟေဌနစ္ဆန္ဒော ဝါ။ အဝိဟိံသာ ကရုဏာ။
ဟီနာတိ ဟီဠိတာ။ ပဏီတာတိ သမ္ဘာဝိတာ။ ‘‘နာတိဟီဠိတာ နာတိသမ္ဘာဝိတာ မဇ္ဈိမာ’’တိ ခန္ဓနိဒ္ဒေသေ အာဂတာ ဟီနဒုကတော ဧဝ နီဟရိတွာ မဇ္ဈိမာ ဓာတု ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဥဘောပီတိ ဓမ္မဓာတုမနောဝိညာဏဓာတုယော။
ဝိညာဏဓာတု ယဒိပိ ဆဝိညာဏဓာတုဝသေန ဝိဘတ္တာ, တထာပိ ဝိညာဏဓာတုဂ္ဂဟဏေန တဿ ပုရေစာရိကပစ္ဆာစာရိကတ္တာ မနောဓာတု ဂဟိတာဝ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဝိညာဏဓာတု စက္ခုဝိညာဏာဒိသတ္တဝိညာဏဓာတု သင်္ခေပေါယေဝါ’’တိ။ အနေကေသံ စက္ခုဓာတုအာဒီနံ, တာသု စ ဧကေကိဿာ နာနပ္ပကာရတာယ နာနာဓာတူနံ ဝသေန အနေကဓာတု နာနာဓာတု လောကော ဝုတ္တောတိ အာဟ ‘‘အဋ္ဌာရသဓာတုပ္ပဘေဒမတ္တမေဝါ’’တိ။
ဋ္ဌ ၅၂၁။ စက္ခုသောတဃာနဇိဝှါကာယမနောဓာတုမနောဝိညာဏဓာတုဘေဒေနာတိ ဗဟူသု ပေါတ္ထကေသု လိခိတံ, ကေသုစိ ‘‘စက္ခုသောတဃာနဇိဝှါကာယမနောမနောဝိညာဏဓာတုဘေဒေနာ’’တိ။ တတ္ထ န စက္ခာဒီနံ ကေဝလေန ဓာတုသဒ္ဒေန သမ္ဗန္ဓော အဓိပ္ပေတော ဝိဇာနနသဘာဝဿ ပဘေဒဝစနတော။ ဝိညာဏဓာတုသဒ္ဒေန စ သမ္ဗန္ဓေ ကရိယမာနေ ဒွေ မနောဂဟဏာနိ န ကာတဗ္ဗာနိ။ န ဟိ ဒွေ မနောဝိညာဏဓာတုယော သန္တိ။ အန္တရာ ဝါ မနောဓာတုဂဟဏံ အကတွာ ‘‘စက္ခု…ပေ… ကာယမနောဝိညာဏဓာတုမနောဓာတူ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ အတုလျယောဂေ ဒွန္ဒသမာသာဘာဝတော။ အယံ ပနေတ္ထ ပါဌော သိယာ ‘‘စက္ခု…ပေ… ကာယဝိညာဏမနောမနောဝိညာဏဓာတုဘေဒေနာ’’တိ။ တဿ ဝိညာဏဿ ယေဘုယျေန အတ္တဝါဒိနော တဿ ဧကမေကဿ အတ္တဿ အဒွယတံ, နိစ္စတ္တဉ္စ ပဝေဒေန္တီတိ အနေကတာနိစ္စတာပကာသနံ တေသံ ဇီဝသညာသမူဟနနာယ ဟောတိ။ ခန္ဓာယတနဒေသနာ သင်္ခေပဒေသနာ, ဣန္ဒြိယဒေသနာ ဝိတ္ထာရဒေသနာ, တဒုဘယံ အပေက္ခိတွာ အယံ အနတိသင်္ခေပဝိတ္ထာရာ ဓာတုဒေသနာ။ အဘိဓမ္မေ ဝါ သုတ္တန္တဘာဇနီယေ (ဝိဘ။ ၁၇၂ အာဒယော) ဝုတ္တာ ဓာတုဒေသနာ အတိသင်္ခေပဒေသနာ, အာဘာဓာတုအာဒီနံ အနေကဓာတုနာနာဓာတုအန္တာနံ ဝသေန ဒေသေတဗ္ဗာ အတိဝိတ္ထာရဒေသနာ, တဒုဘယံ အပေက္ခိတွာ အယံ အနတိသင်္ခေပဝိတ္ထာရာ။
အဿ ဘဂဝတော။ သဒ္ဓမ္မတေဇသာ ဝိဟတံ သဒ္ဓမ္မတေဇဝိဟတံ။
ဋ္ဌ ၅၂၂။ သင်္ခတောတိ ဂဏနတော။ ဇာတိတောတိ စက္ခုဘာဝသာမညတော။ အထ ဝါ ဇာတိတောတိ စက္ခုသဘာဝတော။ တေနာဟ ‘‘စက္ခုပသာဒေါ’’တိ။ ဝီသတိ ဓမ္မာတိ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ ဝေဒနာဒီနံ အဘိန္ဒိတွာ ဂဟဏတော။ သေသကုသလာကုသလာဗျာကတဝိညာဏဝသေနာတိ ဧတ္ထ အဗျာကတာပေက္ခာယ သေသဂ္ဂဟဏံ, ကုသလာကုသလံ ပန သဗ္ဗသော အဂ္ဂဟိတမေဝါတိ။
ဋ္ဌ ၅၂၃။ တာ စ စက္ခုဝိညာဏဓာတုအာဒယော ပဉ္စပိ။
ပုရိမေဟေဝါတိ အနန္တရာဒီဟိ ဧဝ။ ဇဝနမနောဝိညာဏဓာတု ပန ဇဝနမနောဝိညာဏဓာတုယာ အာသေဝနပစ္စယေနာပိ ပစ္စယော ဟောတီတိ ဝုတ္တောဝါယမတ္ထော။ ဓမ္မဓာတူတိ ပန သဟဇာတော ဝေဒနာဒိက္ခန္ဓော အဓိပ္ပေတော။ တေနာဟ ‘‘သဟဇာတ…ပေ… ပစ္စယော ဟောတီ’’တိ။ အဝိဂတာဒီဟီတိ ဧတ္ထ အာဒိ-သဒ္ဒေန မနောဝိညာဏဓာတုယာ ယထာရဟံ ဟေတုအဓိပတိကမ္မဝိပါကာဟာရိန္ဒြိယဈာနမဂ္ဂပစ္စယဘာဝေါ သင်္ဂယှတိ။ တေနာဟ ‘‘ဗဟုဓာ ပစ္စယော ဟောတီ’’တိ။ ဧကစ္စာ စ ဓမ္မဓာတု သုခုမရူပနိဗ္ဗာနပ္ပကာရာ, ယာ စ သမ္ပယောဂါနန္တရဘာဝါဒီနံ အဘာဝေန အာရမ္မဏကရဏေ ယောဂျာ။ ပဉ္စဒွါရိကဝိပါကဝဇ္ဇနတ္ထံ ‘‘ဧကစ္စာယ မနောဝိညာဏဓာတုယာ’’တိ ဝုတ္တံ, မနောဒွါရိကာ ပန ဝိပါကာပိ တဒါရမ္မဏဘူတာ ဧကစ္စံ ဓမ္မဓာတုံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တတီတိ။ အထ ဝါ ‘‘ဧကစ္စာယ မနောဝိညာဏဓာတုယာ’’တိ ဣဒံ သဗ္ဗံ ကာမာဝစရကုသလံ ကာမာဝစရကိရိယံ အဘိညာဒွယံ အာရုပ္ပဒွယန္တိ ဧဝရူပံ မနောဝိညာဏဓာတုံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, လောကုတ္တရမနောဝိညာဏဓာတုယာ ပန ဧကစ္စာ ဓမ္မဓာတု အာရမ္မဏပစ္စယောတိ ပါကဋောယမတ္ထော။ စက္ခုဝိညာဏဓာတုအာဒီနံ စက္ခာဒီနံ ယထာဝုတ္တပစ္စယဓမ္မတော အတိရေကေပိ ပစ္စယဓမ္မေ ဒဿေတုံ ‘‘န ကေဝလ္လ’န္တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ အာလောကာဒယောတိ အာလောကော နာမ သူရိယာလောကာဒိ။ တဿ သုတ္တန္တနယေန ဥပနိဿယဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော, ဧဝံ သေသာနိပိ။
ဝိဝရံ နာမ ဝိသေသတော သောတဗိလံ။ ဝါယု ဂန္ဓူပသံဟရဏကဝါတော။ အာပေါ မုခေ ပက္ခိတ္တအာဟာရဿ တေမနကဥဒကံ။ ပထဝီ ကာယပ္ပသာဒဿ နိဿယဘူတာ ပထဝီဓာတု။ ဘဝင်္ဂမနံ ဒွိက္ခတ္တုံ စလိတံ ဘဝင်္ဂစိတ္တံ။ သဗ္ဗတ္ထ မနသိကာရော အာဝဇ္ဇနမနသိကာရော။
ဋ္ဌ ၅၂၄။ အဝိသေသတော ဒဋ္ဌဗ္ဗာကာရဿ ဝုစ္စမာနတ္တာ အာဟ ‘‘သဗ္ဗာ ဧဝါ’’တိ။ ဝိသေသတော ဝိပဿနာယ ဘူမိဝိစာရော ဧသောတိ ‘‘သင်္ခတာ’’တိ ဝိသေသိတံ။ ပုဗ္ဗန္တာပရန္တဝိဝိတ္တတောတိ ဧတ္ထ ‘‘ပုဗ္ဗန္တောနာမ အတီတော အဒ္ဓါ, အပရန္တော နာမ အနာဂတော။ ဥဘယတ္ထ စ သင်္ခတာ ဓာတုယော သဘာဝဝိဝိတ္တာ အနုပလဗ္ဘမာနသဘာဝတ္တာ။ ပုဗ္ဗန္တော ဝါ သဘာဝဓမ္မဿ ဥဒယော တတော ပုဗ္ဗေ အဝိဇ္ဇမာနတ္တာ။ အပရန္တော ဝယော တတော ပရံ အဘာဝတော။ တသ္မာ ပုဗ္ဗန္တာပရန္တဝိဝိတ္တတောတိ ပါကာဘာဝတော ဝိဒ္ဓံသာဘာဝတောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။
ဘေရိတလံ ဝိယ စက္ခုဒါတု သဒ္ဒဿ ဝိယ ဝိညာဏဿ နိဿယဘာဝတော။ အာဒါသတလာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ယန္တံ နာမ ဥစ္ဆုယန္တံ။ စက္ကယဋ္ဌီတိ တိလမန္ထံ အာဟ။ သော ဟိ အစက္ကဗန္ဓောပိ တံသဒိသတာယ စက္ကယဋ္ဌီတွေဝ ဝုစ္စတိ, စက္ကဗန္ဓမေဝ ဝါ သန္ဓာယ တထာ ဝုတ္တံ။ ဣမာဟိ စ ဥပမာဟိ နိဇ္ဇီဝါန။ ဘေရိတလဒဏ္ဍာဒီနံ သမာယောဂေ, နိဇ္ဇီဝါနံ သဒ္ဒါဒီနံ ဝိယ နိဇ္ဇီဝါနံ စက္ခုရူပါဒီနံ သမာယောဂေ နိဇ္ဇီဝါနံ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ ပဝတ္တီတိ ကာရဏဖလာနံ ဓာတုမတ္တတံ, ကာရကဝေဒကဝိရဟဉ္စ ဒဿေတိ။
ပုရေစရာနုစရာ ဝိယာတိ နိဇ္ဇီဝဿ ကဿစိ ကေစိ နိဇ္ဇီဝါ ပုရေစရာနုစရာ ဝိယာတိ အတ္ထော။ မနောဓာတုယေဝ ဝါ အတ္တနော ခဏံ အနတိဝတ္တန္တီ အတ္တနော ခဏ အနတိဝတ္တန္တာနံယေဝ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ အဝိဇ္ဇမာနာယပိ ပုရေစရာနုစရာဘိသန္ဓိယံ အနန္တရပုဗ္ဗကာလာပရကာလတာယ ပုရေစရာနုစရာ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။
ဆန္နဉှိ ဝိညာဏဓာတူနံ ဧကဇ္ဈံ အနေကာနန္တရပစ္စယာဘာဝတော ဧကဇ္ဈံ ဥပ္ပတ္တိအဘာဝေါ ဝိယ အညမညာနန္တရပစ္စယတာဘာဝတော အနန္တရုပ္ပတ္တိပိ နတ္ထိ။ ယဒိ သိယာ, ဆဠာရမ္မဏသန္နိဓာနေ မနသိကာရမန္တရေနာပိ ဆဠာရမ္မဏူပလဒ္ဓိ သိယာ, န စ ဟောတိ, တသ္မာ ဒဿနာဒိအနန္တရံ သဝနာဒီနံ အဘာဝေါ ဝိယ မနောဝိညာဏဓာတာနန္တရံ န ဒဿနာဒီနိ, န စ ဒဿနာဒိအနန္တရံ မနောဝိညာဏဓာတု ဟောတိ။ တတ္ထ ဘဝင်္ဂဿ, ဒဿနာဒီနဉ္စ ဘိန္နာရမ္မဏတာယ မနောဝိညာဏဓာတာနန္တရံ ဒဿနာဒီနိ, ဒဿနာဒီနံ အနန္တရဉ္စ သဝနာဒီနိ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ယုတ္တမေတံ။ ဒဿနာဒီနံ, ပန သန္တီရမဏဿ စ အဘိန္နဝိသယတာယ ဒဿနာဒိအနန္တရံ န မနာဝိညာဏဒါတု ဟောတီတိ
အယုတ္တန္တိ? နယိဒမေဝံ နိယတာနိယတဝိသယာနံ ဘိန္နဝိသယဘာဝုပပတ္တိတော။ ယဒိ စ ဒဿနာဒိအနန္တရံ ကာစိ ဝိညာဏဓာတု ဥပ္ပဇ္ဇေယျ, သာပိ ဒဿနာဒိဒွါရတာယ ဒဿနာဒိဝိညာဏဓာတု ဧဝ သိယာ, န မနောဝိညာဏဓာတု, တတော စ ဒဿနာဒိကိစ္စဝိဓုရံ စိန္တနံ မနနန္တိ မနောဒွါရပ္ပဝတ္တာနံ မနနကိစ္စာပရိစ္စာဂေါ ဝိယ ဒဿနဝိညာဏဓာတုယာ ဒဿနကိစ္စာပရိစ္စာဂေါ အာပဇ္ဇတိ။ တထာ တဒနန္တရဿာတိ သဗ္ဗာယပိ ဒဿနဝိညာဏဘာဝတော စ ဝိညာဏကာယာ န ဘဝေယျုံ။
ယထာ ပန မနောဝိညာဏဓာတာနန္တရံ မနောဓာတု, တတော စက္ခုဝိညာဏာဒီနိ, ဧဝံ ဒဿနဝိညာဏဓာတာနန္တရံ မနောဓာတု, တတော သောတဝိညာဏာဒီနိ ဟောန္တီတိ စေ? န, မနောဓာတုယာ ဒဿနဓာတုဘာဝပ္ပသင်္ဂတော။ ယထာ ဟိ မနသော နိဗ္ဗိသေသာဝတ္ထာ မနနမတ္တတာယ မနောဓာတု, ဧဝံ ဒဿနဿ နိဗ္ဗိသေသာဝတ္ထာ ဒဿနမတ္တတာယ ဒဿနဓာတု သိယာ။ တဉ္စ စက္ခူဝိညာဏံ ရူပဝိသယန္တိ သဒ္ဒါဒိဝိသယာဘောဂါဘာဝတော သဝနဝိညာဏာဒီနံ အသမ္ဘဝေါ။ တတော စ ရူပါရမ္မဏပသုတမေဝ ဝိညာဏံ သိယာ မနောဝိညာဏာနံ ဝိယ ဒဿနဝိညာဏာဒီနံ သမာနဝတ္ထုဘာဝပ္ပသင်္ဂတော, အညဝတ္ထုသန္နိဿိတဉ္စ ဝိညာဏံ န သိယာ, န စေတံ ယုတ္တံ။ တသ္မာ သုခဒုက္ခာနံ ဝိယ ဥပေက္ခာ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ, မနောဝိညာဏဿ စ ဗျဝဓာယိကာ မနောဓာတု ဒဋ္ဌဗ္ဗာ, န စဿာ ဥပေက္ခာယ ဝိယ အဒုက္ခမသုခတာ အဒဿနာဒိအမနနတာ, အတ ခေါ မနနကိစ္စာဝိသေသတော မနောဝိညာဏသဘာဂတာ။ မနော ဟိ ဟဒယဝတ္ထုမှိ ဝတ္တမာနော အညဝတ္ထုသန္နိဿိတာနံ ဝိညာဏာနံ ဝိသယံ ဒဿေတွာ နိဝတ္တမာနော အဂ္ဂိ ဝိယ ဥသုမမတ္တေ မနနမတ္တေ ဌတွာ နိဝတ္တတိ, အညဝတ္ထုသန္နိဿိတဝိညာဏနိရောဓေ စ ဥဋ္ဌဟန္တော အဂ္ဂိ ဝိယ ဥသုမမတ္တေ ဥဋ္ဌဟတိ။ ပစ္စယာနုရူပပဝတ္တိကာနိ စ မနနမတ္တာနိ မနောဝိညာဏဓာတုယာ အန္တာနိ ဟောန္တိ။ ပဋိဃသညာသဟဂတာနဉှိ ပဉ္စန္နံ ဝိညာဏာနံ ဣန္ဒြိယာရမ္မနပဋိဃာတဇတာယ အဘိနိပါတမတ္တကိစ္စံ, မနနလက္ခဏိန္ဒြိယသမုပ္ပန္နဿ စ မနောဝိညာဏဿ ဝိသယဝိစိန္တနာသမ္ဘူတတာယ တဒနုရူပါစိန္တနာ။ တသ္မာ အဘိနိပါတပ္ပစ္စယပဋိဃဋ္ဋနာနိဃံသဗလေန ဘဝင်္ဂလက္ခဏံ စိတ္တံ စလနာဝတ္ထံ ဟုတွာ နိဝတ္တမာနံ စိန္တနာဝိသေသဝိရဟတော အဘိနိပါတာနုဂုဏံ စိန္တနာဝသာနံ မနနမတ္တံ ဥပ္ပါဒေတိ။
ဒဿနာဒိပိ အဘိနိပါတမတ္တံ ဒုတိယံ ခဏံ အနတိဝတ္တမာနံ အတ္တာနုဂုဏံ စိန္တနာမနနသမညာဝိရဟတော ဒဿနာဒိအဘိနိပါတဝိသေသဝိစိတ္တံ စိတ္တဘာဝါဒိနာ သမာနံ စိန္တနာဒိမနနမတ္တံ အညဝတ္ထုသ္မိံ နိဗ္ဗတ္တေတိ, တသ္မာ ဝတ္ထုကိစ္စေဟိ တံ မနောဝိညာဏကာယသင်္ဂဟိတာပိ မနောဓာတု မနောဒွါရနိက္ခမပဝေသဘူတာ အာရမ္မဏန္တရေ ဒွါရန္တရမနသိကာရတဗ္ဗိသယသမ္ပဋိစ္ဆနဘာဝေန ပဉ္စန္နံ ဝိညာဏဓာတူနံ ယထာက္ကမံ ပုရေစရာ, အနုစရာတိ စ ဝုတ္တာ။ သာ ပနာယံ သတိပိ ဝိညာဏဘာဝေ မနသော သမ္ဘူယ ဝိသိဋ္ဌမနနကိစ္စာဘာဝတော ဓာတုဘာဝသာမညေန မနောမတ္တာ ဓာတု မနောဓာတူတိ ဝုစ္စတိ။
ယထာဝုတ္တေနေဝ စ ဟေတုနာ မတ္တ-သဒ္ဒလောပံ ကတွာ ဝိညာဏဋ္ဌယောဂတော မနောမတ္တံ ဝိညာဏန္တိ မနောဝိညာဏကာယသင်္ဂဟောပိ စဿာ ယုဇ္ဇတိ ဧဝ။ အညဝိညာဏေဟိ ပန ဒွါရာရမ္မဏေဟိ စ ဝိသေသနတ္ထံ ‘‘မနောဓာတူ’’တိ ဝုတ္တာတိ။ မနောဝိညာဏဓာတူတိ ပန ဝိညာဏဓာတုဝိသေသနံ မနောဂဟဏံ။ ဓာတုဝိသေသနတ္ထေ စ မနောဝိညာဏဂ္ဂဟဏေ ဝိညာဏဝိသေသနံ ဒွါရဘူတမနောဒဿနမေဝါတိ ဒွါရသမညာရဟတ္တာ န မနောဓာတူတိ ဝုစ္စတိ။ တဉှိ မနောဒွါရန္တောဂဓံ, န စ ဒဿနာဒိပုရေစရာနုစရန္တိ မနသော ဝိညာဏဓာတု, မနသော ဝိညာဏန္တိ စ မနောဒွါရသမညာရဟံ, သဝိသေသဉ္စ တဿ မနနကိစ္စံ, ဝိညာဏကိစ္စဉ္စာတိ မတ္တသဒ္ဒဿ လောပမန္တရေန ‘‘မနောဝိညာဏ’’န္တိ, နိဇ္ဇီဝဘာဝဝိဘာဝနတ္ထံ ‘‘မနောဝိညာဏဓာတူ’’တိ စ ဝုစ္စတီတိ။
သလ္လမိဝ သူလမိဝ တိဝိဓဒုက္ခတာသမာယောဂတော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဝေဒနာသလ္လသူလယောဂါတိ ဝေဒနာသင်္ခါတသလ္လသူလယောဂတော။ အာတုရာ ဝိယာတိ တေန အာတုရိဘူတာ ပုဂ္ဂလာ ဝိယ။ အာသာယေဝ ဒုက္ခံ အာသာဒုက္ခံ, အာသာဝိဃာတံ ဒုက္ခံ ဝါ။ သညာ ဟိ အသုဘာဒိကမ္ပိ သုဘာဒိတော သဇ္ဇာနန္တီ အာသံ, တဿာ စ ဝိဃာတံ အာသီသိတသုဘာဒိအသိဒ္ဓိယာ ဇနေတီတိ။ ဝနမိဂေါ တိဏပုရိသံ ပုရိသောတိ ဂဏှန္တော အယထာဘူစ္စနိမိတ္တဂ္ဂါဟကော, တထာ သညာပီတိ အာဟ ‘‘ဝနမိဂေါ ဝိယာ’’တိ။ ကမ္မပဓာနာ သင်္ခါရာတိ ‘‘ပဋိသန္ဓိယံ ပက္ခိပနတော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဇာတိဒုက္ခာနုဗန္ဓတောတိ အတ္တနာ နိဗ္ဗတ္တိယမာနေန ဇာတိဒုက္ခေန အနုဗန္ဓတာ။ ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ ဟိ ဇာတိဒုက္ခန္တိ။ ပဒုမံ ဝိယ ဒိဿမာနံ ခုရစက္ကံ ဝိယ
ရူပမ္ပိ ဣတ္ထိအာဒိဘာဝေန ဒိဿမာနံ နာနာဝိဓုပဒ္ဒဝံ ဇနေတိ။ သဗ္ဗေ အနတ္ထာ ရာဂါဒယော, ဇာတိအာဒယော စ ဝိသယဘူတာ, အနုပသန္တာ, သပ္ပဋိဘယာ စာတိ။ တပ္ပဋိပက္ခဘူတတ္တာ အသင်္ခတာ ဓာတု အမတာဒိတော ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။
ဝဝတ္ထာနာဘာဝေါ ‘‘ဣဒမေဝ ဣမဿ အာရမ္မဏ’’န္တိ နိယမာဘာဝေါ, တေန ယထာ အရညမက္ကဋော ကေနစိ အနိဝါရိတော ဂဟိတံ ဧကံ ရုက္ခသာခံ မုဉ္စိတွာ အညံ ဂဏှာတိ, တမ္ပိ မုဉ္စိတွာ အညန္တိ ကတ္ထစိ အနဝဋ္ဌိတော ပရိဗ္ဘမတိ, ဧဝံ ဂဟိတံ ဧကံ အာရမ္မဏံ မုဉ္စိတွာ အညံ, တမ္ပိ မုဉ္စိတွာ အညန္တိ အနဝဋ္ဌိတတာ, အာရမ္မဏံ အဂ္ဂဟေတွာ ပဝတ္တိတုံ အသမတ္ထတာ စ မက္ကဋသမာနတာတိ ဒဿေတိ။ အဋ္ဌိဝေဓဝိဒ္ဓေါပိ ဥပ္ပထံ အနုဂစ္ဆန္တော ဒုဋ္ဌဿော အဿခဠုင်္ကော။ ယတ္ထကာမနိပါတိတောတိ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဣစ္ဆိတာရမ္မဏေ နိပါတိဘာဝတော။ နာနာဝေသဓာရီ ရင်္ဂနဋော။
အာယတနဒါတုနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဣတိ ပန္နရသမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ။
၁၆။ ဣန္ဒြိယသစ္စနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
ဣန္ဒြိယဝိတ္ထာရကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၅၂၅။ ဗာဝီသတီတိ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေါ။ ဣန္ဒြိယာနီတိ ပရိစ္ဆိန္နဓမ္မနိဒဿနံ။ စက္ခုန္ဒြိယန္တိအာဒိ တေသံ သရူပဒဿနံ။ တတ္ထ စက္ခုဒွါရေ ဣန္ဒဋ္ဌံ ကာရေတိ စက္ခုဒွါရဘာဝေ တံဒွါရိကေဟိ အတ္တနော ဣန္ဒဘာဝံ ပရမိဿရဘာဝံ ကာရယတီတိ စက္ခုန္ဒြိယံ။ တဉှိ တေ ရူပဂ္ဂဟဏေ အတ္တာနံ အနုဝတ္တေတိ, တေ စ တံ အနုဝတ္တန္တိ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။ တသ္မာ သောတဃာနဇိဝှါကာယဒွါရေ ဣန္ဒဋ္ဌံ ကာရေတီတိ။ ကာယိန္ဒြိယံ။ ဝိဇာနနလက္ခဏေ ဣန္ဒဋ္ဌံ ကာရေတီတိ မနိန္ဒြိယံ။ ဣတ္ထိဘာဝလက္ခဏေ, ပရိသဘာဝလက္ခဏေ, အနုပါလနလက္ခဏေ, သုခလက္ခဏေ, ဒုက္ခလက္ခဏေ, သောမနဿလက္ခဏေ, ဒေါမနဿလက္ခဏေ, ဥပေက္ခာလက္ခဏေ, အဓိမောက္ခလက္ခဏေ, ပဂ္ဂဟလက္ခဏေ, ဥပဋ္ဌာနလက္ခဏေ, အဝိက္ခေပလက္ခဏေ, ဒဿနလက္ခဏေ, အနညာတံ ဉဿာမီတိ ပဝတ္တေ ဇာနနလက္ခဏေ, ဉာတာနံ ဧဝ ဓမ္မာနံ ပုန အာဇာနနေ အညာတာဝိဘာဝေ ဣန္ဒဋ္ဌံ ကာရေတီတိ အညာတာဝိန္ဒြိယံ။
ဝိဇာနိယာတိ ဝိဇာနေယျ။ ဘူမိတော စာတိ စ-သဒ္ဒေါ အဝုတ္တသမ္ပိပဏ္ဍနတ္ထော, တေန တာဝတွံ သင်္ဂဏှာတိ, တံ ပန တာဝတွံ ပရတော ဝဏ္ဏယိဿာမ။ အသမ္မသနုပဂါနမ္ပိ အတ္ထိဘာဝတော ဒဋ္ဌဗ္ဗတာ ဣဓ န ဂဟိတာ။
ပုဗ္ဗဘာဂေတိ အရိယမဂ္ဂတော ပုဗ္ဗဘာဂေ။ အနညာတန္တိ န အညာတံ န အဓိဂတံ။ နိစ္စတာယ နတ္ထိ ဧတဿ မတံ ဘင်္ဂေါ, န ဝါ ဧတသ္မိံ အဓိဂတေ မရဏန္တိ အမတံ, ပဇ္ဇိတဗ္ဗတော ပဒဉ္စာတိ အမတပဒံ နိဗ္ဗာနံ။ ‘‘ဧဝံ ပဋိပန္နဿ ဥပ္ပဇ္ဇနတော’’တိ ဧတေန ပုဗ္ဗဘာဂဝသေနေတံ ဣန္ဒြိယံ ဧဝံ ဝေါဟရီယတီတိ ဒဿေတိ။ အာဇာနနတောတိ ပဌမမဂ္ဂေန ဒိဋ္ဌမရိယာဒံ အနတိက္ကမိတွာဝ ဇာနနတော။ ယေန တံသမင်္ဂိပုဂ္ဂလော, တံသမ္ပယုတ္တဓမ္မာ ဝါ အညာတာဝိနော ဟောန္တိ, သော အညာတာဝိဘာဝေါ ပရိနိဋ္ဌိတကိစ္စဇာနနခီဏာသဝဿ ဘာဝဘူတော ဟုတွာ ဥပ္ပတ္တိတော ‘‘ခီဏာသဝဿ ဥပ္ပဇ္ဇနတော’’တိ ဝုတ္တံ။
လိင်္ဂေတိ ဂမေတိ ဉာပေတီတိ လိင်္ဂံ, လိင်္ဂီယတိ ဝါ ဧတေနာတိ လိင်္ဂံ။ ကိံ လိင်္ဂေတိ, ကိံ ဝါ လိင်္ဂီယတီတိ? ဣန္ဒံ, ဣန္ဒော ဝါ။ ဣန္ဒဿ လိင်္ဂ ဣန္ဒလိင်္ဂံ, ဣန္ဒလိင်္ဂဿ အတ္ထော တံသဘာဝေါ ဣန္ဒလိင်္ဂဋ္ဌော, ဣန္ဒလိင်္ဂမေဝ ဝါ
ဣန္ဒြိယသဒ္ဒဿ အတ္ထောတိ ဣန္ဒလိင်္ဂဋ္ဌော။ သဇ္ဇိတံ ဥပ္ပါဒိတန္တိ သိဋ္ဌံ, ဣန္ဒေန သိဋ္ဌံ ဣန္ဒသိဋ္ဌံ။ ဇုဋ္ဌံ သေဝိတံ။ ကမ္မသင်္ခါတဿ ဣန္ဒဿ လိင်္ဂါနိ, တေန စ သိဋ္ဌာနီတိ ကမ္မဇာနေဝ ယောဇေတဗ္ဗာနိ, န အညာနိ, တေ စ ဒွေ အတ္ထာ ကမ္မေ ဧဝ ယောဇေတဗ္ဗာ, ဣတရေ စ ဘဂဝတိ ဧဝါတိ အာဟ ‘‘ယထာယောဂ’’န္တိ။ တေနာတိ ဘဂဝတော, ကမ္မဿ စ ဣန္ဒတ္တာ။ ဧတ္ထာတိ ဧတေသု ဣန္ဒြိယေသု။ ဥလ္လိင်္ဂေန္တိ ဉာပေန္တိ ပကာသေန္တိ ဖလသမ္ပတ္တိဝိပတ္တီဟိ ကာရဏသမ္ပတ္တိဝိပတ္တိအဝဗောဓတော။ ‘‘သော တံ နိမိတ္တံ အာသေဝတီ’’တိအာဒီသု (အ။ နိ။ ၉။၃၅) ဂေါစရကရဏမ္ပိ အာသေဝနာ ဝုတ္တာတိ အာဟ ‘‘ကာနိစိ ဂေါစရာသေဝနာယာ’’တိ။ တတ္ထ သဗ္ဗေသံ ဂေါစရိကာတဗ္ဗတ္တေပိ ‘‘ကာနိစီ’’တိ ဝစနံ အဝိပဿိတဗ္ဗာနံ ဗဟုလံ မနသိကရဏေန အနာသေဝနီယတ္တာ။ ပစ္စဝေက္ခနာမတ္တမေဝ ဟိ တေသု ဟောတီတိ။ ‘‘တဿ တံ မဂ္ဂံ အာသေဝတော’’တိအာဒီသု (အ။ နိ။ ၄။၁၇၀) ဘာဝနာ အာသေဝနာတိ ဝုတ္တာတိ ဘာဝေတဗ္ဗာနိ သဒ္ဓါဒီနိ သန္ဓာယာဟ ‘‘ကာနိစိ ဘာဝနာသေဝနာယာ’’တိ။
အာဓိပစ္စံ ဣန္ဒြိယပစ္စယဘာဝေါ။ အသတိပိ စ ဣန္ဒြိယပစ္စယဘာဝေ ဣတ္ထိပုရိသိန္ဒြိယာနံ, အတ္တနော အတ္တနော ပစ္စယဝသေန ပဝတ္တမာနေ တံသဟိတသန္တာနေ အညာကာရေန အပ္ပဝတ္တမာနေဟိ လိင်္ဂါဒီဟိ အနုဝတ္တနီယဘာဝေ အာဓိပစ္စံ။ ဣမသ္မိံ စ အတ္ထေ ဣန္ဒန္တိ ပရိမိဿရိယံ ကရောန္တိစ္စေဝ ဣန္ဒြိယာနိ။ စက္ခာဒီသု ဒဿိတေန နယေန အညေသဉ္စ ဇီဝိတာဒီနံ တဒနုဝတ္တီသု အာဓိပစ္စံ ယထာရဟံ ယောဇေတဗ္ဗံ။
အမောဟောယေဝ န ဝိသုံ စတ္တာရော ဓမ္မာ, တသ္မာ တဿ သင်္ခါရက္ခန္ဓကထာယံ ဝိဘာဝိတာနိ လက္ခဏာဒီနိ တေသဉ္စ ဝေဒိတဗ္ဗာနီတိ အဓိပ္ပါယော။ သေသာနိ တတ္ထ ခန္ဓနိဒ္ဒေသေ လက္ခဏာဒီဟိ အရူပေနေဝ အာဂတာနိ။
ဋ္ဌ ၅၂၆။ သတ္တာနံ အရိယဘူမိပဋိလာဘော ဘဂဝတော ဒေသနာယ သာဓာရဏံ, ပဒါနဉ္စ ပယောဇနန္တိ အာဟ ‘‘အဇ္ဈတ္တဓမ္မေ ပရိညာယာ’’တိအာဒိ။ အညေသမ္ပိ ဣန္ဒြိယာနံ အတ္တဘာဝပရိယာပန္နတာယ သတိပိ အတ္တဘာဝပညာပနာယ မူလဘာဝတော စက္ခာဒီနံ သာတိသယာ အတ္တဘာဝပရိယာပန္နာတိ ဝုတ္တံ ‘‘အတ္တဘာဝပရိယာပန္နာနိ စက္ခုန္ဒိယာဒီနီ’’တိ (ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ ၂၁၉)။ အဘိဓမ္မဋ္ဌကထာယံ ဣတ္ထိပုရိသိန္ဒြိယာနန္တရံ ဇီဝိတိန္ဒြိယဒေသနာက္ကမော
ဝုတ္တောတိ ဣဓာပိ ‘‘တတော ဇီဝိတိန္ဒြိယ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ ဣန္ဒြိယယမကဒေသနာယ (ယမ။ ၃။ဣန္ဒြိယယမက။၁ အာဒယော) သမေတိ။ ဣန္ဒြိယဝိဘင်္ဂေ (ဝိဘ။ ၂၁၉ အာဒယော) ပန မနိန္ဒြိယာနန္တရံ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ဝုတ္တံ, တံ ပုရိမပစ္ဆိမာနံ အဇ္ဈာတ္တိကဗာဟိရာနံ အနုပါလကဘာဝဒီပနတ္ထံ တေသ မဇ္ဈေ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယဉ္စ ကိဉ္စိ ဝေဒယိတံ, သဗ္ဗံ တံ ဒုက္ခံ။ ယာဝ စ ဒုဝိဓတ္တဘာဝါနုပါလကဿ ဇီဝိတိန္ဒြိယဿ ပဝတ္တိ, တာဝ ဒုက္ခဘူတာနံ ဧတေသံ ဝေဒယိတာနံ အနိဝတ္တီတိ ဉာပနတ္ထံ, တေန စ စက္ခာဒီနံ ဒုက္ခာနုဗန္ဓတာယ ပရိညေယျတံ ဉာပေတိ။ ပဋိပတ္တိဒဿနတ္ထန္တိ ပုဗ္ဗဘာဂပဋိပတ္တိဒဿနတ္ထံ။ တဿေဝါတိ အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယဿေဝ။ တတော အနန္တရံ ဘာဝေတဗ္ဗတ္တာတိ ဘာဝနာမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တံ အညိန္ဒြိယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဒဿနာန္တရာ ဟိ ဘာဝနာတိ။
ဘေဒေါတိ ဣဓ သဘာဝတော ဘေဒေါ အဓိပ္ပေတော, န ဘူမိပုဂ္ဂလာဒိဝသေနာတိ အာဟ ‘‘သေသာနံ အဘေဒေါ’’တိ။ နနု စ ဇီဝိတိန္ဒြိယဿ အနုပါလနလက္ခဏံ သဘာဝေါ, တေနဿ ဒုဝိဓဿာပိ အဘေဒေါတိ? သစ္စမေတံ, တဿ ပန ရူပါရူပသဘာဝကတော ဘေဒေါ ဂဟိတော, န ဧဝံ သေသာနံ ကောစိ ဘေဒေါ အတ္ထီတိ တေသံ အဘေဒေါတိ ဘေဒါဘာဝေါ ဝုတ္တော။ နနု စေတ္ထ ဝေဒနာ, ပညာ စ ဘိန္ဒိတွာ ဝုတ္တာတိ? န, ယထာ ဒေသိတေသု ဗာဝီသတိယာ ဣန္ဒြိယေသု ဘေဒါဘေဒဿ အဓိပ္ပေတတ္တာ။
ဋ္ဌ ၅၂၇။ စက္ခုန္ဒြိယာဒီနံ သတိပိ ပုရေဇာတာဒိပစ္စယဘာဝေ ဣန္ဒြိယပစ္စယဘာဝေန သာဓေတဗ္ဗမေဝ ကိစ္စံ ကိစ္စန္တိ ဝုတ္တံ တဿ အနညသာဓာရဏတ္တာ, ဣန္ဒြိယကထာယ စ အဓိကတတ္တာ။ အတ္တနော တိက္ခမန္ဒာဒိအာကာရော အတ္တာကာရော, တဿ အနုဝတ္တာပနံ အတ္တာကာရာနုဝတ္တာပနံ။ တေနာဟ ‘‘တိက္ခမန္ဒာဒိသင်္ခါတအတ္တာကာရာနုဝတ္တာပန’’န္တိ။ အထ ဝါ တိက္ခမန္ဒာဒိသင်္ခါတဿ စ အတ္တာကာရဿ စ အနုဝတ္တာပနံ တိက္ခ…ပေ… ဝတ္တာပနံ။ ဝိသုံ အတ္တာကာရဂ္ဂဟဏေန စေတ္ထ ရူပါဝဘာသနာဒိကဿ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ စက္ခုန္ဒြိယဿ ဟိ ရူပါဘိဟနနယောဂျတာသင်္ခါတေ ရူပါဝဘာသနသာမတ္ထိယေ အသတိ န ကဒါစိပိ စက္ခုဝိညာဏဿ ဒဿနကိစ္စံ သမ္ဘဝတိ။ ဧသ နယော သောတိန္ဒြိယာဒီသုပိ။ ပုဗ္ဗင်္ဂမဘာဝေန မနိန္ဒြိယဿ ဝသာဝတ္တာပနံ ဟောတိ, န အညေသံ။ တံသမ္ပယုတ္တာနိပိ ဟိ ဣန္ဒြိယာနိ တဗ္ဗသေနေဝ ဟုတွာ အတ္တနော အတ္တနော ဣန္ဒြိယကိစ္စံ သာဓေန္တိ စေတသိကဘာဝတော, န တေသံ ဝသေန
မနိန္ဒြိယံ။ အယဉှိဿ ပုဗ္ဗင်္ဂမတာ။ သဗ္ဗတ္ထ စ ဣန္ဒြိယပစ္စယဘာဝေန သာဓေတဗ္ဗန္တိ အဓိကာရော အနုဝတ္တတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သတိပိ အနုပ္ပါဒနေ, အနုပတ္ထမ္ဘနေ စ တပ္ပစ္စယာနံ တပ္ပဝတ္တနေ နိမိတ္တဘာဝေါ အနုဝိဓာနံ။
ဆာဒေတွာ ဖရိတွာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ သုခဒုက္ခဝေဒနာ သဟဇာတဓမ္မေ အဘိဘဝိတွာ အဇ္ဇောတ္ထရိတွာ သယမေဝ ပါကဋာ ဟောတိ, သဟဇာတဓမ္မာ စ တဿာ ဝသေန သုခဒုက္ခဗာဝပ္ပတာ ဝိယ ဟောန္တီတိ အာဟ ‘‘ယထာသကံ ဩဠာရိကာကာရာနုပါပန’’န္တိ။ အသန္တဿ, အပဏီတဿပိ အကုသလတဗ္ဗိပါကာဒိသမ္ပယုတ္တဿ ယထာရဟံ မဇ္ဈတ္တာကာရာနုပါပနံ ယောဇေတဗ္ဗံ။ သမာနဇာတိယေဟိ ဝါ သုခဒုက္ခေဟိ သန္တပဏီတာကာရာနုပါပနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ပဋိပက္ခာဘိဘဝနန္တိ အဿဒ္ဓိယာဒိပဋိပက္ခာဘိဘဝနံ။ ပသန္နာကာရာဒါတိ ပသန္နပဂ္ဂဟိတဥပဋ္ဌိတသမာဟိတဒဿနာကာရာနုပါပနံ ယထာက္ကမံ သဒ္ဓါဒီနံ။ ဗျာပါဒါဒီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဥဒ္ဓမ္ဘာဂိယသံယောဇနာနိ ဂဟိတာနိ။ မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တဿေဝ စ အညိန္ဒြိယဿ ကိစ္စံ ဒဿိတံ။ တေနေဝ စ ဖလသမ္ပယုတ္တဿ တံတံသံယောဇနပ္ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိပဟာနကိစ္စတာ ဒဿိတာ ဟောတီတိ။ ကတသဗ္ဗကိစ္စဿ အညာတာဝိန္ဒြိယံ အညဿ ကာတဗ္ဗဿ အဘာဝါ အမတာဘိမုခမေဝ တဗ္ဘာဝပစ္စယော စ ဟောတိ, န ဣတရာနိ ဝိယ ကိစ္စန္တရပသုတံ။ တေနာဟ ‘‘အမတာဘိမုခဘာဝပစ္စယတာ စာ’’တိ။
ဋ္ဌ ၅၂၈။ ဘူမိတော ဝိနိစ္ဆယော ဥတ္တာနတ္ထော ဧဝ။ ဧတ္ထာဟ – ကသ္မာ ပန ဧတ္တကေနေဝ ဣန္ဒြိယာနိ ဝုတ္တာနိ, ဧတာနိ ဧဝ စ ဝုတ္တာနီတိ? အာဓိပစ္စဋ္ဌဝသေန, အာဓိပစ္စံ နာမ ဣဿရိယန္တိ ဝုတ္တမေဝေတံ။ တယိဒံ အာဓိပစ္စံ အတ္တနော အတ္တနော ကိစ္စေ, ဖလေ စာတိ အညေသမ္ပိ သဘာဝဓမ္မာနံ ကသ္မာ န လဗ္ဘတိ? ပစ္စယာဓီနဝုတ္တိကာ ဟိ ပစ္စယုပ္ပန္နာတိ သိယာ ဖလဟေတုဓမ္မေသု အနုဝတ္တနာနုဝတ္တနီယတာတိ? သစ္စမေတံ, တထာပိ အတ္ထိ တေသံ ဝိသေသော။ သွာယံ ‘‘စက္ခုဝိညာဏာဒိပ္ပဝတ္တိယဉှိ စက္ခာဒီနံ သိဒ္ဓမာဓိပစ္စ’’န္တိအာဒိနာ (ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ ၂၁၉) အဋ္ဌကထာယံ ဒဿိတောယေဝ။ အပိစ ခန္ဓပဉ္စကေ ယာယံ သတ္တပညတ္တိ, တဿာ ဝိသေသနိဿယော ‘‘ဆ အဇ္ဈတ္တိကာနိ အာယတနာနီ’’တိ တာနိ တာဝ အာဓိပစ္စတ္တံ ဥပါဒါယ ‘‘စက္ခုန္ဒြိယံ…ပေ…မနိန္ဒြိယ’’န္တိအာဒိတော (ဝိဘ။ ၂၁၉) ဝုတ္တာနိ။ သွာယံ အတ္တဘာဝေါ ဣမေသံ ဝသေန ‘‘ဣတ္ထီ ပုရိသော’’တိ သမညံ လဘတီတိ
ဒဿနတ္ထံ ဘာဝဒွယံ။ တယိမေ ဥပါဒိန္နဓမ္မာ ယေန ဓမ္မေန ပဝတ္တန္တိ, အယံ သော ဓမ္မော တေသံ ဌိတိဟေတူတိ ဒဿနတ္ထံ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ။ သွာယံ သတ္တသညိတော ဓမ္မပုဉ္ဇော ပဗန္ဓဝသေန ပဝတ္တမာနော ဣမာဟိ ဝေဒနာဟိ သံကိလိဿတီတိ ဒဿနတ္ထံ ဝေဒနာပဉ္စကံ။ တတော ဝိသုဒ္ဓိကာမာနံ ဝေါဒါနသမ္ဘာရဒဿနတ္ထံ သဒ္ဓါဒိပဉ္စကံ။ သမ္ဘဝဝေါဒါနသမ္ဘာရာ ဣမေဟိ ဝိသုဇ္ဇန္တိ, ဝိသုဒ္ဓိပ္ပတ္တာ နိဋ္ဌိတကိစ္စာဝ ဟောန္တီတိ ဒဿနတ္ထံ အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယာဒီနိ တီဏိ ဝုတ္တာနိ။ သဗ္ဗတ္ထ ‘‘အာဓိပစ္စတ္တံ ဥပါဒါယာ’’တိ ပဒံ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဧတ္တာဝတာ အဓိပ္ပေတတ္ထသိဒ္ဓီတိ အညေသံ အဂ္ဂဟဏံ။
အထ ဝါ ပဝတ္တိနိဝတ္တီနံ နိဿရာဒိဒဿနတ္တမ္ပိ ဧတာနိယေဝ ဝုတ္တာနိ။ ပဝတ္တိယာ ဟိ ဝိသေသတော မူလနိဿယဘူတာနိ ဆ အဇ္ဈတ္တိကာယတနာနိ။ ယထာဟ ‘‘ဆသု လောကော သမုပ္ပန္နော’’တိအာဒိ (သု။ နိ။ ၁၇၁)။ တဿ ဥပ္ပတ္တိ ဣတ္ထိပုရိသိန္ဒြိယေဟိ ဝိသဘာဂဝတ္ထုသရာဂနိမိတ္တေဟိ ယေဘုယျေန သတ္တကာယဿ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘တိဏ္ဏံ ခေါ, မဟာရာဇ, သန္နိပါတာ ဂဗ္ဘဿ အဝက္ကန္တိ ဟောတိ မာတာ စ ဥတုနီ ဟောတိ, ဂန္ဓဗ္ဗော စ ပစ္စုပဋ္ဌိတော ဟောတိ, မာတာပိတရော စ သန္နိပတိတာ ဟောန္တီ’’တိအာဒိ (မ။ နိ။ ၁။၄၀၈၊ မိ။ ပ။ ၄။၁။၆)။ အဝဋ္ဌာနံ ဇီဝိတိန္ဒြိယေန တေန အနုပါလေတဗ္ဗတော။ တေနာဟ ‘‘အာယု ဌိတိ ယပနာ ယာပနာ’’တိအာဒိ (ဓ။ သ။ ၁၉)။ ဥပဘောဂေါ ဝေဒနာဟိ။ ဝေဒနာဝသေန ဟိ ဣဋ္ဌာဒိသဗ္ဗဝိသယူပဘောဂေါ။ ယထာဟ ‘‘ဝေဒယတိ ဝေဒယတီတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တသ္မာ ဝေဒနာတိ ဝုစ္စတီ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၄၅၀)။ ဧဝံ ပဝတ္တိယာ နိဿယသမုပ္ပါဒဋ္ဌိတိသမ္ဘောဂဒဿနတ္တံ စက္ခုန္ဒြိယံ ယာဝ ဥပေက္ခိန္ဒြိယန္တိ စုဒ္ဒသိန္ဒြိယာနိ ဒေသိတာနိ။ ယထာ စေတာနိ ပဝတ္တိယာ, ဧဝံ ဣတရာနိ နိဝတ္တိယာ။ ဝိဝဋ္ဋသန္နိဿိတေန ဟိ နိဗ္ဗတ္တိတာနိ သဒ္ဓါဒီနိ ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ နိဝတ္တိယာ နိဿယော။ ဥပ္ပါဒေါ အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယေန တဿ နိဝတ္တိဝသေန ပဌမံ ဥပ္ပဇ္ဇနတော။ အဝဋ္ဌာနံ အညိန္ဒြိယေန, ဥပဘောဂေါ အညာတာဝိန္ဒြိယေန အဂ္ဂဖလသမုပဘောဂတော။ ခီဏာသဝါဟိ ဝိသဝိတာယ နိဗ္ဗုတိသုခံ ပရိဘုဇ္ဇန္တိ။ ဧဝမ္ပိ ဧတာနိ ဧဝ ဣန္ဒြိယာနိ ဒေသိတာနိ။ ဧတ္တာဝတာ ယထာဓိပ္ပေတတ္ထသိဒ္ဓိတော အညေသံ အဂ္ဂဟဏံ။ ဣမိနာဝ နေသံ ဒေသနာက္ကမောပိ သံဝဏ္ဏိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။
ဣန္ဒြိယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
သစ္စဝိတ္ထာရကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၅၂၉။ အရိယသဒ္ဒေန ဝိသေသနံ အကတွာ ကေဝလံ သစ္စသဒ္ဒေန ဥဒ္ဓိဋ္ဌာနိပိ အရိယသစ္စာနိ ဧဝါတိ ဒဿေန္တော ‘‘သစ္စာနီတိ စတ္တာရိ အရိယသစ္စာနီ’’တိ အာဒ။ သမာညဇောတနာ ဟိ ဝိသေသေ အဝတိဋ္ဌတိ, ဝိသေသတ္ထိနာ စ ဝိသေသော အနုပယုဇ္ဇိတဗ္ဗောတိ။ အရိယသစ္စေသု ဝါ ဝိစာရိတေသု ဣတရာနိပိ အတ္ထတော ဝိစာရိတာနေဝ ဟောန္တီတိ ဝိပဿနာယ စ ဘူမိဘူတာနိ, အရိယသစ္စာနေဝါတိ စ ကတွာ ‘‘သစ္စာနီ’’တိ ဥဒ္ဓရိတွာပိ ‘‘စတ္တာရိ အရိယသစ္စာနီ’’တိ ဝုတ္တံ။
သာသနက္ကမောတိ အရိယသစ္စာနိ ဝုစ္စန္တိ, အရိယသစ္စဒေသနာ ဝါ။ သကလဉှိ သာသနံ ဘဂဝတော ဝစနံ သစ္စဝိနိမုတ္တံ နတ္ထိ ပဝတ္တိနိဝတ္တိတဒုဘယဟေတုသန္ဒဿနဝသေန ပဝတ္တနတော။ တသ္မာ သစ္စေသု ကမတိ, သီလသမာဓိပညာသင်္ခါတံ ဝါ သာသနံ ဧတေသု ကမတိ, ပရိညာဒိကိစ္စသာဓနဝသေန ပဝတ္တတိ, တသ္မာ ကမတိ ဧတ္ထာတိ ကမော, ကိံ ကမတိ? သာသနံ။ သာသနဿ ကမော ‘‘သာသနက္ကမော’’တိ သစ္စာနိ သာသနပ္ပဝတ္တိဋ္ဌာနာနိ ဝုစ္စန္တိ, တံဒေသနာ စ တဗ္ဗောဟာရေနာတိ။
တထာတိ တံသဘာဝါ ဒုက္ခာဒိသဘာဝါ။ အဝိတထာတိ အမုသာသဘာဝါ ဗာဓနာဒိဘာဝေန ဘူတသဘာဝါ။ အနညထာတိ အညာကာရရဟိတာ အဗာဓနာဒိအာကာရဝိဝိတ္တာ။ ဒုက္ခဒုက္ခတာတန္နိမိတ္တတာဟိ အဓိဋ္ဌိတတ္တာ ပီဠနဋ္ဌော။ သမေစ္စ သမ္ဘူယ ပစ္စယေဟိ ကတဘာဝေါ သင်္ခတဋ္ဌော။ ဒုက္ခဒုက္ခတာတန္နိမိတ္တတာဟိ ပရိဒဟနံ, ကိလေသဒါဟသမာယောဂေါ ဝါ သန္တာပဋ္ဌော။ ဇရာယ, မရဏေန စာတိ ဒွေဒါ ဝိပရိဏာမေတဗ္ဗတာ ဝိပရိဏာမဋ္ဌော။ ဧတ္ထ စ ပီဠနဋ္ဌော ဒုက္ခဿ သရသေနေဝ အာဝိဘဝနာကာရော, ဣတရေ ယထာက္ကမံ သမုဒယမဂ္ဂနိရောဓဒဿနေဟိ အာဝိဘဝနာကာရာတိ အယံ စတုန္နမ္ပိ ဝိသေသော။ တတြတြာဘိနန္ဒနဝသေန ဗျာပိတွာ ဦဟနံ ရာသိကရဏံ ဒုက္ခဿ နိဗ္ဗတ္တနံ အာယူဟနံ အာကာရဿ ဗျာပနတ္ထတ္တာ။ အာဂစ္ဆတိ သမုဒယတောတိ ဝါ အာယံ, ဒုက္ခံ, တဿ ဦဟနံ ပဝတ္တနံ အာယူဟနံ, အယံ သရသေနေဝ အာဝိဘဝနာကာရော။ နိဒဒါတိ ဒုက္ခန္တိ နိဒါနံ, ‘‘ဣဒံ တံ ဒုက္ခ’’န္တိ သမ္ပဋိစ္ဆာပေန္တံ ဝိယ သမုဋ္ဌာပေတီတိ အတ္ထော။ အယံ နိဒါနဋ္ဌော ဒုက္ခဒဿနေန အာဝိဘဝနာကာရော။ သံသာရဒုက္ခေန သံယောဇနံ
သံယောဂဋ္ဌော။ မဂ္ဂါဓိဂမနနိဝါရဏံ ပလိဗောဓဋ္ဌော။ ဣမေ စ သံယောဂပလိဗောဓဋ္ဌာ နိရောဓမဂ္ဂဒဿနေဟိ အာဝိဘဝနာကာရာ။ နိဿရန္တိ သတ္တာ ဧတ္ထ, သယမေဝ ဝါ နိဿဋံ ဝိသံယုတ္တံ သဗ္ဗသင်္ခတေဟိ သဗ္ဗူပဓိပဋိနိဿဂ္ဂဘာဝတောတိ နိဿရနံ။ အယမဿ သဘာဝေန အာဝိဘဝနာကာရော, ဣတရေ ဝိဝေကာသင်္ခါတာမတဋ္ဋာ, သမုဒယက္ခရအပစ္စယအဝိနာသိတာ ဝါ သမုဒယမဂ္ဂဒုက္ခဒဿနေန အာဝိဘဝနာကာရာ။
သံသာရတော နိဂ္ဂမနံ နိယျာနံ။ အယမဿ သရသေန အာဝိဘဝနာကာရော။ ပရိဗောဓူပစ္ဆေဒနေန နိဗ္ဗာနာဓိဂမောဝ နိဗ္ဗာနနိမိတ္တတ္တာ မဂ္ဂဿ ဟေတုဋ္ဌော။ ပညာပဓာနတ္တာ စဿ နိဗ္ဗာနဒဿနံ, စတုသစ္စဒဿနံ ဝါ ဒဿနဋ္ဌော။ စတုသစ္စဒဿနေ, ကိလေသဒုက္ခသန္တာပဝူပသမနေ စ အာဓိပစ္စံ ကရောန္တိ မဂ္ဂဓမ္မာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေသူတိ သော မဂ္ဂဿ အာဓိပတေယျဋ္ဌော။ ဝိသေသတော ဝါ အာလမ္ဗနာဓိပတိဘူတာ မဂ္ဂဓမ္မာ ဟောန္တိ ‘‘မဂ္ဂါဓိပတိနော’’တိ (ဓ။ သ။ တိကမာတိကာ ၁၆) ဝစနတောတိ သော တေသံ အာကာရော အာဓိပတေယျဋ္ဌော။ ဧတေ ဟေတုဒဿနာဓိပတေယျဋ္ဌာ သမုဒယနိရောဓဒုက္ခဒဿနေဟိ အာဝိဘဝနာကာရာ။ ဧဝမာဒိ အာဟာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အဘိသမယဋ္ဌောတိ အဘိသမေတဗ္ဗဋ္ဌော။ အဘိသမယဿ ဝါ ဝိသယဘူတော အတ္ထော အဘိသမယဋ္ဌော။ အထ ဝါ အဘိသမယဿ ပဝတ္တိအာကာရော အဘိသမယဋ္ဌော။ သော စေတ္ထ အဘိသမေတဗ္ဗေန ပီဠနာဒိနာ ဒဿိတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
ဋ္ဌ ၅၃၀။ ကုစ္ဆိတံ ခံ ဒုက္ခံ, ဂါရယှံ ဟုတွာ အသာရန္တိ အတ္ထော။
‘‘သမာဂမော သမေတ’’န္တိအာဒီသု ကေဝလဿ အာဂမသဒ္ဒဿ, ဧတ-သဒ္ဒဿ စ ပယောဂေ သံယောဂတ္ထဿ အနုပလဗ္ဘနတော, သံ-သဒ္ဒဿ စ သံယောဂေ ဥပလဗ္ဘနတော ‘‘သံယောဂံ ဒီပေတီ’’တိ အာဟ အနွယတော, ဗျတိရေကတော စ တဒတ္ထဇောတကတာသိဒ္ဓိတော။ ဥပ္ပန္နံ ဥဒိတန္တိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ အယ-သဒ္ဒေါ ဂတိအတ္ထေ သိဒ္ဓေါ ဟေတုသဒ္ဒေါဝိယ ကာရဏံ ဒီပေတိ။ အတ္တနော ဖလနိပ္ဖါဒနေန အယတိ ပဝတ္တတိ, ဧတိ ဝါ ဧတသ္မာ ဖလန္တိ အယောတိ, သံယောဂေ ဥပ္ပတ္တိကာရဏံ သမုဒယောတိ။ ဧတ္ထ ဝိသုံ ပယုဇ္ဇမာနာပိ ဥပသဂ္ဂသဒ္ဒါ သဓာတုကံ သံယောဂတ္ထံ, ဥပ္ပါဒတ္ထဉ္စ ဒီပေန္တိ, ကိရိယာဝိသေသကတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
‘‘အဘာဝေါ ဧတ္ထ ရောဓဿာတိ နိရောဓော’’တိ ဧတေန နိဗ္ဗာနဿ ဒုက္ခဝိဝိတ္တဘာဝံ ဒဿေတိ။ သမဓိဂတေ တသ္မိံ တဒဓိဂမတော ပုဂ္ဂလဿ ရောဓာဘာဝေါ ပဝတ္တိသင်္ခါတဿ ရောဓဿ ပဋိပက္ခဘူတာယ နိဝတ္တိယာ အဓိဂတတ္တာတိ။ ဧတသ္မိဉ္စ အတ္ထေ အဘာဝေါ ဧတသ္မိံ ရောဓဿာတိ နိရောဓော ဣစ္စေဝ ပဒသမာသော။ ဒုက္ခာဘာဝေါ ပနေတ္ထ ပုဂ္ဂလဿ, န နိဗ္ဗာနဿေဝ။ အနုပ္ပါဒေါ ဧဝ နိရောဓော အနုပ္ပါဒနိရောဓော။ အာယတိံ ဘဝါဒီသု အပ္ပဝတ္တိ, န ပန ဘင်္ဂေါတိ ဘင်္ဂဝါစကံ နိရောဓသဒ္ဒံ နိဝတ္တေတွာ အနုပ္ပါဒဝါစကံ ဂဏှာတိ။ ဧတသ္မိံ အတ္ထေ ကာရဏေ ဖလူပစာရံ ကတွာ နိရောဓပစ္စယော နိရောဓောတိ ဝုတ္တော။
ပဋိပဒါ စ ဟောတိ ပုဂ္ဂလဿ ဒုက္ခနိရောဒပ္ပတ္တိယာ။ နနု စ သာ ဧဝ ဒုက္ခနိရောဒပ္ပတ္တီတိ တဿာ ဧဝ သာ ပဋိပဒါတိ န ယုဇ္ဇတီတိ? န ပုဂ္ဂလာဓိဂမဿ ပတ္တိဘာဝေန, ယေဟိ သော အဓိဂစ္ဆတိ, တေသံ ကာရဏဘူတာနံ ပဋိပဒါဘာဝေန စ ဝုတ္တတ္တာ။ သစ္ဆိ ကိရိယာသစ္ဆိကရဏဓမ္မာနဉှိ အညတ္ထာဘာဝေပိ ပုဂ္ဂလသစ္ဆိကိရိယာဓမ္မဘာဝေဟိ နာနတ္တံ ကတွာ နိဒ္ဒေသော ကတောတိ။ အထ ဝါ ယံ ဒုက္ခနိရောဓပ္ပတ္တိယာ နိဋ္ဌာနံ ဖလံ, သယဉ္စ ဒုက္ခနိရောဓပ္ပတ္တိဘူတံ, တဿ အဘိသမယဘူတာယ ဒုက္ခနိရောဓပ္ပတ္တိယာ ပဋိပဒတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။
ဋ္ဌ ၅၃၁။ ဗုဒ္ဓါဒယော အရိယာ ပဋိဝိဇ္ဈန္တီတိ ဧတ္ထ ပဋိဝိဒ္ဓကာလေ ပဝတ္တံ ဗုဒ္ဓါဒိဝေါဟာရံ ‘‘အဂမာ ရာဇဂဟံ ဗုဒ္ဓေါ’’တိအာဒီသု (သု။ နိ။ ၄၁၀) ဝိယ ဘာဝိနိ ဘူတေ ဝိယ ဥပစာရောတိ ပုရိမကာလေပိ အာရောပေတွာ ‘‘ဗုဒ္ဓါဒယော’’တိ ဝုတ္တံ။ တေ ဟိ ဗုဒ္ဓါဒယော စတူဟိ မဂ္ဂေဟိ ပဋိဝိဇ္ဈန္တီတိ။ တသ္မာ အရိယသစ္စာနီတိ ဝုစ္စန္တီတိ ဧတ္ထ အရိယပဋိဝိဇ္ဈိတဗ္ဗာနိ သစ္စာနိ အရိယသစ္စာနီတိ ပုရိမပဒေ ဥတ္တရပဒလောပေါ အရိယသစ္စာနီတိ ဝုစ္စန္တီတိ အတ္ထော။ တထာဂတေန ဟိ သယံ အဓိဂတတ္တာ, ပဝေဒိတတ္တာ, တတော ဧဝ စ အညေဟိ အဓိဂမနီရတ္တာ တာနိ တဿ ဟောန္တီတိ။ အရိယဘာဝသိဒ္ဓိတောပီတိ ဧတ္ထ အရိယသာဓကာနိ သစ္စာနိ အရိယသစ္စာနီတိ ပုဗ္ဗေ ဝိယ ဥတ္တရပဒလောပေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အရိယာနိ သစ္စာနီတိပီတိ ဧတ္ထ အဝိတထဘာဝေန အရဏီယတ္တာ အဓိဂန္တဗ္ဗတ္တာ အရိယာနိ, အရိယသမညာ ဝါ အဝိသံဝါဒကေ အဝိတထေ နိရုဠှာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။
ဋ္ဌ ၅၃၂။ ဗာဓနလက္ခဏန္တိ ဧတ္ထ ဒုက္ခဒုက္ခတန္နိမိတ္တဘာဝေါ, ဥဒယဝယပဋိပီဠိတဘာဝေါ ဝါ ဗာဓနံ။ ဘဝါဒီသု ဇာတိအာဒိဝသေန, စက္ခုရောဂါဒိဝသေန စ အနေကဒါ ဒုက္ခဿ ပဝတ္တနမေဝ ပုဂ္ဂလဿ သန္တာပနံ, တဒဿ ကိစ္စံ ရသောတိ သန္တာပနရသံ။ ပဝတ္တိနိဝတ္တီသု သံသာရဝိမောက္ခေသု ပဝတ္တိ ဟုတွာ ဂယှတီတိ ပဝတ္တိပစ္စုပဋ္ဌာနံ။ ပဘဝတိ ဧတသ္မာ ဒုက္ခံ နိဗ္ဗတ္တတိ, ပုရိမဘဝေန ပစ္ဆိမဘဝေါ ဃဋိတော သံယုတ္တော ဟုတွာ ပဝတ္တတီတိ ပဘာဝေါ။ ‘‘ဧဝမ္ပိ တဏှာနုသယေ အနူဟတေ, နိဗ္ဗတ္တတိ ဒုက္ခမိဒံ ပုနပ္ပုန’’န္တိ (ဓ။ ပ။ ၃၃၈၊ နေတ္တိ။ ၃၀) ဧဝံ ပုနပ္ပုနံ ဥပ္ပါဒနံ အနုပစ္ဆေဒကရဏံ။ ဘဝနိဿရဏနိဝါရဏံ ပလိဗောဓော။ တဏှက္ခယာဒိဘာဝေန သဗ္ဗဒုက္ခသန္တတာ သန္တိ။ အစ္စုတိရသန္တိ အစ္စုတိသမ္ပတ္တိကံ အစဝနကိစ္စံ ဝါ။ ကိစ္စန္တိ စ စဝနာဘာဝံ ကိစ္စမိဝ ကတွာ ပရိယာယေန ဝုတ္တံ, အစဝနဉ္စဿ သဘာဝါပရိစ္စဇနံ အဝိကာရိတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ပဉ္စက္ခန္ဓနိမိတ္တသုညတာယ အဝိဂ္ဂဟံ ဟုတွာ ဂယှတီတိ အနိမိတ္တပစ္စုပဋ္ဌာနံ။ အနုသယသမုစ္ဆိန္ဒနေန သံသာရစာရကတော နိဂ္ဂမနူပါယဘာဝေါ နိယျာနံ။ သဗ္ဗကိလေသာနံ အနုပ္ပါဒနိရောဓနံ ကိလေသပ္ပဟာနကရဏံ။ နိမိတ္တတော, ပဝတ္တတော စ စိတ္တဿ ဝုဋ္ဌာနံ ဟုတွာ ဂယှတီတိ ဝုဋ္ဌာနပစ္စုပဋ္ဌာနံ။
ဋ္ဌ ၅၃၃။ အသုဝဏ္ဏာဒိ သုဝဏ္ဏာဒိ ဝိယ ဒိဿမာနံ မာယာတိ ဝတ္ထုသဗ္ဘာဝါ တဿာ ဝိပရီတတာ ဝုတ္တာ။ ဥဒကံ ဝိယ ဒိဿမာနာ ပန မရီစိ ဥပဂတာနံ တုစ္ဆာ။ ဝတ္ထုမတ္တမ္ပိ တဿာ န ဒိဿတီတိ ဝိသံဝါဒိကာ ဝုတ္တာ။ မရီစိမာယာအတ္တဝိဓုရော ဘာဝေါ တစ္ဆာဝိပရီတဘူတဘာဝေါ။ အရိယဉာဏဿာတိ အရိယဿ အဝိတထဂ္ဂါဟကဿ ဉာဏဿ, တေန ပဋိဝေဓဉာဏံ ဝိယ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏမ္ပိ ဂဟိတံ ဟောတိ။ တေသံ ဂေါစရဘာဝေါ ပဋိဝိဇ္ဇိတဗ္ဗတာ, အာရမ္မဏဘာဝေါ စ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အဂ္ဂိလက္ခဏံ ဥဏှတ္တံ။ တဉှိ ကတ္ထစိ ကဋ္ဌာဒိဥပါဒါနဘေဒေ ဝိသံဝါဒကံ, ဝိပရီတံ, အဘူတံ ဝါကဒါစိပိ န ဟောတိ။ ‘‘ဇာတိဓမ္မာ ဇရာဓမ္မာ, အထော မရဏဓမ္မိနော’’တိ (အ။ နိ။ ၃။၃၉၊ ၅။၅၇) ဧဝံ ဝုတ္တာ ဇာတိအာဒိကာ လောကပကတိ။ ဧကစ္စာနံ တိရစ္ဆာနာနံ တိရိယံ ဒီဃတာ, မနုဿာဒီနံ ဥဒ္ဓံ ဒီဃတာ, ဝုဒ္ဓိနိဋ္ဌံ ပတ္တာနံ ပုန အဝဍ္ဎနန္တိ ဧဝမာဒိကာ စ လောကပကတီတိ ဝဒန္တိ။ တစ္ဆာဝိပရီတဘူတဘာဝေသု ပစ္ဆိမော တထတာ။ ပဌမော အဝိတထတာ, မဇ္ဈိမော အနညတတာတိ အယမေတေသံ ဝိသေသော,
ဒုက္ခာ အညံ န ဗာဓက န္တိ ကသ္မာ ဝုတ္တံ, နနု တဏှာပိ ဇာတိ ဝိယ ဒုက္ခနိမိတ္တတာယ ဗာဓိကာတိ? န, ဗာဓကပ္ပဘဝဘာဝေန ဝိသုံ ဂဟိတတ္တာ။ ဧဝမှိ ပဝတ္တိ, ပဝတ္တိဟေတု စ အသင်္ကရတော ဗောဓိတာ ဟောန္တိ။ အထ ဝါ ဇာတိအာဒီနံ ဝိယ ဒုက္ခဿ အဓိဋ္ဌာနဘာဝေါ, ဒုက္ခဒုက္ခတာ စ ဗာဓကတာ, န ဒုက္ခပ္ပဘဝတာတိ နတ္ထိ တဏှာယ ပဘဝဘာဝေန ဝိသုံ ဂဟိတာယ ဗာဓကဘာဝပသင်္ဂေါ။ တေနာဟ ‘‘ဒုက္ခာ အညံ န ဗာဓက’’န္တိ။ ဗာဓကတ္တနိယာမေနာတိ ဒုက္ခံ ဗာဓကမေဝ, ဒုက္ခမေဝ ဗာဓကန္တိ ဧဝံ ဒွိဓာပိ ဗာဓကတ္တာဝဓာရနေနာတိ အတ္ထော။ ဗာဓကတ္တနိယာမေနာတိ ဟိ ဗာဓကဿ, ဗာဓကတ္တေ စ နိယာမေန။ ယတာ ဗာဓကတ္တဿ ဒုက္ခေ နိယတတာ, ဧဝံ ဒုက္ခဿ စ ဗာဓကတ္တေ နိယတတာတိ။
တံ ဝိနာ နာညတောတိ သတိပိ အဝသေသကိလေသအဝသေသာကုသလသာသဝကုသလမူလာဝသေသသာသဝကုသလဓမ္မာနံ ဒုက္ခဟေတုဘာဝေ န တဏှာယ ဝိနာ တေသံ ဒုက္ခဟေတုဘာဝေါ အတ္ထိ, တေဟိ ပန ဝိနာပိ တဏှာယ ဒုက္ခဟေတုဘာဝေါ အတ္ထိ ကုသလေဟိ ဝိနာ အကုသလေဟိ ရူပါဝစရာဒိကုသလေဟိ ဝိနာ ကာမာဝစရာဒီဟိ စ တဏှာယ ဒုက္ခနိဗ္ဗတ္တကတ္တာ။ သန္တဘာဝဿ, သန္တဘာဝေ ဝါ နိယာမော သန္တဘာဝနိယာမော, တေန သန္တဘာဝနိယာမေန။ တစ္ဆနိယျာနဘာဝတ္တာတိ ဒွိဓာပိ နိယာမေန တစ္ဆော နိယျာနဘာဝေါ ဧတဿ, န မိစ္ဆာမဂ္ဂဿ ဝိယ ဝိပရီတတာယ, န လောကိယမဂ္ဂဿ ဝိယ ဝါ အနေကန္တိကတာယ အတစ္ဆောတိ တစ္ဆနိယျာနဘာဝေါ, မဂ္ဂေါ, တဿ ဘာဝေါ တစ္ဆနိယျာနဘာဝတ္တံ, တသ္မာ တစ္ဆနိယျာနဘာဝတ္တာ။ သဗ္ဗတ္ထ ဒွိဓာပိ နိယာမေန တစ္ဆာဝိပရီတဘူတဘာဝေါ ဝုတ္တောတိ အာဟ ‘‘ဣတိ တစ္ဆာဝိပလ္လာသာ’’တိအာဒိ။
ဋ္ဌ ၅၃၄။ သစ္စသဒ္ဒဿ သမ္ဘဝန္တာနံ အတ္ထာနံ ဥဒ္ဓရဏံ, သမ္ဘဝန္တေ ဝါ အတ္ထေ ဝတွာ အဓိပ္ပေတဿ အတ္ထဿ ဥဒ္ဓရဏံ နိဒ္ဓါရဏံ အတ္ထုဒွါရော။ ဝိရတိသစ္စေတိ မုသာဝါဒဝိရတိယံ။ န ဟိ အညဝိရတီသု သစ္စသဒ္ဒေါ နိရုဠှော။ ယေ ပန ‘‘ဝိရတိသစ္စံ သမာဒါနဝိရတီ’’တိ ဝဒန္တိ, တေသမ္ပိ န သမာဒါနမတ္တံ ဝိရတိသစ္စံ, အထ ခေါ သမာဒါနာဝိသံဝါဒနံ။ တံ ပန ပဋိညာသစ္စံ မုသာဝါဒဝိရတိယေဝ ဟောတိ။ ‘‘ဣဒမေဝ သစ္စံ, မောဃမည’’န္တိ (မ။ နိ။ ၂။၁၈၇, ၂၀၂-၂၀၃, ၄၂၇၊ ၃။၂၇-၂၉) ပဝတ္တာ ဒိဋ္ဌိ ‘‘သစ္စ’’န္တိ အဘိနိဝိသနဝုတ္တိယာ ဒိဋ္ဌိသစ္စံ။ အမောသဓမ္မတ္တာ နိဗ္ဗာနံ ပရမတ္ထသစ္စံ။ ‘‘အမောသဓမ္မံ နိဗ္ဗာနံ, တဒရိယာ သစ္စတော ဝိဒူ’’တိ (သု။ နိ။ ၇၆၃) ဟိ ဝုတ္တံ, တဿ ပန
တံသမ္ပာပကဿ စ မဂ္ဂဿ ပဇာနနာ ပဋိဝေဓော အဝိဝါဒကာရဏန္တိ ဒွယမ္ပိ ‘‘ဧကံ ဟိ သစ္စံ န ဒုတိယမတ္ထိ, ယသ္မိံ ပဇာ နော ဝိဝဒေ ပဇာန’’န္တိ ဣမိဿာ (သု။ နိ။ ၈၉၀၊ မဟာနိ။ ၁၁၉) ဂါထာယ ‘‘သစ္စ’’န္တိ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၅၃၅။ ‘‘နေတံ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စန္တိ အာဂစ္ဆေယျ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ဧတေန ဇာတိအာဒီနံ ဒုက္ခအရိယသစ္စဘာဝေ အဝိပရီတတံ ဒဿေတိ ဧကန္တေနေဝ ဗာဓကဘာဝတော။ ‘‘အညံ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စန္တိ အာဂစ္ဆေယျ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ဣမိနာ ဒုက္ခအရိယသစ္စဘာဝဿ ဇာတိအာဒီသု နိယတတံ ဒဿေတိ အနညတ္ထဘာဝတော။ သစေပိ ကထဉ္စိ ကောစိ ဧဝံစိတ္တော အာဂစ္ဆေယျ, ပညာပနေ ပန သဟဓမ္မေန ဉာပနေ အတ္တနော ဝါဒဿ ပတိဋ္ဌာပနေ သမတ္ထော နတ္ထီတိ ဒဿေတုံ ‘‘အဟမေတံ…ပေ… ပညပေဿာမီတိ အာဂစ္ဆေယျ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဇာတိအာဒီနံ အနညထတာ အညဿ စ တတာဘူတဿ အဘာဝေါယေဝေတ္ထ ဌာနာဘာဝေါ။ သစေပိ ကောစိ အာဂစ္ဆေယျ အာဂစ္ဆတု, ဌာနံ ပန နတ္ထီတိ အယမေတ္ထ သုတ္တတ္ထော။ ဧသ နယော ဒုတိယသုတ္တေပိ။ တတ္ထ ပန အတ္တဘာဝပဋိလာဘေနေဝ သတ္တာနံ ဇာတိအာဒီနံ ပတ္တိ, သမ္မုခီဘာဝေါ စ ဟောတီတိ သမ္ပတ္တတ္တာ, ပစ္စက္ခတာ စ ပဌမတာ, ယတော တံ ဘဂဝတာ ပဌမံ ဒေသိတံ, တန္နိမိတ္တတာ ဒုတိယတာ, တဒုပသမတာ တတိယတာ, တံသမ္ပာပကတာ စတုတ္ထတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။
‘‘ဧတပရမတော’’တိ ဧတေန စတူဟိ အရိယသစ္စေဟိ ပဝတ္တိအာဒီနံ အနဝသေသပရိယာဒါနမာဟ။ နိဗ္ဗုတိကာမေန ပရိဇာနနာဒီဟိ အညံ ကိဉ္စိ ကိစ္စံ ကာတဗ္ဗံ နတ္တိ, ဓမ္မဉာဏကိစ္စံ ဝါ ဣတော အညံ နတ္ထိ, ပရိညေယျာဒီနိ စ ဧတပရမာနေဝါတိ စတ္တာရိယေဝ ဝုတ္တာနိ။ တဏှာယ အာဒီနဝဒဿာဝီနံ ဝသေန တဏှာဝတ္ထုအာဒီနံ ဧတပရမတာယာတိ ဝုတ္တံ။ တထာ အာလယေ ပဉ္စကာမဂုဏသင်္ခါတေ, သကလဝတ္ထုကာမသင်္ခါတေ, ဘဝတ္တယသင်္ခါတေ ဝါ ဒုက္ခေ ဒေါသဒဿာဝီနံ ဝသေန အာလယာဒီနံ ဧတေပရမတာယာတိ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၅၃၆။ ‘‘ဩဠာရိကတ္တာ’’တိ ဣဒံ ဇာတိအာဒီနံ ဒုက္ခဘာဝဿ ပစုရဇနပါကဋတာမတ္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, န အရိယေန ဉာဏေန ပဋိဝိဇ္ဈိတဗ္ဗာကာရံ။ တန္တိ ဒုက္ခံ။ အကတန္တိ အနိဗ္ဗတ္တိတံ, အနိပ္ဖါဒိတကာရဏန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ကာရဏေ ဟိ သိဒ္ဓေ ဖလံ သိဒ္ဓမေဝ ဟောတိ။ ‘‘နေဝ အကတံ အာဂစ္ဆတီ’’တိ စ ဣမိနာ
အဟေတုဝါဒံ ပဋိက္ခိပတိ။ ‘‘န ဣဿရနိမ္မာနာဒိတော’’တိ ဧတေန ပဇာပတိပုရိသပကတိကာလာဒိဝါဒေ ပဋိက္ခိပတိ။ ယံ ပနေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ပရတော အာဝိ ဘဝိဿတိ။ ‘‘သဟေတုကေန ဒုက္ခေနာ’’တိ ဧတေန ဒုက္ခဒဿနေန ဇနိတဿ သံဝေဂဿ သံဝဍ္ဎနမာဟ။ ဒုက္ခဿ ဟိ သဟေတုကဘာဝသဝသေန ဗလဝသံဝေဂေါ ဇာယတိ ယာဝါယံ ဟေတု, တာဝ ဣဒံ ဒုက္ခံ အဝိစ္ဆေဒေန ပဝတ္တတီတိ။ အဿာသဇနနတ္ထံ နိရောဓန္တိ သံဝေဂဇာတဿ အဿာသံ ဇနေတုံ နိရောဓသစ္စမာဟ။ နိဗ္ဗိန္နသံသာရဒုက္ခဿ ဟိ နိရောဓကထာ ဝုစ္စမာနာ အတိဝိယ အတိဝိယ အဿာသံ သဉ္ဇနေတိ။
ဋ္ဌ ၅၃၇။ ယေ တေ ဇာတိအာဒယော ဓမ္မာ ဘဂဝတာ ဝုတ္တာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ ဗျာဓိ န ဂဟိတောတိ? အနေကန္တဘာဝတော။ တထာ ဟိ သော ကဒါစိ, ကေသဉ္စိ စ နတ္ထိ။ ယထာဟ ‘‘တယော ရောဂါ ပုရေ အာသုံ, ဣစ္ဆာ အနသနံ ဇရာ’’တိ (သု။ နိ။ ၃၁၃)။ ဗာကုလတ္တေရာဒီနံ သော နာဟောသိယေဝ, ဒုက္ခဂ္ဂဟဏေန ဝါ ဗျာဓိ ဧတ္ထ ဟိတောဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ပရမတ္ထတော ဟိ ဓာတုက္ခောဘပစ္စယံ ကာယိကံ ဒုက္ခံ ဗျာဓီတိ။ ဥပါဒါနက္ခန္ဓပဉ္စကံ ဧကံ ကောဋ္ဌာသံ ကတွာ ‘‘ဒွါဒသ ဓမ္မာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကာမတဏှာဘာဝသာမညေန ဧကဇ္ဈံ ကတွာ ‘‘ဒုက္ခသမုဒယော အရိယသစ္စ’’န္တိ အညေ အန္တောဂဓဘေဒေ အနာမသိတွာ ဧကရူပေန ဂဟိတာပိ တဏှာ သဿတဒိဋ္ဌိသဟဂတာ, ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိသဟဂတာ, ဒိဋ္ဌိဝိရဟိတာ ကေဝလံ ကာမဿာဒဘူတာ စာတိ တိဓာဝ ဘိန္ဒိတွာ ဝုတ္တာ။ ‘‘အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ’’တိ မဂ္ဂသစ္စဘာဝေန ဧကဇ္ဈံ ကတွာ ဝုတ္တာပိ သဘာဝတော ဘိန္နာ ဧဝ တေ ဓမ္မာတိ အာဟ ‘‘အဋ္ဌ ဓမ္မာ’’တိ။
သစ္စနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဒုက္ခနိဒ္ဒေသကထာဝဏ္ဏနာ
ဇာတိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
ဘဝေတိ အာဒါနနိက္ခေပပရိစ္ဆိန္နော ဓမ္မပ္ပဗန္ဓော ဘဝေါ, တသ္မိံ ဘဝေ။ သော ဟိ ဇာယတိ ဧတ္ထ ယောနိဂတိအာဒိဝိဘာဂေါတိ ဇာတီတိ ဝုစ္စတိ, ဇာယန္တိ ဧတ္ထ သတ္တာ သမာနနွယာတိ ဇာတိ, နိကာယော။ သင်္ခတလက္ခဏေတိ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဥပ္ပါဒေ။ သော ဟိ ဇနနဋ္ဌေန ဇာတိ။ ပဋိသန္ဓိယန္တိ
ပဋိသန္ဓိစိတ္တက္ခဏေ။ သမ္ပာတိဇာတောတိ ဧတ္ထ ဇာတိသဒ္ဒေန လဗ္ဘမာနံ မာတုကုစ္ဆိတော နိက္ခမနသင်္ခါတံ ဇာယနတ္ထံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ပသူတိယ’’န္တိ, အဘိဇာတိယန္တိ အတ္ထော။ ဇာယတိ ဧတာယ ခတ္တိယာဒိသမညာတိ ဇာတိ, ကုလံ။
ဋ္ဌ ၅၃၈။ သယန္တိ ဧတ္ထာတိ သေယျာ, မာတုကုစ္ဆိသင်္ခါတော ဂဗ္ဘော သေယျာ ဧတေသန္တိ ဂဗ္ဘသေယျကာ, အဏ္ဍဇာ, ဇလာဗုဇာ စ။ ဣတရေသန္တိ သံသေဒဇာနံ, ဩပပါတိကာနဉ္စ။ အယမ္ပိ စာတိ ‘‘ပဋိသန္ဓိခန္ဓေသွေဝါ’’တိ အနန္တရံ ဝုတ္တကထာပိ, ပဂေဝ ‘‘ပဋိသန္ဓိတော ပဋ္ဌာယာ’’တိ ဝုတ္တကထာယံ။ တေနာဟ ‘‘တေသံ တေသံ ပဌမပါတုဘာဝေါ ဇာတီ’’တိ။
ဥမ္မုဇ္ဇနဝသေန ဂယှတီတိ ဥမ္မုဇ္ဇနပစ္စုပဋ္ဌာနံ။ ဝက္ခမာနဝိဘာဂံ ဒုက္ခဝိစိတ္တတံ ပစ္စုပဋ္ဌပေတီတိ ဒုက္ခဝိစိတ္တတာပစ္စုပဋ္ဌာနာ။
ဋ္ဌ ၅၃၉။ ‘‘ကသ္မာ ပနာ’’တိ ဝဒတော စောဒကဿာယမဓိပ္ပါယော – ဧကန္တဒုက္ခေ နိရယေ တာဝ ဇာတိဒုက္ခာ ဟောတု, အညာသုပိ ဝါ ဒုဂ္ဂတီသု ပါပကမ္မသမုဋ္ဌာနတော သုခသံဝတ္တနိယကမ္မသမုဋ္ဌာနာသု ပန သုဂတီသု ကထန္တိ။ ဣတရော ‘‘နာယံ ဇာတိ သဘာဝဒုက္ခဝသေန ဒုက္ခာတိ ဝုတ္တာ, န ဟိ ကာစိ ပဋိသန္ဓိ ဒုက္ခဝေဒနာသမ္ပယုတ္တာ အတ္ထိ, အထ ခေါ ဒုက္ခဿ အဓိဋ္ဌာနဘာဝတော’’တိ ဒဿေန္တော ‘‘အနေကေသံ ဒုက္ခာနံ ဝတ္ထုဘာဝတော’’တိအာဒိမာဟ။ အဒုက္ခသဘာဝမ္ပိ ပရိယာယတော ဒုက္ခန္တိ ဝုစ္စတီတိ ဒုက္ခသဘာဝံ ဒုက္ခသဒ္ဒေန ဝိသေသေတွာ ဝုတ္တံ ‘‘ဒုက္ခဒုက္ခ’’န္တိ ယထာ ရူပရူပန္တိ။
ဒုက္ခုပ္ပတ္တိဟေတုတောတိ ‘‘အဟု ဝတ မေ, တံ ဝတ နာဟောသီ’’တိ စေတသိကဒုက္ခုပ္ပတ္တိဟေတုတော။
‘‘ယဒနိစ္စံ, တံ ဒုက္ခ’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၃။၁၅, ၄၅, ၇၆, ၇၇, ၈၅၊ ၂။၄။၁, ၄) ဝစနတော တေဘူမကာ သင်္ခါရာ သင်္ခါရဒုက္ခံ, တတ္ထ ကာရဏမာဟ ‘‘ဥဒယဗ္ဗယပ္ပဋိပါဠိတတ္တာ’’တိ။ ယဉှိ အဘိဏှံ ပဋိပီဠိတံ, တံ ဒုက္ခမနတာယ ဒုက္ခန္တိ, ဝိပဿနာစာရဿ အဓိပ္ပေတတ္တာ တေဘူမကဂ္ဂဟဏံ။
ဒုက္ခဒုက္ခန္တိ ဒုက္ခဒေါမဿုပါယာသေ ဝဒတိ။ ‘‘ဇာတိပိ ဒုက္ခာ’’တိအာဒိနာ (ဝိဘ။ ၁၉၀) ဒုက္ခသစ္စဝိဘင်္ဂေ အာဂတံ။
ဘဂဝတာပီတိ အနာဝရဏဉာဏဝတာ အစ္စရိယာပရိမေယျဒေသနာကောသလ္လဝတာ ဘဂဝတာပိ။ ဥပမာဝသေနတိ အင်္ဂါရကာသူပမာဒိဥပမာဝသေန။
ဋ္ဌ ၅၄၀။ ပုဏ္ဍရီကာဒီသူတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန န မဏိကနကရဇတပဝါဠာဒိရတနသန္နိစ္စယေ, နာပိ အဏ္ဍဇမေဏ္ဍဇဝါယဇာတိကေ သုဘမနုညသယနတလေ, နာပိ ရတနမယကုဋ္ဋိမမနောဟရေ ပါသာဒတလေ, နာပိ သိတ္တသမ္မဋ္ဌကုသုမောပဟာရဝတိ ပါသာဒူပစာရေ, နာပိ မုတ္တာဇာလသဒိသဝါလိကာဝိကိဏ္ဏေ ဝိဝိဋင်္ဂဏေ, နာပိ ဟရိတကမ္ဗလသဒိသမုဒုသဒ္ဒလသမောတလေ ဘူမိဘာဂေတိ ဧဝမာဒီနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ပရမသမ္ဗာဓေတိ အတိဝိယ သမ္ဗာဓေ။ တိဗ္ဗန္ဓကာရေတိ ဗဟလန္ဓကာရေ။ ပိတ္တသေမှပုဗ္ဗရုဟိရဂူထောဒရိယာဒိ နာနာကုဏပသမ္ဗာဓေ။ မာတာ ယဒိ ဝီသတိဝဿာ, အထ တိံသ, စတ္တာလီသာဒိဝဿာ, တတ္တကံ ကာလံ အဓောတဝစ္စကူပသဒိသတာယ အဓိမတ္တဇေဂုစ္ဆေ။ ပူတိမစ္ဆာ ဒိ သဗ္ဗံ န သဒိသူပမ္မံ တဿ ဝါတာဒိဝသေန ဧကစ္စဒုဂ္ဂန္ဓာပဂမသဗ္ဘာဝတော။ ဒသ မာသေတိ အစ္စန္တသံယောဂေ ဥပယောဂဝစနံ, ယေဘုယျဝသေန ဝုတ္တံ တတော ဘိယျောပိ ဧကစ္စာနံ တတ္ထာဝဋ္ဌာနသမ္ဘဝတော။ အတ္တနော အဓောမုခံ ဌပိတသငစိတဟတ္ထဒွယဿ ဥက္ကုဋိကဿေဝ နိသီဒတော သမိဇ္ဇနပ္ပသာရဏာဒိရဟိတော။
အဘိမုခံ ကဍ္ဎနံ အာကဍ္ဎနံ။ ပရိတော သမန္တတော ကဍ္ဎနံ ပရိကဍ္ဎနံ။ ဟေဋ္ဌာ ဓုနနံ ဩဓူနနံ။ နိဓာယ နိဓာယ ဓူနနံ နိဒ္ဓူနနံ။ အာကဍ္ဎနာဒိသဒိသဉ္စေတ္ထ ‘‘အာကဍ္ဎနာဒီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တရုဏဝဏသဒိသံ အတိဝိယ သုခုမာလံ ဂဗ္ဘဂတံ သရီရံ သီတာဒိအပ္ပကမ္ပိ န သဟတီတိ သီတနရကူပပန္နတာဒိ နိဒဿိတံ။ တဉှိ တဿ အတိဝိယ သီတံ, အတိဝိယ ဥဏှဉ္စ ဟုတွာ ဥပတိဋ္ဌတိ။ သရီရံ ဝါသိယာဒီဟိ တစ္ဆေတွာ ခါရာဝသေစနကရဏံ ခါရာပဋိစ္ဆကံ။ ဒုက္ခုပ္ပတ္တိဋ္ဌာနေတိ ဂဗ္ဘာသယသညိတံ တတိယံ အာဝဋ္ဋံ သန္ဓာယာဟ။
ပရိဝတ္တေတွာတိ ဥဒ္ဓံပါဒအဓောသီသဘာဝေန ပရိဝတ္တေတွာ။ ဣဒံ ဝိဇာယနမူလကံ ဒုက္ခံ, ယေန မရဏဒုက္ခေန စ အဋ္ဋိတာ ဝေဒနာပ္ပတ္တာ သတ္တာ ကတိပယမာသမတ္တာတိက္ကန္တမ္ပိ ပဝတ္တိံ ဝိဿရန္တိ, မဟန္ဓကာရံ မဟာဝိဒုဂ္ဂံ ပက္ခန္ဓာ ဝိယ ဟောန္တိ။
ဝဓေန္တဿာတိ သောစနပရိဒေဝနသီသပဋိဟနနာဒိနာ ဗာဓေန္တဿ။ ခုပ္ပိပါသာ ဟိ အာတပါဝဋ္ဌာနာဒိနာ စ အာတာပနံ။ ပဉ္စဂ္ဂိတာပနာဒိနာ ပရိတာပနံ။
ဣမဿာတိ ယထာဝုတ္တဿ သတ္တဝိဓဿ။ သဗ္ဗဿာပီတိ ဂဗ္ဘကာလာဒီသု တာပနမဒ္ဒနာဒိနိရယဂ္ဂိဒါဟာဒိသဉ္ဇနိတဿ သကလဿာပိ။ ဝတ္ထုမေဝ ဟောတိ တဒဘာဝေ အဘာဝတော။ တေနေဝါဟ ‘‘ဇာယေထ နော စေ’’တိအာဒိ။
ဋ္ဌ ၅၄၁။ ဝိစိတ္တန္တိ ဝိဝိဓံ, အစ္ဆရိယံ ဝါ။
ဣတိ ဇာတိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။
ဇရာနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၅၄၂။ သင်္ခါတလက္ခဏန္တိ ‘‘ဌိတဿ အညထတ္တ’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၃။၃၈၊ အ။ နိ။ ၃။၄၇၊ ကထာ။ ၂၁၄) ဝုတ္တံ ခဏိကဇရံ သန္ဓာယာဟ။ ခဏ္ဍိစ္စာဒိသမ္မတောတိ ခဏ္ဍိစ္စပါလိစ္စဝလိတ္တစတာဒိနာ သမညတော။ သာတိ ခန္ဓပုရာဏဘာဝသညိတာ ပါကဋဇရာ။ ခန္ဓပရိပါကော ဧကဘဝပရိယာပန္နာနံ ခန္ဓာနံ ပုရာဏဘာဝေါ။
ဣတိ ဇရာနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။
မရဏနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၅၄၃။ သင်္ခတလက္ခဏန္တိ သင်္ခါရာနံ ဝယသညိတံ ခဏိကမရဏမာဟ။ ယံ သန္ဓာယာတိ ယံ ခဏိကမရဏံ သန္ဓာယ, ‘‘ဇီရာမရဏံ ဒွီဟိ ခန္ဓေဟိ သင်္ဂဟိတ’’န္တိ (ဓာတု။ ၇၁) ဧတ္ထ ‘‘မရဏ’’န္တိ ဝုတ္တန္တိ အတ္ထော။ တန္တိ ဇီဝိတိန္ဒြိယုပစ္စေဒသညိတံ ပါကဋမရဏံ။ ‘‘စဝန’’န္တိ လက္ခိတဗ္ဗတာယ စုတိလက္ခဏံ။ ဝိယောဂရသန္တိ ယထာဓိဂတေဟိ သတ္တသင်္ခါရေဟိ ဝိယောဇနရသံ။ ယထူပပန္နာယ ဂတိယာ ဝိပ္ပဝါသဝသေန ဂယှတီတိ ဂတိဝိပ္ပဝါသပစ္စုပဋ္ဌာနံ။
ပါပဿာတိ ပါပယောဂေန ပါပဿ, ဥပစိတပါပကမ္မဿာတိ အတ္ထော။ ပါပကမ္မာဒိနိမိတ္တန္တိ ပါပကမ္မကမ္မနိမိတ္တဂတိနိမိတ္တသင်္ခါတံ မရဏကာလေ
ဥပဋ္ဌိတံ အကုသလဝိပါကာရမ္မဏံ။ တမှိ ပဿန္တဿေဝ ကဿစိ အနုဘဝန္တဿ ဝိယ မဟာဒုက္ခံ ဟောတိ။ ဘဒ္ဒဿာတိ ဘဒ္ဒကမ္မဿ, ကတကုသလဿာတိ အတ္ထော။ တဿ ပန ကာမံ ဣဋ္ဌမေဝ အာရမ္မဏံ ဥပဋ္ဌာတိ, ပိယဝိပ္ပယောဂဝတ္ထုကံ ပန မဟန္တံ ဒုက္ခံ အာရမ္မဏံ ဥပဋ္ဌာတိ, ပိယဝိပ္ပယောဂဝတ္ထုကံ ပန မဟန္တံ ဒုက္ခံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အာဟ ‘‘အသဟန္တဿ ဝိယောဂံ ပိယဝတ္ထုက’’န္တိ။ အဝိသေသတောတိ ပါပဿ, ဘဒ္ဒဿ စ သာမညတော။ ‘‘အဝိသေသတော’’တိ ဝတွာပိ ‘‘သဗ္ဗေသ’’န္တိ ဝစနံ တံ ဣဒံ ဒုက္ခံ ပရိမဒ္ဒိတသင်္ခါရာနံ ဧကစ္စာနံ ခီဏာသဝါနမ္ပိ ဟောတိယေဝါတိ ဒဿနတ္ထံ။ ဝိတုဇ္ဇမာနမမ္မာနန္တိ သန္ဓိဗန္ဓနာဝစ္ဆေဒကဝါယုနာ ဝိဇ္ဈိယမာနမမ္မဋ္ဌာနာနံ။
ဣတိ မရဏနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။
သောကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၅၄၄။ သောတိ သောကော။ အတ္ထတော ဒေါမနဿမေဝ ဟောတိ စေတသိကန္တရာဘာဝတော။ ဒေါမနဿဝိသေသော ပန ဟောတိ ဝိသယဝိသေသေ ပဝတ္တိအာကာရဝိသေသသဗ္ဘာဝတောတိ တံ ဝိသေသံ လက္ခဏာဒိတော ဒဿေတုံ ‘‘ဧဝံ သန္တေပီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အန္တော နိဇ္ဈာနံ စိတ္တသန္တာပေါ။ ပရိဇ္ဈာပနံ ရာဂဒေါသပရိဠာဟဝိသိဋ္ဌံ ဒဟနံ။ ကတာကတကုသလာကုသလဝိသယံ ဝိပ္ပဋိသာရာကာရေန ပဝတ္တံ အနုသောစနံ ကုက္ကုစ္စံ, ဉာတိဗျသနာဒိဝိသယံ ကေဝလံ စိတ္တသန္ထာပဘူတံ အနုသောစနံ သောကောတိ အနုသောစနပစ္စုပဋ္ဌာနတ္တေပိ အယမေတေသံ ဝိသေသော။
ဝိသပီတံ သလ္လံ ဝိသသလ္လံ။ သောကဝသေန အတိသာရာဒိ ဗျာဓိပိ ဟောတိ, သောကဗဟုလဿ သရီရံ န စိရဿေဝ ဇီရတိ, ဗလဝသောကာဘိဘူတော မရဏမ္ပိ ပါပုဏာတီတိ အာဟ ‘‘သမာဝဟတိ စ ဗျာဓိဇရာမရဏဘေဒန’’န္တိ။
ဣတိ သောကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။
ပရိဒေဝနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၅၄၅။ ဝစီပလာပေါတိ ဝါစာဝိပ္ပလာပေါ, သော အတ္ထတော သဒ္ဒေါ ဧဝ။ ဘိယျောတိ သောကဒုက္ခတော ဥပရိ။ သောကသမုဋ္ဌာနော ဟိ ပရိဒေဝေါ။
ဣတိ ပရိဒေဝနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။
ဒုက္ခနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၅၄၆။ ဇာတိအာဒီနမ္ပိ ယထာရဟံ ဒုက္ခဝတ္ထုဒုက္ခဒုက္ခတာဟိ သတိပိ ဒုက္ခဘာဝေ ကာယဿ ပီဠနဝသေန ဣဒံ သဝိသေသံ ဒုက္ခမန္တိ အာဟ ‘‘ဒုက္ခန္တိ ဝိသေသတော ဝုတ္တ’’န္တိ။
ဣတိ ဒုက္ခနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။
ဒေါမနဿနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၅၄၇။ မနောဝိဃာတရသန္တိ ဗျာပါဒသမ္ပယောဂဝသေန မနသော ဝိဟညနကိစ္စံ။ စေတောဒုက္ခသမပ္ပိတာတိ စေတသိကဒုက္ခသမင်္ဂိနော။ အာဝဋ္ဋန္တီတိ အာမုခံ ဝဋ္ဋန္တိ, ယံဒိသာဘိမုခံ ပတိတာ, တံဒိသာဘိမုခါ ဧဝ ဝဋ္ဋန္တိ။ ဝိဝဋ္ဋန္တီတိ ဝိပရိဝတ္တနဝသေန ဝဋ္ဋန္တိ။ ဥဒ္ဓံပါဒံ ပပတန္တီတိ ဥဒ္ဓံမုခပါဒါ ဟုတွာ ပတန္တိ။ သတ္ထံ အာဟရန္တီတိ အတ္တနော သရီရဿ ဝိဇ္ဈနဘေဒနဝသေန သတ္ထံ ဥပနေန္တိ။
ဣတိ ဒေါမနဿနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။
ဥပါယာသနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၅၄၈။ ဒေါသောယေဝါတိ ကာယစိတ္တာနံ အာယာသနဝသေန ဒေါသဿေဝ ပဝတ္တိအာကာရောတိ အတ္ထော, ယတော ဘုသော အာယာသောတိ ဥပါယာသောတိ ဝုစ္စတိ ယထာ ဘုသမာဒါနံ ဥပါဒါနန္တိ။ ဧကော ဓမ္မောတိ စုဒ္ဒသဟိ အကုသလစေတသိကေဟိ အညော ဧကော စေတသိကဓမ္မော, ယံ ‘‘ဝိသာဒေါ’’တိ စ ဝဒန္တိ။ နိတ္ထုနနဝသေန သမ္ပဇ္ဇနတော နိတ္ထုနနရသော, ကာယေ ဝါ နိတ္ထုနနကရဏကိစ္စော။ ‘‘သင်္ခါရဒုက္ခဘာဝတော’’တိ ဝတွာ သော ပနေတ္ထ သာတိသယောတိ ဒဿေန္တော ‘‘စိတ္တပရိဒဟနတော, ကာယဝိသာဒနတော စာ’’တိ အာဟ။
ဧတေ စ သောကပရိဒေဝုပါယာသာ ဝိညတ္တိယာ ဝိနာ, သဟ စ ယထာပစ္စယံ ဒေါမနဿစိတ္တုပ္ပါဒဿ ပဝတ္တိအာကာရဝိသေသောတိ ဒဿေတုံ ‘‘ဧတ္ထ စာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ပါကော ဝိယာတိ ရဇနာဒိနော ပစိတဗ္ဗဝတ္ထုနော ပါကော ဝိယ။
ဣတိ ဥပါယာသနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။
အပ္ပိယသမ္ပယောဂနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၅၄၉။ သမောဓာနံ သမာဂမော။ ကာယိကဒုက္ခစိတ္တဝိဃာတာဒိအနတ္ထာနံ အတ္ထိဘာဝဿ ပစ္စုပဋ္ဌာနော အနတ္ထဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနော။
တေသံ အပ္ပိယာနံ ကာယိကဝါစသိကပယောဂသင်္ခါတော ဥပက္ကမော တဒုပက္ကမော, တတော သမ္ဘူတော တဒုပက္ကမသမ္ဘူတော။
ဣတိ အပ္ပိယသမ္ပယောဂနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။
ပိယဝိပ္ပယောဂနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၅၅၀။ ဥပဒ္ဒဝဘာဝေန ပစ္စုပတိဋ္ဌတီတိ ဗျသနပစ္စုပဋ္ဌာနော။
ဣတိ ပိယဝိပ္ပယောဂနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။
ဣစ္ဆိတာလာဘနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၅၅၁။ ဣစ္ဆိတာလာဘော နာမ ယဿ ကဿစိ အတ္တနာ ဣစ္ဆိတဿ ဝတ္ထုနော အလာဘော။ ‘‘ယမ္ပိစ္ဆံ န လဘတီ’’တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ မတ္ထကပ္ပတ္တံ ပန ဣစ္ဆိတာလာဘံ ဒဿေတုံ ပါဠိယံ ‘‘ဇာတိဓမ္မာနံ သတ္တာန’’န္တိအာဒိနာ နိဒ္ဒိဋ္ဌန္တိ တမေဝ ဒဿေတုံ ‘‘အဟော ဝတာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဣစ္ဆာဝါတိ ဧတ္ထ ဣစ္ဆာသဟိတော အလာဘောဝါတိ စ ဝဒန္တိ။ တပ္ပရိယေသနရသာတိ တေသံ အလဗ္ဘနေယျဝတ္ထူနံ ပရိယေသနရသာ။ အပ္ပတ္တိ အလာဘော။
ဣတိ ဣစ္ဆိတာလာဘနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။
ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၅၅၂။ ယံ ဝုတ္တမိဓာတိ ဣဓ သစ္စနိဒ္ဒေသေ ယံ သရူပတော ဝုတ္တံ။ အဝုတ္တန္တိ အညတ္ထ ဒုက္ခက္ခန္ဓဗာလပဏ္ဍိတသုတ္တာဒီသု ဝုတ္တမ္ပိ ဣဓ သရူပတော အဝုတ္တံ။ တဉ္စ သဗ္ဗံ ဣမေ ဥပါဒါနက္ခန္ဓေ ဝိနာ န လဗ္ဘတီတိ တတ္ထ ခန္ဓသန္နိဿယမေဝ ဒုက္ခံ ခန္ဓေ ဝိဗာဓတီတိ ဒဿေတုံ ‘‘ဣန္ဒနမိဝ ပါဝကော’’တိ ဝုတ္တံ။
ယထာ ဝါ လက္ခံ ပဟရဏပဟာရဿ ဝတ္ထု, ဧဝံ ခန္ဓာ သံသာရဒုက္ခဿ။ ယထာ စ ဂေါရူပံ ဍံသမကသာဒိဝိဗာဓာယ, ယထာ စ ခေတ္တံ နိပ္ဖန္နသဿလာယနဿ, ဂါမော စ ဂါမဃာတကဝိဗာဓာယ, ဧဝံ ခန္ဓာ ဇာတိအာဒိဒုက္ခဿ ဝတ္ထူတိ ဒဿေတုံ ‘‘လက္ခမိဝါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ယေဘုယျေန လောကေ ဝိဗာဓကာ ဝိဗာဓေတဗ္ဗာဓီနာ န ဟောန္တိ, ဣမေ ပန ဝိဗာဓေတဗ္ဗာဓီနာ ဧဝါတိ ဒဿေတုံ ‘‘တိဏလတာဒီနီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကာမံ အနာဒိမတိ သံသာရေ အာဒိ နာမ ကဿစိ နတ္ထိ, ဧကဘဝပရိစ္ဆိန္နဿ ပန ခန္ဓသန္တာနဿ ဝသေန ဝုတ္တံ ‘‘အာဒိဒုက္ခံ ဇာတီ’’တိ။ တေနေဝါဟ ‘‘ပရိယောသာနဒုက္ခံ မရဏ’’န္တိ။ န ဟေတ္ထ သမုစ္ဆေဒမရဏမေဝ အဓိပ္ပေတံ။ မရဏဿ အန္တိကေ အာသန္နေ ဇာတံ ဒုက္ခံ မာရဏန္တိကဒုက္ခံ။ ပရိဒယှနံ စိတ္တသန္တာပေါ။ လာလပ္ပနံ အတိဝိယ ဝိပ္ပလာပေါ။ အနုတ္ထုနနံ အန္တော နိဇ္ဈာယနံ။ ဧကမေကန္တိ ဇာတိအာဒီနံ အန္တရဘေဒဘိန္နာနံ, ဇာတိအာဒီနမေဝ ဝါ ဥပါဒါနက္ခန္ဓပဉ္စကာနံ ဝါ ဧကမေကံ။ သင်္ခိပိတွာတိ သမာသေတွာ, သာမညနိဒ္ဒေသေန ဝါ သင်္ခေပံ ကတွာ။
ဣတိ ဒုက္ခနိဒ္ဒေသကထာဝဏ္ဏနာ။
သမုဒယနိဒ္ဒေသကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၅၅၃။ ပုနဗ္ဘဝကရဏံ ပုနဗ္ဘဝေါ ဥတ္တရပဒလောပေန, ယထာ ဝါ အပူပဘက္ခနသီလော အာပူပိကော, ဧဝံ ပုနဗ္ဘဝကရဏသီလာ, ပုနဗ္ဘဝံ ဝါ ဖလံ အရဟတိ, သော ဝါ ဧတိဿာ ပယောဇနန္တိ ပေါနောဘဝိကာ။ နန္ဒနတော, ရဉ္ဇနတော စ နန္ဒီရာဂဘာဝံ သဗ္ဗာသု အဝတ္ထာသု အပစ္စက္ခာယ ဝုတ္တိယာ နန္ဒီရာဂသဟဂတာ။ တာယ စ သတ္တာ တတ္ထ တတ္ထ ဘဝါဒိကေ ကိမိကီဋပဋင်္ဂါဒိအတ္တဘာဝေပိ နန္ဒန္တိ, ရူပါဘိနန္ဒနာဒိဘူတာယ ရဉ္ဇန္တိ စာတိ တတြတတြာဘိနန္ဒိနီ။ တေနာဟ ‘‘နန္ဒီရာဂေန သဟဂတာ’’တိအာဒိ။ တဗ္ဘာဝတ္ထော ဟိ ဧသ သဟဂတသဒ္ဒေါ။ ကာမဘဝဝိဘဝဘေဒဝသေန ပဝတ္တိယာ ကာမတဏှာ, ဘဝတဏှာ, ဝိဘဝတဏှာ စ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ကာမတဏှာဒိဘေဒံ အနာမသိတွာ ကေဝလံ တဏှာဘာဝေနေဝ ဧကဘာဝဂ္ဂဟဏေန ဧကတ္တံ ဥပနေတွာ ကဿစိပိ သတ္တဿ ကေနစိ သဒိသတာဘာဝတော
တံတံဝိစိတ္တဘာဝဇနကကမ္မနိပ္ဖါဒနေန အတိဝိစိတ္တသဘာဝါ သကလဿ ဒုက္ခဿ ဟေတုဘာဝတော ဒုက္ခသမုဒယော အရိယသစ္စံ။
ကသ္မာ ပနေတ္ထ တဏှာဝ သမုဒယသစ္စံ ဝုတ္တာတိ? ဝိသေသဟေတုဘာဝတော။ အဝိဇ္ဇာ ဟိ ဘဝေသု အာဒီနဝံ ပဋိစ္ဆာဒေန္တီ, ဒိဋ္ဌိအာဒိဥပါဒါနဉ္စ တတ္ထ တတ္ထ အဘိနိဝိသမာနံ တဏှံ အဘိဝဍ္ဎေန္တီ ဒေါသာဒယောပိ ကမ္မဿ ကာရဏံ ဟောန္တိ, တဏှာ ပန တံတံဘဝယောနိဂတိဝိညာဏဋ္ဌိတိသတ္တာဝါသသတ္တနိကာယကုလဘောဂိဿရိယာဒိဝိစိတ္တတံ အဘိပတ္ထေန္တီ, ကမ္မဝိစိတ္တတာယ ဥပနိဿယတံ ကမ္မဿ စ သဟာယဘာဝံ ဥပဂစ္ဆန္တီ ဘဝါဒိဝိစိတ္တတံ နိယမေတိ, တသ္မာ ဒုက္ခဿ ဝိသေသဟေတုဘာဝတော အညေသုပိ အဝိဇ္ဇာဥပါဒါနကမ္မာဒီသု သုတ္တေ (ဒီ။ နိ။ ၂။၄၀၀၊ မ။ နိ။ ၁။၁၃၃၊ ၃။၃၇၄) အဘိဓမ္မေ (ဝိဘ။ ၂၀၃) စ အဝသေသကိလေသာကုသလမူလာဒီသု ဝုတ္တေသု ဒုက္ခဟေတူသု ဝိဇ္ဇမာနေသု တဏှာဝ သမုဒယသစ္စန္တိ ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဣတိ သမုဒယနိဒ္ဒေသကထာဝဏ္ဏနာ။
နိရောဓနိဒ္ဒေသကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၅၅၄။ တဿာယေဝါတိ ယဒဂ္ဂေန တဏှာ သမုဒယသစ္စန္တိ ဝုတ္တာ, တဒဂ္ဂေန တဿာယေဝါတိ အဝဓာရဏံ။ သတိ ဟိ ပဓာနဟေတုနိရောဓေ တဒညဟေတူ နိရုဒ္ဓါယေဝ ဟောန္တီတိ ဗျာဓိနိမိတ္တဝူပသမနေန ဗျာဓိဝူပသမော ဝိယ ဟေတုနိရောဓေန ဖလနိရောဓောတိ အာဟ ‘‘သမုဒယနိရောဓေန ဒုက္ခနိရောဓော’’တိ။ န အညထာတိ ယထာဝုတ္တဿ အတ္ထဿ ဧကန္တိကတံ ဒဿေတိ။
အနုပဒ္ဒဝေတိ ပါဏကဝိဇ္ဈနသတ္ထပ္ပဟာရာဒိဥပဒ္ဒဝရဟိတေ။ တတော ဧဝ ဒဠှေ ထိရေ။ သာခါဒိဆေဒနေန ဆိန္နောပိ။ တဏှာနုသယေတိ ကာမရာဂဘဝရာဂါနုသယေ။ အနူဟတေတိ အသမုပဃာဋိတေ။
ယထာ သီဟော ယေနတ္တနိ သရော ခိတ္တော, တတ္ထေဝ အတ္တနော ဗလံ ဒဿေတိ, န သရေ, တထာ ဗုဒ္ဓါနံ ကာရဏေ ပဋိပတ္တိ, န ဖလေ။ ယထာ ပန သာရမေယျာ ကေနစိ လေဍ္ဍုပ္ပဟာရေ ဒိန္နေ ဘုဿန္တာ လေဍ္ဍုံ ခါဒန္တိ,
န ပဟာရဒါယကေ ဥဋ္ဌဟန္တိ, ဧဝံ အညတိတ္ထိယာ ဒုက္ခံ နိရောဓေတုကာမာ ကာယစ္ဆေဒမနုယုဉ္ဇန္တိ, န ကိလေသနိရောဓနန္တိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘သီဟသမာနဝုတ္တိနော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၅၅၅။ ဝိရဇ္ဇတိ ပလုဇ္ဇတိ ဆိဇ္ဇတိ သမုဒယော ဧတေနာတိ ဝိရာဂေါ ဝုစ္စတိ မဂ္ဂေါ။ ဝိရဇ္ဇနံ ပလုဇ္ဇနံ သမုစ္ဆိန္ဒနံ ဝိရာဂေါတိ ပဟာနံ ဝုစ္စတိ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ပဟာနပရိယာယော ဝိရာဂသဒ္ဒေါ, နိရောဓသဒ္ဒေါ စ, တသ္မာ။ အနုသယသမုဂ္ဃါတတော အသေသော ဝိရာဂေါ အသေသော နိရောဓောတိ သမ္ဗန္ဓနီယံ။ စာဂါဒိပဒါနိပိ ဂဟေတွာ ဝဒတိ သဗ္ဗာနေဝ ဧတာနီတိ။ ယသ္မာ နိဗ္ဗာနံ ဝုစ္စတိ, န ဒုက္ခဿ နိရုဇ္ဈနမတ္တံ, တသ္မာ တဏှာယ အသေသဝိရာဂနိရောဓာဒိပဒါနိပိ နိဗ္ဗာနဝေဝစနာနီတိ။ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ သမတ္ထေတိ ‘‘ယသ္မာ ပနာ’’တိအာဒိ။ ယထာ ဝိရာဂါဒိပဒါနိ နိဗ္ဗာနေ ယုဇ္ဇန္တိ, တံဒဿနံ။ တတ္ထ တံ အာဂမ္မာတိ တံ နိဗ္ဗာနံ အာရမ္မဏကရဏဝသေန ပတွာ။ တဏှာ ဝိရဇ္ဇတီတိ အရိယမဂ္ဂေန အစ္စန္တဝိရာဂဝသေန တဏှာ ဝိရဇ္ဇီယတိ။ နိရုဇ္ဈတီတိ နိရောဓီယတိ, တေန ဝိရာဂနိရောဓသဒ္ဒါနံ အဓိကရဏသာဓနတမာဟ။ တဒေဝါတိ နိဗ္ဗာနမေဝ။ စာဂါဒယော ဟောန္တီတိ စာဂါဒိဟေတုံ ဖလဝေါဟာရေန ဝဒတိ။ ‘‘ကာမဂုဏာလယေသူ’’တိ ပေါတ္ထကေသု လိခန္တိ, ‘‘ကာမဂုဏာလယာဒီသူ’’တိ ပန ပါဌော။
ဋ္ဌ ၅၅၆။ တယိဒန္တိအာဒိ န ပေါရာဏပါဌော, သစ္စတ္ထဒီပနေ ပန ဝုတ္တနိယာမေန တတော အာနေတွာ ပစ္ဆာ ဌပိတံ။ တထာ ဟိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တာနိပိ လက္ခဏာဒီနိ ပုနပိ ဝုတ္တာနိ။ သံသာရဒုက္ခတော နိဗ္ဗိန္နမာနသဿ အဿာသံ ကရောန္တော ဝိယ ဟောတီတိ အဿာသကရဏရသံ။ ရာဂါဒိသဗ္ဗပပဉ္စဝူပသမနိမိတ္တတာယ နိပ္ပပဉ္စတံ ပစ္စုပဋ္ဌပေတီတိ နိပ္ပပဉ္စပစ္စုပဋ္ဌာနံ။
ဋ္ဌ ၅၅၇။ နတ္ထေဝ နိဗ္ဗာနန္တိ ယဒိ သာမညတော ပဋိညာ, အတ္တနာ အဓိပ္ပေတနိဗ္ဗာနဿပိ အဘာဝေါ အာပဇ္ဇတိ, တထာ သတိ ပဋိညာဝိရောဓော။ အထ ပရာဘိမတံ နိဗ္ဗာနံ ပတိ, ဧဝံ သတိ ဓမ္မိအသိဒ္ဓိ, တတော စ နိဿယာသိဒ္ဓေါ ဟေတု။ အနုပလဗ္ဘနီယတောတိ ကိံ ပစ္စက္ခတော, ဥဒါဟု အနုမာနတော? ပုရိမသ္မိံ ပက္ခေ စက္ခာဒီဟိ အနေကန္တိကတာ, ဒုတိယသ္မိံ ပရံ ပတိ အသိဒ္ဓေါ ဟေတု။ တေနာဟ ‘‘န, ဥပါယေန ဥပလဗ္ဘနီယတော’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ယထာ စေတောပရိယဉာဏလာဘိနော ဧဝ အရိယာ ပရေသံ လောကုတ္တရစိတ္တံ ဇာနန္တိ, တတ္ထာပိ စ အရဟာ ဧဝ သဗ္ဗေသံ, န သဗ္ဗေ, ဧဝံ
နိဗ္ဗာနမ္ပိ သီလသမာဓိပညာသင်္ခါတသမ္မာပဋိပတ္တိဘူတေန ဥပါယေန ဥပလဗ္ဘတီတိ အတ္ထဝစနံ စေတံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, န ပယောဂဝစနံ။ တံ ပရတော အာဝိ ဘဝိဿတိ။
ဋ္ဌ ၅၅၈။ နတ္ထီတိ န ဝတ္တဗ္ဗံ, အရိယေဟိ ဥပလဗ္ဘနီယတောတိ အဓိပ္ပါယော။ သံသာရတော သံဝိဂ္ဂမာနသာ သမ္မာပဋိပတ္တိယာ နိဗ္ဗာနံ အဓိဂစ္ဆန္တီတိ သဗ္ဗသမယသိဒ္ဓေါယံ နယော။ တတ္ထ သာသနိကမေဝ နိဿာယ ဝဒတိ ‘‘ပဋိပတ္တိယာ ဝဉ္စုဘာဝါပဇ္ဇနတော’’တိ။ တေနာဟ ‘‘အသတိ ဟီ’’တိအာဒိ။ သမ္မာဒိဋ္ဌိပုရေဇဝါယာတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိပုဗ္ဗင်္ဂမာယ။ ပုဗ္ဗင်္ဂမတာ စဿာ ပဓာနဘာဝတော။ တထာ ဟိ သာ ပဌမံ ဒေသနာရုဠှာ, န သဗ္ဗပဌမံ ဥပ္ပဇ္ဇနတော။ န စာယံ သမ္မာပဋိပတ္တိ ဝဉ္ဈာ, နိဗ္ဗာနပါပနတော နိဗ္ဗာနဿ သမ္ပာပကတော။ တဝ မတေန ပန နိဗ္ဗာနဿေဝ အဘာဝတော ဝဉ္ဈဘာဝေါ အာပဇ္ဇတီတိ ယောဇနာ။ အဘာဝပါပကတ္တာတိ သမ္မာပဋိပတ္တိယာ ကိလေသသမုစ္ဆိန္ဒနမုခေန ခန္ဓာနံ အဘာဝသမ္ပာပကဘာဝတော, န ဝဉ္ဈဘာဝါပတ္တီတိ စေ ဝဒေယျာသီတိ အတ္ထော။ န ဣတိ ပဋိက္ခေပေ။ ယံ တယာ ‘‘အဘာဝပါပကတ္တာ’’တိ ဝဒန္တေန ခန္ဓာဘာဝေါ နိဗ္ဗာနန္တိ ပဋိညာတံ, တံ န။ ကသ္မာ? အတီတာနာဂတာဘာဝေပိ နိဗ္ဗာနပ္ပတ္တိယာ အဘာဝတော။ အတီတာနာဂတာ ဟိ ခန္ဓာ န သန္တီတိ တသ္မိံ အဘာဝေ နိဗ္ဗာနံ အဓိဂတံ နာမ သိယာ, သော ပန နတ္ထီတိ။ န ကေဝလံ အတီတာနာဂတာနမေဝ, အထ ခေါ ဝတ္တမာနာနမ္ပီတိ တိယဒ္ဓဂတာနံ သဗ္ဗေသံ ခန္ဓာနံ အဘာဝေါ နိဗ္ဗာနံ။ န ဟိ တံ ဧကဒေသာဘာဝေါ ဘဝိတုံ ယုတ္တန္တိ ဝတ္တမာနာ စေ, န န သန္တိ, န သန္တိ စေ, န ဝတ္တမာနာတိ ‘‘ဝတ္တမာနာ, န သန္တိ စာ’’တိ ဝိပ္ပဋိသိဒ္ဓမေတန္တိ အာဟ ‘‘န, တေသံ…ပေ… ပဇ္ဇနတော’’တိ။
ကိဉ္စ ဘိယျော – ယဒိ ဝတ္တမာနာဘာဝေါ နိဗ္ဗာနံ, ယဒါ အရိယမဂ္ဂေါ ဝတ္တတိ, တဒါ တဿ နိဿယဘူတာ ခန္ဓာ ဝတ္တမာနာတိ ကတွာ တဒါ နိဗ္ဗာနဿ အဘာဝေါ သိယာ။ တထာ စ သတိ မဂ္ဂက္ခဏေပိ နိဗ္ဗာနသစ္ဆိကိရိယာယ အဘာဝေါ အာပဇ္ဇတီတိ ဒဿေန္တော ‘‘ဝတ္တမာန…ပေ… ဒေါသတော’’တိ အာဟ။ န မယံ သဗ္ဗေသံယေဝ အဝတ္တမာနတာယ နိဗ္ဗာနံ ဝဒါမ။ ကိဉ္စရဟီတိ, တဒါ မဂ္ဂက္ခဏေ ကိလေသာနံ အဝတ္တမာနတ္တာ, တသ္မာ န ဒေါသော ယထာဝုတ္တဒေါသာဘာဝေါတိ? ယဒိ ကိလေသာနံ အဝတ္တမာနတာသင်္ခါတော အဘာဝေါ နိဗ္ဗာနံ, ဧဝံ သတိ အရိယမဂ္ဂဿ နိရတ္ထကတာ
အာပဇ္ဇတိ မဂ္ဂက္ခဏတော ပုဗ္ဗေပိ တဒဘာဝသိဒ္ဓိတော။ တေနာဟ ‘‘အရိယမဂ္ဂဿာ’’တိအာဒိ။ တသ္မာ အကာရဏမေတန္တိ ယသ္မာ န နိဗ္ဗာနဿ အနုပလဗ္ဘနီယတာ, အဘာဝမတ္တတာ, ပဋိပတ္တိယာ ဝဉ္ဈဘာဝေါ, အတီတာနာဂတာဘာဝေ နိဗ္ဗာနာဓိဂမော စ အာပဇ္ဇတိ, ဝတ္တမာနာနံ အဘာဝေါပိ န သမ္ဘဝတိ, ပဂေဝ ကိလေသာနံ အဝတ္တမာနတာ, အရိယမဂ္ဂဿ စ နိရတ္ထကဘာဝါပတ္တိ, တသ္မာ နိဗ္ဗာနဿ အဘာဝသာဓနတ္ထံ ယဒိဒံ ‘‘အနုပလဗ္ဘနီယတော, အဘာဝပါပကတ္တာ, တဒါ ကိလေသာနံ အဝတ္တမာနတ္တာ’’တိ စ ကာရဏံ ဝုတ္တံ, အကာရဏမေတံ, အယုတ္တိရေသာတိ အတ္ထော။
ဋ္ဌ ၅၅၉။ အာဒိဝစနတောတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန အဝသိဋ္ဌံ ဇမ္ဗုခါဒကသုတ္တပဒေသံ (သံ။ နိ။ ၄။၃၁၄ အာဒယော), အညမ္ပိ အသင်္ခတာယ ဓာတုယာ နိဒ္ဒေသပါဠိံ သင်္ဂဏှာတိ။ တထာ ဟိ ‘‘နိဗ္ဗာနံ နိဗ္ဗာနန္တိ, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဝုစ္စတိ, ကတမံ နု ခေါ, အာဝုသော, နိဗ္ဗာနန္တိ? ယော ခေါ, အာဝုသော, ရာဂက္ခယော ဒေါသက္ခယော မောဟက္ခယော, ဣဒံ ဝုစ္စတိ နိဗ္ဗာန’’န္တိ ဇမ္ဗုခါဒကသုတ္တေ (သံ။ နိ။ ၄။၃၁၄ အာဒယော), ‘‘တတ္ထ ကတမာ အသင်္ခတာ ဓာတု? ရာဂက္ခယော ဒေါသက္ခယော မောဟက္ခယော’’တိ (ဝိဘ။ ၁၈၄) အာယတနဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တံ။ တတြာယမတ္ထော – နိဗ္ဗာနံ အသင်္ခတာ ဓာတု အသင်္ခတသဘာဝေါ ဓမ္မော။ ယသ္မာ တံ အာဂမ္မ ရာဂါဒယော ခီယန္တိ, တသ္မာ ရာဂက္ခယော, ဒေါသက္ခယော, မောဟက္ခယောတိ စ ဝုစ္စတီတိ။ အာဂမ္မာတိ စ သဗ္ဗသင်္ခါရေဟိ နိဗ္ဗိန္နဿ ဝိသင်္ခါရနိန္နဿ ဂေါတြဘုနာ ဝိဝဋ္ဋိတမာနသဿ မဂ္ဂေန သစ္ဆိကရဏေနာတိ အတ္ထော။ သစ္ဆိကိရိယမာနဉှိ တံ အဓိဂန္တွာ အာရမ္မဏပစ္စယဘူတဉ္စ ပဋိစ္စ အဓိပတိပစ္စယဘူတေ စ တသ္မိံ ပရမဿာသဘာဝေန ဝိနိမုတ္တသင်္ခါရဿ ပရမဂတိဘာဝေန စ ပတိဋ္ဌာနဘူတေ ပတိဋ္ဌာယ ခယသင်္ခါတော မဂ္ဂေါ ရာဂါဒယော ခေပေတီတိ တံသစ္ဆိကရဏာဘာဝေ ရာဂါဒီနံ အနုပ္ပတ္တိနိရောဓဂမနာဘာဝါ တံ အာဂမ္မ ရာဂါဒယော ခီယန္တီတိ ဝုစ္စန္တိ။ ဧကံသေန စေတံ ဧဝံ သမ္ပဋိစ္ဆိတဗ္ဗံ, ဣတရထာ ယထာရုတဝသေန ပါဠိယာ အတ္ထေ ဂယှမာနေ ဗဟူ ဒေါသာ အာပဇ္ဇန္တီတိ တေ ဒဿေတုံ ‘‘အရဟတ္တဿာပီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အရဟတ္တဉှိ အဂ္ဂဖလပမုခါ စတ္တာရော ခန္ဓာတိ န တဿ ရာဂါဒိခယမတ္တတာ ယုတ္တာ။ တမ္ပိ ဟိ…ပေ… နိဒ္ဒိဋ္ဌံ။ တတ္ထ ယထာ ရာဂါဒီနံ ခီဏန္တေ ဥပ္ပန္နတ္တာ အရဟတ္တံ ‘‘ရာဂက္ခယော’’တိအာဒိနာ နိဒ္ဒိဋ္ဌန္တိ သုတ္တဿ နေယျတ္ထတ္တာ။ ဧဝံ နိဗ္ဗာနံ အာဂမ္မ ရာဂါဒယော ခီယန္တီတိ နိဗ္ဗာနံ ‘‘ရာဂက္ခယော’’တိအာဒိနာ
နိဒ္ဒိဋ္ဌန္တိ ဣမဿာပိ သုတ္တဿ နေယျတ္ထတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ နိဗ္ဗာနဿ ရာဂါဒိက္ခယမတ္တတာယ ဗဟူဒေါသာ အာပဇ္ဇန္တီတိ ဒဿေတုံ ‘‘ကိဉ္စ ဘိယျော’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။
တတ္ထ ဣတ္တရကာလာဒိပ္ပတ္တိဒေါသတောတိ ရာဂါဒီနံ ခယမတ္တတာယ ပရိတ္တကာလတာ, သင်္ခတလက္ခဏတာ, ပယောဂေန ဝိနာ သရသေနေဝ အဓိဂန္ဓဗ္ဗတာ, ရာဂါဒီဟိ အပရိမုတ္တတာ, အာဒိတ္တတာ, ဒုက္ခတာ, အနုပသန္တတာ, ဗဟုဘာဝေါ, ဩဠာရိကတာ, ဂေါတြဘုမဂ္ဂါနံ အနာရမ္မဏတာတိ ဧဝမာဒိဒေါသာပဇ္ဇနတော။ ရာဂဿေဝ ခယော ရာဂက္ခယော, န ဒေါသာဒီနံ။ တထာ ဒေါသက္ခယာဒယောပီတိ အညော ရာဂက္ခယော, အညော ဒေါသက္ခယော, အညော မောဟက္ခယောတိ တိဏ္ဏံ အကုသလမူလာနံ ခယဘူတာနိ တီဏိ နိဗ္ဗာနာနိ, စတုန္နံ ဥပါဒါနာနံ ခယေ စတ္တာရိ, ပဉ္စန္နံ နီဝရဏာနံ ခယေ ပဉ္စ, ဆန္နံ တဏှာကာယာနံ ခယေ ဆ, သတ္တန္နံ အနုသယာနံ ခယေ သတ္တ, အဋ္ဌန္နံ မိစ္ဆတ္တာနံ ခယေ အဋ္ဌ, နဝန္နံ တဏှာမူလကာနံ ခယေ နဝ, ဒသန္နံ သံယောဇနာနံ ခယေ ဒသ, ဒိယဍ္ဎကိလေသသဟဿဿ ခယေ ပါဋိယေက္ကံ နိဗ္ဗာနန္တိ ဗဟူနိ နိဗ္ဗာနာနိ ဟောန္တိ။ ရာဂါဒိက္ခယော နာမ အန္ဓဗာလာနမ္ပိ ပါကဋော, အန္တမသော ဒီပိမိဂမက္ကဋာဒီနမ္ပိ သုဝိညေယျောတိ ဩဠာရိကံ နိဗ္ဗာနံ ဟောတိ။ ဂေါတြဘုက္ခဏေ ကိလေသက္ခယဿ အဘာဝတော, မဂ္ဂက္ခဏေ စ အခီဏတ္တာ, အာရမ္မဏကရဏဿ စ အသမ္ဘဝေါ ဧဝ။ တဿ နိဗ္ဗာနဘာဝတောတိ သဗ္ဗပရိယောသာနဿ ရာဂါဒိက္ခယဿ နိဗ္ဗာနဘာဝတော။ ယတော ခယတော ပဋ္ဌာယ ရာဂါဒီနံ ပဝတ္တိ န ဟောတိ, သော ‘‘အယံ နာမာ’’တိ နိယမေတဗ္ဗော မဂ္ဂဖလဉာဏာနံ အာရမ္မဏဘူတော နတ္ထီတိ အာဟ ‘‘န တာဒိသဿ ခယဿ အဘာဝတော’’တိ။
ကိဉ္စ ဘိယျော – ယော ပစ္ဆိမဘဝတော တတိယတ္တဘာဝေယေဝ ရာဂါဒီသု အာဒီနဝံ ဒိသွာ ဈာနဘာဝနာယ တေ ဝိက္ခမ္ဘေတွာ အပရိဟီနဇ္ဈာနော ကာလံ ကတွာ ဗြဟ္မလောကံ ဥပပန္နော, တတ္ထ ယာဝတာယုကံ ဌတွာ ဣဓာဂတောပိ ကာမေသု ဝီတရာဂေါဝ ဟုတွာ ပဗ္ဗဇိတွာ အရဟတ္တံ ပတ္တော, ယော စ ပဌမဝယေ ဧဝ ရာဂါဒိတော နိဗ္ဗိန္နော တေ စ ဈာနေန ဝိက္ခမ္ဘေတွာ ပစ္ဆိမဝယေ အရဟတ္တံ ပတ္တော, တေသံ ရာဂါဒီနံ ဝိက္ခမ္ဘနတော ပဋ္ဌာယ အနုပ္ပဇ္ဇနတော နိရောဓသဒိသတာယ အနုပ္ပတ္တိယေဝ နိရောဓော။ တေ နိဗ္ဗာနပ္ပတ္တာ နာမ သိယုံ, န စ ဟောန္တိ, တသ္မာ န တာဒိသဿ ခယဿ နိဗ္ဗာနဘာဝေါ။ တဿာပိ ဣတ္တရကာလတာဒိဒေါသသမာယောဂေါ ဧဝါတိ အာဟ ‘‘ဘာဝေပိ
စာ’’တိအာဒိ။ယဒိ ‘‘ခယော’’တိ ဝစနတော ယတော ခယတော ပဋ္ဌာယ ရာဂါဒီနံ အပ္ပဝတ္တိ, တံ ခယမတ္တံ နိဗ္ဗာနံ မညသိ, ဧဝံ သတိ ‘‘ခယေ ဉာဏ’’န္တိအာဒီသု (ဓ။ သ။ ဒုကမာတိကာ ၁၄၂၊ ၁၃၈၂) ‘‘ခယော’’တိ ဝုတ္တတ္တာ တဒုပ္ပတ္တိတော ပဋ္ဌာယ စ ရာဂါဒီနံ အနုပ္ပတ္တီတိ မဂ္ဂဿာပိ နိဗ္ဗာနဘာဝါပတ္တီတိ ဒဿေန္တော ‘‘အရိယမဂ္ဂဿ စာ’’တိအာဒိမာဟ။
ယထာ နိရုဒ္ဓါ န သန္တိ, ဧဝံ အနုပ္ပန္နာပီတိ အဘာဝသာမညတော နိရောဓသဒိသတာယ အနုပ္ပတ္တိ ဧဝ နိရောဓော အနုပ္ပတ္တိနိရောဓော။ အယဉှိ မဂ္ဂေန ခေပေတဗ္ဗာကာရော, ယဒိဒံ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟဿ အနုပ္ပတ္တိဓမ္မတာပါဒနန္တိ ‘‘ခယော’’တိ စ ဝုစ္စတီတိ။ တံ ဣတရခယတော ဝိသေသေန္တော ‘‘အနုပ္ပတ္တိနိရောဓသင်္ခါတဿ ပန ခယဿာ’’တိ အာဟ။ အနိပ္ဖန္နတာ ပန တဿ ခယဿ ပရိယာယေန ဥပနိဿယတ္တာတိ ဝုတ္တံ။ အနုပ္ပတ္တိနိရောဓက္ခယကရဿ ဟိ မဂ္ဂဿ အာရမ္မဏဘူတံ နိဗ္ဗာနံ အတ္ထတော တဿ ဥပနိဿယော ဝိယာတိ ဝတ္တဗ္ဗတံ လဘတိ။ တဒုပစာရေနာတိ အတ္ထတော ဖလဘူတခယဝေါဟာရေန။ ဖလူပစာရေန ဟိ ကာရဏံ ဝေါဟရီယတိ ယထာ ‘‘အာယု ဃတံ, သေမှော ဂုဠော’’တိ စ။
အဿာတိ နိဗ္ဗာနဿ။ ‘‘ဣဒမ္ပိ ခေါ ဌာနံ သုဒုဒ္ဒသ’’န္တိအာဒိနာ (ဒီ။ နိ။ ၂။၆၄, ၆၆-၆၇၊ မ။ နိ။ ၂။၃၃၇၊ သံ။ နိ။ ၁။၁၇၂၊ မဟာဝ။ ၇-၈) ပစ္စဝေက္ခတော ဘဂဝတော အပ္ပေါဿုက္ကဘာဝါဝဟနတော။ ‘‘တဉှိ တေ, မာဂဏ္ဍိယ, အရိယံ စက္ခုံ နတ္ထိ, ယေန တွံ အရိယေန စက္ခုနာ အာရောဂျံ ဇာနေယျာသိ, နိဗ္ဗာနံ ပဿေယျာသီ’’တိ (မ။ နိ။ ၂။၂၁၈) ဝစနတော အရိယေန စက္ခုနာ ပဿိတဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၅၆၀။ ယဒိ နိဗ္ဗာနံ နာမ သဘာဝဓမ္မော အတ္ထိ သတ္တသန္တာနပရိယာပန္နော စ, အထ ကသ္မာ စတုမဟာပထေ သဘာ ဝိယ သဗ္ဗသာဓာရဏာ န လဗ္ဘတီတိ အာဟ ‘‘မဂ္ဂသမင်္ဂိနာ ပတ္တဗ္ဗတော အသာဓာရဏ’’န္တိ။ ‘‘အသုကဿ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ကာလေ ဥပ္ပန္န’’န္တိ ဧဝံ ပုရိမာယ ကောဋိယာ အဘာဝတော အပ္ပဘဝံ။ မဂ္ဂဘာဝေတိ အရိယမဂ္ဂဿ အတ္ထိဘာဝေ။ ဘာဝတော ဝိဇ္ဇမာနတော လဒ္ဓဗ္ဗတော။
အဏုအာဒီနန္တိ အဏုပကတိကာလပုရိသာဒီနံ။ နိစ္စဘာဝါပတ္တီတိ သဿတဘာဝသိဒ္ဓိ။ ကူဋဋ္ဌနိစ္စတာ ဟိ ဣဓာဓိပ္ပေတာ။ ဟေတုနော အဘာဝါတိ ဥပပတ္တိယာ သာဓနဟေတုနော အဘာဝါ။ နိစ္စာ တေ အဏုအာဒယော။
နိဗ္ဗာနဿ နိစ္စတ္တာတိ အပေက္ခဓမ္မတ္တာတိ ဟေတုလက္ခဏာနုပပတ္တိ။ ‘‘အဏုအာဒီနံ အသိဒ္ဓတ္တာ’’တိ ဧတေန ‘‘နိစ္စာ အဏုအာဒယော’’တိ ပဋိညာယ ဓမ္မိအသိဒ္ဓိ, တတော စ နိဿယာသိဒ္ဓေါ ဟေတူတိ ဒဿေတိ။
ဋ္ဌ ၅၆၁။ ယထာဝုတ္တယုတ္တိသဗ္ဘာဝတောတိ ‘‘အပ္ပဘဝတ္တာ’’တိ အတ္တနာ ဝုတ္တံ ဟေတုံ သန္ဓာယာဟ။ အပ္ပဘဝတာ စဿ အပစ္စယတာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ, တာယ တဿ ပုရိမာယ ကောဋိယာ အဘာဝေါ။ ‘‘ရူပသဘာဝါတိက္ကမတော’’တိ ဧတေန ယထာ ရူပဓမ္မာနံ ရုပ္ပနသဘာဝေါ, ပဋိဃာတဝန္တတာယ ကလာပသော ဝုတ္တိယာ ပဒေသသမ္ဗန္ဓော စ သဘာဝေါ, ဧဝံ နိဗ္ဗာနဿ ကတ္ထစိ ပဋိဃာတော, သပ္ပဒေသတာ စ နတ္ထီတိ ဒဿေတိ။ န ဟိ နိဗ္ဗာနံ ‘‘အသုကဒိသာယ, အသုကဒေသေ’’တိ ဝါ နိဒ္ဒိသီယတိ, ယတော တံ အပ္ပတိဋ္ဌမေဝါတိ။
‘‘အသိထိလ …ပေ… ဂမနီယတော’’တိ ဧတေန နိဗ္ဗာနဿ အရိယာနံ ပစ္စက္ခသိဒ္ဓတံ ဒဿေတိ။ ‘‘သဗ္ဗညုဝစနတော’’တိ ဧတေန တဒညေသံ အနုမာနသိဒ္ဓတံ, တဒုဘယေန ‘‘အနုပလဗ္ဘနီယတော’’တိ ပနဿ ဟေတုနော အသိဒ္ဓတံ ဒဿေတိ။ ပရမတ္ထေန နာဝိဇ္ဇမာနံ ဝိဇ္ဇမာနမေဝါတိ ယထာရဒ္ဓမတ္ထံ နိဂမေတွာ တဒတ္ထသာဓနံ အာဂမံ ဒဿေန္တော ‘‘ဝုတ္တဉှေတ’’န္တိ-။ အာဒိမာဟ။
တတ္ထ အဇာတံ အဘူတံ အကတံ အသင်္ခတန္တိ (ဥဒါ။ ၇၃၊ နေတ္တိ။ ၄၁) စတ္တာရိပိ ပဒါနိ အညမညဝေဝစနာနိ။ အထ ဝါ ဝေဒနာဒယော ဝိယ ဟေတုပစ္စယသမဝါယသင်္ခါတာယ ကာရဏသာမဂ္ဂိယာ န ဇာတံ န နိဗ္ဗတ္တန္တိ အဇာတံ။ ကာရဏေန ဝိနာ, သယမေဝ စ န ဘူတံ န ပါတုဘူတံ န ဥပ္ပန္နန္တိ အဘူတံ။ ဧဝံ အဇာတတ္တာ, အဘူတတ္တာ စ ယေန ကေနစိ ကာရဏေန န ကတန္တိ အကတံ။ ဇာတဘူတကတဘာဝေါ စ နာမ ရူပါဒီနံ သင်္ခတဓမ္မာနံ ဟောတိ, န အသင်္ခတဘာဝဿ နိဗ္ဗာနဿာတိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘အသင်္ခတ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ပဋိလောမတော ဝါ သမေစ္စ သမ္ဘူယ ပစ္စယေဟိ ကတန္တိ သင်္ခတံ, တထာ န သင်္ခတံ သင်္ခတလက္ခဏရဟိတန္တိ စ အသင်္ခတန္တိ ဧဝံ အနေကေဟိ ကာရဏေဟိ နိဗ္ဗတ္တိတဘာဝေ ပဋိသိဒ္ဓေ ‘‘ပကတိဝါဒီနံ ပကတိ ဝိယ သိယာ နု ခေါ ဧကေနေဝ ကာရဏေန ဧတံ ကတ’’န္တိ အာသင်္ကာယံ ကေနစိ န ကတန္တိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘အကတ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ အပစ္စယမ္ပိ သမာနံ ‘‘သယမေဝ နု ခေါ ဣဒံ ဘူတံ
ပါတုဘူတ’’န္တိ အာသင်္ကာယံ တံ နိဝတ္တနတ္ထံ ‘‘အဘူတ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အယဉ္စေတဿ အသင်္ခတာကတာဘူတဘာဝေါ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ အဇာတိဓမ္မတ္တာတိ ဒဿေတုံ ‘‘အဇာတ’’န္တိ ဝုတ္တံ။
ဧဝမေတ္ထ သတ္ထာ ပရမတ္ထတော နိဗ္ဗာနဿ အတ္ထိဘာဝံ ပဝေဒေသိ။ ပဝေဒေန္တော စ ‘‘အဟံ ဓမ္မိဿရော ဓမ္မဿာမီ’’တိ န အတ္တနော အာဏာမတ္တေန ပဝေဒေသိ, အပိစ ခေါ ပန ပဒပရမေ အနုကမ္ပမာနော ယုတ္တိတောပိ ပဝေဒေသိ။ ယထာဟ –
‘‘နော စေတံ, ဘိက္ခဝေ, အဘဝိဿ အဇာတံ အဘူတံ အကတံ အသင်္ခတံ, နယိဓ ဇာတဿ ဘူတဿ ကတဿ သင်္ခတဿ နိဿရဏံ ပညာယေထ။ ယသ္မာ စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အတ္ထိ အဇာတံ အဘူတံ အကတံ အသင်္ခတံ, တသ္မာ ဇာတဿ ဘူတဿ ကတဿ သင်္ခတဿ နိဿရဏံ ပညာယတီ’’တိ (ဥဒါ။ ၇၃၊ နေတ္တိ။ ၄၁)။
တဿတ္ထော – ဘိက္ခဝေ, ယဒိ အဇာတာဒိသဘာဝါ အသင်္ခတာ ဓာတု န အဘဝိဿ န သိယာ, ဣဓ လောကေ ဇာတာဒိသဘာဝဿ ရူပါဒိက္ခန္ဓပဉ္စကသင်္ခါတဿ သင်္ခတဿ နိဿရဏံ အနဝသေသဝူပသမော န ပညာယေယျ န ဥပလဗ္ဘေယျ န သမ္ဘဝေယျ။ နိဗ္ဗာနဉှိ အာရမ္မဏံ ကတွာ ပဝတ္တမာနာ သမ္မာဒိဋ္ဌိအာဒယော အရိယမဂ္ဂဓမ္မာ အနဝသေသံ သံကိလေသေ သမုစ္ဆိန္ဒန္တိ, တေနေတ္ထ သဗ္ဗဿာပိ ဝဋ္ဋဒုက္ခဿ အပဂမော နိဿရဏံ ပညာယတိ။ ဧဝံ ဗျတိရေကဝသေန နိဗ္ဗာနဿ အတ္ထိဘာဝံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ အနုဂမနဝသေနပိ တံ ဒဿေတွာ နိဂမေတုံ ‘‘ယသ္မာ စ ခေါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တဿတ္ထော ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဧတ္ထ စ ယသ္မာ ‘‘အပ္ပစ္စယာ ဓမ္မာ အသင်္ခတာ ဓမ္မာ (ဓ။ သ။ ဒုကမာတိကာ ၇-၈)။ အတ္ထိ, ဘိက္ခဝေ, တဒါယတနံ, ယတ္ထ နေဝ ပထဝီ (ဥဒါ။ ၇၁)။ ဣဒမ္ပိ ခေါ ဌာနံ သုဒုဒ္ဒသံ, ယဒိဒံ သဗ္ဗသင်္ခါရသမထော သဗ္ဗူပဓိပဋိနိဿဂ္ဂေါ (ဒီ။ နိ။ ၂။၆၄, ၆၇၊ မ။ နိ။ ၂။၃၃၇၊ သံ။ နိ။ ၂။၁၇၂၊ မဟာဝ။ ၇-၈)။ အသင်္ခတဉ္စ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မံ ဒေသေဿာမိ အသင်္ခတဂါမိနိဉ္စ ပဋိပဒ’’န္တိအာဒီဟိ (သံ။ နိ။ ၄။၃၆၆) အနေကေဟိ သုတ္တပဒေဟိ ‘‘အတ္ထိ, ဘိက္ခဝေ, အဇာတ’’န္တိ (ဥဒါ။ ၇၃၊ နေတ္တိ။ ၄၁) ဣမိနာ စ သုတ္တပဒေန နိဗ္ဗာနဓာတုယာ ပရမတ္ထတော သဗ္ဘာဝေါ သဗ္ဗလောကံ အနုကမ္ပမာနေန သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ပကာသိတော,
တသ္မာ ယဒိပိ ကတ္ထ အပစ္စက္ခကာရီနမ္ပိ သာသနေ အဘိပ္ပသန္နာနံ ဝိညူနံ သံသယော နတ္ထိယေဝ။ ယေ ပန ပရနေယျဗုဒ္ဓိနော ပုဂ္ဂလာ, တေသံ ဝိမတိဝိနောဒနတ္ထံ အယမေတ္ထ အဓိပ္ပါယနိဒ္ဓါရဏမုခေန ယုတ္တိဝိစာရဏာ။
ယထာ ပရိညေယျတာယ သဥတ္တရာနံ ကာမာနံ, ရူပါနဉ္စ ပဋိပက္ခဘူတံ တဗ္ဗိဓုရသဘာဝံ နိဿရဏံ ပညာယတိ, ဧဝံ သဘာဝါနံ သဗ္ဗေသမ္ပိ သင်္ခတဓမ္မာနံ ပဋိပက္ခဘူတေန တဗ္ဗိဓုရသဘာဝေန နိဿရဏေန ဘဝိတဗ္ဗံ။ ယဉ္စ တံ နိဿရဏံ, သာ အသင်္ခတာ ဓာတု။ ကိဉ္စ ဘိယျော – သင်္ခတဓမ္မာရမ္မဏဝိပဿနာဉာဏံ, အပိစ အနုလောမဉာဏံ ကိလေသေ တဒင်္ဂဝသေန ပဇဟတိ, န သမုစ္ဆေဒဝသေန ပဇဟိတုံ သက္ကောတိ။ တထာ သမ္မုတိသစ္စာရမ္မဏံ ပဌမဇ္ဈာနာဒီသု ဉာဏံ ဝိက္ခမ္ဘနဝသေနေဝ ကိလေသေ ပဇဟတိ, န သမုစ္ဆေဒဝသေန။ ဣတိ သင်္ခတဓမ္မာရမ္မဏဿ, သမ္မုတိသစ္စာရမ္မဏဿ စ ဉာဏဿ ကိလေသာနံ သမုစ္ဆေဒပ္ပဟာနေ အသမတ္ထဘာဝတော တေသံ သမုစ္ဆေဒပ္ပဟာနကရဿ အရိယမဂ္ဂဉာဏဿ တဒုဘယဝိပရီတသဘာဝေန အာရမ္မဏေန ဘဝိတဗ္ဗံ, သာ အသင်္ခတာ ဓာတု။
တထာ ‘‘အတ္ထိ, ဘိက္ခဝေ, အဇာတံ အဘူတံ အကတံ အသင်္ခတ’’န္တိ (ဥဒါ။ ၇၃၊ နေတ္တိ။ ၄၁) ဧဝမာဒိ နိဗ္ဗာနဿ ပရမတ္ထတော အတ္ထိဘာဝဇောတကဝစနံ အဝိပရီတတ္ထံ ဘဂဝတာ ဘာသိတတ္တာ။ ယဉှိ ဘဂဝတာ ဘာသိတံ, တံ အဝိပရီတတ္ထံ ယထာ တံ ‘‘သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနိစ္စာ, သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ ဒုက္ခာ, သဗ္ဗေ ဓမ္မာ အနတ္တာ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၃၅၃, ၃၅၆၊ ဓ။ ပ။ ၂၇၇-၂၇၉၊ ထေရဂါ။ ၆၇၆-၆၇၈၊ နေတ္တိ။ ၅), တထာ နိဗ္ဗာနသဒ္ဒေါ ကတ္ထစိ ဝိသယေ ယထာဘူတပရမတ္ထဝိသယော ဥပစာရဝုတ္တိသဗ္ဘာဝတော။ သေယျထာပိ သီဟသဒ္ဒေါတိ ဧဝမာဒီဟိ နယေဟိ ယုတ္တိတောပိ အသင်္ခတာယ ဓာတုယာ ပရမတ္ထတော အတ္ထိဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။
အပရော နယော – ယဒိ ပန နိဗ္ဗာနံ အဘာဝမတ္တမေဝ သိယာ, တဿ ‘‘ဂမ္ဘီရော ဒုဒ္ဒသော ဒုရနုဗောဓော သန္တော ပဏီတော အတက္ကာဝစရော နိပုဏော ပဏ္ဍိတဝေဒနီယော’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၆၄, ၆၇၊ မ။ နိ။ ၂။၃၃၇၊ သံ။ နိ။ ၁။၁၇၂၊ မဟာဝ။ ၇-၈) ဂမ္ဘီရာဒိတာ, ‘‘အသင်္ခတဉ္စ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မံ ဒေသေဿာမီ’’တိအာဒိနာ (သံ။ နိ။ ၄။၃၆၆) အသင်္ခတာဒိတာ, ‘‘အဗျာကတာ ဓမ္မာ အပစ္စယာဓမ္မာ’’တိအာဒိနာ အဗျာကတဓမ္မာဒိတာ စ န ဝတ္တဗ္ဗာ သိယာ။ န ဟိ
အဘာဝဿ ကောစိ သဘာဝေါ အတ္ထိ, ယေန သော ဂမ္ဘီရာသင်္ခတာဒိအာကာရတော ဝိညာယေယျ။ အဘာဝေါ ဟိ အဘာဝေါ ဧဝ, ကုတော တဿ ဂမ္ဘီရာသင်္ခါတာဒိဘာဝသမ္ဗန္ဓော။ ကိဉ္စာယမဘာဝေါ သဗ္ဗေသံ ကိလေသာနံ သဗ္ဗသတ္တသန္တာနဂတာနံ ဧကော ဝါ ဘဝေယျ အနေကော ဝါ။ ယဒိ ဧကော, ဧကေနေဝ မဂ္ဂေန သဗ္ဗကိလေသာဘာဝေါ ကတော, သစ္ဆိကတော စာတိ အညဿ, အညေသဉ္စ မဂ္ဂါနံ နိရတ္ထကတာတိ န သိယာ မဂ္ဂဗဟုတာ, ဧကဇ္ဈဉ္စ သဗ္ဗသတ္တာနံ နိဗ္ဗာနာဓိဂမော အာပဇ္ဇတိ။ သိယာ ပနေဝံ ဧကော ဧဝ သော နိဗ္ဗာနသညိတော ကိလေသာဘာဝေါ, သော ပန န မဂ္ဂေဟိ ကာတဗ္ဗော, အထ ခေါ သစ္ဆိကာတဗ္ဗောတိ။ ဧဝံ သတိ ဝိသေသတော မဂ္ဂဿ နိရတ္ထကတာ အာပဇ္ဇတိ, ကိလေသာနံ အပ္ပဟာနတောတိ ဧကောပိ မဂ္ဂေါ န သိယာ။ အသတိ စ ကိလေသပ္ပဟာနေ ဒုက္ခဿ အနုပစ္ဆေဒနတော ကိလေသာဘာဝသစ္ဆိကိရိယာ ကိမတ္ထိယာ သိယာ, အထ ပန မဂ္ဂါနံ သန္တာနဂတသံယောဇနတ္တယပ္ပဟာနာဒိပဋိနိယတကိစ္စတာယ စတူသု မဂ္ဂေသု ပါဋိယေက္ကံ ကိလေသာဘာဝေါ။ ဧဝံ သတိ သဘာဝပဘေဒေန ဝိနာ န ဗဟုဘာဝေါတိ သော ကိလေသက္ခယပရိယာယေန ဝုတ္တော သဘာဝဓမ္မော ဧဝ သိယာ။
ယေသံ အဘာဝေါ, တပ္ပဘေဒေန အဘာဝေ ဘေဒေါပစာရောတိ စေ? ယေသံ အဘာဝေါ, တေသံ သသဘာဝတာယ တဿ သဘာဝေါပစာရောပိ သိယာ။ တထာ စ တေ သံကိလေသသင်္ခတတာဒိတော ကိလေသသင်္ခတတာဒိဥပစာရာပိ သိယုံ။ နော စေ တေ ဣစ္ဆိတာ, တပ္ပဘေဒေန ဘေဒေါပစာရောပိ န ဣစ္ဆိတဗ္ဗော။ န စ ပဟောတိ ဥပစရိတော ဗဟုဘာဝေါ အတ္ထတော ဗဟုဘာဝါယ။ န ဟိ ဇလံ အနလန္တိ ဥပစရိတံ ဒဟတိ, ပစတိ ဝါ။ ဧကတ္တပဉှမ္ပိ စာယမဘာဝေါ အသဘာဝတာယ န သဟတီတိ န သက္ကာ ဝတ္တုံ နတ္ထိဘာဝသာမညတော အဘေဒဝေါဟာရော ယုတ္တရူပေါတိ။ ဧကတ္တေ စ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တာ ဧဝ ဒေါသာ, ဗဟုဘာဝေ ပန သတိ ဝုတ္တနယေနေဝ သိဒ္ဓါ သဘာဝဓမ္မတာ။ သဘာဝဓမ္မတ္တေပိ စ ဗဟုဘာဝေါ ဝိယ ဘာဝံ ဘာဝေါပိ ဗဟုဘာဝံ န ဗျဘိစရေယျာတိ နိဗ္ဗာနဿ ဗဟုဘာဝပသင်္ဂေါ သိယာတိ စေ? န ဗဟုဘာဝဿေဝ အဘာဝပ္ပသင်္ဂတော။ ယဒိ ဟိ ယထာ ကက္ခဠတာ ဘာဝံ, ဧဝံ ဘာဝေါပိ ကက္ခဠတံ န ဗျဘိစရေယျ။ ဧဝံ သတိ သဗ္ဗေသံ ဘာဝါနံ ပထဝီဘာဝါပတ္တိတော ကုတော ဘာဝဿ ဗဟုဘာဝေါ, တသ္မာ လောကဝေါဟာရာနံ ဝိစိတ္တတာယ ယဒိပိ ဗဟုတာ ဘာဝါပေက္ခာ, ဘာဝတာ ပန န ဗဟုတာပေက္ခာတိ န ဘာဝဿ သတော နိဗ္ဗာနဿ ဗဟုဘာဝေါ ‘‘ဧကာ
နိဋ္ဌာ န ပုထု နိဋ္ဌာ’’တိ ဝစနတော။ ဧကသ္မိံယေဝ စ ဒဿနဘာဝနာဒွယံ သမ္ဘဝတိ။
ပရိနိဗ္ဗုတာနံ ပစ္စေကံ နိဗ္ဗာနဘာဝေ သတ္တသန္တာနနိယတံ နာမ နိဗ္ဗာနံ သိယာ။ တထာ စ သတိ သင်္ခတတာဒိဒေါသာနတိဝတ္တိယေဝ, ကိလေသပ္ပဟာနံ ဝါ မဂ္ဂကိစ္စံ ကိလေသာနံ အဘာဝေါ။ တဿ စ ဧကတ္တေ န မဂ္ဂဗဟုတာ ကိစ္စန္တရဿ ကတ္တဗ္ဗဿ အဘာဝတော။ မဂ္ဂဗဟုဘာဝေါ စ မဂ္ဂေဟိ သစ္ဆိကာတဗ္ဗေ ဧကသ္မိံ ဓမ္မေ ဣန္ဒြိယာနံ အပါဋဝပါဋဝပါဋဝတရပါဋဝတမဘာဝေန သစ္ဆိကိရိယာဝိသေသေန ကိလေသာနံ ပဟာနဘေဒေန ဟောတီတိ နိဗ္ဗာနဿ သဘာဝဓမ္မတ္တေ ဧဝ သိယာ။ အဘာဝေါပိ စ ကိလေသာနံ မဂ္ဂေန သကိစ္စကတာယ ကာတဗ္ဗော ဧဝ သိယာ, န သစ္ဆိကာတဗ္ဗော။ ကော ဟိ သဘာဝေါ အဘာဝဿ? ယော သစ္ဆိကာတဗ္ဗော သိယာ, သော စေ နိဗ္ဗာနံ ဧကေနေဝ မဂ္ဂေန သဗ္ဗကိလေသာနံ အဘာဝေါ ဧကော အဘိန္နော ကာတဗ္ဗော အာပန္နော။ အညထာ မဂ္ဂဝသေန စတုဗ္ဗိဓဘာဝေ နိဗ္ဗာနဿ စတုဗ္ဗိဓဘာဝပ္ပသင်္ဂေါ, နိဗ္ဗာနဝိသေသပ္ပသင်္ဂေါ စ အာပဇ္ဇေယျာတိ မဂ္ဂကိစ္စဿ ဧကတ္တေန မဂ္ဂဗဟုတာ သိယာ။ ဗဟုဘာဝေ ပန တေသံ သော ဝုတ္တနယေန ဧကသ္မိံ ဓမ္မေ သစ္ဆိကိရိယာဝိသေသတောတိ သိဒ္ဓါ နိဗ္ဗာနဿ သဘာဝဓမ္မတာ။ ခယာဓိဂန္တဗ္ဗတာယ ပနေတံ ‘‘ခယော’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ခယေ ဉာဏ’’န္တိ (ဓ။ သ။ ဒုကမာတိကာ ၁၄၂၊ ၁၃၈၂) ဟိ ဝစနတော အရိယမဂ္ဂေါ ခယော နာမ။ တေန စေတံ အဓိဂန္တဗ္ဗံ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ, တသ္မာ ‘‘ခယော’’တိ ဝုတ္တန္တိ။
ဣတိ နိရောဓနိဒ္ဒေသကထာဝဏ္ဏနာ။
မဂ္ဂနိဒ္ဒေသကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၅၆၂။ အဋ္ဌ ဓမ္မာတိ ‘‘ကတမံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ အရိယသစ္စ’’န္တိ အာရဘိတွာ ‘‘သမ္မာဒိဋ္ဌီ’’တိအာဒိနာ ပါဠိယံ (ဝိဘ။ ၂၀၅) ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိပဋိပဒါနိဒ္ဒေသေ အာဂတာ, တမေဝ စ ပါဠိံ အာနေတွာ ဥဒ္ဒေသဝသေန ဣဓ စ ဝုတ္တာ သမ္မာဒိဋ္ဌိအာဒယော အဋ္ဌ ဓမ္မာ အတ္ထတော ပကာသိတာ, န မဂ္ဂသစ္စနိဒ္ဒေသဝသေနာတိ အဓိပ္ပါယော။ ယဒိ အတ္ထတော ပကာသိတာ, ကိမတ္ထိယံ ပန ဣဓ ကထနန္တိ အာဟ ‘‘ဣဓ ပနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘ဧကက္ခဏေ ပဝတ္တမာနာန’’န္တိ ဣဒံ လောကိယကုသလစိတ္တုပ္ပါဒေသု ဝိရတိယော နာနာက္ခဏိကာ
ဧဝ ဟောန္တီတိ ကတွာ ဝုတ္တံ။ သေသမဂ္ဂဓမ္မာ ပန တတ္ထာပိ ဧကဇ္ဈံ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိယေဝ။ ဝိသေသာဝဗောဓနတ္ထန္တိ ပဋိပက္ခသမုဂ္ဃါတာဒိပဝတ္တိအာကာရဝိသေသဿ အဝဗောဓနတ္ထံ။ ဝိတ္ထာရတော မဂ္ဂကထာ ပရတော အာဝိ ဘဝိဿတီတိ အာဟ ‘‘သင်္ခေပတော’’တိ။ စတုသစ္စပဋိဝေဓာယ ပဋိပန္နဿာတိ ယထာ စတုသစ္စာဘိသမယော ဟောတိ, ဧဝံ သဗ္ဗသော ပုဗ္ဗဘာဂပဋိပတ္တိယာ ပရိပူရဏဝသေန ပဋိပန္နဿ။ အရိယမဂ္ဂသင်္ခါတဿ ယောဂဿ သဗ္ဘာဝတော ယောဂိနော။ ကာမံ အဝိဇ္ဇာနုသယသမုဂ္ဃါတေ တဒေကဋ္ဌကိလေသာနံ လေသောပိ နာဝသိဿတိ, ဝိဇ္ဇာယ ပန အဝိဇ္ဇာ ဥဇုဝိပစ္စနီကဓမ္မောတိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘အဝိဇ္ဇာနုသယသမုဂ္ဃါတက’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ပရတော မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပါဒိဂ္ဂဟဏေပိ ဧသေဝ နယော။ ဓာတုပ္ပကာသနရသာတိ ပရမတ္ထပကာသနရသာ, စတုသစ္စဝိဘာဝနကိစ္စာတိ အတ္ထော။ မဂ္ဂဓမ္မာနံ ပဋိပက္ခဝိဓမနာကာရော သာတိသယံ ပါကဋော ဟုတွာ ဥပဋ္ဌာတီတိ အဝိဇ္ဇာနုသယသမုဂ္ဃါတကတံ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ ဝတွာပိ အဝိဇ္ဇန္ဓကာရဝိဒ္ဓံသနပစ္စုပဋ္ဌာနတာ ဝုတ္တာ။
တထာ သမ္ပန္နဒိဋ္ဌိနောတိ ယထာ အဝိဇ္ဇာနုသယသမုဂ္ဃါတော ဟောတိ, တထာ မဂ္ဂသမ္မာဒိဋ္ဌိယာ သမ္ပန္နဒိဋ္ဌိနော။ ဧဝဉှိ စတုသစ္စပဋိဝေဓာယ ပဋိပန္နဿ ယောဂိနောတိ ဣမမတ္ထံ တထာ-သဒ္ဒေါ ဥပသံဟရတိ။ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏတာ ပန တံသမ္ပယုတ္တဝစနေနေဝ ဗောဓိတာ။ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပနိဃာတကန္တိ ကာမသင်္ကပ္ပါဒိမိစ္ဆာသင်္ကပ္ပသမုစ္ဆေဒကံ။ အပ္ပနာရသောတိ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏေ မဂ္ဂစိတ္တဿ သမုပ္ပါဒဝသေန ပဝတ္တနတော အပ္ပနာကိစ္စော။
တထာ ပဿတော ဝိတက္ကယတော စာတိ ဝုတ္တပ္ပကာရာယ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ ပဿတော, နိဗ္ဗာနာရမ္မဏေ စ သမ္မာသင်္ကပ္ပေန စိတ္တံ အဘိနိရောပယတော။ ဝစီဒုစ္စရိတသမုဂ္ဃါတိကာတိ စတုဗ္ဗိဓဿပိ ဝစီဒုစ္စရိတဿ သမုစ္ဆေဒိကာ။ မုသာဝါဒါဒီနံ ဝိသံဝါဒနာဒိကိစ္စတာယ လူခါနံ အပရိဂ္ဂါဟကာနံ ပဋိပက္ခဘာဝတော သိနိဒ္ဓဘာဝေန သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ ပရိဂ္ဂါဟကသဘာဝါ သမ္မာဝါစာတိ အာဟ ‘‘သာ ပရိဂ္ဂဟလက္ခဏာ’’တိ။ ကာယိကကိရိယာ ကိဉ္စိ ကတ္တဗ္ဗံ သမုဋ္ဌာပေတိ, သယဉ္စ သမုဋ္ဌဟနံ ဃဋနံ ဟောတီတိ သမ္မာကမ္မန္တသင်္ခါတာ ဝိရတိပိ သမုဋ္ဌာနသဘာဝါ ဝုတ္တာ။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ ဝါ ဥက္ခိပနံ သမုဋ္ဌာပနံ ကာယိကကိရိယာယ ဘာရုက္ခိပနံ ဝိယ။
အဿာတိ ယောဂိနော။ တသ္မိံ သတိ ဝိသုဇ္ဈနတော ဝိသုဒ္ဓိဘူတာ။ ဇီဝမာနဿ သတ္တဿ, သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ ဝါ သုဒ္ဓိ ဝေါဒါနံ, အာဇီဝဿေဝ ဝါ
ဇီဝိတိန္ဒြိယဝုတ္တိယာ။ ဉာယာဇီဝဿ အဗုဒ္ဓပဋိကုဋ္ဌာယ သမ္မာဇီဝိကာယ ပဝတ္တိဟေတုတာယ ဉာယာဇီဝပဝတ္တိရသော။ ဣမဿ ဟိ ပဝတ္တိတော ပဋ္ဌာယ မိစ္ဆာဇီဝေါ န ပဝတ္တတီတိ။
သဗ္ဗာကုသလဝိဒ္ဓံသကောပိ သမ္မာဝါယာမော ဥဇုပဋိပက္ခဒဿနဝသေန ကောသဇ္ဇသမုစ္ဆေဒကော ဝုတ္တော။ သံကိလေသပက္ခတောပိ တဿ ပဂ္ဂဏှနံ ပဂ္ဂဟော။ ကာယာဒီသု သုဘာဒိအာကာရုပဓာရဏဝသေန ပဝတ္တာ သုဘသညာဒိပုဗ္ဗင်္ဂမာ အကုသလက္ခန္ဓာ မိစ္ဆာသတိ, တဿာ ဝိဒ္ဓံသနော မိစ္ဆာသတိဝိနိဒ္ဓုနနော။ အသမ္မောသောတိ သမ္မောသဝိဒ္ဓံသနတော တပ္ပဋိပက္ခော။ အာရမ္မဏဿ ယထာသဘာဝသလ္လက္ခဏံ ဥပဋ္ဌာနံ။ ‘‘အာရက္ခပစ္စုပဋ္ဌာနာ’’တိ, ‘‘သတာရက္ခေန စေတသာ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၄၈) စ ဝစနတော ဝိသေသတော သတိ ကုသလစိတ္တဿ အာရက္ခာတိ အာဟ ‘‘သတိယာ သံရက္ခိယမာနစိတ္တဿာ’’တိ။
ဋ္ဌ ၅၆၃။ သစ္စဉာဏဿာတိ သစ္စာနိ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တနကဉာဏဿ, န ပဋိဝေဓဉာဏံ ဝိယ သကိဒေဝ ဗုဇ္ဈတိ, အထ ခေါ ပုနပ္ပုနံ ဥပ္ပဇ္ဇနတော အနု အနု ဗောဓော အနုဗောဓော, အနုဿဝါကာရပရိဝိတက္ကဒိဋ္ဌိနိဇ္ဈာနက္ခန္တိအနုဂတော ဝါ ဗောဓော အနုဗောဓော, တဒေဝ ဉာဏန္တိ အနုဗောဓဉာဏံ။ န ဟိ တံ ပစ္စက္ခတော ဗုဇ္ဈတိ, အနုဿဝါဒိဝသေန ပန ကပ္ပနမုခေန ဗုဇ္ဈတိ။ ကိစ္စတောတိ ပရိဇာနနာဒိတော။ တံကိစ္စကရဏေနေဝ ဟိ ပရိညေယျာဒီနိ ဝိယ တာနိပိ တဿ ပါကဋာနိ ဟောန္တိ။ ဝိဝဋ္ဋာနုပဿနာယ ဟိ သင်္ခါရေဟိ ပတိလီယမာနမာနသဿ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ မဂ္ဂဉာဏံ ဝိသင်္ခါရံ ဒုက္ခနိဿရဏံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ဒုက္ခံ ပရိစ္ဆိန္ဒတိ, ဒုက္ခဂတဉ္စ တဏှံ ပဇဟတိ, နိရောဓဉ္စ သစ္ဆိကရောတိ ဖုသတိ။ အာဒိစ္စော ဝိယ ပဘာယ သမ္မာသင်္ကပ္ပါဒီဟိ သဟ သမုပ္ပန္နံ တံ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ, န စ သင်္ခါရေ အမုဉ္စိတွာ ပဝတ္တမာနေန ဉာဏေန ဧတံ သဗ္ဗံ ကာတုံ သက္ကာ နိမိတ္တပဝတ္တေဟိ အဝုဋ္ဌိတတ္တာ။ တသ္မာ ဧတာနိ ကိစ္စာနိ ကရောန္တံ တံ ဉာဏံ ဒုက္ခာဒီနိ ဝိဘာဝေတိ တတ္ထ သမ္မောဟနိဝတ္တနေနာတိ ‘‘စတ္တာရိပိ သစ္စာနိ ပဋိဝိဇ္ဈတီ’’တိ ဝုတ္တံ, ဧကပဋိဝေဓေနာတိ အဓိပ္ပါယော။
ဒုက္ခသမုဒယမ္ပိ သော ပဿတီတိ ကာလန္တရဒဿနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ စေ? န, ‘‘ယော နု ခေါ, အာဝုသော, ဒုက္ခံ ပဿတိ, ဒုက္ခသမုဒယမ္ပိ သော ပဿတီ’’တိအာဒိနာ (သံ။ နိ။ ၅။၁၁၀၀) ဧကဒဿိနော အညတ္တယဒဿိတာဝိစာရဏာယံ တံသာဓနတ္ထံ
အာယသ္မတာ ဂဝမ္ပတိတ္ထေရေန ဣမဿ သုတ္တဿ အာနီတတ္တာ, ပစ္စေကဉ္စ သစ္စေသု ဒိဿမာနေသု အညတ္တယဒဿနဿ ယောဇိတတ္တာ။ အညထာ အနုပုဗ္ဗာဘိသမယေ ပုရိမဒိဋ္ဌဿ ပစ္ဆာ အဒဿနတော သမုဒယာဒိဒဿိနော ဒုက္ခာဒိဒဿိတာ န ယောဇေတဗ္ဗာ သိယာ။ ယောဇိတာ စ သာ ‘‘ယော ဒုက္ခသမုဒယံ ပဿတိ, ဒုက္ခမ္ပိ သော ပဿတီ’’တိအာဒိနာ (သံ။ နိ။ ၅။၁၁၀၀)။ လောကိယံ သစ္စဉာဏံ။ တတ္ထ လောကိယဉာဏေ။ ပရိယုဋ္ဌာနသင်္ခါတော အဘိဘဝေါ ပရိယုဋ္ဌာနာဘိဘဝေါ, တဿ ဝသေန။ သုဒ္ဓသင်္ခါရပုဉ္ဇမတ္တဒဿနတော သက္ကာယဒိဋ္ဌိပရိယုဋ္ဌာနံ နိဝတ္တေတိ။ ‘‘လောကသမုဒယံ ခေါ, ကစ္စာန, ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ ပဿတော ယာ လောကေ နတ္ထိတာ, သာ န ဟောတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၁၅) ဝစနတော သမုဒယဒဿနံ ဟေတုဖလပဗန္ဓာဝိစ္ဆေဒဒဿနတော ပရိယုဋ္ဌာနာဘိဘဝဝသေန ပဝတ္တမာနံ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိံ နိဝတ္တေတိ။ ‘‘လောကနိရောဓံ ခေါ…ပေ… ပဿတော ယာ လောကေ အတ္ထိတာ, သာ န ဟောတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၁၅) ဝစနတော နိရောဓဒဿနံ ဟေတုနိရောဓာ ဖလနိရောဓဒဿနတော သဿတဒိဋ္ဌိံ နိဝတ္တေတိ။ အတ္တကာရဿ ပစ္စက္ခဒဿနတော မဂ္ဂဒဿနံ ‘‘နတ္ထိ အတ္တကာရေ, နတ္ထိ ပရကာရေ, နတ္ထိ ပုရိသကာရေ’’တိအာဒိကံ (ဒီ။ နိ။ ၁။၁၆၈) အကိရိယဒိဋ္ဌိံ ပဇဟတိ။ ‘‘နတ္ထိ ဟေတု, နတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ သံကိလေသာယ, အဟေတူ အပ္ပစ္စယာ သတ္တာ သံကိလိဿန္တိ, နတ္ထိ ဟေတု…ပေ… ဝိသုဒ္ဓိယာ, အဟေတူ အပ္ပစ္စယာ သတ္တာ ဝိသုဇ္ဈန္တီ’’တိအာဒိကာ (ဒီ။ နိ။ ၁။၁၆၈၊ မ။ နိ။ ၂။၁၀၁, ၂၂၇၊ သံ။ နိ။ ၃။၂၁၂) အဟေတုကဒိဋ္ဌိ စ ဣဓ အကိရိယာဒိဋ္ဌိဂ္ဂဟဏေနေဝ ဂဟိတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ သာပိ ဟိ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂဒဿနေန ပဟီယတီတိ။ ဒုက္ခေ ဉာဏံ သမုဒယဖလဿ ဒုက္ခဿ အဒ္ဓုဝါဒိဘာဝံ ပဿတီတိ ဖလေ ဝိပ္ပဋိပတ္တိံ နိဝတ္တေတိ။
ဣဿရော လောကံ ပဝတ္တေတိ သဇ္ဇေတိ နိဝတ္တေတိ သံဟရတီတိ ဣဿရကာရဏိနော ဝဒန္တိ။ ပဓာနတော လောကော အာဝိ ဘဝတိ, တတ္ထေဝ စ ပတိလီယတီတိ ပဓာနကာရဏိနော။
‘‘ကာလော ကရောတိ ဘူတာနိ, ကာလော သံဟရတီ ပဇာ၊
ကာလော သုတ္တေ ဇာဂရတိ, ကာလော ဟိ ဒုရတိက္ကမော’’တိ။ –
ကာလဝါဒိနော။ ကဏ္ဋကဿ တိခိဏဘာဝေါ ဝိယ, ကပိဋ္ဌဖလာဒီနံ ပရိမဏ္ဍလတာ ဝိယ, မိဂပက္ခိသရီသပါဒီနံ ဝိစိတ္တတာ ဝိယ စ သဘာဝေနေဝ လောကော သမ္ဘောတိ, ဝိဘောတိ စာတိ သဘာဝဝါဒိနော။ အာဒိ-သဒ္ဒေန
အဏူဟိ လောကော ပဝတ္တတိ, သဗ္ဗံ ပုဗ္ဗေကတဟေတု, လောကော နိယတော အစ္ဆေဇ္ဇသုတ္တာဝုတာဘေဇ္ဇမဏိသဒိသော, န ဧတ္ထ ကဿစိ ပုရိသကာရောတိ နိယတိဝါဒိနော။
‘‘ယဒိစ္ဆာယ ပဝတ္တန္တိ, ယဒိစ္ဆာယ နိဝတ္တရေ၊
ယဒိစ္ဆာယ သုခံ ဒုက္ခံ, တသ္မာ ယာဒိစ္ဆကီ ပဇာ’’တိ။ –
ယဒိစ္ဆာဝါဒိနော, ယေ အဓိစ္စသမုပ္ပတ္တိဝါဒိနောတိ စ ဝုစ္စန္တိ။ ဧဝမာဒိအကာရဏဝါဒသင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ရာမုဒကအာဠာရာဒီနံ ဝိယ, အရူပလောကေ နိဂဏ္ဌာနံ ဝိယ စ လောကထူပိကာယံ အပဝဂ္ဂေါ မောက္ခောတိ ဂဟဏံ အပဝဂ္ဂဂါဟော။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ပဓာနဿ အပ္ပဝတ္တိ, ဂုဏဝိယုတ္တဿ အတ္တနော သကတ္တနိ အဝဋ္ဌာနံ, ဗြဟ္မုနာ သလောကတာ, သမီပတာ, သံယောဂေါ, ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနဝါဒါတိ ဧဝမာဒီနံ ဂဟဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧတ္ထ စ ပဓာနဿ အပ္ပဝတ္တိ မဟတာဒိဘာဝေန အပရိဏာမော, အနဘိဗျတ္တိ ဝါ။ ‘‘အဟမညော, ပကတိ အညာ’’တိ ဧဝံ ပဝတ္တပကတိပုရိသန္တရဇာနနေန အတ္တသုခဒုက္ခမောဟေသု အဝိဘာဂဂ္ဂဟဏေ ကိရ နိဝတ္တိတေ ဝုတ္တနယေန ပဓာနံ နပ္ပဝတ္တတိ, သော ဝိမောက္ခောတိ ကာပိလာ။ ဂုဏဝိယုတ္တဿာတိ ဗုဒ္ဓိသုခဒုက္ခဣစ္ဆာဒေါသပ္ပယတ္တဓမ္မာဓမ္မသင်္ခါရေဟိ နဝဟိ အတ္တဂုဏေဟိ ဝိယုတ္တဿာတိ ကဏာဒမတာနုသာရိနော။ သလောကတာ ဗြဟ္မုနာ သမာနလောကတာ။ သမီပတာ တဿ သမီပပ္ပဝတ္တိတာ။ သံယောဂေါ တေန ဧကီဘာဝူပဂမနံ။ ‘‘ဣန္ဒြိယတပ္ပနပုတ္တမုခဒဿနာဒီဟိ ဝိနာ အပဝဂ္ဂေါ နတ္ထီ’’တိ ဂဟေတွာ တထာ ပဝတ္တနံ ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂေါ။ အနသနကေသလုဉ္စနာဒိတပစရိယာယ နဂ္ဂသီလဂေါသီလကုက္ကုရသီလာဒီဟိ စ အတ္တပရိတာပနေန မောက္ခော ဟောတီတိ အတ္တကိလမထော။
သွာယံ သဗ္ဗော မိစ္ဆာဂါဟော သစ္စဉာဏေ သတိ ပတိဋ္ဌံ န လဘတီတိ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ သင်္ဂဏှန္တော ‘‘လောကေ လောကပ္ပဘဝေ’’တိ ဂါထမာဟာတိ။
ဉာဏကိစ္စတော ဝိနိစ္ဆယဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဋ္ဌ ၅၆၄။ သေသာ သဗ္ဗဓမ္မာတိ သေသာ ဧကာသီတိ လောကိယဓမ္မာ။ အဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရေသု ဒွါဒသသု အာယတနေသု ကာမဘဝဝိဘဝတဏှာဝသေန ဒွါဒသတိကာ ဆတ္တိံသ တဏှာဝိစရိတာနိ, ခုဒ္ဒကဝတ္ထုဝိဘင်္ဂေ ဝါ အာဂတနယေန ကာလဝိဘာဂံ အနာမသိတွာ ဝုတ္တာနိ။ တဒါမသနေ ဟိ အဋ္ဌသတံ ဟောန္တိ။ အသမ္မိဿန္တိ ဧကကတ္တာ ကေနစိ အသမ္မိဿံ, ကုတော တဒန္တောဂဓပ္ပဘေဒေါတိ အဓိပ္ပါယော။ ဝီမံသိဒ္ဓိပါဒါဒီနံ ဗောဓိပက္ခိယာနံ သတိပိ ကိစ္စနာနတ္တေ အတ္ထတော ဧကတ္တာ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ သင်္ဂဟောတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိမုခေန တဒန္တောဂဓတာ ဝုတ္တာ။
တယော နေက္ခမ္မဝိတက္ကာဒယောတိ လောကိယက္ခဏေ အလောဘမေတ္တာကရုဏာသမ္ပယောဂဝသေန ဘိန္နာ, မဂ္ဂက္ခဏေ လောဘဗျာပါဒဝိဟိံသာသမုစ္ဆေဒနဝသေန တယောတိ ဧကောပိ ဝုတ္တော။ ဧသ နယော သမ္မာဝါစာဒီသု။ အပ္ပိစ္ဆတာသန္တုဋ္ဌိတာနံ ပန ဘာဝေ သမ္မာအာဇီဝသမ္ဘဝတော တေန တေသံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဘဝန္တရေပိ ဇီဝိတဟေတုပိ အရိယေဟိ အဝီတိက္ကမနီယတ္တာ အရိယကန္တာနံ သမ္မာဝါစာဒိသီလာနံ ဂဟဏေန ယေန သဒ္ဓါဟတ္ထေန တာနိ ဂဟေတဗ္ဗာနိ, သော သဒ္ဓါဟတ္ထော ဂဟိတော ဧဝ ဟောတီတိ တတော အနညာနိ သဒ္ဓိန္ဒြိယသဒ္ဓါဗလာနိ တတ္ထ အန္တောဂဓာနိ ဝုတ္တာနိ။ ဆန္ဒော ပန သဒ္ဓါနုဂုဏောတိ ကတွာ ဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒဿာပိ တဒန္တောဂဓတာ ဝုတ္တာ။ တေသံ အတ္ထိတာယာတိ သဒ္ဓိန္ဒြိယသဒ္ဓါဗလဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒါနံ အတ္ထိတာယ သီလဿ အတ္ထိဘာဝတော တိဝိဓေနာပိ သီလေန တေ တယောပိ ဂဟိတာတိ တတ္ထ အန္တောဂဓာ။ စိတ္တသမာဓီတိ စိတ္တိဒ္ဓိပါဒံ ဝဒတိ။ ‘‘စိတ္တံ ပညဉ္စ ဘာဝယ’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၁။၂၃, ၁၉၂၊ ပေဋကော။ ၂၂၊ မိ။ ပ။ ၂။၁။၉) ဟိ စိတ္တမုခေန သမာဓိ ဝုတ္တောတိ သမာဓိမုခေန စိတ္တမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗတံ အရဟတိ။ စိတ္တိဒ္ဓိပါဒဘာဝနာယ ပန သမာဓိပိ အဓိမတ္တော ဟောတီတိ ဝီမံသိဒ္ဓိပါဒါဒိဝစနံ ဝိယ စိတ္တိဒ္ဓိပါဒေါတိ အဝတွာ ဣဓ ‘‘စိတ္တသမာဓီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ပီတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ, ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ, သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၄၆၆၊ ၃။၃၅၉၊ သံ။ နိ။ ၅။၃၇၆၊ အ။ နိ။ ၃။၉၆၊ ၁၁။၁၂) ဝစနတော သမာဓိဥပကာရာ ပီတိပဿဒ္ဓိယော, တသ္မာ သမာဓိဂ္ဂဟဏေန ဂဟိတာ။ ဥပေက္ခာ ပန သမာဓိဥပကာရကတော, တံသဒိသကိစ္စတော စ။ တသ္မာ သမာဓိသီသေန ဧတေသံ အန္တောဂဓတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။
အန္တောဂဓာနံ ပဘေဒဝိနိစ္ဆယဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဋ္ဌ ၅၆၅။ ဘာရော ဝိယ ဒုက္ခသစ္စံ ဝိဃာတကတ္တာ, သံဟရဏီယဝသေန ဝိဟန္တဘာဝတောတိ အတ္ထော။ ဘာရာဒါနမိဝ တတ္ထ တတ္ထ ဘဝေ ဥပ္ပဇ္ဇနကဝိဃာတဿ ဟေတုဘာဝတော။ ဘာရနိက္ခေပနမိဝ ပဝတ္တိဒုက္ခဝူပသမဘာဝတော။ ရောဂေါ ဝိယ, ဒုဗ္ဘိက္ခမိဝ စ ဗာဓကတ္တာ။ ရောဂနိဒါနံ ဝိယ, ဒုဗ္ဗုဋ္ဌိ ဝိယ စ ပဘဝလက္ခဏတ္တာ။ ဒုဗ္ဗုဋ္ဌီတိ စ အဝဿနံ ဝါ အတိဝဿနံ ဝါ။ ရောဂဝူပသမော ဝိယ, သုဘိက္ခမိဝ စ သန္တိလက္ခဏတ္တာ, သုခဘာဝတော။ ‘‘နိဗ္ဗာနံ ပရမံ သုခ’’န္တိ (ဓ။ ပ။ ၂၀၃-၂၀၄) ဟိ ဝုတ္တံ။ ဘေသဇ္ဇမိဝ, သုဝုဋ္ဌိ ဝိယ စ ဒုက္ခဿ ဟေတုပစ္ဆေဒတော, တဿ စ အပဂမူပါယဘာဝတော။ နိယျာနလက္ခဏဉှိ မဂ္ဂသစ္စံ။ အနိဋ္ဌဘာဝတော, သာသင်္ကသပ္ပဋိဘယတော စ ဒုက္ခံ ဝေရိဝိသရုက္ခဘယဩရိမတီရူပမံ။ ဝေရံ ဗျာပါဒေါ, ပစ္စတ္ထိကဘာဝေါ ဝါ။ ဝေရသမုဂ္ဃါတော ဝေရဝူပသမော မေတ္တာ။ ဝေရသမုဂ္ဃါတုပါယော သင်္ဂဟဝတ္ထူနိ။
ဥပမာတော ဝိနိစ္ဆယဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဋ္ဌ ၅၆၆။ ဧသ နယော သမုဒယာဒီသူတိ အတ္ထိ စေတ္ထ သမုဒယော, န အရိယသစ္စံ, အတ္ထိ အရိယသစ္စံ, န သမုဒယော, အတ္ထိ သမုဒယော စေဝ အရိယသစ္စဉ္စ, အတ္ထိ နေဝ သမုဒယော န အရိယသစ္စန္တိ။ သေသသစ္စဒွယေပိ ဧသေဝ နယော။ န အရိယသစ္စံ ပရိညေယျပဟာတဗ္ဗာသင်္ခတနိယျာနဘာဝါဘာဝတော။ ဣတရံ ပန အရိယသစ္စဒွယန္တိ သမုဒယမဂ္ဂသစ္စဒွယမာဟ။ သိယာ ဒုက္ခံ သင်္ခါရဒုက္ခတာယ။ တေနာဟ ‘‘အနိစ္စတော’’တိ။ တထတ္တေနာတိ တထသဘာဝေန, ပရိညေယျဘာဝေနာတိ အတ္ထော။ ဧတေန တံ အရိယသစ္စဒွယံ ‘‘သိယာ ဒုက္ခံ, န အရိယသစ္စံ, သိယာ အရိယသစ္စံ, န ဒုက္ခ’’န္တိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတိ။ အရိယသစ္စသဒ္ဒပရာ ဟိ ဒုက္ခာဒိသဒ္ဒါ ပရိညေယျာဒိဘာဝံ ဝဒန္တိ။ တေနေဝ အရိယသစ္စသဒ္ဒါနပေက္ခံ ဒုက္ခသဒ္ဒံ သန္ဓာယ မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တသာမညဖလဓမ္မာနံ အာဒိပဒသင်္ဂဟော ဝုတ္တော, အရိယသစ္စသဒ္ဒါပေက္ခံ ပန သန္ဓာယ စတုတ္ထပဒသင်္ဂဟော။
သဗ္ဗာကာရေနာတိ သဗ္ဗပ္ပကာရေန။ ယထာ မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တဓမ္မာဒယော ဧကင်္ဂဝိကလာ, ဧဝံ အဟုတွာ သဗ္ဗင်္ဂယောဂေန ဒုက္ခတာယ စေဝ အရိယသစ္စတာယ စာတိ အတ္ထော။ ‘‘ဥပါဒါနက္ခန္ဓပဉ္စက’’န္တိ ဝုတ္တေ တဏှာယပိ သင်္ဂဟော သိယာတိ တံနိဝတ္တနတ္ထံ ‘‘အညတြ တဏှာယာ’’တိ ဝုတ္တံ တဿာ ဝိသုံ အရိယသစ္စဘာဝတော။ သမုဒယာဒီသု အဝသေသကိလေသာဒယော ပဘဝဋ္ဌေန သမုဒယော, န အရိယသစ္စံ သုတ္တန္တသံဝဏ္ဏနာ အယန္တိ
ကတွာ။ နိရောဓော အရိယသစ္စံ, န သမုဒယော။ ဣတရံ ပန အရိယသစ္စဒွယံ သိယာ သမုဒယော အတ္တနော ဖလဿ ပစ္စယဋ္ဌေန, န ပန ယဿ ပဟာနာယ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတိ တထတ္တေန, သဗ္ဗာကာရေန ပန တဏှာသမုဒယော စေဝ အရိယသစ္စဉ္စ။ မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တဓမ္မာ, သာမညဖလာနိ စ ယဿ ပဟာနာယ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတိ တထတ္တေန နေဝ သမုဒယော, န အရိယသစ္စံ။ သင်္ခါရနိရောဓော, နိရောဓသမာပတ္တိ စ နိရောဓော, န အရိယသစ္စံ။ သမုဒယော အရိယသစ္စံ, န နိရောဓော။ ဣတရံ ပန အရိယသစ္စဒွယံ သိယာ နိရောဓော ခဏနိရောဓသဗ္ဘာဝတော, န ပန ယဿ သစ္ဆိကိရိယာယ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတိ တထတ္တေန။ သဗ္ဗာကာရေန ပန အသင်္ခတာ ဓာတု နိရောဓော စေဝ အရိယသစ္စဉ္စ။ သေသံ ဝုတ္တနယမေဝ။ အရိယမဂ္ဂတော အညာနိ မဂ္ဂါနိ မဂ္ဂေါ, န အရိယသစ္စံ။ နိရောဓော အရိယသစ္စံ, န မဂ္ဂေါ။ ဣတရံ ပန သစ္စဒွယံ သိယာ မဂ္ဂေါ ဘဝဂါမိနိပဋိပဒါဘာဝတော, န ပန ယဿ ဘာဝနာယ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတိ တထတ္တေန, သဗ္ဗာကာရေန ပန နိရောဓဂါမိနိပဋိပဒါ မဂ္ဂေါ စေဝ အရိယသစ္စဉ္စ။ သေသံ ဝုတ္တနယမေဝ။
စတုက္ကတော ဝိနိစ္ဆယဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဋ္ဌ ၅၆၇။ သုညာနီတိ ဝေဒကာဒီဟိ ဗာဟိရကပရိကပ္ပိတေဟီတိ အဓိပ္ပါယော။ ဒုက္ခဉှိ ဝေဒနီယမ္ပိ သန္တံ ဝေဒကရဟိတံ, ကေဝလံ ပန တသ္မိံ အတ္တနော ပစ္စယေဟိ ပဝတ္တမာနေ ဒုက္ခံ ဝေဒေတီတိ ဝေါဟာရမတ္တံ ဟောတိ။ ဧသ နယော ဣတရေသုပိ။
‘‘ဒုက္ခမေဝါ’’တိ အဝဓာရဏေန နိဝတ္တိတမတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘န ကောစိ ဒုက္ခိတော’’တိ ဝုတ္တံ။ ကိရိယာဝ ဝိဇ္ဇတီတိ သမုဒယသစ္စံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ ပုရိမသစ္စဒွယဿ ဝိပါကဝဋ္ဋကမ္မဝဋ္ဋသင်္ဂဟတော ကာရကဿ ဝါ ဒုက္ခသစ္စသဘာဝမာဟ။ ကာတဗ္ဗာပိ ဟိ ကိရိယာ ကာရကရဟိတာ ကေဝလံ အတ္တနော ပစ္စယေဟိ တာယ ပဝတ္တမာနာယ ဒုက္ခသညိတေ ဓမ္မပ္ပဗန္ဓေ ကိရိယံ ကရောတီတိ ဝေါဟာရမတ္တံ ဟောတိ။ နိဗ္ဗုတဂမကေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ‘‘မဂ္ဂေါ အတ္ထီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘မဂ္ဂမတ္ထီ’’တိ ဩကာရဿ အဘာဝေါ ကတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဂမကောတိ နိဗ္ဗုတိံ ဂန္တာ။
ကိလေသာသုစိပဂ္ဃရဏဋ္ဌေန သာသဝတာ အသုဘတာတိ ကတွာ အနာသဝတ္တာ နိရောဓမဂ္ဂါ သုဘာ ဧဝ။ ဒုက္ခာဒီနံ ပရိယာယေန သမုဒယာဒိဘာဝေါ စ
အတ္ထိ, န ပန နိရောဓဘာဝေါ, နိရောဓဿ ဝါ န ဒုက္ခာဒိဘာဝေါတိ နိရောဓာဝသေသတ္တယာနံ န အညမညသမင်္ဂိတာတိ အာဟ ‘‘နိရောဓသုညာနိ ဝါ’’တိအာဒိ။
သမုဒယေ ဒုက္ခဿာဘာဝတောတိ ပေါနောဘဝိကာယ တဏှာယ ပုနဗ္ဘဝဿ အဘာဝတော။ ယထာ ဝါ ပကတိဝါဒီနံ ဝိကာရာ အဝိကာရိဘာဝတော, ပုဗ္ဗေ ပတိပလီနာ စ ပကတိဘာဝေနေဝ တိဋ္ဌန္တိ, န ဧဝံ သမုဒယသမ္ပယုတ္တမ္ပိ ဒုက္ခံ သမုဒယဘာဝေန တိဋ္ဌတီတိ အာဟ ‘‘သမုဒယေ ဒုက္ခဿာဘာဝတော’’တိ။ မဂ္ဂေ စ နိရောဓဿ အဘာဝတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယထာ အဝိဘတ္တေဟိ ဝိကာရေဟိ မဟာဟင်္ကာရတမ္မတ္တဝိသေသိန္ဒြိယဘူတဝိသေသေဟိ ပကတိဘာဝေနေဝ ဌိတေဟိ ပကတိ သဂဗ္ဘာ ဣစ္ဆိတာ ပကတိဝါဒီဟိ, ဧဝံ န ဖလေန သဂဗ္ဘော ဟေတူတိ အတ္ထော။ ‘‘ဒုက္ခသမုဒယာနံ နိရောဓမဂ္ဂါနဉ္စ အသမဝါယာ’’တိ ဧတံ ဝိဝရန္တော အာဟ ‘‘န ဟေတုသမဝေတံ ဟေတုဖလ္လ’န္တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘ဣဓ တန္တူသု ပဋော, ကပါလေသု ဃဋော, ဗီရဏေသု ကဋော ဒွီသု အဏူသု ဒွိအဏုက’’န္တိအာဒိနာ ဣဓ ဝုဒ္ဓိဝေါဟာရဇနကော အဝိသုံ သိဒ္ဓါနံ သမ္ဗန္ဓော သမဝါယော, တေန သမဝါယေန ကာရဏေသု ဒွီသု အဏူသု ဒွိအဏုကံ ဖလံ သမဝေတံ ဧကီဘူတမိဝ သမ္ဗဒ္ဓံ, တီသု အဏူသု တိအဏုကန္တိ ဧဝံ မဟာပထဝီမဟာဥဒကမဟာအဂ္ဂိမဟာဝါတက္ခန္ဓပရိယန္တံ ဖလံ အတ္တနော ကာရဏေသု သမဝေတန္တိ သမဝါယဝါဒိနော ဝဒန္တိ။ ဧဝံ ပန ဝဒန္တေဟိ အပရိမာဏေသု ကာရဏေသု မဟာပရိမာဏံ ဧကံ ဖလံ သမဝေတံ အတ္တနော အန္တောဂဓေဟိ ကာရဏေဟိ သဂဗ္ဘံ အသုညန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဧဝမိဓ သမဝါယာဘာဝါ ဖလေ ဟေတု နတ္ထီတိ ဟေတုသုညံ ဖလန္တိ အတ္ထော။
သုညတော ဝိနိစ္ဆယဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဣတိ မဂ္ဂနိဒ္ဒေသကထာဝဏ္ဏနာ။
ဧကဝိဓာဒိဝိနိစ္ဆယကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၅၆၈။ ပဝတ္တိဘာဝတောတိ သံသာရဿ ပဝတ္တိဘာဝတော။ စတုအာဟာရဘေဒတောတိ စတုအာဟာရပ္ပစ္စယဝိသေသတော။ ဧတေန စတ္တာရော ကဗဠီကာရာဒိအာဟာရဝိသေသေ, အဇ္ဈောဟရဏီယဝတ္ထု, သဠာယတန, အဝိဇ္ဇာ, အဘိသင်္ခါရသင်္ခါတေ တပ္ပစ္စယဘူတဓမ္မဝိသေသေ စ
သင်္ဂဏှာတိ, ဩဇဋ္ဌမကရူပ, ဝေဒနာ, ပဋိသန္ဓိဝိညာဏ, နာမရူပသင်္ခါတေ တန္နိဗ္ဗတ္တဓမ္မဝိသေသေ စ။
ပဝတ္တကဘာဝတော ပဝတ္တိဒုက္ခဿ။ ရူပါဘိနန္ဒနာဒိဘေဒေါ ရူပက္ခန္ဓာဒိအဘိနန္ဒနဘေဒေါ, ရူပါရမ္မဏာဒိဝသေနာပီတိ ဝဒန္တိ။ ရူပတဏှာဒီနံ ပစ္စေကံ အနေကဘေဒတ္တာ ဆ တဏှာကာယာ, တေသံ ဘေဒတော။
ဥပါဒါနေဟိ ဥပါဒီယတီတိ ဥပါဒိ, ဥပါဒါနက္ခန္ဓပဉ္စကံ။ တန္နိဿရဏဘူတံ နိဗ္ဗာနံ, တဿ ဝူပသမော တံသန္တီတိ ကတွာ တဿ ယာဝ ပစ္ဆိမံ စိတ္တံ, တာဝ သေသတံ, တတော ပရံ အနဝသေသတဉ္စ ဥပါဒါယ သဥပါဒိသေသနိဗ္ဗာနဓာတု, နိရုပါဒိသေသနိဗ္ဗာနဓာတူတိ ဒွိဓာ ဝေါဟရီယတိ။ ယထာ စာယံ ဘေဒေါ ဝေါဟာရတော, ဧဝမိတရေပီတိ တေ ကတိပယေ ဒဿေတုံ ‘‘တိဝိဓော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အညထာ ဧကဿ သတော နိဗ္ဗာနဿ ကုတော ဘေဒေါတိ။
သမထဝိပဿနာဘေဒတောတိ ဧတ္ထ သမ္မာဒိဋ္ဌိသမ္မာသင်္ကပ္ပါ ဝိပဿနာ, ဣတရေ သမထာတိ ဝဒန္တိ။ သီလမ္ပိ ဟိ သမထဿ ဥပကာရကတ္တာ သမထဂ္ဂဟဏေန ဂယှတီတိ တေသံ အဓိပ္ပါယော။ အထ ဝါ ယာနဒွယဿ ဝသေန လဒ္ဓေါ မဂ္ဂေါ သမထော ဝိပဿနာတိ အာဂမနဝသေန ဝုတ္တောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အယန္တိ အရိယမဂ္ဂေါ။ သပ္ပဒေသတ္တာတိ သီလက္ခန္ဓာဒီနံ ဧကဒေသတ္တာတိ အတ္ထော။ ဧကဒေသော ဟိ ပဒိဿတိ အဝယဝဘာဝေန အပဒိသီယတီတိ ပဒေသော, အတ္တနော သမုဒါယံ ပတိ သဟ ပဒေသေနာတိ သပ္ပဒေသောတိ ဝုစ္စတိ ယထာ ‘‘သနိဒဿနာ ဓမ္မာ’’တိ (ဓ။ သ။ ဒုကမာတိကာ ၉), သီလက္ခန္ဓာဒယော စ သဗ္ဗလောကိယလောကုတ္တရသီလာဒိသင်္ဂါဟကာ, အရိယမဂ္ဂေါ လောကုတ္တရော ဧဝါတိ တဒေကဒေသော ဟောတိ။
သဇာတိတောတိ သမာနဇာတိတော, ဝစီဒုစ္စရိတဝိရတိအာဒိဘေဒေသု သမာနာယ သီလဇာတိယာတိ အတ္ထော။
ဩနတသဟာယော ဝိယ ဝါယာမော ပဂ္ဂဟကိစ္စသာမညတော။ အံသကူဋံ ဒတွာ ဌိတသဟာယော ဝိယ သတိ အပိလာပနဝသေန နိစ္စလဘာဝကရဏသာမညတော။ သဇာတိတောတိ သဝိတက္ကသဝိစာရာဒိဘေဒေသု သမာနာယ သမာဓိဇာတိယာတိ အတ္ထော။ ကိရိယတောတိ သမာဓိအနုရူပကိရိယတော။ တတော ဧဝ ဟိ ‘‘စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ သမာဓိနိမိတ္တာ, စတ္တာရော
သမ္မပ္ပဓာနာ သမာဓိပရိက္ခာရာ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၄၆) သတိဝါယာမာနံ သမာဓိဿ နိမိတ္တပရိက္ခာရဘာဝေါ ဝုတ္တော။
အာကောဋေန္တေန ဝိယာတိ ‘‘အနိစ္စံ အနိစ္စ’’န္တိအာဒိနာ ပညာကိစ္စသဒိသေန ကိစ္စေန သမန္တတော ကောဋေန္တေန ဝိယ, ‘‘အနိစ္စံ ခယဋ္ဌေန, ဒုက္ခံ ဘယဋ္ဌေနာ’’တိအာဒိနာ (ပဋိ။ မ။ ၁။၄၈) ပရိဝတ္တေန္တေန ဝိယ စ အာဒါယ ဦဟိတွာ ဒိန္နမေဝ ပညာ ပဋိဝိဇ္ဈတိ။ ဒွိန္နံ သမာနကာလတ္တေပိ ပစ္စယဘာဝေန သမ္မာသင်္ကပ္ပဿ ပုရိမကာလဿ ဝိယ နိဒ္ဒေသော ကတော။ သဇာတိတောတိ ‘‘ဒုက္ခေ ဉာဏ’’န္တိအာဒီသု (သံ။ နိ။ ၅။၈) သမာနာယ ပညာဇာတိယာ။ ကိရိယတောတိ ဧတ္ထ ပညာသဒိသံ ကိစ္စံ ‘‘ကိရိယာ’’တိ ဝုတ္တံ, ပုဗ္ဗေ ပန သမာဓိဥပကာရကံ တဒနုရူပကိစ္စန္တိ အယမေတ္ထ ဝိသေသော။
‘‘သဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, အဘိညေယျ’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၄။၄၆) ဝစနတော စတ္တာရိပိ အဘိမုခံ ပစ္စက္ခတော ဉာတဗ္ဗာနိ, အဘိဝိသိဋ္ဌေန ဝါ ဉာဏေန ဉာတဗ္ဗာနီတိ အဘိညေယျာနိ။
ဋ္ဌ ၅၆၉။ အညမညံ သဘာဂါနီတိ အညမညသမာနဘာဂါနိ, သဒိသရူပါနီတိ အတ္ထော။
ဒုရဘိသမ္ဘဝတရန္တိ အဘိသမ္ဘဝိတုံ သာဓေတုံ အသက္ကုဏေယျတရံ, သတ္တိဝိဃာတေန ဒုရဓိဂမန္တိ အတ္ထော။ အသနန္တိ ကဏ္ဍံ။ အတိပါတေယျာတိ ခိပေယျ။ ကောဋိယာတိ ကဏ္ဍဿ ကောဋိယာ ဝါလဂ္ဂေန။ ကောဋိန္တိ ဝါလဿေဝ ကောဋိံ။ ပဋိဝိဇ္ဈေယျာတိ ပဋိမုခဘာဝေန ဝိဇ္ဈေယျ။
ဗာဓကပဘဝသန္တိနိယျာနလက္ခဏေဟိ ဝဝတ္ထာနံ သလက္ခဏဝဝတ္ထာနံ။ ဒုရဝဂါဟတ္ထေန ဂမ္ဘီရတ္တာတိ ဩဠာရိကာ ဒုက္ခသမုဒယာ။ တိရစ္ဆာနဂတာနမ္ပိ ဟိ ဒုက္ခံ, အာဟာရာဒီသု စ အဘိလာသော ပါကဋော။ ပီဠနာဒိအာယူဟနာဒိဝသေန ပန ‘‘ဣဒံ ဒုက္ခံ, ဣဒမဿ ကာရဏ’’န္တိ ယာထာဝတော ဩဂါဟိတုံ အသက္ကုဏေယျတ္တာ ဂမ္ဘီရာ။ သဏှသုခုမဓမ္မတ္တာ နိရောဓမဂ္ဂါ သဘာဝတော ဧဝ ဂမ္ဘီရဋ္ဌေန ဒုရဝဂါဟာ။ တေနေဝ ဥပ္ပန္နေ မဂ္ဂေ နတ္ထိ နိရောဓမဂ္ဂါနံ အနဝဂါဟောတိ။ နိဗ္ဗာနမ္ပိ မဂ္ဂေန အဓိဂန္တဗ္ဗတ္တာ တဿ ဖလန္တိ အပဒိသီယတီတိ အာဟ ‘‘ဖလာပဒေသတော’’တိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘ဒုက္ခနိရောဓေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ’’တိ (ဝိဘ။ ၇၁၉)။ မဂ္ဂေါပိ နိရောဓဿ သမ္ပာပကဘာဝတော
‘‘ဟေတူ’’တိ အပဒိသီယတီတိ အာဟ ‘‘ဟေတုအပဒေသတော’’တိ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ ‘‘ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ’’တိ (ဝိဘ။ ၇၁၉)။
ဣတိ ဧဝံ ပကာရေဟီတိ ဣတိ ဝိဇညာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထ ဣတိသဒ္ဒေန ဝိဇာနနက္ကမံ ဒဿေတိ။ ဧဝံ ပကာရေဟီတိ ဧဝံ-သဒ္ဒေန ဝိဇာနနကာရဏဘူတေန ဧဝ။
သဘာဂဝိသဘာဂတောဝိနိစ္ဆယဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဣန္ဒြိယသစ္စနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဣတိ သောဠသမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ။
၁၇။ ပညာဘူမိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၅၇၀။ ဣမိဿာ ပညာယာတိ ဣမိဿာ ယထာဓိဂတာယ ဝိပဿနာယ။ ဘူမိဘူတေသူတိ ပဝတ္တိဋ္ဌာနဘူတေသု။ ကာမဉ္စာယံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒပဋိစ္စသမုပ္ပန္နသမညာ ပိတာပုတ္တသမညာ ဝိယ အပေက္ခာသိဒ္ဓါ, ဟေတုဖလဓမ္မေသု ပန ယထာက္ကမံ ဝဝတ္ထိတာဝါတိ ‘‘ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ စေဝါ’’တိအာဒိနာ ဝိဘဇ္ဇ ဝုတ္တံ။ အာဒိသဒ္ဒေနာတိ ‘‘ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒါဒိဘေဒါ’’တိ ဧတ္ထ ဝုတ္တအာဒိသဒ္ဒေန။ အဝသေသာ ဟောန္တိ, သံဝဏ္ဏနာဝသေနာတိ အဓိပ္ပါယော။ တေနာဟ ‘‘တေသံ ဝဏ္ဏနာက္ကမော အနုပ္ပတ္တော’’တိ။
အဝိဇ္ဇာဒယော ဓမ္မာ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ, န သမုပ္ပတ္တိမတ္တံ။ သွာယမတ္ထော ဣမိနာ သုတ္တပဒေန ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ဒဿေန္တော ‘‘ဝုတ္တဉှေတ’’န္တိအာဒိံ ဝတွာ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေ ပန ဒဿေတုံ ‘‘ဇရာမရဏာဒယော ပနာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ အနုလောမတော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဓမ္မာ ဒဿိတာ, ပဋိလောမတော ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ ဓမ္မာတိ? ယတော တေ ပစ္စယတော ဥပ္ပန္နာ, တဿ သမနန္တရဒဿနတ္ထံ။
န နိစ္စံ န သဿတန္တိ အနိစ္စံ။ သမေစ္စ သမ္ဘူယ ပစ္စယေဟိ ကတန္တိ သင်္ခတံ။ ပဋိစ္စ ပစ္စယာရဟံ ပစ္စယံ နိဿာယ သဟိတမေဝ ဥပ္ပန္နန္တိ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နံ။ ခယနသဘာဝံ ခယဓမ္မံ။ ဝယနသဘာဝံ ဝယဓမ္မံ။ ဝိရဇ္ဇနသဘာဝံ ပလုဇ္ဇနသဘာဝံ ဝိရာဂဓမ္မံ။ နိရုဇ္ဈနသဘာဝံ နိရောဓဓမ္မံ။ သေသံ ယဒေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ပရတော အာဝိ ဘဝိဿတိ။
ဋ္ဌ ၅၇၁။ ဧတ္ထာတိ ဧတေသု ယထာဝုတ္တေသု သုတ္တပဒေသု။ သင်္ခေပေါတိ အတ္ထသင်္ခေပေါ။
ဇာတိပစ္စယာတိ ဇာတိသင်္ခါတာ ပစ္စယာ။ ဟေတုမှိ နိဿက္ကဝစနံ။ ဌိတာဝ သာ ဓာတူတိ ယာယံ ဇရာမရဏဿ ဣဒပ္ပစ္စယတာ ‘‘ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏ’’န္တိ, ဧသာ ဓာတု ဧသ သဘာဝေါ။ သာ တထာဂတာနံ ဥပ္ပါဒတော ပုဗ္ဗေ, ဥဒ္ဓဉ္စ အဝိညာယမာနော, မဇ္ဈေ စ ဝိညာယမာနော, န တထာဂတေဟိ ဥပ္ပါဒိတော, အထ ခေါ သမ္ဘဝန္တဿ ဇရာမရဏဿ သဗ္ဗကာလံ ဇာတိပစ္စယတော သမ္ဘဝေါတိ ဌိတာ ဧဝ။ ကေဝလံ ပန
သယမ္ဘူဉာဏေန အဘိသမ္ဗုဇ္ဈနတော, ‘‘အယံ ဓမ္မော တထာဂတေန အဓိဂတော’’တိ ပဝေဒနတော စ တထာဂတော ‘‘ဓမ္မဿာမီ’’တိ ဝုစ္စတိ န အပုဗ္ဗဿ ဥပ္ပါဒနတော။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဌိတာဝ သာ ဓာတူ’’တိ။ သာ ဧဝ ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏန္တိ ဧတ္ထ ဝိပလ္လာသာဘာဝတော ဧဝံ အဝဗုဇ္ဈမာနဿ ဧတဿ သဘာဝဿ, ဟေတုနော ဝါ တထေဝ ဘာဝတော ဌိတတာတိ ဓမ္မဋ္ဌိတတာ။ ဇာတိ ဝါ ဇရာမရဏဿ ဥပ္ပါဒဋ္ဌိတိ ပဝတ္တအာယူဟနသံယောဂပလိဗောဓသမုဒယဟေတုပစ္စယဋ္ဌိတီတိ တဒုပ္ပါဒါဒိဘာဝေနဿာ ဌိတတာ ‘‘ဓမ္မဋ္ဌိတတာ’’တိ ဖလံ ပတိသာမတ္ထိယတော ဟေတုမေဝ ဝဒတိ။
အထ ဝါ ဓာရီယတိ ပစ္စယေဟီတိ ဓမ္မော, တိဋ္ဌတိ တတ္ထ တဒါယတ္တဝုတ္တိတာယ ဖလန္တိ ဌိတိ, ဓမ္မဿ ဌိတိ ဓမ္မဋ္ဌိတိ။ ဓမ္မောတိ ဝါ ကာရဏံ, ပစ္စယောတိ အတ္ထော။ ဓမ္မဿ ဌိတိသဘာဝေါ, ဓမ္မတော စ အညော သဘာဝေါ နတ္ထီတိ ဓမ္မဋ္ဌိတိ, ပစ္စယော။ တေနာဟ ‘‘ပစ္စယပရိဂ္ဂဟေ ပညာ ဓမ္မဋ္ဌိတိဉာဏ’’န္တိ (ပဋိ။ မ။ ၁။၄၅)။ ဓမ္မဋ္ဌိတိ ဧဝ ဓမ္မဋ္ဌိတတာ။ သာ ဧဝ ဓာတု ‘‘ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏ’’န္တိ ဣမဿ သဘာဝဿ, ဟေတုနော ဝါ အညထတ္တာဘာဝတော ‘‘န ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏ’’န္တိ ဝိညာယမာနဿ တဗ္ဘာဝါဘာဝတော နိယာမတာ ဝဝတ္ထိတဘာဝေါတိ ဓမ္မနိယာမတာ။ ဖလဿ ဝါ ဇရာမရဏဿ ဇာတိယာ သတိ သမ္ဘဝေါ ဓမ္မေ ဟေတုမှိ ဌိတတာတိ ဓမ္မဋ္ဌိတတာ။ အသတိ အသမ္ဘဝေါ ဓမ္မေ နိယတတာတိ ဓမ္မနိယာမတာတိ ဧဝံ ဖလေန ဟေတုံ ဝိဘာဝေတိ။ တံ ‘‘ဌိတာဝ သာ ဓာတူ’’တိအာဒိနာ (သံ။ နိ။ ၂။၂၀) ဝုတ္တံ ဣဒပ္ပစ္စယတံ အဘိသမ္ဗုဇ္ဈတိ ပစ္စက္ခကရဏေန အဘိမုခံ ဗုဇ္ဈတိ ယာထာဝတော ပဋိဝိဇ္ဈတိ။ အဘိသမေတီတိ တဿ ဝေဝစနံ။ အာဒိတော ကထေန္တော အာစိက္ခတိ, ဥဒ္ဒိသတီတိ အတ္ထော။ တမေဝ ဥဒ္ဒေသံ ပရိယောသာပေန္တော ဒေသေတိ။ ယထာဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္ထံ နိဒ္ဒိသနဝသေန ပကာရေဟိ ဉာပေန္တာ ပညပေတိ။ ပကာရေဟိယေဝ ပတိဋ္ဌပေန္တော ပဋ္ဌပေတိ။ ယထာနိဒ္ဒိဋ္ဌမတ္ထံ ပဋိနိဒ္ဒိသနဝသေန ဝိဝရတိ ဝိဘဇတိ, ဝိဝဋဉှိ ဝိဘတ္တဉ္စ အတ္ထံ ဟေတုဓာရဏဒဿနေဟိ ပါကဋံ ကရောန္တော ဥတ္တာနီကရောတိ။ ဥတ္တာနီကရောန္တော တထာပစ္စက္ခဘူတံ ကတွာ နိဂမနဝသေန ပဿထာတိ စာဟ။
ဋ္ဌ ၅၇၂။ ပစ္စယလက္ခဏောတိ ပစ္စယဘာဝလက္ခဏော, ပစ္စယောတိ ဝါ လက္ခိတဗ္ဗော။ ပဝတ္တိဒုက္ခဿ အနုဗန္ဓာပနကိစ္စတာယ ဒုက္ခာနုဗန္ဓနရသော။ နိဗ္ဗာနဂါမိမဂ္ဂဿ ဥပ္ပထဘာဝတော ကုမ္မဂ္ဂပစ္စုပဋ္ဌာနော။
သော ပနာယံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ။ ယာဝတ္တကေဟိ ပစ္စယေဟိ ယံ ဖလံ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟံ, အဝိကလေဟေဝ တေဟိ တဿ ဥပ္ပတ္တိ, တဒညေန စ တဿ ပယောဇနံ နတ္ထီတိ အာဟ ‘‘အနူနာဓိကေဟေဝါ’’တိ။ ယထာ တံ စက္ခုရူပါလောကမနသိကာရေဟိ စက္ခုဝိညာဏဿ, ဧတေန တံတံဖလနိပ္ဖါဒနေန တဿာ ပစ္စယသာမဂ္ဂိယာ တပ္ပရတာ တထတာတိ ဒဿေတိ။ သာမဂ္ဂိန္တိ သမောဓာနံ, သမဝါယန္တိ အတ္ထော။ အသမ္ဘဝါဘာဝတောတိ အနုပ္ပဇ္ဇနဿ အဘာဝတော။ ပစ္စယသာမဂ္ဂိယဉှိ သတိ အနုပ္ပဇ္ဇနေ တဿာ ဝိတထတာ သိယာ။ အညဓမ္မပ္ပစ္စယေဟီတိ အညဿ ဖလဓမ္မဿ ပစ္စယေဟိ။ အညဓမ္မာနုပ္ပတ္တိတောတိ တတော အညဿ ဖလဓမ္မဿ အနုပ္ပဇ္ဇနတော။ န ဟိ ကဒါစိ စက္ခုရူပါလောကမနသိကာရေဟိ သောတဝိညာဏဿ သမ္ဘဝေါ အတ္ထိ, ယဒိ သိယာ, တဿာ သာမဂ္ဂိယာ အညထတာ နာမ သိယာ, န စေတံ အတ္ထီတိ ‘‘အနညထတာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ပစ္စယတောတိ ပစ္စယဘာဝတော။ ပစ္စယသမူဟတောတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။
ဋ္ဌ ၅၇၃။ ဣဒပ္ပစ္စယာ ဧဝ ဣဒပ္ပစ္စယတာတိ တာ-သဒ္ဒေန ပဒံ ဝဍ္ဎိတံ, န ကိဉ္စိ အတ္ထန္တရံ ယထာ ဒေဝေါ ဧဝ ဒေဝတာတိ။ ဣဒပ္ပစ္စယာနံ ဝါ သမူဟော ဣဒပ္ပစ္စယတာတိ သမူဟတ္ထံ တာ-သဒ္ဒမာဟ ယထာ ‘‘ဇနာနံ သမူဟော ဇနတာ’’တိ။ နနု စ ‘‘အတ္ထိ ဣဒပ္ပစ္စယာ ဇရာမရဏန္တိ ဣတိ ပုဋ္ဌေန သတာ, အာနန္ဒ, အတ္ထီတိဿ ဝစနီယံ။ ကိံ ပစ္စယာ ဇရာမရဏန္တိ ဣတိ စေ ဝဒေယျ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏန္တိ ဣစ္စဿ ဝစနီယ’’န္တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၉၆) ဇာတိသဒ္ဒပစ္စယသဒ္ဒသမာနာဓိကရဏေန ကိံ-သဒ္ဒေန ဣဒံသဒ္ဒဿ သမာနာဓိကရဏတာဒဿနတော ဣဒပ္ပစ္စယသဒ္ဒဿ ကမ္မဓာရယသမာသော ဒိဿတိ, န ဟေတ္ထ ‘‘ဣမဿ ပစ္စယာ ဣဒပ္ပစ္စယာ’’တိ ဇရာမရဏဿ, အညဿ ဝါ ပစ္စယတော ဇရာမရဏသမ္ဘဝပုစ္ဆာ သမ္ဘဝတိ ဝိဒိတဘာဝတော, အသမ္ဘဝတော စ, ဇရာမရဏဿ ပန ပစ္စယပုစ္ဆာ သမ္ဘဝတိ။ ပစ္စယ-သဒ္ဒေန စ သမာနာဓိကရဏတာယ ဣဒံ-သဒ္ဒဿ ဣမသ္မာ ပစ္စယာတိ ပစ္စယပုစ္ဆာ ယုဇ္ဇတိ။ သာ စ သမာနာဓိကရဏတာ ဗာဟိရတ္ထသမာသေပိ လဗ္ဘတိ။ တတော စ အညပဒတ္ထဝစနိစ္ဆာဘာဝေ ကမ္မဓာရယသမာသော လဗ္ဘတိ။
သာမိဝစနသမာသေ ပန သမာနာဓိကရဏတာ နတ္ထီတိ န ကထဉ္စိ ကမ္မဓာရယသမာသသမ္ဘဝေါတိ? နယိဒမေဝံ ဝစနိစ္ဆန္တရဘာဝတော။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဝစနိစ္ဆာ ဟေသာ ‘‘ဣဒပ္ပစ္စယတာ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ’’တိ ဧတ္ထ။ ‘‘အတ္ထိ
ဣဒပ္ပစ္စယာ ဇရာမရဏ’’န္တိ ဧတ္ထ ပန ဇရာမရဏဿ ပစ္စယမတ္တပရိပုစ္ဆာ, တသ္မာ ယထာ ဣဒံ-သဒ္ဒဿ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဝိသေသနတာ, ပုစ္ဆိတဗ္ဗပစ္စယဝိသေသနတာ စ ဟောတိ, တထာ သမာသဝိကပ္ပေါ ဧတ္ထ, တတ္ထ စ ကာတဗ္ဗောတိ န သမာသန္တရဒဿနံ သာမိဝစနသမာသဗာဓကံ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထာပိ ကမ္မဓာရယသမာသော န ဣစ္ဆိတောတိ? ဟေတုပ္ပဘဝါနံ ဟေတု ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါတိ ဣမဿတ္ထဿ ကမ္မဓာရယသမာသေ အသမ္ဘဝတော, ‘‘ဣမဿ အတ္တနော ပစ္စယာနုရူပဿ အနုရူပေါ ပစ္စယော ဣဒပ္ပစ္စယော’’တိ ဣမဿ စ အတ္ထဿ ဣစ္ဆိတတ္တာ။ ယော ပနေတ္ထ ဣဒံ-သဒ္ဒေန ဂဟိတော အတ္ထော, သော ‘‘အတ္ထိ ဣဒပ္ပစ္စယာ ဇရာမရဏ’’န္တိ ဧတ္ထ ဇရာမရဏဂ္ဂဟဏေနေဝ ဂဟိတောတိ ဣဒံ-သဒ္ဒေါ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နတော အဘဿိတွာ အညာသမ္ဘဝတော ပစ္စယေ အဝတိဋ္ဌတိ, တသ္မာ တတ္ထ ကမ္မဓာရယသမာသော။ ဧတ္ထ ပန ဣဒံ-သဒ္ဒဿ တတော ပရိစ္စဇနကာရဏံ နတ္ထီတိ သာမိဝစနသမာသော ဧဝ။ ဧဝမ္ပိ န ဣဒပ္ပစ္စယော ဧဝ ဣဒပ္ပစ္စယဘာဝေါ ဘဝိတုံ ယုတ္တောတိ ဣဒပ္ပစ္စယတာယ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒတာနုပပတ္တီတိ? နာယံ ဒေါသော အတ္ထန္တရာဘာဝတောတိ ဝုတ္တောဝါယမတ္ထော။
အထ ဝါ ပန ဟောတု ဣဒပ္ပစ္စယဘာဝေါ ဣဒပ္ပစ္စယတာတိ။ ဘာဝေါတိ စေတ္ထ အဝိနာဘာဝိဖလံ ပတိ ဟေတုနော သတွံ။ တထာ ဟိ ဣဒပ္ပစ္စယ-သဒ္ဒေါ ဇာတိအာဒီသု နိရုဠှော။ တဉ္စ ဣဒပ္ပစ္စယသတွံ ဣဒပ္ပစ္စယတော အညံ နတ္ထိ။ ယဒိ အညံ သိယာ, တံ အဝိဇ္ဇမာနံ သိယာ။ န ဟိ သတာ အညံ ဝိဇ္ဇမာနံ ဟောတိ။ အထ သတွံ သံ နာမ, ယဿ သတော ဘာဝေါ, တံ အသံ နာမ သိယာ။ န ဟိ တံ သတွံ သဘာဝံ သတွတော အညတ္တာ, တသ္မာ သတော ဘာဝေါ သတွန္တိ နိဒ္ဒေသော န ယုဇ္ဇတိ။ န စ သံ-သမ္ဗန္ဓေန အသံ သံ နာမ ဟောတိ, ပဂေဝ သံ-သမ္ဗန္ဓေန။ အသတိ စ သဒိတိဂ္ဂဟဏံ ဝိပရီတဂ္ဂါဟောတိ န ဂဟဏတော သံသိဒ္ဓိ။ သဒိသကပ္ပနာယဉ္စ မာဏဝကဿ သီဟဘာဝေါ ဝိယ န အသတော သံ-သဘာဝတာ။ ယသ္မာ ပန ဣဒပ္ပစ္စယဘာဝေါ ယထာဝုတ္တံ သတွံ, န အသတွံ။ နာပိ ယဿ တံ သတွံ, တဒသံ, တသ္မာ ဣဒပ္ပစ္စယဘာဝေါ ဣဒပ္ပစ္စယသရူပံ သဘာဝန္တရေဟိ ဝိနိဝတ္တဘာဝဒဿနတ္ထံ ဣမဿာယန္တိ ဝိသေသေတွာ ဣဒပ္ပစ္စယတာတိ ဝုတ္တန္တိ န ဣဒပ္ပစ္စယတာယ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဘာဝါသမ္ဘဝေါ။
ပဋိစ္စ သမုပ္ပဇ္ဇတိ ဧတသ္မာတိ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါတိ တဿာပိ ဟေတုအတ္ထဘာဝတော ဇာတိအာဒိပဒါနံ ဧဝမေဝ ဟေတုဘာဝဝါစကတာယ ဟေတုပဓာနတာ ယောဇေတဗ္ဗာ ဟေတုပ္ပဘဝါနံ ဟေတု ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါတိ
ကတွာ။ တထာ ဟိ ‘‘ဒသဗလသမန္နာဂတော, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတော စတူဟိ ဝေသာရဇ္ဇေဟိ သမန္နာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ, ဣမသ္မိံ သတိ ဣဒံ ဟောတိ ယာဝ ‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ နိရောဓော ဟောတီ’’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၂၁-၂၂) အနေန သီဟနာဒသုတ္တေန ပကာသိတော ဧဝမတ္ထော။ ‘‘ကိံ ဝါဒီ ပနာယသ္မတော သတ္ထာ ကိမက္ခာယီ’’တိ ပုဋ္ဌေန အာယသ္မတာ အဿဇိတ္ထေရေန –
‘‘ယေ ဓမ္မာ ဟေတုပ္ပဘဝါ, တေသံ ဟေတုံ တထာဂတော အာဟ၊
တေသဉ္စ ယော နိရောဓော, ဧဝံဝါဒီ မဟာသမဏော’’တိ။ (မဟာဝ။ ၆၀၊ အပ။ ထေရ ၁။၁။၂၈၆) –
ဝုတ္တော။ တေန ဝိညာယတိ ဟေတုပ္ပဘဝါနံ ဟေတု ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါတိ။ သေသမေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ ပရတော အာဝိ ဘဝိဿတိ။
ဋ္ဌ ၅၇၄။ ပဋိစ္စာတိ တံ တံ ကာရဏံ နိဿာယ။ သမ္မာတိ အဝိပရီတံ အနိစ္စတော အနိစ္စဿ ဥပ္ပါဒေါတိ ကတွာ။ နိစ္စတော ဟိ ကာရဏတော ဖလဿ ဥပ္ပါဒေါ ဝိပရီတော။ တေနာဟ ‘‘တိတ္ထိယ…ပေ… နိရပေက္ခော’’တိ။ ‘‘ဥပ္ပါဒေါ ပညာယတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၃။၃၈၊ အ။ နိ။ ၃။၄၇၊ ကထာ။ ၂၁၄) ဧဝံ ဝုတ္တသင်္ခတလက္ခဏတော အညော ‘‘ပစ္စယတော ခဏတော’’တိ ဧတ္ထ ဝုတ္တပစ္စယလက္ခဏော ဧကော အာကာရော ဥပ္ပါဒေါတိ တေသံ အဓိပ္ပါယော။ ယံ သန္ဓာယ တေ ‘‘ဇာတိအာဒီနံ ဟေတဝေါ ဇာတိအာဒယော’’တိ ဝဒန္တိ, တံ တေသံ မတိမတ္တံ, နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏဝိနိမုတ္တဿ တာဒိသဿ ကဿစိ အဘာဝတော။ တေနာဟ ‘‘တံ န ယုဇ္ဇတီ’’တိအာဒိ။ ဂမ္ဘီရနယာသမ္ဘဝတောတိ ဂမ္ဘီရာနံ နယာနဉ္စ အသမ္ဘဝတော။ သဒ္ဒဘေဒတောတိ သဒ္ဒဝိနာသတော သဒ္ဒါယောဂတော။ သုတ္တံ နတ္ထိ ‘‘ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒံ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒေသေဿာမီ’’တိအာဒိသုတ္တပဒေဟိ (သံ။ နိ။ ၂။၁, ၂၀) ဥပ္ပါဒမတ္တဿ အပ္ပကာသိတတ္တာ။ အယမေဝ ဟိ အတ္ထော ဟေဋ္ဌာ ဒဿိတော ဣဒါနိပိ ဒဿီယတိ။ တံ ဥပ္ပါဒမတ္တံ။ ဝိဟရာမိ တသ္မိံ ပဌမာဘိသမ္ဗုဒ္ဓကာလေတိ အဓိပ္ပါယော။ ဝိဟရာမီတိ ဝါ ကာလဝိပလ္လာသေန ဝုတ္တံ, ဝိဟာသိန္တိ အတ္ထော။ တတြာတိ တသ္မိံ ပဒေသဝိဟာရေ။ ပစ္စယာကာရဒဿနေနာတိ ယေနာကာရေန ပစ္စယဓမ္မော ပစ္စယုပ္ပန္နဿ ပစ္စယော ဟောတိ, သော ပစ္စယာကာရော ပစ္စယဘာဝေါ, တဿ ဒဿနေန။ ဣဓ ပန ဝေဒနာနံ ပစ္စယဘာဝေါ အဓိပ္ပေတော။
တေနာဟ ‘‘မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပစ္စယာပိ ဝေဒယိတ’’န္တိအာဒိ။ ဝေဒနာနံယေဝ ဟိ ပစ္စယံ ပဿန္တေန ဝုတ္တဝိဟာရော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဿ ဧကဒေသမေဝ ပဿတော ဝိဟာရောတိ ကတွာ ပဒေသဝိဟာရော ဇာတော, အနန္တနယသမန္တပဋ္ဌာနမနသိကာရော ပဌမာဘိသမ္ဗုဒ္ဓဝိဟာရော။ တဉှိ နိပ္ပဒေသတော ပစ္စယာကာရဒဿနန္တိ ဧကေ။ ပဒေသဝိဟာရသုတ္တဝိရောဓော အာပဇ္ဇတိ တဿ ဝေဒနာနံ ပစ္စယဓမ္မမနသိကာရဝိဘာဝနတော။
လောကော သမုဒေတိ ဧတသ္မာတိ လောကသမုဒယော, အဝိဇ္ဇာဒိကော ပစ္စယဂဏော, န လောကသမုဒယမတ္တံ။ တေနာဟ ‘‘အနုလောမပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ’’တိ။ နတ္ထိတာတိ သဗ္ဗသော အဘာဝေါ, နရနွယဝိနာသော ဥစ္ဆေဒေါတိ အတ္ထော။ နတ္ထိတာသဟစရဏတော ပန ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ နတ္ထိတာတိ အဓိပ္ပေတာ။ ပစ္စယာနုပရမော ပစ္စယာနံ အဝိစ္ဆေဒေါ။ ယထာ ဟိ အတီတဟေတုပဉ္စကသန္နိဿယေန ဧတရဟိဖလပဉ္စကံ ဝိယ ဟေတုပဉ္စကမ္ပိ ဟောတိ, ဧဝံ ဧတရဟိဟေတုပဉ္စကသန္နိဿယေန အာယတိံဖလပဉ္စကမ္ပိ ဘဝိဿတိ။ တေနာဟ ‘‘ပစ္စယာနုပရမေ ဖလာနုပရမတော’’တိ။
တံ ဂမ္ဘီရတ္တံ ဥပ္ပါဒမတ္တေ နတ္ထိ အသဘာဝဓမ္မတ္တာ။ ဧကတ္တနယာဒယော နယာ သဘာဝဓမ္မေသု လဗ္ဘမာနတော ဥပ္ပါဒမတ္တေ ကထဉ္စိပိ န လဗ္ဘေယျုန္တိ အာဟ ‘‘နယစတုက္ကံ ဥပ္ပါဒမတ္တေ နတ္ထီ’’တိ။
ဋ္ဌ ၅၇၅။ သမာနေ ကတ္တရီတိ ဧကသ္မိံယေဝ ကတ္တရိ ဥပ္ပဇ္ဇနကိရိယာယ ယော ကတ္တာ, တသ္မိံယေဝ ပစ္စယနကိရိယာယ စ ကတ္တုဘူတေတိ အတ္ထော။ ယထာ ‘‘နှတွာ ဘုဉ္ဇတိ, ဘုတွာ သယတီ’’တိ။ ‘‘ပုဗ္ဗကာလေ’’တိ ဣဒဉ္စ တွာသဒ္ဒန္တာနံ ပဒါနံ ယေဘုယျေန ပုရိမကာလကိရိယာယ ဒီပနတော ဝုတ္တံ, န ဣဓ ပဋိစ္စသဒ္ဒဿ ပုရိမကာလတ္ထတ္တာ။ ဧဝဉှိ ‘‘စက္ခုံ ပဋိစ္စာ’’တိ နိဒဿနဝစနံ နိဒဿိတဗ္ဗေန သံသန္ဒေယျ။ အထ ဝါ ကာမဉ္စေတ္ထ ဥဘိန္နံ ကိရိယာနံ သမကာလတာ ဥပ္ပဇ္ဇနကိရိယာယ ပုဗ္ဗေ ပစ္စယနကိရိယာယ အသမ္ဘဝတော, တထာပိ ဖလကိရိယာယ ဟေတုကိရိယာ ပုရိမကာလော ဝိယ ဝေါဟရိတုံ ယုတ္တာ။ ဧဝမေတ္ထ ဟေတုဖလဝဝတ္ထာနံ သုပါကဋံ ဟောတီတိ ဥပစာရသိဒ္ဓံ ပုရိမကာလံ ဂဟေတွာ ဝုတ္တံ ‘‘ပုဗ္ဗကာလေ’’တိ။ အတ္ထသိဒ္ဓိကရောတိ ဝါကျတ္ထပဋိဝိညတ္တိကရော။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါတိ ဟိ ဧတ္ထ ဝါကျတ္ထာဝဗောဓော ဣဓ အတ္ထသိဒ္ဓီတိ အဓိပ္ပေတော။ ပယုဇ္ဇမာနော ပဋိစ္စသဒ္ဒေါ ဥပ္ပါဒသဒ္ဒေန
ဝုစ္စမာနဿ သမာနဿ ‘‘ကတ္တု အဘာဝတော’’တိ ပဒံ အာနေတွာ ယောဇေတဗ္ဗံ။ အယဉှေတ္ထ အတ္ထော ‘‘စက္ခုဉ္စ ပဋိစ္စ ရူပေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စက္ခုဝိညာဏ’’န္တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၁။၂၀၄, ၄၀၀၊ ၃။၄၂၁, ၄၂၅-၄၂၆၊ သံ။ နိ။ ၂။၄၃-၄၄၊ ၂။၄။၆၀၊ ကထာ။ ၄၆၅) ပစ္စယနကိရိယာယ, ဥပ္ပဇ္ဇနကိရိယာယ စ ဝိညာဏမေဝ ကတ္တာတိ သမာနကတ္တုကတာ လဗ္ဘတိ။
‘‘ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ’’တိ ဧတ္ထ ပန ဥပ္ပါဒသဒ္ဒဿ ဘာဝသာဓနတာယ ကိရိယာဝ ဝုတ္တာတိ သမာနကတ္တုလက္ခဏော သဒ္ဒပ္ပယောဂေါ န သမ္ဘဝတီတိ။ တေနာဟ ‘‘သဒ္ဒဘေဒံ ဂစ္ဆတီ’’တိ, အပသဒ္ဒပ္ပယောဂေါ ဟောတီတိ အတ္ထော။ န စေတ္ထ ပရာဝရယောဂေါ (ပါဏိနီ ၃။၄။၂၀) ‘‘အပ္ပတွာ နဒိံ ပဗ္ဗတော, အတိက္ကမ္မ ပဗ္ဗတံ နဒီ’’တိအာဒီသု ဝိယ, နာပိ လက္ခဏဟေတုအာဒိပယောဂေါ ‘‘သီဟံ ဒိသွာ ဘယံ ဟောတိ, ဃတံ ပိဝိတွာ ဗလံ ဇာယတေ, ‘ဓ’န္တိ ကတွာ ဒဏ္ဍော ပတိတော’’တိအာဒီသု ဝိယ။ နေဝေတ္ထ သဒ္ဒဘေဒေါ။ န ဟိ ဟတ္ထတလေ အာမလကံ ဝိယ သဗ္ဗညေယျံ ပစ္စက္ခံ ကတွာ ဌိတာနံ မဟေသီနံ ဝစနေ အက္ခရစိန္တကာနံ ဝိပ္ပလာပေါ အဝသရံ လဘတိ။ လဘတု, ဝါကျတ္ထေန သဒ္ဒသိဒ္ဓိတော ‘‘နှတွာ ဂမနံ, ဘုတွာ သယန’’န္တိအာဒီသု ဝိယာတိ။ ဧဝမ္ပိ န စ ကိဉ္စိ အတ္ထံ သာဓေတိ။ ယဒိပိ ပစ္စေကံ ပဒတ္ထော လဗ္ဘတိ, ဝါကျတ္ထော ပန န ယုဇ္ဇတိ, တသ္မာ ဒသဒါဠိမာဒိဝါကျာနိ ဝိယ အသမ္ဗန္ဓတ္ထတာယ နိရတ္ထကံ ဟောတီတိ အဓိပ္ပါယော။
နာမပဒေ ဝုတ္တေ အပ္ပယုတ္တာနိပိ ‘‘အတ္ထိ, ဟောတိ, ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ဧဝရူပါနိ ကိရိယာပဒါနိ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗာနီတိ ဉာယံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ဟောတိသဒ္ဒေန သဒ္ဓိံ ယောဇယိဿာမာ’’တိ။ ဣမေသူတိ ယထာဝုတ္တေသု ဒေသနာပဋိညာပုစ္ဆာနိဂမနဝသေန ဝုတ္တေသု ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒပဒေသု။ နိဒဿနမတ္တဉ္စေတံ, အညေသုပိ ‘‘ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒမေဝ သာဓုကံ ယောနိသော မနသိ ကာရောတိ။ ယဒိဒံ ဣဒပ္ပစ္စယတာ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ (ဒီ။ နိ။ ၂။၆၇၊ မ။ နိ။ ၂။၃၃၇၊ သ။ နိ။ ၁။၁၇၂၊ မဟာဝ။ ၇)။ ဂမ္ဘီရော စာယံ, အာနန္ဒ, ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၉၅၊ သံ။ နိ။ ၂။၆၀) ဧဝမာဒီသုပိ ဧကေနပိ သဒ္ဓိံ ဟောတိ-သဒ္ဒေါ သမ္ဗန္ဓံ န ဂစ္ဆတိ။ ယောဂံ န ဂစ္ဆတိ တထာ သမ္ဗန္ဓဝသေန အဝုတ္တတ္တာ။ ‘‘န စ ဥပ္ပါဒေါ ဟောတီ’’တိ ဣဒံ အသဘာဝဓမ္မတ္တာ ဥပ္ပါဒဿ နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏာယောဂံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ယထာ ဟိ ဝိနာသဿ ဝိနာသော နတ္ထိ, ဧဝံ ဥပ္ပါဒဿ ဝိနာသော ဝိယ ဥပ္ပါဒေါပိ နတ္ထိ။ ယဒိ သိယာ, ယေန ဥပ္ပါဒေန ဥပ္ပါဒေါ ဥပ္ပါဒဝါ, သောပိ
ဥပ္ပါဒဝါတိ အနဝဋ္ဌာနမေဝ အာပဇ္ဇေယျာတိ ဝုတ္တောဝါယမတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘သစေ ဟေယျာ’’တိအာဒိ။ ယဒိ ဧဝံ, ကထံ သမုဒယော ဟောတီတိ? နာယံ ဒေါသော နိဗ္ဗတ္တိယာ အနဓိပ္ပေတတ္တာ။ ဧဝံ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ပါတုဘာဝေါ သမ္ဘဝတီတိ အယဉှေတ္ထ အတ္ထော, ဣဓ ပန ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ ဟောတီတိ တဿ အတ္ထိဘာဝစောဒနာတိ ကတွာ ဟောတိ, ဇာယတီတိ နိဗ္ဗတ္တိစောဒနာ ကတာ သိယာတိ အဓိပ္ပါယေန ဝုတ္တံ ‘‘န ဥပ္ပါဒေါ ဟောတီ’’တိ။
ဋ္ဌ ၅၇၆။ ဣမေသံ သင်္ခါရာဒီနံ ပစ္စယာ ဣဒပ္ပစ္စယာ, အဝိဇ္ဇာဒယော, တေသံ ဘာဝေါ ဣဒပ္ပစ္စယတာ။ ကော ပန သော ဘာဝေါတိ အာဟ ‘‘ဘာဝေါ စ နာမာ’’တိအာဒိ။ တဿတ္ထော – ယေနာကာရေန အဝိဇ္ဇာဒယော သင်္ခါရာဒိပါတုဘာဝဟေတူ ဟောန္တိ, တသ္မိံ အဝိဇ္ဇာဒီနံ ပဝတ္တိအာကာရဝိသေသေ ဝိကာရေ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါတိ အယံ သမညာတိ။ တေသံ ဝါဒီနံ တံ မညနံ။ ဟေတုဝစနတောတိ ဟေတုဘာဝဝစနတော။
ဋ္ဌ ၅၇၇။ ဧတ္ထာတိ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒပဒေ။ သမုပ္ပါဒပဓာနဝစနဝိညေယျော သသတ္တိကော ဟေတု ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါတိ အဝိပရီတံ အတ္ထံ အဇာနန္တာနံ အညတ္ထ သမုပ္ပါဒသဒ္ဒဿ ဘာဝသာဓနဿ ဒဿနတော တထာ ဣဓာပိ ဗျဉ္ဇနစ္ဆာယာယ ဥပ္ပါဒေါယေဝါယံ ဝုတ္တော, န ဟေတူတိ ယာ သညာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, သာ ဣမဿ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒပဒဿ ဧဝံ ဣဒါနိ ဝုစ္စမာနာကာရေန အတ္ထံ ဂဟေတွာ ဝူပသမေတဗ္ဗာ ဝိနောဒေတဗ္ဗာ။
ဒွေဓာတိ ဂါထာယ အယံ သင်္ခေပတ္ထော – ယသ္မာ အတ္တနော ပစ္စယဝသေန ပဝတ္တော ပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မသမူဟော ပစ္စေတဗ္ဗတော ပဋိစ္စော စ သော သဟ ဥပ္ပဇ္ဇနတော သမုပ္ပါဒေါ စ, ပဋိစ္စ ဝါ ကာရဏသာမဂ္ဂိံ အပစ္စက္ခာယ သဟ ဥပ္ပဇ္ဇနတော ဧဝါတိ စ ဧဝံ ဒွေဓာ ‘‘ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ’’တိ ဣဒံ ဝစနံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ, တသ္မာ တဿ ပစ္စယဓမ္မောပိ ဖလူပစာရေန ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ ဣစ္စေဝ ဝုတ္တောတိ။
ပစ္စယတာယာတိ ပစ္စယသမူဟတော။ ပဝတ္တောတိ နိဗ္ဗတ္တော။ ဓမ္မသမူဟောတိ ပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မပုဉ္ဇော။ ပတီယမာနောတိ ဉာဏဂတိယာ အဘိမုခံ ဥပေယမာနော, အဘိသမိယမာနောတိ အတ္ထော။ ဟိတာယ သုခါယ စာတိ လောကုတ္တရဟိတာယ, လောကုတ္တရသုခါယ စ။ သဟ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဧကေကဿ
ကဒါစိပိ ဥပ္ပတ္တိယာ အဘာဝတော။ သမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အဟေတုတော, ဝိသမဟေတုတော စ အနုပ္ပဇ္ဇနတော။ သဟ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဧကဇ္ဈံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အန္တမသော အဋ္ဌန္နံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပဇ္ဇနတော။ န ပစ္စက္ခာယာတိ အပဋိက္ခိပိတွာ, အတ္တနော ပစ္စယဘူတဓမ္မသမုဒါယေန ကေနစိ န ဝိနာတိ အတ္ထော။ တဿာတိ ယွာယံ ‘‘ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ’’တိ ဝုတ္တော ပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မသမူဟော, တဿ အယံ အဝိဇ္ဇာဒိကော ဟေတုသမူဟော။ ‘‘တပ္ပစ္စယတ္တာ’’တိ ဧတေန ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒပစ္စယေ ပဋိစ္စ သမုပ္ပါဒသမညာတိ ဒဿေတိ။ တေနာဟ ‘‘ယထာ လောကေ’’တိအာဒိ။ ယထာ ဟိ လောကေ ‘‘ပိတ္တံ မထိတံ, သူရာ ဒဓိ, တိပုသံ ဇရော, သေမှော ဂုဠော, အာယု ဃတ’’န္တိ စ ပစ္စယော ဖလဝေါဟာရေန ဝုစ္စတိ, ဧဝံ ဖလူပစာရေန ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ ဝုတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဋ္ဌ ၅၇၈။ ပဋိစ္စ-သဒ္ဒေ ပဋိ-သဒ္ဒေါ အဘိမုခတ္ထော, ဣစ္စ-သဒ္ဒေါ ဂမ္မတ္ထောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပဋိမုခမိတော’’တိ။ ကဿ ပန ပဋိမုခံ, ကေန ဝါ ဣတော, ကော ဝါ ဣတောတိ စောဒနတ္တယေ ပစ္ဆိမံ ဝိဿဇ္ဇေန္တော ‘‘ဟေတုသမူဟော’’တိ အာဟ။ တသ္မိဉှိ ဝိဿဋ္ဌေ ဟေတုသမူဟော နာမ ပစ္စယသာမဂ္ဂီတိ တတ္ထ အညမညဿ ပဋိမုခံ, အညမညေနေဝ စ ဣတောတိ ဝိဿဋ္ဌောဝါယမတ္ထော ဟောတီတိ။ သဟိတေတိ သမုဒိတေ အဝိနိဗ္ဘုတ္တေ။ သောတိ ဟေတုသမူဟော။ သမုပ္ပါဒေါ ဣတိ ဝုတ္တောတိ ယောဇနာ။
ပါတုဘာဝါယာတိ ဥပ္ပါဒါယ။ ကာမံ ပါဠိယံ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၁၊ ဥဒါ။ ၁၊ မဟာဝ။ ၁၊ နေတ္တိ။ ၂၄၊ ဝိဘ။ ၂၂၅) အဝိဇ္ဇာဝ ပစ္စယဘာဝေန ဝုတ္တာ, တထာပိ န အဝိဇ္ဇာ ဧကာဝ ပစ္စယော ဟောတိ, အထ ခေါ သဟဇာတဓမ္မဝတ္ထုအာရမ္မဏာဒယော, ယောနိသောမနသိကာရာဒယော, တဏှုပါဒါနာဒယော စ ဓမ္မာ ယထာရဟံ သင်္ခါရုပ္ပါဒနေ အဝိဇ္ဇာယ သဟကာရီကာရဏံ ဟောန္တိယေဝ။ ဧဝံ သင်္ခါရာဒယောပိ ဝိညာဏာဒီနန္တိ အာဟ ‘‘အဝိဇ္ဇာဒိဧကေကဟေတုသီသေန နိဒ္ဒိဋ္ဌော ဟေတုသမူဟော’’တိ။ သာဓာရဏဖလနိပ္ဖါဒကဋ္ဌေနာတိ တံသမူဟပရိယာပန္နာနံ ဟေတုဓမ္မာနံ သာဓာရဏဿ ဖလဿ နိဗ္ဗတ္တကဘာဝေန။ အဝေကလ္လဋ္ဌေနာတိ အနူနဘာဝေန။ တသ္မိဉှိ ဟေတုသမူဟေ ဧကစ္စာသာဓာရဏဉ္စေတံ ဖလံ, ဧကစ္စေဟေဝ စ နိဗ္ဗတ္တေတဗ္ဗံ သိယာ, သဗ္ဗေသံ တေသံ ပစ္စယဓမ္မာနံ အညမညာပေက္ခာ နတ္ထီတိ ပဋိမုခဂမနာဘာဝတော ပဋိစ္စတ္ထော န ပရိပူရေယျာတိ။ သာမဂ္ဂိအင်္ဂါနန္တိ ပစ္စယသာမဂ္ဂိယာ အင်္ဂဘူတာနံ, သမူဟီနန္တိ
အတ္ထော။ နိဒ္ဓါရဏေ စေတံ သာမိဝစနံ။ ဖလဓမ္မာနံ သဟိတတာ နာမ ဝိသုံ အဘာဝေါ, န ဟေတုဓမ္မာနံ ဝိယ အညမညာပေက္ခာတိ အာဟ ‘‘အညမညံ အဝိနိဗ္ဘောဂဝုတ္တိဓမ္မေ’’တိ အဝိနိဗ္ဘောဂဂ္ဂဟဏဉ္စေတ္ထ ရူပဓမ္မာနမ္ပိ သင်္ဂဏှနတ္ထံ။ အညထာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေတိ ဝုစ္စေယျ။
ဋ္ဌ ၅၇၉။ ပစ္စယတာတိ အယံ အဝိဇ္ဇာဒိကော ပစ္စယသမူဟော။ အညောညန္တိ အညမညံ။ ပဋိစ္စာတိ နိဿာယ သဟကာရီကာရဏံ လဒ္ဓါ။ သမန္တိ အဝိသမံ အဝေကလ္လေန။ သဟာတိ ဧကဇ္ဈံ။ ဓမ္မေတိ အတ္တနော ပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မေ။ ယသ္မာ ဥပ္ပါဒေတိ, တတောပိ တသ္မာပိ။ ဧဝံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါတိ မုနိနာ ဘဂဝတာ ဘာသိတာတိ ယောဇနာ။ န အပဋိစ္စ ပဋိစ္စေဝါတိ အဝဓာရဏတ္ထံ ဒဿေန္တော ဂါထာယံ ဧဝ-ကာရော လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌောတိ ဒဿေတိ။
ဧကေကဒေသန္တိ ဖလသမုဒါယဿ ဧကဒေသေကဒေသံ, ဘာဂသောတိ အတ္ထော။ ပုဗ္ဗာပရဘာဝေနာတိ ပဋိပါဋိယာ။ သဗ္ဗမေတံ ရူပါရူပကလာပုပ္ပါဒနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အတ္ထာနုသာရဝေါဟာရကုသလေနာတိ ပရမတ္ထဓမ္မာနုဂတဝေါဟာရနိပုဏေန။
ဋ္ဌ ၅၈၀။ ပုရိမေန ပဒေနာတိ ယောဇနာ။ သဿတာဒီနန္တိ သဿတဘာဝါဒီနံ, သဿတဝါဒါဒီနံ ဝါ။ သဿတသဟစရိတာ ဟိ ဝါဒါပိ သဿတာဒယောတိ ဝုစ္စန္တိ ယထာ ‘‘ဒုက္ခဒေသနာ ဒုက္ခ’’န္တိ။ ဥစ္ဆေဒါဒီတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ဝိဃာတော ဝိနာသော, ပဟာနန္တိ အတ္ထော။ ဉာယောတိ အန္တဒွယဝိရဟိတာ မဇ္ဈိမာ ပဋိပတ္တိ။
ပဝတ္တိဓမ္မာနန္တိ ပဝတ္တိဘူတာနံ ဓမ္မာနံ, ကိလေသဝဋ္ဋာဒီနန္တိ အတ္ထော။ ‘‘သဿတော အတ္တာ စ လောကော စာ’’တိအာဒိနယပ္ပဝတ္တော (ဒီ။ နိ။ ၁။၃၁) သဿတဝါဒေါ။ ‘‘နတ္ထိ ဟေတု, နတ္ထိ ပစ္စယော သတ္တာနံ သံကိလေသာယာ’’တိအာဒိနယပ္ပဝတ္တော (ဒီ။ နိ။ ၁။၁၆၈၊ မ။ နိ။ ၂။၁၀၁, ၂၂၇၊ သံ။ နိ။ ၃။၂၁၂) အဟေတုဝါဒေါ။ ပကတိ အဏုကာလာဒိဝသေန လောကော ပဝတ္တတီတိ ဧဝံ ပဝတ္တော ဝိသမဟေတုဝါဒေါ။ ဣဿရပုရိသပဇာပတိဝါဒါ ဝသဝတ္တိဝါဒါ။ အဟေတုဝါဒဂ္ဂဟဏေနေဝ စေတ္ထ သဘာဝနိယတိ ယဒိစ္ဆာဝါဒါနမ္ပိ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ကေစိ ပန ‘‘စက္ခု ဧဝ စက္ခုဿ ကာရဏ’’န္တိ ဧဝမာဒိကော ဝိသမဟေတုဝါဒေါ။ ဣဿရာဒိဝါဒေါ အဟေတုဝါဒန္တောဂဓော။ သဘာဝေနေဝ ဓမ္မာ ပဝတ္တန္တီတိ ဝါဒေါ ‘‘ဝသဝတ္တိဝါဒေါ’’တိ ဝဒန္တိ။
ကိံ ဟိ ပစ္စယသာမဂ္ဂိယာ ပယောဇနန္တိ အဓိပ္ပါယော။ သမုပ္ပါဒပဒေန ပရိဒီပိတော ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ပရိဒီပနဿ ပန အဝိပရီတကာရဏံ ဒဿေတုံ ‘‘ပစ္စယသာမဂ္ဂိယံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပတ္တိတော’’တိ ဝုတ္တံ။ ဝိဟတာတိ အဗ္ဘာဟတာ။ ‘‘ပုရိမပုရိမပစ္စယဝသေနာ’’တိ ဣမိနာ အဝိစ္ဆေဒဝသေန ပဝတ္တမာနံ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိနိဝတ္တကံ ဟေတုဖလပဗန္ဓံ ဒဿေတိ။ တေနာဟ ‘‘ကုတော ဥစ္ဆေဒေါ’’တိ။ ဥစ္ဆေဒါဘာဝကထနေနေဝ စေတ္ထ ဥစ္ဆေဒဝါဒဿာပိ အဘာဝံ ဒဿေတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
တဿာ တဿာ ပစ္စယသာမဂ္ဂိယာတိ တသ္မိံ တသ္မိံ ဟေတုပစ္စယသမဝါယေ။ သန္တတိံ အဝိစ္ဆိန္ဒိတွာတိ ဟေတုဖလပဗန္ဓသင်္ခါတဿ သန္တာနဿ အဝိစ္ဆိန္ဒနေန။ တေသံ တေသံ ပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မာနံ သမ္ဘဝတော ဥပ္ပဇ္ဇနတော သဿတုစ္ဆေဒသင်္ခါတံ အန္တဒွယံ အနုပဂ္ဂမ္မ ယထာသကံ ပစ္စယေဟိ အနုရူပဖလုပ္ပတ္တိ ဣဓ မဇ္ဈိမပဋိပဒါတိ အဓိပ္ပေတာ။ ကမ္မဝဋ္ဋဿ, ဝိပါကဝဋ္ဋဿ စ ဘိန္နသဘာဝတ္တာ, ဘိန္နကာလတ္တာ စ သော ကရောတိ သော ပဋိသံဝေဒေတီတိ ဝါဒပ္ပဟာနံ။ ကုသလာကုသလက္ခန္ဓပ္ပဝတ္တိယဉှိ ကာရကဝေါဟာရော, ဝိပါကက္ခန္ဓပဝတ္တိယံ ဝေဒကဝေါဟာရောတိ။ ယသ္မိံ သန္တာနေ ကမ္မံ နိဗ္ဗတ္တံ, တတ္ထေဝ တဿ ဖလဿ နိဗ္ဗတ္တနတော အညော ကရောတိ အညော ပဋိသံဝေဒေတီတိ ဝါဒပ္ပဟာနံ။ န ဟိ ကတဿ ဝိနာသော, အကတဿ ဝါ အဗ္ဘာဂမော အတ္ထိ။ ‘‘ဣတ္ထီ, ပုရိသာ’’တိ ဝေါဟာရေန ဇနပဒနိရုတ္တိ။ တတ္ထ ယသ္မာ ပဏ္ဍိတာပိ လောကေ ‘‘ပဉ္စက္ခန္ဓေ အာနေတု, နာမရူပံ အာဂစ္ဆတူ’’တိ အဝတွာ ဣတ္ထီ, ပုရိသောတွေဝ ဝေါဟရန္တိ, တသ္မာ ‘‘ဣတ္ထီ ဧဝါယံ, ပုရိသော ဧဝါယန္တိ အပရိညာတဝတ္ထုကာနံ ဟောတိ အဘိနိဝေသော။ ဝိဒ္ဒသုနော ပန ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒံ ဇာနန္တဿ တထာ တထာ ပဝတ္တမာနေ ဓမ္မေ ဥပါဒါယ ပညတ္တိမတ္တတော တတ္ထ ပရမတ္ထတော န အဘိနိဝေသောတိ အာဟ ‘‘ဇနပဒနိရုတ္တိယာ အနဘိနိဝေသော’’တိ။ သမညာယာတိ လောကသမညာယ။ အနတိဓာဝနန္တိ အနတိက္ကမနံ။ ‘‘သတ္တော’’တိ ဟိ ဝုတ္တေ ‘‘ကော ဧတ္ထ သတ္တော, ကိံ ရူပံ, ဥဒါဟု ဝေဒနာဒယော’’တိ ဝိဘာဂံ အကတွာ လောကသမညာဝသေနေဝ လောကိယေဟိ ဝိယ လောကိယော အတ္ထော သမညံ အဝိလင်္ဃန္တေန ဝေါဟရိတဗ္ဗော။
အပရော နယော – ပစ္စေတုမရဟတီတိ ပဋိစ္စော။ ယော ဟိ နံ ပစ္စေတိ အဘိသမေတိ, တဿ အစ္စန္တမေဝ ဒုက္ခဝူပသမာယ သံဝတ္တတိ။ သမ္မာ, သဟ စ ဥပ္ပါဒေတီတိ သမုပ္ပါဒေါ။ ပစ္စယဓမ္မော ဟိ အတ္တနော ဖလံ ဥပ္ပါဒေန္တော
သမ္ပုဏ္ဏမေဝ ဥပ္ပါဒေတိ, န ဝိကလံ။ ယေ စ ဓမ္မေ ဥပ္ပါဒေတိ, တေ သဗ္ဗေ သဟေဝ ဥပ္ပါဒေတိ, န ဧကေကံ။ ဣတိ ပဋိစ္စော စ သော သမုပ္ပါဒေါ စာတိ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ။ အထ ဝါ ပဋိစ္စ ပဋိမုခံ ဣတွာ ကာရဏသာမဂ္ဂိံ အပ္ပဋိက္ခိပိတွာ သဟိတေ ဥပ္ပါဒေတီတိ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ။ ပဋိမုခဂမနဉ္စ ပစ္စယဿ ကာရဏသာမဂ္ဂိယာ အင်္ဂဘာဝေန ဖလဿ ဥပ္ပါဒနမေဝ။ အပ္ပဋိက္ခိပိတွာတိ စ န ဝိနာ တာယ ကာရဏသာမဂ္ဂိယာ, အင်္ဂဘာဝံ အဂန္တွာ သယမေဝ န ဥပ္ပါဒေတီတိ အတ္ထော။ ဧတေန ကာရဏဗဟုတာ ဒဿိတာ, ‘‘သဟိတေ’’တိ ဣမိနာ ပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မဗဟုတာ။ ဥဘယေနာပိ ‘‘ဧကံ န ဧကတော’’တိအာဒိနာ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၆၁၇) ပရတော ဝုစ္စမာနော သာသနနယော ဒီပိတော ဟောတိ။
အထ ဝါ ပဋိစ္စ ပစ္စေတဗ္ဗံ ပစ္စယံ ပဋိဂန္တွာ န ဝိနာ တေန သမ္ဗန္ဓဿ ဥပ္ပါဒေါ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ (ဥဒါ။ အဋ္ဌ။ ၁)။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါတိ စေတ္ထ သမုပ္ပါဒပ္ပဓာနဝစနဝိညေယျော သသတ္တိကော ဟေတူတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တတ္ထ ‘‘ပဋိစ္စာ’’တိ ဝုတ္တေ ကိံ ပဋိစ္စာတိ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘ပစ္စေတဗ္ဗ’’န္တိ။ သော စ ပစ္စယဓမ္မောတိ ကတွာ ဝုတ္တံ ‘‘ပစ္စယ’’န္တိ။ ဣဒါနိ ပဋိစ္စသဒ္ဒဿ အတ္ထမာဟ ‘‘ပဋိဂန္တွာ’’တိ။ ကာရဏဿ သဘာဝေန တပ္ပဋိလာဘဂတိယာ ပတွာ။ ကထံ န ဝိနာ တေန? သတိ ဧဝ တသ္မိံ, တဿ စ ဖလဿ ဥပ္ပါဒတော ဧဝ, န အညထာ။ အသတိ, နိရောဓတော စာတိ အယံ ပစ္စယဋ္ဌိတိ ပဋိစ္စသဒ္ဒဿ အတ္ထော။ တေနာယံ ပဋိစ္စသဒ္ဒေါ ယထာ ‘‘ဣမသ္မိံ သတိ ဣမဿုပ္ပါဒေါ’’တိ ဧတေ သဒ္ဒါ ဘုမ္မနိဿက္ကဝစနဇောတနီယေန ဣဒံ-သဒ္ဒဝစနီယဿ ဟေတုမတော ဟေတုအာယတ္တဘာဝေန ဘာဝုပ္ပါဒုတ္တရကိရိယာပေက္ခေန ယာယဿ တဒါယတ္တတာ, တာယ သမတ္ထတာယ ဟေတုံ ဝဒန္တိ, ဧဝံ ဂန္တွာ-သဒ္ဒန္တရဝစနီယေန တံဝိညေယျဿေဝ ပစ္စယနကိရိယာကတ္တုဟေတုမတော ဟေတုပစ္စယနေန ဟေတုအာယတ္တဘာဝေန သမုပ္ပါဒုတ္တရကိရိယာပေက္ခေန ယာယဿ တဒါယတ္တတာ, တာယ သမတ္ထတာယ ဟေတုမာဟ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ‘‘အဝိဇ္ဇာ ပဋိစ္စ, သင်္ခါရာ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ’’တိအာဒိ (ပဋိ။ မ။ ၁။၄၆) သင်္ခါရပိဋကေ ဝုတ္တံ။ သမတ္ထတာ စေတ္ထ နိဒါနာဒိဘာဝေါ။ သော စ တဒဝိနာဘာဝိဖလံ ပတိ သတွမေဝ။ သမ္ဗန္ဓဿာတိ စ သံယောဇနာနုရူပတာဝသေန ဇာတိအာဒိနာ သမ္ဗန္ဓဿ ဇရာမရဏာဒိပစ္စယုပ္ပန္နဿ။ ဥပ္ပါဒေါတိ ဥပ္ပဇ္ဇနံ။ ယဒိ ဧဝံ ကထံ ပဋိစ္စသဒ္ဒပ္ပယောဂေါ, နနု သမာနကတ္တုကာနံ ပုဗ္ဗကာလေ ဤဒိသော သဒ္ဒပ္ပယောဂေါတိ? ‘‘ဘုတွာ ဂစ္ဆတိ, ကသိတွာ ဝပတီ’’တိအာဒီသု သစ္စမေတံ, တံ ပန ယေဘုယျဝသေန
ဒဋ္ဌဗ္ဗံ သမာနာပရကာလေ, အသမာနကတ္တုကေ စ ဒဿနတော။ သမာနကာလေ တာဝ –
‘‘အန္ဓကာရံ နိဟန္တွာန, ဥဒိတာယံ ဒိဝါကရော၊
ဝဏ္ဏပညာဝဘာသေဟိ, ဩဘာသေတွာ သမုဂ္ဂတော’’တိ။ –
ဥဒါဟရဏံ။ ကေစိ ပန ‘‘မုခံ ဗျာဒါယ သယတိ, အက္ခီနိ ပရိဝတ္တေတွာ ပဿတီ’’တိ ဥဒါဟရန္တိ။ အပရေ ‘‘နိသဇ္ဇ အဓီတေ, ဌတွာ ကထေတီ’’တိ။
တတ္ထ ဗျာဒါနပရိဝတ္တနုတ္တရကာလဘာဝိသယနဒဿနကိရိယာပေက္ခာ ပုဗ္ဗုတ္တရကာလတာ အတ္ထိ, သာ စ ဘေဒါနုပလက္ခဏာ ကေဟိစိ န လက္ခီယတိ။ ‘‘နိသဇ္ဇ အဓီတေ, ဌတွာ ကထေတီ’’တိ စ သမာနကာလတာယပိ အဇ္ဈေနကထနေဟိ ပုဗ္ဗေပိ နိသဇ္ဇဋ္ဌာနာနိ ဟောန္တီတိ သက္ကာ ပုဗ္ဗုတ္တရကာလတာ သမ္ဘာဝေတုံ, တသ္မာ ပုရိမာနိယေဝ ဥဒါဟရဏာနိ ယုတ္တာနိ။ ဥဒယသမကာလမေဝ ဟိ တန္နိဝတ္တနိယနိဝတ္တနန္တိ။ အပရကာလေ ‘‘ဒွါရမာဝရိတွာ ပဝိသတိ, အာဝရိတွာ နိက္ခမတီ’’တိ။ ကေစိ ပန ‘‘ဍက္ကစ္စ ပတိတော ဒဏ္ဍော’’တိ ဥဒါဟရန္တိ။ အဘိဃာတဘူတသဟဇာတာယ ပန အဘိဃာတဇသဒ္ဒဿ သမာနကာလတာ ဧတ္ထ လဗ္ဘတိ, တသ္မာ ဣဓာပိ ပုရိမာနိယေဝ ဥဒါဟရဏာနိ ယုတ္တာနိ။ ပုရိမတာဝစနိစ္ဆာဝသေနေဝ ပန လက္ခဏဟေတုကိရိယာနံ လက္ခဏဟေတုဘာဝဝစနိစ္ဆာတိ လက္ခဏဘာဝတော ပုရိမကာလော ဣစ္စေဝ ‘‘နိဟန္တွာနာ’’တိ သဒ္ဒသိဒ္ဓိ ဣစ္ဆိတာ, ဧဝဉ္စ ပစ္စယနကိရိယာ သမုပ္ပဇ္ဇနကိရိယာယ ပုရိမိကာဝါတိ ပဋိစ္စ-သဒ္ဒသိဒ္ဓိ။ တတ္ထ ယုတ္တံ ပစ္စက္ခတော ကတ္တုဒဿနတော။ ဣဓ ပန တဒဘာဝတော န ယုတ္တန္တိ စေ? နာယံ ဒေါသော။ ဣဓာပိ အနုမာနတော သိဒ္ဓေါ။ ဇရာမရဏာဒိကော ကတ္တာ အတ္ထေဝ ‘‘ဉတွာ ကိရိယတော ဝယ’’န္တိ ဧဝမာဒိပယောဂဒဿနတော အဝဿံ အနုမိယမာနေန ကတ္တုနာ ဤဒိသော သဒ္ဒပယောဂေါ ဣစ္ဆိတဗ္ဗော။ အသမာနေ ပန ကတ္တရိ ‘‘ပိသာစံ ဒိသွာ ဘယံ ဟောတိ, ပညာယ စဿ ဒိသွာ အာသဝါ ပရိက္ခီဏာ ဟောန္တီ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၂၇၁၊ ၂။၁၈၂၊ ပု။ ပ။ ၂၀၄) ဧဝမာဒိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယထာ စ တတ္ထ ပိသာစဒဿနာဒိပုရိသဗျာပါရော, ဧဝမိဓာပိ ပစ္စယနံ ပစ္စယဗျာပါရော အတ္တနော ဖလုပ္ပါဒနံ, တဉ္စ သတွံ သမုပ္ပါဒေါဝါတိ ‘‘ပစ္စယေ သတိ, ပစ္စယဿ ဥပ္ပါဒါ’’တိ ပစ္စယနဿ သမုပ္ပါဒဟေတုတာယ ဂမကော သမာနဿ ကတ္တု အဘာဝေပိ ပဋိစ္စ-သဒ္ဒေါ သိဒ္ဓေါတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယဒိ ပဋိစ္စသမ္ဗန္ဓဿ ဥပ္ပါဒေါ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ, ကထံ
ပစ္စယော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါတိ? ဟေဋ္ဌာ ဝိစာရိတောဝါယမတ္ထော။ အပိစ ယောယံ သမုပ္ပါဒ-သဒ္ဒဝိဘာဝိတာနံ ပစ္စယုပ္ပန္နာနံ ပဋိစ္စသဒ္ဒဝိဘာဝိတော သသတ္တိကော ဟေတု အဓိပ္ပေတော, တဿ သမုပ္ပါဒါဘိမုခတာယ ပဓာနဝစနဝိညေယျသဘာဝတ္တာ တထာ ဝုတ္တောတိ။
ကိံ ပန ကာရဏံ သမုပ္ပါဒပဓာနေန ဝစနေန သမုပ္ပါဒဿ ဟေတု ဝေဒိတဗ္ဗော, န ပန သဟေတုကော သမုပ္ပါဒေါ ဧဝါတိ? ဝုစ္စတေ – ဒိဋ္ဌဿ ဒုက္ခဿ ယော ပစ္စယော ပစ္စယနိဒ္ဒေသေန တဿ ဝိဘာဝိတတ္တာ။ ကထံ? ယထာဟ –
‘‘ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပရိဝီမံသမာနော ပရိဝီမံသတိ ‘ယံ ခေါ ဣဒံ အနေကဝိဓံ နာနပ္ပကာရကံ ဒုက္ခံ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဇရာမရဏံ, ဣဒံ နု ခေါ ဒုက္ခံ ကိံ နိဒါနံ ကိံ သမုဒယံ ကိံ ဇာတိကံ ကိံ ပဘဝံ, ကိသ္မိံ သတိ ဇရာမရဏံ ဟောတိ, ကိသ္မိံ အသတိ ဇရာမရဏံ န ဟောတီ’တိ။ သော ပရိဝီမံသမာနော ဧဝံ ပဇာနာတိ ‘ယံ ခေါ ဣဒံ…ပေ… ဣဒံ ခေါ ဒုက္ခံ ဇာတိနိဒါန’’’မိစ္စာဒိနာ (သံ။ နိ။ ၂။၅၁) –
ဒိဋ္ဌဿ ဒုက္ခဿ နိဒါနံ ပရိဝီမံသသုတ္တေ ဝုတ္တံ။ တံ ပဇာနနဉ္စ နိဒါနမ္ပိ ဝိညာတဗ္ဗန္တိ။ ယထာ စာဟ –
‘‘ပုဗ္ဗေ မေ, ဘိက္ခဝေ, သမ္ဗောဓာ အနဘိသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဗောဓိသတ္တဿေဝ သတော ဧတဒဟောသိ ‘ကိစ္ဆံ ဝတာယံ လောကော အာပန္နော ဇာယတိ စ ဇီယတိ စ မီယတိ စ စဝတိ စ ဥပပဇ္ဇတိ စ, အထ စ ပနိမဿ ဒုက္ခဿ နိဿရဏံ နပ္ပဇာနာတိ ဇရာမရဏဿ။ ကုဒါဿု နာမ ဣမဿ ဒုက္ခဿ နိဿရဏံ ပညာယိဿတိ ဇရာမရဏဿာ’တိ…ပေ… တဿ မယှံ, ဘိက္ခဝေ, ယောနိသော မနသိကာရာ အဟု ပညာယ အဘိသမယော ‘ဇာတိယာ ခေါ သတိ ဇရာမရဏံ ဟောတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏ’’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၂။၁၀) –
အာဒိနာ ဒိဋ္ဌဿ ဒုက္ခဿ ပစ္စယဝီမံသာဘိသမယာ ဝုတ္တာ။ ပစ္စယော ဟိ ဉာတဗ္ဗော။ တဒဘိသမယာယတ္တဉ္စ ဒုက္ခနိဿရဏပဇာနနန္တိ ယော စ ဉာတဗ္ဗော, သော ပဝေဒေတဗ္ဗောတိ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒသဒ္ဒေါ ယံ ယဒိဒံ သမုပ္ပါဒသဒ္ဒဝိဘာဝိတံ ဒိဋ္ဌံ ဒုက္ခံ, တံ ပစ္စယံ ပဋိစ္စေဝ, န အညထာတိ ဧဝံ ပစ္စယဝိဘာဝနတ္ထံ ဝုစ္စတိ။ ဘဝတိ ဟိ ဉာတုံ, ပဝေဒေတုဉ္စ ဣစ္ဆိတဘာဝေန ပဓာနဿာပိ ကေနစိ ဝိသေသေန ဉာတဗ္ဗတာယ အပ္ပဓာနဘာဝေန နိဒ္ဒေသော
ယထာ ‘‘ကော သောတာပန္နော, ယဿ တီဏိ သံယောဇနာနိ ပဟီနာနိ။ ကော ဒေဝဒတ္တော, ယဿ ဥစ္စတရာနိ ဂေဟာနီ’’တိ, ဧဝမိဓာပိ ပစ္စယပစ္စယနပဝေဒနဋ္ဌေန နိဒ္ဒေသေ သတ္တိဝိသေသေန အတ္တနော ဖလေန ပစ္စနီယတာယ ဉာတဗ္ဗဘာဝေန ‘‘ပဋိစ္စာ’’တိ ပရိယာယေန ပစ္စယော ဝုတ္တော။
ယော စာယံ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ’’တိအာဒိကော နိဒ္ဒေသော, သော စ သကလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ မူလတော ပဋ္ဌာယ ပစ္စယာနံ ပဝေဒနာယ နိဒ္ဒိဋ္ဌောတိ ပရိယောသာနေပိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ ဧဝံ-သဒ္ဒေန သမုဂ္ဃါတံ ဒုက္ခံ ဒဿေတွာ တဿ ယထာဝုတ္တေ ပစ္စယေ တံသမုဒယာဘိမုခေ ကတွာ နိဂမိတာ ပစ္စယာ။ ပဋိပဒါသုတ္တေပိ (သံ။ နိ။ ၂။၃) ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ…ပေ… သမုဒယော ဟောတီ’’တိ ဝတွာ ‘‘အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာပဋိပဒါ’’တိ ဝုတ္တံ။ န စ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နဘာဝေန ဂဟိတံ ဒုက္ခံ မိစ္ဆာပဋိပဒံ, အထ ခေါ ဒုက္ခသမုဒယဘူတာ ပစ္စယာတိ။ ယထာ စ ‘‘ပဉ္စင်္ဂိကော သမ္မာသမာဓိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၃၅), ပဉ္စဉာဏိကော သမ္မာသမာဓီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၅၅) အင်္ဂဉာဏပဋိဝေဒနတ္ထတ္တာ ဒေသနာယ သမ္မာသမာဓိပဓာနေဟိ သဒ္ဒေဟိ အင်္ဂဉာဏပဋိဝေဒနံ ကတံ, ဧဝမိဓာပိ သမုပ္ပါဒပဓာနေန သဒ္ဒေန ပစ္စယပဋိဝေဒနံ ကတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၅၈၁။ ယာ ပနာယံ တန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ နိက္ခိတ္တာတိ ဌပိတာ, ဒေသိတာတိ အတ္ထော။ ယထာဓိပ္ပေတဿ အတ္ထဿ တနနတော တန္တိ, ဂန္ထော။ ‘‘ကိံ ဝါဒီ, ဘန္တေ, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ’’တိ ပုစ္ဆိတေန ‘‘ဝိဘဇ္ဇဝါဒီ, မဟာရာဇာ’’တိ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၁။တတိယသင်္ဂီတိကထာ၊ ကထာ။ အဋ္ဌ။ နိဒါနကထာ) မောဂ္ဂလိပုတ္တတိဿတ္ထေရေန ဝုတ္တတ္တာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသာဝကာ ဝိဘဇ္ဇဝါဒိနော။ တေ ဟိ သတ္ထာရာ ဝေနယိကာဒိဘာဝံ ဝိဘဇ္ဇ ဝုတ္တံ အနုဝဒန္တိ, သောမနဿာဒီနံ, စီဝရာဒီနဉ္စ သေဝိတဗ္ဗာသေဝိတဗ္ဗဘာဝံ။ သဿတုစ္ဆေဒဝါဒေ ဝါ ဝိဘဇ္ဇ ဝဒန္တိ။ ‘‘သဿတော အတ္တာ စ လောကော စာ’’တိအာဒီနံ (ဒီ။ နိ။ ၁။၃၁) ဌပနီယာနံ ဌပနတော, ရာဂါဒိက္ခယဿ သဿတဿ, ရာဂါဒိကာယဒုစ္စရိတာဒိဥစ္ဆေဒဿ စ ဝစနတော, န ပန ဧကံသဗျာကရဏီယာဒိကေ တယော ပဉှေ အပနေတွာ ဝိဘဇ္ဇဗျာကရဏီယမေဝ ဝဒန္တိ။ ဝိဘဇ္ဇဝါဒီနံ မဏ္ဍလံ သမူဟော ဝိဘဇ္ဇဝါဒိမဏ္ဍလံ။ ဝိဘဇ္ဇဝါဒိနော ဝါ ဘဂဝတော ပရိသာ ဝိဘဇ္ဇဝါဒိမဏ္ဍလန္တိပိ ဝဒန္တိ, ဝိဘဇ္ဇ ဝါ သဿတုစ္ဆေဒေ ဥဘော အန္တေ အနုပဂမ္မ မဇ္ဈိမပဋိပဒါဘူတဿ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဿ ဒေသနတော ဘဂဝါ, တဒနုဝါဒတော တဿ သာဝကာ စ ဝိဘဇ္ဇဝါဒိနောတိ။ သေသံ ပုရိမသဒိသံ။
ဩတရိတွာတိ ဩဂါဟေတွာ, ဝိဘဇ္ဇဝါဒီ ဟုတွာတိ အတ္ထော။ န ဟိ သယံ အဝိဘဇ္ဇဝါဒီ သမာနော ဝိဘဇ္ဇဝါဒီနံ အန္တရေ ဌာနမတ္တေန ဝိဘဇ္ဇဝါဒိမဏ္ဍလံ ဩတိဏ္ဏော နာမ ဟောတိ။ အာစရိယေဟိ အဝုတ္တဝိပရီတတ္ထဒီပနေန တေ နအဗ္ဘစိက္ခန္တေန။ အဝိဇ္ဇာ ပုညာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရာနမ္ပိ ဟေတု ပစ္စယော ဟောတီတိ ဝဒန္တော, ကထာဝတ္ထုမှိ ပဋိက္ခိတ္တေ ပုဂ္ဂလဝါဒါဒိကေ စ ဝဒန္တော သကသမယံ ဝေါက္ကမတိ နာမ, တထာ အဝေါက္ကမန္တေန။ ပရသမယံ ဒေါသာရောပနဗျာပါရဝိရဟေန အနာယူဟန္တေန။ ‘‘ဣဒမ္ပိ သုတ္တံ ဂဟေတဗ္ဗ’’န္တိ ပရသမယံ အသမ္ပိဏ္ဍေန္တေနာတိ ကေစိ ဝဒန္တိ။ ‘‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ တဒေဝိဒံ ဝိညာဏံ သန္ဓာဝတိ သံသရတိ အနည’’န္တိအာဒီနိ (မ။ နိ။ ၁။၃၉၆) ဝဒန္တော သုတ္တံ ပဋိဗာဟတိ နာမ, တထာ အပဋိဗာဟန္တေန။ ‘‘တထာဟံ ဘဂဝတာ ဓမ္မံ ဒေသိတံ အာဇာနာမိ, ယထာ ယေမေ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ, တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယ (မ။ နိ။ ၁။၂၃၄၊ ပါစိ။ ၄၁၇, ၄၁၈), သုပိနန္တေ ကတော ဝီတိက္ကမော အာပတ္တိကရော ဟောတီ’’တိ စ ဧဝမာဒိံ ဝဒန္တော ဝိနယံ ပဋိလောမေတိ နာမ, တဗ္ဗိပရိယာယေန တံ အနုလောမေန္တေန။ ပဋိလောမေန္တော ဟိ ကမ္မန္တရံ ဘိန္ဒန္တော, ဓမ္မတဉ္စ ဝိလောမေန္တော ကုတော ကိလေသဝိနယံ အနုလောမေတိ။ သုတ္တေ (ဒီ။ နိ။ ၂။၁၈၇ အာဒယော၊ အ။ နိ။ ၄။၁၈၀) ဝုတ္တေ စတ္တာရော မဟာပဒေသေ, အဋ္ဌကထာယဉ္စ ဝုတ္တေ သုတ္တသုတ္တာနုလောမအာစရိယဝါဒအတ္တနောမတိမဟာပဒေသေ ဩလောကေန္တေန။ တဒေါလောကနေန ဟိ သုတ္တေ, ဝိနယေ စ သန္တိဋ္ဌတိ နာတိဓာဝတိ။
ဓမ္မန္တိ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒပါဠိံ။ အတ္ထန္တိ တဒတ္ထံ။ ဟေတု, ဟေတုဖလာနိ ဝါ အယမေတ္ထ ဟေတု ဓမ္မော, ဣဒမေတ္ထ ဟေတုဖလံ အတ္ထောတိ။ ဓမ္မန္တိ ဝါ ဓမ္မတံ။ ယထာ ဧကေ ‘‘ဥပ္ပါဒါ ဝါ တထာဂတာနံ အနုပ္ပါဒါ ဝါ တထာဂတာနံ ဌိတာဝ သာ ဓာတူ’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၂၀) သုတ္တပဒဿ အတ္ထံ မိစ္ဆာ ဂါဟေန္တာ ‘‘နိစ္စော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ’’တိ ပစ္စယာကာရဓမ္မံ မိစ္ဆာ ဒီပေန္တိ, ဧဝံ အဒီပေတွာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္တနော ဖလံ ပတိ ကာရဏဿ ဝဝတ္ထိတသဘာဝံ ဒီပေန္တေန။ ယထာ စ ဧကေ ‘‘အနိရောဓံ အနုပ္ပါဒ’’န္တိအာဒိနာ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဿ အတ္ထံ မိစ္ဆာ ဂါဟေန္တိ, ဧဝံ ဂါဟေ အကတွာ ဝုတ္တနယေနေဝ အဝိပရီတံ အတ္ထံ သင်္ဂါဟေန္တေန။ ‘‘ဒုက္ခာဒီသု အညာဏံ အဝိဇ္ဇာ’’တိ ဝုတ္တမတ္ထံ ပရိဝတ္တေတွာ ပုန ‘‘ပုဗ္ဗန္တေ အညာဏ’’န္တိအာဒီဟိ (ဓ။ သ။ ၁၀၆၇) အပရေဟိပိ ပရိယာယေဟိ
နိဒ္ဒိသန္တေန။ ‘‘သင်္ခါရာ ဣမိနာ ပရိယာယေန ဘဝေါတိ ဝုစ္စန္တိ, တဏှာ ဣမိနာ ပရိယာယေန ဥပါဒါန’’န္တိအာဒိနာ နိဒ္ဒိသန္တေနာတိ စ ဝဒန္တိ။ ပကတိယာတိ ယထာဝုတ္တဝိဓာနံ အနာမသိတွာ ကေဝလမေဝ။
သစ္စန္တိ စတုသစ္စံ။ သတ္တောတိ သတ္တသုညတာတိ ဝဒန္တိ, သတ္တသုညေသု ပန သင်္ခါရေသု သတ္တဝေါဟာရော, သတ္တတ္ထကိစ္စသိဒ္ဓိ စ။ ပစ္စယာကာရမေဝ စာတိ ပစ္စယာကာရော ဧဝ စ, မ-ကာရော ပဒသန္ဓိကရော။ ပစ္စယဓမ္မာနံ အတ္တနောယေဝ ဖလဿ ပစ္စယဘာဝေါ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါတိ အတ္ထော။
တသ္မာတိ ဝုတ္တနယေန အတ္ထဝဏ္ဏနာယ ကာတဗ္ဗတ္တာ, ဒုက္ကရတ္တာ စ ပတိဋ္ဌံ နာဓိဂစ္ဆာမီတိ ယတ္ထ ဌိတဿ ဝဏ္ဏနာ သုကရာ ဟောတိ, တဿာ ပတိဋ္ဌာဘူတံ တံ နယံ အတ္တနောယေဝ ဉာဏဗလေန နာဓိဂစ္ဆာမီတိ အတ္ထော။ နိဿယံ ပန အာစိက္ခန္တော ‘‘သာသနံ ပနိဒ’’န္တိအာဒိမာဟ။ ဣဓ သာသနန္တိ ပါဠိဓမ္မမာဟ, ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒမေဝ ဝါ။ သော ဟိ အနုလောမပဋိလောမာဒိနာနာဒေသနာနယပဋိမဏ္ဍိတော အဗ္ဗောစ္ဆိန္နော အဇ္ဇာပိ ပဝတ္တတီတိ နိဿယော ဟောတိ။ တဒဋ္ဌကထာသင်္ခါတော စ ပုဗ္ဗာစရိယမဂ္ဂေါ။ ‘‘တံ သုဏာထ သမာဟိတာ’’တိ အာဒရဇနနေ, ဥဿာဟနေ စ ကိံ ပယောဇနန္တိ စေ, တံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝုတ္တဉှေတ’’န္တိအာဒိ။ အဋ္ဌိ ကတွာတိ အတ္ထံ ကတွာ။ ယထာ ဝါ န နဿတိ, ဧဝံ အဋ္ဌိဂတံ ဝိယ ကရောန္တော အဋ္ဌိံ ကတွာ။ ပုဗ္ဗကာလတော အပရကာလေ ဘဝံ ပုဗ္ဗာပရိယံ။ ဝိသေသန္တိ ပဌမာရမ္ဘတော ပဘုတိ ခဏေ ခဏေ ဉာဏဝိသေသံ, ကိလေသက္ခယဝိသေသဉ္စ လဘတီတိ အတ္ထော။
ဋ္ဌ ၅၈၂။ ဒေသနာဘေဒတောတိ ဒေသနာဝိသေသတော။ အတ္ထတော, လက္ခဏာဒိတော, ဧကဝိဓာဒိတော စ အတ္ထလက္ခဏေကဝိဓာဒိတော။ အင်္ဂါနဉ္စ ဝဝတ္ထာနာတိ အဝိဇ္ဇာဒီနံ ဒွါဒသန္နံ အင်္ဂါနံ ဝဝတ္ထာနဒဿနတော။
ကမ္မဝိပါကကိလေသဝဋ္ဋာနံ မူလကာရဏတ္တာ, အာဒိတော ဝုတ္တတ္တာ စ အဝိဇ္ဇာ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဿ မူလံ။ တတ္ထ ဝလ္လိယာ မူလေ ဒိဋ္ဌေ တတော ပဘုတိ ဝလ္လိဟရဏံ ဝိယ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဿ မူလေ ဒိဋ္ဌေ တတော ပဘုတိ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဒေသနာတိ ဥပမာသံသန္ဒနာ န ကာတဗ္ဗာ။ န ဟိ ဘဂဝတော ဣဒမေဝ ဒိဋ္ဌံ, ဣဒံ အဒိဋ္ဌန္တိ ဝိဘဇနီယံ အတ္ထိ သဗ္ဗဿ ဒိဋ္ဌတ္တာ။ မူလတော ပဘုတိ ပန ဝလ္လိဟရဏံ ဝိယ မူလတော ပဘုတိ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဒေသနာ ကတာတိ ဣဒမေတ္ထ
သာမညံ အဓိပ္ပေတံ, ဗောဓနေယျဇ္ဈာသယဝသေန ဝါ ဗောဓေတဗ္ဗဘာဝေန မူလာဒိဒဿနသာမညံ ယောဇေတဗ္ဗံ။
တဿာတိ –
‘‘သ ခေါ သော, ဘိက္ခဝေ, ကုမာရော ဝုဒ္ဓိမနွာယ ဣန္ဒြိယာနံ ပရိပါကမနွာယ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတော…ပေ… ရဇနီယေဟိ။ သော စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ ပိယရူပေ ရူပေ သာရဇ္ဇတိ, အပ္ပိယရူပေ ရူပေ ဗျာပဇ္ဇတိ, အနုပဋ္ဌိတကာယသတိ စ ဝိဟရတိ ပရိတ္တစေတသော, တဉ္စ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ, ယတ္ထဿ တေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တိ။ သော ဧဝံ အနုရောဓဝိရောဓံ သမာပန္နော ယံ ကိဉ္စိ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ, သော တံ ဝေဒနံ အဘိနန္ဒတိ အဘိဝဒတိ, အဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတီ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၄၀၈) –
ဧဝံ ဝုတ္တဿ။ ဧဝံ သောတဒွါရာဒီသုပိ။ တဿ အဘိနန္ဒတောတိ သပ္ပီတိကတဏှာယ အဘိမုခဘာဝေန နန္ဒတော။ အဘိဝဒတောတိ ‘‘အဟော သုခံ, အဟော သုခ’’န္တိ ဝစီဘေဒကရဏပဝတ္တာယ ဗလဝတဏှာယ ‘‘အဟံ, မမာ’’တိ အဘိဝဒတော။ တတော ဗလဝတိယာ မောစေတုံ အသက္ကုဏေယျတာယ အဇ္ဈောသာယ တိဋ္ဌတော။ တတောပိ ဗလဝတီ ပန ဥပါဒါနဘူတာ တဏှာ နန္ဒီ။ ဧတ္ထ စ အဘိနန္ဒနာဒိနာ တဏှာ ဝုတ္တာ, နန္ဒိဝစနေန တပ္ပစ္စယံ ဥပါဒါနံ စတုဗ္ဗိဓမ္ပိ နန္ဒိတာတဒဝိပ္ပယောဂတာဟိ, တဏှာဒိဋ္ဌာဘိနန္ဒနဘာဝေဟိ စာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏန္တိအာဒိကဉ္စ တတ္ထေဝ မဟာတဏှာသင်္ခယသုတ္တေ ဝုတ္တံ။
ဝိပါကဝဋ္ဋဘူတေ ပဋိသန္ဓိပဝတ္တိဖဿာဒိကေ ကမ္မသမုဋ္ဌာနဉ္စ ဩဇံ သန္ဓာယ ‘‘စတ္တာရော အာဟာရာ တဏှာနိဒါနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဝဋ္ဋူပထမ္ဘကာ ပန ဣတရေပိ အာဟာရာ တဏှာပဘဝေ တသ္မိံ အဝိဇ္ဇမာနေ န ဝိဇ္ဇန္တီတိ ‘‘တဏှာနိဒါနာ’’တိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋန္တိ။
ဋ္ဌ ၅၈၃။ တတော တတောတိ စတုဗ္ဗိဓာသု ဒေသနာသု တတော တတော ဒေသနတော။ ဉာယပ္ပဋိဝေဓာယ သံဝတ္တတီတိ ဉာယောတိ မဂ္ဂေါ, သော ဧဝ ဝါ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ ‘‘အရိယော စဿ ဉာယော ပညာယ သုဒိဋ္ဌော ဟောတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၄၁၊ ၅။၁၀၂၄) ဝစနတော။ သယမေဝ ဟိ သော သမန္တဘဒ္ဒကတ္တာ တထာ တထာ ပဋိဝိဇ္ဈိတဗ္ဗတ္တာ တာယ တာယ ဒေသနာယ အတ္တနော ပဋိဝေဓာယ သံဝတ္တတိ။ စတုဗ္ဗိဓဂမ္ဘီရဘာဝပ္ပတ္တိယာတိ ဓမ္မတ္ထဒေသနာပဋိဝေဓဂမ္ဘီရေသု ပတိဋ္ဌာဓိဂမနေန ပတိဋ္ဌိတတ္တာတိ အတ္ထော။
သမန္တဘဒ္ဒကတာ, ဒေသနာဝိလာသပ္ပတ္တိ စ စတုန္နမ္ပိ ဒေသနာနံ သမာနံ ကာရဏန္တိ ဝိသေသကာရဏံ ဝတ္တုကာမော အာဟ ‘‘ဝိသေသတော’’တိ။ အဿာတိ အဿ ဘဂဝတော ဒေသနာ, အဿ ဝါ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဿ ဒေသနာတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ပဝတ္တိကာရဏဝိဘာဂေါ အဝိဘတ္တသဘာဝါ အဝိဇ္ဇာဒယောဝ, ကာရဏန္တိ ဝါ ဂဟိတာနံ ပကတိအာဒီနံ, အဝိဇ္ဇာဒီနဉ္စ အကာရဏတာ, ကာရဏတာ စ။ တတ္ထ သမ္မူဠှာ ကေစိ အကာရဏံ ကာရဏန္တိ ဂဏှန္တိ, ကေစိ န ကိဉ္စိ ကာရဏံ ဗုဇ္ဈန္တီတိ တေသံ ယထာသကေဟိ အနုရူပေဟိ ကာရဏေဟိ သင်္ခါရာဒိပဝတ္တိသန္ဒဿနတ္ထံ, သံသာရပ္ပဝတ္တိသန္ဒဿနတ္ထန္တိ အတ္ထော။ ပဝတ္တိအာဒီနဝပဋိစ္ဆာဒိကာ အဝိဇ္ဇာ အာဒိ, တတော သင်္ခါရာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, တတော ဝိညာဏန္တိ ဧဝံ ပဝတ္တိယာ ဥပ္ပတ္တိက္ကမသန္ဒဿနတ္ထံ, ဂဗ္ဘသေယျကာဒိဝသေန ဝါ တတ္ထ တတ္ထ ဘဝေ အတ္တဘာဝဿ ဥပ္ပဇ္ဇနာနုပုဗ္ဗိသန္ဒဿနတ္ထဉ္စ အနုလောမဒေသနာ ပဝတ္တာတိ။ ဣတရာသံ တဒတ္ထတာသမ္ဘဝေပိ န တာသံ တဒတ္ထမေဝ ပဝတ္တိ အတ္ထန္တရသဗ္ဘာဝတော။ အယံ ပန တဒတ္ထာ ဧဝါတိ ဧတိဿာ တဒတ္ထတာ ဝုတ္တာ။
အနုဝိလောကယတော ယော သမ္ဗောဓိတော ပုဗ္ဗဘာဂေ တံတံပစ္စယုပ္ပန္နာဝဗောဓသင်္ခါတော ပုဗ္ဗဘာဂပဋိဝေဓော ပဝတ္တော, တဒနုသာရေန တဒနုဂမေန ဇရာမရဏာဒိကဿ ဇာတိအာဒိကာရဏံ ယံ အဓိဂတံ, တဿ သန္ဒဿနတ္ထံ အယံ ပဋိလောမဒေသနာ ပဝတ္တာ။ အနုဝိလောကယတော ပဋိလောမဒေသနာ ပဝတ္တာတိ ဝါ သမ္ဗန္ဓော။ ဒေသေန္တောပိ ဟိ ဘဂဝါ ကိစ္ဆာပန္နံ လောကံ အနုဝိလောကေတွာ ပုဗ္ဗဘာဂ…ပေ… သန္ဒဿနတ္ထံ ဒေသေသီတိ။ အာဟာရတဏှာဒယော ပစ္စုပ္ပန္နဒ္ဓါ, သင်္ခါရာဝိဇ္ဇာ အတီတဒ္ဓါတိ ဣမိနာ အဓိပ္ပါယေနာဟ ‘‘ယာဝ အတီတံ အဒ္ဓါနံ အတိဟရိတွာ’’တိ။ အာဟာရာ ဝါ တဏှာယ ပဘာဝေတဗ္ဗာ အနာဂတော အဒ္ဓါ, တဏှာဒယော
ပစ္စုပ္ပန္နော, သင်္ခါရာဝိဇ္ဇာ အတီတောတိ။ ပစ္စက္ခံ ပန ဖလံ ဒဿေတွာ တန္နိဒါနဒဿနဝသေန ဖလကာရဏပရမ္ပရဒဿနံ ယုဇ္ဇတီတိ အာဟာရာ ပုရိမတဏှာယ ဥပ္ပါဒိတာ ပစ္စုပ္ပန္နော အဒ္ဓါ, တဏှာဒယော အတီတော, သင်္ခါရာဝိဇ္ဇာ တတောပိ အတီတတရော သံသာရဿ အနာဒိဘာဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တောတိ။ ယာဝ အတီတဒ္ဓါနန္တိ ယာဝ အတီတတရံ အဒ္ဓါနန္တိ အတ္ထော ယုတ္တောတိ။ အာယတိံ ပုနဗ္ဘဝါဘိနိဗ္ဗတ္တိအာဟာရကာ ဝါ စတ္တာရော အာဟာရာ ‘‘အာဟာရေတီတာဟံ န ဝဒါမိ…ပေ… ဧဝံ ပန မံ အဝဒန္တံ ယော ဧဝံ ပုစ္ဆေယျ ‘ကိဿ နု ခေါ, ဘန္တေ, ဝိညာဏာဟာရော’တိ, ဧသ ကလ္လော ပဉှော, တတြ ကလ္လံ ဝေယျာကရဏံ, ဝိညာဏာဟာရော အာယတိံ ပုနဗ္ဘဝါဘိနိဗ္ဗတ္တိယာ’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၁၂) ဝစနတော, တံသမ္ပယုတ္တတ္တာ ဖဿစေတနာနံ, တပ္ပဝတ္တိဟေတုတ္တာ စ ကဗဠီကာရာဟာရဿ။ တေန ဟိ ဥပတ္ထမ္ဘိတရူပကာယဿ, တဉ္စ ဣစ္ဆန္တဿ ကာမဝိညာဏာယူဟနံ ဟောတိ။ ဘောဇနဉှိ သဒ္ဓါဒီနံ, ရာဂါဒီနဉ္စ ဥပနိဿယောတိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ တေ ကမ္မဝဋ္ဋသင်္ဂဟိတာ အာဟာရာ ပစ္စုပ္ပန္နော အဒ္ဓါတိ ဣမသ္မိံ ပရိယာယေ ပုရိမောယေဝ အတ္ထော ယုတ္တော။
အတီတဒ္ဓတော ပဘုတိ ‘‘ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ’’တိအာဒိနာ (သံ။ နိ။ ၂။၂) အတီတေ, တတော ပရဉ္စ ဟေတုဖလပဋိပါဋိံ ပစ္စက္ခဘူတာနံ အာဟာရာနံ နိဒါနဒဿနဝသေန အာရောဟိတွာ နိဝတ္တနေန ဝိနာ အဗုဇ္ဈန္တာနံ တံသန္ဒဿနတ္ထံ သာ အယံ ဒေသနာ ပဝတ္တာတိ အတ္ထော။ အနာဂတဒ္ဓဟေတုသမုဋ္ဌာနတော ပဘုတီတိ အနာဂတဿ ဘဝဿ ဟေတုဘူတာနံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပတ္တိတော ပဋ္ဌာယ။ အနာဂတဒ္ဓသန္ဒဿနတ္ထန္တိ အနာဂတဒ္ဓုနော အပ္ပဋိဝိဇ္ဈန္တာနံ အပဿန္တာနံ ပစ္စက္ခံ ပစ္စုပ္ပန္နံ ဟေတုံ ဒဿေတွာ ဟေတုဖလပရမ္ပရာယ တဿ သန္ဒဿနတ္ထန္တိ အတ္ထော။ ဧတ္ထ စ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ပရိယောသာနာ, ပရိယောသာနတော စ ပဋ္ဌာယ ယာဝ အာဒိ ပဝတ္တာ ဒေသနာ ဒွါဒသင်္ဂါ, တတော ဧဝ တိသန္ဓိ စတုသင်္ခေပါ။ မဇ္ဈတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ အာဒိ ပဝတ္တာ ဒေသနာ အဋ္ဌင်္ဂါ ဒွိသန္ဓိ တိသင်္ခေပါ။ မဇ္ဈတော ပန ပဋ္ဌာယ ယာဝ ပရိယောသာနာ ပဝတ္တာ ဒေသနာ ဆဠင်္ဂါ ဒွိသန္ဓိ တိသင်္ခေပါ။ ‘‘သံယောဇနိယေသု, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေသု အဿာဒါနုပဿိနော ဝိဟရတော တဏှာ ပဝဍ္ဎတိ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါန’’န္တိအာဒိနာ (သံ။ နိ။ ၂။၅၃, ၅၇) မဇ္ဈတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ပရိယောသာနာ ပဝတ္တာ ဒေသနာ ဧကသန္ဓိ ဒွိသင်္ခေပါ။ ဧဝံ အယံ အနေကင်္ဂါ
ဧဝ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဒေသနာ အာဂတာ။ ဧကင်္ဂဝသေနာပိ စ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဒေသနာ လဗ္ဘတေဝ။ ယထာဟ –
‘‘တတြ, ဘိက္ခဝေ, သုတဝါ အရိယသာဝကော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒံယေဝ သာဓုကံ ယောနိသော မနသိ ကရောတိ ‘ဣတိ ဣမသ္မိံ သတိ ဣဒံ ဟောတိ, ဣမဿုပ္ပါဒါ ဣဒံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဣမသ္မိံ အသတိ ဣဒံ န ဟောတိ, ဣမဿ နိရောဓာ ဣဒံ နိရုဇ္ဈတီ’တိ။ သုခဝေဒနိယံ, ဘိက္ခဝေ, ဖဿံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခဝေဒနာ’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၆၂) –
အာဒိ။ ဧတ္ထ ဟိ ‘‘ဖဿပစ္စယာ’’တိ ဧတ္တကော ဧဝ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ ဝုတ္တော။ တေနေတံ ဝိညာယတိ ‘‘ဧကင်္ဂပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ’’တိ။
တတ္ထ ဣမသ္မိံ သတိ ဣဒံ ဟောတီတိ ဣမသ္မိံ အဝိဇ္ဇာဒိကေ ပစ္စယေ သတိ ဣဒံ သင်္ခါရာဒိကံ ဖလံ ဟောတိ။ ဣမဿုပ္ပါဒါ ဣဒံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဣမဿ အဝိဇ္ဇာဒိကဿ ပစ္စယဿ ဥပ္ပါဒါ ဣဒံ သင်္ခါရာဒိကံ ဖလံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ ဣမသ္မိံ အသတိ ဣဒံ န ဟောတိ, ဣမဿ နိရောဓာ ဣဒံ နိရုဇ္ဈတီတိ အဝိဇ္ဇာဒီနံ အဘာဝေ သင်္ခါရာဒီနံ အဘာဝဿ, အဝိဇ္ဇာဒီနံ နိရောဓာ သင်္ခါရာဒီနံ နိရောဓဿ စ ဝစနေန ပုရိမသ္မိံ ပစ္စယလက္ခဏေ နိယမော ဒဿိတော ဟောတိ ‘‘ဣမသ္မိံ သတိ ဧဝ, န အသတိ, ဣမဿ ဥပ္ပါဒါ ဧဝ, န နိရောဓာ’’တိ။ တေနေတံ လက္ခဏံ အန္တောဂဓနိယမံ ဣဓ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဿ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
နိရောဓောတိ စ အဝိဇ္ဇာဒီနံ ဝိရာဂါဓိဂမေန အာယတိံ အနုပ္ပါဒေါ အပ္ပဝတ္တိ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ‘‘အဝိဇ္ဇာယတွေဝ အသေသဝိရာဂနိရောဓာ’’တိအာဒိ (မဟာဝ။ ၁၊ ဥဒါ။ ၃)။ နိရောဓဝိရောဓီ စ ဥပ္ပါဒေါ, ယေန သော ဥပ္ပါဒဝိရောဓိဘာဝေန ဝုတ္တော ‘‘ဣမဿ နိရောဓာ ဣဒံ နိရုဇ္ဈတီ’’တိ, တေနေတံ ဒဿေတိ ‘‘အနိရောဓော ဥပ္ပါဒေါ နာမ, သော စေတ္ထ အတ္ထိဘာဝေါတိပိ ဝုစ္စတီ’’တိ။ ‘‘ဣမသ္မိံ သတိ ဣဒံ ဟောတီ’’တိ ဣဒမေဝ ဟိ လက္ခဏံ ပရိယာယန္တရေန ‘‘ဣမဿုပ္ပါဒါ ဣဒံ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ဝဒန္တေန ပရေန ပုရိမံ ဝိသေသိတံ ဟောတိ, တသ္မာ န ဓရမာနတံယေဝ သန္ဓာယ ‘‘ဣမသ္မိံ သတီ’’တိ ဝုတ္တံ, အထ ခေါ မဂ္ဂေန အနိရုဒ္ဓဘာဝဉ္စာတိ ဝိညာယတိ။ ယသ္မာ စ ‘‘ဣမသ္မိံ အသတိ ဣဒံ န ဟောတိ, ဣမဿ နိရောဓာ ဣဒံ နိရုဇ္ဈတီ’’တိ (ဥဒါ။ ၂) ဒွိဓာပိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌလက္ခဏဿ နိရောဓဿ နိဒ္ဒေသံ ဝဒန္တေန ‘‘အဝိဇ္ဇာယတွေဝ အသေသဝိရာဂနိရောဓာ သင်္ခါရနိရောဓော’’တိအာဒိနာ (မဟာဝ။ ၁၊ ဥဒါ။ ၃)
နိရောဓော ဧဝ ဝုတ္တော, တသ္မာ နတ္ထိဘာဝေါပိ နိရောဓော ဧဝါတိ နတ္ထိဘာဝဝိရုဒ္ဓေါ အတ္ထိဘာဝေါ အနိရောဓောတိ ဒဿိတံ ဟောတိ။ တေန အနိရောဓသင်္ခါတေန အတ္ထိဘာဝေန ဥပ္ပါဒံ ဝိသေသေတိ။ တတော န ဣဓ အတ္တလာဘမတ္တံ ဥပ္ပါဒေါတိ အဓိပ္ပေတော, အထ ခေါ အနိရောဓသင်္ခါတော အတ္ထိဘာဝေါ စာတိ အယမတ္ထော ဝိဘာဝိတောတိ ဧဝမေတံ လက္ခဏဒွယဝစနံ အညမညံ ဝိသေသနဝိသေသိတဗ္ဗဘာဝေန သာတ္ထကန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ကော ပနာယံ အနိရောဓော နာမ, ယော အတ္ထိဘာဝေါ, ဥပ္ပါဒေါတိ စ ဝုစ္စတီတိ? အပ္ပဟီနဘာဝေါ, အနိဗ္ဗတ္တိတဖလတာပ္ပဟီနာရဟတာဟိ ဖလုပ္ပါဒနာရဟတာ စ။ ယေ တေဟိ ပဟာတဗ္ဗာ အကုသလာ ဓမ္မာ, တေသံ အရိယမဂ္ဂေန အသမုဂ္ဃါတိတဘာဝေါ, ယေ ပန န ပဟာတဗ္ဗာ ကုသလာဗျာကတာ ဓမ္မာ, ယာနိ တေသု သံယောဇနာနိ အခီဏာသဝါနံ, တေသံ အပရိက္ခီဏတာ စ။ အသမုဂ္ဃါတိတာနုသယတာယ ဟိ သသံယောဇနာခန္ဓပ္ပဝတ္တိ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ –
‘‘ယာယ စ, ဘိက္ခဝေ, အဝိဇ္ဇာယ နိဝုတဿ ဗာလဿ, ယာယ စ တဏှာယ သမ္ပယုတ္တဿ အယံ ကာယော သမုဒါဂတော, သာ စေဝ အဝိဇ္ဇာ ဗာလဿ အပ္ပဟီနာ, သာ စ တဏှာ အပရိက္ခီဏာ။ တံ ကိဿ ဟေတု? န, ဘိက္ခဝေ, ဗာလော အစရိ ဗြဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယ, တသ္မာ ဗာလော ကာယဿ ဘေဒါ ကာယူပဂေါ ဟောတိ, သော ကာယူပဂေါ သမာနော န ပရိမုစ္စတိ ဇာတိယာ ဇရာမရဏေနာ’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၁၉) –
အာဒိ။ ခီဏသံယောဇနာနံ ပန အဝိဇ္ဇာယ အဘာဝတော သင်္ခါရာနံ, တဏှုပါဒါနာနံ အဘာဝတော ဥပါဒါနဘဝါနံ န သမ္ဘဝေါတိ ဝဋ္ဋဿ ဥပစ္ဆေဒေါ ပညာယတိ။ တေနေဝါဟ –
‘‘ဆန္နန္တေွဝ, ဖဂ္ဂုန, ဖဿာယတနာနံ အသေသဝိရာဂနိရောဓာ ဖဿနိရောဓော, ဖဿနိရောဓာ ဝေဒနာနိရောဓော’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၁၂) –
အာဒိ။ န ဟိ အဂ္ဂမဂ္ဂါဓိဂမတော ဥဒ္ဓံ ယာဝ ပရိနိဗ္ဗာနာ သဠာယတနာဒီနံ အပ္ပဝတ္တိ, အထ ခေါ နတ္ထိတာ, နိရောဓသဒ္ဒဝစနီယတာ, ခီဏသံယောဇနတာတိ နိရောဓော ဝုတ္တော။ အပိစ စိရကတမ္ပိ ကမ္မံ အနိဗ္ဗတ္တိတဖလတာယ, အပ္ပဟီနာရဟတာယ စ ဖလာရဟံ သန္တံ ဧဝ နာမ ဟောတိ, န နိဗ္ဗတ္တိတဖလံ,
နာပိ ပဟီနာရဟန္တိ ဖလုပ္ပတ္တိပစ္စယာနံ အဝိဇ္ဇာသင်္ခါရာဒီနံ ဝုတ္တနယေန ဖလာရဟဘာဝေါ အနိရောဓောတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝံ အနိရုဒ္ဓဘာဝေနေဝ ဟိ ယေန ဝိနာ ဖလံ န သမ္ဘဝတိ, တံ ကာရဏံ အတီတာဒိပိ ‘‘ဣမသ္မိံ သတီ’’တိ ဣမိနာ ဝစနေန ဝုတ္တံ။ တတော ဧဝ စ အဝုသိတဗြဟ္မစရိယဿ အပ္ပဝတ္တိဓမ္မတံ အနာပန္နော ပစ္စယုပ္ပါဒေါ ကာလဘေဒံ အနာမသိတွာ အနိဝတ္တိတာယ ဧဝ ‘‘ဣမဿုပ္ပါဒါ’’တိ ဝုတ္တော။ အထ ဝါ အဝသေသပစ္စယသမဝါယေ အဝိဇ္ဇမာနဿာပိ ဝိဇ္ဇမာနဿ ဝိယ ပဂေဝ ဝိဇ္ဇမာနဿ ယာ ဖလုပ္ပတ္တိအဘိမုခတာ, သာ ‘‘ဣမဿုပ္ပါဒါ’’တိ ဝုတ္တာ။ တဒါ ဟိ တတော ဖလံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ တဒဝတ္ထံ ကာရဏံ ဖလဿ ဥပ္ပါဒနဘာဝေန ဥပဋ္ဌိတံ ဥပ္ပတိတံ နာမ ဟောတိ, န ဝိဇ္ဇမာနမ္ပိ အတဒဝတ္ထန္တိ တဒဝတ္ထတာ ဥပ္ပါဒေါတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
တတ္ထ ‘‘သတီ’’တိ ဣမိနာ ဝိဇ္ဇမာနတာမတ္တေန ပစ္စယဘာဝံ ဝဒန္တော အဗျာပါရတံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဿ ဒဿေတိ။ ဥပ္ပါဒါတိ ဥပ္ပတ္တိဓမ္မတံ, အသဗ္ဗကာလဘာဝိတံ, ဖလုပ္ပတ္တိအဘိမုခတဉ္စ ဒီပေန္တော အနိစ္စတံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဿ ဒဿေတိ။ ‘‘သတိ, န အသတိ, ဥပ္ပါဒါ, န နိရောဓာ’’တိ ပန ဟေတုအတ္ထေဟိ ဘုမ္မနိဿက္ကဝစနေဟိ သမတ္ထိတံ နိဒါနသမုဒယဇာတိပဘဝဘာဝံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဿ ဒဿေတိ။ ဟေတုအတ္ထတာ စေတ္ထ ဘုမ္မဝစနေ ယဿ ဘာဝေန တဒဝိနာဘာဝိဖလဿ ဘာဝေါ လက္ခီယတိ, တတ္ထ ပဝတ္တိယာ ဝေဒိတဗ္ဗာ, ယထာ အဓနာနံ ဓနေ အနနုပ္ပဒီယမာနေ ဒါလိဒ္ဒိယံ ဝေပုလ္လမဂမာသိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၉၁), နိပ္ဖန္နေ သဿေ သုဘိက္ခံ ဇာယတီတိ စ။ နိဿက္ကဝစနဿာပိ ဟေတုအတ္ထတာ ဖလဿ ပဘဝေ ပကတိယဉ္စ ပဝတ္တိယာ, ယထာ ‘‘ကလလာ ဟောတိ အဗ္ဗုဒံ, အဗ္ဗုဒါ ဇာယတေ ပေသီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၁။၂၃၅၊ ကထာ။ ၆၉၂), ‘‘ဟိမဝတာ ဂင်္ဂါ ပဘဝတိ, သိင်္ဂတော သရော ဇာယတီ’’တိ စ။ အဝိဇ္ဇာဒိဘာဝေန စ တဒဝိနာဘာဝိသင်္ခါရာဒိဘာဝေါ လက္ခီယတိ, အဝိဇ္ဇာဒီဟိ စ သင်္ခါရာဒယော ပဘဝန္တိ, ပကရီယန္တိ စာတိ တေသံ ပဘဝေါ, ပကတိ စ, တသ္မာ တဒတ္ထဒီပနတ္ထံ ‘‘ဣမသ္မိံ သတိ ဣမဿုပ္ပါဒါ’’တိ ဟေတုအတ္ထာ ဘုမ္မနိဿက္ကနိဒ္ဒေသာ ကတာ။
ယသ္မာ စေတ္ထ ‘‘ဣမသ္မိံ သတိ ဣဒံ ဟောတိ, ဣမဿုပ္ပါဒါ ဣဒံ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ သင်္ခေပေန ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဿ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ’’တိအာဒိကော နိဒ္ဒေသော, တသ္မာ ယထာဝုတ္တော အတ္ထိဘာဝေါ, ဥပ္ပါဒေါ စ
တေသံ တေသံ ပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မာနံ ပစ္စယဘာဝေါတိ ဝိညာယတိ။ န ဟိ အနိရုဒ္ဓတာသင်္ခါတံ အတ္ထိဘာဝံ, ဥပ္ပါဒဉ္စ အနိဝတ္တသဘာဝတာသင်္ခါတံ, ဥဒယာဝတ္ထတာသင်္ခါတံ ဝါ ‘‘သတိယေဝ, န အသတိ, ဥပ္ပါဒါ ဧဝ, န နိရောဓာ’’တိ အန္တောဂဓနိယမေဟိ ဝစနေဟိ ပကာသိတံ မုဉ္စိတွာ အညော ပစ္စယဘာဝေါ နာမ အတ္ထိ, တသ္မာ ယထာဝုတ္တော အတ္ထိဘာဝေါ, ဥပ္ပါဒေါ စ ပစ္စယဘာဝေါတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယေပိ ဟိ ပဋ္ဌာနေ အာဂတာ ဟေတုအာဒယော စတုဝီသတိ ပစ္စယာ, တေပိ ဧတဿေဝ ပစ္စယဘာဝဿ ဝိသေသာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တထာ ယွာယံ မူလဟေတုနိဒါနသမ္ဘဝပဘဝါဒိပရိယာယေဟိ, ဥပ္ပါဒဋ္ဌိတိ ပဝတ္တဋ္ဌိတိ နိမိတ္တဋ္ဌိတိ အာယူဟနဋ္ဌိတိ သံယောဂဋ္ဌိတိ ပလိဗောဓဋ္ဌိတီတိအာဒိပရိယာယေဟိ စ ပကာသိတော ကာရဏတ္ထော, သောပိ ဧတ္ထေဝ အန္တောဂဓောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
ဋ္ဌ ၅၈၄။ မူလကာရဏသဒ္ဒံ အပေက္ခိတွာ န အကာရဏန္တိ နပုံသကနိဒ္ဒေသော, အကာရဏာတိ အတ္ထော။ အကာရဏံ ယဒိ သိယာ, သုတ္တံ ပဋိဗာဟိတံ သိယာတိ ဒဿေန္တော ‘‘အာသဝသမုဒယာ’’တိ သုတ္တံ အာဟရတိ။ ပရိယာယော ကာရဏံ။ ဝဋ္ဋကထာယ သီသဘာဝေါ ဝဋ္ဋဟေတုနော ကမ္မဿာပိ ဟေတုဘာဝေါ။ တတ္ထ ဘဝတဏှာယပိ ဟေတုဘူတာ အဝိဇ္ဇာ, တာယ ပဋိစ္ဆာဒိတာဒီနဝေ ဘဝေ တဏှာယ ဥပ္ပဇ္ဇနတော အဝိဇ္ဇာ ဝိသေသေန သီသဘူတာတိ ‘‘မူလကာရဏ’’န္တိ ဝုတ္တာ။
ပုရိမာယ ကောဋိယာ အပညာယမာနာယ ဥပ္ပါဒဝိရဟတော နိစ္စတံ ဂဏှေယျာတိ အာဟ ‘‘ဧဝံ စေတံ, ဘိက္ခဝေ, ဝုစ္စတီ’’တိအာဒိ။ တေန ဣတော ပုဗ္ဗေ ဥပ္ပန္နပုဗ္ဗတာ နတ္ထီတိ အပညာယနတော ပုရိမကောဋိအပညာယနံ ဝုတ္တန္တိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတိ။
ဋ္ဌ ၅၈၅။ အဝိဇ္ဇာတဏှာဟေတုက္ကမေန ဖလေသု ဝတ္တဗ္ဗေသု ‘‘သုဂတိဒုဂ္ဂတိဂါမိနော’’တိ ဝစနံ သဒ္ဒလက္ခဏာဝိရောဓနတ္ထံ။ ပူဇိတဿ ဟိ ဒွန္ဒေ ပုဗ္ဗနိပါတော။ သဝရာ ကိရ မံသဿ အဋ္ဌိနာ အလဂ္ဂနတ္ထံ ပုနပ္ပုနံ တာပေတွာ ကောဋ္ဋေတွာ ဥဏှောဒကံ ပါယေတွာ ဝိရိတ္တံ သူနံ အဋ္ဌိတော မုတ္တမံသံ ဂါဝိံ မာရေန္တိ။ တေနာဟ ‘‘အဂ္ဂိသန္တာပါ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ယထာ ဝဇ္ဈဂါဝီ စ အဝိဇ္ဇာဘိဘူတတာယ ယထာဝုတ္တံ ဥဏှောဒကပါနံ အာရဘတိ, ဧဝံ ပုထုဇ္ဇနော ယထာဝုတ္တံ ဒုဂ္ဂတိဂါမိကမ္မံ။ ယထာ ပန သာ ဥဏှောဒကပါနေ အာဒီနဝံ ဒိသွာ တဏှာဝသေန သီတုဒကပါနံ အာရဘတိ, ဧဝံ ပုထုဇ္ဇနော အဝိဇ္ဇာယ နာတိဗလဝဘာဝတော ဒုဂ္ဂတိဂါမိကမ္မေ အာဒီနဝံ ဒိသွာ
တဏှာဝသေန သုဂတိဂါမိကမ္မံ အာရဘတိ။ ဒုက္ခေ ဟိ အဝိဇ္ဇံ တဏှာ အနုဝတ္တတိ, သုခေ တဏှံ အဝိဇ္ဇာတိ။
ဋ္ဌ ၅၈၆။ ကတ္ထစိ သုတ္တေ။ ဧကဓမ္မမူလိကံ ဒေသနန္တိ အဝိဇ္ဇာတဏှာသု ဧကောယေဝ ဓမ္မော မူလံ ဧတိဿာတိ ဧကဓမ္မမူလိကာ, တံ, တတ္ထ ဧကံ ဧဝ ဓမ္မံ မူလံ ကတွာ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဒေသနံ ဒေသေတီတိ အတ္ထော။ ဥပနိသီဒတိ ဖလံ ဧတ္ထာတိ ဥပနိသာ, ကာရဏံ, အဝိဇ္ဇာ ဥပနိသာ ဧတေသန္တိ အဝိဇ္ဇူပနိသာ။ အဿာဒါနုပဿိနောတိ ဥပါဒါနိယေသု တေဘူမကဓမ္မေသု ဝိသယဘူတေသု အဿာဒေတဗ္ဗတော အဿာဒသညိတံ သုခသောမနဿံ အနုပဿနသီလဿ။ အပ္ပဟီနာဝိဇ္ဇတာယ ဗာလလက္ခဏယောဂေန ဗာလဿ။ ဧဝန္တိ အဝိဇ္ဇာနိဝုတတ္တာ, တဏှာသံယုတ္တတ္တာ စ။ အယံ ကာယောတိ အယံ မမဉ္စေဝ တုမှာကဉ္စ ပစ္စက္ခဘူတော သဝိညာဏကကာယော ခန္ဓပဉ္စကံ။ ‘‘သဠာယတနပစ္စယာ ဖဿော’’တိ (မဟာဝ။ ၁၊ ဥဒါ။ ၁) ဝစနတော ဖဿကာရဏဉ္စေတံ ဝုစ္စတီတိ အာယတနစ္ဆက္ကံ ဝါ။ သမုဒါဂတောတိ ဥပ္ပန္နော။ ဗဟိဒ္ဓါ စ နာမရူပန္တိ ဗဟိဒ္ဓါ သဝိညာဏကကာယော ခန္ဓပဉ္စကံ, သဠာယတနာနိ ဝါ။ ဣတ္ထေတန္တိ ဣတ္ထံ ဧတံ။ အတ္တနော စ ပရေသဉ္စ ပဉ္စက္ခန္ဓာ ဒွါဒသာယတနာနိ ဒွါရာလမ္ဗနဘာဝေန ဝဝတ္ထိတာနိ ဒွယံ နာမာတိ အတ္ထော။ ဒွယံ ပဋိစ္စ ဖဿောတိ အညတ္ထ စက္ခုရူပါဒီနိ ဒွယာနိ ပဋိစ္စ စက္ခုသမ္ဖဿာဒယော ဝုတ္တာ, ဣဓ ပန အဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရာနိ အာယတနာနိ, မဟာဒွယံ နာမ ကိရေတန္တိ ဝုတ္တံ။ အယမေတ္ထ အဓိပ္ပါယော – အညတ္ထ ‘‘စက္ခုဉ္စ ပဋိစ္စ ရူပေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စက္ခုဝိညာဏံ, တိဏ္ဏံ သင်္ဂတိ ဖဿော’’တိအာဒိနာ (မ။ နိ။ ၁။၂၀၄, ၄၀၀၊ ၃။၄၂၁, ၄၂၅, ၄၂၆၊ သံ။ နိ။ ၂။၄၄၊ ၄။၆၀၊ ကထာ။ ၄၆၅) စက္ခု စေဝ ရူပါ စ…ပေ… မနော စေဝ ဓမ္မာ စာတိ ဝုတ္တာနိ ဒွယာနိ ပဋိစ္စ စက္ခုသမ္ဖဿာဒယော ဝုတ္တာ။ ဣဓ ပန ‘‘အယဉ္စေဝ ကာယော’’တိ စက္ခာဒိနိဿယေ သေသဓမ္မေ စက္ခာဒိနိဿိတေ ဧဝ ကတွာ ဝုတ္တံ စက္ခာဒိကာယံ ဧကတ္တေန ‘‘အဇ္ဈတ္တိကာယတန’’န္တိ ဂဟေတွာ, ‘‘ဗဟိဒ္ဓါ စ နာမရူပ’’န္တိ ဝုတ္တံ ရူပါဒိအာရမ္မဏံ ဧကတ္တေနေဝ ‘‘ဗာဟိရာယတန’’န္တိ တာနိ အဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရာနိ အာယတနာနိ ပဋိစ္စ ဖဿော ဝုတ္တော, တသ္မာ မဟာဒွယမေတန္တိ။
ဧဝဉ္စ ကတွာ အတ္တနော စ ပရဿ စ ပဉ္စဟိ ခန္ဓေဟိ, ဆဟိ အာယတနေဟိ စာတိ အယမတ္ထော ဒီပေတဗ္ဗောဝါတိ ဝုတ္တံ။ ‘‘အယံ ကာယော’’တိ ဟိ ဝုတ္တာနိ သနိဿယာနိ စက္ခာဒီနိ အတ္တနော ပဉ္စက္ခန္ဓာ, ‘‘ဗဟိဒ္ဓါ နာမရူပ’’န္တိ ဝုတ္တာနိ
ရူပါဒီနိ ပရေသံ။ တထာ အယံ ကာယော အတ္တနော ဆ အဇ္ဈတ္တိကာနိ အာယတနာနိ, ဗဟိဒ္ဓါ နာမရူပံ ပရေသံ ဗာဟိရာနီတိ။ အညထာ အဇ္ဈတ္တိကာယတနမတ္တေ ဧဝ ‘‘အယံ ကာယော’’တိ ဝုတ္တေန အဇ္ဈတ္တိကာယတနာနေဝ အတ္တနော ပဉ္စက္ခန္ဓာ ဟောန္တီတိ အတ္တနော စ ပရေသဉ္စ ပဉ္စဟိ ခန္ဓေဟိ ဒီပနာ န သမ္ဘဝေယျာတိ။ သဠေဝါယတနာနီတိ သဠေဝ ဖဿကာရဏာနိ, ယေဟိ ကာရဏဘူတေဟိ အာယတနေဟိ ဥပ္ပန္နေန ဖဿေန ဖုဋ္ဌော ဗာလော သုခဒုက္ခံ ပဋိသံဝေဒေတိ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ‘‘ဧတေသံ ဝါ အညတရေန။ အဝိဇ္ဇာနီဝရဏဿ, ဘိက္ခဝေ, ပဏ္ဍိတဿ တဏှာယ သမ္ပယုတ္တဿာ’’တိအာဒိ (သံ။ နိ။ ၂။၁၉) ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဣမသ္မိဉှိ သုတ္တေ သင်္ခါရေ အဝိဇ္ဇာတဏှာနိဿိတေ ဧဝ ကတွာ ကာယဂ္ဂဟဏေန ဝိညာဏနာမရူပသဠာယတနာနိ ဂဟေတွာ တသ္မိံ ကာယေ သဠာယတနာနံ ဖဿံ တံနိဿိတမေဝ ကတွာ ဝေဒနာယ ဝိသေသပစ္စယဘာဝံ ဒဿေန္တေန ဘဂဝတာ ဗာလပဏ္ဍိတာနံ အတီတဒ္ဓါဝိဇ္ဇာတဏှာမူလကော ဝေဒနာန္တော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ ဒဿိတော။ ပုန စ ဗာလပဏ္ဍိတာနံ ဝိသေသံ ဒဿေန္တေန –
‘‘ယာယ စ, ဘိက္ခဝေ, အဝိဇ္ဇာယ နိဝုတဿ ဗာလဿ, ယာယ စ တဏှာယ သမ္ပယုတ္တဿ အယံ ကာယော သမုဒါဂတော, သာ စေဝ အဝိဇ္ဇာ ဗာလဿ အပ္ပဟီနာ, သာ စ တဏှာ အပရိက္ခီဏာ။ တံ ကိဿ ဟေတု? န, ဘိက္ခဝေ, ဗာလော အစရိ ဗြဟ္မစရိယံ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယ။ တသ္မာ ဗာလော ကာယဿ ဘေဒါ ကာယူပဂေါ ဟောတိ, သော ကာယူပဂေါ သမာနော န ပရိမုစ္စတိ ဇာတိယာ…ပေ… ဒုက္ခသ္မာတိ ဝဒါမီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၁၉) –
ဝေဒနာပဘဝံ သာဝိဇ္ဇံ တဏှံ ဒဿေတွာ, ဥပါဒါနဘဝေ စ တန္နိဿိတေ ကတွာ ‘‘ကာယူပဂေါ ဟောတီ’’တိအာဒိနာ ဇာတိအာဒိကေ ဒဿေန္တေန ပစ္စုပ္ပန္နဟေတုသမုဋ္ဌာနတော ပဘုတိ ဥဘယမူလဝသေန ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ ဝုတ္တော, တဗ္ဗိပရိယာယေန စ ပဏ္ဍိတဿ ပစ္စုပ္ပန္နဟေတုပရိက္ခယတော ပဘုတိ ဥဘယမူလကော ပဋိလောမပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါတိ။
ဋ္ဌ ၅၈၇။ ပူရေတုန္တိ ဝဍ္ဎေတုံ, ဥပစိနိတုန္တိ အတ္ထော။ ဒုဂ္ဂတိဂါမိကမ္မဿ ဝိသေသပစ္စယတ္တာ အဝိဇ္ဇာ ‘‘အဝိန္ဒိယံ ဝိန္ဒတီ’’တိ ဝုတ္တာ, တထာ ဝိသေသပစ္စယော ဝိန္ဒိယဿ န ဟောတီတိ ‘‘ဝိန္ဒိယံ န ဝိန္ဒတီ’’တိ စ။ အတ္တနိဿိတာနိ
ကတွာ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ ပဝတ္တနံ ဥပ္ပါဒနံ အာယတနံ။ သမ္မောဟဘာဝေနေဝ အနဘိသမယဘူတတ္တာ အဝိဒိတံ အညာတံ ကရောတိ။ အန္တဝိရဟိတေ ဇဝါပေတီတိ ဝဏ္ဏာဂမဝိပရိယာယဝိကာရဝိနာသဓာတုအတ္ထဝိသေသယောဂေဟိ ပဉ္စဝိဓဿ နိရုတ္တိလက္ခဏဿ ဝသေန အ-ကာရ ဝိ-ကာရ ဇ-ကာရေ ဂဟေတွာ အညေသံ ဝဏ္ဏာနံ လောပံ, ဇ-ကာရဿ စ ဒုတိယဿာဂမံ ကတွာ ‘‘အဝိဇ္ဇာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဗျဉ္ဇနတ္ထံ ဝတွာ သဘာဝတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘အပိစာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ ဝတ္ထာရမ္မဏာနိ ‘‘ဣဒံ ဝတ္ထု, ဣဒံ အာရမ္မဏ’’န္တိ အဝိဇ္ဇာယ ဉာတုံ န သက္ကာတိ အဝိဇ္ဇာ တပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာ ဝုတ္တာ။ ဝတ္ထာရမ္မဏသဘာဝဆာဒနတော ဧဝ အဝိဇ္ဇာဒီနံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဘာဝဿ, ဇရာမရဏာဒီနံ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နဘာဝဿ စ ဆာဒနတော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒပဋိစ္စသမုပ္ပန္နစ္ဆာဒနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
အပစ္စက္ခိတွာတိ ပစ္စက္ခာနံ အကတွာ အပဋိက္ခိပိတွာ။ ဥပကာရကဋ္ဌော ပစ္စယဋ္ဌော ယထာ ပိဏ္ဍပါတာဒိ သရီရဿ။
သင်္ခတမဘိသင်္ခရောန္တီတိ ယထာ သင်္ခတံ ဟောတိ, ဧဝံ အဘိသင်္ခရောန္တိ။ သင်္ခါရသဒ္ဒဂ္ဂဟဏေန အာဂတာ သင်္ခါရာ သင်္ခါရသဒ္ဒေန အာဂတသင်္ခါရာ။ ယဒိပိ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာပိ သင်္ခါရသဒ္ဒေန အာဂတာ, တေ ပန ဣမိဿာ ဒေသနာယ ပဓာနာတိ ဝိသုံ ဝုတ္တာ, တသ္မာ ‘‘ဒုဝိဓာ’’တိ ဧတ္ထ သင်္ခါရသဒ္ဒေန အာဂတသင်္ခါရေသု အဘိသင်္ခရဏကသင်္ခါရံ ဝဇ္ဇေတွာ တဒညေ သင်္ခါရသဒ္ဒေန အာဂတသင်္ခါရာ ယောဇေတဗ္ဗာ။ သင်္ခါရသဒ္ဒေန အာဂတသင်္ခါရာတိ ဝါ သမုဒါယော ဝုတ္တော။ တဒေကဒေသာ စ ဣဓ ဝဏ္ဏေတဗ္ဗဘာဝေန ဂဟိတာ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ, တသ္မာ ဝဏ္ဏေတဗ္ဗသဗ္ဗသင်္ဂါဟကဝသေန ဒုဝိဓတာ ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ‘‘ပဌမံ နိရုဇ္ဈတိ ဝစီသင်္ခါရော’’တိအာဒိနာ (မ။ နိ။ ၁။၄၆၄) ဝိတက္ကဝိစာရအဿာသပဿာသသညာဝေဒနာဝစီသင်္ခါရာဒယော ဝုတ္တာ, န အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရေသု ဝုတ္တာ ကာယသဉ္စေတနာဒယော။
သင်္ခတသင်္ခါရာ နာမ ယထာသကံ ပစ္စယေဟိ သင်္ခတတ္တာ။ သတိပိ ပစ္စယနိဗ္ဗတ္တာနံ သဗ္ဗေသမ္ပိ သင်္ခတဘာဝေ ‘‘မမေတံ ဖလ္လ’န္တိ တတ္ထာဘိမုခေန ဝိယ ကမ္မုနာ နိဗ္ဗတ္တိတတ္တာ တေဘူမကဝိပါကကဋတ္တာရူပေသု သာတိသယော သင်္ခတဘာဝေါတိ အဓိပ္ပါယေန အဋ္ဌကထာယံ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၅၈၇) ကမ္မနိဗ္ဗတ္တာနံ အဘိသင်္ခတသင်္ခါရတာ ဝုတ္တာ။ ပါဠိယံ ပန တထာ အာဂတဋ္ဌာနဿ အဘာဝတော
‘‘တေပိ …ပေ… ဧတ္ထေဝ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အနိစ္စာ ဝတ သင်္ခါရာတိ ဝုတ္တာ ဥဘုအာဒိသမုဋ္ဌာနာပိ သဗ္ဗဓမ္မာ။ အဘိသင်္ခရဏကသင်္ခါရောတိ ဝုစ္စတိ အတ္တနော ဖလဿ အဘိသင်္ခရဏတော။ ကာယပယောဂသမုဋ္ဌာပနဝီရိယံ ကာယိကဝီရိယံ။ အဘိသင်္ခါရဿာတိ ပယောဂဝေဂဿ။
ဝါစံ သင်္ခရောတီတိ ဝစီသင်္ခါရော။ ကာယေန သင်္ခရီယတီတိ ကာယသင်္ခါရော။ စိတ္တေန သင်္ခရီယတိ, စိတ္တံ ဝါ သင်္ခရောတီတိ စိတ္တသင်္ခါရော။ သင်္ခေပတော ပန သဗ္ဗေပိ ယထာရဟံ သင်္ခရောန္တိ, သင်္ခရီယန္တီတိ စ သင်္ခါရာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဝုတ္တန္တိ သင်္ခါရဋ္ဌပစ္စယဋ္ဌာဒိမာဟ။
နမတီတိ ဧကန္တသာရမ္မဏတာယ အာရမ္မဏာဘိမုခံ နမတိ။ ပရိတဿတီတိ ပိပါသတိ, တဏှာပရိတာပတာယ ဝါ ဝိစလတိ။ ဥပါဒိယတီတိ ဒဠှံ အာဒိယတိ။ ဘဝတီတိ ဥပပတ္တိဘဝံ သန္ဓာယာဟ။ ဘာဝယတီတိ ကမ္မဘဝံ။ စုတိ ခန္ဓာနံ မရဏန္တိ ‘‘မရန္တိ ဧတေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ ဥပ္ပါဒဒုက္ခာ, ဌိတိဒုက္ခာတိ စ ကတွာ ‘‘ဒွေဓာ ခဏတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အာယာသော ပရိဿမော ဝိသာဒေါ။
နိဒ္ဒိဋ္ဌနယဒဿနန္တိ ယထာနိဒ္ဒိဋ္ဌဝိဓိသန္ဒဿနံ။ ကေဝလ-သဒ္ဒေါ အသမ္မိဿဝါစကော စ ဟောတိ ‘‘ကေဝလာ သာလယော’’တိအာဒီသု, နိရဝသေသဝါစကော စ ‘‘ကေဝလာ အင်္ဂမဂဓာ’’တိအာဒီသု, တသ္မာ ဒွိဓာပိ အတ္ထံ ဝဒတိ။ တတ္ထ အသမ္မိဿဿာတိ သုခရဟိတဿ။ န ဟိ ဧတ္ထ ကိဉ္စိ ဥပ္ပါဒဝယရဟိတံ အတ္ထိ။ သကလဿာတိ သဗ္ဗဘဝါဒိဂတဿ, သဗ္ဗကာလိကဿ စ။
ဋ္ဌ ၅၈၈။ ‘‘လက္ခဏေကဝိဓာဒိတော’’တိ ဧတ္ထ အာဒိ-သဒ္ဒေါ ပစ္စေကံ ပရိသမာပေတဗ္ဗောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘လက္ခဏာဒိတော’’တိ။ သမ္ပယုတ္တေ, တံသမင်္ဂိပုဂ္ဂလေ ဝါ သမ္မောဟယတီတိ သမ္မောဟနရသာ။ အာရမ္မဏသဘာဝဿ ဆာဒနံ ဟုတွာ ဂယှတီတိ ဆာဒနပစ္စုပဋ္ဌာနာ။ ‘‘အာသဝသမုဒယာ အဝိဇ္ဇာသမုဒယော’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၁၀၃) ဝစနတော အာသဝပဒဋ္ဌာနာ။ ပဋိသန္ဓိဇနနတ္ထံ အာယူဟန္တိ ဗျာပါရံ ကရောန္တီတိ အာယူဟနရသာ။ ရာသိကရဏံ ဝါ အာယူဟနံ။ စေတနာသဘာဝတ္တာ စေတနာ ဟုတွာ ဂယှတီတိ စေတနာပစ္စုပဋ္ဌာနာ။ နာမရူပဿ ပုရေစာရိကဘာဝေန ပဝတ္တတီတိ ပုဗ္ဗင်္ဂမရသံ။ ပုရိမဘဝေန သဒ္ဓိံ ဃဋနံ ဟုတွာ ဂယှတီတိ ပဋိသန္ဓိပစ္စုပဋ္ဌာနံ။ ဝိညာဏေန သဟ, အညမညဉ္စ သမ္ပယုဇ္ဇတီတိ သမ္ပယောဂရသံ။ သမံ ပကာရေဟိ
ယောဂေါ သမ္ပယောဂေါ။ ဝိသုံ အဘာဝေါ အဝိနိဗ္ဘောဂေါ။ ရူပံ သမ္ပယောဂါဘာဝတော ဝိကိရတီတိ ဝိကိရဏရသံ။ တတော ဧဝ ဟိ ပိသိယမာနာ တဏ္ဍုလာဒယော ဝိကိရန္တိ, စုဏ္ဏီဘူတာ ဝိဒ္ဓံသန္တိ, နာမဿ ကဒါစိ ကုသလာဒိဘာဝေါပိ အတ္ထီတိ တတော ဝိသေသနတ္ထံ ‘‘အဗျာကတပစ္စုပဋ္ဌာန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘အစေတနော အဗျာကတော’’တိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၃၁၁၊ ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ ၁၇၃) ဧတ္ထ ဝိယ အနာရမ္မဏတာ ဝါ အဗျာကတတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ အာယတနလက္ခဏန္တိ ဃဋ္ဋနလက္ခဏံ, အာယာနံ တနနလက္ခဏံ ဝါ။ ဒဿနဿ ယထာသကံ ဝိသယဂ္ဂဟဏဿ ကရဏတော ဒဿနရသံ။ ‘‘ဒဿနာဒိရသ’’န္တိ ပန သမ္မောဟဝိနောဒနိယံ ဝုတ္တံ။ ဝတ္ထုဒွါရဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနံ ယထာရဟံ ဝိညာဏမနောဝိညာဏဓာတူနန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ဝတ္ထုဂ္ဂဟဏဉ္စေတ္ထ စက္ခာဒိပဉ္စကာပေက္ခံ။ အကုသလဝိပါကုပေက္ခာယ အနိဋ္ဌဘာဝတော ဒုက္ခေန, ဣတရာယ ဣဋ္ဌဘာဝတော သုခေန သင်္ဂဟိတတ္တာ ‘‘သုခဒုက္ခပစ္စုပဋ္ဌာနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဒုက္ခသမုဒယတ္တာ ဟေတုလက္ခဏာ တဏှာ။ ‘‘တတြတတြာဘိနန္ဒိနီ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၉၁, ၄၆၀၊ သံ။ နိ။ ၅။၁၀၈၁၊ ဝိဘ။ ၂၀၃၊ မဟာဝ။ ၁၄) ဝစနတော အဘိနန္ဒနရသာ။ စိတ္တဿ, ပုဂ္ဂလဿ ဝါ ရူပါဒီသု အတိတ္တဘာဝေါ ဟုတွာ ဂယှတီတိ အတိတ္တဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနာ။ အမုဉ္စနရသံ တဏှာဒိဋ္ဌာဘိနိဝေသဝသေန။ တဏှာဒဠှတ္တံ ဟုတွာ ကာမုပါဒါနံ, သေသာနိ ဒိဋ္ဌိ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌဟန္တီတိ တဏှာဒဠှတ္တဒိဋ္ဌိပစ္စုပဋ္ဌာနံ။ ကမ္မုပပတ္တိဘဝဝသေန ဘဝဿ လက္ခဏာဒယော ယောဇေတဗ္ဗာ။
ဋ္ဌ ၅၈၉။ မောဟာဒိဘာဝတောတိ ဧတ္ထ အာဒိ-သဒ္ဒေန အနနုဗောဓာဒီနံ သင်္ဂဟော။ ဒုက္ခာဒီသု အညာဏဝသေန အပ္ပဋိပတ္တိ, အသုဘာဒီသု သုဘာဒိဝိပလ္လာသဝသေန မိစ္ဆာပဋိပတ္တိ။ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တဝသေန ဝါ အပ္ပဋိပတ္တိ, ဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ္တဝသေန မိစ္ဆာပဋိပတ္တိ။ ဒွါရာရမ္မဏတောတိ ဒွါရတော, အာရမ္မဏတော စ ဆသု ဒွါရေသု, ဆသု အာရမ္မဏေသု စ ပဝတ္တနတော။ အယံ ပန ဝိဘာဂေါ န အဝိဇ္ဇာယ ဧဝ, အညေသုပိ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒင်္ဂေသု အရူပဓမ္မာနံ လဗ္ဘတီတိ အာဟ ‘‘သဗ္ဗေသုပီ’’တိ။
ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာဒိဘာဝတောတိ ဧတ္ထ အာဒိ-သဒ္ဒေန နေဝသေက္ခာနာသေက္ခသံယောဇနိယာဒိဘာဝေ သင်္ဂဏှာတိ။ စတုယောနိသံဝတ္တနတောတိ စတုယောနိပရိယာပန္နတ္တဘာဝနိဗ္ဗတ္တနတော။
လောကိယဝိဘာဂါဒိဘာဝတောတိ ဧတ္ထ အာဒိ-သဒ္ဒေန အဗျာကတသပ္ပစ္စယသင်္ခတာဒိဘာဝေ သင်္ဂဏှာတိ။ သဟေတုကာဟေတုကာဒိတောတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန သသင်္ခါရာသင်္ခါရာဒိဘေဒေ သင်္ဂဏှာတိ။
ကာမံ နာမရူပံ ပစ္စုပ္ပန္နဒ္ဓဝသေန ဝုစ္စတိ, တထာပိ ယထာ ပစ္စုပ္ပန္နံ, ဧဝံ အတီတာနာဂတမ္ပီတိ အဒ္ဓဒွယပရိယာပန္နဿာပိ နယတော ဂဟေတဗ္ဗတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘အတီတာဒိတော တိဝိဓ’’န္တိ။
သဉ္ဇာတိသမောသရဏဋ္ဌာနတောတိ ဝိညာဏတံသမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ ဥပ္ပတ္တိပဝတ္တိဒေသဘာဝတော။ ‘‘ဘူတပ္ပသာဒဝိညာဏတော’’တိ ပါဌော ယုတ္တော။ ‘‘ဝိညာဏာဒိတော’’တိ ပန ပဌန္တိ။ ဧကသေသနယေန ဗာဟိရာယတနဿာပိ သင်္ဂဟေ သတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန တဿ သင်္ဂဟိတတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ နောဘယဂေါစရန္တိ မနာယတနမာဟ။ န ဟိ အရူပဓမ္မာနံ ဒေသဝသေန အာသန္နတာ, ဒူရတာ ဝါ အတ္ထိ အဝိဂ္ဂဟတ္တာ, တသ္မာ မနာယတနဿ ဂေါစရော မနာယတနံ သမ္ပတ္တော, အသမ္ပတ္တော ဝါတိ န ဝုစ္စတိ။ ဖဿာဒီနမ္ပီတိ ဧတ္ထ ဖဿော တာဝ ဖုသနသဘာဝတော, လောကိယသာသဝါဒိဘာဝတော စ ဧကဝိဓော။ ပဋိဃသမ္ဖဿအဓိဝစနသမ္ဖဿဘေဒတော, သဟေတုကာဒိဘာဝတော စ ဒုဝိဓော။ ဘဝတ္တယပရိယာပန္နတော, ဝေဒနာတ္တယသမ္ပယောဂတော, အဟေတုကဒုဟေတုကတိဟေတုကတော စ တိဝိဓော။ ယောနိဂတိဝသေန စတုဗ္ဗိဓော, ပဉ္စဝိဓော စ။
ဝေဒနာ အနုဘဝနလက္ခဏတော, လောကိယသာသဝါဒိဘာဝတော စ ဧကဝိဓာ။ ပဉ္စဒွါရိကမနောဒွါရိကဘေဒတော ဒုဝိဓာ။ သုခါဒိဘေဒတော တိဝိဓာ။ ယောနိဂတိဝသေန စတုဗ္ဗိဓာ, ပဉ္စဝိဓာ စ။ ဆဠာရမ္မဏဘေဒတော ဆဗ္ဗိဓာ။
တဏှာ လောကဿ သမုဒယဘာဝတော ဧကဝိဓာ။ ဒုဝိဓာ ဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ္တဝိပ္ပယုတ္တဘာဝတော။ တိဝိဓာ ကာမဘဝဝိဘဝတဏှာဘေဒတော။ စတုဗ္ဗိဓာ စတုမဂ္ဂပဟေယျတော။ ပဉ္စဝိဓာ ရူပါဘိနန္ဒနာဒိဘာဝတော။ ဆဗ္ဗိဓာ ဆတဏှာကာယဘေဒတော။
ဥပါဒါနံ ဧကဝိဓံ ဒဠှဂ္ဂါဟဘာဝတော။ ဒုဝိဓံ တဏှာဒိဋ္ဌိဘေဒတော။ တိဝိဓံ ဘဝတ္တယူပနိဿယဘာဝတော။ စတုဗ္ဗိဓံ ကာမုပါဒါနာဒိဘေဒတော။ ပဉ္စဝိဓံ ပဉ္စဂတိသံဝတ္တနတော။
ဘဝေါ ဧကဝိဓော လောကိယသာသဝါဒိဘာဝတော။ ဒုဝိဓော ကမ္မုပပတ္တိဘေဒတော။ တိဝိဓော ကာမဘဝါဒိဘေဒတော။ စတုဗ္ဗိဓော စတုရုပါဒါနပစ္စယတော။ ပဉ္စဝိဓော ပဉ္စဂတိသံဝတ္တနတော။ ဆဗ္ဗိဓော ကာမကမ္မဘဝါဒိဘေဒတော။ သတ္တဝိဓော သတ္တဝိညာဏဋ္ဌိတိသင်္ဂဟတော။ အဋ္ဌဝိဓော စတုရုပါဒါနပစ္စယကမ္မဘဝါဒိဘေဒတော။ နဝဝိဓော ကာမဘဝါဒိဘေဒတော။
ဇာတိ ဧကဝိဓာ တတ္ထ တတ္ထ ဘဝေ ပဌမာဘိနိဗ္ဗတ္တိဘာဝတော။ ဒုဝိဓာ ရူပက္ခန္ဓသင်္ခါရက္ခန္ဓသင်္ဂဟတော။ တိဝိဓာ ဘဝတ္တယပရိယာပန္နတော။ ယောနိဂတိဝသေန စတုဗ္ဗိဓာ, ပဉ္စဝိဓာ စ။ ဣမိနာ နယေန ဇရာမရဏာဒီနမ္ပိ ဧကဝိဓာဒိဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဋ္ဌ ၅၉၀။ သောကာဒီနမ္ပိ ဂဟိတတ္တာ အင်္ဂဗဟုတ္တပ္ပသင်္ဂေ ‘‘ဒွါဒသေဝါ’’တိ အင်္ဂဝဝတ္ထာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ န ဟိ သောကာဒယော အင်္ဂဘာဝေန ဝုတ္တာ, ဖလေန ပန ကာရဏံ အဝိဇ္ဇံ မူလင်္ဂံ ဒဿေတုံ တေ ဝုတ္တာ။ ဇရာမရဏဗ္ဘာဟတဿ ဟိ ဗာလဿ တေ သမ္ဘဝန္တီတိ သောကာဒီနံ ဇရာမရဏကာရဏတာ ဝုတ္တာ, န ပန ‘‘ကာယိကာယ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ ဖုဋ္ဌော’’တိ စ သုတ္တေ ဇရာမရဏနိမိတ္တဉ္စ ဒုက္ခံ သင်္ဂဟိတန္တိ တံ တန္နိမိတ္တာနံ ဇရာမရဏဗ္ဘာဟတဿ သမ္ဘဝေ သာဓကဘာဝေန ဝုတ္တံ။ ယသ္မာ ပန ဇရာမရဏေနေဝ သောကာဒီနံ ဧကသင်္ခေပေါ ကတော, တသ္မာ တေသံ ဇာတိပစ္စယတာ ယုဇ္ဇတိ။ ဇရာမရဏပစ္စယဘာဝေ ဟိ အဝိဇ္ဇာယ ဧကသင်္ခေပေါ ကာတဗ္ဗော သိယာ။ ဇာတိပစ္စယာ ပန ဇရာမရဏံ, သောကာဒယော စ သမ္ဘဝန္တီတိ တတ္ထ ဇရာမရဏံ ဧကန္တိကံ အင်္ဂဘာဝေန ဂဟိတံ။ သောကာဒယော ပန ရူပဘဝါဒီသု အဘာဝတော အနေကန္တိကာ ကေဝလံ ပါကဋေန ဖလေန အဝိဇ္ဇာနိဒဿနတ္ထံ ဂဟိတာ။ တေန အနာဂတေ ဇာတိယာ သတိ တတော ပရာယ ပဋိသန္ဓိယာ ဟေတုဟေတုဘူတာ အဝိဇ္ဇာ ဒဿိတာတိ ဘဝစက္ကဿ အဝိစ္ဆေဒေါ ဒဿိတော ဟောတီတိ။ သုတ္တဉ္စ သောကာဒီနံ အဝိဇ္ဇာ ကာရဏန္တိ ဧတဿေဝ အတ္ထဿ သာဓကံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, န သောကာဒီနံ ဗာလဿ ဇရာမရဏနိမိတ္တတာမတ္တဿ။ ‘‘အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော’’တိ ဟိ ဝစနေန အဝိဇ္ဇာ သောကာဒီနံ ကာရဏန္တိ ဒဿိတာ, န စ ဇရာမရဏနိမိတ္တမေဝ ဒုက္ခံ ဒုက္ခန္တိ။
အပရော နယော ဇရာမရဏမ္ပိ ပစ္စယော, အညထာ ဒွါဒသင်္ဂါနိ န ပရိပူရေန္တိ။ ကဿ ပန သော ပစ္စယော? သောကာဒီနံ။ ယဒိ ဧဝံ ကသ္မာ ‘‘ဇရာမရဏပစ္စယာ သောကာဒယော သမ္ဘဝန္တီ’’တိ အဝတွာ ‘‘ဇာတိပစ္စယာ
ဇရာမရဏံ, သောကာဒယော စ သမ္ဘဝန္တီ’’တိ ဝုတ္တန္တိ? ယသ္မာ တဒညေနပိ ဒုက္ခဓမ္မေန ဖုဋ္ဌဿ တေ သမ္ဘဝန္တိ, တသ္မာ အပ္ပဟီနသံယောဇနဿာပိ တေသံ တပ္ပစ္စယတာ န ဧကံသိကာတိ ဇာတိပစ္စယတာဝ ဝုတ္တာ။ အထ ဝါ ဇရာမရဏဂ္ဂဟဏေန ဥပပတ္တိဘဝေါ သင်္ဂဟိတော။ ဥပါဒိန္နက္ခန္ဓပရိပါကော ဟိ အာယုနော သံဟာနိ, ဣန္ဒြိယာနံ ပရိပါကော စ ဇရာ, တေသဉ္စ ဘေဒေါ မရဏန္တိ။ သတိ စ ဥပပတ္တိဘဝေ တတ္ထ ကတုပစိတံ, ပေါရာဏံ ဝါ ကမ္မံ ကမ္မဘဝေါ, ကမ္မာဒိဥပဋ္ဌာနေ စုတိအနန္တရံ ပဋိသန္ဓိံ ဇနေတီတိ ဥပပတ္တိဘဝေါ ဇာတိယာ ပစ္စယော, တသ္မာ ဇရာမရဏမ္ပိ ဇာတိယာ ပစ္စယတာယ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ။ ယသ္မာ ပန ‘‘ဘဝပစ္စယာ ဇာတီ’’တိ ဧတ္ထေဝ ဥပပတ္တိဘဝဿ ဇာတိယာ ပစ္စယတာ သင်္ဂဟိတာ, တသ္မာ ဝုတ္တပရိယာယသင်္ဂဟတော စ ‘‘ဇရာမရဏပစ္စယာ ဇာတီ’’တိ န ဝုတ္တံ။ ဧဝံ ဇရာမရဏဿာပိ ပစ္စယဘာဝသိဒ္ဓိတော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒတာတိ ဒွါဒသင်္ဂတာ ဝဝတ္ထိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တေနာဟ ‘‘ဒွါဒသေဝါ’’တိအာဒိ။ အယံ တာဝါတိ ‘‘ဒေသနာဘေဒတော’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တံ အတ္ထသံဝဏ္ဏနံ သန္ဓာယာဟ။
အဝိဇ္ဇာပစ္စယာသင်္ခါရပဒကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၅၉၁။ အယံ ပနာတိ ဣဒါနိ ဝက္ခမာနံ။ ‘‘ကတမာ စ, ဘိက္ခဝေ, အဝိဇ္ဇာ ဒုက္ခေ အညာဏ’’န္တိအာဒိနာ (မ။ နိ။ ၁။၁၀၃) သုတ္တန္တေသု စတုဋ္ဌာနိကာ အဝိဇ္ဇာ ဝုတ္တာတိ ‘‘သုတ္တန္တပရိယာယေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ နိက္ခေပကဏ္ဍေ (ဓ။ သ။ ၁၁၀၆) ပန သုတ္တန္တေသု စတူသု ဌာနေသု ကထိတာယ ဧဝ အဝိဇ္ဇာယ အဋ္ဌသု ဌာနေသု ကိစ္စဇာတိတော ကထိတတ္တာ တဒတ္ထဝဏ္ဏနာဝသေန ဝိဘာဝနံ ကာတုံ ‘‘အဘိဓမ္မပရိယာယေနာ’’တိ အာရဘိတွာ ‘‘ဝုတ္တဉှေတ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အဟာပေတွာ ဝိဘဇိတဗ္ဗံ။ ဝိဘဇနဉှိ အဘိဓမ္မပရိယာယော။ ‘‘အဋ္ဌသု ဌာနေသု အညာဏ’’န္တိ အာနေတွာ တံ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ သေသဋ္ဌာနေသူတိ ဒုက္ခသမုဒယေသု, ပုဗ္ဗန္တာဒီသု စ။ အာရမ္မဏဝသေနာတိ အာရမ္မဏကရဏဝသေနာပိ။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ ‘‘ဒုက္ခေ အညာဏ’’န္တိအာဒိကေ ပါဌေ။ သာတိ အဝိဇ္ဇာ။ ဥပ္ပန္နာတိ အသမူဟတုပ္ပန္နာ, ပဂေဝ ပစ္စုပ္ပန္နာ။ ‘‘ပဋိစ္ဆာဒေတွာ’’တိ ဧတ္ထ ဝုတ္တံ ပဋိစ္ဆာဒနာကာရံ ဒဿေတုံ ‘‘ယာထာဝသရသလက္ခဏံ ပဋိဝိဇ္ဈိတုံ န ဒေတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ရသိတဗ္ဗော ပဋိဝိဇ္ဈိတဗ္ဗော သဘာဝေါ ရသော, အတ္တနော ရသော သရသော, ယာထာဝေါ ယထာဘူတော သရသော ယာထာဝသရသော, ယော ‘‘ပီဠနဋ္ဌော’’တိအာဒိနာ (ပဋိ။ မ။ ၂။၈)
ဝုတ္တော ဒုက္ခသစ္စပ္ပဘေဒါ ဧဝ စ ပုဗ္ဗန္တာဒယော, သော ဧဝ လက္ခိတဗ္ဗတ္တာ ယာထာဝသရသလက္ခဏံ။ တံ ပဋိဝိဇ္ဈိတုံ ပစ္စက္ခတော ဇာနိတုံ န ဒေတိ။
တဒုဘယန္တိ ပုဗ္ဗန္တဉ္စေဝ အပရန္တဉ္စ အတီတံ, အနာဂတဉ္စ ခန္ဓပဉ္စကံ။ ပုဗ္ဗန္တာပရန္တဘာဂဝန္တတာယ ဝါ ပစ္စုပ္ပန္နဒ္ဓဘူတော မဇ္ဈန္တော ပုဗ္ဗန္တာပရန္တော။ အယံ အဝိဇ္ဇာ ဣမေ သင်္ခါရာတိ ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နဓမ္မေသု ပစ္စက္ခတော ဇာနနာကာရဒဿနံ။ ဧတ္ထာတိ ဧတေသု ဒုက္ခာဒီသု။ ယဒိပိ အဝိဇ္ဇာ ဒုက္ခာဒီသု အာရမ္မဏကရဏဝသေနပိ ပဝတ္တတိ, ယထာ ပန နိရောဓမဂ္ဂေ အာရမ္မဏံ ကာတုံ အသက္ကောန္တီ တေ ဇာနိတုကာမဿ တပ္ပဋိစ္ဆာဒနဝသေန, အနိရောဓမဂ္ဂေသု နိရောဓမဂ္ဂဂ္ဂဟဏကာရဏဘာဝေန စ ပဝတ္တမာနာ တေ ယာထာဝတော ပဋိဝိဇ္ဈိတုံ န ဒေတိ, ဧဝံ ဒုက္ခာဒီသုပီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ‘‘ပဋိစ္ဆာဒနဝသေနေဝ ဣဓာဓိပ္ပေတာ’’တိ။ ဒုက္ခာဒိဝိသယော အန္ဓတမကရော, လောဘာဒီနဉ္စ အန္ဓတမကရာနံ ပစ္စယဘူတော အဒဿနာကာရော အညာဏံ။
ဋ္ဌ ၅၉၂။ ပုညာဒယောတိ ပုညာဘိသင်္ခါရာဒယော။ တတ္ထ ပုနာတိ အတ္တနော သန္တာနံ အပုညဖလတော, ဒုက္ခသံကိလေသတော စ သောဓေတီတိ ပုညံ။ ဟိတသုခဇ္ဈာသယေန ပုညံ ကရောတီတိ တန္နိပ္ဖါဒနေန ကာရကဿ အဇ္ဈာသယံ ပူရေတိ, ပုဇ္ဇဘဝံ နိဗ္ဗတ္တေတီတိ ဝါ ပုညံ။ ဣတိ ပူရကော, ပုဇ္ဇနိဗ္ဗတ္တကော စ နိရုတ္တိနယေန ပုညန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပုညဉ္စ သော အတ္တနော ဖလဿ အဘိသင်္ခရဏဋ္ဌေန အဘိသင်္ခါရော စာတိ ပုညာဘိသင်္ခါရော။ ပုညပဋိပက္ခတော အပုညန္တိ ဝုတ္တဝိပရိယာယေန အပုညာဘိသင်္ခါရော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သမာဓိပစ္စနီကာနံ အတိဒူရတာယ န ဣဉ္ဇတိ, အနိဉ္ဇဉ္စ ဘဝံ အဘိသင်္ခရောတီတိ အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရော။ ကာယေန ပဝတ္တိတော, ကာယတော ဝါ ပဝတ္တော, ကာယဿ ဝါ သင်္ခါရောတိ ကာယသင်္ခါရော။ ဝစီစိတ္တသင်္ခါရေသုပိ ဧသေဝ နယော။ တတ္ထ ပဌမတ္တိကော ပရိဝီမံသနသုတ္တာဒိဝသေန ဂဟိတော။ တတ္ထ ဟိ ‘‘ပုညံ စေ သင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရောတိ, ပုညူပဂံ ဟောတိ ဝိညာဏ’’န္တိအာဒိနာ (သံ။ နိ။ ၂။၅၁) အာဂတံ။ ဒုတိယတ္တိကော ဝိဘင်္ဂသုတ္တဝသေန။ တတ္ထ ဟိ ‘‘တယောမေ, ဘိက္ခဝေ, သင်္ခါရာ။ ကတမေ တယော? ကာယသင်္ခါရော ဝစီသင်္ခါရော စိတ္တသင်္ခါရော’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၂၈) ဝုတ္တံ။
ဝိတ္ထာရတော ပနာတိအာဒိ ပုညာဘိသင်္ခါရာဒီနံ သရူပတော, ပဘေဒတော စ ဝိဘာဝနံ။ ဘာဝနာဝသေနေဝ ပဝတ္တာ, န ဒါနသီလဝသေနာတိ တတ္ထ လဗ္ဘမာနံ ပုညကိရိယဝတ္ထုံ ဒဿေတိ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ အရူပါဝစရစေတနာပိ
‘‘ဘာဝနာဝသေနေဝ ပဝတ္တာ’’တိ ဝုတ္တာ။ ယေ ပန ‘‘ဘာဝနာဝသေနေဝါ’’တိ အဝဓာရဏေန အဘိညာစေတနံ နိဝတ္တေတီတိ ဝဒန္တိ, တဒယုတ္တံ တာသမ္ပိ အဝိဇ္ဇာပစ္စယတာယ ဝိယ ပုညာဘိသင်္ခါရဘာဝဿ စ ဣစ္ဆိတတ္တာ။ အညထာ အဘိညာစိတ္တုပ္ပါဒဿ ပုညကိရိယဝတ္ထူသု အသင်္ဂဟော ဧဝ သိယာ, န စ ယုတ္တံ ‘‘ကုသလဉ္စ ပုညကိရိယဝတ္ထုဉ္စ န ဟောတီ’’တိ။ ပါဏာတိပါတာဒီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန န တဒဝသိဋ္ဌအကုသလကမ္မပထာနံယေဝ ဂဟဏံ, အထ ခေါ အနဝသေသအကုသလကမ္မဿာပိ ဂဟဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ဣတရေသု ပနာတိ ကာယသင်္ခါရာဒီသု။ ပုညာဘိသင်္ခါရာဒယော ပဝတ္တမာနာ ဣမေဟိ ဒွါရေဟိ ပဝတ္တန္တီတိ ဒွါရတော ပဝတ္တိဒဿနတ္ထံ။ ‘‘သမဝီသတိ စေတနာ’’တိ ကသ္မာ ဝုတ္တံ, ယဒိ ကာယဝစီဝိညတ္တိယော သမုဋ္ဌာပေန္တိယော ကုသလာကုသလစေတနာ ကာယသင်္ခါရော, ဝစီသင်္ခါရောတိ စ ဝုစ္စန္တိ, ဧဝံ သန္တေ အဘိညာစေတနာယပိ ကုသလာယ တထာ ပဝတ္တာယ ဝစီသင်္ခါရဘာဝေါ ဝတ္တဗ္ဗောတိ စောဒနံ သန္ဓာယာဟ ‘‘အဘိညာစေတနာ’’တိအာဒိ။ ဧတ္ထာတိ ကာယဝစီသင်္ခါရဂ္ဂဟဏေ, ကာယဝစီသဉ္စေတနာဂ္ဂဟဏေ ဝါ။ န ဂဟိတာတိ အဋ္ဌကထာယံ န ဂဟိတာ ‘‘အဘိညာစေတနာ ဝိညာဏဿ ပစ္စယော န ဟောတီ’’တိ။ ကသ္မာ ပန န ဟောတိ, နနု သာပိ ကုသလာ, ဝိပါကဓမ္မာ စာတိ? သစ္စမေတံ, အနုပစ္ဆိန္နတဏှာဝိဇ္ဇမာနေ ပန သန္တာနေ သဗျာပါရပ္ပဝတ္တိယာ တဿာ ကုသလတာ, ဝိပါကဓမ္မတာ စ ဝုတ္တာ, န ဝိပါကုပ္ပါဒနေန။ သာ ပန ဝိပါကံ ဥပ္ပါဒေန္တီ ရူပါဝစရမေဝ ဥပ္ပါဒေယျ။ န ဟိ အညဘူမိကံ ကမ္မံ အညဘူမိကံ ဝိပါကံ ဥပ္ပါဒေတီတိ။ အတ္တနာ သဒိသာရမ္မဏံ တိဋ္ဌာနိကမေဝ စ ဥပ္ပါဒေယျ စိတ္တုပ္ပါဒကဏ္ဍေ ရူပါဝစရဝိပါကဿ ကမ္မသဒိသာရမ္မဏဿေဝ ဝုတ္တတ္တာ။ န စ ရူပါဝစရဝိပါကော ပရိတ္တာဒိအာရမ္မဏော အတ္ထိ, အဘိညာစေတနာ စ ပရိတ္တာဒိအာရမ္မဏာဝ ဟောတိ။ တသ္မာ ဝိပါကံ န ဥပ္ပါဒေတီတိ ဝိညာယတိ။ ကသိဏေသု စ ဥပ္ပါဒိတဿ စတုတ္ထဇ္ဈာနသမာဓိဿ အာနိသံသဘူတာ အဘိညာ။ ယထာဟ ‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ’’တိအာဒိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၂၄၄-၂၄၅၊ မ။ နိ။ ၁။၃၈၄-၃၈၆, ၄၃၁-၄၃၃၊ ပါရာ။ ၁၂)။ တသ္မာ သမာဓိဖလသဒိသာ သာ, န စ ဖလံ ဒေတိ။ ဒါနသီလာနိသံသဘူတော တသ္မိံ ဘဝေ ပစ္စယလာဘော ဝိယာတိ သာပိ ဝိပါကံ န ဥပ္ပါဒေတီတိ။
‘‘ယထာ စ အဘိညာစေတနာ, ဧဝံ ဥဒ္ဓစ္စစေတနာပိ န ဟောတီ’’တိ ဣဒံ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတဓမ္မေ ဝိသုံ ဥဒ္ဓရိတွာ ‘‘တေသံ ဝိပါကေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ’’တိ (ဝိဘ။ ၇၂၅)
ဝုတ္တတ္တာ ဝိစာရေတဗ္ဗံ။ သာ ပန ဝိစာရဏာ ဟေဋ္ဌာ ခန္ဓနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာယံ အကုသလကထာယံ ဝိစာရိတာ ဧဝါတိ တတ္ထ ဝိစာရိတနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အပိစေတ္ထ ယဒေကေ ဝိဘဇ္ဇ ဝဒန္တိ, ဒဿနဘာဝနာနံ အဘာဝေပိ ယေသံ ပုထုဇ္ဇနာနံ, သေက္ခာနဉ္စ ဒဿနဘာဝနာဟိ ဘဝိတဗ္ဗံ, တေသံ တဒုပ္ပတ္တိကာလေ တေဟိ ပဟာတုံ သက္ကုဏေယျာ အကုသလာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ, ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာတိ စ ဝုစ္စန္တိ။ ပုထုဇ္ဇနာနံ ပန ဘာဝနာယ အဘာဝါ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗစိန္တာ နတ္ထိ။ တေန တေသံ ပဝတ္တမာနာ ဒဿနေန ပဟာတုံ အသက္ကုဏေယျာပိ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာတိ န ဝုစ္စန္တိ။ ယဒိ ဝုစ္စေယျုံ, ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗာ ဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗာနံ ကေသဉ္စိ ကေနစိ ကဒါစိ အာရမ္မဏအာရမ္မဏာဓိပတိဥပနိဿယပစ္စယေဟိ ပစ္စယော ဘဝေယျုံ? န စ ပဋ္ဌာနေ ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗာ ဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗာနံ ကေနစိ ပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဝုတ္တာ။ သေက္ခာနံ ပန ဝိဇ္ဇမာနာ ဘာဝနာယ ပဟာတုံ သက္ကုဏေယျာတိ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ တေနေဝ သေက္ခာနံ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ, စတ္တတ္တာ ဝန္တတ္တာ မုတ္တတ္တာ ပဟီနတ္တာ ပဋိနိဿဋ္ဌတ္တာ ဥက္ခေဋိတတ္တာ သမုက္ခေဋိတတ္တာ အဿာဒိတဗ္ဗာ, အဘိနန္ဒိတဗ္ဗာ စ န ဟောန္တိ။ ပဟီနတာယ ဧဝ သောမနဿဟေတုဘူတာ, အဝိက္ခေပဟေတုဘူတာ စ န ဒေါမနဿံ, ဥဒ္ဓစ္စဉ္စ ဥပ္ပါဒေန္တီတိ န တေ တေသံ အာရမ္မဏအာရမ္မဏာဓိပတိဘာဝံ, ပကတူပနိဿယဘာဝဉ္စ ဂစ္ဆန္တိ။ န ဟိ ပဟီနေ ဥပနိဿာယ အရိယော ရာဂါဒိကိလေသေ ဥပ္ပါဒေတိ။
ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘သောတာပတ္တိမဂ္ဂေန ယေ ကိလေသာ ပဟီနာ, တေ ကိလေသေ န ပုနေတိ န ပစ္စေတိ န ပစ္စာဂစ္ဆတိ…ပေ… အရဟတ္တမဂ္ဂေန…ပေ… ပစ္စာဂစ္ဆတီ’’တိ (မဟာနိ။ ၈၀၊ စူဠနိ။ မေတ္တဂူမာဏဝပုစ္ဆာနိဒ္ဒေသ ၂၇)။ န စ ပုထုဇ္ဇနာနံ ဒဿနေန ပဟာတုံ သက္ကုဏေယျာ, ဣတရေသံ န ကေနစိ ပစ္စယေန ပစ္စယော ဟောန္တီတိ န သက္ကာ ဝတ္တုံ ‘‘ဒိဋ္ဌိံ အဿာဒေတိ အဘိနန္ဒတိ, တံ အာရဗ္ဘ ရာဂေါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဒိဋ္ဌိ, ဝိစိကိစ္ဆာ, ဥဒ္ဓစ္စံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဝိစိကိစ္ဆံ အာရဗ္ဘ ဝိစိကိစ္ဆာ, ဒိဋ္ဌိ, ဥဒ္ဓစ္စံ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၄၀၇) ဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာနံ ဥဒ္ဓစ္စာရမ္မဏပစ္စယဘာဝဿ ဝုတ္တတ္တာ။ ဧတ္ထ ဟိ ဥဒ္ဓစ္စန္တိ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတစိတ္တုပ္ပါဒံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ အဓိပတိပစ္စယနိဒ္ဒေသေ ‘‘ဒိဋ္ဌိံ ဂရုံ ကတွာ အဿာဒေတိ အဘိနန္ဒတိ, တံ ဂရုံ ကတွာ ရာဂေါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၄၁၅)
ဧတ္တကမေဝ ဝုတ္တံ, န ဝုတ္တံ ‘‘ဥဒ္ဓစ္စံ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ။ တသ္မာ ဒဿနဘာဝနာဟိ ပဟာတဗ္ဗာနံ အတီတာဒိဘာဝေန န ဝတ္တဗ္ဗတ္တေပိ ယာဒိသာနံ တာဟိ အနုပ္ပတ္တိဓမ္မတာ အာပါဒေတဗ္ဗာ, တေသု ပုထုဇ္ဇနေသု ဝတ္တမာနာ ဒဿနံ အပေက္ခိတွာ တေန ပဟာတုံ သက္ကုဏေယျာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ, သေက္ခေသု ဝတ္တမာနာ ဘာဝနံ အပေက္ခိတွာ တာယ ပဟာတုံ သက္ကုဏေယျာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။
တေသု ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ သဟာယဝိရဟာ ဝိပါကံ န ဇနယန္တီတိ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗစေတနာယ နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယဘာဝေါ န ဝုတ္တော, အပေက္ခိတဗ္ဗဒဿနဘာဝနာရဟိတာနံ ပန ပုထုဇ္ဇနေသု ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ သကဘဏ္ဍေ ဆန္ဒရာဂါဒီနံ, ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတစိတ္တုပ္ပါဒဿ စ သံယောဇနတ္တယတဒေကဋ္ဌကိလေသာနံ အနုပစ္ဆိန္နတာယ အပရိက္ခီဏသဟာယာနံ ဝိပါကုပ္ပါဒနံ န သက္ကာ ပဋိသေဓိတုန္တိ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတဓမ္မာနံ ဝိပါကော ဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တော။ ယဒိ ဧဝံ, အပေက္ခိတဗ္ဗဒဿနဘာဝနာရဟိတာနံ အကုသလာနံ နေဝဒဿနေန-နဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗတာယ နဝတ္တဗ္ဗတာ အာပဇ္ဇတီတိ? နာပဇ္ဇတိ, အပ္ပဟာတဗ္ဗာနံ ‘‘နေဝဒဿနေန-နဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ’’တိ (ဓ။ သ။ တိကမာတိကာ ၉) ဝုတ္တတ္တာ, အပ္ပဟာတဗ္ဗဝိရုဒ္ဓသဘာဝတ္တာ စ အကုသလာနံ။
ဧဝမ္ပိ တေ ဣမသ္မိံ တိကေ ‘‘နဝတ္တဗ္ဗာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗာ အာပဇ္ဇန္တီတိ? နာပဇ္ဇန္တိ, စိတ္တုပ္ပါဒကဏ္ဍေ ဒဿိတာနံ ဒွါဒသအကုသလစိတ္တုပ္ပါဒါနံ ဒွီဟိ ပဒေဟိ သင်္ဂဟိတတ္တာ။ ယထာ ဟိ ဓမ္မဝသေန သဗ္ဗေ သင်္ခတဓမ္မာ သင်္ဂဟိတာတိ ဥပ္ပန္နတ္တိကေ ကာလဝသေန အသင်္ဂဟိတာပိ အတီတာ ‘‘နဝတ္တဗ္ဗာ’’တိ န ဝုတ္တာ စိတ္တုပ္ပါဒရူပဘာဝေန ဂဟိတေသု နဝတ္တဗ္ဗဿ အဘာဝါ, ဧဝမိဓာပိ စိတ္တုပ္ပါဒဘာဝေန ဂဟိတေသု နဝတ္တဗ္ဗဿ အသင်္ဂဟိတဿ အဘာဝါ နဝတ္တဗ္ဗတာ နဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယတ္ထ ဟိ စိတ္တုပ္ပါဒေါ ကောစိ နိယောဂတော နဝတ္တဗ္ဗော အတ္ထိ, တတ္ထ တေသံ စတုတ္ထော ကောဋ္ဌာသော အတ္ထီတိ ယထာဝုတ္တပဒေသု ဝိယ တတ္ထာပိ ဘိန္ဒိတွာ ဘဇာပေတဗ္ဗစိတ္တုပ္ပါဒေ ဘိန္ဒိတွာ ဘဇာပေတိ ‘‘သိယာ နဝတ္တဗ္ဗာ ပရိတ္တာရမ္မဏာ’’တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ ၁၄၂၂)။ တဒဘာဝါ ဥပ္ပန္နတ္တိကေ, ဣဓ စ တထာ န ဝုတ္တာ။
အထ ဝါ ယထာ သပ္ပဋိဃေဟိ သမာနသဘာဝတ္တာ ရူပဓာတုယံ တယော မဟာဘူတာ သပ္ပဋိဃာတိ ဝုတ္တာ။ ယထာဟ ‘‘အသညသတ္တာနံ အနိဒဿနသပ္ပဋိဃံ ဧကံ မဟာဘူတံ ပဋိစ္စ ဒွေ မဟာဘူတာ, ဒွေ မဟာဘူတေ ပဋိစ္စ ဧကံ
မဟာဘူတ’’န္တိ, ဧဝံ ပုထုဇ္ဇနာနံ ပဝတ္တမာနာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗသမာနသဘာဝါ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာတိ ဝုစ္စေယျုန္တိ? နတ္ထိ နဝတ္တဗ္ဗတာပသင်္ဂေါ။ ဧဝဉ္စ သတိ ပုထုဇ္ဇနာနံ ပဝတ္တမာနာပိ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ သကဘဏ္ဍေ ဆန္ဒရာဂါဒယော ပရဘဏ္ဍေ ဆန္ဒရာဂါဒီနံ ဥပနိဿယပစ္စယော, ရာဂေါ စ ရာဂဒိဋ္ဌီနံ အဓိပတိပစ္စယောတိ အယမတ္ထော လဒ္ဓေါ ဟောတိ။ ယထာ ပန အဖောဋ္ဌဗ္ဗတ္တာ ရူပဓာတုယံ တယော မဟာဘူတာ န ပရမတ္ထတော သပ္ပဋိဃာ, ဧဝံ အပေက္ခိတဗ္ဗဘာဝနာရဟိတာ ပုထုဇ္ဇနေသု ဝတ္တမာနာ သကဘဏ္ဍေ ဆန္ဒရာဂါဒယော န ပရမတ္ထတော ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာတိ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာနံ နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယတာ န ဝုတ္တာ။ န စ ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗာ ဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗာနံ ကေနစိ ပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဝုတ္တာ။ ယေ ဟိ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗပစ္စယာ ကိလေသာ, န တေ ဒဿနတော ဥဒ္ဓံ ပဝတ္တန္တိ။ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗပစ္စယဿပိ ပန ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတဿ သဟာယဝေကလ္လမတ္တမေဝ ဒဿနေန ကတံ, န တဿ ကောစိ ဘာဝေါ ဒဿနေန အနုပ္ပတ္တိဓမ္မတံ အာပါဒိတောတိ တဿ ဧကန္တဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗတာ ဝုတ္တာ။ တသ္မာ တဿ တာဒိသဿေဝ သတိ သဟာယေ ဝိပါကုပ္ပါဒနဝစနံ, အသတိ စ ဝိပါကာနုပ္ပါဒနဝစနံ န ဝိရုဇ္ဈတီတိ။
တယိဒံ သဗ္ဗံ တေသံ အာစရိယာနံ အဟောပုရိသိကာမတ္တန္တိ အပရေ။ ကသ္မာ? ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတဿ ဧကန္တေန ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗတ္တာ။ ဧဝဉှိ ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ ‘‘ကတမေ ဓမ္မာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ? ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတော စိတ္တုပ္ပါဒေါ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၄၀၆)။ ယဒိ ဟိ တံ ဣစ္ဆိတံ သိယာ, ယထာ အတီတာရမ္မဏတ္တိကေ ‘‘နိယောဂါ အနာဂတာရမ္မဏာ နတ္ထီ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၄၃၃) ဝတွာ ဝိဘဇ္ဇ ဝုတ္တံ, ဧဝမိဓာပိ ‘‘နိယောဂါ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ နတ္ထီ’’တိ ဝတွာ ‘‘ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတော သိယာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗော’’တိ ဝဒေယျ။ ယာ စ တံ သမတ္ထေန္တေန ‘‘ယဒိ ဝုစ္စေယျု’’န္တိအာဒိနာ ယုတ္တိ ဝုတ္တာ, သာပိ အယုတ္တိ။ ကသ္မာ? ယသ္မာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာရမ္မဏာနံ ရာဂဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာဥဒ္ဓစ္စာနံ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဘာဝေါ ဧဝ ဣစ္ဆိတောတိ။ ယံ ပန ဥဒ္ဓစ္စဂ္ဂဟဏေန ပါဠိယံ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတော စိတ္တုပ္ပါဒေါ ဝုတ္တောတိ ဝတွာ တံ သာဓေတုံ အဓိပတိပစ္စယနိဒ္ဒေသေ ဥဒ္ဓစ္စဿ အနုဒ္ဓရဏံ နိဗန္ဓနံ ဝုတ္တံ, တမ္ပိ အနိဗန္ဓနံ ပဋ္ဌာနေ သာဝသေသပါဌဒဿနတော။ တထာ ဟိ ‘‘အတီတော ဓမ္မော ပစ္စုပ္ပန္နဿ ဓမ္မဿ, အနာဂတော ဓမ္မော ပစ္စုပ္ပန္နဿ ဓမ္မဿ အာရမ္မဏပစ္စယေန
ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၂။၁၈။၂) ဧတေသံ ဝိဘင်္ဂေ စေတောပရိယဉာဏဂ္ဂဟဏံ ကတွာ ‘‘ပစ္စုပ္ပန္နော ဓမ္မော ပစ္စုပ္ပန္နဿ ဓမ္မဿာ’’တိ ဧတဿ ဝိဘင်္ဂေ လဗ္ဘမာနမ္ပိ န ဥဒ္ဓဋံ။
ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဿ ဝိပါကဒါနံ ပတိ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဿ သဟာယဘာဝူပဂမနံ ဝိစာရေတဗ္ဗံ။ ကိံ အဝိဇ္ဇာဒိ ဝိယ ဒါနသီလာဒီနံ ဥပ္ပတ္တိယာယေဝ ဝိပါကဒါနသာမတ္ထိယာ ဌာနဝသေန ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗံ ဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗဿ သဟာယဘာဝံ ဥပဂစ္ဆတိ, ဥဒါဟု ကိလေသာ ဝိယ ကမ္မဿ ပဋိသန္ဓိဒါနံ ပတီတိ? ကိဉ္စေတ္ထ – ယဒိ တာဝ ပုရိမော ပက္ခော ပဟီနဒဿနပ္ပဟာတဗ္ဗတ္တာ သေက္ခသန္တာနေ ပဝတ္တိနော ဘာဝနာပဟာတဗ္ဗဿ ကိရိယဘာဝေါ အာပဇ္ဇတိ ပဟီနာဝိဇ္ဇာတဏှာမာနေ သန္တာနေ ပဝတ္တဒါနာဒိ ဝိယ။ အထ ဒုတိယော, တဿာပိ ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗတာ အာပဇ္ဇတိ အပါယဂမနီယသဘာဝါနတိဝတ္တနတော, တသ္မာ ဟေဋ္ဌာ ဝိစာရိတနယေနေဝ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတဿ ဝိပါကဒါနံ ပတိ ပါဠိယာ, အဋ္ဌကထာယ စ အဝိရုဇ္ဈနဝသေနေတ္ထ အတ္ထဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။
သာပီတိ ဥဒ္ဓစ္စစေတနာပိ။ ဝိညာဏဿ ပစ္စယဘာဝေတိ သမ္ပုဏ္ဏဿ ဝိပါကဝိညာဏဿ ပစ္စယဘာဝေ။ ယဒိ အပနေတဗ္ဗာ, ကသ္မာ ‘‘သမဝီသတိ စေတနာ’’တိ ဝုတ္တန္တိ တဿ ကာရဏံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ ပန သဗ္ဗာပေတာ ဟောန္တီ’’တိ။ အဘိညာစေတနာယပိ ပစ္စယဘာဝံ ဒဿေတိ။ ယဒိ ဧဝံ အဘိညာစေတနာယ သဟ ဧကဝီသတီတိ ဝတ္တဗ္ဗံ, န, တထာ အဝစနဿ ဝုတ္တကာရဏတ္တာ။ တံ ပန ဣတရာဝစနဿာပိ ကာရဏန္တိ သမာနရူပါယ ဧကိဿာ အဝစနေ ယံ ကာရဏံ အပေက္ခိတွာ ဧကာ န ဝုတ္တာ, တေန ကာရဏေန ဝုတ္တာယပိ အဝတ္တဗ္ဗတံ ဒဿေတိ။ အယံ တိကောတိ ကာယသင်္ခါရတ္တိကော။ ပုရိမတ္တိကန္တိ ပုညာဘိသင်္ခါရတ္တိကံ။ ပဝိသတီတိ ကထံ ပဝိသတိ။ ပုညာဘိသင်္ခါရော ဟိ အဋ္ဌကာမာဝစရစေတနာပဘေဒေါ ကာယဒုစ္စရိတတော ဝိရမန္တဿ သိယာ ကာယသင်္ခါရော, ဝစီဒုစ္စရိတတော ဝိရမန္တဿ သိယာ ဝစီသင်္ခါရော, မနောဒွါရေ ပန ဥပ္ပန္နာ တေရသပိ စေတနာ ပုညာဘိသင်္ခါရော စ ဟောတိ စိတ္တသင်္ခါရော စ။ အပုညာဘိသင်္ခါရောပိ ကာယဒုစ္စရိတဝသေန ပဝတ္တိယံ သိယာ ကာယသင်္ခါရော, ဝစီဒုစ္စရိတဝသေန ပဝတ္တိယံ သိယာ ဝစီသင်္ခါရော, ဒွေ ဒွါရာနိ မုဉ္စိတွာ မနောဒွါရေ ပဝတ္တိယံ သိယာ စိတ္တသင်္ခါရော, အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရော စာတိ ဧဝံ ဒုတိယတ္တိကော
ပုရိမတ္တိကမေဝ ပဝိသတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အတ္ထတော ပုညာဘိသင်္ခါရာဒီနံယေဝ ဝသေန အဝိဇ္ဇာယ ပစ္စယဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော’’တိ။
ဋ္ဌ ၅၉၃။ အဝိဇ္ဇာဘာဝေ ဘာဝတောတိ အဝိဇ္ဇာယ အတ္ထိဘာဝေ သင်္ခါရာနံ ဘာဝတော။ န ဟိ အဝိဇ္ဇာယ အသတိ ကဒါစိ သင်္ခါရာ သမ္ဘဝန္တိ။ ဣဒါနိ တံ အဝိဇ္ဇာယ ဘာဝံ ဒဿေန္တော ‘‘အညာဏံ အပ္ပဟီနံ ဟောတီ’’တိ အာဟ။ တေန မဂ္ဂေန အနိရောဓော ဣဓ အဝိဇ္ဇာယ အတ္ထိဘာဝေါ, န ဓရမာနတာ ဧဝါတိ ဒဿေတိ။ သွာယမတ္ထော ဟေဋ္ဌာ ဝိဘာဝိတောယေဝ။ ‘‘အဝိဇ္ဇာသင်္ခါတ’’န္တိ စ ဣမိနာ ဉာဏာဘာဝါဒိံ နိဝတ္တေတိ။ အယဉှိ အ-ကာရော ‘‘အဟေတုကာ ဓမ္မာ (ဓ။ သ။ ဒုကမာတိကာ ၂) အဘိက္ခုကော အာဝါသော’’တိအာဒီသု (စူဠဝ။ ၇၆) တံယောဂနိဝတ္တိယံ ဒိဿတိ။ အဘာဝေါ ဟေတ္ထ ဒီပိတော။ ‘‘အပ္ပစ္စယာ ဓမ္မာ’’တိ (ဓ။ သ။ ဒုကမာတိကာ ၇) တံသမ္ဗန္ဓိတာနိဝတ္တိယံ။ ပစ္စယုပ္ပန္နဉှိ ပစ္စယသမ္ဗန္ဓီတိ အပ္ပစ္စယုပ္ပန္နတ္တာတိ တံသမ္ဗန္ဓိတာ ဧတ္ထ ဇောတီယတိ။ ‘‘အနိဒဿနာ ဓမ္မာ’’တိ (ဓ။ သ။ ဒုကမာတိကာ ၉) တံသဘာဝနိဝတ္တိယံ။ နိဒဿနဉှိ ဒဋ္ဌဗ္ဗတာ။ အထ စက္ခုဝိညာဏံ နိဒဿနံ န ပဿတီတိ တဂ္ဂဟေတဗ္ဗတာနိဝတ္တိယံ။ တထာ ‘‘အနာသဝါ ဓမ္မာ’’တိ (ဓ။ သ။ ဒုကမာတိကာ ၁၅)။ ‘‘အပ္ပဋိဃာ ဓမ္မာ (ဓ။ သ။ ဒုကမာတိကာ ၁၀), အနာရမ္မဏာ ဓမ္မာ’’တိ (ဓ။ သ။ ဒုကမာတိကာ ၅၅) တံကိစ္စနိဝတ္တိယံ။ ‘‘အရူပိနော ဓမ္မာ (ဓ။ သ။ တိကမာတိကာ ၁၁), အစေတသိကာ ဓမ္မာ’’တိ (ဓ။ သ။ ဒုကမာတိကာ ၅၇) တဗ္ဘာဝနိဝတ္တိယံ။ တဒညထာ ဟိ ဧတ္ထ ပကာသီယတိ။ ‘‘အမနုဿော’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၃၂၁) တဗ္ဘာဝမတ္တနိဝတ္တိယံ။ မနုဿတ္တမတ္တံ နတ္ထိ, အညံ သမာနန္တိ သဒိသတာ ဟေတ္ထ သူစီယတိ။ ‘‘အဿမဏော သမဏပဋိညော (အ။ နိ။ ၃။၁၃, ၂၇၊ ပု။ ပ။ ၉၁, ၁၂၄), အပုတ္တော’’တိ တထာ သမ္ဘာဝနီယဂုဏနိဝတ္တိယံ။ ဂရဟာ ဟိ ဧတ္ထ ဉာယတိ။ ‘‘ကစ္စိ ဘောတော အနာမယံ (ဇာ။ ၁။၁၅။၁၄၆၊ ၂။၂၀။၁၂၉), အနုဒရာ ကညာ’’တိ တဒနပ္ပဘာဝနိဝတ္တိယံ။ ‘‘အနုပ္ပန္နာ ဓမ္မာ’’တိ (ဓ။ သ။ တိကမာတိကာ ၁၇) တံသဒိသဘာဝနိဝတ္တိယံ။ အတီတာနဉှိ ဥပ္ပန္နပုဗ္ဗတ္တာ, ဥပ္ပါဒိဓမ္မာနဉ္စ ပစ္စယေကဒေသနိဗ္ဗတ္တိယာ အာရဒ္ဓုပ္ပါဒဘာဝါ, ကာလဝိနိမုတ္တဿ စ ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ ဥပ္ပန္နာနုကူလတာ, ပဂေဝ ပစ္စုပ္ပန္နာနန္တိ တဗ္ဗိဓုရဘာဝေါ ဧတ္ထ ဝိညာယတိ။ ‘‘အသေက္ခာ ဓမ္မာ’’တိ (ဓ။ သ။ တိကမာတိကာ ၁၁) တဒပရိယောသာနနိဝတ္တိယံ။ တန္နိဋ္ဌာနဉှေတ္ထ ပကာသီယတိ။ ဣမေသံ ပန အတ္ထာနံ အသမ္ဘဝတော ပါရိသေသေန ယထာ ကုသလပဋိပက္ခာ ဓမ္မာ အကုသလာ, ဧဝံ ဝိဇ္ဇာပဋိပက္ခာ အဝိဇ္ဇာတိ ကတွာ ဉာဏပဋိပက္ခော ဓမ္မော အညာဏန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
သုခသညာယ ဂဟေတွာ ဒုက္ခဒုက္ခဝိပရိဏာမဒုက္ခသင်္ခါရဒုက္ခတာဟိ ဝိညူဟိ ဒုက္ခန္တေွဝ ဂဟေတဗ္ဗံ သံသာရဒုက္ခံ သုခန္တိ သညာယ အဘိနိဝိသိတွာ, ဧတေန တတ္ထ တဏှာပဝတ္တိံ ဒဿေတိ။ အာရဘတီတိ နိဗ္ဗတ္တေတိ။ တဏှာပရိက္ခာရေတိ တဏှာယ ‘‘သုခံ သုဘ’’န္တိအာဒိနာ သင်္ခတေ ပရိက္ခတေ, အလင်္ကတေတိ အတ္ထော။ တဏှာ ဟိ ဒုက္ခဿ သမုဒယောတိ အဇာနန္တော ဗာလော ‘‘အဟော ဝတာဟံ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ ခတ္တိယမဟာသာလာနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇေယျ’’န္တိအာဒိနာ (မ။ နိ။ ၁။၄၄၂) ပရိတဿန္တော ကာယသင်္ခါရေ ပရိက္ခရောတိ။ တဏှာပရိက္ခာရေတိ ဝါ တဏှာယ ပရိဝါရဘူတေ။ တဏှာဝတ္ထုံ ဟိ စက္ခာဒိံ, ရူပါဒိဉ္စ အဘိသင်္ခရိတွာ တံသမင်္ဂီနံ ဒေန္တာ သင်္ခရာ တဏှာယ ဥပနေန္တာ တဿာ ပရိဝါရာ ဝိယ ဟောန္တီတိ။ ဂတိဝိသေသေ ဗြဟ္မလောကာဒိကေ။ အနေကသတပသုဗဒ္ဓဘိံသနော ဝါဇပေယျာဒိကော ယညော။ အမရဏတ္ထာတိ ဂဟိတာ ဒုက္ကရကိရိယာ အမရတပေါ။ အမရော ဝါ ဒေဝေါ ဝါ ဘဝေယျံ, ဒေဝညတရော ဝါတိ ပဝတ္တိတာ ဝတစရိယာ အမရတပေါ။ ဒုက္ခတ္တာ ဝါ မရော မာရကော တပေါ အမရတပေါ။ ဒိဋ္ဌေ အဒိဋ္ဌသဒ္ဒေါ ဝိယ မရေ အမရသဒ္ဒေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
ဇာတိအာဒိပပါတဒုက္ခဇနနတော မရုပ္ပပါတသဒိသတာ ပုညာဘိသင်္ခါရဿ ဝုတ္တာ။ ‘‘မဟာပရိဠာဟဇနိက’’န္တိ ဣမိနာ အနုဒဟနဋ္ဌေန တိဏုက္ကာသဒိသတံ ပုညဖလဿ ဒဿေတိ။ အပ္ပဿာဒတဉ္စာတိ စ-သဒ္ဒေန အဓိကုဋ္ဋနဝိနိဝိဇ္ဈနအင်္ဂပစ္စင်္ဂပလိဘဉ္ဇနာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ တပ္ပစ္စယန္တိ တဿ ဝိပရိဏာမဒုက္ခသဘာဝဿ သုဂတိဖလဿ ပစ္စယဘူတံ။ ရမဏီယဘာဝေန စ အဿာဒဘာဝေန စ ဂယှမာနံ ပုညဖလံ ဒီပသိခါမဓုလိတ္တသတ္ထဓာရာသဒိသံ။ တဒတ္ထော စ ပုညာဘိသင်္ခါရော တံနိပါတလေဟနသဒိသော ဝုတ္တော။ ‘‘သုခေါ ဣမိဿာ ပရိဗ္ဗာဇိကာယ တရုဏာယ မုဒုကာယ လောမသာယ ဗာဟာယ သမ္ဖဿော’’တိအာဒိနာ (မ။ နိ။ ၁။၄၆၉) သုခသညာယ အသုဘဘာဝဿ အသလ္လက္ခဏေနေဝ ဧကစ္စကာမပရိဘောဂေါတိ ဗာလော ဝိယ ဂူထကီဠနံ, ကိလေသာဘိဘူတတာယ ကောဓာရတိအဘိဘူတော အသဝသော မရိတုကာမော ဝိယ ဝိသခါဒနံ သမ္ပတိ ကိရိယာခဏေ, အာယတိံ ဖလက္ခဏေ စ ဇိဂုစ္ဆနီယံ, ဒုက္ခဉ္စ အပုညာဘိသင်္ခါရံ အာရဘတိ။ လောဘသဟဂတဿ ဝါ ဂူထကီဠနသဒိသတာ, ဒေါသသဟဂတဿ ဝိသခါဒနသဒိသတာ ယောဇေတဗ္ဗာ။ သဘယဿာပိ ပိသာစနဂရဿ ကာမဂုဏသမိဒ္ဓိယာ သုခဝိပလ္လာသဟေတုဘာဝေါ ဝိယ
အာရုပ္ပဝိပါကာနံ နိရန္တရတာယ, အနုပလက္ခိယမာနဥပ္ပါဒဝယာနံ ဒီဃသန္တာနတာယ အဂယှမာနဝိပရိဏာမာနံ သင်္ခါရဝိပရိဏာမဒုက္ခဘူတာနမ္ပိ နိစ္စာဒိဝိပလ္လာသဟေတုဘာဝေါတိ, တေသံ ပိသာစနဂရသဒိသတာ, တဒဘိမုခဂမနသဒိသတာ စ အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရဿ ယောဇေတဗ္ဗာ။
အဝိဇ္ဇာဘာဝတောဝ သင်္ခါရဘာဝေါ, န အဘာဝတောတိ သင်္ခါရာနံ အဝိဇ္ဇာပစ္စယဘာဝေ သင်္ခေပေန အနွယတော, ဗျတိရေကတော စ ဝုတ္တမတ္ထံ သုတ္တေန သမတ္ထေတုံ ‘‘ဝုတ္တမ္ပိ စေတ’’န္တိအာဒိနာ သုတ္တပဒံ အာဘတံ။ တတ္ထ အဝိဒွါတိ အဝိဒ္ဒသု။ အဝိဇ္ဇာဂတောတိ အဝိဇ္ဇာယ သမန္နာဂတော, အပ္ပဟီနာဝိဇ္ဇောတိ အဓိပ္ပါယော။
ပဋ္ဌာနပစ္စယကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၅၉၄။ တာဝါတိ ဝတ္တဗ္ဗန္တရာပေက္ခော နိပါတော, တေန ‘‘အဝိဇ္ဇာ သင်္ခါရာနံ ပစ္စယော’’တိ ဣဒံ တာဝ သိဒ္ဓံ, ဣဒံ ပန အပရံ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ ဒဿေတိ။ ‘‘ဣဒံ ပန ဝတ္တဗ္ဗ’’န္တိ ယမတ္ထံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, တံ ဒဿေတုံ ပစ္စယဓမ္မာ နာမ ယေသံ ပစ္စယာ ဟောန္တိ, ယထာ ဝါ ပစ္စယာ ဟောန္တိ, တဒုဘယေသံ ဗဟုဘာဝတော အနေကဓာဝ ပစ္စယာ ဟောန္တီတိ အဝိဇ္ဇာယပိ တံ အာသင်္ကန္တော ပုစ္ဆိ ‘‘ကတမေသံ သင်္ခါရာနံ ကထံ ပစ္စယော ဟောတီ’’တိ, ပုညာဘိသင်္ခါရာဒယော ဗဟူ သင်္ခါရာ ဝုတ္တာ။ အဝိဇ္ဇာ စ တေသံ ပစ္စယော ဟောတိ, န သဗ္ဗေသံ ဧကဓာဝ ဟောတိ, တသ္မာ ဣမေသံ သင်္ခါရာနံ ဧဝံ ပစ္စယော ဟောတီတိ ဣဒံ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ တတြာတိ တသ္မိံ ပစ္စယဘာဝေ။ ယဒိပိ ‘‘ကတမေသံ သင်္ခါရာန’’န္တိအာဒိနာ အသာဓာရဏတော ပုစ္ဆာ အာရဒ္ဓါ, ဧကဒေသေန ပန သမုဒါယောပလက္ခဏမေတန္တိ ဒွါဒသန္နံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒင်္ဂါနံ ယထာသကံ ပစ္စယုပ္ပန္နာနံ ပစ္စယဘာဝေါ ဝတ္တဗ္ဗောတိ တံ ဒဿေတုံ, အဝိဇ္ဇာယ ဝါ ပစ္စယဘာဝေ ပုစ္ဆိတေ တပ္ပသင်္ဂေန သဗ္ဗေသမ္ပိ ပစ္စယဓမ္မာနံ ပစ္စယဘာဝံ ဝိသဇ္ဇေတုကာမော ပစ္စယေ တာဝ ပါဠိနယေနေဝ ဒဿေတုံ ‘‘ဘဂဝတာ ဟီ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ စ ဘဂဝတာ စတုဝီသတိ ပစ္စယာ ဝုတ္တာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေသံ ဝသေန အဝိဇ္ဇာဒီနံ ပစ္စယဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ အဓိပ္ပါယော။
‘‘ဟေတု စ သော ပစ္စယော စာ’’တိ ဣမိနာ ဝစနေန ဟေတုနော, အဓိပတိပစ္စယာဒိဘူတဿ စ ဂဟဏံ သိယာတိ တံ နိဝါရေန္တော အာဟ ‘‘ဟေတု ဟုတွာ ပစ္စယော’’တိ။ ဧဝမ္ပိ သော ဧဝ ဒေါသော အာပဇ္ဇတီတိ ပုန အာဟ ‘‘ဟေတုဘာဝေန ပစ္စယောတိ ဝုတ္တံ ဟောတီ’’တိ။ တေန န ဣဓ ဟေတုသဒ္ဒေန
ဓမ္မဂ္ဂဟဏံ ကတံ, အထ ခေါ ဓမ္မဿ သတ္တိဝိသေသော ဂဟိတောတိ ဒဿေတိ။ တဿ ဟိ ပစ္စယသဒ္ဒဿ စ သမာနာဓိကရဏတံ သန္ဓာယ ‘‘ဟေတု စ သော ပစ္စယော စ, ဟေတု ဟုတွာ ပစ္စယော’’တိ စ ဝုတ္တံ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ပရတော ပါဠိယံ ‘‘ဟေတူ ဟေတု…ပေ… ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိအာဒိနာ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၁) တေန တေန ဟေတုဘာဝါဒိဥပကာရေန တဿ တဿ ဓမ္မဿ ဥပကာရကတ္တံ ဝုတ္တံ။ အဘိဓမ္မဋ္ဌကထာယံ ပန ‘‘ယော ဟိ ဓမ္မော ယံ ဓမ္မံ အပ္ပစ္စက္ခာယ တိဋ္ဌတိ ဝါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝါ, သော တဿ ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ အဋ္ဌ။ ပစ္စယုဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ), ‘‘မူလဋ္ဌေန ဥပကာရကော ဓမ္မော ဟေတုပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ အဋ္ဌ။ ပစ္စယုဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ) စ ဧဝမာဒိနာ ဓမ္မပဋ္ဌာနနိဒ္ဒေသေန ဓမ္မတော အညာ ဓမ္မသတ္တိ နာမ နတ္ထီတိ ဓမ္မေဟေဝ ဓမ္မသတ္တိဝိဘာဝနံ ကတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဣဓာပိ ဝါ ‘‘ဟေတု စ သော ပစ္စယော စာ’’တိ ဓမ္မေနေဝ ဓမ္မသတ္တိံ ဒဿေတိ။ န ဟိ ‘‘ဟေတုပစ္စယော’’တိအာဒိကော ဥဒ္ဒေသော ကုသလာဒိဥဒ္ဒေသော ဝိယ ဓမ္မပ္ပဓာနော, အထ ခေါ ဓမ္မာနံ ဥပကာရကဘာဝပ္ပဓာနောတိ။
‘‘ဧသေဝ နယော’’တိ ဣမိနာ တဗ္ဘာဝေန ပစ္စယဘာဝံ အာရမ္မဏာဒီသု အတိဒိသတိ ‘‘အာရမ္မဏဉ္စ တံ ပစ္စယော စာတိ အာရမ္မဏပစ္စယော, အာရမ္မဏံ ဟုတွာ ပစ္စယော, အာရမ္မဏဘာဝေန ပစ္စယောတိ အတ္ထော’’တိ, န ကမ္မဓာရယမတ္တံ။
ဋ္ဌ ၅၉၅။ ဝစနာဝယဝေါတိ သာဓနာဝယဝံ သန္ဓာယာဟ။ ဝစနသဘာဝဉှိ သာဓနံ ပရေသံ အဝိဒိတတ္ထဉာပနတော လောကေ သာဓနန္တိ ပါကဋံ ပညာတံ။ တထာ ဟိ နံ အဝယဝလက္ခဏံ, ဝစနသဘာဝဉ္စ သာဓနံ, အဝယဝပက္ခာဒီနိ ဝစနာနိ သာဓနန္တိ စ ဉာယဝါဒိနော ဝဒန္တိ။ ပဋိညာ, ဟေတူတိအာဒီသူတိ ပဋိညာ, ဟေတု, ဥဒါဟရဏ, ဥပနယ, နိဂမနာနိ။ ဥဒါဟရဏသာဓမ္မိယာ သာဓျသာဓနံ ဟေတု။ ဝိရူပေါ ဟေတူတိ စ ဧဝမာဒီသု ကာရဏံ ယံ ကိဉ္စိ ကာရဏလက္ခဏံ, သမ္ပာပကလက္ခဏမ္ပိ ဝါ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန တဿာပိ သင်္ဂဟေတဗ္ဗတာယ, ဉာပကလက္ခဏံ ပန ဝစနာဝယဝဂ္ဂဟဏေန ဂဟိတံ။ ကာမံ မူလမ္ပိ ကာရဏလက္ခဏံ ကာရဏမေဝ, ကာရဏန္တိ ပနေတ္ထ ပစ္စယဟေတု ဂဟိတော။ မူလန္တိ ဟေတုဟေတူတိ ကာရဏဝိသေသဝိသယတ္တာ မူလဿ ဝိသုံ ဂဟဏံ။ ဧတီတိ ဧတဿ အတ္ထဝစနံ ဝတ္တတီတိ, တဉ္စ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌိတီနံ သာဓာရဏဝစနံ။ တေနေဝါဟ ‘‘တိဋ္ဌတိ ဝါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝါ’’တိ။ ဧကစ္စော ဟိ ပစ္စယော ဌိတိယာ ဧဝ ဥပကာရကော ဟောတိ ယထာ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယော,
ဧကစ္စော ဥပ္ပတ္တိယာ ဧဝ ယထာ အနန္တရာဒိကော, ဧကစ္စော ဥဘယဿ ယထာ ဟေတုအာဒယော။
ဥပကာရကလက္ခဏောတိ စ ဓမ္မေန ဓမ္မသတ္တိံ ဥပကာရံ ဒဿေတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဟိနောတိ ပတိဋ္ဌာတိ ဧတ္ထာတိ ဟေတု, အနေကတ္ထတ္တာ ဓာတုသဒ္ဒါနံ ဟိ-သဒ္ဒေါ မူလသဒ္ဒေါ ဝိယ ပတိဋ္ဌတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဟိနောတိ ဝါ ဧတေန ကမ္မနိဒါနဘူတေန ဥဒ္ဓံ ဩဇံ အတိဟရန္တေန မူလေန ဝိယ ပါဒပေါ တပ္ပစ္စယံ ဖလံ ဂစ္ဆတိ ပဝတ္တတိ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရုဠှိံ အာပဇ္ဇတီတိ ဟေတု။ အတ္တနော ဖလံ ကရောတီတိ ကာရဏံ။ နိဒဒါတိ ဒဿေန္တံ ဝိယ ဟောတီတိ နိဒါနံ။ သမ္ဘဝတိ တံ ဧတသ္မာတိ သမ္ဘဝေါ။ ပဘဝတိ ဧတသ္မာတိ ပဘဝေါတိ ပစ္စယဟေတုသဒ္ဒေဟိ ဣတရေသမ္ပိ သမာနတ္ထတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧဝံ သန္တေပိ ကာရဏဝိသေသဝိသယော ဟေတုသဒ္ဒေါ, ကာရဏသာမညဝိသယော ပစ္စယသဒ္ဒေါတိ ဒဿေန္တော ‘‘မူလဋ္ဌေနာ’’တိအာဒိမာဟ။ ဟေတုအတ္ထော, ပစ္စယဋ္ဌော စ ဟေဋ္ဌာ ပပဉ္စဝသေန ဝုတ္တောတိ တံ သင်္ခိပ္ပံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သင်္ခေပတော…ပေ… ဟေတုပစ္စယော’’တိ။
ယထာ သာလိဝီဟိဗီဇာဒီနိ တံတံဩသဓီနံ သာလိဝီဟိအာဒိဘာဝဿ သာဓကာနိ, မဏိအာဒိပ္ပဘာဝတ္ထူနိ စ နီလာဒိဝဏ္ဏာနိ နီလာဒိပ္ပဘာသာဓကာနိ, ဧဝံ ဟေတုပစ္စယော ယထာရဟံ အတ္တနာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ ကုသလာဒိဘာဝဿ သာဓကောတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတိ ‘‘သော သာလိအာဒီန’’န္တိအာဒိနာ။ အာစရိယာနန္တိ စ ရေဝတာစရိယံ သန္ဓာယာဟ။ ဧဝံ သန္တေတိ ဟေတုပစ္စယော ယဒိ ကုသလာဒိဘာဝသာဓကော, ဧဝံ သတိ။ န သမ္ပဇ္ဇတိ န သိဇ္ဈတိ။ ယထာ ကုသလာကုသလဟေတု တံသမုဋ္ဌာနရူပဿ ကုသလာကုသလဘာဝါယ န ပရိယတ္တော, ဧဝံ အဗျာကတောပိ ဟေတု တံသမုဋ္ဌာနရူပဿ အဗျာကတဘာဝါယ။ သဘာဝေနေဝ ဟိ တံ အဗျာကတန္တိ အာဟ ‘‘န ဟိ သော တေသံ ကုသလာဒိဘာဝံ သာဓေတီ’’တိ။ ဟေတုပစ္စယော စ တေသံ ဟောတိယေဝါတိ အာဟ ‘‘န စ ပစ္စယော န ဟောတီ’’တိ။ ဣဒါနိ တမတ္ထံ ပါဠိယာ သမတ္ထေတုံ ‘‘ဝုတ္တဉှေတ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဝိနာ ဧတေနာတိ ဧတေန ဟေတုနာ အဗျာကတဘာဝသာဓကေန ဝိနာ အဟေတုကတ္တာ, အဗျာကတဘာဝေါ သိဒ္ဓေါ သဘာဝေနေဝါတိ အဓိပ္ပါယော။
‘‘ယောနိသော, ဘိက္ခဝေ, မနသိ ကရောတော အနုပ္ပန္နာ စေဝ ကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဥပ္ပန္နာ စ ကုသလာ ဓမ္မာ အဘိဝဍ္ဎန္တီ’’တိအာဒိ (အ။ နိ။ ၁။၆၇) ဝစနေဟိ
ကုသလဘာဝဿ ယောနိသောမနသိကာရပ္ပဋိဗဒ္ဓတာ သိဒ္ဓါတိ အာဟ ‘‘ယောနိသောမနသိကာရပ္ပဋိဗဒ္ဓေါ ကုသလဘာဝေါ’’တိ။ ဧတေနေဝ အကုသလအဗျာကတဘာဝါပိ ကုသလဘာဝေါ ဝိယ န ဟေတုပဋိဗဒ္ဓါတိ ဒဿိတံ ဟောတိ။ ယံ ပနေကေ မညေယျုံ ‘‘အဟေတုကဟေတုဿ အကုသလဘာဝေါ ဝိယ သဟေတုကဟေတူနမ္ပိ သဘာဝတောဝ ကုသလာဒိဘာဝေါ, အညေသံ တံသမ္ပယုတ္တာနံ ဟေတုပဋိဗဒ္ဓေါ’’တိ, တဿ ဥတ္တရံ ဝတ္တုံ ‘‘ယဒိ စာ’’တိအာဒိမာဟ။ အလောဘော ကုသလော ဝါ သိယာ အဗျာကတော ဝါတိ ယဒိ အလောဘော သဘာဝတော ကုသလော, သော ကုသလသဘာဝတ္တာ အဗျာကတော န သိယာ။ အထ အဗျာကတော တံသဘာဝတ္တာ ကုသလော န သိယာ အလောဘသဘာဝဿ အဒေါသတ္တာဘာဝေါ ဝိယ။ ယသ္မာ ပန ဥဘယထာပိ ဟောတိ, တသ္မာ ယထာ ဥဘယထာ ဟောန္တေသု သဒ္ဓါဒီသု သမ္ပယုတ္တေသု ဟေတုပဋိဗဒ္ဓံ ကုသလာဒိဘာဝံ ပရိယေသေထ, န သဘာဝတော, ဧဝံ ဟေတူသုပိ ကုသလာဒိတာ အညပဋိဗဒ္ဓါ ပရိယေသိတဗ္ဗာ, န သဘာဝတောတိ ယံ ဝုတ္တံ ‘‘သမ္ပယုတ္တဟေတူသု သဘာဝတောဝ ကုသလာဒိဘာဝေါ’’တိ, တံ န ယုဇ္ဇတိ။ သာ ပန ပရိယေသိယမာနာ ယောနိသောမနသိကာရာဒိပဋိဗဒ္ဓါ ဟောတီတိ ဟေတူသု ဝိယ သမ္ပယုတ္တေသုပိ ယောနိသောမနသိကာရာဒိပဋိဗဒ္ဓေါ ကုသလာဒိဘာဝေါ, န ဟေတုပဋိဗဒ္ဓေါတိ သိဒ္ဓံ ဟောတီတိ အဓိပ္ပါယော။
ဝိရုဠှမူလာ ဝိယာတိ ဧတေန မူလာနိ ဝိယ မူလာနီတိ ဒဿေတိ။ တေနေဝါဟ ‘‘သုပ္ပတိဋ္ဌိတဘာဝသာဓနေနာ’’တိ။ သွာယံ ‘‘ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ, ကုသလော ဓမ္မော အဗျာကတဿ, ကုသလော ဓမ္မော ကုသလာဗျာကတဿ, အကုသလော ဓမ္မော အကုသလဿ, အကုသလော ဓမ္မော အဗျာကတဿ, အကုသလော ဓမ္မော အကုသလာဗျာကတဿ, အဗျာကတော ဓမ္မော အဗျာကတဿာ’’တိ ဧဝံ သတ္တဓာ ပဉှာဝါရေ နိဒ္ဒိဋ္ဌော။ ယံ ပန ဝုတ္တံ ဟေတုကိစ္စံ ဒဿေန္တေန ‘‘ဟေတူ ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာနံ, တံသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၁), တတ္ထ ပဌမော ဟေတုသဒ္ဒေါ ပစ္စတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌော ပစ္စယဓမ္မနိဒ္ဒေသော, တေနဿ ဟေတုဘာဝေန ဥပကာရကတာ ဟေတုပစ္စယတာတိ ဒဿေတိ။ ဒုတိယော ပစ္စယုပ္ပန္နဝိသေသနံ, တေန န ယေသံ ကေသဉ္စိ သမ္ပယုတ္တကာနံ ဟေတူ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော, အထ ခေါ ဟေတုနာ သမ္ပယုတ္တာနမေဝါတိ ဒဿေတိ။ နနု စ
သမ္ပယုတ္တသဒ္ဒဿ သာပေက္ခတ္တာ ဒုတိယေ ဟေတုသဒ္ဒေ အဝိဇ္ဇမာနေပိ အညဿ အပေက္ခိတဗ္ဗဿ အနိဒ္ဒိဋ္ဌတ္တာ ဟေတူ အတ္တနာဝ သမ္ပယုတ္တကာနံ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယောတိ အယမတ္ထော ဝိညာယတီတိ? နာယမေကန္တော။ ဟေတုသဒ္ဒေါ ဟိ ပစ္စတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌော ‘‘ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ ဧတ္ထေဝ ဗျာဝဋော ယဒါ ဂယှတိ, န တဒါ သမ္ပယုတ္တဝိသေသနံ ဟောတီတိ သမ္ပယုတ္တအဝိသိဋ္ဌာ ယေ ကေစိ ဂဟိတာ ဘဝေယျုန္တိ။ နနု စ ယထာ ‘‘အရူပိနော အာဟာရာ သမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာနံ, အရူပိနော ဣန္ဒြိယာ သမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာန’’န္တိ စ ဝုတ္တေ ဒုတိယေန အာဟာရဂ္ဂဟဏေန, ဣန္ဒြိယဂ္ဂဟဏေန စ ဝိနာပိ အာဟာရိန္ဒြိယသမ္ပယုတ္တကာဝ ဂယှန္တိ, ဧဝမိဓာပိ သိယာတိ? န, အာဟာရိန္ဒြိယာသမ္ပယုတ္တဿ ဝဇ္ဇေတဗ္ဗဿ အဘာဝတော။ ဝဇ္ဇေတဗ္ဗာဘာဝတော ဟိ တတ္ထ ဒုတိယေ အာဟာရိန္ဒြိယဂ္ဂဟဏေ အသတိပိ တံသမ္ပယုတ္တကာဝ ဂယှန္တီတိ တံ န ကတံ, ဣဓ ပန ဝဇ္ဇေတဗ္ဗံ အတ္ထီတိ ကတ္တဗ္ဗံ ဒုတိယံ ဟေတုဂ္ဂဟဏံ။ ဧဝမ္ပိ ‘‘ဟေတူ ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာန’’န္တိ ဧတ္ထ ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာနံ သော ဧဝ သမ္ပယုတ္တကဟေတူတိ ဝိသေသနဿ အကတတ္တာ ယော ကောစိ ဟေတု ယဿ ကဿစိ ဟေတုသမ္ပယုတ္တဿ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယောတိ အာပဇ္ဇတီတိ? နာပဇ္ဇတိ, ပစ္စတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌဿေဝ ဟေတုနော ပုန သမ္ပယုတ္တဝိသေသနဘာဝေန ဝုတ္တတ္တာ။ ဧတဒတ္ထမေဝ ဟိ ဝိနာပိ ဒုတိယေန ဟေတုသဒ္ဒေန ဟေတုသမ္ပယုတ္တဘာဝေ သိဒ္ဓေပိ တဿ ဂဟဏံ ကတံ။
အထ ဝါ အသတိ ဒုတိယေ ဟေတုသဒ္ဒေ ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာနံ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော, န ပန ဟေတူနန္တိ ဧဝမ္ပိ ဂဟဏံ သိယာတိ တန္နိဝါရဏတ္ထံ သော ဝုတ္တော။ တေန ဟေတုသမ္ပယုတ္တဘာဝံ ယေ လဘန္တိ, တေသံ သဗ္ဗေသံ ဟေတူနံ, အညေသမ္ပိ ဟေတူ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဒဿိတံ ဟောတိ။ ယသ္မာ ပန ဟေတုဈာနမဂ္ဂါ ပတိဋ္ဌာမတ္တာဒိဘာဝေန အညဓမ္မနိရပေက္ခာ, န အာဟာရိန္ဒြိယာ ဝိယ သာပေက္ခာ ဧဝ, တသ္မာ ဧတေသွေဝ ဒုတိယံ ဟေတာဒိဂ္ဂဟဏံ ကတံ။ အာဟာရိန္ဒြိယာ ပန အာဟရိတဗ္ဗဤသိတဗ္ဗာပေက္ခာ ဧဝ, တသ္မာ တေ ဝိနာပိ ဒုတိယေန အာဟာရိန္ဒြိယဂ္ဂဟဏေန အတ္တနာ ဧဝ အာဟရိတဗ္ဗေ, ဤသိတဗ္ဗေ စ အာဟာရိန္ဒြိယဘူတေ, အညေ စ သမ္ပယုတ္တကေ ပရိစ္ဆိန္ဒန္တီတိ တံ တတ္ထ န ကတံ။ ဣဓ စ ဒုတိယေန ဟေတုဂ္ဂဟဏေန ပစ္စယုပ္ပန္နာနံ ဟေတုနာ, ပစ္စယဘူတေနေဝ စ သမ္ပယုတ္တာနံ ဟေတူနံ, အညေသဉ္စ ပရိစ္ဆိန္နတ္တာ ပုန ဝိသေသေန ကိစ္စံ နတ္ထီတိ ပဉှာဝါရေ
‘‘ကုသလာ ဟေတူ သမ္ပယုတ္တကာနံ ခန္ဓာန’’န္တိအာဒီသု ဒုတိယံ ဟေတုဂ္ဂဟဏံ န ကတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၅၉၆။ အာရမ္မဏဘာဝေနာတိ ဝိသယဘာဝေန, အာလမ္ဗိတဗ္ဗဘာဝေနာတိ အတ္ထော။ အာရဘိတွာပီတိ ပိ-သဒ္ဒေန ဣမမတ္ထံ ဒဿေတိ – ရူပါယတနာဒိမတ္တေ ယသ္မိံ ကိသ္မိဉ္စိ ဧကသ္မိံ အဋ္ဌတွာ ‘‘ယံ ယံ ဓမ္မံ အာရဗ္ဘာ’’တိ (ပဋ္ဌာ ၁။၁။၂) အနိယမေန သဗ္ဗရူပါယတနာနံ…ပေ… သဗ္ဗဓမ္မာယတနာနဉ္စ အာရမ္မဏပစ္စယဘာဝဿ ဝုတ္တတ္တာ ရူပါဒိဘေဒေန ဆဗ္ဗိဓေသု သင်္ခတာသင်္ခတပညတ္တိဓမ္မေသု န ကောစိ ဓမ္မော အာရမ္မဏပစ္စယော န ဟောတီတိ။ သွာယံ အာရမ္မဏပစ္စယဘာဝေါ ဟေဋ္ဌာ ဝိဘာဝိတော ဧဝ။ အာလမ္ဗိတွာတိ ဂဟေတွာ။ ဧကန္တသာရမ္မဏဘာဝတော အနာရဗ္ဘ ပဝတ္တိ ဧဝ နတ္ထီတိ အာဟ ‘‘အာရဗ္ဘေဝါ’’တိ။ သွာယံ ‘‘ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ, ကုသလော ဓမ္မော အကုသလဿ, ကုသလော ဓမ္မော အဗျာကတဿ, အကုသလော ဓမ္မော အကုသလဿ, ကုသလဿ, အဗျာကတဿ, အဗျာကတော ဓမ္မော အဗျာကတဿ, ကုသလဿ, အကုသလဿာ’’တိ ဧဝံ နဝပ္ပကာရော ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဋ္ဌ ၅၉၇။ ဇေဋ္ဌကဋ္ဌေနာတိ ပမုခဘာဝေန။ အတ္တာဓီနာနဉှိ ပတိဘူတော ဓမ္မော အဓိပတိ။ သော တေသံ ပမုခဘာဝေန ပဝတ္တတိ။ ‘‘ဆန္ဒဝတော ကိံ နာမ န သိဇ္ဈတီ’’တိအာဒိကံ ပုရိမာဘိသင်္ခါရူပနိဿယံ လဘိတွာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနေ စိတ္တုပ္ပါဒေ ဆန္ဒာဒယော ဓုရဘူတာ ဇေဋ္ဌကဘူတာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ သာဓယမာနာ ဝသေ ဝတ္တယမာနာ ဟုတွာ ပဝတ္တန္တိ, သမ္ပယုတ္တဓမ္မာ စ တေသံ ဝသေန ဝတ္တန္တိ ဟီနာဒိဘာဝေန တဒနုဝတ္တနတော, တေန တေ အဓိပတိပစ္စယာ ဟောန္တိ။ ဂရုကာတဗ္ဗမ္ပိ အာရမ္မဏံ တန္နိန္နပေါဏပဗ္ဘာရာနံ အဿာဒနပစ္စဝေက္ခဏမဂ္ဂဖလာနံ အတ္တနော ဝသေ ဝတ္တယမာနံ ဝိယ ပစ္စယော ဟောတိ။ တသ္မာ အယံ အတ္တာဓီနာနံ ပတိဘာဝေန ဥပကာရကတ္တာ အဓိပတိပစ္စယောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဆန္ဒာဓိပတီတိ ဆန္ဒသင်္ခါတော အဓိပတိ, ဆန္ဒံ ဓုရံ ဆန္ဒံ ဇေဋ္ဌကံ ကတွာ စိတ္တုပ္ပတ္တိကာလေ ဥပ္ပန္နဿ ကတ္တုကမျတာဆန္ဒဿေတံ နာမံ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ကသ္မာ ပန ယထာ ဟေတုပစ္စယနိဒ္ဒေသေ ‘‘ဟေတူ ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာန’’န္တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၁) ဝုတ္တံ, ဧဝမိဓ ‘‘အဓိပတီ အဓိပတိသမ္ပယုတ္တကာန’’န္တိ အဝတွာ ‘‘ဆန္ဒာဓိပတိ ဆန္ဒသမ္ပယုတ္တကာန’’န္တိအာဒိနာ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၃) နယေန ဝုတ္တန္တိ?
ဧကက္ခဏေ အဘာဝတော။ ဟေတဝေါ ဟိ ဒွေ တယောပိ ဧကက္ခဏေ ဟေတုပစ္စယာ ဟောန္တိ, မူလဋ္ဌေန ဥပကာရကဘာဝဿ အဝိဇဟနတော။ အဓိပတိ ပန ဇေဋ္ဌကဋ္ဌေန ဥပကာရကော, န စ ဧကက္ခဏေ ဗဟူ ဇေဋ္ဌကာ ဟောန္တိ။ တသ္မာ ဧကတော ဥပ္ပန္နာနမ္ပိ တေသံ ဧကက္ခဏေ အဓိပတိပစ္စယဘာဝေါ နတ္ထီတိ ‘‘အဓိပတီ အဓိပတိသမ္ပယုတ္တကာန’’န္တိ အဝတွာ ‘‘ဆန္ဒာဓိပတိ ဆန္ဒသမ္ပယုတ္တကာန’’န္တိအာဒိနာ နယေန ဝုတ္တံ။
ယံ ယံ ဓမ္မန္တိ ယံ ယံ အာရမ္မဏဓမ္မံ။ ဂရုံ ကတွာတိ ဂရုကာရစိတ္တီကာရဝသေန ဝါ အဿာဒနဝသေန ဝါ ဂရုကာရိကံ လဒ္ဓဗ္ဗံ အဝိဇဟိတဗ္ဗံ အနဝညာတံ ကတွာ။ တေ တေ ဓမ္မာတိ တေ တေ ဂရုကာတဗ္ဗာ ဓမ္မာ။ တေသံ တေသန္တိ တံတံဂရုကာရကဓမ္မာနံ။ အဓိပတိပစ္စယေနာတိ အာရမ္မဏာဓိပတိပစ္စယေန။ သွာယံ ‘‘ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ သဟဇာတာရမ္မဏေဟိ, အကုသလဿ အာရမ္မဏေနေဝ, အဗျာကတဿ သဟဇာတာရမ္မဏေဟိ, ကုသလာဗျာကတဿ သဟဇာတေနေဝါတိ ကုသလမူလာ စတ္တာရော, အကုသလော ဓမ္မော အကုသလဿ သဟဇာတာရမ္မဏေဟိ, အဗျာကတဿ သဟဇာတေနေဝ, တထာ အကုသလာဗျာကတဿာတိ အကုသလမူလာ တယော, အဗျာကတော ဓမ္မော အဗျာကတဿ သဟဇာတာရမ္မဏေဟိ, ကုသလဿ အာရမ္မဏေနေဝ, တထာ အကုသလဿာတိ အဗျာကတမူလာ တယော’’တိ သင်္ခေပတော ဒသပ္ပကာရော အဓိပတိပစ္စယော။ ဧတ္ထ စ သတ္တဓာ သဟဇာတာဓိပတိ, သတ္တဓာ အာရမ္မဏာဓိပတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဋ္ဌ ၅၉၈။ အန္တရာယတီတိ အန္တရံ, ဗျဝဓာယကန္တိ အတ္ထော။ နာဿ အန္တရံ ဝိဇ္ဇတီတိ အနန္တရော, အနန္တရော စ သော ပစ္စယော စာတိ အနန္တရပစ္စယော။ ‘‘အတ္ထာနန္တရတာ အနန္တရပစ္စယော, ကာလာနန္တရတာ သမနန္တရပစ္စယော’’တိအာဒိနာ ဗဟုဓာ ပပဉ္စယန္တိ, အသာရံ ဂန္ထဝိတ္ထာရံ ကရောန္တိ။ ယထာ ပဝတ္တိဩကာသဒါနဝိသေသဘာဝေန နတ္ထိဝိဂတပစ္စယာ ဝုတ္တာ, န ဧဝံ အနန္တရသမနန္တရပစ္စယာ, ဧတေ ပန စိတ္တနိယမဟေတုဘာဝေန ဝုတ္တာတိ တံ စိတ္တနိယမဟေတုဘာဝံ ဒဿေတုံ ‘‘ယော ဟိ ဧသာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ မနောဝိညာဏဓာတူတိအာဒိ စိတ္တနိယမောတိ ဧတ္ထ အာဒိ-သဒ္ဒေန သန္တီရဏာနန္တရာ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနံ, စုတိအနန္တရာ ပဋိသန္ဓီတိ ယဿ ယဿ စိတ္တဿ အနန္တရာ ယံ ယံ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿ တဿ တဒနန္တရုပ္ပါဒနိယမော တံတံသဟကာရိပစ္စယဝိသိဋ္ဌဿ ပုရိမပုရိမစိတ္တဿေဝ ဝသေန ဣဇ္ဈတီတိ ဒဿေတိ။
အတ္ထာနန္တရတာယာတိ အတ္ထေန ကေနစိ ဓမ္မေန အနန္တရတာယ။ ကာလာနန္တရတာယာတိ ကာလဘေဒေန အနန္တရတာယ။ အာစရိယာနန္တိ ဣဓာပိ ရေဝတာစရိယမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ကာလာနန္တရတာယ သမနန္တရပစ္စယဘာဝေ, တသ္မိံ ဝါ ယထာဝုတ္တဝိရောဓေ။ ဘာဝနာဗလေန ပန ဝါရိတတ္တာတိ ဧတ္ထ ယထာ ရုက္ခဿ ဝေဓေ ဒိန္နေ ပုပ္ဖိတုံ သမတ္ထဿေဝ ပုပ္ဖနံ န ဟောတိ, ဝေဓေ ပန အပနီတေ တာယ ဧဝ သမတ္ထတာယ ပုပ္ဖနံ ဟောတိ, ဧဝမိဓာပိ ဘာဝနာဗလေန ဝါရိတတ္တာ သမုဋ္ဌာပနသမတ္ထဿေဝ အသမုဋ္ဌာပနံ, တသ္မိဉ္စ အပဂတေ တာယ ဧဝ သမတ္ထတာယ သမုဋ္ဌာပနံ ဟောတီတိ အဓိပ္ပါယော။ တမ္ပိ ဝစနံ ကာလာနန္တရတာ နတ္ထိ သတ္တာဟာဒိနာ ကာလေန အန္တရိတဘာဝတော။ ဧတဒေဝ ‘‘ကာလန္တရိတတာ အတ္ထိ’’ ဣစ္စေဝ ဝဒါမ။ နနု စ ကာလော နာမ ကောစိ ပရမတ္ထတော နတ္ထီတိ ဝဒေယျာတိ အာသင်္ကန္တော အာဟ ‘‘ကာလာနန္တရ…ပေ… လဒ္ဓီ’’တိ။
ဗျဉ္ဇနမတ္တတောဝေတ္ထ နာနာကရဏံ ပစ္စေတဗ္ဗံ, န အတ္ထတောတိ ဥပစယသန္တတိအဓိဝစနနိရုတ္တိပဒါနံ ဝိယ သဒ္ဒတ္ထမတ္တတော နာနာကရဏံ, န ဝစနီယတ္ထတောတိ အဓိပ္ပါယော။ တေနေဝ သဒ္ဒတ္ထဝိသေသံ ဒဿေတုံ ‘‘ကထ’’န္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ပုရိမပစ္ဆိမာနံ နိရောဓုပ္ပါဒန္တရာဘာဝတော နိရန္တရုပ္ပါဒနသမတ္ထတာ အနန္တရပစ္စယဘာဝေါ။ ရူပကလာပါနံ ဝိယ သဏ္ဌာနာဘာဝတော, ပစ္စယပစ္စယုပ္ပန္နာနံ သဟာဝဋ္ဌာနာဘာဝတော စ ‘‘ဣဒမိတော ဟေဋ္ဌာ, ဥဒ္ဓံ, တိရိယ’’န္တိ ဝိဘာဂါဘာဝါ အတ္တနာ ဧကတ္တမိဝ ဥပနေတွာ သုဋ္ဌု အနန္တရဘာဝေန ဥပ္ပါဒနသမတ္ထတာ သမနန္တရပစ္စယတာ။ ဥပ္ပါဒနသမတ္ထတာတိ စ အဗျာပါရတ္တာ ဓမ္မာနံ ယသ္မိံ ယဒါကာရေ နိရုဒ္ဓေ, ဝတ္တမာနေ ဝါ သတိ တံတံဝိသေသဝန္တော ဓမ္မာ ဟောန္တိ, တဿ သောဝ အာကာရော ဝုစ္စတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဓမ္မာနံ ပဝတ္တိမတ္တမေဝ စ ဥပါဒါယ ကာလဝေါဟာရောတိ နိရောဓာ ဝုဋ္ဌဟန္တဿ နေဝသညာနာသညာယတနဖလသမာပတ္တီနံ အသညဘဝါ စဝန္တဿ, ပုရိမစုတိပစ္ဆိမပဋိသန္ဓီနဉ္စ နိရောဓုပ္ပါဒနိရန္တရတာယ ကာလန္တရတာ နတ္ထိ။ န ဟိ တေသံ အန္တရာ အရူပဓမ္မပ္ပဝတ္တိ အတ္ထိ, ယံ ဥပါဒါယ ကာလန္တရတာ ဝုစ္စေယျ, န စ ရူပဓမ္မပ္ပဝတ္တိ အရူပဓမ္မပ္ပဝတ္တိယာ အန္တရံ ကရောတိ အညသန္တာနတ္တာ။ ရူပါရူပသန္တတိယော ဟိ ဒွေ အညမညံ ဝိသဒိသသဘာဝတ္တာ အညမညူပကာရဘာဝေန ပဝတ္တမာနာပိ ဝိသုံယေဝ ဟောန္တိ။ ဧကသန္တတိယဉ္စ ပုရိမပစ္ဆိမာနံ မဇ္ဈေ ပဝတ္တမာနံ တံသန္တတိပရိယာပန္နတာယ အန္တရကာရကံ ဟောတိ။ တာဒိသဉ္စ ကိဉ္စိ
နေဝသညာနာသညာယတနဖလသမာပတ္တီနံ မဇ္ဈေ နတ္ထိ, န စ အဘာဝေါ အန္တရကာရကော ဟောတိ အဘာဝတ္တာ ဧဝ။ တသ္မာ ဇဝနာနန္တရဿ ဇဝနဿ ဝိယ, ဘဝင်္ဂါနန္တရဿ ဘဝင်္ဂဿ ဝိယ စ နိရန္တရတာ သုဋ္ဌု အနန္တရတာ ဟောတီတိ တထာ ဥပ္ပါဒနသမတ္ထတာ နေဝသညာနာသညာယတနစုတီနမ္ပိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ဥပ္ပတ္တိယာ ပစ္စယဘာဝေါ စေတ္ထ အနန္တရပစ္စယာဒီနံ ပါကဋောတိ ဥပ္ပါဒနသမတ္ထတာဝ ဝုတ္တာ။ ပစ္စုပ္ပန္နာနံ ပန ဓမ္မာနံ ပုဗ္ဗန္တာပရန္တပရိစ္ဆေဒေန ဂဟိတာနံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဝစနံ အလဘန္တာနံ ‘‘အတီတော ဓမ္မော ပစ္စုပ္ပန္နဿ ဓမ္မဿ အနန္တရပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိအာဒိနာ (ပဋ္ဌာ။ ၂။၁၈။၄) အနန္တရာဒိပစ္စယဘာဝေါ ဝုတ္တောတိ န သော ဥပ္ပတ္တိယာ ဧဝါတိ ဝိညာယတိ။ န ဟိ ကုသလာဒိဂ္ဂဟဏံ ဝိယ ပစ္စုပ္ပန္နဂ္ဂဟဏံ အပရိစ္ဆေဒံ။ ယတော ဥပ္ပတ္တိမတ္တသမင်္ဂိနော ဧဝ ဂဟဏံ သိယာ။ တေနေဝ စ အတီတတ္တိကေ ပဋိစ္စဝါရာဒယော န သန္တီတိ။ တဿ ‘‘ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ, ကုသလော ဓမ္မော အဗျာကတဿ, အကုသလော ဓမ္မော အကုသလဿ, အကုသလော ဓမ္မော အဗျာကတဿ, အဗျာကတော ဓမ္မော အဗျာကတဿ, အဗျာကတော ဓမ္မော ကုသလဿ, အဗျာကတော ဓမ္မော အကုသလဿာ’’တိ သတ္တဓာ ဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဋ္ဌ ၅၉၉။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနောဝ သဟ ဥပ္ပါဒနဘာဝေနာတိ ဧတ္ထာပိ ဥပ္ပတ္တိယာ ပစ္စယဘာဝေန ပါကဋေန ဌိတိယာပိ ပစ္စယဘာဝံ နိဒဿေတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, အညထာ ပဒီပနိဒဿနံ န ယုဇ္ဇေယျ။ ပဒီပေါ ဟိ ပဘာသဿ ဌိတိယာပိ ပစ္စယော, န ဥပ္ပတ္တိယာ ဧဝ။ ပစ္စယုပ္ပန္နာနံ သဟဇာတဘာဝေန ဥပကာရကတာ သဟဇာတပစ္စယတာ။ ဩက္ကန္တိက္ခဏေတိ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ။ တသ္မိံ ဟိ ခဏေ နာမရူပံ ဩက္ကန္တံ ဝိယ ပရလောကတော အာဂန္တွာ ဣဓ မာတုကုစ္ဆိအာဒိံ ပဝိသန္တံ ဝိယ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တသ္မာ သော ခဏော ဩက္ကန္တိက္ခဏောတိ ဝုစ္စတိ။ ဧတ္ထ စ ရူပန္တိ ဟဒယဝတ္ထုယေဝ အဓိပ္ပေတံ။ တဉှိ နာမဿ, နာမဉ္စ တဿ သဟဇာတပစ္စယော ဟောတိ။ စိတ္တစေတသိကာတိ ပဝတ္တိယံ စတ္တာရော ခန္ဓာ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ အဘာဝတော။ ရူပိနော ဓမ္မာတိ ဟဒယဝတ္ထုံ သန္ဓာယာဟ။ တတ္ထ ယဒိပိ ပုဗ္ဗေ ‘‘ဩက္ကန္တိက္ခဏေ နာမရူပ’’န္တိ ဝုတ္တံ, တထာပိ တေန ခဏန္တရေ သဟဇာတပစ္စယဘာဝေါ ရူပဓမ္မာနံ န နိဝါရိတောတိ တန္နိဝါရဏတ္ထမိဒံ ဝုတ္တန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ကိဉ္စိ ကာလေတိ ကေစိ ကိသ္မိဉ္စိ ကာလေတိ အတ္ထော, တေန ရူပိနော ဓမ္မာ ကေစိ ဝတ္ထုဘူတာ ကိသ္မိဉ္စိ ပဋိသန္ဓိကာလေတိ အညေသံ ရူပဓမ္မာနံ, ဝတ္ထုနော စ ပဝတ္တိယံ
အရူပဓမ္မာနံ သဟဇာတပစ္စယဘာဝံ ပုဗ္ဗေ အနိဝါရိတံ နိဝါရေတိ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ‘‘ကိဉ္စိ ကာလ္လ’န္တိ ဝါ ‘‘ကိသ္မိဉ္စိ ကာလေ’’တိ ဝါ ဝတ္တဗ္ဗေ တထာ အဝတွာ ဝိဘတ္တိဝိပလ္လာသံ ကတွာ ဝုတ္တံ။ တေန ကိဉ္စီတိ ဥပယောဂေကဝစနံ။ ‘‘ရူပိနော ဓမ္မာ’’တိ ဧတေန သမ္ဗန္ဓေ ပစ္စတ္တဗဟုဝစနံ ဇာယတိ။ ‘‘ကာလေ’’တိ ဧတေန သမ္ဗန္ဓေ ဘုမ္မေကဝစနန္တိ ဒီပိတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ပုရိမေန စ ‘‘ဧကော ခန္ဓော, ဝတ္ထု စ တိဏ္ဏန္နံ ခန္ဓာန’’န္တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၄၁၉) အာဒိဝစနေန နာမသဟိတံ ဧဝ ဝတ္ထု နာမဿ ပစ္စယောတိ ဝတ္တဗ္ဗေ အာပန္နေ ဣတရေန ကေဝလဿ စ တထာဝတ္တဗ္ဗတံ ဒဿေတိ။ သွာယံ သဟဇာတပစ္စယော ‘‘ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ, အဗျာကတဿ, ကုသလာဗျာကတဿ, အကုသလော ဓမ္မော အကုသလဿ, အဗျာကတဿ, အကုသလာဗျာကတဿ, အဗျာကတော ဓမ္မော အဗျာကတဿ, ကုသလာဗျာကတော ဓမ္မော အဗျာကတဿ, အကုသလာဗျာကတော ဓမ္မော အဗျာကတဿာ’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၄၁၉) နဝဝိဓော ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဋ္ဌ ၆၀၀။ အတ္တနော ဥပကာရကဿ ဥပကာရကတာ အညမညပစ္စယတာ။ တထာ ဟိဿ တိဒဏ္ဍံ နိဒဿိတံ။ ဥပကာရကတာ စ အညမညတာဝသေနေဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ, န သဟဇာတတာဒိဝသေန။ သဟဇာတာဒိပစ္စယော ဟောန္တောယေဝ ဟိ ကောစိ အညမညပစ္စယော န ဟောတိ, န စ သဟဇာတာဒိပစ္စယဓမ္မေဟိ ဝိနာ ဣမဿ ပဝတ္တိ အတ္ထိ။ တထာ ဟိ သဟဇာတာဒိပစ္စယော စ ဟောန္တောယေဝ ဟိ ကောစိ အညမညပစ္စယော ဟောတိ။ ယဒိ စ အတ္တနော ဥပကာရကဿ ဥပကာရကတာမတ္တံ အညမညပစ္စယော သိယာ, ပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတဘာဝေန ဥပကာရဿ ဥပကာရကာ ဝတ္ထုခန္ဓာ အညမညပစ္စယာ သိယုံ, န စ တံ ဣစ္ဆိတံ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဥပကာရကတာ စ အညမညဝသေနေဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ’’တိ။ အယဉ္စ ဥပ္ပတ္တိယာ, ဌိတိယာ စ ဥပကာရကောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အယံ ပန ‘‘ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ, အကုသလော ဓမ္မော အကုသလဿ, အဗျာကတော ဓမ္မော အဗျာကတဿာ’’တိ တိဝိဓော ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဋ္ဌ ၆၀၁။ တရုအာဒီနံ ပထဝီ ဝိယ အဓိဋ္ဌာနာကာရေန ပထဝီဓာတု သေသဓာတူနံ, စက္ခာဒယော စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ ဥပကာရကာ စိတ္တကမ္မဿ ပဋာဒယော ဝိယ နိဿယာကာရေန ခန္ဓာဒယော တံတံနိဿယာနံ ခန္ဓာဒီနံ။ ပထဝီဓာတုယံ ပတိဋ္ဌာယ ဧဝ ဟိ သေသဓာတုယော ဥပါဒါရူပါနိ ဝိယ ယထာသကံ ကိစ္စံ ကရောန္တိ။
အဓိဋ္ဌာနာကာရေနာတိ အာဓာရာကာရေန။ အာဓာရာကာရော စေတ္ထ တေသံ သာတိသယံ တဒဓီနဝုတ္တိတာယ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယတော ဘူတာနိ အနိဒ္ဒိသိတဗ္ဗဋ္ဌာနာနိ ဝုစ္စန္တိ, ဧဝဉ္စ ကတွာ စက္ခာဒီနမ္ပိ အဓိဋ္ဌာနာကာရေန ဥပကာရကတာ သုဋ္ဌု ယုဇ္ဇတိ။ န ဟိ ယထာဝုတ္တံ တဒဓီနဝုတ္တိတာဝိသေသံ မုဉ္စိတွာ အညော စက္ခာဒီသု အဒေသကာနံ အရူပဓမ္မာနံ အဓိဋ္ဌာနာကာရော သမ္ဘဝတိ။ ယဒိပိ ယံ ယံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ ယေ ယေ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, တေသံ သဗ္ဗေသံ တဒဓီနဝုတ္တိဘာဝေါ။ ယေန ပန ပစ္စယဘာဝဝိသေသေန စက္ခာဒီနံ ပဋုမန္ဒဘာဝေသု စက္ခုဝိညာဏာဒယော တဒနုဝိဓာနာကာရေနေဝ ပဝတ္တန္တိ, သွာယမိဓ တေသံ တဒဓီနဝုတ္တိတာသိဒ္ဓေါ ဝိသေသောတိ။ ဧဝဉှိ ပစ္စယဘာဝသာမညေ သတိပိ အာရမ္မဏပစ္စယတော နိဿယပစ္စယဿ ဝိသေသော ဝိဘာဝိတော ဟောတိ။ သွာယံ နယော ဟေဋ္ဌာ ပကာသိတောဝ။ ဆဋ္ဌော ပနာတိ ဧတ္ထ ‘‘ရူပိနော ဓမ္မာ အရူပီနံ ဓမ္မာနံ ကိသ္မိဉ္စိ ကာလေ’’တိ ဣဒံ န လဗ္ဘတိ။ ယံ ပနေတ္ထ လဗ္ဘတိ ‘‘ရူပိနော ဓမ္မာ ကေစီ’’တိ, တတ္ထ တေ ဧဝ ဓမ္မေ ဒဿေတုံ ‘‘စက္ခာယတန’’န္တိအာဒိ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ။ ယံ ရူပန္တိ ဟဒယဝတ္ထုံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အယံ ပန နိဿယပစ္စယော တေရသဝိဓော။ ကထံ? သဟဇာတတော ကုသလမူလာ တယော, တထာ အကုသလမူလာ, အဗျာကတမူလေသု ပန ပုရေဇာတံ လဗ္ဘတိ။ အဗျာကတဉှိ အဗျာကတဿ သဟဇာတမ္ပိ ပစ္စယော ဟောတိ, ပုရေဇာတမ္ပိ ကုသလဿ ပုရေဇာတမေဝ, တထာ အကုသလဿ, ကုသလာဗျာကတံ သဟဇာတပုရေဇာတတော ကုသလဿ, သဟဇာတတော ဧဝ အဗျာကတဿ, တထာ အကုသလာဗျာကတ’’န္တိ ဧဝံ တေရသ။
ဋ္ဌ ၆၀၂။ တဒဓီနဝုတ္တိတာယ အတ္တနော ဖလေန နိဿိတောတိ ယံ ကိဉ္စိ ကာရဏံ နိဿယောတိ ဝတွာ တတ္ထ ယော ဘုသော နိဿယော, တံ ဥပနိဿယောတိ နိဒ္ဓါရေတိ။ ဗလဝကာရဏဘာဝေန ဥပကာရကောတိ အာရမ္မဏဘာဝဝသေန အနန္တရံ အနုရူပစိတ္တုပ္ပါဒနသမတ္ထတာဝသေန, ကေဝလဉ္စ ဗလဝန္တံ ကာရဏံ ဟုတွာ ဥပကာရကော။ တေနာဟ ‘‘သော’’တိအာဒိ။
တတ္ထ ဒါနံ ဒတွာတိ ဒေယျဓမ္မံ စဇိတွာ။ ယာယ ဝါ စေတနာယ သော ဒိယျတိ, သာ စေတနာ ဒါနံ။ ဒတွာတိ တံ စေတနံ ပရိယောဒပေတွာ ဝိသုဒ္ဓံ ကတွာ။ သီလံ သမာဒိယိတွာတိ ပဉ္စင်္ဂဒသင်္ဂါဒိဝသေန နိစ္စသီလံ ဂဏှိတွာ။ ဣမိနာ သမာဒါနဝိရတိယေဝ ဒဿိတာ, သမ္ပတ္တဝိရတိသမုစ္ဆေဒဝိရတိယော ပန လောကေ ‘‘သီလ္လ’န္တိ အပါကဋတ္တာ န ဝုတ္တာ။ ကိဉ္စာပိ န ဝုတ္တာ,
အာရမ္မဏပစ္စယော ပန ဟောန္တိယေဝ။ တတ္ထ သမုစ္ဆေဒဝိရတိ သေက္ခာနံယေဝ ကုသလဿ အာရမ္မဏံ ဟောတိ, န ဣတရေသံ။ ဥပေါသထကမ္မန္တိ ‘‘ပါဏံ န ဟနေ, န စာဒိန္နမာဒိယေ’’တိ (သု။ နိ။ ၄၀၂) ဧဝံ ဝုတ္တံ ဥပေါသထသီလံ။ တံ ဂရုံ ကတွာ ပစ္စဝေက္ခတီတိ တံ ယထာဝုတ္တံ ကုသလံ သေက္ခောပိ ပုထုဇ္ဇနောပိ ပစ္စဝေက္ခတိ, အရဟာပိ တံ ပစ္စဝေက္ခတေဝ။ အရဟတောပိ ဟိ ပုဗ္ဗေ ကတံ ကုသလံ ကုသလမေဝ။ ယေန ပန စိတ္တေန ပစ္စဝေက္ခတိ, တံ ကိရိယစိတ္တံ နာမ ဟောတိ။ တသ္မာ ‘‘ကုသလော ကုသလဿာ’’တိ ဣမသ္မိံ အဓိကာရေ န လဗ္ဘတိ။ ပုဗ္ဗေ သုစိဏ္ဏာနီတိ ‘‘ဒတွာ ကတွာ’’တိ ဟိ အာသန္နကတာနိ ဝုတ္တာနိ, ဣမိနာ န အာသန္နကတာနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ, ဒါနာဒီဟိ ဝါ သေသာနိ ကာမာဝစရကုသလာနိ ဒဿေတုံ ဣဒံ ဝုတ္တံ။ ဈာနာ ဝုဋ္ဌဟိတွာတိ ဈာနံ သမာပန္နော ဈာနတော ဝုဋ္ဌဟိတွာ။ ‘‘ဈာနံ ဝုဋ္ဌဟိတွာ’’တိပိ ပါဠိ။ သေက္ခာ ဂေါတြဘုန္တိ သောတာပန္နံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သော ဟိ ဂေါတြဘုံ ပစ္စဝေက္ခတိ။ ‘‘ဝေါဒါန’’န္တိ ဣဒံ ပန သကဒါဂါမိအနာဂါမိနော သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တေသဉှိ တံ စိတ္တံ ဝေါဒါနံ နာမ ဟောတိ။ သေက္ခာတိ သောတာပန္နသကဒါဂါမိအနာဂါမိနော။ မဂ္ဂါ ဝုဋ္ဌဟိတွာတိ မဂ္ဂဖလဘဝင်္ဂါတိက္ကမဝသေန အတ္တနာ ပဋိလဒ္ဓမဂ္ဂါ ဝုဋ္ဌဟိတွာ, သုဒ္ဓမဂ္ဂတောယေဝ ပန ဝုဋ္ဌာယ ပစ္စဝေက္ခဏံ နာမ နတ္ထိ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ‘‘ကုသလံ အနိစ္စတော ဒုက္ခတော အနတ္တတော ဝိပဿန္တီ’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၄၀၄) ဧဝမာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ ယဒိပိ နာနတ္တံ အကတွာဝ ဝိဘတ္တော, တထာပိ ဣဒမ္ပိ အာရမ္မဏာဓိပတိအာရမ္မဏူပနိဿယာနံ ဝိသေသောတိ ဒဿေတုံ ‘‘တတ္ထာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
နေသံ စိတ္တစေတသိကာနံ အနန္တရပစ္စယအနန္တရူပနိဿယာနံ နိက္ခေပဝိသေသော အတ္ထိ။ ယသ္မာ ပုရိမော အဗျာကတဓမ္မဝသေန ပဝတ္တော, ဣတရော ကုသလာဒိဝသေနပီတိ သောပိ နိက္ခေပဝိသေသော အတ္ထတော ဧကီဘာဝမေဝ ဂစ္ဆတိ သဗ္ဗေသုပိ စိတ္တုပ္ပါဒေသု တဒုဘယဿ ဣစ္ဆိတဗ္ဗတ္တာ။ ဧဝံ သန္တေပီတိအာဒိ အနန္တရအနန္တရူပနိဿယာနံ ဝိသေသဒဿနံ။ ယထာ ဟီတိအာဒိ အနန္တရူပနိဿယဿ သမ္ဘဝဒဿနံ။
ပကတောတိ ဧတ္ထ ပ-ကာရော ဥပသဂ္ဂေါ, သော အတ္တနော ဖလဿ ဥပ္ပါဒနသမတ္ထဘာဝေန သုဋ္ဌုကတတံ ဒီပေတိ။ တထာ စ ကတံ အတ္တနော သန္တာနေ ကတံ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘အတ္တနော သန္တာနေ’’တိအာဒိ။ ကရဏဉ္စ ဒုဝိဓံ နိပ္ဖါဒနံ, ဥပသေဝနဉ္စာတိ တံ ဒဿေတုံ ‘‘နိပ္ဖါဒိတော ဝါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ
နိပ္ဖါဒနံ ဟေတုပစ္စယသမောဓာနေန ဖလဿ နိဗ္ဗတ္တနံ။ ဥပသေဝနံ ပန ကာယေ အလ္လီယာပနဝသေန ဥပယောဂူပသေဝနံ, ဝိဇာနနသဉ္ဇာနနာဒီနံ ဝသေန အာရမ္မဏူပသေဝနဉ္စ။ တေနေဝ အနာဂတာနမ္ပိ ဥတုသမ္ပဒါဒီနံ အာရမ္မဏူပသေဝနေန ဥပသေဝိတာနံ ပကတူပနိဿယတာ ဝုတ္တာ ဟောတိ, ပဂေဝ အတီတပစ္စုပ္ပန္နာနံ။ ပစ္စုပ္ပန္နဿာပိ ဟိ ‘‘ပစ္စုပ္ပန္နံ ဥတုဘောဇနံ သေနာသနံ ဥပနိဿာယ ဈာနံ ဥပ္ပါဒေတီ’’တိအာဒိဝစနတော (ပဋ္ဌာ။ ၂။၁၈။၈) ပကတူပနိဿယဘာဝေါ လဗ္ဘတီတိ။ ပကတိယာ ဧဝါတိ ပစ္စယန္တရသင်္ကရရဟိတေန အတ္တနော သဘာဝေနေဝ။ ဥပနိဿယောတိ ဗလဝကာရဏံ ကတွာ။ အနေကပ္ပကာရတော ပဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော ပဉှာဝါရေ အာဂတနယေန။ ပစ္စယဝါရေ ပန –
‘‘ပုရိမာ ပုရိမာ ကုသလာ ဓမ္မာ ပစ္ဆိမာနံ ပစ္ဆိမာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပနိဿယပစ္စယေန ပစ္စယော, ပုရိမာ ပုရိမာ ကုသလာ ဓမ္မာ ပစ္ဆိမာနံ ပစ္ဆိမာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ကေသဉ္စိ, ကုသလာ အဗျာကတာနံ, အကုသလာ အကုသလာနံ, ကုသလာနံ ကေသဉ္စိ, အကုသလာ အဗျာကတာနံ, အဗျာကတာ အဗျာကတာနံ, အဗျာကတာ ကုသလာနံ, အဗျာကတာ အကုသလာနံ, ပုဂ္ဂလောပိ, သေနာသနမ္ပိ ဥပနိဿယပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၉)။
တတ္ထ ယေ ပုရိမာ ယေသံ ပစ္ဆိမာနံ အနန္တရူပနိဿယော ဟောန္တိ, တေ တေသံ သဗ္ဗေသမ္ပိ ဧကန္တေနေဝ ဟောန္တိ, န ကေသဉ္စိ ကဒါစိ။ တသ္မာ ယေသု ပဒေသု အနန္တရူပနိဿယော လဗ္ဘတိ, တေသု ‘‘ကေသဉ္စီ’’တိ န သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ န ဝုတ္တံ။ ယေ ပန ပုရိမာ ယေသံ ပစ္ဆိမာနံ အာရမ္မဏူပနိဿယော ဝါ ပကတူပနိဿယော ဝါ ဟောန္တိ, တေ တေသံ, န သဗ္ဗေသံ ဧကန္တေန ဟောန္တိ။ ယေသံ ဥပ္ပတ္တိဝိဗန္ဓကာ ပစ္စယာ ဗလဝန္တော ဟောန္တိ, တေသံ န ဘဝန္တိ, ဣတရေသံ ဘဝန္တိ။ တသ္မာ ယေသု ပဒေသု အနန္တရပစ္စယော န လဗ္ဘတိ, တေသု ‘‘ကေသဉ္စီ’’တိ ဝုတ္တံ။ သိဒ္ဓါနံ ပစ္စယဓမ္မာနံ ယေဟိ ပစ္စယုပ္ပန္နေဟိ ဘဝိတဗ္ဗံ, တေသံ ‘‘ကေသဉ္စီ’’တိ အယမေတ္ထ အတ္ထော။
ကသိဏပညတ္တိယာ အာရမ္မဏူပနိဿယတာဘာဝတော ဧကစ္စာယ ပညတ္တိယာ သဒ္ဓိံ သဗ္ဗော ဓမ္မော အာရမ္မဏူပနိဿယော, အနန္တရာတီတော စိတ္တစေတသိကရာသိ အနန္တရူပနိဿယော, ကုသလာကုသလဝိပါကကိရိယာရူပဝသေန
ပဉ္စဝိဓော ပကတူပနိဿယောတိ အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ။ ဝိတ္ထာရော ပန ပဋ္ဌာနဋ္ဌကထာယံ ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဋ္ဌ ၆၀၃။ ပဌမတရန္တိ ပစ္စယုပ္ပန္နတော ပုရေတရံ။ အယဉှိ ပုရေဇာတပစ္စယော ရူပဓမ္မဝသေနေဝ လဗ္ဘတိ။ ပစ္စယုပ္ပန္နော စ အရူပဓမ္မာယေဝ။ တေနာဟ ‘‘ဝတ္တမာနဘာဝေန ဥပကာရကော’’တိ။ နိဿယာရမ္မဏာကာရာဒီဟိ ဝိသိဋ္ဌာ ပုရေဇာတဘာဝေန ဝိနာ ဥပကာရကဘာဝံ အဂစ္ဆန္တာနံ ဝတ္ထာရမ္မဏာနံ ပုရေဇာတာကာရေန ဥပကာရကတာ ပုရေဇာတပစ္စယတာ။ ဧဝံ ဝတ္ထာရမ္မဏဝသေန ဒုဝိဓေ ပုရေဇာတပစ္စယေ ‘‘စက္ခာယတန’’န္တိအာဒိ ဝတ္ထုဝသေန ဝုတ္တံ, ‘‘ရူပါရမ္မဏ’’န္တိအာဒိ အာရမ္မဏဝသေန။
ယံ ရူပန္တိ ဟဒယဝတ္ထုံ သန္ဓာယာဟ။ တတ္ထ ‘‘ကိဉ္စိ ကာလေ’’တိ ပဝတ္တိကာလဝသေန ဝုတ္တံ။ ‘‘ကိဉ္စိ ကာလေန’’ ဣတိ ပဋိသန္ဓိကာလဝသေန။ ယာနိ အာရမ္မဏပုရေဇာတေန ဝိနာ န ဝတ္တန္တိ, တေသံ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ အာရမ္မဏပုရေဇာတဒဿနေန မနောဒွါရေပိ ယံ ယံ အာရမ္မဏပုရေဇာတေန ဝတ္တတိ, တဿ တဿ အာရမ္မဏပစ္စယဘူတံ သဗ္ဗံ ရူပရူပံ အာရမ္မဏပုရေဇာတန္တိ ဒဿိတမေဝ ဟောတိ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ပဉှာဝါရေ ‘‘အာရမ္မဏပုရေဇာတံ သေက္ခာ ဝါ ပုထုဇ္ဇနာ ဝါ စက္ခုံ အနိစ္စတော ဒုက္ခတော အနတ္တတော ဝိပဿန္တီ’’တိအာဒိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၄၂၄)။ ‘‘အဗျာကတော ဓမ္မော အဗျာကတဿ ဓမ္မဿ ပုရေဇာတပစ္စယေန ပစ္စယော, အဗျာကတော ဓမ္မော ကုသလဿ ဓမ္မဿ ပုရေဇာတပစ္စယေန ပစ္စယော, အဗျာကတော ဓမ္မော အကုသလဿ ဓမ္မဿ ပုရေဇာတပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၄၂၄) အဗျာကတမူလကာ တယောဝ ဝါရာ။ တေ စ ပစ္စေကံ ဝတ္ထုပုရေဇာတံ, အာရမ္မဏပုရေဇာတန္တိ ဒွိဓာ ဝိဘတ္တာ။
ဋ္ဌ ၆၀၄။ ပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မဿ ပုရေတရံ သိဒ္ဓဘာဝေ သတိ ပစ္စယဓမ္မဿ ပစ္ဆာဇာတတာတိ ဝုတ္တံ ‘‘ပုရေဇာတာန’’န္တိ။ အယဉ္စ နယော ရူပဓမ္မေသု ဧဝ လဗ္ဘတိ, န အရူပဓမ္မေသူတိ ဝုတ္တံ ‘‘ရူပဓမ္မာန’’န္တိ။ ယဒိ ပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မာ ပုရေတရမေဝ ဇာတာ, ကထံ ပစ္စယဘာဝေါတိ အာဟ ‘‘ဥပထမ္ဘကတ္တေနာ’’တိ။ ပစ္ဆာဇာတေန ဟိ ဝိနာ သန္တာနာဝိစ္ဆေဒဟေတုဘာဝံ အဂစ္ဆန္တာနံ ဓမ္မာနံ ယေ ပစ္ဆာဇာတာကာရေန ဥပကာရကာ, တေသံ သာ ဝိပ္ပယုတ္တာကာရာဒီဟိ ဝိသိဋ္ဌာ
ဥပကာရကတာ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယတာ။ ဧဝံ သဗ္ဗပစ္စယာနံ ပစ္စယန္တရာကာရဝိသိဋ္ဌာ ဥပကာရကတာ ယောဇေတဗ္ဗာ။ ‘‘ဂိဇ္ဈပေါတကသရီရာနံ အာဟာရာသာစေတနာ ဝိယာ’’တိ ဧတေန မနောသဉ္စေတနာဟာရဝသေန ပဝတ္တမာနေဟိ အရူပဓမ္မေဟိ ရူပကာယဿ ဥပတ္ထမ္ဘိတဘာဝံ ဒဿေတိ။ တေနေဝ ‘‘အာဟာရာသာ ဝိယာ’’တိ အဝတွာ စေတနာဂ္ဂဟဏံ ကတံ။ ကာယဿာတိ စတုသမုဋ္ဌာနိကဘူတုပါဒါယရူပသင်္ခါတဿ ရူပကာယဿ။ သင်္ခေပတော ဌပေတွာ ရူပဓမ္မေ အဝိသိဋ္ဌော အရူပက္ခန္ဓော ပစ္ဆာဇာတပစ္စယော။ သော ဇာတိဝသေန ကုသလော, အကုသလော, ဝိပါကော, ကိရိယာတိ စတုဗ္ဗိဓောတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၆၀၅။ ကုသလာဒိဘာဝေန အတ္တနာ သဒိသဿ ပယောဂေန ကရဏီယဿ ပုနပ္ပုနံ ကရဏံ ပဝတ္တနံ အာသေဝနဋ္ဌော, အတ္တသဒိသသဘာဝတာပါဒနံ ဝါသနံ ဝါ။ ပုရိမပုရိမာဘိယောဂေါ ဝိယာတိ ဥဂ္ဂဟဏသဝနဓာရဏာဒိပုရိမာပုရိမာသေဝနာ ဝိယ။ တီသု ပန ဧတေသု ပုရိမာ ပုရိမာတိ သမနန္တရာတီတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ အနန္တရပစ္စယေ ဝိယ ‘‘ပုရိမာ ပုရိမာ ကုသလာ ဓမ္မာ ပစ္ဆိမာနံ ပစ္ဆိမာနံ အဗျာကတာန’’န္တိအာဒိနာ ဘိန္နဇာတိယေဟိ သဒ္ဓိံ နိဒ္ဒေသော န ကတောတိ? အတ္တနော ဂတိံ ဂါဟေတုံ အသမတ္ထတ္တာ။ ဘိန္နဇာတိကာ ဟိ ဘိန္နဇာတိကာနံ အာသေဝနဂုဏေန ပဂုဏဗလဝဘာဝံ သမ္ပာဒေန္တာ အတ္တနောဝ ကုသလာဒိဘာဝသင်္ခါတံ ဂတိံ ဂါဟေတုံ န သက္ကုဏန္တိ။ တသ္မာ တေဟိ သဒ္ဓိံ နိဒ္ဒေသံ အကတွာ ယေ ယေသံ ဝါသနာသင်္ခါတေန အာသေဝနဂုဏေန ပဂုဏဗလဝဘာဝဝိသိဋ္ဌံ အတ္တနော ကုသလာဒိဘာဝသင်္ခါတံ ဂတိံ ဂါဟေတုံ သမတ္ထာ, တေသံ တေဟိ သမာနဇာတိကေဟေဝ သဒ္ဓိံ နိဒ္ဒေသော ကတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
အထ ဝိပါကာဗျာကတံ ကသ္မာ န ဂဟိတံ? အာသေဝနာဘာဝတော။ ဝိပါကာဗျာကတဉှိ ကမ္မဝသေန ဝိပါကဘာဝပ္ပတ္တံ ကမ္မပရိဏာမိတံ ဟုတွာ ပဝတ္တမာနံ နိရုဿာဟံ ဒုဗ္ဗလံ သန္တံ အာသေဝနဂုဏေန အတ္တနော သဘာဝံ ဂါဟေတွာ ပရိဘာဝေတွာ နေဝ အညံ ဝိပါကံ ပဝတ္တေတိ, န စ ပုရိမဝိပါကာနုဘာဝံ ဂဟေတွာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, အထ ခေါ ကမ္မဝေဂက္ခိတ္တံ ပတိတံ ဝိယ ဟုတွာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တသ္မာ သဗ္ဗထာပိ ဝိပါကေ အာသေဝနာ နတ္ထီတိ န ဂဟိတံ။ ကုသလာကုသလကိရိယာနန္တရံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနမ္ပိ သကမ္မပဋိဗဒ္ဓဝုတ္တိတာယ အာသေဝနဂုဏံ န ဂဏှာတီတိ ကုသလာဒယောပိ တဿ အာသေဝနပစ္စယော န ဟောန္တိ။ နာနာဇာတိကတ္တာပိ စေတေ တဿ အာသေဝနာဓာနံ
န ကရောန္တေဝ။ ဘူမိတော, ပန အာရမ္မဏတော ဝါ နာနာဇာတိကတာ နာမ နတ္ထီတိ ပရိတ္တကုသလကိရိယာ မဟဂ္ဂတကုသလကိရိယာနံ, သင်္ခါရာရမ္မဏဉ္စ ကုသလံ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏဿ အာသေဝနပစ္စယော ဟောတိယေဝ။ သွာယံ ‘‘ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ, အကုသလော ဓမ္မော အကုသလဿ, အဗျာကတော ဓမ္မော အဗျာကတဿ အာသေဝနပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၄၂၆) တိဓာဝ ဝုတ္တော။ အဗျာကတဂ္ဂဟဏေန အာဝဇ္ဇနဝဇ္ဇိတာ ကိရိယဓမ္မာ ဂဟိတာ။
ဋ္ဌ ၆၀၆။ စိတ္တပယောဂေါ စိတ္တကိရိယာ, အာယူဟနန္တိ အတ္ထော။ ယထာ ဟိ ကာယဝစီပယောဂေါ ဝိညတ္တိ, ဧဝံ စိတ္တပယောဂေါ စေတနာ။ တေန ဟိ သာ ဥပ္ပန္နကိရိယတာဝိသိဋ္ဌေ သန္တာနေ သေသပစ္စယသမာဂမေ ပဝတ္တမာနာနံ ဝိပါကကဋတ္တာရူပါနမ္ပိ တေနေဝ သန္တာနဝိသေသေန ကိရိယာဘာဝေန ဥပကာရိကာ ဟောတိ။ တဿ ဟိ ကိရိယာဘာဝဿ ပဝတ္တတ္တာ တေသံ ပဝတ္တိ, န အညထာ။ သဟဇာတာနံ ပန အာယူဟနကိရိယာဘာဝေန ပဝတ္တမာနာ ဥပကာရိကာတိ ကိံ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ကမ္မန္တိ စ စေတနာကမ္မမေဝ အဓိပ္ပေတံ။ န ဟိ စေတနာသမ္ပယုတ္တံ ကမ္မံ အဘိဇ္ဈာဒိ ကမ္မပစ္စယော ဟောတိ။ သတိပိ ဝိပါကဓမ္မဘာဝေ စေတနာဝဇ္ဇာနံ အတံသဘာဝတ္တာ ဝိပါကာပိ စေတနာ သဟဇာတကမ္မပစ္စယော ဟောတိယေဝ, သွာယံ ကမ္မပစ္စယော ဇာတိဝသေန စတုဗ္ဗိဓောတိ သဗ္ဗံ ဝတ္တဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၆၀၇။ ‘‘နိရုဿာဟသန္တဘာဝေနာ’’တိ ဧတေန သဥဿာဟေဟိ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မေဟိ ကုသလာကုသလေဟိ သာရမ္မဏာဒိဘာဝေန သဒိသာနမ္ပိ အသဒိသံ ဝိပါကဘာဝံ ဒဿေတိ။ သော ဟိ ဝိပါကာနံ ပယောဂေန အသာဓေတဗ္ဗတာယ ပယောဂေန, အညထာ ဝါ သေသပစ္စယေသု သိဒ္ဓေသု ကမ္မဿ ကဋတ္တာ ဧဝ သိဇ္ဈနတော နိရုဿာဟော သန္တဘာဝေါ ဟောတိ, န ကိလေသဝူပသန္တဘာဝေါ။ တထာသန္တဘာဝတော ဧဝ ဟိ ဘဝင်္ဂါဒယော ဒုဝိညေယျာ။ ပဉ္စဒွါရေပိ ဟိ ဇဝနပ္ပဝတ္တိယာ ရူပါဒီနံ ဂဟိတတာ ဝိညာယတိ, အဘိနိပါတသမ္ပဋိစ္ဆနသန္တီရဏမတ္တာ ပန ဝိပါကာ ဒုဝိညေယျာ ဧဝ။ နိရုဿာဟသန္တဘာဝါယာတိ နိရုဿာဟသန္တဘာဝတ္ထာယ။ ဧတေန တပ္ပစ္စယဝန္တာနံ အဝိပါကာနမ္ပိ ရူပဓမ္မာနံ ဝိပါကာနုကူလံ ပဝတ္တိံ ဒဿေတိ။ ပဝတ္တေတိအာဒိ ပဉှာဝါရနယံ ဂဟေတွာ ဝုတ္တံ။ ပဋိစ္စဝါရေ ပန ‘‘ဝိပါကာ
စတ္တာရော ခန္ဓာ အရူပိနော အညမညံ ဝိပါကပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိအာဒိနာ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၁၄) အာဂတာ။ ဧတ္ထ စ ယေသံ ဧကန္တေန ဝိပါကော ဝိပါကပစ္စယော ဟောတိ, တေသံ ဝသေန နယဒဿနံ ကတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ န ဟိ အာရုပ္ပေ ကာမရူပဘူမီသု ဝိယ ဝိပါကော ရူပဿ ပစ္စယော ဟောတိ။
ဋ္ဌ ၆၀၈။ သတိပိ ဇနကဘာဝေ ဥပတ္ထမ္ဘကတ္တံ အာဟာရာနံ ပဓာနကိစ္စန္တိ အာဟ ‘‘ရူပါရူပါနံ ဥပတ္ထမ္ဘကတ္တေနာ’’တိ။ ဥပတ္ထမ္ဘကတ္တဉှိ သတိပိ ဇနကတ္တေ အရူပီနံ အာဟာရာနံ, အာဟာရဇရူပသမုဋ္ဌာပကရူပါဟာရဿ စ ဟောတိ။ အသတိပိ စတုသမုဋ္ဌာနိကရူပူပတ္ထမ္ဘကရူပါဟာရဿ, အသတိ ပန ဥပတ္ထမ္ဘကတ္တေ အာဟာရာနံ ဇနကတ္တံ နတ္ထီတိ ဥပတ္ထမ္ဘကတ္တံ ပဓာနံ။ အထ ဝါ ဇနယမာနောပိ အာဟာရော အဝိစ္ဆေဒဝသေန ဥပတ္ထမ္ဘေန္တော ဇနေတီတိ ဥပတ္ထမ္ဘနဘာဝေါ ဧဝ အာဟာရဘာဝေါတိ ‘‘ဥပတ္ထမ္ဘကတ္တေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကေစိ ပန ‘‘ရူပါဟာရော အတ္တနာ ဇနိတဿ အာဟာရပစ္စယော န ဟောတိ, အညေန ဇနိတဿ ဟောတိ, တသ္မာ ‘ဥပတ္ထမ္ဘကတ္တေနာ’တိ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ တံ ‘‘အာဟာရော ရူပဿ ပစ္စယော ဟောန္တော အာဟာရပစ္စယော န ဟောတီတိ ဝိရုဒ္ဓမေတ’’န္တိ အပရေ နာနုဇာနန္တိ။ ရူပါဟာရော စေတ္ထ ရူပဓမ္မာနံ ဧဝ အာဟာရပစ္စယော ဟောတိ။ အရူပါဟာရာ ပန ရူပဓမ္မာနမ္ပိ အာဟာရပစ္စယော ဟောန္တိ။ တဉ္စ ခေါ န ကေဝလံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ ရူပါနမေဝ, အထ ခေါ ကဒါစိ ကဋတ္တာရူပါနမ္ပီတိ ဒဿေတုံ ‘‘ပဉှာဝါရေ ပနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၆၀၉။ အဓိပတိယဋ္ဌေနာတိ ဧတ္ထ န အဓိပတိပစ္စယဓမ္မာနံ ဝိယ ပဝတ္တိနိဝါရကေ အဘိဘဝိတွာ ပဝတ္တနေန ဂရုဘာဝေါ အဓိပတိယဋ္ဌော, အထ ခေါ ဒဿနာဒိကိစ္စေသု စက္ခုဝိညာဏာဒီဟိ, ဇီဝနေ ကမ္မဇရူပေဟိ အရူပဓမ္မေဟိ စ ဇီဝန္တေဟိ, မနနေ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေဟိ, သုခိတာဒိဘာဝေ သုခိတာဒီဟိ, အဓိမောက္ခပဂ္ဂဟူပဋ္ဌာနာဝိက္ခေပပဇာနနေသု, ‘‘အနညာတံ ဉဿာမီ’’တိ ပဝတ္တိယံ အာဇာနနေ, အညာတာဝိဘာဝေ စ သဒ္ဓါဒိသဟဇာတေဟီတိ ဧဝံ တံတံကိစ္စေသု စက္ခာဒိပစ္စယေဟိ ဓမ္မေဟိ စက္ခာဒီနံ အနုဝတ္တနီယတာ။ တေသု ဟိ ကိစ္စေသု စက္ခာဒီနံ ဣဿရိယံ, တပ္ပစ္စယာနဉ္စ တဒနုဝတ္တနေန တတ္ထ ပဝတ္တိ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ ဣတ္ထိပုရိသိန္ဒြိယဒွယံ န ဂဟိတံ, နနု စေတမ္ပိ လိင်္ဂါဒီဟိ အနုဝတ္တီယတီတိ? သစ္စံ အနုဝတ္တီယတိ, န ပန ပစ္စယဘာဝတော။ ယထာ ဟိ
ဇီဝိတာဟာရာ ယေသံ ပစ္စယာ ဟောန္တိ, တေသံ အနုပါလကဥပတ္ထမ္ဘကာ, အတ္ထိအဝိဂတပစ္စယဘူတာ စ ဟောန္တိ, န ဧဝံ ဣတ္ထိပုရိသဘာဝါ လိင်္ဂါဒီနံ ကေနစိ ပကာရေန ဥပကာရကာ ဟောန္တိ။ ယတော ပစ္စယာ သိယုံ, ကေဝလံ ပန ယထာသကေဟိ ဧဝ ပစ္စယေဟိ ပဝတ္တမာနာနံ လိင်္ဂါဒီနံ ယထာ ဣတ္ထိအာဒိဂ္ဂဟဏဿ ပစ္စယဘာဝေါ ဟောတိ, တတော အညေနာကာရေန တံသဟိတသန္တာနေ အပ္ပဝတ္တိတော လိင်္ဂါဒီဟိ အနုဝတ္တနီယတာ, ဣန္ဒြိယတာ စ တေသံ ဝုစ္စတိ။ တသ္မာ န တေသံ ဣန္ဒြိယပစ္စယဘာဝေါ ဝုတ္တော။ စက္ခာဒယော အရူပဓမ္မာနံယေဝါတိ ဧတ္ထ သုခိန္ဒြိယဒုက္ခိန္ဒြိယာနိပိ စက္ခာဒိဂ္ဂဟဏေန ဂဟိတာနီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာနိ။
ဋ္ဌ ၆၁၀။ လက္ခဏာရမ္မဏူပနိဇ္ဈာနဘူတာနံ ဝိတက္ကာဒီနံ ဝိတက္ကနာဒိဝသေန အာရမ္မဏံ ဥပဂန္တွာ နိဇ္ဈာနံ ပေက္ခနံ, စိန္တနံ ဝါ ဝိတက္ကာဒီနံယေဝ အာဝေဏိကော ဗျာပါရော ဥပနိဇ္ဈာယနဋ္ဌော။ ‘‘ဌပေတွာ ဒွိပဉ္စဝိညာဏေ သုခဒုက္ခဝေဒနာဒွယ’’န္တိ ဝတွာပိ ‘‘သတ္တ ဈာနင်္ဂါနီ’’တိ ဝစနေန အဈာနင်္ဂါနံ ဥပေက္ခာစိတ္တေကဂ္ဂတာနံ နိဝတ္တနံ ကတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယဒိ ဧဝံ ‘‘သတ္တ ဈာနင်္ဂါနီ’’တိ ဧတေနေဝ သိဒ္ဓေ ‘‘ဌပေတွာ သုခဒုက္ခဝေဒနာဒွယ’’န္တိ ကသ္မာ ဝုတ္တံ? ဝေဒနာဘေဒေသု ပဉ္စသု သုခဒုက္ခဒွယဿ ဧကန္တေန အဈာနင်္ဂဘာဝဒဿနတ္ထံ ဈာနင်္ဂဋ္ဌာနေ နိဒ္ဒိဋ္ဌတ္တာ, သတိပိ ဝါ ဈာနင်္ဂဝေါဟာရေ ဝေဒနာဘေဒဒွယဿ ဧကန္တေန ဈာနပစ္စယတ္တာဘာဝဒဿနတ္ထံ။ ဥပေက္ခာစိတ္တေကဂ္ဂတာနံ ပန ယဒိပိ ဈာနပစ္စယတ္တာဘာဝေါ အတ္ထိ, နဈာနပစ္စယဘာဝေါ ပန နတ္ထီတိ သဗ္ဗာနိပိ သတ္တ ဈာနင်္ဂါနီတိ ဧတ္ထ ဂဟဏံ ကတံ။ တတ္ထ ‘‘သဗ္ဗာနိပီ’’တိ ဝစနံ သဗ္ဗကုသလာဒိဘေဒသင်္ဂဏှနတ္ထံ, န ပန သဗ္ဗစိတ္တုပ္ပါဒဂတသင်္ဂဏှနတ္ထန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယေသံ ပန ‘‘ဌပေတွာ ဒွိပဉ္စဝိညာဏေ ဝေဒနာတ္တယ’’န္တိ ပါဌော, တေသံ ယထာဝုတ္တော ဝိစာရော စိတ္တေကဂ္ဂတာဝသေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဋ္ဌ ၆၁၁။ ယတော တတော ဝါတိ သမ္မာ ဝါ မိစ္ဆာ ဝါတိ အတ္ထော။ ပဉှာဝါရေ ပနာတိအာဒိ ယဒိပိ ပစ္စယနိဒ္ဒေသေ တံသမုဋ္ဌာနဂ္ဂဟဏေန သော အတ္ထော ဉာပိတော ဧဝ, ပဉှာဝါရေ ပန သရူပေနေဝ ဂဟိတောတိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဧတေ ပန ဒွေပိ…ပေ… န လဗ္ဘန္တိ ‘‘ယထာသင်္ချ’’န္တိ ဝစနသေသော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပဋ္ဌာနဋ္ဌကထာယံ ပန ‘‘ဒွေပိ ဈာနမဂ္ဂပစ္စယာ အဟေတုကစိတ္တေသု န လဗ္ဘန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တေနဿ ကထမဝိရောဓောတိ?
အဓိပ္ပါယဝသေန။ အယဉှိ တတ္ထ အဓိပ္ပါယော – အဟေတုကစိတ္တေသု ဧဝ ဈာနမဂ္ဂပစ္စယာ န လဗ္ဘန္တိ, န သဟေတုကစိတ္တေသူတိ သဟေတုကစိတ္တေသု အလာဘာဘာဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ, န အဟေတုကစိတ္တေသု လာဘာဘာဝဒဿနတ္ထန္တိ။ ဧဝဉှိ အတ္ထေ ဂယှမာနေ အဟေတုကစိတ္တေသု ကတ္ထစိ ကဿစိ လာဘော န နိဝါရိတောတိ ဝိညာယတိ။ တေန သဝိတက္ကာဟေတုကစိတ္တေသု ဈာနပစ္စယဿ သမ္ဘဝေါ အနုညာတော ဟောတိ။ တတ္ထ ဟိ ယေန အလာဘေန ဓမ္မသင်္ဂဏိယံ မနောဓာတုအာဒီနံ သင်္ဂဟသုညတဝါရေသု ဈာနံ န ဥဒ္ဓဋံ, တံ အလာဘံ သန္ဓာယ ဈာနပစ္စယဿပိ အဟေတုကစိတ္တေသု အလာဘော ဝုတ္တော။ ယထာ ဟိ သဟေတုကစိတ္တုပ္ပါဒေသု ဝိတက္ကာဒီနံ သဟဇာတေ သင်္ကဍ္ဎိတွာ ဧကတ္တဂတဘာဝကရဏံ ဥပနိဇ္ဈာယနဗျာပါရော ဗလဝါ, န တထာ အဟေတုကစိတ္တုပ္ပါဒေသူတိ။ ဣဓ ပန ဒုဗ္ဗလမ္ပိ ဥပနိဇ္ဈာယနံ ယဒိ ကိဉ္စိမတ္တမ္ပိ အတ္ထိ, န တေန ဥပကာရကတာ န ဟောတီတိ သဝိတက္ကာဟေတုကစိတ္တေသုပိ ဈာနပစ္စယံ အနုဇာနန္တေန ‘‘ဧတေ ပန ဒွေပိ ဈာနမဂ္ဂပစ္စယာ ဒွိပဉ္စဝိညာဏာဟေတုကစိတ္တေသု န လဗ္ဘန္တီ’’တိ (ပဋ္ဌာ။ အဋ္ဌ။ ပစ္စယုဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ) ဝုတ္တံ။ ပစ္စယကထာ နာမ သမန္တပဋ္ဌာနနိဿိတာ, န ဓမ္မသင်္ဂဏီနိဿိတာတိ။
ဋ္ဌ ၆၁၂။ သမံ အဝိသမံ, သမ္မာ, သဟ ဝါ ပကာရေဟိ ယုတ္တတာယ ဧကီဘာဝူပဂမေန ဝိယ ဥပကာရကတာ သမ္ပယုတ္တပစ္စယတာ။ ကာ ပန သာ ပကာရေဟိ ယုတ္တတာတိ အာဟ ‘‘ဧကဝတ္ထုကဧကာရမ္မဏဧကုပ္ပါဒေကနိရောဓသင်္ခါတေနာ’’တိ။ တတ္ထ ယေ ဧကဝတ္ထုကာ, တေ သမ္ပယုတ္တာတိ ဧတ္တကေ ဝုစ္စမာနေ အဝိနိဗ္ဘောဂရူပေသု ဧကံ မဟာဘူတံ သေသမဟာဘူတုပါဒါရူပါနံ နိဿယပစ္စယော ဟောတိ, တေန တာနိ ဧကဝတ္ထုကာနိ, စက္ခာဒိနိဿယဘူတာနိ ဝါ ဘူတာနိ ဧကံ ဝတ္ထု ဧတေသု နိဿိတန္တိ ဧကဝတ္ထုကာနီတိ ကပ္ပေန္တဿ တေသံ သမ္ပယုတ္တတာပတ္တိ သိယာတိ တန္နိဝါရဏတ္ထံ ဧကာရမ္မဏဂ္ဂဟဏံ။ ယေ ဧကဝတ္ထုကာ, ဧကာရမ္မဏာ စ, တေ သမ္ပယုတ္တာတိ ဧဝမ္ပိ စုတိအာသန္နာနံ သမ္ပဋိစ္ဆနသန္တီရဏာဒီနံ သမ္ပယုတ္တတာ အာပဇ္ဇေယျာတိ ဧကုပ္ပါဒဂ္ဂဟဏံ။ ယေ ဧကဝတ္ထုကေကာရမ္မဏေကုပ္ပါဒါ, တေ သမ္ပယုတ္တာတိ ကိံ ပန နာနာနိရောဓာပိ ဧဝံတိဝိဓလက္ခဏာ ဟောန္တိ, ဥဒါဟု ဧကနိရောဓာ ဧဝါတိ ဝိစာရဏာယံ ဧကနိရောဓာ ဧဝ ဧဝံလက္ခဏာ ဟောန္တီတိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘ဧကနိရောဓာ’’တိ ဝုတ္တံ။
ပဋိလောမတော ဝါ ဧကနိရောဓာ သမ္ပယုတ္တာတိ ဝုစ္စမာနေ ဧကသ္မိံ ခဏေ နိရုဇ္ဈမာနာနံ ရူပါရူပဓမ္မာနံ သမ္ပယုတ္တတာ အာပဇ္ဇေယျာတိ
‘‘ဧကုပ္ပါဒါ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧဝမ္ပိ အဝိနိဗ္ဘောဂရူပါနံ အတ္ထိ ဧကုပ္ပါဒေကနိရောဓတာတိ တေသမ္ပိ သမ္ပယုတ္တတာ အာပဇ္ဇေယျာတိ တန္နိဝါရဏတ္ထံ ဧကာရမ္မဏဂ္ဂဟဏံ။ ယေ ဧကာရမ္မဏာ ဟုတွာ ဧကုပ္ပါဒေကနိရောဓာ, တေ သမ္ပယုတ္တာတိ အယဉ္စ နယော ဧကဝတ္ထုကေသု ဧဝ လဗ္ဘတိ, န နာနာဝတ္ထုကေသူတိ ဒဿနတ္ထံ ဧကဝတ္ထုကဂ္ဂဟဏံ။ ယေ ဧကဝတ္ထုကေကာရမ္မဏေကုပ္ပါဒေကနိရောဓာ, တေ သမ္ပယုတ္တာတိ ပဉ္စဝေါကာရဘဝါပေက္ခာယ စေတံ ဧကဝတ္ထုကဂ္ဂဟဏံ။ အာရုပ္ပေ ပန ဝတ္ထုယေဝ နတ္ထီတိ ကုတော ဧကဝတ္ထုကဂ္ဂဟဏဿ အဝသရော။
ဋ္ဌ ၆၁၃။ အညမညံ သမ္ဗန္ဓတာယ ယုတ္တာနမ္ပိ သမာနာနံ ဝိပ္ပယုတ္တဘာဝေန ဝိသံသဋ္ဌတာယ နာနတ္တူပဂမေန ဥပကာရကတာ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယတာ။ အယဉ္စ ဝိပ္ပယုတ္တတာ န သမ္ပယုတ္တပစ္စယတာယ ဝိယ အညမညံ ပစ္စယပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မဝသေန ဂဟေတဗ္ဗာ, အထ ခေါ ဝိသုံယေဝ။ တတ္ထ ဟိ အရူပဓမ္မာနံ သမာနဇာတိယတာယ သမဓုရံ, ဣဓ ရူပါရူပဓမ္မာနံ ဝိဇာတိယတာယ ဝိဓုရံ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ယုတ္တာနမ္ပိ…ပေ… ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယတာ’’တိ။ န ဟိ ဝတ္ထုသဟဇာတပစ္ဆာဇာတဝသေန အယုတ္တာနံ ရူပါဒီနံ အာရမ္မဏာဒိဘာဝေန ဥပကာရကာနံ ဝိပ္ပယုတ္တာနမ္ပိ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယတာ အတ္ထိ။ ယထာ ဟိ ‘‘ဝတ္ထု ခန္ဓာနံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန ပစ္စယော, သဟဇာတာ ကုသလာ ခန္ဓာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ ရူပါနံ, ပစ္ဆာဇာတာ ကုသလာ ခန္ဓာ ပုရေဇာတဿ ဣမဿ ကာယဿ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိအာဒိဝစနတော (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၄၃၄) ဝတ္ထုနာ, သဟဇာတပစ္ဆာဇာတဝသေန စ ယုတ္တာနံ အတ္ထိ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယဘာဝေါ, န ဧဝံ အယုတ္တာနံ အတ္ထီတိ။ ယဒိ ဧဝံ ရူပါနံ ရူပေဟိ ကသ္မာ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယော န ဝုတ္တောတိ? ရူပါနံ ရူပေဟိ သတိပိ အဝိနိဗ္ဘောဂေ သမ္ပယောဂေါ ဝိယ ဝိပ္ပယောဂေါ (ဓာတု။ ၃) နတ္ထီတိ န တေသံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယတာ။ ဝုတ္တဉှိ ‘‘စတူဟိ သမ္ပယောဂေါ, စတူဟိ ဝိပ္ပယောဂေါ’’တိ။ သမ္ပယုဇ္ဇမာနာနဉှိ အရူပါနံ ရူပေဟိ, ရူပါနဉ္စ တေဟိ သိယာ သမ္ပယောဂါသင်္ကာတိ တေသံ အညမညံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယတာ ဝုတ္တာ။ ရူပါနံ ပန ရူပေဟိ သမ္ပယောဂေါ နတ္ထီတိ န တေသံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယတာ ဝုတ္တာ။
ရူပိနော ဓမ္မာ အရူပီနံ ဓမ္မာနံ, အရူပိနောပိ ရူပီနန္တိ ဧတ္ထ အရူပဂ္ဂဟဏံ စတုန္နံ ခန္ဓာနံ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အရူပဓမ္မေသု ဟိ စတ္တာရော ဧဝ ခန္ဓာ သဟဇာတပုရေဇာတာနံ ရူပဓမ္မာနံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာ ဟောန္တိ။ နိဗ္ဗာနံ ပန
ယထာ အရူပဓမ္မာနံ သမ္ပယုတ္တပစ္စယော န ဟောတိ, ဧဝံ ရူပဓမ္မာနံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယော န ဟောတိ။ ‘‘စတူဟိ သမ္ပယောဂေါ, စတူဟိ ဝိပ္ပယောဂေါ’’တိ (ဓာတု။ ၃) ဟိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ အရူပဓမ္မေသု စတုန္နံ ခန္ဓာနမေဝ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယတာ။ ဝုတ္တဉ္စ ပဉှာဝါရေ ‘‘သဟဇာတာ ကုသလာ ခန္ဓာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ ရူပါနံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိအာဒိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၄၃၄)။ ရူပိနော ဓမ္မာတိ စေတံ ဟဒယဝတ္ထုနော စေဝ စက္ခာဒီနဉ္စ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ရူပဓမ္မေသု ဟိ ဆ ဝတ္ထူနိယေဝ အရူပက္ခန္ဓာနံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယော။ ရူပါယတနာဒယော ပန အာရမ္မဏဓမ္မာ ကိဉ္စာပိ ဝိပ္ပယုတ္တဓမ္မာ, ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယော ပန န ဟောန္တိ။ ကိံ ကာရဏာ? သမ္ပယောဂါသင်္ကာဘာဝတော။ အရူပက္ခန္ဓာ ဟိ စက္ခာဒီနံ ဝတ္ထူနံ အဗ္ဘန္တရတော နိက္ခမန္တာ ဝိယ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ သိယာ တတ္ထ အာသင်္ကာ ‘‘ကိံ နု ခေါ ဣမေ ဣမေဟိ သမ္ပယုတ္တာ, ဥဒါဟု ဝိပ္ပယုတ္တာ’’တိ? အာရမ္မဏဓမ္မာ ပန ဝတ္ထုသန္နိဿယေန ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ အာရမ္မဏမတ္တံ ဟောန္တီတိ နတ္ထိ တေသု သမ္ပယောဂါသင်္ကာတိ န တေ ဝိပ္ပယုတ္တာ။ သမ္ပယောဂါသင်္ကာသဗ္ဘာဝတော ဝတ္ထူနိယေဝ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာ ဟောန္တိ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ ပဉှာဝါရေ ‘‘ဝတ္ထု ကုသလာနံ ခန္ဓာနံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန ပစ္စယော, ဝတ္ထု အကုသလာနံ ခန္ဓာနံ, စက္ခာယတနံ စက္ခုဝိညာဏဓာတုယာ’’တိအာဒိ။ သွာယံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယော ‘‘သဟဇာတပစ္ဆာဇာတတော ကုသလေန အဗျာကတံ, တထာ အကုသလေန အဗျာကတံ, သဟဇာတပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတတော အဗျာကတေန အဗျာကတံ, ဝတ္ထုပုရေဇာတတော အဗျာကတေန ကုသလံ, တထာ အကုသလန္တိ ကုသလမူလမေကံ, အကုသလမူလမေကံ, အဗျာကတမူလာနိ တီဏီ’’တိ ပဉ္စဝိဓော ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဋ္ဌ ၆၁၄။ ပစ္စုပ္ပန္နလက္ခဏေနာတိ ပစ္စုပ္ပန္နသဘာဝေန။ တေန ‘‘အတ္ထိ မေ ပါပကမ္မံ ကတံ, အတ္ထိ ပုဂ္ဂလော အတ္တဟိတာယ ပဋိပန္နော’’တိ (ပု။ ပ။ စတုက္ကဥဒ္ဒေသ ၂၄) စ ဧဝမာဒီသု ဝုတ္တံ နိဗ္ဗတ္တိတူပလဗ္ဘမာနတာလက္ခဏံ အတ္ထိဘာဝံ နိဝါရေတိ။ သတိပိ ဇနကတ္တေ ဥပတ္ထမ္ဘကတ္တပ္ပဓာနာ အတ္ထိဘာဝေန ဥပကာရကတာတိ အာဟ ‘‘ဥပတ္ထမ္ဘကတ္တေနာ’’တိ။ ဣဒဉ္စ ဥပတ္ထမ္ဘကတ္တံ ဝတ္ထာရမ္မဏသဟဇာတာဒီနံ သာဓာရဏံ အတ္ထိဘာဝေန ဥပကာရကတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘သတ္တဓာ မာတိကာ နိက္ခိတ္တာ’’တိ ဝုတ္တမတ္ထံ ပါဠိယာ ဧဝ ဒဿေတုံ ‘‘ယထာဟာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ‘‘စတ္တာရော ခန္ဓာ အရူပိနော’’တိအာဒိနာ သဟဇာတဝသေန
အတ္ထိပစ္စယောဒဿိတော, ‘‘စက္ခာယတန’’န္တိအာဒိနာ ပုရေဇာတဝသေန, ‘‘ယံ ရူပံ နိဿာယာ’’တိအာဒိနာ သဟဇာတပုရေဇာတဝသေန။ ဧဝမယံ ပါဌော သဟဇာတပုရေဇာတအတ္ထိပစ္စယဝသေနေဝ အာဂတော။
အညတ္ထ ပန တတော အညထာပိ အာဂတောတိ ဒဿေတုံ ‘‘ပဉှာဝါရေ ပနာ’’တိအာဒိမာဟ။ တံ တေန ပစ္ဆာဇာတာဟာရိန္ဒြိယဝသေနာပိ အတ္ထိပစ္စယတ္တံ ဝိဘာဝေတိ။ ပုရိမပါဌေ ပန သာဝသေသာ ဒေသနာ ကတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သတိ စ ယေသံ ပစ္စယာ ဟောန္တိ, တေဟိ ဧကတော, ပုရေတရံ, ပစ္ဆာ စ ဥပ္ပန္နဘာဝေ သဟဇာတာဒိပစ္စယတ္တာဘာဝတော အာဟာရော, ဣန္ဒြိယဉ္စ သဟဇာတာဒိဘေဒံ န လဘန္တိ, တဒဘာဝေါ စ တေသံ ဓမ္မသဘာဝဝသေန ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သွာယံ အတ္ထိပစ္စယော ‘‘သဟဇာတတော ကုသလေန ကုသလံ, သဟဇာတပစ္ဆာဇာတတော ကုသလေန အဗျာကတံ, သဟဇာတတော ဧဝ ကုသလေန ကုသလာဗျာကတန္တိ ကုသလမူလာ တယော, တထာ အကုသလမူလာ။ သဟဇာတပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတာဟာရိန္ဒြိယတော ပန အဗျာကတေန အဗျာကတံ, ဝတ္ထာရမ္မဏပုရေဇာတတော အဗျာကတေန ကုသလံ, တထာ အကုသလံ။ သဟဇာတပုရေဇာတတော ကုသလဉ္စ အဗျာကတဉ္စ ကုသလဿ, သဟဇာတပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတာဟာရိန္ဒြိယတော ကုသလဉ္စ အဗျာကတဉ္စ အဗျာကတဿ, သဟဇာတပုရေဇာတတော အကုသလဉ္စ အဗျာကတဉ္စ အကုသလဿ, သဟဇာတပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတာဟာရိန္ဒြိယတော အကုသလဉ္စ အဗျာကတဉ္စ အဗျာကတဿာ’’တိ ဧဝံ တေရသဝိဓော။ သင်္ခေပေန ကုသလာကုသလဝိပါကကိရိယရူပဝသေန ပဉ္စဝိဓော အတ္ထိပစ္စယော, န နိဗ္ဗာနံ။ ယော ဟိ အတ္ထိဘာဝါဘာဝေန အနုပကာရကော အတ္ထိဘာဝံ လဘိတွာ ဥပကာရကော ဟောတိ, သော အတ္ထိပစ္စယော ဟောတိ။ နိဗ္ဗာနဉ္စ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏာနံ န အတ္တနော အတ္ထိဘာဝါဘာဝေန အနုပကာရကံ ဟုတွာ အတ္ထိဘာဝလာဘေန ဥပကာရကံ ဟောတီတိ, ဥပ္ပါဒါဒိယုတ္တာနံ ဝါ နတ္ထိဘာဝေါပကာရကတာဝိရုဒ္ဓေါ ဥပကာရကဘာဝေါ အတ္ထိပစ္စယတာတိ, န နိဗ္ဗာနံ အတ္ထိပစ္စယော ဟောတိ။
ဋ္ဌ ၆၁၅။ အာရမ္မဏေ ဖုသနာဒိဝသေန ပဝတ္တမာနာနံ ဖဿာဒီနံ အနေကေသံ သဟဘာဝေါ နတ္ထီတိ ဧကသ္မိံ ဖဿာဒိသမုဒါယေ သတိ ဒုတိယော န ဟောတိ, အသတိ ပန ဟောတီတိ တေန နတ္ထိဘာဝေန ဥပကာရကတာ နတ္ထိပစ္စယတာ။ သတိပိ ပုရိမတရစိတ္တာနံ နတ္ထိဘာဝေ န တေန တာနိ နတ္ထိဘာဝေန ဥပကာရကာနိ, အနန္တရမေဝ ပန အတ္တနော အတ္ထိဘာဝေန
ပဝတ္တိဩကာသံ အလဘမာနံ နတ္ထိဘာဝေန ဩကာသံ ဒဒမာနံ ဝိယ ဥပကာရကံ ဟောတီတိ ‘‘ပဝတ္တိဩကာသဒါနေန ဥပကာရကာ’’တိ အာဟ။ ပဋုပ္ပန္နာနန္တိ ပစ္စုပ္ပန္နာနံ။
‘‘တေ ဧဝါ’’တိ ဧတေန နတ္ထိဝိဂတပစ္စယာနံ ဓမ္မတော ဝိသေသာဘာဝမာဟ။ ဧဝံ သန္တေပိ အဘာဝမတ္တေန ဥပကာရကတာ ဩကာသဒါနံ နတ္ထိပစ္စယတာ, သဘာဝါဝိဂမေန အပ္ပဝတ္တမာနာနံ သဘာဝဝိဂမေန ဥပကာရကတာ ဝိဂတပစ္စယတာ။ နတ္ထိတာ စ နိရောဓာနန္တရာ သုညတာ, ဝိဂတတာ နိရောဓပ္ပတ္တတာတိ အယမေတေသံ ဝိသေသော။
အတ္ထိပစ္စယဓမ္မာ ဧဝ စာတိ စ-သဒ္ဒေါ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော။ တေန န ကေဝလံ နတ္ထိဝိဂတပစ္စယာ ဧဝ ဓမ္မတော အဝိသိဋ္ဌာ, အထ ခေါ အတ္ထိအဝိဂတပစ္စယာပီတိ ဣမမတ္ထံ ဒီပေတိ။ ယဒိပိမေ ပစ္စယာ ဓမ္မတော အဝိသိဋ္ဌာ, တထာပိ အတ္ထိတာယ သသဘာဝတာယ ဥပကာရကတာ အတ္ထိပစ္စယတာ, သဘာဝါဝိဂမေန နိရောဓဿ အပ္ပတ္တိယာ ဥပကာရကတာ အဝိဂတပစ္စယတာတိ ပစ္စယဘာဝဝိသေသော ဓမ္မာဝိသေသေပိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဓမ္မာနဉှိ သမတ္ထတာဝိသေသံ သဗ္ဗံ ယာထာဝတော အဘိသမ္ဗုဇ္ဈိတွာ ဘဂဝတာ စတုဝီသတိပစ္စယဝိသေသာ ဝုတ္တာတိ ဓမ္မဿာမိမှိ သဒ္ဓါယ ‘‘ဧဝံ ဝိသေသာ ဧတေ ဓမ္မာ’’တိ သုတမယဉာဏံ ဥပ္ပါဒေတွာ စိန္တာဘာဝနာမယေဟိ တဒဘိသမယာယ ယောဂေါ ကရဏီယော။
ဧတ္ထ စ အာရမ္မဏအနန္တရသမနန္တရဥပနိဿယပုရေဇာတအာသေဝနသမ္ပယုတ္တနတ္ထိဝိဂတပစ္စယာ အရူပဓမ္မာနံယေဝ, ပစ္ဆာဇာတပစ္စယော ရူပဓမ္မာနံယေဝ, ဣတရေ စုဒ္ဒသ ရူပါရူပဓမ္မာနံ။
ဟေတုအနန္တရသမနန္တရာသေဝနပစ္ဆာဇာတကမ္မဝိပါကဈာနမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တနတ္ထိဝိဂတပစ္စယာ အရူပဓမ္မာ ဧဝ, ပုရေဇာတပစ္စယော ရူပမေဝ, ဥဘယံ အာရမ္မဏူပနိဿယေ ဌပေတွာ သေသာ, တေ ဒွေ ပညတ္တိသဘာဝါပိ ဟောန္တိ။
အနန္တရသမနန္တရာသေဝနနတ္ထိဝိဂတပစ္စယာ အတီတာ ဧဝ။ အာရမ္မဏာရမ္မဏာဓိပတိအာရမ္မဏူပနိဿယာ တိကာလိကာ, ကာလဝိနိမုတ္တာ စ။ ကမ္မပစ္စယော အတီတပစ္စုပ္ပန္နဝသေန ဒွိကာလိကော။ သေသာ ပဉ္စဒသ ပစ္စုပ္ပန္နာဝ။
တထာ အနန္တရသမနန္တရအနန္တရူပနိဿယပကတူပနိဿယာသေဝနပစ္စယာ, နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယော, နတ္ထိဝိဂတပစ္စယာ စာတိ ဣမေ ပစ္စယာ ဇနကာ ဧဝ, န ဥပတ္ထမ္ဘကာ။ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယော ဥပတ္ထမ္ဘကော ဧဝ, န
ဇနကော။ သေသာ ဇနကာ စ ဥပတ္ထမ္ဘကာ စာတိ အယမ္ပိ ဝိသေသော ဝေဒိတဗ္ဗော။
အဝိဇ္ဇာပစ္စယာသင်္ခါရပဒဝိတ္ထာရကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၆၁၆။ ပစ္စယေသူတိ နိဒ္ဓါရဏေ ဘုမ္မံ။ ဒုဝိဓာ ဒွိပ္ပကာရေန။ အနေကဓာတိ သတ္တရသဓာ အာရမ္မဏပစ္စယာဒိဝသေန။
အဘိညာစိတ္တေနာတိ စေတောပရိယပုဗ္ဗေနိဝါသအနာဂတံသဉာဏသင်္ခါတာဟိ အဘိညာဟိ သဟဂတစိတ္တေန။ သမောဟစိတ္တဇာနနကာလေတိ ပရေသံ, အတ္တနော စ သမောဟဿ စိတ္တဿ ဇာနနကာလေ။ အဝိဇ္ဇာပုဗ္ဗင်္ဂမာ အကုသလပ္ပဝတ္တိယော ယာ ကာစိ ဝိပတ္တိယော, သဗ္ဗာ တာ မောဟမူလိကာတိ စ အဝိဇ္ဇာယ အာဒီနဝဒဿနေန အဝိဇ္ဇာသမတိက္ကမတ္ထာယ ဝိဝဋ္ဋာဘိပတ္ထနာယာတိ အတ္ထော။ ဒွိန္နမ္ပိ တေသံ ပုညာဘိသင်္ခါရာနံ။ အဝိဇ္ဇာသမ္မူဠှတ္တာတိ ဘဝါဒီနဝပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာယ အဝိဇ္ဇာယ သမ္မူဠှတ္တာ။ တာနေဝ ပုညာနီတိ တာနေဝ ယထာဝုတ္တာနိ ကာမာဝစရရူပါဝစရပုညာနိ။ ဥပနိဿယပစ္စယေန ပစ္စယော ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။
ရာဂါဒီနန္တိ ရာဂဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆုဒ္ဓစ္စဒေါမနဿာနံ။ အဝိဇ္ဇာသမ္ပယုတ္တတ္တာ ရာဂါဒီနံ ရာဂါဒိအဿာဒနကာလေသု အဝိဇ္ဇံ အာရဗ္ဘ ဥပ္ပတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဂရုံ ကတွာ အဿာဒနံ ရာဂဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ္တာယ ဧဝ အဝိဇ္ဇာယ ယောဇေတဗ္ဗံ။ အဿာဒနဉ္စ ရာဂေါ, တဒဝိယုတ္တာ စ ဒိဋ္ဌီတိ အဿာဒနဝစနေနေဝ ယထာဝုတ္တံ အဝိဇ္ဇံ ဂရုံ ကရောန္တီ ဒိဋ္ဌိ စ ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ရာဂါဒီဟိ စ ပါဠိယံ သရူပတော ဝုတ္တေဟိ တံသမ္ပယုတ္တသင်္ခါရဿ အဝိဇ္ဇာရမ္မဏာဒိတံ ဒဿေတိ။ အနာဒီနဝဒဿာဝိနောတိ ပါဏာတိပါတာဒီသု န အာဒီနဝဒဿိနော။ အဝိဇ္ဇာယ အနာရမ္မဏဿ, ပဌမဇဝနဿ စ အာရမ္မဏာဓိပတိအနန္တရာဒိပစ္စယဝစနေသု အဝုတ္တဿ, ဝုတ္တဿ စ သဗ္ဗဿ သင်္ဂဏှနတ္ထံ ‘‘ယံ ကိဉ္စီ’’တိ အာဟ။
ဝုတ္တနယေနာတိ သမတိက္ကမဘဝပတ္ထနာဝသေန ပုညာဘိသင်္ခါရေ ဝုတ္တနယေန။
ဋ္ဌ ၆၁၇။ ကိံ ပနာယန္တိအာဒိနာ စောဒကဿ အယမဓိပ္ပါယော – ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ သမ္ဘဝန္တီ’’တိ ဧတ္ထ သမ္ဘဝန္တိ ဧဝါတိ အဝဓာရဏံ န
ယုဇ္ဇတိ, အဝသေသပစ္စယသမဝါယာဘာဝေ သင်္ခါရာနံ သမ္ဘဝါဘာဝတော။ တထာ သင်္ခါရာ ဧဝါတိ အဝဓာရဏမ္ပိ န ယုဇ္ဇတိ။ ကသ္မာ? အညေသဉ္စ ပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မာနံ သမ္ဘဝဿ တတော ဣစ္ဆိတဗ္ဗတ္တာ။ ဝါကျဿ အဝဓာရဏဖလတ္တာ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ ဧဝ သင်္ခါရာ သမ္ဘဝန္တီတိ အဝဓာရဏေ ဂယှမာနေပိ အယံ ဒေါသော။ ကသ္မာ? ယသ္မာ လောဘာဒိကမ္မနိဒါနဥပါဒါနဝတ္ထာရမ္မဏမနသိကာရာဒယော အညေပိ ပစ္စယာ လဗ္ဘန္တိယေဝါတိ။ တတ္ထ ဧကာတိ အသဟာယာ, ကာရဏန္တရနိရပေက္ခာတိ အတ္ထော။ အညေပိ ပစ္စယာ သဟကာရိကာရဏဘူတာ။ ဒေါသမေတ္ထ ဝတ္တုကာမော စောဒကော ပုစ္ဆတီတိ ဉတွာ အာစရိယော အာဟ ‘‘ကိံ ပနေတ္ထာ’’တိ။ ဧတ္ထ အဝိဇ္ဇာယ ပစ္စယန္တရေန ရဟိတဘာဝေ စ သဟိတဘာဝေ စ ကိံ ပန ဝတ္တဗ္ဗံ, အသမတ္တာ တေ စောဒနာ, အဝသိဋ္ဌဉ္စ တာဝ ကထေဟီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဧကကာရဏဝါဒေါ အာပဇ္ဇတီတိ ဒေါသပ္ပသင်္ဂေါ ဝုတ္တော။ အနိဋ္ဌော ဟိ ဧကကာရဏဝါဒေါ သဗ္ဗတ္ထ သဗ္ဗကာလံ သမ္ဘဝါပတ္တိတော, ဧကသဒိသာသဘာဝါပတ္တိတော စ။
ယသ္မာ ဧကံ န ဧကတောတိအာဒီသု တီသု ပကာရေသု အဝိဇ္ဇမာနေသု ပါရိသေသေန အနေကတော အနေကမေဝါတိ ဧတသ္မိံ စတုတ္ထေ ဧဝ ပကာရေ ဝိဇ္ဇမာနေ ဧကဟေတုဖလဒီပနေ အတ္ထော အတ္ထိ, တသ္မာ န နုပပဇ္ဇတိ ဥပပဇ္ဇတိယေဝ။ ဧကံ ဖလံ ဧကတော နတ္ထိ, အနေကမ္ပိ ဧကတော နတ္ထိ။ အနေကတောပိ ဧကံ ဖလံ နော အတ္ထီတိ သမ္ဗန္ဓော။
ဧကေကဟေတုဖလဒီပနန္တိ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ’’တိ ဧကဟေတုဒီပနံ, ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏ’’န္တိ ဧကဖလဒီပနန္တိ ဧဝံ တတ္ထ တတ္ထ ဧကေကဟေတုဖလဒီပနံ ကတံ။
ဝေနေယျာနံ အနုရူပတောတိ ဝေနေယျာနံ အဇ္ဈာသယဿ အနုရူပတော။ ဧကဿေဝ ဟေတုနော, ဖလဿ စ ဒီပနာ သတ္ထု ဒေသနာဝိလာသတော ဝါ ဝေနေယျပုဂ္ဂလာနံ အဇ္ဈာသယတော ဝါ။ တဒုဘယဿ ပနေတ္ထ ကာရဏံ တတ္ထ တတ္ထ ဒေသေတဗ္ဗဿ အတ္ထဿ ပဓာနတာ, ပါကဋတာ, အသာဓာရဏတာ စ။ ဒေသနာဝိလာသပ္ပတ္တာ စ ဗုဒ္ဓါ ဘဂဝန္တော တေ ဒေသေတဗ္ဗေ အတ္ထေ ဗဟူသုပိ ပရိယာယေသု လဗ္ဘမာနေသု ယထာရုစိတံ ဂဟေတွာ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ, သာ ဒေသနာဝိလာသာနုရူပတာ။ တတ္ထ ပန ယေန ပရိယာယေန ယေ ဝေနေယျာ ဗုဇ္ဈန္တိ, တေနေဝ တေသံ ဗောဓနံ, သာ ဝေနေယျဇ္ဈာသယာနုရူပတာ။
ယထာဖဿံ ဝေဒနာဝဝတ္ထာနတောတိ ‘‘သုခဝေဒနီယံ, ဘိက္ခဝေ, ဖဿံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခါ ဝေဒနာ’’တိအာဒိနာ (သံ။ နိ။ ၄။၁၂၉), ‘‘စက္ခုဉ္စ ပဋိစ္စ ရူပေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စက္ခုဝိညာဏံ, တိဏ္ဏံ သင်္ဂတိ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ’’တိအာဒိနာ (မ။ နိ။ ၁။၂၀၄, ၄၀၀၊ ၃။၄၂၁, ၄၂၅, ၄၂၆၊ သံ။ နိ။ ၂။၄၃-၄၄၊ ၂။၄။၆၀၊ ကထာ။ ၄၆၅, ၄၆၇) စ သုခဝေဒနီယဖဿာဒိစက္ခုသမ္ဖဿာဒိအနုရူပေန သုခဝေဒနာဒိစက္ခုသမ္ဖဿဇာဝေဒနာဒီနံ ဝဝတ္ထာနတော။ သမာနေသုပိ ဟိ စက္ခုရူပါဒီသု ဖဿဝသေန သုခါဒိဝိပရိယာယာဘာဝတော, သမာနေသု ရူပမနသိကာရာဒီသု စက္ခာဒိသံဃဋ္ဋနဝသေန စက္ခုသမ္ဖဿဇာဒိဝိပရိယာယာဘာဝတော, အညပစ္စယသာမညေပိ စက္ခုသမ္ဖဿဝသေန သုခါဒိစက္ခုသမ္ဖဿဇာဒီနံ ဩဠာရိကသုခုမာဒိသင်္ကရာဘာဝတော စာတိ အတ္ထော။ ယထာဝုတ္တဖဿဿ သုခါဒီနံ အဝိပရီတော ပစ္စယဘာဝေါ ဧဝ ယထာဝေဒနံ ဖဿဝဝတ္ထာနံ။ ကာရဏဖလဝိသေသေန ဝါ ဖလကာရဏဝိသေသနိစ္ဆယော ဟောတီတိ ဥဘယတ္ထာပိ နိစ္ဆယော ပဝတ္ထာနန္တိ ဝုတ္တော။
ကမ္မာဒယောတိ ကမ္မအာဟာရဥတုအာဒယော အပါကဋာ သေမှပဋိကာရေန ရောဂဝူပသမနတော။ သေမှဿ မန္ဒဘာဝါဒိနာ စ သေမှံယေဝ ပါကဋံ ကာရဏံ။ အယမိဓ အဝိဇ္ဇာ သင်္ခါရာနံ ဟေတုဘာဝေန ဒီပိတာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အဿာဒါနုပဿိနော တဏှာ ပဝဍ္ဎတီတိ ဝစနတောတိ ‘‘သံယောဇနိယေသု, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေသု အဿာဒါနုပဿိနော တဏှာ ပဝဍ္ဎတိ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ, ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၅၃) ဣမိနာ သုတ္တေန တဏှာယ သင်္ခါရကာရဏဘာဝဿ ဝုတ္တတ္တာတိ အတ္ထော။ ပုန တဿာပိ အဝိဇ္ဇာယ ကာရဏန္တိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘အဝိဇ္ဇာသမုဒယာ အာသဝသမုဒယောတိ စ ဝစနတော’’တိ အာဟ။ တဏှာ ဝါ စတုရုပါဒါနဘူတာ ကာမာသဝဒိဋ္ဌာသဝါ စ သင်္ခါရဿ ကာရဏန္တိ ပါကဋာ အဝိဇ္ဇာဟေတုကာတိ သုတ္တဒွယေနာပိ အဝိဇ္ဇာယ ပါကဋံ သင်္ခါရာနံ ကာရဏဘာဝမေဝ ဒဿေတိ။ ‘‘အဿာဒါနုပဿိနော’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၅၃) ဟိ ဝစနေန ဘဝါဒီနဝပ္ပဋိစ္ဆာဒနကိစ္စာ အဝိဇ္ဇာ တဏှာယ ကာရဏန္တိ ဒဿိတာ ဟောတိ။ ယသ္မာ အဝိဒွါ, တသ္မာ ပုညာဘိသင်္ခါရာဒိကေ အဘိသင်္ခရောတီတိ အဝိဇ္ဇာယ သင်္ခါရကာရဏဘာဝဿ ပါကဋတ္တာ အဝိဒ္ဒသုဘာဝေါဝ သင်္ခါရကာရဏဘာဝေန ဝုတ္တော။ ခီဏာသဝဿ သင်္ခါရာဘာဝတော, အသာဓာရဏတ္တာ စ ပုညာဘိသင်္ခါရာဒီနံ သာဓာရဏကာရဏာနိ
ဝတ္ထာရမ္မဏာဒီနီတိ ပုညဘဝါဒီနဝပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာ အဝိဇ္ဇာ ပုညာဘိသင်္ခါရာဒီနံ အသာဓာရဏံ ကာရဏန္တိ ဝါ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဧတေနေဝ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏ’’န္တိ (မ။ နိ။ ၃။၁၂၆၊ သံ။ နိ။ ၂။၁၊ ဥဒါ။ ၁၊ မဟာဝ။ ၁၊ နေတ္တိ။ ၂၄) ဧတ္ထ ပန ပဓာနတ္တာ, ပါကဋတ္တာ, အသာဓာရဏတ္တာတိ ဧကေကဟေတုဖလဒီပနပရိဟာရဝစနေန သဗ္ဗတ္ထ ‘‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ’’တိအာဒီသု ဗောဓနေယျဇ္ဈာသယဝသေန ဓမ္မဿ ဗောဓနသင်္ခါတံ ပယောဇနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၆၁၈။ ‘‘ဧကန္တာနိဋ္ဌဖလာယာ’’တိ ဧတေန ဝိရုဒ္ဓဘာဝံ, ‘‘သာဝဇ္ဇာယာ’’တိ ဧတေန ဝိဇာတိယဘာဝံ အဝိဇ္ဇာယ ဇောတေတိ။ ပုညာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရာ ဟိ ဣဋ္ဌဝိပါကတာယ, အနဝဇ္ဇသဘာဝတာယ စ တဿာ ဝိရုဒ္ဓါ, ဝိဇာတိယာ စာတိ။ ကထံ န ယုဇ္ဇိဿတီတိအာဒိ သမာဓာနံ, တေန ယွာယံ ဧကန္တာနိဋ္ဌဖလတာဒိဟေတုပဒေသော, တဿ အနေကန္တိကတံ ဒဿေတိ။ အယံ ဟေတ္ထ အဓိပ္ပါယော – ယာယံ တယာ စောဒနာ ‘‘ဧဝံ သန္တေပီ’’တိအာဒိနာ ကတာ, သာ ယုတ္တာ ဝိပါကံ ပတိ။ န ဟိ အနိဋ္ဌဝေပက္ကံ ကာရဏံ ဣဋ္ဌံ ဖလတိ, ဣဋ္ဌဝေပက္ကံ ဝါ အနိဋ္ဌံ။ ယသ္မာ ပနေတ္ထ ပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မာနံ ပစ္စယဘာဝလက္ခဏဓမ္မာနံ ဓမ္မတာ အဓိပ္ပေတာ, တတြ စာယံ နိယမော နတ္ထိ ဝိစိတ္တရူပတ္တာ တဿာတိ။ တေနာဟ ‘‘ဝိရုဒ္ဓေါ စာ’’တိအာဒိ။
တတ္ထ ဓမ္မာနန္တိ သဘာဝဓမ္မာနံ။ ဌာနန္တိ အဝဋ္ဌာနံ။ တသ္မာ ဌာနဝိရုဒ္ဓေါတိ အတ္ထိတာဝိရုဒ္ဓေါ။ ကေစိ ပန ‘‘ပဋိသန္ဓိအာဒီနိဌာနာနီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ဧဝံ သတိ ‘‘ပုရိမစိတ္တံ ပစ္ဆိမစိတ္တဿ ဌာနဝိရုဒ္ဓေါ ပစ္စယော’’တိ နယိဒံ ဧကန္တိကံ သိယာ။ ဘဝင်္ဂမ္ပိ ဟိ ဘဝင်္ဂဿ အနန္တရပစ္စယော, ဇဝနံ ဇဝနဿ, န စ သိပ္ပါဒီနံ ပဋိသန္ဓိအာဒိဋ္ဌာနံ အတ္ထိ, တသ္မာ န တံ ဣဓ အဓိပ္ပေတံ။ ကမ္မံ ရူပဿ နမနရုပ္ပနဝိရောဓာ, သာရမ္မဏာနာရမ္မဏာဒိဝိရောဓာ စ သဘာဝဝိရုဒ္ဓေါ ပစ္စယော။ ခီရာဒီနိ ဒဓိအာဒီနံ မဓုရမ္ဗိလရသာဒိသဘာဝဝိရောဓာ။ အဝိဇာနနကိစ္စော အာလောကော ဝိဇာနနကိစ္စဿ ဝိညာဏဿ။ အမဒနကိစ္စာ စ ဂုဠာဒယော မဒနကိစ္စဿ အာသဝဿ။
ဂေါလောမာဝိလောမာဒီတိအာဒီသု ဂေါလောမာဝိလောမာနိ ဒုဗ္ဗာယ, အဝီတိ စ ရတ္တာ ဧဠကာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဝိသာဏံ သရဿ။ ဒဓိတိလပိဋ္ဌဂုဠာနိ ဘူတိဏကဿ။ သေဝါလံ တဏ္ဍုလေယျကဿ, ခရဝဠဝါ အဿတရဿာတိ ဧဝမာဒိ အာဒိ-သဒ္ဒေန သင်္ဂဟိတော။ ယသ္မာ ဝိပါကာ ဧဝ န, တသ္မာ
ဒုက္ခဝိပါကာယပိ အဝိဇ္ဇာယ အဒုက္ခဝိပါကာနံ ပုညာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရာနံ ပစ္စယတ္တံ န န ယုဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။
တဒဝိပါကတ္တေပိ သာဝဇ္ဇတာယ တဒဝိရုဒ္ဓါနံ, တံသဒိသာနဉ္စ အပုညာဘိသင်္ခါရာနမေဝ ပစ္စယော, န ဣတရေသန္တိ ဧတဿ ပသင်္ဂဿ နိဝါရဏတ္ထံ ‘‘ဝိရုဒ္ဓေါ စာဝိရုဒ္ဓေါ စ, သဒိသာသဒိသော တထာ။ ဓမ္မာနံ ပစ္စယော သိဒ္ဓေါ’’တိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ တမတ္ထံ ပါကဋံ ကရောန္တော ‘‘ဣတိ အယံ အဝိဇ္ဇာ’’တိအာဒိမာဟ။
ဋ္ဌ ၆၁၉။ သဗ္ဗတ္ထ ခန္ဓာနံ ဘေဒေါ မရဏန္တိ စုတိံ အဂ္ဂဏှန္တောတိ ဣဓ စုတိ နာမ တတ္ထ တတ္ထ ဘဝါဒီသု ရူပါဒီနံ ခန္ဓာနံ မရဏသညိတော စရိမော ဘေဒေါတိ ယာထာဝတော အဇာနန္တော။ သတ္တဿ သတော ဝိဇ္ဇမာနဿေဝ။ ဒေဟန္တရသင်္ကမနံ အညေန ကာယေန သမာဂမော။
သဗ္ဗတ္ထ ခန္ဓာနံ ပါတုဘာဝေါတိ တတ္ထ တတ္ထ ဘဝါဒီသု ခန္ဓာနံ ပဌမာဘိနိဗ္ဗတ္တိ။ နဝသရီရပါတုဘာဝေါတိ ဣဓ ဇိဏ္ဏဿ သရီရဿ နိက္ခေပေ ပရလောကပရိယာပန္နဿ နဝကာယဿ ဥပ္ပါဒေါ။ ယထေကေ ဝဒန္တိ –
‘‘ဝတ္ထာနိ ဇိဏ္ဏာနိ ယထာ ပဟာယ,
နဝါနိ ဂဏှာတိ နရော ပရာနိ၊
နိက္ခိပ္ပ ဒေဟံ ဣဓ ဇိဏ္ဏမေဝံ,
ဂဏှာတိ အတ္တာဘိနဝံ သုခေသီ’’တိ။
အယံ သတ္တောတိ အယမတ္တာ, ယော သာမီ, နိဝါသီ, ကာရကော, ဝေဒကော စာတိ အဓိပ္ပေတော။ သတ္တော မရတိ, သတ္တော ဥပပဇ္ဇတီတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ တီသုပိ ဌာနေသု အာဒိ-သဒ္ဒေန ဣဿရကုတ္တဗြဟ္မကုတ္တာဒိဝိကပ္ပနံ သင်္ဂဏှာတိ။
သဘာဝလက္ခဏန္တိ’ရုပ္ပနာနုဘဝနာဒိံ, ကက္ခဠဖုသနာဒိသဘာဝမေဝ ဝါ။ သာမညလက္ခဏန္တိ အနိစ္စတာဒိံ။ သင်္ခါရေ အတ္တတော အတ္တနိယတောတိ ရူပါဒီသု ဧကစ္စံ အတ္တတော, တဒညံ အတ္တနိယတော။
အတ္တာ ဇာနာတိ ဝါတိ ဝိကပ္ပေတိ ကာပိလာဒယော ဝိယ။ န ဇာနာတိ ဝါတိ ကာဏာဒါဇီဝိကာဒယော ဝိယ။ ကာဏာဒေါပိ ဟိ အတ္တာ သဘာဝေန န ဇာနာတိ။ ယဒါ ဗုဒ္ဓိဂုဏေန သံယုဇ္ဇတိ, တဒါ ဇာနာတီတိ ဣစ္ဆတိ။ သော ဧဝ ကရောတိ စ ကာရေတိ စာတိ ယော ပရတ္ထ သုခဒုက္ခံ အနုဘဝတိ, သော ဧဝ ပုညာပုညံ သယံ ကရောတိ, အညဉ္စ ကာရေတိ, န အညောတိ
အဓိပ္ပါယော။ သဏ္ဌပေန္တာတိ ဒွိအဏုကာဒိဥပ္ပါဒနဝသေန, ဣစ္ဆာဝသေန စ သမ္ပာဒေန္တာ။ သောတိ အတ္တသညိတော သတ္တော။ ဣန္ဒြိယသမ္ပန္နောတိ စက္ခာဒီဟိ ဣန္ဒြိယေဟိ သမန္နာဂတော, တေန သဠာယတနပ္ပဝတ္တိံ ဒဿေတိ။ သဗ္ဗဉှေတံ ယထာပစ္စယံ ပဝတ္တမာနာနံ အဝိဇ္ဇာဒီနံ ကိစ္စံ အတ္တနော ဗျာပါရံ ကတွာ ဒိဋ္ဌိဂတိကော ဝိမုယှတီတိ ဒဿနဝသေန ဝုတ္တံ။ အစ္ဆေဇ္ဇသုတ္တာဝုတာဘေဇ္ဇမဏီနံ ဝိယ ပုဗ္ဗာပရိယဝဝတ္ထာနံ နိယတိ, နိယတိယာ, နိယတိ ဧဝ ဝါ သင်္ဂတိ သမာဂမော နိယတိသင်္ဂတိ, တာယ ဘာဝေသု ပရိဏတာ မနုဿဒေဝဝိဟင်္ဂါဒိဘာဝံ ပတ္တာ နိယတိသင်္ဂတိဘာဝပရိဏတာ။ နိယတိယာ, သင်္ဂတိယာ, ဘာဝသင်္ခါတေန သဘာဝေန စ ပရိဏတာ နာနပ္ပကာရတံ ပတ္တာ နိယတိသင်္ဂတိဘာဝပရိဏတာတိ စ အတ္ထံ ဝဒန္တိ။
ဧတေဟိ စ ဝိကပ္ပနေဟိ အဝိဇ္ဇာ အကုသလံ စိတ္တံ ကတွာ သတ္တေ ပုညာဒီသု သင်္ခါရေသု ယတ္ထ ကတ္ထစိ ပဝတ္တေတီတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သော အဝိဇ္ဇာယ အန္ဓီကတော’’တိအာဒိ။ ပဋိပဇ္ဇတီတိ ဥပသင်္ကမတိ။
အပရိဏာယကောတိ အရဟတ္တမဂ္ဂသမ္ပဋိပါဒကကလျာဏမိတ္တရဟိတော, အရဟတ္တမဂ္ဂဉာဏာဝသာနံ ဝါ ဉာဏံ သမဝိသမံ ဒဿေတွာ သတ္တေ နိဗ္ဗာနံ နယတီတိ ပရိဏာယကံ, တေန ရဟိတော အပရိဏာယကော။ ဓမ္မံ ဉတွာတိ သပ္ပုရိသူပဿယေန စတုသစ္စပ္ပကာသကံ သုတ္တာဒိဓမ္မံ ဉတွာ, မဂ္ဂဉာဏေနေဝ ဝါ သဗ္ဗဓမ္မပဝရံ နိဗ္ဗာနဓမ္မံ ဉတွာ။ တံဇာနနာယတ္တံ ပန သေသသစ္စတ္တယာဘိသမယံ သမာနကာလမ္ပိ တံ ပုရိမကာလံ ဝိယ ကတွာ ဝုတ္တံ။ ဥပသန္တော စရိဿတီတိ အဂ္ဂမဂ္ဂါဓိဂမေန သဗ္ဗသော အဝိဇ္ဇူပသမာ ဥပသန္တော သဥပါဒိသေသနိဗ္ဗာနဓာတုယံ ဌိတော ယာဝ အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာနဓာတုပတ္တိ, တာဝ သတ္တာနံ ဟိတစရိယာယ အတ္တဘာဝံ ပဝတ္တေန္တော စရိဿတိ, ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရေဟိ ဝိဟရိဿတီတိ အတ္ထော။
သင်္ခါရပစ္စယာဝိညာဏပဒဝိတ္ထာရကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၆၂၀။ ယထာဝုတ္တသင်္ခါရပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ တံ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တမေဝ ဘဝိတုံ အရဟတီတိ ‘‘ဗာတ္တိံသ လောကိယဝိပါကဝိညာဏာနိ သင်္ဂဟိတာနီ’’တိ အာဟ။ ဓာတုကထာယံ ပန ဝိပ္ပယုတ္တေန သင်္ဂဟိတာသင်္ဂဟိတပဒနိဒ္ဒေသေ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏေန ယေ ဓမ္မာ, သဠာယတနပစ္စယာ ဖဿေန ယေ ဓမ္မာ, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာယ ယေ ဓမ္မာ ဝိပ္ပယုတ္တာ,
တေ ဓမ္မာ ကတိဟိ ခန္ဓေဟိ…ပေ… သင်္ဂဟိတာ? တေ ဓမ္မာ အသင်္ခတံ ခန္ဓတော ဌပေတွာ ဧကေန ခန္ဓေန, ဧကာဒသဟိ အာယတနေဟိ, ဧကာဒသဟိ ဓာတူဟိ သင်္ဂဟိတာ။ ကတိဟိ အသင်္ဂဟိတာ? စတူဟိ ခန္ဓေဟိ, ဧကေနာယတနေန, သတ္တဟိ ဓာတူဟိ အသင်္ဂဟိတာ’’တိ (ဓာတု။ ၄၆၆) ဝစနတော သဗ္ဗဝိညာဏဖဿဝေဒနာပရိဂ္ဂဟော ကတော။ ယဒိ ဟိ ဧတ္ထ ဝိညာဏဖဿဝေဒနာ သပ္ပဒေသာ သိယုံ, ‘‘ဝိပါကာ ဓမ္မာ’’တိ (ဓ။ သ။ တိကမာတိကာ ၃) ဣမဿ ဝိယ ဝိသဇ္ဇနံ သိယာ။ တသ္မာ တတ္ထ အဘိဓမ္မဘာဇနီယဝသေန သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏာဒယော ဂဟိတာတိ အဓိပ္ပါယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော စ အဘိဓမ္မဘာဇနီယေ (ဝိဘ။ ၂၄၃) စတုဘူမကကုသလသင်္ခါရော, အကုသလသင်္ခါရော စ ဝုတ္တောတိ ဧသော ဧဝ ဓာတုကထာယံ ဂဟိတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဘဝေါ ပန ဓာတုကထာယံ ကမ္မူပပတ္တိဘဝဝိသေသဒဿနတ္ထံ န အဘိဓမ္မဘာဇနီယဝသေန ဂဟိတော, ဧဝဉ္စ ကတွာ တတ္ထ ‘‘ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ’’တိ အနုဒ္ဓရိတွာ ‘‘ကမ္မဘဝေါ’’တိအာဒိနာ (ဓာတု။ ၆၆) နယေန ဘဝေါ ဥဒ္ဓဋော။
လောကိယဝိပါကမနောဝိညာဏမေဝ သန္ဓာယာဟ ‘‘ဗာဝီသတိဝိဓံ ဟောတီ’’တိ။ ဆဟိ ဝိညာဏေဟီတိ ယထာအဓိကတေဟိ စက္ခုဝိညာဏာဒီဟိ ဆဟိ ဝိညာဏေဟိ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ လောကိယဝိပါကဝိညာဏဿေဝ ဂဟဏံ ကတန္တိ အာဟ ‘‘လောကုတ္တရာနိ ပန ဝဋ္ဋကထာယ န ယုဇ္ဇန္တီ’’တိ။ ယဒိ ဧဝံ ကသ္မာ ဓာတုကထာယံ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏေန ယေ ဓမ္မာ ဝိပ္ပယုတ္တာ’’တိအာဒီသု (ဓာတု။ ၃၆၂) လောကုတ္တရဝိပါကာနမ္ပိ ဂဟဏံ ကတန္တိ? တံ ယထာဓမ္မသာသနတ္တာ အဘိဓမ္မဒေသနာယ ဝိပါကတ္တိကေ (ဓ။ သ။ တိကမာတိကာ ၃) ဝိယ အနဝသေသဝိပါကဓမ္မသင်္ဂဏှနဝသေန ဝုတ္တံ။ သုတ္တန္တဒေသနာ ပန ယထာနုလောမဒေသနာတိ တတ္ထ ပဝတ္တိနိဝတ္တိယော အသင်္ကရတော ဒဿေတဗ္ဗာ။ တသ္မာ တဒတ္ထသံဝဏ္ဏနာတိ ကတွာ ပဝတ္တိကထာယံ လောကိယဝိပါကဝိညာဏာနိယေဝ ဂဟိတာနိ။ တေနေဝါဟ ‘‘ဝဋ္ဋကထာယ န ယုဇ္ဇန္တီတိ န ဂဟိတာနီ’’တိ။
ယထာ ကတံ ကမ္မံ ဖလဒါနေ သမတ္ထံ ဟောတိ, တထာ ကတံ ‘‘ဥပစိတ’’န္တိ ဝုစ္စတီတိ ဝိပါကဒါနယောဂျမေဝ သင်္ခါရံ ဂဏှန္တော ‘‘ဥပစိတကမ္မာဘာဝေ’’တိ အာဟ။ ဟေတု နာမ ဗျတိရေကပ္ပဓာနန္တိ အဘာဝ-ဂ္ဂဟဏံ, တေန ကမ္မေ သတိ ဘာဝတော, အသတိ အဘာဝတောတိ အယမေတ္ထ
အဓိပ္ပါယော။ ယထာ ပနဿ ဝိညာဏဿ သင်္ခါရပစ္စယတာ န သိဒ္ဓါ, န ဧဝံ ဝိပါကဘာဝေါ။ သော ပန သိဒ္ဓေါတိ ကတွာ အာဟ ‘‘ဝိပါကံဟေတ’’န္တိ။ တေန ဝိညာဏဿ ဝိပါကဘာဝေန သင်္ခါရပစ္စယတ္တံ သာဓေတိ။ တဿ ပန သာဓနတ္ထံ ‘‘ဥပစိတကမ္မာဘာဝေ ဝိပါကာဘာဝတော’’တိ ဝုတ္တန္တိ တံ ဝိဝရန္တော ‘‘ဝိပါကဉ္စာ’’တိအာဒိမာဟ။ ယဒိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျာတိ ယဒိ ကမ္မနိရပေက္ခော ဝိပါကော ဥပ္ပဇ္ဇေယျ။ သဗ္ဗေသံ သတ္တာနံ ဗြဟ္မတ္တံ ဥပဂတာနံ ဃာနာဒိဝိညာဏာနိ မဟာဝိပါကဝိညာဏာနီတိ တဿ တဿ ဝိပါကဿ အနောကာသေ ဌိတာနမ္ပိ။ ဝိပါကာနီတိ ဝိညာဏာပေက္ခာယ နပုံသကနိဒ္ဒေသော, သဗ္ဗဝိပါကဝိညာဏာနီတိ အတ္ထော။
သင်္ခါရာ ဗဟူ ဧကူနတိံသစေတနာဘေဒတော, ဝိညာဏာနိ စ ဗဟူနိ ဗာတ္တိံသဝိဓတ္တာ, န စ သဗ္ဗတော သဗ္ဗာနီတိ အာဟ ‘‘ကတရသင်္ခါရပစ္စယာ ကတရဝိညာဏန္တိ စေ’’တိ။ ‘‘ဝိညာဏ’’န္တိ စ ဣဒံ ဝိညာဏသာမညံ ဂဟေတွာ ဝုတ္တံ။ ကာမံ ခန္ဓနိဒ္ဒေသေပိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၄၅၁ အာဒယော) ဣမာနိ ဝိညာဏာနိ နိဒ္ဒိဋ္ဌာနိ, တံ ပန အတိသံခိတ္တံ, န စ တတ္ထ နေသံ သင်္ခါရပစ္စယတာ ဝိဘာဝိတာတိ တံ ပဝတ္တိယံ, ပဋိသန္ဓိယဉ္စ ဘဝါဒီသု ပဝတ္တနာကာရဝသေန ဝိတ္ထာရတော ဒဿေတုံ ‘‘ကာမာဝစရပုညာဘိသင်္ခါရပစ္စယာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ မနောဝိညာဏေတိ နိဒ္ဓါရဏေ ဘူမ္မံ။ မဟာဝိပါကာနီတိ ဝိညာဏာပေက္ခာယ နပုံသကနိဒ္ဒေသော။ မဟာဝိပါကာတိ ပန ပါဌေ မနောဝိညာဏဓာတုယောတိ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၆၂၁။ ယံသင်္ခါရပစ္စယာတိ ယဿ ယဿ သင်္ခါရဿ ပစ္စယဘာဝေန။ ယံ ဝိညာဏန္တိ ‘‘ယံ ယံ ဝိညာဏ’’န္တိ ဧဝံ ဥဘယတ္ထ အာမေဍိတလောပေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ‘‘ဟောတီ’’တိ ဣမိနာ ကာရဏဘာဝေ ဝိညာဏဿ သဗ္ဘာဝမတ္တံ ပဝေဒိတံ, န ပဝတ္တိဝိသေသောတိ တံ ဒဿေန္တော ‘‘ဧဝံ ပဝတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ’’တိ အာဟ။ ဗြဟ္မာနမ္ပိ အနိဋ္ဌရူပါဒိအာပါထဂမနေ အကုသလဝိပါကစက္ခုဝိညာဏာဒီနိ ကဒါစိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ‘‘ဣမာနိ တေရသ…ပေ… ပဝတ္တန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ ဝေါကာရော ဝိတ္ထာရော ဧတ္ထာတိ ပဉ္စဝေါကာရော, သော ဧဝ ဘဝေါ, ဧတသ္မိံ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ။ ဟောတိ ဟိ ဘိန္နာဓိကရဏာနမ္ပိ အညပဒတ္ထသမာသော ယထာ ‘‘ဥရသိလောမော’’တိ။ အထ ဝါ ယထာပစ္စယံ ပဝတ္တမာနေဟိ ပဉ္စဟိ ခန္ဓေဟိ ဝေါကရီယတီတိ ပဉ္စဝေါကာရော, သော ဧဝ ဘဝေါတိ သဗ္ဗံ ပုဗ္ဗေ ဝိယ။
‘‘ပဝတ္တိယညေဝ ပဝတ္တန္တီ’’တိ သင်္ခေပတော ဝုတ္တမတ္ထံ ဝိဝရိတုံ ‘‘ကထ’’န္တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။
‘‘ယေဘုယျေန လောဘသမ္ပယုတ္တဇဝနာဝသာနေ’’တိ ဣဒံ ပဋိဃဝိစိကိစ္ဆုဒ္ဓစ္စသမ္ပယုတ္တာနန္တရံ သောမနဿသဟဂတဿ အနုပ္ပဇ္ဇနတောတိ ကေစိ, တံ န ဂဟေတဗ္ဗံ။ ‘‘စက္ခုံ အဿာဒေတိ အဘိနန္ဒတိ, တံ အာရဗ္ဘ ရာဂေါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ…ပေ… ဝိစိကိစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဥဒ္ဓစ္စံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, အကုသလေ နိရုဒ္ဓေ ဝိပါကော တဒါရမ္မဏတာ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ဝစနတော။ ဣဋ္ဌံ စေ အာရမ္မဏံ, သောမနဿတဒါရမ္မဏံ န န ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။ ဇဝနေန တဒါရမ္မဏနိယမေ သောမနဿသဟဂတာနန္တရံ သောမနဿသဟဂတာနေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ အပရေ, တံ ဝိစာရေတဗ္ဗံ ဥပေက္ခာသဟဂတကုသလာကုသလဇဝနာနန္တရမ္ပိ သောမနဿတဒါရမ္မဏဿ ဣစ္ဆိတဗ္ဗတ္တာ။ ဥပေက္ခာသဟဂတကိရိယာဇဝနာနန္တရမေဝ ဟိ သောမနဿတဒါရမ္မဏံ န ဣစ္ဆန္တိ။
ယသ္မာ ပန တိဟေတုကဇဝနာဝသာနေ စ ကဒါစိ အဟေတုကံ တဒါရမ္မဏံ ဟောတိ, တသ္မာ ‘‘ယေဘုယျေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ယသ္မာ ဧကစိတ္တက္ခဏာယုကံ ဇဝနာရမ္မဏံ ဟောတိ, တဒါ တတ္ထ ဧကမေဝ တဒါရမ္မဏံ ဟောတီတိ ကတွာ ‘‘သကိံ ဝါ’’တိ ဝုတ္တန္တိ ကေစိ။ အပရေ ပန တဒါရမ္မဏံ နာမ ဇဝနာရမ္မဏာနုဘဝနကိစ္စံ, တံ ဧကစိတ္တက္ခဏိကေ တထာ အာသန္နဘေဒေ အာရမ္မဏေ နုပ္ပဇ္ဇတိ။ တသ္မာ ‘‘သကိံ ဝါ’’တိ ဣဒံ ဒိရတ္တတိရတ္တာဒိ ဝိယ ဝစနသိလိဋ္ဌတာဝသေန ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ, ဒွိက္ခတ္တုမေဝ ပန ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။ ‘‘ဒိရတ္တတိရတ္တ’’န္တိ (ပါစိ။ ၅၀) ဧတ္ထ ဟိ ဝါ-သဒ္ဒဿ အဘာဝါ ဝစနသိလိဋ္ဌတာမတ္တေန ဒိရတ္တဂ္ဂဟဏံ ကတန္တိ ယုဇ္ဇတိ။ ‘‘နိရန္တရံ တိရတ္တဒဿနတ္ထံ ဝါ’’တိ ဣဓ ပန ဝါ-သဒ္ဒေါ ဝိကပ္ပတ္ထော ဝုတ္တောတိ သကိံ ဧဝ စ ကဒါစိ ပဝတ္တိံ သန္ဓာယ ‘‘သကိံ ဝါ’’တိ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တေနေဝ ဟိ သမ္မောဟဝိနောဒနိယံ သကိံ တဒါရမ္မဏပ္ပဝတ္တိယာ ဝိစာရေတဗ္ဗတံ ဒဿေန္တေန ‘‘စိတ္တပ္ပဝတ္တိဂဏနာယံ ပန သဗ္ဗဒွါရေသု တဒါရမ္မဏေ ဒွေ ဧဝ စိတ္တဝါရာ အာဂတာ’’တိ (ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ ၂၂၇) ဝုတ္တံ။
တတ္ထ စိတ္တပ္ပဝတ္တိဂဏနာယန္တိ ဝိပါကကထာယံ ဗလဝရူပါဒိအာရမ္မဏေ ဝုတ္တံ စိတ္တပ္ပဝတ္တိဂဏနံ သန္ဓာယာဟ။ တတ္ထ ဟိ ဒွေဝ တဒါရမ္မဏုပ္ပတ္တိဝါရာ
ဝုတ္တာ။ တဒေဝ ဟိ သန္ဓာယ ဣဓာပိ ဝုတ္တံ ‘‘အဘိဓမ္မဋ္ဌကထာယံ ပန တဒါရမ္မဏေ ဒွေ စိတ္တဝါရာ အာဂတာ’’တိ။ အဘိဓမ္မဋ္ဌကထာယံ အနိယတာရမ္မဏဋ္ဌာနကိစ္စာ ဟုတွာ ပဝတ္တန္တီတိ (ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ ၂၂၇) ဒွါရံ အနာမသိတွာ ဧဝ ဝုတ္တံ, တံ အနန္တရံ ပရတော ဝုတ္တသဟေတုကဝိပါကဝိညာဏာနံ သဒိသသံဝဏ္ဏနံ ကာတုကာမတာဓိပ္ပါယေန ဝုတ္တံ။ အဟေတုကဒွယာဒီနဉှိ ဘဝင်္ဂဘူတာနံ သယမေဝ ဒွါရတ္တာ, စုတိပဋိသန္ဓိဘူတာနဉ္စ ဘဝင်္ဂသင်္ခါတေန, အညေန စ ဒွါရေန အနုပ္ပတ္တိတော နိယတံ, အနိယတံ ဝါ ဒွါရံ ဧတေသန္တိ န သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။
အဟေတုကဒွယဿ ပန သန္တီရဏတဒါရမ္မဏဘူတဿ ဒွါရံ လဗ္ဘတိ, တဉ္စ အနိယတန္တိ တမ္ပိ ဂဏှန္တော ‘‘အနိယတဒွါရာရမ္မဏဋ္ဌာနကိစ္စာ ဟုတွာ ပဝတ္တန္တီ’’တိ အာဟ။ တေနေဝ စေတ္ထ မဟာဝိပါကာနမ္ပိ တဒါရမ္မဏဘူတာနံ ဒွါရံ လဗ္ဘတီတိ တတ္ထာပိ ဒွါရဂ္ဂဟဏံ ကတံ။
ဧကဿ သတ္တဿ ပဝတ္တော ရူပါဝစရဝိပါကော ပထဝီကသိဏာဒီသု ယသ္မိံ အာရမ္မဏေ ပဝတ္တော, တတော အညသ္မိံ တဿ ပဝတ္တိ နတ္ထီတိ ရူပါဝစရာနံ နိယတာရမ္မဏတာ ဝုတ္တာ။ ဣတရာနိ အာရုပ္ပဝိပါကဝိညာဏာနိ။ နိယတံ အဝတ္ထုကာနီတိ နိယတာဝတ္ထုကာနိ။ ကသိဏုဂ္ဃါဋိမာကာသာဒီသုယေဝ အာရမ္မဏေသု ပဝတ္တနတော နိယတာရမ္မဏာနိ။ တတြာတိ ပဝတ္တိယံ။ အဿာတိ ဗာတ္တိံသဝိဓဿ ဝိပါကဝိညာဏဿ။ တေ တေ သင်္ခါရာတိ ယထာဝုတ္တာ ပုညာဘိသင်္ခါရာဒိသင်္ခါရာ။ ကမ္မပစ္စယေနာတိ နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယေန။ ဥပနိဿယပစ္စယေနာတိ ပကတူပနိဿယပစ္စယေန။
ဋ္ဌ ၆၂၂။ ဧဝံ ပဝတ္တိယံ ဝိညာဏပ္ပဝတ္တိံ ဒဿေတွာ ပဋိသန္ဓိယံ ဒဿေတုံ ‘‘ယံ ပန ဝုတ္တ’’န္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အနုရူပါယ ပဋိသန္ဓိယာတိ အနုရူပေန ပဋိသန္ဓိကိစ္စေန။ တံ ပန အနုရူပတံ သယမေဝ ဝက္ခတိ။ ဘဝန္တရေန ဘဝန္တရဿ သန္ဓာနံ ဣဓ ပဋိသန္ဓီတိ တံ အစိတ္တကမ္ပိ အတ္ထေဝါတိ ကတွာ ‘‘ကတိ ပဋိသန္ဓိယော’’တိ ပုစ္ဆံ ကတွာပိ ‘‘ကတိ ပဋိသန္ဓိစိတ္တာနီ’’တိ ပုစ္ဆာ ကတာ။ ‘‘ကေန ကတ္ထာ’’တိ ကေန စိတ္တေန ကသ္မိံ ဘဝေ။
တတ္ထာတိ တေသု ဧကူနဝီသတိယာ ပဋိသန္ဓိစိတ္တေသု။ ကုသလဝိပါကာယ အဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတုယာတိ သမ္ဗန္ဓော။ နတ္ထိ ဒေဝေသု အဟေတုကာ ပဋိသန္ဓီတိ ‘‘မနုဿလောကေ’’တိ ဝိသေသနံ။ နပုံသကာဒီနန္တိ
အာဒိသဒ္ဒေန မမ္မာဒီနံ သင်္ဂဟော။ ကေစိ ပန ဧကစ္စေ အဟေတုကပဋိသန္ဓိကာ အဝိကလိန္ဒြိယာ ဟုတွာ ထောကံ ဝိစာရဏပကတိကာပိ ဟောန္တိယေဝ, တသ္မာ တာဒိသာနမ္ပိ ဣဓ အာဒိသဒ္ဒေန သင်္ဂဟောတိ ဝဒန္တိ။ သင်္ခေပတောတိ သမာသတော, အသုကာယ ပဋိသန္ဓိယာ အသုကံ အာရမ္မဏန္တိ ဝိဘာဂံ အကတွာတိ အတ္ထော။
သေသာနန္တိ ရူပါဝစရာ ပဉ္စ, ပဌမတတိယာရုပ္ပါ ဒွေတိ ဣမာသံ ဝုတ္တာဝသေသာနံ သတ္တန္နံ ပဋိသန္ဓီနံ။ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏံ စုတိစိတ္တံ နာမ နတ္ထိ ပဋိသန္ဓိအာရမ္မဏေ ဧဝ ပဝတ္တနတော။ ဒွီသု အာရမ္မဏေသူတိ အတီတနဝတ္တဗ္ဗဝသေန ဒွီသု အာရမ္မဏေသု။
ဋ္ဌ ၆၂၃။ တာနီတိ ပုဗ္ဗေ ကတာနိ ကမ္မာနိ။ အဿာတိ အာသန္နမရဏဿ ပုဂ္ဂလဿ။ ဩလမ္ဗန္တီတိ သာယနှေ မဟန္တာနံ ပဗ္ဗတကူဋာနံ ဆာယာ ဝိယ ဘူမိယံ တဿ စိတ္တေ အဝလမ္ဗန္တိ ဥပတိဋ္ဌန္တိ။ တသ္မိံ နိရုဒ္ဓေတိ တသ္မိံ စုတိစိတ္တေ နိရုဒ္ဓမတ္တေ တဿ နိရောဓသမနန္တရမေဝ။ တဒေဝါတိ တံယေဝ ယထာဝုတ္တဇဝနဝီထိယာ အာရမ္မဏဘူတံ။ အဝိဇ္ဇာတဏှာဒီသု ကိလေသေသု အနုပစ္ဆိန္နေသွေဝ ကမ္မာဒိနော ဥပဋ္ဌာနံ, တဉ္စ အာရဗ္ဘ စိတ္တသန္တာနဿ ဘဝန္တရနိန္နပေါဏပဗ္ဘာရတာ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘အနုပစ္ဆိန္နကိလေသဗလဝိနာမိတ’’န္တိ။ သန္တာနေ ဟိ ဝိနာမိတေ တဒေကဒေသဘူတံ ပဋိသန္ဓိစိတ္တဉ္စ ဝိနာမိတမေဝ ဟောတိ, န စ ဧကဒေသဝိနာမိတဘာဝေန ဝိနာ သန္တာနဿ ဝိနာမိတတာ အတ္ထီတိ။ သဗ္ဗတ္ထ ပန ဒုဂ္ဂတိပဋိသန္ဓိနိန္နာယ စုတိယာ ပုရိမဇဝနာနိ အကုသလာနိ, ဣတရာယ စ ကုသလာနီတိ နိစ္ဆိနန္တိ။ ‘‘နိမိတ္တဿာဒဂဓိတံ ဝါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိညာဏံ တိဋ္ဌမာနံ တိဋ္ဌတိ, အနုဗျဉ္ဇနဿာဒဂဓိတံ ဝါ, တသ္မိံ စေ သမယေ ကာလံ ကရောတိ, ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ, ယံ ဒွိန္နံ ဂတီနံ အညတရံ ဂတိံ ဥပပဇ္ဇေယျ နိရယံ ဝါ တိရစ္ဆာနယောနိံ ဝါ’’တိ (သံ။ နိ။ ၄။၂၃၅) ဟိ ဝုတ္တံ, တသ္မာ အကုသလံ ဒုဂ္ဂတိယံ, ကုသလဉ္စ သုဂတိယံ ပဋိသန္ဓိယာ ဥပနိဿယော ဟောတီတိ။ အရဟတော ပန သဗ္ဗသော ကိလေသာနံ ဥပစ္ဆိန္နတ္တာ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓသဗ္ဗဘဝုဿုက္ကတာယ ကမ္မာဒိနိမိတ္တံ န ဥပဋ္ဌဟတိ, တတော ဝိဇ္ဇမာနမ္ပိ ကမ္မံ အလဒ္ဓသဟာယတ္တာ ပဋိသန္ဓိံ န ဇနေတိ။
ဝုတ္တပ္ပကာရကမ္မဝသေနာတိ ပါပကမ္မဝသေန, တဒုပဋ္ဌာပိတန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ‘‘နရကာဒီသု အဂ္ဂိဇာလဝဏ္ဏာဒိက’’န္တိ ဣဒံ တံသဒိသတာဝသေန ဝုတ္တံ။
န ဟိ သော ဧဝ နိရယဂ္ဂိဝဏ္ဏာဒိ တဒါ တဿ အာပါထံ အာဂစ္ဆတိ။ တတ္ထ အဂ္ဂိဇာလဝဏ္ဏာဒိကန္တိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဝေတ္တရဏီသိမ္ဗလိအသိပတ္တဝနာဒိဝဏ္ဏံ သင်္ဂဏှာတိ။ နရကာဒီသူတိ ပန အာဒိ-သဒ္ဒေန ပေတတိရစ္ဆာနာနံ နိဗဒ္ဓသဉ္စရဏဋ္ဌာနပရိယာပန္နဝဏ္ဏံ။ မနောဒွါရေ အာပါထမာဂစ္ဆတီတိ ကမ္မဗလေန ဥပဋ္ဌာပိတဝဏ္ဏာယတနံ သုပိနံ ပဿန္တဿ ဝိယ, ဒိဗ္ဗစက္ခုဿ ဝိယ စ မနောဒွါရေ ဧဝ ဂေါစရဘာဝံ ဂစ္ဆတိ။ ဧကံ အာဝဇ္ဇနံ, ပဉ္စ ဇဝနာနိ, ဒွေ တဒါရမ္မဏာနီတိ တီဏိ ဝီထိစိတ္တာနိ။
ရာဂါဒိဟေတုဘူတံ ဟီနမာရမ္မဏန္တိ အကုသလဝိပါကဿ အာရမ္မဏံ ဘဝိတုံ ယုတ္တံ အနိဋ္ဌမာရမ္မဏမာဟ။ တမ္ပိ ဟိ သင်္ကပ္ပနဝသေန ရာဂဿာပိ ဟေတု ဟောတီတိ။ အကုသလဝိပါကဇနကကမ္မသဟဇာတာနံ ဝါ တံသဒိသာသန္နစုတိဇဝနစေတနာသဟဇာတာနဉ္စ ရာဂါဒီနံ ဟေတုဘာဝေါ ဧဝ ဟီနတာ။ တဉှိ ပစ္ဆာနုတာပဇနကကမ္မာနမာရမ္မဏံ ကမ္မဝသေန အနိဋ္ဌံ အကုသလဝိပါကဿ အာရမ္မဏံ ဘဝေယျ။ အညထာ စ ဣဋ္ဌာရမ္မဏေ ပဝတ္တဿ အကုသလကမ္မဿ ဝိပါကော အကုသလကမ္မနိမိတ္တာရမ္မဏော န ဘဝေယျ။ န ဟိ အကုသလဝိပါကော ဣဋ္ဌာရမ္မဏော ဘဝိတုံ အရဟတီတိ။
ပဉ္စဒွါရေ စ အာပါထံ အာဂစ္ဆန္တံ ပစ္စုပ္ပန္နံ ကမ္မနိမိတ္တံ အာသန္နကတကမ္မာရမ္မဏသန္တတိယံ ဥပ္ပန္နံ, တံသဒိသဉ္စ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အညထာ တဒေဝ ပဋိသန္ဓိအာရမ္မဏူပဋ္ဌာပကံ, တဒေဝ စ ပဋိသန္ဓိဇနကံ ဘဝေယျ။ န စ ပဋိသန္ဓိယာ ဥပစာရဘူတာနိ ဝိယ, ဧတသ္မိံ တယာ ပဝတ္တိတဗ္ဗန္တိ ပဋိသန္ဓိယာ အာရမ္မဏံ အနုပ္ပါဒေန္တာနိ ဝိယ စ ပဝတ္တာနိ စုတိအာသန္နာနိ ဇဝနာနိ ပဋိသန္ဓိဇနကာနိ ဘဝေယျုံ။ ‘‘ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ’’တိ (ဓ။ သ။ ၄၃၁) ဟိ ဝုတ္တံ။ တဒါ စ တံသမာနဝီထိယံ ဝိယ ပဝတ္တမာနာနိ ကထံ ကတူပစိတာနိ သိယုံ? တဒါ န အဿာဒိတာနိ။ န စ လောကိယာနိ လောကုတ္တရာနိ ဝိယ သမာနဝီထိဖလာနိ ဟောန္တိ။ ‘‘ပုဗ္ဗေ ဝါဿ တံ ကတံ ဟောတိ ပါပကမ္မံ ဒုက္ခဝေဒနီယံ, ပစ္ဆာ ဝါဿ တံ ကတံ ဟောတိ ပါပကမ္မံ ဒုက္ခဝေဒနီယံ, မရဏကာလေ ဝါဿ ဟောတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ သမတ္တာ ဟောတိ သမာဒိန္နာ။ တေန သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတီ’’တိအာဒိနာ (မ။ နိ။ ၃။၃၀၃) သုတ္တေ မရဏကာလေ သမတ္တာယ သမာဒိန္နာယ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ, သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ စ သဟဇာတစေတနာယ ပဋိသန္ဓိဒါနံ ဝုတ္တံ, န စ ဒုဗ္ဗလေဟိ ပဉ္စဒွါရိကဇဝနေဟိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ,
သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဝါ သမတ္တာ ဟောတိ သမာဒိန္နာ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ သမ္မောဟဝိနောဒနိယံ ‘‘သဗ္ဗမ္ပိ ဟေတံ ကုသလာကုသလဓမ္မပဋိဝိဇာနနာဒိစဝနပရိယောသာနံ ကိစ္စံ မနောဒွါရိကစိတ္တေနေဝ ဟောတိ, န ပဉ္စဒွါရိကေနာတိ သဗ္ဗဿပေတဿ ကိစ္စဿ ကရဏေ သဟဇဝနကာနိ ဝီထိစိတ္တာနိ ပဋိက္ခိတ္တာနီ’’တိ (ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ ၇၆၆)။
တတ္ထ ဟိ န ကိဉ္စိ ဓမ္မံ ပဋိဝိဇာနာတီတိ ‘‘မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဓမ္မာ’’တိ (ဓ။ ပ။ ၁-၂) ဧဝံ ဝုတ္တံ ဧကမ္ပိ ကုသလံ ဝါ အကုသလံ ဝါ န ပဋိဝိဇာနာတီတိ စ ဝုတ္တံ။ ယေသံ ပဋိဝိဘာဝနပ္ပဝတ္တိယာ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အနွေတိ, တေသံ သာ ပဝတ္တိ ပဉ္စဒွါရေ ပဋိက္ခိတ္တာ။ ကုသလာကုသလကမ္မသမာဒါနဉ္စ တာဒိသမေဝါတိ။ တဒါရမ္မဏာနန္တရံ ပန စဝနံ, တဒနန္တရာ စ ဥပပတ္တိ မနောဒွါရိကာ ဧဝ ဟောတိ, န သဟဇဝနကဝီထိစိတ္တပရိယာပန္နာတိ ဣမိနာ အဓိပ္ပါယေန ဣဓ ပဉ္စဒွါရိကတဒါရမ္မဏာနန္တရာ စုတိ, တဒနန္တရာ ပဋိသန္ဓိ စ ဝုတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ တတ္ထ အဝသေသပဉ္စစိတ္တက္ခဏာယုကေ ရူပါဒိမှိ ဥပ္ပန္နံ ပဋိသန္ဓိံ သန္ဓာယ ‘‘ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏံ ဥပပတ္တိစိတ္တံ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏဿ ဘဝင်္ဂဿ အနန္တရပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ, အဝသေသဧကစိတ္တက္ခဏာယုကေ စ ဥပ္ပန္နံ ပဋိသန္ဓိံ သန္ဓာယ ‘‘ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏံ ဥပပတ္တိစိတ္တံ အတီတာရမ္မဏဿ ဘဝင်္ဂဿ အနန္တရပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ စ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၆၂၄။ ကဏှပက္ခေ သုက္ကပက္ခံ ဌပေတွာတိ ဧတ္ထ ယထာ ပုဗ္ဗေ ‘‘ပါပကမ္မံ ဝါ ကမ္မနိမိတ္တံ ဝါ’’တိ ဝုတ္တေ ကဏှပက္ခေ ‘‘အနဝဇ္ဇကမ္မံ ဝါ ကမ္မနိမိတ္တံ ဝါ’’တိ သုက္ကပက္ခော ဝုတ္တော, ဧဝံ ‘‘ဒုဂ္ဂတိပရိယာပန္နံ ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ, နရကာဒီသု အဂ္ဂိဇာလဝဏ္ဏာဒိကံ ဒုဂ္ဂတိနိမိတ္တ’’န္တိ စ ဝုတ္တေ ကဏှပက္ခေ ‘‘သုဂတိပရိယာပန္နံ ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ, မနုဿလောကေ ရတ္တကမ္ဗလသဒိသမာတုကုစ္ဆိဝဏ္ဏသင်္ခါတံ, ဒေဝလောကေ ဝါ ဥယျာနဝိမာနကပ္ပရုက္ခာဒိဝဏ္ဏသင်္ခါတံ သုဂတိနိမိတ္တ’’န္တိ ဧဝံ သုက္ကပက္ခံ ဌပေတွာ သေသံ သဗ္ဗံ ပုရိမနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အတီတပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာယာတိ ကမ္မကမ္မနိမိတ္တဝသေန အတီတာရမ္မဏာယ, မာတုကုစ္ဆိဝဏ္ဏာဒိသုဂတိနိမိတ္တဝသေန ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာယ။
ဋ္ဌ ၆၂၅။ တဉ္စ ခေါတိ ယဒေတံ ‘‘အနဝဇ္ဇကမ္မံ ဝါ ကမ္မနိမိတ္တံ ဝါ’’တိ အနိယမနံ ကတံ, တဉ္စ ခေါ။ ကမ္မနိမိတ္တမေဝ အာပါထမာဂစ္ဆတိ
ဧကန္တတော အတ္တနော ကမ္မာရမ္မဏတာယ မဟဂ္ဂတဝိပါကဿ။ သုဒ္ဓါယ ဝါတိ မဟဂ္ဂတကမ္မနိမိတ္တာရမ္မဏာယ ဇဝနဝီထိယာ, တဒါရမ္မဏရဟိတာယာတိ အတ္ထော, သာ ပန ဇဝနဝီထိ မဟဂ္ဂတဝိပါကဿ ဥပစာရော ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ကေစိ ပန တဉ္စ ဝီထိံ မဟဂ္ဂတာဝသာနံ ဝဒန္တိ။ ‘‘နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာ ဝါ’’တိ ဣဒံ ရူပါဝစရပဋိသန္ဓိံ, အာရုပ္ပေသု စ ပဌမံ, တတိယဉ္စ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဒုတိယစတုတ္ထာ ပန အတီတာရမ္မဏဝစနေနေဝ ဂဟိတာ။
မာတုကုစ္ဆိဝဏ္ဏသင်္ခါတန္တိအာဒိနာ ဝဏ္ဏော ဧဝ ဂတိနိမိတ္တဘာဝေန အာဂတော။ တတ္ထ သဒ္ဒေါ တာဝ အနုပါဒိန္နဘာဝေန သုဂတိပရိယာပန္နတာယ ဂတိနိမိတ္တဘာဝေန အဋ္ဌကထာသု နာဂတောတိ ယုတ္တမေတံ, ဂန္ဓာဒီနံ ပန အနာဂမနေ ကာရဏံ ဝီမံသိတဗ္ဗံ။
အယံ တာတ တဝတ္ထာယ ဗုဒ္ဓပူဇာ ကရီယတီတိအာဒီသု ပုဗ္ဗစေတနာဝသေန ပုညံ ဟောတိ။ သဗ္ဗန္တိမဇဝနေ ဝတ္တမာနဿာပီတိ ဝဒန္တိ။
ဋ္ဌ ၆၂၆။ ‘‘ဧတေနာနုသာရေန အာရုပ္ပစုတိယာပိ အနန္တရာ ပဋိသန္ဓိ ဝေဒိတဗ္ဗာ’’တိ ဣဒံ ကသ္မာ ဝုတ္တံ, နနု ‘‘ပထဝီကသိဏဇ္ဈာနာဒိဝသေန ပဋိလဒ္ဓမဟဂ္ဂတဿ သုဂတိယံ ဌိတဿာ’’တိ ဧဝမာဒိကေ ဧဝ နယေ အယမ္ပိ ပဋိသန္ဓိ အဝရုဒ္ဓါတိ? န, တတ္ထ ရူပါဝစရစုတိအနန္တရာယ ဧဝ ပဋိသန္ဓိယာ ဝုတ္တတ္တာ။ တတ္ထ ဟိ ‘‘ပထဝီကသိဏာဒိကံ ဝါ နိမိတ္တံ မဟဂ္ဂတစိတ္တံ ဝါ မနောဒွါရေ အာပါထံ အာဂစ္ဆတိ, စက္ခုသောတာနံ ဝါ’’တိအာဒိနာ တေန ဝစနေန ရူပါဝစရစုတိယာ ဧဝ အနန္တရာ ပဋိသန္ဓိ ဝုတ္တာတိ ဝိညာယတိ။ အထာပိ ယထာသမ္ဘဝယောဇနာယ အယမ္ပိ ပဋိသန္ဓိ တတ္ထေဝ အဝရုဒ္ဓါ, အရူပါဝစရစုတိအနန္တရာ ပန ရူပါဝစရပဋိသန္ဓိ နတ္ထိ။ အရူပါဝစရေ စ ဥပရူပရိ စုတိယာ အနန္တရာ ဟေဋ္ဌိမာ ဟေဋ္ဌိမာ ပဋိသန္ဓိ နတ္ထီတိ စတုတ္ထာရုပ္ပစုတိယာ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏပဋိသန္ဓိ နတ္ထိ။ တေန တတော တတ္ထေဝ အတီတာရမ္မဏာ, ကာမာဝစရေ စ အတီတပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ ပဋိသန္ဓိ။ ဣတရာဟိ စ ယထာသမ္ဘဝံ အတီတနဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏာ အာရုပ္ပပဋိသန္ဓိ, အတီတပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ စ ကာမာဝစရပဋိသန္ဓိ ယောဇေတဗ္ဗာတိ ဣမဿ ဝိသေသဿ ဒဿနတ္ထံ ဝိသုံ ဥဒ္ဓရဏံ ကတံ။
ဋ္ဌ ၆၂၇။ ဧဝံ အာရမ္မဏဝသေန ဧကဝိဓာယ ကာမာဝစရသုဂတိစုတိယာ ဒုဝိဓာ ဒုဂ္ဂတိပဋိသန္ဓိ, ဒုဂ္ဂတိစုတိယာ ဒုဝိဓာ သုဂတိပဋိသန္ဓိ, ကာမာဝစရသုဂတိစုတိယာ ဒွိဧကဒွိပ္ပကာရာနံ ကာမရူပါရူပါနံ ဝသေန ပဉ္စဝိဓာ
သုဂတိပဋိသန္ဓိ, ရူပါဝစရစုတိယာ တထေဝ ပဉ္စဝိဓာ, ဒုဝိဓာယ အာရုပ္ပစုတိယာ ပစ္စေကံ ဒွိန္နံ ဒွိန္နံ ကာမာရုပ္ပါနံ ဝသေန အဋ္ဌဝိဓာ စ ပဋိသန္ဓိ ဒဿိတာ။ ဒုဂ္ဂတိစုတိယာ ပန ဧကဝိဓာယ ဒုဂ္ဂတိပဋိသန္ဓိ ဒုဝိဓာ န ဒဿိတာ, တံ ဒဿေတုံ ‘‘ဒုဂ္ဂတိယံ ဌိတဿ ပနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ယထာ ဝုတ္တာ ပန –
ဒွေ ဒွေ ပဉ္စာထ ပဉ္စဋ္ဌ, ဒွေ ဘဝါလမ္ဗဘေဒတော၊
စုတိယာ တာဒိသာယေတာ, စတုဝီသတိ သန္ဓိယော။ (ဝိဘ။ မူလဋီ။ ၂၂၇)၊
ဋ္ဌ ၆၂၈။ ‘‘ကာမာဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ’’တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ ၄၃၁) နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယဘာဝေါ ဟေဋ္ဌာ ဒဿိတပ္ပကာရောတိ ဥပနိဿယဘာဝမေဝ ဒဿေန္တော ‘‘ဝုတ္တဉှေတ’’န္တိအာဒိမာဟ။
နိဿယပစ္စယဘူတေန ရူပေန သဟပဝတ္တိယေဝေတ္ထ ဝိညာဏဿ တေန မိဿိတာ, တဒဘာဝေါ အမိဿိတာ။ ယဝန္တိ ဧတ္ထ သတ္တာ ဧကဇာတိသမနွယေန အညမညမိဿိတာ ဟောန္တီတိ ယောနိယော။ သုစရိတဒုစ္စရိတဝသေန ဂန္တဗ္ဗာ ပါပုဏိတဗ္ဗာတိ ဂတိယော။ တိဋ္ဌတိ ဧတ္ထာတိ ဌိတိ, ဝိညာဏဿ ဌိတိ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ။ နာနတ္တကာယနာနတ္တသညီတိအာဒိအာဝါသော ဧဝ သတ္တေဟိ အာဝသိတဗ္ဗတော သတ္တာဝါသော။ အသညသတ္တာဝါသဿ ဣဓ အသမ္ဘဝတော ‘‘သတ္တာဝါသဝသေန အဋ္ဌဝိဓံ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၆၂၉။ အညတြ ဇာတိပဏ္ဍကပဋိသန္ဓိယာတိ ဧတ္ထ ပဌမကပ္ပိကပဋိသန္ဓိယာပီတိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ သာပိ ဟိ ဘာဝေန ဝိနာဝ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။
ဩမတောတိ အဝမတော, အဝကံသတောတိ အတ္ထော။ အာဒိနာတိ ‘‘မိဿံ အမိဿ’’န္တိ ဧတသ္မိံ ဒုကေ အာဒိမှိ ဝုတ္တေန မိဿဝိညာဏေန။ ဩမတော ဒွေ ဝါ တယော ဝါ ဒသကာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ဂဗ္ဘသေယျကာနံ ဝသေန ဝုတ္တံ။ အညတ္ထ ပန အနေကေ ကလာပါ သဟ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ဗြဟ္မတ္တဘာဝေပိ ဟိ အနေကဂါဝုတပ္ပမာဏေန အနေကေ ကလာပါ သဟ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ တိံသတော အဓိကာနေဝ ရူပါနိ ဟောန္တိ။ တဒဟုဇာတဧဠကဿ လောမံ ဇာတိဥဏ္ဏာတိ ကေစိ။ ဟိမဝန္တပ္ပဒေသေ ဇာတိမန္တဧဠကလောမံ ဇာတိဥဏ္ဏာတိ အပရေ။ ဂဗ္ဘံ ဖာလေတွာ ဂဟိတဧဠကလောမံ ဇာတိဥဏ္ဏာတိ အညေ။ ဣမာသု ဂတီသု ဣမာ ယောနိယော သမ္ဘဝန္တိ, ဣမာသု န သမ္ဘဝန္တီတိ ဧဝံ ယောနီနံ ဂတိဝသေန သမ္ဘဝဘေဒေါ။
ဋ္ဌ ၆၃၀။ ဘုမ္မဝဇ္ဇေသူတိ ဘုမ္မဒေဝါနံ ဝဇ္ဇနံ ယောနိဝိဘာဂံ ပတိ တေသံ မနုဿသဒိသတ္တာ။ ယောနိယော တိဿော ပုရိမိကာ န ဟောန္တီတိ ယောနိတ္တယပဋိက္ခေပေန ပစ္ဆိမာ ယောနိ အနုညာတာတိ အတ္ထတော အာပန္နမေဝ ဟောတိ။ ဂတိတ္တယေတိ မနုဿပေတတိရစ္ဆာနသညိတေ ဂတိတ္တယေ။ တဉှိ ဧတ္ထ ပုဗ္ဗေ အနာမဋ္ဌံ။
စ-သဒ္ဒေါ အဝုတ္တသမုစ္စယတ္ထောတိ ဒဿေတုံ ‘‘စ-သဒ္ဒေနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ကသ္မာ ပန နိဇ္ဈာမတဏှိကပေတေသု ပုရိမိကာ တိဿော ယောနိယော န သန္တီတိ? အသမ္ဘဝတော။ တာသဉှိ နိစ္စာတုရဘာဝတော ကာမသေဝါ နတ္ထီတိ န တာ အဏ္ဍဇာဒယော ဟောန္တိ။ ကုစ္ဆိယံ တာသံ ဂဗ္ဘော နာဝတိဋ္ဌတိ ဇာလသဗ္ဘာဝတောတိ ကေစိ။ အဂ္ဂိဇာလာယ သန္တပ္ပမာနသရီရာ ဧတာ နိဗ္ဗတ္တန္တီတိ အလ္လဋ္ဌာနေသု, ပုပ္ဖါဒီသု စ သမ္ဘဝါဘာဝတော သံသေဒဇတာပိ တာသံ နတ္ထေဝါတိ ဝဒန္တိ။ တေနာဟ ‘‘ဩပပါတိကာ ဧဝ ဟိ တေ ဟောန္တီ’’တိ။
ရူပီဗြဟ္မေသု တာဝ ဩပပါတိကယောနိကေသူတိ ဩပပါတိကယောနိကေဟိ ရူပီဗြဟ္မေ နိဒ္ဓါရေတိ။ ရူပီဗြဟ္မေသူတိ ဟိ အဓိကရဏေ ဘုမ္မံ, ဩပပါတိကေသူတိ နိဒ္ဓါရဏေ။ တေန ‘‘ဩပပါတိကယောနိကေသူ’’တိ သာမညတော ဝုတ္တရာသိတော ‘‘ရူပီဗြဟ္မေသူ’’တိ ဝိသေသေန တဒေကဒေသံ နိဒ္ဓါရေတိ။ စက္ခုသောတဝတ္ထုဒသကာနံ, ဇီဝိတနဝကဿ စာတိ ဧတ္ထ ကေစိ ‘‘စက္ခုသောတဝတ္ထုသတ္တကာနံ, ဇီဝိတဆက္ကဿ စာတိ စတုန္နံ ကလာပါနံ ဝသေန ရူပဘဝေ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏေန သဟ သတ္တဝီသတိ ရူပါနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, တတ္ထ ဂန္ဓရသာဟာရာနံ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ’’တိ ကာရဏံ ဝတွာ တံ သမတ္ထေန္တာ ‘‘ပါဠိယဉှိ ‘ရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဌပေတွာ အညသတ္တာနံ ဒေဝါနံ ပဉ္စာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ, ပဉ္စ ဓာတုယော ပါတုဘဝန္တီ’တိ (ဝိဘ။ ၁၀၁၅-၁၀၁၆) ဝုတ္တံ, တထာ ‘ရူပဓာတုယာ ဆ အာယတနာနိ, နဝ ဓာတုယော’တိ သဗ္ဗသင်္ဂဟကဝသေန တတ္ထ ဝိဇ္ဇမာနာယတနဓာတုယော ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ ကထာဝတ္ထုမှိ စ ဃာနာယတနာဒီနံ ဝိယ ဂန္ဓာယတနာဒီနဉ္စ တတ္ထ ဘာဝေါ ပဋိက္ခိတ္တော ‘အတ္ထိ တတ္ထ ဃာနာယတနန္တိ? အာမန္တာ။ အတ္ထိ တတ္ထ ဂန္ဓာယတနန္တိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ’တိအာဒိနာ (ကထာ။ ၅၂၀)။ န စ အဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနာနံ ပထဝီဓာတုအာဒီနံ ဝိယ အဂန္ဓရသာယတနာနံ ဂန္ဓရသာနံ တတ္ထ ဘာဝေါ သက္ကာ ဝတ္တုံ, ဖုသိတုံ သက္ကုဏေယျတာဝိနိမုတ္တဿ ပထဝီအာဒိသဘာဝဿ ဝိယ ဂန္ဓရသာယတနဘာဝဝိနိမုတ္တဿ
ဂန္ဓရသသဘာဝဿ အဘာဝါ။ ယဒိ စ ဃာနသမ္ဖဿာဒီနံ ကာရဏဘာဝေါ နတ္ထီတိ ‘အာယတနာနီ’တိ တေ န ဝုစ္စေယျုံ, ဓာတုသဒ္ဒေါ ပန နိဿတ္တနိဇ္ဇီဝဝါစကောတိ ‘ဂန္ဓဓာတု ရသဓာတူ’တိ အဝစနေ ကာရဏံ နတ္ထိ, ဓမ္မဘာဝေါ စ တေသံ ဧကန္တေန ဣစ္ဆိတဗ္ဗော သဘာဝဓာရဏာဒိလက္ခဏတော အညဿ အဘာဝါ။ ဓမ္မာနဉ္စ အာယတနဘာဝေါ ဧကန္တိကော ယမကေ ဝုတ္တော ‘ဓမ္မော အာယတနန္တိ? အာမန္တာ’တိ (ယမ။ ၁။အာယတနယမက။၁၃)။ တသ္မာ တေသံ ဂန္ဓရသာယတနဘာဝါဘာဝေပိ ကောစိ အာယတနဘာဝေါ ဝတ္တဗ္ဗော။ ယဒိ စ ဖောဋ္ဌဗ္ဗဘာဝတော အညော ပထဝီအာဒိဘာဝေါ ဝိယ ဂန္ဓရသဘာဝတော အညော တေသံ ကောစိ သဘာဝေါ သိယာ, တေသံ ဓမ္မာယတနသင်္ဂဟော။ ဂန္ဓရသဘာဝေ ပန အာယတနဘာဝေ စ သတိ ‘ဂန္ဓော စ သော အာယတနဉ္စ ဂန္ဓာယတနံ, ရသော စ သော အာယတနဉ္စ ရသာယတန’န္တိ ဣဒမာပန္နမေဝါတိ ဂန္ဓရသာယတနဘာဝေါ စ န သက္ကာ နိဝါရေတုံ။ ‘တယော အာဟာရာ’တိ စ ဝစနတော ကဗဠီကာရာဟာရဿ တတ္ထ အဘာဝေါ ဝိညာယတိ။ တသ္မာ ယထာ ပါဠိယာ အဝိရောဓော ဟောတိ, တထာ ရူပဂဏနာ ကာတဗ္ဗာ။ ဧဝဉှိ ဓမ္မတာ န ဝိလောမိတာ ဟောတီ’’တိ ဝဒန္တိ။
ဧတ္ထ ဝုစ္စတေ – ရူပါဝစရသတ္တာနံ ဃာနဇိဝှါယတနာဘာဝတော ဝိဇ္ဇမာနာပိ ဂန္ဓရသာ အာယတနကိစ္စံ န ကရောန္တီတိ တေ အနာမသိတွာ ပါဠိယံ ‘‘ပဉ္စာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တီ’’တိ (ဝိဘ။ ၁၀၁၅), ‘‘ဆ အာယတနာနီ’’တိ (ဝိဘ။ ၉၉၂) စ အာဒိ ဝုတ္တံ, ‘‘တယော အာဟာရာ’’တိ စ အဇ္ဈောဟရိတဗ္ဗဿ အာဟာရဿ အဘာဝေန ဩဇဋ္ဌမကရူပသမုဋ္ဌာပနသင်္ခါတဿ အာဟာရကိစ္စဿ အကရဏတော, န သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ ဂန္ဓရသာနံ, ဩဇာယ စ အဘာဝတော။ ဣတိ ဝိသယိနော, ကိစ္စဿ စ အဘာဝေန ဝိသယော, ကိစ္စဝါ စ ဓမ္မော န ဝုတ္တော။ ယသ္မိဉှိ ဘဝေ ဝိသယီ နတ္ထိ, တသ္မိံ တံဟေတုကော နိပ္ပရိယာယေန ဝိသယဿ အာယတနဘာဝေါ နတ္ထီတိ ဝိဇ္ဇမာနဿာပိ အဝစနံ ယထာ တတ္ထေဝ ရူပဘဝေ ပထဝီတေဇောဝါယောဓာတူနံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနဘာဝေန။ ယဿ ပန ယတ္ထ ဝစနံ, တဿ တတ္ထ ဝိသယီသဗ္ဘာဝဟေတုကော နိပ္ပရိယာယေန အာယတနဘာဝေါ ဝုတ္တော ယထာ တတ္ထေဝ ရူပါယတနဿ။
ယဒိ ဝိသယီသဗ္ဘာဝဟေတုကော ဝိသယဿ နိပ္ပရိယာယေန အာယတနဘာဝေါ, ကထမသညသတ္တာနံ ဒွေ အာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တီတိ,
အသညသတ္တာနဉှိ စက္ခာယတနံ နတ္ထိ, အစက္ခာယတနဘာဝေန စ နေသံ ရူပါယတနံ အညေသံ အဝိသယောတိ? နာယံ ဝိရောဓော။ ယေန အဓိပ္ပါယေန ရူပဓာတုယံ သညီနံ ဂန္ဓာယတနာဒီနံ အဝစနံ, တေန ရူပါယတနဿာပိ အဝစနန္တိ အသညီနံ ဧကံ အာယတနံ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ယထာသကဉှိ ဣန္ဒြိယဂေါစရဘာဝါပေက္ခာယ ယေသံ နိပ္ပရိယာယေန အာယတနဘာဝေါ အတ္ထိ, တေသု နိဒ္ဒိသိယမာနေသု တဒဘာဝတော ရူပဓာတုယံ သညီနံ ဂန္ဓာဒိကေ ဝိသုံ အာယတနဘာဝေန အဝတွာ ဓမ္မသဘာဝါနတိဝတ္တနတော, မနောဝိညာဏဿ စ ဝိသယဘာဝူပဂမနတော ဓမ္မာယတနန္တောဂဓေ ကတွာ ‘‘ပဉ္စာယတနာနီ’’တိ ပါဠိယံ (ဝိဘ။ ၁၀၁၅) ဝုတ္တံ။ ဧတဒတ္ထဉှိ ‘‘ဓမ္မာယတန’’န္တိ သာမညတော နာမကရဏံ, ပိဋ္ဌိဝဋ္ဋကာနိ ဝါ တာနိ ကတွာ ‘‘ပဉ္စာယတနာနီ’’တိ ဝုတ္တံ။
ယေန စ ပန အဓိပ္ပါယေန အသညီနံ ရူပါယတနံ ဝုတ္တံ, တေန သညီနမ္ပိ ဂန္ဓာဒီနံ ဝိသုံ ဂဟဏံ ကာတဗ္ဗန္တိ ဣမဿ နယဿ ဒဿနတ္ထံ ‘‘အသညသတ္တာနံ ဒေဝါနံ ဒွေ အာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တီ’’တိ (ဝိဘ။ ၁၀၁၇) ဝုတ္တံ။ အသတိပိ ဟိ တတ္ထ အတ္တနော ဣန္ဒြိယေ ရူပဿ ဝဏ္ဏာယတနသဘာဝါတိက္ကမော နတ္ထေဝါတိ တံ ရူပါယတနန္တေွဝ ဝုစ္စတိ။ ဣမိနာ စ နယဒဿနေန ဂန္ဓာဒီနိ တီဏိ ပက္ခိပိတွာ သညီနံ အဋ္ဌ အာယတနာနိ, အသညီနံ ပဉ္စာတိ အယမတ္ထော ဒဿိတော ဟောတိ။ ဧဝဉ္စေတံ သမ္ပဋိစ္ဆိတဗ္ဗံ, အညထာ ရူပလောကေ ဖုသိတုံ အသက္ကုဏေယျတာယ ပထဝီအာဒီနံ ဗြဟ္မာနံ ဝစီဃောသော ဧဝ န သိယာ။ န ဟိ ပဋိဃဋ္ဋနာနိဃံသမန္တရေန သဒ္ဒပ္ပဝတ္တိ အတ္ထိ, န စ ဖုသနသဘာဝါနံ ကတ္ထစိ အဖုသနဘာဝတာ သက္ကာ ဝိညာတုံ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနသင်္ခါတဿ စ ဘူတတ္တယဿ အဘာဝေ ရူပဘဝေ ရူပါယတနာဒီနမ္ပိ သမ္ဘဝေါ ဧဝ န သိယာ။ တသ္မာ ဖုသိတုံ သက္ကုဏေယျတာယပိ ပထဝီအာဒီနံ တတ္ထ ကာယိန္ဒြိယာဘာဝေန တေသံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗဘာဝေါ န ဝုတ္တော။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ရူပဓာတုယံ တေသံ သပ္ပဋိဃဝစနဉ္စ သမတ္ထိတံ ဟောတိ။ ဝုတ္တဉှိ ‘‘အသညသတ္တာနံ အနိဒဿနသပ္ပဋိဃံ ဧကံ မဟာဘူတံ ပဋိစ္စ ဒွေ မဟာဘူတာ’’တိအာဒိ (ပဋ္ဌာ။ ၂။၂၂။၂၀)။
ပဋိဃော စ နာမ ဘူတတ္တယဿ ကာယပ္ပသာဒံ ပတိ တန္နိဿယဘူတဃဋ္ဋနာဒွါရေန အဘိမုခဘာဝေါ, ဣဓ ပန တံသဘာဝတာ။ သော စ ဖုသိတုံ အသက္ကုဏေယျသဘာဝဿ ဃဋ္ဋနာယ အဘာဝတော နတ္ထိ။ ယဒိ တတ္ထ အသတိပိ ဝိသယိနိ ရူပါယတနံ ဂဟေတွာ ‘‘ဒွေ အာယတနာနီ’’တိ ဝုတ္တံ, အထ
ကသ္မာ ဂန္ဓာယတနာဒီနိ ဂဟေတွာ ‘‘ပဉ္စာယတနာနီ’’တိ န ဝုတ္တန္တိ? နယဒဿနဝသေန ဒေသနာ ပဝတ္တာတိ ဝုတ္တောဝါယမတ္ထော။ အထ ဝါ တတ္ထ ရူပါယတနဿေဝ ဝစနံ ကဒါစိ အညဘူမိကာနံ ပသာဒဿ ဝိသယဘာဝံ သန္ဓာယ, န ပန ဣတရေသံ အဘာဝတော, နာပိ ပရိယာယေနပိ အာယတနဘာဝါဘာဝတော။ အသညီနဉှိ ရူပါယတနံ သမာနတလဝါသီနံ ဝေဟပ္ဖလာနံ, ဥပရိဘူမိကာနဉ္စ သုဒ္ဓါဝါသာနံ ပသာဒဿ ဝိသယဘာဝံ ဂစ္ဆတိ, န ပန ဂန္ဓရသာတိ တေသံယေဝ တတ္ထ အဝစနံ ယုတ္တံ။ ကထာဝတ္ထုမှိ စ နိပ္ပရိယာယေန ဂန္ဓာယတနာဒီနံ အတ္ထိဘာဝံ ပဋိဇာနန္တံ သန္ဓာယ ပဋိသေဓော ကတော။
ယဒိပိ စေတံ ဝစနံ တတ္ထ ဂန္ဓာယတနာဒီနံ အဘာဝဝိဘာဝနံ န ဟောတိ, အတ္ထိဘာဝဒီပနမ္ပိ ပန အညဝစနံ နတ္ထေဝါတိ? နယိဒမေဝံ, အဋ္ဌကထာသု တတ္ထ နေသံ အတ္ထိဘာဝဿ နိဒ္ဓါရေတွာ ဝုတ္တတ္တာ။ ယဉှိ အဋ္ဌကထာဝစနံ ပါဠိယာ န ဝိရုဇ္ဈတိ, တံ ပါဠိ ဝိယ ပမာဏဘူတံ အဂရဟိတာယ အာစရိယပရမ္ပရာယ ယာဝဇ္ဇတနာ အာဂတတ္တာ။ တတ္ထ သိယာ – ယံ ပါဠိယာ န ဝိရုဇ္ဈတိ အဋ္ဌကထာဝစနံ, တံ ပမာဏံ, ဣဒံ ပန ဝိရုဇ္ဈတီတိ? နယိဒမေဝံ, ယထာ န ဝိရုဇ္ဈတိ, တထာ ပဋိပါဒိတတ္တာ။ စက္ခာဒီနံ အာယတနာနံ, တန္နိဿယာနဉ္စ ဝိညာဏာနံ သတ္တသုညတာသန္ဒဿနတ္ထံ ဘဂဝတော ဓာတုဒေသနာတိ အာယတနဘာဝေန ဝုတ္တာနံယေဝ ဓာတုဘာဝဒီပနတော ဓာတုဘာဝဿာပိ တေသံ အဝစနံ ယုဇ္ဇတိ ဧဝ။ တသ္မာ ယထာ ပါဠိယာ အဝိရောဓော ဟောတိ, တထာ စက္ခုဒသကာဒိဝသေန ဣဓ ရူပဂဏနာ ကတာတိ န ဧတ္ထ ဓမ္မတာဝိလောမနာသင်္ကာယ ဩကာသောတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
အညေသု သံသေဒဇဩပပါတိကယောနိကေသူတိ ရူပီဗြဟ္မေ ပန ဌပေတွာ အညေသု ဩပပါတိကေသု, သံသေဒဇေသု စာတိ ဧဝမေတ္ထ သမ္ဗန္ဓော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဩပပါတိကဝိသေသနဉှေတ္ထ အညဂ္ဂဟဏံ, န သံသေဒဇဝိသေသနံ အသမ္ဘဝတော။ သတိ ဟိ သမ္ဘဝေ, ဗျဘိစာရေ စ ဝိသေသနဝိသေသိတဗ္ဗတာ ဟောတိ။ ကာမာဝစရဒေဝေသု သဗ္ဗကာလံ ပဋိသန္ဓိပဝတ္တီသု ယထာဝုတ္တာယ သန္တတိယာ ရူပါနံ လဗ္ဘနတော ဝုတ္တံ ‘‘တာနိ စ နိစ္စံ ဒေဝေသူ’’တိ။ န ဟိ တေ ကဒါစိပိ ဝိကလိန္ဒြိယာ, အဘာဝကာ စ ဟောန္တီတိ။ စက္ခု နေသံ ဒသန္နံ ပူရဏောတိ ကတွာ စက္ခုဒသကော နာမ, အသာဓာရဏေန ဝါ စက္ခုနာ လက္ခိတော ဒသကော စက္ခုဒသကော။ ဧဝံ သေသာတိ ယထာ စက္ခုဒသကော ဝုတ္တော, ဧဝံ သေသာပိ ဒသကာ ယောဇေတွာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
‘‘သံသေဒဇူပပါတယောနီသု, အဝကံသတော တိံသာ’’တိ သင်္ခေပေန ဝုတ္တမတ္ထံ ဝိဝရန္တော ‘‘အဝကံသတော ပနာ’’တိအာဒိမာဟ, တံ ပနေတံ ပါဠိယာ န သမေတိ။ န ဟိ ပါဠိယံ ကာမာဝစရာနံ သံသေဒဇောပပါတိကာနံ အဃာနကာနံ ဥပပတ္တိ ဝုတ္တာ။ ဓမ္မဟဒယဝိဘင်္ဂေ ဟိ ‘‘ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကဿစိ ဧကာဒသာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ, ကဿစိ ဒသာယတနာနိ, ကဿစိ အပရာနိ ဒသာယတနာနိ, ကဿစိ နဝါယတနာနိ, ကဿစိ သတ္တာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ, န ဝုတ္တံ ‘‘အဋ္ဌာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တီ’’တိ (ဝိဘ။ ၁၀၀၇)။ ယဒိ ဟိ အဃာနကဿာပိ ဥပပတ္တိ သိယာ, တိက္ခတ္တုံ ‘‘ဒသာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ, တိက္ခတ္တုဉ္စ ‘‘နဝါယတနာနိ ပါတုဘဝန္တီ’’တိ, န စ တံ ဝုတ္တံ။
တတ္ထ ဥပပတ္တိက္ခဏေတိ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ။ ဧကာဒသာတိ ပရိပုဏ္ဏာယတနဿ သဒ္ဒါယတနဝဇ္ဇာနိ ဧကာဒသ အာယတနာနိ။ ကဿစိ ဒသာယတနာနီတိ အန္ဓဿ စက္ခာယတနဝဇ္ဇာနိ။ အပရာနိ ဒသာယတနာနီတိ ဗဓိရဿ သောတာယတနဝဇ္ဇာနိ။ နဝါယတနာနီတိ အန္ဓဗဓိရဿ စက္ခုသောတာယတနဝဇ္ဇာနိ။ သတ္တာယတနာနီတိ ဂဗ္ဘသေယျကဿ ရူပဂန္ဓရသကာယဖောဋ္ဌဗ္ဗမနောဓမ္မာယတနဝသေန ဝုတ္တံ။ ယဒိ စက္ခုသောတဃာနဝိကလောပိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ, တဿ အဋ္ဌေဝါယတနာနိ သိယုံ, န စ ဝုတ္တံ ‘‘အဋ္ဌာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တီ’’တိ။ တသ္မာ နတ္ထေဝ စက္ခုသောတဃာနဝိကလော။ သတိ စ အဃာနကူပပတ္တိယံ ပုနပိ ‘‘ကဿစိ အပရာနိပိ ဒသာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ။ တထာ စ သတိ ယထာ အန္ဓဗဓိရဿ ဝသေန ‘‘ကဿစိ နဝါယတနာနိ ပါတုဘဝန္တီ’’တိ ဧကဝါရံ ဝုတ္တံ, ဧဝံ အန္ဓာဃာနကဿ, ဗဓိရာဃာနကဿ စ ဝသေန ‘‘ကဿစိ အပရာနိ နဝါယတနာနိ, ကဿစိ အပရာနိပိ နဝါယတနာနိ ပါတုဘဝန္တီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာတိ အတ္ထော။ ဧဝံ ဓာတုပါတုဘာဝါဒိပဉှာနိပိ ဝတ္တဗ္ဗာနီတိ ဝဒန္တိ။ ဧတ္ထ စ ယထာ ‘‘သတ္တတိ ဥက္ကံသတောထ ရူပါနီ’’တိ ပဒံ ‘‘သံသေဒဇူပပါတယောနီသူ’’တိ ဧတ္ထ ယောနိဒွယဝသေန ယောဇီယတိ, န ဧဝံ ‘‘အဝကံသတော တိံသာ’’တိ ဣဒံ။ ဣဒံ ပန သံသေဒဇယောနိဝသေနေဝ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဧကယောဂနိဒ္ဒိဋ္ဌဿာပိ ဧကဒေသော သမ္ဗန္ဓံ လဘတီတိ သံသေဒဇဿ ဇစ္စန္ဓဗဓိရအဃာနကနပုံသကဿ ဇိဝှါကာယဝတ္ထုဒသကာနံ ဝသေန တိံသ ရူပါနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ဝုတ္တံ, န ဩပပါတိကဿာတိ အယမေတ္ထ အဋ္ဌကထာယမဓိပ္ပါယော။
ယေ ပန ‘‘ဩပပါတိကဿ ဇစ္စန္ဓဗဓိရအဃာနကနပုံသကဿ ဇိဝှါကာယဝတ္ထုဒသကာနံ ဝသေန တိံသ ရူပါနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ မဟာအဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝဒန္တိ, တံ န ဂဟေတဗ္ဗံ။ သော ဟိ ပမာဒပါဌော။ ဧဝဉ္စ ကတွာ အာယတနယမကဝဏ္ဏနာယံ ‘‘ကာမဓာတုယံ ပန အဃာနကော ဩပပါတိကော နတ္ထိ။ ယဒိ ဘဝေယျ, ‘ကဿစိ အဋ္ဌာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တီ’တိ ဝဒေယျာ’’တိ (ယမ။ အဋ္ဌ။ အာယတနယမက ၁၈-၂၁) ဝုတ္တံ။ အပရေ ပနာဟု ‘‘ကဿစိ ဧကာဒသာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တီတိ ယာဝ ‘ကဿစိ နဝါယတနာနီ’တိ ပါဠိ ဩပပါတိကေ သန္ဓာယ ဝုတ္တာ။ တသ္မာ ပုဗ္ဗေနာပရံ အဋ္ဌကထာယံ အဝိရောဓော သိဒ္ဓေါ။ တထာ စ ယထာဝုတ္တပါဠိယာ အယမတ္ထဝဏ္ဏနာ အညဒတ္ထု သံသန္ဒတိ သမေတိယေဝါ’’တိ။ ယံ ပနေကေ ဝဒန္တိ ‘‘ဩပပါတိကဂ္ဂဟဏေန သံသေဒဇာပိ သင်္ဂယှန္တိ။ တထာ ဟိ ဓမ္မဟဒယဝိဘင်္ဂေ ‘ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကဿစိ ဧကာဒသာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တီ’တိအာဒီနံ (ဝိဘ။ ၁၀၀၇) နိဒ္ဒေသေ ‘ဩပပါတိကာနံ ပေတာန’န္တိအာဒိနာ (ဝိဘ။ ၁၀၀၉) ဩပပါတိကဂ္ဂဟဏမေဝ ကတံ, န သံသေဒဇဂ္ဂဟဏ’’န္တိ, တံ ပရိပုဏ္ဏာယတနာနံယေဝ သံသေဒဇာနံ ဩပပါတိကေသု သင်္ဂဟဏဝသေန ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘သံသေဒဇယောနိကာ ပရိပုဏ္ဏာယတနာပရိပုဏ္ဏာယတနဘာဝေန ဩပပါတိကသင်္ဂဟံ ကတွာ ဝုတ္တာ’’တိ, ပဓာနာယ ဝါ ယောနိယာ သဗ္ဗံ ပရိပုဏ္ဏာယတနယောနိံ ဒဿေတုံ ‘‘ဩပပါတိကာနန္တိ ဝုတ္တ’’န္တိ စ, ဣဓ ပန ယောနိဒွယံ သရူပေနေဝ ပကာသေတုံ, သံသေဒဇယောနိဝသေနေဝ စ အဝကံသတော ရူပပဝတ္တိံ ဒဿေတုံ ဩပပါတိကယောနိယာ ဣတရံ အသင်္ဂဟေတွာ ‘‘သံသေဒဇူပပါတယောနီသူ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ သဗ္ဗံ ဝီမံသိတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။
ဥက္ကံသာဝကံသာနံ ပန အန္တရေတိ ‘‘သတ္တတိ, တိံသာ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တာနံ ရူပဿ ဥက္ကံသာဝကံသပရိစ္ဆေဒါနံ မဇ္ဈေ။ အနုရူပတော ဝိကပ္ပေါ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ အပါယေသု အန္ဓဿ ဆ စက္ခုဒသကာဘာဝတော, တထာ ဗဓိရဿ သောတဒသကာဘာဝတော, အန္ဓဗဓိရဿ ပန ပဉ္စ စက္ခုသောတဒသကာဘာဝတောတိ ဧဝမာဒိနာ နယေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယံ ပနေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ဝုတ္တမေဝါတိ။
ဋ္ဌ ၆၃၁။ စုတိပဋိသန္ဓီနံ ခန္ဓာဒီဟိ အညမညသမာနတာ အဘေဒေါ။ အသမာနတာ ဘေဒေါ။
အာရမ္မဏတောပိ အဘိန္နာတိ စတူသု အာရုပ္ပေသု တတော တတော စဝိတွာ တတ္ထ တတ္ထေဝ ဥပပဇ္ဇန္တဿ ဝသေန ဝုတ္တံ။ တထေဝ ပန ဟေဋ္ဌာ, ရူပဘဝေ ဝါ ဥပပတ္တိ နတ္ထိ။ အရူပဘူမိတော စဝိတွာ ဟေဋ္ဌာ ဥပပတ္တိ နာမ ကာမဘဝေ ဧဝ, တတ္ထာပိ တိဟေတုကပဋိသန္ဓိ ဧဝ။ ရူပဘဝတော ပန စုတော ဒုဟေတုကောပိ ဟောတီတိ ဝဒန္တိ။ အမဟဂ္ဂတဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာယ စုတိယာ အနန္တရာ မဟဂ္ဂတအဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ ဒုတိယစတုတ္ထာရုပ္ပပဋိသန္ဓိ။ ဧဝံ နယမတ္တဿ ဒဿိတတ္တာ ဝုတ္တံ, အဝုတ္တဉ္စ သဗ္ဗံ သင်္ဂဟေတွာ အာဟ ‘‘အယံ တာဝ အရူပဘူမီသုယေဝ နယော’’တိ။ ရူပါရူပါဝစရာနံ ဥပစာရဿ ဗလဝတာယ တတော စဝိတွာ ဒုဂ္ဂတိယံ ဥပပတ္တိ နတ္ထီတိ ‘‘ဧကစ္စသုဂတိစုတိယာ’’တိ အာဟ။ ဧကစ္စဒုဂ္ဂတိပဋိသန္ဓီတိ ဧတ္ထ ဧကစ္စဂ္ဂဟဏဿ ပယောဇနံ မဂ္ဂိတဗ္ဗံ။ အယံ ပနေတ္ထ အဓိပ္ပါယော သိယာ – နာနတ္တကာယနာနတ္တသညီသု ဝုတ္တာ ဧကစ္စေ စ ဝိနိပါတိကာ တိဟေတုကာဒိပဋိသန္ဓိကာ, တေသံ ပဋိသန္ဓိံ ဝိနိပါတိကဘာဝေန ‘‘ဒုဂ္ဂတိပဋိသန္ဓီ’’တိ ဂဟေတွာ သဗ္ဗသုဂတိစုတိယာ စ သာ ပဋိသန္ဓိ ဟောတိ, န ဧကစ္စသုဂတိစုတိယာ ဧဝါတိ တန္နိဝတ္တနတ္ထံ ဧကစ္စဒုဂ္ဂတိဂ္ဂဟဏံ ကတံ။ အပါယပဋိသန္ဓိ ဧဝ ဟိ ဧကစ္စသုဂတိစုတိယာ ဟောတိ, န သဗ္ဗသုဂတိစုတိယာတိ။ အထ ဝါ ဒုဂ္ဂတိပဋိသန္ဓိ ဒုဝိဓာ ဧကစ္စသုဂတိစုတိယာ အနန္တရာ, ဒုဂ္ဂတိစုတိယာ စာတိ။ တတ္ထ ပစ္ဆိမံ ဝဇ္ဇေတွာ ပုရိမံယေဝ ဂဟေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဧကစ္စဒုဂ္ဂတိပဋိသန္ဓီ’’တိ။ အဟေတုကစုတိယာ သဟေတုကပဋိသန္ဓီတိ ဒုဟေတုကာ စ တိဟေတုကာ စ ယောဇေတဗ္ဗာ။ မဏ္ဍူကဒေဝပုတ္တာဒီနံ ဝိယ ဟိ အဟေတုကစုတိယာ တိဟေတုကပဋိသန္ဓိပိ ဟောတီတိ။
တဿ တဿ ဝိပရီတတော စ ယထာယောဂံ ယောဇေတဗ္ဗန္တိ ‘‘ဧကစ္စသုဂတိစုတိယာ ဧကစ္စဒုဂ္ဂတိပဋိသန္ဓီ’’တိအာဒီသု ဘေဒဝိသေသေသု ‘‘ဧကစ္စဒုဂ္ဂတိစုတိယာ ဧကစ္စဒုဂ္ဂတိပဋိသန္ဓီ’’တိအာဒိနာ ယံ ယံ ယုဇ္ဇတိ, တံ တံ ယောဇေတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ ယုဇ္ဇမာနမတ္တာပေက္ခနဝသေန နပုံသကနိဒ္ဒေသော ကတော။ ယောဇေတဗ္ဗန္တိ ဝါ ဘာဝတ္ထတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ‘‘အမဟဂ္ဂတဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာယ မဟဂ္ဂတအဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ’’တိအာဒီသု ပန ဝိပရီတယောဇနာ န ကာတဗ္ဗာ။ န ဟိ မဟဂ္ဂတအဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာယ စုတိယာ အရူပဘူမီသု အမဟဂ္ဂတဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ ပဋိသန္ဓိ အတ္ထိ။ ‘‘စတုက္ခန္ဓာယ အာရုပ္ပစုတိယာ အနန္တရာ ပဉ္စက္ခန္ဓာ ကာမာဝစရပဋိသန္ဓီ’’တိ ဧတဿ ဝိပရိယာယော သယမေဝ ယောဇိတော။ ‘‘အတီတာရမ္မဏာယ စုတိယာ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ
ပဋိသန္ဓီ’’တိ ဧတဿ စ ဝိပရိယာယော နတ္ထိ ဧဝ။ ဘေဒဝိသေသော ဧဝ စ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေန ဒဿိတော, အဘေဒဝိသေသော ပန ဧကေကသ္မိံ ဘေဒေ တတ္ထ တတ္ထေဝ စုတိပဋိသန္ဓိယောဇနာဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗော ‘‘ပဉ္စက္ခန္ဓာယ ကာမာဝစရစုတိယာ ပဉ္စက္ခန္ဓာ ကာမာဝစရာ…ပေ… အဝိတက္ကအဝိစာရာယ အဝိတက္ကာဝိစာရာ’’တိ။ စတုက္ခန္ဓာယ ပန စတုက္ခန္ဓာ သယမေဝ ယောဇိတာ။ ဧတေနေဝ နယေန သက္ကာ ဝိညာတုန္တိ ပဉ္စက္ခန္ဓာဒီသု အဘေဒဝိသေသော န ဒဿိတောတိ။
ဋ္ဌ ၆၃၂။ ဣတီတိ ဧဝံ ဝုတ္တပ္ပကာရေန။ ဧတံ ဝိညာဏံ အဝိဇ္ဇာဒိသဟကာရိကာရဏသဟိတဿ သင်္ခါရဿ ဝသေန လဒ္ဓပ္ပစ္စယံ။ ဗာဟိရကကပ္ပိတဿ အဓိပတိဋ္ဌနကဿ အဘာဝတော ရူပါရူပဓမ္မမတ္တံ။ တေနာဟ ‘‘န သတ္တော န ဇီဝေါ’’တိ။ ဥပေတီတိ ဝုစ္စတိ တထာဝေါဟာရမတ္တံ, အတ္ထတော ပန ပစ္စယသာမဂ္ဂိယာ ဘဝန္တရဘာဝေန ဥပ္ပဇ္ဇနမတ္တန္တိ အဓိပ္ပါယော။ တေနာဟ ‘‘တဿ စာ’’တိအာဒိ။ တတော ဟေတုံ ဝိနာတိ တတ္ထ ဟေတုံ ဝိနာ။ မနုဿစုတိပဋိသန္ဓိက္ကမေနာတိ မနုဿစုတိတော မနုဿပဋိသန္ဓိက္ကမေန။ ဧဝဉှိ ပါကဋဂ္ဂဟဏံ ဥဘယဝိသေသနံ ဟောတိ။ ပါကဋတာ စေတ္ထ တဒါသန္နက္ခန္ဓဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာ ‘‘စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ’’တိအာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၁။၂၄၇) ဝိယ။ မနုဿစုတိပဋိသန္ဓိက္ကမေနာတိ ဝါ မနုဿစုတိတော ယဿ ကဿစိ ပဋိသန္ဓိက္ကမေန။ တထာ ဟိ ဝက္ခတိ ‘‘နိဿယံ အဿာဒယမာနံ ဝါ အနာဿာဒယမာနံ ဝါ’’တိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၆၃၂)။
သရသေနာတိ သဘာဝေန, ပရိက္ခီဏာယုသင်္ခါရတာယာတိ အတ္ထော။ ဥပက္ကမေနာတိ အတ္တနာ, ပရေန ဝါ ကတေန သီသစ္ဆေဒနာဒိဥပက္ကမေန။ သဗ္ဗေသံ အင်္ဂပစ္စင်္ဂသန္ဓီနံ ဗန္ဓနာနိ သဗ္ဗင်္ဂပစ္စင်္ဂသန္ဓိဗန္ဓနာနိ, တေသံ ဆေဒကာနံ။ သန္နိပါတန္တိ ပတနံ ပဝတ္တိ။ ဟဒယပ္ပဒေသောပိ အနုက္ကမေန သုဿိတွာ အပ္ပါဝသေသော ဟောတိ, ပဂေဝ ကာယောတိ အာဟ ‘‘ကမေန ဥပသုဿမာနေ သရီရေ’’တိ။ တေနေဝါဟ ‘‘တင်္ခဏာဝသေသဟဒယဝတ္ထုသန္နိဿိတ’’န္တိ။ ‘‘နိရုဒ္ဓေသု စက္ခာဒီသူ’’တိ ဣဒံ ဂဗ္ဘသေယျကာနံ အာယတနာနံ အနုပုဗ္ဗုပ္ပတ္တိ ဝိယ နိရောဓောပိ အနုပုဗ္ဗတော ဟောတီတိ အဓိပ္ပါယေန ဝုတ္တံ, အတိမန္ဒဘာဝူပဂမနတံ ဝါ သန္ဓာယ ‘‘နိရုဒ္ဓေသူ’’တိ ဝုတ္တံ, န အနဝသေသနိရောဓံ။ ပဉ္စဒွါရိကဝိညာဏာနန္တရမ္ပိ ဟိ ပုဗ္ဗေ စုတိ ဒဿိတာ။ ယမကေ စ ‘‘ယဿ စက္ခာယတနံ နိရုဇ္ဈတိ, တဿ မနာယတနံ နိရုဇ္ဈတီတိ? အာမန္တာ။
ယဿ ဝါ ပန မနာယတနံ နိရုဇ္ဈတိ, တဿ စက္ခာယတနံ နိရုဇ္ဈတီတိ? သစိတ္တကာနံ အစက္ခုကာနံ စဝန္တာနံ တေသံ မနာယတနံ နိရုဇ္ဈတိ, နော စ တေသံ စက္ခာယတနံ နိရုဇ္ဈတိ။ သစက္ခုကာနံ စဝန္တာနံ တေသံ မနာယတနဉ္စ နိရုဇ္ဈတိ, စက္ခာယတနဉ္စ နိရုဇ္ဈတီ’’တိအာဒိနာ (ယမ။ ၁။အာယတနယမက။၁၂၀) စက္ခာယတနာဒီနံ စုတိစိတ္တေန သဟ နိရောဓော ဝုတ္တောတိ။
ဟဒယဝတ္ထုမတ္တေတိ ဟဒယဝတ္ထုပဒေသမတ္တေ။ န ဟိ ဟဒယဝတ္ထုံ နိဿာယ ကာယိန္ဒြိယံ ပဝတ္တတိ။ ဟဒယဝတ္ထုပိ တဒါ အာတပေ ပက္ခိတ္တဟရိတတာလပဏ္ဏံ ဝိယ အပ္ပါဝသေသံ ဟောတီတိ ‘‘တင်္ခဏာဝသေသဟဒယဝတ္ထုသန္နိဿိတ’’န္တိ ဝုတ္တန္တိ ဝဒန္တိ။ ဣတရဝတ္ထူနံ ပန သကိစ္စာသမတ္ထတာယ ကေဝလံ ဟဒယဝတ္ထုသန္နိဿိတမေဝ, တဒါ ဝိညာဏံ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘တင်္ခဏာဝသေသဟဒယဝတ္ထုသန္နိဿိတ’’န္တိ။ မာတုဃာတာဒိ, မဟဂ္ဂတမညံ ဝါ တာဒိသံ ဂရုကံ နာမ။ သမာသေဝိတံ အဘိဏှသော ကတံ။ အာသန္နံ မရဏကာလေ ကတံ, ယဒါ တဒါ ဝါ ကတမ္ပိ ပရိဗျတ္တံ ဟုတွာ အနုဿရိတံ။ ပုဗ္ဗကတံ အပရာပရိယာယဝေဒနီယံ။ လဒ္ဓေါ အဝသေသော အဝိဇ္ဇာဒိကော ဝိညာဏဿ ပစ္စယော ဧတေနာတိ လဒ္ဓါဝသေသပစ္စယော, သင်္ခါရော။ ဧတေန ဝိပစ္စိတုံ ကတောကာသံ ယထူပစိတံ ကုသလာကုသလစေတနမာဟ။ ကမ္မနိမိတ္တံ နာမ ယံ ဝတ္ထုံ အာရမ္မဏံ ကတွာ အာယူဟနကာလေ ကမ္မံ အာယူဟတိ, တံ။ အတီတေ ကပ္ပကောဋိသတသဟဿမတ္ထကေပိ ဟိ ကမ္မေ ကတေ ဝိပစ္စနကာလေ အာဂန္တွာ ကမ္မံ ဝါ ကမ္မနိမိတ္တံ ဝါ ဥပတိဋ္ဌတိ။ ဂတိနိမိတ္တံ နာမ နိဗ္ဗတ္တနကဩကာသေ ဧကော ဝဏ္ဏော။ သော စ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တနာရဟဿ ‘‘အဂ္ဂိဇာလဝဏ္ဏာဒိကော’’တိအာဒိနာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တောယေဝ။ အဝိဇ္ဇာပဋိစ္ဆာဒိတာဒီနဝေ တသ္မိံ ကမ္မာဒိဝိသယေ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏဿ အာရမ္မဏဘာဝေန ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနဘူတေ။
တဏှာယ အပ္ပဟီနတ္တာ ဧဝ, ပုရိမုပ္ပန္နာယ စ သန္တတိယာ တထာပရိဏတတ္တာ ပဋိသန္ဓိဋ္ဌာနာဘိမုခံ ဝိညာဏံ နိန္နပေါဏပဗ္ဘာရံ ဟုတွာ ပဝတ္တတီတိ အာဟ ‘‘တဏှာ နာမေတီ’’တိ။ သဟဇာတသင်္ခါရာတိ စုတိအာသန္နဇဝနဝိညာဏသဟဇာတာ စေတနာ, သဗ္ဗေပိ ဝါ ဖဿာဒယော။ တသ္မိံ ပဋိသန္ဓိဋ္ဌာနေ ကမ္မာဒိဝိသယေ ဝိညာဏံ ခိပန္တိ။ ခိပန္တာ ဝိယ တသ္မိံ ဝိသယေ ပဋိသန္ဓိဝသေန ဝိညာဏပတိဋ္ဌာနဿ ဟေတုဘာဝေန ပဝတ္တန္တီတိ အတ္ထော။ တန္တိ တံ ဝိညာဏံ။ စုတိပဋိသန္ဓိတဒါသန္နဝိညာဏာနံ သန္တတိဝသေန ဝိညာဏန္တိ
ဥပနီတေကတ္တံ။ တဏှာယ နာမိယမာနံ…ပေ… ပဝတ္တတီတိ နမနခိပနပုရိမနိဿယဇဟနအပရနိဿယဿာဒနနိဿယရဟိတပဝတ္တနာနိ သန္တတိဝသေန တဿေဝေကဿ ဝိညာဏဿ ဟောန္တိ, န အညဿာတိ ဒဿေတိ။ သန္တတိဝသေနာတိ စ ဝဒန္တော ‘‘တဒေဝိဒံ ဝိညာဏံ သန္ဓာဝတိ သံသရတိ အနည’’န္တိ (မ။ နိ။ ၁။၃၉၆) ဣမဉ္စ မိစ္ဆာဂါဟံ ပဋိက္ခိပတိ။ သတိ ဟိ နာနတ္တနယေ သန္တတိဝသေန ဧကတ္တနယော ဟောတီတိ။ ဧတ္ထ စ ဩရိမတီရရုက္ခဝိနိဗဒ္ဓရဇ္ဇု ဝိယ ပုရိမဘဝတ္တဘာဝဝိနိဗဒ္ဓံ ကမ္မာဒိအာရမ္မဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ပုရိသော ဝိယ ဝိညာဏံ, တဿ မာတိကာတိက္ကမနိစ္ဆာ ဝိယ တဏှာ, အတိက္ကမနပယောဂေါ ဝိယ ခိပနကသင်္ခါရာ, ယထာ စ သော ပုရိသော ပရတီရေ ပတိဋ္ဌဟမာနော ပရတီရရုက္ခဝိနိဗဒ္ဓံ ကိဉ္စိ အဿာဒယမာနော ဝါ အနဿာဒယမာနော ဝါ ကေဝလံ ပထဝိယံ သကဗလပယောဂေဟေဝ ပတိဋ္ဌာတိ, ဧဝမိဒမ္ပိ ဘဝန္တရတ္တဘာဝဝိနိဗဒ္ဓံ ဟဒယဝတ္ထုသင်္ခါတံ နိဿယံ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ အဿာဒယမာနံ, စတုဝေါကာရဘဝေ အနဿာဒယမာနံ ဝါ ကေဝလံ အာရမ္မဏသမ္ပယုတ္တကမ္မေဟေဝ ပဝတ္တတိ။ တတ္ထ အဿာဒယမာနန္တိ ပါပုဏန္တံ, ပဋိလဘမာနန္တိ အတ္ထော။
ဘဝန္တရာဒိပဋိသန္ဓာနတောတိ ဘဝန္တရဿ အညဘဝဿ အာဒိပဋိသန္ဓာနဘာဝတော။ ဘဝန္တရာဒယော ဝါ ဘဝယောနိဂတိဝိညာဏဋ္ဌိတိသတ္တာဝါသန္တရာနိ, တေသံ ပဋိသန္ဓာနတောတိ အတ္ထော။ တဒေတံ ဝိညာဏံ နာပိ ဣဓာဂတံ ဣမသ္မိံယေဝ ဘဝေ ဥပ္ပန္နတ္တာ။ ကမ္မန္တိ ပဋိသန္ဓိဇနကံ ကမ္မံ။ သင်္ခါရာတိ စုတိအာသန္နဇဝနဝိညာဏသဟဂတာ ခိပနကသင်္ခါရာ။ နတီတိ နမနဝသေန ပဝတ္တတဏှာ။ ဝိသယော ကမ္မာဒိ။
ဋ္ဌ ၆၃၃။ သဒ္ဒပဋိဃောသာဒီနံ သတိပိ ပစ္စယပစ္စယုပ္ပန္နဘာဝေ သန္တာနဗန္ဓော န ပါကဋောတိ တေသံ ဧကတ္တနာနတ္တဘာဝံ အနာမသိတွာ အနာဂမနာတီတဟေတုသမုပ္ပါဒမေဝ ဒဿေန္တော ‘‘ဧတ္ထ စာ’’တိအာဒိမာဟ။ သဒ္ဒါဒိဟေတုကာတိ ဧတ္ထ ပဋိဃောသော သဒ္ဒဟေတုကော။ ပဒီပေါ ပဒီပန္တရာဒိဟေတုကော။ မုဒ္ဒါ လဉ္ဆနဟေတုကာ။ ဆာယာ အာဒါသာဒိအဘိမုခမုခါဒိဟေတုကာ။ ဟောန္တိ အညတြ အဂန္တွာတိ သဒ္ဒါဒိပစ္စယဒေသံ အနုပဂန္တွာ သဒ္ဒါဒိဟေတုကာ ဟောန္တိ တတော ပုဗ္ဗေ အဘာဝါ။ ဧဝံ ဣဒမ္ပိ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏံ န ဟေတုဒေသံ ဂန္တွာ တံဟေတုကံ ဟောတိ တတော ပုဗ္ဗေ အဘာဝါ။ တသ္မာ န ဣဒံ ဟေတုဒေသတော ပုရိမဘဝတော ဣဓာဂတံ ပဋိဃောသာဒယော ဝိယ သဒ္ဒါဒိဒေသတော, နာပိ တတ္ထ ဟေတုနာ ဝိနာ ဥပ္ပန္နံ သဒ္ဒါဒီဟိ
ဝိနာ ပဋိဃောသာဒယော ဝိယာတိ အတ္ထော။ အထ ဝါ ဟောန္တိ အညတြ အဂန္တွာတိ ပုဗ္ဗေ ပစ္စယဒေသေ သန္နိဟိတာ ဟုတွာ တတော အညတြ ဂန္တွာ တပ္ပစ္စယာ န ဟောန္တိ ဥပ္ပတ္တိတော ပုဗ္ဗေ အဘာဝါ, နာပိ သဒ္ဒါဒိပစ္စယာ န ဟောန္တိ, ဧဝံ ဣဒမ္ပီတိ ဝုတ္တနယေနေဝ ယောဇေတဗ္ဗံ။
နတ္ထိ ဧကတာ ဧကသန္တာနေကတ္တေပိ အညဿေဝ ဝိညာဏဿ ပါတုဘဝနတော။ နာပိ နာနတာ သန္တာနဗန္ဓတော ပဒီပေါ ဝိယ။ ခဏိကာယ ဟိ ပဒီပဇာလာယ သန္တာနေကတ္တံ ဥပါဒါယ သော ဧဝါတိ ဝုစ္စတိ, အတ္ထကိစ္စဉ္စ သာဓေတိ, ဧဝမိဓာပိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘ယဒိ ဟီ’’တိအာဒိနာ သန္တာနဗန္ဓေ ဧကန္တံ ဧကတာယ, နာနတာယ စ အဂ္ဂဟေတဗ္ဗတံ, ဂဟဏေ စ ဒေါသံ ဒဿေတိ။ ဧသ နယောတိ အတိဒေသေန ဗီဇင်္ကုရာဒီသု သဗ္ဗဟေတုဟေတုသမုပ္ပန္နေသု ယထာသမ္ဘဝံ ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာတိ ဒဿေတိ။ ဣဓာပိ ဟိ ဟေတုဟေတုသမုပ္ပန္နဝိညာဏာနံ ဧကန္တမေကတ္တေ သတိ န မနုဿဂတိတော ဒေဝဂတိ သမ္ဘူတာ သိယာ။ ဧကန္တနာနတ္တေ န ကမ္မဝတော ဖလံ သိယာ, တတော ‘‘ရတ္တဿ ဗီဇံ ရတ္တဿ ဖလ္လ’န္တိအာဒိကဿ ဝိယ ‘‘ဘူတပုဗ္ဗာဟံ, ဘန္တေ, ရောဟိတဿော နာမ ဣသိ အဟောသိ’’န္တိအာဒိကဿ (သံ။ နိ။ ၁။၁၀၇) ဝေါဟာရဿ လောပေါ သိယာ, တသ္မာ ဧတ္ထ သန္တာနဗန္ဓေသု ဟေတုဟေတုသမုပ္ပန္နေသု န ဧကန္တမေကတာ ဝါ နာနတာ ဝါ ဥပဂန္တဗ္ဗာ န ဂဟေတဗ္ဗာ။ ဧတ္ထ စ ဧကန္တဧကတာပဋိသေဓေန ‘‘သယံကတံ သုခံ ဒုက္ခ’’န္တိ (ဝိဘ။ မူလဋီ။ ၂၂၇) ဣမံ ဒိဋ္ဌိံ နိဝါရေတိ, ဧကန္တနာနတာပဋိသေဓေန ‘‘ပရံကတံ သုခံ ဒုက္ခ’’န္တိ (ဝိဘ။ မူလဋီ။ ၂၂၇), ဟေတုဟေတုသမုပ္ပန္နတာဝစနေန ‘‘အဓိစ္စသမုပ္ပန္န’’န္တိ (ဝိဘ။ မူလဋီ။ ၂၂၇) ဣမံ ဒိဋ္ဌိံ နိဝါရေတိ။
ဋ္ဌ ၆၃၄။ တတ္ထာတိ ဖလုပ္ပတ္တိဋ္ဌာနေ။ အညဿာတိ ယေန တံ ကမ္မံ ကတံ, တတော အညဿ။ အညတောတိ ယံ တံ ကမ္မံ နိဗ္ဗတ္တိတံ, တတော အညတော။ ‘‘ဓမ္မမတ္တံ ဘဝန္တရမုပေတီ’’တိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၆၃၂၊ ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ ၂၂၇၊ မဟာနိ။ အဋ္ဌ။ ၂၇၊ ပဋိ။ မ။ အဋ္ဌ။ ၁။၁။၁၀၅) ဝုတ္တတ္တာ ဖလဿ ဥပဘုဉ္ဇကေ စ အသတိ ကဿ တံ ဖလံ သိယာတိ အနုယုဉ္ဇေတိ။ တတြာတိ တသ္မိံ ယထာဝုတ္တေ အနုယောဂေ။
တတ္ထာတိ ဧကသန္တာနေ။ ယသ္မိံ ဓမ္မပုဉ္ဇေ ကမ္မံ နိဗ္ဗတ္တံ, တဿေဝ သန္တာနေတိ အတ္ထော။ ဧတဿ အတ္ထဿာတိ ဟေတုဖလာနံ အတ္ထတော အညတ္တေပိ
တေနေဝ ဟေတုဖလဘာဝေန သမ္ဗန္ဓတ္တာ တံ ဖလံ ‘‘အညဿ, အညတော’’တိ ဝါ န ဝတ္တဗ္ဗန္တိ ဧတဿ အတ္ထဿ။ စတုမဓုရအလတ္တကရသာဒိဘာဝနာ အမ္ဗမာတုလုင်္ဂါဒိဗီဇာနံ အဘိသင်္ခါရော။ ဧတ္ထ စ အဘိသင်္ခတံ ဗီဇံ ဝိယ ကမ္မဝါ သတ္တော, အဘိသင်္ခါရော ဝိယ ကမ္မံ, ဗီဇဿ အင်္ကုရာဒိပ္ပဗန္ဓော ဝိယ သတ္တဿ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏာဒိပ္ပဗန္ဓော။ တတ္ထုပ္ပန္နဿ မဓုရဿ ရတ္တကေသရဿ ဝါ ဖလဿ ဝါ တဿေဝ ဗီဇဿ, တတော ဧဝ စ အဘိသင်္ခါရတော ဘာဝေါ ဝိယ ကမ္မကာရကဿေဝ သတ္တဿ, တံကမ္မတော ဧဝ စ ဖလဿ ဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဗာလသရီရေ ကတံ ဝိဇ္ဇာပရိယာပုဏနံ, သိပ္ပသိက္ခနံ, ဩသဓပ္ပယောဂေါ စ န ဝုဍ္ဎသရီရံ ဂစ္ဆန္တိ။ အထ စ တန္နိမိတ္တံ ဝိဇ္ဇာပါဋဝံ သိပ္ပဇာနနံ, အနာမယတာ စ ဝုဍ္ဎသရီရေ ဟောန္တိ, န စ တာနိ အညဿ ဟောန္တိ တံသန္တတိပရိယာပန္နေ ဧဝ ဝုဍ္ဎသရီရေ ဥပ္ပဇ္ဇနတော, န စ ယထာပယုတ္တေန ဝိဇ္ဇာပရိယာပုဏနာဒိနာ ဝိနာ တာနိ အညတော ဟောန္တိ တဒဘာဝေ အဘာဝတော, ဧဝံ ဣဓာပိ သန္တာနေ ယံ ဖလံ, ဧတံ နာညဿ။ န စ အညတောတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဧတေန စ သင်္ခါရာဘာဝေ ဖလာဘာဝမေဝ ဒဿေတိ, န အညပစ္စယနိဝါရဏံ ကရောတိ။
ယမ္ပိ ဝုတ္တံ, တတ္ထ ဝဒါမာတိ ဝစနသေသော။ တတ္ထ ဝါ ဥပဘုဉ္ဇကေ အသတိ သိဒ္ဓါ ဘုဉ္ဇကသမ္မုတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဖလတီတိ သမ္မုတိ ဖလတိသမ္မုတိ။
ရုက္ခသင်္ခါတာနံ ဓမ္မာနန္တိ ရုက္ခပညတ္တိယာ ဥပါဒါနဘူတာနံ ဘူတုပါဒါယဓမ္မာနံ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ယထာ ခန္ဓသန္တာနေ ကုသလာကုသလစေတနုပ္ပတ္တိယံ ‘‘ပုညံ ကရောတိ, ပါပံ ကရောတီ’’တိ ကတ္တုဝေါဟာရော, ဧဝံ တဿ ဖလုပ္ပတ္တိယံ ‘‘သုခံ အနုဘဝတိ, ဒုက္ခံ အနုဘဝတီ’’တိ ဥပဘုဉ္ဇကဝေါဟာရော, တသ္မာ န ဧတ္ထ ခန္ဓဝိနိမုတ္တေန အညေန ဥပဘုဉ္ဇကေန နာမ ကောစိ အတ္ထော အတ္ထီတိ။
ဋ္ဌ ၆၃၅။ ဧဝံ သန္တေပီတိ အသင်္ကန္တိပါတုဘာဝေ တတ္ထ စ ယထာဝုတ္တဒေါသပရိဟရဏေ သတိ, သိဒ္ဓေတိ အတ္ထော။ ပဝတ္တိက္ခဏေယေဝါတိ သင်္ခါရာနံ ပဝတ္တမာနက္ခဏေ ဧဝ။ ပဝတ္တိတော ပုဗ္ဗေတိ ကမ္မာယူဟနက္ခဏတော ပုဗ္ဗေ, အဝိဇ္ဇမာနတာယ သမာနတ္တာ ဧဝံ ဝုတ္တံ။ ပစ္ဆာ စာတိ ဝိပစ္စနပ္ပပတ္တိတော ပစ္ဆာ စ။
အဝိပက္ကဝိပါကာ ကတတ္တာ စေ ပစ္စယာ, ဝိပက္ကဝိပါကာနမ္ပိ ကတတ္တံ သမာနန္တိ တေသမ္ပိ ဖလာဝဟတာ သိယာတိ အာသင်္ကာနိဝတ္တနတ္ထံ အာဟ ‘‘န စ နိစ္စံ ဖလာဝဟာ’’တိ။
‘‘န ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ အဝိဇ္ဇမာနတ္တာ ဝါ’’တိ ဧတေန ဝိဇ္ဇမာနတ္တံ, အဝိဇ္ဇမာနတ္တဉ္စ နိဿာယ ဝုတ္တဒေါသေ ပရိဟရတိ။ တဿာ ပါဋိဘောဂကိရိယာယ, ဘဏ္ဍကီဏနကိရိယာယ, ဣဏဂ္ဂဟဏကိရိယာယ ဝါ ကရဏမတ္တံ တံကိရိယာကရဏမတ္တံ, တဒေဝ တဒတ္ထနိယျာတနေ ပဋိဘဏ္ဍဒါနေ, ဣဏဒါနေ စ ပစ္စယော ဟောတိ, အဖလိတနိယျာတနာဒိဖလန္တိ အတ္ထော။
ဋ္ဌ ၆၃၆။ သမ္မောဟဝိဃာတတ္ထန္တိ ဗာတ္တိံသာယ ဝိညာဏေသု ယထာဝုတ္တသင်္ခါရာနံ ပဋိသန္ဓိယံ, ပဝတ္တိယဉ္စ ပစ္စယဘာဝေ ဝိဘဇ္ဇ အဝိဘာဝိတေ ပဝတ္တနကသမ္မောဟဿ အပနယနတ္ထံ။
ပုညာဘိသင်္ခါရေတိ နိဒ္ဓါရဏေ ဘုမ္မံ။ အဝိသေသေနာတိ ‘‘တိဟေတုကော တိဟေတုကဿာ’’တိအာဒိကံ ဘေဒံ အကတွာ သာမညတော, ပိဏ္ဍဝသေနာတိ အတ္ထော။ သဗ္ဗတ္ထ ဥပနိဿယပစ္စယော ဗလဝကမ္မဿ ဝသေန ယောဇေတဗ္ဗော။ ‘‘ဒုဗ္ဗလဉှိ ကမ္မံ ဥပနိဿယပစ္စယော န ဟောတီ’’တိ ပဋ္ဌာနသံဝဏ္ဏနာယ ဒဿိတမေတံ။ ရူပါဝစရပဉ္စကုသလစေတနာဘေဒေါတိ ‘‘ဌပေတွာ အဘိညာပ္ပတ္တ’’န္တိ ဝိသေသေတွာ ဝတ္တဗ္ဗံ, န ဝါ ဝတ္တဗ္ဗံ ဝိပါကဿ ပစ္စယဘာဝကထာယ အဝိပါကာရဟဿ ပသင်္ဂါဘာဝတော။ အဘိညာစေတနာယ ဟိ အဝိပါကတာ ဟေဋ္ဌာ ဝိဘာဝိတာ ဧဝ။ အဝိသေသေန ပနာတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ပဉ္စန္နံ ဝိပါကဝိညာဏာနန္တိ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။
ပဉ္စန္နန္တိ စက္ခုသောတဝိညာဏာနံ, သမ္ပဋိစ္ဆနမနောဓာတုယာ, ဒွိန္နံ သန္တီရဏမနောဝိညာဏဓာတူနဉ္စာတိ ဧတေသံ ပဉ္စန္နံ။ တထေဝါတိ ဒွေဓာ ဧဝ။ ကထံ ပန ဣဋ္ဌာရမ္မဏေယေဝ ပဝတ္တနကာနိ ကုသလဝိပါကဝိညာဏာနိ ဒုဂ္ဂတိယံ ပဝတ္တန္တီတိ အာဟ ‘‘နိရယေ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရဿာ’’တိအာဒိ။ ထေရော ဟိ တတ္ထ ဣဒ္ဓိယာ ဝဿံ နိမ္မိနိတွာ ကတိပယံ ဝေလံ နိရယဂ္ဂိံ ဝူပသမေတွာ တေသံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ။
သွေဝ ကာမာဝစရော ပုညာဘိသင်္ခါရော။ အဝိသေသေန ပန ပုညာဘိသင်္ခါရောတိ ကာမာဝစရံ, ရူပါဝစရဉ္စာတိ ဒုဝိဓမ္ပိ ပုညာဘိသင်္ခါရံ ဧကဇ္ဈံ သင်္ဂဏှာတိ။
ဒွါဒသာကုသလစေတနာဘေဒေါတိ ဧတ္ထ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတစေတနာယ ဂဟဏေ ကာရဏံ န ဒိဿတိ, ဝိစာရေတဗ္ဗမေတံ။ ဧကဿ ဝိညာဏဿ
တထေဝ ပစ္စယော ပဋိသန္ဓိယံ, နော ပဝတ္တေတိ ဧကဿေဝ ပစ္စယဘာဝနိယမော ပဋိသန္ဓိယံ, နော ပဝတ္တေ။ ပဝတ္တေ ဟိ သတ္တန္နမ္ပိ ပစ္စယောတိ အဓိပ္ပါယော။
ရူပဘဝေ စတုန္နန္တိ အကုသလဝိပါကာနံ စက္ခုသောတဝိညာဏသမ္ပဋိစ္ဆနသန္တီရဏာနံ။ တာနိ ပန ဧကန္တတော အနိဋ္ဌာရမ္မဏာနိ, ရူပဘဝေ စ ကထံ အနိဋ္ဌာရမ္မဏသမာယောဂေါတိ အာဟ ‘‘သော စ ခေါ’’တိအာဒိ။ ‘‘တထာ ကာမာဝစရဒေဝလောကေပိ အနိဋ္ဌရူပါဒယော နတ္ထီ’’တိ ဣဒံ ယေဘုယျဝသေန ဝုတ္တံ။ ဗဟုလဉှိ တေသံ ဣဋ္ဌာ ဧဝ ရူပါဒယော ဥပဋ္ဌဟန္တိ, ကဒါစိ အနိဋ္ဌံ။ ဒေဝါနဉှိ ကေသဉ္စိဒေဝ ပုဗ္ဗနိမိတ္တပါတုဘာဝကာလာဒီသု မိလာတမာလာဒိအနိဋ္ဌာရမ္မဏသမာယောဂေါ ဟောတီတိ။
ဋ္ဌ ၆၃၇။ ယတ္ထ ဝိတ္ထာရပ္ပကာသနံ ကတံ, တတော ဘဝတော ပဋ္ဌာယ မုခမတ္တပ္ပကာသနံ ကာတုကာမော အာဟ ‘‘အာဒိတော ပဋ္ဌာယာ’’တိ။ တေနေဝ ‘‘ဒွီသု ဘဝေသူ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ မနုဿာပိ ကေစိ အဏ္ဍဇာ, သံသေဒဇာ စ ဟောန္တီတိ တဒပေက္ခာယ ‘‘စတူသု ယောနီသူ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧကတ္တကာယဧကတ္တသညိတာသာမညေန စတုတ္ထဈာနဘူမိကာပိ အသညာရုပ္ပဝဇ္ဇာ စတုတ္ထိံယေဝ ဝိညာဏဋ္ဌိတိံ ဘဇန္တိ။ ဧသ ပုညာဘိသင်္ခါရော။ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ ‘‘နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယေန စေဝ ဥပနိဿယပစ္စယေန စာ’’တိ ဝုတ္တနယေနေဝ။ ယထာသမ္ဘဝန္တိ ဧကဝီသတိကာမာဝစရရူပါဝစရကုသလဝိပါကေသု စုဒ္ဒသန္နံ ပဋိသန္ဓိယံ, ပဝတ္တေ စ, သတ္တန္နံ ပဝတ္တေ ဧဝါတိ အယံ ယထာသမ္ဘဝေါ။
တာဒိသေယေဝါတိ နာနတ္တကာယဧကတ္တသညီသင်္ခါတေယေဝ။
စတုန္နံ ဝိညာဏာနန္တိ ဘဝါဒယော အပေက္ခိတွာ ဝုတ္တံ။ စတူသု အန္တောဂဓာနံ ပန တိဏ္ဏံ ဝိညာဏာနံ တီသု ဝိညာဏဋ္ဌိတီသု ပစ္စယဘာဝေါ ယောဇေတဗ္ဗော။ အဝိညာဏကေ သတ္တာဝါသေ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏေ အလဗ္ဘမာနေပိ တဿ သင်္ခါရဟေတုကတ္တံ လဗ္ဘတေဝ။ တထာ ဟိ တတ္ထ ပုညာဘိသင်္ခါရော ကဋတ္တာရူပါနံ နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယေန ပစ္စယော ဟောတိ။ ဧတသ္မိဉ္စ မုခမတ္တပ္ပကာသနေ ပုညာဘိသင်္ခါရာဒီနံ ဒုဂ္ဂတိအာဒီသု ပဝတ္တိယံ ကုသလဝိပါကာဒိဝိညာဏာနံ ပစ္စယဘာဝေါ ဘဝေသု ဝုတ္တနယေနေဝ ဝိညာယတီတိ န ဝုတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဝိညာဏပစ္စယာနာမရူပပဒဝိတ္ထာရကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၆၃၈။ ဝိဘာဂါ နာမရူပါနန္တိ နာမဿ, ရူပဿ စ ပဘေဒတော။
တတ္ထ နာမဿ တာဝ ပဘေဒံ ဒဿေန္တေန ကာမံ ဝိညာဏမ္ပိ နာမမေဝ, ပစ္စယပစ္စယုပ္ပန္နေ ပန အသင်္ကရတော ဒဿေတုံ ‘‘အာရမ္မဏာဘိမုခံ နမနတော ဝေဒနာဒယော တယော ခန္ဓာ’’တိ ဝုတ္တံ။ နိဗ္ဗာနဿ ပနေတ္ထ ပဝတ္တိကထာယံ အပ္ပစ္စယတ္တာ, နမနဋ္ဌာဘာဝတော စ ပသင်္ဂေါ ဧဝ နတ္ထိ။ နာမနဋ္ဌေန ဟိ တံ နာမံ, န နမနဋ္ဌေန။ တေသံ နာမရူပါနံ သုခါဒိဝသေန, ပထဝီအာဒိဝသေန စ ဝိဘာဂေါ။
ဧကံ သတ္တာဝါသန္တိ အသညသတ္တာဝါသံ။ ပုရိမေသု စတူသု, အသညသတ္တာဝါသေ စာတိ ပဉ္စသု။
ဂဗ္ဘသေယျဂ္ဂဟဏေန ဇလာဗုဇာ ဂဟိတာတိ ‘‘အဏ္ဍဇာနဉ္စာ’’တိ ဝုတ္တံ။ အဏ္ဍဇာနဉ္စ အဘာဝကာနန္တိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ သန္တတိသီသာနီတိ ကလာပသန္တာနမူလာနိ။ ယဒိပိ ဝိကာရရူပါနိ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ န သန္တိ, လက္ခဏပရိစ္ဆေဒရူပါနိ ပန သန္တီတိ တာနိ ပရမတ္ထတော အပရိနိပ္ဖန္နာနီတိ ဝဇ္ဇေန္တော အာဟ ‘‘ရူပရူပတော’’တိ။ ဖဿာဒိကေ သင်္ခါရက္ခန္ဓဘာဝေန ဧကတ္တံ နေတွာ ‘‘တေဝီသတိ ဓမ္မာ’’တိ ဝုတ္တံ။ အပနေတွာတိ ကလာပန္တရဂတေ ပထဝီအာဒိကေ သမာနလက္ခဏတာယ အဂ္ဂဟေတွာ။
တေသန္တိ ဗြဟ္မကာယိကာဒီနံ။ ဝိတ္ထာရေနာတိ စတူသုပိ သန္တတိသီသေသု ရူပါနံ အသင်္ခိပနေန။
ကာမဘဝေ ပန ယသ္မာ သေသဩပပါတိကာနန္တိ ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ ကာမဘဝေ ဩပပါတိကာ ဝုတ္တာ န သန္တိ, ယေန သေသဂ္ဂဟဏံ သာတ္ထကံ ဘဝေယျ, အဏ္ဍဇဂဗ္ဘသေယျကေဟိ ပန ဩပပါတိကသံသေဒဇာ သေသာ ဟောန္တီတိ သေသဂ္ဂဟဏံ ကတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အထ ဝါ ဗြဟ္မကာယိကာဒိကေဟိ ဩပပါတိကေဟိ ဝုတ္တေဟိ သေသေ သန္ဓာယ ‘‘သေသဩပပါတိကာန’’န္တိ အာဟ။ တေ ပန အရူပိနောပိ သန္တီတိ ‘‘ကာမဘဝေ’’တိ ဝုတ္တံ။ အပရိပုဏ္ဏာယတနာနံ ပန နာမရူပံ ယထာသမ္ဘဝံ ရူပမိဿကဝိညာဏနိဒ္ဒေသေ ဝုတ္တနယေန သက္ကာ ဓမ္မဂဏနတော ဝိညာတုန္တိ န ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ပဋိသန္ဓိစိတ္တေန သဟ ပဝတ္တဥတုတောတိ ပဋိသန္ဓိစိတ္တေန သဟ ဥပ္ပန္နရူပေသု တေဇောဓာတုတော။ ဟဒယဝတ္ထုနော တင်္ခဏုပ္ပန္နတ္တာ ပဋိသန္ဓိစိတ္တဿ ဝတ္ထုဒုဗ္ဗလတာ။ တေသံ အဇ္ဈောဟရိတာဟာရေန အနုဂတေ
သရီရေ အာဟာရသမုဋ္ဌာနံ သုဋ္ဌဒ္ဓကန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ နရောတိ တေနေဝ မာတုကုစ္ဆိဂတဘာဝေန တိရောက္ခော။ အဝကံသတော ဒွေ အဋ္ဌကာနေဝ ဥတုစိတ္တသမုဋ္ဌာနာနိ ဟောန္တီတိ သသဒ္ဒကာလံ သန္ဓာယ ‘‘ဥက္ကံသတော ဒွိန္နံ နဝကာန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ပုဗ္ဗေတိ ယံ ပုဗ္ဗေ သန္တတိဒွယာဒိကံ သတ္တကပရိယောသာနံ ရူပံ ဣဓ ဝုတ္တံ, တံ ဧကေကဿ စိတ္တဿ တီသု တီသု ခဏေသု ဥပ္ပဇ္ဇမာနမေဝ ဝုတ္တန္တိ ကတွာ အာဟ ‘‘ပုဗ္ဗေ…ပေ… သတ္တတိဝိဓ’’န္တိ။ ဒုဝိဓမ္ပိ တန္တိ ဥတုသမုဋ္ဌာနံ, စိတ္တသမုဋ္ဌာနဉ္စာတိ ဒုဝိဓမ္ပိ တံ သဒ္ဒံ။
သဏ္ဌာတုန္တိ အဒ္ဓနိယဘာဝေန ဌာတုံ, အတ္တနော ပန ခဏမတ္တံ တိဋ္ဌတေဝ။ စတုဒ္ဒိသာ ဝဝတ္ထာပိတာတိ အညမညံ သံသဋ္ဌသီသာ မူလေန စတူသု ဒိသာသု ဝဝတ္ထာပိတာ။ အညမညံ အာလိင်္ဂေတွာ ဌိတာ ဘိန္နဝါဟနိကာ ဝိယ စ။
ဋ္ဌ ၆၃၉။ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ စ ပဝတ္တိယန္တိ ရူပါဇနကကမ္မဇပဉ္စဝိညာဏပ္ပဝတ္တိကာလံ, သဟဇာတဝိညာဏပစ္စယဉ္စ သန္ဓာယာဟ။ တဒါ ဟိ တတော နာမမေဝ ဟောတီတိ။ ကမ္မဝိညာဏပစ္စယာ ပန တဒါပိ ဥဘယံ ဟောတီတိ သက္ကာ ဝတ္တုံ, ပစ္ဆာဇာတဝိညာဏပစ္စယာ စ ရူပံ ဥပတ္ထဒ္ဓံ ဟောတီတိ။ အသညေသူတိအာဒိ ကမ္မဝိညာဏပစ္စယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ စ ပဝတ္တိယန္တိ ဘဝင်္ဂါဒိဇနကကမ္မတော အညေန ရူပုပ္ပတ္တိကာလံ, နိရောဓသမာပတ္တိကာလံ, ဘဝင်္ဂါဒိဥပ္ပတ္တိကာလတော အညကာလဉ္စ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ယုတ္တံ။ ဘဝင်္ဂါဒိဥပ္ပတ္တိကာလေ ဟိ တံဇနကေန ကမ္မုနာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ရူပံ, သော စ ဝိပါကော ကမ္မဝိညာဏပစ္စယော ဟောတီတိ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ သဟဇာတဝိညာဏပစ္စယာနပေက္ခမ္ပိ ဟိ ပဝတ္တိယံ ကမ္မေန ပဝတ္တမာနံ ရူပံ, နာမဉ္စ န ကမ္မဝိညာဏာနပေက္ခံ ဟောတီတိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ ပဋိသန္ဓိယံ, ပဝတ္တေ စ။ သဟဇာတဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ, ကမ္မဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပဉ္စ ယထာသမ္ဘဝံ ယောဇေတဗ္ဗံ။ နာမဉ္စ ရူပဉ္စ နာမရူပဉ္စာတိ ဧတ္ထ နာမရူပသဒ္ဒေါ အတ္တနော ဧကဒေသေန နာမသဒ္ဒေန နာမသဒ္ဒဿ သရူပေါ, ရူပသဒ္ဒေန စ ရူပသဒ္ဒဿ, တသ္မာ သရူပါနံ ဧကသေသောတိ ဧကဒေသသရူပေကသေသော, နာမရူပသဒ္ဒဿ ဌာနံ ဣတရေသဉ္စ နာမရူပသဒ္ဒါနံ အဒဿနန္တိ အတ္ထော။
ဝိပါကတော အညံ အဝိပါကံ။ ယတော ဒွိဓာ မတံ, တတော ယုတ္တမေဝ ဣဒန္တိ ယောဇေတဗ္ဗံ။
ကုသလာဒိစိတ္တက္ခဏေတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန အကုသလကိရိယစိတ္တက္ခဏေ ဝိယ ဝိပါကစိတ္တက္ခဏေပိ ဝိပါကာဇနကကမ္မသမုဋ္ဌာနံ သင်္ဂဟိတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဝိပါကစိတ္တက္ခဏေ ပန အဘိသင်္ခါရဝိညာဏပစ္စယာ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေန ဥဘယဉ္စ လဗ္ဘတီတိ တာဒိသဝိပါကစိတ္တက္ခဏဝဇ္ဇနတ္ထံ ‘‘ကုသလာဒိစိတ္တက္ခဏေ’’တိ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၆၄၀။ သုတ္တန္တိကပရိယာယတောတိ ပဋ္ဌာနေ ရူပါနံ ဥပနိဿယပစ္စယဿ အဝုတ္တတ္တာ ဝုတ္တံ။ သုတ္တန္တေ ပန ယသ္မိံ သတိ ယံ ဟောတိ, အသတိ စ န ဟောတိ, သော တဿ ဥပနိဿယော နိဒါနံ ဟေတု ပဘဝေါတိ ကတွာ ‘‘ဝိညာဏူပနိသံ နာမရူပ’’န္တိ ရူပဿ စ ဝိညာဏူပနိဿယတာ ဝုတ္တာ။ ဝနပတ္ထပရိယာယေ စ ဝနပတ္ထဂါမနိဂမနဂရဇနပဒပုဂ္ဂလူပနိဿယော ဣရိယာပထဝိဟာရော, တတော စ စီဝရာဒီနံ ဇီဝိတပရိက္ခာရာနံ ကသိရေန, အပ္ပကသိရေန စ သမုဒါဂမနံ ဝုတ္တံ, န စ ဝနပတ္ထာဒယော အာရမ္မဏူပနိဿယာဒိဘာဝံ ဣရိယာပထာနံ, စီဝရာဒိသမုဒါဂမနဿ စ ဘဇန္တိ။ တသ္မာ ဝိနာ အဘာဝေါ ဧဝ သုတ္တန္တိကပရိယာယတော ဥပနိဿယဘာဝေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ နာမဿ အဘိသင်္ခါရဝိညာဏံ ကမ္မာရမ္မဏပဋိသန္ဓိအာဒိကာလေ အာရမ္မဏပစ္စယောဝ ဟောတီတိ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထီတိ ရူပဿေဝ သုတ္တန္တိကပရိယာယတော ဧကဓာဝ ပစ္စယဘာဝေါ ဝုတ္တော။ သသံသယဿ ဟိ ရူပဿေတံ ပစ္စယော ဟောတီတိ ဝုတ္တေ နာမဿ ဟောတီတိ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထီတိ။
ပဝတ္တဿ ပါကဋတ္တာ အပါကဋံ ပဋိသန္ဓိံ ဂဟေတွာ ပုစ္ဆတိ ‘‘ကထံ ပနေတ’’န္တိအာဒိနာ။ သုတ္တတော နာမံ, ယုတ္တိတော ရူပံ ဝိညာဏပစ္စယာ ဟောတီတိ ဇာနိတဗ္ဗံ။
ယုတ္တိတော သာဓေတွာ သုတ္တေန တံ ဒဠှံ ကရောန္တော ‘‘ကမ္မသမုဋ္ဌာနဿာပိ ဟီ’’တိအာဒိမာဟ။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနဿေဝါတိ စိတ္တသမုဋ္ဌာနဿ ဝိယ။ ဧတ္ထ စ ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပ’’န္တိ (မ။ နိ။ ၃။၁၂၆၊ သံ။ နိ။ ၂။၁, ၃၉၊ မဟာဝ။ ၁၊ ဥဒါ။ ၁) ဘာသမာနေန ဘဂဝတာ ယသ္မာ ဥပပရိက္ခမာနာနံ ပဏ္ဍိတာနံ ပရမတ္ထတော နာမရူပမတ္တမေဝ ပဝတ္တမာနံ ဒိဿတိ, န သတ္တော, န ဇီဝေါ, တသ္မာ ကေနစိ အပ္ပဋိဝတ္တိယံ အနုတ္တရံ ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တိတံ ဟောတိ။ သုညတပ္ပကာသနဉှိ ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနန္တိ။ အထ ဝါ နာမရူပမတ္တတာဝစနေန ပဝတ္တိယာ ဒုက္ခသစ္စမတ္တတာ ဝုတ္တာ။ ဒုက္ခသစ္စပ္ပကာသနေန စ တဿ သမုဒယော, တဿ စ နိရောဓော, နိရောဓဂါမိနိပဋိပဒါ
စ ပကာသိတာ ဧဝ ဟောတိ။ အဟေတုကဿ ဒုက္ခဿ, ဟေတုနိရောဓာ အနိရုဇ္ဈနကဿ စ အဘာဝါ, နိရောဓဿ စ ဥပါယေန ဝိနာ အနဓိဂန္တဗ္ဗတ္တာတိ စတုသစ္စပ္ပကာသနံ ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနံ နိဒ္ဓါရေတဗ္ဗံ။
နာမရူပပစ္စယာသဠာယတနပဒဝိတ္ထာရကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၆၄၁။ တန္တိ နာမရူပံ။ တဿာတိ သဠာယတနဿ။ တာဒိသဿေဝါတိ ကတေကသေသဿေဝ။
ဣဓာပိ နာမန္တိ ခန္ဓတ္တယဿေဝ ဂဟဏေ ကာရဏံ ဝုတ္တနယမေဝ။ နိယမတောတိ ဣဒဉ္စ စတုန္နံ ဘူတာနံ, ဆန္နံ ဝတ္ထူနံ, ဇီဝိတဿ စ ယထာသမ္ဘဝံ သဟဇာတနိဿယပုရေဇာတဣန္ဒြိယာဒိနာ သဠာယတနဿ ပဝတ္တမာနဿ ဧကန္တေန ပစ္စယဘာဝံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ရူပါယတနာဒီနံ ပန သဟဇာတနိဿယာနုပါလနဘာဝေါ နတ္ထီတိ အဂ္ဂဟဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အာရမ္မဏာရမ္မဏပုရေဇာတာဒိဘာဝေါ စ တေသံ န သသန္တတိပရိယာပန္နာနမေဝ, န စ စက္ခာဒီနံ ဝိယ ဧကပ္ပဟာရေနေဝါတိ အနိယမတော ပစ္စယဘာဝေါ။ နိယမတော…ပေ… ဇီဝိတိန္ဒြိယန္တိ ဧဝန္တိ ဧတ္ထ ဧဝံ-သဒ္ဒေန ဝါ ရူပါယတနာဒီနမ္ပိ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဆဋ္ဌာယတနဉ္စ သဠာယတနဉ္စ သဠာယတနန္တိ ဧတ္ထ ယဒိပိ ဆဋ္ဌာယတနသဠာယတနသဒ္ဒါနံ သဒ္ဒတော သရူပတာ နတ္ထိ, အတ္ထတော ပန သဠာယတနေကဒေသောဝ ဆဋ္ဌာယတနန္တိ ဧကဒေသသရူပတာ အတ္ထီတိ ဧကဒေသသရူပေကသေသော ကတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အတ္ထတောပိ ဟိ သရူပါနံ ဧကဒေသသရူပေကသေသံ ဣစ္ဆန္တိ ‘‘ဝင်္ကော စ ကုဋိလော စ ကုဋိလာ’’တိ။ တသ္မာ အတ္ထတော ဧကဒေသသရူပါနဉ္စ ဧကသေသေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ။
အထ ဝါ ဆဋ္ဌာယတနဉ္စ မနာယတနဉ္စ ဆဋ္ဌာယတနန္တိ ဝါ မနာယတနန္တိ ဝါ ဆဋ္ဌာယတနဉ္စ ဆဋ္ဌာယတနဉ္စ ဆဋ္ဌာယတနန္တိ ဝါ မနာယတနဉ္စ မနာယတနဉ္စ မနာယတနန္တိ ဝါ ဧကသေသံ ကတွာ စက္ခာဒီဟိ သဒ္ဓိံ ‘‘သဠာယတန’’န္တိ ဝုတ္တန္တိ တမေဝ ဧကသေသံ နာမမတ္တပစ္စယဿ, နာမရူပပစ္စယဿ စ မနာယတနဿ ဝသေန ကတံ အတ္ထတော ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနဉ္စ သဠာယတနဉ္စ သဠာယတနန္တိ ဧဝံ ကတေကသေသဿာ’’တိ။ ယထာဝုတ္တောပိ ဟိ ဧကသေသော အတ္ထတော ဆဋ္ဌာယတနဉ္စ သဠာယတနဉ္စာတိ ဧဝံ ကတော
နာမ ဟောတီတိ။ သဗ္ဗတ္ထ စ ဧကသေသေ ကတေ ဧကဝစနနိဒ္ဒေသော ကတေကသေသာနံ သဠာယတနာဒိသဒ္ဒဝစနီယတာသာမညဝသေန ကတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
‘‘န အညထာ’’တိ ဧတေန တဿ တဿ နာမဿ, ရူပဿ စ အဘာဝေ တံ တံ အာယတနံ န ဟောတီတိ ဗျတိရေကံ ဝိဘာဝေတိ။
ယန္တိ ယံ ယံ နာမံ, ရူပဉ္စ။ ယဿာတိ ယဿ ယဿ အာယတနဿ။ ယထာတိ သဟဇာတာဒိနာ ယေန ယေန ပကာရေန။ နေယျန္တိ ဉေယျံ။
တဿ ဝသေနာတိ တဿ ဟေတုအာဒိပစ္စယဿ ဝသေန။ ဥက္ကံသာဝကံသောတိ ဧတ္ထ သတ္တဓာ ပစ္စယဘာဝတော ဥက္ကံသော အဋ္ဌဓာ ပစ္စယဘာဝေါ, တတော နဝဓာ, တတော ဒသဓာတိ အယံ ဥက္ကံသော။ အဝကံသော ပန ဒသဓာ ပစ္စယဘာဝတော နဝဓာ ပစ္စယဘာဝေါ, တတော အဋ္ဌဓာ, တတော သတ္တဓာတိ ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗော, န ပန သတ္တဓာ ပစ္စယဘာဝတော ဧဝ ဒွေပိ ဥက္ကံသာဝကံသာ ယောဇေတဗ္ဗာ, တတော အဝကံသာဘာဝတောတိ။
ဝိပါကံ နာမန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ သဟဇာတာဒိဝသေန, သတ္တဓာ, ဟေတုအာဒိဝသေန စ။ ဣတရန္တိ အဝိပါကံ နာမံ။
‘‘ဟဒယဝတ္ထုနော သဟာယံ ဟုတွာ’’တိ ဧတေန အရူပေ ဝိယ အသဟာယံ နာမံ န ဟောတိ, ဟဒယဝတ္ထု စ နာမေန သဟ ဆဋ္ဌာယတနဿ ပစ္စယော ဟောတီတိ ဧတ္တကမေဝ ဒဿေတိ, န ပန ယထာ ဟဒယဝတ္ထု ပစ္စယော ဟောတိ, တထာ နာမမ္ပီတိ အယမတ္ထော အဓိပ္ပေတော။ ဝတ္ထု ဟိ နာမဿ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယော ဟောတိ, န နာမံ။ နာမဉ္စ ဝိပါကဟေတာဒိပစ္စယော ဟောတိ, န ဝတ္ထူတိ။ ပဝတ္တေ အရူပဓမ္မာ ကမ္မဇရူပဿ ဌိတိပ္ပတ္တဿေဝ ပစ္စယာ ဟောန္တိ, န ဥပ္ပဇ္ဇမာနဿာတိ ဝိပ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတာ စ ပစ္ဆာဇာတဝိပ္ပယုတ္တာဒယော ဧဝ စက္ခာဒီနံ ယောဇေတဗ္ဗာ။
‘‘တတ္ထေဝါ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ပဝတ္တေ’’တိ ဣဒံ ပစ္စာမဋ္ဌန္တိ အာဟ ‘‘တတ္ထေဝ ဟိ ပဝတ္တေ’’တိ။ ‘‘ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ’’တိ ပန ဣဒံ ‘‘ပဉ္စန္န’’န္တိ ဣမိနာ ဒီပိတမေဝါတိ။ ပဝတ္တိယံ စက္ခာယတနာဒိကဿ နာမံ ဝိပါကပစ္စယော န ဟောတိ, အတ္တနာ ဇနိတရူပဿေဝ ဟောတိ။ ပဋိသန္ဓိယံ ပန ကမ္မသမုဋ္ဌာနံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနသဒိသံ, တသ္မာ ဝတ္ထုနောပိ ဝိပါကပစ္စယော ဟောတိယေဝ။
ရူပတောတိ ရူပေသု။ ယံ ယံ အာယတနံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ပဋိသန္ဓိယံ အဏ္ဍဇဇလာဗုဇာနံ ပဉ္စသု အာယတနေသု ကာယာယတနမေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဣတရေသံ ယထာရဟံ ဣတရာနိပိ။
အဝသေသမနာယတနဿာတိ ဧတ္ထ ‘‘ပဉ္စက္ခန္ဓဘဝေ ပနာ’’တိ ဧတဿ အနုဝတ္တမာနတ္တာ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ ဧဝ ပဝတ္တမာနံ ပဉ္စဝိညာဏေဟိ အဝသေသံ မနာယတနံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ နာမရူပဿ သဟဇာတာဒိသာဓာရဏပစ္စယဘာဝေါ, သမ္ပယုတ္တာဒိအသာဓာရဏပစ္စယဘာဝေါ စ ယထာသမ္ဘဝံ ယောဇေတဗ္ဗော။ ‘‘ရူပပစ္စယာ ပဉ္စာယတနာနီ’’တိ အယမ္ပိ နယော လဗ္ဘတိ နိရောဓသမာပန္နာနံ ဝသေန, သော ပန အပစုရဘာဝတော ယေဘုယျေန စ ပဋိသန္ဓိယံ ပစ္စယဘူတဿေဝ နာမရူပဿ ပဝတ္တိယံ ပစ္စယဘာဝေါ ဝိဘာဝိတောတိ န ဒဿိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
သဠာယတနပစ္စယာဖဿပဒဝိတ္ထာရကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၆၄၂။ ဗာဝီသတိယာ လောကိယဝိပါကဝိညာဏေဟိ သမ္ပယုတ္တာ ဗာဝီသတိလောကိယဝိညာဏသမ္ပယုတ္တာ။ တတော ဧဝ ဗာဝီသတိ။
တတ္ထာတိ တသ္မိံ သဠာယတနေ, တေသု ဆသု အာယတနေသူတိ အတ္ထော။ အဇ္ဈတ္တန္တိ သသန္တတိပရိယာပန္နမေဝ ဂဏှာတိ။ တဉှိ သသန္တတိပရိယာပန္နကမ္မနိဗ္ဗတ္တံ တာဒိသဿ ဖဿဿ ပစ္စယော ဟောတိ။ ရူပါဒီနိ, ပန ဗဟိဒ္ဓါ အနုပါဒိန္နာနိ စ ဖဿဿ အာရမ္မဏံ ဟောန္တိ, န တာနိ စက္ခာဒီနိ ဝိယ သသန္တတိပရိယာပန္နကမ္မကိလေသနိမိတ္တပ္ပဝတ္တိဘာဝေန ဖဿဿ ပစ္စယာ ဟောန္တီတိ ပဌမာစရိယဝါဒေ န ဂဟိတာနိ, ဒုတိယာစရိယဝါဒေ ပန ယထာ တထာ ဝါ ပစ္စယဘာဝေ သတိ န သက္ကာ ဝဇ္ဇေတုန္တိ ဂဟိတာနိ။
တတ္ထာတိ သဠာယတနပစ္စယာ ဖဿပဒေ။ ယေ တာဝ အာစရိယာ မဟာဝိဟာရဝါသိနောဝ ယထာ ဝိညာဏံ, ဧဝံ နာမရူပံ, သဠာယတနံ, ဖဿံ, ဝေဒနဉ္စ ပစ္စယံ, ပစ္စယုပ္ပန္နဉ္စ သသန္တတိပရိယာပန္နံ ဒီပေန္တာ ဝိပါကမေဝ ဣစ္ဆန္တိ။ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော’’တိ အဘိဓမ္မဘာဇနီယပါဠိ (ဝိဘ။ ၂၄၃) အာရုပ္ပံ သန္ဓာယ ဝုတ္တာတိ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿောတိ ပါဠိအနုသာရတော’’တိ ဝုတ္တံ။
သဗ္ဗေ ဖဿာ န သမ္ဘောန္တီတိ ယောဇနာ။ ယဒိ သဗ္ဗာယတနေဟိ ဧကော ဖဿော သမ္ဘဝေယျ, ‘‘သဠာယတနပစ္စယာ ဖဿော’’တိ ဧကဿ ဝစနံ
ယုဇ္ဇေယျ, အထာပိ ဧကမှာ အာယတနာ သဗ္ဗေ ဖဿာ သမ္ဘဝေယျုံ, တထာပိ သဗ္ဗာယတနေဟိ သဗ္ဗဖဿသမ္ဘဝတော အာယတနဘေဒေန ဖဿဘေဒေါ နတ္ထီတိ တဒဘေဒဝသေန ဧကဿ ဝစနံ ယုဇ္ဇေယျ, တထာ ပန အသမ္ဘဝတော န ယုတ္တန္တိ စောဒေတိ ‘‘န သဗ္ဗာယတနေဟီ’’တိအာဒိနာ။ အညဿာပိ ဝါ အသမ္ဘဝန္တဿ ဝိဓာနဿ ဗောဓနတ္ထမေတံ ဝုတ္တံ ‘‘နာပိ ဧကမှာ အာယတနာ သဗ္ဗေ ဖဿာ’’တိ။ ‘‘န သဗ္ဗာယတနေဟိ ဧကော ဖဿော သမ္ဘောတီ’’တိ ဣဒမေဝ ပန ဧကဖဿဝစနဿာယုတ္တတ္တဒီပကံ ကာရဏန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ နိဒဿနဝသေန ဝါ ဧတံ ဝုတ္တံ။ နာပိ ဧကမှာ အာယတနာ သဗ္ဗေ ဖဿာ သမ္ဘောန္တိ, ဧဝံ န သဗ္ဗာယတနေဟိ ဧကော ဖဿော သမ္ဘောတိ။ တသ္မာ ဧကဿ ဝစနံ အယုတ္တန္တိ။ ပရိဟာရံ ပန အနေကာယတနေဟိ ဧကဖဿဿ သမ္ဘဝတောတိ ဒဿေန္တော ‘‘တတြိဒံ ဝိဿဇ္ဇန’’န္တိအာဒိမာဟ။ အဝသေသသမ္ပယုတ္တဓမ္မာယတနာ ဖဿဝဇ္ဇိတာ တံသမ္ပယုတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ။
ဧကောပိ အနေကာယတနပ္ပဘဝေါ ဧကောပနေကာယတနပ္ပဘဝေါ။
ဆဓာ ပစ္စယတ္တေ ပဉ္စ ဝိဘာဝယေ, ဧကံ နဝဓာ ပစ္စယတ္တေ, ဗာဟိရာနိ ဆ အာယတနာနိ အာရမ္မဏာဒိနာ ယထာသမ္ဘဝံ ပစ္စယတ္တေ ဝိဘာဝယေတိ သမ္ဗန္ဓော။
အနေကဘေဒဿာတိ ကုသလဝိပါကာဒိပဉ္စဒွါရာဒိဝသေန အနေကဝိဓဿ ဒွိပဉ္စဝိညာဏသမ္ပယုတ္တဝဇ္ဇဿ ဝိပါကဖဿဿ။ တာနိ စာတိ ရူပါယတနာဒီနိ။ ‘‘မနော စ နေသံ ဂေါစရဝိသယံ ပစ္စနုဘောတီ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၄၅၅) ဟိ ဝုတ္တံ။ တထာ စာတိ ပစ္စုပ္ပန္နာနိ ရူပါဒီနိ ပစ္စုပ္ပန္နဉ္စ ဓမ္မာယတနပရိယာပန္နံ ရူပရူပံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အာရမ္မဏပစ္စယမတ္တေနာတိ တံ သဗ္ဗံ အပစ္စုပ္ပန္နံ, အညဉ္စ ဓမ္မာယတနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။
ဖဿပစ္စယာဝေဒနာပဒဝိတ္ထာရကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၆၄၃။ ဒွါရတော သဠေဝါတိ ပဘဝသာမညတော ဧကဝိဓာပိ ဥပ္ပတ္တိဒွါရတော ဆ ဧဝ ဟောန္တီတိ ဆဠေဝ ဝေဒနာ ဝုတ္တာ။
စိတ္တဘေဒေန ဧကူနနဝုတိဝိဓာပိ ဣဓာဓိပ္ပေတာ ဧဝ ဒဿေတုံ ‘‘ဝေဒနာသု ပနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ‘‘သေသာန’’န္တိ ဧတ္ထ သမ္ပဋိစ္ဆနသမ္ပယုတ္တာယ စက္ခုသမ္ဖဿာဒယော ပဉ္စ ယဒိပိ အနန္တရာဒီဟိ ပစ္စယာ ဟောန္တိ, အနန္တရာဒီနံ
ပန ဥပနိဿယေ အန္တောဂဓတ္တာ သန္တီရဏတဒါရမ္မဏာနဉ္စ သာဓာရဏဿ တဿ ဝသေန ‘‘ဧကဓာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧကေကသ္မိံ ဒွါရေ ဟိ စက္ခုဒွါရာဒီသု ဥပ္ပန္နစက္ခုဝိညာဏာဒီဟိ သဟဇာတာ ဖဿာ သကသကဝီထီသု သမ္ပဋိစ္ဆနာဒီဟိ သမ္ပယုတ္တဝေဒနာနံ, မနောဒွါရေ တဒါရမ္မဏဝသေနေဝ ပဝတ္တာနံ တေဘူမကဝိပါကဝေဒနာနမ္ပိ သဟဇာတမနောသမ္ဖဿသင်္ခါတော သော ဖဿော အဋ္ဌဓာ ပစ္စယော ဟောတီတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။
ရူပါရူပါဝစရဝိပါကဝေဒနာ ပဋိသန္ဓိအာဒိဝသေနေဝ ပဝတ္တန္တိ, ကာမာဝစရာပိ ဧကစ္စာတိ ‘‘တေဘူမကဝိပါကဝေဒနာနမ္ပီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တာသမ္ပိ ဟိ သဟဇာတမနောသမ္ဖဿော အဋ္ဌဓာဝ ပစ္စယော ဟောတိ။ ပစ္စယံ အနုပါဒိန္နမ္ပိ ကေစိ ဣစ္ဆန္တီတိ ‘‘ယာ ပနာ’’တိအာဒိနာ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနသမ္ပယုတ္တဖဿဿ ပစ္စယဘာဝေါ ဝုတ္တော။ တဉ္စ မုခမတ္တဒဿနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧတေန နယေန သဗ္ဗဿ အနန္တရဿ, အနာနန္တရဿ စ ဖဿဿ တဿာ တဿာ ဝိပါကဝေဒနာယ ဥပနိဿယတာ ယောဇေတဗ္ဗာတိ။
ဝေဒနာပစ္စယာတဏှာပဒဝိတ္ထာရကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၆၄၄။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ လောကေ, ဣမသ္မိံ ဝါ သာသနေ ဆ တဏှာ ဒီပိတာ။ ဣဓာတိ ဝါ ဣမသ္မိံ ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာပဒေ။ တတ္ထာတိ တာသု ဆသု တဏှာသု။
ဧကေကာယ သဿတဒိဋ္ဌိသဟဂတာယ, ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိသဟဂတာယ စ တဏှာယ တဒဘိနန္ဒနာနုဂုဏော ရူပါဒီသု ပဝတ္တိအာကာရော, ကေဝလံ ကာမဿာဒဝသေန ပဝတ္တိယာ ဝိသိဋ္ဌာကာရတ္တာ ဝုတ္တပ္ပဝတ္တိအာကာရတော တဏှာယ တိဝိဓတာ။
မမတ္တေနာတိ သမ္ပိယာယနေန, အဿာဒနတဏှာယ ဣစ္စေဝ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တတ္ထ ပုတ္တော ဝိယ ဝေဒနာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ, ခီရာဒယော ဝိယ ဝေဒနာယ ပစ္စယဘူတာ ရူပါဒယော, ခီရာဒိဒါယိကာ ဓာတိ ဝိယ ရူပါဒိဆဠာရမ္မဏဒါယကာ စိတ္တကာရာဒယော ဆ။ တတ္ထ သုခသမ္ဖဿဝတ္ထဒါယကော တန္တဝါယော, ဝေဇ္ဇော ရသာယတနောဇာဝသေန, တဒုပတ္ထမ္ဘိတဇီဝိတဝသေန စ ဓမ္မာရမ္မဏဿ ဒါယကောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သဗ္ဗာပေသာ အဋ္ဌသတပ္ပဘေဒါပိ။
အာရမ္မဏပစ္စယော ဥပ္ပဇ္ဇမာနာယ အာရမ္မဏမတ္တမေဝ ဟောတိ, န ဥပနိဿယော ဝိယ ဥပ္ပါဒကောတိ ဥပ္ပါဒကဿ ဥပနိဿယဿေဝ ဝသေန
‘‘ဧကဓာဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဥပနိဿယေန ဝါ အာရမ္မဏူပနိဿယော သင်္ဂဟိတော။ တေန စ အာရမ္မဏဘာဝေန တံသဘာဂေါ အညောပိ အာရမ္မဏပစ္စယဘာဝေါ ဒီပိတော ဟောတီတိ ဥပနိဿယဝသေနေဝ ပစ္စယဘာဝေါ ဝုတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။
‘‘ယသ္မာ ဝါ’’တိအာဒိနာ န ကေဝလံ ဝိပါကသုခဝေဒနာ ဧဝ, တိဿောပိ ပန ဝေဒနာ ဝိပါကာ ဝိသေသေန တဏှာယ ဥပနိဿယပစ္စယော, အဝိသေသေန ဣတရာ စာတိ ဒဿေတိ။ ဥပေက္ခာ ပန သန္တတ္တာ, သုခမိစ္စေဝ ဘာသိတာတိ တသ္မာ သာပိ ဘိယျော ဣစ္ဆနဝသေန တဏှာယ ဥပနိဿယောတိ အဓိပ္ပါယော။ ဥပေက္ခာ ပန အကုသလဝိပါကဘူတာ အနိဋ္ဌတ္တာ ဒုက္ခေ အဝရောဓေတဗ္ဗာ, ဣတရာ ဣဋ္ဌတ္တာ သုခေတိ သာ ဒုက္ခံ ဝိယ, သုခံ ဝိယ စ ဥပနိဿယပစ္စယော ဟောတီတိ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ ‘‘ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ’’တိ ဝစနေန သဗ္ဗဿ ဝေဒနာဝတော ပစ္စယဿ အတ္ထိတာယ တဏှုပ္ပတ္တိပ္ပသင်္ဂေ တန္နိဝါရဏတ္ထမာဟ ‘‘ဝေဒနာပစ္စယာ စာပီ’’တိအာဒိ။
နနု ‘‘အနုသယသဟာယာ ဝေဒနာ တဏှာယ ပစ္စယော’’တိ ဝစနဿ အဘာဝါ အတိပ္ပသင်္ဂနိဝတ္တိံ န သက္ကာ ကာတုန္တိ? န, ဝဋ္ဋကထာယ ပဝတ္တတ္တာ။ ဝဋ္ဋဿ စ အနုသယဝိရဟေ အဘာဝတော အနုသယသဟိတာဝ ပစ္စယောတိ အတ္ထတော ဝုတ္တမေဝေတံ ဟောတီတိ။ အထ ဝါ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ’’တိ အနုဝတ္တမာနတ္တာ အနုသယသဟိတာဝ ပစ္စယောတိ ဝိညာယတိ။ ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာတိ စေတ္ထ ဝေဒနာပစ္စယာ ဧဝ တဏှာ, န ဝေဒနာယ ဝိနာတိ အယံ နိယမော ဣစ္ဆိတော, န ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ ဟောတိယေဝါတိ, တသ္မာ အတိပ္ပသင်္ဂေါ ဧတ္ထ နတ္ထိ ဧဝါတိ။
ဝုသီမတောတိ ဝုသိတဝတော, ဝုသိတဗြဟ္မစရိယဝါသဿာတိ အတ္ထော။ ဝုဿတီတိ ဝါ ဝုသီတိ မဂ္ဂေါ ဝုစ္စတိ, သော ဧတဿ ဝုတ္ထော အတ္ထီတိ ဝုသီမာ, ဥက္ကဋ္ဌနိဒ္ဒေသေန အရဟာ။ အဂ္ဂဖလံ ဝါ ပရိနိဋ္ဌိတဝါသတ္တာ ‘‘ဝုသီ’’တိ ဝုစ္စတိ, တံ ဧတဿ အတ္ထီတိ ဝုသီမာ။
တဏှာပစ္စယာဥပါဒါနပဒဝိတ္ထာရကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၆၄၅။ အတ္ထဝိဘာဂေါ အတ္ထဿ ဝိဘဇနာ။ ဝတ္ထုသင်္ခါတံ ကာမန္တိ ကာမဂုဏသညိတံ ရူပါဒိအာရမ္မဏမာဟ။ ဥပါဒိယတီတိ ကာမဝသေန ဂဏှာတိ, ဒဠှံ အဿာဒေတီတိ အတ္ထော။ ကာမံ ဥပါဒိယတီတိ ဧတ္ထ ကမ္မသာဓနော
ကာမသဒ္ဒေါ, ကာမော စ သောတိ ဧတ္ထ ကတ္တုသာဓနော ကိလေသကာမဿ အဓိပ္ပေတတ္တာ။ ဥပါဒါနသဒ္ဒေါ ပန ဥဘယတ္ထာပိ ကတ္တုသာဓနောဝ။ ဒဠှတ္ထော ဘုသတ္ထော။ ယထာ ဘုသော အာယာသော ဥပါယာသော, ဘုသံ ကုဋ္ဌံ ဥပကုဋ္ဌံ, ဧဝံ ဣဓာပီတိ အာဟ ‘‘ဥပါယာသဥပကုဋ္ဌာဒီသု ဝိယာ’’တိ။ ပုရိမဒိဋ္ဌိံ ဥတ္တရဒိဋ္ဌိ ဥပါဒိယတီတိ ပုရိမဒိဋ္ဌိံ သဿတဘာဝေန ဂဏှန္တီ ဥပါဒိယတိ, ပုရိမဒိဋ္ဌိအာကာရေန ဝါ ဥတ္တရဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ တေနေဝ ပုရိမဒိဋ္ဌိံ ဒဠှံ ကရောန္တီ တံ ဥပါဒိယတီတိ ဝုတ္တာ။ အထ ဝါ ပုရိမဒိဋ္ဌိံ ဥတ္တရဒိဋ္ဌိ ဥပါဒိယတီတိ ‘‘သဿတော အတ္တာ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၃၁) ဣဒံ ပုရိမဒိဋ္ဌိံ ဥပါဒိယမာနံ ဥတ္တရဒိဋ္ဌိံ နိဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ ယထာ ဟိ ဧသာ ဒဠှီကရဏဝသေန ပုရိမံ ဥတ္တရာ ဥပါဒိယတိ, ဧဝံ ‘‘နတ္ထိ ဒိန္န’’န္တိအာဒိကာပီတိ (မ။ နိ။ ၁။၄၄၅၊ ၂။၉၄၊ ၃။၉၁, ၁၁၆, ၁၃၆၊ ဓ။ သ။ ၁၂၂၁၊ ဝိဘ။ ၉၃၈)။ အတ္တဂ္ဂဟဏံ ပန အတ္တဝါဒုပါဒါနန္တိ န ဣဒံ ဒိဋ္ဌုပါဒါနဒဿနန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ လောကော စာတိ ဝါ အတ္တဂ္ဂဟဏဝိနိမုတ္တံ ဂဟဏံ ဒိဋ္ဌုပါဒါနဘူတံ ဣဓ ပုရိမဒိဋ္ဌိဥတ္တရဒိဋ္ဌိဝစနေဟိ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
သီလဗ္ဗတံ ဥပါဒိယတီတိ ဧတ္ထ အသုဒ္ဓိမဂ္ဂဂေါသီလာဒိသမာဒါနဝသေန သီလံ, အဝီတိက္ကမနဝသေန ဝတံ။ ဥဘယထာပိ ဝါ သီလံ, တပေါကမ္မဘာဝေန ဂဟိတတာယ ဝတံ, ဂဝါဒိပကတိဘာဝနာ။ အတ္တနော ဝါ ဂဝါဒိဘာဝါဓိဋ္ဌာနံ သီလံ, ‘‘ဂစ္ဆန္တော ဘက္ခေတိ, တိဋ္ဌန္တော မုတ္တေတီ’’တိအာဒိနာ ဂဝါဒိကိရိယာကရဏံ ဝတံ။ တံတံအကိစ္စသမ္မတတော ဝါ နိဝတ္တိ သီလံ, တံသမာဒါနဝတောဝေသ ဘောဇနကိစ္စကရဏာဒိဝိသေသပဋိပတ္တိ ဝတံ, တံ သီလဗ္ဗတံ အသုဒ္ဓိမဂ္ဂံ ‘‘သုဒ္ဓိမဂ္ဂေါ’’တိ ပရာမသန္တော တထာ အဘိနိဝိသန္တော ဥပါဒိယတိ, တံ ဂါဟံ ဒဠှံ ဂဏှာတီတိ အတ္ထော။ သီလဗ္ဗတသဟစရိတံ ပရာမာသံ သီလဗ္ဗတန္တိ ဂဟေတွာ အာဟ ‘‘သီလဗ္ဗတဉ္စ တံ ဥပါဒါနဉ္စာ’’တိ။ ဂေါသီလဂေါဝတာဒီနီတိ စ တထာဘူတံ ဒိဋ္ဌိံ ဝဒတိ။ တေနေဝါဟ ‘‘သယမေဝ ဥပါဒါနာနီ’’တိ။ အဘိနိဝေသတောတိ အဘိနိဝေသဘာဝတော, အဘိနိဝိသနတော ဝါ။ အတ္တဝါဒုပါဒါနန္တိ ‘‘အတ္တာ’’တိ ဝါဒဿ ပညာပနဿ, ဂဟဏဿ စ ကာရဏဘူတာ ဒိဋ္ဌီတိ အတ္ထော။ အတ္တဝါဒမတ္တမေဝါတိ အတ္တဿ အဘာဝါ ‘‘အတ္တာ’’တိ ဣဒံ ဝစနမတ္တမေဝ။ ဥပါဒိယန္တီတိ ဒဠှံ ဂဏှန္တိ။ ကထံ? ‘‘အတ္တာ’’တိ။ ‘‘အတ္တာ’’တိ ဟိ အဘိနိဝိသန္တာ ဝစနမတ္တမေဝ ဒဠှံ ကတွာ ဂဏှန္တီတိ အတ္ထောတိ။ ဧဝံ ‘‘အတ္တဝါဒမတ္တမေဝ ဥပါဒိယန္တီ’’တိ
ဝုတ္တံ။ အတ္တဝါဒမတ္တန္တိ ဝါ ဝါစာဝတ္ထုမတ္တမေဝါဟ။ ဝါစာဝတ္ထုမတ္တမေဝ ဟိ ‘‘အတ္တာ’’တိ ဥပါဒိယန္တိ အတ္တဿ အဘာဝါတိ။
‘‘ဓမ္မသင်္ခေပဝိတ္ထာရေ ပန ကာမုပါဒါနံ သင်္ခေပတော တဏှာဒဠှတ္တံ, သေသုပါဒါနတ္တယံ ဒိဋ္ဌိမတ္တမေဝ, ဝိတ္ထာရတော ပနာ’’တိ ဧဝံ ဓမ္မသင်္ခေပဝိတ္ထာရသမုဒါယတော တဒဝယဝဘူတံ သင်္ခေပံ, ဝိတ္ထာရဉ္စ နိဒ္ဓါရေတီတိ။ ဓမ္မသင်္ခေပဝိတ္ထာရေတိ နိဒ္ဓါရဏေ ဘုမ္မံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကာမေသူတိ ပဉ္စသု ကာမဂုဏေသု။ ကာမစ္ဆန္ဒောတိ ကာမသင်္ခါတော ဆန္ဒော, န ကတ္တုကမျတာဆန္ဒော, န စ ဓမ္မစ္ဆန္ဒော။ ကာမနဝသေန, ရဉ္ဇနဝသေန စ ကာမောယေဝ ရာဂေါ ကာမရာဂေါ, ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ ကာမတ္ထံ ဝိဒိတွာ ကာမော ဧဝ နန္ဒနဋ္ဌေန ကာမနန္ဒီ, တဏှာယနဋ္ဌေန ကာမောယေဝ ကာမတဏှာ, သိနေဟနဋ္ဌေန ကာမော ဧဝ ကာမသ္နေဟော, ပရိဒယှနဋ္ဌေန ကာမပရိဠာဟော, မုစ္ဆနဋ္ဌေန ကာမမုစ္ဆာ, ဂိလိတွာ ပရိနိဋ္ဌာပနဋ္ဌေန ကာမဇ္ဈောသာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အပ္ပတ္တဝိသယပတ္ထနာ တဏှာ အာရမ္မဏေ ပရိတဿနဘာဝတော, သမ္ပတ္တဝိသယဂ္ဂဟဏံ ဥပါဒါနံ အာရမ္မဏေ ဒဠှဂ္ဂါဟဘာဝတော။ အပ္ပိစ္ဆတာပဋိပက္ခာ တဏှာ ဝိသယာဘိမုခဘာဝတော, သန္တုဋ္ဌိပဋိပက္ခာ ဥပါဒါနံ တဏှာဒဠှတ္တံ ဟုတွာ အတြိစ္ဆတာဘာဝတော။ ပရိယေသနဒုက္ခမူလာ တဏှာ အပ္ပတ္တဝိသယပတ္ထနာဘာဝတော, အာရက္ခဒုက္ခမူလံ ဥပါဒါနံ သမ္ပတ္တဝိသယဂ္ဂဟဏဘာဝတော။
နတ္ထိ ဒိန္နန္တိအာဒီသု ဒိန္နန္တိ ဒါနမာဟ, တံ အဖလတ္တာ ရူပံ ဝိယ ဒါနံ နာမ န ဟောတီတိ ပဋိက္ခိပတိ။ ယိဋ္ဌံ ဝုစ္စတိ မဟာဝိဇိတယညသဒိသော မဟာယာဂေါ။ ဟုတန္တိ အာဟုနပါဟုနမင်္ဂလကိရိယာ။ တတ္ထ အာမန္တေတွာ ဟဝနံ ဒါနံ အာဟုနံ, ပါဟုနာနံ အတိထီနံ အတိထိကိရိယာ ပါဟုနံ, အာဝါဟာဒီသု မင်္ဂလတ္ထံ ဒါနံ မင်္ဂလကိရိယာ, ဒသ ကုသလကမ္မပထာ သုကတကမ္မာနိ နာမ, ဒသ အကုသလကမ္မပထာ ဒုက္ကဋကမ္မာနိ နာမ, ဖလံ ဝိပါကောတိ နိဿန္ဒာဒိဖလဉ္စေဝ နိပ္ပရိယာယဝိပါကော စ နတ္ထီတိ ယောဇနာ။ ယထာ စေတ္ထ, ဧဝံ ‘‘နတ္ထိ ဒိန္န’’န္တိအာဒီသုပိ ဖလဝိပါကပဋိက္ခေပေါဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ နတ္ထိ အယံ လောကောတိ ပရလောကေ ဌိတော ဣမံ လောကံ ‘‘နတ္ထီ’’တိ ဂဏှာတိ။ ဣမံ ဟိ လောကံ အဝေက္ခိတွာ ပရလောကော, ပရဉ္စ လောကံ အဝေက္ခိတွာ အယံ လောကော ဟောတိ ဂန္တဗ္ဗတော, အာဂန္တဗ္ဗတော စာတိ ပရလောကတော ဣဓာဂမနဿ အဘာဝါ တတ္ထေဝ ဥစ္ဆိဇ္ဇနတော စိတ္တေန ပရလောကေ ဌိတော ဣမံ လောကံ ‘‘နတ္ထီ’’တိ ဂဏှာတီတိ အတ္ထော။ န ဟိ အယံ ဒိဋ္ဌိ ပရလောကေ ဌိတဿေဝ ဟောတီတိ။ နတ္ထိ ပရလောကောတိ
ဣဓလောကေ ဌိတော ပရလောကံ ‘‘နတ္ထီ’’တိ ဂဏှာတိ။ ဣဓာပိ ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အယံ ဝါ ဧတ္ထ အတ္ထော – သံသရဏပ္ပဒေသော ဣဓလောကော, ပရလောကော စ နာမ ကောစိ နတ္ထိ သံသရဏဿ အဘာဝါ တတ္ထ တတ္ထေဝ ဥစ္ဆိဇ္ဇနတောတိ။
ပုရိမဘဝတော ပစ္ဆိမဘဝေ ဥပပတနံ ဥပပါတော, သော ယေသံ သီလံ, တေ ဩပပါတိကာ။ တေ ပန စဝနကဥပပဇ္ဇနကသတ္တာ နတ္ထီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘နတ္ထိ သတ္တာ ဩပပါတိကာ’’တိ။ နတ္ထိ လောကေ သမဏ…ပေ… ပဝေဒေန္တီတိ အနုလောမပဋိပဒံ ပဋိပန္နတ္တာ သမ္မဂ္ဂတာ သမ္မာပဋိပန္နာ ဓမ္မိကသမဏဗြာဟ္မဏာ လောကသ္မိံ နတ္ထိ, ယေ ဣမဉ္စ လောကံ, ပရဉ္စ လောကံ အတ္တနာ ဧဝ အဘိဝိသိဋ္ဌေန ဉာဏေန ပစ္စက္ခတော ဉတွာ ပဝေဒနသမတ္ထာ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓါ နာမ နတ္ထီတိ ဒဿေတိ။ ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတီတိအာဒီသု ဝတ္တဗ္ဗံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။
ပကတိအဏုအာဒီနံ သဿတဂ္ဂါဟပုဗ္ဗင်္ဂမော, သရီရဿ ဥစ္ဆေဒဂ္ဂါဟပုဗ္ဗင်္ဂမော စ တေသံ ဂါဟာနံ သာမိဘူတော ကောစိ သဿတော, ဥစ္ဆိဇ္ဇမာနော ဝါ အတ္တာ အတ္ထီတိ အတ္တဂ္ဂါဟော ကဒါစိ ဟောတီတိ ‘‘ယေဘုယျေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ သွာယံ အတ္တဂ္ဂါဟော အတ္ထတော ခန္ဓာရမ္မဏော ဧဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ယေဘုယျေန ပဌမံ အတ္တဝါဒုပါဒါနန္တိအာဒိနာဝ သမ္ဗန္ဓော။ ယဒိပိ ဘဝရာဂဇဝနဝီထိ ပဌမံ ပဝတ္တတိ ဂဟိတပဋိသန္ဓိကဿ ဘဝနိကန္တိယာ ပဝတ္တိတဗ္ဗတ္တာ, သော ပန ဘဝရာဂေါ တဏှာဒဠှတ္တံ န ဟောတီတိ မညမာနော န ကာမုပါဒါနဿ ပဌမုပ္ပတ္တိမာဟ။
တဏှာ ကာမုပါဒါနန္တိ ပန ဝိဘာဂဿ အကရဏေ သဗ္ဗာပိ တဏှာ ကာမုပါဒါနံ, ကရဏေပိ ဝါ ကာမရာဂတော အညာပိ တဏှာ ဒဠှဘာဝံ ပတ္တာ ကာမုပါဒါနန္တိ တဿ အရဟတ္တမဂ္ဂဝဇ္ဈတာ ဝုတ္တာ။
ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနဘူတာ စိတ္တုပ္ပါဒါ ဝိသယော။ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ အာလယော။ တတ္ထ ရမတီတိ အာလယရာမာ, ပဇာ။ တေနေဝ သာ အာလယရာမတာ သသန္တာနေ, ပရသန္တာနေ စ ပါကဋာ ဟောတိ။ ကာမာနန္တိ ဝတ္ထုကာမာနံ။ ‘‘သုခဒုက္ခံ ကမ္မုနာ ဟောတီ’’တိ အဂ္ဂဟေတွာ ကောတူဟလမင်္ဂလာဒိဗဟုလော ဟောတိ။ သာ ကောတူဟလမင်္ဂလာဒိဗဟုလတာ။ အဿ ကာမုပါဒါနဝတော။ တန္တိ ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ, အနတ္တနိ ဓမ္မမတ္တေ ‘‘အတ္တာ’’တိ မိစ္ဆာဘိနိဝေသဿ သုခုမတရဓမ္မုပါဒါနတာယ သုခုမတာ ဝုတ္တာ။ ဥပနိဿယဝစနေန
အာရမ္မဏာနန္တရပကတူပနိဿယာ ဝုတ္တာတိ အနန္တရပစ္စယာဒီနမ္ပိ သင်္ဂဟော ကတော ဟောတိ။
ဥပါဒါနပစ္စယာဘဝပဒဝိတ္ထာရကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၆၄၆။ အတ္ထတောတိ ဝစနတ္ထတော။ ဓမ္မတောတိ သဘာဝဓမ္မတော။ သာတ္ထတောတိ သာတ္ထကတော, ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တဿပိ ပုန ဝစနဿ သပ္ပယောဇနတော။ ဘေဒသင်္ဂဟာတိ ဘေဒတော သင်္ဂဟတော, ဝိဘာဂတော စေဝ ဝိဘတ္တဿ သင်္ခိပနတော စာတိ အတ္ထော။ ယံ ယဿ ပစ္စယောတိ ယံ ယံ ဥပါဒါနံ ယဿ ယဿ ဘဝဿ ပစ္စယော ဟောတိ, တတော စာတိ အတ္ထော။
ဘဝတီတိ ဘဝေါတိ ဖလဝေါဟာရေန ကမ္မဘဝေါ ဝုတ္တော။ ဥပပတ္တိဘဝနိဗ္ဗစနမေဝ ဟိ ဒွယဿပိ သာဓာရဏံ ကတွာ ဝုတ္တံ, ဘဝတိ ဧတသ္မာ ဥပပတ္တိဘဝေါတိ ဝါ။ ဒုတိယော ပန ကမ္မဘဝေါ သတ္တဿ ပုနဗ္ဘဝဘာဝေန သဝိသေသံ ဘဝတီတိ ဘဝေါ။ တတော ဧဝ န သဗ္ဗဿ ဘဝန္တရဿ, တံဟေတုနော ဝါ ဘဝဘာဝပ္ပသင်္ဂေါ။ ဒုဝိဓေနာတိ ဒွီဟိ အာကာရေဟိ ပဝတ္တိတောတိ အတ္ထော။ ဒုဝိဓေနာတိ ဝါ ပစ္စတ္တတ္ထေ ကရဏဝစနံ, ဒုဝိဓောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အတ္ထီတိ သံဝိဇ္ဇတိ။
ဋ္ဌ ၆၄၇။ အတ္တနော ပစ္စယေဟိ ကရီယတီတိ ကမ္မံ, အတ္တနော ဖလံ ကရောတီတိ ကမ္မန္တိ ကေစိ, ‘‘ကမ္မ’’န္တိ ဧဝံ ဝတ္တဗ္ဗာ ကမ္မသင်္ခါတာ။ ပရိတ္တဘူမကောတိ ကာမဘူမကော။ မဟာဘူမကောတိ မဟဂ္ဂတဘူမကော။ သဗ္ဗန္တိ အနဝသေသံ။ ဘဝံ ဂစ္ဆတိ, ဂမေတိ စာတိ ဘဝဂါမိ။ ဂစ္ဆတီတိ စ နိပ္ဖါဒနသမတ္ထတာဝသေန, အတ္တနော ပဝတ္တိကာလေ ဘဝါဘိမုခံ ဟုတွာ ပဝတ္တတီတိ အတ္ထော, နိဗ္ဗတ္တနမေဝ ဝါ ဂမနံ အဓိပ္ပေတံ။ ‘‘ဘဝဂါမီ’’တိ စ ဧတေန ကမ္မက္ခယကရံ ကမ္မံ နိဝတ္တေတိ။ အယဉှိ ဝဋ္ဋကထာ, တဉ္စ ဝိဝဋ္ဋနိဿိတန္တိ။ အပုညာဘိသင်္ခါရောတိ ဒွါဒသ စေတနာတိ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတစေတနာယပိ ဂဟဏံ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ’’တိ ဧတ္ထ ဝိယ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ‘‘ဘဝပစ္စယာ ဇာတီ’’တိ ဧတ္ထ ပန ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏ’’န္တိ (မ။ နိ။ ၃။၁၂၆၊ မဟာဝ။ ၁၊ သံ။ နိ။ ၂။၁၊ ဥဒါ။ ၁၊ နေတ္တိ။ ၂၄) ဧတ္ထ ဝိယ သာပိ အပနေတဗ္ဗာ။ မန္ဒဗဟုဝိပါကတာတိ အပ္ပမဟာဝိပါကတာ။
‘‘သဗ္ဗမ္ပိ ဘဝဂါမိကမ္မန္တိ ဣမိနာ စေတနာသမ္ပယုတ္တာ အဘိဇ္ဈာဒယော ဝုတ္တာ’’တိ ဧတေန အာစယဂါမိတာယ တေသံ ကမ္မသင်္ခါတတာ ဝုတ္တာတိ
ကမ္မဘဝပရိယာပန္နတံ ပရိယာယေန ဝဒတိ, နိပ္ပရိယာယေန ပန စေတနာဝ ကမ္မဘဝေါ။ ဝုတ္တဉှိ ‘‘ကမ္မဘဝေါ တီဟိ ခန္ဓေဟိ ဧကေနာယတနေန ဧကာယ ဓာတုယာ သမ္ပယုတ္တော, ဧကေန ခန္ဓေန ဧကေနာယတနေန ဧကာယ ဓာတုယာ ကေဟိစိ သမ္ပယုတ္တော’’တိ (ဓာတု။ ၂၄၄)။ ဥပပတ္တိဘဝေါ တီဟိပိ တိကေဟိ ဝုတ္တော ဥပါဒိန္နက္ခန္ဓောဝ။ ယထာဟ ‘‘ဥပပတ္တိဘဝေါ… ကာမဘဝေါ… သညာဘဝေါ… ပဉ္စဝေါကာရဘဝေါ ပဉ္စဟိ ခန္ဓေဟိ ဧကာဒသဟာယတနေဟိ သတ္တရသဟိ ဓာတူဟိ သင်္ဂဟိတော’’တိအာဒိ (ဓာတု။ ၆၇)။ ယဒိ ဟိ အနုပါဒိန္နကာနမ္ပိ ဂဟဏံ သိယာ, ‘‘ဒွါဒသဟိ အာယတနေဟိ အဋ္ဌာရသဟိ ဓာတူဟီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာတိ။ ကာမတဏှာယ ကာမေတဗ္ဗတော ကာမနိဿယတာယ ဘောဂါ ဝိယ, ကာမသဟစရိတတာယ ‘‘ကုန္တာ ပစရန္တီ’’တိ ဝိယ, ကာမာရမ္မဏတာယ ‘‘သုခံ ရူပ’’န္တိ ဝိယ, ကာမပစ္စယဋ္ဌာနတာယ ‘‘သုခေါ သဂ္ဂေါ’’တိ ဝိယ ကာမာတိ အဝီစိပရနိမ္မိတဝသဝတ္တိပရိစ္ဆိန္နာ ဥပါဒိန္နက္ခန္ဓာ ဝုစ္စန္တိ။ ရူပါဝိရာဂတော ယံ နိဿိတာ, တဒုပစာရေန ‘‘မဉ္စာ ဃောသန္တီ’’တိ ဝိယ, ‘‘ဖန္ဒနဒေဝတာ’’တိ ဝိယ စ ‘‘ရူပ’’န္တိ ဝုစ္စန္တိ ဗြဟ္မကာယိကာကနိဋ္ဌပရိစ္ဆိန္နာ ဥပါဒိန္နက္ခန္ဓာ။
ရူပမေဝ ဘဝေါ ရူပဘဝေါ, တထာ အရူပန္တိ အာကာသာနဉ္စာယတနဘဝဂ္ဂပရိစ္ဆိန္နာ စတ္တာရော ဥပါဒိန္နက္ခန္ဓာ ဝုစ္စန္တိ။ အရူပမေဝ ဘဝေါ အရူပဘဝေါ။ ကာမော ဧဝ ဘဝေါတိ ကာမဘဝေါ, သော ပန ယသ္မာ ယထာဝုတ္တေနတ္ထေန ‘‘ကာမော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗော ဟောတိ, တသ္မာ ‘‘ကာမသင်္ခါတော ဘဝေါ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကာမာဝစရသညိတော ဝါ ဘဝေါ ‘‘ကာမသင်္ခါတော ဘဝေါ’’တိ ဝုတ္တော။ တထာ ရူပါရူပဘဝေါတိ အာဟ ‘‘ဧသ နယော ရူပါရူပဘဝေသူ’’တိ။ သညာဝတံ ဘဝေါတိ ဧတ္ထ ဝန္တု-သဒ္ဒဿ လောပေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တဿ ဝါ အတ္ထေ အကာရံ ကတွာ ‘‘သညဘဝေါ’’တိပိ ပါဌော။ တေနာဟ ‘‘သညာဝါ’’တိအာဒိ။ ဝေါကိဏ္ဏောတိ ဧတေန ဝေါကာရသဒ္ဒဿ ကမ္မသာဓနတမာဟ။ ဝေါကိရီယတိ ပသာရီယတိ ဝိတ္ထာရီယတီတိ ဝေါကာရော, ဝေါကိရဏံ ဝါ ဝေါကာရော, သော ဧကဿေဝ ခန္ဓဿ ဝသေန ပဝတ္တတ္တာ ‘‘ဧကော ဝေါကာရော’’တိ ဝုတ္တော, ပသဋုပ္ပတ္တီတိ အတ္ထော။
ဋ္ဌ ၆၄၈။ ကိဉ္စာပိ ဘဝနိဒ္ဒေသေ ‘‘သဗ္ဗမ္ပိ ဘဝဂါမိကမ္မံ ကမ္မဘဝေါ’’တိ (ဝိဘ။ ၂၃၄) ဣမိနာ စေတနာသမ္ပယုတ္တဓမ္မာပိ ဝုတ္တာ။ ပုညာဘိသင်္ခါရာဒယောဝါတိ ပန
အဝဓာရဏံ ပစ္စယဓမ္မဝိသေသေပိ အတ္ထပ္ပဘေဒေန သင်္ခါရဘဝဂ္ဂဟဏေသု အတ္ထေဝ ဝိသေသောတိ ဒဿနတ္ထံ ကတံ။ တေနာဟ ‘‘ဧဝံ သန္တေပီ’’တိအာဒိ။ သင်္ခါရဘဝါနံ ဓမ္မဘေဒတော န သင်္ခါရာ ဧဝ ပုန ဝုတ္တာတိ ‘‘သာတ္ထကမေဝိဒံ ပုနဝစန’’န္တိ ဧတံ အယုတ္တန္တိ စေ? န, ဘဝေကဒေသဘာဝေန သင်္ခါရာနံ ဘဝေါတိ ပုန ဝုတ္တတ္တာ။ ပရေန ဝါ ဓမ္မဝိသေသံ အဂ္ဂဟေတွာ ပုနဝစနံ စောဒိတန္တိ စောဒကာဘိလာသဝသေန ‘‘သာတ္ထကမေဝိဒံ ပုနဝစန’’န္တိ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၆၄၉။ ကာမဘဝါဒိနိဗ္ဗတ္တကဿ ကမ္မဿ ကာမဘဝါဒိဘာဝေါ ဖလဝေါဟာရေန အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တော။ သဟဇာတဝိညာဏဿပိ ပစ္စယဘူတံ အဝိဇ္ဇာဟေတုကံ သင်္ခါရဂ္ဂဟဏေန ယံ ကိဉ္စိ ကမ္မံ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တံ, ဣဓ ပန ‘‘သဗ္ဗမ္ပိ ဘဝဂါမိကမ္မ’’န္တိ (ဝိဘ။ ၂၃၄) ဝစနတော ဘဝဿ နိဗ္ဗတ္တကံ ဥပါဒါနဟေတုကံ ဝိပစ္စနာယ ကတောကာသမေဝ ဘဝေါတိ အဓိပ္ပေတော။ ယံ ကာမုပါဒါနပစ္စယာ ရူပဘဝနိဗ္ဗတ္တကံ, အရူပဘဝနိဗ္ဗတ္တကဉ္စ ကမ္မံ ကရီယတိ, သော ကမ္မဘဝေါ, တဒဘိနိဗ္ဗတ္တာ ခန္ဓာ ဥပပတ္တိဘဝေါတိ ဣမမတ္ထံ ‘‘ဧသ နယော ရူပါရူပဘဝေသူ’’တိ အတိဒိသတိ။ ဒွေ ကာမဘဝါတိ ကာမကမ္မဘဝေါ, ကာမူပပတ္တိဘဝေါတိ ဒွေ ကာမဘဝါ။ ဧဝံ ‘‘ဒွေ ရူပဘဝါ, ဒွေ အရူပဘဝါ’’တိ ဧတ္ထာပိ။ အန္တောဂဓေ ဟိ ဝိသုံ အဂ္ဂဟေတွာ အဗ္ဘန္တရဂတေ ဧဝ ကတွာ ကာမဘဝါဒိကေ ကမ္မူပပတ္တိဘဝဝသေန ဒုဂုဏေ ကတွာ အာဟ ‘‘ဆ ဘဝါ’’တိ။
အဝိသေသေနာတိ ဥပါဒါနဝသေန ဘေဒံ အကတွာ။ ဥပါဒါနဘေဒါကရဏေနေဝ စ ဒွါဒသပ္ပဘေဒဿ သင်္ဂဟဝသေန သင်္ဂဟတော ‘‘ဆ ဘဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။ အနုပဂမ္မာတိ အနိဿာယ, အနာမသိတွာတိ အတ္ထော။
ဋ္ဌ ၆၅၀။ ဂေါသီလေန, ကုက္ကုရသီလေန စ သမတ္တေန သမာဒိန္နေန ဂုန္နံ, ကုက္ကုရာနဉ္စ သဟဗျတာ ဝုတ္တာတိ ‘‘သီလဗ္ဗတုပါဒါနဝတော ဈာနဘာဝနာ န ဣဇ္ဈတီ’’တိ မညမာနာ တေန ရူပါရူပဘဝါ န ဟောန္တီတိ ကေစိ ဝဒန္တိ။ ဝက္ခမာနေန ပန ပကာရေန ပစ္စယဘာဝတော ‘‘တံ န ဂဟေတဗ္ဗ’’န္တိ အာဟ။ အသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ စ သုဒ္ဓိမဂ္ဂပရာမသနံ သီလဗ္ဗတုပါဒါနန္တိ သုဒ္ဓိမဂ္ဂပရာမသနေန ရူပါရူပါဝစရဇ္ဈာနာနံ နိဗ္ဗတ္တနံ န န ယုဇ္ဇတီတိ။
အနုဿဝဝသေနာတိ ‘‘သေတဝဓယဇ္ဇံ အာလဘတေ ဘူတိကာမော’’တိ အာဒိန္နအနုဿဝဝသေန, ယထာ ဣမေ မနုဿလောကေ ကာမာ သမိဒ္ဓါ, ဧဝံ
ဒေဝလောကေ ဣတော သမိဒ္ဓတရာတိ ဒိဋ္ဌာနုသာရေန ဝါ။ ပုရာဏဘာရတသီတာဟရဏပသုဗန္ဓဝိဓိအာဒိသဝနံ အဿဒ္ဓမ္မဿဝနံ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန အသပ္ပုရိသူပနိဿယံ ပုဗ္ဗေ စ အကတပုညတံ, အတ္တမိစ္ဆာပဏိဓိဉ္စ သင်္ဂဏှာတိ။ ကာယဒုစ္စရိတာဒီနိပီတိ အတ္တနော အဓိပ္ပေတာနံ ကာမာနံ အနုပါယဘူတာနိပိ ကာယဒုစ္စရိတာဒီနိ ကရောတိ, စိရသဂ္ဂါဒိအတ္ထံ ယုဒ္ဓါဒိဝသေနာတိ အဓိပ္ပါယော။ သန္ဒိဋ္ဌိကေ ဝါ ပန ရဇ္ဇသေနာပတိဋ္ဌာနာဒိသင်္ဂဟေ ကာမေ။ တဒန္တောဂဓာ ဧဝါတိ တသ္မိံ ဒုစ္စရိတနိဗ္ဗတ္တေ, သုစရိတနိဗ္ဗတ္တေ စ ကာမဘဝေ အန္တောဂဓာ ဧဝါတိ အတ္ထော။ အန္တောဂဓာတိ စ သညာဘဝပဉ္စဝေါကာရဘဝါနံ ဧကဒေသေန အန္တောဂဓတ္တာ ဝုတ္တံ။ န ဟိ တေ နိရဝသေသာ ကာမဘဝေ အန္တောဂဓာတိ။
သပ္ပဘေဒဿာတိ သုဂတိဒုဂ္ဂတိမနုဿာဒိပ္ပဘေဒဝတော။
ကာမာဝစရသမ္ပတ္တိဘဝေ ပဌမဒုတိယဥစ္ဆေဒဝါဒဝသေန, ရူပဘဝေ တတိယဥစ္ဆေဒဝါဒဝသေန, အရူပဘဝေ သေသဥစ္ဆေဒဝါဒဝသေန အယမတ္တာ သုဥစ္ဆိန္နော ဟောတီတိ တဒုပဂံ ကမ္မံ ကရောတီတိ အာဟ ‘‘အယံ အတ္တာ နာမာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ သုဥစ္ဆိန္နောတိ သကလဝဋ္ဋဒုက္ခသမုစ္ဆေဒေန သုဋ္ဌု ဥစ္ဆိန္နော, အပုနဗ္ဘဝုပ္ပတ္တိကော ဟောတီတိ အတ္ထော။
‘‘ကာမာဝစရသမ္ပတ္တိဘဝေ’’တိ ဣဒံ ပဌမဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနဝါဒဝသေန ဝုတ္တံ, သေသံ ဣတရဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနဝါဒဝသေန။ တတ္ထ ကိဉ္စာပိ ပါဠိယံ (ဒီ။ နိ။ ၁။၉၃ အာဒယော) ရူပါဝစရဇ္ဈာနဝသေနေဝ ဥပရိ စတ္တာရော ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနဝါဒါ အာဂတာ, ဒိဋ္ဌိဂတိကော ပန ယံ ကိဉ္စိ ဂဟေတွာ ယထာ တထာ အဘိနိဝိသတီတိ အရူပဘဝဂ္ဂဟဏံ, အရူပဇ္ဈာနာနမ္ပိ ဝါ စတုတ္ထဈာနသင်္ဂဟတော အရူပဘဝဂ္ဂဟဏံ, သန္တသုခတာယ ဝါ တံသမင်္ဂိနော သုခိတဘာဝသာမညတော။ ဝိဂတပရိဠာဟောတိ ယထာဘိလာသိတဝိသယူပဟာရေန, ပဟာနေန စ ဝူပသန္တကာမရာဂပရိဠာဟော, ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ နိဗ္ဗာနပ္ပတ္တောတိ အတ္ထော။
သုဒ္ဓိမဂ္ဂပရာမသနဝသေန ပဝတ္တိတံ ယံ ကိဉ္စိ လောကိယံ သီလံ, ဈာနဉ္စ သီလဗ္ဗတမိစ္စေဝ ဣဓာဓိပ္ပေတန္တိ အာဟ ‘‘ဣဒံ သီလဗ္ဗတံ နာမာ’’တိအာဒိ။ ကမေန အဝတွာ သီလဗ္ဗတုပါဒါနဿ အန္တေ ဘဝပစ္စယတာဝစနံ အတ္တဝါဒုပါဒါနံ ဝိယ အဘိဏှံ အသမုဒါစာရတော, အတ္တဝါဒုပါဒါနနိမိတ္တတ္တာ စ။
ကမ္မဘဝေတိ နိဒ္ဓါရဏေ ဘုမ္မံ။ ဟေတုပစ္စယပ္ပဘေဒေဟီတိ ဧတ္ထ မဂ္ဂပစ္စယော စ ဝတ္တဗ္ဗော။ ဒိဋ္ဌုပါဒါနာဒီနိ ဟိ သဟဇာတကမ္မဘဝဿ မဂ္ဂပစ္စယာ ဟောန္တီတိ, တသ္မာ တာနိ သဟဇာတာဒီသု ဟေတုပစ္စယံ အပနီယ မဂ္ဂပစ္စယံ ပက္ခိပိတွာ သတ္တဓာ ပစ္စယာ ဟောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ သဗ္ဗာနိ ပန အနန္တရသမနန္တရအနန္တရူပနိဿယနတ္ထိဝိဂတာသေဝနပစ္စယေဟိ ပစ္စယာ ဟောန္တိ။ နာနန္တရဿ ဥပနိဿယပစ္စယေန ပစ္စယာ ဟောန္တိ။ ကဒါစိ အာရမ္မဏပစ္စယာဒိနာပိ, တံ ပန ဥပနိဿယပစ္စယေနေဝ သင်္ဂဟေတွာ ဝုတ္တံ ‘‘ဝိပ္ပယုတ္တဿ ပန ဥပနိဿယပစ္စယေနေဝါ’’တိ။
ဘဝပစ္စယာဇာတိအာဒိပဒဝိတ္ထာရကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၆၅၁။ ဇာတီတိအာဒီသူတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ‘‘ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ သမ္ဘဝန္တီ’’တိ (မ။ နိ။ ၃။၁၂၆၊ သံ။ နိ။ ၂။၁၊ မဟာဝ။ ၁၊ ဥဒါ။ ၁၊ နေတ္တိ။ ၂၄) သဗ္ဗံ သင်္ဂဏှာတိ။ တေနာဟ ‘‘ဇာတိအာဒီန’’န္တိအာဒိ။ ဥပပတ္တိဘဝုပ္ပတ္တိယေဝ ဇာတီတိ အာဟ ‘‘န ဥပပတ္တိဘဝေါ’’တိ။ ဇာယမာနဿ ပန ဇာတိ ဇာတီတိ ဥပပတ္တိဘဝေါပိ အသတိ အဘာဝါ ဇာတိယာ ပစ္စယောတိ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ ဇာယမာနရူပပဒဋ္ဌာနတာပိ ဟိ ရူပဇာတိယာ ဝုတ္တာ ‘‘ဥပစိတရူပပဒဋ္ဌာနော ဥပစယော, အနုပ္ပဗန္ဓရူပပဒဋ္ဌာနာ သန္တတီ’’တိ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၆၄၁)။
ဇာတာနံ ခန္ဓာနံ ဥညာတတာ, အဘိမတတာ စ ဟီနပဏီတတာ။ အနိဋ္ဌဉှိ ဟီနံ, ဣဋ္ဌံ ပဏီတံ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏဟီနုတ္တမာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ ယမကာနမ္ပိ သတန္တိ ယမကဘာဝေန နိဗ္ဗတ္တာနမ္ပိ သမာနာနံ။ သော စ သတ္တာနံ ဝိသေသော။ ဘိန္နသန္တာနိကဿ ဝိသေသကာရဏဿ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ အဘာဝတော ‘‘အဇ္ဈတ္တသန္တာနေ’’တိ ဝုတ္တံ။ အညဿ ကာရဏဿ အဘာဝတောတိ အတ္တသန္တာနဂတတော အညဿ ဝိသေသကာရဏဿ အနုပလဗ္ဘမာနတ္တာ, သတိ စ တသ္မိံ သဗ္ဗဒါ သဗ္ဗေသံ အဘာဝတောတိ ပသင်္ဂဿ ဒုန္နိဝါရဏတော ကာရဏေ အဝိသိဋ္ဌေ ဖလဝိသေသဿ အယုဇ္ဇမာနကတ္တာ။ တေနာဟ ‘‘ကမ္မဘဝဟေတုကောဝါ’’တိ။
တေန တေနာတိ ဉာတိဗျသနာဒိနာ ဇရာမရဏတော အညေန ဒုက္ခဓမ္မေန။ ဇရာမရဏနိမိတ္တဉှိ ဥပ္ပန္နာ သောကာဒယော ဇရာမရဏာဘိသမ္ဗန္ဓာ, တဒညေ အနဘိသမ္ဗန္ဓာ။ ဥပနိဿယကောဋိယာတိ ဥပနိဿယံသေန,
ဥပနိဿယလေသေနာတိ အတ္ထော။ ယော ဟိ ပဋ္ဌာနေ အနာဂတော သတိ ဘာဝါ, အသတိ စ အဘာဝါ သုတ္တန္တပရိယာယေန ဥပနိဿယော, သော ‘‘ဥပနိဿယကောဋီ’’တိ ဝုစ္စတိ။ ပစ္စယမဟာပဒေသော ကိရေသော, ယဒိဒံ ဥပနိဿယောတိ။
ဘဝစက္ကကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၆၅၂။ န ကေဝလံ သောကာဒီနံယေဝ ဇာတိ ပစ္စယော ဟောတိ, သောကာဒီနံ ပန ပစ္စယတ္တာ အဝိဇ္ဇာယပိ ပစ္စယော ဧဝါတိ ဒဿေတုံ ‘‘ယသ္မာ ပနာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ ဧတ္ထာတိ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဒေသနာယံ။ အဝိဒိတာဒိ မိဒန္တိ မ-ကာရော ပဒသန္ဓိကရော။ သတတန္တိ သဗ္ဗကာလံ ယာဝ အဂ္ဂမဂ္ဂါဓိဂမာ။ သမိတန္တိ သင်္ဂတံ, အဗ္ဗောစ္ဆိန္နန္တိ အတ္ထော။
တေသူတိ သောကာဒီသု။ သိဒ္ဓေသူတိ လဗ္ဘမာနေသု။ သိဒ္ဓါ ဟောတိ အဝိဇ္ဇာ အဝိနာဘာဝတော။
ကာမယာနဿာတိ ကာမယမာနဿ, ကာမော ဝါ ယာနံ ဧတဿာတိ ကာမယာနော, တဿ ကာမဝသေန ယာယမာနဿာတိ အတ္ထော။ ဆန္ဒဇာတဿာတိ ဇာတတဏှာဆန္ဒဿ။ ပရိဟာယန္တီတိ ဝိဂစ္ဆန္တိ။ ရုပ္ပတီတိ သောကာဒိနာ ကုပ္ပတိ။
ပရိယုဋ္ဌာနတာယ တိဋ္ဌနသီလော ပရိယုဋ္ဌာနဋ္ဌာယီ။ ‘‘ပရိယုဋ္ဌဋ္ဌာယိနော’’တိ ဝါ ပါဌော။ တတ္ထ ပရိယုဋ္ဌာတီတိ ပရိယုဋ္ဌံ, ဒိဋ္ဌိပရိယုဋ္ဌာနံ, တေန တိဋ္ဌတီတိ ပရိယုဋ္ဌဋ္ဌာယီတိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
ပဉ္စ ပုဗ္ဗနိမိတ္တာနီတိ ‘‘မာလာ မိလာယန္တိ, ဝတ္ထာနိ ကိလိဿန္တိ, ကစ္ဆေဟိ သေဒါ မုစ္စန္တိ, ကာယေ ဝေဝဏ္ဏိယံ ဩက္ကမတိ, ဒေဝေါ ဒေဝါသနေ နာဘိရမတီ’’တိ (ဣတိဝု။ ၈၃) ဝုတ္တာနိ ပဉ္စ မရဏပုဗ္ဗနိမိတ္တာနီတိ အတ္ထော။ တာနိ ဟိ ဒိသွာ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တက္ခန္ဓသင်္ခါတေ ဥပပတ္တိဘဝေ ဘဝစ္ဆန္ဒဗလေန ဒေဝါနံ ဗလဝသောကော ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။
ဗာလောတိ အဝိဒွါ။ တေန အဝိဇ္ဇာယ ကာရဏဘာဝံ ဒဿေတိ။ တိဝိဓံ ဒုက္ခန္တိ တဿာရုပ္ပကထာသဝန, ကမ္မကာရဏာဒဿန, မရဏကာလကမ္မောပဋ္ဌာနနိဒါနံ သောကာဒိဒုက္ခံ။
အာသဝေ သာဓေန္တီတိ အာသဝေ ဂမေန္တိ ဗောဓေန္တီတိ အတ္ထော။
ဧဝံ သတီတိ ဧဝံ ဘဝစက္ကဿ အဝိဒိတာဒိတာယ အနာဒိဘာဝေ သတိ။ အာဒိမတ္တကထနန္တိ အဝိဇ္ဇာဝသေန အာဒိသဗ္ဘာဝကထနံ။ အာဒိ ဧတဿ အတ္ထီတိ ဟိ အာဒိမံ, ဘဝစက္ကံ။ တဿ ဘာဝေါ အာဒိမတ္တံ, တဿ ကထနံ အာဒိမတ္တကထနံ။ ဝိသေသနိဝတ္တိအတ္ထော ဝါ မတ္တသဒ္ဒေါ, သတိ အနာဒိဘာဝေ အဝိဇ္ဇာ အာဒိမှိ, မဇ္ဈေ, ပရိယောသာနေ စ သဗ္ဗတ္ထ သိယာတိ အာဒိမတ္တာယ အဝိဇ္ဇာယ ကထနံ ဝိရုဇ္ဈတီတိ အတ္ထော။ ‘‘အဝိဇ္ဇာ ပဓာနာ’’တိ ဝတွာ တဿာ ပဓာနဘာဝံ ဒဿေတုံ ‘‘အဝိဇ္ဇာဂ္ဂဟဏေနာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ အဝိဇ္ဇာဂ္ဂဟဏေနာတိ အဝိဇ္ဇာယ ဥပ္ပါဒနေန, အပ္ပဟာနေန ဝါ, အတ္တနော သန္တာနေ သန္နိဟိတဘာဝကရဏေနာတိ အတ္ထော။ ကမ္မာဒီနီတိ ကမ္မဝိပါကဝဋ္ဋာနိ။ ပလိဗောဓေန္တီတိ နာနာဒုက္ခပရိဗျူဠှေ သံသာရစာရကေ နိရောဓေန္တိ။ တေဟီတိ ကိလေသကမ္မဝိပါကဝဋ္ဋေဟိ။ ဝဋ္ဋဿ ကာရဏဘာဝေန ပဓာနတ္တာ ‘‘ပဓာနဓမ္မော’’တိ အဝိဇ္ဇာ ကထိတာ။
တတော အဝိဇ္ဇာဒိတော။ ဗြဟ္မာဒိနာတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ပဇာပတိဿရပုရိသာဒိကေ သင်္ဂဏှာတိ။ ဝဒတီတိ ဝဒေါ, တံ တံ ဟိတာဟိတံ ပဝတ္တာတိ အတ္ထော။ ဝေဒေတိ, ဝေဒိယတီတိ ဝါ ဝေဒေယျော, သုခါဒိံ အနုဘဝတိ, သဗ္ဗဝိသယေ ဝါ ဇာနာတိ, ‘‘သုခိတော ဒုက္ခိတော’’တိအာဒိနာ အတ္တနာ, ပရေဟိ စ ဇာနာတိ, ဉာယတိ စာတိ အတ္ထော။ ဗြဟ္မာဒိနာ ဝါ အတ္တနာ ဝါတိ ဝါ-သဒ္ဒေါ စ-သဒ္ဒတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘ကာရကဝေဒကရဟိတ’’န္တိ စ-သဒ္ဒတ္ထသမာသံ။
ဒွါဒသဝိဓသုညတာသုညန္တိ အဝိဇ္ဇာဒီနံ ဒွါဒသန္နံ သုညသဘာဝါနံ သုညတာယ သုညံ ဒွါဒသဝိဓသုညတာသုညံ, ဓုဝဘာဝါဒိသုညတာယ ဝါ စတုဗ္ဗိဓမ္ပိ သုညတံ ဧကံ ကတွာ ဒွါဒသင်္ဂဂတတ္တာ ဒွါဒသဝိဓာတိ တာယ ဒွါဒသသုညတာယ သုညန္တိ အတ္ထော။
ဋ္ဌ ၆၅၃။ ပုဗ္ဗန္တာဟရဏတောတိ ပုဗ္ဗန္တတော အတီတကောဋ္ဌာသတော ပစ္စုပ္ပန္နဝိပါကဿ အာဟရဏတော။ ဝေဒနာဝသာနံ ပရိစ္ဆိန္နံ ဧကံ ဘဝစက္ကံ ဟောတိ။ ဘဝစက္ကေကဒေသောပိ ဟိ ဘဝစက္ကန္တိ ဝုစ္စတိ။ ဝေဒနာ ဝါ တဏှာသဟာယာယ အဝိဇ္ဇာယ ပစ္စယော ဟောတီတိ ဝေဒနာတော အဝိဇ္ဇာ, အဝိဇ္ဇာတော သင်္ခါရာတိ သမ္ဗဇ္ဈနတော ဝေဒနာဝသာနံ ဘဝစက္ကံ
ပရိပုဏ္ဏမေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အဝိဇ္ဇာဂ္ဂဟဏေန ဝါ တဏှုပါဒါနာနိ တဒဝိနာဘာဝတော။ သင်္ခါရဂ္ဂဟဏေန ဘဝေါ, ဝိညာဏာဒိဂ္ဂဟဏေန ဇာတိဇရာမရဏာနိ, သောကာဒယော စ ဂဟိတာတိ ဧဝမ္ပိ ဝေဒနာဝသာနံ ဘဝစက္ကန္တိ ယုတ္တမေဝေတံ။ ဧဝံ တဏှာမူလကေ စ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဒွိန္နမ္ပိ ဟိ အညမညာနုပ္ပဝေသော ဟောတီတိ။ အဝိဇ္ဇာ ဓမ္မသဘာဝံ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ဝိပရီတာဘိနိဝေသံ ကာရေန္တီ ဒိဋ္ဌိစရိတေ သံသာရေ နယတိ, တေသံ ဝါ သံသာရံ သင်္ခါရာဒိပဝတ္တိံ နယတိ ပဝတ္တေတီတိ သံသာရနာယိကာ ဝုတ္တာ။ တဏှာယ တဏှာစရိတာနံ သံသာရနာယိကာဘာဝေ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ။
ပဌမံ ဘဝစက္ကံ။ ဖလုပ္ပတ္တိယာတိ ကတ္တုအတ္ထေ ကရဏဝစနံ, ကရဏတ္ထေ ဧဝ ဝါ။ ဝိညာဏာဒိပစ္စုပ္ပန္နဖလုပ္ပတ္တိ ဟိ ဣဓ ဒိဋ္ဌာ, အဒိဋ္ဌာနံ ပုရိမဘဝေ အတ္တနော ဟေတူနံ အဝိဇ္ဇာသင်္ခါရာနံ ဖလံ အနုပ္ပါဒေတွာ အနုပစ္ဆိဇ္ဇနံ ပကာသေတိ, ပကာသနဿ ဝါ ကရဏံ ဟောတီတိ။ အထ ဝါ ပုရိမဘဝစက္ကံ ဒုတိယေန သမ္ဗန္ဓံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒနာသင်္ခါတဿ ဖလဿ ဥပ္ပတ္တိယာ တဏှာဒီနံ ဟေတူနံ အနုပစ္ဆေဒံ ပကာသေတိ, တသ္မာ ဖလုပ္ပတ္တိယာ ကာရဏဘူတာယ ပဌမဿ ဘဝစက္ကဿ ဟေတူနံ အနုပစ္ဆေဒပ္ပကာသနတောတိ အတ္ထော။ သင်္ခါရာဒီနမေဝ ဝါ ဖလာနံ ဥပ္ပတ္တိယာ အဝိဇ္ဇာဒီနံ ဟေတူနံ ဖလံ အဇနေတွာ အနုပစ္ဆေဒမေဝ, ဝိညာဏာဒိဟေတူနံ ဝါ သင်္ခါရာဒီနံ အနုပ္ပဗန္ဓမေဝ ပကာသေတိ ပဌမံ ဘဝစက္ကံ, န ဒုတိယံ ဝိယ ပရိယောသာနမ္ပီတိ ‘‘ဖလုပ္ပတ္တိယာ ဟေတူနံ အနုပစ္ဆေဒပ္ပကာသနတော’’တိ ဝုတ္တံ။ အနုပုဗ္ဗပဝတ္တိဒီပနတောတိ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပ’’န္တိအာဒိနာ (မ။ နိ။ ၃။၁၂၆၊ သံ။ နိ။ ၂။၁၊ ဥဒါ။ ၁) ဓမ္မာနံ အနုပုဗ္ဗတော ပဝတ္တိယာ ဒီပနတော။ ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပ’’န္တိ ဟိ ဧတ္ထ အပရိပုဏ္ဏာယတနံ ကလလရူပံ ဝတွာ တတော ဥဒ္ဓံ ‘‘နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတန’’န္တိ သဠာယတနပ္ပဝတ္တိ ဝုတ္တာ။ သဟုပ္ပတ္တိဒီပနတောတိ ‘‘ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတီ’’တိ ဝါ ဥပပတ္တိက္ခန္ဓာနံ ဧကဇ္ဈံ ဥပ္ပတ္တိယာ ဒီပနတော။ န ဟိ ဧတ္ထ ပဌမေ ဝိယ ဘဝစက္ကေ အာယတနာနံ ကမေန ဥပ္ပတ္တိ ဝုတ္တာ။
ဋ္ဌ ၆၅၄။ ဟေတုအာဒိပုဗ္ဗကာ တယော သန္ဓီ ဧတဿာတိ ဟေတုဖလဟေတုပုဗ္ဗကတိသန္ဓိ, ဘဝစက္ကံ။ ဟေတုဖလဟေတုဖလဝသေန စတုပ္ပဘေဒေါ အင်္ဂါနံ သင်္ဂဟော ဧတဿာတိ စတုဘေဒသင်္ဂဟံ။ သရူပတော အဝုတ္တာပိ
တသ္မိံ တသ္မိံ သင်္ဂဟေ အာကိရီယန္တိ အဝိဇ္ဇာသင်္ခါရာဒိဂ္ဂဟဏေဟိ ပကာသီယန္တီတိ အာကာရာ။ အတီတဟေတုအာဒီနံ ဝါ ပကာရာ အာကာရာ။ ကိလေသကမ္မဝိပါကာ ဝိပါကကိလေသကမ္မေဟိ သမ္ဗန္ဓာ ဟုတွာ ပုနပ္ပုနံ ပရိဝတ္တန္တီတိ တေသု ဝဋ္ဋနာမံ အာရောပေတွာ ‘‘တိဝဋ္ဋ’’န္တိ ဝုတ္တံ, ဝဋ္ဋေကဒေသတ္တာ ဝါ ‘‘ဝဋ္ဋာနီ’’တိ ဝုတ္တာနိ။
သန္ဓီနံ အာဒိပရိယောသာနဝဝတ္ထိတာတိ သန္ဓီနံ ပုဗ္ဗာပရဝဝတ္ထိတာတိ အတ္ထော။
ပရိတဿတီတိ တံ တံ ဝတ္ထုံ ပရိဂ္ဂဟကရဏဝသေန တဿတိ, တဏှာယတီတိ အတ္ထော။ ဥပါဒိယတီတိ ဒဠှဂါဟံ ဂဏှာတိ။ ပုရိမကမ္မဘဝသ္မိန္တိ ပုရိမကမ္မဘဝေ သတိ။
တဿ စ သဗ္ဘာဝေါ ကရိယမာနတာ ဧဝါတိ အာဟ ‘‘ကမ္မဘဝေ ကရိယမာနေတိ အတ္ထော’’တိ။ ဒုက္ခာဒီသု မောဟောတိ ဒုက္ခာဒီနံ အာဒီနဝပဋိစ္ဆာဒကော အပ္ပဟီနော မောဟော။ အာယူဟနာတိ သမ္ပိဏ္ဍနကာ ဒါနာဒိကိရိယာယ ပဝတ္တနကာ။ ဧကံ အာဝဇ္ဇနံ ဧတေသန္တိ ဧကာဝဇ္ဇနာ, တေသု ဧကာဝဇ္ဇနေသု။ သတ္တမေ စေတနာ ဘဝေါ။ ‘‘ယာ ကာစိ ဝါ ပန စေတနာ ဘဝေါ, သမ္ပယုတ္တာ အာယူဟနာ သင်္ခါရာ’’တိ ဣဒံ ယထာဒဿိတာယ ဓမ္မဋ္ဌိတိဉာဏဘာဇနီယေ ဝုတ္တာယ ပဋိသမ္ဘိဒါပါဠိယာ (ပဋိ။ မ။ ၁။၄၅) ဝသေန ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဟိ ‘‘စေတနာ ဘဝေါ’’တိ အာဂတာ။ ဘဝနိဒ္ဒေသေ ပန ‘‘သာတ္ထတော’’တိ ဧတ္ထ ‘‘စေတနာဝ သင်္ခါရာ, ဘဝေါ ပန စေတနာသမ္ပယုတ္တာပီ’’တိ ဝိဘင်္ဂပါဠိဝသေန ဒဿိတံ။ ‘‘တတ္ထ ကတမော ပုညာဘိသင်္ခါရော? ကုသလာ စေတနာ ကာမာဝစရာ’’တိအာဒိနာ ဟိ သင်္ခါရာနံ စေတနာဘာဝေါ ဝိဘင်္ဂပါဠိယံ (ဝိဘ။ ၂၂၆) ဝုတ္တော။ တတ္ထ ပဋိသမ္ဘိဒါပါဠိယံ ‘‘စေတနာသမ္ပယုတ္တာ ဝိပါကဓမ္မတ္တာ သဝိပါကေန အာယူဟနသင်္ခါတေန သင်္ခတာဘိသင်္ခရဏကိစ္စေန သင်္ခါရာ’’တိ ဝုတ္တာ။ ဝိဘင်္ဂပါဠိယံ ‘‘သဗ္ဗမ္ပိ ဘဝဂါမိကမ္မံ ကမ္မဘဝေါ’’တိ (ဝိဘ။ ၂၃၄) ဘဝဿ ပစ္စယဘာဝေန ဘဝဂါမိဘာဝတော, ကမ္မသံသဋ္ဌသဟာယတာယ ကမ္မဘာဝတော စ ဥပပတ္တိဘဝံ ဘာဝေန္တီတိ ‘‘ဘဝေါ’’တိ ဝုတ္တာ။ ဥပပတ္တိဘဝဘာဝနာကိစ္စံ ပန စေတနာယ သာတိသယန္တိ ပဋိသမ္ဘိဒါပါဠိယာ စေတနာ ‘‘ဘဝေါ’’တိ ဝုတ္တာ။ ဘဝါဘိသင်္ခရဏကိစ္စံ စေတနာယ သာတိသယန္တိ ဝိဘင်္ဂပါဠိယံ ‘‘ကုသလာ စေတနာ’’တိအာဒိနာ (ဝိဘ။ ၂၂၆) စေတနာ ‘‘သင်္ခါရာ’’တိ ဝုတ္တာ။ တသ္မာ တေန တေန
ပရိယာယေန ဥဘယံ ဥဘယတ္ထ ဝတ္တုံ ယုတ္တန္တိ နတ္ထေတ္ထ ဝိရောဓော။ တဿ ဖလေ ဥပပတ္တိဘဝေ နိကာမနာတိ ‘‘တဿ သုတံ ဟောတိ ‘စာတုမဟာရာဇိကာ ဒေဝါ ဒီဃာယုကာ ဝဏ္ဏဝန္တော သုခဗဟုလာ’တိ’’အာဒိသုတာနုသာရေန ဘာဝိနိ ဥပပတ္တိဘဝေ အဘိကင်္ခနာ။ ဂဟဏန္တိ ကာမုပါဒါနံ ကိစ္စေနာဟ။ ပရာမသနန္တိ ဣတရာနိ။ အာယူဟနာဝသာနေတိ တီသုပိ အတ္ထဝိကပ္ပေသု ဝုတ္တဿ အာယူဟနဿ အဝသာနေ။
ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ ပစ္စုပ္ပန္နဘဝေ။ ဘဝန္တရဿ အတီတဘဝဿ ဣမိနာ ပစ္စုပ္ပန္နဘဝေန ပဋိသန္ဓာနံ ဘဝန္တရပဋိသန္ဓာနံ, ဘဝန္တရဘာဝေန ဝါ ပဋိသန္ဓာနံ ဘဝန္တရပဋိသန္ဓာနံ, တဿ ဝသေန။ ယံ ပဋိသန္ဓီတိ ဝုစ္စတိ, တံ ဝိညာဏန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တထာ ဟိ ဝိညာဏံ ‘‘ပဋိသန္ဓာနပစ္စုပဋ္ဌာန’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ ဂဗ္ဘေတိ မာတုကုစ္ဆိယံ, ဂဗ္ဘာဝတ္ထာယံ ဝါ။
ဒွီသု အတ္ထဝိကပ္ပေသု ဝုတ္တေ အာယူဟနသင်္ခါရေ ‘‘တဿ ပုဗ္ဗဘာဂါ’’တိ အာဟ, တတိယေ အတ္ထဝိကပ္ပေ ဝုတ္တေ ‘‘တံသမ္ပယုတ္တာ’’တိ။ တံသမ္ပယုတ္တာ အဝိဇ္ဇာ ဂဟိတာဝ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒဟရဿ စိတ္တပ္ပဝတ္တိ ဘဝင်္ဂဗဟုလာ ယေဘုယျေန ဘဝန္တရဇနကကမ္မာယူဟနသမတ္ထာ န ဟောတီတိ ‘‘ဣဓ ပဋိပက္ကတ္တာ အာယတနာန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ကမ္မကရဏကာလေ သမ္မောဟော ဒဿိတော’’တိ ဧတေန ကမ္မဿ ပစ္စယဘူတံ သမ္မောဟံ ဒဿေတိ, န ကမ္မသမ္ပယုတ္တမေဝ။
‘‘တတ္ထ ပုရိမဘဝသ္မိံ ပဉ္စ ကမ္မသမ္ဘာရာ, ဧတရဟိ ပဉ္စ ဝိပါကဓမ္မာ, ဧတရဟိ ပဉ္စ ကမ္မသမ္ဘာရာ, အနာဂတေ ပဉ္စ ဝိပါကဓမ္မာတိ ဒသ ဓမ္မာ ကမ္မံ, ဒသ ဓမ္မာ ဝိပါကော, ဣတိ ဒွီသု ဌာနေသု ကမ္မံ, ကမ္မဝဋ္ဋံ, ဒွီသု ဌာနေသု ဝိပါကော, ဝိပါကဝဋ္ဋန္တိ ကမ္မသင်္ခေပေါ စ ဝိပါကသင်္ခေပေါ စ, ကမ္မဘဝေါ စ ဝိပါကဘဝေါ စ ကမ္မဝဋ္ဋဉ္စ ဝိပါကဝဋ္ဋဉ္စ, ကမ္မပဝတ္တဉ္စ ဝိပါကပဝတ္တဉ္စ, ကမ္မသန္တတိ စ ဝိပါကသန္တတိ စ, ကိရိယာ စေဝ ကိရိယာဖလဉ္စာတိ –
‘‘ဧဝံ သမုပ္ပန္နမိဒံ သဟေတုကံ,
ဒုက္ခံ အနိစ္စံ စလမိတ္တရဒ္ဓုဝံ၊
ဓမ္မေဟိ ဓမ္မာ ပဘဝန္တိ ဟေတုသော,
န ဟေတ္ထ အတ္တာဝ ပရောဝ ဝိဇ္ဇတိ။
‘‘ဓမ္မာ ဓမ္မေ သဉ္ဇနေန္တိ, ဟေတုသမ္ဘာရပစ္စယာ၊
ဟေတူနဉ္စ နိရောဓာယ, ဓမ္မော ဗုဒ္ဓေန ဒေသိတော။
‘‘ဟေတူသု ဥပရုဒ္ဓေသု, ဆိန္နံ ဝဋ္ဋံ န ဝဋ္ဋတိ၊
ဧဝံ ဒုက္ခန္တကိရိယာယ, ဗြဟ္မစရိယိဓ ဝိဇ္ဇတိ၊
သတ္တေ စ နုပလဗ္ဘန္တေ, နေဝုစ္ဆေဒေါ န သဿတ’’န္တိ။ (ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ ၂၄၂)၊
တတ္ထ ကမ္မာနေဝ ဝိပါကံ သမ္ဘရန္တိ ဝဍ္ဎေန္တီတိ ကမ္မသမ္ဘာရာ, ကမ္မံ ဝါ သင်္ခါရဘဝါ, တဒုပကာရကာနိ အဝိဇ္ဇာတဏှုပါဒါနာနိ ကမ္မသမ္ဘာရာ။ ပဋိသန္ဓိဒါယကော ဝါ ဘဝေါ ကမ္မံ, တဒူပကာရကာ ယထာဝုတ္တာ အာယူဟနသင်္ခါရာ, အဝိဇ္ဇာဒယော စ ကမ္မသမ္ဘာရာတိ ကမ္မဉ္စ ကမ္မသမ္ဘာရာ စ ကမ္မသမ္ဘာရာတိ ဧကသေသဝသေန ကမ္မသမ္ဘာရဂ္ဂဟဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဒသ ဓမ္မာ ကမ္မန္တိ အဝိဇ္ဇာဒယောပိ ကမ္မသဟာယတာယ ကမ္မသရိက္ခကာ, တဒူပကာရာ စာတိ ‘‘ကမ္မ’’န္တိ ဝုတ္တာ။ သင်္ခိပ္ပန္တိ ဧတ္ထ အဝိဇ္ဇာဒယော, ဝိညာဏာဒယော စာတိ သင်္ခေပေါ, ကမ္မံ, ဝိပါကော စ။ ‘‘ကမ္မံ ဝိပါကော’’တိ ဧဝံ သင်္ခိပီယတီတိ ဝါ သင်္ခေပေါ, အဝိဇ္ဇာဒယော, ဝိညာဏာဒယော စ။ သင်္ခေပဘာဝသာမညေန ပန ဧကဝစနံ ကတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, သင်္ခေပသဒ္ဒေါ ဝါ ဘာဂါဓိဝစနန္တိ ကမ္မဘာဂေါ ကမ္မသင်္ခေပေါ။
ဧဝံ သမုပ္ပန္နန္တိ ကမ္မတောပိ ဝိပါကော။ တတ္ထာပိ ‘‘အဝိဇ္ဇာတော သင်္ခါရာ’’တိ ဧဝံ သမုပ္ပန္နံ, တိသန္ဓိအာဒိဝသေန ဝါ သမုပ္ပန္နံ ဣဒံ ဘဝစက္ကန္တိ အတ္ထော။ ဣတ္တရန္တိ ဂမနဓမ္မံ, ဝိနဿဓမ္မန္တိ အတ္ထော။ တေန ဥပ္ပါဒဝယဝန္တတာဒီပကေန အနိစ္စသဒ္ဒေန, ဝိကာရာပတ္တိဒီပကေန စလသဒ္ဒေန စ အဒီပိတံ ကာလန္တရဋ္ဌာယိတာဘာဝံ ဝိဘာဝေတိ။ အဒ္ဓုဝန္တိ ဧတေန ထိရဘာဝါဘာဝနိဿာရတံ။ ဟေတု ဧဝ သမ္ဘာရာ ဟေတုသမ္ဘာရာ။ ‘‘ဌာနသော ဟေတုသော’’တိ (ကထာ။ ၃၅၅၊ ပဋိ။ မ။ ၁။၄၄) ဧတ္ထ ဧဝံ ဝုတ္တံ ဝါ ဌာနံ, အညမ္ပိ တဿ တဿ သာဓာရဏံ ကာရဏံ သမ္ဘာရော, အသာဓာရဏံ ဟေတု။ ဧဝန္တိ ဧဝံ ဟေတုတော ဓမ္မမတ္တသမ္ဘဝေ, ဟေတုနိရောဓာ စ ဝဋ္ဋစ္ဆေဒေ ဓမ္မေ စ တံနိရောဓာယ ဒေသိတေ သတီတိ အတ္ထော။ ဗြဟ္မစရိယံ ဣဓ ဗြဟ္မစရိယိဓ သတ္တေ စာတိ ဧတ္ထ စ-သဒ္ဒေါ ‘‘ဧဝံ ဗြဟ္မစရိယဉ္စ ဝိဇ္ဇတိ, သဿတုစ္ဆေဒါ စ န ဟောန္တီ’’တိ သမုစ္စယတ္ထော။ ဧဝဉှိ ဟေတုအာယတ္တေ ဓမ္မမတ္တသမ္ဘဝေ သတ္တော နုပလဗ္ဘတိ, တသ္မိဉ္စ ဥပလဗ္ဘန္တေ သဿတော, ဥစ္ဆေဒေါ ဝါ သိယာတိ နုပလဗ္ဘန္တေ တသ္မိံ နေဝ ဥစ္ဆေဒေါ န သဿတန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။
ဋ္ဌ ၆၅၅။ သစ္စပ္ပဘဝတောတိ သစ္စတော, သစ္စာနံ ဝါ ပဘဝတော စ။
ကုသလာကုသလံ ကမ္မန္တိ ဝဋ္ဋကထာယ ဝတ္တမာနတ္တာ သာသဝန္တိ ဝိညာယတိ။ အဝိသေသေနာတိ ‘‘စေတနာ စေတနာသမ္ပယုတ္တကာ’’တိ ဝိသေသံ အကတွာ, သဗ္ဗမ္ပိ တံ ကုသလာကုသလံ ကမ္မံ သမုဒယသစ္စန္တိ ဝုတ္တန္တိ အတ္ထော။ ‘‘တဏှာ စ…ပေ… အဝသေသာ စ သာသဝါ ကုသလာ ဓမ္မာ’’တိ (ဝိဘ။ ၂၀၈-၂၁၀) ဟိ စေတနာစေတနာသမ္ပယုတ္တဝိသေသံ အကတွာ ဝုတ္တန္တိ, အရိယသစ္စဝိသေသံ ဝါ အကတွာ သမုဒယသစ္စန္တိ ဝုတ္တန္တိ အတ္ထော။ သစ္စဝိဘင်္ဂေ ဟိ သဗ္ဗေပိ ကိလေသာ သဗ္ဗမ္ပိ ဘဝဂါမိကမ္မံ ‘‘သမုဒယသစ္စ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဒုတိယသစ္စံ ပဘဝေါ ဧတဿာတိ ဒုတိယသစ္စပဘဝံ။ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါတိ ဥပပတ္တိဘဝဿ, ကမ္မဘဝဿ စ အဓိပ္ပေတတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ပဌမဒုတိယသစ္စဒွယ’’န္တိ။
ဋ္ဌ ၆၅၆။ ဝတ္ထူသူတိ အာရမ္မဏေသု, ဒုက္ခာဒီသု ဝါ ပဋိစ္ဆာဒေတဗ္ဗေသု ဝတ္ထူသု။ သမ္မောဟေတီတိ ဓမ္မသဘာဝံ ဇာနိတုံ ပဋိဝိဇ္ဈိတုံ အဒေန္တီ တဿ ပဋိစ္ဆာဒနဝသေန သမ္မောဟေတိ။ ဝတ္ထုန္တိ ဣဓ အာရမ္မဏံ အဓိပ္ပေတံ။ အညမညဉ္စ ဥပတ္ထမ္ဘေတိ အညမညသန္နိဿယေန ဝိနာ ဌာတုံ အသက္ကောန္တာ ဒွေ နဠကလာပါ ဝိယ။ သဝိသယေတိ ယထာသကံ ဝိသယေ ရူပါယတနာဒိကေ။ ဇာယမာနာနံ ခန္ဓာနံ ဝိကာရဘာဝေန လဗ္ဘမာနာ ဇာတိ တေ ဇနေန္တီ ဝိယ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ခန္ဓေ စ ဇနေတီ’’တိ။ တေနာဟ ‘‘တေသံ အဘိနိဗ္ဗတ္တိဘာဝေန ပဝတ္တတ္တာ’’တိ။ ပါကဘေဒဘာဝဉ္စ အဓိတိဋ္ဌတီတိ ဧတ္ထာပိ ‘‘ခန္ဓေ ဇနေတီ’’တိ ဧတ္ထ ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။ ပါကဘေဒဝသေန ဝတ္တတိစ္စေဝ အတ္ထော။ ပစ္စတီတိ ပါကော, ဘိဇ္ဇတီတိ ဘေဒေါ, ပါကော စ ဘေဒေါ စ ပါကဘေဒံ, တဿ ဘာဝံ ပစ္စနံ, ဘိဇ္ဇနဉ္စာတိ အတ္ထော။ သောကာဒီနံ အဓိဋ္ဌာနတ္တာတိ တေသံ ကာရဏတ္တာ, တေဟိ သိဒ္ဓါယ အဝိဇ္ဇာယ သဟိတေဟိ သင်္ခါရေဟိ ပစ္စယော စ ဟောတိ ဘဝန္တရပါတုဘာဝါယာတိ အဓိပ္ပါယော။ စုတိစိတ္တံ ဝါ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏဿ အနန္တရပစ္စယော ဟောတီတိ ‘‘ပစ္စယော စ ဟောတိ ဘဝန္တရပါတုဘာဝါယာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ ပန စုတိစိတ္တံ အဝိဇ္ဇာသင်္ခါရရဟိတံ ဘဝန္တရဿ ပစ္စယော န ဟောတီတိ သသဟာယတ္တဒဿနတ္ထမာဟ ‘‘သောကာဒီနံ အဓိဋ္ဌာနတ္တာ’’တိ။ ဒွေဓာတိ အတ္တနော အတ္တနော သရသေန, ဓမ္မန္တရပစ္စယဘာဝေန စာတိ ဒွေဓာ ဒွေဓာ။ ဗျာပနိစ္ဆာလောပေန ဟိ နိဒ္ဒေသော။
ဋ္ဌ ၆၅၇။ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ’’တိ ဧတေန သင်္ခါရာနံ ပစ္စယုပ္ပန္နတာဒဿနေန ‘‘ကော နု ခေါ အဘိသင်္ခရောတီတိ ဧသ နော ကလ္လော ပဉှော’’တိ ဒဿေတိ, တေနေတံ ကာရကဒဿနနိဝါရဏံ။ အတ္တာ ဘဝတော ဘဝန္တရံ သင်္ကမတီတိ ဒဿနံ အတ္တသင်္ကန္တိဒဿနံ, တံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏုပ္ပတ္တိဝစနေန နိဝါရိတံ ဟောတိ။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ အဘေဒတော ဧကော အတ္တာတိ ဂဟဏံ ဃနသညာ, တံ ယမကတာလကန္ဒံ ဘိန္ဒန္တေန ဝိယ ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပမတ္တမေတ’’န္တိ ဝစနေန နိဝါရိတံ ဟောတိ။ ‘‘ဧဝမာဒိဒဿနနိဝါရဏ’’န္တိ ဧတေန ‘‘သောစတိ ပရိဒေဝတိ ဒုက္ခိတော’’တိအာဒိဒဿနနိဝါရဏမာဟ။ သောကာဒယောပိ ဟိ ပစ္စယာယတ္တာ အဝသဝတ္တိနောတိ ‘‘ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ သောက…ပေ… သမ္ဘဝန္တီ’’တိ (မ။ နိ။ ၃။၁၂၆၊ သံ။ နိ။ ၂။၁၊ ဥဒါ။ ၁) ဧတေန ဝုတ္တမေဝါတိ။ မိစ္ဆာဒဿနနိဝါရဏတောပီတိ ကာရကဒဿနာဒိနာနာဝိဓမိစ္ဆာဘိနိဝေသနိဝါရဏတောပိ။
ဋ္ဌ ၆၅၈။ ‘‘သလက္ခဏသာမညလက္ခဏဝသေနာ’’တိ ဧတေန သဗ္ဗပ္ပကာရေန ဓမ္မာနံ ယာထာဝတော အဒဿနမာဟ တဒုဘယဝိနိမုတ္တဿ ဓမ္မေသု ပရမတ္ထတော ပဿိတဗ္ဗဘာဝဿ အဘာဝတော။ ဥပက္ခလနံ ဝိယ ဒုက္ခုပ္ပတ္တိဟေတုတော။ ပတနံ ဝိယ ဘဝန္တရပပါတတော။ ဂဏ္ဍပါတုဘာဝေါ ဝိယ ဒုက္ခတာသူလယောဂတော, ကိလေသာသုစိပဂ္ဃရဏတော စ။ ဂဏ္ဍဘေဒပီဠကာ ဝိယာတိ ဘေဒနတ္ထံ ပစ္စမာနေ ဂဏ္ဍေ တဿ ဥပရိ ဇာယမာနာ ခုဒ္ဒကပီဠကာ ဝိယ, ဂဏ္ဍဿ ဝါ အနေကဓာဘေဒေ ပီဠကာ ဝိယ။ ဃဋ္ဋနံ ဝိယ သံဃဋ္ဋနရသတာယ ဖဿော။ ဃဋ္ဋနဒုက္ခံ ဝိယာတိ ဃဋ္ဋနတော ဇာတံ ဒုက္ခံ ဝိယ တိဝိဓဒုက္ခတာဝသေန တိဿန္နမ္ပိ ဝေဒနာနံ ဒုက္ခဘာဝတော။ ပဋိကာရာဘိလာသော ဝိယာတိ သမုဒါယဿ ဧကဒေသနိဒဿနဘာဝေနာဟ။ အသပ္ပါယဂ္ဂဟဏံ ဝိယ ဗဟုဝိဓာနတ္ထုပ္ပတ္တိနိမိတ္တတော။ အသပ္ပါယလေပနံ ဝိယ ဒုက္ခဟေတုနော သသန္တာနေ သန္နိဓာပနတော။ ဂဏ္ဍဝိကာရပါတုဘာဝေါ ဝိယ အတ္တဘာဝဂဏ္ဍဿ နိဗ္ဗတ္တိဝိကာရဘာဝတော, တန္နိမိတ္တဉ္စဿ သူနဘာဝါဒိသမ္ဘဝတော။ သူနတာသရာဂပုဗ္ဗဂ္ဂဟဏာဒယော ဟိ ဂဏ္ဍဝိကာရာ။ သရသတော ဂဏ္ဍဿ ဘိဇ္ဇနံ ပါကေန ဝိနာ န ဟောတီတိ ဘေဒဂ္ဂဟဏေနေဝဿ ပါကောပိ ဂဟိတောတိ ကတွာ အာဟ ‘‘ဂဏ္ဍဘေဒေါ ဝိယ ဇရာမရဏ’’န္တိ။ ဂဏ္ဍဿ ဝါ ဝိသဒိသာပတ္တိ, ဘိဇ္ဇနဉ္စ ဂဏ္ဍဘေဒေါ, တတ္ထ ဝိသဒိသာပတ္တိ ပါကောတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဥပမာဟိ ဘဝစက္ကံ ဝိညာပေန္တေန ဧကာဓိဋ္ဌာနေဟိ ဥပမာဝိသေသေဟိ တံ ဝိညာပေတွာ ဣဒါနိ နာနာဓိဋ္ဌာနေဟိ ဝိညာပေတုံ ‘‘ယသ္မာ ဝါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ပဋလာဘိဘူတစက္ခုကော ရူပါနိ န ပဿတိ, ကိဉ္စိ ပဿန္တောပိ ဝိပရီတံ ပဿတိ, ဧဝံ အဝိဇ္ဇာဘိဘူတော ဒုက္ခာဒီနိ န ပဋိပဇ္ဇတိ န ပဿတိ, မိစ္ဆာ ဝါ ပဋိပဇ္ဇတီတိ ပဋလံ ဝိယ အဝိဇ္ဇာ။ ကောသကာရကိမိ ဝိယ အတ္တနာဝ ကတတ္တာ, ဝဋ္ဋဿ အတ္တနော ဧဝ ပရိဗ္ဘမနကာရဏတ္တာ စ ကောသပ္ပဒေသာ ဝိယ သင်္ခါရာ။ သင်္ခါရပရိဂ္ဂဟံ ဝိနာ ပတိဋ္ဌံ အလဘမာနံ ဝိညာဏံ ပရိဏာယကပရိဂ္ဂဟံ ဝိနာ ပတိဋ္ဌံ အလဘမာနော ရာဇကုမာရော ဝိယာတိ ပရိဂ္ဂဟေန ဝိနာ ပတိဋ္ဌာလာဘော ဧတ္ထ ဥပမောပမေယျသာမညံ။ ဥပပတ္တိနိမိတ္တန္တိ ကမ္မာဒိအာရမ္မဏမာဟ။ ပရိကပ္ပနတောတိ အာရမ္မဏကရဏတော, သမ္ပယုတ္တေန ဝါ ဝိတက္ကေန ဝိတက္ကနတော။ ဒေဝမနုဿမိဂဝိဟင်္ဂါဒိဝိဝိဓပ္ပကာရတာယ မာယာ ဝိယ နာမရူပံ။ ပတိဋ္ဌာဝိသေသေန ဝုဒ္ဓိဝိသေသာပတ္တိတော ဝနပ္ပဂုမ္ဗော ဝိယ သဠာယတနံ။ အာယတနာနံ ဝိသယိဝိသယဘူတာနံ အညမညာဘိမုခဘာဝေါ အာယတနဃဋ္ဋနံ။ တတော အာယတနဃဋ္ဋနတော ဒွယသံဃဋ္ဋနုပ္ပတ္တိတော, ဝေဒနာဒုက္ခဟေတုတော စ အဂ္ဂိ ဝိယ ဖဿော။ သပရိဠာဟတော ဒါဟော ဝိယ ဝေဒနာ။ ဥပရူပရိ တဏှာပဝဍ္ဎနတော လောဏူဒကပါနံ ဝိယ ဝိသယာနုဘဝနံ။ အာရမ္မဏေ ပါတုကမျတာဘာဝတော ပိပါသာ ဝိယ တဏှာ။ တဒဿုပါဒါနန္တိ တံ အဘိလာသကရဏံ တဏှာဒိဋ္ဌာဘိနန္ဒနံ အဿ တံသမင်္ဂိနော ပုဂ္ဂလဿ, တဒဿ ဝါ ဘဝေယျ ဥပါဒါနံ။ ဗျသနာဝဟတာယ အဇာနနတော ဘဝုပါဒါနံ မစ္ဆဿ ဗဠိသုပါဒါနံ ဝိယ။ ဧတ္ထ စ သင်္ခါရာဒီနံ ကောသပ္ပဒေသပရိဏာယကာဒီဟိ ဒွီဟိ ဒွီဟိ သဒိသတာယ ဒွေ ဒွေ ဥပမာ ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
ဋ္ဌ ၆၅၉။ ကောစိ အဂမ္ဘီရော ဧဝ ဂမ္ဘီရော ဝိယ ခါယတိ ပုရာဏတိဏပဏ္ဏာဒိဘရိတော ပဗ္ဗတသင်္ခေပေ ဇလာသယော ဝိယ, န ဧဝမယံ။ အယံ ပန ဂမ္ဘီရောဝ ဟုတွာ ဩဘာသတိ ပကာသတိ ဒိဿတီတိ ဂမ္ဘီရာဝဘာသော။ ယထာရဟန္တိ အတ္ထာဒိဝသေန ယထာနုရူပံ။
ဇာတိတော ဇရာမရဏံ န န ဟောတိ, ဟောတိ ဧဝါတိ အဝဓာရဏေ သိဒ္ဓေ ‘‘သိယာ နု ခေါ ဇရာမရဏံ ဇာတိတော, အညတောပီ’’တိ အာသင်္ကာယံ တဒါသင်္ကာနိဝတ္တနတ္ထံ ‘‘န စ ဇာတိံ ဝိနာ အညတော ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အညဂ္ဂဟဏံ ဇာတိယာ ပဋိယောဂီဝိသယံ, န
အညမတ္တဝိသယံ ‘‘ဇာတိံ ဝိနာ’’တိ ဝစနတော။ တေနဿ နာညံ ဇာတိယာ သဟကာရီကာရဏဘူတံ နိဝတ္တိတံ ဟောတိ။ ဧသ နယော ဣတော ပရေသုပိ။ ဣတ္ထန္တိ ဣဒံ ပကာရံ, ဣမိနာ ပကာရေနာတိ အတ္ထော။ ဇာတိပစ္စယသမ္ဘူတသမုဒါဂတဋ္ဌောတိ ဇာတိပစ္စယသမ္ဘူတံ ဟုတွာ သဟိတဿ အတ္တနော ပစ္စယာနုရူပဿ ဥဒ္ဓံ ဥဒ္ဓံ အာဂတဘာဝေါ, အနုပ္ပဝတ္တဋ္ဌောတိ အတ္ထော။ အထ ဝါ သမ္ဘူတဋ္ဌော စ သမုဒါဂတဋ္ဌော စ သမ္ဘူတသမုဒါဂတဋ္ဌော။ ‘‘န ဇာတိတော ဇရာမရဏံ န ဟောတိ, န စ ဇာတိံ ဝိနာ အညတော ဟောတီ’’တိ ဟိ ဇာတိပစ္စယသမ္ဘူတဋ္ဌော ဝုတ္တော။ ဣတ္ထဉ္စ ဇာတိတော သမုဒါဂစ္ဆတီတိ ဇာတိပစ္စယသမုဒါဂတဋ္ဌော, ယာ ယာ ဇာတိ ယထာ ယထာ ပစ္စယော ဟောတိ, တဒနုရူပပါတုဘာဝေါတိ အတ္ထော။
တတ္ထ ‘‘န ဇာတိတော ဇရာမရဏံ န ဟောတီ’’တိ ဣမိနာ ဇရာမရဏဿ ဇာတိပစ္စယတာယ အဝိတထတံ ဒဿေတိ, ‘‘န ဇာတိံ ဝိနာ အညတော ဇရာမရဏံ ဟောတီ’’တိ ဣမိနာ အနညထတ္တံ, ‘‘ဣတ္ထဉ္စ ဇာတိတော သမုဒါဂစ္ဆတီ’’တိ ဣမိနာ တထတံ။ တေန စ ယထာ ပစ္စယဓမ္မာ အတ္တနော ပစ္စယုပ္ပန္နာနံ ပစ္စယဘာဝေ, တထာ အဝိတထာ အနညထာ, ဧဝံ ပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မာပိ တဗ္ဘာဝေတိ ဒဿေတိ။ ဧသ နယော သေသေသုပိ။ ‘‘ဟေတုဖလေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ’’တိ ဧတေန ဝစနေန အတ္ထဿ ဟေတုဖလဘာဝေါ ကထံ ဉာတဗ္ဗောတိ? ‘‘အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ’’တိ ဧတဿ သမာသပဒဿ အဝယဝပဒတ္ထံ ဒဿေန္တေန ‘‘ဟေတုဖလေ ဉာဏ’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ။ ‘‘အတ္ထေ ပဋိသမ္ဘိဒါ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ’’တိ ဧတ္ထ ဟိ ‘‘အတ္ထေ’’တိ ဧတဿ အတ္ထံ ဒဿေန္တေန ‘‘ဟေတုဖလေ’’တိ ဝုတ္တံ, ‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါ’’တိ ဧတဿ အတ္ထံ ဒဿေန္တေန ‘‘ဉာဏ’’န္တိ, တသ္မာ ဟေတုဖလအတ္ထသဒ္ဒါ ဧကတ္ထာ, ဉာဏပဋိသမ္ဘိဒါ စာတိ ဣမမတ္ထံ ဝဒန္တေန သာဓိတော အတ္ထဿ ဟေတုဖလဘာဝေါ။
ယေနာကာရေနာတိ ယေန ပဝတ္တိအာကာရေန။ သဘာဝဓမ္မာ ဟိ ပစ္စယဝိသေသသိဒ္ဓေန ပဝတ္တိအာကာရေန ဝိသိဋ္ဌာကာရာ ဟောန္တိ။ တေနာဟ ‘‘သဗ္ဗေ ဓမ္မာ သဗ္ဗာကာရေန ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဉာဏမုခေ အာပါထမာဂစ္ဆန္တီ’’တိ (မဟာနိ။ ၁၅၆၊ စူဠနိ။ မောဃရာဇမာဏဝပုစ္ဆာနိဒ္ဒေသ ၈၅)။ ယဒဝတ္ထာတိ ယာယ အဝတ္ထာယ အဝတ္ထိတာ။ အဝတ္ထာဝိသေသဝန္တော ဟိ ဓမ္မာ တေန တေန အဝတ္ထာဝိသေသေန တံ တံ အတ္ထကိစ္စံ သာဓေတုံ သမတ္ထာ ဟောန္တိ။ သွာယံ ပဝတ္တိအာကာရော, အဝတ္ထာဝိသေသော စ အဝိဇ္ဇာယပိ အနုပစိတကုသလသမ္ဘာရေဟိ ဒုရဝဗောဓတော ဧဝ ဉာဏေန
အလဗ္ဘနေယျပတိဋ္ဌော စာတိ အာဟ ‘‘တဿ…ပေ… ဂမ္ဘီရော’’တိ။ တဿ အာကာရဿ, အဝတ္ထာယ စ။ ဟေတုမှိ ဉာဏန္တိ ဧတ္ထ ဟေတုနော ဓမ္မပရိယာယတာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
အဿာတိ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဿ။ တေန တေန ကာရဏေနာတိ တေန တေန ဝေနေယျာနံ ဗုဇ္ဈနာနုဂုဏတာသင်္ခါတေန ကာရဏေန။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ဒေသနပ္ပကာရေ။ အနုလောမပဋိလောမတောတိ နယိဓ ပစ္စယုပ္ပါဒါ ပစ္စယုပ္ပန္နုပ္ပါဒသင်္ခါတံ အနုလောမံ, ပစ္စယနိရောဓာ ပစ္စယုပ္ပန္နနိရောဓသင်္ခါတဉ္စ ပဋိလောမမာဟ။ အာဒိတော ပန အန္တဂမနမနုလောမံ, အန္တတော စ အာဒိဂမနံ ပဋိလောမမာဟ။ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ အနုလောမဒေသနာယ, အန္တတော ပဋ္ဌာယ ပဋိလောမဒေသနာယ စ တိသန္ဓိစတုသင်္ခေပံ။ ‘‘ဣမေ စတ္တာရော အာဟာရာ ကိံနိဒါနာ’’တိအာဒိကာယ (သံ။ နိ။ ၂။၁၁) ဝေမဇ္ဈတော ပဋ္ဌာယ ပဋိလောမဒေသနာယ, ‘‘စက္ခုဉ္စ ပဋိစ္စ ရူပေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စက္ခုဝိညာဏံ, တိဏ္ဏံ သင်္ဂတိ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ’’တိအာဒိကာယ (မ။ နိ။ ၁။၂၀၄, ၄၀၀၊ မ။ နိ။ ၃။၄၂၁, ၄၂၅-၄၂၆၊ သံ။ နိ။ ၂။၄၃-၄၅၊ ၂။၄။၆၀၊ ကထာ။ ၄၆၅, ၄၆၇) အနုလောမဒေသနာယ စ ဒွိသန္ဓိတိသင်္ခေပံ။ ‘‘သံယောဇနီယေသု, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေသု အဿာဒါနုပဿိနော ဝိဟရတော တဏှာ ပဝဍ္ဎတိ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါန’’န္တိအာဒီသု (သံ။ နိ။ ၂။၅၃, ၅၇) ဧကသန္ဓိဒွိသင်္ခေပံ။ ကတ္ထစိ ဧကင်္ဂေါပိ စ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ ဒေသိတော, သော ‘‘တတြ, ဘိက္ခဝေ, သုတဝါ အရိယသာဝကော’’တိအာဒိနာ (သံ။ နိ။ ၂။၆၂) ဒဿိတော ဧဝ။
အဝိဇ္ဇာဒီနံ သဘာဝေါ ပဋိဝိဇ္ဈီယတီတိ ပဋိဝေဓော။ ဝုတ္တံ ဟေတံ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘တေသံ တေသံ ဝါ တတ္ထ တတ္ထ ဝုတ္တဓမ္မာနံ ပဋိဝိဇ္ဈိတဗ္ဗော သလက္ခဏသင်္ခါတော အဝိပရီတသဘာဝေါ ပဋိဝေဓော’’တိ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ နိဒါနကထာ)။ ဇာနနလက္ခဏဿ ဉာဏဿ ပဋိပက္ခဘူတော အဝိဇ္ဇာယ အညာဏဋ္ဌော။ အာရမ္မဏဿ ပစ္စက္ခကရဏေန ဒဿနဘူတဿ ပဋိပက္ခဘူတော အဒဿနဋ္ဌော။ ယေန ပနေသာ ဒုက္ခာဒီနံ ယာထာဝသရသံ ပဋိဝိဇ္ဈိတုံ န ဒေတိ, ဆာဒေတွာ ပရိယောနန္ဓိတွာ တိဋ္ဌတိ, သော တဿာ သစ္စာသမ္ပဋိဝေဓဋ္ဌော။ အပုညာဘိသင်္ခါရေကဒေသော သရာဂေါ, အညော ဝိရာဂေါ။ ရာဂဿ ဝါ အပဋိပက္ခဘာဝတော ရာဂပဝဍ္ဎကော အပုညာဘိသင်္ခါရော သဗ္ဗောပိ သရာဂေါ,
ဣတရော တပ္ပဋိပက္ခဘာဝတော ဝိရာဂေါ။ ‘‘ဒီဃရတ္တံ ဟေတံ, ဘိက္ခဝေ, အဿုတဝတော ပုထုဇ္ဇနဿ အဇ္ဈောသိတံ မမာယိတံ ပရာမဋ္ဌံ ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၆၂) အတ္တပရာမာသဿ ဝိညာဏံ ဝိသေသတော ဝတ္ထု ဝုတ္တန္တိ ဝိညာဏဿ သုညတဋ္ဌော ဂမ္ဘီရော။ အတ္တာ ဝိဇာနာတိ သံသရတီတိ သဗျာပါရတာသင်္ကန္တိ အဘိနိဝေသဗလဝတာယ အဗျာပါရဋ္ဌအသင်္ကန္တိပဋိသန္ဓိပါတုဘာဝဋ္ဌာ စ ဂမ္ဘီရာ။ နာမရူပဿ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဧကုပ္ပါဒေါ, ပဝတ္တိယံ ဝိသုံ ဝိသုံ ယထာရဟံ ဧကုပ္ပါဒေါ, နာမဿ ရူပေန, ရူပဿ စ နာမေန အသမ္ပယောဂတော ဝိနိဗ္ဘောဂေါ, နာမဿ နာမေန, ရူပဿ စ ရူပေန, ဧကစ္စဿ ဧကစ္စေန အဝိနိဗ္ဘောဂေါ ယောဇေတဗ္ဗော။ ဧကုပ္ပါဒေကနိရောဓေ ဟိ အဝိနိဗ္ဘောဂေ အဓိပ္ပေတေ သော ရူပဿ စ ဧကကလာပဝုတ္တိနော လဗ္ဘတိ။ အထ ဝါ ဧကစတုဝေါကာရဘဝေသု နာမရူပါနံ အသဟဝတ္တနတော အညမညဝိနိဗ္ဘောဂေါ, ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ သဟဝတ္တနတော အဝိနိဗ္ဘောဂေါ စ ဝေဒိတဗ္ဗော။
အဓိပတိယဋ္ဌော နာမ ဣဓ ဣန္ဒြိယပစ္စယဘာဝေါ။ ‘‘လောကောပေသော ဒွါရာပေသာ ခေတ္တမ္ပေတ’’န္တိ (ဓ။ သ။ ၅၉၈-၅၉၉) ဝုတ္တာ လောကာဒိအတ္ထာ စက္ခာဒီသု ပဉ္စသု ယောဇေတဗ္ဗာ။ မနာယတနဿာပိ လုဇ္ဇနတော, မနောသမ္ဖဿာဒီနံ ဒွါရခေတ္တဘာဝတော စ ဧတေ အတ္ထာ သမ္ဘဝန္တိ ဧဝ။ အာပါထဂတာနံ ရူပါဒီနံ ပကာသနယောဂျတာလက္ခဏံ ဩဘာသနံ စက္ခာဒီနံ ဝိသယိဘာဝေါ, မနာယတနဿ ဝိဇာနနံ။ သံဃဋ္ဋနဋ္ဌော ဝိသေသတော စက္ခုသမ္ဖဿာဒီနံ ပဉ္စန္နံ, ဣတရေ ဆန္နမ္ပိ ယောဇေတဗ္ဗာ။ ဖုသနဉ္စ ဖဿဿ သဘာဝေါ, သံဃဋ္ဋနံ ရသော, ဣတရေ ဥပဋ္ဌာနာကာရာ။ အာရမ္မဏရသာနုဘဝနဋ္ဌော ရသဝသေန ဝုတ္တော, ဝေဒယိတဋ္ဌော လက္ခဏဝသေန။ သုခဒုက္ခမဇ္ဈတ္တဘာဝါ ယထာက္ကမံ တိဿန္နံ ဝေဒနာနံ သဘာဝဝသေန ဝုတ္တာ။ အတ္တာ ဝေဒယတီတိ အဘိနိဝေသဿ ဗလဝတာယ နိဇ္ဇီဝဋ္ဌော ဝေဒနာယ ဂမ္ဘီရော။ နိဇ္ဇီဝါယ ဝါ ဝေဒနာယ ဝေဒယိတံ နိဇ္ဇီဝဝေဒယိတံ, နိဇ္ဇီဝဝေဒယိတမေဝ အတ္ထော နိဇ္ဇီဝဝေဒယိတဋ္ဌော။ သပ္ပီတိကတဏှာယ အဘိနန္ဒိတဋ္ဌော, ဗလဝတရတဏှာယ ဂိလိတွာ ပရိနိဋ္ဌာပနံ အဇ္ဈောသာနဋ္ဌော။ ဣတရော သာဓာရဏဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ အာဒါနဂ္ဂဟဏာဘိနိဝေသဋ္ဌာ စတုန္နမ္ပိ ဥပါဒါနာနံ သမာနာ, ပရာမာသဋ္ဌော ဝုတ္တော ဒိဋ္ဌုပါဒါနာဒီနမေဝ, တထာ ဒုရတိက္ကမဋ္ဌော။ ‘‘ဒိဋ္ဌိကန္တာရော’’တိ (ဓ။ သ။ ၃၉၂) ဟိ ဝစနတော ဒိဋ္ဌီနံ ဒုရတိက္ကမတာ,
ဒဠှဂ္ဂဟဏတ္တာ ဝါ စတုန္နမ္ပိ ဒုရတိက္ကမဋ္ဌော ယောဇေတဗ္ဗော။ ဒုရတိက္ကမတာယပိ ဟိ တဏှာယ သမုဒ္ဒဋ္ဌော ဝုတ္တော။ ယောနိဂတိဌိတိနိဝါသေသုခိပနန္တိ သမာသေ ဘုမ္မဝစနဿ အလောပေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဧဝဉှိ တေန အာယူဟနာဘိသင်္ခရဏပဒါနံ သမာသော ဟောတိ။ ဇရာမရဏင်္ဂံ မရဏပ္ပဓာနန္တိ မရဏဋ္ဌာ ဧဝ ခယာဒယော ဂမ္ဘီရာတိ ဒဿိတာ။ နဝနဝါနဉှိ ခယေန ခဏ္ဍိစ္စာဒိပရိပက္ကပ္ပဝတ္တိ ဇရာတိ, ခယဋ္ဌော ဝါ ဇရာယ ဝုတ္တောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ နဝဘာဝါပဂမော ဟိ ခယောတိ ဝတ္တုံ ယုတ္တောတိ။ ဝိပရိဏာမဋ္ဌော ဒွိန္နမ္ပိ။ သန္တတိဝသေန ဝါ ဇရာယ ခယဝယဘာဝေါ, သမ္မုတိခဏိကဝသေန မရဏဿ ဘေဒဝိပရိဏာမတာ ယောဇေတဗ္ဗာ။
ဋ္ဌ ၆၆၀။ အတ္ထနယာတိ အတ္ထာနံ နယာ, အဝိဇ္ဇာဒိအတ္ထေဟိ ဧကတ္တာဒီ သကေန ဘာဝေန နယန္တိ ဂမေန္တီတိ ဧကတ္တာဒယော, တေသံ နယာတိ ဝုတ္တာ။ နီယန္တီတိ ဟိ နယာတိ။ အတ္ထာ ဧဝ ဝါ ဧကတ္တာဒိဘာဝေန နီယမာနာ ဉာယမာနာ အတ္ထနယာတိ ဝုတ္တာ။ နီယန္တိ ဧတေဟီတိ ဝါ နယာ, ဧကတ္တာဒီဟိ စ အတ္ထာ ‘‘ဧက’’န္တိအာဒိနာ နီယန္တိ, တသ္မာ ဧကတ္တာဒယော အတ္ထာနံ နယာတိ အတ္ထနယာ။
အင်္ကုရာဒိဘာဝေနာတိ အင်္ကုရပတ္တနာဠခန္ဓသာခါပလ္လဝပလာသာဒိဘာဝေန ပဝတ္တမာနေ အဝယဝေ ဧကဇ္ဈံ ဂဟေတွာ သန္တာနာနုပစ္ဆေဒေန ဗီဇံ ရုက္ခဘာဝံ ပတ္တံ ရုက္ခဘာဝေန ပဝတ္တံ တဉ္စ ဧကတ္တေန ဝုစ္စတီတိ သန္တာနာနုပစ္ဆေဒေါ ယထာ ဧကတ္တံ, ဧဝံ ဣဓာပိ အဝိဇ္ဇာသင်္ခါရာဒိဟေတုဟေတုသမုပ္ပန္နာနံ သန္တာနာနုပစ္ဆေဒေါ ဧကသန္တတိပတိတတာ ဧကတ္တနယောတိ ဒဿေတိ။ ‘‘ဟေတုဖလသမ္ဗန္ဓေနာ’’တိ ဧတေန သန္တာနာနုပစ္ဆေဒံ ဝိဘာဝေတိ။ သတိပိ ဟိ ဟေတုဖလာနံ ပရမတ္ထတော ဘေဒေ ဟေတုဘာဝေန, ဖလဘာဝေန စ တေသံ သမ္ဗန္ဓဘာဝေါယေဝေတ္ထ သန္တာနာနုပစ္ဆေဒေါ, ယတော ယသ္မိံ သန္တာနေ ကမ္မံ နိဗ္ဗတ္တံ, တတ္ထေဝ ဖလုပ္ပတ္တီတိ ကတဿ ဝိနာသော, အကတဿ အဗ္ဘာဂမော စ နတ္ထီတိ။ ဧကတ္တဂ္ဂဟဏတောတိ ဟေတုဖလာနံ ဘေဒံ အနုပဓာရေတွာ ဟေတုံ, ဖလဉ္စ အဘိန္နံ ကတွာ ဥဘိန္နံ ဧကဘာဝဿ အဘေဒဿ ဂဟဏေန။ ‘‘တဒေဝ ဝိညာဏံ သန္ဓာဝတိ သံသရတီ’’တိအာဒိနာ သဿတဒိဋ္ဌိံ ဥပါဒိယတိ။
လက္ခဏဝဝတ္ထာနန္တိ သဘာဝဝဝတ္ထာနံ ဟေတုနော, ဖလဿ စ ဘိန္နသဘာဝတာဝဗောဓော။ ဘိန္နသန္တာနဿေဝါတိ သမ္ဗန္ဓရဟိတဿ နာနတ္တဿ
ဂဟဏတော အညော မတော, အညော ဇာတော, တသ္မာ ‘‘သတ္တန္တရော ဥစ္ဆိန္နော, သတ္တန္တရော ဥပ္ပန္နော’’တိ ဂဏှန္တော ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိံ ဥပါဒိယတိ။
အမှေဟိ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗန္တိ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓော။ ဗျာပါရာဘာဝေါ အနဘိသန္ဓိတာယ အဗျာဝဋတာ။ သမ္မာ ပဿန္တောတိ ‘‘နိရီဟာ နိဇ္ဇီဝါ ဓမ္မမတ္တာ’’တိ ပဿန္တော။ သဘာဝေါ ဧဝ နိယမော သဘာဝနိယမော ‘‘သသမ္ဘာရဂ္ဂိနော ဥဒ္ဓမုခတာ, သသမ္ဘာရဝါယုနော တိရိယဂမန’’န္တိ ဧဝမာဒိ ဝိယ။ တေန သိဒ္ဓေါ ယထာသကံ ပစ္စယုပ္ပန္နဿ ဟေတုဘာဝေါ။ ‘‘ကဿစိ ကတ္တုနော အဘာဝါ န ကာစိ ကိရိယာ ဖလပဗန္ဓိနီ’’တိ အကိရိယဒိဋ္ဌိံ ဥပါဒိယတိ။
‘‘ခီရတော ဒဓိ, န ဥဒကတော, တိလတော တေလံ, န ဝါလိကတော’’တိ သဗ္ဗတော သဗ္ဗသမ္ဘဝါဘာဝဒဿနေန အဟေတုကဒိဋ္ဌိံ ဟေတုအနုရူပမေဝ ဖလံ ပဿန္တော အကိရိယဒိဋ္ဌိံ ပဇဟတိ။ ယတော ကုတောစီတိ ယဒိ အညသ္မာ အညဿ ဥပ္ပတ္တိ သိယာ, ဝါလိကတော တေလဿ, ဥစ္ဆုတော ခီရဿ ကသ္မာ ဥပ္ပတ္တိ န သိယာ, တသ္မာ န ကောစိ ကဿစိ ဟေတု အတ္ထီတိ အဟေတုကဒိဋ္ဌိံ, အဝိဇ္ဇမာနေပိ ဟေတုမှိ နိယတတာယ တိလဂါဝီသုက္ကသောဏိတာဒီဟိ တေလခီရသရီရာဒီနိ ပဝတ္တန္တီတိ နိယတိဝါဒဉ္စ ဥပါဒိယတီတိ ဝိညာတဗ္ဗံ ယထာရဟံ။
ဋ္ဌ ၆၆၁။ ကသ္မာ? ယသ္မာ ဣဒဉှိ ဘဝစက္ကံ အပဒါလေတွာ သံသာရဘယမတီတော န ကောစိ သုပိနန္တရေပိ အတ္ထီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အဂါဓံ အပ္ပတိဋ္ဌံ ဒုရတိယာနံ ဒုရတိက္ကမံ။ အသနိဝိစက္ကမိဝါတိ အသနိမဏ္ဍလမိဝ။ တဉှိ နိမ္မထနမေဝ, နာနိမ္မထနံ ပဝတ္တတိ, ဧဝံ ဘဝစက္ကမ္ပိ ဧကန္တဒုက္ခုပ္ပါဒနတောဝ ‘‘နိစ္စနိမ္မထန’’န္တိ ဝုတ္တံ။
ဉာဏာသိနာ အပဒါလေတွာ သံသာရဘယမတီတော နတ္ထီတိ ဧတဿ သာဓကသုတ္တံ ဒဿေန္တော ‘‘ဝုတ္တမ္ပိ စေတ’’န္တိအာဒိမာဟ။ တန္တူနံ အာကုလကံ တန္တာကုလကံ, တန္တာကုလကမိဝ ဇာတာ တန္တာကုလကဇာတာ, ကိလေသကမ္မဝိပါကေဟိ အတိဝိယ ဇဋိတာတိ အတ္ထော။ ကုလိယာ သကုဏိယာ နီဍံ ကုလိကံ, တံ ဝိယ ဇာတာ ကုလိကုဏ္ဍိကဇာတာ။ မုဉ္စာ ဝိယ, ပဗ္ဗဇာ ဝိယ စ ဘူတာ ဇာတာ မုဉ္ဇပဗ္ဗဇဘူတာ။
တဒုဘယံ ကိရ တိဏံ အာကုလံ ဇဋိတံ ဟုတွာ ဝဍ္ဎတိ။ ဝဍ္ဎိယာ အဘာဝတော အပါယံ, ဒုက္ခဂတိဘာဝတော ဒုဂ္ဂတိံ, သုခသမုဿယတော ဝိနိပတိတတ္တာ ဝိနိပါတဉ္စ, စတုဗ္ဗိဓံ အပါယံ ‘‘ခန္ဓာနဉ္စ ပဋိပါဋီ’’တိအာဒိနာ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၆၁၉၊ ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၉၅ အာပသာဒနာဝဏ္ဏနာ၊ သံ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၂။၆၀၊ အ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၄။၁၉၉၊ ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ ၂၂၆ သင်္ခါရပဒနိဒ္ဒေသ၊ ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ နိဒါနကထာ၊ သု။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၅၂၃၊ ဥဒါ။ အဋ္ဌ။ ၃၉၊ ဣတိဝု။ အဋ္ဌ။ ၁၄, ၅၈၊ ထေရဂါ။ အဋ္ဌ။ ၁။၆၇, ၉၉၊ ပဋိ။ မ။ အဋ္ဌ။ ၂။၁။၁၁၇၊ စူဠနိ။ အဋ္ဌ။ ၆၊ ဗု။ ဝံ။ အဋ္ဌ။ ၂။၅၈) ဝုတ္တံ သံသာရဉ္စ နာတိဝတ္တတိ။ သံသာရော ဧဝ ဝါ သဗ္ဗော ဣဓ ဝဍ္ဎိအပဂမာဒိအတ္ထေဟိ အပါယာဒိနာမကော ဝုတ္တော ကေဝလံ ဒုက္ခက္ခန္ဓဘာဝတော။
ပညာဘူမိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဣတိ သတ္တရသမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ။
၁၈။ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
နာမရူပပရိဂ္ဂဟကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၆၆၂။ ယာ ဝိသုဒ္ဓိယော သမ္ပာဒေတဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣမေသု ယထာဝိစာရိတေသု ခန္ဓာဒီသု ဝိပဿနာယ ဘူမိဘူတေသု ဓမ္မေသု။ ဂန္ထဿ ဥဂ္ဂဏှနံ ဝါစုဂ္ဂတကရဏံ ဥဂ္ဂဟော, ပရိတော သဗ္ဗထာပိ အတ္ထဿ ဉာတုမိစ္ဆာ ပရိပုစ္ဆာ, သဝနုပပရိက္ခာဒိဝသေန တဒတ္ထဿ မနသိကာရဝိဓိ, တဒုဘယဝသေန ယသ္မာ တတ္ထပိ ဉာဏံ သွာသေဝိတံ ဟောတိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ဥဂ္ဂဟပရိပုစ္ဆာဝသေန ဉာဏပရိစယံ ကတွာ’’တိ, ခန္ဓာဒီသု သုတမယံ ဉာဏံ ဥပ္ပါဒေတွာတိ အတ္ထော။ ဝိတ္ထာရိတမေဝ, တသ္မာ တတ္ထ ဝိတ္ထာရိတနယာနုသာရေန သီလဝိသုဒ္ဓိ သမ္ပာဒေတဗ္ဗာတိ အဓိပ္ပါယော။ ဥပစာရသမာဓိပိ အပ္ပနာသမာဓိ ဝိယ ဝိပဿနာယ အဓိဋ္ဌာနဘာဝတော စိတ္တဝိသုဒ္ဓိယေဝါတိ အာဟ ‘‘သဥပစာရာ’’တိ။ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ အတ္တနော သန္တာနေ နိဗ္ဗတ္တနဝသေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧဝဉှိ တာ ပစ္စက္ခတော ဝိဒိတာ နာမ ဟောန္တိ, တသ္မာ ဝေဒိတဗ္ဗာ သမ္ပာဒေတဗ္ဗာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ ဝါ သမာပတ္တိသုခါဓိဂမဝသေန အနုဘဝိတဗ္ဗာတိ အတ္ထော။ န ဟိ ကေဝလေန ဇာနနမတ္တေန စိတ္တဝိသုဒ္ဓိယံ ပတိဋ္ဌိတော နာမ ဟောတိ, န စ တတ္ထ အပတိဋ္ဌာယ ဥပရိဝိသုဒ္ဓိံ သမ္ပာဒေတုံ သက္ကာတိ။
နာမရူပါနံ ယာထာဝဒဿနန္တိ နာမဿ, ရူပဿ စ ဝိဘဇ္ဇ ယထာဘူတသဘာဝဒဿနံ။ နာမဂ္ဂဟဏေန စေတ္ထ ဝေဒနာဒီနံ စတုန္နံ တေဘူမကာနံ ခန္ဓာနံ ဂဟဏံ, န ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပ’’န္တိ ဧတ္ထ ဝိယ ဝိညာဏံ ဝိနာ, နာပိ ‘‘နာမဉ္စ ရူပဉ္စာ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၀၄, ၃၅၂၊ ဓ။ သ။ ဒုကမာတိကာ ၁၀၉) ဧတ္ထ ဝိယ သနိဗ္ဗာနေဟိ လောကုတ္တရက္ခန္ဓေဟိ သဒ္ဓိန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၆၆၃။ ယာတိ ပဇ္ဇတိ ဧတေနာတိ ယာနံ, သမထောဝ ယာနံ သမထယာနံ, တံ ဧတဿ အတ္ထီတိ သမထယာနိကော။ ဈာနေ, ဈာနူပစာရေ ဝါ ပတိဋ္ဌာယ ဝိပဿနံ အနုယုဉ္ဇန္တဿေတံ နာမံ, တေန သမထယာနိကေန။ ‘‘ဌပေတွာ နေဝသညာနာသညာယတန’’န္တိ ဣဒံ ဘဝဂ္ဂဓမ္မာနံ အာဒိကမ္မိကဿ ဒုပ္ပရိဂ္ဂဟတာယ ဝုတ္တံ။ လက္ခဏရသာဒိဝသေန ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာ ဉာဏေန ပရိစ္ဆိဇ္ဇ ဂဟေတဗ္ဗာ, ပရိဂ္ဂဟဝိဓိ ပန ခန္ဓနိဒ္ဒေသေ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၄၂၁ အာဒယော) ဝုတ္တာ ဧဝါတိ အဓိပ္ပါယော။ အာရမ္မဏာဘိမုခနမနံ အာရမ္မဏေန ဝိနာ အပ္ပဝတ္တိ, တေန နမနဋ္ဌေန,
နာမကရဏဋ္ဌေန ဝါ။ ဝေဒနာဒယော ဟိ အရူပဓမ္မာ သဗ္ဗဒါပိ စ ဖဿာဒိနာမကတ္တာ ပထဝီအာဒယော ဝိယ ကေသကုမ္ဘာဒိနာမန္တရာနာပဇ္ဇနတော အတ္တနာဝ ကတနာမတာယ နာမကရဏဋ္ဌေန ‘‘နာမ’’န္တိ ဝုစ္စန္တိ။ အထ ဝါ အဓိဝစနသမ္ဖဿော ဝိယ အဓိဝစနံ နာမံ အန္တရေန အနုပစိတသမ္ဘာရာနံ ဂဟဏံ န ဂစ္ဆန္တီတိ နာမာယတ္တဂ္ဂဟဏတာယ ဝေဒနာဒယော ‘‘နာမ’’န္တိ ဝုစ္စန္တိ, ရူပံ ပန ဝိနာပိ နာမသဝနံ အတ္တနော ရုပ္ပနသဘာဝေနေဝ ဂဟဏံ ဂစ္ဆတိ။ ဝဝတ္ထာပေတဗ္ဗန္တိ အသင်္ကရတော ဌပေတဗ္ဗံ, အညမညံ, ရူပေန စ အမိဿိတံ ကတွာ စိတ္တေ ဌပေတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။
နာမရူပပရိဂ္ဂဟော စ နာမ ယာဝဒေဝ တဿ ပဋိနိဿဇ္ဇနတ္ထန္တိ တဒနုရူပမေဝ နိဒဿနံ ဒဿေန္တော ‘‘ယထာ နာမာ’’တိအာဒိမာဟ။ ရုပ္ပနတောတိ ဧတ္ထ ရုပ္ပနဋ္ဌော ‘‘သီတာဒိဝိရောဓိပစ္စယသန္နိပါတေ ဝိသဒိသုပ္ပတ္တီ’’တိအာဒိနာ (ဝိသုဒ္ဓိ။ မဟာဋီ။ ၂။၄၃၂) ခန္ဓနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာယံ ဝုတ္တောယေဝ။ ဧဝံ ဝိသုံ နာမပရိဂ္ဂဟံ, ရူပပရိဂ္ဂဟဉ္စ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ဧကဇ္ဈံ နာမရူပပရိဂ္ဂဟံ ဒဿေတုံ ‘‘တတော နမနလက္ခဏ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၆၆၄။ ဣတိ အရူပမုခေန ဝိပဿနာဘိနိဝေသံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ရူပမုခေန တံ ဒဿေန္တော ‘‘သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကော ပနာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ သမထယာနိကဿ သမထမုခေန ဝိပဿနာဘိနိဝေသော, ဝိပဿနာယာနိကဿ ပန သမထံ အနိဿာယာတိ အာဟ ‘‘သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကော’’တိ, သမထဘာဝနာယ အမိဿိတဝိပဿနာယာနဝါတိ အတ္ထော။ အယမေဝ ဝါ သမထယာနိကောတိ ယထာဝုတ္တော သမထယာနိကော ဧဝ ဝါ။ တေန သမထယာနိကဿာပိ ရူပမုခေန ဝိပဿနာဘိနိဝေသော လဗ္ဘတိ, န အရူပမုခေနေဝါတိ ဒဿေတိ။ တေသံ တေသံ ဓာတုပရိဂ္ဂဟမုခါနန္တိ ‘‘ယံ ထဒ္ဓလက္ခဏံ, အယံ ပထဝီဓာတူ’’တိအာဒိနာ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၃၀၈) သင်္ခေပမနသိကာရာဒိဝသေန ဝုတ္တေသု တေရသသု ဓာတုပရိဂ္ဂဟမုခေသု။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနော နာမ ကေသော စမ္မဗ္ဘန္တရဂတော။ တတ္ထေဝါတိ တသ္မိံယေဝ ကမ္မသမုဋ္ဌာနေ ကေသေ။ ကာယပ္ပသာဒဿ ဝိယ ဘာဝဿာပိ သကလသရီရဗျာပိတာယ ‘‘ဘာဝဿ အတ္ထိတာယာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ပုန တတ္ထေဝါတိ တသ္မိံယေဝ ကေသသညိတေ ရူပသမုဒါယေ။ အပရာနိပီတိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တာနိ ကမ္မသမုဋ္ဌာနာနိ ဝီသတိ, ဣမာနိ အာဟာရသမုဋ္ဌာနာဒီနိ စတုဝီသတိ ရူပါနီတိ သဗ္ဗာနိပိ စတုစတ္တာလီသ,
တဉ္စ ခေါ တတ္ထ လဗ္ဘမာနသန္တတိသီသသာမညေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ‘‘စတုစတ္တာလီသာ’’တိ စ ဣဒံ သဒ္ဒဿ အနိယတတ္တာ ဝုတ္တံ။ န ဟိ သဗ္ဗကာလံ ဥတုစိတ္တတော ရူပံ ဥပ္ပဇ္ဇန္တံ သသဒ္ဒမေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။ ဧဝန္တိ ယထာ ကေသေ, ဧဝံ လောမာဒီသု စတုသမုဋ္ဌာနိကေသု။ စတုဝီသတိကောဋ္ဌာသေသူတိ ဒွတ္တိံသာယ ကောဋ္ဌာသေသု ဝက္ခမာနေ အဋ္ဌ ကောဋ္ဌာသေ အပနေတွာ စတုဝီသတိကောဋ္ဌာသေသု။ သေဒါဒီနံ အာတပူပတာပါဒိနာ, စိတ္တဝိကာရေန စ ဥပ္ပဇ္ဇနတော တေ ဥတုစိတ္တသမုဋ္ဌာနာ ဝုတ္တာ။
ဒွတ္တိံသကောဋ္ဌာသဂတေသု ရူပေသု ပါကဋေသု ဇာတေသု တဒညာနိပိ ပါကဋာနိ ဟောန္တီတိ တာနိပိ ဒဿေတုံ ‘‘အပရေ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အပရေ ဒသ အာကာရာတိ တေဇောဝါယောကောဋ္ဌာသဝသေန အပရေ ဒသ အာကာရာ။ ကမ္မဇေတိ ဘူတကထနံ, န ဝိသေသနံ အသိတာဒိပရိပါစကဿ တေဇဿ အကမ္မဇဿ အဘာဝတော။ တထာ စိတ္တဇေတိ စ ဧကန္တစိတ္တသမုဋ္ဌာနတ္တာ အဿာသပဿာသာနန္တိ ကေစိ, တံ န, အစိတ္တဇသန္တာနေ ပဝတ္တာနံ ဥတုဇဘာဝတော။ အဗ္ဘန္တရဋ္ဌာ ဧဝ ဟိ တေ စိတ္တဇာ, န ဗဟိဒ္ဓါ, တသ္မာ တတ္ထ ‘‘စိတ္တဇေ’’တိ ဣဒံ ဝိသေသနမေဝ, အယဉ္စ အတ္ထော ဟေဋ္ဌာ အာနာပါနကထာယံ ဝုတ္တောယေဝ။ သေသေသူတိ သန္တပ္ပနာဒိဝသေန စေဝ ဥဒ္ဓင်္ဂမာဒိဝသေန စ ပဝတ္တေသု တေဇောဝါယောကောဋ္ဌာသေသု။
စက္ခုဒသကာဒီသု ပဓာနရူပံ စက္ခာဒယောတိ တေသု လဗ္ဘမာနံ ဝတ္ထုဒွါရဘာဝံ အဝယဝကိစ္စံ သမုဒါယေ အာရောပေတွာ ဝုတ္တံ ‘‘ဝတ္ထုဒွါရဝသေန ပဉ္စ စက္ခုဒသကာဒယော’’တိ။ ဝတ္ထုဝသေန ဟဒယဝတ္ထုဒသကဉ္စာတိ ယောဇေတဗ္ဗံ, ဧကယောဂနိဒ္ဒိဋ္ဌာနမ္ပိ ဧကဒေသော အနုဝတ္တတီတိ။ သဗ္ဗာနိပီတိ ယထာဝုတ္တဂဏနာယံ စတုန္နဝုတိစတုသတာဓိကာနိ သဟဿရူပရူပါနိ။ ကောဋ္ဌာသာဝယဝါနံ ပန တဒဝယဝကလာပါနဉ္စ ဘေဒေ ဂယှမာနေ အတိဝိယ တတော ဗဟုတရော ရူပဘေဒေါ ဟောတိ, သော ပန ဘေဒေါ ဣဓ အာဒိကမ္မိကဿ ဒုပ္ပရိဂ္ဂဟောတိ န ဂဟေတဗ္ဗော။
ကာမံ ဝတ္ထုဝသေနာပိ အရူပဓမ္မာ ပါကဋာ ဟောန္တိ, ဒွါရဝသေန ပန ပရိဂ္ဂဟော အနာကုလောတိ ကတွာ ဝုတ္တံ ‘‘ဒွါရဝသေန အရူပဓမ္မာ ပါကဋာ
ဟောန္တီ’’တိ။ သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကဝသေန ‘‘ဧကာသီတိ လောကိယစိတ္တာနီ’’တိ ဝုတ္တံ, လာဘိနော ဧဝ ပန မဟဂ္ဂတစိတ္တာနိ သုပါကဋာနိ ဟောန္တိ။ အဝိသေသေနာတိ သာဓာရဏတော။ ဖဿာဒယော ဟိ သတ္တ စေတသိကာ စက္ခုဝိညာဏာဒီဟိပိ ဥပ္ပဇ္ဇနတော သဗ္ဗစိတ္တုပ္ပါဒသာဓာရဏာ။ သဗ္ဗေပိ တေတိ ဧကာသီတိ လောကိယစိတ္တာနိ, တံသမ္ပယုတ္တဖဿာဒယောတိ သဗ္ဗေပိ တေ အရူပဓမ္မေ။ အာရမ္မဏာဒိဝိဘာဂေန ပန စိတ္တုပ္ပါဒဘေဒေ ဂယှမာနေ တတော ဗဟုတရော ဧဝ ဟောတိ, သော ပန ဣဓ နာဓိပ္ပေတော။
ဋ္ဌ ၆၆၅။ အဿ စက္ခုပသာဒဿ နိဿယဘူတာ ပန စတဿော ဓာတုယောတိ သမ္ဗန္ဓော။ သဟဇာတရူပါနိ တဿ စက္ခုပသာဒဿ ဣစ္စေဝ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထေဝါတိ တသ္မိံယေဝ သသမ္ဘာရစက္ခုပဒေသေ။ အနုပါဒိန္နရူပါနီတိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တရူပါနံ ဥပါဒိန္နရူပတ္တာ ဝုတ္တံ, အကမ္မဇရူပါနီတိ အတ္ထော။ သေသာနီတိ ပဌမံ စက္ခုနော ဝုတ္တတ္တာ တတော သေသာနိ, တေန ပန သဒ္ဓိံ စတုပညာသ ရူပါနိ ဟောန္တိ။ စက္ခုဒသကာဒီသု ဧကဿပိ အဂ္ဂဟေတဗ္ဗတော ‘‘အဝသေသာနိ တေစတ္တာလီသ ရူပါနီ’’တိ ဝုတ္တံ။ သဒ္ဒဿ အနိယတတ္တာ တံ အဂ္ဂဟေတွာ ‘‘တေစတ္တာလီသ ရူပါနီ’’တိ ဝတွာ ပုန ဥတုစိတ္တသမုဋ္ဌာနေ ဒွေ သဒ္ဒေ ဂဟေတွာ ‘‘ပဉ္စစတ္တာလီသာ’’တိ ကေစိဝါဒေါ ဒဿိတော။
အဝသေသရူပါနီတိ ‘‘ဒသ ဓာတုယော’’တိ ဝုတ္တေ ဒွါဒသ ရူပဓမ္မေ ဌပေတွာ အဝသေသာနိ ဆ နိပ္ဖန္နရူပါနိ။ ရူပရူပါနေဝ ဟိ ဣဓ ပရိဂ္ဂယှန္တိ, န ရူပပရိစ္ဆေဒဝိကာရလက္ခဏာနိ။ စက္ခုသန္နိဿယရူပါရမ္မဏဘာဝသာမညေန, စိတ္တဘာဝသာမညေန စ ကုသလာကုသလဝိပါကတာယ ဒုဝိဓမ္ပိ စက္ခုဝိညာဏံ စိတ္တန္တေွဝ ဝုတ္တံ။ ဧဝန္တိ ဣမိနာ ‘‘စက္ခုံ နိဿာယာ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တံ, အဝုတ္တဉ္စ ‘‘သောတံ နိဿာယာ’’တိအာဒိကံ သင်္ဂဏှာတိ။ မနောဝိညာဏဓာတူတိ ဧတ္ထပိ ‘‘ဧကာ’’တိ ပဒံ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ ‘‘ဧကာ မနောဝိညာဏဓာတူ’’တိ။ အဍ္ဎေန ဧကာဒသ အဍ္ဎေကာဒသ, အဍ္ဎံ ဝါ ဧကာဒသမံ ဧတာသန္တိ အဍ္ဎေကာဒသ။ အဍ္ဎဋ္ဌမာတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။
ဋ္ဌ ၆၆၆။ စက္ခုဓာတုယံ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ ‘‘ယံ လောကော သေတကဏှမဏ္ဍလဝိစိတ္တ’’န္တိအာဒိနာ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၆၆၅) ဝုတ္တနယေန။
ဋ္ဌ ၆၆၇။ ဣဓ ဘိက္ခု ဣမသ္မိံ သရီရေတိ အဇ္ဈတ္တံ ဝိပဿနာဘိနိဝေသဒဿနဝသေန ဝုတ္တံ။ တေနေဝ ဟိ ဧကဿေဝ ဘာဝဿ ဂဟိတတ္တာ
‘‘သတ္တရသ ရူပါနိ သမ္မသနုပဂါနီ’’တိ အာဟ။ သမ္မသိတုံ သက္ကုဏေယျာနိ သမ္မသနံ ဥပဂစ္ဆန္တီတိ သမ္မသနုပဂါနိ, သမ္မသနီယာနီတိ အတ္ထော။ အာကာရ-ဂ္ဂဟဏေန ဝိညတ္တိဒွယံ ဝုတ္တံ, ဝိကာရ-ဂ္ဂဟဏေန လဟုတာဒိတ္တယံ, ဣတရေန အာကာသဓာတူတိ ဝဒန္တိ။ အာကာရ-ဂ္ဂဟဏေန ပန ဝိညတ္တိဒွယေန သဒ္ဓိံ လက္ခဏရူပမာဟ။ တမ္ပိ ဟိ ရူပါနံ ဥပ္ပဇ္ဇနာဒိအာကာရမတ္တန္တိ။ အန္တရပရိစ္ဆေဒေါတိ တံတံကလာပါနံ အသင်္ကရကာရဏတာယ အန္တရဘူတော ပရိစ္ဆေဒေါ။ ယဒိ န သမ္မသနုပဂါနိ, အာကာရာဒိမတ္တာနိ စ, ကထံ ရူပါနီတိ အာဟ ‘‘အပိစ ခေါ’’တိအာဒိ။
ဋ္ဌ ၆၆၈။ ဧဝံ ဒွါစတ္တာလီသာယ ကောဋ္ဌာသာနံ ဝသေန ဝိတ္ထာရတော ရူပပရိဂ္ဂဟံ တဒနုသာရေန ဝိတ္ထာရတော ဧဝ နာမပရိဂ္ဂဟံ ဝိဘာဝေတွာ တတော သံခိတ္တသံခိတ္တတရသံခိတ္တတမဝသေန, အဋ္ဌာရသဓာတုဝသေန, ဒွါဒသာယတနဝသေန, ပဉ္စက္ခန္ဓဝသေန စ ရူပါရူပပရိဂ္ဂဟံ ဒဿေတွာ အတိသံခိတ္တနယေနာပိ ဒဿေတုံ ‘‘ယံ ကိဉ္စိ ရူပ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
ယထာ စ ဓာတုအာဒိဝသေန, ဧဝံ ဣန္ဒြိယသစ္စပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဝသေနပိ ရူပါရူပပရိဂ္ဂဟော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကထံ? ဣန္ဒြိယဝသေန တာဝ စက္ခာဒီနိ ပဉ္စ, ဣတ္ထိပုရိသိန္ဒြိယာနိ စာတိ သတ္တ ဣန္ဒြိယာနိ ရူပံ, မနိန္ဒြိယံ, ပဉ္စ ဝေဒနိန္ဒြိယာနိ, သဒ္ဓါဒီနိ ပဉ္စ စာတိ ဧကာဒသ နာမံ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ နာမဉ္စ ရူပဉ္စ, ပစ္ဆိမာနိ တီဏိ ဣဓ အနဓိပ္ပေတာနိ လောကုတ္တရတ္တာ။ ဒုက္ခသစ္စံ နာမဉ္စ ရူပဉ္စ, သမုဒယသစ္စံ နာမံ, ဣတရာနိ ဣဓ နာဓိပ္ပေတာနိ လောကုတ္တရတ္တာ။ ပစ္စယာကာရေ အာဒိတော တီဏိ အင်္ဂါနိ နာမံ, စတုတ္ထပဉ္စမာနိ နာမဉ္စ ရူပဉ္စ, ဆဋ္ဌသတ္တမအဋ္ဌမနဝမာနိ နာမံ, ဒသမံ နာမဉ္စေဝ နာမရူပဉ္စ, ပစ္ဆိမာနိ ဒွေ ပစ္စေကံ နာမဉ္စ ရူပဉ္စာတိ ဧဝံ တတ္ထ တတ္ထ ဝုတ္တနယာနုသာရေန ဣန္ဒြိယသစ္စပစ္စယာကာရဝသေနပိ နာမရူပပရိဂ္ဂဟော ကာတဗ္ဗော။ ဧဝံ ပန နာမရူပပရိဂ္ဂဟဿ ဝိဘာဂေန ကထနေ ပယောဇနံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။
ဋ္ဌ ၆၆၉။ ကာမံ ဝေဒနာဒီသု အရူပဓမ္မေသု န ဥတ္တရုတ္တရာ ဝိယ ပုရိမပုရိမာ သုခုမာ, တထာပိ သံဃဋ္ဋနေန ဝိကာရအာပဇ္ဇနကေ ရူပဓမ္မေ ဥပါဒါယ သဗ္ဗေပိ တေ သုခုမာ ဧဝါတိ အာဟ ‘‘သုခုမတ္တာ အရူပံ န ဥပဋ္ဌာတီ’’တိ။ သမ္မသိတဗ္ဗန္တိ သမ္မဒေဝ လက္ခဏာဒိတော ဝီမံသိတဗ္ဗံ။ မနသိကာတဗ္ဗန္တိ တထာ စိတ္တေ ဌပေတဗ္ဗံ။ ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗန္တိ ပရိစ္ဆေဒကာရိကာယ ပညာယ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဝဝတ္ထပေတဗ္ဗန္တိ အညမညံ အသင်္ကရတော ဝိနိစ္ဆိတဗ္ဗံ။ အဿာတိ
ယောဂိနော။ သုဝိက္ခာလိတန္တိ သုဝိသောဓိတံ။ အာဒိကမ္မိကဿ ဟိ ကမ္မဋ္ဌာနံ ပရိဂ္ဂဏှန္တဿ ယာဝ ဓမ္မာ သုပရိဗျတ္တံ န ဥပတိဋ္ဌန္တိ, တာဝ တေ တပ္ပဋိစ္ဆာဒကသမ္မောဟဗလေန အဘိဘူတာ အဝိသုဒ္ဓါ နာမ ဟောန္တိ, အသင်္ကရတော ဥပဋ္ဌာနာဘာဝတော အညမညဉ္စ ဇဋိတာ။ ယဒါ ပန သမ္မသနာဒိဝိဓိနာ တံ ဝိဘူတံ ဟောတိ, တဒါ တေ သုဝိက္ခာလိတာ, နိဇ္ဇဋာ စ နာမ ဟောန္တိ။ တေနာဟ ‘‘ယထာ ယထာ ဟီ’’တိအာဒိ။ အာဒိကမ္မိကဿ အရူပဓမ္မာ ယေဘုယျေန ရူပဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တနာကာရေန ဂဟဏံ ဂစ္ဆန္တီတိ ကတွာ ဝုတ္တံ ‘‘တဒါရမ္မဏာ အရူပဓမ္မာ’’တိ။ တေနေဝ ဟိ ဟေဋ္ဌာ ‘‘တဿေဝံ ပရိဂ္ဂဟိတရူပဿ ဒွါရဝသေန အရူပဓမ္မာ ပါကဋာ ဟောန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ, န ဝတ္ထုဝသေနာတိ။
ဣဒါနိ ရူပပရိဂ္ဂဟော အရူပပရိဂ္ဂဟဿ ဥပါယော, ဥပတ္ထမ္ဘော စာတိ ယထာဝုတ္တမတ္ထံ ဥပမာဟိ ပကာသေတုံ ‘‘ယထာ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ မုခနိမိတ္တန္တိ မုခဿ ပဋိဗိမ္ဗံ။ တတြိဒံ ဥပမာသံသန္ဒနံ – စက္ခုမာ ပုရိသော ဝိယ ယောဂါဝစရော, တဿ စက္ခု ဝိယ ယောဂိနော ကမ္မဋ္ဌာနပရိဂ္ဂါဟကဉာဏံ, အာဒါသံ ဝိယ ရူပပရိဂ္ဂဟော, မုခနိမိတ္တံ ဝိယ အရူပပရိဂ္ဂဟော, အာဒါသဿ အပရိသုဒ္ဓကာလော ဝိယ ရူပပရိဂ္ဂဟဿ အဝိက္ခာလိတကာလော, တဒါ မုခနိမိတ္တဿ အပညာယနံ ဝိယ ရူပပရိဂ္ဂဟဿ အဝိသုဒ္ဓတာယ အရူပဓမ္မာနံ အနုပဋ္ဌာနံ, အာဒါသဿ ပုနပ္ပုနံ ပရိမဇ္ဇနံ ဝိယ ရူပပရိဂ္ဂဟဿ ပုနပ္ပုနံ ဝိသောဓနံ, သုပရိမဇ္ဇိတေ အာဒါသေ သုဗျတ္တံ မုခနိမိတ္တဿ ပညာယနံ ဝိယ သုဝိက္ခာလိတေ နိဇ္ဇဋေ ရူပပရိဂ္ဂဟေ အရူပဓမ္မာနံ သုဋ္ဌု ဥပဋ္ဌာနန္တိ။ ဣမိနာ နယေန တေလတ္ထိကောပမာဒီသုပိ ယထာရဟံ ဥပမာသံသန္ဒနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တိလပိဋ္ဌန္တိ တိလစုဏ္ဏံ။ ကတကဋ္ဌိန္တိ ကတကဗီဇံ။ ကလလကဒ္ဒမန္တိ တနုကဒ္ဒမံ။
တပ္ပစ္စနီကကိလေသာတိ တဿ အရူပဓမ္မပရိဂ္ဂါဟကဉာဏဿ ဝိဗန္ဓဘာဝေန ပဋိပက္ခဘူတာ သမ္မောဟာဒိကိလေသာ။ ဥစ္ဆုအာဒိဥပမာသု ဣဒံ မုခမတ္တဿ ဒဿနံ – ယထာ ဥစ္ဆုရသံ ဂဟေတုကာမော ဥစ္ဆူနိ ဥစ္ဆုယန္တေ ပက္ခိပိတွာ ဧကဝါရံ ဒွိဝါရံ ယန္တက္ကမနမတ္တေန ဥစ္ဆုရသေ အနိက္ခမန္တေ န ဥစ္ဆူနိ ဆဍ္ဍေတွာ ဂစ္ဆတိ, ယထာ ဝါ စောရေ ဂဟေတွာ တေဟိ ကတကမ္မံ ဇာနိတုကာမော ဒွတ္တိပ္ပဟာရမတ္တေန တေသု တမတ္ထံ အကထေန္တေသု န တေ မုဉ္စတိ, ယထာ ဝါ ပန ဂေါဒမ္မကော ဂေါဏံ ဒမေတုကာမော ဓုရေ တံ ယောဇေတွာ ဧကဝါရံ ဒွိဝါရံ တသ္မိံ ပထေန အဂစ္ဆန္တေ န ဝိဿဇ္ဇေတိ,
ယထာ စ ဒဓိံ မန္ထေတွာ နဝနီတံ ဂဟေတုကာမော ဒဓိကလသိယံ မန္ထံ ပက္ခိပိတွာ သကိံ, ဒွိက္ခတ္တုံ ဝါ မန္ထဿ ဘမနမတ္တေန နဝနီတေ အနုပ္ပဇ္ဇန္တေ န ဒဓိံ ဆဍ္ဍေတိ, ယထာ ဝါ ပန မစ္ဆေ ပစိတွာ ခါဒိတုကာမော ဧကဝါရံ ဒွိဝါရံ အဂ္ဂိဒါနမတ္တေန မစ္ဆေသု အပစ္စန္တေသု န တေ ဆဍ္ဍေတိ။ ‘‘အထ ခေါ နံ ပုနပ္ပုနံ ပရိမဇ္ဇတီ’’တိ ဧတ္ထ ဝုတ္တနယာနုသာရေန ‘‘အထ ခေါ နံ ဥစ္ဆုယန္တေ ပုနပ္ပုနံ ဥပ္ပီဠေတီ’’တိအာဒိနာ သဗ္ဗတ္ထ ဥပမတ္ထော ယောဇေတဗ္ဗော။
အရူပဓမ္မာနံ ဥပဋ္ဌာနာကာရကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၆၇၀။ အာကိရီယန္တိ အဘိမုခါ ဟောန္တိ ဧတေဟီတိ အာကာရာ, အရူပဓမ္မာနံ ဥပဋ္ဌာနဿ မုခဘူတာ ဖုသနာနုဘဝနဝိဇာနနပ္ပကာရာတိ အာဟ ‘‘အရူပဓမ္မာ တီဟိ အာကာရေဟိ ဥပဋ္ဌဟန္တီ’’တိအာဒိ။ အာရမ္မဏေ ပဝတ္တမာနေသု စိတ္တစေတသိကေသု အသတိပိ ပုဗ္ဗာပရိယေ ဖုသနလက္ခဏော ဖဿော, တတ္ထ သဗ္ဗပဌမံ အဘိနိပတန္တော ဝိယ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ပဌမာဘိနိပါတော ဖဿော’’တိ။ တေနဿ ဖုသနာကာရေန သုပါကဋဘာဝေန ဥပဋ္ဌာနံ ဒဿေတိ။ ဖဿေ ပန ဥပဋ္ဌိတေ ယသ္မိံ အာရမ္မဏေ သော ဖဿော, တဿ အနုဘဝနလက္ခဏာ ဝေဒနာ, သဉ္ဇာနနလက္ခဏာ သညာ, အာယူဟနလက္ခဏာ စေတနာ, ပဋိဝိဇာနနလက္ခဏံ ဝိညာဏန္တိ ဣမေပိ ပါကဋာ ဟောန္တီတိ အာဟ ‘‘တံသမ္ပယုတ္တာ ဝေဒနာ’’တိအာဒိ။ ဧဝံ သလက္ခဏသင်္ခေပတော စတုဓာတုဝဝတ္ထာနဝသေန ဖဿမုခေန အရူပပရိဂ္ဂဟံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ဝိတ္ထာရတော စတုဓာတုဝဝတ္ထာနဝသေန တံ ဒဿေတုံ ‘‘တထာ ကေသေ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ကေသေ ပထဝီဓာတူတိ ကေသသင်္ခါတေ ပထဝီကောဋ္ဌာသေ ပထဝီဓာတု။ လက္ခဏဝိဘတ္တိတော ဟိ ဓာတုဝဝတ္ထာနဒဿနမေတံ။
ပုနပိ ဒွိန္နံ ဓာတုဝဝတ္ထာနာနံ ဝသေန ဝေဒနာမုခေန အရူပပရိဂ္ဂဟံ ဒဿေတုံ ‘‘ဧကဿာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ တဿ ရသာနုဘဝနကဝေဒနာတိ ထဒ္ဓဘာဝသင်္ခါတဿ ဖောဋ္ဌဗ္ဗသဘာဝဿ အနုဘဝနဝသေန ပဝတ္တဝေဒနာ။
အပရဿာတိ ဧတ္ထာပိ ဝုတ္တနယေနေဝ သမ္ဗန္ဓော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တတ္ထ အာရမ္မဏပဋိဝိဇာနနန္တိ ထဒ္ဓတာသင်္ခါတဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏပဋိဝိဇာနနံ။ ကာယဒွါရာဘိနိဟတံ, ကေဝလံ ဝါ မနောဒွါရိကဇဝနဝိညာဏမာဟ။ တဉှိ
‘‘ပထဝီဓာတု ကက္ခဠလက္ခဏာ’’တိ ပဋိဝိဇာနာတိ, ဣတရံ ပန ကက္ခဠလက္ခဏပဋိဝိဇာနနမတ္တမေဝါတိ။
ဧတေနေဝ ဥပါယေနာတိ ယွာယံ သလက္ခဏသင်္ခေပတော, သလက္ခဏဝိဘတ္တိတော စ ဓာတုဝဝတ္ထာနဝသေန ရူပပရိဂ္ဂဟံ ဒဿေတွာ တတ္ထ ဌိတဿ ဖဿာဒိမုခေန အရူပပရိဂ္ဂဏှနုပါယော ဒဿိတော, ဧတေနေဝ ဥပါယေန။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနကေသေတိ စတုသမုဋ္ဌာနကေသတော နိဒ္ဓါရိတေ ကမ္မသမုဋ္ဌာနကေသေ။ ကက္ခဠလက္ခဏာတိအာဒိနာ နယေနာတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန န ကေဝလံ ‘‘ပဂ္ဃရဏလက္ခဏာ အာပေါဓာတူ’’တိအာဒိနာ လက္ခဏဝိသေသေန သဒ္ဓိံ ဓာတွန္တရာနိယေဝ, အထ ခေါ ဧကသမုဋ္ဌာနာဒိဘေဒါနိ ကောဋ္ဌာသန္တရာနိပီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တေနေဝါဟ ‘‘ဒွါစတ္တာလီသာယ ဓာတုကောဋ္ဌာသေသူ’’တိ။ သဗ္ဗံ နယဘေဒံ အနုဂန္တွာတိ ယွာယံ ဒွါစတ္တာလီသာယ ဓာတုကောဋ္ဌာသေသု ပထဝီဓာတုအာဒီနံ လက္ခဏာဒိတော ဝဝတ္ထာပနဝသေန နာနာဝိဓော ရူပပရိဂ္ဂဟနယော ဝုတ္တော, တံ သဗ္ဗံ နယဘေဒံ နယဝိသေသံ အနုဂန္တွာ, စက္ခုဓာတုအာဒီသု ရူပပရိဂ္ဂဟမုခေသု အရူပပရိဂ္ဂဟဒဿနဝသေန ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာတိ အဓိပ္ပါယော။ တတြိဒံ ယောဇနာမုခမတ္တဒဿနံ – ဧကဿ တာဝ ‘‘စက္ခုဓာတု ရူပါဘိဃာတာရဟဘူတပ္ပသာဒလက္ခဏာ, ဒဋ္ဌုကာမတာနိဒါနကမ္မသမုဋ္ဌာနဘူတပ္ပသာဒလက္ခဏာ ဝါ’’တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၆၀၀) နယေန ဓာတုယော ပရိဂ္ဂဏှန္တဿ ‘‘ပဌမာဘိနိပါတော ဖဿော, တံသမ္ပယုတ္တာ ဝေဒနာ’’တိ သဗ္ဗံ ယောဇေတဗ္ဗံ။ တထာ ‘‘ယထာဝုတ္တလက္ခဏာယ စက္ခုဓာတုယာ ရသာနုဘဝနကဝေဒနာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော’’တိအာဒိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ တထာ ‘‘ယထာဝုတ္တလက္ခဏာ စက္ခုဓာတူ’’တိ, ‘‘အာရမ္မဏပဋိဝိဇာနနံ ဝိညာဏံ ဝိညာဏက္ခန္ဓော’’တိအာဒိနာ သဗ္ဗံ ယောဇေတဗ္ဗံ။ အာယတနာဒိဝသေန ရူပပရိဂ္ဂဟမုခေသုပိ ဧသေဝ နယော။
ဋ္ဌ ၆၇၁။ ယထာ နာမ ဟေဋ္ဌိမဈာနံ သုဘာဝိတံ ဝသီဘာဝံ ပါပိတမေဝ ဥပရိဈာနဿ ပါဒကံ ပဒဋ္ဌာနံ ဟောတိ, န ပဋိလဒ္ဓမတ္တံ, ဧဝံ ရူပပရိဂ္ဂဟော သုဝိသုဒ္ဓေါ နိဇ္ဇဋော နိဂ္ဂုမ္ဗော ဧဝ အရူပပရိဂ္ဂဟဿ ပါဒကံ ပဒဋ္ဌာနံ ဟောတိ, န အဝိသုဒ္ဓေါ, တသ္မာ ရူပါရူပဿ ဧကဒေသေပိ အနုပဋ္ဌိတေ သော အဝိသုဒ္ဓေါ ဧဝ နာမ ဟောတိ, ပဂေဝ ဗဟူသု အနုပဋ္ဌိတေသူတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သစေ ဟီ’’တိအာဒိ။ ပဗ္ဗတေယျာ ဂါဝီ ဝိယ ဗာလာ အဗျတ္တာ အခေတ္တညူ။
ခဂ္ဂေနာတိ ခဂ္ဂဂ္ဂေန။ သမုဂ္ဂန္တိ မဉ္ဇူသာသဒိသံ မဟာသမုဂ္ဂံ။ အပရိဂ္ဂဟိတကမ္မဋ္ဌာနဿ အဝိဘတ္တံ ဝိယ ဥပဋ္ဌဟန္တမ္ပိ နာမရူပံ ဝိဘတ္တသဘာဝမေဝ, တဿ စ ဝိဘာဂေါ ကမ္မဋ္ဌာနပရိဂ္ဂဟေသု ပါကဋော ဟောတီတိ စ ဒဿနတ္ထံ သမုဂ္ဂဝိဝရဏံ, ယမကတာလကန္ဒဖာလနဉ္စ နိဒဿနဘာဝေန ဝုတ္တံ။ ယမကတာလကန္ဒဉှိ ဘိန္နသန္တာနမ္ပိ အဘိန္နံ ဝိယ ဥပဋ္ဌာတိ, ဧဝံ ရူပါရူပဓမ္မာတိ။ သဗ္ဗေပိ တေဘူမကေ ဓမ္မေ နာမဉ္စ ရူပဉ္စာတိ ဒွေဓာ ဝဝတ္ထပေတီတိ ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ သဗ္ဗ-သဒ္ဒေါ အနဝသေသပရိယာဒါယကော, နာမရူပဘာဝေါ ပန အညမညဝိဓုရောတိ န တဒုဘယံ သမုဒါယဝသေန ပရိသမာပယေတဗ္ဗံ, တသ္မာ ‘‘ယဒေတ္ထ နမနလက္ခဏံ, တံ နာမံ။ ယံ ရုပ္ပနလက္ခဏံ, တံ ရူပ’’န္တိ ဧဝံ ဒွေဓာ ဝဝတ္ထပေတီတိ အတ္ထော။ ဧဝံ ဝဝတ္ထပေန္တောယေဝ စ တဒုဘယဝိနိမုတ္တဿ တေဘူမကဓမ္မေသု ကဿစိ ဓမ္မဿ အဘာဝတော ‘‘သဗ္ဗေပိ တေဘူမကဓမ္မေ နာမဉ္စ ရူပဉ္စာတိ ဒွေဓာ ဝဝတ္ထပေတီ’’တိ ဝုစ္စတိ။ ‘‘နာမဉ္စ ရူပဉ္စာ’’တိ ဧတေနေဝ တဿ ဒုဝိဓဘာဝေ သိဒ္ဓေ ‘‘ဒွေဓာ ဝဝတ္ထပေတီ’’တိ ဣဒံ နာမရူပဝိနိမုတ္တဿ အညဿ အဘာဝဒဿနတ္ထံ။ တေနေဝါဟ ‘‘နာမရူပမတ္တတော ဥဒ္ဓ’’န္တိအာဒိ။ ‘‘သဗ္ဗေပိ တေဘူမကေ ဓမ္မေ’’တိ ပန သဗ္ဗဂ္ဂဟဏဉ္စေတ္ထ သမ္မသမနုပဂဿ ဓမ္မဿ အနဝသေသေတဗ္ဗတာယ ဝုတ္တံ။ တဉှိ အနဝသေသတော ပရိညေယျံ ဧကံသတော ဝိရဇ္ဇိတဗ္ဗံ, တတော စ စိတ္တံ ဝိရာဇယံ ပမောစေတဗ္ဗံ။ တေနာဟ ဘဂဝါ –
‘‘သဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, အနဘိဇာနံ အပရိဇာနံ တတ္ထ စိတ္တံ အဝိရာဇယံ အပ္ပဇဟံ အဘဗ္ဗော ဒုက္ခက္ခယာယ။ သဗ္ဗဉ္စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အဘိဇာနံ ပရိဇာနံ တတ္ထ စိတ္တံ ဝိရာဇယံ ပဇဟံ ဘဗ္ဗော ဒုက္ခက္ခယာယာ’’တိ (သံ။ နိ။ ၄။၂၆-၂၇)။
ယဒိ တေဘူမကံ ဓမ္မဇာတံ အနဝသေသတော ဂဟိတံ ‘‘နာမရူပ’’န္တိ, ယံ ဣတော ဗာဟိရကေဟိ ပဒတ္ထဘာဝေန ပရိကပ္ပိတံ, သေယျထိဒံ – ပကတိအာဒိ ဒြဗျာဒိ ဇီဝါဒိ ကာယာဒိ။ တတ္ထ ကထံ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗန္တိ? ဥမ္မတ္တကဝိပလ္လာသသဒိသေ အသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပဝေဒိတေ ကာ တတ္ထ အညာ ပဋိပတ္တိ အညတြ အဇ္ဈုပေက္ခနတော။ အထ ဝါ တေပိ နာမရူပန္တောဂဓဘာဝါဘာဝဝသေန နိစ္ဆိတာ ဧဝါတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ကထံ? ပကတိ, မဟာ, အဟံကာရော, တမ္မတ္တာနိ, ဣန္ဒြိယာနိ, ဘူတာနိ, ပုရိသောတိ ဧတေ ပကတိအာဒယော။ တတ္ထ သမဘာဝေန ပဝတ္တမာနာနံ သတ္တရဇတမသင်္ခါတာနံ သုခဒုက္ခမောဟာနံ သမုဒါယော ပကတိ, ပဓာနန္တိ စ ဝုစ္စတိ။ သတ္တမတ္တသမ္ပဝေဒနီယော မဟာ, ဗုဒ္ဓီတိ ကေစိ။
သတ္တရဇာဒီသု အဘိမာနော အဟံကာရော, အသ္မိမတ္တာတိ ကေစိ။ သဒ္ဒဖဿရူပရသဂန္ဓာ တမ္မတ္တာနိ အညမညဝိသိဋ္ဌာနံ ပထဝီအာဒီနံ ဧကုတ္တရတာဒဿနတော ဧကုတ္တရာနိ တမ္မတ္တာနီတိ ဝိဇ္ဈဝါသိဧကလက္ခဏေဟိ တမ္မတ္တေဟိ ဧကလက္ခဏာ ဝိသေသာ သဇိယန္တိ, သုခုမဘာဝေန ပန နေသံ သမ္ပဝေသနတော ဧကုတ္တရတာတိ ကေစိ။ သောတာဒီနိ ပဉ္စ သဝနာဒိဝုတ္တိကာနိ ဗုဒ္ဓိန္ဒြိယာနိ, ဝစနာဒါနဝိစရဏုဿဂ္ဂါနန္ဒကိစ္စာနိ ဝါစာဒီနိ ပဉ္စ ကမ္မိန္ဒြိယာနိ။ မနော အန္တောကရဏံ, ဣတရံ ဗာဟိရကရဏံ။ ဂန္ဓာဒီဟိ အာရဒ္ဓါနိ ပထဝီဥဒကအဂ္ဂိဝါယုအာကာသာနိ ဘူတာနိ, စေတနာသဘာဝေါ ပုရိသောတိ ဧဝံ ပကတိအာဒီနိ သရူပတော ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။
တတ္ထ ဟိ ပကတိ တာဝ သုခဒုက္ခမောဟမတ္တတာယ နာမံ, သမဝိသမဘာဝါပတ္တိတော အနိစ္စာ, ဒုက္ခာ, သင်္ခတာ စ အာပန္နာ။ မဟာပိ ‘‘တသ္မာ အလိင်္ဂတော လိင်္ဂဝိသေသာမတ္တော မဟာ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ဝစနတော, ဗုဒ္ဓိဘာဝါနုဇာနနတော စ နာမံ, အနိစ္စံ, သင်္ခတမေဝ စ အာပန္နံ။ ‘‘တသ္မာ မဟတော ဆ ဝိသေသာ သဇိယန္တီ’’တိ သက္ကတေ ဝစနတော ‘‘အသ္မီ’’တိ ဂဟဏနိမိတ္တဘာဝါနုဇာနနေန အဟံကာရော အဘိမာနောတိ ကတွာ နာမံ, တတော ဧဝ အနိစ္စသင်္ခတဘာဝါပတ္တိ စဿ သိဒ္ဓါ။ ဣတရံ တမ္မတ္တပဉ္စကံ ဂန္ဓရသရူပဖဿသဒ္ဒဘာဝါနုဇာနနတော ရူပံ, အရူပန္တိ ပန ကာပိလာနံ မိစ္ဆာဘိနိဝေသမတ္တံ။ တေ ဟိ သောဠသ ဝိသေသာ ပဉ္စ ဘူတာနိ, ဧကာဒသိန္ဒြိယာနိ ဘူတေဟိ ဘူတဝိသေသာနီတိ ဂန္ဓာဒိတမ္မတ္တေဟိ တန္နိဿယာနိ ပထဝီအာပေါတေဇောဝါယောအာကာသသင်္ခါတာနိ ဘူတာနိ ဣစ္ဆိတာနိ။ ‘‘တဗ္ဗိသေသာ စ နာနာဇာတိကာ အဟံကာရတော စ ဣန္ဒြိယာနီ’’တိ ဝစနတော သောတကာယစက္ခုဇိဝှါဃာနဝါစာပါဏိပါဒပါယူပတ္ထာနိ စေဝ မနော စာတိ ဧကာဒသိန္ဒြိယာနိ။
တတ္ထ မနော နာမံ, ဣတရာနိ သဗ္ဗာနိ ရူပံ။ ဝါစာတိ စေတ္ထ အတ္ထာဝဇောတကဿ အက္ခရသမုဒါယဿ ဂဟဏံ။ ဣမေသံ ပန ဓမ္မိနော ဓမ္မဿ အနညတ္ထဿ ဣစ္ဆိတတ္တာ သိဒ္ဓါဝ အနိစ္စတာ ပရိဏာမပက္ခေ, အဘိဗျတ္တိပက္ခေပိ ယဒိ တဗ္ဗိသယဉာဏုပ္ပါဒေန အဘိဗျဉ္ဇနံ သိဒ္ဓါဝ အနိစ္စတာ, အထ တတော ပုဗ္ဗေပိ ဉာဏံ အတ္ထေဝ။ အက္ခဗျတ္တိဝါဒေါ ပန သိယာတိ ဣဒမေတ္ထ ဒိသာမတ္တံ။ ဒြဗျဂုဏကမ္မသာမညဝိသေသသမဝါယာ ဒြဗျာဒိကာ။ တတ္ထ ပထဝီ
အာပေါ တေဇော ဝါယု အာကာသော ကာလော ဒိသာ အတ္တာ မနောတိ နဝ ဒြဗျာနိ။ သဒ္ဒ ရူပ ရသ ဂန္ဓ ဖဿ သင်္ခါ ပရိမာဏာနိ ပုထူတွ သံယောဂ ဝိယောဂ ပရတွာ ပရတွ ဗုဒ္ဓိ သုခ ဒုက္ခ ဣစ္ဆာ ဒေါသ ပယတ္တ ဂုရုတွ ဒြဝတွ သ္နေဟ ဝေဂါ သင်္ခါရာ ဒိဋ္ဌာ စေတိ ဧဝမေတေ တေဝီသတိ ဂုဏာ။ ဥက္ခေပနံ အဝက္ခေပနမာကုစနံ ပသာရဏံ ဂမနမိတိ ပဉ္စ ကမ္မာနိ။ အညမညဝိသိဋ္ဌေသု အဝိသိဋ္ဌမဘိဓာနံ ပစ္စယော ဟောတိ။ သံ-ဣတိ ယတော ဒြဗျဂုဏကမ္မေသု သာ အတ္ထိ ဧဝါတိ ဧတံ မဟာသာမညံ။ ပထဝီအာဒီသု အနုဝတ္တိဗျာဝုတ္တိဗုဒ္ဓိနိမိတ္တံ ဒြဗျတွာဒိ, တံ ယထာ ဒြဗျတွ ဂုဏတွ ကမ္မတွ ဃဋတွာဒိ, ဧသော သာမညဝိသေသော။ ဣဟ တန္တေသု ပဋော, ကပါလေသု ဃဋောတိ ဣဟေတိ ယတော ဟေတုဟေတုဖလာနံ သမ္ဗန္ဓော သမဝါယောတိ ဝုတ္တော, သမဝါယောတိ ဧဝမေတေ ဒြဗျာဒိကာ။
တတ္ထ ပထဝီ အာပ တေဇ ဝါယူ ဘူတရူပံ, အာကာသံ တေသံ အဘာဝမတ္တံ, ပရိစ္ဆေဒေါ ဝါ, စန္ဒသူရိယာဒိပရိဝတ္တနံ, ဓမ္မပ္ပဝတ္တိဉ္စ ဥပါဒါယ ပညတ္တိမတ္တံ ကာလော။ တထာ ဒိသာ, အတ္တာ စ။ မနော နာမံ။ သဒ္ဒရူပရသဂန္ဓာ ရူပမေဝ။ တထာ ဖဿော ဘူတတ္တယသဘာဝတော။ သင်္ခါ ဧကာဒိကာ တံ တံ ဥပါဒါယ ပညတ္တိမတ္တံ။ တထာ အဝယဝသမုဒါယေ ဂုဏဝိသေသဝသေန, သဏ္ဌာနဝိသေသဝသေန ဝါ မဟန္တံ ဒီဃံ, တဗ္ဗိပရိယာယတော အဏု ရဿန္တိ ဘိန္နလက္ခဏဒေသေသု ပုထုတွန္တိ။ ဘိန္နဒေသဇာနံ သဟဘာဝေ သံယောဂေါတိ။ တဒပါယေ ဝိယောဂေါတိ။ သမာနဒိသာဒေသဂတာနံ ရူပါနံ မဟဒဗ္ဗန္တရာနံ ဝသေန ပရမပရန္တိ ပညတ္တိမတ္တံ။ ဗုဒ္ဓိသုခဒုက္ခဣစ္ဆာဒေါသပယတ္တာ နာမမေဝ။ ဂုရုတွ ဒြဝတွ သ္နေဟဝေဂါ ရူပဓမ္မာနံ ပဝတ္တိဝိသေသတော ဂဟေတဗ္ဗာကာရာ။ ဣတရော သင်္ခါရော ဉာဏဿ ပဝတ္တိဝိသေသော။ အဒိဋ္ဌောပိ ဓမ္မာဓမ္မဘာဝတော နာမမေဝ။ ဥက္ခေပနံ အဝက္ခေပနံ အာကုစနံ ပသာရဏံ ဂမနန္တိ ရူပဓမ္မာနံ ပဝတ္တိမတ္တံ။ သဒိသာသဒိသတာယံ သာမညဝိသေသသညာ, အယုတ္တသမ္ဗန္ဓေ သမဝါယသမညာတိ ဒြဗျာဒီနမ္ပိ နာမရူပန္တောဂဓတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။
ဇီဝါဇီဝဗန္ဓ ပုည ပါပါသဝ သံဝရနိဇ္ဇရဝိမောက္ခာ ဇီဝါဒိကာ။ တတ္ထ ဇီဝေါတိ အတ္တာ။ ပုဂ္ဂလဓမ္မာဓမ္မာကာသကာလေသု အဇီဝသညာ။ တေသု သဒ္ဒဖဿရူပရသဂန္ဓသဏ္ဌာနဗန္ဓဘေဒသုခုမပရအပရာဃာတပ္ပဘာစ္ဆာယောဇ္ဇာကတမာနိ ပုဂ္ဂလလက္ခဏန္တိ ပုဂ္ဂလော ရူပံ ရူပဓမ္မာနံ ပဝတ္တိအာကာရမတ္တတော။ ဓမ္မာဓမ္မာ ဇီဝပုဂ္ဂလာနံ ဂတိဋ္ဌိတိမတ္တတာယ
တဒဝိသိဋ္ဌာ။ အာကာသကာလာ ပညတ္တိမတ္တံ။ ဗန္ဓော ‘‘ကမ္မပုဂ္ဂလန္တရသံယောဂေါ’’တိ ဝစနတော တေဟိ အနညော။ ပုညပါပါနိ နာမန္တိ ပါကဋမေဝ။ ‘‘ကမ္မပုဂ္ဂလာနမာသဝေါ’’တိ ဝစနတော ပုညာပုညသမ္ဘဝေ အာသဝသမညာတိ တတော အဝိသိဋ္ဌော အာသဝေါ။ ‘‘အာသဝနိရောဓော သံဝရော’’တိ ဝစနတော ပဋိပက္ခေန ပုညာပုညနိရောဓော သံဝရော။ ‘‘ကမ္မဖလပ္ပဝတ္တိယာ ပကတိယာ အပ္ပဝတ္တိ နိဇ္ဇရော’’တိ ဝစနတော ဝိပါကနိရောဓနိမိတ္တံ နိဇ္ဇရော။ မောက္ခောပိ ‘‘သဗ္ဗကမ္မဝိမောက္ခော’’တိ ဝစနတော ကမ္မပုဂ္ဂလဇီဝဝိယောဂေါ။ တတ္ထ ကမ္မပုဂ္ဂလာနံ သဒ္ဒါဒိလက္ခဏတာယ ရူပမတ္တတာ ပုညာပုညမတ္တတာယ အရူပတာ။ ဇီဝေါ စ အရူပမတ္တမေဝါတိ အယံ ဒြဗျမောက္ခော။ ဘာဝမောက္ခော ပန ဇီဝဿ ရာဂါဒိဘာဝါပရိဏာမော ရာဂါဒယော နာမမေဝါတိ ဇီဝါဒယောပိ နာမရူပန္တောဂဓာ ဧဝ။
ကာယပ္ပဝတ္တိဂတိဇာတိဗန္ဓာပဝဂ္ဂါ ကာယာဒိကာ။ တတ္ထ ပထဝီအာပတေဇဝါယုအတ္တသုခဒုက္ခေသု ကာယသမညာ။ တဒဝိသိဋ္ဌာ ပဝတ္တိဂတိဇာတိဗန္ဓာပဝဂ္ဂါ, ‘‘ဘာဝေါတိ အတ္ထော, ကာယောတိ အနတ္ထန္တရ’’န္တိ ဝစနတော ကာယတော အညံ ကိဉ္စိ နတ္ထိ။ ‘‘ပဝတ္တိသညာ ကိရိယာသံယောဂဝိဘာဂေသူ’’တိ ဝစနတော ဂတိအာဒိပ္ပကာရေန ပဝတ္တာ ပထဝီအာဒယော ဧဝ ပဝတ္တိ ဥပစာရော။ ‘‘တသ္မိံ အနတ္ထန္တရ’’န္တိ ဝစနတော ကာယတော အနညာ သုရမနုဇပေတတိရစ္ဆာနနရကူပပတ္တိယော ဂတိယော။ တာသု ပုရိမာပုရိမာဝိသိဋ္ဌော ဂတီသု ဇာတဿ နိစ္ဆယောပိ ပဝတ္တိမတ္တန္တိ တတော အနညာ ကဏှနီလရတ္တပီတသုက္ကအတိသုက္ကသင်္ခါတာ ဇာတိယော။ တာ ဥတ္တရုတ္တရဝိသိဋ္ဌာ အညာဏမောဟရာဂဒေါသတတွာသန္ဒဿနပ္ပါယာ သုက္ကဇာတိ, အန္တာ အစ္စန္တဝိမုတ္တာ အဝဂါဟိတတွာ စာတိ သုက္ကဇာတိ။ ‘‘ဒေါသေသု ဗန္ဓသမညာ’’တိ ဝစနတော အညာဏာဒိလက္ခဏဿ ဗန္ဓဿ ဇီဝတော အနညတာ။ အညာဏာဒိဒေါသာဘာဝတော အပဝဂ္ဂသိဒ္ဓီတိ ကာယာဒယောပိ နာမရူပမတ္တမေဝ။
ယောပိ တတ္ထ တတ္ထ ‘‘ပုရိသော အတ္တာ ဇီဝေါ’’တိအာဒိပရိယာယေဟိ ဝုတ္တော အတ္တပဒတ္ထော, သောပိ ယထာရဟံ နာမရူပမတ္တံ ဥပါဒါယ ပညတ္တော, နာမရူပမတ္တမေဝ ဝါ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘တေပိ နာမရူပန္တောဂဓဘာဝါဘာဝဝသေန နိစ္ဆိတာ ဧဝါ’’တိ။
သမ္ဗဟုလသုတ္တန္တသံသန္ဒနာကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၆၇၂။ သောတိ သော ဝိပဿနာကမ္မိကော ယောဂါဝစရော။ ဧဝန္တိ ဝုတ္တပ္ပကာရပရာမသနံ။ ယာထာဝသရသတောတိ ယထာဘူတသဘာဝတော။ နာမရူပံ ဝဝတ္ထပေတွာ ဧတမတ္ထံ သံသန္ဒေတွာ ဝဝတ္ထပေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ လောကသမညာယပိ ပဟာနတ္ထာယ, ပဂေဝ ‘‘သတ္တော ဇီဝေါ’’တိ ပဝတ္တနကမိစ္ဆာဘိနိဝေသဿာတိ အဓိပ္ပါယော။ နာမရူပမတ္တတာယ အဝိနိစ္ဆတတ္တာ, သန္တာနာဒိဃနဘေဒဿ စ အကတတ္တာ အဘိနိဝေသေန ဝိနာ သမူဟေကတ္တဂ္ဂဟဏဝသေန ‘‘သတ္တော’’တိ ပဝတ္တော သမ္မောဟော သတ္တသမ္မောဟော။ တဿ ဝိက္ခမ္ဘနာ အသမ္မောဟဘူမိ။ သမ္ဗဟုလသုတ္တန္တဝသေနာတိ ‘‘ယထာပီ’’တိအာဒိနာ ဣဓ ဝုတ္တာနံ, အဝုတ္တာနဉ္စ ‘‘ရူပဉ္စ ဟိဒံ, မဟာလိ, အတ္တာ အဘဝိဿ, နယိဒံ ရူပံ အာဗာဓာယ သံဝတ္တေယျာ’’တိ (သံ။ နိ။ ၃။၅၉၊ မဟာဝ။ ၂၀) ဧဝမာဒိနာ သမ္ဗဟုလာနံ သုတ္တန္တာနံ ဝသေန။ ‘‘နာမရူပမတ္တမေဝါ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ဧတမတ္ထ’’န္တိ။
အင်္ဂသမ္ဘာရာတိ အင်္ဂသမ္ဘာရဟေတု။ တန္နိမိတ္တံ တံ အမုဉ္စိတွာ သတိ ဧဝ တသ္မိံ ‘‘သတ္တော’’တိ ဝေါဟာရော။
အဂါရန္တေွဝါတိ ယထာ ကဋ္ဌာဒီနိ ပဋိစ္စ ဥပါဒါယ တေသံ နာမံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ အဂါရမိစ္စေဝ သင်္ခံ သမညံ ဂစ္ဆတိ, ဧဝံ အဋ္ဌိအာဒီနိ ပဋိစ္စ ဥပါဒါယ တေသံ နာမံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ရူပံ သရီရမိစ္စေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတီတိ ယောဇနာ။
ဒုက္ခမေဝ သမ္ဘောတီတိ ဒုက္ခဒုက္ခတာဒိဘေဒံ တိဝိဓံ ဒုက္ခမေဝ သမ္ဘဝတိ, ယထာပစ္စယံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဒေဝ ဒုက္ခံ ခဏဋ္ဌိတိပဗန္ဓဋ္ဌိတိဝသေန တိဋ္ဌတိ စေဝ ခဏနိရောဓအာယုက္ခယနိရောဓာဒိဝသေန နိရုဇ္ဈတိ စာတိ အတ္ထော။ ဣဒါနိ ဒုက္ခမေဝါတိ ဧဝကာရေန နိဝတ္တိတမတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘နာညတြာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တဿတ္ထော – ယထာဝုတ္တံ ဒုက္ခံ ဌပေတွာ တတော အညံ ကိဉ္စိ ဓမ္မဇာတံ န သမ္ဘဝတိ, ယော ‘‘သတ္တော’’တိ ဝါ ‘‘ဇီဝေါ’’တိ ဝါ ဝုစ္စေယျ, သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ အဘာဝါ ကုတော တဿ နိရောဓောတိ။
ဥပမာဟိနာမရူပဝိဘာဝနာကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၆၇၃။ ဧကေနာကာရေန သဏ္ဌိတေသူတိ ယေန ပကာရေန အက္ခာဒီသု သန္နိဝိဋ္ဌေသု ရထသမညာ, တေန ဧကေန အာကာရေန သမဝဋ္ဌိတေသု ဧကဇ္ဈံ
ရာသိကတေသု။ ဧဝမေဝန္တိ သန္နိဝေသဝိသိဋ္ဌေ အဝယဝသမုဒါယေ သန္တာနဝသေန ပဝတ္တမာနေ ယထာ ‘‘ရထော ဂေဟံ မုဋ္ဌိ ဝီဏာ သေနာ နဂရံ ရုက္ခော’’တိ ဝေါဟာရမတ္တံ, ပရမတ္ထတော ပန ရထာဒိ နာမ ကိဉ္စိ နတ္ထိ, ဧဝမေဝံ။ ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသူတိ ဥပါဒါနက္ခန္ဓသညိတေသု ရူပါရူပဓမ္မေသု သမုဒိတေသု သန္တာနဝသေန ပဝတ္တမာနေသု ‘‘သတ္တော ဇီဝေါ’’တိ ဝေါဟာရမတ္တံ, ပရမတ္ထတော ပန သတ္တော ဝါ ဇီဝေါ ဝါ နတ္ထီတိ ယာထာဝတော ဇာနနံ။ ဣဒံ ယထာဘူတဒဿနံ ‘‘ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓီ’’တိ ဝုစ္စတိ။
ဋ္ဌ ၆၇၄။ တဿာတိ သတ္တောတိ ဂဟိတဿ အတ္တနော။ ဝိနာသန္တိ နိရုဒ္ဓဿ ဝိနာသံ။ အဝိနာသန္တိ အဝိနဿနံ, နိစ္စတန္တိ အတ္ထော။ ဒွယဝသေနေဝ ဟိ အတ္တဝါဒိနော ဌိတာ, သဿတော အတ္တာ, ဥစ္ဆိဇ္ဇတီတိ ဝါ, ဧကစ္စသဿတဝါဒေါပိ ဧတ္ထေဝ သမဝရုဒ္ဓေါတိ။ အဝိနာသံ အနုဇာနန္တောတိ ဗုဒ္ဓိအာဒီနံ ဓမ္မာနံ ဝိနာသံ ဣစ္ဆန္တောပိ ‘‘ဓမ္မီ နိစ္စော ကူဋဋ္ဌော’’တိ အတ္တနော ဝိနာသာဘာဝံ အနုဇာနန္တော။ သဿတေတိ သဿတဂါဟေ။ ပတတိ ကတဝိနာသအကတဗ္ဘာဂမာဒိဒေါသပ္ပသင်္ဂတောတိ အဓိပ္ပါယော။ ခီရနွယဿာတိ ခီရဿ အနွယဘူတဿ, ဖလဘူတဿာတိ အတ္ထော။ တဒနွယဿာတိ တဿ အတ္တနော အနွယဘူတဿ အညဿ ကဿစိ အဘာဝတော။ ဩလီယတိ နာမာတိ ‘‘သဿတော အတ္တာ’’တိ အဘိနိဝေသေန ဘဝါဘိရတော ဟုတွာ ဘဝနိရောဓတော သင်္ကောစနံ အာပဇ္ဇန္တော ဘဝေယေဝ နိလီယတိ နာမ။ အတိဓာဝတိ နာမာတိ တတ္ထ တတ္ထေဝ ဟိ ဘဝေ အတ္တာ ဥစ္ဆိဇ္ဇတီတိ ဥစ္ဆေဒဝါဒီ ‘‘ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ အတ္တာ’’တိ ဂဏှန္တော ပရံ မရဏာ သန္တံ ဘဝံ ‘‘နတ္ထီ’’တိ အတိက္ကမန္တော အတိဓာဝတိ နာမာတိ ဝဒန္တိ။ ကိလေသနိရောဓေ ပန ကမ္မဿ အဝိပစ္စနတော ဘဝနိရောဓေ ဣစ္ဆိတဗ္ဗေ တထာ အဂ္ဂဟေတွာ ‘‘တံ တံ ဘဝဝိသေသံ အာဂမ္မ အတ္တာ ဥစ္ဆိဇ္ဇတီတိ ဧဝံ ဘဝနိရောဓော ဟောတီ’’တိ ဂဏှန္တော တံ အတိဓာဝတိ နာမ။
ပရိယုဋ္ဌိတာတိ အဘိဘူတာ။ စက္ခုမန္တောတိ ယထာဘူတဒဿနသင်္ခါတေန ဉာဏစက္ခုနာ စက္ခုမန္တော။
ကာမဘဝါဒိဘေဒေါ ဘဝေါ အာရမိတဗ္ဗဋ္ဌေန အာရာမော ဧတေသန္တိ ဘဝါရာမာ။ တသ္မိံ ဘဝေ ရတာ အဘိရတာတိ ဘဝရတာ။ ဘဝေ သမ္မောဒံ အာပန္နာတိ ဘဝသမ္မုဒိတာ။ တီဟိပိ ပဒေဟိ ဘဝဿာဒဂဓိတတာဝ ဝုတ္တာ။ စိတ္တံ န ပက္ခန္ဒတီတိ ဘဝဿာဒဂဓိတတ္တာ ဧဝ ဘဝနိရောဓာဝဟေ ဓမ္မေ စိတ္တံ
န အနုပ္ပဝိသတိ။ နပ္ပသီဒတီတိ န ဩကပ္ပတိ။ န သန္တိဋ္ဌတီတိ န ပတိဋ္ဌဟတိ။ နာဓိမုစ္စတီတိ န အဓိမုစ္စတိ။
အဋ္ဋီယမာနာတိ ဒုက္ခာပိယမာနာ။ ဟရာယမာနာတိ လဇ္ဇမာနာ။ ဇိဂုစ္ဆမာနာတိ ဟီဠေန္တာ။ ဝိဘဝန္တိ ဥစ္ဆေဒံ။ အဘိနန္ဒန္တီတိ ဝုတ္တအဘိနန္ဒနာကာရဒဿနံ ‘‘ယတော ကိရ ဘော’’တိအာဒိ။
ဘူတန္တိ ခန္ဓပဉ္စကံ။ တဉှိ ယထာသကံ ပစ္စယေဟိ ဇာတတ္တာ, ပရမတ္ထတော ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ စ ဘူတန္တိ ဝုစ္စတိ။ ဘူတတောတိ ယထာဘူတသဘာဝတော, သလက္ခဏတော, သာမညလက္ခဏတော စ။
ဋ္ဌ ၆၇၅။ ဧဝံ သတ္တဂါဟတော အဝလီယနာတိဓာဝနဒေါသေ, ယထာဘူတဒဿနတော နိဗ္ဗိဒါဒိဂုဏေ စ သုတ္တဝသေနေဝ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ နာမရူပမတ္တေပိ ဂမနာဒိအတ္တကိစ္စသိဒ္ဓိံ ဒဿေတုံ ‘‘တသ္မာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ တသ္မာတိ ယသ္မာ ‘‘အသ္မီ’’တိ ဝါ ‘‘အဟ’’န္တိ ဝါ ဂါဟဿ ဝတ္ထုဘူတော သတ္တော နာမ နတ္ထိ, ပရမတ္ထတော နာမရူပမတ္တမေဝ, တသ္မာ။ သစေ ကောစိ အတ္တာ နာမ နတ္ထိ, ကထမိဓ နာမရူပမတ္တေ ဂမနာဒိအတ္တကိစ္စသိဒ္ဓီတိ စောဒနံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ဒါရုယန္တ’’န္တိအာဒိ။ ‘‘ခါယတီ’’တိ ဧတေန ယထာ နိဇ္ဇီဝေ ဒါရုမယယန္တေ အဗ္ဘန္တရေ ဝတ္တမာနဿ ဇီဝဿ ဝသေန သဤဟဿ သဗျာပါရဿ ဝိယ ဥပဋ္ဌာနမတ္တံ ပစ္စယဝိသေသတော, ဧဝံ နိဇ္ဇီဝေ နာမရူပမတ္တေ ပစ္စယဝိသေသတော ဂမနာဒိအတ္တကိစ္စသိဒ္ဓီတိ သဤဟဿ သဗျာပါရဿ ဝိယ ဥပဋ္ဌာနန္တိ ဒဿေတိ။
သစ္စတောတိ ဘူတတော, ပရမတ္ထတောတိ အတ္ထော။ သုညံ ဇီဝေန ယန္တမိဝ အဘိသင်္ခတံ ပစ္စယဝသေန ပဝတ္တီတိ အဓိပ္ပါယော။ ဒုက္ခဿ ပုဉ္ဇော နိစ္စာတုရတာယ တိဏကဋ္ဌသဒိသော အတ္တသုညတာယာတိ အတ္ထော။ ဧတံ နာမရူပံ။
ယမကန္တိ ယုဂဠကံ။ သော စ ခေါ ယမကဘာဝေါ အညမညသန္နိဿိတဘာဝေနာတိ အာဟ ‘‘ဥဘော အညောညနိဿိတာ’’တိ။ တတော ဧဝ စ ဧကသ္မိံ ဘိဇ္ဇမာနသ္မိံ ဥဘော ဘိဇ္ဇန္တိ။ န ဟိ ကဒါစိ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ ရူပေ နိရုဇ္ဈန္တေ အရူပံ အနိရုဇ္ဈန္တံ, အရူပေ ဝါ နိရုဇ္ဈန္တေ ရူပံ အနိရုဇ္ဈန္တံ အတ္ထိ။ သွာယံ ဘင်္ဂေါ ပစ္စယာ ပစ္စယနိရောဓေနေဝ, နာမရူပနိရောဓောတိ အတ္ထော။ ပစ္စယာတိ ဝါ ပစ္စယဘူတာ, အညမညဿ ပစ္စယာ ဟောန္တာပိ ဥဘော ဘိဇ္ဇန္တိယေဝါတိ အတ္ထော။
ဋ္ဌ ၆၇၆။ ဒဏ္ဍာဘိဟတန္တိ ဝိသေသနေန ဒဏ္ဍံ, ဒဏ္ဍာဘိဃာတဿ ပစ္စယံ ပုရိသဝါယာမဉ္စ ဒဿေတိ, ဘေရိယာ ပန ဝိသေသိတဗ္ဗတာ သဒ္ဒဿ အသာဓာရဏကာရဏတာယ။ တေနေဝ ဟိ ‘‘အညာ ဘေရီ’’တိ ဘေရီယေဝ ဂဟိတာ, န ဒဏ္ဍာဒယော။ အဒိဿမာနရူပတာယ သဒ္ဒံ နာမဋ္ဌာနိယံ ကတွာ ‘‘ဧဝမေဝ’’န္တိအာဒိနာ ဥပမာသံသန္ဒနံ ကရောတိ။
န စက္ခုတော ဇာယရေတိ န စက္ခာယတနတော နိဂ္ဂစ္ဆနဝသေန ဇာယန္တိ။ န ဟိ စက္ခာယတနဿ ပစ္စယဘာဝူပဂမနတော ပုဗ္ဗေ ဖဿပဉ္စမကာ လဗ္ဘန္တိ, န စ ပဒေသဝန္တော, ယေန တေ တတော နိဂ္ဂစ္ဆေယျုံ။ တေနေဝါဟ ‘‘ပုဉ္ဇော နတ္ထိ အနာဂတေ’’တိ (မဟာနိ။ ၁၀)။ န ရူပတောတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ‘‘နော စ ဥဘိန္နမန္တရာ’’တိ ဣဒံ ပန တေသံ အရူပဓမ္မတ္တာ အပ္ပဒေသတာယ ဝုတ္တံ။ ကေဝလံ ပန ယသ္မိံ ခဏေ ပစ္စယသမဝါယော, တဒါ ဥပ္ပဇ္ဇနမတ္တမေဝါတိ အာဟ ‘‘ဟေတုံ ပဋိစ္စ ပဘဝန္တိ သင်္ခတာ’’တိ, စက္ခုရူပါလောကမနသိကာရာဒိဘေဒံ ဓမ္မဇာတံ နိဿာယ ပစ္စယဘူတံ ကာရဏံ လဘိတွာ တေဟိ သမေစ္စ သမ္ဘူယ ကတတ္တာ သင်္ခတာ ဖဿာဒယော ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ အတ္ထော။ တဿာ ပန ဓမ္မာနံ ဥပ္ပတ္တိယာ ပါကဋံ ရူပဓမ္မပဝတ္တိံ ဒဿေန္တော ‘‘ယထာပိ သဒ္ဒေါ ပဟဋာယ ဘေရိယာ’’တိ အာဟ။ ဖဿပဉ္စမဂ္ဂဟဏဉ္စေတ္ထ ပါကဋအရူပဓမ္မာနံ ဒဿနံ။ သေသဂါထာသုပိ ဧသေဝ နယော။
ဝတ္ထုရူပါတိ ဟဒယဝတ္ထုတော။ တန္နိဿယာနံ အရူပဓမ္မာနံ ဗဟုဘေဒတ္တာ သာမညဝေါဟာရေန တေ ဒဿေတုံ ‘‘သင်္ခတာ’’တိ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၆၇၇။ နိတ္တေဇန္တိ တေဇဟီနံ အာနုဘာဝရဟိတံ။ ယထာ ပန တံ နိတ္တေဇံ, တံ ဒဿေတုံ ‘‘န ခါဒတီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ န ဟိ အညထာ သဒ္ဒဟနုဿဟနာဒီသု နာမံ ‘‘နိတ္တေဇ’’န္တိ သက္ကာ ဝတ္တုံ, နာပိ ရူပံ သန္ဓာရဏာဗန္ဓနာဒီသု။ တေနေဝ ဟိ ‘‘ရူပံ နိတ္တေဇ’’န္တိ ဝတွာ ‘‘န ဟိ တဿ ခါဒိတုကာမတာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ‘‘အထ ခေါ’’တိအာဒိနာ ဗျတိရေကဝသေနာပိ နာမရူပါနံ နိတ္တေဇတံယေဝ ဝိဘာဝေတိ။ အညမညသန္နိဿယေန ဟိ နာမရူပဿ အတ္တကိစ္စသိဒ္ဓိပိ ပစ္စေကံ အသမတ္ထတာဝိဘာဝနမေဝ။ တထာ ဟိ နာမရူပဿ အတ္တသုညတာ, နိရီဟတာ, ဗျာပါရဝိရဟတာ စ သုဋ္ဌုတရံ ပါကဋာ ဟောန္တိ။
ကထံ ပန ပစ္စေကံ အသမတ္ထာနံ သမုဒိတဘာဝေ သမတ္ထတာ ဟောတိ? အသာမဂ္ဂိယံ အဟေတူနံ သာမဂ္ဂိယမ္ပိ အဟေတုဘာဝါပတ္တိတော။ န ဟိ
ပစ္စေကံ ဒဋ္ဌုံ အသက္ကောန္တာနံ အန္ဓာနံ သတမ္ပိ သဟဿမ္ပိ သမုဒိတံ ဒဋ္ဌုံ သက္ကောတီတိ စောဒနံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ဣမဿ ပနတ္ထဿာ’’တိအာဒိ။ ဣမံ ဥပမံ ဥဒါဟရန္တိ အဋ္ဌကထာစရိယာ ဥပမာယပိ အသိဒ္ဓဿ အတ္ထဿ သာဓေတဗ္ဗတော။ တေနေဝါဟ ‘‘ဥပမံ တေ ကရိဿာမိ, ဥပမာယပိဓေကစ္စေ ဝိညူ ပုရိသာ ဘာသိတဿ အတ္ထံ ဇာနန္တီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၆၇)။ တုဋ္ဌဟဋ္ဌောတိ ယဒိပါဟံ စက္ခုကရဏီယံ ကာတုံ န သက္ကောမိ, ပါဒကရဏီယံ ပန ကာတုံ သက္ကောမိ, တွဉ္စ စက္ခုကရဏီယံ, တသ္မာ အမှာကံ ဥဘိန္နံ သဟိတာနဉ္စ ဝသေန ဣစ္ဆိတဒေသသမ္ပတ္တိ သိဇ္ဈတီတိ တုဋ္ဌဟဋ္ဌော ဇစ္စန္ဓော။ တတ္ထ ဇစ္စန္ဓောတိအာဒိ ဥပမောပမေယျသံသန္ဒနံ။ ဓမ္မာနံ အတ္တလာဘော ပရပဋိဗဒ္ဓေါတိ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ တတော ပုဗ္ဗေ အဝိဇ္ဇမာနတ္တာ, ပဋိလဒ္ဓတ္တလာဘဿာပိ ပရပဋိဗဒ္ဓမေဝ အတ္ထကိစ္စန္တိ ဒဿေတုံ ‘‘န သကေန တေဇေန ဥပ္ပဇ္ဇတိ, န တာသု တာသု ကိရိယာသု ပဝတ္တတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တေသံ နာမရူပါနံ အညမညံ နိဿာယ ဥပ္ပတ္တိ ဝါ ပဝတ္တိ ဝါ န စ န ဟောတီတိ ဇစ္စန္ဓပီဌသပ္ပိဥပမာယ သာဓိတမတ္ထံ နိဂမေန္တော ‘‘အသာမဂ္ဂိယံ အဟေတူနံ သာမဂ္ဂိယမ္ပိ အဟေတုကဘာဝါပတ္တိတော’’တိ ယထာဝုတ္တဿ ဟေတုနော အနေကန္တိကဘာဝံ ဝိဘာဝေတိ။
ပရဓမ္မဝသာနုဝတ္တိနောတိ ပရေသံ အတ္တတော အညေသံ ဟေတုပစ္စယသင်္ခါတာနံ ဓမ္မာနံ ဝသေန အနုဝတ္တနသီလာ။ အတ္တဒုဗ္ဗလာတိ အတ္တနာ ဒုဗ္ဗလာ အသမတ္ထာ။ ပရပစ္စယတောတိ ပရေသံ ဓမ္မာနံ ပစ္စယဘာဝတော။ ဧတေန ဇနကပစ္စယံ ဝဒတိ။ တေနေဝါဟ ‘‘ဇာယရေ’’တိ။ ပရအာရမ္မဏတောတိ ပရေသံ ဓမ္မာနံ အာရမ္မဏဘာဝတော။ ဧတေန ဥပတ္ထမ္ဘကပစ္စယံ ဝဒတိ။ ပစ္စယဂ္ဂဟဏံ ဝါ ရူပါပေက္ခံ, အာရမ္မဏဂ္ဂဟဏံ နာမာပေက္ခံ။ ‘‘ပရဓမ္မေဟီ’’တိ ဣဒံ အာရမ္မဏပစ္စယာနံ ဝိသေသနံ။ ပုရိမတ္ထေန ဟိ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ ပစ္ဆိမတ္ထေန ပါကဋံ ကရောတိ။ ပဘာဝိတာတိ ဥပ္ပါဒိတာ။
နာဝါယန္တိကူပမာယပိ နာမရူပါနံ အဝသဝတ္တိတံ ဝိဘာဝေတုံ ‘‘ယထာပီ’’တိအာဒိနာ တိဿော ဂါထာ ဝုတ္တာ။ နိဿာယာတိ ပတိဋ္ဌာယ။ ယန္တီတိ ဂစ္ဆန္တိ။ မနုဿေ နိဿာယာတိ နေတုဘူတေ နိယာမကကမ္မကာရကာဒိမနုဿေ အပဿာယ။ န ဟိ တေသံ အရဏဂ္ဂဟဏလင်္ကာရသဏ္ဌာပနဥဒကုဿိဉ္စနာဒိကိရိယာယ ဝိနာ နာဝါ ဣစ္ဆိတဒေသံ ပါပုဏာတိ။ ဥဘောတိ အညမညံ နာဝံ နိဿာယ မနုဿာ, မနုဿေ နိဿာယ နာဝါတိ အတ္ထော။
ဧဝန္တိ ဝုတ္တပ္ပကာရေန။ နာနာနယေဟီတိ ပဌမာဒီနံ သတ္တန္နံ ဈာနာနံ, တေသံ ဥပစာရာနဉ္စ ဝသေန စုဒ္ဒသ အရူပပရိဂ္ဂဟမုခါနိ, စတုဓာတုဝဝတ္ထာနေ ဝုတ္တာနံ တေရသန္နံ ဓာတုပရိဂ္ဂဟမုခါနံ ဓာတာယတနခန္ဓမဟာဘူတဝသေန, ဣဓ ဝုတ္တာနံ အဝုတ္တာနဉ္စ ဣန္ဒြိယသစ္စပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာနံ ဝသေန သမဝီသတိ ရူပပရိဂ္ဂဟမုခါနိ, တာနိ ပစ္စေကံ ‘‘ဖဿော ဝေဒနာ စိတ္တ’’န္တိ ဣမေသံ သမ္မုခဘာဝေန ဥပဋ္ဌိတာနံ တိဏ္ဏံ အရူပဓမ္မာနံ ဝသေန တိဂုဏိတာနိ သမသဋ္ဌိ, စုဒ္ဒသ အရူပပရိဂ္ဂဟမုခါနိ, တာနိ စာတိ စတုသတ္တတိယာ နာမရူပပရိဂ္ဂဟနယေဟိ စေဝ သမ္ဗဟုလသုတ္တန္တရထဂေဟမုဋ္ဌိဝီဏာသေနာရုက္ခဒါရုယန္တနဠကလာပိဘေရိဇစ္စန္ဓပင်္ဂုဠနာဝါမနုဿူပမာဟိ စ နာမရူပပမတ္တတာဝဝတ္ထာပနနယေဟိ စ။ သတ္တသညံ အဘိဘဝိတွာတိ အနာဒိကာလဘာဝိတံ ခန္ဓပဉ္စကေ အတ္တဂါဟံ ဝိက္ခမ္ဘေတွာ။ နာမရူပါနံ ယာထာဝဒဿနန္တိ ‘‘ဣဒံ နာမံ, ဧတ္တကံ နာမံ, န ဣတော ဘိယျော။ ဣဒံ ရူပံ, ဧတ္တကံ ရူပံ, န ဣတော ဘိယျော’’တိ စ တေသံ လက္ခဏသလ္လက္ခဏမုခေန ဓမ္မမတ္တဘာဝဒဿနံ။ အတ္တဒိဋ္ဌိမလဝိသောဓနတော ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧတဿေဝါတိ နာမရူပဿ ယာထာဝဒဿနဿေဝ။
ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဣတိ အဋ္ဌာရသမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ။
၁၉။ ကင်္ခါဝိတရဏဝိသုဒ္ဓိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
ပစ္စယပရိဂ္ဂဟကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၆၇၈။ အနန္တရနိဒ္ဒိဋ္ဌာယ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိယာ ဝိသယဘာဝေန ဒဿိတတ္တာ ‘‘ဧတဿေဝါ’’တိ ဝုတ္တံ, န တဒညတော ဝိသေသနတ္ထံ တဒညဿေဝ အဘာဝတော။ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဟိ ဝိပဿနာဘိနိဝေသော ဟောတု ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ, အဇ္ဈတ္တသိဒ္ဓိယံ ပန လက္ခဏတော သဗ္ဗမ္ပိ နာမရူပံ အနဝသေသတော ပရိဂ္ဂဟိတမေဝ ဟောတီတိ။ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟေနာတိ ဟေတုမှိ ကရဏဝစနံ။ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဟေတု ဟိဿ အဒ္ဓတ္တယကင်္ခါဝိတရဏံ ဟောတီတိ, ကရဏေ ဝါ ဧတံ ကရဏဝစနံ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဿ သာဓကတမဘာဝတော ကင်္ခါဝိတရဏကိရိယာယ။ ယဒါ ဟိဿ သုပရိသုဒ္ဓေါ နိဇ္ဇဋော နိဂ္ဂုမ္ဗော ပစ္စယပရိဂ္ဂဟော သိဇ္ဈတိ, တဒါနေန ကင်္ခါ ဝိတရီယတီတိ။ ဝိတရိတွာတိ အတိက္ကမိတွာ, ဝိက္ခမ္ဘေတွာတိ အတ္ထော။ တံ ပန ဉာဏံ တထာဓိဂတံ ဝသီဘာဝပ္ပတ္တံ ဈာနံ ဝိယ ယောဂိနော သန္တာနေ ပဗန္ဓဝသေန ပဝတ္တတီတိ ကတွာ ဝုတ္တံ ‘‘ဌိတံ ဉာဏ’’န္တိ။
တန္တိ ကင်္ခါဝိတရဏဝိသုဒ္ဓိံ။ တံ သမ္ပာဒေတုကာမော အာပဇ္ဇတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယာထာဝတော ဒိဋ္ဌံ နာမရူပံ တိဝိဓဒုက္ခတာယောဂတော ရောဂေါ ဝိယ။ ပစ္စယာ စဿ ရောဂသမုဋ္ဌာနံ ဝိယ ဥပဋ္ဌဟန္တီတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေန္တော ‘‘ယထာ နာမ…ပေ… ပရိယေသတီ’’တိ အာဟ။ သံသာရဒုက္ခနိမုဂ္ဂဿ သန္တာနဿ တတော ဝိမောစေတုကာမတာဝသေန အနုကမ္ပိတဗ္ဗတာ လဗ္ဘတီတိ တမတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘ယထာ ဝါ ပနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဧဝမေဝ ဌိတေ ယဒေကေ ဝဒန္တိ ‘‘အနုကမ္ပေတဗ္ဗကုမာရကဒဿနေန တဿ မာတာပိတုအာဝဇ္ဇနံ ဣဓ အနုဒါဟရဏံ နိရောဓေတဗ္ဗတာယ နာမရူပဿ အနုကမ္ပိတဗ္ဗတာဘာဝတော’’တိ, တဒပါဟတံ ဟောတိ။ အဝဿဉ္စေတံ ဧဝံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ, အညထာ ဝေနေယျပုဂ္ဂလသန္တာနေ သတ္ထု မဟာကရုဏာပဝတ္တိ ဧဝ ဝိစာရေတဗ္ဗာ သိယာ။ မန္ဒဗုဒ္ဓိတာယ မန္ဒံ။ ဝုဍ္ဎတရောပိ ကောစိ မန္ဒဗုဒ္ဓိ ဟောတီတိ တတော ဝိသေသနတ္ထံ ‘‘ကုမာရ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ယော ကောစိ ပဌမဝယေ ဝတ္တမာနော ‘‘ကုမာရော’’တိ ဝုစ္စတီတိ တတော ဝိသေသနတ္ထံ ‘‘ဒဟရ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဧဝမ္ပိ ယော အာဓာဝိတွာ ပရိဓာဝိတွာ ဝိစာရဏကော တရုဏဒါရကော,
သောပိ ‘‘ဒဟရော’’တိ ဝုစ္စတီတိ တတော နိဝတ္တနတ္ထံ ‘‘ဥတ္တာနသေယျက’’န္တိ ဝုတ္တံ။ စတူဟိပိ ပဒေဟိ ကရုဏာယိတဗ္ဗတံယေဝ ဒဿေတိ။ အာပဇ္ဇတီတိ ကရောတိ။
ယထာ ပနဿ ဟေတုပစ္စယပရိယေသနာပတ္တိ ဟောတိ, တံ ဒဿေတုံ ‘‘သော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဗျတိရေကမုခေန အတ္ထော သာဓိတော သမ္မဒေဝ သာဓိတော ဟောတီတိ အဟေတုကဘာဝံ တာဝ ပဋိက္ခိပန္တော ‘‘န တာဝိဒံ နာမရူပံ အဟေတုက’’န္တိ ဝတွာ တတ္ထ ကာရဏမာဟ ‘‘သဗ္ဗတ္ထာ’’တိအာဒိနာ။ ဟေတုမန္တရေန သတိ သမ္ဘဝေ သဗ္ဗဓမ္မာနံ ဟေတုအဘာဝေါ သမာနောတိ သဗ္ဗသမာနတာ သိယာ, တထာ စ သတိ သောတပဒေသာဒီသု, ဗဟိဒ္ဓါ စ စက္ခုဝိညာဏာဒိဟေတုအဘာဝေါတိ သဗ္ဗတ္ထ, စက္ခာဒီနံ ဥပ္ပတ္တိတော ပုဗ္ဗေ, ပရိဘေဒတော ဥဒ္ဓဉ္စ ဟေတုအဘာဝေါတိ သဗ္ဗဒါ စ အန္ဓာဒီနံ အရူပီနံ, အသညီနဉ္စ ဟေတုအဘာဝေါတိ သဗ္ဗေသဉ္စ စက္ခုဝိညာဏာဒီဟိ ဘဝိတဗ္ဗံ, ဟေတုအဘာဝါ ဝိသေသတော တဉ္စ နတ္ထီတိ အာဟ ‘‘သဗ္ဗတ္ထ သဗ္ဗဒါ သဗ္ဗေသဉ္စ ဧကသဒိသဘာဝါပတ္တိတော’’တိ။ နိဒဿနမတ္တဉ္စေတံ ယဒိဒံ ‘‘စက္ခုဝိညာဏာဒီသု ဟီ’’တိ။ ယတ္တကာ လောကေ ဝိသေသာ, တေဟိ သဗ္ဗေသံ, သဗ္ဗကာလဉ္စ ဘဝိတဗ္ဗန္တိ အဓိပ္ပါယော။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဝါ တေသမ္ပိ ဂဟဏံ ကတမေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တသ္မာ အဟေတုကဘာဝေ ဝိသိဋ္ဌတာယ အသမ္ဘဝေါ ဧဝါတိ သဗ္ဗတ္ထ ဧကသဒိသဘာဝါပတ္တိတော, သဗ္ဗဒါ ဧကသဒိသဘာဝါပတ္တိတော, သဗ္ဗေသံ ဧကသဒိသဘာဝါပတ္တိတောတိ ပစ္စေကံ သမ္ဗန္ဓော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧဝံ အဟေတုဘာဝေ ပဋိသိဒ္ဓေ ဝိသမဟေတုဝါဒီ ဝဒေယျ ‘‘န ဣဒံ အဟေတုကံ ကိဉ္စရဟိ သဟေတုကံ, ကေန ပန ဟေတုနာ သဟေတုကန္တိ? ဣဿရာဒိနာ’’တိ။
အာဒိ-သဒ္ဒေန ပကတိပုရိသပဇာပတိကာလာဒီနံ ဂဟဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ, တံ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘န ဣဿရာဒိဟေတုက’’န္တိအာဒိ။ န နာမရူပံ ဣဿရာဒိဟေတုကံ နာမရူပတော အညဿ အနုပလဗ္ဘမာနတ္တာ ဣဿရပကတိအာဒိနမေဝ အဘာဝတော။ ယဒိ ပန အသတော ဣဿရာဒိတော နာမရူပဿ ဥပ္ပတ္တိ, ဧဝံ သတိ သာ ဧဝ သဗ္ဗတ္ထ သဗ္ဗဒါ သဗ္ဗေသံ ဧကသဒိသတာ အာပဇ္ဇတိ။ အထ နာမရူပမတ္တမေဝ ဣဿရာဒိဟေတုကံ, နာမရူပဉ္စ အဟုတွာ သမ္ဘဝန္တံ, ဟုတွာ စ ဝိနဿန္တံ ဒိဿတီတိ ဣဿရာဒီဟိပိ တာဒိသေဟိ ဘဝိတဗ္ဗံ။ တထာ စ တဒပိ သပ္ပစ္စယံ သင်္ခတမေဝါတိ တဿာပိ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟော ကာတဗ္ဗော။
အထ တံ နုပ္ပဇ္ဇတိ, အဟေတုကတာ တဿ အာပန္နာ။ တေနာဟ ‘‘အဟေတုကဘာဝါပတ္တိတော’’တိ။
အပိစ န ဣဿရာဒိဟေတုကံ နာမရူပံ။ ကိံ ကာရဏံ? ကမေန ဥပ္ပတ္တိတော။ ယဒိ ဟိ ဧဝံ နိစ္စံ ဣဿရာဒိသညိတံ ကမ္မကိလေသိန္ဒြိယာရမ္မဏာဒိနိရပေက္ခကာရဏမ္ပိ သိယာ, သဗ္ဗေသံယေဝ ဧကဇ္ဈံ ဥပ္ပတ္တိ သိယာ, ယတ္တကေဟိ တတော ဥပ္ပဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ ကသ္မာ? ကာရဏဿ သန္နိဟိတဘာဝတော။ ယဒိ ပန တဿ ဣစ္ဆာဝသေန တဿ ဥပ္ပတ္တိံ ပရိကပ္ပေယျုံ, တာသဉ္စ ဣစ္ဆာနံ ဧကဇ္ဈံ ဥပ္ပတ္တိယံ ကော ဝိဗန္ဓော။ အထ အညမ္ပိ ကိဉ္စိ ကမ္မကိလေသိန္ဒြိယာရမ္မဏာဒိအပေက္ခိတဗ္ဗံ အတ္ထီတိ စေ? တဒေဝ ဟေတု ကာရဏံ, ကိမညေန အဒိဋ္ဌသာမတ္ထိယေန ပရိကပ္ပိတေန ပယောဇနံ? ဒိဋ္ဌဉှိ ကမ္မာဒီနံ သာမတ္ထိယံ တဒညပစ္စယသန္နိဓာနေပိ တဒဘာဝေ အဘာဝတော။ ယထာ ဟိ ရူပါလောကမနသိကာရသန္နိဓာနေပိ စက္ခုနော အဘာဝေ စက္ခုဝိညာဏဿ အဘာဝံ, ဘာဝေ စ ဘာဝံ ဒိသွာ စက္ခုနော စက္ခုဝိညာဏုပ္ပါဒနသမတ္ထတာ အတ္ထီတိ ဝိညာယတိ။ ယထာ စ ယွာယံ ယမကာနမ္ပိ သမာနာနံ ဇနကဇနနီသုက္ကသောဏိတာဒိဗာဟိရပစ္စယသမဘာဝေပိ သတ္တာနံ ဟီနပဏီတတာဒိဝိသေသော ဒိဿတိ, သော စ သသန္တာနေ တာဒိသဿ အညဿ ဟေတုနော အဘာဝါ ကမ္မကိလေသဟေတုကောတိ တဿ တတ္ထ သမတ္ထတာ အတ္ထီတိ ဝိညာယတိ, န ဧဝမိဿရာဒိကဿ။ ကာရဏဿ ဟိ ဘာဝါဘာဝေ ဖလဿ ဘာဝါဘာဝေဟိ ကာရဏဿ သမတ္ထတာ ဝိညာယေယျ။ န စ သန္နိဟိတေ တဒကာရဏဿ နာမရူပဿ ဣဿရာဒိဝေကလ္လေန ကတ္ထစိ အနုပ္ပတ္တိ ဒိဋ္ဌာ, တသ္မာ အကာရဏမိဿရော။
အထာပိ သဂ္ဂေါ ဧဝံ ဣဿရာဒိဟေတုကော ဝုစ္စေယျ, သောပိ သဂ္ဂပ္ပကာရော သဗ္ဗကာလံ တတော နိဗ္ဗတ္တေယျ။ န ဟိ သန္နိဟိတကာရဏဿ ဖလဿ အနုပ္ပတ္တိ ယုတ္တာ။ နိစ္စေ စ သတိ အညနိရပေက္ခကာရဏေ သဂ္ဂဿ အာဒိယေဝ န ယုတ္တော, ယာဝ ဣဿရာဒိကံ ကာရဏံ, တာဝ သဗ္ဗဿ အတ္ထိဘာဝပ္ပသင်္ဂတော။ အထာပိ ဝဒေယျ ‘‘အညေပိ ယထာရဟံ ပစ္စယာ ဟောန္တိယေဝ, ဣဿရာဒိကမ္ပိ တေသံ သဟကာရီကာရဏံ ဟောတီ’’တိ။ ယဒေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။ ယဒိ ပရော ဝဒေယျ ‘‘ဣဓ ဗုဒ္ဓိပုဗ္ဗော ဘာဝါနံ ရစနာဝိသေသော ဒိဋ္ဌော, ယထာ တံ ဃဋဂေဟာဒီနံ။ အတ္ထိ စ အဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရာနံ သရီရပဒုမာဒီနံ ရစနာဝိသေသော, တသ္မာ တေနာပိ ဗုဒ္ဓိပုဗ္ဗေန ဘဝိတဗ္ဗံ။ ယဿ စ သော ဗုဒ္ဓိပုဗ္ဗော, သော ဣဿရာဒိကော, တသ္မာ တေန နာမရူပသညိတဿ လောကဿ ကာရဏေန ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ။ တယိဒံ အသိဒ္ဓံ, ရစိတာ
သရီရပဒုမာဒယောတိ တတ္ထေဝ ဥပ္ပန္နတ္တာ။ ဥပ္ပန္နဿ ဟိ သန္နိဝေသဝသေန တထာ တထာ ပဋ္ဌပနံ ‘‘ရစနာ’’တိ ဝုစ္စတိ။ အနေကန္တိကော စာယံ အဗုဒ္ဓိပုဗ္ဗဿာပိ ဒိဋ္ဌတ္တာ။ ဒိဋ္ဌော ဟိ နှာရုအာဒီနံ အဂ္ဂိသံယောဂေန ရစနာဝိသေသော, တထာ ဝိသုဿန္တာနံ ပုဗ္ဗစမ္မာဒီနံ။ ယဒိ ပနာယမိဿရာဒိကော ဂဝဿဇဂဒြဘာဒီနံ ကရီသာဝတ္တေ ပဋိမဟုတံ ရစေယျ, ဥမ္မတ္တော ဝိယ ဝိက္ခိတ္တော သိယာ။ ကိဉ္စာယံ လောကံ သဇ္ဇေန္တော အတ္တတ္ထံ ဝါ သဇ္ဇေယျ လောကတ္ထံ ဝါ။
တတ္ထ စ ယဒိ ပုရိမော မက္ခော ကတကိစ္စော န သိယာ လောကေန သာဓေတဗ္ဗဿ အတ္ထိဘာဝတော။ အထ ဒုတိယော, ကသ္မာ လောကဿ အဟိတဒုက္ခာဝဟံ ပါပံ နိရယာဒိံ, ဇရာမရဏာဒိဉ္စ သဇတိ? အထ တဒုဘယံ အနာမသိတွာ ကီဠတ္ထံ သဇတိ။ ကီဠာ စ နာမ ရတိအတ္ထာ ဟောတိ။ ဝိနာ ကီဠာယ ရတိံ အဇာနန္တာနံ ရတိအတ္ထဉ္စ ကီဠမာရဘန္တော ရတိယံ ဣဿရော အနိဿရော သိယာ။ အထ ပယောဇနနိရပေက္ခော, သဗ္ဗကာလံ သဇေယျ, တဿ စာယံ သဇနသမတ္ထတာ အဟေတုကာ ဝါ သိယာ သဟေတုကာ ဝါ။ အဟေတုကာ စေ, သဗ္ဗေသံ သိယာ သဟေတုကာ ဝါ။ အဟေတုကာ စေ, သဗ္ဗေသမ္ပိ သိယာ။ အထ သဟေတုကာ, သော စဿ ဟေတု ပရတော ဝါ သမ္ဘူတော သိယာ အတ္တတော ဝါ။ တတ္ထ ပရတော စေ သမ္ဘူတော, ယဒဿ သော လဒ္ဓေါ, တဿာယံ ဝေယျာဝစ္စကရသဒိသော သိယာ။ အထ အတ္တတော တဒုပ္ပတ္တိတော ပုဗ္ဗေ အယံ ကီဒိသော လောကော စာတိ သဗ္ဗမိဒံ အာလုနဝိသိဏံ အာကုလဗျာကုလံ ဂေါယူထေန ဂတမဂ္ဂသဒိသဖေဏပိဏ္ဍသမံ အဝိမဒ္ဒက္ခမံ အသာရံ။ တိဋ္ဌတု ပသင်္ဂေါ, ယထာဓိကတမေဝ ဝဏ္ဏယိဿာမ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဣဒံ နာမရူပံ န အဟေတုကံ, နာပိ ဣဿရာဒိဝိသမဟေတုကံ, တသ္မာ။ တေတိ ဟေတုပစ္စယာ။
ဋ္ဌ ၆၇၉။ ဩဠာရိကတ္တာ, သုပါကဋတ္တာ စ ရူပဿ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟော သုကရောတိ ‘‘ဣမဿ တာဝ ရူပကာယဿာ’’တိအာဒိနာ ပဌမံ တဿ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဝိဓိံ အာရဘတိ။ တတ္ထ ယထာ နာမရူပဿ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟော အဟေတုဝိသမဟေတုဝါဒနိဝတ္တိယာ ဟောတိ, ဧဝံ နိဗ္ဗိဒါဝိရာဂါဝဟဘာဝေန တတ္ထ အဘိရတိနိဝတ္တိယာပိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗောတိ တံ ဂဗ္ဘသေယျကဝသေန ဒဿေန္တော နိဗ္ဗတ္တဋ္ဌာနဿ သုစိဘာဝပဋိသေဓနမုခေန အသုစိဘာဝံ ဝိဘာဝေတုံ ‘‘အယံ ကာယော’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဥပ္ပလာဒီနိ အသုစိဋ္ဌာနေ
နိဗ္ဗတ္တာနိပိ သယံ သုစိသမ္မတာနေဝါတိ တံဒဿနတ္ထံ အဗ္ဘန္တရဂ္ဂဟဏံ။ တေနာဟ ဘဂဝါ –
‘‘ယထာ သင်္ကာရဓာနသ္မိံ, ဥဇ္ဈိတသ္မိံ မဟာပထေ၊
ပဒုမံ တတ္ထ ဇာယေထ, သုစိဂန္ဓံ မနောရမ’’န္တိ။ (ဓ။ ပ။ ၅၈)၊
‘‘နိဗ္ဗတ္တတီ’’တိ ဣဒံ မာတုကုစ္ဆိယံ ပဋိသန္ဓိပဝတ္တီသု ရူပကာယဿ နိဗ္ဗတ္တနသာမညတော ဂဟေတွာ ဝုတ္တံ, န ပဌမာဘိနိဗ္ဗတ္တိမတ္တံ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ အာဟာရဿ ဥပတ္ထမ္ဘကပစ္စယတာဝစနံ, ဥဒရပဋလဿ ပစ္ဆတော ကရဏာဒိဝစနံ, ဒုဂ္ဂန္ဓဇေဂုစ္ဆပဋိက္ကူလတာဝစနဉ္စ သမတ္ထိတံ ဟောတိ။ ဧဝမဝဋ္ဌိတေ ယဒေကစ္စေဟိ ပိဋ္ဌိတော, ပုရတော စ ကရဏံ ကိံ သိယာ ပဋိသန္ဓိကာလေတိအာဒိ ဝုတ္တံ, တံ အပါဟတံ ဟောတိ။ ‘‘နိဗ္ဗတ္တကတ္တာ’’တိ ဣမိနာ ဗီဇံ ဝိယ အင်္ကုရဿ အဝိဇ္ဇာဒယော ရူပကာယဿ အသာဓာရဏကာရဏတာယ ဟေတူတိ ဒဿေတိ။ ‘‘ဥပတ္ထမ္ဘကတ္တာ’’တိ ဣမိနာ ပန အင်္ကုရဿ ပထဝီသလိလပါရိသိအာဒယော ဝိယ အာဟာရော သာဓာရဏကာရဏတာယ ပစ္စယောတိ ဒဿေတိ။
ပဉ္စ ဓမ္မာ ဟေတုပစ္စယာတိ အဝိဇ္ဇာဒယော ပဉ္စ ဓမ္မာ ယထာရဟံ ဟေတု စ ပစ္စယော စာတိ အတ္ထော။ ဘဝေသု ဝိဇ္ဇမာနဒေါသပဋိစ္ဆာဒနပတ္ထနာ ဒဠှဂ္ဂါဟဘာဝေန သင်္ခါရဘဝါနံ ဟေတုဘူတာ ဇနကသဟာယတာယ ဘဝနိကန္တိ တံသဟဇာတအာသန္နကာရဏတ္တာ အဘိသင်္ခါရိကာ, အပဿယဘူတာ စာတိ ‘‘မာတာ ဝိယ ဒါရကဿ ဥပနိဿယာ’’တိ ဝုတ္တာ။ ယထာ ပိတု ဇနိတသုက္ကေ ပုတ္တဿ ဥပ္ပတ္တီတိ ပိတာ ဇနကော, ဧဝံ ကမ္မံ သတ္တဿ ဥပ္ပါဒကတ္တာ ဇနကံ ဝုတ္တံ။ ယထာ ဓာတိ ဇာတဿ ဒါရကဿ ပေါသနဝသေန သန္ဓာရိကာ, ဧဝံ အာဟာရော ဥပ္ပန္နဿ ကာယဿာတိ သန္ဓာရကော ဝုတ္တော။
ကာမဉ္စေတ္ထ အဝိဇ္ဇာဒယော နာမကာယဿာပိ ပစ္စယော, ပကာရန္တရေန ပန တဿ ပါကဋံ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဝိဓိံ ဒဿေတုံ ‘‘စက္ခုဉ္စ ပဋိစ္စာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ စက္ခုဉ္စာတိ စ-သဒ္ဒေါ သမုစ္စယတ္ထော။ တေန စက္ခုဝိညာဏဿ အာဝဇ္ဇနာဒိအဇ္ဈတ္တံ သဗ္ဗံ ပစ္စယဇာတံ သင်္ဂဏှာတိ။ ရူပေ စာတိ ပန စ-သဒ္ဒေန ယထာ ဗဟုလံ ဗာဟိရရူပံ စက္ခုဝိညာဏဿ အာရမ္မဏပစ္စယော, ဧဝံ အညမ္ပိ ဗာဟိရံ ပစ္စယဇာတံ သင်္ဂဏှာတိ။ ပဋိစ္စာတိ
ပစ္စယဘူတံ လဒ္ဓါတိ အတ္ထော။ တေန စက္ခုဿ နိဿယပုရေဇာတဣန္ဒြိယဝိပ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတဝသေန, ရူပဿ အာရမ္မဏပုရေဇာတအတ္ထိအဝိဂတဝသေန, ဣတရေသဉ္စ သင်္ဂဟိတာနံ အနန္တရာဒိသဟဇာတာဒိဝသေန ပစ္စယဘာဝံ ဒဿေတိ။ ဝစနဘေဒေ ပန ကာရဏံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန စ ဖဿာဒီနံ ဝိယ သဟပစ္စယေဟိ သောတဝိညာဏာဒီနံ သင်္ဂဟော ဝေဒိတဗ္ဗော ‘‘တိဏ္ဏံ သင်္ဂတိ ဖဿော’’တိအာဒိပါဌဿ (မ။ နိ။ ၁။၂၀၄၊ ၃။၄၂၁, ၄၂၅-၄၂၆၊ သံ။ နိ။ ၂။၄၃-၄၅၊ ကထာ။ ၄၆၅, ၄၆၇) ဝိယ ‘‘သောတဉ္စ ပဋိစ္စာ’’တိအာဒိပါဌဿ သင်္ဂဟိတတ္တာ။ ဧဝံ သမ္မသနုပဂံ သဗ္ဗံ နာမံ သဟပစ္စယေန သင်္ဂဟိတံ ဟောတိ။ တေနာဟ ‘‘နာမကာယဿ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟံ ကရောတီ’’တိ။
ပဝတ္တိံ ဒိသွာတိ ဧတရဟိ ပဝတ္တိံ ဒိသွာ။ ဧဝန္တိ ဣမိနာ န ကေဝလံ သပ္ပစ္စယတာမတ္တမေဝ ပစ္စာမဋ္ဌံ, အထ ခေါ ယာဒိသေဟိ ပစ္စယေဟိ ဧတရဟိ ပဝတ္တတိ, တာဒိသေဟိ အဝိဇ္ဇာဒိပစ္စယေဟေဝ အတီတေပိ ပဝတ္တိတ္ထာတိ ပစ္စယသဒိသတာပိ ပစ္စာမဋ္ဌာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၆၈၀။ ပုဗ္ဗန္တန္တိ အတီတံ ခန္ဓပ္ပဗန္ဓကောဋ္ဌာသံ။ အာရဗ္ဘာတိ ဥဒ္ဒိဿ။ အဟောသိံ နု ခေါ, န နု ခေါ အဟောသိန္တိ သဿတာကာရံ, အဓိစ္စသမုပ္ပတ္တိအာကာရဉ္စ နိဿာယ အတီတေ အတ္တနော ဝိဇ္ဇမာနတံ, အဝိဇ္ဇမာနတဉ္စ ကင်္ခတိ။ ကိံ နု ခေါ အဟောသိန္တိ ဇာတိလိင်္ဂူပပတ္တိယော နိဿာယ ‘‘ခတ္တိယော နု ခေါ အဟောသိံ, ဗြာဟ္မဏာဒီသု ဂဟဋ္ဌာဒီသု ဒေဝါဒီသု အညတရော နု ခေါ’’တိ ကင်္ခတိ။ ကထံ နု ခေါတိ သဏ္ဌာနာကာရံ နိဿာယ ‘‘ဒီဃော နု ခေါ အဟောသိံ, ရဿဩဒါတကာဠပမာဏိကအပ္ပမာဏိကာဒီနမ္ပိ အညတရော’’တိ ကင်္ခတိ။ ဣဿရနိမ္မာနာဒိံ နိဿာယ ‘‘ကေန နု ခေါ ပကာရေန အဟောသိ’’န္တိ နိဗ္ဗတ္တာကာရတော ကင်္ခတီတိ စ ဝဒန္တိ။ ကိံ ဟုတွာ ကိံ အဟောသိန္တိ ဇာတိအာဒိံ နိဿာယ ‘‘ခတ္တိယော ဟုတွာ နု ခေါ ဗြာဟ္မဏော အဟောသိံ…ပေ… ဒေဝေါ ဟုတွာ နု ခေါ မနုဿော အဟောသိ’’န္တိ အတ္တနော အပရာပရုပ္ပတ္တိံ ကင်္ခတိ။ သဗ္ဗတ္ထေဝ စ အဒ္ဓါနန္တိ ကာလာဓိဝစနံ။ ဘဝိဿာမိ နု ခေါတိ သဿတာကာရံ, ဥစ္ဆေဒါကာရဉ္စ နိဿာယ အနာဂတေ အတ္တနော ဝိဇ္ဇမာနတံ, အဝိဇ္ဇမာနတဉ္စ ကင်္ခတိ။ သေသမေတ္ထ ဝုတ္တနယမေဝ။ ဧတရဟိ ဝါ ပန ပစ္စုပ္ပန္နံ အဒ္ဓါနန္တိ ဣဒါနိ ဝါ ပဋိသန္ဓိမာဒိံ ကတွာ စုတိပရိယန္တံ သဗ္ဗမ္ပိ ဝတ္တမာနကာလံ။ အဇ္ဈတ္တံ ကထံကထီ ဟောတီတိ အတ္တနော ခန္ဓေသု ဝိစိကိစ္ဆာ ဟောတိ။ အဟံ နု ခေါသ္မီတိ အတ္တနော အတ္ထိဘာဝံ ကင်္ခတိ။
အယုတ္တံ ပနေတန္တိ။ ယုတ္တံ အယုတ္တန္တိ ကာ ဧတ္ထ စိန္တာ။ ဥမ္မတ္တကော ဝိယ ဟိ ဗာလပုထုဇ္ဇနော။ နော နု ခေါသ္မီတိ အတ္တနော နတ္ထိဘာဝံ ကင်္ခတိ။ ကိံ နု ခေါသ္မီတိ ခတ္တိယောဝ သမာနော အတ္တနော ခတ္တိယဘာဝံ ကင်္ခတိ။ ဧသ နယော သေသေသု။ ကထံ နု ခေါသ္မိန္တိ ဝုတ္တနယမေဝ။ ကေဝလဉှေတ္ထ ‘‘အဗ္ဘန္တရေ ဇီဝေါ နာမ အတ္ထီ’’တိ ဂဟေတွာ တဿ ဒီဃာဒိဘာဝံ ကင်္ခန္တော ‘‘ကထံ နု ခေါသ္မိ’’န္တိ ကင်္ခတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပစ္စုပ္ပန္နံ ပန အတ္တနော သရီရသဏ္ဌာနံ အဇာနန္တော နာမ နတ္ထိ။ ကုတော အာဂတော, သော ကုဟိံ ဂါမီ ဘဝိဿတီတိ အတ္တဘာဝဿ အာဂတိဂတိဋ္ဌာနံ ကင်္ခတိ။ သာ သဗ္ဗာပိ ပဟီယတီတိ သာ ယထာဝုတ္တာ သောဠသဝိဓာပိ ဝိစိကိစ္ဆာ ဝိက္ခမ္ဘနဝသေန ပဟီယတိ။
ဋ္ဌ ၆၈၁။ ကုသလာဒိဘေဒတော သဗ္ဗပ္ပကာရဿာပိ နာမဿ သာဓာရဏော ပစ္စယောတိ, တတော ပဝတ္တိတော မနသိကာရာဒိကော ကုသလာဒိဘေဒတော သဗ္ဗပ္ပကာရဿာပိ နာမဿ အသာဓာရဏော ပစ္စယောတိ စ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ကုသလာဒိဘေဒတောတိ ကုသလာကုသလဝိပါကကိရိယဘေဒတော။ တဿာပိ သောမနဿသဟဂတာဒိအညတရဘေဒဝသေန သဗ္ဗပ္ပကာရဿာပိ။ ယံ ဧကန္တတော ဆဒွါရိကံ, တမ္ပိ ဆဒွါရဂ္ဂဟဏေနေဝ ဂဟိတံ ယထာ ဆဋ္ဌာရမ္မဏံ ဆဠာရမ္မဏဂ္ဂဟဏေနာတိပိ ဝုတ္တံ ‘‘သဗ္ဗပ္ပကာရဿာပီ’’တိ။ တတောတိ စက္ခုရူပါဒိတော။ မနသိကာရာဒိကောတိ ယောနိသောမနသိကာရအယောနိသောမနသိကာရာဒိကော, ကမ္မဘဝင်္ဂါဒိကော စ။ ကာမဉ္စေတ္ထ ဒွါရစ္ဆက္ကယောနိသောမနသိကာရာဒိဝသေန နာမဿေဝ သာဓာရဏော, အသာဓာရဏော စ ပစ္စယော ဝုတ္တော, တံ ပန အဝိသေသဝသေန ဝုတ္တံ။ ဝိသေသတော ပန ကမ္မံ ဝိပါကနာမဿ, ကမ္မသမုဋ္ဌာနရူပါနဉ္စ စိတ္တံ စေတသိကနာမဿ, စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပါနဉ္စ သာဓာရဏော ပစ္စယော, ယထာဝုတ္တဿေဝ စ နာမဿ, ရူပဿ စ တဒညနာမရူပါပေက္ခာယ အသာဓာရဏော ပစ္စယော။ တထာ သဘာဂေါ, ဥတုသဘာဂေါ စ အာဟာရော တံသမုဋ္ဌာနရူပါနံ သာဓာရဏော ပစ္စယော, တဒညာပေက္ခာယ အသာဓာရဏောတိ ရူပဿာပိ သာဓာရဏော, အသာဓာရဏော စ ပစ္စယော ယထာရဟံ နိဒ္ဓါရေတဗ္ဗော။ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟော နာမ အနဓိဂတာရဟတ္တေန ကာတဗ္ဗောတိ တဒပေက္ခာယ ‘‘ယောနိသောမနသိကာရသဒ္ဓမ္မဿဝနာဒိကော ကုသလဿေဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန သပ္ပုရိသူပနိဿယဿ, စတုန္နမ္ပိ ဝါ သမ္ပတ္တိစက္ကာနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဝိပရီတော အကုသလဿာတိ ဝစနတော ယထာ ယောနိသောမနသိကာရာဒိဝိပရီတော
အကုသလဿေဝ ပစ္စယော, တထာ ယောနိသောမနသိကာရာဒိ ကုသလဿေဝ ပစ္စယော ဟောတီတိ အတ္ထော။ ယဿ ဝါ ကုသလံ သမ္ဘဝတိ, အကုသလံ သမ္ဘဝတိ, ကုသလာကုသလာနိ ဝါ, တဿာတိ အတ္ထသိဒ္ဓမေတံ။ ကမ္မာဒိကောတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန အဝိဇ္ဇာဒယော ဝိယ ဂတိကာလာဒယောပိ သင်္ဂဟိတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ဘဝင်္ဂါဒိကောတိ ဘဝင်္ဂသန္တီရဏပရိတ္တကိရိယာရဟတ္တာဒိကော။ တတ္ထ ဘဝင်္ဂံ ပဉ္စဒွါရမနောဒွါရာဝဇ္ဇနကိရိယာနံ, သန္တီရဏံ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနဿ, ပရိတ္တကိရိယာ ယထာရဟံ ပရိတ္တမဟဂ္ဂတကိရိယာနံ, အရဟတ္တံ အာဝဇ္ဇနဝဇ္ဇာနံ သဗ္ဗကိရိယာနံ ပစ္စယောတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ကမ္မန္တိ စေတနာဝ အဓိပ္ပေတာ, သာ စ ခေါ ကုသလာကုသလာ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘ကုသလာကုသလစေတနာ ဝိပါကာနံ ခန္ဓာနံ, ကဋတ္တာ စ ရူပါနံ ကမ္မပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၄၂၇)။ န စိတ္တံ ဝိယ သသမ္ပယုတ္တာ။ စိတ္တဉှေတ္ထ သသမ္ပယုတ္တံ အဓိပ္ပေတံ ‘‘ဟေတူ ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာနံ, တံသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိအာဒိဝစနတော (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၁)။ တတ္ထာတိ တေသု ကမ္မာဒီသု ရူပဇနကပစ္စယေသု။ အတီတတော ဧဝ ကမ္မတော ဖလံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, န ဝတ္တမာနတောတိ ဝုတ္တံ ‘‘ကမ္မံ အတီတမေဝ ကမ္မသမုဋ္ဌာနဿ ရူပဿ ပစ္စယော’’တိ။ ယဒိ ဟိ ပစ္စုပ္ပန္နတော ကမ္မတော ဖလံ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ, အာယူဟနက္ခဏေ ဧဝ ဖလေန ဥပ္ပဇ္ဇိတဗ္ဗံ ဘဝေယျ, န စ တံ ဒိဋ္ဌမိစ္ဆိတံ ဝါ။ န ဟိ လောကေ ကုဒါစနံ ကရိယမာနမေဝ ကမ္မံ ဖလံ ဒေန္တံ ဒိဋ္ဌံ, တထာရူပေါ ဝါ အာဂမော အတ္ထီတိ။ နနု စ ဣဒမပိ န ဒိဋ္ဌံ, ယံ ဝိနဋ္ဌတော ဟေတုတော ဖလံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ, မတော ဝါ ကုက္ကုဋော ဝဿန္တောတိ? သစ္စမဒိဋ္ဌံ ရူပဓမ္မာနံ ပဗန္ဓဝိစ္ဆေဒေ, ဣဒံ ပန အရူပံ ပဗန္ဓောပိ အတ္ထီတိ ဥပမာ န သံသန္ဒတိ။ ကမ္မတော ဟိ အတီတတော ဧဝ ကမ္မဿ ကတတ္တာ, ဥပစိတတ္တာ စ ဖလံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘ကာမာဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ စက္ခုဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတီ’’တိအာဒိ (ဓ။ သ။ ၄၃၁)။ ယသ္မာ အနန္တရာဒိပစ္စယလာဘတော ဥပ္ပါဒက္ခဏေ ဧဝ စိတ္တဿ ဗလဝတာ, တသ္မာ တံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနမေဝ ရူပံ ဇနေတီတိ အာဟ ‘‘စိတ္တံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနဿ ဥပ္ပဇ္ဇမာန’’န္တိ။ ရူပဿ ပစ္စယော ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယသ္မာ ပန ရူပဿ ဌိတိက္ခဏေ ဗလဝတာ ပစ္ဆာဇာတာဒိပစ္စယလာဘတော, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ဥတုအာဟာရာ…ပေ… ဟောန္တီ’’တိ, ဗာဟိရံ ဥတုံ, အာဟာရဉ္စ ပစ္စယံ လဘိတွာ အတ္တနော ဌိတိက္ခဏေ ဥတုအာဟာရာ ရူပံ ဇနေန္တီတိ အတ္ထော။
ဧဝန္တိ ‘‘သာဓာရဏာသာဓာရဏဝသေနာ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တပ္ပကာရေန။
ဋ္ဌ ၆၈၂။ သင်္ခါရာနန္တိ သင်္ခတသင်္ခါရာနံ။ ဘင်္ဂန္တိ မရဏံ။ ဇရာမရဏံ နာမ ဇာတိယာ သတီတိအာဒိ ဖလဒဿနာနုပုဗ္ဗိယာ ဟေတုဒဿနက္ကမေန နာမရူပဿ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟော သုကရောတိ ကတွာ ဒဿိတော။ တတ္ထ ဘဝေ သတီတိ ကမ္မဘဝေ သတိ။
ဋ္ဌ ၆၈၃။ ပုဗ္ဗေ ဝိတ္ထာရေတွာ ဒဿိတအနုလောမပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဝသေနာတိ ပရိယောသာနတော ပဋ္ဌာယ ပဋိလောမနယေန အာဒိပါပနဝသေန ဝိတ္ထာရေတွာ ဒဿိတအနုလောမပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဝသေန။ ‘‘အသတိ ဇာတိယာ နတ္ထိ ဇရာမရဏ’’န္တိအာဒိနာ (သံ။ နိ။ ၂။၄) ဟိ ပဋိလောမဝသေန ဒဿိတေ ပစ္စယာကာရေ ‘‘ယဿ အဘာဝါ ယဿ အဘာဝေါ, သော တဿ ပစ္စယော’’တိ ဗျတိရေကတော, အနွယတော စ နာမရူပဿ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟော သုကရောတိ။
ဋ္ဌ ၆၈၄။ ပုရိမကမ္မဘဝသ္မိံ မောဟောတိအာဒိ ဝုတ္တတ္ထမေဝ။ ကမ္မသဟာယတ္တာ ကိလေသဝဋ္ဋံ ကမ္မဝဋ္ဋေ ပက္ခိတွာ ဝုတ္တံ ‘‘ကမ္မဝဋ္ဋဝိပါကဝဋ္ဋဝသေနာ’’တိ။
ဋ္ဌ ၆၈၅။ ဒိဋ္ဌဓမ္မော ဝုစ္စတိ ပစ္စက္ခဘူတော ပစ္စုပ္ပန္နော အတ္တဘာဝေါ, တတ္ထ ဝေဒိတဗ္ဗဖလံ ကမ္မံ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယံ။ ပစ္စုပ္ပန္နဘဝတော အနန္တရံ ဝေဒိတဗ္ဗဖလံ ကမ္မံ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယံ။ အပရာပရိယာယေတိ ဒိဋ္ဌဓမ္မာနန္တရာနာဂတတော အညသ္မိံ အတ္တဘာဝပရိယာယေ အတ္တဘာဝပရိဝတ္တေ။ အဟောသိကမ္မန္တိ အဟောသိ ဧဝ ကမ္မံ, န တဿ ဝိပါကော အဟောသိ, ‘‘အတ္ထိ, ဘဝိဿတိ ဝါ’’တိ ဧဝံ ဝတ္တဗ္ဗကမ္မံ။ ပဋိပက္ခေဟိ အနဘိဘူတတာယ, ပစ္စယဝိသေသေန ပဋိလဒ္ဓဝိသေသတာယ စ ဗလဝဘာဝံ ပတ္တာ တာဒိသဿ ပုဗ္ဗာဘိသင်္ခါရဿ ဝသေန သာတိသယာ ဟုတွာ ပဝတ္တာ ပဌမဇဝနစေတနာ တသ္မိံယေဝ အတ္တဘာဝေ ဖလဒါယိနီ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယာ နာမ။ သာ ဟိ ဝုတ္တာကာရေန ဗလဝတိ ဇဝနသန္တာနေ ဂုဏဝိသေသယုတ္တေသု ဥပကာရာပကာရဝသပ္ပဝတ္တိယာ, အာသေဝနာလာဘေန အပ္ပဝိပါကတာယ စ ပဌမဇဝနစေတနာ ဣတရဒွယံ ဝိယ ပဝတ္တသန္တာနုပရမာပေက္ခံ, ဩကာသလာဘာပေက္ခဉ္စ ကမ္မံ န ဟောတီတိ ဣဓေဝ ပုပ္ဖမတ္တံ ဝိယ ပဝတ္တိဝိပါကမတ္တံ ဖလံ ဒေတိ။ တထာ အသက္ကောန္တန္တိ ကမ္မဿ ဝိပါကဒါနံ နာမ ဥပဓိပယောဂါဒိပစ္စယန္တရသမဝါယေနေဝ ဟောတီတိ
တဒဘာဝတော တသ္မိံယေဝ အတ္တဘာဝေ ဝိပါကံ ဒါတုံ အသက္ကောန္တံ။ အတ္ထသာဓိကာတိ ဒါနာဒိပါဏာတိပါတာဒိအတ္ထဿ နိပ္ဖါဒိကာ။ ကာ ပန သာတိ အာဟ ‘‘သတ္တမဇဝနစေတနာ’’တိ။ သာ ဟိ သန္နိဋ္ဌာပကစေတနာ ဝုတ္တနယေန ပဋိလဒ္ဓဝိသေသာ, ပုရိမဇဝနစေတနာဟိ လဒ္ဓါသေဝနာ စ သမာနာ အနန္တရတ္တဘာဝေ ဝိပါကဒါယိနီ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယကမ္မံ နာမ။ ‘‘သတိ သံသာရပ္ပဝတ္တိယာ’’တိ ဣမိနာ အသတိ သံသာရပ္ပဝတ္တိယံ အဟောသိကမ္မပက္ခေ တိဋ္ဌတိ ဝိပစ္စနောကာသဿ အဘာဝတောတိ ဒီပေတိ။
ဋ္ဌ ၆၈၆။ ယံ ဂရုကန္တိ ယံ အကုသလံ မဟာသာဝဇ္ဇံ, ကုသလံ မဟာနုဘာဝံ ကမ္မံ။ ယံ ဗဟုလန္တိ ယံ ဗဟုလံ အဘိဏှသော ကတံ သမာသေဝိတံ။ မရဏကာလေ အနုဿရိတန္တိ ပရိဗျတ္တဘာဝေန မရဏဿ အာသန္နကာလေ အနုဿရိတံ။ အာသန္နကာလေ ကတေ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထီတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ပုနပ္ပုနံ လဒ္ဓါသေဝန’’န္တိ ဣမိနာ ‘‘ယံ ဗဟုလ္လ’န္တိ ဝုတ္တကမ္မတော ဝိသေသေတိ။ တထာ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယံ နိဝတ္တေတိ ပဋိသန္ဓိအာကဍ္ဎနာနုဇာနနတော။ ပဋိသန္ဓိဇနကဝသေန ဟိ ဂရုကာဒိကမ္မစတုက္ကံ ဝုတ္တံ။
တတ္ထ ဂရုကံ သဗ္ဗပဌမံ ဝိပစ္စတိ။ တထာ ဟိ တံ ဂရုကန္တိ ဝုတ္တံ။ ဂရုကေ အသတိ ဗဟုလီကတံ, တသ္မိံ အသတိ အာသန္နံ, တသ္မိမ္ပိ အသတိ ‘‘ကဋတ္တာ ဝါ ပနာ’’တိ ဝုတ္တံ ပုရိမဇာတီသု ကတကမ္မံ ဝိပစ္စတိ။ ဗဟုလာသန္နပုဗ္ဗကတေသု စ ဗလာဗလံ ဝါ ဇာနိတဗ္ဗံ, ပါပတော ပါပန္တရံ, ကလျာဏဉ္စ, ကလျာဏတော စ ကလျာဏန္တရံ, ပါပဉ္စ, ဗဟုလီကတတော စ မဟတော စ ပုဗ္ဗကတာဒိ, အပ္ပဉ္စ။ ဗဟုလာနုဿရဏေန ဝိပ္ပဋိသာရာဒိဇနနတော ပဋိပက္ခဿ အပရိပုဏ္ဏတာယ အာရဒ္ဓဝိပါကဿ ကမ္မဿ, ကမ္မသေသဿ ဝါ အပရာပရိယာယေ ဝေဒနီယဿ အပရိက္ခီဏတာယ သန္တတိယာ ပရိဏာမဝိသေသတောတိ တေဟိ တေဟိ ကာရဏေဟိ အာဟိတဗလံ ပဌမံ ဝိပစ္စတိ။ မဟာနာရဒကဿပဇာတကေ ဝိဒေဟရညော သေနာပတိ အလာတော, ဗီဇကော ဒါသော, ရာဇကညာ ရုစာ စ ဧတ္ထ နိဒဿနံ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ –
‘‘တတြာနန္ဒ, ယွာယံ ပုဂ္ဂလော ဣဓ ပါဏာတိပါတီ…ပေ… မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ပုဗ္ဗေ ဝါဿ တံ ကတံ ဟောတိ ပါပကမ္မံ ဒုက္ခဝေဒနီယံ, ပစ္ဆာ ဝါဿ တံ ကတံ ဟောတိ ပါပကမ္မံ
ဒုက္ခဝေဒနီယံ, မရဏကာလေ ဝါဿ ဟောတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ သမတ္တာ သမာဒိန္နာ, တေန သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ယဉ္စ ခေါ သော ဣဓ ပါဏာတိပါတီ ဟောတိ…ပေ… မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, တဿ ဒိဋ္ဌေ ဝါ ဓမ္မေ ဝိပါကံ ပဋိသံဝေဒေတိ ဥပပဇ္ဇ ဝါ အပရေ ဝါ ပရိယာယေ။
‘‘တတြာနန္ဒ, ယွာယံ ပုဂ္ဂလော ဣဓ ပါဏာတိပါတီ…ပေ… မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ပုဗ္ဗေ ဝါဿ တံ ကတံ ဟောတိ ကလျာဏကမ္မံ သုခဝေဒနီယံ, ပစ္ဆာ ဝါဿ တံ ကတံ ဟောတိ ကလျာဏကမ္မံ သုခဝေဒနီယံ, မရဏကာလေ ဝါဿ ဟောတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမတ္တာ သမာဒိန္နာ, တေန သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ယဉ္စ ခေါ သော ဣဓ ပါဏာတိပါတီ ဟောတိ…ပေ… မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, တဿ ဒိဋ္ဌေ ဝါ ဓမ္မေ ဝိပါကံ ပဋိသံဝေဒေတိ ဥပပဇ္ဇ ဝါ အပရေ ဝါ ပရိယာယေ။
‘‘တတြာနန္ဒ, ယွာယံ ပုဂ္ဂလော ဣဓ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော…ပေ… သမ္မာဒိဋ္ဌိ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ပုဗ္ဗေ ဝါဿ တံ ကတံ ဟောတိ ကလျာဏကမ္မံ သုခဝေဒနီယံ, ပစ္ဆာ ဝါဿ တံ ကတံ ဟောတိ ကလျာဏကမ္မံ သုခဝေဒနီယံ, မရဏကာလေ ဝါဿ ဟောတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမတ္တာ သမာဒိန္နာ, တေန သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ယဉ္စ ခေါ သော ဣဓ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော…ပေ… သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, တဿ ဒိဋ္ဌေ ဝါ ဓမ္မေ ဝိပါကံ ပဋိသံဝေဒေတိ ဥပပဇ္ဇ ဝါ အပရေ ဝါ ပရိယာယေ။
‘‘တတြာနန္ဒ, ယွာယံ ပုဂ္ဂလော ဣဓ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော…ပေ… သမ္မာဒိဋ္ဌိ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ…ပေ… နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ပုဗ္ဗေ ဝါဿ တံ ကတံ ဟောတိ ပါပကမ္မံ ဒုက္ခဝေဒနီယံ, ပစ္ဆာ ဝါဿ တံ ကတံ ဟောတိ ပါပကမ္မံ ဒုက္ခဝေဒနီယံ, မရဏကာလေ ဝါဿ ဟောတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ သမတ္တာ သမာဒိန္နာ, တေန သော ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ …ပေ… နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ။ ယဉ္စ ခေါ သော ဣဓ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ…ပေ…
သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, တဿ ဒိဋ္ဌေ ဝါ ဓမ္မေ ဝိပါကံ ပဋိသံဝေဒေတိ ဥပပဇ္ဇ ဝါ အပရေ ဝါ ပရိယာယေ’’တိ (မ။ နိ။ ၃။၃၀၃)။
ကိံ ဗဟုနာ ယံ တံ တထာဂတဿ မဟာကမ္မဝိဘင်္ဂဉာဏံ, တဿေဝါယံ ဝိသယော, ယဒိဒံ တဿ တဿ ကမ္မဿ တေန တေန ကာရဏေန ပုဗ္ဗာပရဝိပါကတာ သာမတ္ထိယံ။
ဋ္ဌ ၆၈၇။ ပဋိသန္ဓိဒါနာဒိဝသေန ဝိပါကသန္တာနဿ နိဗ္ဗတ္တကံ ဇနကံ။ တေနာဟ ‘‘တံ ပဋိသန္ဓိယမ္ပိ ပဝတ္တေပိ ရူပါရူပဝိပါကက္ခန္ဓေ ဇနေတီ’’တိ။ သုခဒုက္ခသန္တာနဿ, နာမရူပပ္ပဗန္ဓဿ ဝါ စိရတရပ္ပဝတ္တိဟေတုဘူတံ ဥပတ္ထမ္ဘကံ။ တေနာဟ ‘‘သုခဒုက္ခံ ဥပတ္ထမ္ဘေတိ, အဒ္ဓါနံ ပဝတ္တေတီ’’တိ။ ဥပပီဠကံ သုခဒုက္ခပ္ပဗန္ဓေ ပဝတ္တမာနေ သဏိကံ သဏိကံ တံ ဟာပေတိ။ တေနာဟ ‘‘သုခဒုက္ခံ ပီဠေတိ ဗာဓတိ, အဒ္ဓါနံ ပဝတ္တိတုံ န ဒေတီ’’တိ။ ဃာတေတွာတိ ဥပစ္ဆိန္ဒိတွာ။ ကမ္မဿ ဥပစ္ဆိန္ဒနံ နာမ တဿ ဝိပါကပဋိဗာဟနမေဝါတိ အာဟ ‘‘တဿ ဝိပါကံ ပဋိဗာဟိတွာ’’တိ။ တဉ္စ အတ္တနော ဝိပါကုပ္ပတ္တိယာ ဩကာသကရဏန္တိ ဝုတ္တံ ‘‘အတ္တနော ဝိပါကဿ ဩကာသံ ကရောတီ’’တိ။ ဝိပစ္စနာယ ကတောကာသံ ကမ္မံ ဝိပက္ကမေဝ နာမ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဧဝံ ပန ကမ္မေန ကတေ ဩကာသေ တံ ဝိပါကံ ဥပ္ပန္နံ နာမ ဝုစ္စတီ’’တိ။ ဥပပီဠကံ အညဿ ဝိပါကံ ဥပစ္ဆိန္ဒတိ, န သယံ အတ္တနော ဝိပါကံ ဒေတိ။ ဥပဃာတကံ ပန ဒုဗ္ဗလံ ကမ္မံ ဥပစ္ဆိန္ဒိတွာ အတ္တနော ဝိပါကံ ဥပ္ပါဒေတီတိ အယမေတေသံ ဝိသေသော။ ဗဝှါဗာဓတာဒိပစ္စယူပနိပါတေန ဝိပါကဿ ဝိဗာဓကံ ဥပပီဠကံ, တထာ ဝိပါကဿေဝ ဥပစ္ဆေဒကံ ဥပဃာတကံ။ ကမ္မံ ဥပဃာတေတွာ အတ္တနော ဝိပါကဿ ဩကာသကရဏေန ဝိပစ္စနေ သတိ ဇနကမေဝ သိယာ, ဇနကာဒိဘာဝေါ နာမ ဝိပါကံ ပတိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗော, န ကမ္မံ ပတီတိ ဝိပါကဿေဝ ဥပဃာတကတာ ယုတ္တာ ဝိယ ဒိဿတိ, ဝီမံသိတဗ္ဗံ။
ကမ္မန္တရန္တိ ကမ္မဝိသေသော ကမ္မာနံ ဗလာဗလဘေဒေါ။ ဝိပါကန္တရန္တိ ဝိပါကဝိသေသော, တဿ ဟီနပဏီတတာဒိဘေဒေါ။ အပရော နယော – ယသ္မိံ ကမ္မေ ကတေ ပဋိသန္ဓိယံ, ပဝတ္တေ စ ဝိပါကကဋတ္တာရူပါနံ ဥပ္ပတ္တိ ဟောတိ, တံ ဇနကံ။ ယသ္မိံ ပန ကတေ အညေန ဇနိတဿ ဣဋ္ဌဿ ဝါ အနိဋ္ဌဿ ဝါ ဖလဿ ဝိဗာဓကဝိစ္ဆေဒကပစ္စယာနုပ္ပတ္တိယာ, ဥပဗြူဟနပစ္စယုပ္ပတ္တိယာ စ ဇနကာနုဘာဝါနုရူပံ ပရိပေါသစိရတရပ္ပဗန္ဓာ ဟောန္တိ, တံ ဥပတ္ထမ္ဘကံ။
ဇနကေန နိဗ္ဗတ္တိတံ ကုသလဖလံ ဝါ အကုသလဖလံ ဝါ ယေန ပစ္စနီကဘူတေန ရောဂဓာတုသမတာဒိနိမိတ္တတာယ ဗာဓီယတိ, တံ ဥပပီဠကံ။ ယေန ပန ကမ္မုနာ ဇနကသာမတ္ထိယဝသေန စိရတရပ္ပဗန္ဓာရဟမ္ပိ သမာနံ ဖလံ ဝိစ္ဆေဒကပစ္စယုပ္ပတ္တိယာ ဥပဟညတိ ဝိစ္ဆိဇ္ဇတိ, တံ ဥပဃာတကံ။ တတ္ထ ကေစိ ဒုတိယဿ ကုသလဘာဝံ ဣတ္ထန္နာမဂတဿ အပ္ပါဗာဓဒီဃာယုကတာသံဝတ္တနဝသေန, ပစ္ဆိမာနံ ဒွိန္နံ အကုသလဘာဝံ ဗဝှါဗာဓအပ္ပါယုကတာသံဝတ္တနဝသေန ဝဏ္ဏေန္တိ။ ဒေဝဒတ္တာဒီနံ, ပန နာဂါဒီနံ, ဣတော အနုပဒိန္နေန ယာပနကပေတာနဉ္စ နရကာဒီသု အကုသလဝိပါကုပတ္ထမ္ဘနုပပီဠနုပဃာတကာနိ န န သန္တီတိ စတုန္နမ္ပိ အကုသလာကုသလဘာဝေါ န ဝိရုဇ္ဈတိ။ ဗုဒ္ဓါဝေဏိကတာယ အသာဓာရဏဿေဝ ဉာဏဿ ဂေါစရဘာဝတော ကမ္မန္တရာဒိ ‘‘အသာဓာရဏံ သာဝကေဟီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧကဒေသတော ဇာနိတဗ္ဗံ အနဝသေသတော ဇာနိတုံ န သက္ကာ အဝိသယတ္တာ။ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ အဇာနနေ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟော န ပရိပူရတီတိ။
ဋ္ဌ ၆၈၈။ ယထာဝုတ္တံ ကမ္မံ ဝတ္တမာနဝိပါကပ္ပဗန္ဓနိမိတ္တမေဝ အဓိပ္ပေတန္တိ ကမ္မေကဒေသတာယ ‘‘ဒွါဒသဝိဓံ ကမ္မံ ကမ္မဝဋ္ဋေ ပက္ခိပိတွာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကိလေသဝဋ္ဋမ္ပိ ကမ္မသဟာယတာယ ကမ္မဝဋ္ဋပက္ခိကမေဝ ကတွာ အာဟ ‘‘ကမ္မဝဋ္ဋဝိပါကဝဋ္ဋဝသေနာ’’တိ။ ယာဒိသတော ပစ္စယတော ပစ္စုပ္ပန္နေ အဒ္ဓါနေ နာမရူပဿ ပဝတ္တိ, တာဒိသတော ဧဝ ဣတရသ္မိမ္ပိ အဒ္ဓဒွယေတိ ယထာ အတီတာနာဂတေ နယံ နေတိ, တံ ဒဿေန္တော ‘‘ဣဒ’’န္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အနာဂတေပိ ကမ္မဝဋ္ဋဝိပါကဝဋ္ဋဝသေနေဝါတိ ဧတ္ထ ဝုတ္တံ ဧဝ-သဒ္ဒံ ‘‘ဧတရဟိ အတီတေပီ’’တိ ဧတ္ထာပိ အာနေတွာ ဝတ္တဗ္ဗံ အဒ္ဓတ္တယေပိ ကိရိယာကိရိယဖလမတ္တတာဒဿနပရတ္တာ စောဒနာယ။ ဣတိ ကမ္မဉ္စေဝါတိအာဒိ ဝုတ္တဿေဝတ္ထဿ နိဂမနဝသေန ဝုတ္တံ။ အပရာပရံ ဝဋ္ဋနဋ္ဌေန ဝဋ္ဋံ။ တထာ ပဝတ္တနံ ပဝတ္တံ။ ဟေတုဖလဘာဝေန သမ္ဗန္ဓတီတိ သန္တတိ, ပဗန္ဓော။ ကရဏဋ္ဌေန, ပစ္စယေဟိ ကရီယတီတိ ဝါ ကိရိယာ။
ကမ္မာတိ ကမ္မတော။ သမ္ဘဝတိ ဧတသ္မာတိ သမ္ဘဝေါ, ကမ္မံ သမ္ဘဝေါ ဧတဿာတိ ကမ္မသမ္ဘဝေါ, ဝိပါကော။
ကာရဏသာမဂ္ဂိယံ ဒါနာဒီဟိ သာဓိတကိရိယာယ ဝတ္တမာနာယ ကာရဏမတ္တေ ကတ္တုဝေါဟာရောတိ အာဟ ‘‘နေဝ ကာရဏတော ဥဒ္ဓံ ကာရကံ ပဿတီ’’တိ။ ကရောတီတိ ဟိ ကာရကံ။ ဝိပါကပဋိသံဝေဒကံ န ပဿတီတိ
သမ္ဗန္ဓော။ ကာမံ ဗာလာပိ ‘‘ကာရကော ပဋိသံဝေဒကော’’တိ ဝဒန္တာ အတ္ထတော ပညတ္တိမတ္တမေဝ ဝဒန္တိ, တေ ပန ဝိပရီတာဘိနိဝေသဝသေနာပိ ဝဒန္တီတိ တံ အပ္ပမာဏန္တိ အာဟ ‘‘သမညာမတ္တေန ပဏ္ဍိတာ ဝေါဟရန္တီ’’တိ။
ဋ္ဌ ၆၈၉။ ဧဝေတန္တိ ဧဝံဝိဓံ ဧတံ ဒဿနံ, သမ္မဒဿနံ, အဝိပရီတဒဿနန္တိ အတ္ထော။ ဗီဇရုက္ခာဒိကာနံဝါတိ ယထာ ဗီဇတော ရုက္ခော, ရုက္ခတော ပုန ဗီဇန္တိ အနာဒိကာလိကတ္တာ ဗီဇရုက္ခသန္တာနဿ ပုဗ္ဗကောဋိ နတ္ထိ, ဧဝံ ကမ္မပစ္စယာ ဝိပါကော, ဝိပါကပစ္စယာ ကမ္မန္တိ အနာဒိကာလိကတ္တာ ကမ္မဝိပါကသန္တာနဿ ပုဗ္ဗကောဋိ န ပညာယတိ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ‘‘ကုက္ကုဋိယာ အဏ္ဍံ, အဏ္ဍတော ကုက္ကုဋီ, ပုနပိ ကုက္ကုဋိယာ အဏ္ဍ’’န္တိ ဧဝမာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ အနာဂတေပိ သံသာရေတိ ယထာ အတီတေ, ဧဝံ အနာဂတေပိ အဒ္ဓါနေ ‘‘ခန္ဓာနဉ္စ ပဋိပါဋီ’’တိအာဒိနာ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၆၁၉၊ ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၉၅ အပသာဒနာဝဏ္ဏနာ၊ သံ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၂။၆၀၊ အ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၄။၁၉၉၊ ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ နိဒါနကထာ၊ ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ ၂၂၆ သင်္ခါရပဒနိဒ္ဒေသ၊ သု။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၅၂၃၊ ဥဒါ။ အဋ္ဌ။ ၃၉၊ ဣတိဝု။ အဋ္ဌ။ ၁၄, ၅၈၊ ထေရဂါ။ အဋ္ဌ။ ၁။၆၇, ၉၉၊ ပဋိ။ မ။ အဋ္ဌ။ ၂။၁။၁၁၇၊ စူဠနိ။ အဋ္ဌ။ ၆၊ ဗု။ ဝံ။ အဋ္ဌ။ ၂။၅၈) ဝုတ္တေ သံသာရေ သတိ ကမ္မဝိပါကာနံ အပ္ပဝတ္တံ န ဒိဿတိ, ကမ္မဝိပါကာနံ အပ္ပဝတ္တိ န ဒိဿတိ, ပဝတ္တတိ ဧဝါတိ အတ္ထော။
ဧတမတ္ထန္တိ ‘‘ကမ္မဿ ကာရကော နတ္ထီ’’တိအာဒိနာ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၆၈၉) ဝုတ္တမတ္ထံ။ အသယံဝသီတိ န သယံဝသိနော, မိစ္ဆာဘိနိဝေသပရဝသာတိ အတ္ထော။ အညမညဝိရောဓိတာတိ ဣတရီတရဝိရောဓိတာ, ဒိဋ္ဌိယော, ဒိဋ္ဌိယာ ဝါ အညမညေန ဝိရောဓိတာ ဝိရုဒ္ဓါ။
ဂမ္ဘီရဉာဏဂေါစရတာယ ဂမ္ဘီရံ။ တထာ နိပုဏံ။ သတ္တသုညတာယ, အညမညသဘာဝသုညတာယ စ သုညံ။ ပစ္စယန္တိ နာမရူပဿ ပစ္စယံ, တပ္ပစ္စယပဋိဝေဓေနေဝ စ သဗ္ဗံ ပဋိဝိဒ္ဓံ ဟောတီတိ။ ကမ္မံ နတ္ထိ ဝိပါကမှီတိအာဒီသု ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။
ပစ္စယသုညံ ဖလန္တိ ယထာဝုတ္တမတ္ထံ ဥပမာယ ဝိဘာဝေတုံ ‘‘ယထာ န သူရိယေ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တေသန္တိ သူရိယာဒီနံ။ သောတိ အဂ္ဂိ။ သမ္ဘာရေဟီတိ အာတပါဒီဟိ ကာရဏေဟိ။
ယဒိ စ ဟေတု စ ဖလဉ္စ အညမညရဟိတံ, ကထံ ဟေတုတော ဖလံ နိဗ္ဗတ္တတီတိ အာဟ ‘‘ကမ္မဉ္စ ခေါ ဥပါဒါယာ’’တိ။ န ကေဝလံ ကမ္မဖလမေဝ သုညံ ကတ္တုရဟိတံ, သဗ္ဗမ္ပိ ဓမ္မဇာတံ ကာရကရဟိတန္တိ ဒဿေတုံ ‘‘န ဟေတ္ထ ဒေဝေါ’’တိ ဂါထာ ဝုတ္တာ။ ဟေတုသမ္ဘာရပစ္စယာတိ ဟေတုသမူဟနိမိတ္တံ, ဟေတုပစ္စယနိမိတ္တံ ဝါ။
ဋ္ဌ ၆၉၀။ စုတိပဋိသန္ဓိဝသေန ဝိဒိတာ ဟောန္တီတိ ကမ္မဝဋ္ဋဝိပါကဝဋ္ဋဝသေန ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဿ ကတတ္တာ စုတိပဋိသန္ဓိဝသေန ဝိဒိတာ ဟောန္တီတိ ဝဒန္တိ။ ဝုတ္တနယေန ပန သပ္ပစ္စယနာမရူပဿ ဒဿနေန တီသု အဒ္ဓါသု ပဟီနဝိစိကိစ္ဆဿ အဒ္ဓတ္တယပရိယာပန္နာ ဓမ္မာ အတီတပစ္စုပ္ပန္နာနာဂတဘဝေသု စ စုတိပဋိသန္ဓိဝသေန ဝိဒိတာ ဟောန္တိ, န အနုပဒဓမ္မဝသေန တထာပရိဂ္ဂဟဿ အကတတ္တာ။ သာဿ ဟောတိ ဉာတပရိညာတိ ယာယ နာမရူပပရိဂ္ဂဟံ, တဿ စ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟံ ကရောတိ, သာ အဿ ယောဂိနော ‘‘ဣဒံ နာမံ, ဧတ္တကံ နာမ’’န္တိအာဒိနာ, ‘‘တဿ အယံ ပစ္စယော, ဧတ္တကော ပစ္စယော’’တိအာဒိနာ စ ပရိစ္ဆေဒဝသေန ဉာတဝတီ ပညာတိ ကတွာ ဉာတပရိညာ။
ဣဒါနိ ယေန ကာရဏေန အဒ္ဓတ္တယပရိယာပန္နာ ဓမ္မာ စုတိပဋိသန္ဓိဝသေန ဝိဒိတာ ဟောန္တိ, တံ ဒဿေတုံ ‘‘သော ဧဝံ ပဇာနာတီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တေန ဓမ္မာနံ ဘဝန္တရသင်္ကမော နာမ န ကဒါစိပိ အတ္ထိ, တတ္ထ တတ္ထေဝ နိရုဇ္ဈနတောတိ ဒဿေတိ။ သဇ္ဈာယ မန္တောဒကပါန မုခမဏ္ဍန ပဒီပသီခူပမာဟိ တမေဝ ဓမ္မာနံ သင်္ကမာဘာဝံ ဝိဘာဝေတုံ ‘‘အပိစ ခေါ’’တိအာဒိမာဟ။
မနောဓာတုအနန္တရန္တိ ကိရိယမနောဓာတုယာ အနန္တရံ လဗ္ဘမာနံ စက္ခုဝိညာဏံ။ န စေဝ အာဂတန္တိ ကိရိယမနောဓာတုတော န စေဝ အာဂတံ ကိရိယမနောဓာတုယံ စက္ခုဝိညာဏဿ အဘာဝတော။ နာပိ န နိဗ္ဗတ္တံ အနန္တရန္တိ ကိရိယမနောဓာတုတော အနာဂစ္ဆန္တမ္ပိ ပစ္စယသာမဂ္ဂိလာဘေန တတော အနန္တရံ နာပိ န နိဗ္ဗတ္တံ, နိဗ္ဗတ္တမေဝ ဟောတိ။ ယထာယံ ပဝတ္တိယံ စိတ္တပ္ပဝတ္တိ, တထေဝ ပဋိသန္ဓိမှိ ဝတ္တတေ စိတ္တသန္တတိ, စုတိစိတ္တတော အနာဂစ္ဆန္တမ္ပိ ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ တတော အနန္တရံ နာပိ န နိဗ္ဗတ္တတိ, ပစ္စယသာမဂ္ဂိဝသေန နိဗ္ဗတ္တတေဝါတိ အတ္ထော။ သန္တတိဂဟဏေန စေတ္ထ ကုတောစိ အာဂမာဘာဝမေဝ ဝိဘာဝေတိ။ ဟေတုဖလဘာဝေန ဟိ သမ္ဗန္ဓတာတိ ဓမ္မပ္ပဝတ္တိ သန္တတီတိ။ တေနာဟ ‘‘ပုရိမံ ဘိဇ္ဇတေ စိတ္တ’’န္တိအာဒိ။ ပုရိမန္တိ စုတိစိတ္တံ။
ဘိဇ္ဇတေတိ နိရုဇ္ဈတိ။ ပစ္ဆိမန္တိ ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ။ တတောတိ စုတိစိတ္တတော အနန္တရမေဝ ဇာယတိ။ ယတ္ထ ဟိ စုတိစိတ္တတော ဒူရေပိ ကာလန္တရေပိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ အနန္တရမေဝ ဇာယတီတိ ဝုစ္စတိ။ တသ္မာ တေသံ အန္တရိကာ နတ္ထိ တေသံ စုတိပဋိသန္ဓိစိတ္တာနံ ဗျဝဓာယကံ ကိဉ္စိ နတ္ထိ။ ဝီစိ တေသံ န ဝိဇ္ဇတီတိ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ ဣတောတိ စုတိစိတ္တတော အနန္တရံ န စ ဂစ္ဆတိ ကိဉ္စိ စိတ္တံ။ တဉှိ သသမ္ပယုတ္တဓမ္မံ တထေဝ နိရုဇ္ဈတိ။ ပဋိသန္ဓိ စာတိ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏဉ္စ အညမေဝ ယထာပစ္စယံ ဇာယတိ နိဗ္ဗတ္တတီတိ ပုနပိ သင်္ကမာဘာဝမေဝ ဝိဘာဝေန္တော သပ္ပစ္စယနာမရူပဒဿနံ နိဂမေတိ။
ဋ္ဌ ၆၉၁။ နာမရူပဂ္ဂဟဏေန, တဿ စ ပစ္စယဓမ္မဂ္ဂဟဏေန အဂ္ဂဟိတဿ တေဘူမကဓမ္မဿ အဘာဝတော ‘‘ဝိဒိတသဗ္ဗဓမ္မဿာ’’တိ ဝုတ္တံ။ န စေတ္ထ လောကုတ္တရဓမ္မာ အဓိဂတာ။ ထာမဂတံ ဟောတိ အနေကာကာရဝေါကာရပစ္စယပရိဂ္ဂဟဝိဓိနော အနုဋ္ဌိတတ္တာ။ သုဋ္ဌုတရံ ပဟီယတိ တိယဒ္ဓဂတဓမ္မပ္ပဝတ္တိယာ ဝိဂတသမ္မောဟတ္တာ။ သာ ဧဝါတိ သောဠသဝိဓာ ကင်္ခါ ဧဝ။ ယသ္မာ ဧတ္ထ ‘‘ဗုဒ္ဓေါ, ဓမ္မော, သံဃော, သိက္ခာ’’တိ စ ကင်္ခါယ ဂေါစရဘူတာ လောကိယာ ဓမ္မာ အဓိပ္ပေတာ။ န ဟိ လောကုတ္တရဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ကိလေသာ ပဝတ္တိတုံ သက္ကောန္တိ။ ပုဗ္ဗန္တောတိ အတီတာ ခန္ဓာယတနဓာတုယော။ အပရန္တောတိ အနာဂတာ။ ပုဗ္ဗန္တာပရန္တောတိ တဒုဘယံ, အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နံ ဝါ တဒုဘယဘာဂယုတ္တတ္တာ။ ဧဝံ ဗုဒ္ဓါဒိဂ္ဂဟဏေန, ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နဓမ္မဂ္ဂဟဏေန စ ဂဟိတော အဋ္ဌမော ကင်္ခါဝိသယော နာမရူပမတ္တံ, ဣဒပ္ပစ္စယတာဂ္ဂဟဏေန ပန တဿ ပစ္စယော ဂဟိတော, တသ္မာ သောဠသဝတ္ထုကာယ ကင်္ခါယ ပဟီနာယ အဋ္ဌဝတ္ထုကာ ကင်္ခါ အပ္ပတိဋ္ဌာဝ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘န ကေဝလဉ္စ…ပေ… ပဟီယတိယေဝါ’’တိ။
ဒိဋ္ဌေကဋ္ဌတ္တာ ဝိစိကိစ္ဆာယ ယထာ ဒိဋ္ဌိ သမုစ္ဆိဇ္ဇမာနာ ဝိစိကိစ္ဆာယ သဒ္ဓိံယေဝ သမုစ္ဆိဇ္ဇတိ, ဧဝံ ဝိစိကိစ္ဆာ ဝိက္ခမ္ဘိယမာနာ ဒိဋ္ဌိယာ သဒ္ဓိံယေဝ ဝိက္ခမ္ဘီယတီတိ အာဟ ‘‘ဒွါသဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ ဝိက္ခမ္ဘန္တီ’’တိ။ အတ္တာဘိနိဝေသူပနိဿယာ ဟိ ‘‘အဟောသိံ နု ခေါ အဟ’’န္တိအာဒိ (မ။ နိ။ ၁။၁၈၊ သံ။ နိ။ ၂။၂၀) နယပ္ပဝတ္တာ သောဠသဝတ္ထုကာ ကင်္ခါ, သာ ဧဝ စ ပုဗ္ဗန္တာဒိဝတ္ထုကဘာဝေန ဝုတ္တာ။ အတ္တာဘိနိဝေသဝတ္ထုကာနိ စ ဒွါသဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ, ဗုဒ္ဓါဒိဝတ္ထုကာ စ ကင်္ခါ တဒေကဋ္ဌာတိ။
ဓရီယန္တိ အတ္တနော ပစ္စယေဟီတိ ဓမ္မာ, တိဋ္ဌတိ ဧတ္ထ တဒါယတ္တဝုတ္တိတာယ ဖလန္တိ ဌိတိ, ဓမ္မာနံ ဌိတိ ဓမ္မဋ္ဌိတိ, ပစ္စယဓမ္မော။ အထ ဝါ ဓမ္မောတိ ကာရဏံ ‘‘ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ’’တိအာဒီသု (ဝိဘ။ ၇၁၈ အာဒယော) ဝိယ, ဓမ္မဿ ဌိတိ သဘာဝေါ, ဓမ္မတော စ အညော သဘာဝေါ နတ္ထီတိ ပစ္စယဓမ္မာနံ ပစ္စယဘာဝေါ ဓမ္မဋ္ဌိတိ, ဓမ္မဋ္ဌိတိယံ ဉာဏံ ဓမ္မဋ္ဌိတိဉာဏံ။ သင်္ခါရာနံ ယံ ယံ ဘူတံ အနိစ္စတာဒိ ယထာဘူတံ, တတ္ထ ဉာဏန္တိ ယထာဘူတဉာဏံ။ သမ္မာ ပဿတီတိ သမ္မာဒဿနံ။
အဝိဇ္ဇာ ပစ္စယောတိ အဝိဇ္ဇာ ဟေတုအာဒိဝသေန သင်္ခါရာနံ ယထာရဟံ ပစ္စယော။ တတော ဧဝ သင်္ခါရာ ပစ္စယသမုပ္ပန္နာ။ ဥဘောပေတေတိ ယသ္မာ အဝိဇ္ဇာပိ အာသဝါဒိဝသေန ပစ္စယသမ္ဘူတာဝ, တသ္မာ အဝိဇ္ဇာ သင်္ခါရာတိ ဥဘယေပိ ဧတေ ဓမ္မာ ပစ္စယသမုပ္ပန္နာ။ ဣတီတိ ဧဝံ။ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟေ ပညာတိ ပစ္စယာနံ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ ဂဟဏဝသေန ပဝတ္တာ ပညာ။ ဝုတ္တနယေန ဓမ္မဋ္ဌိတိဉာဏံ။
နိမိတ္တန္တိ သင်္ခါရနိမိတ္တံ, အတ္ထတော ပဉ္စက္ခန္ဓာ။ တေ ဟိ ဃနသညာပဝတ္တိယာ ဝတ္ထုဘာဝတော နိမိတ္တံ, သဝိဂ္ဂဟဘာဝေန ဥပဋ္ဌာနတော ဝါ။ ယသ္မာ အနိစ္စတာ နာမ သင်္ခါရာနံ အဝိပရီတာကာရော။ တတ္ထ နိစ္စတာယ လေသဿာပိ အဘာဝတော အနိစ္စတော ပဿန္တော ယထာဘူတံ ဇာနာတိ။ တဉ္စ ဉာဏံ အဝိပရီတဂ္ဂဟဏတာယ သမ္မာဒဿနံ။ တံသမင်္ဂိနာ စ ပစ္စုပ္ပန္နေသု ဝိယ အတီတာနာဂတေသုပိ နယံ နေန္တေန တေ သုပရိဝိဒိတာ ဟောန္တိ။
အနိစ္စတာ စ နာမ ဥပ္ပတ္တိမတော, ဥပ္ပါဒေါ စ ပစ္စယဝသေနာတိ အနိစ္စတာ သိဇ္ဈမာနာ သင်္ခါရာနံ သပ္ပစ္စယတံ သာဓေန္တီ ယထာဝုတ္တကင်္ခပ္ပဟာနာယ သံဝတ္တတီတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေန္တော ‘‘အနိစ္စတော…ပေ… ပဟီယတီ’’တိ အာဟ။ တတ္ထ တဒနွယေနာတိ ပစ္စက္ခတော ဒိဋ္ဌဿ အနုဂမနေန။ ဧတ္ထာတိ ယထာဒိဋ္ဌေသု ဓမ္မေသု။ ဒုက္ခတော မနသိ ကရောန္တောတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ပဝတ္တန္တိ ဥပါဒိန္နက္ခန္ဓပ္ပဝတ္တံ။ တဉှိ ကိလေသာဘိသင်္ခါရေဟိ ပဝတ္တိတတ္တာ သာတိသယံ ဒုက္ခဘာဝေန ဥပဋ္ဌာတိ။ ပဝတ္တန္တိ ဌာနနိသဇ္ဇာဒိဝသေန ဒုက္ခဒုက္ခတာဒိဝသေန စ သင်္ခါရပ္ပဝတ္တန္တိ အပရေ။ ‘‘နိမိတ္တံ, ပဝတ္တ’’န္တိ စ ဝုတ္တေ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါသန္တာနသညိတေ သဗ္ဗသ္မိံ သပ္ပစ္စယေ နာမရူပေ ယာထာဝတော ပဝတ္တာ ဧကာဝ ပညာ ပရိယာယဝသေန ‘‘ယထာဘူတဉာဏ’’န္တိပိ ‘‘သမ္မာဒဿန’’န္တိပိ တတ္ထ ကင်္ခါဝိက္ခမ္ဘနေန ‘‘ကင်္ခါဝိတရဏာ’’တိပိ ဝုစ္စတိ။ ယထာ ‘‘ရုက္ခော ပါဒပေါ တရူ’’တိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယဉ္စ ယထာဘူတဉာဏ’’န္တိအာဒိ။
ပရမတ္ထတော သာသနေ အဿာသော နာမ အရိယဖလံ, ပတိဋ္ဌာ နာမ အရိယမဂ္ဂေါ, အယံ ပန အနဓိဂတမဂ္ဂဖလောပိ တဒဓိဂမုပါယပဋိပတ္တိယံ ဌိတတ္တာ လဒ္ဓဿာသော ဝိယ, လဒ္ဓပတိဋ္ဌော ဝိယ စ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘လဒ္ဓဿာသော လဒ္ဓပတိဋ္ဌော’’တိ။ အပရိဟီနကင်္ခါဝိတရဏဝိသုဒ္ဓိကော ဝိပဿကော လောကိယာဟိ သီလသမာဓိပညာသမ္ပဒါဟိ သမန္နာဂတတ္တာ ဥတ္တရိ အပ္ပဋိဝိဇ္ဈန္တော သုဂတိပရာယဏော စ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘နိယတဂတိကော’’တိ။ တတော ဧဝ စူဠသောတာပန္နော နာမ ဟောတိ။ သောတာပန္နော ဟိ ခီဏာပါယဒုဂ္ဂတိဝိနိပါတောတိ။
အထ ဝါ လဒ္ဓဿာသော ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိသမဓိဂမေန။ နာမရူပပရိစ္ဆေဒေန ဟိ ခန္ဓာဒိကေ သဘာဝသရသတော သလ္လက္ခေတွာ သာသနေ ဓမ္မုပသံဟိတပါမောဇ္ဇပ္ပဋိလာဘေန လဒ္ဓဿာသော ဟောတိ။ လဒ္ဓပတိဋ္ဌော ကင်္ခါဝိတရဏဝိသုဒ္ဓိသမဓိဂမေန။ သပ္ပစ္စယနာမရူပဒဿနေန ဟိ ပရိမဒ္ဒိတဒိဋ္ဌိကဏ္ဋကော ဝိနိဒ္ဓတအဟေတုဝိသမဟေတုဝါဒေါ ယထာသကံ ပစ္စယေဟေဝ ဓမ္မမတ္တံ ဇာနိတွာ သာသနေ ပတိဋ္ဌိတသဒ္ဓေါ လဒ္ဓပတိဋ္ဌော နာမ ဟောတိ။ နာမရူပဝဝတ္ထာနေန ဒုက္ခသစ္စံ, ဓမ္မဋ္ဌိတိဉာဏေန သမုဒယသစ္စံ, တဿေဝ အပရဘာဂေန အနိစ္စတော မနသိကာရာဒိဝိဓိနာ မဂ္ဂသစ္စဉ္စ အဘိညာယ ပဝတ္တိယာ ဒုက္ခဘာဝံ ဒိသွာ အပ္ပဝတ္တေ နိရောဓေ ဧကံသေနေဝ နိန္နဇ္ဈာသယတာယ လောကိယေနေဝ ဉာဏေန စတုန္နံ အရိယသစ္စာနံ အဓိဂတတ္တာ အပါယေသု အဘဗ္ဗုပ္ပတ္တိကော, သောတာပန္နဘူမိယံ ဘဗ္ဗုပ္ပတ္တိကော စ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘နိယတဂတိကော’’တိ။ တေနာဟ ‘‘စူဠသောတာပန္နော နာမ ဟောတီ’’တိ။
တသ္မာတိ ယသ္မာ ဧဝံ မဟာနိသံသမေတံ ယထာဘူတဉာဏံ, တသ္မာ။ သဒါတိ သဗ္ဗကာလံ ရတ္တိဉ္စေဝ ဒိဝါ စ။ သဗ္ဗသောတိ နိဗ္ဗတ္တကဟေတုအာဒိပရိဂ္ဂဏှနဝသေန သဗ္ဗပ္ပကာရေန။
ကင်္ခါဝိတရဏဝိသုဒ္ဓိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဣတိ ဧကူနဝီသတိမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ။
၂၀။ မဂ္ဂါမဂ္ဂဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
သမ္မသနဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၆၉၂။ ဧဝံ မဂ္ဂဉ္စ အမဂ္ဂဉ္စ ဉတွာ ဌိတံ ဉာဏန္တိ အယံ ဥပက္ကိလေသဝိနိမုတ္တာ ဝီထိပဋိပန္နာ ဝိပဿနာပညာ အရိယမဂ္ဂဿ ပုဗ္ဗဘာဂမဂ္ဂေါ, အယံ ဩဘာသာဒိဘေဒေါ ဒသဝိဓော ဥပက္ကိလေသော န မဂ္ဂေါတိ ဧဝံ မဂ္ဂဉ္စ အမဂ္ဂဉ္စ ယာထာဝတော ဝဝတ္ထပေတွာ ဌိတံ ဉာဏံ။
အတီတာဒိဝသေန အနေကဘေဒဘိန္နေ ဓမ္မေ ကလာပတော သင်္ခိပိတွာ သမ္မသနံ ကလာပသမ္မသနံ, အယံ ကိရ ဇမ္ဗုဒီပဝါသီနံ အဘိလာပေါ။ ‘‘ယံ ကိဉ္စိ ရူပ’’န္တိအာဒိနာ (မ။ နိ။ ၁။၃၆၁၊ ၂။၁၁၃၊ ၃။၈၆၊ အ။ နိ။ ၄။၁၈၁) နယေန ဟိ ဓမ္မာနံ ဝိပဿနာ နယဝိပဿနာ, အယံ ကိရ တမ္ဗပဏ္ဏိဒီပဝါသီနံ အဘိလာပေါ။ တေနေဝါဟ ‘‘ကလာပသမ္မသနသင်္ခါတာယ နယဝိပဿနာယာ’’တိ။ တာဝ-သဒ္ဒေါ ကမတ္ထော, တေန သမ္မသနပ္ပကာရာနံ ဗဟုဘေဒတံ ဒီပေတိ။ ဗဟုဘာဝတော ဟိ တေသံ ပဌမံ နယဝိပဿနာယ ယောဂါရမ္ဘံ အနုသာသတိ ‘‘နယဝိပဿနာယ တာဝ ယောဂေါ ကရဏီယော’’တိ။ ကသ္မာတိ စောဒကဝစနံ။ တဿာယံ အဓိပ္ပါယော – ယဒိ မဂ္ဂါမဂ္ဂဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိ သမ္ပာဒေတဗ္ဗာ, အထ ကသ္မာ ‘‘နယဝိပဿနာယ အာဒိတော ယောဂေါ ကာတဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တန္တိ။ ဣတရော တဿာယံ အဓိဂမူပါယောတိ ဒဿေန္တော ‘‘အာရဒ္ဓဝိပဿကဿာ’’တိအာဒိမာဟ။ တေနေတံ ဒဿေတိ ‘‘ဝိပဿနာယ သတိ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏုပ္ပါဒေါ, ဥဒယဗ္ဗယဉာဏေ သတိ ဩဘာသာဒိဥပက္ကိလေသသမ္ဘဝေါ, တတော မဂ္ဂါမဂ္ဂဝဝတ္ထာနံ, တသ္မာ တဿ အာဒိတောဝ အာရမ္ဘဿ သမ္ဘဝေါ နတ္ထီတိ ဝိပဿနာ ပဌမံ အာရဒ္ဓဗ္ဗာ’’တိ။ ဧဝမ္ပိ ပဌမံ နယဝိပဿနာဝ ကသ္မာ အာရဒ္ဓဗ္ဗာတိ အာဟ ‘‘ဝိပဿနာယ စ ကလာပသမ္မသနံ အာဒီ’’တိ။ တဉှိ အတီတာဒိဘေဒဘိန္နာနံ ဓမ္မာနံ သင်္ခိပိတွာ ဝဝတ္ထာနဝသေန ပဝတ္တနတော အာဒိကမ္မိကဿ သုကရံ သမ္မသနန္တိ အာဒိဘူတံ။
တသ္မာတိ အာဒိဘူတတ္တာ။ အထ ဝါ တသ္မာတိ ယသ္မာ အာရဒ္ဓဝိပဿကဿ…ပေ… ကလာပသမ္မသနံ အာဒိ, တသ္မာ။ ဧတန္တိ ကလာပသမ္မသနံ။ အပိစာတိအာဒိ ကလာပသမ္မသနဿေဝ ဝိပဿနာယ အာဒိဘာဝေ ဥပစယဟေတုဒဿနံ။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏပရိယောသာနာ တီရဏပရိညာ,
အသမ္ပတ္တေ ဧဝ စ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏေ မဂ္ဂါမဂ္ဂဝဝတ္ထာနံ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘တီရဏပရိညာယ ဝတ္တမာနာယာ’’တိ။ ကလာပသမ္မသနေ တာဝ ယောဂေါ ကာတဗ္ဗောတိ ဧတ္ထာပိ တဿေဝ ပဌမာရမ္ဘေ ကာရဏံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယသ္မာ ကလာပသမ္မသနံ နာမ ဧကဝိသုဒ္ဓိယမ္ပိ န အန္တောဂဓံ, ဧကစ္စေ စ တံ အနာမသိတွာဝ ဝိပဿနာစာရံ ဝဏ္ဏေန္တိ။ ဧဝံ သန္တေပိ တံ သုတ္တန္တေသု ဧကဒေသေန, အနဝသေသတော စ ဒဿိတံ။ ပဋိသမ္ဘိဒါယံ အာဒိကမ္မိကာနံ မနသိကာရသုကရတာယ ဝိပဿနာယ အာဒိဘာဝေန ဌပိတံ။ ဝိပဿန္တဿ စ ဩဘာသာဒီသု ဥပ္ပန္နေသု မဂ္ဂါမဂ္ဂဉာဏသမ္ဘဝေါ, တသ္မာ ‘‘တံ သမ္ပာဒေတုကာမေနာ’’တိအာဒိနာ အယံ ဝိစာရော ကတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၆၉၃။ တတြာတိ တသ္မိံ တီရဏပရိညာယ ဉာတပရိညာနန္တရဘာဝေ, တာသု ဝါ ပရိညာသု။ ဝိနိစ္ဆယောတိ သရူပတော, ကိစ္စတော, ဘူမိတော စ သန္နိဋ္ဌာနံ။ လောကုတ္တရာပိ ပုရိမသ္မိံ သစ္စဒွယေ မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာ တိဝိဓာပိ ပရိညာ ကိစ္စဝသေန လဗ္ဘတီတိ ‘‘လောကိယပရိညာ’’တိ ဝိသေသေတွာ ဝုတ္တံ။ သဘာဝဓမ္မာနံ လက္ခဏသလ္လက္ခဏတော ဉေယျအဘိမုခါ ပညာ အဘိညာပညာ။ ဉာတဋ္ဌေတိ ဉာတဘာဝနိမိတ္တံ။ အဘိညေယျဿ ဇာနနဟေတု ‘‘ဉာဏ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ ပရိညာပညာတိ အနိစ္စာဒိလက္ခဏာနိ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ ဇာနနပညာ။ တီရဏဋ္ဌေတိ သမ္မသနဘာဝဟေတု။ ပဟာနပညာတိ ပဟာတဗ္ဗဿ ပဇဟနပညာ။ ဝေဒယိတာဒိလက္ခဏဝိဓုရတာယ ရုပ္ပနလက္ခဏံ ပစ္စတ္တလက္ခဏံ ဝုတ္တံ။ တေသံယေဝ ပစ္စတ္တလက္ခဏသလ္လက္ခဏဝသေန ဂဟိတဓမ္မာနံယေဝ။ ယထာ ပထဝီဖဿာဒီနံ ကက္ခဠဖုသနာဒိလက္ခဏာနိ တီသုပိ ခဏေသု သလ္လက္ခိတဗ္ဗာနိ ပဋိနိယတရူပတာယ သဘာဝသိဒ္ဓါနေဝ ဟုတွာ ဂယှန္တိ, န ဧဝမနိစ္စတာဒိလက္ခဏာနိ။ တာနိ ပန ဘင်္ဂုဒယဗ္ဗယပီဠာဝသဝတ္တနာကာရမုခေန ဂဟေတဗ္ဗတော သမာရောပိတရူပါနိ ဝိယ ဂယှန္တီတိ ဝုတ္တံ ‘‘သာမညလက္ခဏံ အာရောပေတွာ’’တိ။ လောကိယပရိညာနံယေဝ အဓိပ္ပေတတ္တာ လက္ခဏာရမ္မဏိကဝိပဿနာဝ ‘‘ပဟာနပရိညာ’’တိ ဝုတ္တာ။
သင်္ခါရပဋိစ္ဆေဒတောတိ နာမရူပဝဝတ္ထာနတော, ယာ ‘‘ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓီ’’တိ ဝုတ္တာ။ ကေစိ ပန ‘‘ခန္ဓာဒီနံ ဝိပဿနာယ ဘူမိဘာဝတော သဗ္ဗောပိ ခန္ဓာဒိဝိစာရော သင်္ခါရပရိစ္ဆေဒေါ’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘ပစ္စတ္တလက္ခဏပဋိဝေဓဿေဝ အာဓိပစ္စ’’န္တိ ဣမိနာ နာမရူပပစ္စယပရိဂ္ဂဟပညာနံ တီရဏပဟာနာသမတ္ထတံ
ဒဿေတိ။ တာသမ္ပိ ပန ‘‘နမနလက္ခဏံ နာမံ, ရုပ္ပနလက္ခဏံ ရူပ’’န္တိ အရူပရူပါနံ သာဓာရဏာကာရသလ္လက္ခဏဝသေန ပဝတ္တိယာ ဧကေနာကာရေန တီရဏပရိယာယော, ဒိဋ္ဌိကင်္ခါဝိက္ခမ္ဘနေန ပဟာနပရိယာယော လဗ္ဘတီတိ သိယာ တီရဏပဟာနေသုပိ အာဓိပစ္စန္တိ ဝဒန္တိ။ ဥက္ကဋ္ဌနိဒ္ဒေသေန ပန ယထာ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိယာဝ သင်္ခါရပရိစ္ဆေဒတာ, ဧဝံ လက္ခဏာရမ္မဏိကဝိပဿနာယ ဧဝ တီရဏပဟာနကိစ္စတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧဝံ ဟိ တိဿောပိ ပရိညာ ဝဝတ္ထိတာ ဟောန္တိ, အညထာ သင်္ကာရော သိယာ။ တီရဏပရိညာယ ဘူမိ တတ္ထ ပညာယ အနိစ္စတာဒိလက္ခဏသန္တီရဏတော။ တေနာဟ ‘‘ဧတသ္မိံ…ပေ… အာဓိပစ္စ’’န္တိ။ ကာမံ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏမ္ပိ ကဉ္စိ မိစ္ဆာဘိနိဝေသံ ပဇဟတိ, တဿ ပန အထာမဂတတ္တာ န သာတိသယံ ပဟာနန္တိ ဝုတ္တံ ‘‘ဘင်္ဂါနုပဿနံ အာဒိံ ကတွာ ဥပရိ ပဟာနပရိညာယ ဘူမီ’’တိ။ အနိစ္စတော အနုပဿန္တောတိ အနိစ္စာကာရတော သင်္ခါရေ အနုပဿန္တော သမ္မသန္တော။ နိစ္စသညန္တိ ‘‘တေ နိစ္စာ သဿတာ’’တိ ပဝတ္တံ မိစ္ဆာသညံ။ သညာသီသေန ဒိဋ္ဌိစိတ္တာနမ္ပိ ဂဟဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧသေဝ နယော ဣတော ပရေသုပိ။ နိဗ္ဗိန္ဒန္တောတိ အနိစ္စာနုပဿနာဒိသမ္ဘူတာယ နိဗ္ဗိဒါနုပဿနာယ သင်္ခါရေ နိဗ္ဗိဇ္ဇနဝသေန ပဿန္တော။ နန္ဒိန္တိ သပ္ပီတိကတဏှံ။ ဝိရဇ္ဇန္တောတိ ဝိရာဂါနုပဿနာယ ဝိရဇ္ဇနဝသေန ယထာ သင်္ခါရေသု ရာဂေါ နုပ္ပဇ္ဇတိ, ဧဝံ အနုပဿန္တော။ တထာဘူတော ဟိ ရာဂံ ပဇဟတီတိ ဝုစ္စတိ။ နိရောဓေန္တောတိ နိရောဓာနုပဿနာယ ယထာ သင်္ခါရာ နိရုဇ္ဈန္တိယေဝ, န အာယတိံ ပုနဗ္ဘဝဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဧဝံ အနုပဿန္တော။ တထာဘူတော ဟိ သင်္ခါရာနံ သမုဒယံ ပဇဟတိ နာမ အနုပ္ပတ္တိဓမ္မတာပါဒနတော။ ပဋိနိဿဇ္ဇန္တောတိ ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿနာယ ယထာ သင်္ခါရာ န ပုန အာဒိယန္တိ, ဧဝံ ဝေါဿဇ္ဇန္တော။ တေနာဟ ‘‘အာဒါနံ ပဇဟတီ’’တိ, နိစ္စာဒိဝသေန ဝါ ဂဟဏံ ဝိဿဇ္ဇေတီတိ အတ္ထော။ သာဓိတတ္တာတိ သမ္ပာဒိတတ္တာ။ ဣတရာတိ တီရဏပဟာနပရိညာ။ ဧဝံ ပရိညာ နိဒ္ဒိသိတွာ ပရိညာက္ကမဝသေနပိ ကင်္ခါဝိတရဏာနန္တရံ ‘‘ကလာပသမ္မသနေ ယောဂေါ ကာတဗ္ဗော’’တိ ယွာယမတ္ထော ဝုတ္တော, တံ နိဂမဝသေန ပစ္စာဟရန္တော ‘‘တေန ဝုတ္တ’’န္တိအာဒိမာဟ, တံ ဝုတ္တတ္ထမေဝ။
ဋ္ဌ ၆၉၄။ တတြာတိ တသ္မိံ ကလာပသမ္မသနေ ဝိဘာဝေတဗ္ဗေ, တဿ ဝါ ကလာပသမ္မသနဿ အာဒိဘာဝေ။ အယံ ပါဠီတိ ဒဿိယမာနံ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂပါဠိမာဟ။ တတ္ထ သင်္ခိပိတွာ ဝဝတ္ထာနေ ပညာတိ အတီတာဒိဘေဒဘိန္နေ
ဓမ္မေ ဧကတော သင်္ဂဟေတွာ အနိစ္စာဒိဝသေန ဝိနိစ္ဆယေ သာဓေတဗ္ဗေ တံသာဓနီယာ ပညာ။ သမ္မသနေ အနိစ္စတာဒိဝသေန တီရဏေ ဉာဏန္တိ ပဝုစ္စတိ, သာ ကထံ ဟောတီတိ အတ္ထော။ ဝဝတ္ထာနေ သမ္မသနေတိ စ နိပ္ဖါဒေတဗ္ဗေ ဘုမ္မဝစနံ။ ယံ ကိဉ္စိ ရူပန္တိအာဒီနိ ပဒါနိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တတ္ထာနေဝ။ သဗ္ဗံ ရူပံ အနိစ္စတော ဝဝတ္ထပေတီတိအာဒီနိ ပန ယသ္မာ ပရတော ဝဏ္ဏိယိဿန္တိ, တသ္မာ တတ္ထေဝ နေသံ အတ္ထံ ဝိဘာဝယိဿာမ။
ပါဠိဝဝတ္ထာနံ ပန ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗံ – ဧတ္ထ ဟိ အာဒိကမ္မိကာနံ ဝိပဿနာမနသိကာရသုခတ္ထံ ‘‘ယံ ကိဉ္စိ ရူပ’’န္တိအာဒိနာ ပဌမံ တာဝ ပဉ္စက္ခန္ဓာ အတီတာဒိဝိဘာဂမုခေန ဂဟိတာ, တေ ပန ခန္ဓာ ယသ္မာ ဒွါရာရမ္မဏေဟိ သဒ္ဓိံ ဒွါရပ္ပဝတ္တဓမ္မဝသေန ဝိဘာဂံ လဗ္ဘန္တိ, တသ္မာ တဒနန္တရံ ဒွါရဆက္ကာဒိဝသေန ဒသ ဆက္ကာ ဂဟိတာ။ ယသ္မာ ပန လက္ခဏေသု အနတ္တလက္ခဏံ ဒုက္ခဝိဘာဂံ, တသ္မာ တဿ ဝိဘာဝနာယ ဆ ဓာတုယော ဂဟိတာ။ တတော ယေသု ကသိဏေသု ဣတော ဗာဟိရကာနံ အတ္တာဘိနိဝေသော, တာနိ ဣမေသံ ဈာနာနံ အာရမ္မဏဘာဝေန ဥပဋ္ဌာနာကာရမတ္တာနီတိ ဒဿနတ္ထံ ဒသ ကသိဏာနိ ဂဟိတာနိ။ တတော ဒုက္ခာနုပဿနာယ ပရိဝါရဘာဝေန ပဋိက္ကူလာကာရဝသေန ဒွတ္တိံသ ကောဋ္ဌာသာ ဂဟိတာ။ ပုဗ္ဗေ ခန္ဓဝသေန သင်္ခေပတော ဂဟိတာ ဓမ္မာ နာတိသင်္ခေပဝိတ္ထာရနယေန, ဝိတ္ထာရနယေန စ မနသိ ကာတဗ္ဗာတိ ဒဿနတ္ထံ ဒွါဒသာယတနာနိ, အဋ္ဌာရသ ဓာတုယော စ ဂဟိတာ။ တေသု ဣမေ ဓမ္မာ သတိပိ သုညနိရီဟအဗျာပါရဘာဝေ ဓမ္မသဘာဝတော အာဓိပစ္စဝသေန ပဝတ္တန္တီတိ အနတ္တလက္ခဏဝိဘာဝနတ္ထံ ဣန္ဒြိယာနိ ဂဟိတာနိ။ ဧဝံ အနေကဘေဒဘိန္နာပိမေ ဓမ္မာ ဘူမိတ္တယပရိယာပန္နတာယ တိဝိဓာဝ ဟောန္တီတိ ဒဿနတ္ထံ တိဿော ဓာတုယော ဂဟိတာ။
ဧတ္တာဝတာ နိမိတ္တံ ဒဿေတွာ ပဝတ္တံ ဒဿေတုံ ကာမဘဝါဒယော နဝ ဘဝါ ဂဟိတာ။ ဧတ္တကေ အဘိညေယျဝိသေသေ ပဝတ္တမနသိကာရကောသလ္လေန သဏှသုခုမေသု နိဗ္ဗတ္တိတမဟဂ္ဂတဓမ္မေသု မနသိကာရော ပဝတ္တေတဗ္ဗောတိ ဒဿနတ္ထံ ဈာနပ္ပမညာရုပ္ပါနိ ဂဟိတာနိ။ တတ္ထ ဈာနာနိ နာမ ဝုတ္တာဝသေသာရမ္မဏာနိ ရူပါဝစရဇ္ဈာနာနိ။ ပစ္စယပစ္စယုပ္ပန္နဝိဘာဂတော ဣမေ ဓမ္မာ ဘိန္ဒိတွာ မနသိ ကာတဗ္ဗာတိ ဒဿနတ္ထံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒင်္ဂါနိ ဂဟိတာနိ။ ပစ္စယာကာရမနသိကာရော ဟိ လက္ခဏတ္တယံ သုခေန, သုဋ္ဌုတရဉ္စ ဝိဘာဝေတိ, တသ္မာ ပစ္ဆတော ဂဟိတော။ ဧဝမေတေ သမ္မသနီယဘာဝေန
ဂဟိတာ ခန္ဓာဒိဝသေန ကောဋ္ဌာသတော ပဉ္စဝီသတိဝိဓာ။ ပဘေဒတော ပန အတီတာဒိဘေဒံ အနာမသိတွာဝ ဂယှမာနာ ဒွီဟိ ဦနာနိ ဒွေသတာနိ ဟောန္တိ။
တတ္ထ အနိစ္စတော ဝဝတ္ထပေတီတိအာဒိကော ပဌမော လက္ခဏဝဝတ္ထာပနဝါရော။ အနိစ္စံ ခယဋ္ဌေနာတိအာဒိကော ဒုတိယော ဟေတုဝါရော လက္ခဏာနံ ဟေတုကိတ္တနတော။ အနိစ္စံ သင်္ခတန္တိအာဒိကော ပန ဟေတုပတိဋ္ဌာပနဝါရော ပါကဋဘာဝသလ္လက္ခဏတော။ ခယဋ္ဌေနာတိ ဟိ ခယသဘာဝတော ယသ္မာ ရူပံ ခယသဘာဝံ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ခယံ ဝယံ ဘေဒံ ဂစ္ဆတိ, တသ္မာ အနိစ္စန္တိ အတ္ထော။ ဘယဋ္ဌေနာတိ ဘာယိတဗ္ဗဘာဝတော ယသ္မာ ရူပံ ပဘင်္ဂုရတာယ ဘယာနကံ, တသ္မာ ဒုက္ခန္တိ။ တေနာဟ ဘဂဝါ ‘‘ယဒနိစ္စံ, တံ ဒုက္ခ’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၃၀။၁၅, ၄၅, ၄၆, ၇၆, ၈၅၊ ၂။၄။၁၄၊ ပဋိ။ မ။ ၂။၁၀)။ အသာရကဋ္ဌေနာတိ အသာရကဘာဝတော, အတ္တသာရဝိရဟတောတိ အတ္ထော။ တတိယဝါရေ ပန ‘‘ရူပံ အနိစ္စ’’န္တိ ဝတွာ တဿ ဟေတုံ ပတိဋ္ဌာပေတုံ ‘‘သင်္ခတ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ယသ္မာ သမေစ္စ သမ္ဘူယ ပစ္စယေဟိ ကတံ, အနုရူပေ စ ပစ္စယေ ပဋိစ္စ, န ဝိနာ တေဟိ သမံ, သမ္မာ စ ဥပ္ပန္နံ, တသ္မာ ခယဝယဝိရာဂနိရောဓဓမ္မန္တိ။ န ဟိ ပစ္စယနိဗ္ဗတ္တံ အနိရုဇ္ဈနကံ နာမ အတ္ထိ။ တေနာဟ ဘဂဝါ ‘‘ယံ တံ ရူပံ ဇာတံ ဘူတံ သင်္ခတံ ပလောကဓမ္မံ, တံ ဝတ မာ ပလုဇ္ဇီတိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၅။၃၇၉)။ ဧတေန အနိစ္စာ ပထဝီဓာတု ပစ္စယနိဗ္ဗတ္တတ္တာ တဒညံ ပစ္စယနိဗ္ဗတ္တံ ဝိယာတိ ဒဿေတိ။ ဧသ နယော သေသဓမ္မေသုပိ။
ဣဒါနိ အနွယတော, ဗျတိရေကတော စ သင်္ခတဓမ္မာနံ အနိစ္စတံ ပတိဋ္ဌာပေတုံ ‘‘ဇာတိပစ္စယာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အနိစ္စလက္ခဏဿေဝ စေတ္ထ ပတိဋ္ဌာပနံ တသ္မိံ ပတိဋ္ဌာပိတေ သေသလက္ခဏဒွယဿပိ ပတိဋ္ဌာပနသိဒ္ဓိတော။
ဣမိနာ ပေယျာလေန ဣမေ ဓမ္မရာသယော သံခိတ္တာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဒွါရာရမ္မဏေဟိ သဒ္ဓိံ ဒွါရပ္ပဝတ္တာ ဓမ္မာ, ပဉ္စက္ခန္ဓာ’’တိ ဣဒံ အဘိညေယျနိဒ္ဒေသေ ‘‘စက္ခုံ, ဘိက္ခဝေ, အဘိညေယျ’’န္တိအာဒိနာ (ပဋိ။ မ။ ၁။၃၊ သံ။ နိ။ ၄။၄၆) ဒွါရာရမ္မဏေဟိ သဒ္ဓိံ ဒွါရပ္ပဝတ္တေ ဓမ္မေ ဒဿေတွာ တေသံ ပဉ္စဟိ ခန္ဓေဟိ သင်္ဂဟိတတံ ဒဿေတုံ ‘‘ရူပံ အဘိညေယျံ…ပေ… ဝိညာဏံ အဘိညေယျ’’န္တိ အာဂတတ္တာ ဝုတ္တံ။ ပဋိသမ္ဘိဒါယံ (ပဋိ။ မ။ ၁။၄၈) ပန ‘‘ယံ ကိဉ္စိ ရူပ’’န္တိအာဒိနာ ပဌမံ ပဉ္စက္ခန္ဓေ ဒဿေတွာ ‘‘စက္ခု’’န္တိအာဒိနာ ဒွါရာရမ္မဏေဟိ သဒ္ဓိံ ဒွါရပ္ပဝတ္တာ ဓမ္မာ ဒဿိတာ။ တထာဒဿနေ ကာရဏံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။
ကသ္မာ ပနေတ္ထ ဣမေ ဓမ္မရာသယော သံခိတ္တာတိ ပါဠိယံ ဝိတ္ထာရတော အာဂတတ္တာတိ ဒဿေန္တော ‘‘ဝုတ္တံ ဟေတ’’န္တိအာဒိမာဟ။ တေနေဝါဟ ‘‘တံ တတ္ထ…ပေ… သံခိတ္တ’’န္တိ။ တတ္ထ တန္တိ အဘိညေယျံ။ ဧတ္ထာတိ အဘိညေယျနိဒ္ဒေသေ။ ‘‘ဝိညာဏံ မနော ဓမ္မာ’’တိအာဒိနာ တတ္ထ တတ္ထ ကောဋ္ဌာသေ ယေ လောကုတ္တရဓမ္မာ အာဂတာ။ ကေစိ ပန ‘‘ဧတ္ထာတိ ပဋိသမ္ဘိဒါယ’’န္တိ ဝဒန္တိ, တံ န သုန္ဒရံ။ သမ္မသနုပဂါ ဧဝ ဟိ ဓမ္မာ ပဋိသမ္ဘိဒါယံ ဂဟိတာ သမ္မသနဝါရဿ အဓိပ္ပေတတ္တာ, န အဘိညေယျနိဒ္ဒေသေ (ပဋိ။ မ။ ၁။၃၊ သံ။ နိ။ ၄။၄၆) ဝိယ သဗ္ဗေဝ အဘိညေယျာ ဓမ္မာ။ ယေ ရူပါရူပဓမ္မာ။ ယဿာတိ ယောဂိနော။ တေသု တေန သမ္မသနံ အာရဘိတဗ္ဗံ ယထာပါကဋံ ဝိပဿနာဘိနိဝေသောတိ ကတွာ။ ပစ္ဆာ ပန အနုပဋ္ဌဟန္တေပိ ဥပါယေန ဥပဋ္ဌဟာပေတွာ အနဝသေသတောဝ သမ္မသိတဗ္ဗာ။
ဋ္ဌ ၆၉၅။ ‘‘အတီတံ ရူပံ အနိစ္စ’’န္တိအာဒိနာ အနိစ္စတော သမ္မသနဿ အတီတာဒိဝိဘာဂါ ပဝတ္တိဋ္ဌာနဘူတာတိ အာဟ ‘‘ဧကာဒသဟိ ဩကာသေဟီ’’တိ။ ဝဝတ္ထာပနံ နာမ သန္နိဋ္ဌာနံ။ အနိစ္စတော သန္နိဋ္ဌာနဉ္စေတ္ထ ‘‘အနိစ္စ’’န္တိ ဝိပဿနာဝါတိ အာဟ ‘‘အနိစ္စန္တိ သမ္မသတီ’’တိ။
ကထန္တိ သမ္မသနာကာရော ပုစ္ဆိတောတိ တံ ပရတော ဣဓေဝ ပါဠိယံ ဒုတိယဝါရေ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ သင်္ခေပေနေဝ ဝိဿဇ္ဇေတိ။ ဣဒါနိ တမတ္ထံ ပါကဋတရံ ကာတုံ ‘‘ဝုတ္တဉှေတ’’န္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဟီ-တိ ဟေတုအတ္ထေ နိပါတော။ ယသ္မာ ‘‘ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အနိစ္စံ ခယဋ္ဌေနာ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ဣမိနာ ဝုတ္တနယေန အနိစ္စန္တိ သမ္မသတီတိ ယောဇနာ။
ဧဝမ္ပိ သင်္ခေပေါယေဝါတိ ဝိဘဇိတွာ ဒဿေတုံ ‘‘ဧသာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အတီတေတိ အတီတေ ဘဝေ။ အာဒိကမ္မိကဿ ဟိ ဣဒံ သမ္မသနဝိဓာနံ, တသ္မာ ဘဝဝသေန အဒ္ဓါဘေဒေါ အဓိပ္ပေတော။ တေနာဟ ‘‘နယိမံ ဘဝံ သမ္ပတ္တန္တီ’’တိ။ ဧတ္ထ ဣတိ-သဒ္ဒေါ ဟေတုအတ္ထော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယံ အတီတဘဝေ ပရိယာပန္နံ ရူပံ, တံ အတီတေယေဝ ဘဝေ ခီဏံ, တတော န ဣမံ ဘဝံ သမ္ပတ္တံ, တသ္မာ အနိစ္စံ ခယဋ္ဌေန ခယသဘာဝတ္တာတိ သမ္မသတီတိ။ ဧသ နယော ယံ အနာဂတန္တိအာဒီသုပိ။
ယံ ဗဟိဒ္ဓါ, တမ္ပိ ဗဟိဒ္ဓါ ဧဝ ခီယတိ, န အဇ္ဈတ္တဘာဝံ ဂစ္ဆတီတိ အနိစ္စံ ခယဋ္ဌေနာတိ, ယံ ဩဠာရိကံ, တမ္ပိ တတ္ထေဝ ခီယတီတိ အနိစ္စံ ခယဋ္ဌေနာတိအာဒိနာ ယောဇေတဗ္ဗံ။
ဣဒံ သဗ္ဗမ္ပီတိ ဣဒံ အတီတာဒိဘေဒဿ ရူပဿ သမ္မသနတော သဗ္ဗံ ဧကာဒသဝိဓမ္ပိ သမ္မသနံ ဧကံ သမ္မသနံ အနိစ္စတော သမ္မသနန္တိ ကတွာ။
တန္တိ တံ ဧကာဒသဝိဓမ္ပိ ရူပံ။ သပ္ပဋိဘယတာယာတိ ဘယာနကတာယ။ ဘယာဝဟံ ဟောတီတိ အပ္ပဟီနဝိပလ္လာသဿ ‘‘အဟံ ဝိနဿာမိ, မမ သန္တကံ ဝိနဿတီ’’တိ စိန္တေန္တဿ ဘယဇနကံ ဟောတိ။ သီဟောပမသုတ္တေ ဒေဝါနံ ဝိယာတိ သီဟောပမသုတ္တေ ဒေသိယမာနေ ဒေဝါနံ ဝိယ။ တတ္ထ ဟိ –
‘‘ယဒါ တထာဂတော လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ…ပေ… သော ဓမ္မံ ဒေသေတိ ‘ဣတိ ရူပံ, ဣတိ ရူပဿ သမုဒယော, ဣတိ ရူပဿ အတ္ထင်္ဂမော။ ဣတိ ဝေဒနာ… ဣတိ သညာ… ဣတိ သင်္ခါရာ… ဣတိ ဝိညာဏံ, ဣတိ ဝိညာဏဿ သမုဒယော, ဣတိ ဝိညာဏဿ အတ္ထင်္ဂမော’တိ။ ယေပိ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝါ ဒီဃာယုကာ ဝဏ္ဏဝန္တော သုခဗဟုလာ ဥစ္စေသု ဝိမာနေသု စိရဋ္ဌိတိကာ, တေပိ တထာဂတဿ ဓမ္မဒေသနံ သုတွာ ယေဘုယျေန ဘယံ သံဝေဂံ သန္တာသံ အာပဇ္ဇန္တိ ‘အနိစ္စာဝ ကိရ ဘော မယံ သမာနာ နိစ္စမှာတိ အမညိမှ, အဒ္ဓုဝါဝ…ပေ… အသဿတာဝ ကိရ ဘော မယံ သမာနာ သဿတမှာတိ အမညိမှ, မယမ္ပိ ကိရ ဘော အနိစ္စာ အဒ္ဓုဝါ အသဿတာ သက္ကာယပရိယာပန္နာ’’’တိ (သံ။ နိ။ ၃။၇၈၊ အ။ နိ။ ၄။၃၃) –
ဧဝံ ဒေဝါနံ ဘယုပ္ပတ္တိ အာဂတာ။
ခန္ဓပဉ္စကံ, တဒေကဒေသော ဝါ အတ္တဝါဒီဟိ ‘‘အတ္တာ’’တိ ပရိကပ္ပီယတိ, တဉ္စ ဧကန္တတော အနိစ္စံ, ဒုက္ခဉ္စာတိ အာဟ ‘‘ယဉှိ အနိစ္စံ, တံ ဒုက္ခ’’န္တိအာဒိ။ တီသု ဒုက္ခတာသု သင်္ခါရဒုက္ခတာဝ ဗျာပိနီ, ‘‘ယဒနိစ္စံ, တံ ဒုက္ခ’’န္တိ စ အဓိပ္ပေတာတိ ဝုတ္တံ ‘‘အနိစ္စတံ ဝါ ဥဒယဗ္ဗယပဋိပီဠနံ ဝါ’’တိ။ အတ္တာ အဘဝိဿာတိ ‘‘ကာရကော ဝေဒကော သယံဝသီ’’တိ ဧဝံဘူတော အတ္တာ အဘဝိဿာတိ အဓိပ္ပါယော။ ဧဝဉှိ သတိ ရူပဿ အာဗာဓာယ သံဝတ္တနံ အယုဇ္ဇမာနကံ သိယာ။ ယထာ ရူပက္ခန္ဓေ အဘေဒတော တိဝိဓံ သမ္မသနံ, ဘေဒတော တေတ္တိံသဝိဓံ, ဧဝံ ဝေဒနာက္ခန္ဓာဒီသုပီတိ ဣမမတ္ထံ ‘‘ဧသ-
နယော’’တိ အတိဒိသတိ။ တေန ခန္ဓဝသေန တာဝ ဘေဒတော ပဉ္စသဋ္ဌိအဓိကာ သတံ သမ္မသနဝါရာ ဒဿိတာ ဟောန္တိ။ ဣမိနာ နယေန ဒွါရဆက္ကာဒီသုပိ ယထာရဟံ သမ္မသနဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဋ္ဌ ၆၉၆။ နိယမတော သင်္ခတာဒိဘေဒံ ဟောတီတိ ဧကံသေန သင်္ခတတာဒိဝိသေသဝန္တံ ဟောတိ အသင်္ခတာဒိသဘာဝေ အနိစ္စတာယ အသမ္ဘဝတော။ အဿာတိ အနိစ္စဿ။ ပရိယာယဒဿနတ္ထန္တိ ဝေဝစနဒဿနတ္ထံ, တံ ပန ‘‘ခယဓမ္မ’’န္တိအာဒီနံ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ, န ပုရိမာနံ တိဏ္ဏံ။ န ဟိ တဒေဝ တဿ ပရိယာယော ဟောတိ, နာပိ သင်္ခတပဋိစ္စသမုပ္ပန္နပဒါနိ ဟုတွာ အဘာဝဒီပနတော ပါကဘာဝဒီပနတော။ ပါကဘာဝဒီပနေန ပန အနိစ္စတာယ သာဓနပက္ခေ တိဋ္ဌန္တိ။ တေနေဝ ဟိ သဗ္ဗေသံ ပဒါနံ ပရိယာယတာဘာဝတော ‘‘နာနာကာရေဟိ ဝါ’’တိ ဝိကပ္ပန္တရံ ဂဟိတံ။ မနသိကာရပ္ပဝတ္တီဒဿနတ္ထန္တိ အနိစ္စတာယ ဥပဗြူဟနမနသိကာရပဝတ္တိဒဿနတ္ထံ။
စတ္တာရီသာကာရအနုပဿနာကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၆၉၇။ သောတိ ယောဂါဝစရော။ တဿာတိ ယထာဝုတ္တဘေဒဿ အနိစ္စတာဒိသမ္မသနဿ။ ထိရဘာဝတ္ထာယာတိ ဒဠှဘာဝတ္ထာယ အနိစ္စာဒိအာကာရဿ ပုနပ္ပုနံ မနသိကာရော ဝိယ ဗဟုလီကာရဘာဝတော။ ယံ တံ ဘဂဝတာ ဧတဿ ဝိဘင်္ဂေ အနိစ္စာဒိသမ္မသနံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အနုလောမိကန္တိ အရိယမဂ္ဂါဓိဂမဿ အနုကူလံ။ ခန္တိန္တိ ဉာဏခန္တိံ။ ဉာဏဉှိ ဝိသယသဘာဝံ ဩဂါဟေတွာ ဝဝတ္ထာနေ ခမတိ သဟတီတိ ခန္တီတိ ဝုစ္စတိ။ သမ္မတ္တနိယာမန္တိ အရိယမဂ္ဂံ။ သော ဟိ သမ္မာဒိဋ္ဌိအာဒိသမ္မတ္တဉ္စေဝ အနိဝတ္တိဓမ္မတာယ နိယာမော စာတိ ဝုစ္စတိ။ ‘‘အာဒိနာ နယေနာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ပဉ္စက္ခန္ဓေ ဒုက္ခတော ပဿန္တော အနုလောမိကံ ခန္တိံ ပဋိလဘတိ, ခန္ဓာနံ နိရောဓော သုခံ နိဗ္ဗာနန္တိ ပဿန္တော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမတီ’’တိ (ပဋိ။ မ။ ၃။၃၈) ဧဝမာဒိကော ပါဌသေသော ရောဂါဒိပဋိပက္ခယောဇနာဝသေန ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗော။ ‘‘ခန္ဓာနံ နိရောဓော နိစ္စံ နိဗ္ဗာန’’န္တိ ဝစနေန သင်္ခါရာနံ ဒုက္ခရောဂတာဒိပဋိပက္ခော နိဗ္ဗာနဿ သုခါရောဂျာဒိဘာဝေါ ‘‘အာဒိနာ နယေနာ’’တိ ဧတ္ထ နယဂ္ဂဟဏေန ဒီပိတောတိ။ အဝသေသော သဗ္ဗော ပါဌော ပကာသိတော ဧဝ ဟောတီတိ။
ကာမဉ္စေတံ စတ္တာရီသာယ အာကာရေဟိ သမ္မသနံ အနုလောမဉာဏေ ဘာဝေတဗ္ဗဝိဓာနံ။ တေနာဟ ‘‘အနုလောမဉာဏံ ဝိဘဇန္တေန…ပေ… ဝုတ္တ’’န္တိ, ဣတော ပဋ္ဌာယ ပန ကတပရိစယဿေဝ ကိစ္စာဝဟံ ဟောတီတိ ဣဓာပိ ဝုတ္တန္တီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တဿာပီတိ န ကေဝလံ ကလာပသမ္မသနဿေဝ, အထ ခေါ ယထာဒဿိတဿ စတ္တာလီသပ္ပဘေဒဿ အနိစ္စာဒိသမ္မသနဿပိ။ တဉှိ အနုလောမိကခန္တိပဋိလာဘာယ, သမ္မတ္တနိယာမောက္ကမနာယ စ သံဝတ္တနတော ဧကံသတော ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ။ ဝုတ္တဉှိ –
‘‘သော ဝတ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ကဉ္စိ သင်္ခါရံ နိစ္စတော သမနုပဿန္တော အနုလောမိကာယ ခန္တိယာ သမန္နာဂတော ဘဝိဿတီတိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ, အနုလောမိကာယ ခန္တိယာ အသမန္နာဂတော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမိဿတီတိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ, သမ္မတ္တနိယာမံ အနောက္ကမမာနော သောတာပတ္တိဖလံ ဝါ…ပေ… အရဟတ္တံ ဝါ သစ္ဆိကရိဿတီတိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ သော ဝတ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသင်္ခါရေ အနိစ္စတော သမနုပဿန္တော’’တိ (အ။ နိ။ ၆။၉၈၊ ပဋိ။ မ။ ၃။၃၆) –
အာဒိ သုက္ကပက္ခော ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗော။ တထာ ‘‘သော ဝတ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ကဉ္စိ သင်္ခါရံ သုခတော, ဒုက္ခတော, ကဉ္စိ ဓမ္မံ အတ္တတော, အနတ္တတော’’တိ (ပဋိ။ မ။ ၃။၃၆) ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗော။
ဋ္ဌ ၆၉၈။ ဧကေကံ ခန္ဓံ အနိစ္စာဒိသမ္မသနဿ ဝသေန သမ္မသတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿ ပန သမ္မသနဿ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ သာဓာရဏတာယ ‘‘ဧကေကံ ခန္ဓ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အနစ္စန္တိကတာယာတိ အစ္စန္တိကတာဘာဝတော, အသဿတတာယာတိ အတ္ထော။ သဿတဉှိ အစ္စန္တိကံ ပရာယ ကောဋိယာ အဘာဝတော။ အာဒိအန္တဝန္တတာယာတိ ပုဗ္ဗာပရကောဋိဝန္တတာယ, ဥဒယဗ္ဗယဓမ္မတောတိ အတ္ထော။ အနိစ္စတော သမ္မသတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ။
အနိစ္စတောတိ စ အဒ္ဓုဝတော။ ဧတဉှိ န နိစ္စံ, ခဏိကတာယ အသဒါဘာဝိတာယ ဝါ န ဣစ္စံ န ဥပဂန္တဗ္ဗန္တိ အနိစ္စံ။ ဥပ္ပါဒဝယပဋိပီဠနတာယာတိ ဥပ္ပါဒေန, ဝယေန စ ပတိ ပတိ ခဏေ ခဏေ တံသမင်္ဂိနော ဝိဗာဓနသဘာဝတ္တာ, တေဟိ ဝါ သယမေဝ ဝိဗာဓေတဗ္ဗတ္တာ။ ဥဒယဗ္ဗယဝန္တော ဟိ ဓမ္မာ အဘိဏှံ တေဟိ ပဋိပီဠိတာ ဧဝ ဟောန္တိ, ယာ ပီဠနာ ‘‘သင်္ခါရဒုက္ခတာ’’တိ ဝုစ္စတိ။
ဒုက္ခဝတ္ထုတာယာတိ တိဝိဓဿာပိ ဒုက္ခဿ, သံသာရဒုက္ခဿ စ အဓိဋ္ဌာနဘာဝတော။ ပစ္စယယာပနီယတာယာတိ ယထာရဟံ ပစ္စယေဟိ ယာပေတဗ္ဗတာယ။ ရောဂမူလတာယာတိ မူလဗျာဓိ ဝိယ အနုဗန္ဓဗျာဓီနံ မူလဘာဝတော, ပဒဒွယေနာပိ ယာပျရောဂသဒိသတောတိ ဒဿေတိ။ ယာပျဗျာဓိ ဟိ ရောဂေါ ဣတရော အာဗာဓောတိ။ ဒုက္ခတာသူလယောဂိတာယာတိ တိဝိဓဒုက္ခတာသင်္ခါတေန ရုဇ္ဇနေန ယုဇ္ဇတာယ။ ကိလေသာသုစိပဂ္ဃရဏတာယာတိ ယထာရဟမာရမ္မဏဝသေန, သမန္နာဂမဝသေန စ ရာဂါဒိကိလေသာသုစိဝိဿန္ဒနတော။ အဟုတွာ သမ္ဘဝတော ဥပ္ပတ္တိယာ ဥဒ္ဓုမာတတာ။
အန္တောတုဒနတာယာတိ အဗ္ဘန္တရေ တုဒနတော။ ဒုက္ခဝေဒနာဒယော ဝိယ ဟိ ဣမေ သင်္ခါရာ အတ္တဘာဝဿ အဗ္ဘန္တရဂတာ ဧဝ ဥဒယဗ္ဗယဝသေန တုဒန္တိ။ အရိယမဂ္ဂသဏ္ဍာသေန ဝိနာ နီဟရိတုံ အသက္ကုဏေယျတာယ ဒုန္နီဟရဏီယတာ တဏှာဒိဋ္ဌာဘိနိဝေသဒဠှဘာဝတော။ အဃန္တိ ပါပံ ဝိယ အရိယဇနေဟိ ဝိဂရဟိတဗ္ဗံ။ သတ္တာနံ အနတ္ထဇနနတော အဝဍ္ဎိအာဝဟံ, ပါပဿ စ ဝတ္ထုဘူတံ ခန္ဓပဉ္စကန္တိ အာဟ ‘‘ဝိဂရဟ…ပေ… အဃတော’’တိ။ အသေရိဘာဝဇနကတာယာတိ ပရဝသတာဇနနတော။ ယထာ ဂိလာနော အညေဟိ သံဝေသနဝုဋ္ဌာပနာဒိနာ ပရပဋိဗဒ္ဓသရီရဝုတ္တိကော အသေရီ, ဧဝမေတေပိ အသေရိဘာဝဇနကာ။ အဝသတာယာတိ အဝသဝတ္တနတော။ ယထာ ပရောသတန္တော ပုရိသော ပရဿ ဝသံ န ဂစ္ဆတိ, ဧဝံ သုဘသုခါဒိဘာဝေန ဝသေ ဝတ္တေတုံ အသက္ကုဏေယျတော။ အဝိဓေယျတာယာတိ ‘‘မာ ဇီရထ, မာ မီယထာ’’တိအာဒိနာ ဝိဓာတုံ အသက္ကုဏေယျတော။ ပလုဇ္ဇနတာယာတိ ဗျာဓိအာဒီဟိ ပကာရေဟိ ဆိဇ္ဇနတော ဝိနဿနတော။ တေဟိ ဧဝ ဝါ အာဗျသနတော။ ဗျသနတ္ထော ဟိ လောကသဒ္ဒေါ, ပသဒ္ဒေါ ဘုသတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဗျာဓိအာဒီဟိ စ ခန္ဓာနံ ဗျသနန္တိ။ ဗျသနာဝဟဘာဝေန ဧတီတိ ဤတိ, အာဂန္တုကာနံ အကုသလပက္ခိယာနံ ဗျသနဟေတူနံ ဧတံ အဓိဝစနံ။ ခန္ဓာ စ ဧဒိသာတိ အာဟ ‘‘အနေကဗျသနာဝဟတာယ ဤတိတော’’တိ။
ဥပဒ္ဒဝတီတိ ဥပဒ္ဒဝေါ, အနတ္ထံ ဇနေန္တော အဘိဘဝတိ အဇ္ဈောတ္ထရတီတိ အတ္ထော, ရာဇဒဏ္ဍာဒီနံ ဧတံ အဓိဝစနံ။ ခန္ဓာ စ ဧဒိသာတိ ဝုတ္တံ ‘‘အဝိဒိတာနံ…ပေ… ဥပဒ္ဒဝတော’’တိ။ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကသမ္ပရာယိကဘယာဝဟတော, အဘယပဋိပက္ခတော စ ခန္ဓာ ဘယန္တိ အာဟ ‘‘သဗ္ဗဘယာနံ…ပေ… ဘယတော’’တိ။ ဗဟိဒ္ဓါ ဉာတိဗျသနာဒီဟိ, အဇ္ဈတ္တံ ရာဂါဒီဟိ အနတ္ထေဟိ ဥပသဇ္ဇနဋ္ဌေန,
ဥပသဂ္ဂသဒိသတာယ စ ဥပသဂ္ဂေါ။ ဥပသဂ္ဂေါတိ စ ဒေဝတူပသံဟာရဝသေန ပဝတ္တော ဗျာဓိအာဒိအနတ္ထော။ သော အတ္ထကာမေန မုဟုတ္တမ္ပိ န အဇ္ဈုပေက္ခိတဗ္ဗော ဟောတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အနေကေဟိ…ပေ… ဥပသဂ္ဂတော’’တိ။ ဒေါသူပသဋ္ဌတာယာတိ အာရမ္မဏတော, သမ္ပယောဂတော စ ရာဂါဒိဒေါသေဟိ ဥပေတတာယ။ လောကဓမ္မာ လာဘာဒိဟေတုကာ အနုနယပဋိဃာ, တေဟိ, ဗျာဓိအာဒီဟိ စ အနဝဋ္ဌိတတာ ပစလိတတာ။
ဥပက္ကမေနာတိ အတ္တနော, ပရဿ ဝါ ပယောဂေန။ သရသေနာတိ သဘာဝေန။ ပဘင်္ဂုပဂမနသီလတာ ဘိဒုရတာ။ သဗ္ဗာဝတ္ထနိပါတိတာယာတိ ရုက္ခဖလံ ဝိယ အတိတရုဏကာလတော ပဋ္ဌာယ သဗ္ဗာသု အဝတ္ထာသု နိပတနသီလတာယ။ အနိပတဿပိ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ အသာရတာယ ထိရဘာဝဿ အဘာဝတာယ။ ထိရဉှိ ဓုဝံ နာမ ဟောတိ။ တာယိတုံ ရက္ခိတုံ အသမတ္ထတာယ န တာယနောတိ အတာယနော, တဗ္ဘာဝေါ အတာယနတာ။ တာဏာသီသာယ ဥပဂတဿ အလဗ္ဘနေယျခေမတာ။ ဒုက္ခဘီတိယာ ဥပလီယနာဓိပ္ပါယေန အလ္လီယိတုံ။ ဒုက္ခနိဝတ္တနံ လေဏကိစ္စံ။ ဇာတိအာဒိဘယာနံ ဟိံသနံ ဝိဓမနံ ဘယသာရကတ္တံ။ ယထာပရိကပ္ပိတေဟီတိ ပရမတ္ထတော အဝိဇ္ဇမာနေဟိ ဗာလေဟိ ပရိကပ္ပိတပ္ပကာရေဟိ။ ရိတ္တတာယာတိ ဝိဝိတ္တတာယ, ဝိရဟိတတာယာတိ အတ္ထော။ အန္တောသာရာဘာဝေါ ရိတ္တတာ။ သာ ဧဝ စ တုစ္ဆတာတိ အာဟ ‘‘ရိတ္တတာယေဝ တုစ္ဆတော’’တိ။ အပ္ပကတ္တာတိ ပရိတ္တတ္တာ, လာမကတ္တာ ဝါ။ ဓုဝသာရာဘာဝါဒီဟိ သဒ္ဓိံ အတ္တသာရာဘာဝံ ရိတ္တပဒေန ဝတွာ နိဗ္ဗတ္တိတမတ္တသာရာဘာဝမေဝ သုညပဒေန ဒဿေတုံ ‘‘သာမိ…ပေ… သုညတော’’တိ ဝုတ္တံ။ ယထာ ကေနစိ သာမိအာဒိလက္ခဏေန အတ္တနာ သုညာ ဧတေ, ဧဝံ သယမ္ပိ အတံသဘာဝေါတိ အာဟ ‘‘သယဉ္စ…ပေ… အနတ္တတော’’တိ။ န အတ္တာတိ ဟိ အနတ္တာတိ။
ပဝတ္တိဒုက္ခတာယာတိ ဘဝပဝတ္တိဒုက္ခဘာဝတော။ ဘဝပဝတ္တိ စ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ အနိစ္စာဒိအာကာရေန ပဝတ္တနမေဝ, သော စ အာဒီနဝေါ။ ယထာဟ ‘‘ယံ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ အနိစ္စာ ဒုက္ခာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ။ အယံ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု အာဒီနဝေါ’’တိ။ တေနာဟ ‘‘ဒုက္ခဿ စ အာဒီနဝတာယာ’’တိ။ အာဒီနန္တိ ဘာဝနပုံသကနိဒ္ဒေသော ယထာ ‘‘ဧကမန္တ’’န္တိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၁၆၅), အတိဝိယ ကပဏန္တိ အတ္ထော။ ဘုသတ္ထော ဟိ အယံ အာ-ကာရော။
ယထာ ‘‘ဒွိဓာ ဆိဒ္ဒကံ ဝိစ္ဆိဒ္ဒက’’န္တိ ဧတ္ထ ဒွိ-သဒ္ဒဿ အတ္ထေ ဝိ-သဒ္ဒေါ, ဧဝမိဓာပီတိ အာဟ ‘‘ဒွေဓာ ပရိဏာမပကတိတာယ ဝိပရိဏာမဓမ္မတော’’တိ။ ဝိပရိဏာမော စ ဝိပရီတသဘာဝါပတ္တိ။ ဒုဗ္ဗလတာယာတိ သရသဘိဒုရတာယ ဗလာဘာဝတော။ ဒုဗ္ဗလမ္ပိ ကိဉ္စိ မုဒုကမ္မညာဘာဝေန ဒုပ္ပဓံသိယာ။ ဣမေ ပန သုပဓံသိယာ ဧဝါတိ အာဟ ‘‘ဖေဂ္ဂု ဝိယ သုခဘဉ္ဇနီယတာယ စာ’’တိ။ အဃဿ ပါပဿ ဟေတုတာ အဃဟေတုတာ။ ခန္ဓပဋိဗဒ္ဓမေဝ ဟိ သဗ္ဗံ ကိဗ္ဗိသန္တိ။ ဣမေ ရူပါဒယော သုခဟေတု, န ဒုက္ခဟေတူတိ ဇနိတဝိဿာသာနံ ဟနနသီလတာယ, ခန္ဓေသု ဟိ ‘‘ဧတံ မမာ’’တိ ဂါဟဝသေန သတ္တာ ဗျသနံ ပါပုဏန္တိ, ဝိဿာသံ ဝါ ဟနန္တီတိ ဝိဿာသဃာတိနော, တဗ္ဘာဝတော။
ဝိဂတဘဝတာယာတိ အပဂတဝဍ္ဎိတာယ။ ဝိဘဝတဏှာ, ဝိဘဝဒိဋ္ဌိ စ ဝိဘဝေါ ဥတ္တရပဒလောပေန, တတော ဝိဘဝတော, ပိတုသဒိသဿ ဝါ သဘာဝဟေတုနော ဝိဘဝတော ဝိနာသတော သမ္ဘူတတာယ။ အာသဝါနံ အာရမ္မဏာဒိနာ ပစ္စယဘာဝေါ အာသဝပဒဋ္ဌာနတာ။ ဗီဇာဒိကော အသာဓာရဏော ဟေတု, ဘူတသလိလာဒိကော သာဓာရဏော ပစ္စယော။ ဧသ နယော အဇ္ဈတ္တေပိ။ တေဟိ သမေစ္စ သမ္ဘူယ ကတော သင်္ခတော။ မစ္စုမာရဿ အဓိဋ္ဌာနဘာဝေန, ကိလေသမာရဿ ပစ္စယဘာဝေန သံဝဍ္ဎနတော အာမိသဘူတတာ, ခန္ဓာပိ ခန္ဓာနံ အာမိသဘူတာ ပစ္စယဘာဝေန သံဝဍ္ဎနတော, တဒန္တောဂဓာ အဘိသင်္ခါရာ။ ဒေဝပုတ္တမာရဿ ပန ‘‘မမေတ’’န္တိ အဓိမာနဝသေန အာမိသဘာဝေါတိ ခန္ဓာဒိမာရာနမ္ပိ ဣမေသံ ယထာရဟံ အာမိသဘူတတာ ဝတ္တဗ္ဗာ။ ဓမ္မသဒ္ဒေါ ‘‘ဇာတိဓမ္မာန’’န္တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၃။၃၇၃၊ ပဋိ။ မ။ ၁။၃၃) ဝိယ ပကတိအတ္ထော, ‘‘ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ’’တိအာဒီသု (ဝိဘ။ ၇၁၈ အာဒယော) ဝိယ ဟေတုအတ္ထော စာတိ အာဟ ‘‘ဇာတိဇရာဗျာဓိမရဏပကတိတာယ, သောကပရိဒေဝဥပါယာသဟေတုတာယာ’’တိ။ သံကိလေသတ္တယဂ္ဂဟဏေန တဒေကဋ္ဌာနံ ဒသန္နံ ကိလေသဝတ္ထူနမ္ပိ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တဒါရမ္မဏာပိ ဟိ ဓမ္မာ တဒနတိဝတ္တနတော သံကိလေသိကာ ဧဝ။ တထာ ခုဒ္ဒါ, တဏှာ, ဇဋာဒီသု သရီရဿ, သံကိလေသဿ စ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
စတ္တာရီသာပိ သမ္မသနာနိ တီသု အနုပဿနာသု အန္တောဂဓာနေဝါတိ တဒန္တောဂဓဘာဝံ ဒဿေတုံ ‘‘ဧတ္ထ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အနိစ္စာနုပဿနာနိ
သရူပတော, ပရိယာယတော စ အနိစ္စဘာဝဝိဘာဝနတော။ ဧသ နယော ဣတရေသုပိ။ ‘‘အသာရကတော’’တိ ဣဒံ နိစ္စသာရာဘာဝဝိဘာဝနံ။
ဧတ္တာဝတာ ကလာပတော ဓမ္မေ သင်္ဂဟေတွာ နယတော သမ္မသနမတ္တံ ဒဿိတံ, န တာဝ အနုပဒဓမ္မဝိပဿနာ ဝိဟိတာတိ ‘‘သမ္မသနာရမ္ဘဝိဓာန’’န္တိ။ ဝုတ္တံ။
ဣန္ဒြိယတိက္ခကာရဏနဝကကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၆၉၉။ ဧကစ္စဿ တိက္ခိန္ဒြိယဿ မဟာပညဿ နယဝိပဿနာဝသေနေဝ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဣတရဿ နုပ္ပဇ္ဇတိ။ တံ သန္ဓာယ ‘‘ယဿ ပန…ပေ… န သမ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏုပ္ပတ္တိ ဟိ ဣဓ နယဝိပဿနာယ သမ္ပဇ္ဇနန္တိ အဓိပ္ပေတံ။ တေန ‘‘နဝဟာကာရေဟိ ဣန္ဒြိယာနိ တိက္ခာနိ ဘဝန္တိ…ပေ… အန္တရာ စ အဗ္ဗောသာနေနာ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တာနံ နဝန္နံ အာကာရာနံ ဝသေန ဣန္ဒြိယာနိ တိက္ခာနိ ကတွာ သပ္ပါယာနိ သေဝမာနေန သမ္မသိတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။
တေနာတိ ယောဂိနာ။ နဝဟာကာရေဟီတိ ဝက္ခမာနေဟိ နဝဟိ အာကာရေဟိ။ ဣန္ဒြိယာနီတိ သဒ္ဓါဒီနိ ဣန္ဒြိယာနိ။ တိက္ခာနီတိ တိခိဏာနိ ဝိသဒါနိ သူရာနိ။ ဥပ္ပန္နုပ္ပန္နာနန္တိ ခဏေ ခဏေ ဥပ္ပန္နာနံ ဥပ္ပန္နာနံ။ သင်္ခါရာနန္တိ ဝိပဿိယမာနာနံ ရူပါရူပဓမ္မာနံ။ ခယမေဝါတိ ပဌမံ ဥပ္ပါဒံ ဒိသွာ တံ မုဉ္စိတွာ ခယမေဝ ဘင်္ဂမေဝ ပဿတိ။ တဿ တထာခယဒဿနပသုတဿ ဝိပဿနာပညာ တိက္ခာ သူရာ ဝဟတိ, ဣတရာနိ စ ဣန္ဒြိယာနိ။ တတ္ထာတိ ခယဒဿနေ။ သက္ကစ္စကိရိယာယာတိ အာဒရကာရိတာယ, ယထာ ခယဒဿနပရမေနေဝ ဝိပဿနာဉာဏံ ပဝတ္တတိ, ဧဝံ တံ အာဒရဇာတော သမ္ပာဒေတိ။ သာတစ္စကိရိယာယာတိ အဝိစ္ဆေဒကိရိယာယ, ယထာ ဝိပဿနာဉာဏံ ခယဒဿနဝသေန နိရန္တရမေဝ ပဝတ္တတိ, ဧဝံ ယုတ္တပ္ပယုတ္တော နံ သမ္ပာဒေတိ။ သပ္ပါယကိရိယာယာတိ အနုရူပကိရိယာယ အာဝါသာဒိသတ္တဝိဓသပ္ပါယာသေဝနကိရိယာယ။ နိမိတ္တဂ္ဂါဟေနာတိ ယထာ မနသိကရောန္တဿ ဝိပဿနာသမာဓိ ဥပ္ပန္နော, တဿ အာကာရဿ သလ္လက္ခဏဝသေန သမထနိမိတ္တဂ္ဂဟဏေန သမ္ပာဒေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အနုပဝတ္တနတာယာတိ အနုရူပတော ပဝတ္တနေန ဘာဝနာစိတ္တဿ လီနဘာဝေ ပီတိဝီရိယဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂါနံ ဥဒ္ဓတဘာဝေ ပဿဒ္ဓိသမာဓိဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂါနံ ဗြူဟနေနာတိ အတ္ထော။ ကာယေ စ ဇီဝိတေ စ အနပေက္ခတန္တိ အတ္တနော ကာယေ အသုစိဘာဝေန
ဗာဟိရကအဝိညာဏကကုဏပေ ဝိယ ဇီဝိတေ အဟိတာဝဟပစ္စတ္ထိကေ ဝိယ နိရပေက္ခစိတ္တံ ဥပဋ္ဌပေတိ။ တတ္ထ စ အဘိဘုယျ နေက္ခမ္မေနာတိ တသ္မိံ ကာယစိတ္တေ အနပေက္ခဘာဝေန ဣန္ဒြိယာနံ တိက္ခဘာဝါပါဒနေန ဥပ္ပန္နံ ဥပ္ပန္နံ ဒုက္ခံ ဝီရိယေန အဘိဘဝိတွာ ဘာဝနံ သမ္ပာဒေတိ။ အန္တရာတိ ယထာဓိပ္ပေတာယ ဘာဝနာသိဒ္ဓိယာ အန္တရာဝ။ အဗ္ဗောသာနေနာတိ အသင်္ကောစနေန။
ဧဝံ ဝုတ္တာနန္တိ ဧဝံ ‘‘နဝဟာကာရေဟိ ဣန္ဒြိယာနိ တိက္ခာနိ ဘဝန္တီ’’တိအာဒိနာ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တာနံ။ ဧတ္ထ စ ယထာ နာမ သုခုမာနံ မုတ္တာပဝါဠာဒီနံ ဝိဇ္ဈနေ သုခုမတရေန ဝေဓနေန ဘဝိတဗ္ဗံ, ဧဝမေဝ သဏှသုခုမာနံ ရူပါရူပဓမ္မာနံ, ပစ္စယဿ စ ပရိဂ္ဂဏှနေ တိက္ခေန ဉာဏေန ဘဝိတဗ္ဗံ။ တေသံ ပန ခယဝယဒဿနေ တိက္ခတရေန ဘဝိတဗ္ဗံ။ တိက္ခတရတာ စဿ နိသာနသိလာယံ သဏှမဋ္ဌတာယ ကရဏေန ဝိယ ဖရသုဓာရာယ နိသိတဘာဝါပါဒနေန ဣန္ဒြိယာနံ တိက္ခဘာဝါပါဒနေန သာဓေတဗ္ဗာ။ တဉ္စ ယေဟိ နဝဟိ အာကာရေဟိ ဟောတိ, တေသု ခဏိကာနံ သင်္ခါရာနံ ခဏေ ခဏေ ဘိဇ္ဇနာကာရဒဿနံ ပဌမံ ဝုတ္တံ ‘‘ဥပ္ပန္နုပ္ပန္နာနံ သင်္ခါရာနံ ခယမေဝ ပဿတီ’’တိ။ အသတိ ဉာဏဿ တိက္ခတရဘာဝေ တဒဘာဝတော သေသိန္ဒြိယတိက္ခတာ တဿ သမ္ဘာရဘာဝတော ဝုတ္တာ, အဝိနာဘာဝတော ဝါ။ သက္ကစ္စကိရိယာဒိဂ္ဂဟဏံ ပန တဿ ဥပါယဒဿနံ။ အသပ္ပါယာနိ ဘောဇနာဒီနိ အနုပယုဇ္ဇနာဒိဝသေန ဝဇ္ဇေတွာ သပ္ပါယာနိ မတ္တသော သေဝမာနေန။ ရူပါရူပဓမ္မာနံ အစ္စန္တဝိဓုရတာယ ဧကဇ္ဈံ အသမ္မသိတဗ္ဗတ္တာ, တထာ သမ္မသနဿ စ ဣဓ အနဓိပ္ပေတတ္တာ ‘‘ကာလေန ရူပံ သမ္မသိတဗ္ဗံ, ကာလေန အရူပ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထာပိ စ ရူပဿ ဩဠာရိကတာယ သုဝိညေယျတ္တာ ပဌမံ သမ္မသိတဗ္ဗတာ ဝုတ္တာ။ နိဗ္ဗတ္တိ ပဿိတဗ္ဗာတိ ပဌမံ တာဝ အာဂမာနုသာရတော အနုမာနဝသေန ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ တတော ပရံ အနုက္ကမေန ဗလပ္ပတ္တေ ဘာဝနာဉာဏေ ပစ္စက္ခတောပိ ဒိဿတီတိ။
ရူပနိဗ္ဗတ္တိပဿနာကာရကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၇၀၀။ သဗ္ဗေသန္တိ ကာမာဝစရာဒိအဏ္ဍဇာဒိဘေဒဘိန္နာနံ သဗ္ဗေသံ သတ္တာနံ။ ပဌမံ ကမ္မတော နိဗ္ဗတ္တတိ တံမူလကတ္တာ ဥတုဇာဒိရူပါနံ။ ပရတော ပဝတ္တနကကာယဒသကာဒိဝသေန လဗ္ဘမာနံ ပဗန္ဓတ္တယံ, သန္တတိသီသံ ဝါ သန္ဓာယ ‘‘တိသန္တတိဝသေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။
ဒန္ဓံ မန္ဒံ စိရေန နိရောဓော ဧတဿာတိ ဒန္ဓနိရောဓံ သတ္တရသစိတ္တက္ခဏာယုကတ္တာ။ တေနာဟ ‘‘ဂရုပရိဝတ္တီ’’တိ။ တေနာတိ တသ္မာ, ယသ္မာ ‘‘တတော သီဃတရံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အာယုသင်္ခါရာ ခီယန္တီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၂၂၈) ဝစနတော ရူပဓမ္မာပိ ဣတ္တရကာလာ ဧဝ, အရူပဓမ္မာ ပန တေဟိ သာတိသယံ ဣတ္တရကာလာ, တသ္မာ အာဟ ဘဂဝါတိ အတ္ထော။ ယံ ပနေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ဟေဋ္ဌာ ဝိစာရိတမေဝ။ တေဟိ သဒိသာတိ စိတ္တဿ ဥပ္ပါဒဘင်္ဂက္ခဏေဟိ သဒိသာ။ သဗ္ဗေသမ္ပိ ဟိ သင်္ခါရာနံ ဥပ္ပါဒဘင်္ဂက္ခဏေသု ဝိသဒိသတာ နတ္ထိ, သမာနကာလာဝ တေ။ ဌာနပ္ပတ္တန္တိ ဌိတိက္ခဏပ္ပတ္တံ။ တေနာတိ ဒုတိယဘဝင်္ဂစိတ္တေန။ ဝတ္ထုရူပံ ဧကဿ စိတ္တဿ နိဿယော ဟုတွာ အညဿ န ဟောတိ ဌပေတွာ မရဏာသန္နံ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘တေန သဒ္ဓိ’’န္တိအာဒိ။
ဧဝံ ပဋိသန္ဓိတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ စုတိစိတ္တဿ ဥပ္ပတ္တိ, တံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ နိရောဓံ ဒဿေတုံ ‘‘ပဋိသန္ဓိစိတ္တဿာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ဌာနက္ခဏေတိ ပဋိသန္ဓိစိတ္တဿ ဌိတိက္ခဏေ။ ယာဝ ပဝတ္တိ နာမ အတ္ထီတိ ယာဝ သံသာရပ္ပဝတ္တိ နာမ အတ္ထိ, ယာဝ ဝါ စိတ္တဿ ပဝတ္တိ နာမ အတ္ထိ။ အသညူပပတ္တိယဉှိ နတ္ထိ စိတ္တပ္ပဝတ္တီတိ။ ရူပူပပတ္တိယံ သံသေဒဇာ ဩပပါတိကသဒိသာတိ ဩပပါတိကာနံယေဝ ဂဟဏံ။ ဩပပါတိကာနမ္ပီတိ ပိ-သဒ္ဒေန ဝါ သံသေဒဇေ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ သတ္တသန္တတိဝသေနာတိ စက္ခုဒသကာဒီနံ သတ္တန္နံ သန္တတိသီသာနံ ဝသေန။
ဋ္ဌ ၇၀၁။ တတ္ထာတိ ကမ္မတော ရူပပဝတ္တိယံ။ နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယဘူတံယေဝ ဣဓ ကမ္မန္တိ အဓိပ္ပေတန္တိ အာဟ ‘‘ကမ္မံ နာမ ကုသလာကုသလစေတနာ’’တိ။ ဇီဝိတနဝကံ စက္ခုဒသကာဒိအန္တောဂဓမေဝ ကတွာ ‘‘သမသတ္တတိရူပ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ ဝါ စက္ခုဒသကာဒိ ဝိယ သုခပရိဂ္ဂဟံ န ဟောတီတိ။ တဒေဝါတိ ယထာဝုတ္တံ ဝိပါကက္ခန္ဓကဋတ္တာရူပမာဟ။ ကမ္မဉှိ ကမ္မဇဿ ဇနကံ, ပရိပါစကမ္ပိ ဟောတိ ဇီဝိတိန္ဒြိယဿ, ကမ္မဇဂ္ဂိနော စ ဝသေန အနုရက္ခဏသဗ္ဘာဝတော, အာဟာရာဒိပဋိလာဘဟေတုတာယ ဥပတ္ထမ္ဘကနိမိတ္တတော စ။ တေနာဟ ‘‘ဥပတ္ထမ္ဘကပစ္စယောပိ ဟောတီ’’တိ။ ဥပတ္ထမ္ဘကပစ္စယတာ စဿ ဥပနိဿယပစ္စယဝသေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ကမ္မံ ပစ္စယော ဧတဿာတိ ကမ္မပစ္စယံ, တဒေဝ စိတ္တံ, တံ သမုဋ္ဌာနံ ဧတဿာတိ ကမ္မပစ္စယစိတ္တသမုဋ္ဌာနံ။ ဝိပါကစေတသိကာနမ္ပိ ကမ္မပစ္စယစိတ္တသမုဋ္ဌာနတာ ဝတ္တဗ္ဗာ, န ဝါ ဝတ္တဗ္ဗာ ကမ္မသမုဋ္ဌာနကမ္မပစ္စယဂ္ဂဟဏေန ဂဟိတတ္တာ။ ဌာနပ္ပတ္တာ ဩဇာ အညံ ဩဇဋ္ဌမကံ သမုဋ္ဌာပေတိ အာဟာရာနုဂတေ သရီရေတိ ဂဟေတဗ္ဗံ။
တတြာပီတိ ကမ္မသမုဋ္ဌာနာဟာရသမုဋ္ဌာနေပိ ဩဇဋ္ဌမကေ။ စတဿော ဝါ ပဉ္စ ဝါ ပဝတ္တိယော ဃဋေတီတိ သဒိသသန္တတိဝသေန စတဿော ဝါ ပဉ္စ ဝါ ရူပကလာပပ္ပဝတ္တိယော သန္တာနေတိ။ ဗာဟိရပစ္စယဝိသေသေန ပန ဝိသဒိသာ ဗဟူပိ ပဝတ္တိယော ဃဋေတီတိ ဝဒန္တိ။ ယထာ ကမ္မပစ္စယာဟာရသမုဋ္ဌာနေ ပဝေဏိဃဋနာ, ဧဝံ ကမ္မပစ္စယဥတုသမုဋ္ဌာနေပီတိ တံ ဒဿေတုံ ‘‘ကမ္မပစ္စယဥတုသမုဋ္ဌာနံ နာမာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ စ ယထာ တတ္ထ တတ္ထ ကောဋ္ဌာသေ ပရမ္ပရပ္ပဝတ္တိံ ဒဿေန္တေန အကမ္မဇာ ဒုတိယာဒိပဝတ္တိယော အသမ္ဘေဒေန ဒဿိတာ, ဧဝံ ကမ္မဇာဟာရသမုဋ္ဌာနဥတုဝသေန, ကမ္မဇဥတုသမုဋ္ဌာနာဟာရဝသေန, ကမ္မပစ္စယစိတ္တဇာဟာရဥတုသမုဋ္ဌာနဥတုအာဟာရဝသေန စ သမ္ဘေဒဝသေနာပိ ရူပပ္ပဝတ္တိ ဒဿေတဗ္ဗာတိ ဝဒန္တိ။ တတ္ထ ကမ္မဇတော ပဝတ္တအာဟာရာ ဝိသေသပစ္စယလာဘေ သတိ ယထာဝုတ္တပရိမာဏာဟိ ပဝတ္တီဟိ ဥဒ္ဓမ္ပိ ပဝတ္တိယော န ဃဋေန္တီတိ န သက္ကာ ဝတ္တုံ။ တထာ ဟိ ‘‘ဒသ ဒွါဒသ ဝါရေ ပဝတ္တိံ ဃဋေတီ’’တိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၇၀၃), ‘‘ဧဝံ ဒီဃမ္ပိ အဒ္ဓါနံ အနုပါဒိန္နပက္ခေ ဌတွာပိ ဥတုသမုဋ္ဌာနံ ပဝတ္တတိ ဧဝါ’’တိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၇၀၄) စ ဝက္ခတိ။
ဋ္ဌ ၇၀၂။ ဇနကာဇနကာ မတာတိ ပုရိမကာ တိကောဋ္ဌာသသင်္ဂဟိတာ ဇနကာ, ပစ္ဆိမကောဋ္ဌာသိကာ ‘‘သောဠသာ’’တိ ဝုတ္တာ အဇနကာတိ မတာ ဉာတာ။ ကုသလကိရိယတောတိ ကုသလတော စ ကိရိယတော စ။ ဣရိယာယ ကာယိကကိရိယာယ ပဝတ္တိဋ္ဌာနတာယ ပထဘာဝတော ဣရိယာပထော, ဂမနာဒိ, အတ္ထတော တဒဝတ္ထာ ရူပပ္ပဝတ္တိ။ ကာမဉ္စေတ္ထ ရူပဝိနိမုတ္တော ဣရိယာပထော, ဝိညတ္တိ စ နတ္ထိ, တထာပိ န သဗ္ဗံ ရူပသမုဋ္ဌာပကစိတ္တံ ဣရိယာပထူပတ္ထမ္ဘကံ, ဝိညတ္တိဝိကာရုပ္ပါဒကဉ္စ ဟောတိ။ ယံ ပန စိတ္တံ ဝိညတ္တိဇနကံ, တံ ဧကံသတော ဣတရဿ ဇနကံ အဝိနာဘာဝတော, တထာ ဣရိယာပထူပတ္ထမ္ဘကံ ရူပဿ။ ဧတဿ ဝိသေသဿ ဒဿနတ္ထံ ‘‘ရူပံ, ဣရိယာပထံ, ဝိညတ္တိဉ္စာ’’တိ သမုစ္စယော ကတော။ ဝိပါကဝဇ္ဇာနီတိ ဧတ္ထ ဝိပါကာဘိညာဒွယဝဇ္ဇာနီတိ ဝတ္တဗ္ဗံ တဒညေသံယေဝ သေသဂ္ဂဟဏေန ဂဟေတဗ္ဗတ္တာ။ န ဝါ ဝတ္တဗ္ဗံ သေသဂ္ဂဟဏေနေဝ အဘိညာစိတ္တာနမ္ပိ နိဝတ္တေတဗ္ဗတော။ န ဝိညတ္တိံ ဇနယန္တိ မဟဂ္ဂတကုသလာဒီနံ သန္တဘာဝေန အဝိပ္ဖါရိကဘာဝတော။ ဝိပ္ဖါရိကမေဝ ဟိ ကာမာဝစရကုသလာဒိဝိညတ္တိံ သမုဋ္ဌာပေတိ, ဣရိယာပထူပတ္ထမ္ဘကာနိ ပန ဟောန္တိ သတိပိ သန္တဘာဝေ ဈာနဝေဂေန သဥဿာဟတ္တာ, ယတော တေသံ ဇဝနကိစ္စတာ။ ပဉ္စ
ဘဝင်္ဂစိတ္တာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ရူပမေဝ ဇနယန္တိ, န ဣရိယာပထံ နိရုဿာဟသန္တဘာဝေန ပရိဒုဗ္ဗလဘာဝတော။ ကိရိယာမယစိတ္တေဟိ အဝိမိဿဘဝင်္ဂပ္ပဝတ္တိကာလေ ခန္ဓာဒိသရီရာဝယဝါနံ နိစ္စလဘာဝေနာဝဋ္ဌာနံ။ တထာ ဟိ အဗ္ဗောကိဏ္ဏေ ဘဝင်္ဂေ ပဝတ္တမာနေ အင်္ဂါနိ ဩသီဒန္တိ ပဝိဋ္ဌာနိ ဝိယ ဟောန္တိ။ ‘‘ဒွတ္တိံသာ’’တိ ပန အာဒိနာ ဝုတ္တေသု ဇာဂရဏစိတ္တေသု ဝတ္တမာနေသု အင်္ဂါနိ ဥပတ္ထဒ္ဓါနိ ယထာပဝတ္တဣရိယာပထဘာဝေနေဝ ပဝတ္တန္တီတိ။ ဒွေပဉ္စဝိညာဏာနိ သဗ္ဗဒုဗ္ဗလတာယ ရူပံ န ဇနေန္တိ။ ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ ဝတ္ထုဒုဗ္ဗလတာယ။ ခီဏာသဝါနံ စုတိစိတ္တန္တိ ဧတ္ထ –
‘‘ကာမာဝစရာနံ ပစ္ဆိမစိတ္တဿ ဥပ္ပါဒက္ခဏေ ယဿ စိတ္တဿ အနန္တရာ ကာမာဝစရာနံ ပစ္ဆိမစိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ, ရူပါဝစရေ အရူပါဝစရေ ပစ္ဆိမဘဝိကာနံ, ယေ စ ရူပါဝစရံ အရူပါဝစရံ ဥပပဇ္ဇိတွာ ပရိနိဗ္ဗာယိဿန္တိ, တေသံ စဝန္တာနံ တေသံ ဝစီသင်္ခါရော နိရုဇ္ဈိဿတိ, နော စ တေသံ ကာယသင်္ခါရော နိရုဇ္ဈိဿတီ’’တိ (ယမ။ ၂။သင်္ခါရယမက။၈၈) –
ပန ဝစနတော အညေသမ္ပိ စုတိစိတ္တံ ရူပံ န သမုဋ္ဌာပေတီတိ ဝိညာယတိ။ န ဟိ ရူပသမုဋ္ဌာပကစိတ္တဿ ဂဗ္ဘဂတတာဒိဝိဗန္ဓာဘာဝေ ကာယသင်္ခါရာသမုဋ္ဌာပနေ ကာရဏံ အတ္ထိ, န စ ယုတ္တံ စုတော စ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဉ္စဿ ပဝတ္တတိ, နာပိ ‘‘စုတိစိတ္တံ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတီ’’တိ ပါဠိ အတ္ထိ, ‘‘ခီဏာသဝါန’’န္တိ, ပန ဝိသေသနံ အပ္ပဋိသန္ဓိကနိရောဓေန နိရုဇ္ဈန္တဿ တေသံ စုတိစိတ္တဿ ရူပသမုဋ္ဌာပနံ ပါကဋန္တိ ကတွာ ကတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သောဠသ စိတ္တာနီတိ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ ဂဟဏံ တေသံ ရူပဇနနေ ဧကံသတော နိယမေတဗ္ဗတ္တာ, အညာနိ ပန ဗဟူနိ အရူပေ ဥပ္ပန္နာနိ အနောကာသဂတတ္တာ ရူပံ န ဇနေန္တိယေဝ။ န ဌိတိက္ခဏေ, ဘင်္ဂက္ခဏေ ဝါ ရူပံ ဇနေန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥပ္ပါဒက္ခဏေ ပန ဗလဝံ အနန္တရာဒိပစ္စယလာဘတော။
ယထာ ပထဝီအာဒယော ရူပဓမ္မာ စိတ္တဟေတုကာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ, ဧဝံ ဝေဒနာဒယောပီတိ ဝုတ္တံ ‘‘စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ နာမ တယော အရူပိနော ခန္ဓာ, သဒ္ဒနဝက’’န္တိအာဒိ။ တေနေဝါဟ – ‘‘ကတမေ ဓမ္မာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော ကာယဝိညတ္တိ ဝစီဝိညတ္တီ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၂၀၁, ၁၅၃၅)။ တတ္ထ ကာယဝိညတ္တိအာဒီနံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနတာ ပရိယာယတော ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ တေသံ အနိပ္ဖန္နတ္တာ။ ‘‘ဧဝံ ဝုတ္တံ စတုသမုဋ္ဌာနရူပ’’န္တိ ဣမိနာ အတံသမုဋ္ဌာနဿေဝ စိတ္တဇရူပဿ စိတ္တပစ္စယတာ ဒဿိတာ။ ယထာ ပန ကမ္မပစ္စယံ
ဒဿိတံ, ဧဝံ စိတ္တပစ္စယေ ဂယှမာနေ တံသမုဋ္ဌာနရူပဿ, သဟဇာတဝေဒနာဒီနဉ္စ စိတ္တပစ္စယတာ သိယာ။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနစိတ္တပစ္စယေ ပန အသင်္ကရတော ဒဿေတုံ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယဝသေနေဝ စိတ္တပစ္စယံ ဥဒ္ဓဋန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနဥတုအာဟာရေဟိ ကမ္မသမုဋ္ဌာနဥတုအာဟာရာ ဗလဝန္တော ဟောန္တီတိ တေသံ ဝသေန စတုပဉ္စပဝတ္တိဃဋနံ ဝုတ္တံ, စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ ပန ဝသေန ဒွတ္တိပ္ပဝတ္တိဃဋနံ တံပါကတိကစိတ္တဝသေန, မဟဂ္ဂတာနုတ္တရစိတ္တဝသေန ပန ဗဟုတရာပိ ပဝတ္တိယော ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ။ တံနိဗ္ဗတ္တာနံ စိတ္တဇရူပါနံ ဥဠာရပဏီတဘာဝတော။
ဋ္ဌ ၇၀၃။ ‘‘ဥပါဒိန္နံ ကမ္မဇရူပံ ပစ္စယံ လဘိတွာ’’တိ ဧတေန ဗဟိဒ္ဓါ အနုပါဒိန္နဩဇာ ရူပါဟရဏကိစ္စံ န ကရောတီတိ ဒဿေတိ။ ပစ္စယလာဘော စဿ ကမ္မဇဘူတသန္နိဿယတာဝသေနာတိ အာဟ ‘‘တတ္ထ ပတိဋ္ဌာယာ’’တိ။ တတ္ထ ကမ္မပစ္စယစိတ္တသမုဋ္ဌာနာဒိရူပဿပိ ကမ္မမူလကတ္တာ သိယာ ကမ္မဇပရိယာယောတိ တံနိဝတ္တနတ္ထံ ‘‘ဥပါဒိန္န’’န္တိ ဝိသေသေတွာ ဝုတ္တံ။ အာဟာရပစ္စယဿ အာဟာရော န ကေဝလံ ဥပတ္ထမ္ဘကောဝ, အထ ခေါ ဇနကောပီတိ ဒဿေတုံ ‘‘စတုသမုဋ္ဌာနရူပ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဒသ ဒွါဒသ ဝါရေ’’တိ ဝတွာ ကထံ ဣမဿေဝ ဒသ ဒွါဒသ ဝါရေ ပဝတ္တိဃဋနာတိ အနုယောဂံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ဧကဒိဝသံ ပရိဘုတ္တာဟာရော’’တိအာဒိ။ ဒါရကဿ သရီရံ ဖရိတွာတိ နာဘိမူလာနုဂတာဟိ ရသဟရဏီဟိ ဖရိတွာ, အညထာ ဇလာဗုအန္တရိကေ ကာယေ မက္ခနာဝသေန န သမ္မာဝိနိယောဂေါ အာဟာရဿ သမ္ဘဝတီတိ။
ဥပါဒိန္နကော အနုပါဒိန္နကောတိ ဒုဝိဓေ အာဟာရေ ပုဗ္ဗေ အနုပါဒိန္နကော အာဟာရပစ္စယအာဟာရော ဒဿိတောတိ ဣတရံ ဒဿေတုံ ‘‘ကမ္မဇာဟာရော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တံ ကမ္မပစ္စယာဟာရသမုဋ္ဌာနေ ဝုတ္တနယမေဝ။ တေနာဟ ‘‘စတဿော ဝါ ပဉ္စ ဝါ ပဝတ္တိယော ဃဋေတီ’’တိ။ အာဟာရပစ္စယဥတုနောပိ ဥတုပစ္စယာဟာရဿ ဝိယ ဒသ ဒွါဒသ ဝါရေ ပဝတ္တိဃဋနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဝုတ္တနယတ္တာ န ဥဒ္ဓတန္တိ ဝဒန္တိ။ သေသာနန္တိ ကမ္မစိတ္တဥတုသမုဋ္ဌာနာနံ တိသန္တတိရူပါနံ။ ကဗဠီကာရာဟာရော ဟိ အညာဟာရသမုဋ္ဌိတဿ, တိသန္တတိရူပါနဉ္စ ဥပတ္ထမ္ဘကဝသေန အတ္တနာ ဥပ္ပါဒိတဿ ဇနကော ဟုတွာ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဧဝံ အာဟာရပစ္စယော ဟောန္တောယေဝ အတ္ထိအဝိဂတဝသေနာပိ ပစ္စယော ဟောတိ, နိဿယဘာဝေါ ပန ပဋ္ဌာနနယေန နတ္ထိ။ အာဟာရပစ္စယာ ပဝတ္တမာနာနိ ရူပါနိ
အာဟာရနိဿယာနိ နာမ ဟောန္တီတိ သုတ္တန္တနယေန ဝုတ္တောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ပရတော ဥတုနော နိဿယဇောတနာယပိ ဧသေဝ နယော။
ဋ္ဌ ၇၀၄။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနာဒိဝသေန စတုဗ္ဗိဓာယပိ တေဇောဓာတုယာ ရူပုပ္ပါဒနေ သမတ္ထဘာဝတော ‘‘ဥတု နာမ စတုသမုဋ္ဌာနာ တေဇောဓာတူ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧသ ဒုဝိဓော ဟောတီတိ ဧသ ဥတု တေဇောဓာတုဘာဝါဝိသေသေပိ တိက္ခမန္ဒတာဝိသေသေန ဥဏှော, သီတောတိ ဒုဝိဓော ဟောတိ။ ယံ ပနေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ဟေဋ္ဌာ ဝိစာရိတမေဝ။ ယဒိပိ ဥတု ဥပါဒိန္နကေန ဝိနာပိ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတိ, ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓေ ပန တေန ဝိနာ တဿ ရူပုပ္ပါဒနံ နတ္ထီတိ အာဟ ‘‘ဥပါဒိန္နကံ ပစ္စယံ လဘိတွာ’’တိ။ တေနာဟ ‘‘စတုသမုဋ္ဌာနော ဥတူ’’တိ။ ဥတုသမုဋ္ဌာနောယေဝ ဟိ ဥတု ဥပါဒိန္နကေန ဝိနာ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတိ။ ဥတုပစ္စယံ နာမ စတုသမုဋ္ဌာနိကံ ရူပံ။ ယဉှိ ဥတုသမုဋ္ဌာနံ ပန္နရသဝိဓံ ရူပံ, ယဉ္စ တဒညတိသန္တတိရူပံ, တဿ သဗ္ဗဿပိ သဘာဂေါ ဥတုဥပတ္ထမ္ဘကပစ္စယော ဟောတီတိ။ ယသ္မာ ဝိသဘာဂေါ ဥတု ဟိမာဒိ ဝိယ ပဒုမာဒီနံ ဝိသဒိသရူပုပ္ပတ္တိဟေတုဘူတံ ပုရိမရူပံ ဝိနာသေန္တံ ဝိယ ဟောတိ, တသ္မာ သဘာဂံ, ဝိသဘာဂဉ္စ ဧကဇ္ဈံ ဂဟေတွာ ဝုတ္တံ ‘‘ဥတု စတုသမုဋ္ဌာနိကရူပါနံ ပဝတ္တိယာ စ ဝိနာသဿ စ ပစ္စယော ဟောတီ’’တိ။
ဒီဃမ္ပိ အဒ္ဓါနန္တိ ‘‘ဒသ ဒွါဒသ ဝါရေ’’တိ အညဿ ဝုတ္တပရိစ္ဆေဒတော ဒီဃမ္ပိ ကာလံ။ ဥတု ဟိ သဘာဂသန္တတိဝသေန လဒ္ဓပစ္စယံ စိရတရမ္ပိ ကာလံ သဒိသာကာရံ ရူပပ္ပဝတ္တိံ သန္တာနေတိ ဥပါဒိန္နကသန္နိဿယေန ဝိနာ, ပဂေဝ ဣတရထာ။ တေနာဟ ‘‘အနုပါဒိန္နပက္ခေ ဌတွာပီ’’တိ, မံသဝိနိမုတ္တကေသလောမနခစမ္မခိလတိလကာဒိဝသေန ဇီဝမာနသရီရေ အညတ္ထ မတကဠေဝရာဒိဝသေနာတိ အဓိပ္ပါယော။ ရူပဿ နိဗ္ဗတ္တိယာ ဒိဋ္ဌာယ တဿ ဘင်္ဂေါပိ ဒိဋ္ဌောယေဝ ဟောတိ ဣတ္တရကာလတ္တာ ဓမ္မပ္ပဝတ္တိယာတိ အာဟ ‘‘နိဗ္ဗတ္တိံ ပဿန္တော ကာလေန ရူပံ သမ္မသတိ နာမာ’’တိ။ န ဟိ နိဗ္ဗတ္တိမတ္တဒဿနံ သမ္မသနံ နာမ ဟောတိ, ဥဒယဗ္ဗယဒဿနဉ္စ အဓိကတန္တိ။ ဧသ နယော ဣတော ပရေသုပိ နိဗ္ဗတ္တိဂ္ဂဟဏေသု။
အရူပနိဗ္ဗတ္တိပဿနာကာရကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၇၀၅။ လောကိယစိတ္တုပ္ပါဒဝသေနေဝါတိ အဝဓာရဏံ ဣတရဿ အဝိသယတ္တာ။
နိဗ္ဗတ္တတိ တံတံဘဝဝသေန။ တဒေဝ ဧကူနဝီသတိပ္ပဘေဒံ စိတ္တံ ဘဝင်္ဂဝသေန နိဗ္ဗတ္တတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တထာ စုတိဝသေန တဒါရမ္မဏဝသေနာတိ ဧတ္ထာပိ။ တတ္ထာတိ တေသု ဧကူနဝီသတိစိတ္တုပ္ပါဒေသု။ အနန္တရစိတ္တတော ပဋ္ဌာယာတိအာဒိနာပိ ပဝတ္တိယေဝ ဝုတ္တာ။
သော ပန ပဋိသန္ဓိစိတ္တာနံယေဝ ပဝတ္တိယံ ပဝတ္တနာကာရောတိ သုဒ္ဓပ္ပဝတ္တိစိတ္တာနံ ဥပ္ပတ္တိံ ဒဿေန္တော ‘‘ပဝတ္တေ ပနာ’’တိအာဒိမာဟ။ အသမ္ဘိန္နတ္တာတိ အဝိနဋ္ဌတ္တာ။ ‘‘အသမ္ဘိန္နတ္တာ စက္ခုဿာ’’တိအာဒိနာ သင်္ခေပတော ဝုတ္တမတ္ထံ ဝိဝရိတုံ ‘‘စက္ခုပသာဒဿ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဌိတိပ္ပတ္တမေဝါ’’တိ ဣမိနာ ယထာ နိရုဇ္ဈမာနံ ရူပံ ကဿစိ ပစ္စယော န ဟောတိ, ဧဝံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနမ္ပီတိ ဒဿေတိ။ စက္ခုဝိညာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧဝံ သေသေသုပိ။ ကာမာဝစရကုသလာကုသလကိရိယစိတ္တေသု ဧကံ ဝါ ပဉ္စ, သတ္တ ဝါ ဇဝနာနိ ဟုတွာ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥပေက္ခာသဟဂတာဟေတုကံ စိတ္တံ ဝါတိ ဝါ-သဒ္ဒံ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနဉှိ သန္ဓာယ ဧဝံ ဝုတ္တံ, တံ ပန ဒုတိယမောဃဝါရဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ပဉ္စ ဇဝနာနိ သုတ္တမုစ္ဆိတာဒိကာလေ, သတ္တ ပါကတိကကာလေ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဇဝနာရမ္မဏာနုရူပန္တိ ‘‘တိဟေတုကံ စေ ဇဝနံ, တိဟေတုကံ, ဒွိဟေတုကံ ဝါ’’တိအာဒိနာ, ‘‘ဣဋ္ဌံ စေ အာရမ္မဏံ, သောမနဿသဟဂတ’’န္တိအာဒိနာ စ ဇဝနဿ, အာရမ္မဏဿ စ အနုရူပံ။ သေသဒွါရေသူတိ သောတဒွါရာဒိသေသဒွါရေသု။
အနုက္ကမေနာတိ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏာဓိဂမာနုက္ကမေန ပညာဘာဝနံ သမ္ပာဒေတိ အရဟတ္တံ အဓိဂစ္ဆတိ။
ရူပသတ္တကသမ္မသနကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၇၀၆။ ရူပေသု မနသိကာရသတ္တကံ ရူပသတ္တကံ, ရူပဓမ္မေသု သတ္တဟာကာရေဟိ မနသိ ကာရောတီတိ အတ္ထော။ ဧဝံ အရူပသတ္တကမ္ပိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣမေဟိ အာကာရေဟီတိ ဣမေဟိ အာဒါနနိက္ခေပနမနသိကာရာဒိပ္ပကာရေဟိ, ဣမေဟိ ဝါ ယထာဝုတ္တကောဋ္ဌာသေဟိ။ အာရောပေတွာတိ တိလက္ခဏံ အာရောပေတွာ။
အာဒါနနိက္ခေပနတောတိ ဘဝဿ ဂဟဏဝိဿဇ္ဇနတော, ဇာတိတော, မရဏတော စာတိ အတ္ထော။ ဝယောဝုဍ္ဎတ္ထဂါမိတောတိ ဝယသာ ဝုဍ္ဎဿ အတ္ထဂါမိဘာဝတော, အတ္ထင်္ဂမတော ဣစ္စေဝ အတ္ထော။ အာဟာရတောတိ
အာဟာရဟေတု, ရူပဿ ပစ္စယဘူတအာဟာရတောတိ အတ္ထော။ အယလောဟာဒိဘူမိပါသာဏာဒိဘေဒံ ဝိဝိဓဝဏ္ဏသဏ္ဌာနံ ကမ္မာနပေက္ခံ သဘာဝသိဒ္ဓံ ရူပံ ဓမ္မတာရူပံ။ သတ္တာတိ သတ္တဓာ သတ္တဟာကာရေဟိ။ ဝိပဿတီတိ တံ တံ ကောဋ္ဌာသံ တိလက္ခဏံ အာရောပေတွာ ဝိပဿတိ သမ္မသတိ။
‘‘ဘာရာဒါနံ ဒုခံ လောကေ’’တိ ဝစနတော ခန္ဓဘာရဿ အာဒိတော ဂဟဏန္တိ ကတွာ ‘‘အာဒါနန္တိ ပဋိသန္ဓီ’’တိ အာဟ။ ‘‘သဗ္ဗေဝ နိက္ခိပိဿန္တိ, ဘူတာ လောကေ သမုဿယ’’န္တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၂၂၀၊ သံ။ နိ။ ၁။၁၈၆) ပန ဝစနတော ခန္ဓဘာရနိက္ခေပေါတိ ကတွာ ‘‘နိက္ခေပနန္တိ စုတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ယော စိရံ ဇီဝတိ, သော ဝဿသတ’’န္တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၇၊ သံ။ နိ။ ၁။၁၄၅-၁၄၆၊ အ။ နိ။ ၇။၇၄) ဝစနတော တတော ဦနာဓိကဘာဝေါ အပ္ပမာဏန္တိ ဝုတ္တံ ‘‘ဧကံ ဝဿသတံ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ’’တိ။ ဧတ္ထန္တရေ သဗ္ဗေ သင်္ခါရာတိ ဧတသ္မိံ အာဒါနနိက္ခေပန္တရေ ပဝတ္တာ သဗ္ဗေ ဘူတုပါဒါယရူပပ္ပဘေဒါ သင်္ခါရာ။ ရူပဓမ္မေသု ဟိ ဣဒံ သမ္မသနဝိဓာနန္တိ။ ‘‘အနိစ္စာ’’တိ ဂဟိတမတ္တံ ယုတ္တိတော ဟဒယေ ပတိဋ္ဌာပနတ္ထံ ‘‘ကသ္မာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဥပ္ပါဒဝယဝတ္တိတောတိ ဥပ္ပဇ္ဇနဝသေန, နိရုဇ္ဈနဝသေန စ ပဝတ္တနတော, အဟုတွာ သမ္ဘဝတော ဟုတွာ ဝယူပဂမနတောတိ အတ္ထော။ ဝိပရိဏာမတောတိ သန္တာနဿ ပုရိမုတ္တရဝိသဒိသဘာဝတောတိ ဝဒန္တိ။ တံ ဝဿသတပရိစ္ဆိန္နေ ရူပေ ဣဒံ သမ္မသနန္တိ အဓိပ္ပါယေနေဝ ဝုတ္တံ သိယာ, ဇရာမရဏေန ဝိပရိဏာမေတဗ္ဗတောတိ အတ္ထော။ အသတိပိ ဓမ္မဘေဒေ အဝတ္ထာဘေဒေါ ဣစ္ဆိတဗ္ဗော။ န ဟိ ဥပ္ပါဒါဝတ္ထာ ဧဝ ဘင်္ဂါဝတ္ထာတိ ယုတ္တာ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ‘‘ဇရာယ စေဝ မရဏေန စာတိ ဒွေဓာ ပရိဏာမပကတိတာယာ’’တိ။ သဘာဝဝိဂမော ဧဝ ဝါ ဧတ္ထ ဝိပရိဏာမော။ ခဏိကတာ တာဝကာလိကတာ။ နိစ္စသဘာဝါဘာဝေါ ဧဝ နိစ္စပဋိက္ခေပေါ။ အနိစ္စဓမ္မာ ဟိ တေနေဝ အတ္တနော သဘာဝေန ဇာနန္တာနံ နိစ္စတံ ပဋိက္ခိပန္တိ နာမ။ ယတော န နိစ္စန္တိ အနိစ္စံ, ဥပ္ပါဒက္ခဏေ ယဒဝတ္ထာ သင်္ခါရာ, န တဒဝတ္ထာ ဌိတိက္ခဏေတိ အဝတ္ထန္တရပ္ပတ္တိယာ ဉာယတိ တေသံ ကိလမနာကာရောတိ အာဟ ‘‘ဌိတိယံ ဇရာယ ကိလမန္တီ’’တိ, သွာယမတ္ထော ပါကဋဇရာယ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယေ ပန သင်္ခါရာနံ ဌိတိံ န သမ္ပဋိစ္ဆန္တိ, တတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။ ဓမ္မာနံ သဘာဝေါ နာမ ဒုရတိက္ကမော ဇရာနန္တရံ ဘင်္ဂေါတိ အာဟ ‘‘ဇရံ ပတွာ အဝဿံ ဘိဇ္ဇန္တီ’’တိ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ
ဥပ္ပါဒဇရာဘင်္ဂဝသေန သင်္ခါရာနံ နိရန္တရဗာဓတာ, တတော စ နေသံ ဒုဿဟတာယ ဒုက္ခမတာ, တိဿန္နံ ဒုက္ခတာနံ, သံသာရဒုက္ခဿ စ အဓိဋ္ဌာနတာယ ဒုက္ခဝတ္ထုတာ, တသ္မာ။ အဘိဏှ…ပေ… ဒုက္ခာတိ ယောဇနာ။
‘‘သုခပဋိက္ခေပတော’’တိ ဣဒံ ဝုတ္တနယမေဝ။ ဌိတိံ မာ ပါပုဏန္တု, ဥပ္ပဇ္ဇမာနာကာရေနေဝ ပဝတ္တန္တူတိ အဓိပ္ပါယော။ ‘‘ဥပ္ပန္နာ’’တိ ဣမိနာ ဥပ္ပါဒက္ခဏသမင်္ဂိတာ ဝုတ္တာ။ ဌာနပ္ပတ္တာ မာ ဇီရန္တူတိ ကသ္မာ ဝုတ္တံ, နနု အတ္ထတော ဌိတိ ဧဝ ဇရာတိ? သစ္စမေတံ, ဇရာဝသေန ပန ယော ကိလမထော, သော ဣဓ ဇရာဂ္ဂဟဏေန ဂဟိတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ မာ ဘိဇ္ဇန္တူတိ နိစ္စတံ အာသီသတိ။ ကဿစိ ဓမ္မိဿရဿာပိ ဘဂဝတော ဝသဝတ္တိဘာဝေါ နတ္ထိ။ န ဟိ လက္ခဏညထတ္တံ ကေနစိ ကာတုံ သက္ကာ။ ဘာဝညထတ္တမေဝ ဟိ ဣဒ္ဓိဝိသယော။ သုညာ သင်္ခါရာ တေန တီသု ဌာနေသု ဝသဝတ္တနာကာရေန။ တသ္မာတိ ဝုတ္တကာရဏပရာမသနံ။ သုညတောတိ နိဝါသီကာရကဝေဒကအဓိဋ္ဌာယကဝိရဟေန တတော သုညတော, န နိဿဘာဝတောတိ ဧကစ္စပရိကပ္ပိတသဘာဝသုညတော။ အဿာမိကတောတိ သာမိဘူတဿ ကဿစိ အဘာဝတော။ ဧတေန အနတ္တနိယတံ ဒဿေတိ။ အဝသဝတ္တိတောတိ ယထာဝုတ္တဝသဝတ္တိဘာဝါဘာဝတော။ အတ္တပဋိက္ခေပတောတိ ပရပရိကပ္ပိတဿ အတ္တနော ပဋိက္ခိပနတော။ ‘‘သုညတော’’တိအာဒိနာ ဟိ ဓမ္မာနံ ဗာဟိရကပရိကပ္ပိတအတ္တဝိရဟော ဝုတ္တော, ဣမိနာ ပန အတံသဘာဝတော အတ္တာ န ဟောတီတိ။
ဋ္ဌ ၇၀၇။ ဧတ္ထ စ ‘‘ဥပ္ပါဒဝယဝတ္တိတော’’တိအာဒိနာ စတူဟိ ကာရဏေဟိ အနိစ္စာ, ‘‘အဘိဏှသမ္ပဋိပီဠနတော’’တိအာဒိနာ စတူဟိ ကာရဏေဟိ ဒုက္ခာ, ‘‘သုညတော’’တိအာဒိနာ စတူဟိ ကာရဏေဟိ အနတ္တာတိ ရူပဓမ္မေ နိရုဠှံ လက္ခဏတ္တယံ ပုဗ္ဗေ အတ္တနာ အသလ္လက္ခိတံ သလ္လက္ခေတွာ သမ္မသန္တော တံ တတ္ထ အာရောပေတီတိ ဝုစ္စတိ။ တထာ ပနာနေန အာဒါနနိက္ခေပနဝသေန သမ္မသိတတ္တာ အာဟ ‘‘ရူပေ တိလက္ခဏံ အာရောပေတွာ’’တိ။
တတ္ထ စ ယသ္မာ အနိစ္စလက္ခဏဂ္ဂဟဏပုဗ္ဗကံ ဒုက္ခလက္ခဏဂ္ဂဟဏံ, ဒုက္ခလက္ခဏဂ္ဂဟဏပုဗ္ဗကံ ဝါ အနတ္တလက္ခဏဂ္ဂဟဏံ။ အနိစ္စလက္ခဏဉ္စေတ္ထ ရူပဘေဒေန ဒဿိယမာနံ ယထောဠာရိကတော ဒီပေတဗ္ဗန္တိ တံ ဝဿသတပရိစ္ဆေဒေန ပဌမံ ဒဿေန္တေန ဝဿသတံ ဌိတဿ ‘‘ဒသ ဝါ ဝီသတိ
ဝါ’’တိအာဒိနာ ဝိဘဇိတွာ အနုက္ကမေန ယာဝဥဒ္ဓရဏာဒိကောဋ္ဌာသဝသေန ရူပဿ ဘင်္ဂံ ဒိသွာ တတော ‘‘အနိစ္စံ ဒုက္ခံ အနတ္တာ’’တိ တိလက္ခဏာရောပနံ ဝယောဝုဍ္ဎတ္ထင်္ဂမတော သမ္မသနန္တိ ဒဿေတုံ ‘‘တမေဝ ဝဿသတ’’န္တိအာဒိနာ ဝယဝသေန ရူပဿ သမ္မသနဝိဓိ အာရဒ္ဓေါ။ တတ္ထ ယသ္မာ ဩဠာရိကဝသေနေဝါယံ အာဒိတော ရူပဘေဒေါ ဂယှတိ, တသ္မာ န ဝဿသတံ သမကောဋ္ဌာသဝသေန ဝိဘတ္တံ, မဇ္ဈိမာဝတ္ထာယ ဝါ တထာရူပတ္တာ မဇ္ဈိမဝယေ ဧကံ ဝဿံ ဝဍ္ဎိတံ။
ဋ္ဌ ၇၀၈။ မန္ဒတာဗာဟုလ္လေန ပဝတ္တံ ဝဿာနံ ဒသကံ မန္ဒဒသကံ။ ဧသ နယော သေသေသုပိ။
တဒါတိ ပဌမေ ဝဿဒသကေ။ သောတိ ပုဂ္ဂလော။ စပလောတိ အနဝဋ္ဌိတကိရိယတာယ တရလော။ တေန မောမူဟဘာဝတော ဝိသေသေတိ။ န ဟေသ နဝမဒသကေ ဝိယ မောမူဟဘာဝေန မန္ဒော, အထ ခေါ စပလတာယာတိ။ တေနာဟ ‘‘ကုမာရကော’’တိ။ တတိယေ ဒသကေ မံသပါရိပူရိယာ ယထာရဟံ ဆဝိဝဏ္ဏော ဝိပ္ပသီဒတီတိ အာဟ ‘‘ဝဏ္ဏာယတနံ ဝေပုလ္လံ ပါပုဏာတီ’’တိ။ စတုတ္ထေ ဒသကေ အဋ္ဌီနံ, နှာရူနဉ္စ ထိရဘာဝပ္ပတ္တိယာ ဗလဉ္စ ထာမော စ ဝေပုလ္လံ ပါပုဏာတိ။ ပဉ္စမေ ဒသကေ ယောဗ္ဗနမဒဿ ဒူရီဘာဝေန ယေဘုယျေန ကိလေသတနုတာယ ပညာ ယထာရဟံ သုဝိသဒါ ဟောတိ။ ခိဍ္ဍာယ ရတိ ခိဍ္ဍာရတိ။ ကပလ္လိကာဒိနိဿယဝိသေသေန ပဒီပဿ သုဒ္ဓတာဒိ ဝိယ နိဿယဝိသေသေန ပဉ္စမဆဋ္ဌဒသကေသု ပညာယ ဗုဒ္ဓိဟာနိယော ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပုရတော ပဗ္ဘာရော ဟောတိ ကဋိသန္ဓိဂီဝါသန္ဓီနံ ဝသေန ရဿဿာပိ, ပဂေဝ ဒီဃဿ။ ပဗ္ဘာရောတိ စ ဂရုဘာဝေန ပလမ္ဗကော။ မောမူဟော ဟောတိ သတိပညာဝိပ္ပဝါသတော။ သယနဗဟုလောဝ ဟောတိ ဌာနာဒိဝသေန သရီရဘာရံ ဝဟိတုံ အသက္ကောန္တော။
ဋ္ဌ ၇၀၉။ တိဏ္ဏံ တိဏ္ဏံ ဝဿာနန္တိ ယေဘုယျတာယ ဝုတ္တံ။ စတုဝဿိကောပိ ဟိ ဧကော ကောဋ္ဌာသော ဟောတီတိ။ ဒွိသတံ ကောဋ္ဌာသေ ကတွာ ဧကေကအယနဝသေနာတိပိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဝဿာနေ ပဝတ္တရူပန္တိ သမ္ဗန္ဓော။
တံ ပန ဝဿာနံ ဒွိဓာ သမတ္တံ, န ပုဗ္ဗေ ဝိယ စတုမာသန္တိ အာဟ ‘‘ဒွေမာသ’’န္တိ။ အစ္စန္တသံယောဂေ စေတံ ဥပယောဂဝစနံ။ သော ပန ဝဿာနော ဥတု သာဝဏပေါဋ္ဌပါဒမာသာ, အဿယုဇကတ္တိကမာသာ သရဒေါ, မိဂသိရဖုဿမာသာ ဟေမန္တော, မာဃဖဂ္ဂုနမာသာ သိသိရော, စိတ္တဝေသာခမာသာ ဝသန္တော, ဇေဋ္ဌာသဠှမာသာ ဂိမှော ဥတူတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဆ ကောဋ္ဌာသေ ကတွာတိ ဒသဒသနာဋိကာဝသေန ဆ ကောဋ္ဌာသေ ကတွာ။
ဋ္ဌ ၇၁၀။ အဘိမုခံ ပုရတော ကမနံ အဘိက္ကမော။ ပဋိနိဝတ္တနဝသေန ကမနံ ပဋိက္ကမော။ အာမုခံ လောကနံ အာလောကနံ။ ဝိဝိဓံ ဣတော စိတော စ လောကနံ ဝိလောကနံ။ ဟတ္ထပါဒါနံ သင်္ကုစနံ သမိဉ္ဇနံ။ အာယမနံ ပသာရဏံ။
ပါဒုဒ္ဓရဏကာလေတိ ဒုတိယပါဒုဒ္ဓရဏကာလေ။ ပါဒဿာတိ ဥဒ္ဓဋပါဒဿ။ ဩမတ္တာတိ သတ္တိတော ဟီနပ္ပမာဏာ။ တေနာဟ ‘‘မန္ဒာ’’တိ။ ဣတရာတိ တေဇောဝါယောဓာတုယော။ ယထာ ပါဒဿ ဥဒ္ဓရဏံ သိဇ္ဈတိ, တထာ ပဝတ္တစိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပေသု ဧကံသတော တေဇောဝါယောဓာတူနံ အဓိမတ္တတာ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ သလ္လဟုကသဘာဝတာယ တာသံ။ တတော ဧဝ စ ဣတရာသံ ဩမတ္တတာ ဂရုသဘာဝတ္တာ။ တံသမ္ဗန္ဓတ္တာ ပန သေသံ တိသမုဋ္ဌာနရူပံ တဂ္ဂတိကမေဝ ဟောတိ။ ကာယဝစီဝိညတ္တိပဝတ္တိယံ ဝါယောပထဝီအဓိမတ္တတာ ဣမဿ အတ္ထဿ နိဒဿနန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ပုရတော ဟရဏေ, ပစ္ဆတော ဟရဏေ စ ဥဒ္ဓရဏေ ဝိယ သလ္လဟုကသဘာဝရူပပ္ပဝတ္တီတိ တာသံယေဝ ဒွိန္နံ ဓာတူနံ အဓိမတ္တတာ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာတိ အာဟ ‘‘တထာ အတိဟရဏဝီတိဟရဏေသူ’’တိ။ ယထာ ဥဒ္ဓရဏာဒီသု သလ္လဟုကသဘာဝတ္တာ ပစ္ဆိမာနံ ဒွိန္နံ ဓာတူနံ ကိစ္စံ အဓိကံ ဟောတိ, ဣတရာသံ ဟီနံ, ဧဝံ ဝေါဿဇ္ဇနာဒီသု တီသု ဂရုသဘာဝတ္တာ ပုရိမာနံ ဒွိန္နံ ကိစ္စံ အဓိကံ ဟောတိ, ဣတရာသံ ဟီနန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝေါဿဇ္ဇနေ’’တိအာဒိ။
တဒုပါဒါယရူပါနီတိ တာ ဓာတုယော နိဿာယ ပဝတ္တဥပါဒါရူပါနိ။ ဧတ္ထေဝါတိ ဥဒ္ဓရဏေယေဝ။ တေနာဟ ‘‘အတိဟရဏံ အပ္ပတွာ’’တိ။ ဣတီတိ ဧဝံ။ တတ္ထ တတ္ထာတိ တသ္မိံ တသ္မိံ ဥဒ္ဓရဏာဒိကောဋ္ဌာသေ။ ပဗ္ဗံ
ပဗ္ဗန္တိအာဒိ တေသံ ဓမ္မာနံ ကောဋ္ဌာသန္တရသင်္ကရာဘာဝဒဿနံ။ တဋတဋာယန္တာတိ တဋတဋာယန္တိ ဝိယ, တေန နေသံ ပဝတ္တိက္ခဏဿ ဣတ္တရတံ ဒဿေတိ။
ဋ္ဌ ၇၁၁။ အဿာတိ သမ္မသနဿ။ ဒါရုတိဏုက္ကာဒီသူတိ ဒါရုဥက္ကာတိဏုက္ကာဒီသု။ ‘‘ကိံ အန္ဓဗာလ ဧကဃနံ သတတံ သဗ္ဗဒါဘာဝိံ ဧကန္တိ မညသီ’’တိ အဓိပ္ပါယေနာဟ ‘‘ကိမေတ္ထ မနာပ’’န္တိ။ ဣဒမ္ပီတိ ယဒိဒံ တေလဝဋ္ဋိက္ခယေန ပဒီပဿ အပညာယနံ ဝုတ္တံ, ဣဒမ္ပိ။ အင်္ဂုလင်္ဂုလန္တရေတိ အင်္ဂုလိယာ မိတံ အင်္ဂုလန္တိ အင်္ဂုလပ္ပမာဏေ ပဒေသေတိ အတ္ထော။ တန္တုနော အဝယဝလေသဘူတံ ပရမသုခုမဘာဝပ္ပတ္တံ အံသုံ သန္ဓာယာဟ ‘‘အံသုံ ပန မုဉ္စိတွာ’’တိ။
တတ္ထာတိအာဒိ ဥပမာသံသန္ဒနံ။ တတ္ထ ကာမံ ဥပမေယျေ ဝိယ ဥပမာယံ ပါကဋော ကာလဘေဒေါ နတ္ထိ, ဧကကောဋ္ဌာသဂတံ ပန ကောဋ္ဌာသန္တရံ န ပါပုဏာတီတိ ဧတ္တာဝတာ ဥပမာဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဥပမာယမ္ပိ ဝါ တာဝ ယာဝါတိ ကာလဿ ဘေဒမတ္တာ လဗ္ဘတေဝါတိ တဿာ ဂဟဏေ ကာလဘေဒဝသေနာပိ ဥပမာ ယောဇေတဗ္ဗာ။
ဋ္ဌ ၇၁၂။ ပုဗ္ဗေ အာဒါနနိက္ခေပါဒိဝသေန စတုသန္တတိရူပံ သံဃရိတွာ ဒဿိတံ, ဣဒါနိ အာဟာရသမုဋ္ဌာနာဒိဝသေန ဘိန္ဒိတွာ ဒဿေန္တော ‘‘တဒေဝ ရူပံ ဝိသင်္ခရိတွာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဝိသင်္ခရိတွာ ဝိဘဇိတွာ။ ‘‘ဝိသံဃရိတွာ’’တိ ဝါ ပါဌော, အယမေဝတ္ထော။ အာဟာရမယန္တိ အာဟာရေန နိဗ္ဗတ္တံ။ ဈတ္တန္တိ မိလာတံ။ ကိလန္တန္တိ ခိန္နံ။ ဓာတန္တိ တိတ္တံ။ ပီဏိတန္တိ မံသူပစယသမ္ပတ္တိယာ ပီဏိတံ။ တတော ဧဝ မုဒု။ သိနိဒ္ဓန္တိ သိနိဒ္ဓစ္ဆဝိတာယ သဏှံ။ တတော ဧဝ ဖဿဝန္တံ။
ဋ္ဌ ၇၁၃။ ဥဏှကာလေ သမုဋ္ဌိတံ ရူပန္တိ ဥဏှသန္တာပေန သန္တတ္တံ ရူပံ သန္ဓာယာဟ။ သီတဥတုနာတိ သပ္ပါယေန သီတဥတုနာ။
ဋ္ဌ ၇၁၄။ အာယတနဒွါရဝသေနာတိ အာယတနသင်္ခါတဒွါရဝသေန။ ကမ္မဒွါရနိဝတ္တနတ္ထံ အာယတနဂ္ဂဟဏံ။ ကာယဒွါရေတိ ပသာဒကာယဒွါရေ။ မနောဒွါရံ နာမ သာဝဇ္ဇနံ ဘဝင်္ဂံ။ တဿ နိဿယဘာဝတော ဟဒယဝတ္ထုံ သန္ဓာယ နိဿိတဝေါဟာရေန ‘‘မနောဒွါရေ’’တိ ဝုတ္တံ, ယတ္ထ မနောဒွါရုပ္ပတ္တိ။
ဋ္ဌ ၇၁၅။ သောမနဿိတဒေါမနဿိတဝသေနာတိ သောမနဿိတဒေါမနဿိတပုဂ္ဂလဝသေန, သောမနဿိတဒေါမနဿိတကာလဝသေန ဝါ။
အယမတ္ထောတိ အယံ ဣဒါနိ ဝုစ္စမာနော သင်္ခါရာနံ အတိဣတ္တရခဏတာသင်္ခါတော အတ္ထော။
ဇီဝိတန္တိ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ။ သုခဒုက္ခာတိ သုခဒုက္ခဝေဒနာ။ ဥပေက္ခာပိ ဟိ သုခဒုက္ခာသု ဧဝ အန္တောဂဓာ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဘာဝတော။ အတ္တဘာဝေါတိ ဇီဝိတဝေဒနာဝိညာဏာနိ ဌပေတွာ အဝသိဋ္ဌဓမ္မာ ဝုတ္တာ။ သညာတိ ကေစိ။ ကေဝလာတိ အတ္တနာ နိစ္စဘာဝေန ဝါ အဝေါမိဿာ။ ဧကစိတ္တသမာယုတ္တာတိ ဧကေကေန စိတ္တေန သဟိတာ။ လဟုသော ဝတ္တတေ ခဏောတိ ဝုတ္တနယေန ဧကစိတ္တက္ခဏိကတာယ လဟုကော အတိဣတ္တရော ဇီဝိတာဒီနံ ခဏော ဝတ္တတိ။
စုလ္လာသီတိသဟဿာနိ ကပ္ပန္တိ စတုရာသီတိသဟဿပရိမာဏံ ကပ္ပံ, အစ္စန္တသံယောဂေ ဧတံ ဥပယောဂဝစနံ။ ကပ္ပန္တိ စ သာမညဝသေန ဧကဝစနံ။ မရူတိ ဒေဝါ။ ဒွီဟိ စိတ္တေဟိ သမောဟိတာတိ ဧဝံ စိရဇီဝိနောပိ တေ ဒွီဟိ စိတ္တေဟိ သဟိတာ ဟုတွာ န တိဋ္ဌန္တိ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – တေသမ္ပိ သန္တာနေ ဇီဝိတာဒီနိ ဒွီဟိ စိတ္တေဟိ သဟ န တိဋ္ဌန္တိ, ဧကေန စိတ္တေန သဟ ဥပ္ပန္နာနိ တေနေဝ သဟ နိရုဇ္ဈနတော ယာဝ ဒုတိယာ န တိဋ္ဌန္တီတိ။
ယေ နိရုဒ္ဓါ မရန္တဿာတိ စဝန္တဿ သတ္တဿ စုတိစိတ္တေန သဒ္ဓိံ နိရုဒ္ဓါတိ ဝတ္တဗ္ဗာ ယေ ခန္ဓာ။ တိဋ္ဌမာနဿ ဝါ ဣဓာတိ ယေ ဝါ ဣဓ ပဝတ္တိယံ တိဋ္ဌန္တဿ ဓရန္တဿ ဘင်္ဂပ္ပတ္တိယာ နိရုဒ္ဓက္ခန္ဓာ။ သဗ္ဗေပိ သဒိသာ တေ သဗ္ဗေပိ ဧကသဒိသာ အတ္ထင်္ဂတာ အပ္ပဋိသန္ဓိကာ ပုန အာဂန္တွာ ပဋိသန္ဓာနာဘာဝေန ဝိဂတာ။ ယထာ ဟိ စုတိက္ခန္ဓာ န နိဗ္ဗတ္တန္တိ, ဧဝံ တတော ပုဗ္ဗေပိ ခန္ဓာ။ တသ္မာ ဧကစိတ္တက္ခဏိကံ သတ္တာနံ ဇီဝိတန္တိ အဓိပ္ပါယော။
အနန္တရာ စ ယေ ဘဂ္ဂါတိ ယေ သင်္ခါရာ အနန္တရမေဝ ဘဂ္ဂါ နိရုဒ္ဓါ။ ယေ စ ဘဂ္ဂါ အနာဂတေတိ ယေ စ သင်္ခါရာ အနာဂတေ ဘဂ္ဂါ ဘဉ္ဇနသီလာ ဘိဇ္ဇိဿန္တိ။ တဒန္တရာ နိရုဒ္ဓါနန္တိ တေသံ အတီတာနာဂတာနံ အန္တရာ ဝေမဇ္ဈေ ပစ္စုပ္ပန္နတံ ပတွာ နိရုဒ္ဓါနံ ဘဂ္ဂါနံ။ ဝေသမံ နတ္ထိ လက္ခဏေတိ တေသံ တိဝိဓာနမ္ပိ ဘင်္ဂလက္ခဏနိမိတ္တံ ဝိသမတာ ဝိသဒိသတာ နတ္ထိ။
အနိဗ္ဗတ္တေန န ဇာတောတိ အနုပ္ပန္နေန စိတ္တေန ဇာတော န ဟောတိ, အဇာတော နာမ ဟောတိ။ ပစ္စုပ္ပန္နေန ဝတ္တမာနေန စိတ္တေန ဇီဝတိ ဇီဝမာနော နာမ ဟောတိ။ စိတ္တဘင်္ဂါ မတော လောကောတိ စုတိစိတ္တဿ ဝိယ သဗ္ဗဿပိ တဿ တဿ စိတ္တဿ ဘင်္ဂပ္ပတ္တိယာ အယံ လောကော ပရမတ္ထတော မတော နာမ ဟောတိ နိရုဒ္ဓဿ အပ္ပဋိသန္ဓိကတ္တာ။ ဧဝံ သန္တေပိ ပညတ္တိ ပရမတ္ထိယာ ယာယံ တံ တံ သန္တံ သနိဿယံ စိတ္တံ ဥပါဒါယ ‘‘တိဿော ဇီဝတိ, ဖုဿော ဇီဝတီ’’တိ ဧဝံ ဝစနပ္ပဝတ္တိယာ ဝိသယဘူတာ သန္တာနပညတ္တိ, သာ ဧတ္ထ ပရမတ္ထိယာ ပရမတ္ထဘူတာ။ တထာ ဟိ ဝဒန္တိ ‘‘နာမဂေါတ္တံ န ဇီရတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၁။၇၆)။
အနိဓာနဂတာ ဘဂ္ဂါတိ ယေ ဘဂ္ဂါ, န တေ ကတ္ထစိ နိဓာနံ ဂတာ, အထ ခေါ အဘာဝမေဝ ဂတာ။ ပုဉ္ဇော နတ္ထိ အနာဂတေ ယတော အာဂစ္ဆေယျုံ ဝတ္တမာနဘာဝံ။ နိဗ္ဗတ္တာ ယေပီတိ ယေ ပဋိလဒ္ဓတ္တဘာဝါ ပစ္စုပ္ပန္နာ, တေပိ အာရဂ္ဂေ သာသပူပမာ တိဋ္ဌန္တိ။ ယထာ နာမ သူစိယံ ဌိတာယံ သာသပေါ ခိတ္တော တဿာ သိခံ ဖုဋ္ဌမတ္တော ဝိဂစ္ဆတိ န တိဋ္ဌတိ, ဧဝံ သင်္ခါရာ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ဘိဇ္ဇန္တိ, န တေသံ အဝဋ္ဌာနံ အတ္ထီတိ။
ဘင်္ဂေါ နေသံ ပုရက္ခတောတိ တေသံ နိဗ္ဗတ္တဓမ္မာနံ ဘင်္ဂေါ နာမ ပုရတော ဧဝ ကတော, ဧကံသဘာဝီ န အပသက္ကတီတိ အတ္ထော။ ပုရာဏေဟီတိ ပုရိမကေဟိ အတီတေဟိ။
အဒဿနတောတိ အပဿိတဗ္ဗတော။ အာယန္တီတိ အာဂစ္ဆန္တိ။ ‘‘ဥပ္ပဇ္ဇန္တီ’’တိ ဣမိနာပိ ကုတောစိ ရာသိတော အာဂမနာဘာဝမေဝါဟ။ ဘဂ္ဂါ ဂစ္ဆန္တုဒဿနန္တိ ဘဂ္ဂါပိ ကတ္ထစိ ဥပဂမနာဘာဝတော သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ အဒဿနံ အဘာဝမေဝ ဂစ္ဆန္တိ။ တတ္ထ နိဒဿနမာဟ ‘‘ဝိဇ္ဇုပ္ပါဒေါ…ပေ… ဝယန္တိ စာ’’တိ။
ဋ္ဌ ၇၁၆။ ‘‘ဝိဝဋ္ဋကပ္ပတော ပဋ္ဌာယ ဥပ္ပဇ္ဇနကရူပ’’န္တိ ဣမိနာ သယမေဝ ဥပ္ပဇ္ဇနကဓမ္မတာယ ‘‘ဓမ္မတာရူပ’’န္တိ အနွတ္ထနာမတံ ဒဿေတိ။ အယလောဟာဒီသု အယော နာမ ကာဠလောဟံ။ လောဟံ နာမ ဇာတိလောဟံ ဝိဇာတိလောဟံ ကိတ္တိမလောဟံ ပိသာစလောဟန္တိ စတုဗ္ဗိဓံ။ တတ္ထ အယော ရဇတံ သုဝဏ္ဏံ တိပု သီသံ တမ္ဗလောဟံ ဝေကန္တကလောဟန္တိ ဣမာနိ သတ္တ ဇာတိလောဟာနိ။ နာဂနာသိကလောဟံ ဝိဇာတိလောဟံ။ ကံသလောဟံ
ဝဋ္ဋလောဟံ ဟာရကူဋန္တိ တီဏိ ကိတ္တိမလောဟာနိ။ မောရက္ခကာဒိ ပိသာစလောဟံ။ တတ္ထ တမ္ဗလောဟံ ဝေကန္တကန္တိ ဣမေဟိ ဒွီဟိ ဇာတိလောဟေဟိ သဒ္ဓိံ သေသံ သဗ္ဗမ္ပိ ဣဓ ‘‘လောဟ’’န္တိ ဂဟိတန္တိ။ တိပူတိ သေတတိပု။ သီသန္တိ ကာဠတိပု။ သုဝဏ္ဏံ အာကရုပ္ပန္နရသဝိဒ္ဓါဒိဘေဒံ။ မုတ္တာ သာမုဒ္ဒိကမုတ္တာဒိ။ မဏီတိ ဝေဠုရိယလောဟိတင်္ဂမသာရဂလ္လာနိ ဌပေတွာ အဝသေသော သဗ္ဗော မဏိဝိသေသော။ ဝေဠုရိယော ဝံသဝဏ္ဏမဏိ။ သင်္ခေါ သာမုဒ္ဒိကသင်္ခေါ။ သိလာတိ ကာဠသိလာပဏ္ဍုသိလာဒိဘေဒါ သဗ္ဗာပိ ရတနသမ္မတသိလာ။ ပဝါဠံ နာမ ဝဋ္ဋုမံ ဝိဒ္ဓမံ။ လောဟိတင်္ဂံ ရတ္တမဏိ။ မသာရဂလ္လံ ကဗရမဏိ။ ဘူမိအာဒယော ပါကဋာဝ။ တဒဿာတိ တံ ဓမ္မတာရူပံ အဿ ယောဂိနော။
တရုဏပလ္လဝဝဏ္ဏန္တိ အမ္ဗာဒီနံ တရုဏပလ္လဝေန သမာနဝဏ္ဏံ။ သဘာဂရူပသန္တတိန္တိ ဝဏ္ဏာဒိနာ သမာနဘာဂံ ရူပသန္တာနံ။ အနုပ္ပဗန္ဓာပယမာနန္တိ ဟေတုဖလပရမ္ပရာယ သမ္ဗန္ဓနဝသေန ပဝတ္တန္တိ။
သောတိ ယောဂီ။ တန္တိ အသောကရုက္ခပဏ္ဏံ။ ပရိဂ္ဂဟေတွာတိ ဉာဏေန ပရိစ္ဆိဇ္ဇ ဂဟေတွာ။ ဣမိနာ နယေနာတိ ဣမိနာ အသောကပဏ္ဏေ ဝုတ္တေန နယေန။ သဗ္ဗမ္ပိ အယလောဟာဒိဘေဒံ ဓမ္မတာရူပံ။ တမ္ပိ ဟိ သီတကာလေ သီတလံ, ဥဏှကာလေ သူရိယသန္တာပေန ဥဏှတရံ ဟောတိ။ တတ္ထ သီတဘာဝေန ပဝတ္တံ ရူပံ ဥဏှံ ဥဏှဘာဝေန ပဝတ္တံ ရူပံ သီတံ န ပါပုဏာတိ။ တတ္ထ တတ္ထေဝ တဋတဋာယန္တံ ဘိဇ္ဇတီတိအာဒိနာ ယောဇေတဗ္ဗံ။
အရူပသတ္တကသမ္မသနကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၇၁၇။ ကလာပတောတိ အရူပဓမ္မကလာပတော။
ယသ္မာ တတ္ထ ဖဿပဉ္စမကာ ဓမ္မာ သဗ္ဗစိတ္တုပ္ပါဒသာဓာရဏာ သုပါကဋာ, သုဝိညေယျာ စ, တသ္မာ တေသံ ဝသေန ဒဿေန္တော ‘‘ကလာပတောတိ ဖဿပဉ္စမကာ ဓမ္မာ’’တိ အာဟ။ ယေ ဣမေ သမ္မသနေ ဥပ္ပန္နာ ဖဿပဉ္စမကာ ဓမ္မာ, သဗ္ဗေ တေ ဝိနဋ္ဌာတိ သမ္ဗန္ဓော။
ပဝတ္တံ စိတ္တန္တိ သတ္တသု ဌာနေသု သမ္မသနဝသေန ပဝတ္တံ စိတ္တံ။ သမ္မသန္တောတိ ဧကဇ္ဈံ ဂဟေတွာ သမ္မသန္တော။ တံ ယုတ္တတရန္တိ တံ အရိယဝံသကထာယံ ဝုတ္တံ ယုတ္တတရံ အာသန္နဘာဝေန ဝိဘူတတရံ ရူပသတ္တကေ သမ္မသနံ သဟ ဂဟေတွာ သမ္မသနဿ ဝုတ္တတ္တာ။ အပိစ ရူပသတ္တကေ
သမ္မသနဿ ရူပဓမ္မေသု သာတိသယံ ဃနဝိနိဗ္ဘောဂံ ကတွာ ပဝတ္တတ္တာ တဗ္ဗိသယံ အရူပသမ္မသနံ သာတိသယံ အနိစ္စာဒိလက္ခဏပ္ပဋိဝေဓာယ သမ္ပဝတ္တတီတိ တံ ယုတ္တတရံ, န ပန အပုဗ္ဗကေသာဒိသမ္မသနံ ကတွာ တဗ္ဗိသယံ ပဝတ္တိတံ။ တထာ သတိ ကမ္မဋ္ဌာနံ နဝံ နဝံ ဧဝ သိယာ, ပုဗ္ဗေ ဂဟိတံ သမ္မသနဝိသယံ ဆဍ္ဍေတွာ အညဿ သမ္မသနဝိသယဿ ဂဏှနတော။ သေသာနိပီတိ ယမကတော သမ္မသနာဒီနိပိ။ တေနေဝါတိ အရိယဝံသကထာနယေနေဝ။
ဋ္ဌ ၇၁၈။ တမ္ပိ စိတ္တန္တိ အာဒါနနိက္ခေပတော သမ္မသနဝသေန ပဝတ္တစိတ္တုပ္ပါဒမ္ပိ။ စိတ္တသီသေန ဟိ နိဒ္ဒေသော။ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ။ ယမကတော သမ္မသတိ နာမ နာမရူပဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ယုဂဠဝသေန သမ္မသနဿ ပဝတ္တနတော။ အယဉှိ ပုဗ္ဗေ ရူပသတ္တကဝသေန သမ္မသိတွာ ဌိတောပိ ဣဒါနိ အာဒါနနိက္ခေပါဒိဝသေန သမ္မသိတွာဝ တံ သမ္မသတိ။ ခဏိကတော သမ္မသနာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။
ဋ္ဌ ၇၁၉။ ဧတမ္ပီတိ ဧတံ စတုတ္ထသမ္မသနစိတ္တမ္ပိ။ ပဌမစိတ္တန္တိ အာဒါနနိက္ခေပါဒိဝသေန ရူပံ သမ္မသိတစိတ္တံ, ယံ ရူပပရိဂ္ဂါဟကစိတ္တန္တိ အဓိပ္ပေတံ။ သမ္မသိတသမ္မသိတစိတ္တသမ္မသနေန တေသံ ခဏိကဘာဝဿ ဝိဘာဝနတော ဣဒံ သမ္မသနံ ‘‘ခဏိကတော သမ္မသန’’န္တိ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၇၂၀။ ဣဒမေဝ စ သမ္မသနံ ဒိဂုဏိတံ အနေကသမ္မသနပဋိပါဋိသမ္ဘဝတော ‘‘ပဋိပါဋိတော သမ္မသန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဝဋ္ဋေယျာတိ သမ္ဘဝေယျ။ တထာ သတိ ပဋိပါဋိသမ္မသနပသုတာ ဧဝ ဘာဝနာ သိယာ, န မူလကမ္မဋ္ဌာနုပကာရီ, န စာယံ သမာပတ္တိစာရော။ ယသ္မာ စ တတ္တကေန ရူပဓမ္မေသု, အရူပဓမ္မေသု စ အနိစ္စာဒိလက္ခဏာနိ သုဋ္ဌု ဝိဘူတာနိ ဟောန္တိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ယာဝ ဒသမစိတ္တသမ္မသနာ…ပေ… ဌပေတဗ္ဗ’’န္တိ။ ဌပေတဗ္ဗန္တိ စ န ဧကာဒသမံ ဒွါဒသမေန သမ္မသိတဗ္ဗန္တိ ပဋိပါဋိတော သမ္မသနဿ ပရိစ္ဆေဒဒဿနပရံ, န တတော သမ္မသနတော ဩရမနဒဿနပရံ, တသ္မာ ပုနပိ ရူပံ ပရိဂ္ဂဟေတွာ ယာဝ ဒသမစိတ္တသမ္မသနာ ဘာဝနမနုယုဉ္ဇတေဝ။ ဝုတ္တန္တိ အရိယဝံသကထာယံ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၇၂၁။ ဝိသုံ သမ္မသနနယော နာမ နတ္ထီတိ အနိစ္စာဒိမနသိကာရဝိနိမုတ္တော အညော ဝိပဿနာမနသိကာရော နတ္ထိ။ ဝိပဿနာယ စ ဒိဋ္ဌိအာဒိဝိက္ခမ္ဘနာ ဣဓ ဒိဋ္ဌိဥဂ္ဃါဋနာဒယောတိ အဓိပ္ပေတာ။ ဝိပဿနာယ ဧဝ ဟိ
ပဝတ္တိဝိသေသေန ဒိဋ္ဌိဥဂ္ဃါဋနာဒယော ဣဇ္ဈန္တီတိ ဒဿေန္တော ‘‘ယံ ပနေတ’’န္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ သတ္တသညာတိ သတ္တာ အတ္ထီတိ ဥပ္ပဇ္ဇနကသညာ။ ဒုဗ္ဗလာယ အတ္တဒိဋ္ဌိယာ သဟဂတသညာတိပိ ဝဒန္တိ။ သတ္တသညံ ဥဂ္ဃါဋိတစိတ္တေနာတိ သတ္တသညာယ ဝိက္ခမ္ဘနဝသေန ပဝတ္တစိတ္တေန ဒိဋ္ဌိ နုပ္ပဇ္ဇတိ, သညာဝိပလ္လာသဟေတုဥပ္ပဇ္ဇနကာ စိတ္တဒိဋ္ဌိဝိပလ္လာသာ တဒဘာဝေန ဟောန္တီတိ။ မာနော နာမ ယော ဒိဋ္ဌူပနိဿယော အပါယဂမနီယော, သော ဒိဋ္ဌိယာ ဝိက္ခမ္ဘိတာယ ဝိက္ခမ္ဘိတော ဧဝ ဟောတိ, ဒိဋ္ဌိယာ သမုစ္ဆိန္နာယ သမုစ္ဆိဇ္ဇနတောတိ အာဟ ‘‘ဒိဋ္ဌိဥဂ္ဃါဋိတ…ပေ… မာနော နုပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ။ မာနော ဝိက္ခမ္ဘိယမာနော တဏှာယ ပဝတ္တိံ နိဝါရေတိ, အဘိမတဝိသယေသု ဧဝ တဏှာယ ပဝတ္တနတောတိ ဝုတ္တံ ‘‘မာနသမုဂ္ဃါဋိတ…ပေ… တဏှာ နုပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ။ တဏှာတိ ဣဓ သုခုမာ နိကန္တိ အဓိပ္ပေတာတိ အာဟ ‘‘တဏှာယ…ပေ… ပရိယာဒိန္နာ နာမ ဟောတီ’’တိ။
အယံ နယောတိ ဣဒါနိ ဝုစ္စမာနော သမ္မသနဝိဓိ။
မမ ဝိပဿနာတိ ဣမဿာပိ အတ္တနိယသညိတာယ ဝိပဿနာယ သာမိဘူတော အတ္တာ ပရာမသီယတီတိ ဒိဋ္ဌိဂါဟတာတိ တထာ ‘‘ဂဏှတော ဟိ ဒိဋ္ဌိသမုဂ္ဃါဋနံ နာမ န ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကာမဉ္စာယံ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိကင်္ခါဝိတရဏဝိသုဒ္ဓိသမဓိဂမေန ဝိသုဒ္ဓဒိဋ္ဌိကော, မဂ္ဂေန ပန အသမုဂ္ဃါဋိတတ္တာ အနောဠာရိကာယ စ ဒိဋ္ဌိယာ ဝသေနေဝံ ဝုတ္တံ။
သုဋ္ဌူတိ သမ္မာ။ မနာပန္တိ စ ကိရိယာဝိသေသနံ, မနဝဍ္ဎနာကာရေနာတိ အတ္ထော။ ဥဘယေနာပိ ဝိပဿနာဝိသယံ အဓိမာနမာဟ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘မာနသမုဂ္ဃါဋော နာမ န ဟောတီ’’တိ။
ဝိပဿိတုံ သက္ကောမီတိ တတ္ထ သမတ္ထတာပဒေသေန ဂုဏဝိသေသယောဂတော ဝိပဿနာယ အဿာဒေတဗ္ဗတာ ဒဿီယတိ, စိတ္တံ ဝိပဿိတုံ သက္ကောမိ။ တသ္မာ ဝိပဿန္တော ဧဝ ကာလံ ဝီတိနာမေဿာမီတိ ဝိပဿနံ အဿာဒေန္တဿာတိ ယောဇနာ။
ယသ္မာ ဒိဋ္ဌိသမုဂ္ဃါဋနံ နာမေတ္ထ ဝိသေသတော အနတ္တာနုပဿနာယ ဟောတိ, တသ္မာ တံ ဒဿေန္တေန ‘‘သစေ သင်္ခါရာ’’တိအာဒိနာ အနတ္တာနုပဿနာဝိဓိံ ဝတွာ ယသ္မာ ပန အနတ္တတော အနုပဿန္တေန သင်္ခါရာ
အနိစ္စတောပိ ဒုက္ခတောပိ အနုပဿိတဗ္ဗာ ဧဝ တဒုပဗြူဟနတော, တသ္မာ ‘‘ဟုတွာ အဘာဝဋ္ဌေနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
ယသ္မာ မာနသမုဂ္ဃါဋနံ နာမ အနိစ္စာနုပဿနာယ ဟောတိ။ ခဏေ ခဏေ ဘိဇ္ဇနကေ သင်္ခါရေ ပဿန္တဿ ကုတော မာနဿ အဝသရော။ အနိစ္စသညာ ဘာဝေတဗ္ဗာ အသ္မိမာနသမုဂ္ဃါဋာယာတိ ဟိ ဝုတ္တံ။
ယသ္မာ နိကန္တိပရိယာဒါနံ နာမ ဒုက္ခာနုပဿနာယ ဟောတိ။ န ဟိ သဘာဝတော, ဒုက္ခဝတ္ထုတော စ ဒုက္ခဘူတေ သင်္ခါရေ ပဿန္တဿ တတ္ထ ဤသကမ္ပိ အဘိရတော ဟောတိ။ အဿာဒါနုပဿိနော ဟိ တတ္ထ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ။ သေသံ အနတ္တလက္ခဏေ ဝုတ္တနယမေဝ။ အယံ ပနေတ္ထ သင်္ခေပတ္ထော – ဝုတ္တနယေန ပဋိပါဋိတော သမ္မသနံ ပသုတဿ ယောဂိနော ယဒါ အနတ္တာနုပဿနာ တိက္ခာ သူရာ ဝိသဒါ ပဝတ္တတိ, ဣတရာ ဒွေပိ တဒနုဂတိကာ, တဒါနေန ဒိဋ္ဌိဥဂ္ဃါဋနံ ကတံ ဟောတိ။ အတ္တဒိဋ္ဌိမူလိကာ ဟိ သဗ္ဗာ ဒိဋ္ဌိယော။ အနတ္တာနုပဿနာ စ အတ္တဒိဋ္ဌိယာ ဥဇုပဋိပက္ခာ။
ယဒါ ပန အနိစ္စာနုပဿနာ တိက္ခာ သူရာ ဝိသဒါ ပဝတ္တတိ, ဣတရာ ဒွေပိ တဒနုဂတိကာ, တဒါနေန မာနသမုဂ္ဃါဋနံ ကတံ ဟောတိ။ သတိ ဟိ နိစ္စဂါဟေ မာနဇပ္ပနာ ‘‘ဣဒံ နိစ္စံ, ဣဒံ ဓုဝ’’န္တိအာဒိနာ (မ။ နိ။ ၁။၅၀၁) ဗကဗြဟ္မုနော ဝိယ။ အနိစ္စာနုပဿနာ စ နိစ္စဂါဟဿ ဥဇုပဋိပက္ခာ။
ယဒါ ပန ဒုက္ခာနုပဿနာ တိက္ခာ သူရာ ဝိသဒါ ပဝတ္တတိ, ဣတရာ ဒွေပိ တဒနုဂတိကာ, တဒါနေန နိကန္တိပရိယာဒါနံ ကတံ ဟောတိ။ သတိ ဟိ သုခသညာယ တဏှာဂါဟောဝ, ဒုက္ခာနုပဿနာ စ နိကန္တိယာ ဥဇုပဋိပက္ခာ။ ဧဝံ တိဿန္နံ အနုပဿနာနံ ကိစ္စဝိသေသဝသေန ဒိဋ္ဌိဥဂ္ဃါဋနာဒီနိ ဟောန္တိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဣတိ အယံ ဝိပဿနာ အတ္တနော အတ္တနော ဌာနေယေဝ တိဋ္ဌတီ’’တိ။ အနုပဿနာနံ ယထာရဟံ သကကိစ္စကရဏဉှိ သကဋ္ဌာနေယေဝ ဌာနံ, တသ္မာ ဝိသုံ သမ္မသနနယော နတ္ထီတိ န ဝတ္တဗ္ဗန္တိ အဓိပ္ပါယော။
ဋ္ဌ ၇၂၂။ သဗ္ဗာကာရတောတိ ဣဓ ဝိယ ဧကဒေသေန အဝတွာ သဗ္ဗာကာရတော သရူပတော, ကိစ္စတော စ အနဝသေသတော ဝတ္တဗ္ဗာ။ ဣဓေဝါတိ တီရဏပရိညာယမေဝ။ ဧကစ္စာနံယေဝေတ္ထ အနုပဿနာနံ ပဋိလာဘောတိ အာဟ ‘‘ဧကဒေသံ ပဋိဝိဇ္ဈန္တော’’တိ, တာ ပန သယမေဝ သရူပတော
ဒဿေဿတိ။ တပ္ပဋိပက္ခေ ဓမ္မေတိ ယာ အနုပဿနာ ဣဓ သမ္ဘဝန္တိ, တာသံ ပဋိပက္ခေ ဓမ္မေ နိစ္စသညာဒိကေ ပဇဟတိ ဝိက္ခမ္ဘေတိ။
ခယာနုပဿနန္တိ သင်္ခါရာနံ ခဏဘင်္ဂါနုပဿနံ။ ဘာဝေန္တောတိ ဝဍ္ဎေန္တော။ ဃနသညန္တိ သန္တတိသမူဟကိစ္စာရမ္မဏာနံ ဝသေန ဧကတ္တဂ္ဂဟဏံ။ ခယာနုပဿနန္တိ ဟုတွာ အဘာဝါနုပဿနန္တိ ဝဒန္တိ။ ယာယ ပညာယ ဃနဝိနိဗ္ဘောဂံ ကတွာ ‘‘အနိစ္စံ ခယဋ္ဌေနာ’’တိ (ပဋိ။ မ။ ၁။၄၈) ပဿတိ, သာ ခယာနုပဿနာ။ ဘင်္ဂါနုပဿနတော ပဋ္ဌာယ တဿာ ပါရိပူရီတိ ဃနသညာယ ပဟာနံ ဟောတိ, တတော ပုဗ္ဗေ အပရိပုဏ္ဏတာယ တံ န ဟောတိ။ ဧဝမညတ္ထာပီတိ ပရိပုဏ္ဏာပရိပုဏ္ဏတာ ပဟာနတီရဏပရိညာသု ဝိပဿနာပညာယ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ပစ္စက္ခတော, အနွယတော စ သင်္ခါရာနံ ဘင်္ဂံ ဒိသွာ တတ္ထေဝ ဘင်္ဂသင်္ခါတေ နိရောဓေ အဓိမုတ္တတာ ဝယာနုပဿနာ, တာယ အာယူဟနံ ပဇဟတိ။ ယဒတ္ထံ, ယာယ စ အာယူဟတိ, တသ္မိံ ပဝတ္တေ တဏှာယ စဿ စိတ္တံ န နမတီတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဝယာနုပဿနံ ဘာဝေန္တော အာယူဟနံ ပဇဟတီ’’တိ။ ဇာတဿ ဇရာမရဏေဟိ ဒွိဓာ ပရိဏာမဒဿနံ, ရူပသတ္တကာဒိဝသေန ဝါ ပရိဂ္ဂဟိတဿ တံတံပရိစ္ဆေဒတော ပရံ အညဘာဝဒဿနံ ဝိပရိဏာမာနုပဿနာ, တာယ ဓုဝသညံ ထိရဘာဝဂဟဏံ ပဇဟတိ။
အနိမိတ္တာနုပဿနာဒယော အနိစ္စာနုပဿနာဒယော ဧဝ။ နိမိတ္တန္တိ သန္တတိယံ, သမူဟေ စ ဧကတ္တသညာယ ဂယှမာနံ ကာလန္တရာဝဋ္ဌာယိဘာဝေန, နိစ္စဘာဝေန စ သင်္ခါရာနံ သကိစ္စပရိစ္ဆေဒတာယ သဝိဂ္ဂဟံ ဝိယ ဥပဋ္ဌာနမတ္တံ။ ပဏိဓိန္တိ သုခပတ္ထနံ, ရာဂါဒိပဏိဓိံ ဝါ, အတ္ထတော တဏှာဝသေန သင်္ခါရေသု နိန္နတံ။ အဘိနိဝေသန္တိ အတ္တာဘိနိဝေသံ။ ဧတေသဉှိ နိမိတ္တာဒီနံ ပဋိပက္ခဘာဝေန အနိစ္စာနုပဿနာဒယော အနိမိတ္တာဒိနာမေဟိ ဝုတ္တာတိ အနိစ္စာနုပဿနာဒီဟိ ပဟာတဗ္ဗာ နိစ္စသညာဒယော ဝိယ နိမိတ္တဂ္ဂါဟာဒယောဝ ပဋိပက္ခာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ရူပါဒိအာရမ္မဏံ ဉတွာ တဒါရမ္မဏဿ စိတ္တဿ ဘင်္ဂံ ဒိသွာ သင်္ခါရာ ဧဝ ဘိဇ္ဇန္တိ, သင်္ခါရာနံ မရဏံ, န အညော ကောစိ အတ္ထီတိ ဘင်္ဂဝသေန သုညတံ ဂဟေတွာ ပဝတ္တာ ဝိပဿနာ အဓိပညာ စ သာ ဓမ္မေသု စ ဝိပဿနာတိ အဓိပညာဓမ္မဝိပဿနာ, တာယ နိစ္စသာရာဒိအာဒါနဝသေန ပဝတ္တံ အဘိနိဝေသံ သတဏှံ ဒိဋ္ဌိံ ပဇဟတိ။ ယထာဘူတဉာဏဒဿနံ နာမ သပ္ပစ္စယနာမရူပဒဿနံ။ တေန ‘‘အဟောသိံ နု ခေါ
အဟမတီတမဒ္ဓါန’’န္တိ (မ။ နိ။ ၁။၁၈၊ သံ။ နိ။ ၂။၂၀) ဧဝမာဒိကံ, ‘‘ဣဿရတော လောကော သမ္ဘဝတီ’’တိ ဧဝမာဒိကဉ္စ သမ္မောဟာဘိနိဝေသံ ပဇဟတိ။ ဘယတုပဋ္ဌာနဝသေန ဥပ္ပန္နံ သဗ္ဗဘဝါဒီသု အာဒီနဝဒဿနဉာဏံ အာဒီနဝါနုပဿနာ, တာယ ကဿစိပိ အာလယနိဿယအဒဿနတော အာလယာဘိနိဝေသံ တထာပဝတ္တံ တဏှံ ပဇဟတိ။ သင်္ခါရာနံ မုဉ္စနဿ ဥပါယဘူတံ ပဋိသင်္ခါဉာဏံ ပဋိသင်္ခါနုပဿနာ, တာယ အနိစ္စာဒီသု အပ္ပဋိသင်္ခါတတ္တာ ပဋိသင်္ခါနဿ ပဋိပက္ခဘူတံ အဝိဇ္ဇံ ပဇဟတိ။ သင်္ခါရုပေက္ခာ, အနုလောမဉာဏဉ္စ ဝိဝဋ္ဋာနုပဿနာ။ တဿာ ဟိ ဝသေန တဿ ပဒုမပလာသေ ဥဒကဗိန္ဒု ဝိယ သဗ္ဗသင်္ခါရေဟိ စိတ္တံ ပတိလီယတိ ပတိကုဋတိ, တသ္မာ တာယ သံယောဂါဘိနိဝေသံ ကာမသံယောဂါဒိကိလေသပ္ပဝတ္တိံ ပဇဟတိ။ အနိစ္စာနုပဿနာဒယော သတ္တ အနုပဿနာ ဟေဋ္ဌာ အတ္ထတော ဝိဘတ္တာတိ, ပရတော စ သံဝဏ္ဏီယန္တီတိ ဣဓ န ဝုတ္တာ။
တာသူတိ အဋ္ဌာရသသု မဟာဝိပဿနာသု။ ဣမိနာတိ ယောဂိနာ။ တသ္မာတိ အနိစ္စာဒိလက္ခဏတ္တယဝသေန သင်္ခါရာနံ ဒိဋ္ဌတ္တာ။ တံဒဿနဉှိ အနိစ္စာဒိအနုပဿနာတိ။ ပဋိဝိဒ္ဓါတိ ပဋိလဒ္ဓါ။ ယဒဂ္ဂေန ဟိ ဉာဏေန သဝိသယော ပဋိဝိဒ္ဓေါ, တဒဂ္ဂေန တံ ပဋိလဒ္ဓံ နာမ ဟောတိ။ ဗျဉ္ဇနမေဝ နာနံ ယထာ ‘‘ရုက္ခော ပါဒပေါ တရူ’’တိ။ တာပိ အနိမိတ္တာပဏိဟိတသုညတာနုပဿနာ။
သဗ္ဗာပိ ဝိပဿနာ, တသ္မာ ဧကဒေသေန ပဋိဝိဒ္ဓါ ဟောန္တီတိ အဓိပ္ပါယော။ ကင်္ခါဝိတရဏဝိသုဒ္ဓိယာ ဧဝ သင်္ဂဟိတံ, တသ္မာ တံ ပဂေဝ သိဒ္ဓန္တိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘ဣဒမ္ပိ ဒွယံ ပဋိဝိဒ္ဓမေဝ ဟောတီ’’တိ။ သေသေသု နိဗ္ဗိဒါနုပဿနာဒီသု ဒသသု။ ‘‘ကိဉ္စိ ပဋိဝိဒ္ဓံ ကိဉ္စိ အပ္ပဋိဝိဒ္ဓ’’န္တိ ဣမိနာ တေသံ ဧကဒေသပဋိဝေဓမာဟ။ အနိစ္စာနုပဿနာယ ဟိ သိဒ္ဓါယ နိရောဓာနုပဿနာ, ခယာနုပဿနာ, ဝယာနုပဿနာ, ဝိပရိဏာမာနုပဿနာ စ ဧကဒေသေန သိဒ္ဓါ နာမ ဟောန္တိ, ဒုက္ခာနုပဿနာယ သိဒ္ဓါယ နိဗ္ဗိဒါနုပဿနာ, အာဒီနဝါနုပဿနာ စ, အနတ္တာနုပဿနာယ သိဒ္ဓါယ ဣတရာတိ။
ဥဒယဗ္ဗယဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၇၂၃။ ပရတော ပဋိပဒါဉာဏဒဿနကထာယံ အဗ္ဘာဒိဝိဂမေန အာကာသဿ ဝိယ, ပင်္ကမလဝိဂမေန ဥဒကဿ ဝိယ, ကာဠကာပဂမေန သုဝဏ္ဏဿ ဝိယ သံကိလေသဝိဂမေန ဉာဏဿ ပရိသုဒ္ဓီတိ အာဟ ‘‘နိစ္စသညာဒီနံ ပဟာနေန ဝိသုဒ္ဓဉာဏော’’တိ။ အနေကာကာရဝေါကာရသင်္ခါရေသု လက္ခဏတ္တယသလ္လက္ခဏသမ္မသနဿ ကတတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘သမ္မသနဉာဏဿ ပါရံ ဂန္တွာ’’တိ။ တတ္ထ သမ္မသနဉာဏဿာတိ နယဝိပဿနာသင်္ခါတဿ ကလာပသမ္မသနဉာဏဿ။ တဿေဝ ဟိ ထိရဘာဝါယ ဣတရေ သမ္မသနဝိသေသာတိ ဝဒန္တိ။ သမ္မသနဉာဏဿာတိ ဝါ ကလာပသမ္မသနာဒိသမ္မသနဉာဏဿ။ အနုပဒဓမ္မဝိပဿနာယ သဒိသာ ဟိ သာ။ တာယ ဟိ ဒိဋ္ဌိဥဂ္ဃါဋနာဒိ သမ္ဘဝတီတိ။ ဝိတ္ထာရတော ဘာဝနာဝိဓာနံ ပရတော ဝတ္တုကာမော ‘‘သင်္ခေပတော တာဝ အာရဘတီ’’တိ အာဟ။ သင်္ခေပတော ဟိ အာရမ္ဘော အာဒိကမ္မိကဿ သုကရော။ တတြာတိ သင်္ခေပေန အာရမ္ဘေ။
ကထန္တိ ကထေတုကမျတာပုစ္ဆာ။ ယံ ‘‘ပစ္စုပ္ပန္နာနံ…ပေ… ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿနေ ဉာဏ’’န္တိ ဝုတ္တံ, တံ ကထံ ဉာတဗ္ဗန္တိ စေတိ အတ္ထော။ သန္တတိပစ္စုပ္ပန္နေ, ခဏပစ္စုပ္ပန္နေ ဝါ ဓမ္မေ ဥဒယဗ္ဗယဒဿနာဘိနိဝေသော ကာတဗ္ဗော, န အတီတာနာဂတေတိ ဝုတ္တံ ‘‘ပစ္စုပ္ပန္နာနံ ဓမ္မာန’’န္တိ။ ဥဒယဒဿနဉ္စေတ္ထ ယာဝဒေဝ ဝယဒဿနတ္ထန္တိ ဝယဒဿနဿ ပဓာနတံ ဒဿေတုံ ‘‘ဝိပရိဏာမာနုပဿနေ ပညာ’’တိ ဝတွာ တံ ပန ဝယဒဿနံ ဥဒယဒဿနပုဗ္ဗကန္တိ အာဟ ‘‘ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿနေ ဉာဏ’’န္တိ။
ဇာတန္တိ နိဗ္ဗတ္တံ ပဋိလဒ္ဓတ္တဘာဝံ။ အယံ ဟိ ဇာတသဒ္ဒေါ ခဏတ္တယသမင်္ဂိတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တော ‘‘ယေ ဓမ္မာ ဇာတာ ဘူတာ’’တိအာဒီသု (ဓ။ သ။ ၁၀၄၆) ဝိယ, န အတီတံ
‘‘ယေ တေ ဇာတာ န တေ သန္တိ, ယေ န ဇာတာ တတ္ထေဝ တေ၊
လဒ္ဓတ္တဘာဝါ နော ဘဂ္ဂါ, တေဝ သန္တိ သဘာဝတော’’တိ။ –
အာဒီသု ဝိယ, နာပိ ဇာတတာမတ္တံ ‘‘ယံ တံ ဇာတံ ဘူတံ သင်္ခတ’’န္တိအာဒီသု ဝိယ။ တေနာဟ ‘‘ဇာတံ ရူပံ ပစ္စုပ္ပန္န’’န္တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၂၀၇၊ သံ။ နိ။ ၅။၃၇၉), ပစ္စုပ္ပန္နရူပံ နာမ ဇာတံ ခဏတ္တယပရိယာပန္နန္တိ အတ္ထော။ တံ ပန အာဒိတော ဒုပ္ပရိဂ္ဂဟန္တိ သန္တတိပစ္စုပ္ပန္နဝသေန ဝိပဿနာဘိနိဝေသော ကာတဗ္ဗော။ တဿာတိ ရူပဿ။
ပစ္စယလက္ခဏပပဉ္စံ အနာမသိတွာ နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏံ ဥဒယောတိ နိဗ္ဗတ္တနသညိတံ သင်္ခတလက္ခဏံ ဥဒယော ဥပ္ပါဒေါ။ ဝိပရိဏာမလက္ခဏံ ဝယောတိ ဝိပရိဏာမသညိတံ သင်္ခတလက္ခဏံ ဝယော ဝိနာသော။ အနုပဿနာဉာဏန္တိ ယာ ဥဒယဿ, ဝယဿ စ အနုပေက္ခနာ, တံ ဉာဏံ။ ကိဉ္စာပိ ကလာပသမ္မသနာဒီသု ဇာတိဇရာမရဏသီသေန ဇာတိဇရာမရဏဝန္တော ဓမ္မာ ဝုတ္တာ, ဣဓ ပန ဥဒယဗ္ဗယဉာဏနိဒ္ဒေသေ ‘‘ဇာတိ ပစ္စုပ္ပန္နာ, တဿာ နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏံ ဥဒယော, ဝိပရိဏာမလက္ခဏံ ဝယော’’တိအာဒိနာ (ပဋိ။ မ။ ၁။၄၉) ဝုစ္စမာနေ ဇာတိဇရာမရဏာနံ ဇာတိဇရာမရဏဝန္တတာ, နိပ္ဖန္နတာ စ အနုညာတာ ဝိယ ဟောတီတိ တံ ပရိဟရိတုံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒင်္ဂေသု ဘဝပရိယောသာနာဝ ဒေသနာ ကတာ။
သောတိ ယောဂီ။ ဣမိနာ ပါဠိနယေနာတိ ဣမာယ ‘‘ဇာတံ ရူပံ ပစ္စုပ္ပန္န’’န္တိအာဒိနာ ဒဿိတာယ ပါဠိဂတိယာ။ ဇာတိန္တိ န ပသူတိံ, န စ ပဌမာဘိနိဗ္ဗတ္တိမတ္တံ, အထ ခေါ ဥပ္ပါဒံ နိဗ္ဗတ္တိဝိကာရံ။ သွာယံ ဝိကာရော ယသ္မာ သင်္ခါရာနံ အဘိနဝါဝဋ္ဌာနဇရာ ဝိယ နဝဘာဝါပဂမောတိ အာဟ ‘‘အဘိနဝါကာရ’’န္တိ။ သမနုပဿတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အနုပ္ပန္နဿ ရာသိ ဝါ နိစယော ဝါ နတ္ထိ ယတော အာဂစ္ဆေယျ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ အလဒ္ဓတ္တဘာဝဿ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ အဝိဇ္ဇမာနတ္တာ။ တေနာဟ ‘‘ဥပ္ပဇ္ဇမာန…ပေ… နတ္ထီ’’တိ။ ယထာ အနာဂတေ အဒ္ဓနိ ဣမေ ဓမ္မာ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ နတ္ထိ, ဧဝံ အတီတေပိ အဒ္ဓနီတိ ဒဿေန္တော ‘‘နိရုဇ္ဈမာနဿာပီ’’တိအာဒိံ ဝတွာ အဝိဇ္ဇမာနာနံယေဝ ရူပါရူပဓမ္မာနံ ဟေတုပစ္စယသမဝါယေ ဥပ္ပါဒေါ, ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ စ သဗ္ဗသော အဘာဝူပဂမောတိ ဣမမတ္ထံ သမုဒါယဂတံ တဒေကဒေသဘူတာယ ဥပမာယ ဝိဘာဝေတုံ ‘‘ယထာ ပနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ရာသိတောတိ ရာသိဘာဝေန သမုဿိတော ပုဉ္ဇော ရာသိ။ ယထာ တထာ ပိဏ္ဍိဘူတော နိစယော။ ဘူမိယံ နိဒဟိတွာ ဌပိတံ နိဓာနံ။ ဥပဝီဏေတိ ဧတေနာတိ ဥပဝီဏံ, ဝီဏာဝါဒနံ။
ဋ္ဌ ၇၂၄။ ဧဝံ သင်္ခေပတော ဥဒယဗ္ဗယမနသိကာရဝိဓိံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ဝိတ္ထာရတော ဒဿေတုံ ‘‘ပုန ယာနီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အဝိဇ္ဇာသမုဒယာတိ အဝိဇ္ဇာယ ဥပ္ပါဒါ, အတ္ထိဘာဝါတိ အတ္ထော။ နိရောဓဝိရောဓီဟိ ဥပ္ပါဒေါ အတ္ထိဘာဝဝါစကောပိ ဟောတီတိ ဝုတ္တောဝါယမတ္ထော။ တသ္မာ ပုရိမဘဝသိဒ္ဓါယ အဝိဇ္ဇာယ သတိ ဣမသ္မိံ ဘဝေ ရူပဿ ဥပ္ပါဒေါ
ဟောတီတိ အတ္ထော။ ပစ္စယသမုဒယဋ္ဌေနာတိ ပစ္စယဿ ဥပ္ပန္နဘာဝေန, အတ္ထိဘာဝတောတိ အတ္ထော။ အဝိဇ္ဇာဒီဟိ စ တီဟိ အတီတကာလိကာနိ တေသံ သဟကာရီကာရဏဘူတာနိ ဥပါဒါနာဒီနိပိ ဂဟိတာနေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ပဝတ္တိပစ္စယေသု ကဗဠီကာရာဟာရဿ ဗလဝတာယ သော ဧဝ ဂဟိတော ‘‘အာဟာရသမုဒယာ’’တိ။ တသ္မိံ ပန ဂဟိတေ ပဝတ္တိပစ္စယတာသာမညေန ဥတုစိတ္တာနိပိ ဂဟိတာနေဝ ဟောန္တီတိ စတုသမုဋ္ဌာနိကရူပဿ ပစ္စယတော ဥဒယဒဿနံ ဝိဘာဝိတမေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အဝိဇ္ဇာတဏှုပနိဿယသဟိတေနေဝ ကမ္မုနာ ရူပကာယဿ နိဗ္ဗတ္တိ။ အသတိ စ အဝိဇ္ဇုပနိဿယာယ ဘဝနိကန္တိယာ ဇာတိယာ အသမ္ဘဝေါ ဧဝါတိ။ ယထာ စ ရူပဿ အဝိဇ္ဇာတဏှုပနိဿယတာ, ဧဝံ ဝေဒနာဒီနမ္ပိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ အာဟာရော ပန ဥပ္ပန္နဿ ရူပဿ ပေါသကော, ကဗဠီကာရာဟာရဿ အဓိပ္ပေတတ္တာ, ကာမဓာတာဓိဋ္ဌာနတ္တာ စ ဒေသနာယ။ ဥက္ကံသနိဒ္ဒေသေန ဝါ အာဟာရဂ္ဂဟဏံ။ ‘‘နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏ’’န္တိအာဒိနာ ကာလဝသေန ဥဒယဒဿနမာဟ။ တတ္ထ အဒ္ဓါနဝသေန ပဂေဝ ဥဒယံ ပဿိတွာ ဌိတော ဣဓ သန္တတိဝသေန ဒိသွာ အနုက္ကမေန ခဏဝသေန ပဿတိ။ ပဉ္စ လက္ခဏာနီတိ အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ကမ္မံ အာဟာရောတိ ဣမေသံ ပစ္စယာနံ အတ္ထိတာသင်္ခါတလက္ခဏာနိ စေဝ ရူပဿ နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏဉ္စာတိ ဣမာနိ ပဉ္စ လက္ခဏာနိ။ တေသံ အတ္ထိတာ ဟိ ရူပဿ ဥဒယော လက္ခီယတိ ဧတေဟီတိ လက္ခဏာနီတိ ဝုစ္စန္တိ။ နိဗ္ဗတ္တိ ပန သင်္ခတလက္ခဏမေဝါတိ။
အဝိဇ္ဇာနိရောဓာ ရူပနိရောဓောတိ အဂ္ဂမဂ္ဂဉာဏေန အဝိဇ္ဇာယ အနုပ္ပါဒနိရောဓတော အနာဂတဿ ရူပဿ အနုပ္ပါဒနိရောဓော ဟောတိ ပစ္စယာဘာဝေ အဘာဝတော။ ပစ္စယနိရောဓဋ္ဌေနာတိ အဝိဇ္ဇာသင်္ခါတဿ အနာဂတေ ဥပ္ပဇ္ဇနကရူပပစ္စယဿ နိရုဒ္ဓဘာဝေန။ တဏှာနိရောဓာ ကမ္မနိရောဓာတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ အာဟာရနိရောဓာတိ ပဝတ္တိပစ္စယဿ ကဗဠီကာရာဟာရဿ အဘာဝေ။ ရူပနိရောဓောတိ တံသမုဋ္ဌာနရူပဿ အဘာဝေါ ဟောတိ။ သေသံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယာနုသာရေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဝိပရိဏာမလက္ခဏန္တိ ဘင်္ဂကာလဝသေန တေသံ ဝယဒဿနံ။ တသ္မာ တံ အဒ္ဓါဝသေန ပဂေဝ ပဿိတွာ ဌိတော ဣဓ သန္တတိဝသေန ဒိသွာ အနုက္ကမေန ခဏဝသေန ပဿတိ။ ပဉ္စ လက္ခဏာနီတိ ဣဓ အဝိဇ္ဇာဒီနံ စတုန္နံ ပစ္စယာနံ အနုပ္ပါဒနိရောဓော, ရူပဿ ခဏနိရောဓော စာတိ ဣမာနိ ပဉ္စ လက္ခဏာနိ။ တေသဉှိ အနုပ္ပါဒနိရောဓော, ရူပဿ အစ္စန္တနိရောဓော လက္ခီယတိ ဧတေဟီတိ လက္ခဏာနီတိ ဝုစ္စန္တိ။
ဝိပရိဏာမော သင်္ခတလက္ခဏမေဝ။ ဧသ နယော ဝေဒနာက္ခန္ဓာဒီသု။ အယံ ပန ဝိသေသော – ‘‘ဖုဋ္ဌော ဝေဒေတိ, ဖုဋ္ဌော သဉ္ဇာနာတိ, ဖုဋ္ဌော စေတေတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၄။၉၃), ‘‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, စက္ခုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, သညာ, စေတနာ’’တိ, စ ဝစနတော ဖဿော ဝေဒနာ (ဝိဘ။ ၂၃၁) သညာ သင်္ခါရက္ခန္ဓာနံ ပဝတ္တိပစ္စယော, တံနိရောဓာ စ တေသံ နိရောဓော, မဟာပဒါန (ဒီ။ နိ။ ၂။၆၀) မဟာနိဒါနသုတ္တေသု, အဘိဓမ္မေ စ အညမညပစ္စယဝါရေ ‘‘နာမရူပပစ္စယာ ဝိညာဏ’’န္တိ (ကထာ။ ၇၁၉) ဝစနတော နာမရူပံ ဝိညာဏဿ ပဝတ္တိပစ္စယော, တံနိရောဓာ တဿ နိရောဓောတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဖဿသမုဒယာ ဝေဒနာသမုဒယော’’တိအာဒိ။
ဧတ္ထ စ ကေစိ တာဝ အာဟု ‘‘အရူပက္ခန္ဓာနံ ဥဒယဗ္ဗယဒဿနံ အဒ္ဓါသန္တတိဝသေနေဝ, န ခဏဝသေနာ’’တိ။ တေသံ မတေန ခဏတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿနမေဝ န သိယာ။ အပရေ ပနာဟု ‘‘ပစ္စယတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿနေ အတီတာဒိဝိဘာဂံ အနာမသိတွာ သဗ္ဗသာဓာရဏတော အဝိဇ္ဇာဒိပစ္စယာ ဝေဒနာသမ္ဘဝံ လဗ္ဘမာနတံ ပဿတိ, န ဥပ္ပါဒံ။ အဝိဇ္ဇာဒိအဘာဝေ စ တဿာ အသမ္ဘဝံ အလဗ္ဘမာနတံ ပဿတိ, န ဘင်္ဂံ။ ခဏတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿနေ ပစ္စုပ္ပန္နာနံ ဥပ္ပါဒံ, ဘင်္ဂဉ္စ ပဿတီ’’တိ, တံ ယုတ္တံ။ သန္တတိဝသေန ဟိ ရူပါရူပဓမ္မေ ဥဒယတော, ဝယတော စ မနသိ ကရောန္တဿ အနုက္ကမေန ဘာဝနာယ ဗလပ္ပတ္တကာလေ ဉာဏဿ တိက္ခဝိသဒဘာဝပ္ပတ္တိယာ ခဏတော ဥဒယဗ္ဗယာ ဥပဋ္ဌဟန္တီတိ။ အယဉှိ ပဌမံ ပစ္စယတော ဥဒယဗ္ဗယံ မနသိ ကရောန္တော အဝိဇ္ဇာဒိကေ ပစ္စယဓမ္မေ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ဥဒယဗ္ဗယဝန္တေ ခန္ဓေ ဂဟေတွာ တေသံ ပစ္စယတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿနမုခေန ခဏတောပိ ဥဒယဗ္ဗယံ မနသိ ကရောတိ။
တဿ ယဒါ ဉာဏံ တိက္ခံ ဝိသဒံ ဟုတွာ ပဝတ္တတိ, တဒါ ရူပါရူပဓမ္မာ ခဏေ ခဏေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တာ, ဘိဇ္ဇန္တာ စ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဧဝမ္ပိ ရူပဿ ဥဒယော’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဧဝမ္ပိ ရူပဿ ဥဒယောတိ ဧဝံ ဝုတ္တနယေန အဝိဇ္ဇာသမုဒယာပိ။ တဏှာ…ပေ… ကမ္မ…ပေ… အာဟာရသမုဒယာပိ ရူပဿ သမ္ဘဝေါ။ ဧဝမ္ပိ ရူပဿ ဝယောတိ ဧဝံ ဝုတ္တနယေနေဝ အဝိဇ္ဇာနိရောဓာပိ တဏှာ…ပေ… အာဟာရနိရောဓာပိ ရူပဿ ဝယော အနုပ္ပါဒေါတိ ပစ္စယတော ဝိတ္ထာရေန မနသိကာရံ ကရောတိ။ ဧဝမ္ပိ ရူပံ ဥဒေတီတိ ဧဝံ ဝုတ္တနယေန နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏံ ပဿန္တောပိ ကမ္မသမုဋ္ဌာနရူပမ္ပိ အာဟာရဥတုစိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပမ္ပိ ဥဒေတိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ နိပ္ပဇ္ဇတီတိ။ ဧဝံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝိပရိဏာမလက္ခဏံ ပဿန္တော ကမ္မသမုဋ္ဌာနရူပမ္ပိ
အာဟာရဥတုစိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပမ္ပိ ဝေတိ နိရုဇ္ဈတီတိ ခဏတော ဝိတ္ထာရေန မနသိကာရံ ကရောတီတိ ယောဇနာ။
ဋ္ဌ ၇၂၅။ ဧဝံ မနသိ ကရောတော န ယာဝ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တာဝ ဥဒယဗ္ဗယာ သုဋ္ဌု ပါကဋာ န ဟောန္တီတိ ကတွာ ဝုတ္တံ ‘‘ဣတိ ကိရိမေ ဓမ္မာ…ပေ… ပဋိဝေန္တီ’’တိ, နယဒဿနဝသေန ဝါ ဧဝံ ဝုတ္တံ။ ပဌမဉှိ ပစ္စုပ္ပန္နဓမ္မာနံ ဥဒယဗ္ဗယံ ဒိသွာ အထ အတီတာနာဂတေ နယံ နေတိ။ ဒုက္ခာဒိသစ္စပ္ပဘေဒါ, အနုလောမာဒိပဋိစ္စသမုပ္ပါဒပ္ပဘေဒါ, ဧကတ္တာဒိနယပ္ပဘေဒါ, အနိစ္စတာဒိလက္ခဏပ္ပဘေဒါ စ သစ္စပဋိစ္စသမုပ္ပါဒနယလက္ခဏပ္ပဘေဒါ။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဂ္ဂဟဏေနေဝ စေတ္ထ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နဓမ္မာနမ္ပိ ဂဟဏံ, တေသမ္ပိ အတ္တနော ဖလံ ပတိ ပဋိစ္စ သမုပ္ပါဒဘာဝတော။
ဋ္ဌ ၇၂၆။ ယန္တိ ကရဏေ ပစ္စတ္တဝစနံ, ယေန ဉာဏေနာတိ အတ္ထံ ဝဒန္တိ။ ယန္တိ ဝါ ကိရိယာပရာမသနံ။ ခန္ဓာနံ သမုဒယံ ပဿတိ, ခန္ဓာနံ နိရောဓံ ပဿတီတိ ဧတ္ထ ယဒေတံ ဒဿနန္တိ အတ္ထော။ ယံ ပနာတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ဧတ္ထ စ ယထာ အဝိဇ္ဇာဒိသမုဒယနိရောဓတော ခန္ဓာနံ သမုဒယနိရောဓဿ အညတ္တာ ‘‘အဝိဇ္ဇာသမုဒယာ ရူပသမုဒယော’’တိအာဒိဝစနဘေဒေါ (ပဋိ။ မ။ ၁။၅၀) ကတော, န ဧဝံ နိဗ္ဗတ္တိဝိပရိဏာမလက္ခဏေဟိ ခန္ဓာနံ ဥဒယဗ္ဗယဿ ဘေဒေါ အတ္ထိ အဘိန္နာဓိကရဏတ္တာတိ ‘‘နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏဝိပရိဏာမလက္ခဏာနိ ပဿန္တော ခန္ဓာနံ ဥဒယဗ္ဗယံ ပဿတီ’’တိ ဝစနဘေဒံ အကတွာ ဝုတ္တံ။ ဥပ္ပတ္တိက္ခဏေယေဝ ဟီတိ ဟိ-သဒ္ဒေါ ဟေတုအတ္ထော။ ယသ္မာ ဥပ္ပါဒက္ခဏေယေဝ နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏံ, ဘင်္ဂက္ခဏေယေဝ စ ဝိပရိဏာမလက္ခဏံ, တသ္မာ တာနိ ပဿန္တော ခဏတော ခန္ဓာနံ ဥဒယဗ္ဗယေ ပဿတိ နာမာတိ ‘‘ယံ ပနာ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ ပါကဋတရံ ကရောတိ။
ဋ္ဌ ၇၂၇။ ဣစ္စဿေဝန္တိ ဧတ္ထ ဣတိ-သဒ္ဒေါ ဟေတုအတ္ထော။ ယသ္မာ ‘‘အဝိဇ္ဇာ သမုဒယာ’’တိအာဒိ ပစ္စယတော ခန္ဓာနံ ဥဒယဗ္ဗယဒဿနံ, ‘‘နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏ’’န္တိအာဒိ ခဏတော, တသ္မာတိ အတ္ထော။ အဿာတိ ယောဂိနော။ ဧဝန္တိ ဝုတ္တပ္ပကာရပရာမသနံ။ ယေ ပန ‘‘ဣစ္စဿ ပစ္စယတော’’တိ ပဌန္တိ, တေသံ ဣတီတိ ဝုတ္တပ္ပကာရပရာမသနံ။ ဇနကာဝဗောဓတောတိ ခန္ဓာနံ ဇနကဿ အဝိဇ္ဇာဒိပစ္စယဿ အဝဗုဇ္ဈနတော။ ဇာတိဒုက္ခာဝဗောဓတောတိ ဇာတိသင်္ခါတဿ ဒုက္ခဿ အဝဗုဇ္ဈနတော။ ဒုက္ခသစ္စံ ပါကဋံ ဟောတိ ဧကဒေသဒဿနေန
ပဗ္ဗတသမုဒ္ဒါဒိဒဿနကာနံ ဝိယ။ မရဏဒုက္ခာဝဗောဓတောတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ‘‘ပစ္စယာနုပ္ပါဒေနာ’’တိ ဧတေန ပစ္စယာနံ အနုပ္ပါဒနိရောဓော ဣဓ ပစ္စယနိရောဓောတိ ဒဿေတိ။ ပစ္စယဝတန္တိ ပစ္စယတော ဥပ္ပဇ္ဇနကာနံ။ ယဉ္စဿ ဥဒယဗ္ဗယဒဿနန္တိ ယံ အဿ ယောဂိနော ပစ္စယတော, ခဏတော စ ဥဒယဗ္ဗယာနံ ဒဿနံ။ တတ္ထ အသမ္မောဟော, တပ္ပဓာနော ဝါ ဝိတက္ကာဒိဓမ္မပုဉ္ဇော မဂ္ဂေါ ဝါယံ လောကိကောတိ နိယျာနာနုလောမတော လောကိကော မဂ္ဂေါ ဧဝါယံ။ ဣတိ တသ္မာ မဂ္ဂသစ္စံ ပါကဋံ ဟောတိ သဘာဝါဝဗောဓတော။ တေနာဟ ‘‘တတြ သမ္မောဟဝိဃာတတော’’တိ, တဒင်္ဂဝသေနာတိ အတ္ထော။ အထ ဝါ ယထာဝုတ္တော သမ္မာဒိဋ္ဌိသင်္ခါတော မဂ္ဂေါ အရိယမဂ္ဂဿ ဥပါယဘူတော အသမ္မောဟသဘာဝေါ အတ္တာနမ္ပိ ပကာသေတိ ပဒီပေါ ဝိယာတိ မဂ္ဂသစ္စံ ပါကဋံ ဟောတိ။ သွာယံ ပါကဋဘာဝေါ မောဟန္ဓကာရဝိဓမနေနာတိ အာဟ ‘‘တတြ သမ္မောဟဝိဃာတတော’’တိ။
ဋ္ဌ ၇၂၈။ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ’’တိအာဒိကော အနုလောမော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ ပဝတ္တိယာ အနုလောမနတော။ ‘‘အဝိဇ္ဇာသမုဒယာ’’တိအာဒိနာ အဝိဇ္ဇာဒီသု သန္တေသူတိ အယမတ္ထော ဝုတ္တောတိ အာဟ ‘‘ဣမသ္မိံ သတိ ဣဒံ ဟောတီတိ အဝဗောဓတော’’တိ။ ပဝတ္တိယာ ဝိလောမနတော ‘‘အဝိဇ္ဇာယတွေဝ အသေသဝိရာဂနိရောဓာ’’တိအာဒိကော ပဋိလောမော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ။ တေ စ သင်္ခတာ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ ‘‘ဇရာမရဏံ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စံ သင်္ခတံ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္န’’န္တိအာဒိဝစနတော (သံ။ နိ။ ၂။၂၀)။ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နဿ စ ပါကဋတာ ပစ္စယာကာရပါကဋတာယ ဧဝ ‘‘ဣမဿေတံ ဖလ္လ’န္တိ အဝဗောဓတော။
ဋ္ဌ ၇၂၉။ ပုရိမပုရိမာနံ နိရောဓော ဥတ္တရုတ္တရာနံ ဥပ္ပါဒါနုဗန္ဓောတိ အယမတ္ထော ပစ္စယတော ဥဒယဒဿနေန သိဇ္ဈမာနော ဧကတ္တနယာဓိဂမာယ ဟောတိ။ ယတော ‘‘အညော ကရောတိ, အညော ပဋိသံဝေဒယတီ’’တိအာဒိ (သံ။ နိ။ ၂။၁၇) ဝေါဟာရသိဒ္ဓိယာ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိယာ အနောကာသတာ။ တေနာဟ ‘‘ဟေတုဖလသမ္ဗန္ဓေနာ’’တိအာဒိ။ သင်္ခါရာ ခဏေ ခဏေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ အယမတ္ထော ခဏတော ဥဒယဒဿနေန သိဇ္ဈမာနော နာနတ္တနယာဓိဂမာယ ဟောတိ။ ယတော ပစ္စယပစ္စယုပ္ပန္နာနံ သဘာဝဘေဒါဝဗောဓတော ‘‘သော ကရောတိ, သော ပဋိသံဝေဒယတီ’’တိအာဒိနယပ္ပဝတ္တာယ သဿတဒိဋ္ဌိယာ အနောကာသတာ။ တေနာဟ ‘‘ခဏတော ဥဒယဒဿနေနာ’’တိအာဒိ။
ပစ္စယတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿနေန ပစ္စယေ သတိ ဖလဿ ဘာဝေါ, အသတိ အဘာဝေါတိ ဣမဿ အတ္ထဿ သိဒ္ဓိယာ အတ္ထိတာမတ္တေနေဝ တေ ဓမ္မာ ကာရဏန္တိ အဗျာပါရနယော ပါကဋော ဟောတိ။ ယတော အတ္တဒိဋ္ဌိယာ အနောကာသတာ ဝသဝတ္တိတာယ အလဗ္ဘနေယျတော။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဓမ္မာန’’န္တိအာဒိ။ အဝသဝတ္တိဘာဝေါ ပရာယတ္တတာ, သာ စ သပ္ပစ္စယတာယ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပစ္စယတော ဥဒယဒဿနေန တေဟိ တေဟိ ပစ္စယေဟိ ဣမေ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ စ ပစ္စယာနုရူပမေဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ဟေတုဖလဿ ဟေတုအနုရူပတော သိဒ္ဓိယာ အကိရိယဒိဋ္ဌိယာ အနောကာသတာဝါတိ အာဟ ‘‘ပစ္စယတော ပနာ’’တိအာဒိ။ သတိ ကာရဏေ ကုတော အကိရိယဝါဒေါ။ ကရောတီတိ ဟိ ကာရဏံ။
ဋ္ဌ ၇၃၀။ ပစ္စယတော ဥဒယံ ပဿတော ပစ္စယေ သတိ သဘာဝေ သတိ ဖလဿ သမ္ဘဝေါတိ အတ္ထိတာမတ္တေန ဥပကာရကတာတိ သင်္ခတာနံ နိရီဟတာ, အသတိ စ အဘာဝေါတိ ပစ္စယာဓီနဝုတ္တိတာ စ ဝိညာယမာနာ အတ္တသုညတံ ဝိဘာဝေတီတိ အာဟ ‘‘ပစ္စယတော စဿ…ပေ… တာဝဗောဓတော’’တိ။ အနိစ္စလက္ခဏံ ပါကဋံ ဟောတိ ခဏတော ဥဒယဗ္ဗယဒဿနေန သင်္ခါရာနံ ဥဒယဗ္ဗယတော ပရိစ္ဆိန္နတာယ ဝိညာယမာနတ္တာ။ တေနာဟ ‘‘ဟုတွာ အဘာဝါဝဗောဓတော’’တိ။ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဇ္ဈနဉှိ ဟုတွာ အဘာဝေါ။ ပုဗ္ဗန္တာပရန္တဝိဝေကော အတီတာနာဂတဘာဝသုညတာ။ န ဟိ သင်္ခါရာ ခဏတ္တယတော ပုဗ္ဗေ, ပစ္ဆာ စ ဝိဇ္ဇန္တိ, တသ္မာ ပုဗ္ဗန္တာပရန္တဝိဝေကာဝဗောဓတောတိ အာဒိအန္တဝန္တတာပဋိဝေဓတောတိ အတ္ထော။ ဒုက္ခလက္ခဏမ္ပိ ပါကဋံ ဟောတိ ဥဒယဗ္ဗယဒဿနေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ဘိဇ္ဇန္တာ သင်္ခါရာ ဥပ္ပါဒတော ဥဒ္ဓံ ဇရာဘင်္ဂါဝတ္ထန္တရုပ္ပတ္တိယာ နိရန္တရံ ဝိဗာဓီယန္တေဝ။ သာ စ နေသံ ဝိဗာဓိယမာနတာ သမ္မာ ဥဒယဗ္ဗယဒဿနေန ဝိဘူတာ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဒုက္ခ…ပေ… ဗောဓတော’’တိ။
သဘာဝလက္ခဏမ္ပီတိ ဥဒယဗ္ဗယဒဿနေန န ကေဝလံ အနိစ္စဒုက္ခလက္ခဏမေဝ, အထ ခေါ ပထဝီဖဿာဒီနံ ကက္ခဠဖုသနာဒိသညိတံ သဘာဝသင်္ခါတံ လက္ခဏမ္ပိ ပါကဘာဝဝိဒ္ဓံ သဘာဝါဝစ္ဆိန္နံ ပါကဋံ ဟောတိ။ တေနာဟ ‘‘ဥဒယဗ္ဗယပရိစ္ဆိန္နာဝဗောဓတော’’တိ။ သဘာဝလက္ခဏေတိ သဘာဝသညိတေ လက္ခဏေ, တံတံဓမ္မာနံ သလက္ခဏေ။ သင်္ခတလက္ခဏဿ တာဝကာလိကတ္တမ္ပီတိ ဥပ္ပါဒါဒိသင်္ခတလက္ခဏဿ ဥပ္ပါဒက္ခဏာဒိပရိတ္တကာလိကတာပိ
ခဏန္တရာနဝဋ္ဌာနတော တဿ။ တေနာဟ ‘‘ဥဒယက္ခဏေ’’တိအာဒိ။ ဥဒယဝယမတ္တဂ္ဂဟဏဉ္စေတ္ထ ဥဒယဗ္ဗယဒဿနဝသေနေဝ ဣမဿ ဉာဏဿ ပဝတ္တနတော, န ဌိတိက္ခဏဿ အဘာဝါ။
ဋ္ဌ ၇၃၁။ န ကေဝလဉ္စ နိစ္စနဝါ, အထ ခေါ ပရိတ္တကာလဋ္ဌာယိနော။ ကထန္တိ အာဟ ‘‘သူရိယုဂ္ဂမနေ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဥဒကေ ဒဏ္ဍေန ကတလေခါ ဥဒကေ ဒဏ္ဍရာဇိ။ ဥဿာဝဗိန္ဒုအာဒယော ပဉ္စ ကိစ္စာပိ ဥတ္တရုတ္တရိ အတိပရိတ္တဋ္ဌာယိဘာဝဒဿနတ္ထံ နိဒဿိတာ, တထာပိ တေ ဒန္ဓနိရောဓာ ဧဝ နိဒဿိတာ, တတောပိ လဟုတရနိရောဓတ္တာ သင်္ခါရာနံ။ တထာ ဟိ ဂမနဿာဒါနံ ဒေဝပုတ္တာနံ ဟေဋ္ဌုပရိယာယေန ပဋိမုခံ ဓာဝန္တာနံ သိရသိ ပါဒေ စ ဗန္ဓခုရဓာရာ သန္နိပါတတောပိ သီဃတရော ရူပဓမ္မာနံ နိရောဓော ဝုတ္တော, ပဂေဝ အရူပဓမ္မာနံ။ န ကေဝလံ နိစ္စနဝါ, နာပိ ပရိတ္တကာလဋ္ဌာယိနောဝ, အထ ခေါ အသာရာ။ ကထန္တိ အာဟ ‘‘မာယာ’’တိအာဒိ။ မာယာဒယော ဟိ မဏိအာဒိဝသေန ဒိဿမာနာ အတံသဘာဝတာယ အသာရာ။ တတ္ထ မန္တောသဓဘာဝိတာ ဣန္ဒဇာလာဒိကာ မာယာ။ မိဂတဏှိကာ မရီစိ။ သုပိနမေဝ သုပိနန္တံ။ မဏ္ဍလာကာရေန အာဝိဇ္ဈိယမာနံ အလာတမေဝ အလာတစက္ကံ။ ဂန္ဓဗ္ဗဒေဝပုတ္တာနံ ကီဠနိစ္ဆာဝသေန နဂရံ ဝိယ အာကာသေ ဥပဋ္ဌာနမတ္တံ ဂန္ဓဗ္ဗနဂရံ။
ဧတ္တာဝတာတိ ယွာယံ ‘‘ဇာတံ ရူပံ ပစ္စုပ္ပန္န’’န္တိအာဒိပါဠိနယာနုသာရေန (ပဋိ။ မ။ ၁။၄၉), ‘‘ယံ ကိဉ္စိ ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္န’’န္တိအာဒိပါဠိနယာနုသာရေန (မ။ နိ။ ၁။၃၄၇, ၃၆၁၊ ၂။၁၁၃၊ ၃။၈၆, ၈၉၊ ပဋိ။ မ။ ၁။၄၈) ဝါ ယာဝ ဥဒယဗ္ဗယပဋိဝေဓာ ဘာဝနာဝိဓိ အာရဒ္ဓေါ, ဧတ္တာဝတာ။ ကလာပသမ္မသနာဒိကောပိ ဟိ သဗ္ဗော ဘာဝနာဝိဓိ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏုပ္ပါဒနဿေဝ, န ပရိသပရိသရီရကရဗန္ဓောတိ။ ဝယဓမ္မမေဝါတိ ဘိဇ္ဇနသဘာဝမေဝ။ ဝယံ ဥပေတိ အတ္တနော ဓမ္မတာယ။ ယဉှိ ဥပက္ကမေန ဝိနဿတီတိ ဝုစ္စတိ, တမ္ပိ အတ္တနော ဓမ္မတာယ ဧဝ ဝိနဿတိ အဟေတုကတ္တာ ဝိနာသဿ။ ဥပက္ကမဟေတု ပန ဝိသဒိသုပ္ပါဒေါ ဟောတိ။ ဣမိနာ အာကာရေနာတိ ‘‘ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မ’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၅။၁၀၈၁၊ မဟာဝ။ ၁၆၊ ပဋိ။ မ။ ၂။၃၀) ဟိ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ဝယံ အနာလမ္ဗိတွာပိ ‘‘ဝယဓမ္မမေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ဥဒယဿ, ‘‘ဥပ္ပန္နဉ္စ ဣဒံ ဝယံ ဥပေတီ’’တိ ဝယဿ စ ဣမိနာ ယထာဝုတ္တေန ပစ္စက္ခကရဏာကာရေန။ အဓုနာ ဥပ္ပန္နံ, န တာဝ ဗလပ္ပတ္တန္တိ အာဟ ‘‘တရုဏဝိပဿနာဉာဏ’’န္တိ။ ကလာပသမ္မသနာဒိဝသေန
ပဝတ္တံ သမ္မသနံ န နိပ္ပရိယာယေန ဝိပဿနာသမညံ လဘတိ, ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿနာဒိဝသေန ပဝတ္တမေဝ လဘတီတိ အာဟ ‘‘ယဿာဓိဂမာ အာရဒ္ဓဝိပဿကောတိ သင်္ခံ ဂစ္ဆတီ’’တိ။
ဝိပဿနုပက္ကိလေသကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၇၃၂။ ဣမာယ ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿနာသင်္ခါတာယ တရုဏဝိပဿနာယ ဝသေန, န အာရဒ္ဓဝိပဿနာနံ ဘင်္ဂါနုပဿနာဒိသင်္ခါတာယ တရုဏဝိပဿနာယ, နာပိ နိဗ္ဗိဒါနုပဿနာဒိသင်္ခါတာယ ဗလဝဝိပဿနာယ ဝသေနာတိ အတ္ထော။ န ဟိ တဒါ ဝိပဿနုပက္ကိလေသာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ။ အာရဒ္ဓဝိပဿကဿာတိ စ အာရဒ္ဓဝိပဿကဿေဝါတိ ဧဝ-ကာရော လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌော။ တေနာဟ ‘‘ဝိပဿနုပက္ကိလေသာ ဟီ’’တိအာဒိ။ ဒိဋ္ဌိဂါဟာဒိဝတ္ထုဘာဝေန ဝိပဿနံ ဥပက္ကိလေသန္တီတိ ဝိပဿနုပက္ကိလေသာ။ ‘‘အရိယသာဝကဿာ’’တိ ဣဒံ ဥက္ကဋ္ဌနိဒ္ဒေသေန ဝုတ္တံ ဗလဝဝိပဿနာပတ္တဿာပိ အနုပ္ပဇ္ဇနတော။ ဝိပ္ပဋိပန္နကဿာတိ သီလဝိပတ္တိအာဒိဝသေန ယထာ တထာ ဝိပ္ပဋိပန္နကဿ။ တဿ ပန ပဋိပတ္တိယာ ဂရဟိတဗ္ဗတံ ဒဿေန္တော ‘‘ဝိပ္ပဋိပန္နကဿာ’’တိ အာဟ။ စ-သဒ္ဒေါ ဥပရိပဒဒွယေပိ ယောဇေတဗ္ဗော။ နိက္ခိတ္တကမ္မဋ္ဌာနဿာတိ ဝိပဿနံ အာရဘိတွာ အန္တရာ ဝေါသာနံ အာပန္နဿ။ ကုသီတပုဂ္ဂလဿာတိ သီလသမ္ပန္နဿေဝ ကောသဇ္ဇေန ဘာဝနံ အနနုယုဉ္ဇန္တဿ။ အထ ဝါ ဝိပ္ပဋိပန္နကဿာတိ ဝိပဿနာဘာဝနာသင်္ခါတာယ သမ္မာပဋိပတ္တိယာ အဘာဝေန ဝိဂရဟိတပဋိပတ္တိကဿ။ ဝိပဿနာပဋိပတ္တိယေဝ ဟိ သသမ္ဘာရာ ပုဗ္ဗဘာဂေ သမ္မာပဋိပတ္တိ, တဒညာ ဝိပ္ပဋိပတ္တိ, သာ စ တတ္ထ နိက္ခိတ္တဓုရဿ ဟောတိ။ နိက္ခိတ္တဓုရတာ စ ကောသဇ္ဇေနာတိ ဝုတ္တံ ‘‘နိက္ခိတ္တကမ္မဋ္ဌာနဿ ကုသီတပုဂ္ဂလဿာ’’တိ။ ယုတ္တပ္ပယုတ္တဿာတိ ယောဂေန ဉာဏေန ဘာဝနမနုယုဉ္ဇန္တဿ။ သာ ပန ယုတ္တပ္ပယုတ္တတာ သမထဝသေနာပိ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘အာရဒ္ဓဝိပဿကဿာ’’တိ။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိယေဝ န နုပ္ပဇ္ဇန္တိ အညထာ မဂ္ဂါမဂ္ဂဉာဏဿေဝ အသမ္ဘဝတော။
ဩဘာသာဒီသု ‘‘အရိယဓမ္မော’’တိ ပဝတ္တံ ဥဒ္ဓစ္စံ ဝိက္ခေပေါ ဓမ္မုဒ္ဓစ္စံ, တေန ဓမ္မုဒ္ဓစ္စေန ဝိပဿနာဝီထိတော ဥက္ကမနေန ဝိရူပံ ဂဟိတံ ပဝတ္တိတံ မာနသံ ဓမ္မုဒ္ဓစ္စဝိဂ္ဂဟိတမာနသံ။ ဩဘာသော ဓမ္မောတိ ကာရဏူပစာရေနာဟ, ဤဒိသံ ဩဘာသံ ဝိဿဇ္ဇေန္တော မမ အရိယမဂ္ဂေါတိ အတ္ထော။ ဩဘာသံ အာဝဇ္ဇတိ ‘‘နိဗ္ဗာန’’န္တိ ဝါ ‘‘မဂ္ဂေါ’’တိ ဝါ ‘‘ဖလ္လ’န္တိ ဝါ။ နိဗ္ဗာနန္တိ
ဂဏှန္တော တတ္ထ ပဝတ္တဓမ္မေ မဂ္ဂဖလဘာဝေန ဂဏှာတိ, ဉာဏာဒိကေ ပန မဂ္ဂဖလဘာဝေနေဝ ဂဏှာတိ။ တတော ဝိက္ခေပေါ ဥဒ္ဓစ္စန္တိ တတော ဩဘာသဟေတု ယော ဝိက္ခေပေါ, တံ ဥဒ္ဓစ္စန္တိ အတ္ထော။ ‘‘ဥဒ္ဓစ္စေန ဝိဂ္ဂဟိတမာနသော’’တိ သင်္ခေပတော ဝုတ္တမတ္ထံ ဝိဝရိတုံ ‘‘အနိစ္စတော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
တတ္ထ အနိစ္စ…ပေ… နပ္ပဇာနာတိ ‘‘မဂ္ဂံ ပတ္တောသ္မီ’’တိ သညာယ အနိစ္စတာဒိဝသေန မနသိကာရဿေဝ အဘာဝတော။ အယဉ္စ အတ္ထော –
‘‘ယော ဟိ ကောစိ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဝါ ဘိက္ခုနီ ဝါ မမ သန္တိကေ အရဟတ္တပ္ပတ္တိံ ဗျာကရောတိ, သဗ္ဗော သော စတူဟိ မဂ္ဂေဟိ, ဧတေသံ ဝါ အညတရေန။ ကတမေဟိ စတူဟိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သမထပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဝိပဿနံ ဘာဝေတိ, တဿ သမထပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဝိပဿနံ ဘာဝယတော မဂ္ဂေါ သဉ္ဇာယတိ, သော တံ မဂ္ဂံ အာသေဝတိ ဘာဝေတိ ဗဟုလီကရောတိ။ တဿ တံ မဂ္ဂံ အာသေဝတော…ပေ… ကရောတော သံယောဇနာနိ ပဟီယန္တိ အနုသယာ ဗျန္တီဟောန္တိ။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဝိပဿနာပုဗ္ဗင်္ဂမံ သမထံ ဘာဝေတိ…ပေ… သမထဝိပဿနံ ယုဂနဒ္ဓံ ဘာဝေတိ…ပေ…။
‘‘ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော ဓမ္မုဒ္ဓစ္စဝိဂ္ဂဟိတံ မာနသံ ဟောတိ, ဟောတိ သော, အာဝုသော, သမယော ယံ တံ စိတ္တံ အဇ္ဈတ္တမေဝ သန္တိဋ္ဌတိ သန္နိသီဒတိ ဧကောဒိ ဟောတိ သမာဓိယတိ, တဿ မဂ္ဂေါ သဉ္ဇာယတိ…ပေ… အနုသယာ ဗျန္တီဟောန္တီ’’တိ (အ။ နိ။ ၄။၁၇၀) –
ဣမိနာ သုတ္တပဒေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧတ္ထ ဟိ စတုတ္ထမဂ္ဂဝိဿဇ္ဇနေ ယထာဝုတ္တမဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနဓမ္မာ ဓမ္မော။ တတ္ထ ဥဒ္ဓစ္စံ ‘‘အဓိဂတမဂ္ဂါဒိကောဟမသ္မီ’’တိ အမဂ္ဂါဒီသု ဝိက္ခေပေါ ဓမ္မုဒ္ဓစ္စံ, တေန ဥပဒ္ဒုတံ ဝိဂ္ဂဟိတမာနသံ ဟောတိ။ နိကန္တိ ဩဘာသာဒီသု အပေက္ခာ သုခုမရူပါ တဏှာ, သာ ဝိပဿနာဘိရတိအာကာရေန ဥပဋ္ဌဟန္တီ အဓိမာနိကေန ‘‘ဓမ္မော’’တိ ဂယှတီတိ အာဟ ‘‘နိကန္တိ ‘ဓမ္မော’တိ နိကန္တိံ အာဝဇ္ဇတီ’’တိ။
ဋ္ဌ ၇၃၃။ ဝိပဿနောဘာသောတိ ဝိပဿနာစိတ္တသမုဋ္ဌိတံ, သသန္တတိပတိတံ ဥတုသမုဋ္ဌာနဉ္စ ဘာသုရံ ရူပံ။ တတ္ထ ဝိပဿနာစိတ္တသမုဋ္ဌိတံ
ယောဂိနော သရီရဋ္ဌမေဝ ပဘဿရံ ဟုတွာ တိဋ္ဌတိ, ဣတရံ သရီရံ မုဉ္စိတွာ ဉာဏာနုဘာဝါနုရူပံ သမန္တတော ပတ္ထရတိ, တံ တဿေဝ ပညာယတိ, တေန ဖုဋ္ဌောကာသေ ရူပဂတမ္ပိ ပဿတိ, ပဿန္တော စ စက္ခုဝိညာဏေန ပဿတိ, ဥဒါဟု မနောဝိညာဏေနာတိ ဝီမံသိတဗ္ဗန္တိ ဝဒန္တိ။ ဒိဗ္ဗစက္ခုလာဘိနော ဝိယ တံ မနောဝိညာဏဝိညေယျမေဝါတိ ဝုတ္တံ ဝိယ ဒိဿတီတိ။ ဝိပဿနာဝီထိ နာမ ပဋိပါဋိယာ ပဝတ္တမာနာ ဝိပဿနာဝ။ ဥက္ကန္တာ နာမ ဟောတိ ယောဂိနာ ‘‘မဂ္ဂပ္ပတ္တောမှီ’’တိ အဓိမာနေန ဝိဿဋ္ဌတ္တာ, တဿ ဝါ ယောဂိနော ဝိပဿနာ တတော ဧဝ ဝီထိ ဥက္ကန္တာ နာမ ဟောတိ။ မူလကမ္မဋ္ဌာနန္တိ ဝိပဿနမေဝါဟ။
ဝေမတ္တတာယာတိ အပ္ပဝိပုလတာဝသေန ဝိသဒိသတာယ။ အဿာတိ ဩဘာသဿ။ ဒွီဟိ ကုဋ္ဋေဟိ ပရိစ္ဆိန္နံ ဂေဟံ ဒွိကုဋ္ဋဂေဟံ။ တဿ ကိရ အဗ္ဘန္တရေပိ ဧကာ ဘိတ္တိ ဟောတိ ဗဟိပိ, ဥဘိန္နံ အန္တရေ အနုပရိယာယပထံ ဟောတိ, သာယနှေ တတ္ထ သန္ထရိတာနိ ပဉ္စဝဏ္ဏာနိ ကုသုမာနိ, ဝိသဒဉာဏဿ ဩဘာသေန ဖရိတဋ္ဌာနေ ရူပဂတဉ္စ ဒိဗ္ဗစက္ခုနော ဝိယ ပညာယန္တိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဘန္တေ မယှ’’န္တိအာဒိ။
ဧဝံ ဩဘာသဿ ဝေမတ္တတာယ ဝတ္ထုံ ဒဿေတွာ စိရကာလဝိပ္ပလမ္ဗနေ ဝတ္ထုံ ဒဿေတုံ ‘‘အယံ ပနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အယံ ပန ဝိပဿနုပက္ကိလေသောတိ ဝက္ခမာနပ္ပကာရံ သန္ဓာယာဟ, န သဗ္ဗံ။ သောတိ သော သမထဝိပဿနာလာဘီ အဓိမာနိကော။
ဒိဝါသနေတိ ဒိဝါဋ္ဌာနေ နိသီဒိတဗ္ဗအာသနေ။ ပဌမံ ‘‘ပဉှံ ပုစ္ဆိဿာမီ’’တိ စိန္တိတတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ပဉှံ, ဘန္တေ, ပုစ္ဆိတုံ အာဂတောမှီ’’တိ။
ပစ္ဆာ ဥပါယေန ပုထုဇ္ဇနဘာဝံ ဝိညာပေတွာ ကမ္မဋ္ဌာနေ နိယောဇေဿာမီတိ စိန္တိတတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘အဝဿယော ဘဝိဿာမိစ္စေဝါဟံ အာဂတော’’တိ, တဿ စ ပဓာနတ္တာ သာဝဓာရဏံ ကတွာ ဝုတ္တံ။ အယံ ဓမ္မောတိ အယံ အရိယမဂ္ဂါနုဂတော ပဋိသမ္ဘိဒါဓမ္မောတိ ထေရဿ အဇ္ဈာသယဝသေန ဝဒတိ။ သမာဓိန္တိ အဘိညာသမာဓိံ။ အဉ္စိတကဏ္ဏောတိ နိစ္စလဋ္ဌပိတကဏ္ဏပုဋော။ ပလာယိတုံ အာရဒ္ဓေါ ဘယေန။ တေနာဟ ‘‘ထေရော ကိရ ဒေါသစရိတော’’တိ။ ဒေါသစရိတဿ ဟိ သူရဿာပိ သဟသာ ဘယံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တေနဿ ခီဏာသဝတ္ထေရော အဇ္ဈာသယံ ဉတွာ ‘‘ဣမိနာ ဥပါယေန ပုထုဇ္ဇနဘာဝံ
ဇာနာပေဿာမီ’’တိ ဟတ္ထိနိမ္မာပနာဒိမကာသိ။ ဒေါသစရိတတ္တာ ဟိ ထေရော ခိပ္ပံ ပဋိဝိဇ္ဈိ။ ခိပ္ပဝိရာဂီ ဟိ ဒေါသစရိတော။
ဋ္ဌ ၇၃၄။ တဿာတိ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏံ မတ္ထကံ ပါပေန္တဿ ယောဂိနော။ ‘‘ဧဝမ္ပိ ရူပံ ဥဒေတိ, ဧဝမ္ပိ ရူပံ ဝေတီ’’တိအာဒိနာ ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿနမေဝေတ္ထ တုလနံ, တီရဏဉ္စ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယထာ ဒေဝါနမိန္ဒေန ခိတ္တံ ဝဇိရံ အမောဃံ, အပ္ပဋိဟတဉ္စ ဟောတိ, ဧဝမိဒမ္ပိ ဉာဏံ နိပုဏံ ဥဒယဗ္ဗယဒဿနေတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဝိဿဋ္ဌဣန္ဒဝဇိရမိဝါ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ တိခိဏန္တိ အကုဏ္ဌံ။ သူရန္တိ တေဇဝန္တံ။ အတိဝိသဒန္တိ နိသိတဘာဝေန အတိဝိယ ပဋုတရံ ဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တထာ ဟိနေန ယောဂီ ‘‘မဂ္ဂပ္ပတ္တောသ္မီ’’တိ မညတိ။
ဝိပဿနာပီတီတိ ဝိပဿနာစိတ္တသမ္ပယုတ္တာ ပီတိ။ ခုဒ္ဒကာဒယော ပီတိယော ဟေဋ္ဌာ ဝဏ္ဏိတာ ဧဝ။ ယသ္မာ ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿနာယ ဝီထိပဋိပန္နာယ အနုက္ကမေန ပဉ္စ ပီတိယော ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘အယံ ပဉ္စ…ပေ… ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ။ မတ္ထကပ္ပတ္တေန ပန ဥဒယဗ္ဗယဉာဏေန သဒ္ဓိံ ဖရဏာပီတိယေဝ ဟောတိ။ ဥပစာရပ္ပနာက္ခဏတော အညဒါပိ ဟိ ဖရဏာပီတိ ဟောတိယေဝ။ တေနာဟ ‘‘သကလသရီရံ ပူရယမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ။
ပဿဒ္ဓိအာဒီနိ ဆ ယုဂဠကာနိ အညမညာဝိယောဂိနီတိ ပဿဒ္ဓိယာ ဥပ္ပန္နာယ ဣတရာပိ ဥပ္ပန္နာ ဧဝ ဟောန္တီတိ ကိစ္စဒဿနမုခေန တာ သဗ္ဗာပိ ဒဿေန္တော ‘‘ကာယစိတ္တာနံ နေဝ ဒရထော, န ဂါရဝ’’န္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ကာယဂ္ဂဟဏေန ရူပကာယဿပိ ဂဟဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ, န ဝေဒနာဒိက္ခန္ဓတ္တယဿေဝ။ ကာယပ္ပဿဒ္ဓိအာဒယော ဟိ ရူပကာယဿာပိ ဒရထာဒိနိမ္မဒ္ဒိကာတိ။ ကာယစိတ္တာနိ ပဿဒ္ဓါနိ…ပေ… ဥဇုကာနိယေဝ ဟောန္တိ တေသံ အပဿဒ္ဓါဒိဘာဝဿ ဟေတုဘူတာနံ ဥဒ္ဓစ္စာဒိထိနမိဒ္ဓါဒိဒိဋ္ဌိမာနာဒိသေသနီဝရဏာဒိအဿဒ္ဓိယာဒိမာယာသာထေယျာဒိသံကိလေသဓမ္မာနံ ဝိဓမနဝသေန တဒါ ဝိပဿနာစိတ္တုပ္ပါဒဿ ပဝတ္တနတော။ တသ္မိံ သမယေတိ တသ္မိံ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏုပ္ပတ္တိသမယေ။ မနုဿာနံ အယန္တိ မာနုသီ, မနုဿယောဂ္ဂါ ကာမသုခရတိ, တာဒိသေဟိ မနုဿဝိသေသေဟိ အနုဘဝိတဗ္ဗတာနတိဝတ္တနတော ဒိဗ္ဗာ ရတိပိ သင်္ဂဟိတာ, မာနုသီသဒိသတာယ ကာမသုခဘာဝေန ဒိဗ္ဗာ ရတိပိ ဝါ, တဿာ အတိက္ကန္တတာယ န မာနုသီတိ အမာနုသီ။
သုညာဂါရန္တိ ယံ ကိဉ္စိ ဝိဝိတ္တံ သေနာသနံ, ဝိပဿနံ ဧဝ ဝါ။ သာပိ ဟိ နိစ္စဘာဝါဒိသုညတာယ, ယောဂိနော သုခသန္နိဿယတာယ စ ‘‘သုညာဂါရ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗတံ လဘတိ။ စိတ္တဿ အနုပဿနကရာနံ ကိလေသာနံ ဝိဂမေန သန္တစိတ္တဿ။ သံသာရေ ဘယဿ ဣက္ခနေန ဘိက္ခုနော။ သမ္မာ ဉာယေန ရူပါရူပဓမ္မာနံ ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿနာဒိဝသေန ဝိပဿတော။ သမ္မသတော အနာရဒ္ဓဝိပဿနာနံ မနုဿာနံ အဝိသယတာယ အမာနုသီ။ ဝိပဿနာပီတိသုခသညိတာ ရတိ ဟောတီတိ အယမေတ္ထ ဂါထာယ သင်္ခေပတ္ထော။ ဒုတိယဂါထာ ပန ဥဒယဗ္ဗယဉာဏမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တာ။ တတ္ထ ယတော ယတောတိ ရူပတော ဝါ အရူပတော ဝါ။
ဝိပဿနာသုခန္တိ ဝိပဿနာစိတ္တသမ္ပယုတ္တံ စေတသိကသုခံ။ ယသ္မာ တံသမုဋ္ဌိတေဟိ အတိပဏီတရူပေဟိ သဗ္ဗော ကာယော ပရိဖုဋော, ပရိဗြူဟိတော စ ဟောတိ။ တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘သကလသရီရံ အဘိသန္ဒယမာန’’န္တိ။
အဓိမောက္ခောတိ သဒ္ဓါ, န ယေဝါပနကာဓိမောက္ခောတိ အဓိပ္ပါယော။ သာ စေတ္ထ န ကမ္မဖလံ, ရတနတ္တယံ ဝါ သဒ္ဒဟနဝသေန ပဝတ္တာ, အထ ခေါ ကိလေသကာလုဿိယာပဂမေန သမ္ပယုတ္တာနံ အတိဝိယ ပသန္နဘာဝဟေတုဘူတာ။ တေနာဟ ‘‘ဝိပဿနာသမ္ပယုတ္တာ…ပေ… သဒ္ဓါ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ။
ပုရိမုပ္ပန္နဘာဝနာဗလသံသိဒ္ဓံ သမပ္ပဝတ္တံ ဝီရိယံ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ သံကိလေသပက္ခတော ကောသဇ္ဇတော ပဂ္ဂဏှနတော ပဂ္ဂဟော။ တေနာဟ ‘‘ပဂ္ဂဟောတိ ဝီရိယ’’န္တိအာဒိ။
သုပဋ္ဌိတာတိ သဘာဝသလ္လက္ခဏေန အာရမ္မဏေ သုဋ္ဌု ဥပဋ္ဌိတာ။ သုပတိဋ္ဌိတာတိ ပဋိပက္ခဝိဂမေန တေန အစလနီယတာယ သုဋ္ဌု ပတိဋ္ဌိတာ။ တတော ဧဝ နိခါတာ ဝိယ အစလာ။ အစလဘာဝေနေဝ ပဗ္ဗတရာဇသဒိသာတိ တီဟိပိ ပဒေဟိ သုပတိဋ္ဌိတမေဝ ဒဿေတိ။ သောတိ ယောဂါဝစရော။ ယံ ယံ ဌာနန္တိ ယံ ယံ အတ္တနော ဥပတိဋ္ဌာနဋ္ဌာနံ ရူပံ ဝါ အရူပံ ဝါ။ ဩက္ခန္ဒိတွာတိ အနုပဝိသိတွာ။ ပက္ခိန္ဒိတွာတိ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ ဒိဗ္ဗစက္ခုနော ပရိဘဏ္ဍဘူတဿ ယထာကမ္မူပဂဉာဏဿ ဥပဋ္ဌဟန္တေ ပရလောကသညိတေ သတ္တေ သန္ဓာယာဟ ‘‘ဒိဗ္ဗစက္ခုနော ပရလောကော ဝိယာ’’တိ န ဒိဗ္ဗစက္ခုနော ပရလောကဝိသယတ္တာ။ ဝဏ္ဏာယတနဝိသယဉှိ တန္တိ။ အဿ သတိ ဥပဋ္ဌာတိ ခါယတိ, ဥပတိဋ္ဌတီတိ ဝါ အတ္ထော။ ယဒဂ္ဂေန ဟိ သတိ အာရမ္မဏံ
ဩက္ခန္ဒိတွာ ဥပတိဋ္ဌတိ, တဒဂ္ဂေန အာရမ္မဏမ္ပိဿ ဩက္ခန္ဒိတွာ ဥပတိဋ္ဌတီတိ ဝုစ္စတိ။
ဝိစိနိတဝိသယတ္တာ သင်္ခါရာနံ ဝိစိနနေ မဇ္ဈတ္တဘာဝေန ဌိတာ ဝိပဿနုပေက္ခာ။ သာ ပန အတ္ထတော တထာပဝတ္တာ တတြမဇ္ဈတ္တုပေက္ခာဝ။ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနစိတ္တသမ္ပယုတ္တာ စေတနာ အာဝဇ္ဇနေ အဇ္ဈုပေက္ခနဝသေန ပဝတ္တိယာ ‘‘အာဝဇ္ဇနုပေက္ခာ’’တိ ဝုတ္တာ။ ဥဒယဗ္ဗယာနံ သုဋ္ဌုတရံ ဥပဋ္ဌာနတော တဒနုပဿနာယံ မဇ္ဈတ္တဘူတာ ဣဓ ဝိပဿနုပေက္ခာ နာမ။ တေ ပန ဥဒယဗ္ဗယာ သဗ္ဗသင်္ခါရာနန္တိ အာဟ ‘‘သဗ္ဗသင်္ခါရေသု မဇ္ဈတ္တဘူတာ’’တိ။ အာဝဇ္ဇနာယ ဣန္ဒဝဇိရတတ္တနာရာစသဒိသတာ, သူရတိက္ခဘာဝေါ စ သဗ္ဗညုတညာဏပုရေစရာ ဝိယ တဒနုစရဉာဏဿ တထာဘာဝေန ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။
ဝိပဿနာနိကန္တီတိ ဝိပဿနာယ နိကာမနာ အပေက္ခာ။ ဩဘာသာဒယော ဝိပဿနာယ ဝိဇမ္ဘနဘူတာ တဿာ အလင်္ကာရော ဝိယ ဟောန္တီတိ အာဟ ‘‘ဩဘာသာဒိပဋိမဏ္ဍိတာယာ’’တိ။ အာလယန္တိ အပေက္ခံ။ သုခုမာ, သန္တာကာရာတိ သုခုမာကာရာ, သန္တာကာရာ စ, သာ စဿာ သုခုမသန္တာကာရတာ ဘာဝနာယ သာတိသယပ္ပဝတ္တိယာ, ယတော ကိလေသဘာဝေါပိဿာ ဒုဝိညေယျော ဟောတိ။ တေနာဟ ‘‘ယာ နိကန္တိ ကိလေသောတိ…ပေ… ဟောတီ’’တိ။
ဧတေသုပီတိ ယထာဒဿိတေသု ဉာဏာဒီသုပိ။ ‘‘အညတရသ္မိံ ဥပ္ပန္နေ’’တိ ဣဒံ ဥပ္ပန္နေ အညတရသ္မိံ ‘‘မဂ္ဂပ္ပတ္တောမှီ’’တိအာဒိဂ္ဂဟဏဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ, န အညတရညတရဿေဝ ဥပ္ပဇ္ဇနတော။ န ဝါပိ ဟိ ဥပက္ကိလေသာ ဧကက္ခဏေပိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ပစ္စဝေက္ခဏာ ပန ဝိသုံ ဝိသုံ ဟောတိ။ ‘‘န ဝတ မေ ဣတော ပုဗ္ဗေ ဧဝရူပါ နိကန္တိ ဥပ္ပန္နပုဗ္ဗာ’’တိ ဣဒံ ဓမ္မသဘာဝဒဿနဝသေန ဝုတ္တံ, န ပန တဒါ ယောဂိနော တထာစိတ္တပ္ပဝတ္တိဝသေန။ န ဟိ သော တဒါ တံ ‘‘နိကန္တီ’’တိ ဇာနာတိ, တထာ သတိ တဗ္ဗိသယဿ ‘‘မဂ္ဂပ္ပတ္တောမှီ’’တိအာဒိဂ္ဂဟဏဿ အသမ္ဘဝေါ ဧဝ။ တသ္မာ ဧဝမဿ သိယာ ‘‘န ဝတ မေ ဧဝရူပါ ဘာဝနာဘိရတိ ဥပ္ပန္နပုဗ္ဗာ, အဒ္ဓါ မဂ္ဂပ္ပတ္တောမှီ’’တိ။
ဋ္ဌ ၇၃၅။ ဥပက္ကိလေသဝတ္ထုတာယာတိ နိပ္ပရိယာယတော ဒိဋ္ဌိမာနတဏှာ ဣဓ ဥပက္ကိလေသာ တေသံ ဝတ္ထုတာယ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနတာယ။ န သဘာဝတောတိ အာဟ ‘‘န အကုသလတ္တာ’’တိ။ ယထာ ပန ဩဘာသာဒယော, ဧဝံ နိကန္တိပိ
ဒိဋ္ဌိဂါဟာဒီနံ ဌာနံ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဥပက္ကိလေသဝတ္ထု စာ’’တိ။ ဝတ္ထုဝသေနေဝါတိ ဂါဟေ အနာမသိတွာ ဂါဟာနံ ဝတ္ထုတာဝသေနေဝ။ အတ္တဝါဒီ ဟိ ‘‘အဟံဗုဒ္ဓိနိဗန္ဓနော’’တိ ပရိကပ္ပိတော အတ္တာ ဩဘာသဿ သာမိဘူတော ‘‘မမာ’’တိ သာမိဝစနဿ ဝိသယဘာဝေန ဂဟိတောတိ အာဟ ‘‘မမ ဩဘာသော ဥပ္ပန္နောတိ ဂဏှတော ဟိ ဒိဋ္ဌိဂါဟော’’တိ။ ဩဘာသဿ မနာပဂ္ဂဟဏမုခေန တေန အတ္တာနံ သေယျာဒိတော ဒဟတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘မနာပေါ ဝတ ဩဘာသော ဥပ္ပန္နောတိ ဂဏှတော မာနဂါဟော’’တိ။ အဿာဒယတောတိ သမ္ပိယာယတော။ တေသန္တိ ဒိဋ္ဌိဂါဟာဒိသညိတာနံ ဥပက္ကိလေသာနံ ဝသေန။ ဩဘာသာဒီသူတိ ဩဘာသာဒိနိမိတ္တံ။ ကမ္ပနံ ယထာရဒ္ဓဝိပဿနာယ အဋ္ဌတွာ ဝိက္ခေပါပတ္တိ, သာ စ ဩဘာသာဒီသု တဏှာဒိဂါဟောတိ ဒဿေန္တော ‘‘ဩဘာသာဒီသု ကမ္ပတိ…ပေ… သမနုပဿတီ’’တိ အာဟ။
ဩဘာသနိမိတ္တံ စိတ္တံ ဝိကမ္ပတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဩဘာသေ ဝါ ဝိသယဘူတေ ဥပက္ကိလေသေဟိ စိတ္တံ ဝိကမ္ပတီတိ ယောဇနာ။ တေနာဟ ‘‘ယေဟိ စိတ္တံ ပဝေဓတီ’’တိ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဥပဋ္ဌာနေတိ သတိယံ။ ဥပေက္ခာယ စာတိ ဝိပဿနုပေက္ခာယ စ။
မဂ္ဂါမဂ္ဂဝဝတ္ထာနကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၇၃၆။ ကုသလော ပနာတိအာဒီသု ကမ္မဋ္ဌာနကောသလ္လယောဂေန ကုသလော။ ပရိပက္ကဉာဏတာယ ပဏ္ဍိတော။ အာဂမဗျတ္တိယာ ဗျတ္တော။ ဥပက္ကိလေသတဗ္ဗိသောဓနေသု အာဒီနဝါနိသံသာဝဗောဓယောဂတော ဗုဒ္ဓိသမ္ပန္နော။ အယံ ခေါ သောတိ ယော သော အာစရိယေန ကမ္မဋ္ဌာနဒါနကာလေ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏုပ္ပတ္တိသမယေ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဝုတ္တော, အယံ ခေါ သော ဩဘာသော ဥပ္ပန္နောတိ ဥပက္ကိလေသဝတ္ထုဘာဝဝဝတ္ထာနံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိဿ ဝိပဿနာယ ဝိသယဘာဝူပနယနဝိဓိံ ဒဿေန္တော ‘‘သော ခေါ ပနာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ပဌမနယေ အနိစ္စလက္ခဏဝိဘာဝနမေဝ ဒဿိတံ, တသ္မိံ သိဒ္ဓေ ဣတရမ္ပိ လက္ခဏဒွယံ သိဒ္ဓမေဝ ဟောတိ။ ဒုတိယနယေ ပန ဩဘာသာဒိကေ နိဿာယ ဥပ္ပဇ္ဇနကဒိဋ္ဌိဂါဟာဒီနံ ဥဂ္ဃါဋနသမုဂ္ဃါဋနပရိယာဒါနဝသေန မနသိကာရဝိဓိံ ဒဿေတုံ ‘‘သစေ ဩဘာသော အတ္တာ ဘဝေယျာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အရူပသတ္တကေ ‘‘သစေ သင်္ခါရာ အတ္တာ
ဘဝေယျု’’န္တိအာဒိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၇၂၁) သဗ္ဗသင်္ခါရသင်္ဂဏှနဝသေန သာမညတော ဝုတ္တံ, ဣဓ ဩဘာသာဒိဝသေန သင်္ခါရေ ဝိဘဇ္ဇ ဝုတ္တံ။ သေသော မနသိကာရဝိဓိ တတ္ထ ဝုတ္တနယောဝါတိ အာဟ ‘‘သဗ္ဗံ အရူပသတ္တကေ ဝုတ္တနယေန ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗ’’န္တိ။
ဩဘာသံ ‘‘နေတံ မမာ’’တိ သမနုပဿန္တော တဏှာဂါဟတော စိတ္တံ ဝိသောဓေတိ, ‘‘နေသောဟမသ္မီ’’တိ သမနုပဿန္တော မာနဂါဟတော, ‘‘န မေသော အတ္တာ’’တိ သမနုပဿန္တော ဒိဋ္ဌိဂါဟတော။ တေနာဟ ‘‘ဩဘာသံ နေတံ မမာ’’တိအာဒိ။ ဧသ နယော ဉာဏာဒီသုပိ။
ဣမာနိ ဒသ ဌာနာနီတိ ဣမာနိ ယထာဝုတ္တာနိ ဩဘာသာဒီနိ ဒသ ဥပက္ကိလေသကာရဏာနိ။ ပညာ ယဿ ပရိစ္စိတာတိ ယဿ ယောဂိနော ပညာ ဩဘာသာဒီသု အနိစ္စတာဒိဂ္ဂဟဏဝသေန ပရိစိတဝတီ ပရိဂ္ဂဟေတွာ ဥပပရိက္ခိတွာ ဌိတာ။ ဓမ္မုဒ္ဓစ္စဿ သမဂ္ဂဘာဝဇာနနေန ဓမ္မုဒ္ဓစ္စကုသလော ဟောတိ။
ဝီထိပဋိပန္နန္တိ ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿနာဝသေန ဝိပဿနာဝီထိပဋိပန္နံ။
ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိယန္တိ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိယံ အဓိဂတာယံ, ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိဉာဏေန ဝါ ဒိဋ္ဌိယာ ဝိသောဓနေ ဒုက္ခသစ္စဿ ဝဝတ္ထာနံ ကတံ ဟောတိ ဒုက္ခသစ္စပရိယာပန္နဿ နာမရူပဿ ဝဝတ္ထာနတော။ နာမရူပဿ ပစ္စယာ နာမရူပသမုဒယပက္ခိယာတိ အာဟ ‘‘ကင်္ခါ…ပေ… သမုဒယသစ္စဿ ဝဝတ္ထာနံ ကတ’’န္တိ။ အဘိဓမ္မနယေန ဟိ သဗ္ဗကိလေသာ, ကမ္မဉ္စ သမုဒယသစ္စံ။ ဣမိဿန္တိ ဣမာယံ။ သမ္မာတိ အဝိပရီတံ။ မဂ္ဂဿာတိ အရိယမဂ္ဂဿ ဥပါယဘူတမဂ္ဂဿ။
မဂ္ဂါမဂ္ဂဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဣတိ ဝီသတိမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ။
၂၁။ ပဋိပဒါဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
ဥပက္ကိလေသဝိမုတ္တ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏကထာ ဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၇၃၇။ ဝိပဿနာစာရဿ မတ္ထကပ္ပတ္တိယာ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏံ သိခါပ္ပတ္တာ ဝိပဿနာ။ သိခါပ္ပတ္တိ ပနဿ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏာဒီနံ အတ္တဋ္ဌမာနံဝသေန ဇာတာတိ အာဟ ‘‘အဋ္ဌန္နံ ပန ဉာဏာနံ ဝသေန သိခါပ္ပတ္တာ ဝိပဿနာ’’တိ။ ဩဠာရိကောဠာရိကဿ သစ္စပဋိစ္ဆာဒကမောဟတမဿ ဝိဂမနေန သစ္စပ္ပဋိဝေဓာနုကူလတ္တာ ‘‘သစ္စာနုလောမိကဉာဏ’’န္တိ အနုလောမဉာဏမာဟ။ တာနိ ပန ဉာဏာနိ သရူပတော ဒဿေတုံ ‘‘အဋ္ဌန္နန္တိ စာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ဥဒယဗ္ဗယဒဿနေန သင်္ခါရာနံ အနိစ္စလက္ခဏံ, တဒနုသာရေန ဣတရလက္ခဏာနိ စ ဝိဘာဝေန္တီယေဝ ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿနာ ပဝတ္တတီတိ ကတွာ ‘‘ဝီထိပဋိပန္နဝိပဿနာသင်္ခါတံ ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿနာဉာဏ’’န္တိ ဝုတ္တန္တိ ကေစိ။ တယိဒံ တဿ သဗ္ဗသော တီရဏပရိညာဘာဝမေဝ မညမာနေဟိ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စာပိ ဟိ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏံ တီရဏပရိညန္တောဂဓမေဝ, ဥဒယဗ္ဗယာဒီနံ ပန ဇာနနဋ္ဌေန, ပစ္စက္ခတော ဒဿနဋ္ဌေန စ ဉာဏဒဿနာနိ, ဥဒယဗ္ဗယဉာဏာဒီနိ။ တာနိယေဝ ပဋိပက္ခတော ဝိသုဒ္ဓတ္တာ ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိ, သာ ဧဝ အရိယမဂ္ဂေါ ပဋိပဇ္ဇတိ ဧတာယာတိ ပဋိပဒါ စာတိ ပဋိပဒါဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓီတိ ဝုတ္တံ။ တံ ပန ဥပ္ပန္နမတ္တံ အပ္ပဂုဏံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ပဂုဏဉှိ နိစ္စသညာဒိပဟာနသိဒ္ဓိယာ ပဟာနပရိညာယ အဓိဋ္ဌာနဘူတံ။ ယတော တဒဝိဂမေန အဋ္ဌာရသသု မဟာဝိပဿနာသု ဧကစ္စာ အဓိဂတာ ဧဝ ဟောန္တိ။ န ဟိ ဥဒယဗ္ဗယာနံ ပစ္စက္ခတော ပဋိဝေဓေန ဝိနာ သာမညာကာရာနံ တီရဏမတ္တေန သာတိသယံ ပဋိပက္ခပဟာနံ သမ္ဘဝတိ။ အသတိ စ ပဋိပက္ခပဟာနေ ကုတော ဉာဏာဒီနံ ဝဇိရမိဝ အဝိဟတဝေဂတာ, တိခိဏဝိသဒါဒိတာ ဝါ။ တသ္မာ ပဂုဏဘာဝပ္ပတ္တံ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏံ ပဟာနပရိညာပက္ခိယမေဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သဗ္ဗသင်္ခါရာနံ ဘင်္ဂဿေဝ အနုပဿနာ ဘင်္ဂါနုပဿနာ, တဒေဝ ဉာဏံ ဘင်္ဂါနုပဿနာဉာဏံ။ ယထာဘူတဒဿာဝီ ဘာယတိ ဧတသ္မာတိ ဘယံ, တေဘူမကဓမ္မာ, တေသု ဘယတော ဥပဋ္ဌိတေသု ဘာယိတဗ္ဗာကာရဂါဟိဉာဏံ ဘယတုပဋ္ဌာနဉာဏံ။ မုဉ္စိတုံ ဣစ္ဆတီတိ မုဉ္စိတုကမျံ, စိတ္တံ, ပုဂ္ဂလော ဝါ, တဿ ဘာဝေါ မုဉ္စိတုကမျတာ, တဒေဝ ဉာဏံ မုဉ္စိတုကမျတာဉာဏံ။
ပုန ပဋိသင်္ခါနာကာရေန ပဝတ္တံ ဉာဏံ ပဋိသင်္ခါနုပဿနာဉာဏံ။ နိရပေက္ခတာယ သင်္ခါရာနံ ဥပေက္ခနဝသေန ပဝတ္တဉာဏံ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏံ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဥပက္ကိလေသဝိမုတ္တံ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏာဒိနဝဝိဓဉာဏံ ပဋိပဒါဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိ, တသ္မာ။
ဋ္ဌ ၇၃၈။ ‘‘ဥပက္ကိလေသဝိမုတ္တ’’န္တိ ဝိသေသနေန ဝိဘာဝိတမတ္ထံ အနဝဗုဇ္ဈန္တော စောဒကော ‘‘ပုန ဥဒယဗ္ဗယဉာဏေ ယောဂေါ ကိမတ္ထိယော’’တိ ပုစ္ဆတိ။ တတ္ထ ကိမတ္ထိယောတိ ကိံ ပယောဇနော နိရတ္ထကော, ပဂေဝ နိဗ္ဗတ္တိတတ္တာ ပက္ကဿ ပစနံ ဝိယာတိ အဓိပ္ပါယော။ အထ ဝါ လက္ခဏသလ္လက္ခဏာဒိဟေတုပဋိပါဋိဂ္ဂဟဏဝသေန တမတ္ထံ ဉာပေတုကာမော အာစရိယောဝ ကထေတုကမျတာဝသေန ‘‘ကိမတ္ထိယော’’တိ ပုစ္ဆတိ။ လက္ခဏသလ္လက္ခဏတ္ထောတိ အနိစ္စာဒိလက္ခဏာနံ သမ္မဒေဝ ဥပဓာရဏတ္ထော။ တတ္ထ ကာရဏံ ဒဿေန္တော ‘‘ဥဒယဗ္ဗယဉာဏံ ဟီ’’တိအာဒိမာဟ။ နနု စ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏံ နာမ သင်္ခါရာနံ ဥဒယဗ္ဗယမေဝ ပဿတိ, န အနိစ္စာဒိလက္ခဏတ္တယံ, တေန ကထံ အနိစ္စတာဒိလက္ခဏတ္တယသလ္လက္ခဏံ ဟောတီတိ? န ခေါ ပနေတံ ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ ‘‘ဥဒယဗ္ဗယဉာဏံ လက္ခဏတ္တယဝိသယံ ဟောတီ’’တိ။ ဥဒယဗ္ဗယေ ပန ပဋိဝိဒ္ဓေ အနိစ္စလက္ခဏံ ပါကဋံ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌာတိ။ တတော ‘‘ယဒနိစ္စံ, တံ ဒုက္ခံ။ ယံ ဒုက္ခံ, တဒနတ္တာ’’တိ (သံ။ နိ။ ၃။၁၅၊ ၄၅, ၇၇၊ ၄။၁, ၄၊ ပဋိ။ မ။ ၂။၁၀) ဣတရလက္ခဏမ္ပိ။ အထ ဝါ ဥဒယဗ္ဗယဂ္ဂဟဏေန ဟုတွာ အဘာဝါကာရော, အဘိဏှသမ္ပဋိပီဠနာကာရော, အဝသဝတ္တနာကာရော စ ဝိဘူတတရော ဟောတီတိ ကာရဏဘာဝေန ဥဒယဗ္ဗယဉာဏေ ယောဂဿ လက္ခဏတ္တယသလ္လက္ခဏတ္ထတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ, န သမ္မုခေနေဝ။ ဟေဋ္ဌာတိ မဂ္ဂါမဂ္ဂဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိတော ဟေဋ္ဌာ။ တဉှိ ဩဘာသာဒိဥပ္ပတ္တိဟေတုတာယ တိက္ခံ ဝိသဒံ ဟုတွာ ပဝတ္တမ္ပိ ဒိဋ္ဌိအာဒီဟိ ဥပက္ကိလိဋ္ဌတ္တာ ကုဏ္ဌံ အဝိသဒမေဝ ဇာတံ။ တေနာဟ ‘‘ဒသဟိ…ပေ… နာသက္ခီ’’တိ။
ဋ္ဌ ၇၃၉။ အမနသိကာရာတိ ဟေတုမှိ နိဿက္ကဝစနံ။ ‘‘ကိဿ အမနသိကာရာ’’တိ ဟိ ဣဒံ ‘‘ကေန ပဋိစ္ဆန္နတ္တာ’’တိ ပုစ္ဆိတဿ ပဋိစ္ဆာဒကဿ ဟေတုပုစ္ဆာ။ သန္တတိယာ ဟိဿ ပဋိစ္ဆန္နတ္တာ အနိစ္စလက္ခဏံ န ဥပဋ္ဌာတိ, သာ စ သန္တတိ ဥဒယဗ္ဗယာမနသိကာရေန ပဋိစ္ဆာဒိကာ ဇာတာ။ ဣရိယာပထေဟိ ပဋိစ္ဆန္နတ္တာ ဒုက္ခလက္ခဏံ န ဥပဋ္ဌာတိ, တေ စ ဣရိယာပထာ အဘိဏှသမ္ပဋိပီဠနာမနသိကာရေန ပဋိစ္ဆာဒကာ ဇာတာ။ ဃနေန ပဋိစ္ဆန္နတ္တာ
အနတ္တလက္ခဏံ န ဥပဋ္ဌာတိ, တေ စ ဃနာ နာနာဓာတုဝိနိဗ္ဘောဂါမနသိကာရေန ပဋိစ္ဆာဒကာ ဇာတာတိ။ ဥဒယဗ္ဗယံ ပဿတော န ဥဒယာဝတ္ထာ ဝယာဝတ္ထံ ပါပုဏာတိ, ဝယာဝတ္ထာ ဝါ ဥဒယာဝတ္ထံ။ အညောဝ ဥဒယက္ခဏော, အညောဝ ဝယက္ခဏောတိ ဧကောပိ ဓမ္မော ခဏဝသေန ဘေဒတော ဥပဋ္ဌာတိ, ပဂေဝ အတီတာဒိကောတိ အာဟ ‘‘ဥဒယဗ္ဗယံ ပန…ပေ… ဥပဋ္ဌာတီ’’တိ။ တတ္ထ သန္တတိယာ ဝိကောပိတာယာတိ ပုဗ္ဗာပရိယေန ပဝတ္တမာနာနံ ဓမ္မာနံ အညောညဘာဝသလ္လက္ခဏေန သန္တတိယာ ဥဂ္ဃါဋိတာယ။ န ဟိ သမ္မဒေဝ ဥဒယဗ္ဗယံ သလ္လက္ခေန္တဿ ဓမ္မာ သမ္ဗန္ဓဘာဝေန ဥပဋ္ဌဟန္တိ, အထ ခေါ အယောသလာကာ ဝိယ အသမ္ဗန္ဓဘာဝေနာတိ သုဋ္ဌုတရံ အနိစ္စလက္ခဏံ ပါကဋံ ဟောတိ။
အဘိဏှသမ္ပဋိပီဠနံ မနသိ ကတွာတိ ယထာပရိဂ္ဂဟိတဥဒယဗ္ဗယဝသေန သင်္ခါရာနံ နိရန္တရံ ပဋိပီဠိယမာနတံ ဝိဗာဓိယမာနတံ မနသိ ကရိတွာ။ ဣရိယာပထေ ဥဂ္ဃါဋိတေတိ ဣရိယာပထေ လဗ္ဘမာနဒုက္ခပဋိစ္ဆာဒကဘာဝေ ဥဂ္ဃါဋိတေ။ ဧကသ္မိဉှိ ဣရိယာပထေ ဥပ္ပန္နဿ ဒုက္ခဿ ဝိနောဒကံ ဣရိယာပထန္တရံ တဿ ပဋိစ္ဆာဒကံ ဝိယ ဟောတိ, ဧဝံ သေသာပီတိ ဣရိယာပထာနံ တံတံဒုက္ခပဋိစ္ဆာဒကဘာဝေ ယာထာဝတော ဉာတေ တေသံ ဒုက္ခပဋိစ္ဆာဒကဘာဝေါ ဥဂ္ဃါဋိတော နာမ ဟောတိ သင်္ခါရာနံ နိရန္တရံ ဒုက္ခာဘိတုန္နတာယ ပါကဋဘာဝတော။ တေနာဟ ‘‘ဒုက္ခလက္ခဏံ ယာထာဝသရသတော ဥပဋ္ဌာတီ’’တိ။ နာနာဓာတုယောတိ နာနာဝိဓာ ပထဝီအာဒိဓာတုယော နာနာဝိဓေ သဘာဝဓမ္မေ။ ဝိနိဗ္ဘုဇိတွာတိ ‘‘အညာ ပထဝီဓာတု, အညာ အာပေါဓာတူ’’တိအာဒိနာ, ‘‘အညော ဖဿော, အညာ ဝေဒနာ’’တိအာဒိနာ စ ဝိသုံ ဝိသုံ ကတွာ။ ဃနဝိနိဗ္ဘောဂေ ကတေတိ သမူဟဃနေ, ကိစ္စာရမ္မဏဃနေ စ ပဘေဒိတေ။ ယာ ဟေသာ အညမညူပတ္ထဒ္ဓေသု သမုဒိတေသု ရူပါရူပဓမ္မေသု ဧကတ္တာဘိနိဝေသဝသေန အပရိမဒ္ဒိတသင်္ခါရေဟိ ဂယှမာနာ သမူဟဃနတာ, တထာ တေသံ တေသံ ဓမ္မာနံ ကိစ္စဘေဒဿ သတိပိ ပဋိနိယတဘာဝေ ဧကတော ဂယှမာနာ ကိစ္စဃနတာ, တထာ သာရမ္မဏဓမ္မာနံ သတိပိ အာရမ္မဏကရဏဘေဒေ ဧကတော ဂယှမာနာ အာရမ္မဏဃနတာ စ, တာ ဓာတူသု ဉာဏေန ဝိနိဗ္ဘုဇိတွာ ဒိဿမာနာ ဟတ္ထေန ပရိမဇ္ဇိယမာနော ဖေဏပိဏ္ဍော ဝိယ ဝိလယံ ဂစ္ဆန္တိ, ‘‘ယထာပစ္စယံ ပဝတ္တမာနာ သုညာ ဧတေ ဓမ္မာ ဓမ္မမတ္တာ’’တိ အနတ္တလက္ခဏံ ပါကဋတရံ ဟောတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘နာနာဓာတုယော…ပေ… ဥပဋ္ဌာတီ’’တိ။
ဋ္ဌ ၇၄၀။ ဓုဝဘာဝပဋိက္ခေပတော န နိစ္စန္တိ အနိစ္စံ, ခန္ဓပဉ္စကံ။ ယထာဟ ‘‘ရူပံ ခေါ, ရာဓ, အနိစ္စံ, ဝေဒနာ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ အနိစ္စ’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၃။၁၇၂)။ တတ္ထ ကာရဏံ ဝဒန္တော ‘‘ဥပ္ပါဒဝယညထတ္တဘာဝါ’’တိ အာဟ။ ဥပ္ပါဒေါ နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏံ, ဝယော ဝိပရိဏာမလက္ခဏံ, အညထတ္တံ ဇရာ, တေသံ သဗ္ဘာဝတောတိ အတ္ထော။ ဟုတွာ အဘာဝတောတိ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ဝိနဿနတော။ ဧတ္ထ စ ပုရိမေန ဇာတိဇရာမရဏသဗ္ဘာဝတော အနိစ္စန္တိ ဒဿေတိ, ဒုတိယေန ပါကဘာဝဝိဒ္ဓံသာဘာဝတော။ ယဿ ဘာဝေန ခန္ဓပဉ္စကံ ‘‘အနိစ္စ’’န္တိ ဝုစ္စတိ, တံ အနိစ္စလက္ခဏန္တိ ဒဿေတုံ ‘‘ဥပ္ပါဒဝယညထတ္တ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တေန ဟိ တံ ‘‘အနိစ္စ’’န္တိ လက္ခီယတိ။ အာကာရဝိကာရောတိ အာကာရဝိကတိ။ အဘာဝါကာရော ဟိ ဝိကတိရူပေန လဗ္ဘတိ, ဝိရူပတ္တာ န ဥပ္ပါဒါကာရော။ အာကာရဝိကာရောတိ ဝါ အာကာရဝိသေသော။ ဟုတွာ အဘာဝေါ ဟိ ပါကဘာဝတော ဘိန္နော ဝိဒ္ဓံသာဘာဝတ္တာ တတ္ထ စ အနိစ္စလက္ခဏံ နိရုဠှံ။ အနိစ္စာကာရော ဟိ ဒုက္ခာနတ္တာကာရေဟိ ဝိယ ဥပ္ပါဒါကာရတော စ ဝိသိဋ္ဌော။ တထာ ဟိ သဒ္ဒဿ ဝိဒ္ဓံသာဘာဝေါ သင်္ခတဘာဝေနပိ သာဓီယတိ။
သင်္ခတဘာဝေါ စ အတ္ထတော ဥပ္ပါဒဝန္တတာ။ ဥပ္ပါဒေါ စ ပါကဘာဝသာဓိတာ ဓရမာနာဝတ္ထာ။ ဣမိနာ နယေန ဒုက္ခာနတ္တာလက္ခဏာနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ အပိစ ယထာ နိစ္စပဋိက္ခေပတော အနိစ္စန္တိ နိစ္စာကာရပဋိက္ခေပတော ယထာဝုတ္တော အဘာဝါကာရသင်္ခါတော အနိစ္စာကာရော အနိစ္စလက္ခဏံ, ဧဝံ သုခပဋိက္ခေပတော ဒုက္ခန္တိ သုခါကာရပဋိက္ခေပတော အဘိဏှပဋိပီဠနာကာရသင်္ခါတော ဒုက္ခာကာရော ဒုက္ခလက္ခဏံ, တထာ အတ္တပဋိက္ခေပတော အနတ္တာတိ အတ္တာကာရပဋိက္ခေပတော အဝသဝတ္တနာကာရသင်္ခါတော အနတ္တာကာရော အနတ္တလက္ခဏန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တေ ယိမေ တယောပိ အာကာရာ အသဘာဝဓမ္မတ္တာ ခန္ဓပရိယာပန္နာ န ဟောန္တိ။ ခန္ဓေဟိ ဝိနာ အနုပလဗ္ဘနီယတော ခန္ဓဝိနိမုတ္တာပိ န ဟောန္တိ။ ခန္ဓေ ပန ဥပါဒါယ ဝေါဟာရဝသေန လဗ္ဘမာနာ တဒါဒီနဝဝိဘာဝနာယ ဝိသေသကာရဏဘူတာ တဇ္ဇာပညတ္တိဝိသေသာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
တယိဒံ သဗ္ဗမ္ပီတိ ယထာဝုတ္တလက္ခဏတ္တယဉ္စေဝ လက္ခိတဗ္ဗဉ္စ ခန္ဓပဉ္စကံ။ ‘‘ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿနာဉာဏေန ယာထာဝသရသတော သလ္လက္ခေတီ’’တိ ဣဒံ တဒတ္ထေ တဗ္ဗောဟာရဝသေန ဝုတ္တံ။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏတ္ထဉှိ လက္ခဏာရမ္မဏိကဝိပဿနာ ‘‘ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ’’န္တိ ကထိတာ။ န ဟိ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏံ
ဒုက္ခလက္ခဏာဒိဝိသယံ။ တဗ္ဗိသယတ္တေ ဝါ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏမေဝ န သိယာ, ဥဒယဗ္ဗယဉာဏံ ပန တိက္ခံ, ဝိသဒဉ္စ ကာတုကာမေန လက္ခဏတ္တယတီရဏမေဝ ကာတဗ္ဗံ။ ပရိကမ္မသဒိသဉှေတံ တဿ။ ဧသ နယော သေသဉာဏေသုပီတိ။
ဥပက္ကိလေသဝိမုတ္တဥဒယဗ္ဗယဉာဏံ နိဋ္ဌိတံ။
ဘင်္ဂါနုပဿနာဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၇၄၁။ ဝဟတီတိ ပဝတ္တတိ။ ဉာဏဿ တိက္ခဘာဝေါ ဘာဝနာယ ပဂုဏဘာဝေန။ ပဂုဏာ စ ဘာဝနာ ဝိက္ခေပါဘာဝတော အာရမ္မဏေ အပ္ပိတာ ဝိယ ပဝတ္တတီတိ ဉာဏဿ တိက္ခဘာဝေန သင်္ခါရာနံ လဟုဥပဋ္ဌာနတာ ဒဿိတာ။ သင်္ခါရေသု ပန ဥဒယဗ္ဗယဝသေန လဟုံ လဟုံ ဥပဋ္ဌဟန္တေသု ဥဒယဒဿနဉ္စ ‘‘ဥပ္ပါဒဝတော ဝိနာသော’’တိ ယာဝဒေဝ ဝယဒဿနတ္ထံ တဿ နိဗ္ဗိဒါဝဟတ္တာတိ ဝယေ ဧဝဿ အာဘောဂသမန္နာဟာရော မနသိကာရော ပဝတ္တတိ, တေန ဥပ္ပါဒါဒိံ မုဉ္စိတွာ ဝယမေဝါရဗ္ဘ ဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဥပ္ပါဒံ ဝါ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဥပ္ပါဒန္တိ နိဗ္ဗတ္တိဝိကာရံ။ ဌိတိန္တိ ဌိတိပ္ပတ္တံ, ဇရန္တိ အတ္ထော။ ပဝတ္တန္တိ ဥပါဒိန္နကပ္ပဝတ္တံ။ နိမိတ္တန္တိ သင်္ခါရနိမိတ္တံ။ ယံ သင်္ခါရာနံ သမုဒယာဒိဃနဝသေန, သကိစ္စပရိစ္ဆေဒတာယ စ သဝိဂ္ဂဟာနံ ဝိယ ဥပဋ္ဌာနံ, တံ သင်္ခါရနိမိတ္တံ။ ကေစိ ပန ‘‘ပဝတ္တံ နာမ သင်္ခါရာနံ အဝိစ္ဆေဒေန ပဝတ္တနံ ဥပ္ပါဒေါဝ, နိမိတ္တံ နာမ ဥပ္ပန္နာနံ ဝိဇ္ဇမာနတာ ဌာနပရမ္ပရာ, တသ္မာ ဥပ္ပါဒမေဝ ဂဏှာတိ စေ, ပဝတ္တံ ဂဏှာတိ နာမ။ ဌိတိံယေဝ ဂဏှာတိ စေ, နိမိတ္တံ ဂဏှာတိ နာမာ’’တိ ဝဒန္တိ, တံ ‘‘ဥပ္ပါဒံ ဝါ’’တိအာဒိဝစနေန ဝိရုဇ္ဈတိ။ န ဟိ အသတိ ဘေဒေ ဝိကပ္ပေါ ယုတ္တော။ န သမ္ပာပုဏာတိ အဂ္ဂဟဏတော။ ကိံ ပန သမ္ပာပုဏာတီတိ အာဟ ‘‘ခယ…ပေ… သန္တိဋ္ဌတီ’’တိ။ တတ္ထ နိရောဓသဒ္ဒေါ အနုပ္ပါဒေပိ ဒိဿတီတိ ဘေဒသဒ္ဒေန ဝိသေသိတံ, ဘေဒသဒ္ဒေါ ဝိသေသဝါစကောပိ ဟောတီတိ ဝယသဒ္ဒေန ဝိသေသိတံ, သောပိ အနိရောဓဝါစကောပိ အတ္ထီတိ ခယသဒ္ဒေန ဝိသေသိတံ, ခယဝယဘေဒသင်္ခါတေ ခဏိကနိရောဓေတိ အတ္ထော။ သတိ သန္တိဋ္ဌတီတိ သတိသီသေန ဉာဏမာဟ။ ဧတသ္မိံ ဌာနေတိ ဥပက္ကိလေသဝိနိမုတ္တဿ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏဿ တိက္ခဘာဝါပတ္တိယံ ဝုတ္တနယေန ဥဒယမ္ပိ မုဉ္စိတွာ ဝယဿေဝ မနသိကာရကာလေ။
အာရမ္မဏပဋိသင်္ခါတိ ရူပဝေဒနာဒိအာရမ္မဏံ ခယဝယဝသေနေဝ ပဋိသင်္ခါယ။ ယကာရလောပေန ဟိ နိဒ္ဒေသော ‘‘သယံ အဘိညာ’’တိအာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၁။၂၈, ၄၀၅) ဝိယ။
ယထာဝုတ္တဿ ဝါ အာရမ္မဏဿ ခယဝယဘေဒဝသေန ပဋိသင်္ခါ အာရမ္မဏပဋိသင်္ခါ။ ဘင်္ဂါနုပဿနေတိ ယော တဒါရမ္မဏဿ စိတ္တဿ ဘင်္ဂေါ, တဿ အနုပဿနေ။ ပညာတိ ပကာရတော ဇာနနာ။ ယံ ပနေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ဣဒါနေဝ သံဝဏ္ဏီယတိ။
ဋ္ဌ ၇၄၂။ ယံ ကိဉ္စိ အာရမ္မဏန္တိ ရူပံ ယာဝ ဇရာမရဏန္တိ ဝိပဿိတဗ္ဗဘာဝေန ဂဟိတံ သဗ္ဗံ သင်္ခါရဂတမာဟ။ ပဋိသင်္ခါနံ နာမ ဇာနနံ, တဉ္စ ဘင်္ဂါနုပဿနာယ အဓိပ္ပေတတ္တာ ဘင်္ဂတော ဒဿနမေဝါတိ အာဟ ‘‘ဇာနိတွာ ခယတော ဝယတော ဒိသွာတိ အတ္ထော’’တိ။ တဿ ဉာဏဿာတိ သမ္ဗန္ဓော။
ရူပါရမ္မဏမေဝ ရူပါရမ္မဏတာ ယထာ ‘‘ဒေဝေါ ဧဝ ဒေဝတာ’’တိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘ရူပါရမ္မဏံ စိတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ရူပါရမ္မဏတာတိ ဝါ ဘုမ္မတ္ထေ ပစ္စတ္တဝစနန္တိ ဒဿေန္တော ‘‘အထ ဝါ ရူပါရမ္မဏဘာဝေ’’တိ အာဟ။ အပရေန စိတ္တေန ဘင်္ဂံ အနုပဿတီတိ ဝိပဿနာဝိသယံ ဘင်္ဂါနုပဿနမာဟ။ ဧဝဉှိ ဘင်္ဂါနုပဿနာ ပဂုဏာ ဟောတိ, အာရမ္မဏဉ္စဿ ဝိဘူတတရံ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌာတိ။ ဉာတန္တိ အာရမ္မဏမာဟ အနုပဿနာဝသေန ဉာတတ္တာ။ ဉာဏန္တိ အနုပဿနာဉာဏံ။ ဥဘောပိ ဝိပဿတီတိ တဒုဘယမ္ပိ ခယတော ဝယတော ဝိပဿတီတိ။ အယံ ဟေတ္ထ သင်္ခေပတ္ထော – ရူပဿ ယာဝ ဇရာမရဏဿ ခယတော ဝယတော ဒဿနံ အာရမ္မဏပဋိသင်္ခါတံ, ဒဿနကဉာဏဿ ခယတော ဝယတော ဒဿနံ အာရမ္မဏပဋိသင်္ခါယ ဘင်္ဂဿ အနုပဿနန္တိ ဥဘယတ္ထ ပညာ။ ပုရိမံ ဝါ တဒဘာဝေ အဘာဝတော ပစ္ဆိမာယံ ပက္ခိပိတွာ ပစ္ဆိမာ ဧဝ ပညာ ဝိပဿနေ ဉာဏန္တိ။
ဧတ္ထာတိ ‘‘တဿ စိတ္တဿ…ပေ… ဘင်္ဂံ အနုပဿတီ’’တိ ဧတ္ထ။ အနေကေဟိ အာကာရေဟီတိ အနိစ္စတော အနုပဿနာဒီဟိ အနေကေဟိ အာကာရေဟိ။ အနု-သဒ္ဒေါ ‘‘ဘိယျော’’တိ ဧတသ္မိံ အတ္ထေတိ အာဟ ‘‘ပုနပ္ပုနံ ပဿတီ’’တိ။
ဣဓ သင်္ခတဓမ္မော နာမ ဇာတိဇရာမရဏပကတိကော, တဿ ဇာတိ အာဒိကောဋိ, ဇရာ မဇ္ဈိမကောဋိ, မရဏံ ဩသာနကောဋိ။ တတ္ထ ကိဉ္စာပိ ဥပ္ပါဒါဒိတိဝိဓမ္ပိ သင်္ခတလက္ခဏတာယ အနိစ္စလက္ခဏံ, တထာပိ ဇာတိဇရာသု ဒိဋ္ဌာသု န တထာ အနိစ္စလက္ခဏံ ပါကဋံ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌာတိ ယထာ ဝယက္ခဏေတိ အာဟ ‘‘ဘင်္ဂေါ နာမ အနိစ္စတာယ ပရမာ ကောဋီ’’တိ, ဥတ္တမာ
ကောဋိ ပရိယောသာနကောဋီတိ အတ္ထော။ ယထာ ဟိ ဇရာဓမ္မံ, မရဏဓမ္မမေဝ စ ဇာယတီတိ ဇာတိ အနိစ္စတာယ အာဒိ ကောဋိ, တထာ ဇာတိဓမ္မံ, မရဏဓမ္မမေဝ စ ဇီရတီတိ ဇရာ မဇ္ဈိမာ ကောဋိ, ဇာတိဓမ္မံ, ဇရာဓမ္မမေဝ စ ဘိဇ္ဇတီတိ ဘင်္ဂေါ ပရမာ ကောဋီတိ။ အနိစ္စတော အနုပဿတီတိ န ကလာပတော သမ္မသန္တော ဝိယ ‘‘အနိစ္စံ ခယဋ္ဌေနာ’’တိ (ပဋိ။ မ။ ၁။၄၈) အနုမာနဝသေန, နာပိ အာရဒ္ဓဝိပဿကော ဝိယ ဥဒယဂ္ဂဟဏပုဗ္ဗကဝယဒဿနဝသေန, အထ ခေါ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏာနုဘာဝေန ပစ္စက္ခတော ဥပဋ္ဌိတေသု ဥဒယဝယေသု ဝုတ္တနယေန ဥဒယံ မုဉ္စိတွာ ဘင်္ဂဒဿနဝသေနေဝ အနိစ္စတော အနုပဿတိ, ဧဝံ အနုပဿတော ပနဿ နိစ္စဂါဟဿ လေသောပိ နတ္ထီတိ အာဟ ‘‘နော နိစ္စတော’’တိ။ တထာ ဟေသ နိစ္စသညံ ပဇဟတီတိ ဝုစ္စတိ။ ဧတ္ထ စ ‘‘အနိစ္စတော ဧဝ အနုပဿတီ’’တိ ဧဝ-ကာရော လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌောတိ တေန နိဝတ္တိတမတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘နော နိစ္စတော’’တိ ဝုတ္တံ။ န စေတ္ထ ဒုက္ခတော အနုပဿနာဒိနိဝတ္တနမာသင်္ကိတဗ္ဗံ ပဋိယောဂီနိဝတ္တနပရတ္တာ, ဧဝ-ကာရဿ ဥပရိ ဒေသနာရုဠှတ္တာ စ တာသံ။ ဒုက္ခတော အနုပဿတီတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။
အနိစ္စတော တာဝ အနုပဿနာ ဘင်္ဂါနုပဿကဿ ယုတ္တာ ‘‘ဘင်္ဂေါ နာမ အနိစ္စတာယ ပရမာ ကောဋီ’’တိ, ဒုက္ခာဒိတော ပန ကထန္တိ အာဟ ‘‘အနိစ္စဿ ဒုက္ခတ္တာ’’တိအာဒိ။ ဧတေန ယံ အနိစ္စံ, တံ ဧကန္တတော ဒုက္ခံ အနတ္တာ, တတော စ န အဘိနန္ဒနိယာဒိရူပံ။ တသ္မာ ဥပရိ နိဗ္ဗတ္တေတဗ္ဗတော ဉာဏပရိကမ္မတ္ထဉ္စ ဣတရာသမ္ပိ ဆန္နံ အနုပဿနာနံ ဝသေန အနုပဿတီတိ ဒဿေတိ။ ကေစိ ပနေတ္ထ ‘‘အနိစ္စတော အနုပဿတိ, နော နိစ္စတောတိအာဒိနာ ဝိသုံ ဒဿနကိစ္စံ နတ္ထိ, ဘင်္ဂဒဿနေနေဝ သဗ္ဗံ ဒိဋ္ဌံ ဟောတီ’’တိ ဝဒန္တိ, တံ ဘင်္ဂါနုပဿနာယ မတ္ထကပ္ပတ္တိယံ ယုတ္တံ, တတော ပန ပုဗ္ဗဘာဂေ အနေကာကာရဝေါကာရာ အနုပဿနာ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာဝ။ အညထာ ‘‘အနိစ္စတော အနုပဿတီ’’တိအာဒိကာ (ပဋိ။ မ။ ၁။၅၁) ပါဠိ, ‘‘အနေကေဟိ အာကာရေဟိ ပုနပ္ပုနံ ပဿတီ’’တိ အာဂတာ တဿာ အဋ္ဌကထာ စ ဝိရောဓိတာ သိယာ။ တဒေဝ အနိစ္စတော ဒိဋ္ဌမေဝ သဗ္ဗသင်္ခါရဂတံ။
န တံ အဘိနန္ဒိတဗ္ဗန္တိ တံ သင်္ခါရဂတံ တဏှာဒိဋ္ဌာဘိနန္ဒနဝသေန ‘‘ဧတံ မမ, ဧသော မေ အတ္တာ’’တိ န အဘိနန္ဒိတဗ္ဗံ။ န တတ္ထ ရဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ တတ္ထ သင်္ခါရဂတေ ရဉ္ဇနဝသေန န ပဝတ္တိတဗ္ဗံ, ကာမရာဂေါ, ဘဝရာဂေါ ဝါ န
ပဝတ္တေတဗ္ဗောတိ အတ္ထော။ ရာဂံ နိရောဓေတီတိ ရာဂံ ဝိက္ခမ္ဘနနိရောဓံ ပါပေတိ, ဝိက္ခမ္ဘေတီတိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘လောကိကေနေဝ တာဝ ဉာဏေနာ’’တိ။ သတိ စ ဝိက္ခမ္ဘနေ ကထံ သမုဒယောတိ အာဟ ‘‘နော သမုဒေတိ, သမုဒယံ န ကရောတီ’’တိ။
ဧဝံ ဝိရတ္တောတိ ဧဝံ ဘင်္ဂါနုပဿနာနုသာရေန ဝိရတ္တော။ ယထာ ဒိဋ္ဌံ သမ္ပတိ ဥပဋ္ဌိတံ သင်္ခါရဂတံ နိရောဓေတိ နိရောဓံ မနသိ ကရောတိ, အဒိဋ္ဌမ္ပိ အတီတာနာဂတံ အနွယဉာဏဝသေန ယထာ ဣဒံ ဧတရဟိ, ဧဝံ ဣတရေပီတိ အနုမိနန္တော နိရောဓေတိ မနသိကတဿာပိ နိရောဓံ ကရောတိ။ နော သမုဒေတီတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော, နော သမုဒယံ မနသိ ကရောတီတိ အတ္ထော။
ဧဝံ ပဋိပန္နောတိ ဧဝံ ဝုတ္တပ္ပကာရေန အနိစ္စာနုပဿနာဒိဝသေန ပဋိပန္နော။ သဒ္ဓိံ ခန္ဓာဘိသင်္ခါရေဟိ ကိလေသာနံ ပရိစ္စဇနတောတိ ခန္ဓေဟိ, အဘိသင်္ခါရေဟိ စ သဟ ကိလေသာနံ ပဇဟနတော။ ကိလေသေ ဟိ ပဇဟန္တော တန္နိမိတ္တကကမ္မံ, တတော နိဗ္ဗတ္တနကေ ခန္ဓေ စ ပဇဟတိ နာမ။ သင်္ခတဒေါသဒဿနေနာတိ သင်္ခတဓမ္မေသု အနိစ္စဒုက္ခတာဒိအာဒီနဝဒဿနေန။ တဗ္ဗိပရီတေတိ နိစ္စသုခါဒိသဘာဝေ။ တန္နိန္နတာယာတိ တဒဓိမုတ္တတာယ။ ပဋိနိဿဂ္ဂသဒ္ဒေါ ပရိစ္စာဂတ္ထော, ပက္ခန္ဒနတ္ထော စာတိ ပဋိနိဿဂ္ဂဿ ဒုဝိဓတာ ဝုတ္တာ။ တတ္ထ ပက္ခန္ဒနံ အဓိမုစ္စနံ။ ယထာဝုတ္တေနာတိ တဒင်္ဂါဒိပ္ပဟာနပ္ပကာရေန, တန္နိန္နပ္ပကာရေန စ။ နိဗ္ဗတ္တနဝသေနာတိ ဥပ္ပါဒနဝသေန။ နိဗ္ဗတ္တေန္တော ဟိ ကိလေသေ အာဒိယတီတိ တေ အနိဗ္ဗတ္တေန္တော ကိလေသေ န အာဒိယတိ နာမ။ အဒေါသဒဿိတာဝသေနာတိ ဒေါသာနံ အဒဿာဝိဘာဝေန။ သင်္ခတာရမ္မဏံ အာဒိယတီတိ ယောဇနာ။ အနာဒီနဝဒဿိတာယ ဟိ သင်္ခါရေ အာဒိယတီတိ အာဒီနဝဒဿိတာယ တေ န အာဒိယတိ န ဂဏှာတိ။
ဋ္ဌ ၇၄၃။ အဿာတိ ယောဂိနော။ တေဟိ ဉာဏေဟီတိ အနိစ္စာနုပဿနာဒိဉာဏေဟိ။ တန္တိ ပဟာနံ။ နိစ္စသညန္တိ နိစ္စဂါဟံ, သညာသီသေန နိဒ္ဒေသော။ သုခသညံ အတ္တသညန္တိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ သပ္ပီတိကံ တဏှန္တိ သဥပ္ပိလာဝိတံ အဘိပတ္ထနံ။
ဋ္ဌ ၇၄၄။ ‘‘ဝတ္ထုသင်္ကမနာ’’တိ ဧတ္ထ ဝိပဿနာယ ပဝတ္တိဋ္ဌာနဘာဝတော ရူပါဒိအာရမ္မဏံ ‘‘ဝတ္ထူ’’တိ အဓိပ္ပေတန္တိ ဒဿေန္တော ‘‘ရူပဿာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ သင်္ကမနာတိ ဝိပဿနာဘာဝသာမညတော ဧကတ္တနယေန
ဝုတ္တံ, အညထာ အညဒေဝ ရူပဘင်္ဂဝိသယံ ဉာဏံ, အညဒေဝ တဒါရမ္မဏစိတ္တဘင်္ဂဝိသယန္တိ ကုတော သင်္ကမနာ။ ပညာဝိဝဋ္ဋနာယပိ ဧသေဝ နယော။ ပညာယာတိ ဥဒယဗ္ဗယဒဿနဝသေန ပဝတ္တမာနာယ ဝိပဿနာပညာယ။ ဝယဿေဝ ဂဟဏဝသေန ဥဒယတော ဝိနိဝဋ္ဋနာ။ တေနာဟ ‘‘ဥဒယံ ပဟာယ ဝယေ သန္တိဋ္ဌနာ’’တိ။ ‘‘အနန္တရမေဝ အာဝဇ္ဇနသမတ္ထတာ’’တိ ဣမိနာ ဘင်္ဂါနုပဿနာယ ပဂုဏဗလဝဘာဝမာဟ။
ဋ္ဌ ၇၄၅။ ဥဘောတိ ဒိဋ္ဌာဒိဋ္ဌဘာဝေန ဒွေပိ အာရမ္မဏာနိ။ ဧကဝဝတ္ထနာတိ ခဏဘင်္ဂုရတာယ သမာနာတိ ဝဝတ္ထာပနာ။
သံဝိဇ္ဇမာနမှီတိ ပစ္စက္ခတော ဥပလဗ္ဘမာနေ ပစ္စုပ္ပန္နေ။ ဝိသုဒ္ဓဒဿနောတိ ဘင်္ဂဒဿနဿ ပရိဗန္ဓဝိဓမနေန ဝိသုဒ္ဓဉာဏော, သုဝိသုဒ္ဓဘင်္ဂဒဿနောတိ အတ္ထော။ တဒနွယံ နေတီတိ တဿ ပစ္စုပ္ပန္နသင်္ခါရဘင်္ဂဒဿိနော ဉာဏဿ အနွယံ အနုဂတဘူတံ ဉာဏံ ပဝတ္တေတိ။ ကတ္ထ ပန ပဝတ္တေတီတိ အာဟ ‘‘အတီတနာဂတေ’’တိ, အတီတေ, အနာဂတေ စ သင်္ခါရဂတေ။ သဗ္ဗေပီတိအာဒိ တဿ ပဝတ္တနာကာရဒဿနံ။
ဘင်္ဂသင်္ခါတေ နိရောဓေ, န နိဗ္ဗာနသင်္ခါတေတိ အဓိပ္ပါယော။ ဧသာတိ ယာ အာရမ္မဏနွယေန ဥဘော ဒိဋ္ဌာဒိဋ္ဌေ ခဏဘင်္ဂုရတာယ ဧကဘာဝေန ဝဝတ္ထာပနာ, ဧသာ ဝယလက္ခဏေ ဝိပရိဏာမလက္ခဏေ ဝိပဿနာ ဘင်္ဂါနုပဿနာတိ အတ္ထော။
ဋ္ဌ ၇၄၆။ အာရမ္မဏဉ္စ ပဋိသင်္ခါတိအာဒိ ဘင်္ဂါနုပဿနာယ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈတ္တာ ဝုတ္တဿေဝတ္ထဿ ဒဠှီကရဏံ။ တယိဒံ ဘင်္ဂဒဿနံ သင်္ခါရာနံ အဝသဝတ္တနာဝဗောဓနေန အနတ္တလက္ခဏပဋိဝေဓာယာတိ တံ ဒဿေန္တော ‘‘သုညတော စ ဥပဋ္ဌာန’’န္တိ အာဟ။ အာရမ္မဏဿ ဟိ ဘင်္ဂါရမ္မဏစိတ္တဿ စ ဘင်္ဂမနုပဿတော ဝိသေသတော သင်္ခါရာ သုညာ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ။ တေနာဟ ‘‘တဿေဝ’’န္တိအာဒိ။
န စတ္ထိ အညောတိ ဧတ္ထ ဣမသ္မိံ လောကေ အညော ခန္ဓဝိနိမုတ္တော အတ္တာ နာမ ကောစိ နတ္ထိ။ တေသံ ခယံ ပဿတီတိ တေသံ ဓမ္မာနံ ခဏေ ခဏေ ဥပဋ္ဌဟန္တံ ဘင်္ဂံ ပဿတိ။ ယထာဝုတ္တာယ အပ္ပမာဒပဋိပတ္တိယာ အပ္ပမတ္တော။ ယထာ ကိံ? မဏိံဝ ဝိဇ္ဈံ ဝဇိရေန ယောနိသော ယထာ နာမ ကုသလော ပုရိသော ဥပါယေန မဏိံ ဝိဇ္ဈန္တော မဏိဿ ဆိဒ္ဒမေဝ ပဿတိ မနသိ
ကရောတိ, န မဏိဿ ဝဏ္ဏာဒိံ, ဧဝမေဝ သင်္ခါရာနံ နိရန္တရံ ဘင်္ဂမေဝ ယောနိသော မနသိ ကရောတိ, န သင်္ခါရေတိ အဓိပ္ပါယော။ ယထာ ဝါ ဝဇိရေန မဏိံ ဝိဇ္ဈန္တဿ ဝိဒ္ဓဋ္ဌာနံ န ပုန ရုဟတိ, ဧဝံ ဝဇိရသဒိသေန ဘင်္ဂါနုပဿနာဉာဏေန ဘင်္ဂေ ဒိဋ္ဌေ န ပုန နိစ္စဂါဟော ရုဟတိ, ဧဝံ ဘင်္ဂမေဝ ပဿတီတိ အတ္ထော။
ယာ စ အာရမ္မဏပဋိသင်္ခါတိ ‘‘ရူပါရမ္မဏတာ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ဘိဇ္ဇတိ, တံ အာရမ္မဏံ ပဋိသင်္ခါ’’တိ (ပဋိ။ မ။ ၁။၅၁) ဧဝမာဂတာ ယာ စ အာရမ္မဏပဋိသင်္ခါ, ‘‘တဿ စိတ္တဿ ဘင်္ဂံ အနုပဿတီ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တာ ယာ စ ဘင်္ဂါနုပဿနာ, ‘‘သင်္ခါရာဝ ဘိဇ္ဇန္တိ, တေသံ ဘေဒေါ မရဏံ, န အညော ကောစိ အတ္ထီ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တံ ယဉ္စ သုညတော ဥပဋ္ဌာနံ, အယံ ဧဝံ တိဓာ ဝုတ္တာပိ အဓိပညာဝိပဿနာ နာမာတိ အတ္ထော။
ဋ္ဌ ၇၄၇။ အနိစ္စာနုပဿနာဒီသူတိ အနိစ္စဒုက္ခာနတ္တာနုပဿနာသု။ နိဗ္ဗိဒါဒီသူတိ နိဗ္ဗိဒါဝိရာဂနိရောဓပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿနာသု။ တယော ဥပဋ္ဌာနေတိ အနိစ္စာဒိဝသေန တိဝိဓေ ဥပဋ္ဌာနေ။ ခယတော ဝယတော ဥပဋ္ဌာနဉှိ အနိစ္စတော ဥပဋ္ဌာနံ, ဘယတော ဥပဋ္ဌာနံ ဒုက္ခတော, သုညတော ဥပဋ္ဌာနံ အနတ္တတောတိ။ ဒိဋ္ဌီသူတိ ဒိဋ္ဌိနိမိတ္တံ န ဝေဓတိ။ တာ ဟိ အသံဟီရတာယ န စလတိ။
ဋ္ဌ ၇၄၈။ ဒုဗ္ဗလဘာဇနဿ ဝိယာတိ တိန္တအာမမတ္တိကာဘာဇနဿ ဝိယ ဘေဒမေဝ ပဿတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထ စ ဒုဗ္ဗလဘာဇနူပမာ သရသဘိဒုရတာဒဿနတ္ထံ, ဝိပ္ပကိရိယမာနသုခုမရဇူပမာ အညမညံ အသမ္ဗန္ဓတာဒဿနတ္ထံ, ဘိဇ္ဇိယမာနတိလူပမာ ခဏေ ခဏေ ဘိဇ္ဇနကဘာဝဒဿနတ္ထန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ဘေဒမေဝါတိ ဝိနာသမေဝ ပဿတိ ဥပ္ပါဒါဒီနံ အဂ္ဂဟဏတော။ ဧဝမေဝါတိ ယထာ ဥဒကဗုဗ္ဗုဠကာနိ ဥဒကတလာဒိပစ္စယံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပန္နာနိ န စိရဋ္ဌိတိကာနိ သီဃံ သီဃံ ဘိဇ္ဇန္တိ, ဧဝမေဝ သဗ္ဗေ ရူပါရူပဓမ္မာ ကမ္မာဒိပစ္စယံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပန္နာ ခဏဋ္ဌိတိကာ သီဃံ သီဃံ ဘိဇ္ဇန္တီတိ ဘေဒမေဝ ပဿတိ။ တုရိတတုရိတဉှိ နေသံ ဘေဒဒဿနတ္ထံ ‘‘ဘိဇ္ဇန္တိ ဘိဇ္ဇန္တီ’’တိ အာမေဍိတဝစနံ။
မရီစိပိ ဣတ္တရကာလိကာဝ, နိဿယပဗန္ဓဝသေန ပန စိရတရုပဋ္ဌာနန္တိ ‘‘ယထာ ပဿေ မရီစိက’’န္တိ ဝုတ္တံ, န အယာထာဝုပဋ္ဌာနတောဝ။ လောကန္တိ ခန္ဓလောကံ။ မစ္စုရာဇာ န ပဿတိ အရဟတ္တာဓိဂမေန ပုနဗ္ဘဝါဘာဝတော။
ဋ္ဌ ၇၄၉။ ဘဝဒိဋ္ဌိပ္ပဟာနန္တိ သဿတဒိဋ္ဌိယာ ဝိက္ခမ္ဘနံ။ န ဟိ နိရန္တရံ ဘင်္ဂမေဝ ပဿတော သဿတဒိဋ္ဌိယာ အဝသရော အတ္ထိ။ တတော ဧဝ ဇီဝိတေ နိရာလယတ္တာ ဇီဝိတနိကန္တိပရိစ္စာဂေါ။ သဒါတိ သဗ္ဗကာလံ ရတ္တိန္ဒိဝံ။ ဘာဝနာယ ယုတ္တပ္ပယုတ္တတာ။ ဣစ္ဆာစာရာနံ ဒူရီဘာဝတော ဝိသုဒ္ဓါဇီဝိတာ။ ဥဿုက္ကပ္ပဟာနံ ကိစ္စာကိစ္စေသု အဗျာဝဋတာ တိဗ္ဗသံဝေဂတ္တာ။ ဝိဂတဘယတာ ကုတောစိပိ နိဗ္ဘယတာ အတ္တသိနေဟာဘာဝတော။ ခန္တိသောရစ္စပဋိလာဘော အနိစ္စတာယ သုဒိဋ္ဌတ္တာ။ ပန္တသေနာသနေသု အဓိကုသလေသု စ အရတိယာ, ကာမဂုဏေသု ရတိယာ စ သဟနတော အဘိဘဝနတော အရတိရတိသဟနတာ။
ဣမာနိ အဋ္ဌဂ္ဂုဏမုတ္တမာနီတိ လိင်္ဂဝိပလ္လာသေန ဝုတ္တံ။ မ-ကာရော စ ပဒသန္ဓိကရော, ဘဝဒိဋ္ဌိပ္ပဟာနာဒိကေ ဣမေ အဋ္ဌ ဥတ္တမာနိသံသေတိ အတ္ထော။ တဟိန္တိ တတ္ထ ဘင်္ဂါနုပဿနာယန္တိ အတ္ထော။
ဘင်္ဂါနုပဿနာဉာဏံ နိဋ္ဌိတံ။
ဘယတုပဋ္ဌာနဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၇၅၀။ သဗ္ဗသင်္ခါရာနန္တိ တေဘူမကာနံ သဗ္ဗသင်္ခါရာနံ။ အဓိကာရဝသေန ဟိ ပဒေသသဗ္ဗဝိသယော ဣဓ သဗ္ဗသဒ္ဒေါ။ အာသေဝန္တဿာတိ အာဒရဝသေန သေဝန္တဿ ပဝတ္တေန္တဿ။ ဘာဝေန္တဿာတိ ဝဍ္ဎေန္တဿ ဗြူဟေန္တဿ။ ဗဟုလီကရောန္တဿာတိ ပုနပ္ပုနံ ကရောန္တဿ ယုဉ္ဇန္တဿ။ ပဘေဒကာတိ ခဏေ ခဏေ ဘိဇ္ဇနဝသေန ပဘေဒကာ။ အာဇီဝိကာ ဗျာဓိအာဒိနိမိတ္တံ မရိတုကာမဿ, အမရိတုကာမဿာပိ သူရဿ ဘာယိတဗ္ဗမ္ပိ န ဘယတော ဥပဋ္ဌာတီတိ ‘‘သုခေန ဇီဝိတုကာမဿ ဘီရုကပုရိသဿာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ယထာ ဘီရုကဇာတိကဿ သီဟာဒယော သန္တာသနိမိတ္တံ ဘယာနကဘာဝတော, တထာ ယောဂိနော ဘင်္ဂတော ဒိဿမာနာ သင်္ခါရာတိ အာဟ ‘‘သီဟ…ပေ… ဥပဋ္ဌဟန္တီ’’တိ။ ပစ္စုပ္ပန္နာတိ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နာ ဩဠာရိကာ ဒီဃတရပဗန္ဓာ, ခဏပစ္စုပ္ပန္နာ သုခုမတရာ ဣတ္တရကာလာ, သန္တတိပစ္စုပ္ပန္နာ မဇ္ဈိမာ ဣဓ အာဒိတော ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာ။ ဘယတော ဘာယိတဗ္ဗတော ဥပတိဋ္ဌနကေသု ဉာဏံ ဘယတုပဋ္ဌာနဉာဏံ။
ယထာ ဣတ္ထိယာ ပုတ္တာနံ သီသဿ ဆိန္နတာ ဆိဇ္ဇမာနတာ ဂယှမာနာ ဘယာဝဟာ, ဧဝံ ယောဂိနော တိယဒ္ဓဂတာနံ သင်္ခါရာနံ နိရောဓာ ဂယှမာနာတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘ဧကိဿာ ကိရ ဣတ္ထိယာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
ယထာ ပူတိဘူတံ ဩဒနာဒိ န သဘာဝေန တိဋ္ဌတိ ဝိနဿတိ, ဧဝံ ယဿာ ဣတ္ထိယာ ဝိဇာတဝိဇာတာ ပုတ္တာ န ဇီဝန္တိ မရန္တိ ဧဝ, သာ ‘‘ပူတိပဇာ’’တိ ဝုတ္တာ။ ပူတိပဇာဂ္ဂဟဏဉ္စေတ္ထ ဝိသေသတော ဂဗ္ဘဂတမရဏစိန္တာဒဿနေန ယောဂိနော အနာဂတသင်္ခါရနိရောဓသန္နိဋ္ဌာနဒဿနတ္ထံ။ အတီတပစ္စုပ္ပန္နသင်္ခါရနိရောဓော ဟိဿ သုပါကဋော ဧဝါတိ န သော ဥပမာယ သာဓေတဗ္ဗော။ အန္တိမဘဝိကဿ စ ယောဂိနော သတ္တက္ခတ္တုံ ပရမာဒိဘာဝိနော အတီတေ ဒုက္ခဗဟုတာယ, အနာဂတဒုက္ခပရိတ္တတာယ စ ဒဿနတ္ထံ ဗဟုပဇာဝ ဣတ္ထီ နိဒဿိတာ။
တတ္ထ ယထာ တဿာ နဝ ပုတ္တာ မတာ, ဧဝံ အဇ္ဈတ္တာဒိပ္ပဘေဒါ အတီတာ သင်္ခါရာ, ဝုသိတပုဗ္ဗာ ဝါ နဝ သတ္တာဝါသာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ, မီယမာနပုတ္တော ဝိယ ပစ္စုပ္ပန္နာ သင်္ခါရာ, ပဝတ္တမာနော ဝါ သတ္တာဝါသော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အဇာတပုတ္တော ဝိယ အနာဂတာ သင်္ခါရာ, ဘာဝီ ဝါ သတ္တာဝါသော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဧဝမဝဋ္ဌိတေ ယဒေကေ ဒသပုတ္တမာတရံ အဂ္ဂဟေတွာ နဝပုတ္တမာတုဂ္ဂဟဏံ သာတ္ထကန္တိ ဝဒန္တိ, တဒပါဟတံ ဟောတိ။ ဒါရကာနံ မရဏဿ စိရကာလိကတ္တာ မရဏာနုဿရဏန္တိ ဝုတ္တံ။ ဂဗ္ဘဂတော အပ္ပစ္စက္ခတာယ ဘာဝီပက္ခေယေဝ တိဋ္ဌတီတိ အဓိပ္ပါယေန ကုစ္ဆိဂတော အနာဂတသင်္ခါရဋ္ဌာနိယော ဝုတ္တော။ ဧတသ္မိံ ခဏေတိ ဘင်္ဂဒဿနမုခေန သင်္ခါရာနံ ဘယာနကဘာဝေန ဥပဋ္ဌာနက္ခဏေ။
ဋ္ဌ ၇၅၁။ န ဘာယတိ ဉာဏဿ ဘာယနာကာရေန အပ္ပဝတ္တနတော။ ပဋိဃစိတ္တုပ္ပါဒဝသေန ဟိ ဘာယနံ, ဉာဏံ ပန ဘာယိတဗ္ဗဝတ္ထုံ ဘာယိတဗ္ဗန္တိ ယာထာဝတော ဇာနာတိ။ တေနာဟ ‘‘အတီတာ…ပေ… တီရဏမတ္တမေဝါ’’တိ, တိဿော အင်္ဂါရကာသုယော အတိတာပေန တိက္ခမဇ္ဈမုဒုဘေဒါတိ အဓိပ္ပါယော။ ကာမဘဝါဒီနဉှိ တိဏ္ဏံ ဘဝါနံ နိဒဿနဘာဝေန တာသံ ဂဟဏံ, တထာ ခဒိရာဒိသူလတ္တယဿ အပ္ပဏီတာဒိဘာဝတော။ တေနာဟ ‘‘ကေဝလံ ဟီ’’တိအာဒိ။ အဿာတိ ဉာဏဿ။ ဗျသနာပန္နာတိ နာနာဝိဓဝိပုလာနတ္ထပတိတာ။ ဘယတောတိ ဘာယိတဗ္ဗတော။
သင်္ခါရနိမိတ္တန္တိ ‘‘သင်္ခါရာနံ သမူဟာဒိဃနဝသေန, သကိစ္စပရိစ္ဆေဒတာယ စ သဝိဂ္ဂဟာနံ ဝိယ ဥပဋ္ဌာန’’န္တိ ဝုတ္တောဝါယမတ္ထော။ သင်္ခါရာနံ ပန တထာ ဥပဋ္ဌာနံ သင်္ခါရဝိနိမုတ္တံ န ဟောတီတိ အာဟ ‘‘အတီတာ…ပေ… အဓိဝစန’’န္တိ။ မရဏမေဝါတိ ဘင်္ဂမေဝ။ တေနာတိ ဘင်္ဂဒဿနေန။ ခဏေ ခဏေ ဘင်္ဂမေဝ ပဿတော ဟိ နိမိတ္တသညိတံ သင်္ခါရဂတံ အနိစ္စတာယ ဝုတ္တနယေန သပ္ပဋိဘယံ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌာတိ။ ပဝတ္တံ နာမ ကာမံ သဗ္ဗာ ဘဝပဝတ္တိ, မတ္ထကပ္ပတ္တာယ ပန ဘင်္ဂါနုပဿနာယ သဗ္ဗဘဝေသု အဘိဏှသမ္ပဋိပီဠနဿ သုဋ္ဌုတရံ ဥပဋ္ဌာနတော သန္တသုခါဘိမတာပိ ဘဝါ ဒုက္ခသဘာဝတာယ ဘယတော ဥပဋ္ဌဟန္တီတိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘ပဝတ္တန္တိ ရူပါရူပဘဝပဝတ္တီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဥဘယန္တိ နိမိတ္တံ, ပဝတ္တဉ္စ။ ဒွယမ္ပိ ဟိ တံ အတ္တသုညမေဝ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌဟတီတိ။
ဘယတုပဋ္ဌာနဉာဏံ နိဋ္ဌိတံ။
အာဒီနဝါနုပဿနာဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၇၅၂။ တာဏန္တိ သင်္ခါရဟေတုကာ အနတ္တတော ရက္ခဏံ။ နေဝ ပညာယတိ သဗ္ဗဘဝါဒီနံ သာဒီနဝတာယ ဧကသဒိသတ္တာ။ လေဏန္တိ တဿ ပရိဟရဏတာဏာယ ဥပလီယနံ။ ဂတီတိ တဒတ္ထံ ဂန္တဗ္ဗဋ္ဌာနံ။ ပဋိသရဏန္တိ တဿေဝ ပဋိသရဏဋ္ဌာနံ။ ပတ္ထနာတိ အာသီသနာ န ဟောတိ။ ဧတေန ‘‘နေတံ မမာ’’တိ တဏှာဂါဟာဘာဝမာဟ။ ပရာမာသောတိ ဒိဋ္ဌိပရာမာသော။ တေန ‘‘ဧသော မေ အတ္တာ’’တိ ဒိဋ္ဌိဂါဟာဘာဝမာဟ။ တဏှာဂါဟာဘာဝေနေဝ စေတ္ထ ‘‘ဧသောဟမသ္မီ’’တိ မာနဂါဟာဘာဝေါပိ ဝုတ္တောယေဝ ဟောတိ, ဝါ-သဒ္ဒဂ္ဂဟဏေန ဝါ။
ဣဒါနိ ပတ္ထနာဒီနမဘာဝေ ကာရဏံ ဒဿေတုံ ‘‘တယော ဘဝါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ တယော ဘဝါ အင်္ဂါရကာသုယော ဝိယ ဇာတိအာဒိဒုက္ခာဓိဋ္ဌာနဘာဝေန မဟာဘိတာပတာယ။ စတ္တာရော မဟာဘူတာ ကဋ္ဌမုခပူတိမုခအဂ္ဂိမုခသတ္ထမုခသင်္ခါတာ ဃောရဝိသအာသီဝိသာ ဝိယ ကာယဿ ထဒ္ဓတာဝိဿန္ဒနဒါဟစ္ဆေဒဒုက္ခဝိဓာနတော ဝိသေသတော, အဝိသေသတော ပန အာသယတော, ဝိသဝိကာရတော, အနတ္ထဒါနတော, ဒုရုပစာရတော, ဒုရာသဒတော, အကတညုတော, အဝိသေသကာရိတော, အနေကာဒီနဝူပဒ္ဒဝတော စ။ ‘‘စတ္တာရော အာသီဝိသာ ဥဂ္ဂတေဇာ ဃောရဝိသာတိ ခေါ,
ဘိက္ခဝေ, စတုန္နေတံ မဟာဘူတာနံ အဓိဝစန’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၄။၂၃၈) ဟိ ဝုတ္တံ။ ပဉ္စက္ခန္ဓာ ဧကက္ခန္ဓဘေဒေ အညက္ခန္ဓာနဝဋ္ဌာနတော။ အညမညာဃာတနတော, မရဏဒုက္ခာဝဟနတော စ ဥက္ခိတ္တာသိကဝဓကာ ဝိယ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ ‘‘ဥက္ခိတ္တာသိကော ဝဓကောတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စန္နေတံ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာနံ အဓိဝစန’’န္တိ။ ဆ အဇ္ဈတ္တိကာယတနာနိ အတ္တတ္တနိယဘာဝေန ဂဟိတာနိပိ တတော ရိတ္တဘာဝတော သုညဂါမော ဝိယ ဘောဇနာဒိဂယှုပဂမေတ္ထ အတ္ထီတိ ပဝိဋ္ဌသုညဂါမော ဝိယ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ –
‘‘သုညဂါမောတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆန္နေတံ အဇ္ဈတ္တိကာနံ အာယတနာနံ အဓိဝစနံ။ စက္ခုတော စေပိ နံ, ဘိက္ခဝေ, ပဏ္ဍိတော ဗျတ္တော မေဓာဝီ ဥပပရိက္ခေယျ, ရိတ္တကညေဝ ခါယတိ, တုစ္ဆကညေဝ ခါယတိ, သုညကညေဝ ခါယတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၄။၂၃၈) –
အာဒိ။ ဆ ဗာဟိရာယတနာနိ ဂါမဃာတကစောရာ ဝိယ သဗ္ဗထာပိ ဃာတကဘာဝတော။ တေနေဝါဟ ‘‘စောရာ ဂါမဃာတကာတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆန္နေတံ ဗာဟိရာနံ အာယတနာနံ အဓိဝစနံ။ စက္ခု, ဘိက္ခဝေ, ဟညတိ မနာပါမနာပေသု ရူပေသူ’’တိအာဒိ။ ရာဂဂ္ဂိအာဒီဟိ ဧကာဒသဟိ အဂ္ဂီဟိ။ ဝုတ္တဉှေတံ –
‘‘စက္ခု, ဘိက္ခဝေ, အာဒိတ္တံ။ ကေန အာဒိတ္တံ? ရာဂဂ္ဂိနာ ဒေါသဂ္ဂိနာ မောဟဂ္ဂိနာ ဇာတိယာ ဇရာယ မရဏေန သောကေဟိ ပရိဒေဝေဟိ ဒုက္ခေဟိ ဒေါမနဿေဟိ ဥပါယာသေဟီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၄။၂၈) –
အာဒိ။ သင်္ခါရာနံ ဂဏ္ဍာဒိသဒိသတာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တာယေဝ။ နိရဿာဒါတိ အဿာဒေတဗ္ဗရဟိတာ ဒုက္ခသဘာဝတ္တာ။ နိရသာတိ သမ္ပတ္တိရဟိတာ ဝိပတ္တိပရိယောသာနတ္တာ။ သဗ္ဗတ္ထ ယထာ ဟေဋ္ဌာ နိရဿာဒါ နိရသာ မဟာအာဒီနဝရာသိဘူတာ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌဟန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော, ဧဝံ ဥပရိပိ ‘‘သဝါဠကမိဝ ဝနဂဟန’’န္တိအာဒီသု တံ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။
သသဒ္ဒူလာတိ သဗျဂ္ဃါ။ ဂါဟာ ကုမ္ဘိလာဒယော။ ရက္ခသော ဒကရက္ခသော။ ‘‘နိရသံ နိရဿာဒ’’န္တိ ဣမိနာ အာဒီနဝဿ အဗ္ဗောကိဏ္ဏတံ ဒဿေတိ။ တထာ ဟိဿ ယောဂိနော သဗ္ဗေသု ဘဝါဒီသု သဗ္ဗေပိ သင်္ခါရာ နိဿဂ္ဂတော နိရန္တရံ သပ္ပဋိဘယာဝ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ။ ယဉ္စ သပ္ပဋိဘယံ, တံ သာဒီနဝံ။ တေနာဟ ‘‘တဿေဝ’’န္တိအာဒိ။
ယန္တိ အာဒီနဝဉာဏံ။ ဣဒံ ဝုတ္တန္တိ ဣဒံ ဒသဝတ္ထုကံ ဒွါဒသဝါရပဋိမဏ္ဍိတံ အနွယဗျတိရေကဝသေန တဿေဝ ပဒဘာဇနံ ပဋိသမ္ဘိဒါယံ ဝုတ္တံ။
ဥပ္ပါဒေါ ဘယန္တိ သင်္ခါရာနံ ဥပ္ပါဒေါ အခေမဋ္ဌေန ဘယဝတ္ထုတာယ ဘယံ။ ဥပ္ပါဒမူလကဉှိ သဗ္ဗံ တံ သဗ္ဗဝတ္ထုကန္တိ သဗျသနံ။ ပဝတ္တံ ဘယန္တိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ နတ္ထိ ဧတဿ ဥပ္ပါဒေါ, န ဝါ ဧတသ္မိံ အဓိဂတေ သင်္ခါရာနံ အာယတိံ ဥပ္ပါဒေါတိ အနုပ္ပါဒေါ, နိဗ္ဗာနံ။ တဉ္စ သဗ္ဗသော ဘယာဘာဝတော ပရမဿာသဘူတတ္တာ နိဗ္ဘယဋ္ဌေန ခေမန္တိ။ သန္တိပဒေတိ သဗ္ဗသင်္ခါရူပသမဘူတေ အမတပဒေ။ အပ္ပဝတ္တန္တိအာဒီဟိပိ ပဝတ္တာဒိပဋိက္ခေပမုခေန နိဗ္ဗာနမေဝ ဝဒတိ။ ပဝတ္တိယံ အာဒီနဝံ ဒိသွာ တဒနန္တရမေဝ နိဝတ္တိယံ အာနိသံသဒဿနဝသေန သီဃံ ဝိပဿနံ ဥဿုက္ကာပေန္တာနံ ဝသေန ‘‘ဥပ္ပါဒေါ ဘယံ, အနုပ္ပါဒေါ ခေမ’’န္တိ တတိယဝါရော ဝုတ္တော။ ဧသေဝ နယော ဆဋ္ဌဝါရာဒီသုပိ။ ဧတ္ထ စ ဥပ္ပါဒေါ ဝိသေသော, ဘယံ ဝိသေသိတဗ္ဗံ သာမညဘာဝတောတိ သတိပိ ဒွိန္နံ ပဒါနံ သမာနာဓိကရဏဘာဝေ လိင်္ဂဘေဒေါ ဂဟိတော။ ယထာ ‘‘ဒုက္ခသမုဒယော အရိယသစ္စ’’န္တိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၅၄၊ မ။ နိ။ ၃။၃၇၄)။ ဧသ နယော ‘‘ဂတိ ဘယ’’န္တိအာဒီသုပိ။
ဥပ္ပါဒေါ သင်္ခါရာတိ ဧတ္ထ ပန သဗ္ဗေသံ သင်္ခါရာနံ ဥပ္ပါဒံ သာမညေန ဂဟေတွာ သင်္ခါရာ ဘေဒတော ဝိဟိတာ သဗ္ဗတ္ထကမေဝ တေသံ ဝိဘာဂတော ဝိပဿိယမာနတ္တာတိ ဝစနဘေဒေါ ကတော။
အာယူဟနံ ပဋိသန္ဓိံ ‘‘ဒုက္ခ’’န္တိ ပဿတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဉာဏံ အာဒီနဝေ ဣဒန္တိ အာဒီနဝေ ဝိသယဘူတေ ဣဒံ ပဉ္စဝတ္ထုကံ ဉာဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဉာဏံ သန္တိပဒေတိ သန္တိပဒေ နိန္နာဒိဘာဝေန ဌိတံ ဣဒံ ဉာဏန္တိ အတ္ထော။
ဋ္ဌ ၇၅၃။ ကမ္မပစ္စယာ ပစ္စုပ္ပန္နဘဝေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ သင်္ခါရာနံ ဥပ္ပါဒေါ ပါကဋတရော ဟုတွာ ဥပဋ္ဌာတီတိ အာဟ ‘‘ပုရိမကမ္မပစ္စယာ ဣဓ ဥပ္ပတ္တီ’’တိ။ ပဝတ္တံ နာမ ဣဓ ပဝတ္တိယံ ဓမ္မပ္ပဝတ္တီတိ အာဟ ‘‘ဥပ္ပန္နဿ ပဝတ္တီ’’တိ။ သဗ္ဗမ္ပီတိ တိယဒ္ဓဂတံ ရူပါရူပံ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါဒိဝိဘာဂံ သဗ္ဗမ္ပိ။ ကမ္မန္တိ ဧတရဟိ ပဝတ္တံ ကမ္မံ။ ဧတ္ထ စ ဥပ္ပါဒပဝတ္တအာယူဟနဂ္ဂဟဏေန ပစ္စုပ္ပန္နဒ္ဓပရိယာပန္နာ သင်္ခါရာ ဂဟိတာ, ပဋိသန္ဓိဂ္ဂဟဏေန အနာဂတဒ္ဓပရိယာပန္နာ ဥပါဒိတ္တာ။ ဥပ္ပါဒဂ္ဂဟဏေန စ အတီတဒ္ဓပရိယာပန္နာ ကမ္မသင်္ခါရာ ဥလ္လိင်္ဂတ္တာ။ နိမိတ္တဂ္ဂဟဏေန ပန သဗ္ဗေပိ ဂဟိတာ။ ယာယ ဂတိယာ သာ ပဋိသန္ဓိ ဟောတိ
သာ နိရယာဒိဘေဒါ ဂတိ သုစရိတဒုစ္စရိတဝသေန ဂန္တဗ္ဗတ္တာ, သာ ပနတ္ထတော တံတံကမ္မနိယမိတာ ဘဝသမညာရဟာ ဝိပါကက္ခန္ဓာ, ကဋတ္တာ စ ရူပန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ခန္ဓာနံ နိဗ္ဗတ္တနန္တိ သဗ္ဗေသမ္ပိ ခန္ဓာနံ နိဗ္ဗတ္တနံ။ ပါကဋာ ဧဝ သစ္စဝိဘင်္ဂေ လက္ခဏာဒိဝသေန နိဒ္ဒိဋ္ဌတ္တာ။ ဝတ္ထုဝသေနာတိ အာရမ္မဏသင်္ခါတပဝတ္တိဋ္ဌာနဝသေန။ ယဒိ တေ ပဉ္စေဝ ဝတ္ထုဘာဝေန ဣစ္ဆိတာ, အထ ကသ္မာ သေသာ ဝုတ္တာတိ အာဟ ‘‘သေသာ တေသံ ဝေဝစနဝသေနာ’’တိ။ တေန ဝိပဿကာနံ ဉာဏဝိပ္ဖါရဿ ဝိသယသံဝဍ္ဎနတ္ထံ ဒေသနာ ဝဍ္ဎိတာတိ ဒဿေတိ။
အနွယတော ဒဿိတဿ အာဒီနဝဉာဏဿ ဗျတိရေကတော ဒဿနတ္ထံ ပဋိပက္ခဉာဏဒဿနံ ‘‘ယတ္ထ ဥပ္ပါဒေါ နတ္ထိ, တတ္ထ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ ဘယမ္ပိ နတ္ထီ’’တိ။ ‘‘ဘယတုပဋ္ဌာနေန ဝါ’’တိအာဒိနာ ပဝတ္တိံ ဒဿေတွာ နိဝတ္တိဒဿနံ ဗုဒ္ဓါနံ, အနုဗုဒ္ဓါနဉ္စ အာစိဏ္ဏမေတံ ယထာ ပုရိမံ သစ္စဒွယံ ဒဿေတွာ နိရောဓသစ္စဒေသနာတိ ဒဿေတိ။ ယထာ လောကေ ကဿစိ အာဒီနဝဒဿနံ နိရတ္ထကမ္ပိ ဟောတိ, န တထာ ဣဒံ, ဣဒံ ပန သာတ္ထကမေဝါတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘ယသ္မာ ဝါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တပ္ပဋိပက္ခနိန္နံ စိတ္တံ ဟောတိ ဒါဟာဘိဘူတဿ သီတနိန္နတာ ဝိယ သုဋ္ဌု ဒိဋ္ဌာဒီနဝတော ဧကံသေန မုဉ္စိတုကမျတာဘာဝတော။
ဘယန္တိ ဘာယိတဗ္ဗံ။ ‘‘နိယမတော ဒုက္ခ’’န္တိ ဧတေနဿ ဒုက္ခဘာဝေန ဘာယိတဗ္ဗတာတိ ဘာယိတဗ္ဗတာ ဒုက္ခဘာဝံ န ဗျဘိစရတီတိ ဒဿေတိ။ ဝဋ္ဋာမိသံ ဥပါဒိန္နက္ခန္ဓာတိ ဝဒန္တိ။ တိဝိဓမ္ပိ ဝဋ္ဋံ, ဝဋ္ဋသန္နိဿိတဉ္စ ဝဋ္ဋာမိသံ။ ကိလေသေဟိ အာမသိတဗ္ဗတော လောကာမိသံ, ပဉ္စ ကာမဂုဏာ။ ကိလေသာ ဧဝ ကိလေသာမိသံ။ သင်္ခါရမတ္တမေဝါတိ ဧတ္ထ ဧဝ-သဒ္ဒေန ဝိသင်္ခါရံ နိဝတ္တေတိ။ န ဟိ တတ္ထ သာမိသတာလေသောပိ အတ္ထီတိ။ မတ္တ-သဒ္ဒေန ပန အပရိပုဏ္ဏတံ ဝိဘာဝေတိ။ န ဟိ သဗ္ဗသင်္ခါရဂတံ သာမိသန္တိ။ တသ္မာတိ ‘‘ဘယ’’န္တိ ဝုတ္တဿ ဒုက္ခာဒိဘာဝေန နိယတတ္တာ။ ယဒိ ယံ ဘယံ, တံ ဒုက္ခာဒိသဘာဝမေဝ, တထာ သတိ ဘယာဒီသု ဧကေနေဝ အတ္ထသိဒ္ဓိ။ ကသ္မာ သဗ္ဗာနိ ဂဟိတာနီတိ အနုယောဂံ မနသိ ကတွာ အာဟ ‘‘ဧဝံ သန္တေပီ’’တိအာဒိ။ ယထာ တေသု ဧဝ သင်္ခါရေသု အနိစ္စတော ဒုက္ခတော အနတ္တတော ပဝတ္တိဝသေန အာကာရနာနတ္တတော အနုပဿနာနာနတ္တံ, ဧဝံ ဘယာကာရာဒိအာကာရနာနတ္တတော ပဝတ္တိဝသေနေဝေတ္ထ ဉာဏဿ
နာနတ္တံ။ တတ္ထ ဘယာကာရေန ပဝတ္တံ ဉာဏံ ဘယတုပဋ္ဌာနဉာဏံ, ဣတရာကာရဝသေန ပဝတ္တံ အာဒီနဝဉာဏန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ယသ္မာ အာဒီနဝဉာဏဿ ဝိသယဘာဝေန ဝုတ္တာ ပန္နရသာပိ အတ္ထာ ဥပ္ပါဒါဒီသု ပဉ္စသွေဝ အန္တောဂဓာ, တတ္ထ စ ဉာဏံ အနွယဗျတိရေကဝသေန ပဝတ္တနတော ဒသဝိဓံ ဟောတိ။ တသ္မာ အာဟ ‘‘ဒသ ဉာဏေ ပဇာနာတီ’’တိ။ ပဇာနနဉ္စ သာတိသယံ ဝိသယဂတသမ္မောဟဝိဂမေန အသမ္မူဠှံ, အတ္တနိပိ အသမ္မူဠှမေဝါတိ အတ္တာနမ္ပိ ပဇာနန္တံ ဝိယ ဟောတီတိ ကတွာ ဝုတ္တံ။ တေနာဟ ‘‘ပဋိဝိဇ္ဈတိ သစ္ဆိကရောတီ’’တိ။ ဒွိန္နန္တိ ဒွီသု ကုသလသဒ္ဒယောဂေန ဟိ ဘုမ္မတ္ထေ သာမိဝစနံ ယထာ ‘‘ကုသလာ နစ္စဂီတဿာ’’တိ (ဇာ။ ၂။၂၂။၉၄)။ ကုသလတာတိ ကရဏေ ပစ္စတ္တဝစနန္တိ အာဟ ‘‘ဒွိန္နံ ကုသလတာယာ’’တိ။ ဒွိန္နန္တိ ဝါ ဒွိန္နံ ဉာဏာနံ ဝသေနာတိ အတ္ထော။ ပဝတ္တိယာ ယာထာဝတော ဒိဋ္ဌတာယ တပ္ပဋိပက္ခတော သန္တိပဒံ သုဝိနိစ္ဆိတမေဝ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌာတိ။ တေနဿ စိတ္တံ ပရမဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနာဒိမိစ္ဆာဂါဟဝသေန န ဝိစလတိ။ တတ္ထ သုပရိဒိဋ္ဌာဒီနဝတ္တာတိ အာဟ ‘‘နာနာဒိဋ္ဌီသု န ကမ္ပတီ’’တိအာဒိ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။
အာဒီနဝါနုပဿနာဉာဏံ နိဋ္ဌိတံ။
နိဗ္ဗိဒါနုပဿနာဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၇၅၄။ သင်္ခါရဂတေတိ သဗ္ဗသ္မိံ တေဘူမကေ သင်္ခါရေ။ နိဗ္ဗိန္ဒတီတိ ဉာဏနိဗ္ဗိဒေန နိဗ္ဗေဒံ အာပဇ္ဇတိ။ တထာဘူတော စ တတ္ထ ဥက္ကဏ္ဌန္တော, အနဘိရမန္တော စ နာမ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဥက္ကဏ္ဌတိ နာဘိရမတီ’’တိ။
တတ္ထ အနဘိရမဏဿ ဥပမံ ဒဿေတုံ ‘‘သေယျထာပီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အနောတတ္တဒဟံ ပရိက္ခိပိတွာ ဌိတေသု ဒွိယောဇနသတုဗ္ဗေဓေသု ယထာက္ကမံ သာနုအဉ္ဇနရဇတသုဝဏ္ဏသတ္တရတနမယေသုဂန္ဓမာဒနကာဠကေလာသသုဒဿနစိတ္တကူဋဘေဒေသု ပဉ္စသု ဟိမဝတော မဟာသိခရေသု ပစ္ဆိမော စိတ္တကူဋပဗ္ဗတော နာမ။ သီဟပပါတာဒီသု သတ္တသု မဟာသရေသု။
သုဝဏ္ဏပဉ္ဇရေတိ သုဝဏ္ဏမယေ သီဟပဉ္ဇရေ။ ပက္ခိတ္တောတိ နိရုဒ္ဓေါ။ တိဝိဓေ သုဂတိဘဝေတိ ကာမသုဂတိအာဒိကေ တိဝိဓေ သမ္ပတ္တိဘဝေ။
ဟတ္ထပါဒဝါလဝတ္ထိကောသေဟိ ဘူမိဖုသနေဟိ သတ္တဟိ ပတိဋ္ဌိတောတိ သတ္တပတိဋ္ဌော။ နဂရမဇ္ဈေ နာဘိရမတိ ဒွါရပဉ္ဇရနာဠနာဒိအဝဗာဓနဘယေန။ ဒိဋ္ဌေတိ အဓိမုတ္တိပုဗ္ဗကေန အနွယဒဿနေန ဒိဋ္ဌေ။ တေနာဟ ‘‘တန္နိန္နတပ္ပေါဏတပ္ပဗ္ဘာရမာနသော’’တိ။
နိဗ္ဗိဒါနုပဿနာဉာဏံ နိဋ္ဌိတံ။
ဋ္ဌ ၇၅၅။ တံ ပနေတန္တိ နိဗ္ဗိဒါဉာဏမာဟ။ ဉာဏဒွယေနာတိ ဘယတုပဋ္ဌာနာဒီနဝါနုပဿနာဉာဏဒွယေန။ ယသ္မာ ဘယတော ဒိဿမာနာ ဧဝ သင်္ခါရာ မဟာဒီနဝါ, နိဗ္ဗိန္ဒိတဗ္ဗာ စ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ, တသ္မာ ဧကမ္ပိ တံ ဉာဏံ တထာဘာဝနာဗလပ္ပတ္တိယာ အဝတ္ထာဝိသေသယုတ္တံ တိဝိဓကိစ္စသာမတ္ထိယဝန္တံ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘အတ္ထတော ဧက’’န္တိ။ တေနာဟ ‘‘သဗ္ဗသင်္ခါရေ’’တိအာဒိ။
တယိဒံ တာသံ အနုပဿနာနံ မတ္ထကပ္ပတ္တိဝသေန ဝုတ္တံ, အာဒိမှိ ပန ဘိန္နသဘာဝါ ဧဝ ပဝတ္တန္တိ။ ဥပ္ပါဒေသီတိ ပါတွာကာသိ, ဝိဘာဝေသီတိ အတ္ထော။
မုဉ္စိတုကမျတာဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၇၅၆။ န သဇ္ဇတိ ဗဟွာဒီနဝတာယ ဒိဋ္ဌတ္တာ။ မုဉ္စိတုကာမံ နိဿရိတုကာမံ ဟောတိ အနာဒိကာလိကဿ ခန္ဓဿ ပရိညာယမာနတ္တာ။ မုဉ္စိတုကာမတာ တတော အတ္တာနံ နိဗ္ဗေဓေတုကာမတာ နိဿရိတုကာမတာ အပဂန္တုကာမတာ။ ပဉ္ဇရပက္ခိတ္တောတိ ပဉ္ဇရေန သမောရုဒ္ဓေါ။ ဧဝမာဒယောတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန အာဒိတ္တအင်္ဂါရဥပသဋ္ဌဒေသဗျာဠသာပဒါကုလဝနဂဟနာဒီနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
မုဉ္စိတုကမျတာဉာဏံ နိဋ္ဌိတံ။
ပဋိသင်္ခါနုပဿနာဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၇၅၇။ ‘‘သဗ္ဗဘဝ …ပေ… မုဉ္စိတုကာမော’’တိ ဝတွာ ပုန သဗ္ဗသ္မာ သင်္ခါရဂတာတိ သဗ္ဗဂ္ဂဟဏံ သာတိသယမုတ္တိဒဿနတ္ထံ အဓိကဝစနံ အညမတ္ထံ ဗောဓေတီတိ။ ယဉှိ သင်္ခါရေဟိ အနနုဗန္ဓဿ မုဉ္စနံ, တံ သာတိသယံ မုဉ္စနံ။ တံ ပန ဝုစ္စမာနာယ ပဋိသင်္ခါနုပဿနာယ ဟောတီတိ တံ ဒဿေတုံ ‘‘ပုန တေ ဧဝံ သင်္ခါရေ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တိလက္ခဏံ အာရောပေတွာ သင်္ခါရပရိဂ္ဂဏှနံ ပုဗ္ဗေပိ ကတန္တိ ပုနဂ္ဂဟဏံ။ ဘဝါဒိဂတဿ သင်္ခါရဿ အပရိတုလိတဿ အဘာဝတော ‘‘တေ’’တိ ဝုတ္တံ။ အနုပဿနာကာရဿ အပုဗ္ဗဿပိ အတ္ထိတာယ ‘‘ဧဝ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဣဒါနိ ဝုစ္စမာနာကာရေနာတိ ဟိ အတ္ထော။ သင်္ခါရာနံ ပရိဂ္ဂဏှနံ နာမ ပရိပုဏ္ဏလက္ခဏဝသေနေဝ ဟောတီတိ ‘‘တိလက္ခဏံ အာရောပေတွာ’’တိ ဝုတ္တံ။
အနစ္စန္တိကတောတိအာဒီသု ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။ ပဌမေန အာဒိ-သဒ္ဒေန ‘‘အာဒိအန္တဝန္တတော နိစ္စပဋိက္ခေပတော’’တိ ဧဝမာဒီနံ သင်္ဂဟော။
ဒုတိယေန ‘‘ဥဒယဗ္ဗယပဋိပီဠနတော သုခပဋိက္ခေပတော’’တိ ဧဝမာဒီနံ သင်္ဂဟော။
အဇညတောတိ အမနုညတော, အသောဘနတော ဝါ။ ဇေဂုစ္ဆတောတိ ‘‘ဓီ’’တိ ဇိဂုစ္ဆိတဗ္ဗတော။ ပဋိက္ကူလတောတိ အဘိရုစိယာ ပဋိလောမနေန ပဋိက္ကူလဘာဝတော။ န မဏ္ဍနေန ဟတာ အမဏ္ဍနဟတာ, အမဏ္ဍနေန သက္ကာ ဧတေသံ သုဘဘာဝံ ဟန္တုန္တိ အတ္ထော။ အမဏ္ဍနေန ဝါ တေသံ အသုဘတာ ပါကဋာ ဟောတီတိ အမဏ္ဍနဟတာ။ မဏ္ဍနေန ဝါ န ဟန္တဗ္ဗသဘာဝါ ‘‘အသူရိယပဿာ’’တိ ဝိယ အမဏ္ဍနဟတာ။ တတော အမဏ္ဍနဟတဘာဝတောတိ ရူပသင်္ခါရေ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ ဝိရူပတောတိ အသုန္ဒရတော။ ပဋိဃသံယောဇနဝတ္ထုတာယ ပဿန္တေ အတ္တနိ ဗန္ဓတီတိ ဗီဘစ္ဆံ အတိဝိယ ဝိရူပံ။ ယံ ဒိဋ္ဌမတ္တမေဝ ဒေါမနဿုပ္ပတ္တိနိမိတ္တံ ဟောတိ။ အဇညဇိဂုစ္ဆနီယတာ ဟိ ဂူထံ ဝိယ ပရိစ္စဇိတဗ္ဗံ ဝါ ဗီဘစ္ဆံ။ ဣဓ အာဒိ-သဒ္ဒေန ‘‘အသုစိတော အမနာပတော’’တိ ဧဝမာဒီနံ သင်္ဂဟော။
စတုတ္ထေန အာဒိ-သဒ္ဒေန ‘‘အပရိဏာယကတော အတ္တပဋိက္ခေပတော’’တိ ဧဝမာဒီနံ သင်္ဂဟော။
ဋ္ဌ ၇၅၈။ အယန္တိ ယောဂါဝစရော။ မုဉ္စနဿာတိ ပုန အနနုဗန္ဓနတ္ထံ သုမုတ္တမုဉ္စနဿ။ ဥပါယသမ္ပာဒနတ္ထန္တိ အနိစ္စာဒိဝသေန သုဋ္ဌု ပရိဂ္ဂဏှနံ ပရိမဒ္ဒနာ ဥပါယော, တဿ သာဓနတ္ထံ။
မစ္ဆဂဟဏတ္ထံ ဥဒကေ တတ္ထ တတ္ထ ခိပန္တိ ဧတန္တိ ခိပ္ပံ, မစ္ဆာနံ ဂဟဏကူဋပံ။ ဩဍ္ဍာပေသီတိ ဩသာရေသိ, ခိပီတိ အတ္ထော။ သပ္ပန္တိ ကဏှသပ္ပံ။ ဂဟဏေတိ ယထာဂဟိတံ သပ္ပံ အဆဍ္ဍေတွာ ဂဟဏေ။ ဟတ္ထံ နိဗ္ဗေဌေတွာတိ သပ္ပေန အတ္တနော ဘောဂေန ဝေဌိတံ ဟတ္ထပဒေသံ နိဗ္ဗေဌေတွာ မောစေတွာ။ အာဝိဇ္ဈိတွာ အာဝေဌိကပ္ပဟာပနေန ဘမေတွာ။ နိဿဇ္ဇိတွာတိ ဆဍ္ဍေတွာ။
တတ္ထာတိအာဒိ ဥပမာသံသန္ဒနံ။ တတ္ထ အာဒိတောဝါတိ ဝိညုတံ ပတ္တကာလေ။ ဃနဝိနိဗ္ဘောဂံ ကတွာတိ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဂဟေတွာ သမူဟာဒိဃနဂ္ဂဟဏံ ဘိန္ဒိတွာ။ သုမုတ္တန္တိ ဘာဝနပုံသကနိဒ္ဒေသော ‘‘ဝိသမံ စန္ဒိမသူရိယာ ပရိဝတ္တန္တီ’’တိအာဒီသု (အ။ နိ။ ၄။၇၀) ဝိယ။ သင်္ခါရာနံ နိစ္စာဒိအာကာရေန ဥပဋ္ဌာတုံ အသမတ္ထတာ အနိစ္စသညာဒိဘေဒါယ ဝိပဿနာယ သာတိသယံ ဗလဝဘာဝပ္ပတ္တိယာ, သာ စ သင်္ခါရာနံ အနိစ္စာဒိအာကာရဿ သုဋ္ဌုတရံ သလ္လက္ခဏေနာတိ အာဟ ‘‘တိလက္ခဏာရောပနေန…ပေ… ပါပေတွာ’’တိ။ ယထာ ဟိ နိဗ္ဗုဒ္ဓကရဏေ ဗလဝတရေန ပဋိမလ္လေန တတ္ထ တတ္ထ မုဋ္ဌိပ္ပဟာရာဒိနာ ဝိမထိတော ဣတရော တေန ယုဇ္ဈိတုံ အသမတ္ထတံ ပါပိတော ဟောတိ။ န ကေဝလံ အသမတ္ထတံ ပါပိတောဝ ဟောတိ, အထ ခေါ မရဏမတ္တံ ဒုက္ခံ ဝါ မရဏံ ဝါ ပါပုဏာတိ, ဧဝမေတေပိ သင်္ခါရာ ဧဝံ ဒုဗ္ဗလဘာဝံ ပါပိတာ ဥပရိဉာဏာနုဘာဝေန နိဗ္ဗိသေဝနတံ, သဗ္ဗသော ဘင်္ဂဉ္စ ပါပုဏန္တီတိ။
ဋ္ဌ ၇၅၉။ ဧတ္တာဝတာတိ ဧဝံ ‘‘အနစ္စန္တိကတော’’တိအာဒိနာ ပရောစတ္တာလီသာယ အာကာရေဟိ သင်္ခါရာနံ အနိစ္စာဒိဘာဝသလ္လက္ခဏဝသပ္ပဝတ္တေန ပဋိသင်္ခါနေန။
အနိစ္စတော မနသိကရောတောတိအာဒီသု ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ဘယတုပဋ္ဌာနကထာယံ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၇၅၀) ဝုတ္တနယမေဝ။
အယံ ပန ဝိသေသော – ‘‘ပဋိသင်္ခါ’’တိ ပဒဿ ‘‘ဇာနိတွာ’’တိ အတ္ထံ ဝတွာ ပဋိသင်္ခါနုပ္ပဇ္ဇနကိရိယာနံ သမာနခဏတ္တာ အသတိပိ ပုဗ္ဗာပရကာလတ္တေ သဒ္ဒဝေါဟာရမတ္တေန ဧဝံ ဝုတ္တန္တိ ဒဿေန္တော ‘‘ကာမ’’န္တိအာဒိမာဟ။ တေန
‘‘ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ ကုသလော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဟေတုပစ္စယာ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၅၃), နိဟန္တွာ တိမိရံ သဗ္ဗံ, ဥဂ္ဂတောယံ ဒိဝါကရော’’တိ စ ဧဝမာဒီသု ဝိယ သမာနကာလဝသေနာယံ သဒ္ဒပယောဂေါတိ။ တထာ မနဉ္စ ဓမ္မေ စ ပဌမံ ပဋိစ္စ ပစ္ဆာ န မနောဝိညာဏဿ ဥပ္ပတ္တိ, ဧဝမိဓာပီတိ ဒဿေတုံ ‘‘မနဉ္စ ပဋိစ္စာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဧဒိသော သဒ္ဒပယောဂေါ ယေဘုယျေန လောကေ ပုဗ္ဗကာလဝသေနေဝ ဒိဿတီတိ ပုဗ္ဗကာလဝသေနေဝ ဣဓာပိ တံ ဒဿေတုံ ‘‘ဧကတ္တနယေန ဝါ…ပေ… ဝေဒိတဗ္ဗ’’န္တိ အာဟ။ တဿတ္ထော – အပရာပရံ ဥပ္ပန္နေသု ဉာဏေသု ပုရိမဿ ဝသေန ပဋိသင်္ခါနကိရိယာ, တဒညဿ ဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇနကိရိယာ စ ယောဇေတဗ္ဗာ, န စ တာနိ ဘေဒတော အပေက္ခိတဗ္ဗာနိ ဧကသန္တာနပတိတတာယ ဧကတ္တနယဝသေန ဂဟိတတ္တာတိ။ ဣတရသ္မိံ ပဒဒွယေတိ ‘‘ပဝတ္တံ ပဋိသင်္ခါ, နိမိတ္တဉ္စ ပဝတ္တဉ္စ ပဋိသင်္ခါ’’တိ ဣမသ္မိံ ပဒဒွယေ။
ပဋိသင်္ခါနုပဿနာဉာဏံ နိဋ္ဌိတံ။
သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၇၆၀။ သင်္ခါရာနံ အနိစ္စဒုက္ခာကာရာဒိပရိဂ္ဂဏှနဝသေန ပဝတ္တမ္ပိ ပဋိသင်္ခါနုပဿနာဉာဏံ ဝိသေသတော အနတ္တာကာရပရိဂ္ဂဏှနပဓာနန္တိ ဝုတ္တံ ‘‘သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ သုညာတိ ပရိဂ္ဂဟေတွာ’’တိအာဒိ။ တသ္မိဉှိ သတိ သစ္စသမ္ပဋိဝေဓော ဣဇ္ဈတိ, န အသတိ။ တဒဘာဝတော ဟိ အနိစ္စဒုက္ခလက္ခဏပညာပကမ္ပိ သရဘင်္ဂသတ္ထာရာဒီနံ သာသနံ အနိယျာနိကမေဝ ဇာတံ။ အထ ဝါ တေသံ နိစ္စသာရာဒီဟိ ရိတ္တကံ သန္ဓာယ ‘‘သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ သုညာတိ ပရိဂ္ဂဟေတွာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ယဉှိ ယတော ရိတ္တကံ, တံ တေန သုညန္တိ။ သင်္ခါရာနံ အတ္တသုညတာယ ဒုဝိညေယျဘာဝတော အနေကဝါရံ ပဋိဝိဒ္ဓါယပိ သုညတာနုပဿနာယ ဒဠှီဘာဝါပါဒနတ္ထံ ‘‘ပုန သုညမိဒ’’န္တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ယဒဂ္ဂေန သင်္ခါရာ အနတ္တတာ, တဒဂ္ဂေန အနတ္တနိယာ။ သတိ ဟိ အတ္တနိ အတ္တနိယေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ ဝုတ္တံ ‘‘သုညမိဒံ အတ္တေန ဝါ အတ္တနိယေန ဝါ’’တိ။ ဒွိကောဋိကန္တိ ဒွိအံသိကံ, အတ္တာနံ နေဝ ဒိသွာ ဉာဏစက္ခုနာ ပစ္စက္ခတော, အနုမာနတော စ တဿ အနုပလဗ္ဘနီယတောတိ အဓိပ္ပါယော။ ပရံ အညံ သတ္တံ, သင်္ခါရံ ဝါ ပရိက္ခာရဘာဝေ အတ္တနော သုခဒုက္ခသာဓနဘာဝေ ဌိတံ န ဒိသွာတိ ယောဇနာ။ ပုန ပရိဂ္ဂဏှာတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထာတိ ဧတသ္မိံ သုညတာနုပဿနာဓိကာရေ။
ကွစီတိ ကတ္ထစိ ဌာနေ, ကာလေ, ဓမ္မေ ဝါ။ အထ ဝါ ကွစီတိ အဇ္ဈတ္တံ, ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ။ အတ္တနော အတ္တာနန္တိ သကတ္တာနံ။ ‘‘အယံ ခေါ ဘဝံ ဗြဟ္မာ မဟာဗြဟ္မာ…ပေ… သေဋ္ဌော သဇိတာ ဝသီ ပိတာ ဘူတဘဗျာန’’န္တိအာဒိနာ (ဒီ။ နိ။ ၁။၄၂) ပရေဟိ ပရိကပ္ပိတံ အတ္တာနဉ္စ ကဿစိ ကိဉ္စနဘူတံ န ပဿတီတိ ဒဿေန္တော ‘‘ကဿစီ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ပရဿာတိ ‘‘ပရဇာတိ, ပရော ပုရိသော’’တိ စ ဧဝံ ဂဟိတဿ။ န စ မမ ကွစနီတိ ဧတ္ထ မမ-သဒ္ဒေါ အဋ္ဌာနေ ပယုတ္တောတိ အာဟ ‘‘မမ-သဒ္ဒံ တာဝ ဌပေတွာ’’တိ။ ပရဿ စာတိ အတ္တတော အညဿ။ ‘‘ပရော ပုရိသော’’တိ ဧဝံဘူတော အတ္ထော မမတ္ထာယ ဌိတော, တဿ ဝသေန မယှံ သဗ္ဗံ သိဇ္ဈတီတိ ဧဝံ ဧကစ္စဒိဋ္ဌိဂတိကပရိကပ္ပိတဝသေန ပရံ အတ္တာနံ တဉ္စ အတ္တနော ကိဉ္စနဘူတံ န ပဿတီတိ ဒဿေန္တော ‘‘န စ ကွစနီ’’တိအာဒိမာဟ။ ဧတ္ထ စ နာဟံ ကွစနီတိ သကအတ္တနော အဘာဝံ ပဿတိ။ န ကဿစိ ကိဉ္စနတသ္မိန္တိ သကအတ္တနော ဧဝ ကဿစိ အနတ္တနိယတံ ပဿတိ။ န စ မမာတိ ဧတံ ဒွယံ ယထာသင်္ချံ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ အတ္ထီတိ ပစ္စေကံ။ န စ ကွစနိ ပရဿ အတ္တာ အတ္ထီတိ ပရဿ အတ္တနော အဘာဝံ ပဿတိ။ တဿ ပရဿ အတ္တနော မမ ကိဉ္စနတာ န စတ္ထီတိ ပရဿ အတ္တနော အနတ္တနိယတံ ပဿတိ။ ဧဝံ အဇ္ဈတ္တံ, ဗဟိဒ္ဓါ စ ခန္ဓာနံ အတ္တတ္တနိယသုညတာ သုဒ္ဓသင်္ခါရပုဉ္ဇတာ စတုကောဋိကသုညတာပရိဂ္ဂဏှနေန ဒိဋ္ဌာ ဟောတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဧဝမယ’’န္တိအာဒိ။
ဋ္ဌ ၇၆၁။ ‘‘ဆဟာကာရေဟီ’’တိအာဒိနာ နိဒ္ဒေသာဒီသု တတ္ထ တတ္ထ အာဂတေ ပကာရေ သုညတာနုပဿနာယ ပရိဗြူဟနံ သင်္ဂဟေတွာ ဒဿေတိ။ တတ္ထ ဆဟာကာရေဟီတိ ဆဟိ ဂဟဏာကာရေဟိ, ဂဟေတဗ္ဗာကာရေဟိ ဝါ။ နိစ္စေနာတိ ‘‘နိစ္စော’’တိ ပရိကပ္ပိတေန အတ္တနာ ဝါ အညေန ဝါ ကေနစိ။ နိစ္စေနာတိ ဝါ နိစ္စဘာဝေန။ ဓုဝါဒယော ‘‘နိစ္စော’’တိ ဂဟိတဿေဝ ဂဟေတဗ္ဗာကာရာ။ တဗ္ဗိဘာဂေန ဟိ ဣမဿ ဆက္ကတာ။ တတ္ထ နိစ္စတာ နာမ ကူဋဋ္ဌတာ။ ဓုဝဘာဝေါ ထိရတာ။ သဒါ ဘာဝိတာ သဿတတာ။ နိဗ္ဗိကာရတာ အဝိပရိဏာမဓမ္မတာ။ ယာဝ ဇရာမရဏာတိ ပေယျာလံ အကတွာ ပရိယောသာနပဒမေဝ ဒဿေတိ။
ဋ္ဌ ၇၆၂။ န သာရန္တိ အသာရံ, နတ္ထိ ဧတဿ သာရန္တိ နိဿာရံ။ သာရတော အပဂတံ, သာရံ ဝါ တတော အပဂတန္တိ သာရာပဂတံ။ ကေစိ
ပနေတ္ထ ‘‘နိစ္စသာရသာရေန ဝါ သုခသာရသာရေန ဝါ အတ္တသာရသာရေန ဝါ’’တိ ပါဠီတိ အဓိပ္ပါယေန ‘‘အသာရံ နိဿာရံ သာရာပဂတ’’န္တိ ပဒတ္တယံ ဧကော သုညတာပရိဂ္ဂဟာကာရော, အညထာ သတ္တေဝ အာကာရာ သိယုံ, န အဋ္ဌာတိ ဝဒန္တိ။ အပရေ ပန ‘‘သုဘသာရသာရေနာတိပိ ပါဠိယံ အတ္ထီတိ ‘အသာရံ နိဿာရံ သာရာပဂတ’န္တိ ဣဒံ ပဒတ္တယံ ‘နိစ္စသာရသာရေနာ’တိအာဒီသု ပစ္စေကံ ယောဇေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ သေတဝစ္ဆောတိ သေတဝရုဏကော။ ‘‘မိနရုက္ခော’’တိပိ ဝဒန္တိ။ ပါဠိဘဒ္ဒကောတိ ကိံသုကော။
ဋ္ဌ ၇၆၃။ နိစ္စသာရာဒီနံ အဘာဝတော ရိတ္တတော ပဿတိ။ ပရိတ္တတော, လာမကတ္တာ ဝါ တုစ္ဆတော။ အတ္တသာရာဘာဝေန သုညတော။ သယံ အနတ္တတာယ အနတ္တတော။ ဣဿရိယဿ အဘာဝတော, ကေနစိ ဣဿရိယံ ကာရေတုံ အသက္ကုဏေယျတာယ စ အနိဿရိယတော။ ဖေဏပိဏ္ဍေန ဘာဇနာဒိံ ကာတုကာမဿ ဝိယ ရူပဿ နိစ္စတာဒိံ ကာတုကာမဿ တံ န သိဇ္ဈတိ, သကဣစ္ဆာဝသေန ဝါ ကာစိ ကိရိယာ နတ္ထီတိ အကာမကာရိယတော။ ‘‘ဧဝံ ရူပံ ဟောတု, မာ ဧဝ’’န္တိ အလဗ္ဘနီယတော။ သယံ အညဿ ဝသေ န ဝတ္တတိ, နာပိ အညံ အတ္တနော ဝသေ ဝတ္တေတီတိ အဝသဝတ္တကတော။ ယသ္မိံ သန္တာနေ သယံ တဿ ပရော ဝိယ အဝိဓေယျတာယ ပရတော။ ကာရကာဒိ ဝိယ ကာရဏေဟိ, ဖလေန စ ဝိဝိတ္တတော။ န ဟိ ကာရဏေန ဖလံ, ဖလေန ဝါ ကာရဏံ သဂဗ္ဘံ တိဋ္ဌတိ။ ဧသ နယော ဝေဒနာဒီသုပိ။
ဋ္ဌ ၇၆၄။ ရူပံ န သတ္တောတိအာဒီသု ယော လောကဝေါဟာရေန သတ္တော, ရူပံ သော န ဟောတီတိ အယမတ္ထော ဣဓ နာဓိပ္ပေတော တဿာဝုတ္တသိဒ္ဓတ္တာ။ န ဟိ လောကော ရူပမတ္တံ ‘‘သတ္တော’’တိ ဝေါဟရတိ, ဗာဟိရကပရိကပ္ပိတော ပန အတ္တာ ‘‘သတ္တော’’တိ အဓိပ္ပေတော။ သော ဟိ တေဟိ ရူပါဒီသု သတ္တဝိသတ္တတာယ ပရေသံ သဉ္ဇာပနဋ္ဌေန ‘‘သတ္တော’’တိ ဝုစ္စတိ, ရူပံ သော န ဟောတီတိ အတ္ထော။ သုညတာပရိဂ္ဂဏှနဉှေတန္တိ။ ဧသ နယော န ဇီဝေါတိအာဒီသုပိ။ တတ္ထ ဇီဝနဋ္ဌေန ဇီဝေါ။ နရနဋ္ဌေန နေတုဘာဝေန နရော။ ‘‘အဟမသ္မီ’’တိ မာနုပ္ပတ္တိဋ္ဌာနတာယ မာနော ဧတ္ထ ဝါတိ ပဝတ္တတီတိ မာနဝေါ။ ထိယတိ ဧတ္ထ ဂဗ္ဘောတိ ဣတ္ထီ။ ပဓာနဘာဝေန ပုရိ သေတီတိ
ပုရိသော။ အာဟိတော အဟံမာနော ဧတ္ထာတိ အတ္တာ။ ပစ္စတ္တံ တဿ တဿ အဟံကာရဝတ္ထုတာယ ‘‘အဟ’’န္တိ စ ဒိဋ္ဌိဂတိကေဟိ အတ္တာ ဝုစ္စတိ, ရူပံ ပန တာဒိသံ န ဟောတီတိ သုညတာပရိဂ္ဂဏှနဝိဓိံ ဒဿေတုံ ‘‘ရူပံ န သတ္တော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ အဋ္ဌဟိပိ ပဒေဟိ ရူပဿ အတ္တသုညတာဝ ဒဿိတာ။ ဣတရေဟိ စတူဟိ တဿ ကိဉ္စနတာဘာဝေါ။ တတ္ထ န မမာတိ မယှံ အတ္တနော သန္တကံ န ဟောတိ, တထာ အညဿ အတ္တနော သန္တကံ န ဟောတိ, ကဿစိပိ အတ္တနော သန္တကံ န ဟောတိ အတ္တနောယေဝ အဘာဝတော။ ‘‘န အတ္တနိယ’’န္တိ ပဒေန ပကာသိတော ဧဝတ္ထော ပရိယာယန္တရေဟိ တီဟိပိ ပဒေဟိ ပကာသိတော။ ဧသ နယော ဝေဒနာဒီသုပိ။
ဋ္ဌ ၇၆၅။ ဟေဋ္ဌာ ကလာပသမ္မသနဿ ဒဠှဘာဝါယ ဝုတ္တသမ္မသနနယာပိ သုညတာနုပဿနာယ ဒဠှဘာဝါယ သံဝတ္တန္တီတိ ဒဿေန္တော ‘‘တီရဏပရိညာဝသေနာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဘယဿ အဟိံသနေန အသရဏတော။ ‘‘သရဏ’’န္တိ ဂဟေတုံ အယုတ္တတာယ အသရဏီဘူတတော။ ‘‘အနဿာဒတော’’တိ ဣဒံ ပါဠိယံ နတ္ထိ။ သတိ စ တေစတ္တာလီသ အာကာရာ သိယုံ။ ရူပပ္ပဝတ္တိယံ သဗ္ဗာဒီနဝူပလဒ္ဓိယာ အာဒီနဝတော။ ‘‘သမုဒယတော အတ္ထင်္ဂမတော’’တိ ဣဒံ ဒွယံ ယထာ အနိစ္စတော ဒဿနံ ပနာဠိကာယ, နိစ္စသာရဝိရဟဒီပနေန ဝါ သုညတာဝိဘာဝနံ ဟောတိ, ဧဝံ သုညတာဝိဘာဝနန္တိ ကတွာ ဝုတ္တံ။ တထာ ‘‘ယံ ခေါ ရူပံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခံ သောမနဿံ, အယံ ရူပဿ အဿာဒေါ’’တိ (သံ။ နိ။ ၃။၂၆) ဒဿနံ ပစ္စယပစ္စယုပ္ပန္နတာဝိဘာဝနေန သုညတာဝိဘာဝနံ။ ‘‘ယံ ရူပံ အနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အယံ ရူပဿ အာဒီနဝေါ’’တိ (သံ။ နိ။ ၃။၂၆) စ ဒဿနံ နိစ္စတာဒိသုညတာဘာဝနတော။ တထာ ‘‘ယော ရူပေ ဆန္ဒရာဂဝိနယော ဆန္ဒရာဂပ္ပဟာနံ, ဣဒံ ရူပဿ နိဿရဏ’’န္တိ ဧဝံ သမုဒယာဒိဒဿနာနံ, ဣတရေသဉ္စ ယထာရဟံ သုညတာနုပဿနာနုဗြူဟနတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ယံ ပန အာဒီနဝတော ဒဿနံ, ပုဗ္ဗေ ဝတွာပိ ပုန ဝစနံ အဿာဒပဋိက္ခေပတော ဒဿနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သေသံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယမေဝ။ ဝေဒနာဒီသုပိ ဒွါစတ္တာလီသ အာကာရာ နေတဗ္ဗာတိ အာဟ ‘‘ဝေဒနံ…ပေ… ဝိညာဏံ အနိစ္စတော…ပေ… နိဿရဏတော ပဿတီ’’တိ။
ဝုတ္တမ္ပိ စ နိဒ္ဒေသေ ဧတံ သုညတာပရိဂ္ဂဏှနကထာသန္ဒဿနံ ‘‘အသုကာယ ပါဠိယာ အယံ နိဒ္ဒေသော’’တိ ဒဿနတ္ထံ, တဿ ဖလသန္ဒဿနတ္ထဉ္စ။
ဋ္ဌ ၇၆၆။ ဧဝံ တီရဏပရိညာဝသေန ပစ္စေကံ ခန္ဓေသု ဒွါစတ္တာလီသာယ အာကာရေဟိ သုညတံ ပရိဂ္ဂဟေတွာပိ တိဝိဓာနုပဿနာဝသေနေဝ ဘာဝနံ အနုယုဉ္ဇန္တဿ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏုပ္ပတ္တီတိ ဒဿေန္တော ‘‘ဧဝံ သုညတော’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ပရိဂ္ဂဏှန္တောတိ သမ္မသန္တော။ ဘယဉ္စ နန္ဒိဉ္စ ဝိပ္ပဟာယာတိ အဇ္ဈုပေက္ခကတာယ သင်္ခါရာနံ ဝိပတ္တိံ နိဿာယ ဥပ္ပဇ္ဇနကဘယဉ္စေဝ တေသံ သမ္ပတ္တိံ နိဿာယ ဥပ္ပဇ္ဇနကပီတိဉ္စ ပဇဟိတွာ။ အထ ဝါ ဘယတုပဋ္ဌာနဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇနကဉာဏဘယဉ္စ သမ္မသနဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇနကပီတိသင်္ခါတံ နန္ဒိဉ္စ ပဟာယ။ န ဟိ သဗ္ဗသော သုညတာယ ဒိဋ္ဌာယ ဘယနန္ဒီနံ အဝသရော အတ္ထိ, အထ ခေါ ဥပေက္ခာဝ သဏ္ဌာတိ။ တေနာဟ ‘‘သင်္ခါရေသု ဥဒါသီနော ဟောတီ’’တိ။ တတ္ထ ယေန မိစ္ဆာဂါဟေန အနုဒါသီနတာ သိယာ, တဒဘာဝံ ဒဿေန္တော ‘‘အဟန္တိ ဝါ မမန္တိ ဝါ န ဂဏှာတီ’’တိ အာဟ။ ဣဒါနိဿ ဥဒါသီနတာယ ဥပမံ ဒဿေန္တော ‘‘ဝိဿဋ္ဌဘရိယော ဝိယ ပုရိသော’’တိအာဒိမာဟ။
တတ္ထ အနုဒါသီနတာပုဗ္ဗိကာ ဥဒါသီနတာ ဝုစ္စမာနာ ဣဓ ဩပမ္မတ္ထံ ဖရတီတိ ဒဿေတုံ ‘‘ဣဋ္ဌာ ကန္တာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အတိဝိယ နံ မမာယေယျ ဣတ္ထီနံ သာဌေယျကူဋေယျဝင်္ကေယျာဒီနံ အဇာနနတော။ မုဉ္စိတုကာမော ဟုတွာတိ မုဉ္စိတုကာမောဝ ဟုတွာ, တံ ဝိဿဇ္ဇေယျ နိရပေက္ခတာယ ဝသေနေဝါတိ အဓိပ္ပါယော။ အယံ ယောဂါဝစရော။ မုဉ္စိတုကာမတာယ ဥဒ္ဓံ ယာဝ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏံ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တာဝ ပဝတ္တာ ဝိပဿနာ ပဋိသင်္ခါနုပဿနာ ဧဝါတိ အာဟ ‘‘ပဋိသင်္ခါနုပဿနာယ သင်္ခါရေ ပရိဂ္ဂဏှန္တော’’တိ။
ပတိလီယတီတိ ဧကပဿေန နိလီယတိ နိလီနံ ဝိယ ဟောတိ။ ပတိကုဋတီတိ သင်္ကုစတိ။ ပဋိဝဋ္ဋတီတိ ဝိဝဋ္ဋတိ။ န သမ္ပသာရိယတီတိ န ဝိသရတိ, အဘိရတိဝသေန န ပက္ခန္ဒတီတိ အတ္ထော။
ဣစ္စဿာတိ ဣတိ ဧဝံ အဿ ယောဂိနော။
ဋ္ဌ ၇၆၇။ တိက္ခဝိသဒသူရဘာဝေန သင်္ခါရေသု အဇ္ဈုပေက္ခနေ သိဇ္ဈမာနေ တံ ပနေတံ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏံ အနေကဝါရံ ပဝတ္တမာနံ ပရိပါကဂမနေန အနုလောမဉာဏဿ ပစ္စယဘာဝံ ဂစ္ဆန္တံ နိဗ္ဗာနံ သန္တတော ပဿတိ နာမ။ တထာဘူတဉ္စ သဗ္ဗံ သင်္ခါရပ္ပဝတ္တံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ နိဗ္ဗာနမေဝ ပက္ခန္ဒတိ နာမ။ တယိဒံ ဣဓ ဉာဏံ အနုလောမဂေါတြဘုဉာဏေဟိ သဒ္ဓိံ ဧကတ္တံ နေတွာ ဝုတ္တံ
ဧကတ္တနယဝသေန။ နော စေ နိဗ္ဗာနံ သန္တတော ပဿတီတိ တာဝ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏဿ အပရိပက္ကတမေဝါဟ။ သမုဒ္ဒံ တရန္တီတိ သာမုဒ္ဒိကာ, သံယတ္တိကာ။ ဒိသာဇာနနကော ကာကော ဒိသာကာကော, လက္ခဏမတ္တဉ္စေတံ ယော ကောစိ တာဒိသော သကုန္တော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဝိဒေသန္တိ အဒေသံ သမုဒ္ဒေ အပရိစိတဋ္ဌာနံ။ အနုဂန္တွာတိ အနု အနု ဂန္တွာ။
တယိဒံ ဝိပဿနာဉာဏံ။ ပိဋ္ဌံ ဝဋ္ဋယမာနံ ဝိယာတိ ထူလထူလတော ဝိဝေစနဝသေန နိပ္ဖေါဋိယမာနံ သဏှံ သဏှံ ပိဋ္ဌစုဏ္ဏံ ဝိယ။ နိဗ္ဗဋ္ဋိတကပ္ပါသန္တိ နိဗ္ဗဋ္ဋိတဗီဇံ ကပ္ပါသံ။ ဝိဟနမာနံ ဝိယာတိ ဓနုကေန ဝိဟညမာနံ ဝိယ။ ဥပမာဒွယေနပိ ပုနပ္ပုနံ သမ္မသနေန ဝိပဿနာဉာဏဿ သုခုမတရဘာဝါပတ္တိမာဟ။ ယထာ ယထာ ဟိ ဝိပဿနာဘာဝနာဗလေန တိက္ခာ, ဝိသဒါ, သူရာ စ ဟောတိ, တထာ တထာ သုခုမတရာပိ ဟောတီတိ။ သင်္ခါရဝိစိနနေတိ ပဝိစယဿ သိခါပ္ပတ္တတာယ သင်္ခါရေသု ဝိယ တေသံ ဝိစိနနေပိ ဥဒါသီနံ ဟုတွာ တိဝိဓာနုပဿနာဝသေန တိဋ္ဌတိ ပကာရန္တရဿ အဘာဝတော။ ‘‘သတ္တဓာ အဋ္ဌာရသဓာ’’တိအာဒိနာ ဝိဘတ္တာပိ ဟိ အနုပဿနာပကာရာ အနိစ္စာနုပဿနာဒီသွေဝ တီသု အန္တောဂဓာတိ မတ္ထကပ္ပတ္တာ ဝိပဿနာ တာသံ ဧဝ ဝသေန တိဋ္ဌတိ။
ဋ္ဌ ၇၆၈။ တတြာတိ တသ္မိံ ဝိမောက္ခမုခဘာဝါပဇ္ဇနေ, အရိယပုဂ္ဂလဝိဘာဂပစ္စယတ္ထေ စ။ ဣဒံ ဝိပဿနာဉာဏံ။ တိဏ္ဏံ ဣန္ဒြိယာနန္တိ သဒ္ဓိန္ဒြိယသမာဓိန္ဒြိယပညိန္ဒြိယာနံ။ အာဓိပတေယျဝသေနာတိ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ အဓိပတိဘာဝဝသေန။ အနိစ္စာနုပဿနာဗဟုလဿ ဟိ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ ဗလဝံ ဟောတိ, ဒုက္ခာနုပဿနာဗဟုလဿ သမာဓိန္ဒြိယံ, အနတ္တာနုပဿနာဗဟုလဿ ပညိန္ဒြိယန္တိ တိဿန္နံ အနုပဿနာနံ ဝသေန ဗလဝတရဘာဝံ ပတ္တာနိ ဣမာနိ တီဏိ ဣန္ဒြိယာနိ ဝိမောက္ခမုခဘာဝံ အာပါဒေန္တီတိ အာဟ ‘‘တိဝိဓာနုပဿနာ…ပေ… အာပဇ္ဇတိ နာမာ’’တိ။ တိဝိဓဝိမောက္ခမုခဘာဝန္တိ ဧတ္ထ ကေ ပန တယော ဝိမောက္ခာ, ကာနိ ဝါ တီဏိ ဝိမောက္ခမုခါနီတိ အန္တောလီနေ အနုယောဂေ ဝိမောက္ခမုခါဓီနတ္တာ ဝိမောက္ခာဓိဂမဿ ဝိမောက္ခမုခါနိ တာဝ ဒဿေန္တော ‘‘တိဿော ဟိ…ပေ… ဝုစ္စန္တီ’’တိ ဝတွာ အယဉ္စ အတ္ထော ပါဠိတော ဧဝ ဝိညာယတီတိ ဒဿေန္တော ‘‘ယထာဟာ’’တိအာဒိမာဟ။
လောကနိယျာနာယာတိ လောကတော နိက္ခမနာယ, သတ္တလောကဿ ဝါ ဝဋ္ဋဒုက္ခတော နိက္ခမနာယ။ ပရိစ္ဆေဒပရိဝဋုမတောတိ ဥဒယဗ္ဗယဝသေန ပရိစ္ဆေဒတော စေဝ ပရိဝဋုမတော စ။ သမနုပဿနတာယာတိ သမ္မဒေဝ အနု အနု ပဿနာယ သံဝတ္တန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အနိစ္စာနုပဿနာ ဟိ သင်္ခါရေ အာဒိတော ဥဒယေန, အန္တတော ဝယေန ပရိစ္ဆိန္နေ ပဿတိ။ အာဒိအန္တဝန္တတာယ ဟိ တေ အနိစ္စာတိ။ အနိမိတ္တာယ စ ဓာတုယာတိ သဗ္ဗသင်္ခါရနိမိတ္တဝိရဟတော ‘‘အနိမိတ္တာ’’တိ လဒ္ဓနာမာယ အသင်္ခတာယ ဓာတုယာ။ စိတ္တသမ္ပက္ခန္ဒနတာယာတိ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ အနုလောမဉာဏာဒိဘာဝေန သမ္မဒေဝ အဓိစိတ္တဿ အနုပဝိသနတ္ထာယ။ အပ္ပဏိဟိတာယာတိ ရာဂပဏိဓိအာဒီနံ အဘာဝေန ‘‘အပ္ပဏိဟိတာ’’တိ လဒ္ဓနာမာယ။ သုညတာယာတိ အတ္တသုညတာယ ‘‘သုညတာ’’တိ လဒ္ဓနာမာယ။
ဂတိန္တိ နိဗ္ဗတ္တိံ။ သင်္ခါရာနံ သဘာဝဝိဘာဝနေန သံဝေဇိယမာနံ စိတ္တံ သမ္မာပဋိပတ္တိယံ သမုတ္တေဇိတံ နာမ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘မနောသမုတ္တေဇနတာယာတိ စိတ္တသံဝေဇနတာယာ’’တိ။ မမံကာရေန အတ္တနိယသညိတဿ ဝတ္ထုနော သာမိဘူတော အတ္တာ ပဌမံ ပရာမသီယတိ, တတော အတ္တနိယန္တိ အာဟ ‘‘နာဟံ, န မမာတိ ဧဝံ အနတ္တတော သမနုပဿနတာယာ’’တိ။ တီဏိ ပဒါနီတိ ပရိစ္ဆေဒပရိဝဋုမ, မနောသမုတ္တေဇန, သမနုပဿနပဒါနီတိ ဝဒန္တိ, ‘‘သဗ္ဗသင်္ခါရေ’’တိအာဒီနိ ပန တီဏိ ဝါကျာနိ တီဏိ ပဒါနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ တေနေဝါတိ အနိစ္စာနုပဿနာဒီနံ ဝသေန တေသံ တိဏ္ဏံ ပဒါနံ ဝုတ္တတ္တာ ဧဝ။ ပဉှဝိဿဇ္ဇနေတိ ‘‘အနိစ္စတော မနသိ ကရောတော ကထံ သင်္ခါရာ ဥပဋ္ဌဟန္တီ’’တိ ပဉှဿ ဝိဿဇ္ဇနေ။
ဋ္ဌ ၇၆၉။ ဧဝံ ဝိမောက္ခမုခါနိ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ဝိမောက္ခေ ဒဿေတုံ ‘‘ကတမေ ပနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အနိစ္စတော မနသိ ကရောန္တောတိ အနိစ္စာနုပဿနံ အနုယုဉ္ဇန္တော။ အဓိမောက္ခဗဟုလောတိ သဒ္ဓိန္ဒြိယဗဟုလော။ ယဿ ဝိသေသတော အနိစ္စာနုပဿနာ တိက္ခာ သူရာ ဟောတိ, တဿ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘အနိစ္စာ သင်္ခါရာ’’တိ ဟိ အာဒိတော သဒ္ဓါမတ္တကေန ပဋိပဇ္ဇိတွာ ဝိပဿနာယ ဥက္ကံသဂတာယ တရုပလ္လဝါဒီသု ဝိယ မဏိကနကာဒီသုပိ တေသံ အနိစ္စတံ သာတိသယံ ပစ္စက္ခတော ပဿတော ‘‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝတ သော ဘဂဝါ’’တိ သတ္ထရိ သဒ္ဓါ ဗလဝတီ ပဝတ္တတီတိ သော အဓိမောက္ခဗဟုလော, အဓိမတ္တသဒ္ဓေါ စ ဟောတိ။ တဿ အနိစ္စာနုပဿနာဗဟုလတာယ
အနိစ္စာကာရတော ဝုဋ္ဌာနံ ဟောတီတိ သော ‘‘အနိမိတ္တံ ဝိမောက္ခံ ပဋိလဘတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ပဿဒ္ဓိဗဟုလောတိ ဒုက္ခာနုပဿနံ အနုယုဉ္ဇန္တော ‘‘ဒုက္ခာ သင်္ခါရာ, တပ္ပဋိပက္ခတော သုခေါ နိရောဓော’’တိ စ မနသိကာရဝသေန နိဗ္ဗာနဿ သန္တပဏီတသုခဘာဝံ အဓိမုစ္စန္တော အဘိဏှံ ပီတိပါမောဇ္ဇသမာယောဂတော ပဿဒ္ဓိဗဟုလော ဟောတိ။ တတော စ အဓိမတ္တသမာဓိန္ဒြိယပဋိလာဘေန ရာဂပဏိဓိယာ ဒူရီဘာဝတော အပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခသမဓိဂမော ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဒုက္ခတော…ပေ… ပဋိလဘတီ’’တိ။ ဝေဒဗဟုလောတိ အနတ္တာနုပဿနံ အနုယုဉ္ဇန္တော အတ္တသုညတာယ နိပုဏဉာဏဝိသယတ္တာ ဉာဏဗဟုလော ဟောတိ။ တတော စ အဓိမတ္တပညိန္ဒြိယပဋိလာဘေန မောဟဿ ဒူရီဘာဝတော သုညတဝိမောက္ခသမဓိဂမော ဟောတီတိ အာဟ ‘‘အနတ္တတော…ပေ… ပဋိလဘတီ’’တိ။
ယော အနိစ္စာနုပဿနာယ နိမိတ္တဝသေန သင်္ခါရေ ပရိဂ္ဂဟေတွာ ဝိပဿနံ အနုယုဉ္ဇန္တော ယတ္ထ ဣဒံ သင်္ခါရနိမိတ္တံ သဗ္ဗသော နတ္ထိ, တံ ‘‘အနိမိတ္တံ နိဗ္ဗာန’’န္တိ အနိမိတ္တာကာရေန အဓိမုစ္စန္တော ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိမဂ္ဂေန ဃဋေတိ။ တဿ မဂ္ဂေါ အနိမိတ္တတော နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကရောတီတိ ဝုစ္စတီတိ အာဟ ‘‘အနိမိတ္တာကာရေန နိဗ္ဗာနံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ပဝတ္တော အရိယမဂ္ဂေါ’’တိ။ သွာယံ နိဗ္ဗာနဿ အနိမိတ္တာကာရော နေဝ မဂ္ဂေန ကတော, န ဝိပဿနာယ, အထ ခေါ သဘာဝသိဒ္ဓေါ။ တဒါရမ္မဏတာယ စ မဂ္ဂေါ အနိမိတ္တောတိ ဝုစ္စတီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အနိမိတ္တာယ ဓာတုယာ ဥပ္ပန္နတ္တာ အနိမိတ္တော’’တိ။ ယော ဒုက္ခာနုပဿနာဝသေန ပဏိဓိယာ ဒူရီဘာဝကရဏေန အပ္ပဏိဟိတံ အဓိမုစ္စန္တော, ယော အနတ္တာနုပဿနာဝသေန အတ္တူပလဒ္ဓိယာ ဒူရီဘာဝကရဏေန သုညတံ အဓိမုစ္စန္တောတိ စ အာဒိနာ ယောဇေတဗ္ဗံ။ တေနာဟ ‘‘ဧတေနေဝ နယေနာ’’တိအာဒိ။
ဋ္ဌ ၇၇၀။ ယဒိ အရိယမဂ္ဂေါ တိဝိဓမ္ပိ ဝိမောက္ခနာမံ လဘတိ, အထ ကသ္မာ အဘိဓမ္မေ ဝိမောက္ခဒွယမေဝ အာဂတန္တိ စောဒနံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ယံ ပနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ တန္တိ အဘိဓမ္မေ ဝိမောက္ခဒွယဝစနံ။ နိပ္ပရိယာယတော ဝိပဿနာဂမနံ သန္ဓာယာတိ ဥဇုကမေဝ ဝိပဿနတော မဂ္ဂဿ နာမာဂမနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ကသ္မာ? အနိမိတ္တဝိပဿနာ အာဂမနီယဋ္ဌာနေ ဌတွာ အတ္တနော မဂ္ဂဿ နာမံ ဒါတုံ န သက္ကောတိ။ ကာမံ သုတ္တေ ‘‘အနိမိတ္တဉ္စ ဘာဝေဟိ, မာနာနုသယမုဇ္ဇဟာ’’တိ (သု။ နိ။ ၃၄၄) အနိမိတ္တဝိပဿနာ ကထိတာ, သာ ပန
နိစ္စနိမိတ္တဓုဝနိမိတ္တအတ္တနိမိတ္တာနိ ဥဂ္ဃါဋေန္တီပိ သယံ နိမိတ္တဓမ္မေသု ဧဝ စရတီတိ သနိမိတ္တာဝ ဟောတီတိ။ အပိစ အဘိဓမ္မော နာမ ပရမတ္ထဒေသနာ, အနိမိတ္တမဂ္ဂဿ စ ပရမတ္ထတော ဟေတုဝေကလ္လမေဝ။ အနိစ္စာနုပဿနာဝသေန ဟိ အနိမိတ္တဝိမောက္ခော ကထိတော။ တတ္ထ စ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ, တံ အရိယမဂ္ဂေ ဧကင်္ဂမ္ပိ န ဟောတိ, အမဂ္ဂင်္ဂတ္တာ အတ္တနော မဂ္ဂဿ နာမံ ဒါတုံ န သက္ကောတိ။ ဣတရေသု ဒုက္ခာနုပဿနာယ ဝသေန အပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခော, အနတ္တာနုပဿနာယ ဝသေန သုညတဝိမောက္ခော။
တေသု အပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခေန သမာဓိန္ဒြိယံ, သုညတဝိမောက္ခေန ပညိန္ဒြိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတီတိ တာနိ အရိယမဂ္ဂဿ အင်္ဂတ္တာ အတ္တနော မဂ္ဂဿ နာမံ ဒါတုံ သက္ကောန္တိ, န အနိမိတ္တမဂ္ဂေါ တဒဘာဝတောတိ ကေစိ။ ယေ ပန ဝဒန္တိ ‘‘အနိမိတ္တမဂ္ဂေါ အာဂမနတော နာမံ အလဘန္တောပိ သဂုဏတော စ အာရမ္မဏတော စ နာမံ လဘတီ’’တိ, တေသံ မတေန အပ္ပဏိဟိတသုညတမဂ္ဂါပိ သဂုဏတော ဧဝ, အာရမ္မဏတော ဧဝ စ နာမံ လဘေယျုန္တိ? တံ အယုတ္တံ။ ကသ္မာ? မဂ္ဂေါ ဟိ ဒွီဟိ ကာရဏေဟိ နာမံ လဘတိ သရသတော စ ပစ္စနီကတော စာတိ, သဘာဝတော စ ပဋိပက္ခတော စာတိ အတ္ထော။ အပ္ပဏိဟိတမဂ္ဂေါ ဟိ ရာဂပဏိဓိအာဒီဟိ ဝိမုတ္တော, သုညတမဂ္ဂေါ ရာဂါဒီဟိ သုညော ဧဝါတိ တေ သရသတော နာမံ လဘန္တိ။ တထာ အပ္ပဏိဟိတမဂ္ဂေါ ပဏိဓိဿ ပဋိပက္ခော, သုညတမဂ္ဂေါ အတ္တာဘိနိဝေသဿ ဧဝါတိ တေ ပစ္စနီကတော နာမံ လဘန္တိ, အနိမိတ္တမဂ္ဂေါ ပန ရာဂါဒိနိမိတ္တာနံ, နိစ္စနိမိတ္တာဒီနံ ဝါ အဘာဝေန သရသတော ဧဝ နာမံ လဘတိ, နော ပစ္စနီကတော။ န ဟိ သော သင်္ခါရနိမိတ္တာရမ္မဏာယ အနိစ္စာနုပဿနာယ ပဋိပက္ခော, သာ ပနဿ အနုလောမဘာဝေ ဌိတာတိ သဗ္ဗထာပိ အဘိဓမ္မပရိယာယေန အနိမိတ္တမဂ္ဂေါ န လဗ္ဘတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘တံ နိပ္ပရိယာယတော ဝိပဿနာဂမနံ သန္ဓာယာ’’တိ။
ယသ္မာ သုတ္တန္တပရိယာယေန အနိမိတ္တမဂ္ဂေါ လဗ္ဘတိ။ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီ ဟိ ဝိပဿနာ ယံ ယံ သမ္မသန္တီ ဝုဋ္ဌာနံ ဂစ္ဆတိ, တဿ တဿ ဝသေန အာဂမနီယဋ္ဌာနေ ဌတွာ အတ္တနော မဂ္ဂဿ နာမံ ဒေတိ, တတ္ထ အနိစ္စတော ဝုဋ္ဌဟန္တဿ မဂ္ဂေါ အနိမိတ္တော ဟောတိ, ဒုက္ခတော ဝုဋ္ဌဟန္တဿ အပ္ပဏိဟိတော, အနတ္တတော ဝုဋ္ဌဟန္တဿ သုညတော, တသ္မာ သုတ္တန္တသံဝဏ္ဏနာ ဧသာတိ ကတွာ ဣဓ တယောပိ ဝိမောက္ခာ ဥဒ္ဓဋာ။ ယံ ပန ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂေ အဘိနိဝေသနိမိတ္တပဏိဓိမုဉ္စနံ ဥပါဒါယ တိဿန္နမ္ပိ အနုပဿနာနံ တဒါဂမနဝသေန တဒနွယဿ မဂ္ဂဿ စ သုညတဝိမောက္ခာဒိဘာဝေါ နိဒ္ဒိဋ္ဌော, တဿ
ပရိယာယဘာဝေ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထီတိ ဒဿေတုံ ‘‘ဝိပဿနာဉာဏံ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဝိပဿနာဉာဏံ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂေ ‘‘အပ္ပဏိဟိတော, ဝိမောက္ခော’’တိ စ ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။
အနိစ္စာနုပဿနာဉာဏန္တိ ‘‘အနိစ္စာ သင်္ခါရာ’’တိ အနုပဿနာဝသေန ပဝတ္တဉာဏံ။ နိစ္စတော အဘိနိဝေသံ မုဉ္စတီတိ ‘‘တေ နိစ္စာ’’တိ နိစ္စာကာရတော ပဝတ္တမိစ္ဆာဘိနိဝေသဝိဒ္ဓံသနဝသေန, တဒနွယံ ပန မဂ္ဂဉာဏံ သမုစ္ဆေဒဝသေန မုဉ္စတိ။ ဣတီတိ တသ္မာ။ အနိစ္စာဘိနိဝေသတော ရိတ္တတာယ, ဝိမုတ္တတာယ စ သုညတော ဝိမောက္ခော။ သေသပဒေသုပိ ဧသေဝ နယော။
တန္တိ တိဝိဓံ ဝိပဿနာဉာဏံ။ တတ္ထ ယဿ ပရိယာယတော, ယဿ စ နိပ္ပရိယာယတော နာမလာဘော, တံ ဒဿေတုံ ‘‘သင်္ခါရနိမိတ္တဿာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ န နိပ္ပရိယာယေန, အထ ခေါ ပရိယာယေနာတိ အတ္ထော။ တသ္မာတိ နိပ္ပရိယာယကထာဘာဝတော။ ဝိမောက္ခဒွယမေဝ ဝုတ္တံ အဘိဓမ္မေတိ အဓိပ္ပါယော။ ဧတ္ထာတိ ဧတသ္မိံ ဝိပဿနာဓိကာရေ။ ‘‘တိဝိဓဝိမောက္ခမုခဘာဝံ အာပဇ္ဇိတွာ’’တိ ဧတသ္မိံ ဝါ ဥဒ္ဒေသဝစနေ။
ဋ္ဌ ၇၇၁။ တေသံ ဝိဘာဂါယာတိ တေသံ ယထာဝုတ္တာနံ သတ္တန္နံ အရိယပုဂ္ဂလာနံ သဒ္ဓါနုသာရိအာဒိဘာဝေန ဝိဘတ္တသဘာဝတာယ။
ဋ္ဌ ၇၇၂။ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ ပဋိလဘတီတိ သဒ္ဓါနုသာရိဘာဝိတာကာရဏဘူတံ အဓိမတ္တံ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ ပဋိလဘတိ။ အဓိမောက္ခဗဟုလတာယ, သဒ္ဓိန္ဒြိယာဓိမတ္တတာယ စ ကာရဏံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။ အပိစ အယမေတ္ထ သင်္ခေပတ္ထော – အနိစ္စာကာရသလ္လက္ခဏဿ သဒ္ဓါဘိဗုဒ္ဓိယာ ဥပနိဿယဘာဝတော တဒနွယေ မဂ္ဂေ သဒ္ဓါ တိက္ခတရာ ဟောတိ, တေန အဋ္ဌမကော သဒ္ဓါနုသာရီ နာမ ဟောတိ။ သေသေသု သတ္တသု ဌာနေသူတိ ပဌမဖလတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ အဂ္ဂဖလာ သတ္တသု ဌာနေသု။ ‘‘သတ္တသု ဌာနေသူ’’တိ ကသ္မာ ဝုတ္တံ, နနု သေသေသု ဆသု ဌာနေသု သဒ္ဓါဝိမုတ္တော, အဂ္ဂဖလေ ပန သစာယံ အရူပဇ္ဈာနလာဘီ, ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တော ဟောတိ, နော စေ အရူပဇ္ဈာနလာဘီ, ပညာဝိမုတ္တော, န သဒ္ဓါဝိမုတ္တော။ အဘိဓမ္မေ ဟိ –
‘‘ကတမော စ ပုဂ္ဂလော သဒ္ဓါဝိမုတ္တော? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ‘အယံ ဒုက္ခသမုဒယော’တိ, ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓော’တိ, ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ တထာဂတပ္ပဝေဒိတာ စဿ ဓမ္မာ ပညာယ
ဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ, ပညာယ စဿ ဒိသွာ ဧကစ္စေ အာသဝါ ပရိက္ခီဏာ ဟောန္တိ, နော စ ခေါ ယထာဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တဿ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော သဒ္ဓါဝိမုတ္တော’’တိ (ပု။ ပ။ ၂၀၈) –
ဧကစ္စာသဝပရိက္ခယဝစနတော သဒ္ဓါဝိမုတ္တဿ သေက္ခဘာဝေါ ဝိညာယတိ, န အသေက္ခဘာဝေါ။ အဋ္ဌကထာယဉ္စ ‘‘ဒွေ ဓုရာနိ, ဒွေ အဘိနိဝေသာ, ဒွေ သီသာနီ’’တိ ဝစနတော နတ္ထိ အရဟတော သဒ္ဓါဝိမုတ္တတာတိ? သစ္စမေတံ နိပ္ပရိယာယတော။ နိပ္ပရိယာယကထာ ဟိ အဘိဓမ္မော, ဣဓ ပန ပရိယာယေန ဧဝံ ဝုတ္တံ။ ယဒိ ပရိယာယတော အရဟတော သဒ္ဓါဝိမုတ္တတာ, ကော ပန သော ပရိယာယော? သဒ္ဓါဝိမုတ္တနွယတာ။ ယော ဟိ အဂ္ဂမဂ္ဂက္ခဏေ သဒ္ဓါဝိမုတ္တော ဟောတိ, သော အဂ္ဂဖလက္ခဏေပိ တဒနွယတာယ သဒ္ဓါဝိမုတ္တောတိ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂေ ပရိယာယေန ဝုတ္တောတိ ဣဓာပိ တထေဝ ဝုတ္တံ။ အထ ဝါ သဒ္ဓါဝိမုတ္တသဒိသတာယ အရဟာ သဒ္ဓါဝိမုတ္တော။ ကာ ပနေတ္ထ သဒိသတာ? ယထာ သဒ္ဓါဝိမုတ္တဿ သေက္ခဿ ကိလေသက္ခယော ကုဏ္ဌေန အသိနာ ကဒလိစ္ဆေဒသဒိသော ‘‘နော စ ခေါ ယထာဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တဿာ’’တိ ဝစနတော, ဧဝံ တဒနွယဿာပိ အရဟတောတိ အယမေတ္ထ သဒိသတာ။ ကိံ ပန နေသံ ကိလေသပဟာနေ နာနတ္တံ အတ္ထီတိ? နတ္ထိ။ အထ ကသ္မာ သဒ္ဓါဝိမုတ္တော ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တံ န ပါပုဏာတီတိ? အာဂမနီယနာနတ္တေန။ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တော ဟိ အာဂမနမှိ ကိလေသေ ဝိက္ခမ္ဘေန္တော အပ္ပကသိရေန အကိလမန္တော ဝိက္ခမ္ဘေတုံ သက္ကောတိ, သဒ္ဓါဝိမုတ္တော ကိစ္ဆေန ကသိရေန ဝိက္ခမ္ဘေတုံ သက္ကောတိ။ အပိစ ပညာယပိ နေသံ ဝေမတ္တတာ။ သာ စ ယာဝတိကာ လဗ္ဘတေဝါတိ ဝဒန္တိ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ပဌမမဂ္ဂါဒီသု သတိပိ ဣန္ဒြိယသမတ္တေ သဒ္ဓါဒီနံ တိက္ခတာဝစနမ္ပိ သမတ္ထိတံ ဟောတိ။
ဋ္ဌ ၇၇၃။ သောတိ ဒုက္ခတော ဝုဋ္ဌိတော။ သဗ္ဗတ္ထာတိ အဋ္ဌသုပိ ဌာနေသု။ နနု စ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘ဒွေ ဓုရာနီ’’တိ နိယမိတတ္တာ ပဌမမဂ္ဂက္ခဏေ သဒ္ဓါနုသာရီ ဝါ သိယာ, ဓမ္မာနုသာရီ ဝါ? ဣဓ န သဒ္ဓါနုသာရီ ယုတ္တော, ကာယသက္ခိတာပိ အရဟတော နတ္ထိ။ အဘိဓမ္မေ ဟိ –
‘‘ကတမော စ ပုဂ္ဂလော ကာယသက္ခီ? ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော အဋ္ဌ ဝိမောက္ခေ ကာယေန ဖုသိတွာ ဝိဟရတိ, ပညာယ စဿ ဒိသွာ ဧကစ္စေ အာသဝါ ပရိက္ခီဏာ ဟောန္တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော ကာယသက္ခီ’’တိ (ပု။ ပ။ ၂၀၈) –
ဧကစ္စာသဝပရိက္ခယဝစနတော ကာယသက္ခိနော သေက္ခဘာဝေါဝ ဝိညာယတီတိ? သစ္စမေတံ နိပ္ပရိယာယတော, ဣဓ ပန ပရိယာယေန ဝုတ္တံ။ ကော ပန သော ပရိယာယောတိ? ကာယသက္ခိသဒိသတာ။ ဥပစာရရူပဇ္ဈာနသမာဓိတော ဟိ သာတိသယံ အရူပသမာဓိသမ္ဖဿံ လဒ္ဓါ နိဗ္ဗတ္တီတိ ဧကစ္စာသဝပရိက္ခယံ ဥပါဒါယ ‘‘ကာယသက္ခီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗပုဂ္ဂလေန သာတိသယသမာဓိသမ္ဖဿတဒဓိဋ္ဌာနာသဝပရိက္ခယသာမညံ အပေက္ခိတွာ ကာယသက္ခီ ဝိယ ကာယသက္ခီတိ အရဟာ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂေ ဝုတ္တောတိ ဣဓာပိ တမေဝ နယံ ဂဟေတွာ အရဟတောပိ ကာယသက္ခိတာ ဝုတ္တာ။ သုတ္တန္တသံဝဏ္ဏနာ ဟေသာတိ။ နိပ္ပရိယာယေန ပန ပဌမဖလတော ပဋ္ဌာယ ဆသု ဌာနေသု ကာယသက္ခီ နာမ ဟောတိ, သော စ ခေါ အဋ္ဌသမာပတ္တိလာဘီ, န ဝိပဿနာယာနိကော သုက္ခဝိပဿကော, ဥပစာရမတ္တလာဘီ, ရူပဇ္ဈာနမတ္တလာဘီ ဝါ။ ပဿဒ္ဓိဗဟုလောတိ စ ပဿဒ္ဓိသီသေန သမာဓိ ဝုတ္တောတိ သာတိသယသမာဓိလာဘီ သမထယာနိကောဝ အဓိပ္ပေတော, သမထယာနိကဿေဝ စ ကာယသက္ခိဘာဝေါ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တော။ အရူပဇ္ဈာနန္တိ စတုဗ္ဗိဓံ အရူပဇ္ဈာနံ။ တတ္ထ ပန ဧကမ္ပိ လဒ္ဓါ အရဟတ္တံ ပတ္တော ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တော ဧဝ ဟောတီတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘အရူပဇ္ဈာန’’မိစ္စေဝ ဝုတ္တံ, န ‘‘စတ္တာရိ အရူပဇ္ဈာနာနီ’’တိ။ တေနာယံ စတုန္နံ အရူပသမာပတ္တီနံ, နိရောဓသမာပတ္တိယာ စ ဝသေန ပဉ္စဝိဓော ဟောတိ။ ဧသ နယော ကာယသက္ခိမှိပိ။ ဒွီဟိ ဘာဂေဟိ ဒွေ ဝါရေ ဝိမုတ္တောတိ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တော။
ဋ္ဌ ၇၇၄။ ပညဝတော နိပုဏတရာ, ဂမ္ဘီရာ စ အတ္ထာ ပါကဋာ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌဟန္တီတိ အနတ္တတော မနသိ ကရောတော ဝေဒဗဟုလတာ, ပညိန္ဒြိယပဋိလာဘော စ ဝုတ္တော။ ဓမ္မာနုသာရီ ဟောတိ ပညိန္ဒြိယဿ အဓိမတ္တတ္တာ။ ပညာ ဟိ ဣဓ ‘‘ဓမ္မော’’တိ အဓိပ္ပေတာ ‘‘သစ္စံ ဓမ္မော ဓိတိ စာဂေါ’’တိအာဒီသု ဝိယ (ဇာ။ ၁။၁။၅၇)။
ဋ္ဌ ၇၇၅။ ယဿာ ပါဠိယာ ဝသေန ဣဓ အရိယပုဂ္ဂလဿ သဒ္ဓါဝိမုတ္တာဒိဘာဝေါ ဝုတ္တော, တံ ပါဠိံ ဒဿေတုံ ‘‘ဝုတ္တံ ဟေတ’’န္တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ, တံ သုဝိညေယျမေဝ။
ဋ္ဌ ၇၇၆။ ‘‘သဒ္ဓိန္ဒြိယဿ အဓိမတ္တတ္တာ သဒ္ဓါဝိမုတ္တော’’တိ ဧဝမာဒိအတ္ထဿ သာဓကံ အပရမ္ပိ ဝုတ္တံ။ ‘‘သဒ္ဒဟန္တော ဝိမုတ္တော’’တိ ဧတေန သဗ္ဗထာ
အဝိမုတ္တဿ သဒ္ဓါမတ္တေန ဝိမုတ္တဘာဝဒဿနေန သဒ္ဓါဝိမုတ္တဿ သေက္ခဘာဝမေဝ ဝိဘာဝေတိ။ သဒ္ဓါဝိမုတ္တောတိ ဝါ သဒ္ဓါယ အဓိမုတ္တောတိ အတ္ထော။
ဖုဋ္ဌန္တံ သစ္ဆိကတောတိ ဖုဋ္ဌာနံ အနန္တရံ ဖုဋ္ဌန္တော, ဖုဋ္ဌာနံ အရူပဇ္ဈာနာနံ အနန္တရော ကာလောတိ အဓိပ္ပါယော, အစ္စန္တသံယောဂေ စေတံ ဥပယောဂဝစနံ, ဖုဋ္ဌာနန္တရကာလမေဝ သစ္ဆိကရဏူပါယေန သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆာကာသီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဘာဝနပုံသကံ ဝါ ဧတံ ယထာ ‘‘ဧကမန္တ’’န္တိ (ပါရာ။ ၂)။ ယော ဟိ အရူပဇ္ဈာနေန ရူပကာယတော, နာမကာယေကဒေသတော စ ဝိက္ခမ္ဘနဝိမောက္ခေန ဝိမုတ္တော, တေန နိရောဓသင်္ခါတော ဝိမောက္ခော အာလောစိတော ပကာသိတော ဝိယ ဟောတိ, န ပန ကာယေန သစ္ဆိကတော, နိရောဓံ ပန အာရမ္မဏံ ကတွာ ဧကစ္စေသု အာသဝေသု ခေပိတေသု တေန သော သစ္ဆိကတောဝ ဟောတိ။ တသ္မာ သော သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ ယထာအာလောစိတံ နာမကာယေန သစ္ဆာကာသီတိ ကာယသက္ခီတိ ဝုစ္စတိ, န တု ဝိမုတ္တော ဧကစ္စာနံ အာသဝါနံ အပရိက္ခီဏတ္တာ။ ဒိဋ္ဌန္တံ ပတ္တောတိ ဒဿနသင်္ခါတဿ သောတာပတ္တိမဂ္ဂဉာဏဿ အနန္တရံ ပတ္တောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ပဌမဖလတော ပဋ္ဌာယ ဟိ ယာဝ အဂ္ဂမဂ္ဂါ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တောတိ။ ‘‘ဒိဋ္ဌိယာ ပတ္တော’’တိ ဝါ ပါဌော, စတုသစ္စဒဿနသင်္ခါတာယ ဒိဋ္ဌိယာ နိရောဓံ ပတ္တောတိ အတ္ထော။ ဣမေ စ သဒ္ဓါဝိမုတ္တာဒယော တယော ပရမတ္ထတော အပရိယောသိတဉာဏကိစ္စာတိ တံ နယံ ဒဿေတုံ ‘‘သဒ္ဒဟန္တော ဝိမုစ္စတီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဈာနဖဿန္တိ သာတိသယံ ဈာနဖဿံ။ တေန အရူပဇ္ဈာနဖဿော သင်္ဂဟိတော ဟောတိ။
‘‘ဒုက္ခာ သင်္ခါရာတိ ဉာတံ ဟောတီ’’တိ ဣမိနာ ဒုက္ခသစ္စပဋိဝေဓမာဟ, ‘‘သုခေါ နိရောဓောတိ ဉာတံ ဟောတီ’’တိ ဣမိနာ နိရောဓသစ္စပဋိဝေဓံ။ တဒုဘယေန စ သမုဒယမဂ္ဂသစ္စပဋိဝေဓံ နာနန္တရိယကဘာဝတော။ ‘‘ဉာတံ ဟောတီ’’တိ ဣမိနာ ဒုတိယမဂ္ဂကိစ္စံ, ‘‘ဒိဋ္ဌံ ဟောတီ’’တိ ဣမိနာ တတိယမဂ္ဂကိစ္စံ, ‘‘ဝိဒိတံ ဟောတီ’’တိ ဣမိနာ စတုတ္ထမဂ္ဂကိစ္စံ, ‘‘သစ္ဆိကတ’’န္တိ ဣမိနာ ပဌမဖလကိစ္စံ, ‘‘ဖုသိတ’’န္တိ ဣမိနာ သေသဖလဒွယကိစ္စံ။ ဣတိ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တဿ မဂ္ဂဖလဉာဏဗျာပါရဒဿနာနိ ဣမာနိ ပဒါနီတိ ဝဒန္တိ။
ဋ္ဌ ၇၇၇။ ဣတရေသူတိ သဒ္ဓါနုသာရိအာဒိပဒေသု။ သဒ္ဓံ အနုသရတီတိ အာဂမနီယဋ္ဌာနေ ဌိတံ သဒ္ဓံ အနုဂစ္ဆတိ။ ယထာ သာ တိက္ခာ သူရာ
အဟောသိ, မဂ္ဂက္ခဏေပိ တဒနုရူပမေဝ ပဝတ္တေတီတိ အတ္ထော။ သဒ္ဓါယ ဝါ အနုသရတီတိ သဒ္ဓါယ ကာရဏဘူတာယ သစ္စပဋိဝေဓဿ အနုရူပံ သရတိ ဂစ္ဆတိ, ပဋိပဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ ဒွီဟိပိ အတ္ထဝိကပ္ပေဟိ သဒ္ဓါယ အဓိမတ္တတံယေဝ ဝိဘာဝေတိ။ ဓမ္မာနုသာရီတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တောတိ ဒွီဟိ ဘာဂေဟိ ဒွေ ဝါရေ ဝိမုတ္တော, ရူပကာယတော စ နာမကာယတော စ ဝိက္ခမ္ဘနဝသေန, သမုစ္ဆေဒဝသေန စ ဝိမုတ္တောတိ အတ္ထော။ အရူပဇ္ဈာနေန ရူပကာယတော စ နာမကာယေကဒေသတော စ ဝိမုတ္တော, အရိယမဂ္ဂေန နာမကာယတော ဝိမုတ္တောတိ ဥဘောဟိ ဘာဂေဟိ ဒွေ ဝါရေ ဝိမုတ္တတ္တာ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တော။ ပဇာနန္တော ဝိမုတ္တောတိ ပဌမဇ္ဈာနဖဿေန ဝိနာ ပရိဇာနနာဒိပ္ပကာရေဟိ စတ္တာရိ အရိယသစ္စာနိ ဇာနန္တော ပဋိဝိဇ္ဈန္တော တေသံ ကိစ္စာနံ မတ္ထကပ္ပတ္တိယာ နိဋ္ဌိတကိစ္စတာယ ဝိသေသေန မုတ္တောတိ ဝိမုတ္တော။
အယံ ပနေတ္ထ နိပ္ပရိယာယတော သင်္ခေပကထာ – ယဿ အနိစ္စာကာရတော ဝုဋ္ဌာနံ ဟောတိ, သော အဓိမောက္ခဗဟုလော သဒ္ဓိန္ဒြိယဿ တိက္ခဘာဝေန ပဌမမဂ္ဂက္ခဏေ သဒ္ဓါနုသာရီ နာမ ဟောတိ, မဇ္ဈေ ဆသု ဌာနေသု သဒ္ဓါဝိမုတ္တော။ အဂ္ဂဖလက္ခဏေ ပညာဝိမုတ္တော နာမ ဟောတိ။ တထာ ယဿ ဒုက္ခာကာရတော ဝုဋ္ဌာနံ ဟောတိ, တဿ ပဿဒ္ဓိဗဟုလတာယ သမာဓိန္ဒြိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ ဒုက္ခုပနိသာယ သဒ္ဓါယပိ တိဗ္ဗတရတ္တာ, ဓုရနိယမတော စ။ သောပိ ပဌမမဂ္ဂက္ခဏေ သဒ္ဓါနုသာရီ ဧဝ ဟောတိ, မဇ္ဈေ ဆသု ဌာနေသု သဒ္ဓါဝိမုတ္တော, အန္တေ ပညာဝိမုတ္တော စ ဟောတိ။ ယဿ ပန အနတ္တာကာရတော ဝုဋ္ဌာနံ ဟောတိ, သော ဝေဒဗဟုလော ပညိန္ဒြိယဿ တိက္ခဘာဝေန ပဌမမဂ္ဂက္ခဏေ ဓမ္မာနုသာရီ ဧဝ ဟောတိ, မဇ္ဈေ ဆသု ဌာနေသု ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တော, အန္တေ ပညာဝိမုတ္တော ဧဝ ဟောတိ။ ဣမေ ပန န အဋ္ဌဝိမောက္ခလာဘိနော, အဋ္ဌဝိမောက္ခလာဘီ ပန ပဌမမဂ္ဂက္ခဏေ သဒ္ဓါနုသာရီ ဝါ ဓမ္မာနုသာရီ ဝါ သိယာ။ မဇ္ဈေ ဆသု ဌာနေသု ကာယသက္ခီ, ပရိယောသာနေ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တောတိ။
သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏံ။
ဋ္ဌ ၇၇၈။ ယံ တံ ဝိမောက္ခမုခဘာဝံ အာပဇ္ဇိတွာ သတ္တအရိယပုဂ္ဂလဝိဘာဂါယ စ ပစ္စယော ဟောတီတိ ဝုတ္တံ, တံ ပနေတံ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏံ။ ပုရိမေန ဉာဏဒွယေနာတိ မုဉ္စိတုကမျတာပဋိသင်္ခါနုပဿနာဉာဏဒွယေန
အတ္ထတော ဧကံ, ပဝတ္တိအာကာရဘေဒတော နာနန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ယထာဝုတ္တမတ္ထံ အဋ္ဌကထာယ, ပါဠိယာ စ သာဓေတုံ ‘‘တေနာဟူ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ မုဉ္စိတုကမျတာမုဉ္စနုပါယကရဏဉာဏာနိပိ သင်္ခါရေသု ဥဒါသီနဘာဝေနေဝ ပဝတ္တနတော သင်္ခါရုပေက္ခာသမညာနေဝ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဣဒံ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏံ ဧကမေဝ တီဏိ နာမာနိ လဘတီ’’တိ။ တေန သင်္ခါရုပေက္ခာဝေါဟာရော မုဉ္စိတုကမျတာဒိဉာဏသမုဒါယဝိသယောတိ ဒဿေတိ။
ဋ္ဌ ၇၈၀။ ဥပ္ပါဒါဒီနီတိ ဥပ္ပါဒပဝတ္တာဒိအပဒေသေန ဝုတ္တေ သင်္ခါရေ။ ပရိစ္စဇိတုကာမတာတိ တပ္ပဋိဗန္ဓဆန္ဒရာဂပ္ပဟာနေန ဝိဿဇ္ဇိတုကာမတာ။ ပဋိသင်္ခါနန္တိ ပုနပ္ပုနံ တီရဏံ။ မုဉ္စိတွာတိ နိရာလယဘာဝါပတ္တိယာ အပေက္ခာဝိဿဇ္ဇနဝသေန ဝိဿဇ္ဇိတွာ။ အဝသာနေတိ တထာကရဏဿ ဥတ္တရကာလံ။ ယာဝ နိဗ္ဗာနသမ္ပက္ခန္ဒနာ န ဣဇ္ဈတိ, တာဝ ဝိစိနနေပိ ဥဒါသီနတာယ ဉာဏဿ သန္တာနဝသေန ပဝတ္တိံ သန္ဓာယာဟ ‘‘အဇ္ဈုပေက္ခနံ သန္တိဋ္ဌနာ’’တိ။ ဧဝန္တိ အဇ္ဈုပေက္ခနာကာရသာမညတော ‘‘မုဉ္စိတုကမျတာ စ သာ သန္တိဋ္ဌနာ စာ’’တိ ဝုတ္တာကာရေန။
ဋ္ဌ ၇၈၁။ ဣမေ ဓမ္မာတိ ဣမေ ဉာဏသင်္ခါတာ ဓမ္မာ, ဉာဏပရိယာယော ဝါ ဣဓ ဓမ္မ-သဒ္ဒေါ, တသ္မာ ဣမာနိ ဉာဏာနီတိ အတ္ထော။ ဧကတ္တာတိ ဧကသဘာဝါ။
ဋ္ဌ ၇၈၂။ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီ ဟောတိ ဝုဋ္ဌာနဂမနတော။ သင်္ခါရုပေက္ခာဒိဉာဏတ္တယဿာတိ သင်္ခါရုပေက္ခာနုလောမဂေါတြဘုသညိတဿ ဉာဏတ္တယဿ။ ကိစ္စဝသေန ပဝတ္တိဋ္ဌာနဝသေနပိ လောကိယဉာဏာနံ ဥပရိ ဌိတတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ဥတ္တမဘာဝံ ပတ္တတ္တာ’’တိ။ နိမိတ္တဘူတတောတိ ဝိပဿနာယ အာရမ္မဏဘူတတော ခန္ဓပဉ္စကတော။ တေနာဟ ‘‘အဘိနိဝိဋ္ဌဝတ္ထုတော’’တိ။ တဉှိ ဝိပဿနာယ ဂေါစရကရဏသင်္ခါတေန အဘိနိဝေသေန အဘိနိဝိဋ္ဌဝတ္ထုန္တိ ပဝုစ္စတိ။ တံ ပနေတံ သသန္တတိပရိယာပန္နမ္ပိ ပရတော ဒိဋ္ဌိတာယ ‘‘ဗဟိဒ္ဓါ’’တိ ဝုတ္တံ။ တဒေဝ ဟိ ‘‘ဗဟိဒ္ဓါ သဗ္ဗနိမိတ္တာနီ’’တိ တတ္ထ တတ္ထ ဝုစ္စတိ။ အဇ္ဈတ္တပဝတ္တတောတိ သသန္တာနေ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပဝတ္တနအာဒိတော, တဒနုဝတ္တကကိလေသက္ခန္ဓေဟိ စ။ တဉှိ သသန္တတိယံ ကိလေသပ္ပဝတ္တဘာဝတော, တန္နိမိတ္တံ အသတိ မဂ္ဂဘာဝနာယ ဥပ္ပဇ္ဇနကဥပါဒိန္နက္ခန္ဓပဝတ္တဘာဝတော စ တထာ ဝုတ္တံ။ ဝုဋ္ဌဟနဉ္စ နေသံ အာရမ္မဏာကရဏံ, အာယတိံ အနုပ္ပတ္တိဓမ္မတာပါဒနဉ္စ။ ဃဋိယတိ အတ္တနော အနန္တရမေဝ မဂ္ဂသမုပ္ပတ္တိတော။
ဋ္ဌ ၇၈၃။ တတြာတိ တသ္မိံ ‘‘အဘိနိဝိဋ္ဌဝတ္ထုတော ဝုဋ္ဌဟနတော’’တိ သင်္ခေပဝစနေ။ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ ရူပါရူပပပဉ္စက္ခန္ဓလက္ခဏတ္တယဝသေန အယံ မာတိကာ ဥဒ္ဒေသော။ အဇ္ဈတ္တံ အဘိနိဝိသိတွာတိ သသန္တတိပရိယာပန္နေသု ခန္ဓေသု ဝိပဿနံ ပဋ္ဌပေတွာ။ ‘‘အဇ္ဈတ္တာ ဝုဋ္ဌာတီ’’တိ ဣဒံ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိယာ အဇ္ဈတ္တဓမ္မာရမ္မဏတ္တာ ပရိယာယတော ဝုတ္တံ, နိပ္ပရိယာယတော ပန မဂ္ဂေါ သဗ္ဗတောပိ ဝုဋ္ဌာတိ။ ဗဟိဒ္ဓါ ဝုဋ္ဌာတီတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧကပ္ပဟာရေနာတိ ဧကဇ္ဈံ, တံ ပန အဇ္ဈတ္တာဒိဝိဘာဂံ အကတွာ ‘‘ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မ’’န္တိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၂၉၈၊ သံ။ နိ။ ၅။၁၀၈၁၊ မဟာဝ။ ၁၆၊ ပဋိ။ မ။ ၂။၃၀) အဝိဘာဂေန ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိယာ ပဝတ္တိဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ, တယိဒံ သတ္ထု သမ္မုခါ ဒေသနာနုသာရေန ဉာဏံ ပေသေန္တဿ ဉာဏုတ္တရဿ သမ္ဘဝတီတိ ဝဒန္တိ။
ဋ္ဌ ၇၈၄။ သုဒ္ဓအဇ္ဈတ္တဒဿနမတ္တေနေဝ မဂ္ဂဝုဋ္ဌာနံ န ဟောတိ မမံကာရဝတ္ထုနောပိ ပရိညေယျတ္တာ မဂ္ဂသင်္ခါတံ ဝုဋ္ဌာနံ, မဂ္ဂေန ဝါ ဝုဋ္ဌာနံ မဂ္ဂဝုဋ္ဌာနံ။
ဋ္ဌ ၇၈၅။ ရာသိံ ကတွာတိ ဘူတုပါဒါယဝသေန ဒုဝိဓံ အန္တရဘေဒဝသေန အနေကဘေဒမ္ပိ ‘‘ရုပ္ပနဋ္ဌေန ရူပ’’န္တိ ပိဏ္ဍတော ဂဟေတွာ။ ယထာ ရူပေ ဝိပဿနာဘိနိဝေသော ယေဘုယျေန ဝိပဿနာယာနိကဿ, ဧဝံ အရူပေ ဝိပဿနာဘိနိဝေသော ယေဘုယျေန သမထယာနိကဿ ဟောတိ။ အဘိနိဝေသောတိ စ ဝိပဿနာယ ပုဗ္ဗဘာဂေ ကတ္တဗ္ဗနာမရူပပရိစ္ဆေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တသ္မာ ပဌမံ ရူပပရိဂ္ဂဏှနံ ရူပေ အဘိနိဝေသော။ ဧသ နယော သေသေသုပိ။
ဋ္ဌ ၇၈၆။ ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မန္တိ ကာမံ ဥဒယဗ္ဗယပရိဂ္ဂဏှနံ အဘိနိဝေသောတိ ဒဿိတံ, ယထာဥပဋ္ဌိတေ ပန ရူပါရူပဓမ္မေ, တေသဉ္စ ပစ္စယေ ပရိဂ္ဂဟေတွာ သင်္ခေပေနေဝ ဝိပဿနာဉာဏံ စာရေန္တော ဉာဏုတ္တရော ယထာနိသိန္နောဝ ဉာဏပဋိပါဋိယာ ခိပ္ပမေဝ သစ္စာနိ ပဋိဝိဇ္ဈန္တော ဧကပ္ပဟာရေန ပဉ္စဟိ ခန္ဓေဟိ ဝုဋ္ဌာတိ နာမ။ အညထာ ဧကေနေဝ လောကိယစိတ္တေန ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ ပရိဂ္ဂဟပရိဇာနနာဒီနံ အသမ္ဘဝတော။ န ဟိ သနိဒဿနသပ္ပဋိဃာဒိံ ဧကဇ္ဈံ အာရမ္မဏံ ကာတုံ သက္ကာ။ ယဿ ပန ဧကဝါရံ ဉာဏေန ဖဿိတံ, ပုန တံ ဖဿိတဗ္ဗမေဝ, တာဒိသဿ ဝသေန ဝုတ္တန္တိ ဝဒန္တိ။
ဋ္ဌ ၇၈၈။ ဧတ္ထ စ အဘိနိဝေသော အကာရဏံ ဝုဋ္ဌာနမေဝ ပမာဏံ, တသ္မာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တဝိမောက္ခအရိယပုဂ္ဂလဝိဘာဂါပိ ဝုဋ္ဌာနဝသေန သမ္ဘဝန္တီတိ ဒဿေတုံ ‘‘ဧတ္ထ စ ယောပီ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ တယောပိ ဇနာတိ ဝုဋ္ဌာနဝသေန ဘေဒေ အသတိပိ အဘိနိဝေသဝသေနေဝ လဒ္ဓံ ဘေဒံ ဂဟေတွာ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၇၈၉။ သဒ္ဓိံ ပုရိမပစ္ဆိမဉာဏေဟီတိ ဘယတုပဋ္ဌာနာဒိပုရိမဉာဏေဟိ စေဝ ဂေါတြဘုအာဒိပစ္ဆိမဉာဏေဟိ စ သဟ။ ဥဒ္ဒါနန္တိ ဥဒ္ဒေသော။
ယတ္ထ ကတ္ထစိ…ပေ… ဝဋ္ဋေယျုံ တံတံဉာဏဋ္ဌာနိယဿ ဥပမာဝတ္ထုနော လဗ္ဘနတော။ ဣမသ္မိံ ပန ဌာနေတိ ဣမသ္မိံ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိဝိပဿနာပဒေသေ။ သဗ္ဗန္တိ သဗ္ဗံ ဉာဏံ, သဗ္ဗံ ဝါ ဉာဏကိစ္စံ ပါကဋံ ဟောတိ ဝေမဇ္ဈေ ဌတွာ ဝိဘာဝိယမာနတ္တာ။ ဝုတ္တာ ဝိသုဒ္ဓိကထာယံ။
ဋ္ဌ ၇၉၀။ နိလီယိတွာတိ ဥပဝိသိတွာ။ ပရာမသိတွာတိ ဝီမံသိတွာ။
ဂယှုပဂံ အဒိသွာတိ ဂဟဏယောဂ္ဂံ နိစ္စသာရာဒိံ အဒိသွာ။ စိတ္တဿ ဝင်္ကဘာဝကရာနံ မာယာဒီနံ သုဋ္ဌု ဝိက္ခမ္ဘနေန အနုလောမဿ ဥဇုကသာခါသဒိသတာ။ နိဗ္ဗာနာလောစနတော ဂေါတြဘုဉာဏဿ ဥဒ္ဓံ ဥလ္လောကနသဒိသတာ။ အပ္ပတိဋ္ဌေ နိဗ္ဗာနေ ပတိဋ္ဌိတတ္တာ မဂ္ဂဉာဏဿ အာကာသေ ဥပ္ပတနသဒိသတာ။
ဋ္ဌ ၇၉၁။ သပ္ပဝိဿဇ္ဇနံ ဝိယ ဂေါတြဘုဉာဏံ သဗ္ဗသင်္ခါရဂတံ ဝိဿဇ္ဇိတွာ နိဗ္ဗာနဿ အာလမ္ဗနတော။ အာဂတမဂ္ဂံ ဩလောကေန္တဿ ဌာနံ ဝိယ မဂ္ဂဉာဏံ အသမ္မောဟပဋိဝေဓဝသေန အတ္တနောပိ ဒဿနတော။ အဘယဋ္ဌာနေ ဌာနန္တိ အဘယဋ္ဌာနံ သမ္ပတ္တမာဟ, န တဿ ပါပုဏပဋိပတ္တိံ။
ဋ္ဌ ၇၉၂။ အတ္တတ္ထာဒီနံ အနဝဗုဇ္ဈနတော ‘‘အဟံ, မမာ’’တိ ဂဟဏဿ နိဒ္ဒေါက္ကမနသဒိသတာ။ မုဉ္စိတုကမျတာဂ္ဂဟဏေနေဝ ပဋိသင်္ခါ သန္တိဋ္ဌနာပိ ဂဟိတာ။ တိဿန္နမ္ပိ တာသံ သံသာရတော နိက္ခမနာဓိမုတ္တတာယ နိက္ခမနမဂ္ဂေါလောကနသဒိသတာ။ မဂ္ဂေ ဒိဋ္ဌေ မဂ္ဂပဋိပတ္တိ ဝိယ အနုလောမေ သိဒ္ဓေ မဂ္ဂေါ သိဒ္ဓေါ ဧဝါတိ အနုလောမဿ မဂ္ဂဒဿနသဒိသတာ။ သင်္ခါရနိမိတ္တတော နိက္ခန္တတ္တာ အာဒိတ္တဃရတော နိက္ခမနံ ဝိယ ဂေါတြဘုဉာဏံ။ ဝေဂေန
ဂမနံ ဝိယ မဂ္ဂဉာဏံ ဝိဿဇ္ဇေတဗ္ဗဂဟေတဗ္ဗပဒေသေသု သာဓနကိစ္စဝိသေသယောဂတော။
ဋ္ဌ ၇၉၃။ ပရတော န မမာယိတဗ္ဗတော စ ပဿိတဗ္ဗာနံ ခန္ဓာနံ ‘‘အဟံ, မမာ’’တိ ဂဟဏဿ ရာဇဂေါဏာနံ သကဂဟဏသဒိသတာ ဝုတ္တာ။
ဋ္ဌ ၇၉၄။ သဘယေ အဘယဒဿနဟေတုတာယ ခန္ဓာနံ ‘‘အဟံ, မမာ’’တိ ဂဟဏဿ ယက္ခိနိယာ သံဝါသသဒိသတာ။ သုသာနဝိဇဟနံ ဝိယ သင်္ခါရသုသာနံ ဝိဇဟိတွာ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏဝသေန ပဝတ္တံ ဂေါတြဘု။
ဋ္ဌ ၇၉၅။ ပုတ္တဂိဒ္ဓိနီတိ ပုတ္တဝစ္ဆလာ။ ဩတ္တပ္ပမာနာတိ သာရဇ္ဇယမာနာ။ ဩဠာရိကဩဠာရိကလောဘက္ခန္ဓာဒိဝိက္ခမ္ဘနေန သင်္ခါရပရိစ္စဇနတော အနုလောမဿ တတ္ထေဝ ဒါရကောရောပနသဒိသတာ။
ဋ္ဌ ၇၉၆။ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိယာ…ပေ… ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တာ, န ပုရိမာသု ဝိယ ဘယတုပဋ္ဌာနာဒီသု ဌိတဿ ဘာယနာဒိအာကာရဒဿနတ္ထန္တိ အဓိပ္ပါယော။ အပရာပရုပ္ပတ္တိတော, စိရာနုဗန္ဓတော, ဒုဿဟတော စ ဝဋ္ဋဒုက္ခသဒိသံ ဇိဃစ္ဆာဒုက္ခန္တိ အာဟ ‘‘သံသာရဝဋ္ဋဇိဃစ္ဆာယာ’’တိ။ ကာယဂတာသတိ ဧဝ ဘောဇနံ ကာယဂတာသတိဘောဇနံ။ သာ ပနေတ္ထ မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာ သမ္မာသတိ ကာယာနုပဿနာဒိကိစ္စသာဓနဝသေန အမတရသပရိဘောဂတာယ စ ‘‘အမတရသံ ကာယဂတာသတိဘောဇန’’န္တိ ဝုတ္တာ။ တေနာဟ ဘဂဝါ ‘‘အမတံ တေ, ဘိက္ခဝေ, ပရိဘုဉ္ဇန္တိ, ယေ ကာယဂတာသတိံ ပရိဘုဉ္ဇန္တီ’’တိအာဒိ (အ။ နိ။ ၁။၆၀၀)။
ဖလရသာမလကသိင်္ဂီဝေရမုဂ္ဂမာသာဒိ အနေကင်္ဂသမ္ဘာရံ။
ကပဏာသေရိဘာဝါဒိကရဏေန တဏှာသိနေဟဿ သီတသဒိသတာ။ မဂ္ဂတေဇန္တိ အရိယမဂ္ဂသင်္ခါတံ ဣန္ဒဂ္ဂိံ။
ရာဂဂ္ဂိအာဒယော ဧကာဒသဂ္ဂီ ဝူပသမန္တိ ဧတ္ထာတိ ဧကာဒသဂ္ဂိဝူပသမံ, နိဗ္ဗာနံ။
အန္ဓကာရပရေတောတိ စတုရင်္ဂသမန္နာဂတေန အန္ဓကာရေန ကိဉ္စိ အတ္တတ္ထံ ဝါ ပရတ္ထံ ဝါ ကာတုံ အသက္ကုဏေယျဘာဝေန အဘိဘူတော။ ဉာဏမယော အာလောကော ဧတိဿာတိ ဉာဏာလောကာ, မဂ္ဂဘာဝနာ။
အမတဘူတံ, အမတဘာဝသာဓကံ ဝါ ဩသဓံ အမတောသဓံ, နိဗ္ဗာနံ။ ဟေဋ္ဌာ အတ္တနာ ဝုတ္တမေဝ သင်္ခါရုပေက္ခာဗျာပါရံ နိဂမနဝသေန ဒဿေန္တော ‘‘တေန ဝုတ္တ’’န္တိအာဒိမာဟ။
ဋ္ဌ ၇၉၇။ နိရာလယတာယ တဏှာဝသေန ဘဝါဒီသု အဝိသဋဇ္ဈာသယော ဟုတွာ တတော သင်္ကုစိတစိတ္တော ပတိလီနဘာဝေန စရတိ ပဝတ္တတီတိ ပတိလီနစရော, တဿ ပတိလီနစရဿ။ သံသာရေ ဘယဿ ဣက္ခနတာယ ဘိက္ခုနော ကာယစိတ္တဝိဝေကသိဒ္ဓိယာ ဝိဝိတ္တမာသနံ ဘဇမာနဿ။ သာမဂ္ဂိယန္တိ ယုတ္တံ, ပတိရူပန္တိ အတ္ထော။ ဘဝနေတိ ကာမဘဝါဒိကေ တိဝိဓေပိ ဘဝေ။ သော ဟိ ဣဓ ဘဝနဋ္ဌေန ဘဝန္တိ ဝုတ္တော။ န ဒဿယေတိ အနုပ္ပဇ္ဇနဝသေန န ဒဿေယျ။ တဿ တံ အဒဿနံ သာမဂ္ဂိယန္တိ ဗုဒ္ဓါဒယော အရိယာ အာဟူတိ ယောဇနာ။
နိယမေတွာတိ နိယတံ ဧကံသိကံ ကတွာ။ ဗောဇ္ဈင်္ဂဝိသေသံ, မဂ္ဂင်္ဂဝိသေသံ, ဈာနင်္ဂဝိသေသံ, ပဋိပဒါဝိသေသံ, ဝိမောက္ခဝိသေသန္တိ ဝိသေသသဒ္ဒေါ ပစ္စေကံ ယောဇေတဗ္ဗော။ ဝိသေသန္တိ ဆသတ္တဘာဝေါ သတ္တဋ္ဌဘာဝေါ ပဉ္စာဒိဘာဝေါတိ ဣမံ ယထာက္ကမံ ဗောဇ္ဈင်္ဂါဒီနံ အရိယမဂ္ဂေ လဗ္ဘမာနဘေဒံ။ ပါဒကဇ္ဈာနန္တိ မဂ္ဂဿ အာသန္နဝုဋ္ဌာနဂါမိနိယာ ဝိပဿနာယ ပဒဋ္ဌာနဘူတံ ဈာနံ။ ဝိပဿနာယ အာရမ္မဏဘူတာတိ မဂ္ဂါသန္နာယ ဧဝ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိယာ ဝိပဿနာယ ဂေါစရဘူတာ ဝိပဿိတာ။ ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယောတိ ဥဘိန္နံ ဘေဒေ သတိ ဝိပဿကဿ အဇ္ဈာသယော။ ဧတ္ထ စ ပဌမံ ကေစီတိ ဝုတ္တော တိပိဋကစူဠနာဂတ္ထေရော။ ဒုတိယံ ကေစီတိ ဝုတ္တော မောရဝါပီဝါသိမဟာဒတ္တတ္ထေရော။ တတိယံ ကေစီတိ ဝုတ္တော တိပိဋကစူဠာဘယတ္ထေရော။
တေသမ္ပိ ဝါဒေသု အယံ ပုဗ္ဗဘာဂဝုဋ္ဌာနဂါမိနိဝိပဿနာ နိယမေတိယေဝါတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ကသ္မာ? ဝိပဿနာနိယမေနေဝ ဟိ ပဌမတ္ထေရဝါဒေပိ အပါဒကပဌမဇ္ဈာနပါဒကမဂ္ဂါ ပဌမဇ္ဈာနိကာဝ ဟောန္တိ, ဣတရေ စ ဒုတိယဇ္ဈာနိကာဒိမဂ္ဂါ ပါဒကဇ္ဈာနဝိပဿနာနိယမေဟိ တံတံဈာနိကာဝ တတော တတော ဒုတိယာဒိပါဒကဇ္ဈာနတော ဥပ္ပန္နဿ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏဿ ပါဒကဇ္ဈာနာတိက္ကန္တာနံ အင်္ဂါနံ အသမာပဇ္ဇိတုကာမတာဝိရာဂဘာဝနာဘာဝတော, ဣတရဿ စ အတဗ္ဘာဝတော။ ယထာ ဟိ မဂ္ဂါသန္နာယ ဝိပဿနာယ သောမနဿသဟဂတတ္တေ မဂ္ဂဿ ပဌမာဒိဈာနိကတာ စ ဥပေက္ခာသဟဂတတ္တေ ပဉ္စမဇ္ဈာနိကတာ ဧဝ စ ဟောတိ, တတော စ
ဗောဇ္ဈင်္ဂါဒီနံ ဝိသေသောတိ တေသံ နိယမနေ အာသန္နကာရဏံ, ပဓာနကာရဏဉ္စ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိဝိပဿနာ, န ဧဝံ ပါဒကဇ္ဈာနာဒယော။ ယသ္မာ ပန ပါဒကဇ္ဈာနေန ဝိနာ ဝိပဿနာဝ ဣမံ ယထာဝုတ္တဝိသေသံ နိယမေတုံ န သက္ကောတိ, ဝုတ္တနယေန ပန ပဓာနကာရဏံ ဟောတိယေဝ, တသ္မာ ‘‘ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိဝိပဿနာဝ နိယမေတီ’’တိ အဝတွာ ‘‘ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိဝိပဿနာ နိယမေတိယေဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ သေသဝါဒေသုပိ ဝိပဿနာနိယမော ယထာသမ္ဘဝံ ယောဇေတဗ္ဗော။ ယထာ ဟိ ပါဒကဇ္ဈာနာတိက္ကန္တာနံ အင်္ဂါနံ အသမာပဇ္ဇိတုကာမတာဝိရာဂဘာဝနာဘူတာ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိဝိပဿနာ အဓိဋ္ဌာနဘူတေန ပါဒကဇ္ဈာနေန အာဟိတဝိသေသာ မဂ္ဂဿ ဗောဇ္ဈင်္ဂါဒိဝိသေသနိယာမိကာ ဟောတိ, ဧဝံ အာရမ္မဏဘူတသမ္မသိတဇ္ဈာနာတိက္ကန္တာနံ အင်္ဂါနံ ဇိဂုစ္ဆနာကာရဝိရာဂဘာဝနာဘူတာ သမ္မသိတဇ္ဈာနေန အာဟိတဝိသေသာ, ဥဘယသဗ္ဘာဝေ အဇ္ဈာသယဝသေန တတော အညတရေန အာဟိတဝိသေသာ စ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိဝိပဿနာ မဂ္ဂဿ ဗောဇ္ဈင်္ဂါဒိဝိသေသံ နိယမေတီတိ။
ဋ္ဌ ၇၉၈။ တတြ တသ္မိံ ဗောဇ္ဈင်္ဂါဒိဝိသေသနိယမနေ။ အဈာနလာဘီ သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကောဝ သုက္ခဝိပဿကော။ သော ဟိ ဈာနသိနေဟေန ဝိပဿနာယ အသိနိဒ္ဓဘာဝတော သုက္ခာ လူခါ ဝိပဿနာ ဧတဿာတိ သုက္ခဝိပဿကောတိ ဝုစ္စတိ။ ပကိဏ္ဏကသင်္ခါရေတိ ပါဒကဇ္ဈာနတော အညေ သင်္ခါရေ။ တေန ပါဒကဇ္ဈာနသင်္ခါရေသု သမ္မသိတေသု ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထီတိ ဒဿေတိ။ ‘‘ပဌမံ ဈာနံ ပါဒကံ ကတွာ’’တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ စ သုက္ခဝိပဿကာဒိဂ္ဂဟဏံ ဝိပဿနာနိယမဿ ဧကန္တိကဘာဝဒဿနတ္ထံ။ န ဟိ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိံ ဝိနာ ကေဝလံ ပါဒကဇ္ဈာနာဒယော နိယမဟေတူ ဒိဋ္ဌာ, ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီ ပန ပါဒကဇ္ဈာနာဒီနံ အဘာဝေပိ သုက္ခဝိပဿကာဒီနံ မဂ္ဂဿ ပဌမဇ္ဈာနိကဘာဝဟေတု, တသ္မာ သာ ဗောဇ္ဈင်္ဂါဒိဝိသေသနိယမနေ ဧကန္တိကဟေတူတိ။ ဣဒါနိ ယထာဝုတ္တမတ္ထံ ပါကဋတရံ ကာတုံ ‘‘တေသံ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အယံ ဝိသေသောတိ အယံ ဈာနာဒီနံ စတုရင်္ဂိကာဒိဝိသေသော, န ပုဗ္ဗေ ဝိယ ဝိပဿနာနိယမေနေဝ, အထ ခေါ ပါဒကဇ္ဈာနနိယမေန စေဝ ဝိပဿနာနိယမေန စ။ တေသမ္ပီတိ ပဉ္စကနယေ ဒုတိယတတိယစတုတ္ထဇ္ဈာနာနိ ပါဒကာနိ ကတွာ ဥပ္ပါဒိတမဂ္ဂါနမ္ပိ။ ‘‘အာသန္နပဒေသေ’’တိ ဣမိနာ ဝိပဿကေန အန္တရန္တရာ ပဝိဋ္ဌသမာပတ္တိယာ ဝသေန အယံ ဝိသေသော နတ္ထီတိ ဒဿေတိ။
ဋ္ဌ ၇၉၉။ တတြာပိ စာတိ ဒုတိယတ္ထေရဝါဒေပိ။ တံတံသမာပတ္တိသဒိသတာ တံတံသမ္မသိတသင်္ခါရဝိပဿနာနိယမေဟိ ဟောတိ။ တတြာပိ ဟိ ဝိပဿနာ တံတံဝိရာဂါဝိရာဂဘာဝနာဘာဝေန သောမနဿသဟဂတာ, ဥပေက္ခာသဟဂတာ စ ဟုတွာ ဈာနင်္ဂါဒိနိယမံ မဂ္ဂဿ ကရောတီတိ ဧဝံ ဝိပဿနာနိယမော ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဋ္ဌ ၈၀၀။ တန္တိ တံတံဈာနသဒိသဘဝံ။ သွာယမတ္ထော ပါဒကဇ္ဈာနသမ္မသိတဇ္ဈာနုပနိဿယေဟိ ဝိနာ အဇ္ဈာသယမတ္တေန အသိဇ္ဈနံ ဥပနိဿယေန ဝိနာ သင်္ကပ္ပမတ္တေန သကဒါဂါမိဖလာဒီနံ အသိဇ္ဈနဒီပကေန နန္ဒကောဝါဒေန ဒီပေတဗ္ဗော။ တတ္ထ ဟိ ယထာ သောတာပန္နာယပိ ပရိပုဏ္ဏသင်္ကပ္ပတံ ဝဒန္တေန ဘဂဝတာ ‘‘ယဿ ယဿ ဥပနိဿယော အတ္ထိ, တဿ တဿေဝ အဇ္ဈာသယော နိယာမကော, နာညဿာ’’တိ တေန တေန ပရိပုဏ္ဏသင်္ကပ္ပတာ ဟောတိ, န တတော ပရံ, သင်္ကပ္ပသဗ္ဘာဝေ သတိပိ အသိဇ္ဈနတောတိ အယမတ္ထော ဒီပိတော, ဧဝမိဓာပိ ယဿ ယဿ ဒုတိယာဒိဈာနိကဿ မဂ္ဂဿ ယထာဝုတ္တော ဥပနိဿယော အတ္ထိ, တဿ တဿေဝ အဇ္ဈာသယော နိယာမကော, နာညဿ သတိပိ တသ္မိံ အသိဇ္ဈနတော။ ဣမသ္မိံ ပန ဝါဒေ ပါဒကသမ္မသိတဇ္ဈာနုပနိဿယသဗ္ဘာဝေ အဇ္ဈာသယော ဧကန္တေန ဟောတိ တံတံဖလူပနိဿယသဗ္ဘာဝေ တံတံသင်္ကပ္ပေါ ဝိယာတိ တဒဘာဝါဘာဝတော ‘‘အဇ္ဈာသယော နိယမေတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထာပီတိ တတိယတ္ထေရဝါဒေပိ။ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ ‘‘ယတော ယတော သမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာယာ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တနယေန။ တသ္မာ ‘‘တတြာပိ ဟိ ဝိပဿနာ’’တိအာဒိနာ ဣဓ ဝုတ္တနယေန တဒတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဋ္ဌ ၈၀၁။ ဧဝံ ဝိပဿနာယ ဗောဇ္ဈင်္ဂါဒိနိယာမိကတံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ပဋိပဒါဒိနိယာမိကတံ ဒဿေန္တော ‘‘သစေ ပနာယ’’န္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အယန္တိ သင်္ခါရုပေက္ခာ ဝုတ္တာ။ သာပိ ဟိ ကာမံ ‘‘ဣမံ ဝါရံ ရောစေသု’’န္တိ ဧတ္ထ ကလာပသမ္မသနာဝသာနေ ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿနာယ ပဝတ္တမာနာယ ဥပ္ပန္နဿ ဝိပဿနုပက္ကိလေသဿ တိက္ခတ္တုံ ဝိက္ခမ္ဘနေန ကိစ္ဆတာဝါရံ ဒုက္ခာပဋိပဒါတိ ရောစေသုန္တိ ဝဒန္တိ, အဋ္ဌကထာယံ ပန ‘‘ဝိပဿနာဉာဏေ တိက္ခေ သူရေ ပသန္နေ ဝဟန္တေ ဥပ္ပန္နံ ဝိပဿနာနိကန္တိံ ဒုက္ခေန ကသိရေန ကိလမန္တော ပရိယာဒိယတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ပုဗ္ဗဘာဂေ မုဉ္စိတုကမျတာဒိဘာဝေန
ပဝတ္တမာနာ သင်္ခါရုပေက္ခာ အတ္တနော ပဋိပက္ခေ ကိစ္ဆေန ကသိရေန ဝိက္ခမ္ဘေန္တီ ဒုက္ခာပဋိပဒါပက္ခေယေဝ တိဋ္ဌတီတိ။ တေနာဟ ‘‘အာဒိတော ကိလေသေ ဝိက္ခမ္ဘယမာနာ’’တိအာဒိ။ ကေစိ ပန ‘‘ယေန ဉာဏေန ဝိပဿနုပက္ကိလေသာ ဝိက္ခမ္ဘိတာ, တေန သဒ္ဓိံ ဣဒံ ဉာဏံ ဧကတ္တနယဝသေန ဧကံ ကတွာ ‘အာဒိတော ကိလေသေ ဝိက္ခမ္ဘယမာနာ’တိ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ သပ္ပယောဂေနာတိ စိတ္တပ္ပယောဂသင်္ခါတေန သဥဿာဟနေန။ သသင်္ခါရေနာတိ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ ဥဘယေနာပိ ဝိက္ခမ္ဘနဿ ကိစ္ဆသိဒ္ဓိမေဝ ဝဒတိ။ ဝိပရိယာယေနာတိ အဒုက္ခေန အပ္ပယောဂေန အသင်္ခါရေန။ မဂ္ဂသညိတံ ဣစ္ဆိတဋ္ဌာနံ အနုဂန္တွာ ပရိဝသတိ ဝိပ္ပဝသတိ ဧတ္ထာတိ ပရိဝါသော, ဝိပဿနာ ပရိဝါသော ဧတဿ အတ္ထီတိ ဝိပဿနာပရိဝါသော, မဂ္ဂပါတုဘာဝေါ, တံ ပန သီဃံ ကုရုမာနာ ခိပ္ပါဘိညာ နာမ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘သဏိက’’န္တိ။ ကုရုမာနာ အယံ သင်္ခါရုပေက္ခာတိ ယောဇနာ။ ယတော မဂ္ဂေါ အာဂစ္ဆတိ, တံ အာဂမနီယဋ္ဌာနံ, တသ္မိံ အာဂမနီယဋ္ဌာနေ။ မဂ္ဂဿ ပဘဝဋ္ဌာနေ ဌတွာ နာမံ ဒေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒုက္ခာပဋိပဒါဒန္ဓာဘိညာဒိဝိပဿနာနယော အညော, အညော ဧဝ မဂ္ဂေါတိ အာဟ ‘‘အတ္တနော အတ္တနော မဂ္ဂဿာ’’တိ။ တေန အာဂမနတော လဒ္ဓနာမေန ‘‘ဒုက္ခာပဋိပဒါ ဒန္ဓာဘိညာ’’တိအာဒီနိ စတ္တာရိ နာမာနိ လဘတိ။ န ဟိ မဂ္ဂဿ သရသတော ဧဒိသံ နာမံ အတ္ထိ။
သာ ပနာယံ ဝုတ္တပ္ပဘေဒါ ပဋိပဒါ။ နာနာ ဟောတီတိ ဝိသုံ ဝိသုံ ဟောတိ။ ဧကဿ ဘိက္ခုနော စတူသုပိ မဂ္ဂေသု ဧကာဝ ဟောတီတိ နိယမော နတ္ထိ စလနတော။ အဟေသုန္တိ ဝုတ္တံ, အမှာကံ ဘဂဝန္တံ သန္ဓာယ ဟောန္တီတိ ပန ဝတ္တဗ္ဗံ။ သဗ္ဗေသမ္ပိ ဟိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါနံ စတ္တာရောပိ မဂ္ဂါ သုခါပဋိပဒါ ခိပ္ပါဘိညာဝ ဟောန္တီတိ။ ပဋိပဒါပသင်္ဂေန အဓိပတိမ္ပိ ဒဿေတုံ ‘‘ယထာ စာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အဓိပတယောတိ ဆန္ဒာဒိအဓိပတယော။ ပုဗ္ဗာဘိသင်္ခါရာနုရူပဉှိ မဂ္ဂေါ ပစ္စေကံ ဆန္ဒာဓိပတေယျော ဝါ ဟောတိ ဝီရိယာဒီသု အညတရာဓိပတေယျော ဝါ, န ကဿစိ နိယမော အတ္ထိ။ တေနာဟ ‘‘ကဿစိ ဘိက္ခုနော’’တိအာဒိ။
ဋ္ဌ ၈၀၂။ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တပ္ပကာရတော သာတိသယံ ကတွာ အနဝသေသတော မဂ္ဂဿ နာမလာဘေ ကာရဏံ ဒဿေတုံ ‘‘အပိစာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သရသေနာတိ သဘာဝေန အတ္တနော ပဝတ္တိဝိသေသေန။ ပစ္စနီကေနာတိ ပဋိပက္ခဝသေန။ သဂုဏေနာတိ အတ္တနော ဂုဏဝသေန။
ကာမဉ္စေတ္ထ ယထာ အာဂမနေန ဝိနာ သဂုဏေန, အာရမ္မဏေန စ မဂ္ဂဿ နာမလာဘော အဝဝတ္ထိတော, ဧဝံ ပစ္စနီကေန ဝိနာ သရသေနေဝ နာမလာဘော, တထာပိ သရသာဒယော ပစ္စေကံ နာမလာဘဿ ကာရဏမေဝါတိ ဒဿေတုံ ‘‘သရသေန ဝါ’’တိအာဒိနာ သဗ္ဗတ္ထ အနိယမတ္ထော ဝါ-သဒ္ဒေါ ဝုတ္တော။ တေ စ အသင်္ကရတော ဒဿေတုံ ‘‘သစေ ဟီ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ သမ္မသိတွာတိ သမ္မသနဟေတု။ ဟေတုအတ္ထော ဟိ အယံ တွာ-သဒ္ဒေါ ‘‘ဃတံ ပိဝိတွာ ဗလံ ဟောတိ, သီဟံ ဒိသွာ ဘယံ ဟောတီ’’တိအာဒီသု ဝိယ, မဂ္ဂကတ္တုကာယ ဝုဋ္ဌာနကိရိယာယ ဧကန္တိကဟေတုဘူတာ သင်္ခါရုပေက္ခာ ဖလူပစာရေန ‘‘ဝုဋ္ဌာတီ’’တိ ဝုတ္တာ။ ယသ္မာ ဝါ သင်္ခါရုပေက္ခာတိ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိယာ ဧတံ ဥပလက္ခဏံ, တဒန္တောဂဓဉ္စ ဂေါတြဘုဉာဏံ နိမိတ္တတော ဝုဋ္ဌာတိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ဧကတ္တနယေန ‘‘သမ္မသိတွာ ဝုဋ္ဌာတီ’’တိ။ အနိမိတ္တဝိမောက္ခေန ဝိမုစ္စတီတိ အနိမိတ္တသညိတေန ဝိမုစ္စနေန ဝိမုစ္စတိ, ‘‘မဂ္ဂေါ’’တိ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ဝိမုစ္စတီတိ ဝါ တံသမင်္ဂီ အရိယပုဂ္ဂလော။ သေသဒွယေပိ ဧသေဝ နယော။ ဣဒံ သရသတော နာမံ နာမာတိ ဣဒံ နိမိတ္တာဒိဝိရဟတော အနိမိတ္တံ အပ္ပဏိဟိတံ သုညတန္တိ တိဝိဓမ္ပိ မဂ္ဂဿ သဘာဝတော သိဒ္ဓနာမံ နာမ။
ဧသာတိ မဂ္ဂေါ။ သော စ ခေါ ပုဗ္ဗဘာဂမဂ္ဂေန သဒ္ဓိံ ဧကံ ကတွာ ဝုတ္တော ဧကတ္တနယေန။ ဣဒံ ပစ္စနီကတော နာမံ နာမာတိ ဣဒံ နိစ္စနိမိတ္တာဒီနံ ပဏိဓိယာ, အတ္တသညာယ စ ပဟာနဝသေန လဒ္ဓံ မဂ္ဂဿ အနိမိတ္တာဒိနာမတ္တယံ ပဋိပက္ခတော သိဒ္ဓနာမံ နာမ။
သုညတ္တာတိ ဝိဝိတ္တတ္တာ။ န ဟိ မဂ္ဂေ ရာဂါဒယော သန္တိ။ ရူပနိမိတ္တာဒီနန္တိ ရူပနိမိတ္တဝေဒနာနိမိတ္တာဒီနံ ဂဟေတဗ္ဗာနန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ရာဂနိမိတ္တာဒီနန္တိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ သဝိဂ္ဂဟာနံ ဝိယ ဥပဋ္ဌာနဉှေတ္ထ နိမိတ္တန္တိ အဓိပ္ပေတံ။ ဣဒမဿ သဂုဏတော နာမန္တိ ဣဒံ ရာဂါဒိဝိဝိတ္တတ္တာ ရူပနိမိတ္တာဒိပဏိဓိအာဒိအဘာဝဝသေန အဿ မဂ္ဂဿ သဂုဏတော သိဒ္ဓံ နာမံ။
သွာယန္တိ သော အယံ မဂ္ဂေါ။ သုညတန္တိ သဗ္ဗသင်္ခါရသုညတော, အတ္တသုညတော စ သုညတံ။ သဗ္ဗသင်္ခါရနိမိတ္တာဘာဝတော အနိမိတ္တံ။ တဏှာပဏိဓိအာဒီနံ အဘာဝေန အပ္ပဏိဟိတံ။ ဣဒမဿ အာရမ္မဏတော နာမန္တိ ယထာ သုခါရမ္မဏံ ရူပံ ‘‘သုခ’’န္တိ ဝုစ္စတိ, ဧဝံ သုညတာဒိနာမဿ
နိဗ္ဗာနဿ အာရမ္မဏကရဏတော ဣဒံ အဿ မဂ္ဂဿ သုညတာဒိဘေဒံ အာရမ္မဏတော သိဒ္ဓံ နာမံ။
ဋ္ဌ ၈၀၃။ အနတ္တာနုပဿနာ အတ္တသုညတာယ ဒိဋ္ဌတ္တာ သရသတော သုညတာ နာမ။ တဿာ သုညတာဝိပဿနာယ မဂ္ဂေါ ဝိပဿနာဂမနေန သုညတော။ အနိမိတ္တာ နာမ နိစ္စနိမိတ္တာဒီနံ ဥဂ္ဃါဋနတော။ ဣဒံ ပန မဂ္ဂဿ အနိမိတ္တနာမံ န အဘိဓမ္မပရိယာယေန လဗ္ဘတိ။ ကိံ ကာရဏံ? အဘိဓမ္မေ သရသံ အနာမသိတွာ ပစ္စနီကတော နာမလာဘတော။ ယော ဟိ သဂုဏာရမ္မဏေဟိ နာမလာဘော, သော သရသပ္ပဓာနော ဟောတိ, သရသေနေဝ စ နာမလာဘေ သဗ္ဗမဂ္ဂါနံ သုညတာဒိဘာဝေါတိ ဝဝတ္ထာနံ န သိယာ။ တသ္မာ အဘိဓမ္မေ သတိပိ ဒွီဟိပိ ကာရဏေဟိ အနိမိတ္တနာမလာဘေ ပစ္စနီကတောဝ နာမဝဝတ္ထာနကရဏံ ဂယှတီတိ တဒဘာဝါ န လဗ္ဘတိ။ အထ ဝါ န လဗ္ဘတီတိ အညနိရပေက္ခေဟိ သဂုဏာရမ္မဏေဟိ န လဗ္ဘတိ။ ကိံ ကာရဏံ? အဘိဓမ္မေ သရသပစ္စနီကေဟိ သဟိတေဟိ နာမလာဘတော။ ပစ္စနီကဉှိ ဝဝတ္ထာနကရဏံ အနပေက္ခိတွာ ကေဝလဿ သရသဿ နာမဟေတုဘာဝေါ အဘိဓမ္မေ နတ္ထိ, အဝဝတ္ထာနာပတ္တိတော။ တသ္မာ အတ္တာဘိနိဝေသပဏိဓိပဋိပက္ခဝိပဿနာနုလောမာ မဂ္ဂါ သတိပိ သရသန္တရေ ပစ္စနီကသဟိတေန သရသေန နာမံ လဘန္တိ။ အနိမိတ္တမဂ္ဂဿ ပန ဝိပဿနာ နိမိတ္တပဋိပက္ခာ န ဟောတိ, သယံ နိမိတ္တဂ္ဂဟဏတော နိမိတ္တဂ္ဂဟဏာနိဝါရဏာတိ တဒနုလောမော မဂ္ဂေါပိ န နိမိတ္တဿ ပဋိပက္ခော။ ယဒိ သိယာ, နိမိတ္တဂတဝိပဿနာယပိ ပဋိပက္ခော သိယာ, တသ္မာ ဝိဇ္ဇမာနောပိ သရသော ဝဝတ္ထာနကရပစ္စနီကာဘာဝါ အဘိဓမ္မေ အနိမိတ္တနာမဒါယကော န ဂယှတီတိ။ ယဒိ ဧဝံ, အနိစ္စာနုပဿနာနုလောမော မဂ္ဂေါ အဘိဓမ္မေ အသင်္ဂဟိတော သိယာတိ? န, သုဒ္ဓိကပဋိပဒါနယေ တဿ သင်္ဂဟိတတ္တာ။ တသ္မာ ဧဝ ဟိ သော ဝုတ္တော။ သုတ္တန္တေ ပန ပရိယာယဒေသနတ္တာ သဂုဏာရမ္မဏမတ္တေနပိ နာမံ ဂယှတီတိ အာဟ ‘‘သုတ္တန္တပရိယာယေန လဗ္ဘတီ’’တိ။ ယံ ပနေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။ အာဂမနဝသေနပိ မဂ္ဂဿ အနိမိတ္တနာမံ လဗ္ဘတိယေဝါတိ ဒဿေတုံ ‘‘တတြာ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အာဂမနီယဋ္ဌာနေတိ အာဂမနပဋိပဒါဌာနေ။ သေသံ ဝုတ္တနယတ္တာ ဥတ္တာနမေဝါတိ။
သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏံ နိဋ္ဌိတံ။
အနုလောမဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၈၀၄။ အဓိမောက္ခသဒ္ဓါတိ ပသာဒဘူတော ဝတ္ထုဂတော နိစ္ဆယော အဓိမောက္ခော။ တသ္မာ တထာဘူတာ ဘာဝနာဝိသေသေန ကိစ္စတော အဓိမတ္တတာယ ဗလဝတရာ နိဗ္ဗတ္တတိ။ သုပဂ္ဂဟိတန္တိ သုဋ္ဌု ပဂ္ဂဟိတံ။ အသလ္လီနံ ပဋုတရဘာဝေန ပဋိပက္ခဝိဓမနသမတ္ထံ ဝီရိယံ ဟောတိ။ သူပဋ္ဌိတာတိ တိက္ခတရတာယ အာရမ္မဏာဘိမုခဘာဝေန သုဋ္ဌု ဥပဋ္ဌိတာ သတိ ဟောတိ။ သုသမာဟိတန္တိ ပဿဒ္ဓိသုခါနံ သာတိသယတာယ သုဋ္ဌု သမာဟိတံ အာရမ္မဏေ သမ္မဒေဝ ဌပိတံ အပ္ပိတံ ဝိယ ဟောတိ။ တိက္ခတရာတိ အနုလောမဉာဏုပ္ပတ္တိယာ ပစ္စယော ဘဝိတုံ သမတ္ထဘာဝေန သာတိသယံ တိက္ခာ သူရာ။ သင်္ခါရာနံ ဝိစိနနေပိ မဇ္ဈတ္တဘူတသင်္ခါရုပေက္ခာ ပညာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ အနိစ္စာတိ ဝါ…ပေ… သမ္မသိတွာ ဘဝင်္ဂံ ဩတရတီတိ အနိစ္စာဒီသု ဧကေနာကာရေန သမ္မသန္တီ သတ္တက္ခတ္တုံ ပဝတ္တိတွာ ဘိဇ္ဇန္တီ ဘဝင်္ဂံ ဩတိဏ္ဏာ နာမ ဟောတိ တတော ပရံ ဘဝင်္ဂဿ ဝါရောတိ ကတွာ။ သင်္ခါရုပေက္ခာယ ကတနယေနေဝါတိ အနိစ္စာဒိနာ အာလမ္ဗနကရဏနယေနေဝ, န သမ္မသိတနယေန။ တေနာဟ ‘‘အာရမ္မဏံ ကုရုမာန’’န္တိ။ အာဝဋ္ဋေတွာတိ နိဝတ္တေတွာ စိတ္တဿ ဘဝင်္ဂဝသေန ဝတ္တိတုံ အဒတွာ။ ဝိသဒိသစိတ္တပဝတ္တိသင်္ခါတာယ ဝီစိယာ အဘာဝေန အဝီစိကာ, စိတ္တသန္တတိ။ ကိရိယမနောဓာတုယာ ဟိ ဘဝင်္ဂေ အာဝဋ္ဋိတေ ကိရိယမယစိတ္တပဝတ္တိဝိပါကစိတ္တုပ္ပတ္တိယာ သဝီစိကာ သန္တရာ, န ဧဝံ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနေနာတိ ဝုတ္တံ ‘‘အဝီစိကံ စိတ္တသန္တတိံ အနုပ္ပဗန္ဓမာန’’န္တိ။ တထေဝါတိ ယထာ အတီတာသု ဒွတ္တိံသဇဝနဝီထီသု သင်္ခါရုပေက္ခာ ‘‘အနိစ္စာ’’တိ ဝါ ‘‘ဒုက္ခာ’’တိ ဝါ ‘‘အနတ္တာ’’တိ ဝါ သင်္ခါရေ အာရမ္မဏမကာသိ, တထေဝ။ ပရိကမ္မန္တိ ဝုစ္စတိ မဂ္ဂဿ ပရိကမ္မတ္တာ ပဋိသင်္ခါရကတ္တာ။ ဥပစာရန္တိ ဝုစ္စတိ မဂ္ဂဿ အာသန္နတ္တာ, သမီပစာရိကတ္တာ ဝါ။ အနုလောမတ္တံ သယမေဝ ဝဒတိ။
အယဉ္စ နယော ကာမံ မဂ္ဂဝီထိယံ ပဌမဇဝနဿ ပဋိသင်္ခရဏဋ္ဌော, ဒုတိယဿ တတော အာသန္နဋ္ဌော, တတိယဿ ဟေဋ္ဌိမုပရိမာနံ အနုလောမဋ္ဌော စ ယုတ္တောတိ ဝုတ္တော, တထာပိ သဗ္ဗေသမ္ပိ ဣမာ သမညာ သမ္ဘဝန္တီတိ ဒဿေတုံ ‘‘အဝိသေသေန ပနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အာသေဝနန္တိ အာဒရေန သေဝနံ။ ပုရိမဘာဂပစ္ဆိမဘာဂါနန္တိ ဟေဋ္ဌိမာနံ, ဥပရိမာနဉ္စ ဓမ္မကောဋ္ဌာသာနံ။ အဋ္ဌန္နန္တိ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏာဒီနံ အဋ္ဌန္နံ။ သဗ္ဗာပိ ဝိပဿနာ
လက္ခဏတ္တယသမ္မသနကိစ္စာဝ, ဣဒမ္ပိ တထေဝါတိ ဝုတ္တံ ‘‘တထကိစ္စတာယာ’’တိ။ ဥပရီတိ မဂ္ဂေ။ ဗောဓိပက္ခိယဓမ္မာနံ တထကိစ္စတာယ အနုလောမေတိ သမ္မောသာဒိပဋိပက္ခဝိဓမနတော။ ဣဒါနိ အနုလောမဉာဏဿ တဒုဘယကိစ္စာနုလောမံ ဝိတ္ထာရတော ဒဿေတုံ ‘‘တဉှီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အနုလောမဉာဏံ သစ္စပဋိစ္ဆာဒကမောဟက္ခန္ဓာဒီနံ သာတိသယံ ဝိဓမနေန လောကိယဉာဏေသု ဥက္ကံသပရိယန္တဂတံ, တတော ဧဝ ဟေဋ္ဌာ နိဗ္ဗတ္တိတဥဒယဗ္ဗယဉာဏာဒီနမ္ပိ ကိစ္စံ ပဋိပက္ခဒူရီဘာဝေန အတ္ထတော သာဓေန္တမေဝ ဟုတွာ ပဝတ္တတိ, တထာပဝတ္တမာနဉ္စ တေသံ ကိစ္စံ အနုလောမေန္တံ ဝိယ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဥဒယဗ္ဗယဝန္တာနံ…ပေ… တထကိစ္စတာယ အနုလောမေတီ’’တိ။ တတ္ထ ‘‘ဘယတော ဥပဋ္ဌိတ’’န္တိ ဣမိနာပိ အာရမ္မဏသီသေန ဉာဏဗျာပါရမေဝ ဝဒတိ သပ္ပဋိဘယာနံ သင်္ခါရာနံ ယထာသဘာဝဒဿနဒီပနတော။ သေသေသု ပန သတ္တသုပိ ဌာနေသု ဉာဏဗျာပါရောဝ ဒဿိတော။ ယသ္မာ ဧတံ အနုလောမဉာဏံ အနိစ္စာဒီသု အညတရလက္ခဏဝသေနေဝ သင်္ခါရေ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တတိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘အနိစ္စလက္ခဏာဒိဝသေန သင်္ခါရေ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တတ္တာ’’တိ။ တာယ ပဋိပတ္တိယာတိ ယာ သာ အနုလောမဉာဏဿ ထူလထူလသစ္စပဋိစ္ဆာဒကသံကိလေသဝိက္ခမ္ဘနပဋိပတ္တိ, တာယ။ န ဟိ အနုလောမဉာဏေ တထာ အနုပ္ပန္နေ ဂေါတြဘုဉာဏံ နိဗ္ဗာနံ အာလမ္ဗိတုံ သက္ကောတိ, ဂေါတြဘုဉာဏေ ဝါ အနုပ္ပန္နေ မဂ္ဂဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။
ဝုတ္တမတ္ထံ ဩပမ္မေန ပါကဋတရံ ကာတုံ ‘‘ယထာ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အဋ္ဌန္နံ ဝေါဟာရိကမဟာမတ္တာနံ အဂတိဂမနံ ပဟာယ တံတံဝိနိစ္ဆယကရဏံ ဝိယ အဋ္ဌန္နံ ဉာဏာနံ ယထာသကံ ပဋိပက္ခံ ပဟာယ သင်္ခါရေသု ဥဒယဗ္ဗယာဒိပဋိပတ္တိ, ရညော မဇ္ဈတ္တဘာဝေါ ဝိယ အနုလောမဉာဏဿ ပုရိမပစ္ဆိမဓမ္မကောဋ္ဌာသဿ အနုကူလတာ။ တေနေဝါတိ ဟေဋ္ဌိမဉာဏာနံ အနုလောမနမုခေန ဥပရိဗောဓိပက္ခိယာနံ အနုလောမနတောယေဝ။ သစ္စာနုလောမိကန္တိ ဝုစ္စတိ မဂ္ဂသစ္စဿ အနုလောမိကတ္တာ။
အနုလောမဉာဏံ နိဋ္ဌိတံ။
ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီဝိပဿနာကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၈၀၅။ ကိဉ္စိ အသင်္ခတာရမ္မဏမ္ပိ ဉာဏံ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိယာ ဧကသင်္ဂဟန္တိ ကတွာ ‘‘သင်္ခါရာရမ္မဏာယာ’’တိ ဝိသေသနံ ကတံ။ တဉှိ ဝိသေသတော ဝုဋ္ဌာနံ အရိယမဂ္ဂံ ဂစ္ဆတိ ဥပေတီတိ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီတိ ဝတ္တဗ္ဗတံ လဘတိ။ တေနာဟ ‘‘သဗ္ဗေန သဗ္ဗ’’န္တိအာဒိ။ အသမ္မောဟတ္ထန္တိ တတ္ထ တတ္ထ သုတ္တေ ပရိယာယန္တရေဟိ အာဂတာယ သမ္မောဟာဘာဝတ္ထံ။ သုတ္တသံသန္ဒနာတိ သုတ္တာနံ တေသံ တေသံ သုတ္တပဒါနံ အနုသန္ဒာနံ။
ယေ လောကိယေ သင်္ခါရေ အာရဗ္ဘ အနုလောမပရိယောသာနာ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိဝိပဿနာ ပဝတ္တတိ, တံသန္နိဿိတာ တပ္ပဋိဗဒ္ဓါ တဏှာ တေဟိ ဝိနာ အပ္ပဝတ္တနတော တမ္မယာ နာမ, တမ္မယာဝ တမ္မယတာ, တမ္မယာ ဝါ တဏှာသမ္ပယုတ္တာ ခန္ဓာ, တေသံ ဘာဝေါ တမ္မယတာ, သာ ဧဝ တဏှာ။ တပ္ပဋိပက္ခာ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိဝိပဿနာ အတမ္မယတာ။ တေန ဝုတ္တံ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘တမ္မယတာ နာမ တဏှာ, တဿာ ပရိယာဒိယနတော ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိဝိပဿနာ အတမ္မယတာတိ ဝုစ္စတီ’’တိ (မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၃။၃၁၀)။ နိဿာယာတိ တံ အတမ္မယတံ နိဿယံ ကတွာ, ဘာဝေတွာတိ အတ္ထော။ ဧကတ္တာတိ ဧတ္ထ အယံ ပါဠိ ‘‘အတ္ထိ, ဘိက္ခဝေ, ဥပေက္ခာ ရူပေသု…ပေ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗေသု, အယံ, ဘိက္ခဝေ, ဥပေက္ခာ နာနတ္တာ နာနတ္တသိတာ’’တိ (မ။ နိ။ ၃။၃၁၀), သယမ္ပိ နာနာသဘာဝါ, နာနာရမ္မဏနိဿိတာ စာတိ အတ္ထော။ သာ ပန သမာဓိသမ္ပယုတ္တာ ဝိပဿနုပေက္ခာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ‘‘အတ္ထိ, ဘိက္ခဝေ, ဥပေက္ခာ အာကာသာနဉ္စာယတနနိဿိတာ…ပေ… နေဝသညာနာသညာယတနနိဿိတာ, အယံ, ဘိက္ခဝေ, ဥပေက္ခာ ဧကတ္တာ ဧကတ္တသိတာ’’တိ (မ။ နိ။ ၃။၃၁၀)။ ယာ ဟိ တံတံအရူပစိတ္တုပ္ပါဒပရိယာပန္နာ ဥပေက္ခာ, သာ ဧကသဘာဝတ္တာ, ဧကာရမ္မဏတ္တာ စ ဧကတ္တာ, ဧကတ္တသိတာ စာတိ ဝုစ္စတိ, သာ ပန တံတံဈာနသဟဂတဝေဒနုပေက္ခာ စ တဒါရမ္မဏဝိပဿနုပေက္ခာ စာတိ ဝဒန္တိ။ တံ ပဇဟထာတိ တဒါရမ္မဏကိလေသပဟာနေန ပဇဟထ။ တေနာဟ ‘‘တံ သမတိက္ကမထာ’’တိ။
နိဗ္ဗိဒါတိ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီ။ တတ္ထ ဟိ သုတ္တေ ဝိရဇ္ဇတီတိ မဂ္ဂကိစ္စမာဟ, ဝိမုစ္စတီတိ ဖလကိစ္စံ။
သုသိမသုတ္တံ နိဒါနဝဂ္ဂေ။ တတ္ထ ဓမ္မဋ္ဌိတိဉာဏံ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီတိ ဝုတ္တာ ဓမ္မဋ္ဌိတိယံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေ အသမ္မုယှနဝသေန ပဝတ္တနတော။ နိဗ္ဗာနေ ဉာဏန္တိ မဂ္ဂဉာဏမာဟ။
သညာ ခေါ, ပေါဋ္ဌပါဒါတိ ဧတ္ထ ကာမံ ‘‘သညာ’’ဣစ္စေဝ ဝုစ္စတိ, ပုဗ္ဗေ ပန ‘‘သညဂ္ဂံ ဖုသတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ အာဟ ‘‘သညဂ္ဂန္တိ ဝုတ္တာ’’တိ။
ပဋိပဒါဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓီတိ တဒေကဒေသဘူတာ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီ ဝုတ္တာ။ သမုဒါယေသု ဟိ ပဝတ္တာ ဝေါဟာရာ အဝယဝေသုပိ ပဝတ္တန္တီတိ။ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂန္တိ ပါရိသုဒ္ဓိယာ ပဓာနကာရဏံ။
တီဟိ နာမေဟီတိ အနုလောမဂေါတြဘုဝေါဒါနသင်္ခါတေဟိ တီဟိ နာမေဟိ။
ကိတ္တိတာတိ ထောမိတာ အရိယမဂ္ဂါဓိဋ္ဌာနတာယ။ မဟန္တာနံ သီလက္ခန္ဓာဒီနံ ဧသနဋ္ဌေန မဟေသိနာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန။ သန္တကိလေသတာယ သန္တာ။ ယောဂန္တိ ဘာဝနံ, ဘာဝနာဘိယောဂံ ဝါ။
ပဋိပဒါဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဣတိ ဧကဝီသတိမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ။
၂၂။ ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
ပဌမမဂ္ဂဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၈၀၆။ ဣဒါနိ ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိယာ နိဒ္ဒေသေ အနုပ္ပတ္တေ သာ ယဿ ဉာဏဿ အနန္တရံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တံ တာဝ ဒဿေန္တော ‘‘ဣတော ပရံ ဂေါတြဘုဉာဏံ ဟောတီ’’တိ အာဟ။ ဣတော ပရန္တိ ဣတော အနုလောမဉာဏတော ဥပရိ။ တန္တိ ဂေါတြဘုဉာဏံ။ နေဝ ပဋိပဒါဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိံ ဘဇတိ အနိစ္စာဒိဝသေန သင်္ခါရာနံ အဂ္ဂဟဏတော။ န ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိံ ဘဇတိ သတိပိ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏတ္တေ ကိလေသာနံ အခေပနတော။ တတော ဧဝေတံ ဝိညာဏဓာတူနံ ဝိသယံ ဥဒ္ဒေသန္တံ ဒဿနကိစ္စံ ကရောန္တံ ကိရိယမနောဓာတု ဝိယ မဂ္ဂဿ အာဝဇ္ဇနဋ္ဌာနိယံ ဝုစ္စတိ။ အန္တရာတိ ဆဋ္ဌသတ္တမဝိသုဒ္ဓီနံ ဝေမဇ္ဈေ။ အဗ္ဗောဟာရိကမေဝ ဟောတိ ဥဘယဝိသုဒ္ဓိလက္ခဏတာဘာဝတော။ တထာပိ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိယာ ပရိယောသာနတာယ ဝိပဿနာပက္ခိကံ။ တေနေဝဿ တံသောတပတိတတာ။ တေနာဟ ‘‘ဝိပဿနာသောတေ…ပေ… သင်္ခံ ဂစ္ဆတီ’’တိ။ ဧတေနဿ ပဋိပဒါဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိဘဇနံ ဒဿေတိ။ သောတဿ အရိယဿအာဒိတော ပဇ္ဇနံ သောတာပတ္တိ, သော ဧဝ မဂ္ဂေါ, သောတံ ဝါ အရိယံ အာဒိတော ပဇ္ဇတိ အဓိဂစ္ဆတီတိ သောတာပတ္တိ, ပဌမကော။ တဿ မဂ္ဂေါ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေါ။ ပဋိသန္ဓိဝသေန သကိဒေဝ ဣမံ မနုဿလောကံ အာဂစ္ဆတီတိ သကဒါဂါမီ, တဿ မဂ္ဂေါ သကဒါဂါမိမဂ္ဂေါ။ ပဋိသန္ဓိဝသေန ကာမဘဝံ န အာဂစ္ဆတီတိ အနာဂါမီ, တဿ မဂ္ဂေါ အနာဂါမိမဂ္ဂေါ။ ကိလေသာဒီနံ ဟနနာဒိနာ အရဟံ, အဂ္ဂမဂ္ဂဋ္ဌော။ တဿ ဘာဝေါ အရဟတ္တံ, သော ဧဝ မဂ္ဂေါတိ အရဟတ္တမဂ္ဂေါ။ စတူသု မဂ္ဂေသု ဉာဏံ ဧကဇ္ဈံ ဂဟေတွာ ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိ နာမ။
တေဟိ တီဟိပီတိ ဟေဋ္ဌာ တိဏ္ဏံ အနုလောမဉာဏာနံ ဝုတ္တတ္တာ ဝုတ္တံ, တီသု ဝါ ဒွိန္နံ အန္တောဂဓတ္တာ။ တီဟိပီတိ ဝါ ဝိကပ္ပန္တရသမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော ပိ-သဒ္ဒေါ, တေန တီဟိပိ ဒွီဟိပီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အတ္တနော ဗလာနုရူပေနာတိ အတ္တနော အတ္တနော အာနုဘာဝါနုကူလံ။ ပဌမဉှိ အနုလောမဉာဏံ သဗ္ဗောဠာရိကံ, ဒုတိယံ တတော နာတိဩဠာရိကံ, တတိယံ တတော နာတိဩဠာရိကံ တမံ အန္တရဓာပေတိ။ အထ ဝါ ဗလာနုရူပေနာတိ ဟေဋ္ဌာ သင်္ခါရုပေက္ခာယ
အာဟိတဗလာနုရူပေန။ ပုဗ္ဗာဘိသင်္ခါရဝသေန ဟိ အနုလောမဉာဏဿာပိ မဂ္ဂဉာဏဿ ဝိယ သဒ္ဓါဝိမုတ္တဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တာနံ ပဝတ္တိအာကာရသိဒ္ဓေါ အတ္ထေဝ မုဒုတိက္ခတာဝိသေသော။ ပလိဗောဓတော ဥပဋ္ဌာတိ ပလိဗောဓဘာဝပဋိစ္ဆာဒကဿ တမဿ အန္တရဓာပိတတ္တာ။ ‘‘အာသေဝနန္တေ’’တိ ဣမိနာ ဒုတိယဿ ဝါ တတိယဿ ဝါ အနုလောမဉာဏဿ အနန္တရံ ဂေါတြဘုဉာဏုပ္ပတ္တိ, န ပဌမဿာတိ ဒဿေတိ တဿ အနာသေဝနတ္တာ။ န ဟိ အလဒ္ဓါသေဝနံ ဂေါတြဘုဉာဏံ ဥပ္ပါဒေတုံ သက္ကောတိ။ နိမိတ္တာဒိဝိရဟတော, တဗ္ဗိဓုရတော စ ‘‘အနိမိတ္တ’’န္တိအာဒိနာ နိဗ္ဗာနံ ဝိသေသိတံ။ ပုထုဇ္ဇနဂေါတ္တန္တိ အရိယေဟိ အသမ္မိဿံ ပုထုဇ္ဇနသမညံ။ ဂေါတ္တန္တိ ဟိ ဧကဝံသဇာနံ သမာနာ သမညာ, ဧဝံ ဣဓာပီတိ။ ပုထုဇ္ဇနသင်္ခန္တိ တဿေဝ ဝေဝစနံ, ပုထုဇ္ဇနဘူမိန္တိ ပုထုဇ္ဇနဝတ္ထုံ။ ဧကန္တိကတာယ ဧကဝါရမေဝ စ ဥပ္ပဇ္ဇနတော အပုနရာဝဋ္ဋကံ။
ဗဟိဒ္ဓါ ဝုဋ္ဌာနဝိဝဋ္ဋနေတိ အသင်္ခတဓာတုယာ ဗဟိဘာဝတော ဗဟိဒ္ဓါသညိတာ သင်္ခါရဂတာ ဝုဋ္ဌာနဘူတေ ဝိဝဋ္ဋနေ နိပ္ဖဇ္ဇမာနေ ပညာ။ အဘိဘုယျတီတိ အဘိဘဝတိ။ ပက္ခန္ဒတီတိ အနုပဝိသတိ။ ဧတ္ထ စ ‘‘ဥပ္ပါဒံ အဘိဘုယျတီ’’တိအာဒိနာ ပုထုဇ္ဇနဂေါတ္တာဘိဘဝနံ တဒတိက္ကမနမာဟ။ ‘‘အနုပ္ပါဒံ ပက္ခန္ဒတီ’’တိအာဒိနာ အရိယဂေါတ္တဘာဝနံ တဒုဘယဘာဝတော။
ဋ္ဌ ၈၀၇။ ဧကာဝဇ္ဇနာနံ နာနာဝီထိတာ နတ္ထီတိ န တံနိသေဓနာယ ဧကဝီထိဂ္ဂဟဏံ, အထ ခေါ နာနာရမ္မဏာနမ္ပိ ဧကာဝဇ္ဇနာနံ နာနာဝီထိတာ နတ္ထီတိ ဒဿနတ္ထန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ မဟာမာတိကန္တိ မဟန္တံ ဥဒကဝါဟကံ။ လင်္ဃိတွာတိ အနောတရန္တော ဧဝ အတိက္ကမိတွာ။ ဥလ္လင်္ဃိတွာတိ ဥပရိဘာဂေနေဝ လင်္ဃိတွာ။ နိန္နပေါဏပဗ္ဘာရတာ ဥတ္တရုတ္တရဝိသိဋ္ဌာ နိန္နတာဝ။
အဋ္ဌဟိ ဉာဏေဟိ အနုက္ကမေန အာဟိတဝိသေသံ အနုလောမဉာဏံ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏဿ ဉာဏဿ ပစ္စယော ဘဝိတုံ သမတ္ထံ ဇာတန္တိ အာဟ ‘‘ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿနာဒိနာ ဝေဂေန ဓာဝိတွာ’’တိ။ ရူပံ အနေကသန္တတိသမ္ဗန္ဓတာယ အနေကဝဋ္ဋရစိတာ ရဇ္ဇု ဝိယ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ရူပရဇ္ဇုံ ဝါ’’တိ။ အတ္တဘာဝဿ ရုက္ခဋ္ဌာနိယတာယ ဝုတ္တတ္တာ တံသမ္ဗန္ဓဒဏ္ဍဋ္ဌာနိယတာ ဝေဒနာဒီသု ဧကဿေဝ ယုတ္တာ, န ဝေဒနာဒိသမုဒါယဿာတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဝေဒနာဒီသု အညတရဒဏ္ဍံ ဝါ’’တိ။ အနုလောမာဝဇ္ဇနေနာတိ အနုလောမဿ အာဝဇ္ဇနေန။ ယေန အာဝဇ္ဇနေန အနုလောမဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တေန တံ အာရမ္မဏံ။ ‘‘ပဌမေန အနုလောမစိတ္တေန ဥလ္လင်္ဃိတွာ’’တိ ဣဒံ သက္ကာယတီရဿ တဿ
အတိက္ကမနာရမ္ဘတာယ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဒုတိယေန နိဗ္ဗာနနိန္နပေါဏပဗ္ဘာရမာနသော’’တိ ဣဒံ တဿ သဗ္ဗသင်္ခါရတော သာတိသယံ အလဂ္ဂံ ဟုတွာ ဝိသင်္ခါရေ အလ္လီနဘာဝတော ဝုတ္တံ။ နိဗ္ဗာနေ အာရမ္မဏကရဏဝသေန ပတတိ ယောဂါဝစရော။ ဧကာရမ္မဏေတိ ဧကဝါရံယေဝ အာလမ္ဗိတေ အာရမ္မဏေ။ တေနာဟ ‘‘အလဒ္ဓါသေဝနတာယာ’’တိ။ တေန ဧကာရမ္မဏေ အာသေဝနာ ဥပကာရဝတီ, န တထာ နာနာရမ္မဏေတိ ဒဿေတိ။
ဋ္ဌ ၈၀၈။ တတြာတိ အနုလောမဂေါတြဘူနံ ဣတရီတရကိစ္စာကရဏေ။ နက္ခတ္တယောဂန္တိ နက္ခတ္တေန စန္ဒဿ ယောဂံ, နက္ခတ္တယောဂဝိဘာဝနိယံ ဝါ ကာလံ, ဒိဝသန္တိ အတ္ထော။
တတ္ထာတိအာဒိ ဥပမာသံသန္ဒနံ။
ဧဝံ နိဗ္ဗတ္တာဟီတိ အနုလောမဉာဏာနိ ဝိယ သင်္ခါရေ အနာလမ္ဗိတွာ အဟံ ဝိယ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏေ ဝတ္တာဟီတိ မဂ္ဂဿ ဂေါတြဘုနာ ဒိန္နသညာမုဉ္စနံ, အနုဗန္ဓနဉ္စ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏကရဏမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၈၀၉။ တတြာတိ တသ္မိံ ဂေါတြဘုနာ ဒိန္နသညံ အမုဉ္စိတွာ ဝိယ တေန ဂဟိတာရမ္မဏေယေဝ ဝတ္တိတွာ မဂ္ဂဿ လောဘက္ခန္ဓာဒိနိဗ္ဗိဇ္ဈနေ။ ဥသုံ အသတိ ခိပ္ပတီတိ ဣဿာသော, ဓနုဂ္ဂဟော။ သရဂေါစရဋ္ဌာနံ နာမ အဋ္ဌဥသဘမတ္တံ။ တဉ္စ ခေါ ဒူရေ ပါတိနော မဇ္ဈိမပုရိသဿ ဝသေန စတုဟတ္ထာယ ယဋ္ဌိယာ ဝီသတိယဋ္ဌိ ဥသဘံ, တေန အဋ္ဌဥသဘမတ္တေ ပဒေသေ ဟတ္ထဝသေန စတ္တာရီသာဓိကဆသတဟတ္ထေ ပဒေသေ။ ဖလကသတန္တိ အသနသာရမယံ ဖလကသတံ။ ကုမ္ဘကာရစက္ကသဒိသေ စက္ကယန္တေ။ အာဝိဇ္ဈိတွာတိ ဘမေတွာ။ ဒဏ္ဍကဃဋ္ဋနာယ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗသဒ္ဒေါ ဒဏ္ဍကသညာ။ ဖလကသတဝိနိဝိဇ္ဈနဿ ပစ္စယဘူတာ ဒဏ္ဍကသညာ ဝိယ ဂေါတြဘုဉာဏံ လောဘက္ခန္ဓာဒိနိဗ္ဗိဇ္ဈနဿ မဂ္ဂဉာဏဿ ပစ္စယဘာဝတော။ ဣဿာသော ဝိယ မဂ္ဂဉာဏံ နိဗ္ဗိဇ္ဈိတဗ္ဗနိဝိဇ္ဈနတော။
ဋ္ဌ ၈၁၀။ အဋ္ဌမဘဝတော ပဋ္ဌာယ နိဗ္ဗတ္တနကံ အနမတဂ္ဂသံသာရဝဋ္ဋဒုက္ခသမုဒ္ဒံ သောသေတိ။ သဒ္ဓါဓနံ သီလဓနံ ဟိရိဓနံ ဩတ္တပ္ပဓနံ သုတဓနံ စာဂဓနံ ပညာဓနန္တိ ဣမေသံ သတ္တန္နံ အရိယဓနာနံ။ သမ္မုခီဘာဝန္တိ ပစ္စက္ခသိဒ္ဓိံ။
ပါဏာတိပါတာဒိပဉ္စဝေရာနိ စေဝ ပဉ္စဝီသတိမဟာဘယာနိ စာတိ သဗ္ဗဝေရဘယာနိ။ အညေသဉ္စ ရတနတ္တယေ နိဝိဋ္ဌသဒ္ဓါဒီနံ။ သမုဒါယေ ပဝတ္တော သောတာပတ္တိမဂ္ဂသဒ္ဒေါ တဒေကဒေသေပိ ပဝတ္တတီတိ အာဟ ‘‘သောတာပတ္တိမဂ္ဂေန သမ္ပယုတ္တံ ဉာဏ’’န္တိ။
ပဌမမဂ္ဂဉာဏံ နိဋ္ဌိတံ။
သောတာပန္နပုဂ္ဂလကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၈၁၁။ တဿေဝ သောတာပတ္တိမဂ္ဂစိတ္တဿ။ ကာမဉ္စေတ္ထ နာတိတိက္ခပညဿ ဒွေ, တိက္ခပညဿ တီဏိ ဖလစိတ္တာနိ ဟောန္တိ, အဝိသေသတော ပန ဂဟိတဿ မဂ္ဂဿ ဝသေန ‘‘ဒွေ, တီဏိ ဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။ သမာဓိမာနန္တရိကညမာဟူတိ ယံ အတ္တနော ပဝတ္တိသမနန္တရံ နိယမေနေဝ ဖလပ္ပဒါနတော အာနန္တရိကသမာဓီတိ အာဟူတိ အတ္ထော။ အနန္တရမေဝ ပဝတ္တနကံ ဖလံ အနန္တရံ, တတ္ထ နိယုတ္တော, တံ ဝါ ပယောဇနံ ဧတဿာတိ အာနန္တရိကော, မဂ္ဂေါ။
အာသေဝနန္တေတိ အာသေဝနတော အန္တေ, အာသေဝနလာဘိနော အနုလောမဉာဏဿ အနန္တရန္တိ အတ္ထော။ လဒ္ဓါသေဝနမေဝ အနုလောမံ ဂေါတြဘုံ ဥပ္ပါဒေတိ။ ဥပရိ ပန ဆ, သတ္တ ဝါ ဇဝနာနိ ပဝတ္တန္တိ, တသ္မာ စတ္တာရိ ဖလစိတ္တာနိ ဟောန္တီတိ ဝဒေယျာတိ အာဟ ‘‘သတ္တစိတ္တပရမာ စ ဧကာဝဇ္ဇနဝီထီ’’တိ။
တံ ပန န သာရတော ပစ္စေတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ ယံ ပနေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။
ဋ္ဌ ၈၁၂။ ဧတ္တာဝတာတိ ပဌမမဂ္ဂါနန္တရံ ဖလဿ ဥပ္ပတ္တိမက္ကေန။ ဘုသံ ပမတ္တောပီတိ ဒေဝရဇ္ဇစက္ကဝတ္တိရဇ္ဇာဒိပမာဒဋ္ဌာနံ အာဂမ္မ ဘုသံ ပမတ္တောပိ။ ယေသံ ယထာဝုတ္တအာဝဇ္ဇနဇဝနစိတ္တာနံ ဥပ္ပတ္တိယာ ဧသ သောတာပန္နော ပစ္စဝေက္ခတိ နာမာတိ အဓိပ္ပါယော။
ဧတေနေဝ ပသင်္ဂေန သေသာနံ အရိယာနံ ပစ္စဝေက္ခဏာနိ ဒဿေတုံ ‘‘ယထာ စာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒေါယေဝ စေသော, ယဒိဒံ ပဉ္စန္နံ, စတုန္နဉ္စ ပစ္စဝေက္ခဏာနံ ဒဿနန္တိ အတ္ထော။ ‘‘အဘာဝေနေဝါ’’တိ ဧတေန ပဟီနာဝသိဋ္ဌကိလေသပစ္စဝေက္ခဏသမတ္ထတာ ကဿစိ ဟောတိ, ကဿစိ န ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ လောဘော ဧဝ လောဘဓမ္မော။
ဒုတိယမဂ္ဂဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၈၁၃။ ကာမရာဂဗျာပါဒါနံ တနုဘာဝါယာတိ ဧတေသံ ကိလေသာနံ တနုဘာဝတ္ထံ။ တတ္ထ ဒွီဟိ ကာရဏေဟိ တနုဘာဝေါ အဓိစ္စုပ္ပတ္တိယာ, ပရိယုဋ္ဌာနမန္ဒတာယ စ။ သကဒါဂါမိဿ ဟိ ဝဋ္ဋာနုသာရိမဟာဇနဿ ဝိယ ကိလေသာ အဘိဏှံ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ကဒါစိ ကဒါစိ ဝိရဠာကာရာ ဟုတွာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တထာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တာပိ မဒ္ဒန္တာ ဆာဒေန္တာ အန္ဓကာရံ ကရောန္တာ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဒွီဟိ ပန မဂ္ဂေဟိ ပဟီနတ္တာ မန္ဒမန္ဒာ တနုကာကာရာ ဟုတွာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ကေစိ ပန ‘‘သကဒါဂါမိဿာပိ ကိလေသာ စိရေန ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဥပ္ပဇ္ဇန္တာပိ ဗဟလာဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တထာ ဟိဿ ပုတ္တဓီတရော ဒိဿန္တီ’’တိ, တံ အကာရဏံ ဝတ္ထုပဋိသေဝနေန ဝိနာပိ ဂဗ္ဘဂ္ဂဟဏသဗ္ဘာဝတော။ တသ္မာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဒွီဟိ ကာရဏေဟိ တေသံ တနုဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဒုတိယာယာတိ ဂဏနဝသေနပိ ဒုတိယာယ, ဥပ္ပတ္တိဝသေနပိ ဒုတိယာယ ဘူမိယာ။ ပတ္တိယာတိ သာမညဖလဿ ပဋိလာဘာယ။ တဉှိ သမ္ပယုတ္တာနံ နိဿယဘာဝတော တေ ဓမ္မာ ဘဝန္တိ ဧတ္ထာတိ ဘူမိ။ ယသ္မာ ဝါ သမာနေပိ လောကုတ္တရဘာဝေ သယမ္ပိ ဘဝတိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, န နိဗ္ဗာနံ ဝိယ အပါတုဘူတံ, တသ္မာပိ ‘‘ဘူမီ’’တိ ဝုစ္စတိ။ ယောဂံ ကရောတီတိ ဝိပဿနာဘိယောဂံ ကရောတိ။ ‘‘နဝဟာကာရေဟိ ဣန္ဒြိယာနိ တိက္ခာနိ ဘဝန္တီ’’တိအာဒိနာ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၆၉၉) ဝုတ္တနယေနေဝ ယဒဂ္ဂေန ဣန္ဒြိယာနံ တိက္ခတံ သမ္ပာဒေတိ, တဒဂ္ဂေန ဗလာနိ, ဗောဇ္ဈင်္ဂါနိ စ ပဋုတရဘာဝံ အာပါဒေန္တော ဣန္ဒြိယဗလဗောဇ္ဈင်္ဂါနိ သမောဓာနေတွာ လက္ခဏတ္တယတီရဏဝသေန ဉာဏေန ပရိမဒ္ဒတိ။ တတ္ထ အပရာပရံ ဉာဏံ စာရေန္တော ပရိဝတ္တေတိ။ တေနာဟ ‘‘ဝိပဿနာဝီထိံ ဩဂါဟတီ’’တိ။ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏာဒီနံ ဥပ္ပါဒနေ ဝုတ္တနယေန။ ဂေါတြဘုအနန္တရန္တိ ဧတ္ထ ဂေါတြဘု ဝိယ ဂေါတြဘု။ ပဌမမဂ္ဂပုရေစာရိကဉာဏဉှိ ပုထုဇ္ဇနဂေါတ္တာဘိဘဝနတော, အရိယဂေါတ္တဘဝနတော စ နိပ္ပရိယာယတော ဂေါတြဘူတိ ဝုစ္စတိ, ဣဒံ ပန တံသဒိသတာယ ပရိယာယတော ဂေါတြဘု။
ဧကစ္စသံကိလေသဝိသုဒ္ဓိယာ, ပန အစ္စန္တဝိသုဒ္ဓိယာ အာရမ္မဏကရဏတော စ ဝေါဒါနန္တိ ဝုစ္စတိ။ တေနာဟ ပဋ္ဌာနေ ‘‘အနုလောမံ ဝေါဒါနဿ အနန္တရပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ ၁။၁။၄၁၇)။ ယသ္မာ ပန ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂေ ဥပ္ပါဒါဒိအဘိဘဝနတ္ထံ ဥပါဒါယ ‘‘အဋ္ဌ ဂေါတြဘုဓမ္မာ သမာဓိဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဒသ ဂေါတြဘုဓမ္မာ ဝိပဿနာဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇန္တီ’’တိအာဒီသု (ပဋိ။ မ။ ၁။၆၀) ဂေါတြဘုနာမေနေဝေတံ အာဂတံ, တသ္မာ ဣဓာပိ ‘‘ဂေါတြဘုအနန္တရ’’န္တိ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ဒုတိယဉာဏံ နိဋ္ဌိတံ။
တတိယမဂ္ဂဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၈၁၄။ သကိဒေဝါတိ ဧကဝါရံယေဝ။ ‘‘ဣမံ လောကံ အာဂန္တွာ’’တိ ဣမိနာ ပဉ္စသု သကဒါဂါမီသု စတ္တာရော ဝဇ္ဇေတွာ ဧကောဝ ဂဟိတော။ ဧကစ္စော ဣဓ သကဒါဂါမိဖလံ ပတွာ ဣဓေဝ လောကေ ပရိနိဗ္ဗာတိ, ဧကစ္စော ဣဓ ပတွာ ဒေဝလောကေ ပရိနိဗ္ဗာတိ, ဧကစ္စော ဒေဝလောကေ ပတွာ တတ္ထေဝ ပရိနိဗ္ဗာတိ, ဧကစ္စော ဒေဝလောကေ ပတွာ ဣဓူပပဇ္ဇိတွာ ပရိနိဗ္ဗာတိ။ ဣမေ စတ္တာရောပိ ဣဓ န ဂဟိတာ။ ယော ပန ဣဓ ပတွာ ဒေဝလောကေ ယာဝတာယုကံ ဝသိတွာ ပုန ဣဓူပပဇ္ဇိတွာ ပရိနိဗ္ဗာတိ, အယံ ဧကောဝ ဣဓ ဂဟိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။
ကာမရာဂဗျာပါဒါနံ အနဝသေသပ္ပဟာနာယာတိ တေသံယေဝ သကဒါဂါမိမဂ္ဂေန တနုကတာနံ သံယောဇနာနံ နိရဝသေသပ္ပဟာနာယ။ ပဋိသန္ဓိဝသေန ကာမဘဝဿ အနာဂမနတော အနာဂါမီ။
တတိယဉာဏံ နိဋ္ဌိတံ။
စတုတ္ထမဂ္ဂဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၈၁၅။ ဩပပါတိကောတိ ဥပပါတယောနိကော။ ဣမိနာဿ ဂဗ္ဘသေယျာ ပဋိက္ခိတ္တာ။ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီတိ တတ္ထ သုဒ္ဓါဝါသေ ပရိနိဗ္ဗာယိတာ။ အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာတိ ပဋိသန္ဓိဂ္ဂဟဏဝသေန တသ္မာ လောကာ
ဣဓ အနာဝတ္တနသဘာဝေါ, ဗုဒ္ဓဒဿနဓမ္မဿဝနာနံ ပနတ္ထာယ အာဂမနံ ဟောတိယေဝ။
ရူပရာဂအရူပရာဂမာနဥဒ္ဓစ္စအဝိဇ္ဇာနံ အနဝသေသပ္ပဟာနာယာတိ ဧတေသံ ပဉ္စန္နံ ဥဒ္ဓမ္ဘာဂိယသံယောဇနာနံ နိဿေသပ္ပဇဟနတ္ထာယ။ တတ္ထ ရူပဘဝေ ဆန္ဒရာဂေါ ရူပရာဂေါ။ အရူပဘဝေ ဆန္ဒရာဂေါ အရူပရာဂေါ။ မာနော အရဟတ္တမဂ္ဂဝဇ္ဈမာနော။ တထာ ဥဒ္ဓစ္စာဝိဇ္ဇာ။
စတုတ္ထဉာဏံ နိဋ္ဌိတံ။
အရဟန္တပုဂ္ဂလကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၈၁၆။ မဟာခီဏာသဝေါတိ မဟာနုဘာဝတာနိဗန္ဓနံ ပူဇာဝစနမေတံ, န ဥပါဒါယဝစနံ ယထာ ‘‘မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော’’တိ။ န ဟိ စူဠခီဏာသဝေါ နာမ အတ္ထိ။ အန္တိမဒေဟံ ဓာရေတီတိ အန္တိမဒေဟဓာရီ။ ခန္ဓကိလေသာဘိသင်္ခါရဘာရာနံ ဩဟိတတ္တာ ဩရောပိတတ္တာ ဩဟိတဘာရော။ အနုပ္ပတ္တော သဒတ္ထံ သကတ္ထန္တိ အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော။ သဒတ္ထောတိ စ အရဟတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တဉှိ အတ္တုပနိဗန္ဓနဋ္ဌေန, အတ္တာနံ အဝိဇဟနဋ္ဌေန, အတ္တနော ပရမတ္ထဋ္ဌေန စ အတ္တနော အတ္ထတ္တာ သကတ္ထောတိ ဝုစ္စတိ။ ပရိက္ခီဏာနိ ဒသပိ ဘဝသံယောဇနာနိ ဧတဿာတိ ပရိက္ခီဏဘဝသံယောဇနော။ ခန္ဓာဒိအတ္ထံ သမ္မာ အညာယ ဝိမုတ္တောတိ သမ္မဒညာဝိမုတ္တော။ အဂ္ဂေါ စ သော ဒက္ခိဏေယျော စ, အဂ္ဂဒက္ခိဏံ ဝါ အရဟတီတိ အဂ္ဂဒက္ခိဏေယျော။
ဗောဓိပက္ခိယကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၈၁၇။ စတုန္နံ မဂ္ဂဉာဏာနံ ဝသေန စတုဉာဏာယ။ အာနုဘာဝဝိဇာနနတ္ထန္တိ သတိပဋ္ဌာနပါရိပူရိအာဒိကဿ အာနုဘာဝဿ ဗောဓနတ္ထံ။
ပရိပုဏ္ဏာ ဗောဓိပက္ခိယာ ဧတဿာတိ ပရိပုဏ္ဏဗောဓိပက္ခိယော, မဂ္ဂေါ။ တဿ ဘာဝေါ ပရိပုဏ္ဏဗောဓိပက္ခိယဘာဝေါ။ ဝုဋ္ဌာနဗလေဟိ သမ္ပယုတ္တတာဝ ဝုဋ္ဌာနဗလသမာယောဂေါ, ယေ သံယောဇနာဒယော ယေန ပဌမမဂ္ဂါဒိနာ ပဟာတဗ္ဗာ။
ဋ္ဌ ၈၁၈။ ဗုဇ္ဈနဋ္ဌေန ဝါ ဗောဓော, မဂ္ဂစိတ္တုပ္ပါဒေါ။ တဿ ဗုဇ္ဈနကိရိယာယ အနုဂုဏဘာဝတော ပက္ခေ ဘဝါတိ ဗောဓိပက္ခိယာ။
ဋ္ဌ ၈၁၉။ တေသု ဗောဓိပက္ခိယေသု။ အာရမ္မဏေသူတိ ကာယာဒိအာရမ္မဏေသု။ ဩက္ခန္ဒိတွာတိ အနုပဝိသိတွာ။ ပက္ခန္ဒိတွာတိ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ ဥပဋ္ဌာနတောတိ အသုဘာကာရာဒိဂ္ဂဟဏဝသေန ဥပဂန္တွာ အဝဋ္ဌာနတော။ ကာယာဒီသု အသုဘာကာရာဒိဂ္ဂဟဏံ ပုဗ္ဗဘာဂသတိပဋ္ဌာနဝသေန သုဘသညာဒိပဟာနကိစ္စသာဓနံ မဂ္ဂသတိပဋ္ဌာနဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ဟိ ဧကာဝ သတိ စတုကိစ္စသာဓနဝသေန ပဝတ္တတိ။
ဋ္ဌ ၈၂၀။ ပဒဟန္တီတိ ဝါယမန္တိ, ကာယစိတ္တာနိ ပဂ္ဂဏှန္တိ ဝါ။ အသောဘာဟေတူနံ သံကိလေသဓမ္မာနံ ပဇဟနေန, သောဘာဟေတူနဉ္စ ဝေါဒါနဓမ္မာနံ ဘာဝနေန သောဘနံ, သုန္ဒရန္တိ အတ္ထော။ သေဋ္ဌဘာဝါဝဟနတောတိ ပါသံသတမဘာဝသာဓနတော။ ပဓာနဘာဝကာရဏတောတိ ဥတ္တမဘာဝဟေတုတော။
ဋ္ဌ ၈၂၁။ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တေနာတိ ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏနိဒ္ဒေသေ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၃၆၉) ဝုတ္တေန။ ဣဇ္ဈနဋ္ဌော နိပ္ဖဇ္ဇနဋ္ဌော, ပဋိလာဘသမ္ပဒါ ဝါ, ယေန ဝါ ဣဇ္ဈန္တိ ဣဒ္ဓါ ဝုဒ္ဓါ ဥက္ကံသဂတာ ဟောန္တိ, တံ ဣဇ္ဈနံ။ သမာဓိပဓာနသင်္ခါရပမုခါ မဂ္ဂဓမ္မာ ဣဓ ‘‘ဣဒ္ဓီ’’တိ အဓိပ္ပေတာ။ ပုဗ္ဗင်္ဂမဋ္ဌော အဓိပတိပစ္စယဘာဝေါ။ တသ္မာ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေါ ဣဇ္ဈတီတိ ဣဒ္ဓိ, တသ္မာ သမ္ပယုတ္တာ ဆန္ဒာဒယော ပုဗ္ဗင်္ဂမဋ္ဌေန ပါဒေါ။ တဿာ ဧဝ ဖလဘူတာယ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိယာ ဆန္ဒာဒယော ပုဗ္ဗဘာဂကာရဏဋ္ဌေန ပါဒေါ။ သောတိ ဣဒ္ဓိပါဒေါ။ ဣမေ လောကုတ္တရာဝါတိ ဣမေ ယထာဝုတ္တာ ဆန္ဒာဒယော ဥတ္တရစူဠဘာဇနီယေ အာဂတနယေန လောကုတ္တရာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဆန္ဒာဒိအဓိပတိဝသေန ပဋိလဒ္ဓဓမ္မာပိ ဖဿာဒယော ဣဒ္ဓိပါဒါ ဟောန္တီတိ အတ္ထော။ ကာမဉ္စေတ္ထ ဣဒ္ဓိပါဒေါ နော အဓိပတိ, အဓိပတိ ဝါ နော ဣဒ္ဓိပါဒေါ နာမ နတ္ထိ, ယထာ ပန ဧကသ္မိံ ရဇ္ဇေ ရဇ္ဇာရဟေသု စတူသု ရာဇကုမာရေသု ဧကသ္မိံ ကာလေ ဧကောဝ ရဇ္ဇမနုသာသတိ, န သဗ္ဗေ, ဧဝံ ဧကမေကသ္မိံ စိတ္တုပ္ပါဒေ ဧကောဝ အဓိပတိ, ဣဒ္ဓိပါဒေါ စ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဋ္ဌ ၈၂၂။ အဿဒ္ဓိယံ သဒ္ဓါပဋိပက္ခာ အကုသလာ ဓမ္မာ, အဝတ္ထုဂတော ပသာဒပတိရူပကော မိစ္ဆာဓိမောက္ခော ဝါ။ ကောသဇ္ဇံ ထိနမိဒ္ဓပဓာနော အကုသလစိတ္တုပ္ပါဒေါ။ ပမာဒေါ သတိသမ္မောသော တထာပဝတ္တာ အကုသလာ ခန္ဓာ။ အဘိဘဝနသင်္ခါတေန အဓိပတိယဋ္ဌေနာတိ အဿဒ္ဓိယာဒီနံ အဘိဘဝနတော အဘိဘဝနန္တိ ဝတ္တဗ္ဗေန အဓိမောက္ခပဂ္ဂဟဥပဋ္ဌာနအဝိက္ခေပပဇာနနဿ ဧကလက္ခဏေန သမ္ပယုတ္တဓမ္မေသု အဓိပတိယဋ္ဌေန။ အဿဒ္ဓိယာဒီဟိ စာတိ စ-သဒ္ဒေါ သမုစ္စယတ္ထော အဋ္ဌာနပ္ပယုတ္တော, တသ္မာ အကမ္ပိယဋ္ဌေန စ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေသု ထိရဘာဝေန စ ဗလန္တိ ဧဝမေတ္ထ အဓိပ္ပါယော ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဋ္ဌ ၈၂၃။ ဗုဇ္ဈနကသတ္တဿာတိ စတုန္နံ အရိယသစ္စာနံ ပဋိဝိဇ္ဈနကသတ္တဿ။ ယော ဟေသော လောကုတ္တရမဂ္ဂက္ခဏေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာယ သတိအာဒိဓမ္မသာမဂ္ဂိယာ ကရဏဘူတာယ ဗုဇ္ဈတိ ကိလေသသန္တာနနိဒ္ဒါယ ဥဋ္ဌဟတိ, စတ္တာရိ ဝါ အရိယသစ္စာနိ ပဋိဝိဇ္ဈတိ, နိဗ္ဗာနမေဝ ဝါ သစ္ဆိကရောတီတိ ဗောဓီတိ ဝုစ္စတိ အရိယသာဝကော, တဿ ဗောဓိဿ ဗုဇ္ဈနကသတ္တဿ အင်္ဂါတိ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ။ နိယျာနိကဋ္ဌေနာတိ ဝဋ္ဋတော နိဿရဏဋ္ဌေန။
ဋ္ဌ ၈၂၄။ ပုဗ္ဗဘာဂေ နာနာစိတ္တေသု လဗ္ဘန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ စုဒ္ဒသဝိဓေနာတိ အာနာပါနဣရိယာပထစတုသမ္ပဇညပဋိက္ကူလမနသိကာရဓာတုမနသိကာရပဗ္ဗာနိ, နဝ သိဝထိကပဗ္ဗာနိ စာတိ ဧဝံ စုဒ္ဒသဝိဓေန။ ကာယံ ပရိဂ္ဂဏှတော စ ကာယာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာနံ လဗ္ဘတိ, န ဝေဒနာဒယော ပရိဂ္ဂဏှတော။ ဧသ နယော သေသေသုပိ။ ‘‘သုခံ ဝေဒန’’န္တိအာဒိနာတိ ဝါ ‘‘သာမိသ’’န္တိအာဒိနာတိ ဝါ ‘‘နိရာမိသ’’န္တိအာဒိနာတိ ဝါ ဧဝံ နဝဝိဓေန။ သရာဂဒေါသမောဟသံခိတ္တမဟဂ္ဂတသမာဟိတသဥတ္တရဝိမုတ္တပဒါနံ သပဋိပက္ခာနံ ဝသေန သောဠသဝိဓေန။ နီဝရဏုပါဒါနက္ခန္ဓာယတနဗောဇ္ဈင်္ဂသစ္စပဗ္ဗာနံ ဝသေန ပဉ္စဝိဓေန။ ဣမသ္မိံ အတ္တဘာဝေတိ ပစ္စုပ္ပန္နေ အတ္တဘာဝေ။ အနုပ္ပန္နပုဗ္ဗန္တိ အတ္တနော အဘူတပုဗ္ဗံ။ ပရဿ ဥပ္ပန္နံ အကုသလံ ဒိသွာ တန္နိမိတ္တဉ္စ ဝဓဗန္ဓာရဟာဒီနီတိ အဓိပ္ပါယော။ တဿာတိ တာဒိသဿ။ ဘဝတိ ဟိ တံသဒိသေပိ တဗ္ဗောဟာရော ယထာ ‘‘တာနိယေဝ ဩသဓာနီ’’တိ။ တဿ ပဟာနာယာတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ဈာနဝိပဿနာ ဣတော အညသ္မိံ အတ္တဘာဝေ ဥပ္ပန္နပုဗ္ဗာပိ သိယုန္တိ ဝုတ္တံ ‘‘ဣမသ္မိံ အတ္တဘာဝေ အနုပ္ပန္နပုဗ္ဗ’’န္တိ, ဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒသမ္မာဝါစာနံယေဝ ဂဟဏံ။ တေသု ဝုတ္တေသု သေသိဒ္ဓိပါဒသေသဝိရတိယော
အတ္ထတော ဝုတ္တာဝ ဟောန္တီတိ လက္ခဏဟာရဝသေန အယမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧဝံ နာနာစိတ္တေသု လဗ္ဘန္တိ ပုဗ္ဗဘာဂေ ဧတေ သတိပဋ္ဌာနသမ္မပ္ပဓာနဣဒ္ဓိပါဒါ။ စတုန္နံ ဉာဏာနန္တိ စတုန္နံ အရိယမဂ္ဂဉာဏာနံ။ ကာမံ သဗ္ဗေပိ ဗောဓိပက္ခိယဓမ္မာ မဂ္ဂစိတ္တုပ္ပါဒပရိယာပန္နာဝ, တထာပိ သာတိသယော သမ္မပ္ပဓာနဗျာပါရော မဂ္ဂက္ခဏေတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဖလက္ခဏေ ဌပေတွာ စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓာနေ’’တိ။ အဝသေသာ တေတ္တိံသ လဗ္ဘန္တိ, တေ စ ခေါ ပရိယာယတော, န နိပ္ပရိယာယတောတိ အဓိပ္ပါယော။
ဋ္ဌ ၈၂၅။ သေသေသု ပနာတိ ဣဒ္ဓိပါဒါဒီသု ပဉ္စသု ကောဋ္ဌာသေသု။ ယထာ သတိဝီရိယေသု ‘‘သတိပဋ္ဌာနံ သမ္မပ္ပဓာန’’န္တိ သင်္ခိပနဝသေန ဟာပနံ, ‘‘ကာယာနုပဿနာ’’တိအာဒိဝိဘာဂဒဿနဝသေန ဝဍ္ဎနံ အတ္ထိ, ဤဒိသံ ဟာပနဝဍ္ဎနံ နတ္ထီတိ အတ္ထော။
ဋ္ဌ ၈၂၆။ ဣဒါနိ သဗ္ဗေသု ဧဝ ယထာရဟံ လဗ္ဘမာနဝိဘာဂဒဿနတ္ထံ ‘‘အပိစာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ တေသူတိ သတ္တတိံသာယ ဗောဓိပက္ခိယဓမ္မေသု။ ဆဒ္ဓါတိ ဧကဓာ ဒွေဓာ စတုဓာ ပဉ္စဓာ အဋ္ဌဓာ နဝဓာတိ ဧဝံ ဆပ္ပကာရေန တေ ဘဝန္တိ။
ဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒါဒိဝသေနာတိ ဆန္ဒော ဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒဝသေနေဝ, စိတ္တံ စိတ္တိဒ္ဓိပါဒဝသေနေဝ, ပီတိပဿဒ္ဓိဥပေက္ခာ ဗောဇ္ဈင်္ဂဝသေနေဝ, သင်္ကပ္ပါဒယော မဂ္ဂဝသေနေဝါတိ ဧဝံ နဝ ဧကဝိဓာဝ ဟောန္တိ။
စုဒ္ဒသေဝ အသမ္ဘိန္နာတိ သတိ ဝီရိယံ ဆန္ဒော စိတ္တံ ပညာ သဒ္ဓါ သမာဓိ ပီတိ ပဿဒ္ဓိ ဥပေက္ခာ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ သမ္မာဝါစာ သမ္မာကမ္မန္တော သမ္မာအာဇီဝေါတိ ဣမေ အသမ္ဘိန္နာ ပဒန္တရသမ္ဘေဒေန ဝိနာ အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏေန ဂယှမာနာ စုဒ္ဒသေဝ စ သဘာဝဓမ္မာ။ စုဒ္ဒသာတိ စ ဥက္ကံသပရိစ္ဆေဒေန ဝုတ္တံ။ တဉ္စ ခေါ ပဌမဇ္ဈာနိကမဂ္ဂစိတ္တုပ္ပါဒဝသေန, ဒုတိယဇ္ဈာနိကေ ပန သမ္မာသင်္ကပ္ပါဘာဝတော တေရသ, တတိယစတုတ္ထပဉ္စမဇ္ဈာနိကေသု ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂါဘာဝတော ဒွါဒသ ဟောန္တိ။ ‘‘သတ္တတိံသပ္ပဘေဒတော’’တိ ဣဒမ္ပိ ဥက္ကံသဝသေနေဝ ဝုတ္တံ, အဝကံသတော ပန ဝုတ္တနယေန ဧကသ္မိံ ခဏေ ဆတ္တိံသ, ပဉ္စတိံသ ဟောန္တိ, စတုန္နံ အဓိပတီနံ ဧကဇ္ဈံ အနုပ္ပဇ္ဇနတော ဧကသ္မိံ ခဏေ ဧကဿေဝ ဣဒ္ဓိပါဒဿ သမ္ဘဝေါတိ ဒွတ္တိံသ စ ဟောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
သတ္တတိံသပဘေဒတော ကထန္တိ အာဟ ‘‘သကိစ္စနိပ္ဖါဒနတော’’တိအာဒိ, ဧကစ္စဿ သဘာဝတော ဧကဿာပိ အတ္တနော အာနုဘာဝါနုရူပကာယာနုပဿနာဒိတံတံကိစ္စသာဓနတောတိ အတ္ထော။ သရူပေန စ ဝုတ္တိတောတိ အဘေဒဿ စိတ္တိဒ္ဓိပါဒါဒိကဿ သရူပေနေဝ ပဝတ္တနတော စ။
ဧတ္ထာတိ ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိယံ။ ကသ္မာ ပန ဗောဓိပက္ခိယေသု ဈာနကောဋ္ဌာသော န ဂဟိတော, နနု ဈာနရဟိတော အရိယမဂ္ဂေါ နတ္ထီတိ? သစ္စံ နတ္ထိ, တတော ဧဝ န ခေါ ပနေတံ ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ ‘‘ဗောဓိပက္ခိယေသု ဈာနံ န ဂဟိတ’’န္တိ လက္ခဏူပနိဇ္ဈာနလက္ခဏဿ ဈာနဿ မဂ္ဂဂ္ဂဟဏေနေဝ ဂဟိတတ္တာ။ တဉှိ သန္ဓာယ ‘‘ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတီ’’တိအာဒိ (ဓ။ သ။ ၂၇၇, ၃၄၃ အာဒယော) ဝုတ္တံ။ အာရမ္မဏူပနိဇ္ဈာနလက္ခဏဿ ပနေတ္ထ သမ္ဘဝေါ ဧဝ နတ္ထိ။ အပရော နယော – ကသ္မာ ပန ဗောဓိပက္ခိယေသု ဈာနကောဋ္ဌာသော န ဂဟိတော, နနု ဈာနရဟိတော အရိယမဂ္ဂေါ နတ္ထိ, န စ တံ ပဋိပဒါ ဝိယ ဧကန္တပုဗ္ဗဘာဂိယံ, နာပိ ဧကစ္စပဋိသမ္ဘိဒါ ဝိယ မဂ္ဂနိဿန္ဒော, အထ ခေါ မဂ္ဂစိတ္တုပ္ပါဒပရိယာပန္နော, ယတော ‘‘လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတီ’’တိ (ဓ။ သ။ ၂၇၇, ၃၄၃ အာဒယော) ဝုတ္တံ, မဂ္ဂမဂ္ဂပရိဝါရဓမ္မာ စ ဗောဓိပက္ခိယဓမ္မာတိ? ဝုစ္စတေ – ယံ တာဝ ဝုတ္တံ ဈာနရဟိတော အရိယမဂ္ဂေါ နတ္ထီ’’တိ, တတ္ထ န အရိယမဂ္ဂသမ္ပယောဂမတ္တေန ဈာနဿ ဗောဓိပက္ခိယတာ လဗ္ဘတိ အတိပ္ပသင်္ဂတော။ အာဟာရာဒီနမ္ပိ ဟိ ဗောဓိပက္ခိယတာ အာပဇ္ဇေယျာတိ။ ဧတေန မဂ္ဂစိတ္တုပ္ပါဒပရိယာပန္နတာ ဗောဓိပက္ခိယဘာဝဿ အကာရဏန္တိ ဒဿိတံ ဟောတိ။
ယံ ပန ဝုတ္တံ ‘‘မဂ္ဂမဂ္ဂပရိဝါရဓမ္မာ စ ဗောဓိပက္ခိယာ’’တိ, တတ္ထ ပရိဝါရဋ္ဌော ကိံ သဟပဝတ္တိအတ္ထော, ဥဒါဟု ပရိက္ခာရဋ္ဌောတိ? ယဒိ ပုရိမော ပက္ခော, သော ပဂေဝ နိလ္လောစိတော။ အထ ဒုတိယော, ဣဒံ ဝိစာရေတဗ္ဗံ။ ကထံ ပဝတ္တမာနံ ဈာနံ မဂ္ဂဿ ပရိက္ခာရော? ယဒိ သဟဇာတာဒိပစ္စယဘာဝေန, ဧဝံ သတိ ဖဿာဒီနမ္ပိ မဂ္ဂပရိက္ခာရတာ အာပဇ္ဇတိ။ အထ ပဋိပက္ခဝိဓံသနေန, န သဗ္ဗေ ဈာနဓမ္မာ ပဋိပက္ခဝိဓံသနသမတ္ထာ။ န ဟိ ဝိစာရော, ဝေဒနာ စ ကဿစိ သံကိလေသဓမ္မဿ ဥဇုပဋိပက္ခဘာဝေန ပဝတ္တန္တိ။ ယံ ပန ပေဋကေ ‘‘သုခံ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စဿ, ဝိစာရော ဝိစိကိစ္ဆာယ ပဋိပက္ခော’’တိ ဝုတ္တံ, တံ ပရိယာယေန ဝုတ္တံ။ န ဟိ သုခံ သယံ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စဿ ပဋိပက္ခော, ပဋိပက္ခဿ ပန သမာဓိဿ ပစ္စယတာယ ပဋိပက္ခော။ န စ ဝိစာရော ပညာ ဝိယ, အဓိမောက္ခော ဝိယ ဝါ ဝိစိကိစ္ဆာယ ပဋိပက္ခော, ပဋိပက္ခဿ ပဋိရူပတာယ ပန
ပဋိပက္ခော ဝုတ္တော။ တထာ ပီတိပိ န ဗျာပါဒဿ အဒေါသော ဝိယ ဥဇုပဋိပက္ခော, အဒေါသသမ္ပယောဂတော ပန ပဋိပက္ခော ဝုတ္တော။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘တံ ပရိယာယေန ဝုတ္တ’’န္တိ။ ဝိတက္ကသမာဓယော ဧဝ ပန ဈာနဓမ္မေသု ဥဇုကံ ပဋိပက္ခဝိဓံသနသမတ္ထာတိ ပဋိပက္ခဝိဒ္ဓံသနသမတ္ထဿ ပရိပုဏ္ဏဿ ဈာနကောဋ္ဌာသဿ အဘာဝတော န စဿ ဗောဓိပက္ခိယေသု သင်္ဂဟော ကတော။ ယသ္မာ ပန သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ, သမ္မာသမာဓိ စ မဂ္ဂပရိယာပန္နာ ဈာနဓမ္မာ, တသ္မာ တေ သန္ဓာယ တံသမ္ပယုတ္တတာယ ဝါ ဣတရေပိ ဂဟေတွာ ပရိယာယေန ဝုတ္တံ ပါဠိယံ ‘‘ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိက’’န္တိအာဒိ (ဓ။ သ။ ၂၇၇)။
ဝုဋ္ဌာနဗလသမာယောဂကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၈၂၇။ ဝုဋ္ဌာနံ နိမိတ္တတော, ပဝတ္တတော စ ဝုဋ္ဌာနံ။ ဗလသမာယောဂေါ သမထဝိပဿနာဗလေဟိ သမ္ပယုတ္တတာ။ ပရိညာဘိသမယာဒိဝသေန ဒုက္ခာဒီသု ဝိသေသဒဿနဋ္ဌေန မဂ္ဂပညာပိ ဝိပဿနာတိ ဝုစ္စတီတိ ‘‘လောကိယဝိပဿနာ’’တိ ဝိသေသေတွာ ဝုတ္တံ။ တေနေဝါဟ ‘‘ဝုဋ္ဌာနဋ္ဌေန သမထဝိပဿနံ ယုဂနဒ္ဓံ ဘာဝေတီ’’တိ (ပဋိ။ မ။ ၂။၅)။ နိမိတ္တာရမ္မဏတ္တာ နေဝနိမိတ္တာ ဝုဋ္ဌာတိ, ပဝတ္တိ…ပေ… ဆိန္ဒနတော န ပဝတ္တာ ဝုဋ္ဌာတီတိ ယောဇနာ။ တတ္ထ နိမိတ္တတော ဝုဋ္ဌာနံ သင်္ခါရနိမိတ္တံ နိဿဇ္ဇိတွာ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏကရဏံ။ ပဝတ္တတော ဝုဋ္ဌာနံ ဟေတုနိရောဓေန အာယတိံ ဝိပါကပ္ပဝတ္တဿ အနုပ္ပဝတ္တိဓမ္မတာပါဒနံ။ တေနာဟ ‘‘သမုဒယဿ အသမုစ္ဆိန္ဒနတော ပဝတ္တာ န ဝုဋ္ဌာတီ’’တိ။
ဒုဘတောတိ ဥဘတော, ဒ-ကာရာဂမံ ကတွာ ဧဝံ ဝုတ္တံ။ ဒုဘာတိ ဝါ ပဒန္တရမေဝေတံ ဥဘယသဒ္ဒေန သမာနတ္ထံ။ ဒဿနဋ္ဌေနာတိ ပရိညာဘိသမယာဒိလက္ခဏေန စတုသစ္စဒဿနဋ္ဌေန။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာတိ ဒွါသဋ္ဌိပ္ပဘေဒါယပိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ။ တဒနုဝတ္တကကိလေသေဟီတိ အပါယဂမနီယတာယ တဿာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ အနုဝတ္တကေဟိ ဝိစိကိစ္ဆာဒိကိလေသေဟိ။ ခန္ဓေဟီတိ ဧတ္ထာပိ တဒနုဝတ္တကသဒ္ဒေါ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗော။ တေ စ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအာဒိပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပါတိအာဒီသုပိ တဒနုဝတ္တကကိလေသေဟိ စ ခန္ဓေဟိ စ ဝုဋ္ဌာတိ။ ဗဟိဒ္ဓါ စ သဗ္ဗနိမိတ္တေဟိ ဝုဋ္ဌာတီတိ ပါဠိ သံခိတ္တာ။ ယထာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိမိစ္ဆာသင်္ကပ္ပါ, ဧဝံ မိစ္ဆာဝါစာဒယောပိ အပါယဂမနီယာ ဧဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ မိစ္ဆာဝါစာကမ္မန္တာဇီဝါ စေတနာသဘာဝါ။ မိစ္ဆာသတိ တထာပဝတ္တာ စတ္တာရော ခန္ဓာ။ ဥပရိမဂ္ဂတ္တယေ သမ္မာဒိဋ္ဌိ
တံတံမဂ္ဂဝဇ္ဈာ မာနတော ဝုဋ္ဌာတိ။ သော ဟိ ‘‘အဟမသ္မီ’’တိ ပဝတ္တိယာ ဒိဋ္ဌိဋ္ဌာနိယော, မိစ္ဆာမဂ္ဂတော ပနေတ္ထ ဝုဋ္ဌာနံ အနုဒ္ဓရိတွာ တံတံမဂ္ဂဝဇ္ဈသံယောဇနာနုသယေဟေဝ ဝုဋ္ဌာနံ ဥဒ္ဓဋံ။
အဏုသဟဂတာတိ အဏုဘာဝံ ဂတာ ပတ္တာ, တနုဘူတာတိ အတ္ထော။
ဋ္ဌ ၈၂၈။ ဧဝံ ဝုဋ္ဌာနံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ဗလသမာယောဂံ ဒဿေတုံ ‘‘လောကိယာနဉ္စာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ သမထဗလံ အဓိကံ ဟောတိ သမာဓိဘာဝနာဘာဝတော။ ဝိပဿနာဗလံ အဓိကံ ဟောတိ ဉာဏုတ္တရတ္တာ ဝိပဿနာဘာဝနာယ။ သမာနဘာဝေန ယုဂေ နဒ္ဓါ ဗဒ္ဓါ ဝိယ ဟောန္တီတိ ယုဂနဒ္ဓါ။ တေနာဟ ‘‘အညမညံ အနတိဝတ္တနဋ္ဌေနာ’’တိ, ကိစ္စတော အနူနာဓိကဘာဝေနာတိ အတ္ထော။ တတော ဧဝ သမာယောဂေါတိ သမပရိစ္ဆေဒယောဂေါတိ အတ္ထော။
သမာဓိပဋိပက္ခဒဿနတ္ထံ ‘‘ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတကိလေသေဟီ’’တိ ဝုတ္တံ, ဥဒ္ဓစ္စပဓာနေဟိ ကိလေသေဟီတိ အဓိပ္ပါယော။ အဝိက္ခေပေါ သမာဓီတိ သမုစ္ဆိန္ဒနေန ဝိက္ခေပဿ ဥဇုပဋိပက္ခဘူတော သမာဓိ။ နိရောဓဂေါစရောတိ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏော။ ဝုဋ္ဌာနဋ္ဌေနာတိ ဝုဋ္ဌာနကဘာဝေန နိမိတ္တတော, ပဝတ္တတော စ ဝုဋ္ဌဟမာနဝသေန။ ဧကရသာတိ သမာနကိစ္စာ။
ပဟာတဗ္ဗဓမ္မပဟာနကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၈၂၉။ ယေ ဓမ္မာတိ ယေ သံကိလေသဓမ္မာ။ သံယောဇနာဒီသု သံယောဇနဋ္ဌေန ဗန္ဓနဋ္ဌေန သံယောဇနာနိ, ဝိဗာဓနဋ္ဌေန, ဥပတာပနဋ္ဌေန ဝါ ကိလေသာ, မိစ္ဆာသဘာဝါတိ မိစ္ဆတ္တာ, လောကေ ဓမ္မာ လောကပရိယာပန္နာ ဓမ္မာတိ လောကဓမ္မာ, မစ္ဆေရဿ ဘာဝေါ, ကမ္မံ ဝါတိ မစ္ဆရိယံ, ဝိပရီတဋ္ဌေန ဝိပလ္လာသာ, ဂန္ထနဋ္ဌေန ဂန္ထာ, အယုတ္တာ ဂတီတိ အဂတိ, အာသဝန္တီတိ အာသဝါ, ဩဟနန္တီတိ ဩဃာ, ယောဇနဋ္ဌေန ယောဂါ, နီဝရန္တီတိ နီဝရဏာနိ, ဓမ္မသဘာဝံ အတိက္ကမ္မ ပရတော အာမသန္တီတိ ပရာမာသာ, ဘုသံ အာဒိယန္တီတိ ဥပါဒါနာနိ, အပ္ပဟီနဘာဝေန သန္တာနေ အနု အနု သေန္တီတိ အနုသယာ, မလီနဘာဝကရဏဋ္ဌေန မလာ, အကုသလကမ္မာနိ စ တာနိ သုဂတိဒုဂ္ဂတီနံ, တတ္ထ နိဗ္ဗတ္တနကသုခဒုက္ခာနဉ္စ ပထာ စာတိ အကုသလကမ္မပထာ, စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဧတ္ထာတိ စိတ္တုပ္ပါဒေါ,
စိတ္တစေတသိကရာသိ, အကုသလော စ သော စိတ္တုပ္ပါဒေါ စာတိ အကုသလစိတ္တုပ္ပါဒေါတိ အကုသလသဒ္ဒံ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။
ခန္ဓေဟိ ခန္ဓာနန္တိ ဣဓလောကက္ခန္ဓေဟိ ပရလောကက္ခန္ဓာနံ။ ယာဝဉှိ တေတိ တေ ရူပရာဂါဒယော ယာဝ ပဝတ္တန္တိ န သမုစ္ဆိဇ္ဇန္တိ, တာဝ ဧတေသံ ခန္ဓဖလဒုက္ခာနံ အနုပရမော အဝိစ္ဆေဒေါတိ။ ဧတေန တေသံ သံယောဇနတ္ထံ ဝိဘာဝေတိ။ ဥဒ္ဓန္တိ ရူပါရူပဘဝေသု, တတိယမဂ္ဂုပ္ပတ္တိယာ ဝါ ဥဒ္ဓံ။ ဥဒ္ဓံ ဘဇန္တီတိ ဥဒ္ဓံဘာဂါ, ရူပါရူပဘဝါ, တေသံ အဝိစ္ဆေဒဟေတုတာယ ဟိတာနိ ဥဒ္ဓံဘာဂိယာနိ။
ကိလိဿန္တိ, ကိလေသေန္တိ စာတိ ဒုဝိဓမ္ပိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော ‘‘သယံ သံကိလိဋ္ဌတ္တာ’’တိအာဒိမာဟ။
မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ ‘‘လောကထူပိကာဒီသု မောက္ခော’’တိ ပဝတ္တမိစ္ဆာဝိမောက္ခော။ အဘိနိဝိသနာဒိဝသေန မိစ္ဆာ ဝိပရီတံ န သမ္မာ ပဝတ္တနတော မိစ္ဆာဉာဏံ မောဟောဝ။
လောကပ္ပဝတ္တိယာတိ ခန္ဓပ္ပဝတ္တိယံ သတိ။ အနုပရမဓမ္မကတ္တာတိ ပုညပါပဝသေန အပရာပရံ အဝိစ္ဆိဇ္ဇနတော။ ‘‘လာဘဟေတုကော လာဘော’’တိအာဒိနာ ကာရဏောပစာရေန။
အာဝါသေ မစ္ဆရိယံ, အာဝါသဟေတုကံ ဝါ မစ္ဆရိယံ အာဝါသမစ္ဆရိယံ။
တယောတိ ဝတ္ထုံ အဘိန္ဒိတွာ ဝုတ္တံ, ဘိန္ဒိတွာ ပန ဝုစ္စမာနေ ဒွါဒသ ဟောန္တိ။
ဂန္ထကရဏံ ကာရဏဘာဝေန ပဋိဗဒ္ဓတာကရဏံ ဂန္ထနန္တိ တံ ရူပကာယေပိ လဗ္ဘတီတိ အာဟ ‘‘နာမကာယဿ စေဝ ရူပကာယဿ စာ’’တိ။ တတ္ထ ဗျာပါဒဿာပိ အဘိသဇ္ဇနုပနယှဝသေန ပဝတ္တနတော ဂန္ထနဋ္ဌော ဝေဒိတဗ္ဗော, ယတော တဿ ပဋိဃသံယောဇနဘာဝေါ ဝုတ္တော။
ဆန္ဒဒေါသမောဟဘယေဟီတိ ဆန္ဒဒေါသမောဟဘယဟေတု။ တဉှီတိ အကတ္တဗ္ဗကရဏံ, ကတ္တဗ္ဗာကရဏဉ္စ။
သဝနာတိ ပဝတ္တနတော။ သဝနတောတိ ကိလေသာသုစိဘာဝေန ဝိဿန္ဒနတော။ ပုန သဝနတောတိ ပသဝနတော။
အာကဍ္ဎနဋ္ဌေန, ဒုရုတ္တရဏဋ္ဌေန စာတိ ဧတေန ဩဃာ ဝိယ ဩဃာတိ ဒဿေတိ။ အာရမ္မဏေန, ဒုက္ခေန စ ဝိယောဂဿ အပ္ပဒါနသင်္ခါတေန ယောဇနဋ္ဌေန ယောဂါတိ ဒဿေတိ, သံကိလေသကရဏဋ္ဌေနာတိ အတ္ထော။ တေသညေဝါတိ ကာမရာဂါဒီနံယေဝ။ တေ ဟိ သောတဝသေန ဝတ္တမာနာ သောတော ဝိယ သောတပတိတေ သတ္တေ အပါယသမုဒ္ဒံ ပါပေန္တိ, သံသာရသမုဒ္ဒတော စ သီသံ ဥက္ခိပိတုံ န ဒေန္တိ, ယထာဂဟိတဉ္စ အာရမ္မဏံ ဝိဿဇ္ဇိတုံ န ဒေန္တိ, ယာဒိသဉ္စ ပါပံ ကတွာ ဒုက္ခပ္ပတ္တေ ပုနပိ တာဒိသေန ယောဇေန္တိ။
စိတ္တဿာတိ ကုသလစိတ္တဿ, ဝိသေသတော ဈာနစိတ္တဿ။ အာဒိတော ဝရဏံ အာဝရဏံ။ ကိလေသဝါသနံ နေတွာ ဝရဏံ နီဝရဏံ။ ကုဋ္ဋကဝါဋာဒီဟိ ဝိယ ပိဒဟနံ ပဋိစ္ဆာဒနံ, တံ ပန ကုသလာဒီနိ သင်္ဂဏှိတုံ, ပရိညာတုံ, ဉာတုဉ္စ အပ္ပဒါနဝသေန ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
တဿ တဿ ဓမ္မဿ သဘာဝန္တိ ကာယာဒိကဿ တဿ တဿ ဓမ္မဿ အသုဘာဒိသဘာဝံ။ အဘူတံ သဘာဝန္တိ သုဘာဒိသဘာဝံ။
ထာမဂတဋ္ဌေနာတိ ထာမဂတဘာဝေန။ ထာမဂတန္တိ စ အနညသာဓာရဏော ကာမရာဂါဒီနံ သဘာဝေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ယေန တေ ဧဝ ဘဂဝတာ ‘‘အနုသယာ’’တိ ဝုတ္တာ။ အနုသယနဉ္စ မဂ္ဂေန အပ္ပဟီနဘာဝေန ပစ္စယသမဝါယေ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟတာ။ တေနာဟ ‘‘ပုနပ္ပုနံ ကာမရာဂါဒီနံ ဥပ္ပတ္တိဟေတုဘာဝေန အနုသေန္တိယေဝါ’’တိ။
ဒုမ္မောစနီယဘာဝေန ပဝတ္တိံ သန္ဓာယာဟ ‘‘တေလဉ္ဇနကလလံ ဝိယာ’’တိ။
ဋ္ဌ ၈၃၀။ သေသာတိ အနပါယဂမနီယာ။ သုခုမာ ကာမရာဂပဋိဃာတိ သမ္ဗန္ဓော။ စတုတ္ထဉာဏဝဇ္ဈာ ဧဝါတိ အဝဓာရဏေန ပဌမဉာဏာဒိဝဇ္ဈတာ နိဝတ္တီယတိ။ တယိဒံ နိယမဒဿနံ အညတ္ထာပိ နေတဗ္ဗန္တိ ဒဿေန္တော ‘‘ပရတော’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ‘‘နိယမံ န ကရိဿာမာ’’တိ ဧတေန နိယမေ အကတေ ဟေဋ္ဌိမမဂ္ဂဝဇ္ဈတာပိ အနုညာတာ ဧဝ ဟောတီတိ။
လောဘ…ပေ… စတုတ္ထဉာဏဝဇ္ဈာနီတိအာဒီသု ပဌမဉာဏာဒီဟိ ဟတာပါယဂမနီယာဒိဘာဝါနီတိ အဓိပ္ပါယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အာဒိသဒ္ဒေန ဩဠာရိကသုခုမတာ ဂဟိတာ။
ယသေတိ ပရိဝါရေ။
အဂတီသု ဆန္ဒာဒယော ကိဉ္စာပိ ဥပရိမဂ္ဂဝဇ္ဈာ, တထာပိ တံမူလကဿ အကတ္တဗ္ဗကရဏဿ, ကတ္တဗ္ဗာကရဏဿ စ အပါယဂမနီယတာယ ပဌမမဂ္ဂဝဇ္ဈာ။
ကတာကတာကုသလာကုသလဝိသယံ ယံ ဝိပ္ပဋိသာရဘူတံ ကုက္ကုစ္စံ, တံ ဣဓ တတိယဉာဏဝဇ္ဈံ ဝုတ္တံ။ ယံ ပန ‘‘ကုက္ကုစ္စပကတတာယ အာပတ္တိမာပဇ္ဇတီ’’တိ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၄၃၈၊ ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ နိဒါနဝဏ္ဏနာ) ဝုတ္တံ ကုက္ကုစ္စံ, တံ သန္ဓာယ ‘‘ကုက္ကုစ္စဝိစိကိစ္ဆာ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေန ပဟီယန္တီ’’တိ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၁၁၇၆) အဋ္ဌသာလိနိယံ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ဒွိန္နံ ဝစနာနံ အဓိပ္ပါယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အညေသုပိ ဧဒိသေသု ဌာနေသု အဓိပ္ပါယော မဂ္ဂိတဗ္ဗော, န ဝိရောဓတော ပစ္စေတဗ္ဗော။ ဩဠာရိကာနဝသေသပ္ပဟာနံ ဝါ သန္ဓာယ ကုက္ကုစ္စဿ ပဌမတတိယဉာဏဝဇ္ဈတာ ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ‘‘ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တံ အနုဝသိတွာ အနုဝသိတွာ အာဝသထပိဏ္ဍံ ဘုဉ္ဇိတု’’န္တိ, ‘‘ကုက္ကုစ္စာယန္တော န ပဋိဂ္ဂဟေသီ’’တိ (ပါစိ။ ၂၀၄) ပန အာဂတံ ကုက္ကုစ္စံ, န နီဝရဏံ အရဟတော ဥပ္ပဇ္ဇနတော, နီဝရဏပဋိရူပကံ ပန ‘‘ကပ္ပတိ န ကပ္ပတီ’’တိ ဝီမံသနဘူတံ ဝိနယကုက္ကုစ္စံ နာမ, တံ တထာပဝတ္တစိတ္တုပ္ပါဒေါဝ။
ကာမရာဂပဋိဃာနုသယာ အဏုသဟဂတာ တတိယဉာဏဝဇ္ဈာ။ ဩဠာရိကာနံ ပန ဒုတိယဉာဏဝဇ္ဈတာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယာဝ။
စိတ္တုပ္ပါဒဂ္ဂဟဏေန စေတ္ထ မက္ခပဠာသမာယာသာဌေယျပမာဒထမ္ဘသာရမ္ဘာဒီနံ သင်္ဂဟော ကတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၈၃၁။ အဖလော ဝါယာမောတိ ဧတ္ထ အတီတာနံ တာဝ ပဇဟနေ အဖလော ဟောတု ဝါယာမော နိရုဒ္ဓတ္တာ, အနာဂတာနံ ပန ကထန္တိ တေသမ္ပိ ဝက္ခမာနံ အဝိပရီတမတ္ထံ အဇာနန္တော နတ္ထိတာမတ္တံ ဂဟေတွာ စောဒေတိ, တထာပိ ‘‘အဖလော’’တိ ပုဗ္ဗေ ပဟာတဗ္ဗာနံ နတ္ထိတာယ စောဒနာ ကတာ, ဣဒါနိ ပဟာနဿ။ ယဒိ ဟိ ပဟာနံ အတ္ထိ, ကထံ ပဟာတဗ္ဗာ သန္တိ? အထ ပဟာတဗ္ဗာ သန္တိ, ကထံ ပဟာနံ ဟောတိ? ပဟာတဗ္ဗာ စ သန္တိ, ပဟာနဉ္စ ဟောတီတိ ဝိပ္ပဋိသိဒ္ဓမေတံ။ ကသ္မာ? ပဟာတဗ္ဗေသု သန္တေသု ပဟာနဿ အသမ္ဘဝတော တဒုပဂေါ ဝါယာမော အဖလော အာလောကတမာနံ သဟာဝဋ္ဌာနေ သတိ အာလောကဿ အဖလတာ ဝိယ။ အထာပိ ကထဉ္စိ ပဟာနံ သိယာ? သံကိလေသိကာ စ မဂ္ဂဘာဝနာ အာပဇ္ဇတိ ပဟာတဗ္ဗပဟာယကာနံ
သဟာဝဋ္ဌာနတော။ ဝိပ္ပယုတ္တတာ ဝါ ကိလေသာနံ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တသင်္ခါရဝါဒီနံ ဝိပ္ပယုတ္တသင်္ခါရာနံ ဝိယာတိ အဓိပ္ပါယော။ တံ ပန နေသံ ဝါဒီနံ ယထာ မတိမတ္တံ, ဧဝမိဓာပီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘န စ ပစ္စုပ္ပန္နကိလေသော စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တော နာမ အတ္ထီ’’တိ။ အရူပဓမ္မာ ဟိ ဧကဝတ္ထုကာဒိဘာဝေန ဝတ္တမာနာ ခဏတ္တယပရိယာပန္နာ ပစ္စုပ္ပန္နာ, တေ ကထံ စိတ္တေန ဝိပ္ပယုတ္တာ နာမ သိယုံ, တသ္မာ နတ္ထေဝ ဝိပ္ပယုတ္တတာ ကိလေသာနံ။ အာဝေဏိကာတိ အသာဓာရဏာ, သယမေဝ ဥပ္ပါဒိတာ ပါဠိ အနာရုဠှာတိ အဓိပ္ပါယော။ ပါဠိယံယေဝ ဟိ ပဋိက္ခိတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သွာယံ ပုဂ္ဂလော။ ဟဉ္စီတိ ယဒိ။
ဝိနိဗဒ္ဓေါတိ မာနေန ပတ္ထဒ္ဓစိတ္တော။ ပရာမဋ္ဌောတိ မိစ္ဆာဘိနိဝိဋ္ဌော။ ထာမဂတောတိ ထာမဂတကိလေသော ထိရဘာဝဂတာနုသယော။ တေန ဟိ နတ္ထိ မဂ္ဂဘာဝနာတိ ယသ္မာ တီသုပိ ကာလေသု ကိလေသာနံ ပဟာနံ န ယုဇ္ဇတိ, တိကာလိကာ စ ကိလေသာ, တသ္မာ နတ္ထိ မဂ္ဂဘာဝနာ, တာယ သာဓေတဗ္ဗံ ကိစ္စံ နတ္ထီတိ အတ္ထော။ ‘‘န ဟိ နတ္ထိ မဂ္ဂဘာဝနာ’’တိအာဒိနာ စတုက္ခတ္တုံ ဝုတ္တဿ ပဋိက္ခေပဿ ပဋိက္ခေပေါ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ‘‘ပါဠိယံယေဝ ဟီ’’တိအာဒိံ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။
ဧဝမေဝါတိ ယထာ အဇာတဖလေ တရုဏရုက္ခေ မူလေ ဆိန္နေ အသတိ ဆေဒနေ အာယတိံ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟာနိ ဆေဒနပစ္စယာ အနုပ္ပဇ္ဇမာနာနိ ဝိနဋ္ဌာနိ နာမ ဟောန္တိ, ဧဝမေဝ မဂ္ဂဘာဝနာယ အသတိ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟာ ကိလေသာ မဂ္ဂဘာဝနာယ အနုပ္ပဇ္ဇမာနာ ‘‘ပဟီနာ’’တိ ဝုစ္စန္တီတိ ဥပမာသံသန္ဒနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဥပ္ပါဒေါတိ ဥပ္ပါဒသီသေန ဥပ္ပါဒဝန္တော ခန္ဓာ ဝုတ္တာ။ အနုပ္ပါဒေတိ နိဗ္ဗာနေ။ အဇာတာယေဝ န ဇာယန္တိ, တသ္မာ ပဟီနာ နာမ ဟောန္တီတိ ‘‘နတ္ထိ ကိလေသပ္ပဟာန’’န္တိ ပရဝါဒိနာ ကတော ပဋိက္ခေပေါ ‘‘န ဟီ’’တိ ပဋိက္ခိတ္တော။ တေ ပန နေဝ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ဝိဂတာ, နာပိ ဘဝိဿန္တိ, န စ ဥပ္ပန္နာတိ ‘‘အတီတေ ကိလေသေ ပဇဟတီ’’တိအာဒိ န ဝတ္တဗ္ဗန္တိ ဒဿေတိ။ ဟေတုနိရောဓာတိ ဒုက္ခဟေတူနံ ကိလေသာနံ နိရောဓာ။ ဒုက္ခနိရောဓောတိ အာယတိံ ဥပ္ပဇ္ဇနကဒုက္ခဿ နိရောဓော။ ဥပ္ပါဒပဝတ္တနိမိတ္တာယူဟနာ ပစ္စုပ္ပန္နဘဝဝသေန ဂဟိတာ။
ဋ္ဌ ၈၃၂။ ဧတေနာတိ ‘‘အဇာတာယေဝ န ဇာယန္တီ’’တိအာဒိဝစနေန။ ဝိပဿနာယ အာရမ္မဏဘူတံ ဥပါဒါနက္ခန္ဓပဉ္စကသင်္ခါတံ ဘူမိပဝတ္တိဋ္ဌာနံ လဒ္ဓဝန္တော ဘူမိလဒ္ဓါ ယထာ ‘‘အဂ္ဂိအာဟိတော’’တိ, လဒ္ဓဘူမိကာတိ
အတ္ထော။ ဝတ္တမာနာဒိဥပ္ပန္နဝိဓုရတာယ ဘူမိလဒ္ဓုပ္ပန္နာ ဧဝ နာမ တေတိ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၈၃၃။ အနုဘဝိတွာ, ဘဝိတွာ စ အပဂတံ ဘူတာပဂတံ။ အနုဘူတဘူတာ ဟိ ဘူတတာသာမညေန ဘူတသဒ္ဒေန ဝုတ္တာ။ သာမညမေဝ ဟိ ဥပသဂ္ဂေန ဝိသေသီယတီတိ။ အနုဘူတသဒ္ဒေါ စ ကမ္မဝစနိစ္ဆာယ အဘာဝတော အနုဘာဝကဝါစကော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဝိကပ္ပဂါဟဝသေန ရာဂါဒီဟိ, တဗ္ဗိပက္ခေဟိ စ အကုသလံ, ကုသလဉ္စ အာရမ္မဏရသံ အနုဘဝတိ, န ဝိပါကော ကမ္မဝေဂက္ခိတ္တတ္တာ, နာပိ ကိရိယာ အဟေတုကာနံ အတိဒုဗ္ဗလတာယ, သဟေတုကာနဉ္စ ခီဏကိလေသဿ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာဝတော ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ အတိသန္တဝုတ္တိတ္တာ။ ဧတ္ထ စ ပုရိမနယေ ကုသလာကုသလမေဝ ဝတ္တုံ အဓိပ္ပါယဝသေန ‘‘ဘူတာပဂတ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ယံ ‘‘ဥပ္ပန္နာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဥပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဌိတိယာ’’တိ (သံ။ နိ။ ၅။၆၅၁-၆၆၂၊ ဝိဘ။ ၃၉၀-၃၉၁) ဧတ္ထ ‘‘ဥပ္ပန္န’’န္တိ ဂဟေတွာ တံသဒိသာနံ ပဟာနံ, ဝုဒ္ဓိ စ ဝုတ္တာ။ ပစ္ဆိမနယေ စ-သဒ္ဒေန ကုသလာကုသလဉ္စ အာကဍ္ဎိတွာ သဗ္ဗံ သင်္ခတံ ဝုတ္တံ ဘုတွာပဂတဘာဝါဘိဓာနာဓိပ္ပါယေန။ ဝိပစ္စိတုံ ဩကာသကရဏဝသေန ဥပ္ပတ္တိတံ အတီတံ ကမ္မဉ္စ တတော ဥပ္ပဇ္ဇိတုံ အာရဒ္ဓေါ ဝိပါကော စ အနာဂတော ဩကာသကတုပ္ပန္နောတိ ဝုတ္တော ဩကာသော ကတော ဧတေန, ဩကာသော ကတော ဧတဿာတိ စ အတ္ထဒွယဝသေန, ယံ ဥပ္ပန္နသဒ္ဒေန ဝိနာပိ ဝိညာယမာနံ ဥပ္ပန္နံ သန္ဓာယ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, သဉ္စေတနိကာနံ ကမ္မာန’’န္တိအာဒိ (အ။ နိ။ ၁၀။၂၁၇, ၂၁၉) ဝုတ္တံ။
တာသု တာသု ဘူမီသူတိ မနုဿဒေဝါဒိအတ္တဘာဝသင်္ခါတေသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု။ တသ္မိံ တသ္မိံ သန္တာနေ အနုပ္ပတ္တိဓမ္မတံ အနာပါဒိတတာယ အသမူဟတံ။ အသမူဟတတ္တာယေဝ ဟိဿ နတ္ထီတိ နဝတ္တဗ္ဗတာယ ဥပ္ပန္နဝေါဟာရော။
ဋ္ဌ ၈၃၄။ ‘‘ကာ ဘူမိ, ကော ဝါ ဘူမိလဒ္ဓေါ’’တိ အာသင်္ကံ နိဝတ္တေတုံ ‘‘ဧတ္ထ စာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ ‘‘ဝိပဿနာယ အာရမ္မဏဘူတာ’’တိ ဧတေန ခန္ဓာနံ အပရိညာတတံ ဒဿေတိ, န အာရမ္မဏဘာဝမတ္တံ တေဘူမကဂ္ဂဟဏေနေဝ တဿ သိဒ္ဓတ္တာ။ အပရိညာတာ ဟိ ခန္ဓာ ကိလေသာနံ ဘူမီတိ အဓိပ္ပေတာ။ ခန္ဓေသု ဝတ္ထုဘူတေသု။ အာရမ္မဏဝသေနာတိ အာရမ္မဏကရဏဝသေန။ အတီတာနာဂတေ, ပဂေဝ ပစ္စုပ္ပန္နေတိ အဓိပ္ပါယော။ တန္တိ တံ
အညသန္တာနဂတံ ကိလေသဇာတံ။ တတော အညသ္မိံ သန္တာနေ အာရမ္မဏကရဏမတ္တေန ဘူမိလဒ္ဓံ နာမ ယဒိ သိယာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿာတိ ကိလေသဇာတဿ။ အပ္ပဟေယျတော ပရသန္တတိပတိတတ္တာ န ကောစိ ဘဝမူလံ ပဇဟေယျ။ ဘူမိလဒ္ဓဉှိ အနုသယိတံ နာမ ဟောတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ဝတ္ထုဝသေနာတိ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနဝသေန။ ယတ္ထ ယတ္ထ ဘဝေ, သန္တာနေ ဝါ။ ပရိညာတာနံ အဘူမိဘာဝတော ‘‘အပရိညာတာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဥပ္ပါဒတော ပဘုတီတိ တေသံ ခန္ဓာနံ ဥပ္ပဇ္ဇနတော ပဋ္ဌာယ။ ကိလေသာနံ အပ္ပဟီနဘာဝံ ဌပေတွာ အညဿ ကာရဏဿ အဘာဝတော တေသု ခန္ဓေသု ကိလေသဇာတံ အနုသေတိ, တသ္မာ တံ အနုသယိတံ ကိလေသဇာတံ, တေနေဝ အနုသယနသင်္ခါတေန အပ္ပဟီနဋ္ဌေန ဘူမိလဒ္ဓန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၈၃၅။ တတ္ထ စ ဘူမိဘူတေသု ခန္ဓေသု န သဗ္ဗေ သဗ္ဗေသံ ဝတ္ထူ ဟောန္တိ, အထ ခေါ ဝိသေသော အတ္ထီတိ တံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယဿ ယေသူ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ယဿာတိ ယဿ ပုဂ္ဂလဿ။ ယေသူတိ သတိပိ အဇ္ဈတ္တဘာဝသာမညေ ယေသု အတီတာဒိကာမာဝစရာဒိဘေဒဘိန္နေသု ခန္ဓေသု။ တေ ဧဝ ယထာနုသယိတာ ခန္ဓာ။ ကိံ ပနေတေ ကိလေသာ အာရမ္မဏံ ကရောန္တာ ဝိယ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ အနုသေန္တီတိ? ယတော တေ ဧဝ ခန္ဓာ တေသံ ကိလေသာနံ ဝတ္ထူတိ ဝုတ္တာ, န ဟေဝ ခေါ အနုသယာနံ ဝတ္ထုံ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ ပဝတ္တိ အတ္ထိ။ အတီတာဒိကာမာဝစရာဒိဝသေန ပန ယထာပရိစ္ဆိန္နေ ဝတ္ထုသ္မိံ ယော ကိလေသာနံ အပ္ပဟီနဋ္ဌော, သော ပရိစ္ဆိဇ္ဇ ပဝတ္တော ဝိယ ဟောတီတိ ‘‘အတီတက္ခန္ဓေသူ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တေန ဝတ္ထုဝသေန ဘူမိလဒ္ဓံ ဟောတီတိ ဝတ္ထုဘေဒေန သိယာ တဿ ဘေဒေါတိ ဒဿေတိ။ တထာဝဝတ္ထိတဘာဝတော ဧဝ ဟိ ‘‘အညတရော လောလဇာတိကော တံ ရသပထဝိံ အင်္ဂုလိယာ သာယီ’’တိအာဒိဝစနံ (ဒီ။ နိ။ ၃။၁၂၀) ကာမာဝစရက္ခန္ဓေသု အနုသယိတာနံ ရသတဏှာဒီနံ ရူပါရူပါဝစရက္ခန္ဓေ အတိက္ကမိတွာ ပုန ကာမာဝစရက္ခန္ဓဝတ္ထုကတံ ဝိဘာဝေတိ။ တေနာဟ ‘‘တထာ ကာမာဝစရက္ခန္ဓေသူ’’တိအာဒိ။ ယထာ စေတ္ထ ရူပါရူပါဝစရက္ခန္ဓေ အတိက္ကမိတွာ ပဝတ္တိ, ဧဝံ ကာမာဝစရက္ခန္ဓေ အတိက္ကမိတွာ ပဝတ္တိ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဧသ နယော ရူပါရူပါဝစရေသူ’’တိ။
ပရိယုဋ္ဌာနာဘိဘဝနဝသေန စ ကိလေသာနံ အနုသယနဋ္ဌော အနုမီယတိ တဒဘာဝေ အဘာဝတော။ ယဿ ယေ အနုသယာ ပဟီနာ, တေသံ ဝတ္ထု
တေန သမတိက္ကန္တံ ပရိညာတတ္တာတိ ကုတော နေသံ ဘူမိသမညာတိ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘သောတာပန္နာဒီသု ပနာ’’တိအာဒိ။ ဣဓ ဝဋ္ဋမူလကိလေသာတိ အနုသယာ အဓိပ္ပေတာ, န အဝိဇ္ဇာ, ဘဝတဏှာ စ။ ယံ ကိဉ္စိ စေတနာစေတသိကဘေဒံ, ကာယိကာဒိဘေဒံ ဝါ။ ဣတီတိ ဧဝံ, အပ္ပဟီနာနုသယတ္တာတိ အဓိပ္ပါယော။ အဿာတိ ပုထုဇ္ဇနဿ။ တေ ပနေတေ အနုသယာ အတီတာဒိကာမာဝစရာဒိဝသေန ယထာပရိစ္ဆိန္နေ တတ္ထ တတ္ထ ဝတ္ထုသ္မိံ အနုသယန္တာပိ တေ တေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓေ အဝိဘာဂေနေဝ ဝတ္ထုံ ကတွာ အနုသေန္တီတိ ဒဿေန္တော ‘‘တဿေတံ ဝဋ္ဋမူလ္လ’န္တိအာဒိမာဟ။
ဋ္ဌ ၈၃၆။ ဣဒါနိ တမတ္ထံ အနွယဗျတိရေကဝသေန ဥပမာယ ဝိဘာဝေတုံ ‘‘ပထဝီရသာဒိ ဝိယာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ရုက္ခဂစ္ဆလတာဒီနံ ပစ္စယဘူတော သသမ္ဘာရပထဝိယာ ရသော ပထဝီရသော။ အာပေါရသေပိ ဧသေဝ နယော။ သာခါ နာမ ခုဒ္ဒကသာခါ။ ပသာခေါ ဝိဋပေါ။ ရုက္ခပဝေဏိန္တိ ရုက္ခပရာပရံ။ သန္တာနယမာနေတိ အပရာပရံ အနုပ္ပဗန္ဓန္တေ။
မဏ္ဍူကကဏ္ဋကောတိ ဧကော မစ္ဆကဏ္ဋကောတိ ဝဒန္တိ။ အနုပါဒါနောတိ ပဟီနစတုရုပါဒါနော, ရူပါဒီသု ဝါ ကိဉ္စိပိ အဂဏှန္တော။
ဋ္ဌ ၈၃၇။ ဣဓ သမုဒါစာရော နာမ လဒ္ဓတ္တလာဘတာတိ ခဏတ္တယသမင်္ဂိသမုဒါစာရုပ္ပန္နန္တိ အာဟ ‘‘ဝတ္တမာနုပ္ပန္နမေဝ သမုဒါစာရုပ္ပန္န’’န္တိ။ ပုဗ္ဗဘာဂေ အနုပ္ပဇ္ဇမာနမ္ပီတိ တသ္မိံ အာပါထဂတေ အာရမ္မဏေ အာဒိတော ပဝတ္တဇဝနဝါရေသု အနုပ္ပဇ္ဇမာနမ္ပိ။ အဓိဂ္ဂဟိတတ္တာတိ အယောနိသောမနသိကာရေန အဘိရုယှ ဂဟိတတ္တာ, ဒဠှံ ဂဟိတတ္တာတိ အတ္ထော။ အပရဘာဂေတိ အပရသ္မိံ ကာလဘာဂေ, ကာလန္တရေတိ အတ္ထော။ ဧကန္တေန ဥပ္ပတ္တိတောတိ ပစ္စယသမဝါယေ သတိ တထာ အယောနိသောမနသိကာရဿ တတ္ထ နိဗ္ဗတ္တတ္တာ နိယမေန ဥပ္ပဇ္ဇနတော။ ကလျာဏိဂါမေတိ ဧဝံနာမကေ ဂါမေ။ ရောဟဏေ ကိရ အဘိရူပါနံ ဣတ္ထီနံ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနတာယ သော ဂါမော တထာ ဝုစ္စတိ။ စိတ္တသန္တတိမနာရုဠှန္တိ ပစ္စုပ္ပန္နတံ ပဋိသေဓေတိ။ ‘‘ဥပ္ပတ္တိနိဝါရကဿ ဟေတုနော အဘာဝါ’’တိ ဧတေန ပစ္စယေ သတိ ပစ္စယသမဝါယေ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟတာယ အဝိက္ခမ္ဘိတဿ ဥပ္ပန္နတာပရိယာယောတိ ဒဿေတိ။ နနု စ အသမူဟတုပ္ပန္နမ္ပိ ပစ္စယေ သတိ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟမေဝ? သစ္စမေတံ,
ပဟာနဝိသေသဘာဝကတော ပန နေသံ ဘေဒေါ။ ယထာ အဝိက္ခမ္ဘိတာသမူဟတဘူမိလဒ္ဓုပ္ပန္နံ သတိ ပစ္စယသမဝါယေ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟံ, ဧဝံ အာရမ္မဏာဓိဂ္ဂဟိတုပ္ပန္နမ္ပီတိ တိဝိဓဿာပိ ဘူမိလဒ္ဓေန ဧကသင်္ဂဟတာ ဝုတ္တာ။
ဋ္ဌ ၈၃၈။ အကုသလမ္ပိ ဘူတာပဂတုပ္ပန္နံ အတီတတ္တာ န ပဟာတဗ္ဗံ, တထာ ဧကစ္စံ ဩကာသကတုပ္ပန္နံ ဣတရံ အပ္ပဟာတဗ္ဗတော, သေသဒွယံ ခဏတ္တယသမင်္ဂိဘာဝတောတိ အာဟ ‘‘အမဂ္ဂဝဇ္ဈတ္တာ’’တိ။ ကေနစီတိ စတူသု မဂ္ဂဉာဏေသု ကေနစိ။ တဿာတိ ယထာဝုတ္တဿ စတုဗ္ဗိဓဿပိ ဥပ္ပန္နဿ။ တံ ဥပ္ပန္နဘာဝံ ဝိနာသယမာနန္တိ အနုပ္ပတ္တိဓမ္မတာပါဒနေန ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟတံ ဝိနာသေန္တံ။ ပဌမံ လောကိယဉာဏေန ယထာဗလံ ပဟီနမေဝ လောကုတ္တရဉာဏံ ပဇဟတီတိ လောကိယဂ္ဂဟဏံ ကတံ။
ပရိညာဒိကိစ္စကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၈၃၉။ သစ္စာဘိသမယကာလသ္မိန္တိ စတုန္နံ အရိယသစ္စာနံ ပဋိဝိဇ္ဈနက္ခဏေ။ ဝုတ္တာနီတိ ‘‘ဒုက္ခံ ပရိညေယျ’’န္တိအာဒိနာ (သံ။ နိ။ ၅။၁၀၉၉), ‘‘ယော, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခံ ပဿတီ’’တိအာဒိနာ (သံ။ နိ။ ၅။၁၁၀၀) စ ဝုတ္တာနိ။ ယထာသဘာဝေနာတိ အဝိပရီတသဘာဝေန။ ‘‘ဇာနိတဗ္ဗာနီ’’တိ ဝတွာ တေသံ ဇာနနဝိဓိံ ဥပမာဝသေန အဋ္ဌကထာယံ တာဝ ဝုတ္တနယေန ဒဿေတုံ ‘‘ဝုတ္တံ ဟေတ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
တတ္ထ ယထာ ပဒီပေါတိအာဒိ ဧကဿ ဉာဏဿ ဧကက္ခဏေ စတ္တာရိ ကိစ္စာနိ ကထံ သမ္ဘဝန္တိ။ န ဟိ တာဒိသံ ကိဉ္စိ လောကေ ဒိဋ္ဌံ အတ္ထိ, န စ ဝစနံ လဗ္ဘတီတိ အန္တောလီနစောဒနံ မနသိ ကတွာ ဝုတ္တံ ‘‘ပရိညာဘိသမယေနာ’’တိ။ အနဝသေသတော ပရိစ္ဆိဇ္ဇ ဇာနနသင်္ခါတေန ပဋိဝိဇ္ဈနေန အဘိသမေတိ အသမ္မောဟဝသေန ပဋိဝိဇ္ဈတိ။ ပဟာနာဘိသမယေနာတိ သမုစ္ဆေဒပ္ပဟာနသင်္ခါတေန ပဋိဝိဇ္ဈနေန အသမ္မောဟတော အဘိသမေတိ။ မဂ္ဂံ ဘာဝနာဘိသမယေနာတိ မဂ္ဂဉာဏံ သမ္မာသင်္ကပ္ပါဒိသေသမဂ္ဂံ သဟဇာတာဒိပစ္စယတာဝသေန ဘာဝနာဘိသမယေန။ အဘိသမေတိ ပုဗ္ဗဘာဂဘာဝနာသမ္ဘူတေန အရိယမဂ္ဂဘာဝနာသင်္ခါတေန ပဋိဝိဇ္ဈနေန အဘိသမေတိ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ အသမ္မောဟတော ပဋိဝိဇ္ဈတိ။ မဂ္ဂဉာဏဉှိ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေသု သမ္မောဟံ ဝိဒ္ဓံသေန္တံ အတ္တနိပိ သမ္မောဟံ ဝိဒ္ဓံသေတိယေဝ။ နိရောဓန္တိ နိဗ္ဗာနံ။ သစ္ဆိကိရိယာဘိသမယေနာတိ ပစ္စက္ခကရဏသင်္ခါတေန ပဋိဝိဇ္ဈနေန။
ပါပုဏာတီတိ အဓိဂစ္ဆတိ။ သွာယံ အဓိဂမော ဒဿနပဋိဝေဓောတိ အာဟ ‘‘ပဿတိ ပဋိဝိဇ္ဈတီ’’တိ။
‘‘နိရောဓံ…ပေ… ပဋိဝိဇ္ဈတီ’’တိ ဧတေန နိရောဓသစ္စမေကံ အာရမ္မဏပဋိဝေဓေန စတ္တာရိပိ သစ္စာနိ အသမ္မောဟပဋိဝေဓေန မဂ္ဂဉာဏံ ပဋိဝိဇ္ဈတီတိ ဧဝံ ယုတ္တိဝသေန ဝိဘာဝိတံ ဧကပဋိဝေဓံ အာဂမေနပိ သာဓေတုံ ‘‘ဝုတ္တမ္ပိ စေတ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ‘‘သဗ္ဗံ ဝေဒိတဗ္ဗ’’န္တိ ဣမိနာ ‘‘ယော ဒုက္ခသမုဒယံ ပဿတိ, သော ဒုက္ခမ္ပိ ပဿတီ’’တိအာဒိနာ (သံ။ နိ။ ၅။၁၁၀၀) အာဂတံ သမုဒယံ သစ္စာဒိမူလကံ ယောဇနံ သင်္ဂဏှာတိ။
န စေတံ ကာလန္တရဒဿနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, အထ ခေါ ဧကပဋိဝေဓမေဝါတိ ဒဿေန္တေန ‘‘မဂ္ဂသမင်္ဂိဿ ဉာဏံ, ဒုက္ခေပေတံ ဉာဏ’’န္တိအာဒိနာ (ဝိဘ။ ၇၉၄၊ ပဋိ။ မ။ ၁။၁၀၉) အပရံ သုတ္တပဒံ အာနီတံ။ တထာ ဟိ ‘‘ယော နု ခေါ, အာဝုသော, ဒုက္ခံ ပဿတိ, ဒုက္ခသမုဒယမ္ပိ သော ပဿတိ…ပေ… ပဋိပဒမ္ပိ သော ပဿတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၅။၁၁၀၀) ဧကသစ္စဒဿနသမင်္ဂိနော အညသစ္စဒဿနသမင်္ဂိဘာဝဝိစာရဏာယ တမတ္ထံ သာဓေတုံ အာယသ္မတာ ဂဝမ္ပတိတ္ထေရေန ဝုတ္တံ, ပစ္စေကဉ္စ သစ္စတ္တယဒဿနယောဇနာ ကတာ။ အညထာ ကမာဘိသမယေ ပုရိမဒိဋ္ဌဿ ပုန အဒဿနတော သမုဒယာဒိံ ပဿတော ဒုက္ခာဒိဒဿနံ ပုန အဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ, ဝုစ္စမာနေ စ သဗ္ဗဒဿနံ ဒဿနန္တရပရမန္တိ ဒဿနာနုပရမော ဧဝ သိယာတိ။
နိဿယဘာဝဟေတုတာယ ဒုက္ခပရိညာယ ဝဋ္ဋိဈာပနသဒိသတာ, ပဋိပက္ခဝိဒ္ဓံသနတာယ သမုဒယပ္ပဟာနဿ အန္ဓကာရဝိဓမနသဒိသတာ, ဉာဏာလောကပရိဗြူဟနတာယ မဂ္ဂဘာဝနာယ အာလောကဝိဒ္ဓံသနသဒိသတာ, တေန တေန မဂ္ဂေန ယထာ ယထာ နိရောဓဿ သစ္ဆိကိရိယာ, တထာ တထာ ကိလေသသ္နေဟပရိယာဒါနံ ဟောတီတိ နိရောဓသစ္ဆိကိရိယာယ သ္နေဟပရိယာဒါနသဒိသတာ ကာရဏူပစာရေန ဝုတ္တာ။
ဋ္ဌ ၈၄၀။ ဩဘာသေတီတိ ပကာသေတိ။ ကိလေသပဋိပ္ပဿဒ္ဓိန္တိ သဗ္ဗကိလေသဒရထပရိဠာဟဝူပသမဘာဝတော ကိလေသာနံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိဘူတံ။
ဋ္ဌ ၈၄၁။ အပ္ပေတီတိ ပပ္ပေါတိ။ ဒုက္ခပရိညာယ သက္ကာယတီရသမတိက္ကမဘာဝတော ဩရိမတီရပ္ပဟာနသဒိသတာ, မဂ္ဂဘာဝနာယ သတ္တတ္တိံသဗောဓိပက္ခိယဓမ္မာဝဟနတာယ ဘဏ္ဍဝဟနသဒိသတာ။
ဋ္ဌ ၈၄၂။ ပဝတ္တံ ဉာဏံ အဿာတိ ပဝတ္တဉာဏော, မဂ္ဂေါ။ အဿ မဂ္ဂဿ။
တထဋ္ဌေနာတိ တထသဘာဝေန, ပီဠနာဒိအဝိပရီတသဘာဝေနာတိ အတ္ထော။ ဧကပဋိဝေဓာနီတိ ဧကဇ္ဈံ ပဋိဝိဇ္ဈိတဗ္ဗာကာရာနိ။
ဒုက္ခဿ ပီဠနဋ္ဌောတိအာဒီသု ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ဟေဋ္ဌာ ဗုဒ္ဓါနုဿတိဝဏ္ဏနာယံ (ဝိသုဒ္ဓိ။ မဟာဋီ။ ၁။၁၄၄) ဝုတ္တမေဝ။ ဧကသင်္ဂဟိတာနီတိ ဧကေနေဝ သင်္ဂဟိတာနိ။ ကေန? တထဋ္ဌေန, သစ္စဋ္ဌေနာတိ အတ္ထော။ ယံ ဧကသင်္ဂဟိတန္တိအာဒိ ဉာဏဿ ဧကပဋိဝေဓဒဿနံ။ မဂ္ဂဉာဏဉှိ နိရောဓမေဝ အာရမ္မဏံ ကရောန္တမ္ပိ ယော သော ဒုက္ခာဒီသု တစ္ဆာဝိပလ္လာသဘူတဘာဝသင်္ခါတော သစ္စဋ္ဌော, တပ္ပဋိစ္ဆာဒကသမ္မောဟဝိဒ္ဓံသနေန တံ ယာထာဝတော ပဋိဝိဇ္ဈန္တံ ပစ္စက္ခံ ကရောန္တမေဝ ပဝတ္တတိ။ ယတော အပရဘာဂေ ပီဠနာဒယော သောဠသပိ သစ္စဋ္ဌာ အရိယဿ ဟတ္ထာမလကံ ဝိယ ယာထာဝတော ဥပဋ္ဌဟန္တိ။
ဋ္ဌ ၈၄၃။ အတ္ထာတိ ဉာဏေန အရဏီယတော အတ္ထာတိ လဒ္ဓသမညာ အာကာရာ။ အညသစ္စဒဿနဝသေနာတိ သမုဒယာဒိသစ္စန္တရဒဿနဝသေန။ အာဝိဘာဝတောတိ ပကာသဘာဝတော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယေ အာကာရာ ဒုက္ခာဒီသု သဘာဝဝသေန, သစ္စန္တရဒဿနဝသေန စ အာဝိဘဝန္တိ, တေ ပီဠနာဒယော စတ္တာရောယေဝါတိ သောဠသေဝ ဝုတ္တာ, န အညေတိ။ အယမတ္ထော ဣဓာဓိပ္ပေတောတိ ကထမိဒံ ဝိညာယတီတိ အာဟ ‘‘တတ္ထ ကတမံ ဒုက္ခေ ဉာဏ’’န္တိအာဒိ။ တေနေတံ ဒဿေတိ – ယသ္မာ ပါဠိယံ ဝိသုံ ဝိသုံ အာရမ္မဏကရဏဝသေနပိ သစ္စဉာဏံ ဝုတ္တံ ကိစ္စနိဗ္ဗတ္တိဝသေနပိ, တသ္မာ ဝိညာယတိ ‘‘သဘာဝတော, သစ္စန္တရဒဿနတော စ သစ္စာနံ အာကာရာ အာဝိဘဝန္တီ’’တိ။
ကိစ္စနိဗ္ဗတ္တိဝသေန ဒဿနံ အာဝိဘာဝတော ဒဿနသဒိသန္တိ တံ အနာမသိတွာ ဣတရမေဝ ဒဿေန္တော ‘‘တတ္ထာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထာတိ တေသု ဒွီသု ဒဿနေသု။ အာယူဟိတန္တိ ပိဏ္ဍဝသေန နိဗ္ဗတ္တိတံ။ ယဉှိ ကိဉ္စိ ပစ္စယုပ္ပန္နံ နာမ, သဗ္ဗံ တံ သမုဒိတမေဝ နိဗ္ဗတ္တတီတိ။ သင်္ခတန္တိ ပစ္စယန္တရေဟိ သမေစ္စ သမ္ဘူယ ကတံ။ ရာသိကတန္တိ ပုဉ္ဇကတံ။ အနေကမေဝ ဟိ ပစ္စယုပ္ပန္နံ ဧကဇ္ဈံ နိဗ္ဗတ္တမာနံ အတ္တနော ပစ္စယေဟိ ရာသိကတံ ဝိယ ဟောတီတိ။ တသ္မာတိ သမုဒယေန အာယူဟိတတ္တာ။ အဿာတိ ဒုက္ခသစ္စဿ။ ယသ္မိံ သန္တာနေ
ဥပ္ပန္နော, တဿ ကိလေသသန္တာပဟရော။ သယမ္ပိ ကိလေသပရိဠာဟာဘာဝတော သုသီတလော။ သန္တာပဋ္ဌော အာဝိဘဝတိ ဥဠာရဒဿနေန တဒညဿ အနုဠာရဘာဝေါ ဝိယာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အာယသ္မတော’’တိအာဒိ။ အဝိပရိဏာမဓမ္မဿ နိစ္စသဘာဝဿ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ ပဋိပက္ခတော အာဝိဘဝနာကာရဿ သုခသိဒ္ဓိတော။
နိဒါနဋ္ဌော အာဝိဘဝတိ ဣဒမဿ နိဒဒါတီတိ။ သံယောဂပလိဗောဓဋ္ဌာ ပဋိပက္ခဝသေန အာဝိဘဝနာကာရာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝိသံယောဂဘူတဿာ’’တိအာဒိ။ ကိလေသဒုက္ခေဟိ သံယောဇနဋ္ဌော သံယောဂဋ္ဌော။ သံသာရစာရကေ ပလိဗုဒ္ဓနဋ္ဌော ပလိဗောဓဋ္ဌော။
ကိလေသသင်္ဂဏိကာဒိဝသေန အဝိဝေကဘူတဿ။ ဝိဝေကဋ္ဌော ဥပဓိဝိဝေကတာ။ သဗ္ဗသင်္ခါရဝိဝိတ္တတာ အသင်္ခတဘာဝေါတိ ဧဝံ အစ္ဆရိယဗ္ဘုတသဘာဝေါပိ အရိယမဂ္ဂေါ သင်္ခတော ဧဝ, အယမေဝ စ ဧကော အသင်္ခတောတိ နိရောဓဿ အသင်္ခတဘာဝေါ သုပါကဋော ဟောတိ။ ဒုက္ခံ ဝိသံ မရဏဓမ္မတော တဿ အဂဒဘူတံ အမတံ နိဗ္ဗာနံ။
‘‘မဂ္ဂေါ’’တိ သမ္ဘာဝေတဗ္ဗတံ ပတ္တော သုခုမသန္တဘာဝေန ဥပဋ္ဌိတော နိကန္တိဘူတောပိ နာယံ သမုဒယော ဟေတု နိဗ္ဗာနဿ ပတ္တိယာ။ အယံ အရိယမဂ္ဂေါ ဟေတူတိ မဂ္ဂါမဂ္ဂဉာဏဒဿနေ ဝုတ္တနယေန မဂ္ဂဿ ဟေတုဋ္ဌော အာဝိဘဝတိ။ နိရောဓဒဿနေနာတိ အတိဝိယ နိပုဏဿ ပရမဂမ္ဘီရဿ နိရောဓသစ္စဿ ဒဿနေန။ တေနာဟ ‘‘ပရမသုခုမာနီ’’တိအာဒိ။ ဒုက္ခဒဿနေနာတိ အတိဝိယ အာဒီနဝပ္ပတ္တိယာ ဝိပုလတရာဒီနဝဿ ဒုက္ခသစ္စဿ ဒဿနေန။ တပ္ပဋိပက္ခတော အာဓိပတေယျဋ္ဌော။ တေနာဟ ‘‘အနေကရောဂါတုရ…ပေ… ဥဠာရဘာဝေါ ဝိယာ’’တိ။ ဧဝမေတေ ယထာရဟံ အနွယတော, ဗျတိရေကတော စ သစ္စေသု အာဝိဘဝနာကာရာ ဝိဘာဝိတာ။
ဧကေကဿာတိ ဧကေကဿ အတ္ထဿ, ပီဠနာယူဟနနိဿရဏနိယျာနဋ္ဌေ သန္ဓာယာဟ။ တိဏ္ဏံ တိဏ္ဏန္တိ သင်္ခတာဒိအတ္ထေ။ ယေ ပန ဝါဒိနော။ နာနာဘိသမယန္တိ နာနာဉာဏေန အဘိသမယံ, စတုန္နံ သစ္စာနံ နာနာက္ခဏေ နာနာဉာဏေန ပဋိဝိဇ္ဈနန္တိ အတ္ထော။ ယဒိ ဟိ မဂ္ဂဉာဏဿ စတူသု သစ္စေသု နာနာဘိသမယော သိယာ, ဒုက္ခဒဿနာဒီဟိ ပဌမမဂ္ဂါဒီဟိ ပဟာတဗ္ဗာနံ
သံယောဇနတ္တယာဒီနံ ဧကဒေသပ္ပဟာနံ အာပဇ္ဇတိ။ တထာ စ သတိ ဧကဒေသသောတာပတ္တိမဂ္ဂဋ္ဌတာဒိပ္ပသင်္ဂေါ။ တံတံဒဿနာနန္တရဉ္စ တံတံဖလေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ တံတံပဟေယျကိလေသပဋိပ္ပဿဒ္ဓိဘူတာနံ ဖလာနံ မဂ္ဂါနံ ဝိယ စတုက္ကတာ သိယာ။ တထာ စ သတိ ဧကဒေသသောတာပန္နတာဒိပ္ပသင်္ဂေါ။ ကိဉ္စ ဘိယျော – ယဒိ မဂ္ဂဉာဏဿ နာနာဘိသမယော သိယာ, အညေန ဉာဏေန ဒုက္ခံ ပဿတိ။ အညေန သမုဒယံ, အညေန နိရောဓံ, အညေန မဂ္ဂံ, ဧဝံ သတိ မဂ္ဂကိစ္စံ အပရိပုဏ္ဏမေဝ သိယာ။ မဂ္ဂဒဿနေန ဟိ ဒွယဂတိ, တေနေဝ ဝါ တဿ ဒဿနံ, အညေန ဝါတိ။ တတ္ထ ပဌမော တာဝ ပက္ခော န ယုဇ္ဇတိ အတ္တနိ ပဝတ္တိယာ အသမ္ဘဝတော။ န ဟိ တေနေဝ အင်္ဂုလဂ္ဂေန တမေဝ ပရာမသိတုံ သက္ကာ။ အထ အညေန အနဝဋ္ဌာနပ္ပသင်္ဂေါ ‘‘ယေန မဂ္ဂံ ပဿတိ, သောပိ မဂ္ဂေါ။ တမ္ပိ ယေန ပဿတိ, သောပိ မဂ္ဂေါ’’တိ။ တသ္မာ ဧကာဘိသမယတော ယထာဝုတ္တော အသမ္မောဟပဋိဝေဓောဝ ယုတ္တော။ အပိစ ပရိစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗံ, သမုစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗဉ္စ သစ္စဒွယံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တမာနဿ မဂ္ဂဉာဏဿ ပရိစ္ဆိန္ဒနသမုစ္ဆိန္ဒနာနိ န သမ္ဘဝန္တိ တတော အနိဿရဏတော။ န ဟိ ဒုက္ခပရိညာသမုဒယပ္ပဟာနာနိ ဒုက္ခသမုဒယသစ္စာရမ္မဏေန ဉာဏေန ကာတုံ သက္ကုဏေယျာနိ။ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏေန ပန တတ္ထ, ဣတရဒွယေ စ သမ္မောဟံ ဝိဒ္ဓံသေန္တေန သက္ကာ ကာတုန္တိ ဧကာဘိသမယော ဧဝ ယုတ္တော။ အယံ ပန အတ္ထော ပါဠိယံ အာဂတော ဧဝါတိ ‘‘တေသံ ဥတ္တရံ အဘိဓမ္မေ ကထာဝတ္ထုသ္မိံ ဝုတ္တမေဝါ’’တိ။
ပရိညာဒိပ္ပဘေဒကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၈၄၅။ အဘိညာပညာတိအာဒီနံ အတ္ထော ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တောယေဝ။ အပိစ သုတမယာယ, စိန္တာမယာယ, ဧကစ္စဘာဝနာမယာယ စ အဘိဝိသိဋ္ဌာယ ပညာယ ဉာတာ အဘိညာတာ။ အာဝေဏိကာ ဘူမိ ပရိညန္တရာနံ အဝိသယဘာဝတော။ န ဟိ နာမရူပပရိစ္ဆေဒပစ္စယပရိဂ္ဂဟဏဝသေန တီရဏပရိညာဒီနံ ပဝတ္တိ အတ္ထိ။
ဋ္ဌ ၈၄၆။ အနုလောမဉာဏမ္ပိ အနိစ္စာဒိဝသေနေဝ သင်္ခါရေ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တတိ, ပဂေဝ ပဋိသင်္ခါနုပဿနာဒယောတိ အာဟ ‘‘ယာဝ အနုလောမာ အာဝေဏိကာ ဘူမီ’’တိ။ ကာမဉ္စေတ္ထ တီရဏပရိညာဘူမိယံ ဉာတပ္ပဟာနပရိညာယောပိ လဒ္ဓါဝသရာ, တတ္ထ ပန ယထာ တီရဏပရိညာ သာတိသယံ ကိစ္စကာရီ, န တထာ ဣတရာတိ အာဝေဏိကဂ္ဂဟဏံ။
ဋ္ဌ ၈၄၇။ နိပ္ပရိယာယေန ပဟာနပရိညာ နာမ မဂ္ဂဉာဏန္တိ ‘‘ယာဝ မဂ္ဂဉာဏာ ဘူမီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အယံ ဣဓ အဓိပ္ပေတာတိ ဣဓ အဘိသမယကာလေ ကိစ္စဝိစာရေ အယံ ပဟာနပရိညာ အဓိပ္ပေတာ တဒတ္ထတ္တာ သေသပရိညာနံ။ တေနာဟ ‘‘ယသ္မာ ဝါ’’တိအာဒိ။
တဒတ္ထာယေဝါတိ ပဟာနပရိညတ္ထာ ဧဝ။ အထ ဝါ တဒတ္ထာယေဝါတိ ပဟာနတ္ထာ ဧဝ။ အထ ဝါ တဒတ္ထာယေဝါတိ မဂ္ဂတ္ထာ ဧဝ။ ဉာတတီရဏပရိညာ ဟိ ယာဝဒေဝ မဂ္ဂါဓိဂမတ္ထာယ ပဝတ္တာ။ နိယမတော ဉာတာ စေဝ တီရိတာ စ ဟောန္တိ ဉာတတီရိတဘာဝေဟိ ဝိနာ ပဟာနာဘာဝတော, ပဟာနသိဒ္ဓိယဉ္စ ဉာတတီရိတဘာဝသိဒ္ဓိတော။ မဂ္ဂဉာဏဉှိ ဒုက္ခေ ပရိညာဘိသမယဝသေန ပဝတ္တမာနံ တဿ သဘာဝလက္ခဏံ ဝိယ သာမညလက္ခဏမ္ပိ ပဋိဝိဇ္ဈတီတိ ဝုစ္စတိ တပ္ပဋိစ္ဆာဒကသမ္မောဟဝိဒ္ဓံသနတော။ တေနာဟ ‘‘ပရိညတ္တယမ္ပိ…ပေ… ဝေဒိတဗ္ဗ’’န္တိ။
ဋ္ဌ ၈၄၈။ ပရိညာ ဝိယာတိ တိဝိဓတာသာမညံ နိဒဿေတိ, န ပရိညာပဟာတဗ္ဗတာသာမညံ ဝိက္ခမ္ဘနပ္ပဟာနဿ အရိပညာကိစ္စဘာဝတော။ ကာမစ္ဆန္ဒာဒယော ယထာ န စိတ္တံ ပရိယုဋ္ဌာယ တိဋ္ဌန္တိ, ဧဝံ ပရိယုဋ္ဌာနဿ နိသေဓနံ အပ္ပဝတ္တိကရဏံ ဝိက္ခမ္ဘနံ, ဝိက္ခမ္ဘနမေဝ ပဟာနံ ဝိက္ခမ္ဘနပ္ပဟာနံ။ ပါကဋတ္တာတိ ‘‘အယံ အဗျာပန္နစိတ္တော ဝိဂတထိနမိဒ္ဓေါ’’တိအာဒိနာ (အ။ နိ။ ၄။၁၉၈) ပရေသမ္ပိ ပါကဋတ္တာ။ ‘‘န သဟသာ စိတ္တံ အဇ္ဈောတ္ထရန္တီ’’တိ ဣဒံ ပဋိလဒ္ဓမတ္တဿ ဈာနဿ ဝသေန ဝုတ္တံ, သုဘာဝိတေ ပန ပဂုဏဇ္ဈာနေ ယာဝ စရိမကစိတ္တမ္ပိ န အဇ္ဈောတ္ထရန္တေဝ။ အထ ဝါ ဈာနဿ ပုဗ္ဗဘာဂေပီတိ ဈာနာဓိဂမတ္ထာယ ပုဗ္ဗဘာဂပဋိပတ္တိယာ။ ပစ္ဆာဘာဂေပီတိ ဈာနံ လဘိတွာ အညကိစ္စပ္ပသုတဿပိ။ ဝိတက္ကာဒယောတိ ဝိတက္ကဝိစာရပီတိသုခရူပသညာဒယော။ ဒုတိယဇ္ဈာနာဒီနံ ပဋိပက္ခာ ဒုတိယာဒီသု အပ္ပိတေသုယေဝ ဝိက္ခမ္ဘန္တိ, တတော တတော ဝုဋ္ဌိတမတ္တဿ ပန ပဝတ္တန္တိ ပရိတ္တစိတ္တဝသေနေဝ ဝုဋ္ဌဟနတော။
ဋ္ဌ ၈၄၉။ ‘‘ပဒီပေန အန္ဓကာရဿ ဝိယာ’’တိ ဣဒံ ပဋိပက္ခေန ပဟီနဘာဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ပဋိပက္ခော ဟိ ပဒီပေါ အန္ဓကာရဿ, ဃဋပ္ပဟာရော ပန သေဝါလဿ န ပဋိပက္ခော, ကေဝလံ ပဝတ္တိနိဝါရဏမတ္တမေဝ ကရောတီတိ။ တေန အသတိပိ ဥဇုဝိပစ္စနီကတာယ ဒုတိယဇ္ဈာနာဒီနံ ဝိတက္ကာဒီနံ ဝိက္ခမ္ဘနဿ တံ နိဒဿနံ သုဋ္ဌုတရံ ယုဇ္ဇတိ။ ‘‘ဝိပဿနာယ အဝယဝဘူတေနာ’’တိ ဣဒံ
ဣဓာဓိကတတဒင်္ဂပ္ပဟာနဿ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ သီလဝိသောဓနာဒိနာပိ ဟိ တဒင်္ဂပ္ပဟာနံ ဟောတိယေဝါတိ။ ဉာဏင်္ဂေနာတိ ဉာဏသင်္ခါတေန ကာရဏေန။ တဒင်္ဂေန တဒင်္ဂဿ ပဟာနံ တဒင်္ဂပ္ပဟာနံ။ သတိ ဝိဇ္ဇမာနေ ခန္ဓပဉ္စကသင်္ခါတေ ကာယေ, သယံ ဝါ တတ္ထ သတိ ဒိဋ္ဌိ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ, ‘‘ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတီ’’တိအာဒိနာ (သံ။ နိ။ ၃။၈၁၊ ၄။၃၄၅) နယေန ဝုတ္တာ အတ္တာနုဒိဋ္ဌိ။ သောဠသဝတ္ထုကာ, အဋ္ဌဝတ္ထုကာ စ ကင်္ခါဝ မလံ ကင်္ခါမလံ။ သမူဟဂါဟဿာတိ ‘‘အတ္တာ အတ္တနိယ’’န္တိ ဧဝံ ပဝတ္တသမူဟဂဟဏဿ ပဟာနံ ကလာပသမ္မသနေန ဧကာဒသသု ဩကာသေသု ပက္ခိပိတွာ ဝိကိရဏဝသေန ခန္ဓာနံ ဒဿနတော။ အဿာဒသညာယာတိ ပဉ္စက္ခန္ဓေ အဿာဒနဝသေန ပဝတ္တမိစ္ဆာသညာယ။ အပ္ပဋိသင်္ခါနဿာတိ ပဋိသင်္ခါနပဋိပက္ခဿ မောဟဿ။ အနုပေက္ခနဿာတိ အပေက္ခာယ။ သင်္ခါရေသု နိစ္စာဒိဂါဟော သစ္စပဋိလောမဂါဟော မဂ္ဂသစ္စာဓိဂမဿ ဝိလောမနတော။ သာဒီနဝေသု အနာဒီနဝသညိတာ, အနာဒီနဝေ စ သာဒီနဝသညိတာ သစ္စပဋိလောမဂါဟောတိ စ ဝဒန္တိ။
ဧဝံ ဝိသုဒ္ဓိက္ကမေန တဒင်္ဂပ္ပဟာနံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ အဋ္ဌာရသမဟာဝိပဿနာဝသေနပိ တံ ဒဿေတုံ ‘‘ယံ ဝါ ပနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ယံ ဝါ ပန ပဟာနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။
ဋ္ဌ ၈၅၀။ ဝုတ္တမေဝ ‘‘သဗ္ဗံ သင်္ခါရဂတံ အနိစ္စတော အနုပဿတီ’’တိအာဒိနာ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၇၄၂)။
သန္တတိသမူဟကိစ္စာရမ္မဏာနံ ဝသေန ဃနဂ္ဂဟဏံ ဃနသညာ, တဿာ ဃနသညာယ။
နိရောဓေ အဓိမုတ္တတာ, တာယာတိ တိယဒ္ဓဂတာနံ သင်္ခါရာနံ နိရောဓမေဝ ဒိသွာ တတ္ထ အဓိမုစ္စနဝသေန ပဝတ္တပညာ, တာယ။ အာယူဟနဿာတိ အဘိသင်္ခရဏဿ။
တံ တံ ပရိစ္ဆေဒန္တိ အာဒါနနိက္ခေပါဒိကံ တံ တံ ပရိစ္ဆေဒံ။ အညထာပဝတ္တိဒဿနန္တိ ဝုတ္တပရိစ္ဆေဒတော ပုဗ္ဗေ, ပစ္ဆာ စ အညာကာရပ္ပဝတ္တိယာ ဒဿနံ, အဝတ္ထာဝိသေသပ္ပဝတ္တိဒဿနံ ဝါ။ ဓုဝသညာယာတိ ထိရဘာဝဂ္ဂဟဏဿ။
သာရာဒါနာဘိနိဝေသဿာတိ အသာရေသု သာရဂဟဏာဘိနိဝေသဿ။
သံသယမိစ္ဆာဉာဏာနံ ဝသေန သမ္မုယှနံ သမ္မောဟော, သော ဧဝ အဘိနိဝေသောတိ သမ္မောဟာဘိနိဝေသော။ သင်္ခါရေသု လေဏတာဏဘာဝဂ္ဂဟဏံ အာလယာဘိနိဝေသော, အတ္ထတော ဘဝနိကန္တိ။
ယထာ စိတ္တံ သင်္ခါရေ မုဉ္စိတွာ ဝိဝဋ္ဋံ နိဗ္ဗာနံ ပက္ခန္ဒတိ, တထာ ပဝတ္တနတော သင်္ခါရုပေက္ခာ စ အနုလောမဉ္စ ‘‘ဝိဝဋ္ဋာနုပဿနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ နိဝိဋ္ဌဘာဝေန ဩဂါဠှဘာဝေန ပဝတ္တသံယောဇနာဒိကိလေသာ ဧဝ ကိလေသာဘိနိဝေသော။ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယံ သမာဓိန္တိ ဝိပဿနာသမာဓိမာဟ။
ဋ္ဌ ၈၅၁။ အသနိဝိစက္ကံ အသနိမဏ္ဍလံ။ ဧဝံ ပဟာနန္တိ အနုပ္ပတ္တိဓမ္မတာပါဒနမာဟ။ ကမ္မကိလေသာနံ, သဗ္ဗေသမ္ပိ ဝါ သင်္ခါရာနံ ခယံ နိရောဓံ ဂစ္ဆတီတိ ခယဂါမီ, အရိယမဂ္ဂေါ။ လောကုတ္တရဂ္ဂဟဏေနေဝ သိဒ္ဓေပိ ခယဂါမိဂ္ဂဟဏံ ဝဏ္ဏဘဏနတ္ထံ။ သမုစ္ဆေဒပ္ပဟာနမေဝါတိ အဝဓာရဏံ နိပ္ပရိယာယတံ ဥပါဒါယ။ တဒတ္ထာနေဝါတိ သမုစ္ဆေဒပ္ပဟာနတ္ထာနေဝ။ တေန ဝိက္ခမ္ဘနတဒင်္ဂပ္ပဟာနာနံ မဂ္ဂသမ္ဘာရတမာဟ တေဟိ ဝိနာ အသိဇ္ဈနတော။ အထ ဝါ တဒတ္ထာနေဝါတိ မဂ္ဂတ္ထာနေဝ။ တေန တဒတ္ထတာယ တေသံ တံကိစ္စတံ ဒဿေတိ။ တေနာဟ ‘‘တသ္မာ’’တိအာဒိ။ တမေဝတ္ထံ ဥပမာယ ဒဿေတုံ ‘‘ပဋိရာဇာနံ ဝဓိတွာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ယမ္ပိ တတော ပုဗ္ဗေ ကတန္တိ ယံ တတောရဇ္ဇပ္ပတ္တိတော ပုဗ္ဗေ ကတံ ပစ္စန္တသာဓနဒုဂ္ဂဝိဒ္ဓံသနာဒိ။ ယထာ ဣဒဉ္စိဒဉ္စ ရညာ ကတန္တိယေဝ ဝုစ္စတိ, ဧဝံ လောကိယဉာဏေန သာဓိတာနိပိ ဝိက္ခမ္ဘနတဒင်္ဂပ္ပဟာနာနိ သမုစ္ဆေဒပ္ပဟာနဝသေန ပဝတ္တဿ မဂ္ဂဿ ကိစ္စဘာဝေန ဝုစ္စန္တိ, တဒတ္ထတာယ, တေသံ တံသန္တတိပတိတတာယ စ မဂ္ဂဿာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
ဋ္ဌ ၈၅၂။ လောကိယဿ, လောကိယာ ဝါ သစ္ဆိကိရိယာ လောကိယသစ္ဆိကိရိယာ။ ဧဝံ လောကုတ္တရသစ္ဆိကိရိယာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ လာဘီမှီတိ လာဘီ အမှိ။ တထာ ဝသီမှီတိ ဧတ္ထာပိ။ ပစ္စက္ခတော ဉာဏဖဿေနာတိ ပစ္စက္ခတော အာရမ္မဏကရဏသင်္ခါတေန ဉာဏဖဿနေန။ ‘‘ပစ္စက္ခတော’’တိ စ ဣမိနာ အနုမာနတော အာရမ္မဏကရဏံ နိဝတ္တေတိ, ‘‘ဤဒိသမိဒ’’န္တိ ပစ္စဝေက္ခဏဝသေန ပစ္စက္ခတော ဇာနနံ ဟေတ္ထ ‘‘ဉာဏဖဿော’’တိ အဓိပ္ပေတော။ ဖဿိတာတိ ဉာဏေန ဖုဋ္ဌာ။
ဈာနမဂ္ဂဖလာနိ ဝိယ အတ္တနော သန္တာနေ အနုပ္ပါဒေတွာပိ တပ္ပဋိစ္ဆာဒကသမ္မောဟဝိဒ္ဓံသနဝသေန တထာဝိဒ္ဓံသနပဝတ္တဉာဏံ အပရပ္ပစ္စယဉာဏံ။
ပဿန္တော ပစ္စက္ခတော ဇာနန္တော။ အမတောဂဓန္တိ အမတပရိယာပန္နံ, အမတသင်္ခါတန္တိ အတ္ထော။
သောတာပတ္တိမဂ္ဂေါ ပဌမံ နိဗ္ဗာနဒဿနတော ဒဿနံ, တေန ဒဿနေန သစ္ဆိကိရိယာ ဒဿနသစ္ဆိကိရိယာ။ ကိဉ္စာပိ ဂေါတြဘုဉာဏံ တတော ပဌမတရံ နိဗ္ဗာနံ ပဿတိ, အာလမ္ဗနကရဏတော ဒိသွာ ကတ္တဗ္ဗကိစ္စာကရဏတော ပန န ဒဿနန္တိ ဝုစ္စတိ။ သာ ဒုဝိဓာပီတိ သာ ဒဿနဘာဝနာဝသေန ဒုဝိဓာပိ သစ္ဆိကိရိယာ။ ဒဿနဘာဝနာဝသေနာတိ ဒဿနမဂ္ဂဘာဝနာမဂ္ဂဝသေန။ တေန အမဂ္ဂဝသေန ပဝတ္တနိဗ္ဗာနဿ ပစ္စဝေက္ခဏသစ္ဆိကိရိယံ နိဝတ္တေတိ။ နိဗ္ဗာနဿာတိ ပန ဣမိနာ မဂ္ဂဖလေသု ပစ္စဝေက္ခဏသစ္ဆိကိရိယံ။ ဣမဿ ဉာဏဿာတိ ဣမဿ ယထာဓိဂတဿ လောကုတ္တရဉာဏဿ။
ဋ္ဌ ၈၅၃။ အဘိမတာတိ အဓိပ္ပေတာ။ ဘာဝနာ နာမ ဥပ္ပါဒနာ, သန္တာနပရိဘာဝနာ စာတိ တဒုဘယံ ဒဿေန္တော ‘‘လောကိယာန’’န္တိအာဒိမာဟ။ ယဒဂ္ဂေန ဟိ လောကိယာ ကုသလာဒယော ဥပ္ပါဒိတာ, ဝဍ္ဎိတာ စ, တဒဂ္ဂေနဿ သီလဘာဝနာ, ကာယဘာဝနာ, စိတ္တဘာဝနာ, ပညာဘာဝနာ စ လောကိယာ နိပ္ဖါဒိတာ ဟောတိ, တာယ စ သန္တာနောပိ ပရိဘာဝိတောတိ။ တာသု လောကိယလောကုတ္တရဘာဝနာသု ဣဓ ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိကထာယံ လောကုတ္တရဘာဝနာ အဓိပ္ပေတာ, န ဣတရာ တဿာ သမ္ဘာရဘာဝတော။ စတုဗ္ဗိဓမ္ပေတံ ဉာဏန္တိ ဧတံ စတုဗ္ဗိဓမ္ပိ အရိယမဂ္ဂဉာဏံ လောကုတ္တရာနိ သမ္မာဝါစာဒိဘေဒါနိ သီလာဒီနိ ဥပ္ပါဒေတိ။ ကထံ? သဟဇာတာဒိပစ္စယတာယ။ သီလာဒီနီတိ ဧတ္ထ အာဒိ-သဒ္ဒေန သမာဓိဿ ဂဟဏံ, န ပညာယ။ န ဟိ တဒေဝ တံ ဥပ္ပါဒေတိ, မဂ္ဂစိတ္တုပ္ပါဒေါ ပန ဥပ္ပါဒေတိ။ တဒန္တောဂဓဘာဝါ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ။ သော ဟိ ပဉ္စက္ခန္ဓသင်္ဂဟိတောတိ ဝဒန္တိ။ သီလာဒီနီတိ ဝါ ဖလသီလာဒီနမ္ပိ ဂဟဏန္တိ ပညာယပိ ဂဟဏံ ယုဇ္ဇတိယေဝ။ သဟဇာတပစ္စယာဒိတာယာတိ ဧတ္ထ အာဒိ-သဒ္ဒေန အနန္တရပစ္စယာဒိတာယပိ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တေဟိ စ သန္တာနံ ဝါသေတီတိ တေဟိ သမုစ္ဆိန္ဒနပဋိပဿမ္ဘနဝသေန ပဝတ္တေဟိ လောကုတ္တရေဟိ သီလာဒီဟိ အရိယပုဂ္ဂလော အတ္တနော သန္တာနံ ပရိဘာဝေတိ။ ယံ နိဿာယ ပရာဝုတ္တီတိ ဝဒန္တိ။ ယထာ
ပရိညတ္တယမ္ပိ ပဟာနတ္တယမ္ပိ မဂ္ဂဉာဏဿ ကိစ္စန္တိ ဝုတ္တံ ပရိယာယေန, န ဧဝမိဓ။ ဣဓ ပန လောကုတ္တရဘာဝနာဝ အဿ မဂ္ဂဉာဏဿ ကိစ္စံ။ န ဟေတ္ထ ဘာဝနာယ ပရိယာယော လဗ္ဘတီတိ အဝဓာရဏံ။ တေန လောကိယဘာဝနံ နိဝတ္တေတိ။
ဧဝံ သရူပေနေဝ အာဂတာယာတိ ‘‘စိတ္တံ ဘာဝယ’’န္တိ သမာဓိ ဝိယ စိတ္တသီသေန အနာဂန္တွာ ‘‘ပညံ ဘာဝယ’’န္တိ ဧဝံ သရူပေနေဝ အာဂတာယ ပညာယ။ ယံ ဝုတ္တံ ဥဒ္ဒေသဝသေန။ ဧတ္တာဝတာ တံ ဝိတ္ထာရိတံ ဟောတိ။ အယဉ္စ ပဉှော ဝိဿဇ္ဇိတော ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။
ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဣတိ ဗာဝီသတိမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ။
၂၃။ ပညာဘာဝနာနိသံသနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
အာနိသံသပကာသနာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၈၅၄။ အနေကသတာနိသံသာ သာဝကဗောဓိအာဒိဝိပုလောဒါတဂုဏဝိသေသာဝဟတ္တာ။ ဝိတ္ထာရတောတိ နယဒဿနံ အကတွာ ‘‘အယမ္ပိ ပညာဘာဝနာယ အာနိသံသော, အယမ္ပီ’’တိ အနုပဒဒဿနဝသေန ဝိတ္ထာရတော ပကာသေတုံ န သုကရံ အတိဗဟုဘာဝတော။ အဿာတိ ပညာဘာဝနာယ။ နာနာကိလေသဝိဒ္ဓံသနန္တိ သက္ကာယဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာဒိဝသေန နာနာဝိဓာနံ ကိလေသဓမ္မာနံ တဒင်္ဂါဒိဝသေန ပဇဟနံ။ အရိယဖလရသာနုဘဝနန္တိ သောတာပတ္တိဖလာဒိဖလသုခပဋိသံဝေဒနံ။
နာနာကိလေသဝိဒ္ဓံသနကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၈၅၅။ ‘‘အရိယဖလရသာနုဘဝန’’န္တိ ဧတေနေဝ ကိလေသာနံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိပ္ပဟာနံ ဒီပီယတီတိ ‘‘အရိယမဂ္ဂက္ခဏေ’’တိ ဝိသေသဝစနံ, တဗ္ဘာဝဘာဝတော ဝါ။ သိဒ္ဓေ ဟိ သမုစ္ဆေဒပ္ပဟာနေ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိပ္ပဟာနံ သိဒ္ဓမေဝ ဟောတီတိ။
ဘီမဝေဂါနုပတိတာတိ သကလံ လောကံ ဘိန္ဒန္တေန ဝိယ ဘီမေန ဘယာနကေန ဝေဂေန သဟသာ ပတိတာ။ သိလုစ္စယေတိ ပဗ္ဗတေ သေလပုထုလေ။ သတေဇုဇ္ဇလမဏ္ဍလောတိ သရဒကာလသမိဒ္ဓေန အတ္တနော တေဇသာ သမုဇ္ဇလဒုဒ္ဒိက္ခမဏ္ဍလော။ ဝဓဗန္ဓနာဒိဒုဂ္ဂတိပရိပက္ကိလေသာဒိဇာတိအာဒိသဗ္ဗာနတ္ထဝိဓာယကံ။ သန္ဒိဋ္ဌိကန္တိ ပစ္စက္ခဘူတံ။ ဇညာတိ ဇာနေယျ။ ဣဓာတိ ဣမိဿံ ပညာဘာဝနာယံ။
ဖလသမာပတ္တိကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၈၅၆။ အရိယဿ မဂ္ဂဿ ဖလံ အရိယဖလံ, အရိယဉ္စ တံ ဝိသုဒ္ဓတ္တာ ဖလဉ္စာတိပိ အရိယဖလံ, တဿ ရသော, ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိဝိမုတ္တိသုခံ, အနုဘဝနံ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏဿ တဿ ပဋိသေဝနံ။ တတြာတိ တေသု ဒွီသု အာကာရေသု။ အဿာတိ အရိယဖလဿ။
ဋ္ဌ ၈၅၇။ သံယောဇနေသု ပဟီနေသု သဗ္ဗေပိ ကိလေသာ ပဟီနာယေဝ ဟောန္တီတိ သံယောဇနာနံယေဝ ဂဟဏံ။ သံယောဇနပ္ပဟာနမတ္တမေဝ အရိယမဂ္ဂဿ ဖလံ နာမ, န အညံ ကိဉ္စိ အတ္ထန္တရံ ဝိပါကဘူတန္တိ အဓိပ္ပါယော။ တေနာဟ ‘‘ဖလံ နာမ န ကောစိ အညော ဓမ္မော အတ္ထီ’’တိ။ ကေ ပနေတံ ဝဒန္တီတိ? အန္ဓကာဒယော။ တေ ဟိ ‘‘အရဟတ္တံ အရဟတ္တန္တိ, အာဝုသော, ဝုစ္စတိ…ပေ… မောဟက္ခယော’’တိ (သံ။ နိ။ ၄။၃၁၅) သုတ္တပဒဿ အတ္ထံ အညထာ ဂဟေတွာ နိပ္ပရိယာယတော ‘‘အရဟတ္တံ နာမ ကိဉ္စိ နတ္ထိ, ကိလေသပ္ပဟာနမေဝ တထာ ဝေါဟရီယတီ’’တိ ဝဒန္တာ သေသဖလေပိ ပဋိက္ခိပန္တိ။ ဣဒံ သုတ္တမ္ပီတိ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂပါဠိမာဟ။ ပကဋ္ဌော ဥက္ကဋ္ဌော ယောဂေါတိ ပယောဂေါ, အရိယမဂ္ဂေါ, ပယောဂနိမိတ္တံ ဇာတကိလေသာနံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိ ပယောဂပဋိပ္ပဿဒ္ဓိ။ ယာ ပန အရိယမဂ္ဂဿ ဘာဝိတတ္တာ လဗ္ဘမာနာပိ ယဿာ ဝိပါကပညာယ နိပ္ပဇ္ဇမာနာယ နိပ္ပဇ္ဇတိ, သာ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိယံ နိပ္ဖါဒေတဗ္ဗာယံ ပညာတိ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိပညာတိ ဝုတ္တာ။ သမ္မာဒိဋ္ဌိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ ဝုဋ္ဌာတီတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ ဥဇုဝိပစ္စနီကဒဿနဝသေန ဝတွာ တဒညတောပိ ဝုဋ္ဌာနံ ဒဿေတုံ ‘‘တဒနုဝတ္တကကိလေသေဟီ’’တိ ဝုတ္တံ, တဿာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ သမ္ပယောဂတော, ဥပနိဿယတော စ အနုဝတ္တကကိလေသေဟိ။ တေန တဒေကဋ္ဌပ္ပဟာနမာဟ။ ခန္ဓေဟီတိ တဒနုဝတ္တကက္ခန္ဓေဟိ, တာယ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ သမ္ပယုတ္တက္ခန္ဓေဟိ စေဝ တပ္ပစ္စယာ အာယတိံ ဥပ္ပဇ္ဇနက္ခန္ဓေဟိ စာတိ အတ္ထော။ ဗဟိဒ္ဓါ စ သဗ္ဗနိမိတ္တေဟီတိ ယထာဝုတ္တကိလေသက္ခန္ဓေဟိ ဗဟိဒ္ဓါဘူတေဟိ ဝိပဿနာယ ဂေါစရဘူတေဟိ သဗ္ဗသင်္ခါရနိမိတ္တေဟိ။
ဧဝံ မဂ္ဂကိစ္စံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ တဿ ဝသေန ဖလံ ဒဿေတုံ ‘‘တမ္ပယောဂပဋိပ္ပဿဒ္ဓတ္တာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ တမ္ပယောဂပဋိပ္ပဿဒ္ဓတ္တာတိ တဿ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ ဝုဋ္ဌာနာဒိပယောဂဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓတ္တာ။ မဂ္ဂေါ ဟိ နိမိတ္တတော, ပဝတ္တတော စ ဝုဋ္ဌဟန္တော ကိလေသေ ပဇဟတီတိ အတ္တနော ခဏေ တံ ပယောဂံ ကရောတိ နာမ, ဖလက္ခဏေ ပနဿ သော ပယောဂေါ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓေါ ဝူပသန္တော နာမ ဟောတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘တမ္ပယောဂပဋိပ္ပဿဒ္ဓတ္တာ’’တိ။ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ မဂ္ဂါနန္တရံ ဒွိက္ခတ္တုံ ဝါ တိက္ခတ္တုံ ဝါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဖလသမာပတ္တိကာလေ ပန ဗဟုက္ခတ္တုံ, နိရောဓာ ဝုဋ္ဌဟန္တဿ ဒွိက္ခတ္တုံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သဗ္ဗမ္ပိ ယထာဝုတ္တပယောဂပဋိပ္ပဿဒ္ဓိနိမိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇနတော ‘‘တမ္ပယောဂပဋိပ္ပဿဒ္ဓတ္တာ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ မဂ္ဂဿေတံ ဖလန္တိ ယထာဝုတ္တာ ဝိပါကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ နာမ, ဧတံ
အရိယမဂ္ဂဿ ဖလန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗန္တိ ‘‘သောတာပတ္တိမဂ္ဂက္ခဏေ အဘိနိရောပနဋ္ဌေန သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပါ’’တိအာဒိနာ (ပဋိ။ မ။ ၁။၆၃) သင်္ကပ္ပါဒိဝသေန, သေသမဂ္ဂဝသေန စ ဝိတ္ထာရတော ဝေဒိတဗ္ဗံ။
စတ္တာရိ စ သာမညဖလာနိ, ဣမေ ဓမ္မာ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာတိ အပ္ပမာဏာရမ္မဏတာယ မဂ္ဂေဟိ နိဗ္ဗိသေသတာယ။ တထာ နေဝသညာနာသညာယတနသင်္ခါတော မဟဂ္ဂတော ဓမ္မော နိရောဓတော ဝုဋ္ဌာနဝေလာယံ အပ္ပမာဏဿ ဓမ္မဿ အနန္တရပစ္စယေန ပစ္စယောတိ အရိယဖလဿ အနန္တရပစ္စယတာယ စ ဒီပနာတိ ဧဝမာဒီနိပိ ဧတ္ထ အရိယဖလဿ သဘာဝဓမ္မဘာဝေန အတ္ထိတာယ သာဓကာနိ, န ယထာဒဿိတပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂပါဠိယေဝါတိ အဓိပ္ပါယော။
ဋ္ဌ ၈၅၈။ ဖလသမာပတ္တိယန္တိ ဖလပဝတ္တိသင်္ခါတာယ သမာပတ္တိယံ။ အဿာတိ အရိယဖလဿ။ သရူပကတ္တုကာရဏာကာရဋ္ဌိတိဝုဋ္ဌာနာနန္တရဝသေန ဣဒံ ပဉှာကမ္မံ။
ဋ္ဌ ၈၅၉။ အရိယဖလဿ နိရောဓေ အပ္ပနာတိ အရိယဿ ဖလဈာနဿ နိဗ္ဗာနေ အာရမ္မဏဘူတေ အပ္ပနာကာရေန ပဝတ္တိ။
ဋ္ဌ ၈၆၀။ သဗ္ဗေပိ ပုထုဇ္ဇနာတိ ဈာနသမာပတ္တိလာဘိနောပိ ပုထုဇ္ဇနာ န သမာပဇ္ဇန္တိ, ပဂေဝ ဣတရေ။ အရိယာ သဗ္ဗေပိ ဖလသမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇန္တီတိ ကာမံ သာမညဇောတနာ, သာ ပန ဝိသေသနိဝိဋ္ဌာယေဝ ဟောတိ။ အဓိဂတတ္တာတိ ပန ဟေတုကိတ္တနံ။ ဥပရိမာနမ္ပိ ဟေဋ္ဌိမာယ လောကိယသမာပတ္တိယာ ဝိယ သမာပဇ္ဇနံ သာဓေန္တံ ဝိယ ဌိတန္တိ တံ နိဝတ္တေန္တော ‘‘ဥပရိမာ ပနာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဥပရိမာတိ သကဒါဂါမိအာဒယော။ ဟေဋ္ဌိမန္တိ သောတာပတ္တိဖလာဒိံ။ န သမာပဇ္ဇန္တိ သတိပိ အဓိဂတတ္တေ။ ကသ္မာတိ စေ? ကာရဏမာဟ ‘‘ပုဂ္ဂလန္တရဘာဝူပဂမနေန ပဋိပ္ပဿဒ္ဓတ္တာ’’တိ။ ဧတေန ဥပရိမော အရိယော ဟေဋ္ဌိမံ ဖလသမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇတိ အတ္တနာ အဓိဂတတ္တာ, ယထာ တံ လောကိယသမာပတ္တိန္တိ, ဧဝံ ပဝတ္တံ ဟေတုံ ဗျဘိစာရေတိ။ န ဟိ လောကိယဇ္ဈာနေသု ပုဂ္ဂလန္တရဘာဝူပဂမနံ နာမ အတ္ထိ ဝိသေသာဘာဝတော။ ဣဓ ပန အသမုဂ္ဃါဋိတကမ္မကိလေသနိရောဓနေန ပုထုဇ္ဇနေဟိ ဝိယ သောတာပန္နဿ, သောတာပန္နာဒီဟိ သကဒါဂါမိအာဒီနံ ပုဂ္ဂလန္တရဘာဝူပဂမနံ အတ္ထိ။ ယတော ဟေဋ္ဌိမာ ဟေဋ္ဌိမာ ဖလဓမ္မာ ဥပရူပရိ
မဂ္ဂဓမ္မေဟိ နိဝတ္တိတာ ပဋိပက္ခေဟိ ဝိယ အဘိဘူတာ အပ္ပဝတ္တိဓမ္မတံယေဝ အာပန္နာ။ တေနာဟ ‘‘ပဋိပ္ပဿဒ္ဓတ္တာ’’တိ။
အပိစ ကုသလကိရိယပဝတ္တိ နာမ အညာဒိသီ, ဝိပါကပဝတ္တိ စ အညာဒိသီ, အနန္တရဖလတ္တာ စ လောကုတ္တရကုသလာနံ ဟေဋ္ဌိမတော ဥပရိမော ဘဝန္တရဂတော ဝိယ ဟောတိ။ တံတံဖလဝသေနေဝ ဟိ အရိယာနံ သောတာပန္နာဒိနာမလာဘော။ တေ သစေ အညဖလသမင်္ဂိနောပိ ဟောန္တိ, သောတာပန္နာဒိနာမမ္ပိ တေသံ အဝဋ္ဌိတံ သိယာ, တေန တေန ဈာနေန ဂဟိတပဋိသန္ဓိကော ဝိယာတိ တဿ တဿ အရိယဿ တံ တံ ဖလံ ဘဝင်္ဂသဒိသန္တိ န ဥပရိမဿ ဟေဋ္ဌိမဖလသမင်္ဂိတာယ လေသောပိ သမ္ဘဝတိ, ကုတော တဿ သမာပဇ္ဇနန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဟေဋ္ဌိမာ စ ဥပရိမန္တိ ဟေဋ္ဌိမာ စ သောတာပန္နာဒယော အရိယာ ဥပရိမံ သကဒါဂါမိဖလာဒိံ န သမာပဇ္ဇန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထ ကာရဏမာဟ ‘‘အနဓိဂတတ္တာ’’တိ။ န ဟိ အနဓိဂတသမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇိတုံ သက္ကာ။
‘‘အတ္တနော အတ္တနောယေဝ ပန ဖလံ သမာပဇ္ဇန္တီ’’တိ ဣမိနာ သဗ္ဗေပိ အရိယာ အတ္တနော အတ္တနော ဖလသမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇန္တီတိ အတ္ထေ အာပန္နေ တတ္ထ ကေသဉ္စိ မတိဘေဒံ ဒဿေတုံ ‘‘ကေစိ ပနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဧတေ ဟိ သမာဓိသ္မိံ ပရိပူရကာရိနောတိ ယသ္မာ ဟိ တေ ‘‘ဥပရိမာ ဒွေ’’တိ ဝုတ္တာ အနာဂါမိနော, အရဟန္တော စ သမာဓိသ္မိံ ပရိပူရကာရိနော, ဣတရေ ပန သီလေသု ပရိပူရကာရိနော, တသ္မာ ဒွေ ဧဝ ဖလသမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇန္တီတိ။ န ဟိ သမာဓိပါရိပူရိယာ ဝိနာ သမာပတ္တိဝဠဉ္ဇနံ သမ္ဘဝတီတိ အဓိပ္ပါယော။ တန္တိ ‘‘သမာဓိသ္မိံ ပရိပူရကာရိနော’’တိ တေဟိ ဝုတ္တကာရဏံ။ အကာရဏမေဝါတိ အယုတ္တိယေဝ။ ကသ္မာတိ စေ? အာဟ ‘‘ပုထုဇ္ဇနဿာပီ’’တိအာဒိ။ တဿတ္ထော – သဗ္ဗသော အသမုစ္ဆိန္နကိလေသဿ ပုထုဇ္ဇနဿာပိ အတ္တနာ ပဋိလဒ္ဓလောကိယသမာပတ္တိသမာပဇ္ဇနံ လဗ္ဘတိ, ကိမင်္ဂံ ပန သမုစ္ဆိန္နေကစ္စကိလေသာနံ ဟေဋ္ဌိမာနံ အရိယာနံ, တသ္မာ တေသံ သမာဓိသ္မိံ အပရိပူရကာရိတာ အတ္တနော ဖလသမာပတ္တိံ အသမာပဇ္ဇနဿ အကာရဏန္တိ။ ယုတ္တိစိန္တာ နာမ ပါဠိအနာရုဠှေ အတ္ထေ ယုတ္တာ, အယံ ပနတ္ထော ပါဠိအာရုဠှောတိ ကာရဏာပဒေသေ အနာဒရကရဏမုခေန ပါဠိံ ဒဿေန္တော ‘‘ကိဉ္စေတ္ထာ’’တိအာဒိမာဟ။ သောတာပတ္တိမဂ္ဂပဋိလာဘတ္ထာယာတိ သောတာပတ္တိမဂ္ဂဿ သမဓိဂမာယ။ သောတာပတ္တိဖလသမာပတ္တတ္ထာယာတိ သောတာပတ္တိဖလသမာပတ္တိယာ သမာပဇ္ဇနတ္ထံ။ ဧသ နယော သေသေသုပိ။
ဧတ္ထ စ ‘‘သုညတဝိဟာရသမာပတ္တတ္ထာယ အနိမိတ္တဝိဟာရသမာပတ္တတ္ထာယာ’’တိအာဒိနာ သရူပတော ဥဒ္ဓဋတ္တာ တတော ပုဗ္ဗေ အာဂတာ မဂ္ဂဖလဝါရာ အပ္ပဏိဟိတဝသေန ဝုတ္တာ။ တတ္ထ အနတ္တာနုပဿနာမုခေန, အနိစ္စာနုပဿနာမုခေန စ ပဝတ္တာနံ ဖလသမာပတ္တီနံ ပုရေစရာ ဂေါတြဘုဓမ္မာ နဝဒသဘာဝေန ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ‘‘သောတာပတ္တိဖလသမာပတ္တတ္ထာယာ’’တိအာဒိနာ ပန စတူသုပိ ဖလေသု ဧကသဒိသံ ဒေသနာယ အာဂတတ္တာ သောတာပန္နသကဒါဂါမိနောပိ အတ္တနော ဖလံ သမာပဇ္ဇန္တီတိ ဝိညာယတိ။ မဂ္ဂါနန္တရဖလဝသေန တံ ဝုတ္တန္တိ စ န သက္ကာ ဝတ္တုံ ဝိပဿနာဝသေန ဒသန္နံ ဂေါတြဘုဓမ္မာနံ ဒဿနဝသေန ဒေသနာယ အာရဒ္ဓတ္တာ, မဂ္ဂဝါရေနေဝ စ တဒတ္ထသိဒ္ဓိတော။ န စ မဂ္ဂါနန္တရံ ဖလံ ‘‘ဖလသမာပတ္တီ’’တိ ဝုစ္စတိ ဝိသုံ ပရိကမ္မာဘာဝတော။ တသ္မာ ဖလသမာပတ္တိဝစနေနေဝ သောတာပန္နာဒီနမ္ပိ ဖလသမာပတ္တိသမာပဇ္ဇနံ သိဒ္ဓံ။ တေနာဟ ‘‘တသ္မာ’’တိအာဒိ။
ဋ္ဌ ၈၆၁။ ပယောဇနမ္ပိ တဒတ္ထာယ ပဋိပတ္တိယာ ကာရဏံ ဟောတိ တန္နိမိတ္တံ ပဋိပဇ္ဇနတောတိ ‘‘ကသ္မာ သမာပဇ္ဇန္တီ’’တိ ကာရဏံ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရတ္ထ’’န္တိ ပယောဇနံ ဝိဿဇ္ဇိတံ။ ကသ္မာတိ ဝါ သမ္ပဒါနေ နိဿက္ကဝစနံ, ကိဿာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရတ္ထန္တိ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ကိလေသဒရထပရိဠာဟဝူပသမေန သန္တေန သုခဝိဟာရေန ဝိဟရဏတ္ထံ။ သတိပိ ဝိပါကဘာဝေ ပရိကမ္မေန ဝိနာ အနုပ္ပဇ္ဇနတော ဖလသမာပတ္တိဓမ္မာနံ တဿ တဿ အရိယဿ ရုစိဝသေနေဝ ပဝတ္တိ, ယတော နေသံ သာဓိပတိတာတိ အာဟ ‘‘အဒ္ဓါန…ပေ… သမာပဇ္ဇန္တီ’’တိ။
ဋ္ဌ ၈၆၂။ ဒွီဟိ အာကာရေဟီတိ ဒွီဟိ ကာရဏေဟိ။ ယထာ ဟိ လောကိယဇ္ဈာနာနံ သမဓိဂမော သမ္ပယောဂသမင်္ဂိဘာဝေန သိဇ္ဈမာနော ပဟာနင်္ဂသမတိက္ကမမုခေန ဝုစ္စတိ တထာ သမဓိဂန္တဗ္ဗတ္တာ, ဧဝံ ဖလသမာပတ္တိပိ နိဗ္ဗာနမနသိကာရေန သိဇ္ဈမာနာ တဒညာရမ္မဏာမနသိကာရမုခေန ဝုစ္စတိ သဗ္ဗသင်္ခါရတော ဝိနိဝဋ္ဋိတမာနသတာဝသေန သမိဇ္ဈနတော။ တေနာဟ ‘‘နိဗ္ဗာနတော’’တိအာဒိ။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏာဒိဉာဏပရမ္ပရဝသေန ဟိ သဗ္ဗဖလစိတ္တံ သင်္ခါရတော သဗ္ဗသော နိဗ္ဗိန္နဝိရတ္တစိတ္တဿ တတော ဝိနိဿဋနိဗ္ဗာနာရမ္မဏံ ပဝတ္တတိ။ ဧဝံ ပဝတ္တမာနဉ္စ တံ နိဗ္ဗာနတော အညဿ အာရမ္မဏဿ အမနသိကာရာ, နိဗ္ဗာနဿ စ မနသိကာရာ ပဝတ္တတီတိ ဝုစ္စတိ။
အနိမိတ္တာယ စေတောဝိမုတ္တိယာတိ အနိမိတ္တဝိမောက္ခဒွယာယ ဖလသမာပတ္တိယာ, အနိစ္စာနုပဿနာမုခေန ဝါ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗာယ ဖလသမာပတ္တိယာ။ သမာပတ္တိယာတိ သမာပဇ္ဇနတ္ထာယ။ သဗ္ဗနိမိတ္တာနန္တိ ရူပါဒိသဗ္ဗသင်္ခါရနိမိတ္တာနံ။ အမနသိကာရောတိ အာဒီနဝတော ဒိသွာ ဝိဿဋ္ဌတာယ အနာဝဇ္ဇနံ အသမန္နာဟာရော။ အနိမိတ္တာယ စ ဓာတုယာ မနသိကာရောတိ သဗ္ဗသင်္ခါရနိမိတ္တာဘာဝတော အနိမိတ္တာယ။ ကေဟိစိ ပစ္စယေဟိ န သင်္ခတတ္တာ စ အသင်္ခတာတိ လဒ္ဓနာမာယ အသင်္ခတာယ ဓာတုယာ ဖလသမာပတ္တိသဟဇာတေန မနသိကာရေန မနသိကရဏံ, တဿာ ဝါ ဓာတုယာ ဖလသမာပတ္တိစိတ္တသင်္ခါတေ မနသိကရဏံ။
ဋ္ဌ ၈၆၃။ ဥဒယဗ္ဗယာဒိဝသေနာတိ ဥဒယဗ္ဗယဘင်္ဂဘယတုပဋ္ဌာနာဒိဝသေန ပဝတ္တနကာနံ နဝန္နမ္ပိ ဉာဏာနံ ဗျာပါရံ ဝဒတိ။ တေနာဟ ‘‘ပဝတ္တာနုပုဗ္ဗဝိပဿနဿာ’’တိ။ သင်္ခါရာရမ္မဏဂေါတြဘုဉာဏာနန္တရန္တိ သင်္ခါရာရမ္မဏဿ ‘‘ဝေါဒါန’’န္တိ လဒ္ဓနာမဿ ဂေါတြဘုဉာဏဿ အနန္တရံ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ ဂေါတြဘုဉာဏံ မဂ္ဂဉာဏပုရေစာရိကံ ဝိယ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏံ န ဟောတီတိ? ဖလဓမ္မာနံ အနိယျာနိကဘာဝတော။ အရိယမဂ္ဂဓမ္မာ ဧဝ ဟိ နိယျာနိကာ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘ကတမေ ဓမ္မာ နိယျာနိကာ? စတ္တာရော မဂ္ဂါ အပရိယာပန္နာ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၂၉၅, ၁၆၀၉)။ တသ္မာ ဧကန္တေန နိယျာနိကသဘာဝဿ ဥဘတောဝုဋ္ဌာနဘာဝေန ပဝတ္တမာနဿ မဂ္ဂဉာဏဿ အနန္တရပစ္စယဘူတေန ဉာဏေန နိမိတ္တတော ဝုဋ္ဌိတေနေဝ ဘဝိတဗ္ဗန္တိ တဿ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏတာ ယုတ္တာ, န ပန အရိယမဂ္ဂဿ ဘာဝိတတ္တာ တဿ ဝိပါကဘာဝေန ပဝတ္တမာနာနံ ကိလေသာနံ အသမုစ္ဆိန္ဒနတော အနိယျာနိကတ္တာ အဝုဋ္ဌာနသဘာဝါနံ ဖလဉာဏာနံ ပုရေစာရိကဉာဏဿ ကဒါစိပိ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏတာ ဥဘယတ္ထ အနုလောမဉာဏာနံ အတုလျာကာရတော။ အရိယမဂ္ဂဝီထိယဉှိ အနုလောမဉာဏာနိ အနိဗ္ဗိဒ္ဓပုဗ္ဗာနံ ထူလထူလလောဘက္ခန္ဓာဒီနံ သာတိသယံ ပဒါလနေန လောကိယဉာဏေသု ဥက္ကံသပါရမိပ္ပတ္တာနိ မဂ္ဂဉာဏာနုဂုဏာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ဖလသမာပတ္တိဝီထိယံ ပန တာနိ တေန တေန မဂ္ဂေန တေသံ တေသံ ကိလေသာနံ သမုစ္ဆိန္နတ္တာ တတ္ထ ကိလေသဝိက္ခမ္ဘနေ နိရုဿုက္ကာနိ ကေဝလံ အရိယာနံ ဖလသမာပတ္တိသုခသမင်္ဂိဘာဝဿ ပရိကမ္မမတ္တာနိ ဟုတွာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ န တေသံ ကုတောစိ ဝုဋ္ဌာနသမ္ဘဝေါ, ယတော နေသံ ပရိယောသာနဉာဏံ သင်္ခါရနိမိတ္တဝုဋ္ဌာနတော နိဗ္ဗာနာရမ္မဏံ သိယာ။
ဧဝဉ္စ ကတွာ ‘‘သေက္ခဿ အတ္တနော ဖလသမာပတ္တိဝဠဉ္ဇနတ္ထာယ ဥဒယဗ္ဗယာဒိဝသေန သင်္ခါရေ သမ္မသန္တဿ ဝိပဿနာဉာဏာနုပုဗ္ဗိယာ ဖလမေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, န မဂ္ဂေါ’’တိ ဣဒဉ္စ အဋ္ဌကထာဝစနံ သမတ္ထိတံ ဟောတိ။ တေနာဟ ‘‘သေက္ခဿာပိ ဖလမေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, န မဂ္ဂေါ’’တိ။ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏေ အပ္ပနဇ္ဈာနဝသေန ယထာပရိစ္ဆိန္နကာလံ နိရန္တရံ ဖလစိတ္တဿေဝ ပဝတ္တနံ သမာပဇ္ဇနံ ဖလသမာပတ္တီတိ အာဟ ‘‘ဖလသမာပတ္တိဝသေန နိရောဓေ စိတ္တံ အပ္ပေတီ’’တိ။ ယဒိ အနုပုဗ္ဗဝိပဿနာနံ ဝသေန ဖလသမာပတ္တိသမာပဇ္ဇနံ, တေန နီဟာရေန သေက္ခဿ ဥပရိမဂ္ဂေနာပိ ဘဝိတဗ္ဗန္တိ အနုယောဂံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ဖလသမာပတ္တိနိန္နတာယာ’’တိအာဒိ။ တေန အညောယေဝ ဝိပဿနာစာရော အရိယမဂ္ဂါဝဟော, အညော ဖလသမာပတ္တိအာဝဟောတိ ဒဿေတိ, သွာယံ ဝိပဿနာယ ဝိဘာဂေါ ဝုတ္တော ဧဝ။ ယေ ပနာတိ အဘယဂိရိဝါသိနော သန္ဓာယာဟ။ တေ ဟိ မဂ္ဂဖလဝိပဿနာယ အာလောဠေတွာ ဝဒန္တိ။ တေနေဝ ဟိ ‘‘ဧဝံ သတီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အရဟာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ ယဒိ ဣတရတ္ထာပိ ဝိပဿနာ တဒတ္ထာယ သံဝတ္တေယျာတိ အဓိပ္ပါယော။ ပါဠိဝသေနေဝ စ ပဋိက္ခိတ္တန္တိ ‘‘ဒသ ဂေါတြဘုဓမ္မာ ဝိပဿနာဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇန္တီ’’တိ မဂ္ဂတ္ထာ ဖလတ္ထာ ဝိပဿနာ ဝိသုံ ကတွာ ပဝတ္တပါဠိဝသေနေဝ တေသံ ဝစနံ ပဋိက္ခိတ္တန္တိပိ န ဂဟေတဗ္ဗံ, အညထာ ‘‘ဒသ ဂေါတြဘုဓမ္မာ’’တိ ဝစနံ ဝိရုဇ္ဈေယျာတိ။ ဣဒမေဝ ပန ဂဟေတဗ္ဗန္တိ ဝုတ္တဿေဝတ္ထဿ နိဂမနံ။ ဖလဉ္စဿာတိအာဒိ မဟဂ္ဂတဝိပါကာနံ ဝိယ လောကုတ္တရဝိပါကာနဉ္စ ကုသလသရိက္ခတာဒဿနံ။ ဈာနတော သရိက္ခတာဒဿနေနေဝ စေတ္ထ ဗောဇ္ဈင်္ဂမဂ္ဂင်္ဂဝသေနာပိ သရိက္ခတာ ဒဿိတာယေဝါတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၈၆၄။ ဌိတိယာတိ ပဗန္ဓဋ္ဌိတိယာ။ ယထာပရိစ္ဆိန္နကာလဉှိ သမာပတ္တိယာ ပဗန္ဓဝသေနာဝဋ္ဌာနံ ဣဓ ဌိတီတိ။ ‘‘စန္ဒေ ဝါ သူရိယေ ဝါ ဧတ္တကံ ဌာနံ ဂတေ ဝုဋ္ဌဟိဿာမီ’’တိ ကာလာဝဓိဂ္ဂဟဏဝသေန သမာပဇ္ဇနံ စိတ္တဿ အဘိသင်္ခရဏံ အဘိသင်္ခါရော။
ဋ္ဌ ၈၆၅။ သဗ္ဗာနေဝေတာနီတိ ရူပနိမိတ္တာဒိသဗ္ဗာနေဝ ဧတာနိ ဧကတော ကာမံ န မနသိ ကရောတိ အသမ္ဘဝတော။ သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကဝသေနာတိ အနဝသေသပရိယာဒါနဝသေန။ သမုဒါယသဒ္ဒါ ဟိ အဝယဝေသုပိ
ပဝတ္တန္တိ, အဝယဝဗျတိရေကေန စ သမုဒါယော န လဗ္ဘတီတိ အဝယဝဂတမ္ပိ ကိစ္စံ သမုဒါယဝသေန ဝုတ္တံ။ တသ္မာတိ သဗ္ဗေသံ သင်္ခါရနိမိတ္တာနံ ဧကတော မနသိကာရာဘာဝတော။ ယသ္မာ ဘဝင်္ဂစိတ္တေ ဥပ္ပန္နေ ဖလသမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌိတော နာမ ဟောတိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ယံ ဘဝင်္ဂဿာ’’တိအာဒိ။ ဘဝင်္ဂဿ အာရမ္မဏံ နာမ ကမ္မာဒိ။ မနသိ ကရောတောတိ ဘဝင်္ဂသဟဂတေန မနသိကာရေန မနသိ ကရောတော, တံ ဝါ အာရမ္မဏံ ဘဝင်္ဂမနသိ ကရောတော။
ဋ္ဌ ၈၆၆။ ဖလဿ ဖလမေဝ ဝါ အနန္တရံ ဟောတိ ပုရိမဿ ပုရိမဿ ပစ္ဆိမံ ပစ္ဆိမံ။ ဘဝင်္ဂံ ဝါ သဗ္ဗပစ္ဆိမဿ။ ဖလာနန္တရံ မဂ္ဂဝီထိယံ, ဖလသမာပတ္တိယဉ္စ။ ‘‘ယေန ဖလေန နိရောဓာ ဝုဋ္ဌာနံ ဟောတီ’’တိ ဣဒံ ဖလုပ္ပတ္တိယာ နိရောဓာ ဝုဋ္ဌာနဘာဝတော ဝုတ္တံ။ တန္တိ နိရောဓာဝုဋ္ဌာနဘာဝေန ဝုတ္တံ အနာဂါမိဖလံ ဝါ အဂ္ဂဖလံ ဝါ။ နေဝသညာနာသညာယတနာနန္တရန္တိ နေဝသညာနာသညာယတနဿ ကုသလဿ, ကိရိယဿ ဝါ အနန္တရံ သတိပိ သတ္တာဟာတိက္ကမေ ဝိဇာတိယေန အန္တရိကတ္တာ။
ပဋိပ္ပဿဒ္ဓဒရထန္တိ သဗ္ဗသော ပဿဒ္ဓကိလေသဒရထံ။ အမတာရမ္မဏန္တိ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏံ။ သုဘန္တိ အသောဘနတာယ ကိလေသဿာပိ အဘာဝတော သောဘနံ။ တဏှာသင်္ခါတံ လောကာမိသံ ဝန္တံ ဆဍ္ဍိတံ ဧတေနာတိ ဝန္တလောကာမိသံ။ ဝူပသန္တကိလေသတာယ, သုသန္တတာယ စ သန္တံ။ ယေန ဓမ္မေန ယောဂတော သမဏော နာမ ဟောတိ, တဿ အရိယမဂ္ဂသင်္ခါတဿ သာမညဿ ဖလန္တိ သာမညဖလံ။
ဩဇဝန္တေနာတိ သဘာဝသမ္ပန္နေန။ သုစိနာတိ ကိလေသာသုစိဝိရဟတော ပရိသုဒ္ဓေန။ သုခေနာတိ အနုတ္တရသုခေန။ အဘိသန္ဒိတန္တိ သဗ္ဗသော လူခဘာဝါပဂမနေန သိနေဟိတံ။ သာတာတိသာတေနာတိ မဟဂ္ဂတသာတတော, လောကုတ္တရကုသလသာတတော စ အတိဝိယ သာတေန မဓုရေန။ မဂ္ဂသုခတောပိ ဟိ ဖလသုခံ သန္တတရတာယ ပဏီတတရံ။ အမတေန သမ္မောဒိတံ။ ‘‘မဓုံ ဝိယာ’’တိ ဣမိနာ သာတာတိသာတတံယေဝ ဝိဘာဝေတိ။
တဿ အရိယဿ ဖလဿ ရသဘူတံ သာရဘူတံ တံ သုခံ ပညံ ဘာဝေတွာ ယသ္မာ ပဏ္ဍိတော ဝိန္ဒတိ ပဋိလဘတီတိ ယောဇနာ။
နိရောဓသမာပတ္တိကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၈၆၇။ တတြာတိ တသ္မိံ ‘‘နိရောဓသမာပတ္တိယာ သမာပဇ္ဇနသမတ္ထတာ’’တိ သံခိတ္တဝစနေ။ ဣဒံ သရူပါဒိဝသေန ပဉှာကမ္မံ။ ကတ္ထာတိ ကသ္မိံ ဘဝေ။
ဋ္ဌ ၈၆၈။ အနုပုဗ္ဗနိရောဓဝသေနာတိ ဝိပဿနာနုဂတာ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော အာရောဟန္တေန တံတံပဋိပက္ခနိရောဓမုခေန တိဏ္ဏံ သင်္ခါရာနံ အနုပုဗ္ဗတော နိရောဓဝသေန။ ယထာပရိစ္ဆိန္နကာလံ ယာ စိတ္တစေတသိကာနံ အပ္ပဝတ္တိ, အယံ နိရောဓသမာပတ္တီတိ အတ္ထော။ ကေ သမာပဇ္ဇန္တိ, ကေ န သမာပဇ္ဇန္တီတိ ကာမံ သမာပဇ္ဇနသမတ္ထာ ပဓာနတာယ ပဌမံ ပုစ္ဆိတာ, တဗ္ဗိဿဇ္ဇနံ ပန ဂရုဘာဝတော ပစ္ဆာ ဝိဿဇ္ဇေတုံ အသမာပဇ္ဇနကေ တာဝ ဒဿေန္တော ‘‘သဗ္ဗေပိ…ပေ… န သမာပဇ္ဇန္တီ’’တိ အာဟ ယထာ ‘‘ဝါမံ မုဉ္စ, ဒက္ခိဏံ ဂဏှာ’’တိ။ တတ္ထ ‘‘သဗ္ဗေပီ’’တိ ဣဒံ ပုထုဇ္ဇနာဒီနံ တိဏ္ဏံ ဝိသေသနံ။ တေ ဟိ အဋ္ဌန္နံ သမာပတ္တီနံ လာဘိနောပိ အလာဘိနော ဝိယ သမာဓိသ္မိံ အပရိပူရကာရိတာယ နိရောဓံ သမာပဇ္ဇိတုံ န သက္ကောန္တိ။ ကာမစ္ဆန္ဒာဒိသမုစ္ဆိန္ဒနေန ဟိ သမာဓိသ္မိံ ပရိပူရကာရိတာ, န ဈာနာဓိဂမမတ္တေန။ အနာဂါမိနော, အရဟန္တောတိ ဧတ္ထ သုက္ခဝိပဿကာ စ အနာဂါမိနော, သုက္ခဝိပဿကာ စ အရဟန္တောတိ သုက္ခဝိပဿကသဒ္ဒေါ ပစ္စေကံ ယောဇေတဗ္ဗော။ ဥဘယေပိ စေတေ သတိပိ ဝိပဿနာဗလေ သမာဓိဗလဿ အဘာဝတော နိရောဓံ န သမာပဇ္ဇန္တိ။ အနုပုဗ္ဗဝိဟာရသမ္ဘဝတညေဝေတ္ထ သမာဓိဗလံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ။ ပုရိမကာ ပန တယော သတိပိ သမာဓိဗလေ ဝိပဿနာဗလဿ အဘာဝတော, အပရိပုဏ္ဏတ္တာ စ သမာပဇ္ဇိတုံ န သက္ကောန္တိ။ အပရိပုဏ္ဏတာ စဿ သင်္ခါရာနံ န သမ္မာ ပရိမဒ္ဒိတတ္တာ။ အဋ္ဌ သမာပတ္တိ…ပေ… သမာပဇ္ဇန္တီ’’တိ ဝတွာ တတ္ထ ကာရဏံ ပါဠိဝသေနေဝ ဒဿေတုံ ‘‘ဒွီဟိ ဗလေဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တယော စ သင်္ခါရာနန္တိ ဧတ္ထ တယောတိ သာမိအတ္ထေ ပစ္စတ္တဝစနံ, တိဏ္ဏန္တိ အတ္ထော။ ဉာဏစရိယာဟီတိ ဉာဏပ္ပဝတ္တီဟိ။ နိရောဓသမာပတ္တိယာတိ နိရောဓသမာပဇ္ဇနာယ ဉာဏံ။ အယဉ္စ သမ္ပဒါတိ အယံ ဗလဒွယသမန္နာဂမာဒိကာ ယထာဝုတ္တနိရောဓသမာပတ္တိအာဝဟာ သမ္ပတ္တိ။ အနာဂါမိခီဏာသဝေတိ အနာဂါမိနော စေဝ ခီဏာသဝေ စ။
ဋ္ဌ ၈၆၉။ သမထဗလန္တိ ကာမစ္ဆန္ဒာဒိကေ ပစ္စနီကဓမ္မေ သမေတီတိ သမထော, သော ဧဝ ပဋိပက္ခေဟိ အကမ္ပိယဋ္ဌေန ဗလံ။ အနိစ္စာဒိဝသေန
ဝိဝိဓေဟိ အာကာရေဟိ ပဿတီတိ ဝိပဿနာ, သာ ဧဝ ဝုတ္တနယေန ဗလန္တိ ဝိပဿနာဗလံ။ နေက္ခမ္မဝသေနာတိအာဒီသု ကာမစ္ဆန္ဒဝိက္ခမ္ဘနဿ နေက္ခမ္မသင်္ကပ္ပဿ, အလောဘပဓာနဿ ဝါ တထာပဝတ္တကုသလစိတ္တုပ္ပါဒဿ ဝသေန စိတ္တဿ ဧကဂ္ဂတာသင်္ခါတော ယော အဝိက္ခေပေါ, တံ သမထဗလံ။ ဗျာပါဒဝိက္ခမ္ဘနဿ အဗျာပါဒဝိတက္ကဿ, အဒေါသပဓာနဿ ဝါ တထာပဝတ္တကုသလစိတ္တုပ္ပါဒဿ ဝသေနေဝ။ ထိနမိဒ္ဓဝိက္ခမ္ဘိကာယ ဝိဘူတံ ကတွာ မနသိကရဏေန ဥပဋ္ဌိတအာလောကသညာယ ဝသေန။ ဥဒ္ဓစ္စဝိက္ခမ္ဘနဿ အဝိက္ခေပဿ သမာဓာနဿ ဝသေန။ သကလမိစ္ဆာဝိတက္ကဝိက္ခမ္ဘနဿ သိခါပတ္တအာနာပါနဿတိသိဒ္ဓပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿိအဿာသပဿာသာနံ ဝသေန စိတ္တဿ ဧကဂ္ဂတာသင်္ခါတော ယော အဝိက္ခေပေါ, တံ သမထဗလန္တိ အတ္ထယောဇနာ။
ဧဝံ ဥပစာရဿ ဈာနဿ ဝသေန သမထဗလံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ တံ အဋ္ဌန္နံ သမာပတ္တီနံ ဝသေန ပဋိပက္ခေဟိ အနဘိဘဝနီယတာယ စ ဗလပ္ပတ္တိဝသေန ဒဿေတုံ ‘‘ပဌမဇ္ဈာနေနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ နီဝရဏေတိ နီဝရဏနိမိတ္တံ နီဝရဏပစ္စယာ။ န ကမ္ပတိ ဈာနသမင်္ဂိပုဂ္ဂလော, ဈာနသမ္ပယုတ္တသမာဓိ ဝါ။ သော ဟိ ဝိသေသတော ဣဓ ‘‘သမထဗလ္လ’န္တိ အဓိပ္ပေတော။ တထာ ဟိ ကေနဋ္ဌေန သမထဗလန္တိ ဗလဋ္ဌော ပုစ္ဆိတော။ ဥဒ္ဓစ္စေတိ ဥဒ္ဓစ္စနိမိတ္တံ။ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတကိလေသေတိ ဥဒ္ဓစ္စေန သမ္ပယုတ္တမောဟအဟိရိကာဒိကိလေသဟေတု။ ခန္ဓေတိ ဥဒ္ဓစ္စသမ္ပယုတ္တစတုက္ခန္ဓနိမိတ္တံ။ န ကမ္ပတီတိအာဒီနိ အညမညဝေဝစနာနိ။ ကမ္ပနံ ဝါ ဌာနာပဂမော။ စလနံ ပရိဗ္ဘမနံ။ ဝေဓနံ သန္ဓာဝနံ။ ဥဒ္ဓစ္စေ န ကမ္ပတိ, ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတကိလေသေ န စလတိ, ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတက္ခန္ဓေ န ဝေဓတီတိ ဝါ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဥဒ္ဓစ္စဂ္ဂဟဏဉ္စေတ္ထ သမထဿ ဥဇုပဋိပက္ခတာယ တဒဘိဘဝေန ဗလပ္ပတ္တိဒဿနတ္ထံ။ တေနေတံ အဋ္ဌန္နမ္ပိ သမာပတ္တီနံ သာဓာရဏတော ကိစ္စာတိသယဒဿနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဣဒံ သမထဗလန္တိ ယာယံ နေက္ခမ္မာဒိဝသေန လဒ္ဓါယ စိတ္တေကဂ္ဂတာယ နီဝရဏာဒီဟိ အကမ္ပနီယတာ, တာနိ စ အဘိဘဝိတွာ အဝဋ္ဌာနံ, ဣဒံ သမထဗလံ။
ဣဒါနိ ဝိပဿနာဗလံ နိဒ္ဒိသန္တော ယသ္မာ ဝိပဿနာ သင်္ခေပတော သတ္တဟိ အနုပဿနာဟိ သင်္ဂဟိတာ, တသ္မာ တတော တတော သမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာယ တာသံ ဝသေန အနုပဿနာ ကာတဗ္ဗာ, တတ္တကေနေဝ စေတ္ထ အနုပဿနာကိစ္စံ ပရိပုဏ္ဏံ ဟောတီတိ ‘‘အနိစ္စာနုပဿနာ ဝိပဿနာဗလံ…ပေ… ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿနာ ဝိပဿနာဗလ္လ’န္တိ သရူပတော ဒဿေတွာ ပုန တာ
ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန ဝိသယဝိဘာဂေန ဒဿေတုံ ‘‘ရူပေ အနိစ္စာနုပဿနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဣဓာပိ ပဋိပက္ခေဟိ အနဘိဘဝနီယတာဝ ဗလဋ္ဌောတိ ဒဿေတုံ ‘‘ကေနဋ္ဌေန ဝိပဿနာဗလ္လ’န္တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ အဝိဇ္ဇာယာတိ ဒွါဒသသု အကုသလစိတ္တုပ္ပါဒေသု အဝိဇ္ဇာနိမိတ္တံ။ အဝိဇ္ဇာသဟဂတကိလေသေတိ အဝိဇ္ဇာယ သမ္ပယုတ္တလောဘဒေါသာဒိကိလေသဝတ္ထုနိမိတ္တံ။ သေသံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယတ္တာ သုဝိညေယျမေဝ။ အဝိဇ္ဇဂ္ဂဟဏဉ္စေတ္ထ ဝိပဿနာယ ဥဇုပဋိပက္ခတာယ တဒဘိဘဝေန ဗလပ္ပတ္တိဒဿနတ္ထံ။ တေနေတံ သတ္တန္နမ္ပိ အနုပဿနာနံ သာဓာရဏတော ကိစ္စာတိသယဒဿနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဣဒံ ဝိပဿနာဗလန္တိ ယာယံ အနိစ္စာနုပဿနာဒိဝသေန လဒ္ဓဿ ဝိပဿနာဉာဏဿ နိစ္စသညာဒိနိမိတ္တံ အကမ္ပနီယတာ, တာ စ အဘိဘဝိတွာ အဝဋ္ဌာနံ, ဣဒံ ဝိပဿနာဗလံ။
ဝိတက္ကဝိစာရာ ဝစီသင်္ခါရာ ဝါစံ သင်္ခရောန္တိ ပဝတ္တေန္တီတိ ကတွာ။ တေနာဟ ‘‘ပုဗ္ဗေ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, ဝိတက္ကေတွာ ဝိစာရေတွာ ပစ္ဆာ ဝါစံ ဘိန္ဒတိ, တသ္မာ ဝိတက္ကဝိစာရာ ဝစီသင်္ခါရော’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၄၆၃၊ သံ။ နိ။ ၄။၃၄၈)။ တေ ပန ဒုတိယဇ္ဈာနေ ဝူပသန္တာ ဟောန္တီတိ အာဟ ‘‘ဒုတိယဇ္ဈာနံ…ပေ… ပဋိပ္ပဿဒ္ဓါ ဟောန္တီ’’တိ။ ကာယေန သင်္ခရီယန္တီတိ ကာယသင်္ခါရာ, အဿာသပဿာသာ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ‘‘အဿာသပဿာသာ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, ကာယိကာ ဧတေ ဓမ္မာ ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓါ, တသ္မာ အဿာသပဿာသာ ကာယသင်္ခါရော’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၄၆၃၊ သံ။ နိ။ ၄။၃၄၈)။ တေ ပန ယသ္မာ စတုတ္ထဇ္ဈာနေ ဝူပသန္တာ ဟောန္တိ, တသ္မာ အာဟ ‘‘စတုတ္ထဇ္ဈာနံ…ပေ… ပဋိပ္ပဿဒ္ဓါ ဟောန္တီ’’တိ။ စိတ္တေန သင်္ခရီယန္တီတိ စိတ္တသင်္ခါရာ, သညာ ဝေဒနာ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ‘‘သညာ စ ဝေဒနာ စ စေတသိကာ ဧတေ ဓမ္မာ စိတ္တပ္ပဋိဗဒ္ဓါ, တသ္မာ သညာ စ ဝေဒနာ စ စိတ္တသင်္ခါရော’’တိ (သံ။ နိ။ ၁။၄၆၃၊ သံ။ နိ။ ၄။၃၄၈)။ တေ ပန ယသ္မာ နိရောဓံ သမာပန္နဿ ဝူပသမန္တိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘သညာဝေဒယိတ…ပေ… ပဋိပ္ပဿဒ္ဓါ ဟောန္တီ’’တိ။
ဉာဏစရိယာသု ဝိဝဋ္ဋာနုပဿနာဂ္ဂဟဏေနေဝ တဿ အာဒိဘူတာ သေသာနုပဿနာပိ ဂဟိတာဝ ဟောန္တိ တဒဝိနာဘာဝတော။ မဂ္ဂေါ ဉာဏစရိယာ, ဖလသမာပတ္တိ ဉာဏစရိယာတိ မဂ္ဂဖလသမာပတ္တီနံ ဉာဏစရိယာဘာဝဝစနံ မဂ္ဂဖလဓမ္မာနံ ဉာဏပဓာနတ္တာ, ဉာဏေန ဝါ ဣန္ဒြိယာဓိပတိဟေတုမဂ္ဂပစ္စယာဒိဝသေန သာတိသယပစ္စယဘူတေန သေသာ မဂ္ဂဖလဓမ္မာ စရိတာ ပဝတ္တိတာတိ ကတွာ တထာ ဝုတ္တံ။ သမာဓိစရိယာသုပိ ဧသေဝ
နယော။ ဣမာဟိ သောဠသဟီတိ အဋ္ဌန္နံ အနုပဿနာနံ, အဋ္ဌန္နဉ္စ မဂ္ဂဖလဉာဏာနံ ဝသေန ဣမာဟိ သောဠသဟိ ဉာဏပဝတ္တီဟိ။
နဝဟိ သမာဓိစရိယာဟီတိ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော အဋ္ဌ သမာဓိစရိယာ, တာသံ ဥပစာရသမာဓိ ဥပစာရသမာဓိဘာဝနာသာမညေန ဧကာ သမာဓိစရိယာတိ ဧဝံ နဝဟိ သမာဓိစရိယာဟိ။ တေနာဟ ‘‘ပဌမဇ္ဈာနံ သမာဓိစရိယာ’’တိအာဒိ။ ပဌမဇ္ဈာနပဋိလာဘတ္ထာယ ဝိတက္ကော စာတိအာဒိ နာနာဝဇ္ဇနုပစာရဝသေန ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ဥပရိသမာပတ္တီနမ္ပိ ဥပစာရဿ တထေဝ ဝုတ္တတ္တာ။ န ဟိ ဧကာဝဇ္ဇနေ စတုတ္ထဇ္ဈာနာဒိဥပစာရေ ပီတိအာဒယော သမ္ဘဝန္တိ။ ဧတ္ထ စ ‘‘ပဌမဇ္ဈာနပဋိလာဘတ္ထာယာ’’တိအာဒိဝစနေန ဥပစာရသမာဓိဿာပိ ပါရိပူရီ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာတိ ဒဿေတိ။ ကိံ ပနေတ္ထ သမထဗလသမာဓိစရိယာနံ နာနတ္တံ, ကိံ ဝါ ဝိပဿနာဗလလောကိယဉာဏစရိယာနံ? ယထာ သမထဗလေပိ ‘‘နေက္ခမ္မဝသေနာ’’တိအာဒိနာ ဥပစာရသမာဓိနာ သဒ္ဓိံ အဋ္ဌသု သမာပတ္တီသု အပ္ပနာသမာဓိယေဝ ဝုတ္တော, တထာ သမာဓိစရိယာသု, ဝိပဿနာဗလလောကိယဉာဏစရိယာသု စ ဝိပဿနာဝ ဝုတ္တာတိ? ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တာ, ဝိဝဋ္ဋာနုပဿနာ ပန ပုရေစရဉာဏာဒိဝိပဿနာဗလေ အဝုတ္တာ ဧဝ ဉာဏစရိယာသု ဝုတ္တာ။ အပိစ ပဋိပက္ခေဟိ အကမ္ပိယဋ္ဌော ဗလဋ္ဌော, ပဉ္စန္နံ ဝသီဘာဝါနံ ဝသေန သုစိဏ္ဏတာ စရိယဋ္ဌော, ဧတေနေဝ သမထဗလသမာဓိစရိယာနမ္ပိ နာနတ္တံ သံဝဏ္ဏိတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ဝသီဘာဝတာ ပညာတိ ဧတ္ထ ဝသော ဧတဿ အတ္ထီတိ ဝသီ, တဿ ဘာဝေါ ဝသီဘာဝေါ, သာ ဧဝ ဝသီဘာဝတာ။ ‘‘ဝသိယော’’တိ ပန ပါဠိယံ ဣတ္ထိလိင်္ဂဝသေန ဝုတ္တတ္တာ တာယော ဒဿေတုံ ‘‘ဝသီတိ ပဉ္စ ဝသိယော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဈာနံ အာဝဇ္ဇန္တဿ နိရန္တရံ ဈာနင်္ဂေသု စိတ္တပ္ပဝတ္တနသမတ္ထတာ အာဝဇ္ဇနဝသီ။ သမာပဇ္ဇိတုကာမဿ သီဃံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇနသမတ္ထတာ သမာပဇ္ဇနဝသီ။ အစ္ဆရာမတ္တံ ဝါ ကတိပယစ္ဆရာမတ္တံ ဝါ ခဏံ ဈာနံ ဌပေတုံ သမတ္ထတာ အဓိဋ္ဌာနဝသီ။ တထေဝ လဟုံ ဝုဋ္ဌာတုံ သမတ္ထတာ ဝုဋ္ဌာနဝသီ။ ပစ္စဝေက္ခဏဝသီ ပန အာဝဇ္ဇနဝသိယာ ဧဝ သိဇ္ဈတိ။ ပစ္စဝေက္ခဏဇဝနာနေဝ ဟိ တတ္ထ အာဝဇ္ဇနာနန္တရာနီတိ။ အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ, ဝိတ္ထာရော ပန ဟေဋ္ဌာ အာဂတော ဧဝ။ အယဉ္စ ဝသီဘာဝေါ သမာဓိစရိယာနံ ဝသေန ဝုတ္တော။ ဉာဏစရိယာသု ပန လောကုတ္တရာနံ ဉာဏစရိယာနံ ဝသီဘာဝါပါဒနကိစ္စံ နာမ နတ္ထိ။ ပဋိပက္ခဿ သုဝိဟတတ္တာ သဘာဝသိဒ္ဓေါ
တတ္ထ ဝသီဘာဝေါ, လောကိယာနံ ပန ပဂုဏဗလဝဘာဝါပါဒနေန ဝသီဘာဝေါ လဗ္ဘတေဝ။
ဋ္ဌ ၈၇၀။ ဥက္ကဋ္ဌနိဒ္ဒေသောတိ အနဝသေသနိဒ္ဒေသော။ စုဒ္ဒသဟိ ဉာဏစရိယာဟိ ဟောတိ အဂ္ဂမဂ္ဂဖလာနံ အနဓိဂတတ္တာတိ။ ယဒိ ဧဝန္တိ ယဒိ ဥက္ကဋ္ဌနိဒ္ဒေသဝသေန ‘‘သောဠသဟိ ဉာဏစရိယာဟီ’’တိ ဝုတ္တံ, တတော အဝကံသဝသေနပိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ, ဧဝံ သန္တေ ကိံ န ဟောတိ နိရောဓသမာပဇ္ဇနန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ပဉ္စ ကာမဂုဏာ ဝတ္ထုဘူတာ ဧတဿ သန္တီတိ ပဉ္စကာမဂုဏိကော, ကာမရာဂေါ။ အပ္ပဟီနတ္တာ အသမုစ္ဆိန္နတ္တာ။ န ဟိ ကာမရာဂဿ ဝိက္ခမ္ဘနပ္ပဟာနမတ္တံ နိရောဓဿ အဓိဋ္ဌာနံ ဘဝိတုံ သက္ကောတိ။ တသ္မာတိ သမာဓိပါရိပန္ထိကဿ ကာမရာဂဿ သုပဟီနတ္တာ။ ဧတေန ကာမံ မဂ္ဂဖလဉာဏစရိယာ လောကိယဉာဏသမာဓိစရိယာ ဝိယ နိရောဓသမာပဇ္ဇနေ သရူပေန န ဝိနိယုဇ္ဇန္တိ တဒါ အပ္ပဝတ္တနတော, တဿ တဿ ပန ပဋိပက္ခဿ သမုစ္ဆိန္ဒနေန ဗလစရိယာနံ ဝိသေသပစ္စယတာယ နိရောဓသမာပတ္တိယာ အဓိဋ္ဌာနံ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ ဧသာတိ အနာဂါမီ။ ဣဒဉှိ ‘‘နိရောဓာ ဝုဋ္ဌဟန္တဿာ’’တိအာဒိဝစနံ အနာဂါမိနောဝ နိရောဓာ ဝုဋ္ဌာနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘နေဝသညာနာသညာယတနကုသလ္လ’န္တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၄၁၇) ဝစနတော, အညထာ ‘‘နေဝသညာနာသညာယတနကိရိယာ’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၄၁၇) ဝုစ္စေယျ။
ဋ္ဌ ၈၇၁။ ‘‘ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ’’တိ ကသ္မာ ဝုတ္တံ, နနု စတုဝေါကာရဘဝေပိ အရူပဇ္ဈာနဝသေန ယထာရဟံ အနုပုဗ္ဗသမာပတ္တိ လဗ္ဘတီတိ? ကာမံ လဗ္ဘတိ, သာ ပန ‘‘အနုပုဗ္ဗသမာပတ္တီ’’တိ န ဝုစ္စတိ ဧကဒေသဘာဝတော။ အဋ္ဌသမာပတ္တိဝသေနေဝ စ ‘‘အနုပုဗ္ဗသမာပတ္တီ’’တိ ဝုစ္စတီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပဌမဇ္ဈာနာဒီနံ ဥပ္ပတ္တိ နတ္ထီ’’တိ။ ဝတ္ထုဿ အဘာဝါတိ ဟဒယဝတ္ထုနော အဘာဝါတိ ဝဒန္တိ, ကရဇကာယသင်္ခါတဿ ပန ဝတ္ထုနော အဘာဝါတိ အတ္ထော။ ယဒိ ဟိ အာရုပ္ပေ နိရောဓံ သမာပဇ္ဇေယျ, စိတ္တစေတသိကာနံ, အညဿ စ ကဿစိ အဘာဝတော အပညတ္တိကောဝ ဘဝေယျ အနုပါဒိသေသာယ နိဗ္ဗာနဓာတုယာ ပရိနိဗ္ဗုတသဒိသော။ ကိဉ္စာယံ ဥပါဒါယ နိရောဓံ သမာပန္နောတိ ဝုစ္စေယျ, ကိံ ဝါ ဧတာယ ဝတ္ထုစိန္တာယ။ အင်္ဂဝေကလ္လတောဝ နတ္ထိ အာရုပ္ပေ နိရောဓသမာပတ္တိသမာပဇ္ဇနံ။
ဋ္ဌ ၈၇၂။ သင်္ခါရာနံ ပဝတ္တိဘေဒေတိ သင်္ခတဓမ္မာနံ ခဏေ ခဏေ ဥပ္ပဇ္ဇနေ, ဘိဇ္ဇနေ စ, တေသံ ဝါ ကုသလာဒိဘေဒဘိန္နေ ယထာရဟံ တီဟိ ဒုက္ခတာဟိ ဥပဒ္ဒုတေ ပဝတ္တိဝိဘာဂေ။ စိတ္တစေတသိကဝိဂမေဟိ ရူပဓမ္မေသု လဗ္ဘမာနာပိ သင်္ခါရဒုက္ခတာ အဗ္ဗောဟာရိကတံ အာပဇ္ဇတိ။ ဥက္ကဏ္ဌိတွာတိ နိဗ္ဗိန္ဒိတွာ။ နိဗ္ဗာနံ ပတွာတိ အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာနံ ပတွာ ဝိယ။ သုခန္တိ နိဒ္ဒုက္ခံ။
ဋ္ဌ ၈၇၃။ သမထဝိပဿနာဝသေနာတိ ယုဂနဒ္ဓါနံ ဝိယ အညမညူပကာရိတာယ သဟိတာနံ ဝသေန။ ဥဿက္ကိတွာတိ ဥက္ကံသံ ပတွာ ယာဝ နေဝသညာနာသညာယတနာ, ယာဝ စ အနုလောမဉာဏာ အာရုဟိတွာ။ နိရောဓယတောတိ နေဝသညာနာသညာယတနံ သမာပဇ္ဇိတွာ တံ နိရောဓေန္တဿ။ အညဿ ကဿစိပိ စိတ္တဿ အနုပ္ပဇ္ဇနေန ဧဝမဿာ နိရောဓသမာပတ္တိယာ သမာပဇ္ဇနံ ဟောတိ။ ‘‘ယော ဟီ’’တိအာဒိနာ ‘‘သမထဝိပဿနာဝသေနာ’’တိ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ ဗျတိရေကမုခေန ဝိဝရတိ။ နေဝသညာနာသညာယတနသမာပတ္တိံ ပတွာ တိဋ္ဌတိ တဒုဒ္ဓံ သုဒ္ဓသမထဝိပဿနာယ အဘာဝတော။ ယော ဝိပဿနာဝသေနေဝ ဥဿက္ကတိ သစေ အရိယော ဖလသမာပတ္တတ္ထိကော, သော အတ္တနော ဖလသမာပတ္တိံ ပတွာ တိဋ္ဌတိ။ အထ ပုထုဇ္ဇနော, သေခေါ ဝါ မဂ္ဂတ္ထိကော တာယ စေ ဝိပဿနာယ မဂ္ဂံ ပတွာ ဖလေ ဌိတော, သောပိ ဖလသမာပတ္တိံ ပတွာ တိဋ္ဌတိစ္စေဝ ဝုစ္စတိ။ သောတိ ဥဘယဝသေန ပဋိပန္နော။ တန္တိ နိရောဓသမာပတ္တိံ။
ဋ္ဌ ၈၇၄။ ယေန ဖလဒွယသမန္နာဂမာဒိနာ နိရောဓံ သမာပဇ္ဇိတုံ သမတ္ထော ဟောတိ, သော ဝိဓိ ပဂေဝ ဝိဘာဝိတောတိ သမာပဇ္ဇနာကာရမေဝ ဒဿေန္တော ‘‘ကတဘတ္တကိစ္စော’’တိအာဒိမာဟ။ တဉှိ သဗ္ဗာသမ္ပိ ဘာဝနာနံ သာဓာရဏံ ပုဗ္ဗကိစ္စံ။ တတ္ထ သင်္ခါရေတိ တသ္မိံ ပဌမဇ္ဈာနေ, ပဌမဇ္ဈာနစိတ္တုပ္ပါဒေ ဝါ သင်္ခါရေ။
‘‘ဝိပဿတီ’’တိ ဝုတ္တံ, ကီဒိသီ ပနေတ္ထ ဝိပဿနာ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာတိ တံ နိဒ္ဓါရဏတ္ထံ ‘‘ဝိပဿနာ ပနေသာ’’တိအာဒိနာ တမေဝ ဝိပဿနံ တိဓာ ဘိန္ဒိတွာ ဒဿေတိ။ မန္ဒာ စေ ဝိပဿနာ, ဒန္ဓာဘိညံ မဂ္ဂံ သာဓေတိ။ တိက္ခာ စေ, ခိပ္ပါဘိညန္တိ အယံ မန္ဒတိက္ခတာယ ဝိသေသော။ လက္ခဏပ္ပတ္တာ ပန ဝိပဿနာ မဂ္ဂဿ ပစ္စယော ဟောတိယေဝါတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သင်္ခါရ…ပေ… ဟောတိယေဝါ’’တိ။ တိက္ခာဝ ဝဋ္ဋတိ သင်္ခါရာရမ္မဏေပိ သတိ သဗ္ဗသင်္ခါရေဟိ ဝိဝဋ္ဋနာကာရေနေဝ ပဝတ္တနတော, မဂ္ဂေါ ဝိယ ဝိသင်္ခါရဂတဿ
ဖလဿ ပစ္စယဘာဝတော စ။ တေနာဟ ‘‘မဂ္ဂဘာဝနာသဒိသာ’’တိ။ ယသ္မာ အတိမန္ဒာ သမထာဒိကာ သင်္ခါရာနံ နိရောဓနေ အသမတ္ထာ သမထနိဋ္ဌာ ဟောတိ, အတိတိက္ခာ ဉာဏာဒိကာ သာတိသယံ သင်္ခါရေသု ဒေါသဒဿနေ ဖလသမာပတ္တိနိဋ္ဌာ ဟောတိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘နာတိမန္ဒနာတိတိက္ခာ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ဧသ နိရောဓသမာပဇ္ဇနကော။ တေ သင်္ခါရေတိ တေ ပဌမဇ္ဈာနသင်္ခါရေ။
‘‘တထေဝါ’’တိ ဣမိနာ ‘‘နာတိမန္ဒာယ နာတိတိက္ခာယာ’’တိ ဣမမတ္ထံ အာကဍ္ဎတိ။ ဧသ နယော သေသေသုပိ။ ‘‘အာကိဉ္စညာယတနံ သမာပဇ္ဇိတွာ ဝုဋ္ဌာယ တတ္ထ သင်္ခါရေ တထေဝ ဝိပဿတီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ, ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယတ္တာ ပန တံ အဝတွာ ‘‘စတုဗ္ဗိဓံ ပုဗ္ဗကိစ္စံ ကရောတိ’’စ္စေဝ ဝုတ္တန္တိ ကေစိ, တံ တေသံ မတိမတ္တံ။ ဝိပဿနာစာရတော ဟိ သမာဓိစာရော, တသ္မာ သမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာယ ပုဗ္ဗကိစ္စံ ကာတဗ္ဗံ။ တထာ ဟိ ပရတောပိ ‘‘အာကိဉ္စညာယတနံ သမာပဇ္ဇိတွာ ဝုဋ္ဌာယ ဣမံ ပုဗ္ဗကိစ္စံ ကတွာ’’တိအာဒိံ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၈၇၉) ဝက္ခတိ, န ပန ‘‘တတ္ထ သင်္ခါရေ တထေဝ ဝိပဿိတွာ’’တိ။ နာနာဗဒ္ဓအဝိကောပနန္တိ အတ္တနာ အသမ္ဗဒ္ဓဿ ပရိက္ခာရဿ အဝိနာသနံ။ ယထာ တံ န ဝိနဿတိ, တထာ အဓိဋ္ဌာနံ။ သံဃပဋိမာနနန္တိ သံဃဿ ပဋိမာနနာဝဇ္ဇနံ။ သတ္ထုပက္ကောသနန္တိ သတ္ထု ပက္ကောသနာဝဇ္ဇနံ။ အဒ္ဓါနပရိစ္ဆေဒန္တိ ဇီဝိတဒ္ဓါနပရိစ္ဆေဒံ ပုဗ္ဗကိစ္စံ ကရောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။
ဋ္ဌ ၈၇၅။ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗန္တိ စိတ္တံ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗံ။ တထာ စိတ္တုပ္ပါဒနမေဝ ဟေတ္ထ အဓိဋ္ဌာနံ။
စိတ္တဇရူပါဒီနံ အနုပ္ပဇ္ဇနတော, ပစ္ဆာဇာတပစ္စယာဒိဥပတ္ထမ္ဘာဘာဝတော စ သတ္တာဟမေဝ တထာ သရီရံ ပဝတ္တတိ, တတော ပရံ ကိလမတီတိ သတ္တာဟမေဝ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ နိရောဓံ သမာပဇ္ဇန္တီတိ ဝဒန္တိ။
သမာပတ္တိဝသေနေဝါတိ နိရောဓသမာပတ္တိဝသေနေဝ။ နံ အဂ္ဂိအာဒိအန္တရာယံ ရက္ခတိ သမာပန္နကော အဓိဋ္ဌာနဝသေနာတိ အဓိပ္ပါယော။ အာယသ္မတော သဉ္ဇီဝဿာတိအာဒီသု ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ဟေဋ္ဌာ ဣဒ္ဓိကထာယံ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၃၇၄) ဝုတ္တမေဝ။
ဋ္ဌ ၈၇၆။ ဧတဿာတိ နိရောဓံ သမာပဇ္ဇန္တဿ, နိရောဓသမာပဇ္ဇနဿ ဝါ။ တသ္မိံ သမယေတိ တသ္မိံ တဿ ဘိက္ခုနော ဥပသင်္ကမနသမယေ ဝုဋ္ဌာတိယေဝ။ ကာလပရိစ္ဆေဒသဒိသဉှေတံ။
ဧဝံ ဂရုကာတိ အဂ္ဂိအာဒီဟိပိ အနဘိဘဝနီယံ နိရောဓံ သမာပန္နံ သမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာပနတော ဧဝံ ဂရုကာ ဟိ သံဃဿ အာဏာ နာမ, တသ္မာ အတ္တနော ဟိတသုခံ အာကင်္ခန္တေန ဇီဝိတဟေတုပိ သံဃဿ အာဏာ န အတိက္ကမိတဗ္ဗာတိ အဓိပ္ပါယော။
ဋ္ဌ ၈၇၇။ န ပက္ကောသတိ ‘‘သတ္ထာ တံ, အာဝုသော, အာမန္တေတီ’’တိ။ ‘‘ဝုဋ္ဌဟိဿာမီ’’တိ အာဝဇ္ဇိတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။
ဋ္ဌ ၈၇၈။ ဇီဝိတဒ္ဓါနဿာတိ အတ္တနော ဇီဝိတကာလဿ ဇီဝိတပ္ပဝတ္တိယာ။ အာယု ဧဝ အာယုသင်္ခါရာ။ ‘‘အာယုဥသ္မာဝိညာဏာနီ’’တိ စ ဝဒန္တိ, တေ စဿ ပကတိစိတ္တဿေဝ အာရမ္မဏံ ဟောန္တိ။ အန္တောနိရောဓေ မရဏံ နတ္ထိ စရိမဘဝင်္ဂေန မီယနတော။ အာဝဇ္ဇိတွာဝ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗံ ‘‘သဟသာ မရဏံ မာ အဟောသီ’’တိ။ သဟသာ ဟိ မရဏေ အညဗျာကရဏဘိက္ခုဩဝါဒဒါနသာသနာနုဘာဝဒီပနာနံ အနိဿရော သိယာ, အနာဂါမိနော ဝါ အဂ္ဂမဂ္ဂါနဓိဂမော သိယာ။ အဝသေသန္တိ နာနာဗဒ္ဓအဝိကောပနာဒိတိဝိဓမ္ပိ ပုဗ္ဗကိစ္စံ။ ဝုတ္တံ အဋ္ဌကထာယံ။
ဋ္ဌ ၈၇၉။ ကိဉ္စာပိ ‘‘ဧကံ ဝါ ဒွေ ဝါ’’တိ အနိယမေတွာ ဝိယ ဝုတ္တံ, ဒွေ ဝါရေ ဧဝ ပန နိယမတော ဝဒန္တိ။ စိတ္တဝါရေတိ နေဝသညာနာသညာယတနစိတ္တဝါရေ။ နိရောဓံ ဖုသတီတိ အစိတ္တကဘာဝမေဝါဟ။ နိရောဓဿ ပယောဂတ္တာတိ စိတ္တနိရောဓာယ ပယောဂဘာဝတော, ဗလဒွယသမ္ဘရဏာဒိပယောဂဿ စိတ္တနိရောဓတ္တာတိ အတ္ထော။ သမထဝိပဿနာဗလသမန္နာဂမော, ဉာဏသမာဓိစရိယာဝသီဘာဝေါ စေတ္ထ အညမညာနတိဝတ္တနဝသေနေဝ ဣစ္ဆိတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘ဒွေ သမထဝိပဿနာဓမ္မေ ယုဂနဒ္ဓေ ကတွာ’’တိ။ အနုပုဗ္ဗနိရောဓဿ ပယောဂေါတိ ပဌမဇ္ဈာနာဒီနံ, တဒနုပဿနာနဉ္စ အနုပုဗ္ဗတော နိရောဓနဿာယံ ပယောဂေါ။ ဣဒံ ဝုတ္တနယေန အဋ္ဌသမာပတ္တိအာရောဟနံ န နေဝသညာနာသညာယတနသမာပတ္တိယာ သမာပဇ္ဇနဿ။ တသ္မာ ဒွိန္နံ စိတ္တာနံ ဥပရိ စိတ္တာနိ န ပဝတ္တန္တီတိ ယောဇနာ။
ပရတော အစိတ္တကော ဘဝိတုံ န သက္ကောတီတိ သကလံ ယထာပရိစ္ဆိန္နကာလံ အစိတ္တကော ဘဝိတုံ န သက္ကောတိ။ တဉ္စ ခေါ သံဃပဋိမာနနသတ္ထုပက္ကောသနအဒ္ဓါနပရိစ္ဆေဒါဝဇ္ဇနာနံ အကရဏေန, န နာနာဗဒ္ဓအဝိကောပနဿ။ တဿ ဟိ အကရဏေန ကဒါစိ ကေဝလံ တာဒိသဿ ပရိက္ခာရဿ အဝိနာသော န သိယာ, န နိရောဓသမာပတ္တိဝိဗန္ဓော။ အယဉ္စ အတ္ထော မဟာနာဂတ္ထေရဝတ္ထုနာ ဝိဘာဝိတော ဧဝ။ ဧဝံ သန္တေ တီဟိ အာကာရေဟိ နိရောဓသမာပတ္တိယာ ဝုဋ္ဌာနံ ဟောတီတိ အာပဇ္ဇတိ, တသ္မာ တံ န သာရတော ပစ္စေတဗ္ဗံ။ ပဋိနိဝတ္တိတွာ ပုန အာကိဉ္စညာယတနေယေဝ ပတိဋ္ဌာတီတိ ဣမိနာ သမာပတ္တိယာ ဝိဗန္ဓေ ဇာတေ ဧဝံ ဟောတီတိ ဒဿေတိ, အဝိဗန္ဓေနေဝ ပန ယထာပရိစ္ဆိန္နကာလဝီတိက္ကမနေ ဖလစိတ္တုပ္ပတ္တိယာ ဝုဋ္ဌာနံ ဟောတိ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ဂမ္ဘီရကန္ဒရောရုဠှတတ္တပါသာဏက္ကန္တပုရိသနိဒဿနမ္ပိ သမတ္ထိတံ ဟောတီတိ ကေစိ ဝဒန္တိ။ အပရေ ပန ‘‘ပုဗ္ဗကိစ္စဿ အကတတ္တာ နေဝသညာနာသညာယတနံ သမာပန္နမတ္တောဝ ‘ပဋိနိဝတ္တိတွာ အာကိဉ္စညာယတနေ ပတိဋ္ဌာတီ’တိ ဝုတ္တတ္တာ သံဃပဋိမာနနာဒိဧကစ္စပုဗ္ဗကိစ္စာကရဏေ အင်္ဂဝေကလ္လတော နိရောဓသမာပတ္တိသမာပဇ္ဇနံ န ဣဇ္ဈတေဝါ’’တိ ဝဒန္တိ။ ဝတ္တသဒိသဉှေတံ နိရောဓသမာပတ္တိယာ, ယဒိဒံ ပုဗ္ဗကိစ္စကရဏံ။ တသ္မာ တတ္ထ ယံ ဂရုတရံ, တဿ အကရဏံ သမာပဇ္ဇနံ ဝိဗန္ဓတီတိ အပရေ။ ဝီမံသိတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ‘‘အာကိဉ္စညာယတနေ ပတိဋ္ဌာတီ’’တိ စ ဣဒံ ပုန အာကိဉ္စညာယတနဿ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗတ္တာ ဝုတ္တံ။ သမာပဇ္ဇိတွာ ဟိ ဝုဋ္ဌာယ ပုဗ္ဗကိစ္စဿ ကာတဗ္ဗတ္တာ။
ယထာ ပနာတိအာဒိ ကတပုဗ္ဗကိစ္စတာသာမညေန ဥပမာသံသန္ဒနံ။
ဋ္ဌ ၈၈၀။ အဿာတိ နိရောဓသမာပတ္တိယာ။ ‘‘ကာလပရိစ္ဆေဒဝသေနာ’’တိအာဒိနာ စတူဟိ အာကာရေဟိ နိရောဓသမာပတ္တိယာ ဌာနံ ဒဿေတိ။
ဋ္ဌ ၈၈၂။ ဝိဝေကနိန္နန္တိ နိဿရဏဝိဝေကနိန္နံ, ပဂေဝ သင်္ခါရဝိမုခတာယ, ဖလစိတ္တုပ္ပတ္တိယာ စာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၈၈၃။ ဦသင်္ခါရတ္တယပဋိပ္ပဿဒ္ဓိယာ, အဝသေသစေတသိကဝိညာဏာဘာဝေန ရူပဓမ္မမတ္တာဝသေသတာယ စ မတနိရောဓသမာပန္နာနံ အဝိသေသံ ဂဟေတွာ ပုစ္ဆာ ‘‘မတဿ စ သမာပန္နဿ စ ကော ဝိသေသော’’တိ။ ကာမံ နေသံ
သင်္ခါရတ္တယပဋိပ္ပဿဒ္ဓိအာဒီဟိ အဝိသေသော, ရူပဓမ္မမတ္တာဝသေသတာယ ပန အာယုဥသ္မာဣန္ဒြိယာနံ အပဂမာနပဂမနံ ဝိသေသောတိ ဒဿေတုံ ‘‘ယွာယ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၈၈၄။ သဘာဝတောတိ သဘာဝဓမ္မတော, ပရမတ္ထတောတိ အတ္ထော။ ပရမတ္ထတော ဟိ ဝိဇ္ဇမာနာနံ သင်္ခတာဒိဘာဝေန ဝတ္တဗ္ဗတံ လဘတိ, န အဝိဇ္ဇမာနံ။ သမာပဇ္ဇန္တဿ ဝသေနာတိ ယသ္မာ သမာပဇ္ဇန္တဿ အရိယပုဂ္ဂလဿ သမထဝိပဿနာဓမ္မေ ယုဂနဒ္ဓေ ကတွာ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော အာရောဟန္တဿ အနုက္ကမေန သင်္ခါရာနံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘနပယောဂနိဗ္ဗတ္တိယာ နိရောဓသမာပတ္တိ နိပ္ဖန္နာ နာမ ဟောတိ, တသ္မာ တံ ပယောဂနိဗ္ဗတ္တိံ ဥပါဒါယ ‘‘နိပ္ဖန္နာ’’တိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။
သင်္ခါရဝူပသမတော, သန္တဓမ္မသမနွယတော စ သန္တံ။ အရိယေဟိ ဧဝ နိသေဝိတဗ္ဗတ္တာ အရိယနိသေဝိတံ။ တိဿန္နမ္ပိ ဒုက္ခတာနံ နိဗ္ဗုတဘာဝတော နိဗ္ဗာနမိတိ သင်္ခံ ဥပါဂတံ။ အရိယံ ပညန္တိ သုဝိသုဒ္ဓံ မဂ္ဂဖလပညံ။ ဣမိဿာပီတိ နိရောဓသမာပတ္တိယာ။ သမာပတ္တိသမတ္ထတာတိ သမာပဇ္ဇနသမတ္ထတာ။
အာဟုနေယျဘာဝါဒိသိဒ္ဓိကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၈၈၅။ အာဟုနေယျဘာဝါဒိသိဒ္ဓီတိ အာဟုနေယျပါဟုနေယျဒက္ခိဏေယျအဉ္ဇလိကရဏီယအနုတ္တရပုညက္ခေတ္တဘာဝသိဒ္ဓိ။ အဝိသေသေနာတိ ဒဿနမဂ္ဂပညာဒိဝိသေသေန ဝိနာ, ဧတိဿာ လောကုတ္တရပညာယ။ အာနေတွာ ဟုနိတဗ္ဗန္တိ အာဟုနံ, ဒူရတောပိ အာနေတွာ ဒါတဗ္ဗဒါနံ, တံ ပဋိဂ္ဂဟေတုံ ယုတ္တောတိ အာဟုနေယျော။ ပါဟုနံ ဝုစ္စတိ အာဂန္တုကဒါနံ, တံ ပဋိဂ္ဂဟေတုံ ယုတ္တောတိ ပါဟုနေယျော။ ဒက္ခိဏံ အရဟတီတိ ဒက္ခိဏေယျော, အဉ္ဇလိကရဏံ အဉ္ဇလိကမ္မံ, တံ အရဟတီတိ အဉ္ဇလိကရဏီယော။ အနုတ္တရံ ဥတ္တမံ သတ္တာနံ ပုညဝိရုဟနဋ္ဌာနန္တိ အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿာတိ အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ။ ဝိတ္ထာရော ပန ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တောယေဝ။
ဋ္ဌ ၈၈၆။ မန္ဒာယ ဝိပဿနာယ အာဂတောတိ အတိက္ခာယ ဝိပဿနာယ ဝသေန ပဌမမဂ္ဂပညံ ဘာဝေတွာ သောတာပန္နဘာဝံ အာဂတော။ သဒ္ဓါဒီနံ မုဒူနံ ဣန္ဒြိယာနံ ဝသေန မုဒိန္ဒြိယောပိ သမာနော။ သတ္တက္ခတ္တုပရမောတိ သတ္တက္ခတ္တုံ ပရမာ ဘဝူပပတ္တိ အတ္တဘာဝဂ္ဂဟဏံ, တတော ပရံ အဋ္ဌမံ ဘဝံ
နာဒိယတီတိ သတ္တက္ခတ္တုပရမော။ သံသရိတွာတိ ပဋိသန္ဓိဂ္ဂဟဏဝသေန အပရာပရံ ဂန္တွာ။ ဒုက္ခဿန္တံ ကရောတီတိ ဝဋ္ဋဒုက္ခဿ ပရိယန္တံ ပရိယောသာနံ ကရောတိ။ အယံ ကာလေန ဒေဝလောကဿ, ကာလေန မနုဿလောကဿာတိ မိဿကဿ ဘဝဿ ဝသေန ‘‘သတ္တသုဂတိဘဝေ သံသရိတွာ’’တိ ဝုတ္တော။ ကုလတော ကုလံ ဂစ္ဆတီတိ ကောလံကောလော။ သောတာပတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယတော ပဋ္ဌာယ ဟိ နီစကုလေ ဥပပတ္တိ နာမ နတ္ထိ, မဟာဘောဂကုလေသုယေဝ နိဗ္ဗတ္တတီတိ အတ္ထော။ ဒွေ ဝါ တီဏိ ဝါ ကုလာနီတိ ဒေဝမနုဿဝသေန ဒွေ ဝါ တယော ဝါ ဘဝေ။ ဣတိ အယမ္ပိ မိဿကဘဝေနေဝ ကထိတော။ ဒေသနာမတ္တမေဝ စေတံ ‘‘ဒွေ ဝါ တီဏိ ဝါ’’တိ။ ယာဝ ဆဋ္ဌဘဝါ သံသရန္တောပိ ကောလံကောလောဝ ဟောတိ။ အတ္တဘာဝဂ္ဂဟဏသင်္ခါတံ ဧကံယေဝ ခန္ဓဗီဇံ ဧတဿ အတ္ထီတိ ဧကဗီဇီ။ ‘‘မာနုသကံ ဘဝ’’န္တိ ဣဒမ္ပိ ဒေသနာမတ္တံ။ ‘‘ဒေဝဘဝံ နိဗ္ဗတ္တေတီ’’တိပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိယေဝ။ ကော ပနေတေသံ ဣမံ ပဘေဒံ နိယမေတီတိ? တိဏ္ဏံ မဂ္ဂါနံ ဝိပဿနာ။ သစေ ဟိ ဥပရိ တိဏ္ဏံ မဂ္ဂါနံ ဝိပဿနာ ဗလဝတီ ဟောတိ, ဧကဗီဇီ နာမ ဟောတိ။ တတော မန္ဒာယ ကောလံကောလော, တတော မန္ဒတရာယ သတ္တက္ခတ္တုပရမော။
ဋ္ဌ ၈၈၇။ ပဋိသန္ဓိဝသေန သကိံ အာဂစ္ဆတီတိ သကဒါဂါမီ။ သကိဒေဝါတိ ဧကဝါရံယေဝ။ ‘‘ဣမံ လောကံ အာဂန္တွာ’’တိ ဣမိနာ ပဉ္စသု သကဒါဂါမီသု စတ္တာရော ဝဇ္ဇေတွာ ဧကောဝ ဂဟိတော။ ဧကစ္စော ဟိ ဣဓ သကဒါဂါမိဖလံ ပတွာ ဣဓေဝ ပရိနိဗ္ဗာတိ, ဧကစ္စော ဣဓ ပတွာ ဒေဝလောကေ ပရိနိဗ္ဗာတိ, ဧကစ္စော ဒေဝလောကေ ပတွာ တတ္ထေဝ ပရိနိဗ္ဗာတိ, ဧကစ္စော ဒေဝလောကေ ပတွာ ဣဓူပပဇ္ဇိတွာ ပရိနိဗ္ဗာတိ။ ဣမေ စတ္တာရောပိ ဣဓ န ဂဟိတာ။ ယော ပန ဣဓ ပတွာ ဒေဝလောကေ ယာဝတာယုကံ ဝသိတွာ ပုန ဣဓူပပဇ္ဇိတွာ ပရိနိဗ္ဗာတိ, အယံ ဣဓ ဂဟိတော။
ဋ္ဌ ၈၈၈။ ပဋိသန္ဓိဝသေန ဣဓ အနာဂမနတော အနာဂါမီ။ ဣန္ဒြိယဝေမတ္တတာဝသေနာတိ သဒ္ဓါဒီနံ ဝိမုတ္တိပရိပါစကဣန္ဒြိယာနံ ပရောပရိယတ္တေန။ ပဉ္စဓာ ဣဓ ဝိဟာယ နိဋ္ဌော ဟောတီတိ သော အနာဂါမီ အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယိအာဒိဘာဝေန ပဉ္စပကာရေန ဣမံ လောကံ ပဇဟိတွာ ပရိနိဗ္ဗာယနကော ဟောတိ။ အာယုဝေမဇ္ဈဿ အန္တရာယေဝ ကိလေသပရိနိဗ္ဗာနေန ပရိနိဗ္ဗာယနတော
အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ။ ဥပဟစ္စာတိ ဝါ ဥပဂန္တွာ ကာလကိရိယံ။ အပ္ပယောဂေနာတိ အဓိမတ္တပယောဂေန ဝိနာ အပ္ပကသိရေနေဝ တိက္ခိန္ဒြိယတာယ သုခေနေဝ။ သပ္ပယောဂေနာတိ ဧတ္ထ ဝုတ္တဝိပရိယာယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဥဒ္ဓံ ဝါ ဟိ ဘာဝေန ဥဒ္ဓမဿ တဏှာသောတံ, ဝဋ္ဋသောတံ ဝါတိ ဥဒ္ဓံသောတော။ ဥဒ္ဓံ ဝါ ဂန္တွာ ပဋိလဘိတဗ္ဗတော ဥဒ္ဓမဿ မဂ္ဂသောတန္တိ ဥဒ္ဓံသောတော။ ပဋိသန္ဓိဝသေန အကနိဋ္ဌဘဝံ ဂစ္ဆတီတိ အကနိဋ္ဌဂါမီ။
ယတ္ထုပပန္နောတိ အဝိဟာဒီသု ယတ္ထ ယတ္ထ ဥပပန္နော။ ဣမေသံ ပန အနာဂါမီနံ ပဘေဒဇာနနတ္ထံ ဥဒ္ဓံသောတအကနိဋ္ဌဂါမိစတုက္ကံ ဝေဒိတဗ္ဗံ – ယော ဟိ အဝိဟတော ပဋ္ဌာယ စတ္တာရော ဒေဝလောကေ သောဓေတွာ အကနိဋ္ဌံ ဂန္တွာ ပရိနိဗ္ဗာတိ, အယံ ဥဒ္ဓံသောတော အကနိဋ္ဌဂါမီ နာမ။ ယော ပန ဟေဋ္ဌာ တယော ဒေဝလောကေ သောဓေတွာ သုဒဿီဒေဝလောကေ ဌတွာ ပရိနိဗ္ဗာတိ, အယံ ဥဒ္ဓံသောတော နအကနိဋ္ဌဂါမီ နာမ။ ယော ဣတော အကနိဋ္ဌမေဝ ဂန္တွာ ပရိနိဗ္ဗာတိ, အယံ နဥဒ္ဓံသောတော အကနိဋ္ဌဂါမီ နာမ။ ယော ပန ဟေဋ္ဌာ စတူသု ဒေဝလောကေသု တတ္ထ တတ္ထေဝ ပရိနိဗ္ဗာတိ, အယံ နဥဒ္ဓံသောတော နအကနိဋ္ဌဂါမီ နာမ။ ဧတေ ပန အဝိဟေသု ဥပပန္နသမနန္တရာ အာယုဝေမဇ္ဈံ အပ္ပတွာ, ပတွာ စ ပရိနိဗ္ဗာယနဝသေန တယော အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယိနော, ဧကော ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီ, ဧကော ဥဒ္ဓံသောတောတိ ပဉ္စ။ တေ အသင်္ခါရသသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယိဝိဘာဂေန ဒသ ဟောန္တိ။ တထာ အတပ္ပသုဒဿသုဒဿီသူတိ စတ္တာရော ဒသကာ စတ္တာလီသံ။ အကနိဋ္ဌေ ပန ဥဒ္ဓံသောတော နတ္ထိ။ တယော အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယိနော, ဧကော ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီတိ စတ္တာရော။ တေ အသင်္ခါရသသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယိဝိဘာဂေန အဋ္ဌာတိ အဋ္ဌစတ္တာလီသံ အနာဂါမိနော။
သောတာပန္နာ ပန ပဋိပဒါဘေဒေန စတ္တာရော သတ္တက္ခတ္တုပရမာ, စတ္တာရော ကောလံကောလာ, စတ္တာရော ဧကဗီဇိနောတိ သဒ္ဓါဓုရေန ပဋိပန္နာ ဒွါဒသ, တထာ ပညာဓုရေနာတိ စတုဝီသတိ။
သကဒါဂါမိနော သုညတဝိမောက္ခေန ဝိမုတ္တာ ပဋိပဒါဝသေန စတ္တာရော, တထာ အနိမိတ္တအပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခေဟီတိ ဒွါဒသ။
ဋ္ဌ ၈၈၉။ တထာ အရဟန္တော။ တေ ပန ဒွါဒသ ပညာဝိမုတ္တာ, ဒွါဒသ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တာ, ဒွါဒသ တေဝိဇ္ဇာ, ဒွါဒသ ဆဠဘိညာ, ဒွါဒသ
ပဋိသမ္ဘိဒါပ္ပတ္တာတိ သမသဋ္ဌိ ဟောန္တိ။ ဧဝမေတေ သဒ္ဓိံ ပစ္စေကသမ္ဗုဒ္ဓသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေဟိ ဆစတ္တာလီသာဓိကသတံ အရိယာ။ ယသ္မာ တေသံ အရိယဘာဝသိဒ္ဓိ အရိယာယ ပညာဘာဝနာယ, တေန ဝုတ္တံ ‘‘အာဟုနေယျဘာဝါဒိသိဒ္ဓိပိ ဣမိဿာ လောကုတ္တရပညာဘာဝနာယ အာနိသံသော’’တိ။ လောကိယဝိဇ္ဇာဘိညာဟိ ဝိနာပိ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တတာ ဟောတီတိ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တော ဝိသုံ ဂဟိတော။ ယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ယံ စတုတ္ထမဂ္ဂပညာဘာဝနံ သန္ဓာယ ဟေဋ္ဌာ သင်္ခေပတော ဂါထာဝဏ္ဏနာယံ ဝုတ္တံ, တံ ပန ဝုတ္တာကာရံ နိဂမနဝသေန ဒဿေတုံ ‘‘မဂ္ဂက္ခဏေ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ကာမံ စတူသုပိ မဂ္ဂက္ခဏေသု တံ ဇဋံ ဝိဇဋေတိ နာမ, ဖလက္ခဏေသုပိ ယထာရဟံ ဝိဇဋိတဇဋော, အဂ္ဂဖလက္ခဏေယေဝ ပန သဗ္ဗသော ဝိဇဋိတဇဋော, တတော ပရံ ဝိဇဋေတဗ္ဗာယ ဇဋာယ အဘာဝတော။ တေနေတ္ထ ဟေဋ္ဌာ ဟေဋ္ဌိမမဂ္ဂပညာဘာဝနာနိသံသဿ ဝုတ္တတ္တာဝ စတုတ္ထမဂ္ဂပညာဘာဝနာဝသေန အတ္ထော ဝုတ္တော။
ရတိန္တိ အဘိရတိံ, အဘိရုစိန္တိ အတ္ထော။ တတ္ထာတိ အရိယာယ ပညာဘာဝနာယ။
ဋ္ဌ ၈၉၀။ ဣမိဿာ ဂါထာယာတိ ဣမိဿံ ဂါထာယံ။ ဂါထာ ဟိ အတ္တနော အတ္ထဘူတဿ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂဿ အာဓာရဘာဝေန ဝုတ္တာ, သာမိဝစနံ ဝါ ဧတံ အတ္ထဿ တံသမ္ဗန္ဓိဘာဝတော။
ပညာဘာဝနာနိသံသနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဣတိ တေဝီသတိမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ။
နိဂမနကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၈၉၁။ ဣမိဿာ ဒါနိ ဂါထာယာတိအာဒီနံ ဂါထာနံ အတ္ထော ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တော ဧဝ။ သွာယံ ‘‘ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂံ ဘာသိဿ’’န္တိ ဧဝံ ပဋိညာတော ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေါ ဧတ္တာဝတာ ဘာသိတော ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။
ဋ္ဌ ၈၉၂။ တတ္ထာတိအာဒီသု အယံ ပဒသမ္ဗန္ဓေန သဒ္ဓိံ သင်္ခေပတ္ထော – တေသံ ‘‘သီလေ ပတိဋ္ဌာယာ’’တိဂါထာယံ ဝုတ္တာနံ သီလာဒိပ္ပဘေဒါနံ အတ္ထာနံ ပဉ္စန္နမ္ပိ မဟာနိကာယာနံ အဋ္ဌကထာနယေ အဋ္ဌကထာတန္တိယံ တတ္ထ တတ္ထ ဝုတ္တော ယော ဝိနိစ္ဆယော, ယေဘုယျေန တံ သဗ္ဗံ သမာဟရိတွာ သမာနေတွာ နိကာယန္တရဿ နိကာယဂတဝါဒဒေါသသင်္ကရေဟိ မုတ္တော သော နိစ္ဆယော ယသ္မာ ပကာသိတော, တသ္မာ ဝိသုဒ္ဓိကာမေဟိ ယောဂီဟိ ဧတသ္မိံ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ အာဒရော ကရဏီယောယေဝါတိ။
နိဂမနဂါထာယော
သုဝိသုဒ္ဓသမာစာရော, ဝိသုဒ္ဓနယမဏ္ဍိတံ၊
ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂံ လောကဿ, ယဒစ္စန္တဝိသုဒ္ဓိယာ။
အဘာသိ ကရုဏာဝေဂ-သမုဿာဟိတမာနသော၊
မဟေသိ ဝိပုလောဒါတ-ဝိသုဒ္ဓိမတိပါဋဝေါ။
တဿ အတ္ထံ ပကာသေတုံ, ကထာမဂ္ဂံ ပုရာတနံ၊
နိဿာယ ယာ သမာရဒ္ဓါ, အတ္ထသံဝဏ္ဏနာ မယာ။
အာယာစိတော သိဒ္ဓဂါမ-ပရိဝေဏနိဝါသိနာ၊
ထေရေန ဒါဌနာဂေန, သုဒ္ဓါစာရေန ဓီမတာ။
သာ ဧသာ ပရမတ္ထာနံ, တတ္ထ တတ္ထ ယထာရဟံ၊
နိဓာနတော ပရမတ္ထ-မဉ္ဇူသာ နာမ နာမတော။
သမ္ပတ္တာ ပရိနိဋ္ဌာနံ, အနာကုလဝိနိစ္ဆယာ၊
အဋ္ဌာသီတိပ္ပမာဏာယ, ပါဠိယာ ဘာဏဝါရတော။
ဣတိ တံ သင်္ခရောန္တေန, ယံ တံ အဓိဂတံ မယာ၊
ပုညံ တဿာနုဘာဝေန, လောကနာထဿ သာသနေ။
ဩဂါဟေတွာ ဝိသုဒ္ဓါယ, သီလာဒိပဋိပတ္တိယာ၊
သဗ္ဗေပိ ဒေဟိနော ဟောန္တု, ဝိမုတ္တိရသဘာဂိနော။
စိရံ တိဋ္ဌတု လောကသ္မိံ, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသာသနံ၊
တသ္မိံ သဂါရဝါ နိစ္စံ, ဟောန္တု သဗ္ဗေပိ ပါဏိနော။
သမ္မာ ဝဿတု ကာလေန, ဒေဝေါ ရာဇာ မဟီပတိ၊
သဒ္ဓမ္မနိရတော လောကံ, ဓမ္မေနေဝ ပသာသတူတိ။
ဗဒရတိတ္ထဝိဟာရဝါသိနာ အာစရိယဓမ္မပါလေန ကတာ
ပရမတ္ထမဉ္ဇူသာ နာမ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂမဟာဋီကာ သမတ္တာ။
ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂ-မဟာဋီကာ သမတ္တာ။
ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂ-မဟာဋီကာနိသျ (ဒုတိယော ဘာဂေါ)
ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂမဟာဋီကာတတိယ
၁၂- ဣဒ္ဓိဝိဓနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂမဟာဋီကာ
နိဿယ
တတိယတွဲ
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ
၁၂- ဣဒ္ဓိဝိဓနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
အဘိညာကထာဝဏ္ဏနာ
၃၆၅။ သိဝဏ္ဏနာဝသေန၊ အဖွင့်သံဝဏ္ဏနာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အနန္တရသမာဓိက၊ အခြားမဲ့ဖြစ်သော သမာဓိကထာ၏။ အာသန္နပစ္စက္ခတ္တံ၊ နီးသည်၏အဖြစ် မျက်မှောက်၏အဖြစ်ကို။ ဒီပေသန္တော၊ ပြတော်မူလိုသည်ဖြစ်၍။ အယံ သမာဓိဘာဝနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ အဘိညာ၊ တို့ကို။ သမ္ပာဟေတုံ၊ ငါ။ ယောဂေါ၊ အားထုတ်ခြင်းကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ တတ္ထ၊ ထိုအားထုတ်ခြင်းကိုပြုရာ၌။ ပယောဇနဝိသေသေ၊ အကျိုးထူးတို့ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ဧဝဉှိတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ထိရတရဘာဝေါစ၊ သာ၍ ခိုင်မြဲသည်၏အဖြစ်သည်၄င်း။ ဝိပဿနာဘာဝနာသုခတာစ၊ ဝိပဿနာကိုပွားစေခြင်းငှာ ချမ်းသာလွယ်ကူသည်၏အဖြစ်သည်၄င်း။ သမာဓိဘာဝနာယ၊ နာ၏။ အာနိသံယော ဧဝ၊ အကျိုးအာနိသင်သည်သာလျှင်။ ကိဉ္ဇာပိ (ဟောတိ)၊ အကယ်၍ကား ဖြစ်ပေ၏။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ ပဉ္ဇ၊ ကုန်သော။ လောကယာဘိညာ၊ လောကီအဘိညာဉ်တို့သည်။ ယထာဝုတ္တသမာဓိဘာဝနာယ၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်းသော သမာဓိဘာဝနာ၏။ အာနိသံသဘာဝေန၊ အကျိုးအာနိသင်အဖြစ်ဖြင့်။ ပါကဋာ ပညာတာ၊ ထင်ရှား ကုန်သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ တာသံယေဝ၊ ထိုငါးပါးသော အဘိညာဉ်တို့၏ သာလျှင်။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ ယောဂိနော၊ ၏။ အဓိဂတာနိသံသတာ၊ ရအပ်သော အကျိုးအာနိသင် ရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ စုဒ္ဒသဓာ၊ တဆယ့်လေးပါးအပြားအားဖြင့်။ ဝါ၊ ရှိသော။ စိတ္တပရိဒမနေန၊ စိတ်ကိုဆုံးမခြင်းဖြင့်။ ထိရတရသာ၊ သာ၍ခိုင်မြဲသည်အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ လောကိယာဘိညာသု၊ တို့၌။ ဝသီဘာဝေါပိ၊ ဝသီတော်သည်လည်း။ ဝါ၊ အလိုရှိတိုင်း ဖြစ်စေနိုင်သည် လည်း။ သမာဓိဿေဝ၊ ၏သာလျှင်။ ဝသီဘာဝေါ၊ ဝသီဘော်ပေတည်း။ စ၊ ဆက်။ တထာ၊ ထိုသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ (သမ္ပာဒေဿတိ-၌ စပ်၊ တနည်း) တထာစ၊ ထိုသို့ ဖြစ်သည်လည်း။ သတိ၊ သော်။ (တနည်း- တထာ-တံ ဝစနံ၊ သည်။ စ-သစ္စံ၊ ၏။ သမာဟိတော၊ စိတ်တည်ကြည်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ယထာဘူတံ၊ စွာ။ ပဇာနာတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝစနသော၊ ကြောင့်။ “သုခေနေဝ ပညာဘာဝနံ သမ္ပာဒေဿတီ” တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (ဤဝါကျအနက် မချောမောလှ၊ ထိုထက်ချောသော အနက်ကိုကြံပါကုန်။) တသ္မာတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ သမာဓိဘာဝနာယ၊ ၏။ အာနိသံသလာဘောစ၊ အာနိသင်ကိုရခြင်းသည်၄င်း။ ထိရတရတာစ၊ သာ၍ခိုင်မြဲသည်အဖြစ်သည် ၄င်း။ သုခေနေဝ၊ ချမ်းသာလွယ်ကူသဖြစ်သာလျှင်။ ပညာဘာဝနာစ၊ သည်၄င်း။ ဣဇ္ဈတိ၊ ပြီးစီးပြည့်စုံ၏။ တသ္မာ၊ ထိုသုံးပါးသောအကြောင်းကြောင့်။ ပညာဘာဝနာယ၊ ၏။ ဩကာသ၊ အခွင့်သည်။ သမ္ပတ္တေပိ၊ ရောက်ငြားသော်လည်း။ တာဝ၊ ပညာဘာဝနာကိုမဆိုမီ ရှေးဦးစွာ။ ပဘိညာကထံ၊ အဘိညာဉ်တို့ကိုဆိုရာဆိုကြောင်း ဖြစ်သောစကားကို။ အာရဘိဿာမ၊ အားထုတ်ကုန်အံ့။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အလိုတည်း။
ဘဂဝတာ၊ သည်။ ပဉ္စ၊ ကုန်သော။ လောကိယာဘိညာ၊ တို့ကို။ ဝိတ္တာ၊ ဟောတော် မူအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ စတုက္ကဇ္ဈာနမတ္တမေဝ၊ စျာန်လေးပါးအပေါင်းမျှကိုသာလျှင်။ ဣဓ သာသန၊ ၌။ န သမ္ပာဒေတဗ္ဗံ၊ ပြည့်စုံအပ်သည်မဟုတ်။ ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ နပိ (သမ္ပာဒေတဗ္ဗံ)၊ ပြည့်စုံအပ်သည်လည်းမဟုတ်။ အထ ခေါ၊ စင်စစ်သော်ကား။ အညမ္ပိ၊ တပါးလည်း ဖြစ်သော။ (တမ္ပာဒေတဗ္ဗံ၊ ပြည့်စုံအပ်သောတရားသည်။) အတ္ထိ၊ ရှိသေး၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥတ္တရုတ္တရိ ပဏီတပဏီတဓမ္မဒေသနတ္ထဉ္စ၊ အထက်အထက်၌ သာ၍သာ၍မွန်မြတ်သောတရားကို ဟောခြင်းငှာလည်း။ (ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။) တနည်း။ ဥတ္တရုတ္တရိပဏီတပဏီတဓမ္မဒေဝနတ္ထဉ္စ၊ နတ္ထဉ္စ-ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (ဤအလိုကို ဣတ္တံ ဝုတ္တံ-ကို မြှုပ်ထားသည်ဟု ယူအပ်၏)
ဣဒ္ဓဝိကုဗ္ဗနန္တိ၊ ကား။ ဣဒ္ဓိသင်္ခါတံ၊ ဣဒ္ဓိဟုဆိုအပ်သော။ ဝါ၊ ပြီးစီးပြည့်စုံခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ ပကတိဝဏ္ဏဇဟနကိရိယံ၊ ပကတိအဆင်းသဏ္ဍာန်ကို စွန့်ခြင်းကိရိယာကို။ ဣဒံ၊ ဤဣဒ္ဓိဝိကုဗ္ဗန-ဟူသောပုဒ်ကို။ ဣဒ္ဓီသု၊ ဆယ်ပါးသောဣဒ္ဓီတို့တွင်။ ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓိယာ၊ နိဒ္ဓိ၏။ ပဓာနတာယ၊ ပြဓာန်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဣဒ္ဓိံစ၊ ပြီးစီးပြည့်စုံခြင်းကို၄င်း။ ဝိကုဗ္ဗနဉ္စ၊ ပကတိအဆင်းသဏ္ဌာန်ကို စွန့်ခြင်းကို၄င်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဌဗ္ဗော၊ ၏။ (ဣဒ္ဓိ စ ဝိကုဗ္ဗနဉ္စ ဣဒ္ဓီဝိကုဗ္ဗနံ-ဟု ဒွန်သမာသ်ဖြင့်ပြီးသောပုဒ်ဟု ဆိုလို၏) ဝိကုဗ္ဗနဿ၊ ပကတိအဆင်းသဏ္ဌာန်ကိုစွန့်ခြင်းကို။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ဂဟဏမ္ပိ၊ ယူခြင်းကိုလည်း။ ဝုတ္တကာရဏေနေဝ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသောအကြောင်းဖြင့်သာလျှင်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ အာကာသကသိဏဝသေန၊ အာကာသကသိုဏ်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အရူပသမာပတ္တိယော၊ တို့သည်။ န သမ္ဘဝန္တိ၊ အဖြစ်ကုန်။ အာလောကကသိဏဉ္စ၊ ကိုလည်း။ ဩဒါတကသိဏန္တောဂဓံ၊ ဩဒါတကိသိုဏ်း၌ အကျုံးဝင်သည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဩဒါတကသိဏပရိယန္တေသူတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ကသိဏာနုလော မာဒိစိတ္တပရိဒမနဝိဓနော၊ ကသိုဏ်းအနုလုံ စသည်ဖြင့် စိတ်ကိုဆုံးမထားခြင်းအစီအရင်၏။ ဝါ၊ ကို။ အဓိပ္ပေတတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ပန၊ ဆက်။ အာကာသနိမ္မာနာဒိအတ္ထံ၊ ကောင်းကင်ဖန်ဆင်းခြင်း အစရှိသည်အကျိုးငှာ။ တဒုဘယမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗမေဝ၊ လျှင်တည်း။ အဋ္ဌ အဋ္ဌာသိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တေသု၊ ကုန်သော။ ကသိဏေသု၊ တို့တွင်။ ဧကေကသ္မိံ၊ တပါးတပါးသောကသိုဏ်း၌။ အဋ္ဌ အဋ္ဌ၊ ရှစ်ပါး ရှစ်ပါးကုန်သော။ သမာပတ္တိယော၊ တို့ကို။ ကသိဏာနုလောမတောတိ၊ ကား။ ကသိဏပဋီပါဋိတော၊ ကသိုဏ်းအစဉ်အားဖြင့်။ ပဋိပါဋိစ၊ အစဉ်ကိုလည်း။ ဒေသနာဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ စျာနာနုလောမောပန၊ စျာန်အစဉ်ကိုမူကား။ ပဋိပတ္တိဝသေနပိ၊ ပဋိပတ်၏အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) ဥက္ကမနံ၊ ခုန်ကျော်ခြင်း။ ဥက္ကန္တံ၊ ခုန်ကျော်ခြင်း။ ဥက္ကန္တမေဝ၊ ခုန်ကျော်ခြင်းသည်ပင်လျှင်။ ဥက္ကန္တိကံ၊ ကမည်၏။ စျာနဿ၊ ကို။ ဥက္ကန္တိကံ၊ ခုန်ကျော်ခြင်း။ စျာနုက္ကန္တိကံ၊ စျာန်ကိုခုန်ကျော်ခြင်း။ တတော၊ ထိုစျာန်ကိုခုန်ကျော်သောအားဖြင့်။ စျာန လင်္ဃနတော၊ စျာန်ကိုခုန်ကျော်သောအားဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အင်္ဂသင်္ကန္တိတော အင်္ဂါတိက္ကမတော၊ အင်္ဂါကိုကျော်လွန်သောအားဖြင့်။ ယဒိစ္ဆကံ၊ အလိုရှိတိုင်းသောစျာန်ကို။ ယတ္ထိစ္ဆကံ၊ အလိုရှိတိုင်းသောအရာ၌။ စျာနာနံ၊ တို့ကို။ သမာပဇ္ဇနာဒိသုခတ္ထံစ၊ ဝင်စားခြင်းစသည်၌ ချမ်းသာ လွယ်ကူခြင်းအကျိုးငှာ၄င်း။ တေသံ၊ ထိုစျာန်တို့၏။ အာရမ္မဏာနံ၊ တို့ကို။ သလ္လက္ခဏတ္ထံစ၊ ကောင်းစွာမှတ်ခြင်းအကျိုးငှာ၄င်း။ စိတ္တံ၊ ကို။ ပရိဒမေတဗ္ဗံ၊ ဆုံးမအပ်၏။ ဝါ၊ ယဉ်ကျေး သိမ်မွေ့စေအပ်၏။ ဟိ၊ အကျိုးကား။ ဧဝံ၊ ဤသို့ဆုံးမသည်ရှိသော်။ အဿ၊ ထိုယာဂီ၏။ ဝါ၊ ထိုယောဂီအား။ တတ္ထ၊ ထိုစိတ်၌။ ဝိသဝိတာ၊ အထူးသဖြင့် ဖြစ်စေနိုင်သည်အဖြစ်သည်။ ဝါ၊ အထူးထူးအပြားပြားအားဖြင့် ဖြစ်စေနိုင်သည်အဖြစ်သည်။ ဝါ၊ နိုင်နင်းသည်အဖြစ်သည်။ (ဝသိတာဟူ၍သော်လည်း ပါဌ်ရင်း ဖြစ်ရာ၏) သမိဇ္ဈတိ၊ ပြီးစီးပြည့်စုံ၏။ ဣတိ၊ ဤတွင်တရပ်ပြီး၏။
၃၆၆။ စျာနံ သမာပဇ္ဇတီတိ၊ ဟူသောစကားရပ်၌။ စတုဗ္ဗိဓမ္ပိ၊ လည်းဖြစ်သော။ စျာနံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇတိကိံ၊ ဝင်စားသလော။ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့မဟုတ်။ ဧကေတံ၊ တပါးတပါးသောစျာန်ကို။ (သမာပဇ္ဇတိ ကိံ၊ လော။) ဣတိ၊ ဤသို့ မေးငြားအံ့။ ဧတ္ထိ၊ ဤအမေး၌။ ကိဉ္စိ၊ အနည်းငယ်သောဖြည့်စွက်ဆိုဖွယ်သည်။ (အတ္ထိ၊ ရှိသေး၏။) စတုဗ္ဗိဓမ္ပိ၊ သော။ (စျာနံ၊ ကို။) ယဒိ သမာပဇ္ဇတိ၊ ငြားအံ့။ အင်္ဂသင်္ကန္တိတော၊ အင်္ဂါကိုကျော်လွန်ခြင်းမှ။ ဝိသေသော၊ သည်။ နသိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ အထ၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ၍။ ဧကေကံ၊ တပါးတပါးသောစျာန်ကို။ (ယဒိသမာပဇ္ဇတိ၊ ငြားအံ့။) အာရမဏသင်္ကန္တိတော၊ အာရုံကိုကျော်လွန်ခြင်းမှ။ (ဝိသေသော၊ သည်။ န သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ ဣတိ၊ ဤကားဖြည့်စွက်ဖွယ်တည်း။) အယံ ဒေါသော၊ ဤအပြစ်သည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ (ကသာ၊ မူကား။) အာဘောဂဝသေန၊ နှလုံးသွင်းခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ တေသံ၊ ထိုကသိဏာနုလောမစသည်တို့၏ ဝိသေသသိဒ္ဓိတော၊ အထူး၏ပြီးခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ ယဒါ၊ ၌။ ကသိဏာနုလောမမေဝ၊ လုံကိုသာလျှင်။ အာဘုဇိတွာ၊ နှလုံးသွင်း၍။ တတ္ထ တတ္ထ ကသိဏေ၊ ထိုထိုကသိုဏ်း၌။ စျာနာနိ၊ တို့ကို။ သမာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ အင်္ဂသင်္ကန္တိံ၊ အင်္ဂါကိုကျော်လွန်ခြင်းကို။ (အာဘုဇိတွာ၊ ၍။) န (သမာပဇ္ဇတိ)၊ ဝင်စားသည်မဟုတ်။ တဒါ၊ ၌။ ကသိဏာနုလောမော၊ ကသိုဏ်းအနုလုံကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) ယဒါ ပန၊ ကား။ အင်္ဂသင်္ကန္တိံ၊ အင်္ဂါပြောင်းရွေ့ခြင်းကို။ ဝါ၊ အင်္ဂါကို ကျော်လွန် ခြင်းကို။ အာဘုဇိတွာ၊ ၍။ စျာနာနိ၊ တို့ကို။ သမာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တဒါ၊ ၌။ အင်္ဂသင်္ကန္တိ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣမိနာ နယေန၊ ဖြင့်။ ကသိဏာနုလောမ။ပ။အာဒီနမ္ပိ၊ ကသိုဏ်းအနုလုံနှင့်အာရုံကို ကျော်လွန်ခြင်းအစရှိသည်တို့၏လည်း။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ ဝိသေသော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣဒံ၊ ဤသို့ဝင်စားခြင်းသည်။ ကသိဏာနုလောမံ နာမ၊ မည်သော။ စိတ္တပရိဒမနံ၊ စိတ်ကို ဆုံးမကြောင်းနည်းတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
တတ္ထေဝါတိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ တထာသဒေါ၊ သည်။ ပဋိပါဋိယာ။ပ။သဟဿက္ခတ္တုမီတိ၊ ဟူသော။ ဧတသ၊ ဤစကားရပ်ကို။ ဥပသံဟာရတ္ထော၊ ကပ်၍ဆောင်ခြင်းအနက်ရှိ၏။ စ၊ အထူးကား။ ဧတ္ထ၊ ဤကသိဏာနုလောမဝါရ၌။ ပဋိပါဋိ၊ အစဉ်သည်။ ပဋိလောမတော၊ မအားဖြင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တေန၊ ကြောင့်။ ပဋိလောမကမေနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ ထင်။ ဧတ္ထ၊ ဤကသိဏာနုလောမဝါရအရာ၌။ အယံ၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဩဒါတကသိဏေ၊ ၌။ စျာနံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တတော၊ ၌။ (သမာပဇ္ဇတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ယာဝပထဝီကသိဏာ၊ တိုင်အောင်။ ဝတ္တဗ္ဗာ၊ ဆိုအပ်၏။
ပုနပ္ပုနံ သမာပဇ္ဇနန္တိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ သတ္တကတ္တုံ သဟသကတ္တုန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော။ ဗဟုလာကာရံ၊ အကြိမ်များစွာပြုသောအခြင်းအရာကို။ အာဟ၊ ၏။
တတ္ထေဝါတိ၊ ကား။ ပထဝီကသိဏေယေဝ၊ ၌ပင်လျှင်။ တတောတိ၊ ကား။ ပစာ၊ နောက် ၌။ တတိယဇနတော၊ မှ။ ဝုဋ္ဌာနန္တရကာလံ၊ ထခြင်း၏အခြားမဲ့ကာလ၌။ ဝါ၊ ထပြီးသည်၏ အခြားမဲ့ကာလ၌။ တဒေဝါတိ၊ ကား။ ပထဝီကသိဏမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ တတော အာကိဉ္စညာယတနန္တိ၊ ကား။ တတော ပထဝီကသိဏုဂ္ဃါဋိမာကာသေ။ပ။သမာပတ္တိတော၊ ထိုပထဝီကသိုဏ်းကိုခွာကြောင်းဖြစ်သော ကောင်းကင်ပညတ်၌ဖြစ်စေအပ်သော အာကာသာနဉ္စာ ယတနသမာပတ်မှ။ ဝုဋ္ဌာယ၊ ၍။ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ၊ ကို။ အမရသိကရိတွာ၊ နှလုံးသွင်းမူ၍။ တံ၊ ထိုဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်ကို။ လင်္ဃိတွာ၊ ခုန်ကျော်၍။ ယထာဝုတ္တ။ပ။ပ။ ဝိညာဏဿ၊ အကြင်အကြင် ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဉ်၏။ အတာဝေ၊ မရှိခြင်းဟူသောအဘာဝပညတ်၌။ ပဝတ္တိတံ၊ ဖြစ်စေအပ်သော။ အာကိဉ္စညာယတနံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ပထဝီကသိ။ပ။ကသိဏံ၊ ပထဝီကသိုဏ်းကို ခွာကြောင်းဖြစ်သော ကောင်းကင်ပညတ်ဟူသော အာကာသကသိုဏ်းသည်။ ပထဝီကသိဏပက္ခိကမေဝ၊ ပထဝီကသိုဏ်းအဖို့ရှိသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကသိဏံ အနုတ္တမံတွာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အထဝါ၊ ကား။ အဋ္ဌသု၊ ကုန်သော။ ကသိဏေသု၊ တို့တွင်။ ကဿစိ၊ တစုံတခုသော ကသိုဏ်းကို။ ဥက္ကမနံ၊ ခုန်ကျော်ခြင်းသည်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ကသိဏုက္ကန္တိကံ နာမ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကသိဏံ အနုက္ကမိတွာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စျာနုက္ကန္တိကန္တိဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤပုဒ်၌။ ဣစ္ဆိတံ၊ အလိုရှိအပ်သော။ အဝဓာရဏံ၊ အဝဓာရဏ အနက်ကို၄င်း။ တေန၊ ထိုအဝဓာရဏဖြင့်။ (သီမူနှင့်အညီ အဝဓာရဏေန- အရာ၌ အဝဓာရဏံ တေန-ဟု ပါဌ်မှန်ရှိစေရမည်) နိဝတ္တေတဗ္ဗံ၊ နစ်စေအပ်သော အနက်ကို၄င်း။ ဥက္ကမနဿ၊ ခုန်ကျော်ခြင်း၏။ သရူပံ စ၊ သရုပ်ကို၄င်း။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ဧဝံ ကသိဏန္တိအာဒိံ၊ ကို။ ဝတွာ၊ ၍။ ပုန၊ တဖန်။ တံ ပကာရံ၊ ထိုအပြားကို။ နိဿယေန၊ မှီရာဖြစ်သော ကသိုဏ်းနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ သေသသိဏေသု၊ တို့၌။ အတိဒိသန္တော၊ ညွှန်ပြလိုသည်ဖြစ်၍။ ဧဝံ အာပေါကသိဏာဒိ။ပ။ကာတဗ္ဗာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဣမိနာ နယေနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ပဌမဇ္ဈာနမူလကံ၊ ပဌမစျာန်လျှင်မူလရှိသော။ ပထဝီကသိဏာဒီသု၊ တို့၌။ စျာနုက္ကန္တိကံ၊ ကို။ ဒဿိတံ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဒုတိယဇ္ဈာနာဒိမူလကမ္ပိ၊ ဒုတိယစျာန် စသည်လျှင်မူလရှိသည်လည်း ဖြစ်သော။ တံ၊ ထိုစျာနုက္ကန္တိကကို။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ဒေဿတဗ္ဗံ၊ ၏။
တဒေဝါတိ၊ ကား။ ပဌမဇ္ဈာနမေဝ၊ ကိုပင်လျှင်။ ကသိဏုက္ကန္တကေပိ၊ ကသိုဏ်းကို ခုန်ကျော်ရာ ၌လည်း။ အာပေါကသိဏာဒိမူလိကာ၊ အာပေါကသိုဏ်းစသည်လျှင်မူလရှိသော။ ယောဇနာ၊ ယှဉ်စေခြင်းကို။ ဝုတ္တနယေနော၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။ တထာ၊ တူ။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ဒုတိယဇ္ဈာနာဒိမူလိကာ၊ သော။ (ယောဇနာ၊ ကို။ ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။
လောဟိတကသိဏာတော အာကိဉ္စညာယတနန္တိ၊ ကား။ လောဟိတကသိဏ္ဏံ၊ ကို။ အာဝဇ္ဇေန္တော၊ နှလုံးသွင်းလျက်။ အဘိမုခံ၊ ရှေးရှု။ ကတွာ၊ ၍။ တဿ၊ ထိုလောဟိကသိုဏ်းကို။ ဥဂ္ဃါဋနေန၊ ခွါခြင်းဖြင့်။ ဥပဋ္ဌိတေ၊ ထင်သော။ ကသိဏုဂ္ဃါဋိမာကာသေ၊ ကသိုဏ်းကို ခွါကြောင်း ကောင်းကင်ပညတ်၌။ အမနသိကာရေန၊ နှလုံးမသွင်းသဖြင့်။ (ပဝတ္တဝိညာဏဿ အပဂမံ- ၌ စပ်) အာကာသာနဉ္စာယတနဇ္ဈာနံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ တတ္ထ၊ ထိုကသိဏုဂ္ဃါဋိမာကာသ၌။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ပဝတ္တဝိညာဏဿ၊ ဖြစ်ဘူးသော ပဌမာရုပ္ပဝိညာဉ်၏။ အပဂမံ၊ ကင်းခြင်းကို။ အာရမ္မံဏံ ကတွာ၊ အာရုံပြု၍။ အာကိဉ္စာညာယတနံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇတိ၊ ၏။
ဣတရေသန္တိ၊ ကား။ အဝသိဋ္ဌရူပါဝစရဇ္ဈာနာနံ၊ ကြွင်းသော ရူပါဝစရဇ္ဈာန်တို့ကို။ ဟိ၊ မှန်။ အရူပဇ္ဈာနေသု၊ တို့၌။ အင်္ဂသင်္ကန္တိ၊ အင်္ဂါကိုလွန်ခြင်းသည်။ န အတ္ထိ၊ အရှိ။ တာနိ၊ ထိုအရူပါ စျာန်တို့သည်။ ပထဝီကသိဏေ၊ ၌။ နာပိ ပဝတ္တန္တိ၊ ဖြစ်လည်း မဖြစ်ကုန်။ ပန၊ ဆက်။ အင်္ဂါရမ္မဏသင်္ကန္တိဝစနေ၊ အင်္ဂါအာရုံနှစ်ပါးစုံကို ကျော်လွန်ခြင်းကိုဆိုသော စကား၌။ နီလကသိဏံ။ပ။ယတနန္တိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော။ ယံ (ဝစနံ)၊ ကို၊ ဝုတ္တံ၊ အဋ္ဌကထာဆရာဆိုအပ်၏။ တံ၊ ထိုစကားကို။ ယထာလာဘဝသေန၊ ရသင့်ရထိုက်သော နည်း၏အစွမ်းဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ပရိယာယေန၊ ဖြင့်။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ နိပ္ပရိယာ ယတော ပန၊ အားဖြင့်သော်ကား။ အင်္ဂသင်္ကန္တိ၊ အင်္ဂါကိုကျော်လွန်ခြင်းကို။ ရူပဇ္ဈာနေသု ဧဝ၊ တို့၌သာလျှင်။ လဗ္ဘတိ ယထာ၊ ရအပ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အရူပဇ္ဈာနေသု ဧဝ၊ တို့၌သာလျှင်။ အာရမ္မဏသင်္ကန္တိ၊ ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ ဝါ၊ အကြောင်းကား။ တဿ တေဿဝ စျာနဿ၊ ထိုထိုတပါးတည်းသော စျာန်၏သာလျှင်။ အာရမ္မဏန္တရေ၊ အာရုံတပါး၌။ ပဝတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ အာရမ္မဏသင်္ကန္တိ၊ မည်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗကသိဏေသု။ပ။သင်္ကန္တိနာမာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ပန၊ ဆက်။ သဗ္ဗကသိဏေသူတိ ဣမိနာ၊ ဟူသောဤပါဌ်ဖြင့်။ အာကာသဝိညာဏ ကသိဏာနမ္ပိ၊ ကသိဏုဂ္ဃါဋိမာကာသဟူသော အာကာသကသိုဏ်း, ပဌမာရုပ္ပဝိညာဉ်ဟူသော ဝိညာဏကသိုဏ်းတို့ကိုလည်း။ သင်္ဂဟော၊ သိမ်းယူခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တုံ၊ ငှါ။ နသက္ကာ၊ မတတ်ကောင်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဣဓ၊ ဤအာရမ္မဏသင်္ကန္တိအရာ၌။ အဋ္ဌန္နယေဝ၊ ကုန်သော။ ကသိဏာနံ၊ တို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ အဓိကတ္တာ၊ စပ်ယှဉ်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ (သီမူနှင့်အညီပင်) (ဝတ္တုံ၊ ငှါ။ နသက္ကာ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ သော။ အရူပဇ္ဈာနံ၊ သည်။ ဝါ၊ ကို။ ဧကံ စျာနန္တိ၊ တပါးတည်းသောစျာန်ဟူ၍။ ဝတ္တုံ၊ ငှါ။ န သက္ကာ၊ မစွမ်းနိုင်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အဋ္ဌန္တံ သမာပတ္တီနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ စိတ္တပရိဒနမဿ၊ စိတ်ကိုဆုံးမခြင်း၏။ ဝါ၊ ကို။ ဣစ္ဆိတတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အာရုပ္ပဇ္ဈာနာနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ အင်္ဂါရမ္မဏသင်္ကန္တိ၊ အင်္ဂါအာရုံနှစ်ပါးစုံကိုကျော်လွန်ခြင်းကို။ ပရိယာယေန၊ အားဖြင့်။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ (တနည်း) တထာဟိ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ ပီတကသိဏုဂ္ဃါဋိမာကာသေ၊ ပီတကသိုဏ်းကိုခွါကြောင်းဖြစ်သော ကောင်းကင် ပညတ်၌။ ယံ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဏံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏) တဒါရမ္မဏံ၊ ထိုပဌမာရုပ္ပဝိညာဉ်လျှင် အာရုံရှိသော။ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ပီတကသိဏတော။ပ။သမာပဇ္ဇိတွာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဣမိနာ နယေန၊ ဖြင့်။ သေသဒွယေပိ၊ ကြွင်းသောပုဒ်နှစ်ခုအပေါင်း၌လည်း။ အတ္တော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဧကန္တရိကဝသေနာတိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ အန္တရ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အညတ၏တ္တော၊ တပါးဟူသောအနက်ရှိ၏။ အန္တရမေဝ၊ အန္တရသည်ပင်လျှင်။ အန္တရိကံ၊ ကမည်၏။ ဧတသ္မိံ၊ ဤဝင်စားခြင်း၌။ ဧကဇ္ဈံ၊ အင်္ဂါနှင့်အာရုံတပေါင်းတည်း။ (ဧကံ-ကိုဖွင့်သည်) အန္တရိကံ၊ တခြားတပါးတမျိုးတမည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧကန္တရိကံ၊ မည်၏။ စျာတသမာပဇ္ဇနံ၊ ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) တဿ၊ ထိုဧကန္တရိက၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့် ဝင်စားသည်ရှိသော်။ အင်္ဂါနံစ၊ တို့၏၄င်း။ အာရမ္မဏဿစ၊ ၏၄င်း။ ဧကဇ္ဈံ၊ တပေါင်းတည်း။ အညထာ၊ တပါးသောအပြားအားဖြင့်။ ဝိသေသော၊ အထူးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာ၊ ဖြင့်။ သမာပဇ္ဇနဝသေန၊ ဖြင့်။ ဣတိ၊ ဤသို့ဆိုလို၏။ ပန၊ ဆက်။ သော ဝိသေသော၊ သည်။ ဟေဋ္ဌိမာနံ၊ ကုန်သော။ တေသံ အင်္ဂါရမ္မဏာနံ၊ ထိုအင်္ဂါအာရုံနှစ်ပါးစုံတို့ကို။ သမတိက္ကမနဝသေန၊ ကျော်လွန်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧကန္တျိရိကဝသေန။ပ။သင်္ကမနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣဒံစျာနံ၊ သည်။ ပဉ္စင်္ဂိကံ၊ အင်္ဂါငါးပါးရှိ၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အင်္ဂေသုစ၊ တို့ကို၄င်း။ ဣဒံ၊ ဤစျာန်သည်။ ပထဝီကသိဏံ၊ ပထဝီကသိုဏ်းလျှင်အာရုံရှိ၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အာရမ္မဏေသု စ၊ တို့ကို၄င်း။ ဝဝတ္ထာပိတေသု၊ မှတ်အပ်ကုန်ပြီးသည်ရှိသော်။ ဧကဇ္ဈံ၊ တည်း။ တေသံ၊ ထိုအင်္ဂါအာရုံတို့ကို။ ဝဝတရုံတို့ကို။ ဝဝတ္ထာပနေ၊ မှတ်ခြင်း၌။ ကောစိ၊ သော။ ဝိသေသော၊ အကျိုးထူးသည်။ နအတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဋ္ဌကထာသု၊ တို့၌။ အယံ ဝိဓိ၊ ဤအင်္ဂါအာရုံ နှစ်ပါးစုံကို မှတ်ခြင်းအဏိအရင်ကို။ နာတတော၊ မဆောင်ပြအပ်။ ဧဝဉ္စ ကတွာ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ စျာနုက္ကန္တိကာဒီသု၊ တို့၌။ ပဋိလောမက္ကမေနစ၊ ပဋိလုံအစဉ်အားဖြင့်၄င်း။ အနုလောမပဋိလော မက္ကမေန စ၊ အနုလုံ ပဋိလုံ အစဉ်အားဖြင့်၄င်း။ အနုလောပဋိလောမက္ကမေန စ၊ အနုလုံ ပဋိလုံ အစဉ်အားဖြင့်၄င်း။ ဧကန္တရိကဘာဝေန၊ တခုခြား၏အဖြစ်ဖြင့်။ လဗ္ဘမာနမ္ပိ၊ ရအပ်သော်လည်း။ ဝါ၊ ရအပ်သည်လည်း ဖြစ်သော။ စျာနာဒီနံ၊ တို့ကို။ ဥက္ကမနံ၊ ခုန်ကျော်ခြင်းကို။ န ဥဒ္ဓဋံ၊ မထုတ်ပြအပ်။ ဝါ၊ ကား။ တေဟိ နယေဟိ၊ ပဋိလုံအစဉ်စသည်ဖြင့် ခုန်ကျော်သောထိုနည်းတို့နှင့်။ ဝိနာပိ၊ ကင်း၍လည်း။ စိတ္တပရိဒမနံ၊ သည်။ ဣဇ္ဈတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပပဉ္စပရိဟာရတ္ထံ၊ အကျယ်ကို ရှောင်လွှဲခြင်းအကျိုးငှာ။ ဝါ၊ အချိန်ဖင့်နွှဲ့ခြင်းကို ရှောင်လွှဲခြင်းအကျိုးငှာ။ တေ၊ ထိုနည်းတို့ကို။ အဋ္ဌကထာသု၊ တို့၌။ နာဘတာ၊ မဆောင်ပြအပ်ကုန်။ (အနာဂတာကား ပပဉ္စပရိဟာရတ္ထံ- ဟူသော သမ္ပဒါန်နှင့် မလျော်သောကြောင့် မသင့်) ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။
၃၆၇။ စျာနာတိညာသု၊ တို့၌။ အကတာဓိကရော၊ ပြုဘူးသောအဓိကာရမရှိသည်ဖြစ်၍။ အတာဝိတဘာဝနာ၊ ပွါးစေအပ်ပြီးသော ဘာဝနာမရှိသော။ တတ္ထ၊ ထိုစျာန်အဘိညဉ်တို့၌။ ဥပနိဿယရဟိတောပိ၊ ဥပနိဿယကင်းသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း။ (အဘာဝိတဘာဝနော၊ မည်၏။) ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) အာဒိဘူတံ၊ အစဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ယောဂကမ္မံ၊ အားထုတ်ခြင်းအမှုသည်။ အာဒိကမ္မံ၊ မည်၏။ ဧတဿ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်အား။ တံ၊ ထိုအစဖြစ်သော အားထုတ်ခြင်းအမှုသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာင်္ဒိကမ္မိကော၊ မည်၏။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ အကတပရိစယော၊ ပြုအပ်ပြီးသော အလေ့အကျက်မရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ မရှိပဲ။ ဘာဝနံ၊ ကို။ အနုယုဉ္ဇန္တော၊ အားထုတ်သောယောဂီကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) တေန၊ ကြောင့်။ ယောဂါဝစရောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကသိဏပရိကမ္မမ္ပိ ဘာရောတိ၊ ကား။ ဒေါသဝိဝဇ္ဇနာဒိဝိဓိနာ၊ အပြစ်ဒေါသကို ကြဉ်ခြင်း အစရှိသော အဝီအရင်ဖြင့်။ ကသိဏမဏ္ဍလေ၊ ကသိုဏ်းဝန်း၌။ ပဋိပတ္တိ၊ ပြုကျင့်ခြင်းသည်။ ယာဝ၊ အကြင်မျှလောက်။ ဥဂ္ဂဟနိမိတ်၏ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တာဝ၊ လောက်။) ကသိဏပရိကမ္မံ၊ မည်၏။ တမ္ပိ၊ ထိုကသိုဏ်းပရိကံသည်လည်း။ ဘာရော နာမ၊ ဝန်လေးတုံသေး၏။ ဣဒ္ဓိဝိကုဗ္ဗနာ၊ သည်။ ဂဂေဝ၊ အံ့နည်း။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ ဤကားအလိုတည်း။ နိမိတ္တုပ္ပါဒနန္တိ၊ ကား။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တုပ္ပါဒနံ၊ ပဋိဘာဂနိမိတ်ကိုဖြစ်စေခြင်းတည်း။ တံဝဍ္ဎေတွာတိ၊ ကား။ တံ နိမိတ္တံ၊ ထိုနိမိတ်ကို၎င်း။ ဝဍ္ဎေတွာ၊ ပွားစေ၍။ ဟိ၊ မှန်။ ဘာဝနာယ၊ နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ (ဤ၌ ဧဝ-သဒ္ဒါ ပိုသည်၊ သီမူ၌ကားမရှိ) နိမိတ္တဝဍ္ဎနံ၊ ကို။ န လဗ္ဘတိ၊ မရအပ်။ ကေစိ၊ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ဥပစာရသမာဓိံ၊ ကို။ အဓိဂန္တုံ၊ ရခြင်းငှါ။ န သက္ကောန္တိ၊ မစွမ်းနိုင်ကုန်။ တာဒိသာပိ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်လည်း။ ဗဟူ၊ များစွာတို့သည်။ ဟောန္တေဝ၊ ရှိကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အပ္ပနာဓိဂမော ဘာရောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ အပ္ပနာဓိဂမောတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ အဋ္ဌန္နံ၊ ကုန်သော။ သမာပတ္တီနံ၊ တို့ကို။ အဓိဂမံ၊ ရခြင်းကို။ အာဟ၊ ၏။ (သမာပတ်တပါးမျှသာမဟုတ်ဟု ဆိုလို၏) သမာပတ္တီနံ၊ တို့၏။
ပတိဋ္ဌာဘာဝေါတိ (ဣမိနာ)၊ ဟူသော ဤပါဌ်ဖြင့်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ပရဿ၊ သူတပါး၏။ ဥပဒ္ဒဝူပသမနံ၊ ဘေးရန်ကို ငြိမ်းစေခြင်းကို။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ တံ၊ ထိုဘေးရန်ကို ငြိမ်းစေခြင်းသည်။ ခိပ္ပနိသန္တိဘာဝတောပိ၊ လျင်စွာ နှလုံးသွင်းနိုင်-ဝင်စားနိုင်သည်၏ အဖြစ်ထက်လည်း။ ဂရုတရံ၊ သာ၍ဝန်လေး၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အစ္စာယိကကိစ္စသာဓနဝသေန၊ အလျင်လိုသော ကိစ္စကိုပြီးစေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိဓာတဗ္ဗတော၊ စီရင်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဒုရတိသမ္ဘဝတရတ္တာ၊ သာ၍ဖြစ်စေနိုင်ခဲသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ပန၊ ဆက်။ ရက္ခိတတ္ထေရနိဒဿနေနေဝ၊ ရက္ခိတမထေရ်ကိုပြခြင်းဖြင့်ပင်လျှင်။ သိဒ္ဓမ္ပိ၊ ပြီးငြားသော်လည်း။ တံ၊ ထိုဘေးရန်ကို ငြိမ်းစေခြင်းကို။ တတော၊ ထိုရက္ခိတမထေရ်၏ဆောင်ရွက်ခြင်းထက်။ ဂရုတရေန၊ သာ၍ဝန်လေးသော။ အင်္ဂါရဝဿပရိတ္တာဏေန၊ မီးကျီးမိုးကို စောင့်ရှောက်ကာကွယ်ခြင်းဖြင့်။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ငှါ။ ဂိရိဘဏ္ဍဝါဟနပူဇာယ၊ ပ။ ထေရော ဝိယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဂိရိဘဏ္ဍဝါဟနပူဇာ နာမ၊ ဂိရိဘဏ္ဍဝါဟန ပူဇော်ပွဲ မည်သည်ကား။ စေတီယတောင်ကို။ အာဒိံ ကတွာ၊ ၍။ သကလဒီပေ စ၊ အလုံးစုံသော သီဟိုဠ်ကျွန်း၌၎င်း။ သမုဒ္ဒေ စ၊ ၌၎င်း။ ယာဝယောဇနာ၊ တယုဇနာတိုင်အောင်။ မဟတီ၊ ကြီးစွာသော။ ဒီပပူဇာ၊ ဆီမီးပူဇော်ပွဲတည်း။ ပထဝိံ မာပေတွာတိ၊ ကား။ မာရေန၊ မာရ်နတ်သည်။ ပဝတ္တိတံ၊ ဖြစ်စေအပ်သော။ အင်္ဂါရဝဿံ၊ မီကျီးမိုးကို။ ဖုလိင်္ဂမတ္တေနပိ၊ မီးပေါက်မီးပွားမျှဖြစ်သော်လည်း။ ယာဝ၊ လောက်။ မနုဿေ၊ လူတို့ထံသို့။ န ပါပုဏာတိ၊ မရောက်သေး။ တာဝဒေဝ၊ ထိုမျှလောက်အတွင်း၌သာလျှင်။ အာကာသေ၊ ၌။ ပထဝိံ၊ ကို။ နိမ္မိနိတွာ၊ ဖန်ဆင်း၍။
ဗလဝပုဗ္ဗယောဂါနန္တိ၊ ကား။ ဂရုတရူပနိဿယာနံ၊ သာ၍လေးသော ဥပနိဿယရှိကုန်သော။ ဣဒ္ဓိဝိဓာဒီနံ၊ ဣဒ္ဓိဝိဓအဘိညဉ်စသည်တို့၏။ ဟေတုဘူတမဟာဘိနီဟာရာနံ၊ အကြောင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော ကြီးမြတ်သော ရှေးရှုဆောင်ခြင်း ရှိကုန်သော။ ဝါ၊ မြတ်သော ဆုတောင်းရှိကုန်သော။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အဂ္ဂသာဝကာဒီနန္တိ (ဧတ္ထ)၊ ဟူသော ဤပါဌ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဧကစ္စေ၊ ကုန်သော။ မဟာသာဝကေ၊ တို့ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ သိမ်းယူ၏။ ဘာဝနာနုက္ကမော၊ ဘာဝနာအစဉ်ဟူသည်။ ယထာဝုတ္တံ၊ သော။ စိတ္တပရိဒမနံ၊ စိတ်ကိုဆုံးမခြင်းတည်း။ ပဋိသမ္ဘီဒါဒီတိ (ဧတ္ထ)၊ ၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဌာနာဌာနဉာဏာဒီနမ္ပိ၊ ဌာနာဌာနဉာဏ်အစရှိသည်တို့ကိုလည်း။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ သေသာဘိညာနမေဝ၊ ဣဒ္ဓိဝိဓိမှကြွင်းသော အဘိညာဉ်တို့ကိုသာလျှင်။ (သင်္ဂဟော၊ ကို။) န (ဝေဒိတဗ္ဗော)၊ သိအပ်သည်မဟုတ်။ ဟိ၊ မှန်။ သာဝကာနမ္ပိ၊ တို့အားလည်း။ ဌာနာဌာနဉာဏာဒီနိ၊ တို့သည်။ ပဒေသဝသေန၊ တစိတ်တဒေသ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဣဇ္စျန္တိ၊ ပြီးစီးပြည့်စုံကုန်၏။ တသ္မာတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပုဗ္ဗဟေတုသမ္ပန္နေဿဝ၊ ပုဗ္ဗဟေတုရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အားသာလျှင်။ ယထာဝုတ္တံ၊ သော။ ဘာဝနာနုက္ကမံ၊ ကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍။ အဘိညာယော၊ တို့သည်။ ဣဇ္စျန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတရဿ၊ ဤမှတပါးသော ပုဗ္ဗဟေတုမရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ နဣဇ္စျန္တိ၊ မပြည့်စုံကုန်။ တသ္မာ၊ ထိုသို့ ပုဗ္ဗဟေတုရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား ပြည့်စုံ၍ ပုဗ္ဗဟေတုမရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား မပြည့်စုံခြင်းကြောင့်။ အဂ္ဂိဓမနာဒီဟီတိ၊ ကား။ အဂ္ဂိမှိ၊ မီး၌။ တာပနကောဋ္ဋနာဒီဟိ၊ ပူစေခြင်း ထုခြင်းစသည်တို့ဖြင့်။ ယထာစာတိ (ဧတ္ထ)၊ ၌။ စ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ လာခါကာရာဒီနံ၊ ချိပ်အလုပ်သမားစသည်တို့၏။ အဝုတ္တမ္ပိ၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌ မဆိုအပ်သေးသည်လည်းဖြစ်သော။ လာခါ-ကောဋ္ဋနာဒိံ၊ ချိပ်ကိုထောင်းထုခြင်း အစရှိသည်ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ ဆန္ဒ။ပ။ဝသေနာတိ၊ ကား။ ဆန္ဒဝတော၊ ဆန္ဒရှိသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ အဘိညာ၊ သည်။ စေ သိဇ္စျတိ၊ အံ့။ မယှမ္ပိ၊ ငါအားလည်း။ သိဇ္စျတိ၊ လတံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ကတ္တုကမျတာဆန္ဒံ၊ ပြုခြင်းငှါ အလိုရှိသည်၏ အဖြစ်ဟူသောဆန္ဒကို။ သီသံ၊ ဦးခေါင်းကို။ ဓုရံ၊ အဦးကို။ ဇေဋ္ဌံ၊ အကြီးအမှုးကို။ ပုဗ္ဗင်္ဂမံ၊ ရှေ့သွားကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဝါ၊ တနည်း။ ဆန္ဒံ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒေတွာ၊ ၍။ တံ၊ ထိုဆန္ဒကို။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ မုခံ၊ အကြီးအမှူးကို။ ကတွာ၊ ၍။ စျာနဿ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇနဝသေန၊ ဝင်စားခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သေသေသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ အာဝဇ္ဇနာဒိဝသီဘာဝဝသေနာတိ ဣဒံ၊ ဤပုဒ်ကို။ အဋ္ဌသုပိ၊ ကုန်သော။ သမာပတ္တီသု၊ တို့၌။ သာတိသယံ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွ။ ဝသီဘာဝါပါဒနံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တဉ္စ ခေါ၊ ထိုဝသီဘော်သို့ရောက်စေခြင်းကိုလည်း။ အာဒိကမ္မိကဝသေန၊ အာဒိကမ္မိက ပုဂ္ဂိုလ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။)
၃၆၈။ တတြာတိ စ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်လည်း။ တဒေဝ၊ ထိုဣဒ္ဓိဝိဓနိပ္ဖါဒနကိုသာလျှင်။ ပစ္စာမသတိ၊ ပြန်လည်သုံးသပ်၏။ ပါဋ္ဌိနယာနုသာရနေဝါတိ၊ ကား။ ပါဋ္ဌိဂတိယာ၊ ပါဋ္ဌိအသွားကို။ အနုသရဏေဧနေဝ၊ အစဉ်လျောက်သဖြင့်သာလျှင်။ ပါဌသံဝဏ္ဏနာက္ကမေနေဝ၊ ပါဌ်ကိုဖွင့်ခြင်း အစဉ်အားဖြင့်သာလျှင်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ စတုတ္ထဇ္ဈာနံ၊ ပ။ ဝိဟရတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ဟောတော်မူပြီး၍။ သောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောတော်မူအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အဓိဂတစတုတ္ထဇ္ဈာနော ယောဂီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဧဝံသမာဟိတေတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ဧဝံ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဟေဋ္ဌာ။ပ။သိဒ္ဓဿ၊ အောက်စျာန်သံးပါးအပေါင်းကို ရခြင်းအစဉ်ဖြင့်ပြီးသော။ စတုတ္ထဇ္ဈာနသမာဓာနဿ၊ စတုတ္ထစျာန်ဖြင့် ကောင်းစွာထားခြင်း တည်ကြည်ခြင်းကို။ နိဒဿနတ္ထော၊ ညွှန်ပြခြင်းအနက်ရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧဝန္တိ။ပ။မေတန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စတုတ္ထဇ္ဈာနဿ စ၊ ကို၄င်း။ တဿ၊ ထိုစတုတ္ထစျာန်ကို။ အဓိကမက္ကမဿ စ၊ ရကြောင်းအစဉ်ကို၄င်း။ နိဒဿနံ၊ ညွှန်ပြကြောင်းဖြစ်သောပုဒ်တည်း။ ယေန သမာဓာနာနုက္ကမေန၊ အကြင်ကောင်းစွာထားခြင်း တည်ကြည်ခြင်းနှင့် ရကြောင်းအစဉ်ဖြင့်။ စတုတ္ထဇ္ဈာနသမာဓိ၊ ကို။ လဒ္ဓေါ၊ ၏။ တဒုဘယနိဒဿနံ၊ ထိုသမာဓာနနှင့် အနုက္ကမနှစ်ပါးစုံကို ပြကြောင်းဖြစ်သော ပုဒ်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ဣမိနာ။ပ။ဝုတ္တံ ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဧဝန္တိ ဣဒံ၊ ဟူသောဤပုဒ်သည်။ အာဂမနသမာဓိနာ၊ လာခဲ့ရာအကြောင်းဖြစ်သော သုံးပါးသောသမာဓိနှင့်။ ဝါ၊ ရောက်ကြောင်းဖြစ်သော သုံးပါးသောသမာဓိနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ စတုတ္ထဇ္ဈာနသမာဓာနံ၊ စတုတ္ထစျာန်ဖြင့် ကောင်းစွာထားခြင်း တည်ကြည်ခြင်းကို။ ယဒိပိ ဒီပေတိ၊ ပြပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ သတိပါရိ သုဒ္ဓိသမာဓိ ဧဝ၊ သတိ၏ထက်ဝန်းကျင်စင်ကြယ်ခြင်းရှိသော သမာဓိသည်သာလျှင်။ ဣဒ္ဓိယာ၊ တန်ခိုး ဖန်ဆင်းခြင်း၏။ အဓိဋ္ဌာနဘာဝတော၊ တည်ရာအဖြစ်ကြောင့်။ ပဓာနံ၊ ပြဓာန်း၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ စတုတ္ထဇ္ဈာနသမာဓိနာ သမာဟိတေတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဥပေက္ခာ။ပ။ဘာဝေနာတိ၊ ကား။ ဥပေက္ခာယ၊ သည်။ ဇနိတသတိပါရိသုဒ္ဓိသဗ္ဘာဝေန၊ ဖြစ်စေအပ်သော သတိ၏ထက်ဝန်းကျင် စင်ကြယ်ခြင်း ရှိသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်။ သဗ္ဗပစ္စနီကဓမ္မုပက္ကိလေသပရိသုဒ္ဓါယ၊ အလုံးစုံသော ဆန့်ကျင်ဖက်တရားဟူသော ဥပက္ကိလေသတို့မှ ထက်ဝန်းကျင်စင်ကြယ်သော။ ဝါ၊ စင်ကြယ်သည်ဖြစ်၍။ ပစ္စနီကသမနေပိ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သော တရားတို့ကို ငြိမ်းစေရာ၌ သော်လည်း။ အဗျာဝဋာယ၊ ကြောင့်ကြပြုခြင်းမရှိသော။ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေက္ခယ၊ ထက်ဝန်းကျင်စင်ကြယ် ခြင်းရှိသော ဥပေက္ခသည်။ ဝတ္တမာနယ၊ လတ်သော်။ စတုတ္ထဇ္ဈာနံ စ၊ သည်၄င်း။ တံသမ္ပယုတ္တဓမ္မာစ၊ ထိုစတုတ္တစျာန်နှင့်ယှဉ်သော တရားတို့သည်၄င်း။ သုပရိသုဒ္ဓေါ စ၊ ကောင်းစွာထက်ဝန်းကျင်စင်ကြယ် ကုန်သည်၄င်း။ သုဝိသဒါ စ၊ ကောင်းစွာသန့်ရှင်းကုန်သည်၄င်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ပန၊ ဆက်။ ဝါ၊ သော်လည်း။ သတိတီသေန၊ သတိကိုခေါင်းတပ်သဖြင့်။ ဝါ၊ ပဓာနပြုသဖြင့်။ တတ္ထ၊ ထိုစတုတ္တ စျာနကထာ၌။ ဒေသနာ၊ ကို။ ကတာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပေက္ခာသတိ။ပ။ပရိသုဒ္ဓေတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပရိသုဒ္ဓေယာ ဧဝ၊ ထက်ဝန်းကျင်ကျင်စင်ကြယ်ခြင်း၌သာလျှင်။ ပစ္စယဝိသေသန၊ အကြောင်းထူးဖြင့်။ ပဝတ္ထိဝိသေသော၊ ဖြစ်ခြင်းအထူးသည်။ ပရိယောဒါတတာ၊ ထက်ဝန်းကျင်ဖွေးဖွေး ဖြူသည်၏အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။ ကိမိဝ၊ ကား။) သုဓန္တသုဝဏ္ဏဿ၊ ကောင်းစွာမှုတ်ပြီး-ဦးပြီးသောရွှေ၏။ ဝါ၊ ကို။ နိဃံသနေန၊ ပွတ်တိုက်ခြင်းဖြင့်။ ပဘဿရတာ ဝိယ၊ ပြိုးပြိုးပြက်ပြက်တောက်ပခြင်းကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပရိသုဒ္ဓတ္တာယေဝ။ပ။ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
သုခါဒါနံ။ပ။ဃာတေနာတိ၊ ကား။ သုခသောမနဿာနံ စ၊ သုခနှင့်သောမနဿလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဒုက္ခဒေါမနဿနံ စ၊ ဒုက္ခနှင့်ဒေါမနဿလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ယထာက္ကမံ၊ တိုင်း။ ရာဂ ဒေါသပစ္စယာနံ၊ ရာဂ၏အကြောင်း ဒေါသ၏အကြောင်းတို့ကို။ ဝိက္ခမ္ဘနေန၊ ခွါသဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်။ သုခံ၊ သုခသည်။ သောမနဿဿ၊ ၏။ ပစ္စယော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သောမနဿံ၊ သည်။ ရာဂဿ၊ ၏။ (ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဒုက္ခံ၊ သည်။ ဒေါမနဿဿ၊ ၏။ (ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ရာဂါဒယော၊ ရာဂအစရှိသောတရားတို့ကို။ စေတသော၊ စိတ်၏။ မလာသုစိဘာဝေန၊ မလအသုစိ၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ အညစ်အကြေး မစင်ကြယ် သည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ အင်္ဂဏာနီတိ၊ တို့ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။
နာဟန္တိအာဒီသု၊ တို့၌။ န-ကာရော၊ န-အက္ခရာသည်။ ပဋိသေဓတ္ထော၊ တားမြစ်ခြင်း အနက် ရှိ၏။ အဟန္တိ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ သတ္ထာ၊ သည်။ အတ္တာနံ၊ မိမိကို။ နိဒ္ဒိသတိ၊ ညွှန်ပြ၏။ ဘိက္ခဝေတိ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ ဘိက္ခူ၊ တို့ကို။ အာလပတိ၊ ခေါ်တော်မူ၏။ အညန္တိ၊ ကား။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ဝုစ္စမာနစိတ္တတော၊ ဆိုအပ်လတ္တံသောစိတ်မှ။ အညံ၊ တပါးသော။ ဧကဓမ္မမ္ပီတိ၊ ကား။ ဧကမ္ပိ၊ တခုသော်လည်းဖြစ်သော။ သဘာဝဓမ္မံ၊ ကို။ န သမနုပဿမိ၊ မြင်တော်မမူ။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ဟိ၊ ထင်။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ အယံ၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ အဟံ၊ သည်။ သဗ္ဗညုတညာဏေန၊ ဖြင့်။ ဩလောကေန္တောပိ၊ ကြည့်သော်လည်း။ အညံ၊ စိတ်မှတပါးသော။ ဧကဓမ္မမ္ပိ၊ ကိုသော်လည်း။ န သမနုပဿမိ၊ မမူ။ ယံ၊ အကြင်သဘောတရားသည်။ ဝသီဘာဝါပါဒနေန၊ ဝသီဘော်သို့ရောက်စေသဖြင့်။ ဘာဝိတံ၊ ပွါးစေအပ်သည်ရှိသော်။ တထာ၊ တူ။ ပုနပ္ပုနံ ကရဏေန၊ လဲလဲပြုခြင်းဖြင့်။ ဗဟုလီကတံ၊ ကြိမ်ဖန်များစွာအလေ့အလာပြုအပ်သည်ရှိသော်။ ဧဝံ၊ ဤစိတ်နှင့်အတူ။ သဝိသေသမုဒုဘာဝပ္ပတ္တိယာ၊ အထူးနှင့်တကွနူးညံသည်၏အဖြစ်သို့ရောက် ခြင်းဖြင့်။ မုဒုံစ၊ နူးညံသည်၎င်း။ ကမ္မက္ခမတာယ၊ အမှု၌ခန့်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ကမ္မနိယဉ္စ၊ အမှု၌ခန့် သည်၎င်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝါ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ယထယိဒံ စိတ္တန္တိ၊ ကား။ အတ္တနောစ၊ မြတ်စွာဘုရားဟူသော မိမိ၏၎င်း။ တေသဉ္စ၊ ထိုတရားနာသောရဟန်းတို့၏၎င်း။ ပစ္စက္ခတာယ၊ မျက်မှောက် ထင်ရှားသည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဧဝံ၊ သို့ “ဣဒံစိတ္တံ” ဟူ၍။ အာဟ၊ ဟောတော်မူ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့် ပွါးစေအပ်သည်ရှိသော်။ ယထာဝုတ္တာ၊ အကြင်အကြင် ဆိုအပ်ခဲ့ကုန်ပြီး သော။ ပရိသုဒ္မတာဒယော၊ စင်ကြယ်သည်၏အဖြစ်အစရှိသော ဂုဏ်တို့သည်။ န ဝိဂစ္ဆန္တိ၊ မကင်းကုန်။ ဧဝံ၊ ဤအခြင်းအရာအားဖြင့်။ သုဘာဝိတံ၊ ကောင်းစွာပွါးစေအပ်သော။ စိတ္တံ၊ သည်။
တတ္ထ၊ ထိုပရိသုဒ္ဓဘာဝစသည်တို့၌။ အဝဋ္ဌိတံ၊ မြဲမြံစွာတည်သောစိတ်ကို။ ဣဓ၊ ဤဒေသနာ ၌။ ဌိတ( န္တိ စ) တည်သည်ဟူ၍၎င်း။ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တန္တိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧတေသု။ပ။အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ မုဒုကမ္မညတာ၊ နူးညံ့သည်၏ အဖြစ်အမှု၌ ခန့်သည်၏အဖြစ်တို့ကို။ ဝသီဘာဝပ္ပတ္တိယာ၊ ဝသီဘော်သို့ရောက်ခြင်းဖြင့်။ လက္ခီယန္တိ ယထာ၊ မှတ်အပ်ကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဝသီဘာဝပ္ပတ္တိပိ၊ ဝသီဘော်သို့ရောက်ခြင်းကိုလည်း။ မုဒုကမ္မညတာဟိ၊ တို့ဖြင့်။ လက္ခီယတိ၊ မှတ်အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ (ဤ၌ ပုဒ်မ ပိုသည်) မုဒုကမ္မညဘာဝေန။ပ။ဌိတေတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ ဥပမာဖြင့် ထင်စွာပြအံ့။ ကာရဏေန၊ အကြောင်းဖြင့်။ ဖလံ၊ အကျိုးကို။ နိဒ္ဓရီယတိ ယထာ၊ ထုတ်ဆောင်ပြအပ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဖလေနပိ၊ ဖြင့်လည်း။ ကာရဏံ၊ ကို။ နိဒ္ဓရီယတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိစ္စလဘာဝေန၊ တုန်လှုပ်ခြင်းကင်းသည် အဖြစ်ဖြင့်။ အဝဋ္ဌာနံ၊ မြဲမြံစွာတည်ခြင်းသည်။ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တိ၊ မည်၏။ သာ စ၊ ထိုအာနေဉ္ဇပ္ပတ္တိသည် လည်း။ ယုတ္တဓမ္မေသု၊ တို့၌။ ထိရလာဝေန စ၊ ခိုင်မြဲသည်၏အဖြစ်ဖြင့်၎င်း။ ပဋိပက္ခေဟိ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သောတရားတို့သည်။ အကမ္ပနီယတာယ စ၊ မတုန်လှုပ်စေအပ်-မတုန်လှုပ်စေနိုင် သည်၏အဖြစ်ဖြင့်၎င်း။ (သီမူနှင့်အညီပင်) သမ္ဘဝန္တီ၊ ဖြစ်လျက်။ သဒ္ဓါဒိဗလာနံ၊ သဒ္ဓါအစရှိသော ခွန်အားတို့၏။ အာနုဘာဝေန၊ အားဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဒ္ဓါဒီဟီ။ပ။အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေတိ၊ ဟူ၍။ သင်္ခေပတော၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဝိဝရိတုံ၊ ဖွင့်ပြခြင်းငှါ။ သဒ္ဓါပရိဂ္ဂဟိတံ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သဒ္ဓါပရိဂ္ဂဟိတန္တိ၊ ကား။ ဧဝံ သုဘာဝိတံ၊ ဤသို့ကောင်းစွာပွါးစေအပ်ပြီးသော။ ဝသီဘာဝပ္ပတ္တံ၊ သော။ ဧတံ စိတ္တံ၊ သည်။ ဧကံသေန၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ အဘိညာသစ္ဆိကရဏီယာနံ၊ ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက် ပြုအပ်ကုန်သော။ ဓမ္မာနံ၊ ဣဒ္ဓိဝိဓစသောတရားတို့ကို။ အဘိညာ သစ္ဆိကိရိယာယ၊ ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှါ။ သံဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ပဝတ္တာယ၊ သော။ သဒ္ဓါယ၊ သည်။ ပရိဂ္ဂဟိတံ၊ သိမ်းဆည်းအပ် ချီးမြှောက်အပ်သော။ ယထာဝုတ္တသဒ္ဓါဗလေန၊ အကြင်အကြင် ဆိုခဲ့တိုင်းသော သဒ္ဓါတည်းဟူသော ခွန်အားဖြင့်။ ဥပတ္ထမ္ဘိတံ၊ ထောက်ပံ့အပ်သော။ (စိတ္တံ-၏ ဝိသေသန) အဿဒ္ဓိယေနာတိ၊ ကား။ တပ္ပဋိပက္ခေန၊ ထိုသဒ္ဓါ၏ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သော။ အဿဒ္ဓိယေန၊ မယုံကြည်ခြင်းဟူသော။ ဟေတုနာ၊ အကြောင်းကြောင့်။ န ဣဉ္ဇတိ၊ မတုန်။ န စလတိ၊ မလှုပ်။ န ကမ္ပတိ၊ မတုန်မလှုပ်။ အညဒတ္ထု၊ စင်စစ်။ ဥပရိဝိသေသာဝဟဘာဝေန၊ အထက်တရားထူးကို ဆောင်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်သာလျှင်။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်၏။
အဋ္ဌင်္ဂသမန္နာဂတန္တိ၊ ကား။ စတုတ္ထဇ္ဈာနသမာဓိနာ၊ ဖြင့်။ သမာဟိတတာ၊ တည်ကြည်သည်၏ အဖြစ်၄င်း။ ပရိသုဒ္ဓတာ၊ ထက်ဝန်းကျင်စင်ကြယ်သည်၏ အဖြစ်၄င်း။ ပရိယောဒါတတာ၊ ထက်ဝန်းကျင်ဖြူစင်သည်၏အဖြစ်၄င်း။ အနင်္ဂဏတာ၊ ကိလေသာမရှိသည်၏အဖြစ်၄င်း။ ဝိဂတူပက္ကိလေသတာ၊ ညစ်ညူးကြောင်း ဥပက္ကိလေသကင်းသည်၏အဖြစ်၄င်း။ မုဒုဘာဝေါ၊ ၏နူးညံ့သည်၏ အဖြစ်၄င်း။ ကမ္မနိယတာ၊ အမှု၌ခန့်သည်၏အဖြစ်၄င်း။ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တိယာ၊ မတုန်လှုပ် ခြင်းသို့ရောက်သဖြင့်။ ဌိတတာ၊ မြဲမြံစွာတည်သည်၏အဖြစ်၄င်း။ (ဣတိ၊ သို့။ အဋ္ဌဟိ၊ ကုန်သော။ ဣမေဟိ အဂေ်ဟိ၊ တို့နှင့်။ သမန္နာဂတံ၊ ပြည့်စုံသော။) ဝါ၊ ကား။ ဣမာနိ၊ ဤရှစ်ပါးသော အင်္ဂါတို့သည်။ သမာဟိတဿ၊ ကောင်စွာတည်ကြည်သော။ စိတ္တဿ၊ ၏။ အင်္ဂါနိ၊ တို့တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမာဟိတေတိ ဣမံ၊ သမာဟိတေ- ဟူသောပုဒ်ကို။ အင်္ဂဘာဝေန၊ ဖြင့်။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မယူမူ၍။ ဌိတိအာနေဉ္ဇပ္ပိတ္တိယော၊ ဌိတိနှင့် အာနေဉ္ဇပ္ပတ္ထိတို့ကို။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ အဋ္ဌဟိ၊ ကုန်သော။ ဣမေဟိ အင်္ဂေဟိ၊ တို့နှင့်။ သမန္နာဂတံ၊ သော။ အဘိနီဟာရက္ခမံ၊ ရှေးရှုဆောင်ခြင်း၌ခန့်သည်။ တဒဘိမုခံ ကရဏယောဂ္ဂံ၊ ထိုဣဒ္ဓိဝိဓအဘိညာဏ်သို့ ရှေးရှုပြုခြင်းငှါ လျောက်ပတ်သည်။ (သီမူသမာသ်ပုဒ်ဖြစ်သည်) တေန၊ ကြောင့်။ အဘိညာ။ပ။ကိရိယာယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
နိဝရဏာနိ၊ တို့ကို။ ဝိက္ခမ္ဘေတွာ ဧဝ၊ ခွါ၍သာလျှင်။ ပဌမဇ္ဈာနသမဓိဂမောစ၊ ပဌမစျာန်ကို ရခြင်းသည်၄င်း။ ဝိတက္ကာဒိကေ၊ ဝိတက်အစရှိသည်။ ဝူပသမေ ဧဝ၊ ငြိမ်းလတ်သော်သာလျှင်။) သီမူ၌ ဝိတက္ကာဒိဝူပသမာ ဧဝဟုရှိ၏။ ဝိတက်စသည်တို့၏ ငြိမ်းခြင်းကြောင့်သာလျှင်ဟု အနက်ပေး) ဒုတိယဇ္ဈာနာဒိသမဓိဂမော စ၊ ဒုတိယစျာန် အစရှိသည်ကို ရခြင်းသည်၄င်း။ ကာမံ၊ (ဟောတိ)၊ အကယ်၍ကား ဖြစ်ပေ၏။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ စတုတ္ထဇ္ဈာနတော၊ မှ။ ဒူရီဘူတာ ဝါ၊ ဝေးစွာ ဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သည်၄င်း။ အပေတော ဝါ၊ ကင်းကုန်သည်၄င်း။ (ဟောန္တိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ တေဟိ၊ ထိုပဌမစျာန် ဒုတိယစျာန် တတိယစျာန်တို့မှ။ ဒူရီဘူတာဝါ၊ ဝေးစွာဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သည်၄င်း။ အပေတာ ဝါ၊ ကင်းကွာကုန်သည်၄င်း။ န၊ မဖြစ်ကုန်။ စေတသော၊ ၏။ မလီနဘာဝသင်္ခေါ ဘဥပ္ပိလာဘောဂကရေဟိ၊ ညစ်နွမ်းသည်၏အဖြစ် (ဝါ) ညစ်နွမ်းခြင်း, ချောက်ချားခြင်း, တတ်ကြွခြင်း, နှလုံးသွင်းခြင်းကို ပြုတတ်ကုန်သော။ နီဝရဏာဒီဟိ၊ မှ။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ ဝိမုတ္တိယာ၊ လွတ်သဖြင့်။ တဿ၊ ထို စတုတ္ထစျာစိတ်၏။ ပရိသုဒ္ဓိ စ၊ ထက်ဝန်းကျင်စင်ကြယ်ခြင်းသည်၄င်း။ ပရိယောဒါတတာစ၊ ဖြူစင်သည်၏ အဖြစ်သည်၄င်း။ ယုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နီဝရဏ။ပ။ပရိယောဒါတေတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စျာနပဋိလာဘပစ္စယာနန္တိ၊ ကား။ စျာနပဋိလာဘဟေတုကာနံ၊ စျာန်ကိုရခြင်းလျှင် အကြောင်းရှိကုန်သော။ စျာနပဋိလာဘံ၊ စျာန်ကိုရခြင်းကို။ နိဿာယ၊ ၍။ ဥပ္ပဇ္ဇနကာနံ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ ပါပကာနန္တိ၊ ကား။ လာမကာနံ၊ ယုတ်ညံ့ကုန်သော။ ဣစ္ဆာဝစရာနန္တိ၊ ကား။ ဣစ္ဆာယ၊ အလိုဖြင့်။ အဝစရာနံ၊ ကျက်စားကုန် ဖြစ်ကုန်သော။ ဝါ၊ ကျက်စားအပ်ကုန်သော။ ဣစ္ဆာဝသေန၊ ဖြင့်။ ဩတိဏ္ဏာနံ၊ ကျရောက်ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သော။ ဝါ၊ သက်ရောက်အပ်ကုန်သော။ သတ္ထာ၊ သည်။ မမေဝ၊ ငါ့ကိုသာလျှင်။ ပဋိပုစ္ဆိတွာ ပဋိပုစ္ဆိတွာ၊ မေး၍ မေး၍။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့အား။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ ဒေသေယျ၊ ဟောပါမူကား။ အဟောဝတ၊ ဩော်-ကောင်းလေစွ။ ဣတိအာဒိနယပ္ပဝတ္တနံ၊ ဤသို့ အစရှိသော နည်းဖြင့် ဖြစ်ကုန်သော။ မာနမာယာသာဌေယျာဒီနံ၊ မာနမာယာ သာဌေယျစသော အကုသိုလ်တရားတို့၏။ အဘိဇ္ဈာနေန၊ ပဌမစျာန်ဖြင့်။ အဝိက္ခမ္ဘနေယျာ၊ မပယ်ခွါအပ်-မပယ်ခွါကောင်းသော။ အဘိဇ္ဈာ စ၊ ကို၄င်း။ တဒေကဋ္ဌာ၊ ထိုအဘိဇ္ဈာနှင့်တူသော တည်ရာရှိကုန်သော။ မာနာဒယော စ၊ မာန အစရှိသည်တို့ကို၄င်း။
ဣဒ္ဓိပါဒဘာဝူပဂမေနာဘိ၊ ကား။ ဣဒ္ဓိယာ၊ ပြီးစီးပြည့်စုံသော တန်ခိုး၏။ ပါဒကဘာဝဿ၊ အခြေ၏အဖြစ်သို့။ ပဒဋ္ဌာနဘာဝဿ၊ နီးသောအကြောင်း၏အဖြစ်သို့။ ဥပဂမနေန၊ ကပ်ရောက် သဖြင့်။ ဘာဝနာပါရိပူရိယာတိ၊ ကား။ ဣတော ပရံ၊ ဤထက်အလွန်။ ကတ္တဗ္ဗဿ၊ ပြုဖွယ်၏။ အဘာဝဝသေန၊ မရှိသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အဘိနီဟာရက္ခမဘာဝနာယ၊ ရှေးရှုဆောင်ခြင်း၌ ခန့်သော ဘာဝနာ၏။ ပရိပုဏ္ဏတ္တာ၊ ပြည့်စုံပြီးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပဏီတဘာဝူပဂမေနာတိ၊ ကား။ တတော ဧဝ၊ ကြောင့်သာလျှင်။ ပဓာနဘာဝံ၊ ပြဓာန်းသည်၏အဖြစ်သို့။ နီတတာယ၊ ဆောင်အပ်ပြီးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဥတ္တမဋ္ဌေန စ၊ မြတ်သော အနက်သဘောကြောင့်၄င်း။ အတိတ္တိ ကရဋ္ဌေန စ၊ မရောင့်ရဲသည်ကို ပြုတတ်သော အနက်သဘောကြောင့်၄င်း။ ပဏီတဘာဝဿ၊ မွန်မြတ် သည်၏အဖြစ်သို့။ ဥပဂမနေန၊ သဖြင့်။ စ၊ ဆက်။ ဧတံ ဥဘယံ၊ ဘာဝနာယပါရိပူရိယာ, ပဏီတဘာဝူပဂမေန-ဟူသော ဤပုဒ်နှစ်ခုသည်။ ဘာဝနာယ၊ သည်။ ပရိပုဏ္ဏာယ၊ ပြည့်စုံလတ် သော်။ ပဏီတဘာဝပ္ပတ္တိယာ၊ မွန်မြတ်သည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ ရောက်သော အားဖြင့်။ ဌိတေ၊ တည်လတ်သော်။ ဣတိ၊ သို့။ ဌိတိယာ၊ တည်ခြင်း၏။ ကာရဏဝစနံ၊ အကြောင်းကိုပြဆိုသော စကားတည်း။ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေတိ ဣဒံ၊ ဟူသော ဤပုဒ်သည်။ ဌိတိယာ၊ ၏။ ဝိသေသနံ၊ အထူးပြုသော ဝိသေသနပုဒ်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ယထာ။ပ။ဧဝံ ဌိတေတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဣမသ္မိံ ပက္ခေ၊ ဤအဖို့၌။ ဌိတေအာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေတိ၊ ဟူသော။ ဥဘယံ၊ နှစ်ပုဒ်သည်။ ဧကံ၊ တခုသော။ အင်္ဂီ၊ အင်္ဂါတည်း။ ပန၊ ဆက်။ သမာဟိတေတိ၊ ဟူသော။ ဣဒမ္ပိ၊ ဤပုဒ်သည်လည်း။ ဧကံ၊ သော။ အင်္ဂီ၊ တည်း။ တေနေဝ၊ ကြောင့်သာလျှင်။ အဿ၊ ထိုဒုတိယဝိကပ်၏။ ပဌမဝိကပ္ပတော၊ မှ။ ဝိသေသံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဧဝမိအဋ္ဌင်္ဂသမန္နာဂတန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဒသဣဒ္ဓိကထာဝဏ္ဏနာ
၃၆၉။ နိပ္ဖတ္တတိအတ္ထေနာတိ၊ ကား။ သိဇ္ဈနဋ္ဌေန၊ ပြီးခြင်းဟူသောအနက်ကြောင့်။ ပဋိလာဘဋ္ဌေနာတိ၊ ကား။ ပါပုဏနဋ္ဌေန၊ ရောက်ခြင်းဟူသောအနက်ကြောင့်။ တန္တိ၊ ကား။ ကာမိတံ၊ အလိုရှိအပ်သော။ ဝတ္ထု၊ သည်။ သမိဇ္စျတီတိ၊ ကား။ နိပ္ဖဇ္ဇတိ၊ ပြီးငြားအံ့။ ပဗ္ဗဇ္ဇံ၊ ရှင်ရဟန်းပြုခြင်းကို။ အာဒိံ ကတွာ၊ အစပြု၍။
ဣဇ္စျနဋ္ဌေနာတိ၊ ကား။ နိပ္ဖဇ္ဇနဋ္ဌေန၊ ပြီးစီးခြင်းဟူသော အနက်ကြောင့်။ ဝါ၊ ပြီးစေခြင်းဟူသော အနက်သဘောကြောင့်။ (ရှေးသီမူဟောင်း၌ ဝိပစ္စနဋ္ဌေန-ဟု ရှိ၏။ ထိုအလိုအားဖြင့် အကျိုးကိုဖြစ်စေခြင်းဟူသော အနက်ကြောင့် ဟု ပေး) ဥပါယသမ္ပဒါယာတိ၊ ကား။ သမ္ပန္နဥပါယဿ၊ ပြည့်စုံသော အကြောင်း၏။ ဉာယာရမ္ဘဿ၊ သင့်လျော်သော အားထုတ်ခြင်း၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဣဇ္စျတီတိ၊ ကား။ ပသဝေတိ၊ ဖြစ်ပွားစေတတ်၏။ သီလဝါတိ၊ ကား။ အာစာရသီလေန၊ လဖြင့်။ သီလဝါ၊ သီလနှင့်ပြည့်စုံ၏။ ကလျာဏဓမ္မောတိ၊ ကား။ ဒသကုသလကမ္မပထဝသေန၊ ဆယ်ပါးသောကုသိုလ် ကမ္မပထတရားတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သုန္ဒရဓမ္မော၊ ကောင်းသော ဂုဏ်ကျေးဇူးတရားရှိ၏။ ဝါ၊ ကား။ သီလသမ္ပတ္တိယာ၊ သီလနှင့်ပြည့်စုံခြင်းဖြင့်။ သီလဝါ၊ သီလရှိ၏။ ဒါနာဒိသေသပုညကိရိယဝတ္တုဝသေန၊ အားဖြင့်။ ကလျာဏဓမ္မော၊ ကောင်းသောဂုဏ်ကျေးဇူးတရားရှိ၏။ ပဏိဒဟိဿတီတိ၊ ကား။ ပတ္ထေဿတိ၊ တောင့်တငြားအံ့။
ဣဇ္စျန္တိတိ၊ ကား။ ဝဍ္ဎန္တိ၊ ကြီးပွါးကုန်၏။ ဥက္ကံသံ၊ ထူးကဲခြင်းသို့။ ပါပုဏန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဟိ၊ မှန်။ ဣဒ္ဓိ၊ ကို။ သာတိသယနိပ္ဖဇ္ဇနပဋိလာဘသိဇ္စျနဗုဒ္ဓိအတ္ထေ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွ ပြီးစီးခြင်းယ ရခြင်းယ ပြည့်စုံခြင်းယ ကြီးပွါးခြင်းအနက်၌။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ အတ္ထုဒ္ဓါရဝသေန၊ အနက်ကိုထုတ်ဆောင်ခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သဗ္ဗာ၊ ကုန်သော။ ဣဒ္ဓိယော၊ တို့ကို။ အာနေတွာ၊ ၍။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အဓိပ္ပေတံ၊ အလိုရှိအပ်သော။ ဣဒ္ဓိံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ သာ ဒသဝိဓာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧတိဿာ၊ ဤဣဒ္ဓိအား။ ဗဟုတာဝါဒိကဿ၊ များသည်၏အဖြစ် အစရှိသည်ကို။ အဓိဋ္ဌာနံ အဓိဋ္ဌဟနံ၊ ဋ္ဌာန်ခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဓိဋ္ဌာနာ၊ မည်၏။ ဧတိဿာ၊ ဤဣဒ္ဓိအား။ ဝိဝိဓံ၊ အထူးထူးအပြားပြားသော။ ရူပနိမ္မာနသင်္ခါတံ၊ အဆင်းသဏ္ဌာန်ကို ဖန်ဆင်းခြင်းဟုဆိုအပ်သော။ (သီမူအလိုအားဖြင့် ဝိဝိဓရူပနိမ္မာနသင်္ခါတံ၊ အထူးထူးအပြားပြားသောအဆင်းသဏ္ဌာန်ကို ဖန်ဆင်းခြင်းဟုဆိုအပ်သော-ဟု အနက်ပေး) ကုဗ္ဗနံ၊ ပြုခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိကုဗ္ဗနာ၊ မည်၏။ မနောမယာတိ၊ ကား။ စျာနမနေန၊ စျာန်စိတ်ဖြင့်။ နိဗ္ဗတ္တိဘာဝတော၊ ဖြစ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ (နိဗ္ဗတ္တ-ဟုရှိလျှင် သာ၍ကောင်းသည်) မနောမယာ၊ မည်၏။ ဧတိဿာ၊ ဤဣဒ္ဓိအား။ ဉာဏဿ၊ ဉာဏ်၏။ ဝိပ္ဖါရော၊ ပြန့်နှံ့ခြင်းသည်။ ဝေဂါယိတတ္တံ၊ အဟုန်ဖြင့် ဖြစ်သည်၏အဖြစ်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဉာဏဝိပ္ဖါရာ၊ မည်၏။ အယံ၊ ဤတန်ခိုးသည်။ အရိယာနံ၊ အရိယာတို့၏ ဥစ္စာတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အရိယာ၊ မည်၏။ ယတော ကုတောစိ၊ အမှတ်မထား တပါးပါးသော။ ကမ္မဝိပါကတော၊ ကောင်းမှုကံ မကောင်းမှုကံ အကျိုးမှ။ ဝါ၊ ကြောင့်။ ဇာတာ၊ ဖြစ်သော။ ဣဒ္ဓိ၊ သည်။ ကမ္မဝိပါကဇာ၊ မည်၏။ သာတိသယပုညနိဗ္ဗတ္တာ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွသော ကောင်းမှုကြောင့်ဖြစ်သော။ ဣဒ္ဓိ၊ သည်။ ပုညဝတော ဣဒ္ဓိ၊ ဘုန်းရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏တန်ခိုးမည်၏။ ကမ္မဝိပါကဇာ၊ ကောင်းမှုကံ၏ အကျိုး ကြောင့်ဖြစ်သော။ ဣဒ္ဓိ၊ သည်။ ဇာတိတော၊ ပဋိသန္ဓေမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတရာ၊ ဤမှတပါးသော။ ပုညဝတော ဣဒ္ဓိ၊ သည်။ ယဒါ တဒါ၊ အမှတ်မရှိ တပါးပါးသော အခါ၌။ ပုညဿ၊ ကောင်းမှုကံ၏။ ဝိပစ္စနကာလေ၊ အကျိုးပေးသောအခါ၌။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ ဧဝံ ဝါ၊ ဤသို့မူလည်း။ ဣမာသံ၊ ဤနှစ်ပါးသောဣဒ္ဓိတို့၏။ ဝိသေသော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ အာထဗ္ဗဏဝိဇ္ဇာဘိနိဗ္ဗတ္တာ၊ ဏအတတ်ဖြင့်ဖြစ်သောဣဒ္ဓိသည်။ ဝိဇ္ဇာမယာ၊ မည်၏။ ဥပါယပယောဂေါ၊ သင့်လျော်သော(အကြောင်းဖြင့်) အားထုတ်ခြင်းသည်။ ဉာယာရမ္ဘော၊ သင့်သောအားထုတ်ခြင်းသည်။ သမ္မာပယောဂေါ၊ မည်၏။
၃၇၀။ ပကတိယာ ဧကောတိ၊ ကား။ သဘာဝေန၊ မိမိ၏ပင်ကိုရင်းအဖြစ်အားဖြင့်။ ဝါ၊ ပင်ကိုရင်းသဘောအားဖြင့်။ ဧကော၊ တပါးတည်းဖြစ်လျက်။ ဗဟုကန္တိ၊ ကား။ ဗဟုံ၊ အများကို။ တေန၊ ထိုဗဟုကံ-ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ အဂ္ဂဟိတပရိစ္ဆေဒံ၊ မယူအပ်သောအပိုင်းအခြားရှိသော။ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗဿ၊ အဓိဋ္ဌာန်အပ်သောဝတ္ထု၏။ အနေကဘာဝံ၊ များသည်၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ပုန၊ တဖန်။ ပရိစ္ဆေဒတော၊ အပိုင်းအခြားအားဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ သတံ ဝါတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အာဝဇ္ဇတီတိ၊ ကား။ ပရိကမ္မသင်္ခါတေန၊ ပရိကံဟုဆိုအပ်သော။ အာဘောဂေန၊ နှလုံးသွင်းခြင်းဖြင့်။ အာဘုဇတိ၊ နှလုံးသွင်း၏။ ဘာဝိရူပေ၊ ဖြစ်လတ္တံသောအဆင်းသဏ္ဌာန်၌။ တေန ပရိကမ္မ-မနတိကာရေန၊ ထိုပရိကံဟူသော်နှလုံးသွင်းခြင်းဖြင့်။ မနသိ ကရောတိ၊ ၏။ ဉာဏေန အဓိဋ္ဌာတီတိ၊ ကား။ တထာ၊ ဖြင့်။ ပရိကမ္မံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ အဘိညာဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ယထာဓိပ္ပေတေ၊ အကြင်အကြင် အလို ရှိအပ်ကုန်သော။ ဗဟုကေ၊ များသည်တို့ကို။ အဓိဋ္ဌာတိ၊ ဆောက်တည်၏။ အဓိဋ္ဌာနစိတ္တေန၊ နှင့်။ သဟေဝ၊ တကွ (တပြိုင်နက်) သာလျှင်။ ဗဟုဘာဝါပတ္တိတော၊ များသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်း ကြောင့်။ ဗဟုဘာဝါပါဒကံ၊ များသည်၏အဖြစ်သို့ရောက်စေတတ်သော။ ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏံ၊ ကို။ ပဝတ္တေန္တောဝ၊ ဖြစ်စေသော်သာလျှင်။ တထာ၊ ဖြင့်။ အဓိဋ္ဌာတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ သေသေသုပိ၊ ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓိမနောမယိဒ္ဓိဝါရတို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ပင်တည်း။
၃၇၁။ ပကတိဝဏ္ဏန္တိ၊ ကား။ ပကတိသဏ္ဌာနံ၊ ပကတိအသွင်သဏ္ဌာန်ကို။ အတ္တနော၊ ၏။ ပါကတိကရူပံ၊ ပကတိအတိုင်းဖြစ်သော အဆင်းသဏ္ဌာန်ကို။ ပကတိဝဏ္ဏဝိဇဟနဝိကာရဝသေနာတိ၊ ကား။ အတ္တနော၊ ၏။ ပကတိဝဏ္ဏဝိဇဟနပုဗ္ဗကဿ၊ ပကတိအဆင်းသဏ္ဌာန်ကိုစွန့်ခြင်းလျှင် ရှေ့သွားရှိသော။ ကုမာရကဝဏ္ဏာဒိဝဏ္ဏဝိကာရဿ၊ လုလင်ငယ်၏အဆင်းအစရှိသော အဆင်း သဏ္ဌာန်အထူး၏။ ဝါ၊ အဆင်းသဏ္ဌာန်အထူးကိုပြုခြင်း၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။
၃၇၂။ ဣမမှာ ကာယာတိ၊ ကား။ ပစ္စက္ခဘာဝေန၊ မျက်မှောက်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဣမမှာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ဟောအပ်သော။ ဘိက္ခုဿ၊ ၏။ ကရဇကာယာ၊ ကရဇကိုယ်မှ။ အညံ ကာယန္တိ၊ ကား။ အညံ၊ သော။ ဣဒ္ဓိမယံ၊ သော။ ကာယံ၊ ကိုယ်ကို။ တတော ဧဝ၊ ကြောင့်သာလျှင်။ ဣဒ္ဓိမယရူပဝန္တတာယ၊ တန်ခိုးဖြင့်ပြီးသော ရုပ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ရူပိံ၊ ရုပ်ရှိသော။ အဘိညာမနေန၊ အဘိညာဉ်စိတ်ဖြင့်။ နိဗ္ဗတ္တတ္တာ၊ ဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မနောမယံ၊ စိတ်ဖြင့်ပြီးသော။ နိပ္ဖတ္တိဝသေနာတိ၊ ကား။ နိပ္ဖဇ္ဇနဝသေန၊ ပြီးသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်။ ယထာ၊ ဖြင့်။ မနောမယော၊ အဘိညာဉ်စိတ်ဖြင့်ပြီးသော။ ကာယော၊ သည်။ နိပ္ဖဇ္ဇတိ၊ ၏။ တထာ၊ ဖြင့်။ အဘိညာဉာဏဿ၊ ၏။ ပဝတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ မနောမယိဒ္ဓိ၊ မည်၏။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသောအဓိဋ္ဌာနိဒ္ဓိ ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓိဝါရတို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ဧဝံ၊ ဤသို့ကြွင်းသောဝါရတို့၌လည်းနည်းတူ သိအပ်သည်။ ယဒိ (သိယာ)၊ ငြားအံ့။ အယမေဝ၊ ဤတတိယဣဒ္ဓိသည်သာလျှင်။ မနောမယိဒ္ဓိမည်သည်။ ကထံ၊ ကြောင့်။ (ဟောတိ၊ နည်း။) ဣတိ၊ ဤသို့ မေးငြားအံ့။ ဧသာ၊ ဤတတိယဣဒ္ဓိ၏မနောမယိဒ္ဓိဟူသောအမည်ကို။ မနောမယော၊ စိတ်ဖြင့်ပြီးသော။ အတ္တတာဝေါ၊ အတ္တတော။ ဣတိယထာဝါ၊ ဤဝေါဟာရကဲ့သို့၎င်း။ ဝိသာဏာဒိမတိ၊ ဦးချိုစသည်ရှိသော။ ပိဏ္ဍေ၊ အသားစိုင်၌။ ဝါ၊ ကောဋ္ဌာသအပေါင်း၌။ ဂေါသမညာ ယထာ ဝါ၊ နွားဟူသောအမည်ကဲ့သို့၎င်း။ ရုဠှီဝ၊ ရုဠှီဟူ၍သာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ အဗ္ဘန္တရတော၊ ကိုယ်တွင်းမှ။ နိက္ခန္တေ စ၊ ထွက်သည်လည်းဖြစ်သော။ ဣဒ္ဓိမတာ၊ တန်ခိုးရှင်ပုဂ္ဂိုလ်နှင့်။ ဧကန္တသဒိသေ စ၊ တထပ်တည်းတူသည်လည်းဖြစ်သော။ ဣမသ္မိံ နိမ္မာနေ၊ ဤဖန်ဆင်းအပ်သော နိမ္မိတရုပ်၌။ မနသာ၊ ဖြင့်။ နိဗ္ဗတ္တတဘာဝေါ၊ ဖြစ်စေအပ်သည်၏အဖြစ်သည်။ သုပါကဋော၊ အလွန်ထင်ရှား၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သာတိလယာ၊ သော။ မနောမယဝေါဟာရော၊ မနောမယဟူသောဝေါဟာရသည်။ (ဧတ္ထ၊ ဤတတိယဣဒ္ဓိ၌။ ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ အညာသု၊ ကုန်သော။ သမညန္တရသန္တာသု၊ တပါးသောအမည်ရှိကုန်သော။ အဓိဋ္ဌာနဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓိီသု၊ တို့၌။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၃၇၃။ ဉာဏုပ္ပတ္တိတော ပုဗ္ဗေ ဝါတိ၊ ကား။ အရဟတ္တမဂ္ဂဉာဏုပ္ပတ္တိတော၊ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် ဖြစ်သည်မှ။ ပုဗ္ဗေ၊ သော။ ဝိပဿနာက္ခဏော ဝါ၊ ဝိပဿနာရှု့ဆဲခဏ၌သော်၄င်း။ အန္တိမဘဝိကဿ၊ နောက်ဆုံးဘဝ၌ဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ပဋိသန္မိဂ္ဂဟဧတော၊ ပဋိသန္ဓေကိုယူသည်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ တထာပိ၊ ထိုဝိပဿနာခဏမှလည်း။ ပုဗ္ဗေ ဝါ၊ ရှေး၌သော်၄င်း။ (ဝိပဿနာခဏမှ ရှေးပဋိသန္ဓေတိုင် အောင်သောခဏ၌ဟု ဆိုလို၏) ယာဝ ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာနာ၊ ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာန်တိုင်အောင်။ ပစ္ဆာ ဝါ၊ နောက်၌သော်၄င်း။ မဂ္ဂုပ္ပတ္တိသမယေ၊ မဂ်ဖြစ်ပေါ်ရာကာလဟူသော။ တင်္ခဏေ ဝါ၊ ထိုခဏ၌သော် ၄င်း။ ဉာဏာနုဘာဝနာနိဗ္ဗတ္တော ဝိသေသောတိ၊ ကား။ သူရိယဿ၊ နေ၏။ ဥဋ္ဌိတဋ္ဌာနေ စ၊ တက်ရာအရပ်၌၄င်း။ သမန္တတောစ၊ ထက်ဝန်းကျင်အရပ်၌၄င်း။ အာလောကကရဏသမတ္ထတာ ဝိယ၊ အလင်းရောင်ကို ပြုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သည်၏အဖြစ်ကဲ့သို့။ တေဿဝ ဉာဏဿ၊ ၏သာလျှင်။ အာနုဘာဝေန၊ ကြောင့်။ နိဗ္ဗတ္တော၊ သော။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ ပဟာတဗ္ဗပဟာနဘာဝေတဗ္ဗဘာဝနာ ပါရိပူရိသင်္ခါတော၊ ပယ်အပ်သော အကုသိုလ်တရားကို ပယ်ခြင်း, ပွါးစေအပ်သောတရားကို ပွါးစေသော ဘာဝနာ၏ပြည်စုံခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ ဝိသေသော၊ တည်း။ ပန၊ ဆက်။ ဝတ္ထူနိ၊ တို့သည်။ အနန္တရာယတာဝသေန၊ အန္တရာယ်ကင်းသည်၏အဖြစ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အာဂတာနိ၊ ကုန်၏။ အနိစ္စာနုပဿနာယာတိ၊ ကား။ သင်္ခါရေ၊ တို့ကို။ အနိစ္စတော၊ အားဖြင့်။ အနုပဿန္တိယာ၊ ရှု့သော။ ဗလဝဝိပဿနာယ၊ ဗလဝိပဿနာဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်။ အာရဒ္ဓဝိပဿနဿ၊ အားထုတ်အပ်ပြီး သော ဝိပဿနာရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ယထာဝုတ္တိဝိပဿနာယ၊ ဆိုခဲ့တိုင်းသော ဗလဝိပဿနာ၏။ ပဝတ္တိက္ခဏေစ၊ ဖြစ်ဆဲခဏ၌၄င်း။ တတော၊ ထို ဝိပဿနာခဏမှ။ ပုဗ္ဗေစ၊ ရှေး၌၄င်း။ ပစ္ဆာ၊ သော။ ပကိဏ္ဏကသမ္မသနဝါရေ စ၊ ပြိုးပြွမ်းသောသင်္ခါရတို့ကို သုံးသပ်သောဝါရ၌၄င်း။ နိစ္စသညာယ၊ ကို။ ပဟာနဋ္ဌော၊ ပယ်ခြင်းသဘောသည်။ ဣဇ္ဈတိ၊ ၏။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသောဝါရတို့၌။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ဧတ္တကာယ၊ ဤမျှသော။ အင်္ခေပကထာယပိ၊ ဝတ္တုကြောင့းအကျဉ်းချုပ်စကားဖြင့်လည်း။ အဓိပ္ပေတတ္ထာ၊ ကို။
ဂဗ္ဘဂတေဿဝါတိ (ဧဝံ)၊ ဟူသော ဤပုဒ်သည်။ အနာဒရေ၊ ရအနက်၌။ သာမိဝစနံ၊ ဆဋ္ဌီ ဝိဘက်အဆုံးရှိသောပုဒ်တည်း။ ဝုတ္တနယေနာတိ၊ ကား။ ပစ္ဆိမဘဝိဿာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဗာက္ကုလတ္ထေရဝတ္ထုမှိ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။
ဒါရုဘာရံ ကတွာတိ၊ ကား။ ဒါရုဘာရံ၊ သစ်သားဝန်ကို။ သကဋေ၊ လှည်း၌။ ကတွာ၊ ပြု၍။ အာရောပေတွာ၊ တင်၍။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဩဿဇ္ဇိတွာတိ၊ ကား။ ဆဋ္ဋေတွာ၊ စွန့်၍။ သကဋမူလေတိ၊ ကား။ သကဋသမီပေ၊ လှည်း၏အနီး၌။ ဝါဋ္ဌယက္ခာနုစရိတေတိ၊ ကား။ ကုရုရေဟိ၊ ကြမ်းကြုတ်ကုန်သော။ ယက္ခေဟိ၊ တို့သည်။ အနုဝိစရိတဗ္ဗေ၊ လှည့်လည်အပ် လှည့်လည်ရာဖြစ်သော။ ဟိ၊ မှန်။ ရာဇဂဟနဂရံ၊ ရာဇဂြိုလ်မြို့ကို။ ယက္ခပရိဂ္ဂဟိတံ၊ ဘီလူးတို့သည် သမ်းဆည်းအပ်၏။
၃၇၄။ သမာဓိတောတိ၊ ကား။ ပဌမဇ္ဈာနာဒိသမာဓိတော၊ မှ။ ပုဗ္ဗေတိ၊ ကား။ ဥပစာရဇ္ဈာ နက္ခဏေ၊ ဥပစာရစျာန်ခဏ၌။ ပစ္ဆာတိ၊ ကား။ သမာပတ္တိယာ၊ ၏။ စိဏ္ဏပရိယန္တေ၊ လေ့ကျက်ပြီး ဖြစ်ပြီးသည်ဟအဆုံး၌။ တင်္ခဏေတိ၊ ကား။ သမာပန္နက္ခဏေ၊ ဝင်စားဆဲခဏ၌။ သမထာနုဘာဝ နိဗ္ဗတ္တော ဝိသေသောတိ၊ ကား။ တသ္မိံ တသ္မိံ စျာနေ၊ ၌။ သမာဓိတေဇေန၊ ကြောင့်။ နိဗ္ဗတ္တော၊ သော။ နီဝရဏ။ပ။သဟနာဒိကော၊ နီဝရဏတို့ကို ခွါခြင်း, ဝိဘက်စသည်တို့ကို လွန်မြောက်ခြင်း, သညာဝေဒနာတို့၏ ချုပ်ရာနိရောဓသမာပတ်၏ ဘေးရန်တို့ကို လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်ခြင်းအစရှိသော။ ဝိသေသော၊ အထူးတည်း။
ကပေါတယန္ဒရာယန္တိ၊ ကား။ ဧဝံနာမကေ၊ ဤသို့သော အမည်ရှိသော။ အရညဝိဟာရေ၊ တောကျောင်း၌။ ဇုဏှာယ ရတ္တိယာတိ၊ ကား။ စန္ဒာလောကဝတိယာ၊ လရောင်ရှိသော။ ရတ္တိယာ၊ ၌။ နဝေါရောပိတေဟိ ကေသေဟီတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ဣတ္ထမ္ဘူတလက္ခဏေ၊ ဏ အနက်၌။ ကရဏဝစနံ၊ တတိယာဝိဘက်အဆုံးရှိသော ပုဒ်တည်း။ ယဿာတိ၊ ကား။ ပဟာရဿ၊ ပုတ်ခတ်ခြင်း၏။ တဿာတိ၊ ကား။ ယက္ခဿ၊ ဘီလူး၏။ ခိပ္ပနိသန္တိဘာဝဿ၊ လျင်စွာရှုနိုင်ဝင်စားနိုင် သည်၏ အဖြစ်၏။ ဥက္ကံသဂတတ္တာ၊ ခေါင်ထိပ်သို့ရောက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ထေရော၊ အရှင်သသာရိပုတ္တရာ မထေရ်သည်။ တသ္မိံ၊ ထိုဘီလူးသည်။ ပဟာရန္တေ ဧဝ၊ ပုတ်ခတ်စဉ်ပင်လျှင်။ သမာပတ္တိံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇိ၊ ဝင်စားလေ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဟရဏသမယေ သမာပတ္တိံ အပ္ပေသီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပါဋ္ဌိယံ ပန၊ ဥဒါန်းပါဋ္ဌိတော်၌ကား။ အညတရံ၊ တပါးသော။ သမာဓိံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ နိသိန္နော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣမေ ပန ထေရာ၊ ဤမထေရ်တို့သည်ကား။ (မည်သည့်မထေရ်တို့ကို ရည်ရွယ်၍ဆိုသည်ဟု မထင်ရှား) သမာပတ္တိတော၊ မှ။ ဝုဋ္ဌာနသမကာလံ၊ ထသည်နှင့်ညီမျှသောကာလ၌။ တေန၊ ထိုဘီလူးသည်။ ပဟာရော၊ ပုတ်ခတ်ခြင်းကို။ ဒိန္နော၊ ပေးအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ (ဤဝါဒသည် ပဟရဏသမယေ သမာပတ္တိံ အပ္ပေသိ-ဟူသောပါဌ်နှင့် ညီအံ့မထင်)
သဉ္ဇီဝတ္ထေရန္တိ၊ ကား။ ကကုသန္ဓဿ၊ သန်မည်သော။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဒုတိယံ အဂ္ဂသာဝကံ၊ ဒုတိယအဂ္ဂသာဝကဖြစ်သော။ မဟာထေရံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သော အာယသ္မာ၊ ထိုအရှင်သည်။ အရညာဒီသု၊ တောအစရှိသည်တို့တွင်။ ယတ္ထ ကတ္ထစိ၊ အမှတ်မရှိ တပါးပါးသော အရပ်၌။ နိသိန္နော၊ ထိုင်နေလတ်သော်။ အပ္ပကသိရေနေဝ၊ ဆင်းရဲငြိုငြင်ခြင်း မရှိသဖြင့်သာလျှင်။ ဝါ၊ လွယ်ကူစွာသာလျှင်။ နိရောဓံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧကဒိဝသံ၊ ၌။ အညတရသ္မိံ၊ တခုသော။ ရုက္ခမူလေ၊ သစ်ပင်ရင်း၌။ နိရောဓံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇိ၊ ဝင်စားလေ၏။ တံ၊ ထိုသို့ဝင်စားသည်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ နိရောဓသမာပန္နန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စီဝရေ၊ ၌။ အံသုမတ္တမ္ပိ၊ ချည်မျှင်မျှကိုသော်လည်း။ န စျာယိတ္ထ၊ မလောင်လေ။ သရီရေ၊ ၌။ ကထာ၊ ဆိုဖွယ်သည်။ ကာ၊ အဘယ်မှာရှိအံ့နည်း။ ဟိ၊ မှန်။ တေနေဝ၊ ကြောင့်သာလျှင်။ ထေရော၊ သည်။ သဉ္ဇီဝေါတွေဝ၊ ဟူ၍သာလျှင်။ ပညာယိတ္ထ၊ ထင်ရှားလေ၏။ အယမဿာတိ၊ ကား။ အဿ အာတသ္မတော သဉ္ဇီဝတ္ထေရဿ၊ ၏။ နိရောဓသမာပတ္တိယံ၊ ပတ်၌။ ဝါ၊ ကြောင့်။ ယော အဂ္ဂိပရိဿယာဘာဝေါ၊ အကြင်မီးဘေးရန်၏ မရှိခြင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) အယံ၊ ဤမီးဘေးရန်၏မရှိခြင်းသည်။
ပဌမံ ဌပိတဘဏ္ဍကဿာတိ၊ ကား။ သဗ္ဗပဌမံ၊ စွာ။ ဌပိတဘဏ္ဍကဿ၊ ထားအပ်သောဘဏ္ဍာထုပ်၏။ ဟိ၊ မှန်။ တံ၊ ထိုပဌမ ထားအပ်သောဘဏ္ဍာထုပ်ကို။ ဂဟဏကာလေ၊ ယူသောအခါ၌။ သဗ္ဗပစ္ဆိမံ၊ အလုံးစုံတို့၏နောက်၌။ ဂယှတိ၊ ယူအပ်၏။ ကာလပရိစ္ဆေဒဝသေနာတိ၊ ကား။ ဧတ္တကေ ကာလေ၊ ဤမျှသောကာလသည်။ ဂတေ၊ သွားလတ် လွန်လတ်သော်။ ဝုဋ္ဌဟိဿာမိ၊ အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ သမာပတ္တိတော၊ ဝင်စားသည်မှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ကတကာလပရိစ္ဆေဒဝသေန၊ ပြုအပ်ပြီးသော ကာလအပိုင်းအခြား၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဘီတာ ဝိရဝိံ သူတိ၊ ကား။ ရတ္တန္ဓကာရေ၊ ညဉ့်အမိုက်မှောင်၌။ ရူပဒဿနေန၊ ရုပ်အဆင်း သဏ္ဌာန်ကို မြင်ရခြင်း ကြောင့်။ ပိသာစော၊ မြေဘုတ်သည်။ ဥဋ္ဌဟတိ၊ ထ၏။ ဣတိ၊ သို့။ မညမာနာ၊ မှတ်ထင်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဧတ္တကေဟိ၊ ကုန်သော။ ဘဏ္ဍကေဟိ၊ ဘဏ္ဍာထုပ်တို့ဖြင့်။ အဇ္စျောတ္ထဋော၊ လွှမ်းမိုးအပ် ဖိအပ်သည်။ (သမာနော၊ ဖြစ်ပါလျက်။) နိဗ္ဗိကာရော နာမ၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းမရှိတုံဘိ၏။ အဟော မဟာနုဘာဝေါ၊ ဩော်-ကြီးမားသော အာနုဘော်ရှိပါပေစွ တကား။ (ဣတိ စ၊ သို့၎င်း။) အဟော ဝိဝေကဝါသီ၊ ဩော်-စိတ်ငြိမ်ရာ၌ နေလေ့ရှိပါပေစွတကား။ ဝါ၊ ဆိတ်ငြိမ်သောတရားဖြင့် နေလေ့ရှိပါပေစွတကား။ ဣတိ စ၊ သို့၎င်း။ ထေရဂတေန၊ မထေရ်၌ တည်သော။ ပသာဒေန၊ ကြည်ညိုခြင်းဖြင့်။
တတ္တတေလကဋာဟန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဓာရသီသေန၊ အာဓာရကို ခေါင်းတပ်သဖြင့်။ အာဓေယျံ၊ ဆောင်အပ်-တည်တတ်သော အာဓေယျကို။ အာဟ၊ ၏။ ကဋာဟေ၊ ဒယ်အိုးခင်း၌။ တတ္တတေလံ၊ လောလောပူသောဆီကို။ ကဋာဟေန၊ ဖြင့်။ အာသိဉ္စိ၊ သွန်းလောင်းလေ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဝိဝဋ္ဋမာနန္တိ၊ ကား။ ကတ္ထစိပိ၊ ၌လည်း။ အလဂ္ဂနဝသေန၊ မငြိကပ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဘဿန္တံ၊ လိမ့်လျောကျလျက်။
သပရိဝါရာတိ၊ ကား။ ပဉ္စဟိ ဣတ္ထိသတေဟိ၊ ငါးရာကုန်သော မိန်းမတို့ဖြင့်။ သပရိဝရာ၊ အခြံအရံနှင့် တကွသော။ ရာဇာနံ မေတ္တာယ ဖရီတိ၊ ကား။ ဩဒိဿကမေတ္တာသမာပတ္တိယာ၊ ဖြင့်။ ရာဇာနံ၊ ကို။ ဖုသိ၊ ထိစေပြီ။ ခိပိတုန္တိ၊ ကား။ ဝိဇ္စျိတုံ၊ ပစ်ခြင်းငှာ။ ဩရောပေတုန္တိ၊ ကား။ သရသန္နာဟံ၊ မြားကိုဖွဲ့ခြင်း-ကိုင်ခြင်းကို။ ဝါ၊ ဖွဲ့တွယ်အပ်သောမြားကို။ ပဋိသံဟရိတုံ၊ ပြန်လည် ရုပ်သိမ်းခြင်းငှါ။
၃၇၅။ ပဋိက္ကူလာဒီသူတိ၊ ကား။ အနိဋ္ဌာဒီသု၊ အနိဋ္ဌာရုံ စသည်တို့၌။ ဟိ၊ မှန်။ အနိဋ္ဌာရုံသည်။ ပဋိက္ကူလံ၊ လမည်၏။ အမနုညမ္ပိ၊ နှစ်သက်ဖွယ်မရှိသော အာရုံကိုလည်း။ ပဋိက္ကူလန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အပ္ပဋိက္ကူလာဒိံ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်မဟုတ်သောအာရုံ အစရှိသည်ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ တတ္ထာတိ၊ ကား။ ပဋိက္ကူလာရမ္မဏေ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်အာရုံ၌။ ဥပေက္ခကောတိ၊ ကား။ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာယ၊ ဖြင့်။ ဥပေက္ခကော၊ အညီအမျှရှုသည်ဖြစ်၍။ တတ္တာတိ၊ ကား။ ပဋိက္ကူလာပဋိက္ကူလဘေဒေ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ် နှစ်သက်ဖွယ်အပြားရှိသော။ ဝတ္ထုသ္မိံ၊ ၌။ သတောတိ၊ ကား။ သတိဝေပုလ္လပ္ပတ္တိယာ၊ သတိ၏ ပြန့်ပြောသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်သဖြင့်။ သတိမာ၊ သတိရှိသည် ဖြစ်၍။ သမ္ပဇာနောတိ၊ ကား။ ပညာဝေပုလ္လပ္ပတ္တိယာ၊ ပညာ၏ပြန့်ပြောသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်သဖြင့်။ သမ္ပဇာနကာရီ၊ ကောင်းစွာအပြားအားဖြင့် သိခြင်းကို ပြုလေ့ရှိသည်ဖြစ်၍။ အယန္တိ၊ ကား။ ပဋိက္ကူလာဒိဝတ္ထူသု၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်အစရှိသော ဝတ္ထုတို့၌။ အပ္ပဋိက္ကူလသညီဝိဟာရာဒိကာ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်အဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေခြင်းအစရှိသော။ ခီဏာသဝါနံ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ အဂ္ဂမဂ္ဂါဓိဂမသိဒ္ဓါ၊ အရဟတ္တမဂ်ကို ရခြင်းဖြင့်ပြီးသော။ အယံ စိတ္တိဿရိယတာ၊ ဤစိတ်ကို အစိုးရသည်၏အဖြစ်သည်။ တေန၊ ကြောင့်။ စေတောဝသိပ္ပတ္တာနံ။ပ။ဝုစ္စတိတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
အနိဋ္ဌေ၊ အလိုမရှိအပ်သော။ သတ္တသညိတေ၊ သတ္တဝါဟု မှတ်သိအပ်ဆိုအပ်သော။ သတ္ထုသ္မိံ၊ ၌။ မေတ္တာဖရဏံ ဝါ၊ မေတ္တာဖြင့် ဖြန့်ခြင်းကိုသော်၄င်း။ ဓာတုတော၊ ဓာတ်ဟု။ ပစ္စဝေက္ခဏာယ၊ ဆင်ခြင်ခြင်းဖြင့်။ ဓာတုမနာသိကာရံ ဝါ၊ ဓာတ်ဟု နှလုံးသွင်းခြင်းကိုသော်၄င်း။ ဂူထာဒိကေ၊ မစင်အစရှိသော။ (အနိဋ္ဌေအနိဋ္ဌေ၊ သော။ ဝတ္ထုသ္မိံ၊ ၌။) ဓာတုမနသိကာရံ၊ ဓာတ်ဟု နှလုံးသွင်းခြင်းကို။ ကရောန္တော၊ လျက်။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။ အပ္ပဋိက္ကူလသညီ ဝိဟရတီတိ၊ ကား။ ဟိတေသိတာယ စ၊ အစီးအပွါးကို အလိုရှိသည်၏အဖြစ်ဖြင့်၄င်း။ ဓမ္မသဘာဝစိန္တနာယ စ၊ တရားသဘောကို ကြံစည်ခြင်းဖြင့်၄င်း။ နပဋိက္ကူလသညီ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်မဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဣရိယာပထဝိဟာရေန၊ ဣရိယာပထဝိဟာရဖြင့်။ ဝိဟရတိ၊ ၏။ ဉာတိမိတ္တာဒိကေ၊ ဆွေမျိုးမိတ်ဆွေအစရှိသော။ ဣဋ္ဌေ၊ အလိုရှိအပ်သော။ ဝတ္ထုသ္မိံ၊ ၌။ ကေသာဒိအသုစိကောဋ္ဌာ သမတ္တမေဝ၊ ဆံပင်အစရှိသော မစင်ကြယ်သော ကောဋ္ဌာသမျှသာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အသုဘဖရဏံ ဝါ၊ အသုဘဘာဝနာဖြင့် ဖြန့်ခြင်းကိုသော်၄င်း။ အသုဘမနသိကာရံ ဝါ၊ အသုဘဟု နှလုံးသွင်းခြင်းကိုသော်၄င်း။ (အသုဘမနသိကာရံ ဝါ-ဖြင့် အသုဘဖရဏံ ဝါ-ကို ဖွင့်သည်) တတ္ထ၊ ထိုအပ္ပဋိက္ကူလအာရုံ၌။ ရူပဓမ္မဇာတံ၊ ကို။ (မနသိကာရံ ဝါ ကရောန္တော၌ စပ်) အနိစ္စန္တိ ဣတိ-သဒ္ဒေါ၊ အနိစ္စန္တိ ဟူသောပါဌ်၌ ဣတိ-သဒ္ဒေါသည်။ အနိစ္စဒုက္ခာနတ္တဝိပရိဏာမဓမ္မောတိ၊ အနိစ္စ ဒုက္ခ အနတ္တ ဝိပရိဏာမဓမ္မဟူ၍။
စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာတိ၊ ကား။ ကာရဏဝသေန၊ အားဖြင့်။ စက္ခူတိ၊ ဟူ၍။ လဒ္ဓဝေါဟာရေန၊ ရအပ်သော အမည်ရှိသော။ ရူပဒဿနသမတ္ထေန၊ အဆင်းကိုမြင်ခြင်း၌ စွမ်းနိုင်သော။ စက္ခုဝိညာဏေန၊ ဖြင့်။ ဝါ၊ ကား။ ကာရဏဘူတေန ဝါ၊ အကြောင်းမူလည်းဖြစ်သော။ ဒွါရဘူတေန ဝါ၊ ဒွါရမူလည်းဖြစ်သော။ စက္ခုနာ၊ စက္ခုပသာဒဖြင့်။ ရူပံ၊ ကို။ ပဿိတွာ၊ ၍။ နေဝသုမနော ဟောတီတိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ အယံ ပဋိက္ခေပေါ၊ ဤပယ်မြစ်ခြင်းသည်။ ဂေဟဿိတသောမနဿဿ၊ ကာမဂုဏ်၌ မှီသောဝမ်းမြောက်ခြင်းကို။ (ပဋိက္ခေပေါ၊ ပယ်မြစ်ခြင်းတည်း။) နေက္ခမ္မပက္ခိကာယ၊ နေက္ခမ္မအဖို့ရှိသော။ ကိရိယာသောမနဿဝေဒနာယ၊ ကိရိယာသာမနဿဝဒနာကို။ (ပဋိက္ခေပေါ၊ သည်)။ န၊ မဟုတ်။ ဆဋ္ဌင်္ဂုပေက္ခန္တိ၊ ကား။ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဆဋ္ဌာရမ္မဏာပါထေ၊ ဣဋ္ဌ အနိဋ္ဌဖြစ်သော ခြောက်ပါးသော အာရုံ၏ထင်ရာ၌။ ဝါ၊ ထင်ခြင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။) ပရိသုဒ္ဓပကတိဘာဝါဝိဇဟနလက္ခဏံ၊ ထက်ဝန်းကျင်စင်ကြယ်သော ပကတိသဘောကို မစွန့်ခြင်းလက္ခဏာရှိသော။ ဆသု၊ ကုန်သော။ ဒွါရေသု၊ တို့၌။ ပဝတ္တိယာ၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ဆဋ္ဌင်္ဂုပေက္ခာတိ၊ ဟူ၍။ လဒ္ဓနာမံ၊ ရအပ်သောအမည်ရှိသော။ တတြမဇ္စျတ္တုပေက္ခံ၊ ကို။ ယထာ ဝုတ္တံ၊ သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ပါဠိယာ၊ ဖြင့်။ သမတ္ထေတုံ၊ ပြီးစေခြင်းငှာ။ ပဋိသမ္ဘိဒါယန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၃၇၆။ ပက္ခီအာဒီနန္တိ (ဧတ္ထ)၊ ၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဒေဝါဒီနံ၊ နတ်အစရှိသည်တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) ပန၊ ထိုမှတပါး။ ဝေဟာသဂမနာဒိကာတိ (ဧတ္ထ)၊ ၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ စက္ခုဝိသုဒ္ဓိအာဒိံ၊ မျက်စိ၏အထူးစင်ကြယ်ခြင်း စသည်ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ ကုသလကမ္မေန၊ ကုသိုလ်ကံကြောင့်။ နိဗ္ဗတ္တိတွာပိ၊ ဖြစ်ပြီး၍သော်လည်း။ အကုသလဝိပါကာနုဘာဝေန၊ အကုသိုလ်၏ အကျိုးဝိပါက်၏အစွမ်းအာနုဘော်ကြောင့်။ သုခသမုဿယတော၊ ချမ်းသာအပေါင်းမှ။ ဝိနိပတိတတ္တာ၊ ပျက်စီး၍ လျှောကျသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိနိပါတိကာနံ၊ ဝိနိပါတိကအသုရာတို့အား။ စျာနန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ အဘိညာပတ္တံ၊ အဘိညာဉ်အဖြစ်သို့ရောက်သော။ စျာနံ၊ ကို။ သန္ဓောယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဥက္ကံသဂတာ၊ ထူးကဲခြင်းသို့ရောက်သော။ ဥဗ္ဗေဂပီတိသဟိတာ၊ ဥဗ္ဗေဂါပီတိနှင့်တကွဖြစ်သော။ ဝိပဿနာပိ၊ ဝိပဿနာသည်လည်း။ အာကာသေ၊ ၌။ ဝါ၊ သို့။ (ဋီပါဌ် ၁၇-၌ အာကာသံ-ဟု ရှိ၏။) လင်္ဃာပနမတ္တာပိ၊ ပျံတက်စေခြင်း အတိုင်းအရှည်ရှိသည်သော်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိပဿနံ ဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပဌမကပ္ပိကာနန္တိ ဣဒံ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ ဧကစ္စာနံ နုဿာနန္တိ ဣမဿ၊ ပုဒ်၏။ ဝိသေသနံ၊ အထူးပြုသော ဝိသေသနဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧဝမာဒီနန္တိ (ဧတ္ထ)၊ ၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ပုနဗ္ဗသုမာတာဒီနံ၊ ပုနဗ္ဗသု၏အမေ အစရှိသည်တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
၃၇၇။ ဝေဟာသန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ဘုမ္မတ္ထေ၊ သတ္တမီဝိဘတ်၏အနက်၌။ ဥပယောဂဝစနံ၊ ဒုတိယာဝိဘတ်အဆုံးရှိသောပုဒ်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ အစ္စန္တသံယောဂေ၊ အစ္စန္တသံယောဂအနက်၌။ (ဥပယောဂဝစနံ၊ တည်း။ ဤ၌ပတ်လုံးဟူ၍၎င်း တိုင်တိုင်ဟူ၍၎င်း အနက်ပေးရန်မဖြစ်) ဟိ၊ အစ္စန္တသံယောဂ အနက်၌ဖြစ်သည်မှန်၏။ စက္ကဝတ္တီ၊ စကြဝတေးမင်းသည်။ စက္ကရတနံ၊ စကြာရတနာကို။ ပုရက္ခတွာ၊ ရှေ့သွားပြု၍။ အတ္တနော၊ ၏။ ဘဝနတော၊ ဘုံဗိမာန်နန်းတော်မှ။ အဗ္ဘုဂ္ဂန္တာ၊ ပျံတက်၍။ အာကာသေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ (ဧဝ-ဖြင့် အစ္စန္တသံယောဂဖြစ်ပုံကို ပြသည်) သိနေရုံ၊ မြင့်မိုရ်တောင်ကို။ ပဒက္ခိဏံ၊ လကျာ်ရစ်လည်သည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ သကလစက္ကဝါဠံ၊ အလုံးစုံသောစကြဝဠာတိုက်ကို။ အနုသံယာယတိ၊ လှည့်လည်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။ အဿဗန္ဓာတိ၊ ကား။ အဿပါလာ၊ မြင်းထိန်းတို့သည်။ ယေ၊ ယင်းမြင်းထိန်းတို့သည်။ အဿနံ၊ မြင်းတို့အား။ ယဝသဒါယကာ၊ မြင်းစာကို ပေးတတ်ကုန်၏။ ဂေါဗန္ဓာ၊ နွားထိန်းတို့သည်။ တထာ၊ ထို့အတူပင်တည်း။ စက္ကဝတ္တိအာဒီနံ၊ စကြဝတေးမင်း အစရှိသည်တို့၏။ ပုညိဒ္ဓိယာ၊ ကောင်းမှုတန်ခိုးကို။ ဝိတ္ထာရိယမာနာယ၊ ချဲ့အပ်သည်ရှိသော်။ အတိပပေဉ္စာ၊ အလွန်ကျယ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပုညဝတော ဣဒ္ဓိံ၊ ကို။ လက္ခဏတော၊ အားဖြင့်။ ဒေဿန္တေိန၊ ပြလိုသည်ဖြစ်၍။ ပရိပါကံ။
၃၇၈။ ဝိဇ္ဇံ ပရိဇပိတွာတိ၊ ကား။ ဂန္ဓာရီဝိဇ္ဇာဒိကံ၊ ဂန္ဓာရီဝိဇ္ဇာအစရှိသော။ အတ္တနော၊ ၏။ ဝိဇ္ဇံ၊ မန္တာန်အတတ်ကို။ ကတူပစာရံ၊ ပြုအပ်ပြီးသောဥပစာရှိသည်ကိုပြု၍။ ပရိဝတ္တေတွာ၊ ပြန်လှန်၍။ မန္တပဌနက္ကမေန၊ မန္တာန်ရွတ်ဖတ်သောအစဉ်ဖြင့်။ ပဌိတွာ၊ ရွတ်ဖတ်၍။
၃၇၉။ သမ္မာပယောဂေနာတိ၊ ကား။ ဥပါယပယောဂေန၊ သင့်လျော်သောအားထုတ်ခြင်းဖြင့်။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့် အားထုတ်အပ်သည်ရှိသော်။ ယထိစ္ဆတတ္ထသိဒ္ဓိ၊ အလိုရှိအပ် တိုင်းသော အကျိုး၏ပြီးခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာ၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တိတဉာယာရမ္ဘေန၊ ဖြစ်စေအပ်သော သင့်လျော်သောအားထုတ်ခြင်းဖြင့်။ တဿ တဿ ကမ္မဿာတိ၊ ကား။ ယထာဓိပ္ပေတဿ၊ အကြင်အကြင်အလိုရှိအပ်သော။ နိပ္ဖါဒေတဗ္ဗကမ္မဿ၊ ပြီးစေအပ် ပြီးစေသင့်သောအမှု၏။ ဧတ္ထ စာတိ၊ ကား။ တတ္ထ တတ္ထ။ပ။ဣဒ္ဓီတိ၊ ဟူသော။ ဒသမာယ၊ ဆယ်ခုမြောက်ဖြစ်သော။ ဣမိဿာ ဣဒ္ဓိယာ၊ ၏။ နိဒ္ဒေသေပိ၊ ၌လည်း။ ပုရိမပါဠိသဒိသာဝါတိ၊ ကား။ သမာဓိဝိပ္ဖါရဣဒ္ဓီအာဒီနံ၊ အစရှိသည်တို့၏။ နိဒ္ဒေသသဒိသာဝ၊ နိဒ္ဒေသနှင့်တူသည် သာလျှင် ဖြစ်သော။ သကဋဗျူဟာဒိကရဏဝသေနာတိ၊ ကား။ သကဋဗျူဟစက္ကဗျူဟ ပဒုဗျူဟာဒီနံ၊ လှည်းဦးသဏ္ဌာန်စစ်ဆင်ခြင်းယ ရထားဘီးသဏ္ဌာန်စစ်ဆင်ခြင်းယ ပဒုမ္မာကြာ သဏ္ဌာန် စစ်ဆင်ခြင်း စသည်တို့ကို။ သံဝိဓာနဝသေန၊ စီရင်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ နိဗ္ဗတ္တဝိသေသော၊ ဖြစ်သည်အထူးသည်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ဂဏိတဂန္ဓဗ္ဗာဒိ၊ ဂဏန်းအတတ်ယ သီဆိုကခုန်ခြင်းအတတ်အစရှိသည်သည်။ သိပ္ပကမ္မံ၊ သိပ္ပကမ္မမည်၏။ သလ္လကတ္တကာဒိ၊ ခွဲစိတ်ကုသခြင်းအစရှိသောအတတ်သည်။ ဝေဇ္ဇကမ္မံ၊ ဝေဇ္ဇကမ္မမည်၏။ ဣရုဗ္ဗေဒီနံ၊ ဣရုဗ္ဗေဒအစရှိကုန်သော။ တိဏ္ဏံ၊ ကုန်သော။ ဝေဒါနံ၊ ဝေဒတို့ကို။
ဧကောပိ ဟုတွာ ဗဟုဓာ ဟောတီတိအာဒီနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ အဓိဋ္ဌာနိဒ္ဓိယာ ဧဝ၊ အဓိဋ္ဌာနဣဒ္ဓိ၏သာလျှင်။ ဝါ၊ အဓိဋ္ဌာနဣဒ္ဓိကိုသာလျှင်။ ဂတိတတ္တာ၊ ယူအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အဓိဋ္ဌာနာဣဒ္ဓိယေဝ အာဂတာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဣမသ္မိံ ပနတ္ထေတိ၊ ကား။ အဘိညာ နိသံသ သင်္ခါတေ၊ အဘိညာနိသံသဟုဆိုအပ်သော။ ဝါ၊ ကား။ ဣဒ္ဓိဝိဓသင်္ခါတေ၊ ဣဒ္ဓိဝိဓ ဟုဆိုအပ်သော။ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ၊ ဤအရာ၌။
၃၈၀။ ဧကဝိဓန ဉာဏဝတ္ထုန္တိအာဒီယု၊ ဤသို့အစရှိသောပါဌ်တို့၌။ ဝိဓ၏သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ကောဋ္ဌာသတ္ထော၊ အဖို့ဟူသောအနက်ရှိ၏။ ဝိဝိဓမ္ပိ။ပ။အာဒီသု၊ တို့၌။ ဝိကပ္ပတ္ထော၊ ဝိကပ်-အပြား ဟူသောအနက်ရှိ၏။ တဒုဘယမ္ပိ၊ ထိုနှစ်ပါးစုံသည်လည်း။ ဧတ္ထ။ ဤဣဒ္ဓိဝိဓာယ-ဟူသောပုဒ်၌။ ပုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿာန္တော၊ ၍။ ဣဒ္ဓိဝိဓာယာတိ။ပ။ဣဒ္ဓိဝိကပ္ပါယ ဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဣဒ္ဓိ၊ တန်ခိုးဖန်ဆင်းခြင်းသည်။ အဘိညာသု၊ တို့တွင်။ ဧကော၊ တခုသော။ ကောဋ္ဌာသောစ၊ အဖို့သည်၄င်း။ ဝက္ခမာနေဟိ၊ ဆိုအပ်လတ္တံကုန်သော။ ဘေဒေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အနေကပ္ပဘေဒါစ၊ များသောအပြားရှိသည်၄င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဝုတ္တပ္ပကာရဝသေနာတိ၊ ကား။ ဝုတ္တဿ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော။ စိတ္တပရိဒမနဿ၊ စိတ်ကိုဆုံးမကြောင်းဖြစ်သော။ စုဒ္ဒသပ္ပကာတာ၊ အစရှိသောအပြား၏၄င်း။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဣဒ္ဓိဝိဓာယာတိ စ၊ ဟူသောဆောင်ပုဒ်သည်လည်း။ တဒတ္ထဿ၊ ထိုဣဒ္ဓိဝိဓဟူသောအကျိုး၏။ သမ္ပဒါနဝစနံ၊ ပြည့်စုံခြင်းကို ဆိုလိုသောစကားတည်း။ (တဒတ္ထသမ္ပဒါနဝစနန္တိ-ဟု ရှိသင့်၏။ ထိုသို့ရှိလျှင် တဒတ္ထသမ္ပဒါနစဝစနံ၊ တဒတ္ထသမ္ပဒါန်အနက်ကို ဟောသော ဝိဘတ်အဆုံးရှိသောပုဒ်တည်း။ ဟုပေး) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဒ္ဓိဝိဓာဂမတ္ထာယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကသိဏာရမ္မဏတော အပနေတွာတိ ဣဒံ၊ ဟူသောဤစကားကို။
ဧကောမီတိ (ဧတ္ထ)၊ ၌။ ပိ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဝက္ခမာနံ၊ ဆိုအပ်လတ္တံသော။ ဗဟုဘာဝံ၊ များသည် ၏အဖြစ်ကို။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော၊ ပေါင်းခြင်းအနက်ရှိ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သော၊ ထိုဗဟုဘာဝသည်။ အဿ၊ ထိုဧက၏။ ဝါ၊ ဧကဘာဝ၏။ “ဧကောပိ၊ တပါးသည်လည်း။ ဟုတွာ၊ လျက်။ ဗဟုဓာ၊ များသောအပြားရှိသည်။ ဟောတိ၊ လျက်။ ဧကော၊ တပါးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။” ဣတိ၊ သို့။ ပဋိယောဂီ၊ အပြိုင် ယှဉ်ဖက်ပေတည်း။ သော စခေါ၊ ထိုတပါးတည်းဖြစ်ခြင်း သည်လည်း။ ဗဟုဘာဝံ၊ ကို။ နိမ္မိနိတွာ၊ ဖန်ဆင်း၍။ ဌိတဿ၊ တည်သောပုဂ္ဂိုလ်၏။ အန္တရာဝ၊ အကြား၌သာလျှင်။ ဧကဘာဝုပဂမော၊ တပါးတည်းအဖြစ်သို့ရောက်ခြင်းတည်း။ ပန၊ ဆက်။ ယထာကာလပရိစ္ဆေဒံ၊ ကာလအပိုင်းအခြားအားလျော်စွာ။ သရသေနာဝ၊ မိမိသဘောဖြင့်သာလျှင်။ ဧကဘာဝူပဂမော၊ ကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ နာဓိပ္ပေတော၊ အလိုမရှိအပ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အနိဒ္ဓိနိမ္မာနဘာဝတော၊ တန်ခိုးဖြင့် ဖန်ဆင်းခြင်း မဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တမ္ပိ၊ ထိုကာလအပိုင်းအားလျော်စွာ တပါးတည်း ဖြစ်ခြင်းသည်လည်း။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ကတကာလပရိစ္ဆေဒဝသေန၊ ပြုအပ်ပြီးသော ကာလအပိုင်းအခြား၏ အစွမ်းဖြင့်။ သိဒ္ဓတ္တာ၊ ပြီးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေါယေဝ၊ တန်ခိုး၏အာနုဘော်သည် သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) ဝါ၊ ကား။ အယံ ပိ-သဒ္ဒေါ၊ ကို။ အဋ္ဌာနေ၊ အရာမဟုတ်သည်၌။ (ပယုတ္တော၊ ယှဉ်စေအပ်၏။) ဧကော၊ သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဗဟုဓာပိ၊ သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ဣမသ္မိံ ပက္ခေ၊ ဤအဖို့၌။ ပိသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဝက္ခမာနံ၊ ဆိုအပ်လတံ့သော။ ဧကဘာဝံ၊ ကို။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ သော ဟီတိအာဒိ၊ အစရှိသော။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံကို။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ ဗဟုဘာဝနိမ္မာနေ၊ များသည်၏အဖြစ်ကို ဖန်ဆင်းရာ၌။ ပယောဇနံ၊ အကျိုးကို။ ဒေဿဘုံ၊ ငှာ။ ဗဟူနံ သန္တိကေတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဗဟူနံ သန္တိကေတိ၊ ကား။ အတ္တနာ၊ သည်။ နိမ္မိတာနံ၊ ဖန်ဆင်းအပ်ကုန်သော။ ဗဟူနံ၊ များစွာသောပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ သမီပေ၊ အနီး၌။ တေဟိ၊ ထိုများစွာသော နိမ္မိတရုပ်တို့သည်။ ပရိဝါရိတော၊ ခြံရံအပ်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဝါ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အဝုတ္တဝိကပ္ပတ္ထော၊ မဆိုအပ်သေးသည်ကို အထူးကြံခြင်းအနက် ရှိ၏။ တေန၊ ထိုဝါ-သဒ္ဒါဖြင့်။ ဓမ္မံ၊ ကို။ ကထေတုကာမော ဝါ၊ ဟောခြင်းငှါ အလိုရှိသည်ဖြစ်၍၎င်း။ ဣတိ ဧဝမာဒိ၊ ကို။ သင်္ဂယှတိ၊ ၏။ ဉာဏေန၊ ဖြင့်။ အဓိဋ္ဌဟန္တာ၊ လျက်။ ဧဝံ၊ ဤသို့ အရာအထောင် အပြားရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာနေတွာ၊ ၍။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၃၈၁။ ဧတ္ထ၊ ဤစျာန်တို့ကြောင့်။ ဣဒ္ဓိ၊ ပြီးစီးပြည့်စုံခြင်းသည်။ ဘဝတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘူမိယော၊ မည်ကုန်၏။ စျာနာနိ၊ တို့ကို။ (လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။) စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထာတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ဟေတုမှိ၊ ဟိတ်အနက်၌။ ဘုမ္မာဝစနံ၊ တည်း။ ဝိဝေကတော၊ နီဝရဏတို့မှ ကင်းဆိတ်ခြင်းကြောင့်။ ဇာတာ၊ သော။ ဘူမိ၊ ဘုံသည်။ ဝိဝေကဇဘူမိ၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ပဌမံ စျာနံ၊ သည်။ နီဝရဏဝိဝေကသမ္ဘူတတ္တာ၊ နီဝရဏတို့မှ ကင်းဆိတ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိဝေကဇံ၊ မည်၏။ ပီတိသုခဘူတာ၊ ခဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဝါ၊ ဖြစ်သော ပီတိသုခရှိသော။ ဝါ၊ ပီတိသုခကြောင့် ဖြစ်သော။ ဘူမိ၊ သည်။ ပီတိသုခဘူမိ၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဒုတိယဇ္စျာနံ၊ သည်။ ပီတိသုခဘူတဉ္စေဝ၊ ပီတိသုခဖြစ်၍ ဖြစ်သည်၎င်း။ သမာဓိဝသေန၊ ဖြင့်။ ပီတိသုခသဉ္ဇာတဉ္စ၊ ဖြစ်သောပီတိသုခရှိသည်၎င်း။ ဝါ၊ ပီတိသုခကြောင့် ဖြစ်သည်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဥပရိ၊ အထက်ဖြစ်သော။ ဒွီသုပိ၊ နှစ်ပါးသောဘုံတို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ဣဒ္ဓိလာဘာယာတိ၊ ကား။ ဣဒ္ဓိယာ၊ ပြီးပြည့်စုံခြင်း တန်ခိုးကို။ အဓိဂမာယ၊ ငှါ။ ဣဒ္ဓိပဋိလာဘာယာတိ၊ ကား။ ဣဒ္ဓိယာ၊ ကို။ ပုနပ္ပုနံ၊ လဲလဲ။ လဘနာယ၊ ရခြင်းငှာ။ (လဘမာနာယ-ကားမသင့်၊ သီမူ၌ ပုနပ္ပုနလဘနာယ-ဟု ရှိ၏။ သင့်၏။) ဗဟုလီကရဏာယ၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုခြင်းငှါ။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဣဒ္ဓိဝိကုဗ္ဗနတာယာတိ၊ ကား။ ဣဒ္ဓိယာ၊ ဖြင့်။ ဝိဝိဓရူပကရဏာယ၊ အထူးထူးအပြားပြားရှိသော အဆင်းသဏ္ဌာန်ကို ပြုခြင်းငှါ။ ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓိယာ၊ အထူးထူးအပြားပြားသော အဆင်းသဏ္ဌာန်ကို ဖန်ဆင်းနိုင်သော တန်ခိုးအလို့ငှါ။ ဣတိ၊ ကား။
ဣမိနာ ပရိယာယေနာတိ၊ ကား။ တိဏ္ဏံ၊ ကုန်သော။ စျာနာနံ၊ တို့ကို။ သမာပဇ္ဇနေန၊ ဝင်စားခြင်းဖြင့်။ သုခလဟုဘာဝပ္ပတ္တနာမရူပကာယဿ၊ ချမ်းသာ(နှင့်) ပေါ့ပါးသည်၏ အဖြစ်တို့သို့ ရောက်သော နာမကာယ ရူပကာယရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ စိတ္တပရိဒမနေ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ စတုတ္ထံ စျာနံ၊ သည်။ သုခနေဝ၊ ချမ်းသာသဖြင့်သာလျှင်။ ဝါ၊ လွယ်ကူစွာသာလျှင်။ ဣဒ္ဓိပဋိလာဘာယ၊ ငှါ။ သံဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သော။ ဣမိနာ ပရိယာယေန၊ ဤအကြောင်း ပရိယာယ်ဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်။ ပကတိဘူမိယာ၊ စတုတ္ထစျာန်ဟူသောပကတိဘုံ၏။ အဓိဋ္ဌာနဘူတာ၊ တည်ရာဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ သမ္ဘာရဘူမိယော၊ အောက်စျာန်သုံးပါးဟူသော အဆောက်အဦ ဘုံတို့သည်။ ပါကာရဿ၊ တံတိုင်း၏။ နေမပ္ပဒေသော ဝိယ၊ မြေဝင်အုဌ်မြစ်အရပ်ကဲ့သို့။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။
၃၈၂။ ဣဒ္ဓိပါဒနိဒ္ဒေသေ၊ ၌။ စတ္တာရောတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေါ၊ အရေအတွက်ကို ပိုင်းခြားကြောင်းဖြစ်သောသဒ္ဒါတည်း။ ဣဒ္ဓိပါဒါတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤပုဒ်၌။ ဣဇ္ဈတိ၊ ပြီးစီးတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဒ္ဓိ၊ မည်၏။ သမိဇ္ဈတိ၊ ပြီးစီး၏။ နိပ္ဖဇ္ဇတိ၊ ပြီးစီး၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ဧတာယ၊ ဤတရားသဘောဖြင့်။ သတ္တာ၊ တို့သည်။ ဣဇ္ဈန္တိ၊ ကြီးပွါး တိုးတက်ကုန်သည်။ ဥက္ကံသဂတာ၊ ထူးကဲခြင်းသို့ရောက်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဒ္ဓိ၊ မည်၏။ ပဌမေန၊ သော။ အတ္ထေန၊ ကတ္တားအနက်ဖြင့်။ ဣဒ္ဓိ ဧဝ၊ ပြီးစီးတတ် ပြီးမြောက်တတ်သော တရားသည်ပင်လျှင်။ ပါဒေါ၊ ပါဒတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဒ္ဓိပါဒေါ၊ မည်၏။ ဣဒ္ဓိကောဋ္ဌောသော၊ ပြီးစီးပြီးမြောက်သောတရားအဖို့။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဒုတိယနေ၊ သော။ အတ္ထေန၊ ကရိုဏ်းအနက်ဖြင့်။ ဣဒ္ဓိယာ၊ ကြီးပွါးကြောင်းတရား၏။ ပါဒေါ၊ ပါဒတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဒ္ဓိပါဒေါ၊ မည်၏။ ပါဒေါတိ၊ ကား။ ပတိဋ္ဌာ၊ တည်ရာတည်း။ အဓိကမူပါယော၊ ရခြင်း၏အကြောင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ တေန၊ ထိုရကြောင်း ရောက်ကြောင်းဖြစ်သော ဣဒ္ဓိပါဒဖြင့်။ ဥပရူပရိဝိသေသသင်္ခါတံ၊ အထက်အထက်၌ဖြစ်သော အထူးဟုဆိုအပ်သော။ ဣဒ္ဓိံ၊ ကြီးပွါးခြင်းသို့။ ပဇ္ဇန္တိ ပါပုဏန္တိ၊ ရောက်ကုန်၏။ အယံ၊ ဤသည်ကား။ တာဝ၊ စွာ။ အဋ္ဌကထာနယော၊ အဋ္ဌကထာ၌လာသောနည်းတည်း။ တတ္ထ၊ ထိုအဋ္ဌကထာနည်း၌။ ဣဒ္ဓိသဒ္ဒဿ၊ ၏။ ပဌမော၊ သော။ ကတ္တုအတ္ထော၊ ကတ္တားအနက်ကို။ (ဝုတ္တော၊ ၏။) ဒုတိယော၊ သော။
ပုဗ္ဗဘာဂဆန္ဒဝသေန၊ ရှေ့အဖို့၌ဖြစ်သော ဆန္ဒ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဆန္ဒဟေတုကော၊ ဆန္ဒလျှင် အကြောင်းရှိသော။ သမ္ပယုတ္တဆန္ဒဝသေန၊ ယှဉ်ဖက်ဆန္ဒ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဆန္ဒာဒိကော၊ ဆန္ဒလွန်ကဲသော။ ပန၊ ဆက်။ ပုဗ္ဗာဘိသင်္ခါရဝသေန ဧဝ၊ ရှေးအဖို့၌ဖြစ်သော ပြုပြင်ခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ သဟဇာတဆန္ဒဿာပိ၊ တကွဖြစ်သောဆန္ဒ၏လည်း။ အဓိကတာ၊ လွန်ကဲသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ အထဝါ၊ ကား။ ဆန္ဒေဉ္စ ဘိက္ခု။ပ။ဆန္ဒသမာဓီတိ၊ ဟူသော။ ဣမာယ ပါဠိယာ၊ ဖြင့်။ ဆန္ဒာဓိပတိသမာဓိ၊ ဆန္ဒအမှူးရှိသော သမာဓိသည်။ ဆန္ဒသမာဓိ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အဓိပတိသဒ္ဒလောပံ၊ အဓိပတိ-သဒ္ဒါကြေခြင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ သမာသော၊ ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိညာယတိ၊ သိအပ်၏။ ပန၊ ဆက်။ အဓိပတိသဒ္ဒတ္ထဒဿနဝသေန၊ အဓိပတိ-သဒ္ဒါ၏အနက်ကို ပြခြင်း၏အစွမ်းဖြင့်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဆန္ဒဟေတုကော ဆန္ဒဓိကော ဝါ သမာဓီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ပင်လျှင်။ ဆန္ဒံ အဓိပတိံ ကတွာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ပဓာနဘူတာတိ၊ ကား။ ဝီရိယဘူတာ၊ ဝီရိယဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပန၊ ဆက်။ သင်္ခတသင်္ခါရနိဝတ္တနတ္ထံ၊ ငှါ။ ပဓာနဂ္ဂဟဏံ၊ ပဓာန-သဒ္ဒါကို ယူခြင်း-ဆိုခြင်းကို။ (ကတံ၊ ၏။) အထ ဝါ၊ ကား။ တံ တံ ဝိသေသံ၊ ကို။ သင်္ခရောတိ၊ ပြုပြင်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သင်္ခါရော၊ မည်၏။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ သော။ ဝီရိယံ၊ ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) တတ္ထ၊ ထိုအလုံးစုံသော ဝီရိယတို့တွင်။ စတုကိစ္စသာဓကတော၊ လေးပါးသောဝီရိယကို။ နိဝတ္တနတ္ထံ၊ ငှါ။ ပဓာနဂ္ဂဟဏံ၊ ကို။ (ကတံ၊ ၏။) ပဓာနဘူတာ သေဋ္ဌဘူတာ၊ မြတ်သည်ဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ ပန၊ ဆက်။ စတုဗ္ဗိဓဿ၊ သော။ ဝီရိယဿ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဣဒ္ဓိယာ ပါဒေါ ဣဒ္ဓိပါဒေါတိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ သမာသ ယောဇနာဝသေန၊ ဆဋ္ဌီတပ္ပုရိသသမာသယောဇနာ၏အစွမ်းဖြင့်။ ပါဒဿ၊ ၏။ ဥပါယတ္ထတံ၊ အကြောင်း ဥပါယ်အနက်ရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ယော ဣဒ္ဓီပါဒတ္ထော၊ အကြင်ဣဒ္ဓိပါဒ ပုဒ်၏အနက်ကို။ (သန္ဓာယ ဝုတ္တော-၌ စပ်) ပဋိလာဘပုဗ္ဗဘာဂါနံ၊ ရခြင်းနှင့်ရှေးအဖို့တို့၏။ ဝါ၊ ရအပ်သော စျာန်အဘိညာဉ်နှင့်ရှေးအဖို့တရားတို့၏။ ကတ္တုကရဏဒ္ဓိဘာဝံ စ၊ (အစဉ်အတိုင်း) ကတ္တားဣဒ္ဓိ ကရိုဏ်းဣဒ္ဓိအဖြစ်ကို၄င်း။ ဝါ၊ ကား။ ဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒေါတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အဘိဓမ္မ၊ ၌။ အာဂတတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဆန္ဒာဒီဟိ၊ ကုန်သော။ ဣဒ္ဓိပါဒေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ သာဓေတဗ္ဗာယ၊ ပြီးစေအပ်သော။ ဝုဒ္ဓိယာ၊ ကြီးပွါးခြင်း၏။ ကတ္တိဒ္ဓိဘာဝံ စ၊ ကတ္တားဣဒ္ဓိ၏အဖြစ်ကို၄င်း။ ဆန္ဒာဒီနံ၊ တို့၏။ ကရဏဒ္ဓိဘာဝဉ္စ၊ ကရိုဏ်းဣဒ္ဓိ၏အဖြစ်ကို၄င်း။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။
ဝီရိယိဒ္ဓိပါဒေ၊ ၌။ ဝီရိယ။ပ။ဂတန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝီရိယံ၊ သည်။ ဒွိက္ခတ္တုံ၊ နှစ်ကြိမ်။ အာဂတံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးသော ဝီရိယတို့တွင်။ ပုရိမံ၊ ရှေးဖြစ်သော ဝီရိယသည်။ ဝီရိယာဓိပတိ၊ ဝီရိယအမှူးရှိသော။ သမာဓိ၊ သည်။ ဝီရိယသမာဓိ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမာဓိဝိသေသနံ၊ သမာဓိ-ပုဒ်၏ ဝိသေသနတည်း။ ဝါ၊ သမာဓိကို အထူးပြုသောဝီရိယတည်း။ ဒုတိယံ၊ နှစ်ခုမြောက်သော ဝီရိယသည်။ သမန္နာဂမင်္ဂဒဿနံ၊ ပြည့်စုံသောအင်္ဂါကိုပြသော ဝီရိယတည်း။ ဟိ၊ မှန်။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသော ဣဒ္ဓိပါဌ်တို့၌။
အထဝါတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ (ဝုတ္တာ-၌ စပ်) ပါဒသေဒ္ဒ၊ သည်။ နိဿယဋ္ဌေပိ၊ မှီရာအနက် ရှိငြားသော်လည်း။ ဥပါယဋ္ဌေန၊ ဥပါယအနက်ကြောင့်။ ဝါ၊ အားဖြင့်။ ဆန္ဒာဒီနံ၊ တို့၏။ ဣဒ္ဓိပါဒတာ၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်၏အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ တေနေဝ၊ သာလျှင်။ အဘိဓမ္မ၊ ၌။ ဥတ္တရစူဠဘာဇနီယေ၊ ဥတ္တရစူဠဘာဇနီယ၌။ စတ္တာရော။ပ။ပါဒေါတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဆန္ဒာဒီနမေဝ၊ တို့၏သာလျှင်။ ဣဒ္ဓိပါဒတာ၊ အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ပ ဉှာပုစ္ဆေကေ စ၊ ၌လည်း။ စတ္တာရော။ပ။သမာဓီတိအာဒိနာဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဥဒ္ဒေသံ၊ သကို။ ကတွာပိ၊ ပြုပြီး၍လည်း။ ပုန၊ တဖန်။ ဆန္ဒာဒီနံယေဝ၊ တို့၏သာလျှင်။ ကုသလာဒိဘာဝေါ၊ ကုသိုလ်အစရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝိဘတ္တော၊ ဝေဖန်အပ်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဥပါယိဒ္ဓိပါဒဒဿနတ္ထမေဝ၊ ဥပါယဣဒ္ဓိပါဒ်ကိုပြခြင်းအကျိုးငှါသာလျှင်။ သုတ္တေ စ၊ ၌၄င်း။ အဘိဓမ္မေစ၊ ၌၄င်း။ နိဿယိဒ္ဓိပါဒဒဿနံ၊ နိဿယဣဒ္ဓိပါဒ်ကိုပြခြင်းကို။ ကတံ၊ ၏။ အညထာ၊ တပါးသောအပြားအားဖြင့်။ (အတ္ထေ၊ ကို။ ကယှမာနေ၊ ယူအပ်သည်ရှိသော်။) စတုဗ္ဗိတော၊ လေးပါးအပြားရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ နဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။
၃၈၃။ ဆန္ဒာဒီနိ အဋ္ဌာတိ၊ ကား။ ဆန္ဒသမာဓိ၊ ဆန္ဒအမှူးရှိသော သမာဓိ၎င်း။ ဝါ၊ ဆန္ဒနှင့်သမာဓိ၎င်း။ ဝီရိယသမာဓိ၊ ၎င်း။ စိတ္တသမာဓိ၊ ၎င်း။ ဝီမံသာသမာဓိ၊ ၎င်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဆန္ဒာဒီနိ၊ ကုန်သော။ အဋ္ဌ၊ ရှစ်ပါးသော တရားတို့ကို။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤရှစ်ပါးသော တရားတို့တွင်။ စတူသုပိ၊ ကုန်သော။ ဌာနေသု၊ တို့၌။ သမာဓိ၊ သည်။ သမာဓိ ဧဝ၊ သာလျှင်။ ကာမံ (ဟောတိ)၊ အကယ်၍ကားဖြစ်၏။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ ဣဒ္ဓိ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒေတုကာမတာ ဆန္ဒသဟိတောဝ၊ ဖြစ်စေခြင်းဌါ အလိုရှိသည်၏အဖြစ်ဟူသော ဆန္ဒနှင့်တကွဖြစ်သော်သာလျှင်။ သမာဓိ၊ သည်။ ဣဒ္ဓိပဋိလာဘာယ၊ ဌါ။ သံဝတ္တတိ၊ ၏။ ကေဝလော၊ သက်သက်သော သမာဓိသည်။ န (သံဝတ္တတိ)၊ မဖြစ်။ ဝီရိယသမာဓိအာဒယောပိ၊ တို့သည်လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူပင်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဆန္ဒာဒိသဟိတာ၊ ဆန္ဒအစရှိသည်တို့နှင့်တကွ ဖြစ်ကုန်သော။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ ဧတေ သမာဒီ စ၊ တို့၎င်း။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ ဆန္ဒာဒယော စ၊ တို့၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ အဋ္ဌ၊ ရှစ်ပါးသောတရားတို့ကို။ (ဝုစ္စန္တိ- ၌ စပ်) ဧတေဟိ၊ ဤတရားတို့ဖြင့်။ ဣဒ္ဓိ၊ သို့။ ပဇ္ဇတိ ပါပုဏီယတိ၊ ရောက်အပ်၏။ ဝါ၊ ကား။ သယံ၊ မိမိတို့ကိုယ်တိုင်။ ဣဒ္ဓိပဋိလာဘာယ၊ ငှါ။ ပဇ္ဇန္တိ သမ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဒါနီတိ၊ တို့ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဣဒ္ဓိ။ပ။သံဝတ္တတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ပါဠိယံ၊ ၌။ ဆန္ဒော န သမာဓီတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။) တံ၊ ထိုစကားသည်။ ဆန္ဒာဒယော၊ တို့သည်။ သမာဓိသဟိတာဝ၊ သမာဓိနှင့်တကွ ဖြစ်ကုန်သော်သာလျှင်။ ဣဒ္ဓိံ၊ ကို။ ယဒိပိ နိပ္ဖါဒေန္တိ၊ အကယ်၍ကား ပြီးစေတတ်ကုန်၏။ တထာပိ၊ ငြားသော်လည်း။ နေသံ၊ ထိုဝီရိယနှင့် သမာဓိအစရှိသည်တို့၏။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ပဒတာဝဒဿနံ၊ ပဒအဖြစ်ကို ပြကြောင်း ဖြစ်သော စကားတည်း။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ နိယုတ္တောဝ၊ ယှဉ်သော်သာလျှင်။ (ဣဒ္ဓိပဋိလာဘာယ၊ ငှါ။ သံဝတ္တတိ၊ ၏။) ဧကေကော၊ တပါးတပါးချင်း။ ဟုတွာ၊ ၍။ (ဣဒ္ဓိပဋိလာဘာယ၊ ငှါ။) န (သံဝတ္တတိ)၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ နိယုတ္တောဝါတိ၊ ကား။ သဟိတောဝ၊ တကွဖြစ်သော်သာလျှင်။ ဝိယုတ္တော၊ မယှဉ်သည် ကင်းကွာသည်။ န၊ မဟုတ်။
၃၈၄။ အနောနတန္တိ၊ ကား။ န ဩနတံ၊ မညွတ်သော။ ဝီရိယေန၊ သည်။ ပဂ္ဂဟိတတ္တာ၊ ချီးမြှောက်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အလီနံ၊ မတွန့်သော။ ဣတိ အတ္တော၊ နက်။ တေန၊ ကြောင့်။ ကောသဇ္ဇ န ဣဉ္ဇတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကောသဇ္ဇနိမိတ္တံ၊ ပျင်းရိခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ န စလတိ၊ မတုန်လှုပ်။
ဧသ အတ္ထောတိ၊ ကား။ ကောစဇ္ဇာဒိနိမိတ္တံ၊ ပျင်းရိခြင်း အစရှိသောအကြောင်းကြောင့်။ ဣမဿ စိတ္တဿ၊ ဤစျန်စိတ်၏။ အနိဉ္ဇနတ္ထော၊ မတုန်လှုပ်ခြင်းဟူသော အနက်သည်။ (သီမူနှင့်အညီပင်၊ အာနေဉ္ဇနတ္ထော-ကားမကောင်း) သိဒ္ဓေါဝ၊ ပြီးစီးပြီးသည်သာလျှင်တည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား) အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တိယာ၊ မတုန်လှုပ်ခြင်းသို့ရောက်ခြင်းကို။ ပကာသနဝသေန၊ ပြသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒဿိတတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ပုန ဝုတ္တောတိ၊ ကား။ ဣဒ္ဓိယာ၊ ဣဒ္ဓိ၏။ ဘူမိပါဒပဒဒဿနပ္ပသင်္ဂေန၊ ဘူမိ ပါဒ ပဒတို့ကိုပြခြင်းနှင့် စပ်လျဉ်းသဖြင့်။ ဣမာနိ၊ တို့သည်။ မူလာနိ နာမ၊ တို့မည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ မူလဘာဝဒဿနတ္ထံ၊ မူလအဖြစ်ကို ပြခြင်းအကျိုးငှါ။ ပုန၊ တဖန်။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ပုရိမောတိ၊ ကား။ သဒ္ဓါဒီဟိ ပရိဂ္ဂဟိတတ္တာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဆမာ၊ ခြောက်ပါးအပြားအားဖြင့်။ ဒဿိတနယော၊ ပြအပ်ပြီးသောနည်းတည်း။ အယန္တိ၊ ကား။ အဓုနာ၊ ယခုအခါ၌။ သောဠသဓာ၊ အားဖြင့်။ ဒဿိတနယော၊ တည်း။ သုတ္တနယေ စ၊ သုတ္တန်နည်းကို၎င်း။ ပဋိသမ္ဘိဒါနယေ စ၊ ကို၎င်း။ ဒဿိတေ၊ ပြအပ်သည်ရှိသော်။ တတ္ထ၊ ထိုနည်းနှစ်ပါးတို့၌။ သမ္မောဟော၊ တွေဝေခြင်းသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ အဒဿိတေ၊ မပြအပ်သည်ရှိသော်။ (သမ္မောဟော၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်သည်ကား။) န၊ မဟုတ်။ (တနည်း) န (န ဟောတိ)၊ ဖြစ်နိုင်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥဘယတ္ထ အသမ္မောဟတ္ထန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
၃၈၅။ ကထံ ပနာယံ ဟောတီတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤမေးခွန်း၌။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ အတ္တနာ၊ သည်။ ဝုတ္တပဒံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသောပုဒ်ကို။ အဓိဋ္ဌာနဝိဓိံ ဒေဿတုံ၊ အဓိဋ္ဌာန်အစီအရင်ကိုပြခြင်းငှါ။ ဉာဏေန အဓိဋ္ဌဟန္တောတိ၊ ဟူ၍။ ဥဒ္ဓရတိ၊ ထုတ်ဆောင်၏။ အဘိညာပါဒကံ။ပ။ဝုဋ္ဌာယာတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤပါဌ်၌။ အနုပုဗ္ဗေန၊ အစဉ်အားဖြင့်။ စတ္တာရိ၊ ကုန်သော။ စျာနာနိ၊ တို့ကို။ သမာပဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ စတုတ္ထဇ္ဈာနတော၊ မှ။ ဝုဋ္ဌာယ၊ ၍။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) တံ၊ ထိုစကားသည်။ အယုတ္တံ၊ မသင့်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ယထိစ္ဆိတဇ္ဈာနသမာပဇ္ဇနတ္ထံ၊ အလိုရှိတိုင်းသောစျာန်ကို ဝင်စားခြင်းအကျိုးငှါ။ စိတ္တပရိဒမနံ၊ စိတ်ကိုဆုံးမခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အဘိညာပါဒကံ စ၊ အဘိညာဉ်၏အခြေသည်လည်း။ စတုတ္ထဇ္ဈာနမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတရာနိ၊ ဤမှတပါးသော အောက်စျာန်တို့သည်။ န (ဟောန္တိ)၊ မဖြစ်ကုန်။ (တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်တည်း။) ပရိကမ္မံကတွာတိ၊ ကား။ ပါဒကဇ္ဈာနတော၊ မှ။ ဝုဋ္ဌာယ၊ ၍။ ကာမာဝစရစိတ္တေန၊ ဖြင့်။ သတံ ဟောမီတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ စိန္တနမေဝ၊ ကြံစည်ခြင်းသည်ပင်လျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ပရိကမ္မကရဏံ၊ ပရိကံကိုပြုခြင်းပေတည်း။ အာဝဇ္ဇနံ စ၊ ဆင်ခြင်ခြင်းသည်လည်း။ တထာဝဇ္ဇနမေဝ၊ ထိုသို့သောအခြင်းအရာအားဖြင့်ဆင်ခြင်ခြင်းသည်သာလျှင်တည်း။ ဒုတိယမ္ပီတိ (ဧတ္ထ)၊ ဟူသာ ဤပါဌ်၌။ ပိ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ သမုစ္စယတ္ထော၊ ဆည်းခြင်းအနက်ရှိ၏။ တေန၊ ထိုပိ-သဒ္ဒေါဖြင့်။ တတိယမ္ပိ၊ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း။ တတော၊ ထိုထက်။ ဘိယျောပိ၊ အလွန်လည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒီပေတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ စျာနဘာတနာ၊ စျာန်ကိုပွါးစေခြင်းသည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အဘိညာဘာဝနာပိ၊ အဘိညဉ်ကိုပွါးစေခြင်းသည်လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဧကဝါရံ ဒွေဝါရန္တိ ဣဒမ္ပိ၊ ဟူသော ဤစကားကိုလည်း။ နိဒဿနမတ္တံ၊ နည်းပြစကားမျှဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ နိမိတ္တာရမ္မဏန္တိ၊ ကား။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တာရမ္မဏံ၊ ပဋိဘာဂနိမိတ်လျှင်အာရုံရှိ၏။ ပရိကမ္မစိတ္တာနီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဧကေကဿ၊ တခုတခုသော။ ပရိကမ္မစိတ္တဿ၊ ၏။
၃၈၆။ ယဒိ ဧဝံ၊ ယင်းသို့ဖြစ်ခဲ့သော်။ အာဝဇ္ဇိတွာ ဉာဏေန အဓိဋ္ဌာတီတိ၊ ဟူသော။ ပဋိသမ္ဘိဒါဝစနံ၊ ကို။ ကထံ၊ အဘယ်သို့။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ နည်း။) ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ ယမ္ပီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတြာပီတိ၊ ကား။ ပဋိသမ္ဘိဒါယမ္ပိ၊ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ်ပါဠိတော်၌လည်း။ ဗဟုကံ အာဝဇ္ဇတီတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောဤပါဌ်၌။ အာဝဇ္ဇတီတိ၊ ဟူသော။ ဣဒံ ပါဌပဒံ၊ ဤပါဌ်ပုဒ်ကို။ ပရိကမ္မဝသေနေဝ၊ အားဖြင့်သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အာဝဇ္ဇနဝသေန၊ အာဝဇ္ဇန်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (ဝုတ္တံ၊ သည်။) န၊ မဟုတ်။ အာဝဇ္ဇိတွာ ဉာနေဏ အဓိဋ္ဌာတီတိ၊ ဟူသောစကားကို။ အဘိညာဉာဏဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပရိကမ္မစိတ္တသမ္ပယုတ္တဿဝါ၊ ပရိကံစိတ်နှင့် ယှဉ်သည်လည်း ဖြစ်သော။ အညဿဝါ၊ တပါးလည်းဖြစ်သော။ ကာမာဝစရဿ၊ ရဖြစ်သော။ ဉာဏဿ၊ ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ (ဝုတ္တံ၊ သည်။) န၊ မဟုတ်။ ဟိ၊ မှတ်။ တဿ၊ ထိုကာမာဝစရဖြစ်သောဉာဏ်၏။ တာဒိသော၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ အာနုဘာဝေါ၊ အစွမ်းအာနုဘော်သည်။ န အတ္တိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ တသ္မာတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အပ္ပနာပ္ပတ္တဿ၊ အပ္ပနာသို့ရောက်သော။ အဘိညာဉာဏေဿဝ၊ ၏သာလျှင်။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ အဓိဋ္ဌာနံ၊ ကို။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ထိုသို့ အဘိညာဉ်ဉာဏ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင် ဆိုအပ်သောကြောင့်။ အယံ၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ အဓိဋ္ဌာနက္ကမော၊ အဓိဋ္ဌာန်အစဉ်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဗဟုကံ အာဝဇ္ဇတီတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သန္နိဋ္ဌာပနဝသေနာတိ၊ ကား။ နိပ္ဖါဒနဝသေန၊ ပြီးစေသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။
ကာယသက္ခိဒဿနတ္ထန္တိ၊ ကား။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဝစနမတ္တမေဝ၊ ဒေသနာ စကားမျှသည်သာလျှင်။ န၊ မဟုတ်သေး။ အထ ခေါ၊ သော်ကား။ အယံ၊ ဤအရှင်ပန္ထကသည်။ ဧတဿ အတ္ထဿ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အတက်၏။ အတ္တနော၊ ၏။ ကာယေန၊ ကိုယ်ဖြင့်။ သစ္ဆိကတတ္တာ၊ မျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ကာယသက္ခိ၊ ကိုယ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုသော သူတည်း။ ဝါ၊ ကိုယ်တွေ့ပုဂ္ဂိုလ်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ သက္ခိဒဿနတ္ထံ၊ မျက်မှောက် သက်သေကိုပြခြင်းငှါ။
ကောကနဒန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ကောကာသကန္တိ ယထာ၊ ကောကာသကံ-ဟူသောပုဒ်ကဲ့သို့။ ပဒုမဝိသေသနံ၊ ပဒုမ္မာကြာ၏ ဝိသေသေနတည်း။ တံ၊ ထိုပဒုမ္မာကြာသည်။ ဗဟုပတ္တံ စ၊ များသော ကြာဖတ်ရှိသည်၄င်း။ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နံ စ၊ အဆင်းနှင့်ပြည့်စုံသည်၄င်း။ အတိဝိယ၊ လျှင်။ သုဂန္ဓံ စ၊ ကောင်းသောအနံ့ရှိသည်၄င်း။ ဟောတိ ကိရ၊ သတတ်။ ပါတောတိ၊ ကား။ ပဂေဝ၊ စောစော၌ပင်လျှင်။ (သီမူ၌ ပါတော ဧဝ-ဟုရှိ၏) ဟိ၊ ထင်စွာပြအံ့။ အယံ၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤဂါထာ၌။ အတ္ထော၊ တည်း။ ကောကနဒသင်္ခါတံ၊ ဒဟုဆိုအပ်သော။ ပဒုမံ၊ ပဒုမ္မကြာသည်။ ပါတောဝ၊ နံနက်ကာလ၌ပင်လျှင်။ သူရိယဿုဂ္ဂမနဝေလာယံ၊ နေထွက်ချိန်ကာလ၌။ ဖုလ္လံ ဝိကသိတံ၊ ပွင့်သည်။ အဝီတဂန္ဓံ၊ မကင်းသောအနံ့ရှိသည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ဝိရောစမာနံ၊ တင့်တယ်သည်။ သိယာ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ သရီရဂန္ဓေနစ၊ ကိုယ်တော်၏အနံ့ဖြင့်၄င်း။ ဂုဏဂန္ဓေန စ၊ ဂုဏ်ကျေးဇူးဟူသော အနံ့ဖြင့်၄င်း။ သုဂန္ဓံ၊ ကောင်းသောအနံ့ရှိသော။ သရဒကာလေ၊ သရဒအခါ၌။ အန္တလိက္ခေ၊ ကောင်းကင်၌။ အာဒိစ္စမိဝ၊ နေမင်းကဲ့သို့။ အတ္တနော၊ ၏။ တေဇသာ၊ ဖြင့်။ တပန္တံ၊ တောက်ပသော။ အင်္ဂေဟိ၊ ကိုယ်အင်္ဂါတို့မှ။ နိစ္ဆရဏကဇုတိတာယ၊ ထွက်သောရောင်ခြည်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အင်္ဂီရသံ၊ ကိုယ်တော်မှထွက်သော ရောင်ခြည်ရှိသော။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ၊ ကို။ ပဿ၊ ဖူးမြော်ပါလော့။ ဣတိ၊ ဤကားအနက်တည်း။
အဘဗ္ဗောတိ၊ ကား။ ဣဒံ သာသနံ၊ သည်။ ပဋိပတ္တိသာရံ၊ ပဋိပတ္တိလျှင်အနှစ်သာရရှိ၏။ ပဋိပတ္တိစ၊ သည်လည်း။ ပရိယတ္တိမူလိကာ၊ ပရိယတ္တိလျှင်မူလရှိ၏။ တွံ စ၊ သင်သည်လည်း။ ပရိယတ္တိံ၊ ကို။ ဥဂ္ဂေဟေတုံ၊ သင်ယူခြင်းငှါ။ အသမတ္ထော၊ နိုင်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဘဗ္ဗော၊ မဖြစ်ထိုက်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ အဘဗ္ဗော နာမ၊ မည်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဝါသဓုရေဿဝ၊ ဝိပဿနာဓုရ၏သာလျှင်။ ပဓာနဘာဝတော၊ ပြဓာန်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။
ပဗ္ဗဇိတဝေါဟာရေန၊ ရှင်ရဟန်းတို့၏ ပြောဆိုရိုးဝေါဟာရဖြင့်။ ဘိက္ခူတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဘာဝနံ၊ ဖြစ်လတံ့သော။ ဘိက္ခူဘာဝံ၊ ရဟန်းအဖြစ်ကို။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ ရာဇဂဟံ၊ သို့။ ဗုဒ္ဓေါ၊ ဘုရားသည်။ ဝါ၊ ဘုရားလောင်းသည်။ အဂမာ၊ သွားရောက်လေ၏။ ဣတိ ယထာ၊ ဤစကားရပ်၌ကဲ့သို့။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။) ပိလောတိကခဏ္ဍန္တိ၊ ကား။ သုဝိသုဒ္ဓံ၊ ကောင်းစွာအထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော။
အရိယဿ၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ ဝိနေယ၊ အဆုံးအမ၌။ ရာဂေါ၊ ရာဂကို။ ရဇော၊ မြူအညစ်အကြေးဟူ၍။ (ဝုစ္စတိ၊ ၏။) ရေဏု ပန၊ ပကတိမြူမှုန်ကိုကား။ ရဇောတိ၊ မြူအညစ်အကြေး ဟူ၍။ န စ ဝုစ္စတိ၊ မခေါ်ဆိုအပ်ကသ္မာကား။ စိတ္တဿ၊ ၏။ မလီနဘာဝကရဏတော၊ ညစ်နွမ်းသည်၏အဖြစ်ကို ပြုခြင်းကြောင့်တည်း။ ရဇောတိ ဧတံ၊ မြူအညစ်အကြေးဟူသော ဤအမည်သည်။ ရာဂဿ၊ ၏။ အဓိဝစနံ၊ အမည်တည်း။ ဧတံ ရဇန္တိ၊ ကား။ ရာဂသင်္ခါတံ၊ ရာဂဟုဆိုအပ်သော။ ဧတံ ရဇံ၊ ဤမြူအညစ်အကြေးကို။ ဝိပ္ပဇဟိတွာတိ၊ ကား။ အဂ္ဂမဂ္ဂေန၊ အရဟတ္တမဂ်ဖြင့်။ ဝိသေသတော၊ အားဖြင့်။ ပဇဟနဟေတု၊ ပယ်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ပဏ္ဍိတာဝိဟရန္တိ တေတိ၊ ကား။ တေ ပဇဟနကာ၊ ထိုစွန့်တတ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ပဏ္ဍိတာ၊ တို့သည်။ ဟုတွာ၊ ကုန်၍။ ဝိဟရန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝီတရဇဿ သဗ္ဗသော ပဟီနရာဂါဒိရဇဿ၊ အချင်းခပ်သိမ်းပယ်အပ်ပြီးသော ရာဂအစရှိသော မြူရှိသော။ ဘဂဝတော၊ ဘုန်းတော်ခြောက်ပါးနှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော။ ဗုဒ္ဓဿ၊ ၏။ သာသနေ၊ ၌။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ ရာဂကို ရဇဟုဆိုသော စကားသည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ စိတ္တမှိ။ပ။မဟေသိနာတိ၊ ဟူ၍။ (သင်္ဂီတိကာရာ၊ သံဂါယနာတင်မထေရ် တို့သည်။) ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
[စိတ္တမှိ၊ စိတ်သည်။ သံကိလိဋ္ဌမှိ၊ ညစ်နွမ်းသည်ရှိသော်။ မာဏဝါ၊ သတ္တဝါတို့သည်။ သံကိလိဿန္တိ၊ ညစ်နွမ်းကုန်၏။ စိတ္တေ၊ သည်။ သုဒ္ဓေ၊ စင်ကြယ်သည်ရှိသော်။ (မာဏဝါ၊ တို့သည်။) ဝိသုဇ္ဈန္တိ၊ စင်ကြယ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ မဟေသိနာ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။)
ဆဠဘိညာဂဟဏေန၊ ခြောက်ပါးသောအဘိညာဉ်ကိုယူခြင်းဖြင့်။ ဂဟိတာယ၊ ပြီးသော။ ဆဋ္ဌာဘိညာယ၊ ခြောက်ခုမြောက်အဘိညာဉ်ဖြင့်။ (သီမူနှင့်အညီပင်) အရိယမဂ္ဂေ၊ ကို။ ဝိဘာဝိတေပိ၊ ထင်စွာပြအပ်ပြီးဖြစ်ငြားသော်လည်း။ အနုတ္တရဘာဝသာမညေန၊ အနုတ္တရ၏အဖြစ်ဟူသော တူသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဖလနိဗ္ဗာနေဟိ၊ ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်တို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ သင်္ဂဏှန္တော၊ သိမ်းယူလိုသည်ဖြစ်၍။ နဝလောကုတ္တရဓမ္မာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ပတ္တဿ၊ သပိတ်ကို။ ပိဒဟနာကာရေန၊ ပိတ်သောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဟတ္ထံ၊ လက်ကို။ ဌပေန္တော၊ ထားတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို။ ဟတ္ထံပိဒဟီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဟတ္ထန္တိ၊ ဟတ္ထံ-ဟူသော ပုဒ်သည်။ ကရဏတ္ထေ၊ ကရိုဏ်းအနက်၌။ ဥပယောဂဝစနံ၊ တည်း။ ဟတ္ထေန၊ ဖြင့်။ ပိဒဟိ၊ ပြီ။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
သဟဿက္ခတ္တုန္တိ၊ ကား။ သဟဿဓာ၊ တထောင်အပြားအားဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်။ သဟဿဓာ၊ အားဖြင့်။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ ဧကစိတ္တေနေဝ၊ တကြိမ်တည်းသော စိတ်ဖြင့်သာလျှင်။ နိမ္မိနန္တောပိ၊ ဖန်ဆင်းသော်လည်း။ သဟဿဝါရံ၊ အကြိမ်တထောင်။ နိမ္မိနန္တော ဝိယ၊ ဖန်ဆင်းဘိသကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ကိရိယာဗျာဝုတ္တိယံ၊ ဖန်ဆင်းခြင်းကိရိယာ၏ အဖန်ဖန် ပြန်လည်၍ ဖြစ်ခြင်းသည်။ အသတိပိ၊ မရှိငြားသော်လည်း။ တဒတ္ထသိဒ္ဓိတော၊ ထိုဖန်ဆင်းခြင်းကိရိယာ၏ အဖန်ဖန် ပြန်လည်၍ ဖြစ်ခြင်းအနက်၏ ပြီးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ (အကြိမ်တထောင် ဖန်ဆင်း သကဲ့သို့ပင် ပြီးသောကြောင့်ဟု ဆိုလို၏) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣမမတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ သဟဿက္ခတ္တုန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အမ္ဗဝနေ၊ ၌။ ကတဝိဟာရေ၊ ဆောက်လုပ်အပ်သော ကျောင်းတိုက်၌။ ရမ္မေတိ၊ ကား။ ရမဏီယေ၊ မွေ့လျော်ဖွယ်ရှိသော။ ယာဝ၊ အကြင်မျှလောက်။ ကာလပ္ပဝေဒနာ၊ ဆွမ်းအချိန်ကာလကိုပြောကြားခြင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တာဝ၊ လောက်။ နိသီဒိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။)
အနိယမေတွာတိ၊ ကား။ ဝဏ္ဏာဝယဝ။ပ။ဝိသေသာဒီဟိ၊ အဆင်းသဏ္ဌာန်၏ အစိတ်အပိုင်းယ ပရိက္ခရာယ ပြုမူခြင်း ကိရိယာအထူးစသည်တို့ဖြင့်။ နိယမံ၊ သတ်မှတ်ခြင်းကို။ အကတွာ၊ ၍။ နာနာဝဏ္ဏေတိ၊ ကား။ နာနာကာရေ၊ အထူးထူးသော အခြင်းအရာရှိကုန်သော။ ယထာဝုတ္တဝဏ္ဏာဒိဝသေန၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အဆင်း စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ နာနာဝိဓေ၊ အထူးထူးအပြားပြားရှိသည်တို့ကို။ မိဿကကေသေတိ၊ ကား။ ပလိတေဟိ၊ ဖြူသောဆံပင်တို့နှင့်။ မိဿိတကေသေ၊ ရောနှောသောဆံပင်ရှိသည်တို့ကို။ (ဤမှ နောက်၌ “ဥပဍ္ဎံ ရတ္တဝဏ္ဏံ ဥပဍ္ဎံ ပဏ္ဍုဝဏ္ဏာဒီသု အညတရဝဏ္ဏန္တိ” ဟူ၍ သီမူနှင့်အညီ ပါဌ်မှန်ရှိစေရမည်) ဥပဍ္ဎံ၊ ထက်ဝက်သည်။ ရတ္တဝဏ္ဏံ၊ နီသောအဆင်းရှိ၏။ ဥပဍ္ဎံ၊ သည်။ ပဏ္ဍုဝဏ္ဏာဒီသု၊ ဖြော့တော့သောအဆင်း စသည်တို့တွင်။ အညတရဝဏ္ဏံ၊ တပါးပါးသော အဆင်းရှိ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဝါ၊ ဤနည်းဖြင့်။ ဥပဍ္ဎရတ္တစီဝရေ၊ ထက်ဝက်နီသော သင်္ကန်းရှိသည်တို့ကို။ ပဒဝသေန၊ ပုဒ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။
၃၈၇။ အာဝိဘာဝန္တိ ပဇဿ၊ ဟူသောပုဒ်၏။ (သမ္ဗန္ဓော-၌ စပ်) ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တေန၊ ပြီးသော။ ဟောတိသဒ္ဒေန၊ နှင့်။ သမ္ဗန္ဓော၊ သည်။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဥပယောဂဝစနေန၊ ဒုတိယာဝိဘတ်ဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ တထာ၊ တူ။ ဝက္ခမာနေန၊ ဆိုအပ်လတံ့သော။ ဂစ္ဆတိသဒ္ဒေနစ၊ နှင့်လည်း။ (သမ္ဗန္ဓော၊ သည်။ နယုဇ္ဇတိ၊ မဝင့်။ ကသ္မာ၊ ကား။) အတ္တနောစ၊ ၄င်း။ ပရေသဉ္စ၊ တို့၏၄င်း။ အာဝိဘာဝဿ၊ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်း၏။ ဣစ္ဆိတတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ နာမပဒဉ္စ၊ နာမ်ပုဒ်သည်လည်း။ ကိရိယာပဒါပေက္ခံ၊ ကိရိယာပုဒ်ကိုငဲ့၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကိရိယာသာမညဝါစိနာ၊ ကိရိယာသာမန်ကိုဟောသော။ ကရောတိသဒ္ဒေန၊ နှင့်။ ယောဇေတွာ၊ ၍။ အာဝိဘာသံ ကရောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တိရောဘာဝန္တိ ဧတ္ထာပိ၊ ဤပုဒ်၌လည်း။ ဧသေဝနယော၊ တည်း။
၃၈၈။ ဧတံ ပန ပါဋိဟာရိယန္တိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ အာဝိဘာဝပါဋိဟာရိယံ၊ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းကို ပြုသော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို။ အာဟ၊ ၏။ ကေန ကတပုဗ္ဗန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသောစကားဖြင့်။ တတ္ထ၊ ထိုထိုထင်စွာဖြစ်ခြင်းကို ပြုသောတန်ခိုး၌။ ကာယသက္ဓိံ၊ ကိုယ်ဖြင့်မျက်မှောက်ပြုသောသက်သေကို။ ဝါ၊ ကိုယ်တွေ့သက်သေကို။ ပုစ္ဆိတွာ၊ ၍။ တာဝ၊ စွာ။ သတ္ထာ၊ သည်။ ကာယသက္ခိ၊ ပြုသောသက်သေ တည်း။ ဝါ၊ ကိုယ်တွေ့သက်သေတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တေန၊ ဖြစ်၍။ ဘဂဝတာတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ဖြေဆိုပြီး၍။ တမတ္တံ၊ ထိုဖြေဆိုပြီးသောအနက်ကို။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ငှါ။ ဘဂဝါ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သာဝတ္ထိဝါသိကာ၊ ပြည်၌နေသောသူတို့ကို။ ပဿန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာနေတွာ၊ ၍။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ တထာ၊ တူ။ ယာဝ အဝီစိံ၊ အဝီစိတိုင်အောင်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ (အာနေတွာ၊ ၍။ သဗ္ဗန္ဓော၊ ၏။) အာကာသဂေတေသု၊ ကောင်းကင်၌တည်ကုန်သော။ ဥပရူပရိဝိမာနံ၊ အထက်အထက် ဖြစ်သောဗိမာန်ကို။ ဗျဝဓာယကေသု၊ ကွယ်တတ်ကုန်သော။ ဟေဋ္ဌိမဟေဋ္ဌိမဝိမာနေသု၊ အောက်အောက်ဖြစ်ကုန်သောဗိမာန်တို့ကို။ ဗျူဟိယမာနေသု၊ ပယ်ခွါအပ်ကုန်သည်ရှိသော်။ တဂ္ဂတံ၊ ထို အောက်အောက်ဗိမာန်တို့၏ တည်ရာဖြစ်သော။ အာကာသံ၊ သည်။ ဗျူဠှံနာမ၊ ပယ်ရှားအပ်-ခွဲအပ်သည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာကသဉ္စ ဒွိဓာ ဝိယူဟိတွာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
အယမတ္ထောတိ၊ ကား။ အာဝိဘာဝပါဋိဟာရိယဿ၊ အာဝိဘာဝပြာဋိဟာ၏။ ဝါ၊ ကို။ သတ္ထာရာ၊ သည်။ တကဘာဝေါ၊ ပြုအပ်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဝါ၊ အဖြစ်ဟူသောအနက်ကို။ ပုရိမဗုဒ္ဓါနံ၊ ရှေး၌ဖြစ်သော ဘုရားရှင်တို့၏။ ပဋိပတ္တိအာဝဇ္ဇနံ၊ အလေ့အကျင့်ကိုဆင်ခြင်ခြင်းသည်။ ဗုဒ္ဓပ္ပဝေဏိယာ၊ မြတ်စွာဘုရားတို့၏ ကျင့်ရိုးကျင့်စဉ်ကို။ အနုပါလနတ္ထံ၊ စောင့်ရှောက်ခြင်းအကျိုးရှိ၏။ ဝါ၊ ခြင်းငှါ။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဧကေန၊ ပါဒေနာတိအာဒိ၊ အစရှိသောစကားသည်။ တိဝိက္ကမဒဿနံ၊ သုံးခုသောဖဝါးတော်ဖြင့်နတ်ပြည်သို့ထူးခြားစွာကြွသွားတော်မူခြင်းကိုပြကြောင်းဖြစ်သောစကားတည်း။ (တိဒိဝက္ကမဒဿနံ-ဟု ရှိလျှင်သာ၍ကောင်းသည်၊ ထိုသို့ရှိလျှင် တာဝတိံသာနတ်ပြည်သို့ ကြွသွားခြင်းကို ပြကြောင်းဖြစ်သောစကားတည်း ဟုပေး) နယံ၊ ကို။ ဒေတိ၊ ၏။ ယဿ နယဿ၊ ယင်းနည်းသို့။ အနုသာရေန၊ သဖြင့်။ ဝါစနာမဂ္ဂံ၊ ပို့ချရိုးအစဉ်ကို။ ဌပေသိ၊ ထားတော်မူ၏။
စူဠအနာထပိဋိကော နာမ၊ ပိဏ်မည်သည်ကား။ အနာထပိဏ္ဍိကမဟာသေဋ္ဌိဿ၊ ၏။ ကတိဋ္ဌဘာတာ၊ ညီငယ်တည်း။
သိနေရုပဗ္ဗတံ နိဗ္ဗိဇ္ဈိတွာတိ၊ ကား။ တံ၊ ထိုမြင့်မိုရ်တောင်ကို။ ပရိသာယ၊ သည်။ ဒိဿမာနရူပံ ယေဝ၊ မြင်အပ်သောသဘောရှိသည်ကိုသာလျှင်။ ကတွာ၍။ နိဗ္ဗိဇ္ဈိတွာ၊ ထွင်း၍။ နန္တိ၊ ကား။ သိနေရုပဗ္ဗတံ၊ ကို။
အနေကသတသဟဿသင်္ခဿ၊ သိန်းပေါင်းများစွာသော အရေအတွက်ရှိသော။ ဩကာသ လောကဿ စ၊ ၏၄င်း။ တံနိဝါသိသတ္တလောကဿ စ၊ ထိုဩကာသလောက၌နေသော သတ္တလောက၏၄င်း။ ဝိဝဋဘာဝကရဏပါဋိဟာရိယံ၊ ဟင်းလင်းပွင့်သည်၏အဖြစ်ကိုပြုသော ပြာဋိဟာသည်။ လောကဝိဝရဏံနာမ၊ မည်၏။ မဟာဗြဟ္မာတိ၊ ကား။ သဟမ္ပတိမဟာဗြဟ္မာ၊ သည်။
အပ္ပဏ္ဏကပဋိပဒါယ၊ မချွတ်မယွင်းသော အကျင့်၏။ ဖလံ၊ ကို။ တာဝ ပဿထ၊ ကြည့်ရှုကြကုန်ဦးလော့။ ဣတိ၊ သို့။ နိရယဘယေန၊ ငရဲဘေးဖြင့်။ တဇ္ဇေတွာ၊ ခြိမ်းချောက်၍။ သတ္ထု၊ ၏။ အနုပုဗ္ဗိကထာနယေန၊ အစဉ်အတိုင်း ဟောတော်မူသောတရားစကားနည်းဖြင့်။ သဂ္ဂသုခေန၊ နတ်ပြည်ချမ်းသာဖြင့်။ ပလောဘေတွာ၊ ဖြားယောင်း၍။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ သဂ္ဂသမ္ပတ္တိယံ၊ နတ်ပြည်စည်းစိမ်၌။ နိန္နဘာဝါပါဒနေန၊ ညွှတ်သည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်စေသဖြင့်။ န၊ မဟုတ်။
၃၈၉။ အာဝိဘာဝကရဏေ၊ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းကိုပြုရာ၌။ အာလောကနိမ္မာနာယ၊ အရောင်အလင်းကို ဖန်ဆင်းခြင်းငှါ။ အာလောကကသိဏံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗံ ယထာ၊ ဝင်စားအပ် သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ တိရောဘာဝကရဏေ၊ မျက်ကွယ်အဖြစ်ကိုပြုရာ၌။ အန္ဓကာရနိမ္မာနာယ၊ အမိုက်မှောင်ကို ဖန်ဆင်းခြင်းငှါ။ နီလကသိဏံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတံ၊ ဤအာလောက ကသိုဏ်းသည်။ ပါဠိယံ၊ ၌။ သရူပတော၊ အားဖြင့်။ ကာမံ နာဂတံ၊ အကယ်၍ကား မလာပေ။ ပန၊ ထိုသို့ မလာသော်လည်း။ ဝိဝဋံ အာဝဋန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ အတ္ထတော၊ ကျရောက်သော အနက်အားဖြင့်။ အာဂတမေဝ၊ တည်း။ ဝါ၊ ကား။ အာလောကကသိဏံ၊ သည်။ ဩဒါတကသိဏန္တောဂဓံ၊ ဩဒါတကသိုဏ်း၌ အတွင်းဝင်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အယံ အတ္ထော၊ ကို။ ဝုတ္တောဝ၊ (ဤဋီကာ ပ-နှာ ၁၉၈၊ ဒု-နှာ ၂-တို့၌) ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည် သာလျှင်တည်း။ အန္ဓကာရန္တိ၊ ကား။ အန္ဓကာရဝန္တံ၊ အမိုက်မှောင်ရှိသည်။ ဝါ၊ အမိုက်မှောင်ကျသည်။
၃၉၀။ ဣဋ္ဋိယတ္ထေရာဒိကေ၊ ထေရ်အစရှိကုန်သော။ အဝသေသေ၊ ကြွင်းသောပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။
၃၉၁။ ဧတဿ၊ ဤပြာဋိဟာအား။ ပါကဋော၊ ထင်ရှားသော။ ဣဒ္ဓိမာ၊ တန်ခိုးရှင်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပါကဋံ၊ မည်၏။ ပါကဋဉ္စ၊ ထင်ရှားသောတန်ခိုးရှင်ရှိသည်လည်းဟုတ်၏။ တံ၊ ထိုသည်။ ပါဋိဟာရိယဉ္စ၊ ဆန့်ကျင်ဘက်တရားတို့ကို ပယ်ရှားတတ်သည်လည်း ဟုတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပါကဋပါဋိဟာရိကံ၊ မည်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤပြာဋိဟာ၌။ ဣဒ္ဓိမာ၊ တန်ခိုးရှင်သည်။ န ပါကဋော၊ မထင်ရှား။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အပါကဋံ၊ မည်၏။ အပါကဋဉ္စ၊ တန်ခိုးရှင်မထင်ရှားသည်လည်းဟုတ်၏။ တံ၊ ထိုသည်။ ပါဋိဟာရိယဉ္စ၊ လည်းဟုတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အပါကဋပါဋိဟာရိယံ၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ အယံဘေဒေါ၊ ဤပါကဋ အပါကဋပြာဋိဟာအပြားသည်။ ဣဒ္ဓိမတော ဧဝ၊ တန်ခိုးရှင်၏သာလျှင်။ ပါကဋာပါကဋဘာဝေန၊ ထင်ရှားသည်၏အဖြစ် မထင်ရှားသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပါဋိဟာရိယဿ၊ ဟာ၏။ (ပါကဋာပါကဋဘာဝေန၊ ဖြင့်။) န (ဟောတိ)၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်။ ဟိ၊ မှန်။ တံ၊ ထိုပြာဋိဟာသည်။ အပါကဋံ၊ မထင်ရှားသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။
ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာတိ၊ ကား။ ဒသ၊ ကုန်သော။ ကုသလကမ္မပထဓမ္မာ၊ ကုသိုလ်ကမ္မပထ တရားတို့ကို။ မနုဿဓမ္မောတိ၊ လူတို့၏တရားဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တတော မနုဿဓမ္မတော၊ ထိုလူတို့၏ ကုသိုလ်ကမ္မပထတရားမှ။ ဝါ၊ ထက်။ ဥတ္တရိ၊ လွန်မြတ်သော။ ဣဒ္ဓိသင်္ခါတံ၊ တန်ခိုးဟုဆိုအပ်သော။ ပါဋိဟာရိယံ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်တရားတို့ကိုပယ်ရှားခြင်းသဘောသည်။ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ၊ ယ မည်၏။ အာဠိန္ဒေတိ၊ ကား။ ပမုခေ၊ ကျောင်းရှေ့ မျက်နှာစာ၌။ ဩကာသေဟီတိ၊ ကား။ ပကိရ၊ ဖြန့်ကြဲလော။ ဣဒ္ဓါဘိသင်္ခါရန္တိ၊ ကား။ ဣဒ္ဓိပယောဂံ၊ တန်ခိုးဖန်ဆင်းခြင်းဟူသော ပယောဂကို။ အဘိသင်္ခါသီတိ၊ ကား။ အဘိသင်္ခါရိ၊ ပြုပြီ။ အကာသိ၊ ပြုပြီ။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တာလစ္ဆိဂ္ဂဠေနာတိ၊ ကား။ ကုဉ္စိကစ္ဆိဒ္ဒေန၊ သံကောက်ပေါက်ဖြင့်။ အဂ္ဂဠန္တရိကာယာတိ၊ ကား။ ပိဋ္ဌသင်္ဃာတာနံ၊ တံခါးတိုင်တို့၏။ အန္တရေန၊ အကြားဖြင့်။
အန္တရဟိတောတိ၊ ကား။ အန္တရဓာယိတုကာမော၊ ကွယ်ခြင်းငှါအလိုရှိသော။ (ဤ၌ ပုဒ်မ ပိုသည်) ဗကော၊ ဗကအမည်ရှိသော။ ဗြဟ္မာ၊ သည်။ ယထာ၊ ဖြင့်။ အန္တရဓာယိတုံ၊ ကွယ်ခြင်းငှါ။ န သက္ကောတိ၊ မစွမ်းနိုင်။ တထာ၊ ဖြင့်။ ကတွာ၊ ပြုတော်မူ၍။ ဘဂဝါ၊ သည်။ သယံ၊ ကိုယ်တော်တိုင်။ တဿ စ၊ ထိုဗကဗြဟ္မာအား၎င်း။ ဗြဟ္မာဂဏဿ စ၊ ဗြဟ္မာအပေါင်းအား၎င်း။ အနာပါထ ဘာဝဂမနေန၊ မထင်ရှားသည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်သဖြင့်။ အန္တရဟိတော၊ ကွယ်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ (အဘာသိ-၌ စပ်) သမဏဿ ဂေါတမဿ၊ ၏။ ဣမသ္မိံ ဌာနေ၊ ဤအရပ်၌။ အတ္ထိဘာဝေါ ဝါ၊ ရှိသည်၏ အဖြစ်သည်၎င်း။ နတ္ထိဘာဝေါ ဝါ၊ သည်၎င်း။ ဇာနိတုံ၊ သိခြင်းငှါ။ န သက္ကာ၊ နိုင်။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဗြဟ္မဂဏဿ၊ ၏။ ဝစနောကာသော၊ ဆိုခြင်း၏အခွင့်သည်။ မာ ဟောတု၊ မဖြစ်စေသတည်း။ ဣတိ၊ သို့နှလုံးသွင်း၍။ ဘဝေဝါဟန္တိ၊ ဟူသော။ ဣမံ ဂါထံ၊ ကို။ အဘာသိ၊ ၏။
တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ ဘဝေဝါဟံ ဘယံ ဒိသွာတိ၊ ကား။ အဟံ၊ သည်။ ဘဝေ သံသာရေ၊ ဘဝသံသရာ၌။ ဇာတိဇရာဒိဘေဒံ၊ ဇာတိဇရာစသည်အပြားရှိသော။ ဘယံ၊ ကို။ ဒိသွာ ဧဝ၊ မြင်၍သာလျှင်။ ဘဝဉ္စ ဝိဘဝေသိနန္တိ၊ ကား။ ကာမဘဝါဒိံ၊ ကာမဘဝ အစရှိသော။ တိဝိဓမ္ပိ၊ သုံးပါး အပြားရှိသည်လည်းဖြစ်သော။
၃၉၂။ အလဂ္ဂမာနောတိ၊ ကား။ ဝိနိဝိဇ္ဈိတွာ၊ ထုတ်ချင်းထွင်း၍။ ဂမနေန၊ ဖြင့်။ ဣဋ္ဋာဒီသု၊ နံရံစသည်တို့၌။ (သာမညာဓာရ) ကတ္ထစိ၊ တစုံတခုသော အရပ်၌။ (ဝိသေသာဓာရ) နလဂ္ဂမာနော၊ မငြိတွယ်သည်ဖြစ်၍။ အာဝဇ္ဇိတွာ ကတပရိကမ္မေနာတိ၊ ကား။ ယဿ၊ အကြင်နံရံစသည်၏။ ပရတော၊ တဖက်သို့။ ဂန္တုကာမော၊ သွားခြင်းငှါ အလိုရှိ၏။ တံ၊ ထိုနံရံစသည်ကို။ အာဝဇ္ဇိတွာ၊ ဆင်ခြင်၍။ အာကာသော ဟောတာ အာကာသော ဟောတူတိ၊ ကောင်းကင်ဖြစ်စေယ ကောင်းကင် ဖြစ်စေဟု။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ကတပရိကမ္မေန၊ ပြုအပ်ပြီးသော ပရိကံရှိသော။ ဣဒ္ဓိမတာ၊ တန်ခိုးရှင်သည်။ ပါကာရပဗ္ဗတာပေက္ခာယ၊ တံတိုင်းတောင်တို့ကို ငဲ့သဖြင့်။ သုသိရောတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဆိဒ္ဒေါတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ပုလ္လိင်္ဂဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဥဗ္ဗေဓဝသေန၊ အစောက်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တံ၊ သော။ ဝိဝရံ၊ အပေါက်အကြားသည်။ သုသိရံ၊ အခေါင်းမည်၏။ တိရိယံ၊ ဖီလာ။ ပဝတ္တံ၊ ဖြစ်သောအပေါက် အကြားသည်။ ဆိဒ္ဒံ၊ အပေါက်မည်၏။
ယတ္ထ ကတ္ထစိ၊ ပ။ ကတွာတိ၊ ကား။ ပထဝီကသိဏာဒီသု၊ တို့တွင်။ ယတ္ထကတ္ထစိ၊ အမှတ်မရှိတပါးပါးသော။ ကသိဏေ၊ ၌။ စျာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ၊ စျာန်ကိုဝင်စား၍။ ပရိကမ္မံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ အာကာသော ဟောတူတိ၊ ကောင်းကင်ဖြစ်စေဟု။ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗော၊ ၏။ တတ္ထ၊ အမှတ်မရှိတပါးပါးသောကသိုဏ်း၌စျာန်ဝင်စားသင့်သည်ဟူသော ထိုစကားရပ်၌။ ကာရဏံ၊ ကို။ အဋ္ဌသမာပတ္တိ။ပ။ပမာဏန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ယံ ယံ၊ အကြင်ကြင်အမှုကို။ ဣစ္ဆတိ၊ အလိုရှိ၏။ တံ တဒေဝ၊ ထိုထိုအမှုသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧတေန၊ ဤစကားရပ်ဖြင့်။ ပထဝိယာ၊ မြေ၌။ ဥမ္မုဇ္ဇနနိမုဇ္ဇနေ၊ ပေါ်ခြင်း ငုပ်ခြင်း၌။ အာပေါကသိဏသမာပဇ္ဇနံ၊ အာပေါကသိုဏ်းစျာန်ကို ဝင်စားခြင်းကို၎င်း။ ဥဒကာဒီသု၊ တို့၌။ ပထဝီနိမ္မာနေ၊ မြေကိုဖန်ဆင်းရာ၌။ ပထဝီကသိဏသမာပဇ္ဇနံ၊ ကို၎င်း။ ဧကန္တတော၊ စင်စစ်ဧကန်အားဖြင့်။ န ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ အလိုမရှိအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧတန္တိ၊ ကား။ တိရောကုဋ္ဋာဒိဂမနပါဋိဟာရိယ ကရဏေ၊ နံရံတဖက်စသည်သို့ သွားခြင်းဟူသော တန်ခိုးပြာဋိဟာကိုပြုရာ၌။ ဧတံအာကာသကသိဏသမာပဇ္ဇနံ၊ ကို။ အနုစ္ဆဝိကဘာသတော၊ သင့်လျော်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အဝဿံ၊ မချွတ်။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်၏။ ဧဝဉ္စ ကတွာ၊ ဤသို့သော အကြောင်းကြောင့်။ အာကာသကသိဏဝသေန၊ အားဖြင့်။ ပဋိစ္ဆန္နာနံ၊ ဖုံးကွယ်အပ်သည်တို့ကို။ ဝိဝဋကရဏံ၊ ဟင်းလင်းပွင့်သည်ကို ပြုခြင်းသည်။ (ဣဇ္ဈတိ၊ ပြီးစီးပြည့်စုံ၏။) ဣတိအာဒိဝစနံ၊ ကို။ (သမတ္ထိတံ) ဝိယ၊ ပြီးစေအပ်သကဲ့သို့။ ပထဝီကသိဏဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဧကောပိ၊ တပါးတည်းသည်လည်း။ ဟုတွာ၊ လျက်။ ဗဟုဓာ၊ များသောအပြားရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိအာဒိဘာဝေါ၊ ဤသို့စသည်ဖြစ်ခြင်းသည်၎င်း။ အာကာသေ ဝါ၊ ၌၎င်း။ ဥဒကေ ဝါ၊ ၌၎င်း။ ပထဝိံ၊ ကို။ နိမ္မိနိတွာ၊ ဖန်ဆင်း၍။ ပဒသာ၊ ခြေဖြင့်။ ဂမနံ၊ သည်၎င်း။ ဣဇ္ဈတိ၊ ၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပကိဏ္ဏကနယေ၊ သေသကသိဏနိဒ္ဒေသ ပကိဏ္ဏက ကထာနည်း၌။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တမ္ပိ၊ ထိုစကားသည်လည်း။ သမတ္ထိတံ၊ ပြီးစေအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ဒွိက္ခတ္တုံ၊ နှစ်ကြိမ်။ ဗဒ္ဓံ၊ ဖွဲ့အပ်သည်ရှိသော်။ သုဗဒ္ဓံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဒဠှီကရဏံနာမ၊ မြဲမြံသည်ကိုပြုခြင်းမည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါယေန၊ ဖြင့်။ ဒေါသော နတ္ထီတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ တေန၊ ထိုတဖန်ဝင်စား၍ အဓိဋ္ဌာန်ခြင်းဖြင့်။ ပယောဇနာဘာဝံ၊ အကျိုးမရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ပုနသမာပဇ္ဇိတွာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဓိဋ္ဌိတတ္တာ အာကာသော ဟောတိယေဝါတိ၊ ကား။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုသော။ အန္တရာ၊ အကြား၌။ ဥဋ္ဌိတံ၊ ပေါက်သော။ (ဥပဋ္ဌိတံ-ကားမသင့်) ပဗ္ဗတာဒိ၊ သည်။ (သီဟိုဠ်မူ၌-ဥဋ္ဌိတပဗ္ဗတာဒိ-ဟုသမာသ်ပုဒ်ဖြင့်ရှိ၏) သစေပိ သိယာ၊ အကယ်၍မူလည်းဖြစ်ငြားအံ့။ တမ္ပိ၊ ထိုတောင်စသည်သည်လည်း။ အာကာသော ဟောတူတိ၊ ကောင်းကင်ဖြစ်စေဟု။ အဓိဋ္ဌိတတ္တာ၊ အဓိဋ္ဌာန်အပ်ပြီးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အာကာသော၊ သည်။ ဟောတိယေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဣဒမ္ပိ၊ ဤအရာသည်လည်း။ အဋ္ဌာနပရိကပ္ပနမတ္တံ၊ အရာမဟုတ်သည်၌ ကြံခြင်းမျှသာလျှင်တည်း။ တာဒိသဿ၊ ထိုသို့ သဘောရှိသောတောင် စသည်၏။ ဥဋ္ဌာနမေဝ၊ ပေါက်ခြင်းသည်ပင်လျှင်။ (သီမူနှင့်အညီပင်) နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ အန္တရာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၃၉၃။ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာတိ၊ ကား။ ယထိစ္ဆိတဋ္ဌာနံ၊ အလိုရှိအပ်တိုင်းသောအရပ်ကို။ ဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ၊ ပိုင်းခြား၍။ တတြာတိ၊ ကား။ တသ္မိံပထဝိယာ ဥဒကဘာဝါဓိဋ္ဌာနေ၊ ထိုမြေကို ရေအဖြစ် အဓိဋ္ဌာန်ရာ၌။ အယံ၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ ယထာဝုတ္တပဋိပတ္တိဝိဘာဝိနီ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အဓိဋ္ဌာန် အစီအရင်ဟူသော အကျင့်ကို ထင်ရှားပြသော။
သောတိ၊ ကား။ ဣဒ္ဓိမာ၊ တန်ခိုးရှင်သည်။ အဓိဋ္ဌာနကာလေ၊ ၌။ ကာလပရိစ္ဆေဒံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ အဓိဋ္ဌာတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပရိစ္ဆိန္နကာလံ ပနအတိက္ကမိတွာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကပတိယာ ဥဒကံ၊ ပကတိအားဖြင့် ရေဟူသည်။ အနိမ္မာနဥဒကံ၊ မဖန်ဆင်းအပ်သော ရေတည်း။
၃၉၄။ ဝိပရီတန္တိ၊ ကား။ ယံ ဥဒကံ၊ ကို။ အက္ကမိတွာ အက္ကမန္တော၊ နင်းသည်ရှိသော်။ ဝါ၊ နင်းသောသူသည်။ န သံသီဒတိ၊ မနစ်ကျ။ (တံ ၊ ထိုရေကို။) ပန၊ ဆက်။ တံ၊ ထိုမနစ်ကျသောရေကို။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဣဒ္ဓိယာ၊ တန်ခိုးဖြင့်။ ပထဝီနိမ္မာနဝသေန၊ မြေဖန်ဆင်းသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပထဝီကသိဏန္တိ၊ ကား။ ပထဝီကသိဏဇ္ဈာနံ၊ ကို။
၃၉၅။ ပလ္လင်္ကန္တိ၊ ကား။ သမန္တတော၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ ဦရုဗဒ္ဓါသနံ၊ ပေါင်တို့ဖြင့်ဖွဲ့အပ်သော ထိုင်ခြင်းတည်း။ ဆိန္နပက္ခော ဝါ၊ ပြတ်သောအတောင်ရှိသည်မူလည်းဖြစ်သော။ အသဉ္ဇာတပက္ခော ဝါ၊ မပေါက်သေးသောအတောင်ရှိသည်မူလည်းဖြစ်သော။ သကုဏော၊ ငှက်သည်။ ဍေတုံ၊ ပျံတက်ခြင်းငှါ။ န သက္ကောတိ၊ မစွမ်းနိုင်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပါဠိယံ၊ ၌။ ပက္ခီ သကုဏောတိ၊ ဟူ၍။ ပက္ခီသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဝိသေသေတွာ၊ ၍။ သကုဏော၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပက္ခေဟိ ယုတ္တသကုဏောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပရိကမ္မံ ကတွာတိ၊ ကား။ ပထဝီ ဟောတူတိ၊ မြေဖြစ်စေဟူ၍။ ပရိကမ္မံ ကတွာတိ၊ ကား။ ပထဝီ ဟောတူတိ၊ မြေဖြစ်စေဟူ၍။ ပရိကမ္မံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။
အာကာသေ အန္တလိက္ခေတတိ၊ ကား။ အန္တလိက္ခသညိတေ၊ ထိုထိုဝတ္တုတို့၏ ထူးခြားခြင်းကို မြင်ရာအရပ်ဟုဆိုအပ်သော။ ဝါ၊ အထက်ကောင်းက၏ဟုဆိုအပ်သော။ အာကာသေ၊ ၌။ ဟိ၊ မှန်။ ယတ္ထ ယတ္ထ၊ အကြင်အကြင်အရပ်၌။ အာဝရဏံ၊ အပိတ်အပင်အဆီးအတားသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တံ တံ၊ ထိုထိုအရပ်ကို။ အာကာသန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ အယဉ္စ ဣဒ္ဓိမာ၊ ဤတန်ခိုးရှင်ရဟန်း သည်လည်း။ ပထဝိယာ၊ မှ၊ နှင့်။ အာသန္နေ၊ အနီးဖြစ်သော။ အာကာသေ၊ ဟင်းလင်းပြင်အရပ်၌။ န ဂစ္ဆတိ၊ သွားသည်မဟုတ်။ ပန၊ စင်စစ်သော်ကား။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရပ်၌။ ဝါ၊ သည်။ ပက္ခီနံ၊ တို့၏။ အဂေါစရော၊ ကျက်စားခြင်းမရှိသည်။ ဝါ၊ ကျက်စားရာမဟုတ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တတ္ထ၊ ထိုအရပ်၌။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ တာဒိသဉ္စ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော ကောင်းကင်အရပ်ကိုလည်း။ လောကေ၊ ၌။ အန္တလိက္ခန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အန္တလိက္ခသညိတေ၊ အာကာသေတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ထေရောတိ၊ ကား။ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တတိပိဋကစူဠာဘယတ္ထေရော၊ တည်း။ သမာပတ္တိသမာပဇ္ဇနန္တိ၊ ကား။ ပုန၊ တဖန်။ သမာပတ္တိသမာပဇ္ဇနံ၊ ပါဒကစျာန်သမာပတ်ကိုဝင်စားခြင်းသည်။ နနုသမာဟိတ မေဝဿ စိတ္တန္တိ၊ ကား။ ပါဋိဟာရိယဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တမာနဿ၊ ဖြစ်ဆဲသော။ ဣဒ္ဓိမတော၊ တန်ခိုးရှင်ရဟန်း၏။ စိတ္တံ၊ သည်။ အစ္စန္တံ၊ စင်စစ်။ သမာဟိတမေဝ၊ တည်ကြည်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ အညဒါ ဝိယ၊ တပါးသောအခါ၌ကဲ့သို့။ အသမာဟိတံ၊ မတည်ကြည်သည်။ န၊ မဟုတ်။ (သမာဟိတဖြစ်သောကြောင့် ပါဒကစျာန်မဝင်စားပဲ လိုရာအဓိဋ္ဌာန်နိုင်သည်ဟု ဆိုလို၏ ) ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တိပိဋကစူဠာဘာယမထေရ်၏အလိုတည်း။ တံ ပန၊ ထိုစကားသည်ကား။ ထေရဿ၊ ၏။ မဟိမတ္တံ၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ပထဝီကသိဏံ၊ ပထဝီကသိုဏ်းစျာန်ကို။ သမာပဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ ပထဝိံ၊ ကို။ အဓိဋ္ဌာယ၊ ၍။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ ဣဒါနိ ပန၊ ဤအခါ၌မူကား။ အာကာသော၊ ကို။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗော၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အာကာသကသိဏံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗမေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ကိဉ္စာပီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တိရောကုဋ္ဋ။ပ။ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ တတ္ထ၊ ထိုတိရောကုဋ္ဋပြာဋိဟာ၌။ ကုဋ္ဋာဒိ၊ နံရံစသည်သည်။ အာကာသော၊ ဟောတူတိ၊ ကောင်းကင်ဖြစ်စေဟု။ အဓိဋ္ဌာနေန၊ ဖြင့်။ အာကာသော၊ သည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဣဓာပိ၊ ဤအရာ၌လည်း။ ပဗ္ဗတရုက္ခာဒိံ၊ ကို။ အဓိဋ္ဌာနေန၊ ကောင်းကင်ဖြစ်စေဟု အဓိဋ္ဌာန်ခြင်းဖြင့်။ အာကာသံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဂန္တဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အထဝါ၊ ကား။ တိရောကုဋ္ဋ။ပ။ဝုတ္တနယေနေဝါတိ၊ ကား။ သစေပနဿ။ပ။တိအာဒိနာ၊ သော။ ဝါ၊ ဖြင့်။
ဩကာသေတိ၊ ကား။ ဇနဝိဝိတ္တေ၊ လူတို့မှဆိတ်သော။ ယုတ္တဋ္ဌာနေ၊ သင့်လျော်သောအရပ်၌။ အယံ သမဏော၊ ဤရဟန်းသည်။ အာကာသစာရီ၊ ကောင်းကင်ဖြင့်သွားလေ့ရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပါကဋော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
၃၉၆။ ဒွါစတ္တာလီသယောဇနသဟဿဂ္ဂဟဏံ၊ ယူဇနာလေးသောင်းနှစ်ထောင်ကိုယူခြင်း-ဆိုခြင်းကို။ ပဌမကပ္ပဝသေန၊ ကမ္ဘာဦးကာလ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ကတံ၊ ၏။ တတော၊ ထိုကမ္ဘာဦး ကာလမှ။ ပရံ ပန၊ နောက်ကာလ၌မူကား။ အနုက္ကမေန၊ အားဖြင့်။ ပထဝိယာ၊ ၏။ ဥဿိတဘာဝေန၊ တက်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ တတော၊ ထိုယူဇနာလေးသောင်းနှစ်ထောင်မှ။ ကတိပယယောဇနူနတာ၊ ယူဇနာအနည်းငယ်ယုတ်လျော့သည်၏အဖြစ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ အပ္ပကံ၊ အနည်းငယ်သော။ အဓိကံ ဝါ၊ အလွန်သည်၄င်း။ ဦနံ ဝါ၊ အယုတ်သည်၄င်း။ ဂဏနူပဂံ၊ ရေတွက်ခြင်းသို့ရောက်သည်။ ဝါ၊ ရေတွက်လောက်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တထာ၊ ထိုသို့ ဒွါစတ္တာလီသယော ဇနသဟဿဿ-ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တီသု။ပ။ကရဏေနာတိ၊ ကား။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ ယသ္မိံဒီပေ၊ ၌။ မဇ္ဈေ၊ ၌။ တိဋ္ဌန္တိ၊ တည်ကုန်၏။ တဒါ၊ ၌။ တတော၊ ထိုကျွန်းမှ။ ပုရိမသ္မိံ၊ ရှေးဖြစ်သောကျွန်း၌။ အတ္ထံ၊ ဝင်ခြင်းသို့။ ဂစ္ဆာန္တာ၊ ရောက်ကုန်သည်။ (ဟုတွာ၊ ဖြစ်ကုန်၍။) ပစ္ဆိမေ၊ နောက်ဖြစ်သောကျွန်း၌။ ဥဒေန္တော၊ ထွက်ကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ အာလောကကရဏေန၊ အရောင်အလင်းကိုပြုသဖြင့်။ ဝါ၊ ကား။ အညဇောတီနံ၊ တပါးသောအရောင်အလင်းတို့ကို။ အဘိဘဝနေန စ၊ လွှမ်းမိုးခြင်းကြောင့်၄င်း။ ဒုဒ္ဒသတာယစ၊ ကြည်ရှု့နိုင်ခဲသည်'အဖြစ်ကြောင့်၄င်း။ မဟိဒ္ဓိကေ၊ ကြီးမားသောတန်ခိုးရှိကုန်သော။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ သီတပရိဠာဟဝူပသမနေန၊ အအေးနှင့် ပူအိုက်ခြင်းကိုငြိမ်းစေခြင်းကြောင့်၄င်း။ ဩသဓိတိဏဝနပ္ပတီနံ၊ ငှက်ပျောကောက် ဂျုံစသော တသီးပင်, မြက်ပင်, တောစိုးသစ်ပင်တို့ကို။ ပရိဗြူဟနေန စ၊ ပွါးစေခြင်းကြောင့်၄င်း။ မဟာနုဘာဝေ၊ ကြီးသောအာနုဘော်ရှိကုန်သော။ ဆုပတီတိ၊ ကား။ ဖုသတိ၊ ထိ၏။ ပရိမဇ္ဇတီတိ၊ ကား။ ဟတ္ထံ၊ လက်ကို။ ဣတော စိတောစ၊ ထိုမှဤမှလည်း။ သဉ္စာရေန္တော၊ ရွေ့ရှားစေလျက်။ ဃံသေတိ၊ ပွတ်တိုက်၏။ အဘိညာပါဒကဇ္ဈာနဝသေနေဝါတိ၊ ကား။ ယဿ ကဿစိ၊ အမှတ်မရှိတပါးပါးသော။ အဘိညာပါဒကစျာနဿ၊ ၏။ (သီမူနှင့်အညီပင်) ဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဧဝကာရေန၊ ဖြင့်။ ပါဒကဇ္ဈာနဝိသေသံ၊ ကါဒကစျာန်ကိုအထူးကို။ နိဝတ္တေတိ၊ နစ်စေ၏။ အဓိဋ္ဌာနံ၊ ကို။ န (နိဝတ္တေတိ၊) နစ်စေသည်မဟုတ်။ တေနေဝ၊ ကြောင့်သာလျှင်။ နတ္ထေတ္ထ ကသိဏသမာပတ္တိနိယမောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တိရောကုဋ္ဋပါဋိဟာရိယာဒီသု ဝိယ၊ ပြာဋိဟာစသည်တို့၌ကဲ့သို့။ ဣမသ္မိံနာမ ကသိဏေ၊ ဤမည်သော ကသိုဏ်း၌။ စျာနံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧတ္ထ၊ ဤလ, နေတို့ကို သုံးသပ်ခြင်းစသည်ကိုပြုရာ၌။ ကောစိ၊ သော။ နိယမော၊ ကသိုဏ်းစျာန်ကို သတ်မှတ်ခြင်းသည်။ နအတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တထာ ဟိ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ ပါဠိယံ၊ ၌။ ကိဉ္စ၊ တစုံတစ်ခုသော။ သမာပတ္တိံ၊ ကို။ အပရာမသိတွာ၊ မူ၍။ ဣဓသော ဣဒ္ဓိမာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စန္ဒိမသူရိယေတိ၊ တို့ကိုဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ပြီးသော။ စန္ဒိသူရိယမဏ္ဍလံ၊ လနေအဝန်းသည်။ (ကတ္တားထည့်ဖွင့်သည်) ဟတ္ထပါသေ၊ ၌။ ဟောတိ၊ ၏။ ရူပဂတံ ဟတ္ထပါသေတိ၊ ကား။ ဟတ္ထပါသေ၊ ၌။ ဌိတံ၊ တည်သော။ ရူပါဂတံ၊ ရုပ်ဝတ္ထုကို။ ဝါ၊ ကား။ ဟတ္ထပါသေ၊ ၌။ ရူပဂတံ၊ ကို။ ဟတ္ထံ၊ ကို။ ဝဎေုတွာ ဝါ၊ ပွါးစေမူ၍လည်း။ ပရာမသတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။)
ဥပါဒိန္နကံ၊ ဥပါဒိန္နကရုပ်ကို။ နိဿယ၊ ၍။ အနုပါဒိန္နကဿ၊ အနုပါဒိန္နကရုပ်၏။ ဝဎုနံ၊ ပွါးခြင်းကို။ ဝုတ္ထံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤသို့ဆိုရာ၌။ ယုတ္တိယာ ပန၊ အသင့်အားဖြင့်မူကား။ ဥပါဒိန္နကဿပိ၊ ၏လည်း။ ဝဎုနစ္ဆာယာ၊ ပွါးခြင်းအရိပ်အရောင်သည်။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ အဏုမဟန္တဘာဝါပါဒနေ၊ ငယ်သည်၏အဖြစ် ကြီးသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်စေရာ၌။ ဥပါဒိန္နကဿ၊ ကို။ ဟာပနံ ဝိယ၊ ယုတ်လျော့စေခြင်းကဲ့သို့။ ဝဎုနေမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ လဗ္ဘတေဝ၊ တည်း။ အာယသ္မတော မဟာမောဂ္ဂလ္လာနဿ၊ ၏။ နန္ဒောပနန္ဒဒမနေ၊ ဆုံးမရာ၌ကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ပဝတ္တံ၊ သော။ ဝတ္ထုနာ၊ နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ထေရဝါဒံ၊ ကို။ အာဟရိတွာ၊ ၍။ တမတ္ထံ၊ ထိုအနက်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ တိပိဋက။ပ။တိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ အပ်၏။ ကိံပန နဟောတိ၊ အဘယ့်ကြောင့်မဖြစ်အံ့နည်း။ ဟောတိယေဝ၊ ဖြစ်သညသာတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဒွေ၊ ကုန်သော။
နန္ဒောပနန္ဒနာဂဒမနကထာဝဏ္ဏနာ
ဗုဒ္ဓါဏ္ဏာဝသေန၊ ဘုရားရှင်တို့၏အလေ့အကျက်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အဿ၊ ထိုနဂါးမင်းအား။ ဥပနိဿယော၊ သည်။ အတ္ထိနုခေါ၊ ရှိသလော။ ဣတိ၊ သို့။ ဩလောကေသိ၊ ကြည့်ရှု့တော်မူလေ၏။ လောကိယံ၊ လောကီဖြစ်သော။ ရတနတ္တယေ၊ ၌။ ပသာဒလက္ခဏံ၊ ကြည်ညိုခြင်းလက္ခဏာရှိသော။ သာသနာဝတာရံ၊ သာသနာတော်ကို သက်ဝင်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အပ္ပသန္နောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိတော၊ မှားသောအယူမှ။ ဝိဝေစေတွာ၊ ကင်းလွတ်စေ၍။ ပသာဒေတဗ္ဗော၊ ကြည်ညိုစေအပ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ကောနုခေါ။ပ။ဝိဝေစေယျာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
တံ ဒိဝသန္တိ၊ ကား။ ယဒါ၊ ၌။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ဘိက္ခုသံဃပရိဝုတော၊ ရဟန်းအပေါင်းသည် ခြံရံအပ်သည်ဖြစ်၍။ တာဝတိံသဘသနာဘိမုခေါ၊ တာသတိံသာနတ်ပြည်သို့ရှေးရှု။ ဂစ္ဆတိ၊ မူ၏။ တံ ဒိဝသဘာဂံ၊ ထိုနေ့အဖို့ပတ်လုံး။ အာပါနဘူမိံ သဇ္ဇယိံသူတိ၊ ကား။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရပ်၌။ သော၊ ထိုနဂါးမင်းသည်။ နိသိန္နော၊ ထိုင်နေလျက်။ ဘောဇနာကိစ္စံ၊ စားခြင်းကိစ္စကို။ ကာရောတိ၊ ၏။ တံ ပရိဝေသနဋ္ဌာနံ၊ ထိုကျွေးမွေးရာဌာနကို။ သိတ္တသမ္မဋ္ဌံ၊ ရေသွန်းဖြန်းအပ်တံမြတ်လှည်းအပ်သည်ကို။ (ကတွာ၊ ၍။) ဘောဇနူပကရဏူပနယနာဒိနာ၊ ဘောဇဉ်နှင့်အသုံးအဆောင်တို့ကို ဆောင်ပို့ခြင်း အစရှိသည်ဖြင့်။ သဇ္ဇယိံသုပဋိယာဒေသုံ၊ စီရင်လေကုန်၏။ တိဝိဓနာဋကေဟီတိ၊ ကား။ ဝဓူကုမာရိကညာသတ္ထာဟိ၊ အိမ်ထောင်သည်, အပျို, သတို့သ္မိီးအရွယ် ရှိကုန်သော။ တိဝိဓာဟိ၊ သုံးပါးအပြားရှိကုန်သော။ နာဋကိတ္ထိဟိ၊ ကချေသည်မိန်းမတို့သည်။ ဩလောကယမာနောတိ၊ ကား။ ပေက္ခန္တော၊ ကြည့်ရှုလျက်။ ဝါ၊ ကား။ ဝိစာရေန္တော၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်လျက်။
ဥပရူပရီတိ၊ ကား။ မတ္ထကမတ္ထကေ၊ အထက်ထက်၌။ ဝါ၊ ထိပ်တည့်တည့်အရပ်၌။ ဘဝနေနာတိ၊ ကား။ ဘဝနပဒေသန၊ ဘုံ၏အရပ်ဖြင့်။ ဘောဂေဟီတိ၊ ကား။ သရီရဘောဂေဟိ၊ ကိုယ်အခွေ့တို့ဖြင့်။ အဝကုဇ္ဇေနာတိ၊ ကား။ နိကုဇ္ဇိတေန၊ မှောက်အပ်သော။ ဂဟေတွာတိ၊ ကား။ ယထာ၊ ဖြင့်။ တာဝတိံသဘဝနဿ၊ တာဝတိံသာနတ်ဘုံ၏။ ပဒေသာပိ၊ တစိတ်တဒေသသည် သော်လည်း။ နာဝသိဿတိ၊ မကြွင်းလတံ့။ ဧဝံ၊ ဖြင့်။ ပရိယာဒါယ၊ ထက်ဝန်းကျင်သိမ်းယူ၍။
သိနေရုပရိဘဏ္ဍန္တိ၊ ကား။ သိနေရုမေခလံ၊ မြင့်မိုရ်တောင်၏ခါးပန်းကို။ သိနေရုဿ၊ ၏။ သမန္တတော၊ ၌။ ဗဟလတောစ၊ အထုအားဖြင့်၄င်း။ ပုထုလတောစ၊ အကျယ်အပြန့်အားဖြင့်၄င်း။ ပဉ္စယောဇနသဟဿပရိမာဏာနိ၊ ယူဇနာငါးထောင်အတိုင်းအရှည်ရှိကုန်သော။ စတ္တာရိ၊ လေးခုကုန်သော။ ပရိဘဏ္ဍာနိ၊ တောင်ခါးပန်းတို့ကို။ တာဝတိံသဘဝနဿ၊ ကို။ အာရက္ခယ၊ အစောင့်အရှောက်အလို့ငှါ။ နာဂေဟိ စ၊ နဂါးတို့သည်၄င်း။ ဂရုဠေဟိစ၊ ဂဠုန်တို့သည်၄င်း။ ကုမ္ဘဏ္ဍေဟိစ၊ တို့သည်၄င်း။ ယက္ခေဟိ စ၊ တို့သည်၄င်း။ အဓိဋ္ဌိတာနိ၊ စိုးအုပ်အပ်ကုန်သည်။ (ဟောန္တိ)ကိရ၊ ဖြစ်ကုန်သတတ်။ တာနိ၊ ထိုလေးခုသောတောင်ခါးပန်းတို့ကို။ ပရိဘဏ္ဍဘာဝသာမညေန၊ တောင်ခါးပန်း၏ အဖြစ်ဟူသော တူသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဧကဇ္ဈံ၊ တည်း။ ကတွာ၊ ၍။ ပရိဘဏ္ဍန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေဟိ၊ ထိုလေးခုသော တောင်ခါးပန်းတို့သည်။ သိနေရုဿ၊ ၏။ ဥပဎုံ၊ ထက်ဝက်ကို။ ပရိယာဒိန္နံ၊ ထက်ဝန်းကျင်သိမ်းယူအပ်သည်။ ဝါ၊ နေရာယူအပ်သည်။ (ဟောတိ) ကိရ၊ ဖြစ်သတတ်။
အတ္တဘာဝံ ဝိဇဟိတွာတိ၊ ကား။ မနုဿရူပံ၊ လူ၏အသွင်ကို။ အန္တရဓာပေတွာ၊ ကွယ်စေ၍။ ဗာဓတီတိ၊ ကား။ ခေဒမတ္တံ၊ ပင်ပန်းခြင်းမျှကို။ ဥပ္ပါဒေတိ၊ ၏။
အတ္တဘာဝံ ဝိဇဟိတွာတိ၊ ကား။ သုခုမတ္တဘာဝနိမ္မာနေန၊ သိမ်မွေ့သောအတ္တဘောကို ဖန်ဆင်းခြင်းဖြင့်။ နာဂရူပံ၊ နဂါး၏အသွင်ကို။ ဝိဇဟိတွာ၊ စွန့်၍။ မုခဂတံ၊ ခံတွင်း၌တည်သော။ သမဏံ၊ ရဟန်းကို။ သံခါဒိဿာမိ၊ ဝါးအံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ မုခံ၊ ခံတွင်းကို။ ဝိဝရိ၊ ဖွင့်လေ၏။ ပါစီနေနစ ပစ္ဆိမေနစာတိ၊ ဟူသောစကားကို။ နာဂဿ၊ ၏။ တထာ၊ ဖြင့်။ နိပန္နတ္တာ၊ လျောင်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ သတိယာ၊ ကို။ ပစ္စုပဋ္ဌာပနတ္ထံ၊ ရှေးရှုထင်စေခြင်းအကျိုးငှါ။ မနသိ ကရောဟီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
အနုဗန္ဓီတိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ မဟိဒ္ဓိကဿ၊ ကြီးမားသောတန်ခိုးရှိသော။ ဣမဿ သမဏဿ၊ အား။ ပဋိဂဟရိတုံ၊ တုံ့ပြန်၍ပုတ်ခတ်ခြင်းငှါ။ ဝါ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ပြုခြင်းငှါ။ (ပဋိပ္ပရိတုံ-ဟူသောမူကွဲပါဌ် အရ တုံ့ပြန်၍ ချေပခြင်းငှါ-ဟု ပေး) နသက္ကာ၊ မစွမ်းနိုင်။ ဣတိ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်၍။ ဘယေန၊ ဖြင့်။ ပလာယန္တံ၊ ပြေးသောနဂါးကို။ အနုဗန္ဓိ၊ အစဉ်လိုက်လေ၏။
ဧကပဋိယာတိ၊ ကား။ ဧကာယ၊ တခုတည်းသော။ ပဋိပါဋိယာ၊ အစဉ်ဖြင့်။ နိရန္တရံ၊ အခြားမရှိ။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အယမေဝါတိ၊ ကား။ ဥပဒိန္နကံ၊ ကို။ နိဿယ၊ ၍။ အနုပါဒိန္နကဿ၊ ၏။ ယာဝဎို၊ အကြင်ပွါးခြင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) အယမေဝ၊ ဤပွားခြင်းသည်သာလျှင်။ ဧတ္ထ ဧဒိသေ၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ ဟတ္တဝဍ္ဎနာဒိပါဋိဟာရိယေ၊ လက်ကိုပွါးစေခြင်းအစရှိသော ပြာဋိဟာ၌။ ယုတ္တိ ယုတ္တရူပါ၊ သင့်သော သဘောရှိ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) စိတ္တတော ဝါ၊ ကြောင့်၎င်း။ ဥတုတော ဝါ၊ ကြောင့်၎င်း။ ဥပါဒိန္နကရူပါနံ၊ ကမ္မဇရုပ်တို့၏။ အနုပ္ပဇ္ဇနတော၊ ကြောင့်တည်း။ အထ ဝါ၊ ကား။ ဥပါဒိန္နန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ သကလမေဝ၊ သာလျှင်ဖြစ်သော။ ဣန္ဒြိယ ဗဒ္ဓံ၊ ဣန္ဒြေနှင့်စပ်သောရုပ်ကို။ ဝါ၊ ကိုယ်တွင်းရုပ်အပေါင်းကို။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့ပင်အလိုရှိအပ်သော်လည်း။ တဿ၊ ထိုဥပါဒိန္နကမည်သောကိုယ်တွင်းရုပ်၏။ တထာ၊ ထိုစိတ်ဥတုကြောင့်ဖြစ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဝဍ္ဎိ၊ သည်။ န ယုဇ္ဇတိ ဧဝ၊ မသင့်သည် သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဝဍ္ဎိ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဧကသန္တာနေ၊ တခုတည်းသောသန္တာန်၌။ ဥပါဒိန္နံ စ၊ သည်၎င်း။ သမ္ဘိန္နံ ဝိယ၊ ရောစပ်ဘိသကဲ့သို့။ ပဝတ္တမာနမ္ပိ၊ ဖြစ်ငြားသော်လည်း။ အတ္ထတော၊ သရုပ်တရားကိုယ်အားဖြင့်။ အသမ္ဘိန္နမေဝ၊ မရောစပ်သည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တတ္ထ၊ ထိုသို့မရောစပ်ရာ၌။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ-၌ စပ်) အာဠှကမတ္တေ၊ တပြည်မျှသော။ ခီရေ၊ နို့ရည်ကို။ အနေကာဠှကေ၊ ပြည်များစွာရှိသော။ ဥဒကေ၊ ၌။ အာသိတ္တေ၊ သွန်းထည့်အပ်သည်ရှိသော်။ ခီရံ၊ သည်။ သဗ္ဗေန၊ အလုံးစုံသောရနှင့်။ သမ္ဘိန္နံ၊ ရောစပ်လျက်။ သဗ္ဗတ္ထကမေဝ၊ အလုံးစုံသောအရပ်၌တည်လျက်သာလျှင်။ လဗ္ဘမာနံ၊ ရအပ်သည်။ (သီမူနှင့်အညီပင်) ဟုတွာ၊ ၍။ ယဒိပိတိဋ္ဌတိ၊ အကယ်၍ကား တည်ပေ၏။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ တတ္ထ၊ ထိုရေနှင့်နို့ရည်ရောရာ၌။ ခီရံ၊ နို့ရည်သည်။ နဝဍ္ဎတိ၊ တိုးပွါးသည်မဟုတ်။ ဥဒကမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဝဍ္ဎတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝမေဝ၊ သာလျှင်။ ဥပါဒိန္နံ စ၊ သည်၎င်း။ အနုပါဒိန္နံ စ၊ သည်၎င်း။ သမ္ဘိန္နံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ယဒိပိ ပဝတ္တတိ၊ ပေ၏။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ ဥပါဒိန္နံ၊ သည်။ န ဝဍ္ဎတိ၊ တိုးပွါးသည်မဟုတ်။ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေန၊ တန်ခိုးအာနုဘော်ဖြင့်။ ဝါ၊ ကြောင့်။ စိတ္တဇံ စ၊ သည်၎င်း။ တဒနုသာရေန၊ ထိုစိတ္တဇရုပ်သို့ အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ ဥတုဇံ စ၊ သည်၎င်း။ ဝဍ္ဎတိ၊ တိုးပွါး၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။
သောတိ၊ ကား။ သော ဣဒ္ဓိမာ၊ ထိုတန်ခိုးရှင်သည်။ ဧဝံ ကတွာတိ၊ ကား။ ဝုတ္တာကာရေန၊ ဖြင့်။ ဟတ္ထံ၊ ကို။ ဝဍ္ဎေတွာ ဝါ၊ ပွါးစေ၍၎င်း။ တေ၊ ထိုလနေတို့ကို။ အာဂန္တာ၊ မိမိထံသို့လာ၍။ ဟတ္ထပါသေ၊ ၌။ ဌိတေ၊ တည်သည်တို့ကို။ ကတွာ ဝါ၊ ပြု၍၎င်း။ ပါဒဋ္ဌပနာဒိပိ၊ ခြေကိုထား ခြင်းအစရှိသည်ကိုလည်း။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အပရောပိ၊ သော။ ဣဒ္ဓိမာ၊ သည်။ တထေဝါတိ၊ ကား။ ပါဋိဟာရိယကရဏတော၊ ပြာဋိဟာကိုပြုသည်မှ။ ပုဗ္ဗေ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ တထူပမမေတန္တိ၊ ကား။ ဥဒကပုဏ္ဏသု၊ ရေဖြင့်ပြည့်ကုန်သော။ နာနာပါတီသု၊ အသီးအသီးသောခွက် တို့၌။ ဗဟူဟိ၊ များစွာသော လူတို့သည်။ နာနာစန္ဒမဏ္ဍလေသု၊ အသီးအသီးသောလဝန်းတို့ကို။ ဒိဿမာနေသု၊ မြင်အပ်ကုန်သည်ရှိသော်။ (ဝါ၊ ထင်ကုန်သည်ရှိသော်။) တေန၊ ထိုသို့မြင်ရ သောကြောင့်။ (ဝါ၊ ထိုသို့ထင်ခြင်းကြောင့်။) စန္ဒမဏ္ဍလဿ၊ ပကတိလဝန်း၏။ ဂမနာဒိဥပရောဓော၊ သွားခြင်း စသည်ကို တားမြစ်ပိတ်ပင်ခြင်းသည်။ ဝါ၊ သွားခြင်း စသည်၏ အန္တရာယ်သည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဗဟူနံ စ၊ များစွာသောလူတို့၏လည်း။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ ဒဿနံ၊ သည်။ ဣဇ္ဈတိ ယထာ၊ ပြီးစီးသကဲ့သို့။ ဧတံ ပါဋိဟာရိယံ၊ ဤပြာဋိဟာသည်။ တထူပမံ၊ ထိုလဝန်း၏ အသွားမပျက်ခြင်းယ များစွာသောလူတို့၏မြင်မှုပြီးစီးခြင်းလျှင် ဥပမာရှိ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) စန္ဒိမသူရိယာနံ၊ တို့၏။ ဂမနာဒိဥပရောဓာဘာဝတော စ၊ သွားခြင်းစသည်ကို တားမြစ်ပိတ်ပင်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်၎င်း။ ဝါ၊ သွားခြင်းစသည်၏ အန္တရာယ်မရှိခြင်းကြောင့်၎င်း။ ဗဟူနံ၊ ကုန်သော။ ဣဒ္ဓိမန္တာနံ၊ တန်ခိုးရှင်တို့၏။ တတ္ထ၊ ထိုလနေတို့၌။ ဣဒ္ဓိပယောဂဿ၊ တန်ခိုးဖန်ဆင်းခြင်း ပယောဂ၏။ ယထိစ္ဆိတံ၊ အလိုရှိတိုင်း။ သမိဇ္ဈနတော စ၊ ကြောင့်၎င်းတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
၃၉၇။ ပန၊ အဋ္ဌကထာ၌ မေးဖွယ်အချက်ကို ဆက်၍ဆိုဦးအံ့။ (သီမူ၌ ဤ ပန-ပုဒ် မရှိ၊ အပိုပင်) ပရိစ္ဆေဒံ ကတွာတိ၊ ကား။ အဘိဝိဓိဝသေန၊ အဘိဝိဓိ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပရိစ္ဆေဒံ၊ အပိုင်းအခြားကို။ ကတွာ၊ ၍။ မရိယာဒဝသေန၊ မရိယာဒ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ န၊ မဟုတ်။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧသ၊ ဤတန်ခိုးရှင်သည်။ ဗြဟ္မလောကေ၊ ၌။ အတ္တနော၊ ၏။ ကာယေန၊ ဖြင့်။ ဝသံ၊ အလိုကို။ ဝတ္တေတိ၊ ဖြစ်စေ၏။ ပါဠီတိ၊ ကား။ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂပါဠိ၊ တည်း။
ယာဝ။ပ။ဝတ္တေတီတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောဤပါဌ်၌။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဗြဟ္မလောကေဿဝ၊ သို့သာလျှင်။ ဂမနံ၊ ကို။ န အဓိပ္ပေတံ၊ အလိုရှိအပ်သည်မဟုတ်။ ဗြဟ္မလောကဿ၊ သို့။ ဂမနမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ နာပိ (အဓိပ္ပေတံ)၊ အလိုရှိအပ်သည်လည်းမဟုတ်။ အထခေါ၊ စစ်စစ်သော်ကား။
ယမကပါဋိဟာရိသာနေတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ တိဝိက္ကမဿ၊ သုံးခုသောဖဝါးတို့ဖြင့် ထူးခြားစွာ နတ်ပြည်သို့ကြွသွားခြင်း၏။ (တိဒိဝက္ကမဿ-ဟု ရှိလျှင် တာဝတိံသာနတ်ပြည်သို့ ကြွသွားခြင်း၏-ဟုပေး) အဓိဋ္ဌာနိဒ္ဓိနိမ္ဖန္နတ္တာ၊ အဓိဋ္ဌာန်တန်ခိုးဖြင့် ပြီးသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ အညတ္ထ ပန၊ တပါးသော။ (ဒီဃနိကာယ် ပါထိကဝဂ် လက္ခဏသုတ်အဖွင့်) အဋ္ဌကထာ၌ကား။ လက္ခဏနိသံသတာ၊ သုပ္ပတိဋ္ဌိတပါဒလက္ခဏာ၏အကျိုးအာနိသင်၏အဖြစ်ကို။ (ဝုတ္တာ၊ ၏။) တဒုဘယံ၊ ထိုနှစ်ပါးသော စကားသည်။ ယထာ၊ ဖြင့်။ အညမညံ၊ ချင်း။ န ဝိရုဇ္ဈတိ၊ မဆန့်ကျင်။ တထာ၊ ဖြင့်။ ဝိစာရေတွာ၊ စိစစ်၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။
နီလမာတိကန္တိ၊ ကား။ နီလာဏ္ဏောဒကမာတိကံ၊ ညိုသောအဆင်းရှိသောရေရှိသော မြောင်းငယ်ကို။
မဟာဗောဓိန္တိ၊ ကား။ အပရာဇိတပလ္လင်္ကံ၊ အပရာဇိတပလ္လင်ရှိသော။ ဝါ၊ ပလ္လင်၏တည်ရာ ဖြစ်သော။ မဟာဗောဓိံ၊ ဓိကို။ စိတ္တေ။ပ။အကာသီတိ၊ ကား။ တထာ၊ ဖြင့်။ စိတ္တုပ္ပတ္တိသမနန္တရမေဝ၊ စိတ်ဖြစ်သည်၏အခြားမဲ့၌သာလျှင်။ ပထဝိံ စ၊ ကို၎င်း။ သမုဒ္ဒံ စ၊ ကို၎င်း။ သံခိပိတွာ၊ ချုံး၍။ မဟာဗောဓိသန္တိကေ၊ မဟာဗောဓိ၏အနီး၌။ အကာသိ၊ ပြုလေပြီ။
နက္ခတ္တဒိဝသေတိ၊ ကား။ မဟဒိဝသေ၊ ပူဇော်ပွဲနေ့၌။ စန္ဒပူဝေတိ၊ ကား။ စန္ဒသဒိသေ၊ လနှင့်တူကုန်သော။ စန္ဒမဏ္ဍလာကာရေ၊ လဝန်းအခြင်းအရာရှိကုန်သော။ ပူဝေ၊ မုံ့တို့ကို။ ဧကပတ္တပူရ မတ္တမကာသီတိ၊ ကား။ ယထာ၊ ဖြင့်။ တေ၊ ထိုလမုံ့တို့သည်။ ပမာဏတော၊ ဏအားဖြင့်။ သရူပေနေဝ၊ မိမိ၏အသွင်သဏ္ဌာန်ဖြင့်သာလျှင်။ အန္တောပတ္တပရိယာပန္နာ၊ သပိတ်၏အတွင်း၌ အကျုံးဝင်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တထာ၊ ဖြင့်။ အကာသိ၊ ပြီ။
ကာကဝလိယဝတ္ထုသ္မိဉ္စ၊ ၌လည်း။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ထောကံ၊ အနည်းငယ်ကို။ ဗဟုံ၊ များသည်ကို။ အကာသိ၊ ပြီ။ ဣတိ၊ သို့။ အာနေတွာ၊ ၍။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ ပန ဝတ္ထုံ၊ ထိုဝတ္ထုကိုကား။ သင်္ခေပတောဝ၊ အားဖြင့်သာလျှင်။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ မဟာကဿပတ္ထေရော ကိရာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သမာပတ္တိယာတိ၊ ကား။ နိရောဓသမာပတ္တိယာ၊ ဖြင့်။
ဂင်္ဂါတီရေတိ၊ ကား။ တမ္ဗပဏ္ဏိဒီပေ၊ သီဟိုဠ်ကျွန်း၌။ ဂင်္ဂါနဒိယာ၊ မဟာဝေလိဂင်္ဂါမြစ်၏။ တီရေ၊ ကမ်း၌။ သညံ အဒါသီတိ၊ ကား။ ယထာ၊ ဖြင့်။ တေ၊ ထိုသာမဏေတို့သည်။ ယထာဓိဠိတံ၊ အဓိဋ္ဌာန်အပ်ပြီးသော။ သပ္ပိံ၊ ထောပတ်ကို။ ပဿန္တိ၊ ကုန်၏။ တထာ၊ ဖြင့်။ သညံ၊ အမှတ်ကို။ အဒါသိ၊ ပေးလေ၏။
တဿာတိ၊ ကား။ ယဿ ဗြဟ္မုနော၊ အကြင်ဗြဟ္မာ၏။ ရူပံ၊ ကို။ ဒဋ္ဌုကာမော၊ မြင်ခြင်းငှါအလိုရှိ၏။ တဿ ဗြဟ္မုနော၊ ၏။ ရူပံ၊ ကို။ ပဿတိ၊ ၏။ သဒ္ဒံ သုဏာတီတိ၊ ကား။ ဒိဗ္ဗာယ၊ သောတဓာတုယာ၊ ဒိဗ္ဗသောတအဘိညာဉ်ဖြင့်။ ဗြဟ္မုနော၊ ၏။ သဒ္ဒံ၊ ကို။ သုဏာတိ၊ ၏။ စိတ္တံ ပဇာနာတီတိ၊ ကား။ စေတောပရိယဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ဗြဟ္မုနော၊ ၏။ စိတ္တံ၊ ကို။ ပဇာနာတိ၊ သိ၏။ ကရဇကာယဿ ဝသေနာတိ၊ ကား။ စာတုမဟာဘူတိကရူပကာယဿ၊ ဓာတ်လေးပါးဖြင့် ပြီးသောရုပ်ကိုယ်၏။ ဝါ၊ ဓာတ်လေးပါးကို မှီသောရုပ်ကိုယ်၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ စိတ္တံ၊ ကို။ ပရိဏာမေတိ၊ ညွှတ်စေ၏။ ဣတိ ဧတ္ထ၊ ဤစကားရပ်၌။ တံ စိတ္တံ၊ ထိုညွှတ်စေအပ်သောစိတ်သည်။ ကိံ၊ အဘယ်စိတ်နည်း။ ကထံ ဝါ၊ အဘယ်သို့မူလည်း။ ပရိဏာမနံ၊ ညွှတ်စေခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ သနည်း။) ဣတိ၊ ဤသို့ မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ ပါဒကဇ္ဈာန။ပ။အာရောပေတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကထံ ပန၊ အဘယ်သို့လျှင်။ ကာယေ၊ ၌။ အာရောပေတိ၊ တင်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ ကာယာနုဂတိကံ ကရောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့ပင် မိန့်ဆိုငြားသော်လည်း။ အယံ၊ ဤ ကာယာနုဂတိကံ ကရောတိ-ဟူသောအဖွင့်သည်။ သဒ္ဒဒန္ဓရောဝ၊ သဒ္ဒဒန္ဓရနှင့်တူ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝစနပထံ၊ ဆိုခြင်း၏ အကြောင်းကို။ ပစ္ဆိန္ဒန္တော၊ ဖြတ်တော်မူလိုသည်ဖြစ်၍။ ဒန္ဓဂမနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
သုခသညန္တိ၊ ကား။ သုခသဟဂတံ၊ သုခနှင့်တကွဖြစ်သော။ သညံ၊ သို့။ သညာသိသေန၊ သညာကို ခေါင်းတပ်သဖြင့်။ နိဒ္ဒေသော၊ ညွှန်ပြသောစကားတည်း။ လဟုဘာဝေန၊ ပေါ့သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ သညာတံ၊ မှတ်သိအပ်သည်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ လဟုသညံ၊ မည်၏။ ပန၊ ဆက်။ ဣဒ္ဓိစိတ္တေန၊ အဘိညာဉ်စိတ်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ သုခသညာယ၊ သုခနှင့်တကွဖြစ်သော သညာ၏။ သမ္ဘဝေါ၊ ဖြစ်သင့်ခြင်းသည်။ ကထံ၊ အဘယ်သို့ပါနည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သုခသညာ နာမ။ပ။သညာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ သုခန္တိ၊ ဟူ၍။ သညာတံ၊ မှတ်သိအပ်သည်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သုခသညံ၊ မည်၏။ တေနေဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ ဥပေက္ခာ။ပ။ဝုတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဧကန္တဂရုကေဟိ၊ စင်စစ်လေးသောသဘောရှိကုန်သော။ နီဝဏေဟိ၊ တို့နှင့်၎င်း။ ဩဠာရိကေဟိ၊ ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်းကုန်သော။ ဝါ၊ ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်းကုန်သည်ဖြစ်၍။ အနုပသန္တသဘာဝေဟိ၊ မငြိမ်သက်သောသဘောရှိကုန်သော။ ဝိတက္ကာဒီဟိ စ၊ တို့နှင့်၎င်း။ ဝိပ္ပယောဂေါ၊ မယှဉ်ခြင်းသည်။ ဝါ၊ ကင်းကွာခြင်းသည်။ စိတ္တစေတသိကာနံ၊ တို့၏။ လဟုဘာဝဿ၊ ပေါ့ပါးသည်၏အဖြစ်၏။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ သာယေဝ။ပ။ဝေဒိတဗ္ဗာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တံ ဩက္ကန္တဿာတိ၊ ကား။ တံ သုခလဟုသညံ၊ ထို သုခသညာ လဟုသညာသို့။ အနုပ္ပတ္တဿ၊ ရောက်သော။ အဿာတိ၊ ကား။ ယောဂိနော၊ ၏။ ဂန္တုကာမတာ။ပ။ပမာဏန္တိ၊ ကား။ ဧတ္ထ ဧကသ္မိံ ဒိဿမာနေန ကာယေန ဂမနေ၊ ဤထင်ရှားသောကိုယ်ဖြင့် သွားရာ၌။ (ဧတ္ထ-အစွဲကို ပြသည်) ယံ ဌာနံ၊ အကြင်အရပ်သို့။ ဂန္တုကာမော၊ သွားခြင်းငှါအလိုရှိ၏။ တံ၊ ထိုအရပ်ကို။ ဥဒ္ဒိဿ၊ ရည်စူး၍။ ဂန္တုကာမတာဝသေန၊ သွားလိုခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တပရိကမ္မာဓိဋ္ဌာနာနိ ဧဝ၊ ဖြစ်သောပရိကံနှင့် အဓိဋ္ဌာန်တို့သည်သာလျှင်။ ပမာဏံ၊ ဏတည်း။ တာဝတာ၊ ထိုမျှလောက်ဖြင့်။ ဂမနံ၊ သည်။ ဣဇ္ဈတိ၊ ပြည့်စုံ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ မဂ္ဂနိမ္မာနဝါယု အဓိဋ္ဌာနေဟိ၊ လမ်းကိုဖန်ဆင်းခြင်းယ လေကို အဓိဋ္ဌာန်ခြင်းတို့နှင့်။ ဝိနာပိ၊ ကင်း၍လည်း။ ဣစ္ဆိတဒေသပ္ပတ္တိ၊ အလိုရှိအပ်သော အရပ်သို့ရောက်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား အနက်တည်း။ ဣဒါနိ၊ ၌။ တမေဝတ္တံ၊ ကိုပင်လျှင်။ ပါကဋတရံ၊ အထူးသဖြင့် ထင်ရှားသည်ကို။ ကာတုံ၊ ငှါ။ သတိ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ကာယံ ဂဟေတွာတိ၊ ကား။ ကရဇကာယံ၊ ယကို။ အာရမ္မဏကရဏဝသေန၊ အားဖြင့်။ ပရိကမ္မစိတ္တေန၊ ဖြင့်။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ စိတ္တေ အာရောပေတီတိ၊ ကား။ အယံ ကာယော၊ ဤကိုယ်သည်။ ဣဒံ စိတ္တံ ဝိယ၊ ဤစိတ်ကဲ့သို့။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေ။ ဣတိ၊ သို့။ ပါဒကဇ္ဈာနစိတ္တေ၊ စိတ်၌။ အာရောပေတိ၊ တင်၏။ တဂ္ဂတိကံ၊ ထိုပါဒစျာန်စိတ်ကဲ့သို့ အလားရှိသည်ကို။ ကရောတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ စိတ္တာနုဂတိကံ ကရောတိ သီဃဂမနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စိတ္တဂမနန္တိ၊ ဟူသော ပုဒ်ဖြင့်။ စိတ္တပ္ပဝတ္တံ၊ စိတ်၏ဖြစ်ခြင်းကို။ အာဟ၊ ၏။ ဣဒံ ပန စိတ္တဝသေန ကာယပရိဏာမနပါဋိဟာရိယံ၊ စိတ်၏အစွမ်းအားဖြင့် ကိုယ်ကို ညွတ်စေသော ဤပြာဋိဟာသည်။ (ဣဒံ-အစွဲကိုပြသည်) စိတ္တဂမနမေဝါတိ၊ ကား။ စိတ္တေဂမနမေဝါတိ၊ ကား။ စိတ္တေန၊ နှင့်။ သမာနဂမနမေဝ၊ တူညီသော သွားခြင်းရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဝါ၊ ဖြစ်ခြင်းရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ပန၊ မေးခွန်းထုတ်၍ရှင်းဦးအံ့။ ဒန္ဓပ္ပဝတ္တိကော၊ နှေးသောဖြစ်ခြင်းရှိသော။ ကာယော၊ ကိုယ်သည်။ လဟုပရိဝတ္တိနာ၊ လျင်သောအပြန်ရှိသော။ စိတ္တေန၊ နှင့်။ သမာနဂတိကော၊ တူညီသောအလား ရှိသည်။ ဝါ၊ တူညီသောဖြစ်ခြင်းရှိသည်။ ကထံ၊ အဘယ်သို့လျှင်။ ဟောတိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ မေးငြားအံ့။ သဗ္ဗထာ၊ ဖြင့်။ သမာနဂတိကော၊ သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဟိ၊ ထင်စွာပြအံ့။ ကာယဝသေန၊ ကရဇကာယ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ စိတ္တပရိဏာမနေ၊ စိတ်ကိုညွတ်စေရာ၌။ စိတ္တံ၊ သည်။ သဗ္ဗထာ၊ ဖြင့်။ ကာယေန၊ နှင့်။ သမာနဂတိကံ၊ သည်။ နဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဟိ၊ မှန်။ တဒါ၊ ထိုကရဇကာယ၏ အစွမ်းအားဖြင့် စိတ်ကိုညွတ်စေသောအခါ၌။ စိတ္တံ၊ သည်။ သဘာဝသိဒ္ဓေန၊ သဘောအားဖြင့် ပြီးသော။ အတ္တနော၊ ၏။ ခဏေန၊ ဥပါဒ်ဌီဘင်ဟူသော ခဏငယ်သုံးချက်ရှိသော ခဏအားဖြင့်။ အဝတ္တိတွာ၊ မဖြစ်မူ၍။ ဂရုဝုတ္တိကဿ၊ လေးသောဖြစ်ခြင်းရှိသော။ ရူပဓမ္မဿ၊ ရုပ်တရား၏။ ခဏေန၊ စိတ္တက္ခဏ ၁၇-ချက် (ခဏငယ် ၅၁-ချက်) ရှိသော ခဏအားဖြင့်။ န ဝတ္တတိ၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်။ ပန၊ သော်လည်း။ ဣဒံ စိတ္တံ၊ သည်။ အယံ ကာယော ဝိယ၊ ဤကရဇကာယကဲ့သို့။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေ။ ဣတိ၊ သို့။
ဧဝဉ္စ ကတွာ၊ ဤသို့သော အကြောင်းကြောင့်ပင်လျှင်။ သေယျထာပိနာမ၊ ဥပမာမည် သည်ကား။ ဗလဝါ၊ အားရှိသော။ ပုရိသော၊ သည်။ သမိဉ္ဇိတံဝါ ဗာဟံ၊ ကွေးထားသောလက် ကိုမူလည်း။ ပသာရေယျ ယထာ၊ ဆန့်ရာသကဲ့သို့၎င်း။ ပသာရိတံ ဝါ ဗာတံ၊ ကိုမူလည်း။ သမိဉ္ဇေယျ ယထာ၊ ကဲ့သို့၎င်း။ ဣတိ ဣဒမ္ပိ ဥပမာဝစနံ၊ ဤဥပမာစကားကိုလည်း။ ဝါ၊ သည်လည်း။ နိပ္ပရိယာ ယေနေဝ၊ မုချအားဖြင့်သာလျှင်။ သမိတ္ထိတံ၊ ပြီးစေအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတံ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့သောစကားကို။ ဧဝံ၊ ဤသို့ငါဆိုခဲ့သောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ အဝဿံ၊ မချွတ်။ သမ္ပဋိစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ လက်ခံအပ်၏။ အညထာ၊ တပါးသောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ (အတ္ထေ၊ ကို။ ဂယှမာနေ၊ သော်။) သုတ္တာဘိဓမ္မပါဌေစ၊ သုတ်အဘိဓမ္မာပါဠိတို့နှင့်၄င်း။ ဝိနယအဋ္ဌကယ စ၊ ဝိနည်းအဋ္ဌကထာနှင့် ၄င်း။ ဝိရောဓော၊ ဆန့်ကျင်ခြင်းသည်။ သိယာ၊ ၏။ ဓမ္မတာ စ၊ ဖြစ်မြဲရိုးရာ ဓမ္မတာသဘောကိုလည်း။ ဝိလောမိတာ၊ ဆန့်ကျင်စေအပ်သည်။ (သိယာ၊ ၏။) ဟိ၊ ချဲ့။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ဣဒံ၊ စိတ္တံ၊ ဤစိတ်သည်။ လဟုပရိဝတ္တံ၊ လျင်သောအပြန်ရှိသည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ လဟုပရိဝတ္တံ၊ လျင်သောအပြန်ရှိသော။ အညံ၊ စိတ်မှတပါးသော။ ဧကဓမ္မမ္ပိ၊ တခုသောတရားမျှကိုလည်း။ အဟံ၊ သည်။ န သမနုပဿမိ၊ မြင်တော်မမူ။ (ဤ၌ထင်ရှားစေခြင်းငှါ အံ ၁-၉-မှ ပါဠိကို အပြည့်အစုံဖော်၍ သမ္ဗန်လိုက်သည်) ဣတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ အညဂ္ဂဟဏေန၊ အည-သဒ္ဒါဖြင့်။ ရူပဓမ္မာ၊ ရုပ်တရားတို့ကို။ ဂဟိတာ၊ ယူအပ်ကုန်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အလဟုပရိဝတ္တိတာယ၊ အပေါ့မပါးသော အပြန်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ အဘိဓမ္မေ စ၊ ၌လည်း။ ပုရေဇာတပစ္စယော၊ ကို။ ရူပမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယော စ၊ ကိုလည်း။ တေဿဝ၊ ထိုရုပ်အားသာလျှင်။ (ဝုတ္တော၊ ၏။) စ၊ ထိုမှတပါး။ ယတ္ထ ယတ္ထ၊ အကြင်အကြင်အရပ်၌။ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တတ္ထ တတ္ထေဝ၊ ထိုထိုအရပ်၌သာလျှင်။ ဘိဇ္ဇန္တိ၊ ပျက်ကုန်၏။ (ဓမ္မာနံ၊ တို့၏။) ဒေသန္တရသင်္ကမနံ၊ အရပ်တပါးသို့ ပြောင်းရွှေ့ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ စ၊ ထိုမှတပါး။ သဘောဝေါ၊ ပရမတ္ထသဘောသည်။ အညထာ၊ တပါးသောအပြားအားဖြင့်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ (ဤ၌ ဣတိ၊ ပိုဟန်ရှိ၏။) ဟိ၊ မှန်။ ဣဒ္ဓိဗလေန၊ တန်ခိုး၏အစွမ်းဖြင့်။ ဓမ္မာနံ၊ ပရမတ္ထသဘောတရားတို့၏။ လက္ခဏညထတ္တံ၊ လက္ခဏာအားဖြင့်တပါးသောအပြားရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝါ၊ လက္ခဏာအားဖြင့် တမျိုးတမည်ဖြစ်ခြင်းကို။ (သီမူနှင့်အညီပင်) ကေနစိ၊ တစုံတယောက်သောသူသည်။ ကာတုံ၊ ငှါ။ န သက္ကာ၊ မစွမ်းနိုင်။ ပန၊ စင်စစ်သော်ကား။ ဘာဝညထတ္တမေဝ၊ ဖြစ်ခြင်း-ဖြစ်ပုံအားဖြင့် တပါးသောအပြားရှိသည်၏ အဖြစ်ကိုသာလျှင်။ ဝါ၊ ဖြစ်ခြင်း-ဖြစ်ပုံအားဖြင့် တမျိုးတမည်ဖြစ်ခြင်းကိုသာလျှင်။ ကာတုံ၊ ငှါ။ သက္ကာ၊ စွမ်းနိုင်၏။ တီသုပိ၊ ခဏေသူတိ၊ ဟူသော။ ဣဒမ္ပိ၊ ဤစကားကိုလည်း။ ဂမနာနိဋ္ဌာနံ၊ သွားခြင်း၏ ပြီးဆုံးခြင်းကို။ (သန္ဓာယ၊ ၍။) န (ဝုတ္တံ)၊ ဆိုအပ်သည်မဟုတ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ထေရောတိ၊ ကား။ အဋ္ဌကထာစရိယာနံ၊ တို့၏။ ဝါ၊ တို့တွင်။ အန္တရေ၊ အတွင်း၌။ ဧကော၊ သော။ ထေရော၊ တည်း။ ဣဓာတိ၊ ကား။ ဣဒံ ပါဋိဟာရိယံ၊ ကို။ ဝိဘဇိတွာ၊ ဝေဘန်၍။ ဝုတ္တပါဌေ၊ ဟောအပ်သောပါဌ်၌။ သယံ၊ ကိုယ်တိုင်။ ဂမနမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ အာဂတံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဗြဟ္မလောကံ၊ သို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။
စက္ခုသောတာဒီနန္တိ၊ ကား။ စက္ခုသောတာဒီနံ၊ မျက်စိနားအစရှိကုန်သော။ အင်္ဂါနံ၊ ကိုယ်အင်္ဂါတို့၏။ တထာ ဟိ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ သဗ္ဗင်္ဂပစ္စင်္ဂန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သဗ္ဗအင်္ဂပစ္စင်္ဂဝန္တံ၊ အလုံးစုံသော ကြီးသောအင်္ဂါ ငယ်သောအင်္ဂါရှိ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ပသာဒေါနာမ နတ္ထီတိ ဣမိနာဝ၊ ဟူသောဤပါဌ်ဖြင့်ပင်လျှင်။ ဘာဝဇီဝိတိန္ဒြိယာနမ္ပိ၊ ဘာဝရုပ်နှင့် ဇီဝိတိန္ဒြေရုပ်တို့၏ လည်း။ အဘာဝေါ၊ မရှိခြင်းကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ရုစိဝသေနာတိ၊ ကား။ ဣစ္ဆာဝသေန၊ အလို၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အညမ္ပီဘိ၊ ကား။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ ကရိယမာနတော၊ ပြုအပ်ဆဲဖြစ်သော အမူအရာမှ။ အညမ္ပိ၊ သော။ ကိရိယံ၊ အမူအရာကို။ ကရောတိ၊ ၏။ စ-သစ္စံ၊ မှန်။ ဝါ၊ ဆက်၍ဆိုဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ထိုထိုအမှုကိုပြုခြင်း, တပါးသောအမှုကိုပြုခြင်းတို့တွင်။ အယံ၊ ဤတပါးသောအမှုကိုပြုခြင်းသည်။ ဗုဒ္ဓါနုဘာဝေါ၊ တည်း။ သာဝကနိမ္မိတေသု၊ သာဝကသည် ဖန်ဆင်းအပ်သောနိမ္မိနရုပ်တို့၌။ နာနပ္ပကာရတာ၊ ထူးခြားသောအပြားရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ ယဒိ နတ္ထိ၊ ငြားအံ့။ သစေပန။ပ။တိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့၏။ တံ၊ ထိုစကားကို။ ကထံ၊ အဘယ်သို့။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ နည်း။) ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ တံ၊ ထိုအောက်၌ဆိုသောစကားကို။ တထာ တထာ၊ ဖြင့်။ ပရိကမ္မံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ အဓိဋ္ဌဟန္ဒဿ၊ အဓိဋ္ဌာန်သောပုဂ္ဂိုလ်၏။ တေ တေ ဝဏ္ဏဝယာဒိဝိသေသာ၊ ထိုထိုအဆင်းအရွယ်အစရှိသော အထူးတို့သည်။ ပရိကမ္မာနုရူပံ၊ စွာ။ ဣဇ္ဈန္တိ၊ ပြီးစီးကုန်၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်းခြင်းကို ပြု၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣဓပန၊ ဤပါဠိ၌ကား။ ယထာဓိဋ္ဌိတေ၊ အကြင်အကြင်အဓိဋ္ဌာန်အပ်သော။ နိမ္မိတရူပေ၊ ၌။ သာဝကော၊ သည်။ ဣမေ ဝိသေသာ၊ ထို့သည်။
ဣဒါနိ၊ ၌။ ယာဝဗြဟ္မလောကာပိ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေတီတိ ပါဠိယာ၊ ဟူသောပါဠိ၏။ အတ္ထဒဿနဝသေန၊ အနက်ကိုပြသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိဘတ္တာနိ၊ ကုန်သော။ ဒူရေပိ။ပ။တိအာဒီနိ၊ ကုန်သော။ စုဒ္ဒသော။ ယာနိ တာနိ ပါဋိဟာရိယာနိ၊ အကြင်အကြင် ပြာဋိဟာတို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တတ္ထ၊ ထိုတဆယ့်လေးပါးသော ပြာဋိဟာတို့တွင်။ သိခါပ္ပတ္တံ၊ ခေါင်ထိပ်သို့ရောက်သော။ ကာယေန ဝသဝတ္တနပါဋိဟာရိယံ၊ ကိုယ်ဖြင့် အလိုလိုက်စေခြင်း ပြာဋိဟာကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ဧတ္ထ စာတိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ယန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ကိရိယာပရာမသနံ၊ ကိရိယာကိုသုံးသပ်ကြောင်းဖြစ်သော ပုဒ်တည်း။ တေန၊ ဖြင့်။ ရူပံ ပဿတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယဒေတံ ရူပဒဿနံ၊ အကြင်အဆင်းကို မြင်ခြင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) သဒ္ဒံ သုဏာတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယဒေတံ သဒ္ဒသဝနံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) စိတ္တံပဇာနာတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယဒေတံ စိတ္တဇာနနံ၊ အကြင်စိတ်ကို သိခြင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဒိဗ္ဗစက္ခု သောတစေတောပရိယဉာဏကတ္တုကံ၊ ဒိဗ္ဗစက္ခု ဒိဗ္ဗသောတ စေတောပရိယဉာဏ်လျှင် ကတ္တားရှိသော။ (တန်ခိုးရှင်ကို မငဲ့မူ၍ ဆိုသည်ဟု ယူရာ၏) ဝါ၊ ဒိဗ္ဗစက္ခု ဒိဗ္ဗသောတ စေတောပရိယဉာဏ်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်လျှင် ကတ္တားရှိသော။ ဒဿနသဝနဇာနနကိရိယံ၊ မြင်ခြင်း ကြားခြင်း သိခြင်း ကြိယာကို။ ပရာမသတိ၊ သုံးသပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတော၊ ဤမှ။ ပရေသု၊ နောက်၌ဖြစ်ကုန်သော။ သန္တိဋ္ဌတီတိအာဒီသုပိ၊ ဤသို့အစရှိသော ပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ပင်တည်း။ ယမ္ပိဿာတိ၊ ကား။ အဿယောဂိနော၊ ဂီ၏။ (ကမ္ပိ အဿ-၏ နောက်၌ ပုဒ်မပိုသည်) ယမ္ပိ အဓိဋ္ဌာနံ၊ သည်လည်း။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ယဉ္စ ခေါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ခေါ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အဝဓာရဏတ္ထော၊ ရှိ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဝိသေသတ္ထော၊ ရှိ၏။ တေန၊ ထိုခေါ-သဒ္ဒါဖြင့်။ အယမေဝ၊ ဤပြာဋိဟာသည်သာလျှင်။ ဧတ္ထ ကာယေနဝသဝတ္တနပါဋိဟာရိယေသု၊ ဤကိုယ်ဖြင့် အလိုသို့လိုက်စေသော ပြာဋိဟာတို့တွင်။ ဥက္ကဋ္ဌတရံ၊ အထူးသဖြင့် လွန်ကဲ၏။ ဝါ၊ အလွန်ကဲဆုံးဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒီပေတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။ ဣဒ္ဓိမာ၊ တန်ခိုးရှင်သည်။ အယံ နု ခေါ၊ ဤသူလေလော။ နိမ္မိတော၊ နိမ္မိတရုပ်သည်။ အယံ နု ခေါ၊ ဤသူလေလော။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကစ္စဿ၊ အချို့သော။ ဗြဟ္မုနော၊ အား။ အာသင်္ကုပ္ပါဒနတော၊ ယုံမှားကိုဖြစ်စေခြင်းကြောင့်တည်း။ ယဒဂ္ဂေန စ၊ အကြင်အဖို့ဖြင့်လည်း။ အဓိဋ္ဌိတံ၊ အပ်သော။ ဧတံ၊ ဤနိမ္မိတရုပ်ကို။ ဝိသေသတော၊ အားဖြင့်။ မနောမယန္တိ၊ အဘိညာဉ်စိတ်ဖြင့်ပြီးသည်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တဒဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ ဥက္ကဋ္ဌတရန္တိ၊ အထူးသဖြင့်လွန်ကဲသည်ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဧတ္တာဝတာ။ပ။နာမာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ယဒိ ဧဝံ၊ ယင်းသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤပြာဋိဟာပါဠိ၌။ သေသာနိ၊ ကြွင်းသော ပြာဋိဟာတို့ကို။ ဂဟိတာနိ၊ ယူကုန်အပ်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ သေသံ။ပ။ဝုတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
၃၉၈။ ဣဒံ နာနာကရဏန္တိ၊ ကား။ ဒွေ၊ ကုန်သော။ ဣမာပိ ဣဒ္ဓိယော၊ ဤဝိကဗ္ဗနနှင့် မနောမယဣဒ္ဓိတို့သည်လည်း။ အဓိဋ္ဌာနဝသေနေဝ၊ အားဖြင့်သာလျှင်။ ကာမံ ဣဇ္ဈန္တိ၊ အကယ်၍ကား ပြီးစီးကုန်၏။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ဝုစ္စမာနံ၊ ဆိုအပ်လတံ့သော။ ဣဒံ၊ ဤသည်ကား။ ဣမာသံ၊ ဤနှစ်ပါးသော ဣဒ္ဓိတို့ကို။ နာနာကရဏံ၊ အသီးအသီးကွဲပြားသည်ကို ပြုကြောင်းဖြစ်သော။ ဝိသေသော၊ တည်း။ ပကတိဝဏ္ဏံ ဝိဇဟိတွာတိ၊ ကား။ အတ္တနော၊ ၏။ ပကတိရူပံ၊ ပကတိအဆင်းကို။ ဝိဇဟိတွာ၊ စွန့်၍။ အပနေတွာ၊ ပယ်၍။ ပရေသံ၊ တို့အား။ အဒေဿတွာ၊ မူ၍။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ကုမာရကဝဏ္ဏန္တိ၊ ကား။ ကုမာရကသဏ္ဌာနံ၊ လုလင်ပျို၏အသွင်သဏ္ဌာန်ကို။ ဒေဿတီတိ၊ ကား။ တထာ၊ ဖြင့်။ ဝိကုဗ္ဗန္တော၊ အထူးပြုလျက်။ ဝါ၊ အထူးဖန်ဆင်းလျက်။ အတ္တနိ၊ ၌။ ဒေဿတိ၊ ၏။ နာဂဝဏ္ဏံ ဝါတိအာဒီသုပိ၊ ပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ပင်လျှင်တည်း။ ဟတ္ထိမ္ပိ ဒေဿတီတိ၊ ကား။ အတ္တာနမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ ဟတ္ထိံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဗဟိဒ္ဓါပိ၊ ၌လည်း။ ဟတ္ထိံ၊ ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဧတဒတ္ထမေဝ၊ အပြင်ပ၌ဆင်ကိုပြသည်ဟူသော ဤအနက်အကျိုးငှါသာလျှင်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဟတ္ထိဝဏ္ဏံ ဝါ ဒေဿတီတိ၊ ဟူ၍။ အဝတွာ၊ ၍။ ဟတ္ထိမ္ပိဒေဿတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ဝါဒအထူးဆိုဦးအံ့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ဗဟိဒ္ဓါ၊ ၌။ ဟတ္ထိအာဒိဒဿနဝစနံ၊ ဆင်အစရှိသည်ကိုပြခြင်းကိုဆိုသောစကားသည်။ ပကတိဝဏ္ဏံ ဝိဇဟိတွာတိ ဝစနေန၊ ဟူသောစကားနှင့်၄င်း။ (တနည်း) ပကတိဝဏ္ဏံ ဝိဇဟိတွာတိ ဝစနေန၊ တွာဟု ဟောအပ်သော။ ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓိဘာဝေန၊ နှင့်။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ဆန့်ကျင်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ သည်။ အယုတ္တံ၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ ကား။ ပကတိဝဏ္ဏဝိဇဟနံ နာမ၊ ပကတိအဆင်း သဏ္ဌာန်ကို စွန့်ခြင်းမည်သည်။ အတ္တနော၊ ၏။ ပကတိရူပဿ၊ ပကတိအဆင်းကို။ အညေသံ၊ တပါးသောသူတို့အား။ အဒဿနံ၊ တည်း။ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ၊ သိမ်း။ တဿ၊ ထိုပကတိအဆင်းကို။ နိရောဓနံ-နိရောဓနံ ဧဝ၊ ချုပ်စေခြင်းသည်သာလျှင်။ န၊ မဟုတ်။ (တသ္မာ၊ ကြောင့်ပေတည်း။) ဧဝံ၊ ဤသို့ဆိုခဲ့ပြီးသောအနက်သည်။ သတိ၊ သော်။ “အတ္တာနံ၊ ကို။ အဒေဿတွာ၊ ၍။ ဗဟိဒ္ဓါ၊ ၌။ ဟတ္ထိံ၊ ကို။ ဒေဿန္တော၊ ပြသောသူသည်။ ပကတိဝဏ္ဏံ၊ ကို။ ဝိဇဟိတွာ၊ စွန့်၍။ ဟတ္ထိံ၊ ကို။
ပါဠိယဉ္စ၊ ၌လည်း။ ကုမာရကဝဏ္ဏံ ဝါတိအာဒီသု၊ တို့၌။ အနိယမတ္ထော၊ ကိန်းသေမမှတ်အပ်သောအနက်ရှိသော။ ဝါသဒ္ဒေါ၊ ကို။ တေသု၊ ထိုကုမာရကဝဏ္ဏ စသည်တို့တွင်။ ဧကေကေဿဝ၊ တပါးတပါးကိုသာလျှင်။ ကရဏဒဿနတ္ထံ၊ ပြုခြင်းကိုပြသောအကျိုးငှါ။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဟတ္ထိမ္ပီတိအာဒီသု ပန၊ ပုဒ်တို့၌ကား။ ဟတ္ထိအာဒီနံ၊ ကုန်သော။ ဗဟူနံ၊ တို့ကို။ ဧကဇ္ဈံ၊ တည်း။ ကာတဗ္ဗဘာဝဒဿနတ္ထံ၊ ပြုအပ်သည်၏အဖြစ်ကိုပြခြင်းအကျိုးငှါ။ (ကာတဗ္ဗာနံ ဘာဝေါကာတဗ္ဗဘာဝေါ၊ တဿ ဒဿနံ၊ တဒတ္ထံ ဟု ဝစနတ္ထပြု၍ ကာတဗ္ဗဘာဝဒဿနတ္ထံ-ဟူ၍သာ ရှိသင့်၏) သမုစ္စယတ္ထော၊ ရှိသော။ ပိသဒ္ဒေါ၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ ဟတ္ထိမ္ပိ ဒေဿတီတိအာဒီသု၊ ပါဌ်တို့၌။ ဒုတိယေ၊ ဒုတိယနည်း၌။ (ဧဝံ သတိ အတ္တာနံ အဒေဿတွာ ဗဟိဒ္ဓါ ဟတ္ထိံ ဒေဿန္တော-ဟုပြခဲ့သည်ကို ရည်ဟန်ရှိ၏) ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ အတ္ထော၊ ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ၏။
ဣဒ္ဓိမတော၊ တန်ခိုးရှင်၏။ (ဒဿနံ-၌ သမ္ဗန် သမ္ဗန္ဓီ အဖြစ်ဖြင့်စပ်) အတ္တနော၊ ကို။ (ဒဿနံ- ၌ ကံ ကြိယာအဖြစ်ဖြင့် စပ်) ကုမာရကာကာရေန၊ လုလင်ပျိုအခြင်းအရာဖြင့်။ ပရေသံ၊ တို့ကို။ ဒဿနံ၊ ပြခြင်းသည်။ ကုမာရကဝဏ္ဏနိမ္မာနံ၊ လုလင်ပျိုအသွင်ကိုဖန်ဆင်းခြင်းမည်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤသို့ဖန်ဆင်းရာ၌။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုသော။ အပုဗ္ဗံ၊ အသစ်ဖြစ်သော။ ပထဝီအာဒိဝတ္ထု၊ ပထဝီအစရှိသောဝတ္ထုကို။ န နိပ္ဖါဒီယတိ၊ မပြီးစေအပ်။ ဝါ၊ ပြီးစေအပ်သည်မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကသိဏနိယမေန၊ ကသိုဏ်းကိုသတ်မှတ်ခြင်းဖြင့်။ ပယောဇနာဘာဝတော၊ အကျိုး၏မရှိခြင်းကြောင့်။ ပထဝီကသိဏာဒီသု အညတရာရမ္မဏတောတိ၊ တော-ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်းကား။ ဝတ္ထုနိပ္ဖါဒနေ၊ အသစ်ဖြစ်သောဝတ္ထုကိုပြီးစေခြင်းသည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ တံ၊ ထိုပြီးစေအပ်သောဝတ္ထုသည်။ ပထဝီကသိဏာဒိဝသေနေဝ၊ အားဖြင့်သာလျှင်။ ဣဇ္ဈတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤကုမာရကဝဏ္ဏအစရှိသည်ကိုဖန်ဆင်းရာ၌။ ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့အသစ်ဖြစ်သောဝတ္ထုကို ပြီးစေသည်ရှိသော်လည်း။ ကသိဏနိယမေန၊ ကိုသတ်မှတ်ခြင်းဖြင့်။ ပယောဇနံ၊ အကျိုးသည်။ နတ္ထေဝ၊ မရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ ကုမာရကဝဏ္ဏံ၊ ကို။ ဒေဿန္တေန၊ ပြသောတန်ခိုးရှင်သည်။ နီလဝဏ္ဏံ ဝါ၊ ကိုမူလည်း။ ဒေဿတဗ္ဗံ၊ ပြအပ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ ပီတာဒီသု၊ ရွှေသောအဆင်းအစရှိသည်တို့တွင်။ အညတရဝဏ္ဏံ ဝါ၊ ကိုမူလည်း။ (ဒေဿတဗ္ဗံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။) တထာ၊ ထိုသို့ ပြအပ်သည်။ သတိ၊ သော။ နီလာဒိကသိဏာနိ၊ နီလအစရှိသော ကသိုဏ်းတို့ကို။ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗာနိ၊ ဝင်စားအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သကိဏနိယမော၊ ကသိုဏ်းကို သတ်မှတ်ခြင်းသည်။ အာပန္နာပ၊ ရောက်သည်သာလျှင်တည်း။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသော နာဂဝဏ္ဏစသည်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ဧဝံ၊ သို့။ အဓိဋ္ဌိတေ၊ တည်သည်ရှိသော်။ (အဝဋ္ဌိတေ-ဟူသော မူကွဲက သာ၍ကောင်း၏။ အနောကာသောဝ-၌ စပ်) ဧကေ၊ အချို့သောဆရာတို့သည်။ ပထဝီကသိဏဝသေန၊ ဖြင့်။ ဧကောပိ၊ တပါးတည်းသည်လည်း။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဗဟုဓာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အာဒိဘာဝေါ၊ ဤသို့အစရှိသည်၏ဖြစ်ခြင်းသည်။ (ဣဇ္ဈတိ၊ ၏။) ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ပဝတ္တန၊ သော။ ကသိဏနိဒ္ဒေသေန၊ ကသိဏနိဒ္ဒေသ၌ လာသောစကားနှင့်။ ဣဓ၊ ဤဣဒ္ဓိဝိဓနိဒ္ဒေသ၌။ ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓိနိဒ္ဒေသေ၊ ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓိနိဒ္ဒေသေ၊ ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓိကို ညွှန်ပြရာ၌။ ပထဝီကသိဏာဒိသု အညတရာရမ္မဏတောတိအာဒိဝစနဿ၊ ဤသို့အစရှိသောစကားရှိ၏။ ဝိရောဓံ၊ ဆန့်ကျင်ခြင်းကို။ ယံ၊ အာသင်္ကန္တိ၊ အကြင်ယုံမှားကုန်၏။ သော၊ ထိုယုံမှားခြင်းသည်။ အနောကာသောဝ၊ ဖြစ်ခွင့်မရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ နိမ္မိနိတဗ္ဗဘာဝေန၊ ဖန်ဆင်းအပ်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ အတ္တနာ၊ သည်။ ဣစ္ဆိတော၊ အလိုရှိအပ်သော အသွင်သဏ္ဌာန်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အတ္တနော၊ ၏။ ကုမာရကဝဏ္ဏော၊ လုလင်ပျို၏ အသွင်သဏ္ဌာန်မည်၏။ (မိမိအလိုရှိအပ်သော ဝဏ္ဏဖြစ်သောကြောင့် မိမိ၏ကုမာရကဝဏ္ဏ-ဟု သမ္ဗန် သမ္ဗန္ဓီပြု၍ ဆိုသည်ဟုသိစေ၏) အတ္တနော၊ ၏။ ဒဟရကာလေ၊ ၌။ ကုမာရကဝဏ္ဏာပန၊ သည်ကား။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။ နာဂါဒိဝဏ္ဏေသုပိ၊ နဂါးအစရှိသည်တို့၏ အသွင်သဏ္ဌာန်တို့၌လည်း။ အယံ နယော၊ ဤနည်းသည်။ ဗျာပီ ဧဝ၊ ပျံ့နှံ့သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧကေ၊ အချို့သောဆရာတို့သည်။ နာဂါဒိနိမ္မာနေ၊ နဂါးအစရှိသည်ကို ဖန်ဆင်းရာ၌။ နယုဇ္ဇတိ ဝိယ၊ မသင့်သကဲ့သို့ရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုစကားကို။ အပေါဟတံ-အပဦဟတံ၊ ပယ်ထုတ်အပ်ပြီဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။
ဗဟိဒ္ဓါပီတိ၊ ၌။ ပိ၏သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အဇ္ဈတ္တံ၊ ကို။ သမ္ပိဏ္ဍေတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ အယံ၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟတ္ထိမ္ပိဒေဿတီတိအာဒိ၊ စသည်ကို။ အဇ္ဈတ္တံပိ၊ ၌၄င်း။ ဗဟိဒ္ဓါပိ၊ ၌၄င်း။ ဟတ္ထိအာဒိဒဿနဝသေန၊ ကို ပြသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကုမာရကဝဏ္ဏံဝါတိအာဒိ ဝိယ၊ အစရှိသည်ကဲ့သို့။ အဇ္ဈတ္တမေဝ၊ ၌သာလျှင်။ ကုမာရကဝဏ္ဏဒီနံ၊ တို့ကို။ ဒဿနဝသေန၊ ဖြင့်။ န (ဝုတ္တံ)၊ ဆိုအပ်သည်မဟုတ်။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ယံ အဓိဋ္ဌာနဝိဓာနံ၊ အကြင် အဓိဋ္ဌာန်အစီအရင်ကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်၏။ တံ၊ ထိုအစီအရင်ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ တည်း။
၃၉၉။ ကာယန္တိ၊ ကား။ အတ္တနော၊ ၏။ ကရဇကာယံ၊ ကို။ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ အယံ ကာယော၊ သည်။ သုသိရော၊ အခေါင်းရှိသည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေ။ ဣတိ၊ သို့။ ပရိကမ္မံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ပုန၊ ဖန်။ ပါဒကဇ္ဈာနံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ ဝုဋ္ဌာယ၊ ၍။ ဣတိ၊ သို့။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တနယာနုသာရံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းသို့ အစဉ်လျှောက်သော။ ဝါ၊ နည်းကိုအစဉ်မှီးသော။ ဣမံ၊ ဤအနက်ကို။ အာဟ၊ ၏။ အညံ ကာယန္တိ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ မနောမယံ၊ စိတ်ဖြင့်ပြီးသော။ ယံ ကာယံ၊ အကြင်ကိုယ်ကို။ နိမ္မိတိတုကာမော၊ ဖန်ဆင်းခြင်းငှါအလိုရှိ၏။ တံ၊ ထိုကိုယ်ကို။ (အာဟ၊ ၏။) မုဉ္ဇမှာတိ၊ ကား။ မုဉ္ဇတိဏတော၊ ဖြူဆံမြက်မှ။ ဤသိကန္တိ၊ ကား။ တဿ၊ ထိုဖြူဆံမြက်၏။ ကဏ္ဍံ၊ အူတိုင် အူတန်ကို။ ကောသိယာတိ၊ ကား။ အသိကောသတော၊ သန်လျက်အိမ်မှ။ ကရဏ္ဍာယာတိ၊ ကား။ ပေဋ္ဌာယ၊ ပခြုပ်မှ။ နိမ္မောကတော၊ မြွေရေခွံမှ။ ဣတိ စ၊ သို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အဗ္ဗာဟတီတိ၊ ကား။ ဥဒ္ဓရတိ၊ ထုတ်ဆောင်၏။ ပဝါဟေယျာတိ၊ ကား။ အာကဎေုယျ၊ ငင်ထုတ်ရာ၏။
ဣဒ္ဓိဝိဓနဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ သ၏ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
ဣတိ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်ကား။ ဒွါဒသမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ၊
တဆဲ့နှစ်ခုမြောက်အပိုင်း၏အဖွင့်တည်း။
၁၃- အဘိညာနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
ဒိဗ္ဗသောတဓာတုကထာဝဏ္ဏနာ
၄၀၀။ တတ္ထာ၊ ကား။ ဒိဗ္ဗသောတဓာတုယာ၊ ဓာတ်၏။ နိဒ္ဒေသ၊ ၌။ ဟိ၊ မှန်။ အဘိညာပါဠိယာ၊ ပါဠိ၏။ နိဒ္ဒေသမုခေန၊ သကို (မျက်နှာ) ပဓာနပြုသဖြင့်။ အဘိညာနံ၊ တို့ကို။ နိဗ္ဗတ္တနဝိဓိ၊ ဖြစ်စေခြင်းအစီအရင်ကို။ ဝိဓီယတိ၊ (ဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌) စီရင်အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဘိညာသီသေန၊ အဘိညာဉ်ကို ခေါင်းတပ်သဖြင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အဘိညာပါဠိ၊ ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ တတော။ပ။အဘိညာသူတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ တတော ပရာသူတိ၊ ဟူသောစကားကို။ သတ္ထုနော၊ ၏။ ဒေသနာက္ကမံ စ၊ ဒေသနာအစဉ်ကို၄င်း။ အတ္တနော၊ ၏။ ဥဒ္ဒေသက္ကမံ စ၊ သအစဉ်ကို၄င်း။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပဋိပဇ္ဇန္တာ၊ ကျင့်သောသူတို့သည်။ ဣမိနာဝ ကမေန၊ ဖြင့်သာလျှင်။ နပဋိပဇ္ဇန္တိ၊ ကျင့်ကုန်သည်မဟုတ်။ သဗ္ဗတ္ထာတိ၊ ကား။ ဒိဗ္ဗသောတဓာတုပါဠိယံ စ၊ ဓာတ်ပါဠိ၌၄င်း။ သေသောဘိညာပါဠိယံ စ၊ ကြွင်းသောအဘိညာဉ်ပါဠိ၌၄င်း။ ဣတိ၊ သို့။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသော လေးပါးသောအဘိညာဉ်ပါဠိတို့၌။ တတြာတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ဝါကျောဘာသေ၊ ဝါကျဥပညာသအနက်၌။ ဝါ၊ ဒိဗ္ဗသောတဓာတုယာ နိဒ္ဒေသက္ကမော-ဟူသော ရှေ့ဝါကျကိုကပ်၍ သိစေခြင်းဟူသော အနက်၌။ (ပြည်မူဝိသုဒ္ဓိမဂ်နိဿယ၌ ဖော်ပြသောအနက်) ဝါ၊ ဝါကျအသစ်ကို ကပ်၍ ထည့်သွင်းခြင်းဟူသောအနက်၌။ နိပါတမတ္တံ၊ မျှသာတည်း။ ဝါ၊ ကား။ တတြ ယထာဝုတ္တပါဌေ၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော (သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေအစရှိသော) ထိုပါဌ်၌။ ဒိဗ္ဗသဒိသတ္တာတိ၊ ကား။ ဒိဝိ၊ နတ်ပြည်၌။ (သီမူနှင့်အညီပင်) ဘဝါ၊ ဖြစ်သည်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒိဗ္ဗာ၊ မည်၏။ ဒေဝါနံ၊ တို့၏။ သောတဓာတု၊ ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) တာယ ဒိဗ္ဗာယ သဒိသတ္တာ၊ ထိုဒိဗ္ဗသောတဓာတ်နှင့် တူသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဣဒါနိ၊ ၌။ တံ ဒိဗ္ဗသဒိသတံ၊ ထိုဒိဗ္ဗသောတဓာတ်နှင့် တူသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ငှါ။ ဒေဝါနံ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သုစရိတကမ္မနိဗ္ဗတ္တာတိ၊ ကား။ သဒ္ဓါဗဟုလတာ။ပ။သမ္ပတ္တိယာ၊ သဒ္ဓါများသည်၏အဖြစ်ယ စင်ကြယ်သောအယူရှိသည်၏အဖြစ်ယ အကျိုးအာနိသင်ကို ရှုမြင်လေ့ ရှိသည်၏အဖြစ် အစရှိသောဂုဏ်တို့နှင့်ပြည့်စုံသဖြင့်။ သူဋ္ဌု၊ စွာ။ စရိတတ္တာ၊ ကြောင့်။ သုစရိတေန၊ မည်သော။ ဒေဟူပပတ္တိဇနကေန၊ နတ်၏ဖြစ်ခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်သော။ ဝါ၊ နတ်ပဋိသန္ဓေကိုဖြစ်စေ တတ်သော။ ပုညကမ္မေန၊ ကောင်းမှုကံကြောင့်။ နိဗ္ဗတ္တာ၊ ဖြစ်သော။ ပိတ္တသေမှရုဟိရာဒီဟီတိ (ဧတ္ထ၊) ဤပါဌ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဝါတရောဂါဒီနံ၊ လေရောဂါ အစရှိသည်တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) အပလိဗုဒ္ဓါတိ၊ ကား။ အနုပဒ္ဒုတာ၊ မနှိပ်စက်အပ်သည်ဖြစ်၍။ ပိတ္တာဒီဟိ၊ သည်းခြေအစရှိသည်တို့သည်။ အနုပဒ္ဒုတတ္တာ စ၊ မနှိပ်စက်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ကမ္မဿ၊ ၏။ ဥဠာရတာယ စ၊ ကြီးမြတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဥပက္ကိလေသဝိမုတ္တိ၊ တို့မှလွတ်ခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဥပက္ကိလေသဒေါသရဟိတံ၊ ညစ်ညူးကြောင်းအပြစ်ဒေါသမှကင်းသော။ ကမ္မံ၊ ကံသည်။ တိဏာဒိဒေါသရဟိတံ၊ မြက်စသော အပြစ်ဒေါသမှကင်းသော။ သဿံဝိယ၊ ကောက်စပါးပင်ကဲ့သို့။ ဥဠာရဖလံ၊ ကြီးမြတ်သော အကျိုးရှိသည်ဖြစ်၍။ အနုပက္ကိလိဋ္ဌံ၊ မနှိပ်စက်အပ် မညစ်နွမ်းစေအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ အဿ၊ ထိုကံ၏။ ဖလံ၊ ကို။ ကာရဏူပစာရေန၊ အားဖြင့်။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့် ဥပက္ကိလေသဝိမုတ္တဟူ၍။ ဝေါဟရီယတိ၊ ခေါ်ဝေါ်အပ်၏။ (ယထာ ကိံ၊ ကား။) သုက္ကံ၊ ဖြူစင်သည်ဖြစ်၍။ သုက္ကဝိပါကံ၊ ဖြူစင်သောအကျိုးရှိသောကံ။ ဣတိ ယထာ၊ ဤဝေါဟာရကဲ့သို့တည်း။ ဒူရေပီတိ (ဧတ္ထ) ၌။ ပိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ သုခုမဿာပိ၊ သော။ အာရမ္မဏဿ၊ ကို။ သမ္ပဋိစ္ဆနသမတ္ထတံ၊ ခံယူခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သည်၏အဖြစ်ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ သိမ်းယူ၏။ ပသာဒသောသဓာတုတိ၊ ကား။ စတုမဟာဘူတာနံ၊ တို့ကို။ ပသာဒလက္ခဏာ၊ ကြည်စေခြင်းလက္ခဏာရှိသော။ သောတဓာတု၊ သည်။
ဝီရိယာရမ္ဘဝသေနေဝ၊ ဝီရိယဖြင့် အားထုတ်ခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ဣဇ္ဈနတော၊ ပြီးစီးခြင်းကြောင့်။ သဗ္ဗပိ၊ သော။ ကုသလဘာဝနာ၊ နာသည်။ ဝီရိယဘာဝနာ၊ နာမည်၏။ ဝါ၊ ကား။ ပဓာနသင်္ခါရသမန္နဂတာ၊ မြတ်သောအားထုတ်မှုသင်္ခါရနှင့် ပြည့်စုံသော။ ဣဒ္ဓိပါဒဘာဝနာပိ၊ နာသည်လည်း။ ဝိသေသတော၊ အားဖြင့်။ ဝီရိယဘာဝနာ၊ နာမည်၏။ တဿာ၊ ထိုဝီရိယဖြင့် ပွါးစေအပ်သော ဘာဝနာ၏။ အာနုဘာဝေန၊ ကြောင့်။ နိဗ္ဗတ္တာ၊ ဖြစ်သည်တည်း။ ဝီရိယဘာဝနာဗလနိဗ္ဗတ္တာ၊ ဝီရိယဖြင့် ပွါးစေအပ်သော ဘာဝနာ၏အစွမ်းကြောင့်ဖြစ်သည်။ ဉာဏမယာ၊ ဉာဏ်ဖြင့်ပြီးသော။ သောတဓာတု၊ သည်။ ဉာဏသောတဓာတု၊ မည်၏။ တာဒိသာယေဝါတိ၊ ကား။ ဥပက္ကိလေသဝိမုတ္တတာယ စ၊ ဥပက္ကိလေသမှလွတ်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်၎င်း။ ဒူရေပိ၊ ၌လည်း။ (အာရမ္မဏဿ၊ ကို။) သုခုမဿပိ၊ သိမ်မွေ့သည်လည်းဖြစ်သော။ အာရမ္မဏဿ၊ ကို။ သမ္ပဋိစ္ဆနသမတ္ထတာယ စ၊ ခံယူခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်၎င်း။ တံသဒိသာ ဧဝ၊ ထိုဒိဗ္ဗပသာဒသောတဓာတ်နှင့် တူသည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဒိဗ္ဗဝိဟာရဝသေန ပဋိလဒ္ဓတ္တာတိ၊ ကား။ ဒိဗ္ဗဝိဟာရသင်္ခါတာနံ၊ ရဟုဆိုအပ်ကုန်သော။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ ဘူမီနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ ပဋိလဒ္ဓတ္တာ၊ ရအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဣမိနာ၊ ဤဟိတ်ပါဌ်ဖြင့်။ ကာရဏဝသေန၊ အကြောင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အဿာ၊ ထိုဒိဗ္ဗသောတဓာတ်၏။ ဒိဗ္ဗဘာဝံ၊ ဒိဗ္ဗမည်သည်၏အဖြစ်ကို။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်ဆိုထိုက်၏။ တံ၊ ထိုစကားကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက် (ဖြစ်သော ဝိသုဒ္ဓိမဂ် ဒု၊ နှာ ၁၃။ ဤဋီကာ ဒု၊ နှာ ၁၇) ၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ တည်း။
ဉာဏဿ၊ ၏။ ပရိသုဒ္ဓိ၊ စင်ကြယ်ခြင်းသည်။ ဥပက္ကိလေသဝိဂမေနေဝ၊ ဥပက္ကိလေသ၏ ကင်းခြင်းဖြင့်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိရုပက္ကိလေသာယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ မနုဿသန္တကာ၊ လူတို့၏ဥစ္စာသည်။ မာနုသိကာ၊ မည်၏။ မံသသောတဓာတု၊ တဓာတ်ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) ဧတာယ၊ ဤဒိဗ္ဗသောတဓာတ်သည်။ မာနုသိကာ၊ လူ၏ဥစ္စာဖြစ်သော မံသသောတဓာတ်ကို။ (သီမူနှင့်အညီပင်) ဒိဗ္ဗဝိဒူရာဒိဝိသယဂ္ဂဟဏသင်္ခါတေန၊ နတ်ပြည်၌ဖြစ်သောအသံယ အလွန်ဝေးသောအသံ အစရှိသော အာရုံတို့ကိုယူခြင်းဟုဆိုအပ်သော။ အတ္တနော၊ ၏။ ကိစ္စဝိသေသေန၊ အထူးဖြင့်။ အတိက္ကန္တာ၊ ကျော်လွန်အပ်၏။ ဝါ၊ ကျော်လွန်အပ်သော။ မာနုသိကာ၊ ဓာတ်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အတိက္ကန္တမာနုသိကာ၊ မည်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ မနုဿူပစာရံ အတိက္ကမိတွာ သဒ္ဒသဝနေနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ မနုဿူပစာရန္တိ၊ ကား။ မနုဿေဟိ၊ လူတို့သည်။ ဥပစရိတဗ္ဗဋ္ဌာနံ၊ ကပ်၍ကျက်စားနိုင်သောအရပ်ကို။ ပကတိယာ၊ အားဖြင့်။ သောတဒွါရေန၊ ဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်ယူနိုင်သော။ ဝိသယံ၊ အာရုံကို။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ သဒ္ဒသဝနေနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဒိဗ္ဗေတိ၊ ကား။ ဒေဝလောကပရိယာပန္နေ၊ နတ်လောက၌အကျုံးဝင်သောအသံတို့ကို။ တေ ပန၊ ထိုဒိဗ္ဗသဒ္ဒ တို့သည်ကား။ ဝိသေသတော၊ အားဖြင့်။ ဒေဝါနံ၊ တို့၏။ ကထာသဒ္ဒါ၊ စကားအသံတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒေဝါနံ သဒ္ဒေတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဧတေ၊ ဤအသံတို့သည်။ မနုဿာနံ၊ လူတို့၏ ဥစ္စာတို့တည်း။ (တနည်း) မနုဿာနံ၊ တို့၏။ ဧတေ၊ ဤဥစ္စာတို့တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မာနုသာ၊ မည်ကုန်၏။ တေ မာနုသေ၊ ထိုလူတို့၏ဥစ္စာတို့ကို။ ဧဝံ၊ သို့။ ဒေဝမနုဿသဒ္ဒါနံယေဝ၊ နတ်နှင့်လူတို့၏ အသံတို့၏သာလျှင်။ ဝါ၊ တို့ကိုသာလျှင်။ ဂဟိတတ္တာ၊ ကြောင့်။ ပဒေသပရိယာဒါနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧကဒေသဂ္ဂဟဏံ၊ တစိတ်တဒေသအားဖြင့် ယူခြင်းကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ အတ္တနော၊ ၏။ သရီရေ၊ ကိုယ်၌။ သန္တိဿိတာ၊ မှီသောပိုးတို့သည်။ သဒေဟသန္နိဿိတာ၊ မည်ကုန်၏။ ဌာနတေဒဂ္ဂဟဏမုခေန၊ ဌာနအပြားကို ယူခြင်းကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ သဝိညာဏကာဒိ တေဒတိန္နဿ၊ သဝိညာဏကအသံစသည် အပြားအားဖြင့်ကွဲပြားသော။ သဒ္ဒဿ၊ ကို။ အနဝသေသေန၊ အကြွင်းမရှိသောအားဖြင့်။ သင်္ဂဏှနတော၊ သိမ်းယူခြင်းကြောင့်။ နိပ္ပဒေသပရိယာဒါနံ၊ အကြွင်းမဲ့သိမ်းယူခြင်းကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။)
အယံ ဒိဗ္ဗသောတဓာတု၊ ဤဒိဗ္ဗသောတဓာတ်ကို။ (အယံ-အစွဲပြသည်) ပရိကမ္မသမာဓိ စိတ္တေနာတိ၊ ကား။ ပရိကမ္မဘူတာဝေဏိကသမာဓိစိတ္တေန၊ ပရိကံဖြစ်သော သီးသန့်သမာဓိစိတ်ဖြင့်။ ဒိဗ္ဗသောတဉာဏဿ၊ ဉာဏ်၏။ ပရိကမ္မဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တက္ခဏိကသမာဓိနာ၊ ဖြစ်သောခဏိက သမာဓိဖြင့်။ သမာဟိတစိတ္တေန၊ တည်ကြည်သောစိတ်ဖြင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ပရိကမ္မသမာဓိ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ဒိဗ္ဗသောတဓာတုယာ၊ ဓာတ်၏။ ဥပစာရာဝတ္ထာ၊ ဥပစာအခိုက်အတန့်တည်း။ ဣတိပိ၊ သို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ဆရာတို့ ဆိုကုန်၏။ သာ ပန၊ ထိုဥပစာအခိုက်အတန့်ကိုကား။ နာနာဝဇ္ဇနဝသေန၊ ကွဲသောအာဝဇ္ဇန်းရှိသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။ သဗ္ဗောဠာရိကသဒ္ဒဒဿနတ္ထံ၊ အလုံးစုံသော အသံတို့ထက် ရုန့်ရင်းသောအသံကို ပြခြင်းအကျိုးငှါ။ သီဟာဒီနံ၊ ခြင်္သေ့ စသည်တို့၏။ သဒ္ဒေါ၊ ကို။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဂဟိတော၊ ၏။ တိယောဇနမတ္ထကေပိ၊ သုံးယူဇနာထက်၌သော်လည်း။ ကေသရသီဟဿ၊ ကေသရခြင်္သေ့၏။ သီဟနာဒသဒ္ဒေါ၊ ခြင်္သေ့ ဟောက်သံကို။ သုယျတိ ကိရ၊ ကြားရသတတ်။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ မေဃသဒ္ဒဗျဂ္ဃသဒ္ဒါဒီနံ၊ မိုးသံ ကျားသံ အစရှိသည်တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ယထာဩဠာရိကသဒ္ဒါဝဇ္ဇနံ၊ ရုန့်ရင်းသော အစဉ်အတိုင်း အသံတို့ကို ဆင်ခြင်ခြင်းသည်။ (ယထာဩဠာရိက-သဒ္ဒါသည် ယထာဝုဍ္ဎံ-ကဲ့သို့ပင် ပြီး၏) ယာဝဒေဝ။ပ။ဒဿနတ္ထံ၊ သိမ်မွေ့သောအသံကို ဆင်ခြင်ခြင်း၏ အကြောင်းကိုပြခြင်း အကျိုးရှိသည်သာလျှင်။ ဝါ၊ အကျိုးငှါသာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) တထာ၊ ထိုယထာဩဠာရိက အခြင်းအရာ အားဖြင့်။ သဒ္ဒဂ္ဂဟဏဘာဝနာဗလေန၊ အသံကိုယူသောအလေ့အကျင့်ဘာဝနာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သုခုမတရသဒ္ဒဂ္ဂဟဏသံသိဒ္ဓိတော၊ အထူးသဖြင့် သိမ်မွေ့သောအသံကို ယူခြင်း၏ ကောင်းစွာ ပြီးစီးခြင်းကြောင့်တည်း။
ဧဝံ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့သည်နှင့်အတူ။ အာသန္နသဒ္ဒဂ္ဂဟဏနုသာရေန၊ နီးသောအသံကို ယူခြင်းကိုအစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ ဒူရဒူရတရသဒ္ဒဂ္ဂဟဏမ္ပိ၊ ဝေးသောအသံယ သာ၍ဝေးသောအသံတို့ကို ယူခြင်းသည်လည်း။ သမိဇ္ဈတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဒိသာသမ္ဗန္ဓဝသေန၊ အရပ်မျက်နှာနှင့် စပ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သဒ္ဒါနံ၊ အသံတို့ကို။ မနသိကာရဝိဓိ၊ နှလုံးသွင်းခြင်း အစီအရင်ကို။ အာရဒ္ဓေါ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သဒ္ဒနိမိတ္တန္တိ၊ ကား။ ဉာဏုပ္ပတ္တိဟေတုဘာဝတော၊ ဉာဏ်ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်း၏အဖြစ်ကြောင့်။ သဒ္ဒေါ ဧဝ၊ အသံသည်သာလျှင်။ သဒ္ဒနိမိတ္တံ၊ မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တော၊ ပြီးသော။ ဥပါဒါယုပါဒါယ၊ ထောက်ဆ၍ ထောက်ဆ၍။ လဗ္ဘမာနော၊ ရအပ်သော။ သဒ္ဒါနံ၊ တို့၏။ ယောဩဠာရိကသုခုမာကာရော၊ အကြင် ရုန့်ရင်းသောအခြင်းအရာ သိမ်မွေ့သော အခြင်းအရာသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုရုန့်ရင်းသော အခြင်းအရာ သိမ်မွေ့သောအခြင်းအရာသည်။ သဒ္ဒနိမိတ္တံ၊ မည်၏။ တေနေဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ သဒ္ဒါနံ သဒ္ဒနိမိတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ဘေဒပြု၍ မိန့်ဆို၏။ ပန၊ ဆက်။ ဩဠာရိကာနမ္ပိ။ပ။ကာတဗ္ဗန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ သော။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ ဩဠာရိကသုခုမသမ္မတေသုပိ၊ မ-ဟု သမုတ်အပ်သောအသံတို့၌လည်း။ ဩဠာရိကသုခုမသဗ္ဘာဝဒဿနတ္ထံ၊ ရုန့်ရင်းသောအသံ သိမ်မွေ့သောအသံတို့၏ ရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝါ၊ ရုန့်ရင်းသည်၏အဖြစ် သိမ်မွေ့သည်၏အဖြစ် ရှိသည်၏အဖြစ်ကို ပြခြင်းအကျိုးရှိ၏။ ဝါ၊ အကျိုးငှါ။ (ဟောတိ၊ ၏။) စ၊ ဆက်။ တံ သဗ္ဗံ၊ ထိုအလုံးစုံကို။ သုခုမေ၊ သိမ်မွေ့သောအသံ၌။ ဉာဏပရိစယဒဿနတ္ထံ၊ ဉာဏ်၏ အလေ့အကျက်ကို ပြခြင်းအကျိုးရှိသည်ဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ သဒ္ဒနိမိတ္တဿ၊ ၏။ အပစ္စုပ္ပန္နသဘာဝတ္တာ၊ ပစ္စုပ္ပန်သဘော မရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ပစ္စုပ္ပန်သဘော မဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သဒ္ဒေါဝ၊ ကြားရသော အသံသည်သာလျှင်။ သဒ္ဒနိမိတ္တန္တိ၊ မိတ်မည်သည်ဟူသော။ အယမေဝ ပက္ခော၊ ဤအဖို့သည်သာလျှင်။ ဉာယာဂတော၊ အသင့်အားဖြင့်လာရောက်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) တံ၊ ထိုစကားသည်။ န၊ မသင့်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဩဠာရိကသုခုမာနံ၊ ကုန်သော။ သဒ္ဒါနံ၊ တို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ (ဂဟေတဗ္ဗတော-၌ ကြေလေသော ဘာဝ-နှင့် စပ်) နီလပီတာဒိဝဏ္ဏနံ၊ အညို အရွှေအစရှိသော အဆင်းတို့ကို။ ဝဏ္ဏရမ္မဏေန၊ အဆင်းလျှင် အာရုံရှိသော။ ဉာဏေန၊ (မနောဒွါရ၌ ဖြစ်သော) ဝိစာရဏဉာဏ်ဖြင့်။ (ဂဟဏံ) ဝိယ၊ ယူခြင်း သိခြင်း ဆုံးဖြတ်ခြင်းကဲ့သို့။ တထေဝ၊ တူသောလျှင်။ (သဒ္ဒါရမ္မဏန၊ အသံလျှင်အာရုံရှိသော။ ဉာဏေန၊ ဖြင့်။) ဂဟေတဗ္ဗတော၊ ယူအပ်သိအပ်ဆုံးဖြတ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဝါ၊ စင်စစ်သော်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤ (ဩဠာရိကာနမ္ပိ။ပ။ကာတဗ္ဗံဟူသော) ပါဌ်၌။ ဩဠာရိကသုခုမဘာဝေါ၊ ရုန့်ရင်းသည်၏အဖြစ် သိမ်မွေ့သည်၏ အဖြစ်သည်။ သဒ္ဒနိမိတ္တံ၊ မည်၏။ (ပြခဲ့ပြီးသော ဩဠာရိကသုခုမာကာရနှင့် အတူတူပင်ဟု မှတ်အပ်၏) ဣတိ၊ သို့။ အဓိပ္ပတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ တရပ်ပြီး၏။ တဿာတိ၊ ကား။ ကထာဝုတ္တေန၊ ပြီးသော။ ဝိဓိနာ၊ ဖြင့်။ ပဋိပဇ္ဇန္တဿ၊ သော။ ယောဂိနော၊ ၏။ တေ သဒ္ဒါတိ၊ ကား။ သဗ္ဗောဠာရိကတော၊ အလုံးစုံထက် ရုန့်ရင်းသောအသံမှ။ ပဘုတိ၊ ၍။ အာဝဇ္ဇန္တဿ၊ ဆင်ခြင်သောယောဂီ၏။ ဝါ၊ သည်။ (အာဝဇ္ဇိတော-၌ စပ်) အနုက္ကမေန၊ ဖြင့်။ သုခုမသုခုမာ၊ သိမ်မွေ့ကုန် သိမ်မွေ့ကုန်သော။ ယေ သဒ္ဒါ၊ တို့ကို။ အာဝဇ္ဇိတာ၊ ကုန်၏။ တေ၊ ထိုအလုံးစုံသော အသံတို့ထက် ရုန့်ရင်းသောအသံမှစ၍ အစဉ်အတိုင်း သိမ်မွေ့ကုန် သိမ်မွေ့ကုန်သော အသံတို့သည်။ ပါကတိကစိတ္တဿာပီတိ၊ ကား။ ပါဒကဇ္ဈာနသမာပဇ္ဇနတော၊ စျာန်ကိုဝင်စားသည်မှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ပဝတ္တစိတ္တဿာပိ၊ ဖြစ်သောစိတ်အားလည်း။ ပရိကမ္မသမာဓိစိတ္တဿာတိ၊ ကား။ ဒိဗ္ဗသောတဓာတုယာ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒနတ္ထံ၊ ဖြစ်စေခြင်းအကျိုးငှါ။ ပါဒကဇ္ဈနံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ ဝုဋ္ဌိတဿ၊ ထသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ (စိတ္တဿ-၌စပ်) သဒ္ဒံ၊ ကို။ အာရဗ္ဘ၊ ၍။ ပရိကမ္မကရဏဝသေန၊ အားဖြင့်။ ပဝတ္တက္ခဏိကသမာဓိစိတ္တဿ၊ ဖြစ်သောခဏိကသမာဓိစိတ်အား။ ပုဗ္ဗေပိ၊ ရှေးဘဝရှေးကာလ၌လည်း။ ဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ပရိမဒ္ဒိတတ္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင်နှိပ်နယ်ခြေမှုန်းအပ်ပြီး သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အတိဝိယ၊ အလွန်လျှင်။ ပါကဋာ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။
တေသု သဒ္ဒေသူတိ၊ ကား။ ပရိကမ္မဿ၊ ၏။ ဝိသယဒဿနတ္ထံ၊ အာရုံကိုပြခြင်းအကျိုးငှါ။ ဗဟူ၊ ကုန်သော။ ယေ သဒ္ဒါ၊ တို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ တေသု သဒ္ဒေသု၊ ပရိကံ၏အာရုံဖြစ်သော များစွာကုန်သော ထိုအသံတို့တွင်။ အညတရန္တိ၊ ကား။ ယတ္ထ၊ အကြင်အသံ၌။ အဿ၊ ထိုယောဂီပုဂ္ဂိုလ်၏။ ပရိကမ္မကရဏဝသေန၊ အားဖြင့်။ အဘိဏှံ၊ မပြတ်။ မနသိကာရော၊ သည်။ ပဝတ္တာ၊ ဖြစ်၏။ တံ ဧကံ သဒ္ဒံ၊ ထိုတခုသော အသံကို။ တတော ပရန္တိ၊ ကား။ တတော အပ္ပနုပ္ပတ္တိတော၊ ထိုအပ္ပနာဖြစ်သည်မှ။ (သိမူ၌ တတောအပ္ပနပ္ပတ္တိတော-ဟုရှိ၏။ ထိုအပ္ပနာသို့ ရောက်သည်မှ-ဟုပေး) ပရံ၊ နောက်၌။ တသ္မိံ သောတေတိ၊ ကား။ တသ္မိံ ဉာဏသောတေ၊ ထိုဉာဏ်အယဉ်၌။ ပတိတော ဟောတီတိ၊ ကား။ ဒိဗ္ဗသောတဓာတု၊ သည်။ အန္တောဂဓာ၊ အတွင်းဝင်သည်။ (ဤနှစ်ပုဒ်ကိုထောက်လျှင် ထီလိင်နှင့် ပတိတာ-သင့်သည်) ဟောတိ၊ ၏။ အပ္ပနာစိတ္တဿ၊ ၏။ ဥပ္ပတ္တိတော၊ ဖြစ်သည်မှ။ ပဘုတိ၊ ၍။ ဒိဗ္ဗသောတဉာဏလာဘီ နာမ၊ တ ဉာဏ်ကိုရသော ပုဂ္ဂိုလ်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဒါနိ၊ ၌။ အဿ၊ ထိုယောဂီအား။ တဒတ္ထံ၊ ထိုဒိဗ္ဗသောတအဘိညာဉ်အကျိုးငှါ။ ဘာဝနာဘိယောဂေါ၊ နာကိုအားထုတ်ခြင်းကို။ န ဣစ္ဆိတဗ္ဗော၊ အလိုမရှိအပ်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တန္တိ၊ ကား။ ဒိဗ္ဗသောတဓာတုံ၊ ကို။ ထာမဇာတန္တိ၊ ကား။ ဇာတထာမံ၊ ဖြစ်သောအားအစွမ်းရှိသည်ကို။ ဒဠှဘာဝပ္ပတ္တံ၊ မြဲမြံသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်သည်ကို။ ပါဒကဇ္ဈာနာရမ္မဏံ၊ ၏အာရုံကို။ ဝဎေုတဗ္ဗံ၊ ပွါးစေအပ်၏။ ကိန္တိ၊ အဘယ်သို့ပွါးစေအပ်သနည်း။ ကိတ္တကံ၊ အဘယ်မျှပွါးစေအပ်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိသော ကြောင့်။ ဧတ္ထန္တရေ။ပ။ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ပါဒကဇ္ဈနဿ၊ ၏။ အာရမ္မဏဘူတံ၊ သော။ ကသိဏနိမိတ္တံ၊ ကို။ ဧတ္တကံ ဌာနံ၊ ဤမျှလောက်သောအရပ်သို့။ ဖရတု၊ ပျံ့နှံ့စေသတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ မနသိ ကရိတွာ၊ ၍။ ပါဒကဇ္ဈာနံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇန္တဿ၊ ဝင်စားသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဝါ၊ ၏။ ကသိဏနိမိတ္တံ၊ သည်။ တတ္တကံ ဌာနံ၊ အရပ်ကို။ ဖရိတွာ၊ ပျံ့နှံ့၍။
ဧဝံ သုဏန္တောဝါတိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ၊ ပိုင်းခြား၍ ပိုင်းခြား၍။ သဝနေန၊ ဖြင့်။ ဝသီကတာဘိညော၊ အလိုကဲ့သို့ ပြုအပ်ပြီးသော။ ဝါ၊ နိုင်နင်းစွာပြုအပ်ပြီးသော အဘိညာဉ်ရှိသည်။ ဝါ၊ လေ့လာပြွမ်းတီးနိုင်နင်းပြီးသော အဘိညဉ်ရှိသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ တထာဝဇ္ဇိတေ၊ အကြင်အကြင် ဆင်ခြင်အပ်ကုန်သော။ ဝါ၊ ဆင်ခြင်အပ်တိုင်းကုန်သော။ သဒ္ဒေ၊ တို့ကို။ သုဏန္တော ဧဝ၊ ကြားသောပုဂ္ဂိုလ်သည်သာလျှင်။ ပါဋိယေက္ကန္တိ၊ ကား။ ဧကဇ္ဈံ၊ တည်း။ ပဝတ္တမာနေပိ၊ ဖြစ်ကုန်ငြားသော်လည်း။ တေ သဒ္ဒေ၊ တို့ကို။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ ဝတ္ထုဘေဒေန၊ တည်ရာဝတ္ထုအပြားအားဖြင့်။ ဝဝတ္ထပေတုကာမတာယ၊ ပိုင်းခြားခြင်းငှါ အလိုရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ သတိ၊ သော်။
ဒိဗ္ဗသောတဓာတုကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
စေတောပရိယဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
၄၀၁။ ပရိယာတီတိ၊ ကား။ သရာဂါဒိဝိဘာဂေန၊ သရာဂစသည်ကို ဝေဘန်သောအားဖြင့်။ ဝါ၊ သရာဂအစရှိသော အပြားအားဖြင့်။ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ၊ ၍။ ဇာနာတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ပရိစ္ဆိန္ဒတီတိအတ္ထော တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ယေသံ ဓာတူနံ၊ တို့၏။ ဂတိ၊ သွားခြင်းဟူသော။ အတ္ထော၊ ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) တေသံ၊ ထိုဓာတ်တို့၏။ ဗုဒ္ဓိပိ အတ္ထော၊ သိခြင်းဟူသောအနက်ကိုလည်း။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။)
ပရသတ္တာနန္တိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ပရသဒ္ဒေါ၊ သည်။ အညတ္ထော၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အတ္တာနံ။ပ။သတ္တာ နန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ (တထာ ဟိ-ဟု ရှိသော မူကွဲလည်း သင့်၏။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ သည်။ ဟိ- သစ္စံ၊ မှန်၏-ဟုပေး) ဟိ၊ ထင်စွာပြအံ့။ ယော၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ပရော၊ တပါးသောသူသည်။ န ဟောတိ၊ မဟုတ်။ သော၊ သည်။ အတ္တော၊ မိမိသည်။ ဟောတိ ယတာ၊ ကဲ့သို့။ (တထာ၊ တူ။)
ယော၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အတ္တာ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဟုတ်။ သော၊ သည်။ ပရော၊ သည်။ ပရော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ စ၊ ဆက်။ သတ္တာနန္တိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ရူပါဒီသု၊ ရုပ်တရားစသည်တို့၌။ ဝါ၊ ရုပ်အစရှိသော ခန္ဓာငါးပါးတို့၌။ သတ္တာ၊ ငြိကပ်တတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သတ္တာ၊ မည်ကုန်၏။ ပန၊ ဆက်။ တဿာပညတ္တိယာ၊ ထိုသတ္တဟူသောပညတ်၏။ သဝိညာဏကသန္တာနေ၊ သန္တာန်၌။ နိရုဠှတ္တာ၊ တက်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ထင်သည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ နိစ္ဆန္ဒရာဂါပိ၊ ဆန္ဒရာဂကင်းသော ရဟန္တာတို့ကိုလည်း။ သတ္တာတွေဝ၊ တို့ဟူ၍သာလျှင်။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဘူတပုဗ္ဗဂတိယာ၊ ဂတိကနည်းဖြင့်။ (ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။) နရကံ၊ ငရဲကို။ ပုန္တိ၊ ဟူ၍။ (ဝုစ္စတိ၊ ၏။) တတ္ထ၊ ထိုငရဲ၌။ ဂလန္တိပပတန္တိ၊ ကျတတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပုဂ္ဂလာ၊ မည်ကုန်၏။ ပါပကာရိနော၊ မကောင်းမှုကိုပြုလေ့ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ (လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတရေပိ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ သံသာရေ၊ ၌။ သံသာရိနော၊ ကျင်လည်လေ့ရှိသောသတ္တဝါတို့ကို။ တံသဘာဝါနာတိ ဝတ္တနတော၊ ထိုငရဲ၌ ကျခြင်းသဘောကို မကျော်လွန်နိုင်ခြင်းကြောင့်။ ပုဂ္ဂလာတွေဝ၊ တို့ဟူ၍သာလျှင်။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ တံတံသတ္တနိကာယဿ၊ ထိုထိုသတ္တဝါအပေါင်းကို။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုသတ္တဝါအပေါင်း၌။ ဥပပတ္တိယာ၊ ကပ်ရောက်၍ ဖြစ်ခြင်းဖြင့်။ ပူရဏတောစ၊ ပြည့်စေခြင်းကြောင့်၎င်း။ အနိစ္စတာဝသေန၊ တာ-၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ သေခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဂလနတော စ၊ လျောကျခြင်းကြောင့်၎င်း။ ပုဂ္ဂလာ၊ မည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ နေရုတ္တာ၊ သဒ္ဒါဆရာ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။)
ဧတဦှတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ဟိ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဟေတုအတ္ထော၊ ရှိ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧတံ စေတောပရိယဉာဏံ၊ သည်။ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဣဇ္ဈတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏံ၊ သည်။ ဧတဿ စေတောပရိယဉာဏဿ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒနေ၊ ဖြစ်စေရာ၌။ ပရိကမ္မံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ စေတောပရိယဉာဏံ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒေတုကာမေန၊ သော။ အဓိဂတဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏေန၊ ရအပ်ပြီးသော ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်ရှိသော။ တေန ဘိက္ခုနာ၊ သည်။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။
ပရိယေသန္တေနာတိ၊ ကား။ တာဝ၊ အစဉ်အားဖြင့်။ ပဌမံ၊ စွာ။ အနုမာနတော၊ မှန်းဆသောအားဖြင့်။ ဉာဏံ၊ ကို။ ပေသေတွာ၊ စေ၍။ ဂဝေသန္တေန၊ ၍။ ဟိ၊ ချဲ့။ စေတောပရိယ ဉာဏံ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒေတုကာမေန၊ သော။ ယောဂိနာ၊ သည်။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ရူပါဝစရစတုတ္ထဇ္ဈာနံ၊ ကို။ အဋ္ဌင်္ဂသမန္နာဂတံ၊ ပြည့်စုံသည်ကို။ အဘိနီဟာရက္ခမံ၊ ရှေးရှုဆောင်ခြင်းငှါ ခံ့သည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏဿ၊ ကို။ လာဘီ၊ ရသည်။ သမာနော၊ ဖြစ်လျက်။ (လာဘိနာ ဟုတွာ-ဟု ရှိသင့်၏။ လာဘိနာ၊ သည်။ ဟုတွာ၊ လျက်။) အာလောကံ၊ ကို။ ဝဍ္ဎေတွာ၊ ပွါးစေ၍။ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ၊ ဖြင့်။ ပရဿ၊ ၏။ ဟဒယမံသပေသိံ၊ ကို။ နိဿာယ၊ ၍။ ပဝတ္တမာနဿ၊ သော။ လောဟိတဿ၊ ၏။ ဝဏ္ဏဒဿနေန၊ အားဖြင့်။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ဣမဿ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်၏။ စိတ္တံ၊ သည်။ သောမနဿနှင့်တကွဖြစ်သည်ဟူ၍၎င်း။ ဒေါမနဿသဟဂတန္တိ ဝါ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဥပေက္ခာသဟဂတန္တိ ဝါ၊ ဟူ၍၎င်း။ နယဂ္ဂါဟဝသေနပိ၊ အားဖြင့်လည်း။ (သီမူ၌ ပိ-သဒ္ဒါ မပါ) ဝဝတ္ထပေတွာ၊ ၍။ ပါဒကဇ္ဈာနံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ ဝုဋ္ဌာယ၊ ၍။ ဣမဿ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်၏။ စိတ္တံ၊ ကို။ ဇာနာမိ၊ သိလို၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပရိကမ္မံ၊ ကို။ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ ကာလသတမ္ပိ၊ ကာလတရာသော်လည်း။ ကာလသဟဿမ္ပိ၊ ကာလတထောင်သော်လည်း။ ပုနပ္ပုနံ၊ လဲလဲ။ ပါဒကဇ္ဈာနံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ ဝုဋ္ဌာယ၊ ၍။ တထေဝ၊ လျှင်။ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ကျင့်အပ်၏။ ဧဝံ၊ သို့။ ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ၊ ဖြင့်။ ဟဒယလောဟိတဝဏ္ဏဒဿနာဒိဝိဓိနာ၊ နှလုံးသွေး၏ အဆင်းကို ကြည့်ရှုခြင်းအစရှိသော အစီအရင်ဖြင့်။ ပဋိပဇ္ဇန္တဿ၊ သော။ တဿ၊ ဂီအား။ ဣဒါနိ၊ ၌။ စေတောပရိယဉာဏံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ၊ လတံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့ ဆိုသင့်သောခဏ၌။ (မနောဒွါရာဝဇ္ဇနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ-၌စပ်) တဒါ၊ ၌။ ပဝတ္တတီတိ၊ ဖြစ်ဆဲဟူ၍။ ဝဝတ္ထာပိတံ၊ ပိုင်းခြားအပ်ပြီးသော။ ယံ စိတ္တံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုစိတ်ကို။ အာရမ္မဏံ ကတွာ၊ ၍။ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တသ္မိံ၊ ထိုမနောဒွါရာ ဝဇ္ဇန်းစိတ်သည်။ နိရုဒ္ဓေ၊ သော်။ စတ္တာရိ ဝါ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ ပဉ္စဝါ၊ ကုန်သော။ ဇဝနာနိ၊ တို့သည်။ ဇဝန္တိ၊ စောကုန်၏။ ယေသံ၊ ယင်း လေးကြိမ် ငါးကြိမ်သော ဇောတို့တွင်။ (ဝိသုဒ္ဓိမဂ် ဒိဗ္ဗသောတကထာယ သီမူဋီကာတို့နှင့် အညီပင်) ပုရိမာနိ၊ ကုန်သော။ တီဏိ ဝါ၊ သုံးကြိမ်တို့ သည်၎င်း။ စတ္တာရိ ဝါ၊ တို့သည်၎င်း။ ပရိကမ္မာဒိသမညာနိ၊ ပရိကံစသော အမည်ရှိကုန်သော။ ကာမာဝစရာနိ၊ ဇောတို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) စတုတ္ထံ ဝါ၊ သည်၎င်း။ ပဉ္စမံ ဝါ၊ သည်၎င်း။ ရူပါဝစရစတုတ္ထဇ္ဈာနိကံ၊ နှင့်ယှဉ်သော။ အပ္ပနာစိတ္တံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တတ္ထ၊ ထိုလေးကြိမ် ငါးကြိမ်သော ဇောတို့တွင်။ အန္တေန၊ ဖြစ်သော။ အပ္ပနာစိတ္တေန၊ နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဥပ္ပန္နံ၊ သော။ ယံ ဉာဏံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣဒံ၊ ဤဉာဏ်သည်။ စေတောပရိယဉာဏံ၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ တံ၊ ထိုစေတောပရိယဉာဏ်သည်။ (ဝိဘာဝေန္တမေဝ ဟုတွာ ပဝတ္တတိ-၌ စပ်) အနေန၊ ဤယောဂီရဟန်းသည်။ ယတ္ထ၊ အကြင်စိတ်၌။ ပရိကမ္မံ၊ ကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ ပရဿ၊ သူတစ်ပါး၏။ တံ စိတ္တံ၊ ကို။ ပဋိဝိဇ္ဈန္တံ၊ ထိုးထွင်း၍ သိသည်။ ဝိဘာဝေန္တမေဝ၊ ထင်လင်းစေသည်သာလျှင်။
ဧဝံ ထာမဂတေဟီတိအာဒိ၊ သည်။ ထာမဂတာနိသံသဒဿနံ၊ အား အစွမ်းသို့ရောက်သော ဉာဏ်၏အာနိသင်ကို ပြကြောင်းဖြစ်သောစကားတည်း။ သဗ္ဗမ္ပိ ကာမာဝစရစိတ္တန္တိ၊ ကား။ စတုပဏ္ဏာ သဝိဓမ္ပိ၊ ငါးဆယ့်လေးပါးအပြားရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ ကာမာဝစရစိတ္တံ၊ ကို။ သဗ္ဗမ္ပီတိ ပဒံ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ ရူပါဝစရာ ရူပါဝစရစိတ္တန္တိ ဧတ္ထာပိ၊ ဤပုဒ်၌လည်း။ အာနေတွာ၊ ၍။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ စပ်အပ်၏။ တေန၊ ထိုသို့ဆောင်၍ စပ်အပ်သောကြောင့်။ ဝါ၊ ထိုပုဒ်ဖြင့်။ ပဉ္စဒသဝိဓမ္ပိ၊ သော။ ရူပါဝစရစိတ္တံ၊ ကို၎င်း။ ဒွါဒသဝိဓမ္ပိ၊ သော။ အရူပါဝစရစိတ္တံ၊ ကို၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပဇာနာတီတိ၊ ကား။ သရာဂါဒိပကာရေဟိ၊ သရာဂအစရှိသော အပြားတို့ဖြင့်။ ဇာနာတိ၊ ၏။ ပစ္စက္ခတော၊ အားဖြင့်။ ပဋိဝိဇ္ဈတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ လောကုတ္တရံ စိတ္တံ၊ ကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အနုဒ္ဓဋံ၊ မထုတ်ပြအပ်။ ဟိ၊ မှန်။ ဥပရိမော ဝါ၊ အထက်၌မူလည်းဖြစ်သော။ သဒိသော ဝါ၊ တန်းတူမူလည်းဖြစ်သော။ အရိယော၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဟေဋ္ဌိမဿ စ၊ အောက်၌ဖြစ်သော အရိယာပုဂ္ဂိုလ်၏၎င်း။ သဒိသဿ စ၊ တန်းတူဖြစ်သော အရိယာပုဂ္ဂိုလ်၏၎င်း။ တမ္ပိ စိတ္တံ၊ ထိုလောကုတ္တရာစိတ်ကိုလည်း။ (သီမူနှင့်အညီ စိတ္တံ-နောင် ပိ-သဒ္ဒါမရှိသင့်) ပဇာနာတိ ဧဝ၊ သိသည်သာလျှင်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ အနုတ္တရံ ဝါ စိတ္တန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ သင်္ကမန္တောတိ၊ ကား။ ဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ဥပသင်္ကမန္တော၊ ချည်းကပ်သည်ဖြစ်၍။ ဟိ၊ မှန်။ ဧကစ္စံ၊ သော။ စိတ္တံ၊ ကို။ ဉတွာ၊ ၍။ ပရိကမ္မေန၊ နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ တဒညံ၊ ထိုစိတ်မှတပါးသော။ စိတ္တံ၊ ကို။ ဇာနန္တော၊ သိသောပုဂ္ဂိုလ်ကို။ စိတ္တာ စိတ္တံ သင်္ကမန္တောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဝိနာပိ ဟဒယရူပဒဿနေနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဟဒယရူပဒဿနာဒိဝိဓာနံ၊ ဟဒယရုပ်ကို ကြည့်ရှုခြင်း အစရှိသောအစီအရင်ကို။ အာဒိကမ္မိကဝသေန၊ ကပုဂ္ဂိုလ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ယတ္ထ ကတ္ထစီတိ၊ ကား။ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ ဝါ၊ ပဉ္စဝေါကာရဘုံ၌သော်၎င်း။ စတုဝေါကာရဘဝေပိ ဝါ၊ စတုဝေါကာရဘုံ၌သော်၎င်း။ ဧတေန၊ ဤယောဂီရဟန်းသည်။ အဘိညာနုယောဂသင်္ခါတော၊ အဘိညာဉ်ကို အားထုတ်ခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ အဘိနိဝေသော၊ ရှေးရှုနှလုံးသွင်းခြင်းကို။ န ကတော၊ မပြုအပ်ဘူး။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အကတာ ဘိနိဝေသော၊ မည်၏။ တဿ၊ အဘိနိဝေသကို မပြုဘူးသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဝါ၊ ပြုအပ်ဘူးသော အဘိနိဝေသမရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ အာဒိကမ္မိကဿ၊ အစအမှုနှင့်ယှဉ်သောပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ အနက်။ အယံ ကထာတိ၊ ကား။ အာလောကံ ဝဍ္ဎေတွာတိ အာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တပရိကမ္မကထာ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော ပရိကမ္မကထာကို။ ဝါ၊ သည်။
အဝသေသန္တိ၊ ကား။ ဝုတ္တာဝသေသံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော လောဘမူစိတ်ရှစ်ခုမှကြွင်းသော။ ဧဝံ၊ သို့။ အဝိဘာဂေန၊ ဝေဘန်ခြင်း မရှိသောအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သောစိတ်ကို။ ဝိဘာဂတော၊ ဝေဘန်သောအားဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ စတုဘူမကံ။ပ။ဝီတရာဂန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ တံ၊ ထိုကုသိုလ်အဗျာကတစိတ်သည်။ ယောနိသောမနသိကာရပ္ပစ္စယတံဟေတုကတာဟိ၊ ယောနိသော မနသိကာရလျှင် အကြောင်းရှိသော ကုသိုလ်၏အဖြစ်ယ ထိုကုသိုလ်လျှင် အကြောင်းရင်းရှိသည်၏ အဖြစ်တို့ကြောင့်။ ရာဂေန၊ နှင့်။ သမ္ပယောဂါသင်္ကာဘာဝတော၊ ယှဉ်ခြင်း၌ ယုံမှားဖွယ်မရှိ သောကြောင့်။ ဝီတရာဂန္တိ၊ ဝီတရာဂစိတ်ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗတံ၊ ဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကို။ လဘတိ၊ ၏။ သေသာကုသလစိတ္တာနံ၊ ကြွင်းသောအကုသိုလ်စိတ်တို့၏။ ရာဂေန၊ နှင့်။ သမ္ပယောဂါဘာဝတော၊ ယှဉ်ခြင်း၏မရှိခြင်းကြောင့်။ သရာဂတာ၊ ရာဂနှင့်တကွဖြစ်သည်၏ အဖြစ်သည်။ နတ္ထေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ တံနိမိတ္တကတာယ၊ ထိုရာဂလျှင် အကြောင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တံသဟိတတာလေသော၊ ထိုရာဂနှင့်တကွဖြစ်သည်၏အဖြစ်ဟူသော အရိပ်အမြွက်သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝီတရာဂတာပိ၊ ရာဂကင်းသောစိတ်၏အဖြစ် သည်လည်း။ နတ္ထေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒုကဝိနိမုတ္တတာဝ၊ ဒုက်မှလွတ်သည်၏ အဖြစ်သည်သာလျှင်။ ယုတ္တာ၊ သင့်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣမသ္မိံ။ပ။န ဂစ္ဆန္တီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယဒိ ဧဝံ၊ ယင်းသို့ဖြစ်ခဲ့သော်။ ပဒေသိကံ၊ တစိတ်တဒေသကိုသိသော။ စေတောပရိယဉာဏံ၊ သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့စောဒနာငြားအံ့။ နာပဇ္ဇတိ၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တေသံ၊ ထိုလေးပါးသောစိတ်တို့၏။ ဒုကန္တရပရိယာပန္နတ္တာ၊ ဒုက်တပါး၌ အကျုံးဝင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် တည်း။ ယေပန၊ အကြင်ဆရာတို့သည်ကား။ ပဋိပက္ခဘာဝေ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်၏အဖြစ်သည်။ အသတိပိ၊ ငြားသော်လည်း။ ဧကစ္စအဗျာကတာနံ ဝိယ၊ အချို့သော အဗျာကတစိတ်တို့၏ကဲ့သို့။ (အကုသလ ဝိပါက်စိတ်နှင့် ပဉ္စဒွါရ မနောဒွါရ အာဝဇ္ဇန်းတို့ကို ရည်သည်ဟု ယူရာ၏) သမ္ပယောဂါဘာဝေါ ဧဝ၊ ယှဉ်ခြင်း၏ မရှိခြင်းသည်သာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ပမာဏံ၊ ဏတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သေသာကုသလစိတ္တာနမ္ပိ၊ တို့၏လည်း။ ဝီတရာဂတံ၊ ဂ၏အဖြစ်ကို။
ပါဋိပုဂ္ဂလိကနယေနာတိ၊ ကား။ အာဝေဏိကနယေန၊ သီးသန့်နည်းဖြင့်။ တဒညာကုသလ စိတ္တေသု ဝိယ၊ ထိုမောဟမူဒွေးမှ တပါးသော အကုသိုလ်စိတ်တို့၌ ကဲ့သို့။ လောဘဒေါသေဟိ၊ တို့နှင့်။ အမိဿိတဿ၊ မရောသော။ မောဟေဿဝ၊ ၏သာလျှင်။ သဗ္ဘာဝတော၊ ရှိသည်၏အဖြစ်အားဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အကုသလမူလသင်္ခါတေသု၊ အကုသိုလ်မူလ ဟုဆိုအပ်သော တရားတို့တွင်။ ပဌမနယေ၊ ၌။ မောဟေနေဝ၊ နှင့်သာလျှင်။ သဟ၊ ကွ။ (ဝတ္တတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမောဟံ၊ မည်၏။ ဒုတိယနယေ ပန၊ ၌ကား။ မောဟေန၊ နှင့်။ သဟေဝ၊ တကွသာလျှင်။ (ဝတ္တတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမောဟံ၊ မည်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဥတ္တရပုရိမပဒါဝဓာရဏတော၊ နောက်ပုဒ် ရှေးပုဒ်တို့၌ ပိုင်းခြားကန့်သန့်သောအားဖြင့်။ ဒွီသု၊ ကုန်သော။ နယေသု၊ တို့၌။ ဘေဒေါ၊ ကွဲပြားခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ အတ္တနာ၊ နှင့်။ သမ္ပယုတ္တံ၊ သော။ ထိနမိဒ္ဓံ၊ ဒ္ဓသို့။ အနုဝတ္တနဝသေန၊ အစဉ်လိုက်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဂတံ ပဝတ္တံ၊ ဖြစ်လတ်၍။ ထိနမိဒ္ဓါနုဂတံ၊ ထိနမိဒ္ဓါနုဂတမည်သော။ ဝါ၊ ထိနမိဒ္ဓသို့ အစဉ်လိုက်သော။ ပဉ္စဝိဓံ၊ သော။ သသင်္ခါရိကာကုသလစိတ္တံ၊ သသင်္ခါရိကအကုသိုလ်စိတ်သည်။ သံခိတ္တံ၊ မည်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အာရမ္မဏေ၊ ၌။ သင်္ကောစန ဝသေန၊ တွန့်ဆုတ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တနတော၊ ကြောင့်တည်း။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ဥဒ္ဓစ္စာနုဂတံ၊ ဥဒ္ဓစ္စသို့အစဉ်လိုက်သောစိတ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ တံ၊ ထိုဥဒ္ဓစ္စာနုဂတ စိတ်သည်။ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတံ၊ သဟဂုတ်မည်သော။ စိတ္တံ၊ တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ယတ္ထ၊ အကြင်စိတ်၌။ ဥဒ္ဓစ္စံ၊ သည်။ ပစ္စယဝိသေသေန၊ အကြောင်းထူးဖြင့်။ ဝါ၊ ကြောင့်။ ထာမဇာတံ၊ ဖြစ်သောအားအစွမ်းရှိသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ (တံ စိတ္တံ၊ ထိုစိတ်ပင်တည်း။) ကိလေသဝိက္ခမ္ဘနသမတ္ထတာယ စ၊ ကိလေသာကိုပယ်ခွါခြင်း၌ စွမ်းနိုင်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဝိပုလဖလတာယ စ၊ ပြန့်ပြောသောအကျိုးရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဒီဃသန္တာနတာယ စ၊ ရှည်သော အစဉ်သန္တာန်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ မဟန္တဘာဝံ၊ ကြီးမြတ်သည်၏ အဖြစ်သို့။ ဂတံ၊ ရောက်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဥဠာရ။ပ။ပညေဟိ၊ ကြီးမားမြင့်မြတ်သော ဆန္ဒ ဝီရိယ စိတ် ပညာတို့နှင့် ပြည့်စုံကုန်သော။ မဟန္တေဟိ၊ ပုဂ္ဂိုလ်မြတ်တို့သည်။ ဂတံ ပဋိပန္နံ၊ သွားရောက်အပ်၏။ ဝါ၊ ကျင့်အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မဟဂ္ဂတံ၊ မည်၏။ အဝသေသန္တိ၊ ကား။ ပရိတ္တအပ္ပမာဏံ၊ သေးသိမ်သော ကာမာဝစရစိတ်နှင့် အတိုင်းအရှည်မရှိသော လောကုတ္တရာစိတ်တည်း။ အတ္တာနံ၊ ကို။ ဥတ္တရိတုံ၊ ကျော်လွန်ခြင်းငှါ။ သမတ္ထေဟိ၊ ကုန်သော။ ဥတ္တရေဟိ၊ ကျော်လွန်သောစိတ်တို့နှင့်။ သဟ၊ ကွ။ (ဝတ္တတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဥတ္တရံ၊ မည်၏။ ဥတ္တိဏ္ဏံ၊ လွန်မြောက်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥတ္တရံ၊ မည်၏။ လောကေ၊ ၌။ အပရိယာပန္နဘာဝေန၊ အကျုံးမဝင်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ လောကတော၊ မှ။ ဥတ္တရံ၊ လွန်မြောက်သောစိတ်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ လောကုတ္တရံ၊ မည်၏။ တတော ဧဝ၊ ပင်လျှင်။ ဧတဿ၊ ဤစိတ်အား။ ဥတ္တရံ၊ ကျော်လွန်သောစိတ်သည်။ ဝါ၊ သာလွန်မြင့်မြတ်သောစိတ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနုတ္တရံ၊ မည်၏။ ဥပနိဇ္ဈာန လက္ခဏပ္ပတ္တေန၊ ကပ်၍ရှုခြင်း လက္ခဏာသို့ရောက်သော။ သမာဓိနာ၊ သည်။ ဝါ၊ ဖြင့်။ သမ္မဒေဝ၊ သာလျှင်။ အာဟိတံ၊ ထားအပ်၏။ ဝါ၊ တည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမာဟိတံ၊ မည်၏။ တဒင်္ဂဝိမုတ္တိပ္ပတ္တံ၊ တဒင်္ဂဂအားဖြင့် လွတ်ခြင်းသို့ရောက်သောစိတ်သည်။ ကာမဝစရကုသလစိတ္တံ၊ တည်း။ ဝိက္ခမ္တနဝိမုတ္တိပ္ပတ္တံ၊ စိတ်သည်။ မဟဂ္ဂတစိတ္တံ၊ ဂ္ဂုတ်စိတ်တည်း။ သမုစ္ဆေဒဝိမုတ္တိပ္ပတ္တံ၊ စိတ်သည်။ မဂ္ဂစိတ္တံ၊ တည်း။ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိဝိမုတ္တိပ္ပတ္တံ၊ စိတ်သည်။ ဖလစိတ္တံ၊ တည်း။ နိဿရဏ ဝိမုတ္တိပ္ပတ္တမ္ပိ၊ နိဗ္ဗာန်ဟူသော နိဿရဏဝိမုတ္တိသို့ရောက်သောစိတ်သည်လည်း။ တဒုဘယမေဝ၊ ထိုနှစ်ပါးသောမဂ်စိတ် ဖိုလ်စိတ်သာလျှင်တည်း။ ကာနိစိ၊ အချို့ကုန်သော။ ပစ္စဝေက္ခဏစိတ္တာဒီနိ၊ စိတ်အစရှိသည်တို့သည်။ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏာနိ၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် အာရုံရှိကုန်သည်။ ကာမံဟောန္တိ၊ အကယ်၍ကား ဖြစ်ပေကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ နိဿရဏဝိမုတ္တိပ္ပတ္တာနိ၊ ဝိမုတ္တိသို့ရောက်သည မည်ကုန်သည်။ န ဟောန္တိ၊ ကုန်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တာဒိသကိစ္စာယောဂတော၊ ထို့သို့သဘောရှိသော ဝိမုတ္တိကိစ္စနှင့် မယှဉ်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ပါဠိယံ၊ ၌။ အာဂတသရာဂါဒိဘေဒဝသေန စေဝ၊ လာသောသရာဂစိတ် အစရှိသောအပြား၏ အစွမ်းအားဖြင့်၄င်း။ တေသံ၊ ထိုသရာဂစိတ်အစရှိသည် တို့၏။ အန္တရဘေဒဝသေန စ၊ အတွင်း၌ဝင်သော အသေးစိတ်အပြား၏ အစွမ်းအားဖြင့်၄င်း။ သဗ္ဗပ္ပကာရမ္ပိ၊ အလုံးစုံသော အပြားရှိသည်လည်းဖြစ်သော။
စေတောပရိယဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ၊ ကထာ၏ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
၄၀၂။ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ၊ ရှေးအတိတ်ဘဝတို့၌ နေဘူးမှီဝဲအပ်ဘူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို။ အနုဿရတိ၊ အစဉ်လိုက်၍အောက်မေ့တတ်၏။ ဝါ၊ တနည်းကား။ တဿ၊ ထိုပုဗ္ဗေနိဝါသခန္ဓာ အစဉ်ကို။ အနုဿရဏံ၊ အစဉ်လိုက်၍ အောက်မေ့ခြင်းသည်။ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ၊ မည်၏။ နိဿယာဒိပစ္စယဘူတံ၊ အစရှိသောပစ္စည်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ တံ၊ ထိုပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိကို။ ပဋိစ၊ ၍။ ဥပ္ပဇ္ဇနတော၊ ကြောင့်။ ပုဗ္ဗေ။ပ။တဒတ္ထာယာတိ၊ ဟူ၍။ သင်္ခေပေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တမတ္ထံ၊ ကို။
တတ္ထ၊ ထိုစကားအရပ်၌။ အတ္တနော ဝိညာဏေန၊ ဝိညာတာတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ ပရိစ္ဆိန္နာတိ ဝစနံ၊ ပရိစ္ဆိန္နာ-ဟုသောစကားကို။ (ဒီပနတ္တံ ဝုတ္တံ-၌ စပ်) ဂေါစရနိဝါသေန၊ ကျက်စားခြင်းအာရုံပြုခြင်းဟူသော နေခြင်းဖြင့်။ ယေ တေနိဝုတ္ထဓမ္မာ၊ အကြင်နေအပ်ဘူး သိအပ်ဘူးသော တရားတို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တေ၊ ထိုဂေါစရနိဝါသဖြင့် နေအပ်ဘူး သိအပ်ဘူးသော တရားတို့သည်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဝိညာဏေန၊ ဖြင့်။ ဝိညာတမတ္တ၊ သိအပ်ကာမျှတို့သည်။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ အထ ခေါ၊ စင်စစ်သော်ကား။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေးဘဝ၌။ ဇာတိနာမ။ပ။ဝိသေသေဟိ၊ အမျိုးအမည်အနွယ် အဆင်းသဏ္ဌာန်အာဟာရအစရှိသော အထူးတို့ဖြင့်။ ပရိစ္ဆေဒကာရိကာယ၊ ပိုင်းခြားခြင်းကိုပြုလေ့ရှိသော။ ဝါ၊ ပြုတတ်သော။ ပညာယ၊ ဖြင့်။ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ၊ ပိုင်းခြား၍။ ဂဟိတာ ယထာ၊ ယူအပ်ခဲ့ကုန်သကဲ့သို့။ တထေဝ၊ တူသာလျှင်။ ဧတံ ဉာဏံ၊ ဤပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏ်သည်။ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ၊ ၍။ ဂဏှာတိ၊ ယူ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမဿ အတ္ထဿ၊ ကို။ ဒီပနတ္ထံ၊ ငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ပရဝိညာဏဝိညာတာပိ၊ သူတပါးတို့၏လည်းဝိညာဏ်ဖြင့် သိအပ်သောတရားတို့သည်။ နိဝုတ္ထာ၊ မည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ကေဝလံ၊ သက်။ အတ္တနောဝ၊ ၏သာလျှင်။ ဝိညာဏေန၊ ဖြင့်။ (ဝိညာတာ၊ ကုန်သည်။) န၊ မဟုတ်ကုန်။ အထ၊ ခေါ၊ စင်စစ်သော်ကား။ ပရေသံ၊ တို့၏။ ဝိညာဏေန၊ ဖြင့်။ ဝိညာတာပိ၊ သိအပ်ကုန်သောတရားတို့သည်လည်း။ (နိဝုတ္ထာ၊ မည်ကုန်၏။) ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဣဓာပိ၊ ဤပါဌ်၌လည်း။ ပရိစ္ဆိန္နာတိ ပဒံ၊ ဟူသောအပုဒ်ကို။ အာနေတွာ၊ ၍။ “ဝါ၊ တနည်း။ ပရေသမ္ပိ၊ သူတပါးတို့၏လည်း။ ဝိညာဏေန၊ ဖြင့်။ ဝိညာတာ၊ ကုန်သော။ ပရိစ္ဆိန္နာ၊ ပိုင်းခြားအပ်ကုန်သော တရားတို့သည်။ (နိဝုတ္ထာ၊ မည်ကုန်၏။) ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ၏။ စ၊ အကျိုးကား။ ဝါ၊ ဆက်။ တဿ၊ ထိုပရိစ္ဆိန္နာ-ဟူသောပုဒ်ကို။ ဂဟေဏ၊ ၌။ ပယောဇနံ၊ အကျိုးကို။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ တေ စခေါ၊ ထိုတရားတို့သည်လည်း။ ယသ္မာ၊ တပါးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ဝိညာတာ၊ သိအပ်ကုန်သောတရားတို့သည်။ ပရိစ္ဆိန္နာ၊ ပိုင်းခြားအပ်သော တရားတို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) တေ စ၊ ထိုတပါးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်လည်း။ ပရိနိဗ္ဗုတာပိ၊ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုပြီးကုန် သည် လည်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ယေဟိ၊ အကြင်ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုပြီးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ တေ၊ ထိုနိဝုတ္တတရား တို့ကို။ ဝိညာတာ၊ ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုပရိနိဗ္ဗာန်ပြုပြီးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ တဒါ၊ ၌။ ဝတ္တမာနသန္တာနာနုသာရေန၊ ဖြစ်ဆဲ သန္တာန်ကို အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ တေသမ္ပိ၊ ထိုဝိညာတတရား တို့၏လည်း။ အတီတေ၊ ၌။ ပဝတ္တိ၊ ကို။ ဉာယတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သိခါပ္ပတ္တံ၊ ခေါင်ထိပ်သို့ ရောက်သော။ ပုဗ္ဗေနိဝါတာနုဿတိဉာဏဿ၊ ၏။ ဝိသယဘူတံ၊ အာရုံဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ၊ ရှေးဘဝ၌ နေဘူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ဆိန္နဝဋုမကာနုဿရဏာဒီသူတိ၊ သု-ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဆိန္နဝဋုမကာ၊ ပြတ်ပြီးသော သံသရာခရီးရှိကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ၊ မြတ်စွာဘုရားတို့တည်း။ တေသံ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားတို့ကို။ အနုဿရဏံ၊ အောက်မေ့ခြင်းသည်။ ဆိန္နဝဋုမကာနုဿရဏံ၊ ဏ မည်၏။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စကသမ္ဗုဒ္ဓဗုဒ္ဓသာဝကာနုဿရဏာနိ၊ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနှင့် ဘုရားတပည့်သာဝကတို့ကို ဆင်ခြင်ခြင်းတို့ကို။ ဂယှန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ ဆိန္နဝဋုမကာ၊ ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ သဗ္ဗေဝ၊ ကုန်သော။ အနုပါဒိသေသာယနိဗ္ဗာနဓာတုယာ၊ ဓာတ်ဖြင့်။
အနေကဝိဓန္တိ၊ ကား။ နာနာဘာဝ။ပ။ဝသေန၊ အထူးထူးသော ဘဝယောနိ ဂတိ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ သတ္တာဝါသ စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဗဟုဝိဓံ၊ များသောအပြားရှိသော။ ပကာရေဟီတိ၊ ကား။ နာမဂေါတ္တာဒိအာကာရေဟိ၊ အမည် အနွယ် အစရှိသော အခြင်းအရာတို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ ကွ။ စ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧတံ၊ ပကာရေဟိ-ဟူသော ဤပုဒ်သည်။ သဟယောဂေ၊ ဂ အနက်၌။ ကရဏဝစနံ၊ တတိယာဝိဘတ်အဆုံးရှိသော ပုဒ်တည်း။ ဒေသနာဝသေန၊ ဟောသည်၏အစွမ်း အားဖြင့်။ ပဝတ္တိတံ၊ ဖြစ်စေအပ်သော။ တေန၊ ကြောင့်။ သံဝဏ္ဏိတန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝိတ္ထာရိတံ၊ ချဲ့အပ်သော။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ နိဝါသန္တိ ဧတံ၊ ဤပုဒ်သည်။ အန္တောဂဓဘေဒသာမညဝစနံ၊ အတွင်းဝင်သော အပြားရှိသော သာမညစကားတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေ ဘေဒေ၊ ထိုအပြားတို့ကို။ ဗျာပနိစ္ဆာတသေန၊ ပျံ့နှံ့ စေလိုခြင်းကိုပြသော ဝိစ္ဆာ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သင်္ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဒေဿန္တော၊ ဖြစ်၍။ တတ္ထ တတ္ထ နိဝုတ္ထသန္တာနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဧတံ အနုဿရဏံ၊ ဤအောက်မေ့ခြင်းသည်။ သာဝကေဿဝ၊ က၏သာလျှင်။ (အနုဿရဏံ၊ တည်း။) သတ္ထုနော၊ ရား၏။ (အနုဿရဏံ၊ သည်။) န၊ မဟုတ်ပေ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ခန္ဓ။ပ။သန္ဓိဝသေနဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ အနုက္ကမော၊ အစဉ်သည်။ ခန္ဓပဋိပါဋိ၊ မည်၏။ သာ စ ခေါ၊ ထိုခန္ဓာအစဉ်ကိုလည်း။ စုတိတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ဥပ္ပဋိပါဋိဝသေန၊ နောက်ပြန်အစဉ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) ကေစိ ပန၊ တို့သည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ရာ၌။ ဣရိယာပထပဋိပါဋိ၊ ပုထ်တို့၏ အစဉ်သည်။ ခန္ဓပဋိပါဋိ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အနုဂန္တာ အနုဂန္တာတိ၊ ကား။ ဉာဏဂတိယာ၊ ဉာဏ်၏သွားခြင်းဖြင့်။ အနုဂန္တာ အနုဂန္တာ၊ ၍။ တိတ္ထိယာတိ၊ ကား။ အညတိတ္ထိယာ၊ တပါးသောအယူရှိသော တိတ္ထိတို့သည်။ တေ ပန၊ ထိုတိတ္ထိတို့သည်ကား။ ကမ္မဝါဒိနော၊ ကံဝါဒရှိ ကုန်သော။ ကိရိယဝါဒိနော၊ ကုသိုလ်ကိုပြုအပ်သည်ဟုဆိုသော ဝါဒရှိကုန်သော။ တာပသာဒယော၊ ရသေ့အစရှိသောသူတို့တည်း။ အဂ္ဂသာဝကမဟာသာဝကေ၊ တို့ကို။ ဌပေတွာ၊ ချန်ထား၍။ ဣတရေ၊ ကုန်သော။ သတ္တုသာဝကာ၊ ဘုရား၏တပည့်တို့သည်။ ပကတိသာဝကာ၊ မည်ကုန်၏။
ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တိတ္ထိယာနံ၊ တို့၏။ ဗြဟ္မဇာလာဒီသု၊ သုတ်အစရှိသည်တို့၌။ စတ္တာလီသာယ ဧဝ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋာနံ၊ သံဝဋ္ဋကပ် ဝိဝဋ္ဋကပ် လေးဆယ်တို့ကို သာလျှင်။ အနုဿရဏံ၊ အောက်မေ့ခြင်းသည်။ အာဂတံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ န တတော ပရန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ တံ ကာရဏံ၊ ထို ( ကမ္ဘာလေးဆယ်ထက်အလွန် မအောက်မေ့နိုင်ခြင်း) ၏ အကြောင်းကို။ ဝဒန္တော၊ ၍။ ဒုဗ္ဗလပညတ္တာတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ ဝိပဿနာဘိယောဂေါ၊ ဝိပဿနာ အားထုတ်ခြင်းသည်။ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏဿ၊ ၏။ ဝိသေသကာရဏံ၊ ထူးသောအကြောင်း တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဗလဝပညတ္တာတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ နာမရူပပရိစ္ဆေဒါဒိယေဝ၊ ပရိစ္ဆေဒအစရှိသည်ကိုသာလျှင်။ ပညာယ၊ ၏။ ဗလဝကာရဏံ၊ အားကြီးသောအကြောင်းဟူ၍။ ဝါ၊ အားကြီးခြင်း၏အကြောင်းဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ တံ၊ ထိုနာမရူပပရိစ္ဆေဒ အစရှိသော ဝိပဿနယဉာဏ်သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ နေသံ၊ ထိုဒုဗ္ဗလပညတ္တယ ဗလဝပညတ္တ နှစ်ပါးတို့အား။ ဝါ၊ တို့နှင့်။ ဝါ၊ တို့၏။ သာဓာရဏကာရဏံ၊ ဆက်ဆံသောအကြောင်းပေတည်း။ ဧတ္တကောတိ၊ ကား။ တေသံ မဟာသာဝက အဂ္ဂသာဝကပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ၊ တို့၏။ ပုညဉာဏယဘိနီဟာရော၊ ကောင်းမှုနှင့် ဉာဏ်တို့ကို ရှေးရှုဆောင်ခြင်း ဆည်းပူးခြင်းသည်။ ဝါ၊ ဆောင်ရာ ဆည်းပူးရာကာလသည်။ သာဝကပစ္စေကဗောဓိပါရမိတာသမ္ဘာရော၊ သာဝကဗောဓိပါရမီ ပစ္စေကဗောဓိပါရမီတို့ကို ဆည်းပူး ခြင်းသည်။ ဝါ၊ ဆည်းပူးရာကာလသည်။ (သီမူနှင့်အညီပင်၊ ပုညဉာဏာဘိနီဟာရော-ပုဒ်ကို ထပ်၍ဖွင့်သည်။ ပါရမိတာ သမိတာ-ဟု ရှိသောပါဌ်ကား သင့်အံ့မထင်) ယထာက္ကမံ၊ တိုင်း။ ကပ္ပါနံ၊ တို့၏။ လက္ခံ၊ တသိန်း၎င်း။ တဒဓိကံ၊ ထိုတသိန်းအလွန်ရှိသော။ ဧကံ စ (အသင်္ချေယျံ)၊ တသင်္ချေ၎င်း။ (တဒဓိကာနိ၊ ကုန်သော။) ဒွေ စ အသင်္ချေယျာနိ၊ နှစ်သင်္ချေတို့၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ကာလဝသေန၊ ဖြင့်။ ဧဝံပရိမာဏော၊ ဤမျှ အတိုင်းအရှည်ရှိ၏။ တေသံ တေသံ အရိယာနံ၊ တို့၏။ အဘိညာဉာဏဝိဘာဂေါ၊ ဉာဏ်ကို ဝေဖန်ခွဲခြားခြင်းသည်။ ဗောဓိ။ပ။ပရိစ္ဆိန္နော၊ ဗောဓိဉာဏ်၏ အကြောင်းဖြစ်သော ပါရမီကို ဆည်းပူးရာကာလဖြင့် ပိုင်းခြားအပ်သည်။ ယဒိ သိယာ၊ အံ့။ ဧဝံ သန္တေ၊ သော်။
ဧဝံ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့သော အပြားအားဖြင့်။ ဆန္နံ၊ ကုန်သော။ ဇနာနံ၊ ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿရဏံ၊ ပုဗ္ဗေနိဝါသကို အစဉ်အောက်မေ့ခြင်းကို။ ကာလဝိဘာဂတော၊ ကာလကို ဝေဖန်သောအားဖြင့်။ ဝါ၊ ကာလအပိုင်းအခြားအားဖြင့်။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ အာရမ္မဏဂ္ဂ ဟဏတော စ၊ အာရုံကိုယူခြင်းအားဖြင့်၎င်း။ အာနုဘာဝဝိသေသတော စ၊ အစွမ်းအာနုဘော် အထူးအားဖြင့်၎င်း။ ပဝတ္တိအာကာရတော စ၊ ဖြစ်ပုံအခြင်းအရာအားဖြင့်၎င်း။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ တိတ္ထိယာ စာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စုတိပဋိသန္ဓိဝသေနာတိ၊ ကား။ အတ္တနော ဝါ၊ ၏၎င်း။ ပရဿ ဝါ၊ ၏၎င်း။ တသ္မိံ တသ္မိံ အတ္တဘာဝေ၊ ထိုထိုအတ္တဘော၌။ စုတိံ၊ ကို။ ဒိသွာ၊ ၍။ အန္တရာ၊ ၌။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုကို။ အနာမသိတွာ၊ မသုံးသပ်မူ၍။ ပဋိသန္ဓိယာ ဧဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဂဟဏဝသေန၊ ယူခြင်း၏အစွမ်းဖြင့်။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဗျတိရေကတော စ၊ ကအားဖြင့်၎င်း။ အနွယတော စ၊ ယအားဖြင့်၎င်း။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ငှါ။ တေသဦှတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပကတိသာဝကာ၊ တို့သည်။ စုတိပဋိသန္ဓိဝသေနပိ၊ ၏အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ သင်္ကမန္တိ၊ ပြောင်းရွှေ့ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သော။ အယံ အတ္ထော၊ ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ဗလဝပညတ္တာတိ ဟေတုနာ၊ တ္တာ-ဟူသောဟိတ်ဖြင့်။ ဝိဘာဝေတဗ္ဗော၊ ထင်စွာပြအပ်၏။ ဝေမဇ္ဈဒဿနေ၊ အလယ်ပိုင်းကို ရှုခြင်း၌။ ပယောဇနာဘာဝတော၊ အကျိုးမရှိခြင်းကြောင့်။ စုတိပဋိသန္ဓိဝသေန၊ ဖြင့်။ သင်္ကမနံ၊ ပြောင်းရွှေ့ခြင်းကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။) ပန၊ ဆက်။ ဉာဏဗလဒဿနတ္ထံ၊ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏ်၏ အားအစွမ်းကို ပြခြင်းအကျိုးငှါ။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ (ဧတံ-ဟု ရှိလျှင် သာ၍ကောင်းသည်။ ဧတံ၊ ဤစုတိပဋိသန္ဓေ၏အစွမ်းဖြင့် ပြောင်းရွှေ့၍သိခြင်းကို။ ဟု အနက်ပေး) ဝုတ္တံ၊ ၏။
တံ တံ ပါကဋမေဝါတိ၊ ကား။ ယထာ နာမ၊ ဥပမာမည်သည်ကား။ ဝါ၊ ဥပမာအားဖြင့်။ သရဒသမယေ၊ သရဒအခါ၌။ ဌိတမဇ္ဈနှိကဝေလာယံ၊ တည်သောနေမွန်းတည့်အချိန်၌။ စတုရတနိကေ၊ လေးတောင်ပမာဏရှိသော။ ဂေဟေ၊ ၌။ စက္ခုမတော၊ မျက်စိကောင်းသော။ ပုရိသဿ၊ အား။ ရူပဂတံ၊ အဆင်းအပေါင်းသည်။ သုပါကဋမေဝ၊ ကောင်းစွာထင်ရှားသည်သာလျှင်။ ဟောတီတိ၊ ဖြစ်သည်ဟူသော။ ဧတံ၊ ဤအရာသည်။ လောကသိဒ္ဓံ၊ လောက၌ပြီးစီးထင်ရှား၏။ ပန၊ သော်လည်း။ တဿ၊ ထိုယောကျာ်း၏။ ဝါ၊ အား။ သုခုမတရတိရောဟိတာဒိဘေဒဿ၊ အလွန်သိမ်မွေ့သောအဆင်းယ တဖက်၌တည်သော (ဝါ) ဖုံးကွယ်အပ်သောအဆင်းစသည် အပြားရှိသော။ ရူပဂတဿ၊ ၏။ အဂေါစရတာ၊ ကျက်စားရာမဟုတ်သည်၏အဖြစ်သည်။ ဝါ၊ မထင် မမြင်သည်၏အဖြစ်သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်နိုင်သေး၏။ ဗုဒ္ဓါနံ၊ တို့၏။ ဝါ၊ တို့အား။ ဉာတုံ၊ ငှါ။ ဣစ္ဆိတဿ၊ သော။ ဉေယျဿ၊ သိသင့်သောတရား၏။ အဂေါစရတာ၊ သည်။ နတ္ထေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ အထ ခေါ၊ ကား။ တံ၊ ထိုဉေယျတရားသည်။ ဉာဏာလောကေန၊ ဉာဏ်၏အရောင်ဖြင့်။ ဩဘာသိတံ၊ လင်းစေအပ်ယ ထင်စေအပ်သည်ဖြစ်၍။ ဟတ္ထတလေ၊ လက်ဝါးအပြင်၌။ အာမလကံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ သုပါကဋံ သုဝိဘူတမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တထာ၊ ထိုသို့ ထင်ရှားစေနိုင်သောအခြင်းအရာဖြင့်။ ဉေယျာဝရဏဿ၊ ဉေယျတရားကို ပိတ်ပင်ဖုံးကွယ်တတ်သော အဝိဇ္ဇာ၏။ သုပ္ပဟီနတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ပေယျာလ ပါဠိံ ဝိယ သင်္ခိပိတွာတိ၊ ကား။ ပေယျာလပါဠိံ၊ ကို။ ပဌန္တာ၊ ရွတ်သောသူတို့သည်။ ပဌမံ စျာနံ။ပ။ပဉ္စမံ စျာနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဒိပရိယောသာနမေဝ၊ အစနှင့်အဆုံးကိုသာလျှင်။ ဂဏှန္တာ၊ ယူကုန်လျက်။ သင်္ခိပိတွာ၊ ၍။ သဇ္ဈာယန္တိ၊ ကုန်၏။ အနုပဒံ၊ ပုဒ်စဉ်အတိုင်း။ န (သဇ္ဈာယန္တိ) ယထာ၊ ကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အနေကာပိ၊ ကုန်သော။ ကပ္ပကောဋိယော၊ တို့ကို။ သင်္ခိပိတွာ၊ ၍။ ယံ ယံ ဣစ္ဆန္တီတိ၊ ကား။ ယသ္မိံကပ္ပေ၊ ၌။ ယသ္မိံ ဘဝေ၊ ၌။
ခဇ္ဇု။ပ။ဥပဋ္ဌာတီတိ၊ ကား။ ဉာဏဿ၊ ၏။ အတိဝိယ၊ လျှင်။ အပ္ပါနုဘာဝတာယ၊ နည်းသောအစွမ်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ခဇ္ဇောတောဘာသ-သမံ၊ ပိုးစုန်းကြူးအရောင်နှင့် တူသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏံ၊ သည်။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ၏။ သေ-သေ သုပိ၊ ဉာဏ်တို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ တည်း။ ဒီပပ္ပဘာသဒိသန္တိ၊ ကား။ ပါကတိကဒီပါလောကသဒိသံ၊ ပကတိအတိုင်းသော ဆီမီးရောင်နှင့်တူသည်။ ဥက္ကာပတာ၊ မီးရှူးရောင်ဟူသည်။ မဟာဥမ္မုကာလောကော၊ ကြီးစွာသော မီးရှူး၏အရောင်တည်း။ (မဟာဥက္ကာလောကော-သီမူ) ဩသဓိတာရကပ္ပဘာတိ၊ ကား။ ဧတာယ၊ ဤသောကြာကြယ်သည်။ ဥဿန္နာ၊ များသော။ ပဘာ၊ ကို။ ဓီယတိ၊ ဆောင်အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဩသဓိ၊ မည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဩသဓီနံ၊ တသီးပင်တို့အား။ (စပါး ဝါး မြက်စသော တသီးသာသီး၍ သေသောအပင်မျိုးတို့ကို ခေါ်သည်) အနုဗလပ္ပဒါယိကတ္တာ၊ အဆင့်ဆင့်အားပေးတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဩသဓိ၊ မည်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ လဒ္ဓနာမာယ၊ ရအပ်သောအမည်ရှိသော။ တာရကာယ၊ ကြယ်၏။ ပဘာ၊ အရာင်တည်း။ သဝိသယေ၊ မိမိအရာနယ်ပယ်၌။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ အန္ဓကာရဝိဓမနတော၊ (ကန်းသည်ကိုပြုတတ်သော) အမိုက်မှောင်ကို ပယ်ဖျက်တတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သရဒသူရိယမဏ္ဍလသဒိသံ၊ သရဒအခါ၌ထွက်သော နေဝန်းနှင့် တူ၏။
ခန္ဓပဋိပါဋိယာ၊ ခန္ဓာအစဉ်ကို။ အမုဉ္စနတော၊ မလွှတ်ခြင်းကြောင့်။ ယဠိကောဋိဂမနံ ဝိယ၊ တောင်ဝှေးစွန်းဖြင့် သွားခြင်းနှင့်တူ၏။ ကုန္နဒီနံ၊ မြစ်ငယ်မည်သော ချောင်းမြောင်းတို့ကို။ အတိက္က မနာယ၊ ကူးခြင်းငှါ။ ဧကေနေဝ၊ တချောင်းတည်းသာလျှင်ဖြစ်သော။ ရုက္ခဒဏ္ဍေန၊ သစ်တုံးဖြင့်။ ကတသင်္ကမော၊ ပြုအပ်သောတံတားသည်။ ဒဏ္ဍကသေတု၊ မည်၏။ စတူဟိ ဝါ၊ လေးယောက် သော်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ပဉ္စဟိ ဝါ၊ ကုန်သော။ ဇနေဟိ၊ လူတို့သည်။ ဂန္တုံ၊ ငှါ။ သက္ကုဏေယျော၊ သော။ (ကတသင်္ကမော-၌စပ်) ဖလကေ၊ ပျဉ်ချပ်တို့ကို။ အတ္ထရိတွာ၊ ခင်း၍။ အာဏိယော၊ စို့- မယ်န- သံတို့ကို။ ကောဋ္ဋေတွာ၊ ရိုက်သွင်း၍။ ကတသင်္ကမော၊ ပြုအပ်သောတံတားသည်။ ဇင်္ဃသေတု၊ မည်၏။ ဇင်္ဃသတ္ထဿ၊ ခြေလျင်ကုန်သည်အပေါင်း၏။ ဂမနယောဂ္ဂေါ၊ သွားခြင်းငှါ လျောက်ပတ်သော။ ဝါ၊ သွားလောက်သော။ သင်္ကမော၊ တံတားသည်။ ဇင်္ဃသေတု၊ မည်၏။ ဇင်္ဃမဂ္ဂေါ ဝိယ၊ ဇင်္ဃမဂ္ဂေါ-ဟူသော ပုဒ်ကဲ့သို့တည်း။ သကဋဿ၊ လှည်း၏။ ဂမနယောဂ္ဂေါ၊ သွားခြင်းငှါ လျောက်ပတ်သော။ သင်္ကမော၊ သည်။ သကဋသေတု၊ မည်၏။ သကဋမဂ္ဂေါ ဝိယ၊ သကဋမဂ္ဂေါ-ဟူသော ပုဒ်ကဲ့သို့တည်း။ မဟတာ၊ များစွာသော။ ဇင်္ဃသတ္ထေန၊ သည်။ ဂန္တဗ္ဗမဂ္ဂေါ၊ သွားအပ်-သွားနိုင်သော ခရီးသည်။ မဟာဇင်္ဃမဂ္ဂေါ၊ မည်၏။ ဗဟူဟိ၊ ကုန်သော။ ဝီသာယ ဝါ၊ နှစ်ဆယ်မူလည်းဖြစ်သော။ တိံသာယ ဝါ၊ သုံးဆယ်မူလည်းဖြစ်သော။ သကဋေဟိ၊ တို့သည်။ ဧကဇ္ဈံ၊ တပေါင်းတည်း။ ဂန္တဗ္ဗမဂ္ဂေါ၊ သည်။ မဟာသကဋမဂ္ဂေါ၊ မည်၏။
ဣမသ္မိံ ပန အဓိကာရေတိ၊ ကား။ စိတ္တံ ပညဉ္စ ဘာဝယန္တိ၊ ဟူ၍။ (နိဒ္ဒိဋ္ဌ-၌ စပ်) စိတ္တသီသေန၊ စိတ်ကို ခေါင်းတပ်သဖြင့်။ သာဝကဿ၊ အား။ နိဒ္ဒိဋ္ဌသမာဓိ ဘာဝနာဓိကာရေ၊ ညွှန်ပြအပ်သော သမာဓိဘာဝနာအရာ၌။
၄၀၃။ တသ္မာတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ သာဝကာနံ၊ တို့၏။ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿရဏံ၊ ကို။ ဣဓ၊ ၌။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧဝန္တိ၊ ကား။ တေ၊ ထိုအညတိတ္ထိယ ပကတိသာဝက အစရှိသောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ အနုဿရန္တိ ယထာ၊ အောက်မေ့ကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အနုဿရိတု ကာမေန၊ အောက်မေ့ခြင်းငှါ အလိုရှိသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ တီသု၊ ကုန်သော။ စျာနေသု၊ တို့၌။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ပီတိသုခေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ကာယစိတ္တာနံ၊ ကိုယ်နှင့်စိတ်တို့ကို။ သမ္ပီဏနာယ၊ နှစ်သိမ့်စေခြင်း-စိုပျိုပြည့်ဖြိုးစေခြင်းငှါ။ စတ္တာရိ စျာနာနိ သမာပဇ္ဇိတွာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အညထာ၊ တပါးသောအပြားအားဖြင့်။ ပါဒကဇ္ဈာနမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ဝင်စားအပ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ ယာယ နိသဇ္ဇာယ၊ အကြင်ထိုင်ခြင်းဖြင့်။ နိသိန္နဿ၊ ထိုင်နေပြီးသော ရဟန်း၏။ အနုဿရဏာ ရမ္ဘော၊ အောက်မေ့ခြင်းငှါ အားထုတ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သာ၊ ထိုထိုင်ခြင်းသည်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ သဗ္ဗပစ္ဆိမာ၊ သော။ နိသဇ္ဇာ၊ မည်၏။ တတော အာသနပညာပနန္တိ၊ ကား။ တတောနိသဇ္ဇာယ၊ ထိုနောက်ဆုံးထိုင်ခြင်းမှ။ ပုရိမကံ၊ ရှေး၌ဖြစ်သော။ အာသနပညာပနံ၊ နေရာခင်းခြင်းကို။ အာဝဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ သေသေသုပိ၊ ပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။
ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုသော။ ကိစ္စံ၊ ကို။ (ကိဉ္စိ-၏အစွဲကိုပြသည်) ဧတ္တကေနာတိ၊ ကား။ ပါဒကဇ္ဈာန သမာပဇ္ဇနေန၊ ပါဒကစျာန်ကို ဝင်စားခြင်းဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်။ နိသာနသိလာ၊ ဓားသွေးကျောက်သည်။ သတ္ထကဿ၊ ဓား၏။ (နိသိတဘာဝါ ဝဟာ) ဝိယ၊ သွေးအပ်ပြီးသည်၏အဖြစ်-ထက်သည်၏အဖြစ်ကို ဆောင်တတ်သကဲ့သို့။ ပါဒကဇ္ဈာနံ၊ သည်။ သတိပညာနမ္ပိ၊ သတိနှင့် ပညာတို့၏လည်း။ နိသိတ ဘာဝါဝဟံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ယတော၊ ယင်းသို့ သတိပညာတို့၏ ထက်သည်၏အဖြစ်ကို ဆောင်တတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဿ၊ ထိုယောဂီရဟန်းအား။ တာ၊ ထိုသတိနှင့် ပညာတို့သည်။ တံသမာပဇ္ဇနေန၊ ထိုပါဒကစျာန်ကို ဝင်စားခြင်းဖြင့်။ ပရမနေပက္ကပ္ပတ္တာ၊ အလွန်ရင့်ကျက်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဒီပေ။ပ။ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အန္ဓကာရဋ္ဌာနေ၊ အမိုက်တိုက်အရပ်၌။ (ဒီပေ၊ ကို။ ဇလိတေ၊ သော်။) ဣတိ၊ ဤကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ပုရိမဘဝေတိ၊ ကား။ ဣမဿဘဝဿ၊ ၏။ (သီမူ၌ ဣမသ္မာ ဘဝါ-ဟု ရှိ၏။ သင့်၏။) အနန္တရေ၊ အခြားမဲ့ဖြစ်သော။ ပုရိမသ္မိံ ဘဝေ၊ ၌။ ပဝတ္တိတနာမရူပန္တိ၊ ကား။ အတ္တနော၊ ၏။ ပစ္စ ယေဟိ၊ တို့သည်။ ပဝတ္တိတနာမရူပံ၊ ဖြစ်စေအပ်သောနာမ်ရုပ်ကို။ တဉ္စ ခေါ၊ ထိုနာမ်ရုပ်ကိုလည်း။ ပဌမံ၊ စွာ။ ရူပံ၊ ကို။ အာဝဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ နာမံ၊ ကို။ အာဝဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ ပစ္ဆာ၊ မှ။ ရူပံ၊ ကို။ (အာဝဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ၏။) ဣတိ၊ ဤသို့ဆိုကုန်၏။ ပဟောတီတိ၊ ကား။ သက္ကောတိ၊ စွမ်းနိုင်၏။ ပဏ္ဍိတော နာမ၊ ပညာရှိမည်သည်ကား။ ဣမိဿာ အဘိညာဘာဝနာယ၊ ၌။ ကတာဓိကာရော၊ ပြုအပ်ဘူးသော အဓိကာရရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တည်း။
အညံ ဥပ္ပန္နန္တိ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ အညသ္မာ၊ သော။ ကမ္မဘဝါ၊ ကြောင့်။ အညော၊ သော။ ဥပပတ္တိဘဝေါ၊ ဘဝသည်။ ဥပ္ပန္နော၊ ဖြစ်ပေါ်လာ၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ မူ။) အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန်တပါး၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ အညထာ၊ ဖြင့် (ယူအပ်သည်ရှိသော်)။ ဧက ဘဝေပိ၊ တခုတည်းသော ဘဝ၌သော်လည်း။ အညမညမေဝ၊ တပါးတပါး အသစ်သာလျှင်ဖြစ်သော။ နာမရူပံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ နိရုဒ္ဓဉ္စ၊ ချုပ်လေပြီးသော နာမ်ရုပ်သည်လည်း။ အပ္ပဋိသန္ဓိကံ၊ တဖန်ပြန်၍ စပ်ခြင်း-ဖြစ်ခြင်းမရှိပေ။ တေနေဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ ယေ။ပ။သန္တိကာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
[မရန္တဿ၊ သေဆဲပုဂ္ဂိုလ်၏။ နိရုဒ္ဓါ၊ ချုပ်လေကုန်သော။ ယေ (ခန္ဓာ ဝါ)၊ အကြင်စုတိခန္ဓာ တို့သည်၎င်း။ ဣဓ၊ ဤပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌။ တိဋ္ဌမာနဿ၊ တည်ဆဲ-အသက်ရှင်ဆဲ ပုဂ္ဂိုလ်၏။ နိရုဒ္ဓါ၊ ကုန်သော။ (ယေ ခန္ဓာ ဝါ၊) တို့သည်၎င်း။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) သဗ္ဗေပိ၊ အလုံးစုံလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ (တေ) ခန္ဓာ၊ ထိုချုပ်လေပြီးသော သေဆဲပုဂ္ဂိုလ်၏ခန္ဓာနှင့် ရှင်ဆဲပုဂ္ဂိုလ်၏ ခန္ဓာတို့သည်။ ဝါ၊ ထိုနှစ်မျိုးသော ခန္ဓာတို့သည်။ သဒိသာ၊ တူကုန်၏။ ဂတာ၊ ချုပ်သွားလေသော ခန္ဓာတို့သည်။ အပ္ပဋိသန္ဓိကာ၊ တဖန်ပြန်၍စပ်ခြင်း-ဖြစ်ခြင်းမရှိကုန်။]
တံ ဌာနန္တိ၊ ကား။ တံ နိက္ခေပဋ္ဌာနံ၊ ထိုအတ္တဘောကို ပစ်ချရာဌာနသည်။ ဝါ၊ စုတိဌာနသည်။ အာဟုန္ဒရိကန္တိ၊ ကား။ သမန္တတော စ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ၎င်း။ ဥပရိ စ၊ အထက်၌၎င်း။ ဃနသဉ္ဆန္နံ၊ တခဲနက်ဖုံးလွှမ်းအပ်၏။ သမ္ဗာဓဋ္ဌာနံ၊ ကျဉ်းမြောင်းသောဌာနတည်း။ အန္ဓတမမိဝါတိ၊ ကား။ အန္ဓကာရတိမိသာ ဝိယ၊ ကန်းသည်ကို ပြုတတ်သော အမိုက်မှောင်အတိကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။
ကူဋာဂါရကဏ္ဏိကတ္ထာတိ၊ ကား။ ကူဋာဂါရဿ၊ အထွပ်တပ်သောအဆောင်၏။ ကူဋတ္ထာယ၊ အထွပ်အလို့ငှါ။ ကူဋာဂါရဿ၊ ၏။ ကဏ္ဏိကာ ဝိယ၊ အထွပ်-အဖူး-အချက်ကဲ့သို့။ ပုဗ္ဗေနိဝါသာ နုဿတိဉာဏံ၊ ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။) မဟာရုက္ခော ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ပုရိမဘဝေ၊ ရှေးဘဝ၌။ စုတိက္ခဏေ၊ ၌။ ပဝတ္တနာမရူပံ၊ ဖြစ်သောနာမ်ရုပ်ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။) သာခါပလာသာ ဝိယ၊ တို့ကဲ့သို့။ တေန၊ ထိုစုတိနာမ်ရုပ်နှင့်။ သမ္ဗန္ဓံ၊ သော။ ဣမသ္မိံ ဘဝေ၊ ၌။ ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ၊ ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။) ကမ္မာရသာလာ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ပါဒကဇ္ဈာနံ၊ ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။) ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဥပမာသံသန္ဒနံ၊ ဥပမာ ဥပမေယျ နှီးနှောခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ကဋ္ဌဖာလကောပမာပိ၊ ထင်းခွဲသူဥပမာကိုလည်း။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ-၌ စပ်) ယထာ နာမ၊ ကား။ ဗလဝ၊ သော။ ပုရိသော၊ သည်။ ဩဒနပစနာဒိအတ္ထံ၊ ထမင်းချက်ခြင်းအစရှိသောအကျိုးငှါ။ မဟန္တံ၊ ကြီးစွာသော။ ဒါရုံ၊ သစ်တုံးကို။ ဖာလေန္တော၊ ခွဲလတ် သော်။ တဿ၊ ထိုသစ်တုံး၏။ တစဖေဂ္ဂုမတ္တဖာလနေ၊ အခွန်အကာမျှကိုခွဲရာ၌။ ဖရသုဓာရာယ၊ ပေါက်ဆိန်အသွားသည်။ ဝိပန္နာယ၊ ပျက်လတ်-ပဲ့လတ်သော်။ မဟန္တံ၊ သော။ ဒါရုံ၊ ကို။ ဖာလေတုံ၊ ငှါ။ အသက္ကောန္တော၊ မစွမ်းနိုင်သည်ဖြစ်၍။ ဓုရနိက္ခေပံ၊ ဝန်ချခြင်း-လက်လျှော့ခြင်းကို။ အကတွာ၊ ၍။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တနယာနုသာရေန၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသောနည်းကို အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ကေသောဟာရကူပမာ၊ ဆံပင်ချသူ-ခေါင်းရိပ်သူဥပမာသည်။ တထာ၊ ထိုအတူပင်တည်း။ (ထိုအတူဟု ဆိုသော်လည်း ဤ၌ကား သင်ဓုန်းမပြတ်လျှင် သွေးခြင်း-ခတ်ခြင်းကို ယူအပ်၏။ ဤကား အထူးတည်း။)
အတီတာသု၊ ကုန်သော။ ဇာတီသု၊ ဘဝတို့၌။ နိဝုတ္တမ္မောရမ္မဏတ္တာဘာဝါ၊ နေခဲ့ဘူး-မှီဝဲခဲ့ဘူးသောတရားလျှင် အာရုံရှိသည်၏အဖြစ်၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏံ နာမ၊ မည်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တန္တိ၊ ကား။ ပစ္ဆိမနိသဇ္ဇတော၊ နောက်ဆုံးအထိုင်မှ။ ပဘုတိ၊ စ၍။ ယာဝ၊ လောက်။ ပဋိသန္ဓိ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။ တာဝ၊ လောက်။) ပဝတ္တံ၊ သော။ ဉာဏံ၊ တည်း။ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏဿ၊ ၏။ ပရိကမ္မဘာဝေန၊ ပရိကံ၏အဖြစ်ဖြင့်။ ပဝတ္တသမာဓိနာ၊ ဖြစ်သောသမာဓိနှင့်။ သမ္ပယုတ္တဉာဏံ၊ ယှဉ်သောဉာဏ်သည်။ ပရိကမ္မသမာဓိဉာဏံ၊ မည်၏။ တံ ရူပါဝစရံ သန္ဓာယ န ယုဇ္ဇတီတိ၊ ကား။ တေသံ၊ ထိုဧကေဆရာတို့၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ (န ယုဇ္ဇတိ-၌ စပ်) အတီတံသဉာဏံ၊ ကို။ ရူပါဝစရံ၊ ဟူ၍။ စေ အဓိပ္ပေတံ၊ အကယ်၍ အလိုရှိအပ်သည်ဖြစ်အံ့။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ (ကသ္မာ၊ ကား) ပရိကမ္မသမာဓိဉာဏဿ၊ ပရိကမ္မသမာဓိနှင့်ယှဉ်သောဉာဏ်၏။ ကာမာဝစရဘာဝတော၊ ကာမာဝစရ၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ အနန္တရစုတိဿ၊ အခြားမဲ့ဖြစ်သောစုတိ၏။ ဩရတော၊ အတွင်းဖက် ဤမှာဖက်၌။ ပဝတ္တက္ခန္ဓေ၊ ဖြစ်သောခန္ဓာတို့ကို။ (သီမူနှင့်အညီပင်) အာရဗ္ဘ၊ ၍။ ရူပါဝစရံ၊ ရဖြစ်သော။ စိတ္တံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပါဠိယံ ဝါ၊ ပါဠိ၌သော်၎င်း။ အဋ္ဌကထာယံ ဝါ၊ ၌သော်၎င်း။ အာဂတံ၊ လာသောစကားသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ယေသံ ဇဝနာနံ၊ အကြင် လေးကြိမ် ငါးကြိမ်သော ဇောတို့တွင်။ ပုရိမာနိ၊ ရှေး၌ဖြစ်ကုန်သော ၃-ကြိမ် ၄-ကြိမ်သော ဇောတို့သည်။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။) ယဒါ ပန၊ အကြင်အခါ၌ကား။ အပ္ပနာစိတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဒါ၊ ၌။ အဿ၊ ထိုယောဂီရဟန်း၏။ ဝါ၊ အား။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ဣဒံ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏံ နာမာတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ အနန္တရဿ၊ အခြားမဲ့ဖြစ်သော။ ဘဝဿ၊ အတိတ်ဘဝ၏။ စုတိက္ခဏေ၊ ၌။ ပဝတ္တနာမရူပံ၊ ဖြစ်ခဲ့သောနာမ်ရုပ်ကို။ (သီမူနှင့်အညီပင်) အာရမ္မဏံ ကတွာ၊ အာရုံပြု၍။ ပဝတ္တဉာဏံ၊ ဖြစ်သောဉာဏ်ကို။ ကာမံဒဿိတံ၊ အကယ်၍ ကား ပြအပ်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ တံ၊ ထိုစကားကို။ နိဒဿနမတ္တံ၊ ပုံစံပြစကားဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဉာဏသာမညဿ၊ ဉာဏ်သာမည၏။ ဇောတိတဘာဝတော၊ ထွန်းပြအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ထင်စွာ။ တတော နာမရူပတော၊ ထိုစုတိနာမ်ရုပ်မှ။ ပဘုတိ၊ စ၍။ သဗ္ဗေ၊ ကုန်သော။ အတီတာ၊ ကုန်သော။ ခန္ဓာ စ၊ တို့သည်၎င်း။ ခန္ဓပဋိဗဒ္ဓါ စ၊ ခန္ဓာနှင့်စပ်သော တရားတို့သည်၎င်း။ သဗ္ဗော၊ အလုံးစုံသောတရားသည်။ ပုဗ္ဗေနိဝါသော၊ မည်သည်။ ဟောတိ ယထေဝ၊ ကဲ့သို့သာလျှင်။ ဧဝံ၊ တူ။ တဿ၊ ထိုပုဗ္ဗေနိဝါသမည်သော တရားအပေါင်းကို။ ပဋိဝိဇ္ဈနဝသေန၊ ထိုးထွင်း၍ သိခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တဉာဏံ၊ ဖြစ်သောဉာဏ်သည်။ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏံ၊ မည်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ တေန။ပ။အနုဿရတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
၄၀၄။ ဧကမ္ပိ ဇာတိန္တိ၊ ကား။ ဧကမ္ပိ ဘဝံ၊ တခုသောဘဝကိုလည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဧကကမ္မနိဗ္ဗတ္တော၊ တခုသောကံကြောင့်ဖြစ်သော။ အာဒါနနိက္ခေပပရိစ္ဆိန္နော၊ ပဋိသန္ဓေစုတိဖြင့် ပိုင်းခြားအပ်သော။ အန္တောဂဓဓမ္မပဘေဒေါ၊ အတွင်းဝင်သောတရားတို့၏ အပြားရှိသော။ သော ခန္ဓပ္ပဗန္ဓော၊ ထိုခန္ဓာအစဉ်ကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဇာတီတိ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတော၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဧကမ္ပိ။ပ။ခန္ဓသန္တာနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပရိဟာယမာနောတိ၊ ကား။ ခီယမာနော၊ ကုန်ဆဲသော။ ဝိနဿမာနော၊ ပျက်ဆဲသော။ ကပ္ပေါတိ၊ ကား။ အသင်္ချေယျကပ္ပေါ၊ သည်။ သော ပန၊ ထိုကပ်သည်ကား။ အတ္ထတော၊ သရုပ်တရားကိုယ်အားဖြင့်။ ကာလော၊ တည်း။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ပဝတ္တမာနသင်္ခါရဝသေန၊ ဖြစ်ဆဲသောသင်္ခါရ၏အစွမ်းဖြင့်။ အဿ၊ ထိုကပ်၏။ ပရိဟာနိ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဝဍ္ဎမာနော ဝိဝဋ္ဋကပ္ပေါတိ ဧတ္ထာပိ၊ ဟူသော ဤပါဌ်၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ပန၊ ဆက်။ “ကာလံ၊ ကို။ ခေပေတိ၊ ကုန်စေ၏။” ဣတိ၊ စ၊ ဤသို့၎င်း။ “ကာလော၊ သည်။ အတ္တနာ၊ မိမိနှင့်။ သဟ၊ ကွ။ သဗ္ဗာနေဝ၊ အလုံးစုံသာလျှင်ဖြစ်ကုန်သော။ ဘူတာနိ၊ သတ္တဝါတို့ကို။ ဃသတိ၊ စား၏။” ဣတိ စ၊ ဤသို့၎င်း။ ဣတိအာဒီသု၊ ဤသို့အစရှိသော ပါဌ်တို့၌။ ကာလဿာပိ၊ ၏လည်း။ ယော ခယော၊ ကုန်ခြင်းကို။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ သော၊ ထိုကာလ၏ကုန်ခြင်းကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ နာဓိပ္ပေတော၊ အလိုမရှိအပ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂတော၊ အလိုမရှိအပ်သောအနက် ရောက်ခြင်းကြောင့်တည်း။ သံဝဋ္ဋနံ ဝိနဿနံ၊ ပျက်ခြင်းသည်။ သံဝဋ္ဋော၊ မည်၏။ သံဝဋ္ဋတော၊ ပျက်သည်မှ။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်ဖြစ်သော နောက်ကာလ၌။ တထာ၊ ထိုပျက်ပြီးသောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဌာယီ၊ တည်သောကပ်သည်။ သံဝဋ္ဋဋ္ဌာယီ၊ မည်၏။ တံမူလကတ္တာတိ၊ ကား။ တံပုဗ္ဗကတ္တာ၊ ထိုသံဝဋ္ဋကပ်လျှင်ရှေ့သွားရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိဝဋ္ဋနံ နိဗ္ဗတ္တနံ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ ဝါ၊ တနည်း။ ဝဍ္ဎနံ၊ ပွါးခြင်းသည်။ ဝိဝဋ္ဋော၊ မည်၏။
တေဇော။ပ။သံဝဋ္ဋောတိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ သံဝဋ္ဋသီမာနုက္ကမေန၊ ကမ္ဘာပျက်ရာ အပိုင်းအခြား နယ်ပယ်အစဉ်အားဖြင့်။ သံဝဋ္ဋေသု၊ ကမ္ဘာပျက်ခြင်းတို့ကို။ ဝတ္တဗ္ဗေသု၊ ဆိုသင့် ကုန်လျက်။ တထာ၊ ဖြင့်။ အဝတွာ၊ မူ၍။ အာပေါ။ပ။သံဝဋ္ဋောတိ၊ ဟူ၍။
သံဝဋ္ဋတီတိ၊ ကား။ ဝိနဿတိ၊ ပျက်စီး၏။ သဒါတိ၊ ကား။ သဗ္ဗကာလံ၊ အခါခပ်သိမ်း။ တီသုပိ၊ ကုန်သော။ သံဝဋ္ဋကာလေသု၊ တို့၌။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။
ဧကံ ဗုဒ္ဓခေတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသောစကားကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ယံ၊ အကြင်ဗုဒ္ဓခေတ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုဗုဒ္ဓခေတ်ကို။ နိယမေတွာ၊ သတ်မှတ်၍။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ဗုဒ္ဓခေတ္တံ နာမ တိဝိဓန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယတ္တကေ၊ အကြင်မျှလောက်။ ဌာနေ၊ ၌။ တထာဂတဿ၊ ၏။ ပဋိသန္ဓိဉာဏာနုဘာဝေါ၊ ပဋိသန္ဓေဉာဏ်၏အစွမ်းအာနုဘော်သည်။ ပုညဖလသမုတ္တေဇိတော၊ ကောင်းမှုကံ၏အကျိုးသည် ကောင်းစွာထက်စေအပ်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ထက်စေအပ်သော။ ပဋိသန္ဓိဉာဏာနုဘာဝေါ၊ သည်။ သရသေနေဝ၊ မိမိသဘောအားဖြင့်သာလျှင်။ ပဝိဇမ္ဘတိ၊ အလွန်အကဲ ကွန့်မြူးစမ္ပယ်၏။ တံ သဗ္ဗမ္ပိ၊ ထို (ဉာဏနုဘာဝ၏ ကွန့်မြူးရာ) အလုံးစုံသော အရပ်သည်လည်း။ ဗုဒ္ဓကရဿ၊ ဘုရားအလောင်း၏။ နိဗ္ဗတ္တနခေတ္တံ နာမ၊ ဖြစ်ရာခေတ်မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဇာတိခေတ္တံ။ပ။ပရိယန္တန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အာနုဘာဝေါ ဝတ္တတီတိ၊ ကား။ ဣဓ၊ ဤလောက၌။ စေတောဝသိပ္ပတ္တော၊ သော။ ဣဒ္ဓိမာ၊ တန်ခိုးရှင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အာဏာခေတ္တ ပရိယာပန္နေ၊ အာဏာခေတ်၌ အကျုံးဝင်သော။ ယတ္ထ ကတ္ထစိ၊ အမှတ်မရှိ တပါးပါးသော။ စက္ကဝါဠေ၊ ၌။ ဌတွာ၊ ၍။ အတ္တနော၊ ၏။ အတ္ထာယ၊ ငှါ။ ပရိတ္တံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ တတ္ထေဝ၊ ထိုအာဏာခေတ်၌သာလျှင်။ အညံ၊ တပါးသော။ စက္ကဝါဠံ၊ သို့။ ဂတောပိ၊ သွားရောက်သော်လည်း။ ကတပရိတ္တော ဧဝ၊ ပြုအပ်သောပရိတ်အကာအကွယ်ရှိသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ပရိတ်၏တန်ခိုး ပျံ့နှံ့ရာအရပ်ကို ဆိုလိုသည်) အထ ဝါ၊ ကား။ တတ္ထ၊ ထိုအာဏာခေတ်၌။ ဧကစက္ကဝါဠေ၊ တခုတည်းသော။ ကတေ၊ ပြုအပ်သည်ရှိသော်။ အာဏာခေတ္တေ၊ ၌။ သဗ္ဗသတ္တာနံ၊ တို့အား။ ပရိတ္တာနုဘာဝေါ၊ ပရိတ်၏အစွမ်းအာနုဘော်သည်။ အဘိသမ္ဘုဏာတိ ဧဝ၊ ရောက်သည်သာ လျှင်တည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တတ္ထ၊ ထိုအာဏာခေတ်၌။ ဒေဝတာဟိ၊ နတ်တို့သည်။ ပရိတ္တာဏာယ၊ ပရိတ်၏အာဏာကို။ သမ္ပဋိစ္ဆိတဗ္ဗတော၊ ခံယူတတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ယံ ဝိသယခေတ္တံ၊ အကြင်ဝိသယခေတ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဧကသ္မိံ ယေဝ ခဏေ၊ တပြိုင်နက်သောခဏ၌ သာလျှင်။ ဝါ၊ တခဏချင်းသာလျှင်။ သရေန၊ အသံဖြင့်။ အဘိဝိညာပနံ စ၊ သိစေနိုင်ခြင်းယ ကြားစေနိုင်ခြင်းကို၎င်း။ အတ္တနော၊ မိမိဟု ဆိုအပ်သော ကိုယ်တော်မြတ်၏။ ရူပဒဿနဉ္စ၊ အဆင်းရုပ်ကို ပြနိုင်ခြင်း မြင်စေနိုင်ခြင်းကို၎င်း။ ပဋိဇာနန္တေန၊ ဝန်ခံသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ သော။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ ယာဝတာ ဝါ ပန အာကင်္ခေယျာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယတ္ထာတိ၊ ကား။ အနန္တာပရိမာဏေ၊ အဆုံးမရှိ အပိုင်းအခြားမရှိသော။ ယသ္မိံ ဝိသယခေတ္တေ၊ ၌။ ယံ ယံ၊ အကြင်အကြင်အရာကို။ တထာဂတော၊ သည်။ အာကင်္ခတိ၊ ၏။ တံ တံ၊ ကို။ ဇာနာတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဗုဒ္ဓဉာဏဿ၊ ၏။ အာကင်္ခါမတ္တ ပဋိဗဒ္ဓဝုတ္တိတာယ၊ အလိုမျှနှင့်စပ်သော ဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ သဏ္ဍဟန္တန္တိ၊ ကား။ ဝိဝဋ္ဋမာနံ၊ ပွါးလတ်သော်။ ဇာယမာနံ၊ ဖြစ်လတ်သော်။
၄၀၅။ ဂေါခါယိတကမတ္တေသူတိ၊ ကား။ ဂေါဟိ၊ နွားတို့သည်။ ခါဒိတဗ္ဗပ္ပမာဏေသု၊ စားအပ်ယ စားလောက်သော ပမာဏရှိကုန်သည်။ ယန္တိ၊ ကား။ ယသ္မိံ သမယေ၊ ၌။ ပုပ္ဖဖလူပဇီဝိနိယော၊ အပွင့်အသီးကိုမှီ၍ အသက်မွေးကုန်သော။ ဒေဝတာ စ၊ တို့သည်လည်း။ ဗြဟ္မလောကေ၊ ၌။ နိဗ္ဗတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။
ဧတေသန္တိ၊ ကား။ ဝဿူပဇီဝိနောတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တသတ္တာနံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော သတ္တဝါတို့တွင်။ ကတ္ထာတိ၊ ကား။ ဗြဟ္မလောကေ၊ ၌။ သော စခေါ၊ ထိုဗြဟ္မလောကကိုလည်း။ ပရိတ္တာဘာဒိဗြဟ္မလောကော၊ ကဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ပဋိလဒ္ဓဇ္ဈာနဝသေနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ စျာနပ္ပဋိလာဘဿ၊ ၏။ သမ္ဘဝံ၊ ဖြစ်သင့်ခြင်းကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ တဒါ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ လောကံ၊ သတ္တလောကကို။ ဗျူဟေန္တိ သမ္ပိဏ္ဍေန္တိ၊ ပေါင်းစုကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ လောကဗျူဟာ၊ မည်ကုန်၏။ တေ၊ ထိုလောကဗျူဟာနတ်တို့ကို။ ဒိသွာ၊ ၍။ မနုဿာ၊ တို့သည်။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုအရပ်၌။ ဌိတာပိ၊ ရပ်တည်ကုန်လျက်လည်း။ နိသိန္နာပိ၊ ထိုင်ကုန်လျက်လည်း။ သံဝေဂဇာတာ စ၊ ဖြစ်သော ထိတ်လန့်ခြင်းရှိကုန်သည်၎င်း။
မေတ္တာဒီနီတိ၊ ကား။ မေတ္တာမနသိကာရာဒီနိ၊ မေတ္တာကို နှလုံးသွင်းခြင်း အစရှိကုန်သော။ ကာမာဝစရပုညာနိ၊ ကာမာဝစရကောင်းမှုကုသိုလ်တို့ကို။ ဒေဝလောကေတိ၊ ကား။ ကာမဒေဝ လောကေ၊ ကာမာဝစရနတ်ပြည်လောက၌။ ဒေဝါနံ၊ တို့အား။ သုခသမ္ဖဿဝါတဂ္ဂဟဏပရိစယေန၊ ချမ်းသာသော အတွေ့ရှိသော လေကိုယူခြင်း၌ အလေ့အကျက်ဖြင့်။ ဝါယောကသိဏေ၊ ၌။ စျာနာနိ၊ တို့သည်။ သုခေနေဝ၊ ချမ်းသာလွယ်ကူသဖြင့်သာလျှင်။ ဣဇ္ဈန္တိကိရ၊ ပြည့်စုံကုန်သတတ်။ တေန၊ ကြောင့်။ ဝါယောကသိဏေ။ပ။ပဋိလတန္တီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တဒညေ ပနာတိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ အာပါယိကေ၊ အပါယ်သတ္တဝါတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထာတိ၊ ကား။ ဒေဝလောကေ နတ်ပြည်၌။
ဒုတိယော သူရိယောတိ၊ ကား။ ဒုတိယံ၊ သော။ သူရိယမဏ္ဍလံ၊ နေဝန်းသည်။ သတ္တသူရိယန္တိ၊ ကား။ သတ္တသူရိယပါတုဘာဝသုတ္တံ၊ ခုနှစ်စင်းသော နေတို့၏ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်ခြင်းကို ဟောသော သုတ်ကို။ (ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ- ၌ စပ်) ပကတိသူရိယေတိ၊ ကား။ ကပ္ပဝုဋ္ဌာနကာလတော၊ ကမ္ဘာပျက် သောအခါမှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဥပ္ပန္နသူရိယဝိမာနေ၊ ဖြစ်ခဲ့သော နေဗိမာန်၌။ ပန၊ ဆက်။ ကပ္ပဝုဋ္ဌာ နကာလေ၊ ကမ္ဘာပျက်သောအခါ၌။ အညေ၊ ကုန်သော။ ကာမဝစဒေဝါ၊ တို့သည်။ (ဗြဟ္မလောကံ၊ ၌။ ဥပပဇ္ဇန္တိ) ယထာ၊ ဖြစ်ကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ သူရိယဒေဝပုတ္တောပိ၊ နေနတ်သားသည်လည်း။ စျာနံ၊ ကို။ နိဗ္ဗတ္တေတွာ၊ ၍။ ဗြဟ္မာလောကံ၊ ၌။ ဥပပဇ္ဇတိ၊ ၏။ သူရိယမဏ္ဍလံ ပန၊ နေဝန်းသည်ကား။ ပဘဿရတရဉ္စေဝ၊ သာလွန်၍တောက်ပသည်၎င်း။ တေဇဝန္တတရဉ္စ၊ သာလွန်၍ တန်ခိုးရှိသည် ပူသည်၎င်း။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ အပရေ၊ တို့သည်။ တံ၊ ထိုပကတိနေဝန်းသည်။ အန္တရဓာယိတွာ၊ ၍။ အညမေဝ၊ တပါးသောနေဝန်း အသစ်သည်သာလျှင်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) ဂင်္ဂါ၊ မြစ်၎င်း။ ယမုနာ၊ ၎င်း။ သရဘူ၊ ၎င်း။ အစိရဝတီ၊ ၎င်း။ မဟီ၊ ၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမာ၊ ဤသည်တို့ကား။ ပဉ္စ မဟာနဒိယော၊ မြစ်ကြီးငါးသွယ်တို့တည်း။
ပဘဝါတိ၊ ကား။ ဥပတ္တိဋ္ဌာနဘူတာ၊ ဖြစ်ရာဌာနဖြစ်ကုန်သော။ ဟံသပါတနောတိ၊ ဟူသော ပုဒ်ဖြင့်။ မန္ဒာကိနိံ၊ မန္ဒာကိနီအိုင်ကို။ အာဟ၊ ၏။
န သဏ္ဌာတီတိ၊ ကား။ န တိဋ္ဌတိ၊ မတည်။
ပရိယာဒိန္နသိနေဟန္တိ၊ ကား။ ပရိက္ခီဏသိနေဟံ၊ ကုန်ပြီးသောအစေးဓာတ် အစိုဓာတ်ရှိ၏။ ယာယ အာပေါဓာတုယာ၊ အကြင်အာပေါဓာတ်ဖြင့်။ ဝါ၊ သည်။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုအရပ်၌။ အာဗန္ဓတ္တာ၊ ဖွဲ့အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပထဝီဓာတု၊ သည်။ သမ္ပိဏ္ဍိတာ၊ ပေါင်းအပ်သည်။ (သီမူနှင့်အညီပင်) ဟုတွာ၊ ၍။ တိဋ္ဌတိ၊ ၏။ သာ၊ ထိုအာပေါဓာတ်သည်။ ဆဋ္ဌသူရိယပါတုဘာဝေန၊ ဆဋ္ဌနေ၏ ထင်ရှားခြင်းကြောင့်။ (သီမူနှင့်အညီ ဆဋ္ဌ-သင့်၏) ပရိက္ခယံ၊ သို့။ ဂစ္ဆိတိ၊ ၏။ ယထာ စိဒန္တိ၊ ကား။ စ၊ ဆက်။ ဣဒံ စက္ကဝါဠံ၊ ဤစကြာဝဠာသည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ ကောဋိသတသဟဿစက္ကဝါဠာနိပီတိ၊ ကား။ ဝိပတ္တိမဟာမေဃုပ္ပတ္တိတော၊ ကမ္ဘာပျက်မိုးရွာသည်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဝုတ္တံ၊ သော။ သဗ္ဗံ၊ သော။ ကပ္ပဝုဋ္ဌာနံ၊ ကမ္ဘာပျက်ခြင်းကို။ (ဤမှနောက်၌ သီမူနှင့်အညီ တံ-ဟူသောပုဒ်မရှိသင့်၊ ပိုသည်) တတ္ထ၊ ထိုကုဋေတသိန်းသော စကြဝဠာတို့၌။ အတိဒိသတိ၊ ညွှန်း၏။
ပလုဇ္ဇိတွာတိ၊ ကား။ ဆိဇ္ဇိတွာ၊ ပြတ်၍။ သင်္ခါရဂတန္တိ၊ ကား။ ဘူတုပါဒါယပ္ပဘေဒံ၊ ဘူတရုပ်ဥပါဒါရုပ် အပြားရှိသော။ (ဤဖြင့် နာမ်မပါဟု သိစေ၏) သင်္ခါရဇာတံ၊ သင်္ခါရတရားအပေါင်းသည်။ သဗ္ဗသင်္ခါရပရိက္ခယာတိ၊ ကား။ စျာပေတဗ္ဗသင်္ခါရပရိက္ခယာ၊ လောင်ကျွမ်းစေအပ်သော အလုံးစုံသောသင်္ခါရတို့၏ ကုန်ခြင်းကြောင့်။ သယမ္ပိ၊ မိမိသည်လည်း။ သင်္ခါရဂတံ၊ သင်္ခါရတရားအပေါင်းသည်။ သမာနံ၊ ဖြစ်သောကြောင့်။ ဝါ၊ ဖြစ်သောမီးလျှံသည်။ ဣန္ဓနာဘာဝတော၊ လောင်စာ၏မရှိခြင်းကြောင့်။ ဆာရိကမ္ပိ၊ ပြာကိုသော်လည်း။ အသေသေတွာ၊ အကြွင်းမဲ့လောင်၍။ ဝူပသမ္မတိ၊ ငြိမ်း၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သပ္ပိ။ပ။နိဗ္ဗာယတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
၄၀၆။ ဒီဃဿ အဒ္ဓုနောတိ၊ ကား။ သံဝဋ္ဋဋ္ဌာယီအသင်္ချေယျကပ္ပသင်္ခါတဿ၊ သံဝဋ္ဋဋ္ဌာယီအသင်္ချေယျကပ်ဟု ဆိုအပ်သော။ ဒီဃဿ၊ သော။ ကာလဿ၊ ၏။ အစ္စယေန၊ လွန်သောအခါ၌။ တာလက္ခန္ဓာဒီတိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ သာကသာလာဒိရုက္ခေ၊ ကျွန်း အင်ကြင်း အစရှိသော သစ်ပင်တို့ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ သိမ်းယူ၏။ ဃနံ ကရောတီတိ၊ ကား။ ဝိသရိတုံ၊ ပျံ့သွားခြင်းငှါ။ အဒတွာ၊ ၍။ ပိဏ္ဍိတံ၊ ပေါင်းစုအပ်သည်ကို။ ကရောတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ပရိဝဋုမန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝဋ္ဋတာဝေန၊ လုံးသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ပရိစ္ဆိန္နံ၊ ပိုင်းခြား အပ်သည်ကို။ (ကရောတိ၊ ၏။) တန္တိ၊ ကား။ ဥဒကံ၊ သည်။ အဿာတိ၊ ကား။ ဝါတဿ၊ လေအား။ ဝိဝရံဒေတီတိ၊ ကား။ ယထာ၊ ဖြင့်။ ဃနံ၊ တခဲနက်တစပ်တည်းကို။ ကရောတိ၊ ၏။ သမ္ပိဏ္ဍေတိ၊ ပေါင်းစု၏။ ဧဝံ၊ ဖြင့်။ တတ္ထ၊ ထိုအရပ်၌။ အန္တရံ၊ အကြားကို။ ဒေတိ၊ ၏။ (အနက်အဓိပ္ပါယ်ယူရန်ခက်၏) ပရိက္ခယမာနန္တိ၊ ကား။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ယာဝ ဗြဟ္မလောကာ၊ တိုင်အောင်။ ဧကောဃဘူတေန၊ တခုတည်းသောအယဉ်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဝါတေန၊ လေသည်။ ပရိသောသိဃမာနတာယ၊ ခြောက်ခန်းစေအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပရိက္ခယံ၊ သို့။ ဂစ္ဆန္တံ၊ ရောက်လတ်သော်။ ဗြဟ္မလောကော၊ သည်။ ပါတုဘဝတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။) စ၊ ဆက်။ ဗြဟ္မလောကောတိ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ ပဌမဇ္ဈာနဘူမိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဥပရိစတုကာမာဝစရဒေဝလောကဋ္ဌာနေတိ၊ ကား။ ယာမဒေဝလောကာဒီနံ၊ ယာမာနတ်ပြည် အစရှိကုန်သော။ စတုန္နံ၊ လေးခုသောနတ်ပြည်တို့၏။ ပတိဋ္ဌာနဋ္ဌာနေ၊ တည်ရာဖြစ်သောအရပ်၌။ စတုမဟာရာဇိကတာဝတိံသဘဝနာနံ၊ စတုမဟာရာဇ်တာဝတိံသာနတ်ဘုံတို့၏။ ပတိဋ္ဌာနဋ္ဌာနာနိ၊ တည်ရာအရပ်တို့သည်။ ပထဝီသမ္ဗန္ဓတာယ၊ လူ့လောကမြေကြီးနှင့်စပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တာဝ၊ စွာ။ န ပါတုဘဝန္တိ၊ ထင်ရှားမဖြစ်ကုန်သေး။
ရုန္ဓန္တီတိ၊ ကား။ ယထာ၊ ဖြင့်။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်သို့။ န ဘဿတိ၊ မလျောကျ။ ဧဝံ၊ ဖြင့်။ နိရောဓေန္တိ၊ ချုပ်စေကုန်၏။
ပဌမတရာဘိနိဗ္ဗတ္တာတိ ဣဒံ၊ ဟူသောဤပုဒ်သည်။ အာယုက္ခယဿ၊ အသက်တမ်းကုန်ခြင်း၏။ သမ္ဘဝဒဿနံ၊ ဖြစ်သင့်ခြင်းကိုပြသောပုဒ်တည်း။ တေန၊ ထိုပုဒ်ဖြင့်။ ဒွိန္နံ ဝါ ကပ္ပါနံ၊ မဟာကပ်နှစ်ကပ်တို့၏၄င်း။ စတုန္နံ ဝါ ကပ္ပါနံ၊ တို့၏ ၄င်း။ အဋ္ဌန္နံ ဝါ ကပ္ပါနံ၊ တို့၏၄င်း။ အာဒိမှိ၊ ၌။ နိဗ္ဗတ္တာ၊ ဖြစ်သောသတ္တဝါတို့တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ တတောတိ၊ ကား။ အာဘဿရဗြဟ္မလောကတော၊ အာဘဿရာဗြဟ္မာပြည်မှ။ ဟိ၊ မှန်။ ပရိတ္တာဘအပ္ပမာဏာဘာပိ၊ ပရိတ္တာဘာ အပ္ပမာဏာဘာဗြဟ္မာတို့ကိုလည်း။ အာဘဿရဂ္ဂဟဏေနေဝ၊ အာဘဿရ-သဒ္ဒါဖြင့်သာလျှင်။ ဝါ၊ အာဘဿရဗြဟ္မာကိုယူခြင်းဖြင့်သာလျှင်။ သင်္ဂဟံ၊ သို့။ ဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။ တေ ဟောန္တိ။ပ။စရာတိ ဣဒံ၊ စကားကို။ ဥပစာရဇ္ဈာနပုညဿ၊ ဥပစာရစျာန်ကောင်းမှု၏။ မဟာနုဘာဝတာယ၊ ကြီးသောအာနုဘော်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အာလုပ္ပကာရကန္တိ၊ ကား။ အာလောပံ၊ အလုပ်အလွေးကို။ ကတွာ ကတွာ၊ ပြုကုန် ပြုကုန်၍။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ဖွင့်ဆိုအပ်ကုန်၏။ အာလုပ္ပနံ ဝိလောပံ၊ လုယက်ခြင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့မူလည်း။ အတ္ထော၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။)
ဟဋ္ဌတုဋ္ဌာတိ၊ ကား။ အတိဝိယ၊ အလွန်လျှင်။ ဟဋ္ဌာ၊ ရွှင်လန်းကုန်သည်။ ဥပ္ပိလာဝိတစိတ္တာ၊ တက်ကြွသောစိတ်ရှိကုန်သည်။ နာမံကရောန္တီတိ၊ ကား။ တထာ၊ ထိုသို့သောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဝေါဟရန္တိ၊ ခေါ်ဝေါ်ကုန်၏။
သိနေရုစက္ကဝါဠဟိမဝန္တပဗ္ဗတာတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ဒီပသမုဒ္ဒါပိ၊ ကျွန်းသမုဒ္ဒရာတို့သည်လည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့လည်း။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်သေး၏။ တထာတံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ မှန်၏။ နိန္နနိန္နဋ္ဌာနေ သမုဒ္ဒါ သမသမဋ္ဌာနေဒီပါတိ၊ ဟူ၍။ ဝက္ခတိ၊ တံ့။ ထူပထူပါတိ၊ ကား။ ဥန္နတုန္နတာ၊ မြင့်မောက်ကုန် မြင့်မောက်ကုန်သည်။
အတိမညန္တီတိ၊ ကား။ အတိက္ကမိတွာ၊ ကျော်လွန်၍။ မညန္တိ၊ အောက်မေ့ကုန်၏။ ဟီဠေန္တိ၊ ရှုတ်ချကုန်၏။ ဣတိအတ္ထော၊ အနက်။ တေနေဝ နယေနယတိ၊ ကား။ ဧကစ္စေ ဝဏ္ဏဝန္တော ဟောန္တီတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တေန၊ သော။ နယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ပဒါလတာတိ၊ ကား။ ဧဝံနာမိကာ၊ ဤသို့ပဒါအမည်ရှိသော။ လတာဇာတိ၊ နွယ်မျိုးသည်။ တဿာ၊ ထိုမျိုးနွယ်၏။ ပါရာသဝဇာတိ၊ ပါရာသဝမျိုးသည်။ ဝါ၊ နောက်ကာလ၌ ဖြစ်ပွါးလာသော နွယ်မျိုးသည်။ ဂဠောစီကိရ၊ ဆင်သမနွယ်မည်သတတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အကဋ္ဌေ ဧဝ၊ မထွန်မယက်အပ်သည်သာလျှင် ဖြစ်သော။ ဘူမိပ္ပဒေသေ၊ မြေအရပ်၌။ ပစ္စနကော၊ ရင့်ကျက်၍မှည့်သော သလေးသည်။ အကဋ္ဌပါကော၊ မည်၏။ အကဏောတိ၊ ကား။ ကုဏ္ဍကရဟိတော၊ ဆန်ကွဲမှကင်းသော။ ဝါ၊ ဖွဲနုမှကင်းသော။
သုမနသင်္ခါတဇာတိပုပ္ဖသဒိသော၊ သုမနဟုဆိုအပ်သော မြတ်လေးပန်းနှင့်တူသော ထမင်းသည်။ သုမနဇာတိပုပ္ဖသဒိသော၊ မည်၏။ ဧတဿ၊ ဤထမင်းအား။ ယော ယော ရသော၊ အကြင်အကြင်အရသာသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယံယံရသော၊ မည်၏။ ဩဒနော၊ ထမင်းကိုရ၏။ တံ ယံယံရသံ၊ ထိုအကြင်အကြင်အရသာရှိသော ထမင်းကို။ ယာဒိသရသဝန္တံ၊ အကြင်သို့သော အရသာရှိသော ထမင်းကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ အနက်။ ရသပထဝီစ၊ ရသပထဝီသည်၄င်း။ ဘူမိပပ္ပဋကော စ၊ မြေလွှာသည်၄င်း။ ပဒါလတာ စ၊ ပဒါနွယ်သည်၄င်း။ ပရိဘုတ္တာ၊ သုံးဆောင်အပ်ကုန်သည်ရှိသော်။ သုဓာဟာရောဝိယ၊ သုဓာအာဟာရကဲ့သို့။ ခုဒ္ဒံ၊ ဆာလောင်ခြင်းကို။ ဝိနောဒေတွာ၊ ဖျောက်၍။ ရသဟဏီဟိ၊ ရသဓာတ်ကိုဆောင်သော အကြောတို့ဖြင့်။ ရသမေဝ၊ ရသဓာတ်ကိုသာလျှင်။ ဗြူဟေန္တာ၊ ပွါးစေကုန်လျက်။ တိဋ္ဌန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝတ္ထုနော၊ ၏။ သုခုမဘာဝေန၊ သိမ့်မွေ့သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နိဿန္ဒာ၊ အကျိုးဆက်ဖြစ်သော ကျင်ကြီးကျင်ငယ်တို့သည်။ န (ဟောန္တိ)၊ မဖြစ်ကုန်။ သုခုမဘာဝေနေဝ၊ သိမ်မွေ့သည်၏အဖြစ် ကြောင့်သာလျှင်။ ဂဟဏိန္ဓနမေဝ စ၊ ပါစကဓာတ် မီး၏လောင်စာသည်သာလျှင်လည်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ပရိဘုတ္တော၊ သုံးဆောင်အပ်သော။ ဩဒနော ပန၊ သလေးထမင်းသည်ကား။ ရသံ၊ ရသဓာတ်ကို။ ဝဍ္ဎေန္တောပိ၊ တိုးပွါးစေသော်လည်း။ ဝတ္ထုနော၊ ၏။ ဩဠာရိကဘာဝေန၊ ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ နိဿန္ဒံ၊ အကျိုးဆက်ကို။ ဝိဿဇ္ဇောန္တော၊ စွန့်လွှတ်လတ်သော်။ ပဿာဝံ စ၊ ကျင်ငယ်ရေကို၎င်း။ ကသဋဉ္စ၊ ကျင်ကြီးဟူသော အဖတ်ကြမ်း ကို၎င်း။ ဥပ္ပါဒေတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတော။ပ။သဉ္ဇာယတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပုရိမတ္တဘာဝေသု၊ ရှေး၌ဖြစ်သောအတ္တဘောတို့၌။ ပဝတ္တဥပစာရဇ္ဈာနာနုဘာဝေန၊ ဖြစ်သောဥပစာရ စျာန်၏ အာနုဘော်ဖြင့်။ ဝါ၊ ကြောင့်။ ယာဝ၊ လောက်။ သတ္တသန္တာနေ၊ သတ္တဝါတို့၏သန္တာန်၌။ ကာမရာဂဝိက္ခမ္ဘနဝေဂေါ၊ ကာမရာဂကို ခွါခြင်း၏အဟုန်သည်။ န သမိတော၊ မငြိမ်းသေး။ တာဝ၊ လောက်။ ဗလဝကာမရာဂူပနိဿယာနိ၊ အားကြီးသော ကာမရာဂ၏ ဥပနိဿယဖြစ်ကုန်သော။ ဣတိပုရိသိန္ဒြိယာနိ၊ ဣတ္ထိန္ဒြေ ပုရိသန္ဒြေတို့သည်။ န ပါတုရဟေသုံ၊ ထင်ရှားမဖြစ်ကုန်သေး။ ယဒါ ပန၊ အကြင်အခါ၌ကား။ အဿ၊ ထိုကာမရာဂကို ခွါခြင်းအဟုန်၏။ ဝိစ္ဆိန္နတာယ၊ ပြတ်စဲသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဗလဝကာမရာဂေါ၊ အားကြီးသော ကာမရာဂသည်။ လဒ္ဓါဝသရော၊ ရအပ်သောအခွင့်ရှိသည်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်ပြီ။ တဒါ၊ ၌။ တဒုပနိဿယာနိ၊ ထိုအားကြီးသော ကာမရာဂ၏ ဥပနိဿယ ဖြစ်ကုန်သော။ တာနိ၊ ထိုဣတ္ထိန္ဒြေ ပုရိသိန္ဒြေတို့သည်။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ အတ္တဘာဝေသု၊ တို့၌။ သဉ္ဇာယိံသု၊ ဖြစ်ကုန်ပြီ။ တေန၊ ကြောင့်။ ပုရိသဿ။ပ။ပါတုဘဝတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ပင်လျှင်။ တတြ သုဒန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
အလသဇာတိကဿာတိ၊ ကား။ သဇ္ဈုကမေဝ၊ တနေ့ခြင်းအတွက်သာလျှင် ဖြစ်သော။ တဏ္ဍုလံ၊ ဆန်ကို။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မယူမူ၍။ ပရဒိဝသဿ၊ တပါးသောနေ့-နောက်နေ့၏။ အတ္ထာယ၊ အကျိုးငှါ။ ဂဟဏေန၊ ယူခြင်းဖြင့်။ အလသပကတိကဿ၊ ပျင်းရိသောသဘောရှိသော။
အနုတ္ထုနန္တီတိ၊ ကား။ အနုသောစန္တိ၊ တဖန်စိုးရိမ်ပူဆွေးကုန်၏။ ဝါ၊ လွမ်းဆွတ်တမ်းတကုန်၏။ သမ္မန္နေယျာမာတိ၊ ကား။ သမနုဇာနေယျာမ၊ ကောင်းစွာ ခွင့်ပြုကုန်ရာ၏။ ဝါ၊ အသိအမှတ် ပြုကုန်ရာ၏။ နောတိ၊ ကား။ အမှေသု၊ ငါတို့တွင်။ သမ္မာတိ၊ ကား။ သမ္မဒေဝ၊ သာလျှင်။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ခီယိတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ ခီယနာရဟံ၊ ရှုတ်ချခြင်းကိုထိုက်သောသူကို။ နိန္ဒနီယံ၊ ရှုတ်ချထိုက်သောသူကို။ ဂရဟိတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ ဟီဠေတဗ္ဗံ၊ ရှုတ်ချထိုက်သောသူကို။ ဝါ၊ ကဲ့သို့ထိုက်သောသူကို။
အယမေဝ ဘဂဝါ၊ ဤ ငါတို့မြတ်စွာဘုရားသည်သာလျှင်။ မဂ္မဟနိဂ္ဂဟံ၊ ချီးမြှောက်ခြင်း နှိမ့်ချခြင်းကို။ ကာတုံ၊ ငှါ။ ပဋိဗလော၊ စွမ်းနိုင်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။) ရေဉ္ဇတီတိ၊ ကား။ သင်္ဂဟဝတ္ထူဟိ၊ သင်္ဂဟဝတ္ထုတို့ဖြင့်။ သမ္မဒေဝ၊ သာလျှင်။ ရမေတိ၊ မွေ့လျော်စေ၏။ ပီဏေတိ၊ နှစ်သိမ့်ရောင့်ရဲစေ၏။
ဝိဝဋ္ဋဋ္ဌာယီအသင်္ချေယျံ၊ ယျကပ်ကို။ စတုသဋ္ဌိအန္တရကပ္ပသင်္ဂဟံ၊ ၆၄-ခုသော အန္တရကပ်တို့ဖြင့် ရေတွက်အပ်၏။ “ဝီသတိအန္တရကပ္ပသင်္ဂဟံ၊ ၂၀-သောအန္တရကပ်တို့ဖြင့် ရေတွက်အပ်၏။” ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) သေသာသင်္ချေယျာနိ၊ ကြွင်းသော အသင်္ချေယျကပ်တို့သည်။ ကာလတော၊ အားဖြင့်။ တေန၊ ထိုဝိဝဋ္ဋဋ္ဌာယီအသင်္ချေယျကပ်နှင့်။ သမပ္ပမာဏာနေဝ၊ ညီမျှသော ပမာဏရှိကုန်သည်သာလျှင်တည်း။
၄၀၇။ မဟာဓာရာဟီတိ၊ ကား။ တာလသာလက္ခန္ဓပ္ပမာဏာဟိ၊ ထန်းလုံးပမာဏယ အင်ကြင်းပင်လုံးပမာဏရှိကုန်သော။ မဟတီဟိ၊ ကြီးစွာကုန်သော။ ခါရုဒကဓာရာဟိ၊ ငန်ခါးသော မိုးရေအယဉ်တို့ဖြင့်။ သမန္တတောတိ၊ ကား။ သဗ္ဗသော၊ ခပ်သိမ်းသောအဖို့အားဖြင့်။ ပထဝိတောတိ၊ ကား။ ပထဝိယာ၊ ၏။ ဟေဋ္ဌိမန္တတော၊ အောက်အစွန်းမှ။ ပတုတိ၊ စ၍။ ဟိ၊ မှန်။ တေန ခါရုဒကေန၊ သည်။ ဖုဋ္ဌဖုဋ္ဌာ၊ ထိအပ်ကုန် ထိအပ်ကုန်သော။ ပထဝီပဗ္ဗတာဒယော၊ မြေတောင် အစရှိသည် တို့သည်။
ဣဒမေကံ အသင်္ချေယျန္တိ၊ ကား။ ဣဒံ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော ကာလအပိုင်းအခြားသည်။ သံဝဋ္ဋသင်္ခါတံ၊ သံဝဋ္ဋဟု ဆိုအပ်သော။ ကပ္ပဿ၊ ၏။ ဧကံ၊ သော။ အသင်္ချေယျံ၊ အသင်္ချေယျတည်း။
၄၀၈။ ထူလရဇေ၊ ကြမ်းတမ်းသောမြူသည်။ အပဂတေ ဧဝ၊ ကင်းကွာပြီးသော်သာလျှင်။ ပထဝီနိဿိတံ၊ မြေကိုမှီသော။ သဏှရဇံ၊ သိမ်မွေ့သောမြူသည်။ အပဂစ္ဆတိ၊ ကင်းကွာ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတော သဏှရဇန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သမုဋ္ဌာပေတိ၊ တက်စေ၏။ (ဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌ ဥဋ္ဌာပေတိ-ဟုသာ ရှိ၏) ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ဝိသမဋ္ဌာနေ ဌိတမဟာရုက္ခေတိ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ပဌမံ၊ စွာ။ သမုဋ္ဌာပေတဗ္ဗတံ၊ တက်စေအပ်သည်၏အဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
စက္ကဝါဠပဗ္ဗတမ္ပိ သိနေရုပဗ္ဗတမ္ပီတိ၊ ကား။ မဟာပထဝိယာ၊ ကို။ ဝိပရိဝတ္တနေနေဝ၊ ပြန်လှန် ခြင်းဖြင့်ပင်လျှင်။ ဝိပရိဝတ္တိတံ၊ ပြန်လှန်အပ်ပြီးသော။ စက္ကဝါဠပဗ္ဗတမ္ပိ၊ စကြာဝဠာတောင်ကိုလည်း။ သိနေရုပဗ္ဗတမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ ဝါတော၊ သည်။ ဥက္ခိပိတွာ၊ ပင့်မြှောက်၍။ အာကာသေ၊ ၌။ ခိပတိ၊ ပစ်၏။ တေ စက္ကဝါဠပဗ္ဗတာဒယော၊ ထိုစကြာဝဠာတောင် စသည်တို့သည်။ (တေ-၏ အစွဲကိုပြသည်) အဘိဟန္တာတိ၊ ကား။ ဃဋ္ဋေတွာ၊ တိုက်ခိုက်ကုန်၍။ အညမညန္တိ၊ ကား။ ဧကိဿာ၊ သော။ လောကဓာတုယာ၊ ၌။ စက္ကဝါဠဟိမဝန္တသိနေရုံ၊ စကြာဝဠာတောင် ဟိမဝန္တာတောင် မြင့်မိုရ်တောင်ကို။ အညိဿာ၊ တပါးသော။ လောကဓာတုယာ၊ ၏။ စက္ကဝါဠာဒီဟိ၊ စကြာဝဠာတောင်စသည်တို့နှင့်။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ အညမညံ၊ ချင်း။ သမာဂမဝသေန၊ တွေ့ဆုံခြင်း၏အစွမ်းဖြင့်။ ဃဋ္ဋေတွာ၊ ၍။ သဗ္ဗသင်္ခါရဂတန္တိ၊ ကား။ ပထဝီသန္ဓာရကဥဒကံ၊ မြေကို ဆောင်တတ်ခံတတ်သောလေကို၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ သဗ္ဗံ၊ သော။ သင်္ခါရဂတံ၊ ကို။ ဝိနာသေတွာ၊ ၍။ သယမ္ပိ၊ သည်လည်း။ ဝိနဿတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အဝဋ္ဌာနဿ၊ တည်တံ့ခြင်း၏။ ကာရဏာဘာဝတော၊ အကြောင်း၏မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။
၄၀၉။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ သရသနိရောဓော၊ မိမိ၏သဘောအားဖြင့်ချုပ်ခြင်းသည်။ (ဘင်ခဏဖြင့် ချုပ်ခြင်းကိုဆိုသည်) ဝိနာသကာဘာဝတော၊ ပျက်စေတတ်သောတရား၏ မရှိခြင်း ကြောင့်။ အဟေတုကော၊ အကြောင်းမရှိသည်။ ယဒိပိ ဟောတိ၊ အကယ်၍ကားဖြစ်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ သန္တာနနိရောဓော၊ သင်္ခါရအစဉ်သန္တာန်၏ ချုပ်ခြင်းသည်။ ဟေတုဝိရဟိတော၊ အကြောင်းကင်းသည်မည်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ (တံ-ကား နိပါတ်မျှသာ) သတ္တကာယေသု၊ သတ္တဝါတို့၏ ကိုယ်ကာယတို့၌။ (သန္တာနနိရောဓော၊ သည်။ ဟေတုဝိရဟိတော၊ သည်။ နတ္ထိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ (ဤ၌ ပုဒ်မ မရှိသင့်) ဘာဇနလောကဿာပိ၊ ဩကာသ လောက၏လည်း။ ဝိနာသေန၊ ပျက်စီးခြင်းသည်။ သဟေတုကေန၊ အကြောင်းရှိသည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်သင့်ဖြစ်ထိုက်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဟေတုံ၊ ကို။ ကိံ ကာရဏာ ဧဝံ လောကောဝိနဿတီတိ၊ ဟူ၍။ ပုစ္ဆတိ၊ ၏။ ဣတရာ၊ ပရိဟာရ (အဋ္ဌကထာ) ဆရာသည်။ တတ္ထ၊ ထိုဩကာသလောက၌။ နိဗ္ဗတ္တနကသတ္တာနံ၊ ဖြစ်သော သတ္တဝါတို့၏။ ပုညဗလေန၊ ကောင်းမူ၏အစွမ်းကြောင့်။ ပဌမံ၊ စွာ။ လောကော၊ သည်။ ဝိဝဋ္ဋတိ ယထာ၊ ဖြစ်ပွါးသကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ တေသံ၊ ထိုသတ္တဝါတို့၏။ ပါပဗလေန၊ မကောင်းမှု၏ အစွမ်းကြောင့်။ သံဝဋ္ဋတိ၊ ပျက်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ အကုသလမူလကာရဏာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ ဥပမာဖြင့် ထင်စွာပြဦးအံ့။ ရာဂဒေါသမောဟာနံ၊ တို့၏။ အဓိကဘာဝေန၊ လွန်ကဲသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ယထာက္ကမံ၊ တိုင်း။ ရောဂန္တရကပ္ပေါ၊ ရောဂန္တရကပ်သည်၎င်း။ သတ္ထန္တိရကပ္ပေါ၊ သည်၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။
၄၁၀။ ဧဝံ၊ သို့။ ပသင်္ဂေန၊ စပ်လျဉ်းသဖြင့်။ ဝံဝဋ္ဋဒိကေ၊ သံသဋ္ဋအစရှိသော အသင်္ချေယျကပ်တို့ကို။ ပကာသေတွာ၊ ၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ယထာဓိကတံ၊ အကြင်ကြင်စပ်ယှဉ်အပ်သော။ ဝါ၊ စပ်ဆိုင်သော။ (အနုဿရဏာကာရံ-၌စပ်) နေသံ၊ ထိုသံဝဋ္ဋကပ်စသည်တို့ကို။ အနုဿရဏာကာရံ၊ အောက်မေ့သောအခြင်းအရာကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရန္တောပီတိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ အားထုတ်အပ်၏။
အမုမှိ သံဝဋ္ဋကပ္ပေတိ ဣဒံ၊ ဟူသော ဤစကားကို။ သံဝဋ္ဋကပ္ပဿ၊ ၏။ ဝါ၊ ကို။ (ဂဟိတတ္တာ-၌စပ်) အာဒိတော၊ အစ၌။ ဝါ၊ ရှေးဦးစွာ။ ပါဠိယံ၊ ၌။ ဂဟိဟတ္တာ၊ ယူအပ်ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဖွင့်ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဝါ၊ အကြောင်းကား။ တတ္ထာပိ၊ ထိုသံဝဋ္ဋကပ်၌လည်း။ ဣမဿ၊ ဤပုဗ္ဗေနိဝါသကို အောက်မေ့သောရဟန်း၏။ ဝါ၊ သည်။ ကတိပယံ၊ အနည်းငယ်သော။ ကာလံ၊ ပတ်လုံး။ ဘဝါဒီသု၊ တို့၌။ သံသရဏံ၊ ပြောင်းရွှေ့ကျင်လည်ခြင်းကို။ ဥပလဗ္ဘတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ဝါ၊ ထို့ကြောင့်တည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ သံဝဋ္ဋကပ္ပေ၊ ၌။ ဝတ္တမာနေသု၊ ဖြစ်ကုန်သော။ ဘဝါဒီသု၊ တို့၌။ (ဤကားရှိရင်းပါဌ်အတိုင်း အနက်တည်း) သံဝဋ္ဋကပ္ပေ၊ သည်။ ဝတ္တမာနေ၊ ဖြစ်လတ်သော်။ ယေသု ဘဝါဒီသု၊ အကြင်ဘဝအစရှိသည်တို့၌။ (ဤကား သီမူသာရတ္ထဋီတို့နှင့် အညီပင်တည်း၊ ၄င်းသည် ဆိုလတံ့သော တံ ဒဿနံ-နှင့် ညီ၍သင့်ပေ၏။ ဝဋ္ဋမာနေသု-ဟု ရှိသောပါဌ်ကား မသင့်) ဣမဿ၊ ဤပုဗ္ဗေနိဝါသကို အောက်မေ့သောရဟန်း၏။ ဥပပတ္တိ၊ ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် ကပ်ရောက်၍ဖြစ်ခြင်းသည်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်ခဲ့လေပြီ။ ဧတံ၊ ဤအမုမှိ သံဝဋ္ဋကပ္ပေ-ဟူသောစကားကို။ တံဒဿနံ၊ ထိုဘဝစသည်ကိုပြသော စကားဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ အထဝါ၊ ကား။ အမုမှိ သံဝဋ္ဋကပ္ပေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝါ-သဒ္ဒေါ၊ ကို။ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌော၊ ချေ၍ ညွှန်ပြအပ်သည်ဟု။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ အနိယမတ္ထေန၊ အနိယမအနက်ရှိသော။ တေန၊ ထိုဝါသဒ္ဒါဖြင့်။ ဣတရာသချေင်္ယျာနမ္ပိ၊ ဤမှတပါးသော အသချေင်္ယကပ်တို့ကိုလည်း။ သင်္ဂဟော၊ သည်။ သိဒ္ဓေါ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဘဝေ ဝါတိအာဒီသု၊ တို့၌။ ကာမာဒိဘဝေ ဝါ၊ ကာမဘဝအစရှိသော ဘဝ၌သော်၄င်း။ ဒေဝါဒိဂတိယာဝါ၊ ဒေဝအစရှိသော ဂတိ၌သော်၄င်း။ နာနတ္တကာယနာနတ္တ သညီတိအာဒိဝိညာဏဋ္ဌိတိယာ ဝါ၊ ဌိတိ၌သော်၎င်း။ သတ္တာဝါသေဝါ၊ နာနတ္တကာယနာနတ္တသညီ အစရှိသောသတ္တာဝါ်သ၌သော်၎င်း။ ခတ္တိယာဒိသတ္တနိကာယေ ဝါ၊ ခတ္တိယအစရှိသော သတ္တဝါ အပေါင်း၌သော်၎င်း။ အာသိန္တိ၊ ကား။ အဟောသိံ၊ ပြီ။ ဝဏ္ဏသမ္ပတ္တိံ ဝါတိ၊ ပါဌ်၌။ ဝါ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဝဏ္ဏဝိပတ္တိံ ဝါ၊ အဆင်း၏မပြည့်စုံခြင်းကိုသော်၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။
ဂိဟိကာလေ၊ လူဖြစ်စဉ်ကာလ၌။ သာလိမံသောဒနာဟာရော ဝါ၊ သလေးထမင်းယ အသားနှင့်ရောသော ထမင်းလျှင် အစာရှိသည်၎င်း။ တာပသာဒိကာလေ၊ ရသေ့စသည်ဖြစ်စဉ် ကာလ၌။ ပဝတ္တဖလဘောဇနော ဝါ၊ အလိုလိုဖြစ်သော (ဝါ) အလိုလိုကြွေကျသော သစ်သီးလျှင် အစာရှိသည်၎င်း။ ဂေဟဿိတာ၊ ကာမဂုဏ်ကို မှီကုန်သော။ သောမနဿဒယော၊ အစရှိသည် တို့သည်။ သာမိသာ၊ မည်ကုန်၏။ နေက္ခမ္မဿိတာ၊ စျာန်စသည်ကို မှီကုန်သော။ (သောမနဿဒယော၊ တို့သည်။) နိရာမိသာ၊ မည်ကုန်၏။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဝိဝေကဇသမာဓိဇ သုခါဒီနံ၊ ဝိဝေကကြောင့်ဖြစ်သောသုခယ သမာဓိကြောင့်ဖြစ်သော သုခစသည်တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။)
အမုတြာသိန္တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ သဗ္ဗံ၊ သော။ ယာဝဒိစ္ဆကံ၊ အလိုရှိတိုင်း။ အနုဿရဏံ၊ ကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ အညထာ၊ တပါးသောအပြားအားဖြင့်။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ အပိစာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အမုတြာသိန္တိ၊ ဟူသော။ အယံ၊ ဤစကားရပ်သည်။ သာမညနိဒ္ဒေသော၊ သာမညအားဖြင့်ညွှန်ပြသောစကားတည်း။ ဝါ၊ ကား။ ဗျာပနိစ္ဆာလောပေါ၊ ဝိစ္ဆာပုဒ်ကြေခြင်းရှိသော စကားတည်း။ အမုတြ အမုတြ၊ ဤမည် ဤမည်သောဘဝ၌။ အာသိံ၊ ပြီ။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (အမုမှိ သံဝဋ္ဋကပ္ပေ-အရာ၌ ဖွင့်သင့်သည်ကို ဤ၌ဆိုသည်) အနုပုဗ္ဗေန။ပ။
အနုဿရဏန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။
ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ၊ ထာ၏အဖွင့်သည်။
နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
စုတူပပါတဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
၄၁၁။ စုတိယာတိ၊ ကား။ စဝနေ၊ စုတေခြင်း၌။ ဥပပါတေတိ၊ ကား။ ဥပပဇ္ဇနေ၊ ကပ်၍ ဖြစ်ခြင်း၌။ ဝါ၊ ပဋိသန္ဓေ၌။ စ၊ ဆက်။ ဧတံ၊ စုတိယာယ ဥပပါတေ-ဟူသောပုဒ်တို့၌ ဤဝိဘတ်သည်။ သမီပတ္ထေ၊ အနီးဟူသောအနက်၌။ (ပဝတ္တံ၊ သော။) ဘုမ္မဝစနံ၊ တည်း။ စုတိက္ခဏသာမန္တာ စ၊ စုတိခဏ၏အနီး၌၎င်း။ ဥပပတ္တိက္ခဏသာမန္တာ စ၊ ပဋိသန္ဓေခဏ၏အနီး၌၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာ ဟိ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ (တနည်း) တထာ-တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ယေ ပန အာသန္နစုတိကာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝက္ခတိ၊ တံ့။ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ စုတိ စ၊ ကို၎င်း။ ဥပပတ္တိ စ၊ ကို၎င်း။ ဉာယတိ၊ သိအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒိဗ္ဗ။ပ။ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဒိဗ္ဗသဒိသတ္တာတိအာဒီသု၊ တို့၌။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်ဖြစ်သော ဒိဗ္ဗသောတဓာတုကထာ၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ တည်း။ အယံ ပန၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ ဝိသေသော၊ တည်း။ တတ္ထ၊ ထိုဒိဗ္ဗသောတဓာတုကထာ၌။ သောတဓာတူတိပဒံ၊ သောတဓာတု-ဟူသောပုဒ်ကို။ အပေက္ခိတွာ၊ ငဲ့၍။ ဣတ္ထိလိင်္ဂဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣဓ၊ ဤစုတူပပါတဉာဏကထာ၌။ နပုံသကလိင်္ဂဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ် ဆိုသင့်၏။ (နပုလ္လိင်ဖြင့် ပြင်ဆိုရမည်ဟု ဆိုလို၏) စ၊ ဆက်။ တတ္ထ၊ ထိုဒိဗ္ဗသောတဓာတုကထာ၌။ အာလောကပရိဂ္ဂဟေန၊ အရောင်အလင်းကိုသိမ်းဆည်းခြင်းဖြင့်။ ပယောဇနံ၊ အကျိုးသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣဓ၊ ဤစုတူပပါတဉာဏကထာ၌။ (ပယောဇနံ၊ သည်။) အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာလောက။ပ။ဒိဗ္ဗန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကသိဏာလောကာနုဂ္ဂဟေန၊ ကသိုဏ်းအလင်းရောင်၏ အထောက်အပံ့ဖြင့်။ ပတ္တဗ္ဗတ္တာ စ၊ ရောက်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ သယံ၊ မိမိကိုယ်တိုင်။ ဉာဏာလောကဖရဏဘာဝေန၊ ဉာဏ်တည်းဟူသောအလင်းရောင်ကို ဖြန့်ခြင်းရှိသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ မဟာဇုတိကဘာဝတောစ၊ ကြီးကျယ်သောအရောင်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ မဟာဇုတိကတ္တာ-ဟူသောပုဒ်၏အနက်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဒိဗ္ဗမိဒံ ဗျမှန္တိအာဒီသု၊ တို့၌။ မဟာဇုတိကမ္ပိ၊ ကြီးကျယ်သောအလင်းရောင်ရှိသောအရာဝတ္ထုကိုလည်း။ ဒိဗ္ဗန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ မဟာဂတိကတ္တာတိ၊ ကား။ မဟနီယဂမနတ္တာ၊ ပူဇော်ထိုက်သော သွားခြင်းဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏အဖြစ် ကြောင့်။ ဝိမှယနီယပဝတ္တိကတ္တာ၊ အံ့ဩသင့် အံ့ဩထိုက်သောဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ အဿ၊ ထိုဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်၏။ ပဝတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ တိရောကုဋ္ဋာဒိဂတရူပဒဿနတော၊ နံရံတဖက် စသည်၌ တည်သောအဆင်းကိုမြင်ခြင်းကြောင့်။ ဝိမှယနီယာ၊ အံ့ဩသင့် အံ့ဩထိုက်ပေ၏။ စ၊ ဆက်။ ဒိဗ္ဗသဒိသတ္တာတိ၊ ဟူသောစကားသည်။ ဟီနူပမာဒဿနံ၊ ယုတ်ညံ့သောဥပမာကို ပြသောစကားတည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဒေဝတာနံ၊ တို့၏။ ဒိဗ္ဗစက္ခုတောပိ၊ နတ်မျက်စိထက်လည်း။ ဣမဿ၊ ဤအဘိညာဉ်စက္ခု၏။ မဟာနုဘာဝတ္တာ၊ ကြီးသောအစွမ်းအာနုဘော်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တေန၊ ထိုသို့ ဟီနူပမာကို ပြသောစကားဖြစ်သောကြောင့်။ ဒိဗ္ဗစက္ခုလာဘာယ၊ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ကို ရခြင်းငှါ။ ယောဂိနော၊ ၏။ ပရိကမ္မကရဏံ၊ ပရိကံကို ပြုခြင်းသည်။ အတ္ထတော၊ ကျရောက်သောအနက်အားဖြင့်။ တပ္ပဋိပက္ခာဘိဘဝဿ၊ ထိုဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်၏ ဆန့်ကျင်ဖက်ကို လွှမ်းမိုးအောင်နိုင်သော။ တဿ၊ ထိုဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်၏။ ဝိဇယိစ္ဆာ နာမ၊ အောင်လိုခြင်းမည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဒိဗ္ဗစက္ခုလာဘီ၊ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ကိုရသော။ ဣဒ္ဓိမာ စ၊ တန်ခိုးရှင်သည်လည်း။ ဒေဝတာနံ၊ တို့၏။ ဝစနဂ္ဂဟဏဓမ္မဒါနဝသေန၊ စကားကို ယူခြင်းယ တရားကိုပေးခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ (သီမူနှင့် အညီပင်၊ လက်ရှိမူ၌ က္ခမန-ပိုနေသည်) မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရာဒယော ဝိယ၊ တို့ကဲ့သို့။ ဒါနဂ္ဂဟဏလက္ခဏေ၊ ပေးခြင်း ယူခြင်း လက္ခဏာရှိသော။ ဝေါဟာရ စ၊ ရောင်းဝယ်ခြင်းအနက်၌ လည်း။ ပဝတ္တေယျ၊ ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဝိဟာရဝိဇယိစ္ဆာဝေါဟာရဇုတိဂတိသင်္ခါတာနံ၊ ဒိဗ္ဗဝိဟာရယ အောင်လိုခြင်းယ ရောင်းဝယ်ခြင်းယ တောက်ပခြင်းယ သွားခြင်းဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ အတ္ထာနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဣမဿအဘိညာဉာဏဿ၊ ဤအဘိညာဉ်ဉာဏ်၏။
ဒဿနဋ္ဌေနာတိ၊ ကား။ ရူပဒဿနဘာဝေန၊ အဆင်းကိုမြင်တတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ မြင်သောသဘောကြောင့်။ (ဘာဝ-ကို သဘာဝအနက်ယူ) ဟိ၊ မှန်။ သတ္တာ၊ တို့သည်။ စက္ခုနာ၊ ဖြင့်။ ရူပံ၊ ကို။ ပဿန္တိ၊ ကုန်၏။ မံသစက္ခု၊ က္ခုသည်။ ဝါ၊ ပကတိမျက်စိသည်။ ဝိညာဏာဓိဋ္ဌိတံ၊ ဝိညာဉ်၏တည်ရာဖြစ်လတ်သော်။ ဝါ၊ လတ်၍။ သမဝိသမံ၊ ညီညွတ်ရာ မညီညွတ်ရာအရပ်ကို။ အာစိက္ခန္တံ ဝိယ၊ ပြောကြားသကဲ့သို့။ ပဝတ္တတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဣဒံ၊ ဤဒိဗ္ဗစက္ခုသည်။ တထာ၊ တူ။ န (ပဝတ္တတိ)၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်။ ပန၊ စင်စစ်သော်ကား။ ဣဒံ၊ ဤဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်သည်။ သယမေဝ၊ မိမိကိုယ်တိုင်သာလျှင်။ တတော၊ ထိုမံသစက္ခုထက်။ သာတိသယံ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွ။ စက္ခုကိစ္စကာရီ၊ မျက်စိ၏ကိစ္စကိုပြုလေ့ရှိ၏။ ဝါ၊ ပြုတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ စက္ခုကိစ္စ။ပ။စက္ခူတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိဟေတုတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ သင်္ခေပတော၊ အားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဝိဝရိတုံ၊ ငှါ။ ယော ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပရတော၊ စုတိမှနောက်၌။ ဝါ၊ နောက်ဘဝ၌။ ဥပပတ္တိယာ၊ ကပ်ရောက်၍ဖြစ်ခြင်းကို။ ဝါ၊ ပဋိသန္ဓေကို။ အဒဿနတော၊ မမြင်ခြင်းကြောင့်။ အယံ သတ္တော၊ သည်။ ဧတ္ထေဝ၊ ဤဘဝ၌သာလျှင်။ ဥစ္ဆိန္နော၊ ပြတ်လေ၏။ ဣတရေပိ၊ ဤမှတပါးသော သတ္တဝါတို့သည်လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူပင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိံ၊ ကို။ ဂဏှာတိ၊ ၏။ လာဘီ၊ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ကိုရသော။ အဓိစ္စသမုပ္ပတ္တိကော ဝိယ၊ အကြောင်းမရှိဘဲ အလိုလိုဖြစ်သည်ဟု အယူရှိသောသူကဲ့သို့။ နဝသတ္တပါတုဘာဝဒိဋ္ဌိံ၊ သတ္တဝါသစ်ဖြစ်ပေါ်သည်ဟူသော မိစ္ဆာအယူကို။ ဂဏှာတိ၊ ၏။ ဗုဒ္ဓပုတ္တာ၊ တို့သည်။ ပဿန္တိယေဝ၊ ကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဥတ္တရပဒါဝဓာရဏံ၊ နောက်ပုဒ်၌ ပိုင်းခြားကန့်သတ်ခြင်းကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။) ပုရိမပဒါဝဓာရဏံ၊ ရှေ့ပုဒ်၌ ပိုင်းခြားကန့်သတ်ခြင်းကို။ န၊ မမှတ်အပ်။ ဟိ၊ အကျိုးကား။ ဧဝံ၊ ဤသို့ နောက်ပုဒ်၌ ပိုင်းခြားကန့်သတ်သည်ရှိသော်။ ဇယဒ္ဒိသဇာတကာဒီဟိ၊ ဇယဒ္ဒိသဇာတ် အစရှိသည်တို့နှင့်။ အဝိရောဓော၊ မဆန့်ကျင်ခြင်းသည်။ သိဒ္ဓေါ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
မနုဿာနံ၊ တို့၏။ ဣဒံ၊ ဤဥစ္စာတည်း။ (တနည်း) ဣဒံ၊ ဤဥစ္စာသည်။ မနုဿာနံ၊ တို့၏။ (သန္တကံ၊ တည်း။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ မာနုသကံ၊ မည်၏။ မနုဿာနံ၊ တို့၏။ ဂေါစရဘူတံ၊ ကျက်စားရာဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ရူပါရမ္မဏံ၊ ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) ပန၊ ဆက်။ တဒညဿ၊ ထိုလူတို့၏ ကျက်စားရာဖြစ်သောရူပါရုံမှ တပါးသော။ ဒိဗ္ဗတိရောဟိတာတိသုခုမာဒိဘေဒဿ၊ နတ်၌ဖြစ်သော အဆင်းယ တဖက်၌တည်သောအဆင်း, (ဝါ) ဖုံးကွယ်အပ်သောအဆင်း, အလွန်သိမ်မွေ့သောအဆင်း စသည် အပြားရှိသော။ ရူပဿ၊ အဆင်းကို။ ဒဿနတော၊ ကြောင့်။ အတိက္ကန္တမာနုသကံ၊ မည်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧဝရူပံ၊ ဤသို့သဘောရှိသောဉာဏ်မျက်စိသည်။ မနုဿူပစာရံ၊ လူတို့၏ ကျက်စားရာ အာရုံကို။ အတိက္ကန္တံ နာမ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မနုဿူပစာရံ။ပ။ရူပဒဿနေနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝိသယမုခေန၊ အာရုံကိုပဓာနပြုသဖြင့်။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ဝိသယီမုခေန၊ အာရုံရှိသော မံသစက္ခုကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ မာနုသကံ ဝါတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထာပိ၊ ထိုပါဌ်၌လည်း။ မံသစက္ခာတိက္ကမော၊ မံသစက္ခုကို ကျော်လွန်ခြင်းကို။ တဿ၊ ထိုမံသစက္ခု၏။ ကိစ္စာတိက္ကမေနေဝ၊ ကိစ္စကို ကျော်လွန်ခြင်းဖြင့်သာလျှင်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။
ဒိဗ္ဗစက္ခုနာတိ၊ ကား။ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏေနပိ၊ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်ဖြင့်သော်လည်း။ (သီမူ၌ ပိ-မပါ) ခဏဿ၊ စုတိ၏ ဘင်ခဏနှင့် ပဋိသန္ဓေ၏ ဥပါဒ်ခဏ၏။ အတိဣတ္တရတာယ၊ အလွန်တိုသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ကေသဉ္စိ၊ အချို့သောသတ္တဝါတို့၏။ ရူပဿ၊ ရုပ်၏။ အတိသုခုမတာယ၊ အလွန်သိမ်မွေ့သည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဒဋ္ဌုံ၊ ငှါ။ န သက္ကာ၊ နိုင်။ အပိစ၊ ကား။ ဒိဗ္ဗစက္ခုဿ၊ ဉာဏ်၏။ ပစ္စုပ္ပန္နံ၊ ပ္ပန်ဖြစ်သော။ ရူပါရမ္မဏံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တဉ္စ၊ ထိုပစ္စုပ္ပန်ရူပါရုံ သည်လည်း။ ပုရေဇာတပစ္စယဘူတံ၊ ပုရေဇာတပစ္စည်းဖြစ်၍ဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အာဝဇ္ဇနပရိ ကမ္မေဟိ၊ တို့နှင့်။ ဝိနာ စ၊ ကင်း၍လည်း။ မဟဂ္ဂတဿ၊ မဟဂ္ဂုတ်တရား၏။ ပဝတ္တိ၊ သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနမေဝ၊ ဖြစ်ဆဲသာလျှင်ဖြစ်သော။ ရူပံ ဝါ၊ အဆင်းရုပ်သည်၎င်း။ ဘိဇ္ဇမာနံ (ဧဝ)၊ ပျက်ဆဲသာလျှင်ဖြစ်သော။ ရူပံ ဝါ၊ သည်၎င်း။ အာရမ္မဏပစ္စယော၊ သည်။ ဘဝိတုံ၊ ငှါ။ န သက္ကောတိ၊ နိုင်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “စုတူပပါတက္ခဏေ၊ ၌။ ရူပံ၊ ကို။ ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ၊ ဖြင့်။ ဒဋ္ဌုံ၊ ငှါ။ န သက္ကာ” တိ၊ နိုင်ဟူသော။ ဧတံ၊ ဤစကားသည်။ သုဝုတ္တံ၊ ကောင်းစွာဆိုအပ်သောစကားပေတည်း။ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏံ၊ သည်။ ရူပါရမ္မဏမေဝ၊ အဆင်းလျှင်အာရုံရှိသည်သာလျှင်။ ယဒိ (သိယာ)၊ အံ့။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်လတ်သော်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ သတ္တေပဿတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ ယေဘုယျေန၊ ဖြင့်။ သတ္တသန္တာနဂတရူပဒဿနတော၊ သတ္တဝါတို့၏သန္တာန်၌ တည်သောအဆင်းကို မြင်ခြင်းကြောင့်။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ သတ္တဂ္ဂဟဏဿ၊ သတ္တဝါဟုယူခြင်း၏။ ကာရဏဘာဝတော၊ အကြောင်း၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝေါဟာရဝသေန၊ လောကဝေါဟာရ၏အစွမ်းဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိပိ၊ သို့လည်း။ ကေစိ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) တေ၊ ထိုစုတေခါနီးဖြစ်သောသတ္တဝါတို့ကို။ စဝမာနာတိ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ဧဝရူပေတိ၊ ကား။ စုတူပပါတက္ခဏသမင်္ဂိနော၊ စုတိခဏ ပဋိသန္ဓေခဏနှင့် ပြည့်စုံသော သတ္တဝါတို့သည်။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
မောဟူပနိဿယံ၊ မောဟလျှင် ဥပနိဿယရှိသော။ ကမ္မံ နာမ၊ ကား။ နိဟီနံ၊ ယုတ်ညံ့သည် ဖြစ်၍။ နိဟီနဖလံ၊ ယုတ်ည့ံသောအကျိုးရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မောဟနိဿန္ဒ ယုတ္တတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တဗ္ဗိပရီတေတိ၊ ကား။ တဿ ဟီဠိတာဒိဘာဝဿ၊ ထိုဟီဠိတ စသည်အဖြစ်၏။ ဝါ၊ စသောသဘော၏။
ဥပစိတန္တိ၊ ကား။ ဖလာဝဟဘာဝေန၊ အကျိုးကို ဆောင်တတ်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ ဟိ၊ ထင်။ ယထာ၊ ဖြင့်။ ကတံ၊ ပြုအပ်သည်ရှိသော်။ ဝါ၊ သော။ ကမ္မံ၊ သည်။ ဖလဒါနသမတ္ထံ၊ အကျိုးပေးခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာ၊ ဖြင့်။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော ကံသည်။ ဥပစိတံ၊ တမည်၏။ စဝမာနေတိအာဒီဟိ ဒိဗ္ဗစက္ခုကိစ္စံ ဝုတ္တန္တိ၊ ဟူသောစကားဖြင့်။ ဝိသယမုခေန၊ အာရုံကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ ဝိသယီဗျာပါရံ၊ အာရုံရှိသော ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်၏ဗျာပါရကို။ အာဟ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ပုရိမေဟီတိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာတိအာဒီနိ၊ ကုန်သော။ ပဒါနိ၊ တို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အာဒီဟီတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ စ-သဒ္ဒေါ၊ ကို။ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌော၊ ချေ၍ ညွှန်အပ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒိဗ္ဗေန။ပ။ပဿတီတိ၊ ဟူသော။ ဣမေဟိ စ၊ ဤသို့ အစရှိသောပုဒ် တို့ဖြင့်၎င်း။ ဒိဗ္ဗစက္ခုကိစ္စံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သည်ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ဣမိနာ ပန ပဒေနာတိ၊ ကား။ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတီတိ၊ ဟူသော။ ဣမိနာ ဝါကျေန၊ ဖြင့်။ ဣဓ ဘိက္ခူတိ၊ ကား။ ဣမသ္မိံ သာသနေ၊ ၌။ ဒိဗ္ဗဒက္ခုဉာဏလာဘီ၊ ဉာဏ်ကိုရသော။ ဘိက္ခု၊ သည်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏလာဘီ စ၊ ဉာဏ်ကိုလည်းရသော။ နေရယိကေ၊ ငရဲ၌ဖြစ်ကုန်သော။ သတ္တေ၊ ကို။ ပစ္စက္ခတော၊ အားဖြင့်။ ဒိသွာ၊ ၍။ ဌိတော စ၊ တည်သည်လည်းဖြစ်သော။ သော စ၊ ထိုရဟန်းသည်လည်း။ (သော-အရကို ဖွင့်ပြသည်) ဧဝံ မနသိ ကရောတီတိ၊ ကား။ တေသံ နေရယိကာနံ၊ ထိုငရဲ၌ဖြစ်ကုန်သော သတ္တဝါတို့၏။ နိရယသံဝတ္တ နိယဿ၊ ငရဲ၌ဖြစ်စေတတ်သော။ ကမ္မဿ၊ ကို။ ဉာတုကာမတာဝသေန၊ သိခြင်းငှါ အလိုရှိသည်၏ အဖြစ်၏အစွမ်းဖြင့်။ ပါဒကဇ္ဈာနံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ ပရိကမ္မဝသေန၊ ဖြင့်။ မနသိ ကရောတိ၊ ၏။ ကိံ နုခေါတိအာဒိ၊ ဤသို့ အစရှိသောစကားသည်။ မနသိကာရဝိဓိဒဿနံ၊ နှလုံးသွင်းခြင်း အစီအရင်ကို ပြကြောင်ဖြစ်သောစကားတည်း။ ပန၊ ဆက်။ ဧဝံ၊ သို့။ ပရိကမ္မံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍ ပါဒကဇ္ဈာနံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ ဝုဋ္ဌိတဿ၊ ထပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ တံ ကမ္မံ၊ ထိုငရဲ၌ဖြစ်စေတတ် သောကံကို။ အာရမ္မဏံ ကတွာ၊ ၍။ အာဝဇ္ဇနံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တသ္မိံ၊ ထိုအာဝဇ္ဇန်းသည်။ နိရုဒ္ဓေ၊ သော်။ စတ္တာရိ ဝါ၊ လေးကြိမ်သော်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ပဉ္စ ဝါ၊ ကုန်သော။ ဇဝနာနိ၊ တို့သည်။ ဇဝန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသည်။ ဝုတ္တနယမေဝ၊ တည်း။ ပန၊ တပါး။ (ဋီ-ကို ငဲ့သည်) ဝါ၊ ဆက်။ (ဋ္ဌ-ကို ငဲ့သည်) ဝိသုံ ပရိကမ္မံ နာမ နတ္ထီတိ ဣဒံ၊ ဟူသော ဤစကားကို။ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏေန၊ နှင့်။ ဝိနာ၊ ၍။ ယထာကမ္မူပဂဉာဏဿ၊ ဉာဏ်အား။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ပရိကမ္မံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ အဓိပ္ပါယေန၊ လိုဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧဝဉ္စ၊ ဤသို့သာလျှင်။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အညထာ၊ တပါးသောအပြားအားဖြင့်။ (အတ္ထေဂယှမာနေ၊ သော်။) ယထာကမ္မူပဂဉာဏဿ၊ ၏။ မဟဂ္ဂတဘာဝေါဧဝ၊ မဟဂ္ဂုတ်၏အဖြစ်သည်ပင်လျှင်။ န သိယာ၊ မဖြစ်လေရာ။ ဒေဝါနံ၊ တို့ကို။ ဒဿနေပိ၊ ၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ နေရယိကဒေဝဂ္ဂဟဏံ၊ နေရယိကနှင့်ဒေဝ တို့ကိုယူခြင်းဆိုခြင်းကို။ နိဒဿနမတ္တံ၊ ပုံစံပြစကားမျှဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ အာကင်္ခမာနော၊ အလိုရှိလတ်သော်။
ယထာ စိမဿာတိ၊ ဖြင့်။ ဣမဿ ယထာကမ္မူပဂဉာဏဿ၊ အား။ ဝိသုံ၊ အခြား။ ပရိကမ္မံ၊ သည်။ နတ္ထိ ယထာစ၊ ကဲ့သို့လည်း။ ဧဝံ၊ တူ။ အနာဂတံသဉာဏဿပိ၊ အားလည်း။ (ဝိသုံ၊ ခြား။ ပရိကမ္မံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။) ဣတိ၊ သို့။ ဝိသုံ၊ ခြား။ ပရိကမ္မာဘာဝံ၊ ပရိကံ၏မရှိခြင်းကို။ နိဒေဿတိ၊ ပုံတူအဖြစ်ဖြင့် ညွှန်ပြ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပရိကံမရှိဟုဆိုရာ၌။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ ဒိဗ္ဗစက္ခုပါဒကာနေဝ ဟိဣမာနီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတြ၊ ထိုစကားရပ်၌။ အယံ၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဒိဗ္ဗစက္ခုလာဘီ၊ ညာဉ်ကိုရသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ နိရယာဒိအဘိမုခံ၊ ငရဲစသည်သို့ ရှေးရှု။ အာလောကံ၊ ကို။ ဝဍ္ဎေတွာ၊ ၍။ နေရယိကာဒိကေ၊ ငရဲသားအစရှိကုန်သော။ သတ္တေ၊ တို့ကို။ ဒိသွာ၊ ကြည့်ပြီးမြင်ပြီး၍။ တေဟိ၊ ထိုသတ္တဝါတို့သည်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ အာယူဟိတံ၊ အားထုတ်အပ်သော။ နိရယသံဝတ္တနိယာဒိကံ၊ ငရဲ၌ဖြစ်စေတတ်သော ကံအစရှိသော။ ကမ္မံ၊ ကို။ (ဇာနာတိ၊ ၌ စပ်) တာဒိသေန၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ သမာဓာနေနစ၊ စိတ်ကိုကောင်းစွာထားခြင်းဖြင့်၄င်း။ ဝါ၊ တည်ကြည်ခြင်း (သမာဓိ) ဖြင့်၄င်း။ တဇ္ဇေန၊ ထိုကံကိုသိခြင်းအားလျောက်ပတ်သော။ မနသိကာရေနစ၊ နှလုံးသွင်းခြင်းဖြင့်၄င်း။ စိတ္တေ၊ (အဘိညာဉ်) စိတ်ကို။ ပရိက္ခတေ၊ ထက်ဝန်းကျင်ပြုပြင်အပ်ပြီးသည်ရှိသော်။ ယဿ ယဿ သတ္တဿ၊ ၏။ သမနန္တရာအနာဂတံ၊ အခြားမဲ့၌ အနာဂတ်ဖြစ်သော။ အတ္တဘာဝံ၊ ကို။ ဉာတုကာမော၊ သိခြင်းငှါ အလိုရှိသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ တံ တံ၊ ထိုထိုသတ္တဝါကို။ ဩဒိဿ၊ ၍။ အာလောကံ၊ ကို။ ဝဍ္ဎေတွာ၊ ၍။ တေန တေန၊ ထိုထိုသတ္တဝါသည်။ အတီတေ ဝါ၊ အတိတ်ဘဝ၌သော်၄င်း။ ဧတရဟိ ဝါ၊ ယခုပစ္စုပ္ပန် ဘဝ၌သော်၄င်း။ အာယူဟိ၊ သော။ တဿ၊ ထိုအနာဂတ်အတ္တဘောကို။ နိဗ္ဗတ္တကံ၊ သော။ ကမ္မံ၊ ကို။ ယထာကမ္မူပဂဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ဒိသွာ၊ ၍။ တေန၊ ထိုကံသည်။ နိဗ္ဗတ္တေတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်စေအပ်လတံ့သော။ အနာဂတံ၊ သော။ အတ္တဘာဝံ၊ ကို။ ဉာတုကာမော၊ သော်။ တာဒိသေန၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ သမာဓာနေနစ၊ ဖြင့်၄င်း။ တဇ္ဇေန၊ ထိုအတ္တဘောကိုသိခြင်းအားလျောက်ပတ်သော။ မနသိကာရေန စ၊ ဖြင့်၄င်း။ စိတ္တေ၊ ကို။ ပရိက္ခတေ၊ သော်။ ယာထာဝတော၊ အားဖြင့်။ ဇာနာတိ၊ ၏။ တတော၊ ထိုသမနန္တရအနာဂတ်ဘဝမှ။ ပရေသု၊ တပါးကုန်သော။ အတ္တဘာဝေသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ဧတံ၊ ဤအနာဂတ်အတ္တဘောကို သိသောဉာဏ်သည်။ အနာဂတံသဉာဏံ နာမ၊ မည်၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧတံ ဒွယံ၊ ယထာကမ္မူပဂနှင့် အနာဂတံသဟူသော ဤဉာဏ်နှစ်ပါးအပေါင်းသည်။ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏေ၊ သည်။ သတိယေဝ၊ သာလျှင်။ သိဇ္ဈတိ၊ ၏။ အသတိ၊ သော်။ န (သိဇ္ဈတိ)၊ မပြီး။ တေန၊ ကြောင့်။ ဣမာနိ။ပ။ဣဇ္ဈန္တီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ကာယေန၊ ဖြင့်။ ဒုဋ္ဌု၊ မကောင်းစွာ။ စရိတံ၊ ကျင့်အပ်သည်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ကာယတော၊ မှ။ ဥပ္ပန္နံ၊ သော။ ကိလေသပူတိကတ္တာ၊ ကိလေသာဟူသော အပုပ်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဒုဋ္ဌံ၊ ဖျက်ဆီးအပ်သော။ ဝါ၊ ပျက်စီးသော။ ဝါ၊ မကောင်းသော။ စရိတံ၊ အကျင့်တည်း။ ကာယဒုစ္စရိတံ၊ ကိုယ်ဖြင့် မကောင်းစွာပြုအပ်သောအကျင့်။ ဝါ၊ ကိုယ်မှဖြစ်သောမကောင်းသောအကျင့်။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ယောဇေတဗ္ဗော၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤကာယဒုစ္စရိတံ-ဟူသောပုဒ်၌။ စောပနကာယော၊ လှုပ်ရှားစေသောကာယကို။ ကာယောတိ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတော၊ ၏။ ကာယဝိညတ္တိဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တံ၊ သော။ အကုသလံ၊ သော။ ကာယကမ္မံ၊ သည်။ ကာယဒုစ္စရိတံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ဣတရေသူတိ၊ ကား။ ဝစီမနောဒုစ္စရိတေသု၊ ဝစီဒုစရိုက် မနောဒုစရိုက်တို့၌။ ယသ္မိံ သန္တာနေ၊ အကြင်နာမ်ရုပ်အစဉ်သန္တာန်၌။ ကမ္မံ၊ ကို။ ကတူပစိတံ၊ ပြုအပ်ဆည်းပူးအပ်၏။ အဿ၊ ထိုသန္တာန်၏။ အန္တရုပစ္ဆေဒေ၊ အကြား၌ပြတ်စဲခြင်းသည်။ ဝါ၊ နောက်ဆုံးဖြစ်သော ပျက်စီးခြင်းသည်။ အသတိ၊ မရှိခဲ့သော်။ ဝိပါကာရࢴဟဘာဝဿ၊ အကျိုးပေးထိုက်သည်၏အဖြစ်၏။ အဝိဂစ္ဆနတော၊ မကင်းခြင်းကြောင့်။ သော၊ ထိုနာမ်ရုပ်အစဉ်သန္တာန်သည်။ တေန၊ ထိုကံနှင့်။ သဟိတောယေဝ၊ တကွဖြစ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တဗ္ဗော၊ ဆိုအပ်-ဆိုသင့်-ဆိုထိုက်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမန္နာဂတာတိ သမင်္ဂီဘူတာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အနတ္ထကာမာ ဟုတွာတိ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ ပုတ္တာနံ၊ သားသမီးတို့ကို။ ဂရဟကာ၊ ကဲ့ရဲ့ကုန်သော။ မာတာပိတရော ဝိယ စ၊ မိဘတို့ကဲ့သို့၎င်း။ နိဿိတကာနံ၊ မှီ၍နေသောတပည့်တို့ကို။ ဂရဟကာ၊ ကုန်သော။ အာစရိယုပဇ္ဈာယာ ဝိယ စ၊ တို့ကဲ့သို့၎င်း။ အတ္ထကာမာ၊ အကျိုးစီးပွားကို အလိုရှိကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဂရဟကာ၊ ကုန်လတ်သော်။ ဝါ၊ သောသူတို့သည်။ ဥပဝါဒကာ၊ စွပ်စွဲသည်မည်ကုန်သည်။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဂုဏပရိဓံသနေနာတိ၊ ကား။ ဝိဇ္ဇမာနာနံ၊ ထင်ရှားရှိကုန်သော။ ဂုဏနံ၊ တို့ကို။ ဝိဒ္ဓံသနေန၊ ဖျက်ဆီးခြင်းဖြင့်။ ဝိနာသနေန၊ ပျက်စီးစေခြင်းဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္တော၊ တည်း။
ရုဇ္ဇတီတိ၊ ကား။ တုဒတိ၊ ထိုးကျင့်၏။ ဒုက္ခံ၊ သော။ ဝေဒနံ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒေတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တန္တိ၊ ကား။ တံ ထေရံ၊ ထိုမထေရ်ကို။ ဝါ၊ ကား။ တံ ကိရိယံ၊ ထိုအပြုအမူကို။ ဇာနန္တော ဧဝ၊ သိလျက်သာလျှင်။ ထေရော၊ မထေရ်သည်။ အတ္ထိ တေ အာဝုသော ပတိဋ္ဌာတိ၊ ဟူ၍။ ပုစ္ဆိ၊ ၏။ ဣတရောပိ၊ ရဟန်းငယ်သည်လည်း။ သစ္စာဘိသမယော၊ သစ္စာလေးပါးတရားကို သိခြင်းသည်။ သာသနေ၊ ၌။ ပတိဋ္ဌာ၊ ထောက်တည်ရာတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ သောတာပန္နော အဟန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ထေရော၊ သည်။ တံ၊ ထိုရဟန်းငယ်ကို။ ကရုဏာယမာနော၊ သနားကြင်နာသည်ဖြစ်၍။ ခီဏာသဝေါ တယာ ဥပဝဒိတောတိ၊ ဟူ၍။ အတ္တာနံ၊ ကို။ အာဝိကာသိ၊ ထင်ရှားပြု၏။ ဝါ၊ ဖော်ပြ၏။
တသ္မိံ ဝိဟာရေ၊ ၌။ (ဝသန္တာ၊ ကုန်သော။) ဘိက္ခူ၊ တို့သည်။ နဝကတရာ၊ သီတင်းငယ်တို့သည်။ သစေ ဟောန္တိ၊ ကုန်အံ့။ သမ္မုခါ အခမာပေန္တေပီတိ၊ ကား။ ပုရတော၊ ရှေ့မျက်မှောက်၌။ ခမာပနေ၊ သည်းခံစေခြင်းသည်။ အသမ္ဘဝန္တေပိ၊ မဖြစ်သင့် မဖြစ်နိုင်သော်လည်း။ ဝါ၊ ကား။ အခမန္တေတိ၊ အခမန္တေ-ဟူသော ပုဒ်သည်။ ပါဌော၊ မူလပါဌ်ရင်းတည်း။ တံ၊ ထိုအခမန္တေ-ဟူသောစကားကို။ သောတာပန္နဿ၊ ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ပရိနိဗ္ဗုတမဉ္စဋ္ဌာနန္တိ၊ ကို။ ပူဇာကရဏဋ္ဌာနံ၊ ပူဇော်ခြင်းကိုပြုအပ်ရာအရပ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။
သမာဒါတဗ္ဗဋ္ဌေန၊ ဆောက်တည်အပ်သောအနက်သဘောကြောင့်။ သမာဒါနာနိ၊ မည်ကုန်၏။ ယေသံ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ သမာဒါနာနိ၊ ဆောက်တည်အပ်ကုန်သော။ ကမ္မာနိ၊ တို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တေ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ကမ္မသမာဒါနာ၊ မည်ကုန်၏။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဝသေန၊ ဖြင့်။ ကမ္မသမာဒါနာ၊ ဆောက်တည်အပ်သောကံရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ (မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနာ၊ မည်ကုန်၏။) ဝါ၊ ကား။ ဟေတုအတ္ထံ၊ ဟိတ် (ကာရိတ်) အနက်ကို။ သန္တောဂဓံ၊ အတွင်းဝင်သည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဝသေန၊ ဖြင့်။ ပရေ၊ တပါးသောသူတို့ကို။ ကမ္မေသု၊ တို့၌။ သမာဒါပကာ၊ ဆောက်တည်စေတတ်သောသူတို့သည်။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနာ၊ မည်ကုန်၏။ တံ ဣမံ အတ္ထံ၊ ထိုဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော“ဤအနက်ကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဝသေနာတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ သီလသမ္ပန္နောတိအာဒိ၊ အစရှိသောစကားကို။ ပရိပက္ကိန္ဒြိယဿ၊ ရင့်ကျက်ပြီးသော ဣန္ဒြေရှိသော။ (ဤဖြင့် အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်နိုင်လောက်အောင် ရင့်ကျက်ပြီးသည်ကိုပြ၏) မဂ္ဂသမင်္ဂိနော၊ မဂ်နှင့်ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ထူး။ အဂ္ဂမဂ္ဂဋ္ဌေ၊ အရဟတ္တမဂ်ပုဂ္ဂိုလ်၌။ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ၊ ဆိုဖွယ်သည်ပင်လျှင်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ အညန္တိ၊ ကား။ အရဟတ္တံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို။ ဧဝံသမ္ပဒန္တိ၊ ကား။ တံ၊ ထိုအရဟတ္တဖိုလ်သည်။ အဝဿမ္ဘာဝီ၊ မချွတ်ဖြစ်လေ့ရှိသည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဣဒမ္ပိ၊ ဤဥပမေယျအနက်သည်လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တံ ဝါစံအပ္ပဟာယာတိအာဒီသု၊ တို့၌။ အရိယူပဝါဒံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ (ဝဒန္တောစသည်-၌ စပ်) ပုန၊ တဖန်။ ဧဝရူပိံ၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ ဝါစံ၊ ကို။ နဝက္ခာမိ၊ မဆိုတော့အံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တော၊ ဆိုသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဝါစံ၊ ကို။ ပဇဟတိ နာမ၊ မည်၏။ ပုန၊ ဖန်။ ဧဝရူပံ၊ သော။ စိတ္တံ၊ ကို။ န ဥပ္ပါဒေဿမိ၊ မဖြစ်စေအံ့။ ဣတိ၊ သို့။ စိန္တေန္တော၊ ကြံသောသူသည်။ စိတ္တံ၊ ကို။ ပဇဟတိနာမ၊ မည်၏။ ပုန၊ တဖန်။ ဧဝရူပိံ၊ သော။ ဒိဋ္ဌိံ၊ ကို။ န ဂဏှိဿာမိ၊ မယူတော့အံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ပဇဟန္တော၊ စွန့်သောသူသည်။ ဒိဋ္ဌိံ၊ ကို။ ပဇဟတိနာမ၊ မည်၏။ တထာ၊ ထိုသုံးပါးသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ အကရောန္တော၊ မပြုသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ နေဝ ပဇဟတိ၊ မပယ်သည်မည်၏။ န ပဋိနိဿဇ္ဇတိ၊ မစွန့်သည်မည်၏။
ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ တထာဂတဿ၊ ၏။ ကာယော၊ ဥပါဒိန္နခန္ဓာငါးပါးဟူသောကိုယ်သည်။ ဥစ္ဆိန္နဘဝနေတ္တိကော၊ အကြွင်းမဲ့ဖြတ်အပ်ပြီးသော ဘဝနှောင်ကြိုးရှိသည်ဖြစ်၍။ တိဋ္ဌတိ၊ ၏။ (ဣတိ စ၊ ဤသို့၄င်း။) အယဉ္စေဝ ကာယော၊ ဤအဇ္ဈတ္တကာယသည်၄င်း။ ဗဟိဒ္ဓါ၊ ၌။ နာမရူပံ စ၊ သည်၄င်း။ (သံ ၁-၂၆၂) ဣတိ စ၊ သို့၄င်း။ (သီမူသာရတ္ထဋီတို့နှင့်အညီ စ-သဒ္ဒါနှင့်တကွရှိစေရမည်) ဣတိ ဧဝမာဒီသု ဝိယ၊ ပါဌ်တို့၌ကဲ့သို့။ ဣဓ၊ ကာယဿ ဘေဒါ-ဟူသော ဤပါဌ်၌။ ကာယ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ခန္ဓပဉ္စကဝိသယော၊ ခန္ဓာငါးပါးလျှင်အရာရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကာယဿ။ပ။ပရိစ္စာဂါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အဝီတရာဂဿ၊ မကင်းသောရာဂရှိသောသူ၏။ မရဏတော၊ သေသည်မှ။ ပရံ နာမ၊ နောက်အဖို့မည်သည်ကား။ ဘဝန္တရူပါဒါနမေဝ၊ ဘဝတပါးကိုစွဲယူခြင်းသာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပရံ။ပ။ဂဟဏေတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ယေန၊ အကြင်ဇီဝိတိန္ဒြေဖြင့်။ (ကာယော၊ သည်။) တိဋ္ဌတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုဇီဝိတိန္ဒြေ၏။ ဥပစ္ဆေဒေနေဝ၊ ပြတ်သားခြင်းဖြင့်သာလျှင်။ ကာယော၊ သည်။ ဘိဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကာယဿ။ပ။ဥပစ္ဆေဒါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဣမသ္မာ၊ ဤကောင်းမှုမှ။ သုခံ၊ သည်။ ဧတိ၊ လာ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အယော၊ မည်၏။ ပုညံ၊ ကောင်းမှုကိုရ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပုညသမ္မတာအယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဧတသ္မာ၊ ဤကောင်းမှုစသည်တို့မှ။ သုခါနိတို့၊ သည်။ အာယန္တိ၊ လာကုန်၏။ (သီမူနှင့်အညီပင်) ဣတိ၊ ဤသို့ချမ်းသာတို့လာခဲ့ရာဖြစ်သော သတ္တိကြောင့်။ အာယော၊ မည်၏။ ပုညကမ္မာဒိသုခသာဓနံ၊ ကောင်းမှုကံအစရှိသော ချမ်းသာကိုပြီးစေတတ်သော တရားအပေါင်းကိုရ၏။ (ဤ၌ အာဒိ-ဖြင့် ဣဋ္ဌာရုံ စသည်ကို ယူအပ်၏) တေန၊ ကြောင့်။ သုခါနံ ဝါ အာယဿ အဘာဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဣယတိ အဿာဒိယတိ၊ သာယာအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အယော၊ မည်၏။ အဿာဒေါ၊ သာယာအပ်သောသုခကိုရ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဿာဒသညိတော အယောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
နာဂရာဇာဒီနန္တိ (ဧတ္ထ)၊ ၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ သုပဏ္ဏဒီနံ၊ ဂဠုန်အစရှိသည်တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) အသုရသဒိသန္တိ၊ ကား။ ပေတာသုရသဒိသံ၊ ပြိတ္တာအသုရာနှင့်တူစွာ။ သောတိ၊ ကား။ အသုရကာယော၊ အသုရကာယ်ဘုံသည်။ သဗ္ဗသမုဿယေဟိ၊ ပြည့်စုံသောဂုဏ်အပေါင်းတို့မှ။ ဝုတ္တဝိပရိယာယေနာတိ၊ ကား။ သုဠု၊ စွာ။ စရိတံ၊ ကျင့်အပ်သည်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ အနဝဇ္ဇတ္တာ၊ အပြစ်မရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သောဘနံ၊ တင့်တယ်သော။ စရိတံ၊ တည်း။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝါ၊ သော။ (ဝုတ္တဝိပရိယာယေန-၌စပ်) ကာယဒုစ္စရိတေနာတိအာဒီနံ၊ န-အစရှိကုန်သော။ ပဒါနံ၊ ပုဒ်တို့၏။ ဝုတ္တဿ၊ ဖွင့်ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော။ အတ္ထဿ၊ ၏။ ဝိပရိယာယေန၊ အပြန်အားဖြင့်။
ဝုတ္တဿေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသာလျှင်ဖြစ်သော။ အတ္ထဿ၊ ကို။ ပုနဝစနံ၊ တဖန်ဆိုအပ်သော စကားတည်း။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤအကြောင်းကြောင့်။ နိဂမနဝစနံ၊ နိဂုံးစကားမည်၏။ အယမေတ္ထ သင်္ခေပတ္ထောတိ၊ ကား။ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ။ပ။ပဿတီတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ယထာဝုတ္တော၊ အကြင် အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော။ အယံ၊ ဤအနက်သည်။ သင်္ခေပတ္ထော၊ အကျဉ်းဖြစ်သော အနက်တည်း။
၄၁၂။ ကသိဏာရမ္မဏန္တိ၊ ကား။ အဋ္ဌန္နမ္ပိ၊ ကုန်သော။ ကသိဏာနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ကသိဏာရမ္မဏံ၊ ကသိုဏ်းလျှင်အာရုံရှိသော။ သဗ္ဗာကာရေနာတိ၊ ကား။ စုဒ္ဒသဝိဓေန၊ သော။ စိတ္တပရိဒမနေန၊ စိတ်ကိုဆုံးမခြင်းဖြင့်၎င်း။ အဋ္ဌင်္ဂသမန္နာဂမေန၊ ရှစ်ပါးသောအင်္ဂါနှင့် ပြည့်စုံခြင်း ဖြင့်၎င်း။ ဘူမိပါဒပဒမူလသမ္ပာဒနေန၊ ဘူမိ ပါဒ ပဒ မူလ တို့ကို ပြည့်စုံစေခြင်းဖြင့်၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမိနာ သဗ္ဗပ္ပကာရေန၊ ဤအလုံးစုံသော အပြားအားဖြင့်။ အဘိနီဟာရက္ခမံ၊ ရှေးရှုဆောင်ခြင်းငှါ ခံ့သည်ကို။ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏာဘိမုခံ၊ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်သို့ ရှေးရှု။ ပေသနာရဟံ၊ စေလွှတ်ခြင်းငှါ ထိုက်သည်ကို။ ပေသနယောဂ္ဂံ၊ စေလွှတ်ခြင်းငှါလျောက်ပတ်သည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ အာသန္နံ ကာတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏုပ္ပတ္တိယာ၊ ဉာဏ်ဖြစ်ခြင်း၏။ သမီပဘူတံ၊ အနီးဖြစ်၍ဖြစ်သည်ကို။ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုသုံးပါးသော ကသိုဏ်းတို့၌။ ဥပစာရဇ္ဈာနံ၊ ကို။ ပဂုဏတရံ၊ အထူးသဖြင့် လေ့လာကျေပြွန်သည်ကို။
အန္တောယေဝ၊ အတွင်း၌သာလျှင်။ ရူပဂတံ၊ အဆင်းအပေါင်းကို။ ပဿိတဗ္ဗံ၊ ရှုအပ်၏။ ဗဟိဒ္ဓါ၊ ၌။ န (ပဿိတဗ္ဗံ)၊ အပ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဝိက္ခေပါပတ္တိဟေတုဘာဝတော၊ ပျံ့လွင့်ခြင်းသို့ ရောက်ခြင်း၏ အကြောင်း၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ပရိကမ္မဿ ဝါရော အတိက္ကမတီတိ၊ ကား။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ပရိကမ္မံ နာမ၊ မည်သည်။ ယထာဝုတ္တကသိဏာရမ္မဏံ၊ အကြင်ကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော ကသိုဏ်းလျှင် အာရုံရှိသော။ ဥပစာရဇ္ဈာနံ၊ တည်း။ တံ၊ ထိုဥပစာရစျာန်သည်။ ရူပဂတံ၊ အဆင်းအပေါင်းကို။ ပဿတော၊ ရှုသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဝါ၊ ရှုစဉ်။ နပဝတ္တတိ၊ မဖြစ်။ ကသိဏာလောကဝသေန စ၊ ကသိုဏ်းအလင်းအရောင်၏အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ ရူပဂတဒဿနံ၊ အဆင်းအပေါင်းကိုမြင်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ကသိဏာလောကော စ၊ ကသိုဏ်းအလင်းရောင် သည်လည်း။ ပရိကမ္မဝသေန၊ ဖြင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဒုဘယမ္ပိ၊ အလင်းရောင်နှင့် အဆင်းအပေါင်းကိုမြင်ခြင်းဟူသော ထိုနှစ်ပါးစုံသည်လည်း။ ပရိကမ္မဿ၊ ၏။ အပ္ပဝတ္တိယာ၊ မဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တေန၊ ကြောင့်။ တတော။ပ။နဒိဿတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ရူပဂတံ၊ ကို။ ပဿတော၊ ရှုသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ ပရိကမ္မဿ၊ ၏။ ဝါရော၊ အလှည့်သည်။ အတိက္ကမတိ၊ လွန်သွား၏။ (ဤမှနောက်၌ ပရိကမ္မပသုတဿ ကသိဏာရမ္မဏံ ဉာဏံ ဟောတီတိ ဟူသော အောက်ခြေပြမူကွဲပါဌ်သာလျှင်သင့်သည်) ပရိကမ္မပသုတဿ၊ ပရိကံ၌ လေ့ကျက်သော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ကသိဏာရမ္မဏံ၊ ရှိသော။ ဉာဏံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ရူပဂတံ၊ သည်။ န ဒိဿတိ၊ မထင်။ ကထံ ပန၊ အသို့လျှင်။ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ အထာနေနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဧဝံ အနုက္ကမေနာတိ၊ ကား။ ပုနပ္ပုနံ၊ လဲ။ ပါဒကဇ္ဈာနံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ တတော တတော၊ ထိုထိုဝင်စားတိုင်း ဝင်စားတိုင်းသော ပါဒကစျာန်မှ။ ဝုဋ္ဌာယ၊ ၍။ အဘိဏှံ၊ မပြတ်။ အာလောကဿ၊ ကို။ ဖရဏဝသေန၊ ဖြင့်။ အာလောကော၊ သည်။ ထာမဂတော၊ အားအစွမ်းနှင့် ပြည့်စုံသည်။ ဝိရဋ္ဌာယီ၊ ကြာမြင့်စွာတည်လေ့ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ စ၊ အကျိုးကား။ တထာ သတိ၊ ထို့သို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်လတ်သော်။ တတ္ထ၊ ထိုအလင်းရောင်ပျံ့နှံ့ရာ အရပ်၌။ သုစိရမ္ပိ၊ အလွန်ကြာမြင့်စွာလည်း။ ရူပဂတံ၊ ကို။ ပဿတေဝ၊ ရှုနိုင်မြင်နိုင်သည်သာလျှင်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ဧတ္ထ အာလောကော။ပ။ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
သွာယမတ္ထော၊ ထိုသို့ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော ဤအနက်ကို။ တိဏုက္ကူမာယ၊ မြက်မီးရှူးဥပမာဖြင့်။ တိဘာဝေတဗ္ဗာ၊ ထင်စွာပြအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿာန္တော၊ ၍။ ရတ္တိံ တိဏုက္ကာယာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ပုနပ္ပုနံ ပဝေသနန္တိ၊ ကား။ ပုနပ္ပုနံ၊ လဲ။ ပါဒကဇ္ဈနသမာပဇ္ဇနံ၊ ပါဒကစျာန်ကိုဝင်စားခြင်းတည်း။ ထာမဂတာလောကဿ ယထာပရိစ္ဆေဒေန ဌာနန္တိ၊ ကား။ ယတ္တကံ ဌာနံ၊ ကို။ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ၊ ၍။ ကသိဏံ၊ ကို။ ဝဍ္ဎိတံ၊ ၏။ ထာမဂတဿ၊ သော။ အာလောကဿ၊ ၏။ တတ္တကံ၊ ထိုမျှလောက်သောအရပ်ကို။ ဖရိတွာ၊ ၍။ အဝဋ္ဌာနံ၊ တည်ခြင်းတည်း။
အနာပါထဂတန္တိ၊ ဟူသောစကာိးကု။ အာပါထဂမနယောဂျဿ၊ ထင်ခြင်းသို့ရောက်ခြင်းငှာ လျော်သောအဆင်း၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ အန္တောကုစ္ဆိဂတာဒိ၊ ဝမ်းတွင်း၌တည်သော အဆင်းအစရှိသည်ကို။ တဒဘာဝတော၊ ထိုကင်းခြင်းသို့ရောက်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ တေန၊ ထိုအနာပါထဂတံ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ဝိသေသိတဗ္ဗမေဝ၊ အထူးပြုအပ်သည် သာလျှင်တည်း။ တဒေဝါတိ၊ ကား။
စုတူပပါတဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ၊ ကထာ၏အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။
ပကိဏ္ဏကကထာဝဏ္ဏနာ
၄၁၃။ ဣတီတိ၊ ဟူသောပုဒ်၏။ ဧဝံ ဝုတ္တပ္ပကာရေန၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသောအပြားအားဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တေန၊ ထိုဣတိ-ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ယထာဒဿိတပါဠိဂတိံ စ၊ ပြအပ်ခဲ့တိုင်းသော ပါဠိအသွားကို၎င်း။ တဿာ၊ ထိုပါဠိ၏။ အတ္ထဝိဝရဏနယဉ္စ၊ အနက်ကိုဖွင့်ပြသောနည်းကို၎င်း။ ပစ္စာမသတိ၊ သုံးသပ်၏။ သစ္စေသု၊ သာမညသစ္စာတို့၌။ အရိယသစ္စာနိ၊ တို့သည်။ (အန္တောဂဓာနိ) ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ခန္ဓေသု၊ သာမညခန္ဓာတို့၌။ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ တို့သည်။ အန္တောဂဓာ၊ အတွင်းဝင်ကုန်၏။ တဒုဘယေ စ၊ ထိုခန္ဓာနှင့်ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ နှစ်မျိုးတို့ကိုလည်း။ သဘာဝတော စ၊ သဘောအားဖြင့်၎င်း။ သမုဒယတော စ၊ ဖြစ်ခြင်း-ဖြစ်ကြောင်းအားဖြင့်၎င်း။ အတ္ထင်္ဂမတော စ၊ ချုပ်ခြင်း-ချုပ်ကြောင်းအားဖြင့်၎င်း။ အဿာဒတော စ၊ သာယာဖွယ်အားဖြင့်၎င်း။ အာဒီနဝတော စ၊ အပြစ်အားဖြင့်၎င်း။ နိဿရဏတော စ၊ ထွက်မြောက်ခြင်း-ထွက်မြောက်ရာအားဖြင့်၎င်း။ ယထာဘူတံ၊ စွာ။ သယမ္ဘုဉာဏေန၊ မိမိအလိုလိုဖြစ်သောဉာဏ်ဖြင့်။ အဝေဒိ အညာသိ၊ သိပြီ။ ပဋိဝိဇ္ဈိာ၊ ထိုးထွင်း၍သိပြီ။ ပဝေဒေသိ ဝါ၊ ဟောလည်း ဟောကြားတော်မူပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သာတိသယေန၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွသော။ ပဉ္စက္ခန္ဓာဝဗောဓေန၊ ခန္ဓာငါးပါးတို့ကိုထိုးထွင်း၍သိခြင်းဖြင့်။ ဘဂဝါဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ထောမေတဗ္ဗော၊ ချီးမွမ်းအပ်ချီးမွမ်းထိုက်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဉ္စက္ခန္ဓဝိဒုတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဉတွာ၊ သိပြီး၍။ ဝိညေယျာ၊ သိအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ တာသူတိ၊ ကား။ ပဉ္စသု အဘိညာသု၊ တို့၌။ စ၊ ဆက်။ တဂ္ဂဟဏေနေဝ၊ ထိုငါးပါးသော အဘိညဉ်ကို ယူခြင်းဖြင့်သာလျှင်။ ပရိဘဏ္ဍဉာဏာနံ၊ အခြံအရံဖြစ်သောဉာဏ်တို့ကို။ ဂဟိတတ္တာ၊ ယူအပ်ကုန်ပြီးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပဉ္စာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဧတာသုဟီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ပရိဘဏ္ဍဉာဏာနီတိ၊ ကား။ ပရိဝါရဉာဏာနိ၊ အခြံအရံဖြစ်သော ဉာဏ်တို့တည်း။ ဟိ၊ ထင်။ သိနေရုဿ၊ ၏။ ပရိဝါရဋ္ဌာနာနိ၊ အခြံအရံဖြစ်သော အရပ်တို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တံသိဒ္ဓိယာ၊ ထိုမြင့်မိုရ်တောင်၏ ပြီးခြင်းဖြင့်။ သိဒ္ဓါနိ၊ ပြီးကုန်သော။ ယာနိ မေခလဋ္ဌာနာနိ၊ ယင်း တောင်ခါးပန်းဌာနတို့ကို။ ပရိဘဏ္ဍာနီတိ၊ တောင်အခြံအရံတို့ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဒိဗ္ဗစက္ခုသိဒ္ဓိယာ၊ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်၏ ပြီးခြင်းဖြင့်။ သိဒ္ဓါနိ၊ ကုန်သော။ ဣမာနိပိ၊ ဤနှစ်ပါးသော ဉာဏ်တို့ကိုလည်း။ တဿာ၊ ထိုဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်၏။ ပရိဘဏ္ဍာနီတိ၊ အခြံအရံတို့ဟူ၍။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။ ဣဓာဂတာနီတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ဣဓာတိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ ယထာဒဿိတာနိ၊ အကြင်အကြင် ပြအပ်ခဲ့ကုန်သော။ သုတ္တပဒါနိ၊ သုတ်ပုဒ်တို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
တေသူတိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ဝါ၊ ဟူ၍။ ဣဒံ ပစ္စာမသနံ၊ ဤသုံးသပ်ခြင်းသည်။ တိကာနံ၊ တိက်တို့ကို။ ပစ္စာမသနံ ကိံ၊ သုံးသပ်ခြင်းလော။ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့မဟုတ်။ အာရမ္မဏာနံ၊ တို့ကို။ (ပစ္စာမသနံ ကိံ၊ လော။) ဣတိ၊ ဤကားအမေးတည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤအမေးစကားရပ်၌။ ကိဉ္စ၊ အနည်းငယ် ဖြည့်စွက်ဖွယ်ရှိသေး၏။ တိကာနံ၊ တို့ကို။ ပစ္စာမသနံ၊ သည်။ ယဒိ (သိယာ) အံ့။ တံ၊ ထိုတိက်တို့ကို သုံးသပ်ခြင်းသည်။ အယုတ္တံ၊ မသင့်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဟိယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တိကေသု၊ တို့၌။ အဘိညာဉာဏာနိ၊ တို့သည်။ န ပဝတ္တန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ (တသ္မာ၊ ကြောင့်တည်း။) အထ၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ၍။ အာရမ္မဏာနံ၊ တို့ကို။ (ပစ္စာမသနံ၊ သည်။ ယဒိ သိယာ၊ အံ့။) တမ္ပိ၊ ထိုအာရုံတို့ကို သုံးသပ်ခြင်းသည်လည်း။ အယုတ္တံ၊ မသင့်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အညံ၊ တပါးကို။ ဥဒ္ဒိသိတွာ၊ ညွှန်း၍။ ဝါ၊ အနိယတ်ဖြင့် သုံးသပ်ပြီး၍။ အညဿ၊ ကို။ ပစ္စာမသနံ၊ သည်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ (တသ္မာ၊ တည်း။) ဣတိ၊ ဤသည်ကား ဖြည့်စွက်ဖွယ်အနည်းငယ်တည်း။ ယထာ၊ အကြင် အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဣစ္ဆတိ၊ ၏။ တထာ၊ ဖြင့်။ ဘဝတု၊ ဖြစ်ပါစေ။ တာဝ၊ စွာ။ တိကာနံ၊ တို့ကို။ (ပစ္စာမသနံ၊ သည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေလော့။) န ဟိ တိကေသု အဘိညာဉာဏာနိ ပဝတ္တန္တီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ နနု၊ ဆိုအပ်သည်မဟုတ်လော။ ဣတိ၊ ဤသို့စောဒနာငြားအံ့။ အယံ ဝိရောဓော၊ ဤဆန့်ကျင်ခြင်းသည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တိကဝေါဟာရေန၊ တိက်ဟူသော ဝေါဟာရဖြင့်။ အာရမ္မဏာနံယေဝ၊ အာရုံတို့ကိုသာလျှင်။ ဂယှမာနတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ အထ ဝါ ပန၊ တနည်းအားဖြင့်သော်ကား။ အာရမ္မဏာနံ၊ တို့ကို။ (ပရာမသနံ၊ သည်။) ဟောတု၊ လော့။ န ဟိ အညံ ဥဒ္ဒိသိတွာ အညဿ ပစ္စာမသနံ ယုတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ နနု၊ လော။ ဣတိ၊ ဤသို့ စောဒနာငြားအံ့။ အယမ္ပိ ဒေါသော၊ ဤအပြစ်သည်လည်း။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ယထာဝုတ္တကာရဏေနေဝ၊ အကြင်အကြင် ဆိုအပ်ပြီးသောအကြောင်းကြောင့်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤတွင်တရက်ပြီး၏။
၄၁၄။ ဝတ္ထုဘေဒေ၊ ဝတ္ထု၏ကွဲပြားခြင်းသည်။ အသတိပိ၊ သော်လည်း။ ဘူမိကာလသန္တာန ဘေဒဝသေန၊ ဘုံ ကာလ သန္တာန်တို့၏ အကွဲအပြား၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဘိန္နေသု၊ ကုန်သော။ သတ္တသု၊ ကုန်သော။ အာရမ္မဏေသု၊ တို့၌။ ဟိ၊ မှန်။ ဧသ ဘေဒေါ၊ ဤအကွဲအပြားကို။ တိကဝသေန၊ ဖြင့်။ ဂဟိတော၊ ၏။ ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏဿ၊ ၏။ မဂ္ဂါရမ္မဏတာယ၊ မဂ်လျှင် အာရုံရှိသည်၏အဖြစ်၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏ်၌။ မဂ္ဂါရမ္မဏတိကော၊ ကို။ န လဗ္ဘတိ၊ မရအပ်။ တန္တိ၊ ကား။ ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏံ၊ သည်။ ကာယံ စိတ္တသန္နိဿိတံ ကတွာတိအာဒီသု၊ တို့၌။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ လျှင်တည်း။ ဥပယောဂလဒ္ဓန္တိ၊ ကား။ လဒ္ဓဥပယောဂဝစနံ၊ ရအပ်သော ဒုတိယာဝိဘတ်ရှိသောကာယသည်။ ကာယံ ပရိဏာ မေတီတိ၊ ဟူ၍။ ဒုတိယာဝိဘတ္တိဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သော ကာယသည်။ တေန၊ ကြောင့်။ ရူပကာယာရမ္မဏတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ရူပကာယဿ၊ ၏။ ဝဏ္ဏာရမ္မဏတော၊ အဆင်းလျှင်အာရုံရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
တဒေဝ စိတ္တန္တိ၊ ကား။ ကာယဝသေန၊ ဖြင့်။ စိတ္တပရိဏာမနေ၊ စိတ်ကိုညွတ်စေခြင်း၌။ ဝုတ္တံ၊ သော။ ယဒေဝ ပါဒကဇ္ဈာနစိတ္တံ၊ အကြင်ပါဒကစျာန်စိတ်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တဒေဝ၊ ထိုပါဒက စျာန်စိတ်ကိုသာလျှင်။ ရာမဂါမေ၊ ၌။ စေတိယံ၊ ကို။ ဌပေတွာ၊ ၍။ သေသေသု၊ ကုန်သော။ သတ္တသု၊ ကုန်သော။ စေတိယေသု၊ တို့၌။ ဓာတုယော၊ တို့ကို။ ဣဒ္ဓိယာ၊ ဖြင့်။ အာဟရိတွာ၊ ၍။ ရာဇဂဟေ၊ ၌။ ဘူမိဃရမဏ္ဍပေ၊ မဏ္ဍပ်အသွင်ရှိသော မြေတိုက်၌။ ကတံ၊ သော။ မဟာဓာတုနိဓာနံ၊ မြတ်သော ဓာတ်တော်ဌာပနာခြင်းကို။ ဝါ၊ ဓာတ်တော်တို့ကို အကြီးအကျယ်ဌာပနာခြင်းကို။ ဣမေ ဂန္ဓာတိ အာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပစ္စုပ္ပန္နေ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ ဂန္ဓာဒိကေ၊ နံ့သောအစရှိသည်တို့ကို။ ဂဟေတွာပိ၊ ၍လည်း။ အသုဿနာဒိဝိသေသယုတ္တံ၊ မခြောက်သွေ့ခြင်းအစရှိသောအထူးနှင့်ယှဉ်သော။ အနာဂတမေဝ၊ အနာဂတ်သာလျှင်ဖြစ်သော။ နေသံ၊ ထိုနံ့သာစသည်တို့၏။ ရူပံ၊ ရုပ်သည်။ အဓိဋ္ဌာနစိတ္တဿ၊ အဓိဋ္ဌာန်စိတ်၏။ အာရမ္မဏံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အနာဂတာဓိဋ္ဌာနတ္တာ၊ အနာဂတ်ကို အဓိဋ္ဌာန်ခြင်း၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဝတ္တနိယသေနာသနံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ဝိဉ္စျာဋဝိယံ၊ ဝိဉ္စျတော၌။ ဝိဟာရော၊ ကျောင်းတည်း။ ဒဓိရသန္တိ၊ ကား။ ဒဓိမဏ္ဍော၊ နို့ဓမ်းကြည်တည်း။ တံ၊ ထိုနို့ဓမ်းကြည်ကို။ အဓိဋ္ဌဟန္တဿ၊ အဓိဋ္ဌာန်သော အဿဂုတ္တမထေရ်အား။ အနာဂတံ၊ သော။ ဒဓိဝဏ္ဏံ၊ နို့ဓမ်း၏အဆင်းသည်။ အာရမ္မဏံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပစ္စုပ္ပန္နဿ၊ ဖြစ်သော။ ရူပကာယဿ၊ ကို။ အာရမ္မဏကရဏတော၊ ကြောင့်။ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏံ၊ ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။
သကာယစိတ္တာနန္တိ၊ ကား။ အတ္တနော၊ ၏။ ကာယဿ စ၊ ကိုယ်ကို၎င်း။ စိတ္တဿ စ၊ စိတ်ကို ၎င်း။
၄၁၅။ သဗ္ဗဿ၊ သော။ ရူပဿ၊ ရုပ်တရား၏။ ကာမာဝစရဘာဝတော၊ ကြောင့်။ သဒ္ဒေါ စ၊ သည်လည်း။ ပရိတ္တော၊ ကာမတရားသည်။ ဝိဇ္ဇမာနမေဝါတိ၊ ကား။ ဝတ္တမာနံယေဝ၊ ဖြစ်ဆဲသာလျှင် ဖြစ်သော။
၄၁၆။ သောတာပန္နဿ စိတ္တန္တိ၊ ကား။ သောတာမန္နဿ၊ ၏။ အာဝေဏိကံ၊ သီးသန့်ဖြစ်သော။ စိတ္တံ၊ မဂ်စိတ် ဖိုလ်စိတ်ကို။ သကဒါဂါမိဿာတိအာဒီသုပိ၊ ပါဌ်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ယာဝ အရဟတောနေတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ သကဒါဂါမီ၊ သကဒါဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အနာဂါမိနော၊ ၏။ စိတ္တံ၊ ကို။ န ဇာနာတိ၊ မသိ။ အနာဂါမီ၊ သည်။ အရဟတော၊ ၏။ (စိတ္တံ၊ ကို။ န ဇာနာတိ၊ မသိ။) ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ နေတဗ္ဗံ၊ ဆောင်အပ်၏။ သဗ္ဗေသန္တိ၊ ကား။ သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။ အရိယာနံ၊ တို့၏။ (စိတ္တံ၊ ကို။) ဇာနာတိ၊ ၏။ အနရိယာနံ၊ ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ (စိတ္တဿ၊ ကို။ ဇာနနေ၊ ၌။) ကော ပနဝါဒေါ၊ နည်း။ စ၊ ဆက်။ အညောပိ၊ တပါးလည်းဖြစ်သော။ ဥပရိမော၊ အထက်ဖြစ်သော။ အနာဂါမိအာဒိ၊ အစရှိသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဟေဋ္ဌိမဿ၊ သော။ သကဒါဂါမိ အာဒိကဿ၊ သကဒါဂါမ်အစရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ စိတ္တံ၊ ကို။ ဇာနာတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။
အတီတဿ စ၊ အတိတ်လည်းဖြစ်သော။ အနာဂတဿ စ၊ ဖြစ်သော။ (စိတ္တဿ-၌ စပ်) ပရဿ၊ တပါးသောသူ၏။ စိတ္တဿ၊ ကို။ ဇာနနံ၊ သည်။ သမ္ဘဝတိ၊ ဖြစ်သင့်၏။ ပစ္စုပ္ပန္နဿ ပန၊ စိတ်ကိုမူကား။ (ဇာနနံ၊ သည်။) နသမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့်။ ဣတိ အဓိပ္ပါယေန၊ ဖြင့်။ ကထံ ပစ္စုပ္ပန္နံ အာရမ္မဏံ ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ ပုစ္ဆတိ၊ ၏။ ဣတရော၊ အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ ယတ္ထ၊ အကြင်ပစ္စုပ္ပန်၌။ (ဇာနနံ၊ သည်။) သမ္ဘဝတိ၊ ၏။ တံ ဒဿနတ္ထံ၊ ထိုဖြစ်သင့်သောပစ္စုပ္ပန်ကိုပြခြင်းငှါ။ တာဝ၊ စွာ။ ပစ္စုပ္ပန္နံ၊ ကို။ ဝိတဇိတွာ၊ ၍။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ပစ္စုပ္ပန္နံ နာမ တိဝိဓန္တိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဥပ္ပါဒဋ္ဌိတိဘင်္ဂပ္ပတ္တန္တိ၊ ကား။ ဥပ္ပါဒံ စ၊ သို့၎င်း။ ဌိတိံ စ၊ သို့၎င်း။ ဘင်္ဂဉ္စ၊ သို့၎င်း။ ပတ္တံ၊ ရောက်သော။ ခဏတ္တယပရိယာပန္နံ၊ ခဏသုံးပါးအပေါင်း၌ အကျုံးဝင်သော။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဧတ္ထန္တရေ။ပ။ဝေဒိတဗ္ဗာတိ၊ ကား။ ဧတ္ထန္တရေ၊ ဤမျှသောကာလအတွင်း၌။ ပဝတ္တာ၊ ကုန်သော။ ရူပသန္တိဝါရာ၊ ရုပ်သန္တတိဝါရတို့သည်။ ဧကဒွေသန္တတိဝါရာ နာမ၊ တခုသော သန္တတိဝါရ နှစ်ခုသောသန္တတိဝါရတို့မည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ အာလောကဋ္ဌာနတော၊ အလင်းရောင်ရှိရာအရပ်မှ။ ဩဝရကံ၊ တိုက်ခန်းသို့။ ပဝိဋ္ဌဿ၊ ဝင်သောသူအား။ တတ္ထ၊ ထိုတိုက်ခန်း၌။ ပဂေဝ၊ ရှေးမဆွကပင်လျှင်။ နိသိန္နဿ ဝိယ၊ နေသောသူအားကဲ့သို့။ ယာဝ၊ လောက်။ ရူပဂတံ၊ ရုပ်တရားအပေါင်းသည်။ ဝါ၊ ရူပါရုံသည်။ ပါကဋံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုသို့ထင်ရှားရာ၌။ ဥပဍ္ဎဝေလာ၊ ထက်ဝက်သောအချိန်ကာလသည်။ အဝိဘူတပ္ပါယာ၊ မထင်ရှားခြင်းများ၏။ (သီမူနှင့် အညီပင်၊ အဝိဘူတဝါရာ-ကား မသင့်၊ နောက်ပုဒ်လည်းနည်းတူပင်) ဥပဍ္ဎဝေလာ၊ သည်။ ဝိဘူတပ္ပါယာ၊ ထင်ရှားခြင်းများ၏။ တဒုဘယံ၊ ထိုနှစ်ပါးအပေါင်းကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဒွေသန္တတိဝါရောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တယိဒံ-တံ ဣဒံ ပါကဋီဘဝနံ၊ ထိုသို့သောထင်ရှားခြင်းသည်။ သဗ္ဗသာဓာရဏံ၊ အလုံးစုံသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား (ဝါ) တို့နှင့် ဆက်ဆံသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဧကစ္စဿ၊ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ သီဃမ္ပိ၊ လျင်စွာတည်း။ ပါကဋံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧကဒွေသန္တတိဝါရာတိ၊ ဟူ၍။ ဧကဂ္ဂဟဏမ္ပိ၊ ဧက-သဒ္ဒါကိုလည်း။ ကတံ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ အတိပရိတ္တသဘာဂဥတုအာဒိသမုဋ္ဌာနာ၊ အလွန်တိုတောင်းသော သဘောတူသောဥတုစသည်တို့ကြောင့်ဖြစ်ကုန်သော ရုပ်တရားတို့ကို။ (သဘာဂ-ဟုရှိသော သီမူသာသင့်သည်။ သဘာဝ-ဟု ရှိသောပါဌ်ကား မသင့်၊ အာဒိ-ဖြင့် စိတ်အာဟာရတို့ကိုယူ) ဧကဒွေသန္တတိဝါရာ၊ တို့ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။
တီရေ၊ ၌။ အက္ကန္တဥဒကလေခါ နာမ၊ နင်းအပ်သောရေအရေးမည်သည်ကား။ ကာလုသိယံ၊ နောက်ကျုသည်၏အဖြစ်သို့။ (ကလုသဿ ဘာဝေါ ကာလုသိယံ-ဟု ဝစနတ္ထပြု၊ သဒွေတော် မရောက်သင့်၊) ဂတာ၊ ရောက်သော။ တီရသမီပေ၊ ၌။ ဥဒကရာဇိ၊ ရေ၏အရေးတည်း။ ယာဝ န ဝိပ္ပသီဒတီတိ၊ ကား။ ကာလုသိယဝိဂမေန၊ နောက်ကျုသည်၏အဖြစ်ကင်းသဖြင့်။ ယာဝ၊ လောက်။ ဝိပ္ပသန္နာ၊ ကြည်လင်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်သေး။ ကေစိ ပန၊ ကား။ အတိန္တေ၊ မစိုစွတ်သော။ ဝါ၊ ခြောက်သော။ တီရေ၊ ကမ်းအရပ်ကို။ အလ္လပါဒေန၊ စိုစွတ်သောခြေဖြင့်။ အက္ကန္တေ၊ နင်းအပ်သည်ရှိသော်။ ယာဝ၊ လောက်။ ပါဒေ၊ ခြေ၌။ ဝါ၊ ခြေရာ၌။ ဥဒကလေခါ၊ သည်။ န ဝိပ္ပသီဒတိ၊ မကြည်သေး။ န သံသီဒတိ၊ မနစ်ကျသေး။ န ဝူပသမ္မတိ၊ မငြိမ်းမခြောက်သေး။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပန၊ ဆက်။ တေ ဧတေ ကာလဝိသေသာ၊ ထိုဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော ဤကာလအထူးတို့ကို။ ကိရိယာဘေဒေန၊ ကိရိယာအကွဲအပြားဖြင့်။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ အညမညံ၊ ချင်း။ သမသမာ၊ ညီတူညီမျှတို့သည်။ န (ဟောန္တိ)၊ ကုန်။ ဦနာဓိကဘာဂသန္တောဝ၊ ယုတ်သောအဖို့ လွန်သောအဖို့ ရှိကုန်သည်ဟူ၍သာလျှင်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ဒွေ တယော ဇဝနဝါရာ၊ တို့ကို။ ကာမာဝစရဇဝနဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ဣတရဇဝနဝသေန၊ ဤမှတပါးသော မဟဂ္ဂုတ် လောကုတ္တရာဇောတို့၏အစွမ်းဖြင့်။ န (ဝေဒိတဗ္ဗာ)၊ ကုန်။ ဟိ၊ မှန်။ တေ၊ ထိုမဟဂ္ဂုတ်လောကုတ္တရာဇောတို့သည်။ ပရိမိတကာလာ၊ နှိုင်းယှဉ်အပ်သော ကာလရှိကုန်သည်။ န (ဟောန္တိ)၊ မဖြစ်ကုန်။ အနန္တရာ၊ ဇော၏အခြားမဲ့၌။ ပဝတ္တဘဝင်္ဂါဒယောပိ၊ ဖြစ်သောဘဝင်အစရှိသည်တို့ကိုလည်း။ တဒန္တောဂဓာဝ၊ ထိုဇောဝါရ၌ အတွင်းဝင်ကုန်၏ဟူ၍ သာလျှင်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ တဒုဘယန္တိ၊ ကား။ ရူပါရူပသန္တတိဒွယံ၊ ရုပ်သန္တတိ နာမ်သန္တတိ နှစ်ပါး အပေါင်းသည်။
ဧကဘဝပရိစ္ဆိန္နန္တိ၊ ကား။ ပဋိသန္ဓိစုတိပရိစ္ဆိန္နံ၊ ပဋိသန္ဓေစုတိဖြင့် ပိုင်းခြားအပ်သောတရား အပေါင်းသည်။ ဧကဘဝပရိယာပန္နံ၊ တခုသောဘဝ၌ အကျုံးဝင်သော။ ဧတရဟီတိ၊ ယခုအခါ၌ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ နာမ်ရုပ်တရားအပေါင်းသည်။ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နံ နာမ၊ မည်၏။ မနောတိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ သသမ္ပယုတ္တံ၊ သမ္ပယုတ်တရားအပေါင်းနှင့်တကွဖြစ်သော။ ဝိညာညံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဓမ္မာတိ၊ ကား။ အာရမ္မဏဓမ္မာ၊ အာရုံတရားတို့တည်း။ ဝါ၊ ကား။ မနောတိ၊ ကား။ မနာယတနံ၊ တည်း။ ဓမ္မာတိ၊ ကား။
ကေစီတိ၊ ကား။ အဘယဂိရိဝါသိနော၊ အဘယဂိရိဝါသီဂိုဏ်းသားတို့သည်။ ဧကက္ခဏေ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ၊ စကားသည်။ ဣဒ္ဓိစိတ္တဿ၊ အဘိညာဉ်စိတ်၏။ ဥပ္ပတ္တိသမကာလမေဝ၊ ဖြစ်ခြင်းနှင့် ညီမျှသော ကာလ၌သာလျှင်။ ပရစိတ္တဿပိ၊ တပါးသောပုဂ္ဂိုလ်၏စိတ်၏လည်း။ ဥပ္ပတ္တိသမ္ဘဝတော၊ ဖြစ်ခြင်း၏ ဖြစ်သင့်သောကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ယုတ္တိဒဿနံ၊ အသင့်ယုတ္တိကိုပြသော စကားတည်း။ ယထာ အာကာသေတိအာဒိ၊ အစရှိသောစကားသည်။ သဒိသူဒါဟရဏံ၊ တူသောဥဒါဟရုဏ်တည်း။ ဝါ၊ ပုံတူကိုထုတ်ဆောင်ခြင်းတည်း။ တေသံ၊ ထိုကေစိဆရာတို့၏။ တံ ပန ဝစနံ၊ သည်ကား။ အယုတ္တံ၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ ကား။ မဂ္ဂဖလဝီထိတော၊ မှ။ အညတ္ထ၊ သော။ အနိဋ္ဌေ၊ အလိုမရှိအပ်သော။ ဌာနေ၊ ၌။ အာဝဇ္ဇနဇဝနာနံ၊ အာဝဇ္ဇန်းနှင့် ဇောတို့၏။ နာနာရမ္မဏဘာဝပ္ပတ္တိဒေါသတော၊ အထူးထူးသော အာရုံရှိသည်၏အဖြစ် (ကွဲပြားသော အာရုံရှိသည်၏ အဖြစ် ) သို့ ရောက်ခြင်းဟူသော အပြစ်ရှိသောကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ ယုတ္တိဝစနံ၊ အယုတ္တ၏ ယုတ္တိကိုပြကြောင်းစကားတည်း။
ယဒိဧဝံ၊ ယင်းသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ စေတောပရိယဉာဏံ၊ သည်။ ကထံ၊ လျှင်။ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ သန္တတိပစ္စုပ္ပန္နံ ပနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နံ ပန၊ ကိုကား။ ဇဝနဝါရေန၊ ဖြင့်။ ဒီပေတဗ္ဗံ၊ ၏။ သကလေန၊ သော။ ပစ္စုပ္ပန္နဒ္ဓုနာ၊ ပစ္စုပ္ပန်အဓွန့်ကာလဖြင့်။ န (ဒီပေတဗ္ဗံ)၊ မပြအပ်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
တတြာယံ ဒီပနာတိအာဒိ၊ အစရှိသောစကားသည်။ ဇဝနဝါရဿ၊ ၏။ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နဘာဝဒီပနမုခေန၊ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန်၏အဖြစ်ကို ပြခြင်းကိုအရင်းခံပြုသဖြင့်။ ဣဒ္ဓိစိတ္တဿ၊ အဘိညာဉ်စိတ်၏။ ပဝတ္တိအာကာရဒီပနံ၊ ဖြစ်သောအခြင်းအရာကို ပြသောစကားတည်း။ ဣတရာနီတိ၊ ကား။ အာဝဇ္ဇနပရိကမ္မစိတ္တာနိ၊ အာဝဇ္ဇန်းနှင့်ပရိကံစိတ်တို့သည်။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ကေစီတိ၊ ဟူသောစကားဖြင့်။ အဘယဂိရိဝါသိနော၊ အဘယဂိရိဝါသီဂိုဏ်းသား ဆရာတို့ကို။ ယဒိပိ အဓိပ္ပေတာ၊ အကယ်၍ကား အလိုရှိအပ်ကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ တေ၊ ထိုအဘယဂိရိဝါသီဂိုဏ်းသားတို့သည်။ စိတ္တဿ၊ ၏။ ဌိတိက္ခဏံ၊ ဌီခဏကို။ န ဣစ္ဆန္တိ၊ အလိုမရှိကုန်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဌိတိက္ခဏေ ဝါ ပဋိဝိဇ္ဈတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်သည်။ န သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ တထာ၊ တူ။ ယေ၊ အကြင်အဘယဂိရိဝါသီဂိုဏ်းသားတို့သည်။ ဣဒ္ဓိမဿစ ပရဿစ ဧကက္ခဏေ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုဆရာတို့၏။ ဌိတိက္ခဏေ ဝါ ဘင်္ဂက္ခဏေ ဝါ ပဋိဝိဇ္ဈတီတိ၊ ဟူသော။ ဝစနံ၊ သည်။ န သမေတိ၊ မညီ။ ဟိ၊ မှန်။ တသ္မိံ ခဏဒွယေ၊ ထိုဌီခဏ ဘင်ဏနှစ်ပါးအပေါင်း၌။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ၊ ဖြစ်သောစိတ်သည်။ ပရစိတ္တေန၊ နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဧကက္ခဏေ၊ တခုတည်းသောခဏ၌။ ဝါ၊ တပြိုင်နက်သောခဏ၌။ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ နာမ၊ ဖြစ်သည်မည်။ ဣတိ၊ ဤသို့ဆိုအပ်၏။ (ဤ ဣတိ-သဒ္ဒါ ပိုပုံရ၏) ဌိတိဘင်္ဂက္ခဏေသုစ၊ ဌီခဏဘင်ခဏတို့၌လည်း။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ၊ ဖြစ်သောအဘိညာဉ်စိတ်သည်။ ဧကဒေသံ၊ တစိတ်တဒေသအားဖြင့်။ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏံ၊ ပစ္စုပ္ပန်အာရုံရှိသည်။ ဧကဒေသံ၊ ဖြင့်။ အတီတာရမ္မဏံ၊ သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ ပရဿ စိတ္တံ ဇာနိဿမီတိရာသိဝသေန
ပန၊ ဆက်။ တေ၊ ထိုကေစိဆရာတို့သည်။ ယသ္မာ။ပ။ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ ယံ အဓိပ္ပါယော၊ ဤဆိုလတံ့သောအဓိပ္ပါယ် သည်။ ယုတ္တော၊ သင့်သည်။ သိယာ၊ ၏။ စေတောပရိယဉာဏလာဘီ၊ ဉာဏ်ကိုရသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ပရဿ၊ ၏။ စိတ္တံ၊ ကို။ ဉာတုကာမော၊ သိလိုသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ သိလိုလတ်သော်။ ပါဒကဇ္ဈာနံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ ဝုဋ္ဌာယ၊ အတီတာဒိဝိဘာဂံ၊ အတိတ်အစရှိသည်ကို ဝေဘန်ပိုင်းခြားခြင်းကို။ အကတွာ၊ ၍။ စိတ္တသာမညေန၊ စိတ်ဟူသော သာမညအားဖြင့်။ ဣမဿ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်၏။ စိတ္တံ၊ ကို။ ဇာနာမိ၊ သိလို၏။ ဣမဿ၊ ၏။ စိတ္တံ၊ ကို။ ဇာနာမိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပရိကမ္မံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ပုန၊ တဖန်။ ပါဒကဇ္ဈာနံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ ဝုဋ္ဌာယ၊ ၍။ သာမညေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ စိတ္တံ၊ ကို။ အာဝဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ တိဏ္ဏံ ဝါ၊ သုံးခုလည်းဖြစ်ကုန်သော။ စတုန္နံ ဝါ၊ လေးခုလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ပရိကမ္မာနံ၊ တို့၏။ အနန္တရာ၊ အခြားမဲ့၌။ စေတောပရိယဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ပရိစိတ္တံ၊ သူတပါး၏စိတ်ကို။ ပဋိဝိဇ္ဈတိ၊ ၏။ ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ၊ ဖြင့်။ ရူပံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဝိဘာဝေတိ၊ ထင်လင်းစေ၏။ ပန၊ ဆက်။ တတော၊ ထိုဝေတောပရိယဉာဏ်ဖြစ်ပြီးသည်မှ။ ပရံ၊ ၌။ ကာမာဝစရစိတ္တေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ နီလာဒိဝတ္ထာနံ ဝိယ၊ အညိုအစရှိသော အဆင်းကိုပိုင်းခြားခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုအဘိဉာဉ်ဝီထိ၌။ ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ၊ ဖြင့်။ ဒိဋ္ဌဟဒယဝတ္ထုရူပဿ၊ မြင်အပ်ပြီးသော ဟဒယဝတ္ထုရုပ်ရှိသော။ အဘိမုခိဘူတဿ၊ ရှေးရှုဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဝါ၊ မျက်မှောက်ဖြစ်သော။ သတ္တဿ၊ ၏။ (စိတ္တံ-၌ စပ်) စိတ္တသာမညေန၊ ဖြင့်။ စိတ္တံ၊ ကို။ စိတ်ဟူ၍။ အာဝဇ္ဇေတိ၊ ဆင်ခြင်၏။ ပရိကမ္မာနိ စ၊ ပရိကံဇောတို့သည်လည်း။ ဝိဇ္ဇမာနံ၊ သော။ စိတ္တံ၊ ကို။ ပဋိဝိဇ္ဈန္တံ၊ ထိုထွင်းသိလျက်။ ဝိဘာဝေန္တံ၊ ထင်လင်းစေလျက်။ တေန၊ ထိုသိအပ်သောအာရုံစိတ်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဧကက္ခဏေ ဧဝ၊ တခုတည်းသောခဏ၌သာလျှင်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။
တတ္ထ၊ ထိုသို့သိရာ၌။ ယက္မာ၊ ကြောင့်။ သန္တာနဿ၊ စိတ်အစဉ်သန္တာန်ကို။ သန္တာနဂ္ဂဟဏတော၊ စိတ်အစဉ်သန္တာန်ဟု ယူခြင်းကြောင့်။ ဧကတ္တဝသေန၊ တခုတည်းအဖြစ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ တစိတ်တည်းအဖြစ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အာဝဇ္ဇနာဒီနိ၊ အာဝဇ္ဇန်းအစရှိသော စိတ်တို့သည်။ စိတ္တန္တေဝ၊ စိတ်ဟူ၍သာလျှင်။ (သီမူ၌ စိတ္တံ စိတ္တံတေဝ-ဟုရှိ၏။ စိတ် စိတ်ဟူ၍သာလျှင်ဟု အနက်ပေး) ပဝတ္တာနိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ယံ၊ အကြင်စိတ်ကို။ စေတောပရိယဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ဝိဘာဝိတံ၊ ထင်လင်းစေအပ်၏။ တဉ္စ၊ ထိုစိတ်သည်လည်း။ စိတ္တမေဝ၊ စိတ်သည်သာလျှင်တည်း။ တသ္မာ သမာနာကာရပ္ပဝတ္တိတော၊ ထိုသို့တူသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ အနိဋ္ဌေ၊ အလိုမရှိအပ်သော။ မဂ္ဂဖလဝီထိတော၊ မဂ်ဝီထိဖိုလ်ဝီထိမှ။ အညသ္မိံ၊ သော။ ဌာနေ၊ ၌။ အာဝဇ္ဇနဇဝနာနံ၊ အာဝဇ္ဇန်းနှင့်ဇောတို့၏။ နာနာရမ္မဏတော၊ သည်။ န၊ ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏံ၊ ပစ္စုပ္ပန်လျှင် အာရုံရှိသော။ ပရိကမ္မံ၊ သည်။ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏဿ၊ ရှိသော။ စေတောပရိယဉာဏဿ၊ အား။ အာသေဝနပစ္စယေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိစ၊ ဤသို့လည်း။ ဝါ၊ ဤအနက်စကားသည်လည်း။ သိဒ္ဓံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိစ၊ ဤသို့လည်း၊ ဤအနက်စကားသည်လည်း။ ဧဝံ၊ တူ။ ဥပပန္နော၊ သင့်လျော်ပြည့်စုံသည်။ (သီမူနှင့်မူလဋီတို့၌ အဘိန္နော-ဟုရှိ၏။ အဘိန္နော၊ မပျက်သည်။ ဝါ၊ မကွဲပြားသည်-နှီးနှောမိသည်-ဟုအနက်ပေး) ဟောတိ၊ ၏။ အညထာ၊ အားဖြင့်။ သန္တတိပစ္စုပ္ပန္နေစ၊ ကို၄င်း။ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နန္တိ၊ ဟူ၍။ ဣဓ၊ ဤစေတောပရိယဉာဏ်အရာ၌။ ဝုစ္စမာနေ၊ ရှိသော်။ အတီတာနာဂတာနဉ္စ၊ အတိတ်အနာဂတ် တို့၏လည်း။ ပစ္စုပ္ပန္နတာ၊ ပစ္စုပ္ပန်၏အဖြစ်သည်။ အာပဇ္ဇယျ၊ ဖြစ်လေရာ၏။ စ၊ ဆက်။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့်ဖြစ်သည်။ သတိ၊ သော်။ ပစ္စုပ္ပန္နော ဓမ္မော။ပ။ပစ္စယောတိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဟောသင့်ဟောထိုက်သည်။ သိယာ၊ ၏။ တံ စ၊ ထိုစကားကိုလည်း။ န ဝုတ္တံ၊ မဟောအပ်ခဲ့။
ပန၊ တပါး။ ယေ၊ အကြင်ဆရာတို့သည်။ (ဝဒန္တိ-၌ စပ်) ဣဒ္ဓိမာ။ပ။ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏတ္တာတိ၊ တ္တာ-ဟူသော။ ဣဒံ ဝစနံ၊ ဤအဋ္ဌအထာစကားကို။ နိဿာယ၊ ၍။ အာဝဇ္ဇနဇဝနာနံ၊ အာဝဇ္ဇန်းနှင့် ဇောတို့၏။ ပစ္စုပ္ပန္နာတီတာရမ္မဏဘာဝေ၊ ပစ္စုပ္ပန်အာရုံ အတိတ်အာရုံ ရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ (သတိ) ပိ၊ သော်လည်း။ နာနာရမ္မဏတာဘာဝေါ ဝိယ၊ အထူးထူးသောအာရုံ (ကွဲပြားသောအာရုံ) ရှိသည်၏ အဖြစ်၏မရှိခြင်းကဲ့သို့။ ဧကဒွိတိစတုပဉ္စစိတ္တက္ခဏာနာဂတေသုပိ၊ တခု နှစ်ခု သုံးခု လေးခု ငါးခုသော စိတ္တက္ခဏဖြင့် မလာသေးသည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဝါ၊ ငါးခုသော စိတ္တက္ခဏဖြင့် အနာဂတ်ဖြစ်ကုန်သော။ စိတ္တေသု၊ တို့ကို။ အာဝဇ္ဇိတေသု၊ ဆင်ခြင်အပ်ကုန်သည်ရှိသော်။ အာဝဇ္ဇနဇဝနာနံ၊ တို့၏။ ယထာသမ္ဘဝံ၊ စွာ။ အနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာတီတာရမ္မဏဘာဝေ၊ အနာဂတ်အာရုံ ပစ္စုပ္ပန်အာရုံ အတိတ်အာရုံရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ (သတိ) ပိ၊ သော်လည်း။ နာနာရမ္မဏတာ၊ အထူးထူးသောအာရုံ (ကွဲပြားသောအာရုံ) ရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ နသိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ တေန၊ ကြောင့်။ စတုပဉ္စစိတ္တက္ခဏာနာဂတေ၊ လေးခု ငါးခုသော စိတ္တက္ခဏဖြင့် မလာသေးသောစိတ်ကို။ အာဝဇ္ဇိတေ၊ သော်။ အနာဂတာရမ္မဏပရိကမ္မာနန္တရံ၊ အနာဂတ်လျှင် အာရုံရှိသော ပရိကံ၏အခြားမဲ့၌။ ခဏပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏံ၊ အာရုံရှိသော။ စေတောပရိယဉာဏံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုဆရာတို့၏။ ဝါဒေါ၊ သည်။ (န သိဇ္ဈတိ-၌ စပ်) အနာဂတာရမ္မ ဏော။ပ။အာသေဝနပစ္စယောတိ၊ ယောဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော။ ဣမေသံ ပ ဉှာနံ၊ တို့၏။ အနုဒ္ဓဋတ္တာစ၊ မထုတ်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်၄င်း။ ဂဏနာယ၊ အရေအတွက်သင်္ချာဝါရ၌။ အာသေဝနေ တီဏီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ စ၊ ဟောအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်၄င်း။ န သိဇ္ဈတိ၊ မပြီး။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကုသလကိရိယာမဟဂ္ဂတံ၊ ကုသိုလ်မဟဂ္ဂုတ်သည်။ အနာသေဝနံ၊ အာသေဝနပစ္စည်း မရှိသည်-မရသည်မည်သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်တည်း။ စ၊ သည်မျှသာမကသေး။ ဧတဿ ဝါဒဿ၊ (အာဝဇ္ဇနဇဝနာနံ အနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏတ္တေပိ စေတောပရိယဉာဏံ သိဒ္ဓံ-ဟူသော) ဤဝါဒ၏။ (နိဿယ-၏သမ္ဗန်) အာဝဇ္ဇနဇဝနာနံ၊ အာဝဇ္ဇန်းနှင့် ဇောတို့၏။ ခဏပစ္စုပ္ပန္နနိရုဒ္ဓါရမ္မဏတာဝစနဿ၊ ခဏပစ္စုပ္ပန်စိတ်အာရုံ, ချုပ်လေပြီးသော စိတ်အာရုံရှိသည်၏အဖြစ်ကိုဆိုသော အဋ္ဌကထာစကား၏။ (ဘာဝ-၏ သမ္ဗန်) နိဿယဘာဝေါ၊ (ဝုတ္တနယကိုပြသောအားဖြင့်) မှီရာ၏အဖြစ်သည်။ န သိဇ္ဈတိ၊ မပြီး။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ယံ၊ အကြင်စိတ်သည်။ ပဝတ္တိဿတိ၊ လတံ့။ ဣတိ စ၊ ဤသို့၄င်း။ ဝိသေသံ၊ ကို။ အကတွာ၊ ၍။ ဂဟဏေ၊ ယူရာ၌။ ဝါ၊ ယူခြင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။) အာဝဇ္ဇနဿ၊ ၏။ အနာဂတဂ္ဂဟဏာဘာဝံ စ၊ အနာဂတ်စိတ်ကိုယူခြင်း၏မရှိခြင်းကို၄င်း။ သန္ဓာယေဝ၊ ၍သာလျှင်။ တဿ၊ ထိုအဋ္ဌကထာစကား၏။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ တဒါ၊ ၌။ ဘဝင်္ဂစလနာနန္တရံ၊ ၌။ အဘိမုခီဘူတမေဝ၊ ရှေးရှုဖြစ်၍ ဖြစ်သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ စိတ္တံ၊ ကို။ အာရဗ္ဘ၊ ၍။ အာဝဇ္ဇနာ၊ သည်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဇာနနစိတ္တဿပိ၊ သိသောစိတ်၏လည်း။ ဝတ္တမာနာရမ္မဏဘာဝေ၊ ဖြစ်ဆဲစိတ်လျှင် အာရုံရှိသည်၏အဖြစ်၌။ ဝါ၊ သည်။ (သတိ၊ သော်။) အာဝဇ္ဇနဇာနနစိတ္တာနံ၊ အာဝဇ္ဇန်းနှင့်သိသော ဇောစိတ်တို့၏။ သဟဋ္ဌာနဒေါသာပတ္တိယာ၊ တကွတည်ခြင်း (ပြိုင်တူဖြစ်ခြင်း) ဟူသော အပြစ်သို့ရောက်ြုခင်းဖြင့်၄င်း။ ဝါ၊ ကြောင့်၄င်း။ (ပဋိက္ခိပိတွာ-၌ စပ်)
ပန၊ ဆက်။ စေတောပရိယဉာဏဿ၊ ၏။ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏတာ၊ ပစ္စုပ္ပန်လျှင်အာရုံရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧဝံ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဝိစာရတာ၊ စိစစ်အပ်သနည်း။ အတီတော ဓမ္မော။ပ။ပစ္စယောတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူကုန်သော။ ဧတေသံ၊ ဤပြဿနာတို့၏။ ဝိဘင်္ဂေသု၊ ဝိဘင်းတို့၌။ အတီတာ ခန္ဓာ။ပ။ပစ္စယောတိ စ၊ ဟူ၍၄င်း။ စေတောပရိယဉာဏဂ္ဂဟဏံ၊ ဉာဏ်ကိုယူခြင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ ပစ္စုပ္ပန္နော ဓမ္မော ပစ္စုပ္ပန္နဿ ဓမ္မဿာတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော။ ဧတဿ၊ ဤပြဿနာ၏။ ဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ ပစ္စုပ္ပန္နာ ခန္ဓာ။ပ။ပစ္စယောတိစ၊ ဟူ၍၄င်း။ ဥပ္ပန္နတ္တိကေ၊ ၌။ ဥပ္ပန္နာ ခန္ဓာ။ပ။ပစ္စယောတိစ၊ ဟူ၍၄င်း။ ဧတ္တကေဿဝ၊ ဤမျှ၏သာလျှင်။ ဝါ၊ ဤမျှကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ပစ္စုပ္ပန္နေ၊ သော။ စိတ္တေ၊ ၌။ စေတောပရိယဉာဏံ၊ သည်။ နပ္ပဝတ္တတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိညာယတိ နနု၊ သိအပ်သည်မဟုတ်ပါလော။ ဟိ၊ မှန်။ ယဒိပဝတ္တေယျ၊ အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့။ ပုရိမေသု ဝိယ၊ ရှေးသုံးပါးသော ဝိဘင်းတို့၌ကဲ့သို့။ ဣတရေသုစ၊ ဤမှတပါးသော နောက်နှစ်ပါးသော ဝိဘင်းတို့၌လည်း။ စေတောပရိယဉာဏဂ္ဂဟဏံ၊ ကို။ ကတ္တဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဝါ၊ ဖြစ်ရာသည်မဟုတ်ပါလော။ ဣတိ၊ ဤကား စောဒနာတည်း။ ကတ္တဗ္ဗံ၊ သည်။ သစ္စံ၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ နယဒဿနဝသေန၊ နည်းကိုပြခြင်း၏ အစွမ်းဖြင့်။ တံ၊ ထိုဝိဘင်းစကားကို။ သံခိတ္တံ၊ ချုံးအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သောအနက်ကို။ အညာယ၊ တပါးသော။ ပါဠိယာ၊ ဖြင့်။ ဝိညာယတိ၊ ၏။
ဟိ၊ ချဲ့။ ဝါ၊ မှန်။ အတီတာရမ္မဏော ဓမ္မော။ပ။
၄၁၇။ တေသန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ တေသုဒွီသုဉာဏေသု၊ ထိုနှစ်ပါးသောဉာဏ်တို့တွင်။ ဣတိ၊ သို့။ နိဒ္ဓါရဏေ၊ ၌။ သာမိဝစနံ၊ တည်း။ အာရမ္မဏံ၊ သည်။ စိတ္တမေဝ၊ စိတ်သာလျှင်တည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) စေတောပရိယဉာဏတ္တာ၊ ဉာဏ်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ အညံခန္ဓံဝါ။ပ။န ဇာနာတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ခန္ဓပ္ပဋိဗဒ္ဓံ နာမ၊ ခန္ဓာနှင့်စပ်သောအရာမည်သည်ကား။ ဂေါတ္တာဒိ၊ အနွယ်အစရှိသည်တည်း။ (စိတ္တမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ အာရမ္မဏံ၊ သည်။) ယဒိ (သိယာ)၊ အကယ်၍ဖြစ်ငြားအံ့။ ဧဝံ (သတိ)၊ ဤသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ ကထံ၊ လျှင်။ မဂ္ဂါရမ္မဏံ၊ မဂ်လျှင်အာရုံရှိသည်။ (ဟောတိ၊ နည်း။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တစိတ္တာရမ္မဏတ္တာ။ပ။ဝုတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စေတနာမတ္တမေဝ၊ စေတနာမျှသည်သာလျှင်။ အာရမ္မဏံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တထာဟိ၊ ပင်လျှင်။ တံ၊ ထိုဉာဏ်ကို။ ယထာကမ္မူပဂဉာဏန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဟောအပ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ခန္ဓပ္ပဋိဗဒ္ဓေသူတိဧတ္ထ၊ ၌။ နိဗ္ဗာနမ္ပိ၊ သည်လည်း။ ခန္ဓပ္ပဋိဗဒ္ဓမေဝ၊ ခန္ဓာနှင့်စပ်သည်သာလျှင်တည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ခန္ဓေဟိ၊ နာမက္ခန္ဓာတို့သည်။ ဝိသယီကတတ္တာ၊ အာရုံပြုသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တထာ-တံဝစနံ၊ သည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ [အတီတေ၊ ၌။ ဗုဒ္ဓါ၊ တို့သည်။ မဂ္ဂံ၊ ကို။ ဘာဝယိံသု၊ ပွါးစေကုန်ပြီ။ ဖလံ၊ ကို။ သစ္ဆာကံသု၊ မျက်မှောက်ပြုကုန်ပြီ။ အနုပါဒိသေသာယ၊ ဥပါဒိမည်သောခန္ဓာအကြွင်းမရှိသော။ နိဗ္ဗာနဓာတုယာ၊ ဖြင့်။ ပရိနိဗ္ဗာယိံသု၊ ကုန်ပြီ။ ဣတိ၊ သို့။ ဆိန္နဝဋုမကာနုဿရဏဝသေန၊ ပြတ်ပြီးသောသံသရာဝဋ်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို အောက်မေ့ခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ မဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနပစ္စဝေက္ခဏတောပိ၊ မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ကို ဆင်ခြင်ခြင်းအားဖြင့်လည်း။ အပ္ပမာဏာရမ္မဏံ၊ ဏတရားလျှင် အာရုံရှိ၏။] တတ္ထ
၊ ထိုမဂ္ဂဖလပစ္စဝေက္ခဏတော-ဟူသောပါဌ်၌။ တာ၊ စွာ။ မဂ္ဂဖလပစ္စဝေက္ခဏာနိ၊ မဂ်ကိုဆင်ခြင်ခြင်း, ဖိုလ်ကိုဆင်ခြင်ခြင်းတို့သည်။ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏေန၊ ဖြင့်။ မဂ္ဂဖလေသု၊ တို့ကို။ ဉာတေသု၊ သိအပ်ကုန်ပြီးသည်ရှိသော်။ (မူလဋီကာသီမူနှင့်အညီပင်) ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ နိဗ္ဗာနပစ္စဝေက္ခဏဉ္စ၊ နိဗ္ဗာန်ကိုဆင်ခြင်ခြင်း သည်လည်း။ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏေသု၊ နိဗ္ဗာန်လျှင်အာရုံရှိကုန်သော။ အပ္ပမာဏဓမ္မေသု၊ ဏတရားတို့ကို။ ဝါ၊ မဂ်ဖိုလ်တရားတို့ကို။ ဉာတေသု၊ သော်။ (ပဝတ္တတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ မဂ္ဂါဒိပစ္စဝေက္ခဏာနိ၊ မဂ်အစရှိသည်တို့ကိုဆင်ခြင်ခြင်းတို့သည်။ ပုဗ္ဗေနိဝါဿနုဿတိဉာဏဿ၊ ၏။ အပ္ပမာဏာရမ္မဏတံ၊ အပ္ပမာဏခန္ဓာလျှင် အာရုံရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ သာဓေန္တိ၊ ပြီးစေကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ အပ္ပမာဏာ၊ ကုန်သော။ ခန္ဓာ၊ မဂ်ဖိုလ်ခန္ဓာတို့သည်။ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ ဉာဏဿ၊ အား။ အာရမ္မဏပစ္စယေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စယော၊ ၏။ ဣစ္စေဝ၊ ဤသို့သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ နိဗ္ဗာနံ၊ သည်။ ဣတိ၊ သို့။ န ဝုတ္တံ၊ အာရမ္မဏပစ္စည်းအဖြစ်ဖြင့် မဟောအပ်။ တသ္မာ၊ ထိုသို့ ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏ်၏ နိဗ္ဗာန်လျှင် အာရုံရှိသည်၏ အဖြစ်ပြသောပါဌ် တစုံတခုမျှ မရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏေန ဧဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ မဂ္ဂဖလပစ္စဝေက္ခဏကိစ္စေ၊ မဂ်ဖိုလ်တို့ကို အသီးသီးသက်ဝင်၍ ရှုခြင်း-အောက်မေ့ခြင်းကိစ္စကို။ ဝုစ္စမာနေပိ၊ သော်လည်း။ နိဗ္ဗာနပစ္စဝေက္ခဏတာ၊ နိဗ္ဗာန်ကိုသက်ဝင်၍ ရှုသည်အောက်မေ့သည်၏ အဖြစ်သည်။ ဝါ၊ ကို။ ဝတ္တုံ၊ ငှါ။ န သက္ကာ၊ မစွမ်းနိုင်-မဖြစ်နိုင်။ ပန၊ သော်လည်း။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ တဿာပိ၊ ထိုပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏ်၏လည်း။ (ဤပုဒ်မူလဋီကာ၌သာ ရှိသည်) နိဗ္ဗာနာရမ္မဏတာ၊ ကို။ နိဒဿိတာ၊ ၏။ (သီမူ၌ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏာတာပိ ဒဿိတာ-ဟုရှိ၏။ မူလဋီကာ၌ တဿာပိနိဗ္ဗာနာရမ္မတာ အနုညာတာတိ ဒိဿတိ ဟုရှိ၏)ကုသလာခန္ဓာတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော။ ဗဟုဝစနနိဒ္ဒေသော၊ ဗဟုဝုစ်ဖြင့် ညွှန်ပြသော စကားသည်။ ဣဒ္ဓိဝိဓပုဗ္ဗေနိဝါသာနာဂတံသဉာဏာပေက္ခာ၊ ဉာဏ်ကိုငဲ့၏။ စေတောပရိယယထာကမ္မူ ပဂဉာဏာပေက္ခော၊ ဉာဏ်တို့ကို ငဲ့သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုစေတောပရိယဉာဏ်နှင့် ယထာကမ္မူပဂဉာဏ်တို့၏။ စတုက္ခန္ဓာရမ္မဏဘာဝဿ၊ လေးပါးသောနာမက္ခန္ဓာလျှင် အာရုံရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ အသာဓကော၊ မပြီးစေတတ်သည်။ (ဟောတိ၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်လော။) ဣတိ စေ၊ ဤသို့စောဒနာငြားအံ့။ (အသာဓကော၊ မပြီးစေတတ်သည်။) န၊ မဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အညတ္ထ၊ တပါးသောဝိဘင်းတို့၌။ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ၊ ဝိတက်ကားမရှိဝိစာရမျှသာရှိကုန်သော။ ခန္ဓာစ၊ တို့သည်၄င်း။ ဝိစာရောစ၊ သည်၄င်း။ စေတောပရိယဉာဏဿ၊ အား၄င်း။ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏဿ၊ အား၄င်း။ အနာဂတံသဉာဏဿ၊ အား၄င်း။ အာရမ္မဏပစ္စယေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စယော၊ ၏။ ဣတိ စ၊ သို့၄င်း။ သဝိတက္ကသဝိစရာ၊ ကုန်သော။ ခန္ဓာ စ၊ တို့သည်၄င်း။ ဝိတက္ကာ စ၊ သည်၄င်း။ စေတောပရိယဉာဏဿ၊ အား၄င်း။ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏဿ၊ အား၄င်း။ အနာဂတံသဉာဏဿ၊ အား၄င်း။ အာရမ္မဏပစ္စယေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စယော၊ ၏။ ဣတိ၊ စ၊ သို့၄င်း။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဗဟုဝစနနိဒ္ဒေသော၊ သည်။ စေတောပရိယဉာဏာပေက္ခောပိ၊ ငဲ့သည်လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဣမဿ အတ္ထဿ၊ ၏။ သိဒ္ဓိတော၊ ပြီးခြင်းကြောင့်တည်း။ ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့ပင်ဆိုငြားသော်လည်း။ ယထာကမ္မူပဂဉာဏဿ၊ ၏။ “အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာခန္ဓာ စ ဝိစာရောစာ” တိအာဒီသု၊ တို့၌။ အဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ စတုက္ခန္ဓာရမ္မဏတာ၊ လေးပါးသောခန္ဓာလျှင် အာရုံရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ န သိဇ္ဈတိ၊ မပြီးသည်မဟုတ်လော။ ဣတိ၊ ဤသို့စေဒနာငြားအံ့။ န၊ မပြီးသည်ကားမဟုတ်ပြီး၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တတ္ထ၊ ထိုဝိဘင်းပါဌ်တို့၌။ အဝစနဿ၊ ယထာကမ္မူပဂဉာဏ်ကို မဟောခြင်း၏။ အညကာရဏတ္တာ၊ တပါးသောအကြောင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ ယထာကမ္မူပဂဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ကမ္မသံသဋ္ဌာ၊ ကံနှင့်နှီးနှောကုန် ယှဉ်ကုန်သော။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ ခန္ဓာ၊ တို့ကို။ ကမ္မမုခေန၊ ကံကိုပဓာနပြုသဖြင့်။ ဂယှန္တိ၊ ယူအပ်ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ စေတာပရိယဉာဏံ၊ သည်။ ပုရိမပရိကမ္မဝသေန၊ ဖြင့်။ အဝိတက္ကာဒိဝိဘာဂံ စ၊ အဝိတက္ကစိတ် စသည်ဖြင့် ဝေဘန်ပိုင်းခြမ်းခြင်းလည်းရှိသော။ သရာဂါဒိဝိဘာဂဉ္စ၊ သရာဂစိတ် စသည်ဖြင့် ဝေဘန်ပိုင်းခြမ်းခြင်းလည်းရှိသော။ စိတ္တံ၊ ကို။ ဝိဘာဝေတိ ယထာ၊ ထင်လင်းစေသကဲ့သို့။ တံ၊ ထိုယထာကမ္မူပဂဉာဏ်သည်။ ဧဝံ၊ တူ။ သဝိဘာဂံ၊ ဝေဘန်ခြင်းရှိသောကံကို။ (မူလဋီကာသီမူတို့နှင့်အညီပင်) န ဝိဘာဝေတိ၊ မထင်လင်းစေတတ်။ ပန၊ စင်စစ်။ ကမ္မဝသေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ သမုဒါယံ၊ အပေါင်းကို။ ဝိဘာဝေတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ ခန္ဓာ စ ဝိစာရော စာတိအာဒိကေ၊ ရှိသော။ ဝိဘာဂကရဏေ၊ ခွဲခြမ်းဝေဘန်ခြင်းကိုပြုရာ၌။ တံ၊ ထိုယထာကမ္မူပဂဉာဏ်ကို။ န၊ ဝုတ္တံ၊ အပ်။ စတုက္ခန္ဓာနာရမ္မဏတော၊ လေးပါးသောနာမက္ခန္ဓာလျှင် အာရုံမရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ န ဝုတ္တံ၊ မဟောအပ်သည်ကား။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ဣဒံ ပန၊ ဤအကြောင်းသည်ကား။ အဿ၊ ထိုယထာကမ္မူပဂဉာဏ်ကို မဟောခြင်း၏။ အကာရဏံ၊ အကြောင်းမဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) တတ္ထာပိ၊ ထိုဝိဘင်း၌လည်း။ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏဿ ယထာကမ္မူပဂဉာဏဿ အနာဂတံသဉာဏဿာတိ၊ ဟူ၍။ ပဌန္တိဧဝ၊ ရွတ်ဆိုကြကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ ဟိ၊ ထိုသို့ရွတ်ဆိုသင့်စွ။ တံ၊ ထိုယထာကမ္မူပဂဉာဏ်သည်။ ကုသလာကုသလဝိဘာဂံ ဝိယ၊ ကုသိုလ်အကုသိုလ်အားဖြင့် ခွဲခြမ်းဝေဘန်ခြင်းရှိသော။ ကမ္မံ၊ ကို။ ဝိဘာတက္ကာဒိဝိဘာဂံ၊ သဝိတက္ကကံ စသည်ဖြင့် ခွဲခြမ်းဝေဘန်ခြင်းရှိသော။ ကမ္မံ၊ ကို။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ငှါ။ အသမတ္ထံ၊ မစွမ်းနိုင်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဟိ၊ မှန်။ ဒုစ္စရိတသုစရိတဝိဘာဝနမ္ပိ၊ ဒုစရိုက် သုစရိုက်ကို ထင်လင်းစေခြင်းသည်လည်း။ လောဘာဒိ။ပ။ဝိဘာဝနံ၊ လောဘစသည် အလောဘစသည်တို့နှင့် ယှဉ်ခြင်းဖြင့် ခွဲခြမ်းဝေဘန်ခြင်းအထူးကို ထင်လင်းစေခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ပြီး၏။
ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏံ၊ သည်။ နာမဂေါတ္တာနုဿရဏကာလေ၊ ၌။ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏံ၊ ရှိ၏။ ဣတိ ဧတ္တကမေဝ၊ ဤမျှကိုသာလျှင်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ရှေးအဋ္ဌကထာ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ နာမဂေါတ္တံ၊ သည်။ ခန္ဓူပနိဗန္ဓော၊ သော။ သမ္မုသိတိဒ္ဓေါ၊ သော။ ဗျဉ္ဇနတ္ထော၊ တည်း။ ဗျဉ္ဇနံ၊ သဒ္ဒါသည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ဤသို့သော။ အယံ၊ ဤသည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အမှာကံ၊ တို့၏။ ခန္တိ၊ အလိုတည်း။ ဣတိ၊ ဤစကားဖြင့်။ အယံ၊ ဤစကားသည်။ အာစရိယဿ၊ အဋ္ဌကထာဆရာ၏။ အတ္တနော မတိ၊ တည်း။ (ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။) ပန၊ ဆက်။ န ဗျဉ္ဇနန္တိ၊ ဟူသော။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဗျဉ္ဇနဦှတိအာဒိ၊ ဤသို့ အစရှိသောစကားသည်။ တဿ၊ ထိုစကားကို။ သမတ္ထနံ၊ ပြီးစေကြောင်းဖြစ်သောစကားတည်း။
၄၁၉။ ကာမာဝစရေ နိဗ္ဗတ္တိဿတီတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ နိဗ္ဗတ္တိက္ခန္ဓဇာနနံ၊ ဖြစ်သောခန္ဓာတို့ကို သိခြင်းကို။ အာဟ၊ ၏။
၄၂၀။ ဧတ္ထာတိ၊ ကား။ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏတ္တိကဝသေန၊ ဖြင့်။ အဘိညာဉာဏာနံ၊ တို့၏။ ဧတသ္မိံ အာရမ္မဏဝိစာရေ၊ ဤအာရုံကိုစိစစ်ရာ၌။ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏဉ္စေဝ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏဉ္စာတိ၊ ဟူ၍။ ဧကဇ္ဈံ၊ တပေါင်းတည်း။
အဘိညာနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီ။
ဣတိ၊ သည်ကား။ တေရသမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
၁၄- ခန္ဓနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ (၇၃-၁)
ပညာကထာဝဏ္ဏနာ
၄၂၁။ သဗ္ဗာကာရေနာတိ၊ ကား။ ဥပစာရာကာရော၊ ဥပစာရ၏ အခြင်းအရာ၎င်း။ အပ္ပနာကာရော၊ အပ္ပနာ၏အခြင်းအရာ၎င်း။ ဝသီဘာဝါကာရော၊ ဝသီဘော်၏ အခြင်းအရာ၎င်း။ ဝိတက္ကာဒိသမတိက္ကမာကာရော၊ ဝိတက်စသည်ကို ကျော်လွန်ခြင်း၏ အခြင်းအရာ၎င်း။ ရူပါဒီဟိ၊ ရုပ်စသည်တို့မှ။ ဝိရဇ္ဇနာကာရော၊ တပ်မက်ကင်းခြင်း-စက်ဆုပ်လွန်မြောက်ခြင်း၏ အခြင်းအရာ၎င်း။ စုဒ္ဒသဓာ၊ ၁၄-ပါး အပြားအားဖြင့်။ စိတ္တဿ၊ ကို။ ပရိဒမနာကာရော၊ ဆုံးမခြင်း-လေ့လာစေခြင်း၏ အခြင်းအရာ၎င်း။ ပဉ္စဝိဓအာနိသံသာဓိဂမာကာရော၊ ငါးပါးသော အဘိညာအာနိသင်တို့ကို ရခြင်း၏ အခြင်းအရာ၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧဝမာဒိနာ၊ သော။ သဗ္ဗေန၊ သော။ ဘာဝနာကာရေန၊ ဘာဝနာ၏အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဝါ၊ ပွါးစေပုံ အခြင်းအရာအားဖြင့်။
တဒနန္တရာတိ၊ ကား။ စိတ္တံ ပညန္တိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ ဒေသနာက္ကမေန စ၊ ဒေသနာအစဉ် အားဖြင့်၎င်း။ ပဋိပတ္တိက္ကမေန စ၊ ဖြင့်၎င်း။ တဿ သမာဓိဿ၊ ၏။ အနန္တရာ၊ အခြားမဲ့၌။ သမာဓိဘာဝနာယ၊ နှင့်။ သမန္နာဂတေန၊ သော။ ဘိက္ခုနာ၊ သည်။ ပညာ၊ ကို။ ဘာဝေတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ပညဉ္စဘာဝယန္တိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ အဘိသင်္ခေပဒေသိတတ္တာ၊ အလွန်အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ တနည်းကား။ ဂါထာဝဏ္ဏနာယံ၊ ဂါထာ၏အဖွင့်၌။ သမာဓိ။ပ။သတ္ထန္တိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ အတိဝိယ၊ အလွန်လျှင်။ သင်္ခေပေန၊ ဖြင့်။ ဘာသိတတ္တာ၊ ဖွင့်ဆိုအပ်ခဲ့သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သာ ပညာ၊ သည်။ အယန္တိ၊ ဤသည်ပင်တည်းဟူ၍။ သဘာဝတော၊ အားဖြင့်။ ဝိညာတုမ္ပိ၊ ငှါလည်း။ တာဝ၊ စွာ။ န သုကရာ၊ မလွယ်လှသေး။ ဘာဝနာဝိဓာနဿ၊ ဘာဝနာအစီအရင်၏။ အဒဿိတတ္တာ၊ မပြအပ်သေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဘာဝေတုံ ပန၊ ငှါမူကား။ ပဂေဝ၊ ရှေးဦးကပင်လျှင်။ န သုကရာ၊ မလွယ်သည်သာ တည်း။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ပုစ္ဆနဋ္ဌေန၊ မေးခြင်းအနက်ကြောင့်။ ပဥှာ၊ မည်၏။ ကမ္မံ၊ ကမ္မဟူသည်။ ကိရိယာ ကရဏံ၊ ပြုခြင်းတည်း။ ပဥှာဝ၊ မေးခြင်းသည်ပင်လျှင်။ ကမ္မံ၊ ပြုခြင်းအမှုတည်း။ ပဥှာကမ္မံ၊ မေးခြင်းအမှု။ ပုစ္ဆနပယောဂေါ၊ မေးခြင်းပယောဂတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။
ကာ ပညာတိ၊ ကား။ သရူပပုစ္ဆာ၊ သရုပ်ကိုမေးခြင်းတည်း။ ကေနဋ္ဌေနပညာတိ၊ ကား။ ကေန အတ္ထေန၊ ကြောင့်။ ပညာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ နည်း။ ပညာတိ ပဒံ၊ ပုဒ်သည်။ ကံ အဘိဓေယျတ္ထံ၊ ကို။ နိဿာယ၊ ၍။ ပဝတ္တံ၊ နည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ပန၊ တပါး။ သာ အယံ ပညာ၊ ကို။ သဘာဝတော စ၊ သဘောအားဖြင့်၎င်း။ ကိစ္စတော စ၊ ၎င်း။ ဥပဋ္ဌာနာကာရတော စ၊ ထင်သော အခြင်းအရာအားဖြင့်၎င်း။ အာသန္နကာရဏတော စ၊ နီးသောအကြောင်းအားဖြင့်၎င်း။ ကထံ ဇာနိတဗ္ဗာ၊ အဘယ်သို့သိအပ်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးရန်ရှိသောကြောင့်။ ကာနဿာ။ပ။ဋ္ဌာနာနီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကတိဝိဓာတိ၊ ကား။ ပဘေဒပုစ္ဆာ၊ အပြားကိုမေးခြင်းတည်း။ ပန၊ စောဒနာအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သံကိလေသဝေါဒါနပုစ္ဆာ၊ ကို။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဂတိတာ၊ မယူအပ်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤကား စောဒနာတည်း။ ဝုစ္စတေ၊ အဖြေကိုဆိုအပ်၏။ တာဝ၊ စွာ။ လောကုတ္တရာယ ပညာယ၊ ၏။ သံကိလေသော၊ ညစ်ညူးကြောင်းသည်။ နတ္ထေဝ၊ မရှိသည်သာတည်း။ စ၊ ဆက်။ တသ္မိံ၊ ထိုသံကိလေသသည်။ အသတိ၊ မရှိလတ်သော်။ ဝေါဒါနပုစ္ဆာ၊ သည်။ ကုတော၊ အဘယ်မှာရှိအံ့နည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဒုဘယံ၊ ကို။ န ဂတိတံ၊ မယူအပ်။ ပန၊ ပါး။ လောကိယာယ၊ လောကီပညာ၏။ တာနိ၊ ထိုသံကိလေသ ဝေါဒါနတို့သည်။ မဂ္ဂါမဂ္ဂ။ပ။ဂဓတ္တာ၊ မဂါမဂ္ဂဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိ၌ အတွင်းဝင် ကုန်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဘာဝနာဝိဓာနေ ဧဝ၊ ၌သာလျှင်။ အန္တောဂဓာနိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ န ဂဟိတာနိ၊ ကုန်။ ဝါ၊ တနည်း။ သမာဓိဘာဝနာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တနယာနုသာရေန၊ ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းကို အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ န ဂတိတာနိ၊ ကုန်။ ပဋိပတ္တိ နာမ၊ အကျင့်ပဋိပတ်မည်သည်ကား။ ဒိဋ္ဌာနိသံသေ ဧဝ၊ မြင်အပ်ပြီးသော အာနိသင်ရှိသော်သာလျှင်။ ဝါ၊ အာနိသင်ရှိသောအမူ၌သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပညာ။ပ။နိသံသောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
၄၂၂။ တတြာတိ၊ ကား။ တသ္မိံ ပဥှာကမ္မေ၊ ထိုမေးခွန်း အမှု၌။ ဝါ၊ တနည်း။ တဿ ပဥှာကမ္မဿ၊ ၏။ ဝိဿဇ္ဇနန္တိ၊ ကား။ ဝိဝရဏံ၊ အဖွင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်၏။ ပုစ္ဆိတော၊ သော။ အတ္ထော၊ သည်။ အဝိဘာဝိတတ္တာ၊ ထင်စွာ မပြအပ်သေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မုဋ္ဌိယံကတော ဝိယ၊ လက်ဆုပ်၌ ပြုထားအပ်သောအရာကဲ့သို့။ နိဂူဠှေ၊ တိမ်မြုပ်ကွယ်ဝှက်သည်ဖြစ်၍။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်၏။
၄၂၃။ သဉ္ဇာနနဝိဇာနနာကာရဝိသိဋ္ဌန္တိ၊ ကား။ သဉ္ဇာ။ပ။ကာရေဟိ၊ အမှတ်ပြု၍သိသော အခြင်းအရာ, အထူးသိသောအခြင်းအရာတို့မှ။ သာတိသယံ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွဖြစ်သော။ ယတော၊ ယင်းသို့ အလွန်အကဲနှင့်တကွဖြစ်သောကြောင့်။ နာနပ္ပကာရတော၊ အားဖြင့်။ ဇာနနံ၊ သိခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဇာနနဘာဝေါ၊ သိသည်၏အဖြစ်သည်။ ဝိသယဂ္ဂဟဏကာရော၊ အာရုံကိုယူသောအခြင်းအရာတည်း။ (သမာနေပိ ဇာနနဘာဝေပါဌ်၏ အဖွင့်ဖြစ်သည်၊ ထို့ကြောင့် ဇာနနဘာဝေတိ တိသယဂ္ဂဟဏကာရေ-ဟု ရှိလျှင် ယုတ္တတရဖြစ်သည်။) ဟိ၊ မှန်၏။ နေသံ၊ ထိုသညာ သိညာဉ်ပညာတို့၏။ သော ဝိသယဂ္ဂဟဏာကာရော၊ သည်။ သမာနော၊ တူညီ၏။ သဉ္ဇာနနာဒိအာကာရော၊ အမှတ်ပြု၍သိခြင်းစသောအခြင်းအရာသည်။ န သမာနော၊ မတူညီပေ။ ပီတကန္တိဧတ္ထ၊ ၌။ ဣတိ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အာဒိအတ္ထော၊ အာဒိအနက်ရှိ၏။ တေန၊ ထိုဣတိ-သဒ္ဒါဖြင့်။ လောဟိတကံ၊ နီသည်။ ဩဒါတံ၊ ဖြူသည်။ ဒီဃံ၊ ရှည်သည်။ ရဿံ၊ တိုသည်။ ဣတိအာဒိကေ၊ ဤသို့အစရှိကုန်သော။ သညာယ၊ ၏။ ဝါ၊ ဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗာကာရေ၊ ယူအပ်သောအခြင်းအရာတို့ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ သဉ္ဇာနနမတ္တမေဝါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သဉ္ဇနနံ နာမ၊ သဉ္ဇာနနမည်သည်ကား။ နီလံပီတန္တိအာဒိကံ၊ အညို အရွှေအစရှိသော။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ ဝိဇ္ဇာမနံ ဝါ၊ ရှိသည်ကို၄င်း။ အဝိဇ္ဇမာနံ ဝါ၊ မရှိသည်ကို၄င်း။ သညာနိမိတ္တံ၊ မှတ်မိခြင်း၏အကြောင်းနိမိတ်ကို ပြုခြင်းကိစ္စရှိ၏။ ဝိသေသနိဝတ္တိအတ္ထေန၊ အထူးကိုနစ်စေခြင်းအနက်ရှိသော။ မတ္တသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဝိဇာနနပဇာ နနာကာရေ၊ အထူးသိခြင်းအပြားအားဖြင့် သိခြင်း၏အခြင်းအရာတို့ကို။ နိဝတ္တေတိ၊ နစ်စေ၏။ ဧဝသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဣမဿာ၊ ဤသညာအား။ တေ ဝိသေသာ၊ ထိုအထူးသိခြင်းအပြားအားဖြင့်သိခြင်း ဟူသော အထူးတို့သည်။ ကဒါစိပိ၊ တရံတခါမျှလည်း။ နတ္တေဝ၊ မရှိကုန်သည်သာတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အဝဓာရေတိ၊ ပိုင်းခြားကန့်သတ်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အနိစ္စံ ဒုက္ခန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
ဣဒါနိ၊ ၌။ ယထာဝုတ္တံ၊ သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဥပမာယ၊ ဖြင့်။ ပတိဋ္ဌာပေတုံ၊ တည်စေခြင်းငှါ။ ယထာ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ၌။ အဇာတဗုဒ္ဓီတိ၊ ကား။ အသဉ္ဇာတဗျဝဟာရဗုဒ္ဓိ၊ မဖြစ်သေးသော ရောင်းဝယ်ရေး၌ အသိဉာဏ်ရှိသောသူတည်း။ ဝါ၊ ရောင်းဝယ်ရေး၌ အသိဉာဏ်မဖြစ် သေးသောသူတည်း။ ဥပဘောဂပရိဘောဂန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ ဥပဘောဂပရိဘောဂါရဟံ၊ အတွင်းအသုံး အဆောင် အပအသုံးအဆောင်ကို ထိုက်တန်သော။ ဥပဘောဂပရိဘောဂဝတ္ထူနံ၊ အဆောင်ဝတ္ထု တို့ကို။ ပဋိလာဘယောဂျံ၊ ရခြင်းငှါ သင့်လျော်ထိုက်တန်သော။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဆေကောတိ၊ ကား။ မဟာသာရော၊ များသောအနှစ် ငွေသားရှိသောအသပြာတည်း။ ကူဋောတိ၊ ကား။ တမ္ဗကံသာဒိမယော၊ ကြေးနီ ကြေးဖြူစသည်ဖြင့်ပြီးသော။ ကဟာပဏပတိရူပကော၊ ငွေအသပြာတု တည်း။ အဒ္ဓသာရောတိ၊ ကား။ ဥပဍ္ဎဂ္ဃနကော၊ ထက်ဝက်ထိုက်တန်သော အသပြာတည်း။ ဣတိသဒ္ဒေါ၊ သည်။ အာဒိ အတ္ထော၊ ရှိ၏။ တေန၊ ဖြင့်။ ပါဒသာရသမသာရပရောပါဒသာရာဒီနံ၊ တမတ်(၄-ပုံတပုံ) အနှစ်ရှိသောအသပြာယ အမျှအပြည့်အနှစ်ရှိသော အသပြာယ တမတ်ကျော် အနှစ်ရှိသောအသပြာ စသည်တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ရေတွက်သိမ်းယူခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ တေ ပကာရေတိ၊ ကား။ ဣန္ဒဇာလာဇာတိပုပ္ဖါဒိပ္ပကာရေ စေဝ၊ ဣန္ဒဇာလာမည်သော အဇ္ဇုန၏ လက်နက်သဏ္ဌာန်ယ မြတ်လေးပန်းသဏ္ဌာန် အစရှိသောအပြားတို့ကို၎င်း။ ဆေကာဒိပ္ပကာရေ စ၊ ငွေစစ်ငွေကောင်း အစရှိသောအပြားတို့ကို၎င်း။ (ဤ၌ ဣန္ဒဇာလာလက်နက်သဏ္ဌာန်စသည်မှာ အသပြာ၌ ထုရိုက်ပုံသွင်းထားသော ပုံသဏ္ဌာန်ဟု ယူသင့်၏)
သညာ ဟီတိအာဒိ၊ အစရှိသောစကားသည်။ ဥပမာသံသန္ဒနံ၊ ဥပမာနှင့်နှီးနှောပြသော စကားတည်း။ ဝိဘာဂံ၊ ခွဲခြားခြင်းကို။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ ပိဏ္ဍဝသေနေဝ၊ အပေါင်း၏အစွမ်းအား ဖြင့်သာလျှင်။ ဝါ၊ အပေါင်းလိုက်အားဖြင့်သာလျှင်။ အာရမ္မဏဿ၊ ကို။ ဂဟဏတော၊ ယူခြင်းကြောင့်။ သညာ၊ ကို။ ဒါရကဿ၊ သူငယ်၏။ ကဟာပဏဒဿနသဒိသီ၊ အသပြာတို့ကို မြင်ခြင်းနှင့် တူသည်ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ တထာ ဟိ၊ မှန်၏။ သာ၊ ထိုသညာကို။ ယထာဥပဋ္ဌိတဝိသယ ပဒဋ္ဌာနာ၊ ထင်တိုင်းသောအာရုံလျှင် နီးသောအကြောင်းရှိသည်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဝိညာဏံ၊ ကို။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ ဧကစ္စဝိသေသဂဟဏသမတ္ထတာယ၊ အချို့သောအထူးဝိသေသကိုယူခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဂါမိကပုရိသဿ၊ ၏။ ကဟာပဏဒဿနဒိယံ၊ တူသည်ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပညာ၊ ကို။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ အနဝသေသဝိသေသာဝဗောဓတော၊ အကြွင်းမဲ့အလုံးစုံသော အထူးဝိသေသကို သိခြင်းကြောင့်။ ဟေရညိကဿ၊ ၏။ ကဟာပဏဒဿနသဒိသီ၊ တူသည်ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။
ယတ္ထာတိ၊ ကား။ ယသ္မိံ စိတ္တုပ္ပါဒေ၊ အကြင်စိတ္တုပ္ပါဒ်၌။ န တတ္ထ ဧကံသေန ဟောတီတိ၊ ကား။ တသ္မိံ စိတ္တုပ္ပါဒေ၊ ၌။ ပညာ၊ သည်။ ဧကန္တေန၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ န ဟောတိ၊ ရှိသည်မဟုတ်။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဒုဟေတုကအဟေတုကစိတ္တုပ္ပါဒေသု၊ ဒွိဟိတ် အဟိတ် စိတ္တုပ္ပါဒ်တို့၌။ ပညာ၊ သည်။ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ မဖြစ်။ အဝိနိဗ္ဘုတ္တာတိ၊ ကား။ အဝိယုတ္တာ၊ မကွဲအကွာကုန်သည်။ တေဟီတိ၊ ကား။ သညာဝိညာဏေဟိ၊ တို့မှ။ ဟိ၊ ထင်စွာပြအံ့။ သုခံ၊ သည်။ ပီတိယာ၊ နှင့်။ နိယမတော၊ ကိန်းသေအားဖြင့်။ အဝိယုတ္တံ၊ မကွာမကွဲ အမြဲယှဉ်သည်။ န ဟောတိ ယထာ၊ မဖြစ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ သညာဝိညာဏာနိ၊ တို့သည်။ ပညာယ၊ နှင့်။ နိယမတော၊ ဖြင့်။ အဝိယုတ္တာ၊ ကုန်သည်။ န ဟောန္တိ၊ ကုန်။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ပန၊ ပြန်လှန်၍ပြအံ့။ ပီတိ၊ သည်။ သုခေန၊ နှင့်။ နိယမတော၊ ဖြင့်။ အဝိယုတ္တာ ယထာ၊ အမြဲယှဉ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ပညာ၊ သည်။ သညာဝိညာဏေဟိ၊ တို့နှင့်။ နိယမတော၊ ဖြင့်။ အဝိယုတ္တာ၊ မကွာမကွဲ အမြဲယှဉ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣမေသု တီသု ဓမ္မေသု၊ ဤသုံးပါးသောတရားတို့သည်။ ဧဝံ၊ ဤဆိုခဲ့သည့်အတိုင်း။ အဝိနိဗ္ဘုတ္တေသု၊ မကွာမကွဲ တလုံးတည်း ယှဉ်ကုန်လတ်သော်။ တေသံ၊ ထို ၃-ပါးသော တရားတို့၏။ ဝိနိဗ္ဘောဂေါ၊ အသီးအခြားခွဲခြားခြင်းကို။ ဒုက္ကရော၊ ပြုနိုင်ခဲ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တိဏ္ဏံ ဇနာနံ၊ တို့၏။ ကဟာပဏဒဿနံ၊ ကို။ နိဒဿိတံ၊ ဥပမာတင်ပြအပ်၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ တေသံ၊ တို့၏။ ဒုဝိညေယျနာနတ္တတံယေဝ၊ သိနိုင်ခဲသော ထူးခြားခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ပင်လျှင်။ ဝစနန္တရေနပိ၊ အခြားသောစကားဖြင့်လည်း။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ တေနာဟာတိအာဒိ၊ စသည်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ၌။ ရူပဓမ္မေသုပိ၊ ရုပ်တရားတို့၌သော်လည်း။ တာဝ၊ စွာ။ နာနာနဒီနံ၊ အမျိုးမျိုးသောမြစ်တို့၏။ ဥဒကဿ ဝါ၊ ရေကိုသော်၎င်း။ နာနာတေလဿ ဝါ၊ အမျိုးမျိုးသော ဆီကိုသော်၎င်း။ ဧကသ္မိံ ဘာဇနေ၊ တခုသောခွက်၌။ ပက္ခိပိတွာ၊ ထည့်၍။ မထိတဿ၊ မွှေအပ်သည်ရှိသော်။ ဣဒံ၊ ဤရေသည်။ အသုကာယ နဒိယာ၊ ဤမည်သောမြစ်၏။ ဥဒကံ၊ တည်း။ ဣဒံ၊ ဤဆီသည်။ အသုကတေလံ၊ ဤမည်သောဆီတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ နိဒ္ဓါရေတွာ၊ ထုတ်ဆောင်၍။ သရူပတော၊ ဖြင့်။ ဒဿနံ၊ ပြခြင်းသည်။ ဒုက္ကရံ၊ ခဲယဉ်းလှသေး၏။ အရူပဓမ္မေသု၊ နာမ်တရားတို့၌။ ကိမင်္ဂံ ပန၊ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရှိအံ့နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ယံ အရူပီနံ စိတ္တစေတသိကာနန္တိအာဒိ၊ စသည်ကို။ အာဟ၊ ၏။
၄၂၄။ ဓမ္မာနံ၊ ရုပ်နာမ်တရားတို့၏။ သကော၊ မိမိ၏ဥစ္စာဖြစ်သော။ ဘာဝေါစ၊ သဘောသည်၄င်း။ သမာနော၊ တူညီသော။ ဘာဝေါစ၊ သည်၄င်း။ ဓမ္မစဘာဝေါ၊ မည်၏။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးသော သဘာဝတို့တွင်။ ပဌမေန၊ ပဌမသဘာဝဖြင့်။ ကက္ခဠသနာဒိသလက္ခဏံ၊ ဖုသနအစရှိ သော မိမိ၏လက္ခဏာကို။ ဂဟိတံ၊ ယူအပ်၏။ ဒုတိယနေ၊ ဖြင့်။ အနိစ္စဒုက္ခတာဒိသာမညလက္ခဏံ၊ ဒုက္ခတာအစရှိသော သာမညလက္ခဏာကို။ (ဂဟိတံ၊ ၏။) စ၊ ဆက်။ ပညာ၊ သည်။ တဒုဘယဿ၊ ထိုလက္ခဏာနှစ်ပါးကို။ ယာထာဝတော၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ။ ပဋိဝိဇ္ဈနလက္ခဏာ၊ ဖောက်ထွင်းသိမြင်ခြင်း လက္ခဏာရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဓမ္မသဘာဝပဋိဝေဓလက္ခဏာ ပညာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဃဋပဋာဒိပဋိစ္ဆာဒကဿ၊ အိုး, ပုဆိုးစသည်ကို ဖုံးကွယ်တတ်သော။ ဗာဟိရန္ဓကာရဿ၊ အပြင်ပအမိုက်မှောင်ကို။ (ဝိဒ္ဓံသနရတော၊ ဖျက်စီးခြင်းကိစ္စရှိသော။) ဒီပါလောကာဒိ ဝိယ၊ ဆီမီးရောင်စသည်ကဲ့သို့။ ယထာဝုတ္တဓမ္မသဘာဝပဋိစ္ဆာဒကဿ၊ မောဟဟူသော အမိုက်မှောင်ကို။ ဝိဒ္ဓံသနရတာ၊ ဖျက်စီးခြင်းကိစ္စရှိ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ပညာလောကော၊ ပညာတည်းဟူသော အလင်းရောင်သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော ဧဝ၊ ဖြစ်ပေါ်လတ်သော်လျှင်။ ဟဒယန္ဓကာရံ၊ နှလုံး၌အမိုက်မှောင်ကို။ ဝိဓမေန္တော၊ မှုတ်လွှင့်ပယ်ဖျောက်လျှက်။ ဧဝံ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ ဓမ္မသဘောဝသု၊ တို့၌။ အသမ္မုယှနာကာရေန၊ မတွေဝေသော အခြင်းအရာဖြင့်။ ပစ္စုပတိဋ္ဌတိ၊ ရှေးရှုထင်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အသမ္မောဟပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ မည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ကာရဏဘူတာ၊ အကြောင်းဖြစ်၍ ဖြစ်သောပညာသည်။ သယံ၊ ကိုယ်တိုင်။ ဖလဘူတံ၊ သော။ အသမ္မောဟံ၊ မတွေဝေခြင်းကို။ ပစ္စုပဋ္ဌာပေတိ၊ ဖြစ်ပေါ်စေတတ်၏။ ဣတိ ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့သောအကြောင်းကြောင့် လည်း။ အသမ္မောဟပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ မည်၏။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဝိပဿနာပညာယ၊ ကို။ အဓိပ္ပေတတ္တာ၊ ကြောင့်။ သမာဓိ တဿာ ပဒဋ္ဌာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တထာ ဟိ၊ မှန်၏။ သမာဟိတော ယထာဘူတံ ပဇာနာတီတိ၊ ဟူသော။ သုတ္တပဒံ၊ သုတ်ပုဒ်သည်။ နိဗန္ဓနဘာဝေန၊ သာဓကအကြောင်း၏ အဖြစ်ဖြင့်။ အာဂတံ၊ လာ၏။
၄၂၅။ ဓမ္မသဘာဝပဋိဝေဓောနာမ၊ တရားတို့၏ သဘောကိုဖောက်ထွင်းသိမြင်ခြင်း မည်သည်ကား။ ပညာယ၊ ၏။ အာဝေဏိတော၊ သီးသန့်ဖြစ်သော။ သဘောဝေါ၊ တည်း။ တေန၊ ထိုသဘောဖြင့်။ အဿာ၊ ထိုပညာ၏။ ကောစိ၊ သော။ ဝိဘာဂေါ၊ ခွဲခြမ်းဝေဘန်ခြင်းကို။ န လဗ္ဘတိ၊ မရအပ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဓမ္မ။ပ။ဧကဝိဓာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ လုဇ္ဇနပလုဇ္ဇဋ္ဌေန၊ ခဏဘင်အားဖြင့် ပျက်စီးတတ်, မရဏဘင်အားဖြင့် အကြီးအကျယ် ပျက်စီးတတ်သော အနက်ကြောင့်။ ဝဋ္ဋံ၊ ဝဋ်တရားအပေါင်းကို။ လောကော၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တပ္ပရိယာပန္နတာယ၊ ထိုဝဋ်၌ အတွင်းဝင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ လောကေ၊ ၌။ နိယုတ္တာ၊ ယှဉ်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ တတ္ထ၊ ထိုလောက၌။ အပရိယာပန္နတာယ၊ ကြောင့်။ လောကတော၊ မှ။ ဥတ္တရာ ဥတ္တိဏ္ဏာ၊ လွန်မြောက်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ လောကုတ္တရာ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာ၊ သော။ လောကုတ္တရာပိ၊ လောကုတ္တရာပညာကိုလည်း။ ဘာဝေတဗ္ဗာ၊ ၏။ တဿာ၊ ထိုလောကုတ္တရာပညာ၏။ ဝိပဿနာပရိယောပိ၊ ဝိပဿနာဟူသော ပရိယာယ်အမည်ကိုလည်း။ လဗ္ဘတေဝ၊ ရအပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ လောကုတ္တရဂ္ဂဟဏံ၊ လောကုတ္တရာကိုယူခြင်းသည်။ န ဝိရုဇ္ဈတိ၊ မဆန့်ကျင်။ အတ္တာနံ၊ ကို။ အာရမ္မံ ကတွာ၊ အာရုံပြု၍။ ပဝတ္တေဟိ၊ ကုန်သော။ အာသဝေဟိ၊ တို့နှင့်။ သဟ၊ ကွ။ (ဝတ္တတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သာသဝါ၊ မည်၏။ ဧတိဿာ၊ ဤပညာအား။ အာရမ္မဏကရဏဝသေနာပိ၊ ဖြင့်လည်း။ အာသဝါ၊ တို့သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိကုန်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနာသဝါ၊ မည်၏။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝဒုကာဒီနံ၊ စသည်တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ နာမရူပဝဝတ္ထာနဝသေနာတိ၊ ကား။ နာမဝဝတ္ထာနဝသေန စ၊ နာမ်ကိုပိုင်းခြားသောပညာ၏အစွမ်းအားဖြင့်၄င်း။ ရူပဝဝတ္ထာနဝသေနစ၊ ဖြင့်၄င်း။ ပဌမံ၊ စွာ။ နိဗ္ဗာနဒဿနတော၊ နိဗ္ဗာန်ကိုမြင်ခြင်းကြောင့်။ ဒဿနဉ္စ၊ ဒဿနလည်း မည်၏။ နိဿယဘာဝတော၊ မှီရာ၏အဖြစ်ကြောင့်။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မော၊ တို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤမဂ်၌။ ဘဝန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ သယန္တိ၊ မိမိကိုယ်တိုင်လည်း။ ဘဝတိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်တတ်၏။ နိဗ္ဗာနံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ အပါတုဘာဝံ၊ ဖြစ်ခြင်းမရှိသည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘူမိစ၊ ဘူမိလည်းမည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒဿနဘူမိ၊ မည်၏။ ပဌမမဂ္ဂေါ၊ မဌမမဂ်ကိုရ၏။ သေသမဂ္ဂတ္တယံပန၊ ကြွင်းသောမဂ်သုံးခုအပေါင်း သည်ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဌမမဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ ဒိဋ္ဌသ္မိံ ယဝေ၊ မြင်အပ်ပြီးသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ ဓမ္မေ၊ တရား၌။ ဘာဝနာဝသေန၊ ပွါးစေအပ်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ အဒိဋ္ဌပုဗ္ဗံ၊ မမြင်ဘူးသေးသော။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုကိုမျှ။ န ပဿတိ၊ မြင်သည်မဟုတ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘာဝနာ စ၊ လည်းမည်၏။ ယထာဝုတ္တေနတ္ထေန၊ ကြောင့်။ ဘူမိစ၊ လည်းမည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘာဝနာဘူမိ၊ မည်၏။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးသောဘူမိတို့၌။ ပညာ၊ ကို။ ဒဿနဘူမိ ဘာဝနာဘူမိဝသေန၊ ဖြင့်။ ဒုဝိဓာတိ၊ နှစ်ပါးအပြားရှိ၏ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ သုတာဒိနိရပေက္ခာယ၊ သုတစသည်ကိုမငဲ့သော။ စိန္တာမယာ၊ မည်၏။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ သုတမယာ စ၊ သုတမယလည်းမည်၏။ ဘာဝနာမယာစ၊ လည်းမည်၏။ မယသဒ္ဒေါ၊ ကို။ ပစ္စေကံ၊ သီး။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗော၊ စပ်အပ်၏။ အာယေဝဍ္ဎိယံ၊ ကြီးပွါးခြင်း၌။ ကောသလ္လံ၊ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာသည်၏ အဖြစ်သည်။ အာယကောသလ္လံ၊ မည်၏။ အပါယေ အဝဍ္ဎိယံ၊ မကြီးပွါးခြင်းပျက်စီးခြင်း၌။ ကောသလ္လံ၊ သည်။ အပါယကောသလ္လံ၊ မည်၏။ ဥပါယေ၊ ဥပါယ်တမည်ဟု ဆိုအပ်သော။ တဿ တဿ အတ္ထဿ၊ ထိုထိုအကျိုးစီးပွါး၏။ နိဗ္ဗတ္တိကာရဏေ၊ ဖြစ်ခြင်း၏အကြောင်း၌။ ကောသလ္လံ၊ သည်။ ဥပါယကောသလ္လံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိသုံ ဝိသုံ၊ သီး။ ကောသလ္လံပဒံ၊ ပုဒ်ကို။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧတိဿာ၊ ဤပညာအား။ အဇ္ဈတ္တံ၊ မိမိကိုယ်၌။ ဝါ၊ အတွင်း၌။ အဘိနိဝေသော၊ နှလုံးသွင်းခြင်းဟူသော။ ပဋိပဇ္ဇနံ၊ ကျင့်ခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဇ္ဈတ္တာဘိနိဝေသာ၊ မည်၏။ ဧဝံ၊ တူ။ ဗဟိဒ္ဓါဘိနိဝေသာစ၊ ကို၄င်း။ ဥဘယာဘိနိဝေသာစ၊ ကို၄င်း။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။
၄၂၆။ လောကိယမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာတိ၊ ကား။ လောကိယကုသလစိတ္တုပ္ပါဒေသု၊ လောကီကုသိုလ် စိတ္တုပ္ပါဒ်တို့၌။ မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာ၊ မဂ်နှင့်ယှဉ်သော။ ဝိသေသတော၊ ဖြင့်။ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိ။ပ။မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာ၊ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိ ၄ ပါးအပေါင်းနှင့်ယှဉ်သောပညာတည်း။ သမုဒါယေ၊ အပေါင်း၌။ (စာမူတို့၌ သမုဒါယေသု- ဟု ဗဟုဝုစ်နှင့်ရှိ၏။ ဗဟုဝုစ်မလိုပါ) ပဝတ္တာ၊ သော။ သမညာ၊ အမည်သည်။ တဒေကဒေသေသုပိ၊ ထိုအပေါင်း၏အစိတ်တို့၌လည်း။ ဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ပစ္စေကမ္ပိ၊ အသီးသီးလည်း။ သမ္မာဒိဋ္ဌအာဒီနံ၊ စသည်တို့၏။ မဂ္ဂသမညာ၊ မဂ်ဟူသောအမည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဓမ္မနာနတ္တာဘာဝေပိ၊ သဘောတရားတို့၏ ကွဲပြားခြင်း မရှိငြားသော်လည်း။ ပဒတ္ထနာနတ္တမတ္တေန၊ ပုဒ်အနက်တို့၏ ကွဲပြားခြင်းမျှဖြင့်။ ဒုကန္တရဝစနံ၊ ဒုက်အထူးကိုဟောခြင်းသည်။ (သီမူနှင့်အညီပင်) ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အတ္ထတော ပနေသာ လောကိယလောကုတ္တရာ ဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝဒုကာဒီသုပိ၊ သာသဝဒုက် စသည်တို့၌လည်း။ ဝိပ္ပယုတ္တတာဒိဂ္ဂဟဏေျမဝ၊ ဝိပ္ပယုတ်အဖြစ်စသည်ကို ယူခြင်းသည် သာလျှင်။ ဝိသေတော၊ ထူး၏။ အတ္ထတော၊ တရားကိုယ်အနက်အားဖြင့်။ လောကိယလောကုတ္တရာဝ ပညာ၊ လောကီလောကုတ္တရာပညာသာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧသေဝ နယောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဩဃနီယ ဩဃဝိပ္ပယုတ္တဩဃနီယာဒိဒုကာနံ၊ ဩဃနီယဒုတ် ဩဃဝိပ္ပယုတ္တဩဃနီယဒုတ်အစရှိသော ဒုက်တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ပဌမဇ္ဈာနိကာနိ၊ ပဌမစျာန်နှင့်ယှဉ်ကုန်သော။ စတ္တာရိ၊ ၄ ပါးကုန်သော။ မဂ္ဂစိတ္တာနိ၊ မဂ်စိတ်တို့၄င်း။ တထာ၊ ထို့အတူ ၄ ပါးစီကုန်သော။ ဒုတိယာဒိဇ္ဈာနိကာနိ စ၊ ဒုတိယစသောစျာန်နှင့်ယှဉ်သောမဂ်စိတ်တို့၄င်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ သောဠသသုမဂ္ဂစိတ္တေသု၊ ၁၆ ပါးသောမဂ်စိတ်တို့၌။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဝိပဿနာပညာယ၊ ၏။ ဝါ၊ ကို။ အဓိပ္ပေတတ္တာ၊ အလိုရှိအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ မဟဂ္ဂတပညာ၊ မဟဂ္ဂုတ်ပညာကို။ န ဂဟိတာ၊ မယူအပ်။
၄၂၇။ အတ္တနော စိန္တာဝသေနာတိ၊ ကား။ အနဝဇ္ဇဿ၊ အပြစ်မရှိသော။ တဿ တဿ အတ္ထဿ၊ ထိုထိုအကျိုးကို။ သာဓနေ၊ ပြီးစေရာ၌။ ပရောပဒေသေန၊ သူတပါး၏ညွှန်ကြားခြင်းနှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ အတ္တနော၊ ၏။ ဥပါယစိန္တာဝသေနေဝ၊ အကြောင်းဥပါယ်ကို ကြံစည်ခြင်း၏အစွမ်း အားဖြင့်သာလျှင်။ သုတဝသေနာတိ၊ ကား။ ယထာသုတဿ၊ ကြားနာအပ်တိုင်းသော။ ပရောပဒေသဿ၊ သူတပါးညွှန်ကြားချက်၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ယထာ တထာဝါတိ၊ ကား။ ပရတော၊ မှ။ ဥပဒေသံ၊ ကို။ သုတွာ ဝါ၊ ကြား၍သော်၄င်း။ အဿုတွာဝါ၊ မကြားမူ၍သော်၄င်း။ သယမေဝ၊ မိမိကိုယ်တိုင်ပင်လျှင်။ ဘာဝနံ၊ ကို။ အနုယုဉ္ဇန္တဿ၊ အားထုတ်သောသူ၏။ အပ္ပနာပ္ပတ္တာတိ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ သိခါပ္ပတ္တဘာဝနာမယံ၊ ခေါင်ထိပ်သို့ရောက်သော ဘာဝနာမယပညာကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အပ္ပနာပ္ပတ္တာဝ၊ အပ္ပနာသို့ရောက်သောပညာသည်သာလျှင်။ ဘာဝနာမယာ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ နပန ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သည်ကားမဟုတ်ပေ။
ယောဂဝိဟိတေသူတိ၊ ကား။ ပညာဝိဟိတေသု၊ ပညာဖြင့်စီရင်အပ်ကုန်သော။ ပညာပရိဏာမိတေသု၊ ပညာဖြင့်ရင့်ကျက်စေအပ်ကုန်သော။ ဥပါယသမ္ပာဒိတေသု၊ သင့်သော အကြောင်းမှန်ဖြင့် ပြီးစေအပ်ကုန်သော။ ကမ္မာယတနေသူတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ကမ္မမေဝ၊ အမှုသည်ပင်လျှင်။ ကမ္မာယတနံ၊ မည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ကမ္မဉ္စ၊ အမှုလည်းဟုတ်၏။ တံ၊ ထိုအမှုသည်။ အာဇီဝါနံ၊ အသက်မွေးမှုတို့၏။ အာယတနဉ္စ၊ အကြောင်းလည်းဟုတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကမ္မာယတနံ၊ မည်၏။ သိပ္ပါယတနေသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ တည်း။ တတ္ထ၊ ထိုကမ္မ သိပ္ပတို့တွင်။ ကမ္မံ၊ အမှုသည်။ ဝဍ္ဎကီကမ္မာဒိ၊ လက်သမားအလုပ်အစရှိသော။ ဟီနဉ္စ၊ ယုတ်ညံ့သောအမှု၄င်း။ ကသိဝါဏိဇ္ဇာဒိ၊ လယ်လုပ်ကုန်သွယ်အစရှိသော။ ဥက္ကဋ္ဌဉ္စ၊ မြတ်သောအမှု၄င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒုဝိဓံ၊ ၂ ပါးအပြားရှိ၏။ သိပ္ပမ္ပိ၊ အတတ်သည်လည်း။ နဠကာရသိပ္ပါဒိ၊ ကျူတရံသည် အတတ်အစရှိသော။ ဟီနဉ္စ၊ ယုတ်ည့ံသောအတတ်၄င်း။ မုဒ္ဒါဂဏနာဒိ၊ လက်ချိုး၍ ရေတွက်သောအတတ်, ၉ ကြောင်း ၉ လီဖြင့် ရေတွက်သော ဂဏန်းအတတ် အစရှိသော။ ဥက္ကဋ္ဌဉ္စ၊ မြတ်သာအတတ်၄င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒုဝိဓံ၊ ၏။ ဝိဇ္ဇာဝ၊ အသိပညာသည်ပင်လျှင်။ ဝိဇ္ဇာဋ္ဌာနံ၊ မည်၏။ တံ၊ ထိုအသိပညာကို။ နာဂမဏ္ဍလပရိတ္တဖုဓမနကမန္တ သဒိတံ၊ နာဂမဏ္ဍလမည်သော မြွေအရံတားမန္တာန်ပရိတ်ယ ဖု-ဟု မန်းမှုတ်အပ်သော မန္တာန်တို့နှင့်တူသော။ ဓမ္မိကမေဝ၊ တရားနှင့်လျော်သော အသိပညာကိုသာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ ပန၊ ဆက်။ တာနိ ဧတာနိ၊ ထိုအမှု, အတတ်, အသိပညာတို့ကို။ (ကရောန္တိ-၌ စပ်) ဗောဓိသတ္တသဒိသာ၊ ဘုရားအလောင်းနှင့်တူကုန်သော။ ဧကစ္စေ ပဏ္ဍိတာ၊ အချို့သောပညာရှိတို့သည်။ မနုဿာနံ၊ တို့၏။ ဖာသုဝိယာရံ၊ ချမ်းသာစွာနေရခြင်းကို။ အာကင်္ခန္တာ၊ လိုလားတောင့်တကုန်လျက်။ (ကရောန္တိ-၌ စပ်) အညေဟိ၊ သူတပါးတို့သည်။ ကရီယမာနာနိ၊ ပြုအပ်သည်တို့ကို။ နေဝ ပဿန္တိ၊ မမြင်ကုန်။ ကတာနိ ဝါ၊ ပြုလုပ်ထားသောနည်းတို့ကိုလည်း။ န ဥဂ္ဂဏှန္တိ၊ မသင်ယူကုန်။ ကထေန္တာနံ၊ ပြောသောသူတို့၏ (စကားကိုလည်း။) န သုဏန္တိ၊ မကြားကုန်။ အထခေါ၊ စင်စစ်သော်ကား။ အတ္တနော၊ ၏။ ဓမ္မတာယ၊ သဘောအားဖြင့်သာလျှင်။ စိန္တာယ၊ ကြံစည်ခြင်းဖြင့်။ ကရောန္တိ၊ ကုန်၏။ ပညဝန္တေဟိ၊ ပညာရှိတို့သည်။ အတ္တနော ဓမ္မတာယ စိန္တာယ၊ ဖြင့်။ ကတာနိပိ၊ ပြုအပ်ကုန်သော်လည်း။ (တာနိ၊ ထိုအမှုတို့သည်။) ဥဂ္ဂဏှိတွာ၊ သင်ယူ၍။ ကရောန္တေဟိ၊ ပြုကုန်သော။ အညေဟိ၊ အခြားသူတို့သည်။ ကတသဒိသာနေဝ၊ ပြုအပ်သည်နှင့် တူကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။
ကမ္မဿကတန္တိ၊ ကား။ ဣဒံ ကမ္မံ၊ ဤကံသည်။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ သကံ၊ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာတည်း။ ဣဒံ၊ ဤသည်ကား။ နောသကံ၊ မဟုတ်။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဇာနနဉာဏံ၊ သိသောဉာဏ်တည်း။ သစ္စာနုလောမိကန္တိ၊ ကား။ ဝိပဿနာဉာဏံ၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်၏။ တံ၊ ထိုဝိပဿနာဉာဏ်ကို။ သစ္စပဋိဝေဓဿ၊ သစ္စာကိုသိသောမဂ်ဉာဏ်အား။ အနုလောမနတော၊ လျော်စေသောကြောင့်။ သစ္စာနုလောမိကန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ အဿ၊ ထိုဉာဏ်၏။ ပဝတ္တနာကာရံ၊ ဖြစ်ပုံအခြင်းအရာကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ရူပံ အနိစ္စန္တ ဝါတိအာဒိ၊ စသည်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အနိယမတ္ထေန၊ အနိယမအနက်ရှိသော။ ဝါ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။
သာတိ၊ ကား။ ပရိတ္တာရမ္မဏာ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာတိ၊ ပရိတ္တရမ္မဏပညာ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏ ပညာဟူ၍။ ဝုတ္တပညာ၊ ဆိုအပ်သောပညာတည်း။ လောကိယဝိပဿနာတိ၊ ကား။ လောကိယ ဝိပဿနာပညာ၊ နာပညာတည်း။ သာ လောကုတ္တရဝိပဿနာတိ၊ ကား။ ယာ၊ အကြင်ပညာကို။ နိဗ္ဗာနံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တာ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ ပညာ၊ နိဗ္ဗာန်ကိုအာရုံပြု၍ဖြစ်သော ပညာသည် အပ္ပမာဏာရမ္မဏပညာမည်၏ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ (တနည်း) နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ အာရဗ္ဘ၊ ၍။ ပဝတ္တာ၊ သော။ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ၊ ရမ္မဏမည်သော။ ယာ ပညာ၊ ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ သာ၊ သည်။ လောကုတ္တရဝိပဿနာ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ မဂ္ဂပညံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ သာ၊ ထိုမဂ်ပညာကို။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ အနိစ္စတာဒိံ၊ အနိစ္စတာစသည်ကို။ အဂ္ဂဏှန္တီပိ၊ မယူ သော်လည်း။ ဝိပဿနာကိစ္စပါရိပူရိယာ၊ ဝိပဿနာကိစ္စ၏ ထက်ဝန်းကျင်ပြည့်စုံခြင်းကြောင့်၎င်း။ နိဗ္ဗာနဿ၊ ၏။ တထလက္ခဏံ၊ မချွတ်မယွင်း မှန်ကန်သောလက္ခဏာကို။ ဝိသေသတော၊ ဖြင့်။ ပဿတိ၊ ရှုတတ်၏။ ဣတိ ဝါ၊ ဤအကြောင်းကြောင့်၎င်း။ ဝိပဿနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဂေါတြဘုဉာဏံ၊ သည်။ အပ္ပမာဏာရမ္မဏံ၊ သည်။ ကိဉ္စာပိ ဟောတိ၊ အကယ်၍ကား ဖြစ်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ မဂ္ဂဿ၊ ၏။ အာဝဇ္ဇနဋ္ဌာနိယတ္တာ၊ အာဝဇ္ဇန်းအရာ၌ တည်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိပဿနာဝေါဟာရံ၊ ဝိပဿနာဟူသော အမည်ဝေါဟာရကို။ န လဘတိ၊ မရ။
ဧတောယ၊ ဤကြီးပွါးခြင်းဖြင့်။ သမ္ပတ္တိယော၊ ပြည့်စုံခြင်း စည်းစိမ်တို့သည်။ အာယန္တိ၊ ဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာယော၊ မည်၏။ ဝုဒ္ဓိ၊ ကြီးပွါးခြင်းကိုရ၏။ တတ္ထ ကောသလ္လန္တိ၊ ကား။ အနတ္ထဟာနိအတ္ထုပ္ပတ္တိလက္ခဏေ၊ အကျိုးမဲ့၏ဆုတ်ယုတ်ခြင်း အကျိုးစီးပွါး၏ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းလက္ခဏာရှိသော။ တသ္မိံ အာယေ၊ ထိုကြီးပွါးခြင်း၌။ ကောသလ္လံ ကုသလတာ၊ လိမ္မာသည်၏အဖြစ်တည်း။ နိပုဏတာ၊ ကျွမ်းကျင်သည်၏အဖြစ်တည်း။
ဝုဒ္ဓိလက္ခဏာ၊ ကြီးပွါးခြင်း လက္ခဏာရှိသော။ အာယတော၊ အာယမှ။ အပေတတ္တာ၊ ကင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အပါယော၊ မည်၏။ အဝုဒ္ဓိ၊ မကြီးပွါးခြင်းကိုရ၏။ တတ္ထ ကောသလ္လန္တိ၊ ကား။ အတ္ထဟာနိအနတ္ထုပ္ပတ္တိလက္ခဏေ၊ အကျိုး၏ ဆုတ်ယုတ်ခြင်း အကျိုးမဲ့၏ဖြစ်ခြင်း လက္ခဏာ ရှိသော။ တသ္မိံ အပါယေ၊ ထိုပျက်စီးခြင်း၌။ ကောသလ္လံ ကုသလတာ၊ လိမ္မာသည်၏ အဖြစ်သည်။ အပါယ ကောသလ္လံ၊ မည်၏။ တမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ ပါဠိဝသေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ဣမေ ဓမ္မေတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ၌။ ဣဒံ ဝုစ္စတီတိ၊ ကား။ ဣမေသံ ကုသလဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ အနုပ္ပဇ္ဇနနိရုဇ္ဈနေသုဝါ၊ မဖြစ်ခြင်းချုပ်ခြင်းတို့၌၎င်း။ အကုသလဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဥပ္ပတ္တိဌိတီသု ဝါ၊ ဖြစ်ခြင်းတည်ခြင်းတို့၌၎င်း။ ယာ ပညာ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣဒံ၊ ကို။ အပါယကောသလ္လံ နာမ၊ မည်၏ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ အာယ ကောသလ္လံ၊ သည်။ ပညာ၊ ပညာမည်သည်။ တာဝ ဟောတု၊ ဖြစ်စေဦး။ အပါယ ကောသလ္လံ၊ သည်။ ကထံ၊ အဘယ်သို့လျှင်။ ပညာ နာမ၊ မည်သည်။ ဇာတာ၊ ဖြစ်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ မေးငြားအံ့။ အပါယုပ္ပါဒနသပတ္ထတာ၊ ပျက်စီးခြင်းကို ဖြစ်စေခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သည်၏အဖြစ်သည်။ အပါယ ကောသလ္လံ နာမ၊ မည်သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ (စောဒကော၊ သည်။) မညတိ၊ ထင်မှတ်၏။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ တံ၊ ထိုအထင်သည်။ တဿ၊ ထိုစောဒက၏။ မတိမတ္တံ၊ ထင်မြင်ခြင်းမျှသာတည်း။ ကသ္မာ၊ မူ။ ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပညဝါ ဧဝ၊ ပညာရှိသည်သာလျှင်။ (ပဇာနာတိ-၌ စပ်) ဧဝံ၊ သို့။ မနသိကရောတော၊ နှလုံးသွင်းသော။ မယှံ၊ ငါအား။ အနုပ္ပန္နာ၊ မဖြစ်ကုန်သေးသော။ ကုသလာ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ဥပ္ပန္နာ၊ ဖြစ်ကုန်ပြီးသော။ ကုသလာ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ နိရုဇ္ဈန္တိ၊ ချုပ်ကုန်၏။ အနုပ္ပန္နာ အကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ဥပ္ပန္နာပဝဍ္ဎန္တိ၊ တိုးပွါးကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပဇာနာတိ၊ သိ၏။ သော၊ ထိုပညာရှိသည်။ ဧဝံ ဉ တွာ၊ ၍။ အနုပ္ပန္နေ၊ မဖြစ်ကုန်သေးသော။ အကုသလေ၊ တို့ကို။ န ဥပ္ပါဒေတိ၊ မဖြစ်စေ။ ဥပ္ပန္နေ၊ ဖြစ်ပြီးသော အကုသိုလ်တို့ကို။ ပဇဟတိ၊ ပယ်၏။ အနုပ္ပန္နေ ကုသလေ ဥပ္ပါဒေတိ၊ ဥပ္ပန္နေ ဘာဝနာပါရိပူရိံ၊ ဘာဝနာ၏ပြည့်စုံခြင်းသို့။ ပါပေတိ၊ ရောက်စေ၏။ (တသ္မာ၊ ကြောင့်တည်း။) ဧဝံ၊ ပညာသာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ၏။
သဗ္ဗတ္ထာတိ၊ ကား။ သဗ္ဗေသု၊ အလုံးစုံကုန်သော။ တေသံ တေသံ ဓမ္မာနန္တိ၊ ကား။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ တံတံ ဟိတသုခဓမ္မာနံ၊ ထိုထိုစီးပွါးချမ်းသာတရားတို့၏။ တင်္ခဏပ္ပဝတ္တန္တိ၊ ကား။ အစ္စာယိကေ၊ အဆောတလျင်ပြုအပ်သော။ ကိစ္စေ ဝါ၊ အမှုကိစ္စသည်၎င်း။ ဘယေ ဝါ၊ ဘေးသည်၎င်း။ ဥပ္ပန္နေ၊ ဖြစ်လတ်သော်။ တဿ၊ ထိုဘေးကို။ တိကိစ္ဆနတ္ထံ၊ ကုစားခြင်းငှါ။ တသ္မိံ ယေဝခဏေ၊ ထိုခဏ၌ပင်လျှင်။ ပဝတ္တံ၊ ဖြစ်သော။ ဧတဿ၊ ဤဉာဏ်အား။ ဌာနေန၊ ဌာနအားဖြင့်။ ဝါ၊ ခဏခြင်းအားဖြင့်။ (မူလဋီ သီမူတို့၌ ဌာနေ-ဟုရှိ၏။ အကြောင်း၌-ဟု အနက်ပေးရာ၏) ဥပ္ပတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဌာနုပ္ပတ္တိကံ၊ မည်၏။ ဌာနသော ဧဝ၊ ဌာနအား ဖြင့်ပင်လျှင်။ ဝါ၊ ချက်ခြင်းပင်လျှင်။ ဥပ္ပဇ္ဇနကံ၊ ဖြစ်တတ်သောဉာဏ်ကို ရ၏။ (ထိုအကြောင်း ပေါ်လာရာဌာနမှာပင် ချက်ခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဆိုလို၏) တတြုပါယာတိ၊ ကား။ တတြ တတြ ကရဏီယေ၊ ထိုထို ပြုဖွယ်ကိစ္စ၌။ ဥပါယဘူတာ၊ သင့်သောအကြောင်း နည်းလမ်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။
ဂဟေတွာတိ၊ ကား။ ဣဒံ၊ ဤသည်ကား။ ရူပံ၊ ရုပ်တည်း။ ဧတ္တကံ၊ ဤမျှလောက်သည်။ ရူပံ၊ ရုပ်တည်း။ ဣတိအာဒိနာ၊ စသည်ဖြင့်။ ပရိဂ္ဂဏှနဝသေန၊ သိမ်းဆည်းသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဥဘယံ ဂဟေတွာတိ၊ ကား။ အဇ္ဈတ္တံ ဗဟိဒ္ဓါတိ၊ အတွင်းအပဟူသော။ ဥဘယံ၊ ကို။ အနုပုဗ္ဗတော၊ အစဉ်အတိုင်း။ ပရိဂ္ဂဟေတွာ၊ ၍။ အထ ဝါ၊ တနည်း။ သမုဒယဓမ္မံ၊ ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသော။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အလုံးစုံသောတရားသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တံ သဗ္ဗံ၊ ထိုအလုံးစုံသည်။ နိရောဓဓမ္မံ၊ ချုပ်ခြင်းသဘောရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ၊ တပြိုင်နက်အားဖြင့်သာလျှင်။ သဗ္ဗေပိ၊ ကုန်သော။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ၊ တို့ကို။ အဝိဘာဂေန၊ ခွဲခြားခြင်းမရှိသဖြင့်။ ပရိဂ္ဂဟေတွာ၊ ၍။ အယံ ပန၊ ဤသိမ်းဆည်းခြင်းသည်ကား။ တိက္ခဝိပဿကဿ၊ ထက်သောဝိပဿနာယောဂီဖြစ်သော။ မဟာပညဿ၊ ပညာကြီးသော။ (သီမူနှင့်အညီပင်) ဘိက္ခုနော၊ ၏။ ဝိပဿနာဘိနိဝေသော၊ ဝိပဿနာ နှလုံးသွင်းပုံပေတည်း။
၄၂၈။ ဒုက္ခသစ္စံ အာရဗ္ဘာတိ၊ ကား။ ဒုက္ခသစ္စံ၊ ကို။ အာရမ္မဏံ ကတွာ စ၊ အာရုံပြု၍၎င်း။ တပ္ပဋိစ္ဆာဒကသမ္မောဟဝိဓံသနဝသေန စ၊ ထိုဒုက္ခသစ္စာကိုဖုံးလွှမ်းတတ်သော မောဟကို ဖျက်ဆီး သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ ပဝတ္တံ၊ ဖြစ်သော။ ဉာဏံ၊ သည်။ ဒုက္ခေဉာဏံ၊ မည်၏။ ဒုက္ခသမုဒယံ
အတ္ထာဒီသု ပဘေဒဂတာနိ ဉာဏာနီတိ၊ ဟူ၍။ သင်္ခေပေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တမတ္ထံ၊ ကို။ ပါဠိဝသေ နေဝ၊ ဖြင့်ပင်လျှင်။ ဝိဝရိတုံ၊ ဖွင့်ခြင်းငှါ။ ဝုတ္တေဥှတန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ အတ္ထေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါတိ၊ ကား။ အတ္ထပ္ပဘေဒဿ၊ အကျိုးအထူးအပြားကို။ သလ္လက္ခဏ။ပ။သမတ္ထံ၊ ကောင်းစွာမှတ်ခြင်း ထင်လင်းစေခြင်း ပိုင်းခြားခြင်းကို ပြုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သော။ အတ္ထေ၊ ၌။ ပဘေဒဂတံ၊ အထူးအပြားကိုသိသော။ ဝါ၊ အကြွင်းမဲ့သိသော။ ယံ ဉာဏံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) အယံ၊ ဤဉာဏ်ပညာသည်။ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါနာမ၊ မည်၏။ သေသပဒေသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဓမ္မပ္ပဘေဒဿ၊ အကြောင်း အထူး အပြားကို။ သလ္လက္ခဏ။ပ။သမတ္တံ၊ သော။ ဓမ္မေ၊ ၌။ ပဘေဒဂတံ၊ သော။ ဉာဏံ၊ သည်။ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ၊ မည်၏။ နိရုတ္တိပဘေဒဿ၊ သဘာဝနိရုတ္တိ (သဒ္ဒါမှန်) အထူးအပြားကို။ သလ္လက္ခဏ။ပ။သမတ္ထံ၊ သော။ နိရုတ္တာဘိလာပေ၊ သဘာဝနိရုတ္တိကို ရွတ်ဆိုခြင်း၌။ ပဘေဒဂတံ၊ သော။ ဉာဏံ၊ သည်။ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ၊ မည်၏။ ပဋိဘာနပ္ပတေဒဿ၊ ဉာဏ်အထူးအပြားကို။ သလ္လက္ခဏ။ပ။သမတ္ထံ၊ သော။ ပဋိဘာနေ၊ ၌။ ပဘေဒဂတံ၊ သော။ ဉာဏံ၊ သည်။ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ၊ မည်၏။ နိရုတ္တိပဋိဘာနပ္ပဘေဒါ၊ နိရုတ္တိအထူးအပြား ဉာဏ်အထူးအပြားတို့ကို။ တဗ္ဗိသယာနံ၊ ထိုနိရုတ္တိနှင့်ဉာဏ်တို့၏အရာ ဖြစ်ကုန်သော။ အတ္ထာဒီနံ၊ စသည်တို့၏။ ပစ္စယုပ္ပန္နတာဒိဘေဒေဟိ၊ ပစ္စယုပ္ပန်အဖြစ် အစရှိသော အပြားတို့ဖြင့်။ ဘိန္ဒိတွာ၊ ခွဲခြမ်း၍။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။
နိဗ္ဗာနမ္ပိ၊ သည်လည်း။ ဝါ၊ ကိုလည်း။ သမ္ပာပကဟေတုအနုသာရေန၊ ရောက်စေတတ်သော (မဂ်ဟူသော) အကြောင်းကို အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ အရီယတိ အဓိဂမ္မတိ၊ သိအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အတ္ထော၊ အတ္ထမည်၏။ ယံ ကိဉ္စိ ပစ္စယသမ္ဘူတန္တိ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ သစ္စ။ပ။ဝါရေသု၊ သစ္စဝါရ ဟေတုဝါရ ဓမ္မဝါရ ပစ္စယာကာရဝါရတို့၌။ အာဂတာနိ၊ လာကုန်သော။ ဒုက္ခာဒီနိ၊ ဒုက္ခစသည်တို့ကို။ ဂဟိတာနိ၊ ကုန်၏။ သစ္စပစ္စယာကာရဝါရေသု၊ တို့၌။ နိဗ္ဗာနံ စ၊ သည်၎င်း။ ပရိယတ္တိဝါရေ၊ ၌။ ဘာသိတတ္ထော စ၊ ပြောဆိုအပ်သောစကား၏အနက်သည်၎င်း။ အဘိဓမ္မဘာဇနီ ယေ၊ ၌။ ဝိပါကော စ၊ သည်၎င်း။ ကိရိယာ စ၊ သည်၎င်း (အာဂတာ၊ လာ၏။) ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ပါဠိယံ၊ ၌။ ဝုတ္တာနံ ဧဝ၊ ဟောအပ်သောအတ္ထတို့၏သာလျှင်။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဉ္စ၊ ကုန်သော။ အတ္ထာ၊ တို့ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ဒဟတီတိ၊ ကား။ ဝိဒဟတိ၊ စီရင်တတ်၏။ ဧတံ၊ ဤပုဒ်သည်။ နိဗ္ဗတ္တကဟေတုအာဒီနံ၊ တုအစရှိသည်တို့အား။ သာဓာရဏံ၊ ဆက်ဆံသော။ နိဗ္ဗစနံ၊ ဝစနတ္ထတည်း။ ပန၊ ဆက်။ တဒတ္ထံ၊ ထိုပုဒ်၏အနက်ကို။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ငှါ။ ပဝတ္တေတိ။ပ။ဒေတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေသု၊ ထိုအနက်တို့တွင်။ ပုရိမော၊ သော။ အတ္ထော၊ ဖြစ်စေ၏ဟူသောအနက်ကို။ မဂ္ဂဝဇ္ဇေသု၊ မဂ်ကိုကြဉ်သော(မဂ်မှတပါးသော) ဓမ္မတို့၌။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဘာသိတမ္ပိ၊ စကားသည်လည်း။ အဝဗောဓနဝသေန၊ သိစေသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ ပဝတ္တေတိ၊ ၏။ ပန၊ တပါး။ မဂ္ဂေါ၊ သည်။ နိဗ္ဗာနံ၊ သို့။ ပါပေတိ၊ ရောက်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တသ္မိံ၊ ထိုမဂ်၌။ ပစ္ဆိမော၊ သော။ အတ္ထော၊ ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ နိဗ္ဗာနံ၊ သည်။ ပတ္တဗ္ဗော၊ ရောက်အပ်သော။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဘာသိတတ္ထော၊ စကား၏အနက်သည်။ ဉာပေတဗ္ဗော၊ သိစေအပ်သော။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဣတရော၊ သော (ဖလယ ဝိပါကယ ကြိယာဟူသော) အတ္ထသည်။ နိဗ္ဗတ္တေတဗ္ဗော၊ ဖြစ်စေအပ်သော။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ တိဝိဓော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ယောကောစိ။ပ။ဟေတူတိ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ သစ္စ။ပ။ဝါရေသု၊ တို့၌။ အာဂတာနိ၊ ကုန်သော။ သမုဒယာဒီနိ၊ တို့ကို။ ဂဟိတာနိ၊ ကုန်၏။ သစ္စပစ္စယာကာရဝါရေသု၊ တို့၌။ မဂ္ဂေါ၊ သည်၎င်း။ ပရိယတ္တိဝါရေ၊ ၌။ ဘာသိတံ၊ သည်၎င်း။ အဘိဓမ္မဘာဇနီယေ၊ ၌။ ကုသလာကုသလံ၊ သည်၎င်း။ (အာဂတံ၊ လာ၏။) ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ပါဠိယံ၊ ၌။ ဝုတ္တာနံ ဧဝ၊ ဟောအပ်သောဓမ္မတို့၏ သာလျှင်။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဉ္စ ဓမ္မာ၊ တို့ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။
အယမေဝ ဟိ အတ္ထောတိ၊ ကား။ အတ္ထဓမ္မာနံ၊ အတ္ထနှင့်ဓမ္မတို့ကို။ ပဉ္စဓာ၊ ဖြင့်။ ဝိဘဇန ဝသေန၊ ဝေဘန်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ယွာယံ အတ္ထော၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီ။ အယမေဝ၊ ဤအနက်ကိုသာလျှင်။ အဘိဓမ္မေ၊ ၌။ ဝိဘဇိတွာ၊ ၍။ ဒဿိတော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်အပ်၏။
ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ဓမ္မသဒ္ဒေါ၊ သည်။ သဘာဝဝါစကော၊ သဘောရင်း (အမှန်) ဟူသောအနက်ကို ဟော၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ သဘာဝနိရုတ္တီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အဝိပရီတနိရုတ္တိ၊ မဖောက်မပြန် မှန်သောသဒ္ဒါတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ တေန၊ ကြောင့်။ အဗျဘိစာရီ ဝေါဟာရောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တဿ တဿ အတ္ထဿ၊ ထိုထိုအနက်ကို။ ဗောဓနေ၊ သိစေရာ၌။ ပဋိနိယတသမ္ဗန္ဓော၊ အသီးအသီး ကိန်းသေအမြဲစပ်သော။ သဒ္ဒဝေါဟာရော၊ ဝေါဟာရသဒ္ဒါတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ တဒဘိလာပေတိ၊ ကား။ သဘာဝနိရုတ္တိသညိတဿ၊ ဟုဆိုအပ်သော။ တဿ အဗျဘိစာရိဝေါဟာရဿ၊ ထိုဧကန်ဝေါဟာရကို။ အဘိလာပနေ၊ ရွတ်ဆိုခြင်း ပြောဆိုခြင်း၌။ ပန၊ ဆက်။ သာ အယံ သဘာဝနိရုတ္တိ၊ သည်။ မာဂဓဘာသာ၊ တည်း။ အတ္ထတော၊ သရုပ်တရားကိုယ်အနက်အားဖြင့်။ နာမပညတ္တိ၊ ညတ်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယာ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) အပရေ ပန၊ တို့သည်ကား။ သဘာဝနိရုတ္တိ၊ သည်။ ပညတ္တိသဘာဝါ၊ (နာမ) ပညတ် သဘောရှိသည်။ ယဒိ(သိယာ)၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ ပညတ္တိ၊ ညတ်ကို။ အဘိလပိတဗ္ဗာ၊ ရွတ်ဆိုအပ်ရွတ်ဆိုနိုင်၏။ ဝစနံ၊ သဒ္ဒါ-အသံစကားကို။ န(အဘိလပိတဗ္ဗံ)၊ မရွတ်ဆိုအပ်မရွတ်ဆိုနိုင်။ ဣတိ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဝစနတော၊ မှ။ အညံ၊ သော။ အဘိလပိတဗ္ဗံ ဥစ္စာရေတဗ္ဗံ စ၊ ရွတ်ဆိုအပ် ရွတ်ဆိုနိုင်ကောင်းသောအရာသည်လည်း။ န အတ္ထိ၊ မရှိချေ။ အထ၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ၍။ ဖဿာ ဒိဝစနေ ဟိ၊ ဖဿအစရှိသောသဒ္ဒါတို့ဖြင့်။ ဗောဓေတဗ္ဗံ၊ သိစေအပ်သောအရာသည်။ အဘိလပိတဗ္ဗံ၊ ရွတ်ဆိုအပ်သည်မည်သည်။ (ယဒိ သိယာ၊ အံ့။) ဧဝဉ္စ သတိ၊ ဤသို့လည်းဖြစ်လတ်သော်။ အတ္ထဓမ္မာနမ္ပိ၊ အတ္ထနှင့် ဓမ္မတို့၏လည်း။ ဗောဓေတဗ္ဗတ္တာ၊ သိစေအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တေသမ္ပိ၊ ထိုအတ္ထနှင့် ဓမ္မတို့၏လည်း။ နိရုတ္တိဘာဝေါ၊ နိရုတ္တိမည်သည်၏ အဖြစ်သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဖဿောတိ၊ ဖဿော-ဟူသောစကားသည်။ သဘာဝနိရုတ္တိ၊ တည်း။ ဖဿံ၊ ဖဿာ-ဟူသောစကားသည်။ န သဘာဝနိရုတ္တိ၊ သဘာဝနိရုတ္တိ မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ အယံ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဿိတောဝ၊ သမ္မောဟဝိနောဒနီ၌ပြအပ်ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။ စ၊ သည်မျှသာမကသေး။ အဝစနံ၊ သဒ္ဒါမဟုတ်သောအရာသည်။ ဧဝံပကာရံ၊ ဤသို့ လိင်မှန် လိင်မှားသော သဘောရှိသည်။ ဝါ၊ ဤသို့ နိယတလိင်အထူးကိုပြခြင်းသဘောရှိသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိချေ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝစနဘူတာယ ဧဝ၊ သဒ္ဒါဖြစ်သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ တဿာသဘာဝနိရုတ္တိယာ၊ တ္တိကို။ အဘိလာပေ ဥစ္စာရဏေ၊ ရွတ်ဆိုခြင်း၌။ ဣတိ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ စ၊ သည်သာမကသေး။ “တံ သဘာဝနိရုတ္တိသဒ္ဒံ၊ ကို။ အာရမ္မဏံ ကတွာ၊ ၍။ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ၊ အား။ တသ္မိံ သဘာဝနိရုတ္တာဘိလာပေ၊ တ္တိကို ရွတ်ဆိုခြင်း၌။ ပဘေဒဂတံ၊ သော။ ဉာဏံ၊ သည်။ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ၊ မည်၏။ ဧဝံ၊ သို့။ အယံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ၊ သည်။
သဗ္ဗတ္ထ ဉာဏန္တိ၊ ကား။ သဗ္ဗသ္မိံ၊ သော။ ဝိသယေ၊ အရာ၌။ ဉာဏံ၊ သည်။ သဗ္ဗမ္ပိ ဉာဏံ၊ ဉာဏ်အလုံးစုံသည်လည်း။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ဉာဏာရမ္မဏံ ဉာဏန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ သဗ္ဗတ္ထာပိ၊ ကား။ သဗ္ဗေသု၊ ကုန်သော။ အတ္ထာဒီသု၊ အစရှိကုန်သော။ တီသု ဝါ၊ သုံးပါးတို့၌သော်၄င်း။ စတူသုပိ ဝါ၊ လေးပါးလုံး၌သော်၄င်း။ ပဝတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ (သဗ္ဗတ္ထ ဉာဏန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။) ကုသလကိရိယဘူတာယ ဝါ၊ ကြောင့်၄င်း။ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါယ ဝါ၊ ကြောင့်၄င်း။ ဓမ္မတ္ထဘာဝတော ဝါ၊ ကြောင့်၄င်း။ တီသု ဧဝ၊ တို့၌သာလျှင်။ ပဝတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗတ္ထဉာဏန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ယထာဝုတ္တေသု ဝါတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သဂေါစရကိစ္စာဒိဝသေနာတိ၊ ကား။ သဂေါစရဿ စ၊ မိမိအာရုံ၏ ၎င်း။ ကိစ္စာဒိကဿ စ၊ ကိစ္စစသည်၏၎င်း။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဣဒံ ဉာဏံ၊ သည်။ ဣဒံ နာမ၊ ဤမည်သောတရားကို။ အာရမ္မဏံ ကတွာ၊ ၍။ ဣမိနာ နာမ ကိစ္စေန၊ ဤမည်သောကိစ္စဖြင့်။ ပဝတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဇာနာနံ၊ သိခြင်းတည်း။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ လက္ခဏပစ္စုပဋ္ဌာနပဒဋ္ဌာနဘူမိအာဒီနံ၊ ဘုံစသည်တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တေနေဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ ဣမာနိဉာဏာနိ ဣဒမတ္ထဇောတကာနီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
၄၂၉။ ပဘေဒံ ဂစ္ဆန္တီတိ၊ ကား။ အနေကဘေဒဘိန္နေသု၊ များစွာသောအပြားတို့ဖြင့် ကွဲပြားကုန်သော။ အာရမ္မဏေသု၊ တို့၌။ (ဥပဂစ္ဆန္တိ-၌ စပ်) တေသံ၊ ထိုအာရုံတို့၏။ (တံတံပဘေဒ-၌ စပ်) ယာထာဝတော၊ မှန်သောသဘောအားဖြင့်။ ဝါ၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ။ တံတံပဘေဒါဝ ဗောဓန သမတ္ထတံ၊ ထိုထိုအပြားကိုသိခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်သို့။ ဥပဂစ္ဆန္တိ၊ ရောက်ကုန်၏။
မဟာသာဝကာနဉ္စ အသေက္ခဘူမိယံ ပဘေဒံ ဂတာတိ၊ ဟူသော။ သာမညဝိဓိနာ၊ သာမည အစီအရင်ဖြင့်။ ဒဿိတံ၊ သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ အပဝါဒေန၊ ပယ်မြစ်သောစကားဖြင့်။ နိဝတ္တေတုံ၊ နစ်စေခြင်းငှါ။ အာနန္ဒတ္ထေရဂ္ဂဟဏံ၊ ထေရ်ကို ယူခြင်းကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။
ဧတာ ပဋိသမ္ဘိဒါ၊ တို့သည်။ (ဧတ-အစွဲကို ပြသည်) သေက္ခဘူမိယံ၊ ၌။ ပဘေဒဂမနံ၊ ခွဲခြမ်းသိခြင်းသို့ရောက်ခြင်းသည်။ အပ္ပဝိသယံ၊ နည်းသောအရာ နယ်ပယ်ရှိ၏။ အသေက္ခဘူမိယံ၊ ၌။ (ပဘေဒဂမနံ၊ သည်။) ဗဟုဝိသယံ၊ များသောအရာနယ်ပယ်ရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဓိဂမော နာမ အရဟတ္တပ္ပတ္တီိတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ သာတိသယံ၊ သော။ အဓိဂမံ၊ ရခြင်းရောက်ခြင်း ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့ အဓိဂမော နာမ အရဟတ္တပ္ပတ္တိ-ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သေက္ခန၊ သည်။ ပတ္တာနမ္ပိ၊ ရောက်အပ်ကုန်သော်လည်း။ ဣမာသံ၊ ဤပဋိသမ္ဘိဒါတို့၏။ အရဟတ္တပ္ပတ္တိယာ၊ ဖြင့်။
သတ္ထေသူတိ၊ ကား။ အနဝဇ္ဇသု၊ အပြစ်ကင်းကုန်သော။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဟိတသုခါဝဟေသု၊ စီးပွါးချမ်းသာကို ဆောင်တတ်ကုန်သော။ ကန္ထေသု၊ တို့၌။ သိပ္ပါယတနေသူတိ ဧတ္ထာပိ၊ ဤပုဒ်၌လည်း။ တထာ၊ ထိုအတူပင်တည်း။ ပုဗ္ဗကာလေ၊ ရှေးကာလ၌။ ဧကသတရာဇူနံ၊ တရာ့တပါးသော မင်းတို့၏။ ဒေသဘာသာ၊ အရပ်သုံးစကားသည်။ ဧကသတရာဇူနံ၊ တရာ့တပါးသောမင်းတို့၏။ ဘာသာစကားတို့ မည်ကုန်၏။ ဓမ္မပဒေ၊ ၌။ ယမကဝဂ္ဂေါ၊ သည်။ ဩပမ္မဝဂ္ဂေါ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ မူလပဏ္ဏာသေ၊ ၌။ ယမကဝဂ္ဂေါ၊ သည်။ ဩပမ္မဝဂ္ဂေါ ဧဝ၊ ဝဂ်မည်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တပါသောဆရာတို့က ဆိုကုန်၏။ သုတပဋိဘာနဗဟုလာနန္တိ၊ ကား။ ဗဟုဿုတာနံ၊ များသောအကြားအမြင်ရှိကုန်သော။ ပဋိဘာနဝန္တာနံ၊ ထင်မြင်လွယ်သဘောပေါက်လွယ်သော ဉာဏ်ပညာရှိကုန်သော။
သဗ္ဗာနီတိ၊ ကား။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်ပြီးသော။ ပဉ္စ၊ ငါးပါးကုန်သော။ ဝါ၊ တနည်း။ ပစ္ဆာ၊ ၌။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်သော။ အဋ္ဌပိ၊ ရှစ်ပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ သေက္ခဖလဝိမောက္ခပရိယောသာနေ၊ သေက္ခဖိုလ်ဟူသောဝိမောက္ခ၏အဆုံး၌။ ဘဝါ၊ ဖြစ်ကုန်သည်တို့လည်း။ သေက္ခဖလဝိမောက္ခန္တိကာ၊ ၏အဆုံး၌ဖြစ်ကုန်သည်တို့။ ဌာနေဌာနဉာဏဗလာဒီနိ၊ ဗလအစရှိသည်တို့သည်။ သဗ္ဗဗုဒ္ဓဂုဏေသု၊ တို့တွင်။ သကိစ္စတော၊ မိမိ၏ကိစ္စအားဖြင့်။ ပါကဋိတရာနိ၊ သာလွန်၍ထင်ရှားကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒသဗလာနိ ဝိယာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ အညေ၊ ဒသဗလဉာဏ်တော်တို့မှ တပါးကုန်သော။ သဗ္ဗညုတညာဏာဒယောပိ၊ ဉာဏ်အစရှိသည်တို့လည်းဖြစ်ကုန်သော။ သဗ္ဗေ၊ ကုန်သော။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဂုဏဝိသေသော၊ ဂုဏ်ကျေးဇူးအထူးတို့သည်။ အသေက္ခဖလဝိမောက္ခန္တိကာဧဝ၊ န္တိကမည်ကုန်ချည်းသာလျှင်တည်း။ ဝါ၊ အရဟတ္တဖိုလ်ဟူသော ဝိမောက္ခ၏ အဆုံး၌ဖြစ်သော ဂုဏ်ကျေးဇူးမည်ကုန်သည်ချည်းသာလျှင်တည်း။
ပညာဘူမိ-မူလ-သရီရဝဝတ္ထာနဝဏ္ဏနာ
၄၃၀။ ဣမာယ ပညာယာတိ၊ ကား။ ဝိပဿနာ ပညာယ၊ ၏။ သလက္ခဏာဒိဂ္ဂဟဏဝသေန၊ မိမိ၏သဘာဝလက္ခဏာစသည်ကို ယူခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ (သီမူနှင့်၄င်း, မြန်မာရှေးမူဟောင်းနှင့် ၄င်း အညီပင်။ အာဒိ-ဖြင့် သာမညလက္ခဏာကိုယူ။ သလ္လက္ခဏာဒိ-ဟုရှိသောပါဌ်ကား မသင့်။) ပဝတ္တိဋ္ဌာနဘာဝတော၊ ဖြစ်ရာဋ္ဌာန၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဘူမိ၊ ဘုံမည်၏။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒါဒိ-ဟူသောပါဌ်၌ အာဒိ-သဒ္ဒါဖြင့်။ အာဟာရာဒီနံ၊ တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ပန၊ စောဒနာကို ထုတ်၍ရှင်းပြဦးအံ့။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဧတေ ဗဟူ ဓမ္မာ၊ ဤများစွာသော တရားတို့ကို။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘူမိဘာဝေန၊ ဝိပဿနာ၏ ဘုံအဖြစ်ဖြင့်။ ဂယှန္တိ၊ ယူအပ်ကုန်သနည်း။ ခန္ဓာဒီသု၊ တို့တွင်။
၄၃၁။ ပဉ္စခန္ဓာတိဧတ္ထ၊ ၌။ ပဉ္စတိ၊ ဟူသောသဒ္ဒါသည်။ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေါ၊ အရေအတွက်ကို ပိုင်းခြားကြောင်းဖြစ်သော သဒ္ဒါတည်း။ တေန၊ ထိုပဉ္စသဒ္ဒါဖြင့်။ တတော၊ ထိုငါးပါးမှ။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ န၊ မဟုတ်။ ဥဒ္ဓံ၊ ၌။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ခန္ဓာတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ပရိစ္ဆိန္နဓမ္မနိဒဿနံ၊ ပိုင်းခြားအပ်ပြီးသော တရားတို့ကို ညွှန်ပြကြောင်းဖြစ်သော ပုဒ်တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤပဉ္စက္ခန္ဓာဟူသောပုဒ်၌။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ခန္ဓသဒ္ဒေါ၊ သည်။ မဟာဥဒကက္ခန္ဓောတိအာဒီသု ဝိယ၊ အစရှိသောပါဌ်တို့၌ကဲ့သို့။ ရာသဋ္ဌော၊ အစုဟူသောအနက်ရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အတီတာဒိဝိဘာဂဘိန္နံ၊ အတိတ်စသည်ဖြင့် ဝေဘန်ခြင်းအားဖြင့် ကွဲပြားသော။ သဗ္ဗံ၊ သော။ ရူပံ၊ ကို။ ရာသိဝသေန၊ ဖြင့်။ ဗုဒ္ဓိယာ၊ အဘိဉာဏ်ဖြင့်။ ဧကဇ္ဈံ၊ တည်း။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ရူပမေဝ၊ ရုပ်သည်သာလျှင်။ ခန္ဓော၊ အစုတည်း။ ရူပက္ခန္ဓေ၊ ရုပ်အစု။ ဣတိ၊ သို့။ သမာနာဓိကရဏသမာသော၊ တူသောတည်ရာရှိသောကမ္မဓာရည်းသမာသ်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ပန၊ စောဒနာထုတ်၍ရှင်းပြဦးအံ့။ တီဟိ၊ ကုန်သော။ ခန္ဓေဟိ၊ အဖို့အပုံတို့ဖြင့်။ ဣဏံ၊ မြီကို။ ဒဿာမ၊ ပေးဆပ်ကုန်အံ့။ ဣတိအာဒီသု ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ခန္ဓသဒ္ဒေ၊ သည်။ ကောဋ္ဌာသဋ္ဌေ၊ အဖို့ဟူသောအနက်ရှိလတ်သော်။ နိဗ္ဗာနဿာပိ၊ ၏လည်း။ ခန္ဓန္တရဘာဝေါ၊ ခန္ဓာတပါး၏အဖြစ်သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ဆိုငြားအံ့။ နာပဇ္ဇတိ၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အတီတာဒိဝိဘာဂါဘာဝတော၊ အတိတ်စသည်ဖြင့် ဝေဘန်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဧကဿ၊ တပါးတည်းသော။ နိစ္စဿ၊ မြဲသည်။ သတော၊ ဖြစ်သော။ နိဗ္ဗာနဿ၊ ၏။ အတီတာဒိဝိဘာဂေါ၊ အတိတ်စသည်ဖြင့်ဝေဘန်ခြင်းသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ပဌမေန၊ ရှေးဦးစွာသော။ အတ္ထေန၊ ရာသိအနက်ဖြင့်။ ရူပရာသိ၊ ရုပ်တရားအစု တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဒုတိယေန၊ သော။ (အတ္ထေန၊ ကောဋ္ဌာသအနက်ဖြင့်။) ရူပကောဋ္ဌာသော၊ ရုပ်အဖို့တည်း။ ဣတိ၊ ဤကားအနက်။ ဝေဒနာက္ခန္ဓောတိအာဒီသုပိ၊ အစရှိသည် တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ပန၊ စောဒနာထုတ်၍ရှင်းပြဦးအံ့။ ဧတေ ခန္ဓာ၊ တို့ကို။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဉ္စေဝ၊ ငါးပါးတို့ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်သနည်း။ စ၊ သည်မျှသာမကသေး။ ဣမိနာ ဧဝကမေန၊ ဤအစဉ်ဖြင့်သာလျှင်။ (ကသ္မာ၊ ကြောင့်။) ဝုတ္တာ၊ ကုန်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ ဘာဇနဘောဇနဗျဉ္ဇနဘတ္တကာရကဘုဉ္စကဝိကပ္ပဒဿနတော စ၊ စားခွက် ဘောဇဉ်ဟင်းလျာ ထမင်း ချက်သောသူ စားသုံးသောသူတို့ကဲ့သို့ အထူးကြံဆခြင်းကို ပြခြင်းကြောင့်၎င်း။ ဝါ၊ စားသုံးသောသူ တို့ကဲ့သို့ ကွဲပြားခြင်းကို ပြခြင်းကြောင့်၎င်း။
ရူပက္ခန္ဓကထာဝဏ္ဏနာ
၄၃၂။ တတ္ထာတိ၊ ကား။ တေသု ပဉ္စသု ခန္ဓေသု၊ တို့တွင်။ ယံ ကိဉ္စီတိ၊ ဟုသောပုဒ်သည်။ အနဝသေသပရိယာဒါနံ၊ အကြွင်းမဲ့သိမ်းယူကြောင်းဖြစ်သောပုဒ်တည်း။ ရုပ္ပနလက္ခဏန္တိ၊ ပုဒ်သည်။ အတိပ္ပသင်္ဂနိယမနံ၊ အလွန်ရောက်ခြင်း အလွန်လျဉ်းပါးခြင်းကို သတ်မှတ်ကြောင်းဖြစ်သောပုဒ်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ယံ-သဒ္ဒေန စ၊ ယံ-သဒ္ဒါသည်၄င်း။ သနိပါတေန၊ စိ-နိပါတ်နှင့်တကွသော။ ကိံသဒ္ဒေနစ၊ သည်၄င်း။ ဂဟိတေန၊ ယူအပ်သောအနက်ဖြင့်။ အနိယမတ္ထတာယ၊ ကိန်းသေမသတ်မှတ်အပ်သော အနက်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အတိပ္ပသင်္ဂေ၊ အလွန်ရောက်ခြင်းသည်။ အာပန္နေ၊ သော်။ တံ၊ ထိုအလွန်ရောက်ခြင်း လျဉ်းပါးခြင်းကို။ ရုပ္ပနသဒ္ဒေါ၊ သည်။ နိဝတ္တေတိ၊ နစ်စေ၏။ တေန၊ (ယံ ကိဉ္စိ ရုပ္ပနလက္ခဏံ ဟူသော) ထိုပုဒ်နှစ်ခုအပေါင်းဖြင့်။ ရူပဿ၊ ရုပ်ကို။ အနဝသေသပရိဂ္ဂဟော၊ အကြွင်းမဲ့သိမ်းဆည်းခြင်းကို။ ကတော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သီတာဒီဟီတိ၊ ကား။ သီတုဏှဇိဃစ္ဆာပိပါသာဒီဟိ၊ အအေး, အပူ, အစာဆာခြင်း, ရေငတ်ခြင်း အစရှိသည်တို့ကြောင့်။ စ၊ ဆက်။ ဧတံ၊ ဤသီတာဒီဟိ-ဟူသောပုဒ်သည်။ ဟေတုအတ္ထေ၊ ဟိတ်အနက်၌။ ကရဏဝစနံ၊ ကရိုဏ်းဝိဘတ် တတိယာဝိဘတ်အဆုံးရှိသော ပုဒ်တည်း။ ဧတဿ၊ ဤတရားအား။ ရုပ္ပနံ၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းဟူသော။ လက္ခဏံ၊ မှတ်ကြောင်းလက္ခဏာသည်။ ဝါ၊ မှတ်အပ်သောလက္ခဏာသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ရုပ္ပနလက္ခဏံ-ဟူသောပုဒ်၌။ ရုပ္ပနံ၊ န ဟူသည်။ ဝါ၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းဟူသည်။ သီတာဒိဝိရောဓိပစ္စယသန္နိပါတေ၊ သီတအစရှိသော ဆန့်ကျင်ဖက် အကြောင်းတို့နှင့်ပေါင်းဆုံခြင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။) ဝိသဒိသုပ္ပတ္တိ၊ ရှေးရုပ်အစဉ်နှင့်မတူသော နောက်ရုပ်အစဉ်၏ဖြစ်ခြင်းတည်း။ စ၊ စောဒနာဦးအံ့။ အရူပဓမ္မာနမ္ပိ၊ နာမ်တရားတို့၏လည်း။ ဝိရောဓိပစ္စယသမာဂမေ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်အကြောင်းနှင့်တွေ့ဆုံခြင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။) ဝိသဒိသုပ္ပတ္တိ၊ ရှေးအစဉ်နှင့်မတူသော နောက်အစဉ်၏ဖြစ်ခြင်းကို။ လဗ္ဘတိနနု၊ လော။ ဣတိ၊ ငြားအံ့။ လဗ္ဘတိ၊ ရအပ်သည်ကား။ သစ္စံ၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ (တံ ၊ ထိုသို့နာမ်တရားတို့၏ ရှေးအစဉ်နှင့်မတူသော နောက်အစဉ်၏ဖြစ်ခြင်းဟူသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသည်။) ဝိဘူတတရံ၊ အထူးသဖြင့် ထင်ရှားသည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဟိ၊ မှန်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဝိဘူတတရံ၊ သော။ ရုပ္ပနံ၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းကို။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။ သီတာဒိဂ္ဂဟဏတော၊ သီတ အစရှိသည်ကို (သီတေနပိ ရုပ္ပတိ-စသည်ဖြင့် သုတ်ပါဠိ၌) ယူခြင်းဟောခြင်းကြောင့်တည်း။ (ဝိဘူတတရံ၊ သော။ ရုပ္ပနံ၊ ကို။) ယဒိ (အဓိပ္ပေတံ)၊ အကယ်၍ အလိုရှိအပ်သည်ဖြစ်အံ့။ ဧဝံ၊ သော်။ ဗြဟ္မလောကေ၊ ၌။ ကထံ၊ လျှင်။ ရူပသမညာ၊ ရုပ်ဟူသောအမည်သည်။ (ဟောတိ၊ နည်း။) တတ္ထာပိ၊ ထိုဗြဟ္မပြည်၌ လည်း။ တံသဘာဝါနာတိဝတ္တနတော၊ ထိုဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောကို မလွန်ခြင်းကြောင့်။ ရူပသမညာ၊ သည်။ ဟောတိယေဝ၊ လျှင်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ အနုဂ္ဂါဟကပစ္စယဝသေန၊ ချီးမြှောက်ထောက်ပံ့ တတ်သော အကြောင်း၏အစွမ်းဖြင့်။ (တတ္ထာပိ၊ ထိုဗြဟ္မပြည်၌လည်း။ ရူပသမညာ၊ သည်။ ဟောတိယေဝ၊ လျှင်တည်း။) ဝိရောဓိပစ္စယသန္နိပါတေ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်အကြောင်းတို့နှင့် ပေါင်းဆုံလတ် သော်။ အတ္တနော၊ ၏။ ဘိန္နေ၊ ပျက်စီးသော။ သန္တာနေ၊ ၌။ ဘိဇ္ဇမာနေဿဝ၊ ပျက်စီးဆဲသာလျှင် ဖြစ်သောရုပ်၏။ ယောဝိသဒိသုပ္ပတ္တိဟေတုဘာဝေါ၊ အကြင် ရှေးရုပ်အစဉ်နှင့်မတူသော နောက်ရုပ် အစဉ်ဖြစ်ခြင်း၏အကြောင်း၏အဖြစ်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုအကြောင်း၏အဖြစ်သည်။ ရုပ္ပနံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အညေ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣမသ္မိံ ပက္ခေ၊ ၌။ ရူပယတိ၊ ဖောက်ပြန်စေတတ်၏။ ဝိကာရံ၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းသို့။ အာပါဒေတိ၊ ရောက်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ရူပံ၊ မည်၏။ ပုရိမပက္ခေပန၊ ဝိသဒိသုပ္ပတ္တိဟုဆိုသော ရှေးအဖို့၌ကား။ ရုပ္ပတိ၊ ဖောက်ပြန် တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ (ရူပံ၊ မည်၏။) သံဃဋ္ဋနေန၊ ထိခိုက်ခြင်းကြောင့်။ ဝိကာရပ္ပတ္တိယံ၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းသို့ရောက်ခြင်း၌။ ရုပ္ပနသဒ္ဒေါ၊ သည်။ နိရုဠှော၊ ထင်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣမသ္မိံ ပက္ခေ၊ ၌။ အရူပဓမ္မေသု၊ တို့၌။ ရူပသမညာယ၊ ၏။ ပသင်္ဂေါ ဧဝ၊ ရောက်ခြင်းသည်ပင်လျှင်။ ဝါ၊ စပ်လျဉ်းခြင်းသည်ပင်လျှင်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ (ကသ္မာ၊ ကား။) သင်္ဃဋ္ဋနာ ဘာဝတော၊ တိုက်ခိုက်ခြင်း၏မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ပဋိဃာတော၊ တိုက်ခိုက်ခြင်းသည်။ ရုပ္ပနံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) ။ သဗ္ဗံ တံ ဧကတော ကတွာတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသောစကားကို။ (ဝဒတိ-၌ စပ်) ရာသဋ္ဌံ၊ အစုဟူသောအနက်ကို။ ဟဒယေ၊ ၌။ ဌပေတွာ၊ ၍။ ဝဒတိ၊ ၏။
ဘူတောပါဒါယဘေဒတောတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ (ဝစနတ္ထော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗော၊) ဧတ္ထ၊ ဤဘူတရုပ်၌။ တဒဓီနဝုတ္တိတာယ၊ ထိုဘူတရုပ်နှင့်စပ်သော ဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဥပါဒါယရူပံ၊ ဥပါဒါရုပ်သည်။ ဘဝတိ၊ ဖြစ်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘူတံ၊ မည်၏။ ဘူတာနိ၊ ဘူတရုပ်တို့ကို။ ဥပါဒိယတေဝ၊ စွဲမှီတတ်သည်သာလျှင်တည်း။ သယံ ပန၊ မိမိကိုယ်တိုင်ကိုမူကား။ တေဟိ ဝါ၊ ထိုဘူတရုပ်တို့သည်၎င်း။ အညေဟိ ဝါ၊ တပါးသောရုပ်တို့သည်၎င်း။ န ဥပါဒီယတိ၊ မစွဲမှီအပ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပါဒါယံ၊ မည်၏။ (ဥပ+အာ+ဒါ-ဓာတ်+ဏပစ္စည်း၊ အာကို အာဟပြု၍ ပြီးစေအပ်၏)
စတုဓာတုဝဝတ္ထာနေ၊ တ္ထာန်အရာ၌။ ဝစနတ္ထာဒိတောပိ၊ တ္ထ စသည်အားဖြင့်လည်း။ ဘူတာနိ၊ ဘူတရုပ်တို့ကို။ ဝိဘာဝိတာနေဝ၊ ထင်ရှားပြအပ်ခဲ့ကုန်ပြီးသည်သာလျှင်။ ကာမံ (ဟောန္တိ)၊ ကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ သဘာဝဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ လက္ခဏာဒိဝိဘာဝနာ၊ လက္ခဏာ စသည်ကို (ဝါ) စသည်ဖြင့်ထင်ရှားပြခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) (တနည်းကား-လက္ခဏာဒိတပုဒ်ဝိဘာဝနာ တပုဒ်ခွဲလျက်ရှိသင့်၏။ ထိုသို့ရှိလျှင်) လက္ခဏာဒိ၊ ဏာ စသည်သည်သာလျှင်။ သဘာဝဓမ္မာနံ၊ တို့ကို။ ဝိဘာဝနာ၊ ထင်ရှားပြကြောင်းပေတည်း။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ လက္ခဏ။ပ။ဝုတ္တာနီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစတုဓာတုဝဝတ္ထာန်အရာ၌။ ပဒဋ္ဌာနဿ၊ ၏။ အဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ပဒဋ္ဌာနတော ပနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုပဒဋ္ဌာန်ကို။ အဝစနဉ္စ၊ ထို၌ မဆိုခြင်း သည်လည်း။ (ဟောတိ-၌ စပ်) ပစ္စယတောတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤအာကာရ၌။ တဿ အတ္ထဿ၊ ထိုပဒဋ္ဌာန်ဟူသောအနက်၏။ ပကာရန္တေန၊ ပစ္စယဟူသော အပြားအထူးအားဖြင့်။ ဝိဘာဝိတတ္တာ၊ ပြအပ်ပြီးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ သဗ္ဗာပီတိ၊ ကား။ စတေဿာပိ၊ ကုန်သော။ ဓာတုယော၊ တို့သည်။ အာပေါသင်္ဂဟိတာယ၊ အာပေါဓာတ်သည် ပေါင်းစု အပ်သည်ဖြစ်၍။ တေဇောနုပါလိတာယ၊ တေဇောနုပါလိတာယ<၊ တေဇောဓာတ်သည် လျော်စွာစောင့်ရှောက်အပ်သည်ဖြစ်၍။
စတုဝီသတိဝိဓန္တိ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေါ၊ ဝိမံဟူသော အရေအတွက်ကို ပိုင်းခြားကြောင်းပါဌ်သည်။ ဗလရူပါဒီနံ၊ ဗလရုပ်စသည်တို့ကို။ ပဋိသေဓနတ္ထော၊ မြစ်ခြင်းအကျိုးရှိ၏။ တတ္ထ၊ ထိုဗလရုပ်စသည်၌။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ၊ သည်။ ပရတော၊ ၌။ အာဝိဘဝိဿတိ၊ လတံ့။ စက္ခတိ၊ သာယာတတ်၏။ ဝါ၊ သာယာသကဲ့သို့ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ စက္ခု၊ မည်၏။ ဝိညာဏာဓိဋ္ဌိတံ၊ ဝိညာဉ်၏တည်ရာသည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ရူပံ၊ ကို။ အဿာဒေန္တံဝိယ၊ သာယာသကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ စက္ခတိ-ပုဒ်၏အနက်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ စက္ခတီတိ၊ တိဟူသောပုဒ်၌။ အယံစက္ခတိ-သဒ္ဒေါ၊ ဤစက္ခတိ-သဒ္ဒါသည်။ ဝါ၊ ဤစက္ခဓာတ်သည်။ မဓုံ၊ ပျားကို။ စက္ခတိ၊ သာယာ၏။ ဗျဉ္ဇနံ၊ ဟင်းလျာကို။ စက္ခတိ၊ ၏။ ဣတိအာဒီသု ဝိယ၊ ဤသို့အစရှိသောပါဌ်တို့၌ကဲ့သို့။ အဿာဒနတ္ထော၊ သာယာအာဒီသု၊ သာယာခြင်းအနက်ရှိ၏။ ဟိ၊ မှန်။ “မာဂဏ္ဍိယ၊ ယပရဗိဇိ။ စက္ခုံ၊ မျက်စိသည်။ ခေါ၊ စင်စစ်။ ရူပါရာမံ၊ အဆင်းလျှင် မွေ့ပျော်ရာရှိ၏။ ရူပရတံ၊ အဆင်း၌မွေ့လျော်၏။ ရူပသမ္မုဒိတံ၊ အဆင်းဖြင့်ဝမ်းမြောက်၏။” ဣတိ၊ သို့။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဋ္ဌကထာယမ္ပိ၊ ၌လည်း။ ရူပေသု၊ တို့၌။ အာဝိဉ္ဆနရသံ၊ ဆွဲဆောင်ခြင်းကိစ္စရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ သောတာဒီနံ၊ တို့၏။ သဒ္ဒါရမ္မဏာဒိဘာဝေ၊ အသံလျှင်အာရုံရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ ဝါ၊ အသံစသည်အာရုံရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ နိရုဠှတ္တာ၊ ထင်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဒဿနဧဝ၊ မြင်ကြောင်းဖြစ်သော မျက်စိ၌သာလျှင်။ (သီမူ၌ နယနေ ဧဝ-ဟု ရှိ၏။ ကောင်း၏။) စက္ခုသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ (ကိမိဝ၊ မူကား။) ပဒုမာဒီသု၊ ပဒုမ္မာကြာစသည်တို့၌။ ပင်္ကဇာဒိသဒ္ဒါဝိယ၊ ပင်္ကဇစသော သဒ္ဒါတို့ကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ တနည်း။ စက္ခတီတိ၊ ကား။ ဝိညာဏာဓိဋ္ဌိတံ၊ ဝိညာဉ်၏ တည်ရာသည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) သမဝိသမံ၊ ညီညွတ်သည် မညီညွတ်သည်ကို။ အာစိက္ခန္တံဝိယ၊ ပြောကြားဘိသကဲ့သို့။ အဘိဗျတ္တံ၊ ထင်ရှားစွာ။ ဝဒန္တံ ဝိယ၊ ပြောဘိသကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ အဋ္ဌကထာယံ ပန၊ ၌ကား။ ဝိဘာဝေတိစ၊ ထင်စွာလည်းပြတတ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ဖွင့်ဆိုအပ်၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ ဓာတူနံ၊ ဓာတ်တို့၏။ အနေကတ္ထတ္တာ၊ များသောအနက်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ စက္ခတိ-သဒ္ဒဿ၊ စက္ခတိသဒ္ဒါ၏။ ဝါ၊ စက္ခဓာတ်၏။ (တိ-ကား ဓာတုနိဒ္ဒိဋ္ဌပစ္စည်းတည်း) ဝိဘာဝနတ္ထတာပိ၊ ထင်စွာပြခြင်းအနက်ရှိသည်၏အဖြစ်သည်လည်း။ သမ္ဘဝတိ၊ ဖြစ်သင့်၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သောစကားပေတည်း။ ဧတေန၊ ဤတရားသဘောဖြင့်။ သုဏာတိ၊ ကြားတတ်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဝိညာဏာဓိဋ္ဌိတံ၊ ရာဖြစ်၍။ သယံ၊ မိမိကိုယ်တိုင်။ သုဏာတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သောတံ၊ မည်၏။ ဧတေန၊ ဖြင့်။ ဃာတိတံ၊ နံတတ်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ (ဝိညာဏာဓိဋ္ဌိတံ၊ ၍။) သယံ၊ တိုင်။ ဃာယတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဃာနံ၊ မည်၏။ အဇ္ဈောဟရဏဿ၊ စားမျိုခြင်း၏။ ရသဂ္ဂဟဏမူလကတ္တာ၊ အရသာကိုယူခြင်းလျှင် အကြောင်းရင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဇီဝိတနိမိတ္တံ၊ အသက်၏အကြောင်းဖြစ်သော။ အာဟာရ ရသော၊ အာဟာရ၏အရသာသည်။ ဇီဝိတံ၊ မည်၏။ တသ္မိံ၊ ထိုဇီဝိတမည်သောအရသာ၌။ နိန္နတာယ၊ ညွတ်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ တံ၊ ထိုဇီဝိတမည်သောအရသာကို။ အဝှါယတိ၊ ခေါ်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိရုတ္တိနယေန၊ ဖြင့်။ ဇိဝှါ၊ မည်၏။ ကုစ္ဆိတာနံ၊ စက်ဆုပ်အပ်ကုန်သော။ သာသဝဓမ္မာနံ၊ အာသဝေါ၏အာရုံဖြစ်သော တရားတို့၏။ (ကုစ္ဆိတဖြစ်သော သာသဝကို ဆိုသဖြင့် အကုသိုလ်တရားတို့ကိုသာ ယူရမည်) အာယော ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနံ၊ ဖြစ်ရာတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကာယော၊ မည်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အနုတ္တရိယဟေတုဘာဝံ၊ အနုတ္တရိယဂုဏ်၏အကြောင်း၏အဖြစ်သို့။ အနာဂစ္ဆန္တေသု စ၊ မရောက်သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ကာမရာဂနိဒါနကမ္မဇနိတေသု စ၊ ကာမရာဂလျှင် အကြောင်းရှိသောကံသည် ဖြစ်စေအပ်သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ကာမရာဂဿ၊ ၏။ ဝိသေသပစ္စယေသု စ၊ ထူးသောအကြောင်းလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဃာနဇိဝှါကာယေသု၊ တို့တွင်။ ကာယဿ၊ ၏။ ဝိသေသတော၊ အားဖြင့်။ သာသပစ္စယတ္တာ၊ (စက်ဆုပ်အပ်သော) သာသဝတရား၏ အကြောင်း၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ တေန၊ ထိုကာယဖြင့်။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗသုခံ၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗကိုမှီ၍ ဖြစ်သောချမ်းသာကို။ အဿာဒေန္တော၊ သာယာကုန်လျက်။ ဝါ၊ သာယာကုန်သော။ သတ္တာ၊ တို့သည်။ မေထုနမ္ပိ၊ မေထုန်အမှုကိုလည်း။ သေဝန္တိ၊ မှီဝဲကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ ကာယိန္ဒြိယဝတ္ထုကာ၊ ကာယိန္ဒြေလျှင် တည်ရာဝတ္ထုရှိကုန်သော။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ ခန္ဓာ၊ တို့သည်။ ဗလဝကာမာသဝါဒိဟေတုဘာဝတော၊ အားကြီးသောကာမာသဝ စသည်၏ အကြောင်း၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိသေသန၊ အားဖြင့်။ သာသဝါ၊ မည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကုစ္ဆတာနံ၊ ကုန်သော။ သာသဝဓမ္မာနံ၊ (ကာယဝတ္ထုက) သာသဝတရားတို့၏။ အာယော၊ ဖြစ်ရာတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကာယော၊ ကာယမည်၏ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဝဏ္ဏဝိကာရံ၊ အဆင်းဖောက်ပြန်ခြင်းသို့။ အာပဇ္ဇမာနံ၊ ရောက်လတ်သည်ရှိသော်။ ဝါ၊ ရောက်လတ်သည်ဖြစ်၍။ ဟဒယင်္ဂတဘာဝံ၊ နှလုံး၌တည်သောအလိုကို။ ရူပယတိ၊ ရုပ်လုံးပေါ်စေတတ်၏။ ဝါ၊ ပြတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ရူပံ၊ မည်၏။ ရူပမိဝ၊ ကိုယ်ကိုကဲ့သို့။ ဝါ၊ အရုပ်ကိုကဲ့သို့။ ပကာသံ၊ ထင်ရှားသည်ကို။ ကရောတိ၊ ၏။ သဝိဂ္ဂဟမိဝ၊ အထည်ကိုယ်ရှိသောအရာဝတ္ထုကိုကဲ့သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ဓာတုနံ၊ တို့၏။ အနေကတ္ထတ္တာ၊ ကြောင့်။ ရူပသဒ္ဒေါ၊ ကို။ ပကာသနေ၏၏နတ္ထော ဧဝ၊ ပြခြင်းအနက်ရှိသည်သာလျှင်ဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ သပ္ပတိ၊ ရွတ်ဆိုအပ်၏။ ဝါ၊ သောတဝိညေယျအဖြစ်သို့ရောက်စေ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဒ္ဒေါ၊ မည်၏။ ဥဒါဟရီယတိ၊ ရွတ်ဆိုအပ်၏။ ဝါ၊ ကား။ သကေဟိ၊ ကုန်သော။ ပစ္စယေဟိ၊ တို့သည်။ သပ္ပီယတိ၊ ရောက်စေအပ်၏။ သောတဝိညေယျဘာဝံ၊ နားဖြင့်ကြားအပ်သည်၏အဖြစ်သို့။ ဥပနီယတိ၊ ဆောင်အပ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ သပ္ပတိ-ပုဒ်၏အနက်တည်း။ ဂန္ဓယတိ၊ ပြတတ်၏။ ဝါ၊ ဂုံးတိုက်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဂန္ဓော၊ မည်၏။ အတ္တနော၊ ၏။ ဝတ္ထုံ၊ တည်ရာကို။ သူစယတိ၊ ပြတတ်၏။ အပါကဋံ၊ မထင်ရှားသောဝတ္ထုကို။ ဣဒံ၊ ဤဝတ္ထုသည်။ သုဂန္ဓံ၊ ကောင်းသောအနံ့ရှိ၏။ ဒုဂ္ဂန္ဓံ၊ မကောင်းသောအနံ့ရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။
ဣတ္ထိယာဝ၊ မိန်းမ၏သာလျှင်။ ဣန္ဒြိယံ၊ သည်။ ဣတ္ထိန္ဒြိယံ၊ မည်၏။ တထာ၊ တူ။ ပုရိသိန္ဒြိယံ၊ မည်၏။ တေန၊ ထိုတရားသဘောဖြင့်။ သဟဇာတဓမ္မာ၊ သဟဇာတ်တရားတို့သည်။ ဝါ၊ တကွဖြစ်သောတရားတို့သည်။ ဇီဝန္တိ၊ အသက်ရှင်တတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဇီဝိတံ၊ မည်၏။ တဒေဝ၊ ထိုဇီဝိတသည်ပင်လျှင်။ ဣန္ဒြိယံ၊ တည်း။ ဇီဝိတန္ဒြိယံ၊ ဇီဝိတသည်ပင်လျှင် ဣန္ဒြေ။ ဝါ၊ ဇီဝိတဟူသောဣန္ဒြေ။ ဟဒယဉ္စ၊ နှလုံးလည်းဟုတ်၏။ တံ၊ ထိုနှလုံးဟူသည်။ ဝတ္ထု စ၊ တည်ရာလည်း ဟုတ်၏။ (ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဟဒယဝတ္ထု၊ မည်၏။) ဝါ၊ ကား။ ဟဒယဿ မနောဝိညာဏဿ၊ မနောဝိညာဉ်၏။ ဝတ္ထု၊ တည်ရာတည်း။ ဟဒယဝတ္ထု၊ မနောဝိညာဉ်၏တည်ရာဝတ္ထု။ စောပနကာယဘာဝတော၊ လှုပ်ရှားစေသော ကာယ၏အဖြစ်ကြောင့်။ ကာယော စ၊ ကိုယ်လည်းဟုတ်၏။ သော၊ ထိုကာယဟူသည်။ အဓိပ္ပါယဝိညာပနတော၊ အလိုကိုသိစေတတ်သော ကြောင့်။ ဝိညတ္တိ စ၊ ဝိညတ်လည်းဟုတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကာယဝိညတ္တိ၊ မည်၏။ စောပနစာဘာဝတော စ၊ လှုပ်ရှားစေတတ်သော ဝါစာ၏အဖြစ်ကြောင့်၄င်း။ အဓိပ္ပါယဝိညာပနတောစ၊ ကြောင့်၄င်း။ ဝစီ စ၊ ဝစီလည်းဟုတ်၏။ သာ၊ ထိုဝစီဟူသည်။ ဝိညတ္တိ စ၊ မည်၏။ ဝိဂ္ဂဟာဘာဝတော၊ အထည်ဒြပ်၏မရှိခြင်းကြောင့်။ န ကဿတိ၊ မရေးခြစ်အပ်။ ကသိတုံ၊ ရေးခြစ်ခြင်းငှာ။ န သက္ကာ၊ ကောင်း။ ဝါ၊ တနည်း။ န ကာသတိ ဒိဗ္ဗတိ၊ မထွန်းပ၊ မထင်ရှားတတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အကာသံ၊ မည်၏။ အာကာသမေဝ၊ သသည်ပင်လျှင်။ အာကာသံ၊ မည်၏။ တဒေဝ၊ ထိုအာကာသသည်ပင်လျှင်။ နိဿတ္တ နိဇ္ဇီဝဋ္ဌေန၊ သတ္တမဟုတ် ဇီဝမဟုတ်သော အနက်သဘောကြောင့်။ အာကာသဓာတု၊ မည်၏။ ရူပဿတိ၊ ကား။ နိပ္ဖန္နရူပဿ၊ န္နရုပ်၏။ လဟုဘာဝေါ၊ ပေါ့သည်၏အဖြစ်သည်။ လဟုတာ၊ မည်၏။ သယံ၊ မိမိကိုယ်တိုင်။ အနိပ္ဖန္နတာယ၊ သဘာဝလက္ခဏာအားဖြင့် မပြီးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ နိပ္ဖန္နရုပ် မဟုတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ရူပဿာတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ဝိသေသိတံ၊ အထူးပြုအပ်၏။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသောမုဒုတာ စသည်တို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ တည်း။ အယံ ပန၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ ဝိသေသော၊ တည်း။ ကမ္မနိ၊ အမှု၌။ သာဓု၊ ကောင်းသည်တည်း။ ကမ္မညံ၊ အမှု၌ကောင်းသည်။ တဿ၊ ထိုအမှုကောင်းသည်၏။ ဘာဝေါ၊ အဖြစ်သည်။ ကမ္မညတာ၊ မည်၏။ ပဌမံ စ၊ ရှေးဦးစွာ၄င်း။ ဥပရိစ၊ အထက်ကာလ၌၄င်း။ စယော ပဝတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ ဥပစယော၊ မည်၏။ ပုဗ္ဗာပရဝသေန၊ ရှေးနောက်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သမ္ဗန္ဓာ၊ စပ်လျက်။ တတိ၊ ကျယ်ပြန့်ခြင်းသည်။ ပဝတ္တိ၊ မပြတ်ဖြစ်ခြင်း သည်။ သန္တတိ၊ မည်၏။ အနိစ္စဿ၊ မမြဲသည်၏။ ဝိနာသိနော၊ ပျက်စီးလေ့ရှိသည်၏။ ဘာဝေါ၊ အဖြစ်သည်။ အနိစ္စတာ၊ မည်၏။ ကဗလံ၊ အလုပ်အလွေ့ကို။ ကရီယတိ၊ ပြုအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကပဠီကာရော၊ မည်၏။ (ဠ-ကြီး ဖြစ်ခြင်းအကြောင်းရှာအပ်၏။ သီမူ၌ကား လ-ငယ်နှင့်ပင်ရှိ၏။) အာဟရတိ၊ ဆောင်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာဟာရော၊ မည်၏။ ဧဝံ၊ သို့။ တာဝ၊ စွာ။ ဥပါဒါယရူပံ၊ ရုပ်ကို။ သဒ္ဒတ္ထတော၊ သဒ္ဒါ၏အနက်အားဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ကမတော ပန၊ အစဉ်အားဖြင့်ကား။ သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။ ရူပဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ နိဿယဘာဝေန၊ မှီရာ၏အဖြစ်ဖြင့်။ မူလဘူတတ္တာ၊ အရင်းခံ၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဘူတရူပါနိ၊ တို့ကို။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာနိ၊ အကျဉ်းပြအပ်ကုန်၏။ ဣတရေသု၊ ဤမှတပါးသော ဥပါဒါရုပ်တို့တွင်။ အဇ္ဈတ္တိကဘာဝေန၊ ကတရားတို့၏အဖြစ်ဖြင့်။ အတ္တဘာဝသညာယ၊ အတ္တဘောဟူသော အမည်၏။ မူလဘာဝတော၊ ကြောင့်။ စက္ခာဒီနိ၊ ကုန်သော။ ပဉ္စ၊ ငါးပါးသောရုပ်တို့ကို။ အာဒိတော၊ ၌။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာနိ၊ ကုန်၏။ ဝိသယီနံ၊ ဝိသယီဖြစ်ကုန်သော။ ဝါ၊ ယူအပ်သောအာရုံရှိကုန်သော။ တေသံ၊ ထိုပသာဒရုပ်တို့၏။ ဣမေ၊ ဤသည်တို့ကား။ ဝိသယာ၊ အာရုံတို့တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ရူပါဒီနိ၊ ကုန်သော။ စတ္တာရိ၊ သောရုပ်တို့ကို။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာနိ၊ ကုန်၏။ ပန၊ ဆက်။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ရုံကို။ အနုပါဒါရူပတ္တာ စ၊ ဥပါဒါရုပ်မဟုတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်၄င်း။ ဘူတဂ္ဂဟဏေန၊ ဘူတရုပ်ကို ယူခြင်းဖြင့် (ပင်လျှင်)။ ဂဟိတတ္တာ စ၊ ယူအပ်ပြီးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၄င်း။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ န ဂဟိတံ၊ မယူအပ်။ သွာယံ၊ အတ္တဘာဝေါ၊ သည်။ ဣမေဟိ၊ ဤဣန္ဒြေတို့ဖြင့်။ ဣတ္ထီတိ ဝါ၊ ဟူ၍၄င်း။ ပုရိသောတိ ဝါ၊ ဟူ၍၄င်း။ သင်္ခီ၊ သို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿာနတ္ထံ၊ ငှါ။ တဒနန္တရံ၊ ထိုဝိသယရုပ်၏အခြားမဲ့၌။ ဣတ္တိပုရိသိန္ဒြိယဒွယံ၊ ဣတ္ထိန္ဒြေ ပုရိသိန္ဒြေနှစ်ပါးအပေါင်းကို။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ၊ ၏။ ဣမိနာ၊ ဤဣန္ဒြေဖြင့်။ ဇီဝတီတိ ဝေါဟာရံ၊ အသက်ရှင်သည်ဟူသော ဝေါဟာရကို။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ တဘော၊ ထိုမှနောက်၌။ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ၊ ကို။ (ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ၊ ၏။) တဿ၊ ထိုအတ္တဘော၏။ ဣမံ၊ ဤနှလုံးရုပ်ကို။ နိဿာယ၊ ၍။ ဝိညာဏပ္ပဝတ္တိယံ၊ ဝိညာဉ်၏ဖြစ်ခြင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။) အတ္တဟိတာဒိသိဒ္ဓိ၊ မိမိအစီးအပွါးစသည်၏ ပြီးခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ ဟဒယဝတ္ထု၊ ကို။ (ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ၊ ၏။) တဿ၊ ထိုအတ္တဘော၏။ ဣမာသံ၊ ဤဝိညတ်တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ သဗ္ဗေ၊ ကုန်သော။ ကာယဝစီပယောဂါ၊ ကိုယ်လုံ့လနှုတ်လုံ့လတို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ ဝိညတ္တိဒွယံ၊ ကို။ (ဥဒ္ဒဋ္ဌံ၊ ကုန်၏။) ဣမာယ၊ ဤအာကာသဓာတ် ဖြင့်။ ရူပကာယဿ၊ ၏။ ပရိစ္ဆေဒေါစ၊ သည်၄င်း။ အဉ္ဇသော စ၊ လမ်းသည်၄င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ အာကာသဓာတု၊ ကို။ (ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ၊ ၏။) ဣမေဟိ၊ ဤလဟုတာစသော ရုပ်တို့ဖြင့်။ အဿ၊ ထိုအတ္တဘော၏။ သုခပ္ပဝတ္တိစ၊ ချမ်းသာစွာဖြစ်ခြင်းသည်၄င်း။ ဥပ္ပတ္တိအာဒယောစ၊ ဖြစ်ခြင်းစသည်တို့သည်၄င်း။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ လဟုတာဒယော၊ တို့ကို။ (ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ၊ ကုန်၏။) စ၊ ဆက်။ သဗ္ဗော၊ သော။ အယံ စတုသန္တတိရူပသန္တာနော၊ ဤစတုသမုဋ္ဌာန် အစဉ်ဖြစ်သော ရုပ်အစဉ်သည်။ ဣမိနာ၊ ဤအာဟာရဖြင့်။ ဥပတ္ထမ္ဘီယတိ၊ ထောက်ပံ့အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ အန္တေ၊ အဆုံး၌။ ကဗဠီကာရော၊ သော။ အာဟာရော၊ ကို။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
၄၃၃။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ယထာဥဒ္ဒိဋ္ဌာနိ၊ အကြင်အကြင် အကျဉ်းပြအပ်ကုန်ပြီးသော။ ဥပါဒါရူပါနိ၊ တို့ကို။ လက္ခဏာဒိတော၊ အားဖြင့်။ နိဒ္ဒိသိတုံ၊ အကျယ်ပြခြင်းငှါ။ တတ္ထ။ပ။ပသာဒလက္ခဏန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ တတ္ထာတိ၊ ကား။ တေသု ဥပါဒါရူပေသု၊ တို့တွင်။ ရူပေ၊ အဆင်း၌။ ဝါ၊ ကား။ ရူပဿ၊ ၏။ အဘိဃာတော၊ ရှေးရှုထိခိုက်ခြင်းသည်။ ရူပါဘိဃာတော၊ မည်၏။ တံ၊ ထိုအဆင်း၌ ရှေးရှုထိခိုက်ခြင်းကို။ ဝါ၊ အဆင်း၏ရှေးရှုထိခိုက်ခြင်းကို။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ရူပါဘိဃာတာရဟော၊ မည်၏။ ရူပါဘိဃာတော၊ အဆင်း၌ ရှေးရဥထိခိုက်ခြင်းသည်။ ဝါ၊ အဆင်း၏ရှေးရှုထိခိုက်ခြင်းသည်။ ဟောတု ဝါ၊ ဖြစ်မူလည်းဖြစ်စေ။ မာ ဝါ ဟောတု၊ မဖြစ်မူလည်းမဖြစ်စေ။ ဧဝံသဘာဝေါ၊ ဤသို့အဆင်း၌ ထိခိုက်ခြင်းသဘောရှိသော။ ဝါ၊ အဆင်း၏ ထိခိုက်ခြင်းသဘောရှိသော။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ ဘူတာနံ၊ ဘူတရုပ်တို့ကို။ ပသာဒေါ၊ ကြည်လင်စေခြင်းသည်။ ရူပါဘိဃာတာရဟဘူတပ္ပသာဒေါ၊ မည်၏။ စက္ခု၊ သည်။ ဧဝံလက္ခဏံ၊ ဤသို့အဆင်း၌ ထိခိုက်ခြင်းကို ထိုက်သောဘူတရုပ်တို့ကို ကြည်လင်စေခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပစ္စယန္တရသဟိတော ဧဝ၊ အကြောင်းတပါးနှင့်တကွ ဖြစ်သော်သာလျှင်။ ဝါ၊ တကွဖြစ်သည်သာလျှင် ဖြစ်သော။ စက္ခုပသာဒေါ၊ သည်။ ရူပါဘိဟနနဝသေန၊ အဆင်း၌ထိခိုက်ခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ကေဝလော၊ သက်သက် သော စက္ခုပသာဒသည်။ န၊ မဖြစ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံသဘာဝတာဝ၊ ထိုအဆင်း၌ ထိခိုက် ခြင်းသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်သည်သာလျှင်။ ပမာဏံ၊ တည်း။ ရူပါဘိဃာတော၊ အဆင်း၌ ထိခိုက် ခြင်းသည်။ န (ပမာဏံ)၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ ရူပါဘိဃာတာရဟတာ၊ အဆင်း၌ ထိခိုက်ခြင်းကို ထိုက်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ (ကိံ ယထာ၊ ကား။) ကုသလာ ကုသလံ၊ သည်။ ဝိပါကာရဟံ၊ အကျိုးဝိပါက်ကိုထိုက်၏။ (တနည်း) ဝိပါကာရဟံ၊ အကျိုးဝိပါက်ကို ထိုက်သောတရား သည်။ ကုသလာကုသလံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ယထာ၊ ဤစကားကဲ့သို့တည်း။ စ၊ ဆက်။ အဘိဃာတော၊ ထိခိုက်ခြင်းဟူသည်။ ဝိသယဝိသယီနံ၊ ဝိသယနှင့်ဝိသယီတို့၏။ ဝါ၊ အာရုံနှင်ဒွါရတို့၏။ အညမညံ၊ ချင်း။ အဘိမုခီဘာဝေါ၊ ရှေးရှုတော်လျော်သည်၏အဖြစ်ကို။ ယာဂျဒေသာဝဋ္ဌာနံ၊ သင့်လျော်သော အရပ်၌ တည်ခြင်းကို။ အဘိဃာတောဝိယ၊ နှင့်တူ၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဝါ၊ ဤသို့ ဝစနတ္ထပြု၍။ (ဝုစ္စတိ၊ ၏။) သော၊ ထိုထိခိုက်ခြင်းသည်။ ရူပေ၊ အဆင်း၌။ စက္ခုဿ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ စက္ခုမှိ၊ ၌။ ရူပဿ၊ ၏။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ယံ စက္ခု။ပ။ပဋိဟညိ ဝါတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ယမှိ။ပ။ပဋိဟညတိ ဝါတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ (ဣတိ) အာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
[အနိဒဿနံ၊ မြင်အပ်သည်၏အဖြစ်မရှိသော။ သပ္ပဋိဃံ၊ ထိပါးခြင်းနှင့်တကွဖြစ်သော။ ယံ စက္ခု၊ အကြင်စက္ခုပသာဒသည်။ ဝါ၊ အကြင်မျက်စိသည်။ သနိဒဿနမှိ၊ မြင်အပ်သည်၏အဖြစ်နှင့် တကွဖြစ်သော။ သပ္ပဋိဃမှိ၊ ထိပါးခြင်းနှင့်တကွဖြစ်သော။ ရူပမှိ၊ အဆင်း၌။ ပဋိဟညိ ဝါ၊ တိုက်ခိုက် မူလည်း တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီ။]
[အနိဒဿနမှိ၊ သော။ သပ္ပဋိဃမှိ၊ သော။ ယမှိ စက္ခုမှိ၊ ၌။ သနိဒဿနံ၊ သော။ သပ္ပဋိဃံ၊ သော။ ရူပံ၊ သည်။ ပဋိဟညိ ဝါ၊ ခဲ့ပြီ။ ပဋိဟညတိ ဝါ၊ ဆဲ။] ပရိပုဏ္ဏာယတနတ္တဘာဝနိဗ္ဗတ္တကဿ၊ ပြည့်စုံသောအာယတန မပြည့်စုံသော အာယတနရှိသော အတ္တဘောကို ဖြစ်စေတတ်သော။ ကမ္မဿ၊ ၏။ နိဒါနဘူတာ၊ အကြောင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ကာမတဏှာ စ၊ သည်၎င်း။ ရူပတဏှာ စ၊ သည်၎င်း။ (နိဒဿနနည်းဟု ယူအပ်၏) တဒါယတနိကဘဝပတ္တနာဘာဝတော၊ ထိုစက္ခုစသောအာယတန ရှိသောဘဝကို တောင့်တခြင်း၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဒဋ္ဌုကာမတာဒိဝေါဟာရံ၊ ဒဋ္ဌုကာမတာအစရှိသော ဝေါဟာရကို။ အရဟတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒုတိယနယော၊ ကို။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသော ပသာဒ ရုပ်တို့၌။ ဝုတ္တော၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုဒုတိယလက္ခဏာကိုပြသောပုဒ်၌။ ဧတေသံ၊ ထိုဘူတရုပ် တို့အား။ ဒဋ္ဌုကာမတာနိဒါနကမ္မံ၊ မြင်ခြင်းငှါအလိုရှိသည်၏ အဖြစ်ဟူသော ရူပတဏှာလျှင် အကြောင်းရှိ သောကံဟူသော။ သမုဋ္ဌာနံ၊ ဖြစ်ကြောင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒဋ္ဌုကာမတာနိဒါနကမ္မသမုဋ္ဌာနာနိ၊ မည်ကုန်၏။ ဧဝံဝိဓာနံ၊ ဤသို့ သဘောရှိကုန်သော။ ဝါ၊ ဤသို့မြင်ခြင်းငှါ အလိုရှိသည်၏အဖြစ်ဟူသော ရူပတဏှာလျှင် အကြောင်းရှိသော ကံဟူသော အကြောင်းရှိကုန်သော။ ဘူတာနံ၊ တို့ကို။ ပသာဒေါ၊ ကြည်လင်စေခြင်းသည်။ ဒဋ္ဌုကာမတာ။ပ။ပသာဒေါ၊ မည်၏။ စက္ခု၊ သည်။ ဧဝံလက္ခဏံ၊ ဤသို့သောလက္ခဏာရှိ၏။ ဝါ၊ ဤသို့မြင်ခြင်းငှါ အလိုရှိသည်၏အဖြစ်ဟူသော ရူပတဏှာလျှင် အကြောင်းရှိသော ကံလျှင်ဖြစ်ကြောင်းရှိကုန်သော ဘူတရုပ်တို့ကို ကြည်လင်စေခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ ဟိ၊ မှန်။ တဿ တဿ ဘဝဿ၊ ၏။ မူလကာရဏ ဘူတာ၊ အကြောင်းရင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ တဏှာ၊ သည်။ တသ္မိံ တသ္မိံ ဘဝေ၊ ၌။ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟာ ယတနဝိသယာပိ နာမ၊ ဖြစ်ထိုက်သော အာယတနလျှင် အာရုံရှိသည်လည်း မည်သည်။ ဝါ၊ အရာရှိသည်လည်းမည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကာမတဏှာဒီနံ၊ အစရှိသည်တို့၏။ ဒဋ္ဌု ကာမတာဒိဝေါဟာရာရဟတာ၊ အစရှိသော ဝေါဟာရကို ထိုက်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဝါ၊ ဒဋ္ဌုကာမတာ စသည်ဖြင့် ခေါ်ဝေါ်ထိုက်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။
ဟိ၊ ချဲ့။ ဒဋ္ဌုကာမတာတိ၊ တာ ဟူသည်ကား။ ဒဋ္ဌုံ၊ ငှါ။ ဣစ္ဆာ၊ အလိုတည်း။ ရူပတဏှာ၊ တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဒဋ္ဌုကာမတာယ စ၊ မြင်ခြင်းငှါ အလိုရှိသည်၏အဖြစ်ဟူသော ရူပတဏှာ၏၎င်း။ သေသာနဉ္စ၊ ကြွင်းသော သောတုကာမတာ (သဒ္ဒတဏှာ) အစရှိသည်တို့၏၎င်း။ (ပုရိနိဗ္ဗတ္တိယံ-၌ စပ်) တံတံအတ္တ။ပ။က္ခဏတော၊ ထိုထိုအတ္တဘောကိုဖြစ်စေတတ်သောကံကို အားထုတ်သောခဏမှ။ ပုရိမနိဗ္ဗတ္တိယံ၊ ရှေး၌ဖြစ်ခြင်း သည်။ သတိ၊ သော်။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ အသတိ ပန၊ ရှေး၌ဖြစ်ခြင်းမရှိခဲ့သော်မူကား။ မဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ အသမုဂ္ဃါတိတဘာဝေါယေဝ၊ အကြွင်းမဲ့ မသတ်အပ်သေးသည်၏အဖြစ်သည်သာလျှင်။ ကာရဏံ၊ တည်း။ ဣတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ယတော၊ ယင်းသို့ မဂ်ဖြင့် မသတ်အပ်သေးသည်၏အဖြစ်သည် အကြောင်းဖြစ်သောကြောင့်။ ပဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ အသမုစ္ဆိန္နံ၊ အကြွင်းမဲ့မဖြတ်အပ်သေးသော ကိလေသာ အပေါင်းသည်။ (ဝိဇ္ဇမာနမေဝ-၌ စပ်) ဝါ၊ ကို။ (ဝုစ္စတိ-၌ စပ်) ကာရဏလာဘေ၊ သင့်လျော်သော အကြောင်းကိုရသည်။ သတိ၊ သော်။ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ အတ္တနော၊ ၏။ ဖလဿ၊ ၏။ ဝါ၊ အား။ ပစ္စယဘာဝူပဂမနတော၊ အကြောင်း၏အဖြစ်သို့ (ဝါ) ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်။ ဝိဇ္ဇမာနမေဝ၊ ထင်ရှားရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပ္ပန္နတာအတ္ထိတာပရိယာယေဟိ၊ ဖြစ်သည်၏အဖြစ်ယ ရှိသည်၏အဖြစ် ဟူသောပရိယာယ်တို့ဖြင့်။ အရိယံ။ပ။အန္တရဓာပေတီတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ သန္တံ ဝါ။ပ။ပဇာနာတီတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဧဝမာဒီသု၊ ဒေသနာတို့၌။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။
[အရိယံ၊ မြတ်သော။ ဝါ၊ ဖြူစင်သော။ အဋ္ဌင်္ဂိကံ၊ သော။ မဂ္ဂံ၊ ကို။ ဘာဝေန္တော၊ သော်။ အရိယံ၊ သော။ မဂ္ဂံ၊ ကို။ ဗဟုလီကရောန္တော၊ ကြိမ်ဖန်များစွာပြုသည်ရှိသော်။ ဝါ၊ ပြုသောသူသည်။
[အဇ္ဈတ္တံ၊ ကိုယ်တွင်းသန္တာန်၌။ သန္တံ၊ ထင်ရှားရှိသော။ ကာမစ္ဆန္ဒံ ဝါ၊ ကိုမူလည်း။ မေ၊ ငါ၏။ အဇ္ဈတ္တံ၊ ၌။ ကာမစ္ဆန္ဒော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပဇာနာတိ၊ ၏။]
ရူပေသု၊ တို့၌။ ဝါ၊ တို့သို့။ ပုဂ္ဂလဿ၊ ကို။ ဝါ၊ တနည်း။ ဝိညာဏဿ၊ ကို။ အာဝိဉ္ဆနရသံ၊ ဆွဲဆောင်ပို့ခြင်းကိစ္စရှိ၏။ နိဿယပစ္စယဘာဝတော၊ နိဿယပစ္စည်း၏အဖြစ်ကြောင့်။ အာဓာရတာဝပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ တည်ရာ၏အဖြစ်ဖြင့် ဉာဏ်အား ရှေးရှုထင်၏။ ယေသံ ဘူတာနံ၊ တို့ကို။ ပသာဒေါ၊ ကြည်လင်စေခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တေဝ၊ ထိုဘူတရုပ်တို့သည်သာလျှင်။ အဿ၊ ထိုစက္ခုပသာဒ၏။ အာသန္နကာရဏံ၊ နီးသောအကြောင်းတည်း။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဒဋ္ဌုကာမတာနိဒါနကမ္မဇဘူတပဒဋ္ဌာနံ၊ မြင်ခြင်းငှါ အလိုရှိသည်၏အဖြစ်ဟူသော ရူပတဏှာလျှင် အကြောင်းရှိသောကံကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော ဘူတရုပ်တို့လျှင် နီးသောအကြောင်းရှိ၏။ (ဣတိ ဝုစ္စတိ) စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဝါ၊ ဤနှစ်ပါးသော လက္ခဏာတို့တွင်။ တံတံအတ္တဘာဝနိပ္ဖါဒကသာ ဓာရဏကမ္မဝသေန၊ ထိုထိုအတ္တဘောကို ဖြစ်စေတတ်သော ဆက်ဆံသော ကံ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပုရိမံ၊ သော။ စက္ခုလက္ခဏံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ မူကား။) ကာရဏဝိသေသဿ၊ အကြောင်း အထူး၏။ အနာမဋ္ဌတ္တာ၊ မသုံးသပ်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ မေ၊ အား။ ဧဝရူပံ နာမ၊ ဤသို့ သဘောရှိသည်မည်သော။ စက္ခု၊ သည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ နိဗ္ဗတ္တိတ အာဝေဏိကကမ္မဝသေန၊ ဖြစ်စေအပ်သော သီးသန့်ကံ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒုတိယံ၊ နှစ်ခုမြောက်သော စက္ခုလက္ခဏာကို။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပန၊ အာစရိယဝါဒမှတပါး သကဝါဒကို ဆိုဦးအံ့။ ပဉ္စန္နံ၊ ငါးပါးကုန်သော ပသာဒတို့၏။ ပသာဒဘာဝသာမညေ၊ ပသာဒအဖြစ်ဟူသော တူသည်၏ အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ သဝိသယာဝသာသနသင်္ခါတဿ၊ မိမိ၏အာရုံကို လင်းစေခြင်းဟုဆိုအပ်သော။ ပသာဒဗျာပါရဿ၊ ကြည်လင်စေခြင်းဟူသော ဗျာပါရ၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ ပုရိမံ၊ ရှေးဖြစ်သော စက္ခုလက္ခဏာကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပသာဒကာရဏဿ၊ ပသာဒရုပ်၏ (သာမည) အကြောင်း၏။ ကမ္မဘာဝသာမညေ၊ ကံ၏အဖြစ်ဟူသော တူသည်၏အဖြစ်သည်။ ဝါ၊ တနည်း။ ဧကတ္တေ၊ တခုတည်း၏အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ အတ္တနော၊ ပသာဒအသီးအသီးဟူသော မိမိ၏။ ကာရဏဘေဒေန၊ (ဝိသေသ) အကြောင်း၏အကွဲအပြား အားဖြင့်။ ဘေဒဒဿနဝသေန၊ အကွဲအပြားကို ပြသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒုတိယလက္ခဏာ၊ ကို။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ သောတာဒီနံ၊ တို့၏။ လက္ခဏာဒီသု၊ တို့၌။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ (ဌတွာ၊ ၍။ ကောစိ၊ သည်။ ပဥှံ၊ ကို။) အာဟ၊ ၏။ စက္ခာဒီနံ၊ စက္ခု အစရှိကုန်သော။ ဣန္ဒြိယာနံ၊ တို့၏။ ဥပ္ပတ္တိ၊ သည်။ ဧကကမ္မုနာ၊ တပါးတည်းသောကံကြောင့်။ (ဟောတိ) ကိံ၊ လော။ ဥဒါဟု၊ မဟုတ်။ နာနာကမ္မုနာ၊ အသီးသီးသောကံကြောင့်။ (ဟောတိ ကိံ၊ လော။) ဣတိ၊ သို့။ (အာဟ၊ ၏။) ဥဘယထာပိ၊ နှစ်ပါးသောအပြားအားဖြင့်လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ပေါရာဏာ၊ တို့သည်။ (အာဟု၊ ကုန်၏။) တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးသောအပြားတို့တွင်။ တာဝ၊ စွာ။ နာနာကမ္မုနာ၊ ကြောင့်။ ဥပ္ပတ္တိယံ၊ သည်။ (သတိ၊ သော်။) စက္ခာဒီနံ၊ စက္ခု အစရှိသော ဣန္ဒြေတို့၏။ ဝိသေသေ၊ ၌။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ကာရဏဿ၊ ၏။ ဘိန္နတ္တာ၊ ကွဲပြားသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ ဧကကမ္မုနာ၊ ကြောင့်။ ဥပ္ပတ္တိယံ၊ သည်။ (သတိ၊ သော်။) နေသံ၊ ထိုစက္ခု စသောဣန္ဒြေတို့၏။ ဝိသေသော၊ သည်။ ကထံ၊ လျှင်။ (ဟောတိ၊ နည်း။) ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ ကာရဏဿ၊ ၏။ ဘိန္နတ္တာ ဧဝ၊ လျှင်။ (ဝိသေသော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ ချဲ့။ တံတံဘဝပတ္တနာဘူတာ၊ ထိုထိုဘဝကိုတောင့်တသောသဘောဖြစ်၍ဖြစ်သော။ တဏှာ၊ သည်။ တံတံဘဝပရိယာပန္နာယတနာဘိလာသတာယ၊ ထိုထိုဘဝ၌အကျုံးဝင်သော အာယ တနတို့၌ နှစ်သက်လိုချင်ခြင်း ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သယံ၊ တိုင်။ ဝိစိတ္တရူပါ၊ ဆန်းကြယ်သော သဘောရှိသည်ဖြစ်၍။ ဥပနိဿယဘာဝေန၊ အကြောင်းဥပနိဿယ၏အဖြစ်ဖြင့်။ တံတံ ဘဝနိဗ္ဗတ္တကကမ္မဿ၊ ထိုထိုဘဝကိုဖြစ်စေတတ်သောကံ၏။ ဝိစိတ္တဘေဒတံ၊ ဆန်းကြယ်သောအထူး အပြားရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝိဒဟတိ၊ စီရင်၏။ ယတော၊ ယင်းသို့စီရင်ခြင်းကြောင့်။ တဒါဟိတဝိသေသံ၊ ထိုတဏှာသည် စီရင်အပ်သော အထူးရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ သော။ တံ၊ ထိုကံသည်။ တထာရူပသမတ္ထတာယောဂေန၊ ထိုသို့သဘောရှိသော စွမ်းနိုင်သည်၏အဖြစ်နှင့်ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ အနေကရူပါပန္နံ ဝိယ၊ များသောသဘောရှိသည်၏အဖြစ်သို့ရောက်သကဲ့သို့။ အနေကံ၊ များသော။ ဝိသိဋ္ဌသဘာဝံ၊ ထူးသောသဘောရှိသော။ ဖလံ၊ ကို။ နိဗ္ဗတ္တေတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သမတ္ထတာ၊ စွမ်းနိုင်သည်၏အဖြစ်ကို။ သမတ္ထဘာဝတော၊ စွမ်းနိုင်သည်၏အဖြစ်မှ။ အညာ၊ တပါးဟူ၍။ န ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ အပ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ကာရဏဝိသေသေန၊ အကြောင်းအထူးသည်။ အာဟိတဝိသေသဿ၊ စီရင်အပ်သောအထူးရှိသောကံ၏။ ဝိသိဋ္ဌဖလနိပ္ဖါဒနယောဂျတာမတ္တတော၊ ထူးသောအကျိုးကိုပြီးစေခြင်း၌ (ဝါ) ပြီးစေခြင်းငှါ သင့်လျော်သည်၏အဖြစ်မျှ၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဧကဿပိ၊ တခုတည်းသော်လည်းဖြစ်သော။ ကမ္မဿ၊ ၏။ အယဉ္စ အနေကိန္ဒြိဟေတုတာ ဝိသေသယောဂေါ၊ ဤများစွာသောဣန္ဒြေတို့၏ အကြောင်း၏အဖြစ်ဟူသော အထူးနှင့်ယှဉ်ခြင်းသည်။ ယုတ္တိတော စ၊ အသင့်ယုတ္တိအားဖြင့်၎င်း။ အာဂမနတော စ၊ အာဂုံပါဠိအားဖြင့်၎င်း။ ပရတော၊ ၌။ အာဂမိဿတိ၊ တံ့။ အပိ စ၊ ကား။ ဧကေဿဝ၊ ဖြစ်သော။ ကုသလစိတ္တဿ၊ ၏။ သောဠသာ ဒိဝိပါကစိတ္တနိဗ္ဗတ္တိ ဟေတုတာ၊ တဆယ့်ခြောက်ပါး အစရှိသော ဝိပါက်စိတ်ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကို။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ လောကေပိ၊ ၌လည်း။ ဧကေဿဝ၊ ဖြစ်သော။ သာလိဗီဇဿ၊ သလေး မျိုးစေ့၏။ ပရိပုဏ္ဏာပရိပုဏ္ဏတဏ္ဍုလာတဏ္ဍုလဖလနိဗ္ဗတ္တိဟေတုတာ၊ ပြည့်စုံ မပြည့်စုံသော ဆန်ဟူ သောအကျိုးဖြစ်ခြင်းယ ဆန်မဟုတ်သော အကျိုးဖြစ်ခြင်း၏အကြောင်း၏အဖြစ်သည်။ ဒိဿ တေဝ၊ ထင်သည်သာလျှင်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ဧတာယ ယုတ္တိစိန္တာယ၊ ဤအသင့်ယုတ္တိကို ကြံခြင်းဖြင့်။ ကိံ၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ယတော၊ အကြင်ကြောင့်။ စက္ခာဒီနိ၊ စက္ခု အစရှိ သောဣန္ဒြေတို့သည်။ ကမ္မဖလံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ကမ္မဝိပါကော စ၊ ကံ၏အကျိုး သည်လည်း။ သဗ္ဗသော၊ ဖြင့်။ ဗုဒ္ဓါနံယေဝ၊ ၏သာလျှင်။ ဉာဏဿ၊ ၏။ ဝိသယော၊ အရာသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဧတာယ ယုတ္တိစိန္တာယ၊ ဖြင့်။ ကိံ၊ နည်း။) ဣတိ၊ ပြီး၏။
၄၃၄။ ကေစီတိ၊ ကား။ မဟာသံဃိကေသု၊ ကဂိုဏ်းသားတို့တွင်။ ဧကစ္စေ၊ တို့သည်။ ဟိ၊ မှန်။ တေသု၊ ထိုမဟာသံဃိကဂိုဏ်းသားတို့တွင်။ ဝသုဓမ္မော၊ သည်။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝဒတိ၊ ၏။ စက္ခုမှိ၊ ၌။ တေဇော၊ သည်။ အဓိကံ၊ လွန်ကဲ၏။ သောတေ၊ ၌။ ဝါယု၊ သည်။ ဃာနေ၊ ၌။ ပထဝီ၊ သည်။ ဇိဝှါယ၊ ၌။ အာပေါ၊ သည်။ (အဓိကံ၊ ၏။) ကာယေ၊ ၌။ သဗ္ဗေပိ၊ အလုံးစုံသောဘူတရုပ်တို့သည်လည်း။ သမာ၊ ညီမျှကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ (ဝဒတိ၊ ၏။) စက္ခာဒီသု၊ တို့၌။ တေဇောဒိအဓိကတာ နာမ၊ တေဇောစသည်၏လွန်ကဲသည်၏အဖြစ်မည်သည်။ တန္နိဿယဘူတာနံ၊ ထိုစက္ခုစသည်တို့၏ မှီရာဘူတရုပ်တို့တွင်။ တဒဓိကတာယ၊ ထိုတေဇောစသည်၏ လွန်ကဲသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ တေဇာဓိကာနံ ဘူတာနံ ပသာဒေါ စက္ခူတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ကာယော သဗ္ဗေသန္တိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောစကားရပ်၌။ ဝိသေသော၊ အထူးကား။ ကော၊ အဘယ်နည်း။ တေဇာဒိအဓိကာနံ၊ တေဇောစသည်လွန်ကဲကုန်သော။ ဘူတာနဉ္စ၊ တို့၏လည်း။ ပသာဒါ၊ တို့သည်။ သဗ္ဗေသံယေဝ၊ အလုံးစုံသောဘူတရုပ်တို့၏သာလျှင်။ (ပသာဒါ၊ ကြည်လင်ခြင်းတို့သည်။ ဟောန္တိ) နနု၊ ကုန်သည်မဟုတ်လော။ ဣတိ၊ ဤသို့စောဒနာငြားအံ့။ ဧတံ၊ ဤစကားသည်။ သစ္စံ၊ မှန်ပေ၏။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ သဗ္ဗေသန္တိ ဣဒံဝစနံ၊ သည်။ သမာနာနံ၊ ညီမျှကုန်သောယ ဘူတရုပ်တို့၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမမတ္ထံ၊ ကို။ ဒီပေတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ မူကား။) အနုဝတ္တမာနဿ၊ အစဉ်လိုက်သော။ ဧကဒေသာဓိကဘာဝဿ၊ တစိတ်တဒေသလွန်ကဲသည်၏အဖြစ်ကို။ နိဝါရဏဝသေန၊ တားမြစ်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ တေဇာဒီနံ၊ တို့၏။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ အဓိကဘာဝေ ဝိယ၊ လွန်ကဲသည်၏အဖြစ်၌ကဲ့သို့။ ဒွိန္နံ ဝါ၊ နှစ်ပါးတို့၏၄င်း။ တိဏ္ဏံ ဝါ၊ တို့၏၄င်း။ အဓိကဘာဝေပိ၊ လွန်ကဲသည်၏အဖြစ်၌လည်း။ ယထာဝုတ္တာဓိကဘာဝေနေဝ၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော သုံးပါး နှစ်ပါးတို့၏ လွန်ကဲသည်၏အဖြစ်ကြောင့်ပင်လျှင်။ ဧကကာဒိဝသေန၊ တခုချင်းစသည်တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ ဧကက ဒုကတို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ လဗ္ဘမာနာယ၊ သော။ ဩမတ္တတာယပိ၊ ယုတ်လျော့သည်၏အဖြစ်ဖြင့်လည်း။ ကာယပ္ပသာဒေါ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ အယမတ္ထော၊ သည်။ ပါကဋော၊ ထင်ရှား၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ စတုန္နမ္ပိ၊ ကုန်သော။ ဘူတာနံ၊ ဘူတရုပ်တို့၏။ သမဘာဝေန၊ ညီမျှသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ကာယပ္ပသာဒေါ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗသဒ္ဒေါ၊ ကို။ ဣဓိ၊ ဤအရာ၌။ သမာဘာဝဒီပကော၊ ညီမျှသည်၏အဖြစ်ကိုပြသည်ဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ တေဇာဒီနန္တိ၊ ကား။ ပဒီပသင်္ခါတဿ၊ ဆီမီးဟုဆိုအပ်သော။ တေဇဿ၊ ၏။ ဩဘာသရူပေန၊ အရောင်အလင်း၏ အဆင်းရုပ်သည်၄င်း။ ဝါယုဿ၊ လေ၏။ သဒ္ဒေန၊ အသံသည်၄င်း။ ပထဝိယာ၊ ၏။ ဂန္ဓေန၊ အနံ့သည်၄င်း။ ခေဠသင်္ခါတဿ၊ တံတွေးဟုဆိုအပ်သော။ ဥဒကဿ၊ ၏။ ရသေန၊ သည်၄င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပုရိမဝါဒေစ၊ ၌၄င်း။ ပစ္ဆိမဝါဒေစ၊ ၌၄င်း။ ယထာယောဂံ၊ စွာ။ တံတံဘူတဂုဏေဟိ၊ ထိုထိုဘူတရုပ်တို့၏ ဂုဏ်တို့သည်။ အနုဂ္ဂယှဘာဝတော၊ ချီးမြှောက်ထောက်ပံ့အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ရူပါဒီနံ၊ အဆင်းစသည်တို့ကို။ ဂဟဏေ၊ ယူရာ၌။ ဥပကာရိတဗ္ဗတော၊ ကျေးဇူးပြုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ အာလောကာဒိသဟကာရီကာရဏသဟိ တာနံယေဝ၊ အရောင်အလင်း အစရှိကုန်သောတကွပြုဖော်ပြုဖက် အကြောင်းတို့နှင့်တကွ ဖြစ်ကုန်သော်သာလျှင်။ ဝါ၊ တကွဖြစ်သည်သာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော။ စက္ခာဒီနံ၊ တို့၏။ ရူပါဒိအဝဘာသနသမတ္ထာ စ၊ အဆင်းစသည်ကို ထင်လင်းစေခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သည်၏အဖြစ်သည်၄င်း။ ဝိဝရဿ၊ အပေါက်အကြား၏။ သောဝိညာဏူပနိဿယဘာဝေါစ၊ သောတဝိညာဉ်၏ ဥပနိဿယအဖြစ်သည်၄င်း။ ဂုဏော၊ ဂုဏ်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ တေသံ၊ ထိုကေစိ, အပရေဆရာတို့၏။ လဒ္ဓိ၊ အယူတည်း။ ပန၊ ဆက်။ တေဇာဒီနံ ဝိယ၊ တေဇောစသည်တို့၏ကဲ့သို့။ ဝိဝရဿ၊ ၏။ ဘူတဘာဝါဘာဝတော၊ ဘူတရုပ်အဖြစ်၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ ယထာယောဂ-ဂ္ဂဟဏံ၊ ယောဂ-သဒ္ဒါကိုယူခြင်း ဆိုခြင်းကို။ (ကတံ၊ ၏။) အထ ဝါ၊ ကား။ ရူပါဒယောဝိယ၊ တို့ကဲ့သို့။ ဝိဝရမ္ပိ၊ သည်လည်း။ ဘူတဂုဏော၊ ဘူတရုပ်၏ဂုဏ်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပရာဓိပ္ပါယေ၊ တပါးသောဆရာတို့၏ အလိုသည်။ (သတိ၊ သော်။) တေဇဿ၊ ၏။ အာလောကရူပနေ၊ အရောင်အလင်းဟူသော အဆင်းရုပ်သည်။ အာကာသသင်္ခါတဿ၊ သော။ ဝိဝရဿ၊ ၏။ သဒ္ဒေန၊ သည်။ ဝါယုဿ၊ ၏။ ဂန္ဓေန၊ သည်။ ဥဒကဿ၊ ၏။ ရသေန၊ သည်။ ပထဝိယာ၊ ၏။ ဖေဋ္ဌဗ္ဗေန၊ သည်။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ယထာယောဂံ၊ စွာ။ တံတံဘူတဂုဏေဟိ၊ ထိုထိုဘူတရုပ်တို့၏ ဂုဏ်တို့သည်။ (အနုဂ္ဂယှဘာဝတော၊ ကြောင့်တည်း။) ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။)
ရူပါဒီနံ အဓိကဘာဝဒဿနတောတိ၊ ကား။ အဂ္ဂိမှိ၊ မီး၌။ ပဘဿရဿ၊ တောက်ပသော။ ရူပဿ၊ အဆင်းကို၄င်း။ ဝါယုမှိ၊ လေ၌။ သဘာဝေန၊ ပင်ကိုယ်သဘောအားဖြင့်။ သုယျမာနဿ၊ ကြားအပ်သော။ သဒ္ဒဿ၊ ကို၄င်း။ ပထဝိယာ၊ မြေ၌။ သုရဘိအာဒိနော၊ ကောင်းသောရနံ့အစရှိသော။ ဂန္ဓဿ၊ အနံ့ကို၄င်း။ အာပေ၊ ရေ၌။ မဓုရဿ၊ ချုမြိန်သော။ ရဿ စ၊ အရသာကို၄င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိသေသယုတ္တာနံ၊ အထူးနှင့်ယှဉ်ကုန်သော။ ဣမေသံ၊ ဤအဆင်းအစရှိသည်တို့ကို။ ဒဿနတော၊ မြင်တွေ့ရခြင်းကြောင့်။ ရူပါဒယော၊ တို့သည်။ တေသံ၊ ထိုတေဇောဓာတ်စသည်တို့၏။ ဂုဏာ၊ တို့ပေတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပဌမဝါဒီ၊ ပဌမဝါဒရှင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အာဟ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ တေဿဝ၊ ထိုပဌမဝါဒရှင်၏သာလျှင်။ ဥတ္တရံ၊ အဖြေကို။ ဝါ၊ ချေပခြင်းကို။ ဣစ္ဆေယျာမာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အာဟ၊ ၏။ ဣမိနာဝ ဥပါယေန၊ ဤနည်းဥပယ်ဖြင့်သာလျှင်။ ဒုတိယဝါဒိနောပိ၊ ဒုတိယဝါဒရှင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့တည်း။ နိဂ္ဂဟော၊ နှိပ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤတွင်တရပ်ပြီး၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ ရူပဒိဝိသေသဂုဏေဟိ၊ အဆင်းအစရှိသော ထူးသောဂုဏ်ရှိကုန်သော။ တေဇအာကာသပထဝီအာပဝါယူဟိ၊ တေဇောအကာသပထဝီအာပေါ ဝါယောဓာတ်တို့သည်။ စက္ခာဒီနိ၊ အစရှိသည်တို့ကို။ ကတာနိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တဿ၊ သော။ ကဏာဒဿ၊ ကဏာဒဆရာ၏။ ဝါဒံ၊ ကို။
ဘူတဝိသေသော၊ ဘူတရုပ်တို့၏အထူးသည်။ ယဒိ နတ္ထိ၊ အံ့။ စက္ခာဒိဝိသေသဿ၊ စက္ခုစသည်တို့၏ ထူးခြားခြင်း၏။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းသည်။ ကိံ ပန၊ အဘယ်နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ တံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ယံ အညမညဿာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပဉ္စာယတနိကတ္တဘာဝဘဝပတ္ထနာနိပ္ဖန္နံ၊ ငါးပါးသော အာယတနရှိသော အတ္တဘော ဟူသောဘဝကို တောင့်တသော တဏှာကြောင့်ပြီးသော။ ဧကမ္ပိ၊ တခုသော်လည်းဖြစ်သော။ ကမ္မံ၊ ကို။ (ဝုတ္တံ-၌ စပ်) စက္ခာဒိဝိသေသဟေတုတာယ၊ စက္ခုစသော ရုပ်ထူးတို့၏ အကြောင်း၏ အဖြစ် ကြောင့်။ အညမညဿအသာဓာရဏန္တိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ကမ္မဝိသေသောတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဝုတ္တံ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ တံ၊ ထိုကံသည်။ ယေန ဝိသေသေန၊ ဖြင့်။ စက္ခုဿ၊ အား။ ပစ္စယော၊ ကျေးဇူးပြုသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တေနေဝ၊ ထိုအထူးဖြင့်သာလျှင်။ သောတဿ၊ အား။ ပစ္စယော၊ သည်။ (န) ဟောတိ၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ မူကား။) ဣန္ဒြိယန္တရာဘာဝပ္ပတ္တိတော၊ ဣန္ဒြေတပါးမဟုတ်သည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ၊ ၌။ မဟဂ္ဂတာ၊ ဖြစ်သော။ စေတနာ၊ သည်။ ကဋတ္တာရူပါနံ၊ ကမ္မဇရုပ်တို့အား။ ကမ္မပစ္စယေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စယော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝစနေန၊ ဟောတော်မူခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ ဟောသောစကားဖြင့်။ ပဋိသန္ဓိ က္ခဏေ၊ ၌။ ဝိဇ္ဇမာနာနံ၊ ကုန်သော။ သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။ ကဋတ္တာရူပါနံ၊ တို့၏။ ဧကာ၊ သော။ စေတနာ၊ သည်။ ကမ္မပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိညာယတိ၊ အပ်၏။ (ကသ္မာ၊ မူကား။) ဟိ-ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ တဒါ၊ ထိုပဋိသန္ဓေအခါ၌။ နာနာစေတနာယ၊ အထူးထူးသော စေတနာကြောင့်။ ဣန္ဒြိယုပ္ပတ္တိယံ၊ ဣန္ဒြေတို့၏ဖြစ်ခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ ကဋတ္တာရူပံ၊ ကို။ ပရိတ္တေန ကမ္မုနာ စ၊ ကာမကုသိုလ်ကံသည်၎င်း။ မဟဂ္ဂတေန ကမ္မုနာ စ၊ မဟဂ္ဂုတ်ကုသိုလ်ကံသည်၎င်း။ နိဗ္ဗတ္တိတံ၊ ဖြစ်စေအပ်၏။ (ဣတိ၊ ဤသို့သောအနက်သည်။) အာပဇ္ဇေယျ၊ ရောက်ရာ၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ (ဝိညာယတိ၊ အပ်၏။) ဧကာ ပဋိသန္ဓိ စ၊ တခုသောပဋိသန္ဓေသည်လည်း။ အနေကကမ္မနိဗ္ဗတ္တာ၊ များသောကံကြောင့်ဖြစ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧကေန ကမ္မေန၊ တခုသောကံကြောင့်။ အနေကိန္ဒြိယုပ္ပတ္တိ၊ များစွာသော ဣန္ဒြေတို့၏ဖြစ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သောအနက်သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။
၄၃၅။ ဧတဿ၊ ဤတရားသဘောအား။ အနလ္လီနော၊ မငြိမရောက်သော။ နိဿယော၊ မှီရာသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနလ္လီနနိဿယော၊ မည်၏။ ရူပသဒ္ဒသင်္ခါတော၊ အဆင်းအသံဟု ဆိုအပ်သော။ ဝိသယော၊ အာရုံကိုရ၏။ ဂန္ဓရသာနံ၊ တို့၏။ နိဿယာ၊ တို့သည်။ ဃာနဇိဝှါနံ၊ တို့၏။ နိဿယေ၊ မှီရာမဟာဘုတ်တို့ကို။
၄၃၆။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ လက္ခဏာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝိဘာဝိတမ္ပိ၊ ထင်စွာပြအပ်ခဲ့သော်လည်း။ ဝါ၊ ပြအပ်ခဲ့ပြီးလည်းဖြစ်သော။ စက္ခုံ၊ ကို။ ဌိတဋ္ဌာနာဒိတော၊ တည်ရာဌာနအစရှိသည်ဖြင့်။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ငှါ။ စက္ခု စေတ္ထာတိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ စက္ခု၊ သည်။ သာဓယမာနံ၊ ပြီးစေလျက်။ တိဋ္ဌတိ၊ ၏။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ စ-ကာရော၊ စ-သဒ္ဒါသည်။ ဗျတိရေကတ္ထော၊ ဗျတိရိက်အနက်ရှိ၏။ ဝါ၊ အထူးအပိုအလွန်ဟူသောအနက်ရှိ၏။ တေန၊ ထိုစ-သဒ္ဒါဖြင့်။ အဿ၊ ထိုစက္ခုပသာဒ၏။ ဝုစ္စမာနမေဝ၊ ဆိုအပ်လတံ့သာလျှင်ဖြစ်သော။ ဝိသေသံ၊ ကို။ ဇောတေတိ၊ ထွန်းပြ၏။ ဧတ္ထာပိ၊ ကား။ ယထာနိဒ္ဒိဋ္ဌေသု၊ ကုန်သော။ ပဉ္စသု၊ ကုန်သော။ ဧတေသု ဥပါဒါရူပေသု၊ ဤဥပါဒါရုပ်တို့တွင်။ သရီရသဏ္ဌာနုပ္ပတ္တိဒေသေတိ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ အဝသေသံ၊ သော။ ကဏှမဏ္ဍလံ၊ မျက်နက်ဝန်းကို။ ပဋိက္ခပတိ၊ ပယ်၏။ သ္နေဟမိဝ၊ ဆီကဲ့သို့။ သတ္တ၊ ကုန်သော။ အက္ခိပဋလာတိ၊ မျက်လွှာတို့ကို။ ဗျာပေတွာ၊ နှံ့စေ၍။ ဌိတာဟေဝ၊ တည်သည်သာလျှင်ဖြစ်ကုန်သော။ အတ္တနော၊ ၏။ နိဿယဘူတာဟိ၊ မှီရာဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ စတူဟိ၊ ကုန်သော။ ဓာတူဟိ၊ တို့သည်။ ကတူပကာရံ၊ ပြုအပ်သောကျေးဇူးရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ကျေးဇူးပြုအပ်သည်ဖြစ်၍။ တန္နိဿိတေဟေဝ၊ ထိုဓာတ်လေးပါးကို မှီသည်သာလျှင်ဖြစ်ကုန်သော။ အာယုဝဏ္ဏာဒီဟိ၊ ဇီဝိတိန္ဒြေအဆင်း စသည်တို့သည်။ အနုပါလိတံ၊ အစဉ်စောင့်ရှောက်အပ်သည်ဖြစ်၍။ ပရိဝါရိတံ၊ ခြံရံအပ်သည်ဖြစ်၍။ တိသန္တတိရူပသမုဋ္ဌာပကေဟိ၊ တိသန္တတိရုပ်ကိုဖြစ်စေတတ်ကုန်သော။
မနုပဿတီတိ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ မ ကာရော၊ သည်။ ပဒသန္ဓိကရော၊ ပုဒ်စပ်ခြင်းကိုပြု၏။ အထ ဝါ၊ တနည်းသော်ကား။ မနူတိ၊ ကား။ မစ္စော၊ လူသည်။
အင်္ဂုလိဝေဓကံ၊ ဟူသည်။ အင်္ဂုလီယကံ၊ လက်စွပ်တည်း။
စက္ခု၊ ကို။ ဝိသမဇ္ဈာသယတာယ၊ မညီညွတ်သည်၌ အလိုအဇ္ဈာသယရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝမ္မိကဆိဒ္ဒါဘိရတသပ္ပေါ ဝိယ၊ တောင်ပို့ခေါင်း၌မွေ့လျော်သော မြွေကဲ့သို့။ (ပဿိတဗ္ဗံ၊ ၏။) သောတံ၊ ကို။ ဗိလဇ္ဈာသယတာယ၊ နားပေါက်အခေါင်း၌ အလိုအဇ္ဈာသယရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဥဒကဗိလာဘိရတကုမ္ဘီလော ဝိယ၊ ရေနက်ထဲ၌ မွေ့လျော်သော မိကျောင်းကဲ့သို့။ (ပဿိတဗ္ဗံ၊ ၏။) ဃာနံ၊ ကို။ အာကာသဇ္ဈာသယတာယ၊ ဟင်းလင်းပြင်၌ အလိုအဇ္ဈာသယရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အဇဋာကာသာဘိရတပက္ခီဝိယ၊ အရှုပ်အထွေးမရှိသော ကောင်းကင်၌ မွေ့လျော်သောငှက်ကဲ့သို့။ (ပဿိတဗ္ဗံ၊ ၏။) ဇိဝှါ၊ ကို။ ဂါမဇ္ဈာသယတာယ၊ ရှာ၌ အလိုအဇ္ဈာသယရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဂါမာဘိရတကုက္ကုရော ဝိယ၊ ရွာ၌မွေ့လျော်သော ခွေးကဲ့သို့။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။) ကာယော၊ ကို။ ဥပါဒိန္နကဇ္ဈာသယတာယ၊ ဥပါဒိန္နကကိုယ်၌ အလိုအဇ္ဈာသယရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အာမကသုသာနာဘိရတသိင်္ဂါလောဝိယ၊ သူကောင်စိမ်းပစ်ရာ သုဿာန်၌ မွေ့လျော်သော မြေခွေးကဲ့သို့။ ပဿိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဝမ္မိက။ပ။ဒဋ္ဌဗ္ဗာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ စက္ခုဿ၊ ၏။ ဝိသမဇ္ဈာသယတာ၊ မညီညွတ်သည်၌ အလိုအဇ္ဈာသယရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ (ဝုတ္တာ-၌ စပ်) ဝိသမဇ္ဈာသယံဝိယ၊ မညီညွတ်သည်၌ အလိုအဇ္ဈာသယရှိသကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ စက္ခုမတော၊ မျက်စိရှိသော။ ပုဂ္ဂလဿ၊ ၏။ အဇ္ဈာသယဝသေန၊ ဖြင့်။ စက္ခု၊ ကို။ ဝိသမဇ္ဈာသယံ၊ မညီညွတ်သည်၌ အလိုအဇ္ဈာသယရှိသည် ဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသော ပသာဒရုပ်တို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ တည်း။ စ၊ ဆက်။ သဗ္ဗောပိ၊ သော်။ ယထာဝုတ္တော၊ စက္ခုပသာဒအရာ၌အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော။ ပပေဉ္စာ၊ အကျယ်ကို။ သောတာဒီသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
၄၃၇။ စက္ခမှိ၊ စက္ခုပသာဒ၌။ ဝါ၊ ကား။ စက္ခုဿ၊ ၏။ ပဋိဟနနံ၊ ထိခိုက်ခြင်းသည်။ စက္ခုပဋိ ဟနနံ၊ မည်၏။ ဧတဿ၊ ဤတရားသဘောအား။ တံ၊ ထိုစက္ခု၌ထိခိုက်ခြင်းဟူသော။ လက္ခဏံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ စက္ခုပဋိဟနနလက္ခဏံ၊ မည်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ရာ၌။ ပဋိဟနနံ၊ ထိုခိုက်ခြင်းဟူသည်။ ယထာဝုတ္တော၊ သော။ အဘိဃာတောဝ၊ ရှေးရှုထိခိုက်ခြင်း သာလျှင်တည်း။ တိသယဘာဝေါ၊ အာရုံ၏အဖြစ်ဟူသည်။ အာရမ္မဏပစ္စာတာ၊ အရမ္မဏပစ္စည်း၏ အဖြစ်တည်း။ သာ ဧဝ၊ ထိုအာရမ္မဏပစ္စည်း၏အဖြစ်သည်ပင်လျှင်။ ဂေါစရတာ၊ ရ၏အဖြစ်သည်။ ကာမံ ဟောတိ၊ ၏။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ ဝိသယဂေါစရာနံ၊ ဝိသယနှင့် ဂေါစရတို့၏။ အယံ၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ ဝိသေသော၊ တည်း။ စက္ခုဝိညာဏဿ၊ ၏။ အနညတ္ထဘာဝေါ၊ ရူပါရုံမှ တပါးသောအာရုံ၌ မဖြစ်ခြင်းသည်။ (ဝိသယဘာဝေါ၊ မည်၏။) စက္ခုဝိညာဏဿ၊ ၏။ တဗ္ဗဟုလာစာရိတာ စ၊ ထိုရူပါရုံ၌ များစွာဖြစ်လေ့ရှိသည်၏အဖြစ်သည်လည်း။ (ဂေါစရတာ၊ မည်၏။) စ၊ ဆက်။ အဿ၊ ထိုရူပါရုံ၏။ ဝိသယဘာဝေ၊ အာရုံ၏အဖြစ်၌။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ ပရတော၊ နောက်၌။ အာဝိဘဝိဿတိ၊ တံ့။ ယတ္ထ ပန ကာယဝိညတ္တိအာဒိကေ၊ အကြင်ကာယဝိညတ်အစရှိသော ရုပ်၌ကား။ (ယတ္ထအစွဲကိုပြသည်)
၄၃၈။ ဣတ္ထိယာ၊ ၏။ ဘာဝေါ၊ သည်။ (ဣတိဘာဝေါ၊ မည်၏။) ဝါ၊ ကား။ ဧတေန၊ ဖြင့်။ ဣတ္ထီတိ၊ ဟူ၍။ စိတ္တံ စ၊ သည်၄င်း။ အဘိဓာနဉ္စ၊ အမည်သည်၄င်း။ ဘဝတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့စိတ်နှင့် အမည်ဖြစ်ကြောင်းဖြစ်သောသတ္တိကြောင့်။ ဣတ္ထိဘာဝေါ၊ မည်၏။ ဧတဿ၊ အား။ တံ၊ ထိုမိန်းမ၏ဖြစ်ကြောင်းဟူသော။ လက္ခဏံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣတ္ထိဘာဝလက္ခဏံ၊ မည်၏။ တတော ဧဝ၊ ထိုသို့ ဣတ္ထိဘာဝလက္ခဏာရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင်။ တံသဟိတံ၊ ထိုဣတ္ထိဘာဝရုပ်နှင့်တကွဖြစ်သော။ သန္တာနံ၊ ကို။ ဣတ္ထီတိ၊ ဟူ၍။ ပကာသေန္တံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣတ္ထီတိ ပကာသနရသန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝဋံသတာ စ၊ လုံးသောပခုံးရှိသည်၏အဖြစ်သည်၄င်း။ အဝိသဒဟတ္ထပါဒါဒိတာစ၊ မသန့်ရှင်း မထွားကြိုင်းသော လက်ခြေစသည် ရှိသည်၏အဖြစ်သည်၄င်း။ ဣတ္ထိလိင်္ဂိ၊ မည်၏။ ထနမံသာဝိသဒတာ စ၊ သားမြတ်သား၏ (ဝါ) သားမြတ်သားဖြင့် မသန့်ရှင်းသည်၏အဖြစ်သည်၄င်း။ နိမ္မဿုဒါဌိတာ စ၊ မုတ်ဆိတ်ကျင်စွယ်မရှိသည်၏အဖြစ်သည်၄င်း။ ကေသဗန္ဓနံ စ၊ ဆံကိုဖွဲ့ထုံးခြင်းသည်၄င်း။ ဝတ္ထဂ္ဂဟဏဉ္စ၊ အဝတ်ကိုဝတ်ခြင်းသည်၄င်း။ ဣတ္ထီတိ၊ ဟူ၍။ သဉ္ဇာနနဿ၊ အမှတ်ပြု၍သိခြင်း၏။ ဝါ၊ မှတ်သိခြင်း၏။ ပစ္စယဘာဝတော၊ အကြောင်း၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတိနိမိတ္တံ၊ မည်၏။ ဒဟရကာလေပိ၊ ၌လည်း။ သုပ္ပကမုသလကာဒီဟိ၊ မန်းငယ် ကျည်ပွေ့ငယ် စသည်တို့ဖြင့်။ ဝါ၊ ဗန်းအတု ကျည်ပွေ့အတုစသည်တို့ဖြင့်။ ကီဠာစ၊ ကစားခြင်းသည်၄င်း။ မတ္တိကတက္ကေန၊ မြေညက်ယောက်လုံးဖြင့်။ သုတ္တကန္တနာဒိ စ၊ ချည်ငင်ခြင်းအစရှိသည်သည်၄င်း။ ဣတ္ထိ ကုတ္တံ၊ မည်၏။ ဣတ္ထိကိရိယာ၊ မိန်းမ၏အပြုအမူတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အဝိသဒဋ္ဌာနဂမနာဒိကော၊ မသန့်ရှင်းသော ရပ်ခြင်း သွားခြင်းအစရှိသော။ အာကာရော၊ သည်။ ကုတ္ထာကပ္ပေါ၊ မည်၏။ အပရော နယော၊ ကား။ ဣတ္ထီနံ၊ တို့၏။ မုတ္တကရဏံ၊ ကျင်ငယ်စွန့်ကြောင်းဖြစ်သော အင်္ဂါသည်။ ဣတ္ထိလိဂိံ၊ မည်၏။ သရာဓိပ္ပါယာ၊ အသံနှင့်အလိုတို့သည်။ ဣတ္ထိနိမိတ္တံ၊ မည်၏။ အဝိသဋ္ဌာနဂမနနိသဇ္ဇာခါဒနဘောဇနာဒိကာ၊ မသန့်ရှင်းသောရပ်ခြင်း သွားခြင်း ထိုင်ခြင်း ခဲခြင်း စားခြင်းအစရှိသည်တို့သည်။ ဣတ္ထိကုတ္တံ၊ မည်၏။ ဣတ္ထိလိင်္ဂါဒီနိ၊ သည်။ ဣတ္ထာကပ္ပေါ၊ မည်၏။ စ၊ ဆက်။ ဣမာနိ ဣတ္ထိလိင်္ဂါဒီနိ၊ ဤဣတ္ထိလိင်စသည်တို့သည်။ ယထာသကံ၊ အကြင်အကြင်မိမိဥစ္စာ ဖြစ်သော။ ဝါ၊ မိမိမိမိနှင့်ဆိုင်သော။ ကမ္မာဒိနာ၊ ကံအစရှိသော။ ပစ္စယေန၊ ကြောင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနိပိ၊ ကုန်သော်လည်း။ ယေဘုယျန၊ အားဖြင့်။ ဣတ္ထိန္ဒြိယသဟိတေ၊ တကွဖြစ်သော။ သန္တာနေ ဧဝ၊ ၌သာလျှင်။ တံတဒါကာရာနိ၊ ထိုထိုအခြင်းအရာရှိကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣတ္ထိန္ဒြိယံ၊ သည်။ တေသံ၊ ထိုဣတ္ထိလိင်္ဂစသည်တို့၏။ ကာရဏံ၊ တည်း။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ ဣတ္ထိလိင်္ဂ။ပ။ပစ္စုပဋ္ဌာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဣတ္ထိလိင်္ဂါဒီသု ဧဝ၊ တို့၌သာလျှင်။ ကာရဏဘာဝသင်္ခါတေန၊ အကြောင်း၏အဖြစ်ဟုဆိုအပ်သော။ အဓိပတိဘာဝေန၊ အစိုးရသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ တဿ၊ ထိုဣတ္ထိဘာဝရုပ်၏။ ဣန္ဒြိယတာ၊ ဣန္ဒြေ၏အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဣတ္ထိန္ဒြိယသဟိတေ၊ တကွဖြစ်သော။ (သီမူနှင့်အညီပင်) သန္တာနေ၊ ၌။ ဣတ္ထိလိင်္ဂါအာကာရရူပပစ္စယာနံ၊ ဣတ္ထိလိင်္ဂအစရှိသော အခြင်းအရာရှိသောရုပ်တို့၏အကြောင်း ဖြစ်သော ကံ စိတ် ဥတုအာဟာရတို့၏။ ဝါ၊ တို့သည်။ အညထာ၊ ဣတ္ထိလိင်္ဂစသည်မှ တပါးသောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ အနုပ္ပါဒနတော စ၊ မဖြစ်စေခြင်းကြောင့်၄င်း။ ဣတ္ထိဂ္ဂဟဏဿ၊ မိန်းမဟု ယူခြင်း သိခြင်း၏။ (ပစ္စယ-၏ သမ္ဗန်၊ ဣတ္ထီတိ ဂဟဏဿ-ဟုရှိလျှင်သာ၍ကောင်း၏။) တေသံ ရူပါနံ၊ ထိုဣတ္ထိလိင်္ဂစသော အခြင်းအရာရှိသော ရုပ်တို့၏။ (ဘာဝသမ္ဗန်) ပစ္စယဘာဝတော စ၊ အကြောင်း၏အဖြစ်ကြောင့်၄င်းတည်း။
ပန၊ သော်လည်း။ ဣတ္ထန္ဒြိယံ၊ သည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘာဝဒသကေပိ၊ ၌သောလည်း။ ရူပါနံ၊ တို့ကို။ န ဇနကံ၊ မဖြစ်စေတတ်။ နာပိ အနုပါလကံ၊ စောင့်လည်းမစောင့်ရှောက်တတ်။ ဥပတ္ထမ္ဘကံ ဝါ၊ ထောက်ပံ့တတ်သည်မူလည်း။ နာပိ (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ အညကလာရူပါနံ စ၊ တပါးသောကလာပ်၌ ရုပ်တို့ကိုလည်း။ (သီမူနှင့်အညီ သမာသ်သာ သင့်သည်) (ဥပတ္ထမ္ဘကံ၊ သည်။) န (ဟောတိ)၊ ဖြစ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုဣတ္ထိန္ဒြေကို။ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ သကလပရူပါနံ စ၊ တို့၏၄င်း။ “ဣန္ဒြိယ အတ္ထိ အဝိဂတပစ္စယော” တိ၊ အဝိဂတပစ္စည်းဟူ၍။ ပါဠိယံ၊ ၌။ န ဝုတ္တံ၊ အပ်။ စ၊ ဆက်။ လိင်္ဂါဒီနိ၊ တို့သည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပစ္စယန္တရာဓီနာနိ၊ အကြောင်းတပါးနှင့် စပ်ကုန်သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ယတ္ထ၊ အကြင်မိန်းမ၏အသွင်သဏ္ဌန်နှင့် တူကုန်သော။ မတစိတ္တကတရူပေသုပိ၊ အသေကောင်ရုပ် ပန်းချီဆေးရေးရုပ်တို့၌လည်း။ တံသဏ္ဌာနတာ၊ ထိုမိန်းမ၏ အသွင်သဏ္ဌာန်ရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ ပုရိသိန္ဒြေိယေပိ၊ ၌လည်း။ ဧသ နယော၊ တည်း။ ပန၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤပုရိသိန္ဒြေအရာ၌။ ဝိသဒိသံ၊ မတူသော။ ယံ၊ အကြင်လိင်အစရှိသည်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုလိင်အစရှိသည်ကို။ ဝုတ္တနယာနုသာရေန၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသောနည်းကို အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ ဝဒေိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တယိဒံ-တံ ဣဒံ ဒွယံ၊ ထိုဘာဝရုပ်နှစ်ပါးအပေါင်းသည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧကသ္မိံ၊ သော။ သန္တာနေ၊ ၌။ သဟ၊ ကွ။ န ပဝတ္တတိ၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) “ယဿ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်၏သန္တာန်၌။ ဣတ္ထိန္ဒြိယံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏သန္တာန်၌။ ပုရိသန္ဒြိယံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ လော။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးလတ်သော်။ နော၊ မဖြစ်”။ ဣတိအာဒိဝစနတော၊ ဤသို့စသည်ဖြင့် ဟောတော်မူသော ကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ထိုသို့တကွမဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ဥဘတောဗျဉ္ဇနကဿာပိ၊ ဥဘတောဗျည်း၏လည်း။ ဧကသ္မိံ ခဏေ၊ ၌။ ဧကမေဝ၊ တခုတည်းသောဣန္ဒြေသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ယေပန၊ အကြင်ဆရာတို့သည်ကား။ ဘာဝရူပံ၊ သည်။ သရီရေကဒေသဝုတ္တိ၊ ကိုယ်၏တစိတ်တဒေသသောအရပ်၌ ဖြစ်ခြင်းရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုဆရာတို့၏။ (သီမူနှင့်အညီပင်၊ ပေါင်းစည်းဖွယ်မရှိသောကြောင့် ပိသဒ္ဒါအပိုပင်) တံ၊ ထိုစကားသည်။ မိစ္ဆာ၊ မှား၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ တဒုဘယမ္ပိ။ပ။ဗျာပကမေဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ (နိဝတ္တေန္တော အာဟ-တို့၌စပ်) ယဒိ ဧဝံ၊ ယင်းသို့ဖြစ်လတ်သော်။ ကာယပ္ပသာဒေန၊ နှင့်။ သင်္ကရော၊ ရောယှက်ခြင်းသည်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာသင်္ကိ၊ တွေးတောယုံမှားခြင်းကို။ နိဝတ္တန္တော၊ ၍။ အတ္ထော၊ ကား။
၄၃၉။ သဟဇရူပါနုပါလနလက္ခဏန္တိ၊ ကား။ အတ္တနာ၊ နှင့်။ သဟဇာတရူပါနံ၊ တကွဖြစ်သော ရုပ်တို့ကို။ အနုပါလနလက္ခဏံ၊ စောင့်ရှောက်ခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ ဇီဝိတန္ဒြိယဿ၊ ၏။ ဧကန္တကမ္မဇတ္တာ၊ စင်စစ်ကမ္မဇရုပ်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သဟဇဂ္ဂဟဏေနေဝ၊ သဟဇ-သဒ္ဒါဖြင့်ပင်လျှင်။ အနုပါလေတဗ္ဗာနမ္ပိ၊ စောင့်ရှောက်အပ်သောရုပ်တို့လည်း။ ကမ္မဇဘာဝေါ၊ သည်။ သိဒ္ဓေါ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကမ္မဇဂ္ဂဟဏံ၊ ကို။ နကတံ၊ မပြုအပ်။ ယထာသကံ ခဏမတ္တဋ္ဌာယိနောပိ၊ အကြင်အကြင် မိမိ၏ဥစ္စာဖြစ်သော (ဝါ) မိမိ မိမိနှင့်ဆိုင်သော ခဏမျှတည်လေ့ရှိသော်လည်း။ ဝါ၊ တည်လေ့ရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ ကမ္မဇရုပဿ၊ ကို။ (အနုပါလကာ-၌စပ်) ဝါ၊ ၏။ ပဝတ္တိဟေတုဘာဝေန၊ မပြတ်ဖြစ်ခြင်း-မျှခြင်း၏အကြောင်း၏အဖြစ်ဖြင့်။ တံ၊ ထိုဇီဝိတိန္ဒြေသည်။ အနုပါလကံ၊ အစဉ်စောင့်ရှောက်တတ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သဟဇရူပါနုပါလနလက္ခဏံ၊ တကွဖြစ်သောရုပ်တို့ကို အစဉ်စောင့်ရှောက်ခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ ဟိ၊ မှန်။ အာဟာရာဒိ၊ အာဟာရအစ ရှိသည်သည်။ အာဟာရဇဒီနံ၊ အာဟာရဇရုပ်စသည်တို့၏။ ဌိတိဟေတု၊ တည်ခြင်း၏အကြောင်းသည်။ (ဟောတိ) ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ကမ္မံယေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ကမ္မဇာနံ၊ တို့၏။ ဌိတိဟေတု၊ သည်။ ဘဝိတုံ၊ ငှါ။ န အရဟတိ၊ မထိုက်။ ကိံကာရဏာ၊ ကား။ တင်္ခဏာဘာဝတော၊ ထိုခဏ၌ ကံ၏မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ တေသန္တိ၊ ကား။ သဟဇရူပါနံ၊ သဟဇာတ်ရုပ်တို့ကို။ ပဝတ္တနာ၊ မပြတ်ဖြစ်စေခြင်းဟူသည်။ ယာပနံ၊ မျှစေခြင်းပင်တည်း။ ဌပနံ၊ တည်စေခြင်း-ထားခြင်းဟူသည်။ ဌိတိဟေတုတာ၊ တည်ခြင်း၏အကြောင်း၏အဖြစ်တည်း။ အတ္တနာ၊ သည်။ အနုပါလနဝသေန၊ အစဉ်စောင့်ရှောက်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ယာပေတဗ္ဗာနိ၊ မျှစေအပ်ကုန်သော။ ပဝတ္တေတဗ္ဗာနိ၊ ဖြစ်စေအပ်ကုန်သော။ ဘူတာနိ၊ တို့သည်။ ဧတဿ၊ ဤဇီဝိတိန္ဒြေ၏။ ပဒဋ္ဌာနံ၊ နီးသောအကြောင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယာပယိတဗ္ဗဘူတပဒဋ္ဌာနံ၊ မည်၏။ အနုပါလနလက္ခဏာ ဒိမှိတိ (ဧတ္ထ)၊ ၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တနရသာဒိမေဝ၊ ရသစသည်ကိုသာလျှင်။ သင်္ဂဏှာတိ၊ သိမ်းယူ၏။ အတ္ထိက္ခဏေေ.ဝါတိ၊ ကား။ အနုပါလေတဗ္ဗာနံ၊ စောင့်ရှောက်အပ်ကုန်သောရုပ်တို့၏။ အတ္ထိက္ခဏေယေဝ၊ ရှိဆဲခဏ၌သာလျှင်။ ဟိ၊ မှန်။ အနုပါလေတဗ္ဗေ၊ အပ်သော။ ဥပ္ပလာဒိမှိ၊ ကြာစသည်သည်။ အသတိ၊ သော်။ ဥဒကံ၊ သည်။ ကိံ၊ ကို။ အနုပါလေယျ၊ စောင့်ရှောက်နိုင်ရာအံ့နည်း။ ကမ္မဇာနံ၊ ဇရုပ်တို့၏။ ဌိတိဟေတုံ၊ တည်ခြင်း၏အကြောင်းကို။ အန္တရေန၊ ကြဉ်၍။ ဌိတိ၊ တည်ခြင်းသည်။ ယဒိ န ဟောတိ၊ မဖြစ်ငြားအံ့။ ဇီဝိတိန္ဒြိယဿ၊ ၏။ ဌိတိဟေတု၊ သည်။ ကော၊ နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ သယန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ကမ္မဇာနံ၊ တို့၏။ ဌာနံ၊ တည်ခြင်းသည်။ ဇီဝိတိန္ဒြိယပဋိဗဒ္ဓံ၊ န္ဒြေနှင့်စပ်သည်။ ယဒိ (သိယာ)၊ အံ့။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်လတ်သော်။ သဗ္ဗကာလံ၊ သိမ်း။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဌပေတိ၊ မထားသနည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ န ဘင်္ဂဘောတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တဿ တဿ အနုပါလနာဒိကဿ၊ ထိုထိုအနုပါလန အစရှိသောကိစ္စကို။ သာဓနတော၊ ပြီးစေခြင်းကြောင့်။ တံသာဓနဉ္စ၊ ထိုအနုပါလန အစရှိသောကိစ္စကို ပြီးစေခြင်းသည်လည်း။ ဇီဝိမာနတာဝိသေသဿ၊ အသက်ရှင်ဆဲအဖြစ်ဟူသော အထူး၏။ ပစ္စယဘာဝတော၊ ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓရူပဿ၊ ၏။ မတရူပတော စ၊ သူသေ၏ရုပ်မှ၄င်း။ (ဝိသေသော-၌ စပ်) ကမ္မဇဿ စ၊ ၏၄င်း။ တဒနုဗန္ဓဘူတဿစ၊ ထိုကမ္မဇရုပ်ကို အစဉ်လိုက်သည်ဖြစ်၍ ဖြစ်သောရုပ်၏၄င်း။ ဥတုသမုဋ္ဌာနာဒိတောစ၊ ဥတုသမုဋ္ဌာန် အစရှိသောရုပ်မှ ၄င်း။ ဥတုသမုဋ္ဌာနာဒိတော စ၊ ဥတုသမုဋ္ဌာန်အစရှိသော ရုပ်မှ၄င်း။ ဝိသေသော၊ ကို။ ဇီဝိတိန္ဒြိယကတော၊ န္ဒြေသည်ပြုအပ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဇီဝိတိန္ဒြိယံ၊ သည်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ခဏဋ္ဌိတိယာ ဧဝ၊ ခဏဌီ၏သာလျှင်။ ဝါ၊ ခဏမျှတည်ခြင်း၏သာလျှင်။ (ကာရဏံ၊ သည်။) န၊ မဟုတ်သေး။ ပဗန္ဓာနုပစ္ဆေဒဿာပိ၊ ကမ္မဇရုပ်အစဉ်မပြတ်ခြင်း၏လည်း။ ကာရဏံ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတရထာ၊ ဖြင့်။ (အတ္ထေ ကယှမာနေ) အာယုက္ခယတော၊ အသက်၏ကုန်ခြင်းကြောင့်။ မရဏံ၊ သည်။ န ယုဇ္ဇေယျ၊ မသင့်လေရာ။ ဣတိ၊ ပြီး၏။
၄၄၀။ ဟဒယဝတ္ထု၊ သည်။ မနောဓာတုမနောဝိညာဏာဓာတူနံ၊ တို့၏။ နိဿယလက္ခဏံ၊ မှီရာဟူသောလက္ခဏာရှိ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ဆိုအပ်သော။ ဧတံ၊ ဤလက္ခဏာကို။ ဝါ၊ ဤစကားကို။ ကထံ၊ လျှင်။ ဝိညာတဗ္ဗံ၊ သိအပ်ပါသနည်း။ ဣတိ၊ အံ့။ အာဂမတော စ၊ အာဂုံပါဠိအားဖြင့်၄င်း။ ယုတ္တိတော စ၊ အကြောင်းယုတ္တိအားဖြင့်၄င်း။) ဝိညာတဗ္ဗံ၊ ၏။) (ဟိ၊ ချဲ့။) ယံ ရူပံနိဿယ။ပ။နိဿယပစ္စေယေန ပစ္စယာတိ၊ ဟူသော။
ယုတ္တိ ပန၊ ကိုကား။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ၊ ၌။ ဓာတုဒွယံ၊ မနောဓာတ်နှင့် မနောဝိညာဏဓာတ်ဟူသော ဓာတ်နှစ်ပါးအပေါင်းသည်။ နိပ္ဖန္နဥပါဒါယရူပနိဿယံ၊ န္နဖြစ်သောဥပါဒါရုပ်လျှင် မှီရာရှိ၏။ တတ္ထ၊ ထိုနိပ္ဖန္နဥပါဒါရုပ်တို့တွင်။ ရူပါယတနာဒီနံ စ၊ တို့၏၄င်း။ ဩဇာယ စ၊ ၏၄င်း။ (ပဝတ္တိ-၌၄င်း, တံနိဿယတာ-၌၄င်းစပ်) ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓတော၊ ဣန္ဒြေနှင့်စပ်သော သတ္တဝါသန္တာန်မှ။ ဗဟိပိ၊ ပြင်ပသန္တာန်၌လည်း။ ပဝတ္တိဒဿနတော၊ ဖြစ်ခြင်းကိုမြင်ခြင်းကြောင့်။ တံ နိဿယတာ၊ ထိုဓာတ်နှစ်ပါး၏ မှီရာ၏အဖြစ်သည်။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ ဣတ္ထိပုရိသိန္ဒြိယာနမ္ပိ၊ တို့၏လည်း။ (တံနိဿယတာ-၌ စပ်) တဒုဘယရဟိတေ၊ ထိုဣတ္ထိန္ဒြေပုရိသိန္ဒြေ နှစ်ပါးစုံမှကင်းသော။ သန္တာနေပိ၊ ၌လည်း။ ဓာတုဒွယဒဿနတော၊ မနောဓာတ်နှင့် မနောဝိညာဏဓာတ်နှစ်ပါးအပေါင်းကို မြင်ရခြင်းကြောင့်။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ ဇီဝိတိန္ဒြိယဿာပိ၊ ၏လည်း။ (တံနိဿယတာ၌စပ်) ဝါ၊ အားလည်း။ အညကိစ္စံ၊ တပါးသော ပဝတ္တနကိစ္စသည်။ ဝိဇ္ဇတိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တိနိဿယတာ၊ သည်။ န ယုဇ္ဇတိ ဧဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပါရိသေသတော၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ ကြွင်းကျန် သောအားဖြင့်။ ဟဒယဝတ္ထု၊ သည်။ ࢶတေသံ၊ ထိုမနောဓာတ်နှင့် မနောဝိညာဏဓာတ်တို့၏။ နိဿယော၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိညာယတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဓာတုဒွယံ၊ မနောဓာတ် မနောဝိညာဏဓာတ်နှစ်ပါးအပေါင်းသည်။ ဝါ၊ ကို။ နိပ္ဖန္နဥပါဒါယရူပနိဿယံ၊ ရှိ၏ဟူ၍။ ဝတ္ထုံ၊ ငှါ။ သက္ကာ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ၊ ၌။ ရူပပဋိဗဒ္ဓဝုတ္တိဘာဝတော၊ ရုပ်နှင့်စပ်သောဖြစ်ခြင်း ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ယံ ယံ၊ အကြင်အကြင်ဝိညာဏ် သည်။ ရူပပဋိဗဒ္ဓဝုတ္တိ၊ ရုပ်နှင့်စပ်သောဖြစ်ခြင်းရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တံ တံ၊ ထိုထိုဝိညာဏ်ကို။ နိပ္ဖန္နဥပါဒါယရူပနိဿယံ၊ ရှိသည်ကို။ ဒဋ္ဌံ၊ ၏။ (ကိံ ယထာ၊ နည်းဟူမူကား။) စက္ခုဝိညာဏဓာတု ယထာ၊ ကဲ့သို့တည်း။ စ၊ ဆက်။ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေတိ၊ ဟူသော။ ဝိသေသနံ၊ ကို။ မနောဝိညာဏဓာတုဝသေန၊ ဖြင့်။ ကတံ၊ ၏။ မနောဓာတု ပန၊ သည်ကား။ စတုဝေါကာရဘဝေ၊ ၌။ နတ္ထေဝ၊ မရှိသည်သာလျှင်တည်း။ စ၊ စောဒနာဦးအံ့။ ဣန္ဒြိယနိဿယတာယပိ၊ ဣန္ဒြေရုပ်ဟူသောမှီရာ ရှိသည်၏အဖြစ်ကိုလည်း။ သာဓနတော၊ ပြီးစေခြင်းကြောင့်။ ဝိရုဒ္ဓေါဟေတု၊ ဆန့်ကျင်သောအကြောင်းသည်။ အာပဇ္ဇတိ နနု၊ ဖြစ်ရာသည်မဟုတ်လော။ ဣတိ၊ ဤကားအမေးတည်း။ န၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ မူကား။) ဒိဋ္ဌဗာဓနတော၊ ဣန္ဒြိယအဖြစ်ကို တားမြစ်ခြင်းကို မြင်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ စက္ခုဝိညာဏဿ၊ ၏။ (မန္ဒတိက္ခာဒိ-၌စပ်) ဝါ၊ အား။ (ဝတ္ထုနော၊ စက္ခုဝတ္ထု၏။ ဝါ၊ သည်။ မန္ဒတိက္ခာဒိအနုဝိဓာနံ) ဝိယ၊ နုံ့သည်၏အဖြစ် ထက်သည်၏အဖြစ် စသည်ကိုစီရင်ခြင်းကဲ့သို့။ ဓာတုဒွယဿ၊ ၏။ ဝါ၊ အား။ ဝတ္ထုနော၊ ဟဒယဝတ္ထု၏။ ဝါ၊ သည်။ မန္ဒတိက္ခာဒိအနနုဝိဓာနံ၊ စသည်ကိုမစီရင်ခြင်းဟူသော။ ဧတံ-ဗာဓနံ၊ ဤဣန္ဒြိယအဖြစ်ကို မြစ်ခြင်းကို။ ဒိဋ္ဌံ၊ ၏။ တထာ ဟိ၊ ပင်လျှင်။ အဿ၊ ထိုဟဒယဝတ္ထု၏။ ဣန္ဒြိယပစ္စယတာ၊ ကို။ ပါဠိယံ၊ ပါဋ္ဌာန်းပါဠိတော်၌။ န ဝုတ္တာ၊ အပ်။ တေန၊ ထိုသို့မဟောအပ်သော ကြောင့်။ ဝါ၊ မဟောခြင်းဖြင့်။ တဒနုဝိဓာနသင်္ခါတာ၊ ထိုဓာတ်နှစ်ပါးအပေါင်း၏ နုံ့သည်၏အဖြစ် ထက်သည်၏အဖြစ်ကို စီရင်ခြင်းဟုဆိုအပ်သော။ ဣန္ဒြိယနိဿယတာ၊ ဣန္ဒြေဖြစ်သောမှီရာ၏ အဖြစ်ကို။ ဗာဓီယတိ၊ တားမြစ်အပ်၏။ ဓာတုဒွယနိဿယော၊ ၏မှီရာသည်။ ဟဒယဝတ္ထု စ၊ သည်၄င်း။ ဥပါဒါယရူပဉ္စ၊ သည်၄င်း။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေ။ ပန၊ သော်လည်း။ ဧတံ၊ ဤဟဒယဝတ္ထုသည်။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနံ၊ ကံလျှင်ဖြစ်ကြောင်းရှိ၏။ ပဋိနိယတကိစ္စံ၊ သီးခြားကိန်းသေ မြဲသောကိစ္စရှိ၏။ ဟဒယပဒေသ ဧဝ၊ နှလုံးသားအရပ်၌သာလျှင်။ ဌိတံ၊ တည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ကထံ၊ လျှင်။ ဝိညာယတိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ (ဝိဿဇ္ဇနာ၊ ကို။ မယာ၊ သည်။) ဝုစ္စတေ၊ အပ်၏။ ဝတ္ထုရူပဘာဝတော၊ ဝိညာဉ်၏တည်ရာရုပ်၏အဖြစ်ကြောင့်။ စက္ခု ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနံ၊ ကံလျှင် ဖြစ်ကြောင်းရှိ၏။ တတော ဧဝ၊ လျှင်။
၄၄၁။ ယေသံ၊ အကြင်ကိုယ်အမူအရာဟူသော သဘောတရားတို့၏။ အာဒိ၊ အစကား။ အဘိက္ကမော၊ ရှေ့သို့တက်ခြင်းတည်း။ (တနည်း) ယေသံ၊ တို့အား။ အဘိက္ကမော၊ ရှေ့သို့တက်ခြင်းဟူသော။ အာဒိ၊ အစသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။) တေ၊ တို့သည်။ အဘိက္ကမာဒီ၊ မည်ကုန်၏။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ပဋိက္ကမ။ပ။အဝက္ခပနာဒိကာ၊ နောက်သို့ဆုတ်ခြင်း ကွေးခြင်းဆန့်ခြင်း ကြွခြင်း ချခြင်းအစရှိသော။ သဗ္ဗာ၊ သော။ ကိရိယာ၊ ကိုယ်အမူအရာကို။ ပရိဂ္ဂယှတိ၊ သိမ်းယူအပ်၏။ ယဿာ၊ အကြင်ဝါယောဓာတ်အား။ တေသံအဘိက္ကမာဒီနံ၊ တို့ကို။ ပဝတ္တကံ၊ ဖြစ်စေတတ်သော။ စိတ္တံ၊ စိတ်ဟူသော။ သမုဋ္ဌာနံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။) သာ၊ ထိုဝါယောဓာတ်သည်။ အဘိက္ကမာဒိပ္ပဝတ္တကစိတ္တသမုဋ္ဌာနာ၊ မည်၏။ ဝါယောဓာတု၊ ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) တဿာ၊ ထိုဝါယောဓာတ်၏။ သဟဇရူပကာယဿ၊ တကွဖြစ်သောရုပ်အပေါင်းကိုယ်ကို။ ထမ္ဘနသန္ဓာရဏစလနသင်္ခါတံ၊ တောင့်စေခြင်း ဆောင်ထားခြင်း လှုပ်စေခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ ယံ ကိစ္စံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တဿ၊ ထိုကိစ္စကို။ သဟကာရီကာရဏ ဘူတော၊ တကွပြုလေ့ရှိသော အကြောင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ အာကာရဝိသေသော၊ အခြင်းအရာအထူးသည်။ ကာယဝိညတ္တိနာမ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ အဘိက္ကမာဒိ။ပ။ကာယဝိညတ္တီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ပန၊ ဆက်၍ရှင်းဦးအံ့။ ကဿ၊ အဘယ်၏။ အာကာရဝိကာရော၊ အခြင်းအရာအထူးနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ သာမတ္ထိယတော၊ ဖြစ်စွမ်းနိုင်သည်၏အဖြစ်အားဖြင့်။ ဝါ၊ ဖြစ်သင့်သည်၏ အဖြစ်အားဖြင့်။ ဝါယောဓာတုအဓိကာနံ၊ ဝါယောဓာတ်လွန်ကဲကုန်သော။ စိတ္တဇမဟာဘူတာနံ၊ တို့၏။ အာကာရဝိကာရော၊ တည်း။ တံ သာမတ္ထိယံ၊ ထိုဖြစ်စွမ်းနိုင်သည်၏အဖြစ်သည်။ ကိံ၊ နည်း။ စိတ္တဇတာစ၊ စိတ္တဇရုပ်၏အဖြစ်သည်၄င်း။ ဥပါဒါယရူပတာစ၊ ဥပါဒါရုပ်၏အဖြစ်သည်၄င်းပင်တည်း။ အထဝါ၊ ကား။ ဝါယောဓာတုယာ၊ ၏။ အာကာရဝိကာရော၊ အခြင်းအရာထူးဟူသော။ သဟဇ။ပ။စလနဿ၊ ၏။ ပစ္စယော၊ သည်။ (ကာယဝိညတ္တိ၊ မည်၏။) ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဝါယောဓာတုယာ၊ ၏။ အာကာရဝိကာရော၊ သည်။ ယဒိ (သိယာ)၊ အံ့။ ဧဝံ (သတိ)၊ သော်။ ဝိညတ္တိယာ၊ ၏။ ဥပါဒါယရူပဘာဝေါ၊ သည်။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ ဟိ၊ အကြောင်းကား။ ဧကဘူတသန္နိဿယံ၊ တခုသောဘူတရုပ်လျှင်မှီရာရှိသော။ ဥပါဒါယရူပံ၊ သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဟိ၊ မှန်။ စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယရူပန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (ဣတိ၊ ဤသို့စောဒနာငြားအံ့။) အယံ ဒေါသော၊ ဤအပြစ်သည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ မူကား) စတုန္နံ၊ လေးပါးကုန်သော မဟာဘုတ်တို့တွင်။ ဧကဿပိ၊ တပါးသော မဟာဘုတ်၏လည်း။ (ဝိကာရော၊ သည်။) ဟောတိ၊ ၏။ (ကိံဝိယ၊ ကား။) စတုသာဓာရဏဓနံ ဝိယ၊ လေးဦးသောသူတို့နှင့်ဆက်ဆံသော ဥစ္စာကဲ့စသို့တည်း။ စ၊ ဆက်။ ကလာပဿ၊ စိတ္တဇရုပ်ကလာပ်၏။ ဝါယောဓာတုအဓိကတာယ၊ ကြောင့်။ ဝါယောဓာတုယာတိ ဝစနံ၊ သည်။ န ဝိရုဇ္ဈတိ၊ မဆန့်ကျင်။ ဧဝံ၊ သို့။ အဓိကတာစ၊ လွန်ကဲသည်၏အဖြစ်ကိုလည်း။ သာမတ္ထိယတော၊ အစွမ်းသတ္တိအားဖြင့်။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) ပမာဏတော၊ အားဖြင့်။ န (ဝေဒိတဗ္ဗာ)၊ မသိအပ်။ ဟိ၊ အပြစ်ကား။ အညထာ၊ ဖြင့်။ (အတ္ထေ ဂယှမာနေ၊ သော်။) အဝိနိဗ္ဘောဂဝုတ္တိတာ၊ အသီးသီးမခွဲခြားအပ်သော ဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ န ယုဇ္ဇေယျ၊ မသင့်ရာ။ ဝါယောဓာတုယာ ဧဝ၊ ၏သာလျှင်။ (အာကာရဝိကာရော၊ တည်း။) ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) တေသံ၊ ထိုကေစိဆရာတို့၏။ မတေန၊ ဖြင့်။ ဝိညတ္တိယာ၊ ၏။ ဥပါဒါယရူပတာ၊ ဥပါဒါရုပ်၏အဖြစ်သည်။ ဒုရူပပါဒါ၊ ပြီးစေနိုင်ခဲသည်။ ဝါ၊ ခဲယဉ်းသဖြင့် ပြီးစေအပ်သည်။ (သိယာ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ ဧကဿ၊ တခုသော မဟာဘုတ်၏။ ဝိကာရော၊ အမူအရာအထူးသည်။ စတုန္နံ၊ တို့၏။ (ဝိကာရော၊ သည်။) န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ပန၊ ဆက်။ သာအယံ (ကာယဝိညတ္တိ)၊ ထိုကာယဝိညတ်ကို။ (ဂယှတိ-၌ စပ်) ဟတ္ထစလနာဒီသု၊ လက်လှုပ်ရှားခြင်းအစရှိသည်တို့၌။ ဝါ၊ တို့ကို။ (ဒိဿမာနေသု၊ သော်။) ဖန္ဒမာနဝဏ္ဏဂ္ဂဟဏနန္တရံ၊ လှုပ်ရှားသောအဆင်းကို ယူသည်၏အခြားမဲ့၌။ အဝိညာယမာနန္တ ရေန၊ မသိအပ်သောအကြားရှိသော။ မနောဒွါရဇဝနေန၊ မနောဒွါရ၌ဖြစ်သောဇောဖြင့်။ ဂယှတိ၊ ယူအပ်သိအပ်၏။ ဖန္ဒမာနဝဏ္ဏဝိနိမုတ္တော၊ လှုပ်ရှားသောအဆင်းမှလွတ်သော။ ကောစိ၊ သော။ ဝိကာရော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တဿ စ၊ ထိုအခြင်းအရာအထူးကိုလည်း။ တဂ္ဂဟဏာနန္တရံ၊ ထိုလှုပ်ရှားသောအဆင်းကို ယူသည်၏အခြားမဲ့၌။ ဂဟဏံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧတံ၊ ဤအနက်သဘောကို။ ကထံ၊ လျှင်။ ဝိညာယတိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့စောဒနာငြားအံ့။ အဓိပ္ပါယဂ္ဂဟဏတော၊ လှုပ်ရှားသူ၏အလိုကို ယူခြင်းသိခြင်းကြောင့်။ ဝိညာယတိ၊ ၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဝိညတ္တိဝိကာရရဟိတေသု၊ ဝိညတ်ဟူသော အမူအရာအထူးမှကင်းကုန်သော။ ရုက္ခစလနာဒီသု၊ သစ်ပင်၏လှုပ်ရှားခြင်းစသည်တို့၌။ ဧသ၊ ဤသစ်ပင်သည်။ ဣဒံ၊ ဤအမှုကို။ ကာရေတိ မညေ၊ ပြုစေလိုယောင်တကား။ ဝါ၊ ပြုစေလိုသည်ဟုထင်၏။ ဣတိ၊ သို့။
[ဝိသယတ္တံ၊ အာရုံ၏အဖြစ်သို့။ အနာပန္နာ၊ မရောက်ကုန်သော။ သဒ္ဒါ၊ တို့သည်။ အတ္ထဗောဓကာ၊ အနက်ကို သိစေတတ်ကုန်သည်။ နေဝ (ဟောန္တိ)၊ မဖြစ်ကုန်။ တေ၊ ထိုသဒ္ဒါတို့သည်။ အညာတာ၊ မသိအပ်ကုန်သည်ရှိသော်။ ဝါ၊ မသိအပ်ကုန်သော။ တေ၊ ထိုသဒ္ဒါတို့သည်။ သတ္တာမတ္တတော၊ ထင်ရှားရှိသည်၏အဖြစ်မျှကြောင့်။ အတ္ထေ၊ အနက်တို့ကို။ ပကာသကာ၊ ထင်ရှားပြတတ်ကုန်သည်။ န (ဟောန္တိ)၊ မဖြစ်ကုန်။]
ဝိကာရဂ္ဂဟဏမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ အဓိပ္ပါယဂ္ဂဟဏဿ၊ လှုပ်ရှားသောသူ၏အလိုကို ယူခြင်း-သိခြင်း၏။ ကာရဏံ၊ သည်။ ယဒိ (သိယာ)၊ အံ့။ အဂ္ဂဟိတသင်္ကေတာနံ၊ မယူဘူး မမှတ်ဘူးသော သင်္ကေတရှိသောသူတို့အား။ အဓိပ္ပါယဂ္ဂဟဏံ၊ အလိုကိုယူခြင်း သိခြင်းသည်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့စောဒနာငြားအံ့။ ကေဝလံ၊ သက်။ ဝိကာရဂ္ဂဟဏမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ အဓိပ္ပါယဂ္ဂဟဏဿ၊ ၏။ ကာရဏံ၊ သည်။ န၊ မဟုတ်။ အထ ခေါ၊ စင်စစ်သော်ကား။ ပုရိမသိဒ္ဓသမ္ဗန္ဓဂ္ဂဟဏဉ္စ၊ ရှေးကာလ၌ ပြီးသောအဆက်အစပ်ကို ယူခြင်းသည်လည်း။ ဣမဿ၊ ဤအလိုကိုသိခြင်း၏။ ဥပနိဿယော၊ အားကြီးသောအကြောင်းတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ထမ္ဘနသန္ဓာရဏစလနာနိ၊ တို့သည်။ ဝိညတ္တိဝိကာရသဟိတာယ၊ ဝိညတ်ဟူသော အမူအရာအထူးနှင့်တကွဖြစ်သော။ ဝါယောဓာတုယာ၊ ၏။ (ကိစ္စာနိ၊ တို့သည်။) ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ အရှင်ဆရာဆိုအပ်၏။ သဗ္ဗာဝ၊ ကုန်သော။ ဝါယောဓာတူ၊ တို့သည်။ သဗ္ဗာနိ၊ ကုန်သော။ တာနိ၊ ထိုသမ္ဘနအစရှိသော ကိစ္စတို့ကို။ ကရောန္တိကိံ၊ ကုန်သလော။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ ဣဒံ၊ ဤအနက်သဘောကို။ ဧဝံ၊ ဤစောဒကဆရာမေးသည့်အတိုင်း။ န (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ)၊ အပ်။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဝါ၊ မှန်။ သတ္တမဇဝနသမ္ဘူတာ၊ သတ္တမဇောကြောင့်ဖြစ်သော။ ဝါယောဓာတု၊ သည်။ ပုရိမဇဝနသမ္ဘူတာ၊ ရှေး၌ဖြစ်သော ဇောခြောက်ခုတို့ကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော။ ဝါယောဓာတုယော၊ ဝါယောဓာတ်ဟုဆိုအပ်ကုန်သော။ ဥပထမ္ဘကပစ္စယေ၊ အထောက်အပံ့အကြောင်း တို့ကို။ လဘိတွာ၊ ၍။ ဒေသန္တရုပ္ပတ္တိဟေတုဘာဝေန၊ အရပ်တပါး၌ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်း၏အဖြစ်ဖြင့်။ စိတ္တဇရူပံ၊ ကို။ စလယတိ၊ ၏။ ဣတရာ၊ ဤမှတပါးသော ဝါယောဓာတ်တို့သည်။ န (စလယန္တိ)၊ မလှုပ်စေတတ်ကုန်။ ပန၊ ဆက်။ ဝါ၊ သော်လည်း။ ဣတရာ၊ ဤမှတပါးသောဝါယော ဓာတ်တို့သည်။ သန္တမ္ဘနသန္ဓာရဏမတ္တံ၊ ကောင်းစွာတောင့်ခိုင်စေခြင်း, ကောင်းစွာဆောင်ခြင်း (ဝါ) တည်စေခြင်းမျှကို။ ကရောန္တိယော၊ ကုန်လျက်။ တဿာ၊ ထိုသတ္တမဇော ကြောင့်ဖြစ်သော ဝါယောဓာတ်အား။ ဥပကာရာယ၊ ငှါ။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ စ၊ ဆက်။ ဒေသန္တရုပ္ပတ္တိ ဧဝ၊ သည်သာလျှင်။ စလနံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိမိတ္တေ၊ ၌။ ကတ္တုဘာဝေါ၊ ကို။ သမာရောပိတော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ အညထာ၊ တပါးသောအပြားအားဖြင့် ယူအပ်သည်ရှိသော်။ ဓမ္မာနံ၊ ပရမတ္ထတရားတို့၏။ အဗျာပါရတာ စ၊ ကြောင့်ကြမရှိသည်၏ အဖြစ်သည်၄င်း။ ခဏိကတာ စ၊ ခဏမျှတည်သည်၏အဖြစ်သည်၄င်း။ န သိယာ၊ ရာ။ ဧတ္ထ၊ ရာ၌။ သတ္တဟိ၊ ကုန်သော။ ယဂေဟိ၊ ထမ်ပိုးတို့ဖြင့်။ အာကဍ္ဎိတဗ္ဗသကဋံ၊ ဆွဲငင်အပ်သောလှည်းကို။ အဋ္ဌကထာယံ၊ အဋ္ဌသာလိနီအဋ္ဌကထာ၌။ နိဒဿတံ၊ ပုံတူပြအပ်၏။ ပန၊ ဆက်။ စိတ္တဇရူပေ၊ သည်။ စလန္တေ၊ သော်။ တံသမ္ဗန္ဓတာယ၊ ထိုစတ္တဇရုပ်နှင့် စပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဥတုကမ္မာဟာရဇရူပမ္ပိ၊ သည်လည်း။ စလတိ၊ ၏။ (ကိမိဝ၊ ကား။) နဒီသောတေ၊ မြစ်ရေယဉ်၌။ ပက္ခိတ္တသုက္ခဂေါမယပိဏ္ဍံ ဝိယ၊ ပစ်ချအပ်သော နွားချေးခြောက်စိုင်ကဲ့သို့တည်း။ ဖန္ဒမာနဝဏ္ဏဂ္ဂဟဏာနန္တရံ၊ ၌။ ဝိညတ္တိဂ္ဂဟဏဿ၊ ၏။ ဝါ၊ ကို။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ (ဤ၌ ပုဒ်မပိုသည်) စလနကရာ ဧဝ၊ လှုပ်ခြင်းကို ပြုတတ်သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ ဝါယောဓာတု၊ သည်။ ဝိညတ္တိဝိကာရသဟိတာ၊ ဝိညတ်ဟူသော ဝိကာရနှင့်တကွဖြစ်သည်။ (ဟောတိ) ကိံ၊ လော။ ဣတိ၊ အံ့။ ဣဒံ၊ ကို။ ဧဝံ၊ တိုင်း။ န (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ)၊ အပ်။ (ပန၊ စင်။) တထာ၊ ထိုသို့သောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ စလယိတုံ၊ လှုပ်စေခြင်းငှါ။ အသက္ကုဏန္တိယောပိ၊ အစွမ်းနိုင်ကုန်သော်လည်း။ ဝါ၊ နိုင်သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ထမ္ဘနသန္ဓာရဏမတ္တကရာ၊ တောင့်ခိုင်ခြင်း ကောင်းစွာဆောင်ခြင်းမျှကို ပြုတတ်ကုန်သော။ ပဌမဇဝနာဒိသမ္ဘူတာ၊ ပဌမဇောစသည်တို့ကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော။ ဝါယောဓာတုယောပိ၊ တို့သည်လည်း။ ဝိညတ္တိဝိကာရသဟိတာ ဧဝ၊ တကွဖြစ်ကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အယံ၊ ဤလှုပ်ရှားသောသူသည်။ ယေန ဒိသာဘာဂေန၊ ဖြင့်။ အဘိက္ကမာဒိံ၊ ကို။ ပဝတ္တေသုကာမော၊ အလိုရှိ၏။ တဒဘိမုခဝိကာရသဗ္ဘာဝတော၊ ထိုအရပ်မျက်နှာအဖို့သို့ ရှေးရှုဖြစ်သော ဝိကာရ၏ ထင်ရှားရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ အဓိပ္ပါယသဟဘာဝီ၊ အလိုနှင့်တကွဖြစ်သော။ ဝိကာရော၊ သည်။ ဝိညတ္တိ၊ ဝိညတ်ပေတည်း။ ဧဝဉ္စ ကတွာ၊ ကြောင့်။ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနဿာပိ၊ ကိုလည်း။ ဝိညတ္တိသမုဋ္ဌာပကဝစနံ၊ ဝိညတ်ကိုဖြစ်စေတတ် သည်ဟု ဆိုခြင်းသည်။ သုဠု၊ စွာ။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်ပေ၏။ ယထာဝုတ္တဝိကာရဂ္ဂဟဏမုခေန၊ ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်းသော ဝိကာရကို ယူခြင်းကို ရှေးသွားပြုသဖြင့်။ တံသမင်္ဂိနော၊ ထိုဝိကာရရှိသောသူ၏။ အဓိပ္ပါယော၊ ကို။ (ပရေဟိ၊ တို့သည်။) ဝိညာယတိ၊ သိအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဓိပ္ပါယပ္ပကာသနရသာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
အတ္ထာဝဗောဓနသမတ္ထော၊ အနက်ကိုသိစေခြင်း၌ စွမ်းနိုင်သော။ ဝါ၊ ငှါစွမ်းနိုင်သော။ ဝစီဝိသေသော၊ ပြောဆိုအပ်သော စကားသံအထူးသည်။ ဝစီဘေဒေါ၊ မည်၏။ တေန၊ ထိုဝစီဘေဒဟူသော သဒ္ဒါဖြင့်။ ဝါယုဝနပ္ပတိနဒီဃောသာဒိံ၊ လေသံ တောစိုးသစ်ပင်၏အသံ မြစ်ရေယဉ်၏အသံ စသည်ကို။ နိဝတ္တေတိ၊ နစ်စေ၏။ ယဿာ၊ အကြင်ပထဝီဓာတ်အား။ တဿ၊ ထိုနှုတ်မြွတ်ခြင်းအထူးကို။ ပဝတ္တကံ၊ ဖြစ်စေတတ်သော။ စိတ္တံ၊ ဟူသော။ သမုဋ္ဌာနံ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ (ဣတိ၊ ကြောင့်။) သာ၊ ထိုပထဝီဓာတ်သည်။ ဝစီဘေဒပဝတ္တကစိတ္တသမုဋ္ဌာနာ၊ မည်၏။ ပထဝီဓာတု၊ ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) တဿာ၊ ထိုစိတ္တဇပထဝီဓာတ်၏။ ဥပါဒိန္ဒသင်္ခါတဿ၊ ဟု ဆိုအပ်သော။ အက္ခရုပ္ပတ္တိဋ္ဌာနဿ၊ အက္ခရာဖြစ်ခြင်း၏ တည်ရာအရပ်ကို။ ဝါ၊ အက္ခရာဖြစ်ရာအရပ်၌ရှိသော ပထဝီဓာတ်ကို။ ဃဋ္ဋနသညိတံ၊ တိုက်ခိုက်ခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ ယံ ကိစ္စံ၊ အကြင်ကိစ္စသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တဿ၊ ကိုကိစ္စကို။ သဟကာရီကာရဏဘူတော၊ သော။ အာကာရိဝသေသော၊ သည်။ ဝစီဝိညတ္တိ နာမ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿာန္တော၊ ၍။ ဝစီဘေဒ။ပ။ဝိညတ္တီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဣဒါနိ၊ ၌။ ကဿပန အာကာရိဝိကာရောတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော စိစစ်ချက်ကို။ ကာယဝိညတ္တိယံ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အယံပန၊ ကား။ ဝိသေသော၊ တည်း။ တတ္ထ၊ ထိုကာယဝိညတ်အရာ၌။ ဖန္ဒမာနဝဏ္ဏဂ္ဂဟဏာနန္တနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဣဓ၊ ဤဝစီဝိညတ်အရာ၌။ သုယျမာနသဒ္ဒသဝနာနန္တရန္တိ၊ ကြားအပ်သော အသံကိုကြားသည်၏အခြားမဲ့၌ ဟူ၍။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဣဓ၊ ဤဝစီဝိညတ်အရာ၌။ ထမ္ဘနာဒီနံ၊ တောင့်ခိုင်စေခြင်းအစရှိသည်တို့၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ သတ္တမဇဝနသမ္ဘူတာတိအာဒိနယော၊ အစရှိသည်နည်းကို။ နလဗ္ဘတိ၊ မရအပ်။ ဟိ၊ မှန်။ ဃဋ္ဋနေန၊ တိုက်ခိုက်သည်နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဃဋ္ဋနဉ္စ၊ တိုက်ခိုက်ခြင်းကိုလည်း။ ပဌမဇဝနာဒီသုပိ၊ ပဌမဇောစသည်တို့၌လည်း။ လဗ္ဘတေဝ၊ တည်း။ ဃဋ္ဋနံ၊ တိုက်ခိုက်ခြင်းဟူသည်။ ပစ္စယဝသေန၊ ဖြင့်။ ဘူတကလာပါနံ၊ ဘူတရုပ်ကလာပ်တို့၏။ အညမညံ၊ ချင်း။ အာသန္နတရုပ္ပါဒေါ၊ အလွန်နီးကပ်သောအရပ်၌ ဖြစ်ခြင်းပင်တည်း။ ဝါ၊ အလွန်နီးကပ်စွာဖြစ်ခြင်းပင်တည်း။ စလနံ၊ လှုပ်ခြင်းဟူသည်။ ဧကဿာပိ၊ တခုသော ဘူတရုပ်ကလာပ်၏လည်း။ ဒေသန္တရုပ္ပါဒပရမ္ပရတာ၊ အရပ်တပါး၌ ဖြစ်ခြင်းအဆက်ဆက်၏အဖြစ်တည်း။ ဣတိ အယံ၊ ကား။ ဧတေသံ၊ ဤဃဋ္ဋနနှင့် စလနတို့၏။ ဝိသေသော၊ တည်း။ စ၊ ဆက်။ စလနံ၊ လှုပ်ခြင်းသည်။ ဝါယောဓာတုယာ၊ ၏။ ကိစ္စံ၊ သည်။ ဟောတိယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဃဋ္ဋနံ၊ တိုက်ခိုက်ခြင်းသည်။ ပထဝီဓာတုယာ၊ ၏။ ကိစ္စံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ပင်လျှင်။ ပထဝီဓာတုယာ ဥပါဒိန္နဃဋ္ဋနဿပစ္စယောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သေသံ၊ သည်။ ဝုတ္တနယမေဝ၊ တည်း။ ယထာဟီတိအာဒိ၊ စကားသည်။ ကာယဝစီဝိညတ္တီနံ၊ တို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ အနုမာနဝသေန၊ မှန်းဆသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗဘာဝဝိ ဘာဝနံ၊ ယူအပ်သည်၏အဖြစ်ကို ထင်စွာပြကြောင်းဖြစ်သောစကားတည်း။ ဟိ၊ ထင်စွာ။ ဥဿာပေတွာ၊ စိုက်ထူ၍။ ဗဒ္ဓဂေါသီသာဒိရူပါနိ၊ ဖွဲ့အပ်သော နွားဦးခေါင်းအစရှိသော အဆင်းရုပ်တို့ကို။ ဒိသွာ၊ ၍။ တဒနန္တရပဝတ္တာယ၊ ထိုမြင်သည်၏ အခြားမဲ့၌ဖြစ်သော။ အဝိညာယမာနန္တရာယ၊ မသိအပ်သောအကြားရှိသော။ မနောဒွါရဝီထိယာ၊ ဖြင့်။ ဂေါသီသာဒီနံ၊ တို့၏။ ဥဒကသဟစာရိပ္ပကာရသညာဏာကာရံ၊ ရေနှင့်တကွဖြစ်သောအပြားကို မှတ်သားကြောင်း အထိမ်းအမှတ်အခြင်းအရာကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဥဒကဂ္ဂဟဏံ၊ သည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဝိပ္ဖန္ဒမာနသမုစ္စာရိယမာနဝဏ္ဏသဒ္ဒေ၊ လှုပ်ရှားသောအဆင်း, ကောင်းစွာရွတ်ဆိုအပ်သော အသံတို့ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ တဒနန္တရပ္ပဝတ္တာယ၊ ထိုယူသည်၏အခြားမဲ့၌ဖြစ်သော။ အဝိညာယမာ နန္တရာယ၊ သော။ ပုရိမ။ပ။သဟိတာယ၊ ရှေးကာလ၌ပြီးခဲ့သော အဆက်အစပ်ကို ယူခြင်းဟူသော အကြောင်း ဥပနိဿယရှိသော။ မနောဒွါရဝီထိယာ၊ သုဒ္ဓမနောဒွါရဝီထိဖြင့်။ သာဓိပ္ပါယ ဝိကာရဂ္ဂဟဏံ၊ အလိုနှင့်တကွသော အမူအရာအထူးကိုယူခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။
၄၄၃။ အဒန္ဓတာတိ၊ ကား။ အဂရုတာ၊ မလေးသည်၏အဖြစ်တည်း။ ဝိနောဒိနံ၊ န-ဟူသည်။ ဝိက္ခိပနံ၊ ပစ်လွှင့်ခြင်းတည်း။ အပနယနံ၊ ပယ်ရှားခြင်းတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ အထဒ္ဓတာတိ၊ ကား။ အကထိနတာ၊ မခက်မာ မကြမ်းတမ်းသည်၏အဖြစ်တည်း။ အတ္တနော၊ ၏။ မုဒုဘာဝေနေဝ၊ နူးညံ့သည်၏အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင်။ သဗ္ဗကိရိယာသု၊ အလုံးစုံသောအပြုအမူအရာတို့၌။ အဝိရောဓိတာ၊ မဆန့်ကျင်သည်၏အဖြစ်ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ မုဒု၊ နူးညံ့သောရုပ်သည်။ ကတ္ထစိ၊ တစုံတခုသော အပြုအမူအရာ၌။ နဝိရုဇ္ဈတိ၊ မဆန့်ကျင်။ တီသုပိ၊ ကုန်သော။ ဌာနေသု၊ အဒန္ဓတာအစရှိသောအရာတို့၌။ အကာရော၊ သည်။ ပဋိပက္ခေ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်အနက်၌။ (ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) လဟုတာဒီနံ၊ တို့၏။ (တ္တ-သမ္ဗန်) ဒန္ဓတာဒိဟေတူနံ၊ တာ အစရှိသည်၏ အကြောင်းတို့၏။ ပဋိပက္ခသမုဋ္ဌာနတ္တာ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်လျှင် သမုဋ္ဌာန်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အပရေ ပန၊ တို့သည်ကား။ သတ္တာပဋိသေဓေ၊ ထင်ရှားရှိသည်၏အဖြစ်ကို ပယ်မြစ်ခြင်းအနက်၌။ (ပဝတ္တတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧတိဿာ၊ ဤတရားသဘောအား။ သရီရေန၊ ကိုယ်ဖြင့်။ ကတ္တဗ္ဗကိရိယာနံ၊ ပြုအပ်သောအမူအရာ ကိရိယာတို့အား။ အနုကူလတာသင်္ခါတသာမညဘာဝေါ၊ လျော်သည်၏အဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သောအမှု၌ ခံ့သည်၏အဖြစ်ဟူသော။ လက္ခဏံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သရီရကိရိယာနုကူလသာ မညဘာဝလက္ခဏာ၊ မည်၏။ အကမ္မညံ၊ ည-ဟူသည်။ ဒုဗ္ဗလံ နာမ၊ အားနည်းသည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကမ္မညတာ၊ ကို။ အဒုဗ္ဗလဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ အားမနည်းသည်၏အဖြစ် ဖြင့် ဉာဏ်အားရှေ့ရှုထင်၏ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။
လဟုတာဒီနံ၊ စသည်တို့၏။ အညမညာဝိဇဟနေန၊ အချင်းချင်းကို မစွန့်ခြင်းကြောင့်။ ဒုဝိညေယျနာနတ္တတာ၊ သိနိုင်ခဲသော ထူးခြားခြင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံတံဝိကာရောဓိကရူပေတိ၊ ထိုထိုအမူအရာအထူး လွန်ကဲသောရုပ်တို့ဖြင့်။ တံနာနတ္တပ္ပကာသနတ္ထံ၊ ထိုထူးခြားခြင်းကိုပြခြင်းအကျိုးငှါ။ ဧဝံ သန္တေပီတိ၊ စသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဓာတုက္ခောဘော၊ ဓာတ်ချောက်ချားခြင်းမည်သည်။ ဝါတပိတ္တသေမှပကောပေါ၊ လေသည်ခြေ သလိပ်တို့၏ ပျက်ခြင်းတည်း။ ဝါ၊ ကား။ ရသာဒိဓာတူနံ၊ ရသအစရှိသောဓာတ်တို့၏။ (အာဒိ-ဖြင့် ရုဓိရ မံသ မေဒ စသည်ကိုယူ၊ ဤဋီ ပ ၄၃၀ ၌ကြည့်) ဝိကာရောဝတ္ထာ၊ ဖောက်ပြန်သောအခိုက်အတန့်တည်း။ ဒွိဓာ၊ အားဖြင့်။ ဝုတ္ထောပိ၊ သော်လည်း။ (ဓာတုက္ခောဘော၊ သည်။ ဝါ၊ ကို။) ပထဝီဓာတုအာဒီနံ၊ ကုန်သော။ ဓာတူနံယေဝ၊ တို့၏သာလျှင်။ ဝိကာရော၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ပဋိပက္ခပစ္စယော၊ ဆန့်ကျင်ဖက်အကြောင်းတို့ဟူသည်။ သပ္ပါယဥတုအာဟာရဝိက္ခိတ္တစိတ္တတာ၊ လျောက်ပတ်သောဥတု ရှိသည်၏အဖြစ်, မပျံ့လွင့်သော စိတ်ရှိသည်၏အဖြစ်တို့တည်း။ တေစ၊ ထိုဆန့်ကျင်ဖက်အကြောင်းတို့ ကိုလည်း။ တံတံဝိကာရဿ၊ ၏။ ဝိသေသပစ္စယာဘာဝတော၊ ထူးသောအကြောင်း၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ အဝိသေသေန ပန၊ သာမညအားဖြင့်ကား။
၄၄၄။ အာဒိ၊ ရှေးဦးစွာသော။ စယော၊ ဖြစ်ခြင်းတည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ ဤသံ၊ အနည်းငယ်။ စယော၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာစယော၊ မည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ယထာပစ္စယံ၊ အကြောင်းအားလျော်စွာ။ တတော တတော၊ ထိုထိုအရပ်မှ။ အာဂတဿ ဝိယ၊ လာသောအရာ၏ ကဲ့သို့။ ဝါ၊ လာ၍ကဲ့သို့။ စယော၊ ဖြစ်ခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာစယော၊ မည်၏။ တဒုဘယံ၊ ထိုနှစ်ပါးသောအနက်ကို။ ဧကဇ္ဈံဂဟေတွာ၊ တပေါင်းတည်းယူ၍။ ဧတဿ၊ ဤတရားသဘောအား။ အာစယော၊ ရှေးဦးဖြစ်ခြင်း-အနည်းငယ်ဖြစ်ခြင်းဟူသော။ ဝါ၊ ထိုထိုအရပ်မှ လာ၍ကဲ့သို့ဖြစ်ခြင်း ဟူသော။ လက္ခဏံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာစယလက္ခဏော၊ မည်၏။ ရူပဿ ဥပစယော၊ ယ-ဟူသည်။ ပဌမုပ္ပါဒေါ စ၊ ရှေးဦးစွာဖြစ်ခြင်းသည်၄င်း။ ဝဍ္ဎိ စ၊ ပွါးခြင်းသည်၄င်းပင်တည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဥပညတ္တံ၊ ရှေးဦးစွာသိမှတ်ပညတ်အပ်၏။ (အံ ၁-၁၄၉) ဥပသိတ္တံ၊ အထက်၌ သွန်းဖြန်းအပ်၏။ ဣတိ အာဒီသုဝိယ၊ ဤသို့အစရှိသော ပါဌ်တို့၌ကဲ့သို့။ ဥပသဒ္ဒဿ၊ ၏။ ပဌမူပရိအတ္ထဿ၊ ပဌမဟူသောအနက် ဥပရိ-ဟူသော အနက်ကို။ ဒဿနတော၊ ပြခြင်းကြောင့်တည်း။ ဝါ၊ တွေ့မြင်ရခြင်းကြောင့်တည်း။ (သီမူနှင့်အညီပင်၊ မြန်မာမူ၌ နိ-ပိုသည်) ပုဗ္ဗန္တတောတိ၊ ကား။ ပုဗ္ဗကောဋ္ဌာသတော၊ ရှေးအဖို့မှ။ အနာဂတဘာဝတော၊ အနာဂတ်၏အဖြစ်မှ။ (မဖြစ်သေးမီအခိုက်မှ-ဟု ဆိုလို၏) ဥမ္မုဇ္ဇာပေန္တော ဝိယ၊ ပေါ်စေဘိသကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥမ္မုဇ္ဇာပနရသောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တထာ၊ တူ။ သော၊ ထိုဥပါဒ်ကို။ (ဂယှတိ-၌ စပ်) ဣမေ၊ ဤသည်တို့ကား။ ရူပဓမ္မာ၊ ရုပ်တရားတို့တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ နိယျာတေန္တောဝိယ၊ အပ်နှင်းနေသကဲ့သို့။ ဂယှတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိယျာတနပစ္စုပဋ္ဌာနောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပရိပုဏ္ဏဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနတာ၊ ပစ္စုပဋ္ဌာန်ရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ “ဥပရိ၊ ၌။ စယော၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ ဥပစယော၊ မည်၏။” ဣတိ၊ ဤသို့သော။ ဣမဿ အတ္ထဿ၊ ဤအနက်၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ပဝတ္တိလက္ခဏာတိ၊ ဟူသည်ကား။ ရူပါနံ၊ နိပ္ဖန္နရုပ်တို့၏။ ပဝတ္တနန္တိ၊ မပြတ်ဖြစ်ခြင်းဟူ ၍။ လက္ခတဗ္ဗာ၊ ၏။ အနုပ္ပဗန္ဓရသာတိ၊ ကား။ ပုဗ္ဗာပရဝသေန၊ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဖွဲ့စပ်ခြင်းကိစ္စရှိ၏။ တတောဧဝ၊ ထိုသို့ဖွဲ့စပ်ခြင်းကိစ္စရှိသည်၏အဖြစ်ကြာင့်သာလျှင်။ အနုပစ္ဆေဒဝသေန၊ မပြတ်စဲသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗတော၊ ယူအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အနုပစ္ဆေဒပစ္စုပဋ္ဌာန၊ မပြတ်စဲသော သဘောအားဖြင့် ဉာဏ်အားရှေးရှုထင်၏။
ဥဘယမ္ပီတိ၊ ကား။ ဥပစယော၊ ဥပစယရုပ်၄င်း။ သန္တတိ၊ သန္တတိရုပ်၄င်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ဆိုအပ်သော။ ဥဘယမ္ပိ၊ နှစ်ပါးစုံသောရုပ်သည်လည်း။ ဇာတိရူပါေဿာဝါတိ၊ ကား။ ရူပုပ္ပါဒေဿဝ၊ ရုပ်၏ဥပါဒါ၏သာလျှင်။ အဓိဝစနံ၊ အမည်တည်း။ ယဒိ ဧဝံ၊ သော်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိဘဇ္ဇ၊ ခွဲခြမ်း၍။ ဝုတ္တာ၊ သနည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာကာရနာနတ္တတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဇာတိရူပဿ၊ ၏။ ပဝတ္တိအာကာရဘေဒတော၊ ဖြစ်ပုံအခြင်းအရာ၏ကွဲပြားခြင်း ထူးခြင်းကြောင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဝေနေယျဝသေန၊ တို့၏အလိုကြောင့်။ ဝါ၊ အားဖြင့်။ ဝိဘဇ္ဇ၊ ခွဲခြမ်း၍။ ကထေန၊ ဟောခြင်း၌။ ကာရဏံ၊ သည်။ ပရတော၊ ၌။ အာဝိ၊ ထင်စွာ။ ဘဝိဿတိ၊ တံ့။ ပန၊ ဆက်။ ပဝတ္တိအာကာရနာနတ္တတော၊ ဖြစ်ပုံအခြင်းအရာထူးခြားသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဇာတိရူပဿ၊ ၏။ ဘေဒေါ၊ ကွဲပြားခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သဘာဝတော၊ အားဖြင့်။ ဘေဒေါ၊ သည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ (ဣတိ) ဧတံ၊ ဤအနက်ကို။ ကထံ၊ လျှင်။ ဝိညာတဗ္ဗံ၊ သိအပ်သနည်း။
တတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ဧဝံ ကိံ ကထိတန္တိ၊ ကား။ ယော အာယတနာနံ အာစယောတိအာဒိနာ၊ ဤသို့ အစရှိသော။ နိဒ္ဒေသေန၊ အကျယ်ပြသော စကားဖြင့်။ ကိံ အတ္ထဇာတံ၊ အဘယ်သို့သော အနက်သေဘာကို။ ကထိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ နည်း။ အာယတနေန၊ ဖြင့်။ အာစယော၊ ကို။ ကထိတော၊ ဟောအပ်၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ အာစယုပစယသန္တတိယော၊ အာစယော ဥပစယော သန္တတိ တို့သည်။ နိဗ္ဗတ္တိဘာဝေန၊ ဖြစ်ခြင်း၏အဖြစ်ဖြင့်။ အာစယော ဧဝ၊ အာစယမည်သည်ချည်း သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ (ပကာသိတ-၌ စပ်) အာယတနေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အာစယာဒီနံ၊ တို့၏။ ပကာသိတတ္တာ၊ ပြအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တေဟိ၊ ထိုအာယတနတို့ဖြင့်။ အာစယော၊ ဖြစ်ခြင်းသာမန်ဟူသော အာစယကို။ ကထိတော၊ ဟောအပ်၏။ အာယတနာနံ၊ တို့၏။ အာစယာဒိဝစနေနေဝ၊ အာစယစသည်တို့ကို ဟောခြင်းပင်လျှင်။ အာစယဘဘာဝါနိ ဥပ္ပါဒဓမ္မာနိ၊ ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိကုန်သော။ အာယတနာနိ၊ တို့ကို။ (ပကာသိတာနိ၊ ပြအပ်ကုန်၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာစယေန၊ ဖြင့်။ တံပကတိကံ၊ ထိုအာစယသဘောရှိသော။ အာယတနံ၊ ကို။ ကထိတံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဥပ္ပါဒေါ၊ ဥပါဒ်သည်။ လက္ခဏံ၊ ရူပရုပ်တို့၏ မှတ်ကြောင်းလက္ခဏာပေတည်း။ န ရူပရူပံ၊ ရူပမဟုတ်ပေ။ ဣတိ၊ တရပ်ပြီး။
ရူပပရိပါကော၊ က-ဟူသည်။ ရူပဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဇိဏ္ဏတာ၊ အိုမင်းရင့်ယော်သည်၏ အဖြစ်တည်း။ ဥပနယနရသာတိ၊ ကား။ ဘင်္ဂုပနယနကိစ္စာ၊ ဘင်သို့ဆောင်ပို့ခြင်းကိစ္စရှိ၏။ သဘာဝါနပဂမေပီတိ၊ ကား။ ကက္ခဠတာဒိသဘာဝဿ၊ ခက်မာသည်၏အဖြစ်အစရှိသော သဘော၏။ အဝိဂမေ၊ မကင်းခြင်းသည်။ (သတိ) ပိ၊ သော်လည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဇရာ၊ ကို။ ဌိတိက္ခဏေ၊ ၌။ (ဥပလဗ္ဘတိ၊ ၏။) တဒါ စ၊ ၌လည်း။ ဓမ္မော၊ သည်။ သဘာဝံ၊ မိမိ၏သဘောကို။ န ဝိဇဟတိ နာမ၊ မစွန့်သေးသည်မည်၏။ ဝါ၊ စွန့်သည်မမည်သေး။ နဝဘာဝေါ၊ အသစ်၏အဖြစ်ဟူသည်။ ဥပ္ပါဒါဝတ္ထာ၊ ဖြစ်ဆဲအခိုက်အတန့်တည်း။ တဿ၊ ထိုအသစ်အဖြစ်၏။ အပဂမဘာဝေန၊ ကင်းသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဂယှတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နဝဘာဝါပဂမပစ္စုဋ္ဌာနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အရူပဓမ္မာနန္တိ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ တေသံ၊ ထိုနာမ်တရားတို့၏။ ဇရာယ၊ ဇရာ၏။ ဝါ၊ ကို။ သုဠု၊ လွန်စွာ။ ပဋိစ္ဆန္နတာယ၊ ဖုံးကွယ်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ရူပဓမ္မာနမ္ပိ၊ တို့၏လည်း။ ခဏိကဇရာ၊ ကို။ ပဋိစ္ဆန္နာ ဧဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ယာ၊ ယင်း ခဏိကဇရာကို။ အဝီစိဇရာတိပိ၊ အခြားမရှိသော အိုရင့်ခြင်းဟူ၍လည်း။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဧသ ဝိကာရောတိ၊ ရော-ဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ ခဏ္ဍိစ္စာဒိဝိကာရံ၊ သွားကျိုးခြင်းစသော ဖောက်ပြန်ခြင်းကို။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သော၊ ထိုသွားကျိုးခြင်းစသော ဖောက်ပြန်ခြင်းကို။ အရူပဓမ္မေသု၊ တို့၌။ န လဗ္ဘတိ၊ အပ်။ ယာ အဝီစိဇရာ နာမ၊ အကြင်အဝီစိဇရာမည်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တဿာပိ၊ ထိုအဝီစိဇရာအားလည်း။ ဧသ ဝိကာရော၊ ဤသွားကျိုးခြင်းစသော ဖောက်ပြန်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ၏။ (ဤဖြင့် ပါဌသေသ ၄-ပုဒ် ထည့်၍ စပ်ရန်ပြသည်) ဧတိဿာ ဇရာယ၊ ဤဇရာအား။ ဝီစိ၊ အကြားသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဝီစိဇရာ၊ မည်၏။ နဝဘာဝတော၊ အသစ်အဖြစ်မှ။ ဒုဝိညေယျန္တရဇရာ၊ သိနိုင်ခဲသောအကြားရှိသောအိုခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ပရိတော သဗ္ဗတော၊ သိမ်း။ ဘိဇ္ဇနန္တိ၊ ပျက်ခြင်းဟူ၍။ လက္ခိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပရိဘေဒလက္ခဏာ၊ မည်၏။ နိစ္စံ နာမ၊ မည်သည်။ ဓုဝံ၊ မြဲသောတရားတည်း။ ရူပံ ပန၊ ရုပ်သည်ကား။ ခဏဘင်္ဂိတာယ၊ ခဏဘင်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ယေန ဘင်္ဂေန၊ အကြင်ပျက်ခြင်း ဘင်ဖြင့်။ နိစ္စံ၊ သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနိစ္စတာ၊ မမြဲသည်၏။ ဘာဝေါ၊ ဖြစ်ကြောင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဌိတိပ္ပတ္တံ၊ ဌီသို့ရောက်ပြီးသော။ ရူပံ၊ ကို။
၄၄၅။ ဩဇာလက္ခဏောတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ အင်္ဂမင်္ဂါနုသာရိနော၊ အင်္ဂါကြီးငယ်သို့ အစဉ်လျှောက်သော။ ရသဿ၊ ရသဓာတ်၏။ သာရော၊ အနှစ်ဖြစ်သော။ ဥပတ္ထမ္ဘဗလကရော၊ ထောက်ပံ့သောခွန်အားကို ပြုတတ် ဖြစ်စေတတ်သော။ ဘူတနိဿိတော၊ ဘူတရုပ်တို့ကိုမှီသော။ ဧကော၊ တခုသော။ ဝိသေသော၊ အဆီအစေးရုပ်အထူးသည်။ ဩဇာ၊ မည်၏။ ကဗဋ္ဌံ၊ အလုပ်အလွေ့ ကို။ ကရီယတိ၊ ပြုအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကဗဋ္ဌီကာရော၊ မည်၏။ အာဟရီယတိ၊ ဆောင်အပ်-စားမျိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာဟာရော၊ မည်၏။ ကဗဋ္ဌံ၊ အလု်ပအလွေ့ကို။ ကတွာ၊ ၍။ အဇ္ဈောဟရီယတိ၊ စားမျိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ပန၊ ဆက်။ ҋဣဒံ၊ ဤကဗဠီကာရောအာဟာရော-ဟူသောပုဒ်ကို။ သဝတ္ထုကံ၊ ဝတ္ထုနှင့်တကွသော။ ဩဇံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဗာဟိရံ၊ အပဖြစ်သော။ အာဟာရံ၊ အာဟာရဟူသော။ ပစ္စယံ၊ ကို။ လဘိတွာ ဧဝ၊ သာလျှင်။ အဇ္ဈတ္တိကာဟာရော၊ သည်။ ရူပံ၊ ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို။ ဥပ္ပါဒေတိ၊ ၏။ သော ပန၊ ထိုအဇ္ဈတ္တိကအာဟာရရုပ်သည်ကား။ ရူပံ၊ ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို။ အာဟရတိ၊ ဆောင်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာဟာရော၊ မည်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ရူပါဟရဏရသောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတော ဧဝ၊ ပင်လျှင်။ ဩဇဋ္ဌမကရူပုပ္ပါဒနေန၊ ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကိုဖြစ်စေခြင်းဖြင့်။ ဣမဿ ကာယဿ၊ ဤစတု သန္တတိရုပ်အပေါင်းဟူသောကိုယ်အား။ ဥပတ္ထမ္ဘနပစ္စုပဋ္ဌာနော၊ ထောက်ပံ့သောအားဖြင့် ဉာဏ်အား ရှေးရှုထင်၏။ ဩဇာယ၊ ၏။ ရူပါဟရဏကိစ္စံ၊ ဩဇဋ္ဌမကရုပ်ကို ဆောင်ခြင်းကိစ္စသည်။ ဗာဟိရာဓီနံ၊ ဗာဟိရဩဇာနှင့်စပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာဟရိတဗ္ဗဝတ္ထုပဒဋ္ဌာနောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ (သဝတ္ထု ကအာဟာရကို ရည်သည်ဟုဆိုလျှင် ယုတ္တတရဖြစ်ရာ၏)
၄၄၆။ ဗလရူပန္တိအာဒီသု၊ အစရှိသောပါဌ်တို့၌။ ဣမသ္မိံ ကာယေ၊ ၌။ ဗလံ နာမ၊ ခွန်အားမည်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ သမ္ဘဝေါ နာမ၊ သုက်မည်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ရောဂေါ နာမ၊ မည်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဇာတိ၊ ဖြစ်ခြင်း။ သဉ္ဇတိ၊ ကောင်းစွာဖြစ်ခြင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဇာတိ နာမ၊ မည်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တေဟိပိ၊ ထိုဗလရုပ်စသည်တို့သည်လည်း။ စတူဟိ မဟာဘူတေဟိ၊ တို့နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဥပါဒါယရူပေဟိ၊ ဥပါဒါရုပ်တို့သည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်သင့်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဧကစ္စာနန္တိ၊ ကား။ အဘယဂိရိဝါသီနံ၊ တို့၏။ ပဋိက္ခိတ္တန္တိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ပဋိက္ခေပေါ၊ ကို။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ မိဒ္ဓံ၊ မိဒ္ဓသည်။ ရူပမေဝ၊ ရုပ်သည်ပင်လျှင်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။ တဿ၊ ထိုမိဒ္ဓ၏။) နီဝရဏေသု၊ တို့၌။ ဒေသိတတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ ယဿ၊ အကြင်တရားကို။ နီဝရဏေသု၊ တို့၌။ ဒေသနာ၊ ဟောခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုတရားသည်။ ရူပံ၊ ရုပ်သည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ကာမစ္ဆန္ဒော ယထာ၊ ကဲ့သို့ပင်တည်း။ ပန၊ ဆက်။ မိဒ္ဓံ၊ သည်။ ရူပဉ္စ၊ ရုပ်မိဒ္ဓ၄င်း။ အရူပဉ္စ၊ နာမ်မိဒ္ဓ၄င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒုဝိဓံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ တို့တွင်။ အရူပံ၊ နာမ်ဖြစ်သော။ ယံ၊ အကြင်မိဒ္ဓသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုနာမ်မိဒ္ဓကို။ နီဝရဏေသု၊ တို့၌။ ဒေသိတံ၊ ၏။ ရူပံ၊ ရုပ်မိဒ္ဓကို။ န၊ နီဝရဏတို့၌ မဟောအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့သော။ ဧတံ၊ ဤစကားသည်။ သိယာ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ န၊ မဖြစ်သင့်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဝိသေသဝစနာဘာဝတော၊ အထူးပြု၍ ဆိုခြင်း၏မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ မိဒ္ဓံ၊ ကို။ ဝိသေသေတွာ၊ အထူးပြု၍။ နီဝရဏေသု၊ တို့၌။ န ဒေသိတံ၊ မဟောအပ်ပေ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ မိဒ္ဓဿ၊ ၏။ ဒုဝိဓတံ၊ နှစ်ပါးအပြားရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ပရိကပ္ပေတွာပိ၊ ကြံဆ၍သော်လည်း။ နီဝရဏဘာဝံ၊ ကို။ နိဝတ္တေတုံ၊ နစ်စေခြင်းငှါ။ န သက္ကာ၊ နိုင်။ ဟိ၊ အလျော်ကား။ အရူပတော၊ နာမ်မိဒ္ဓမှ။ အညံ၊ သော။ ယံ တံ မိဒ္ဓံ၊ ကို။ ပရိကပ္ပိတံ၊ ကြံဆအပ်၏။ တမ္ပိ၊ ထိုမိဒ္ဓသည်လည်း။ မိဒ္ဓသဘာဝတ္တာ၊ မိဒ္ဓသဘောရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတရံ မိဒ္ဓံ ဝိယ၊ နာမ်မိဒ္ဓကဲ့သို့။ နီဝရဏံ၊ ဏသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တုံ၊ ငှါ။ သက္ကာ၊ စွမ်းနိုင်ပေ၏။
နီဝရဏံ၊ သည်။ ဘဝတု၊ ဖြစ်စေ။ ဝိရောဓော၊ ဆန့်ကျင်ခြင်းကား။ ကော၊ အဘယ်နည်း။ ဣတိ စေ၊ အံ့။ နီဝဏဉ္စ၊ ဏသည်ကား။ ပဟာတဗ္ဗံ၊ ပယ်အပ်သောတရားပေတည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ပဉ္စနီဝရဏေ ပဟာယ (ဣတိ)၊ ဟူ၍၄င်း။ အဒ္ဓါ။ပ။တဝါတိ၊ ဟူ၍၄င်း။ ဝစနတော၊ ကြောင့်တည်း။ ရူပံ စ၊ ရုပ်သည်ကား။ အပ္ပဟာတဗ္ဗံ၊ မပယ်အပ်သောတရားပေတည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ကတမေ ဓမ္မာ။ပ။န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာတိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်တည်း။
စ၊ ဆက်။ ဘဂဝတော၊ အား။ နိဒ္ဒါ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တုံ၊ ငှါ။ န သက္ကာ၊ နိုင်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အဂ္ဂိဝေဿန၊ အဂ္ဂိဝေဿနအနွယ်ဖြစ်သော သစ္စကပရိဗိုဇ်။ အဟံ၊ သည်။ ဒိဝါ၊ ၌။ သုပိတာ၊ အိပ်ဘူးသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ အိပ်ဘူးသည်ကို။ အဘိဇာနာမိ ခေါ ပန၊ အမှတ်ရပေ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော၊ မိန့်တော်မူခြင်းကြောင့်တည်း။ ဣတောပိ၊ ဤဆိုလတံ့သောအကြောင်း ကြောင့်လည်း။ မိဒ္ဓံ၊ သည်။ န ရူပံ၊ ရုပ်မဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) သမ္ပယောဂဝစနတော၊ ယှဉ်ခြင်းကို ဟောခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ထိနမိဒ္ဓနီဝရဏံ၊ သည်။ အဝိဇ္ဇာနီဝရဏေန၊ ဖြင့်။ နီဝရဏေဉ္စ၊ လည်းမည်၏။ နိဝရဏသမ္ပယုတ္တဉ္စ၊ နှင့်လည်းယှဉ်၏။ ဣတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ သက္ခရကထလိကမ္ပိ၊ ကျောက်စရစ်ခဲနှင့် အိုးခြမ်းကွဲကိုလည်း။ မစ္ဆဂုမ္ဗမ္ပိ၊ ငါးအပေါင်းကိုလည်း။ စရန္တမ္ပိ၊ သွားနေသည်ကိုလည်း။ တိဋ္ဌန္တမ္ပိ၊ ရပ်တည်နေသည်ကိုလည်း။ (ပေဿယျ၊ ၏။) ဣတိအာဒီသု ဝိယ၊ တို့၌ကဲ့သို့။ (သီမူနှင့်အညီပင်) ယထာဘာဘဘဝနံ၊ ရသင့်သည် အားလျော်စွာဖြစ်ခြင်းကို။ ပစ္စေတုံ၊ ယုံကြည်မှတ်သားခြင်းငှါ။ န သက္ကာ၊ နိုင်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ရူပဘာဝဿ၊ ရုပ်အဖြစ်၏။ အပ္ပသိဒ္ဓတာယ၊ မပြီးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ တဿ၊ ထိုမိဒ္ဓ၏။ ရူပဘာဝေ၊ သည်။ သိဒ္ဓေ၊ သော်။ သမ္ဘဝတော၊ ဖြစ်သင့်သောအားဖြင့်။ ယထာဘာဘပစ္စယော၊ ရသင့်သည်အားလျော်စွာယုံကြည်မှတ်ယူခြင်းသည်။ ယုဇ္ဇေယျ၊ သင့်ရာ၏။ ဣတိ၊ ဤတွင်တရပ်ပြီး၏။ ဣတောပိ၊ ဤဆိုလတ္တံသောအကြောင်းကြောင့်လည်း။ မိဒ္ဓံ၊ သည်။ န ရူပံ၊ ရုပ်မဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အာရုပ္ပေသု၊ တို့၌။ ဥပ္ပဇ္ဇတော၊ တည်း။ စ၊ မှန်၏။ ဧတံ၊ ဤဆိုလတံ့သောစကားကို။ ဝုတ္တမိ၊ ဟောတော်မူအပ်သည်သာလျှင်တည်း။ နီဝရဏံ၊ သော။ ဓမ္မံ၊ ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ နီဝရဏော၊ ဖြစ်သော။ ဓမ္မော၊ သည်။ န ပုရေဇာတပစ္စယော၊ ပုရေဇာတပစ္စည်းကြောင့် မဟုတ်မူ၍။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်သလော။ ဣတိ ဣမဿ၊ ဤပြဿနာ၏။ ဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ အာရုပ္ပေ၊ ၌။ ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏံ၊ ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ ထိနမိဒ္ဓနီဝရဏံ၊ သည်၄င်း။ ဥဒ္ဓစ္စနီဝရဏံ၊ သည်၄င်း။ အဝိဇ္ဇာနီဝရဏံ၊ သည်၄င်း။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့ စသည်ကို။ ဝိတ္ထောရော၊ ချဲ့အပ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ မိဒ္ဓံ၊ သည်။ နရူပံ၊ ရုပ်မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ အဋ္ဌကထာသု၊ တို့၌။ ယံ ပဋိက္ခိတ္ထံ၊ အကြင်ပယ် အပ်၏။ ထံ၊ ထိုပယ်ခြင်းသည်။ သုပဋိက္ခိတ္တမေဝ၊ ကောင်းစွာပယ်ခြင်းသာလျှင်တည်း။
ဣတရေသူတိ၊ ကား။ ဗလရူပါဒီသု၊ ဗလရုပ်စသည်တို့တွင်။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနဿ၊ ကံကြောင့်ဖြစ်သော။ ရောဂဿာပိ၊ ရောဂါ၏လည်း။ ဝိသဘာဂပစ္စယသမုပ္ပန္နော၊ သဘောမတူသောအကြောင်း ကြောင့်ဖြစ်သော။ ဓာတုက္ခောဘော၊ သည်။ အာသန္နကာရဏံ၊ နီးသောအကြောင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတရဿ၊ ဤမှတပါးသော စိတ္တဇ ဥတုဇ အာဟာရဇဖြစ်သောရောဂါ၏။ (အာသန္နကာရဏံ၊ သည်။) ပဂေဝ၊ ရှေးဦးစွာပင်ပြီး၏။ ဝါ၊ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာရှိအံ့နည်း။ သော စ၊ ထိုဓာတ်ချောက်ချား ခြင်းသည်လည်း။ အတ္ထတော၊ သရုပ်တရားကိုယ်အားဖြင့်။ ရူပဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဝိကာရာဝတ္ထာဌိတိဘင်္ဂက္ခဏေသုဧဝ၊ ဖောက်ပြန်သော အခိုက်အတန့်ဖြစ်သော ဌီခဏ ဘင်ခဏတို့၌ သာလျှင်။ သိယာ၊ ဖြစ်နိုင်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ရောဂရူပံ။ပ။ဂဟိတမေဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဥပစယသန္တတိဂဟဏေန၊ တို့ကိုယူခြင်းဖြင့်။ ဂဟိတမေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ (သီမူနှင့်အညီပင်၊ ဣတိ-ပိုသည်) (ကသ္မာ၊ နည်း။) တဗ္ဗိနိမုတ္တဿ၊ ထိုဥပစယသန္တတိတို့မှလွတ်သော။ ရူပါပ္ပါဒဿ၊ ရုပ်၏ဥပါဒ် ၏။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်တည်း။
ဣတီတိ ဣဒံ၊ ဟူသော ဤပုဒ်ကို။ အဋ္ဌဝီသတိဝိဓန္တိ ဣမိနာ၊ ပုဒ်နှင့်။ “ဣမိနာ ဝုတ္တက္ကမေန၊ ဖြင့်။ အဋ္ဌဝီသတိဝိဓ၊ ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။” ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ၏။ သော စခေါ၊ ထိုနှစ်ဆယ်ရှစ်ပါးသော ရုပ်၏အပြားသည်လည်း။ ပါဠိယံ၊ ၌။ အာဂတနယေနဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနူနတာ၊ မယုတ်လျော့သည်၏အဖြစ်ကိုကား။ ဒဿိတော ဧဝ၊ တိုက်ရိုက်ပြအပ်သည်သာလျှင်တည်။ (အဋ္ဌကထာယံ ပန-စသည်ဖြင့် ပြသည်ကိုရည်သည်)
၄၄၇။ ဧတေန၊ ဤတရားသဘောဖြင့်။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မရာသိ၊ သမ္ပယုတ်တရားအစုသည်။ ဟိနောတိ ပတိဋ္ဌဟတိ၊ မြဲမြံစွာတည်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဟေတု၊ မည်၏။ မူလဋ္ဌေန၊ အမြစ်အရင်းဟူသော အနက်သဘောကြောင့်။ လောဘာဒိကောစ၊ လောဘအစရှိသော တရားသုံးပါး သည်၄င်း။ အလောဘဒိကောစ၊ သည်၄င်း။ ( ဟေတု၊ မည်၏။) တာဒိသော၊ သော။ ဟေတု၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ န ဟေတု၊ မည်၏။ အဿ၊ ထိုရုပ်အား။ ဟေတု၊ သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဟေတုကံ၊ မည်၏။ သဟေတုကပဋိယောဂိဘာဝတော၊ သဟိတ်တရား၏ အပြိုင်ယှဉ်ဖက်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဟေတုနာ၊ နှင့်။ သဟ၊ ကွ။ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ အဟေတုကမေဝ၊ အဟိတ်တရားသည်ပင်လျှင်။ ဟေတုနာ၊ နှင့်။ ဝိပ္ပယုတ္တတာယ၊ မယှဉ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တံ၊ မည်၏။ စ၊ ဆက်။ ဓမ္မနာနတ္တာဘာဝေပိ၊ သဘောတရား၏ ထူးခြားသည်၏အဖြစ်မရှိငြားသော်လည်း။ သဒ္ဒတ္ထနာနတ္တေန၊ သဒ္ဒါနက်ထူးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝေနေယျဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဒုကန္တရဒေသနာ၊ ဒုတ်တပါးကိုဟောခြင်းသည်။ ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒုကပဒဝသေန၊ ဒုက်ပုဒ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဧတံ၊ ဤဟေတုဝိပ္ပယုတ္တဟူသောအမည်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပစ္စယာဓီနဝုတ္တိတာယ၊ အကြောင်းတရားနှင့် စပ်သော ဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပစ္စယေန၊ အကြောင်းနှင့်။ သဟ၊ ကွ။ (ဝတ္တတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သပစ္စယံ၊ မည်၏။ အတ္တနော၊ ၏။ ပစ္စယေတိ၊ တို့သည်။ လောကေ၊ ၌။ နိယုတ္တံ၊ အမြဲယှဉ်စေအပ်၏။ ဝါ၊ ချထားအပ်၏။ ဝါ၊ ကား။ (လောကေ၊ ၌။) ဝိဒိတံ၊ ထင်ရှားသိအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ လောကိယံ၊ မည်၏။ အာဘဝဂ္ဂံဝါ၊ တိုင်အောင်၄င်း။ အာဂေါတြဘုံဝါ၊ တိုင်အောင်၄င်း။ သဝန္တိစီဒ၊ သွားတတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာသဝါ၊ မည်၏။ အာသဝေဟိ၊ တို့နှင့်။ သဟ၊ ကွ။ (ဝတ္တတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သာသဝံ၊ မည်၏။ အာသဝေဟိ၊ တို့သည်။ အာလမ္ဗိတဗ္ဗံ၊ အာရုံပြုအပ် သောတရားတည်း။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ အာဒီသဒ္ဒန၊ ဖြင့်။ သံယောဇနီယံ၊ ဇဉ်၏အာရုံဖြစ်သော တရား။ ဩဃနီယံ၊ ဩဃ၏အာရုံဖြစ်သောတရား။ ယောဂနီယံ၊ သောတရား။ နီဝရဏီယံ၊ သောတရား။ သံကိလေသိကံ၊ သံကိလေသ၏အာရုံဖြစ်သောတရား။ ပရာမဋ္ဌံ၊ မှားသောအားဖြင့် သုံးသပ်အပ်သောတရား။ အစေတသိကံ၊ စိတ်၌မဖြစ်သော တရား။ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တ်ံ၊ စိတ်နှင့်မယှဉ်သော တရား။ န ရူပါဝစရံ၊ ရမဟုတ်သောတရား။ န အရူပါဝစရံ၊ မဟုတ်သောတရား။ န အပရိယာပန္နံ၊ န္နမဟုတ်သောတရား။ အနိယတံ၊ နိယတမဟုတ်သောတရား။ အနိယျာနိကံ၊ နိယျာနိက မဟုတ်သော တရား။ အနိစ္စံ၊ မမြဲုသောတရား။ ဣတိ ဧဝမာဒီနံ၊ ဤသို့အစရှိသောအမည်တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။
ဧတ္ထ၊ ဤတရားသဘော၌။ အဟံမာနော၊ ငါဟုဖြစ်သောမာနကို။ ဝါ၊ ဟုထောင်လွှားသောမာန ကို။ ဝါ၊ သည်။ အာဟိတော၊ ထားအပ်၏။ ဝါ၊ တည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အတ္တာ၊ မည်၏။ အတ္တဘာဝေါ၊ ခန္ဓာငါးပါးဟူသော အတ္တဘောကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏) တံ အတ္တာနံ၊ ကို။ အဓိကိစ္စ ဥဒ္ဒိဿ၊ ရည်ရွယ်၍။ ပဝတ္တာ၊ ဖြစ်သောတရားတို့သည်။ အဇ္ဈတ္တာ၊ မည်ကုန်၏။ ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓဓမ္မာ၊ ဣန္ဒြေနှင့် စပ်သောတရားတို့ကို။ (လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။) တေသု၊ ထိုအဇ္ဈတ္တတရားတို့၌။ ဘဝံ၊ ဖြစ်သည်တည်း။ အဇ္ဈတ္တကံ၊ ဖြစ်သည်။ စက္ခာဒိ၊ စက္ခုစသည်ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) ပန၊ ဆက်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ အဇ္ဈတ္တမေဝ၊ တ္တသည်ပင်လျှင်။ အဇ္ဈတ္တိကံ၊ မည်၏။ ဝေနေယိကော ယထာ၊ ဝေနယိကောပုဒ်သို့တည်း။ (ဝိနယ ဝိနာသေတီတိ ဝိနယော၊ သော ဧဝ ဝေနေယိကော-ဟု ပြီးသကဲ့သို့ဟု ဆိုလို၏)
၄၄၈။ သနိဒဿနကမ္မဇာဒီနံ တိကာနန္တိ၊ ကား။ သနိဒဿနတ္တိကဿ စ၊ ၏၄င်း။ ကမ္မဇာဒိတ္တိ ကာနဉ္စ၊ အစရှိသောတိက်တို့၏၄င်း။ ဩဠာရိကေတိ၊ ကား။ ဒွါဒသဝိဓေ၊ သော။ ဩဠာရိကရူပေ၊ ရုပ်၌။ ဝါ၊ တွင်။ ရူပန္တိ၊ ကား။ ရူပါယတနံ၊ သည်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗဘာဝသင်္ခါတေန၊ မြင်အပ်သည်၏အဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သော။ နိဒဿနေန၊ မြင်အပ်ခြင်းနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သနိဒဿနံ၊ မည်၏။ ပဋိဟနနဘာဝသင်္ခါတေန၊ ထိပါးတတ်သည်၏အဖြစ်ဟုဆိုအပ်သော။ ပဋိဃေန၊ ထိပါးခြင်းနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သပ္ပဋိဃံ၊ မည်၏။ သနိဒဿနဉ္စ၊ လည်းမည်၏။ တံ၊ ထိုသနိဒဿနဟူသည်။ သပ္ပဋိဃံ၊ မည်၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ ယဿ၊ အကြင်ရူပါယတနအား။ ဒဋ္ဌဗ္ဗဘာဝေါ၊ မြင်အပ်သည်၏အဖြစ်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုရူပါယတနသည်။ သနိဒဿနံ၊ မည်၏။ စက္ခုဝိညာဏဂေါစရဘာဝေါဝ၊ စက္ခုဝိညာဉ်၏ ကျက်စားရာအာရုံ၏အဖြစ်သည်သာလျှင်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗဘဝဝေါ၊ မည်၏။ တဿ၊ ထိုမြင်အပ်သည်၏အဖြစ်၏။ ရူပါယတနတော၊ မှ။ အနညတ္တေပိ၊ တခြားတပါး၏အဖြစ်မဟုတ် ငြားသော်လည်း။ အညေဟိ၊ ကုန်သော။ ဓမ္မေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ရူပါယတနံ၊ ကို။ ဝိသေသေတုံ၊ ငှါ။ အညံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ကတွာ၊ ၍။ သဟနိဒေဿနေန သနိဒဿနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဓမ္မဘာဝသာမညေန၊ တရားအဖြစ်ဟူသော တူသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဧကီဘူတေသု၊ တခုတည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မေသု၊ တို့၌။ နာနတ္တကရော၊ ထူးသည်၏အဖြစ်ကိုပြုတတ်သော။ ယော ဝိသေသော၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) သော (ဝိသေသော)၊ သည်။ အညော ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ကတွာ၊ ၍။ ဥပစရိတုံ၊ တင်စား၍ ပြောဆိုခြင်းငှါ။ ယုတ္တော၊ သင့်၏။ ဟိ၊ အကျိုးကား။ ဧဝံ၊ ဤသို့တင်စား၍ ပြောဆိုသည်ရှိသော်။ အတ္ထဝိသေသာဝဗောဓော၊ အနက်ထူးကို သိခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ တရပ်ပြီး၏။ သယံ စ၊ ကိုယ်တိုင်အားဖြင့်၄င်း။ နိဿယဝသေနစ၊ မှီရာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်၄င်း။ သမ္ပတ္တာနံ စ၊ ရောက်သော ရုပ်တို့၏၄င်း။ အသမ္ပတ္တာနံ စ၊ မရောက်သောရုပ်တို့၏၄င်း။ ယော ပဋိမုခဘာဝေါ၊ အကြင်ရှေးရှုတော်လျော်သည်၏အဖြစ်သည်။ အညမညံ၊ ချင်းသို့။ (ယံ) ပတနံ၊ အကြင်ကျခြင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) သော၊ ထိုရှေးရှုတော်လျော်သည်၏အဖြစ်သည်။ ပဋိဟနနဘာဝေါ၊ မည်၏။ ယေန၊ ယင်းသို့ထိခိုက်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဗျာပါရာဒိဝိကာရပစ္စယန္တရသဟိတေသု၊ (မျက်လွှာစသည်တို့၏ ကျခြင်း တက်ခြင်းစသော) ကြောင့်ကြဗျာပါရ အစရှိသော ဖောက်ပြန်သော အမူအရာ၏ အကြောင်းထူးနှင့်တကွဖြစ်ကုန်သော။
၄၄၉။ ဒိဋ္ဌာဒိစတုက္ကဝသေန၊ ဒိဋ္ဌအစရှိသော စတုက္က၏အစွမ်းဖြင့်၄င်း။ ရူပရူပါဒိစတုက္က ဝသေန၊ ဖြင့်၄င်း။ ဝတ္ထာဒိစတုက္ကဝသေန၊ ဖြင့်၄င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပါဋေက္ကံ၊ သီး။ စတုက္ကသဒ္ဒေါ၊ ကို။ ယောဇေတဗ္ဗော၊ ၏။ ယံ ရူပါယတနံ၊ ကို။ အဒက္ခိ၊ မြင်ခဲ့ပြီ။ ယံ၊ ကို။ ပဿတိ၊ မြင်ဆဲ။ ယံ၊ ကို။ ဒက္ခိဿတိ၊ လတံ့။ ယံ၊ ကို။ ပေဿယျ၊ မြင်နိုင်၏။ (ဤပုဒ်ဖြင့် တကယ်မြင်ပြီး မြင်ဆဲ မြင်လတံ့မဟုတ်သော အဆင်းကို သိမ်းယူ၏) သဗ္ဗံ၊ သော။ တံ၊ ရူပါယတနသည်။ ဒိဋ္ဌသဘာဝါနာတိဝတ္တနတော၊ မြင်အပ်သော သဘောကို မလွန်ခြင်းကြောင့်။ ဒိဋ္ဌံ နာမ၊ မည်၏။ (ကိံ ယထာ၊ နည်း။) ဒုဒ္ဓန္တိ ယထာ၊ ညှစ်အပ်သောနို့ရည်ဟူသော ဝေါဟာရကဲ့သို့တည်း။ (ဒုဒ္ဓ-သဒ္ဒါနို့ရည်သာမန်ကို ဟောသကဲ့သို့ပင် ဟုဆိုလို၏) သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသော သုတစသည်တို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ တည်း။ ဒဿနဝိသယတ္တာတိ၊ ကား။ စက္ခုဝိညာဏဝိညေယျတ္တာ၊ စက္ခုဝိညာဉ်ဖြင့် သိအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သဝနဝိသယတ္တာတိ၊ ကား။ သောတဝိညာဏဝိညေယျတ္တာ၊ သောတဝိညာဉ်ဖြင့် သိအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဂန္ဓရသဖောဋ္ဌဗ္ဗတ္တယန္တိ၊ ကား။ ဂန္ဓော၊ ဂန္ဓ၄င်း။ ရသော၊ ၄င်း။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၄င်း။ ဣတိ ဧတံ တယံ၊ ဤသုံးပါးအပေါင်းသည်။ မုတွာ ပတွာ၊ ရောက်၍။ ဂဟေတဗ္ဗတော၊ ကြောင့်။ မုတံ နာမ၊ မည်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ သမ္ပတ္တဂ္ဂါဟကဣန္ဒြိယဝိသယတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဣဒံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ နာမ၊ မည်သည်။ ကိံ၊ နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ ပထဝီတေဇောဝါယောဓာတုတ္တယံ၊ ပထဝီဓာတ် တေဇောဓာတ် ဝါယောဓာတ်တို့၏ သုံးခုအပေါင်းတည်း။ ပန၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ၌။ အာပေါဓာတု၊ ကို။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဂ္ဂဟိတံ၊ မယူအပ်သနည်း။ သီတတာ၊ အေးသည်၏အဖြစ်ကို။ ဖုသိတွာ၊ ၍။ ဂယှတိ နနု၊ လော။ သာ စ၊ ထိုအေးသည်၏အဖြစ်သည်လည်း။ အာပေါဓာတုနနု၊ အာပေါဓာတ်ပင် မဟုတ်ပါလော။ ဣတိ၊ မေးငြားအံ့။ (သီတတာ၊ ကို။ ဖုသိတွာ၊ ၍။) ဂယှတိ၊ ယူအပ်သည်ကား။ သစ္စံ၊ မှန်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ သာ၊ ထိုအေးသည်၏အဖြစ်သည်။ အာပေါဓာတု၊ သည်။ န၊ မဟုတ်။ စရဟိ၊ သို့ဖြစ်လျှင်။ (သာ၊ ထိုအေးသည်၏အဖြစ်သည်။) ကိံ၊ နည်း။ ဣတိ၊ မေးငြားအံ့။ တေဇောဓာတုဧဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဥဏှဘာဝေ၊ ပူသည်၏အဖြစ်သည်။ မန္ဒေ၊ နုံ့လတ်သော်။ (တနည်း) မဒ္ဒေ၊ နုံ့သော။ ဥဏှဘာဝေ၊ ၌။ သီတဗုဒ္ဓိ၊ အေးသည်ဟုသိခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ သီတံ နာမ၊ မည်သော။ ကောစိ၊ သော။ ဂုဏော၊ သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ပန၊ စင်စစ်သော်ကား။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဥဏှဘာဝဿ၊ ပူသည်၏အဖြစ်၏။ မန္ဒတာယ၊ နုံ့သည်၏အဖြစ်၌။ ဝါ၊ သည်။ (သတိ၊ သော်။) သီတတာဘိမာနော၊ အေးသည်၏အဖြစ်ဟု ထင်မှတ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဧတံ၊ ဤအနက်သဘောကို။ ကထံ၊ လျှင်။ ဝိညာတဗ္ဗံ၊ နည်း။ ဣတိ စေ၊ အံ့။ သီတဗုဒ္ဓယာ၊ အေးသည်ဟု သိခြင်း၏။ ပါရာပါရေယထာ၊ ဤမှာဖက်ကမ်းနှင့် ဟိုမှာဖက်ကမ်း၌ (သိခြင်း) ကဲ့သို့။ အနဝဋ္ဌိတတ္တာ၊ မတည်တံ့သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ ကို။ ဟိ ဝိတ္ထာရေမိ၊ အံ့။ ဃမ္မကာလေ၊ နွေကာလ၌။ အာတပေ၊ နေပူ၌။ ဌိတာနံ၊ တည်ကုန်သည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ဆာယံ၊ သို့။ ပဝိဋ္ဌာနံ၊ ဝင်ကုန်သောသူတို့၏။ ဝါ၊ တို့အား။ သီတဗုဒ္ဓိ၊ အေးသည်ဟုသိခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ပထဝီဂဗ္ဘတော၊ မြေတိုက်မှ။ ဥဋ္ဌိတာနံ၊ တက်လာကုန်သောသူတို့၏။ တတ္ထေဝ၊ ထိုအရိပ် အရပ်၌ပင်လျှင်။ ဥဏှဗုဒ္ဓိ၊ ပူသည်ဟု သိခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ အပြစ်ကား။ သီတတာ၊ သည်။ အာပေါဓာတု၊ သည်။ ယဒိ သိယာ၊ အံ့။ ဧကသ္မံ ကလာပေ၊ တခုတည်းသော ကလာပ်၌။ ဥဏှဘာဝေန၊ နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဥပလဗ္ဘေယျ၊ ရအပ်လေရာ၏။ န စ ဥပလဗ္ဘတိ၊ ရကား မရအပ်ပေ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သီတတာ၊ သည်။ အာပေါဓာတု၊ သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိညာယတိ၊ အပ်၏။
[ဒြဝတာသဟဝုတ္တီနိ၊ အရည်၏အဖြစ်-အရည်သဘောနှင့်တကွဖြစ်ကုန်သော။ တီဏိ၊ ကုန်သော။ ဘူတာနိ၊ ပထဝီ တေဇော ဝါယောဟု ဆိုအပ်သော မဟာဘုတ်တို့၏။ သမ္ဖုသံ-သမ္ဖုသန္တော၊ တွေ့ထိသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ တွေ့ထိသော။ အယံ လောကော၊ သည်။ ဒြဝတံ၊ အရည်၏အဖြစ်-အရည်သဘောကို။ သမ္ဖုသာမိ၊ တွေ့ထိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အဘိမညတိ၊ မှတ်ထင်၏။
[(ကိံ ယထာ၊ ကား။) ဘူတာနိ၊ တို့ကို။ ဖုသံ-ဖုသန္တော၊ တွေ့ထိလျက်။ ဝါ၊ တွေ့ထိသောသူသည်။ သဏ္ဌာနံ၊ ပုံသဏ္ဌာန်ကို။ ပစ္စက္ခတော၊ မျက်မှောက်အားဖြင့်။ ဖုသာမိ၊ တွေ့ထိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ မနသာ၊ ဖြင့်။ ဂဏှတေ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ ဒြဝတာ၊ အရည်၏အဖြစ်ကို။ ဝါ၊ အရည်သဘောကို။ ဉာတဗ္ဗာ၊ ၏။]
သေသန္တိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်းသော။ ရူပါဒိသတ္တဝိဓံ၊ ရူပါရုံ အစရှိသော ၇ ပါး အပြားရှိသော။ ရူပံ၊ ကို။ ဌပေတွာ၊ ၍။ အဝသိဋ္ဌံ၊ ကြွင်းသော။ ဧကဝီသတိဝိဓံ၊ သော။ ရူပံ၊ ရုပ်သည်။ ဝိညာဏေဿဝါတိ၊ ကား။ မနောဝိညာဏေဿဝ၊ ၏သာလျှင်။ အဝဓာရဏေန၊ ပိုင်းခြား ကန့်သတ်ခြင်းဖြင့်။ ဝါ၊ အဝဓာရဏအနက်ရှိသော ဧဝ-သဒ္ဒါဖြင့်။ (ဒေဿတိ-၌ စပ်) ရူပါယတနာဒီနံ၊ တို့၏။ မနောဝိညာဏဝိညေယျေတ္တေ၊ မနောဝိညာဉ်ဖြင့် သိအပ်သည်၏အဖြစ်သည်။ (သတိ) ပိ၊ သော်လည်း။ နိယမာဘာဝတော၊ ကိန်းသေမြဲခြင်း၏မရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိညာတရူပတာ၊ ဝိညာတရုပ်၏အဖြစ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ သင်္ကရာဘာဝံ၊ ရောယှက်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။
နိပ္ဖန္နရူပံ ပနေတ္ထ ရူပရူပံ နာမာတိ၊ ကား။ အဋ္ဌဝီသတိဝိဓေ၊ သော။ ဧတ္ထရူပေ၊ ၌။ ဝါ၊ တွင်။ နိပ္ဖန္နန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ သော။ ယံ ရူပံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တဒေဝ၊ ထိုရုပ်သည်ပင်လျှင်။ ရူပလက္ခဏ ယောဂတော၊ ရုပ်၏ဖောက်ပြန်ခြင်းလက္ခဏာနှင့်ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ (ရူပံ၊ မည်၏။) ရုပ္ပနံ၊ ဖောက်ပြန်ခြင်း။ ရူပံ၊ ဖောက်ပြန်ခြင်း။ ဧတဿ၊ ဤရုပ်အား။ တံ၊ ထိုဖောက်ပြန်ခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အရိသသောတိ ယထာ၊ အရိသသောဟူသောပုဒ်ကဲ့သို့။ ရူပံ၊ မည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ နီလဂုဏယောဂတော၊ ညိုသည်ဟူ၍။ (ဝုစ္စတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ရူပဂုဏယောဂတော၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းဂုဏ်နှင့် ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ (ရူပန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။) သွာယံ ရူပသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ရုဠှိယာ၊ ဖြင့်။ အတံသဘာဝေပိ၊ ထိုဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောမရှိသောတရား၌လည်း။ ပဝတ္တတိ၊ ဖြစ်သေး၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အပရေန၊ သော။ ရူပသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဝိသေသေတွာ၊ ၍။ ရူပရူပန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကိံ ယထာ၊ ကား။ တိလတေလန္တိ ယထာစ၊ နှမ်း၏ဆီဟူသောအမည်ကဲ့သို့၄င်း။ ဒုက္ခဒုက္ခန္တိ ယထာစ၊ ဒုက္ခဖြစ်သော ဒုက္ခဟူသောအမည်ကဲ့သို့၄င်း။ ရုပ္ပနသဘာဝံ၊ ဖောက်ပြန်ခြင်း သဘောရိသော။ ရူပံ၊ ရုပ်တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ယဒိ ဧဝံ၊ ယင်းသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ အာကာသဓာတုအာဒီနံ၊ တို့၏။ ရူပဘာဝေါ၊ သည်။ ကထံ (ဟောတိ)၊ နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ နိပ္ဖန္နရူပဿ၊ ၏။ ပရိစ္ဆေဒဝိကာရလက္ခဏဘာဝတော၊ အပိုင်းအခြား, ဖောက်ပြန်သောအခြင်းအရာ, မှတ်ကြောင်းလက္ခဏာတို့၏အဖြစ်ကြောင့်။ တဂ္ဂတိကမေဝ၊ ထိုနိပ္ဖန္နရုပ်၏အလား ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ရူပနေ႖ဝ၊ ရုပ်ဟူ၍သာလျှင်။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။
ဧတ္ထ၊ ဤတရားသဘော၌။ စိတ္တစေတသိကာ၊ တို့သည်။ ဝသန္တိ၊ နေကုန်၏။ ပဝတ္တန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝတ္ထု၊ မည်၏။ စိတ္တတံသမ္ပယုတ္တာနံ၊ စိတ်, ထိုစိတ်နှင့်ယှဉ်သောတရားတို့၏။ ဝါ၊ စိတ်နှင့်စေတသိတ်တို့၏။ အာဓာရဘူတံ၊ တည်ရာဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ရူပံ၊ ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) တံ ပန၊ ထိုဝတ္ထုရုပ်သည်ကား။ ဆဗ္ဗိဓံ၊ ခြောက်ပါး အပြားရှိ၏။ တတ္ထ၊ ထိုခြောက်ပါးတို့တွင်။ ဟဒယရူပံ၊ ရုပ်သည်။ မနောဓာတုမနောဝိညာဏဓာတူနံ၊ တို့၏။ နိဿယဘာဝတော၊ မှီရာ၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝတ္ထု ဧဝ၊ ဝတ္ထုသာလျှင်မည်၏။ စက္ခာဒိ ဝိယ၊ စက္ခုစသည်ကဲ့သို့။ အညနိဿယာနံ၊ တပါးသောမှီရာရှိသော စိတ်စေတသိတ်တို့၏။ ဒွါရံ၊ ဖြစ်ကြောင်းဒွါရသည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဟိ၊ ချဲ့။ စက္ခာဒီနိ၊ တို့သည်။ သမ္ပဋိစ္ဆနာဒီနံ၊ သမ္ပဋိစ္ဆိုင်း စသည်တို့၏။ ပဝတ္တိယာ၊ ဖြစ်ခြင်း၏။ ဒွါရံ၊ သည်။ ဟောန္တိ ယထာ၊ ကုန်သကဲ့သို့။
၄၅၀။ ဧကတော ဧဝ၊ တခုသေအကြောင်းကြောင့်သာလျှင်။ ဇာတံ၊ ဖြစ်သောရုပ်သည်။ ဧကဇံ၊ မည်၏။ စ၊ စောဒနာဦးအံ့။ ဧကတော ဧဝ ပစ္စယတော၊ တခုသောအကြောင်းကြောင့် သာလျှင်။ ပစ္စယုပ္ပန္နဿ၊ ပစ္စယုပ္ပန်တရား၏။ ဥပ္ပတ္တိ၊ သည်။ နတ္ထိ နနု၊ မရှိသည်မဟုတ်လော။ ဣတိ၊ အံ့။ နတ္ထိ၊ မရှိသည်ကား။ သစ္စံ၊ မှန်ပေ၏။ (ပန၊ သော်လည်း။) ရူပဇနကပစ္စယေသု၊ ရုပ်ကိုဖြစ်စေ တတ်သော အကြောင်းတို့တွင်။ ဧကတော၊ တခုသောအကြောင်းကြောင့်။ ဣတိ အယံ၊ ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ရူပုပ္ပတ္တိ၊ ရုပ်၏ဖြစ်ခြင်းသည်။ ရူပဇနကတော၊ ရုပ်ကိုဖြစ် စေတတ်သောအကြောင်းမှ။ အညံ၊ သော။ ပစ္စယံ၊ ကို။ န အပေက္ခတိ၊ မငဲ့။ ဒွိဇန္တိအာဒီသုပိ၊ ဒွိဇံအစရှိသော ပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ဣမေသန္တိ၊ ကား။ ဣမေသံ ပဘေဒါနံ၊ ဤအပြားတို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ကမ္မဇမေဝါတိ၊ ကား။ ကမ္မတော ဧဝ၊ သာလျှင်။ ဇာတံ၊ ဖြစ်သောရုပ်တည်း။ စိတ္တဇမေဝါတိ ဧတ္ထာပိ၊ ပါဌ်၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ပင်တည်း။ စိတ္တတော စ ဥတုတော စ ဇာတန္တိ၊ ကား။ ကာလေန၊ ရံခါ။ စိတ္တတော၊ စိတ်ကြောင့်။ ကာလေန၊ ရံခါ။ ဥတုတော၊ ဥတုကြောင့်။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ စိတ္တတော စ၊ ကြောင့်၄င်း။ ဥတုတော စ၊ ကြောင့်၄င်း။ ဇာတံ၊ ဖြစ်သည်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစိတ်ဥတုကြောင့်ဖြစ်သောရုပ်သည်။ ဒွီဟိ၊ ကြောင့်။ ဇာတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒွိဇံ၊ မည်၏။ ပရတော၊ ၌။ ဒွီသုပိ၊ နှစ်ပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧသေဝနယော၊ ပင်တည်း။ သဒ္ဒါယတနမေဝါတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ စိတ္တဇံ၊ သော။ ယံ သဒ္ဒါယတနံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုသဒ္ဒါယတနသည်။ သဝိညတ္တိကမေဝ၊ ဝိညတ်နှင့်တကွသာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ အချို့သောဆရာတို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏) အဝိညတ္တိကောပိ၊ ဝိညတ်မရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ ဝါ၊ ဝိညတ်မပါသည်လည်းဖြစ်သော။ ဝိတက္ကဝိပ္ဖါရသဒ္ဒေါ၊ ဝိတက်၏ ပျံ့နှံ့လှုပ်ရှားခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော အသံသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိသေး၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပေါရာဏာ၊ တို့သည်။ အာဟု၊ ကုန်၏။
ဟိ၊ မှန်။ ဝိတက္ကဝိပ္ဖါရသဒ္ဒေါ၊ ကို။ န သောဘဝိညေယျာ၊ သောတဝိညာဉ်ဖြင့်မသိအပ်။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ပဝတ္တမဟာအဋ္ဌကထာဝါဒံ၊ ကို။ နိဿာယ၊ ၍။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနဿ၊ သော။ သဒ္ဒဿ၊ ၏။ ဝိညတ္တိယာ၊ နှင့်။ ဝိနာပိ၊ ၍လည်း။ ဥပ္ပတ္တိ၊ ကို။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဝိညတ္တိ၊ သည်။ တာယဝါစာယ၊ ဖြင့်။ (ယာ တာယ ဝါစာယ-ဟု ရှိသင့်၏) ယာ ဝိညတ္တိ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိဝစနတော၊ ဤသို့ဟောတော်မူသောကြောင့်။ အသောတဝိညေယျေန၊ ဖြင့် မသိအပ်သော။ ဝါ၊ မကြားအပ်၏သော။ ဝါ၊ မကြားနိုင်သော။ သဒ္ဒေန၊ နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ မဖြစ်။ ဧဝံ သန္တေ၊ သော်။ စိတ္တဇေနာပိ၊ စိတ္တဇကလာပ်သည်လည်း။ သဒ္ဒနဝကေန၊ သဒ္ဒနဝက ကလာပ်သည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်သင့်၏။ စ၊ ဆက်။ ဝါ၊ သော်လည်း။ သော ဝါဒေါ၊ ကို။ သဒ္ဒေါ စ၊ အသံသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ န သောတဝိညေယျာစ၊ သောတဝိညာဉ်ဖြင့် မသိအပ်သည်လည်း။ ဝါ၊ မကြားနိုင်သည်လည်း။ (ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။) ဣတိ ဧတံ၊ ဤစကားနှစ်ရပ်သည်။ ဝိရုဒ္ဓမေဝ၊ ဆန့်ကျင်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ မညမာနေဟိ၊ ကုန်သော။ သင်္ဂဟကာရေဟိ၊ အဋ္ဌကထာအကျဉ်းကို ပြုကုန်သောဆရာတို့ သည်။ ပဋိက္ခိတ္တော၊ ပယ်အပ်လေ၏။ အပရေ ပန၊ တပါးသောဆရာတို့သည်ကား။ မဟာအဋ္ဌကထာဝါဒံ၊ ကို။ အပ္ပဋိက္ခိပိတွာ၊ မပယ်မူ၍။ တဿ၊ ထိုမဟာအဋ္ဌကထာဝါဒ၏။ အဓိပ္ပါယံ၊ ကို။ ဝဏ္ဏေန္တိ၊ ဖွင့်ကုန်၏။ ကထံ၊ သို့။ (ဝဏ္ဏေန္တိ၊ ကုန်သနည်း။) ဇိဝှါတာလုစလနာဒိကရဝိတက္က-သမုဋ္ဌိတံ၊ လျှာ၏လှုပ်ခြင်း, အာစောက်၏လှုပ်ရှားခြင်းစသည်ကို ပြုတတန်သော ဝိတတ်ကြောင့် ဖြစ်သော။ ဝိညတ္တိသဟဇ မေဝ၊ ဝိညတ်နှင့်တကွသာလျှင်ဖြစ်သော။ သုခုမသဒ္ဒံ၊ သိမ်မွေ့သောအသံကို။ ဒိဗ္ဗသောတေန၊ ဒိဗ္ဗသောတအဘိညာဉ်ဖြင့်။ သုတွာ၊ ၍။ အာဒိသတိ၊ အတပ်ဟောကြား၏။ ဣတိ၊ သို့။ သုတ္တေ၊ ၌။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ပဋ္ဌာနေစ၊ ၌လည်း။ ဩဠာရိကံ၊ သော။ သဒ္ဒံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ သောတဝိညာဏဿ၊ ၏။ အာရမ္မဏပစ္စယဘာဝေါ၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ ဣမိနာ အဓိပ္ပါယေန၊ ဖြင့်။ ဝိတက္ကဝိပ္ဖါရသဒ္ဒဿ၊ ၏။ အသောတဝိညေယျတာ၊ နားဖြင့်မကြားအပ် သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ (ဝဏ္ဏေန္တိ၊ ကုန်၏။) တံ စတုဇံ၊ သည်။ (တံ-၏ အစွဲကိုပြသည်) အဝသေသန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ အဝိနိဗ္ဘောဂရူပေန၊ အဝိနိဗ္ဘောဂရုပ် ရှစ်ခုနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ အာကာသဓာတုံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
လက္ခဏရူပံ ပန နကုတောစိ ဇာတန္တိ၊ ကား။ ကုတောစိပိ ပစ္စယတော၊ တစုံတခုသော အကြောင်းကြောင့်လည်း။ န ဇာတံ၊ ဖြစ်သည်လည်းမဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ပစ္စယေဟိ၊ တို့နှင့်။ ဝိနာ၊ ၍။ သယမေဝ၊ သာလျှင်။ ဇာတဿ၊ ဖြစ်သောတရား၏။ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ၊ သိမ်း။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်တည်း။ ပန၊ ဆက်။ လက္ခဏရူပံ၊ သည်။ န ဇာယတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ ဧတံ၊ ဤသို့သောအနက် သဘောကို။ ကထံ၊ သို့။ ဝိညာတဗ္ဗံ၊ နည်း။ (တဿ၊ ထိုလက္ခဏရုပ်၏။) လက္ခဏာဘာဝတော၊ ဥပါဒ်ဌီဘင်ဟူသော လက္ခဏာ၏ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဥပ္ပတ္တိမန္တာနံ၊ ဖြစ်ခြင်းရှိကုန်သော။ ရူပါယတနာဒီနံ၊ တို့အား။ ဇာတိအာဒီနံ၊ တို့အား။ (ဇာတိအာဒီနိ၊ ကုန်သော။ လက္ခဏာနိ၊ တို့သည်။ န ဝိဇ္ဇန္တိ၊ မရှိကုန်။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဇာတိအာဒီနိ၊ တို့သည်။ န ဇာယန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ဣတိ ဧတံ၊ ကို။ ဝိညာတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဇာတိအာဒီနံ၊ ရုပ်တို့အား။ ဇာတိအာဒီနိ၊ ကုန်သော။ လက္ခဏာနိ၊ တို့သည်။ ဝိဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ ဧတံ၊ ဤသို့သောစကားသည်။ သိယာ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ န၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ နည်း။ နထာ၊ ထိုသို့သောအခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်သည်။ သတိ၊ သော်။ အနဝဋ္ဌာနာပတ္တိတော၊ မတည်တန့်ခြင်းသို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဇာတိအာဒီနိ၊ တို့သည်။ ဇာတိအာဒိမန္တာနိ၊ ဇာတိအစရှိသည် ရှိကုန်သည်။ ယဒိ သိယုံ၊ အံ့။ တာနိပိ၊ ထိုဒုတိယဇာတိ စသည်တို့သည်လည်း။ ဇာတိအာဒိမန္တာနိ၊ ရှိကုန်သည်။ (သိယုံ၊ ကုန်ရာ၏။) တာနိပိ၊ ထိုတတိယဇာတိစသည်တို့သည်လည်း။ ဇာတိအာဒိမန္တာနိ၊ ရှိကုန်သည်။ (သိယုံ၊ ကုန်ရာ၏။) ဣတိ၊ ဤသို့စသည့်ဖြင့်။ အနဝဋ္ဌာနမေဝ၊ မတည်တန့်ခြင်းသို့သာလျှင်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဇာတိအာဒီနိ န ဇာယန္တီတိ၊ ဟူသောစကားသည်။ သုဋ္ဌုံ ဝုတ္တံ၊ ကောင်းစွာဆိုအပ်သောစကားတည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ န ဟိ။ပ။ဣတရဒွယန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဇရာမရဏံ၊ သည်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ ဣတရဒွယံ ဟူသောပုဒ်၏အနက်တည်း။
တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဥပ္ပါဒေါ နတ္ထီတိ ဧတေန၊ ဖြင့်။ ဥပ္ပါဒဿ၊ ၏။ ဝါ၊ အား။ ဇရာမရဏာဘာဝံ၊ ဏ၏ မရှိခြင်းကို။ အာဟ၊ ၏။ ဥပ္ပါဒေ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ အသတိ၊ မရှိလတ်သော်။ ဇရာမရဏံ၊ သည်။ သုတော၊ အဘယ်မှာရှိအံ့နည်း။ ဣတိ၊ ဤတွင်တရပ်ပြီး၏။ မတ္တဂ္ဂဟဏေန၊ (ပရိပါကဘေဒမတ္တံ ၌) မတ္တသဒ္ဒါဖြင့်။ ဇရာမရဏဿ၊ ၏။ ဥပ္ပါဒဘာဝမ္ပိ၊ ဥပါဒ်မရှိခြင်းကိုလည်း။ (အာဟ၊ ၏။) ယဒိ ဧဝံ၊ သော်။ ဇာတိယာ၊ ၏။ ကုတောစိ၊ တစုံတခုသောအကြောင်းကြောင့်။ ဇာတတာဝစနံ၊ ဖြစ်သည်၏အဖြစ်ကို ဟောခြင်းသည်။ ကထံ၊ သို့။ (ဟောတိ၊ နည်း။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယမ္ပီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ယဒိ ဧဝံ၊ သော်။ ဇာတိယာ၊ ၏။ ကုတောစိ၊ တစုံတခုသောအကြောင်းကြောင့်။ ဇာတတာဝစနံ၊ ဖြစ်သည်၏အဖြစ်ကိုဟောခြင်းသည်။ ကထံ၊ သို့။ (ဟောတိ၊ နည်း။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယမ္ပီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ကိစ္စာနုဘာဝလက္ခဏေ ဒိဋ္ဌတ္တာတိ၊ ကား။ စိတ္တာဒယော၊ စိတ်အရှိကုန်သော။ ရူပါယတနာဒီနံ၊ ကုန်သော။ ရူပါနံ၊ တို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ ယေ တေဇနကပစ္စယော၊ အကြင်ဖြစ်စေတတ်သောအကြောင်းတို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တဒုပ္ပါဒနံ ပတိ၊ ထိုရုပ်တို့ကို ဖြစ်စေခြင်းကိုစွဲ၍။ ဝါ၊ ဖြစ်စေခြင်း၌။ အနုပရတဗျာပါရာနံ၊ မကင်းသေး မပြတ်စဲသေးသော ဗျာပါရရှိကုန်သော။ တေသံ၊ ထိုဇနကအကြောင်းတို့၏။ ပစ္စယဘာဝူပလက္ခဏီယော၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ ကျေးဇူးပြုခြင်းဖြင့် မှတ်အပ်သော။ ယော သော ကိစ္စာနုဘာဝက္ခဏော၊ အကြင်ဖြစ်စေခြင်းကိစ္စ၏ အစွမ်းအာနုဘော်ရှိဆဲ ခဏသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တဒါ၊ ထိုကိစ္စအာနုဘော်ရှိဆဲခဏ၌။ ဇာယမာနာနံ၊ ကုန်သော။ ရူပါယတနာဒီနံ၊ ရှိကုန်သော။ ဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဝိကာရဘာဝေန၊ ဖောက်ပြန်သောအမူအရာ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဥပလဗ္ဘမာနတံ၊ ရအပ်သည်၏အဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝေနေယျပုဂ္ဂလဝသေန၊ ဖြင့်။ ဇာတိယာ၊ ဇာတိရုပ်၏။ ကုတောစိ ပစ္စယတော၊ ကြောင့်။ ဇာတတ္တံ၊ ဖြစ်သည်၏အဖြစ်ကို။ ပါဠိယံ၊ ၌။ အနုညာတံ၊ ၏။ (ကိံ ကထာ၊ ကား။) ဝိညတ္တိအာဒီနံ၊ တို့၏။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနတာဒိ ယထာ၊ စိတ္တသမုဋ္ဌာန်အဖြစ်ကို (ခွင့်ပြုအပ်သ) ကဲ့သို့ ပင်တည်း။ (တံ-ကား အနက်မရှိ) ဟိ၊ ထင်စွာ။ ဧတ္ထ၊ ဤစကားရပ်၌။ အယံ၊ ကား။ သင်္ခေပတ္ထော၊ တည်း။ ယေဟိ ပစ္စယဓမ္မေဟိ၊ တို့ကြောင့်။ ရူပါဒယော၊ ရူပါယတန အစရှိသောတရားတို့သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ၊ ဖြစ်ကုန်ရာ၏။ တေသံ၊ ထိုအကြောင်းတရားတို့၏။ ပစ္စယဘာဝူပဂမနက္ခဏေ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏အဖြစ်သို့ ကပ်ရောက်ဆဲခဏ၌။ ဥပလဗ္ဘမာနာ၊ ကုန်သော။ တတော၊ ထိုပစ္စယဘာဝူပဂမနက္ခဏမှ။ ပုရေ စ၊ ၌၄င်း။ ပစ္ဆာစ၊ ၌၄င်း။ အနုပလဗ္ဘမာနာ၊ မရအပ်ကုန်သော။ ရူပါဒယော၊ တို့ကို။ တတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ၊ ထိုအကြောင်းတို့ကြောင့် ဖြစ်ကုန်သည် ဟူ၍။ ဝိညာယန္တိ၊ သိအပ်ကုန်၏။ ဧဝံ၊ တူ။ ဇာတိပိ၊ ကိုလည်း။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ယဒိ ဧဝံ၊ သော်။ နိပ္ပရိယာယတော၊ မုချအားဖြင့်။ ဇာတိယာ၊ ၏။ ကုတောစိ၊ တစုံတခုသောအကြောင်းကြောင့်။ ဇာတတာ၊ ဖြစ်သည်၏အဖြစ်သည်။ သိဒ္ဓါ၊ ပြီးစီး၏။ အထ၊ လျက်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝေနေယျပုဂ္ဂလဝသေနာတိ၊ အစွမ်းအားဖြင့် ခွင့်ပြုအပ်သည်ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့ စောဒနာငြားအံ့။ ဣဒံ၊ ဤအနက်သးဘောကို။ ဧဝံ၊ ဤစောဒကဆရာဆိုတိုင်း။ န (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ)၊ အပ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဇာယမာနဓမ္မဝိကာရဘာဝေန၊ ဖြစ်ဆဲတရားတို့၏ ဖောက်ပြန်သောအမူအရာ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဥပလဗ္ဘမာနတ္တာ၊ ရအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဇာတိ၊ ကို။ ဓမ္မော ဝိယ၊ ပရမတ္ထသဘောတရားကဲ့သို့။ ယဒိဥပလဗ္ဘေယျ၊ အကယ်၍ ရအပ်ငြားအံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ တဿာ၊ ထိုဇာတိ၏။ ကုတောစိ၊ ကြောင့်။ ဇာတဘာဝေါ၊ သည်။ နိပ္ပရိယာယောဝ၊ မုချသည်သာလျှင်။ (ဘဝေယျ၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။) ဧဝံ၊ ဤပရမတ္ထသေဘာတရားကဲ့သို့။ န ဥပလဗ္ဘတိ၊ မရအပ်။ အထ ခေါ၊ သော်ကား။ ဝိကာရဘာဝေန၊ ပရမတ္ထသဘောတရား၏ ဝိကာရ၏အဖြစ်ဖြင့်။ (ဥပလဗ္ဘတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝေနေယျပုဂ္ဂလဝသေနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
တဒါ၊ ၌။ သောတူနံ၊ နာသောပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ဧဝံ၊ သို့သော။ စိတ္တံ၊ သည်။ ဥပ္ပန္နံ ကိရ၊ သတတ်။ “အယံ ဇာတိ၊ ဤဇာတိသည်။ သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။ ဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ပဘဝေါ၊ အမွန်အစပေတည်း။ သယံ စ၊ သည်ကား။ ပကတိဝါဒီနံ၊ ပကတိဝါဒရှိသောပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ပကတိယထာ၊ ကဲ့သို့။ (တံ-ကားအနက်မရှိ။) ကုတောစိ၊ ကြောင့်။ န ဇယတိ၊ မဖြစ်။” ဣတိ၊ သို့ စိတ်အကြံဖြစ်သတတ်။
ဣတိ၊ ကား။ ရူပက္ခန္ဓေ။ ဝိတ္ထာရကထာမုခဝဏ္ဏနာ၊ မုခ၏အဖွင့်တည်း။
ဝိညာဏက္ခန္ဓကထာဝဏ္ဏနာ
၄၅၁။ အနဝသေသပရိယာဒါနဒီပကေန၊ အကြွင်းမဲ့သိမ်းယူခြင်းကို ပြသော။ ယံ ကိဉ္စီတိ ပဒဒွယေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒယိတဿ၊ ခံစားခြင်းသဘော၏။ ဗဟုဘေဒတံ၊ များသောအပြားရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒေဿန္တော၊ လျက်။ ဝုစ္စမာနံ၊ ဆိုအပ်လတံ့သော။ ရာသဋ္ဌံ၊ အစုဟူသောအနက်ကို။ ဥလ္လိင်္ဂေတိ၊ ဖော်ပြ၏။ ဧတဿ၊ ဤတရားသဘော၏။ လက္ခဏံ၊ မှတ်ကြောင်းလက္ခဏာကား။ ဝေဒယိတံ အာရမ္မဏရသာနုဘဝနံ၊ အာရုံ၏အရသာကို ခံစားခြင်းတည်း။ (တနည်း) ဧတဿ၊ အား။ ဝေဒယိတံ အာရမ္မဏရသာနုဘဝနံ၊ ခြင်းဟူသောည။ လက္ခဏံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ (တံ၊ သည်။) ဝေဒိယိတလက္ခဏံ၊ မည်၏။ သဗ္ဗံ၊ သော။ တံ၊ ဓမ္မဇာတံ၊ ကို။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ရူပက္ခန္ဓကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော ဓမ္မဇာတံ ဟူသောပုဒ်ကို။ အဓိကာရတော၊ စပ်ဆိုင်သောအရာအားဖြင့်။ ဝါ၊ လိုက်၍စပ်ယှဉ်သောအားဖြင့်။ အာနေတွာ၊ ၍။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧကတော ကတွာတိ၊ ကား။ အတီတာဒိဘေသိန္နံ၊ အတိတ်အစရှိသော ၁၁ ပါးသော အပြားအားဖြင့် ကွဲပြားသော။ သဗ္ဗံ၊ သော။ တံ၊ ထိုတရားသဘောကို။ ဗုဒ္ဓိယာ၊ အသိဉာဏ်ဖြင့်။ ဧကတော ကတွာ၊ ၍။ ဟိ၊ အကျိုးကား။ ဧဝံ၊ ဤသို့ အသိဉာဏ်ဖြင့် တပေါင်းတည်းပြုသည်ရှိသော်။ ရာသဋ္ဌဿ၊ အစုဟူသောအနက်၏။ သမ္ဘဝေါ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဧတဿ၊ အား။ နီလာဒိဘေဒဿ၊ ညိုသောအဆင်းစသည်အပြားရှိသော။ အာရမ္မဏဿ၊ ကို။ သဉ္ဇာနာနံ၊ အမှတ်ပြု၍သိခြင်းဟူသော။ (လက္ခဏံ-၌ စပ်) နီလန္တိစ၊ ညိုသည်ဟူ၍ ၄င်း။ ပီတန္တိ စ၊ ၄င်း။ ဒီဃန္တိစ၊ ၄င်း။ ရဿန္တိ စ၊ ၄င်း။ ဣတိအာဒိနာ၊ သော။ သညုပ္ပါဒဝသေန၊ အမှတ်သညာဖြစ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဇာနနံ၊ သိခြင်းဟူသော။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းဟူသော။ လက္ခဏံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဉ္ဇနနလက္ခဏံ၊ မည်၏။ အဘိသင်္ခရဏံ၊ ဏ ဟူသည်။ အာယုဟနံ၊ ပေါင်းစုခြင်းတည်း။ ဝါ၊ အားထုတ်ခြင်းတည်း။ ဗျာပါရာပတ္တိ၊ ကြောင့်ကြပြုခြင်းသို့ရောက်ခြင်းတည်း။ ဝါ၊ ကား။ အဘိသန္ဒဟနံ၊ ဆက်စပ်ပေးခြင်း စေ့ဆော်ခြင်းတည်း။ ဥဘယထာပိ၊ နှစ်ပါးသောအပြားအားဖြင့်လည်း။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်) သင်္ခါရက္ခန္ဓဿ၊ ၏။ စေတနာပဓာနတာယ၊ စေတနာပြဓာန်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အဘိသင်္ခရဏလက္ခဏန္တိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တထာ ဟိ၊ ပင်လျှင်။ သုတ္တန္တဘာဇနီယေ၊ ၌။ သင်္ခါရက္ခန္ဓံ၊ ကို။ ဝိဘဇန္တေန၊ သော။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ စက္ခုသမ္ဖဿဇာ စေတနာတိအာဒိနာ၊ စသည်ဖြင့်။ စေတနာဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဝိဘတ္တာ၊ ၏။ မိနိတဗ္ဗဝတ္ထုံ၊ ချင့်အပ်သောဝတ္ထုကို။ နာဠိယာ၊ ကွမ်းစားခွက်ဖြင့်။ မိနမာနော၊ ချင့်သော။ ပုရိသော ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ သဉ္ဇာနနာကာရဝိသိဋ္ဌေန၊ အမှတ်ပြု၍ သိသောအခြင်းအရာမှ ထူးသော။ ယေနအာကာရေန၊ အကြင်အထူးသိသောအခြင်းအရာဖြင့်။ ဝိသယံ၊ အာရုံကို။ ဂဏှာတိ၊ ၏။ ဧတဿ၊ အား။ အာရမ္မဏူပလဒ္ဓိသင်္ခါတံ၊ အာရုံကိုရခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ တံ ဝိဇာနနံ၊ ထိုအထူးသိခြင်းဟူသော။ လက္ခဏံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိဇာနနလက္ခဏံ၊ မည်၏။ ဣတရေ၊ ဤဝိညာဏက္ခန္ဓာမှတပါးကုန်သော။ ဝေဒနာက္ခန္ဓာဒယော၊ စသည်တို့သည်။ သုဝိညေယျာ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ (ဣတိ-ပိုသည်) (ကသ္မာ၊ ကား။) ဝိညာဏေန၊ နှင့်။ ဧကုပ္ပါဒါဒိဘာဝတော၊ ဧကုပ္ပါဒစသည် အဖြစ်ကြောင့်၄င်း။ သမာနဇာတိအာဒိဝိဘာဂတောစ၊ ဇာတ်စသည်တို့ဖြင့် တူသောဝေဘန်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ၄င်းတည်း။
ဝိဇာနနလက္ခဏန္တိ၊ ရှိသည်ဟူ၍။ အတ္တနာ၊ သည်။ ဝုတ္တံ၊ သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ သုတ္တေန၊ ဖြင့်။ သမတ္ထေတုံ၊ ပြီးစေခြင်းငှာ။ ယံ ကိဉ္စီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယဒိဒံ-ယော အယံ သဘာဝဓမ္မာ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဧတံ၊ သည်။ ယထာပစ္စယံ၊ စွာ။ ပဝတ္တိမတ္တံ၊ ဖြစ်ခြင်းမျှသာတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ဝိဇာနနလက္ခဏန္တိ၊ ဟူ၍။ ဘာဝသာဓနဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဓမ္မသဘာဝါ၊ မှ။ ဝိနိမုတ္တော၊ လွတ်သော။ ကောစိ၊ သော။ ကတ္တာ နာမ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေဿဝ၊ ထိုတရားသဘော၏သာလျှင်။ ကတ္တုဘာဝံ၊ ကတ္တား၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ဝိဇာနာတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယံ၊ အကြင်တရားသဘောသည်။ ဝိဇာနနဋ္ဌေန၊ အထူးသိတ်သော အနက်သဘောကြောင့်။ ဝိညာဏံ၊ မည်၏။ တဒေဝ၊ ထိုဝိညာဉ်သည်သာလျှင်။ စိန္တနာဒိအတ္ထေန၊ ကြံခြင်းစသော အနက်သဘောကြောင့်။ စိတ္တံ၊ မည်၏။ မနနဋ္ဌေန၊ သိခြင်းအနက်သဘောကြောင့်။ မနော၊ မနမည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပရိယာယတောပိ၊ ဖြင့်လည်း။ နံ၊ ထိုဝိညာဉ်ကို။ ဗောဓေတိ၊ သိစေ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္တာဝတာ၊ ဖြင့်။ ခန္ဓာတော စ၊ ခန္ဓာအားဖြင့်၄င်း။ ဘေဒတော စ၊ (ဝိညာဏက္ခန္ဓာဟူသော) အထူးအားဖြင့်၄င်း။ ပရိယာယတော စ၊ ယာယ်အားဖြင့်၄င်း။ ဝိညာဏံ၊ ကို။ ဝါ၊ သည်။ ဝိဘာဝိတံ၊ ပြအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ဧတ္ထ၊ ဤအခြင်းအရာ၌။ ဝိသဒိသာပိ၊ မတူသောအရာတို့သည်လည်း။ သဒိသာကာရာ၊ တူသောအခြင်းအရာရှိကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဇာတိ၊ မည်၏။ သမာနာကာရော၊ တူသောအခြင်းအရာကိုရ၏။ ပန၊ ဆက်။ သာ အယံဇာတိ၊ သည်။ အနေကဝိဓာ၊ ရှိသည်။ နာနပ္ပကာရာ၊ ရှိသည်။ ကာမံ (ဟောတိ)၊ ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဣဓ၊ ၌။ အဓိပ္ပေတမေဝ၊ သာလျှင်ဖြစ်သော။ တံ၊ ထိုဇာတိကို။ ဒေဿန္တော၊ ဖြစ်၍။ ကုသလံ အကုသလံ အဗျာကတဉ္စာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ကုသလဋ္ဌေန၊ ကောင်းသောအနက် သဘောကြောင့်။ ကုသလံ၊ မည်၏။ အယံ ကုသလဋ္ဌော နာမ၊ မည်သည်။ ကော၊ အဘယ်ပါနည်း။ အာရောဂျဋ္ဌော၊ အနာကင်းခြင်း-ကျန်းမာခြင်းအနက်သည်၄င်း။ အနဝဇ္ဇဋ္ဌော၊ အပြစ်ကင်းခြင်းအနက် သည်၄င်း။ သုခဝိပါကဋ္ဌော၊ ကောင်းသောအကျိုးကို ဖြစ်စေခြင်းအနက်သည်၄င်း။ (ကုသလဋ္ဌော၊ မည်၏။) ဟိ၊ ချဲ့။ ကစ္စိ၊ အသို့နည်း။ ဘောတော၊ အရှင်အား။ ကုသလံ နု၊ ကျန်းမာပါ၏လော။ ဣတိအာဒီသု၊ တို့၌။ အာရောဂျဋ္ဌေနာပိ၊ ကြောင့်လည်း။ ကုသလံ၊ ကောင်းသည်ကို။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဘန္တေ၊ အရှင်အာနန္ဒာဘုရား။ ကုသလော၊ ကောင်းသော။ ကာယသမာစာရော၊ ကိုယ်အကျင့်သည်။ ကတမော ပန၊ နည်း။ မဟာရာဇ၊ ကြီး။ အနဝဇ္ဇော၊ အပြစ်ကင်းသော။ ယော ခေါ ကာယသမာစာရော၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။ သော၊ ထိုအကျင့်ပေတည်း။) ဣတိအာဒီသု၊ တို့၌။ အနဝဇ္ဇဋ္ဌေနာပိ၊ ကြောင့်လည်း။ (ကုသလံ ဝုစ္စတိ၊ ၏။) ဘိက္ခေဝေ၊ တို့။ ကုသလာနံ၊ ကုန်သော။ ဓမ္မာနံ၊ တို့ကို။ သမာဒါနဟေတု၊ ဆောက်တည်ခြင်းဟူသေအကြောင်းကြောင့်။ ဣတိအာဒီသု၊ တို့၌။ သုခဝိပါကဋ္ဌေနာပိ၊ ကြောင့်လည်း။ (ကုသလံ ဝုစ္စတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ ကုသလစိတ္တံ၊ သည်။ ရာဂါဒီနံ၊ ကုန်သော။ စေတသိကရောဂါနံ၊ စိတ်၌ဖြစ်သော ရောဂါတို့၏၄င်း။ အဝဇ္ဇသဘာဝါနံ၊ ကဲ့ရဲ့အပ်သော သဘောရှိသော အပြစ်တို့၏၄င်း။ (ဤပုဒ်၌ အ-ကား အနက်မရှိ) ပဋိပက္ခဘာဝတော စ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်၏အဖြစ်ကြောင့်၄င်း။ သုခဝိပါကဝိပစ္စနတော စ၊ ကို ရင့်ကျက်စေခြင်း- ဖြစ်စေခြင်းကြောင့်၄င်း။ အရောဂံ စ၊ ရောဂါကင်းသည်၄င်း။ ဝါ၊ ကျန်းမာသည်၄င်း။ အနဝဇ္ဇံ စ၊ အပြစ်ကင်းသည်၄င်း။ သုခဝိပါကဉ္စ၊ ချမ်းသာသောအကျိုး, ကောင်းသောအကျိုးရှိသည်၄င်း။ ဝါ၊ ကောင်းသောအကျိုးကို ဖြစ်စေတတ်သည်၄င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။
ပန၊ အဓိပ္ပါယတ္ထမှတပါး သဒ္ဒတ္ထကို ဆိုဦးအံ့။ သဒ္ဒတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ ကုစ္ဆိတေ၊ စက်ဆုပ်အပ် ကုန်သော။ ပါပဓမ္မေ၊ အကုသိုလ်တရားတို့ကို။ သလယတိ စလယတိ ကမ္မေတိ၊ တုန်လှုပ်စေတတ်၏။ ဝိဒ္ဓံသေတိ၊ ဖျက်စီးတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကုသလံ၊ မည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ကုစ္ဆိတေန၊ သော။ အာကာရေန၊ ဖြင့်။ သယန္တိ၊ ကိန်းတတ်ဖြစ်တတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကုသာ၊ မည်၏။ ပါပဓမ္မာ၊ တို့ကို။ (လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။) တေ ကုသေ၊ ထိုကုသမည်သောတရားတို့ကို။ လုနာတိ ဆိန္ဒတိ၊ ဖြတ်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကုသလံ၊ မည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ကုစ္ဆိတာနံ၊ စက်ဆုပ်အပ်ကုန်သော အကုသိုလ်တရားတို့ကို။ သာနတော တနုကရဏတော၊ ခေါင်းပေါင်းသည်ကို ပြုတတ်သောကြောင့်။ ဉာဏံ၊ သည်။ ကုသံ နာမ၊ မည်၏။ တေန၊ ထိုကုသမည်သောဉာဏ်ဖြင့်။ လာတဗ္ဗံဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ ပဝတ္တတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်စေအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကုသလံ၊ မည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ကုသော၊ သမန်းမြက်သည်။ ဥဘယဘာဂဂတံ၊ ၂-ပါးသောအဖို့၌တည်သော။ ဟတ္ထပဒေသံ၊ လက်အရပ်ကို။ လုနာတိ ယထာ၊ ဖြတ်တတ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဣဒံ၊ ဤကုသိုလ်စိတ်သည်။ ဥပ္ပန္နာနုပ္ပန္နဝသေန၊ ဥပန္နအနုပ္ပန္န၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဥဘယဘာဂဂတံ၊ သော။ သံကိလေသပက္ခံ၊ ကို။ လုနာတိဆိန္ဒတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကုသောဝိယ၊ ကဲ့သို့။ လုနာတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကုသလံ၊ မည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ကုစ္ဆိတာနံ၊ ကုန်သော။ သာဝဇ္ဇဓမ္မာနံ၊ အပြစ်ရှိသော အကုသိုလ်တရားတို့ကို။ သလနတော သံဝရဏတော၊ ပိတ်ဆို့တတ်သောကြောင့်။ ကုသလံ၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ကုသလဓမ္မဝသေန၊ ဖြင့်။ အကုသလာ၊ အကုသိုလ်တရားတို့သည်။ (ပိဟိတာ ဟောန္တိ-၌ စပ်) ပဝတ္တိတိဝါရဏေနစ၊ ဖြစ်ခြင်းကို တားမြစ်သောအားဖြင့်၄င်း။ အပ္ပဝတ္တိဘာဝါပါဒနေနစ၊ ဖြစ်ခြင်းမရှိသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်စေသော အားဖြင့်၄င်း။ မနစ္ဆဋ္ဌေသု၊ မနလျှင် ၆-ခု မြောက်ရှိကုန်သော။ ဒွါရသု၊ တို့၌။ အပ္ပဝတ္တိယာ၊ မဖြစ်သော အားဖြင့်။ သံဝုတာ ပိဟိတာ၊ ဆို့ပိတ်အပ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ကုစ္ဆတေ၊ ကုန်သော။ ပါပဓမ္မေ၊ တို့ကို။ သလယတိ ကမ္ပေတိ၊ တုန်လှုပ်စေတတ်၏။ အပနေတိ၊ ပယ်ရှားတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကုသလံ၊ မည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ကုစ္ဆိဘာနံ၊ ကုန်သော။ ပါဏာတိပါတာဒီနံ၊ ရှိကုန်သော။ ပါပဓမ္မာနံ၊ တို့ကို။
ကုသလံ၊ သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အကုသလံ၊ မည်၏။ ကုသလပဋိပက္ခံ၊ ကုသိုလ်၏ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သောတရားတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ ကုသလံ၊ သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ကုသလပဋိက္ခေပေန၊ ကုသိုလ်ကိုပယ်သဖြင့်။ အကုသလပဒဿ၊ လ-ဟူသောပုဒ်၏။ အဝယဝဘေဒေန၊ အသေးစိတ်အပြားအားဖြင့်။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဝုစ္စမာနေ၊ သော်။ ယံ ဓမ္မဇာတံ၊ သည်။ အရောဂံ စ၊ အနာကင်းသည်လည်း။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ အနဝဇ္ဇံ စ၊ အပြစ်ကင်းသည်လည်း။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ သုခဝိပါကံ စ၊ ကောင်းသောအကျိုးကိုဖြစ်စေ တတ်သည်လည်း။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ကောသလ္လသမ္ဘူတံ စ၊ လိမ်မာသောသူ၏အဖြစ်ဟူသော ဉာဏ်ကြောင့်ဖြစ်သည်လည်း။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ တံ၊ ထိုသဘောတရားသည်။ အကုသလံ၊ မည်၏။ ဣတိ အယံ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဿိတော၊ သည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ယံ၊ အကြင်တရား သဘောသည်။ ကုစ္ဆိတာနံ၊ တို့ကို။ သလနသဘာဝံ စ၊ ဖျက်စီးတတ်သောသေဘာရှိသည်လည်း။ ဝါ၊ ပယ်ရှားတတ်သောသဘောရှိသည်လည်း။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ကုသေန၊ ဉာဏ်ဖြင့်။ ဝါ၊ ကား။ ကုသေဟိ၊ ဣန္ဒြေတို့ဖြင့်။ ပဝတ္တေတဗ္ဗံ စ၊ ဖြစ်စေအပ်သည်လည်း။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ကုသော ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ လသနကံ စ၊ ဖြတ်တတ်သည်လည်း။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ တံ၊ ထိုသဘောတရားသည်။ အကုသလံ နာမ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အယမ္ပိ အတ္ထော၊ ကိုလည်း။ ဒဿိတော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကုသလံ၊ သည်။ အကုသလဿ၊ ၏။ ဥဇုဝိပစ္စနိကဘူတံ၊ ဖြောင့်ဖြောင့်ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်၏။ ယတော၊ ယင်းသို့ဖြောင့်ဖြောင့်ဆန့်ကျင်ဖက် ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ စေတသိကရောဂပဋိပက္ခာဒိဘာဝတော၊ စိတ်၌ဖြစ်သောရောဂါ၏ဆန့်ကျင်ဖက် စသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အရောဂါဒိပရိယာနေပိ၊ အရောဂအစရှိသော ပရိယာယ်ဖြင့်လည်း။ ဗောဓိတံ၊ သိစေအပ်၏။ တသ္မာ၊ ထိုသို့ ကုသိုလ်သည် အကုသိုလ်၏ အဖြောင့်ဖြောင့်ဆန့်ကျင်ဖက် ဖြစ်သောကြောင့်။ အကုသလမ္ပိ၊ သည်လည်း။ ကုသလဿ၊ ၏။ ဥဇုဝိပစ္စနီကဘူတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကုသလပဋိပက္ခန္တိ အတ္ထောတိ၊ ဟူ၍။ (မယာ၊ သည်။) ဝုတ္တံ၊ ပြီ။ တံ ပန၊ ထိုဆန့်ကျင်ဖက်၏ အဖြစ်သည်ကား။ ယထာက္ကမံ၊ တိုင်း။ ပဟာယကပဟာတဗ္ဗဘာဝေနေဝ၊ ပယ်တတ်သောတရား ပယ်အပ်သောတရား၏အဖြစ်ဖြင့်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။
ဗျာကတံ၊ ဟောကြားအပ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဗျာကတံ၊ အဗျာကတမည်၏။ ကုသလာကုသလဘာဝေန၊ အဖြစ်ဖြင့်။ အကထိတံ၊ မဟောကြားအပ်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ ကုသလဘာဝေါ၊ ဟူသည်။ အနဝဇ္ဇသုခဝိပါကဋ္ဌော၊ အပြစ်မရှိသော သဘောကောင်းသော အကျိုးကိုပေးတတ်သောသဘောတည်း။ အကုသလဘာဝေါ၊ ဟူသည်။ သာဝဇ္ဇဒုက္ခဝိပါကဋ္ဌော၊ အပြစ်ရှိသောသဘော မကောင်းသောအကျိုးကိုပေးတ်သော သဘောတည်း။ တဒုဘယဘာဝေန၊ ဖြင့်။ အဝုတ္တံ၊ မဟောအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧတေနေဝ၊ ဤစကားဖြင့်ပင်လျှင်။ အရောဂသရောဂါဒိဘာဝေန၊ အနာကင်းသည်, အနာရှိသည် စသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်လည်း။ အဝုတ္တတာ၊ ကို။ ဝဏ္ဏိတာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ကုသလန္တိ စ၊ လံဟူ၍၄င်း။ အကုသလန္တိ စ၊ လံဟူ၍၄င်း။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ အဗျာကတန္တိ၊ တံဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ကုသလာကုသလဘာဝေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ အဝုတ္တတ္တာ၊ ကို။ ဝိညာယတိ၊ ၏။ ပကာရန္တရေန၊ တပါးသောအပြားအားဖြင့်။ (အဝုတ္တတာ၊ ကို။) န (ဝိညာယတိ)၊ အပ်။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဝုတ္တတာ၊ သည်။ တထာ၊ ထိုကုသိုလ်အကုသိုလ်၏အဖြစ်ဖြင့်။ အဝတ္တဗ္ဗတာမတ္တေန၊ မဟောအပ်သည်၏အဖြစ်မျှကြောင့်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ အထ ခေါ၊ သော်ကား။ တေသံ ဓမ္မာနံ၊ ထိုအဗျာကတရားတို့၏။ တဒုဘယဝိနိမုတ္တသဘာဝတာယ၊ ထိုနှစ်ပါးစုံမှလွတ်သော သဘော(ရှိသည်) ၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ (ပိ-ကျေသည်ဟုယူရာ၏) ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ တထာ ဟိ၊ ပင်လျှင်။ ဧတံ၊ ဤအဗျာကတစိတ်ကို။ အဝိပါကလက္ခဏန္တိ၊ အကျိုးမပေးခြင်းလက္ခဏာရှိ၏ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။
၄၅၂။ ဘူမိဘေဒတောတိ၊ ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤအရပ်၌။ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ ဘဝန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘူမိ၊ မည်၏။ ဌာနံ စ၊ ကို၄င်း။ အဝတ္တာ စ၊ အခိုက်အတန့်ကို၄င်း။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ အဝတ္ထာပိ၊ ကိုလည်း။ အဝတ္ထာဝန္တာနံ၊ အခိုက်အတန့်ရှိသော တရားတို့၏။ ပဝတ္တိဋ္ဌာနံ ဝိယ၊ ဖြစ်ရာဌာနကဲ့သို့။ ဂယှတိ၊ ၏။ (ဟိ၊ အကျိုးကား။) ဧဝံ၊ ဤသို့ယူသည်ရှိသော်။ နေသံ၊ ထိုအခိုက်အတန့်ရှိသော တရားတို့ကို။ သုခဂ္ဂဟဏံ၊ လွယ်ကူစွာယူနိုင်ခြင်းသည်။
သောမနဿုပေက္ခာဉာဏသင်္ခါရဘေဒတောတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ တာဝ၊ စွာ။ သောမနဿုပေက္ခာဘေဒေါ၊ သည်။ တေသံ၊ ထိုသောမနဿနှင့် ဥပေက္ခာတို့၏။ ဘိန္နသဘာဝတ္တာ၊ ကွဲပြားသော သဘောရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ယုတ္တော၊ သင့်ပေ၏။ ဉာဏသင်္ခါရဘေဒေါ ပန၊ သည်ကား။ ကထံ၊ အဘယ်သို့ သင့်သနည်း။ ဣတိ၊ အံ့။ အယံ ဒေါသော၊ သည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ် ပေ။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဉာဏသင်္ခါရကတော၊ ဉာဏ်နှင့် သင်္ခါရတို့သည်ပြုအပ်သော။ ဘေဒေါ၊ သည်။ ဉာဏသင်္ခါရဘေဒေါ၊ မည်၏။ သော စ၊ ထိုအပြားကိုလည်း။ တေသံ၊ ထိုဉာဏ်နှင့် သင်္ခါရတို့၏။ ဘာဝါဘာဝကတော၊ ရှိခြင်းနှင့် မရှိခြင်းသည် ပြုအပ်၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍ ဆိုခြင်းကြောင့်တည်း။ သောဘနံ၊ တင့်တယ်သော။ ဝါ၊ ကောင်းသော။ မနော၊ စိတ်တည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ ဧတဿ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်အား။ သုန္နရံ၊ သော။ မနော၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သုမနော၊ မည်၏။ သုမနဿ၊ တင့်တယ်သောစိတ်၏။ ဝါ၊ ကောင်းသောစိတ်ရှိသောသူ၏။ ဘာဝေါ၊ ဖြစ်ကြောင်းသည်။ ဝါ၊ အဖြစ်သည်။ သောမနဿံ၊ မည်၏။ ရုဠှိယာ၊ အထင်ရုဠှီအားဖြင့်။ မာနသိကသုခဝေဒနာ၊ စိတ်၌ဖြစ်သောသုခဝေဒနာကို။ (သီမူနှင့်အညီ သမာသ်သာ ယုတ္တတရဖြစ် သည်) (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) ဥပ္ပါဒတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ယာဝ ဘင်္ဂါ၊ ဘင်တိုင်အောင်။ သောမနဿ၊ နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဂတံ ပဝတ္တံ၊ ဖြစ်သော။ သံသဋ္ဌံ၊ နှီးနှောသော။ သမ္ပယုတ္တံ၊ ယှဉ်သော။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ စ၊ ဆက်။ အဿ၊ ထိုစိတ်၏။ သောမနဿသဟဂတတာ၊ ဖြစ်သည်၏အဖြစ်ကို။ အာရမ္မဏဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဣဋ္ဌာရမ္မဏေ၊ ၌။ စိတ္တံ၊ သည်။ သောမနဿသဟဂတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ စ၊ စောဒနာအံ့။ ဣဋ္ဌာရမ္မဏံ၊ သည်။ လောဘဿ၊ ၏။ ဝတ္ထု၊ အကြောင်းသည်။ (ဟောတိ) နနု၊ လော။ ကထံ၊ လျှင်။ တတ္ထ၊ ကိုဣဋ္ဌာရုံ၌။ ကုသလံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ အံ့။ ဣဒံ၊ ဤဣဋ္ဌာရုံ၌လောဘဖြစ်ခြင်းသည်။ န ဧကန္တိကံ၊ ဧကန်မဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဣဋ္ဌေပိ၊ ၌လည်း။ အာဘောဂါဒိဝသေန၊ နှလုံးသွင်းခြင်းစသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ကုသလဿ၊ ၏။ ဥပ္ပဇ္ဇနတော၊ ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ ယဿ၊ အကြင်သူအား။ စတုသမ္ပတ္တိစက္ကသမာယောဂါဒိဝသေန၊ လေးပါးသော သမ္ပတ္တိစက်နှင့်။ ယှဉ်ခြင်းစသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ယောနိသောဝ၊ သင့်သောအကြောင်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ဝါ၊ ကုသိုလ်ဖြစ်ရန် နည်းမှန် လမ်းမှန် အားဖြင့်သာလျှင်။ အာဘောဂေါ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ မယာ၊ သည်။ ကုသလမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ကတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ကုသလကရဏေ၊ ၌။ စိတ္တံ၊ ကို။ နိယမိတံ စ၊ ကန့်သတ်အပ်သည်လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) အကုသလပ္ပဝတ္တိတော၊ အကုသိုလ်၏ဖြစ်ခြင်းမှ။ နိဝတ္တေတွာ၊ နစ်စေ၍။ ကုသလကရဏေ ဧဝ၊ ၌သာလျှင်။ ပရိဏာမိတံ စ၊ ညွတ်စေအပ်သည်လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) အဘိဏှကရဏဝသေန၊ မပြတ်ပြုသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သမုဒါစရိတံ စ၊ မပြတ်ဖြစ်စေအပ်သည်လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) တဿ၊ ထိုသူအား။ ဣဋ္ဌေပိ အာရမ္မဏေ၊ ၌သော်လည်း။ စိတ္တံ၊ သည်။ အလောဘာဒိသမ္ပယုတ္တမေဝ၊ အလောဘ စသည်နှင့်ယှဉ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ လောဘာဒိသမ္ပယုတ္တံ၊ သည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။
ဉာဏေန၊ နှင့်။ သမံ၊ အညီအမျှ။ ပကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ယုတ္တံ၊ ယှဉ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဉာဋ္ဌသမ္ပယုတ္တံ၊ မည်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဧကုပ္ပါဒါဒယော ဧဝ၊ ဒစသည်တို့ကို သာလျှင်။ ပကာရာတိ၊ အပြားတို့ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ ကမ္မူပပတ္တိ။ပ။ဒူရီဘာဝါ၊ ကံပဋိသန္ဓေ ဣန္ဒြေ၏ ရင့်ကျက်ခြင်း ကိလေသာတို့၏ ဝေးစွာ ဖြစ်ခြင်းတို့သည်။ ဉာဏသမ္ပယုတ္တတာယ၊ ယုတ်အဖြစ်၏။ ကာရဏံ၊ တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ ယော၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ပရေသံ၊ တို့အား။ ဓမ္မံ၊ ကို။ ဒေသေတိ၊ ၏။ အနဝဇ္ဇာနိ၊ ကုန်သော။ သိပ္ပါယတနကမ္မာယတနဝိဇ္ဇဋ္ဌာနာနိ၊ အသက်မွေးကြောင်းဖြစ်သော အတတ်, အသက်မွေးကြောင်း ဖြစ်သော အမှု, အသက်မွေးကြောင်းဖြစ်သော ပညာရပ်တို့ကို။ သိက္ခာပေတိ၊ သင်ကြားပို့ချပေး၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧဝမာဒိကံ၊ သော။ ပညာသံဝတ္တနိယံ၊ ပညာကိုဖြစ်စေတတ်သော ကံကို။ ကရောတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား။ ကမ္မူပနိဿယဝသေန၊ ကံဟူသောဥပနိဿယ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ကုသလစိတ္တံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ၊ လတ်သော်။ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ၊ ဉာဏ်နှင့်ယှဉ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာ၊ တပါး။ အဗျာပဇ္ဈေ၊ ဗျာဗာဓဒုက္ခကင်းသော။ (ဤနိဿယ ဒု- ၃၃၄ ၌ ဆုံးဖြတ်ချက်ရှိသည်) လောကေ၊ ဒေဝလောက၌။ ဥပ္ပန္နဿ၊ ဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဥပပတ္တိံ၊ ပဋိသန္ဓေကို။ နိဿယ၊ ၍။ (ကုသလစိတ္တံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ၊ သော်။) ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ တဿ။ပ။ဟောတီတိ၊ ဟူသော။ ဧတံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ [တတ္ထ၊ ထိုဒေဝလောက၌။ သုခိနော၊ ချမ်းသာနှင့်ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ပြည့်စုံသော။ တဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဓမ္မပဒါ၊ တရားအစုတို့သည်။ ပ္လဝန္တိ၊ ပေါ်လွင်ထင်ရှားကုန်၏။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ သတုပ္ပါဒေါ၊ သတိ၏ဖြစ်ခြင်း-သတိရခြင်းသည်။ ဒန္ဓော၊ နှေးသေး၏။ အထ ခေါ၊ သော်ကား။ သော သတ္တော၊ သည်။ ခိပ္ပံယေဝ၊ လျှင်။ ဝိသေသဘာဂီ၊ ထူးသောတရားအဖို့ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။] တထာ၊ တပါး။ ပညာဒသကပ္ပတ္တဿ၊ သို့ရောက်သောပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဣန္ဒြိယပရိပါကံ၊ ပညိန္ဒြေ၏ရင့်ကျက်ခြင်းကို။ နိဿယ၊ ၍။ ကုသလံ၊ စိတ်သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ၊ သော်။ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပန၊ တပါး။ ယေန၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ကိလေသာ၊ တို့ကို။ ဝိက္ခမ္ဘိတာ၊ ဘာဝနာဖြင့် ခွါအပ်ကုန်၏။ တဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား။ ကိလေသဒူရိဘာဝံ၊ ကိလေသာတို့၏ ဝေးစွာဖြစ်ခြင်းကို။ နိဿာယ၊ ၍။ (ကုသလံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ၊ သော်။) ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ စ-သစ္စံ၊ ၏။ ယောဂါ။ပ။ဘူရိသင်္ခယောတိ၊ ဟူသော။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ ဝုတ္တမ္ပိ၊ သည်သာလျှင်တည်း။ [ယောဂါ၊ ဘာဝနာအလုပ်ကိုအားထုတ်ခြင်းကြောင့်။ ဝေ၊ စင်စစ်။ ဘူရီ၊ ပညာသည်။ ဇာယတေ၊ ၏။ အယောဂါ၊ ဘာဝနာအလုပ်ကို အားမထုတ်ခြင်းကြောင့်။ ဘူရိသင်္ခယော၊ ပညာ၏ပျက်စီးခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ] အတ္တနော ဝါ၊ ၏သော်၄င်း။ ပရဿ ဝါ၊ ၏သော်၄င်း။ သမုဿာဟဇနိတံ၊ တိုက်တွန်းခြင်းသည် ဖြစ်စေအပ်သော။ စိတ္တပ္ပယောဂသင်္ခါတံ၊ စိတ်လုံ့လဟုဆိုအပ်သော။ သင်္ခရဏံ၊ ပြုခြင်း-အားထုတ်ခြင်း သည်။ သင်္ခါရော၊ ရမည်၏။ ဧတဿ၊ ဤစိတ်အား။ သော၊ ထိုသင်္ခါရသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အသင်္ခါရံ၊ ရမည်၏။ ပန၊ တပါး။ တေန သင်္ခါရေန၊ မည်၏။ ဉာဏေန၊ နှင့်။ ဝိပ္ပယုတ္တံ၊ မယှဉ်။ ဝိရဟိတံ၊ ကင်း၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ၊ မည်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ရာ၌။ ဝိပ္ပယောဂေါတိ၊ ကား။ ဉာဏဿ၊ ၏။ အဘာဝေါ(ယေဝ)၊ မရှိခြင်းသာလျှင်တည်း။ အပ္ပဝတ္တိယေဝ၊ မဖြစ်ခြင်းသာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဥပေက္ခတိ၊ လျစ်လျူရှုတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပေက္ခာ၊ မည်၏။ ဝေဒယမာနာပိ၊ ခံစားငြားသော်လည်း။ မဇ္ဈတ္တတာကာရသ ဏ္ဌိတတ္တာ၊ အလယ်အလတ်သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ဟူသော အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အာရမ္မဏံ၊ ကို။ မဇ္ဈုပေက္ခတိ၊ လျစ်လျူရှုတတ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ အထ ဝါ၊ ကား။ ဥပေတာ၊ သင့်လျော်သော။ သုခဒုက္ခာနံ၊ တို့အား။ ဝါ၊ တို့နှင့်။ အဝိရုဒ္ဓါ၊ မဆန့်ကျင်သော။ ဣက္ခာ အနုဘဝနံ၊ ခံစားခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပေက္ခာ၊ မည်၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ ဣဋ္ဌေ စ (အာရမ္မဏေ)၊ ဣဋ္ဌယရုံ၌၄င်း။ အနိဋ္ဌေ စ အာရမ္မဏေ၊ ၌၄င်း။ ပက္ခပါတာဘာဝေန၊ တဖက်သတ်လိုက်ခြင်း မရှိသဖြင့်။ ဥပပတ္တိတော ယုတ္တိတော၊ အသင့်အားဖြင့်။ ဣက္ခတိ အနုဘဝတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပေက္ခာ၊ မည်၏။ တာယ၊ ထိုဥပေက္ခာနှင့်။ သဟဂတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပေက္ခာသဟဂတံ၊ မည်၏။ သေသံ၊ သော။ သဗ္ဗံ၊ သည်။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တနယမေဝ၊ တည်း။
ဧဝံ၊ သို့။ အဋ္ဌ ကာမာဝစရကုသလစိတ္တာနိ၊ တို့ကို။ ဥဒ္ဒိသိတွာ၊ ၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ တေသံ၊ ထိုရှစ်ပါးသော ကာမာဝစရကုသိုလ်စိတ်တို့၏။ ပဝတ္တိအာကာရံ၊ ဖြစ်ပုံအခြင်းအရာကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ယဒါ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ အပ်၏။ တတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ပဋိဂ္ဂါယကာဒိသမ္ပတ္တိန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဒေသကာလကလျာဏမိတ္တာဒိသမ္ပတ္တိံ၊ စသည်တို့၏ ပြည့်စုံခြင်းကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ အညံ ဝါ သောမနဿဟေတုန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အညဂ္ဂဟဏေန၊ အည-သဒ္ဒါဖြင့်။ သဒ္ဓါဗဟုလတာ၊ သဒ္ဓါများသည်အဖြစ်၄င်း။ ကုသလကိရိယာယံ၊ ကုသိုလ်ကိုပြုခြင်း၌။ အာနိသံသဒဿာဝိတာ၊ အာနိသင်ကို မြင်လေ့ရှိသည်၏အဖြစ်၄င်း။ ဧကာဒသ၊ ကုန်သော။ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဋ္ဌာနီယာ၊ ဇ္ဈင်၏အကြောင်းဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့၄င်း။ ဣတိ ဧဝမာဒီနံ၊ ကုန်သောအကြောင်းတို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အာဒိနယပ္ပဝတ္တန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ အတ္ထိ ယိဋ္ဌန္တိအာဒီနံ၊ အစရှိကုန်သော။ နဝန္နံယေဝ၊ ကိုးပါးသာလျှင်ဖြစ်ကုန်သော။ သမ္မာဒိဋ္ဌိဝတ္ထူနံ၊ တို့ကို။ ဂဟဏံ၊ သည်။ န (ဟောတိ)၊ မဟုတ်သေး။ အထခေါ၊ သော်ကား။
ဒါနာဒီနီတိ၊ ကား။ ဒါနံ၊ ပေးလှူခြင်း၄င်း။ သီလံ၊ သီလ၄င်း။ ယာဝဒိဋ္ဌိဇုကမ္မံ၊ ဒိဋ္ဌိဇုကမ္မတိုင် အောင်၄င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒါနာဒီနိ၊ ကုန်သော။ ဣမာနိဒသ ပုညာနိ၊ ဤဆယ်ပါးသော ကောင်းမှုတို့တည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ ဒါနာဒီနိတိ၊ ကား။ ဒါနသီလဘာဝနာမယာနိ၊ ဒါနမယ သီလမယ ဘာဝနာမယ ကောင်းမှုတို့တည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဣတရေသမ္ပိ သတ္တန္နံ၊ ဤမှတပါးသော ခုနှစ်ပါးတို့၏လည်း။ ဧတ္ထေဝ၊ ဤဒါနမယ စသည်တို့၌သာလျှင်။ အန္တောဂဓတ္တာ၊ အတွင်းဝင်ကုန်သည် ၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ယတ္ထ၊ အကြင်သန္တာန်၌။ သယံ၊ မိမိတို့သည်။ ဝါ၊ မိမိတို့ကိုယ်တိုင်။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ သန္တာနံ၊ ထိုသန္တာန်ကို။ ပုနန္တိ၊ စင်ကြယ်စေတတ်ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ ပုဇ္ဇံ၊ ပူဇော်အပ် ချီးမွမ်းအပ် မြင့်မြတ်သော။ ဘဝဖလံ၊ ဘဝဟူသောအကျိုးကို။ နိဗ္ဗတ္တေန္တိ၊ ဖြစ်စေကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပုညာနိ၊ မည်ကုန်၏။ အဿ၊ ပုညစေတနာသမင်္ဂီနော၊ ထိုကောင်းမှုစေတနာနှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဝါ၊ ၏။ (အဿ-၏အစွဲကို ပြသည်) အမုတ္တစာဂတာ၊ လွတ်လွတ်စွန့်ကြဲခြင်း မရှိသည်၏ အဖြစ်ဟူသည်။ ဒေယျဓမ္မေ၊ လှူဖွယ်ဝတ္ထု၌။ သာပေက္ခစိတ္တတာ၊ ငဲ့ကွက်သောစိတ်ရှိသည် ၏အဖြစ်တည်း။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ သီလသမာဒါနာဒီသု၊ သီလဆောက်တည်ခြင်း စသည်တို့၌။ အနဓိမုတ္တတာဒိံ၊ မညွတ်ကိုင်းသည်၏အဖြစ်စသည်ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ သိမ်းယူ၏။ တဒေဝါတိ၊ ဟူသောစကားကို။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်) သောမနဿသဟဂတတာဒိနာ၊ သောမနဿသဟဂုတ်အဖြစ် အစရှိသည်ဖြင့်။ (သီမူနှင့်အညီပင်) သဒိသတာယ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သဒိသမ္ပိ၊ တူသောဝတ္ထုကိုလည်း။ တဒေဝါတိ၊ ထိုဝတ္ထုပင်ဟူ၍။ ဝေါဟရီယတိ၊ ခေါ်ဝေါ်အပ်၏။ (ကိံ ယထာ၊ ကား။) သာ ဧဝ တိတ္တိရီ၊ ထိုခါမသည်ပင်လျှင်တည်း။ တာနိယေဝ ဩသဓာနိ၊ ထိုဆေးတို့ပင်လျှင်တည်း။ ဣမသ္မိဥှိ အတ္ထေတိ၊ ဟူသည်ကား။ လီနဿ၊ တွန့်သော။ စိတ္တဿ၊ ကို။ ဥဿာဟနပယောဂသင်္ခါတေ၊ တိုက်တွန်းခြင်းလုံ့လဟုဆိုအပ်သော။ အတ္ထေ၊ အနက်၌။ ဝါ၊ အရာ၌။ ဧတန္တိ၊ ကား။ သင်္ခါရောတိ ဧတံ ပဒံ၊ ပုဒ်သည်။ ပုဗ္ဗပယောဂဿာတိ၊ ကား။ ပုညကိရိယာယံ၊ ၌။ သင်္ကောစေ၊ တွန့်ဆုတ်ခြင်းသည်။ ဇာယမာနေ၊ ဖြစ်လတ်သော်။ တတော၊ မှ။ ဝိဝေစေတွာ၊ ကင်းစေ၍။ သမုဿာဟနဝသေန၊ အားထုတ်စေသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ တိုက်တွန်းသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တဿ၊ သော။ စိတ္တပ္ပယောဂဿ၊ စိတ်လုံ့လ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပုဗ္ဗဂ္ဂဟဏံ၊ သဒ္ဒါကို။ တထာပဝတ္တပုဗ္ဗာဘိသင်္ခါရဝသေန၊ ထိုသို့သောအခြင်းအရာအာဖြင့် ဖြစ်သော ရှေး၌အားထုတ်ခြင်း၏အစွမ်းဖြင့်။ သော သင်္ခါရော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တဿ သင်္ခါရဿ၊ ၏။ ပုဗ္ဗကာလိကတ္တာ၊ ရှေးကာလ၌ဖြစ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ (ဝုတ္တံ၊ သည်။) န၊ မဟုတ်။ အတ္ထိ ဒိန္နန္တိအာဒိနယပ္ပဝတ္တာယ၊ ဖြစ်သော။ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ၊ ၏။ အသမ္ဘဝဒဿနတ္ထံ၊ မဖြစ်သင့်ခြင်းကို ပြခြင်းအကျိုးငှါ။ ဗာလ-ဂ္ဂဟဏံ၊ ဗာလသဒ္ဒါကို။ (ကတံ၊ ၏။) သံသီဒနုဿာဟနာဘာဝဒဿနတ္ထံ၊ တွန့်ဆုတ်ခြင်း တိုက်တွန်းခြင်းတို့၏မရှိခြင်းကို ပြခြင်းအကျိုးငှါ။ သဟသာ-ဂဟဏံ၊ ကို။ (ကတံ၊ ၏။) ပုညံ၊ ကို။ ကရောန္တာ၊ ပြုသောသူတို့သည်။ သောမနဿရ ဟိတာ၊ ကင်းကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ သောမနဿဟေတူနံ အဘာဝံ အာဂမ္မာတိ ဣဒံ၊ ဟူသော ဤစကားကို။ နိဒဿနမတ္တံ၊ မျှဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ မဇ္ဈတ္တာရမ္မဏတထာရူပစေတော သင်္ခါရာဒယောပိ၊ အလယ်အလတ်သဘော ရှိသောအာရုံနှင့် ထိုသို့သဘောရှိသောစိတ်ကို ပြုပြင်ခြင်း စသည်တို့သည်လည်း။ ဥပေက္ခာသဟဂတ တာယ၊ ဂုတ်ဖြစ်ခြင်း၏။ ကာရဏံ၊ သည်။ ဟောန္တိယေဝ၊ ကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤတွင် တရပ်ပြီး၏။
ဧဝန္တိအာဒိ၊ အစရှိသောစကားသည်။ နိဂမနံ၊ တည်း။ အဋ္ဌဝိဓမ္ပိ၊ သော။ ကာမာဝစရံ၊ သော။ တယိဒံ ကုသလစိတ္တံ၊ သည်။ (ဥပ္ပဇ္ဇတိ-၌ စပ်) ရူပါရမ္မဏံ၊ ၎င်း။ ယာဝ ဓမ္မာရမ္မဏံ၊ ဓမ္မာရုံတိုင်အောင်၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဆသုအာရမ္မဏေသု၊ တို့တွင်။ ယံ ဝါ တံ ဝါ၊ အမှတ်မရှိ တပါးပါးသော အာရုံကို (မူလည်း)။ အာလမ္ဗိတွာ၊ အာရုံပြု၍။ ဥပေက္ခာသဟဂတာဟေတုကကိရိယာ မနောဝိညာဏဓာတာနန္တရံ၊ ဥပေက္ခာသဟဂုတ် အဟိတ်ကိရိယာ မနောဝိညာဏဓာတ်၏အခြားမဲ့၌။ ဝါ၊ မနောဒွါရာဝဇ္ဇန်း၏အခြားမဲ့၌။ ကာယဒွါရာဒီဟိ၊ ကုန်သော။ တီဟိ ဒွါရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ကာယ ကမ္မာဒိဝသေန၊ ဖြင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ရူပါဝစရံ ပနာတိ၊ ပန-ဟူသောပါဌ်၌။ ပန-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဝိသေသတ္ထဇေတကော၊ အထူးဟူသောအနက်ကို ထွန်းပြ၏။ တေန၊ ထို ပန-သဒ္ဒေါဖြင့်။ ကာမာဝစရံ၊ ရ ကုသိုလ်စိတ်သည်။ ကိလေသာနံ၊ တို့ကို။ တဒင်္ဂပ္ပဟာနမတ္တကရံ၊ တဒင်္ဂအားဖြင့် ပယ်ခြင်းမျှကို ပြုတတ်သည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဣဒံ၊ ဤရူပါဝစရစိတ်သည်။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ပန၊ စင်စစ် သော်ကား။ ဣဒံ၊ ဤရူပါဝစရကုသိုလ်စိတ်သည်။ ဝိက္ခမ္ဘနပ္ပဟာနကရံ၊ ဝိက္ခမ္ဘနအားဖြင့် ပယ်ခြင်းကိုပြုတတ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဝါ၊ ကား။ တံ၊ ထိုကာမာဝစရ ကုသိုလ်စိတ်သည်။ ဝေဒနာဉာဏသင်္ခါရဘေဒတော၊ အပြားအားဖြင့်။ အဋ္ဌဓာ၊ အားဖြင့်။ ဘိဇ္ဇတိ ယထာ၊ ကွဲပြားသကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဣဒံ၊ ဤရူပါဝစရကုသိုလ်စိတ်သည်။ န (ဘိဇ္ဇတိ)၊ ကွဲပြားသည်မဟုတ်။ ဣဒံ ပန၊ ဤရူပါဝစရကုသိုလ်စိတ်သည်ကား။ တတော၊ ထိုဝေဒနာ ဉာဏ် သင်္ခါရတို့၏အပြားမှ။ အညထာဝ၊ တပါးသော အပြားအားဖြင့်သာလျှင်။ (ဘိဇ္ဇတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝက္ခမာနံ၊ လတံ့သော။ ဝိသေသံ၊ ကို။ ဇောတေတိ၊ ထွန်းပြ၏။ (အဋ္ဌကထာဆရာအလိုအားဖြင့် ပက္ခန္တရဇောတက ဖြစ်ဟန်ရှိ၏) ပန၊ ဆက်။ တံ ဧတံ ရူပါဝစရံ၊ ထိုရူပါဝစရကုသိုလ်စိတ်သည်။ သဝတ္ထုကံ စ၊ မှီရာဝတ္ထုရှိသည်၎င်း။ သာသဝံ စ၊ အာသဝေါတရား၏အာရုံသည်၎င်း။ ဝိနီဝရဏဉ္စ၊ နီဝရဏကင်းသည်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ၊ အကျိုးကား။ သဝတ္ထုကံ ဧဝါတိ ဣမိနာ၊ ဟူသော ဤစကားဖြင့်။ အရူပါဝစရံ၊ ကို။ နိဝတ္တေတိ၊ နစ်စေ၏။ သာသဝန္တိ ဣမိနာ၊ ဟူသောဤစကားရပ်ဖြင့်။ ပဌမမဂ္ဂစိတ္တံ၊ စိတ်ကို။ (ဤ၌ ပဌမ ပါသင့် မပါသင့် စဉ်းစားထိုက်၏) ဝိနီဝရဏန္တိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ ပဋိဃသဟိတဒွယံ၊ ဒေါသနှင့်တကွဖြစ်သော စိတ်နှစ်ခုအပေါင်းကို။ (နိဝတ္တေတိ၊ ၏။) ကတ္ထစိ၊ အချို့သောစျာန်စိတ်၌။ ပဉ္စ၊ ကုန်သော။ စျာနင်္ဂါနိ၊ တို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ကတ္ထစိ၊ ၌။ စတ္တာရိ၊ လေးပါးကုန်သောစျာနင်တို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ကတ္ထစိ၊ ၌။ စတ္တာရိ၊ လေးပါးကုန်သောစျာနင် တို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ကတ္ထစိ၊ ၌။ တီဏိ၊ တို့သည်။ ကတ္ထစိ၊ ၌။ ဒွေ၊ တို့သည်။ ကတ္ထစိ၊ ၌။ အပရာနိ၊ တပါးကုန်သော။ ဒွေ၊ နှစ်ပါးကုန်သောစျာနင်တို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ စျာနင်္ဂယောဂဘေဒတော၊ စျာန်အင်္ဂါတို့နှင့်ယှဉ်ခြင်း၏အပြားအားဖြင့်။ ပဉ္စဝိဓံ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သင်္ခေပတော၊ အားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဝိဝရိတုံ၊ ဖွင့်ခြင်းဌါ။ သေယျထိဒန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ အပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားသည်။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ စျာနကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ တယိဒံ၊ ထိုရူပါဝစရကုသိုလ်စိတ်သည်။ ဘာဝနာမယမေဝ၊ ဘာဝနာမယသည်သာလျှင်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ပထဝီကသိဏာဒိကံ၊ အစရှိသောအာရုံကို။ အာလမ္ဗိတွာ၊ အာရုံပြု၍။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ဉာဏသမ္ပယုတ္တကုသလာနန္တရံ၊ အခြားမဲ့၌။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဟီနာဒိဘေဒဘိန္နံ၊ ဟီန အစရှိသောအပြားအားဖြင့် ကွဲပြားသော။ ဧတံ၊ ဤရူပါဝစရကုသိုလ်စိတ်သည်။ ယထာက္ကမံ၊ တိုင်း။ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာဒီသု၊ အစရှိကုန်သော။ သောဠသသုပိ၊ လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဗြဟ္မလောကေသုံ၊ ဘုံတို့၌။ ဥပပတ္တိနိပ္ဖါဒကံ၊ ကပ်၍ဖြစ်ခြင်းကို ပြီးစေတတ်၏။ ဝါ၊ ပဋိသန္ဓေကို ဖြစ်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။
ရူပါသညာသမတိက္ကမာဒိနာ၊ ရူပါသညာကိုလွန်မြောက်ခြင်း အစရှိသည်ဖြင့်။ သမဓိ ဂန္တဗ္ဗံ၊ ကောင်းစွာရအပ်-ရောက်အပ်သော။ အရူပါဝစရံ၊ အရူပါဝစရကုသိုလ်စိတ်သည်။ စတုန္နံ အရူပါနန္တိ၊ ကား။ ဥပေက္ခာသမာဓိသင်္ခါတေဟိ၊ ကုန်သော။ စတူဟိ၊ ကုန်သော။ အရူပဇ္ဈာနေဟိ၊ တို့နှင့်။ ဟိ၊ မှန်။ ဧတံ၊ ဤ စတုန္နံ အရူပါနံ-ဟူသော ပုဒ်နှစ်ခုအပေါင်းသည်။ ကရဏေ၊ ကရိုဏ်းဝိဘတ်၏နောက်၌။ သာမိဝစနံ၊ ပုဒ်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ အာရုပ္ပါနံ၊ စျာန်တို့၏။ အာရမ္မဏာဒိကတော၊ အာရုံ စသည်သည်ပြုအပ်သော။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေတိ၊ တို့နှင့်။ ယော ယောဂေါ ယောဂဘေဒေါ၊ အကြင်ယှဉ်ခြင်း၏အပြားသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တဿ၊ ထိုယှဉ်ခြင်းအပြား၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တပ္ပကာရေနာတိ၊ ကား။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ အာရုပ္ပကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တပ္ပကာရေန၊ ဖြင့်။ ပဌမန္တိ၊ ကား။ ပဌမံ၊ သော။ အရူပါဝစရကုသလစိတ္တံ၊ ၎င်း။ ဒုတိယ တတိယ စတုတ္ထာနီတိ ဧတ္ထာပိ၊ ပါဌ်၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ တာနိ ဣမာနိ၊ ထိုဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော ဤအရူပါဝစရ ကုသိုလ်စိတ်တို့သည်။ ဘာဝနာမယာနေဝ၊ တို့သည်သာလျှင်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ယထာနုပုဗ္ဗံ၊ အစဉ်အတိုင်း။ ကသိဏုဂ္ဃါဋိမာကာသံ၊ သကို၎င်း။ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဏံ၊ ကို၎င်း။ နတ္ထိဘာဝံ၊ ကို၎င်း။ အာကိဉ္စညာယတနံ၊ စျာန်စိတ်ကို၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမာနိ၊ ဤလေးပါးသော အာရုံတို့ကို။ အာလမ္ဗိတွာ၊ အာရုံပြု၍။ ဥပေက္ခာသဟဂတဉာဏသမ္ပယုတ္တကုသလာနန္တရံ၊ ၏အခြားမဲ့၌။ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ၊ ဖြစ်ကုန်၍။ စတူသု၊ ကုန်သော။ အရူပီဗြဟ္မလောကေသု၊ ဘုံတို့၌။ ပဋိသန္ဓိပဝတ္တိဝိပါကဒါယီနိ၊ ပဋိသန္ဓေအကျိုးယ ပဝတ္တိအကျိုးကိုပေးလေ့ရှိကုန်သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ပန၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သေသံ၊ သော။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ (မယာ၊ သည်။) ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ၊ သည်။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။ ဆဝိသုဒ္ဓိပရမ္ပရာယ၊ ခြောက်ပါးသော ဝိသုဒ္ဓိတို့၏ အစဉ်ဖြင့်။ သမဓိဂန္တဗ္ဗံ၊ ကောင်းစွာရအပ်-ရောက်အပ်သော။ လောကုတ္တရံ၊ လောကုတ္တရာစိတ်သည်။ တတ္ထ၊ ထိုလောကုတ္တရာကုသိုလ်စိတ်၌။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်သောစကားသည်။ ပရတော၊ ၌။ အာဂမိဿတိ၊ တံ့။ စတုမဂ္ဂသမ္ပယောဂတောတိ၊ ဟူသည်ကား။ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေါ၊ ၎င်း။ ယာဝ အရဟတ္တမဂ္ဂေါ၊ မဂ်တိုင်အောင်၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမေဟိ စတူဟိ အရိယမဂ္ဂေဟိ၊ တို့နှင့်။ သမ္ပယောဂတော၊ ယှဉ်ခြင်းအားဖြင့်။ စ၊ ဆက်။ စတုဗ္ဗိဓမ္ပိ၊ လည်းဖြစ်သော။ ဧတံ၊ ဤလောကုတ္တရာစိတ်သည်။ ဘာဝနာမယမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဟုတွာ၊ ၍။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ အာလမ္ဗိတွာ၊ ၍။ သုညတောဝိမောက္ခော၊ က္ခ၎င်း။ အနိမိတ္တော ဝိမောက္ခော၊ က္ခ၎င်း။ အပ္ပဏိဟိတောဝိမောက္ခော၊ က္ခ၎င်း။ ဣတိ၊ ဤသို့သော။ နာမေန၊ ဖြင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ သတ္တဘဝါဒိ ဘဝူပပတ္တိနိဝတ္တကံ၊ ခုနစ်ဘဝ အစရှိသော ဘဝတို့၌ဖြစ်ခြင်းကိုနစ်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ နာတိသင်္ခေပဝိတ္ထာရနယေန၊ အလွန်မကျဉ်းမကျယ်သောနည်းဖြင့်။ ဧကဝီသတိဝိဓံ၊ ၂၁-ပါး အပြားရှိ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
၄၅၃။ ကာမာဝစရမေဝါတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ နိကာယန္တရိယာ၊ ဂိုဏ်းတပါးသားတို့သည်။ ရူပါရူပါဝစရမ္ပိ၊ ရလည်းဖြစ်သော။ အကုသလံ၊ ကို။ ဣစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုဂိုဏ်းတပါးသားတို့၏။ မတိနိသေဓနတ္ထံ၊ အယူကိုမြစ်ခြင်းဌါ။ ကာမာဝစရဂ္ဂဟဏံ၊ ရကိုယူခြင်းကို။ (ကတံ၊ ၏။) မဟဂ္ဂတဘူမိယံ၊ ဂ္ဂုတ်ဘုံ၌။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တမ္ပိ၊ ဖြစ်ငြားသော်လည်း။ တတ္ထ၊ ထိုမဟဂ္ဂုတ်ဘုံ၌။ (သာမညအာဓာရဖြစ်သည်) ရူပါဓာတုယံ၊ ဓာတ်၌။ ပဝတ္တိဝိပါကံ၊ ပဝတ္တိအကျိုးကို။ ဒေန္တမ္ပိ၊ ပေးငြားသော်လည်း။ (လူ့ဘုံသို့လာသောအခါ အနိဋ္ဌာရုံကို မြင်ခြင်းကြားခြင်းတို့ကို ရည်သည်) ဧကန္တေန၊ ဖြင့်။ ကာမာဝစရမေဝ၊ လျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ အဝဓာရဏံ၊ ပိုင်းခြားကန့်သတ်ခြင်းကို။ (ကတံ၊ ၏။) ယဒိ ဧဝံ၊ သော်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကာမာဝစရမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ နည်း။) ဣတိ၊ အံ့။ တတ္ထ၊ ထိုသို့ဖြစ်ရာ၌။ ကာရဏံ၊ ကို။ ဝုတ္တမေဝ၊ လျှင်တည်း။ ကထံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ နည်း။ ကာမတဏှာ ကာမော။ပ။ကာမာဝစရန္တိ၊ ဟူ၍။ (ဝုတ္တံ၊ ခဲ့ပြီ။) ဟိ၊ မှန်။ ဧတ္ထ၊ ဤဝစနတ္ထ၌။ ကာမာတဏှာဝိသယတာ၊ ဏှာ၏အာရုံ၏အဖြစ်ကို။ ကာမာဝစရ ဘာဝဿ၊ ရအဖြစ်၏။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ (ကိံ ယထာ၊ မူ။) ရူပါရူပတဏှာ ဝိသယတာ၊ တဏှာ၏အာရုံ၏အဖြစ်ကို။ ရူပါရူပါဝစရဘာဝဿ၊ ရူပါဝစရအဖြစ် အရူပါဝစရ အဖြစ်၏။ (ကာရဏံ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ) ယထာ၊ ကဲ့သို့ပင်တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဧတံ၊ ဤအနက်သဘောကို။ ဧကံသေန၊ ဖြင့်။ ဧဝံ၊ တိုင်း။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ အပ်၏။ အညထာ၊ ဖြင့်ယူအပ်သည်ရှိသော်။ ဗျာပိလက္ခဏံ၊ ပျံ့နှံ့သောလက္ခဏာသည်။ န သိယာ၊ ရာ။ ဟိ၊ ချဲ့။ အာလမ္ဗိတဗ္ဗဓမ္မဝသေန၊ အာရုံပြုအပ်သော (နှစ်ပါးသောကာမ) တရား၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဘူမိဝဝတ္တာနံ၊ ဘုံကို ပိုင်းခြားခြင်းကို။ ယဒိ ကရေယျ၊ ငြားအံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ အနာရမ္မဏာနံ၊ အာရုံမရှိသော (ဝါ) အာရုံမပြုတတ်သော ရုပ်တရား တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ သည်။ န သိယာ၊ ရာ။ အထ၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ၍။ ဝိပါကဒါနဝသေန၊ (ပဋိသန္ဓေ) အကျိုးကို ပေးသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (ဘူမိဝဝတ္ထာနံ၊ အကျိုးမပေးတတ်သော ဝိပါက် ကြိယာနှင့် ရုပ်တရားတို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ သည်။ န သိယာ၊ ရာ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အာလမ္ဗကဓမ္မဝသေန၊ အာရုံပြုတတ်သောတဏှာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (သီမူ မဏိသာရစသည်တို့နှင့်အညီပင်) ပရိယာပန္နာနံ၊ အကျုံးဝင်သောတရားတို့၏။ ဝါ၊ တဏှာသည် ပိုင်းခြား၍ ယူအပ်သော တရားတို့၏။ သာ(ဘူမိ)၊ ထိုဘုံဟူသော အမည်ကို။ (တနည်း) သာ (ကာမာဝစရာဒိတာ)၊ ထိုကာမာဝစရစသည်၏ အဖြစ်ကို။ ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဝါ၊ တပါး။ အပရိယာပန္နာနံ၊ တို့၏။ လောကတော၊ မှ။ ဥတ္တိဏ္ဏတာယ၊ ကူးမြောက်ပြီးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ လောကုတ္တရတာ စ၊ ရာ၏အဖြစ်ကို၎င်း။ ဥတ္တရိတရာ ဘာဝတော၊ လွန်မြတ်သောတရား၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ အနုတ္တရတာ စ၊ ရအဖြစ်ကို၎င်း။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။
မူလတော တိဝိဓန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ လောဘာဒီနိ၊ ကုန်သော။ တီဏိ၊ ကုန်သော။ အကုသလမူဘာနိ၊ တို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တေသံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ တံသဟိတမ္ပိ၊ ထိုလောဘအစရှိသော မူလတို့နှင့်တကွဖြစ်သောစိတ်သည်လည်း။ တိဝိဓံ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ တာနိ၊ ထိုသုံးပါးသော လောဘစသည်တို့သည်။ သုပ္ပတိဠိတဘာဝကာရဏတ္တာ၊ ကောင်းစွာတည်တံ့သည်၏ အဖြစ်၏အကြောင်း၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ မြဲမြံစွာ တည်တံ့ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သောကြောင့်။ မူလမိဝ၊ သစ်ပင်၏အမြစ်နှင့်တူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မူလာနိ၊ မည်ကုန် ၏။ ဧတဿ၊ ဤစိတ်အား။ လောဘော၊ ဟူသော။ မူလံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ လောဘမူလံ၊ မည်၏။ ဘေရိသဒ္ဒေါ၊ စည်သံ။ ယဝင်္ကုရော၊ မယောညှောက်။ ဣတိ ယထာ၊ ဤပုဒ်တို့ ကဲ့သို့။ အသာဓာရဏေန၊ မဆက်ဆံသောတရားဖြင့်။ နိဒ္ဒေသော၊ ညွှန်ပြသော စကားတည်း။ ဒေါသမူလံ၊ သည်။ တထာ၊ ပင်တည်း။ ဣမဿ၊ ဤစိတ်၏။ မူလံ၊ ကား။ မောဟော ဧဝ၊ သာလျှင်တည်း။ (တနည်း) ဣမဿ၊ အား။ မောဟော ဧဝ၊ သာလျှင်ဖြစ်သော။ မူလံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) အညံ၊ တပါးသော မူလသည်။ န၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မောဟမူလံ၊ မည်၏။
သောမနဿုပေက္ခာဒိဠိဂတသင်္ခါရဘေဒတောတိ (ဧတ္ထ)၊ ပါဌ်၌။ (ဘေဒသဒ္ဒေါ-၌ စပ်) သောမနဿုပေက္ခာဘေဒတော၊ တို့၏အပြားအားဖြင့်၎င်း။ ဒိဋ္ဌိဂတဘေဒတော၊ ဖြင့်၎င်း။ သင်္ခါရ ဘေဒတော၊ ဖြင့်၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ ဘေဒသဒ္ဒေါ၊ ကို။ ယောဇေတဗ္ဗော၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ယံ၊ ကို။ (မယာ၊ သည်။) ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ၊ သည်။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တနယမေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဒိဋ္ဌိဂတသမ္ပယုတ္တန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ ဂူထဂတံ၊ မစင်။ မုတ္တဂတံ၊ ကျင်ငယ်။ ဣတိ ယထာ၊ ဤဝေါဟာရတို့ကဲ့သို့။ ဒိဋ္ဌိယေဝ၊ သာလျှင်။ ဒိဋ္ဌိဂတံ၊ မည်၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ ဝိပရိယေသဂ္ဂါ ဟတာယ၊ ဖောက်ပြန် မှားယွင်းသောအားဖြင့် ယူခြင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဒိဋ္ဌိယာ၊ ၏။ ဂတ မေဝ၊ သွားရောက်ခြင်းယ သိခြင်းမျှသာလျှင်တည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤဒိဋ္ဌိသွားရောက်ရာ၌။ တထာ သဘာဝံ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ဂန္တဗ္ဗဝတ္ထု၊ သွားရောက်အပ်ယ သိအပ်သော ဝတ္ထုသည်။ န၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒိဋ္ဌိဂတံ၊ မည်၏။ တယိဒံ၊ ထိုမှားသောအယူသည်။ ဣဒမေဝ၊ ဤ ငါ၏အယူသည်သာလျှင်။ သစ္စံ၊ မှန်၏။ အညံ၊ တပါးသော အယူသည်။ မောဃံ၊ အချည်းနှီးသာတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အဘိနိဝေသဘာဝတော၊ ရှေးရှုသက်ဝင်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ မြဲမြံစွာနှလုံးသွင်းသည်၏အဖြစ် ကြောင့်။ လောဘေနေဝ၊ နှင့်သာလျှင်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဒေါသေန၊ နှင့်။ (သဒ္ဓိံ၊ ကွ။) န (ပဝတ္တတိ)၊ မဖြစ်။
ယဒါ ဟီတိအာဒိ၊ အစရှိသောစကားသည်။ လောဘမူလစိတ္တာနံ၊ တို့၏။ ပဝတ္တိအာကာရ ဒဿနံ၊ ဖြစ်ပုံအခြင်းအရာကိုပြသောစကားတည်း။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိန္တိ၊ ကား။ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိအာဒိမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိံ၊ ဋ္ဌိ အစရှိသောမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကို။ ဟိ၊ မှန်။ တာယ၊ ထိုမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဖြင့်။ ဝိပလ္လတ္ထစိတ္တာ၊ ဖောက်ပြန်သောစိတ်ရှိ ကုန်သော။ သတ္တာ၊ တို့သည်။ ဇီဝဝိသယော၊ သတ္တဝါ၏ တည်ရှိရာနယ်ပယ်ကာလသည်။ ယာဝ၊ လောက်။ ဣန္ဒြိယဂေါစရော၊ စက္ခု စသော ဣန္ဒြေတို့၏ကျက်စားခြင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဧတာဝကော၊ ဤမျှသာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပရလောကံ၊ တမလွန်လောကကို။ ပဋိက္ခိပိတွာ၊ ပယ်၍။ ကာမေသု၊ တို့၌။ အာဒီနဝေါ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ယထာ တထာ၊ အမှတ်မရှိ တပါးပါးသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ကာမေသု၊ တို့၌။ ပါတဗျတံ၊ သုံးဆောင်အပ်သည်၏အဖြစ်သို့။ ဝါ၊ သုံးဆောင်ခြင်းသို့။ အာပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ (သင်္ဂဏှာတိ-၌ စပ်)
ယေန၊ (သားသ္မီး၏မျက်နှာကိုမြင်ရခြင်းဟူသော) အကြင်လမ်းဖြင့်။ ပုတ္တဝန္တော၊ သားသမီး ရသောသူတို့သည်။ ဝိသောကာ၊ စိုးရိမ်ကင်းကုန်သည်ဖြစ်၍။ ယန္တိ၊ နတ်ပြည်နိဗ္ဗာန်သို့ သွားရောက် ကုန်၏။ (ဝိသောကံ-ဟုရှိလျှင် သာ၍ကောင်း၏။ စိုးရိမ်ကင်းခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။ ဝါ၊ စိုးရိမ် ကင်းသောနတ်ပြည်နိဗ္ဗာန်သို့ရောက်ကုန်၏-ဟု အနက်ပြန်ရာ၏) ဧသ ပန္ထော၊ (သားသမီး၏မျက်နှာ ကိုမြင်ရခြင်းဟူသော) ဤလမ်းသည်။ ဒေဝယာနေ၊ နတ်ပြည်သို့သွားရာ၌။ ဝါ၊ နတ်ပြည်သို့သွားရန် အလို့ငှါ။ အဝိတထော၊ မချွတ်မယွင်း ဖြောင့်စင်းမှန်ကန်သော။ ပန္ထော၊ လမ်းပေတည်း။ တံ၊ ထိုပုတ္တ မုခဒဿနလမ်းကို။ ပသဝေါ စ၊ သားတိရစ္ဆာန်တို့သည်၎င်း။ ပက္ခိနော စ၊ ငှက်တို့သည်၎င်း။ ပဿန္တိ၊ မြင်သိကုန်၏။ တေန၊ ထိုသို့မြင်သိခြင်းကြောင့်။ တေ၊ ထိုသားဌက်တို့သည်။ မာတရိပိ၊ အမိ၌သော်လည်း။ မိထုနံ၊ မေထုန်အကျင့်ကို။ စရန္တိ၊ ပြုကျင့်ကုန်၏။
ဣတိအာဒိနာ၊ သော။ နယေန၊ ဖြင့်။ ပုတ္တမုခဒဿနံ၊ သား၏မျက်နှာကိုမြင်ခြင်းသည်။ (မျက်နှာမြင်သည်ဟူသောစကားသည် ဤအဆိုမှ ဖြစ်လာဟန်လက္ခဏာရှိ၏) သဂ္ဂမောက္ခမဂ္ဂေါ၊ နတ်ရွာနိဗ္ဗာန်၏ လမ်းပေတည်း။ ဣတိ ဧဝမာဒိကံ၊ ဤသို့အစရှိသော။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိံ၊ မှားသောအယူကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။
ကာမေ ဝါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝါ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အနိယမတ္ထော၊ အနက်ရှိ၏။ တေန၊ ထိုဝါ-သဒ္ဒါဖြင့်။ ဗြဟ္မဏာနံ၊ တို့၏။ (မိစ္ဆာဂါဟေ-၌စပ်) အဒိန္နာဒါနေ၊ ၌။ သုဝဏ္ဏဟရဏမေဝ၊ ရွှေကို ခိုးခြင်းသည်သာလျှင်။ သာဝဇ္ဇံ၊ အပြစ်ရှိ၏။ ဣတရံ၊ ဤမှတပါးသောခိုးခြင်းသည်။ အနဝဇ္ဇံ၊ အပြစ်မရှိ။ ဂရူနံ စ၊ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာတို့၏၎င်း။ ဂုန္နံ စ၊ နွားတို့၏၎င်း။ အတ္တနော စ၊ ၏၎င်း။ ဇီဝိတဿ စ၊ ၏၎င်း။ ဝိဝါဟဿ စ၊ သ္မီးကို ထိမ်းမြားခြင်း မင်္ဂလာကိစ္စ၏၎င်း။ အတ္ထာယ၊ ငှါ။ မုသာဝါဒေါ၊ သည်။ အနဝဇ္ဇော၊ မရှိ။ ဣတရော၊ သည်။ သာဝဇ္ဇော၊ ရှိ၏။ ဂရုအာဒီနံ၊ ဆရာစသည် တို့၏။ အတ္ထာယ၊ ငှါ။ ပေသုညဟရဏံ၊ ဂုံးတိုက်စကားကိုဆောင်ခြင်း-ဂုံးချောခြင်းသည်။ အနဝဇ္ဇံ၊ ရှိ။ ဣတရံ၊ သည်။ သာဝဇ္ဇံ၊ ၏။ ဘာရတယုဒ္ဓသီတာဟရဏာဒိကထာ၊ ဘာရတမင်းတို့၏ စစ်တိုက်ခြင်း, သီတာဒေဝီကိုဆောင်ခြင်းစသည်ကို ဆိုသောစကားသည်။ ပါပဝူပသမာယ၊ မကောင်းမှုကိုငြိမ်းစေခြင်း ငှါ။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧဝမာဒိကေ၊ ကုန်သော။ မိစ္ဆာဂါဟေ၊ မှားသောအယူတို့ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလာဒီနီတိ၊ ကား။ ဒိဋ္ဌသုတမုတမင်္ဂလာနိ၊ တို့ကို။ သဘာဝတိက္ခေနာတိ၊ ကား။ လောဘဿဝါ၊ ၏၄င်း။ မိစ္ဆာဘိနိဝေဘဿ ဝါ၊ မှားသောနှလုံးသွင်းခြင်း၏၄င်း။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ သရသေနေဝ၊ မိမိ၏သဘောအားဖြင့်သာလျှင်။ တိခိဏေန၊ ထက်သော။ ကုရူရေန၊ သန်စွမ်းသော။ မန္ဒေနာတိ၊ ကား။ ဒန္ဓေန၊ နုံ့နှေးသော။ အတိခိဏေန၊ မထက်မြက်သော။ ပန၊ ဆက်။ တာဒိသံ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော နုံ့နှေးသောစိတ်သည်။ အတ္တနော ဝါ၊ မိမိ၏၄င်း။ ပရဿ ဝါ၊ သူတပါး၏၄င်း။ သမုဿဟနေန၊ တိုက်တွးန်ခြင်းကြောင့်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမုဿာဟိတေနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပရဘဏ္ဍံ ဝါ ဟရတီတိ (ဧတ္ထ)၊ ပါဌ်၌။ ဝါ သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ တထာပဝတ္တနကမုသာဝါဒါဒီနမ္ပိ၊ ထိုသို့သောအခြင်းအရာအားဖြင့်ဖြစ်သော မုသာဝါဒအစရှိသည် တို့ကိုလည်း။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ အနုဘုယျမာနာနံ၊ ခံစားအပ်ဆဲဖြစ်ကုန်သော။ ကာမာနံဝါ၊ ကာမဂုဏ်တို့၏မူလည်း။ (ဝိသေသန ထည့်၍ဖွင့်သည်) ဝါ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ပရသန္တကဿဝါ၊ သူတပါး၏ ဥစ္စာ၏မူလည်း။ အယထာဓိပ္ပေတတာယ၊ အလိုအတိုင်းမဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ယံ၊ အကြင်ဥစ္စာကို။ လဒ္ဓံ၊ ရအပ်၏။ တံ၊ ထိုဥစ္စာကို။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဟဏဒိကံ၊ ယူခြင်းစသည်ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။
သမ္ပယုတ္တဓမ္မဝသေန၊ ဖြင့်။ ဘေဒါဘာဝတော၊ ကွဲပြားခြင်း၏မရှိခြင်းကြောင့်။ ဒုဝိဓမေဝ၊ သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ယဒိ ဧဝံ၊ သော်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒေါမနဿသဟဂတံ ပဋိဃသမ္ပယုတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ နည်း။ ဣတိ၊ အံ့။ အသာဓာရဏဓမ္မေဟိ၊ မဆက်ဆံသောတရားတို့ဖြင့်။ တဿ စိတ္တဿ၊ ထိုဒေါသမူစိတ်ကို။ ဥပလက္ခဏတ္ထံ၊ မှတ်ခြင်းအကျိုးငှါ။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။) ပါဏာတိပါတာဒီသူတိ၊ ကား။ ပါဏာတိပါတနာဒီသု၊ သတ္တဝါ၏အသက်ကိုလျင်စွာကျစေခြင်းအစရှိသည်တို့၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အဒိန္နာဒါနမုသာဝါဒပေသုညဖရုသသမ္ဖပ္ပလာပဗျာပါဒေ၊ တို့ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ သိမ်းယူအပ်၏။ သဘာဝတိက္ခံ၊ သဘောအားဖြင့်ထက်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တမာနံ၊ သော။ စိတ္တံ၊ စိတ်သည်။ သသင်္ခါရံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏) ဣတိ၊ သော။ အဓိပ္ပါယေန၊ ဖြင့်။ တိက္ခမန္ဒပဝတ္တိကာလေတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ မန္ဒံ၊ နုံ့သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တမာနံ၊ ဖြစ်သောစိတ်သည်။ ဧကံသေန၊ အားဖြင့်။ သသင်္ခါရမေဝ၊ သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝိညာတုံ၊ ငှါ။ န သက္ကာ၊ မဖြစ်နိုင်။ ယံ၊ အကြင်စိတ်သည်။ သသင်္ခါရေန၊ ပြုပြင်ခြင်းနှင့်တကွ။ သပ္ပယောဂေန၊ အားထုတ်ခြင်းနှင့်တကွ။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစိတ်သည်။ မန္ဒမေဝ၊ နုံ့သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ တထာ၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။
မောဟေကဟေတုကံ၊ မောဟဟူသော တခုသောဟိတ်ရှိသော။ စိတ္တံ၊ သည်။ မူလန္တရဝိရဟတော၊ မူလတပါးမှ ကင်းခြင်းကြောင့်။ အတိမူဠှံ စ၊ အလွန်တွေဝေသည်၄င်း။ ဝိစိကိစ္တုဒ္ဓစ္စယောဂတော၊ ကြောင့်။ စဉ္စလဉ္စ၊ အလွန်လှုပ်ရှားသည်၄င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပေက္ခာသဟဂတမေဝ၊ သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုမောဟမူစိတ်၏။ ကဒါစိပိ၊ တရံတခါ၌သော်လည်း။ သဘာဝတိက္ခတာ၊ သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဟိ၊ မှန်။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ သံသပ္ပနဝသေန စ၊ ယုံမှားလျက် ရွေ့ရှားသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်၄င်း။ ဝိက္ခိပနဝသေန စ၊ ပျံ့လွင့်ခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်၄င်း။ ပဝတ္တမာနဿ၊ သော။ စိတ္တဒွယဿ၊ ၏။ ကီဒိသေ၊ သော။ ကိစ္စေ၊ ၌။ သဘာဝတိက္ခတာယ ဝါ၊ သည်၄င်း။ ဥဿာဟေတဗ္ဗတာယ ဝါ၊ တိုက်တွန်းအပ်သည်၏ အဖြစ်သည်၄င်း။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ရာအံ့နည်း။ ဝါ၊ ဖြစ်သင့်အံ့နည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုမောဟမူစိတ်၌။ သင်္ခါရဘေဒေါ၊ သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ အညေသု၊ ကုန်သော။ အကုသလစိတ္တေသု၊ ၁၁ ပါးသော အကုသိုလ်စိတ်တို့၌။ လဗ္ဘမာနမ္ပိ၊ သော်လည်း။ ဥဒ္ဓစ္စံ၊ သည်။ ဝိသေသတော၊ အားဖြင့်။ ဧတ္ထေဝ၊ ဤနောက်ဆုံးအကုသိုလ်စိတ်၌သာလျှင်။ ဗလဝံ၊ အားကြီး၏။ တတော ဧဝ၊ ပင်လျှင်။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေသု၊ တို့၌။ ပဓာနံ၊ ပြဓာန်းသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဒမေဝ၊ ဤနောက်ဆုံးအကုသိုလ်စိတ်ကိုသာလျှင်။ ဥဒ္ဓစ္စေန၊ နှင့်။ ဝိသေသေတွာ၊ ၍။ ဥဒ္ဓစ္စသမ္ပယုတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တထာ ဟိ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ ပါဠိယံ၊ ၌။ ဣမ၊ ဤနောက်ဆုံးအကုသိုလ်စိတ်၌။
ဒွါဒသဝိဓမ္မိ၊ သော။ တယိဒံ အကုသလစိတ္တံ၊ သည်။ ဆသု၊ ကုန်သော။ အာရမ္မဏေသု၊ တို့တွင်။ ယံ ဝါ တံ ဝါ၊ အမှတ်မရှိ တပါးပါးသော အာရုံကိုမူလည်း။ အာလမ္ဗိတွာ၊ ၍။ ဥပေက္ခာသဟဂတာဟေတုကိရိယာ မနောဝိညာဏဓာတာနန္တရံ၊ မနောဝိညာဏဓာတ်၏ အခြားမဲ့၌။ ဝါ၊ မနောဒွါရာဝဇ္ဇန်း၏ အခြားမဲ့၌။ ကာယဒွါရာဒီဟိ၊ ကုန်သော။ တီဟိ ဒွါရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ကာယကမ္မာဒိဝသေန၊ အားဖြင့်။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ပါဏာတိပါတာဒိကမ္မပထဝသေန စေဝ၊ အစရှိသော ကမ္မပထအစွမ်းအားဖြင့်၄င်း။ ကမ္မဝသေန စ၊ (ကမ္မပထ မဟုတ်သော) ကံ၏အစွမ်းအား ဖြင့်၎င်း။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
တတ္ထ၊ ထို ၁၂-ပါးသော အကုသိုလ်စိတ်တို့တွင်။ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတံ၊ ဂုတ်စိတ်ကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ သေသံ၊ သော။ ဧကာဒသဝိဓမ္ပိ၊ ၁၁-ပါးလည်းဖြစ်သောစိတ်သည်။ စတူသုပိ၊ ကုန်သော။ အပါယေသု၊ တို့၌။ ပဋိသန္ဓိံ၊ ကို။ ဒေတိ၊ ၏။ ပဝတ္တိဝိပါကံ၊ ကို။ သုဂတိယမ္ပိ၊ ၌လည်း။ (ဒေတိ၊ ၏။) ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတံ ပန၊ ဂုတ်စိတ်သည်ကား။ ပဝတ္တိဝိပါကမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ (ဒေတိ၊ ၏။) ဧတ္ထ၊ ရာ၌။ (ဌတွာ ကောစိ စောဒနံ၊ ကို။) အာဟ၊ ၏။ သဗ္ဗဒုဗ္ဗလံ၊ အလုံးစုံတို့အောက်အားနည်းသော။ ဝိစိကိစ္ဆာ သမ္ပယုတ္တံ၊ ယုတ်စိတ်သည်။ ပဋိသန္ဓိံ၊ ကို။ ဒေတိ၊ ၏။ အဓိမောက္ခသဗ္ဘာဝတော၊ က္ခ၏ရှိခြင်းကြောင့်။ တတော၊ ထိုစိတ်ထက်။ ဗလဝန္တမ္ပိ၊ အားကြီးသည်လည်းဖြစ်သော။ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတံ၊ ဂုတ်စိတ်သည်။ (ပဋိသန္ဓိံ၊ ကို။) န ဒေတိ၊ မပေး။ ဣတိ-ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကား။ ကိံ ပန၊ နည်း။ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗေသု၊ သောတာပတ္တိမဂ်သည် ပယ်အပ်သောတရားတို့၌။ အဝုတ္တတ္တာ၊ (ဓမ္မသင်္ဂဏီ ၂၆၉-၌) မဟောအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဣဒမ္ပိ၊ ဤဥဒ္ဓစ္စသဟဂုတ် စိတ်သည်လည်း။ (သီမူနှင့်အညီပင်။ ပိ-သဒ္ဒါဖြင့် သေသအကုသိုလ်စိတ်ကို ပေါင်းသည်) ပဋိသန္ဓိံ၊ ကို။ ဒေန္တံ၊ ပေးသည်ရှိသော်။ အပါယေသု၊ တို့၌။ ဒဒေယျ၊ ရာ၏။ အပါယဂမနီယဉ္စ၊ အပါယ် လားကြောင်းတရားသည်လည်း။ ဒဿနပဟာတဗ္ဗံ၊ တဗ္ဗတရားသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုဒဿနပဟာတဗ္ဗတရားတို့၌။ ဝုစ္စေယျ၊ ဟောအပ်ရာ၏။ န စ ဝုတ္တံ၊ ဟောကား မဟောခဲ့။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဋိသန္ဓိံ၊ ကို။ န ဒေတိ၊ မပေး။ ပန၊ ဆက်။ ဝါ၊ သော်လည်း။ အဿ၊ ထိုဥဒ္ဓစ္စ သဟဂုတ်စိတ်၏။ ပဝတ္တိဝိပါကဒါနံ၊ ပဝတ္တိအကျိုးပေးခြင်းကို။ ပဋိက္ခိပိတုံ၊ ငှါ။ န သက္ကာ၊ နိုင်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ပဋိသမ္ဘိဒါဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတေ၊ ဂုတ်စိတ်၌။ ဉာဏံ၊ သည်။ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ၊ မည်၏။ တဿ၊ ဂုတ်စိတ်၏။ ဝိပါကေ၊ ၌။ ဉာဏံ၊ သည်။ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော၊ ဟောတော်မူခြင်းကြောင့်တည်း။
အပရေ ပန၊ တို့သည်ကား။ အာဟု၊ ကုန်၏။ ပုထုဇ္ဇနဿ၊ ဇဉ်၏ သန္တာန်၌။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ၊ သော။ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတံ၊ စိတ်သည်။ ဒဿနပဟာတဗ္ဗသဟာယသဗ္ဘာဝတော၊ တဗ္ဗတရားဟူသော အဖော်သဟဲ၏ ရှိခြင်းကြောင့်။ ဥဘယဝိပါကမ္ပိ၊ ပဝတ္တိ ပဋိသန္ဓေ နှစ်ထွေသောအကျိုးကိုလည်း။ ဒေတိ၊ ၏။ သေက္ခဿ၊ သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်၏သန္တာန်၌။ (ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတံ၊ သည်။) တဒဘာ ဝတော၊ ထိုအဖော်သဟဲ၏မရှိခြင်းကြောင့်။ န(ဒေတိ)၊ မပေး။ ဣတိ၊ သို့ဆိုကုန်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ဝိစာရေတဗ္ဗံ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်သင့်၏။ ယဿ၊ အကြင်ဥဒ္ဓစ္စသဟဂုတ်စိတ်၏။ ဝိပါကဒါနံ၊ အကျိုးပေးခြင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစိတ်သည်။ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗံ၊ ပယ်အပ်သောတရားသည်။ (ဟောတိ) ကိံ၊ ဖြစ်သလော။ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့မဟုတ်။ နော၊ မဖြစ်သလော။ ဣတိ၊ ဤသို့ဆင်ခြင်သင့်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤဆင်ခြင်သောစကားရပ်၌။ ကိဉ္စ၊ အနည်းငယ်ဖြည့်စွက်ဖွယ် ရှိသေး၏။ တာဝ၊ စွာ။ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗံ၊ သည်။ ယဒိ (သိယာ)၊ အံ့။ ပဋ္ဌာနေ၊ ၌။ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဿ၊ ဗ္ဗတရား၏။ နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယဘာဝေါ၊ ပစ္စည်း အဖြစ်ကို။ ဝတ္တဗ္ဗော၊ ဟောအပ်သည်။ သိယာ၊ ရာ၏။ အထ၊ ထိုသို့မဟုတ်။ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗံ၊ သည်။ (ယဒိ) န (သိယာ)၊ အံ့။ ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗတ္တိကေ၊ တိက်၌။ နေဝဒဿနေန နဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗံ ဣတိ၊ ဗ္ဗံ-ဟူသော။ အဿ၊ ထိုပုဒ်၏။ ဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ (တံ၊ ထိုဥဒ္ဓစ္စသဟဂုတ်စိတ်ကို။ ဝါ၊ သည်။) ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဟောအပ်သည်။ သိယာ၊ ရာ၏။ တဗ္ဗိရုဒ္ဓသဘာဝတာယ၊ ထိုနှစ်ပါးလုံးနှင့်ဆန့်ကျင်သော သဘော ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပုဒ်တို့၌။ ယဒိ န ဝုစ္စေယျ၊ အံ့။ ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့မဟောအပ် မဟောသင့်လျှင်တည်း။ တသ္မိံ တိကေ၊ ၌။ တဿ၊ ထိုစိတ်၏။ နဝတ္တဗ္ဗတာ၊ အဖြစ်သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤကား အနည်းငယ်ဖြည့်စွက်ဖွယ်ပေတည်း။ နာပဇ္ဇတိ၊ မရောက်။ ဝါ၊ မဖြစ်။ ကိံ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကားအဘယ်နည်း။ ဝါ၊ ကြောင့်နည်း။ (ဤနောက်အနက်အလို ဟိတ်အနက် ၌ ပဌမာသက်သည်ဟု ယူအပ်၏) စိတ္တုပ္ပါဒကဏ္ဍေ၊ ၌။ အာဂတာနံ၊ ကုန်သော။ ဒွါဒသန္နံ အကုသလ စိတ္တုပ္ပါဒါနံ၊ စိတ္တုပ္ပါဒ်တို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ ဒွီဟိ ပဒေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ သင်္ဂဟိတတ္တာ၊ သိမ်းယူအပ် သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိဘဇိတွာ၊ ၍။ နိယောဂတော၊ အမြဲယှဉ်သောအားဖြင့်။ ဝါ၊ သီးခြား ကိန်းသေ အားဖြင့်။ ဒေဿတဗ္ဗဿ၊ ပြအပ် ပြသင့်သော။ ကဿစိ၊ သော။ စိတ္တုပ္ပါဒဿ၊ ၏။ အဘာဝါ၊ မရှိ ခြင်းကြောင့်။ ဥပ္ပန္နတ္တိကေ၊ ၌။ အတီတာနံ၊ တို့၏။ နဝတ္တဗ္ဗတာ၊ ကို။ န ဝုတ္တာ ယထာ၊ မဟောအပ် သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဧတဿာပိ၊ ဤဥဒ္ဓစ္စသဟဂုတ်စိတ်၏လည်း။ (န ဝတ္တဗ္ဗတာ၊ ကို။ န ဝုတ္တာ၊ အပ်။) အထ ဝါ၊ ကား။ ဘာဝနာယ၊ ဖြင့်။ ပဟာတုံ၊ ငှါ။ အသက္ကုဏေယျဿာပိ၊ မစွမ်းနိုင်အပ်သည်လည်းဖြစ်သော။ ပုထုဇ္ဇေန၊ ဇဉ်သန္တာန်၌။ ဝတ္တမာနဿ၊ သော။ တဿ၊ ထိုဥဒ္ဓစ္စသဟဂုတ်စိတ်၏။
၄၅၄။ ဝိညာဏန္တိပဒံ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ အပေက္ခိတွာ၊ ငဲ့၍။ အဗျာကတံ၊ ဝိပါကန္တိအာဒိကော၊ အစရှိသော။ နပုံသကနိဒ္ဒေသော၊ ကို။ (ကတော၊ ၏။) တတောဧဝ၊ ပင်လျှင်။ အဓိကတာဗျာကတာပေက္ခာယ၊ ဝိညာဏံ-ပုဒ်နှင့် စပ်ယှဉ်အပ်သော အဗျာကတံ-ပုဒ်ကိုငဲ့သဖြင့်။ ဝါ၊ ဝိညာဉ်၏အရာဖြစ်သော အဗျာကတကိုငဲ့သဖြင့်။ ဒုဝိဓန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အညထာ၊ ဖြင့် ဆိုအပ်သည်ရှိသော်။ ရူပနိဗ္ဗာနာနမ္ပိ၊ တို့၏လည်း။ အဗျာကတဘာဝတော၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုအဗျာကတကို။ စတုဗ္ဗိဓန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဝါပကဿ၊ ၏။ ကာမာဝစရာဒိဘာဝေါ၊ ရ-စသည်တို့၏အဖြစ်ကို။ ကုသလေ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်ပင်လျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ အဟေတုကတာ၊ အဟိတ်၏အဖြစ်ကို။ သဟေတုကတ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ သမ္ပယုတ္တဟေတုဝသေန၊ ဖြင့်။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) နိဗ္ဗတ္တဟေတုဝသေန၊ ဖြစ်စေတတ်သော ဟိတ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ န (ဝေဒိတဗ္ဗာ)၊ အပ်။ ဟိ၊ မှန်။ ဝိပါကဿ၊ ၏။ သဟေတုကတာ၊ သဟိတ် အဖြစ်ကို။ (ဝုစ္စတိ-၌ စပ်) သဟေတုကကမ္မဝသေန၊ သဟိတ်ကံ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သိဇ္ဈမာနာပိ၊ ပြီးငြားသော်လည်း။ သမ္ပယုတ္တ ဟေတုဝသေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ အညထာ၊ ဖြင့် ဆိုအပ်သည်ရှိသော်။ အဟေတုကော၊ ဖြစ်သော။ ဝိပါကော၊ သည်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဟောတိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ အံ့။ တတ္ထ၊ ထိုအမေးပြဿနာ၌။ ကာရဏံ၊ ကို။ ဝုတ္တမေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ကိဉ္စ၊ အနည်းငယ်ဆိုဖွယ်အထူးရှိသေး၏။ အာရမ္မဏာဘိနိပါတမတ္တေသု၊ အာရုံ၌ကျကာမျှဖြစ်ကုန်သော။ ပဉ္စသု ဝိညာဏေသု၊ တို့၌။ အလောဘာဒိသမ္ပယောဂေါ၊ သည်။ န သမ္ဘဝတိယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ မန္ဒတရမန္ဒကိစ္စေသု၊ အထူးသဖြင့် နုံ့သောကိစ္စ သာမန်နု့ံသောကိစ္စရှိကုန်သော။ သမ္ပဋီစ္ဆသန္တီရဏေသု၊ တို့၌။ (အလောဘာဒိသမ္ပယောဂေါ၊ သည်။) န သမ္ဘဝတိ၊ ဖြစ်။) ဣတိ၊ သို့။ ဟေတူနံ၊ တို့၏။ ဥပ္ပတ္တိယာ၊ ဖြစ်ခြင်း၏။ အသမ္ဘဝတောပိ၊ မဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်လည်း။ နေသံ၊ ထိုအဟိတ်ဝိပါက်တို့၏။ အဟေတုကတာ၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။
မနောဝိညာဏတော ဥပ္ပဇ္ဇနဝိသိဋ္ဌမနနကိစ္စာနံ၊ မနောဝိညာဉ်မှဖြစ်ခြင်းကိစ္စထူးသော သိခြင်းကိစ္စတို့၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ မနောမတ္တာ၊ သိခြင်းမျှဖြစ်သော။ ဓာတု၊ သည်။ မနောဓာတု၊ မည်၏။ (သမ္ပဋိစ္ဆိုန်းသည်ပဉ္စဝိညာဉ်၏ အခြားမဲ့၌ဖြစ်သောကြောင့် မနောဝိညာဉ်မှ ဖြစ်ခြင်းကိစ္စမရှိဟု ဆိုသည်။)
ဧတဿ၊ အား။ စက္ခုသန္နိဿတံ၊ စက္ခုပသာဒကို မှီသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ရူပဿ၊ အဆင်းကို။ ဝိဇာနနံ၊ သိခြင်းဟူသော။ လက္ခဏံ၊ သည်။ ( အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ စက္ခု။ပ။လက္ခဏံ၊ မည်၏။ တတ္ထ၊ ထိုပုဒ်၌။ စက္ခုသန္နိဿိတ-ဝစနေန၊ တ-ဟူသောစကားဖြင့်။ ရူပါရမ္မဏံ၊ ဆင်းလျှင် အာရုံရှိသော။ အညံ၊ စက္ခုဝိညာဉ်မှတပါးသော။ ဝိညာဏံ၊ ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇန်း သမ္ပဋိ စ္ဆိုန်းစသော ဝိညာဏ်ကို။ နိဝတ္တေတိ၊ နစ်စေ၏။ ဝိဇာနနဂ္ဂဟဏေန၊ န-သဒ္ဒါဖြင့်။ စက္ခု-သန္နိဿိတေ၊ ကုန်သော။ ဖဿဒိကေ၊ တို့ကို။ နိဝတ္တေတိ၊ ၏။ စက္ခုရူပဂ္ဂဟနေဏ၊ စက္ခု-ဟူသောသဒ္ဒါ နှစ်ခုဖြင့်။ ဥဘယာဓီနဝုတ္တိကတ္တာ၊ စက္ခုနှင့် ရူနှစ်ပါးကို မှီသောဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိညာဏံ၊ ကို။ နိဿယတော စ၊ မှီရာအားဖြင့်၎င်း။ အာရမ္မဏတော စ၊ ဖြင့်၎င်း။ ဝိဘာဝေတိ၊ ၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ စက္ခု နာမ၊ မည်သည်။ ယဒိ န သိယာ၊ အကယ်၍မရှိငြားအံ့။ (စက္ခု-မရှိပဲ မြင်နိုင်သည်ဆိုလျှင်-ဟု ဆိုလို၏) အန္ဓာပိ၊ သူကန်းတို့သည်လည်း။ ရူပံ၊ ကို။ ပေဿယျုံ၊ မြင်ကုန်ရာ၏။ န စပဿ န္တိ၊ မြင်ကား မမြင်ကုန်။ စ၊ ပရိကပ္ပတပါးကား။ နီလာဒိရူပံ နာမ၊ အညိုအစရှိသော အဆင်းမည်သည်။ ယဒိ န သိယာ၊ အံ့။ (အဆင်းမရှိပဲ မြင်နိုင်သည်ဆိုလျှင်-ဟု ဆိုလို၏) ဒေသာ-ဒိနိယမေန၊ အရပ်စသည်ကို သတ်မှတ်ခြင်းသည်။ ဝါ၊ အရပ်စသည်ဖြင့်သတ်မှတ်ခြင်းသည်။ န ဘဝိတဗ္ဗံ၊ မရှိလေရာ။ နိယမော စ၊ သတ်မှတ်ခြင်းသည်လည်း။ အတ္ထေဝ၊ ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ စိတ္တဿ၊ ၏။ ဧကန္တသာရမ္မဏတာ စ၊ စင်စစ် သာရမ္မဏအဖြစ်ကိုလည်း။ ဝုတ္တာ၊ ဟောတော်မူအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာရမ္မဏေန၊ နှင့်။ ဝိနာ၊ ၍။ နီလာဒိအာဘာသံ၊ အညိုစသည်ကို ထင်လင်းစေနိုင်သော။ စိတ္တံ၊ သည်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။
ပန၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ဝစနဘေဒေါ၊ ဝုစ်၏အကွဲအပြားကို။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကတော၊ နည်း။ ဣတိ၊ အံ့။ ဧကမ္ပိ၊ တခုဖြစ်သော်လည်း။ ဝါ၊ ဖြစ်သော။ စက္ခု၊ စက္ခုပသာဒရုပ်သည်။ စက္ခုဝိညာဏဿ၊ အား။ ဝါ၊ ၏။ ပစ္စယော၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သော အကြောင်းအထောက်အပံ့သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ရူပံ ပန၊ အဆင်းရုပ်သည်ကား။ အနေကမေဝ၊ များစွာသည်သာလျှင်။ သံဟတံ၊ ပေါင်းစပ်အပ်သည်ဖြစ်၍။ (စက္ခုဝိညာဏဿ၊ အား။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဣမဿ ဝိသေသဿ၊ ကို။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ (ဝစနဘေဒေါ၊ ကို။ ကတော၊ ၏။) ဧကမ္ပိ၊ သော။ စက္ခု၊ သည်။ ဝိညာဏဿ၊ အား။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ရူပံ ပန၊ သည်ကား။ အနေကမေဝ၊ သာလျှင်။ (ဟုတွာ၊ ၍။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိဧတ္ထ၊ ၌။ ကာရဏံ၊ ကား။ ကိံပန၊ နည်း။ ပစ္စယဘာဝိသေသတော၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်၏ထူးခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ စက္ခု၊ သည်။ စက္ခုဝိညာဏဿ၊ အား။ နိဿယပုရေဇာတဣန္ဒြိယဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေတိ၊ တို့ဖြင့်။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောန္တံ၊ သော်။ ဝါ၊ သော။ (စက္ခု၊ သည်။) အတ္ထိဘာဝေနေဝ၊ ရှိသည်၏အဖြစ် ဖြင့်သာလျှင်။ (ပစ္စယော၊ သည်။) ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တသ္မိံ၊ ထိုစက္ခုပသာဒသည်။ သတိ၊ သော်။ တဿ၊ ထိုစက္ခုဝိညာဏ်၏။ ဘာဝတော၊ ရှိခြင်းကြောင့်၎င်း။ အသတိ၊ သော်။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်၎င်းတည်း။ ယတော၊ ယင်းသို့ရှိသည်၏အဖြစ်ဖြင့် ကျေးဇူးပြုတတ်သောကြောင့်။ တံ၊ ထိုစက္ခုပသာဒသည်။ အတ္ထိ အဝိဂတပစ္စယေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အဿ၊ ထိုစက္ခုဝိညာဉ်အား။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုစ္စတိ၊ ဟောတော်မူအပ်၏။ စ၊ ဆက်။ အဿ၊ ထိုစက္ခုဝိညဉ်၏။ တန္နိဿယတာ၊ ထိုစက္ခုပသာဒလျှင် မှီရာရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ အရူပဘာဝတော၊ နာမ်၏အဖြစ် ကြောင့်။ ဧကဒေသေန၊ တစိတ်တဒေသအားဖြင့်။ အလ္လီယနဝသေန၊ ကပ်ငြိသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ န ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ၊ အလိုမရှိအပ်။ အထခေါ၊ စင်စစ်သော်ကား။ ဂရုရာဇာဒီသု၊ ဆရာနှင့် မင်းစသည်တို့၌။ သိဿရာဇပုရိသာဒီနံ၊ တပည့်နှင့် မင်းချင်းယောကျ်ားစသည်တို့၏။ (နိဿယနံ) ဝိယ၊ မှီခြင်းကဲ့သို့။ တပ္ပဋိဗဒ္ဓဝုတ္တိတာယ၊ ထိုစက္ခုပသာဒနှင့်စပ်သော ဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ (ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ၊ ၏။) ပန၊ ဆက်။ ဣတရေ၊ နိဿယပစ္စည်းမှတပါးကုန်သော။ ပစ္စယော၊ တို့ကို။ တေန တေန ဝိသေသေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ သွာယံ ပစ္စယဘာဝေါ၊ ထိုမှီရာ၏အဖြစ်ဖြင့် ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏အဖြစ်သည်။ ဧကသ္မိံ၊ တခုသောစက္ခုပသာဒ၌။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့်သည်ကား။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧကမ္ပိ၊ သော။ စက္ခု၊ သည်။ ဝိညာဏဿ၊ အား။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ စက္ခုဉ္စ ပဋိစ္စာတိ၊ ဟူ၍။ ဧကဝစနေန၊ ဧကဝုစ်ဖြင့်။ နိဒ္ဒေသော၊ ကို။ ကတော၊ ၏။
ပန၊ ပါး။ ရူပံ၊ အဆင်းရုပ်သည်။ ပုရေတရံ၊ စွာ။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဝိဇ္ဇမာနက္ခဏေယေဝ၊ ထင်ရှား ရှိသော ခဏ၌သာလျှင်။ ဥပကာရကတ္တာ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ စက္ခု ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ပုရေဇာတအတ္ထိအဝိဂတပစ္စယေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ပစ္စယော၊ သည်။ ယဒိပိ ဟောတိ၊ အကယ်၍ကား ဖြစ်ပေ၏။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ အနေကမေဝ၊ များစွာသည်သာလျှင်။ သံဟတံ၊ ပေါင်းစပ်အပ် သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အာရမ္မဏဘာဝတော၊ အာရုံဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ သဘာဝဘူတံဝါ၊ သဘောတရားဖြစ်၍မူလည်းဖြစ်သော။ ပရိကပ္ပိတာ ကာရမတ္တံ ဝါ၊ ကြံဆအပ်သောအခြင်းအရာမျှမူလည်းဖြစ်သော။ ယံ ပစ္စယဓမ္မံ၊ အကြင်အာရုံ အကြောင်းတရားကို။ (သီမူ၌ ယ ဉှိ ပစ္စယံ သဘာဝဓမ္မဘူတံ ပရိကပ္ပိတာကာရမတ္တံ ဝါ-ဟု ရှိ၏) ဝိညာဏံ၊ သည်။ ဝိဘာဝေန္တံ၊ ထင်လင်းစေလျက်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ တဒညေသဉ္စ၊ ထိုမှတပါးသော တရားတို့၏လည်း။ (ဤ၌ စ-ပိုဟန် ရှိသည်) ပစ္စယဘာဝေ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သောအကြောင်း၏ အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ သော (ပစ္စယဓမ္မော)၊ ထိုထင်လင်းစေအပ်သော ပစ္စည်းတရား သည်။ သာရမ္မဏသဘာဝတာယ၊ အာရုံရှိသော သဘောရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ယံ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုသောအာရုံကို။ အနာလမ္ဗိတွာ၊ မစွဲကိုင်မူ၍။ ဝါ၊ အာရုံမပြုမူ၍။ ပဝတ္တိတုံ၊ ငှါ။ အသမတ္တဿ၊ သော။ တဿ၊ ထိုဝိညာဉ်၏။ ဩလုမ္ဗ၊ ထောက်မှီ၍။ ပဝတ္တိကာရဏတာယ၊ ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်း၏ အဖြစ်ဖြင့်။ အာလမ္ဗနီယတော၊ စွဲကိုင်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အာရမ္မဏံ နာမ၊ မည်၏။ တဿ၊ ထိုဝိညာဉ်၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ယထာ တထာ၊ အမှတ်မထား တပါးပါးသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ (သဘာဝနှင့် ပရိကပ္ပိတ နှစ်ပါးတွင် တပါးပါးဖြင့်ဟု ဆိုလို၏။) သဘာဝူပလဒ္ဓိဝသေန၊ သဘောကိုရသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အာရမ္မဏပစ္စယလာဘော၊ ပစ္စည်းကိုရခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ စက္ခုဝိညာဏံ၊ သည်။ ရူပံ၊ အဆင်းရုပ်ကို။ အာရဗ္ဘ၊ ၍။ ပဝတ္တမာနံ၊ သော်။ တဿ၊ ထိုအဆင်းရုပ်၏။ သဘာဝံ၊ ကို။ ဝိဘာဝေန္တမေဝ၊ ထင်လင်းစေလျက်သာလျှင်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဣန္ဒြေနှင့်စပ်သောဖြစ်ခြင်းရှိသော။ အဿ၊ ထိုဝိညာဉ်၏။ သာ အာရမ္မဏသဘာဝူပလဒ္ဓိ၊ ထိုအာရုံသဘောကိုရခြင်းသည်။ (ဤ၌ ပုဒ်မပိုသည်) ဧကဒွိကလာပဂတဝဏ္ဏဝသေန၊ ကလာပ်တခု နှစ်ခု၌ တည်သော အဆင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ (သီမူ၌ ဒွိ-မရှိ) န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ကတိပယကလာပဂတဝဏ္ဏဝသေနာပိ၊ ကလာပ်အနည်းငယ်၌တည်သောအဆင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့် လည်း။ ဝါ၊ ကလာပ်သုံးလေးငါးခု၌တည်သော အဆင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ အထ ခေါ၊ စင်စစ်သော်ကား။ အာဘောဂါနုရူပံ၊ စွာ။ အာပါထဂတဝဏ္ဏဝသေန၊ ထင်ခြင်းသို့ရောက်သောအဆင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနေကမေဝ၊ သာလျှင်ဖြစ်သော။ ရူပံ၊ အဆင်းရုပ်သည်။ သံဟစ္စကာရိတာယ၊ ပေါင်းစပ်၍ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝိညာဏဿ၊ အား။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ရူပေစာတိ၊ ဟူ၍။ ဗဟုဝစနေန၊ ဖြင့်။ နိဒ္ဒိသိ၊ ပြီ။
ပန၊ ဆက်။ ရူပါယတနံ။ပ။ပစ္စယောတိ၊ ဟူ၍။ ယံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားကို။ ကထံ၊ သို့။ (ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ နည်း။) ဣတိ၊ အံ့။ တမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ (ဝုတ္တံ-၌ စပ်) ယာဒိသံ၊ အကြင်သို့ သဘောရှိသော။ ရူပါယတနံ၊ သည်။ စက္ခုဝိညာဏဿ၊ အား။ အာရမ္မဏပစ္စယေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စယော၊ သည်။ (သီမူ၌ အာရမ္မဏပစ္စယော-ဟု ရှိ၏။) ဟောတိ၊ ၏။ တာဒိသမေဝ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော ရူပါယတနကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုရူပါယတနသည်။ ကီဒိသံ ပန၊ အဘယ်သဘောရှိပါသနည်း။ ဣတိ၊ အံ့။ သမုဒိတံ၊ အပေါင်းသဘောရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အယံ အတ္ထော၊ သည်။ ပါကဋော၊ ထင်ရှား၏။ ဧဝဉ္စ ကတွာ၊ ကြောင့်။ စက္ခုဝိညာဏဒယော၊ ညာဉ်စသည်တို့သည်။ အာယတနသလ္လက္ခဏဝသေန၊ အာယတနကို မှတ်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သလ္လက္ခဏာရမ္မဏာ၊ မှတ်သောအာရုံရှိကုန်၏။ ဝါ၊ ဝိပဿနာ၏အာရုံရှိကုန်၏။ ဒဗ္ဗသလ္လက္ခဏဝသေန၊ ဒြဗ်ကိုမှတ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (သလ္လက္ခဏာရမ္မဏာ၊ ကုန်သည်။) န၊ မဟုတ်ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တမ္ပိ၊ ထိုစကားသည် လည်း။ ယုတ္တမေဝ၊ သင့်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ရာ၌။ သမုဒါယာရမ္မဏတာ၊ အပေါင်းလျှင် အာရုံရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ န အာသင်္ကိသဗ္ဗာ၊ မယုံမှားအပ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) သမုဒါယာဘာဂေဿဝ၊ အပေါင်းကိုနှလုံးသွင်းခြင်း၏ပင်လျှင်။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်တည်း။ ပန၊ သော်လည်း။ သမုဒိတာ၊ ပေါင်းအပ်ကုန်သော။ ဝဏ္ဏဓမ္မာ၊ တို့သည်။ အာရမ္မဏပစ္စယော၊ တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ပန၊ ဆက်။ ပစ္စေကံ၊ သီး။ ဝါ၊ တခုချင်း။ အသမတ္ထာ၊ မစွမ်းနိုင်ကုန်သော အဆင်းတို့သည်။ သမုဒိတာ၊ ပေါင်းစုအပ်ကုန်သည်ရှိသော်။ အာရမ္မဏာ ပစ္စယာ၊ အာရုံဖြစ်ကုန်သော ပစ္စည်းတို့သည်။ (ရှေးဝါကျ၌ကဲ့သို့ အာရမ္မဏပစ္စယော-ဟူ၍သာ ရှိသင့်၏) ကထံ၊ သို့။ ဟောန္တိ၊ ကုန်သနည်း။ ဟိ၊ မေးသင့်စွ။ ပစ္စေကံ၊ သီး။ ဝါ၊ တယောက်ချင်း။ ဒဋ္ဌုံ၊ ငှါ။ အသက္ကောန္တာ၊ ကုန်သော။ အန္ဓာ၊ သူကန်းတို့သည်။ သမုဒိတာ၊ ပေါင်းစုအပ်ကုန်သော်လည်း။ (ပိ-ကြေ) န ပဿတိ၊ မမြင်ကုန်။ ဣတိ၊ အံ့။ ဣဒံ၊ (တခုချင်း မစွမ်းနိုင်သောအရာတို့ကို ပေါင်းစုအပ်သော်လည်း မစွမ်းနိုင်ဟဟူသော) ဤအနက်သဘောသည်။ န ဧကန္တကံ၊ ဧကန်ကိန်းသေမဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ ကား) ဝိသုံ ဝိသုံ၊ သီး။ အသမတ္ထာနံ၊ ကုန်သောသူတို့၏။ သိဝိကာဝဟနဒီသု၊ ထမ်းစင်ကို ထမ်းဆောင်ခြင်းစသော အမှုတို့၌။ သမတ္ထတာယ၊ စွမ်းနိုင်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဒဿနတော၊ မြင်ရခြင်းကြောင့်တည်း။ စ၊ သည်မျှသာမကသေး။ ယသ္မိံ ဌာနေ၊ ၌။ ပစ္စေကံ၊ သီး။ ဌိတာနံ၊ ကုန်သော။ ကေသာဒီနံ၊ ဆံပင်စသည်တို့၏။ ဝဏ္ဏံ၊ ကို။ ဂဟေတုံ၊ ယူခြင်း-မြင်ခြင်းငှါ။ န သက္ကာ၊ နိုင်။ တသ္မိံယေဝဌာနေ၊ ၌သာလျှင်။ သမုဒိတာနံ၊ ပေါင်းစုအပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ (ဌိတာနံ၊ ကုန်သော။ ကေသာဒီနံ၊ တို့၏။) ဝဏ္ဏံ၊ ကို။ ဂဟေတုံ၊ ငှါ။ သက္ကာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုအဆင်းရုပ်တို့၏။ သံဟစ္စကာရိတာ၊ ပေါင်းစပ်၍ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏အဖြစ်သည်။ ဘိယျောပိ၊ လွန်စွာတည်း။ ပရိဗျတ္တာ၊ ထင်ပေါ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဧတေန၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့သောစကားဖြင့်။ စက္ခုဝိညာဏဿ၊ ၏။ ပရမာဏုရူပံ၊ ဏု၏အဆင်းသည်။ အာရမ္မဏံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ဖြစ်သလော။) ဥဒါဟု၊ ဟုတ်။ တံ သမုဒါယော၊ ထိုပရမာဏု၏အဆင်းအပေါင်းသည်။ (အာရမ္မဏံ ဟောတိ၊ လော။) ဣတိအာဒိကာ၊ အစရှိသော။ စောဒနာ၊ ကို။ ပဋိက္ခိတ္တာ၊ ပယ်အပ်ပြီ။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ သောတဉ္စ ပဋိစ္စ သဒ္ဒေ စာတိအာဒီသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဧသေဝနယော၊ တည်း။ ဧဝံ၊ သို့။ ဥဘယာဓီနဝုတ္တိကတာယ၊ ကြောင့်။ စက္ခုဝိညာဏဿ၊ ကို။ နိဿယတော စ၊ ဖြင့်၄င်း။ အာရမ္မဏတောစ၊ ဖြင့်၄င်း။ (စက္ခုရူပဂ္ဂဟဏေန၊ ဖြင့်။) ဝိဘာဝနံ၊ ကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ ဧဝံ၊ တူ။ သောတဝိညာဏာဒီသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်၏။
ရူပမတ္တာရမ္မဏရသန္တိ၊ ကား။ ရူပါယတနမတ္တေဿဝ၊ ရူပါယတနမျှကိုသာလျှင်။ အာရမ္မဏကရဏရသံ၊ အာရုံပြုခြင်းကိစ္စရှိ၏။ မတ္တသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အာရမ္မဏန္တရံ၊ အာရုံတပါးကို။ နိဝတ္တေတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ရူပါယတနေပိ၊ န-၌လည်း။ လဗ္ဘမာနေ၊ ရအပ်ကုန်သော။ ဧကစ္စေ၊ အချို့ကုန်သော။ ဝိသေသေ၊ အထူးတို့ကို။ နိဝတ္တေတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ စက္ခုဝိညာဏံ၊ သည်။ ဝဏ္ဏမတ္တသော၊ အဆင်းမျှမှ။ အညံ၊ သော။ ကိဉ္စ၊ သော။ တတ္ထ၊ ထိုအဆင်း၌။ ဝိသေသံ၊ အညိုအစရှိသော အထူးကို။ ဂဟေတုံ၊ ငှါ။ န သက္ကောတိ၊ မစွမ်းနိုင်။ တေန၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ပဉ္စဟိ ဝိညာဏေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အဘိနိပါတမတ္တာ၊ ရူပါရုံစသည်တို့၌ ရှေးရှုကျခြင်းကို။ အညတြ၊ ကြဉ်၍။ ကဉ္စိ၊ သော။ ဓမ္မံ၊ ကုသိုလ်စသော တရားကို။ (ဝိဘင်းအဋ္ဌကထာဖွင့်အနက်) ဝါ၊ အညိုအရွှေ စသောသဘောအထူးကို။) ဝိဘင်းမူလအနုဋီကာဖွင့်အနက်) န ပဋိဝိဇာနာတိ၊ မသိတတ်။ ဝါ၊ ခွဲခြား၍ မသိတတ်။ ဣတိ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏။ စက္ခုဝိညာဏံ၊ ကို။ (ဂယှတိ-၌ စပ်) ဝါ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ၊ ဖြစ်လတ်သော်။ ရူပါရမ္မဏေ ဧဝ၊ ၌သာလျှင်။ ဥပ္ပဇ္ဇနတော၊ ကြောင့်။ တဒဘိမုခဘာဝေန၊ ထိုရူပါရုံသို့ ရှေးရှုသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဂယှတိ၊ ယူအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ရူပါဘိမုခဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အတ္တနော၊ ၏။ အနန္တရံ၊ ၌။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ၊ ကုန်သော။ အရူပဓမ္မာနံ၊ တို့အား။ (ဥပကာရကာ၌ စပ်) သမနန္တရဝိဂတာ၊ ကောင်းစွာအခြားမဲ့၌ ချုပ်ကင်းကုန်သော။ အရူပဓမ္မာ၊ တို့သည်။ (အာသန္နကာရဏံ ဟောန္တိ-၌ စပ်) ပဝတ္တိဩကာသဒါနေန၊ ဖြစ်ခွင့်ပေးသောအားဖြင့်။ အနန္တရသမနန္တရနတ္ထိဝိဂတပစ္စယေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဥပကာရကာ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ကြောင့်။ နိဿယာရမ္မဏဓမ္မာ ဝိယ၊ မှီရာနှင့်အာရုံတရားတို့ကဲ့သို့။ အာသန္နကာရဏံ၊ နီးသောအကြောင်းသည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။) ရူပါရမ္မဏာယ ကိရိယမနေဓာတုယာ အပဂမဂဒဋ္ဌာနန္တိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ သောတဝိညာဏာဒီသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ သာလျှင်။ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
စက္ခုဝိညာဏာဒိဂဟိတံ၊ စက္ခုဝိညာဉ်စသည်တို့သည် ယူအပ်ပြီးသော။ ရူပါဒိအာရမ္မဏံ၊ အဆင်းစသော အာရုံကို။ တဒနန္တရမေဝ၊ ထိုစက္ခုဝိညာဉ်စသည်တို့၏ အခြားမဲ့၌သာလျှင်။ (ဂဏှန္တီ-၌ စပ်) အပရိပတန္တံ၊ မကျသည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ သမ္ပဋိစ္ဆန္တီ ဂဏှန္တီဝိယ၊ ခံယူဘိသကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ရူပါဒိသမ္ပဋိစ္ဆနရသာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တထာဘာဝေနသမ္ပဋိစ္ဆနဘာဝေန၊ ထိုသို့ သဘောရှိသည်၏အဖြစ်, လက်ခံသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ပစ္စုပတိဋ္ဌတိ၊ ရှေးရှုထင်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တထာဘာဝပစ္စုဋ္ဌာနာ၊ မည်၏။
ဆသု၊ ကုန်သော။ အာရမ္မဏေသု၊ တို့တွင်။ ကဒါစိ၊ တရံတခါ၌။ ပဉ္စန္နံ၊ ငါးပါးသောအာရုံ တို့ကို။ (သန္တီရဏကိစ္စတပ်သော စိတ်ကိုရည်၏) တတော ဝါ၊ ထိုငါးပါးသောအာရုံမှမူလည်း။ ကတိပယာနံ၊ အနည်းငယ်သော အာရုံတို့ကို။ (စက္ခုစသည်တို့တွင် ၁-ပါး ၂-ပါး ၃-ပါး ချို့သောသူတို့ ၏ သန္တီရဏကိစ္စတပ်သည်ကို ရည်၏) ဝိဇာနနသဘာဝါပိ၊ သိခြင်းသဘောရှိသော်လည်း။ ဆဋ္ဌာရမ္မဏဝိဇာနနလက္ခဏာ၊ ရှိ၏ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တံသဘာဝါနတိဝတ္တနတော၊ ထိုခြောက်ပါးသောအာရုံကို သိခြင်းသဘောကိုမလွန်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ဆသွေဝ၊ တို့၌သာလျှင်။ ဣတရေသံ၊ ကုန်သော။ အာရမ္မဏာနံ၊ ငါးပါး လေးပါး အစရှိသော အာရုံတို့၏။ အန္တောဂဓတ္တာ၊ ကြောင့်ည်း။ သန္တီရဏကိစ္စာတိ၊ ဟူသည်ကား။ သန္တီရဏတဒါရမ္မဏကိစ္စာဝါ၊ စုတိကိစ္စရှိသည်မူလည်း ဖြစ်သော။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဟဒယဝတ္ထုပဒဋ္ဌာနာတိ ဣဒံ၊ ဟူသော ဤပုဒ်ကို။ ဒွိန္နံ၊ ကုန်သော။ ဣမာသံမနောဝိညာဏဏဓာတူနံ၊ တို့၏။ ဧကန္တေနေဝ၊ သာလျှင်။ ဟဒယဝတ္ထုသန္နိဿယတာယ၊ ဝတ္ထုလျှင် မှီရာရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဝါ၊ သော်လည်း။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ တံတံအနန္တရာတီတ ဝိညာဏာပဂမပဒဋ္ဌာနာတိပိ၊ ထိုထိုအခြားမဲ့အတိတ်ဖြစ်သော ဝိညာဉ်၏ကင်းခြင်းလျှင် ပဒဋ္ဌာန်ရှိ၏ ဟူ၍လည်း။ ဝတ္ထုံ၊ ငှါ။ ဝဋ္ဋတိယေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ တဿာ ဘေဒေါတိ၊ ကား။ ဒုဝိဓာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာယ၊ သော။ တဿာဝိပါကမနောဝိညာဏဓာတုယာ၊ ၏။ ဒုဝိဓတာသင်္ခါတော၊ နှစ်ပါးအပြားရှိသည်၏ အဖြစ်ဟုဆိုအပ်သော။ ဘေဒေါ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဧကန္တမိဋ္ဌာရမ္မဏေတိ၊ ကား။ ဧကန္တေနေဝ၊ သာလျှင်။ ဣဋ္ဌေ၊ သော။ အာရမ္တဏေ၊ ၌။ အတိဝိယ ဣဋ္ဌာရမ္မဏေ၊ အလွန်အလိုရှိအပ်သောအာရုံ၌။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ပဉ္စဒွါရေ စေဝ ဇဝနာဝသောနေ စာတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ပဉ္စဒွါရေ၊ ၌။ သမ္ပဋိစ္ဆနဝေါဋ္ဌဗ္ဗနာနံ၊ တို့၏။ အန္တရာဋ္ဌံ၊ အကြားဖြစ်သော။ ဌာနံ၊ ၄င်း။ ဣတရတြ၊ ဤမှတပါးသောဇော၏အဆုံး၌။ ဇဝနဘဝင်္ဂါ၊ တို့၏။ (အန္တရာဋ္ဌံ၊ သော။ ဌာနံ၊ ၄င်း။) ဣတိ ဧတံ၊ သို့။ ဒွိဌာနာ၊ ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတရာယပိ၊ ဤမှတပါးသော မနောဝိညာဏဓာတ်၏လည်း။ သန္တီရဏတဒါရမ္မကာလေ၊ ရုံဖြစ်ခိုက်ကာလ၌။ ယထာဝုတ္တမေဝ၊ ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်းသာလျှင်ဖြစ်သော။ ဌာနံ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။) ပဋိသန္ဓိအာဒိကာလေ ပန၊ ပဋိသန္ဓေစသည်ဖြစ်ခိုက်ကာလ၌မူကား။ စုတိဘဝင်္ဂါနံ၊ တို့၏။ အန္တရာဋ္ဌံ၊ သည်။ ပဋိသန္ဓိယာ၊ ၏။ (ဌာနံ၊ တည်း။) ပဋိသန္ဓိအာဝဇ္ဇနာနံ စ၊ တို့၏၄င်း။ တဒါရမ္မဏာဝဇ္ဇနာနံ စ၊ တို့၏၄င်း။ ဇဝနာဝဇ္ဇနာနံစ၊ တို့၏၄င်း။ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနာဝဇ္ဇနာနံစ၊ တို့၏၄င်း။ အန္တရာဠံ၊ သည်။ ဘဝင်္ဂဿ၊ ၏။ (ဌာနံ၊ တည်း။) တဒါရမ္မဏပဋိသန္ဓီနံ ဝါဟူ၍လည်း ရှိသင့်၏) အန္တရာဠံ၊ သည်။ စုတိယာ၊ ၏။ ဌာနံ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ဆသူတိ ဧတ္ထ၊ ပုဒ်၌။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ သာလျှင်။ ဝိဘာဂေါ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ကာယဿ၊ ကာယပသာဒ၏။ နိဿယဘူတာနံ၊ မှီရာဘူတရုပ်တို့၏၄င်း။ နာတိဣဋ္ဌဖောဋ္ဌဗ္ဗဘူတာနံ၊ အတိဣဋ္ဌမဟုတ်သော။ ဝါ၊ ဣဋ္ဌမဇ္ဈတ္တဖြစ်သော ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံဘူတရုပ်တို့၏၄င်း။ ပဋိဃဋ္ဋနာနိဃံသဿ၊ ထိပါးတိုက်ခိုက်ခြင်း၏။ ဗလဝဘာဝတော၊ ကြောင့်။ ကာယဝိညာဏံ၊ သည်။ သုခသမ္ပယုတ္တံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဥပါဒါရူပါနံယေဝ၊ ဥပါဒါရုပ်တို့၏သာလျှင်။ ဃဋ္ဋနာ၊ သည်။ ဒုဗ္ဗလာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ စက္ခုဝိညာဏာဒီနိ၊ တို့သည်။ ဥပေက္ခာသဟဂတာနိ၊ တို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) တေန၊ ကြောင့်။ သေသံဥပေက္ခာယုတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သေသံ၊ သော။ ဆဗ္ဗိဓမ္ပိ၊ ခြောက်ပါးအပြား ရှိသော ဝိညာဉ်သည်လည်း။ (သေသအရကိုပြသည်)
အလောဘာဒေါသာမောဟ စေဝ၊ အမောဟတို့သည်၄င်း။ အလောဘာဒေါသာ စ၊ အလောဘနှင့် အဒေါသတို့သည်၄င်း။ အလောဘာဒယော၊ အလောဘ စသည်တို့ မည်ကုန်၏။ တေဟိ အလောဘာဒီဟိ၊ ထိုအလောဘအစရှိကုန်သော။ ဝိပါကဟေတူဟိ၊ ဝိပါတ်ဟိတ်တို့နှင့်။ သမ္ပယုတ္တံ၊ ယှဉ်သောစိတ်သည်။ အလောဘာဒိဝိကဟေတုသမ္ပယုတ္တံ၊ မည်၏။ ကာမာဝစရ။ပ။ဘေဒတောတိ၊ ကား။ ကာမာဝစရံ ကုသလံ၊ သိုလ်စိတ်သည်။ သောမနဿုပေက္ခောဉာဏသင်္ခါရဘေ ဒတော၊ ဖြင့်။ အဋ္ဌဝိဓံ၊ သည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဣဒမ္ပိ၊ ဤသဟိတ်ကာမာဝစရကုသလ ဝိပါတ်စိတ်သည်လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူပင် ရှစ်ပြားအပြားရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အဋ္ဌဝိဓတာယ၊ ရှစ်ပါးအပြားရှိသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ သဒိသတံ၊ တူသည်၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ကာမာဝစရဘာဝတောစ၊ ရအဖြစ်အားဖြင့်၄င်း။ ဟီနာဒိတော စ၊ ဟီနစသည်အားဖြင့်၄င်း။ ယောနီသု၊ လေးပါးသောယောနိတို့၌။ ဥပ္ပတ္တိတော စ၊ ဖြင့်၄င်း။ သဒိသမေဝ၊ လျှင်တည်း။ ပန၊ ထူးသည်ကို ဆိုအံ့။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မတော စ၊ (ယေဝါပနက-၌လာသော) သမ္ပယုတ်တရားအားဖြင့်၄င်း။ အာရမ္မဏတောစ၊ အာရုံအားဖြင့်၄င်း။ ပဝတ္တိအာကာရတော စ၊ ဖြစ်ပုံအခြင်းအရာအားဖြင့်၄င်း။ ဝိသဒိသံ၊ မတူသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။)
အာဂမနာဒိဝသေနာတိ၊ ကား။ အာဂမနပစ္စယဝသေန၊ လာခဲ့ရာကံနှင့်အကြောင်းတို့၏အစွမ်း အားဖြင့်။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်။ ဧကစ္စာနံ အာစရိယာနံ၊ တို့၏။ မတေန၊ အလိုအားဖြင့်။ မုခေ၊ မျက်နှာသည်။ စလိတေ၊ လှုပ်လတ်သော်။ အာဒါသတလေ၊ မှန်အပြင်၌။ မုခနိမိတ္တစလနံ ဝိယ၊ မျက်နှာရိပ်၏လှုပ်ခြင်းကဲ့သို့။ အသင်္ခါရဿ ကုသလဿ၊ ၏။ ဝိပါကော၊ သည်။ အသင်္ခါရော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သသင်္ခါရဿ ကုသလဿ၊ ၏။ ဝိပါကော၊ သည်။ သသင်္ခါရော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ အာဂမနဝသေန၊ ဖြင့်။ ဧကစ္စာနံ အာစရိယာနံ၊ တို့၏။ မတေန ပန၊ ဖြင့်မူကား။ ဗလဝန္တေဟိ၊ ကုန်သော။ ဝိဘူတေဟိ၊ ထင်ရှားကုန်သော။ ပစ္စယေဟိ၊ အကြောင်းတို့ကြောင့်၄င်း။ ကမ္မာဒီဟိ၊ ကံ စသည်တို့ကြောင့်၄င်း။ (တနည်းကား) ကမ္မာဒီဟိ၊ ကံအစရှိကုန်သော။ ပစ္စယေဟိ၊ တို့ကြောင့်။ ဥပ္ပန္နော၊ သော။ ဝိပါကော၊ သည်။ အသင်္ခါရော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဒုဗ္ဗလေဟိ၊ ကုန်သော။ (ကမ္မာဒီဟိ၊ ကုန်သော။ ပစ္စယေဟိ၊ တို့ကြောင့်။ ဥပ္ပန္နော၊ သော။ ဝိပါကော၊ သည်။) သသင်္ခါရော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိဧဝံ၊ သို့။ ပစ္စယဝသေန၊ ဖြင့်။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနန္တိ၊ ကား။ ပါဠိယံ၊ ၌။ သရူပတော၊ အားဖြင့်။ အာဂတသမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဟိ၊ မှန်။ တေသံ၊ ထိုပါဠိတော်၌ သရုပ်အားဖြင့်လာသော သမ္ပယုတ်တရားတို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဧကစ္စာနံ၊ တို့၏။ မတေန ပန၊ ဖြင့်မူကား။ ဗလဝန္တေဟိ၊ ကုန်သော။ ဝိဘူတေဟိ၊ ထင်ရှားကုန်သော။ ပစ္စယေဟိ၊ အကြာင်း တို့ကြောင့်၎င်း။ ကမ္မာဒီဟိ၊ ကံ စသည်တို့ကြောင့်၎င်း။ (တနည်းကား) ကမ္မဒီဟိ၊ ကံအစရှိကုန်သော။ ပစ္စယေဟိ၊ တို့ကြောင့်။ ဥပ္ပန္နော၊ သော။ ဝိပါကော၊ သည်။ အသင်္ခါရော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဒုဗ္ဗလေဟိ၊ ကုန်သော။ (ကမ္မာဒီဟိ၊ ကုန်သော။ ပစ္စယေဟိ၊ တို့ကြောင့်။ ဥပ္ပန္နော၊ သော။ ဝိပါကော၊ သည်။) သသင်္ခါရော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ပစ္စယဝသေန၊ ဖြင့်။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနန္တိ၊ ကား။ ပါဠိယံ၊ ၌။ သရူပတော၊ အားဖြင့်။ အာဂတသမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဟိ၊ မှန်။ တေသံ၊ ထိုပါဠိတော်၌ သရုပ်အားဖြင့်လာသော သမ္ပယုတ်တရားတို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ကုသလတော၊ မှ။ ဝိပါကဿ၊ ၏။ ဝိသေသာဘာဝေါ၊ အထူး၏မရှိခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) နိရုဿာဟန္တိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ဥဿာဟောနာမ၊ မည်သည်ကား။ အနုပစ္ဆိန္နာဝိဇ္ဇာတဏှာမာနသန္တာနေ၊ အရဟတ္တမဂ်ဖြင့် မဖြတ်အပ်သေးသောကြောင့် မပြတ်စဲသေးသောအဝိဇ္ဇာ တဏှာ မာနရှိသော သန္တာန်၌။ ဝိပါကုပ္ပါဒနမတ္ထတသင်္ခါတော၊ အကျိုးဝိပါက်ကို ဖြစ်စေခြင်း၌ (ဝါ) ဖြစ်စေခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်ဟုဆိုအပ်သော။ ဗျာပါရော၊ ရတည်း။ သော၊ ထိုဗျာပါရသည်။ ဝိပါကေသု၊ တို့၌။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုဝိပါတ်စိတ်သည်။ နိရုဿာဟံ၊ မည်၏။ ကုသလေသုပန၊ တို့၌မူကား။ အဘိညာဝသပဝတ္တေသုပိ၊ အဘိညာဉ်၏အစွမ်းအားဖြင့်ဖြစ်သော စိတ်တို့၌လည်း။ (သော၊ ထိုဗျာပါရသည်။) အတ္ထေဝ၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုကုသိုလ်စိတ်သည်။ ဘဥဿာဟံ၊ မည်၏။
ဧကန္တသာဝဇ္ဇတာယ၊ စင်စစ်သာဝဇ္ဇ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အယောနိသောမနသိကာရဟေတု-ကာနံ၊ ရလျှင်အကြောင်းရှိကုန်သော။ လောဘာဒီနံ၊ စသည်တို့၏။ ဝါ၊ လောဘ ဒေါသ မောဟတို့၏။ ဝိပါကဘာဝေါ၊ ဝိပါတ်အဖြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဧကန္တအနဝဇ္ဇသဘာဝါနံ၊ ရှိကုန်သော။ အလောဘာဒီနမ္ပိ၊ တို့၏လည်း။ (အကုသလဝိပါကဘာဝေါ-၌ စပ်) ကာရဏဿ၊ အကြောင်းဖြစ်သော အကုသိုလ်ကံ၏။ တဗ္ဗိဓုရတာယ၊ ထိုအလောဘစသည်တို့နှင့် ဆန့်ကျင်ကွဲလွဲသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အကုသလဝိပါကဘာဝေါ၊ သည်။ နတ္ထေဝ၊ မရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အကုသလဝိပါကံ အဟေတုကမေဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အတိဣဋ္ဌေစ၊ ဋ္ဌ-လည်းဖြစ်သော။ ဣဋ္ဌမဇ္ဈတ္တေစ၊ တ္တလည်းဖြစ်သော။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ ဝေဒနာဘေဒသဗ္ဘာဝတော၊ ဝေဒနာအပြား၏ ရှိခြင်းကြောင့်။ ကုသလဝိပါကမနောဝိညာဏဓာတု၊ ဓာတ်သည်။ သောမနဿသဟဂတော၊ ဂုတ်၄င်း။ ဥပေက္ခာသဟဂတာ၊ ဂုတ်၄င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒုဝိဓာ၊ သည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အတိအနိဋ္ဌေ စ၊ ဋ္ဌ-လည်းဖြစ်သော။ အနိဋ္ဌမဇ္ဈတ္တေ စ၊ တ္တ-လည်းဖြစ်သော။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ ဝေဒနာဘေဒေါ၊ သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အကုသလဝိပါကမနောဝိညာဏဓာတု၊ သည်။ ဧကမေဝ၊ တပါးတည်းသာလျှင်တည်း။ (သီမူ၌ ဧကရူပါဝါတိ-ဟုရှိ၏။ ဧကရူပါဝ၊ တပါးတည်းသော သဘောရှိသည်သာလျှင်တည်း-ဟု အနက်ပေး) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သတ္တဝိဓန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ အကြောင်းကား။ တတ္ထ၊ ထိုအကုသလဝိပါတ်မနောဝိညာဏဓာတ်၌။ ဝေဒနာဘေဒေါ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ အတိအနိဋ္ဌေ၊ ၌။ ဒေါမနေဿန၊ သည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ရာ၏။ ပဋိဃေန၊ နှင့်။ ဝိနာ စ၊ ကင်း၍လည်း။ ဒေါမနဿံ၊ သည်။ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ဤအကြောင်းကြောင့်တည်း။
ကာယဝိညာဏဿ၊ ၏။ ဒုက္ခသဟဂတာ၊ ဂုတ်၏အဖြစ်ကို။ ကုသလဝိပါကေ၊ ၌။ ဝုတ္တဝိပရိယာယေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဥပေက္ခာဟီနာတိ၊ ကား။ ဧကန္တနိဟီနဿ၊ စင်စစ်ယုတ်ညံ့သော။ အကုသလဿ၊ ၏။ ဝိပါကဘာဝတော၊ ကြောင့်။ ဥပေက္ခာ၊ သည်။ သမာနာပိ၊ သော်လည်း။ ဒုက္ခသဘာဝတ္တာ၊ ဒုက္ခသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဟီနာ ဧဝ၊ သာလျှင်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ဒုက္ခံ ဝိယနာတိတိခိဏာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ရူပါဝစရန္တိ၊ ကား။ ရူပါဝစရဝိပါကဝိညာဏံ၊ ဝိညာဉ်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဧသာ၊ ဤစကားသည်။ ဝိပါကကထာ၊ ဝိပါက်ကို ဆိုသောစကားတည်း။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ကုသလံ ဝိယာတိ၊ ကား။ ရူပါဝစရံကုသလံ ဝိယ၊ ကုသိုလ်ကဲ့သို့။ ဟိ၊ မှန်။ ရူပါဝစရဝိပါကော၊ ရဝိပါက်သည်။ တဒညကုသလဒိသော၊ ထိုရူပါဝစရကုသိုလ်မှ တပါးသောကုသိုလ်နှင့်တူသည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ အပိ စ၊ တနည်းကား။ ကုသလန္တိ စ၊ လဟူ၍၄င်း။ ဝိပါကောတိ စ၊ ကဟူ၍၄င်း။ ယဒိဒံ-ယေ ဣမေသဒ္ဒါ၊ အကြင်သဒ္ဒါတို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) ဧတေ၊ ဤသဒ္ဒါတို့သည်။ သမ္ဗန္ဓိသဒ္ဒါ၊ အချင်းချင်း စပ်ခြင်းရှိသော သဒ္ဒါတို့တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ မာတရံ၊ ကို။ ပယိရုပါသတိ၊ ဆည်းကပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ အတ္တနော၊ ၏။ မာတရံ၊ ကို။ (ပယိရုပါသတိ၊ ၏။) ဣတိ ဧတံ၊ ဤအနက်သဘောသည်။ အဝုတ္တမ္ပိ၊ ထုတ်ဖော်၍မဆိုအပ်သော်လည်း။ သိဒ္ဓမေဝ၊ ပြီးသည်သာလျှင်။ (သီမူ၌ အဝုတ္တသိဒ္ဓမေတံ-ဟု ရှိ၏။) (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဣဓာပိ၊ ဤအရာ၌လည်း။ (ဧတံ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အနက်သဘောသည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အတ္တနော၊ ၏။ ကုသလံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ကုသလသဒိသတာ၊ ကုသိုလ်နှင့်တူသည်၏အဖြစ်ကို။ ဓမ္မတောစ၊ သမ္ပယုတ်တရားအားဖြင့်၄င်း။ အာရမ္မဏတော စ၊ အာရုံအားဖြင့်၄င်း။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ ကို။ ဟိ၊ ချဲ့ဦးအံ့။ ယေ ဖဿာဒယော၊ အကြင်ဖဿအစရှိသော သမ္ပယုတ်တရားတို့ကို။ ကုသလေ၊ ရူပါဝစရကုသိုလ်၌။ လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။ တေ၊ ထိုဖဿအစရှိသော သမ္ပယုတ်တရားတို့ကို။ ဝိပါကေပိ၊ ဝိပါက်၌လည်း။ လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။ စ၊ တပါး။ ယသ္မိံအာရမ္မဏေ၊ အကြင်ကသိုဏ်းစသော အာရုံ၌သာလျှင်။ အယံ၊ ဝိပါကောပိ၊ ဤအရူပါဝစရဝိပါက်သည်လည်း။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရူပါဝစရစျာန်တို့တွင်။ ယံပဉ္စမဇ္ဈာနစိတ္တံ၊ အကြင်ပဉ္စမစျာန်စိတ်သည်။ အဘိညာပ္ပတ္တံ၊ အဘိညာဉ်အဖြစ်သို့ရောက်၏။ တဿ၊ ထိုအဘိညာဉ်အဖြစ်သို့ရောက်သော ပဉ္စမစျာန်စိတ်၏။ ဝိပါကော ဧဝ၊ သည်ပင်လျှင်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ နတ္ထိ၊ (ဝိပါက်) မရှိသနည်း။ အသမ္ဘဝတော စ၊ မဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်၄င်း။ အာနိသံသဘူတတ္တာ စ၊ အကျိုးဆက်အာနိသင်ဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၄င်းတည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ တံ၊ ထိုအဘိညာဉ်စိတ်သည်။ ဝိပါကံ၊ အကျိုးဝိပါက်ကို။ ဒေန္တံ၊ ပေးသည်ရှိသော်။ ရူပါဝစရမေဝ၊ ရူပါဝစရဝိပါက်ကိုသာလျှင်။ ဒဒေယျ၊ ပေးရာ၏။ ဟိ၊ အကြောင်းကား။ အညဘူမိကံ၊ တပါးသောဘုံ၌ဖြစ်သော။ ကမ္မံ၊ ကံသည်။ အညဘူမိကံ၊ သော။ ဝိပါကံ၊ အကျိုးဝိပါက်ကို။ န ဒေတိ၊ မပေးတတ်။ (တသ္မာ၊ ကြောင့်တည်း။) စ၊ ဆက်။ ရူပါဝစရဝိပါကဿ၊ ၏။ ကမ္မနိမိတ္တာရမ္မဏတာ၊ ကမ္မနိမိတ်လျှင်အာရုံရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုရူပါဝစရဝိပါက်စိတ်သည်။ အညံ၊ ကမ္မနိမိတ်မှတပါးသောအာရုံကို။ အာရဗ္ဘ၊ ၍။ န ပဝတ္တတိ၊ မဖြစ်။ တဉ္စ၊ ထိုရူပါဝစရဝိပါက်စိတ်သည်လည်း။ ပရိတ္တာရမ္မဏာဒိအာရမ္မဏံ၊ ကာမအာရုံအစရှိသော အာရုံရှိသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ အယံ၊ ကား။ အသမ္ဘဝေါ၊ မဖြစ်သင့်ခြင်းတည်း။ စ၊ အာနိသင်ဖြစ်ပုံအကျယ်ကား။ တံ၊ ထိုအဘိညာဉ်စိတ်သည်။ စျာနဿ၊ ၏။ အာနိသံသဘူတံ၊ အကျိုးဆက်အာနိသင် ဖြစ်၍ဖြစ်၏။ (ကိမိဝ၊ ဟူမူ။) ဒါနာဒီနံ၊ တို့၏။ (အာနိသံသဘူတော၊ သော။) တသ္မိံ အတ္တဘာဝေ၊ ၌။ ပစ္စယလာဘောဝိယ၊ ပစ္စည်းတို့ကို ရခြင်းကဲ့သို့တည်း။ (ဒါန သီလစသည်ကိုမှီ၍ ပစ္စည်းတို့ကိုမျက်မှောက်ဘဝ၌ပင် ရခြင်းဟူသော အာနိသင်ကဲ့သို့ပင်-ဟု ဆိုလို၏) ဣတိ၊ ပြီး၏။
ပန၊ အဋ္ဌကထာ၌ မေးဖွယ်အချက်ကို ဆက်၍ရှင်းဦးအံ့။ ပဝတ္တိတော၊ ဖြစ်ခြင်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ ဖြစ်ပုံအားဖြင့်။ ဝိပါကဿ စ၊ ၏၎င်း။ ကုသလဿ စ၊ ၏၎င်း။ ဘေဒေါ၊ အထူးအပြားသည်။ အတ္ထေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုအထူးအပြားကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ကုသလံ ပနာတိ အာဒိ၊ အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကုသလံ ဝိယ၊ အရူပါဝစရကုသိုလ်ကဲ့သို့။ ကသိဏုဂ္ဃါဋိ မာကာသာဒိအာရမ္မဏဘေဒတော၊ မာကာသ အစရှိသော အာရုံအပြားအားဖြင့်။ (ဤဝိသေသန ဖြည့်စွက်၍ ဖွင့်ပြသည်) စတုဗ္ဗိဓံ၊ ၏။ ပဝတ္တိဘေဒေါ၊ ဖြစ်ခြင်းအပြားသည်။ ဇဝနဝသေန စ၊ ဖြင့်၎င်း။ ပဋိသန္ဓိအာဒိဝသေန စ၊ အစရှိသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ ပဝတ္တနတော၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ (ဤဟိတ်ထည့်၍ ဖွင့်သည်) ဝုတ္တနယောဝ၊ နည်းရှိသည်သာလျှင်တည်း။
စတုမဂ္ဂယုတ္တစိတ္တဖလတ္တာတိ၊ ကား။ စတူဟိ၊ ကုန်သော။ အရိယမဂ္ဂေဟိ၊ တို့နှင့်။ သမ္ပယုတ္တ ကုသလစိတ္တဿ၊ ယှဉ်သောကုသိုလ်စိတ်၏။ ဖလတ္တာ၊ အကျိုး၏ အဖြစ်ကြောင့်။ စတုဗ္ဗိဓသာ မညဖလသမ္ပယုတ္တဘာဝတော၊ လေးပါးအပြားရှိသော သာမညဖိုလ်တို့နှင့်ယှဉ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္တော၊ တည်း။ မဂ္ဂဝီထိယံ၊ မဂ္ဂဝီထိ၌။ ဒွိက္ခတ္တုံ ဝါ၊ သော်၎င်း။ တိက္ခတ္တုံ ဝါ၊ သော်၎င်း။ ဖလသမာပဝတ္တိဝီထိယံ၊ ဖလသမာပတ်ဝီထိ၌။ (သီမူနှင့် အညီပင်) အပရိစ္ဆိန္နပရိမာဏံ၊ မပိုင်းခြားအပ်သော အတိုင်းအရှည်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ပဝတ္တမာနမ္ပိ၊ သော်လည်း။ ဒွီသု ဌာနေသု၊ တို့၌။ ပဝတ္တိယာ၊ ကြောင့်။ ဒွိဓာ ပဝတ္တတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သဗ္ဗမ္ပီတိ၊ ဟူသည်ကား။ တေဝီသတိဝိဓံ၊ ရှိသော။ ကာမာဝစရဝိပါကံ၊ ၎င်း။ ပဉ္စဝိဓံ၊ ရှိသော။ ရူပါဝစရဝိပါကံ၊ ၎င်း။ စတုဗ္ဗိဓံ၊ ရှိသော။ အရူပါဝစရဝိပါကံ၊ ၎င်း။ စတုဗ္ဗိဓမေဝ၊ သာလျှင်ဖြစ်သော။ လောကုတ္တရဝိပါကံ၊ ၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ သော။ ဝိပါကဝိညာဏံ၊ ဝိပါက်ဝိညာဉ်သည်။ နာတိသင်္ခေပဝိတ္ထာရနယေန၊ မကျဉ်းလွန်း မကျယ်လွန်း သောနည်းဖြင့်။ ဆတ္တိံ သဝိဓံ၊ ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။
လောကုတ္တရဿ၊ လောကုတ္တရာကြိယာ၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဘူမိဘေ ဒတော၊ အားဖြင့်။ တိဝိဓံ၊ သုံးပါးအပြားရှိ၏။ ဟိ၊ မှန်။ လောကုတ္တရံ၊ ဖြစ်သော။ ကိရိယာစိတ္တံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ (ကသ္မာ၊ ကား) ဧကန္တေန၊ အားဖြင့်။ အနန္တရဝိပါကဒါယိဘာဝတော၊ အခြားမဲ့၌ အကျိုး ပေးလေ့ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ယံ သမာဓိံ၊ အကြင်အရိယာမဂ်သမာဓိကို။ အာနန္တ ရိကံ၊ မိမိ၏အခြားမဲ့၌ အကျိုးပေးတတ်၏ဟူ၍။ အာဟု၊ ဘုရားအစရှိသော သူတော်ကောင်းတို့ ဆို ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တာဝ၊ စွာ။ သေက္ခာနံ၊ သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ သန္တာန်၌။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ၊ သော။ အနုတ္တရံ ကုသလံ၊ လောကုတ္တရာကုသိုလ်သည်။ ပုဂ္ဂလန္တရဘာဝူပနယနတော၊ ပုဂ္ဂိုလ်တပါး၏အဖြစ်ကို ဆောင်ပေးခြင်းကြောင့်။ သဖလံ၊ အကျိုးရှိသည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်တန်စေ။ ပန၊ သော်လည်း။ အရဟတော၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ၊ သော်လည်း။ ဝါ၊ သော။ (အနုတ္တရံကုသလံ၊ သည်။) ပုဂ္ဂလန္တရဘာဝါနုပနယနတော၊ ပုဂ္ဂိုလ်တပါးအဖြစ်ကို မဆောင်ပေးခြင်း ကြောင့်။ (သီမူနှင့် အညီပင်) နိပ္ဖလံ၊ အကျိုးမရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တဿ၊ ထိုရဟန္တာ သန္တာန်၌ဖြစ်သော လောကုတ္တရာကုသိုလ်၏။ ကိရိယဘာဝေါ၊ အဖြစ်ကို။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဣစ္ဆိ တော၊ အလိုမရှိအပ်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ တဿ၊ ထိုလောကုတ္တရာကုသိုလ်၏။ ပုနပ္ပုနံ၊ လဲလဲ။ ဥပ္ပတ္တိ၊ သည်။ ယဒိ သိယာ၊ အံ့။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗော၊ အပ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ လောကုတ္တရကုသလံ၊ သည်။ သကိံ ယေဝ၊ သာလျှင်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ မဂ္ဂစိတ္တံ၊ သည်။ ပုနပ္ပုနံ၊ လဲလဲ။ ယဒိပဝတ္တေယျ၊ ငြားအံ့။ အရဟတောပိ၊ အားလည်း။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ လောကုတ္တရကိရိယစိတ္တံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ စ၊ သော်လည်း။ ပယောဇနာဘာဝတော၊ အကျိုး၏မရှိခြင်းကြောင့်။ ဧတံ၊ ဤမဂ်စိတ်၏ အထပ်ထပ်ဖြစ်ခြင်းသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ လောကုတ္တရကိရိယဝိညာဏံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ စ၊ ဆက်။ ကိရိယဝိညာဏန္တိ၊ ကား။ ကိရိယာမတ္တံ၊ ပြုခြင်းမျှဖြစ်သော။ ဝိညာဏံ၊ ဝိညာဉ်တည်း။ ကုသလာကုသလံဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုသော။ ဝိပါကံ၊ ကို။ အနုပ္ပါဒေတွာ၊ မဖြစ်စေမူ၍။ ကိရိယာမတ္တမေဝ၊ ပြုခြင်းမျှသည်သာလျှင်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တနကဝိညာဏံ၊ ဖြစ်တတ်သော စိတ်ဝိညာဉ်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ပန၊ မေးဦးအံ့။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧတံ၊ ဤကြိယာ စိတ်သည်။ ဝိပါကံ၊ ကို။ န ဥပ္ပါဒေတိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ အံ့။ (ဝိဿဇ္ဇနာ၊ ကို။ မယာ၊ သည်။) ဝုစ္စတေ၊ အံ့။ ဟိ၊ အဖြေကား။ ဧတ္ထ၊ ဤကြိယာ စိတ်တို့တွင်။ ယဒေတံ အာဝဇ္ဇနဒွယံ၊ အကြင်အာဝဇ္ဇန်း စိတ်နှစ်ခု အပေါင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုအာဝဇ္ဇန်းစိတ်နှစ်ခုသည်။ အနုပစ္ဆိန္နဘဝမူလေပိ သန္တာနေ ပဝတ္တံ၊ မပြတ်စဲသေးသော ဘဝ၏အမြစ် အဝိဇ္ဇာ တဏှာရှိသော သန္တာန်၌ ဖြစ်ငြားသော်လည်း။ အနာသေဝနတာယ၊ အာသေဝနပစ္စည်းကို မရသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဒုဗ္ဗလဘာဝတော၊ အာနည်းသည်၏၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဗီဇသာမတ္တိယံ၊ မျိုးစေ့ကိုဖြစ်စေခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သည်၏အဖြစ်မရှိသော။ ဝါ၊ မျိုးစေံကိုဖြစ်စေခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်သော။ ပုပ္ဖံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ အဖလမေင၊ အကျိုးမရှိသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပန၊ တပါး။ ဥစ္ဆိန္နဘဝမူလာယံ၊ အကြွင်းမဲ့ဖြတ်အပ်ပြီးသောဘဝ၏အမြစ်ရှိသော။ သန္တတိယံ၊ ရုပ်နာမ်အစဉ်သန္တာန်၌။ ပဝတ္တံ၊ သော။ အဋ္ဌာရသဝိဓံ၊ သော။ ယံ ဝိညာဏံ၊ အကြင်ကြိယာဝိညာဉ်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုကြိယာဝိညာဉ်သည်။ သမုစ္ဆိန္နမူလာယ၊ ဖြတ်အပ်ပြီးသောအမြစ်ရှိသော။ လတာယ၊ နွယ်၏။ ပုပ္ဖံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဖလဒါယိ၊ အကျိုးကိုပေးလေ့ ရှိသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အညဿ၊ အလောဘစသည်မှ တပါးသောဟိတ်၏။ အသမ္ဘဝတော၊ မဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်။ ကိရိယာဟေတုနာ နာမ၊ ဟိတ်မည်သည်ကား။ အလောဘာဒိနာဝ၊ အလောဘအစရှိသော ဟိတ်သည်သာလျှင်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်သင့်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အလောဘာဒိကိရိယာဟေတုဝိရဟိတန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ၊ တို့၏။ ပုရေစရာ၊ ရှေ့သွားသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ရူပါဒိအာရမ္မဏာနံ၊ တို့ကို။ ဝိဇာနနလက္ခဏာ၊ သိခြင်းလက္ခဏာရှိသော မနောဓာတ်သည်။ စက္ခုဝိညာဏာဒိ။ပ။လက္ခဏာ၊ မည်၏။ ပန၊ ဆက်။ အယံ၊ ဤမနောဓာတ်သည်။ မနောဝိညာဏတော၊ မှ။ ဥပ္ပန္နာပိ၊ သော်လည်း။ ဝိသိဋ္ဌမနနကိစ္စာဘာဝေန၊ ထူးသောသိခြင်းကိစ္စ၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ မနောမတ္တာ၊ သိခြင်းမျှဖြစ်သော။ ဓာတု၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မနောဓာတု၊ မည်၏။ တထာဟိ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ ဧသာ၊ ဤမနောဓာတ်သည်။ မနောဝိညာဏဿ၊ အား။ ပစ္စယော၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ အယံ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သင်္ခေပေါ၊ တည်း။ ဝိတ္ထာရော ပန၊ သည်ကား။ ဓာတုနိဒ္ဒေသေ၊ ၌။ အာဂမိဿတိ၊ တံ့။ အာဝဇ္ဇနရသာတိ၊ ကား။ အာဘောဂရသာ၊ နှလုံးသွင်းခြင်းကိစ္စရှိ၏။ ဝါ၊ ကား။ စိတ္တသန္တာနဿ၊ စိတ်အစဉ်ကို။ ပုရိမာကာရတော၊ ရှေး၌ဖြစ်သော အခြင်းအရာမှ။ အညထာ၊ အားဖြင့်။ ဩနောဇနရသာ၊ စွန့်လွှတ်ခြင်းကိစ္စရှိ၏။ ဘဝင်္ဂစ္ဆေဒပဒဋ္ဌာနာတိ၊ ကား။ ဘဝင်္ဂသန္တာနဝိစ္ဆေဒပဒဋ္ဌာနာ၊ ဘဝင်အစဉ်၏ ပြတ်ခြင်းလျှင် နီးသောအကြောင်းရှိ၏။ အပုဗ္ဗာရမ္မဏာ၊ အသစ်ဖြစ်သောအာရုံရှိသည်ဖြစ်၍။ သကိဒေဝ၊ သာလျှင်။ ပဝတ္တမာနာ၊ ဖြစ်လတ်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗထာ၊ သိမ်း။ ဝိသယရသံ၊ အာရုံ၏အရသာကို။ အနုဘဝိတုံ၊ ခံစားခြင်းငှါ။ န သက္ကောတိ၊ မစွမ်းနိုင်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဋ္ဌာဒီသု၊ ကုန်သော။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသော အာရုံတို့၌။ ဥပေက္ခာယုတ္တာဝ၊ ဥပေက္ခာနှင့်သာလျှင်ယှဉ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
သာဓရဏာတိ၊ ကား။ သေက္ခာသေက္ခပုထုဇ္ဇနာနံ၊ တို့အား။ သာဓာရဏာ၊ ဆက်ဆံသော ဓာတ်၄င်း။ အသာဓာရဏာတိ၊ ကား။ အသေက္ခာနံယေဝ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏သာလျှင်။ အာဝေဏိကာ၊ သီးသန့်ဖြစ်သောဓာတ်တည်း။ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနာဝဇ္ဇနရသာတိ၊ ကား။ ပဉ္စဒွါရေ၊ ၌။ သန္တီရဏေန၊ သည်။ ဂဟိတာရမ္မဏံ၊ ယူအပ်ပြီးသောအာရုံကို။ ဝဝတ္ထပေန္တီ ဝိယ၊ ပိုင်းခြားဆုံးဖြတ်ဘိသကဲ့သို့။ ပဝတ္တနတော၊ ကြောင့်။ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနရသာ၊ ပိုင်းခြားဆုံးဖြတ်ခြင်းကိစ္စရှိ၏။
အရဟတန္တိ၊ ကား။ အရဟတံယေဝ၊ ရဟန္တာတို့အားသာလျှင်။ (ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့် အဝဓာရဏဖြင့် ကန့်သတ်၍ ဖွင့်ဆိုသနည်း။) အသာဓာရဏဘာဝတော၊ သေက္ခပုထုဇဉ်တို့နှင့် မဆက်ဆံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ အနုဠာရေသူတိ၊ ကား။ အဠိကသင်္ခလိကပေတရူပါဒီသု၊ အရိုးစု ပြိတ္တာ၏ အဆင်းအစရှိသူတို့၌။ ဝါ၊ ကား။ အညေသု၊ ကုန်သော။ အပ္ပဏီတေသု၊ မမြတ်ကုန်သော။ ဝတ္ထူသု၊ တို့၌။ ဟသိတုပ္ပါဒနရသာတိ၊ ကား။ ဟသိတေဿဝ၊ ပြုံးရွှင်ခြင်းကိုသာလျှင်။ ဥပ္ပဒနရသာ၊ ဖြစ်စေခြင်းကိစ္စရှိ၏။ တထာ ဟိ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ တံ စိတ္တံ၊ ကို။ ဟသိတုပ္ပါဒနနေ႖ဝ၊ ဟူ၍သာလျှင်။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ အညေယံ၊ ကုန်သော။ ဟသိတုပ္ပါဒကစိတ္တာနံ၊ ပြုံးရွှင်ခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်သော စိတ်တို့၏။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်။ န (ဝုစ္စတိ)၊ ဆိုအပ်သည်မဟုတ်။ ဟိ၊ မှန်။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ပုထုဇ္ဇနာဒီနံ၊ တို့၏။ ဟသိတုပ္ပါဒကာနိ၊ ပြုံးရွှင်ခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သော။ အညာနိပိ၊ တပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဒွါဒသ၊ ကုန်သော။ သောမနဿသဟဂတာနိ၊ နှင့်တကွဖြစ်ကုန်သော။ ပရိတ္တကုသလာကုသလကိရိယစိတ္တာတိ၊ ကာမကုသိုလ် အကုသိုလ် ကြိယာ စိတ်တို့သည်။ ဝိဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ ပန၊ အထူးကိုဆိုဦးအံ့။ ဣဒံ စိတ္တံ၊ ဤဟသိတုပ္ပါဒ်စိတ်သည်။ ဝိစာရဏပညာဝိရဟိတံ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်သောပညာကင်းသည်ဖြစ်၍။ ပရိတ္တေသု၊ ကာမတရားဖြစ်ကုန်သော။ အပ္ပဏီတေသု၊ မမွန်မြတ်ကုန်သော။ အာရမ္မဏေသု၊ တို့၌။ အရဟန္တာနံ၊ တို့၏။ သောမနဿမတ္တံ၊ ရွှင်လန်းခြင်းမျှကို။ ဥပ္ပါဒေန္တံ၊ လျက်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဘဂဝတောပိ၊ အားလည်း။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုဘုရားအားလည်း ဖြစ်သည်ဟူသောစကားကို။ (ဝိစာရေတဗ္ဗံ-၌ စပ်) အတီတံသာဒီသု၊ အတိတ်အဖို့ အစရှိသည်တို့၌။ အပ္ပဋိဟတဉာဏံ၊ အပိတ်အပင် အဆီးအတားကင်းသောဉာဏ်ကို။ ဝတွာ၊ ၍။ တီဟိ၊ ကုန်သော။ ဣမေဟိ ဓမ္မေဟိ၊ ဤဂုဏ်ကျေးဇူးတို့နှင့်။ သမန္နာဂတဿ၊ ပြည့်စုံသော။ ဘဂဝတော၊ ဘုန်းတော်ခြောက်ပါးနှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော။ ဗုဒ္ဓဿ၊ ၏။ သဗ္ဗံ၊ သော။ ကာယကမ္မံ၊ ကိုယ်အမှုကာယကံသည်။ ဉာဏပုဗ္ဗင်္ဂမံ၊ ဉာဏ်ရှေ့သွားရှိ၏။ ဉာဏာနုပရိဝတ္တိ၊ ဉာဏ်သို့အစဉ်လိုက်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဝိစာရေတဗ္ဗံ၊ စိစစ်ဆင်ခြင်အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ အချို့သော (မူလဋီကာ) ဆရာတို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) ပန၊ သော်လည်း။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ ဟသိတုပ္ပါဒစိတ္တေန၊ သည်။ ပဝတ္တိယမာနမ္ပိ၊ ဖြစ်စေအပ်သော်လည်း။ ဘဂဝတော၊ ၏။ သိတကရဏံ၊ ပြုံးတော်မူခြင်းသည်။ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနာဂတံသ သဗ္ဗညုတညာဏာနံ၊ တို့သို့။ အနုဝတ္တကတ္တာ၊ အစဉ်လိုက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဉာဏာနုပရိဝတ္တိယေဝ၊ ဉာဏ်သို့ အစဉ်လိုက်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဉာဏာနုပရိဝတ္တိဘာဝေ၊ ဖြစ်သည်။ သတိ၊ သော်။ ကောစိ၊ တစုံတခုသော။ ပါဠိအဋ္ဌကထာနံ၊ တို့၏။ ဝိရောဓော၊ ဆန့်ကျင်ခြင်းသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဧဝဉ္စ ကတွာ၊ ကြောင့်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ တေသံဉာဏာနံ၊ ထိုပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏ် သဗ္ဗညုတ ဉာဏ်တို့၏။ စိဏ္ဏပရိယန္တေ၊ ကျက်စားပြီးသည်၏အဆုံး၌။ ဣဒံ စိတ္တံ၊ ဤဟသိတုပ္ပါဒ် စိတ်သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတံ၊ ဤအနက်သဘောကို။ ဧဝံ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဝါ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည့်အတိုင်း။ အဝဿံ၊ မချွတ်။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အညထာ၊ တပါးသောအခြင်းအရာအားဖြင့်ယူခဲ့သည်ရှိသော်။ အညဿပိ၊ ဟသိတုပ္ပါဒ်မှတပါးလည်းဖြစ်သော။ ဝိညတ္တိသမုဋ္ဌာပကဿ၊ ဝိညတ်ကိုဖြစ်စေတတ်သော။ အဟေတုကစိတ္တဿ၊ မနောဒွါရာဝဇ္ဇန်းဟူသော အဟိတ်စိတ်၏။ ဘဂဝတော၊ အား။ ဥပ္ပတ္တိ၊ သည်။ န ယုဇ္ဇေယျ၊ မသင့်ပဲရှိလေရာ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဝိညတ္တိသမုဋ္ဌာပကဿ၊ ဝိညတ်ကို ဖြစ်စေတတ်သော စိတ္တုပ္ပါဒ်၏။ (ကာယကမ္မာဒိဘာဝံ-၌ စပ်) တံသမုဋ္ဌိတာယ၊ ထိုစိတ္တုပ္ပါဒ်သည်ဖြစ်စေအပ်သော။ ဝါ၊ ပ္ပါဒ်ကြောင့်ဖြစ်သော။ ဝိညတ္တိယာ၊ ဖြင့်။ ကာယကမ္မာဒိဘာဝံ၊ ကံစသည်၏အဖြစ်သို့။ အာပဇ္ဇနဘာဝေါ၊ ရောက်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဝါ၊ သည်။ န ဝိဗန္ဓတိ၊ မနှောင့်ယှက် မတားမြစ်အပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဝါ၊ အနှောင့်အယှက်မရှိသည်သာ လျှင်တည်း။ (ကမ္မဝါစက ယပစ္စည်းကြေနေသည်ဟု ယူအပ်၏) ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ပဉ္စဝေါကာရ ဘဝေ ဧဝ၊ ဘဝ၌သာလျှင်။ ဥပဇ္ဇနတော၊ ကြောင့်။ ဧကန္တတော၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ ဟဒယဝတ္ထု ပဒဋ္ဌာနာ၊ ဟဒယဝတ္ထုလျှင် နီးသောအကြောင်းရှိ၏။
အယမေတ္ထ ဝိသေသောတိ၊ ကား။ သေက္ခပုထုဇ္ဇနာနံ၊ တို့၏သန္တာန်၌။ ဥပ္ပတ္တိယာ၊ ဖြစ်သော အားဖြင့်။ ဝိပါကုပ္ပါဒနသမတ္ထတာ၊ ဝိပါက်ကို ဖြစ်စေခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သည်၏အဖြစ်၄င်း။ အရဟတံ၊ တို့၏သန္တာန်၌။ ဥပ္ပတ္တိယာ၊ ဖြင့်။ တဒဘာဝေါ၊ ထိုဝိပါက်ကို ဖြစ်စေနိုင်ခြင်း၏မရှိခြင်း၄င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဥဘယေသံ၊ သေက္ခပုထုဇဉ်နှင့် ရဟန္တာဟူသော နှစ်မျိုးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ သန္တာနေ၊ ၌။ ဥပ္ပတ္တိသမုပ လက္ခိတော၊ ဖြစ်ခြင်းဖြင့်မှတ်အပ်သော။ အယံ၊ (ဝိပါက်ကိုဖြစ်စေနိုင်ခြင်း မဖြစ်စေနိုင်ခြင်းဟူသော) ဤသဘောသည်။ ဧတ္ထကုသလကိရိယဝိညာဏေသု၊ ဤကုသိုလ်ကြိယာစိတ်တို့၌။ ဝိသေသော၊ အထူးတည်း။ ဧဝဉ္စ ကတွာ၊ ကြောင့်။ ပစ္စယဝေကလ္လေန၊ အကြောင်း၏ချို့တဲ့ခြင်းကြောင့်။ အဝိပါကဿာပိ၊ အကျိုးဝိပါက် မရှိငြားသော်လည်း။ ဝါ၊ အကျိုးမပေးငြားသော်လည်း။ ကုသလာ ကုသလဿ၊ ၏။
၄၅၅။ သဗ္ဗာနိပိ၊ ကုန်သော။ ကုသလာကုသလာဗျာကတာနိ၊ တို့သည်။ နာတိသင်္ခေပဝိတ္ထရန ယေန၊ ဖြင့်။ ဧကူနနဝုတိဝိညာဏာနိ၊ တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏာဒီနံ၊ စသည်တို့၏။ ကိစ္စံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ဘဝန္တရပဋိသန္ဓာနာဒိနာ၊ ဘဝတပါး နှင့်စပ်ခြင်းအစရှိသော။ အာကာရေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တိ ဧဝ၊ ဖြစ်ခြင်းသာလျှင်တည်း။ တဗ္ဗိနိမုတ္တံ၊ ထိုသို့ ဖြစ်ခြင်းမှ လွတ်သော။ အညံ၊ သော။ စိတ္တဿ ကိစ္စံ စ၊ စိတ်၏ကိစ္စသည်လည်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ စုဒ္ဒသဟိ အာကာရေဟိပဝတ္တန္တီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
အာနုဘာဝေနာတိ၊ ကား။ သာမတ္ထိယေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်။ ကတူပစိတံ၊ ပြုအပ် ဆည်းပူးအပ်ပြီးသော။ ကမ္မံ၊ သည်။ အဝသေသပစ္စယသမဝါယေ၊ ကြွင်းသောအကြောင်းတို့၏ ညီညွတ်ခြင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။) ဝိပါကံ၊ အကျိုးဝိပါက်ကို။ ဒေန္တံ၊ ပေးလတ်သော်။ အတ္တနော၊ ၏။ အာနုဘာဝံ၊ အစွမ်းအာနုဘော်ကို။ ဝိဿဇ္ဇန္တံ ဝိယ၊ စွန့်လွှတ်ဘိသကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ဒေဝမ နုဿေသူတိ၊ ကား။ ဆသု၊ ကုန်သော။ ကာမာဝစရဒေဝေသု စေဝ၊ ကမာဝစရနတ်ပြည်တို့၌၄င်း။ မနုဿေသု စ၊ တို့၌၄င်း။ ကမ္မကမ္မနိမတ္တဂတိနိမတ္တာနန္တိ ဧတ္ထ၊ ပုဒ်၌။ ကမ္မံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ကတူပစိတံ၊ ပြီးသော။ ကာမာဝစရကုသလကမ္မံ၊ တည်း။ တဉ္စ ခေါ၊ ထိုကာမာဝစရကုသိုလ်ကံသည် လည်း။ ဝိပါကဒါနာယ၊ အကျိုးပေးခြင်းငှါ။ လဒ္ဓေါကာသံ၊ ရအပ်သောအခွင့်ရှိသောကံတည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ပစ္စုပဋ္ဌိတန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကမ္မနိမိတ္တံ၊ မိတ်ဟူသည်။ ကမ္မာယူဟနက္ခဏ၊ ကံကို အားထုတ်သောခဏ၌။ စေတနာယ၊ ၏။ ပစ္စယဘူတံ၊ အကြောင်းအထောက်အပံ့ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဒေယျဓမ္မာဒိ၊ လှူဖွယ်ဝတ္ထု အစရှိသည်တည်း။ ဂတိနိမိတ္တံ၊ မိတ်ဟူသည်။ ယံ ဂတိံ၊ အကြင်ဂတိသို့။ ဥပပဇ္ဇတိ၊ ကပ်၍ဖြစ်၏။ (တနည်းကား) ယံ ဂတိံ၊ ၌။ ဥပပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ (ဥပ-ဟူသော ကမ္မ ပဝစနီယနှင့်ယှဉ်ရာတွင် အာဓာရအနက်၌ ဒုတိယာဝိဘတ်သက်သည်ဟု ယူအပ်၏) တပ္ပရိယာပန္နံ၊ ထိုဂတိ၌ အကျုံးဝင်သော။ ရူပါယတနံ၊ နတည်း။ ပဏ္ဍကာဒိဘာဝန္တိ၊ ကား။ ပဏ္ဍကမူဂမမ္မနာဒိဘာဝံ၊ ပဏ္ဍုက် ဆွံ့အသောသူ မမ်းစွဲသောသူ စသည်အဖြစ်သို့။ ဒုဗ္ဗလဿ၊ အားနည်းသော။ ဒွိဟေတုကကုသလဿ၊ ၏။ ဝိပါကဘူတာ၊ အကျိုးဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဥပေက္ခာသဟဂတာဟေတုက မနောဝိညာဏဓာတု၊ သည်။ Èဒုဗ္ဗလ။ပ။မနောဝိညာဏဓာတု၊ မည်၏။ နေသန္တိ၊ ကား။ ဘာဝိတရူပါ-ရူပါဝစရကုသလာနံ၊ ပွါးစေအပ်ပြီးသော ရူပါဝစရ အရူပါဝစရကုသိုလ်ရှိကုန်သော။ သတ္တာနံ၊ တို့အား။ ကမ္မနိမိတ္တမေဝါတိ၊ ကား။ ပထဝီကသိဏာဒိကံ၊ ပထဝီကသိုဏ်း အစရှိသော။ အတ္တနော၊ ၏။ ကမ္မာရမ္မဏမေဝ၊ ကံ၏အာရုံကိုသာလျှင်။
ဧဝံ တာဝေတ္ထာတိ၊ ကား။ ဧတ္ထ ဝိညာဏက္ခန္ဓနိဒ္ဒေသေ၊ သ၌။ (ဧကူန-နဝုတိဝိညာဏေသု-ဟူသော နိဒ္ဓါရဏအနက်လည်း သင့်၏) ဧဝံ၊ သို့။ သင်္ခေပတော၊ အားဖြင့်။ သရူပဒဿနမတ္တေနေဝ၊ သရုပ်ကိုပြခြင်းမျှဖြင့်သာလျှင်။ ဧကူနဝီသတိယာ၊ တခုယုတ်နှစ်ဆယ်သော။ ဝိပါကဝိညာဏာနံ၊ တို့၏။ ပဋိသန္ဓိ-ဝသေန၊ အားဖြင့်။ ပဝတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဘဝါလမ္ဗနာ ဒိဝိဘာဂေန၊ ဘဝအာရုံ စသည်တို့ကို ဝေဘန်သောအားဖြင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ (မယာ၊ သည်။) ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒကထာယံ၊ ၌။ အာဂမိဿတိ၊ တံ့။ ဣတိ၊ ဤတွင်တရပ်ပြီး၏။
တံ တန္တိ၊ ကား။ ဧကူနဝီသတိယာ၊ သော။ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏေသု၊ တို့တွင်။ ယံ ယံ၊ အကြင် အကြင်ပဋိသန္ဓေစိတ်သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ၊ ဖြစ်ပြီး၍။ နိရုဒ္ဓံ၊ ချုပ်လေပြီ။ တံ တံ၊ ထိုထိုချုပ်လေပြီးသော စိတ်သို့။ အနန္တရံ၊ အခြားမဲ့၌။ ဥပ္ပတ္တိယာ၊ ဖြစ်သောအားဖြင့်။ အနုဗန္ဓမာနံ၊ အစဉ်လိုက်လျက်။ တဿ တေဿဝါတိ၊ ကား။ ယဿ ယဿ ကမ္မဿ၊ ၏။ ဝိပါကဘူတံ၊ အကျိုးဝိပါက်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တဿ တေဿဝ၊ ထိုထိုကံ၏သာလျှင်။ တသ္မိညေဝါတိ၊ ကား။ ကမ္မာဒိကေဝ၊ ကံ စသည်၌သာလျှင်။ ကမ္မံ၊ သည်။ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏဿ၊ ၏။ အာရမ္မဏံ၊ သည်။ စေ (ဟောတိ)၊ အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့။ တသ္မိံ ကမ္မေ၊ ၌။ အထ၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ၍။ ကမ္မနိမိတ္တံ စ၊ နိမိတ်သည်၎င်း။ ဂတိနိမိတ္တံ စ၊ သည်၎င်း။ (ပဋိသန္ဓိဝိညာဏဿ၊ ၏။ အာရမ္မဏံ၊ သည်။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။) တသ္မိံ ကမ္မနိမိတ္တေ၊ ၌။ တသ္မိံဂတိနိမိတ္တေ၊ ၌။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တာဒိသမေဝါတိ၊ ကား။ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏံ၊ သည်။ ဟေတုတော စ၊ ဟိတ်အားဖြင့်၎င်း။ သေသသမ္ပယုတ္တဓမ္မတော စ၊ ဟိတ်မှကြွင်းသော သမ္ပယုတ်တရားအားဖြင့်၎င်း။ ယာဒိသံ၊ အကြင်သို့ သဘောရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တာဒိသမေဝ၊ ထိုသို့သဘောရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ သန္တနဝိနိ ဝတ္တကေတိ၊ ကား။ ဘဝင်္ဂသန္တာနဿ၊ ဘဝင်အစဉ်ကို။ ဝိနိဝတ္တနကေ၊ နစ်စေတတ်သော။ အညသ္မိံ၊ တပါးသော။ အာဝဇ္ဇနသင်္ခါတေ၊ အာဝဇ္ဇန်းဟု ဆိုအပ်သော။ စိတ္တုပ္ပါဒေ၊ စိတ္တုပ္ပါဒ်သည်။ ကိရိယ မယစိတ္တေနေဝ၊ ကြိယာကို ပြီးစေတတ်သော စိတ်ဖြင့်သာလျှင်။
ဣန္ဒြိယာနီတိ၊ ကား။ စက္ခာဒီနိ၊ အစရှိကုန်သော။ ဣန္ဒြိယာနိ၊ တို့တည်း။ အာရမ္မဏဂ္ဂဏက္ခမာ နီတိ၊ ကား။ ရူပါဒိအာရမ္မဏံ၊ အဆင်းအစရှိသောအာရုံကို။ ဂဟေတုံ၊ ငှါ။ သမတ္ထာနိ၊ စွမ်းနိုင်ကုန် သည်။ ဟိ၊ မှန်။ မာတုကုစ္ဆိဂတကာလေ ဝိယ၊ အမိဝမ်း၌ တည်ဆဲကာလ၌ကဲ့သို့။ ဗဟိနိက္ခန္တကာ လေပိ၊ အပသို့ထွက်ပြီးသောကာလ၌လည်း။ ဝါ၊ ဖွားမြင်ပြီးသော ကာလ၌လည်း။ တာဝ၊ စွာ။ ဣန္ဒြိ ယာနိ၊ တို့သည်။ သကိစ္စကာနိ၊ မိမိကိစ္စရှိကုန်သည်။ ဝါ၊ မိမိကိစ္စကို ပြုတတ်ကုန်သည်။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်သေး။ ပန၊ စင်စစ်။ အနုက္ကမေန၊ အစဉ်အားဖြင့်။ ဝိသဒဘာဝံ၊ သန့်ရှင်းထက်မြက်သည်၏ အဖြစ်သို့။ ပတ္တကာလေ ဧဝ၊ ၌သာလျှင်။ သကိစ္စကာနိ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တေနေဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ ဣဓ၊ ဤမျက်မှောက်ပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌။ (အာယတနာနံ၊ တို့၏။) ပရိပက္ကတ္တာ၊ ရင့်ကျက်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတိ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏။ အာပါထဂတေတိ၊ ကား။ ယောဂျဒေသာ ဝဋ္ဌိတေ၊ သင့်လျော်သောအရပ်၌တည်လတ်သော်။ ယောဂျာဒေသာဝဋ္ဌိတံ၊ သော။ တမေဝ ရူပံ၊ ထို အဆင်းကိုပင်လျှင်။ ပဋိစ္စ၊ စွဲ၍။ ဃဋ္ဋနာပစ္စယံ၊ တိုက်ခိုက်ခြင်း၏ အကြောင်းကို။ လဒ္ဓါ၊ ရ၍။ (ပဋိစ္စ-၏ အနက်ကိုပြသည်) ဃဋ္ဋနာတိ၊ ကား။ ပဋိဃာတော၊ တိုက်ခိုက်ခြင်းသည်။ ယေန၊ ယင်းသို့ တိုက်ခိုက်ခြင်းကြောင့်။ ဗျာပါရာဒိဝိသေသ ပစ္စယန္တရသဟိတေ၊ ဗျာပါရ အစရှိသော ထူးသော အကြောင်းတပါးနှင့်တကွဖြစ်သော။ စက္ခုသန္နိဿယေ၊ စက္ခုပသာဒ၏ မှီရာဖြစ်သော သသမ္ဘာရ စက္ခု၌။ ဝိသယဿ၊ အာရုံ၏။ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဘာဝေန၊ ဣဋ္ဌ-အဖြစ် အနိဋ္ဌ-အဖြစ်ဖြင့်။ အနုဂ္ဂဟော စ၊ ချီးမြှောက်ခြင်းသည်၎င်း။ ဥပဃာတော စ၊ ဖျက်ဆီးခြင်းသည်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ အတ္ထော၊ ဝိကာရုပ္ပတ္တိ ဝိသဒိသုပ္ပတ္တိ-ပုဒ်တို့၏အနက်တည်း။ တတောတိ၊ ကား။ ဃဋ္ဋနာနန္တရံ၊ တိုက်ခိုက်သည်၏ အခြားမဲ့၌။
ဃဋ္ဋနာနုဘာဝေနာတိ၊ ကား။ ဃဋ္ဋနာဗလေန၊ တိုက်ခိုက်ခြင်း၏အစွမ်းအားကြောင့်။ ဘဝင်္ဂ စလနန္တိ၊ ကား။ ဘဝင်္ဂစိတ္တဿ၊ ၏။ ပကမ္ပနံ၊ တုန်လှုပ်ခြင်းတည်း။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာ အားဖြင့်။ ဒွိက္ခတ္တုံ၊ ကြိမ်။ ပဝတ္တိယာ၊ ဖြစ်သောအားဖြင့်။ ဝိသဒိသဿ၊ ဘဝင်အစဉ်နှင့်မတူသော ဝီထိစိတ်၏။ ကာရဏဘာဝူပဂမနံ၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ တံ၊ ထိုဘဝင်စိတ်သည်။ စိတ္တသန္တာနဿ၊ ၏။ ပုရိမာဝတ္တာယ၊ ရှေးအခိုက်အတန့်မှ။ ဘိန္နာဝတ္ထာ ဟေတုတာယ၊ ကွဲပြားသော ဝီထိစိတ် အခိုက်အတန့်၏ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ စလနံ ဝိယ၊ လှုပ်ခြင်းကဲ့သို့။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ စလနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝိသယဝိသယီဘာဝ သိဒ္ဓါယ၊ အာရုံနှင့်ဒွါရတို့၏ အဖြစ်ဖြင့်ပြီးသော။ ဓမ္မတာယ၊ အားဖြင့်။ အာရမ္မဏဿ၊ ၏။ အဘိမုခီဘာဝေန၊ ရှေးရှုတော်လျော်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ပသာဒဿ၊ ကို။ ဃဋ္ဋနာ၊ ထိပါးတိုက်ခိုက် ခြင်းသည်။ တာဝ ဟောတု၊ ဖြစ်တန်စေ။ ပန၊ သော်လည်း။ အညသန္နိဿိတဿ၊ ပသာဒမှတပါးသော ဟဒယဝတ္ထုကိုမှီသော။ ဘဝင်္ဂဿ၊ ၏။ စလနံ၊ သည်။ ကထံ၊ သို့။ ဟောတိ၊ သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ စောဒနာငြားအံ့။ တံသမ္ဗန္ဓဘာဝတော၊ ထိုပသာဒရုပ်နှင့် စပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ စ၊ ဥပမာ ဖြင့် ထင်စွာပြဦးအံ့။ ဘေရိတလေ၊ စည်၏မျက်နှာပြင်၌။ ဌပိတာသု၊ ထားအပ်ကုန်သော။ သက္ခရာသု၊ သကာခဲတို့တွင်။ ဧကိဿာ၊ တခုသော။ သက္ခရာယ၊ သကာခဲကို။ ဃဋ္ဋိတာယ၊ တိုက်ခိုက်အပ်သည် ရှိသော်။ တဒညသက္ခရာယံ၊ ထိုမှတပါးသော သကာခဲ၌။ ဌိတမက္ခိကာစလနံ၊ တည်သော ယင်ကောင်၏ လှုပ်ရှားခြင်းသည်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဥဒါဟရဏံ၊ ပုံတူဥဒါဟရုဏ်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။ တဒေဝ ရူပန္တိ၊ ကား။ ဘဝင်္ဂစလနဿ၊ ၏။ ပစ္စယဘူတံ၊ ဖြစ်သော။ အာပါထဂတံ၊ ရောက်သော။ တဒေဝ ရူပါယတနံ၊ ထိုရူပါယတနကိုပင်လျှင်။ ဘဝင်္ဂံ ဝိစ္ဆိန္ဒမာနာဝိယာတိ၊ ကား။ ဘဝင်္ဂသန္တာနံ၊ ကို။ ဝိစ္ဆိန္ဒန္တီ ဝိယ၊ ဖြတ်ဘိသကဲ့သို့။ တဒါရမ္မဏုပ္ပတ္တိယာ၊ တဒါရုံဖြစ်သည်မှ။ ပရတော၊ နောက်၌။ ဘဝင်္ဂဿ၊ ၏။ ဥပ္ပဇ္ဇနတော၊ တဖန်ဖြစ်ပြန်သောကြောင့်။ ဝိယဂ္ဂဟဏံ၊ (ဥပမာ ဇောတက) ဝိယ-သဒ္ဒါကို ယူခြင်း-ဆိုခြင်းကို။ (ကတံ၊ ၏။) ပဉ္စဒွွါရာဝဇ္ဇနံ၊ ဇွန်းကို။ ဝတွာ၊ ၍။ တဒနန္တရံ၊ ထိုစကား၏ အခြားမဲ့၌။ ဒဿနာဒီသု၊ စသည်တို့ကို။ ဝတ္တဗ္ဗေသု၊ ဆိုအပ်ကုန်လျက်။ တာနိ၊ ထိုဒဿန စသည်တို့ကို။ အဝတွာ၊ မူ၍။ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနဿ၊ ဝဇ္ဇန်းကို။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းဆိုခြင်းသည်။ ဥဒ္ဒေသေ၊ (ကိစ္စ ၁၄-ပါးကို) အကျဉ်းပြရာ၌။ ဒွိန္နံ၊ ကုန်သော။ အာဝဇ္ဇနာနံ၊ တို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ အာဝဇ္ဇနသာမညေန၊ အာဝဇ္ဇန်းဟူသော တူသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဂဟိတတ္တာ၊ ကြောင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။)
အာဝဇ္ဇနာနန္တရန္တိ၊ ကား။ ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇနာနန္တရံ၊ ဇ္ဇန်း၏အခြားမဲ့၌။ ယေ၊ အကြင်ဆရာတို့ သည်။ ဟဒယဝတ္ထုံ ဝိယ၊ ကိုကဲ့သို့။ သမ္ပဋိစ္ဆနာဒိဝီထိ-စိတ္တာနိပိ၊ သမ္ပဋိစ္ဆိုန်းအစရှိသော ဝီထိစိတ်တို့ကို လည်း။ နာနုဇာနန္တိ၊ ခွင့်မပြုကုန်။ ဝါ၊ လက်မခံကုန်။ တေသံ၊ ထိုဆရာတို့၏။ သမ္ပဋိစ္ဆနာယ၊ လက်ခံ ခြင်းအကျိုးငှါ။ စက္ခုဝိညာဏဓာတုယာတိအာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ တတ္ထ တတ္ထ၊ (စက္ခုဝိညဉ်၏ အခြားမဲ့စသော) ထိုထိုအရာ၌။ ပါဠိ၊ ပါဠိကို။ (အာစရိယေန၊ အဋ္ဌကထာဆရာသည်။) အာဘတာ၊ ဆောင်အပ်၏။ (အာဂတာ-ကား မသင့်) ဟိ၊ မှန်။ ပါဠိံ၊ ကို။ ပဋိသေဓေတုံ၊ ငှါ။ န သက္ကာ၊ မစွမ်း နိုင်။
သစေ မဟန္တံ ဟောတီတိ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ဇဝနာပရိယောသာ-နာယ၊ ဇောအဆုံး ရှိသော။ စိတ္တပ္ပဝတ္တိယာ၊ စိတ်၏ဖြစ်ခြင်း၏။ ဝုစ္စမာနတ္တာ၊ ဆိုအပ်လတံ့သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ စုဒ္ဒသစိတ္တက္ခဏာယုကံ၊ စိတ္တက္ခဏ ၁၄-ချက် အသက်ရှိသော။ အာရမ္မဏံ၊ ကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ မဟန္တန္တိ၊ ကြီးသည်ဟူ၍။ ဝါ၊ မဟန္တာရုံဟူ၍။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ တဉ္စ၊ ထိုမဟန္တာရုံကိုလည်း။ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ ဒွိတိစိတ္တက္ခဏာတီတံ၊ လွန်ပြီးသောစိတ္တက္ခဏ ၂-ခု ၃-ခုရှိသည်။ ဝါ၊ ၂-ခု ၃-ခုသော စိတ္တက္ခဏလွန်ပြီးသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ အာပါထဂမနဝသေန၊ ထင်ခြင်းသို့ရောက်သည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ယထာဝဝတ္ထာပိတေတိ၊ ကား။ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနေန၊ သည်။ ဝုတ္တာကာရေန၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ကတဝဝတ္တာပနေ၊ ပြုအပ်သော ပိုင်းခြားဆုံးဖြတ်ခြင်းရှိလတ်သော်။ အာဝဇ္ဇနာယ စ၊ ဇ္ဇန်း၏၎င်း။ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနဿ စ၊ ၎င်း။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ အဝသေသ။ပ။ကိရိယာနန္တိ၊ ဟူ၍။ အဝသေသဂ္ဂဟဏံ၊ အဝသေသ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ပဉ္စ ဝါတိ ဣဒမ္ပိ၊ ပဉ္စ ဝါ-ဟူသော ဤစကား ကိုလည်း။ ဝုတ္တမေဝ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သုတ္တမုစ္ဆိတာဒိကာလေ၊ အိပ်ပျော်ခါနီး ကာလ တွေဝေမိန်းမောသောကာလ အစရှိသည်၌။ ပဉ္စပိ၊ ငါးကြိမ်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဇဝနာနိ၊ တို့သည်။ ဇဝန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။
တာနိယေဝါတိ၊ ကား။ အဋ္ဌန္နံ ဝါတိအာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်သော။ ဧကူနတိံ သကာမာဝစရဇဝနာနိယေဝ၊ တခုယုတ်သုံးဆယ်သော ကာမာဝစရဇောတို့သည်သာလျှင်။ ဣတော၊ ဤတခုယုတ်သုံးဆယ်သော ကာမာဝစရဇောမှ။ အညံ၊ တပါးသော။ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနာနန္တရံ၊ အခြားမဲ့၌။ ဥပဇ္ဇနကစိတ္တံ နာမ၊ ဖြစ်တတ်သောစိတ်မည်သည်။ နတ္တိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ ဧဝကာရဂ္ဂဟဏံ၊ ဧဝ-သဒ္ဒါကို ယူခြင်းဆိုခြင်းကို။ (ကတံ၊ ၏။) ဂေါတြဘုတောတိ ဣဒံ၊ ဤပုဒ်သည်။ ဂေါတြဘုဋ္ဌာနိယာနံ၊ ဂေါတြဘူအရာ၌တည်ကုန်သော။ ပရိကမ္မဝေါဒါနာနမ္ပိ၊ ပရိကံနှင့် ဝေါဒါန်တို့ကိုလည်း။ ဂဟဏံ၊ ယူကြောင်းဖြစ်သော စကားတည်း။ ဂေါတြဘုနော ဧဝ၊ ကိုသာလျှင်။ (ဂဟဏံ၊ ယူကြောင်းစကားသည်။) န၊ မဟုတ်။ ဖလစိတ္တာနီတိ၊ ကား။ သမာပတ္တိဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တနကဖလစိတ္တာနိ၊ ဖြစ်သောဖိုလ်စိတ်တို့တည်း။ ယံ ယံလဒ္ဓပစ္စယန္တိ၊ ကား။ ယံ ယံ ဇဝနံ၊ သည်။ ရူပါဝစရဇဝနာဒိဝသေန၊ အစရှိသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဂေါတြဘုအနန္တရံ၊ ဂေါတြဘူ၏ အခြားမဲ့၌။ ဥပ္ပတ္တိယာ၊ ဖြစ်ခြင်းငှါ။ လဒ္ဓိပစ္စယံ၊ ရအပ်သောအကြောင်းရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။)
အတိမဟန္တန္တိ၊ ကား။ သောဠသစိတ္တက္ခဏာယုကံ၊ စိတ္တက္ခဏ ၁၆-ချက် အသက်ရှိသော အာရုံတည်း။ ဟိ၊ မှန်။ တတ္ထ၊ ထိုစိတ္တက္ခဏ ၁၆-ချက် အသက်ရှိသောအာရုံ၌။ တဒါရမ္မဏစိတ္တံ၊ စိတ်သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ အညတ္ထ၊ တပါးသောအာရုံ၌။ န (ဥပ္ပဇ္ဇတိ)၊ မဖြစ်။ ဝိဘူတန္တိ၊ ကား။ သုပါကဋံ၊ အလွန်ထင်ရှားသောအာရုံတည်း။ တဉ္စ၊ ထိုဝိဘူတာရုံသည်လည်း။ ကာမာဝစရမေဝ၊ ရသာလျှင်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ တတ္ထ၊ ထိုကာမာဝစရအာရုံ၌။ တဒါရမ္မဏဿ၊ ၏။ ဥပ္ပတ္တိ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ကာမာဝစရဇဝနာဝသာနေတိ၊ ကား။ ကာမာဝစရဇဝနေဿဝ၊ ဇော၏သာလျှင်။ အဝသာနေ၊ အဆုံး၌။ ဟိ၊ မှန်။ ကာမတဏှာဟေတုကကမ္မနိမိတ္တံ၊ ကာမတဏှာလျှင် အကြောင်းရှိသောကံကြောင့်ဖြစ်သော။ တံ၊ ထိုတဒါရုံဝိပါက်စိတ်သည်။ မဟဂ္ဂတာနုတ္တရဇဝနံ၊ မဟဂ္ဂုတ်လောကုတ္တရာဇောသို့။ န အနုဗန္ဓတိ၊ အစဉ်မလိုက်တတ်။ (ကသ္မာ၊ မူကား။) အဇနကတ္တာစ၊ မိမိကို မဖြစ်စေတတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်၄င်း။ ဇနကာသဒိသတ္တာ စ၊ ဖြစ်စေတတ်သောကံနှင့် မတူသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၄င်းတည်း။ (ဟိ၊ ထင်စွာ။) ဂေဟတာ၊ အိမ်မှ။ ဗဟိ၊ အပြင်ပသို့။ ဂန္တုကာမော၊ သွားလိုသော။ တရုဏဒါရကော၊ နုနယ်သောသူငယ်သည်။ ဇနကံ ဝါ၊ အဘသို့သော်၄င်း။ ဇနကသဒိသံ ဝါ၊ အဘနှင့်တူသော ဦးကြီးဦးလေး စသောသူတို့သော်၄င်း။ အနုဗန္ဓတိ၊ လိုက်၏။ အညံ၊ တပါးသော သူစိမ်းနောက်သို့။ န (အနုဗန္ဓတိ) ယထာ၊ မလိုက်သကဲ့သို့။ ဣဒမ္ပိ၊ ဤတဒါရုံသည်လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူပင်တည်း။ တတ္ထာပိ၊ ထိုကာမာဝစရဇောတို့တွင်လည်း။ သဗ္ဗသ္မာ၊ သော။ ဇဝနာ၊ မှ။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသောတဒါရုံသည်။ န (ဥပဇ္ဇတိ)၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဇဝနေန၊ ဖြင့်။ တဒါရမ္မဏဿ၊ ကို။ နိယမေတဗ္ဗတော စ၊ သတ်မှတ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အာရမ္မဏေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒနာယ၊ ကို။ ပရိဝတ္တေတဗ္ဗတော စ၊ ပြောင်းလဲစေအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၄င်းတည်း။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်။ အယံ၊ ကား။ နိယမော၊ ဇောဖြင့်ကိန်းသေသတ်မှတ်ခြင်းတည်း။ ရိတ္တကုသလလောဘမောဟမူလ သောမနဿသဟဂတ-ကိရိယဇဝနာနံ၊ ကာမကိုသိုလ်ဇော လောဘမူမောဟမူဇော သောမနဿသဟဂုတ်ကြိယာဇော တို့တွင်။ အညတရာနန္တရံ၊ တပါးပါး၏အခြားမဲ့၌။ အတိမဟတိ ဝိသယေ၊ အတိမဟန္တာရုံ၌။ ပဉ္စန္နံ၊ ကုန်သော။ သောမနဿသဟဂတာနံ၊ သောမနဿသဟဂုတ်တဒါရုံတို့တွင်။ အညတရံ၊ သော။ တဒါရမ္မဏံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တထာ၊ တူ။ ပရိတ္တကုသလာကုသလဥပေက္ခာသဟဂတကိရိယ-ဇဝနာနံ၊ ကာမကုသိုလ်အကုသိုလ်ဇော ဥပေက္ခာသဟဂုတ်ကြိယာဇောတို့တွင်။ အညတရာနန္တရံ၊ ၌။ ဥပေက္ခာသဟဂတာနံ၊ ဂုတ်ဖြစ်ကုန်သော။ ဆန္နံ၊ ကုန်သော။ တဒါရမ္မဏာနံ၊ ရုံတို့တွင်။ အညတရံ၊ တပါးပါးသည်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ (ရှေ့ဝါကျ၌ကဲ့သို့ ဥပ္ပဇ္ဇတိ-ရှိသင့်၏) ဣဋ္ဌာရမ္မဏာဒီနန္တိ၊ ကား။ ဣဋ္ဌဣဋ္ဌမဇ္ဈတ္တအနိဋ္ဌာရမ္မဏာနံ၊ ရုံတို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ တယိဒံ၊ ထိုဣဋ္ဌာရမ္မဏာဒီနံ-ဟူသောပုဒ်ကို။ အာရမ္မဏေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒနာပရိဝတ္တိဒဿနတ္ထံ၊ ဝေဒနာ၏ ပြောင်းလဲခြင်းကို ပြခြင်းအကျိုးငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပုရိမကမ္မဝသေနာတိ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ တဒါရမ္မဏဝိသေသဒဿနတ္ထံ၊ တဒါရုံအထူးကိုပြခြင်းအကျိုးငှါ။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။)
ဒွိက္ခတ္တုံ သကိံ ဝါတိ၊ ဟူသောစကားကို။ ဝစနသိလိဋ္ဌဝသေန၊ စကားပြေပြစ်ချောမောသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ အဋ္ဌ ဝါ ဒသ ဝါတိအာဒီသု ဝိယ၊ အစရှိသောပါဌ်တို့၌ကဲ့သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဒွိက္ခတ္တုံယေဝ၊ နှစ်ကြိမ်ကိုသာလျှင်။ ဝဏ္ဏေန္တိ၊ ဖွင့်ဆိုကုန်၏။ ဝိပါကစိတ္တတ္တာစ၊ ဝိပါက်စိတ်၏အဖြစ်ကြောင့်၄င်း။ မူလဘဝင်္ဂါဒိဘဝင်္ဂသာမညသဗ္ဘာဝတောစ၊ မူလဘဝင် အစရှိသော ဘဝင်ဟူသော တူသည်၏အဖြစ်ရှိခြင်းကြောင့်၄င်း။ ဘဝင်္ဂဿ၊ ၏။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ ပဝတ္တနာရဟံ၊ ဖြစ်ခြင်းငှါထိုက်သည်။ သမာနံ၊ ဖြစ်လျက်။ ဝါ၊ သော။ (ပါဌသေသ တံ- ၌စပ်) ဧတဿ၊ ဤစိတ်အား။ တဿ ဇဝနဿ၊ (အခြားမဲ့၌ချုပ်လေပြီးသော) ထိုဇော၏။ အာရမ္မဏံ၊ အာရုံဟူသော။ အာရမ္မဏံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ (တံ၊ ထိုစိတ်ကို။) ဧကဿ၊ တခုသော။ အာရမ္မဏသဒ္ဒဿ၊ ၏။ လောပံ၊ ကြေခြင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ တဒါရမ္မဏန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ (ကိံ ယထာ၊ ကား။) ကာမာဝစရန္တိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဩဋ္ဌမုခန္တိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ (ဝုစ္စတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့တည်း။ စ၊ ဝါဒအထူးကို ဆိုဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ကေစိ၊ အချို့သော (မူလဋီကာ) ဆရာတို့သည်။ (န ဣစ္ဆိန္တိ-၌ စပ်) ပဋ္ဌာနေ၊ ၌။ ကုသလာကုသလေ၊ သည်။ နိရုဒ္ဓေ၊ ချုပ်လတ်သော်။ ဝိပါကော၊ သည်။ တဒါရမ္မဏတာ၊ တဒါရုံ၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာနံ ဧဝ၊ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မမည်သော ကုသိုလ် အကုသိုလ်တရားတို့၏သာလျှင်။ အနန္တရံ၊ ၌။ တဒါရမ္မဏံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကိရိယာ ဇဝနာနန္တိရံ၊ ၌။ (တဒါရမ္မဏံ၊ ကို။) န ဣစ္ဆန္တိ၊ ကုန်။ ဟိ၊ အလိုမရှိသင့်သည်မှန်၏။ ဝိပ္ဖါရဝန္တံ၊ ကြမ်းတမ်းသောလှုပ်ရှားခြင်းရှိသော။ နာဝံ၊ လှေသို့။ နဒီသောတော၊ မြစ်ရေအယဉ်သည်။ အနုဗန္ဓတိ ဝိယ၊ အစဉ်လိုက်သကဲ့သို့။ ဝိပ္ဖါရဝန္တံ၊ ရှိသော။ ဇဝနံ၊ ဇောသို့။ ဘဝင်္ဂံ၊ သည်။ အနုဗန္ဓတိ၊ ၏။ ပဏ္ဏပုဋံ၊ ဖက်ခွက်သို့။ နဒီသောတော၊ သည်။ (န အနုဗန္ဓတိ) ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာဝတော၊ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာနှင့်ပြည့်စုံသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏။ သန္တဝုတ္တိ-ကိရိယဇဝနံ ပန၊ ငြိမ်သက်သော ဖြစ်ခြင်းရှိသော ကြိယာဇောသို့မူကား။ န (အနုဗန္ဓတိ)၊ အစဉ်မလိုက်။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား အသင့်ယုတ္တိတည်း။ တယိဒံ၊ ထိုမူလဋီကာဆရာ၏စကားကို။ (ဝိစာရေတဗ္ဗံ-၌ စပ်) လဗ္ဘမာနဿပိ၊ ရအပ်သည်ကိုလည်း။ ကေနစိ၊ သော။ အဓိပ္ပါယေန၊ ဖြင့်။ ကတ္ထစိ၊ အချို့သော အရာ၌။ အဝစနံ၊ မဟောခြင်းကို။ ဒိဿတိ၊ တွေ့ရ၏။ (ကိံ ယထာ၊ မူကား။) ဓမ္မသင်္ဂဟေ၊ ၌။ အကုသလနိဒ္ဒေသေ၊ ၌။ လဗ္ဘမာနောပိ၊ သော်လည်း။ အဓိပတိ၊ ကို။ န ဝုတ္တော ယထာ၊ ကဲ့သို့တည်း။ (တံ-ကား အနက်မရှိ) စ၊ သည်မျှသာမကသေး။ ယံ ပဏ္ဏပုဋံ၊ အကြင်ဖက်ခွက်ကို။ နိဒဿိတံ၊ ပုံတူအဖြစ်ဖြင့် ညွှန်ပြအပ်၏။ တမ္ပိ၊ ထိုဖက်ခွက်သည်လည်း။ နိဒဿိတဗ္ဗေန၊ ပုံတူအဖြစ်ဖြင့်ပြအပ်သောကြိယာဇောနှင့်။ သမာနံ၊ သည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဟိ၊ ချဲ့။ နာဝါပဏ္ဏပုဋာနံ၊ လှေနှင့် ဖက်ခွက်တို့၏။ နဒီသောတဿ၊ ကို။
အာဝဋ္ဋနာ စ၊ လည်စေခြင်းသည်၎င်း။ ဂတိ စ၊ သွားခြင်းသည်၎င်း။ ဝိသဒိသီ၊ အချင်းချင်း တူသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ နာဝါယ၊ သို့။ နဒီသောတဿ၊ ၏။ အနုဗန္ဓနံ စ၊ သည်၎င်း။ ပဏ္ဏပုဋဿ၊ သို့။ အနုနုဗန္ဓနဉ္စ၊ သည်၎င်း။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဣဓ၊ ဤတဒါရုံအရာ၌။ ကိရိယဇဝနေတရဇဝနာနံ၊ ကြိယာဇောနှင့် ကြိယာမှတပါးသော ကုသိုလ် အကုသိုလ်ဇောတို့၏။ ဘဝင်္ဂသောတဿ၊ ဘဝင်အယဉ်ကို။ အာဝဋ္ဋနာ စ၊ သည်၎င်း။ ဂတိ စ၊ သည်၎င်း။ သဒိသီ၊ တူသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧတဿ၊ ဤကြိယာဇောသို့။ အနနုဗန္ဓနံ စ၊ (တဒါရုံ၏) အစဉ်မလိုက်ခြင်းသည်၎င်း။ ဣတရဿ၊ ဤမှတပါးသော ကုသိုလ် အကုသိုလ်ဇောသို့။ အနုဗန္ဓနဉ္စ၊ သည်၎င်း။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိစာရေတဗ္ဗံ၊ စိစစ်ဆင်ခြင်သင့်၏။
ဘဝင်္ဂမေဝါတိ၊ ဟူ၍။ အဝဓာရဏံ၊ ပိုင်းခြားကန့်သတ်ခြင်းကို။ ဘဝပရိယောသာနဿ၊ ဘဝ၏အဆုံးကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ နအဓိပ္ပေတတ္တာ၊ ကြောင့်။ (ကတံ၊ ၏။) အညထာ၊ တပါးသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ (အတ္ထေ၊ ကို။ ဂယုမာနေ၊ သော်။) တဒါရမ္မဏာဝသာနေ၊ ၌။ စုတိပိ၊ သည်လည်း။ န ဟောတိယေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဒဿနာဒီနီတိ၊ ကား။ ဒဿနသဝနဃာယနသာယန ဖုသနာနိ၊ တို့သည်။ ဣတိ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အာဒိအတ္ထော၊ အာဒိအနက်ရှိ၏။ တေန၊ ထိုဣတိ-သဒ္ဒါဖြင့်။ သမ္ပဋိစ္ဆနာဒီနံ၊ အစရှိသည်တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ပဋိသန္ဓိတော၊ မှနောက်၌။ ဘဝင်္ဂမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ (ပဝတ္တတိ၊ ၏။) ဘဝင်္ဂတော၊ ၌။
ဘဝဂတိဌိတိနိဝါသေသူတိ၊ ကား။ တီသု၊ ကုန်သော။ ဘဝေသု စ၊ တို့၌၎င်း။ ပဉ္စသု၊ ကုန်သော။ ဂတီသု စ၊ တို့၌၎င်း။ သတ္တသု၊ ကုန်သော။ ဝိညာဏဋ္ဌိတီသု စ၊ တို့၌၎င်း။ နဝသု၊ ကုန်သော။ သတ္တာဝါသေသု စ၊ တို့၌၎င်း။ ပန၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤကိုးပါးသောသတ္တာဝါသတို့တွင်။ ယော၊ အကြင်အသညသတ်ဟူသောသတ္တာဝါသသည်။ အစိတ္တကော၊ စိတ်မရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သော၊ ကို။ ဣဓ၊ ဤဝိညာဏက္ခန္ဓနိဒ္ဒေသအရာ၌။ န ဂဟေတဗ္ဗော၊ အပ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဝိညာဏကထာဘာဝတော၊ ဝိညာဉ်ကိုဆိုရာစကား၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဧတ္ထာပိ ဣဒံ၊ ပုဒ်ကို။ သံသရမာနာနံ သတ္တာနန္တိ ဣမိနာ၊ ပုဒ်နှင့်။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ သံသရမာနေသု၊ ကျင်လည်ကုန်သော။ ဧတ္ထ ဧတေသု၊ ဤသတ္တဝါတို့တွင်။ ယော ပန၊ အကြင်သတ္တဝါသည်ကား။ သမ္မာပဋိပတ္တိံ၊ မှန်ကန်ကောင်းမြတ်သော အကျင့်ကို။ အနွာယ၊ စွဲ၍။ ဝါ၊ ကျင့်သုံး၍။ အရဟတ္တံ၊ သို့။ ပါပုဏာတိ၊ ၏။ ဣတိအဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တဿ အရဟတော၊ ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏။ စိတ္တံ၊ သည်။ အပ္ပဋိသန္ဓိကဘာဝတော၊ ပဋိသန္ဓေမရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ တဖန်စပ်ခြင်းမရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နိရုဒ္ဓမေဝ၊ ချုပ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။
ဣတိ၊ ကား။ ဝိညာဏက္ခန္ဓေ၊ ၌။ ဝိတ္ထာရကထာမုခဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
ဝေဒနာက္ခန္ဓကထာဝဏ္ဏနာ
၄၅၆။ ဝေဒေန အနုဘဝနာကာရေန၊ ခံစားသောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ အယိတံ-ပဝတ္တံ၊ ဖြစ်သည်တည်း။ ဝေဒယိတံ၊ ခံစားသောအခြင်းအရာအားဖြင့်ဖြစ်သည်။ ဝေဒယိတန္တိ၊ ခံစားသော အခြင်းအရာအားဖြင့်ဖြစ်သည်ဟူ၍။ ဝါ၊ ခံစားခြင်းဟူ၍။ လက္ခိတဗ္ဗဓမ္မဇာတံ၊ မှတ်အပ်သော တရားသဘောသည်။ ဝေဒယိတလက္ခဏံ၊ မည်၏။ တံ ပန၊ ထိုဝေဒယိတလက္ခဏာသည်ကား။ အတ္တတော၊ သရုပ်တရားကိုယ်အားဖြင့်။ ဝေဒနာ ဧဝ၊ နာသာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝေဒယိတလက္ခဏံ နာမ ဝေဒနာဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တထ ဝါ၊ ကား။ ဧတိဿာ၊ ဤတရားသဘောအား။ ဝေဒယိတံ၊ ခံစားသောအခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်သော။ ဝါ၊ ခံစားခြင်းဟူသော။ လက္ခဏံ၊ မှတ်ကြောင်းလက္ခဏာသည်။ ဝါ၊ မှတ်အပ်သောသဘောသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ကပ္ပနာသိဒ္ဓံ၊ ကြံဆခြင်းဖြင့်ပြီးသော။ ဘေဒံ၊ အကွဲအပြားကို။ နိဿာယ၊ ၍။ အညပဒတ္ထသမာသဝသေနာပိ၊ အညပုဒ်၏အနက်ရှိသော သမာသ်၏အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ ဝါ၊ ဗဟုဗ္ဗီဟိသမာသ်၏အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ ဝေဒနာဝ၊ ကိုသာလျှင်။ (ဝေဒယိတလက္ခဏာတိ၊ ဟူ၍။) ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝေဒယိတလက္ခဏံ နာမ ဝေဒနာဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝေဒယတိ ဝေဒယတီတိ၊ ဟူ၍။ ဗျာပနိစ္ဆာဝသေန၊ ပျံ့နှံ့စေလိုသော ဝိစ္ဆာ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝစနံ၊ ဆိုခြင်းသည်။ ဝေဒနာယ၊ ၏။ သဝိသယေ၊ မိမိအရာ၌။ အဘိဏှပ္ပဝတ္တိဒဿနတ္ထံ၊ မပြတ်ဖြစ်ခြင်းကို ပြခြင်းအကျိုးရှိ၏။ သဘာဝဓမ္မတော၊ မှ။ အညော၊ သော။ ကတ္တာ၊ ခံစားတတ်သောကတ္တားသည်။ နတ္ထ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ အကျိုးငှါ။ ကတ္တုနိဒ္ဒေသော၊ ဝေဒယတိ-ဟူ၍ ကတ္တားဖြင့် ညွှန်ပြခြင်းကို။ (ကတော၊ ၏။) ဣတီတိ၊ ဣတိ-ဟူသောသဒ္ဒါသည်။ အနိယမတော၊ ကိန်းသေ မသတ်မှတ်သောအားဖြင့်။ ဟေတုအတ္ထော၊ ဟိတ်အနက်ရှိ၏။ (ယသ္မာ ဟူသော အနိယမနှင့်တူမျှ သောအနက်ရှိသည်ဟု ဆိုလို၏) ခေါတိ၊ ပုဒ်သည်။ ဝစနာလက်ာရမတ္တံ၊ စကား၏အဆင်တန်ဆာမျှ တည်း။ တသ္မာတိ၊ ပုဒ်သည်။ တဿ၊ ထိုအနိယမဟိတ်အနက်ကို။ နိယမနံ၊ ကိန်းသေမှတ်ကြောင်း ဖြစ်သောပုဒ်တည်း။ ဣဒံ၊ ဤအနက်သဘောကို။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ယထာပစ္စယံ၊ အကြောင်းအားလျော်စွာ။ အာရမ္မဏရသံ၊ ကို။ အနုဘဝတိ၊ ခံစားတတ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝေဒနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ (ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။)
ကုသလဝိညာဏေန သမ္ပယုတ္တာတိ ဣဒံ၊ စကားကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ-၌ စပ်) ယာ ကာစိ၊ အမှတ်မရှိ တစုံတစ်ခုသော။ ဝါ၊ အလုံးစုံသော။ ကုသလာ ဝေဒနာ၊ ကုသိုလ်ဝေဒနာသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) သဗ္ဗာ၊ သော။ သာ၊ ထိုကုသိုလ်ဝေဒနာသည်။ ကုသလေန ဝိညာဏေန၊ ကုသိုလ်စိတ်နှင့်။ သမ္ပယုတ္တာ၊ ယှဉ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ကုသလာယ ဝေဒနာယ၊ ကုသိုလ်ဝေဒနာကို။ ဥပလက္ခဏံ၊ မှတ်ကြောင်းစကား ဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ပန၊ ဗျတိရိက်ကိုဆိုအံ့။ တဿာ၊ ထိုကိုသိုလ်ဝေဒနာ၏။ ကုသလဘာဝံသိဒ္ဓိဒဿနတ္ထံ၊ ကုသိုလ်အဖြစ်၏ပြီးကြောင်းကို ပြခြင်းအကျိုးရှိသည်ဟူ၍။ န (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ)၊ မမှတ်အပ်။ ဟိ၊ မှန်။ ကုသလေနဝိညာဏေန၊ ကုသိုလ်စိတ်နှင့်။ သမ္ပယောဂတော၊ ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ ကုသလာယဝေဒနာယ၊ ၏။ ကုသလဘာဝေါ၊ အဖြစ်သည်။ န (ဟောတိ)၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်။
ပဉ္စဝိဓာတိ၊ ရှိ၏ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ တံ ပဉ္စဝိဓတံ၊ ထိုငါးပါးအပြားရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ သုခန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ (ယံ ဓမ္မဇာတံ၊ အကြင်တရားသဘောသည်။) သုခယတိ၊ ချမ်းသာစေတတ်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ (တံ ဓမ္မဇာတံ၊ သည်။) သုခံ၊ မည်၏။ ကာယံ စ၊ ကိုယ်ကို၄င်း။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ စ၊ တို့ကို၄င်း။ လဒ္ဓဿာဒေ၊ ရအပ်သော သာယာဖွယ်ရှိသည်တို့ကို။ ကရောတိ၊ တတ်၏။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ သုခယတိ-ပုဒ်၏အနက်တည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ ကာယိကံ၊ ကိုယ်၌ဖြစ်သော။ အာဗာဓံ၊ ကျင်နာခံခက် နှိပ်စက်ခြင်းကို။ သုဠု၊ ကောင်းစွာ။ ခါဒတိ၊ စားတတ်၏။ ဝါ၊ ကား။ သုဠု၊ စွာ။ ခဏတိ၊ တူးဖြိုဖျက်ဆီးတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သုခံ၊ မည်၏။ ဧတဿ၊ ဤတရားသဘောအား။ ဩကာသဒါနံ၊ အခွင့်ပေးခြင်းကို။ သုကရံ၊ ပြုလွယ်၏။ (တနည်းကား) သုကရံ၊ ပြုလွယ်သော။ ဩကာသဒါနံ၊ အခွင့်ပေးခြင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ရှိ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သုခံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တပါးသောဆရာတို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) ဒုက္ခယတိ၊ ဆင်းရဲစေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒုက္ခံ၊ မည်၏။ ကာယံ စ၊ ကို၄င်း။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေစ၊ တို့ကို၄င်း။ ဝိဗာဓတိ၊ နှိပ်စက်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ ဒုက္ခယတိ-ပုဒ်၏အနက်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ကာယိကံ၊ ကိုယ်၌ဖြစ်သော။ အဿာဒံ၊ သာယာဖွယ်ကို။ ဒုဠု၊ စွာ။ ခါဒတိ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဒုဠု၊ စွာ။ ခဏတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒုက္ခံ၊ မည်၏။ ဧတဿ၊ အား။ ဩကာသဒါနံ၊ ကို။ ဒုက္ကရံ၊ ပြုနိုင်ခဲ၏။ (တနည်းကား) ဒုက္ကရံ၊ ပြုနိုင်ခဲသော။ ဩကာသဒါနံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒုက္ခံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) သောမနေဿ၊ ၌။ ဝုတ္တနယာနုသာရေန၊ အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပန၊ မေး၍ရှင်းဦးအံ့။ မာနသေတရသာတာတဝသေန၊ စိတ်၌ဖြစ်သောသာယာဖွယ် မသာယာဖွယ်, ကိုယ်၌ ဖြစ်သော သာယာဖွယ် မသာယာဖွယ်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သုခံ စ၊ ကို၄င်း။ ဒုက္ခံ စ၊ ကို၄င်း။ ဝိဘိဇိတွာ၊ ၍။ သုခံသောမနဿံ ဒုက္ခံ ဒေါမနဿန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဥပေက္ခာ ပန၊ ကိုကား။ မာနသီ စ၊ စိတ်၌ဖြစ်သည်၄င်း။ ဣတရော စ၊ ကိုယ်၌ဖြစ်သည်ကို၄င်း။ ဧကမာဝ၊ တပါးသောအဖို့အားဖြင့်သာလျှင်။ ဝါ၊ အဖို့ရှိသည်ဟူ၍သာလျှင်။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ ဧတ္ထ၊ ဤသို့ဆိုရာ၌။ ကာရဏံ၊ ကား။ ကိံ၊ အဘယ်နည်း။ (ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။) ဘေဒါဘာဝတော၊ အကွဲအပြား၏ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ အနုဂ္ဂဟူပဃာတကတာယ၊ ချီးမြှောက်တတ် နှိပ်စက် ဖျက်ဆီးတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သုခဒုက္ခာနိ၊ သုခနှင့် ဒုက္ခတို့သည်။ ကာယဿ၊ ကိုယ်အား။ ဝါ၊ ကို။ အညထာ၊ တပါးသောအခြင်းအရာအားဖြင့်။
အနုဂ္ဂဟံ စ၊ ချီးမြှောက်ခြင်းကို၄င်း။ ဥပဃာတဉ္စ၊ နှိပ်စက်ဖျက်ဆီးခြင်းကို၄င်း။ ကရောန္တိ၊ ကုန်၏။ မနသော၊ စိတ်အား။ ဝါ၊ ကို။ အညထာ၊ ဖြင့်။ (အနုဂ္ဂဟံ စ၊ ကို၄င်း။ ဥပဃာတဉ္စ၊ ကို၄င်း။ ကရောန္တိယထာ၊ ပြုကုန်သကဲ့သို့။) ဧဝံ၊ တူ။ ဥပေက္ခာ၊ သည်။ န (ကရောတိ)၊ မပြုတတ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘေဒါဘာဝတော၊ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ၊ တရပ်ပြီး၏။
တတ္ထ၊ ထို “သာ သဘာသဘေဒတော ပဉ္စဝိဓာ ဟောတိ” အစရှိသောအဋ္ဌကထာစကားရပ်၌။ ယေန သဘာဝဘေဒေန၊ အကြင်သဘော၏အပြားအားဖြင့်။ ဝေဒနာ၊ သည်။ ပဉ္စဝိဓာ၊ ငါးပါးအပြား ရှိ၏။ သာ၊ ထိုငါးပါးအပြားရှိသော ဝေဒနာသည်။ (ဤ သာ-ဟူသော ပါဌ်သည် ယေန-ဟူသောအနိယတ်နှင့်မညီ၍ သင့်အံ့မထင်၊ သော-ဟု ရှိသင့်၏။ ထိုသဘာဝဘေဒသည်-ဟု အနက်ပေး) ပဝတ္တိဋ္ဌာနေ၊ ဖြစ်ရာဌာနကို။ ဒဿိတေ၊ သော်။ သုပါကဋာ၊ ကောင်းစွာထင်ရှားသည်။ (ဤပုဒ်လည်း သုပါကဋော-ဟု ပုလ္လိင်နှင့်ရှိသင့်၏) ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဝတ္တိဋ္ဌာနံ၊ တာဝ၊ စွာ။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ တတ္ထာတိအာဒိ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာရဒ္ဓံ၊ ၏။ အကုသလဝိပါကေနာတိ ဧတ္ထာပိ၊ ဤပုဒ်၌လည်း။ ကာယဝိညာဏေန သမ္ပယုတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသောပုဒ်နှစ်ခုအပေါင်းကို။ အာနေတွာ၊ ဆောင်၍။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အဓိကရဏီမတ္ထကေ၊ ပေထက်၌။ ကပ္ပါသပိစုပိဏ္ဍံ၊ ဝါဂွမ်းစိုင်ကို။ ဌပေတွာ၊ ထင်ထား၍။ အယောကူဋေန၊ သံတူဖြင့်။ ပဟရန္တဿ၊ ထုသည်ရှိသော်။ ဝါ၊ ထုသောသူ၏။ ကူဋံ၊ သံတူသည်။ ပိစုပိဏ္ဍံ၊ ဂွမ်းစိုင်ကို။ အတိက္ကမိတွာ၊ ကျော်လွန်၍။ အဓိကရဏိံ၊ ပေကို။ ဂဏှာတိ၊ ယူ၏။ ဝါ၊ တိုက်ခိုက်၏။ နိဃံသော၊ တိုက်ခိုက်ခြင်းသည်။ ဗလဝါ၊ အားကြီးသည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ပဋိဃဋ္ဋနာနိဃံသဿ၊ ထိပါးတိုက်ခိုက်ခြင်း၏။ ဗလဝဘာဝတော၊ ကြောင့်။ ဣဋ္ဌေ စ အာရမ္မဏေ၊ ဣဋ္ဌာရုံ၌၄င်း။ ဣဋ္ဌမဇ္ဈတ္တေ စ အာရမ္မဏေ၊ တ္တာရုံ၌၄င်း။ ကာယဝိညာဏံ၊ သည်။ သုခသဟဂတံ၊ သုခနှင့်တကွဖြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အနိဋ္ဌေ စ၊ ၌၄င်း။ အနိဋ္ဌမဇ္ဈတ္တေ စ၊ ၌၄င်း။ ဒုက္ခသဟဂတံ၊ ဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကုသလ။ပ။ဒုက္ခန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပဉ္စ၊ ကုန်သော။ ကာမာဝစရဝိပါကဝိညာဏာနိ၊ တို့သည်။ ကမ္မာရမ္မဏဝသေန၊ (ကုသိုလ်) ကံနှင့် ဣဋ္ဌာရုံတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သောမနဿသဟဂတာနိ၊ နှင့်တကွဖြစ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ စတ္တာရိ၊ ကုန်သော။ ရူပါဝစရဝိပါကာနိ၊ တို့သည်။ ကမ္မဝသေန၊ အားဖြင့်။ (သောမနဿသဟဂတာနိ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) သေသာနိ၊ ကြွင်းကုန်သော။ တေရသ၊ တဆယ့်သုံးပါးကုန်သော။ ကာမာဝစရာနိ၊ စိတ်တို့သည်၄င်း။ အဋ္ဌ၊ ကုန်သော။ ရူပါဝစရာနိ၊ စိတ်တို့သည်၄င်း။ ဒွတ္တိံသ၊ သုံးဆယ့်နှစ်ပါးကုန်သော။ လောကုတ္တရာနိ၊ တို့သည်၎င်း။
အဝသေသပဉ္စပညာသာယာတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တာနိ၊ အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ကုန်ပြီးသော။ ဆသဋ္ဌိ၊ ၆၆-ပါးကုန်သော။ ဝိညာဏာနိ၊ စိတ်တို့ကို။ ဌပေတွာ၊ ၍။ အဝသေသာယ၊ သော။ ပဉ္စပညာသာယ၊ ၅၅-ပါးသော။ တတ္ထ၊ ထို ၅၅-ပါးသော ဥပေက္ခာသဟဂုတ်စိတ်တို့တွင်။ ကုသလာကုသလဝိပါကာနိ၊ ကုသလဝိပါက် အကုသလဝိပါက်ဖြစ်ကုန်သော။ (အဠပိ ဝိညာဏာနိ-၌စပ်) ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌေသု၊ တို့၌။ နိဗ္ဗိကပ္ပကာနိ၊ အထူးကြံဆခြင်းကင်းကုန်သည်ဖြစ်၍။ (ဟေတုမန္တဝိသေသန) သုခဒုက္ခသမ္ပယုတ္တာနိ၊ သုခဒုက္ခတို့နှင့်ယှဉ်ကုန်သည်။ ဘဝိတုံ၊ ငှါ။ ယုတ္တာနိပိ၊ သင့်ကုန်သော်လည်း။ ဝါ၊ သင့်သည်လည် ဖြစ်ကုန်သော။ (ဝိညာဏာနိ-၌ပင်စပ်) ဒွိန္နံ၊ ကုန်သော။ ပိစုပိဏ္ဍာနံ၊ တို့၏။ (ဃဋ္ဋနာနိဃံသဿ၊ ထိပါးတိုက်ခိုက်ခြင်း၏။ မန္ဒဘာဝေါ) ဝိယ၊ အားနည်းသည်၏အဖြစ်ကဲ့သို့။ ဒွိန္နံ ဒွိန္နံ၊ ကုန်သော။ ဥပါဒါရူပါနံ၊ စက္ခုပသာဒနှင့် ရူပါရုံ စသော ဥပါဒါရုပ်တို့၏။ ဃဋ္ဋနာနိဃံသဿ၊ ၏။ မန္ဒဘာဝတော၊ ကြောင့်။ စက္ခာဒိသန္နိဿိတာနိ၊ စက္ခုပသာဒ စသည်ကိုမှီကုန်သော။ အဋ္ဌပိ၊ ကုန်သော။ ဝိညာဏာနိ၊ စက္ခုဝိညာဉ် အစရှိသောစိတ်တို့သည်။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသော ဣဋ္ဌာရုံ အနိဋ္ဌာရုံတို့၌။ ဥပေက္ခာ သမ္ပယုတ္တာနေဝ၊ နှင့်ယှဉ်ကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) သုခဒုက္ခာနံ၊ တို့၏။ တထာ၊ ထိုဆိုခဲ့ပြီးသောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဗလဝပစ္စယတာယ စ၊ အားကြီးသောအကြောင်းရှိသည် ၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ တေသံ၊ ထိုစက္ခုဝိညာဉ်အစရှိသော ရှစ်ပါးသောစိတ်တို့၏။ ဝါ၊ တို့အား။ တဒဘာဝတော စ၊ ထိုအားကြီးသောအကြောင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်၎င်းတည်း။ အပုဗ္ဗာရမ္မဏ နိဿယပ္ပဝတ္တီနိ၊ အာရုံအသစ်နှင့် မှီရာအသစ်တို့၌ ဖြစ်လေ့ရှိကုန်သော။ ဝါ၊ ကုန်သောကြောင့်။ (ဟေတုမန္တဝိသေသန) အာဝဇ္ဇနသမ္ပဋိစ္ဆနဝိညာဏာနိ စ၊ အာဝဇ္ဇန်းနှင့်သမ္ပဋိစ္ဆိုန်းစိတ်တို့သည်၎င်း။ (ဥပေက္ခာသဟဂတာနိယေဝ ဟောန္တိ-၌ စပ်၊ နောက်၌လည်း နည်းတူ) အသဒိသာနန္တရပ္ပစ္စယံ၊ မတူသောစိတ်မှ အနန္တရပစ္စည်းရှိသော။ ဝါ၊ ရှိသောကြောင့်။ ကိရိယာရမ္ဘဿ၊ ပြုမှုကြိယာကို အားထုတ်ခြင်း၏။ အာဒိဘူတံ၊ အစဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဝါ၊ ကြောင့်။ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနံ စ၊ စိတ်သည်၎င်း။ အကုသလဖလဿ၊ အကုသိုလ်၏အကျိုး၏။ ကာယဒုက္ခပဓာနတာယ၊ ကိုယ်ဆင်းရဲလျှင် ပြဓာန်းခြင်း ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တဒုပနိဿယဘူတံ၊ ထိုကိုယ်ဆင်းရဲ၏ ဥပနိဿယဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဝါ၊ ကြောင့်။ အကုသလဝိပါကပဋိသန္ဓိအာဒိ စ၊ အကုသလဝိပါက်ပဋိသန္ဓေ အစရှိသောစိတ်သည်၎င်း။ (အာဒိ-ဖြင့် ဘဝင်စုတိကို ယူရာ၏) ဣဋ္ဌမဇ္ဈတ္တာရမ္မဏပ္ပဝတ္တီနိ၊ တ္တာရုံ၌ဖြစ်လေ့ရှိကုန်သော။ ဝါ၊ ရှိကုန်သောကြောင့်။ ကာမာဝစရကုသလဝိပါကဝိညာဏာနိ စ၊ (ငါးပါးသော) ကာမာဝစရကုသလ ဝိပါက်စိတ်တို့သည်၎င်း။ ဥပေက္ခာသဟဂတာနိယေဝ၊ နှင့်တကွဖြစ်ကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ ကမ္မဝသေန၊ ကံ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ ကြောင့်။ ဝိပါကာနုဘဝနဿ၊ အကျိုး ဝိပါက်ကိုခံစားခြင်း၏။ ဝါ၊ ခံစားသောဝေဒနာ၏။ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌာရမ္မဏေသု၊ ရုံတို့၌။ အဒုက္ခမသုခတာဝေ၊ ဥပေက္ခာ၏အဖြစ်သည်။ ယုတ္တော၊ သင့်၏။ စ၊ ဆက်။ ဝိပါကဘူတာယ၊ ဖြစ်သော။ ဥပေက္ခာယ၊ ၏။ သုခဒုက္ခမဇ္ဈတ္တဘာဝေ၊ သုခအဖြစ် ဒုက္ခအဖြစ် မဇ္ဈတ္တအဖြစ်သည်။ သတိ၊ သော်။ ကမ္မာရမ္မဏ ဝသေန၊ အစွမ်းအားဖြင့်။ ကုသလဝိပါကာယ၊ ကုသလဝိပါက်ဥပေက္ခာ၏။ ဣဋ္ဌဘာဝေါ စ၊ ဣဋ္ဌအဖြစ်ကို၎င်း။ အကုသလဝိပါကာယ၊ ၏။ အနိဋ္ဌဘာဝေါ စ၊ ကို၎င်း။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ပန၊ ပါး။ အဝသိဋ္ဌာနိ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်မှကြွင်းကုန်သော။ သတ္တတိံ သ၊ ကုန်သော။ ဝိညာဏာနိ၊ တို့သည်။ စေတောဘိသင်္ခါရာရမ္မဏပါဒကာဝိသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ ဥပေက္ခာသမ္ပယုတ္တာနိ၊ ယှဉ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ပဉ္စပညာသာယ၊ သော။ ဝိညာဏေဟိ၊ စိတ်တို့နှင့်။ ဥပေက္ခာယ၊ ၏။ သမ္ပယုတ္တတာ၊ ယှဉ်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။
ဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ သလက္ခဏံ နာမ၊ မိမိဥစ္စာဖြစ်သော လက္ခဏာမည်သည်ကား။ အနညသာ ဓာရဏော၊ တပါးသောတရားတို့နှင့် မဆက်ဆံသော။ သဘာဝေါ၊ တည်း။ အနုဘဝနဉ္စ၊ ခံစားခြင်း သည်လည်း။ သဗ္ဗဝေဒနာနံ၊ တို့နှင့်။ သာဓာရဏလက္ခဏံ၊ ဆက်ဆံသောလက္ခဏာ ပေတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုသဘာဝလက္ခဏာကို။ ပဋိနိယတေန၊ သီးသန့်ကိန်းသေမှတ်ကြောင်းဖြစ်သော။ ဝါ၊ သီးသန့်ကိန်းသေမြဲသော။ အာရမ္မဏေန၊ ဖြင့်။ နိယမေတွာ၊ ၍။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဣဋ္ဌဖောဋ္ဌဗ္ဗာနု ဘဝနလက္ခဏံ သုခန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တဿ၊ ထိုဣဋ္ဌဖောဋ္ဌဗ္ဗာနုဘဝန လက္ခဏာ၏။ ဗျဘိစာရာဘာဝတော၊ အနေကန်အဖြစ်၏မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ တုသံ၊ လွန်စွာ။ ဗြူဟနံဝဍ္ဎနံ၊ ပွါးစေခြင်းတည်း။ ဥပဗြူဟနံ၊ လွန်စွာပွါးစေခြင်း။ တယိဒံ၊ ထိုလွန်စွာပွါးစေခြင်းကို။ စေတသိကသုခေပိ၊ ၌လည်း။ ကာမဉ္စ လဗ္ဘတိ၊ အကယ်၍ကားရအပ်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ တံ၊ ထိုစေတသိကသုခ၌ရသော ပွါးစေခြင်းသည်။ သဝိကပ္ပကံ၊ ကြံဆခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍။ စေတောဘိ သင်္ခါရဝသေနာပိ၊ စိတ်ကိုပြုပြင်ခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣဒန္တု၊ ဤကာယိကသုခ ၌ရသော ပွါးစေခြင်းသည်ကား။ နိဗ္ဗိကပ္ပကံ၊ ကြံဆခြင်းကင်းသည်ဖြစ်၍။ သဘာဝသိဒ္ဓတ္တာ၊ သဘော အားဖြင့် ပြီးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တတော၊ ထိုစေတသိကသုခ၌ရသော ပွါးစေခြင်းထက်။ သာတိ သယံ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွ။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမ္ပယုတ္တာနံ ဥပဗြူဟနရသန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အဿာဒိယတိ၊ သာယာအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဿာဒေါ၊ မည်၏။ သုခဝေဒနာ၊ ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) တေန၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ယံ ဘိက္ခဝေ။ပ။အဿာဒေါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ [ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓေ၊ ငါးပါးသောဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့ကို။ ပဋိစ္စ၊ စွဲ၍။ ယံ သုခံ၊ သည်။ ယံသောမနဿံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ အယံ၊ ဤသုခသောမနဿကို။ ပဉ္စုပါဒါ နက္ခန္ဓေသု၊ တို့၌။ အဿာဒေါ၊ သာယာဖွယ်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။]
ဒုက္ခဿ၊ ၏။ လက္ခဏာဒီနိ၊ အစရှိသည်တို့ကို။ ဝုတ္တနယာနုသာရေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။
သဘာဝတော ဝါ၊ သဘောရင်းအားဖြင့်သော်၎င်း။ ပရိကပ္ပတော ဝါ၊ ကြံဆသောအား ဖြင့်သော်၎င်း။ ဣဋ္ဌဿ၊ ဣဋ္ဌဖြစ်သော။ ဝါ၊ အလိုရှိအပ်သော။ ဝါ၊ ကောင်းသော။ အာရမ္မဏဿ၊ ကို။ အနုဘဝနလက္ခဏံ၊ ခံစားခြင်းလက္ခဏာရှိသောသဘောသည်။ ဣဋ္ဌာရမ္မဏာနုဘဝနလက္ခဏံ၊ မည်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ယထာ တထာ ဝါ ဣဋ္ဌာကာရသမ္ဘောဂရသန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ယထာဘူတေန ဝါ၊ ရှိမြဲတိုင်းမူလည်းဖြစ်သော။ ဝါ၊ ဟုတ်မှန်သည်မူလည်းဖြစ်သော။ အယထာဘူတေန ဝါ၊ ရှိမြဲတိုင်း မဟုတ်သည်မူလည်းဖြစ်သော။ ဝါ၊ မဟုတ်မမှန်သည်မူလည်းဖြစ်သော။ ဣဋ္ဌာကာရေန၊ ဖြင့်။ အာရမ္မဏဿ၊ ကို။ သံတုဉ္ဇနရသံ၊ သုံးဆောင်ခြင်းကိစ္စရှိ၏။ ပစ္စနုဘဝနကိစ္စံ၊ ရှေးရှုခံစားခြင်း ကိစ္စရှိ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ပဿဒ္ဓိပဒဋ္ဌာနန္တိ ဣဒံ၊ ပုဒ်ကို။ (ဝုတ္တံ-၌ စပ်) “ပဿဒ္ဓကာ ယော၊ ငြိမ်းသောကိုယ်ရှိသောသူသည်။ သုခံ၊ ချမ်းသာကို။ ဝေဒေတိ၊ ခံစား၏။” ဣတိ၊ ဤသို့သော။ သုတ္တပဒံ၊ ကို။ နိဿာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဝါ၊ ဆက်။ တံ၊ ထိုပဿဒ္ဓိပဒဋ္ဌာန်ကို။ နိရာမိသသောမနဿဝသေန၊ အာမိသကင်းသော သောမနဿ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
သောမနေဿ၊ ၌။ ဝုတ္တဝိပရိယာယေန၊ ဆိုအပ်ပြီးသည်မှ ပြန်သောအားဖြင့်။ ဒေါမနဿဿ၊ ၏။ လက္ခဏာဒီနိ၊ အစရှိသည်တို့ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။ ဒေါမနဿဿ၊ ၏။ ကာမဓာတုယံ (ဧဝ)၊ ကာမဓာတ်၌သာလျှင်။ ဥပ္ပဇ္ဇနတော၊ ကြောင့်။ ဧကန္တေန၊ အားဖြင့်။ ဟဒယဝတ္ထုပဒဋ္ဌာနတာ၊ ပဒဋ္ဌာန်ရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ တတော၊ ထိုသောမနဿမှ။ ဝိသေသော၊ အထူးတည်း။
ဧတိဿာ၊ ဤတရားသဘောအား။ မဇ္ဈတ္တဿ၊ သဘာဝယ ပရိကပ္ပအားဖြင့်အလယ်အလတ် သဘောရှိသော။ အာရမ္မဏဿ၊ ကို။ ဝေဒယိတံ အနုဘဝနံ၊ ခံစားခြင်းဟူသော။ လက္ခဏံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဝါ၊ ကား။ မဇ္ဈတ္တံ၊ အလယ်အလတ်သဘောရှိသော။ ဝေဒယိတံ အနုဘဝနံ၊ ဟူသော။ လက္ခဏံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ မဇ္ဈတ္တာရုံကို ခံစားခြင်းကြောင့်သာလျှင်။ ဝါ၊ အလယ် အလတ်သဘောရှိသော ခံစားခြင်းကြောင့်သာလျှင်။ သမ္ပယုတ္တာနံ၊ တို့ကို။ နာတိဥပဗြူဟနမိလာ ပနရသာ၊ အလွန်မပွါးစေခြင်း မညှိုးနွမ်းစေခြင်း ကိစ္စရှိ၏။ သန္တဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနာတိ ဣဒံ၊ စကားကို။ အနဝဇ္ဇာယ၊ အပြစ်ကင်းသော။ နိရာမိသာယ၊ အာမိသကင်းသော။ ဥပေက္ခာယ၊ ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ သဗ္ဗာယ၊ သော။ (ဥပေက္ခာယ၊ ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။) န ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ သဗ္ဗာယ၊ သော။ (ဥပေက္ခာယ၊ ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။) န ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ အပ်။
ဣတိ၊ ကား။ ဝေဒနာက္ခန္ဓေ၊ ၌။ ဝိတ္ထာရကထာမုခဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
သညာက္ခန္ဓကထာဝဏ္ဏနာ
၄၅၇။ သဉ္ဇာနနလက္ခဏံ နာမ သညာဝါတိအာဒီသု၊ အစရှိသည်တို့၌။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ (မယာ၊ သည်။) ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်၏။ တံ၊ ထိုစကားကို။ ဝေဒနာက္ခန္ဓနိဒ္ဒေသေ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ သာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ဝေဒနာယပိ၊ နှင့်လည်း။ ဝိပ္ပယုတ္တံ၊ မယှဉ်သော။ ဝိညာဏံ၊ စိတ်ဝိညာဉ်သည်။ ကာမံ နတ္ထိ၊ အကယ်၍ကား မရှိပေ။ ပန၊ သော်လည်း။ တဿာ၊ ထိုဝေဒနာ၏။ သဘာဝတော၊ အားဖြင့်။ ဘိန္နတ္တာ၊ ကြောင့်။ ကာယစိဝေဒနာယ၊ အချို့သောဝေဒနာနှင့်။ ဝိပ္ပယုတ္တံ၊ မယှဉ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သညာယ ပန၊ အားမူကား။ ဤဒိသံ၊ ဤသို့သဘောရှိသောဝိညဉ်သည်။ ဝါ၊ ဤသို့ယှဉ်မယှဉ်သော စိတ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ န ဟိ တံ ဝိညာဏံ။ပ။သညာယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
သဗ္ဗာဝါတိ၊ ကား။ စတုဘူမိကာပိ၊ လေးပါးသောဘုံတို့၌လည်းဖြစ်သော။ အထ ဝါ၊ ကား။ ဝေဒနာ၊ ကို။ ဘိန္နသဘာဝတ္တာ၊ ကွဲပြားသောသဘောရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဘေဒနလက္ခဏာ ဒိတော၊ ကွဲပြားစေသော လက္ခဏာအစရှိသောအားဖြင့်။ ဝါ၊ ကွဲပြားကြောင်းလက္ခဏာအစရှိသော အားဖြင့်။ ဝုတ္တာယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အယံ၊ ဤသညာကို။ နဝုတ္တာ၊ မဆိုအပ်။ အယံ ပန၊ ဤသညာသည်ကား။ သဗ္ဗာဝ၊ အလုံးစုံသာလျှင်။
ဣတိ၊ ကား။ သညာက္ခန္ဓေ၊ ၌။ ဝိတ္ထာရကထာမုခဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
သင်္ခါရက္ခန္ဓကထာဝဏ္ဏနာ
၄၅၈။ ရာသိကရဏလက္ခဏန္တိ၊ ကား။ သမ္ပိဏ္ဍနလက္ခဏံ၊ ပေါင်းစုခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ တတော၊ ထိုသို့ပေါင်းစုခြင်းလက္ခဏာရှိသောကြောင့်။ သင်္ခါရာ၊ ရတို့ကို။ အာယူဟနရသာ၊ ပေါင်းစု ခြင်းကိစ္စရှိကုန်သည်ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ စေတနာပဓာနတာယ၊ စေတနာပြဓာန်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သင်္ခါရက္ခန္ဓဓမ္မာ၊ န္ဓာတရားတို့ကို။ ဧဝံ၊ ဤသို့ (ရာသိကရဏလက္ခဏာ အာယူဟနရသာဟူ၍)။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ကိံ ပန တန္တိ သင်္ခါရာယေဝါတိအာဒိ၊ အစ ရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သင်္ခတမတိသင်္ခရောန္တီတိ၊ ကား။ ယထာ၊ ရာကားဖြင့်။ သင်္ခတံ၊ ပြုပြင်အပ်သည်ရှိသော်။ အတ္တနော၊ ၏။ ဖလံ၊ အကျိုးသည်။ သမ္မဒေဝ၊ ကောင်းစွာသာလျှင်။ နိပ္ဖန္နံ၊ ပြီးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ ဤအခြင်းအရာအားဖြင့်။ အဘိသင်္ခရောန္တိ၊ ပြုပြင်တတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဝိပ္ဖါရပစ္စုပဋ္ဌာနာတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ဝိပ္ဖါရော နာမ၊ မည်သည်ကား။ ဝိပ္ဖါရော နာမ၊ မည်သည်ကား။ ဝိပ္ဖါရဝန္တတာ၊ လှုပ်လှုပ်ရွရွ ကြောင့်ကြဗျာပါရရှိသည်၏အဖြစ်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သဗျာပါရပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ ကြောင့်ကြဗျာပါရရှိသည်၏အဖြစ်ဖြင့် ဉာဏ်အား ရှေ့ရှု ထင်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
တသ္မိံ တသ္မိံ စိတ္တေ၊ ထိုထိုစိတ်သည်။ ဥပ္ပန္နေ၊ သော်။ နိယမေန၊ အမြဲတမ်း ကိန်းသေ အားဖြင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇနတော၊ ကြောင့်။ နိယတာ၊ မည်ကုန်၏။ သရူပေန အာဂတာတိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ ဤအတူပင်တည်းဟူ၍။ ပိဋ္ဌိဝတ္တကေ၊ ကျောဘက်၌ဖြစ်သည်-လည်သည်တို့ကို။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ ပါဠိယာ၊ ၌။ သရူပေနေဝ၊ အားဖြင့်သာလျှင်။ အာဂတာ၊ ကုန်သော။ ကဒါစိဒေဝ၊ တရံတခါ၌ သာလျှင်။ ဥပ္ပဇ္ဇနတော၊ ကြောင့်။ နိယတာ၊ မြဲကုန်သည်။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနိယတာ၊ မည်ကုန်၏။ အနိယကာ၊ အနိယတ-သင်္ခါရတို့သည်။
၄၅၉။ ဖုသတီတိ၊ ဖုသတိ-ဟူသော ဝစနတ္ထသည်။ ကတ္တုနိဒ္ဒေသော၊ ကတ္တားကိုပြသော ဝစနတ္ထတည်း။ တတ္ထ၊ ထိုသို့ပြရာ၌။ ယံ ကာရဏံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ လျှင်။ ဝါ၊ ကား။ ဧတေန၊ ဖြင့်။ ဖုသန္တိ၊ တွေ့ထိကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဖဿော၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာ၊ တို့သည်။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ ပဝတ္တမာနာ၊ ဖြစ်ကုန် လတ်သော်။ တံ၊ ထိုအာရုံကို။ ဖုသနလက္ခဏေန၊ တွေ့ထိခြင်းလက္ခဏာရှိသော။ ဖေဿန၊ ဖြင့်။ ဖုသန္တာ ဝိယ၊ တွေ့ထိကုန်ဘိသကဲ့သို့။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ အာရမ္မဏဖုသနမတ္တံ၊ အာရုံကိုတွေ့ထိခြင်းမျှသည်။ ဖဿာ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝါ၊ ကြောင့်။ သာဓနတ္တယမ္ပိ၊ သာဓနသုံးပါး အပေါင်းသည်လည်း။ ယုဇ္ဇတေဝ၊ သင့်သည်သာလျှင်တည်း။ သဘာဝဓမ္မေသု၊ သဘောတရားတို့၌။ ကတ္တုကရဏသာဓနဝစနံ၊ ကတ္တုသာဓန ကရဏသာဓနကိုဆိုခြင်းသည်။ တဒါကာရသမာရော ပနတော၊ ထိုကတ္တားအခြင်းအရာ ကရိုဏ်းအခြင်းအရာကိုတင်သောအားဖြင့်။ ပရိယာယကထာ၊ ပရိယာယ်စကားတည်း။ ဘာဝသာဓနဝစနမေဝ၊ ဘာဝသာဓနကိုဆိုခြင်းသည်သာလျှင်။ နိပ္ပရိယာယကထာ၊ မုချဖြစ်သောစကားတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဖုသနလက္ခဏောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အယဦှတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသောစကားကို။ ယထာဝုတ္တလက္ခဏာဒိသမတ္ထနံ၊ အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ပြီး သောလက္ခဏာ စသည်ကိုပြီးမြောက်စေကြောင်းဖြစ်သောဒဠှီစကားတည်း။ အယံ ဓမ္မော၊ ဤဖဿတရားသည်။ စေတသိကာ၊ စိတ်၌ဖြစ်သောတရားသည်။ ယဒိ (သိယာ)၊ အံ့။ သွာယံ၊ ထိုဖဿသည်။ အရူပဓမ္မော၊ နာမ်တရားသည်။ သမာနော၊ လျက်။ ကထံ၊ သို့လျှင်။ ဖုသနလက္ခဏော စ၊ တွေ့ထိခြင်းလက္ခဏာရှိသည်၄င်း။ သံဃဋ္ဋနရသာဒိကော စ၊ သံဃဋ္ဋနရသစသည်ရှိသည်၄င်း။ ဟောတိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အန္တောလီနံ၊ အတွင်း၌ငုပ်နေသော။ စောဒနံ၊ ကို။ ဟဒယေ၊ နှလုံး၌။ ဌပေတွာ၊ ၍။ တဿ၊ ထိုစောဒနာကို။ သောဓနတ္ထံ၊ သုတ်သင်ရှင်းလင်းခြင်းအကျိုးငှါ။ အရူပဓမ္မောပိ သမာနောတိအာဒိ၊ အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဖုသနာကာရေနေဝပဝတ္တီတိ ဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ အရူပဿာပိ၊ နာမ်ဖြစ်ငြားသော်လည်း။ တဿဓမ္မဿ၊ ထိုဖဿတရား၏။ အယံ သဘောဝေါ၊ ဤတွေ့ထိခြင်းသဘောသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ တဿ၊ ၏။ သာဖုသနကာရပ္ပဝတ္တိ၊ ထိုတွေ့ထိသောအခြင်းအရာအားဖြင့်ဖြစ်ခြင်းသည်။ (ပရိဗျတ္တာ ဟောတိ-၌ စပ်) အမ္ဗိလအမ္ဗပက္ကာဒိံ၊ ချဉ်သောသရက်သီးမှည့် အစရှိသည်ကို။ ခါဒန္တံ၊ ခဲစားသောသူကို။ ပဿန္တဿ၊ တွေ့မြင်သော။ ပရဿ၊ တပါးသောသူ၏။ ခေဠုပ္ပတိ၊ တံတွေး၏ဖြစ်ခြင်း၄င်း။ ပရံ၊ တပါးသောသူကို။ ဝိဗာဓိယမာနံ၊ နှိပ်စက်အပ်သည်ကို။ ဒိသွာ၊ ၍။ ဒယာလုကဿ၊ သနားတတ်သောသူ၏။ သရီရကမ္ပနံ၊ ကိုယ်၏တုန်လှုပ်ခြင်း၄င်း။ ရုက္ခသာခဂ္ဂေ၊ သစ်ပင်ကိုင်းဖျား၌။ ဒုဋ္ဌိတံ၊ မကောင်းသဖြင့်တည်သော။ ပုရိသံ၊ ကို။ ဒိသွာ၊ ၍။ ဘူမိယံ၊ ၌။ ဌိတိဿ၊ တည်သော။ ဘီရုကပုရိသဿ၊ ကြောက်တတ်သောယောကျ်ား၏။ ဇင်္ဃစလနံ၊ ခြေသလုံး၏တုန်လှုပ်ခြင်း၄င်း။ ပိသာစာဒိဘာယိတဗ္ဗံ၊ တစ္ဆေ မြေဘုတ်အစရှိသော ကြောက်မက်ဖွယ်ကို။ ဒိသွာ၊ ၍။ ဦရုက္ခမ္ဘော၊ ပေါင်၏တောင့်ခြင်း၄င်း။ ဣတိ ဧဝမာဒီသု၊ အစရှိသည်တို့၌။ ပရိဗျတ္တာ၊ အလွန်ထင်ရှားသည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ဧကဒေသေနာတိ၊ ကား။ ကဋ္ဌဒွယာဒိ ဝိယ၊ သစ်သားနှစ်ခုအပေါင်း အစရှိသည်ကဲ့သို့။ အတ္တနော၊ ၏။ ဧကပေဿန၊ တဖက်သောနံပါးဖြင့်။ အနလ္လီယမာနောပီတိ၊ ကား။ အသံလိလိဿမာနောပိ၊ မကပ်ငြိငြားသော်လည်း။ (သီမူ၌အညီပင်၊ ဒိဝါဒိဂိုဏ်း-သိလိသဓာတ်ဖြင့် ပြီးသည်) ဖဿဿ၊ ၏။ အနလ္လီယမာနသံဃဋ္ဋနမေဝ၊ မကပ်ငြိပဲတိုက်ခိုက်ခြင်းသည်သာလျှင်။ ရူပသဒ္ဒေဟိ၊ အဆင်းအသံတို့နှင့်။ ဝါ၊ ရူပါရုံ သဒ္ဒါရုံတို့နှင့်။ သာမညံ၊ တူသည်၏အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဝိသယဘာဝေါ၊ အာရုံ၏အဖြစ်သည်။ (သာမညံ၊ သည်။) န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ စက္ခုသောတာနိ၊ တို့ကို။ အနိလ္လီယမာနာ ဧဝ၊ မကပ်ငြိသည်သာလျှင်ဖြစ်ကုန်သော။ ရူပါသဒ္ဒါ၊ အဆင်းအသံတို့ကို။ ဝါ၊ ရူပါရုံသဒ္ဒါရုံတို့ကို။ ဖုသိတန္တိအာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တာ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ (အာရမ္မဏံ၊ ကို။ အနလ္လီယမာနေဿဝ၊ မကပ်ငြိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။) ဖဿဿပိ၊ ၏လည်း။ အာရမ္မဏဖုသနသံဃဋ္ဋနာနိ၊ အာရုံကိုတွေ့ထိခြင်းတိုက်ခိုက်ခြင်းတို့ကို။ (ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ဖဿဿ၊ ၏။ သံဃဋ္ဋနဉ္စ၊ တိုက်ခိုက်ခြင်းသည်လည်း။ စိတ္တာရမ္မဏာနံ၊ စိတ်နှင့်အာရုံတို့၏။ သန္နိပတနဘာဝေါ ဧဝ၊ ပေါင်းဆုံမိသည်၏ အဖြစ်သည်သာလျှင်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ စိတ္တမာရမ္မဏဉ္စ သံဃဋ္ဋေတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ (ဧတေန၊ ဤစိတ္တမာရမ္မဏဉ္စ သံဃဋ္ဋေတိ-ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။) ကိစ္စဋ္ဌေန၊ ကိစ္စဟူသောအနက်ရှိသော။ ရသေန၊ ဖြင့်။ သံဃဋ္ဋရသတာ၊ သံဃဋ္ဋနရသရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဝတ္ထာရမ္မဏသန္နိပါတေန၊ ဝတ္ထုနှင့် အာရုံတို့၏ ပေါင်းဆုံမိခြင်းကြောင့်။ သမ္ပဇ္ဇတိ၊ ပြည့်စုံ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သံဃဋ္ဋနသမ္ပတ္တိကော၊ ဝတ္ထုနှင့်အာရုံတို့၏ တိုက်ခိုက်ခြင်းဟူသော ပြည့်စုံခြင်းရှိသော။ ဖဿော၊ ကို။ သံဃဋ္ဋနရသော၊ သံဃဋ္ဋနရသရှိသည်ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဒွေ၊ နှစ်ဖက်ကုန်သော။ ပါဏီ၊ လက်တို့ကို။ ဝဇ္ဇေယျုံ၊ တီးကုန်ရာ၏။ ဣတိအာဒီသု၊ ဤသို့ အစရှိသည်တို့၌။ ပါဏိဿ၊ လက်တဖက်၏။ ပါဏိမှိ၊ လက်တဖက်၌။ သံဃဋ္ဋနံ၊ တိုက်ခိုက်ခြင်းသည်။ တဗ္ဗိသေသဘူတာ၊ ထိုလက်နှစ်ဖက်တို့၏ အထူးဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ ရူပဓမ္မာ၊ တို့သည်။ (ဟောန္တိ)ယထာ၊ ကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ စိတ္တဿ၊ ၏။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ သံဃဋ္ဋနံ၊ ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗော-၌ စပ်) တဗ္ဗိသေသဘူတော၊ ထိုစိတ်၏အထူးဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဧကော၊ တခုသော။ စေတသိကဓမ္မော၊ စိတ်၌ဖြစ်သော စေတသိတ် တရားဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ သုံးပါးကုန်သော ဒွါရအာရုံဝိညာဉ်တို့၏။ သင်္ဂတိ၊ ပေါင်းဆုံခြင်းသည်။ ဖဿော၊ တည်း။ (တနည်း) သင်္ဂတိ၊ ကြောင့်။ ဖဿော၊ သည်။ (သမ္ဘဝတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။
၄၆၀။ အဘိသန္ဒဟတိ ပဗန္ဓတိ၊ (အာရုံ၌ သမ္ပယုတ်တရားတို့ကို) ဖွဲ့စပ်တတ်၏။ ပဝတ္တတိ၊ (၄င်းတို့ကို) ဖြစ်စေတတ်၏။ စေတနာဘာဝေါ၊ စေတနာ၏အဖြစ်ဟူသည်။ ဗျာပါရဘာဝေါ၊ ကြောင့်ကြရှိသည်၏အဖြစ်တည်း။ အာယူဟနံ၊ န-ဟူသည်။ စေတယနံ၊ စေ့ဆော်ခြင်းတည်း။ ဤရိယနံ၊ ဖြစ်စေခြင်းတည်း။ သံဝိဒဟနံ၊ န-ဟူသည်။ ဝိစာရဏံ၊ စီရင်ခြင်း-စီမံခြင်းတည်း။ အာယူဟနရသာယ၊ ရသရှိသော။ စေတနာယ၊ နာသည်။ ပဝတ္တမာနာယ၊ ဖြစ်လတ်သော်။ သဗ္ဗေပိ၊ ကုန်သော။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာ၊ တို့သည်။ ယထာသကံ ကိစ္စပ္ပသုတာ၊ မိမိ မိမိနှင့်ဆိုင်သောကိစ္စ၌ ကြောင့်ကြစိုက်ထုတ် ပြုလုပ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သာ၊ ထိုစေတနာကို။ သကိစ္စပရကိစ္စသာဓိကာ၊ မိမိကိစ္စ သူတပါးကိစ္စကို ပြီးစေတတ်သည်ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဇေဋ္ဌသိဿော၊ တပည့်ကြီးသည်။ ပရေ၊ တပါးသောပညာသင်ဖတ် တပည့်တို့ကို။ သဇ္ဈာယနေ၊ ရွတ်ဖတ်သရဇ္ဈာယ်ခြင်း၌။ ဥယျောဇေန္တော၊ နှိုးဆော်တိုက်တွန်းလျက်။ ဝါ၊ တိုက်တွန်းလိုသည်ဖြစ်၍။ သယမ္ပိ၊ မိမိကိုယ်တိုင်လည်း။ သဇ္ဈာယတိ၊ ၏။ မဟာဍ္ဎကိမှိ၊ လက်သ္မားကြီးသည်။ ဝဍ္ဎကိကမ္မံ၊ လက်သ္မားအမှုကို။ ကာတုံ၊ ငှါ။ အာရဒ္ဓေ၊ အားထုတ်လတ်သော်။ ဣတရေပိ၊ ဤမှတပါးသောလက်သ္မားငယ်တို့သည်လည်း။ ကရောန္တိယေဝ၊ ပြုလုပ်ကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ ဥဿဟနဘာဝေနာတိ၊ ကား။ အာဒရကရဏဘာဝေန၊ ရိုသေစွာပြုသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ ရိုသေစွာ ပြုစေသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်။ သာ၊ ထိုစေတနာသည်။ သယံ၊ မိမိကိုယ်တိုင်။ အာဒရဘူတာ၊ ရိုသေစွာဖြစ်လတ်သော်။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ၊ တို့ကို။ အာဒရယတိ၊ ရိုသေစွာဖြစ်လတ်သော်။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ၊ တို့ကို။ အာဒရယတိ၊ ရိုသေစွာဖြစ်စေတတ်၏။ ဝါ၊ ရိုသေစွာပြုတတ်၏။ အာယူဟနဝသေန၊ စေ့ဆော်တိုက်တွန်းခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဝီရိယုဿာဟဝသေန၊ ဝီရိယဟူသောအားထုတ်ခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ န (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ)၊ အပ်။
၄၆၁။ ဝီရဘာဝေါတိ၊ ကား။ ယေန၊ အကြင်သဘောတရားဖြင့်။ ဝီရောနာမ၊ ရဲရင့်သောသူ မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သော ဓမ္မာ၊ ထိုသဘောတရားတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ဝိဓိနာ၊ အစီအရင်ဖြင့်။ ဤရေတဗ္ဗံ ပဝတ္တေတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်စေအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝီရိယံ၊ မည်၏။ ဥဿာဟော၊ ဥဿာဟ-ဟူသည်။ (ဥဿဟနလက္ခဏံ-ပုဒ်မှ ဥဿဟန-ကို ပရိယာယ်ဖြင့် ထုတ်သည်) တံတံကိစ္စသမာရမ္ဘော ဝါ၊ ထိုထိုကိစ္စကိုအားထုတ်ခြင်းသည်၄င်း။ ပရက္ကမော ဝါ၊ အဆင့်ဆင့် အားထုတ်ခြင်းသည်၄င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဥပတ္ထမ္ဘနံ၊ န-ဟူသည်။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ၊ တို့ကို။ ကောသဇ္ဇပက္ခေ၊ ပျင်းရိခြင်းအဖို့၌။ ပတိတုံ၊ ကျခြင်းငှါ။ အဒတွာ၊ မပေးမူ၍။ ဓာရဏံ၊ ဆောင်ထားခြင်းတည်း။ ဝါ၊ ကား။ အနုဗလပ္ပဒါနံ၊ တဆင့်အားပေးခြင်းတည်း။ ဝါ၊ ကား။ သမ္ပဂ္ဂဏှနံ၊ ချီးမြှောက်ခြင်းတည်း။ သံသီဒနပဋိပက္ခော၊ ဆုတ်နစ်ခြင်း၏ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သော။ ဓမ္မော၊ တရားသည်။ အသံသီဒနံ၊ မည်၏။ သံသီဒနာဘာဝမတ္တံ၊ ဆုတ်နစ်ခြင်း၏မရှိခြင်းမျှသည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အသံသီဒနဘာဝေန၊ ဆုတ်နစ်ခြင်း၏ ဆန့်ကျင်ဖက်အဖြစ်ဖြင့်။ ပစ္စုပတိဋ္ဌတိ၊ ရှေးရှုထင်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အသံသီဒနဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သံဝေဂပဒဋ္ဌာနန္တိ၊ ကား။ အဋ္ဌသံဝေဂပုဗ္ဗိကာယ၊ ရှစ်ပါးသောသံဝေဂရှေ့သွားရှိသော။ ကုသလကိရိယာယ၊ ကုသိုလ်ကို ပြုခြင်း၌။ ဝီရိယာရမ္ဘဝတ္ထုပဒဋ္ဌာနံ၊ ဝီရိယာရမ္ဘဝတ္ထုလျှင် နီးသောအကြောင်းရှိ၏။ မဂ္ဂေါ၊ ကို။ ဂန္တဗ္ဗော၊ သွားအပ်လတံ့သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အဂ္ဂေါ၊ ကို။ ဂတော၊ သွားအပ်ပြီးသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ကမ္မံ၊ အမှုကို။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်လတံ့သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကမ္မံ၊ ကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်ပြီးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အပ္ပမတ္တကော၊ အနည်းငယ်သော။ အာဗာဓော၊ အနာသည်။ ဥပ္ပန္နော၊ ၏။ ဂိလာနာ ဝိဋ္ဌိတော၊ သူနာဖြစ်ပြီး၍ထခဲ့သည်။ ဝါ၊ အနာရောဂါမှထခဲ့ပြီး ကျန်းမာပြီးသည်။ ဂေလညာ၊ အနာရောဂါမှ။ အစိရဝုဋ္ဌိတော၊ မကြာမြင့်မီ၌ထခဲ့သည်။ ဝါ၊ ထ၍မကြာသေးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဂါမံ ဝါ၊ ရွာသို့ဖြစ်စေ။ နိဂမံ ဝါ၊ နိဂုံးသို့ဖြစ်စေ။ ပိဏ္ဍာယ၊ ငှါ။ ဝိစရန္တော၊ သွားသည်လှည့်လည်သည်ရှိသော်။ လူခဿဝါ၊ ခေါင်းပါးခြောက်သွေ့ သည်လည်းဖြစ်သော။ ပဏီတဿ ဝါ၊ ဖြစ်သော။ ဘောဇနဿ၊ ကို။ ယာဝဒတ္ထံ၊ အလိုရှိတိုင်း။ ပါရိပူရိံ၊ ထက်ဝန်းကျင်ပြည့်စုံစွာ။ န လဘတိ၊ မရ။ပ။ပါရိပူရိံ၊ ပြည့်စုံစွာ။ လဘတိ၊ ရ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်သော။ အနုရူပပစ္စဝေက္ခဏာသဟိတာနိ၊ သင့်လျော်သောဆင်ခြင်ခြင်းနှင့်တကွဖြစ်ကုန်သော။ ဧတာနိ အဋ္ဌ၊ ဤရှစ်ပါးတို့သည်။ ဝီရယာ ရမ္ဘဝတ္ထူနိ၊ မည်ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ တံမူလကာနိ၊ ထိုရှစ်ပါးလျှင်အကြောင်းရင်းရှိကုန်သော။ ပစ္စဝေက္ခဏာနိ၊ ဆင်ခြင်ခြင်းတို့သည်။ (ဝီရိယာရမ္ဘဝတ္ထူနိ၊ မည်ကုန်၏။)
၄၆၂။ အတ္တနာ၊ သည်။ အနုပါလေတဗ္ဗာနံ၊ လျော်စွာစောင့်ရှောက်အပ်ကုန်သော။ သဟဇာတဓမ္မာနံ၊ တို့ကို။ အနုပါလနံ၊ လျော်စွာစောင့်ရှောက်ခြင်းသည်။ ဇီဝိတဿ၊ ၏။ ဗျာပါရော၊ ရတည်း။ တဉ္စ၊ ထိုဇီဝိတသည်လည်း။ နေသံ၊ ထိုသဟဇာတ်တရားတို့၏။ ဇီဝနံ၊ အသက်ရှင် ကြောင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုဇီဝိတကို။ တဿ (ဇီဝနဿ)၊ ထိုသဟဇာတ်တရားတို့၏ အသက်ရှင်ခြင်း၏။ ကာရဏဘာဝံ၊ အဖြစ်ကို။ ပုရက္ခတွာ၊ ရှေ့၌ပြု၍။ ဇီဝန္တိ တေနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ တမ္ပိ၊ ထိုဇီဝိတသည်လည်း။ အတ္ထတော၊ သရုပ်တရားကိုယ်အားဖြင့်။ အဿ၊ ထိုသဟဇာတ်တရားအပေါင်း၏။ (ဤပုဒ်ပိုဟန်ရှိ၏) ဇီဝနမေဝ၊ အသက်ရှင်ခြင်းမျှသည်သာလျှင် တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဇီဝနမတ္တမေဝ ဝါ တန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
၄၆၃။ အာဓိယတီတိ၊ ကား။ ဌပေတိ၊ ထားတတ်၏။ အဝိသာရော၊ ရ-ဟူသည်။ အတ္တနော ဧဝ၊ ၏သာလျှင်။ အဝိသရဏသဘာဝေါ၊ မပျံ့သွားခြင်းသဘောတည်း။ အဝိက္ခပေါ၊ ပ-ဟူသည်။ သမ္ပယုတ္တာနံ၊ ကုန်သော။ ဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ အဝိက္ခိတ္တတာ၊ မပျံ့လွင့်သည်၏ဖြစ်ကြောင်းတည်း။ ယေန၊ အကြင်သဘောတရားဖြင့်။ သမ္ပယုတ္တာ၊ တို့သည်။ အဝိက္ခိတ္တာ၊ မပစ်လွှင့်အပ်ကုန်သည်။ ဝါ၊ မပျံ့လွင့် ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ သော ဓမ္မော၊ သည်။ အဝိက္ခေပေါ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ အဝူပသမလက္ခဏဿ၊ မငြိမ်သက်ခြင်းလက္ခဏာရှိသော။ ဝိက္ခေပဿ၊ ပျံ့လွင့်ခြင်း၏။ ပဋိပက္ခတာယ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်၏အဖြစ်ကြောင့်။ စိတ္တဿ၊ ၏။ ဥပသမနာကာရေန၊ ငြိမ်သက်သောအခြင်းအရာအား ဖြင့်။ ပစ္စုပတိဋ္ဌတိ၊ ရှေးရှုထင်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပသမပစ္စုပဋ္ဌာနော၊ မည်၏။ ဝိသေသ တောတိ၊ ကား။ ယေဘုယျေန၊ များသောအားဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်။ သုခဝိရဟိတောပိ၊ သုခမှကင်းသည် လည်းဖြစ်သော။ သမာဓိ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိသေး၏။ ဣတိ၊ ôဤသို့သိအပ်၏။ ဒီပစ္စိနိဒဿနေန၊ ဆီမီးလျှံဟူသော စံပြဥပမာဖြင့်။ သမာဓိဿ၊ ၏။ သန္တာနဋ္ဌိတိဘာဝံ၊ အစဉ်သန္တာန်အားဖြင့်တည်ခြင်း ရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။
၄၆၄။ သဒ္ဒဟန္တိ ဧတာယာတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ သဒ္ဒဟနကိရိယာယ၊ ယုံကြည်ခြင်း ကြိယာဖြင့်။ ပဝတ္တမာနာနံ၊ ကုန်သော။ ဓမ္မာနံ၊ တို့အား။ (ပစ္စယ-၌ စပ်) တတ္ထ၊ ထိုယုံကြည်ခြင်း ကြိယာ၌။ အာဓိပစ္စဘာဝေန၊ အစိုးရသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ သဒ္ဓါယ၊ သဒ္ဓါ၏။ ပစ္စယတံ၊ ကျေးဇူးပြုတတ် သည်၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ တဿာ၊ ထိုသဒ္ဓါ၏။ (ဘာဝသမ္ဗန်) ဓမ္မာနံ၊ တို့အား။ တထာပစ္စယဘာဝေ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်ကျေးဇူးပြုသည်၏အဖြစ်သည်။ သတိ၊ သော်။ ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ သဒ္ဒဟတီတိ၊ ယုံကြည်၏ဟူသော။ ဝေါဟာရော၊ ရသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သဒ္ဒဟနံ၊ န-ဟူသည်။ သဒ္ဓေယျဝတ္ထုနော၊ ယုံကြည်အပ်သောဝတ္ထုကို။ ပဝတ္တိယာယနံ၊ ယုံကြည်ခြင်းတည်း။ ဧတိဿာ၊ ဤတရားသဘောအား။ တံ (သဒ္ဒဟနံ)၊ ထိုယုံကြည်ခြင်းဟူသော။ လက္ခဏံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဒ္ဒဟနလက္ခဏာ၊ မည်၏။ ဩကပ္ပနလက္ခဏာတိ၊ ကား။ အနုပဝိသိတွာ၊ သက်ဝင်၍။ ဧတံ၊ ဤဝတ္ထုသည်။ ဧဝံ၊ ဤအတိုင်းပင်မှန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ကပ္ပနလက္ခဏာ၊ ကြံဆခြင်း-ယုံကြည်ခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ ကာလုဿိယမလံ၊ နောက်ကျုသည်၏အဖြစ်ဟူသော အညစ်အကြေးကို။ ဝါ၊ နောက်ကျုခြင်းအညစ်အကြေးကို။ ဝိဓမေတွာ၊ ပယ်ဖျောက်၍။ သမ္ပယုတ္တာနံ၊ တို့ကို။ ဝါ၊ ကား။ ပုဂ္ဂလေဿဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ပသာဒနံ၊ ကြည်လင်စေခြင်းဟူသော။ အနာဝိလဘာဝကရဏံ၊ မနောက်ကျုသည်၏အဖြစ်ကိုပြုခြင်းဟူသော။ ရသော၊ ကိစ္စသည်။ ဧတိဿာ၊ ဤတရားသဘောအား။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပသာဒနာရသာ၊ မည်၏။ ပက္ခန္ဒနံ၊ ပြေးဝင်ခြင်းဟူသည်။ အဓိမုစ္စနဝသေန၊ နှလုံးသွင်း ညွှတ်ကိုင်းသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ ယုံကြည်ဆုံးဖြတ်သည်၏အစွမ်း အားဖြင့်။ အာရမ္မဏဿ၊ အာရုံသို့။ အနုပဝိသနံ၊ သက်ဝင်ခြင်းတည်း။ အကာလုသဘာဝေါ၊ မနောက်ကျုသည်၏အဖြစ်သည်။ အကာလုဿိယံ၊ မည်၏။ အနာဝိလဘာဝေါ၊ မနောက်ကျုသည်၏ အဖြစ်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ပသာဒနီယဋ္ဌာနေသု၊ ကြည်ညိုအပ်-ကြည်ညိုထိုက်သော အရာတို့၌။ ပသာဒဝိပရီတံ၊ ကြည်ညိုခြင်းမှအပြန်ဖြစ်သော။ အကုသလံ၊ သည်။ အဿဒ္ဓိယံ စ၊ ဒ္ဓိယလည်းမည်၏။ မိစ္ဆယဓိမုတ္တိ စ၊ မုတ္တိလည်းမည်၏။ တပ္ပစ္စနီ-ကောဝ၊ ထိုအဿဒ္ဓိယယ မိစ္ဆာဓိမုတ္တိ ၏ဆန့်ကျင်ဖက်သာလျှင်ဖြစ်သော။ ပသာဒဘူတော၊ ကြည်လင်ခြင်း-ယုံကြည်ခြင်းသဘောဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဝတ္ထုဂတော၊ ယုံကြည်ထိုက်-ကြည်ညိုထိုက်သောဝတ္ထု၌တည်သော။ နိစ္ဆယော၊ ဆုံးဖြတ်ခြင်း သည်။ အဓိမုတ္တိ၊ မည်၏။ ယေဝါပနကာဓိမောက္ခော၊ ယေဝါပန-ဖြင့် ဟောအပ်သော အဓိမောက္ခ စေတသိက်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ရတနတ္တယံ စ၊ ရတနာသုံးပါးအပေါင်းသည်၎င်း။ ကမ္မံ စ၊ ကံသည် ၎င်း။ ကမ္မဖလဉ္စ၊ ကံ၏အကျိုးသည်၎င်း။ သဒ္ဓေယျဝတ္ထု၊ ယုံကြည်ထိုက်-ကြည်ညိုထိုက်သောဝတ္ထု မည်၏။ သပ္ပုရိသ-သံသေဝနသဒ္ဓမ္မသဝနယောနိသောမနသိကာရဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပတ္တိယော၊ သူတော် ကောင်းကိုမှီဝဲခြင်းယ သူတော်ကောင်းတရားကိုကြားနာခြင်းယ အသင့်လမ်းမှန်ဖြင့်နှလုံးသွင်းခြင်းယ လောကုတ္တရာတရားကိုးပါးအားလျော်သောအကျင့်ကိုကျင့်ခြင်းတို့သည်။ သောတာပတ္တိယင်္ဂါနိ၊ သောတာပတ္တိအင်္ဂါတို့မည်ကုန်၏။ ကုသလ-ဓမ္မာနံ၊ တို့ကို။ အာဒါနေ၊ ယူရာ၌။ ဟတ္ထော ဝိယ၊ လက်ကဲ့သို့၎င်း။ (အဘိဓမ္မာ-ဝတာရဋီကာသစ်နှင့်အညီ ဩကာရန္တသာ သင့်သည်) သဗ္ဗသမ္ပတ္တိ သမ္ပာဒနေ၊ အလုံးစုံသောပြည့်စုံခြင်း-စည်းစိမ်တို့ကိုပြီးစေရာ၌။ ဝိတ္တံ ဝိယ၊ ဥစ္စာရတနာကဲ့သို့၎င်း။ အမတကသိဖလဖလနေ၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော ထွန်ယက်စိုက်ပျိုးခြင်း၏အကျိုးကိုပြီးစေရာ၌။ ဗီဇံ ဝိယ၊ မျိုးစေ့ကဲ့သို့၎င်း။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။
၄၆၅။ သရန္တိ ဧတာယာတိ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ (အဋ္ဌသာလိနီနှင့်အညီ ဧတာယ-သာသင့်သည်) သရဏကိရိယာယ၊ အောက်မေ့ခြင်းကြိယာဖြင့်။ ပဝတ္တိမာနာနံ၊ ကုန်သော။ ဓမ္မာနံ၊ တို့အား။ တတ္ထ၊ ထိုအောက်မေ့ခြင်းကြိယာ၌။ အာဓိပစ္စဘာဝေန၊ အစိုးရသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ သတိယာ၊ ၏။ ပစ္စယတံ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ တဿာ၊ ထိုသတိ၏။ ဓမ္မာနံ၊ တို့အား။ တထာပစ္စယဘာဝေ၊ အဖြစ်သည်။ သတိ၊ သော်။ တံသမင်္ဂိပုဂ္ဂလော၊ ထိုသတိနှင့်ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ သရတီတိ၊ အောက်မေ့တတ်သည်ဟူသော။ ဝေါဟာရော၊ ရသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (အဘိဓမ္မာဝတာရဋီကာသစ်အလိုအားဖြင့် “တံသမင်္ဂိပုဂ္ဂလော၊ ကို။ သရတီတိ၊ အောက်မေ့ သည်ဟူ၍။ ဝေါဟရီယတိ၊ ခေါ်ဝေါ်အပ်၏” ဟု အနက်ပေး) ဥဒကေ၊ ၌။ အလာဗု ဝိယ၊ ဗူးကဲ့သို့။ ပိလဝိတွာ၊ ပေါ်မျော၍။ ဂန္တုံ၊ ငှါ။ အဒတွာ၊ မပေးမူ၍။ ပါသာဏဿ၊ ကျောက်ခဲကို။ (ဥဒကေ၊ ၌။ ဌပနံ ဝိယ၊ ချထားခြင်းကဲ့သို့။)
၄၆၆။ ကာယဒုစ္စရိတာဒီဟီတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ဟေတုမှိ၊ ဟိတ်အနက်၌။ ကရဏဝစနံ၊ ကရိုဏ်းဝိဘတ်အဆုံးရှိသောပုဒ်တည်း။ (ကြောင့်-ဟု အနက်ပေးစေလို၏) ဟိရိယတီတိ၊ ကား။ လဇ္ဇာကာရေန၊ ရှက်သောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဇိဂုစ္ဆတိ၊ စက်ဆုပ်တတ်၏။ တေဟိယေဝါတိ၊ ကား။ ကာယဒုစ္စရိတာဒီဟိယေဝ၊ ကာယဒုစရိုက် စသည်တို့မှသာလျှင်။ (ဘယ-အယှဉ်၌မှ-ပင် သင့်သည်) ဩတ္တပ္ပတီတိ၊ ကား။ ဥဗ္ဗိဇ္ဇတိ၊ ထိတ်လန့်တတ်၏။ ဟိရီ၊ သည်။ ပါပဓမ္မေ၊ အကုသိုလ်တရားတို့ကို။ ဂူထံ ဝိယ၊ မစင်ကိုကဲ့သို့။ ပဿန္တီ၊ ရှုမြင်လျက်။ ဇိဂုစ္ဆတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပါပတော ဇိဂုစ္ဆန လက္ခဏာဟိရီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဩတ္တပ္ပံ၊ သည်။ တေ၊ ထိုအကုသိုလ်တရားတို့ကို။ ဥဏှံ ဝိယ၊ မီးပူကိုကဲ့သို့။ ပဿန္တံ၊ လျက်။ တတော၊ ထိုအကုသိုလ်တရားတို့မှ။ ဥတ္တသတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥတ္တာသလက္ခဏံ ဩတ္တပ္ပန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝုတ္တပ္ပကာရေနာတိ၊ ကား။ လဇ္ဇကာရေန စ၊ ဖြင့်၎င်း။ ဥတ္တာသာကာရေန စ၊ ထိတ်လန့်သောအခြင်းအရာအားဖြင့်၎င်း။ ဟိရီ၊ သည်။ အဇ္ဈတ္တသမုဋ္ဌာန တာယ စ၊ အဇ္ဈတ္တသမုဋ္ဌာန်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ အတ္တာဓိပတိတာယ စ၊ မိမိကိုယ်လျှင် အကြီးအမှူးရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ အတ္တဂါရဝပဒဋ္ဌာနာ၊ မိမိကိုယ်ကိုအလေးပြုခြင်းလျှင် နီးသောအကြောင်းရှိ၏။ ဩတ္တပ္ပံ၊ သည်။ ဗဟိဒ္ဓါသမုဋ္ဌာနတာယ စ၊ ဋ္ဌာန်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ လောကာဓိပတိတာယ စ၊ လောကလျှင် အကြီးအမှူးရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ပရဂါရဝပဒဋ္ဌာနံ၊ သူတပါးကိုအလေးပြုခြင်းလျှင် နီးသောအကြောင်းရှိ၏။ တမေဝတ္ထံ၊ ထိုအနက်ကိုပင်လျှင်။ ပါပဋတရံ၊ အထူးသဖြင့်ထင်ရှားသည်ကို။ ကာတုံ၊ ငှါ။ အတ္ထာနံ ဟီတိအာဒိ၊ အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ အဇ္ဈတ္တသမုဋ္ဌာနာဒိတာ၊ ဋ္ဌာန်ရှိသည် စသည်၏အဖြစ်ကို။ ဟိရိဩတ္တပ္ပါနံ၊ တို့၏။ တတ္ထတတ္ထ၊ ထိုထိုအရာ၌။ ပါကဋဘာဝေန၊ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဧတေသံ၊ ဤဟီရိနှင့် ဩတ္တပ္ပတို့၏။ ကဒါစိ၊ တရံတခါ၌သော်လည်း။ (ပိ-ကြေသည်) အညမညဝိပ္ပယောဂေါ၊ အချင်းချင်း မယှဉ်ခြင်းသည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဟိ၊ မှန်။ နိဗ္ဘယံ၊ ကြောက်ခြင်းကင်းသော။ လဇ္ဇနံ၊ ရှက်ခြင်း သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ အလဇ္ဇနံ၊ ရှက်ခြင်းမရှိသော။ ပါပဘယံဝါ၊ မကောင်းမှုမှ ကြောက်ခြင်းသည် လည်း။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ လောကပါလကာတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ “ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ သုက္ကာ၊ ဖြူစင်ကုန်သော။ ဒွေ၊ ကုန်သော။ ဣမေ ဓမ္မာ၊ ဤဟီရိနှင့်ဩတ္တပ္ပတရားတို့သည်။ လောကံ၊ ကို။ ပါလေန္တိ၊ စောင့်ရှောက်တတ်ကုန်၏။” ဣတိ၊ ဤသို့အစရှိသော။ သုတ္တပဒံ၊ သုတ်ပုဒ်ကို။ (အာဟရိတွာ၊ ဆောင်၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။) အတ္တာဓိပတိ လောကာဓိပတိဘာဝေ စ၊ အတ္တာဓိပတိအဖြစ် လောကာဓိပတိအဖြစ်၌လည်း။ “သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အတ္တာနံယေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ အဓိပတိံ၊ ကို။ ကရိတွာ၊ ၍။ “(ဣတိ စ၊ ဤသို့၎င်း။) သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ လောကံယေဝ၊ လူအပေါင်းကို သာလျှင်။ အဓိပတိံ၊ ကို။ ကရိတွာ၊ ၍။” ဣတိ၊ စ၊ ဤသို့၎င်း။ (ဣတိ၊ ဤသို့ အစရှိကုန်သော။) သုတ္တပဒါနိ၊ သုတ်ပုဒ်တို့ကို။ အာဟရိတွာ၊ ၍။ ဝတ္တဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။
၄၆၇။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ (န လုဗ္ဘန္တိ-န လုဗ္ဘတေဝ-ဟောတိ-တို့၌စပ်) အလောဘော၊ သည်။ လောဘပဋိပက္ခာ၊ လောဘ၏ဆန့်ကျင်ဖက်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယေ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ တေန၊ ထိုအလောဘနှင့်။ သမ္ပယုတ္တာ၊ ယှဉ်ကုန်၏။ (တေ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။) ဝါ၊ ကား။ တံသမင်္ဂိနော၊ ထိုအလောဘနှင့်ပြည့်စုံကုန်သော။ သတ္တာ၊ တို့သည်။ (န လုဗ္ဘန္တိ-၏ ကတ္တားကို ပြသည်) တေန၊ ထိုအလောဘဖြင့်။ န လုဗ္ဘန္တိ၊ မလိုချင် မမက်မောကုန်။ သယံ၊ မိမိကိုယ်တိုင်။ ကဒါစိပိ၊ ၌သော်လည်း။ န လုဗ္ဘတေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ အတ္ထတော၊ မုချအနက်အားဖြင့်။ အလုဗ္ဘနာကာရော ဧဝ၊ မလိုချင် မမက်မောသော အခြင်းအရာသည်သာလျှင်။ ဟောတိ စ၊ ဖြစ်လည်းဖြစ်၏။ (စ-သဒ္ဒါဖြင့် န လုဗ္ဘန္တိယ န လုဗ္ဘတေတို့ကို ဆည်းသည်) တသ္မာ၊ ထိုသုံးပါးသောအကြောင်းကြောင့်။ န လုဗ္ဘန္တီတိအာဒိ၊ အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧသေဝနယောတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ န ဒုဿန္တိ တေနာတိအာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ကာရကတ္တယယောဇနံ၊ ကာရကသုံးပါးအပေါင်းကို ယှဉ်စေခြင်းကို။ အတိဒိသတိ၊ ညွှန်း၏။ အဂေဓော၊ ဓ-ဟူသည်။ အဂိဇ္ဈနံ၊ မမက်မောခြင်းတည်း။ အနတိကင်္ခနံ၊ အလိုမရှိခြင်းတည်း။ အပရိဂ္ဂဟော၊ ဟ-ဟူသည်။ ကဿစိ၊ သော။ ဝတ္ထုနော၊ ကို။ မမတ္တဝသေန၊ ငါ့ဥစ္စာအဖြစ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အသင်္ဂဟော၊ မသိမ်းယူခြင်းတည်း။ ဧတဿ၊ ဤတရားသဘောအား။ အနလ္လီနော၊ မကပ်ငြိသော။ ဘာဝေါ အဓိပ္ပါယော၊ အလိုသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနလ္လီနဘာဝေါ၊ မည်၏။ ဟိ၊ အကျိုးကား။ ဧဝံ၊ ဤသို့ဘာဝ-၏ အနက်ကို အဓိပ္ပါယဟု ယူသည်ရှိသော်။ ဥပမာယ၊ မစင်တွင်း၌ကျသော ယောကျ်ားဥပမာနှင့်။ သမေတိ၊ ညီ၏။
၄၆၈။ စဏ္ဍိကဿ၊ ကြမ်းတမ်းသောသူ၏။ ဘာဝေါ၊ သည်။ စဏ္ဍိက္ကံ၊ မည်၏။ ကောပေါ၊ အမျက်ထွက်ခြင်းကိုရ၏။ တပ္ပဋိပက္ခော၊ ထိုစဏ္ဍိက္က၏ ဆန့်ကျင်ဖက်သည်။ အစဏ္ဍိက္ကံ၊ မည်၏။ အဗျာပါဒေါ၊ အဗျာပါဒကိုရ၏။ အဝိရောဓော၊ ဓ-ဟူသည်။ အဝိဂ္ဂဟော၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ကို မယူခြင်းတည်း။ အနုကူလမိတ္တော၊ လျော်သောမိတ်ဆွေဟူသည်။ အနုဝတ္တကော၊ လိုက်လျောသော မိတ်ဆွေတည်း။ ဝိနယရသောတိ၊ ကား။ ဝိနယနရသော၊ ပယ်ဖျောက်ခြင်းကိစ္စရှိ၏။ သောမ္မဘာဝေါ၊ ဝ-ဟူသည်။ မေဇ္ဇနဝသေန၊ ချစ်ခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ ချမ်းသာစေလိုခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဟိလာဒနီယတာ၊ ချမ်းသာစေတတ်သည်၏အဖြစ်တည်း။
၄၆၉။ ဓမ္မာနံ၊ သဘောတရားတို့၏။ ယော ယော၊ အကြင် အကြင်သို့သော။ သဘာဝေါ၊ မိမိ၏သဘောသည်။ ယထာသဘာဝေါ၊ မည်၏။ တဿ တဿ၊ ထိုထိုမိမိ၏သဘောကို။ ပဋိဝိဇ္ဈနံ၊ ထိုးထွင်း၍သိခြင်းသည်။ ယထာသဘာဝပဋိဝေဓော၊ မည်၏။ အက္ခလိတံ အဝိရဇ္ဈိတွာ၊ မချွတ် ယွင်းမူ၍။ ဝါ၊ မလွဲချော်မူ၍။ ပဋိဝေဓော၊ ထိုးထွင်း၍သိခြင်းသည်။ အက္ခလိတပဋိဝေဓော၊ မည်၏။ ဝိသယဿ၊ အာရုံကို။ ဩဘာသနံ၊ လင်းစေခြင်းသည်။ တပ္ပဋိစ္ဆာဒကသမ္မောဟန္ဓကာရဝိဓမနံ၊ ထိုအာရုံကို ဖုံးလွှမ်းတတ်သော မောဟတည်းဟူသော အမိုက်မှောင်ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်း သည်။ ဝိသယောဘာသနံ၊ န-မည်၏။ ကတ္ထစိပိ၊ တစုံတခုလည်းဖြစ်သော။ ဝိသယေ၊ ၌။ အသမ္မုယှနာ ကာရေနေဝ၊ မတွေဝေသောအခြင်းအရာအားဖြင့် သာလျှင်။ ပစ္စုပတိဋ္ဌတိ၊ ရှေးရှုထင်တတ်၏။ ဝါ၊ ကား။ သမ္မောဟပဋိပက္ခတာယ၊ ပြင်းစွာတွေဝေခြင်း၏ ဆန့်ကျင်ဖက်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တဒဘာဝံ၊ ထိုတွေဝေခြင်း၏ မရှိခြင်းကို။ ပစ္စုပဋ္ဌပေတိ၊ ရှေးရှုဖြစ်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အသမ္မောဟပစ္စုပဋ္ဌာနော၊ မည်၏။ သဗ္ဗကုသလာနံ မူလဘူတာတိ၊ ကား။ သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။ စတုဘုမကကုသလဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ သုပ္ပတိဋ္ဌိတဘာဝသာဓနေန၊ ကောင်းစွာတည်တံ့သည်၏အဖြစ်ကို ပြီးစေသောအားဖြင့်။ ပတိဋ္ဌာဘူတာ၊ တည်ရာဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုစတုဘူမကကုသိုလ် တရားတို့၏။ ကုသလဘာဝသာဓနေန၊ ကုသိုလ်၏အဖြစ်ကိုပြီးစေသောအားဖြင့်။ (ပတိဋ္ဌာဘူတာ၊ ဖြစ်ကုန်သည်။) န၊ မဟုတ်ကုန်။ ဟိ၊ အပြစ်ကား။ တေသံ၊ ထိုစတုဘူမကကုသိုလ်တရားတို့၏။ ကုသလဘာဝေါ၊ သည်။ ကုသလမူလပဋိဗဒ္ဓေါ၊ ကုသိုလ်မူလနှင့်စပ်သည်။ ယဒိ သိယာ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ တံသမုဋ္ဌာနရူပေသု၊ ထိုကုသိုလ်မူလကြောင့်ဖြစ်သောရုပ်တို့၌။ (တေသံ၊ ထိုကုသိုလ်မူလ တို့၏။) ဟေတုပစ္စယတာ၊ ဟေတုပစ္စည်း၏အဖြစ်သည်။ န သိယာ၊ မဖြစ်လေရာ။ ဟိ၊ မှန်။ တေ၊ ထိုကုသိုလ်မူလတို့သည်။ တေသံ၊ ထိုကုသိုလ်မူလကြောင့်ဖြစ်သောရုပ်တို့၏။ ကုသလာဒိတာဝံ၊ ကုသိုလ်အစရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ န သာဓေန္တိ၊ မပြီးစေတတ်ကုန်။ ပစ္စယာ စ၊ တို့သည်လည်း။ န န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်သည်မဟုတ်ကုန်။ (ဧကန်ပင်ဖြစ်ကုန်၏) ဟိ၊ မှန်။ ဟေတူ။ပ။ပစ္စယောတိ၊ ဟူသော။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စ၊ သည်မျှသာမကသေး။ ကုသလဘာဝေါ၊ အဖြစ်သည်။ (ကုသလမူလ ပဋိဗဒ္ဓေါ၊ စပ်သည်။) ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အဗျာကတဘာဝေါပိ၊ အဖြစ်သည်လည်း။ အဗျာကတမူလပ္ပဋိဗဒ္ဓေါ၊ စပ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ တထာ၊ ထိုအဗျာကတမူလနှင့်စပ်ခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ အဟေတုကစိတ္တာနံ၊ တို့၏။ အဗျာကတဘာဝေါ ဧဝ၊ အဖြစ်သည်ပင်လျှင်။ န သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ အကုသလေသု စ၊ စိတ်တို့တွင်လည်း။ ယတ္ထ၊ အကြင်မောဟမူစိတ်၌။ ဧကံယေဝ၊ တခုသာ လျှင်ဖြစ်သော။ မူလံ၊ မောဟမူလသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုမောဟမူစိတ်၌။) တဿ၊ ထိုမောဟမူလ၏။ အကုသလဘာဝေါ၊ သည်။ န သိယာ၊ မဖြစ်လေရာ။ ဥဘယမ္ပိ၊ သည်လည်း။ ဟောတိယေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကုသလာဒိဘာဝေါ၊ အဖြစ်သည်။ မူလပ္ပဋိဗဒ္ဓေါ၊ မူလနှင့်စပ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ အထ ခေါ၊ သော်ကား။ ယောနိသောမနသိကာရာဒိပဋိဗဒ္ဓေါ၊ အစ ရှိသည်နှင့်စပ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပန၊ ဆက်။ မူလာနိ၊ တို့သည်။ တေသံ၊ ထိုကုသိုလ်စသည်တို့၏။ သုပ္ပတိဋ္ဌိတဘာဝသာဓနာနိ၊ ကောင်းစွာတည်တံ့သည်၏အဖြစ်ကိုပြီးစေတတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။
၄၇၀။ ပဿမ္ဘနံ၊ န-ဟူသည်။ ဒရထဝူပသမော၊ ပူပန်ခြင်းကို ငြိမ်းစေခြင်းတည်း။ ဝါ၊ ပူပန်မှု၏ငြိမ်းခြင်းတည်း။ ကာယသဒ္ဒေါ၊ သည်။ သမူဟဝါစီ၊ အပေါင်းကို ဟော၏။ သော စ ခေါ (သမူဟော)၊ ထိုအပေါင်းကိုလည်း။ ဝေဒနာဒိက္ခန္ဓတ္တယဝသေန၊ ဝေဒနာအစရှိသော ခန္ဓာသုံးပါး အပေါင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကာယောတိ စေတ္ထ ဝေဒနာဒယော တယော ခန္ဓာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ တတ္ထ ကတမာ။ပ။ဝေဒနာက္ခန္ဓဿာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဒရထော၊ ဒရထဟူသည်။ သာရမ္ဘော၊ လွန်စွာ အားထုတ်ခြင်းတည်း။ (ဤကား သံ+အာရမ္ဘ-ဟု ပုဒ်ကိုခွဲ၍ ရသောသဒ္ဒါနက်တည်း) ဝါ၊ ချုပ်ချယ်ခြင်း တည်း။ (ပေးရိုးအနက်၊ ဤအရာ၌ကား လျော်မည်မဟုတ်။) ဝါ၊ ပူပန်ခြင်းတည်း။ (လျော်သော အနက်) ဧတံ၊ ဤဒရထ-ဟူသောအမည်သည်။ ဒေါမနဿပစ္စယာနံ၊ ဒေါမနဿလျှင် အကြောင်းရှိ ကုန်သော။ (မူလဋီကာ၌ ဒုက္ခဒေါမနဿပစ္စယာနံ-ဟုရှိသည်၊ ပြည့်စုံ၍ သင့်မြတ်ပေ၏) ဥဒ္ဓစ္စာ ဓိကာနံ၊ ဥဒ္ဓစ္စလွန်ကဲကုန်သော။ ကိလေသာနံ၊ တို့၏။ ဝါ၊ ကား။ တထာပဝတ္တာနံ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်ဖြစ်ကုန်သော။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ အဓိဝစနံ၊ အမည်တည်း။ ဒရထ-နိမ္မဒ္ဒနေန၊ ပူပန်ခြင်းကို နှိမ်နင်းဖျက်ဆီးခြင်းကြောင့်။ ပရိဋ္ဌာဟပရိပ္ဖန္ဒဝိရဟိ-တော၊ ပူပန် တုန်လှုပ်ခြင်းမှကင်းသော။ သီတိဘာဝေါ၊ အေးချမ်းသည်၏အဖြစ်သည်။ အပရိပ္ဖန္ဒသီတိဘာဝေါ၊ မည်၏။ ဥဒ္ဓစ္စပ္ပဓာနာ၊ ဥဒ္ဓစ္စပြဓာန်းကုန်သော။
ဂရုဘာဝေါ၊ လေးသည်၏အဖြစ်သည်။ ဒန္ဓတာ၊ နှေးသည်၏အဖြစ်တည်း။ ဧတံ၊ ဤဂရုဘာဝ ဟူသောအမည်သည်။ ထိနမိဒ္ဓါဓိကာနံ၊ ထိနမိဒ္ဓလွန်ကဲသော ကိလေသာတို့၏။ ဝါ၊ ကား။ တထာ ပဝတ္တာနံ၊ ကုန်သော။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ အဓိဝစနံ၊ အမည်တည်း။ ဒန္ဓတာယ၊ နှေးသည်၏အဖြစ်၏။ ပဋိပက္ခော၊ ဆန့်ကျင်ဖက်သည်။ အဒန္ဓတာ၊ မည်၏။ ဒန္ဓတာယ၊ နှေးသည် အဖြစ်၏။ အဘာဝမတ္တံ၊ မရှိခြင်းမျှသည်။ န မဟုတ်။
ထဒ္ဓဘာဝေါ၊ ခက်ထန်တောင့်တင်းသည်၏အဖြစ်သည်။ ထမ္ဘော၊ မည်၏။ ဧတံ၊ ဤထမ္ဘ ဟူသောအမည်သည်။ ဒိဋ္ဌိမာနာဓိကာနံ၊ ဒိဋ္ဌိမာနလွန်ကဲသောကိလေသာတို့၏။ ဝါ၊ ကား။ တပ္ပဓာနာနံ၊ ထိုဒိဋ္ဌိမာနပြဓာန်းကုန်သော။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ နာမံ၊ အမည်တည်း။ ထဒ္ဓဘာဝနိမ္မဒ္ဒနတော ဧဝ၊ ခက်ထန်တောင့်တင်းသည်၏ အဖြစ်ကို နှိမ်နင်းဖျက်ဆီးခြင်းကြောင့်သာလျှင်။ ကတ္ထစိ၊ တစုံတခုသော။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ အပ္ပဋိဟတာကာရေန၊ မထိပါးမတိုက်ခိုက်သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပစ္စုပတိဋ္ဌန္တိ၊ ရှေးရှုထင်ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ သမ္ပယုတ္တာနံ၊ တို့ကို။ တတ္ထ၊ ထိုအာရုံ၌။ အပ္ပဋိဃာယံ၊ မထိပါးမတိုက် ခိုက်ခြင်းကို။ ပစ္စုပဋ္ဌာပေန္တိ၊ ရှေးရှုဖြစ်စေကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အပ္ပဋိဃာတပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ မည်ကုန်၏။
ကမ္မနိ၊ အမှု၌။ သာဓု၊ ကောင်းသည်တည်း။ ကမ္မညံ၊ အမှု၌ကောင်းသည်။ ဝါ၊ အမှု၌ခန့်သည်။ ကမ္မညံ၊ သည်။ န၊ မဟုတ်။ အကမ္မညံ၊ အမှု၌ခန့်သည်မဟုတ်။ ဝါ၊ အမှု၌မခန့်။ တဿ၊ ထိုအမှု၌မခန့် သည်၏။ ဘာဝေါ၊ သည်။ အကမ္မညဘာဝေါ၊ မည်၏။ ဒါနသီလာဒိပုညကိရိယာယံ၊ ဒါနသီလအစရှိသောကောင်းမှုကိုပြုခြင်း၌။ အယောဂျတာ၊ မသင့်လျော်သည်၏ အဖြစ်ပေတည်း။ အတ္ထတော၊ သရုပ်တရားကိုယ်အားဖြင့်။ ကာမစ္ဆန္ဒာဒိသံကိလေသဓမ္မာ၊ ကာမစ္ဆန္ဒစသည် ပြဓာန်းခြင်း ရှိကုန်သော။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ အကုသလက္ခန္ဓာ၊ တို့ပေတည်း။ ကမ္မညဘာဝေနေဝ၊ အမှု၌ခန့်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင်။ သမ္ပန္နာကာရေန၊ ပြည့်စုံကောင်းမြတ်သော အခြင်းအရာ အားဖြင့်။ အာရမ္မဏဿ၊ ကို။ ဂဟဏံ၊ သည်။ အာရမ္မဏကရဏသမ္ပတ္တိ၊ မည်၏။ ဝုတ္တာဝသေသာ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော ဥဒ္ဓစ္စစသည်မှ ကြွင်းကုန်သော။ ကာမစ္ဆန္ဒာဒယောစ၊ ကာမစ္ဆန္ဒစသည်တို့၄င်း။ (ကာမစန္ဒ ဗျာပါဒ ကုက္ကုစ္စ ဝိစိကိစ္ဆာ-တို့ကိုဆိုသည်) တဒေကဋ္ဌာ၊ ထိုကာမစ္ဆန္နစသည်တို့နှင့်တူသော တည်ရာရှိကုန်သော။ သံကိလေသဓမ္မာ စ၊ တရားတို့သည်၄င်း။ (ဤစကားဖြင့် အာဒိ-အရကိုပြသည်) အဝသေသနီသဝရဏာဒယော၊ ဏစသည်တို့ပေတည်း။ ဝိနိဗန္ဓနိမ္မဒ္ဒနေန၊ ကာမစ္ဆန္ဒစသော အနှောင်အဖွဲ့ အနှောင့်အရှက်ကို နှိမ်နင်းဖျက်စီးသဖြင့်။ သုခပ္ပဝတ္တိ ဟေတုတာယ၊ ချမ်းသာစွာ ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်း၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပသာဒနိယဝတ္ထူသု၊ ကြည်ညိုဖွယ်ဝတ္ထုတို့၌။ ပသာဒါဝဟာ၊ ကြည်ညိုဖွယ်ကိုဆောင်တတ်ကုန်၏။ သုဝဏ္ဏဝိသုဒ္ဓိ ဝိယာတိ၊ ကား။ အပဂတကာဠကာ၊ ကင်းသော အမည်းအညစ်ရှိသော။ သုဝဏ္ဏဝိသုဒ္ဓိ၊ ရွှေစင်သည်။ အလင်္ကာရဝိကတိဝိနိယောဂက္ဓမာ၊ အဆင်တန်းဆာအထူးတို့နှင့် ယှဉ်ခြင်းငှါခန့်သည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အယမ္ပိ၊ ဤကမ္မညတာသည်လည်း။ သံကိလေသဝိဂမေန၊ သံကိလေသတရားကင်းသဖြင့်။ ဟိတကိရိယာဝိနိယောဂက္ခမာ၊ အစီးအပွါးကိုပြုခြင်း၌တို့၌ ယှဉ်ခြင်းငှါခန့်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။)
အဿဒ္ဓိယာဒိစ၊ အဿဒ္ဓိယအစရှိသော တရားသည်၄င်း။ တဒေကဋ္ဌာ၊ ထိုအဿဒ္ဓိယ စသည်နှင့်တူသော တည်ရာရှိကုန်သော။ ပါပဓမ္မာ စ၊ အကုသိုလ်တရားတို့သည်၄င်း။ ကာယစိတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဂေလညံ၊ မခန့်ကျန်းသည်၏အဖြစ်မည်၏။ ဂေလညပဋိပက္ခော၊ ၏ ဆန့်ကျင်ဖက်သည်။ အဂေလညံ၊ မည်၏။ ဧတာသံ၊ ဤဂုညတာတို့အား။ တဗ္ဘာဝေါ၊ ထိုအနာကင်းသည်၏အဖြစ်ဟူသော။ ဝါ၊ ခန့်ကျန်းသည်၏အဖြစ်ဟူသော။ လက္ခဏံ၊ လက္ခဏာသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဂေလညဘာဝလက္ခဏာ၊ မည်ကုန်၏။ ယထာဝုတ္တဂေလညနိမ္မဒ္ဒနေနေဝ၊ အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော မခန့်ကျန်းသည်၏အဖြစ်ကို နှိမ်နင်းဖျက်ဆီးခြင်းကြောင့်သာလျှင်။ ဧတာသံ၊ ဤပါဂုညတာတို့အား။ အာဒီနဝေါ ဒေါသော၊ အပြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဝါ၊ ကား။ ဧတာ၊ ဤပါဂုညတာတို့သည်။ အာဒီနံ၊ အလွန်ဆင်းရဲသည်ကို။ ကပဏံ၊ အထီးကျန်သည်ကို။ န ဝန္တိပဝတ္တန္တိ၊ မဖြစ်စေတတ်ကုန်။ (ပဝတ္တေန္တိ-ဟု ကာရိတ်နှင့် ရှိသင့်၏) ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိရာဒီနဝါ၊ မည်ကုန်၏။ တေနာကာရေန၊ ထိုနိရာဒီနဝအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပစ္စုပတိဋ္ဌန္တိ၊ ရှေးရှုထင်ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ တံ၊ ထိုနိရာဒီနဝအခြင်း အရာကို။ သမ္ပယုတ္တေသု၊ တို့၌။ ပစ္စုပဋ္ဌပေန္တိ၊ ဖြစ်စေတတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိရာဒီနဝပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ မည်ကုန်၏။
ကာယသမ္ဗန္ဓီ စ၊ စေတသိတ်အပေါင်းဟူသော ကာယ၏သမ္ဗန္ဓီလည်းဖြစ်သော။ စိတ္တသမ္ဗန္ဓီစ၊ စိတ်၏သမ္ဗန္ဓီလည်းဖြစ်သော။ ဥဇုဘာဝေါ၊ ဖြောင့်မတ်သည်၏အဖြစ်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ လက္ခိတဗ္ဗတာယ၊ ကြောင့်။ ကာယစိတ္တအဇ္ဇဝလက္ခဏာ၊ မည်ကုန်၏။ ကာယစိတ္တာနံ၊ တို့၏။ နင်္ရလသီသစန္ဒကောဋိ(နင်္ဂလကောဋိစန္ဒလေခါ-သင့်) ဂေါမုတ္တဝင်္ကတာသင်္ခါတာနံ၊ ထယ်ကိုင်း၏အဖျား ကောက် လရေးကောက် နွားကျင်ကောက်ဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ ကုဋိလဘာဝနံ၊ ကောက်သည်၏အဖြစ်တို့ကို။ နိမ္မဒ္ဒနတော၊ နှိမ်နင်းဖျက်ဆီးတတ်သောကြောင့်။ ကာယစိတ္တကုဋိလဘာ ဝနိမ္မဒ္ဒနရသာ၊ မည်ကုန်၏။ တတော ဧဝ၊ ထိုကြောင့်ပင်လျှင်။ သဗ္ဗထာပိ၊ အားဖြင့်လည်း။ အဇိမှဘာဝေန၊ ကောက်ကျစ်ခြင်းကင်းသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ပစ္စုပတိဋ္ဌန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ သမ္ပယုတ္တာနံ၊ တို့ကို။ အဇိမှတံ၊ မကောက်သည်၏အဖြစ်ကို။ ပစ္စုပဋ္ဌပေန္တိ၊ ဖြစ်စေတတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဇိမှတာပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ မည်ကုန်၏။ မာယာ၊ မာယာသည်။ သန္တဒေါသပဋိစ္ဆာဒနလက္ခဏာ၊ ထင်ရှားသည်၏အဖြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ သာဌေယျံ၊ ယျ-သည်။ အသန္တဂုဏသမ္ဘဝနလက္ခဏံ၊ ထင်ရှားမရှိသောဂုဏ်ကို ချီးမွမ်းဖော်ပြခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်သော။
၄၇၁။ ဆန္ဒနံ၊ အလိုရှိခြင်း။ တန္ဒော၊ အလိုရှိခြင်း။ အာရမ္မဏေန၊ ဖြင့်။ အတ္ထိကတာ၊ အလိုရှိသည်၏အဖြစ်တည်း။ ပန၊ ဆက်။ ဆန္ဒော ကာမောတိအာဒီသု၊ အစရှိသောပါဌ်တို့၌။ တဏှာပိ၊ ကိုလည်း။ (ဆန္ဒော၊ ဟူ၍။) ဝုစ္စတိ၊ ဟောအပ်၏။ ဆန္ဒ ဇနေတိ ဝါယမတီတိအာဒီသု၊ အစရှိသောပါဌ်တို့၌။ ဝီရိယမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ (ဆန္ဒော၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတော၊ ထိုတဏှာနှင့်ဝီရိယတို့မှ။ နိဝတ္တနတ္ထံ၊ နစ်စေခြင်းအကျိုးငှါ။ ကတ္တုကာမတာယေတံ အဓိဝစနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပရဏိစ္ဆာ၊ ပြုခြင်းငှါအလိုကို။ ဝါ၊ ပြုလိုခြင်းကို။ ကတ္တုကာမတာ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ စေတသိကဿ၊ စေတသိတ်ဖြစ်သော။ ဓမ္မဿ၊ ၏။ သာရမ္မဏတ္တာ၊ အာရုံနှင့်တကွ ဖြစ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ အာရုံရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ကရဏိစ္ဆာ နာမ၊ ပြုလိုခြင်းမည်သည်။ အာလမ္ဗနဿ၊ ကို။ အာလမ္ဗိတုကာမတာမုခေနေဝ၊ ဆွဲကိုင်ခြင်းအာရုံပြုခြင်းငှါ အလိုရှိသည်၏အဖြစ် ကို ရှေ့သွားပြုသဖြင့်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာရမ္မဏကရဏိစ္ဆာလက္ခဏော၊ အာရုံပြုလိုခြင်းလက္ခဏာရှိသော။ ဆန္ဒော၊ ကို။ ကတ္တုကာမတာလက္ခဏော၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ တေနေဝ၊ ပင်လျှင်။ အာရမ္မဏပရိယေသနရသောတိ စ၊ ဟူ၍၄င်း။ အာရမ္မဏေန အတ္ထိကတာ ပစ္စုပဋ္ဌာနောတိ စ၊ ဟူ၍၄င်း။ အာဟ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ယဒဂ္ဂေန၊ အကြင်အဖို့အားဖြင့်။ အယံ၊ ဤဆန္ဒသည်။ အတ္တနော၊ ၏။ ဝါ၊ မိမိအလို့ငှါ။ အာရမ္မဏပရိယေသနရသော၊ အာရုံကိုရှာမှီးခြင်း ကိစ္စရှိ၏။ တဒဂ္ဂေန၊ ထိုအဖို့အားဖြင့်။ သမ္ပယုတ္တာနမ္ပိ၊ တို့၏လည်း။ ဝါ၊ တို့အလို့ငှါလည်း။ (အာရမ္မဏ ပရိယေသနရသော၊ ကိစ္စရှိသည်။) ဟောတိယေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တေသံ၊ ထိုသမ္ပယုတ်တရားတို့၏။ တေန၊ ထိုဆန္ဒနှင့်။ ဧကာရမ္မဏတာယ၊ တူသောအာရုံရှိသည်၏အဖြစ် ကြောင့်တည်း။ တေနေဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ အာရမ္မဏဂ္ဂဏေ။ပ။ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သွာယံ၊ ထိုဆန္ဒကို။ ကုသလေသု၊ ကုသိုလ်စိတ္တုပ္ပါဒ်တို့၌။ ဥပ္ပန္နော၊ လတ်သော်။ ကုသလစ္ဆန္ဒောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ယောနိသောမနသိကာရသမုဋ္ဌာနတ္တာ၊ ကာရလျှင်အကြောင်း ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။
၄၇၂။ အဓိမုစ္စနံ၊ နှလုံးသွင်းခြင်းကို။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ သန္နိဋ္ဌာနဝသေန၊ ဆုံးဖြတ်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပသာဒနဝသေန၊ အားဖြင့်။ န (ဝေဒိတဗ္ဗံ)၊ အပ်။ ဟိ၊ မှန်။ ယထာ တထာ ဝါ၊ အမှန်အမှား တပါးပါးသော အခြင်းအရာအားဖြင့်လည်း။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ နိစ္ဆယနံ၊ ဆုံးဖြတ်ခြင်းသည်။ အဓိမုစ္စနံ၊ မည်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အနဓိမုစ္စန္တဿ၊ မဆုံးဖြတ်သောပုဂ္ဂိုလ်အား။ ပါဏာတိပါတာဒီသု ဝါ၊ အစရှိသည်တို့၌သော်၄င်း။ ဒါနာဒီသု ဝါ၊ တို့၌သော်၄င်း။ ပဝတ္တိယာ၊ ၏။ အဘာဝါ၊ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ သဒ္ဓါ ပန၊ သည်ကား။ ပသာဒနီယေသု၊ ကြည်ညိုဖွယ်ဖြစ်သောအာရုံတို့၌။ ပသာဒါဓိမောက္ခာ၊ ကြည်ညိုခြင်းဟူသော ဆုံးဖြတ်ခြင်းတည်း။ ဣတိ အယံ၊ ကား။ ဧတေသံ၊ ဤအဓိမောက္ခနှင့်သဒ္ဓါတို့၏။ ဝိသေသော၊ တည်း။ ပန၊ ဆက်။ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနံ၊ ဝုဋ္ဌောသည်။ ယထာသန္တီရိတေ၊ အကြင်အကြင်စူးစမ်းအပ်ပြီးသော။ အတ္ထေ၊ အနက်၌။ ပဝတ္တမာနာနံ၊ ဖြစ်လတံ့သောဇောတို့၏။ တထာပဝတ္တိယာ၊ ထိုသို့သောအခြင်းအရာ အားဖြင့်ဖြစ်ခြင်း၏။ ဝါ၊ ငှါ။ ပစ္စယော၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သောအကြောင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ယဒိ ဧဝံ၊ သော်။ ဝိစိကိစ္ဆာသမ္ပယုတ္တေသု၊ ဝိစိကိစ္ဆာသမ္ပယုတ်ဇောတို့၌။ ကထံ၊ နည်း။ ဣတိ၊ အံ့။ တေသမ္ပိ၊ ထိုဝိစိကိစ္ဆာသမ္ပယုတ်ဇောတို့၏လည်း။ ဧကံသေနေဝ၊ စင်စစ်အားဖြင့်သာလျှင်။ သံသပ္ပနာကာရဿ၊ သို့လော သို့လောဟု တွေးတောယုံမှား ရွေ့ရှားသောအခြင်းအရာ၏။ ပစ္စယတာယ၊ အကြောင်း၏အဖြစ်ဖြင့်။ (ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနံ၊ ဆုံးဖြတ်ခြင်းကို။) ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဒါရကဿ၊ ၏။ ဣတော စိတောစ၊ ထိုမှဤမှလည်း။ သံသပ္ပနံ ဝိယ၊ ရွေ့ရှားခြင်းကဲ့သို့။ သံသပ္ပနဿ၊ ရွေ့ရှားသော။ ဝါ၊ လျက်။ ကရိဿာမိနကရိဿမီတိ၊ ပြုအံ့ မပြုအံ့ဟူ၍။ အနိစ္ဆယဿ၊ မဆုံးဖြတ်ခြင်း၏။ ပဋိပက္ခကိရိယာ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သောကြိယာသည်။ အသံသပ္ပနံ၊ မည်၏။ ယေသုစိတ္တုပ္ပါဒေသု၊ တို့၌။ သန္နိဋ္ဌာနလက္ခဏော၊ ဏာရှိသော။ အယံ အဓိမောက္ခော၊ သည်။ (ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။) တေသံ၊ ထိုစိတ္တုပ္ပါဒ်တို့၏။ အာရမ္မဏဓမ္မော ဧဝ၊ တရားသည်သာလျှင်။ သန္နိဋ္ဌေယျဓမ္မော၊ ဆုံးဖြတ်အပ်သော တရားမည်၏။
၄၇၃။ ကိရိယာ ကာရောတိ၊ ဟူသော ဝစနတ္ထဖြင့်။ ကာရ-သဒ္ဒဿ၊ ၏။ ဘာဝသာဓနတံ၊ နအဖြစ်ကို။ အာဟ၊ ၏။ မနမှိကာရောတိ၊ ကား။ မနသိ၊ ၌။ အာရမ္မဏဿ၊ ကို။ ကရဏံ၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ယေန၊ အကြင်မနသိကာရသည်။ မနော၊ ကို။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ ကရီယဘိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အဿ၊ ထိုစိတ်ကို။ အာရမ္မဏေန၊ နှင့်။ သံယောဇနတော၊ ယှဉ်စေခြင်းကြောင့်တည်း။ တတော ဧဝ၊ ပင်လျှင်။ တေန၊ ထိုမနသိကာရသည်။ အာရမ္မဏမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ မနသိ၊ ၌။ ကရီယတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ပုရိမမနတောတိ၊ ကား။ ဘဝင်္ဂမနတော၊ ဘဝင်စိတ်မှ။ ဝိသဒိသမနန္တိ၊ ကား။ ဝီထိဇဝနံ၊ ဝီထိစိတ်နှင့် ဇောဟူသော။ မနံ၊ ကို။ ကရောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ မနသိကာရသာမညေန၊ ရဟူသော တူသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဝီထိဇဝနပဋိပါဒကေ၊ ဝီထိပဋိပါဒက ဇဝနပဋိပါဒကမနသိကာရတို့ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။
သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ၊ တို့ကို။ အာရမ္မဏာဘိမုခံ၊ အာရုံသို့ရှေးရှု။ သာရေန္တောဝိယ၊ ပြေးသွားစေဘိသကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မနသိကာရော၊ ကို။ သာရဏလက္ခဏော၊ ဏာရှိသည်၏ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ သတိယာ၊ ၏။ အသမ္မုဿနဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ ဝိသယာဘိမုခဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနတာ၊ ပဋ္ဌာန်ရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) မနသိကာရဿ ပန၊ ရ၏မူကား။ သံယောဇနဝသေန၊ သမ္ပယုတ်တရားတို့ကို ယှဉ်စေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အာရမ္မဏာဘိမုခဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနတာ၊ ပဋ္ဌာန်ရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ အယံ၊ ကား။ ဧတေသံ၊ ဤသတိနှင့်မနသိကာရတို့၏။ ဝသေသော၊ တည်း။ အာရမ္မဏပဋိပါဒကဿ၊ အာရမ္မဏပဋိပါဒက မနသိကာရ၏။ သင်္ခါရက္ခန္ဓပရိယာပန္နတာဝစနံ၊ ခန္ဓာ၌အကျုံးဝင်သည်၏ အဖြစ်ကို ဆိုခြင်းသည်။ ဣတရမနသိကာရာနံ၊ ဤမှတပါးသော မနသိကာရတို့၏။ တဒညက္ခန္ဓပရိယာပန္နတာမတ္တံ၊ ထိုမှတပါးသောခန္ဓာ၌အကျုံးဝင်သည်၏အဖြစ်မျှကို။ ဇောတေတိ၊ ထွန်းပြ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတာဇောတိသံ၊ ထိုသို့သောအခြင်းအရာအားဖြင့် ထွန်းပြအပ်သော။ တံ၊ ထိုဝီထိပဋိပါဒက ဇဝနပဋိပါဒကမနသိကာရကို။ ဝိညာဏက္ခန္ဓ၊ ၌။ ဩတာရေတွာ၊ ချ၍။ ဝါ၊ သွင်း၍။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ဝီထိပဋိပါဒကောတိအာဒိ၊ အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၄၇၄။ တေသု ဓမ္မေသူတိ၊ ကား။ ယေသု ဓမ္မေသု၊ တို့၌။ သယံ၊ သည်။ ဥပ္ပန္နာ၊ ဖြစ်၏။ အတ္တနာ၊ နှင့်။ သမ္ပယုတ္တေသု၊ ကုန်သော။ တေသု စိတ္တစေတသိကဓမ္မေသု၊ တို့၌။ ဟိ၊ မှန်။ (တေသံ၊ ထိုသမ္ပယုတ်တရားတို့၏။) အနာရမ္မဏတ္တေ၊ အာရုံမဟုတ်သည်၏အဖြစ်သည်။ (သတိ) ပိ၊ သော်လည်း။ သမပ္ပဝတ္တေသု၊ အညီအမျှဖြစ်ကုန်သော။ တေသု၊ ထိုသမ္ပယုတ်တရားတို့၌။ ဥဒါသိနဘာဝတော၊ လျစ်လျူ၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ အလယ်အလတ်သဘောရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တတြမဇ္ဈတ္တတာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ သမဝါဟိတလက္ခဏာတိ၊ ကား။ သမံ အဝိသမံ၊ အညီအမျှ။ ယထာသကကိစ္စေသု၊ အကြင်မိမိဥစ္စာဖြစ်သောကိစ္စတို့၌။ ဝါ၊ မိမိ မိမိနှင့်ဆိုင်သောကိစ္စတို့၌။ ပဝတ္တနလက္ခဏာ၊ ဖြစ်စေခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဧသာ၊ ဤတတြမဇ္ဈတ္တတာသည်။ ဥဒါသိနဘာဝေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တမာနာပိ၊ သော်လည်း။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ၊ တို့ကို။ ယထာသကကိစ္စေသု၊ တို့၌။ ပဝတ္တေတိ၊ ၏။ (ကိံ ယထာ၊ ကား။) ရာဇာ၊ သည်။ တုဏှီ၊ ဆိတ်ဆိတ်။ နိသိန္နောပိ၊ သော်လည်း။ အတ္ထကရဏေ၊ တရားစီရင်ရာ၌။ ဓမ္မဋ္ဌေ၊ ࠕတရားသူကြီးတို့ကို။ ယထာသကကိစ္စေသု၊ တို့၌။ အပ္ပမတ္တေ၊ မမေ့မလျော့သည်တို့ကို။ ပဝတ္တတိယထာ၊ ဖြစ်စေသကဲ့သို့တည်း။ အလီနာနုဒ္ဓတပဝတ္တိပစ္စယတ္တာ၊ မတွန့်ဆုတ်မပျံ့လွင့်မူ၍ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်း၏အဖြစ်ကြောင့်။ (သီမူနှင့်အညီ တ္တ-ပစ္စည်းနှင့် ဟိတ်သာသင့်သည်) ဦနာဓိကတာနီဝရဏရသာ၊ မည်၏။ စ၊ မှန်။ ဧတံ၊ ဤဦနာဓိကတာနီဝရဏရသာဟူသောစကားကို။ ကိစ္စဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယဒိ ဧဝံ၊ သော်။ သဟဇာတာဓိပတိနော၊ တ-အဓိပတိတရား၏။ (အဓိပတိဘာဝေါ၊ သည်။) ကထံ၊ သို့။ (ဟောတိ၊ နည်း။) ဣတိ၊ အံ့။ သဟဇာတဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ယံ-ယောအဓိပတိဘာဝေါ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တမ္ပိ၊ ထိုအဓိပတိအဖြစ်သည်လည်း။ တဿာ၊ ထိုတတြမဇ္ဈတ္တတာ၏။ ကိစ္စမေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဿာပိ၊ ထိုအဓိပတိတရားကိုလည်း။ တထာပဝတ္တနမေဝ၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်စေတတ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အယံ၊ ဤဦနာဓိကတာနီဝရဏရသာ-ဟူသောစကားသည်။ န ဒေါသော၊ အပြစ်မဟုတ်။ ဝါ၊ အပြစ်မရှိ။ ဣဒံ၊ ဤတရားသည်။ နိဟီနကိစ္စံ၊ ယုတ်လျော့သောကိစ္စရှိသည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေ။ ဣဒံ၊ သည်။ အတိရေကတရကိစ္စ၊ လွန်ကဲသောကိစ္စရှိသည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေ။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ပက္ခပါတဝသေန ဝိယ၊ တဖက်၌ကျသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်ကဲ့သို့။ ပဝတ္တိ၊ သည်။ ပက္ခပါတော၊ မည်၏။ တံ၊ ထိုတဖက်၌ကျသကဲ့သို့ ဖြစ်ခြင်းကို။ ဥပစ္ဆန္ဒန္တီ ဝိယ၊ ဖြတ်သကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
အနိယတေသု ဣစ္ဆန္တီတိ ဣမိနာ၊ ဤစကားဖြင့်။ စေတသိကန္တရဘာဝေန၊ စေတသိတ်တပါး အဖြစ်ဖြင့်။ ဣစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ မေတ္တာ၊ မေတ္တာသည်။ အဒေါသောယေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ ဟိ၊ မှန်။ သောယေဝ၊ ထိုအဒေါသကိုသာလျှင်။ မေတ္တာ မေတ္တာယနာတိအာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ (ဓမ္မသင်္ဂဏီပါဠိတော်၌ မေတ္တိမေတ္တာယနာ-ဟုရှိ၏) နိဒ္ဒိဋ္ဌော၊ ညွှန်ပြတော်မူအပ်၏။ ဥပေက္ခာတိ၊ ကား။ ယံ ဥပေက္ခံ၊ ကို။ မေတ္တာယ၊ နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ပရိကပ္ပေန္တိ၊ ကေစိဆရာတို့က ကြံဆကုန်၏။ သာ၊ ထိုဥပေက္ခာသည်။ တတြမဇ္ဈတ္တုပေက္ခာယေဝ၊ သာလျှင်တည်း။
၄၇၅။ ကာယဒုစ္စရိတာဒိဝတ္ထူနန္တိ၊ ကား။ ပရပါဏပရဓနပရဣတ္ထိအာဒီနံ၊ သူတပါး၏ အသက် သူတပါး၏ဥစ္စာ သူတပါး၏မိန်းမ အစရှိသည်တို့ကို။ အမဒ္ဒနံ၊ န-ဟူသည်။ မဒ္ဒနပဋိပက္ခဘာဝေါ၊ ကျော်နင်းခြင်း၏ဆန့်ကျင်ဖက်အဖြစ်တည်း။ ကာယဒုစ္စရိတာဒိဝတ္ထုတော၊ မှ။ သင်္ကောစနကိရိယာပဒေသေန၊ တွန့်ဆုတ်ခြင်းကြိယာကိုညွှန်ပြခြင်းဖြင့်။ ကာယဒုစ္စရိတာဒိတော ဧဝ၊ ရိုက်အစရှိသည်မှသာလျှင်။ သင်္ကောစနကိရိယာ၊ ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိရတိယော၊ တို့သည်။ ဒုစ္စရိတဝတ္ထုနော၊ ကို။ အကိရိယပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ မပြုသောအားဖြင့် ဉာဏ်အားရှေးရှုထင်ကုန်သည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) န ယုဇ္ဇန္တိ၊ မသင့်ကုန်။ အထ ခေါ၊ ကား။ ဒုစ္စရိတဿ၊ ကို။ (အကိရိယပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ ကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ယုဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်တည်း။) စ၊ ဆက်။ ဝိရတီနံ၊ တို့၏။ သောရစ္စဝသေန၊ ကောင်းမှု၌မွေ့လျော်သည်၏အစွမ်းဖြင့်။ သင်္ကောစနံ စ၊ ကာယဒုစရိုက် စသည်မှ တွန့်ဆုတ်ခြင်းသည်၄င်း။ အကိရိယာ စ၊ ကာယဒုစရိုက်စသည်ကို မပြုခြင်းသည်၄င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဟိရောတ္တပ္ပနံ၊ တို့၏။ ဇိဂုစ္ဆနာဒိဝသေန၊ စက်ဆုပ်ခြင်း စသည်၏အစွမ်းအားဖြင့် (သင်္ကောစနံ စ၊ မကောင်းမှုမှ တွန့်ဆုတ်ခြင်းသည်၄င်း။ အကိရိယာ စ၊ မကောင်းမှုကို မပြုခြင်းသည်၄င်း။ ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ အယံ၊ ကား။ ဧတေသံ၊ ဧတေသံ၊ ဤဝိရတီနှင့်ဟိရိဩတ္တပ္ပတို့၏။ ဝိသေသော၊ တည်း။
၄၇၆။ သင်္ခါရာတိ၊ စကားကို။ သင်္ခါရက္ခန္ဓဓမ္မေ၊ တို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ တေ၊ ထိုသင်္ခါရက္ခန္ဓာတရားတို့ကို။ ဣဓ၊ ၌။ အဓိပ္ပေတော၊ ကုန်၏။ အညထာ၊ တပါးသောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ အဋ္ဌတိံသာတိ၊ ၃၈-ပါးတို့ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ စိတ္တံ ယထာ၊ စိတ်ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ တံသမ္ပယုတ္တဓမ္မာပိ၊ ထိုစိတ်နှင့်ယှဉ်သောတရားတို့သည်လည်း။ ဒုတိယေ၊ ဒုတိယမဟာကုသိုလ်စိတ်၌။ သသင်္ခါရာ ဧဝ၊ တို့သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သသင်္ခါရဘာဝ။ပ။ဝိသေသောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အဝေသေသာ၊ ကုန်သော။ ပဌမေ၊ ပဌမစိတ်၌။ ဝုတ္တဓမ္မာ၊ ဆိုအပ်သော စေတသိတ်တရားတို့သည်။ (အဝသေသ-၏အရကိုပြသည်)
အဝသေသာ။ပ။ဂစ္ဆန္တီတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ကရုဏာမုဒိတာ၊ တို့သည်။ ဥပေက္ခသဟဂတေ၊ ဂုတ်စိတ်၌။ ကထံ၊ သို့။ သမ္ဘဝန္တိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ အံ့။ ပုဗ္ဗဘာဂဘာဝတော၊ ရှေးအဖို့၏အဖြစ်ကြောင့် တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ အပ္ပနာပတ္တာ ဧဝ၊ အပ္ပနာသို့ရောက်သည်သာလျှင်ဖြစ်ကုန်သော။ ကရုဏာမုဒိတာ၊ တို့သည်။ ဥပေက္ခာသဟဂတာ၊ ဂုတ်တို့သည်။ န ဟောန္တိ၊ ကုန်။ တတော၊ ထိုအပ္ပနာစိတ္တုပ္ပါဒ်မှ။ အညတ္ထ ပန၊ တပါးသော ကာမာဝစရစိတ္တုပ္ပါဒ်၌ကား။ ဥပေက္ခာသဟဂတာပိ၊ တို့သည်လည်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယာ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။)
သုဝိသုဒ္ဓဿ၊ ကောင်းစွာစင်ကြယ်ပြီးသော။ ကာယကမ္မာဒိကဿ၊ ကံ စသည်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ (သုဝိသုဒ္ဓကာယကမ္မာဒိကဿ-ဟု ရှိသင့်၏။ ကောင်းစွာစင်ကြယ်သောကာယကံ စသည် ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား-ဟုပေး) စိတ္တသမာဓာနဝသေန၊ စိတ်ကိုကောင်းစွာထားသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ရူပါရူပါဝစရကုသလပ္ပဝတ္တိ၊ ကုသိုလ်၏ဖြစ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ကာယကမ္မာဒီနံ၊ တို့ကို။ သောဓနဝသေန၊ သုတ်သင်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ (မဟာကုသိုလ်ကဲ့သို့ မဖြစ်သည်ကို ပြ၏) ဒုစ္စရိတဒုရာဇီဝါနံ၊ တို့ကို။ သမုစ္ဆိန္ဒနပဋိဿမ္ဘနဝသေနာပိ၊ အကြွင်းမဲ့ဖြတ်ခြင်း တဖန်ငြိမ်းစေခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ န(ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ (မဂ်ဖိုလ်တို့ကဲ့သို့ မဖြစ်သည်ကိုပြ၏) ဣတိ၊ ကြောင့်။ မဟဂ္ဂတစိတ္တုပ္ပါဒေသု၊ တို့၌။ ဝိရတီနံ၊ တို့၏။ အသမ္ဘဝေါယေဝ၊ မဖြစ်သင့်ခြင်းသည် သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဌပေတွာဝိရတိတ္တယန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတောတိ၊ ကား။ ရူပါဝစရပဌမေ၊ ပဌမစျာန်စိတ်၌။ ဝုတ္တစေတသိကတော၊ ဆိုခဲ့ပြီးသော စေတသိက်အပေါင်းမှ။ တေယေဝါတိ၊ ကား။ ရူပါဝစရပဉ္စမေ၊ မ-စျာန်စိတ်၌။ ဝုတ္တစေတသိကာ ဧဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ယဒိ ဧဝံ၊ သော်။ ရူပါဝစရတော၊ မှ။ ဝိသေသော၊ အထူးကား။ ကော၊ နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ မေးဖွယ်ရှိ သောကြောင့်။ အရူပါဝစရ။ပ။ဝိသေသောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ပဌမဇ္ဈာနိကေတိ၊ ကား။ ပဌမဇ္ဈာနဝတိ၊ ပဌမစျာန်ရှိသော။ မဂ္ဂဝိညာဏေတိ၊ ကား။ စတုဗ္ဗိဓေပိ၊ ရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ မဂ္ဂဝိညာဏေ၊ မဂ်စိတ်၌။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ဒုတိယဇ္ဈာနိကာဒိဘေဒေ မဂ္ဂဝိညာဏေတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ တတိယစတုတ္ထပဉ္စမဇ္ဈာနိကာနိ၊ စျာန်နှင့်ယှဉ်သော မဂ်စိတ်တို့ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ သိမ်းယူ၏။ ဝုတ္တနယေနာတိ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော နည်းဖြင့်ဟူ၍။ (အာစရိယေန၊ သည်။) ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဝိသေသေန၊ အထူးမရှိသောအားဖြင့်။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ) ကိံ၊ သိအပ်သလော။ ဣတိ၊ သို့။ စောဒနာယ၊ သည်။ (သတိ၊ သော်။) နော၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ (နောတိ-ဟူသော သီမူနှင့်အညီပင်) ဒေဿန္တော၊ ၍။ ကရုဏာမုဒိတာနန္တိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ပဂ္ဂဝိညာဏာနံ၊ မဂ်စိတ်တို့၏။ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏတ္တာ စ၊ နိဗ္ဗာန်လျှင်အာရုံရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ကရုဏာမုဒိတာနံ၊ တို့၏။ သတ္တာ ရမ္မဏတ္တာ စ၊ သတ္တဝါပညတ်လျှင် အာရုံရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ တာသံ၊ ထိုဂရုဏာမုဒိတာ တို့၏။ တတ္ထ၊ ထိုမဂ်စိတ်၌။ သမ္ဘဝေါ၊ ဖြစ်သင့်ခြင်းသည်။ န၊ မရှိ။ စ၊ တပါး။ မဂ္ဂဓမ္မေသု၊ မဂ်တရား တို့တွင်။ ပါဒကာဒိနိယမေန၊ ပါဒကစျာန်အစရှိသော ကိန်းသေမြဲစေသော နိယမအားဖြင့်။ ကဒါစိ၊ ၌။ သမ္မာသင်္ကပ္ပဝိရဟော၊ သမ္မာသင်္ကပ္ပ၏ ကင်းခြင်းသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်နိုင်၏။
၄၇၈။ န ဟိရိယတိ န လဇ္ဇတိ၊ မရှက်တတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဟိရိကော၊ မည်၏။ ပုဂ္ဂလော၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကို ရ၏။ ဝါ၊ ကား။ စိတ္တံ၊ စိတ်ကိုရ၏။ ဝါ၊ ကား။ တံသမ္ပယုတ္တဓမ္မသမုဒါယော၊ ထိုအဟိရိကနှင့်ယှဉ်သောတရားအပေါင်းကိုရ၏။ အဟိရိက္ကန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ လျက်။ ဧကဿ၊ တခုသော။ ကကာရဿ၊ က-အက္ခရာ၏။ လောပံ၊ ကြေခြင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ အဟိရိကန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ န ဩတ္တပ္ပန္တီ၊ ဟူသော ဝစနတ္ထဖြင့်။ ဩတ္တပ္ပဿ၊ ၏။ ပဋိပက္ခဘူတံ၊ ဖြစ်သော။ ဓမ္မံ၊ အကုသိုလ်တရားကို။ အာဟ၊ ၏။ အဇိဂုစ္ဆနံ၊ န-ဟူသည်။ အဟီဠနံ၊ အရှုတ်ချခြင်းတည်း။ ဝါ၊ မစက်ဆုပ်ခြင်းတည်း။ အလဇ္ဇာ၊ ဇ္ဇာ-ဟူသည်။ အဝိရိဠာ၊ မရှက်ခြင်းတည်း။ တေဟေဝါတိ၊ ကား။ ကာယဒုစ္စရိတာဒီဟိ ဧဝ၊ စသည်တို့မှသာလျှင်။ အသာရဇ္ဇံ၊ ဇ္ဇ-ဟူသည်။ နိဗ္ဘယတာ၊ ကြောက်ခြင်း ကင်းသည်၏အဖြစ်တည်း။ အနုတ္တာသော၊ သ-ဟူသည်။ အသမ္ဘမော၊ မတုန်လှုပ်ခြင်းတည်း။ ဝါ၊ မထိတ်လန့်ခြင်းတည်း။ ဝုတ္တပဋိပက္ခဝသေနာတိ၊ ကား။ အဟိရိကံ၊ သည်။ အလဇ္ဇနာကာရေန၊ ဖြင့်။ ပါပါနံ၊ တို့ကို။ ကရဏရသံ၊ ပြုခြင်းကိစ္စရှိ၏။ အနောတ္တပ္ပံ၊ သည်။ အနုတ္တာသာကာရေန၊ မထိတ်လန့်သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ (ပါပါနံ၊ တို့ကို။ ကရဏရသံ၊ ရှိ၏။) ဝုတ္တပ္ပကာရေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ပါပတော၊ မှ။ အသင်္ကောစနပစ္စုပဋ္ဌာနာနိ၊ မတွန့်ဆုတ်သောအားဖြင့် ဉာဏ်အား ရှေးရှုထင်ကုန်၏။ အတ္တနိ စ၊ ၌၎င်း။ ပရေသု စ၊ တို့၌၎င်း။ အဂါရဝပဒဋ္ဌာနာနိ၊ မရိုသေခြင်းလျှင် နီးသောအကြောင်းရှိကုန်၏။ ဂါမသူကရဿ၊ ရွာဝက်၏။ အသုစိတော၊ မစင်မှ။ အဇိဂုစ္ဆနံ ဝိယ၊ မစက်ဆုပ်ခြင်းကဲ့သို့။ အဟိရိကေန၊ ဖြင့်။ ကိလေသာသုစိတော၊ မှ။ အဇိဂုစ္ဆနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သလဘဿ၊ ပိုးနှံကောင်၏။ ဝါ၊ ပိုးပရံ၏။ ဝါ၊ ပိုးဖလံ၏။ အဂ္ဂိတော၊ မှ။ အနုတ္တာသော ဝိယ၊ မထိတ်လန့်ခြင်းကဲ့သို့။ အနောတ္တပ္ပေန၊ ဖြင့်။ ပါပတော၊ မှ။ အနုတ္တာသော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တပဋိပက္ခဝသေန၊ ဆိုအပ်ပြီးသောရသစသည်တို့၏ ဆန့်ကျင်ဖက်၏အစွမ်း အားဖြင့်။ ဝိတ္ထရော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
လုဗ္ဘန္တိ တေနာတိအာဒိသု၊ အစရှိသောပါဌ်တို့၌။ ယံ၊ ကို။ (မယာ၊ သည်။) ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ၊ တိ့ု။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တနယာနုသာရေန၊ ငြလနျ။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ လုဗ္ဗန္တီတိ၊ ကား။ အဘိဂိဇ္ဈန္တိ၊ မက်မောကုန်၏။ မုယှန္တီတိ၊ ကား။ န ဗုဇ္ဈန္တိ၊ မသိကုန်။ အာရမ္မဏဂ္ဂဟဏံ၊ အာရုံကိုဖမ်းယူခြင်းသည်။ ဣဒံ၊ ဤဥစ္စာသည်။ မမ၊ ငါ၏ဥစ္စာတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ တဏှာဘိနိဝေသဝသေန၊ တဏှာတည်းဟူသော မြဲမြံစွာနှလုံးသွင်းခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အဘိနိဝိဿ၊ မြဲမြံစွာနှလုံးသွင်း၍။ အာရမ္မဏဿ၊ ကို။ အဝိဿဇ္ဇနံ၊ ‘မစွန့်လွှတ်ခြင်းတည်း။ အာရမ္မဏကရဏမတ္တံ၊ အာရုံကိုယူခြင်းမျှသည်။ န၊ မဟုတ်။ အဘိသင်္ဂေါ၊ ဂ-ဟူသည်။ အဘိမုခဘာဝေန၊ ရှေးရှု၏အဖြစ်ဖြင့်။ အာသတ္တိ၊ ကပ်ငြိခြင်းတည်း။ အပရိစ္စာဂေါ၊ ဂ-ဟူသည်။ အဝိဇဟနံ၊ မစွန့်ခြင်းတည်း။ ဝါ၊ ကား။ ဒုမ္မောစနီယတာ၊ လွှတ်နိုင်ခဲသည်၏အဖြစ်တည်း။ အဿာဒဒဿနံ၊ န-ဟူသည်။ အဿာဒါနုပဿိနော စ၊ သာယာဖွယ်ဟုရှုမြင်သောပုဂ္ဂိုလ်အားလည်း။ တဏှာ၊ သည်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၄၈၀။ ဓမ္မသဘာဝဿ၊ မှန်ကန်သောသဘောကို။ ယာထာဝတော၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ။ အဒဿနံ၊ သည်။ စိတ္တဿ၊ ၏။ အန္ဓဘာဝေါ၊ ကန်းသည်၏အဖြစ်မည်၏။ အညာဏံ၊ ဏ-ဟူသည်။ ဉာဏပဋိပက္ခော၊ ဉာဏ်၏ဆန့်ကျင်ဖက်တည်း။ သမ္ပဋိဝိဇ္ဈိတုံ၊ ကောင်းစွာထိုးထွင်း၍သိခြင်းငှါ။ အသမတ္ထတာ၊ အဖြစ်သည်။ အသမ္ပဋိဝေဓော၊ မည်၏။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့်။ (မောဟဖြစ်လတ်သော်)။ ဉာဏံ၊ သည်။ အာရမ္မဏံသဘာဝံ၊ အာရုံ၏မှန်ကန်သောသဘောကို။ ပဋိဝိဇ္ဈိတုံ၊ ငှါ။ ဝါ၊ ကို။ န လဗ္ဘတိ၊ မရအပ်။ ဝါ၊ မရနိုင်။ တထာ၊ အားဖြင့်။ မောဟဿ၊ ၏။ ပဝတ္တိ၊ သည်။ အာရမ္မသဘာဝစ္ဆာဒနံ၊ မည်၏။ အသမ္မာပဋိပတ္တိံ၊ မှန်စွာမသွားခြင်း မသိခြင်းကို။ ပစ္စုပဋ္ဌပေတိ၊ ဖြစ်စေ၏။ (ဖလပစ္စုပဋ္ဌာန်ကိုပြသည်) ဝါ၊ ကား။ သမ္မာပဋိပတ္တိယာ၊ မှန်စွာသွားခြင်း သိခြင်း၏။ ပဋိပက္ခဘာဝေန၊ ဖြင့်။ ဂယှတိ၊ အပ်၏။ (အာကာရပစ္စုပဋ္ဌာန်ကို ပြသည်) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အသမ္မာပဋိပတ္တိပစ္စုပဋ္ဌာနော၊ မည်၏။ ယဿ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်၏သန္တာန်၌။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား။ အန္ဓကရဏံ၊ ဉာဏ်အမြင်ကန်းသည်ကိုပြုခြင်းသည်။ အန္ဓကာရော၊ မည်၏။ တထာ၊ အားဖြင့်။ ပစ္စုပတိဋ္ဌတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အန္ဓကာရပစ္စုပဋ္ဌာောန၊ မည်၏။
၄၈၁။ မိစ္ဆာတိ၊ ကား။ ဓမ္မသဘာဝဿ၊ ၏။ ဝိပရီတံ၊ ဖောက်ပြန်စွာ။ ဝါ၊ ပြောင်းပြန်။ နိစ္စာဒိတော၊ အစရှိသောအားဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အယောနိယော အဘိနိဝေသော၊ သ-ဟူသည်။ အနုပါယာဘိနိဝေသော၊ အကြောင်းမှန်မဟုတ်သောအားဖြင့်။ ဝါ၊ အကြောင်းမှန်မဟုတ် သော နှလုံးသွင်းခြင်းတည်း။ ဥပ္ပထာဘိနိဝေသော၊ လမ်းမှားအားဖြင့် နှလုံးသွင်းခြင်းတည်း။
၄၈၂။ ယဿ ဓမ္မဿ၊ ၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ စိတ္တံ၊ သည်။ ဥဒ္ဓတံ၊ တက်ကြွပျံ့လွင့်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ တံသမ္ပယုတ္တဓမ္မာ၊ ထိုတရားနှင့်ယှဉ်သောတရားတို့သည်လည်း။ (ဥဒ္ဓတာ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) သော ဓမ္မော၊ သည်။ ဥဒ္ဓစ္စံ၊ မည်၏။ အဝူပသမောတိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ အသန္နိသိန္နအပသန္နဘာဝံ၊ မငြိမ်ဝပ်သည်၏အဖြစ် မကြည်လင်သည်၏အဖြစ်ကို။ အာဟ၊ ၏။ အနဝဋ္ဌာနရသန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ စလနကိစ္စံ၊ လှုပ်ရှားခြင်းကိစ္စကို။ (အာဟ၊ ၏။) ဘန္တတ္တန္တိ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ ပရိဗ္ဘမနာကာရံ၊ ထက်ဝန်းကျင်လည်သောအခြင်းအရာကို။ (အာဟ၊ ၏။) စေတသော အဝူပသမေတိ၊ ပုဒ်သည်။ နိပ္ဖါဒေတဗ္ဗေ၊ ပြီးစေအပ်သော။ ပယောဇနေ၊ အကျိုး၌။ ဘုမ္မံ၊ သတ္တမီဝိဘတ်အဆုံးရှိသော ပုဒ်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ အဝူပသမပစ္စယဘူတံ၊ မငြိမ်သက်ခြင်း၏အကြောင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ အာရမ္မဏံ၊ ကို။ အဝူပသမောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အကုသလဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဧကန္တနိဟီနတာယ၊ စင်စစ်ယုတ်ညံ့သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အကုသလဘာဝေနစ လာမကတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္ကံ၊ ၏။
၄၈၃။ ဧတ္ထ၊ ဤဒုတိယစိတ်၌။ ထိနမိဒ္ဓံ၊ သည်။ အနိယတံ၊ တည်း။ မာနာဒိ၊ မာနအစရှိသော စေတသိက်သည်။ (အနိယတံ၊ သည်။) န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ထိနမိဒ္ဓဿ၊ ၏။ အနိယတတာစ၊ အဖြစ်သည်၄င်း။ ဧတ္ထ ဒုတိယစိတ္တေ၊ ၌။ ပဌမာကုသလတော၊ မှ။ ဝိသေသော၊ တည်း။
အနုဿာဟနာဝသီဒနဘာဝေန၊ အားထုတ်ခြင်းကင်း၍ ဆုတ်နစ်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ သံဟတဘာဝေါ၊ တွန့်သည်၏အဖြစ်သည်။ ထိနံ၊ မည်၏။ တေန၊ ထိုထိနနှင့်။ ယောဂတော၊ ကြောင့်။ စိတ္တံ၊ သည်။ ထိနံ၊ မည်သည်။ ဝါ၊ တွန့်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တဿ၊ ထိုတွန့်သောစိတ်၏။ ဘာဝေါ၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ထိနတာ၊ မည်၏။ အသမတ္ထတာဝိဃာတဝသေန၊ အစွမ်းသတ္တိကင်း၍ ပင်ပန်းခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အကမ္မညတာ၊ အမှု၌မခန့်သည်၏အဖြစ်သည်။ မိဒ္ဓံ၊ မည်၏။ တတော ဧဝ၊ ပင်လျှင်။ တေန၊ ထိုမိဒ္ဓနှင့်။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာ၊ တို့သည်။ မေဓိတာ၊ နှိပ်စက်ဖျက်ဆီးအပ်ကုန်သည် ဖြစ်၍။ ဝိဟတသာမတ္ထိယာ၊ ဖျက်ဆီးအပ်သော အစွမ်းသတ္တိရှိကုန်သည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ မိဒ္ဓနတာ မိဒ္ဓန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အနုဿာဟလက္ဓဏန္တိ၊ ကား။ ဥဿာဟပဋိပက္ခလက္ခဏံ၊ အားထုတ်ခြင်း၏ဆန့်ကျင်ဖက်လက္ခဏာရှိ၏။ ဝါ၊ ပျင်းရိခြင်းလက္ခဏာ ရှိ၏။ ဝီရိယဿ၊ ကို။ ဝိနောဒနံ ခိပနံ၊ ပစ်ပယ်ခြင်းသည်။ ဝီရိယဝိနောဒနံ၊ မည်၏။ (ဝိသုဒ္ဓိမဂ် စာကိုယ်နှင့်ညီစေရန် သီမူနှင့်အညီအနက်ပြန်သည်) သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ သံသီဒနာကာရေန၊ ဆုတ်နစ်သောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပစ္စုပတိဋ္ဌတိ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ တေသံ၊ ထိုသမ္ပယုတ်တရားတို့၏။ သံသီဒနံ၊ ဆုတ်နစ်ခြင်းကို။ ပစ္စုပဋ္ဌပေတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သံသီဒနပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ မည်၏။ အကမ္မညတာလက္ခဏန္တိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ထိနမ္ပိ၊ သည်လည်း။ အကမ္မညသဘာဝမေဝ၊ သာလျှင်။ ကာမံ (ဟောတိ)၊ အကယ်၍ကား ဖြစ်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ တံ၊ ထိုထိနသည်။ စိတ္တဿ၊ ၏။ (အကမ္မည သဘာဝေါ၊ သဘောပေတည်း။) မိဒ္ဓိ၊ သည်။ ဝေဒနာဒိက္ခန္ဓတ္တယဿ၊ ၏။ (အကမ္မညဘာဝေါ၊ ပေတည်း။) ဣတိ၊ ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤထိနမိဒ္ဓနှစ်ပါးတို့၌။ ဝိသေသော၊ တည်း။ တထာ ဟိ၊ ပင်လျှင်။ ပါဠိယံ၊ ဓမ္မသင်္ဂဏီပါဠိတော်၌။ တတ္ထ ကတမံ ထိနံ?ယာ စိတ္တဿ အကလ္လတာ အကမ္မညတာတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ (ဣတိ) အာဒိနာ၊ အစရှိသဖြင့်။ ဣမေသံ၊ ဤထိနမိဒ္ဓနှစ်ပါးတို့၏။ နိဒ္ဒေသော၊ အကျယ်ညွှန်ပြသောစကားသည်။ ပဝတ္တော၊ ဖြစ်၏။ ဩနဟနံ၊ န-ဟူသည်။ ဝိညာဏဒွါရာနံ၊ ဝိညာဉ်ဖြစ်ကြောင်းဒွါရတို့ကို။ ပိဒဟနံ၊ ပိတ်ခြင်းတည်း။ လီနတာ၊ ဟူသည်။ လီနာကာရော၊ တွန့်သောအခြင်းအရာတည်း။ အာရမ္မဏဂ္ဂဟဏေ၊ ၌။ သင်္ကောစော၊ တွန့်ခြင်းတည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ မိဒ္ဓေန ပန၊ မိဒ္ဓဖြင့်မူကား။ ဝေဒနာဒိက္ခန္ဓတ္တယဿ ဝိယ၊ ၏ကဲ့သို့။ ရူပကာယဿပိ၊ ၏လည်း။ (သံသနနံ၊ ဥည်။ ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုမိဒ္ဓကို။ (ဝုတ္တံ-၌ စပ်) ဝါ၊ သည်။ ပစလာယိကာနိဒ္ဒံ၊ မျက်တောင်တလှုပ်လှုပ်နှင့် မှိတ်တုတ်မှိတ်တုတ်ဖြစ်လျက် အိပ်ငိုက်ခြင်းကို။ ပစ္စပဋ္ဌပေတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပစလာယိကာနိဒ္ဒါပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အရတိ၊ အရတိ-ဟူသည်။ ပန္တသေနာသနေသု စ၊ အလွန်အစွန်အဖျားကျသော တောကျောင်းတို့၌၎င်း။ အဓိကုသလဓမ္မေသု စ၊ လွန်မြတ်သော သမထဝိပဿနာဘာဝနာကုသိုလ်တရားတို့၌၎င်း။ အရောစနာ၊ မနှစ်သက်ခြင်းတည်း။ ဝိဇမ္ဘိကာ၊ ကာ-ဟူသည်။ ဝိဇမ္ဘန-သင်္ခါတဿ၊ ကိုယ်လက်တို့ကို ပစ်နွှဲခြင်းဟုဆိုအပ်သော။ ကာယဒုဋ္ဌုလတို့ကို ပစ်နွှဲခြင်းဟုဆိုအပ်သော။ ကာယဒုဋ္ဌုလ္လဿ၊ ကိုယ်၏ လေးလံသည်အဖြစ်၏။ ကာရဏဘူတာ၊ ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ သံကိလေသပ္ပဝတ္တိ၊ သံကိလေသတရားတို့၏ဖြစ်ခြင်းတည်း။
အဝသေသော၊ ကုန်သော။ သောဠသ၊ ၁၆-ပါးသော သင်္ခါရတို့သည်။ ပန၊ ဆက်။ ဧတ္ထံ၊ ဤတတိယစိတ်၌။ မာနော၊ သည်။ အနိယတော၊ သည်။ အနိယတော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန၊ ထိုမာနနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ သတ္တရသေဝ၊ တို့သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဟိ၊ မာန အနိယတဖြစ်သည်ဟူသော စကားသည်မှန်၏။ ပဋ္ဌာနေ၊ ၌။ သညောဇနံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ သညောဇနော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဟေတု-ပစ္စယာတိ ဧတ္ထ၊ ဤပြဿနာ၌။ ကာမရာဂေန၊ နှင့်။ စတုက္ခတ္တုံ စ၊ လေးကြိမ်၎င်း။ ပဋိဃေန၊ နှင့်။ တိက္ခတ္တုံ စ၊ ၎င်း။ မာနော ဝိစိကိစ္ဆာ ဘဝရာဂေါတိ၊ ဂ-ဟူကုန်သော။ တယောတိ၊ လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဧတေ၊ ဤသံယောဇဉ်တို့သည်။ သကိံ၊ တကြိမ်စီ၎င်း။ အာဂါမိနော၊ (မူလပုဒ်အဖြစ်ဖြင့်) လာကုန်၏။ (ဣတိ၊ သို့။) သံယောဇနာနံ၊ တို့ကို။ သံယောဇနေဟိ၊ တို့နှင့်။ ဒသဝိဓာ၊ အားဖြင့်။ ဝါ၊ အပြားရှိသော။ ယောဇနာ၊ ယှဉ်စေခြင်းသည်။ (အာဂတာ၊ လာ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒဿိတာယ၊ သော။ ဒသဝိဓာယ၊ သော။ ယောဇနာယ၊ ၌။ ကာမရာဂသညောဇနံ ပဋိစ္စ မာနသညောဇနံ အဝိဇ္ဇာသညောဇနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ ကာမရာဂသညောဇနံ ပဋိစ္စ အဝိဇ္ဇာသညောဇနန္တိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ တထာ၊ တပါး။ မာနသညောဇနံ ပဋိစ္စ ဘဝရာဂသညောဇနံ အဝိဇ္စ ဘဝရာဂသညောဇနံ အဝိဇ္ဇာသညောဇနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ ဘဝရာဂသညောဇနံ ပဋိစ္စ အဝိဇ္ဇာသညောဇနန္တိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဧဝံ၊ သို့။ အာဂတာဟိ၊ ကုန်သော။ ယောဇနာဟိ၊ တို့ဖြင့်။ မာနဿ၊ ၏။ အနိယတဘာဝေါ၊ ကို။ ပကာသိတော၊ ၏။ ဟိ၊ အပြစ်ကား။ မာနော၊ သည်။ နိယတော၊ သည်။ ယဒိ သိယာ၊ အံ့။ ကာမရာဂဿ၊ ၏။ မာနရဟိတာ၊ မှကင်းသော။ ပဝတ္တိ၊ သည်။ န သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ တထာ၊ တူ။ ဘဝရာဂဿ၊ ၏။ (မာနရဟိတာ၊ သော။ ပဝတ္တိ၊ သည်။ န သိယာ၊ ရာ။) ဧဝံ၊ ဤသို့မဖြစ်သည်။ သတိ၊ သော်။ ပဋ္ဌာနေ၊ ၌။ ကာမရာဂေန၊ နှင့်။ စတုက္ခတ္တုံ၊ ကြိမ်။ ယောဇနာ၊ သည်။ န သိယာ၊ ရာ။ တိက္ခတ္တုံယေဝ၊ သာလျှင်။ (ယောဇနာ၊ သည်။) သိယာ၊ ၏။ ဘဝရာဂမူလိကာ၊ ဘဝရာဂလျှင် မူလရှိသော။ (ယောဇနာ) စ၊ သည်လည်း။ န သိယာ၊ ရာ။ စ၊ ဆက်။ ဧဝံ၊ ဤသို့မဖြစ်သည်။ (သတိ၊ သော်။) သံယောဇနာနံ၊ တို့ကို။ သံယောဇနေဟိ၊ တို့နှင့်။ အဋ္ဌဝိဓေန၊ အားဖြင့်သာလျှင်။ (ယောဇနာ၊ ကို။) ဒဿိတာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ သေယျာဒိဝသေန၊ သာ၍မြတ်သည်စသည်တို့၏အစွမ်းဖြင့်။ ဥစ္စတော၊ မြင့်သောအားဖြင့်။ နမနံ၊ ညွတ်ခြင်းသည်။ ဥန္နတိ၊ မည်၏။ ဥန္နမနဝသေနေဝ၊ တက်ကြွသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင် သမ္ပဂ္ဂဟရသော၊ ပင့်မြှောက်ခြင်းကိစ္စရှိ၏။ ဝီရိယံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ တံတံကိစ္စသာဓနေ၊ ထိုထိုကိစ္စကို ပြီးစေခြင်း၌။ အဗ္ဘုဿဟနဝသေန၊ လွန်စွာအားထုတ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ န(သမ္ပဂ္ဂဏှာတိ)၊ ချီးမြှောက်သည်မဟုတ်။ ဩမာနဿာပိ၊ အယုတ်အညံ့အားဖြင့် နှိုင်းယှဉ်သော မာန၏လည်း။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ အဝံကတွာ၊ အောက်၌ပြု၍။ ဝါ၊ အောက်သို့ချ၍။ ဂဟဏမ္ပိ၊ ယူခြင်းပင် ဖြစ်သော်လည်း။ သမ္ပဂ္ဂဟဏဝသေနေဝ၊ ပင့်မြှောက်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ အစ္စုဂ္ဂတဓဇော၊ အလွန်မြင့်တက်သော တံခွန်ကို။ ကေတု၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣဓ ပန၊ ဤအရာကား။ ကေတု ဝိယ၊ အလွန်မြင့်တက်သော တံခွန်နှင့်တူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကေတု၊ ကေတုမည်၏။ ဥဠာရတမာဒိဘာဝေါ၊ အမြတ်ဆုံးစသည်၏အဖြစ်ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) ကေတုဘာဝသင်္ခါတံ၊ အလွန်မြင့်တက်သော တံခွန်နှင့်တူသည်၏အဖြစ်ဟုဆိုအပ်သော။ တံ ကေတုံ၊ ထိုမြင့်တက်ခြင်း သာလွန်ခြင်းကို။ ဝါ၊ အလွန်မြင့်တက်သော တံခွန်ကံသို့ အမြတ်ဆုံးစသည်၏ အဖြစ်ကို။ ကာမေတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကေတုကမျံ၊ မည်၏။ စိတ္တံ၊ စိတ်ကိုရ၏။ ယဿ ဓမ္မဿ၊ အကြင်မာနတရား၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ (တံ၊ ထိုစိတ်သည်။) ကေတုကမျံ၊ ကေတုကမျမည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သာ (ဓမ္မဇာတိ)၊ ထိုမာနဟူသောတရားသဘောသည်။ ကေတုကမျတာ၊ တာမည်၏။ အဟန္တိ၊ ငါဟူ၍။ ပဝတ္တနတော၊ ကြောင့်။ မာနဿ၊ ၏။ ဒိဋ္ဌိသဒိသီ၊ ဒိဋ္ဌိနှင့်တူသော။ ပဝတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သော၊ ထိုမာနသည်။ ဒိဋ္ဌိယာ၊ နှင့်။ သဒ္ဓံ၊ တကွ။ ဧကစတ္တုပ္ပါဒေ၊ တခုတည်းသော စိတ္တုပ္ပါဒ်၌။ နပဝတ္တတိ၊ မဖြစ်။ အတ္တတိ၊ မဖြစ်။ အတ္တတိ၊ မဖြစ်။ အတ္တတိ၊ မဖြစ်။ အတ္တသိနေဟ-သန္နိဿယော စ၊ မိမိကိုယ်ကို ချစ်ခြင်းလျှင် မှီရာရှိသည်လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တလောဘပဒဋ္ဌာနောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဧတ္ထပိ စာတိ၊ ပါဌ်၌။ စ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ထိနမိဒ္ဓံ၊ ကို။ အာကဍ္ဎတိ၊ ဆွဲငင်၏။ (မာနော စ၊ မာနသည်လည်း-ဟူ၍ အနက်ပေးစေလို၏)
၄၈၅။ ဒုဿန္တီတိ၊ ကား။ ဗျာပဇ္ဇန္တိ၊ ပျက်စီးကုန်၏။ စဏ္ဍိက္ကံ၊ က္က-ဟူသည်။ ကုဇ္ဈနံ၊ အမျက်ထွက်ခြင်းတည်း။ (ဝစနတ္ထကို နှာ ၁၄၄-၌ ပြခဲ့ပြီ) အတ္တနော၊ ၏။ ပဝတ္တိအာကာရဝသေန စ၊ ဖြစ်ပုံအခြင်းအရာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ ဝိရူပသံသပ္ပနကအနိဋ္ဌရူပသမုဋ္ဌာပနဝသေန စ၊ ဖောက်ပြန် ရွေ့ရှားပြန့်သွားတတ်ကုန်သော အနိဋ္ဌရုပ်တို့ကို ဖြစ်စေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ ဝိသပ္ပနရသော၊ ဖောက်ပြန်စွာ ပြန့်သွားခြင်းကိစ္စရှိ၏။ ဝါ၊ အနိဋ္ဌရုပ်တို့ကို ဖြစ်စေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့် ကိုယ်ကို တုန်လှုပ်စေခြင်း ကိစ္စရှိ၏။ ဝါ၊ ကိုယ်၏တုန်လှုပ်ခြင်းဟူသော ပြည်စုံခြင်းရှိ၏။
၁၈၆။ ပရသမ္ပတ္တီသု၊ တို့၌။ ယံ ဣဿာကရဏံ၊ အကြင်ငြူစူခြင်းကိုပြုခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ သာ၊ ထိုငြူစူခြင်းသည်။ ဣဿာ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဣဿယနာ ဣဿာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဥသူယနံ၊ န-ဟူသည်။ အသဟနံ၊ သည်းမခံနိုင်ခြင်းတည်း။ တတ္ထေဝါတိ၊ ကား။ ပရသမ္ပတ္တီသု ဧဝ၊ သူတပါးစည်းစိမ်တို့၌သာလျှင်။ ဣဿာယ၊ ၏။ ကိစ္စံ၊ သည်။ အဘိရတိပဋိပက္ခဘူတံ၊ မွေ့လျော်ခြင်း၏ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်၍ဖြစ်၏။ အဘိရတိယာ၊ မွေ့လျော်ခြင်း၏။ အဘာဝမတ္တံ၊ မရှိခြင်းမျှသည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနဘိရတိရသာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
၄၈၇။ မစ္ဆရယောဂေန၊ ဝန်တိုခြင်းနှင့် ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ မစ္ဆရီတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဝန်တိုခြင်းရှိသူဟူ၍။ ပဝတ္တမာနံ၊ သော။ မစ္ဆရိ-သဒ္ဒံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ မစ္ဆရဘာဝေါ မစ္ဆရိယန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ နိရုတ္တိနယေန ပန၊ အားဖြင့်ကား။ ဣဒံ အစ္ဆရိယံ၊ ဤအံ့ဩဖွယ်သည်။ အညေသံ၊ သူတပါးတို့အား။ မာ ဟောတု၊ မဖြစ်စေသတည်း။ မယှမေဝ၊ ငါအားသာလျှင်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝါ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်းသောသဘောသည်။ မစ္ဆရိယံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပေါရာဏာ၊ တို့သည်။ (အာဟု၊ ကုန်ပြီ။) တံ မစ္ဆရိယံ၊ သည်။ ဝုစ္စမာနာနိ၊ လတံ့ကုန်သော။ လက္ခဏာဒီနိ၊ စသည်တို့ကို။ ပရိယာဒါယ၊ ထက်ဝန်းကျင်ယူ၍။ ဝါ၊ အပြည့်အစုံဟူ၍။ တိဋ္ဌတိ၊ ၏။ သင်္ကောစနပစ္စုပဋ္ဌာနေိ၊ ကား။ အတ္တသမ္ပတ္တီနံ၊ မိမိစည်းစိမ်တို့၏။ (ဘာဝသမ္ဗန်) ပရေဟိ၊ တို့နှင့်။ အသာဓာရဏာဘာဝကရဏေန၊ မဆက်ဆံသည်၏အဖြစ်ကိုပြုသဖြင့်။ သင်္ကောစနပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ တွန့်တို သောအားဖြင့် ဉာဏ်အား ရှေးရှုထင်၏။ ကဋုကာကာရဂတိ၊ ခါးစပ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် သွားခြင်း-ဖြစ်ခြင်းသည်။ ကဋုကဉ္စုကတာ၊ မည်၏။ အာဝါသာဒိ၊ အာဝါသစသည်သည်။ အတ္တသမ္ပတ္တိ၊ မိမိပြည့်စုံခြင်း-စည်းစိမ်မည်၏။
၄၈၈။ ကုကတန္တိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ အကတမ္ပိ၊ မပြုအပ် မပြုမိသော အမှုသည်လည်း။ ကုကတမေဝ၊ တ-မည်သည်သာတည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ယံ၊ အကြင်အမှုကို။ မယာ၊ သည်။ န ကတံ၊ မပြုအပ်မိခဲ့။ တံ၊ ထိုမပြုခဲ့မိခြင်းသည်။ ကုကတံ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်ပြုမှုတည်း။ ဝါ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ် ပြုခြင်းတည်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ စတ္တာရော၊ ဆိုတတ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တထာ ဟိ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ ကတာ-ကတာနုသောစနရသန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝက္ခတိ၊ တံ့။ ဧဝံ၊ သို့။ ကတာကတံ၊ ပြုအပ်မပြုအပ်သော။ ဝါ၊ ပြုမိမပြုမိသော။ ဒုစ္စရိတဉ္စ၊ သည်၎င်း။ သုစရိတဉ္စ၊ သည်၎င်း။ ကုကတံ၊ တ-မည်၏။ ပန၊ ဆက်။ တံ၊ ထိုကုကတမည်သော ပြုမိမပြုမိသော ဒုစရိုက်သုစရိုက်ကို။ အာရဗ္တ၊ ၍။ ဝိပ္ပဋိသာရဝသေန၊ နှလုံးမသာခြင်း၏အစွမ်းဖြင့်။ ပဝတ္တံ၊ သော။ စိတ္တံ၊ ကို။ တံသဟစရိတတာယ၊ ထိုကုကတမည်သော ဒုစရိုက်သုစရိုက်နှင့်တကွဖြစ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ကုကတန္တိ၊ ဟူ၍။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ တဿ ဘာဝေါ ကုက္ကုစ္စန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ပ္ဆာ၊ နောက်အခါ၌။ အနုတာပနံ၊ တဖန်ပူစေခြင်းသည်။ ဝိဗာဓနံ၊ နှိပ်စက်ခြင်းသည်။ ပစ္ဆာနုတာပေါ၊ မည်၏။ ယထာပဝတ္တဿ၊ အကြင်အကြင်ဖြစ်ပြီးသော။ ကတာကတာကာရဝိသိဋ္ဌဿ၊ ပြုအပ်သော အခြင်းအရာ မပြုအပ်သောအခြင်းအရာတို့ဖြင့် ထူးခြားသော။ ဒုစ္စရိတသုစရိတဿ၊ ကို။ အနုသော-စနဝသေန၊ တဖန်စိုးရိမ်ပူပန်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိရူပံ၊ ဖောက်ပြန်သော။ ပဋိသရဏံ၊ တဖန်အောက်မေ့ခြင်း-ပြန်လည်အောက်မေ့ခြင်းသည်။ ဝိပ္ပဋိ-သာရော၊ မည်၏။ ပရာယတ္တတာ-ဟောတုတာယ၊ သူတပါးနှင့်စပ်သည်၏ အဖြစ်၏ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဒါသဗျမေဝ၊ ကျွန်အဖြစ်ကဲ့သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ၊ ဥပမာဖြင့် ထင်စွာပြဦးအံ့။ ဒါသဗျေ၊ ကျွန်၏အဖြစ်သည်။ သတိ၊ သော်။ ဒါသော၊ သည်။ ပရာယတ္တော၊ အရှင်သခင်ဟူသော သူတပါးနှင့်စပ်သည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ကုက္ကုစ္စေ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ တံသမင်္ဂီ၊ ထိုကုက္ကုစ္စနှင့်ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ (ပရာယတ္တော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ အကြောင်းကား။ သော၊ ထိုကုက္ကစ္စနှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အတ္တနော၊ ၏။ ဓမ္မတာယ၊ ဖြင့်။ ကုသလေ၊ ၌။ ပဝတ္တံတု့၊ ငှါ။ န သက္ကောတိ၊ နိုင်။ (တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပရာယတ္တော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) အထ ဝါ၊ ကား။ ကတာကတာကုသလကုသလာနုသောစနေ၊ ပြုမိသောအကုသိုလ် မပြုမိသောကုသိုလ်တို့ကို နောင်တတဖန် စိုးရိမ်ပူပန်ခြင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။) တဒုဘယဝသေန၊ ထိုနှစ်ပါးသောပြုမိသော အကုသိုလ် မပြုမိသောကုသိုလ်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (ပဝတ္တေန၊ ဖြစ်သော။) ကုက္ကုစ္စနှင့်ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ (ပရာယတ္တော၊ သည်။) ဟောတိ၊ ၏။ (တနည်း) ကတာကတာကုသလကုသလာနုသောစနေ၊ ၌။ အာယတ္တတာယ၊ ကြောင့်။ တဒုဘယဝသေန၊ အားဖြင့်။ (ပဝတ္တေန၊ သော။) ကုက္ကုစ္စေန၊ ဖြင့်။ (ပါဌသေသ-ပရာယတ္တော-၌ စပ်) တံသမင်္ဂီ၊ သည်။ (ပရာယတ္တော၊ သူတပါးနှင့်စပ်သည်။) ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုကုက္ကုစ္စသည်။ ဒါသဗျံ ဝိယ၊ ကျွန်၏အဖြစ်ကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။
အနိယတေသု၊ ဖြစ်ကုန်သော။ ဣဿာဒီသု၊ စသည်တို့၌။ ထိနမိဒ္ဓသမ္ဘဝေါဝစ၊ ထိနမိဒ္ဓ၏ ဖြစ်သင့်ခြင်းသည်သာလျှင်လည်း။ (ဝိသေသော၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ စ-သဒ္ဒံ၊ ကို။ အာနေတွာ၊ ၍။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၄၉၀။ ပဝတ္တိဋ္ဌိတိမတ္တောတိ၊ ကား။ ခဏဋ္ဌိတိမတ္တော၊ ဖြစ်ဆဲခဏ၌ တည်ခြင်းမျှဖြစ်သော။ ဟိ၊ မှန်။ “နိဝါတေ၊ လေငြိမ်ရာအရပ်၌။ ဒီကစ္စီနံ၊ ဆီမီးလျှံတို့၏။ ဌိတိ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။” ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တစိတ္တဋ္ဌိတိ ဝိယ၊ ဆိုအပ်ခဲ့သော စိတ်၏တည်ခြင်းကဲ့သို့။ သန္တာနဋ္ဌိတိယာ၊ အစဉ်သန္တာန်အားဖြင့် တည်ခြင်း၏။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဘဝိတုံ၊ ငှါ။ အသမတ္ထော၊ မစွမ်းနိုင်သည်ဖြစ်၍။ နိစ္ဆယာ-ဘာဝေန၊ ဆုံးဖြတ်ခြင်း၏မရှိသဖြင့်။ အသဏ္ဌဟနတော၊ ကောင်းစွာမတည်ခြင်းကြောင့်။ စေတသော၊ ၏။ ပဝတ္တိပစ္စယမတ္တတာယ၊ ဖြစ်ခြင်း၏အကြောင်းမျှ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပဝတ္တိဋ္ဌိတိမတ္တော၊ ဖြစ်ခြင်း၏အကြောင်းဖြစ်သော တည်ကြည်ခြင်းမျှသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တေန၊ ကြောင့်။ ဒုဗ္ဗလော သမာဓိတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝိဂတာ စိကိစ္ဆာတိ၊ ဟူသောစကားကို။ စိကိစ္ဆိတုံ၊ ကုစားခြင်းငှါ။ ဒုက္ကရတာယ၊ ခဲယဉ်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သဗ္ဗထာ၊ အားဖြင့်။ ဝိစိကိစ္ဆာယ၊ ၏။ စိကိစ္ဆာဘာဝတော၊ ကုစားခြင်းမရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ (ဝုတ္တံ၊ သည်။) န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ တဒတ္ထမတ္တံ၊ ထိုအနက်မျှကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဧဝံ နုခေါ န နုခေါတိအာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ သံသပ္ပနဝသေန၊ ရွေ့ရှားသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သေတိ၊ ဖြစ်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သံသယော၊ မည်၏။ ကမ္ပနရသာတိ၊ ကား။ နာနာရမ္မဏေ၊ ၌။ စိတ္တဿ၊ ကို။ ကမ္ပနကိစ္စာ၊ လှုပ်ရှားစေခြင်းကိစ္စရှိ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဝါ၊ အထူးကား။ ဥဒ္ဓစ္စံ၊ သည်။ အတ္တနာ၊ မိမိသည်။ ဂဧိဘာကာရေ ဧဝ၊ ယူအပ်သောအခြင်းအရာ၌သာလျှင်။ ဌတွာ၊ ၍။ ဘမတိ၊ လည်၏။ ဝါ၊ လှုပ်ရှား၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧကာရမ္မဏသ္မိံ ယေဝ၊ တခုတည်းသောအာရုံ၌သာလျှင်။ ဝိပ္ဖန္ဒနဝသေန၊ တုန်လှုပ်သည်၏အစွအားအားဖြင့်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဝိစိကိစ္ဆာ ပန၊ သည်ကား။ ရူပါဒီသု၊ စသည်တို့၌။ ဧကသ္မိံ ယေဝ၊ တခုတည်းသာလျှင်ဖြစ်သော။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ ယဒိပိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ အကယ်၍ကား ဖြစ်ပေ၏။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ ဧဝံ နုခေါ၊ ဤသို့ဟုတ်လေသလော။ န နုခေါ၊ မဟုတ်လေသလော။ ဣဒံ နုခေါ၊ ဤအရာလေလေ။ အညံ နုခေါ၊ တပါးသောအရာလေလော။ ဣတိ၊ သို့။ အညံ၊ တပါးသော။ ဂဟေတဗ္ဗာကာရံ၊ ယူအပ်သောအခြင်းအရာကို။ အပေက္ခတိ၊ ငဲ့၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နာနာရမ္မဏေ၊ ၌ ကမ္ပနံ၊ လှုပ်ရှားခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤကား အထူးတည်း။ အနိစ္ဆယံ၊ အဆုံးဖြတ်ခြင်းကို ဒွေဠှကံ၊ နှစ်သွယ်နှစ်ခွကို။ ပစ္စုပဋ္ဌပေတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနိစ္ဆယပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ မည်၏။ အနေကံသဿ၊ တဖို့တည်းမဟုတ်သော။ ဝါ၊ ဧကန်မဟုတ်သော။ အာရမ္မဏေ၊ ၌ နာနာသဘာဝဿ၊ အထူးထူးသောသဘောကို။ ဂဟဏာကာရေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စုပတိဋ္ဌတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနေကံသဂါဟပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ မည်၏။
၄၉၁။ သတ္တာရမ္မဏတ္တာတိ၊ ကား။ သတ္တပညတ္တိအာရမ္မဏတ္တာ၊ သတ္တဝါပညတ်လျှင် အာရုံရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ စ၊ စောဒနာအံ့။ ပညတ္တိအာရမ္မဏာပိ၊ ပညတ်လျှင် အာရုံရှိသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဝိပါကာ၊ တို့သည်။ ဟောန္တိနနု၊ ပါသလော။ ဣတိ စောဒနံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဧကန္တပရိတ္တာရမ္မဏာ ဟိ ကာမာဝစရဝိပါကာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝိရတိယောပိ ဝိပါကေသု န သန္တီတိ ဧတ္ထာပိ၊ ၌လည်း။ ကေသုစိ၊ ကုန်သော။ ဝိပါကေသု၊ တို့၌။ ဝိရတိယောပိ၊ တို့သည်လည်း။ သန္တိ နနု၊ ပါသလော။ ဣတိ စောဒနံ၊ ကို။ မနသိ ကတွာ၊ ၍။ ပဉ္စ သိက္ခာပဒါ ကုသလာယေဝါတိ ဟိ ဝုတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ လောကိယဝိပါကေသု၊ တို့၌။ ဝိရတိယော၊ တို့သည်။ န သန္တိ၊ မရှိကုန်။ ဣတိ ဒေဿတိ၊ ၏။
တေသန္တိ၊ ကား။ ရူပါဝစရာဒိဝိပါကဝိညာဏာနံ၊ ရ အစရှိသော ဝိပါက်စိတ်တို့၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဣဒံ၊ ဤပုဒ်သည်။ ဇနေတဗ္ဗဇနကသမ္ဗန္ဓေ၊ ဖြစ်စေအပ်သော ဝိပါက်နှင့် ဖြစ်စေတတ်သော ကုသိုလ်တို့၏ စပ်ခြင်းဟူသော သမ္ဗန်အနက်၌။ သာမိဝစနံ၊ ဆဋ္ဌီဝိဘတ်အဆုံးရှိသောပုဒ်တည်း။
၄၉၂။ တေတိ၊ ကား။ တေ အဟေတုကကိရိယသင်္ခါရာ၊ ရတို့သည်။ (တေ စ-မှ တေ-၏အစွဲကိုပြသည်) တတ္ထ၊ ထိုအဟိတ်ကြိယာသင်္ခါရတို့တွင်။ အဟေတုကကိရိယမနောဓာတု-သမ္ပယုတ္တာ၊ မနောဓာတ်နှင့်ယှဉ်သော သင်္ခါရတို့သည်။ ကုသလဝိပါကမနောဓာတုသမ္ပယုတ္တေဟိ၊ ဓာတ်နှင့်ယှဉ်သောသင်္ခါရတို့နှင့်။ သမာနာ၊ တူညီကုန်၏။ ဟသိတုပ္ပါဒသမ္ပယုတ္တာ၊ ပ္ပါဒ်နှင့်ယှဉ်သောသင်္ခါရတို့သည်။ သောမနဿသဟဂတသန္တီရဏသမ္ပယုတ္တေဟိ၊ ဏနှင့်ယှဉ်သော သင်္ခါရတို့နှင့်။ သမာနာ၊ တူညီကုန်၏။ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနသမ္ပယုတ္တာ၊ ဝုဋ္ဌောနှင့်ယှဉ်သော သင်္ခါရတို့သည်။ ဥပေက္ခာသဟဂတသန္တီရဏသမ္ပယုတ္တာ၊ ဝုဋ္ဌောနှင့်ယှဉ်သောသင်္ခါရတို့သည်။ ဥပေက္ခာသဟဂတ-သန္တီရဏသမ္ပယုတ္တေဟိ၊ တို့နှင့်။ သမာနာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ ဣမံ အတ္ထံ၊ ဤသို့သောအနက်ကို။ ဒေဿန္တေန၊ ဖြစ်၍။ ကုသလ။ပ။သမာနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ တတော၊ ထိုဝိပါက်သင်္ခါရတို့မှ။ လဗ္ဘမာနံ၊ သော။ ဝိသေသံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ မနောဝိညာဏဓာတုဒွယေ ပနာတိအာဒိ၊ အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဗလံ၊ ဗိုလ်သည်။ ဝီရိယန္တံ၊ ဝီရိယလျှင်အဆုံးရှိ၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဝါ၊ ဤသို့သောအကြောင်းကြောင့်။ ဝီရိယသဗ္ဘာဝတော၊ ဝီရိယရှိခြင်းကြောင့်။ ဗလပ္ပတ္တော၊ ဗိုလ်အဖြစ်သို့ရောက်သော။ ဝါ၊ ခွန်အားရှိသော။ သမာဓိ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
သမုစ္ဆေဒဝိရတီဟိ ဧဝ၊ တီတို့ဖြင့်သာလျှင်။ အရဟန္တာနံ၊ ရဟန္တာတို့အား။ ဝါ၊ တို့၏။ ဝိရမနကိစ္စဿ၊ ကြဉ်ရှောင်ခြင်းကိစ္စရှိ၏။ နိဋ္ဌိတတ္တာ၊ ပြီးခဲ့ပြီးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ကိရိယစိတ္တေသု၊ တို့၌။ ဝိရတိယော၊ တို့သည်။ န သန္တိ၊ မရှိကုန်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဌပေတွာ ဝိရတိယောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကာမာဝစရသဟေတုကကိရိယသင်္ခါရာနံ၊ ရတို့၏။ (ဝိသေသော-၌ စပ်) ကာမာဝစရကုသလေဟိ၊ ကုသိုလ်သင်္ခါရတို့မှ။ (ဝိသေသော-၌ပင် စပ်) ဝိရတိကတော၊ ဝိရတိီတို့သည်ပြုအပ်သော။ ဝိသေသော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ မဟဂ္ဂတေသု ပန၊ မဟဂ္ဂုတ်သင်္ခါရတို့၌ကား။ တာဒိသောပိ၊ ထိုသို့သဘောရှိသောအထူးသည်လည်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗာကာရေနပီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဓမ္မတော၊ သမ္ပယုတ်တရားအားဖြင့်၎င်း။ အာရမ္မဏတော၊ ရုံအားဖြင့်၎င်း။ ပဝတ္တိအာကာရတော၊ အားဖြင့်၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ သဗ္ဗပကာရေနပိ၊ ခပ်သိမ်းသောအပြားအားဖြင့်လည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ဣတိ၊ ကား။ သင်္ခါရက္ခန္ဓေ၊ ၌။ ဝိတ္ထာရကထာမုခဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
အဘိဓမ္မန္တောဂဓမ္ပိ၊ အဘိဓမ္မာ၌ အကျုံးဝင်ငြားသော်လည်း။ သုတ္တန္တဘာဇနီယံ၊ နည်းသည်။ သုတ္တန္တနယော ဧဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဧကန္တအဘိဓမ္မနယော ပန၊ စင်စစ်အဘိဓမ္မနည်းသည်ကား။ အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ၊ နီ-နည်းတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဘိဓမ္မေ ပဒဘာဇနီယနယေနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ (ဤစကားသည် ဆိုခဲ့ပြီးနှင့်သာဆိုင်သောကြောင့် ဆိုခဲ့ပြီးစကား၏ နိဂုံးအဖွင့်ဖြစ်သည်။)
အတီတာဒိဝိဘာဂကထာဝဏ္ဏနာ
၄၉၃။ ပန၊ သုတ္တန္တဘာဇနီ နည်းဖြင့် ဝေဘန်ပုံကိုပြဆိုဦးအံ့။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ ဧဝံ၊ သို့။ ခန္ဓာ၊ တို့ကို။ ဝိတ္ထာရိတာ၊ ချဲ့၍ပြအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣမာယပိ ပါဠိယာ၊ ၏လည်း။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ သံဝဏ္ဏနံ၊ အဖွင့်ကို။ ကရိဿာမ၊ ကုန်အံ့။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ယံ ကိဦ္စတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ယန္တိ၊ ယံ-ဟူသောပုဒ်သည်။ သာမညေန၊ ဖြင့်။ အနိယမဒဿနံ၊ ကိန်းသေမသတ်မှတ်အပ်သောအနက်ကိုပြကြောင်းဖြစ်သောပုဒ်တည်း။ ကိဦ္စတိ၊ ကား။ ပကာရဘေဒံ၊ (ဧကစ္စ-အချို့ဟူသော) အပြားအထူးကို။ အာမသိတွာ၊ သုံးသပ်၍။ အနိယမဒဿနံ၊ ပုဒ်တည်း။ ဥဘယေနာပိ၊ ယံ-ဟူသော ကိဉ္စိ-ဟူသောနှစ်ပုဒ်ဖြင့်လည်း။ အတီတံ ဝါ၊ အတိတ်လည်းဖြစ်သော။ပ။ သန္တိကေ ဝါ၊ အနီး၌မူလည်းဖြစ်သော။ အပ္ပံ ဝါ၊ နည်းသည်မူလည်း ဖြစ်သော။ ဗဟုံ ဝါ၊ များသည်မူလည်းဖြစ်သော။ ယာဒိသံ ဝါ၊ အကြင်သို့သဘောရှိသည်မူလည်း ဖြစ်သော။ တာဒိသံ ဝါ၊ ထိုသို့သဘောရှိသည်မူလည်း ဖြစ်သော။ နပုံသကနိဒ္ဒေသာရဟံ၊ နပုံလိင်ဖြင့် ညွှန်ပြခြင်းငှါထိုက်သော။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသောတရားကို။ ဗျာပေတွာ၊ ပျံ့နှံ့စေ၍။ ဂဏှာတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနဝသေသပရိယာဒါနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဧဝံ၊ အပြားအားဖြင့်။ အညေသုပိ၊ ရုပ်မှတပါးလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ နပုံသကနိဒ္ဒေသာရဟေသု၊ ထိုက်သောတရားတို့၌။ ပသင်္ဂံ၊ ကပ်ရောက်ခြင်းကို။ ဝါ၊ လျဉ်းပါးခြင်းကို။ ဒိသွာ၊ ၍။ တတ္ထ၊ ထိုယံ ကိဉ္စိ-ဟူသောပုဒ်၌။ အဓိပ္ပေတတ္ထံ၊ အလိုရှိအပ်သောအနက်ကို။ အတိစ္စ၊ ကျော်လွန်၍။ ပဝတ္တနတော၊ ကြောင့်။ အတိပ္ပသင်္ဂဿ၊ အလွန်ကပ်ရောက်ခြင်းကို။ ဝါ၊ အလွန်လျဉ်းပါးခြင်းကို။ နိယမနတ္ထံ၊ ကိန်းသေ သတ်မှတ်ခြင်းအကျိုးငှါ။ ဝါ၊ နစ်စေခြင်းအကျိုးငှါ။ ဝါ၊ တားမြစ်ခြင်းအကျိုးငှါ။ ရူပန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍ရူပန္တိ အတိပ္ပသင်္ဂနိယမနန္တိ၊ ဟူ၍။ အဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ယံ ကိဉ္စီတိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ ယံ-သဒ္ဒဉ္စ၊ ကိုလည်း။ ဧကံ ပဒန္တိ၊ ဟူ္တိ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ အနိယမေကတ္ထဒိပနတော၊ ကိန်းသေမသတ်မှတ်အပ်သော တခုတည်းသောအနက်ကိုပြခြင်းကြောင့်။ ပဒဒွယေနာ-ပီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဿာတိ၊ ကား။ ရူပဿ၊ ကို။ အတီတာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝိဘာဂံ၊ ကို။ အတီတာနာဂတပစ္စပ္ပန္နန္တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အာရဘတိ၊ ၏။
၄၉၄။ အဒ္ဓါသန္တတိသမယခဏဝသေနာတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ စုတိပဋိသန္ဓိပရိစ္ဆိန္နေ၊ သန္ဓေတို့ဖြင့် ပိုင်းခြားအပ်သော။ ကာလေ၊ ၌။ အဒ္ဓါသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤအနက်ကို။ အဟောသိံနုခေါ အဟမတီတမဒ္ဓါနန္တိအာဒိသုတ္တဝသေန၊ ဤသို့အစရှိသောသုတ်တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိညာယတိ၊ သိအပ်၏။ တထာ ဟိ၊ ထိုစကားမှန်ပေ၏။ ဝါ၊ ချဲ့ဦးအံ့။ ဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ္တေပိ၊ ၌လည်း။ အတီတံ နာနွာဂမေယျာတိအာဒိနာ၊ အစရှိသောစကားဖြင့်။ အဒ္ဒါဝသေနေဝ၊ အဓွန့်ကာလ၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ အတီတာဒိဘာဝေါ၊ အတိတ်စသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။
သီတံ၊ အအေးသည်။ သီတဿ၊ ၏။ သဘာဂေါ၊ တူသောအဖို့ရှိသော ဥတုတည်း။ ဝါ၊ သဘောတူသော ဥတုလည်း။ တထာ၊ တူ။ ဥဏှံ၊ သည်။ ဥဏှံဿ၊ ၏။ (သဘာဂေါ၊ တည်း။) ပန၊ ဆက်။ သရီရေ၊ ၌။ သန္နိပတိတံ၊ စုဝေးသော။ ဝါ၊ အပေါင်းအစုဖြစ်သော။ သန္တာနဝသေန၊ အားဖြင့်။ ပဝတ္တာနဝသေန၊ အားဖြင့်။ ပဝတ္တမာနံ၊ သော။ ယံ သီတံ ဝါ၊ သည်၎င်း။ ယံ ဥဏှံ ဝါ၊ သည်၎င်း။ အနူနံ အနဓိကံ၊ မယုတ်မလွန်သည်ဖြစ်၍။ ဧကာကာရံ၊ တခုတည်းသော အခြင်းအရာရှိသည်။ ဝါ၊ တူသောအခြင်းအရာရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုသို့သော အအေးအပူကို။ ဧကော၊ တခုသော။ ဝါ၊ တမျိုးတည်းသော။ ဥတူတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သဘာဂဥတုနော၊ ဥတု၏။ အနေကတ္တာ၊ များသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဧကဂ္ဂဟဏံ၊ ကို။ ကတံ၊ ၏။ အာဟာရေပိ၊ ၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူပင်တည်း။ ဧကဝီထိဧကဇဝနသမုဋ္ဌာနန္တိ၊ ဟူသောစကားကို။ ပဉ္စဆဋ္ဌဒွါရဝသေန၊ ပဉ္စဒွါရနှင့် ခြောက်ခုမြောက် မနောဒွါရ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သန္တတိသမယကထာ၊ ကို။ ဝိပဿကာနံ၊ ဝိပဿနာရှုသောပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ဥပကာရတ္ထာယ၊ ကျေးဇူးပြုခြင်းအကျိုးငှါ။ အဋ္ဌကထာသု၊ တို့၌။ ကထိတာ၊ ၏။ ဇနကော၊ ဖြစ်စေတတ်သောအကြောင်းသည်။ ဟေတု၊ မည်၏။ ဥပထမߏကော၊ ထောက်ပံ့တတ်သောအကြောင်းသည်။ ပစ္စယော၊ မည်၏။ ဥပ္ပါဒနံစ၊ အကျိုးတရားကို ဖြစ်စေခြင်း သည်၎င်း။ ဥပတ္ထမ္ဘနဉ္စ၊ ထောက်ပံ့ခြင်းသည်၎င်း။ တေသံ၊ ထိုဟေတုနှင့် ပစ္စယတို့၏။ ကိစ္စံ၊ ကိစ္စတည်း။ ဗီဇဿ၊ ၏။ အင်္ကုရုပ္ပါဒနံ စ၊ အညှောက်အညွန့်ကို ဖြစ်စေခြင်းသည်၎င်း။ ပထဝီအာဒီနံ၊ အစရှိသည်တို့၏။ တဒုပထမ္ဘနဉ္စ၊ ထိုအညွန့်အညှောက်အပင်ကို ထောက်ပ့ံခြင်းသည်၎င်း။ ကမ္မဿ၊ ကံ၏။ ကဋတ္တရူပဝိပါကုပ္ပါဒနံ စ၊ ကမ္မဇရုပ်နှင့် ဝိပါက်စိတ်စေတသိက်တို့ကို ဖြစ်စေခြင်းသည်၎င်း။ အာဟာရာဒီန့၊ အစရှိသည်တို့၏။ တဒုပတ္ထမ္ဘနံ စ၊ ထိုကမ္မဇရုပ်နှင့် ဝိပါက်စိတ်စေတသိက်တို့ကို ထောက်ပံ့ခြင်းသည်၎င်း။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဧကေကဿ၊ သော။ ကလာပဿ စ၊ ရုပ်ကလာပ်၏၎င်း။ စိတ္တုပ္ပါဒဿ စ၊ စိတ္တုပ္ပါဒ်၏၎င်း။ ကမ္မာနန္တရာဒိပစ္စယဘူတာနံ၊ ကံ အစရှိသော,အနန္တရ အစရှိသော ပစ္စည်းဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ ဇနကာနံ စ၊ ဖြစ်စေတတ်သော ဇနကအကြောင်းကို၏၎င်း။ သဟဇာတပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတာနံ၊ ဇာတဖြစ်ကုန်သော။ ဝါ၊ တကွဖြစ် ရှေ့၌ဖြစ် နောက်၌ဖြစ်ကုန်သော။ ဥပတ္ထမ္ဘကာနဉ္စ၊ တို့၏၎င်း။ ကိစ္စံ၊ ကို။ ယထာသမ္ဘဝံ၊ စွာ။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ ဥတုအာဒီနံ၊ အစရှိသည်တို့၏။ သဘာဂဝိသဘာဂတာသမ္ဘဝတော၊ သဘာအဖြစ် ဝိသဘာဂအဖြစ်၏ ဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်။ တံသမုဋ္ဌာနာနံ၊ ထိုဥတု စသည်ကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော။ ရူပါနံ၊ တို့ကို။ သန္တတိဝသေန၊ အားဖြင့်။ အတီတာဒိဝိဘာဂေါ၊ စသည်ဖြင့် ခွဲခြားဝေဘန်ခြင်းကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဧကဘဝနိဗ္ဗတ္တကဿ၊ တခုသောဘဝကို (ဝါ) တဘဝလုံးကိုဖြစ်စေ တတ်သော။ ကမ္မဿ ပန၊ ကံ၏မူကား။ သဘာဂဝိသဘာဂတာ၊ ဂ-အဖြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံသမုဋ္ဌာနာနံ၊ ထိုကံကြောင့်ဖြစ်ကုန်သော။ ရူပါနံ၊ တို့ကို။ သန္တတိဝသေန၊ အားဖြင့်။ အတီတာဒိဝိဘာဂံ၊ ကို။ အဝတွာ၊ ၍။ ဥပတ္ထမ္ဘကဝသေနေဝ၊ က-၏အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဝါ၊ အထူးကား။ ယဒါ၊ ၌။ လိင်္ဂပရိဝတ္တနံ၊ လိင်ပြန်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဒါ၊ ၌။ ဗလဝတာ၊ အားကြီးသော။ အကုသလေန၊ ကြောင့်။ ပုရိသလိင်္ဂံ၊ သည်။ အန္တရဓာယတိ၊ ကွယ်၏။ ဒုဗ္ဗလေန၊ သော။ ကုသလေန၊ ကြောင့်။ ဣတ္ထိလိင်္ဂံ၊ သည်။ ပါတုဘဝတိ၊ ၏။ ဒုဗ္ဗလေန၊ သော။ အကုသလေန စ၊ ကြောင့်လည်း။ ဣတ္ထိလိင်္ဂံ၊ သည်။ အန္တရဓာယတိ၊ ကွယ်၏။ ဗလဝတာ၊ သော။ ကုသလေန၊ ကြောင့်။ ပုရိသလိင်္ဂံ၊ သည်။ ပါတုဘဝတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနရူပါနမ္ပိ၊ ကမ္မဇရုပ်တို့၏လည်း။ ဝိသဘာဂတာ၊ အဖြစ်သည်။ အတ္ထေဝ၊ ရှိသေးသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေသမ္ပိ၊ ထိုကမ္မဇရုပ်တို့ကိုလည်း။ သန္တတိဝသေန၊ အားဖြင့်။ အတီတာဒိဝိဘာဂေါ၊ အစရှိသည်ဖြင့် ဝေဘန်ခြင်းသည်။ သမ္တဝတိ၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ သော၊ ထိုဖြစ်သင့်သော ဝေဘန်ခြင်းသည်။ န သဗ္ဗကာလိကော၊ အခါခပ်သိမ်းဖြစ်သည်မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ န ဂဟိတော၊ မယူအပ်။
တံတံသမယန္တိ၊ ကား။ ဧတဿ၊ ဤရုပ်အား။ ဧကမုဟုတ္တာဒိကော၊ အစရှိသော။ သော သော သမယော၊ ထိုထိုအချိန်အခါသမယသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံတံသမယံ၊ မည်၏။ ရူပံ၊ ရုပ်ကိုရ၏။ တံတံသမယဝန္တ့၊ ထိုထိုသမယရှိသောရုပ်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
တတော ပုဗ္ဗေတိ၊ ကား။ ခဏတ္တယဿ၊ ခဏသုံးပါးအပေါင်းသို့။ တတော ပရိယာပတ္တိတော၊ ထိုသို့ရောက်သည်မှ။ ဝါ၊ ထိုသို့အကျုံးဝင်သည်မှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ အနုပ္ပန္နတ္တာ၊ မဖြစ်သေး သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အနာဂတံ၊ မည်၏။ ပစ္ဆာတိ၊ ကား။ တတော၊ ထိုခဏသုံးပါးသို့ရောက်သည်မှ။ ပစ္ဆာ၊ ၌။ ခဏတ္တယံ၊ ကို။ အတိက္ကန္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ အတီတံ၊ မည်၏။ ယဿ၊ အကြင်တရား၏။ ဟေတုကိစ္စံ စ၊ ကိစ္စသည်၎င်း။ ပစ္စယကိစ္စဉ္စ၊ သည်၎င်း။ နိဋ္ဌိတတ္တာ၊ ပြီးဆုံးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အတိက္ကန္တံ၊ လွန်သွားသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုတရားသည်။ အတီတံ၊ မည်၏။ ဥပ္ပါဒက္ခဏေ၊ ၌။ ဟေတုကိစ္စံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဥပ္ပန္နဖလတ္တာ၊ ဖြစ်ပြီးသောအကျိုးရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ နိဋ္ဌိတဉ္စ၊ ပြီးဆုံးပြီးသည်လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ (တနည်း) ဥပ္ပါဒက္ခဏေ၊ ၌။ ဟေတုကိစ္စံ၊ ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။) ဥပ္ပန္နဖလတ္တာ၊ ကြောင့်။ နိဋ္ဌိတဉ္စာတိ၊ ပြီးဆုံးပြီးသည်ဟူ၍လည်း။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ တီသုပိ၊ သုံးပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ခဏေသု၊ တို့၌။ ပစ္စယကိစ္စံ၊ ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။) ပထဝီအာဒီနံ၊ အစရှိသောရုပ်တို့၏။ သန္ဓာရဏာဒိကံ စ၊ ဏ-စသည်လည်းဖြစ်သော။ ဖဿာဒီနံ၊ နာမ်တို့၏။ ဖုသနာဒိကဉ္စ၊ ဖုသန-စသည်လည်းဖြစ်သော။ အတ္တနော၊ ၏။ ကိစ္စံ၊ သည်။ သကိစ္စံ၊ သကိစ္စမည်၏။ သကိစ္စဿ၊ ကို။ ကရဏက္ခဏော၊ ပြုဆဲခဏသည်။ သကိစ္စက္ခဏော၊ မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ ကိစ္စေန၊ နှင့်။ သဟ၊ ကွ။ (ဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။) သကိစ္စ၊ မည်၏။ ရူပံ ဝါ၊ ရုပ်သည်၎င်း။ အရူပံ ဝါ၊ နာမ်သည်၎င်း။ ယသ္မ္မိံ ခဏေ၊ ၌။ သကိစ္စံ၊ မိမိကိစ္စနှင့်တကွဖြစ်သည်။ ဝါ၊ မိမိကိစ္စရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သော၊ ထိုခဏသည်။ သကိစ္စက္ခဏော၊ မည်၏။ တသ္မိံခဏေ၊ ၌။ ပစ္စုပ္ပန္နံ၊ မည်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤဆိုခဲ့ပြီးသောစကားရပ်တို့တွင်။ ခဏာဒိကထာယံ၊ ခဏာဒိကထာ၌။ တတော ပုဗ္ဗေအနာဂတံ-ပစ္ဆာ အတီတန္တိဝစနံ၊ အတီတံ-ဟူသောစကားသည်။ အဒ္ဓါဒီသု ဝိယ၊ အဒ္ဓါအတိတ် စသည်တို့၌ကဲ့သို့။ ဘေဒါဘာဝတော၊ ကွဲပြားခြင်း၏မရှိခြင်းကြောင့်။ နိပ္ပရိယာယံ၊ မုချစကားသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ ချဲ့။ အဒ္ဓါဒိဝသေန၊ အဒ္ဓါသန္တတိသမယတို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အညေဝ၊ တပါးသာလျှင်ဖြစ်ကုန်သော။ အတီတာ ဓမ္မာ၊ အတိတ်တရားတို့ကို၎င်း။ အညေ (ဧဝ)၊ ဖြစ်ကုန်သော။ အနာဂတာ၊ ဂတ်တရားတို့ကို၎င်း။ အညေ (ဧဝ)၊ ဖြစ်ကုန်သော။ ပစ္စုပ္ပန္နာ၊ တို့ကို၎င်း။ လဗ္ဘန္တိ၊ ရအပ်ကုန်၏။ ခဏာဒိဝသေန ပန၊ အားဖြင့်မူကား။ ဓမ္မတော၊ သဘောတရားအားဖြင့်။ ဘေဒေါ၊ ကွဲပြားခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ကာလတော ဧဝ၊ အားဖြင့်သာလျှင်။ ဘေဒေါ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဥပ္ပါဒတော၊ ဥပါဒ်မှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ အနာဂတော၊ မည်၏။ ခဏတ္တယေ၊ အပေါင်း၌။ ဝတ္တမာနော၊ ဖြစ်ဆဲ ပစ္စုပ္ပန်မည်၏။ တတော၊ ထိုခဏသုံးပါးမှ။ ပရံ၊ နောက်၌။ အတီတော၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိပ္ပရိယာယာ၊ မုချစကားမည်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နာဒိဝိယ၊ ပ္ပန်အစရှိသည်ကဲ့သို့။ (အာဒိ-အရ သန္တတိပစ္စပ္ပန် သမယပစ္စုပ္ပန်တို့ကိုယူအပ်၏) ကေနဝိ၊ သော။ ပရိယာယေန၊ ဖြင့်။ အတီတန္တိ စ၊ ဟူတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ အနာဂတန္တိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဝတ္တဗ္ဗတာဘာဝတော၊ ဆိုသင့်သည်၏အဖြစ်၏မရှိခြင်း ကြောင်းတည်း။
၄၉၅။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ သော။ အဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရဘေဒံ၊ အပြားကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တနယော ဧဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ တေန၊ ထိုဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသောနည်းဖြင့်။ အပရိတုဿမာနေန၊ အားမရ မရောင့်ရဲသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ မရောင့်ရဲသော အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ (ဒေဿတုံ ဝုတ္တံ ၌ စပ်) တတ္ထ၊ ထိုထိုဆိုခဲ့ပြီးသောနည်း၌။ အဇ္ဈတ မေဝ၊ တရားသည်သာလျှင်။ အဇ္ဈတ္တိကံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သဒ္ဒတ္ထော၊ ကို။ ယဒိပိ လဗ္ဘတိ၊ အကယ်၍ကား ရအပ်ပေ၏။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ အဇ္ဈတ္တအဇ္ဈတ္တိကသဒ္ဒါနံ စ၊ အဇ္ဈတ္တနှင့် အဇ္ဈတ္တိကသဒ္ဒါတို့၏ှင်း။ ဗဟိဒ္ဓါဗာဟိရသဒ္ဒါနဉ္စ၊ တို့၏၎င်း။ အညမညံ၊ ချင်း။ အတ္ထဘေဒေါ၊ အနက်၏ ကွဲပြားခြင်းသည်။ အတ္ထေဝ၊ ရှိသေးသည်သာလျှင်တည်း။ တထာ ဟိ၊ ထိုစကားသည် မှန်၏။ ဝါ၊ ထိုစကားကို ချဲ့ဦးအံ့။ အဇ္ဈတ္တိကသဒ္ဒေါ၊ သည်။ သပရသန္တာနိကေသု၊ မိမိသန္တာန် သူတပါးသန္တာန်၌ဖြစ်ကုန်သော။ စက္ခာဒီသု၊ စက္ခ အစရှိသော ငါးပါး သောပသာဒရုပ်တို့၌။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ (ကော ဝိယ၊ အဘယ်သဒ္ဒါကဲ့သို့နည်းဟူမူကား။) ဗာဟိရသဒ္ဒေါ၊ သည်။ (သပရသန္တာနိကေသု၊ ကုန်သော။) ရူပါဒီသု၊ ရူပါရုံ အစရှိသော ၂၃-ပါးသောရုပ်တို့၌။ (ပဝတ္တတိ) ဝိယ၊ ကဲ့သို့တည်း။ အဇ္ဈတ္တသဒ္ဒေါ ပန၊ သည်ကား။ တဿ တဿ သတ္တဿ၊ ထိုထိုသတ္တဝါ၏။ သသန္တာနိကေသွေဝ၊ မိမိသန္တာန်၌သာလျှင်ဖြစ်ကုန်သော။ စက္ခုရူပါဒီသု၊ စက္ခုပသာဒ ရူပါရုံ အစရှိသော တရားတို့၌။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ (ကော ဝိယ၊ ကား။) ဗဟိဒ္ဓါသဒ္ဒေါ၊ သည်။ တတော၊ ထိုမိမိသန္တာန်၌ဖြစ်သောတရားတို့မှ။ အညေသု၊ တပါးသောတရားတို့၌။ (ပဝတ္တတိ) ဝိယ၊ ကဲ့သို့တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တမတ္ထံ၊ ထိုအနက်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ အပိစာတိအာဒိ၊ အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုအပိစ-အစရှိသောစကားရပ်၌။ ဣဓာတိ၊ ကား။ ဣမသ္မိံ သုတ္တန္တနယေ၊ ၌။ နိယကဇ္ဈတ္တိမ္ပိ၊ တ္တ-ရုပ်သည်လည်း။ (အဇ္ဈတ္တံ၊ မည်၏) ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝုတ္တအဇ္ဈတ္တိကမေဝ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အဇ္ဈတ္တိကရုပ်သည်သာလျှင်။ န၊ မဟုတ်။ ပရပုဂ္ဂလိကမ္ပိ၊ တပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ သန္တာန်၌ဖြစ်သော ရုပ်သည်လည်း။ (ဗဟိဒ္ဓါ၊ မည်၏။) ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝုတ္တဗာဟိရမေဝ၊ ရ-ရုပ်သည်သာလျှင်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အပိစ ဣစ အစရှိသောစကားရပ်၏ အလိုတည်း။
၄၉၆။ ဟီနပဏီတဘေဒေါ၊ အပြားကို။ ပရိယာယတော စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ နိပ္ပရိယာယတော စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ သုဒဿီနံ၊ သုဒဿီဗြဟ္မာတို့၏။ တဒေဝ ရူပံ၊ ထိုရုပ်သည်ပင်လျှင်။ ပတ္ထာတိ၊ ကား။ အာရမ္မဏဘူတေ၊ ဖြစ်သော။ ယသ္မိံ၊ အကြင်ရုပ်၌။ ယံ၊ အကြင်ရုပ်ကို။ အာရမ္မဏံ ကတွာ၊ ၍။ အကုသလဝိပါကဝိညာဏံ၊ စိတ်သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုရုပ်သည်။ အနိဋ္ဌဘာဝတော၊ ကြောင့်။ ဟီနံ၊ ဟီန မည်၏။ ယံ၊ အကြင်ရုပ်ကို။ (အာရမ္မဏံ ကတွာ၊ ၍။) ကုသလဝိပါကံ၊ ဝိပါက်စိတ်သည်။ (ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုရုပ်သည်။ ဣဋ္ဌဘာဝတော၊ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဏီတံ၊ မည်၏။ ဟိ၊ ထင်စွာပြအံ့။ အကုသလဝိပါကော၊ ပါက်သည်။ သယံ၊ မိမိကိုယ်တိုင်။ အနိဋ္ဌော၊ အလိုမရှိအပ်သည်ဖြစ်၍။ အနိဋ္ဌေ ဧဝ၊ အလိုမရှိအပ်သော အာရုံ၌သာလျှင်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဣဋ္ဌေ၊ ၌။ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ ယထာ၊ မဖြစ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ကုသလဝိပါကောပိ၊ သည်လည်း။ သယံ၊ တိုင်။ ဣဋ္ဌော၊ ဖြစ်၍။ ဣဋ္ဌေ ဧဝ၊ ဣဋ္ဌာရုံ၌သာလျှင်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ အနိဋ္ဌေ၊ ၌။ န (ဥပ္ပဇ္ဇတိ)၊ မဖြစ်။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ ဟိ၊ မှန်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။
အကုသလကမ္မဇဝသေန၊ အကုသိုလ်ကံကြောင့်ဖြစ်သော ရုပ်၏စွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ အနိဋ္ဌာ၊ ကုန်သော။ ပဉ္စ ကာမဂုဏာ၊ တို့ကို။ ဝိဘတ္တာ၊ ကုန်၏။ ကုသလကမ္မဇံ ပန၊ ကုသိုလ်ကံကြောင့်ဖြစ်သော ရုပ်သည်ကား။ အနိဋ္ဌံ နာမ၊ ဋ္ဌမည်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော ကုသိုလ်ကံကြောင့်ဖြစ်သောရုပ်သည်။ ဣဋ္ဌမေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဣတိ စ၊ ဤသို့၎င်း။ ကုသလကမ္မဇဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဣဋ္ဌာ၊ ကုန်သော။ ပဉ္စ ကာမဂုဏာ၊ တို့ကို။ ဝိဘတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ကုသလကမ္မဇံ၊ ရုပ်သည်။ အနိဋ္ဌံ နာမ၊ မည်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော ကုသိုလ်ကံကြောင့်ဖြစ်သောရုပ်သည်။ ဣဋ္ဌမေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဣတိ စ၊ ဤသို့၎င်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ အကုသလကမ္မနိဗ္ဗတ္တာနိ၊ အကုသိုလ်ကံကြောင့်ဖြစ်ကုန်သော။ မနာပါနိပိ၊ နှစ်သက်အပ်သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ကာနိစိ၊ အချို့ကုန်သော။ ဟတ္ထိရူပါဒီနိ၊ ဆင်၏ အဆင်း အစရှိသည်တို့သည်။ သန္တိ၊ ကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ တာနိ၊ ထိုဆင်၏အဆင်း အစရှိသည် တို့သည်။ တေသံယေဝ ဟတ္ထိအာဒီနံ၊ ထိုဆင် အစရှိသည်တို့၏ပင်လျှင်။ သုခဿ၊ ၏။ ဟေတုဘာဝံ၊ သို့။ န ဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်။ ဟိ၊ မှန်။ တဿ တေဿဝ သတ္တဿ၊ ထိုထိုသတ္တဝါ၏သာလျှင်။ အတ္တနာ၊ သည်။ ကတေန၊ သော။ ကုသလေန၊ ကြောင့်။ နိဗ္ဗတ္တံ၊ ဖြစ်သောရုပ်သည်။ သုခဿ၊ ၏။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အကုသလေန၊ ကြောင့်။ နိဗ္ဗတ္တ့၊ ဖြစ်သောရုပ်သည်။ ဒုက္ခဿ၊ ၏။ (ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကမ္မဇာနံ၊ ကမ္မဇရုပ်တို့၏။ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌတာ၊ ဣဋ္ဌအဖြစ် အနိဋ္ဌအဖြစ်သည်။ ကမ္မကာရကသတ္တဿ၊ ကံကိုပြုတတ်သောသတ္တဝါတို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ယောဇနာရဟာ၊ ယှဉ်ခြင်းကိုထိုက်သည်။ ဝါ၊ ယှဉ်ခြင်းငှါထိုက်သည်။ သိယာ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုသာဓက အဋ္ဌကထာပါဌ်၌။ ကုသလကမ္မဇံ အနိဋ္ဌံ နာမ နတ္ထီတိ၊ ဟူ၍။ ယံ-ယေန၊ အကြင်အကြောင်းကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ အပ်၏။ အကုသလကမ္မဇံ ဣဋ္ဌံ နာမ နတ္ထီတိ စ၊ ဟူ၍လည်း။ (ယံ-ယေန၊ ကြောင့်။) န ဝုတ္တံ၊ အပ်။ တေန၊ ထိုသို့ ဆိုအပ်, မဆိုအပ်သော အကြောင်းကြောင့်။ သောဘနံ၊ တင့်တယ်သော။ ပရသတ္တာနံ၊ တို့အား။ ဝါ၊ တို့သည်။ ဣဋ္ဌံ၊ အလိုရှိအပ်သော။ အကုသလကမ္မဇမ္ပိ၊ အကုသိုလ် ကံကြောင့်ဖြစ်သောရုပ်သည်လည်း။ အတ္ထိ၊ ၏။ (တနည်း) အကုသလကမ္မဇမ္ပိ၊ အကုသိုလ်ကံကြောင့် ဖြစ်ငြားသော်လည်း။ သောဘနံ၊ တင့်တယ်သည်ဖြစ်၍။ ပရသတ္တာနံ၊ တို့အား။ ဣဋ္ဌံ၊ ဣဋ္ဌဖြစ်သောရုပ် သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အနုညာဘံ၊ ခွင့်ပြုအပ်သည်။ ဘဝိဿတိ၊ လတံ့။ ကုသလကမ္မဇံ ပန၊ ကုသိုလ်ကံကြောင့်ဖြစ်သော ရုပ်သည်ကား။ သဗ္ဗေသံ၊ အလုံးစုံသောသတ္တဝါတို့အား။ ဝါ၊ တို့သည်။ ဣဋ္ဌမေဝ၊ အလိုရှိအပ်သော ဣဋ္ဌသာလျှင်တည်း။
ပန၊ ဆက်။ ကေသဉ္စိ၊ အချို့ကုန်သော။ တိရစ္ဆာနဂတာနံ၊ စ္ဆာန်တို့၏။ ဝါ၊ တို့အား။ မနုဿရူပံ၊ လူ၏အဆင်းရုပ်သည်။ အမနာပံ၊ မနှစ်သက်အပ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ယတော၊ ယင်းသို့ မနှစ်သက်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တေ၊ ထိုတိရစ္ဆာန်တို့သည်။ ဒိသွာဝ၊ မြင်ကုန်၍သာလျှင်။ ဝါ၊ မြင်လျှင်မြင်ခြင်း။ ပလာယန္တိ၊ ပြေးကုန်၏။ မနုဿာ စ၊ လူတို့သည်ကား။ ဒေဝတာရူပံ၊ နတ်တို့၏ အဆင်းကို။ ပဿိတွာ၊ မြင်ကုန်၍။ ဘာယန္တိ၊ ကြောက်ကုန်၏။ တေသမ္ပိ၊ ထိုတိရစ္ဆာန်နှင့် လူတို့၏လည်း။ ဝိပါကဝိညာဏံ၊ စိတ်သည်။ တံ ရူပံ၊ ထိုလူ၏အဆင်း နတ်၏အဆင်းကို။ အာရဗ္ဘ၊ ၍။ ကုသလဝိပါကမေဝ၊ ပါက်သည်သာလျှင်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ တာဒိသဿ၊ သော။ ပုညဿ၊ ကုသိုလ်ကံ၏။ အဘာဝါ၊ ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုတိရစ္ဆာန်နှင့် လူတို့အား။ တတ္ထ၊ ထိုလူ၏အဆင်း နတ်၏အဆင်း၌။ အဘိရတိ၊ မွေ့လျော်ခြင်းသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ပန၊ ဆက်။ ကုသလကမ္မဇဿ၊ ကုသိုလ်ကံကြောင့်ဖြစ်သော။ အနိဋ္ဌဿ၊ အနိဋ္ဌရုပ်၏။ အဘာဝေါ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ အကုသလကမ္မဇဿ၊ သော။ ဣဋ္ဌဿ စ၊ ရုပ်၏လည်း။ အဘာဝေါ၊ မရှိခြင်းကို။ ဝတ္တဗ္ဗော၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဟတ္ထိအာဒီနမ္ပိ၊ အစရှိသည်တို့၏လည်း။ အကုသလကမ္မဇံ၊ ရုပ်သည်။ မနုဿာနံ၊ တို့၏။ အကုသလဝိပါကေဿဝ၊ ဝိပါက်၏သာလျှင်။ အာရမ္မဏံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပန၊ သော်လည်း။ ပဝတ္တေ၊ ပဝတ္တိကာလ၌။ သမုဋ္ဌိတံ၊ ဖြစ်သော။ (ဟတ္ထိအာဒီနမ္ပိ၊ တို့၏လည်း။) ကုသလကမ္မဇံ၊ ရုပ်သည်။ ကုသလဝိပါကဿ၊ ၏။ အာရမ္မဏံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပန၊ ဆက်။ ဣဋ္ဌာရမ္မဏေန၊ ရုံနှင့်။ ဝေါမိဿကတ္တာ၊ ရောနှောသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အပ္ပကံ၊ သော။ အကုသလကမ္မဇံ၊ ရုပ်သည်။ ဗဟုလံ၊ များစွာ။ ဝါ၊ များသောအားဖြင့်။ အကုသလဝိပါကုပ္ပတ္တိယာ၊ ဖြစ်ခြင်း၏။ ကာရဏံ၊ သည်။ န ဘဝိဿတိ၊ တံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိညာတုံ၊ ငှါ။ သက္ကာ၊ နိုင်၏။ ပန၊ မုချအဆုံးအဖြတ်ကိုဆိုအံ့။ ဝိပါကံ၊ ကို။ ဝေဥဿတုံ၊ လှည့်ပပတ်ခြင်းငှါ။ န သက္ကာ၊ နိုင်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိပါကဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌာရမ္မဏဝဝတ္ထာနံ၊ ဣဋ္ဌာရုံ အနိဋ္ဌာရုံကို ပိုင်းခြားဆုံးဖြတ်ခြင်းသည်။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ ယုဇ္ဗတိ၊ ၏။ ပန၊ သာဓကအဋ္ဌကထာစကားရပ်၌ စောဒနာဖွယ်အချက်ကို ဆက်၍ရှင်းဦးအံ့။ အနိဋ္ဌာ ပဉ္စ ကာမဂုဏာတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ ရူပါဒိဘာဝသာမညတော၊ ရူပါရုံစသည် အဖြစ်ဟူသော ဟူသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ကာမဂုဏသဒိသာယ၊ ကာမဂုဏ်နှင့်တူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တံသဒိသေသု၊ ထိုကာမဂုဏ်နှင့် တူသောရုပ်တို့၌။ တဗ္ဗောဟာရေန၊ ထိုကာမဂုဏ်ဟူသော ဝေါဟာရဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သောစကားတည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဣဋ္ဌာနေဝ၊ ဣဋ္ဌသာလျှင်ဖြစ်ကုန်သော။ ရူပ်ပါဒီနိ၊ ရူပါရုံစသည်တို့ကို။ ကာမဂုဏာတိ၊ တို့ဟူ၍။ ပါဠိယံ၊ ၌။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ ကာမဂုဏဝိသဘာဂါ၊ ကာမဂုဏ်နှင့် မတူသော အဖို့ရှိကုန်သော။ ရူပါဒယော၊ စသည်တို့ကို။ ကာမဂုဏာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ အိသဝေ၊ သိဝနတ်မဟုတ်သော နတ်ရုပ်၌။ သိဝေါတိ၊ သိဝနတ်ဟူ၍။ ဝေါဟာရော ဝိယ၊ ခေါ်ဝေါ်ခြင်းကဲ့သို့တည်း။ ဝါ၊ ကား။ သဗ္ဗာနိ၊ ကုန်သော။ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌာနိ၊ ဣဋ္ဌအနိဋ္ဌဖြစ်ကုန်သော။ ရူပါဒီနိ၊ တို့သည်။ တဏှာဝတ္ထုဘဝတော၊ တဏှာ၏တည်ရာ၏အဖြစ်ကြောင့်။ ကာမဂုဏာ ဧဝ၊ ဂုဏ်တို့မည်ကုန်သည်သာလျှင်။ (ဟောန္ထုဘဝတော၊ တဏှာ၏တည်ရာ၏အဖြစ်ကြောင့်။ ကာမဂုဏာ ဧဝ၊ ဂုဏ်တို့မည်ကုန်သည်သာလျှင်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဟိ၊ မှန်။ ရူပါ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပန္တိအာဒိ၊ အစရှိသော စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဝါ၊ သော်လည်း။ အတိသယေန၊ အလွန်အကဲအားဖြင့်။ ကမနီယတ္တာ၊ အလိုရှိအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သုတ္တေသု၊ တို့၌။ ဣဋ္ဌရူပါဒီနိ (ဧဝ)၊ ရူပါရုံစသည်တို့ကိုသာလျှင်။ ကာမဂုဏာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။
ဝုတ္တနယမေဝါတိ၊ ဟူသော။ အတိဒေသေန၊ ညွှန်းသောစကားဖြင့်။ လက္ခဏတေ၊ အားဖြင့်။ ဒူရသန္တိကံ၊ ဒူရရုပ် သန္တိကရုပ်ကို။ ဒဿိတံ၊ ပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဩကာသတော။ပ။ဝေဒိတဗ္ဗာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ ကိတ္တကတော၊ အဘယ်မျှသောအရပ်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ရူပံ၊ သည်။ ဩကာသဝသေန၊ တည်ရာ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သန္တိကေ နာမ၊ နီးသည်မည်သနည်း။ ပန၊ တပါး။ ကိတ္တကတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ (ဩကာသဝသေန၊ အားဖြင့်။) ဒူရေ နာမ၊ ဝေးသည်မည်သနည်း။ ပကတိကထာယ၊ ပကတိသောစကားဖြင့်။ ကထေန္တာနံ၊ ပြောဆိုသောသူတို့၏။ ဒွါဒသဟတ္ထာ၊ တဆယ့်နှစ်တောင်တို့သည်။ သဝနူပစာရော နာမ၊ သဝနူပစာ မည်၏။ တဿ၊ ထိုသဝနူပစာ၏။ ဩရတော၊ အတွင်းဖက်၌။ သန္တိကေ၊ နီးသည်မည်၏။ ပရတော၊ အပြင်ဖက်၌။ ဒူရေ၊ ဝေးသည်မည်၏။ တတ္ထ၊ ထိုအဝေးအနီးနှစ်ပါးသော အရပ်တို့တွင်။ သုခုမရူပံ၊ ရုပ်သည်။ ဒူရေ၊ သဝနူပစာမှ အပြင်ဖက် ဝေးသောအရပ်၌။ ဟောန္တံ၊ ဖြစ်လတ်သော။ လက္ခဏတောပိ၊ ဏာအားဖြင့်၎င်း။ ဩကာသတောပိ၊ သအားဖြင့်၎င်း။ ဒူရေ၊ ဝေးသောရုပ်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သန္တိကေ၊ သဝနူပစာဟူသောအနီး၌။ ဟောန္တံ ပန၊ သော်ကား။ ဩကာသတောဝ၊ အားဖြင့်သာလျှင်။ သန္တိကေ၊ နီးသောရုပ်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ လက္ခဏတော၊ အားဖြင့်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ပန၊ ဆက်။ ဥပါဒါယုပါဒါယာတိ၊ ထောက်ဆ၍ ထောက်ဆ၍ ဟူ၍။ ဝုတ တ္တာ၊ ဟောအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အတ္တနော၊ ၏။ ရူပံ၊ သည်။ သန္တိကေ နာမ၊ နီးသည်မည်၏။ အန္တောကုစ္ဆိဂတ္ဆိဂတဿာပိ၊ ဝမ်းတွင်း၌တည်ငြားသော်လည်း။ ပရဿ၊ ၏။ (ရူပံ၊ သည်။) ဒုရေ၊ မည်၏။ (အတ္တနော၊ ၏။) အန္တေကုစ္ဆိဂတဿ၊ ဝမ်းတွင်း၌တည်သောသူ၏။ (ရူပံ၊ သည်။) ဒူရေ၊ မည်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝါ၊ ဤသို့သောနည်းဖြင့်။ အန္တောဂဗ္ဘ-ပမုခ-ပရိဝေဏ-သံဃာရာမသီမာ-ဂါမခေတ္တ-ဇနပဒ-ရဇ္တ-ဇနပဒ-ရဇ္ဇ-သမုဒ္ဒ-စက္ကဝါဠေသု၊ တိုက်ခန်းအတွင်းအရပ်, ကျောင်းဦးမျက်နှာစာအရပ်, ပရိဝုဏ်, သံဃာရာမခေါ်သော ကျောင်းတိုက် ဥပစာသိမ်, ရွာနယ်, ဇနပုဒ်, တိုင်းပြည်, သမုဒ္ဒရာ, စကြဝဠာတို့တွင်။ တဒန္တောဂတဗဟိဂတာနံ၊ ထိုထိုအရပ်၏ အတွင်း၌တည်သောရုပ်, အပ၌တည်သောရုပ်တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ (တဒန္တောဂဘ-အရာ၌ တံဘဒန္တောဂတ-ဟု ရှိသင့်၏။ သို့မဟုတ်လျှင် တံ-တပုဒ် ကြေနေသည်ဟူ၍သော်လည်း ယူအပ်၏) ဒူရသန္တိကတာ၊ ဒူရရုပ် သန္တိကရုပ်အဖြစ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။
၄၉၇။ တဒေကဇ္ဈန္တိ၊ ကား။ တံ၊ ထိုအလုံးစုံသော ရုပ်ကို။ ဧကဇ္ဈံ ဧက-တော၊ တပေါင်းတည်း။ အဘိသံယူဟိတွာတိ၊ ကား။ သံဟရိတွာ၊ စုံ။ ဧက-တော၊ တပေါင်းတည်း။ အဘိသံယူဟိတွာတိ၊ ကား။ သံဟရိတွာ၊ စု၍။ ဝါ၊ တနည်း။ သမူဟံ၊ အပေါင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ အဘိသင်္ခိပိတွာတိ၊ ကား။ သင်္ခိပိတွာ၊ ချုံး၍။ သင်္ခေပံ၊ ချုံးခြင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ သဗ္ဗမ္ပိ ရူပံ။ပ။ဒဿိတံ ဟောတီတိ ဣမိနာ၊ ဤစကားရပ်ဖြင့်။ ရူပခန္ဓသဒ္ဒါနံ၊ ရူပ-သဒ္ဒါနှင့် ခန္ဓ-သဒ္ဒါတို့၏။ သမာနာဓိကရဏသမာသဘာဝံ၊ တူသောတည်ရာရှိသော ကမ္မဓာရည်း သမာသ်၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်ပင်လျှင်။ န ဟိ ရူပတော အညော ရူပက္ခန္ဓော နာမ အတ္ထီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
၄၉၈။ ရာသိဘာဝူပဂမနေန၊ အစု၏အဖြစ်သို့ ရောက်သဖြင့်။ ဝါ၊ ရောက်ခြင်းကြောင့်။ ဝေဒနာက္ခန္ဓာဒယော၊ န္ဓာစသည်တို့ မည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿိတာ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ အာနေတွာ၊ ဤ ၄-ပုဒ်ကိုဆောင်၍။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ စပ်အပ်၏။
သန္တတိဝသေန ခဏာဒိဝသေန စာတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ အဒ္ဓါသမယဝသေန၊ အဒ္ဓါနှင့် သမယတို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အတီတာဒိဝိဘာဂဿ၊ အတိတ်စသည်ကို ဝေဘန်ခြင်းကို။ အဝစနံ၊ မဆိုခြင်းသည်။ သုခါဒိဝသေန၊ သုခ စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဘိန္နာယ၊ ကွဲပြားသောဝေဒနာ၏။ အတီတာဒိဘာပဝစနတော၊ အတိတ်စသည်၏အဖြစ်ကို ဆိုခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဝါ၊ ချဲ့။ သုခါ ဧဝ၊ သုခဝေဒနာသည်သာလျှင်။ အဒ္ဓါဝသေန စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ သမယဝသေန စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ အတီတာဒိကာ၊ အတိတ်စသည် အပြားရှိသည်။ နဟောတိ၊ မဖြစ်။ တထာ၊ တူ။ ကာယိကစေတသိကာဒိဘာဝေန၊ စေတသိကစသည်အဖြစ်ဖြင့်။ (အာဒိ-ဖြင့် ကုသိုလ် အကုသိုလ် အဗျာကတ စသည်အဖြစ်ကို ယထာရဟ ယူအပ်၏) ဘိန္နာ၊ ကွဲပြားသော။ ဒုက္ခာ ဧဝ စ၊ ဒုက္ခဝေဒနာ သည်သာလျှင်၎င်း။ အဒုက္ခမသုခါ ဧဝ စ၊ ဥပေက္ခာဝေဒနာသည်သာလျှင်၎င်း။ (အဒ္ဓါဝသေန စ၊ ဖြင့်၎င်း။ သမယဝသေန စ၊ ဖြင့်၎င်း။ အတီတာဒိကာ၊ ရှိသည်။ နဟောတိ၊ မဖြစ်။) တေန၊ ထိုသို့မဖြစ်သောကြောင့်။ ဝေဒနာသမုဒါယော၊ ဝေဒနာပေါင်းကို။ အဒ္ဓါသမယဝသေန၊ အားဖြင့်။ အတီတာဒိဘာဝေန၊ စသည်၏အပြစ်ဖြင့်။ ဝတ္တဗ္ဗတံ၊ ဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကို။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) သမုဒါယဿ၊ ၏။ တေဟိ၊ ထိုအဒ္ဓါသမယစသည်တို့ဖြင့်။ ပရိစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗတ္တာ၊ ပိုင်းခြားအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဝေဒနေကဒေသာ ပန၊ ဝေဒနာ၏တစိတ်တပိုင်း တို့သည်ကား။ ဂယှမာနာ၊ ယူအပ်ကုန်သည်ရှိသော်။ သန္တတိခဏေဟိ၊ ဏတို့ဖြင့်။ ပရိစ္ဆေဒံ၊ ပိုင်းခြားခြင်းကို။ အရဟန္တိ၊ ကုန်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တထာ၊ အားဖြင့်။ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ၊ ၍။ ဂဟေတဗ္ဗတော၊ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ပန၊ ဆက်။ ဧကသန္တတိယံ၊ တခုသောသန္တတိ၌။ အနေကဘေဒဘိန္နေသု၊ များသောအထူးအပြားအားဖြင့် ကွဲပြားကုန်သော။ သုခါဒီသု၊ အစရှိသည် တို့တွင်။ ယော ဘေဒေါ၊ အကြင်အထူးကို။ ပရိစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗဘာဝေန၊ အဖြစ်ဖြင့်။ ဂဟိတော၊ အပ်၏။
၄၉၉။ သဗျာပါရသဥဿာဟသဝိပကတာ၊ က-အဖြစ်သည်။ ကုသလာဒီဟိ၊ အစရှိကုန်သော။ တီဟိပိ၊ သုံးပါးသော ဝေဒနာတို့နှင့်လည်း။ သာဓာရဏာ၊ ဆက်ဆံ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အသာဓာရဏမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ သာဝဇ္ဇကိရိယဟေတုတောတိအာဒိ၊ အစရှိသော စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သာဝဇ္ဇကိရိယဟေတုတောတိ၊ ကား။ ပါဏာတိပါတာဒိဂါရယှ ကိရိယာနိမိတ္တတော၊ ပါဏာတိပါတ အစရှိသော ကဲ့ရဲ့ဖွယ်ပြုမှု၏ အကြောင်း၏အဖြစ်ကြောင့်။ ကိလေသသန္တာပဘာဝတောတိ၊ ကား။ ကိလေသပရိဠာဟေန၊ ကိလေသာဟူသော ပူလောင်ခြင်းဖြင့်။ သဒရထဘာဝတော၊ ပူလောင်ခြင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝူပသန္တသဘာဝါယ၊ ငြိမ်းအေးခြင်း သဘောရှိသော။ ကုသလာယ၊ ဖြစ်သော။ ဝေဒနာယ၊ ထက်။ ဩဠာရိကာ၊ ရုန့်ရင်း၏။ သဗျာပါရတောတိ၊ ကား။ သဤဟတော၊ အားထုတ်ခြင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တေန၊ ထိုပုဒ်ဖြင့်။ ယထာ၊ အားဖြင့်။ ပဝတ္တမာနာယ၊ ဖြစ်လတ်သော်။ အဿာ၊ ထိုဝေဒနာ၏။ ဝိပါကေန၊ သည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တထာ၊ အားဖြင့်။ ပဝတ္တိံ၊ ကို။ ဝဒန္တော၊ ဆိုလိုသည်ဖြစ်၍။ ဝိပါကုပ္ပါဒနယောဂျတံ၊ အကျိုးကိုဖြစ်စေခြင်းငှါ သင့်လျော်သည်၏အဖြစ်ကို။ အာဟ၊ ၏။ အဥဿာဟတောတိ၊ ကား။ သသတ္တိတော၊ အစွမ်းသတ္တိရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တေန၊ ထိုပုဒ်ဖြင့်။ ဝိပါကုပ္ပါဒနသမတ္ထတံ၊ အကျိုးကိုဖြစ်စေခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သည်၏အဖြစ်ကို။ (အာဟ၊ ၏။) သဝိပါကတောတိ၊ ကား။ ဝိပါကသဗ္ဘာဝတော၊ အကျိုးဝိပါက်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တေန၊ ထိုပုဒ်ဖြင့်။ ပစ္စယန္တရသမဝါယေန၊ အကြောင်းတပါးတို့၏ ညီညွတ်ခြင်းကြောင့်။ အဿာ၊ ထိုအကုသိုလ်ဝေဒနာ၏။ ဝိပါကနိဗ္ဗတ္တနံ၊ ဝိပါက်ကိုဖြစ်စေခြင်းကို။ (အာဟ၊ ၏။) တီဟိပိ၊ သုံးပါးလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ပဒေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝိပါကဓမ္မတ့ယေဝ၊ အကျိုးကိုဖြစ်စေခြင်းသဘောရှိ သည်၏အဖြစ်ကိုသာလျှင်။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ကာယကမ္မဒိဗျာပါရသဗ္ဘာဝတော၊ ကိုယ်အမှု စသည်၌ ဗျာပါရရှိသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ သဗျာပါရတော၊ ဗျာပါရရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဇဝနုဿာဟဝသေန၊ ဇော၏ အားထုတ်ခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သဥဿဟတော၊ အားထုတ်ခြင်း ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိပါကုပ္ပါဒနသမတ္ထတာဝသေန၊ အကျိုးကိုဖြစ်စေခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သဝိပါကတော၊ အကျိုးဝိပါက်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတိ ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့ လည်း။ (သီမူနှင့်အညီ ဧဝမ္ပေတ္ထ-ဟု ရှိစေရမည်) ဧတ္ထ၊ ဤသုံးပုဒ်တို့၌။ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဝိပါကံ၊ ကို။ အနုပ္ပါဒေန္တီပိ၊ မဖြစ်စေတတ်သော်လည်း။ ကိရိယာ၊ သည်။ ကုသလာ ဝိယ၊ ကုသိုလ် ဝေဒနာကဲ့သို့။ သဗျာပါရာ ဧဝ စ၊ ရရှိသည်သာလျှင်၎င်း။ သဥဿာဟာ ဧဝ စ၊ အားထုတ်ခြင်း ရှိသည်သာလျှင်၎င်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဒုဘယံ၊ ထိုနှစ်ပါးစုံကို။ အနာမသိတွာ၊ ၍။ ကိရိယာဗျာကတဝါရေ၊ ဝါရ၌။ သဝိပါကတော ဣစ္စေဝ၊ ဟူ၍သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သဗျာပဇ္ဈတောတိ၊ ကား။ ကိလေသဒုက္ခေန၊ ကိလေသာဟူသောဆင်းရဲဖြင့်။ သဒုက္ခတော၊ ဆင်းရဲရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တဝိပရိယာယတောတိ၊ ကား။ အနဝဇ္ဇကိရိယဟေတုတော စ၊ အပြစ်ကင်းသော ပြုမှု၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ကိလေသသန္တာပါဘာဝတော စ၊ ကိလေသာဟူသော ပူပန်ခြင်း၏မရှိခြင်း ကြောင့်၎င်း။ အဗျာပဇ္ဈတော စ၊ ကိလေသာဟူသော ဆင်းရဲ၏မရှိခြင်းကြောင့်၎င်း။ ဝူပသန္တဝုတ္တိ၊ ငြိမ်းအေးသောဖြစ်ခြင်းရှိ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ အကုသလာယ၊ ၌။ ဝုတ္တဝိပလ္လာသတော၊ ဆိုအပ်ပြီးသည်မှ ပြန်သောအားဖြင့်။ ယထာယောဂန္ထိ၊ ကား။ ယောဂါနုရူပံ၊ ယှဉ်သင့်သည် အားလျော်စွာ။ တီသု၊ ကုန်သော။ ကာရဏေသု၊ တို့တွင်။ ယံ ယံ၊ အကြင်အကြင်အကြောင်းသည်။ ဝါ၊ ကို။ ယဿ ယဿာ၊ အကြင်အကြင်ဝေဒနာအား။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ ဝါ၊ ယှဉ်သင့်၏။ တဒနုရူပံ၊ ထိုယှဉ်သင့်သောအကြောင်းနှင့် ဝေဒနာတို့အားလျော်စွာ။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ ကုသလာကုသလဝေဒနာ၊ တို့သည်။ ဝိပါကဗျာကတာယ၊ ထက်။ တီဟိပိ၊ ကုန်သော။ ကာရဏေဟိ၊ တို့ကြောင့်။ ဩဠာရိကာ၊ ရုန့်ရင်းကုန်၏။ ကိရိယာဗျာကတာယ၊ ဝေဒနာထက်။ သဝိပါကတော၊ အကျိုးဝိပါက်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ (ဩဠာရိကာ၊ ကုန်၏။) ဝါ၊ ကား။ သဝိပါကတာဝိသိဋ္ဌ-သဗျာပါရသဥဿာဟတော၊ သဝိပါက၏အဖြစ်ဖြင့် ထူးသောဗျာပါရဥဿဟရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ (ဩဠာရိကာ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။ ဝုတ္တပရိယာယေနာတိ၊ ကား။ ဝိပါကဗျာကတာ၊ ဝိပါက်အဗျာကတဝေဒနာသည်။
၅၀၀။ နိရဿာဒတောတိ၊ ကား။ အဿာဒါဘာဝတော၊ သာယာဖွယ်မရှိခြင်းကြောင့်။ သုခပဋိက္ခေပတော၊ သုခကို ပယ်ခြင်းကြောင့်။ သဝိပ္ဖါရတောတိ၊ ကား။ သပရိပ္ဖန္ဒတော၊ လှုပ်ရှားခြင်း သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အနုပသန္တတော၊ မငြိမ်သက်ခြင်းကြောင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ အဘိဘဝန တောတိ၊ ကား။ အဇ္ဈောတ္ထရဏတော၊ လွှမ်းမိုးခြင်းကြောင့်။ သုခါယ၊ သုခဝေဒနာ၌။ မဇ္ဈတ္တတာ၊ အလယ်အလတ်သဘောရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဥပေက္ခာယ၊ ဥပေက္ခာဝေဒနာ၌။ သာတတာ၊ သာယာဖွယ်၏အဖြစ်သည်။ (နတ္ထိ၊ မရှိ။) သန္တတာဒယော ပန၊ သန္တအဖြစ် အစရှိသော သုံးပါးတို့ကိုကား။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ သုခုပေက္ခာသု၊ က္ခာတို့၌။ လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယထာယောဂန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပကဋတောတိ၊ ကား။ သုခိတော၊ ဖြစ်သော ချမ်းသာ ရှိသောသူ။ ဝါ၊ ချမ်းသာသောသူ။ ဒုက္ခိတော၊ ဖြစ်သော ဆင်းရဲရှိသောသူ။ ဝါ၊ ဆင်းရဲသောသူ။ ဣတိ၊ သို့။ ဒိသွာပိ၊ မြင်၍လည်း။ ဇာနိတဗ္ဗတ္တာ၊ သိအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိဘူတဘာဝတော၊ ထင်ရှား သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သာ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ၊ ထိုဥပေက္ခာဝေဒနာသည်။ (သာ-၏အစွဲကို ပြသည်)
၅၀၁။ စ၊ အဋ္ဌကထာ၌ မေးဖွယ်အချက်ကို ဆက်၍ရှင်းဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤပုဂ္ဂလဝသေန-အစရှိသော အဋ္ဌကထာပါဌ်၌။ အသမာပန္နသမာပန္နဂ္ဂဟဏေန၊ အသမာပန္န-သဒ္ဒါ မသာပန္န-သဒ္ဒါဖြင့်။ ဝါ၊ ပန္နတို့ကို ယူခြင်းဆိုခြင်းဖြင့်။ ဘူမိဝသေနာပိ၊ အားဖြင့်လည်း။ ဝေဒနာနံ၊ တို့၏။ ဩဠာရိကသုခုမတာ၊ အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣတရာ၊ ဤမှတပါးသော။ သမာပန္နဿ၊ သမာပတ်ဝင်စားသော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဝေဒနာ၊ သည်။ (ဣတရာ-၏အရကိုပြသည်)
ဩဃနိယတောတိ၊ ကား။ ဩဃေဟိ၊ တို့သည်။ အာရမ္မဏံ ကတွာ၊ အာရုံပြု၍။ အတိက္ကမိတဗ္ဗတော၊ ကျော်လွန်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တထာ၊ တူ။ ယောဂနိယတော၊ ယောဂတရားတို့သည် အာရုံပြုလျက် ကျော်လွန်အပ်သောကြောင့်။ ဂန္ထနိယတော စာတိ ဧတ္ထာပိ၊ ပါဌ်၌ လည်း။ (စ-နှင့် အပိ-သဒ္ဒါပိုဟန်ရှိသည်) ဂန္ထောဝ၊ ဂန္ထတရားသည်သာလျှင်။ ဂန္ထနံ၊ မည်၏။ အာရမ္မဏဘာဝေန၊ အဖြစ်ဖြင့်။ သမ္ဗန္ဓနတော၊ ဆက်စပ်ခြင်းကြောင့်။ တဿ၊ ထိုဂန္ထတရား၏။ ဟိတံ၊ အစီးအပွားတည်း။ ဝါ၊ အစီးအပွားကိုဆောင်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဂန္ထနိယံ၊ မည်၏။ နီဝရဏိယံ စ၊ ယ-ကို၎င်း။ ဥပါဒါနိယံ စ၊ ယ-ကို၎င်း။ ဧဝံ၊ တူ။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ သံကိလေသေ၊ သံကိလေသတရား၌။ နိယုတ္တာ၊ ယှဉ်ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ သံကိလေသံ၊ ကို။ အရဟန္တိ၊ ထိုက်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သံကိလေသိကာ၊ မည်ကုန်၏။ သာ အနာသဝါ၊ ထိုအနာသဝ ဝေဒနာသည်။ (သာ-၏ အစွဲကိုပြသည်)
၅၀၂။ တတ္ထာတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တာယ၊ သော။ ဩဠာရိကသုခုမတာယ၊ မ-အဖြစ်၌။ သမ္ဘေဒေါတိ၊ ကား။ သင်္ကရော၊ ရောယှက်ခြင်းကို။ ဩဠာရိကာတိစ၊ ရုန့်ရင်းကုန်၏ဟူ၍၎င်း။ သုခုမာတိ စ၊ သိမ်မွေ့ကုန်၏ဟူ၍၎င်း။ ဝုတ၎င်း။ ဝုတ္တာနမ္ပိ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော ဝေဒနာတို့၏လည်း။ ဇာတိအာဒိဝသေန၊ ဇာတ်စသည်တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပုန၊ တဖန်။ သုခုမောဠာရိကဘာဝါပတ္တိ-ဒေါသော၊ သိမ်မွေ့ရုန့်ရင်းသည်၏အဖြစ်သို့ရောက်ခြင်းအပြစ်ဒေါသသည်။ ယထာ၊ အားဖြင့်။ နဟောတိ၊ မဖြစ်။ တထာ၊ အားဖြင့်။ ပရိဟရိတဗ္ဗော၊ ရှောင်လွှဲအပ်၏။ ဇာတိဝသေန၊ အားဖြင့်။ သုခုမာယ၊ သော။ ဝေဒနာယ၊ ၏။ သဘာဝပုဂ္ဂလလောကိယဝသေန၊ သဘောပုဂ္ဂိုလ်လောကီတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဩဠာရိကတံ၊ အဖြစက်ို။ ပဠိဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ဝုတ္တေဥှတန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧဝံ သုခါဒယောပီတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ အကုသလာ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ ဝေဒနာ၊ တို့သည်။ ဇာတိဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဩဠာရိကာ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ သဘာဝဝသေန၊ အားဖြင့်။ သုခုမာ၊ ကုန်သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ကုသလဇ္ဈာနသဟဂတာ၊ စျာန်နှင့်တကွဖြစ်ကုန်သော။ သုခါ ဝေဒနာ၊ တို့သည်။ ဇာတိဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဩဠာရိကာ၊ ကုန်သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) သမာပန္နဿ၊ ၏။ ဝေဒနာ၊ တည်း။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဝါ၊ ဤသို့သော အကြောင်းကြောင့်။ ပုဂ္ဂလုဝသေန၊ အားဖြင့်။ သုခုမာ၊ ကုန်သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ ဧဝမာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ ယောဇေတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ န ပရာမသိတဗ္ဗောတိ ဧတေန၊ ပါဌ်ဖြင့်။ (ဒေဿတိ-၌ စပ်)
ဣဒါနိ၊ ၌။ ဇာတိအာဒိကောဋ္ဌာသေသုပိ၊ ဇာတိအစရှိသော ကောဋ္ဌာသတို့၌လည်း။ မိထော၊ အချင်းချင်း။ အကုသလာဒီနံ၊ တို့၏။ ဥပါဒါယုပါဒါယ၊ ထောက်ဆ၍ ထောက်ဆ၍။ ဩဋ္ဌာရိကသုခုမတံ၊ အဖြစ်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ အပိစာတိအာဒိ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာရဒ္ဓံ၊ ၏။ နိဿယဒဟနတောတိ ဣမိနာ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ ဒေါသသဟဂတာယ၊ ဂုတ်ဝေဒနာ၏။ ပါကဋံ၊ ထင်ရှားသော။ ကုရူရပ္ပဝတ္တိံ၊ ကြမ်းကြုတ်သောဖြစ်ခြင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ နိယတာတိ၊ ကား။ မိစ္ဆတ္တနိယာမေန၊ နိယာမအားဖြင့်။ နိယတာ၊ ကိန်းသေမြဲသော ဝေဒနာတည်း။ အာနန္တရိယဘာဝပ္ပတ္တာ၊ အာနန္တရိယအဖြစ်သို့ရောက်သော။ ဝါ၊ ရောက်သည်ဖြစ်၍။ ကပ္ပတိဋ္ဌန ကဝိပါကတာယ၊ တကပ်ပတ်လုံးတည်သော အကျိုးဝိပါက်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဒေဝဒတ္တာဒီနံ ဝိယ၊ ဒေဝဒတ်စသည်တို့၏ အာနန္တရိယကံဝေဒနာကဲ့သို့။ ကပ္ပဋ္ဌိတိကာ၊ တကပ်ပတ်လုံး အကျိုးဝိပါက်၏ တည်ခြင်းရှိသောဝေဒနာသည်။ အသင်္ခါရိကာ၊ သည်။ သဘာဝတိခိဏတာယ၊ သဘောအားဖြင့် ထက်မြက်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဩဠာရိကာ၊ ရုန့်ရင်း၏။ ဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ္တာ၊ ယုတ်ဝေဒနာသည်။ မဟာသာဝဇ္ဇတာယ၊ ကြီးသောအပြစ်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဩဠာရိကာ၊ ၏။ သာပိ ဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ္တာ၊ ထိုဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ်ဝေဒနာသည်လည်း။ (သာ-၏အစွဲကိုပြသည်) နိယတာ၊ လတ်သော်။ ဩဠာရိကာ၊ ၏။ တတော၊ ထိုနိယတဝေဒနာထက်။ ကပ္ပဋ္ဌိတိကာ၊ က-ဝေဒနာသည်။ (ဩဠာရိကာ၊ ၏။) တတော၊ ထိုကပ္ပဋ္ဌိတိကဝေဒနာထက်။ အသင်္ခါရိကာ၊ က-ဝေဒနာ သည်။ (ဩဠာရိကာ၊ ၏။) ၃တိ၊ သို့။ တိဝိဓာပိ၊ သုံးပါးအပြားရှိသော ဝေဒနာတို့လည်း။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တနယတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဧကဇ္ဈံ၊ တပေါင်းတည်း။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ (ပန၊ သော်လည်း) ဝိသုံ ဝိသုံယေဝ၊ သာလျှင်။ ယောဇေတဗ္ဗာ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဣတရာ သုခုမာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အဝိသေသေနာတိ၊ ကား။ ဒေါသသဟဂတာ လောဘသဟဂတာတိ၊ ဂုတ်ဟူ၍။ အဘေဒေန၊ မခွဲခြမ်းသောအားဖြင့်။ အကုသလာ၊ ဝေဒနာသည်။ ဗဟုဝိပါကာ၊ များသောအကျိုးရှိလတ်သော်။ ဒေါသုဿန္နတာယ၊ အပြစ်ဒေါသများသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဩဠာရိကာ၊ ၏။ တထာ၊ တူ။ ကုသလာ၊ သည်။ အပ္ပဝိပါကာ၊ နည်းသောအကျိုးရှိလတ်သော်။ (ဩဠာရိကာ၊ ၏။) မန္ဒဒေါသတ္တာ၊ နည်းသော အပြစ်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အပ္ပဝိပါကာ၊ နည်းသောအကျိုးရှိသော။ အကုသလာ၊ ဝေဒနာသည်။ သုခုမာ၊ ၏။ တထာ၊ တူ။ ကုသလာ၊ သည်။ ဗဟုဝိပါကာ၊ သော်။ (သုခုမာ၊ ၏။)
ဩဠာရိကသုခုမနိကန္တိဝတ္ထုဘာဝတော၊ ဩဠာရိကနိကန္တိ သုခုမနိကန္တိ၏ တည်ရာ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကာမာဝစရာဒီနံ၊ ရ-ဝေဒနာစသည်တို့၏။ ဩဠာရိကသုခုမတာ၊ အဖြစ်ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) လောကုတ္တရာ ပန၊ လောကုတ္တရာ ဝေဒနာသည်ကား။ ဧကန္တသုခုမာဝ၊ စင်စစ်သိမ်မွေ့သည်သာလျှင်တည်း။ စ၊ ဆက်။ တတ္ထာပိ၊ ထိုလောကုတ္တရာဝေဒနာ၌လည်း။ ဝိဘာဂံ၊ ကို။ ပရတော၊ ၌။ ဝက္ခတိ၊ တံ့။ ဘာဝနာမယာပီတိ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ ဘာဝနာမယာယ၊ ဘာဝနာမယ ဝေဒနာကို။ ဘေဒနေန၊ ခွဲခြမ်းခြင်းဖြင့်။ ဒါနသီလမယာနမ္ပိ၊ မယဝေဒနာတို့ကိုလည်း။ ဘေဒနံ၊ ကို။ နယတော၊ နည်းအားဖြင့်။ ဒဿိတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ ပဂုဏဗလ ဝကာလာဒီသု၊ လေ့လာကျေပြွန်၍ အားကြီးသောကာလစသည်တို့၌။ ကဒါစိ၊ ၌။ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တ စိတ္တေနပိ၊ စိတ်ဖြင့်လည်း။ မနသိကာရော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘာဝနာမယာပိ ဒုဟေတုကာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံတံဘူမိဝိပါကကိရိယာဝေဒနာူတ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ကာမာဝစရဝိပါ ကာ၊ ပါက်ဝေဒနာသည်။ ဩဠာရိကာ၊ ၏။ ရူပါဝစရာ၊ ဝေဒနာသည်။ သုခုမာ၊ ၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ ယာဝအရဟတ္တဖလာ၊ ဖိုလ်တိုင်အောင်။ နေတဗ္ဗံ၊ ဆောင်အပ်၏။ ကာမာဝစရကိရိယာ၊ ကြိယာဝေဒနာသည်။ ဩဠာရိကာ၊ ၏။ ရူပါဝစရကိရိယာ၊ ဝေဒနာသည်။ သုခုမာ၊ ၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်၎င်း။ ကာမာဝစရာစ၊ ဝေဒနာသည်လည်း။ ဒါနာကာရပ္ပ ဝတ္တာ၊ ဒါနအခြင်းအရာဖြင့်ဖြစ်သော ဝေဒနာသည်။ ဩဠာရိကာ၊ ၏။ သီလာကာရပ္ပဝတ္တာ၊ သည်။ သုခုမာ၊ ၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်၎င်း။ ယာဝနေဝသညာနာသညာယတနာ၊ တိုင်အောင်။ နေတဗ္ဗံ၊ ၏။ စ၊ ထို့ပြင်လည်း။ ဇာတိကောဋ္ဌာသေ၊ ၌။ အယံ ဝိဘာဂေါ၊ ကို။ (ယောဇိတော) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ သဘာဝကောဋ္ဌာသာဒီသုပိ၊ တို့၌လည်း။ (ဝိဘာဂေါ၊ ကို။ ယောဇေတဗ္ဗော၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ဒုက္ခာဒီတိအာဒိ၊ အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
စ၊ ဆက်။ သဗ္ဗော၊ သော။ အယံ ဝိဘာဂေါ၊ ကို။ လက္ခဏသန္နိဿိတော၊ လက္ခဏာကို မှီသည်ကို။ (ကတွာ၊ ၍။) ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဩကာသဝသေန စာပီတိအာဒိ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ၏။ သုခါပီတိ (ဧတ္ထ)၊ ပါဌ်၌။ ပိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အဒုက္ခမသုခံ၊ ကို။ သမ္ပိဏ္ဍေတိ၊ ၏။ သဗ္ဗတ္ထာတိ၊ ကား။ သဗ္ဗသု၊ ကုန်သော။ ဘူမီသု၊ ဘုံတို့၌။ ယထာနုရူပန္တိ၊ ကား။ ယာ ယာ ဝေဒနာ၊ ကို။ ယတ္ထ ယတ္ထ၊ အကြင်အကြင်ဘုံ၌။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ တဒနုရူပံ၊ ထိုထိုဘုံ၌ ရသင့်သော ထိုထိုဝေဒနာအားလျော်စွာ။ ဝတ္ထုဝသေနာတိ၊ ကား။ ယံ ဝတ္ထု၊ ကို။ အာရဗ္ဘ၊ ၍။ ဝေဒနာ၊ သည်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုဝတ္ထု၏။ ဝသေနာပိ၊ အားဖြင့်လည်း။ ဟီနဝတ္ထုကာတိ၊ ကား။ ဟီနံ၊ ယုတ်ညံ့သော။ ဝတ္ထုံ၊ ကို။ အာရမ္မဏံ ကတွာ၊ ၍။ ကင်္ဂုဘတ္တံ၊ ဆပ်ထမင်းကို။ ဘုဉ္ဇန္တဿ၊ စားသောသူ၏။ ဝေဒနာ၊ သည်။ ဟီနဝတ္ထုကတာယ၊ ကြောင့်။ ဩဠာရိကာ၊ ၏။ သာလိမံသောဒနံ၊ သလေး (ဖြင့်ပြီးသော) သားပြွမ်းထမင်းကို။ ဘုဉ္ဇန္တဿ၊ သူ၏။ (ဝေဒနာ၊ သည်။) ပဏီတဝတ္ထုကတာယ၊ ကြောင့်။ သုခုမာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤတွင် တရပ်ပြီး၏။
၅၀၃။ အာဒိနာ နယေနာတိ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ သဗ္ဗံ၊ သော။ ပါဠိဂတိံ၊ ပါဠိအသွားကို။ အာမသတိ၊ သုံးသပ်၏။ ဇာတိအာဒိဝသေန၊ ဖြင့်။ အသမာနကောဋ္ဌာသတာ၊ မတူသောအဖို့ရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ ဝါ၊ တူသောအဖို့ မရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ ဝိသဘာဂတာ၊ မည်၏။ ဒုက္ခဝိပါကတာဒိဝသေန၊ ဆင်းရဲသော အကျိုးရှိသည်၏အဖြစ်စသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အသဒိသကိစ္စတာ၊ မတူသော ကိစ္စရှိ သည်၏အဖြစ်သည်။ အသံသဋ္ဌတာ၊ မည်၏။ အသမ္ပယောဂေါ၊ မယှဉ်ခြင်းသည်။ န၊ မဟုတ်။ (အသမ္ပယောဂေါ၊ သည်။) ယဒိ သိယာ၊ အံ့။ (ဧဝံ သတိ၊ သော်။) ဒူရဝိပရိယာယေန၊ ဒူရမှပြန်သော အားဖြင့်။ သန္တိကံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သံသဋ္ဌတာ၊ သမ္ပယောဂ-ဟူသော သံသဋ္ဌအဖြစ်သည်။ သန္တိကတာ၊ က-အဖြစ်သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်ရာ၏။ စ၊ ဆက်။ ဝေဒနာယ၊ ၏။ ဝေဒနာသမ္ပယောဂေါ၊ ဝေဒနာနှင့် ယှဉ်ခြင်းသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ စ၊ သည်မျှသာမကသေး။ သန္တိကပဒဝဏ္ဏနာယ၊ ပုဒ်အဖွင့်၌။ သဘာဂတော စ သရိက္ခတော စာတိ၊ ဟူ၍။ (ဧတ္တကမေဝ၊ ဤမျှကိုသာလျှင်။) ဝက္ခတိ၊ တံ့။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ (သံသဋ္ဌတော-ပုဒ်ပါ မဆိုသောကြောင့်ဟု ဆိုလို၏) ဝုတ္တနယေနေဝ၊ အားဖြင့်သာလျှင်။ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ အသဒိသသဘာဝတာ၊ မတူသော သဘောရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ အသရိက္ခတာ၊ မည်၏။ သဗ္ဗဝါရေသူတိ၊ ကား။ ဩဠာရိက-သုခုမေဘေဒေ၊ အပြား၌။ ဝုတ္တနယာနုသာရေန၊ အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ ဝတ္တဗ္ဗေသု၊ ဆိုသင့်ကုန်သော။ သဗ္ဗေသု၊ ကုန်သော။ ဝါရေသု၊ တို့၌။ ဇာတိအာဒိဝသေန၊ အားဖြင့်။ သမာနကောဋ္ဌာသတာ၊ တူသော အဖို့ရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ သဘာဂတာ၊ မည်၏။ ပန၊ တပါး။ ဒုက္ခဝိပါကတာဒိဝသေန၊ ဆင်းရဲသော အကျိုးရှိသည်၏အဖြစ် စသည်တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သဒိသသဘာဝတာ၊ တူသောသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ သရိက္ခတာ၊ မည်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အကုသလာ ပန။ပ။သန္တိကေတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဣတိ၊ ကား။ ဝေဒနာက္ခန္ဓဿ၊ ကို။ အတီတာဒိဝိဘာဂေ၊ အတိတ်စသည်ဖြင့် ဝေဘန်ရာ၌။ ဝိတ္ထာရကထာမုခဝဏ္ဏနာ၊ မုခ၏အဖွင့်တည်း။
ကမာဒိဝိနိစ္ဆယကထာဝဏ္ဏနာ
၅၀၄။ ဧတန္တိ၊ ကား။ (ဝိသုဒ္ဓိမဂ်တွင် ဤအရာ၌ ဧတံ-မရှိ၊ ဧဝံ-သာရှိသည်) ဧဝံ၊ သို့။ အတီတာဒိဝိဘာဂေ၊ ဝေဘန်ခြင်း၌။ ဝိတ္ထာရကထာမုခံ၊ ကို။ ဉာဏဘေဒတ္ထန္တိ၊ ကား။ နာနပ္ပကာရ-ဉာဏပ္ပဘေဒတ္ထံ၊ အမျိုးမျိုးသော ဉာဏ်အထူးဖြစ်ခြင်းအကျိုးငှါ။ (သီမူနှင့်အညီ သမာသ်ပုဒ်သာ သင့်သည်) ကမတောတိ၊ ကား။ ဒသေနာက္ကမတော၊ ဒေသနာအစဉ်အားဖြင့်။ ဝါ၊ ဒေသနာအစဉ်၏ အကြောင်းအားဖြင့်။ ယေနကာရဏေန၊ ဖြင့်။ အယံ ဒေသနာက္ကမော၊ ကို။ ကတော၊ ၏။ တတော၊ ထိုအကြောင်းအားဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဝိသေသတောတိ၊ ကား။ ဘေဒတော၊ ခွဲခြား သောအားဖြင့်။ ခန္ဓုပါဒါနက္ခန္ဓဝိဘာဂတော၊ ခန္ဓာနှင့် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့ကို ခွဲခြားဝေဘန်သောအားဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အနူနာဓိကတောတိ၊ ကား။ ပဉ္စဘာဝတော၊ ငါးပါး၏အဖြစ်အားဖြင့်။ ဥပမာတောတိ၊ ကား။ ဥပမာဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဥပမေတဗ္ဗတော၊ နှိုင်းယှဉ်အပ်သောအားဖြင့်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗတော ဒွိဓာတိ၊ ကား။ ဒွီဟိ၊ ကုန်သော။ အာကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ပဿိတဗ္ဗတော၊ ရှုအပ်သော အားဖြင့်။
ဥပ္ပတ္တက္ကမောတိ၊ ကား။ ယထာပစ္စယံ၊ အကြောင်းအားလျော်စွာ။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တာနံ၊ ဖြစ်ကုန်သော တရားတို့၏။ ဥပ္ပဇ္ဇနပဋိပါဋိ၊ ဖြစ်ခြင်း၏ အစဉ်တည်း။ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာတိအာဒိနာ၊ အစရှိသည် ဖြင့်။ ပဌမံ ပဟာတဗ္ဗာ၊ ရှေးဦးစွာ ပယ်အပ်သောတရားတို့ကို။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဒုတိယံ ပဟာတဗ္ဗာ၊ နှစ်ကြိမ်မြောက် ပယ်အပ်သောတရားတို့ကို။ ဒုတိယံ၊ နှစ်ကြိမ်မြောက်။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤအစဉ်သည်။ ပဟာနက္ကမော၊ မည်၏။ သီလဝိသုဒ္ဓ္ဓိံ၊ ကို။ ပဋိပဇ္ဇ၊ ကျင့်ပြီး၍။ စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ၊ ကို။ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗာ၊ ၏။ တတော၊ ထိုစိတ္တဝိသုဒ္ဓိမှ။ အပရာပိ၊ နောက်ဖြစ်သော ဝိသုဒ္ဓိတို့ကို လည်း။ တထာ၊ တူ။ (ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သီလဝိသုဒ္ဓိ။ပ။ပဋိပတ္တိက္ကမောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အနုပုဗ္ဗပဏီတာ၊ အစဉ်အတိုင်းမွန်မြတ်ကုန်သော။ ဘူမိယော၊ ဘုံတို့ကို။ အနုပုဗ္ဗေန၊ အစဉ်အားဖြင့်။ ဝဝတ္ထိတာ၊ ပိုင်းခြားအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အယံ၊ ဤအစဉ်သည်။ ဘူမိက္ကမော၊ ဘုံအစဉ်မည်၏။ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနတိအာဒိကော၊ ဤသို့အစရှိသောအစဉ်သည်။ ဧကက္ခဏေပိ၊ တိခုတည်းသောခဏ၌သော်လည်း။ သတိပဋ္ဌာနာဒိသမ္ဘဝတော၊ သတိပဋ္ဌာန်စသည် တို့၏ ဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်။ ဒေသနာက္ကမောဝ၊ အစဉ်သာလျှင်တည်း။ (သီမူနှင့် အညီ ဧဝ-သာသင့် သည်၊ စ-ကားမသင့်) ဒါနကထာဒယော၊ တို့ကို။ အနုပုဗ္ဗုက္ကံသတော၊ အစဉ်အတိုင်းလွန်ကဲမြင့်မြတ် သောအားဖြင့်။ ကထိတာ၊ ဟောအပ်ကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဥပ္ပတ္တိအာဒိဝဝတ္ထာနာဘာဝတော၊ ဖြစ်ခြင်းအစရှိသော အပိုင်းအခြား၏မရှိခြင်းကြောင်း။ ဒါနာဒီနံ၊ တို့ကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဒေသနာက္ကမဝစနံ၊ မ-ဟုဆိုခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ ဥပ္ပတ္တိအာဒိဝဝတ္ထာနဟေတုကတာယ၊ ဖြစ်ခြင်းအစရှိသော အပိုင်းအခြားလျှင် အကြောင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပဌမံ ကလလံ ဟောတီတိအာဒိကာ၊ အစရှိသော ဒေသနာကို။ (ဝုတ္တာ-၌စပ်) ဒေသနာ၊ အစဉ်အားဖြင့် ဟောအပ် သော ဒေသနာသည်။ သမာနာပိ၊ ဖြစ်ငြားသော်လည်း။ ဥပ္ပတ္တိအာဒိက္ကမဘာဝေနေဝ၊ ဖြစ်ခြင်းအစရှိ သော အစဉ်ရှိသည်၏အဖြစ်ဖြင့်သာလျှင်။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ပန၊ အထူးကား။ ယထာဝုတ္တဝဝတ္ထာနာ-ဘာဝေန၊ အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အပိုင်းအခြား၏မရှိခြင်းကြောင့်။ (ယထာဝုတ္တဝဝတ္ထာနာဘာဝေ၊ ပြီးသောအပိုင်းအခြား မရှိလတ်သော်။ သီမူ-သင့်၏) အနေကေသံ၊ များစွာကုန်သော။ ဝစနာနံ၊ သတိ ပဋ္ဌာန်အစရှိသောစကားတို့၏။ သဟပဝတ္တိယာ၊ တကွဖြစ်ခြင်း၏။ ဝါ၊ တပေါင်းတည်းဟောခြင်း၏။ အသမ္ဘဝတော၊ မဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်။ ယေန ကေနစိ၊ အမှတ်မရှိ တပါးပါးသော။ ပုဗ္ဗာပရိယေန၊ ရှေးနောက်၌ဖြစ်သောအစဉ်ဖြင့်။ ဒေသေတဗ္ဗတာယ၊ အဖြစ်ကြောင့်။ တေန တေန အဓိပ္ပါယေန၊ ဖြင့်။ ဒေသနာမတ္တာေဿဝ၊ ဒေသနာမျှ၏လျှင်။ ကမော၊ ကို။ ဒေသနာက္ကမော၊ ဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ပုဗ္ဗာပရိယဝဝတ္ထာနေနာတိ၊ ကား။ ပဌမံ၊ စွာ။ ရူပက္ခန္ဓော၊ သည်။ (ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။) တတော၊ ထိုမှနောက်၌။ ဝေဒနာက္ခန္ဓော၊ သည်။ (ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။) ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ပုဗ္ဗာပရိယဝဝတ္ထာနေန၊ ဖြင့်။ အနုပ္ပတ္တိတော၊ မဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ အပ္ပဟာတဗ္ဗတောတိ၊ ကား။ ခန္ဓေသု၊ တို့၌။ ဧကစ္စာနံ၊ အချို့သောခန္ဓာတို့၏။ ဝါ၊ အချို့သောတရားတို့၏။ ပဟာတဗ္ဗတာဝ၊ ပယ်အပ်သည်၏အဖြစ်သည် ပင်လျင်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ပဟာနက္ကမော၊ သည်။ ကုတော (အတ္ထိ)၊ အဘယ်မှာရှိအံ့နည်း။ ဟိ၊ မှန်။ သဗ္ဗေသံ၊ အလုံးစုံသောခန္ဓာတို့၏။ ပဟာတဗ္ဗတာယ၊ အဖြစ်သည်။ သတိ၊ သော်။ ပဟာနက္ကမေန၊ ပယ်စဉ်အားဖြင့်။ နေသံ၊ ထိုခန္ဓာတို့ကို။ ဒေသနာ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ အပ္ပဋိပဇ္ဇနီယတောတိ၊ ကား။ သမ္မာပဋိပတ္တိဝသေန၊ အားဖြင့်။ နပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗတော၊ မကျင့်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ စတုဘူမိပရိယာပန္နတ္တာတိ ဣမိနာ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ ဝေဒနာဒီနံ၊ တို့၏။ အနိယတဘူမိကတံ၊ ကိန်းသေ မြဲသော ဘုံမရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ နိယတဘူမိကာနံ၊ ကိန်းသေမြဲသော ဘုံရှိ သောတရားတို့၏။ ဘူမိက္ကမော၊ သည်။ သမ္ဘဝေယျ၊ ဖြစ်သင့်ရာ၏။
အဘေဒေနာတိ၊ ကား။ ရူပါဒီနံ၊ တို့ကို။ ဘေဒံ၊ ခွဲခြားခြင်းကို။ ဝိဘာဂံ၊ ဝေဘန်ခြင်းကို။ အကတွာ၊ ၍။ ဧကဇ္ဈံ၊ တည်း။ ပဏ္ဍိဂ္ဂဟဏေန၊ အပေါင်းအစုကိုယူခြင်းအားဖြင့်။ အတ္တဂါဟပတိတန္တိ၊ ကား။ အတ္တဂါဟသင်္ခါတေ၊ ဟုဆိုအပ်သော။ ဒိဋ္ဌောဃေ၊ ဒိဋ္ဌိဟူသောအယဉ်၌။ နိပတိတံ၊ ကျသော။ သမူဟဃနဝိနိဗ္ဘောဂဒဿနေနာတိ၊ ကား။ ရူပတော၊ ရုပ်မှ။ အရူပံ၊ နာမ်တရားကို။ ဝိဝေစေန္တော၊ ခွဲခြားတော်မူလျက်။ ရူပါရူပသမူဟေ၊ ရုပ်နာမ်အပေါင်း၌။ ဃနဝိနိဗ္ဘုဇ္ဇနဒဿနေန၊ ဃနအစိုင်အခဲ၏ အသီးသီးကွဲပြားခြင်းကို ပြသဖြင့်။ စက္ခုအာဒီနမ္ပိ ဝိသယဘူတန္တိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဧကဒေသေန၊ (ဝိသယရုပ်ဟူသော) အစိတ်ဖြင့်။ သမုဒါယဘူတံ၊ ဖြစ်သော။ ရူပက္ခန္ဓံ၊ ကို။ ဝဒတိ၊ ၏။ ယာ၊ အကြင်ဝေဒနာသည်။ ဧတ္ထ၊ ဤရုပ်တို့တွင်။ ဣဋ္ဌဉ္စ၊ ဣဋ္ဌလည်းဖြစ်သော။ အနိဋ္ဌဉ္စ၊ လည်းဖြစ်သော။ ရူပံ၊ ကို။ သံဝေဒေတိ၊ ခံစား၏။ အယံ၊ ဤဝေဒနာသည်။ ဝေဒနာက္ခန္ဓော၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌရူပသံဝေဒနိကံ၊ ဣဋ္ဌရုပ်အနိဋ္ဌရုပ်ကို ခံစားတတ်သော။ ဝေဒနံ၊ ကို။ ဒေသေသိ၊ ၏။ ၃တိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ သဗ္ဗတ္ထ၊ သညာဝါရစသော အလုံးစုံတို့၌။ ဧဝံ၊ ဤအတူပင်တည်း။ (ဒေသေသိ ပုဒ် ဆောင်၍ စပ်ရန်ပြသည်) ဣဋ္ဌမဇ္ဈတ အနိဋ္ဌမဇ္ဈတ္တာနမ္ပိ၊ ဣဋ္ဌမဇ္ဈတ္တရုပ် အနိဋ္ဌမဇ္ဈတ္တရုပ်တို့၏လည်း။ ဝါ၊ တို့ကိုလည်း။ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌသဘာဝတ္တာ၊ ဣဋ္ဌသဘော အနိဋ္ဌသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဂ္ဂဟဏေနေဝ၊ ယူခြင်းဖြင့်ပင်လျှင်။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧဝန္တိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ သညာယ၊ သည်။ ဝါ၊ ဖြင့်။
၅၀၅။ ရူပက္ခန္ဓေ၊ ၌။ သာသဝံ ဥပါဒါနိယန္တိ၊ ဟူသော။ ဝစနံ၊ သည်။ (ဝုတ္တံ-၌ စပ်) အနာသဝါနံ၊ အာသဝေါတရားတို့၏ အာရုံမဟုတ်ကုန်သော။ ဓမ္မာနံ၊ နာမ်တရားတို့၏။ သဗ္ဘာဝတော၊ ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ရူပက္ခန္ဓဿ၊ ၏။ တံသဘာဝတာနိဝတ္တနတ္ထံ၊ ထိုအနာသဝသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကို နစ်စေခြင်းအကျိုးငှါ။ (ဝုတ္တံ၊ ဟောအပ်သောစကားတည်း။) အနာသဝရူပနိဝတ္တနတ္ထံ၊ အာသဝ၏ အာရုံမဟုတ်သောရုပ်ကို နစ်စေခြင်းအကျိုးငှါ။ (ဝုတ္တံ၊ ဟောအပ်သောစကားသည်။) န၊ မဟုတ်။
အနာသဝါခ ခန္ဓေသု ဝုတ္တာတိဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ဧဝ-သဒ္ဒေါ၊ ကို။ အဋ္ဌာနပ္ပယုတ္တော၊ အရာမဟုတ်သည်၌ ယှဉ်အပ်၏။ အနာသဝါ၊ အာသဝ၏အာရုံမဟုတ်သော ဝေဒနာစသည်တို့ကို။ ခန္ဓေသုဧဝ၊ တို့၌သာလျှင်။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ ဣဓ ပန ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌ ကား။ သဗ္ဗေပိ၊ ကုန်သော။ ဧတေ ခန္ဓာပိ၊ ဤခန္ဓာတို့ကို၎င်း။ (ဧတေ) ဥပါဒါနက္ခန္ဓာပိ၊ တို့ကို၎င်း။
၅၀၆။ သဗ္ဗသင်္ခတာနံ၊ အလုံးစုံသော သင်္ခတတရားတို့ကို။ သဘာဂေန၊ တူသောအဖို့အားဖြင့်။ ဝါ၊ သဘောတူသောအားဖြင့်။ ဧကဇ္ဈံ၊ တပေါင်းတည်း။ သင်္ဂဟော၊ သိမ်းယူခြင်းသည်။ သဗ္ဗသင်္ခတသဘာဂေကသင်္ဂဟော၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ သဘာဂသဘာဝေန၊ တူသောအဖို့ဟူသော သဘောအားဖြင့်။ သင်္ဂယှမာနာ၊ ပေါင်းယူအပ်ကုန်သည်ရှိသော်။ သဗ္ဗသင်္ခတာ၊ အလုံးစုံသောသင်္ခတ တရားတို့သည်။ ပဉ္စက္ခန္ဓာ၊ တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုရှေ့စကားရပ်၌။ ရုပ္ပနာဒိသာမညေန၊ ရုပ္ပနအစရှိသောတူသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ ရုပ္ပနအစရှိသော သာမညလက္ခဏာအားဖြင့်။ သမာန-ကောဋ္ဌာသာ၊ တူသောအဖို့တို့ကို။ သဘာဂါတိ၊ တို့ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ တေသု၊ ထိုငါးပါးသော ခန္ဓာတို့တွင်။ သင်္ခဘာဘိသင်္ခရဏကိစ္စံ၊ သင်္ခတတရားတို့ကိုပြုပြင်ခြင်းကိစ္စသည်။ အာယူဟနရသာယ၊ အားထုတ်ခြင်းကိစ္စရှိသော။ စေတနာယ၊ ၏။ ဗလဝံ၊ အားကြီးသောကိစ္စပေတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သာ၊ ထိုစေတနာကို။ သင်္ခါရက္ခန္ဓောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ အညေ၊ စေတနာမှတပါးကုန်သော။ ရုပ္ပနာဒိဝိသေသလက္ခဏရဟိတာ၊ ရုပ္ပနအစရှိသော ဝိသေသလက္ခဏာမှကင်းကုန်သော။ ဖဿာဒယောစ၊ အစရှိသည်တို့ကိုလည်း။ သင်္ခတာဘိသင်္ခရဏသာမညေန၊ သင်္ခတတရားကိုပြုခြင်ခြင်း ဟူသောတူသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ (သင်္ခါရက္ခန္ဓောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ပန၊ ဆက်။ ဖုသနာဒယော၊ အစရှိကုန်သော။ သဘာဝါ၊ သဘောတရားတို့သည်။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ခန္ဓ-သဒ္ဒဝစနီယာ၊ ခန္ဓ-သဒ္ဒါဖြင့် ဟောအပ်သောတရားတို့သည်။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဓမ္မသဘာဝညုနာ၊ တရားသဘောတို့ကို သိတော်မူသော။ တထာဂတေန၊ မြတ်စွာဘုရား သည်။ ဖဿက္ခန္ဓာဒယော၊ တို့ကို။ န ဝုတ္တာ၊ ဟောတော်မမူအပ်ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ စ၊ ထိုမှတပါး။ “ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ယေကေစိ၊ အမှတ်မရှိ အလုံးစုံကုန်သော။ (ဟိ-အနက်မရှိ) သဿတဝါဒါ၊ သဿတအယူဝါဒရှိကုန်သော။ သမဏာ ဝါ၊ သမဏအမည်ခံသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ၎င်း။ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ၊ ဗြာဟ္မဏအမည်ခံသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်၎င်း။ သဿတံ၊ အမြဲတမ်းတည်ရှိသော။ အတ္တာနဉ္စ၊ ကို၎င်း။ လောကဉ္စ၊ ကို၎င်း။ ပညာပေန္တိ၊ ကုန်၏။ သဗ္ဗေ၊ ကုန်သော။ တေ၊ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည်။ ဣမေဧဝ ပဉ္စုပါဒနက္ခန္ဓေ၊ တို့ကိုသာလျှင်။ နိဿာယ၊ ၍။ ပဋိစ္စ၊ စွဲ၍။ (ပညာပေန္တိ၊ ကုန်၏။)” ဣတိ ဧဝမာဒိသုတ္တာနံ၊ ဤသို့အစရှိသောသုတ်တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ အတ္တတ္တနိယဂါဟဿ၊ အတ္တဟု အတ္တ၏ဥစ္စာဟုစွဲလမ်းခြင်း၏။ ဧတပ္ပရမတာ၊ ဤရုပ်အစရှိသော ခန္ဓာ ငါးပါးလျှင် အတိုင်းအရှည်ရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။ ဧတေန စ၊ ဤဆိုခဲ့သောသုတ်ဖြင့်၎င်း။ ဝက္ခမာနသုတ္တဝသေန စ၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌ ဆိုလတံ့သောသုတ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ ခန္ဓေ ဧဝ၊ တို့ကို သာလျှင်။ နိဿာယ၊ ၍။ (ဥပ္ပဇ္ဇတိ-၌စပ်) ပရိတ္တာရမ္မဏာဒိဝသေန၊ ကာမအာရုံရှိသည်စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ န ဝတ္တဗ္ဗာ စ၊ မဆိုအပ်သည်လည်းဖြစ်သော။ ဒိဋ္ဌိ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား) ခန္ဓနိဗ္ဗာနဝဇ္ဇဿ၊ ခန္ဓာနှင့် နိဗ္ဗာန်သည်ကြဉ်အပ်သော။ သဘာဝဓမ္မဿ၊ ၏။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ရူပန္တိ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ ရုပ္ပနသဘာဝံ၊ ဖောက်ပြန်ခြင်း သဘောရှိသော။ ဓမ္မဇာတံ၊ တရားအပေါင်းကို။ အာဟ၊ ၏။ ဝေဒနန္တိအာဒီသုပိ၊ အစရှိသည်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ သီလက္ခန္ဓော၊ သီလဂုဏ်ကျေးဇူး။ သမာဓိက္ခန္ဓေ၊ သမာဓိဂုဏ်ကျေးဇူး။ ဣတိအာဒိဝစနတော၊ ဤသို့အစရှိသည်ကို ဟောတော်မူခြင်းကြောင့်။ အညေသံ၊ ရုပ်စသည်မှတပါးကုန်သော။
၅၀၇။ ပဝတ္တိဋ္ဌာနဘူတံ၊ ဖြစ်ရာဌာနဖြစ်၍ ဖြစ်သောရုပ်သည်။ ဝသနဋ္ဌာနံ ဝိယ၊ နေရာအရပ် ကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိဝါသဋ္ဌာနတောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဒုက္ခဒုက္ခဝိပရိဏာ မဒုက္ခသင်္ခါရဒုက္ခတာဝသေန၊ ဒုက္ခဒုက္ခတာ ဝိပရိဏာမဒုက္ခတာ သင်္ခါရဒုက္ခတာတို့၏ အစွမ်း အားဖြင့်။ ဝေဒနာယ၊ ၏။ အာဗာဓကတ္တံ၊ နှိပ်စက်ညှင်းဆဲတတ်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ရာဂါဒိသမ္ပယုတ္တဿ၊ ရာဂစသည်နှင့် ယှဉ်သော။ ဝိပရိဏာမာဒိဒုက္ခဿ၊ ဝိပရိဏာမ အစရှိသော ဒုက္ခ၏။ (သမုဋ္ဌာနံ-၌စပ်) ဣတ္ထိပုရိသာဒိအာကာရဂါဟိတာ၊ မိန်းမ ယောက်ျားအစရှိသော အခြင်းအရာကို စွဲယူတတ်သော။ တံတံသင်္ကပ္ပမူလဘူတာ၊ ထိုထိုကြံစည်မှု၏ အကြောင်းရင်းဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ သညာ၊ သည်။ သမုဋ္ဌာနံ၊ ဖြစ်ကြောင်းတည်း။ ရောဂဿ၊ ၏။ အာသန္နကာရဏံ၊ နီးသော အောကာင်းဖြစ်သော။ ပိတ္တာဒိဝိယ၊ သည်းခြေ စသည်ကဲ့သို့။ (ဒုက္ခဿ၊ ၏။ အာသန္နကာရဏံ၊ သည်။) သမုာနံ၊ မည်၏။ (ရောဂဿ၊ ၏။) နိဒါနံ၊ အကြောင်းရင်းဖြစ်သော။ ဥတုဘောဇနဝိသမတာ-ဝိသမပရိဟာရာဒိ ဝိယ၊ ဥတုဘောဇဉ်တို့၏ မညီမညွတ်သည်၏အဖြစ်, (အလွန်ကြာမြင့်စွာထိုင်ခြင်း စသည်ဖြင့် ခန္ဓာကိုယ်ကို) မညီမမျှဆောင်ခြင်းစသည်ကဲ့သို့။ (ဒုက္ခဿ၊ ၏။ မူလကာရဏံ၊ သည်။) နိဒါနံ၊ မည်၏။ စေတသိကာ၊ တို့သည်။ စိတ္တဿ၊ ၏။ အင်္ဂဘူတာ၊ အစိတ်အင်္ဂါဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိညာဏံ၊ ကို။ ဂိလာနုပမံ၊ သူနာနှင့်တူသည်ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကုဋ္ဌရောဂဝတော၊ နူနာရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ (သီမူ၌ ကဖရောဂဝတော-ဟုရှိ၏။ သလိပ်နာရှိသောသူ၏-ဟု အနက်ပေး) သိနိယျ့န၊ စိုစေးစေခြင်းသည်။ တဿ၊ ထိုနူနာရောဂါ၏။ ဘိယျောဘာဝါယ၊ လွန်စွာဖြစ်ပွားခြင်းငှါ။ ဟောတိဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဗာလဿ၊ ဗာလပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဝါ၊ ဗာလပုဂ္ဂိုလ်၏သန္တာန်၌။ ပုညာဘိသင်္ခါရာ-ဒိဝသေန၊ အစရှိသည်တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တိ၊ သည်။ ဝေဒနာဒုက္ခာဝဟာ၊ ဝေဒနာတည်း ဟူသော ဆင်းရဲကို ဆောင်တတ်သည်ဖြစ်၍။ အသပ္ပါယသေဝနသဒိသီ၊ မလျောက်ပတ်သောအစာ စသည်ကို မှီဝဲခြင်းနှင့်တူ၏။ ဝေဒနတ္တာယာတိ၊ ကား။ ဝေဒနာသဘာဝတ္ထံ၊ ဝေဒနာသဘောအကျိုးငှါ။ ဝါ၊ ခံစားခြင်းသဘောအကျိုးငှါ။ ဝေဒနတ္တလာဘာယ၊ ဝေဒနာ၏အဖြစ်ကိုရခြင်းငှါ။ ဝါ၊ ခံစားခြင်းသဘောကိုရခြင်းငှါ။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ရူပံ၊ ရုပ်ကို။ (ဝုတ္တံ-၌ စပ်) ကာရဏဋ္ဌာနတာယ စ၊ ညှဉ်းဆဲမှု၏တည်ရာဌာန၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဘောဇနာဓာရတာယ စ၊ ဘောဇဉ်ကို ဆောင်တတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဝါ၊ ဘောဇဉ်၏တည်ရာ၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ စာရကူပမံ စ၊ နှောင်အိမ်နှင့်တူသည်ဟူ၍၎င်း။ ဘာဇနူပမဉ္စ၊ စားခွက်နှင့်တူသည်ဟူ၍၎င်း။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။) သညာ၊ ကို။ သုဘသညာဒိဝသေန၊ သုဘသညာ အစရှိသည်တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝေဒနာကာရဏဿ၊ ဝေဒနာဟူသော ညှဉ်းဆဲမှု၏။ ဟေတုဘာဝတော စ၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဝေဒနာဘောဇနဿ၊ ဝေဒနာဟူသောဘောဇဉ်ကို။ ဆာဒါပနတော စ၊ မြိန်ရှက်စေ တတ်သောကြောင့်၎င်း။ အပရာဓူပမာ စ၊ ရာဇဝတ်အပြစ်နှင့်တူသည်ဟူ၍၎င်း။ ဗျဉ္ဇနူပမာ စ၊ ဟင်းလျာဟင်းကောင်းနှင့်တူသည်ဟူ၍၎င်း။ (ဝုတ္တာ၊ ၏။) သင်္ခါရက္ခန္ဓော၊ ကို။ ဝေဒနာဟေတုတော၊ ဝေဒနာ၏အကြောင်း၏အဖြစ်ကြောင့်။ ကာရဏကာရကူပမော စ၊ ညှဉ်းဆဲမှုကိုပြုသောသူနှင့်တူသည် ဟူ၍၎င်း။ ပရိဝေသကူပမော စ၊ ချက်ပြုတ်ကျွေးမွေးသူနှင့်တူသည်ဟူ၍၎င်း။ (ဝုတ္တော၊ ၏။) ဘတ္တကာရော ဧဝ၊ ထမင်းချက်သမားသည်သာလျှင်။ ယေဘုယျေန၊ အားဖြင့်။) ပရိဝိသတိ၊ ကျွေးမွေး တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပရိဝေသကဂ္ဂဟဏံ၊ ပရိဝေသကကို ယူခြင်းဆိုခြင်းကို။ (ကတံ၊ ၏။) ဝိညာဏံ၊ ကို။ ဝေဒနာယ၊ သည်။ ဝိဗာဒိတဗ္ဗတော စ၊ နှိပ်စက်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ အနုဂ္ဂဟေတဗ္ဗတော စ၊ ချီးမြှောက်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ အပရာဓိကူပမံ စ၊ ရာဇဝတ်ပြစ်မှု ရှိသူနှင့်တူသည်ဟူ၍၎င်း။ ဘုဉ္ဇကူပမဉ္စ၊ စားသုံးသူနှင့်တူသည်ဟူ၍၎င်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၅၀၈။ “ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ဥက္ခိတ္တာသိကာ၊ ချီမိုးအပ်သောသန်လျက်ရှိကုန်သော။ ပစ္စတ္ထိကာ၊ ရန်သူဖြစ်ကုန်သော။ ပဉ္စဝဓကာတိ ခေါ ဧတံ၊ ငါးဦးသော သူသတ်သမားတို့ဟူသော ဤအမည်သည်။ ပဉ္စန္နံ၊ ကုန်သော။ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ အဓိဝစနံ၊ အမည်ပေတည်း။” ဣတိ၊ သို့။ အာသီဝိသူပမေ၊ သုတ်၌။ ဝဓကာတိ၊ သူသတ်သမားတို့ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ “ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ဘဝရောတိ ခေါ ဧတံ၊ လေးလံသောဝန်ထုပ်ဟူသော ဤအမည်သည်။ ပဉ္စန္နံ၊ ကုန်သော။ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ အဓိဝစနံ၊ ပေတည်း။” ဣတိ၊ သို့။ ဘဝရသုတ္တေ၊ ၌။ ဘာရာတိ၊ တို့ဟူ၍။ (ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။) “ဧတရဟိ၊ ယခု အခါ၌။ ပစ္စုပ္ပန္နေန၊ ဖြစ်သော။ ရူပေန၊ ရုပ်သည်။ ခဇ္ဇာမိ သေယျထာပိ၊ ခဲစားအပ်သကဲ့သို့။ ဝါ၊ အခဲ အစားခံရသကဲ့သို့။ အတီတမ္ပိ အဒ္ဓါနံ၊ အတိတ်အဓွန့်ကာလ၌လည်း။ ဧဝမေဝ၊ လျှင်။ အဟံ၊ ငါ့ကို။ ရူပေန၊ ရုပ်သည်။ ဓဇ္ဇိံ၊ ခဲစားအပ်ခဲ့ပြီ။ပ။ ခဇ္ဇာမိ သေယျထာပိ၊ ကဲ့သို့။ အနာဂတမ္ပိ အဒ္ဓါနံ၊ ကာလ၌လည်း။ ဧဝမေဝ၊ လျှင်။ အဟံ၊ ကို။ ရူပေန၊ သည်။ ခဇ္ဇေယျံ၊ ခဲစားအပ်လတံ့။” ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့ အစရှိသည်ဖြင့်။ ခဇ္ဇနီယပရိယာယေ၊ သုတ်၌။ ခါဒကာတိ၊ ခဲစားတတ်ကုန်သည်ဟူ၍။ (ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။) “သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အနိစ္စံ၊ မမြဲသော။ ရူပံ၊ ရုပ်ကို။ အနိစ္စံ ရူပန္တိ၊ မမြဲသောရုပ်ဟူ၍။ ယထာဘူတံ၊ စွာ။ နပ္ပဇာနာတိ၊ မသိ။” ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ယနကသုတ္တေ၊ ၌။ အနိစ္စာဒိကာတိ၊ အနိစ္စ အစရှိသည်တို့ဟူ၍။ ဝါ၊ အနိစ္စ ဒုက္ခ အနတ္တ သင်္ခတ ဝခကတို့ဟူ၍။ (ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။) ဣခ ပန သဗ္ဗေပေတေ ဧကဇ္ဈံ ကတွာ ခန္ဓာတိ အဓိပ္ပေဘာတိ၊ ဟူ၍။ ယဒိပိ ဝုတ္တံ၊ အကယ်၍ကားဆိုအပ်ခဲ့ပြီ။ ပန၊ သော်လည်း။ ဗာဟုလ္လေန၊ အားဖြင့်။ တဒန္တောဂဓာနံ၊ ထိုခန္ဓာ၌ အတွင်းဝင်ကုန်သော။ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ ဒဋ္ဌဗ္ဗတာ၊ ရှုအပ်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဟိ၊ အကြောင်းကား။ ဧသော၊ ဤခန္ဓနိဒ္ဒေသသည်။ ဝိပဿနာယ၊ ၏။ ဘူမိဝိစာရော၊ ဖြစ်ရာဘုံကို စိစစ်သောစကားတည်း။ ဣတိ၊ ဤတွင် တရပ်ပြီး၏။
ဖေဏပိဏ္ဍော ဝိယာတိအာဒီသု၊ အစရှိသောပါဌ်တို့၌။ ရူပါဒီနံ၊ တို့၏။ ဧဝံ၊ ဤဆို လတံ့သောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဖေဏပိဏ္ဍဒိသဒိသတာ၊ ရေမြှုပ်စိုင်စသည်နှင့် တူသည်၏အဖြစ်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။ ဖေဏပိဏ္ဍော၊ သည်။ နိဿာရော၊ အနှစ်မရှိသည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့၎င်း။ ပရိဒုဗ္ဗလော၊ အလွန်အားနည်းသည်ဖြစ်၍။ အဂယှုပဂေါ၊ ယူအပ်ခြင်းသို့မရောက်သည်။ ဝါ၊ မယူအပ် မယူနိုင်ကောင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဂဟိတောပိ၊ ယူအပ်သော်လည်း။ ကိဉ္စိ အတ္ထံ၊ တစုံတခုသော အကျိုးကို။ န သာဓေတိ ယထာ၊ မပြီးစေသကဲ့သို့၎င်း။ ဆိဒ္ဒါဝဆိဒ္ဒေါ၊ အပေါက်အပေါက်ရှိသည်။ အနေကသန္ဓိသံဃဋိတော၊ များစွာသောအစပ်တို့ဖြင့် ဆက်စပ်အပ်သည်ဖြစ်၍။ ဗဟူနံ၊ ကုန်သော။ ပါဏကာနံ၊ တို့၏။ အာဝါသော၊ နေရာသည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့၎င်း။ အနုပုဗ္ဗုပစိတော၊ အစဉ်အတိုင်းကြီးပွားလာခဲ့သည်။ သဗ္ဗာဝတ္ထနိပါတီ၊ ခပ်သိမ်းသောအခိုက်အတန့်၌ကျလေ့ရှိသည်။ အဝဿံဘေဒီ၊ နောက်ဆုံး၌ မချွတ်မယွင်းပျက်စီးသည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့၎င်း။ ဧဝံ၊ တူ။ ရူပမ္ပိ၊ ရုပ်သည်လည်း။ နိစ္စသာရာဒိဝိရဟတော၊ မြဲသောအနှစ် စသည်မှ ကင်းခြင်းကြောင့်။ ဖေဂ္ဂု ဝိယ၊ အကာကဲ့သို့။ နိဿာရံ၊ အနှစ်မရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သုခဘ၊ အနှစ်မရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သုခဘဉ္ဇနီယတော၊ ဖျက်ဆီးလွယ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဒုဗ္ဗလံ၊ အားနည်းသည်ဖြစ်၍။ နိစ္စန္တိ ဝါ၊ မြဲသည်ဟူ၍၎င်း။ ဓုဝန္တိ ဝါ၊ ခိုင်သည်ဟူ၍၎င်း။ အဟန္တိ ဝါ၊ ငါဟူ၍၎င်း။ မမန္တိ ဝါ၊ ငါ၏ဥစ္စာဟူ၍ ၎င်း။ နဂဟေတဗ္ဗံ၊ မယူအပ် မယူသင့်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဂဟိတမ္ပိ၊ သော်လည်း။ တထာ၊ ထိုသို့ ယူတိုင်းသောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဗဟုဆိဒ္ဒံ၊ များစွာသောအပေါက်ရှိ သည်။ အသီတိသတတန္ဓိသံဃဋိတံ၊ ၁၈၀-သော အစပ်တို့ဖြင့် ဆက်စပ်အပ်သည်။ အနေကကိမိကုလာဝါသံ၊ များစွာသော ပိုးမျိုးတို့၏နေရာသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကလလာဒိဝသေန၊ ကလလရေကြည် စသည်တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အနုပုဗ္ဗုပစိတံ၊ အစဉ်အတိုင်းကြီးပွားလာသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ကလလကာလတော၊ ကလလရေကြည်တည်သောအခါမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ သဗ္ဗာသုပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်ကုန်သော။ အဝတ္ထာသု၊ အခိုက်အတန့်တို့၌။ ဝိနဿတိ၊ ပျက်စီးတတ်၏။ အဝဿမေဝ၊ စင်စစ်အားဖြင့်သာလျှင်။ တိဇ္ဇတိစ၊ အသက်တမ်းကုန်သောကာလ၌လည်း ပျက်စီးတတ်၏။ ပန၊ ဆက်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်အဋ္ဌကထာ၌။ ပရိမဒ္ဒနာသဟနမေဝ၊ အဆုပ် အနယ်မခံခြင်းကိုသာလျှင်။ ဝါ၊ မခံခြင်းသာလျှင်ဖြစ်သော။ ဥပမူပမေယျသမ္ဗန္ဓော၊ ဥပမာနှင့် ဥပမေယျ၊ ၏ ဆက်စပ်နှီးနှောခြင်းကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။
ဗုဗ္ဗုဠော၊ ရေပွက်-ရေပူဖောင်းသည်။ နိဿာရော၊ အနှစ်မရှိသည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့၎င်း။ ပရိဒုဗ္ဗလော၊ သည်ဖြစ်၍။ အဂယှုပဂေါ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဂဟိတောပိ၊ သော်လည်း။ ကိဉ္စိအတ္ထံ၊ ကို။ နသာဓေတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့၎င်း။ နစိရဋ္ဌိတိကော၊ ကြာမြင့်စွာတည်ခြင်း မရှိသည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့၎င်း။ တထာ၊ တူ။ ဝေဒနာပိ၊ သည်လည်း။ (နိဿာရာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပရိဒုဗ္ဗလာ၊ ၍။ အဂယှုပဂါ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဂဟိတာပိ၊ သော်လည်း။ ကိဉ္စိ အတ္ထံ၊ ကို။ န သာဓေတိ၊ နိုင်။ နစိရဋ္ဌိတိကာ၊ မရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။) စ၊ ထို့ပြင်လည်း။ ဗုဗ္ဗုဠော၊ သည်။ ဥဒကတလဉ္စ၊ ရေ၏အစေးကို၎င်း။ သင်္ကဍ္ဎိတွာ၊ စုရုံး၍။ ပုဋံ ကတွာ၊ ရေပူဖောင်းအုံကိုပြု၍။ ဂဟဏဝါတဉ္စ၊ ယူသောလေကို၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ စတ္တာရိ၊ ကုန်သော။ ကာရဏာနိ၊ တို့ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ ဇာယတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဝေဒနာပိ၊ သည်လည်း။ ဝတ္ထုံ စ၊ တည်ရာဝတ္ထုကို၎င်း။ အာရမ္မဏံ စ၊ ကို၎င်း။ ကိလေသဇလ္လံ စ၊ ကိလေသာဟူသောအစေးကို၎င်း။ ဖဿသံဃဋ္ဋနဉ္စ၊ ဖဿ၏ထိခိုက်ခြင်း ကို၎င်း။ ဝါ၊ ဖဿဟူသောထိခိုက်ခြင်းကို၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ စတ္တာရိ၊ ကုန်သော။ ကာရဏာနိ၊ တို့ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဥဒကတလေ၊ ၌။ ဗိန္ဒုနိပါတဇနိတော၊ ရေပေါက်၏ကျခြင်းသည် ဖြစ်စေအပ်သော။ ဝါတော၊ သည်။ ဥဒကဇလ္လိကသင်္ခါတံ၊ က-ဟုဆိုအပ်သော။ ဥဒကလသိကံ၊ ရေအစေးကို။ သင်္ကဍ္ဎိတွာ၊ စုရုံး၍။ ပုဋံ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဗုဗ္ဗုဠံ နာမ၊ မည်သည်ကို။ ကရောတိယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဝတ္ထုမှိ၊ စက္ခု အစရှိသောဝတ္ထု၌။ အာရမ္မဏာပါထဂမနဇနိတော၊ အာရုံ၏ထင်ခြင်းသို့ရောက်ခြင်းသည် ဖြစ်စေအပ်သော။ ဖဿော၊ သည်။ အနုပစ္ဆိန္နံ၊ မပြတ်စဲသေး သော။ ကိလေသဇလ္လံ၊ ကို။ သဟကာရီပစ္စယဘာဝေန၊ တကွပြုဖက်အကြောင်း၏အဖြစ်ဖြင့်။ သင်္ကဍ္ဎိတွာ၊ ၍။ ဝေဒနံ နာမ၊ မည်သည်ကို။ ကရောတိ၊ ၏။ စ၊ ရှေ့စကား၌ စောဒနာဖွယ်အချက်ကို ဆက်၍ ရှင်းဦးအံ့။ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ မူလကာရဏဘူတေဟိ စ၊ အာရုံကို သာယာသော သဘောဖြစ်၍လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ကိလေသေဟိ၊ တို့ကြောင့်။ နိဗ္ဗတ္တံ၊ သော။ ဝဋ္ဋဂတံ၊ ဝဏ္ဍ်၌တည်သော။ ဝါ၊ ဝဋ်၌အတွင်းဝင်သော။ ဝေဒနံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒေန၊ စ္ဆေဒအားဖြင့်။ ဝါ၊ အလွန်ဆုံးအပိုင်းအခြားအားဖြင့်။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ ပစ္စယာ၊ တို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဦနေဟိပိ၊ လေးပါးအောက် ယုတ်လျော့သော အကြောင်းတို့ကြောင့်လည်း။ ဥပ္ပဇ္ဇတေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဣဓ၊ ဤဥပမာ၌။ မုဟုတ္တရမဏီယတာ၊ တမုဟုတ် တခဏမျှသာ မွေ့လျော်ဖွယ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝါ၊ အဖြစ်ဟူသော။ ဥပမောပမေယျ သမ္ဗန္ဓော၊ ဥပမာနှင့် ဥပမေယျ၊ ၏ ဆက်စပ်နှီးနှောခြင်းကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။
ပန၊ တပါး။ မရီစိကာ၊ တံလျှပ်သည်။ အသာရာ၊ အနှစ်မရှိ။ အဂယှုပဂါ၊ ယူအပ်သည်၏ အဖြစ်သို့မရောက်။ ဝါ၊ မယူအပ် မယူနိုင်။ ဟိ၊ မှန်။ တံ၊ ထိုတံလျှပ်ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ပါတုံ ဝါ၊ သောက်ခြင်းငှါ၎င်း။ နှာယိတုံ ဝါ၊ ရေချိုးခြင်းငှါ၎င်း။ ဘာဇနံ၊ ခွက်ကို။ ပူရေတုံ ဝါ၊ ပြည့်စေခြင်းငှါ၎င်း။ နသက္ကာ ယထာ၊ နိုင်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ သညာပိ၊ သည်လည်း။ အသာရာ၊ အနှစ်မရှိ။ အဂယှုပဂါ၊ မရောက်။ စ၊ ထိုပြင်လည်း။ မရီစိကာ၊ သည်။ ဝိပ္ဖန္ဒမာနာ၊ လှုပ်ရှားလျက်။ သဉ္ဇာတုမိဝေဂါ ဝိယ၊ ဖြစ်သော လှိုင်းအဟုန်ရှိသကဲ့သို့။ ခါယန္တီ၊ ထင်လျက်။ မဟာဇနံ၊ ကို။ ဝိပ္ပလမ္ဘေတိ ယထာ၊ လှည့်စားသကဲ့သို့။ (လဘိဓာတ်ဖြင့်ပြီး၍ စတုတ္ထက္ခရာနှင့် သာသင့်သည်) ဧဝံ၊ တူ။ သညာပိ၊ သည်လည်း။ နီလံ၊ ညို၏။ ပီတံ၊ ရွှေ၏။ ဒီဃံ၊ ရှည်၏။ ရဿံ၊ တို့၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ ပဝတ္တမာနာ၊ ဖြစ်လျက်။ သဘာဝမတ္တေ၊ သဘောတရားမျှ၌။ အဋ္ဌတွာ၊ ၍။ သုဘံ၊ တင့်တယ်၏။ သုခံ၊ ချမ်းသာ၏။ နိစ္စံ၊ မြဲ၏။ ဣတိအာဒိမိစ္ဆာဂါဟဿ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့် မှားယွင်းစွာယူခြင်း၏။ ကာရဏဘာဝေန၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်ဖြင့်။ လောကံ၊ လူအပေါင်းကို။ ဝိပ္ပလမ္ဘေတိ၊ လှည့်စားတတ်၏။
ကဒလိက္ခန္ဓော၊ ငှက်ပျော်တုံးသည်။ အသာရော၊ မရှိ။ အဂယှုပဂေါ၊ မရောက်။ ဟိ၊ မှန်။ တံ၊ ထိုငှက်ပျော်တုံးကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဂေါပါနသီအာဒီနံ၊ အခြင်စသည်တို့၏။ အတ္ထာယ၊ အကျိုးငှါ။ ဥပနေတုံ၊ ဆောင်ထည့်ခြင်းငှါ။ န သက္ကာ၊ နိုင်။ ဥပနီတမ္ပိ၊ ဆောင်ထည့်အပ်သော်လည်း။ တထာ၊ ထိုဆောင်ထည့်အပ်တိုင်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ နဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဗဟုဝဋ္ဋသမောဓာနော စ၊ များစွာသော ငှက်ပျော်ပတ်တို့၏ အပေါင်းအစုသည်လည်း။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓောပိ၊ သည်လည်း။ အသာရော၊ မရှိ။ အာဂယှုပဂေါ၊ မရောက်။ ဟိ၊ မှန်။ တံ၊ ထိုသင်္ခါရက္ခန္ဓာကို။ နိစ္စာဒိဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဂဟေတုံ၊ ငှါ။ နသက္ကာ၊ နိုင်။ ဂဟိတမ္ပိ၊ ယူအပ်သော်လည်း။ တထာ၊ ထိုယူအပ်တိုင်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဗဟုဓမ္မသမောဓာနော စ၊ များစွာသော တရားတို့၏ အပေါင်းအစုသည်လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ ဖဿဿ၊ ဖဿ၏။ လက္ခစံ၊ သည်။ အညဒေဝ၊ တပါးတခြားသာတည်း။ စေတနာဒီနံ၊ တို့၏။ (လက္ခဏံ၊ သည်။) အညံ (ဧဝ)၊ တည်း။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ ဧတ သဗ္ဗေ၊ ထိုအလုံးစုံသော တရားတို့ကို။ သမောဓာနေတွာ၊ ၍။ သင်္ခါရက္ခန္ဓောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။
စ၊ တပါး။ မာယာ၊ လှည့်စား၍ ပြအပ်သော မျက်လှည့်အမှုသည်။ အသာရာ၊ မရှိ။ အာဂယှုပဂါ၊ မရောက်။ ဟိ၊ မှန်။ တံ၊ ထိုမကျ်လှည့်အမှုကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုသော။ အတ္ထံ၊ အလိုရှိအပ်သော။ ကိစ္စံ၊ ကို။ သာဓေတုံ၊ ငှါ။ န သက္ကာ၊ နိုင်။ ဣတ္တရာ၊ တိုတောင်း၏။ လဟုပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ လျင်စွာပျက်သည်ဟု ဉာဏ်အား ရှေးရှုထင်၏။ အမဏိအာဒိမေဝ၊ ကျောက်ပတ္တမြား မဟုတ်သော ဝတ္ထုစသည်ကိုသာလျင်။ မဏိအာဒိရူပေန၊ ကျောက်ပတ္တမြားစသည်၏ အသွင်ဖြင့်။ ဒေဿန္တီ၊ ပြလျက်။ မဟာဇနံ၊ ကို။ ဝေဉ္စတိယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဝိညာဏမ္ပိ၊ သည်လည်း။ အသာရံ၊ မရှိ။ ဣတ္တရံ၊ တိုတောင်း၏။ လဟုပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ ထင်၏။ တေနေဝ စိတ္တေန၊ ဖြင့်သာလျှင်။ အာဂစ္ဆန္တံ ဝိယ စ၊ လာသကဲ့သို့၎င်း။ ဂစ္ဆန္တံ ဝိယ စ၊ သွားသကဲ့သို့၎င်း။ ဌိတံ ဝိယ စ၊ တည်သကဲ့သို့၎င်း။ နိသိန္နံ ဝိယ စ၊ ထိုင်သကဲ့သို့၎င်း။ ကတွာ၊ ၍။ ဂါဟာပေတိ၊ ယူစေတတ်၏။ (ပန၊ သော်လည်း။) အာဂမနေ၊ လာသောအခါ၌။ စိတ္တံ၊ သည်။ အညဒေဝ၊ တပါး တခြားသာလျှင်တည်း။ ဂမနာဒီသု၊ သွားခြင်းအစရှိသည်တို့၌။ (စိတ္တံ၊ သည်။) အညံ (ဧဝ)၊ တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝိညာဏံ၊ သည်။ မာယာသဒိသံ၊ လှည့်စား၍ ပြအပ်သော မျက်လှည့်အမှုနှင့်တူသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။)
ပဉ္စပိ၊ ငါးပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ တို့ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗာ- ၌စပ်) ဝါ၊ တို့သည်။ သံကိလေသာသုစိဝတ္ထုဘာဝါဒိတော၊ သံကိလေသ အညစ်အကြေး၏ တည်ရာ၏အဖြစ် စသည် ကြောင့်။ (အာဒိ-ဖြင့် သံကိလေသ၏ အာရုံ, သံကိလေသ သမ္ပယုတ်အဖြစ် စသည်ကိုယူအပ်၏) အသုဘာဒိသဘာဝါ ဧဝ၊ အသုဘစသည် သဘောရှိကုန်သည်သာလျှင်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အသုဘာဒိတော၊ အစရှိသောအားဖြင့်။ (အာဒိ-ဖြင့် ဒုက္ခ အနတ္တ-အနိစ္စတို့ကို ယူအပ်၏) ဒဋ္ဌဗ္ဗာ ဧဝ၊ ရှုအပ်ကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ တထာပိ၊ ထိုသို့ ရှုအပ်ကုန်ငြားသော်လည်း။ ကတ္ထစိ၊ အချို့သော ရူပက္ခန္ဓာစသည်၌။ ကောစိ၊ တစုံတခုသော။ သုခဂ္ဂဟဏီယော၊ လွယ်ကူစွာ ယူအပ်သော။ ဝိသေသော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်သေး၏။ ဝါ၊ ရှိသေး၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိသေသတော စာတိအာဒိ၊ အစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗတာ ဝုတ္တာ-၌ စပ်) စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ သတိပဋ္ဌာနာ၊ တို့သည်။ စတုဝိပလ္လာသပ္ပဟာနကရာ၊ လေးပါးသော ဝိပလ္လာသတရားတို့ကို ပယ်ခြင်းကို ပြုတတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုလေးပါးသော ဝိပလ္လာသတရားတို့၏။ ဂေါစရဘာဝေန၊ အာရုံ၏အဖြင့်ဖြင့်။ ရူပက္ခန္ဓာဒီသု၊ အစရှိသည်တို့၌။ အသုဘာဒိဘာဝေန၊ အဖြစ်ဖြင့်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗတာ၊ အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။
၅၀၉။ ခန္ဓေဟိ၊ တို့သည်။ န ဝိဟညတိ၊ မညှဉ်းဆဲ မနှိပ်စက်အပ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ပရိဝိဒိတသဘာဝတ္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင် အလုံးစုံထင်ရှား သိအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဝိပဿကောပိ၊ ဝိပဿနာရှုသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်သော်လည်း။ တေသံ၊ ထိုခန္ဓာတို့၏။ ဝိပတ္တယံ၊ ပျက်စီး ခြင်းကြောင့်။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲသို့။ န အာပဇ္ဇတိ၊ မရောက်ပဲ ရှိတုံသေး၏။ ခီဏာသဝေသု ပန၊ ကုန်ပြီးသော အာသဝေါရှိသော ရဟန္တာတို့၌ကား။ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ၊ ပင်လျှင်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဟိ၊ မှန်။ တေ၊ ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ အာယတိမ္ပိ၊ နောက်အခါ၌လည်း။ ခန္ဓေဟိ၊ တို့သည်။ န ဗာဓိယန္တိ၊ မနှိပ်စက်အပ်ကုန်။ ဣတိ၊ ဤတွင်တရပ်ပြီး၏။
ကဗဠီကာရာဟာရံ ပဇာနာတီတိ၊ ကား။ အာဟာရသမုဒယာ၊ အာဟာရ၏ဖြစ်ခြင်းရှိခြင်း ကြောင့်။ ရူပသမုဒယော၊ ရုပ်၏ဖြစ်ခြင်း ရှိခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ အဇ္ဈတ္တိကရူပေ၊ ၌။ ဆန္ဒရာဂံ၊ ကို။ ပဇဟန္တော၊ ပယ်သောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ တဿ၊ ထိုအဇ္ဈကရုပ်၏။ သမုဒယဘူတေ၊ ဖြစ်ကြောင်း ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ကဗဠီကာရာဟာရေဟိ၊ ၌လည်း။ ဆန္ဒရာဂံ၊ ကို။ ပဇဟတိ၊ ပယ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အယံ၊ ဤပယ်ခြင်းသည်။ ပဟာနပရိညာ၊ မည်၏။ ပန၊ တပါး။ ဝါ၊ ဆက်။ အဇ္ဈတ္တိကရူပံ၊ ကို။ ပရိဂ္ဂဏှာန္တော၊ သိမ်းဆည်းသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဝါ၊ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား၍ယူသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ တဿ၊ ထိုအဇ္ဈတ္တိကရုပ်၏။ ပစ္စယဘူတံ၊ အကြောင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ကဗဠီကာရာဟာရံ၊ ကို။ ပရိဂ္ဂဏှာတိ၊ သိမ်းဆည်း၏။ ဝါ၊ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြားဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား၍ယူ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဉာတပရိညာ စ၊ ကို၎င်း။ (ယောဇေတဗ္ဗာ၌ စပ်) တဿ စ၊ ထိုကဗဠီကာရအာဟာရ၏လည်း။ ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿီ၊ အဖြစ်အပျက်ကို ရှုလေ့ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ တီရဏပရိညာ စ၊ ကို၎င်း။ ယောဇေတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ ပရိညတ္တယေ၊ ပရိညာသုံးခု အပေါင်းသည်။ သိဇ္ဈန္တေ၊ ပြီးလတ်သော်။ ဣမေ ဝိပလ္လာသာဒယော၊ တို့ကို။ ဝိဓမီယန္တိ ဧဝ၊ ပယ်ထုတ်အပ်ကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အသုဘေ သုဘန္တိ ဝိပလ္လာသံ ပဇဟတီတိအာဒိ၊ အစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ကာမရာဂဘူတံ၊ သော။ အဘိဇ္ဈံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အဘိဇ္ဈာကာယဂန္ထန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ (ရာမရာဂကိုသာ ဆိုသည်။ ရူပရာဂ အရူပရာဂတို့ကို မဆိုလို-ဟု သိစေအပ်၏) ဟိ၊ မှန်။ အသုဘာနုပဿနာယ၊ ဖြင့်။ ကာမရာဂပ္ပဟာနံ၊ ပယ်ခြင်းသည်။
ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဝေဒနာယ၊ ၌။ ဆန္ဒရာဂံ၊ ကို။ ပဇဟန္တော၊ ပယ်သောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ တဿာ၊ ထိုဝေဒနာ၏။ ပစ္စယဘူတေ၊ ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဖဿာဟာရေပိ၊ ၌လည်း။ ဆန္ဒရာဂံ၊ ကို။ ပဇဟတိ၊ ပယ်စွန့်၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အာဟာရပရိဇာနနေ၊ အာဟာရကို ပိုင်းခြား၍သိရာ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ဖဿပရိဇာနနံ၊ ကို။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဝေဒနာယ၊ ကို။ ဒုက္ခတော၊ ဆင်းရဲဟု။ ဒဿနေန၊ မြင်သဖြင့်။ ဝါ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုဝေဒနာ၌။ သုခန္တိ ဝိပလ္လာသံ၊ သုခဟုဖြစ်သော ဝိပလ္လာသကို။ ပဇဟတိ၊ ၏။ သုခတ္ထမေဝ၊ သုခအကျိုးငှါ သာလျှင်။ ဘဝပတ္ထနာ၊ ဘဝကို တောင့်တခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝေဒနာယ၊ ၌။ တဏှံ၊ ကို။ ပဇဟန္တော၊ ပယ်သည်ရှိသော်။ ဝါ၊ ပယ်သောသူသည်။ ဘဝေါဃံ၊ ကို။ ဥတ္တရတိ၊ ၏။ တတေ ဧဝ၊ ပင်လျှင်။ ဘဝယောဂေန၊ နှင့်။ ဝိသံယုဇ္ဇတိ၊ မယှဉ်။ ဘဝါသဝေန စ၊ ဖြင့်လည်း။ အနာသဝေါ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သဗ္ဗဝေဒနံ၊ ကို။ ဒုက္ခတော၊ ဟု။ ပဿန္တော၊ ရှိသော်။ ဝါ၊ သူသည်။ အတ္တနော၊ အား။ ဝါ၊ ၏။ (ဒုက္ခံ-သုခံ-၌ စပ်) အပုဗ္ဗံ၊ အသစ်ဖြစ်သော။ ဒုက္ခံ၊ ကို။ ပရေန၊ သူတပါးသည်။ ဥပ္ပါဒိတံ၊ ဖြစ်စေအပ်၏။ (ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့၎င်း) သုခံ၊ ကို။ ဝိနာသိတံ၊ ပျက်စီးစေအပ် ၏။ (ဣတိ) ဝါ၊ ၎င်း။ န စိန္တေတိ၊ မကြံစည်။ တတော၊ ထိုသို့ မကြံစည်သောကြောင့်။ “မေ၊ ငါ။ အနတ္ထံ၊ အကျိုးမဲ့ကို။ အစရိ၊ ပြုကျင့်ဘူးပြီ။” ဣတိအာဒိအာဃာတဝတ္ထုပ္ပဟာနတော၊ အစရှိသည်ဖြင့် ဖြစ်သော အာဃာတဝတ္ထုကိုပယ်ခြင်းကြောင့်။ ဗျာပါဒကာယဂန္ထံ၊ ကို။ ဘိန္ဒတိ၊ ဖျက်ဆီး၏။ သုခဗဟုလေ၊ ချမ်းသာများသော။ သုဂတိဘဝေ၊ ၌။ သုဒ္ဓိ၊ သံသရာမှ စင်ကြယ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဝါ၊ ကြောင့်။ (န ဥပါဒိယတိ-၌ စပ်၊ ရှေးဟောင်းသီမူ၌ ဂဟေတွာ-ဟု ရှိ၏။ ထိုမူအလို ဂဟေတွာ၊ ယူ၍-ဟု အနက်ပေး၊ ပရာမသန္တေ-၌ စပ်၊ သာ၍ကောင်းသည်။) ဂေါသီလဂေါဝတာဒီဟိ၊ အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ သုဒ္ဓိံ၊ သံသရာမှ စင်ကြယ်ခြင်းကို။ ပရာမသန္တော၊ မှားသောအားဖြင့် သုံးသပ်သည်ရှိသော။ ဝါ၊ သူသည်။ သုခပတ္ထနာဝသေနေဝ၊ သုခကို တောင့်တ သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ပရာမသတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝေဒနာယ၊ ၌။ တဏှံ၊ ကို။ ပဇဟန္တေပိ၊ သူသည်လည်း။ သီလဗ္ဗဟုပါဒါနံ၊ ကို။ န ဥပါဒိယတိ၊ မစွဲယူ။ ဝါ၊ မဖြစ်စေ။
မနောသဉ္စေတနာ၊ သည်။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော၊ တည်း။ သညာ ပန၊ သည်ကား။ တံသမ္ပယုတ္တာ၊ ထိုမနောသဉ္စေတနာနှင့် ယှဉ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သညာသင်္ခါရေ၊ တို့ကို။ အနတ္တတော၊ ဟု။ ပဿန္တော၊ ရှိသော်။ ဝါ၊ သူသည်။ မနောသဉ္စေတနာယ၊ ၌။ ဆန္ဒရာဂံ၊ ကို။ ပဇဟတိ၊ ၏။ တဉ္စ၊ ထိုမနောသဉ္စေတနာကိုလည်း။ ပရိဂ္ဂဏှာတိ၊ သိမ်းဆည်း၏။ ဝါ၊ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား၍ယူ၏။ တီရေတိ စ၊ စူးလည်းစူးစမ်း၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သညံ သင်္ခါရေ။ပ။ပရိဇာနာတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သညာသင်္ခါရေ၊ တို့ကို။ အနတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ ပဿန္တော၊ သူသည်။ (န ဥပါဒိယတိ-၌ စပ်) သဗ္ဗဒိဋ္ဌီနံ၊ တို့၏။ အတ္တဒိဋ္ဌိမူလကတ္တာ၊ အတ္တဒိဋ္ဌိလျှင် အရင်းခံရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အတ္တဒိဋ္ဌိံ ဝိယ၊ အတ္တဒိဋ္ဌိကို ပယ်ထုတ်သကဲ့သို့။ သဗ္ဗဒိဋ္ဌိယောပိ၊ တို့ကိုလည်း။ ဝိဓမတိ၊ ပယ်ထုတ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဒိဋ္ဌောဃံ ဥတ္တရတိ။ပ။န ဥပါဒိယတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဝိညာဏံ၊ ကို။ အနိစ္စတော၊ ဟု။ ပဿန္တော၊ သူသည်။ အနိစ္စာနုပဿနာမုခေန၊ အနိစ္စာနုပဿနာကို အရင်းခံပြုသဖြင့်။ တိဿောပိ၊ ကုန်သော။ အနုပဿနာ၊ တို့ကို။ သုဿုက္ကန္တော၊ အားထုတ်လျက်။ (ဥဿက္ကန္တော-ဟု ရှိလျင် အဆင့်ဆင့်တက်လျက်-ဟု ပေး) တီဟိပိ၊ ကုန်သော။ ပရိညာတိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝိညာဏာဟာရံ၊ ကို။ ပရိဇာနာတိ၊ ၏။ ဝိသေသတော ပန၊ ဖြင့်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤဝိညာဉ်၌။ အနိစ္စေ၊ ၌။ နိစ္စန္တိ ဝိပလ္လာသံ၊ နိစ္စဟုဖြစ်သော ဝိပလ္လာသကို။ ပဇဟတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုဝိညာဉ်၌။ နိစ္စဂ္ဂါဟဗာဟုလ္လတော၊ မြဲသည်ဟု ယူခြင်း၏ များသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (စိတ်ဝိညာဉ်ကို တစိတ်တည်း တကောင်တည်းပင်ဟု ထင်၍ မြဲသည်ဟု အများအားဖြင့် ထင်မှတ်စွဲလမ်းတတ်သည်၊ ထိုကြောင့်ဟု ဆိုလို၏) အဝိဇ္ဇာ၊ ဖြင့်။ ဝိညာဏေ၊ ၌။ ဃနဂ္ဂဟဏံ၊ တလုံး တခဲတည်း တကိုယ်တည်း တယောက်တည်းဟု ယူခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ရှေးနောက် ဆက်စပ်လျက် ဖြစ်သော စိတ်အစဉ်ကို တယောက်တည်းဟု ထင်မှတ်လျက် ယူသည်ကို ဆိုလို၏) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဃနဝိနိဗ္ဘောဂံ၊ (သန္တတိ) ဃန၏ ကွဲပျက်ခြင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ တံ၊ ထိုဝိညာဉ်ကို။ အနိစ္စတော၊ မမြဲဟု။ ပဿန္တော၊ သူသည်။ အဝိဇ္ဇောဃံ၊ ကို။ ဥတ္တရတိ၊ ၏။ တတော ဧဝ၊ ပင်လျှင်။ အဝိဇ္ဇာယောဂေန၊ နှင့်။ ဝိသံယုတ္တော စ၊ မယှဉ်သည်၎င်း။ အဝိဇ္ဇာသဝေန၊ ဖြင့်။ အနာသဝေါ စ၊ သည်၎င်း။ ဟောတိ၊ ၏။ မောဟဗလေနေဝ၊ မေဟ၏ အစွမ်းဖြင့်သာလျှင်။ သီလဗ္ဗတပရာမသနံ၊ အလေ့အကျင့်ကို မှားသောအားဖြင့် သုံးသပ်ခြင်း သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုမောဟကို။ ပဇဟန္တော၊ သူသည်။ သီလဗ္ဗတပရာမာ-သကာယဂန္ထံ၊ ကို။ ဘိန္ဒတိ၊ ၏။
ဣတိအာဒိဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဝိညာဏံ၊ ကို။ နိစ္စတော၊ ဟု။ ပ္စတော၊ ဟု။ ပဿန္တော၊ သည်။ ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ၊ ကို။ ဥပါဒိယတိ ယထာ၊ စွဲယူသကဲ့သို့။ ဝါ၊ ဖြစ်စေသကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ တံ၊ ထိုဝိညာဉ်ကို။ အနိစ္စတော၊ ဟု။ ပဿန္တော၊ သူသည်။ ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ၊ ကို။ န ဥပါဒိယတိ၊ မစွဲယူ။ ဣတိ၊ ဤတွင် တရပ်ပြီး၏။
ဧဝံမဟာနိသံသန္တိ၊ ကား။ ဝုတ္တပ္ပကာရေန၊ အားဖြင့်။ ဝိပလ္လာသာဒိသကလသံကိလေသ-ဝိဓမနုပါယဘာဝတော၊ ဝိပလ္လာသအစရှိသော အလုံးစုံသော သံကိလေသတို့ကို ပယ်ထုတ်နိုင်ခြင်း၏ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝိပုလုဒယံ၊ ပြန့်ပြောကြီးမားသော အတိုးအပွား အမြတ်အစွန်း ရှိသော။ ဝဓကာဒိဝသေနာတိ၊ ကား။ ဥက္ခိတ္တာသိကဝဓကာဒိဝသေန၊ ချီမိုးအပ်သော သန်လျက်ရှိ သော သူသတ်သ္မားစသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပေဿယျာတိ၊ ကား။ ဉာဏဒဿနေန၊ ဉာဏ်ဟူသော အမြင့်ဖြင့်။ ဝါ၊ မြင်တတ်သောဉာဏ်ဖြင့်။ ပစ္စက္ခတော၊ အားဖြင့်။ ပေဿယျ၊ ရှုရာ၏။
ခန္ဓနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ စုဒ္ဒသမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
၁၅-အာယတနဓာတုနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ (၁၇၀-၁၄)
အာယတနဝိတ္ထာရကထာဝဏ္ဏနာ
အတ္ထော နာမ၊ အနက်မည်သည်ကား။ သဒ္ဒတ္ထော၊ သဒ္ဒါ၏အနက်တည်း။ ဘဝတ္ထော ပန၊ သဘောအနက်သည်ကား။ လက္ခဏမေဝ၊ အခြားမဲ့၌ဆိုအပ်သောလက္ခဏာသာလျှင်တည်း။ (ထိုကြောင့် ဤအတ္ထ-ပုဒ်၌ ယင်းသဘာဝတ္ထကို မဆိုလိုဟု သိစေ၏) ပန၊ ဆက်။ သော သဒ္ဒတ္ထော၊ သည်။ အသာဓာရဏော၊ မဆက်ဆံသောအနက်၎င်း။ သာဓာရဏော၊ ဆက်ဆံသောအနက်ကို၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒုဝိဓော၊ ရှိ၏။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်။ အသာဓာရဏော၊ သည်။ စက္ခာဒိသဒ္ဒတ္ထော၊ စက္ခု-အစရှိသောသဒ္ဒါတို့၏အနက်တည်း။ သာဓာရဏော၊ သည်။ အာယတနသဒ္ဒတ္ထော၊ အနက်တည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဒွဒသန္နမ္ပိ၊ ၁၂-ပါးသော အာယတနတို့၏လည်း။ သမာနတ္တာ၊ တူညီသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။
တေသု၊ ထိုနှစ်ပါးသောအနက်တို့တွင်။ အသာဓာရဏံ၊ ကို။ တာဝ၊ စွာ။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဝိသေသတော တာဝါတိအာဒိ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဝိသေသတောတိ၊ ကား။ ဝိသေသတ္ထတော၊ ထူးသောသဒ္ဒါတို့၏အနက်အားဖြင့်။ စက္ခာဒိသဒ္ဒတ္ထတော၊ စက္ခု-အစရှိသော သဒ္ဒါတို့၏အနက်အားဖြင့်။ စက္ခဒိသဒ္ဒတ္ထတော၊ စက္ခု-အစရှိသော သဒ္ဒါတို့၏အနက်အားဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အဿာဒေတီတိ၊ ဟူသောသံဝဏ္ဏနာပါဌ်ဖြင့်။ (အတ္ထံ ဝဒတိ-၌ စပ်) မဓုံ၊ ပျားကို။ ဝါ၊ အချိုကို။ စက္ခတိ၊ သာယာ၏။ ဗျဉ္ဇနံ၊ ဟင်းလျှာကို။ စက္ခတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ရသသာယနတ္ထော၊ အရသာကိုသာယာခြင်းအနက်ရှိသော။ (နှာ ၈၇-၌ အဿာဒနတ္ထောဟု ရှိခဲ့၏) စက္ခတိ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုရသသာယနတ္ထ စက္ခတိ-သဒ္ဒါ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဝဒတိ၊ ဖွင့်ဆို၏။ စက္ခုံ ခေါ ပန။ပ။ရူပသမ္မုဒိတန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ စက္ခု၊ စက္ခုပသာဒသည်။ ရူပံ၊ အဆင်းကို။ အဿာဒေတိ၊ သာယာတတ်၏။ သောတာဒီနံ၊ တို့၏။ သဒ္ဒါရာမတာဒိဘာဝေ၊ ရာမတာစသည်၏အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ယံ စက္ခု။ပ။ပသာဒေါတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပါဠိယံ စ၊ ၌၎င်း။ ရူပါဘိဃာတာရဟဘူတပ္ပသာဒလက္ခဏန္တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အဋ္ဌကထာယဉ္စ၊ ၌၎င်း။ ယော အတ္ထဝိသေသော၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ တတ္ထေဝ၊ ထိုစက္ခုပသာဒ ဟူသောအနက်ထူး၌သာလျှင်။ နိရုဠှတ္တာ၊ ထင်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ စက္ခုမှီ ဧဝ၊ ၌သာလျှင်။ စက္ခု-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ (ကိံဝိယ၊ ကား။) ဂဝါဒီသု၊ နွားစသည်တို့၌။ ဂေါသဒ္ဒါဒိ၊ ဂေါသဒ္ဒါစသည်သည်။ (ပဝတ္တတိ) ဝိယ၊ ကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။
ဝိဘာဝေတိ စာတိ၊ ဟူသောသံဝဏ္ဏနာပါဌ်ဖြင့်။ သဒ္ဒလက္ခဏသိဒ္ဓဿ၊ သဒ္ဒါလက္ခဏာဖြင့်ပြီး သော။ ဝါ၊ သဒ္ဒါကျမ်းတို့၌ ထင်ရှားသော။ စက္ခတိသဒ္ဒဿ၊ စက္ခတိ-သဒ္ဒါ၏။ ဝါ၊ စက္ခ-ဓာတ်၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဝဒတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ စက္ခတီတိ၊ ကား။ အာစိက္ခတိ၊ ထင်ရှားပြောတတ်၏။ အဘိဗျတ္တံ၊ ထင်ရှားစွာ။ ဝဒတိ၊ ပြောကြားတတ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ စ၊ ဆက်။ ဝဒန္တဿတိယ၊ ပြောကြားသောသူ၏ကဲ့သို့။ ဝါ၊ ပြောကြားဘိသကဲ့သို့။ နေတ္တဿ၊ မျက်စိ၏။ သမဝိသမဝိဘာဝနမေဝ၊ ညီညွတ်သောအရပ် မညီညွတ်သောအရပ်ကို ထင်ရှားပြခြင်းသည်သာလျှင်။ အာစိက္ခနံ၊ ပြောကြားခြင်း ပေတည်း။ ဣတိကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဝိဘာဝေတိ စာတိ အတ္ထောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဓာတူနံ၊ တို့၏။ အနေကတ္ထတ္တာ၊ များသောအနက်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ စက္ခတိသဒ္ဒဿ၊ ၏။ ဝိဘာဝနတ္ထတာ စ၊ ဝိဘာဝနအနက်ရှိသည်၏အဖြစ်ကိုလည်း။ ဒဋ္ဌဗ္ဗ၊ ၏။ ရတ္တဒုဋ္ဌာဒိကာလေသု၊ တပ်မက်သောကာလ စိတ်ဆိုးသောကာလအစရှိသည်တို့၌။ ကကဏကရူပံ ဝိယ၊ ပုတ်သင်၏ အဆင်း ကဲ့သို့၎င်း။ ဥဒ္ဒရူပံဝိယစ၊ ဖျံ၏အဆင်းကဲ့သို့၎င်း။ ဝဏ္ဏဝိကာရံ၊ အဆင်း၏ဖောက်ပြန်ခြင်းသို့။ အာပဇ္ဇမာနံ၊ ရောက်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ သော်။ ဝါ၊ သော။ ရူပံ၊ သည်။ ဟဒယင်္ဂတဘာဝံ၊ နှလုံး၌တည်သောအလိုကို။ ရူပယတိ၊ ပြတတ်၏။ ဝါ၊ ရုပ်လုံးပေါ်စေတတ်၏။ ရူပမိဝ၊ အဆင်းသဏ္ဌာန်ကိုကဲ့သို့။ ဝါ၊ ရုပ်လုံးကိုကဲ့သို့။ ပကာသံ၊ ထင်ရှားသည်ကို။ ကရောတိ၊ ၏။ သဝိဂ္ဂဟမိဝ၊ အထည်ကိုယ်ရှိသကဲ့သို့။ ကတွာ၊ ၍။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ ရူပယတိ ဟူသောပုဒ်၏အနက်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ဝိတ္ထာရဏံ၊ ချဲ့ခြင်းသည်။
သူစယတီတိ၊ ကား။ အပါကဋံ၊ မထင်ရှားသော။ အတ္တနော၊ ၏။ ဝတ္ထုံ၊ တည်ရာဝတ္ထုကို။ ဂန္ဓဝသေန၊ အနံ့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဣဒံ၊ ဤဝတ္ထုသည်။ သုဂန္ဓံ၊ ကောင်းသောအနံ့ရှိ၏။ ဒုဂ္ဂန္ဓံ၊ မကောင်းသောအနံ့ရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပကာသေတိ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ပဋိစ္ဆန္နံ၊ ဖုံးကွယ်အပ်သော။ ပုပ္ဖါဒိဝတ္ထုံ၊ ပန်းအစရှိသောဝတ္ထုကို။ ဧတ္ထ၊ ဤအရပ်၌။ စမ္ပကာဒိ၊ စကားအစရှိသော။ ပုပ္ဖ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ အမ္ဗဒိ၊ သရက်အစရှိသော။ ဖလံ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပေသုညံ၊ ဂုံးတိုက်ခြင်းကို။ ကရောန္တံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အဇ္ဈောဟရဏဿ၊ စားမျိုခြင်း၏။ ရသဂ္ဂဟဏမူလကတ္တာ၊ အရသာကိုယူခြင်းလျှင် အကြောင်းရင်းရှိ သည်၏ အပြစ်ကြောင့်။ ဇီဝိတဟေတုမှိ၊ အသက်၏အကြောင်းဖြစ်သော။ အာဟာရရသေ၊ ၌။ နိန္နတာယ၊ ညွှတ်ကိုင်းသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ကို။ ဝါ၊ အသက်၏အကြောင်းဖြစ်သော အာဟာရအရသာကို။ အဝှယတိ၊ ခေါ်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိရုတ္တိလက္ခဏေန၊ ဖြင့်။ ဇိဝှါ၊ မည်၏။ ကုစ္ဆိတာနံ၊ စက်ဆုပ်အပ်ကုန်သော။ သာသဝဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ အာယော၊ ဖြစ်ရာတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိသေသန၊ အားဖြင့်။ ကာယော၊ ကာယပသာဒကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့် အထူးပြု၍ဆိုအပ်သနည်းဟူမူကား။) အနုတ္တရိယဟေတုဘာဝံ၊ အနုတ္တရိယ၏ အကြောင်း၏အဖြစ်သို့။ အနာဂစ္ဆန္တေသု၊ မရောက်ကုန်သော။ ကာမရာဂနိဒါနကမ္မဇနိတေသု စ၊ ကာမရာဂလျှင် အကြောင်း ရင်းရှိသောကံသည် ဖြစ်စေအပ်သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ကာမရာဂဿ၊ ၏။ ဝိသေသပစ္စယေသု စ၊ ထူးသောအကြောင်းလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဃာနဇိဝှါကာယေသု၊ တို့တွင်။ ကာယဿ၊ ၏။ ဝိသေသတရသာသဝပစ္စယတ္တာ၊ သာ၍ထူးသောအားဖြင့် သာသဝတရားတို့၏အကြောင်း၏အဖြစ် ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ တေန၊ ထိုကာယပသာဒဖြင့်။ (သေဝန၍ထူးသောအားဖြင့် သာသဝတရားတို့၏အကြောင်း၏အဖြစ် ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ တေန၊ ထိုကာယပသာဒဖြင့်။ (သေဝန္တိ-၌ စပ်) ဖောဋ္ဌဗ္ဗသုခံ၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗကိုမှီ၍ဖြစ်သောသုခကို။ အဿာဒေန္တာ၊ သာယာကုန်သည်ြ ဖစ်၍။ ဝါ၊ ကုန်သော။ သတ္တာ၊ တို့သည်။ မေထုနမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ သေဝန္တိ၊ မှီဝဲကုန်၏။ ဥပ္ပတ္တိဒေသောတိ၊ ကား။ ဥပ္ပတ္တိဒေသောတိ၊ ကား။ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနံ၊ ဖြစ်ရာအရပ်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ကာယိန္ဒြိယဝတ္ထုကာ၊ ကာယိန္ဒြေလျှင်တည်ရာဝတ္ထုရှိကုန်သော။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ ခန္ဓာ၊ ကာယဝိညာဉ် စိတ္တုပ္ပါဒ်ခန္ဓာတို့ကို။ (ဝုတ္တာ-၌ စပ်) ဗလဝကာမာသဝါဒိဟေတုဘာဝတော၊ အားကြီး သော ကာမာသဝစသည်တို့၏ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိသေသေန၊ အားဖြင့်။ သာသဝါတိ၊ သာသဝတရားတို့ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုကာယိန္ဒြေလျှင်တည်ရာရှိသော ကာယဝိညာဉ်စိတ္တုပ္ပါဒ်တည်းဟူသော သာသဝတရားတို့၏။ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနံ၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
မုနာတီတိ၊ ကား။ နာဠိယာ၊ စလယ်တောင်းဖြင့်။ မိနမာနော ဝိယ စ၊ ချင့်ဘိသကဲ့သို့၎င်း။ မဟာတုလာယ၊ ကြီးစွာသောချိန်ဖြင့်။ ဓာရယမာနော ဝိယ စ၊ ချိန်စက်ဘိသကဲ့သို့၎င်း။ အာရမ္မဏံ၊ ကို။ ဝိဇာနာတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဝါ၊ ကား။ မနတေ၊ သိတတ်၏။ (သီမူ၌ မနုတေ-ဟု ရှိ၏။ တနာဒိဂိုဏ်းဖြစ်၍ သင့်၏) ဣတိ၊ ကြောင့်။ မနော၊ မည်၏။ တံတံအာရမ္မဏံ၊ ကို။ ပရိစ္ဆေဒဝသေန၊ ပိုင်းခြားသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဇာနာတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အတ္တနော လက္ခဏံ ဓာရေန္တီတိ၊ ဟူသော ဝစနတ္ထဖြင့်။ (ဥပနေတွာ ဝုတ္တာ-၌ စပ်) ဝိသေသလက္ခဏေန၊ ဖြင့်။ အာယတနသဒ္ဒပရာ၊ အာယတန-သဒ္ဒါနောက်၌ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ နောက်၌အာယတန သဒ္ဒါရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဝတ္တဗ္ဗာ၊ ဟောသင့်ဟောထိုက်ကုန်သော။ ယေ (စက္ခာဒယော)၊ တို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တေ စက္ခာဒယော၊ တို့ကို။ တထာ၊ ထိုဟောသင့် ဟောထိုက်သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတော၊ ထို(စက္ခာယတနအစ မနာယတနအဆုံးရှိသော) တရားတို့မှ။ အညေ၊ ကုန်သော။ မနောဂေါစရဘူတာ၊ စိတ်၏ကျက်စားရာအာရုံဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့ကို။ သာမညလက္ခဏေနေဝ၊ အားဖြင့်သာလျှင်။ ဧကာယတနဘာဝံ၊ တပါးတည်းသော အာယတနအဖြစ်သို့။ ဥပနေတွာ၊ ဆောင်၍။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ ဟိ၊ ထင်စွာပြအံ့။ ဩဠာရိကဝတ္ထာရမ္မဏမနနသင်္ခါတေဟိ၊ ဩဠာရိကရုပ်ဖြစ်သော ဝတ္ထုအာရုံနှင့် သိခြင်းဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ ဝိသယဝိသယီဘာဝေဟိ၊ ဝိသယအဖြစ် ဝိသယီအဖြစ်တို့ဖြင့်။ ပုရိမာနိ၊ ရှေးဖြစ်သော အာယတနတို့သည်။ ပါကဋာနိ၊ ထင်ရှားကုန်သည်။ (ဟောန္တိ)ယထာ၊ ကုန်သကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ အပါကဋာ၊ မထင်ရှားကုန်သော။ အညေ စ၊ (စက္ခာယတနအစ မနာယတနအဆုံးရှိသောတရားတို့မှ) တပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ မနောဂေါစရာ၊ စိတ်၏ကျက်စားရာအာရုံတို့ဥည်။ အတ္တနောသဘာဝံ၊ မိမိ၏သဘောကို။ န ဓာရေန္တိ၊ မဆောင်တတ်ကုန်သည်။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ (ဓာရေန္တိ ဧဝ၊ ဆောင်တတ်ကုန်သည်သာလျှင်တည်း။) ဣတိ၊ သို့။ ဓမ္မသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဣမဿ အတ္ထဿ၊ ကို။ ဒီပနတ္ထော၊ ပြခြင်းအကျိုးရှိ၏။ ဝါ၊ ကား။ သာမညရူပေန၊ သာမညသဘောအားဖြင့်။ ဓာရီယန္တိ အဝဓာရီယန္တိ၊ ပိုင်းခြားမှတ်သားအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဓမ္မာ၊ မည်ကုန်၏။ ဟိ၊ ထင်။ ရူပါဒယော၊ ရူပါရုံစသည်တို့ကို။ စက္ခုဝိညာဏဒီဟိ၊ တို့သည်။ ဝါ၊ တို့ဖြင့်။ အသာဓာရဏတော ဧဝ၊ အားဖြင့်သာလျှင်။ ယထာသကံ သဘာဝတော၊ အကြင် အကြင် မိမိဥစ္စာဖြစ်သော (ဝါ) မိမိ မိမိနှင့်ဆိုင်သော သဘောအားဖြင့်။
၅၁၁။ သေန သေနာတိ၊ ကား။ သကေန သကေန၊ မိမိဥစ္စာ မိမိဥစ္စာဖြစ်သော။ ဥဋ္ဌဟန္တီတိ၊ ကား။ ဥဋ္ဌာနံ၊ ထကြွလုံ့လကို။ ကရောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝါယမန္တီတိ၊ ကား။ ဥဿဟန္တိ၊ အားထုတ်ကုန်၏။ အတ္တနော၊ ၏။ ကိစ္စံ၊ ကို။ ကရောန္တိစ္စေဝ၊ ပြုကုန်၏ဟု၍သာလျှင်။ အတ္ထော၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) စ၊ ဆက်။ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ၊ ၌။ အာယတန-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အာယတန္တိ ဧတ္ထာတိ အာယတနာနီတိ၊ ဟူ၍။ အဓိကရဏတ္ထော၊ အဓိကရဏအနက်ရှိ၏။ [ဏတ္ထ၊ ဤစက္ခုရူပ စသည်တို့၌။ အာယတန္တိ၊ အားထုတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့အားထုတ်ရာဖြစ်သောသတ္တိ ကြောင့်။ တာနိ၊ ထိုစက္ခုရူပ စသည်တို့သည်။ အာယတနာနိ၊ မည်ကုန်၏။] ဒုတိယတတိယေသု၊ အနက်တို့၌။ ကတ္တုအတ္ထော၊ ကတ္တားအနက်ရှိ၏။ တေ စာတိ၊ ကား။ စိတ္တစေတသိကေ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မေ၊ တို့ကို။ ဟိ၊ မှန်။ တေ၊ ထိုစိတ်စေတသိက်တရားတို့သည်။ တံတံဒွါရာရမ္မဏေသု၊ တို့၌။ အယန္တိ ဂစ္ဆန္တိ၊ သွားတတ်ကုန်၏။ (သီမူအလိုအားဖြင့် အာယန္တိ အာဂစ္ဆန္တိ၊ လာတတ်ကုန်၏- အနက်ပေး) ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာယာ၊ အာယတို့မည်ကုန်၏။ ဝိတ္ထာရေန္တီတိ၊ ကား။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ အနုပ္ပန္နတ္တာ၊ မဖြစ်ကုန်သေးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ လီနာနိ အပါကဋာနိ၊ မထင်ရှားသည်တို့ ကို။ ပုဗ္ဗန္တတော၊ (မရှိသေးသော) ရှေးအဖို့မှ။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်၌။ ပတ္ထရေန္တိ၊ ပြန့်တက်စေကုန်၏။ ပါကဋာနိ၊ ထင်ရှားသည်တို့ကို။ ကရောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဥပ္ပါဒေန္တိ၊ ဖြစ်စေကုန်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဣဒဉ္စသံသာရဒုက္ခံ၊ ဤသံသရာဆင်းရဲကိုလည်း။ န နိဝတ္တတီတိ၊ ကား။ အနုပ္ပါဒနိရော-ဓဝသေန၊ မဖြစ်ခြင်းဟူသော ချုပ်ခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ န နိရုဇ္ဈတိ၊ မချုပ်သေး။ အာယတနံ အာယတနန္တိ၊ ဟူသော။ အာမေဍိတဝစနံ၊ အာမေဍိတ်စကားသည်။ ဝါ၊ ဝိစ္ဆာစကားသည်။ အဿာ သမညာယ၊ ထိုအာယတနဟူသောအမည်၏။ စက္ခာဒီသု၊ တို့၌။ နိရုဠှဘာဝဒဿနတ္ထံ၊ တင်အပ်သည်၏အဖြစ်-တက်သည်၏အဖြစ်ကို ပြခြင်းအကျိုးရှိ၏။
၅၁၂။ ဧဝံ၊ သို့။ အာဝယဝဘေဒဝသေန၊ ပုဒ်အစိတ်၏အကွဲအပြား၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ အစိတ်အစိတ်ခွဲသောအားဖြင့်။ အာယတန-သဒ္ဒဿ၊ ၏။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဝတွာ၊ ၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ တတ္ထ၊ ထိုအာယတန-သဒ္ဒါ၌။ ပရိယာယတောပိ၊ အားဖြင့်လည်း။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ အပိစာတိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓိ၊ ၏။ သာဓုဖလဘရိတတာယ စ၊ ချိုမြိန်သောအသီးတို့ဖြင့် ပြည့်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ အပရိဿယတာယ စ၊ ဘေးရန်မရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ မနောရမ္မေ၊ (ငှက်တို့၏) နှလုံး မွေ့လျော်ဖွယ်ဖြစ်သော။
တတ္ထ၊ ထိုအဋ္ဌကထာပါဌ်၌။ နိဝသန္တီတိ၊ ကား။ နိဝသန္တာ ဝိယ၊ နေကုန်ဘိသကဲ့သို့။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ တဒါယတ္တဝုတ္တိတာယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရပ်၌။ သုဝဏ္ဏရတနာဒီနိ၊ ရွှေရတနာ စသည်တို့သည်။ နိဝုတ္ထာနိ ဝိယ၊ နေကုန်ဘိသကဲ့သို့။ အာကိဏ္ဏာနိ၊ ပြွမ်းကုန်သည်ဖြစ်၍။ တိဋ္ဌန္တိ၊ ကုန်၏။ သော ပဒေသော၊ ထိုအရပ်သည်။ တေသံ၊ ထိုရွှေရတနာ စသည်တို့၏။ အာကရော၊ ပြွမ်းရာမည်၏။ ဝါ၊ တည်ရာ-ထွက်ရာမည်၏။ ဧဝံ၊ တူ။ စိတ္တစေတသိကာ၊ တို့သည်။ စက္ခဒီသု၊ စသည်တို့၌။ (နိဝုတ္ထာနိ ဝိယ၊ ကုန်သကဲ့သို့။ အာကိဏ္ဏနိ၊ ဖြစ်၍။ တိဋ္ဌန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေ၊ ထိုစက္ခု စသည်တို့သည်။ တေသံ၊ ထိုစိတ်စေတသိက်တရားတို့၏။ အာကရော၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ စက္ခာဒီသု စ။ပ။အာကရောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တန္နိဿိတတ္တာတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ မနော၊ မနသည်။ မနောဝိညာဏဒီနံ၊ အစရှိကုန်သော။ စိတ္တစေတသိကာနံ၊ တို့၏။ နိဿယပစ္စယော၊ ပစ္စည်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုမန၏။ တေသံ၊ ထိုမနောဝိညာဏ်စသော စိတ်စေတသိက်တရားတို့၏။ ဒွါရဘာဝေါ၊ ဒွါရအဖြစ်ကို။ နိဿယဘာဝေါတိ၊ မှီရာအဖြစ်ဟူ၍။ သဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ အဟုတွာ ဧဝ၊ မရှိကုန်သေးမူ၍သာလျှင်။ ပစ္စယသာမဂ္ဂိဝသေန၊ အကြောင်းတို့၏ ညီညွတ်ကုန်သော။ စိတ္တစေတသိကာ၊ တို့သည်။ ဧကဇ္ဈံ၊ တပေါင်းတည်း။ တတ္ထ၊ ထိုစက္ခုရူပ စသည်တို့၌။ လဗ္ဘမာနာ၊ ရအပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ သမောသရဏ တောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ အနာဂတဒ္ဓေ၊ အနာဂတ်အဓွန့်၌။ ဝါ၊ မဖြစ်သေးမီကာလ၌။ ဝိဇ္ဇမာနတာလေသောပိ၊ ရှိသည်၏အဖြစ်၏ အရိပ်အမြွက်မျှသည်သော်လည်း။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ တေန၊ ကြောင့်။ “အနာဂတေ၊ (မဖြစ်သေးမီကာလဟူသော) အနာဂတ်အဖို့၌။ ပုဉ္ဇော၊ (ဖြစ်မည့်တရားတို့၏) အပေါင်းအစုသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။” ဣတိ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထေဝ ဥပ္ပတ္တိတောတိ၊ ကား။ တေသု စက္ခာဒီသု ဧဝ၊ တို့၌သာလျှင်။ ဥပတ္တိတော၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ဥပ္ပတ္တိယာ၊ ၏။ ပစ္စယဘူတေ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ စက္ခာဒိကေ၊ အစရှိသည်တို့ကို။ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနံ ဝိယ၊ ဖြစ်ရာဌာနကဲ့သို့။ ကတွာ၊ ၍။ ဥပစာရဝသေန၊ ဥပစာ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ တင်စားသည်၏ အစွမ်း အားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ အရူပဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ နိပ္ပရိယာယတော၊ မုချအားဖြင့်။ ဥပ္ပတ္တိဒေသော နာမ၊ ဖြစ်ရာအရပ်မည်သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဝါ၊ ကား။ ယဒဂ္ဂေန၊ အကြင်အဖို့အားဖြင့်။
ယထာဝုတ္တေနတ္ထေနာတိ၊ ကား။ စက္ခတီတိအာဒိနာ စ၊ အစရှိသည်ဖြင့်၎င်း။ အာယတနတော အာယာနံ တနနတောတိအာဒိနာ စ၊ ဖြင့်၎င်း။ နိဝါသဋ္ဌာနန္တိအာဒိနာ စ၊ ဖြင့်၎င်း။ ဝုတ္တပ္ပကာရေန၊ ရှိသော။ အတ္ထေန၊ ကြောင့်။ ဓမ္မာယတနပရိယာပန္နာနံ၊ ဓမ္မာယတန၌ အကျုံးဝင်ကုန်သော။ ဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဗဟုဘာဝတောစ၊ များသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ယေဘုယျေန၊ များသောအားဖြင့်။ တေ၊ ထိုဓမ္မာယတန၌ အကျိုးဝင်ကုန်သောတရားတို့သည်။ ဗဟူ ဧဝ၊ များစွာတို့သည်သာလျှင်။ ဟုတွာ၊ ၌ အကျိုးဝင်ကုန်သောတရားတို့သည်။ ဗဟူ ဧဝ၊ များစွာတို့သည်သာလျှင်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ကိစ္စကရာ၊ ကိစ္စကို ပြုတတ်ကုန်၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့သောအကြောင်းကြောင့်၎င်း။ ဓမ္မာ စတေ အာယတနာဉ္စာတိ၊ ဟူ၍။ ဗဟုဝစနနိဒ္ဒေသော၊ ပြခြင်းကို။ (ကတော၊ ၏။)
၅၁၃။ တထာ တထာ၊ ထိုထိုအခြင်းအရာအားဖြင့်။ လက္ခိတဗ္ဗတော၊ မှတ်အပ်သောကြောင့်။ (လက္ခဏံ၊ မည်၏။) ဝါ၊ ကား။ ဧတေန၊ ဤတရားသဘောဖြင့်။ လက္ခီယတိ၊ မှတ်အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ မှတ်ကြောင်းဖြစ်သောကြောင့်။ လက္ခဏံ၊ မည်၏။ သဘာဝေါ၊ သဘောတရားကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။)
တာဝဘာဝတောတိ၊ ကား။ တတ္တကတော၊ ထိုမျှရှိသောအားဖြင့်။ တေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ အနူနာဓိကဘာဝံ၊ မယုတ်မလွန်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ ဒွါဒသာယတနဝိနိမုတ္တဿ၊ ၁၂-ပါးသော အာယတနတို့မှလွှတ်သော။ ကဿစိ၊ တစုံတခုသော။ ဓမ္မဿ၊ ၏။ အဘာဝါ၊ ကြောင့်။ အဓိကဘာဝတော၊ လွန်သည်၏အဖြစ်အားဖြင့်။ စောဒနာ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ပန၊ စောဒနာရှိသည်ကို ဆိုဦးအံ့။ သလက္ခဏဓာရဏံ၊ မိမိလက္ခဏာကို ဆောင်ခြင်းသည်။ သဗ္ဗေသံ၊ အလုံးစုံသောတရားတို့၏။ သာမညလက္ခဏံ၊ ဏာတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဦနစောဒနာ၊ အယုတ် (ယုတ်လျော့သော) အားဖြင့် စောဒနာခြင်းသည်။ သမ္ဘဝတိ၊ ဖြစ်သင့်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုဦနစောဒနာကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ စက္ခာဒယောပိ ဟီတိအာဒိ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ၏။ ဘဝင်္ဂမနသင်္ခါတောတိ၊ ကား။ ဒွိက္ခတ္တုံ၊ နှစ်ကြိမ်။ စလိတွာ၊ လှုပ်ရှား၍။ ပဝတ္တဘဝင်္ဂမနသင်္ခါတော၊ ဖြစ်သောဘဝင်စိတ်ဟုဆိုအပ်သော။ စလနဝသေန၊ လှုပ်ရှားသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဘဝင်္ဂပ္ပဝတ္တိယာ၊ ဘဝင်၏ဖြစ်ခြင်းသည်။ သတိ ဧဝ၊ ရှိသော်သာလျှင်။ အာဝဇ္ဇနုပ္ပတ္တိ၊ အာဝဇ္ဇန်း၏ဖြစ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အညထာ၊ တပါးသောအပြားအားဖြင့်။ (သီမူနှင့်အညီပင်၊ အာဝဇ္ဇနုပ္ပတ္တိ၊ သည်။) န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာဝဇ္ဇနဿာပိ၊ ၏လည်း။ ကာရဏဘူတံ၊ ဖြစ်၍ဖြစ်၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ အဝင်္ဂမနသင်္ခါတော မနာယတနေကဒေသောဝ ဥပ္ပတ္တိဒွါရန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အသာဓာရဏန္တိ၊ ကား။ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ၊ အစရှိသည်တို့အား။ အသာဓာရဏံ၊ မဆက်ဆံသော။ (ပဉ္စဝိညာဏ်တို့၏ အာရုံမဖြစ်သော ဓမ္မယတန-ဟုဆိုလို၏။ ဗျဝစ္ဆေဒက မဟုတ်၊ ဘူတကထန သာတည်း။) စက္ခာဒီနံ၊ တို့၏။ (ဘာဝသမ္ဗန်) အသာဓာရဏဘာဝေ၊ အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ဒွါရဘာဝေန၊ ပဉ္စဒွါရ၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ ပဉ္စဒွါရဟူသော ပဉ္စာယတန၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဂဟိတတ္တာ၊ ယူအပ်ပြီးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဓမ္မာယတနေန၊ ဖြင့်။ အဂ္ဂဟဏံ၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဒွါရာရမ္မဏဘာဝေဟိ၊ အဖြစ်တို့ဖြင့်။ အသာဓာရဏတံ၊ အဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အသာဓာရဏန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၅၁၄။ ယေဘုယျသဟုပ္ပတ္တိအာဒီဟိ၊ အများအားဖြင့် တပေါင်းတည်းဖြစ်ခြင်း စသည်တို့ဖြင့်။ ဥပ္ပတ္တိက္ကမာဒီသု၊ ဖြစ်စဉ်စသည်တို့၌။ အယုတ္တိ၊ မသင့်ခြင်းကို။ ယောဇေတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ ယေဘုယျေန၊ ဖြင့်။ စက္ခာယတနာဒီနိ၊ တို့သည်။ ကဿစိ၊ အချို့ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ကဒါစိ၊ ၌။ ဧကတော၊ တည်း။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ တထာ ဟိ၊ ထိုစကားမှန်၏။ “ကာမဓာတုယာ၊ ဓာတ်၌။ ဥပပတ္တိက္ခဏေ၊ ပဋိသန္ဓေခဏ၌။ ကဿစိ၊ အား။ ဧကာဒသ၊ ကုန်သော။ အာယတနာနိ၊ တို့သည်။ ပါတုဘဝန္တိ၊ ကုန်၏။” ဣတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ (ဝိဘင်းပါဠိ ၄၂၆-၌) ဟောအပ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အာယတနာနံ၊ တို့၏။ ဥပ္ပတ္တက္ကမော၊ ဖြစ်စဉ်သည်။ တာဝ၊ စွာ။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ ကုသလာ-ဗျာကတာနံ၊ တို့၏။ အပ္ပဟာတဗ္ဗတော၊ မပယ်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပဟာနက္ကမော၊ ပယ်စဉ်သည်။ န (ယုဇ္ဇတိ)၊ မသင့်။ အကုသလာနံ စ၊ တို့၏၎င်း။ ဧကစ္စအဗျာကတာနဉ္စ၊ အချို့သောအဗျာကတတို့၏၎င်း။ အပ္ပဋိ-ပဇ္ဇနီယတော၊ မကျင့်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပဋိပတ္တိက္ကမော၊ ကျင့်စဉ်သည်။ န၊ မသင့်။
တတော ဃာနာယတနာဒီနီတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ဗဟူပကာရတ္တာဘာဝေန၊ ကျေးဇူးများသည်၏ အဖြစ်မရှိခြင်းကြောင့်။ စက္ခုသောတေဟိ၊ တို့ထက်။ ပုရိမတရံ၊ စွာ။ အဒေသေတဗ္ဗာနိ၊ မဟောသင့် မဟောထိုက်သော အာယတနတို့ကို။ သဟ ဝတ္တုံ၊ တပေါင်းတည်း ဟောခြင်းငှါ။ အသက္ကုဏေယျတ္တာ၊ မစွမ်းနိုင်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဧကေန၊ တခုသော။ ကမေန၊ အစဉ်ဖြင့်။ ဒေသေတဗ္ဗနိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဃာနာဒိက္ကမေန၊ ဖြင့်။ ဒေသိတာနိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဟိ၊ အကြောင်းကား။ အညထာပိ၊ တပါးသော အပြားအားဖြင့်လည်း။ ဒေသိတေသု၊ ကုန်လတ်သော်။ စောဒေတုံ၊ ငှါ။ န သက္ကာ၊ မစွမ်းနိုင်သည်။ န၊ မဟုတ်။ သက္ကာ ဧဝ၊ သည်သာလျှင်တည်း။ ဗောဓေတဗ္ဗာနိ၊ သိစေသင့် သိစေထိုက်သောတရားတို့ကို။ န ဒေသေတုံ စ၊ ငှါလည်း။ န သက္ကာ၊ နိုင်။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။ ဝါ၊ (အဋ္ဌကထာ၌ မဆိုအပ်သေးသော) တနည်းကား။ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏတ္တာ၊ ပစ္စုပ္ပန်လျှင် အာရုံရှိကုန်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အာရမ္မဏတော၊ အားဖြင့်။ သုပါကဋာနိ၊ အလွန်ထင်ရှားကုန်သော။ စက္ခဒီနိ၊ တို့ကို။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။ (ဤ ဣတိ-ပိုဟန်ရှိ၏) မနာယတနံ ပန၊ သည်ကား။ ကိဉ္စိ၊ အချို့သော မနာယတနသည်။ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏံ၊ အာရုံရှိ၏။ပ။ ကိဉ္စိ၊ သည်။ ယာဝနဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏံ၊ နဝတ္တဗ္ဗတရားတိုင်အောင် အာရုံရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပစ္ဆာ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏေသုပိ၊ ပစ္စပ္ပန်လျှင် အာရုံရှိသော ၅-ပါးသော အာယတနတို့တွင်လည်း။ ဥပါဒါရူပါရမ္မဏံ၊ ဘူတရုပ်လျှင် အာရုံရှိကုန်သော။ စတ္တာရိ၊ ထိုမှနောက်၌။ ဘူတရူပါရမ္မဏံ၊ ဘူတရုပ်လျှင် အာရုံရှိသော ကာယာယတနကို။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။) ဥပါဒါရူပါရမ္မဏေသုပိ၊ တို့တွင်လည်း။ ဒူရတရေ စ၊ သာ၍ဝေးသောအရပ်၌၎င်း။ ဒူရေ စ၊ ဝေးသော အရပ်၌၎င်း။ သီဃတရံ စ၊ သာ၍လျင်စွာ၎င်း။ သီဃံ စ၊ လျင်စွာ၎င်း။ အာရမ္မဏသမ္ပဋိစ္ဆနဒီပနတ္ထံ၊ အာရုံကို ခံယူခြင်းကိုပြခြင်းအကျိုးငှါ။ စက္ခာဒီနံ၊ တို့၏။ ဒေသနာက္ကမော၊ ကို။ (ကတော၊ ၏။) ဟိ၊ ချဲက။ စက္ခုသောတဒွယံ၊ စက္ခုသောတ နှစ်ခုအပေါင်းသည်။ ဒူရဂေါစရံ၊ ဝေးသောကျက်စားရာအာရုံရှိ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတြာပိ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်လည်း။ စက္ခု၊ သည်။ ဒူရတရဂေါစရံ၊ သာ၍ဝေးသော ကျက်စားရာအာရုံရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗပဌမံ၊ အလုံးစုံတို့၏ ရှေးဦးစွာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဒူရတရေ၊ သာလွန်၍ဝေးသောအရပ်၌။ နဒီသောတံ၊ မြစ်ရေအယဉ်ကို။ ပဿန္တေပိ၊ မြင်သော်လည်း။ တဿ၊ ထိုမြစ်ရေအယဉ်၏။ သောတပဋိဃာတသဒ္ဒံ၊ ရေအယဉ်၏ တိုက်ခိုက်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သောအသံကို။ န သုဏာတိ၊ မကြားနိုင်။ ဃာနဇိဝှါသုပိ၊ တို့တွင်လည်း။ ဃာနံ၊ သည်။ သီဃတရဝုတ္တိ၊ သာ၍လျင်သော ဖြစ်ခြင်းရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ပုရတော၊ ရှေ့၌။ ဌပိတမတ္တဿပိ၊ ထားအပ်ကာမျှသော်လည်း။ ဝါ၊ ထားအပ်ကာမျှလည်းဖြစ်သော။ ဘောဇနဿ၊ ၏။ ဂန္ဓော၊ ကို။ ဂယှတိ၊ ၏။ (တသ္မာ၊ ကြောင့်တည်း။) ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ဝါ၊ ကား။ ယထာဌာနံ၊ တည်ရာဌာနအားလျော်စွာ။ တေသံ၊ ထိုစက္ခာယတန စသည်တို့၏။ ဒေသနာက္ကမော၊ ကို။ (ကတော၊ ၏။) ဟိ၊ ချဲ့။ ဣမသ္မိံ သရီရေ၊ ၌။ သဗ္ဗုပရိ၊ အလုံးစုံ တို့၏ အထက်၌၌။ စက္ခုဿ၊ ၏။ အဓိဋ္ဌာနံ၊ တည်ရာအရပ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တဿ၊ ထိုစက္ခု၏။ အဓော၊ အောက်၌။ သောတဿ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုသောတ၏။ အဓော၊ အောက်၌။ ဃာနဿ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုဃာန၏။ အဓော၊ အောက်၌။ ဇိဝှါယ၊ လျှာ၏။ (အဓိဋ္ဌာနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ယေဘုယျေန၊ အားဖြင့်။ ကာယဿ၊ ၏။ တထာ၊ တူ။ (အဓော၊ ၌။ အဓိဋ္ဌာနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) မနော ပန၊ ကိုကား။ အရူပိဘာဝတော၊ နာမ်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သဗ္ဗပစ္ဆာ၊ အလုံးစုံတို့၏နောက်၌။ ဝုတ္တော၊ ၏။ တံတံဂေါစရတ္တာ၊ ထိုထိုစက္ခာယတနစသည်၏ ကျက်စားရာ၏အဖြစ်ကြောင့်။ တဿ တဿ၊ ထိုထိုစက္ခာယတနစသည်၏။ အနန္တရံ၊ အခြားမဲ့၌။ ဗာဟိရာယတနာနိ၊ တို့ကို။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အယံ အတ္ထော၊ ကို။ ဝုတ္တောဝ၊ အဋ္ဌကထာ၌ ဆိုအပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့လည်း။ ဣမေသံ၊ ဤအာယတနတို့၏။ ကမော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဧတဿ၊ ဤမနာယတနအား။ ဂေါစရော၊ ကျက်စားရာဖြစ်သော။ ဝိသယော၊ အာရုံသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဂေါစရဝိသယော၊ မည်၏။ မနော၊ စိတ်ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) ကဿ၊ အဘယ်တရား၏။ ဂေါစရော၊ သည်။ ဧတဿ၊ ဤမန၏။ ဝိသယော၊ သည်။ (ဟောတိ) ပန၊ ဖြစ်ပါသနည်း။ ပဉ္စန္နမ္ပိ၊ ကုန်သော။ စက္ခာဒီနံ၊ တို့၏။ (ဂေါစရာ၊ သည်။ ဧတဿ၊ ဤမန၏။ ဝိသယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဝိညာဏပ္ပတ္တိကာရဏဝဝတ္ထာနတောတိ၊ ကား။ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ၊ တို့၏။ ဥပ္ပတ္တိကာရဏঀ၊ ဖြစ်ခြင်း၏အကြောင်း၏။ ဝါ၊ ဖြစ်ကြောင်း၏။ ဝဝတ္ထိတဘာဝတော၊ ပိုင်းခြားမှတ်သားအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ အသီးအခြား မရောမယှက်တည်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သဝိဘတ္တိဘာဝတော၊ ဝေဘန်ခြင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ စက္ခဒိအနန္တရံ၊ စက္ခုစသည်၏အခြားမဲ့၌။ ရူပါဒိဝစနဿ စ၊ ရူပါယတန စသည်ကို ဟောခြင်း၏လည်း။ ကာရဏံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
၅၁၅။ သင်္ဂဟိတတ္တာတိ၊ ကား။ ဂဏနသင်္ဂဟဝသေန၊ ရေတွက်ခြင်းဟူသော သိမ်းယူခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သင်္ဂဟိတတတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဇာတိဝသေနာတိ၊ ကား။ စက္ခုဘာဝသမာနတာဝသေန၊ စက္ခုအဖြစ်ဟူသော တူသည်၏အဖြစ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပစ္စယဘေဒေါ၊ ဟူသည်။ ကမ္မဒိဘေဒေါ၊ ကံစသည့်တို့၏ အပြားတည်း။
၅၁၆။ အနာဂမနတော အနိဂ္ဂမနတောတိ၊ ဟူ၍။ သင်္ခေပေန၊ အားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဝိဝရိတုံ၊ ငှါ။ န ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပုဗ္ဗန္တာပရန္တေသု၊ ရှေ့အဖို့ နောက်အဖို့တို့၌။ အဝိဇ္ဇမာနသရူပတ္တာ၊ ထင်ရှားမရှိသော သရုပ်အထည်ကိုယ်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဥဒယတော၊ ဖြစ်သည်မှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ကုတောစိ၊ တစုံတခုသောအရပ်မှ။ နာဂစ္ဆန္တိ၊ လာကြသည်မဟုတ်ကုန်။ ဝယတော၊ ပျက်သည်မှ။ ဥဒ္ဓံ စ၊ နောက်ကာလ၌လည်း။ ကတ္ထစိ၊ တစုံတခုသောအရပ်သို့။ န ဂစ္ဆန္တိ၊ သွားကြသည်မဟုတ်ကုန်။ ဝိဇ္ဇမာနက္ခဏေပိ၊ ထင်ရှားရှိဆဲ ခဏ၌လည်း။ ဣတ္တရကာလတာယ၊ တိုတောင်းသော ကာလရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အနိစ္စာ၊ မမြဲကုန်။ ဒုက္ခာ၊ ဆင်းရဲတို့တည်း။ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ၊ ပြောင်းလဲဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောရှိကုန်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အထခေါတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ သပရိပ္ဖန္ဒကိရိယာဝသေန၊ လှုပ်ရှားခြင်းရှိသောပြုခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဤဟနံ၊ အားထုတ်ခြင်းသည်။ ဤဟာ၊ ဤဟာမည်၏။ စိန္တနဝသေန၊ ကြံသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဗျာပါရနံ၊ ကြောင့်ကြစိုက်ခြင်းသည်။ ဗျာပါရော၊ မည်၏။ တတ္ထ၊ ထိုဤဟာ,ဗျာပါရနှစ်ပါးတို့တွင်။ ဗျာပါရံ၊ ကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ “န ဟိ စက္ခုရူပါဒီနံ ဧဝံ ဟောဘီ” တိ။ ဤဟံဒေဿန္တေ န စ တာနီတိအာဒိ၊ ကို။ (အာဟ၊ ၏။) ပန၊ ဆက်။ ဥဘယမ္ပိ၊ နှစ်ပါးစုံသည်လည်း။ ဣဟာ စ၊ အားထုတ်ခြင်းသည်၎င်း။ ဗျာပါရော စ၊ ကြောင့်ကြစိုက်ခြင်းသည်၎င်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပ္ပဋိပါဋိဝစနံ၊ အစဉ်မဟုတ်သောအားဖြင့် ဆိုခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဓမ္မတာဝါတိ၊ ကား။ သဘာဝေါ ဧဝ၊ သာလျှင်တည်း။ (ဓမ္မော ဧဝ ဓမ္မတာ-ဟု ဝစနတ္ထပြုရာ၏။ ဖြစ်မြဲသဘော-ဟု ဆိုလို၏) ဝါ၊ ကား။ ကာရဏသမတ္ထတာ၊ အကြောင်းဖြစ်၍ ဖြစ်သော စွမ်းနိုင်သည်၏အဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သော။ ဝါ၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်ဟုဆိုအပ်သော။ (ဒွါရာဒိဘာဝေါ-၌ ဝိသေသနဝိသေယျ စပ်၊ ကာရဏသမတ္ထတာတိ ကာရဏဘူတာ သမတ္ထတာ ပစ္စယဘာဝေါ။ အနုဋီ ၂-၄၁။) ဤဟာ ဗျာပါရရဟိတာနံ၊ ဤဟာ,ဗျာပါရမှ ကင်းကုန်သော အာယတနတို့၏။ ဒွါရာဒိဘာဝေါ၊ ဒွါရစသည် အဖြစ်သည်။ ဝါ၊ ဒွါရ ဝတ္ထု အာရုံ၏အဖြစ်သည်။ ဓမ္မတာ၊ မည်၏။ စ၊ ဆက်။ ဣမသ္မိံအတ္ထေ၊ ဤဒုတိယ ဝိကပ်အနက်၌။ ယန္တိဧတဿ၊ ယံ-ဟူသော ဤပုဒ်၏။ ယသ္မာတိအတ္ထော၊ ယသ္မာဟူသောအနက်ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) ပုရိမသ္မိံ(အတ္ထေ)၊ ရှေးဝိကပ်အနက်၌။ ယံ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ သမ္ဘဝနဝိသေသနံ၊ သမ္ဘဝနကြိယာ၏ ဝိသေသနတည်း။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ (ခေါ-ကားအနက်ထူးမရှိ) သုညော ဂါမောတိ ဧတံ၊ လူဆိတ်သုဉ်းသော ရွာဟူသော ဤအမည်သည်။ ဝါ၊ ရွာပျက်ကုန်းဟူသော ဤအမည်သည်။ ဆန္နံ၊ ကုန်သော။ အဇ္ဈတ္တိကာနံ အာယတနာနံ၊ တို့၏။ အဓိဝစနံ၊ အမည်တည်း။ ဣတိ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ သုညဂါမော ဝိယ၊ ကဲ့သို့။
ဣတိ၊ သည်ကား။ အာယတနာနံ၊ တို့၏။ ဝိတ္ထာရကထာမုခဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
ဓာတုဝိတ္ထာရကထာဝဏ္ဏနာ
၅၁၇။ စက္ခုဿ ဝိညာဏန္တိ၊ ကား။ ကာရဏဘူတဿ၊ ဝိသေသအကြောင်းဖြစ်သော။ ဝါ၊ အသာဓာရဏအကြောင်း အတိသယအကြောင်းဖြစ်သော။ စက္ခုဿ၊ စက္ခု၏။ ဝါ၊ မျက်စိ၏။ ဝိညာဏံ၊ ဝိညာဏ်တည်း။ ဝါ၊ မြင်သိသော စိတ်တည်း။ ရူပါလောကမနသိကာရာဒယောပိ၊ ရူပါရုံအလင်း နှလုံး သွင်းမှုအစရှိသည်တို့သည်လည်း။ တဿ ဝိညာဏဿ၊ ထိုစက္ခုဝိညာဏ်၏။ ကာရဏံ၊ အကြောင်း သည်။ (သီမူနှင့်အညီ ဧကဝုစ်သာ သင့်သည်) ကာမံ (ဟောန္တိ)၊ ကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ တေ၊ ထိုရူပ အာလောက မနသိကာရ အစရှိသည်တို့သည်။ သာဓာရဏကာရဏံ၊ ဆက်ဆံသော အကြောင်းတည်း။ စက္ခု၊ သည်။ အသာဓာရဏံ၊ မဆက်ဆံသောအကြောင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အသာဓာရဏကာရဏေန၊ ဖြင့်။ အယံ နိဒ္ဒေသော၊ (စက္ခုဿ ဝိညာဏံ-ဟူသော) ဤနိဒ္ဒေသကို။ (ကတော၊ ၏။) ကော ဝိယ၊ ကား။ ဘေရိသဒ္ဒေါ၊ စည်ကြီးသံ။ ယဝင်္ကုရော၊ မယောညွန့်။ ဝါ၊ မယောညှောက်-ဂျုံညှောက်။ ဣတိ ယထာ၊ ဤဝေါဟာရတို့ကဲ့သို့တည်း။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ သည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ မှန်၏။ စက္ခု၊ သည်။ ပုဂလန္တရာသာဓာရဏံ စ၊ ပုဂ္ဂိုလ်တပါးနှင့် မဆက်ဆံသည်၎င်း။ နီလာဒိသဗ္ဗရူပသာဓာရဏဉ္စ၊ အညိုစသော အလုံးစုံသော ရူပါရုံတို့နှင့် ဆက်ဆံသည်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ (တံ၊ ထိုစက္ခုကို။) သာမိဘာဝေန၊ သာမိအဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ သမ္ဗန်၏အဖြစ်ဖြင့်။ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ၊ ၏။
ဝိဒဟတီတိ၊ ကား။ ဧဝံ ဧဝဉ္စ၊ ဤသို့ဤသို့လည်း။ ဝါ၊ ဤသို့ဤသို့သော အပြားအားဖြင့် လည်း။ တယာ၊ သင်သည်။ ပဝတ္တိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဝါ၊ ဖြစ်သင့်၏။ ဝါ၊ ဖြစ်လေလော့။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိနိယုဉ္ဇမာနံ ဝိယ၊ တိုက်တွန်းဘိသကဲ့သို့။ ဥပ္ပါဒေတိ၊ ဖြစ်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဝိဒဟတီတိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ဥပသဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ ဝိသိဋ္ဌော၊ အထူးပြုအပ်သော။ ဝါ၊ ထူးခြားသော။ ဓာတွတ္ထော ဧဝ၊ ဓာတ်၏အနက်ကိုသာလျှင်။ ဒိပိယတိ၊ ပြအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပသဂ္ဂေန၊ နှင့်။ ဝိနာပိ၊ ကင်း္စလည်း။ ဓာတူတိ ဧသ-သဒ္ဒေါ၊ ဓာတု-ဟူသော ဤသဒ္ဒါသည်။ တမတ္ထံ၊ ထိုအနက်ကို။ ဝဒတိ၊ ဟောတတ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ကတ္တုကမ္မဘာဝကရဏာ-ဓိကရဏေသု၊ ကတ္တား ကံ ဘော ကရိုဏ်း အဓိကရဏ အနက်တို့၌။ ဓာတုသဒ္ဒသိဒ္ဓိ၊ ဓာတု-သဒ္ဒါ၏ ပြီးခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဉ္စာပိ၊ ကုန်သော။ တေ အတ္ထာ၊ ထိုအနက်တို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ လောကုတ္တရာ ဓာတုယော၊ လောကုတ္တရာဓာတ်တို့သည်။ သံသာရဒုက္ခံ၊ ကို။ န ဝိဒဟန္တိ၊ မစီရင်တတ်ကုန်။ အညဒတ္ထု၊ စင်စစ်။ ဝိဓိသေန္တိ၊ ဖျက်ဆီးတတ်ကုန်၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်း၍။ ဝါ၊ ဤသို့သောအကြောင်းကြောင့်။ လောကိယာတိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ဝိသေသိတံ၊ အထူးပြုအပ်၏။ ဝဝတ္ထိတာတိ၊ ကား။ အဝတ္ထိတာ၊ တည်ကုန်၏။ (သီမူ၌ အဝဋ္ဌိတာ-ဟု ရှိ၏) ဝါ၊ ကား။ အညမညံ၊ ချင်း။ အသံကိဏ္ဏာ၊ မရောနှောကုန်။ သုဝဏ္ဏရဇတာဒိဓာတုယော၊ ရွှေငွေအစရှိသော ဓာတ်တို့ဟူသည်။ သုဝဏ္ဏာဒီနံ၊ တို့၏။ ဗီဇဘူတာ၊ မျိုးစေ့ဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ သေလာဒယော၊ ကျောက်အစရှိသည်တို့တည်း။ ယထာသမ္ဘဝန္တိဧတ္ထ၊ ပုဒ်၌။ ကေစိ၊ တို့သည်။ လောကိယလောကုတ္တရာသု၊ ကုန်သော။ ဓာတူတသု၊ တို့၌။ ယော ယော အတ္ထော၊ အကြင်အကြင် အနက်သည်။ သမ္ဘဝတိ၊ ၏။ တဒနုရူပံ၊ ထိုအနက်အားလျော်စွာ။ ဣတိအတ္ထံ၊ ဤသို့သောအနက်ကို။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုကေစိဆရာတို့၏စကားသည်။ အယုတ္တံ၊ မသင့်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) လောကိယာ ဟိ ဓာတုယောတိ၊ ဟူ၍။ ဝိသေသေတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ စ၊ စင်စစ်သော်ကား။ အတ္ထဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဧတံ ယထာသမ္ဘဝဂ္ဂဟဏံ၊ သဒ္ဒါကို။ ကတံ၊ ၏။
၅၁၈။ အတ္တနော သဘာဝံ ဓာရေန္တီတိ ဓာတုယောတိ ဧတ္ထာပိ၊ ဤဝစနတ္ထ၌လည်း။ ဓာတိ၊ ဆောင်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဓာတု၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပဒသိဒ္ဓိ၊ ပုဒ်၏ပြီးခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား) ဓာသဒ္ဒေါ၊ ဓာ-ဓာတ်သည်။ ဓာရဏတ္ထော၊ ဆောင်ခြင်းအနက်ရှိ၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်းခြင်း ယူဆခြင်းကို ပြုခြင်းကြောင့်တည်း။ စ၊ ဆက်။ အယံ၊ ဤဓာရေန္တိ-ဟူသော ဝစနတ္ထသည်။ ကတ္တုအတ္ထောပိ၊ ကတ္တားအနက်ရှိငြားသော်လည်း။ ဝိဓာနဓာရဏတ္ထာနံ၊ စီရင်ခြင်းနှင့် ဆောင်ခြင်းအနက်တို့၏။ ဘိန္နသဘာဝတ္တာ၊ ကွဲပြားသော သဘောရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပုရိမေန၊ ဝိဒဟတိ-ဟူသော ရှေးဝစနတ္ထနှင့်။ အသဒိသော၊ မတူပေ။ စ၊ ဆက်။ နိဿတ္တသဘာဝမတ္တဓာရဏံ၊ သတ္တဝါမဟုတ်သော သဘောမျှကို ဆောင်ခြင်းသည်။ ဓာတုသဒ္ဒဿ၊ ၏။ ပဓာနော၊ ပြဓာန်းသော။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဓာတုယော ဝိယ ဓာတုယောတိ ဧတ္ထ၊ ဤဝစနတ္ထ၌။ ကေသရိမှိ၊ လည်ဆံမွှေးရှိသော ကေသရခြင်္သေ့၌။ (ကေသရ-လည်ဆံမွှေးဟော၊ ၎င်းနောင် အဿတ္ထိအနက်၌ ဤပစ္စည်းဖြင့် ကေသရီ-ဟုပြီးသည်) နိရုဠှော၊ ထင်သော။ သီဟသဒ္ဒေါ၊ ကို။ ပုရိသေ၊ ရဲရင့်သောယောက်ျား၌။ ဥပစာရိတော ဝိယ၊ တင်စား၍ ခေါ်အပ်သကဲ့သို့။ သေလာဝယဝေသု၊ တောင်၏အစိတ်တို့၌။ နိရုဠှော၊ သော။ ဓာတု-သဒ္ဒေါ၊ ကို။ စက္ခာဒီသု၊ တို့၌။ ဥပစာရိတော၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ညာဏဉ္စ၊ ဉာဏ်၎င်း။ ဉေယျဉ္စ၊ သိအပ်သောတရား ၎င်း။ ဉာဏဉေယျာနိ၊ ဉာဏ်နှင့်သိအပ်သောတရားတို့။ တေသံ၊ ထိုဉာဏ်နှင့် ဉေယျတရားတို့၏။ အဝယဝါ၊ အစိတ်ဖြစ်ကုန်သော။ တပ္ပဘေဒဘူတာ၊ ထိုဉာဏဏ်နှင့် ဉေယျတရားတို့တို့၏ အထူး အပြား ဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ ဓာတုယော၊ တို့သည်။ ဉာဏဉေယျာဝယဝါ၊ မည်ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုတပ္ပဘေဒဘူတာ-ဟူသောစကားရပ်၌။ ဉာဏပ္ပဘေဒေါ၊ ဉာဏ်၏အထူးအပြားသည်။ ဓမ္မဓာတုဧကဒေသော၊ ဓမ္မဓာတ်၏ တစိတ်ပေတည်း။ ဉေယျပ္ပဘေဒေါ၊ သည်။ အဋ္ဌာရသာပိ၊ တဆယ့်ရှစ်ပါးသော ဓာတ်တို့သည်လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။ ပကတိကတ္တားငဲ့သည်) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဓာတုယော၊ တို့သည်။ ဉာဏဉေယျော၊ မည်၏။ ဝိပရီတဂ္ဂါဟကေဟိ၊ ဖောက်ပြန်စွာယူတတ်ကုန်သော။ ဒိဋ္ဌိအာဒီဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဉေယျော၊ သိအပ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ စက္ခာဒယော၊ တို့သည်။ တဿ ဉာဏဉေယျဿ၊ ၏။ အဝယဝါ၊ အစိတ်တို့တည်း။ ဝိသဘာဂ-လက္ခဏာဝယဝေသု၊ သဘောမတူသော လက္ခဏာရှိသော အစိတ်အပိုင်းဖြစ်ကုန်သော။ ရသာဒီသု၊ ရသအစရှိသည်တို့၌။ နိရဠှော၊ သော။ ဓာတု-သဒ္ဒေါ၊ ကို။ တာဒိသေသု၊ ကုန်သော။ အညာဝယဝေသု၊ တပါးသော အစိတ်အပိုင်းဖြစ်ကုန်သော။ စက္ခာဒီသု၊ တို့၌။ ဥပစာရိတော၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ရသာဒီသု ဝိယ၊ တို့၌ကဲ့သို့။ စက္ခာဒီသုပိ၊ စသည်တို့၌လည်း။ နိရုဠှော ဧဝ၊ ထင်သည်သာလျှင်တည်း။ နိဇ္ဇီဝမတ္တေဿတံ အဓိဝစနန္တိ ဧတေန၊ ပါဌ်ဖြင့်။ နိဇ္ဇီဝမတ္တပဒတ္ထေ၊ တ္တ-ပုဒ်၏အနက်၌။ ဓာတုသဒ္ဒဿ၊ ၏။ နိရုဠှတံ၊ ထင်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဧတဿ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဆ၊ ကုန်သော။ ဓာတုယော၊ တို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဆဓာတုရော၊ မည်၏။ ယော ဓမ္မသမုဒါယော၊ အကြင်တရားအပေါင်းကို။ လောကေ၊ ၌။ ပုရိသောတိ၊ ယောက်ျားဟူ၍။ ဝါ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ သော၊ ထိုတရားအပေါင်းသည်။ ဝါ၊ တရားအပေါင်းဖြစ်သောယောက်ျားသည်။ ဆဓာတုရော၊ ခြောက်ပါးသောဓာတ်ရှိ၏။ ဆန္နံ၊ ကုန်သော။ ပထဝီအာဒီနံ၊ အစရှိကုန်သော။ နိဇ္ဇီဝမတ္တာနံ၊ ဇီဝမဟုတ်သောအရာမျှဖြစ်ကုန်သော။ သဘာဝါနံ၊ တို့၏။ သမုဒါယမတ္တော၊ အပေါင်းမျှသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဧတ္ထ၊ ဤတရားအပေါင်း၌။ ဇီဝေါ ဝါ၊ (အသက်ကောင်) ဇီဝသည်၎င်း။ ပုရိသော ဝါ၊ ပုဂ္ဂိုလ်သည်၎င်း။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
၅၁၉။ စက္ခာဒီနံ၊ တို့၏။ ကမော၊ အစဉ်ကို။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝုတ္တော၊ ပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤဓာတုဝိတ္ထာရကထာ၌။ ဧကေကသ္မိံ တိကေ၊ တခုတခုသောတိက်၌။ တိဏ္ဏံ၊ ကုန်သော။ ဓာတူနံ၊ တို့၏။ ကမံ၊ ကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဟေတုဖလာနုပုဗ္ဗဝဝတ္ထာနဝသေနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟေတုဖလာနံ၊ အကြောင်းနှင့်အကျိုးတို့ကို။ အနုပုဗ္ဗဝဝတ္ထာနံ၊ အစဉ်အတိုင်းပိုင်းခြားခြင်းသည်။ ဝါ၊ အတိုင်းအသီးအသီးချထားခြင်းသည်။ ဟေတုဖလဘာဝေါဧဝ၊ တို့၏ဖြစ်ကြောင်းသာလျှင်တည်း။ စ၊ (ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ-ဟူသော) အဋ္ဌကထာစကားရပ်၌ စောဒနာဖွယ်အချက်ကို ဆက်၍ရှင်းဦးအံ့။ မနောဓမ္မဓာတူနံ၊ တို့၏။ (ဘာဝသမ္ဗန်) မနောဝိညာဏဿ၊ ၏။ ဟေတုဘာဝေါ၊ ကို။ ယထာသမ္ဘဝံ၊ စွာ။ ယောဇေတဗ္ဗော၊ ၏။ (ဟိ၊ ယှဉ်စေပုံကို ချဲ့၍ပြဦးအံ့။) ကိရိယာမနောဓာတု၊ သည်။ မနောဝိညာဏဿ၊ အား။ ဥပနိဿယကောဋိယာ၊ ဥပနိဿယ၏အစွန်း (အဖို့အမြွက်) အားဖြင့်။ (ဤဋီကာ ၃၃၄-၌ အဖွင့်တွေ့လတံ့) ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဝိပါကမနောဓာတု၊ သည်။ ဝိပါကမနောဝိညာဏဿ၊ အား။ အနန္တရာဒိနာပိ၊ အနန္တရအစရှိသောသတ္တိဖြင့်လည်း။ (ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဣတရဿ၊ ဤမှတပါးသော မနောဝိညာဏ်အား။ သဗ္ဗာပိ၊ အလုံးစုံသော မနောဓာတ် ၃-ပါးလုံးသည်လည်း။
၅၂၀။ သဗ္ဗာသံ ဝသေနာတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တာနံ၊ ကုန်သော။ အာဘာဓာတုအာဒီနံ၊ အစရှိကုန်သော။ ပဉ္စတိံသာယ၊ ၃၅-ပါးသော။ ဓာတူနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ အပရမတ္ထသဘာဝဿ၊ ပရမတ်သဘောမဟုတ်သောတရား၏။ ပရမတ္ထသဘာဝေသု၊ တို့၌။ ကဒါစိ၊ တရံတခါမျှ။ အန္တောဂဓတာ၊ အတွင်းဝင်သည်၏အဖြစ်သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဘာဝတောဝိဇ္ဇမာနာနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
စန္ဒာဘာသူရိယာဘာဒိကာ၊ လရောင် နေရောင်အစရှိသော အရောင်သည်။ ဝဏ္ဏနိဘာ ဧဝ၊ အဆင်းရုပ်၏အရောင်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ရူပဓာတုယေဝ ဟိ အာဘာဓာတူတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ရူပါဒိပဋိဗဒ္ဓါတိ၊ ပါဌ်၌။ ရာဂဝတ္ထုဘာဝေန၊ ရာဂ၏ တည်ရာဝတ္ထု၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗာကာရော၊ ယူအပ်သောအခြင်းအရာသည်။ သုဘနိမိတ္တံ၊ မည်၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ ရူပါဒယော ဧဝါတိ၊ ဟူ၍။ အဝတွာ၊ ၍။ ပဋိဗဒ္ဓဝစနံ၊ ပဋိဗဒ္ဓ-ဟူသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ရာဂဝတ္ထုဘာဝေ၊ အဖြစ်သည်။ အသတိပိ၊ မရှိငြားသော်လည်း။ ကုသလဝိပါကာရမ္မဏံ၊ ဝိပါက်၏ အာရုံသည်။ သုဘဓာတု၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒုတိယော ဝိကပ္ပေါ၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ သေသာတိ၊ ကား။ မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ပယုတ္တာ၊ ဓာတ်နှင့်ယှသ်သော စေတသိက်တို့တည်း။ ဓာတုဒွယနိရော-ဓမတ္တန္တိ၊ ကား။ မနောဝိညာဏဓမ္မဓာတူနံ၊ မနောဝိညာဏဓာတ်နှင့် ဓမ္မဓာတ်တို့၏။ (မြန်မာမူဟောင်း, သီမူတို့နှင့်အညီပင်၊ ဤသို့ရှိမှ ဆိုလတံ့သော ဟိတ်ပါဌ်နှင့်လည်းညီသည်) နိရောဓမတ္တံ၊ ချုပ်ခြင်းမျှ တည်း။ (ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့် ဓာတုဒွယ-ဟူသောပါဌ်ကို မနောဝိညာဏဓမ္မဓာတူနံ-ဟု ဖွင့်ရသနည်းဟူမူ) စတုတ္ထာရုပ္ပစိတ္တုပ္ပါဒနိရောဓဘာဝတော၊ စတုတ္ထအရူပစိတ္တုပ္ပါဒ်၏ ချုပ်ခြင်းပင် ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ဓာတုဒွယနိရောဓမတ္တံ-ဟု ဆိုသင့်စွ။ ဝါ၊ ထိုသို့ဆိုခြင်း၏ အကြောင်းကား။ တဒညဝိညာဏနိရောဓော ဝိယ၊ ထိုစတုတ္ထာရုပ္ပမနောဝိညာဏ်မှ တပါးသော မနောဝိညာဏ်တို့၏ ချုပ်ခြင်းကဲ့သို့။ (တဒညမနောဝိညာဏနိရောဓော ဝိယ-ဟုရှိလျှင် ယုတ္တတရ ဖြစ်သည်) ဝိညာဏဓာတုမနောဓာတူနံ၊ ပဉ္စဝိညာဏဓာတ်နှင့် မနောဓာတ်တို့၏။ နိရောဓော၊ ချုပ်ခြင်း သည်။ သမာပတ္တိဗလသိဒ္ဓေါ၊ (ဓာတုဒွယ၏ ချုပ်ခြင်းဟူသော) သမာပတ်၏အစွမ်းဖြင့် ပြီး၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်းခြင်းကိုပြု၍။ ဝါ၊ ပြုသောကြောင့်။ ဓာတုဒွယဂ္ဂဟဏံ၊ ဓာတုဒွယကို သာ ယူခြင်း ဆိုခြင်းကို။ (ကတံ၊ ၏။)
ဓမ္မဓာတုမတ္တန္တိ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ကာမဓာတုယာ၊ ၏။ ဓမ္မဓာတုပရိယာပန္နတ္တာ၊ ဓမ္မဓာတ်၌ အကျုံးဝင်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကာမပဋိသံယုတ္တောတိ၊ ကား။ ကာမရာဂသမ္ပယုတ္တော၊ ဂ-နှင့် ယှဉ်သော။ ဝါ၊ ကား။ အာရမ္မဏကရဏေန၊ အာရုံပြုသောအားဖြင့်။ ကာမဂုဏောပသံဟိတော၊ ကာမဂုဏ်နှင့် စပ်ဆိုင်သော။ ယံ ဧတသ္မိံ အန္တရေတိ၊ ကား။ အဝီစိပရနိမ္မိတဝသဝတ္တိပရိစ္ဆိန္နေ၊ အဝီဝိနှင့် ပရိမ္မိတဝသဝတ္တီဘုံတို့ဖြင့် ပိုင်းခြားအပ်သော။ ဧတသ္မိံ ဩကာသေ၊ ဤ ၁၁ ဘုံအရပ်၌။ ယေ၊ အကြင်ခန္ဓာအာယတနဓာတ်တို့သည်။ ဩဂါဠှာ စ၊ သက်ဝင်ကုန်သည်လည်း။ ဟုတွာ၊ ၍။ အဓောဘာဂေ၊ အောက်အဖို့ဖြစ်သော။ ဩကာသေ စ၊ ၌လည်း။ စရန္တိ၊ ဖြစ်တတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧတ္ထာဝစရာ၊ မည်၏။ အညတ္ထ၊ တပါးသော ရူပါ အရူပဘုံတို့၌။ စရန္တာပိ၊ ဖြစ်ကုန်သော်လည်း။ ယထာဝုတ္တေ ဧဝ၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ ဌာနေ၊ ၌။ ပရိယာပန္နာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧတ္ထပရိယာပန္နာ၊ မည်၏။
နေက္ခမ္မဓာတု၊ သည်။ ဝိတက္ကပက္ခေ၊ ဝိတက်အဖို့၌။ ဓမ္မဓာတု ဧဝ၊ သာလျှင်တည်း။ သဗ္ဗေပိ ကုသလာ ဓမ္မတိ၊ ကား။ ဒါနမယပုညကိရိယတော စ၊ ဒါနမယပုညကြိယာအားဖြင့်၎င်း။ သီလမယပုညကိရိယတော စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ ပဗ္ဗဇ္ဇတော၊ ရှင်ရဟန်းပြုသည်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ယာဝအဂ္ဂမဂ္ဂါဓိဂမာ စ၊ အရဟတ္တမဂ်ကိုရသည်တိုင်အောင်၎င်း။ ပဝတ္တာ၊ ကုန်သော။ သဗ္ဗေပိ၊ ကုန်သော။ အနဝဇ္ဇဓမ္မာ၊ တို့တည်း။ ဝိဟိံသာဓာတု၊ ဓာတ်သည်။ စေတနာ၊ တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ပရဝိဟေဌနစ္ဆန္ဒော၊ သူတပါးကို နှိပ်စက်လိုသောဆန္ဒတည်း။ (ဝိဟိံသာ-ဓာတ်အဖွင့်နှစ်ပါးတွင် နောက် အဖွင့်ကို အရကောက်၍ ပြသည်) အဝိဟိံသာ၊ သည်။ ကရုဏာ၊ တည်း။ (ဤဖြင့်လည်း နည်းတူပင် နောက်အဖွင့်ကို အရကောက်ပြသည်။)
ဟီနာတိ၊ ကား။ ဟီဠိတာ၊ ရှုတ်ချအပ်ကုန်သော။ ပဏီတာတိ၊ ကား။ သမ္ဘာဝိတာ၊ ချီးမွမ်းအပ်ကုန်သော။ နာတိဟီဠိတာ၊ အလွန်မရှုတ်ချအပ်ကုန်သော။ နာတိသမ္ဘာဝိတာ၊ အလွန် မချီးမွမ်းအပ်ကုန်သော တရားတို့သည်။ မဇ္ဈီမာ၊ မည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ခန္ဓနိဒ္ဒေသေ၊ ၌။ အာဂတဟီနဒုကတော ဧဝ၊ လာသောဟီနဒုက်မှသာလျှင်။ (သီမူနှင့်အညီ သမာသ်သာ သင့်သည်) နီဟရိတွာ၊ ၍။ မဇ္ဈိမာ၊ ဖြစ်သော။ ဓာတု၊ ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဥဘောပီတိ၊ ကား။ ဓမ္မဓာတုမနောဝိညာဏဓာတုယော၊ တို့တည်း။
ဝိညာဏဓာတု၊ ကို။ ဆဝိညာဏဓာတုဝသေန၊ အားဖြင့်။ ယဒိပိ ဝိဘတ္တာ၊ အကယ်၍ကား ဝေဘန်အပ်၏။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ ဝိညာဏဓာတုဂ္ဂဟဏေန၊ (ငါးပါးသော) ဝိညာဏဓာတ်ကိုယူ သဖြင့်။ တဿာ၊ ထိုဝိညာဏဓာတ်၏။ (မူလဋီ ၂-၄၆နှင့်အညီ တဿာ-ဟုပင် ရှိသင့်၏) ပုရေစာရိကပစ္ဆာစာရိကတ္တာ၊ ရှေ့သွားနောက်လိုက်၏အဖြစ်ကြောင့်။ မနောဓာတု၊ ကို။ ဝါ၊ သည်။ ဂဟိတာဝ၊ ယူအပ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိညာဏဓာတု စက္ဓုဝိညာဏာဒိသတ္တဝိညာဏဓာတုသင်္ခေပေါယေဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
အနေကေသံ၊ ကုန်သော။ စက္ခုဓာတုအာဒီနံ စ၊ တို့၏၎င်း။ တာသု၊ ထိုစက္ခုဓာတ် စသည်တို့တွင်။ ဧကေကိဿာ၊ တခုတခုသောဓာတ်၏။ နာနပ္ပကာရတာယ၊ အထူးထူးသော အပြားရှိ သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ နာနာဓာတူနံ စ၊ တို့၏လည်း။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ အနေကဓာတုနာနာ-ဓာတုလောကော၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ဟောအပ်၏။ ္တာ၊ ဟောအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဋ္ဌာရသဓာတုပ္ပဘေဒမတ္ထမေဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
၅၂၁။ စက္ခု သောတ ဃာန ဇိဝှါ ကာယမနောဓာတု မနောဝိညာဏဓာတုဘေဒေနာတိ၊ ဟူ၍။ ဗဟူသု ပေါတ္ထကေသု၊ တို့၌။ လိခိတံ၊ ရေးအပ်၏။ ကေသုစိ၊ အချို့သောပေတို့၌။ စက္ခု သောတ ဃာန ဇိဝှါ ကာယ မနော မနေဝိညာဏဓာတုဘေဒေနာတိ၊ ဟူ၍။ (လိခိတံ၊ ၏။) တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ စက္ခာဒီနံ၊ စက္ခု စသော သဒ္ဒါတို့၏။ ကေဝလေန၊ သက်သက်သော။ ဓာတုသဒ္ဒေန၊ နှင့်။ သမ္ဗန္ဓော၊ ကို။ န အဓိပ္ပေတော၊ အပ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဝိဇာနနသဘာဝဿ၊ အထူးသိခြင်း သဘော၏။ ပဘေဒဝစနတော၊ အထူးအပြားကိုဟောခြင်းကြောင့်တည်း။ (တနည်းကား) ဝိဇာနနသဘာဝဿ၊ ကို။ ပဘေဒဝစနတော၊ အပြားအားဖြင့် ဟောခြင်းကြောင့်တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဝိညာဏဓာတုသဒ္ဒေန၊ နှင့်။ သမ္ဗန္ဓေ၊ စပ်ခြင်းကို။ ကရိယမာနေ၊ သော်။ ဒွေ၊ ကုန်သော။ မနောဂဟဏာနိ၊ တို့ကို။ န ကာတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်။ ဟိ၊ အကြောင်းကား။ ဒွေ၊ ကုန်သော။ မနောဝိညာဏဓာတုယော၊ တို့သည်။ န သန္တိ၊ မရှိကုန်။ ဝါ၊ ကား။ အန္တရာ၊ အကြား၌။ မနောဓာတုဂ္ဂဟဏံ၊ သဒ္ဒါကို။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ စက္ခု။ပ။ကာယ မနောဝိညာဏ-ဓာတုမနောဓာတူတိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အတုလျယောဂေ၊ မတူသောပုဒ်တို့၏ ယှဉ်စပ်ရာ၌။ ဝါ၊ ယှဉ်စပ်ခြင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။ ဒွန္ဒသမာသာဘာဝတော၊ ဒွန်သမာသ်၏ မဖြစ်ခြင်းကြောင့်တည်း။ အယံ ပန၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ပါဌော၊ မူလပါဌ်ရင်းသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ (ကထံ၊ အဘယ်သို့နည်းဟူမူကား။) စက္ခု။ပ။ကာယဝိညာဏမနောဓာတုမနောဝိညာဏဓာတုဘေဒေနာတိ၊ ဟူ၍။ (သိယာ၊ ၏။) တဿ ဝိညာဏံ၊ ထိုဝိညာဏ်၏။ (တဿ-၏အစွဲကို ပြသည်၊ ဤ၌ ပုဒ်မကြီးရှိရမည်၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌ အနေကတံ-အနိစ္စတံ-တို့နှင့် စပ်သည်) ယေဘုယျေန၊ အားဖြင့်း။ အတ္တဝါဒိနော၊ အတ္တဝါဒရှိသောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ဧကမေကဿ၊ တယောက်တယောက်၏။ ဝါ၊ သော။ အတ္တဿ၊ အတ္တ၏။ အဒွယတံ စ၊ နှစ်ခုမဟုတ်သည်၏အဖြစ်၎င်း။ နိစ္စတံ စ၊ နိစ္စ၏အဖြစ်၎င်း။ (ဤ၌ တ-တလုံးတည်းသာရှိမှ ယုတ္တတရ ဖြစ်သည်) ပဝေဒေန္တိ၊ ပြောဟောကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုဝိညာဏ်၏။ အနေကတာနိစ္စတာပကာသနံ၊ များသည်၏အဖြစ် မမြဲစသည်၏အဖြစ်ကို ပြခြင်းသည်။ တေသံ၊ ထိုအတ္တဝါဒရှိသောပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ဇီဝသညာသမူဟနနာယ၊ ဇီဝသညာကို နှုတ်ပယ်ခြင်းအလို့ငှါ။ ဟောတိ၊ ၏။ ခန္ဓာယတနဒေသနာ၊ သည်။ သငေ်္ပဒေသနာ၊ မည်၏။ ဣန္ဒြိယဒေသနာ၊ သည်။ ဝိတ္ထာရဒေသနာ၊ မည်၏။ တဒုဘယံ၊ ကို။ အပေက္ခိတွာ၊ ၍။ အယံဓာတုဒေသနာ၊ သည်။ အနတိသင်္ခေပဝိတ္ထာရာ၊ မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ အဘိဓမ္မေ၊ အဘိဓမ္မာဝိဘင်းပါဠိ၌။ သုတ္တန္တဘာဇနီယေ၊ ၌။ ဝုတ္တာ၊ သော။ ဓာတုဒေသနာ၊ ခြောက်ပါးသုံးလီ ဓာတုဒေသနာသည်။ အတိသင်္ခေပဒေသနာ၊ မည်၏။ အာဘာဓာတုအာဒီနံ၊ အစရှိကုန်သော။ အနေကဓာတုနာနာဓာတုအန္တာနံ၊ အနေကဓာတ် နာနာဓာတ် အဆုံးရှိကုန်သော ၃၅-ပါးသောဓာတ်တို့၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဒေသေတဗ္ဗာ၊ ဟောသင့် သော ဒေသနာသည်။ အတိဝိတ္ထာရဒေသနာ၊ မည်၏။ တဒုဘယံ၊ ကို။ အပေက္ခိတွာ၊ ၍။ အယံ၊ ဤအဋ္ဌရသဓာတုဒေသနာသည်။ အနတိသင်္ခေပဝိတ္ထာရာ၊ မည်၏။
အဿ ဘဂဝတော၊ ၏။ သဒ္ဓမ္မတေဇသာ၊ သူတော်ကောင်းတရားတည်းဟူသော မီးရောင်ဖြင့်။ ဝိဟတံ၊ ပယ်ဖျောက်အပ်သည်တည်း။ သဒ္ဓမ္မတေဇဝိဟတံ၊ သူတော်ကောင်းတရားတည်း ဟူသော မီးရောင်ဖြင့် ပယ်ဖျောက်အပ်သည်။
၅၂၃။ ပဉ္စပိ၊ ကုန်သော။ တာ စ စက္ခုဝိညာဏဓာတုအာဒယော၊ ထိုစက္ခဝိညာဏဓာတ် အစရှိ သော ဓာတ်တို့သည်လည်း။
ပုရိမေဟေဝါတိ၊ ကား။ အနန္တရာဒီဟိ ဧဝ၊ အနန္တရအစရှိသော ပစ္စည်းတို့ဖြင့်သာလျှင်။ ပန၊ ဆက်။ ဇဝနမနောဝိညာဏဓာတု၊ ဇောမနောဝိညာဏဓာတ်သည်။ ဇဝနမနောဝိညာဏဓာတုယာ၊ အား။ အာသေဝနပစ္စယေနာပိ၊ ပစ္စည်းဖြင့်လည်း။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အယံ အတ္ထော၊ ကို။ ဝုတ္တော ဧဝ၊ (ပဉ္စဒွါရနည်း၌) ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။ ပန၊ တပါး။ သဟဇာတော၊ တကွဖြစ်သော။ ဝေဒနာဒိက္ခန္ဓော၊ ဝေဒနာအစရှိသောခန္ဓာကို။ ဓမ္မဓာတူတိ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတော၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ သဟဇာတ။ပ။ပစ္စယော ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အဝိဂတာဒီဟီတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ မနောဝိညာဏဓာတုယာ၊ အား။ ဝါ၊ ၏။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ဟေတုအဓိပတိကမ္မဝိပါကာဟာရိန္ဒြိယစျာနမဂ္ဂပစ္စယဘာဝေါ၊ ဟေတုပစ္စည်း။ပ။မဂ္ဂပစ္စည်း၏အဖြစ်ကို။ သင်္ဂယှတိ၊ အပ်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဗဟုဓာပစ္စယော ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သုခုမရူပနိဗ္ဗာနပ္ပကာရာ စ၊ သုခုမရုပ် နိဗ္ဗာန်အပြားရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ (ဧကစ္စာ ဓမ္မဓာတု-၌ စပ်) ယာ၊ အကြင်ဝေဒနာက္ခန္ဓာအစရှိသော ဓမ္မဓာတ်သည်။ သမ္ပယောဂါနန္တရဘာဝါဒီနံ၊ သမ္ပယုဂ်အနန္တရအဖြစ် စသည်တို့၏။ အဘာဝေန၊ (မရှိခြင်း) မဟုတ်ခြင်းကြောင့်။ အာရမ္မဏ-ကရဏေ၊ အာရုံပြုခြင်း၌။ ယောဂျာ၊ သင့်လျော်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သာစ၊ ထိုဝေဒနာက္ခန္ဓ အစရှိသော ဓမ္မဓာတ်လည်းဖြစ်သော။ ဧကစ္စာ၊ အချို့သော။ ဓမ္မဓာတု စ၊ ဓာတ်သည်၎င်း။ ပဉ္စဒွါရိကဝိပါကဝဇ္ဇနတ္ထံ၊ ပဉ္စဒွါရ၌ဖြစ်သော ဝိပါက်ကိုကြဉ်ခြင်းအကျိုးငှါ။ ဧကစ္စာယမနောဝိညာဏ-ဓာတုယာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ မနောဒွါရိကာ၊ မနောဒွါရ၌ဖြစ်သော။ တဒါရမ္မဏဘူတာ၊ ဖြစ်သော။ ဝိပါကာပိ၊ ဝိပါက်သည်သော်လည်း။ ဧကစ္စံ၊ သော။ ဓမ္မဓာတုံ၊ ကို။ အာရဗ္ဘ၊ ၍။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ ဧကစ္စာယ မနောဝိညာဏဓာတုယာတိ ဣဒံ၊ ပုဒ်ကို။ သဗ္ဗံ၊ သော။ ကာမာဝစရကုသလံ၊ ကို၎င်း။ ကာမာဝစရကိရိယံ၊ ကို၎င်း။ အဘိညာဒွယံ၊ အဘိညာဉ်ဒွေကို၎င်း။ အာရုပ္ပဒွယံ၊ (ဒုတိယနှင့် စတုတ္ထ) အရူပစိတ်နှစ်ခုအပေါင်းကို၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧဝရူပံ၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ မနောဝိညာဏဓာတုံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ လောကုတ္တရမနောဝိညာဏဓာတုယာ၊ အား။ ဧကစ္စာ၊ သော။ ဓမ္မဓာတု၊ သည်။ အာရမ္မဏပစ္စယော၊ အာရမ္မဏပစ္စည်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ အယံအတ္ထော၊ သည်။ ပါကဋော၊ ထင်ရှား၏။ စက္ခုဝိညာဏာတုအာဒီနံ၊ တို့၏။ (ပစ္စယဓမ္မေ-၌ စပ်) စက္ခာဒိယထာဝုတ္တပစ္စယဓမ္မတော၊ စက္ခုဓာတ် အစရှိသော ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်းသော ပစ္စည်းတရားတို့မှ။ (သီမူနှင့်အညီ သမာသ်သာသင့်သည်၊ စက္ခာဒီနံ ယထာဝုတ္တပစ္စယဓမ္မတော-ဟု ရှိသောပါဌ်ကား မသင့်) အတိရေကေပိ၊ အပိုအလွန်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ပစ္စယဓမ္မေ၊ တို့ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ န ကေဝလန္တိအာဒိ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာရဒ္ဓံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အာလောကာဒယောတိ (ဧတ္ထ)၊ ဤပုဒ်၌။ အာလောကော နာမ၊ မည်သည်။ သူရိယာလောကာဒိ၊ နေရောင်အလင်း စသည်ပင်တည်း။ တဿ၊ ထိုအရောင်အလင်း၏။ သုတ္တန္တနယေန၊ ဖြင့်။ ဥပန္တိနယေန၊ ဖြင့်။ ဥပနိဿယဘာဝေါ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ သေသာနိပိ၊ ဝိဝရအစရှိသော ကြွင်းသောအကြောင်းတို့ကိုလည်း။ ဧဝံ၊ တူ။ (ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။)
ဝိဝရံ နာမ၊ အပေါက်အကြားမည်သည်။ ဝိသေသတော၊ အားဖြင့်။ သောတဗိလံ၊ နားပေါက် တည်း။ ဝါယု၊ လေဟူသည်။ ဂန္ဓူပသံဟရဏကဝါတော၊ အနံ့ကို ဆောင်သောလေတည်း။ အာပေါ၊ ရေဟူသည်။ မုခေ၊ ခံတွင်း၌။ ပက္ခိတ္တအာဟာရဿ၊ ထည့်အပ်သောအာဟာရကို။ တေမနကဥဒကံ၊ စိုစေသောရေတည်း။ ပထဝီ၊ ပထဝီဟူသည်။ ကာယပ္ပသာဒဿ၊ ၏။ နိဿယဘူတာ၊ မှီရာဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ပထဝီဓာတု၊ ပထဝီဓာတ်တည်း။ ဘဝင်္ဂမနံ၊ ဘဝင်စိတ်ဟူ်သည်။ ဒွိက္ခတ္တုံ၊ နှစ်ကြိမ်။ စလိတံ၊ လှုပ်ရှားသော။ ဘဝင်္ဂစိတ္တံ၊ တည်း။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသောစက္ခုဝိညာဏ်စသည်တို့၌။ ဝါ၊ အလုံးစုံသော ဝါရတို့၌။ မနသိကာရော၊ ဟူသော။ အာဝဇ္ဇနမနသိကာရော၊ အာဝဇ္ဇန်းဟူသော မနသိကာရတည်း။
၅၂၄။ အဝိသေသတော၊ အားဖြင့်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာကာရဿ၊ ရှုအပ်သော အခြင်းအရာ၏။ ဝါ၊ ကို။ ဝုစ္စမာနတ္တာ၊ ဆိုအပ်ဆဲ ဆိုအပ်လတံ့၏အဖြစ်ကြောင့်။ သဗ္ဗာ ဧဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဧသော၊ ဤအာယတနာဓာတုနိဒ္ဒေသသည်။ ဝိသေသတော၊ အားဖြင့်။ ဝိပဿနာယ၊ ၏။ ဘူမိဝိစာရော၊ ဖြစ်ရာဘုံကို စိစစ်သောစကားတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သင်္ခတာတိ၊ ဟူ၍။ ဝိသေသိတံ၊ အထူးပြုအပ်၏။ ပုဗ္ဗန္တာပရန္တဝိဝိတ္တတောတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ပုဗ္ဗန္တော နာမ၊ ရှေးအဖို့မည်သည်ကား။ အတီတော၊ ဖြစ်သော။ သဒ္ဓါ၊ အဓွန့်ကာလတည်း။ အပရန္တောနာမ၊ နောက်အဖို့မည်သည်ကား။ အနာဂတော၊ ဖြစ်သော။ (အဒ္ဓါ၊ တည်း။) စ၊ ဆက်။ ဥဘယတ္ထ၊ နှစ်ပါးစုံသော ရှေးအဖို့နောက်အဖို့ တို့၌။ ဝါ၊ အတိတ်အနာဂတ်တို့၌။ သင်္ခတာ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ ဓာတုယော၊ တို့သည်။ သဘာဝဝိဝိတ္တာ၊ သဘောအထည်ကိုယ်မှကင်းဆိတ်ကုန်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အနုပလဗ္ဘမာနသဘာဝတ္တာ၊ မရအပ်သော သဘောအထည်ကိုယ်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ပုဗ္ဗန္တော၊ ဟူသည်။ သဘာဝဓမ္မဿ၊ ၏။ ဥဒယော၊ ဖြစ်ခြင်းတည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တတော၊ ထိုဖြစ်ခိုက်ခဏမှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ အဝိဇ္ဇာမာနတ္တာ၊ ထင်ရှားမရှိသေးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ အပရန္တော၊ ဟူသည်။ ဝယော၊ ပျက်ခြင်းတည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တတော၊ ထိုပျက်ခိုက်ခဏမှ။ ပရံ၊ ၌။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပုဗ္ဗန္တာပရန္တဝိဝိတ္တတောတိ၊ ကား။ ပါဂဘာဝဝိဒ္ဓံ-သာဘာဝတော စ၊ မဖြစ်သေးမီ ရှေးမဆွ၌ မရှိသေးခြင်း, ပျက်ခြင်းဟူသော မရှိခြင်း (ဝါ) ပျက်ပြီး သည်မှ နောက်ကာလ၌ မရှိခြင်းအားဖြင့်။ (သီမူသာသင့်သည်၊ ဤဋီကာနိဿယ ဒု ၂၈၁-၌ အောက်ခြေမှတ်ချက်ကိုလည်းကြည့်ပါ) ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
သဒ္ဒဿ၊ စည်သံ၏။ (နိဿယဘာဝေါ) ဝိယ၊ (စည်၏မျက်နှာပြင်သည်) မှီရာအဖြစ်ကဲ့သို့။ ဝိညာဏဿ၊ (စက္ခု) ဝိညာဏ်၏။ နိဿယဘာဝတော၊ မှီရာ၏အဖြစ်ကြောင့်။ စက္ခုဓာတု၊ ကို။ ဘေရိတလံ ဝိယ၊ စည်၏မျက်နှာပြင်ကဲ့သို့။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။) အာဒါသတလာဒီသုပိ၊ မှန်အပြင်စသည် တို့၌လည်း။ ဧသေဝနယော၊ ဤနည်းပင်လျှင်တည်း။ ယန္တံနာမ၊ န္တြားမည်သည်ကား။ ဥစ္ဆုယန္တ၊ ကြံညှစ်စက်တည်း။ စက္ကယဋ္ဌီတိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ဝါ၊ ဟူ၍။ တိလမန္ထံ၊ နှမ်းမွှေတံကို။ ဝါ၊ ဆီကြိတ်ကျည်ပွေ့ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သော၊ ထိုဆီကြိတ်ကျည်ပွေ့ကို။ အစက္ကဗန္ဓောပိ၊ စက်ဝန်း ဖြင့်မဖွဲ့အပ်ငြားသော်လည်း။ တံသဒိသတာယ၊ ထိုစက်ဝန်းဖြင့် ဖွဲ့အပ်သောဆီကြိတ်ကျည်ပွေ့နှင့် တူသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ စက္ကယဋ္ဌိတွေဝ၊ ဟူ၍သာလျှင်။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ စက္ကဗန္ဓမေဝ၊ စက်ဝန်းဖြင့်ဖွဲ့အပ်သော ဆီကြိတ်ကျည်ပွေ့ကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ တထာ၊ ထိုသို့စက္ကယဋ္ဌိဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ အပ်၏။ စ၊ ဆက်။ ဣမာဟိ ဥပမာဟိ၊ တို့ဖြင့်။ (ဒေဿတိ-၌ စပ်) နိဇ္ဇီဝါနံ၊ ဇီဝမရှိကုန်သော။ ဝါ၊ ဇီဝမဟုတ်ကုန်သော။ ဘေရိတလဒဏ္ဍာဒီနံ၊ စည်မျက်နှာပြင်နှင့် လက်ခတ်တုတ်စသည်တို့၏။ သမာယောဂေ၊ ယှဉ်စပ်ခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ စပ်ယှဉ်သောအခါ၌။ နိဇ္ဇီဝါနံ၊ ကုန်သော။ သဒ္ဒါဒီနံ၊ တို့၏။ (ပဝတ္တိ) ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ နိဇ္ဇီဝါနံ၊ ကုန်သော။ စက္ခုရူပါဒီနံ၊ စသက္ခုဓာတ်နှင့် ရူပဓာတ်စသည်တို့၏။ သမာယောဂေ၊ ကြောင့်။ ဝါ၊ ၌။ နိဇ္ဇီဝါနံ၊ ကုန်သော။ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ၊ စသည်တို့၏။ ပဝတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်း တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ကာရဏဖလာနံ၊ ကဝေဒကဝိရဟဉ္စ၊ ပြုတတ်သောပုဂ္ဂိုလ် ခံစားတတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်မှ ကင်းခြင်းကို၎င်း။ ဒေဿတိ၊ ၏။
ပုရေစရာနုစရာ ဝိယာတိ၊ ကား။ နိဇ္ဇီဝဿ၊ ဇီဝမရှိသော။ ဝါ၊ ဇီဝမဟုတ်သော။ ကဿစိ၊ တစုံတခုသောဝတ္ထု၏။ နိဇ္ဇီဝါ၊ ကုန်သော။ ကေစိ ပုရေစရာနုစရာဝိယ၊ အချို့သောရှေ့သွား နောက်လိုက်တို့ကဲ့သို့။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။) ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဝါ၊ တနည်း။ အတ္တနော၊ ၏။ ခဏံ၊ ကို။ အနတိဝတ္တန္တီ၊ မလွန်မူ၍ဖြစ်သော။ မနောဓာတုယေဝ၊ ဓာတ်ကိုသာလျှင်။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗာ-၌ စပ်) အတ္တနော၊ ၏။ ခဏံ၊ ကို။ အနတိဝတ္တန္တာနံယေဝ၊ မလွန်မူ၍သာလျှင်ဖြစ်ကုန်သော။ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ၊ တို့၏။ (ပုရေစရာနုစရာ ဝိယ-၌ စပ်) ပုရေစရာနုစရာတိသန္ဓိယံ၊ ရှေ့သွားခြင်းနောက်လိုက်ခြင်း၌ အလိုသည်။ အဝိဇ္ဇမာနာယပိ၊ မရှိငြားသော်လည်း။ အနန္တရပုဗ္ဗကာလာပရကာလတာယ၊ အခြားမဲ့ ဖြစ်သော ရှေးကာလ နောက်ကာလ၌ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ပုရေစရာနုစရာ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။
ဟိ၊ ပုရေစရာအနုစရာဖြစ်ပုံကို ချဲ့၍ပြဦးအံ့။ ဆန္နံ၊ ကုန်သော။ ဝိညာဏဓာတုနံ၊ တို့၏။ ဧကဇ္ဈံ အနေကာနန္တရပစ္စယာဘဝဝတော၊ တပေါင်းတည်းများစွာသော အနန္တရပစ္စည်းတို့၏ မရှိခြင်း ကြောင့်။ ဧကဇ္ဈံ ဥပ္ပတ္တိအတာဝေါ ဝိယ၊ တပေါင်းတည်းဖြစ်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကဲ့သို့။ အညမညာ-နန္တရပစ္စယတာဘာဝတော၊ အချင်းချင်း၏ အနန္တရပစ္စည်းအဖြစ်၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ အနန္တရုပ္ပတ္တိပိ၊ အချင်းချင်း၏ အခြားမဲ့၌ဖြစ်ခြင်းသည်လည်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ယဒိ သိယာ၊ အချင်းချင်း၏အခြားမဲ့၌ အကယ်၍ဖြစ်ငြားအံ့။ ဆဠာရမ္မဏသန္နိဓာနေ၊ ခြောက်ပါးသော အာရုံတို့၏မျက်မှောက်၌ တည်ခြင်း သည်။ (သတိ၊ သော်။) မနသိကာရမန္တရေနာပိ၊ မနသိကာရကိုကြဉ်၍လည်း။ ဝါ၊ နှလုံး မသွင်းမူ၍လည်း။ ဝါ၊ အာဝဇ္ဇန်းမဖြစ်မူ၍လည်း။ ဆဠာရမ္မဏူပလဒ္ဓိ၊ ခြောက်ပါးသောအာရုံကိုရခြင်း သည်။ သိယာ၊ ၏။ န စ ဟောတိ၊ ဖြစ်ကားမဖြစ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒဿနာဒိအနန္တရံ၊ မြင်ခြင်းစသည်တို့၏ အခြားမဲ့၌။ ဝါ၊ စက္ခုဝိညာဏဓာတ်စသည်တို့၏ အခြားမဲ့၌။ သဝနာဒီနံ၊ ကြားခြင်းစသည်တို့၏။ ဝါ၊ သောတဝိညာဏဓာတ် စသည်တို့၏။ အဘာဝေါ ဝိယ၊ မဖြစ်ခြင်း-မရှိခြင်းကဲ့သို့။ မနောဝိညာဏဓာတာနန္တရံ၊ ဘဝင်ဟူသော မနောဝိညာဏဓာတ်၏ အခြားမဲ့၌။ ဒဿနာဒီနိ၊ မြင်ခြင်းစသည်တို့သည်။ ဝါ၊ စက္ခုဝိညာဏဓာတ်စသည်တို့သည်။ န (ဟောန္တိ)၊ ကုန်။ ဒဿနာဒိအနန္တရံစ၊ ၌လည်း။ မနောဝိညာဏဓာတု၊ သန္တီရဏဟူသော မနောဝိညာဏဓာတ်သည်။ နဟောတိ၊ မဖြစ်။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ ဘဝင်္ဂဿ စ၊ ၏၎င်း။ ဒဿနာဒီနဉ္စ၊ တို့၏၎င်း။ ဘိန္နာရမ္မဏတာယ၊ ကွဲပြားသော အာရုံရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ မနောဝိညာဏဓာတာနန္တရံ၊ အခြား မဲ့၌။ ဒဿနာဒီနိစ၊ စသည်တို့သည်၎င်း။ ဒဿနာဒီနံ၊ တို့၏။ အနန္တရံ၊ ၌။ သဝနာဒီနိ စ၊ တို့သည်၎င်း။ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ မစြဖ်ကုန်။ ဣတိ ဧတံ၊ ဤစကားသည်။ ယုတ္တံ၊ သင့်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဒဿနာဒီနံစ၊ တို့၏၎င်း။ သန္တီရဏဿ စ၊ ၏၎င်း။ အဘိန္နဝိသယတာယ၊ မကွဲပြားသော အာရုံရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ တူသောအာရုံရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဒဿနာဒိအနန္တရံ၊ ၌။ မနောဝိညာဏဓာတု၊ သန္တီရဏဟူသော မနောဝိညာဏဓာတ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ (ဧတံ)၊ ဤစကားသည်။
ပန၊ စောဒနာတပါးကိုပြဦးအံ့။ မနောဝိညာဏဓာတာနန္တရံ၊ ၌။ မနောဓာတု၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တတော၊ ထိုမနောဓာတ်မှ အခြားမဲ့၌။ စက္ခဝိညာဏာဒီနိ၊ တို့သည်။ (ဟောန္တိ)ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဒဿနဝိညာဏဓာတာနန္တရံ၊ ဓာတ်၏ အခြားမဲ့၌။ မနောဓာတု၊ အာဝဇ္ဇန်းမနောဓာတ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တတော၊ ထိုမနောဓာတ်မှ အခြားမဲ့၌။ သောတဝိညာဏဒီနိ၊ တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝါ၊ ကုန်သလော။ ဣတိ စေ၊ ဤသို့ဆိုငြားအံ့။ န (ဟောန္တိ)၊ ကုန်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) မနောဓာတုယာ၊ ၏။ ဒဿနဓာတုဘာဝပ္ပသင်္ဂတော၊ ဒဿနဓာတ်၏အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်း ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ မနသော၊ စိတ်၏။ နိဗ္ဗိသေသာဝတ္ထာ၊ ထူးခြားခြင်းမရှိသော အခိုက် အတန့်သည်။ ဝါ၊ သာမည အခိုက်အတန့်သည်။ မနနမတ္တတာယ၊ သိခြင်းမျှ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မနောဓာတု၊ ဓာတ်မည်သည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဒဿနဿ၊ ၏။ နိဗ္ဗိသေသာဝတ္ထာ၊ သည်။ ဒဿနမတ္တတာယ၊ မြင်ခြင်းမျှ၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဒဿနဓာတု၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ တဉ္စ၊ ထိုဒဿနဓာတ်သည်လည်း။ ရူပဝိသယံ၊ အဆင်းလျှင်အာရုံရှိသော။ စက္ခုဝိညာဏံ၊ မည်သည်။ (သိယာ၊ ၏။) ဣတိ၊ ဤသို့ဖြစ်လတ်သော်။ သဒ္ဒါဒိဝိသယာဘောဂါဘာဝတော၊ အသံအစရှိသော အာရုံကို နှလုံးသွင်းခြင်း၏မရှိခြင်းကြောင့်။ သဝနဝိညာဏာဒိနံ၊ သောတဝိညာဏ် စသည်တို့၏။ အသမ္ဘဝေါ၊ မဖြစ်သင့်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တတော စ၊ ထိုဒဿနဝိညာဏဓာတ်မှ နောက်၌လည်း။ ရူပါရမ္မဏပသုတမေဝ၊ ရူပါရုံ၌ လေ့ကျက်သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ ဝိညာဏံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) မနောဝိညာဏာနံ၊ တို့၏။ (သမာနဝတ္ထုဘာဝေါ) ဝိယ၊ တူသောတည်ရာ ဝတ္ထုရှိသည်၏အဖြစ်ကဲ့သို့။ ဒဿနဝိညာဏာဒီနံ၊ တို့၏။ သမာနဝတ္ထုဘာဝပ္ပသင်္ဂတော၊ တူသော တည်ရာဝတ္ထုရှိသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်တည်း။ အညဝတ္ထုသန္နိဿိတဉ္စ၊ စက္ခုဝတ္ထုမှတပါး သောဝတ္ထုကို မှီသည်လည်းဖြစ်သော။ ဝိညာဏံ၊ သည်။ န သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ ဧတံ၊ ဤအနက်သဘော သည်။ န စ ယုတ္တံ၊ သင့်လည်းမသင့်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သုခဒုက္ခာနံ၊ တို့ကို။ ဗျဝဓာယိကာ၊ ခြားဖြတ် တတ်သော။ ဝါ၊ ကွယ်ခြားတတ်သော။ ဥပေက္ခာ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ စ၊ တို့ကို။ ခုဝိညာဏာဒီနံ စ၊ တို့ကို၎င်း။ မနောဝိညာဏဿ စ၊ ကိုဿ စ၊ ကို၎င်း။ ဗျဝဓာယိကာ၊ ခြားဖြတ် တတ်သော။ ဝါ၊ ကွယ်ခြားတတ်သော။ မနောဓာတု၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဥပေက္ခာယ၊ ၏။ အဒုက္ခမသုခတာ ဝိယ၊ မသခု၏အဖြစ်ကဲ့သို့။ အဿာ၊ ထိုမနောဓာတ်၏။ အဒဿနာဒိအမနနတာ၊ အမနန၏အဖြစ်သည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ အထ ခေါ၊ သော်ကား။ မနနကိစ္စာဝိသေသတော၊ မနနကိစ္စသာမညရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ သာမညမနနကိစ္စရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ မနော-ဝိညာဏသဘာဂတာ၊ မနောဝိညာဏ်နှင့် တူသောအဖို့ရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ (မနောဝိညာဏသဘာဂတာအဖြစ်ကို) ချဲ့၍ပြအံ့။ ဟဒယဝတ္ထုမှီ၊ ၌။ ဝတ္တမာနော၊ ဖြစ်သော။ မနော၊ မနသည်။ အညဝတ္ထုသန္နိဿိတာနံ၊ စက္ခုစသော တပါးသောဝတ္ထုကိုမှီကုန်သော။ ဝိညာဏာနံ၊ (ငါးပါးသော) ဝိညာဏ်တို့၏။ ဝါ၊ တို့အား။ ဝိသယံ၊ အာရုံကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြဿတွာ၊ ပြ၍။ နိဝတ္တမာနော၊ နှစ်လတ်သော်-ရပ်တံ့လတ်သော်။ အဂ္ဂိ၊ မီးသည်။ ဥသုမမတ္တေ၊ အငွေ့မျှ၌။ (ဌတွာ၊ ၍။ နိဝတ္တတိ) ဝိယ၊ နစ်သကဲ့သို့။ ဝါ၊ ရပ်စဲလေသကဲ့သို့။ မနနမတ္တေ၊ သိရုံမျှ၌။ ဌတွာ၊ ၍။ နိဝတ္တတိ၊ ၏။ အညဝတ္ထုသန္နိဿိတဝိညာဏနိရောဓေ စ၊ တပါးသောဝတ္ထုကိုမှီသော ပဉ္စဝိညာဏ်၏အချုပ်သောအခါ ၌လည်း။ ဥဋ္ဌဟန္တော၊ တက်လတ်ဖြစ်ပေါ်လတ်သော်။ အဂ္ဂိ၊ သည်။ ဥသုမမတ္တေ၊ ၌။ (ဌတွာ၊ ၍။ ဥဋ္ဌဟတိ) ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ မနနမတ္တေ၊ ၌။ ဌတွာ၊ ၍။ ဥဋ္ဌဟတိ၊ ၏။ စ၊ သည်မျှသာမကသေး။ ပစ္စယာ-နုရူပပဝတ္တိကာနိ၊ အကြောင်းအားလျော်စွာ ဖြစ်ခြင်းရှိကုန်သော။ မနနမတ္တာနိ၊ သိခြင်းမျှဖြစ်သောစိတ် တို့သည်။ မနောဝိညာဏဓာတုယာ၊ ၏။ အန္တာနိ၊ အဆုံးနှင့် အစ အပိုင်းအခြားတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဝါ၊ အန္တဖြစ်ပုံကိုချဲ့၍ပြအံ့။ ပဋိဃသညာသဟဂတာနံ၊ ပဋိဃသညာနှင့်တကွ ဖြစ်ကုန်သော။ ပဉ္စန္နံ၊ ကုန်သော။ ဝိညာဏာနံ၊ တို့၏။ (ကိစ္စံ-၌ စပ်) ဣန္ဒြိယာရမ္မဏ-ပဋိဃာတဇတာယ၊ ဣန္ဒြေနှင့် အာရုံတို့၏ ထိပါးတိုက်ခိုက်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်ကုန်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အဘိနိပါတမတ္တံ၊ အာရုံ၌ရှေးရှုကျခြင်းမျှသည်။ ကိစ္စံ၊ တည်း။ မနနလက္ခဏိန္ဒြိယသမုပ္ပန္နဿ၊ မနနလက္ခဏာ၌ အစိုးရသောအားဖြင့်ရှိသော။ မနောဝိညာဏဿ စ၊ ၏လည်း။ (ကိစ္စံ-၌ စပ်) ဝိသယဝိစိန္တနာသမ္ဘူတတာယ၊ အာရုံကို အထူးကြံစည်သောအားဖြင့် ကောင်းစွာဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ကောင်းစွာဖြစ်သောအာရုံကို အထူးကြံစည်ခြင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တဒနုရူပါ၊ ထိုမနနလက္ခဏာ၌ အစိုးရခြင်းအားလျော်သော။ စိန္တနာ၊ ကြံစည်ခြင်းသည်။ (ကိစ္စံ၊ ကိစ္စပေတည်း။) တသ္မာ၊ ထိုသို့ပဉ္စဝိညာဏ်တို့၏ အဘိနိပါတမျှ ကိစ္စရှိသည်၏အဖြစ်, မနောဝိညာဏ်၏ တဒနုရူပစိန္တနာကိစ္စရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အဘိနိပါတပ္ပစ္စယပဋိဃဋ္ဋနာနိဃံ-သဗလေန၊ အာရုံ၌ရှေးရှုကျခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော ထိပါးတိုက်ခိုက်ခြင်း၏ အားအစွမ်းကြောင့်။ (နိဝတ္တမာနံ ဥပ္ပါဒေတိ-၌ စပ်) ဘဝင်္ဂလက္ခဏံ၊ ဘဝင်လက္ခဏာရှိသော။ စိတ္တံ၊ သည်။ စလနာဝတ္ထံ၊ လှုပ်ရှားခြင်း၏ အခိုက်အတန့်ရှိသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ နိဝတ္တမာနံ၊ နစ်လတ်သော်။ စိန္တနာဝိ-သေသဝိရဟတော၊ အထူးကြံစည်ခြင်းမှကင်းခြင်းကြောင့်။ အဘိနိပါတာနုဂုဏံ၊ ရှေးရှုကျခြင်းအား လျော်သော။ စိန္တနာဝသာနံ၊ ကြံစည်ခြင်း၏အဆုံးဖြစ်သော။ မနနမတ္တံ၊ သိခြင်းမျှကို။ ဝါ၊ သိရုံမျှကို။ ဥပ္ပါဒေတိ၊ ဖြစ်စေ၏။ (ဤမှနောက်၌ စာပိုဒ်ဆက်လျက်ရှိရမည်၊ ဝါကျမဆုံးသေး)
စ၊ မနောဝိညာဏ်မမည်သင့်ပြီလောဟု မေးဖွယ်အချက်ကို ဆက်၍ရှင်းဦးအံ့။ ယထာဝုတ္တေ-နေဝ၊ လျှင်ဖြစ်သော။ ဟေတုနာ၊ ကြောင့်။ မတ္တသဒ္ဒလောပံ၊ ၏ ကြေခြင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဝိညာဏဋ္ဌယောဂတော၊ ဝိညာဏ၏ (အထူးသိခြင်း) အနက်နှင့်ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ မနောမတ္တံ၊ သော။ ဝိညာဏံ၊ တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ဝစနတ္ထပြု၍။ အဿာ၊ ထိုမနောဓာတ်ကို။ မနောဝိညာဏ-ကာယသင်္ဂဟောပိ၊ ကာယဖြင့် ရေတွက်ခြင်းသည်လည်း။ ယုဇ္ဇတိ ဧဝ၊ လျှင်တည်း။ ပန၊ သော်လည်း။ အညဝိညာဏေဟိ စ၊ တပါးသော ဝိညာဏ်တို့မှ၎င်း။ ဒွါရာရမ္မဏေဟိ စ၊ (မနော) ဒွါရနှင့် (၎င်း၏) အာရုံတို့မှ၎င်း။ ဝိသေသနတ္ထံ၊ အထူးပြုခြင်းငှါ။ ဝါ၊ ထူးခြားစေခြင်းငှါ။ မနောဓာတူတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ပန၊ မနောဝိညာဏဓာတ်ဟု အမည်ရပုံကို ဆိုအံ့။ ဝါ၊ ဆက်။ မနောဝိညာဏဓာတူတိ ဧတ္ထ၊ ဤပုဒ်၌။ မနောဂဟဏံ၊ မနော-သဒ္ဒါသည်။ ဝိညာဏဓာတုဝိသေသနံ၊ ဝိညာဏဓာတု-သဒ္ဒါ၏ ဝိသေသနတည်း။ မနောဝိညာဏဂ္ဂဟဏေ၊ သဒ္ဒါသည်။ ဓာတုဝိသေသနတ္ထေ စ၊ ဓာတု-သဒ္ဒါ၏ ဝိသေသနတည်း။ (တံ၊ ထိုနှစ်ပါးအပြားအားဖြင့် ဝိသေသနဖြစ်သော မနော-သဒ္ဒါသည်။) ဒွါရဘူတမနောဒဿနမေဝ၊ ဒွါရဖြစ်၍ဖြစ်သောမနောကို ပြတတ်သည်သာလျှင်တည်း။ (နောက်၌ ပြလတံ့သော ဝစနတ္ထ ၂-ခုကို မျှော်၍ ဤသို့အနက်ပေးသည်။ တနည်းကား) ဒွါရဘူတ-မနောဒဿနမေဝ၊ သာလျှင်ဖြစ်သော။ မနောဂဟဏံ၊ သည်။ ဓာတုဝိသေသနတ္ထေ စ၊ အနက်ရှိ လတ်မူကား။ ဝိညာဏဝိသေသနံ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒွါရသမညာရဟတ္တာ၊ ဒွါရဟူသောအမည်ကို ထိုက်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ရထိုက်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ မနောဓာတူတိ၊ ဟူ၍။ န ဝုစ္စတိ၊ အပ်။ ဟိ၊ ဒွါရဟူသော အမည်ရထိုက်ပုံကို ချဲ့၍ပြဦးအံ့။ တံ၊ ထိုမနသည်။ ဝါ၊ မနောဝိညာဏ်သည်။ မနောဒွါရန္တောဂဓံ၊ မနောဒွါရ၌ အတွင်းဝင်၏။ စ၊ သို့သော်လည်း။ ဒဿနာဒိပုရေစရာနုစရံ၊ စက္ခုဝိညာဏ် စသည်တို့၏ ရှေ့သွားနောက်လိုက်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မနသော၊ စိတ်၏။ ဝါ၊ မနောဒွါရ၏။ ဝါ၊ မနောဒွါရမည်သော ရှေးစိတ် နောက်စိတ်၏ (သမ္ဗန္ဓီဖြစ်သော)။ ဝိညာဏံ၊ တည်း။ ဣတိ စ၊ ကြောင့်၎င်း။ မနောဒွါရလမညာရဟံ၊ မနောဒွါရဟူသောအမည်ကို ရထိုက်ပေ၏။ စ၊ တနည်းကား။ ဝါ၊ ဆက်။ တဿ၊ ထိုမနောဝိညာဏ်၏။ မနနကိစ္စံ စ၊ သိခြင်းကိစ္စသည်၎င်း။ ဝိညာဏကိစ္စဉ္စ၊ အထူးသိခြင်းကိစ္စသည်၎င်း။ သဝိသေသံ၊ အထူးနှင့်တကွ ဖြစ်၏။ ဝါ၊ ထူးခြားခြင်းရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မတ္တသဒ္ဒလောပံ၊ ကို။ အန္တရေန၊ ကြဉ်၍။ ဝါ၊ မပြုမူ၍။ မနောဝိညာဏန္တိ စ၊ ညာဏ်ဟူ၍၎င်း။ နိဇ္ဇီဝဘာဝဝိဘာဝနတ္ထံ၊ ဇီဝမဟုတ်သည်၏အဖြစ်ကို ပြခြင်း အကျိုးငှါ။ မနောဝိညာဏဓာတူတိ စ၊ ဓာတ်ဟူ၍၎င်း။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။
တိဝိဓဒုက္ခတာသမာယောဂတော၊ သုံးပါးအပြားရှိသော ဒုက္ခတာတို့နှင့် အမြဲယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ သလ္လမိဝ၊ ငြောင့်ကဲ့သို့၎င်း။ သူလမိဝ၊ တံကျင်ကဲ့သို့၎င်း။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ အပ်၏။ ဝေဒနာသလ္လ-သူလယောဂါတိ၊ ကား။ ဝေဒနာသင်္ခါတသလ္လသူလယောဂတော၊ ဝေဒနာဟုဆိုအပ်သော ငြောင့်တံ ကျင်တို့နှင့် ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ အာတုရာ ဝိယာတိ၊ ကား။ တေန၊ ထိုဝေဒနာဟူသော ငြောင့်တံကျင်ဖြင့်။ ဝါ၊ တို့နှင့်ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ အာတုရိဘူတာ၊ နာကျင်သောသူနာဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ ပုဂ္ဂလာ ဝိယ၊ တို့ကဲ့သို့။ အာသာယေဝ၊ လိုလားတောင့်တခြင်းသည်သာလျှင်။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲတည်း။ အာသာဒုက္ခံ၊ လိုလားတောင့်တခြင်းဆင်းရဲ။ ဝါ၊ ကား။ အာသာဝိဃာတံ၊ အလို အာသာ၏ပျက်ခြင်းဟူသော။ ဒုက္ခံ၊ သည်။ အာသာဒုက္ခံ၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ သညာ၊ သည်။ အသုဘာဒိကမ္ပိ၊ မတင့်တယ်သောဝတ္ထု စသည်ကိုလည်း။ သုဘာဒိတော၊ တင့်တယ်သောဝတ္ထု စသော အားဖြင့်။ သဉ္စာနန္တီ၊ မှတ်သားလျက်။ အာသံ စ၊ လိုလားတောင့်တခြင်းကို၎င်း။ အာသီသိတသုဘာဒိ အသိဒ္ဓိယာ၊ လိုလားတောင့်တအပ်သော သုဘအစရှိသည်၏ မပြီးခြင်းကြောင့်။ တဿာ၊ ထိုအလို အာသာ၏။ ဝိဃာတံ စ၊ ပျက်စီးခြင်းကို၎င်း။ ဇနေတိ၊ ဖြစ်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ဝနမိဂေါ၊ တောသမင်သည်။ တိဏပုရိသံ၊ မြက်ဖြင့်ပြုအပ်သော ယောက်ျားရုပ်ကို။ ပုရိသောတိ၊ ယောက်ျားစစ် ဟူ၍။ ဂဏှန္တော၊ ယူသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ယူသောကြောင့်။ အယထာဘုစ္စနိမိတ္တဂ္ဂါဟကော၊ မဟုတ်မမှန်သောအာရုံနိမိတ်ကို ယူတတ်သည်မည်၏။ သညာပိ၊ သည်လည်း။ တထာ၊ ထိုအတူပင် တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝနမိဂေါ ဝိယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ ကမ္မပဓာနာ၊ ကံလျှင် ပြဓာန်းခြင်းရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဋိသန္ဓိယံ ပက္ခိပနတောတိအာဒိ၊ အစရှိသောစကား ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဇာတိဒုက္ခာနုဗန္ဓတောတိ၊ ကား။ အတ္တနာ၊ (သင်္ခါရက္ခန္ဓာဟူသော) မိမိသည်။ နိဗ္ဗတ္တိယ-မာနေန၊ ဖြစ်စေအပ်လတံ့သော။ ဇာတိဒုက္ခေန၊ သည်။ အနုဗန္ဓတ္တာ၊ အစဉ်လိုက်အပ်သည်၏အဖြစ် ကြောင့်။ (သီမူနှင့်အညီပင်) ဟိ၊ မှန်။ ဘဝပစ္စယာ၊ အကြောင်းကြောင့်။ (သမ္ဘဝန္တီ၊ ဖြစ်သော။) ဇာတိ၊ သည်။ ဇာတိဒုက္ခံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ပဒုမံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဒိဿမာနံ၊ ထင်သော။ ခုရစက္ကံ၊ သင်ဓုန်းစက်သည်။ (နာနာဝိဓုပဒ္ဒဝံ၊ ကို။ ဇနေတိ) ဝိယ၊ ဖြစ်စေသကဲ့သို့။
ဝဝတ္ထာနာဘာဝေါ၊ ဘာဝ-ဟူသည်။ ဣဒမေဝ၊ ဤအာရုံသည်သာလျှင်။ ဣမဿ၊ ဤဝိညာဏ် ၏။ အာရမ္မဏံ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ နိယမာဘာဝေါ၊ ကိန်းသေမြဲခြင်း၏ မရှိခြင်းတည်း။ တေန၊ ထိုဝဝတ္ထာနာဘာဝေါ-ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ အရညမက္ကဋော၊ တောမျောက်သည်။ ကေနစိ၊ တစုံ တယောက်သောသူသည်။ အနိဝါရိတော၊ မတားမြစ်အပ်သည်ဖြစ်၍။ ဂဟိတံ၊ ကိုင်အပ်ပြီးသော။ ဧကံ၊ တခုသော။ ရုက္ခသာခံ၊ သစ်ကိုင်းကို။ မုဉ္စိတွာ၊ လွှတ်၍။ အညံ၊ တပါးသော သစ်ကိုင်းကို။ ဂဏှာတိ၊ ၏။ တမ္ပိ၊ ထိုသစ်ကိုင်းကိုလည်း။ မုဉ္စိတွာ၊ လွှတ်၍။ အညံ၊ တပါးသောသစ်ကိုင်းကို။ (ဂဏှာတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ဤနည်းဖြင့်။ ကတ္ထစိ၊ တစုံတခုသောအရပ်၌။ အနဝဋ္ဌိတော၊ မတည်တံ့သည်ဖြစ်၍။ ပရိဗ္ဘမတိ ယထာ၊ လှည့်လည်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဂဟိတံ၊ သော။ ဧကံ၊ တခုသော။ အာရမ္မဏံ၊ ကို။ မုဉ္စိတွာ၊ ၍။ အညံ၊ တပါးသောအာရုံကို။ (ဂဏှာတိ၊ ၏။) တမ္ပိ၊ ထိုအာရုံကိုလည်း။ မုဉ္စိတွာ၊ ၍။ အညံ၊ ကို။ (ဂဏှာတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ဤနည်းဖြင့်။ အနဝဋ္ဌိတတာ စ၊ မတည်တံ့သည်၏အဖြစ်သည ၎င်း။ အာရမ္မဏံ၊ ကို။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တိတုံ၊ ငှါ။ အသမတ္ထတာ စ၊ မစွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်သည်၎င်း။ မက္ကဋသမာနတာ၊ မျောက်နှင့်တူသည်၏အဖြစ်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ အဋ္ဌိဝေဓဝိဒ္ဓေါပိ၊ အရိုးကိုဖောက်ထွင်းခြင်းဖြင့် ဖောက်ထွင်းအပ်သော်လည်း။ ဝါ၊ အရိုးကွဲအောင် ရိုက်၍ ဆုံးမအပ်သော်လည်း။ ဒမထံ၊ ယဉ်ကျေးလိမ္မာခြင်းသို့။ အနုပဂစ္ဆန္တော၊ မရောက်သော။ (မူလဋီကာ, သီမူတို့နှင့်အညီပင်) ဒုဋ္ဌေဿာ၊ ပျက်သောမြင်းသည်။ အဿခဠုင်္ကော၊ မည်၏။ ယတ္ထကာမနိပါတိတောတိ၊ ကား။ ယတ္ထ ကတ္ထစိ၊ အမှတ်မရှိသော။ ဣစ္ဆိတာရမ္မဏေ၊ ၌။ နိပါတိဘာဝတော၊ ကျလေ့ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ နာနာဝေသဓာရီ၊ အထူးထူးသော အသွင်ကို ဆောင်တတ်သော။ ရင်္ဂဂတော၊ ပွဲသဘင်အလယ်၌တည်သော။ နဋော၊ ကချေသည်သည်။ ရင်္ဂနဋော၊ မည်၏။ (မူလဋီကာနှင့်အညီပင်)
အာယတနဓာတုနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဣတိ၊ ကား။ ပန္နရသမ့ရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
၁၆-ဣန္ဒြိယသစ္စနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ (၁၈၅-၁၄)
ဣန္ဒြိယဝိတ္ထာရထာဝဏ္ဏနာ
၅၂၅။ ဗာဝီသတီတိ၊ ပုဒ်သည်။ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေါ၊ တည်း။ ဣန္ဒြိယာနီတိ၊ ပုဒ်သည်။ ပရိစ္ဆိန္နဓမ္မနိဒဿနံ၊ ပိုင်းခြားသောတရားတို့ကို ညွှန်ပြသောပုဒ်တည်း။ စက္ခုန္ဒြိယန္တိအာဒိ၊ အစရှိသော စကားသည်။ တေသံ၊ ထိုဣန္ဒြေတို့၏၏။ သရူပဒဿနံ၊ သရုပ်ကိုပြသောစကားတည်း။ တတ္ထ၊ ထိုစက္ခုန္ဒြိယံ-အစရှိသော ပါဌ်၌။ စက္ခုဒွါရေ၊ ၌။ ဣန္ဒဋ္ဌံ၊ အစိုးရသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝါ၊ အစိုးရခြင်း သဘောကို။ ကာရေတိ၊ ပြုစေတတ်၏။ စက္ခုဒွါရဘာဝေ၊ အဖြစ်၌။ တံဒွါရိကေဟိ၊ ထိုဒွါရ၌ဖြစ်သော စိတ်စေတသိက်တို့ကို။ အတ္တနော၊ ၏။ ဣန္ဒဘာဝံ၊ အစိုးရသည်၏အဖြစ်ကို။ ပရမိဿရဘာဝံ၊ အလွန်အကဲအစိုးရသည်၏အဖြစ်ကို။ ကာရယတိ၊ ပြုစေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ စက္ခုန္ဒြိယံ၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ တံ၊ ထိုစက္ခုန္ဒြေသည်။ တေ၊ ထိုစက္ခုဒွါရ၌ဖြစ်သော စိတ်စေတသိက်တို့ကို။ ရူပဂ္ဂဟဏေ၊ အဆင်းကိုယူရာ၌။ အတ္တာနံ၊ သို့။ အနုဝတ္တေတိ၊ အစဉ်လိုက်စေတတ်၏။ တေ စ၊ ထိုစက္ခုဒွါရ၌ ဖြစ်သော စိတ်စေတသိက်တို့သည်လည်း။ တံ၊ ထိုစက္ခုန္ဒြေသို့။ အနုဝတ္တန္တိ၊ လိုက်ကုန်၏။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသောဣန္ဒြေတို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ပင်လျှင်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သောတဃာန-ဇိဝှါကာယဒွါရေ၊ ၌။ ဣန္ဒဋ္ဌံ၊ အဖြစ်ကို။ ကာရေတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကာယိန္ဒြိယံ၊ မည်၏။ ဝိဇာနနလက္ခဏေ၊ ၌။ ဣန္ဒဋ္ဌံ၊ ကို။ ကာရေတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မနိန္ဒြိယံ၊ မည်၏။ ဣတ္ထိဘာဝလက္ခဏေ၊ ၌။ ပုရိသဘာဝလက္ခဏေ၊ ၌။ အနုပါလနက္ခဏေ၊ အစဉ်စောင့်ရှောက်ခြင်း လက္ခဏာ၌။ သုခလက္ခဏေ၊ ချမ်းသာခြင်းလက္ခဏာ၌။ ဒုက္ခလက္ခဏေ၊ ဆင်းရဲခြင်းလက္ခဏာ၌။ သောမနဿလက္ခဏေ၊ ဝမ်းသာခြင်းလက္ခဏာ၌။ ဒေါမနဿလက္ခဏေ၊ နှလုံးမသာခြင်းလက္ခဏာ၌။ ဥပေက္ခာလက္ခဏေ၊ အမျှရှုခြင်း (ဝါ) လျစ်လျူရှုခြင်းလက္ခဏာ၌။ အဓိမောက္ခလက္ခဏေ၊ ယုံကြည်ဆုံး ဖြတ်ခြင်းလက္ခဏာ၌။ ပဂ္ဂဟလက္ခဏေ၊ ချီးမြှောက်ခြင်းလက္ခဏာ၌။ ဥပဋ္ဌာနလက္ခဏေ၊ အာရုံ၌ ကပ်၍ တည်ခြင်း-ထင်ခြင်းလက္ခဏာ၌။ အဝိက္ခေပလက္ခဏေ၊ မပျံ့လွင့်ခြင်းလက္ခဏာ၌။ ဒဿနလက္ခဏေ၊ မြင်ခြင်းလက္ခဏာ၌။ အနညာတံ၊ မသိအပ်သေးသည်ကို။ ဉဿာမိ၊ အံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ပဝတ္တေ၊ ဖြစ်သော။ ဇာနနလက္ခဏေ၊ သိခြင်းလက္ခဏာ၌။ ဉာတာနံ ဧဝ၊ သိအပ်ပြီးသာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မာနံ၊ တို့ကို။ ပုန၊ တဖန်။ အာဇာနနေ၊ သိပြီးသောအပိုင်းအခြားအားဖြင့် သိခြင်း၌။ အညာတာဝိဘာဝေ၊ သိပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်၏အဖြစ်၌။ ဣန္ဒဋ္ဌံ၊ ကို။ ကာရေတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အညတာဝိန္ဒြိယံ၊ မည်၏။
ဝိဇာနိယာတိ၊ ကား။ ဝိဇာနေယျ၊ သိရာ၏။ ဘူမိတော စာတိ (ဧတ္ထ)၊ ပါဌ်၌။ စ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အဝုတ္တသမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော၊ မဆိုအပ်သေးသည်ကို ပေါင်းခြင်းအနက်ရှိ၏။ တေန၊ ထိုစ-သဒ္ဒါဖြင့်။ တာဝတွံ၊ ထိုမျှရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ သိမ်းယူ၏။ တံ ပန တာဝတွံ၊ ထိုတာဝတွကိုကား။ ပရတော၊ နောက်၌။ ဝဏ္ဏယိဿာမ၊ ဖွင့်ဆိုကုန်အံ့။ အသမ္မသနုပဂါနမ္ပိ၊ သုံးသပ်ခြင်းသို့ မရောက်သော ဣန္ဒြေတို့၏လည်း။ ဝါ၊ မသုံးသပ်ထိုက်သော ဣန္ဒြေတို့၏လည်း။ အတ္ထိဘာဝတော၊ ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤဣန္ဒြေတို့၌။ ဒဋ္ဌဗ္ဗဘာ၊ ရှုအပ်သည်၏အဖြစ်ကို။ န ဂဟိတာ၊ အပ်။
ပုဗ္ဗဘာဂေတိ၊ ကား။ အရိယမဂ္ဂတော၊ မှ။ ပုဗ္ဗဘာဂေ၊ ၌။ အနညာတန္တိ၊ ကား။ န အညာတံ၊ မသိအပ်သေးသည်ကို။ န အဓိဂတံ၊ မရအပ်သေးသည်ကို။ ဧတဿ၊ ဤတရားအား။ နိစ္စတာယ၊ မြဲသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ မတံဘင်္ဂေါ၊ သေခြင်း ပျက်ခြင်းသည်။ ဝါ၊ ပျက်ခြင်းဟူသောသေခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဝါ၊ ကား။ ဧတသ္မိံ၊ ဤတရားကို။ အဓိဂတေ၊ သိအပ်-ရအပ်သည်ရှိသော်။ မရဏံ၊ သည်။ န၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အမတံ၊ မည်၏။ ပဇ္ဇိတဗ္ဗတော၊ ရောက်အပ်-ရောက်ထိုက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဒဉ္စ၊ ပဒလည်း မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အမတပဒံ၊ ပဒမည်သော။ ဝါ၊ သေခြင်းကင်း၍ရောက်ထိုက်သော။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ ဧဝံ ပဋိပန္နဿ ဥပ္ပဇ္ဇနတောတိ ဧတေန၊ ပါဌ်ဖြင့်။ ပုဗ္ဗဘာဂဝသေန၊ ရှေးအဖို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဧတံ ဣန္ဒြိယံ၊ ကို။ ဧဝံ၊ ဤသို့ အနညာတညဿာ-မီတိန္ဒြေဟူ၍။ ဝေါဟရီယတိ၊ ခေါ်အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ အာဇာနနတောတိ၊ ကား။ ပဌမမဂ္ဂေန၊ သောတာပတ္တိမဂ်သည်။ ဒိဋ္ဌမရိယာဒံ၊ မြင်အပ်ပြီးသောအပိုင်းအခြားကို။ အနတိက္ကမိတွာဝ၊ မကျော်လွန်မူ၍သာလျှင်။ ဇာနနတော၊ ကြောင့်။ ယေန၊ အကြင်အရဟတ္တဖိုလ်ပညာဟူသော တရားဖြင့်။ တံသမင်္ဂိပုဂ္ဂလော၊ ထိုရဟတ္တဖိုလ်ပညာနှင့်ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ (အညာတာဝီ၊ မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဝါ၊ ကား။ တံသမ္ပယုတ္တဓမ္မာ၊ ထိုအရဟတ္တဖိုလ်ပညာနှင့်ယှဉ်သော တရား တို့သည်။ အညာတာဝိနော၊ မည်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ သော၊ ထိုအရဟတ္တဖိုလ်ပညာဟူသော တရားသည်။ အညာတာဝိဘာဝေါ၊ မည်၏။ (တနည်း) အညာတာဝိဘာဝေါ၊ သိပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်၏ ဖြစ်ကြောင်းဖြစ်သော။ ဝါ၊ သိပြီးသောတရားတို့၏ ဖြစ်ကြောင်းဖြစ်သော။ သော၊ ထိုအရဟတ္တဖိုလ် ပညာဟူသောတရားသည်။ အညာတာဝိဘာဝေါ၊ မည်၏။ (တနည်း) အညာတာဝိဘာဝေါ၊ သိပြီးသော ပုဂ္ဂိုလ်၏ ဖြစ်ကြောင်းဖြစ်သော။ ဝါ၊ သိပြီးသောတရားတို့၏ ဖြစ်ကြောင်းဖြစ်သော။ သော၊ ထိုအရဟတ္တဖိုလ်ပညာဟူသောတရားသည်။ ပရိနိဋ္ဌိတဇာနနကိစ္စခီဏာသဝဿဘာဝဘူတော၊ လုံးဝပြီး ပြီးသော သိခြင်းကိစ္စရှိသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ သဘောဖြစ်၍ဖြစ်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဥပ္ပတ္တိတော၊ ကြောင့်။ (ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ-ဟုရှိလျှင် စာစပ်ရန် ချောမော၏) ခီဏာသဝဿ ဥပ္ပဇ္ဇနတောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
လိင်္ဂေတိ ဂမေတိ ဉာပေတိ၊ သိစေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ လိင်္ဂံ၊ မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဧတေန၊ ဤတရားသဘောဖြင့်။ လိင်္ဂီယတိ၊ သိအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ လိင်္ဂံ၊ မည်၏။ ကိံ၊ အဘယ်ကို။ လိင်္ဂေတိ၊ သိစေသနည်း။ ကိံဝါ၊ အဘယ်ကိုမူလည်း။ လိင်္ဂီယတိ၊ သိအပ်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ ဣန္ဒံ၊ ဣန္ဒမည်သောကံကို။ (လိင်္ဂေတိ၊ သိစေတတ်၏။) ဣန္ဒော ဝါ၊ ဣန္ဒမည်သော ကံကိုမူလည်း။ (လိင်္ဂီယတိ၊ သိအပ်၏။) ဣန္ဒဿ၊ ဣန္ဒမည်သောကံကို။ လိင်္ဂံ၊ သိစေတတ်သည်တည်း။ ဝါ၊ သိကြောင်းတည်း။ ဣန္ဒလိင်္ဂံ၊ ဣန္ဒမည်သော ကံကို သိစေတတ်သည်၏။ ဝါ၊ သိကြောင်း။ ဣန္ဒလိင်္ဂဿ၊ ဣန္ဒမည်သော ကံကို သိစေတတ်သည်၏။ ဝါ၊ သိကြောင်း။ ဣန္ဒလိင်္ဂဿ၊ ဣန္ဒမည်သော ကံကို သိစေတတ်သည်၏။ ဝါ၊ သိကြောင်း၏။ အတ္ထော၊ သဘောသည်။ တံသဘာဝေါ၊ ထိုဣန္ဒမည်သော ကံကို သိစေတတ်သော သဘောသည်။ ဝါ၊ သိကြောင်းသဘောသည်။ ဣန္ဒလိင်္ဂတ္ထော၊ မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဣန္ဒလိင်္ဂမေဝ၊ ကုန္ဒလိင်္ဂသည်သာလျှင်။
အာဓိပစ္စံ၊ အစိုးရသည်၏အဖြစ်ဟူသည်။ ဣန္ဒြိယပစဿယဘာဝေါ၊ ပစ္စည်း၏အဖြစ်တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဣန္ဒြိယပစ္စယဘာဝေ၊ အဖြစ်သည်။ အသတိပိ၊ သော်လည်း။ ဣတ္ထိပုရိသိန္ဒြိယာနံ၊ တို့၏။ (အနုဝတ္တနီယဘာဝေါ, အာဓိပစ္စံ-တို့၌စပ်) အတ္တနော အတ္တနော၊ ၏။ ပစ္စယဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ ပဝတ္တမာနေဟိ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ (လိင်္ဂါဒီဟိ-၌ စပ်၊ ရှိရင်းပါဌ်အတိုင်း အနက်ပေးက ပဝတ္တမာနေ၊ ဖြစ်သော-ဟုပေး၊ သန္တာနေ-၌ စပ်) တံသဟိတသန္တာနေ၊ ထိုဣတ္ထိန္ဒြေပုရိသိန္ဒြေတို့နှင့်တကွဖြစ်သော သန္တာန်၌။ အညာကာရေန၊ တပါးသောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ အပ္ပဝတ မာနေဟိ၊ မဖြစ်ကုန်သည်ဖြစ် ၍။ ဝါ၊ မဖြစ်ကုန်သော။ လိင်္ဂါဒီဟိ၊ သဏ္ဌာန် အစရှိသည်တို့သည်။ အနုဝတ္တနီယဘာဝေါ၊ အစဉ်လိုက် အပ်သည်၏အဖြစ်သည်။ အာဓိပစ္စံ၊ အစိုးရသည်၏အဖြစ်မည်၏။ စ၊ ဆက်။ ဣမသ္မံ အတ္ထေ၊ ဤအာဓိပစ္စအနက်၌။ ဣန္ဒန္ဒိန္တိ၊ ပြုတတ်ကုန်၏။ ဣစ္စေစ၊ ဤအကြောင်းကြောင့်သာလျှင်။ ဣန္ဒြိယာနိ၊ မည်ကုန်၏။ စက္ခာဒီသု၊ တို့၌။ ဒဿိတေနနယေန၊ နည်းဖြင့်။ အညေသံ၊ ကုန်သော။ ဇီဝိတာဒီနံ စ၊ တို့၏လည်း။ တဒနုဝတ္တီသု၊ ထိုဇီဝိတ စသည်သို့ အစဉ်လိုက်သောတရားတို့၌။ အာဓိပစ္စံ၊ ကို။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။
အမောဟောယေဝ၊ သည်သာလျှင်တည်း။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ န၊ မဟုန်ကုန်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုအမောဟ၏။ သင်္ခါရက္ခန္ဓကထာယံ၊ ၌။ ဝိဘာဝိတာနိ၊ ပြအပ်ခဲ့ကုန်ပြီးသော။ လက္ခဏာဒီနိ၊ တို့ကို။ တေသဉ္စ၊ ထိုလေးပါးသောဣန္ဒြေတို့၏ လည်း။ (လက္ခဏာဒီနိ၊ တို့ဟူ၍။) ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါသော၊ တည်း။ သေသာနိ၊ ကြွင်းသောဣန္ဒြေတို့သည်။ တတ္ထ ခန္ဓနိဒ္ဒေသေ၊ ၌။ လက္ခဏာဒီဟိ၊ တို့ဖြင့်။ သရူပေနေဝ၊ အားဖြင့်သာလျှင်။ အာဂတာနိ၊ ကုန်၏။
၅၂၆။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ အရိယဘူမိပဋိလာတော၊ အရိယာဘုံကိုရခြင်းသည်။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဒေသနာယ၊ ၏။ သာဓာရဏဉ္စ၊ ဆက်ဆံသည်လည်းဖြစ်သော။ ပဓာနဉ္စ၊ ပြခန်းသည်လည်းဖြစ်သော။ ပယောဇနံ၊ အကျိုးတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဇ္ဈတ္တဓမ္မေ ပရိညာယာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ အညေသမ္ပိ၊ စက္ခု စသည်တို့မှ တပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဣန္ဒြိယာနံ၊ ဣတ္ထိန္ဒြေစသော ဣန္ဒြေတို့၏။ အတ္တဘာဝပရိယာပန္နတာယ၊ အတ္တဘော၌ အကျုံးဝင်သည်၏အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ အတ္တဘာဝပညာပနာယ၊ အတ္တဘောကို ပညတ်ခြင်း၏။ မူလဘာဝတော၊ အရင်းခံ၏အဖြစ်ကြောင့်။ စက္ခာဒီနံ၊ တို့၏။ သာတိသယံ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွသော။ အတ္တဘာဝပရိယာပန္နတာ၊ အတ္တဘော၌ အကျုံးဝင်သည်၏အဖြစ်သည်။ (သီမူနှင့်အညီပင်) (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အတ္တဘာဝပရိယာပန္နာနိ စက္ခုန္ဒြိယာဒီနီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဘိဓမ္မဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဣတ္ထိပုရိသိန္ဒြိယာနန္တရံ၊ တို့၏အခြားမဲ့၌။ ဇီဝိတိန္ဒြိယဒေသနာက္ကမော၊ ဇီဝိတိန္ဒြေကို ဟောခြင်း၏ အစဉ်ကို။
ဘေဒေါတိ၊ ကား။ ဣဓ၊ ဤဣန္ဒြိယဝိတ္ထာရကထာ၌။ သဘာဝတော၊ အားဖြင့်။ ဘေဒေါ၊ အကွဲအပြားကို။ အဓိပ္ပေတော၊ အပ်။ ဘူမိပုဂ္ဂလာဒိဝသေန၊ အားဖြင့်။ (ဘေဒေါ၊ ကို။) န (အဓိပ္ပေတော)၊ အလိုမရှိအပ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သေသာနံ အဘေဒေါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ စောဒနာဦးအံ့။ ဇီဝိတိန္ဒြိယဿ၊ ၏။ အနုပါလနလက္ခဏံ၊ လက္ခဏာသည်။ သဘာဝေါ၊ သဘောတည်း။ တေန၊ ထိုအနုပါလနလက္ခဏာဖြင့်။ ဒုဝိဓဿာပိ၊ နှစ်ပါးအပြားရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ အဿ၊ ထိုဇီဝိတိန္ဒြေ၏။ အဘေဒေါ၊ သည်။ (ဟောတိ) နနု၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်သော။ ဣတိ၊ ဤသို့ စောဒနာငြားအံ့။ ဧတံ၊ ဤစကားသည်။ သစ္စံ၊ မှန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ တဿ၊ ထိုဇီဝိတိန္ဒြေ၏။ ရူပါရူပသဘာဝကတော၊ ရုပ်သဘော နာမ်သဘောသည် ပြုအပ်သော။ ဘေဒေါ၊ ကို။ ဂဟိတော၊ အပ်၏။ ဧဝံ၊ တူ။ သေသာနံ၊ ကြွင်းသောဣန္ဒြေတို့၏။ ကောစိ၊ သော။ ဘေဒေါ၊ သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုကြွင်းသောဣန္ဒြေတို့၏။ အဘေဒေါ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဘေဒါဘာဝေါ၊ ကွဲပြားခြင်း၏ မရှိခြင်းကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ စ၊ စောဒနာဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤကြွင်းသောဣန္ဒြေတို့၌။ ဝေဒနာ စ၊ ကို၎င်း။ ပညာ စ၊ ကို၎င်း။ ဘိန္ဒိတွာ၊ ခွဲခြမ်း၍။ ဝုတ္တာ နနု၊ ဟောအပ်သည်မဟုတ်ပါလော။ ဣတိ၊ အံ့။ န၊ မဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ယထာဒေသိတေသု၊ အကြင် ဟောအပ်ကုန်ပြီးသော။ ဝါ၊ ဟောအပ်ပြီးတိုင်းကုန်သော။ ဗာဝီသတိယာ၊ သော။ ဣန္ဒြိယေသု၊ တို့၌။ ဘေဒါဘေဒဿ၊ ၏။ အဓိပ္ပေတတ္တာ၊ အလိုရှိအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။
၅၂၇။ စက္ခုန္ဒြိယာဒီနံ၊ စသည်တို့၏။ (ကိစ္စန္တိ-၌ ပဓာနအားဖြင့် စပ်) ပုရေဇာတာဒိပစ္စယ-ဘာဝေ၊ အစရှိသောပစ္စည်း၏အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ဣန္ဒြိယပစ္စယဘာဝေန၊ အဖြစ်ဖြင့်။ သာဓေတဗ္ဗမေဝ ကိစ္စံ၊ ပြီးစီးအပ်သောကိစ္စကိုသာလျှင်။ ကိစ္စန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တဿ၊ ထိုဣန္ဒြိယပစ္စည်းအဖြစ်၏။ အနညသာဓာရဏတ္တာ စ၊ ဣန္ဒြေတို့မှတပါးသောတရားတို့နှင့် မဆက်ဆံသည်အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဣန္ဒြိယကထာယ၊ ၏။ အဓိကတတ္တာ စ၊ စွဲမှီအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဝါ၊ စပ်ယှဉ်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဝါ၊ အရာ၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်းတည်း။ အတ္တနော၊ ၏။ တိက္ခမန္ဒာဒိအာကာရော၊ ထက်သည်နုံ့သည်စသော အခြင်းအရာသည်။ အတ္တာကာရော၊ မည်၏။ တဿ၊ ထိုအတ္တာကာရသို့။ အနုဝတ္တပနံ၊ အစဉ်လိုက်စေခြင်းသည်။ အတ္တာကာရာနုဝတ္တာပနံ၊ မည်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ တိက္ခမန္ဒာဒိသင်္ခါတအတ္တာကာရာနုဝတ္တာပနန္တိ၊ ဟူ၍။ အဟ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ တိက္ခမန္ဒာဒိသင်္ခါတဿ စ၊ စသည်ဟုဆိုအပ်သောအခြင်းအရာသို့ ၎င်း။ အတ္တာကာရဿ စ၊ မိမိ၏အခြင်းအရာသို့၎င်း။ အနုဝတ္တာပနံ၊ သည်။ တိက္ခ။ပ။ဝတ္တာပနံ၊ မည်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤဒုတိယဝိကပ်အနက်၌။ ဝိသုံ၊ အသီးအြား။ အတ္တာကာရဂ္ဂဟဏေန၊ ဖြင့်။ ရူပါဝဘာသနာဒိကဿ၊ ရူပါရုံတို့ကို ထင်လင်းစေခြင်းစသည်ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ စက္ခုန္ဒြိယဿ၊ ၏။ ရူပါဘိဟနနယောဂျတာသင်္ခါတေ၊ ရူပါရုံတို့၏ ထိပါးတိုက်ခိုက်ခြင်းငှါ လျောက်ပတ်သည်၏အဖြစ်ဟုဆိုအပ်သော။ ရူပါဝဘာသနသာမတ္ထိယေ၊ ရူပါရုံတို့ကို ထင်လင်းစေခြင်း ၌ စွမ်းနိုင်သည်၏အဖြစ်သည်။ ဝါ၊ ထင်လင်းစေနိုင်သော အစွမ်းသတ္တိသည်။ အသတိ၊ သော်။ ကဒါစိပိ၊ မျှ၌သော်လည်း။ စက္ခုဝိညာဏဿ၊ ၏။ ဒဿ၊ ၏။ ဒဿနကိစ္စံ၊ သည်။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့်-မဖြစ်နိုင်။ သောတိန္ဒြိယာဒီသုပိ၊ စသည်တို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ ပင်တည်း။ ပုဓ၌လည်း။ ဧသ နယော၊ ပင်တည်း။ ပုဗ္ဗင်္ဂမဘာဝေန၊ ရှေ့သွား၏အဖြစ်ဖြင့်။ မနိန္ဒြိယဿ၊ ၏။ ဝသဝတ္တာပနံ၊ အလို၌ဖြစ်စေခြင်းသည်။ ဝါ၊ အလိုသို့လိုက်စေခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အညေသံ၊ တပါးသော ဣန္ဒြေတို့၏။ (ပုဗ္ဗင်္ဂမဘာဝေန၊ ဖြင့်။ ဝသဝတ္တာပနံ၊ သည်။) န၊ မဟုတ်။ ဟိ၊ မှန်။ တံသမ္ပယုတ္တာနိ၊ ထိုမနိန္ဒြေနှင့်ယှဉ်ကုန်သော။ ဣန္ဒြိယာနိပိ၊ ဇီဝိတ သုခ အစရှိသော ဣန္ဒြေတို့သည်လည်း။ တဗ္ဗသေနေဝ၊ ထိုမနိန္ဒြေ၏အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ (တဗ္ဗသာနေဝ-ဟူသော သီ-သျာမူ အရအားဖြင့်–ထိုမနိန္ဒြေ၏အလိုရှိကုန်သည်သာလျှင်-ဟု အနက်ပေး) ဟုတွာ၊ ကုန်၍။ အတ္တနော အတ္တနော၊ ၏။ ဣန္ဒြိယကိစ္စံ၊ ကို။ သာဓေန္တိ၊ ကုန်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။ တေသံ၊ ထိုသမ္ပယုတ်ဣန္ဒြေတို့၏။) စေတသိကဘာဝတော၊ စေတသိက်တို့၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တေသံ၊ ထိုသမ္ပယုတ်ဣန္ဒြေတို့၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ မနိန္ဒြိယံ၊ သည်။ န၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်။
ဆာဒေတွာ၊ ဖုံးလွှမ်း၍။ ဖရိတွာ၊ ပျံ့နှံ့၍။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ၊ သော။ သုခဒုက္ခဝေဒနာ၊ သည်။ သဟဇာတဓမ္မေ၊ တို့ကို။ အဘိဘဝိတွာ အဇ္ဈောတ္ထရိတွာ၊ လွှမ်းမိုး၍။ သယမေဝ၊ မိမိကိုယ်တိုင်သည် သာလျှင်။ ပါကဋာ၊ ထင်ရှားသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သဟဇာတဓမ္မာ စ၊ တို့သည်လည်း။ တဿာ၊ ထိုသုခဒုက္ခဝေဒနာ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ သုခဒုက္ခဘာဝပ္ပတ္တာ ဝိယ၊ သုခအဖြစ် ဒုက္ခအဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်သကဲ့သို့။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယထာသကံဩဠာရိကာကာရာနုပါပနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အသန္တဿပိ၊ မငြိမ်သက်ငြားသော်လည်း။ ဝါ၊ မငြိမ်သက်သည်လည်းဖြစ်သော။ အပ္ပဏီတဿပိ၊ မမွန်မြတ်ငြားသော်လည်း။ ဝါ၊ မမွန်မြတ်သည်လည်းဖြစ်သော။ အကုသလ-တဗ္ဗိပါကာဒိသမ္ပယုတ္တဿ၊ အကုသိုလ် ထိုအကုသိုလ်၏ အကျိုးဝိပါက်စသည်တို့နှင့် ယှဉ်သော ဥပေက္ခိန္ဒြေ၏။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ မဇ္ဈတ္တာကာရာနုပါပနံ၊ အလယ်အလတ်သဘောရှိသော အခြင်းအရာသို့ ရောက်စေခြင်းကို။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ သမာနဇာတိယေဟိ၊ တူသောဇာတ် ရှိကုန်သော။ သုခဒုက္ခေဟိ၊ တို့ထက်။ သန္တပဏီတာကာရာနုပါပနံ၊ သန္တပဏီတဖြစ်သော အခြင်းအရာ သို့ရောက်စေခြင်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ အဋိပက္ခာဘိဘဝနန္တိ၊ ကား။ အဿဒ္ဓိယာဒိပဋိပက္ခာဘိဘဝနံ၊ အဿဒ္ဓိယအစရှိသော ဆန့်ကျင်ဖက်တို့ကို လွှမ်းမိုးခြင်းသည်။ ပသန္နာကာရာဒီတိ၊ ကား။ ပသန္နပဂ္ဂဟိတဥပဋ္ဌိတသမာဟိတဒဿနာကာရာနုပါပနံ၊ ကြည်လင်သောအခြင်းအရာ ချီးမြှင့်အပ် သော အခြင်းအရာ ထင်သောအခြင်းအရာ တည်ကြည်သောအခြင်းအရာ မြင်သောအခြင်းအရာ တို့သို့ ရောက်စေခြင်းသည်။ ယထာက္ကမံ၊ တိုင်း။ သဒ္ဓါဒီနံ၊ တို့၏။ (ကိစ္စံ၊ ကိစ္စတည်း။) ဗျာပါဒါဒီတိ (စတ္ထ)၊ ၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဥဒ္ဓမ္ဘာဂိယသံယောဇနာနိ၊ တို့ကို။ ဂဟိတာနိ၊ ကုန်၏။ စ၊ အဋ္ဌကထာ၌ မေးဖွယ်အချက်ကို ဆက်၍ရှင်းအံ့။ မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တေဿဝ၊ မဂ်နှင့် ယှဉ်သည်သာလျှင် ဖြစ်သော။ အညိန္ဒြိယဿ၊ ၏။ ကိစ္စံ၊ ကို။ ဒဿိတံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ တေနေဝ၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်သာလျှင်။ ဖလသမ္ပယုတ္တဿ၊ ဖိုလ်နှင့်ယှဉ်သောဣန္ဒြေ၏။ တံတံသံယောဇနပ္ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိပဟာနကိစ္စတာ၊ ထိုထို သံယောဇဉ်တို့ကို တဖန်ငြိမ်းစေသောအားဖြင့် ပယ်ခြင်းကိစ္စရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝါ၊ အဖြစ်သည်။ ဒဿတိတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ကတသဗ္ဗကိစ္စဿ၊ ပြုအပ်ပြီးသော အလုံးစုံသော ကိစ္စရှိသော။ ဝါ၊ အလုံးစုံသောကိစ္စတို့ကို ပြုပြီးသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏။ အညာတာဝိန္ဒြိယံ၊ သည်။ အညဿ၊ သော။ ကာတဗ္ဗကိစ္စဿ၊ ပြုအပ်သောကိစ္စ၏။ အဘာဝါ၊ ကြောင့်။ အမတာဘိမုခမေဝ စ၊ အမတသို့ ရှေးရှုသည်သာလျှင်၎င်း။ တဗ္ဘာဝပစ္စယော ဧဝ စ၊ ထိုအမ တာဘိမုခဘာဝ၏အကြောင်းသည်သာလျှင်၎င်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတရာနိ ပိယ၊ ဤမှတပါးသော ပညိန္ဒြေတို့ကဲ့သို့။ ကိစ္စန္တရပသုတံ၊ ကိစ္စတပါး၌ လေ့ကျက်သည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ တေန၊ ကြောင့်။ အမတာဘိမုခဘာဝပစ္စယတာ စာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
၅၂၈။ ဘူမိတော၊ အားဖြင့်။ ဝိနိစ္ဆယော၊ သည်။ ဥတ္တာနတ္ထော ဧဝ၊ ပေါ်လွင်ထင်ရှားသော အနက်ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဧတ္ထာ ဧဝ၊ ပေါ်လွင်ထင်ရှားသော အနက်ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ (ဌတွာကောစိ စောဒနံ) အာဟ၊ ၏။ ကသ္မာ ပန၊ ကြောင့်။ ဧတ္တကေနေဝ၊ ဤ ၂၂-ပါးမျှ ဖြင့်သာလျှင်။ ဣန္ဒြိယာနိ၊ တို့ကို။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်သနည်း။ ဧတာနိ ဧဝ စ၊ ဤစက္ခုန္ဒြေစသည်တို့ကိုသာ လျှင်လည်း။ (စ-ကား ဝါကျသမုစ္စည်း) ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်သနည်း။ ဣတိ၊ အံ့။ အာဓိပစ္စဋ္ဌဝသေန၊ အစိုးရ သည်၏အဖြစ်ဟူသော အနက်သဘော၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တာနိ၊ ဟောအပ်ကုန်၏။ အာဓိပစ္စံ နာမ၊ မည်သည်။ ဣဿရိယံ၊ အစိုးရသည်၏အဖြစ်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧတံ၊ ဤအနက်ကို။ ဝုတ္တမေဝ၊ (ဝိသုဒ္ဓိမဂ် ၁၂၃-၌ အပိစ အာဓိပစ္စသင်္ခါတေန ဣဿရိယဋ္ဌေနာပိဟူသောစကားဖြင့်) ဆိုအပ်ခဲ့ပြီး သည်သာလျှင်တည်း။ တယိဒံ အာဓိပစ္စံ၊ ထိုအစိုးရသည်၏အဖြစ်သည်။ အတ္တနော အတ္တနော၊ ၏။ ကိစ္စေ စ၊ ၌၎င်း။ ဖလေစ၊ ၌ ၎င်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အညေသမ္ပိ၊ ဤ ၂၂-ပါးမှ တပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ သဘာဝဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ (အာဓိပစ္စံ၊ ကို။) ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န လဗ္ဘတိ၊ မရအပ်သနည်း။ ဟိ၊ မေးသင့် စောဒနာသင့်စွ။ ပစ္စယုပ္ပန္နာ၊ ပ္ပန်တရားတို့သည်။ ပစ္စယာဓီနဝုတ္တိကာ၊ အကြောင်းပစ္စည်းနှင့်စပ်သောဖြစ်ခြင်းရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဖလဟေတုဓမ္မေသု၊ အကြောင်းတရား အကျိုးတရားတို့၌။ အနုဝတ္တနာနုဝတ္တနီယတာ၊ အစဉ်လိုက်တတ်သည်၏ အဖြစ်နှင့် အစဉ်လိုက်အပ်သည်၏အဖြစ်သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာသည်မဟုတ်ပါလေ။ ဣတိ၊ ဤသို့ စောဒနာ ငြားအံ့။ ဧတံ၊ ဤစကားသည်။ သစ္စံ၊ မှန်ပေ၏။ တထာပိ၊ ထိုသို့မှန်သောလည်း။ တေသံ၊ ထို ၂၂-ပါး သောတရားတို့၏။ ဝိသေသော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိသေး၏။ သွာယံ (ဝိသေသော)၊ ထိုအထူးကို။ “စက္ခု ဝိညာဏာဒိပ္ပဝတ္တိယဥှိစက္ခာဒီနံ သိဒ္ဓမာဓိပစ္စ” န္တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဒဿိတောယေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ အပိစ၊ တနည်းလည်း။ ခန္ဓပဉ္စကေ၊ ခန္ဓာငါးပါးအပေါင်း၌။ ယာယံ သတ္တပညတ္တိ၊ အကြင်သတ္တဝါဟု ပညတ်ခြင်းသည်။ ဝါ၊ အကြင်သတ္တဝါဟူသော အမည်ပညတ်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တဿာ၊ ထိုပညတ်ခြင်း၏။ ဝါ၊ ထိုပညတ်၏။ ဝိသေသနိဿယော၊ ထူးသောမှီရာကား။ ဆ၊ ကုန်သော။ အဇ္ဈတ္တိကာနိ အာယတနာနိ၊ တို့တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တာဝ၊ စွာ။ တာနိ၊ ထိုအာယတနတို့ကို။ အာဓိပစ္စတ္တံ၊ အစိုးရသည်၏အဖြစ်ကို။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ စက္ခုန္ဒြိယံ။ပ။မနိန္ဒြိယန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဒိတော၊ အစ၌။ ဝါ၊ ရှေးဦးစွာ။ ဝုတ္တာနိ၊ ဟောအပ်ကုန်၏။ သွာယံ အတ္တဘာဝေါ၊ သည်။ ဣမေသံ၊ ဤတရားတို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ “ဣတ္ထီ ပုရိသော” တိ၊ ဟူသော။ သမညံ၊ အမည်ကို။ လဘတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။
အထ ဝါ၊ ကား။ ပဝတ္တိနိဝတ္တီနံ၊ ဝဋ်ဆင်းရဲ၏ မပြတ်ဖြစ်ခြင်း ဆုတ်နစ်ခြင်းတို့၏။ နိဿယာဒိဒဿနတ္ထမ္ပိ၊ နိဿယစသည်ကိုပြခြင်းအကျိုးငှါလည်း။ ဧတာနိယေဝ၊ ဤ ၂၂-ပါးသော ဣန္ဒြေတို့ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဆ၊ ကုန်သော။ အဇ ၉တ္တိကာယတနာနိ၊ တို့သည်။ ပဝတ္တိယာ၊ ဝဋ်ဆင်းရဲ၏ မပြတ်ဖြစ်ခြင်း၏။ ဝိသေသတော၊ အားဖြင့်။ မူလနိဿယဘူတာနိ၊ အရင်းခံမှီရာဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်၏။ ယထာဟ၊ မူကား။ ဆသု၊ ခြောက်ပါးသော အဇ္ဈတ္တိကာယတနတို့သည်။ (သန္တေသု၊ ရှိကုန်လတ်သော်။) လောကော၊ သတ္တဝါဟူသော လောကသည်။ သမုပ္ပန္နော၊ ဖြစ်၏။ ဣတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသည်ကို။ (အာဟ၊ ၏။) တဿာ၊ ထိုပဝတ္တိ၏။ (အနုဋီကာ သီမူတို့နှင့်အညီပင်) ဥပ္ပတ္တိ၊ ဘဝသစ်၌ ရှေးဦးစွာဖြစ်ခြင်းသည်။ ဣတ္ထိပုရိသိန္ဒြိယေဟိ၊ တို့ကြောင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ ယေဘုယျန၊ အားဖြင့်။ သတ္တကာယဿ၊ သတ္တဝါအပေါင်း၏။ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ၊ ဘဝအသစ်၌ ရှေးဦးစွာဖြစ်ခြင်းသည်။ ဝိသဘာဂဝတ္ထု-သံရာဂနိမိတ္တာ၊ ဝိသဘာဂဝတ္ထု၌ ပြင်းစွာတပ်မက်ခြင်းလျှင် အကြောင်းရှိ၏။ ဟိ၊ မှန်။ တိဏ္ဏံ ခေါ မဟာရာဇ။ပ။သန္နိပတိတာ ဟောန္တီတိအာဒိ၊ ရှိသော။ ဧတံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ [မဟာရာဇ၊ ကြီး။ မာတာ စ၊ အမိသည်လည်း။ ဥတုနီ၊ ဥတုပန်းပွင့်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဂန္ဓဗ္ဗော စ၊ ဘဝသစ်သို့ရောက်ထိုက် သော သတ္တဝါသည်လည်း။ ပစ္စုပဋ္ဌိတော၊ ရှေးရှုတည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ မာတာပိတရော စ၊ တို့သည်လည်း။ သန္နိပတိတာ၊ ဆုံစည်းမိကုန်သည်။ ဟောန္နိပတိတာ၊ ဆုံစည်းမိကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ (ဣတိ၊ သို့။) တိဏ္ဏံ၊ သုံးပါးသောအကြောင်းတို့၏။ (ခေါ-ကားအနက်ထူးမရှိ) သန္နိပါတာ၊ ဆုံစည်းခြင်း-ညီညွတ်ခြင်းကြောင့်။ ဂဗ္ဘဿ၊ ကိုယ်ဝန်၏။ ဝါ၊ သူငယ်၏။ အဝက္ကန္တိ၊ အမိဝမ်းသို့ သက်ရောက်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။] (တဿာ၊ ထိုပဝတ္တိ၏။) အဝဋ္ဌာနံ၊ တည်ခြင်းသည်။ ဇီဝိတိန္ဒြိယေန၊ ဖြင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) တေန၊ ထိုဇီဝိတိန္ဒြေသည်။ အနုပါလေတဗ္ဗတော၊ အစဉ်စောင့်ရှောက်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ “အာယ၊ အသက်။ ဌိတိ၊ တည်ကြောင်း။ ယပနာ၊ မျှကြောင်း။ ယာပနာ၊ မျှစေကြောင်း။” ဣတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ (တဿာ၊ ထိုပဝတ္တိ၏။) ဥပဘောဂေါ၊ သုံးဆောင်ခြင်းသည်။ ဝေဒနာဟိ၊ တို့ဖြင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ ဝေဒနာဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဣဋ္ဌာဒိသဗ္ဗဝိသယူပဘောဂေါ၊ ဣဋ္ဌ အစရှိသော အလုံးစုံသော အာရုံတို့ကို သုံးဆောင်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ယထာဟ၊ မူကား။ “ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ဝေဒယတိဝေဒယတိ၊ ခံစားတတ်၏ ခံစားတတ်၏။ ဣတိ ခေါ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝေဒနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။” ဣတိ၊ သို့။ (အာဟ၊ ၏။) ဧဝံ၊ သို့။ ပဝတ္တိယာ၊ ၏။ နိဿယသမုပ္ပါဒဌိတိ-သမ္ဘောဂဒဿနတ္ထံ၊ မှီရာ ရှေးဦးစွာဖြစ်ခြင်း တည်ခြင်းသုံးဆောင်ခြင်းတို့ကို ပြခြင်းအကျိုးငှါ။ စက္ခုန္ဒြိယံ၊ ကို၎င်း။ ယာဝဥပေက္ခိန္ဒြိယံ၊ တိုင်အောင်၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ စုဒ္ဒသိန္ဒြိယာနိ၊ တို့ကို။ ဒေသိတာနိ၊ ကုန်၏။ စ၊ ထိုမှတပါး။ ဧတာနိ၊ ဤတဆယ့်လေးပါးသော ဣန္ဒြေတို့ကို။ ပဝတ္တိယာ၊ ၏။ (နိဿယာဒိဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။) ဒေသိတာနိ ယထာ၊ ကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဣတရာနိ၊ ဤမှတပါးသော ဣန္ဒြေတို့ကို။ နိဝတ္တိယာ၊ ၏။ (နိဿယာဒိဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ ဒေသိတာနိ၊ ကုန်၏။) ဟိ၊ ချဲ့။ ဝိဝဋ္ဋသန္နိဿိတေန၊ ဝဋ်ကင်းရာနိဗ္ဗာန်ကိုမှီသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ နိဗ္ဗတ္တိတာနိ၊ ဖြစ်စေအပ်ကုန်သော။ သဒ္ဓါဒီနိ၊ အစရှိကုန်သော။ ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ၊ တို့သည်။ နိဝတ္တိယာ၊ ဝဋ်ဆင်းရဲ၏နစ်ခြင်း-ကင်းပြတ်ခြင်း၏။ နိဿယော၊ မှီရာတည်း။ (တဿာ၊ ထိုနိဝတ္တိ၏။) ဥပ္ပါဒေါ၊ သည်။ အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယေန၊ ဖြင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) တဿ၊ ထိုအနညာတညဿာမီတိန္ဒြေ၏။ နိဝတ္တိဝသေန၊ ဆုတ်နစ်ခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဥပ္ပဇ္ဇနတော၊ ကြောင့်တည်း။ တဿာ၊ ထိုနိဝတ္တိ၏။ အဝဋ္ဌာနံ၊ သည်။ အညိန္ဒြိယေန၊ ဖြင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဥပဘောဂေါ၊ သည်။ အညာတာဝိန္ဒြိယေန၊ ဖြင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) အဂဖလသမုပဘောဂတော၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ကောင်းစွာကပ်၍ သုံးဆောင်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ခီဏာသဝါ၊ တို့သည်။ ဝိသဝိတာယ၊ အထူးထူးသော ဂုဏ်တို့ကို ဖြစ်ပွားစေပြီး သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ အထူးထူးသောဂုဏ်တို့ကို ပွင့်စေပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ထိုက်တန်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ အလိုရှိတိုင်း ပြုနိုင်ဖြစ်စေနိုင်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ နိဗ္ဗုတိသုခံ၊ ငြိမ်းအေးခြင်း ချမ်းသာကို။ ဝါ၊ နိဗ္ဗာန်ချမ်းသာကို။ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧဝမ္ပိ၊ ဤနည်းဖြင့် လည်း။ ဧတာနိ ဧဝ ဣန္ဒြိယာနိ၊ ဤ ၂၂-ပါးသော ဣန္ဒြေတို့ကိုသာလျှင်။ ဒေသိတာနိ၊ ဟောတော်မူ အပ်ကုန်၏။ ဧတ္တာဝတာ၊ ဤမျှဖြင့်။ ယထာဓိပ္ပေတတ္ထသိဒ္ဓိတော၊ ကြောင့်။ အညေသံ၊ တပါးကုန်သော ဣန္ဒြေတို့ကို။ အဂ္ဂဟဏံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣမိနာဝ၊ ဤစကားရပ်ဖြင့်ပင်လျှင်။ နေသံ၊ ထိုဣန္ဒြေတို့၏။ ဒေသနာက္ကမောပိ၊ ကိုလည်း။ သံဝဏ္ဏိတော၊ ဖွင့်အပ်ပြီးသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤတွင် တရပ်ပြီး၏။
ဣန္ဒြိယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
သစ္စဝိတ္ထာရကထာဝဏ္ဏနာ
သာသနက္ကမောတိ၊ ကား။ ဝါ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ဝါ၊ မ-ဟူ၍။ အရိယသစ္စာနိ၊ တို့ကို။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ အရိယသစ္စဒေသနာ၊ ကို။ (ဝုစ္စတိ၊ ၏။) ဟိ၊ ချဲ့။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဝစနံ၊ စကားတော်ဟူသော။ သကလံ၊ သော။ သာသနံ၊ သည်။ ပဝတ္တိနိဝတ္တိတဒုဘယဟေတု-သန္ဒဿနဝသေန၊ ဝဋ်ဆင်းရဲ၏ဖြစ်ခြင်း ချုပ်ခြင်းနှင့် ထိုနှစ်ပါးစုံတို့၏ အကြောင်းတို့ကို ပြသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တနတော၊ ကြောင့်။ သစ္စဝိနိမုတ္တံ၊ သစ္စာမှလွတ်သောတရားမည်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သစ္စေသု၊ တို့၌။ ကမတိ၊ ကျရောက်၏။ ဝါ၊ ဖြစ်၏။ ဝါ၊ ကား။ သီလသမာဓိပညာ-သင်္ခါတံ၊ ဟုဆိုအပ်သော။ သာသနံ၊ သည်။ ဧတေသု၊ ဤသစ္စာတရားတို့၌။ ကမတိ၊ ၏။ ပရိညာဒိကိစ္စသာဓနဝသေန၊ ပရိညာ အစရှိသောကိစ္စကို ပြီးစေသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤသစ္စာတရားတို့၌။ ကမတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကမော၊ မည်၏။ ကိံ၊ အဘယ်သည်။ ကမတိ၊ ဖြစ်သနည်း။ သာသနံ၊ တော်သည်။ (ကမတိ၊ ၏။) သာသနဿ၊ ၏။ ကမော၊ ကျရောက်ရာ ဖြစ်ရာတည်း။ သာသနက္ကမော၊ သာသနာတော်၏ ကျရောက်ရာ ဖြစ်ရာ။ ဣတိ၊ သို့။ သာသနပ္ပဝတ္တိဋ္ဌာနာနိ၊ သာသနာတော်၏ ဖြစ်ရာဌာနဖြစ်ကုန်သော။ သစ္စာနိ၊ တို့ကို။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ တံဒေသနာ စ၊ ထိုသစ္စာတို့ကို ဟောသောဒေသနာကိုလည်း။ တဗ္ဗောဟာရေန၊ ထိုသစ္စာတို့၏ (သာသနက္ကမဟူသော) ဝေါဟာရဖြင့်။ ဝါ၊ အမည်ဖြင့်။ (ဝုစ္စတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သိအပ်၏။
တထာတိ၊ ကား။ တံသဘာဝါ၊ ထိုသို့သောသဘောရှိကုန်၏။ ဒုက္ခာဒိသဘာဝါ၊ ဒုက္ခ အစရှိသောသဘောရှိကုန်၏။ အဝိတထာတိ၊ ကား။ အမုသာသဘာဝါ၊ မချွတ်ယွင်းသော သဘောရှိကုန်၏။ ဗာဓနာဒိဘာဝေန၊ နှိပ်စက်တတ်သည် စသည်အဖြစ်ဖြင့်။ ဘူတသဘာဝါ၊ ဟုတ်မှန် သောသဘောရှိကုန်၏။ အနညထာတိ၊ ကား။ အညာကာရရဟိတာ၊ တပါးသောအခြင်းအရာမှ ကင်းကုန်၏။ အဗာဓနာဒိအာကာရဝိဝိတ္တာ၊ အဗာဓန အစရှိသောအခြင်းအရာမှ ဆိတ်ကုန်၏။ ဒုက္ခဒုက္ခတာတန္နိမိတ္တတာဟိ၊ ဒုက္ခဒုက္ခ၏အဖြစ် ထိုဒုက္ခဒုက္ခ၏ အကြောင်း၏အဖြစ်တို့ဖြင့်။ အဓိဋ္ဌိတတာ၊ လွှမ်းမိုး၍တည်သည်၏အဖြစ်သည် (သီ-သျာ-က-မူအလိုအားဖြင့် အနိဋ္ဌတာ၊ အလိုမရှိ အပ်သည်၏အဖြစ်သည်-ဟုပေး) ပီဠနဋ္ဌော၊ မည်၏။ သမေစ္စ သမ္မူယ၊ တကွဖြစ်၍။ ဝါ၊ ပေါင်းဆုံ၍။ ဝါ၊ ပေါင်းဆုံ၍။ ပစ္စယေဟိ၊ အကြောင်းတရားတို့သည်။ ကတဘာဝေါ၊ ပြုအပ်သည်၏အဖြစ်သည်။ သင်္ခတဋ္ဌော၊ မည်၏။ ဒုက္ခဒုက္ခတာတန္နိမိတ္တတာဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ပရိဒဟနံ၊ ထက်ဝန်းကျင်ပူလောင်ခြင်း သည်။ ဝါ၊ ကား။ ကိလေသဒါဟသမာယောဂေါ၊ ကိလေသာဟူသော အပူတို့နှင့်ယှဉ်စေခြင်းသည်။ သန္တာပဋ္ဌော၊ မည်၏။ ဇရာယ စ၊ အိုခြင်းဖြင့်၎င်း။ မရဏေန စ၊ သေခြင်းဖြင့်၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒွေဓာ၊ အားဖြင့်။ ပရိဏာမေတဗ္ဗတာ၊ ပြောင်းလွဲစေအပ်သည်၏အဖြစ်သည်။ ဝိပရိဏာမဋ္ဌော၊ မည်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤလေးပါးသောအနက်တို့တွင်။ ပီဠနဋ္ဌော၊ သည်။ ဒုက္ခ္ခဿ၊ ၏။ သရသေနေဝ၊ မိမိ၏ သဘောအားဖြင့်သာလျှင်။ အာဝိဘဝနာကာရော၊ ထင်ရှား(ဖြစ်) သောအခြင်းအရာတည်း။ ဣတရေ၊ ဤမှတပါးသော သင်္ခတဋ္ဌ သန္တာပဋ္ဌ ဝိပရိဏာမဋ္ဌတို့သည်။ ယထာက္ကမံ၊ တိုင်း။ သမုဒယ-မဂ္ဂနိရောဓဒဿနေဟိ၊ သမုဒယသစ္စာ မဂ္ဂသစ္စ နိရောဓသစ္စာတို့ကို မြင်ခြင်းတို့ဖြင့်။ အာဝိဘဝနာ-ကာရာ၊ တို့တည်း။ ဣတိ အယံ၊ ကား။ စတုန္နမ္ပိ၊ လေးပါးသောသဘောတို့၏လည်း။ ဝိသေသော၊ တည်း။ တတြ တတြ၊ ထိုထိုဘဝ ထိုထိုအာရုံ၌။ အဘိနန္ဒနဝသေန၊ နှစ်သက်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဗျာပိတွာ၊ ပျံ့နှံ့၍။ ဦဟနံ ရာသိကရဏံ၊ အစုကိုပြုခြင်းသည်။ ဒုက္ခဿ၊ ကို။ နိဗ္ဗတ္တနံ၊ ဖြစ်စေခြင်းသည်။ အာယူဟနံ၊ မည်၏။ (ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်ဗျာပိတွာ-ဟု ဆိုသနည်းဟူမူကား) အာ-ကာရဿ၊ အာ-အက္ခရာ၏။ ဗျာပနတ္ထတ္တာ၊ ပျံ့နှံ့ခြင်း အနက်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ သမုဒယတော၊ မှ။ အာဂစ္ဆတိ၊ လာတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာယံ၊ မည်၏။ ဒုက္ခံ၊ ဒုက္ခကိုရ၏။ တဿ-အာယဿ၊ ထိုအာယမည်သောဒုက္ခကို။ ဦဟနံ-ပဝတ္တနံ၊ ဖြစ်စေခြင်းသည်။ အာယူဟနံ၊ မည်၏။ အယံ၊ ဤအာယူဟနသဘောသည်။ သရသေနေဝ၊ သာလျှင်။ အာဝိဘဝနာ-ကာရော၊ တည်း။ ဒုက္ခံ၊ ကို။ နိဒဒါတိ၊ အပ်နှင်းတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိဒါနံ၊ မည်၏။ ဣဒံ၊ ကား။ တံ ဒုက္ခံ၊ သင်အလိုရှိသော ထိုဒုက္ခပင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ပဋိစ္ဆာပေန္တံ ဝိယ၊ လက်ခံစေဘိသကဲ့သို့။ သမုဋ္ဌာပေတိ၊ ဖြစ်ပေါ်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အယံ နိဒါနဋ္ဌော၊ သည်။ ဒုက္ခဒဿနေန၊ ဖြင့်။ အာဝိဘဝနာကာရော၊ တည်း။ သံသာရဒုက္ခေန၊ နှင့်။ သံယောဇနံ၊ ယှဉ်စေခြင်း သည်။
သံသာရတော၊ မှ။ နိဂ္ဂမနံ၊ ထွက်မြောက်ခြင်းသည်။ နိယျာနံ၊ မည်၏။ အယံ၊ ဤနိယျာနဋ္ဌသည်။ အဿ၊ ထိုမဂ္ဂသစ္စာ၏။ သရသေန၊ အားဖြင့်။ အာဝိဘဝနာကာရော၊ တည်း။ ပလိဗောဓူပစ္ဆေဒနေန၊ ပလိဗောဓကိုဖြတ်သဖြင့်။ နိဗ္ဗာနာဓိဂမောဝ၊ နိဗ္ဗာန်ကိုရခြင်းသည်သာလျှင်။ နိဗ္ဗာနနိမိတ္တတာ၊ နိဗ္ဗာန်၏အကြောင်းအဖြစ်ဟူသော။ မဂ္ဂဿ၊ ၏။ ဟေတုဋ္ဌော၊ မည်၏။ စ၊ တပါး။ အဿ၊ ထိုမဂ္ဂသစ္စာ၏။ ပညာပဓာနတ္တာ၊ ပညာလျှင် ပြဓာန်းခြင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ နိဗ္ဗာနဒ္ဗာနဒဿနံ၊ သည်။ ဝါ၊ ကား။ စတုသစ္စဒဿနံ၊ သည်။ ဒဿနဋ္ဌော၊ မည်၏။ မဂ္ဂဓမ္မာ၊ တို့သည်။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေသု၊ တို့၌။ စတုသစ္စဒဿနေ စ၊ မြင်ရာ၌၎င်း။ ကိလေသဒုက္ခ-သန္တာပဝူပသမနေ စ၊ ကိလေသာဆင်းရဲဟူသောအပူကို ငြိမ်းစေရာ၌၎င်း။ အာဓိပစ္စံ၊ အကြီးအမှူး၏ အဖြစ်ကို။ ဝါ၊ အစိုးရသည်၏အဖြစ်ကို။ ကရောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သော၊ ထိုအာဓိပစ္စ သဘောသည်။ မဂ္ဂဿ၊ ၏။ အာဓိပတေယျဋ္ဌော၊ မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ မဂ္ဂါဓိပတိနောတိ၊ မဂ္ဂါဓိပတိတရားတို့ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဝိသေသတော၊ အားဖြင့်။ မဂ္ဂဓမ္မာ၊ တို့သည်။ အာလမ္ဗနာဓိပတိဘူတာ၊ ဓိပတိပစ္စည်းဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုမဂ်တရားတို့၏။ သော အာကာရော၊ ထိုအာရမ္မဏာဓိပတိဖြစ်သောအခြင်းအရာသည်။ အာဓိ-ပတေယျဋ္ဌော၊ မည်၏။ ဧတေ ဟေတုဒဿနာဓိပတေယျဋ္ဌာ၊ ဤ ဟေတုဋ္ဌဒဿနဋ္ဌ အာဓိပတေယျဋ္ဌ တို့သည်။ သမုဒယနိရောဓဒုက္ခဒဿနေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အာဝိဘဝနာကာရာ၊ တို့တည်း။ ဧဝမာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ (ဧဝမာဒိ-ပုဒ်ကို လိုက်ပုဒ် အာဟ-နှင့်စပ်ရန် ပြသည်) အဘိသမယဋ္ဌောတိ၊ ကား။ အဘိသမေတဗ္ဗဋ္ဌော၊ ထိုးထွင်း၍ သိအပ်သော သဘောတည်း။ ဝါ၊ ကား။ အဘိသမယဿ၊ ထိုးထွင်း၍သိသောဉာဏ်၏။ ဝိသယဘူတော၊ အာရုံဖြစ်၍ဖြစ်သော။ အတ္ထော၊ သဘောသည်။ အဘိသမယဋ္ဌော၊ မည်၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ အဘိသမယဿ၊ ဉာဏ်၏။ ပဝတ္တိအာကာရော၊ ဖြစ်သောအခြင်းအရာသည်။ အဘိသမယဋ္ဌော၊ မည်၏။ စ၊ ဆက်။ သော၊ ထိုအဘိသမယဋ္ဌကို။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အဘိသမေတဗ္ဗေန၊ သော။ ပီဠနာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဒဿိတော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။
၅၃၁။ ကုစ္ဆိတံ၊ စက်ဆုပ်အပ်သော။ ခံ၊ အချည်းနှီးအနှစ်မဲ့သည်။ ဒုက္ခံ၊ မည်၏။ ဂါရယှံ၊ ကဲ့ရဲ့အပ်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ အသာရံ၊ အနှစ်မရှိသောအရာတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။
သမာဂမော သမေတန္တိအာဒီသု၊ အစရှိသောပုဒ်တို့၌။ ကေဝလဿ၊ သက်သက်သော။ အာဂမသဒ္ဒ္ဒဿ စ၊ ၏၎င်း။ ပယောဂေ၊ ယှဉ်ရာ၌။ သံယောဂတ္ထဿ၊ ယှဉ်ခြင်းအနက်၏။ အနုပလဗ္ဘနတော စ၊ မရအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ သံသဒ္ဒဿ၊ ၏။ ပယောဂေ၊ ၌။ (အနုဋီ သီမူတို့နှင့်အညီ ပယောဂေ-ဟုရှိမှ ရှေးနှင့်ညီသည်) ဥပလဗ္ဘနတော စ၊ ကြောင့်၎င်း။ သံယောဂံ ဒီပေတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အနွယတော စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ ဗျတိရေကတော စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ တဒတ္ထဇောတကာဘာသိဒ္ဓိတော၊ ထိုသံယောဂအနက်ကို ပြတတ်သည်၏အဖြစ်၏ ပြီးခြင်းကြောင့်တည်း။ ဥပ္ပန္နံဥဒိတန္တိ ဧတ္ထာပိ၊ ဤပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ဂတိအတ္ထေ၊ ၌။ သိဒ္ဓေါ၊ ပြီးသော။ အယ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဟေတု-သဒ္ဒေါဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ ဒီပေတိ၊ ၏။ အတ္တနော၊ ၏။ ဖလနိပ္ဖါဒနေန၊ အကျိုးကို ပြီးစေသောအားဖြင့်။ အယတိ ပဝတ္တတိ၊ ဖြစ်တတ်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဧတသ္မာ၊ မှ။ ဖလံ၊ သည်။ ဧတိ၊ လာ၏။ ဝါ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အယော၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သံယောဂေ၊ ကြွင်းသော အကြောင်းတို့နှင့် ယှဉ်လတ်သော်။ ဥပ္ပတ္တိကာရဏံ၊ ဆင်းရဲဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းသည်။ သမုဒယော၊ ယ-မည်၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤသမုဒယော-ဟူသောပုဒ်။ ဝိသုံ၊ (ဂမု-ပဒ-စသော ဓာတ်တို့နှင့် မယှဉ်မူ၍) အသီးအြား။ ပယုဇ္ဇမာနာပိ၊ ယှဉ်အပ်-ရွတ်ဆိုအပ်ကုန်သော်လည်း။ ဝါ၊ သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဥပသဂ္ဂသဒ္ဒါ၊ ဥပသာရပုဒ်တို့သည်။ သဓာတုကံ၊ (အတွင်း၌ ဆောင်အပ်သော။ ဝါ၊ အတွင်း၌ ငုပ်သော) ဓာတ်နှင့်တကွသော။ သံယောဂတ္ထံ စ၊ ယှဉ်ခြင်းအနက်ကို၎င်း။ ဥပ္ပါဒတ္ထဉ္စ၊ ကို၎င်း။ ဒီပေန္တိ၊ ကုန်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ကိရိယာဝိသေသကတ္တာ၊ ဓာတ်၏ အနက်ဖြစ်သော ကြိယာကို အထူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။
အဘာဝေါ ဧတ္ထရောဓဿာတိ နိရောဓောတိ ဧတေန၊ ဤဝစနတ္ထဖြင့်။ နိဗ္ဗနဿ၊ ၏။ ဒုက္ခဝိဝိတ္တဘာဝံ၊ ဒုက္ခမှကင်းဆိတ်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ တသ္မိံ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်ကို။ သမဓိဂတေ၊ ကောင်းစွာရအပ်သည်ရှိသော်။ တဒဓိဂမဝတော၊ ထိုနိဗ္ဗာန်ကိုရခြင်းရှိသော။ (စာကိုယ်၌ ဝ-ကျနေ၏) ပုဂ္ဂလဿ၊ အား။ ရောဓာဘာဝေါ၊ ဒုက္ခဟူသော နှောင်အိမ်၏မရှိခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) ပဝတ္တိသင်္ခကဿ၊ ဆင်းရဲ၏ မပြတ်ဖြစ်ခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ ရောဓဿ၊ နှောင်အိမ်၏။ ပဋိပက္ခဘူတာယ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ နိဝတ္တိယာ၊ နိဝတ္တိမည်သောနိဗ္ဗာန်၏။ အဓိဂတတ္တာ၊ ရအပ်ပြီးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတသ္မိံ အတ္ထေ၊ ဤအနက်၌။ ဝါ၊ ဤအနက်ကို ဆိုအပ်သည်ရှိသော်။ “ဧတသ္မိံ၊ ဤနိဗ္ဗာန်ကို။ (သမဓိဂတေ၊ သော်။) ရောဓဿ၊ ဒုက္ခဟူ သောနှောင်အိမ်၏။ အဘာဝေါ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိရောဓော၊ မည်၏။ “ဣစ္စေဝ၊ ဤသို့သာလျှင်။ ပဒသမာသော၊ ပုဒ်တို့ကိုချဉ်းခြင်းကို။ ဝါ၊ တွဲစပ်ခြင်းကို။ (ကာတဗ္ဗော၊ ၏။) ပန၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤဝစနတ္ထ၌။ ပုဂ္ဂလဿ၊ ၏။ ဒုက္ခာဘာဝေါ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) နိဗ္ဗာနေဿဝ၊ ၏သာလျှင်။ (ဒုက္ခာဘာဝေါ၊ သည်။) န၊ မဟုတ်။ အနုပ္ပါဒေါဧဝ၊ မဖြစ်ခြင်းသည်သာလျှင်။ နိရောဓော၊ တည်း။ အနုပ္ပါဒနိရောဓော၊ မဖြစ်ခြင်းဟူသောချုပ်ခြင်း။ အာယတိံ၊ ၌။ ဘဝါဒီသု၊ အစရှိသည်တို့၌။ အပ္ပဝတ္တိ၊ ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ အပ်၏။) ဘင်္ဂေါ၊ တင်ကို။ န ပန လဗ္ဘတိ၊ ရအပ်သည်ကားမဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဘင်္ဂဝါစကံ၊ ဘင်ကိုဟောသော။ နိရောဓသဒ္ဒံ၊ ကို။ နိဝတ္တေတွာ၊ ၍။ အနုပ္ပါဒဝါစကံ၊ မဖြစ်ခြင်းကို ဟောသောနိရောဓ-သဒ္ဒါကို။ ဂဏှာတိ၊ ၏။ ဧတသ္မိံ အတ္ထေ၊ ၌။ ကာရဏေ၊ ၌။ ဖလူပစာရံ၊ စာကို။ ဝါ၊ အကျိုး၏အမည်ကို တင်စားခြင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ နိရောဓပစ္စယော၊ နိရောဓ၏ အကြောင်းဖြစ်သောနိဗ္ဗာန်ကို။ နိရောဓောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။
ပုဂ္ဂလဿ၊ ၏။ ဒုက္ခနိရောဓပ္ပတ္တယာ၊ ဒုက္ခ၏ချုပ်ခြင်းသို့ရောက်ခြင်း၏။ ပဋိပဒါစ၊ ရောက်ကြောင်းအကျင့်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ စ၊ စောဒနာဦးအံ့။ သာ ဧဝ၊ ထိုအကျင့်ပဋိပဒါသည် သာလျှင်။ ဒုက္ခနိရောဓပ္ပတ္တိ၊ ရောက်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သာ၊ ထိုမဂ္ဂင်ရှစ်ပါး တည်းဟူသော အကျင့်သည်။ တဿာ ဧဝ (ဒုက္ခနိရောဓပ္ပတ္တိယာ)၊ ထိုဒုက္ခနိရောဓသို့ ရောက်ခြင်း၏ သာလျှင်။ ပဋိပဒါ၊ ရောက်ကြောင်းအကျင့်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ဤသို့သောစကားသည်။ န ယုဇ္ဇတိ နနု၊ လော။ ဣတိ၊ စောဒနာငြားအံ့။ (န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်သည်။) န၊ မဟုတ်။ (ယုဇ္ဇတိ ဧဝ၊ လျှင်တည်း။) (ကသ္မာ၊ ကား။) ပုဂ္ဂလာဓိဂမဿ၊ ပုဂ္ဂိုလ်၏ရခြင်း၏။ ပတ္တိဘာဝေန စ၊ ရောက်ခြင်း၏ အဖြစ်ဖြင့်၎င်း။ (ဝုတ္တတ္တာ-၌ စပ်) ယေဟိ၊ အကြင်မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးတရားတို့ဖြင့်။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အဓိဂစ္ဆတိ၊ ၏။ ကာရဏဘူဘာနံ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ တေသံ၊ ထိုမဂ္ဂင်ရှစ်ပါးတရားတို့၏။ ပဋိပဒါဘာဝေန စ၊ အဖြစ်ဖြင့်၎င်း။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ သစ္ဆိကိရိယာသစ္ဆိကရဏဓမ္မာနံ၊ မျက်မှောက်ပြုခြင်းနှင့် မျက်မှောက်ပြုကြောင်းဖြစ်သော တရားတို့၏။ အညတ္တာဘာဝေပိ၊ တပါး တခြား၏အဖြစ် မရှိငြားသော်လည်း။ ဝါ၊ မဟုတ်ငြားသော်လည်း။ ပုဂ္ဂလသစ္ဆိကိရိယာဓမ္မဘာဝေဟိ၊ ပုဂ္ဂိုလ်၏ သစ္ဆိကိရိယာဓမ္မအဖြစ်, မဂ္ဂင်တို့၏သစ္ဆိကရဏဓမ္မအဖြစ်တို့ဖြင့်။ နာနတ္တံ၊ ထူးသည်၏အဖြစ် ကို။ ကတွာ၊ ၍။ နိဒ္ဒေသော၊ ကို။ ကတော၊ ၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ ယံ ဖလံ၊ အကြင် အရိယာဖိုလ်သည်။ ဒုက္ခနိရောဓပ္ပတ္တယာ၊ မဂ်ဖြင့် ဒုက္ခနိရောဓသို့ရောက်ခြင်း၏။ နိဋ္ဌာနံ၊ အပြီးအဆုံး သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သယဉ္စ၊ မိမိကိုယ်တိုင်လည်း။ ဒုက္ခနိရောဓပ္ပတ္တိဘူတံ၊ ဒုက္ခနိရောဓသို့ရောက် ခြင်းသဘောဖြစ်၍ဖြစ်၏။ တဿာ၊ ထိုနိဋ္ဌာနဖြစ်သော ဖိုလ်ဟုဆိုအပ်သော ဒုက္ခနိရောဓပ္ပတ္တိ၏။ (ပဋိပဒ-၌ စပ်၊ တဿာတိ နိဋ္ဌာနဘူတာယ ဖလသင်္ခါတာယ ဒုက္ခနိရောဓပ္ပတ္တိယာ။ အနုဋီ) အဘိသမယဘူတာယ၊ ထိုးထွင်း၍ သိသောမဂ် ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဒုက္ခနိရောဓပ္ပတ္တယာ၊ ဓ-သို့ရောက်ခြင်း၏။ (တာ-သမ္ဗန်) ပဋိပဒတာ၊ ရောက်ကြောင်းအကျင့်၏အဖြစ်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။
၅၃၁။ ဗုဒ္ဓါဒယော အရိယာ ပဋိဝိဇ္ဈန္တီတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ပဋိဝိဒ္ဓကာလေ၊ ထိုးထွင်း၍ သိပြီးသောကာလ၌။ ပဝတ္တံ၊ သော။ ဗုဒ္ဓါဒိဝေါဟာရံ၊ ဗုဒ္ဓအစရှိသော ဝေါဟာရကို။ (အာရောပေတွာ-၌ စပ်) အဂမာ ရာဇဂဟံ ဗုဒ္ဓေတိအာဒီသု ဝိယ၊ တို့၌ကဲ့သို့။ ဘာဝိနိ၊ မချွတ်ဖြစ်လတံ့သည်၌။ ဘူတေ ဝိယ၊ ဖြစ်ပြီး၌ကဲ့သို့။ ဥပစာရော၊ တင်စား၍ ပြောဆိုခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပုရိမကာလေပိ၊ ရှေးကာလ၌လည်း။ အာရောပေတွာ၊ တင်၌လည်း။ အာရောပေတွာ၊ တင်၍။ ဗုဒ္ဓါဒယောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ တေ ဗုဒ္ဓါဒယော၊ ထိုဘုရားအစရှိသော အရိယာတို့သည်။ စတူဟိ၊ ကုန်သော။ မဂ္ဂေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ပဋိဝိဇ္ဈန္တိ၊ ထိုးထွင်း၍သိကုန်၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ တသ္မာ အရိယသစ္စာနီတိ ဝုစ္စန္တီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အရိယပဋိဝိဇ္ဈိတဗ္ဗာနိ၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ထိုးထွင်း၍သိအပ် ကုန်သော။ သစ္စာနိ၊ တို့သည်။ အရိယသစ္စနိ၊ တို့မည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပုရိမပဒေ၊ ၌။ ဥတ္တရပဒလောပေါ၊ နောက်ပုဒ်၏ကြေခြင်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ တသ္မာတိ၊ ကား။ တထာဂတဿ၊ ၏။ အရိယတ္တာ၊ အရိယာမည်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုအရိယာမည်သော မြတ်စွာဘုရား၏။ သစ္စာနိ၊ တို့တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အရိယသစ္စာနီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ တထာဂတေန၊ သည်။ သယံ၊ တိုင်။ အဓိဂတတ္တာ စ၊ သိအပ်ရအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ပဝေဒိတတ္တာစ၊ ဟောကြားအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ တတော ဧဝ၊ ထိုသို့ မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင်။ အညေဟိ၊ တပါးသော သာဝကတို့သည်။ အဒိဂမနီယတ္တာ၊ သိအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တာနိ၊ ထိုသစ္စာတို့သည်။ တဿ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရား၏။ (သစ္စာနိ၊ တို့သည်။) ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ အရိယ-ဘာဝသိဒ္ဓိတောပီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အရိယသာဓကာနိ၊ အရိယာအဖြစ်ကို ပြီးစေတတ်ကုန်သော။ (ဘာဝ-ကြေသည်) သစ္စာနိ၊ တို့သည်။ အရိယသစ္စာနိ၊ မည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပုဗ္ဗေ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဥတ္တရပဒလောပေါ၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ အရိယာနိ သစ္စာနီတိပီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဝိတထဘာဝေန၊ မမှား သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ အရဏီယတ္တာ အဓိဂန္တဗ္ဗတ္တာ၊ သိအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အရိယာနိ၊ ယ-မည် ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ အရိယသမညာ၊ အရိယဟူသောအမည်ကို။ ဝါ၊ သဒ္ဒါကို။ အဝိသံဝါဒကေ၊ မချွတ်ယွင်းစေတတ်သော။ အဝိတထေ၊ မချွတ်မယွင်း မှန်ကန်သောအနက်၌။ နိရုဠှာ၊ ထင်၏ဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။
၅၃၂။ ဗာဓနလက္ခဏန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒုက္ခဒုက္ခတန္နိမိတ္တဘာဝေါ၊ ဒုက္ခဒုက္ခ၏အဖြစ် ထိုဒုက္ခ ဒုက္ခ၏အကြောင်း၏အဖြစ်သည်။ (ဗာဓနံ၊ နှိပ်စက်ခြင်း မည်၏။) ဝါ၊ ကား။ ဥဒယဝယ-ပဋိပီဠိတဘာဝေါ၊ အဖြစ်အပျက်တို့ဖြင့် နှိပ်စက်အပ်သည်၏အဖြစ်သည်။ ဗာဓနံ၊ မည်၏။ ဘဝါဒီသု၊ တို့၌။ ဇာတိအာဒိဝသေန စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ စက္ခုရောဂါဒိဝသေန စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ အနေကဓာ၊ အားဖြင့်။ ဒုက္ခဿ၊ ကို။ ပဝတ္တနမေဝ၊ မပြတ်ဖြစ်စေခြင်းသည်ပင်လျှင်။ ပုဂ္ဂလဿ၊ ကို။ သန္တာပနံ၊ ပူလောင်စေခြင်းမည်၏။ အဿ၊ ထို ဒုက္ခသစ္စာအား။ တံ၊ ထိုပူလောင်စေခြင်းဟူသော။ ကိစ္စံရသော၊ ကစ္စိရသသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သန္တာပနရသံ၊ မည်၏။ ပဝတ္တိနိဝတ္တီသု၊ ပဝတ္တိ နိဝတ္တိဟုဆိုအပ်ကုန်သော။ သံသာရဝီမောက္ခေသု၊ သံသရာနှင့် လွတ်မြောက်ရာနိဗ္ဗာန်တို့တွင်။ (မူလဋီကာ-၌ သံသာရမောက္ခေသု-ဟု ရှိ၏။ ယုတ္တတရ ဖြစ်ပေ၏) ပဝတ္တိ၊ မပြတ်ဖြစ်ခြင်းသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဂယှဘိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဝတ္တိပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ မည်၏။ ဧတသ္မာ၊ ဤအကြောင်းတရားမှ။ ဒုက္ခံ၊ သည်။ ပဘဝတိ နိဗ္ဗတ္တတိ၊ ရှေးဦးစွာဖြစ်၏။ ပုရိမဘဝေန၊ နှင့်။ ပစ္ဆိမဘဝေါ၊ သည်။ ဃဋိတော၊ ဆက်စပ်သည်။ သံယုတ္တော၊ ယှဉ်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဘဝေါ၊ မည်၏။ “ဧဝမ္ပိ၊ ဤအတူပင်လျှင်။ တဏှာနုသယေ၊ တဏှာဟူသောအနုသယ ကို။ အနူဟတေ၊ မပယ်မနုတ်အပ်သေးသည်ရှိသော်။ ဣဒံ ဒုက္ခံ၊ သည်။ ပုနပ္ပုနံ၊ လဲ။ နိဗ္ဗတ္တတိ၊ ၏။” ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့ဟောတော်မူအပ်သော ဆင်းရဲကို။ ပုနပ္ပုနံ၊ လဲ။ ဥပ္ပါဒနံ၊ ဖြစ်စေခြင်းသည်။ အနုပစ္ဆေဒကရဏံ၊ မပြတ်စဲသည်ကို ပြုခြင်းမည်၏။ ဘဝနိဿရဏနိဝါရဏံ၊ ဘဝမှထွက်သွားခြင်းကို တားမြစ်ခြင်းသည်။ ပလိဗောဓော၊ မည်၏။ တဏှက္ခယာဒိဘာဝေန၊ တဏှာ၏ ကုန်ရာစသည် အဖြစ်ဖြင့်။ သဗ္ဗဒုက္ခသန္တတာ၊ အလုံးစုံသောဆင်းရဲတို့၏ ငြိမ်းသည်၏အဖြစ်သည်။ သန္တိ၊ မည်၏။ အစ္စုတိရသန္တိ၊ ကား။ အစ္စုတိသမ္ပတ္တိကံ၊ မစုတေခြင်း-မရွေ့လျောခြင်း-မသေပျက်ခြင်းဟူသော ပြည့်စုံခြင်းရှိ၏။ ဝါ၊ ဂုဏ်ရှိ၏။ ဝါ၊ ကား။ အစဝနကိစ္စံ၊ မစုတေခြင်း-မရွေ့လျောခြင်းကိစ္စရှိ၏။ စ၊ ဆက်။ စဝနာဘာဝံ၊ ရွေ့လျောခြင်း-ပျက်ခြင်း၏မရှိခြင်းကို။ ကိစ္စမိဝ၊ ကဲ့သို့။ ကတွာ၊ ၍။ ပရိယာယေန၊ အားဖြင့်။ ကိစ္စန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ အဿ၊ ထိုနိရောဓမည်သောနိဗ္ဗာန်၏။ သဘာဝါပရိစ္စဇနံ၊ သဘောကိုမစွန့်ခြင်းဟူသော။ အဝိကာရိတာ၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းမရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ အစဝနံ၊ မစုတေခြင်း-မရွေ့လျောခြင်း-မပျက်ခြင်းဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။ ပဉ္စက္ခန္ဓနိမိတ္တသုညတာယ၊ ခန္ဓာ ငါးပါးဟူသောနိမိတ်မှ ဆိတ်သုဉ်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အဝိဂ္ဂဟံ၊ အထည်ကိုယ်ဒြဗ်မရှိသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဂယှတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနိမိတ္တပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ မည်၏။ အနုသယသမုစ္ဆိန္ဒနေန၊ အနုသယကို အကြွင်းမဲ့ဖြတ်သောအားဖြင့်။ သံသာရစာရကတော၊ သံသရာဟူသောနှောင်အိမ်မှ။ နိဂ္ဂမနူပါယဘာဝေါ၊ ထွက်မြောက်ကြောင်း၏အဖြစ်သည်။ နိယျာနံ၊ မည်၏။ သဗ္ဗကိလေသာနံ၊ တို့ကို။ အနုပ္ပါဒနိရောဓနံ၊ မဖြစ်စေခြင်းဟူသော ချုပ်စေခြင်းသည်။ ကိလေသပ္ပဟာနကရဏံ၊ မည်၏။ နိမိတ္တတော စ၊ ရှုအပ်သောအာရုံဟူသော ဗဟိဒ္ဓသင်္ခါရနိမိတ်မှ၎င်း။ ပဝတ္တတော စ၊ မပြတ်ဖြစ်သော ကိလေသာကံဝိပါက်ခန္ဓာဟူသော အဇ္ဈတ္တပဝတ္တမှ၎င်း။ စိတ္တဿ၊ (မဂ်) စိတ်၏။ ဝုဋ္ဌာနံ၊ ထခြင်းသဘောသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဂယှတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝုဋ္ဌာနပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ မည်၏။
၅၃၃။ သုဝဏ္ဏာဒိ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဒိဿမာနံ၊ ထင်သော။ ဝါ၊ မြင်ရသော။ အသုဝဏ္ဏာဒိ၊ ရွှေစသည်မဟုတ်သောဝတ္ထုသည်။ မာယာ၊ မည်၏။ ဝါ၊ မျက်လှည့်ပြအပ်သောဝတ္ထုမည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝတ္ထုသဗ္ဘာဝါ၊ အထည်ဝတ္ထု၏ ထင်ရှားရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တဿာ၊ ထိုမျက်လှည့်ဝတ္ထု ၏။ ဝိပရီတတာ၊ ဖောက်ပြန်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ပန၊ တပါး။ ဥဒကံ ဝိယ၊ ကဲ့သိဲု့သို့။ ဒိဿမာနာ၊ သော။ မရီစိ၊ တံလျှပ်သည်။ ဥပဂတာနံ၊ ချဥ်းကပ်လာကုန်သော သူတို့အား။ တုစ္ဆာ၊ အချည်းနှီးူသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တဿာ၊ ထိုတံလျှပ်၏။ ဝတ္ထုမတ္တမ္ပိ၊ မျှသော်လည်း။ န ဒိဿတိ၊ မထင်။ ဝါ၊ မမြင်ရ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ (သာ၊ ထိုတံလျှပ်ကို။) ဝိသံဝါဒိကာ၊ ချွတ်ယွင်းစေတတ်သည်ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ မရီစိမာယာအတ္တဝိဓုရော၊ အတ္တတို့နှင့်မတူသော။ ဘာဝေါ၊ သဘောသည်။ တစ္ဆာဝိပရီတဘူတဘာဝေါ၊ မည်၏။ အရိယဉာဏဿာတိ၊ ကား။ အရိယဿအဝိတထဂ္ဂါဟကဿ၊ မချွတ်မယွင်း ယူတတ် သိတတ်သော။ ဉာဏဿ၊ ၏။ (အနုဋီ၌ အရိယာနံ ဉာဏဿ-ဟု ဖွင့်၏) တေန၊ ထိုအရိယဉာဏဿ-ပုဒ်ဖြင့်။ ပဋိဝေဓဉာဏံ ဝိယ၊ ဉာဏ်ကိုကဲ့သို့။ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ ဂဟိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေသံ၊ ထိုပဋိဝေဓဉာဏ် ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်တို့၏။ ပဋိဝိဇ္ဈိတဗ္ဗတာ စ၊ ထိုးထွင်း၍ သိအပ်သည်၏အဖြစ်ကို၎င်း။ အာရမ္မဏဘာဝေါ စ၊ အာရုံ၏အဖြစ်ကို ၎င်း။ ဂေါစရဘာဝေါ၊ ကျက်စားရာ၏အဖြစ်ဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ အဂ္ဂိလက္ခဏံ၊ ဟူသည်။ ဥဏှတ္တံ၊ ပူသည်၏အဖြစ်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ တံ၊ ထိုပူခြင်းလက္ခဏာသည်။ ကတ္ထစိ၊ သော။ ကဋ္ဌာဒိဥပါဒါနဘေဒေ၊ ထင်းအစရှိသော လောင်စာအထူးအပြား၌။ ဝိသံဝါဒကံ ဝါ၊ ချွတ်ယွင်း စေသည်သော်၎င်း။ ဝိပရီတံ ဝါ၊ ဖောက်ပြန်သည်သော်၎င်း။ အဘူတံ ဝါ၊ မဟုတ်မမှန်သည်သော်၎င်း။ ကဒါစိပိ၊ မျှ၌သော်လည်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဇာတိဓမ္မာ ဇရာဓမ္မာ အထော မရဏဓမ္မိနောတိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်သော။ ဇာတိအာဒိကာ၊ တို့သည်။ လောကပကတိ၊ လောက၏ ဓမ္မတာ သဘောမည်၏။ ဧကစ္စာနံ၊ ကုန်သော။ တိရစ္ဆာနာနံ၊ တို့၏။ တိရိယံ၊ ဖီလာကန့်လန့်။ ဒီဃတာ၊ ရှည်သည်၏အဖြစ်၎င်း။ မနုဿာဒီနံ၊ တို့၏။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်၌။ ဒီဃတာ၊ ၎င်း။ ဝုဒ္ဓိနိဋ္ဌံ၊ ကြီးပွါးခြင်း၏အဆုံးသို့။ ပတ္တာနံ၊ ရောက်ကုန်သော သက်ရှိသက်မဲ့ဝတ္ထုတို့၏။ အဝဍ္ဎနံ၊ မတိုးပွါးခြင်း၎င်း။ ဣတိ ဧဝမာဒိကာ စ၊ အစရှိသောသဘောသည်လည်း။ လောကပကတိ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တစ္ဆာဝိပရီတဘူတဘာဝေသု၊ တစ္ဆဘာဝ အဝိပရီတဘာဝ ဘူတဘာဝတို့တွင်။ ပစ္ဆိမော၊ နောက်ဆုံးဖြစ်သော ဘူတဘာဝသည်။ တထတာ၊ မှန်သည်၏ အဖြစ် တည်း။ ပဌမော၊ ရှေးဦးစွာသော တစ္ဆဘာဝသည်။ အဝိတထတာ၊ မချွတ်ယွင်းသည်၏အဖြစ်တည်း။ မဇ္ဈိမော၊ အလယ်ဖြစ်သော အဝိပရီတဘာဝသည်။ အနညထဘာ၊ တပါးသောအပြားမဟုတ်သည်၏ အဖြစ်တည်း။ ဣတိ အယံ၊ ကား။ ဧတေသံ၊ ဤသုံးပါးသောသဘောတို့၏။ ဝိသေသော၊ တည်း။
ဒုက္ခာ၊ မှ။ အညံ၊ သော။ ဗာဓကံ၊ နှိပ်စက်တတ်သောတရားသည်။ န၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ နည်း။ တဏှာပိ၊ သည်လည်း။ ဇာတိ ဝိယ၊ ဘဝအသစ်ဖြစ်ခြင်း ဇာတိကဲ့သို့။ ဒုက္ခနိမိတ္တတာယ၊ ဒုက္ဓ၏အကြောင်း၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဗာဓိကာ၊ နှိပ်စက်တတ်သည်။ ဟောတိ နနု၊ လော။ ဣတိ၊ အံ့။ န(ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ ကား) ဗာဓကပ္ပဘဝဘာဝေန၊ နှိပ်စက်တတ်သော ဒုက္ခသစ္စာ၏ အမွန်အစအကြောင်းရင်း၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝိသုံ၊ ခြား။ ဂဟိတတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ အကျိုးကား။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ယူသည်ရှိသော်။ ပဝတ္တိ စ၊ ကို၎င်း။ ပဝတ္တိဟေတု စ၊ ကို၎င်း။ အသင်္ကရတော၊ မရောယှက်သောအားဖြင့်။ ဗောဓိတာ၊ သိစေအပ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ အထဝါ၊ ကား။ ဇာတိအာဒီနံ ဝိယ၊ ဇာတိအစရှိသည်တို့၏ကဲ့သို့။ ဒုက္ခဿ၊ ၏။ အဓိဋ္ဌာနဘာဝေါ စ၊ တည်ရာ၏အဖြစ်သည်၎င်း။ ဒုက္ခဒုက္ခတာ စ၊ သည်၎င်း။ ဗာဓကတာ၊ အဖြစ်မည်၏။ ဒုက္ခပ္ပဘဝတာ၊ ဒုက္ခ၏ အမွန်အစ၏အဖြစ်သည်။ (ဗာဓကတာ၊ မည်သည်။) န၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဘဝဘာဝေန၊ ဖြင့်။ ဝိသုံ၊ ခြား။ ဂဟိတာယ၊ ယူအပ်ပြီးသော။ တဏှာယ၊ ၏။ ဗာဓကဘာဝပ္ပသင်္ဂေါ၊ ဗာဓကအဖြစ်နှင့် စပ်လျဉ်းခြင်းသည်။ ဝါ၊ အဖြစ်သို့ရောက်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တေန၊ ကြောင့်။ ဒုက္ခာ အညံ န ဗာဓကန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဗာဓကတ္တနိယာမေနာတိ၊ ကား။ ဒုက္ခံ၊ သည်။ ဗာဓကမေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဒုက္ခမေဝ၊ သာလျှင်။ ဗာဓကံ၊ နှိပ်စက်တတ်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဒွိဓာပိ၊ အားဖြင့်လည်း။ ဗာဓကတ္တာဝဓာရဏေန၊ ဗာဓကအဖြစ်ကို ပိုင်းခြားသတ်မှတ်ခြင်းဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဗာဓကတ္တနိယာမေနာတိ၊ ပုဒ်၌။ ဗာဓကတ္တဿ စ၊ ဗာဓကအဖြစ်၏၎င်း။ (အနုဋီ သီမူတို့နှင့်အညီ) ဗာဓကတ္တေ စ၊ အဖြစ်၌၎င်း။ နိယာမေန၊ ကိန်းသေမြဲသောအားဖြင့်။ (ဣတိ၊ သို့။ သမာသော၊ ကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။) ဗာဓကတ္တဿ၊ နှိပ်စက်တတ်သည်၏ အဖြစ်၏။ ဒုက္ခေ၊ ၌။ နိယတတာ၊ ကိန်းသေမြဲသည်၏အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဒုက္ခဿ စ၊ ၏လည်း။ ဗာဓကတ္တေ၊ ၌။ နိယတတာ၊ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သိအပ်၏။
တံ ဝိနာ နာညတောတိ၊ ကား။ အဝသေသကိလေသအဝသေသာကုသလသာသဝကုသလ မူလာဝသေသသာသဝကုသလဓမ္မာနံ၊ တဏှာမှ ကြွင်းသောကိလေသာ, ကြွင်းသော အကုသိုလ်တရား, သာသဝကုသိုလ်မူလတရား ကြွင်းသော သာသဝကုသိုလ်တရားတို့၏။ (ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ဝိဘင်းပါဠိမှယူ သည်) ဒုက္ခဟေတုဘာဝေ၊ အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ တဏှာယ၊ နှင့်။ ဝိနာ၊ ၍။ တေသံ၊ ထိုကြွင်းသော ကိလေသာစသည်တို့၏။ ဒုက္ခဟေတုဘာဝေါ၊ အဖြစ်သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ပန၊ အထူး ကား။ တေဟိ၊ ကြွင်းသော ကိလေသာစသည်တို့နှင့်။ ဝိနာပိ၊ ၍လည်း။ တဏှာယ၊ ၏။ ဒုက္ခဟေတု-ဘာဝေါ၊ ဒုက္ခ၏အကြောင်း၏အဖြစ်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား) ကုသလေဟိ၊ တို့နှင့်။ ဝိနာ၊ ၍။ အကုသလေဟိ စ၊ တို့နှင့်တကွ၎င်း။ တဏှာယ၊ ၏။ ဒုက္ခနိဗ္ဗတ္တကတ္တာ၊ ဒုက္ခကို ဖြစ်စေတတ်သည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ သန္တဘာဝဿ၊ ငြိမ်းသည်၏အဖြစ်၏။ ဝါ၊ ကား။ သန္တဘာဝေ၊ ၌။ နိယာမော၊ သည်။ သန္တဘာဝနိယာမော၊ မည်၏။ တေန သန္တဘာဝနိယာမေန၊ အားဖြင့်။ တစ္ဆနိယျာနဘာ- ဝတ္တာတိ၊ ကား။ ဧတဿ၊ ဤတရားအား။ ဒွိဓာပိ၊ ဖြင့်လည်း။ နိယာမေန၊ အားဖြင့်။ တစ္ဆော၊ မှန်ကန် သော။ ဝါ၊ မချွတ်ယွင်းသော။ နိယျာနဘာဝေါ၊ နိယျာန၏အဖြစ်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ-၌ စပ်) မိစ္ဆာမဂ္ဂဿ ဝိယ၊ ၏ကဲ့သို့။ ဝိပရီတတာယ၊ အဖြစ်ဖြင့်။ (အတစ္ဆော၊ မမှန်ကန်သည်။ ဝါ၊ ချွတ်ယွင်း သည်။) န(ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ လောကိယမဂ္ဂဿ ဝိယ ဝါ၊ ၏ကဲ့သို့မူလည်း။ အနေကန္တိကတာယ၊ ဧကန်မဟုတ်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ အတစ္ဆော၊ သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တစ္ဆနိယျာနဘာဝေါ၊ မည်၏။ မဂ္ဂေါ၊ အရိယာမဂ်ကိုရ၏။ တဿ(တစ္ဆနိယျာနဘာဝဿ)၊ ၏။ ဘာဝေါ၊ သည်။ တစ္ဆနိယျာနဘာဝတ္တံ၊ မည်၏။ တသ္မာ တစ္ဆနိယျာနဘာဝတ္တာ၊ ထိုသို့ မချွတ်ယွင်းသော နိယျာနအဖြစ် ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသောဝါရတို့၌။ ဝါ၊ သစ္စာတို့၌။ ဒွိဓာပိ၊ အားဖြင့်လည်း။ နိယာမေန၊ ဖြင့်။ တစ္ဆာဝိပရီတဘူတဘာဝေါ၊ ဘူတအဖြစ်ကို။ ဝါ၊ ဘူတသဘောကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣတိ တစ္ဆာဝိပလ္လာသာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
၅၃၄။ သစ္စသဒ္ဒဿ၊ ၏။ သမ္ဘဝန္တာနံ၊ ဖြစ်သင့်ကုန်သော။ အတ္ထာနံ၊ တို့ကို။ ဥဒ္ဓရဏံ၊ ထုတ်ပြ ခြင်းသည်။ (အတ္ထုဒ္ဓါရော၊ မည်၏။) ဝါ၊ တနည်း။ သမ္ဘဝန္တေ၊ ကုန်သော။ အတ္တေ၊ တို့ကို။ ဝတွာ၊ ၍။ အဓိပ္ပေတဿ၊ အလိုရှိအပ်သော။ အတ္ထဿ၊ ကို။ ဥဒ္ဓရဏံ နိဒ္ဓါရဏံ၊ ရွေးထုတ်ခြင်းသည်။ အတ္ထုဒ္ဓါရော၊ မည်၏။ ဝိရတိသစ္စေတိ၊ ကား။ မုသာဝါဒဝိရတိယံ၊ မုသာဝါဒမှ ကြည်ရှောင်ခြင်း၌။ ဟိ၊ မှန်။ သစ္စသဒ္ဒေါ၊ သည်။ အညဝိရတီသု၊ တပါးသောဝိရတီတို့၌။ န နိရုဠှော၊ မထင်။ ယေ ပန၊ အကြင်ဆရာတို့သည်ကား။ ဝိရတိသစ္စံ၊ သည်။ သမာဒါနဝိရတိ၊ တီ-တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ (တနည်း) ဝိရတိသစ္စံ၊ ကို။ သမာဒါနဝိရတီတိ၊ တီ-ဟူ၍။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တေသမ္ပိ၊ ထိုဆရာတို့၏လည်း။ (ဝါဒေ၊ ၌။) သမာဒါနမတ္တံ၊ ဆောက်တည်ခြင်းမျှသည်။ ဝိရတိသစ္စံ၊ သည်။ န(ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ အထခေါ၊ သော်ကား။ သမာဒါနာဝိသံဝါဒနံ၊ ဆောက်တည်ခြင်းကို မချွတ်ယွင်းစေခြင်းသည်။ (ဝိရတိသစ္စံ၊ မည်၏။) ပန၊ ဆက်။ တံ၊ ထိုသမာဒါနာဝိသံဝါဒနသည်။ ပဋိညာသစ္စံ၊ ဝန်ခံချက်ကိုမှန်စေသော ပဋိညာသစ္စာဖြစ်၍။ မုသာဝါဒဝိရတိယေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣဒမေဝ၊ ဤအယူသည်သာလျှင်။ သစ္စံ၊ မှန်၏။ အညံ၊ တပါးသောအယူသည်။ မောဃံ၊ အချည်းနှီးသာတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပဝတ္တာ၊ သော။ ဒိဋ္ဌိ၊ မှားသောအယူသည်။ သစ္စန္တိ၊ မှန်သည်ဟူ၍။ အဘိနိဝိသနဝုတ္တိယာ၊ မြဲမြံစွာနှလုံးသွင်းသောအားဖြင့်ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ဒိဋ္ဌိသစ္စံ၊ မည်၏။ အမောသဓမ္မတ္တာ၊ မပျက်စီးသော သဘောတရား၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ သဘောရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ (တံ မောသဓမ္မံနဿနဓမ္မံ ဟောတိ-ဟူသောသုတ္တနိ-ဋ္ဌ ဒု ၂၂၅-ကို မှီသည်) နိဗ္ဗာနံ၊ သည်။ ပရမတ္ထသစ္စံ၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ “အမောသဓမ္မံ၊ မပျက်စီးသောသဘောရှိသော။ ယံ နိဗ္ဗာနံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်ကို။ အရိယာ၊ တို့သည်။ သစ္စတော၊ အမှန်တရားဟူ၍။ ဝိဒူ၊ သိကုန်၏။” ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ တဿ စ၊ ထိုပရမတ္ထသစ္စာဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်ကို၎င်း။
၅၃၅။ “ဧတံ၊ ဤဇာတိအစရှိသော တရားအပေါင်းသည်။ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ၊ သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့ဆို၍။ အာဂစ္ဆေယျ၊ ၏။ ဧတံ ဌာနံ၊ ဤသို့လာနိုင်ခြင်း၏ အကြောင်းသည်။ န ဝိဇ္ဇာတီတိ၊ မရှိဟူသော။ “ဧတေန၊ ဤစကားရပ်ဖြင့်။ ဇာတိအာဒီနံ၊ တို့၏။ ဒုက္ခအရိယသစ္စဘာဝေ၊ အဖြစ်၌။ အဝိပရီတတံ၊ မဖောက်မပြန် မှန်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဧကန္တေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဗာဓကဘာဝတော၊ နှိပ်စက်တတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ “ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ၊ သည်။ အညံ၊ ဇာတိအစရှိသည်မှတပါးတည်း။ ဣတိ၊ သို့ဆို၍။ အာဂစ္ဆေယျ၊ ၏။ ဧတံ ဌာနံ၊ ဤလာနိုင်ခြင်း၏အကြောင်းသည်။ န ဝိဇ္ဇတီတိ၊ မရှိဟူသော”။ ဣမိနာ၊ ဤစကားရပ်ဖြင့်။ ဒုက္ခ အရိယသစ္စဘာဝဿ၊ ၏။ ဇာတိအာဒီသု၊ တို့၌။ နိယတတံ၊ အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အနညတ္ထဘာဝတော၊ တပါးသောတရားတို့၌ မဖြစ်ခြင်း မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ကထဉ္စိ၊ တစုံ တခုသောအကြောင်းကြောင့်။ ကောစိ၊ တစုံတယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဧဝံစိတ္တော၊ ဤသို့သောစိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ သစေပိ အာဂစ္ဆေယျ၊ အကယ်၍မူလည်းလာရာ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ပညာပနေ၊ ပညတ်ခြင်း၌။ သဟဓမ္မေန၊ အကြောင်းနှင့်တကွ။ ဉာပနေ၊ သိစေခြင်း၌။ အတ္တနော၊ ၏။ ဝါဒဿ၊ ကို။ ပတိဋ္ဌာပနေ၊ တည်စေခြင်း၌။ သမတ္ထော၊ စွမ်းနိုင်သောသူသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ အဟမေတံ။ပ။ပညာပေဿာမီတိ အာဂစ္ဆေယျ၊ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဇာတိအာဒီနံ၊ တို့၏။ အနညထတာ ဧဝ စ၊ တပါးသောအပြားအားဖြင့် မဟုတ်သည်၏ အဖြစ်သည်သာလျှင်၎င်း။ အညဿ၊ ဇာတိ စသည်မှတပါးသော။ တထာဘူတဿ၊ ထိုသို့သဘောရှိ သောတရား၏။ အဘာဝေါယေဝစ၊ မရှိခြင်းသည်သာလျှင်၎င်း။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဌာနာဘာဝေါ၊ အကြောင်း၏မရှိခြင်းပေတည်း။ ကောစိ၊ သူသည်။ သစေပိ အာဂစ္ဆေယျ၊ အံ့။ အာဂစ္ဆတု၊ လာပေစေ။ ပန၊ သော်လည်း။ ဌာနံ၊ ပညတ်နိုင်ခြင်း၏အကြောင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ အယံ၊ ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သုတ္တတ္ထော၊ သုတ်၏အနက်တည်း။ ဒုတိယသုတ္တေပိ၊ ၌လည်း။ ဧသ နယော၊ ပင်တည်း။ ပန၊ အထူးကား။ တတ္ထ၊ ထိုဒုတိယသုတ်၌။ အတ္တဘာဝပဋိလာဘေနေဝ၊ ဖြင့်ပင်လျှင်။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဇာတိအာဒီနံ၊ တို့သို့။ ပတ္တိ စ၊ ရောက်ခြင်းသည်၎င်း။ သမ္မုခီဘာဝေါ စ၊ မျက်မှောက်၏အဖြစ် သည်၎င်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမ္ပတ္တတာ စ၊ ကောင်းစွာ ရောက်အပ် ရအပ်သည်၏ အဖြစ်သည်၎င်း။ ပစ္စက္ခတာ စ၊ အဖြစ်သည်၎င်း။ ပဌမတာ၊ ပဌမသစ္စာ၏ဖြစ်ကြောင်းတည်း။ ယတော၊ ယင်းအကြောင်းကြောင့်။ တံ၊ ထိုဒုက္ခသစ္စာကို။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဒေသိတံ၊ ၏။ တန္နိမိတ္တတာ၊ ထိုဒုက္ခသစ္စာ၏ အကြောင်း၏အစြဖ်သည်။ ဒုတိယတာ၊ ဒုတိယ၏ဖြစ်ကြောင်းတည်း။ တဒုပသမတာ၊ ထိုဒုက္ခ၏ငြိမ်းရာအဖြစ်သည်။ တတိယတာ၊ တည်း။ တံသမ္ပာပကတာ၊ ထိုတတိယ သစ္စာသို့ရောက်ကြောင်း၏အဖြစ်သည်။ စတုတ္ထတာ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗဗ္ဗာ၊ ၏။
ဧတပရမတောတိ ဧတေန၊ ဖြင့်။ (အာဟ-၌ စပ်) စတူဟိ၊ ကုန်သော။ အရိယသစ္စေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ (ပရိယာဒါနံ-၌ စပ်) ပဝတ္တိအာဒီနံ၊ တို့ကို။ အနဝသေသပရိယာဒါနံ၊ အကြွင်းမဲ့သိမ်းယူခြင်း ကို။ အာဟ၊ ၏။ နိဗ္ဗုတိကာမေန၊ ဆင်းရဲ၏ငြိမ်းချမ်းခြင်းကိုအလိုရှိသော။ ဝါ၊ နိဗ္ဗာန်ကိုအလိုရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ပရိဇာနနာဒီဟိ၊ ပိုင်းခြား၍သိခြင်းစသည်တို့မှ။ အညံ၊ သော။ ကာတဗ္ဗံ၊ သော။ ကိဉ္စိ ကိစ္စံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဝါ၊ ကား။ ဣတော၊ ဤဒုက္ခကိုသိခြင်းစသည်မှ။ အညံ၊ သော။ ဓမ္မဉာဏ ကိစ္စံ၊ သဘောတရားကိုသိခြင်းကိစ္စသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ပရိညေယျာဒီနိစ၊ တို့သည်လည်း။ ဧတပရမာ နေဝ၊ ဤလေးပါးမျှအတိုင်းအရှည်ရှိကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ စတ္တာရိယေဝ၊ သာ လျှင်။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။ တဏှာယ၊ ၌။ အာဒီနဝဒဿာဝီနံ၊ အပြစ်ကိုမြင်လေ့ရှိကုန်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ “တဏှာဝတ္ထုအာဒီနံ၊ တို့၏။ ဧတပရမတာယာတိ၊ ဤလေးပါးမျှ အတိုင်းအရှည် ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်ဟူ၍”။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တထာ၊ တူ။ အာလယေ၊ တွယ်တာရာဖြစ်သော။ ပဉ္စကာ မဂုဏသင်္ခါတေဝါ၊ ကာမဂုဏ်ငါးပါးဟု ဆိုအပ်သည်မူလည်းဖြစ်သော။ သကလဝတ္ထုကာမသင်္ခါတေ ဝါ၊ အလုံးစုံသောဝတ္ထုကာမဟု ဆိုအပ်သည်မူလည်းဖြစ်သော။ ဘဝတ္တယသင်္ခါတေ ဝါ၊ ဘဝသုံးပါး အပေါင်းဟု ဆိုအပ်သည်မူလည်းဖြစ်သော။ ဒုက္ခေ၊ ၌။ ဒေါသဒဿာဝီနံ၊ အပြစ်ကိုမြင့်လေ့ရှိကုန်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ အာလယာဒီနံ၊ တို့၏။ ဧတပရမတာယာတိ၊ ဤလေးပါးမျှအ တိုင်းအရှည်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၅၃၆။ ဩဠာရိကတ္တာတိဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ဇာတိအာဒီနံ၊ တို့၏။ ဒုက္ခဘာဝဿ၊ ဒုက္ခအဖြစ်၏။ ပစု ရဇနပါကဋတာမတ္တံ၊ များစွာသောလူအပေါင်းအားထင်ရှားသည်၏အဖြစ်မျှကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အရိယေန ဉာဏေန၊ အရိယဉာဏ်ဖြင့်။ ပဋိဝိဇ္ဈိတဗ္ဗာကာရံ၊ ထိုးထွင်း၍သိအပ်သောအခြင်းအရာ ကို။ (သန္ဓာယ၊ ၍။) န (ဝုတ္တံ)၊ ဆိုအပ်သည်မဟုတ်။ တန္တိ၊ ကား။ ဒုက္ခံ၊ သည်။ အကတန္တိ၊ ကား။ အနိဗ္ဗတ္တိတံ၊ မဖြစ်စေအပ်မူ၍။ အနိပ္ဖါဒိတကာရဏံ၊ ပြီးစေအပ်သောအကြောင်းမရှိမူ၍။ ဣတိအဓိပ္ပါ ယော၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ကာရဏေ၊ သည်။ သိဒ္ဓေ၊ သော်။ ဖလံ၊ သည်။ သိဒ္ဓမေဝ၊ သာလျှင်။ ဟော တိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ နေဝ အကတံ အာဂစ္ဆတီတိ၊ ဟူသော။ ဣမိနာ၊ ပါဌ်ဖြင့်။
၅၃၇။ ယေ တေ ဇာတိအာဒယော ဓမ္မာ၊ တို့ကို။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗ န္ဓော၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤဒုက္ခသစ္စာနိဒ္ဒေသ၌။ ဗျာဓိ၊ ကို။ ကသ္မာပန၊ ကြောင့်။ နဂတိတော၊ နည်း။ ဣတိ၊ အံ့။ အနေကန္တဘာဝတော၊ ဧကန်မဟုတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ (နဂဟိတော၊ အပ်။) တထာ-တံဝစ နံ၊ ကို။ ဟိ၊ ချဲ့။ သော၊ ထိုဗျာဓိသည်။ ကဒါစိ စ၊ တရံတခါ၌၎င်း။ ကေသဉ္စိစ၊ အချို့သောသတ္တဝါ တို့အား၎င်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ယထာဟ၊ ကား။ ဣစ္ဆာ၊ လိုလားတောင့်တခြင်း၎င်း။ အနသနံ၊ ဆာလောင် ခြင်း၎င်း။ (ခုဒါ-ဟု သုတ္တနိ-ဋ္ဌ-၌ ဖွင့်၏) ဇရာ၊ အိုမင်းရင့်ရော်ခြင်း၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ တယော၊ ကုန်သော။ ရောဂါ၊ တို့သည်။ ပုရေ၊ ရှေးကာလ၌။ အာသုံ၊ ရှိခဲ့ကုန်ပြီ။ ဣတိ၊ သို့။ (အာဟ၊ ၏။) ဗာကု လတ္ထေရာဒီနံ၊ တို့အား။ သော၊ ထိုဗျာဓိသည်။ န အဟောသိယေဝ၊ မဖြစ်ခဲ့-မရှိခဲ့သည်သာလျှင်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ဒုက္ခဂ္ဂဟဏေန၊ (ကာယိယ) ဒုက္ခကိုယူခြင်းဖြင့်။ ဗျာဓိ၊ ကို။ ဧတ္ထ၊ ဤဒုက္ခသစ္စာနိဒ္ဒေသ၌။ ဂဟိတောဝ၊ ယူအပ်ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ပရမတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ ဓာတုက္ခောဘပစ္စယံ၊ ဓာတ်ချောက်ချားခြင်းလျှင်အကြောင်းရှိသော။ ကာယိကံ၊ ကိုယ်၌ဖြစ်သော။ ဒုက္ခံ၊ သည်။ ဗျာဓိ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ဥပါဒါနက္ခန္ဓပဉ္စကံ၊ အပေါင်းကို။ ဧကံ၊ သော။ ကော ဋ္ဌာသံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဒွါဒသဓမ္မာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တဏှာဘာဝသာမညေန၊ တဏှာအဖြစ်ဟူ သော တူသည်၏အဖြစ်အားဖြင့်။ ဧကဇ္ဈံ၊ တည်း။ ကတွာ၊ ၍။ ဒုက္ခသမုဒယောအရိယသစ္စန္တိ၊ ဟူ၍။ (ဂဟိတာ-၌စပ်) အညေ၊ ကုန်သော။ အန္တောဂဓဘေဒေ၊ အတွင်းဝင်သောအပြားတို့ကို။ အနာမသိ တွာ၊ မသုံးသပ်မူ၍။ ဧကရူပေန၊ တခုတည်းသောသရုပ်သဘောအားဖြင့်။ ကာမံ ဂဟိတာပိ၊ အကယ် ၍ ယူအပ်ငြားသော်လည်း။ တဏှာ၊ ကို။ (ဝုတ္တ-၌စပ်) သဿတဒိဋ္ဌိသဟဂတာစ၊ ဒိဋ္ဌိနှင့်တကွဖြစ်သောတဏှာ၎င်း။ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိသဟဂတာ စ၊ ၎င်း။ ဒိဋ္ဌိဝိရဟိတာ၊ ဒိဋ္ဌိမှကင်းသော။ ကေဝလံ၊ သက် သက်။ ကာမဿာဒဘူတာ စ၊ ကာမ၌ သာယာသောသဘောဖြစ်၍ဖြစ်သောတဏှာ၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ တိဓာဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဘိန္ဒိတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တာ၊ ဟောအပ်၏။ အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ တိ၊ ဟူ၍။ မဂ္ဂသစ္စဘာဝေန၊ အဖြစ်ဖြင့်။ ဧကဇ္ဈံ၊ တည်း။ ကတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တာပိ၊ ကုန်သော်လည်း။ တေ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ သဘာဝတော၊ အားဖြင့်။ ဘိန္နာဧဝ၊ ကွဲပြားကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဋ္ဌဓမ္မာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဒုက္ခနိဒ္ဒေသကထာဝဏ္ဏနာ
ဇာတိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
ဘဝေတိ၊ ကား။ အာဒါနနိက္ခေပပရိစ္ဆိန္နော၊ သော။ ဓမ္မပ္ပဗန္ဓော၊ ရုပ်နာမ်တရားအစဉ်သည်။ ဘဝေါ၊ မည်၏။ တသ္မိံဘဝေ၊ ၌။ ဟိ၊ မှန်။ သော၊ ထိုဘဝကို။ (ဝုစ္စတိ-၌ စပ်) ဧတ္ထ၊ ဤဘဝ၌။ ယောနိဂတိ အာဒိဝိဘာဂေါ၊ ယောနိဂတိစသည်ဖြင့် ဝေဘန်ခြင်းရှိသောတရားအပေါင်းသည်။ ဇာယတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဇာတီတိ၊ မည်၏ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအပေါင်း၌။ သမာနနွယာ၊ တူသော အနွယ်ရှိကုန်သော။ သတ္တာ၊ တို့သည်။ ဇာယန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဇာတိ၊ မည်၏။ နိကာယော၊ အပေါင်းကို (ဝါ) ဂိုဏ်းကိုရ၏။ သင်္ခတလက္ခဏေတိ၊ ကား။ ယတ္ထကတ္ထစိ၊ သော။ ဥပ္ပါဒေ၊ ဥပါဒ်၌။ ဝါ၊ ဖြစ်ခြင်း၌။ ဟိ၊ မှန်။ သော၊ ထိုဥပါဒ်သည်။ ဇနနဋ္ဌေန၊ ဖြစ်ခြင်းအနက်ကြောင့်။ ဇာတိ၊ မည်၏။ ပဋိသန္ဓိယန္တိ၊ ကား။
၅၃၈။ ဧတ္ထ၊ ဤအရပ်၌။ သယန္တိ၊ အိပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သေယျာ၊ မည်၏။ ဧတေသံ၊ ဤ သတ္တဝါတို့၏။ သေယျာ၊ အိပ်ရာကား။ မာတုကုစ္ဆိသင်္ခါတော၊ ဟုဆိုအပ်သော။ ဂဗ္ဘော၊ တိုက်ခန်း တည်း။ (တနည်း) ဧတေသံ၊ တို့အား။ မာတုကုစ္ဆိသင်္ခါတော၊ သော။ ဂဗ္ဘော၊ တိုက်ခန်းဟူသော။ သေ ယျာ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဂဗ္ဘသေယျကာ၊ မည်ကုန်၏။ အဏ္ဍဇာစ၊ ဥမှပေါက်ဖွား သောသတ္တဝါတို့ကို၎င်း။ ဇလာဗုဇာ စ၊ သူငယ်အိမ်မှပေါက်ဖွားသောသတ္တဝါတို့ကို၎င်း။ (လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန် ၏။) ဣတရေသန္တိ၊ ကား။ သံသေဒဇာနံစ၊ အညှိကိုစွဲ၍ဖြစ်သောသတ္တဝါတို့အား၎င်း။ ဩပပါတိကာ နဉ္စ၊ အနီး၌ကျလာသကဲ့သို့ ကိုယ်ထင်ရှားဖြစ်သောသတ္တဝါတို့အား၎င်း။ အယမ္ပိစာတိ၊ ကား။ ပဋိသန္ဓိ ခန္ဓေသွေဝါတိ၊ ဟူ၍။ အနန္တရံ၊ ၌။ ဝုတ္တကထာပိ၊ သည်သော်လည်း။ ပဋိသန္ဓိတော ပဋ္ဌာယာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တကထာယံ၊ ၌။ ပဂေဝ၊ စောစောစီးစီးရှေးဦးစွာပင်ပြီး၏။ ဝါ၊ အဘယ်မှာဆိုဖွယ်ရာရှိအံ့နည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ တေသံတေသံ ပဌမပါတုဘာဝေါ ဇာတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဥမ္မုဇ္ဇနဝသေန၊ ပေါ်လာသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဂယှတိ၊ ယူအပ်သိအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥမ္မုဇ္ဇ နပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ မည်၏။ ဝက္ခမာနဝိဘာဂံ၊ ဆိုအပ်လတံ့သော ဝေဘန်ခြင်း-ကွဲပြားခြင်းရှိသော။ ဒုက္ခဝိ စိတ္တတံ၊ ဒုက္ခ၏ဆန်းကြယ်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဝါ၊ ဆန်းကြယ်သော ဒုက္ခအပေါင်းကို။ ပစ္စုပဋ္ဌပေတိ၊ ရှေးရှုဖြစ်ပေါ်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒုက္ခဝိစိတ္တတာပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ မည်၏။
၅၃၉။ ကသ္မာ ပနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝဒတော၊ သော။ စောဒကဿ၊ ၏။ အယံ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တာဝ၊ စွာ။ ဧကန္တဒုက္ခေ၊ စင်စစ်ဆင်းရဲသော။ နိရယေ၊ ၌။ ဇာတိ၊ သည်။ ဒုက္ခာ၊ မည်သည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်တန်စေ။ ဝါ၊ ကား။ အညာသုပိ၊ ကုန်သော။ ဒုဂ္ဂတီသု၊ ဘုံတို့၌။ ပါပကမ္မသမုဋ္ဌာနတော၊ မကောင်းမှုကံလျှင် ဖြစ်ကြောင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ မကောင်းမှုကံကြောင့်ဖြစ်သည်၏အဖြစ် ကြောင့်။ (ဇာတိ၊ သည်။ ဒုက္ခာ၊ မည်သည်။ ဟောတု၊ စေ။) ပန၊ သော်လည်း။ သုခသံဝတ္တနိယကမ္မ သမုဋ္ဌာနာသု၊ ချမ်းသာကိုဖြစ်စေတတ်သောကံကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော။ သုဂတီသု၊ တို့၌။ (ဇာတိ၊ သည်။) ကထံ၊ ကြောင့်။ (ဒုက္ခံ၊ မည်သနည်း။) ဣတိ၊ ဤကားအဓိပ္ပါယ်တည်း။ ဣတရော၊ အဋ္ဌကထာ ဆရာသည်။ (ဒေဿန္တော အာဟ-၌ စပ်) အယံ ဇာတိ၊ ကို။ သဘာဝဒုက္ခဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဒုက္ခာ တိ၊ ဟူ၍။ နဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်မဟုတ်။ ဟိ၊ မှန်။ ဝါ၊ အကြောင်းကား။ ဒုက္ခဝေဒနာသမ္ပယုတ္တာ၊ ယှဉ်သော။ ကာစိ၊ သော။ ပဋိသန္ဓိ၊ သည်။ နအတ္ထိ၊ မရှိ။ အထခေါ၊ သော်ကား။ ဒုက္ခဿ၊ ၏။ အဓိ ဋ္ဌာနဘာဝတော၊ တည်ရာ၏အဖြစ်ကြောင့်။ (ဒုက္ခာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ အနေကေသံဒုက္ခာနံဝတ္ထုဘာဝတောတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ အဒုက္ခသဘာဝမ္ပိ၊ ဒုက္ခသဘော မဟုတ်သည်ကိုလည်း။ ဝါ၊ မရှိသောတရားကိုလည်း။ ပရိယာယတော၊ အားဖြင့်။ ဒုက္ခန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒုက္ခသဘာဝံ၊ ဒုက္ခသဘောကို။ ဝါ၊ ဒုက္ခသဘောရှိသောတရားကို။ ဒုက္ခသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဝိသေသေတွာ၊ ၍။ ဒုက္ခဒုက္ခန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ရူပရူပန္တိယထာ၊ ရူပရူပံ-ဟူသောဝေါဟာရကဲ့ သို့တည်း။
ဒုက္ခုပ္ပတ္တိဟေတုတောတိ၊ ကား။ မေ၊ အား။ အဟုဝတ၊ ဖြစ်ခဲ့ရှိခဲ့လေပြီ။ တံ၊ ဖြစ်ခဲ့ရှိခဲ့သောထိုဝတ္ထု သည်။ နာဟောသိ ဝတ၊ မရှိခဲ့ပြီတကား။ ဣတိ၊ သို့။ စေတသိကဒုက္ခုပ္ပတ္တိဟေတုတော၊ စိတ်၌ဖြစ်သော ဒုက္ခ၏ ဖြစ်ခြင်း၏အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။
ယဒနိစ္စံ၊ တံဒုက္ခန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ တေဘူမကာ၊ ဘုံသုံးပါး၌ဖြစ်ကုန်သော။ သင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ သင်္ခါရဒုက္ခံ၊ မည်၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ ဝါ၊ ထိုသင်္ခါရဒုက္ခမည်ရာ၌။ ကာရဏံ၊ ကို။ ဥဒယဗ္ဗယပ္ပဋိပီဠိတတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ယံ၊ အကြင်တရားကို။ အဘိဏှံ၊ မပြတ်။ ပဋိပီဠိတံ၊ နှိပ်စက်အပ်၏။ တံ၊ ထိုတရားသည်။ ဒုက္ခမနတာယ၊ သည်းခံနိုင်ခဲသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဒုက္ခံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ဝိပဿနာစာရဿ၊ ဝိပဿနာ၏ဖြစ်ရာဖြစ်သောတရား၏။ ဝါ၊ ကို။ အဓိပ္ပေတတ္တာ၊ ကြောင့်။ တေဘူမဂ္ဂဟဏံ၊ ကို။ (ကတံ၊ ၏။)
ဒုက္ခဒုက္ခန္တိ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ ဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသေ၊ တို့ကို။ (သောကဒုက္ခ-ဒေါမနဿာနိ-ဟု ဆိုမှ အဋ္ဌ ကထာနှင့် ညီမည်) ဝဒတိ၊ ၏။ ဇာတိပိ ဒုက္ခာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဒုက္ခသစ္စဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ အာဂတံ၊ သော။
ဘဂဝတာပီတိ၊ ကား။ အနာဝရဏဉာဏဝတာ၊ အနာဝရဏဉာဏ်နှင့်ပြည့်စုံတော်မူသော။ အစ္ဆရိယာပရိမေယျဒေသနာကောသလ္လဝတာ၊ အံ့ဩဖွယ်မနှိုင်းယှဉ်ကောင်းသော တရားဟောခြင်း၌ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာသောဉာဏ်နှင့်ပြည့်စုံတော်မူသော။ ဘဂဝတာပိ၊ သည်သော်လည်း။ ဥပမာဝသေနာ တိ၊ ကား။ အင်္ဂါရကာသူပမာဒိဥပမာဝသေန၊ မီးကျီးတွင်းဥပမာအစရှိသော ဥပမ၏အစွမ်းအားဖြင့်။
၅၄၀။ ပုဏ္ဍရိကာဒီသုတိ၊ ပါဌ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ (သင်္ဂဟော-၌စပ်) မဏိကနကရဇတပဝါဠာဒိ ရတနသန္နိစ္စယေ၊ ပတ္တမြား ရွှေ ငွေ သန္တာ အစရှိသောရတနာတို့၏အပေါင်း၌။ ဝါ၊ ရတနာအစုအပုံ၌။ န(နိဗ္ဗတ္တတိ)၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်။ အာသန္ဒိပလ္လင်္ကဂေါနကာဒိကေ၊ (ဘုရား၏ လက်ရှစ်သက်ထက် ရှည် သောအခြေရှိသော) အာသန္ဒီမည်သောညောင်စောင်းအင်းပျဉ်, ခြင်္သေ့ရုပ်စသည်နှင့်တကွဖြစ်သော အိပ်ရာပလ္လင်, လက်သေးသစ်ထက်ရှည်သော အမွေးရှိသောကောဇောကြီး အစရှိသော။ သုဘမနုည သယနတလေ၊ တင့်တယ်၍ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်သော အိပ်ရာအပြင်၌။ နာပိ(နိဗ္ဗတ္တတိ)၊ လည်း မဟုတ်။ ရတနမယကုဋ္ဋိမမနောဟရေ၊ ရတနာဖြင့်ပြီးသော ထွင်းဖောက်အပ်သောပန်းတို့ဖြင့်စိတ်နှလုံး ကို ဆွဲဆောင်တတ်သော။ ပါသာဒတလေ၊ ၌။ နာပိ(နိဗ္ဗတ္တတိ)၊ မဟုတ်။ သိတ္တသမ္မဋ္ဌကုသုမောပဟာ ရဝတိ၊ တံမြက်လှည်း၍ ရေသွန်းဖြန်းအပ်သော ပန်းတို့ကို ဖြန့်ကြဲဆောင်ထည့်ပေးခြင်းရှိသော။ ပါ သာဒုပစာရေ၊ ပြသာဒ်၏အနီးပတ်ဝန်းကျင်ဥပစာ၌။ နာပိ (နိဗ္ဗတ္တတိ)၊ မဟုတ်။ မုတ္တဇာလသဒိသဝါ လိကာဝိကိဏ္ဏေ၊ ပုလဲကွန်ယက်နှင့်တူသော သဲဖြူတို့ဖြင့် ပြွမ်းသော။ ဝိဝဋင်္ဂဏေ၊ ဟင်းလင်းပြင် ဖြစ်သော (ပြာသာဒ်၏) မျက်နှာစာအရပ်၌။ နာပိ(နိဗ္ဗတ္တတိ)၊ မဟုတ်။ ဟရိတကမ္ဗလသဒိသမုဒုသဒ္ဒလ သမတလေ၊ အစိမ်းရောင်သကလပ် (ကတ္တီပါ) နှင့် တူသော နူးညံ့စိမ်းစို ညီညာသောမျက်နှာပြင်ရှိ သော။ ဘူမိဘာဂေ၊ ၌။ နာပိ(နိဗ္ဗတ္တတိ)၊ မဟုတ်။ ဣတိဧဝမာဒီနံ၊ တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ပရမသမ္ဗာဓေတိ၊ ကား။ အတိဝိယ၊ လျှင်။ သမ္ဗာဓေ၊ သော။ တိဗ္ဗန္ဓကာရေတိ၊ ကား။ ဗဟလန္ဓ ကာရေ၊ ထူထဲသောအမိုက်မှောင်ရှိသော။ ပိတ္တသေမှပုဗ္ဗရုဟိရဂူထောဒရိယာဒိနာနာကုဏပသမ္ဗာ ဓေ၊ သည်းခြေ သလိပ် ပြည် သွေး ကျင်ကြီး အစာသစ်အစရှိသော အထူးထူးသော အပုပ်တို့ဖြင့် ကျဉ်းမြောင်းလှစွာသော။ မာတာ၊ သည်။ ဝီသတိဝဿာ၊ အနှစ် နှစ်ဆယ်ရှိသည်။ ယဒိ(သိယာ)၊ အံ့။ အထ၊ သို့မဟုတ်။ တိံသစတ္တာလီသာဒိဝဿာ၊ အနှစ်သုံးဆယ် လေးဆယ် စသည်ရှိသည်။ (ယဒိ သိယာ၊ အံ့။) တတ္တကံကာလံ၊ ထိုမျှလောက်သောကာလပတ်လုံး။ အဓောတဝစ္စကူပသဒိသတာယ၊ မဆေးကြောဘူးသော ကျင်ကြီးတွင်းနှင့် တူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဓိမတ္တဇေဂုစ္ဆေ၊ အတိုင်းထက် အလွန်စက်ဆုပ်ဖွယ်ရှိသော။ ပူတိမစ္ဆာဒိ၊ ငါးပုပ်အစရှိသော။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော ဥပမာသည်။ ဝါ၊ ဥပမာစကားသည်။ သဒိသူပမံ၊ ထပ်တူဥပမာသည်။ ဝါ၊ ထပ်တူဥပမာရှိသည်။ န၊ မဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တဿ၊ ထိုငါးပုပ်စသည်၏။ ဝါတာဒိဝသေန၊ လေစသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဧကစ္စဒုဂ္ဂန္ဓာ ပဂမသဗ္ဘာဝတော၊ အချို့သောအန့ံဆိုးကင်းခြင်း၏ ရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဒသမာသေတိ၊ ပုဒ်သည်။ အစ္စန္တသံယောဂေ၊ ၌။ ဥပယောဂဝစနံ၊ ဒုတိယာဝိဘတ်အဆုံးရှိသော ပုဒ်တည်း။ ယေဘုယျဝသေန၊ အများ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သောစကားပေတည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တတော၊ ထက်။ ဘိ ယျောပိ၊ အလွန်လည်း။ ဧကစ္စာနံ၊ ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ တတ္ထ၊ ထိုအမိဝမ်း၌။ အဝဋ္ဌာနသမ္ဘဝတော၊ တည်နေ ခြင်း၏ ဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်တည်း။ အတ္တနော၊ ၏။ အဓောမုခံ၊ မျက်နှာ၏အောက်၌။ ဌပိတသင်္ကုစိ တဟတ္ထဒွယဿ၊ ထားအပ်သော ကွေးသောလက်နှစ်ခုအပေါင်းရှိလျက်။ ဥက္ကုဋိကေဿဝ၊ ဆောင့် ကြောင့်သာလျှင်။ နိသီဒတော၊ ထိုင်နေသော။ (အတ္တနော၊ ၏။) (သီမူ၌ နိသီဒနတော-ဟု ရှိ၏။ ထိုင် နေခြင်းကြောင့်ဟု အနက်ပေး၊ သင့်ပေ၏။) သမိဉ္ဇနပ္ပသာရဏာဒိရဟိတော၊ ကွေးခြင်း ဆန့်ခြင်း စ သည်မှကင်းသည်ဖြစ်၍။
အဘိမုခံ၊ မိမိသို့ရှေးရှု။ ကဍ္ဎနံ၊ ဆွဲငင်ခြင်းသည်။ အာကဍ္ဎနံ၊ မည်၏။ ပရိတော သမန္တတော၊ ထက် ဝန်းကျင်အဖို့အားဖြင့်။ (သဗ္ဗတော ဘာဂေနမူလဋီ) ကဍ္ဎနံ၊ သည်။ ပရိကဍ္ဎနံ၊ မည်၏။ ဟေဋ္ဌာ၊ သို့။ ဓူနနံ၊ ခါတွက်ခြင်းသည်။ ဩဓူနနံ၊ မည်၏။ နိဓာယနိဓာယ၊ ထား၍ထား၍။ ဓူနနံ၊ သည်။ နိဒ္ဓူနနံ၊ မည်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အာကဍ္ဎနာဒိသဒိသံ၊ ဆွဲငင်ခြင်းစသည်နှင့်တူသည်ကို။ အာက ဍ္ဎဒီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တရုဏဝဏသဒိသံ၊ နုသောအမာနှင့်တူသော။ ဂဗ္ဘဂတံ၊ အမိဝမ်း၌တည် သော။ သရီရံ၊ သည်။ သီတာဒိအပ္ပကမ္ပိ၊ အအေးအစရှိသော အနည်းငယ်ကိုသော်လည်း။ န သဟတိ၊ သည်းမခံနိုင်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သီတနရကူပပန္နတာဒိ၊ အလွန်အေးသောငရဲ၌ ဖြစ်သည်၏အဖြစ်စ သည်ကို။ နိဒဿိတံ၊ ဥပမာပြအပ်၏။ ဟိ၊ မှန်။ တံ၊ ထိုအအေးအစရှိသည်သည်။ တဿ၊ ထိုသူငယ် ၏ကိုယ်အား။ အတိဝိယ၊ လျှင်။ သီတံစ၊ အေးသည်၎င်း။ အတိဝိယ၊ လျှင်။ ဥဏှဉ္စ၊ ပူသည်၎င်း။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဥပတိဋ္ဌတိ၊ ကပ်၍တည်၏။ ဝါ၊ ထင်၏။ သရီရံ၊ ကို။ ဝါသိယာဒီဟိ၊ ပဲခွပ်အစရှိသည် တို့ဖြင့်။ တစ္ဆေတွာ၊ ရွေခုတ်၍။ ခါရာဝသေစနကရဏံ၊ အငန်ရေသွန်းလောင်းထည့်ခြင်းကို ပြုခြင်း သည်။ ဝါ၊ သွန်းလောင်းထည့်ခြင်းဖြင့် နှိပ်စက်ခြင်းသည်။ ခါရာပဋိစ္ဆကံ၊ မည်၏။ ဒုက္ခုပ္ပတ္တိဋ္ဌာနေတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဂဗ္ဘာသယသညိတံ၊ ကိုယ်ဝန်၏တည်ရာ (သားအိမ်) ဟု ဆိုအပ်သော။ တတိယံ၊ သုံးခုမြောက်ဖြစ်သော။ အာဝဋ္ဋံ၊ အရစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ အာဟ၊ ၏။
ပရိဝတ္တေတွာတိ၊ ကား။ ဥဒ္ဓံပါဒအဓောသီသဘာဝေန၊ အထက်၌ခြေ, အောက်၌ဦးခေါင်း ရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ ဇောက်ထိုး၏အဖြစ်ဖြင့်။ ပရိဝတ္တေတွာ၊ ပြန်လှည့်၍။ ဣဒံ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော ဒုက္ခသည်။ ဝိဇာယနမူလကံ၊ ဖွားမြင်ခြင်းလျှင် အရင်းခံရှိသော။ ဒုက္ခံ၊ တည်း။ ယေန စ၊ အကြင်ဖွား မြင်ခြင်းလျှင် အရင်းခံရှိသောဒုက္ခဖြင့်၎င်း။ မရဏဒုက္ခေစ၊ ဖြင့်၎င်း။ အဋ္ဋိတာ၊ နှိပ်စက်အပ်ကုန်သည် ဖြစ်၍။ ဝေဒနာပတ္တာ၊ ဒုက္ခဝေဒနာသို့ရောက်ကုန်သော။ သတ္တာ၊ တို့သည်။ ကတိပယမာသမတ္တာ ဘိက္ကန္တမ္ပိ၊ လ-အနည်းငယ်လွန်ရုံမျှသော်လည်း။ ဝါ၊ လွန်သည်လည်းဖြစ်သော။ ပဝတ္တိံ၊ ရှေးဘဝက အကြောင်းအရာကို။ ဝိဿရန္တိ၊ မေ့ကုန်၏။ ဝါ၊ အမှတ်မရကုန်။ မဟန္ဓကာရံ၊ ကြီးစွာသောအမိုက်တိုက် ရှိသော။ မဟာဝိဒုဂ္ဂံ၊ ကြီးစွာသောခရီးခဲသို့။ ပက္ခန္ဒာဝိယ၊ ပြေးဝင်ကုန်သကဲ့သို့။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။
ဝဓေန္တဿာတိ၊ ကား။ သောစနပရိဒေဝနသီသပဋိဟနနာဒိနာ၊ စိုးရိမ်ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ခေါင်းကိုထုရိုက်ခြင်းအစရှိသည်ဖြင့်။ ဗာဓေန္တဿ၊ နှိပ်စက်အပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ခုပ္ပိပါသာဟိစ၊ ဆာလောင်ခြင်း ရေငတ်ခြင်းတို့ဖြင့်၎င်း။ အာတပါဝဋ္ဌာနာဒိနာ စ၊ နေပူ၌တည်ခြင်းစသည်ဖြင့်၎င်း။ အာတာပနံ၊ ပူလောင်စေခြင်း နှိပ်စက်ခြင်းကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။) ပဉ္စဂ္ဂိတာပနာဒိနာ၊ ငါးပါးသော မီးအပူတို့ဖြင့်လောင်စေခြင်း အစရှိသည်ဖြင့်။ ပရိတာပနံ၊ ထက်ဝန်းကျင်ပူလောင်စေခြင်း နှိပ်စက်ခြင်း ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ဣမဿာတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တဿ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော။ သတ္တဝိဓဿ၊ ခုနစ်ပါးအပြားရှိသော ဆင်းရဲ ၏။ သဗ္ဗဿာပီတိ၊ ကား။ ဂဗ္ဘကာလာဒီသု၊ အမိဝမ်း၌ တည်သောကာလ စသည်တို့၌။ တာပနမဒ္ဒနာ ဒိနိရယဂ္ဂိဒါဟဒိသဉ္ဇနိတဿ၊ ဝမ်းပိုက်ကိုပူစေခြင်း နှိပ်နယ်ခြင်းစသည်တို့နှင့်ငရဲမီးလောင်ခြင်း စသည် တို့သည်ဖြစ်စေအပ်သော။ သကလဿာပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်သော။ (ဒုက္ခဿ၊ ၏။)။ တဒဘာဝေ၊ ထိုဇာတိမရှိလတ်သော်။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်။ ဝတ္ထုမေဝ၊ တည်ရာအကြောင်းသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ပင်လျှင်။ ဇာယေထနော စေ တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
၅၄၁။ ဝိစိတ္တန္တိ၊ ကား။ ဝိဝိဓံ၊ အထူးထူး အပြားပြားသော။ ဝါ၊ ကား။ အစ္ဆရိယံ၊ အံ့ဖွယ်ကောင်းသော။
ဣတိ၊ ကား။ ဇာတိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။ တည်း။
ဇရာနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
၅၄၂။ သင်္ခတလက္ခဏန္တိ၊ ကား။ ဝါ၊ ပုဒ်ကို။ “ဌိတဿ၊ တည်ဆဲတရား၏။ အညထတ္တံ၊ ဥပ္ပါဒဝယတို့ မှ တပါးသောအပြားရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ (ပညာ-ယတိ၊ ထင်၏။)” ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူ အပ်သော။ ခဏိကဇရံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ခဏ္ဍိစ္စာဒိသမ္မတောတိ၊ ကား။ ခဏ္ဍိစ္စပါလိစ္စ- ဝလိတ္တစတာဒိနာ၊ သွားကျိုးခြင်း ဆံဖြူခြင်း အရေတွန့်ခြင်း အစရှိသည်ဖြင့်။ သမညာတော၊ သိမှတ် အပ်သော။ (သီမူနှင့်အညီပင်) သာတိ၊ ကား။ ခန္ဓပုရာဏဘာဝညိတာ၊ ခန္ဓာတို့၏ ဟောင်းနွမ်းသည် ၏အဖြစ်ဟု သိမှတ်အပ်သော။ ဝါ၊ ခန္ဓပုရာဏဘာဝဟုဆိုအပ်သော။ ပါကဋဇရာ၊ ထင်ရှားသော ဇရာ ကို။ ဧကဘဝပရိယာပန္နာနံ၊ တခုသောဘဝ၌ အကျုံးဝင်ကုန်သော။ ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ ပုရာဏဘာဝေါ၊ အဖြစ်သည်။ ခန္ဓပရိပါကော၊ မည်၏။
ဣတိ၊ ကား။ ဇရာနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
မရဏနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
၅၄၃။ သင်္ခတလက္ခဏန္တိ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ ဝယသညိတံ၊ ပျက်ခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ ခဏိ ကမရဏံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ယံသန္ဓာယာတိ၊ ကား။ ယံ ခဏိကမရဏံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဇရာမရဏံ ဒွီဟိခန္ဓေဟိ သင်္ဂဟိတန္တိဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ မရဏန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဟောအပ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တန္တိ၊ ကား။ ဇီဝိတိန္ဒြိယုပစ္ဆေဒသညိတံ၊ ဇီဝိတိန္ဒြေ၏ ပြတ်စဲခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ ပါကဋမရ ဏံ၊ ထင်ရှားသောမရဏကို။ စဝနန္တိ၊ ဟူ၍။ လက္ခိတဗ္ဗတာယ၊ ကြောင့်။ စုတိလက္ခဏံ၊ မည်၏။ ဝါ၊ ရွေ့လျောခြင်းဟုမှတ်အပ်၏။ ဝိယောဂရသန္တိ၊ ကား။ ယထာဓိဂတေဟိ၊ အကြင်ရအပ်ကုန်ပြီးသော။ ဝါ၊ ရမြဲတိုင်းကုန်သော။ သတ္တသင်္ခါရေဟိ၊ သတ္တဝါသင်္ခါရတို့နှင့်။ ဝိယောဇနရသံ၊ ကင်းစေခြင်းကိစ္စရှိ၏။ ယထူပပန္နာယ၊ အကြင်အကြင်ကပ်ရောက်၍ဖြစ်သော။ ဝါ၊ ဖြစ်မြဲတိုင်းသော။ ဂတိယာ၊ နှင့်။ ဝိပ္ပဝါ သဝသေန၊ ကွေကွင်းသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဂယှတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဂတိဝိပ္ပဝါသပစ္စုပဋ္ဌာ နံ၊ မည်၏။
ပါပဿာတိ၊ ကား။ ပါပယောဂေန၊ မကောင်းမှုနှင့် ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ ပါပဿ၊ မကောင်းမှုရှိသော သူအား။ ဥပစိတပါပကမ္မဿ၊ ဆည်းပူးအပ်သောမကောင်းမှုရှိသောသူအား။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ပါပကမ္မာဒိနိမိတ္တန္တိ၊ ကား။ ပါပကမ္မကမ္မနိမိတ္တဂတိနိမိတ္တသင်္ခါတံ၊ မကောင်းမှုကံ မကောင်းမှု ကမ္မနိမိတ် မကောင်းသောဂတိနိမိတ်ဟု ဆိုအပ်သော။ မရဏကာလေ၊ ၌။
ဣတိ၊ ကား။ မရဏနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
သောကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
၅၄၄။ သောတိ၊ ကား။ သောကော၊ တည်း။ စေတသိကန္တရာဘာဝတော၊ စေတသိက်တပါး၏မဟုတ် ခြင်းကြောင့်။ အတ္ထတော၊ သရုပ်တရားကိုယ်အားဖြင့်။ ဒေါမနဿမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဝိသယဝိသေသေ၊ အရာအထူး၌။ ပဝတ္တိအာကာရဝိသေသသဗ္ဗာဝတော၊ ဖြစ်ပုံ အခြင်းအရာအထူး၏ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဒေါမနဿဝိသေသော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံဝိသေသံ၊ ကို။ လက္ခဏာဒိတော၊ အားဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ဧဝံ သန္တေပီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စိတ္တသန္တာပေါ၊ စိတ်၏ပူလောင်ခြင်းသည်။ အန္တောနိဇ္ဈာနံ၊ မည်၏။ (အတွင်း၌ ပူလောင် ခြင်းဟူသော်လည်း ကိုယ်၏ပူလောင်ခြင်းကားမဟုတ်၊ စိတ်၏ပူလောင်ခြင်းသာဖြစ်သည်ဟုသိစေ၏) ရာဂဒေါသပရိဠာဟဝိသိဋ္ဌံ၊ ရာဂဟူသောအပူ ဒေါသဟူသောအပူတို့မှ ထူးခြားသော။ ဒဟနံ၊ သည်။ ပရိဇ္ဈာပနံ၊ မည်၏။ ကတာကတကုသလာကုသလဝိသယံ၊ ပြုအပ်ပြီး မပြုလိုက်မိသော ကုသိုလ် အကုသိုလ်ဟူသောအရာရှိသော။ ဝိပ္ပဋိသာရာကာရေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တံ၊ သော။ အနုသောစနံ၊ အဖန် တလဲလဲစိုးရိမ်ပူပန်ခြင်းသည်။ ဝါ၊ နောင်တတဖန် ပူပန်ခြင်းသည်။ ကုက္ကုစ္စံ၊ မည်၏။ ဉာတိဗျသနာဒိဝိ သယံ၊ စသည်လျှင်အရာရှိသော။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ စိတ္တသန္တာပဘူတံ၊ စိတ်၏ပူပန်ခြင်း ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ အနုသောစနံ၊ အဖန်တလဲလဲပူဆွေးခြင်းသည်။ သောကော၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အနု သောစနပစ္စုပဋ္ဌာနတ္တေ၊ ဋ္ဌာန်ရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ (သမာနေပိ၊ တူငြားသော်လည်း။) အယံ၊ ဤဆို အပ်ခဲ့ပြီးသည်ကား။ ဧတေသံ၊ ဤကုက္ကုစ္စနှင့် သောကတို့၏။ ဝိသေသော၊ တည်း။
ဝိသပီတံ၊ သောက်အပ်သောအဆိပ်ရှိသော။ ဝါ၊ အဆိပ်လူးသော။ သလ္လံ၊ မြားသည်။ ဝိသသလ္လံ၊ မည် ၏။ သောကဝသေန၊ အားဖြင့်။ အတိသာရာဒိ၊ ဝမ်းသွေးသွန်ခြင်းအစရှိသော။ ဗျာဓိပိ၊ ရောဂါသည် လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်တတ်၏။ သောကဗဟုလဿ၊ သောကအဖြစ်များသောသူ၏။ သရီရံ၊ သည်။ နစိရေဿဝ၊ သာလျှင်။ ဇီရတိ၊ အိုမင်းတတ်၏။ ဗလဝသောကာဘိဘူတော၊ အားကြီးသောသောက နှိပ်စက်အပ်သောသူသည်။ မရဏမ္ပိ၊ သေခြင်းသို့သော်လည်း။ ပါပုဏာတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမာ ဝဟတိ စ ဗျာဓိဇရာမရဏဘေဒနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဣတိ၊ ကား။ သောကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
ပရိဒေဝနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
၅၄၅။ ဝစီပလာပေါတိ၊ ကား။ ဝါစာဝိပ္ပလာပေါ၊ စကားဟူသော ယောင်ယမ်းပြောဆိုခြင်းတည်း။ ဝါ၊ ယောင်ယမ်းပြောဆိုသောစကားတည်း။ သော၊ ထိုပရိဒေဝသည်။ အတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ သဒ္ဒေါဧဝ၊ သဒ္ဒရုပ်သာလျှင်တည်း။ ဘိယျောတိ၊ ကား။ သောကဒုက္ခတော၊ မှ။ ဥပရိ၊ ၌။ ဟိ၊ မှန်။ ပရိဒေဝေါ၊ သည်။ သောကသမုဋ္ဌာနော၊ သောကလျှင် သမုဋ္ဌာန်ရှိ၏။
ဣတိ၊ ကား။ ပရိဒေဝနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
ဒုက္ခနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
ဣတိ၊ ကား။ ဒုက္ခနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
ဒေါမနဿနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
၅၄၇။ မနောဝိဃာတရသန္တိ၊ ကား။ ဗျာပါဒသမ္ပယောဂဝသေန၊ ဗျာပါဒဒေါသနှင့်ယှဉ်သည်၏အစွမ်း အားဖြင့်။ မနသော၊ စိတ်ကို။ ဝိဟညနကိစ္စံ၊ ညှဉ်းဆဲခြင်းကိစ္စရှိ၏။ စေတောဒုက္ခသမပ္ပိတာတိ၊ ကား။ စေတသိကဒုက္ခသမင်္ဂိနော၊ စိတ်၌ဖြစ်သောဆင်းရဲနှင့်ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ အာဝဋ္ဋန္တီတိ၊ ကား။ အာမုခံ၊ ရှေးရှု။ ဝဋ္ဋန္တိ၊ လိမ့်ကုန်၏။ ယံဒိသာဘိမုခံ၊ အကြင်အရပ်မျက်နှာသို့ရှေးရှု။ ပတိတာ၊ လဲကျ ကုန်၏။ တံဒိသာဘိမုခါ ဧဝ၊ ထိုအရပ်မျက်နှာသို့ ရှေးရှုဖြစ်ကုန်လျက်သာလျှင်။ ဝဋ္ဋန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝိဝ ဋ္ဋန္တီတိ၊ ကား။ ဝိပရိဝတ္တနဝသေန၊ ပြန်လှန်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝဋ္ဋန္တိ၊ ကုန်၏။ ဥဒ္ဓံပါဒံပပတန္တီတိ၊ ကား။ ဥဒ္ဓံမုခပါဒါ၊ အထက်သို့မျက်နှာမူသောခြေရှိကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပတန္တိ၊ ကုန်၏။ သတ္ထံ အာဟရန္တီတိ၊ ကား။ အတ္တနော၊ ၏။ သရီရဿ၊ ကို။ ဝိဇ္ဈနဘေဒနဝသေန၊ ထိုးဖောက်ခြင်း ခုတ်ဖြတ် ခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သတ္ထံ၊ ဓားလက်နက်ကို။ ဥပနေန္တိ၊ ကပ်၍ဆောင်ကုန်၏။ ဝါ၊ ဆောင်ထည့် ကုန်၏။
ဣတိ၊ ကား။ ဒေါမနဿနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
ဥပါယာသနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
၅၄၈။ ဒေါသောယေဝါတိ၊ ကား။ ကာယစိတ္တာနံ၊ တို့၏။ အာယာသနဝသေန၊ ပင်ပန်းသည်၏အစွမ်း အားဖြင့်။ ဒေါသေဿဝ၊ ၏သာလျှင်။ ပဝတ္တိအာကာရော၊ ဖြစ်သောအခြင်းအရာတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ယတော၊ ယင်းသို့ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ဘုသော၊ လွန်ကဲသော။ အာယာသော၊ ပင်ပန်း ခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပါယာသောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဘုသံ၊ လွန်စွာ။ ဝါ၊ မြဲမြံစွာ။ အာဒါ နံ၊ စွဲလမ်းခြင်းသည်။ ဥပါဒါနံ၊ မည်၏။ ဣတိ ယထာ၊ ဤဝေါဟာရကဲ့သို့တည်း။ ဧကော ဓမ္မောတိ၊ ကား။ စုဒ္ဒသဟိ၊ ကုန်သော။ အကုသလစေတသိကေဟိ၊ တို့မှ။ အညော၊ တပါးသော။ ဧကော၊ တခု သော။ စေတသိကဓမ္မော၊ တည်း။ ယံ၊ ယင်းစေတသိက်တရားကို။ ဝိသာဒါတိစ၊ ပင်ပန်းခြင်းဟူ၍ လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ နိတ္ထုနနဝသေန၊ ညည်းတွားသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သမ္ပဇ္ဇနတော၊ ပြည့်စုံ ခြင်းကြောင့်။ နိတ္ထုနနရသော၊ မည်၏။ (သမ္ပတ္ထိရသ-ဟု ဆိုလို၏) ဝါ၊ ကား။ ကာယေ၊ ၌။ နိတ္ထုနနက ရဏကိစ္စော၊ ရှိ၏။ (ကိစ္စရသ-ဟု ဆိုလို၏) သင်္ခါရဒုက္ခဘာဝတောတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ပြီး၍။ လောပန၊ ထိုသင်္ခါရဒုက္ခဘာဝသည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သာတိသယော၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွဖြစ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ စိတ္တပရိဒဟနတော ကာယဝိသာဒနတော စာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
စ၊ ဆက်။ ဧတေ သောကပရိဒေဝုပါယာသာ၊ တို့သည်။ ဝိညတ္တိယာ၊ နှင့်။ ဝိနာစ၊ ကင်း၍၎င်း။ သဟ စ၊ တကွ၎င်း။ ယထာပစ္စယံ၊ စွာ။ ဒေါမနဿစိတ္တုပ္ပါဒဿ၊ ၏။ ပဝတ္တိအာကာရဝိသေသာ၊ ဖြစ်သော အခြင်းအရာအထူးတို့တည်း။ (သီမူနှင့်အညီ ဗဟုဝုစ်သာ သင့်သည်) ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ဧတ္ထ စာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ပါကောဝိယာတိ၊ ကား။ ရဇနာဒိနော၊ ဆိုးရေ အစရှိ သော။ ပစိတဗ္ဗဝတ္ထုနော၊ ကျိုချက်အပ်သောဝတ္ထု၏။ ပါကောဝိယ၊ ကဲ့သို့။
ဣတိ၊ ကား။ ဥပါယာသနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
အပ္ပိယသမ္ပယောဂနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
၅၄၉။ သမာဂမော၊ တွေ့ဆုံခြင်းသည်။ သမောဓာနံ၊ မည်၏။ ကာယိကဒုက္ခစိတ္တဝိဃာတာဒိ အနတ္ထာနံ၊ ကိုယ်၌ဖြစ်သောဆင်းရဲ စိတ်၏ပင်ပန်းခြင်း အစရှိသော အကျိုးမဲ့တို့၏။ အတ္ထိဘာဝဿ၊ ရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ပစ္စုပဋ္ဌာနော၊ ရှေးရှုဖြစ်ပေါ်စေတတ်သောသဘောသည်။ အနတ္ထဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာ နော၊ မည်၏။
တေသံ အပ္ပိယာနံ၊ ထိုမချစ်အပ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ကာယိကဝါစသိကပယောဂသင်္ခါတော၊ ဟု ဆိုအပ်သော။ ဥပက္ကမော၊ သည်။ တဒုပက္ကမော၊ မည်၏။ တတော၊ ထိုမချစ်အပ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ လုံ့လကြောင့်။ သမ္ဘူတော၊ ဖြစ်သောဆင်းရဲတည်း။ တဒုပက္ကမသမ္ဘူတော၊ ဆင်းရဲ။ (ဒုက္ခံ-ပုဒ်၏ ဝိသေ သနဖြစ်သောကြောင့် ဝိသုဒ္ဓိမဂ်နှင့်အညီ သမ္ဘူတံ-ဟူ၍ နပုံလိင်နှင့်သာ သင့်သည်)
ဣတိ၊ ကား။ အပ္ပိယသမ္ပယောဂနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
ပိယဝိပ္ပယောဂနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
၅၅၀။ ဥပဒ္ဒဝဘာဝေန၊ အဖြစ်ဖြင့်။ ပစ္စုပတိဋ္ဌတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဗျသနပစ္စုပဋ္ဌာနော၊ မည်၏။
ဣတိ၊ ကား။ ပိယဝိပ္ပယောဂနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
ကုစ္ဆိတာလာဘနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
၅၅၁။ ယဿ ကဿစိ၊ သော။ အတ္တနာ၊ သည်။ ဣစ္ဆိတဿ၊ သော။ ဝတ္ထုနော၊ ကို။ အလာဘော၊ သည်။ ဣစ္ဆိတာလာဘောနာမ၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ယမ္ပိစ္ဆံနလဘတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ မတ္ထကပ္ပတ္တံ၊ ခေါင်ထိပ်သို့ရောက်သော။ ဣစ္ဆိတာလာဘံ၊ အလိုရှိအပ်သောဝတ္ထုကိုမရခြင်းကို။ ဒေဿ တုံ၊ ငှါ။ ပါဠိယံ၊ ၌။ ဇာတိဓမ္မာနံ သတ္တနန္တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ၊ အကျယ်ပြအပ်ပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တမေဝ၊ ထိုပါဠိ၌ပြအပ်သောဣစ္ဆိတာလာဘကိုသာလျှင်။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ အဟော ဝတာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣစ္ဆာဝါတိဧတ္ထ၊ ၌။ ဣစ္ဆာသဟိတော၊ အလိုနှင့်တကွဖြစ်သော။ အလာဘောဝ၊ မရခြင်းကို သာလျှင်။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ဖွင့်ဆိုကုန်သေး၏။ တပ္ပရိယေသနရသာတိ၊ ကား။ တေသံ အလဗ္ဘနေယျဝတ္ထူနံ၊ ထိုမရအပ်မရနိုင်သောဝတ္ထုတို့ကို။ ပရိယေသနရသာ၊ ရှာမှီးခြင်းကိစ္စရှိ၏။ အပ္ပ တ္တိ၊ ဟူသည်။ အလာဘေ၊ မရခြင်းတည်း။
ဣတိ၊ ကား။ ဣစ္ဆိတာလဘနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
၅၅၂။ ယံ ဝုတ္တမိဓာတိ၊ ကား။ ဣဓ သစ္စနိဒ္ဒေသေ၊ ၌။ သရူပတော၊ အားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ သော။ ယံ (ဒုက္ခံ)၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) အဝုတ္တန္တိ၊ ကား။ အညတ္ထ၊ တပါးကုန်သော။ ဒုက္ခက္ခန္ဓဗာလပဏ္ဍိတ သုတ္တာဒီသု၊ တို့၌။ ဝုတ္တမှိ၊ ဟောအပ်သော်လည်း။ ဝါ၊ သည်လည်းဖြစ်သော။ ဣဓ၊ ဤသစ္စနိဒ္ဒေသ၌။ သရူပတော၊ အားဖြင့်။ အဝုတ္တံ၊ သော။ (ယဉ္စဒုက္ခံ၊ သည်လည်း။ အတ္ထိ၊ ၏။) စ၊ ဆက်။ သဗ္ဗံ၊ သော။ တံ၊ ထိုသစ္စနိဒ္ဒေသ၌ ဟောအပ် မဟောအပ်သောဒုက္ခအပေါင်းကို။ ဣမေ ဥပါဒါနက္ခန္ဓေ၊ တို့ကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍။ န လဗ္ဘတိ၊ မရအပ် မရနိုင်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုဆင်းရဲတို့တွင်။ (ဤပုဒ် ပိုသ ကဲ့သို့ရှိ၏။ တံဟူ၍သော်လည်းရှိသင့်၏) ခန္ဓသန္နိဿယမေဝ၊ ခန္ဓာလျှင်မှီရာရှိသော။ ဒုက္ခံ၊ သည်။ ခန္ဓေ၊ တို့ကို။ ဝိဗာဓတိ၊ နှိပ်စက်တတ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ဣန္ဓနမိဝ ပါဝကောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဣတိ၊ ကား။ ဒုက္ခနိဒ္ဒေသကထာဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
သမုဒယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
၅၅၃။ ပုနဗ္ဘဝကရဏံ၊ တဖန်ဘဝသစ်ကိုပြုခြင်းသည်။ ဥတ္တရပဒလောပေန၊ နောက်ပုဒ်ကိုချေသဖြင့်။ ပုနဗ္ဘဝေါ၊ မည်၏။ ဝါ၊ အဋ္ဌကထာဝစနတ္ထမှ တပါးတနည်းကား။ အပူပဘက္ခနသီလော၊ မုံ့ကိုစားလေ့ မရှိသောသူသည်။ အာပူပိကော၊ မည်သည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ပုနဗ္ဘဝကရဏသီ လာ၊ တဖန်ဘဝသစ်ကိုပြုလေ့ရှိသောတဏှာသည်။ (ပေါနောဘဝိကာ၊ မည်၏။) ဝါ၊ ကား။ ပုနဗ္ဘဝံ၊ တဖန်ဘဝသစ်ဟူသော။ ဖလံ၊ အကျိုးကို။ အရဟတိ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ သော၊ ထိုတဖန်ဘဝသစ်သည်။ ဧတိဿာ၊ ဤတဏှာ၏။ ပယောဇနံ၊ အကျိုးတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပေါနောဘဝိကာ၊ မည်၏။ နန္ဒ နတော စ၊ နှစ်သက်တတ်သောကြောင့်၎င်း။ ရဉ္ဇနတော စ၊ တပ်စွန်းတတ်သောကြောင့်၎င်း။ နန္ဒီရာဂ ဘာဝံ၊ ကို။ သဗ္ဗာသု၊ ကုန်သော။ အဝတ္ထာသု၊ အခိုက်အတန့်တို့၌။ အပစ္စက္ခာယ၊ မစွန့်မူ၍။ ဝုတ္တိယာ၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ နန္ဒီရာဂသဟဂတာ၊ မည်၏။ (ဤအလိုအားဖြင့် နန္ဒီရာဂဘာဝေန သဟဂတာ-ဟု ဝစနတ္ထပြု၍ဘာဝ-ပုဒ်ကြေသည်ဟု ဆိုလို၏) စ၊ တပါး။ တာယ၊ ထိုနန္ဒီရာဂမည်သောတဏှာဖြင့်။ သတ္တာ၊ တို့သည်။ တတ္ထ တတ္ထ ဘဝါဒိကေ၊ ထိုထိုဘဝအစရှိသည်တို့၌။ ကိမိကီဋပဋင်္ဂါဒိအတ္တဘာဝေ ပိ၊ ပိုးလောက် ပိုးကောင် ပိုးနှံကောင် အစရှိသည်တို့၏ အတ္တဘော၌သော်လည်း။ နန္ဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ရူပါ ဘိနန္ဒနာဒိဘူတာယ၊ ရူပါရုံကိုနှစ်သက်ခြင်းစသည်ဖြစ်၍ဖြစ်သော တဏှာဖြင့်။ ရဉ္ဇန္တိစ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတြတတြဘိနန္ဒိနီ၊ မည်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ နန္ဒီရာဂေနသဟဂတာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဧသ သဟဂတသဒ္ဒေါ၊ သည်။ တဗ္ဘာဝတ္ထော၊ တဗ္ဘောအနက်ရှိ၏။ ဝါ၊ ထိုနန္ဒီရာဂ၏ အဖြစ်ဟူသောအနက်ရှိ၏။ ဝါ၊ ထိုရှေးပုဒ်၏အနက်ရှိ၏။ ကာမဘဝဝိဘဝဘေဒဝသေန၊ ဝိဘဝအပြား တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တိယာ၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ကာမတဏှာစ၊ ကို၎င်း။ ဘဝတဏှာစ၊ ကို၎င်း။ ဝိဘဝတဏှာစ၊ ကို၎င်း။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ကာမတဏှာဒိဘေဒံ၊ အစရှိသောအပြားကို။ အနာမသိတွာ၊ မသုံးသပ်မူ၍။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ တဏှာဘာဝေနေဝ၊ တဏှာ၏အဖြစ်ဖြင့်သာလျှင်။ ဧကဘာဝဂ္ဂ ဟဏေန၊ တခုတည်းအဖြစ်ကိုယူခြင်းဖြင့်။ ဧကတ္တံ၊ တူသည်၏အဖြစ်သို့။ ဥပနေတွာ၊ ဆောင်၍။ (ပါဌသေသ ဝုတ္တာ-၌ စပ်) ကဿစိပိ၊ သော။ သတ္တဿ၊ ၏။ ကေနစိ၊ တစုံတယောက်သောသတ္တဝါ နှင့်။ သဒိသတာဘာဝတော၊ တူသည်၏အဖြစ်၏မရှိခြင်းကြောင့်။
ပန၊ စောဒနာပုဒ် ထုတ်၍ရှင်းပြဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤသမုဒယသစ္စနိဒ္ဒေသ၌။ တဏှာဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ သမုဒယသစ္စံ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ နည်း။ ဣတိ၊ မေးငြားအံ့။ ဝိသေသဟေတုဘာဝတော၊ ထူးသောအကြောင်း၏အဖြစ်ကြောင့်။ (ဝုတ္တာ၊ ၏။) ဟိ၊ ချဲ့။ အဝိဇ္ဇာ၊ သည်။ ဘဝေသု၊ တို့၌။ အာဒီ နဝံ၊ သို့။ ပဋိစ္ဆာဒေန္တီ၊ ဖုံးလွှမ်းလျက်။ (သီမူ၌ ပဋိစ္ဆာဒေတိ-ဟု ရှိ၏) ဒိဋ္ဌိအာဒိဥပါဒါနဉ္စ၊ ဒိဋ္ဌိ အစ ရှိသော ဥပါဒါန်သည်လည်း။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုအာရုံ၌။ အဘိနိဝိသမာနံ၊ မြဲမြံစွာနှလုံးသွင်းလျက်။ တဏှံ၊ ကို။ အဘိဝဍ္ဎေန္တိ၊ ပွါးစေကုန်၏။ (မြန်မာမူဟောင်းနှင့်အညီပင်၊ အဝိဇ္ဇာနှင့် ဥပါဒါနံ-ဟူသော ကတ္တားနှစ်ခုကိုငဲ့၍ ဗဟုဝုစ်နှင့်ထားသည်၊ သီမူ၌လည်း ဧကဝုစ်နှင့်ရှိ၏) ဒေါသာဒယောပိ၊ တို့သည် လည်း။ ကမ္မဿ၊ ၏။ ကာရဏံ၊ သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ တဏှာ၊ သည်။ တံတံ ဘဝယောနိဂတိဝိညာဏဋ္ဌိတိသတ္တဝါသသတ္တနိကာယကုလဘောဂိဿရိယာဒိဝိစိတ္တတံ၊ ထိုထိုဘဝ ယောနိဂတိ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ သတ္တဝါသ သတ္တဝါအပေါင်း အမျိုး စည်းစိမ် အစိုးရခြင်းစသည်တို့၏ ဆန်း ကြယ်သည်၏အဖြစ်ကို။ အဘိပတ္ထေန္တီ၊ တောင့်တလျက်။ ကမ္မဝိစိတ္တတာယ၊ ကံ၏ဆန်းကြယ်သည်၏ အဖြစ်၏။ ဥပနိဿယတံ စ၊ အဖြစ်သို့၎င်း။ ကမ္မဿ၊ ၏။ သဟာယဘာဝံစ၊ အပေါင်းအဖော်၏အ ဖြစ်သို့၎င်း။ ဥပဂစ္ဆန္တီ၊ ကပ်ရောက်လျက်။ ဘဝါဒိဝိစိတ္တတံ၊ ဘဝစသည်တို့၏ ဆန်းကြယ်သည်၏အဖြစ် ကို။ နိယမေတိ၊ မြဲစေတတ်၏။ တသ္မာ ဒုက္ခဿ ဝိသေသဟေတုဘာဝတော၊ ထိုသို့ဆင်းရဲ၏ ထူးသော အကြောင်း၏အဖြစ်ကြောင့်။ (တဏှာဝသမုဒယသစ္စန္တိ ဝုတ္တာ-၌စပ်) သုတ္တေ၊ ၌။ ဝုတ္တေသု၊ ကုန်သော။ အဝိဇ္ဇာဥပါဒါနကမ္မာဒီသု၊ ကံအစရှိကုန်သော။ အညေသု၊ ကုန်သော။ ဒုက္ခဟေတူသုစ၊ တို့သည်၎င်း။ အဘိဓမ္မေ၊ ၌။ ဝုတ္တေသု၊ ကုန်သော။ အဝသေသကိလေသာကုသလမူလာဒီသု၊ အစရှိကုန်သော။ အညေသု၊ ကုန်သော။ ဒုက္ခဟေတူသုစ၊ တို့သည်၎င်း။ ဝိဇ္ဇမာနေသုပိ၊ ရှိကုန်သော်လည်း။ တဏှာဝ၊ ကိုသာလျှင်။ သမုဒယသစ္စန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ဣတိ၊ ကား။ သမုဒယနိဒ္ဒေသကထာဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
နိရောဓနိဒ္ဒေသကထာဝဏ္ဏနာ
၅၅၄။ တဿာယေဝါတိ၊ ကား။ ယဒဂ္ဂေန၊ အကြင်အဖို့အားဖြင့်။ တဏှာ၊ ကို။ သမုဒယသစ္စန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ တဒဂ္ဂေန၊ အားဖြင့်။ တဿာယေဝါတိ၊ ထိုတဏှာ၏သာလျှင်ဟူ၍။ အဝဓာရဏံ၊ ကို။ (ကတံ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ ပဓာနဟေတုနိရောဓေ၊ ပြဓာန်းသောအကြောင်း၏ချုပ်ခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ တဒညဟေတူ၊ ထိုပဓာနမှ တပါးသောအကြောင်းတို့သည်။ နိရုဒ္ဓါယေဝ၊ ကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဗျာဓိမိတ္တဝူပသမနေန၊ အနာရောဂါ၏အကြောင်းသမုဋ္ဌာန်၏ငြိမ်း ခြင်းကြောင့်။ ဗျာဓိဝူပသမော ဝိယ၊ အနာရောဂါ၏ငြိမ်းခြင်းကဲ့သို့။ ဟေတုနိရောဓေန၊ ကြောင့်။ ဖလ နိရောဓော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမုဒယနိရောဓေန ဒုက္ခနိရောဓောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ န အညထာတိ၊ ဟူသောစကားဖြင့်။ ယထာဝုတ္တဿ၊ သော။ အတ္ထဿ၊ ၏။ ဧကန္တိကတံ၊ ဧကန်စင်စစ်၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။
အနုပဒ္ဒဝေတိ၊ ကား။ ပါဏကဝိဇ္ဈနသတ္ထပ္ပဟာရာဒိဥပဒ္ဒဝရဟိတေ၊ ပိုးထိုးခြင်း ဓားဖြင့်ခုတ်ခြင်း အစ ရှိသော ကပ်၍နှိပ်စက်တတ်သောဘေးရန်ကင်းလတ်သော်။ တတောဧဝ၊ ပင်လျှင်။ အဠှေထိရေ၊ မြဲမြံ ခိုင်ခံ့သည်ရှိသော်။ သာခါဒိဆေဒနေန၊ အကိုင်းအခက်စသည်ကိုခုတ်ဖြတ်ခြင်းဖြင့်။ ဆိန္နောပိ၊ သော် လည်း။ တဏှာနုသယေတိ၊ ကား။ ကာမရာဂဘဝရာဂါနုသယေ၊ အနုသယကို။ အနုဟတေတိ၊ ကား။ အသမုပဃာတိတေ၊ အကြွင်းမဲ့မပယ်သတ်အပ်သေးသည်ရှိသော်။
သီဟော၊ သည်။ ယေန၊ အကြင်သူသည်။ အတ္တနိ၊ ၌။ သရော၊ မြားကို။ ခိတ္တော၊ ပစ်အပ်၏။ တတ္ထေ ဝ၊ ထိုသူ၌သာလျှင်။ အတ္တနော၊ ၏။ ဗလံ၊ ကို။ ဒေဿတိယထာ၊ ကဲ့သို့။ သရေ၊ ၌။ န(ဒေဿတိ ယထာ)၊ မပြသကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ ဗုဒ္ဓါနံ၊ တို့၏။ ကာရဏေ၊ ၌။ ပဋိပတ္တိ၊ ကျင့်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဖလေ၊ ၌။ (ပဋိပတ္တိ၊ သည်။) န(ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ပန၊ တပါး။ သာရမေယျာ၊ ခွေးတို့သည်။ ကေ နစိ၊ သူသည်။ လေဍ္ဍပ္ပဟာရေ၊ ခဲဖြင့်ပစ်ခတ်ခြင်းကို။ ဒိန္နေ၊ သော်။ ဘုဿန္တာ၊ ဟောင်ကုန်လျက်။ လေဍ္ဍံ၊ ကို။ ခါဒန္တိ၊ ခဲကုန်၏။
၅၅၅။ ဧတေန၊ ဤမဂ်ဖြင့်။ သမုဒယော၊ တဏှာဟူသော သမုဒယသည်။ ဝိရဇ္ဇတိ ပလုဇ္ဇတိ၊ ပျက် ပြယ်တတ်၏။ ဆိဇ္ဇတိ၊ ပြတ်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မဂ္ဂေါ၊ ကို။ ဝိရာဂေါ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဝိရဇ္ဇ နံ ပလုဇ္ဇနံ၊ ပျက်ပြယ်ခြင်းဟူသော။ သမုစ္ဆိန္ဒနံ၊ အကြွင်းမဲ့ဖြတ်ခြင်းဟူသော။ ပဟာနံ၊ ကို။ ဝိရာဂေါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တသ္မာတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိရာဂသဒ္ဒေါစ၊ သည်၎င်း။ နိရောဓသဒ္ဒေါစ၊ သည်၎င်း။ ပဟာနပရိယာယော၊ ပဟာန-သဒ္ဒါ၏ပရိယာယ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ . အနုသယသမုဂ္ဃါတတော၊ အနုသယကို အကြွင်းမဲ့ပယ်နုတ်ခြင်းကြောင့်။ အသေသော၊ သော။ ဝိရာ ဂေါ၊ သည်။ အသေသော၊ သော။ နိရောဓော၊ သည်။ (အသေသဝိရာဂနိရောဓော၊ မည်၏။) ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓနီယံ၊ စပ်အပ်၏။ (အနုသယသမုဂ္ဃါတတော-ပုဒ်ကိုလိုက်၍စပ်ရန်ပြသည်) စာဂါဒိပဒါနိပိ၊ ပုဒ်တို့ကိုလည်း။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ သဗ္ဗာနေဝဧတာနီတိ၊ ဟူ၍။ ဝဒတိ၊ ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဒုက္ခဿ၊ ၏။ နိရုဇ္ဈနမတ္တံ၊ ချုပ်ခြင်းမျှကို။ န(ဝုစ္စတိ)၊ အပ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တဏှာ ယ၊ ၏။ အသေသဝိရာဂနိရောဓာဒိပဒါနိပိ၊ အကြွင်းမဲ့ပျက်ပြယ်ခြင်းချုပ်ခြင်းအစရှိသော ပုဒ်တို့သည် လည်း။ နိဗ္ဗာနဝေဝစနာနိ၊ တို့တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ သမတ္ထေတိ၊ (ပရမတ္ထတေ ဟိ-အစရှိသောဝါကျဖြင့်) ပြီးစေ၏။ (ဤ၌ ပုဒ်မ,ရှိရမည်) ယသ္မာ ပနာတိအာဒိ၊ သည်။ (ဤ၌ ပုဒ်မ, မရှိစေရ၊ တံဒဿနံ-၌စပ်) ယထာ၊ အားဖြင့်။ ဝိရာဂါဒိပဒါ နိ၊ ပုဒ်တို့သည်။ နိဗ္ဗာနေ၊ ၌။ ယုဇ္ဇန္တိ၊ သင့်လျော်ကုန်၏။ တံဒဿနံ၊ ထိုအခြင်းအရာကိုပြကြောင်းဖြစ်သောစကားတည်း။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ တံ အာဂမ္မာတိ၊ ကား။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ အာရမ္မဏကရဏဝသေန၊ အာရုံပြုသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပတွာ၊ ၍။ တဏှာ ဝိရဇ္ဇတီတိ၊ ကား။ အရိယမဂ္ဂေန၊ သည်။ အစ္စန္တ ဝိရာဂဝသေန၊ စင်စစ်တပ်မက်ခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ ပျက်ပြယ်ခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ တဏှာ၊ ကို။ ဝိရဇ္ဇီယတိ၊ တပ်မက်ကင်းစေအပ်၏။ ဝါ၊ ပျက်ပြယ်စေအပ်၏။ နိရုဇ္ဈတီတိ၊ ကား။ နိရောဓီယတိ၊ ချုပ်စေအပ်၏။ (ဝိရဇ္ဇတိနိရုဇ္ဈတိ-ပုဒ်တို့ကို သကာရိတကမ္မဝါစက-ဟုပြ၏) တေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ ဝိရာ ဂနိရောဓသဒ္ဒါနံ၊ တို့၏။ အဓိကရဏသာဓနတံ၊ သာဓန၏အဖြစ်ကို။ အာဟ၊ ၏။ တဒေဝါတိ၊ ကား။ နိဗ္ဗာနမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ စာဂါဒယော ဟောန္တီတိ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ စာဂါဒိဟေတုံ၊ စာဂစသည်၏အ ကြောင်းကို။ ဖလဝေါဟာရေန၊ အကျိုး၏အမည်ဝေါဟာရဖြင့်။ ဝဒတိ၊ ၏။ ကာမဂုဏာလယေသူတိ၊ သု-ဟူ၍။ ပေါတ္ထကေသု၊ တို့၌။ လိခန္တိ၊ ရေးကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဝါ၊ စင်စစ်အမှန်အားဖြင့်သော် ကား။ ကာမဂုဏာလယာဒီသူတိ၊ ဒီသု-ဟူ၍။ ပါဌော၊ ပါဌ်ရင်းပါဌ်မှန်တည်း။ (အာဒိ-ဖြင့် တဏှာ- အာလယကို ယူအပ်၏)
၅၅၆။ တယိဒန္တိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသောပါဌ်သည်။ န ပေါရဏပါဌော၊ ရှေးဟောင်းပါဌ်မဟုတ်။ ပန၊ သော်ကား။ သစ္စတ္ထဒီပနေ၊ သစ္စာအနက်တို့ကိုပြသောအရာ၌။ ဝုတ္တနိယာမေန၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော (ကိန်းသေသတ်မှတ်ချက်) နည်းဖြင့်။ တတော၊ ထိုသစ္စတ္ထဒီပနပါဌ်မှ။ အာနေတွာ၊ ၍။ ပစ္ဆာ၊ နောက် ကာလ၌။ ဌပိတံ၊ ထားအပ်သောစကားတည်း။ တထာဟိ၊ ပင်လျှင်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝုတ္တာနိပိ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ ပြီးလည်းဖြစ်ကုန်သော်။ လက္ခဏာဒီနိ၊ တို့ကို။ ပုနပိ၊ လည်း။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။ သံသာရဒုက္ခတော၊ မှ။ နိဗ္ဗိန္နမာနသဿ၊ ငြီးငွေ့သောစိတ်ရှိသူအား။ အဿာသံ၊ သက်သာခြင်းကို။ ကရောန္တောဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဿာသကရဏရသံ၊ မည်၏။ ရာဂါဒိသဗ္ဗပပဉ္စဝူပသမနိမိတ္တတာယ၊ ရာဂအစရှိသော အလုံးစုံသော ပပဉ္စတရားတို့၏ငြိမ်းခြင်း၏ အကြောင်းအဖြစ်ကြောင့်။ နိပ္ပပဉ္စတံ၊ ပပဉ္စကင်းသည်၏ အဖြစ်ကို။ ပစ္စုပဋ္ဌပေတိ၊ ဖြစ်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိပ္ပပဉ္စပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ မည်၏။
၅၅၇။ နိဗ္ဗာနံ၊ သည်။ နတ္ထေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤစကားသည်။ သာမညတော၊ အားဖြင့်။ ပဋိညာ၊ ဝန်ခံခြင်းသည်။ ဝါ၊ အဆိုတင်ပြခြင်းသည်။ ယဒိ(သိယာ)၊ အံ့။ အတ္တနာ၊ (ပရဝါဒီဟုဆိုအပ် သော) မိမိသည်။ အဓိပ္ပေတနိဗ္ဗာနဿပိ၊ အလိုရှိအပ်သော ခယမတ္တစသော နိဗ္ဗာန်၏လည်း။ အဘာ ဝေါ၊ မရှိခြင်းသည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ ဝါ၊ ရောက်၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့်ဖြစ်သည်။ သတိ၊ သော်။ ပဋိညာဝိရောဓော၊ ခယမတ္တစသည်ကိုနိဗ္ဗာန်ဟု ဝန်ခံခြင်း-တင်ပြခြင်းနှင့်ဆန့်ကျင်ခြင်း သည်။ (အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။) အထ၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ၍။ ပရာဘိမတံ၊ (ပရဝါဒီမှ) တပါးသော သကဝါဒီတို့ အလိုရှိအပ်သော။ နိဗ္ဗာနံ၊ အရိယာမဂ်ဖိုလ်၏ အာရုံဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်ကို။ ပတိ၊ စွဲ၍။ (ပဋိညာ၊ သည်။ ယဒိ သိယာ၊ အံ့။) ဧဝံ သတိ၊ သော်။ ဓမ္မိအသိဒ္ဓိ၊ ဓမ္မီ မည်သောနိဗ္ဗာန်၏ မပြီးခြင်းသည်။ ဝါ၊ မရှိခြင်း ဟူသောဂုဏ်ရှိ၍ ဂုဏေးဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်၏ မပြီးခြင်းသည်။ (အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။) စ၊ ဆက်။ တတော၊ ထိုသို့မပြီးခြင်းကြောင့်။ ဟေတု၊ (အနုပလဗ္ဘနီယတော-ဟူသော) ဟိတ်သည်။ နိဿယာသိဒ္ဓေါ၊ ဓမ္မီ မည်သော နိဗ္ဗာန်ဟူသော မှီရာအားဖြင့်မပြီးသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အနုပလဗ္ဘနီယတောတိ၊ ဟူသော ဟိတ်ပါဌ်၌။ ပစ္စက္ခတော၊ မျက်မှောက်အားဖြင့်။ (န ဥပလဗ္ဘတိ) ကိံ၊ မရအပ်သလော။ ဥဒါဟု၊ သို့မ ဟုတ်။ အနုမာနတော၊ အားဖြင့်။ (န ဥပလဗ္ဘတိကိံ၊ လော။) ပုရိမသ္မံ၊ ရှေးဖြစ်သော။ ပက္ခေ၊ ပစ္စက္ခ အဖို့၌။ စက္ခာဒီဟိ၊ တို့ဖြင့်။ (အနုပလဗ္ဘနဿ၊ မရခြင်း-မသိခြင်း၏။) အနေကန္တိကတာ၊ ဧကန်မဟုတ် သည်၏အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဒုတိယသ္မံ၊ အနုမာနအဖို့၌။ ပရံ၊ သူတပါးကို။ ပတိ၊ စွဲ၍။ ဟေတု၊ (မရအပ်သောကြောင့်ဟူသော) အကြောင်းသည်။ အသိဒ္ဓေါ၊ မပြီးသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တေန၊ ကြောင့်။ န, ဥပါယေနဥပလဗ္ဘနီယတောတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ စေတော ပရိယဉာဏလာဘိနောဧဝ၊ ဉာဏ်ကို ရသည်သာလျှင်ဖြစ်ကုန်သော။ အရိယာ၊ တို့သည်။ ပရေသံ၊ တို့၏။ လောကုတ္တရစိတ္တံ၊ ကို။ ဇာနန္တိယထာ၊ သိကုန်သကဲ့သို့။ တတ္ထာပိ၊ ထိုအရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် လည်း။ အရဟာ ဧဝ၊ သည်သာလျှင်။ သဗ္ဗေသံ၊ အလုံးစုံသော အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ (လောကုတ္တရ စိတ္တံ၊ ကို။ ဇာနာတိ ယထာစ၊ ကဲ့သို့၎င်း။) သဗ္ဗေ၊ အလုံးစုံသောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ န(ဇာနန္တိ ယထာ စ)၊ မသိကုန်သကဲ့သို့၎င်း။ ဧဝံ၊ တူ။
၅၅၈။ နတ္ထီတိ၊ ဟူ၍။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ အပ်။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) အရိယေဟိ၊ တို့သည်။ ဥပလဗ္ဘနီယတော၊ ရအပ်-သိအပ်သောကြောင့်တည်း။ ဣတိအဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ သံသာရတော၊ မှ။ သံဝိဂ္ဂမာနသာ၊ ထိတ်လန့်သောစိတ်ရှိသောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ သမ္မာပဋိပတ္တိယာ၊ မှန်ကန်ကောင်းမြတ်သောအကျင့်ဖြင့်။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ အဓိဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အယံနယော၊ သည်။ သဗ္ဗသမယသိဒ္ဓေါ၊ အလုံးစုံသော အယူတို့၌ပြီး၏။ တတ္ထ၊ ထိုအယူတို့တွင်။ သာသနိကမေဝ၊ ဗုဒ္ဓသာသနာ၌အတွင်းဝင်သောအယူကို သာလျှင်။ နိဿာယ၊ ၍။ ပဋိပတ္တိယာ အဝဉ္ဈဘာဝတောတိ၊ ဟူ၍။ ဝဒတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အသတိ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ သမ္မာဒိဋ္ဌိပုရေဇာဝါယာတိ၊ ကား။ သမ္မာဒိဋ္ဌိပုဗ္ဗင်္ဂမာယ၊ ရှေ့ သွားရှိသော။ စ၊ ဆက်။ အဿာ၊ ထိုသမ္မာဒိဋ္ဌိ၏။ ပုဗ္ဗင်္ဂမတာ၊ ရှေ့သွား၏အဖြစ်ကို။ ပဓာနဘာဝ တော၊ ပြဓာန်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ (ဝုတ္တာ၊ ၏။) တထာဟိ၊ ထိုကြောင့်ပင်လျှင်။ သာ၊ ထိုသမ္မာဒိဋ္ဌိ ကို။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဒေသနာရုဠှာ၊ ဒေသနာသို့ တင်အပ်ပေ၏။ သဗ္ဗပဌမံ၊ စွာ။ ဥပ္ပဇ္ဇနတော၊ ကြောင့်။ န၊ ရှေးဦးစွာ ဒေသနာသို့ တင်အပ်သည်မဟုတ်ပေ။ ဝါ၊ ရှေ့သွားအဖြစ်ကို ဆိုအပ်သည် မဟုတ်ပေ။ စ၊ ဆက်။ အယံသမ္မာပဋိပတ္တိ၊ သည်။ ဝဉ္ဈာ၊ မြုံသည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) နိဗ္ဗာနပါပ နတော နိဗ္ဗာနဿ သမ္ပာပကတော၊ နိဗ္ဗာန်သို့ရောက်စေတတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တဝ၊ သင် ပရဝါဒီပုဂ္ဂိုလ်၏။ မတေန ပန၊ မူကား။ နိဗ္ဗာနေဿဝ၊ ၏ပင်လျှင်။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်။ ဝဉ္ဈဘာ ဝေါ၊ မြုံသည်၏အဖြစ်သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) အဘာဝ ပါကကတ္တာတိ၊ ကား။ သမ္မာပဋိပတ္တိယာ၊ ဖြင့်။ ကိလေသသမုစ္ဆိန္ဒနမုခေန၊ ကိလေသာတို့ကို အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်ခြင်းကို အရင်းခံပြုသဖြင့်။ ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ အဘာဝသမ္ပာပကဘာဝတော၊ မရှိခြင်းသို့ရောက်စေ တတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝဉ္ဈဘာဝါပတ္တိ၊ မြုံသည်၏အဖြစ်သို့ရောက်ခြင်းသည်။ န၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ စေဝဒေယျာသိ၊ အံ့။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ နဣတိ၊ န-ဟူသောပုဒ်သည်။ ပဋိက္ခေပေ၊ အနက်၌။ (ဝတ္တတိ၊ ၏။) အဘာဝပါပကတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ ဝဒေန္တေန၊ သော။ တယာ၊ သင်ပရဝါဒီပုဂ္ဂိုလ် သည်။ ခန္ဓာဘာဝေါ၊ ခန္ဓာတို့၏မရှိခြင်းသည်။ နိဗ္ဗာနံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယံ၊ အကြင်ခန္ဓာဘာဝ နိဗ္ဗာန်ကို။ ပဋိညာတံ၊ အပ်၏။ တံ၊ ထိုခန္ဓာဘာဝနိဗ္ဗာန်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ကသ္မာ၊ ကား။ အတီတာ နာဂတာဘာဝေပိ၊ အတိတ် အနာဂတ် ခန္ဓာတို့ မရှိငြားသော်လည်း။ နိဗ္ဗာနပ္ပတ္တိယာ၊ ၏။ အဘာဝ တော၊ ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ အတီတာနာဂတာ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ ခန္ဓာ၊ တို့သည်။ နသန္တိ၊ ကုန်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တသ္မိံအဘာဝေ၊ ထိုအတိတ် အနာဂတ် ခန္ဓာတို့၏ မရှိခြင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။) နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ အဓိဂတံနာမ၊ ရအပ်သည် သိအပ်သည်မည်သည်။ သိယာ၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ သော၊ ထိုရခြင်း သိခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ အတီတာနာဂတာနမေ ဝ၊ တို့၏သာလျှင်။ (အဘာဝေါ၊ သည်။ နိဗ္ဗာနံ၊ မည်သည်။) န၊ မဟုတ်။ အထခေါ၊ သော်ကား။ ဝတ္တ မာနာနမ္ပိ၊ ဖြစ်ဆဲခန္ဓာတို့၏လည်း။ (အဘာဝေါ၊ သည်။ နိဗ္ဗာနံ၊ မည်၏။) ဣတိ၊ သို့။ တိယဒ္ဓဂတာနံ၊ သုံးပါးသောအဓွန့်တို့၌တည်ကုန်သော။ သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။ ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ အဘာဝေါ၊ သည်။ နိဗ္ဗာ နံ၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ တံ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်သည်။ ဧကဒေသာဘာဝေါ၊ တစိတ်တဒေသခန္ဓာတို့၏ မရှိခြင်း သည်။ ဘဝိတုံ၊ ငှါ။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ ဣတိ၊ ဆိုငြားအံ့။ (ဤ၌ တချောင်းပိုဒ်ရှိစေရမည်) ဝတ္တမာနာ၊ ဖြစ်ဆဲတို့သည်။ စေ (သိယုံ)၊ ကုန်ငြားအံ့။ နသန္တိ၊ မရှိကုန်သည်။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ စေ န သန္တိ၊ မရှိ ကုန်ငြားအံ့။ ဝတ္တမာနာ၊ တို့သည်။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝတ္တမာနာ စ၊ ဖြစ်ဆဲလည်း ဟုတ် ကုန်၏။ န သန္တိ စ၊ မရှိလည်း မရှိကုန်။ ဣတိ ဧတံ၊ ဤစကားနှစ်ရပ်သည်။ ဝိပ္ပဋိသိဒ္ဓံ၊ အပြန်အလှန် မြစ်ပယ်သောစကားတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ န၊ တေသံ။ပ။ ပဇ္ဇနတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ကိဉ္စဘိယျော၊ အနည်းငယ်ဆိုဖွယ်ရှိသေး၏။ ဝတ္တမာနာဘာဝေါ၊ ပစ္စုပ္ပန်ခန္ဓာတို့၏ မရှိခြင်းသည်။ နိဗ္ဗာနံ၊ သည်။ ယဒိသိယာ၊ အံ့။ ယဒါ၊ ၌။ အရိယမဂ္ဂေါ၊ သည်။ ဝတ္တတိ၊ ၏။ တဒါ၊ ၌။ တဿ၊ ထို အရိယာမဂ်၏။ နိဿယဘူတာ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ ခန္ဓာ၊ တို့သည်။ ဝတ္တမာနာ၊ တို့တည်း။ ဣတိကတွာ၊ ဤသို့သောအကြောင်းကြောင့်။ တဒါ၊ ၌။ နိဗ္ဗာနဿ၊ ၏။ အဘာဝေါ၊ မရှိခြင်းသည်။ သိယာ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ တထာ၊ ထိုသို့သောအခြင်းအရာအားဖြင့်ဖြစ်သည်။ သတိ၊ သော်။ မဂ္ဂက္ခဏေပိ၊ ၌လည်း။ နိဗ္ဗာနသစ္ဆိကိရိယာယ၊ ၏။ အဘာဝေါ၊ သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဝတ္တမာ နာ။ပ။ဒေါသတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ မယံ၊ တို့သည်။ သဗ္ဗေသံယေဝ၊ အလုံးစုံသော ခန္ဓာတို့၏ သာလျှင်။ အဝတ္တမာနတာယ၊ ဖြစ်ဆဲမဟုတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ နဝဒါမ၊ မဆိုကုန်။ စရဟိ၊ သို့ဖြစ်လျှင်။ ကိံ၊ အဘယ်အကြောင်းကြောင့်။ (ဝဒါမ၊ နည်း။) ဣတိ၊ အံ့။ တဒါ မဂ္ဂက္ခဏေ၊ ၌။ ကိလေသာနံ၊ တို့၏။ အဝတ္တမာနတ္တာ၊ ကြောင့်။ (ဝဒါမ၊ ကုန်၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒေါသော၊ သည်။ န (အတ္ထိ)၊ မရှိ။ ယထာဝုတ္တဒေါသာဘာဝေါ၊ အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသောအပြစ်၏မရှိခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ငြားအံ့။ ကိလေသာနံ၊ တို့၏။ အဝတ္တမာနတာသင်္ခါတော၊ ဟုဆိုအပ်သော။ အဘာဝေါ၊ သည်။ နိဗ္ဗာနံ၊ သည်။ ယဒိသိယာ၊ အံ့။ ဧဝံသတိ၊ သော်။ အရိယမဂ္ဂဿ၊ ၏။ နိရတ္ထ ကတာ၊ သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။
၅၅၉။ အာဒိဝစနတောတိ (ဧတ္ထ)၊ ၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အဝိသိဋ္ဌံ၊ သော။ ဇမ္ဗုခါဒကသုတ္တပဒေသံ၊ သုတ်တစိတ်ကို၎င်း။ အညမ္ပိ၊ ဖြစ်သော။ အသင်္ခတာယ ဓာတုယာ၊ ၏။ ဝါ၊ ကို။ နိဒ္ဒေသပါဠိံ၊ အကျယ် ပြသောပါဠိကို၎င်း။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ တထာ-တံဝစနံ၊ သည်။ ဟိ၊ မှန်။ အာဝုသောသာရိပုတ္တ၊ တြာ။ နိဗ္ဗာနံ နိဗ္ဗာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ အာဝုသော၊ တြာ။ နိဗ္ဗာနံ၊ သည်။ ကတမံနုခေါ၊ အဘယ်အရာ ပါနည်း။ ဣတိ၊ ဤမေးခွန်း၌။ အာဝုသော၊ ငါ့ရှင်ဇမ္ဗုခါဒကပရိဗိုဇ်။ (ခေါ-ကား အနက်ထူးမရှိ) ယော ရာဂက္ခယော၊ အကြင်ရာဂ၏ကုန်ခြင်းသည်။ (ပရဝါဒီအလို) ဝါ၊ ရာဂ၏ကုန်ရာသည်။ (သကဝါဒီအ လို) ယော ဒေါသက္ခယော၊ သည်။ ယော မောဟက္ခယော၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣဒံ၊ ဤရာဂ ဒေါသ မောဟတို့၏ကုန်ခြင်းကို။ ဝါ၊ ကုန်ရာကို။ နိဗ္ဗာနံ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဇမ္ဗုခါဒကသုတ္တေ၊ ၌။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။) တတ္ထ၊ ထိုဓမ္မာယတနတရားတို့တွင်။ အသင်္ခတာဓာတု၊ သည်။ ကတမာ၊ နည်း။ ရာဂက္ခ ယော၊ ရာဂ၏ကုန်ခြင်း။ ဝါ၊ ကုန်ရာ။ ဒေါသက္ခယော၊ ကုန်ခြင်း။ ဝါ၊ ကုန်ရာ။ မောဟက္ခယော၊ ကုန် ခြင်း။ ဝါ၊ ကုန်ရာ။ ဣတိ၊ သို့။ အာယတနဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတြ၊ ထိုပါဌ်၌။ အယံ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အသင်္ခတာဓာတု၊ သည်။ အသင်္ခတသဘာဝေါ၊ အသင်္ခတသဘောရှိသော။ ဝါ၊ မပြု ပြင်အပ်သောသဘောရှိသော။ ဓမ္မော၊ သည်။ နိဗ္ဗာနံ၊ မည်၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်သို့။ အာဂမ္မ၊ အာရုံပြုသောအားဖြင့်ရောက်၍။ ဝါ၊ ရောက်ခြင်းကြောင့်။ ရာဂါဒယော၊ တို့သည်။ ခီယန္တိ၊ ကုန်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ရာဂက္ခယောတိစ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဒေါသက္ခယောတိစ၊ ဟူ၍၎င်း။ မော ဟက္ခယောတိစ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤကားအနက်။ စ၊ ဆက်။ အာဂမ္မာတိ၊ ပုဒ်၌။ ဝါ၊ ၏။ သဗ္ဗသင်္ခါရေဟိ၊ တို့မှ။ နိဗ္ဗိန္နဿ၊ ငြီးငွေ့သည်ဖြစ်၍။ ဝိသင်္ခါရနိန္နဿ၊ သင်္ခါရကင်းရာနိဗ္ဗာန်၌ညွတ် ကိုင်းသော။ ဝါ၊ ညွတ်ကိုင်းသည်ဖြစ်၍။ ဂေါတြဘုနာ၊ ဖြင့်။ ဝိဝဋ္ဋိတမာနသဿ၊ သင်္ခါရအာရုံမှနစ်စေ အပ်သောစိတ်ရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ မဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ သစ္ဆိကရဏေန၊ အားဖြင့်။ ဝါ၊ ကြောင့်။ ဣတိ၊ ကား။ . အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ သစ္ဆိကိရိယမာနံ၊ မျက်မှောက်ပြုအပ်ဆဲဖြစ်သော။ တံ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်ကို။ အဓိ ဂန္တွာစ၊ ရောက်၍၎င်း။ အာရမ္မဏပစ္စယဘူတံ၊ ဖြစ်သော။ (တံ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်ကို။) ပဋိစ္စစ၊ ၍၎င်း။ ပရမ ဿာသဘာဝေနစ၊ အမြတ်ဆုံး သက်သာရာ၏ အဖြစ်ဖြင့်၎င်း။ ဝိနိမုတ္တသင်္ခါရဿ၊ လွှတ်အပ်ပြီးသော သင်္ခါရရှိသောရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဝါ၊ သင်္ခါရတို့မှ လွတ်မြောက်ပြီးသောရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏။ ပရမဂတိဘာ ဝေနစ၊ အမြတ်ဆုံးလားရာ၏အဖြစ်ဖြင့်၎င်း။ ပတိဋ္ဌာနဘူတေ၊ တည်ရာဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ အဓိပတိ ပစ္စယဘူတေ၊ ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ တသ္မိံ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်၌။ ပတိဋ္ဌာယစ၊ ၍၎င်း။ ခယသင်္ခါတော၊ ဟုဆိုအပ် သော။ မဂ္ဂေါ၊ သည်။ ရာဂါဒယော၊ တို့ကို။ ခေပေတိ၊ ကုန်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ တံသစ္ဆိကရဏာ ဘာဝေ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်ကိုမျက်မှောက်ပြုခြင်း မရှိလတ်သော်။ ရာဂါဒီနံ၊ တို့၏။ အနုပ္ပတ္တိနိရောဓဂမနာဘာ ဝါ၊ တဖန်မဖြစ်ခြင်းဟူသော ချုပ်ခြင်းသို့ ရောက်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ တံ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်ကို။ အာဂမ္မ၊ ရောက်၍။ ဝါ၊ ကြောင့်။ ရာဂါဒယော၊ တို့သည်။ ခီယန္တိ၊ ကုန်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတံ-အတ္ထဇာတံ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသောအနက်သဘောကို။ ဧကံသေန၊ အားဖြင့်။ ဧဝံ၊ ဤဆို အပ်ခဲ့ပြီးသော အပြားအားဖြင့်။ သမ္ပဋိစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ လက်ခံသင့်လက်ခံထိုက်၏။ ဣတရထာ၊ ဤမှတပါး သောအပြားအားဖြင့်။ ယထာရုတဝသေန၊ ဟောအပ်တိုင်းသောပါဌ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပါဠိယာ၊ ၏။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂယှမာနေ၊ သော်။ ဗဟူ၊ ကုန်သော။ ဒေါသာ၊ အပြစ်တို့သည်။ အာပဇ္ဇန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဝါ၊ ရောက်ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ တေ၊ ထိုအပြစ်တို့ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ အရဟတ္တဿာပီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ အဂ္ဂဖလပမုခါ၊ အရဟတ္တဖိုလ်အမှူးရှိကုန်သော။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ ခန္ဓာ၊ တို့သည်။ အရဟတ္တံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုအရဟတ္တဖိုလ်၏။ ရာဂါဒိခယမတ္တတာ၊ ရာဂစသည် ကုန်ခြင်းမျှ၏အဖြစ်သည်။ န ယုတ္တာ၊ မသင့်။ ဟိ၊ မှန်။ တမ္ပိ၊ ထိုအရဟတ္တဖိုလ်ကိုလည်း။ပ။ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ရာဂါဒီနံ၊ တို့၏။ ခီဏန္တေ၊ ကုန်ပြီးသည်၏အဆုံး၌။ ဥပ္ပန္နတ္တာ၊ ကြောင့်။ အရဟတ္တံ၊ ကို။ ရာဂက္ခယောတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သုတ္တဿ၊ ၏။ နေ ယျတ္ထတာ၊ ဆောင့်သင့်ဆောင်ထိုက်သောအနက်ရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ နိဗ္ဗာနံ၊ သို့။ အာဂမ္မ၊ ၍။ ရာဂါဒယော၊ တို့သည်။ ခီယန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ ရာဂက္ခယောတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။
တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဣတ္တရကာလာဒိပ္ပတ္တိဒေါသတောတိ၊ ကား။ ရာဂါဒီနံ၊ တို့၏။ ခယမတ္တတာယ၊ အဖြစ်သည်။ (သတိ၊ သော်။) ပရိတ္တကာလတာ၊ တိုသောကာလရှိသည်၏အဖြစ်၎င်း။ သင်္ခတလက္ခဏ တာ၊ အဖြစ်၎င်း။ ပယောဂေန၊ နှင့်။ ဝိနာ၊ ၍။ သရသေနေဝ၊ မိမိ၏သဘောအားဖြင့်သာလျှင်။ အဓိ ဂန္တဗ္ဗတာ၊ ရအပ်ရောက်အပ်သည်၏အဖြစ်၎င်း။ ရာဂါဒီဟိ၊ တို့မှ။ အပရိမုတ္တတာ၊ မလွတ်သည်၏အ ဖြစ်၎င်း။ အာဒိတ္တတာ၊ (ရာဂစသောမီးတို့သည်) လောင်အပ်သည်၏အဖြစ်၎င်း။ ဒုက္ခတာ၊ ဒုက္ခ၏ အဖြစ်၎င်း။ အနုပသန္တတာ၊ မငြိမ်သက်သည်၏အဖြစ်၎င်း။ ဗဟုဘာဝေါ၊ များသည်၏အဖြစ်၎င်း။ ဩဠာရိကတာ၊ အဖြစ်၎င်း။ ဂေါတြဘုမဂ္ဂါနံ၊ တို့၏။ အနာရမ္မဏတာ၊ အာရုံမရှိသည်၏အဖြစ်၎င်း။ ဣတိဧဝမာဒိဒေါသာပဇ္ဇနတော၊ ဤသို့အစရှိသော အပြစ်သို့ရောက်ခြင်းကြောင့်တည်း။ (ဟိ၊ ဗဟု ဘာဝစသည်ကို ချဲ့၍ပြဦးအံ့။) ရာဂက္ခယော၊ ဟူသည်။ ရာဂေဿဝ၊ ၏သာလျှင်။ ခယော၊ ကုန်ခြင်း တည်း။ ဒေါသာဒီနံ၊ တို့၏။ (ခယော၊ သည်။) န၊ မဟုတ်။ ဒေါသက္ခယာဒယောပိ၊ တို့သည်လည်း။ တထာ၊ တူပင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ရာဂက္ခယော၊ ကုန်ခြင်းသည်။ အညော၊ တပါးတခြားတည်း။ ဒေါသက္ခယော၊ သည်။ အညော၊ တည်း။ မောဟက္ခယော၊ သည်။ အညော၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ တိဏ္ဏံ၊ ကုန်သော။ အကုသလမူလာနံ၊ တို့၏။ ခယဘူတာနိ၊ ကုန်ခြင်းဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ တီဏိ၊ ကုန်သော။ နိဗ္ဗာနာနိ၊ တို့၎င်း။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ ဥပါဒါနာနံ၊ တို့၏။ ခယေ၊ ကုန်ခြင်း၌။ စတ္တာရိ၊ လေးပါးသောနိဗ္ဗာန်တို့၎င်း။ ပဉ္စန္နံ၊ ကုန်သော။ နီဝရဏာနံ၊ တို့၏။ ခယေ၊ ၌။ ပဉ္စ၊ ငါးပါးသော နိဗ္ဗာန် တို့၎င်း။ ဆန္နံ၊ ကုန်သော။ တဏှာကာယာနံ၊ တို့၏။ ခယေ၊ ၌။ ဆ၊ တို့၎င်း။ သတ္တန္နံ၊ ကုန်သော။ အနုသယာနံ၊ တို့၏။ ခယေ၊ ၌။ သတ္တ၊ တို့၎င်း။ အဋ္ဌန္နံ၊ ကုန်သော။ မိစ္ဆတ္တာနံ၊ တို့၏။ ခယေ၊ ၌။ အဋ္ဌ၊ တို့၎င်း။ နဝန္နံ၊ ကုန်သော။ တဏှာမူလကာနံ၊ တို့၏။ ခယေ၊ ၌။ နဝ၊ တို့၎င်း။ ဒသန္နံ၊ ကုန်သော။ သံ ယောဇနာနံ၊ တို့၏။ ခယေ၊ ၌။ ဒသ၊ ဆယ်ပါးသောနိဗ္ဗာန်တို့၎င်း။ ဒိယဍ္ဎကိလေသသဟဿဿ၊ အခွဲ နှင့်တကွနှစ်ထောင်သောကိလေသာအပေါင်း၏။ ဝါ၊ တထောင့်ငါးရာကိလေသာအပေါင်း၏။ ခယေ၊ ၌။ ပါဋိယေက္ကံ၊ အသီးအသီး။ ဝါ၊ တခုစီ တခုစီသော။ နိဗ္ဗာနံ၊ ၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဗဟူနိ၊ ကုန်သော။ နိဗ္ဗာနာနိ၊ တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ရာဂါဒိက္ခယော နာမ၊ ကုန်ခြင်းမည်သည်။ အန္ဓဗာလာနမ္ပိ၊ မိုက် ကန်းသောပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်တို့အားလည်း။ ပါကဋော၊ ထင်ရှား၏။ အန္တမသော၊ ယုတ်သောအပိုင်းအခြား အားဖြင့်။ ဒီပိမိဂမက္ကဋာဒီနမ္ပိ၊ သစ် သမင် မျောက်အစရှိသောသတ္တဝါတို့အားလည်း။ ဝါ၊ တို့သည် လည်း။ သုဝိညေယျော၊ သိလွယ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဩဠာရိကံ၊ သော။ နိဗ္ဗာနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဂေါကြတဘုက္ခဏေ၊ ၌။ ကိလေသက္ခယဿ၊ ၏။ အဘာဝတောစ၊ ကြောင့်၎င်း။ မဂ္ဂက္ခဏေ၊ ၌။ အခီ ဏတ္တာစ၊ ကုန်ပြီးမဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဝါ၊ ကုန်ဆဲ၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ အာရမ္မဏ ကရဏဿစ၊ ၏လည်း။ (ဤ၌ စ-ဖြင့် ဩဠာရိကံနိဗ္ဗာနံဟောတိ-စသော ရှေးဝါကျကို ပြန်၍ဆည်း၏) အသမ္ဘဝေါဧဝ၊ မဖြစ်သင့်ခြင်းသည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တဿ နိဗ္ဗာနဘာဝ တောတိ၊ ကား။ သဗ္ဗပရိယောသာနဿ၊ အလုံးစုံတို့၏ အဆုံးဖြစ်သော။ ရာဂါဒိက္ခယဿ၊ ၏။ နိဗ္ဗာ နဘာဝတော၊ ကြောင့်။ ယတော ခယတော၊ အကြင်နောက်ဆုံးကုန်ခြင်းမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ရာဂါဒီနံ၊ တို့၏။ ပဝတ္တိ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ သော၊ ထိုနောက်ဆုံးဖြစ်သောခယသည်။ အယံနာမ၊ ဤ မည်သော ကုန်ခြင်းပင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ နိယမေတဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်သော။ မဂ္ဂဖလဉာဏာနံ၊ တို့၏။ အာရမ္မဏဘူတော၊ ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ (သော၊ ထိုခယသည်။) နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ န တာဒိသ ဿ ခယဿ အဘာဝတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ကိဉ္စဘိယျော၊ အနည်းငယ်ဆိုဖွယ်ရှိသေး၏။ ယော၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ပစ္ဆိမဘဝတော၊ မှ။ တတိ ယတ္တဘာဝေယေဝ၊ တတိယအတ္တဘော၌ပင်လျှင်။ ရာဂါဒီသု၊ တို့၌။ အာဒီနဝံ၊ ကို။ ဒိသွာ၊ ၍။ စျာန ဘာဝနာယ၊ စျာန်ကိုပွါးစေခြင်းဖြင့်။ တေ၊ ထိုရာဂစသည်တို့ကို။ ဝိက္ခမ္ဘေတွာ၊ ခွါ၍။ အပရိဟီနဇ္ဈာ နော၊ မယုတ်လျော့သောစျာန်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ကာလံကတွာ၊ ၍။ ဗြဟ္မလောကံ၊ သို့။ ဝါ၊ ၌။ ဥပပန္နော၊ ကပ်ရောက်လေ၏။ ဝါ၊ ဖြစ်လေ၏။ တတ္ထ၊ ထိုဗြဟ္မလောက၌။ ယာဝတာယုကံ၊ လုံး။ ဌတွာ၊ တည်ခဲ့ ပြီး၍။ ဣဓာဂတောပိ၊ ဤလူ့ဘုံသို့လာသော်လည်း။ ကာမေသု၊ တို့၌။ ဝီတရာဂေါဝ၊ ကင်းသောရာဂ ရှိသည်သာလျှင်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပဗ္ဗဇိတွာ၊ ၍။ အရဟတ္တံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်သို့။ ပတ္တော၊ ၏။ ယောစ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း။ ပဌမဝယေဧဝ၊ ပဌမအရွယ်၌ပင်လျှင်။ ရာဂါဒိတော၊ ရာဂစသည်မှ။ နိဗ္ဗိန္နော၊ ငြီးငွေ့သည်ဖြစ်၍။ တေစ၊ ထိုရာဂစသည်တို့ကိုလည်း။ စျာနေန၊ ဖြင့်။ ဝိက္ခမ္ဘေတွာ၊ ခွါ၍။ ပစ္ဆိမဝယေ၊ ၌။ အရဟတ္တံ၊ သို့။ ပတ္တော၊ ရောက်၏။ တေသံ၊ ထိုနှစ်ဦးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ဝါ၊ တို့၏ သန္တာန်၌။ ရာဂါဒီနံ၊ တို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ ဝိက္ခမ္ဘနတော၊ ခွါသည်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ အနုပ္ပဇ္ဇနတော၊ မဖြစ် ခြင်းကြောင့်။ (နိရောဓသဒိသတာယ၊ နိရောဓနှင့်တူသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အနုပ္ပတ္တိယေဝ၊ မဖြစ်ခြင်း သည်သာလျှင်။ နိရောဓော၊ ချုပ်ခြင်းတည်း။) တေ၊ ထိုနှစ်ဦးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ နိဗ္ဗာနပ္ပတ္တာနာမ၊ နိဗ္ဗာန်သို့ရောက်သည်မည်ကုန်၏။ သိယုံ၊ ဖြစ်ကုန်ရာ၏။ န စ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကားမဖြစ်ကုန်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တာဒိသဿ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ခယဿ၊ ရာဂစသည်ကုန်ခြင်း၏။ နိဗ္ဗာနဘာဝေါ၊ နိဗ္ဗာန်၏အဖြစ်သည်။ န၊ မရှိ။ တဿာပိ၊ ထိုခယနိဗ္ဗာန်၏လည်း။ ဣတ္တရကာလတာဒိဒေါသသမာ ယောဂေါဧဝ၊ တိုသောကာလရှိသည်၏အဖြစ် အစရှိသော အပြစ်ဒေါသနှင့်ယှဉ်ခြင်းသည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘာဝေပိစာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
နိရုဒ္ဓါ၊ ချုပ်ပြီးသောကိလေသာတို့သည်။ န သန္တိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အနုပ္ပန္နာပိ၊ မဖြစ်သေး သော ကိလေသာတို့သည်လည်း။ (နသန္တိ၊ ကုန်။) ဣတိ၊ သို့။ အဘာဝသာမညတော၊ မရှိခြင်းဟူသော တူသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ နိရောဓသဒိသတာယ၊ ကြောင့်။ အနုပ္ပတ္တိဧဝ၊ သည်သာလျှင်။ နိရောဓော၊ ချုပ်ခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနုပ္ပတ္တိနိရောဓော၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဝါ၊ ဆက်။ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟဿ၊ ဖြစ်ထိုက်သောကိလေသာ၏။ ဝါ၊ ကို။ ယဒိဒံ-ယံဣဒံအနုပ္ပတ္တိဓမ္မတာပါဒနံ၊ အကြင်မဖြစ်ခြင်းသဘော ရှိသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်စေခြင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) အယံ၊ ဤမဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသည်၏အဖြစ် သို့ရောက်စေခြင်းသည်။ မဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ ခေပေတဗ္ဗာကာရော၊ ကုန်စေအပ်သောအခြင်းအရာပေတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ခယောတိစ၊ ဟူ၍လည်း။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ (အနုပ္ပါဒနိရောဓ-ဟူ၍၎င်း ခယဟူ၍၎င်း ဆိုအပ်သည်ဟုဆိုလိုသည်) တံ၊ ထိုအနုပ္ပတ္တိနိရောဓမည်သော ခယကို။ ဣတရခယ တော၊ ဤမှတပါးသော မဂ်ဖိုလ်၏အာရုံဖြစ်သောခယမှ။ ဝိသေသေန္တော၊ ထူးခြားစေလိုသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ အထူးပြုလိုသည်ဖြစ်၍။ အနုပ္ပတ္တိနိရောဓသင်္ခါတဿ ပန ခယဿာတိ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ တဿခယဿ၊ ထိုအနုပ္ပတ္တိနိရောဓဟူသောခယ၏။ အနိပ္ဖန္နတ္တာ၊ ပရမတ္ထ သဘောအားဖြင့် မပြီးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ (သီမူနှင့်အညီပင်) ပရိယာယေန ဥပနိဿယပစ္စယတ္တာ တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ ထင်စွာ။ အနုပ္ပတ္တိနိရောဓက္ခယကရဿ၊ နိရောဓ-ဟူသော ကုန်ခြင်းကို ပြုတတ်သော။ မဂ္ဂဿ၊ ၏။ အာရမ္မဏဘူတံ၊ ဖြစ်သော။ နိဗ္ဗာနံ၊ သည်။ အတ္ထဘော၊ ကျရောက်သော အနက်အားဖြင့်။ တဿ၊ ထိုအနုပ္ပတ္တိနိရောဓ-ဟူသော ခယ၏။ ဥပနိဿယောဝိယ၊ အားကြီးသော မှီရာအကြောင်းကဲ့သို့။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တဗ္ဗတံ၊ ဆိုထိုက်သည်၏အဖြစ်ကို။ လဘတိ၊ ၏။ တဒုပစာရေနာတိ၊ ကား။ အတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ ဖလဘူတခယဝေါဟာရေန၊ အကျိုးဖြစ်၍ ဖြစ်သော ခယ၏ အမည်ဝေါဟာရဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်။ ဖလူပစာရေန၊ အားဖြင့်။ ကာရဏံ၊ ကို။ ဝေါဟရီယတိ၊ ခေါ် ဝေါ်အပ်၏။ (ကိံယထာ၊ ဟူမူ။) ဃတံ၊ ထောပတ်ကို။ အာယူတိစ၊ အသက်ဟူ၍၎င်း။ ဂုဠော၊ တင်လဲ ကို။ သေမှောတိ စ၊ သလိပ်ဟူ၍၎င်း။ (ဝေါဟရီယတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့တည်း။
အဿာတိ၊ ကား။ နိဗ္ဗာနဿ၊ ၏။ ဣဒမ္ပိခေါဌာနံ သုဒုဒ္ဒသန္တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပစ္စဝေက္ခတော၊ ဆင် ခြင်တော်မူသော။ ဘဂဝတော၊ ၏။ အပ္ပေါဿုက္ကဘာဝါဝဟနတော၊ ကြောင့်ကြမဲ့အဖြစ်ကို ဆောင် ခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ (အရိယမျက်စိဖြင့်သာ မြင်နိုင်သည်ဟု ဆိုသောအဋ္ဌကထာစကား) သင့်ပေစွ။ မာဂဏ္ဍိယ၊ မာဂဏ္ဍီပရိဗိုဇ်။ တွံ၊ သင်သည်။ ယေန အရိယေန စက္ခုနာ၊ ဖြင့်။ အာရောဂျံ၊ အနာကင်း သည်၏အဖြစ်ကို။ ဇာနေယျာသိ၊ သိရာ၏။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ ပေဿယျာသိ၊ မြင်ရာ၏။ တံ အရိယံ စက္ခုံ၊ သည်။ တေ၊ သင်အား။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ အရိယေနစက္ခုနာ၊ ဖြင့်။ ပဿိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၅၆၀။ နိဗ္ဗာနံ နာမ၊ မည်သော။ သဘာဝဓမ္မော၊ သည်။ ယဒိအတ္ထိ၊ အံ့။ သတ္တသန္တာနပရိယာပန္နော စ၊ သတ္တဝါတို့၏ သန္တာန်၌ အကျုံးဝင်သည်လည်း။ (ယဒိဟောတိ၊ အံ့။) (သံ ၁-၆၁၊ အံ ၁-၃၅၇-တို့ ၌ ရောဟိတဿသုတ်ကိုမှီ၍ဆိုသည်) အထ၊ လတ်သော်။ စတုမဟာပထေ၊ လမ်းလေးခွဆုံရာအရပ်၌။ သဗ္ဗသာဓာရဏာ၊ အလုံးစုံသောပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့်ဆက်ဆံသော။ သဘာ ဝိယ၊ လူထုအစုအဝေးသဘင် ကဲ့သို့။ (သဗ္ဗသာဓာရဏော၊ ဆက်ဆံသည်ဖြစ်၍။) ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န လဗ္ဘတိ၊ သနည်း။ ဣတိ၊ ရှိ သောကြောင့်။ မဂ္ဂသမင်္ဂိနာပတ္တဗ္ဗတော အသာဓာရဏန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အသုကဿ၊ သော။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ၊ ၏။ ကာလေ၊ ၌။ ဥပ္ပန္နံ၊ ဖြစ်ခဲ့၏။ ဣတိဧဝံ၊ သို့။ ပုရိမာယ၊ သော။ ကောဋိယာ၊ အစွန်းအစ၏။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်။ အပ္ပဘဝံ၊ အမွန်အစမရှိ။ မဂ္ဂဘာဝေတိ၊ ကား။ အရိယမဂ္ဂ ဿ၊ ၏။ အတ္ထိဘာဝေ၊ ရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ (သတိ၊ သော်။) ဘာဝတောဝိဇ္ဇမာနတော၊ ထင်ရှား ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ လဒ္ဓဗ္ဗတော၊ ရအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။
အဏုအာဒီနန္တိ၊ ကား။ အဏုပကတိကာလပုရိသာဒီနံ၊ တို့၏။ နိစ္စဘာဝါပတ္တီတိ၊ ကား။ သဿတဘာ ဝသိဒ္ဓိ၊ အမြဲတမ်းတည်ရှိသည့်အဖြစ်၏ပြီးခြင်းသည်။ ဟိ၊ နိစ္စဘာဝကိုဥပ္ပါဒါဘာဝ-ဓုဝဘာဝ-ဟု မဖွင့် မူ၍ သဿတဘာဝ-ဟုဖွင့်သင့်သည် မှန်ပေ၏။ ဝါ၊ ထိုသို့ဖွင့်ခြင်း၏ အကြောင်းကား။ ဣဓ၊ ဤအရာ ၌။ ကုဋနိစ္စတာ၊ တောင်ထွတ်တည်မြဲတည်သကဲ့သို့ မြဲသည်၏အဖြစ်ကို။ အဓိပ္ပေတာ၊ ပရဝါဒီတို့က အလိုရှိအပ်၏။ (ထို့ကြောင့် ထိုသို့ဖွင့်သည်ဟု ဆိုလို၏) ဟေတုနောအဘာဝါတိ၊ ကား။ ဥပပတ္တိယာ၊ ကပ်ရောက်ခြင်း-ဖြစ်သင့်ခြင်းကို။ သာဓနဟေတုနော၊ ပြီးစေတတ်သော အကြောင်း၏။ အဘာဝါ၊ ကြောင့်။ (တေ အဏုအာဒယော၊ တို့သည်။ နိစ္စာ၊ မြဲကုန်၏။ တေ-၏အစွဲကိုဖော်၍ တေ နိစ္စာ- ပါဌ်ကို ဖွင့်သည်)
၅၆၁။ ယထာဝုတ္တယုတ္တိသဗ္ဘာဝတောတိ၊ ဟူသောစကားကို။ (အာဟ-၌စပ်) အပ္ပဘဝတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ အတ္တနာ၊ သည်။ ဝုတ္တံ၊ သော။ ဟေတုံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ အဿ၊ ထိုနိဗ္ဗာန် ၏။ အပ္ပဘဝတာ၊ အမွန်အစ မရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ အပစ္စယတာယ၊ အကြောင်းမရှိသည်၏အဖြစ် ကြောင့်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။ တာယ၊ ထိုအမွန်အစမရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်၏။ ပုရိ မာယ၊ ရှေးဖြစ်သော။ ကောဋိယာ၊ အစွန်း၏။ အဘာဝေါ၊ မရှိခြင်းကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။) ရူပသဘာဝါ တိက္ကမတောတိဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ (ဒေဿတိ-၌ စပ်) ရူပဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ပဋိဃာတဝန္တတာယ၊ သီတ ဥတုအစရှိသည်တို့နှင့် ထိပါးတိုက်ခိုက်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ရုပ္ပနသဘာဝေါ စ၊ ဖောက်ပြန် ခြင်းသဘောသည်၎င်း (သီမူ၌ ရုပ္ပနံ သဘာဝေါ-ဟုရှိ၏) ကလာပသော၊ အပေါင်းလိုက် အစုလိုက် အားဖြင့်။ ဝုတ္တိယာ၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ပဒေသသမ္ဗန္ဓော၊ တည်ရာအရပ်နှင့်စပ်သော။ သဘာဝေါစ၊ သဘောသည်၎င်း။ (အတ္ထိ) ယထာ၊ ရှိသကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ နိဗ္ဗာနဿ၊ ၏။ ကတ္ထစိ၊ တစုံတခုသော အရပ်၌။ ပဋိဃာတောစ၊ ထိပါးတိုက်ခိုက်ခြင်းသည်၎င်း။ သပ္ပဒေသတာစ၊ တည်ရာအရပ်ရှိသည်၏ အဖြစ်သည်၎င်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ နိဗ္ဗာနံ၊ သည်။ အသုကဒိသာယာ တိဝါ၊ ဤမည်သော အရပ်မျက်နှာ၌ဟူ၍သော်၎င်း။ အသုကဒေသေတိဝါ၊ ဤမည်သောအရပ်၌ဟူ၍ သော်၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ နနိဒ္ဒိသီယတိ၊ မညွှန်ပြအပ်-မညွှန်ပြနိုင်။ ယတော၊ ယင်းသို့ မပြနိုင်ခြင်း ကြောင့်။ တံ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်သည်။ အပ္ပတိဋ္ဌမေဝ၊ တည်ရာမရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ် ၏။
အသိထိလ။ပ။ဂမနီယတောတိဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ နိဗ္ဗာနဿ၊ ၏။ အရိယာနံ၊ တို့အား။ ပစ္စက္ခ သိဒ္ဓတံ၊ မျက်မှောက်အားဖြင့်ထင်ရှားပြီးစီးသည်၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ သဗ္ဗညုဝစနတောတိ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ တဒညေသံ၊ ထိုအရိယာမှ တပါးသော ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ အနုမာနသိဒ္ဓတံ၊ မှန်းဆသောအားဖြင့် ထင်ရှားပြီးစီးသည်၏အဖြစ်ကို။ (ဒေဿတိ၊ ၏။) တဒုဘယေန ပန၊ ထိုနှစ်ပါး စုံဖြင့်မူကား။ အဿ၊ ဤပရဝါဒီပုဂ္ဂိုလ်၏။ အနုပလဗ္ဘနီယတောတိ၊ ဟူသော။ ဟေတုနော၊ အကြောင်း ၏။ အသိဒ္ဓတံ၊ အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ပရမတ္ထေန၊ အားဖြင့်။ အဝိဇ္ဇမာနံ၊ ထင်ရှားမရှိသည်။ န၊ မဟုတ်။ ဝိဇ္ဇမာနမေဝ၊ ထင်ရှားရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ယထာရဒ္ဓံ၊ အကြင်အကြင်အား ထုတ်အပ်-ပြဆိုအပ်ပြီးသော။ အတ္ထံ၊ ကို။ နိဂမေတွာ၊ နိဂုံးအုပ်၍။ တဒတ္ထသာဓနံ၊ ထိုအနက်ကို ပြီး စေတတ်သော။ အာဂမံ၊ အာဂုံပါဠိကို။ ဒေဿန္တော၊ ဖြစ်၍။ ဝုတ္တေဥှတန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အဇာတံအဘူတံအကတံအသင်္ခတန္တိ၊ ဟူကုန်သော။ စတ္တာရိပိ၊ ကုန်သော။ ပဒါနိ၊ တို့သည်။ အညမညရေဝစနာနိ၊ အချင်းချင်း၏ဝေဝုစ်ပရိယာယ်တို့တည်း။ အထဝါ၊ ကား။ ဝေဒနာ ဒယောဝိယ၊ တို့ကဲ့သို့။ ဟေတုပစ္စယသမဝါယသင်္ခါတာယ၊ ဇနကအကြောင်း ဥပတ္ထမ္ဘကအကြောင်းတို့ ၏ညီညွတ်ခြင်းဟုဆိုအပ်သော။ ကာရဏသမဂ္ဂိယာ၊ အကြောင်းညီညွတ်ခြင်းကြောင့်။ ဇာတံ၊ ဖြစ်သောတရားသည်။ န၊ မဟုတ်။ နိဗ္ဗတ္တံ၊ သည်။ န၊ ဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဇာတံ၊ မည်၏။ ကာရ ဏေန၊ နှင့်။ ဝိနာ၊ ၍။ သယမေဝ၊ မိမိအလိုလိုသာလျှင်။ ဘူတံစ၊ ဖြစ်သည်လည်း။ န၊ မဟုတ်။ ပါတု ဘူတံ၊ ထင်ရှားဖြစ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဥပ္ပန္နံ၊ ဖြစ်ပေါ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဘူတံ၊ မည်၏။ ဧဝံ အဇာတတ္တာ စ၊ ကြောင့်၎င်း။ အဘူဘတ္တာစ၊ ကြောင့်၎င်း။ ယေနကေနစိ၊ သော။ ကာရဏေန၊ သည်။ ကတံ၊ ပြုအပ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အကတံ၊ မည်၏။ စ၊ တပါး။ ဇာတ ဘူတကတဘာဝေါနာမ၊ ဇာတ ဘူတ ကတအဖြစ်မည်သည်။ ရူပါဒီနံ၊ ကုန်သော။ သင်္ခတဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ (သဘာဝေါ၊ သည်။) ဟောတိ၊ ၏။ အသင်္ခတသဘာဝဿ၊ ရှိသော။ (သီမူနှင့်အညီပင်) နိဗ္ဗာ နဿ၊ ၏။ (သဘာဝေါ၊ သည်။) န(ဟောတိ)၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ အသင်္ခတန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ပဋိလောမတော၊ အားဖြင့်။ သမေစ္စ သမ္ဘူယ၊ ပေါင်းစုညီညွတ်၍။ ပစ္စယေဟိ၊ တို့သည်။ ကတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သင်္ခတံ၊ မည်၏။ တထာ၊ တူ။ ဝါ၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့်။ သင်္ခတံ၊ ပေါင်းစုညီညွတ်၍ ပြုအပ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ (ဣတိ စ၊ ဤသို့သောအကြောင်းကြောင့်၎င်း။) သင်္ခတလက္ခဏရဟိတံ၊ သင်္ခတလက္ခဏာမှ ကင်း၏။ ဣတိစ၊ ကြောင့်၎င်း။ အသင်္ခတံ၊ မည်၏။ ဣတိဧဝံ၊ သို့။ အနေကေဟိ၊ ကုန်သော။ ကာရဏေဟိ၊ တို့သည်။ နိဗ္ဗတ္တိတဘာဝေ၊ ဖြစ်စေအပ်သည် ၏အဖြစ်ကို။ ပဋိသိဒ္ဓေ၊ တားမြစ်အပ်သည်ရှိသော်။ ပကတိဝါဒီနံ၊ ပကတိဝါဒီပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ပကတိ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဧကေနေဝ၊ တပါးတည်းသာလျှင် ဖြစ်သော။ ကာရဏေန၊ သည်။ ဧတံ၊ ဤနိဗ္ဗာန်ကို။ ကတံ၊ သည်။ သိယာ နု ခေါ၊ ဖြစ်ရာသလော။ ဣတိ၊ သို့။ အာသင်္ကာယံ၊ ယုံမှားခြင်းဖြစ်လတ်သော်။ ကေနစိ၊ အကြောင်းသည်။ ကတံ၊ သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ အကတန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ အပစသယံ၊ အကြောင်းမရှိသည်။ သမာနမ္ပိ၊ သော်လည်း။ ဣဒံ၊ ဤနိဗ္ဗာန်သည်။ သယမေဝ၊ သာလျှင်။ ဘူတံပါတုဘူတံ နု ခေါ၊ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လေသလော။
ဧဝံ၊ သို့။ ဧတ္ထ၊ ဤသုတ်၌။ သတ္ထာ၊ သည်။ ပရမတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ နိဗ္ဗာနဿ၊ ၏။ အတ္ထိဘာဝံ၊ ကို။ ပဝေဒေသိ၊ ဟောကြားတော်မူခဲ့၏။ ပဝေဒေန္တော စ၊ ဟောကြားတော်မူသော်လည်း။ အဟံ၊ သည်။ ဓမ္မိဿရော၊ တရားကိုအစိုးရသော။ ဓမ္မဿာမီ၊ တရား၏အရှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အတ္တနော၊ ၏။ အာဏာမတ္တေန၊ ဖြင့်။ န ပဝေဒေသိ၊ မဟုတ်။ အပိ စ ခေါ ပန၊ သော်ကား။ ပဒပရမေ၊ ပဒပရမ ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ အနုကမ္ပမာနော၊ အစဉ်သနားတော်မူသည်ဖြစ်၍။ ယုတ္တိတောပိ၊ အားဖြင့်လည်း။ ပဝေ ဒေသိ၊ ခဲ့၏။ ယထာဟ၊ မူကား။
ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ အဇာတံ၊ မဖြစ်သော။ အဘူတံ၊ ထင်ရှားဖြစ်သည်မဟုတ်သော။ အကတံ၊ အကြောင်း တရားက မပြုအပ်သော။ အသင်္ခတံ၊ ပေါင်းစုညီညွတ်၍ မပြုအပ်သော။ ဧတံ၊ ဤနိဗ္ဗာန်သည်။ နော စေအဘိဝိဿ၊ အကယ်၍ မရှိငြားအံ့။ ဣဓ၊ ဤလောက၌။ ဇာတဿ၊ ဖြစ်သော။ ဘူတဿ၊ ထင်ရှား ဖြစ်သော။ ကတဿ၊ အကြောင်းတရားကပြုအပ်သော။ သင်္ခတဿ၊ ပေါင်းစုညီညွတ်၍ ပြုအပ်သော သင်္ခတတရား၏။ နိဿရဏံ၊ ထွက်သွားခြင်း-ကင်းငြိမ်းခြင်းသည်။ နပညာယေထ၊ မထင်လေရာ။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ စ၊ စင်စစ်အားဖြင့်သော်ကား။ (ခေါ-ကား အနက်ထူးမရှိ) အဇာတံ၊ သော။ အဘူတံ၊ သော။ အကတံ၊ သော။ အသင်္ခတံ၊ တရားသည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဇာ တဿ၊ သော။ ဘူတဿ၊ သော။ ကတဿ၊ သော။ သင်္ခတဿ၊ တရား၏။ နိဿရဏံ၊ သည်။ ပညာ ယတိ၊ ထင်ပေ၏။ ဣတိ၊ သို့။ (အာဟ၊ ၏။)
တဿ၊ ထိုပါဌ်၏။ အတ္ထော၊ ကား။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ အဇာတာဒိသဘာဝါ၊ အဇာတစသည်သဘောရှိ သော။ အသင်္ခတာဓာတု၊ သည်။ ယဒိန အဘဝိဿနသိယာ၊ အကယ်၍ မရှိငြားအံ့။ ဣဓလောကေ၊ ၌။ ဇာတာဒိသဘာဝဿ၊ ရှိသော။ ရူပါဒိက္ခန္ဓပဉ္စကသင်္ခါတဿ၊ ရုပ် အစရှိသော ခန္ဓာငါးပါးအပေါင်း ဟုဆိုအပ်သော။ သင်္ခတဿ၊ သင်္ခတတရား၏။ နိဿရဏံ၊ ထွက်သွားခြင်းသည်။ အနဝသေသဝူပ သမော၊ အကြွင်းမရှိသောအားဖြင့် ငြိမ်းခြင်းသည်။ နပညာယေယျ၊ မထင်လေရာ။ န ဥပလဗ္ဘေယျ၊ မရအပ်လေရာ။ န သမ္ဘဝေယျ၊ မဖြစ်သင့်-မရှိသင့်လေရာ။ ဟိ၊ မှန်။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ အာရမ္မဏံကတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တမာနာ၊ ကုန်သော။ သမ္မာဒိဋ္ဌိအာဒယော၊ အစရှိကုန်သော။ အရိယမဂ္ဂဓမ္မာ၊ တို့သည်။ အန ဝသေသံ၊ အကြွင်းမဲ့။ သံကိလေသေ၊ တို့ကို။ (သီမူ၌အနဝသေသံ ကိလေသေ-ဟု ရှိ၏။ အနဝသေသ သံကိလေသေ-ဟု ရှိသင့်၏။ အကြွင်းမရှိသောသံကိလေတရားတို့ကို-ဟု အနက်ပေး) သမုစ္ဆိန္ဒန္တိ၊ ပယ် ဖြတ်ကုန်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤလောက၌။ သဗ္ဗဿာပိ၊ လည်းဖြစ်သော။ ဝဋ္ဋဒုက္ခဿ၊ ဝဋ် ဆင်းရဲ၏။ အပဂမော၊ ကင်းခြင်းသည်။ နိဿရဏံ၊ ထွက်သွားခြင်းသည်။ ပညာယတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ ဗျတိရေကဝသေန၊ အားဖြင့်။ နိဗ္ဗာနဿ၊ ၏။ အတ္ထိဘာဝံ၊ ကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ အနုဂမ နဝသေနပိ၊ အစဉ်လိုက်သော အနွယ၏အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ တံ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်ရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ နိဂမေတုံ၊ ငှါ။ ယသ္မာ စ ခေါတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုပါဌ်၏။ အတ္ထော၊ ကို။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ အားဖြင့်သာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အပစသယာ ဓမ္မာ အသင်္ခတာဓမ္မာ(တိ)၊ ဟူ၍၎င်း။ အတ္ထိ ဘိက္ခဝေ တဒါယတနံ ယတ္ထ နေဝ ပထဝီ(တိ)၊ ဟူ၍၎င်း။ ဣဒမ္ပိ ခေါ ဌာနံ သုဒုဒ္ဒသံ ယဒိဒံ သဗ္ဗသင်္ခါရသမထော သဗ္ဗူပဓိပဋိနိဿဂ္ဂေါ(တိ)၊ ဟူ၍၎င်း။ အသင်္ခတဉ္စ ဝေါ ဘိက္ခဝေ ဓမ္မံ ဒေသေ ဿာမိ၊ အသင်္ခတဂါမိနိဉ္စ ပဋိပဒံ(တိ)၊ ဟူ၍၎င်း။ ဣတိအာဒီဟိ၊ ကုန်သော။ အနေကေဟိ၊ ကုန်သော။ သုတ္တပဒေဟိ စ၊ တို့ဖြင့်၎င်း။ အတ္ထိ ဘိက္ခဝေအဇာတန္တိ၊ ဟူသော။ ဣမိနာ စ သုတ္တပဒေန၊ ဤ ပြဆိုခဲ့သောသုဒ်ပုဒ်ဖြင့်၎င်း။ နိဗ္ဗာနဓာတုယာ၊ ၏။ ပရမတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ သဗ္ဘာဝေါ၊ ထင်ရှားရှိ သည်၏အဖြစ်ကို။ သဗ္ဗလောကံ၊ အလုံးစုံသောသတ္တဝါအပေါင်းဟူသောလောကကို။ အနုကမ္ပမာနေန၊ ဖြစ်၍။ ဝါ၊ သော။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန၊ သည်။ ပကာသိတော၊ ပြီ။
ပရိညေယျတာယ၊ ပိုင်းခြား၍ သိအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ကျော်လွန်အပ်သည်၏အဖြစ် ကြောင့်။ သဥတ္တရာနံ၊ ကျော်လွန်တတ်သောတရားရှိကုန်သော။ ကာမာနံစ၊ ကာမတရားတို့၏၎င်း။ ရူပါနဉ္စ၊ (ရူပတရား) ရုပ်တရားတို့၏၎င်း။ ပဋိပက္ခဘူတံ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ တဗ္ဗိဓုရသ ဘာဝံ၊ ထိုကာမရူပတို့နှင့် မတူသောသဘောရှိသော။ နိဿရဏံ၊ ထွက်မြောက်ရာသည်။ ပညာယတိ ယထာ၊ ထင်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ဇာတာဒိသဘာဝါနံ၊ ဇာတ စသည် သဘောရှိကုန်သော။ သဗ္ဗေ သမ္ပိ၊ ကုန်သော။ သင်္ခတဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ပဋိပက္ခဘူတေန၊ သော။ တဗ္ဗိဓုရသဘာဝေန၊ ထိုသင်္ခတ တရားနှင့်မတူသောသဘောရှိသော။ နိဿရဏေန၊ သည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်သင့်-ရှိသင့်၏။ စ၊ ဆက်။ ယံ၊ အကြင်တရားသည်။ တံနိဿရဏံ၊ ထိုသင်္ခတတရားတို့၏ထွက်သွားရာ ကင်းငြိမ်းရာသည်။ (ဟော တိ၊ ၏။) သာ၊ ထိုတရားသည်။ အသင်္ခတာဓာတု၊ ပေတည်း။ ကိဉ္စဘိယျော၊ အနည်းငယ်ဆိုဖွယ်ရှိ သေး၏။ သင်္ခတဓမ္မာရမ္မဏံ၊ သင်္ခတတရားလျှင် အာရုံရှိသော။ (ဥဒါန ဋ္ဌ-ဝိဘင်း အနုသီမူ မဟာ ဋီကာတို့နှင့်အညီ နောက်ပုဒ်နှင့် သမာသ်မစပ်ပဲ ဝါကျသာရှိသင့်) ဝိပဿနာဉာဏံ၊ ဉာဏ်သည်။ အပိ အနုလောမဉာဏံ၊ အနုလောမဉာဏ်ပင်ဖြစ်သော်လည်း။ ဝါ၊ အနုလောမဉာဏ်ဖြစ်စေကာမူ။ (နည်း တူပင် အထက်ပါကျမ်းသုံးဆောင်တို့နှင့်အညီ သမ္ဘာဝနာဇောတက အပိ-သာ သင့်သည်၊ စ-မလို) ကိလေသေ၊ တို့ကို။ တဒင်္ဂဝသေန (ဧဝ)၊ တဒင်္ဂ၏အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ပဇဟတိ၊ ပယ်တတ်၏။ သမုစ္ဆေဒဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဇဟိတုံ၊ ပယ်ခြင်းငှါ။ နသက္ကောတိ၊ မစွမ်းနိုင်။ တထာ၊ တပါး။ သမ္မုတိသစ္စာ ရမ္မဏံ၊ သမ္မုတိသစ္စာလျှင်အာရုံရှိသော။ ပဌမဇ္ဈာနာဒီသု၊ တို့၌။ ဉာဏံ၊ သည်။ ဝိက္ခမနဝသေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ကိလေသေ၊ တို့ကို။ ပဇဟတိ၊ ၏။ သမုစ္ဆေဒဝသေန၊ ဖြင့်။ န (ပဇဟတိ)၊ မပယ်တတ်။ ဣတိ၊ သို့။ သင်္ခတဓမ္မာရမ္မဏဿစ၊ သင်္ခတတရားလျှင် အာရုံရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ သမ္မုတိသစ္စာ ရမ္မဏဿစ၊ သမ္မုတိသစ္စာလျှင် အာရုံရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ ဉာဏဿ၊ ဝိပဿနာဉာဏ်, စျာနသမ္ပ ယုတ်ဉာဏ်၏။ ကိလေသာနံ၊ တို့ကို။ သမုစ္ဆေဒပ္ပဟာနေ၊ အကြွင်းမဲ့ပယ်ခြင်း၌။ အသမတ္ထဘာဝတော၊ မစွမ်းနိုင်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုကိလေသာတို့ကို။ သမုစ္ဆေဒပ္ပဟာနကရဿ၊ အကြွင်းမဲ့ ပယ်ခြင်းကို ပြုတတ်သော။ အရိယမဂ္ဂဉာဏဿ၊ ၏။ တဒုဘယဝိပရီတသဘာဝေန၊ ထို ၂-ပါးစုံတို့မှ ပြန်သောသဘောရှိသော။ အာရမ္မဏေန၊ သည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်သင့်၏။ သာ၊ ထိုအာရုံသည်။ အသင်္ခ တာ ဓာတု၊ ပေတည်း။
တထာ၊ တပါး။ “အတ္ထိဘိက္ခဝေ။ပ။အသင်္ခတ”န္တိဧဝမာဒိ၊ အစရှိသော။ (ဝစနံ-၌စပ်) နိဗ္ဗာနဿ၊ ၏။ ပရမတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ အတ္ထိဘာဝဇောတကဝစနံ၊ ရှိသည်၏အဖြစ်ကို ပြသောစကားသည်။ အဝိ ပရီတတ္ထံ၊ မဖောက်မပြန်မှန်ကန်သောအနက်ရှိသောစကားပေတည်း။ (ကသ္မာ၊ မူကား။) ဘဂဝတာ၊ သည်။ ဘာသိတတ္တာ၊ ဟောတော်မူအပ်သောစကား၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဝါ၊ ချဲ့။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ ဘာသိတံ၊ ဟောတော်မူအပ်၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ (ယထာ တံ-၌ တံ-ကားအနက်မရှိ) သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနိစ္စာ။ပ။အနတ္တာတိယထာ၊ အနတ္တာ-ဟူသောစကား ကဲ့သို့။ အဝိပရီတတ္ထံ၊ မဖောက်မပြန် မှန်ကန်သောအနက်ရှိပေ၏။ တထာ၊ တပါး။ နိဗ္ဗာနသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ကတ္ထစိ၊ တစုံတခုသော။ ဝိသယေ၊ အရာ၌။ ယထာဘူတပရမတ္ထဝိသယော၊ ဟုတ်တိုင်းမှန် သော ပရမတ်တရားသာလျှင်အရာရှိ၏။ (ကသ္မာ၊ မူကား။) သေယျထာပိ သီဟသဒ္ဒေါ၊ သီဟ-သဒ္ဒါ ကဲ့သို့။ ဥပစာရဝုတ္တိသဗ္ဘာဝတော၊ ဥပစာအားဖြင့် ဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ ဧဝ မာဒီဟိ၊ ကုန်သော။ နယေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ယုတ္တိတောပိ၊ အသင့်ယုတ္တိအားဖြင့်လည်း။ အသင်္ခတာယ ဓာတုာ၊ ဓာတ်၏။ ပရမတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ အတ္ထိဘာဝေါ၊ အဖြစ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
အပရော၊ သော။ နယော၊ ကို။ (မယာ၊ သည်။) ဝုစ္စတေ၊ ၏။ နိဗ္ဗာနံ၊ သည်။ အဘာဝမတ္တမေဝ၊ မရှိ ခြင်းမျှသည်သာလျှင်။ ယဒိ ပန သိယာ၊ အံ့။ တဿ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်၏။ (တာ-သမ္ဗာန်) “ဂမ္ဘီရော၊ နက်နဲ ၏။ ဒုဒ္ဒသော၊ မြင်နိုင်ခဲ၏။ ဒုရနုဗောဓော၊ သိနိုင်ခဲ၏။ သန္တော၊ ငြိမ်သက်၏။ ပဏီတော၊ မွန်မြတ်၏။ အတက္ကာဝစရော၊ ကြံဆခြင်းဖြင့် မကျက်စားအပ် – မကျက်စားနိုင်။ ဝါ၊ မရောက်အပ်-မရောက်နိုင်။ နိပုဏော၊ သိမ်မွေ့၏။ ပဏ္ဍိတဝေဒနီယော၊ ပညာရှိတို့သာ သိအပ်သောတရားတည်း။” ဣတိ၊ သို့။ ဂမ္ဘီရာဒိတာ စ၊ ဂမ္ဘီရ စသည်အဖြစ်ကို၎င်း။ အသင်္ခတဉ္စ ဝေါ ဘိက္ခဝေ ဓမ္မံ ဒေသေဿာမီတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အသင်္ခတာဒိတာစ၊ ကို၎င်း။ အဗျာကတာ ဓမ္မာ, အပစသယာ ဓမ္မာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အဗျာ ကတဓမ္မာဒိတာ စ၊ ကို၎င်း။ နဝတ္တဗ္ဗာ၊ မဟောသင့်-မဟောထိုက်သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဟိ၊ မဟောသင့် ခြင်း၏အကြောင်းကား။
ယေသံ၊ အကြင်ကိလေသာတို့၏။ အဘာဝေါ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တပ္ပဘေဒေန၊ ထိုကိလေသာ တို့၏အပြားဖြင့်။ အဘာဝေ၊ ၌။ ဘေဒေါပစာရော၊ အကွဲအပြားကိုတင်စား၍ ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ စေ၊ ငြားအံ့။ ယေသံ၊ အကြင်ကိလေသာတို့၏။ အဘာဝေါ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တေသံ၊ တို့၏။ သသဘာဝတာယ၊ သဘောလက္ခဏာရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုအဘာ ဝ၏။ သဘာဝေါပစာရောပိ၊ သဘောကိုတင်စား၍ ပြောဆိုခြင်းသည်လည်း။ သိယာ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့်ဖြစ်သည်။ (သတိ၊ သော်။) တေသံ၊ ထိုကိလေသာတို့၏။ (တေသံ ကိလေသသင်္ခတာဒိတာယ-ဟူသော အနုဋီနှင့်အညီ တေသံ-ကိုတပုဒ်ပြု၍ အနက်ပေးသည်) ကိလေ သသင်္ခတတာဒိတော၊ ကိလေသာအဖြစ်သင်္ခတအဖြစ် စသည်ကြောင့်။ ဝါ၊ ကိလေသာ, သင်္ခတ စသည်ဖြစ်သောကြောင့်။ ကိလေသသင်္ခတာဒိဥပစာရာပိ၊ တို့သည်လည်း။ သိယုံ၊ ကုန်၏။ တေ၊ ထို ကိလေသာ, သင်္ခတ အစရှိသော ဥပစာတို့ကို။ နော စေ ဣစ္ဆိတာ၊ အကယ်၍အလိုမရှိအပ်ကုန်သည် ဖြစ်ငြားအံ့။ တပ္ပဘေဒေန၊ ထိုကိလေသာတို့၏အပြားဖြင့်။ ဘေဒေါပစာရောပိ၊ အဘာဝ၌ ဘေဒေါ ပစာရကိုလည်း။ နဣစ္ဆိတဗ္ဗော၊ အပ်။ စ၊ ဆက်။ ဥပစရိတော၊ တင်စား၍ပြောဆိုအပ်သော။ ဗဟုဘာ ဝေါ၊ များသည်၏အဖြစ်သည်။ အတ္ထတော၊ သရုပ်တရားကိုယ်အားဖြင့်။ ဗဟုဘာဝါယ၊ အလို့ငှါ။ န ပဟောတိ၊ မစွမ်းနိုင်။ ဟိ၊ မှန်။ အနလန္တိ၊ မီးဟူ၍။ ဥပစရိတံ၊ တင်စားအပ်သော။ ဇလံ၊ ရေသည်။ န ဒဟတိ ဝါ၊ ပူလည်းမပူလောင်တတ်။ န ပစတိ ဝါ၊ ကျက်လည်း မကျက်စေတတ်။ စ၊ ဆက်။ အယံ အဘာဝေါ၊ သည်။ အသဘာဝတာယ၊ သဘောတရားမဟုတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဧကတ္တပဥှမ္ပိ၊ တခုတည်းအဖြစ်ဟူသော ပြဿနာကိုသော်လည်း။ နသဟတိ၊ မစွမ်းနိုင်။ ဝါ၊ မခံနိုင်။ ဝါ၊ မပြေလည် စေနိုင်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နတ္ထိဘာဝသာမညတော၊ မရှိသည်၏အဖြစ်ဟူသော တူသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ အဘေဒဝေါဟာရော၊ မကွဲပြားဟူသော ဝေါဟာရသည်။ ဝါ၊ အဘာဝနိဗ္ဗာန်တခုတည်းဟူသော ဝေါ ဟာရသည်။ ယုတ္တရူပေါ၊ သင့်သောသဘောရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တုံ၊ ငှါ။ န သက္ကော၊ နိုင်။ စ၊ ဆက်။ ဧကတ္တေ၊ တခုတည်းအဖြစ်သည်။ (သတိ၊ သော်။) ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝုတ္တာဧဝ၊ သာလျှင်ဖြစ်ကုန်သော။ ဒေါ သာ၊ အပြစ်တို့သည်။ (အာပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။) ပန၊ တပါး။ ဗဟုဘာဝေ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ဝုတ္တနယေ နေဝ၊ သာလျှင်။ သဘာဝဓမ္မတာ၊ သဘောတရား၏အဖြစ်သည်။ သိဒ္ဓါ၊ ပြီး၏။ စ၊ ဆက်။ သဘာဝ ဓမ္မတ္တေပိ၊ အဖြစ်၌လည်း။ (တနည်း) သဘာဝဓမ္မတ္တေ၊ သည်။ (သတိ) ပိ၊ သော်လည်း။ (ဗဟုဘာဝပ္ပ သင်္ဂေါ-၌စပ်) ဗဟုဘာဝေါ၊ သည်။ ဘာဝံ၊ ရှိခြင်းကို။ နဗျဘိစရတိဝိယ၊ အနေကန်မဖြစ်စေသကဲ့သို့။ ဝါ၊ ဧကန်ဖြစ်စေသကဲ့သို့။ ဘာဝေါပိ၊ ရှိခြင်းသည်လည်း။ ဗဟုဘာဝံ၊ ကို။ န ဗျဘိစရေယျ၊ အနေကန် မဖြစ်စေရာ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိဗ္ဗာနဿ၊ ၏။ ဗဟုဘာဝပ္ပသင်္ဂေါ၊ များသည်၏အဖြစ်သို့ရောက်ခြင်း သည်။ ဝါ၊ များသည်၏အဖြစ်နှင့်စပ်လျဉ်းခြင်းသည်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိစေ၊ ဤသို့ပရဝါဒီပုဂ္ဂိုလ်က ဆိုငြားအံ့။ တံ၊ (ထိုစကားကို။) န၊ မဆိုသင့်။ (ကသ္မာ၊ ကား) ဗဟုဘာဝေဿဝ၊ ၏သာလျှင်။ အဘာ ဝပ္ပသင်္ဂတော၊ မရှိခြင်းသို့ရောက်ခြင်းကြောင့်(ဝါ) နှင့် စပ်လျဉ်းခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ ကက္ခဠတာ၊ ကြမ်းတမ်းသည်၏အဖြစ်သည်။ ဘာဝံ၊ ရှိခြင်းကို။ (နဗျဘိစရတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဘာဝေါပိ၊ သည်လည်း။ ကက္ခဠတံ၊ ကို။ ယဒိနဗျဘိစရေယျ၊ အကယ်၍အနေကန်မဖြစ်စေငြားအံ့။ ဧဝံသတိ၊ သော်။ သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။ ဘာဝါနံ၊ ရှိခြင်းတို့၏။ ဝါ၊ ရှိသောသဘောတို့၏။ ပထဝီဘာဝေါပတ္တိ တော၊ ပထဝီအဖြစ်သို့ရောက်ခြင်းကြောင့်။ ဘာဝဿ၊ ရှိခြင်း၏။ ဗဟုဘာဝေါ၊ သည်။ ကုတော၊ အ ဘယ်မှာရှိတော့အံ့နည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ လောကဝေါဟာရာနံ၊ တို့၏။ ဝိစိတ္တတာယ၊ ကြောင့်။ ဗ ဟုတာ၊ များသည်၏အဖြစ်သည်။ ဘာဝါပေက္ခာ၊ ရှိခြင်းကိုငဲ့သည်။ ယဒိပိ (ဟောတိ)၊ ဖြစ်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဘာဝတာ၊ ရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ ဗဟုတာပေက္ခာ၊ များသည်၏အဖြစ်ကိုငဲ့သည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘာဝဿ၊ ထင်ရှားရှိသည်။ သတော၊ ဖြစ်သော။ နိဗ္ဗာနဿ၊ ၏။ ဗဟုဘာဝေါ၊ သည်။ န(ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) နိဋ္ဌာ၊ အပြီးအဆုံးတရားသည်။ ဧကာ၊ တပါးသာလျှင်တည်း။
ပရိနိဗ္ဗုတာနံ၊ ပရိနိဗ္ဗာန်စံလွန်တော်မူကုန်သော ဘုရား ပစ္စေကဗုဒ္ဓါရဟန္တာတို့၏။ ပစ္စေကံ၊ သီး။ နိဗ္ဗာနဘာဝေ၊ ၏အဖြစ်သည်။ (သတိ၊ သော်။) နိဗ္ဗာနံ၊ သည်။ သတ္တသန္တာနနိယဘံနာမ၊ သတ္တဝါတို့၏ သန္တာန်ဖြင့် ကိန်းသေမှတ်အပ်သည်မည်သည်။ ဝါ၊ သန္တာန်၌မြဲသည်မည်သည်။ သိယာ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်သည်။ သတိ၊ သော်။ သင်္ခတတာဒိဒေါသာနတိဝတ္တိယေဝ၊ သင်္ခ တအဖြစ် အစရှိသောအပြစ်ကို မလွန်နိုင်သည်သာလျှင်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ကိလေသပ္ပဟာနံ၊ ကိလေ သာကိုပယ်ခြင်းဟူသော။ မဂ္ဂကိစ္စံ၊ သည်။ ကိလေသာနံ၊ တို့၏။ အဘာဝေါ၊ သည်။ (သိယာ၊ အံ့။) တဿ စ၊ ထိုကိလေသာမရှိခြင်း၏လည်း။ ဧကတ္တေ၊ တခုတည်းအဖြစ်သည်။ (သတိ၊ သော်။) မဂ္ဂ ဗဟုတာ၊ မဂ်တို့၏များသည်၏အဖြစ်သည်။ န(သိယာ)၊ မဖြစ်ရာ။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ကတ္တဗ္ဗဿ၊ ပြု သင့်ပြုထိုက်သော။ ကိစ္စန္တရဿ၊ ကိစ္စတပါး၏။ ဝါ၊ ကိစ္စအထူး၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့် တည်း။ စ၊ ဆက်။ မဂ္ဂဗဟုဘာဝေါ၊ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ-၌စပ်) မဂ္ဂေဟိ၊ တို့သည်။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗေ၊ အပ်သော။ ဧကသ္မံ၊ တပါးတည်းသော။ ဓမ္မေ၊ နိဗ္ဗာန်တရား၌။ ဣန္ဒြိယာနံ၊ တို့၏။ အပါဋဝပါဋဝပါဋ ဝတရပါဋဝတမဘာဝေန၊ မထက်သည်၏အဖြစ် ထက်သည်၏အဖြစ် သာ၍ထက်သည်၏အဖြစ် အ ထူးသဖြင့် သာ၍ထက်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ သစ္ဆိကိရိယာဝိသေသေန၊ မျက်မှောက်ပြုခြင်းအထူးဖြင့်။ ကိလေသာနံ၊ တို့ကို။ ပဟာနဘေဒေန၊ ပယ်ခြင်း၏ကွဲပြားခြင်းကြောင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိဗ္ဗာနဿ၊ ၏။ သဘာဝဓမ္မတ္တေဧဝ၊ သဘာဝဓမ္မ၏အဖြစ်သည်သာလျှင်။ (သတိ၊ သော်။ မဂ္ဂဗဟုဘာ ဝေါ၊ သည်။) သိယာ၊ ဖြစ်နိုင်၏။ စ၊ ဆက်။ ကိလေသာနံ၊ တို့၏။ အဘာဝေါပိ၊ မရှိခြင်းကိုလည်း။ ဝါ၊ သည်လည်း။ မဂ္ဂေန၊ သည်။ ဝါ၊ ဖြင့်။ သကိစ္စကတာယ၊ ကိစ္စရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ကာတဗ္ဗော ဧဝ၊ သည်သာလျှင်။ သိယာ၊ ၏။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗော၊ အပ်သည်။ န(သိယာ)၊ မဖြစ်ရာ။ ဟိ၊ မှန်။ ယော၊ အကြင်သဘောကို။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗော၊ အပ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ အဘာဝဿ၊ ၏။ (သော) သဘာဝေါ၊ ထိုမျက်မှောက်ပြုအပ်သော သဘောသည်။ ကော၊ အဘယ်အရာနည်း။ (နတ္ထိဧဝ၊ တည်း။) သော၊ ထို ကိလေသာတို့၏ မရှိခြင်းသည်။ နိဗ္ဗာနံ၊ သည်။ စေ(သိယာ)၊ အံ့။ ဧကေနေဝ၊ တပါးတည်းသာလျှင် ဖြစ်သော။ မဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ သဗ္ဗကိလေသာနံ၊ တို့၏။ ဧကော၊ တခုတည်းသော။ အဘိန္နော၊ မကွဲပြား သော။ အဘာဝေါ၊ မရှိခြင်းကို။ ဝါ၊ သည်။ ကာတဗ္ဗော၊ အပ်သည်။ အာပန္နော၊ ၏။ အညထာ၊ အား ဖြင့်။ မဂ္ဂဝသေန၊ ၄-ပါးသော မဂ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ စတုဗ္ဗိဓဘာဝေ၊ အဘာဝ လေးပါးအပြားရှိသည် ၏အဖြစ်သည်။ (သတိ၊ သော်။) နိဗ္ဗာနဿ၊ ၏။ စတုဗ္ဗိဓဘာဝပ္ပသင်္ဂေါစ၊ လေးပါးအပြားရှိသည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းသည်၎င်း။ နိဗ္ဗာနဝိသေသပ္ပသင်္ဂေါစ၊ နိဗ္ဗာန်အထူး၏အဖြစ်သို့ရောက်ခြင်းသည် ၎င်း။ အာပဇ္ဇေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မဂ္ဂကိစ္စဿ၊ ၏။ ဧကတ္တေ၊ တခုတည်းအဖြစ်၌။ ဝါ၊ သည်။ (သတိ၊ သော်။) မဂ္ဂဗဟုတာ၊ အဖြစ်သည်။ နသိယာ၊ နိုင်။ ပန၊ အလျော်ကိုဆိုဦးအံ့။ ဗဟုဘာ ဝေ၊ မဂ်တို့၏များသည်၏ အဖြစ်သည်။ (သတိ၊ သော်။) တေသံ၊ ထိုကိလေသာတို့၏။ သော၊ ထိုအ ဘာဝသည်။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ဧကသ္မံ၊ တပါးတည်းသော။ ဓမ္မေ၊ နိဗ္ဗာန်တရား၌။ သစ္ဆိကိရိယာဝိသေ သဘော၊ အားဖြင့်။ (သိဒ္ဓေါ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိဗ္ဗာနဿ၊ ၏။ သဘာဝဓမ္မတာ၊ အဖြစ်သည်။ သိဒ္ဓါ၊ ပြီး၏။ ပန၊ ဆက်။ ခယာဓိဂန္တဗ္ဗတာယ၊ ခယမည်သောမဂ်ဖြင့်ရအပ် သိအပ်သည်၏အဖြစ် ကြောင့်။ ဧတံ၊ ဤနိဗ္ဗာန်ကို။ ခယောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ ခယေ၊ ကိလေသာတို့ကိုကုန်စေ တတ်သောမဂ်၌။ (ပရိယာပန္နံ၊ သော။) ဉာဏံ၊ ဉာဏ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ အရိယာ မဂ္ဂေါ၊ သည်။ ခယောနာမ၊ မည်၏။ စ၊ ဆက်။ တေန၊ ထိုခယမည်သောအရိယာမဂ်ဖြင့်။ ဧတံ၊ ဤ နိဗ္ဗာန်ကို။ အဓိဂန္တဗ္ဗံ၊ ၏။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ခယောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ပြီး၏။
ဣတိ၊ ကား။ နိရောဓနိဒ္ဒေသကထာဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
မဂ္ဂနိဒ္ဒေသကထာဝဏ္ဏနာ
၅၆၂။ အဋ္ဌဓမ္မာတိ၊ ကား။ ကတမံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ အရိယသစ္စန္တိ၊ ဟူ၍။ အာရဘိတွာ၊ အားထုတ်စပြုပြီး၍။ သမ္မာဒိဋ္ဌီတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပါဠိယံ၊ ၌။ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိပဋိပဒါနိဒ္ဒေသေ၊ ၌။ အာဂတာ၊ လာကုန်သော။ (အဋ္ဌ ဓမ္မာ-၌ စပ်) တမေဝ ပါဠိံ၊ ကိုသာလျှင်။ (စ-ပိုသည်) အာနေတွာ၊ ၍။ ဥဒ္ဒေသဝသေန၊ အကျဉ်းခေါင်းစဉ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဣဓ စ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌လည်း။ ဝုတ္တာ၊ ဆို အပ်ခဲ့ကုန်ပြီးသော။ သမ္မာဒိဋ္ဌိအာဒယော၊ အစရှိကုန်သော။ အဋ္ဌ၊ ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့ကို။ အတ္ထ တော၊ အားဖြင့်။ ပကာသိတာ၊ ကုန်ပြီ။ မဂ္ဂသစ္စနိဒ္ဒေသဝသေန၊ အားဖြင့်။ (ပကာသိတာ၊ ကုန်သည်။) န၊ မဟုတ်ကုန်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ အတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ ပကာသိတာ၊ ကုန်သည်။ . ယဒိ(ဟောန္တိ)၊ ကုန်အံ့။ ဣဓ၊ ဤမဂ္ဂနိဒ္ဒေသကထာ၌။ ကထနံ၊ ဆိုခြင်းသည်။ ကိမတ္ထိယံပန၊ အဘယ် အကျိုးရှိပါသနည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဓ ပနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဧကက္ခ ဏေပဝတ္တမာနနန္တိ ဣဒံ၊ ကို။ (ဝုတ္တံ-၌ စပ်) လောကိယကုသလစိတ္တုပ္ပါဒေသု၊ တို့၌။ ဝိရတိယော၊ တို့ သည်။ နာနာက္ခဏိကာ ဧဝ၊ အထူးထူးသောခဏ၌ယှဉ်ကုန်သည်သာလျှင်။
တထာ သမ္ပန္နဒိဋ္ဌိနောတိ၊ ကား။ ယထာ၊ အားဖြင့်။ အဝိဇ္ဇာနုသယသမုဂ္ဃါတော၊ ပယ်နုတ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာ၊ အားဖြင့်။ မဂ္ဂသမ္မာဒိဋ္ဌိယာ၊ ဖြင့်။ သမ္ပန္နဒိဋ္ဌိနော၊ ပြည့်စုံသောဉာဏ်အမြင်ရှိ သောပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဟိ၊ အကျိုးကား။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ယူသည်ရှိသော်။ စတုသစ္စပဋိဝေဓာယ၊ ငှါ။ ပဋိပန္န ဿ၊ သော။ ယောဂိနော၊ အား။ ဣတိ၊ ဤသို့သော။ ဣမံအတ္ထံ၊ ကို။ တထာ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဥပသံ ဟရတိ၊ ကပ်၍ဆောင်၏။ ပန၊ ဆက်။ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏတာ၊ အဖြစ်ကို။ တံသမ္ပယုတ္တဝစနေနေဝ၊ ထို သမ္မာဒိဋ္ဌိနှင့်ယှဉ်သည်ဟူသောစကားဖြင့်ပင်လျှင်။ ဗောဓိတာ၊ သိစေအပ်ပြီ။ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပနိဃာတကန္တိ၊ ကား။ ကာမသင်္ကပ္ပါဒိမိစ္ဆာသင်္ကပ္ပသမုစ္ဆေဒကံ၊ အစရှိသော မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပကိုအကြွင်းမဲ့ ပယ်ဖြတ်တတ် သော။ အပ္ပနာရသောတိ၊ ကား။ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏေ၊ ၌။ မဂ္ဂစိတ္တဿ၊ ကို။ သမုပ္ပါဒဝသေန၊ ဖြစ်စေသည် ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ (သီမူအလို သမပ္ပဏဝသေန၊ ကောင်းစွာရောက်စေသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်-ဟု အနက်ပေး၊ ယုတ္တတရပေတည်း) ပဝတ္တနတော၊ ကြောင့်။ အပ္ပနာကိစ္စော၊ ရောက်စေခြင်းကိစ္စရှိ၏။
တထာ ပဿတော ဝိတက္ကယတော စာတိ၊ ကား။ ဝုတ္တပ္ပကာရာယ၊ သော။ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ စ၊ ဖြင့် လည်း။ ပဿတော၊ နိဗ္ဗာန်ကိုမြင်သော။ (ဝုတ္တပ္ပကာရေန၊ သော။) သမ္မာသင်္ကပ္ပေန စ၊ ဖြင့်လည်း။ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏေ၊ ၌။ စိတ္တံ၊ ကို။ အဘိနိရောပယတော၊ ရှေးရှုတက်စေသော။ ဝစီဒုစ္စရိတသမုဂ္ဃါတိကာ တိ၊ ကား။ စတုဗ္ဗိဓဿပိ၊ သော။ ဝစီဒုစ္စရိတဿ၊ ကို။ သမုစ္ဆေဒိကာ၊ အကြွင်းမဲ့ဖြတ်တတ်သော။ မုသာဝါဒါဒီနံ၊ အစရှိကုန်သော။ ဝိသံဝါဒနာဒိကိစ္စတာယ၊ ချွတ်ယွင်းစေခြင်းအစရှိသောကိစ္စရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ လူခါနံ၊ ခေါင်းပါးခြောက်သွေ့ကုန်သော။ ဝါ၊ ကုန်သည်ဖြစ်၍။ အပရိဂ္ဂါဟကာနံ၊ မ သိမ်းဆည်းတတ်သော ဝစီဒုစရိုက်တို့၏။ ပဋိပက္ခသဘာဝတော၊ ဆန့်ကျင်ဖက်သဘောရှိသည်၏အ ဖြစ်ကြောင့်။ သိနိဒ္ဓဘာဝေန၊ အဆီအစေးရှိသကဲ့သို့ဖြစ်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ နူးညံ့ချောမွေ့သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ၊ တို့ကို။ သမ္မာဝါစာ၊ သည်။ ပရိဂ္ဂါဟကသဘာဝါ၊ သိမ်းဆည်းတတ်သော သဘောရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သာ ပရိဂ္ဂဟလက္ခဏာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကာယိကကိရိယာ၊ ကိုယ်၌ဖြစ်သောအမူအရာ ကြိယာသည်။ ကိဉ္စိ၊ သော။ ကတ္တဗ္ဗံ၊ ကို။ သမုဋ္ဌာပေတိ၊ ဖြစ်စေတတ်၏။ သယဉ္စ၊ ကိုယ်အမူအရာဟူသောမိမိသည်လည်း။ သမုဋ္ဌဟနံဃဋနံ၊ အားထုတ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမ္မာကမ္မန္တသင်္ခါတာ၊ သော။ ဝိရတိပိ၊ ကိုလည်း။ သမုဋ္ဌာနသဘာဝါ၊ ဖြစ်စေခြင်း သဘောရှိသည်ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ သမ္ပယုတ္တာနံ၊ တို့ကို။ ဥက္ခိပနံ၊ ပင့်မြှောက်ခြင်းသည်။ သမုဋ္ဌာနံ၊ မည်၏။ ကာယိကကိရိယာယ၊ ၏။ ဘာရုက္ခိပနံ ဝိယ၊ ဝန်ကို ပင့်မြှောက်ခြင်းကဲ့သို့ပင် တည်း။
အဿာတိ၊ ကား။ ယောဂိနော၊ ၏။ (ယာ ပနဿ-မှ အဿ-၏ အစွဲကိုပြသည်) တသ္မိံ၊ ထိုသမ္မာ အာဇီဝသည်။ သတိ၊ သော်။ ဝိသုဇ္ဈနတော၊ ကြောင့်။ ဝိသုဒ္ဓိဘူတာ၊ စင်ကြယ်ကြောင်းဖြစ်၍ဖြစ်၏။ ဇီဝမာနဿ၊ အသက်မွေးသော။ သတ္တဿ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ သုဒ္ဓိ၊ စင်ကြယ် ခြင်းသည်။ ဝေါဒါနံ၊ မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဇီဝိတိန္ဒြိယဝုတ္တိယာ၊ ဇီဝိတိန္ဒြေကို ဖြစ်စေခြင်းဟုဆိုအပ် သော။ အာဇီဝေဿဝ၊ အသက်မွေးခြင်း၏သာလျှင်။ (သုဒ္ဓိ၊ သည်။ ဝေါဒါနံ၊ မည်၏။)
သဗ္ဗာကုသလဝိဒ္ဓံသကောပိ၊ အလုံးစုံသော အကုသိုလ်တို့ကို ဖျက်ဆီးတတ်ငြားသော်လည်း။ ဝါ၊ သည် လည်းဖြစ်သော။ သမ္မာဝါယာမော၊ ကို။ ဥဇုပဋိပက္ခဒဿနဝသေန၊ အားဖြင့်။ ကောသဇ္ဇသမုစ္ဆေဒ ကော၊ ကောသဇ္ဇကိုပယ်ဖျက်တတ်သည်ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ သံကိလေသပက္ခတောပိ၊ အဖို့မှလည်း။ (ပိ-သဒ္ဒါဖြင့် ကောသဇ္ဇပက္ခကို ပေါင်းသည်) တဿ၊ ထိုသမ္မာဝါယာမ၏။ ပဂ္ဂဏှနံ၊ ချီးမြှောက်ခြင်း သည်။ ပဂ္ဂဟော၊ မည်၏။ ကာယာဒီသု၊ တို့၌။ သုဘာဒိအာကာရုပဓာရဏဝသေန၊ သုတအစရှိသော အခြင်းအရာကို မှတ်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တာ၊ ကုန်သော။ သုဘသညာဒိပုဗ္ဗင်္ဂမာ၊ သုဘ သညာစသည် ရှေ့သွားရှိကုန်သော။ အကုသလက္ခန္ဓာ၊ အကုသိုလ်ခန္ဓာတို့သည်။ မိစ္ဆာသတိ၊ မည်၏။ တဿာ၊ ထိုမိစ္ဆာသတိကို။ ဝိဒ္ဓံသနော၊ ဖျက်ဆီးတတ်သော အသမ္မောသသည်။ မိစ္ဆာသတိဝိနိဒ္ဓုနနော၊ မည်၏။ အသမ္မောသောတိ၊ ကား။ သမ္မောသဝိဒ္ဓံသနတော၊ မေ့ခြင်းကို ဖျက်ဆီးတတ်သည်၏အဖြစ် ကြောင့်။ တပ္ပဋိပက္ခော၊ ထိုမေ့ခြင်း၏ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သော သဘောတည်း။ အာရမ္မဏဿ၊ ၏။ ယထာသဘာဝသလ္လက္ခဏံ၊ အကြင်အကြင်သဘောကို ကောင်းစွာမှတ်ခြင်းသည်။ ဝါ၊ ဟုတ်တိုင်းမှန် သောသဘောကို ကောင်းစွာမှတ်ခြင်းသည်။ ဥပဋ္ဌာနံ၊ မည်၏။ အာရက္ခပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ စိတ်၏အစောင့် အရှောက်ဟု ဉာဏ်အား ရှေးရှုထင်၏။ ဣတိ စ၊ သို့၎င်း။ သတာရက္ခေန၊ သတိအစောင့်အရှောက် ရှိသော။ စေတသာ၊ နှင့်။ (သမန္နာဂတော၊ ၏။) ဣတိစ၊ သို့၎င်း။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဝိသေသ တော၊ အားဖြင့်။ သတိ၊ သည်။ ကုသလစိတ္တဿ၊ ၏။ အာရက္ခာ၊ အစောင့်အရှောက်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သတိယာ သံရက္ခိယမာနစိတ္တဿာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
၅၆၃။ သစ္စဉာဏဿာတိ၊ ကား။ သစ္စာနိ၊ တို့ကို။ အာရဗ္ဘ၊ အာရုံပြု၍။ ပဝတ္တနကဉာဏဿ၊ ဖြစ်သောဉာဏ်၏။ ပဋိဝေဓဉာဏံဝိယ၊ ကဲ့သို့။ သကိဒေဝ၊ တကြိမ်သာလျှင်။ ဗုဇ္ဈတိ၊ သိသည်။ န၊ မဟုတ်။ အထခေါ၊ သော်ကား။ ပုနပ္ပုနံ၊ လဲ။ ဥပ္ပဇ္ဇနတော၊ ကြောင့်။ အနု အနု၊ အဖန်ဖန်။ ဗောဓော၊ သိခြင်းသည်။ အနုဗောဓော၊ မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ အနုဿဝါကာရပရိဝိတက္ကဒိဋ္ဌိနိဇ္ဈာနက္ခန္တိအနုဂတော၊ တဆင့်ကြားခြင်း, အခြင်းအရာကိုကြံဆခြင်း, ပညာဖြင့် ရှုဆင်ခြင်၍ သဘောကျနှစ်သက်ခြင်းသို့ အစဉ်လိုက်သော။ ဗောဓော၊ သည်။ အနုဗောဓော၊ မည်၏။ တဒေဝ၊ ထိုအနုဗောဓသည်ပင်လျှင်။ ဉာဏံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနုဗောဓဉာဏံ၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ တံ၊ ထိုအနုဗောဓဉာဏ် သည်။ ပစ္စက္ခတော၊ အားဖြင့်။ န ဗုဇ္ဈတိ၊ မသိတတ်။ ပန၊ သော်ကား။ အနုဿဝါဒိဝသေန၊ တဆင့် ကြား စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ကပ္ပနမုခေန၊ ကြံခြင်းကို ရှေ့သွားပြုသဖြင့်။ ဗုဇ္ဈတိ၊ ၏။ ကိစ္စ တောတိ၊ ကား။ ပရိဇာနနာဒိကိစ္စတော၊ ပိုင်းခြား၍သိခြင်း အစရှိသောကိစ္စအားဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်။ တံကိစ္စကရဏေနေဝ၊ ထိုပရိဇာနန စသောကိစ္စကိုပြုခြင်းဖြင့်ပင်လျှင်။ ပရိညေယျာဒီနိ ဝိယ၊ ပရိညေ ယျ အစရှိသောတရားတို့ကဲ့သို့။ တာနိပိ၊ ထို ၄-ပါးသောသစ္စာတို့သည်လည်း။ တဿ၊ ထိုပဋိဝေဓ ဉာဏ်အား။ ပါကဋာနိ၊ ထင်ရှားကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဝိဝဋ္ဋာနုပဿနာယ၊ ဖြင့်။ သင်္ခါ ရေဟိ၊ တို့မှ။ ပတိလီယမာနမာနသဿ၊ တွန့်ဆုတ်သောစိတ်ရှိသောယောဂီအား။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ၊ သော။ မဂ္ဂဉာဏံ၊ သည်။ ဝိသင်္ခါရံ၊ သင်္ခါရကင်းသော။ ဒုက္ခနိဿရဏံ၊ ဒုက္ခ၏ထွက်သွားရာ-ကင်းငြိမ်းရာ ဖြစ်သော။ ဝါ၊ ဒုက္ခမှ ထွက်မြောက်ရာဖြစ်သောနိဗ္ဗာန်ကို။ အာရမ္မဏံ ကတွာ၊ ၍။ ဒုက္ခံ၊ ဒုက္ခသစ္စာကို။ ပရိစ္ဆိန္ဒတိ၊ ပိုင်းခြား၏။ ဝါ၊ ပိုင်းခြား၍သိ၏။ ဒုက္ခဂတံ၊ ဒုက္ခ၌တည်သော။ တဏှံစ၊ ကိုလည်း။ ပဇ ဟတိ၊ ၏။ နိရောဓဉ္စ၊ ကိုလည်း။ သစ္ဆိကရောတိ၊ ၏။ ဖုသတိ၊ တွေ့ထိ၏။ အာဒိစ္စော၊ နေသည်။ ပဘာယ၊ အရောင်နှင့်။ (သဟ၊ ကွ။ သမုပ္ပန္နော) ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ သမ္မာသင်္ကပ္ပါဒီဟိ၊ တို့နှင့်။ သဟ၊ ကွ။ သမုပ္ပန္နံ၊ သော။ တံ မဂ္ဂံ၊ ကို။ ဘာဝေတိ၊ ဖြစ်စေ၏။ စ၊ ဆက်။ သင်္ခါရေ၊ တို့ကို။ အမုဉ္စိတွာ၊ မလွှတ် မူ၍။ ပဝတ္တမာနေန၊ သော။ ဉာဏေန၊ လောကီဉာဏ်ဖြင့်။ ဧတံ သဗ္ဗံ၊ ကို။ ကာတုံ၊ ငှါ။ န သက္ကာ၊ နိုင်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) နိမိတ္တပဝတ္တေဟိ၊ တို့မှ။ အဝုဋ္ဌိတတ္တာ၊ မထသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧတာနိ ကိစ္စာနိ၊ ဤ ၄-ပါးသောကိစ္စတို့ကို။ ကရောန္တံ၊ သော။ တံဉာဏံ၊ သည်။ တတ္ထ၊ ထိုဒုက္ခစသည်တို့၌။ သမ္မောဟနိဝတ္တနေန၊ တွေဝေခြင်းကိုနစ်စေသောအားဖြင့်။ ဒုက္ခာဒီနိ၊ တို့ကို။ ဝိဘာဝေတိ၊ ထင်ရှားစေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ စတ္တာရိပိ သစ္စာနိ ပဋိဝိဇ္ဈတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧကပဋိဝေဓေန၊ တကြိမ်တည်းသော ထိုးထွင်း၍သိခြင်းဖြင့်။ (ပဋိဝိဇ္ဈတိ၊ ၏။) ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
ဒုက္ခသမုဒယမ္ပိ သော ပဿတီတိ၊ ဟူသောစကားကို။ ကာလန္တရဒဿနံ၊ ကာလတပါး၌ မြင်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိစေ၊ ဤသို့ဆိုငြားအံ့။ န၊ မဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ယောနုခေါအာဝု သော ဒုက္ခံပဿတိ၊ ဒုက္ခသမုဒယမ္ပိသော ပဿတီတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဧကဒဿိနော၊ သစ္စာတပါးကို မြင်သောပုဂ္ဂိုလ်၏။ အညတ္တယဒဿိတာဝိစာရဏာယံ၊ အခြားသစ္စာသုံးပါးအပေါင်းကိုမြင်သည်၏အ ဖြစ်ကို စိစစ်ခြင်း၌။ ဝါ၊ ကြောင့်။ တံသာဓနတ္ထံ၊ ထိုအနက်ကို ပြီးစေခြင်းအကျိုးငှါ။
လောကိယံ၊ ဖြစ်သော။ သစ္စဉာဏံ၊ သည်။ (လောကိယံ-ပုဒ်၏ အရကိုပြသည်) တတ္ထ လောကိယ ဉာဏေ၊ ၌။ (တတ္ထ-၏ အစွဲကို ပြသည်) ပရိယုဋ္ဌာနသင်္ခါတော၊ သော။ အဘိဘဝေါ၊ လွှမ်းမိုးခြင်း သည်။ ပရိယုဋ္ဌာနာဘိဘဝေါ၊ မည်၏။ တဿ၊ ထိုပရိယုဋ္ဌာနာဘိဘဝ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ သုဒ္ဓသင်္ခါ ရပုဉ္ဇမတ္တဒဿနတော၊ သက်သက်သော သင်္ခါရအစုအပုံမျှအဖြစ်ကို မြင်ခြင်းကြောင့်။ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ပရိယုဋ္ဌာနံ၊ သက္ကာယဒိဋ္ဌိဟူသော ပရိယုဋ္ဌာန်ကို။ ဝါ၊ ထကြွဖြစ်ပေါ်သော သက္ကာယ ဒိဋ္ဌိကို။ နိဝတ္တေ တိ၊ နစ်စေ၏။ “ကစ္စာန၊ ကစ္စည်း။ (ခေါ-ကား အနက်ထူး မရှိ) လောကသမုဒယံ၊ လောက၏ ဖြစ် ကြောင်းကို။ ယထာဘူတံ၊ စွာ။ သမ္မပညာယ၊ မှန်စွာသိသော ဝိပဿနာပညာ မဂ်ပညာဖြင့်။ ပဿ တော၊ အား။ လောကေ၊ ၌။ ယာ နတ္ထိတာ၊ အကြင်မရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ ဝါ၊ သေပြီးသည်မှနောက် ၌မရှိဟု ထင်မြင်သည်၏အဖြစ်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) သာ၊ ထိုမရှိဟု ထင်မြင်ခြင်းသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။” ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ သမုဒယဒဿနံ၊ သည်။ ဟေတုဖလပဗန္ဓာဝိစ္ဆေဒဒဿန တော၊ အကြောင်းအကျိုးအစဉ်၏ မပြတ်စဲခြင်းကို မြင်ခြင်းကြောင့်။ ပရိယုဋ္ဌာနာဘိဘဝဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တမာနံ၊ သော။ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိံ၊ ကို။ နိဝတ္တေတိ၊ ၏။ “ကစ္စာန၊ စ္စည်း။ (ခေါ-အနက်ထူးမရှိ) လောကနိ ရောဓံ၊ လောက၏ချုပ်ခြင်းကို။ ဝါ၊ ချုပ်ရာနိဗ္ဗာန်ကို။ပ။ ပဿတော၊ အား။ လောကေ၊ ၌။ ယာ အတ္ထိ တာ၊ အကြင်ရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ ဝါ၊ အမြဲတမ်းတည်ရှိနေသည်ဟုထင်မြင်သည်၏အဖြစ်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) သာ၊ ထိုအမြဲတမ်းတည်ရှိနေသည်ဟုထင်မြင်ခြင်းသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။” ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ နိရောဓဒဿနံ၊ သည်။ ဟေတုနိရောဓော၊ ကြောင့်။ ဖလနိရောဓဒဿနတော၊ အကျိုး၏ချုပ်ခြင်းကိုမြင်ခြင်းကြောင့်။ သဿတဒိဋ္ဌိံ၊ ကို။ နိဝတ္တေတိ၊ ၏။ အတ္တကာရဿ၊ မိမိ၏ပြု ခြင်းကို။ ဝါ၊ မိမိပြုခြင်းကို။ ဝါ၊ မိမိပြုမှု၏အကျိုးကို။ ပစ္စက္ခဒဿနတော၊ မျက်မှောက်အားဖြင့်မြင်ခြင်း ကြောင့်။ မဂ္ဂဒဿနံ၊ သည်။ “အတ္တကာရေ၊ မိမိ၏ပြုခြင်းသည်။ ဝါ၊ မိမိပြုမှု၏အကျိုးသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ပရကာရေ၊ သူတပါး၏ပြုခြင်းသည်။ ဝါ၊ သူတပါးပြုပေးခြင်း၏အကျိုးသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ပုရိသကာရေ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။” ဣတိအာဒိကံ၊ သော။ အကိရိယဒိဋ္ဌိံ၊ ကို။ ပဇဟတိ၊ ၏။ “သတ္တာနံ၊ တို့၏။ သံကိ လေသာယ၊ ညစ်နွမ်းခြင်းအလို့ငှါ။ ဟေတု၊ ဇနကအကြောင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ပစ္စယော၊ ဥပထမ္ဘက အကြောင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ အဟေတူ၊ အကြောင်းရင်းမရှိကုန်ပဲ။ အပ္ပစ္စယာ၊ အထောက်အပံ့အ ကြောင်းမရှိကုန်ပဲ။ သတ္တာ၊ တို့သည်။ သံကိလိဿန္တိ၊ ညစ်နွမ်းကုန်၏။ ဝိသုဒ္ဓိယာ၊ ငှါ။ ဟေတု၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ပ။အဟေတူ၊ ကုန်ပဲ။ အပ္ပစ္စယာ၊ ကုန်ပဲ။ သတ္တာ၊ တို့သည်။ ဝိသုဇ္ဈန္တိ၊ စင်ကြယ်ကုန်၏။” ဣတိအာဒိကာ၊ သော။ အဟေတုကဒိဋ္ဌိစ၊ ကိုလည်း။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အကိရိယဒိဋ္ဌိဂ္ဂဟဏေနေဝ၊ ယူခြင်းဖြင့်ပင်လျှင်။ ဂဟိတာ၊ ပြီ။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သာပိ၊ ထိုအဟေတုကဒိဋ္ဌိကို လည်း။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂဒဿနေန၊ စင်ကြယ်ရာဖြစ်သောနိဗ္ဗာန်သို့ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကိုမြင်ခြင်းဖြင့်။ ပဟီယတိ၊ ပယ်အပ်၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ဒုက္ခေ၊ ၌။ (ပဝတ္တံ၊ သော။) ဉာဏံ၊ သည်။ သမုဒယဖလ ဿ၊ သမုဒယ၏ အကျိုးဖြစ်သော။ ဒုက္ခဿ၊ ၏။ အဒ္ဓုဝါဒိဘာဝံ၊ မမြဲသည်၏အဖြစ်စသည်ကို။ ပဿ တိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဖလေ၊ ၌။ ဝိပ္ပဋိပတ္တိံ၊ ဖောက်ပြန်မှားယွင်းသောအကျင့်ကို။ နိဝတ္တေတိ၊ ၏။
ဣဿရော၊ ပရမီသွာ, မဟာဗြဟ္မာ, ဘုရားသခင်စသည်ဖြင့် ခေါ်ဝေါ်အပ်သော ဣဿရသည်။ လောကံ၊ ကို။ ပဝတ္တေတိ၊ ဖြစ်စေ၏။ သဇ္ဇေတိ၊ စီရင်၏။ (ဤနှစ်ပုဒ်အရတူပင်) နိဝတ္တေတိ၊ ၏။ သံ ဟရတိ၊ ရုပ်သိမ်း၏။ (အရတူပင်) ဣတိ၊ သို့။ ဣဿရကာရဏိနော၊ ဣဿရလျှင်အကြောင်းဟုအယူ ရှိသောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပဓာနတော၊ ပကတိဟူသောပဓာနမှ။ လောကော၊ သည်။ အာဝိ၊ စွာ။ ဘဝတိ၊ ၏။ တတ္ထေဝ၊ ထိုပဓာန၌သာလျှင်။ ပတိလီယတိစ၊ ကြုံ့လျက်မြုပ်လည်းမြုပ် ကွယ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပဓာနကာရဏိနော၊ ပဓာနလျှင်အကြောင်းဟုအယူရှိသောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။)
“ကာလော၊ ကာလသည်။ ဘူတာနိ၊ သတ္တဝါတို့ကို။ ကရောတိ၊ ပြုတတ်၏။ ကာလော၊ သည်။ ပဇာ၊ သတ္တဝါတို့ကို။ သံဟရတိ၊ ရုပ်သိမ်း၏။ ကာလော၊ သည်။ သုတ္တေ၊ အိပ်ပျော်နေသောသူတို့ကို။ ဇာဂရတိ၊ နိုးစေ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ကာလော၊ ကို။ ဒုရတိက္ကမော၊ ကျော်လွန်နိုင်ခဲ၏။ “
ဣတိ၊ သို့။ ကာလဝါဒိနော၊ ကာလဝါဒရှိသောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) ကဏကဿ၊ ဆူး၏။ တိခိဏဘာဝေါဝိယ စ၊ ထက်သည်၏အဖြစ်ကဲ့သို့၎င်း။ ကပိဋ္ဌဖလာဒီနံ၊ သီးသီး စသည်တို့၏။ ပရိမဏ္ဍ လတာ ဝိယ စ၊ လုံးဝန်းသည်၏အဖြစ်ကဲ့သို့၎င်း။ မိဂပက္ခိသရီသပါဒီနံ၊ သားကောင် ငှက် မြွေ ကင်း စသည်တို့၏။ ဝိစိတ္တတာဝိယစ၊ ဆန်းကြယ်သည်၏အဖြစ်ကဲ့သို့၎င်း။ သဘာဝေနေဝ၊ သဘောအား ဖြင့်သာလျှင်။ လောကော၊ သည်။ သမ္ဘောတိ စ၊ ဖြစ်လည်းဖြစ်၏။ ဝိဘောတိ စ၊ ပျက်လည်း ပျက်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သဘာဝဝါဒိနော၊ သဘာဝဝါဒရှိသောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။
“ယဒိစ္ဆာယ၊ အလိုအလျောက်အားဖြင့်။ ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ ယဒိစ္ဆာယ၊ အားဖြင့်။ နိဝတ္တရေ၊ နစ်ကုန် ၏။ ယဒိစ္ဆာယ၊ အားဖြင့်။ သုခံ၊ သည်၎င်း။ ဒုက္ခံ၊ သည်၎င်း။ (ပဝတ္တတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဇာ၊ သတ္တဝါအပေါင်းသည်။ ယာဒိစ္ဆကီ၊ အလိုအလျောက်ဖြစ်ခြင်းရှိ၏”
ဣတိ၊ သို့။ ယဒိစ္ဆာဝါဒိနော၊ ယဒိစ္ဆာဝါဒရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) ယေ၊ ယင်းယဒိစ္ဆာ ဝါဒီတို့ကို။ အဓိစ္စသမုပ္ပတ္တိဝါဒိနောတိစ၊ အဓိစ္စသမုပ္ပတ္တိဝါဒရှိသောသူတို့ဟူ၍လည်း။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧဝမာဒိအကာရဏဝါဒသင်္ဂဟော၊ ဤသို့အစရှိသော အကြောင်းမဲ့ဝါဒကို သိမ်းယူခြင်းကို။ ဝါ၊ အ ကြောင်းမဟုတ်သည်၌ အကြောင်းဟုဆိုသော ဝါဒတို့ကို သိမ်းယူခြင်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ အရူပလော ကေ၊ ၌။ ရာမုဒကအာဠာရာဒီနံဝိယစ၊ ရာမရသေ့ ဥဒကရသေ့ အာဠာရရသေ့စသည်တို့၏ကဲ့သို့၎င်း။ (ဂဟဏံ-၌စပ်) လောကထူပိကာယံ၊ ရုပ်ရှိသောလောက၏အထွတ်သဖွယ်ဖြစ်သော အသညသတ်ဘုံ ၌။ နိဂဏ္ဌာနံဝိယစ၊ နိဂဏ္ဌတို့၏ကဲ့သို့၎င်း။ အပဝဂ္ဂေါ မောက္ခောတိ၊ လွတ်မြောက်ရာဟူ၍။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းသည်။ အပဝဂ္ဂဂါဟော၊ ဂါဟမည်၏။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ပဓာနဿ၊ ပကတိဟူသောပဓာန ၏။ အပ္ပဝတ္တိ၊ မဖြစ်ခြင်း၎င်း။ ဂုဏဝိယုတ္တဿ၊ ဂုဏ်တို့နှင့်မယှဉ်သော။ ဝါ၊ ဂုဏ်တို့မှကင်းသော။ အတ္တနော၊ အတ္တ၏။ သကတ္တနိ၊ မိမိဥစ္စာဖြစ်သောအတ္တ၌။ ဝါ၊ အတ္တသက်သက်အဖြစ်၌။ အဝဋ္ဌာနံ၊ တည်ခြင်း၎င်း။ ဗြဟ္မုနာ၊ မင်းနှင့်။ သလောကတာ၊ တူသောလောကရှိသည်၏အဖြစ်၎င်း။ သမီပတာ၊ နီးသည်၏အဖြစ်၎င်း။ သံယောဂေါ၊ ယှဉ်ခြင်း၎င်း။ ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနဝါဒါ၊ ဝါဒတို့၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧဝမာ ဒီနံ၊ ဤသို့အစရှိသောဝါဒတို့ကို။ ဂဟဏံ၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ စ၊ ချဲ့။ ဧတ္ထ၊ အာဒိ-ဖြင့်ယူအပ်သော ဤဝါဒတို့တွင်။ မဟတာဒိဘာဝေန၊ မဟာစသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ အပရိဏာမော၊ မရင့်ကျက်ခြင်း မ ပြောင်းလဲခြင်းသည်။ ဝါ၊ တနည်း။ အနဘိဗျတ္တိ၊ ထင်ရှားမပေါ်ခြင်းသည်။ ပဓာနဿ၊ ပကတိဟူသော ပဓာန၏။ အပ္ပဝတ္တိ၊ မဖြစ်ခြင်းမည်၏။ “အဟံ၊ ငါဟူသောအတ္တသည်။ အညော၊ တပါးတည်း။ ပက တိ၊ သည်။ အညာ၊ တည်း”။ ဣတိဧဝံ၊ သို့။ ပဝတ္တပကတိပုရိသန္တရဇာနနေန၊ ဖြစ်သော ပကတိနှင့် ပုရိသတို့၏ ထူးခြားကွဲပြားခြင်းကို သိခြင်းဖြင့်။ (နိဝတ္တိတေ-၌ စပ်) အတ္တသုခဒုက္ခမောဟေသု၊ အတ္တ နှင့် သုခ ဒုက္ခ မောဟတို့၌။ ဝါ၊ အတ္တနှင့် ပကတိတို့၌။ အဝိဘာဂဂ္ဂဟဏေ၊ မခွဲခြမ်းမူ၍ ယူခြင်းကို။ နိဝတ္တိတေ၊ နစ်စေအပ်သည်ရှိသော်။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ပဓာနံ၊ ပကတိဟူသောပဓာနသည်။ နပ္ပဝတ္တ တိကိရ၊ မဖြစ်ပဲရှိသတတ်။ သော၊ ထိုပဓာန၏ မဖြစ်ခြင်းသည်။ ဝိမောက္ခော၊ လွတ်မြောက်ရာတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ကာပိလာ၊ ကပိလဂိုဏ်းဝင်ဆရာတို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) ဂုဏဝိယုတ္တဿာတိ၊ ကား။ . ဗုဒ္ဓိသုခဒုက္ခဣစ္ဆာဒေါသပ္ပယတ္တဓမ္မာဓမ္မသင်္ခါရေဟိ၊ အသိဉာဏ်ချမ်းသာ ဆင်းရဲလိုချင်ခြင်း မုန်းခြင်း အားထုတ်ခြင်း ဓမ္မ အဓမ္မ သင်္ခါရဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ နဝဟိ၊ ကုန်သော။ အတ္တဂုဏေဟိ၊ အတ္တ၏ ဂုဏ်တို့နှင့်။ ဝိယုတ္တဿ၊ မယှဉ်သော။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ကဏာဒမတာနုသာရိနော၊ ကဏာဒ၏အလိုသို့ အစဉ်လိုက်သောသူတို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ဖွင့်ဆိုကုန်၏။) ဗြဟ္မုနာ၊ မင်းနှင့်။ သမာနလောကတာ၊ တူသော လောကရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ သလောကတာ၊ မည်၏။ တဿ၊ ထိုဗြဟ္မမင်း၏။ သမီပပ္ပဝတ္တိတာ၊ အနီး၌ဖြစ်သည်၏အဖြစ်သည်။ သမီပတာ၊ မည်၏။ တေန၊ ထိုဗြဟ္မာမင်းနှင့်။ ဧကီဘာဝူပဂမနံ၊ တ ပေါင်းတည်းဖြစ်ခြင်းသို့ရောက်ခြင်းသည်။ သံယောဂေါ၊ မည်၏။ ဣန္ဒြိယတပ္ပနပုတ္တမုခဒဿနာဒီဟိ၊ ဣန္ဒြေတို့ကို ရောင့်ရဲအားရစေခြင်း, သား၏မျက်နှာကို မြင်ခြင်းအစရှိသည်တို့နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ အပဝဂ္ဂေါ၊ လွတ်မြောက်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ တထာ၊ အားဖြင့်။ ပဝတ္တ နံ၊ ဖြစ်စေခြင်းသည်။ ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂေါ၊ မည်၏။ အနသနကေသလုဉ္စနာဒိတပစရိယာယစ၊ အစာမစားခြင်း, ဆံပင်ကို ထန်းစေ့ဖြင့်ညှပ်၍ နှုတ်ခြင်းအစရှိသော အကျင့်ကိုကျင့်ခြင်းဖြင့်၎င်း။ နဂ္ဂ သီလဂေါသီလကုက္ကုရသီလာဒီဟိစ၊ အဝတ်မဆီးသောသူ၏အလေ့, နွား၏အလေ့, ခွေး၏အလေ့ အစ ရှိသည်တို့ဖြင့်၎င်း။ အတ္တပရိတာပနေန၊ မိမိကိုယ်ကို ထက်ဝန်းကျင်ပူစေခြင်း နှိပ်စက်ခြင်းဖြင့်။ မော က္ခော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ (ဂဟေတွာ၊ ၍။ တထာ၊ အားဖြင့်။ ပဝတ္တနံ၊ သည်။) အတ္တ ကိလမထော၊ မည်၏။
သဗ္ဗော၊ သော။ သွာယံ မိစ္ဆာဂါဟော၊ ထိုဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော ဤမိစ္ဆာအယူသည်။ သစ္စဉာဏေ၊ ဉာဏ် သည်။ သတိ၊ သော်။ ပတိဋ္ဌံ၊ တည်ရာကို။ န လဘတိ၊ မရ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တမေဝ၊ ပင်လျှင်ဖြစ်သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ သင်္ဂဏှန္တော၊ သိမ်းယူ(လျက်ပြ) လိုသည်ဖြစ်၍။ လေကေ လောကပ္ပဘဝေတိဂါထံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဣတိ၊ ပြီး၏။
ဉာဏကိစ္စတော၊ အားဖြင့်။ ဝိနိစ္ဆယဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ၏။
၅၆၄။ သေသာ သဗ္ဗဓမ္မာတိ၊ ကား။ သေသာ၊ ကုန်သော။ ဧကာသီတိ၊ ၈၁-ပါးသော။ လော ကိယဓမ္မာ၊ တို့တည်း။ အဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရေသု၊ ဖြစ်ကုန်သော။ ဒွါဒသသု၊ ကုန်သော။ အာယတနေသု၊ တို့၌။ ကာမဘဝဝိဘဝတဏှာဝသေန၊ တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒွါဒသ တိကာ၊ ၁၂-ပါးသောတိက်တို့ သည်။ ဝါ၊ ၁၂-ပါး သုံးလီတို့သည်။ ဆတ္တိံသ၊ ကုန်သော။ တဏှာဝိစရိတာနိ၊ တဏှာ ဝိစရိုက်တို့မည် ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ ခုဒ္ဒကဝတ္ထုဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ အာဂတနယေန၊ ဖြင့်။ ကာလဝိဘာဂံ၊ ကာလဖြင့် ဝေဘန် ခြင်းကို။ အနာမသိတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တာနိ၊ ဟောအပ်ကုန်သော တဏှာဝိစရိုက်တို့သည်။ (ဆတ္တိံသ၊ ကုန်သော။ တဏှာဝိစရိတာနိ၊ မည်ကုန်၏။) ဟိ၊ အနာမသိတွာ-ဟု ဆိုသင့်စွ။ တဒါမသနေ၊ ထိုကာလ ဝိဘာဂကိုသုံးသပ်ခြင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။) အဋ္ဌသတံ၊ ၁၀၈-ပါးသည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ အသမ္မိ ဿန္တိ၊ ကား။ ဧကကတ္တာ၊ တပါးတည်း၏အဖြစ်ကြောင့်။ ကေနစိ၊ တစုံတခုနှင့်။ အသမ္မိဿံ၊ မရော မယှက်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တဒန္တောဂဓပ္ပဘေဒေါ၊ ထိုနိရောဓသစ္စာ၌ အတွင်းဝင်သောတရားတို့၏ အပြားသည်။ ကုတော၊ အဘယ်မှာရှိအံ့နည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဝီမံသိဒ္ဓိပါဒါဒီနံ၊ ကုန်သော။ ဗောဓိပက္ခိယာနံ၊ တို့၏။ ကိစ္စနာနတ္တေ၊ ကိစ္စထူးသည်၏အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ သော် လည်း။ အတ္ထတော၊ တရားကိုယ်အားဖြင့်။ ဧကတ္တာ၊ ကြောင့်။ သမ္မာဒိဋ္ဌိယော၊ ဖြင့်။ သင်္ဂဟော၊ ရေ တွက်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမ္မာဒိဋ္ဌိမုခေန၊ သဖြင့်။ တဒန္တောဂဓတာ၊ ထိုမဂ္ဂ သစ္စာ၌ အတွင်းဝင်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။
တယော နေက္ခမ္မဝိတက္ကာဒယောဘိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ လောကိယက္ခဏေ၊ လောကီကုသိုလ်ခဏ၌။ အလောဘမေတ္တာကရုဏာသမ္ပယောဂဝသေန၊ ကရုဏာတို့နှင့်ယှဉ်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဘိန္နာ၊ ကွဲပြားကုန်သော။ ဝါ၊ ကွဲပြားကုန်သည်ဖြစ်၍။ မဂ္ဂက္ခဏေ၊ အရိယာမဂ်ခဏ၌။ လောဘဗျာပါဒဝိဟိံ သာသမုစ္ဆေဒနဝသေန၊ ဝိဟိံသာတို့ကို အကြွင်းမဲ့ဖြတ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တယောတိ၊ သုံးပါးတို့ ဟူ၍။ ဧကောပိ၊ တခုသောဝိတက်ကိုသော်လည်း။ ဝုတ္တော၊ ၏။ သမ္မာဝါစာဒီသု၊ တို့၌။ ဧသနယော၊ ပင်တည်း။ ပန၊ အထူးကား။ အပ္ပိစ္ဆတာသန္တုဋ္ဌိတာနံ၊ တို့၏။ ဘာဝေ၊ ရှိ(ခြင်းဖြစ်) လတ်သော်။ သမ္မာ အာဇီဝသမ္ဘဝတော၊ သမ္မာအာဇီဝ၏ ဖြစ်သင်ြ့ခင်းကြောင့်။ တေန၊ ထိုသမ္မာအာဇီဝဖြင့်။ တေသံ၊ ထို အပ္ပိစ္ဆတာ သန္တုဋ္ဌိတာတို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဘဝန္တရေပိ၊ ၌သော်လည်း။ ဇီဝိတဟေတု ပိ၊ ကြောင့်သော်လည်း။ အရိယေဟိ၊ တို့သည်။ အဝီတိက္ကမနီယတ္တာ၊ မလွန်ကျူးအပ်သည်၏အဖြစ် ကြောင့်။ အရိယကန္တာနံ၊ အရိယကန္တမည်ကုန်သော။ ဝါ၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် နှစ်သက်အပ်ကုန်သော။ သမ္မာဝါစာဒိသီလာနံ၊ တို့ကို။ ဂဟဏေန၊ ဖြင့်။ (ဂဟိတော-၌စပ်) ယေန သဒ္ဓါဟတ္ထေန၊ ဖြင့်။ တာနိ၊ ထိုသမ္မာဝါစာအစရှိသော သီလတို့ကို။ ဂဟေတဗ္ဗာနိ၊ ယူအပ်ကုန်၏။ သော သဒ္ဓါဟတ္ထော၊ ကို။ ဂဟိတောဧဝ၊ ယူအပ်ပြီးသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတော၊ ထိုသဒ္ဒါတည်း ဟူသောလက်မှ။ အနညာနိ၊ တပါးတခြားမဟုတ်ကုန်သော။ သဒ္ဒိန္ဒြိယသဒ္ဓါဗလာနိ၊ တို့ကို။ တတ္ထ၊ ထိုမဂ္ဂသစ္စာ၌။ အန္တောဂဓာနိ၊ ကုန်၏ဟူ၍။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။ ပန၊ တပါး။ ဆန္ဒော၊ သည်။ သဒ္ဓါနုဂု ဏော၊ သဒ္ဓါအားလျော်၏။ ဝါ၊ သဒ္ဓါအားလျော်သောဂုဏ်ကျေးဇူးပေတည်း။ ဣတိကတွာ၊ ၍။ ဆန္ဒိဒ္ဓိ ပါဒဿာပိ၊ ၏လည်း။ တဒန္တောဂဓတာ၊ ထိုမဂ္ဂသစ္စာ၌အတွင်းဝင်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ တေ သံ အတ္ထိတာယာတိ၊ ကား။ သဒ္ဓိန္ဒြိယသဒ္ဓါဗလဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒါနံ၊ တို့၏။ အတ္ထိတာယ၊ ရှိသည်၏အဖြစ် သည်။ (သတိ၊ သော်။) ဝါ-အတ္ထိတာယ၊ ရှိလတ်သော်။ သီလဿ၊ ၏။ အတ္ထိဘာဝတော၊ ကြောင့်။ တိဝိဓေနာပိ၊ သုံးပါးအပြားရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ သီလေန၊ ဖြင့်။ တယောပိ၊ ကုန်သော။ တေ၊ ထို သဒ္ဓိန္ဒြေသဒ္ဓါဗိုလ် ဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒ်တို့ကို။ ဂဟိတာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုမဂ္ဂသစ္စာ၌။ အန္တော ဂဓာ၊ ကုန်၏။ စိတ္တသမာဓီတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ စိတ္တိဒ္ဓိပါဒံ၊ ကို။ ဝဒတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ စိတ္တံ ပညဉ္စ ဘာဝယန္တိ၊ ဟူ၍။ စိတ္တမုခေန၊ စိတ်ကိုပဓာနပြုသဖြင့်။ သမာဓိ၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမာဓိမုခေန၊ ဖြင့်။ စိတ္တမ္ပိ၊ သည်လည်း။ ဝတ္တဗ္ဗတံ၊ ကို။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏။ ပန၊ ဆက်။ စိတ္တိဒ္ဓိပါ ဒဘာဝနာယ၊ စိတ္တိပါဒ်ကို ပွါးစေခြင်းဖြင့်။ သမာဓိပိ၊ သည်လည်း။ အဓိမတ္တော၊ လွန်ကဲသော အတိုင်း အရှည်ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝီမံသိဒ္ဓိပါဒါဒိဝစနံဝိယ၊ ဝီမံသိဒ္ဓိပါဒ်စသည်ကို ဆိုခြင်း ကဲ့သို့။ စိတ္တိဒ္ဓိပါဒေါတိ၊ ဟူ၍။ အဝတွာ၊ ၍။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ စိတ္တသမာဓီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (စိတ္တိဒ္ဓိပါဒ်ကိုလည်း သွင်းပြသင့်သောကြောင့် ဤသို့ဖွင့်ပြခြင်းဖြစ်သည်။) ပီတိမနဿ၊ နှစ်သိမ့်ဝမ်း မြောက်သော စိတ်ရှိသောသူ၏။ ကာယော၊ သည်။ ပဿမ္ဘတိ၊ ငြိမ်းအေး၏။ ပဿဒ္ဓကာယော၊ သည်။ သုခံ၊ ကို။ ဝေဒေတိ၊ ၏။ သုခိနော၊ သုခနှင့်ပြည့်စုံသောသူ၏။ စိတ္တံ၊ သည်။ သမာဓိယတိ၊ ကောင်း စွာတည်ကြည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ပီတိပဿဒ္ဓိယော၊ တို့သည်။ သမာဓိဥပကာရာ၊ သမာဓိအား ကျေးဇူးပြုတတ်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သမာဓိဂ္ဂဟဏေန၊ ဖြင့်။ ဂဟိတာ၊ ကုန်၏။ ပန၊ တပါး။ ဥပေက္ခာ၊ ကို။ သမာဓိဥပကာရကတော စ၊ သမာဓိအားကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏အဖြစ် ကြောင့်၎င်း။ တံသဒိသကိစ္စတောစ၊ ထိုသမာဓိနှင့်တူသောကိစ္စရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ (သမာ ဓိဂ္ဂဟဏေန၊ ဖြင့်။ ဂဟိတာ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သမာဓိသီသေန၊ သမာဓိကိုခေါင်းတပ်သဖြင့်။ ဧတေသံ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော တရားတို့၏။ အန္တောဂဓတာ၊ အဖြစ်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။
အန္တောဂဓာနံ၊ တရားတို့၏။ ပဘေဒဝိနိစ္ဆယဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီး၏။
ဥပမာတော၊ အားဖြင့်။ ဝိနိစ္ဆယဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီး၏။
၅၆၆။ ဧသ နယော သမုဒယာဒီသူတိ၊ ကား။ (စ-ကား ဝစနာလင်္ကာရမျှသာ) ဧတ္ထ၊ ဤလေးပါးသော သစ္စာတို့တွင်။ သမုဒယော၊ သမုဒယသာမည်၍။ န အရိယသစ္စံ၊ အရိယသစ္စာမမည်သော တရား သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ အရိယသစ္စံ၊ သာမည်၍။ န သမုဒယော၊ သမုဒယမည်သော တရားသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ သမုဒယော စေဝ၊ လည်းမည်၍။ အရိယသစ္စဉ္စ၊ လည်းမည်သောတရားသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ နေဝ သမုဒယော၊ လည်းမမည်သော။ န အရိယသစ္စံ၊ မမည်သောတရားသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သိအပ် ၏။ သေသသစ္စဒွယေပိ၊ အပေါင်း၌လည်း။ ဧသေဝနယော၊ ပင်တည်း။ ပရိညေယျပဟာတဗ္ဗာသင်္ခတ နိယျာနဘာဝါဘာဝတော၊ ပရိညေယျအဖြစ်။ပ။နိယျာနအဖြစ်၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ န အရိယသစ္စံ၊ မမည်။ သင်္ခါရဒုက္ခတာယ၊ ကြောင့်။ ဒုက္ခံ၊ မည်သည်။ သိယာ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အနိစ္စတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တထတ္တေနာတိ၊ ကား။ တထသဘာဝေန၊ ထိုသို့သော သဘောအားဖြင့်။ ပရိညေ ယျဘာဝေန၊ ပရိညေယျတရား၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဧတေန၊ ပါဌ်ဖြင့်။ တံ အရိယသစ္စဒွယံ၊ သည်။ ဒုက္ခံ၊ မည်သည်။ သိယာ၊ ၏။ နအရိယသစ္စံ၊ အရိယသစ္စာကားမမည်။ အရိ ယသစ္စံ၊ မည်သည်။ သိယာ၊ ၏။ နဒုက္ခံ၊ မမည်။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမံအတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ အရိယသစ္စသဒ္ဒပရာ၊ အရိယသစ္စ-သဒ္ဒါနောက်၌ရှိကုန်သော။ ဒုက္ခာဒိသဒ္ဒါ၊ တို့သည်။ ပရိညေယျာဒိ ဘာဝံ၊ ပရိညေယျ-စသည်၏အဖြစ်ကို။ တဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တေနေဝ၊ ထိုသို့ဟောသောကြောင့်ပင်လျှင်။ အရိယသစ္စသဒ္ဒါနပေက္ခံ၊ အရိယသစ္စ-သဒ္ဒါကိုငဲ့ခြင်းမရှိသော။ ဝါ၊ မငဲ့သော။ ဒုက္ခံသဒ္ဒံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တသာမညဖလမ္မောနံ၊ တရားတို့ကို။ အာဒိပဒသင်္ဂဟော၊ အစပုဒ်ဖြင့်ရေတွက်ခြင်းကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ပန၊ တပါး။ ဝါ၊ ဆက်။ အရိယသစ္စသဒ္ဒါပေက္ခံ၊ ကိုငဲ့သော။ (ဒုက္ခံသဒ္ဒံ၊ ကို။) သန္ဓာယ၊ ၍။ စတုတ္ထပဒသင်္ဂဟော၊ ပုဒ်ဖြင့်ရေတွက်ခြင်းကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။
သဗ္ဗာကာရေနာတိ၊ ကား။ သဗ္ဗပ္ပကာရေန၊ အားဖြင့်။ မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တဓမ္မာဒယော၊ စသည်တို့သည်။ ဧကင်္ဂဝိကလာ၊ တခုသော အင်္ဂါချို့ကုန်သည်။ (ဟောန္တိ)ယထာ၊ ကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အဟုတွာ၊ မဖြစ်မူ၍။ ဒုက္ခတာယစေဝ၊ ဒုက္ခ၏အဖြစ်ဖြင့်၎င်း။ အရိယသစ္စတာယစ၊ ဖြင့်၎င်း။ သဗ္ဗင်္ဂယောဂေန၊ အလုံးစုံသော အင်္ဂါတို့နှင့်ယှဉ်သောအားဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဥပါဒါနက္ခန္ဓပဉ္စကန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ တဏှာယပိ၊ ကိုလည်း။ သင်္ဂဟော၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံနိ ဝတ္တနတ္ထံ၊ ထိုတဏှာကိုနစ်စေခြင်းအကျိုးငှါ။ အညတြ တဏှာယာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တဿာ၊ ထိုတဏှာ၏။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ အရိယသစ္စဘာဝတော၊ ကြောင့်တည်း။ သမုဒ ယာဒီသု၊ စသည်တို့၌။ အဝသေသကိလေသာဒယော၊ တို့သည်။ ဝါ၊ တဏှာမှကြွင်းသော ကိလေသာ, ကြွင်းသောအကုသိုလ်, သာသဝကုသိုလ်မူလ, ကြွင်းသော သာသဝကုသိုလ်တရားတို့သည်။ (သစ္စဝိ ဘင်းအဘိဓမ္မာဘာဇနီ၌လာသော သမုဒယတို့ကိုရည်သည်) ပဘဝဋ္ဌေန၊ အမွန်အစအကြောင်းဟူ သော အနက်သဘောကြောင့်။ သမုဒယော၊ မည်၏။ နအရိယသစ္စံ၊ မမည်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အယံ၊ ဤအဋ္ဌကထာသည်။ သုတ္တန္တသံဝဏ္ဏနာ၊ အဖွင့်တည်း။ ဣတိကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်းခြင်းကို ပြုသော ကြောင့်တည်း။
စတုက္ကတော၊ အားဖြင့်။ ဝိနိစ္ဆယဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီး၏။
၅၆၇။ ဗာဟိရကပရိကပ္ပိတေဟိ၊ သာသနာပ တိတ္ထိတို့သည်ကြံဆပ်အပ်ကုန်သော။ ဝေဒကာဒီဟိ၊ ခံ စားတတ်သောပုဂ္ဂိုလ်စသည်တို့မှ။ သုညာနိ၊ ဆိတ်ကုန်၏။ (ဣတိ-သဒ္ဒါမပါပဲ သုညာနိ-ဟုရှိသင့်၏) ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဒုက္ခံ၊ သည်။ ဝေဒနီယံ၊ ခံစားအပ်သောသဘောသည်။ သန္တံပိ၊ ဖြစ်ငြားသော်လည်း။ ဝေဒကရဟိတံ၊ ခံစားတတ်သောပုဂ္ဂိုလ်မှကင်း၏။ ပန၊ စင်စစ်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ တသ္မိံ၊ ထိုဒုက္ခသည်။ အတ္တနော၊ ၏။ ပစ္စယေဟိ၊ တို့ကြောင့်။ ပဝတ္တမာနေ၊ လတ်သော်။ ဒုက္ခံ၊ ကို။ ဝေဒေတီတိ၊ ခံစား၏ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော။ ဝေါဟာရမတ္တံ၊ ခေါ်ဝေါ်ခြင်းမျှသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတရေသုပိ၊ ဤမှတပါးသောသစ္စာတို့၌လည်း။ ဧသနယော၊ ပင်တည်း။
ဒုက္ခမေဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော။ အဝဓာရဏေန၊ ပိုင်းခြားကန့်သတ်ခြင်းဖြင့်။ နိဝတ္တိတမတ္ထံ၊ နစ် စေအပ်သောအနက်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ နကောစိဒုက္ခိတောတိ
၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကိရိယာဝ ဝိဇ္ဇတီတိ၊ ဟူသောစကားကို။ သမုဒယသစ္စံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝဒတိ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ပုရိမသစ္စဒွယဿ၊ ၏။ ဝိပါကဝဋ္ဋကမ္မဝဋ္ဋသင်္ဂဟတော၊ ဝဋ်တို့ဖြင့် ရေတွက်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ကာရကဿ၊ ပြုတတ် သောသူ၏။ ဒုက္ခသစ္စဘာဝံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ကာတဗ္ဗာပိ၊ ပြုအပ်ငြားသော်လည်း။ ကိရိ ယာ၊ ပြုမူကိရိယာသည်။ ကာရကရဟိတာ၊ ကာရကပုဂ္ဂိုလ်မှကင်း၏။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ အတ္တ နော၊ ၏။ ပစ္စယေဟိ၊ တို့ကြောင့်။ တာယ၊ ထိုပြုမူကိရိယာသည်။ ပဝတ္တမာနာယ၊ သော်။ ဒုက္ခသညိ တေ၊ ဟုဆိုအပ်သော။ ဓမ္မပ္ပဗန္ဓေ၊ ရုပ်နာမ်တရားအစဉ်၌။ ကိရိယံ၊ ကို။ ကရောတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူ သော။ ဝေါဟာရမတ္တံ၊ မျှသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ နိဗ္ဗုတဂမကေသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဧသေဝနယော၊ ပင် တည်း။ မဂ္ဂေါ အတ္ထီတိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ ဆိုသင့်ဆိုထိုက်လျက်။ မဂ္ဂမတ္ထီတိ၊ ဟူ၍။ ဩကာရဿ၊ ၏။ အဘာဝေါ၊ အ-အဖြစ်ကို။ ကတော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဂမကောတိ၊ ကား။ နိဗ္ဗုတိံ၊ ငြိမ်းခြင်း သို့။ ဝါ၊ နိဗ္ဗာန်သို့။ ဂန္တာ၊ သွားတတ်သောသူတည်း။ကိလေသာသုစိပဂ္ဃရဏဋ္ဌေန၊ ကိလေသာတည်းဟူသော အညစ်အကြေးကိုယိုထွက်စေတတ်သောအ နက်သဘောကြောင့်။ သာသဝတာ၊ အာသဝနှင့်တကွဖြစ်သည်၏အဖြစ်သည်။ အသုဘတာ၊ အသုဘ အဖြစ်မည်၏။ ဣတိကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဝါ၊ အကြောင်းကြောင့်။ အနာသဝတ္တာ၊ အာသဝေါ မှကင်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ နိရောဓမဂ္ဂါ၊ နိရောဓနှင့်မဂ္ဂတို့သည်။ သုဘာဧဝ၊ တင့်တယ်ကုန်သည် သာလျှင်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဒုက္ခာဒီနံ၊ တို့၏။ ပရိယာယေန၊ အားဖြင့်။ သမုဒယာဒိဘာဝေါစ၊ သမု ဒယစသည် အဖြစ်သည်လည်း။ အတ္ထိ၊ ရှိသေး၏။
သမုဒယေ ဒုက္ခဿာဘာဝတောတိ၊ ကား။ ပေါနောဘဝိကာယ၊ တဖန်ဘဝသစ်ကိုဖြစ်စေတတ်သော။ တဏှာယ၊ ၌။ ပုနဗ္ဘဝဿ၊ တဖန်ဘဝသစ်၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ ကား။ ပကတိဝါဒီ နံ၊ ပကတိဝါဒီပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ဝိကာရာ၊ မဟာ အဟံကာရ အစရှိသော ဝိကတိတို့သည်။ ဝိဘာဝတော၊ ထင်ရှားပေါ်လာသည်မှ။ ဝါ၊ ဖောက်ပြန်ပြောင်းလဲသည်မှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေးကာလ၌။ (ပကတိဘာဝေနေဝ၊ “သတွ, ရဇ, တမ-ဟူသော ဂုဏ်၃-ပါးတို့၏ညီမျှသော အခိုက်အတန့်ဟူသော” ပကတိအဖြစ်ဖြင့်သာ လျှင်။ တိဋ္ဌန္တိယထာ၊ တည်ကုန်သကဲ့သို့။) ပတိပလီနာ၊ တဖန်ပျက်ကွဲလျက် မှေးမှိန်မြုပ်ကွယ်ကုန်လတ် သော်။ (ပစ္ဆာ) စ၊ နောက်ကာလ၌လည်း။ ပကတိဘာဝေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ တိဋ္ဌန္တိယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ သမုဒယသမ္ပယုတ္တမ္ပိ၊ သမုဒယနှင့်ယှဉ်သော်လည်း။ ဝါ၊ ယှဉ်သည်လည်းဖြစ်သော။ ဒုက္ခံ၊ အဝိဇ္ဇာ အစရှိသောဒုက္ခသစ္စာထိုက်သော တရားသည်။ သမုဒယဘာဝေန၊ တဏှာဟူသော အမွန်အစအ ကြောင်း၏ အဖြစ်ဖြင့်။ န တိဋ္ဌတိ၊ မတည်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမုဒယေ ဒုက္ခဿာဘာဝတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ မဂ္ဂေစ၊ ၌လည်း။ နိရောဓဿ၊ ၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ပကတိဘာဝေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဌိတေဟိ၊ တည်ကုန်သော။ ဝါ၊ တည်ကုန်သည်ဖြစ် ၍။ အဝိဘတ္တေဟိ၊ မဝေဘန် မခွဲခြားအပ်ကုန်သော။ မဟာဟင်္ကာရတမ္မတ္တာဝိသေသိန္ဒြိယဘူတဝိသေ သေဟိ၊ ဗုဒ္ဓိ-ဟူသောမဟာ, အဟံကာရနှင့်တမ္မတ္တငါးပါးဟူသော သာမညဝိကတိ ၆-ပါး, ဣန္ဒြေ ၁၁-ပါး, ဘုတ်အထူးငါးပါးဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ ဝိကာရေဟိ၊ ဝိကတိတို့ဖြင့်။ ပကတိ၊ ကို။ သဂဗ္ဘာ၊ ကိုယ် ဝန်ရှိသည်ဟူ၍။ ဝါ၊ မျိုးရှိသည်ဟူ၍။ ပကတိဝါဒီဟိ၊ တို့သည်။ ဣစ္ဆိတာ ယထာ၊ အလိုရှိအပ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဟေတု၊ သည်။ ဖလေန၊ ဖြင့်။ သဂဗ္ဘော၊ သည်။ န၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ (နဖလေ နသဂဗ္ဘော ပကတိဝါဒီနံ ပကတိဝိယ-ဟူသောပါဌ်၏) အနက်တည်း။ ဒုက္ခသမုဒယာနံ နိရောဓမဂ္ဂါ နဉ္စ အသမဝါယာတိ၊ ဟူသော။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ ဝိဝရန္တော၊ ဖွင့်ပြလိုသည်ဖြစ်၍။ န ဟေတုသမ ဝေတံ ဟေတုဖလန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဣဓ တန္တူသု၊ ဤချည်မျှင် ချည်ချောင်း တို့၌။ ပဋော၊ ပုဆိုးသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣဓကပါလေသု၊ ဤအိုးအုံ အိုးခြမ်းတို့၌။ ဃဋော၊ အိုး သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣဓဗီရဏေသု၊ ဤဗြိတ်မြက်တို့၌။ ကဋော၊ ဖျာသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣဓ ဒွီသုအဏုသု၊ ဤပရမာဏုမြက်နှစ်လုံးတို့၌။ ဒွိအဏုကံ၊ မြူနှစ်လုံးပေါင်း ဝတ္ထုသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဣဓဗုဒ္ဓိဝေါဟာရဇနကော၊ ဤ၌ဟူသော အသိဉာဏ်နှင့် ဝေါဟာရတို့ကိုဖြစ်စေ တတ်သော။ အဝိသုံသိဒ္ဓါနံ၊ အသီးသီး မပြီးကုန်သော ဝတ္ထုတို့၏။ ဝါ၊ တပေါင်းတည်း ပြီးကုန်သော ဝတ္ထုတို့၏။ သမ္ဗန္ဓော၊ ရောနှောပေါင်းစပ်ခြင်းသည်။ သမဝါယော၊ မည်၏။ တေန သမဝါယေန၊ ထို တပေါင်းတည်းဖြစ်ခြင်းဖြင့်။ ကာရဏေသု၊ အကြောင်းဖြစ်ကုန်သော။ ဒွီသု၊ ကုန်သော။ အဏူသု၊ တို့ ၌။ ဒွိအဏုကံ၊ မည်သော။ ဖလံ၊ သည်။ သမဝေတံ၊ တကွဖြစ်၏။ ဝါ၊ တပေါင်းတည်းဖြစ်၏။ ဧကီဘူ တမိဝ၊ တခုတည်းဖြစ်၍ဖြစ်သကဲ့သို့။ သမ္ဗဒ္ဓံ၊ ရောနှောပေါင်းစပ်၏။ တီသု၊ ကုန်သော။ အဏူသု၊ တို့၌။ တိအဏုကံ၊ မည်သော။ ဖလံ၊ သည်။ (သမဝေတံ၊ ၏။) ဣတိဧဝံ၊ သို့။ ဝါ၊ ဤသို့သောနည်း ဖြင့်။ မဟာပထဝီမဟာဥဒကမဟာအဂ္ဂိမဟာဝါတက္ခန္ဓပရိယန္တံ၊ မဟာပထဝီမြေကြီး, ကြီးစွာသော ရေ အစု, ကြီးစွာသောမီးအစု, ကြီးစွာသောလေအစု အဆုံးအပိုင်းအခြားတိုင်အောင်သော။ ဖလံ၊ သည်။ အတ္တနော၊ ၏။ ကာရဏေသု၊ တို့၌။ သမဝေတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမဝါယဝါဒိနော၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပန၊ ဆက်။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝဒန္တေဟိ၊ တို့သည်။ (ဝုတ္တံ-၌ စပ်) အပရိမာဏေသု၊ အတိုင်းအရှည် မရှိကုန်သော။ ကာရဏေသု၊ တို့၌။ သမဝေတံ၊ သော။ မဟာပရိမာဏံ၊ ကြီးကျယ်သော အတိုင်းအ ရှည်ပမာဏရှိသော။ ဧကံ၊ သော။ ဖလံ၊ သည်။ အတ္တနော၊ ၏။ အန္တောဂဓေဟိ၊ ကုန်သော။ ကာရ ဏေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ သဂဗ္ဘံ၊ ကိုယ်ဝန်ရှိသည်ဖြစ်၍။ အသုညံ၊ မဆိတ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ ဤအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဣဓ၊ ဤသစ္စာလေးပါးတို့၌။ သမဝါယာ ဘာဝါ၊ တကွဖြစ်ခြင်း၏မရှိခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ တပေါင်းတည်းဖြစ်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဖလေ၊ အကျိုးသစ္စာ၌။ ဟေတု၊ အကြောင်းသစ္စာသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဖလုံ၊ အကျိုးသည်။ ဟေ တုသုညံ၊ အကြောင်းမှဆိတ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
သုညတော၊ အားဖြင့်။ ဝိနိစ္ဆယဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဧကဝိဓာဒိဝိနိစ္ဆယကထာဝဏ္ဏနာ
၅၆၈။ ပဝတ္တိဘာဝတောတိ၊ ကား။ သံသာရဿ၊ ၏။ ပဝတ္တိဘာဝတော၊ မပြတ်ဖြစ်သော ရုပ်နာမ် အယဉ်၏အဖြစ်အားဖြင့်။ စတုအာဟာရဘေဒတောတိ၊ ကား။ စတုအာဟာရပ္ပစ္စယဝိသေသတော၊ လေးပါးသောအာဟာရအကြောင်းအထူးအားဖြင့်။ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ က ဗဠီကာရာဒိအာဟာရဝိသေသေ စ၊ ကဗဠီကာရအစရှိသော အာဟာရ အထူးတို့ကို၎င်း။ အဇ္ဈောဟရ ဏီယဝတ္ထုသဠာယတနအဝိဇ္ဇာအဘိသင်္ခါရသင်္ခါတေ၊ စားမျိုအပ်သောဝတ္ထု, ခြောက်ပါးသောအာယ တန, အဝိဇ္ဇာ, အဘိသင်္ခါရဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ တပ္ပစ္စယဘူတဓမ္မဝိသေသေစ၊ ထိုအာဟာရလေးပါး တို့၏အကြောင်းဖြစ်၍ဖြစ်သောတရားအထူးတို့ကို၎င်း
ပဝတ္တိဒုက္ခဿ၊ မပြတ်ဖြစ်သော ရုပ်နာမ်အယဉ်ဟူသောဆင်းရဲကို။ ပဝတ္တကဘာဝတော၊ ဖြစ်စေတတ် သည်၏အဖြစ်အားဖြင့်။ ရူပက္ခန္ဓာဒိအဘိနန္ဒနဘေဒေါ၊ ရူပက္ခန္ဓာအစရှိသည်ကို နှစ်သက်ခြင်းအပြား သည်။ ရူပါဘိနန္ဒနာဒိဘေဒေါ၊ မည်၏။ ရူပါရမ္မဏာဒိဝသေနာပိ၊ ရူပါရုံအစရှိသည်၏အစွမ်းအားဖြင့် လည်း။ (ရူပါဘိနန္ဒနာဒိဘေဒေါ၊ မည်၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆရာတို့ဆိုကုန်၏။ ရူပတဏှာဒီနံ၊ ရူပ တဏှာစသည်တို့၏။ ပစ္စေကံ၊ အသီးသီး။ အနေကဘေဒတ္တာ၊ များသောအပြားရှိသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ ဆ တဏှာကာယာ၊ ခြောက်ပါးသော တဏှာအပေါင်းတို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) တေသံ၊ ထိုခြောက်ပါးသောတဏှာကာယတို့၏။ ဘေဒတော၊ အားဖြင့်။
ဥပါဒါနေဟိ၊ ဥပါဒါန်တို့သည်။ ဥပါဒီယတိ၊ စွဲလမ်းအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပါဒိ၊ မည်၏။ ဥပါဒါ နက္ခန္ဓပဉ္စကံ၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးအပေါင်းကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) တန္နိဿရဏဘူတံ၊ ထိုဥပါဒိမည်သော ခန္ဓာငါးပါး၏ (မှ) ထွက်သွား (မြောက်) ရာ ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ (ဝေါဟရီယတိ-၌ စပ်) ဝါ၊ သည်။ တဿ၊ ထိုဥပါဒိမည်သောဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၏။ ဝူပသမော၊ ခြိမ်းခြင်းတည်း။ တံသန္တိ၊ ထိုဥပါဒိ မည်သော ခန္ဓာငါးပါး၏ငြိမ်ခြင်းတည်း။ ဣတိကတွာ၊ ၍။ ဝါ၊ ကြောင့်။ ယာဝ၊ လောက်။ ပစ္ဆိမံ၊ နောက်ဆုံးဖြစ်သော။ စိတ္တံ၊ ပရိနိဗ္ဗာနစုတိစိတ်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တာဝ၊ လောက်။ တဿ၊ ထိုဥပါဒိ မည်သောခန္ဓာငါးပါး၏။ သေသတံစ၊ ကြွင်းသည်၏အဖြစ်ကို၎င်း။ တတော ပရံ၊ ထိုပရိနိဗ္ဗာနစုတိ စိတ်မှနောက်၌။ အနဝသေသတဉ္စ၊ အကြွင်းမရှိသည်၏အဖြစ်ကို၎င်း။ ဥပါဒါယ၊ စွဲမှီ၍။ သဥပါဒိသေ သနိဗ္ဗာနဓာတု၊ ဓာတ်။ နိရုပါဒိသေသနိဗ္ဗာနဓာတု၊ ဓာတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒွိဓာ၊ အားဖြင့်။ ဝေါဟရီယ တိ၊ အပ်၏။ စ၊ ဆက်။ အယံဘေဒေါ၊ ဤသဥပါဒိသေသ အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာနဓာတ်အပြားသည်။ ဝေါဟာရတော၊ ခေါ်ဝေါ်သောအားဖြင့်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဣတရေပိ၊ ဤမှတပါး သောအပြားတို့သည်လည်း။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကတိပယေ၊ အနည်းငယ်ကုန်သော။ တေ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်အပြားတို့ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ တိဝိဓောတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အညထာ၊ အားဖြင့်။ ဧကဿ၊ တခုတည်းသည်။ သတော၊ ဖြစ်သော။ နိဗ္ဗာနဿ၊ ၏။ ဘေဒေါ၊ အပြားသည်။ ကုတော၊ ရှိအံ့နည်း။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။
သမထဝိပဿနာဘေဒတောတိဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ သမ္မာဒိဋ္ဌိသမ္မာသင်္ကပ္ပါ၊ တို့သည်။ ဝိပဿနာ၊ ဝိပဿနာ မဂ်မည်ကုန်၏။ ဣတရေ၊ ဤမှတပါးသော မဂ္ဂင်တို့သည်။ သမထာ၊ သမထမဂ်တို့မည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ သီလမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ (ဂယှတိ-၌စပ်) သမထဿ၊ သမာဓိအား။ ဥပကာရ ကတ္တာ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သမထဂ္ဂဟဏေန၊ သမထကိုယူခြင်းဖြင့်။ ဂယှတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ တေသံ၊ ထိုဆရာတို့၏။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ အထဝါ၊ ကား။ ယာနဒွယဿ၊ သမထ ယာဉ် ဝိပဿနာယာဉ်နှစ်ပါးအပေါင်း၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းအားဖြင့်။ လဒ္ဓေါ၊ ရအပ်သော။ မဂ္ဂေါ၊ ကို။ သမထော၊ သမထမဂ်။ ဝိပဿနာ၊ မဂ်။ ဣတိ၊ သို့။ အာဂမနဝသေန၊ လာခဲ့ရာအကြောင်း၏အစွမ်း အားဖြင့်။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ အယန္တိ၊ ကား။ အရိယမဂ္ဂေါ၊ ကို။ သပ္ပဒေသတ္တာတိ၊ ကား။ သီလက္ခန္ဓာဒီနံ၊ သာမညသီလက္ခန္ဓာအစရှိသည်တို့၏။ ဧကဒေသတ္တာ၊ တစိတ်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဧကဒေသော၊ သည်။ အဝယဝဘာဝေန၊ အစိတ်၏အဖြစ် ဖြင့်။ ပဒိဿတိ အပဒိသီယတိ၊ ညွှန်ပြအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဒေသော၊ မည်၏။ အတ္တနော၊ ၏။ သမုဒါယံ၊ ကို။ ပတိ၊ စွဲ၍။ ပဒေသေန၊ အစိတ်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ (ဝတ္တတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သပ္ပဒေသော၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ (ကိံယထာ၊ မူကား။) သနိဒဿနာ ဓမ္မာတိ ယထာ၊ သနိဒဿနာ ဓမ္မာ-ဟူသော ဒေသနာကဲ့သို့တည်း။ စ၊ ဆက်။ သီလက္ခန္ဓာဒယော၊ တို့သည်။ သဗ္ဗ လောကိယလောကုတ္တရသီလာဒိသင်္ဂါဟကာ၊ အလုံးစုံသော လောကီလောကုတ္တရာသီလ စသည်တို့ကို သိမ်းယူတတ်ကုန်၏။ အရိယမဂ္ဂေါ၊ သည်။ လောကုတ္တရော ဧဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဒေကဒေသော၊ ထိုသီလက္ခန္ဓာ စသည်တို့၏အစိတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
သဇာတိတောတိ၊ ကား။ သမာနဇာတိတော၊ တူသောအမျိုးဇာတ်အားဖြင့်။ ဝစီဒုစ္စရိတဝိရတိအာဒိ ဘေဒေသု၊ ဝစီဒုစရိုက်မှကြဉ်ခြင်း အစရှိသောအပြားတို့၌။ သမာနာယ၊ တူသော။ သီလဇာတိယာ၊ အားဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ပဂ္ဂဟကိစ္စသာမညတော၊ ချီးမြှောက်ခြင်းကိစ္စအားဖြင့် တူသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါယာမော၊ ဝါယာ မကို။ ဩနတသဟာယောဝိယ၊ ညွတ်ကုန်း၍ပေးသောအဖော်ကဲ့သို့။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။) အပိလာပနဝ သေန၊ မပေါ်ထွက်စေခြင်း မမေ့စေခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ နိစ္စလဘာဝကရဏသာမညတော၊ မလှုပ် ရှားသည်၏အဖြစ်ကို ပြုခြင်းအားဖြင့်တူသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သတိ၊ ကို။ အံသကူဋံ၊ ပခုံးစွန်းကို။ ဒတွာ၊ ပေး၍။ ဌိတသဟာယောဝိယ၊ ရပ်တည်သောအဖော်ကဲ့သို့။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။) သဇာတိတောတိ၊ ကား။ သဝိတက္ကသဝိစာရာဒိဘေဒေသု၊ သဝိစာရသမာဓိစသည်အပြားရှိသော သမာဓိတို့၌။ သမာနာ ယ၊ တူသော။ သမာဓိဇာတိယာ၊ သမာဓိဇာတ်အားဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ကိရိယတော တိ၊ ကား။ သမာဓိအနုရူပကိရိယတော၊ သမာဓိအားလျော်သော ပြုခြင်းကိစ္စအားဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်။ တတောဧဝ၊ ထိုကြောင့်ပင်လျှင်။ စတ္ထာရော၊ ကုန်သော။ သတိပဋ္ဌာနာ၊ တို့သည်။ သမာဓိနိမိတ္တာ၊ သမာဓိ၏ဖြစ်ကြောင်းနိမိတ်တို့မည်ကုန်၏။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။
အာကောဋေန္တေနဝိယာတိ၊ ကား။ အနိစ္စံအနိစ္စန္တိအာဒိနာ၊ မမြဲမမြဲဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ ပညာကိစ္စ သဒိသေန၊ ပညာ၏ကိစ္စနှင့်တူသော။ ကိစ္စေန၊ ဖြင့်။ သမန္တတော၊ မှ။ ကောဋေန္တေနဝိယစ၊ ခေါက်ဘိ သကဲ့သို့၎င်း။ “ခယဋ္ဌေန၊ ကုန်ခြင်းအနက်သဘောကြောင့်။ အနိစ္စံ၊ မမြဲ။ ဘယဋ္ဌေန၊ ကြောက်မက် ဖွယ်အနက်သဘောကြောင့်။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲ၏”။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပရိဝတ္တေန္တေနဝိယစ၊ ပြန်လှည့် ဘိသကဲ့သို့၎င်း။ အာဒါယ၊ ယူ၍။ ဦဟိတွာ၊ ကြံ၍။ ဒိန္နမေဝ၊ ပေးအပ်သောအာရုံကိုသာလျှင်။ ပညာ၊ သည်။ ပဋိဝိဇ္ဈတိ၊ ထိုးထွင်း၍သိ၏။ ဒွိန္နံ၊ ၂-ပါးကုန်သော သမ္မာဒိဋ္ဌိနှင့် သမ္မာသင်္ကပ္ပတို့၏။ သမာန ကာလတ္တေ၊ တူသောကာလရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ (သတိ) ပိ၊ သော်လည်း။ ပစ္စယဘာဝေန၊ အ ကြောင်း၏အဖြစ်ဖြင့်။ သမ္မာသင်္ကပ္ပဿ၊ ကို။ ပုရိမကာလဿဝိယ၊ ရှေးကာလရှိသကဲ့သို့။ ဝါ၊ ရှေးကာ လ၌ဖြစ်သကဲ့သို့။ နိဒ္ဒေသော၊ ကို။ ကတော၊ အပ်၏။ သဇာတိတောတိ၊ ကား။ ဒုက္ခေဉာဏန္တိအာဒီသု၊ အစရှိသည်တို့၌။ သမာနာယ၊ တူသော။ ပညာဇာတိယာ၊ ပညာဇာတ်အားဖြင့်။ ကိရိယတောတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ပညာသဒိသံ၊ ပညာ၏ကိစ္စနှင့်တူသော။ ကိစ္စံ၊ ကို။ ကိရိယာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပုဗ္ဗေပန၊ ရှေးသမာဓိက္ခန္ဓာအရာ၌ကား။ သမာဓိဥပကာရကံ၊ သမာဓိအား ကျေးဇူးပြုတတ်သော။ တဒနုရူပ ကိစ္စံ၊ ထိုသမာဓိအားလျော်သောကိစ္စကို။ ကိရိယာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိအယံ၊ ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤ နှစ်ပါးသောအရာတို့၌။ ဝိသေသော၊ တည်း။
သဗ္ဗံ ဘိက္ခဝေ အဘိညေယျန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ စတ္တာရိပိ၊ လေးပါးသောသစ္စာတို့ကို လည်း။ အဘိမုခံ၊ ရှေးရှု။ ပစ္စက္ခတော၊ မျက်မှောက်အားဖြင့်။ ဉာတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ အဘိဝိ သိဋ္ဌေန၊ ထူးသော။ ဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ဉာတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဘိညေယျာနိ၊ မည်ကုန် ၏။
၅၆၉။ အညမညံ သဘာဂါနီတိ၊ ကား။ အညမညသမာနဘာဂါနိ၊ အချင်းချင်း တူသောအဖို့ရှိကုန်၏။ သဒိသရူပါနိ၊ တူသောသဘောရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ဒုရဘိသမ္ဘဝတရန္တိ၊ ကား။ အဘိသမ္ဘဝိတုံ၊ ဖြစ်စေခြင်းငှါ။ သာဓေတုံ၊ ပြီးစေခြင်းငှါ။ အသက္ကုဏေယျ တရံ၊ အထူးသဖြင့် မစွမ်းနိုင်အပ်။ သတ္တိဝိဃာတေန၊ အစွမ်းသတ္တိ၏ပင်ပန်းခြင်း-ကုန်ခြင်းဖြင့်။ ဒုရဓိ ဂမံ၊ ရနိုင်ခဲ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အသနန္တိ၊ ကား။ ကဏ္ဍံ၊ မြားကို။ အတိပါတေယျာတိ၊ ကား။ ခိပေယျ၊ ပစ်ထည့်ရာ၏။ ကောဋိယာတိ၊ ကား။ ကဏ္ဍဿ၊ မြား၏။ ကောဋိယာ၊ အစွန်း၌။ (ဗဒ္ဓေန၊ ဖွဲ့အပ်သော။) ဝါလဂ္ဂေန၊ သားမြီးဖျားဖြင့်။ ကောဋိန္တိ၊ ကား။ ဝါလေဿဝ၊ ၏သာလျှင်။ ကော ဋိံ၊ ကို။ ပဋိဝိဇ္ဈေယျာတိ၊ ကား။ ပဋိမုခဘာဝေန၊ ရှေးရှု၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဝိဇ္ဈေယျ၊ ဖောက်ထွင်းစေရာ၏။
ဗာဓကပဘဝသန္တိနိယျာနလက္ခဏေဟိ၊ ဏာတို့ဖြင့်။ ဝဝတ္ထာနံ၊ ပိုင်းခြားခြင်းသည်။ သလက္ခဏဝ ဝတ္ထာနံ၊ မည်၏။ ဒုရဝဂါဟတ္ထေနဂမ္ဘီရတ္တာတိ၊ ကား။ ဒုက္ခသမုဒယာ၊ ဒုက္ခနှင့်သမုဒယတို့သည်။ ဩ ဠာရိကာ၊ ရုန့်ရင်းကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ တိရစ္ဆာနဂတာနမ္ပိ၊ တိရစ္ဆာန်တို့အားသော်လည်း။ ဒုက္ခံစ၊ ကာယိ ကဒုက္ခဟူသောဆင်းရဲသည်၎င်း။ အာဟာရာဒီသု၊ တို့၌။ အဘိလာသောစ၊ လိုချင်တောင့်တခြင်းသည် ၎င်း။ ပါကဋော၊ ထင်ရှား၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ပီဠနာဒိအာယူဟနာဒိဝသေန၊ ပီဠနစသည် အာယူ ဟန စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ “ဣဒံ၊ ဤသည်ကား။ ဒုက္ခံ၊ တည်း။ ဣဒံ၊ ကား။ အဿ၊ ထိုဒုက္ခ ၏။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းတည်း။” ဣတိ၊ သို့။ ယာထာဝတော၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ။ ဩဂါဟိတုံ၊ သက် ဝင်ခြင်းငှါ။ အသက္ကုဏေယျတ္တာ၊ မစွမ်းနိုင်အပ်ကုန်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဂမ္ဘီရာ၊ နက်နဲကုန်၏။ သဏှသုခုမဓမ္မတ္တာ၊ သိမ်မွေ့နူးညံ့သောတရားတို့၏အဖြစ်ကြောင့်။ နိရောဓမဂ္ဂါ၊ တို့သည်။ သဘာဝ တော ဧဝ၊ သဘောရင်းအားဖြင့်ပင်လျှင်။ ဂမ္ဘီရဋ္ဌေန၊ နက်နဲသောသဘောကြောင့်။ ဒုရဝဂါဟာ၊ သက် ဝင်နိုင်ခဲကုန်၏။ တေနေဝ၊ ပင်လျှင်။ မဂ္ဂေ၊ သည်။ ဥပ္ပန္နေ၊ ဖြစ်လတ်သော်။ နိရောဓမဂ္ဂါနံ၊ နိရောဓ နှင့်မဂ္ဂတို့ကို။ အနဝဂါဟော၊ မသက်ဝင်နိုင်ခြင်း-မသိနိုင်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ နိဗ္ဗာနမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ မဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ အဓိဂန္တဗ္ဗတ္တာ၊ ရအပ် သိအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ “တဿ၊ ထို မဂ်၏။ ဖလန္တိ၊ အကျိုးဟူ၍။ “အပဒိသီယတိ၊ ညွှန်ပြအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဖလာပဒေသတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ “ဒုက္ခနိရောဓေ၊ ၌။ ဉာဏံ၊ သည်။ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ၊ မည်၏။” ဣတိ၊ သို့။ ဧတံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ မဂ္ဂေါပိ၊ ကိုလည်း။ နိရောဓဿ၊ သို့။ သမ္ပာပကဘာဝတော၊ ရောက်စေ တတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။
ဣတိ ဧဝံပကာရေဟီတိ၊ ပါဌ်၌။ ဣတိ၊ ဤဆိုခဲ့သောအစဉ်ဖြင့်။ ဝိဇညာ၊ သိရာ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်အပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဣတိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဝိဇာနနက္ကမံ၊ သိခြင်း၏အစဉ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဧဝံပကာရေဟီတိ (ဧတ္ထ)၊ ပါဌ်၌။ ဧဝံ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဝိဇာနနကာရဏဘူတေ၊ သိခြင်း ၏ အကြောင်းဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ နယေဝ၊ နည်းတို့ကိုသာလျှင်။ (ဒေဿတိ၊ ၏။)
သဘာဂဝိသဘာဂတော၊ အားဖြင့်။ ဝိနိစ္ဆယဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဣန္ဒြိယသစ္စနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဣတိ၊ ကား။ သောဠသမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
၁၇-ပညာဘူမိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ (၂၂၆-၁၅)
ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒကထာဝဏ္ဏနာ
၅၇၀။ ဣမိဿာ ပညာယာတိ၊ ကား။ ယထာဓိကတာယ၊ အကြင်အကြင် စပ်ယှဉ်အပ်သော။ ဝါ၊ စပ်ဆိုင်ရာဖြစ်သော။ (သီမူနှင့်အညီပင်) ဣမိသာ ဝိပဿနာယ၊ ဤဝိပဿနာပညာ၏။ ဘူမိဘူ တေသူတိ၊ ကား။ ပဝတ္တိဋ္ဌာနဘူတေသု၊ ဖြစ်ရာဌာနဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ အယံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒပဋိစ္စ- သမုပ္ပန္နသမညာ၊ ဤပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်-ဟူသောအမည် ပဋိစ္စသမုပ္ပန္န-ဟူသောအမည်သည်။ ပိတာပုတ္တ သမညာ ဝိယ၊ အဖနှင့် သားဟူသောအမည်ကဲ့သို့။ အပေက္ခာသိဒ္ဓါ၊ အချင်းချင်းငဲ့ခြင်းဖြင့်ပြီးသည်။ ကာမဉ္စ (ဟောတိ)၊ အကယ်၍ကားဖြစ်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဟေတုဖလဓမ္မေသု၊ အကြောင်းနှင့်အ ကျိုးတရားတို့၌။ ယထာက္ကမံ၊ တိုင်း။ ဝဝတ္ထိတာဝ၊ ပိုင်းခြားမှတ်သားအပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ စေဝါတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝိဘဇ္ဇ၊ ခွဲခြမ်း၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အာဒိသဒ္ဒေနာတိ၊ ကား။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒါဒိဘေဒါတိဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ဝုတ္တအာဒိသဒ္ဒေန၊ ဆိုခဲ့ပြီးသောအာဒိ-သဒ္ဒါဖြင့်။ သံဝဏ္ဏနာဝသေန၊ ဖွင့်ခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အဝသေသာ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ တေသ ဝဏ္ဏနာက္ကမောအနုပ္ပတ္တောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
အဝိဇ္ဇာဒယော၊ ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ အကြောင်းတရားတို့သည်။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ၊ မည်၏။ သမုပ္ပတ္တိ မတ္တံ၊ တကွဖြစ်ခြင်းမျှသည်။ (ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ၊ မည်သည်။) န၊ မဟုတ်။ သွာယမတ္ထော၊ ထိုဆိုခဲ့ပြီး သောအနက်ကို။ ဣမိနာသုတ္တပဒေန၊ ဤသုတ်ပုဒ်ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဝုတ္တေဥှတန္တိအာဒိံ၊ ကို။ ဝတွာ၊ ပြီး၍။ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေပန၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နတရားတို့ကိုကား။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ဇရာမရဏာဒယောပနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓိံ၊ ၏။ ပန၊ မေးခွန်းထုတ်၍ ရှင်းဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤနှစ် ပါးသောတရားတို့တွင်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဓမ္မာ၊ တို့ကို။ အနုလောမတော၊ အားဖြင့်။ ဒ ဿိတာ၊ ပြအပ်ကုန်သနည်း။ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာဓမ္မာ၊ တို့ကို။ ပဋိလောမတော၊ အားဖြင့်။ (ဒဿိတာ၊ နည်း။) ဣတိ၊ အံ့။ တေ၊ ထိုပဋိစ္စသမုပ္ပန္နတရားတို့သည်။ ယတောပစ္စယတော၊ အကြင်အကြောင်း ကြောင့်။ ဥပ္ပန္နာ၊ ကုန်၏။ တဿ၊ ထိုအကြောင်းတရား၏။ သမနန္တရံ၊ အခြားမဲ့၌။ တံဒဿနတ္ထံ၊ ထို အကျိုးတရားတို့ကို ပြုခြင်းအကျိုးငှါ။ (သီမူနှင့်အညီပင်) (တထာ၊ အားဖြင့်။ ဒဿိတာ၊ ပြအပ်ကုန် ၏။)
နိစ္စံ၊ မြဲသည်။ န၊ မဟုတ်။ သဿတံ၊ မြဲသည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနိစ္စံ၊ မည်၏။ သမေစ္စ သမ္ဘူယ၊ တကွဖြစ်၍။ ပစ္စယေဟိ၊ တို့သည်။ ကတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သင်္ခတံ၊ မည်၏။ ပစ္စယာရ ဟံ၊ အကြောင်းဖြစ်ထိုက်သော။ ပစ္စယံ၊ ကို။ ပဋိစ္စ နိဿာယ၊ စွဲမှီ၍။ သဟိတမေဝ၊ တကွဖြစ်လျက် သာလျှင်။ ဝါ၊ တပေါင်းတည်းသာလျှင်။ ဥပ္ပန္နံ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နံ၊ မည်၏။ ခယန သဘာဝံ၊ ကုန်ခြင်းသဘောရှိသောတရားသည်။ ခယဓမ္မံ၊ မည်၏။ ဝယနသဘာဝံ၊ ပျောက်ကွယ်ခြင်း သဘောရှိသောတရားသည်။ ခယဓမ္မံ၊ မည်၏။ ဝိရဇ္ဇနသဘာဝံ ပလုဇ္ဇသဘာဝံ၊ ပျက်ပြယ်ခြင်း သဘောရှိသောတရားသည်။ ဝိရာဂဓမ္မံ၊ မည်၏။ နိရုဇ္ဈနသဘာဝံ၊ ချုပ်ခြင်းသဘောရှိသောတရား သည်။ နိရောဓဓမ္မံ၊ မည်၏။ သေသံ၊ ကြွင်းသော။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ ပရတော၊ နောက်၌။ အာဝိ၊ စွာ။ ဘဝိဿတိ၊ တံ့။
၅၇၁။ ဧတ္ထာတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တေသု၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ကုန်ပြီးသော။ ဧတေသု သုတ္တပဒေ သု၊ ဤသုတ်ပုဒ်တို့၌။ သင်္ခေပေါတိ၊ ကား။ အတ္ထသင်္ခေပေါ၊ အနက်အကျဉ်းတည်း။
ဇာတိပစ္စယာတိ၊ ကား။ ဇာတိသင်္ခါတာ၊ ဇာတိဟုဆိုအပ်သော။ ပစ္စယာ၊ ကြောင့်။ ဟေတုမှိ၊ ဟိတ် အနက်၌။ နိဿက္ကဝစနံ၊ ပဉ္စမီဝိဘတ်အဆုံးရှိသောပုဒ်တည်း။ ဌိတာဝ သာ ဓာတူတိ၊ ကား။ ဇရာမရ ဏဿ၊ ၏။ ဇာတိပစ္စယာ၊ ကြောင့်။ ဇရာမရဏံ၊ သည်။ (သမ္ဘဝတိ၊ ဖြစ်၏။) ဣတိ၊ ဟူသော။ ယာယံ ဣဒပ္ပစ္စယတာ၊ ဤဇရာမရဏ၏ အကြင်အကြောင်းသဘောသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဧသာ၊ ဤအ ကြောင်းသဘောသည်။ ဓာတု၊ ဓာတ်တည်း။ ဧသ၊ ဤအကြောင်းသည်။ သဘာဝေါ၊ သဘောတည်း။ သာ(ဓာတု)၊ ထိုအကြောင်းသဘောသည်။ (ဌိတာဧဝ-၌ စပ်) ကထာဂတာနံ၊ တို့၏။ ဥပ္ပါဒတော၊ ပွင့် တော်မူသည်မှ။ ပုဗ္ဗေစ၊ ရှေး၌၎င်း။ ဥဒ္ဓဉ္စ၊ အထက်ဖြစ်သော နောက်ကာလ၌၎င်း။ အဝိညာယမာနော၊ မသိအပ်သော။ မဇ္ဈေ၊ အလယ်၌။ ဝါ၊ မြတ်စွာဘုရားတို့၏ပွင့်တော်မူရာကာလ၌။ ဝိညာယမာနောစ၊ သိအပ်သည်လည်းဖြစ်သော။ (သော၊ ထိုအကြောင်းသဘောကို။ ဝါ၊ သည်။) တထာဂတေဟိ၊ တို့သည်။ ဥပ္ပါဒိတော၊ ဖြစ်စေအပ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ အထခေါ၊ စင်စစ်သော်ကား။ သမ္ဘဝန္တဿ၊ ဖြစ် လတ်သော်။ ဝါ၊ ဖြစ်သော။ ဇရာမရဏဿ၊ ၏။ သဗ္ဗကာလံ၊ အခါခပ်သိမ်း။ ဇာတိပစ္စယတော၊ ကြောင့်။ သမ္ဘဝေါ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဌိတာဧဝ၊ တည်ရှိသည်သာလျှင် တည်း။ ပန၊ ဆက်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။
အထဝါ၊ ကား။ ပစ္စယေဟိ၊ အကြောင်းတို့သည်။ ဓာရီယတိ၊ ဆောင်အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဓမ္မော၊ မည်၏။ ဖလံ၊ အကျိုးသည်။ တတ္ထ၊ ထိုအကြောင်း၌။ တဒါယတ္တဝုတ္တိတာယ၊ ထိုအကြောင်းနှင့်စပ် သောဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဌိတိ၊ မည်၏။ ဓမ္မဿ၊ အကျိုး၏။ ဌိတိ၊ တည်ရာအကြောင်းတည်း။ ဓမ္မဋ္ဌိတိ၊ အကျိုး၏တည်ရာအကြောင်း။ ဝါ၊ ကား။ ဓမ္မောတိ၊ ဟူသည်ကား။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းတည်း။ ပစ္စယော၊ အကြောင်းတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဓမ္မဿ၊ အကြောင်း၏။ ဌိတိ၊ တည်ခြင်းဟူသော။ သဘာဝေါ၊ သဘောတည်း။ ဓမ္မ တောစ၊ အကြောင်းမှလည်း။ အညော၊ တပါးသော။ သဘာဝေါ၊ သဘောသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဓမ္မဋ္ဌိတိ၊ မည်၏။ ပစ္စယော၊ ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) တေန၊ ကြောင့်။ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟေ ပညာ ဓမ္မ ဋ္ဌိတိဉာဏန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဓမ္မဋ္ဌိတိဧဝ၊ အကြောင်း၏တည်ခြင်းသည်ပင်လျှင်။ ဓမ္မဋ္ဌိတတာ၊ မည်၏။ (ဓမ္မဋ္ဌိတိနှင့် ဓမ္မဋ္ဌိတတာ-အနက်တူသည်ကို ပြ၏။) သာဧဝဓာတု၊ ထိုသဘောသည်သာလျှင်။ ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏန္တိ၊ ဟူသော။ ဣမဿ သဘာဝဿ၊ ဤသဘော၏။ ဝါ၊ ကား။ ဣမဿ ဟေ တုနော၊ ဤအကြောင်း၏။ (ဓမ္မ-ကို ဖွင့်သည်၊ နိယာမတော-၌ စပ်) အညတတ္တာဘာဝတော၊ တပါး သော အပြားအဖြစ်၏မရှိခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ တမျိုးတမည်ဖြစ်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ “ဇာတိပစ္စယာ၊ ကြောင့်။ ဇရာမရဏံ၊ သည်။ န(သမ္ဘဝတိ)၊ မဖြစ်။” ဣတိ၊ သို့။ ဝိညာယမာနဿ၊ သိအပ်သောသ ဘော၏။ တဗ္ဘာဝါဘာဝတော၊ ထိုသို့သိအပ်သည်အဖြစ်၏မရှိခြင်းကြောင့်။ နိယာမတာ၊ ကိန်းသေ သတ်မှတ်အပ်သည်၏အဖြစ်တည်း။ ဝဝတ္ထိတဘာဝေါ၊ ပိုင်းခြားမှတ်သားအပ်သည်၏အဖြစ်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဓမ္မနိယာမတာ၊ မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဖလဿ၊ အကျိုးဖြစ်သော။ ဇရာမရဏဿ၊ ၏။ ဇာတိယာ၊ သည်။ သတိ၊ ရှိလတ်သော်။ သမ္ဘဝေါ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ ဓမ္မေဟေတုမှိ၊ အကြောင်း၌။ ဌိတ တာ၊ တည်သည်၏အဖြစ်မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဓမ္မဋ္ဌိတတာ၊ မည်၏။ (ဇာတိယာ၊ သည်။) အသ တိ၊ မရှိလတ်သော်။ အသမ္ဘဝေါ၊ သည်။ ဓမ္မေ၊ အကြောင်း၌။ နိယတတာ၊ မြဲသည်၏အဖြစ်မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဓမ္မနိယာမတာ၊ မည်၏။ ဣတိဧဝံ၊ ဤသို့။ ဖလေန၊ အကျိုးဖြင့်။ ဟေတုံ၊ ကို။ ဝိဘာ ဝေတိ၊ ထင်စွာပြ၏။ ဌိတာဝသာဓာတူတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ သော။ တံဣဒပ္ပစ္စယတံ၊ ထိုဣဒပ္ပစ္စယ တာမည်သောအကြောင်းကို။ အဘိသမ္ဗုဇ္ဈတိ၊ ရှေးရှုမျက်မှောက်သိတော်မူ၏။ ပစ္စက္ခကရဏေန၊ မျက် မှောက်ပြုသောအားဖြင့်။ အဘိမုခံ၊ ရှေးရှု။ ဗုဇ္ဈတိ၊ သိတော်မူ၏။ ယာထာဝတော၊ စွာ။ ပဋိဝိဇ္ဈတိ၊ ထိုးထွင်း၍ သိတော်မူ၏။ အဘိသမေတီတိ၊ ပုဒ်သည်။ တဿ၊ ထိုအဘိသမ္ဗုဇ္ဈတိ-ဟူသောပုဒ်၏။ ဝေ ဝစနံ၊ တည်း။ (အဘိသမေတီတိ ဉာဏေန အဘိသမာဂစ္ဆတိ။ သံဋ္ဌ ၂-၃၈။ ထိုအလို “ဉာဏ်ဖြင့် ရှေး ရှုတွေ့တော်မူ၏”-ဟု သဒ္ဒါနက်ပေးရာ၏။) အာဒိတော၊ အစ၌။ ဝါ၊ ရှေးဦးစွာ။ ကထေန္တော၊ ဟော တော်မူသည်ဖြစ်၍။ အာစိက္ခတိ၊ ပြောကြား၏။ ဥဒ္ဒိသတိ၊ အကျဉ်းပြဆိုတော်မူ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တမေဝဥဒ္ဒေသံ၊ ထိုအကျဉ်းပြဆိုအပ်သောစကားကိုပင်လျှင်။ ပရိယောသာပေန္တော၊ ပြီးဆုံးစေသည်ဖြစ်၍။ ဒေသေတိ၊ ဟောကြားတော်မူ၏။ ယထာဥဒ္ဒိဋ္ဌမတ္ထံ၊ အကြင်အကြင် အကျဉ်း ပြအပ်ပြီးသောအနက်ကို။ နိဒ္ဒိသနဝသေန၊ အကျယ်ပြသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဉာပေန္တော၊ သိစေသည်ဖြစ်၍။ ပညပေတိ၊ သိစေတော်မူ၏။ ပကာရေဟိယေဝ၊ တို့ဖြင့်ပင်လျှင်။ ပတိ ဋ္ဌပေန္တော၊ တည်စေသည်ဖြစ်၍။ ပဋ္ဌပေတိ၊ ဝေနေယျတို့၏ဉာဏ်၌ တည်စေတော်မူ၏။ ယထာနိဒ္ဒိဋ္ဌ မတ္ထံ၊ အကြင်အကြင် အကျယ်ပြအပ်ပြီးသော အနက်ကို။ ပဋိနိဒ္ဒိသနဝသေန၊ တဖန်အကျယ်ပြသည် ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိဝရတိ၊ ဖွင့်ပြတော်မူ၏။ ဝိဘဇတိ၊ ဝေဘန်တော်မူ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဝိဝဋံစ၊ ဖွင့်အပ် ပြီးသည်လည်းဖြစ်သော။ ဝိဘတ္တဉ္စ၊ ဝေဘန်အပ်ပြီးသည်လည်းဖြစ်သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဟေတူဒါဟရ ဏဒဿနေဟိ၊ ဟိတ် ဥဒါဟရုဏ်ကို ပြခြင်းတို့ဖြင့်။ (သီမူနှင့်အညီပင်) ပါကဋံ၊ ထင်ရှားသည်ကို။ ကရောန္တော၊ ပြုလျက်။ ဥတ္တာနီကရောတိ၊ ပေါ်လွင်သည်ကိုပြု၏။ ဥတ္တာနီကရောန္တော၊ ဖြစ်၍။ တထာ ပစ္စက္ခဘူတံ၊ ထိုသို့မျက်မှောက်ဖြစ်သည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ နိဂမနဝသေန၊ နိဂုံးအုပ်သည်၏အစွမ်းအား ဖြင့်။ ပဿထာတိစ၊ ရှုကြကုန်လော့ဟူ၍လည်း။ အာဟ၊ ၏။
၅၇၂။ ပစ္စယလက္ခဏောတိ၊ ကား။ ပစ္စယဘာဝလက္ခဏော၊ အကြောင်း၏အဖြစ်လျှင် လက္ခဏာရှိ၏။ ဝါ၊ ကား။ ပစ္စယောတိ၊ အကြောင်းဟူ၍။ လက္ခိတဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။ ပဝတ္တိဒုက္ခဿ၊ မပြတ်ဖြစ်သော ဆင်းရဲကို။ အနုဗန္ဓာပနကိစ္စတာယ၊ အစဉ်လိုက်စေခြင်းကိစ္စရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဒုက္ခာနုဗန္ဓနရ သော၊ သံသရာဆင်းရဲကို အစဉ်လိုက်စေခြင်းကိစ္စရှိ။ နိဗ္ဗာနဂါမိမဂ္ဂဿ၊ နိဗ္ဗာန်သို့သွားသောလမ်း၏။ ဥပ္ပထဘာဝတော၊ ဆန့်ကျင်သောလမ်း၏အဖြစ်ကြောင့်။ ကုမ္မဂ္ဂပစ္စုပဋ္ဌာနော၊ လမ်းမှားဟု ဉာဏ်အားူ ရှေးရှုထင်၏။
သော ပနာယံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ၊ ထိုပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ကို။ (သောအယံ-၏အစွဲကို ပြသည်) ယာ ဝတ္တကေဟိ၊ အကြင်မျှလောက်ကုန်သော။ ပစ္စယေဟိ၊ အကြာင်းတို့ဖြင့်။ ယံဖလံ၊ အကြင်အကျိုးသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟံ၊ ဖြစ်ခြင်းငှါထိုက်၏။ အဝိကလေဟေဝ၊ မချို့တဲ့သည်သာလျှင်ဖြစ်ကုန်သော။ တေဟိ၊ ထိုအကြောင်းတို့ဖြင့်။ တဿ၊ ထိုအကျိုး၏။ ဥပ္ပတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။ အနူန-ကိုပြသည်) တဒညေန စ၊ ထိုမှတပါးသောအကြောင်းဖြင့်လည်း။ ဝါ၊ သည်လည်း။ တဿ၊ ထိုအကျိုးကို။ ဝါ၊ အား။ ပယောဇနံ၊ ယှဉ်စေခြင်းသည်။ ဝါ၊ ကျေးဇူးပြုခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ (အနဓိက-ကိုပြသည်) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနူနာဓိကေဟေဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ (ကိံယထာ၊ မူကား။ တံ-ကားအနက်မရှိ) စက္ခု ရူပါလောကမနသိကာရေဟိ၊ စက္ခုရူပါရုံအာလောက မနသိကာရဟူသောအကြောင်းတို့ကြောင့်။ စက္ခု ဝိညာဏဿ၊ ၏။ (ဥပ္ပတ္တိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့တည်း။ ဧတေန၊ ဤစကားရပ်ဖြင့်။ (ဒေဿတိ-၌ စပ်) တံတံဖလနိပ္ဖါဒနေန၊ ထိုထိုအကျိုးကိုပြီးစေခြင်းဖြင့်။ (သီမူ၌ နိပ္ဖါဒနေ-ဟုရှိ၏။ ပြီးစေခြင်း၌-ဟုပေး) တဿာ ပစ္စယသာမဂ္ဂိယာ၊ ထိုအကြောင်းညီညွတ်ခြင်း၏။ ဝါ၊ ထိုညီညွတ်သောအကြောင်းအပေါင်း၏။ တပ္ပရတာ၊ ထိုအကျိုးကိုပြီးစေခြင်းလျှင် ပြဓာန်းခြင်းရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ တထတာ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ သာမဂ္ဂိန္တိ၊ ကား။ သမောဓာနံ၊ ပေါင်းဆုံခြင်းသို့။ သမဝါယံ၊ ညီညွတ်ခြင်းသို့။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အသမ္ဘဝါဘာဝတောတိ၊ ကား။ အနုပ္ပဇ္ဇနဿ၊ မဖြစ်ခြင်း၏။ အဘာ ဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဟိ၊ မှန်။ ပစ္စယသာမဂ္ဂိယံ၊ အကြောင်းတို့၏ညီညွတ်ခြင်းသည်။ သတိ၊ ရှိ လျက်။ အနုပ္ပဇ္ဇနေ၊ မဖြစ်လတ်သော်။ တဿာ၊ ထိုအကြောင်းညီညွတ်ခြင်း၏။ ဝါ၊ အကြောင်းအပေါင်း ၏။ ဝိတထတာ၊ ချွတ်ယွင်းသည်၏အဖြစ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ အညဓမ္မပစ္စယေဟီတိ၊ ကား။ အညဿ၊ တပါးသော။ ဖလဓမ္မဿ၊ အကျိုးတရား၏။ ပစ္စယေဟိ၊ အကြောင်းတို့ကြောင့်။ အညဓမ္မာနုပ္ပတ္တိတော တိ၊ ကား။ တတော၊ ထိုအကျိုးတရားမှ။ အညဿ၊ တပါးသော။ ဖလဓမ္မဿ၊ အကျိုးတရား၏။ အ နုပ္ပဇ္ဇနတော၊ မဖြစ်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ စက္ခုရူပါလောကမနသိကာရေဟိ၊ တို့ကြောင့်။ သော တဝိညာဏဿ၊ ၏။ သမ္ဘဝေါ၊ ဖြစ်သင့်ခြင်းသည်။ ကဒါစိ၊ မျှ။ နအတ္ထိ၊ မရှိ။ ယဒိ သိယာ၊ အံ့။ တ ဿာ သာမဂ္ဂိယာ၊ ထိုအကြောင်းညီညွတ်ခြင်း၏။ အညထတာနာမ၊ တပါးသောအပြားရှိသည်၏အ ဖြစ်မည်သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဧတံစ၊ ဤသို့ဖြစ်ခြင်းသည်လည်း။ နအတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနည ထတာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပစ္စယတောတိ၊ ကား။ ပစ္စယဘာဝတော၊ အကြောင်း၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပစ္စယသမူဟတောတိဧတ္ထာပိ၊ ၌လည်း။ ဧသေဝနယော၊ တည်း။
၅၇၃။ ဣဒုပ္ပစ္စယာ ဧဝ ဣဒပ္ပစ္စယာတိ၊ တာ-ဟူသော ဝစနတ္ထ၌။ တာသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ပဒံ၊ ကို။ ဝဍ္ဎိတံ၊ ပွါးစေအပ်၏။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုသော။ အတ္တန္တရံ၊ အနက်ထူးသည်။ န၊ မရှိ။ (ကိံယထာ၊ မူကား။) ဒေဝေါဧဝ ဒေဝတာတိယထာ၊ ကဲ့သို့တည်း။ ဣဒပ္ပစ္စယတာတိ၊ ဟူသောဝစနတ္ထဖြင့်။ သမူဟတ္ထံ၊ ရှိ သော။ တာ-သဒ္ဒံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ (ကိံယထာ၊ မူကား။) ဇနာနံ သမူဟော ဇနတာတိယထာ၊ ကဲ့သို့ တည်း။ စ၊ စောဒနာဦးအံ့။ “အာနန္ဒ၊ အာနန္ဒာ။ ဣဒပ္ပစ္စယာ၊ ဤဇာတိဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ (သမ္ဘဝန္တံ၊ ဖြစ်သော။) ဇရာမရဏံ၊ သည်။ အတ္ထီတိ၊ ရှိသလောဟူ၍။ ဣတိ၊ သို့။ ပုဋ္ဌေန သတာ၊ မေး အပ်သည်ဖြစ်သောသူသည်။ ဝါ၊ အမေးခံရသောသူသည်။ အတ္ထီတိ၊ ရှိ၏ဟူ၍။ ဝစနီယံ၊ ဖြေဆိုအပ် သည်။ အဿ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ကိံပစ္စယာ၊ ကြောင့်။ ဇရာမရဏံ၊ သည်။ (သမ္ဘဝတီတိ၊ နည်းဟူ၍။) ဣတိ၊ ဤသို့။ စေဝဒေယျ၊ အံ့။ ဇာတိပစ္စယာ၊ ကြောင့်။ ဇရာမရဏံ၊ သည်။ (သမ္ဘဝတီတိ၊ ဖြစ်၏ဟူ၍။) ဣတိ၊ သို့။ ဝစနီယံ၊ သည်။ အဿ၊ ရာ၏။” ဣတိ၊ ဤမဟာနိဒနသုတ်၌။ ဇာတိသဒ္ဒပစ္စယသဒ္ဒသမာ နာဓိကရဏေန၊ ဇာတိ-သဒ္ဒါ ပစ္စယ-သဒ္ဒါတို့နှင့်တူသော တည်ရာရှိသော။ ကိံသဒ္ဒေန၊ နှင့်။ ဣဒံ-သဒ္ဒ ဿ၊ ၏။ သမာနာဓိကရဏတာဒဿနတော၊ တူသောတည်ရာရှိသည်၏အဖြစ်ကို တွေ့မြင်ရခြင်း ကြောင့်။ ဣဒပ္ပစ္စယ-သဒ္ဒဿ၊ ၏။ ကမ္မဓာရယသမာသော၊ သည်။ ဒိဿတိနနု၊ ထင်သည်မဟုတ် လော။ ဟိ၊ မှန်။ ဧတ္ထ၊ ဤမဟာနိဒါနသုတ်၌။ ဣမဿ၊ ဤအကျိုးတရား၏။ ပစ္စယာ၊ ကြောင့်။ ဣ ဒပ္ပစ္စယာ၊ ကြောင့်။ ဣတိ၊ ဤသို့ ဝစနတ္ထပြု၍။ ဇရာမရဏဿဝါ၊ ၏သော်၎င်း။ အညဿဝါ၊ တပါး သောတရား၏သော်၎င်း။ ပစ္စယတော၊ အကြောင်းကြောင့်။ ဇရာမရဏသမ္ဘဝပုစ္ဆာ၊ ဇရာမရဏ၏ဖြစ် သင့်ခြင်းကိုမေးသောပုစ္ဆာသည်။ နသမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဝိဒိတဘာဝတောစ၊ သိအပ် ပြီး၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ အသမ္ဘဝတောစ၊ မဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်၎င်းတည်း။ ပန၊ စင်စစ်။ ဇရာမရဏ ဿ၊ ၏။ ပစ္စယပုစ္ဆာ၊ အကြောင်းကိုမေးသော ပုစ္ဆာသည်။ သမ္ဘဝတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဣဒံသဒ္ဒဿ၊ ၏။ ပစ္စယ-သဒ္ဒေန၊ နှင့်။ သမာနာဓိကရဏတာယ၊ တူသောတည်ရာရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဣမသ္မာ ပစ္စယာ၊ ဤအကြောင်းကြောင့်။ ဣတိ၊ ဤသို့ ဝစနတ္ထပြု၍။ ပစ္စယပုစ္ဆာ၊ အကြောင်းကိုမေးသောပုစ္ဆာ သည်။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ သာ စ သမာနာဓိကရဏတာ၊ ကိုလည်း။ ဗာဟိရတ္ထသမာသေပိ၊ ဗာဟိရတ္ထ သမာသ်၌လည်း။ ဝါ၊ ဗဟုဗ္ဗီဟိသမာသ်၌လည်း။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ တတော၊ ထိုဗဟုဗ္ဗီဟိသမာသ် မှ။ အညပဒတ္ထဝစနိစ္ဆာဘာဝေ၊ အညပုဒ်၏အနက်ကို ဆိုလိုခြင်းမရှိလတ်သော်။ ကမ္မဓာရယသမာ သော၊ ကို။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ (စောဒနာဝါကျ မဆုံးသေး) ပန၊ ဆက်။ သာမိဝစနသမာသေ၊ သာမိဝိဘတ် ဖြင့်ပြီးသော ဆဋ္ဌီတပ္ပုရိသ်သမာသ်၌။ သမာနာဓိကရဏတာ၊ တူသောတည်ရာရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကထဉ္စိ၊ တစုံတခုသော အကြောင်းကြောင့်မျှ။ ကမ္မဓာရယသမာသာသမ္ဘ ဝေါ၊ ကမ္မဓာရည်းသမာသ်၏ မဖြစ်သင့်ခြင်းသည်။ န (အတ္ထိ)၊ မရှိသည်မဟုတ်ပါလော။ ဣတိ၊ ဤသို့ စောဒနာငြားအံ့။ ဣဒံ၊ ဤစောဒကဆရာဟုဆိုအပ်သောအနက်ကို။ ဧဝံ၊ ဤသို့ စောဒကဆရာဆို သည့်အတိုင်း။ နဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မမှတ်အပ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဝစနိစ္ဆန္တရဘာဝတော၊ ဆိုလိုခြင်းအထူးရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါတိဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ဧသာ၊ ဤအလို သည်။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဝစနိစ္ဆာ၊ ပ္ပါဒ်ကိုဆိုလိုခြင်းပေတည်း။ အတ္ထိ
ပန၊ ဆက်၍ရှင်းဦးအံ့။ ဧတ္ထာပိ၊ ဤပစ္စယသုတ်၌လည်း။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကမ္မဓာရယသမာသော၊ ကို။ နဣစ္ဆိတော၊ အလိုမရှိအပ်သနည်း။ ဣတိ၊ အံ့။ ဟေတုပ္ပဘဝါနံ၊ အကြောင်းလျှင် အမွန်အစရှိ သော အကျိုးတရားတို့၏။ ဟေတု၊ သည်။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဣမဿအတ္ထဿ၊ ၏။ ကမ္မျဓာရယသမာသေ၊ ၌။ အသမ္ဘဝတောစ၊ မဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်၎င်း။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ပစ္စ ယာနုရူပဿ၊ အကြောင်းအားလျော်သော။ ဣမဿ၊ ဤအကျိုးအား။ အနုရူပေါ၊ လျော်သော။ ပစ္စ ယော၊ အကြောင်းသည်။ ဣဒပ္ပစ္စယော၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမဿ အတ္တဿ၊ ၏။ ဣစ္ဆိတတ္တာစ၊ အလိုရှိအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ (န ဣစ္ဆိတော၊ အပ်။) ပန၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤဣဒပ္ပစ္စယတာ-ပုဒ် ၌။ ဣဒံ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဂဟိတော၊ ယူအပ်သော။ ယောအတ္ထော၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) သော၊ ထိုအ နက်ကို။ အတ္ထိ ဣဒပ္ပစ္စယာဇရာမရဏန္တိဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ဇရာမရဏဂ္ဂဟဏေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဂဟိ တော၊ ယူအပ်ပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဒံ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နတော၊ ပ္ပန္နတရားမှ။ တဿိတွာ၊ ရွေ့လျော၍။ ဝါ၊ ရွေ့လျောခြင်းကြောင့်။ အညာသမ္ဘဝတော၊ တပါးသောအနက်၏ မဖြစ်သင့်ခြင်း ကြောင့်။ ပစ္စယေ၊ အကြောင်း၌။ အဝတိဋ္ဌတိ၊ တည်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုမဟာနိဒါနသုတ် ၌။ ကမ္မဓာရယသမာသော၊ ကို။ (ဣစ္ဆိတော၊ ၏။) ဧတ္ထပန၊ ဤပစ္စယသုတ်၌ကား။ ဣဒံ-သဒ္ဒဿ၊ ၏။ တတော၊ ထိုပဋိစ္စသမုပ္ပန္နတရားမှ။ ပရိစ္စဇနကာရဏံ၊ စွန့်ခြင်း၏အကြောင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သာမိဝစနသမာသောဧဝ၊ ကိုသာလျှင်။ (ဣစ္ဆိတော၊ ၏။) ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့ပင် ဖြစ်ငြားသော် လည်း။ ဣဒပ္ပစ္စယောဧဝ၊ ဣဒပ္ပစ္စယသည်သာလျှင်။ ဣဒပ္ပစ္စယဘာဝေါ၊ ဣဒပ္ပစ္စယ၏အဖြစ်သည်။ ဘဝိတုံ၊ ဖြစ်ခြင်းငှါ။ နယုတ္တော၊ မသင့်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဒပ္ပစ္စယတာယ၊ တာ၏။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒတာ နုပပတ္တိ၊ ပ္ပါဒ်အဖြစ်သို့မရောက်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်လော။) ဣတိ၊ အံ့။ အယံဒေါ သော၊ ဤအပြစ်သည်။ န၊ မရှိ။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အတ္ထန္တရာဘာဝတော၊ (တာပစ္စည်း၏) အနက်အထူး မရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အယံအတ္ထော၊ ကို။ ဝုတ္တောဝ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်သာ လျှင်တည်း။
အထဝါပန၊ တနည်းအားဖြင့်သော်ကား။ ဣဒပ္ပစ္စယဘာဝေါ၊ ဣဒပ္ပစ္စယ၏အဖြစ်သည်။ ဣဒပ္ပစ္စယ တာ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ဤအနက်သည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေ။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤဣဒပ္ပစ္စယဘာဂေါ-ဟူ သော ပုဒ်၌။ ဘာဝေါတိ၊ ဘာဝ-ဟူသည်။ အဝိနာဘာဝိဖလံ၊ အကြောင်းနှင့်မကင်းမူ၍ ဖြစ်လေ့ရှိ သောအကျိုးကို။ ပတိ၊ စွဲ၍။ ဟေတုနော၊ အကြောင်း၏။ သတွံ၊ သတွတည်း။ ဝါ၊ ထင်ရှားရှိသည်၏ အဖြစ်တည်း။ (သတောဘာဝေါ သတွံ-ဟု ဝစနတ္ထပြု၊ သက္ကတ၌ တွ-ပစ္စည်းသည် ပါဠိ၌ တ္တ-ပစ္စည်း နှင့်တူ၏) တထာ-တံဝစနံ၊ ကို။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဣဒပ္ပစ္စယ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဇာတိအာဒီသု၊ ဇာတိအစရှိသော အကြောင်းတရားတို့၌။ နိရုဠှော၊ ထင်၏။ တဉ္စဣဒပ္ပစ္စယသတွံ၊ ထိုဣဒပ္ပစ္စယ၏သတွသည်လည်း။ ဝါ၊ ၏ထင်ရှားရှိသည်၏အဖြစ်သည်လည်း။ ဣဒပ္ပစ္စယတော၊ မှ။ အညံ၊ အခြားတပါးသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဝါ၊ မဟုတ်။ အညံ၊ သည်။ ယဒိသိယာ၊ အံ့။ (ဧဝံသတိ၊ သော်။) တံ၊ ထိုသတွသည်။ အဝိဇ္ဇမာနံ၊ ထင်ရှား မရှိသည်။ သိယာ၊ ၏။ ဟိ၊ အကြောင်းကား။ သတာ၊ ထင်ရှားရှိသောတရားမှ။ အညံ၊ တပါးသော အရာသည်။ ဝိဇ္ဇမာနံ၊ ထင်ရှားရှိသည်။ နဟောတိ၊ မဖြစ်။ အထ၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ၍။ သတွံ၊ သည်။ သံ-သန္တံနာမ၊ ထင်ရှားရှိသည်မည်သည်။ (ယဒိသိယာ၊ အံ့။ ဧဝံသတိ၊ သော်။) ယဿ သတော၊ အကြင်ထင်ရှားရှိသောတရား၏။ ဘာဝေါ၊ အဖြစ်သည်။ (သတွံ၊ သတွမည်၏။) တံ၊ ထိုထင်ရှားရှိ သောသန္တတရားသည်။ အသံနာမ၊ ထင်ရှားမရှိသည်မည်သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဟိသစ္စံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုထင် ရှားရှိသော သန္တတရားသည်။ သဘာဝံ၊ သန္တ၏အဖြစ်ဟူသော။ သတွံ၊ သည်။ န၊ မဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) သတွတော၊ မှ။ အညတ္တာ၊ အခြားတပါး၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သတော ဘာဝေါသတွန္တိ၊ ဟူ၍။ နိဒ္ဒေသော၊ ညွှန်ပြသော ဝစနတ္ထသည်။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ စ၊ ဆက်။ သံ-သမ္ဗ န္ဓေန၊ ထင်ရှားရှိသော သတွနှင့်စပ်သဖြင့်။ အသံ၊ ထင်ရှားမရှိသော။ ဝါ၊ ထင်ရှားမရှိဟု ဆိုအပ်သော သန္တသည်။ သံနာမ၊ ထင်ရှားရှိသည်မည်သည်။ နဟောတိ၊ မဖြစ်။ အသံ-သမ္ဗန္ဓေန၊ ထင်ရှားမရှိသည် နှင့်စပ်သဖြင့်။ ပဂေဝ၊ အဘယ်မှာဆိုဖွယ်ရှိအံ့နည်း။ စ၊ ဆက်။ အသတိ၊ ထင်ရှားမရှိခဲ့သော်။ သဒိ တိဂ္ဂဟဏံ၊ ထင်ရှားရှိ၏ဟု ယူခြင်းသည်။ ဝိပရီတဂ္ဂါဟော၊ ဖောက်ပြန်မှားယွင်းသော ယူခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဂဟဏတော၊ ထင်ရှားရှိ၏ဟု ယူခြင်းအားဖြင့်။ သံသိဒ္ဓိ၊ သန္တ၏ပြီး ခြင်းသည်။ န၊ မဖြစ်။ စ၊ ဆက်။ မာဏဝကဿ၊ ရဲရင့်သောလုလင်၏။ သီဟဘာဝေါ ဝိယ၊ သီဟ မည်သည်၏ အဖြစ်ကဲ့သို့။ သဒိသကပ္ပနာယံ၊ အတူကိုကြံခြင်း၌။ ဝါ၊ သဒိသူပစာကို ကြံလတ်သော်။ အသတော၊ ထင်ရှားမရှိသောအရာ၏။ သံ-သဘာဝတာ၊ သန္တ၏သဘောရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ (သဒိသူပစာဟူ၍လည်း မယူသင့်ဟုဆိုလို၏) ပန၊ စင်စစ်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣ ဒပ္ပစ္စယဘာဝဝေါ၊ သည်။ ယထာဝုတ္တံ၊ သော။ သတွံ၊ ထင်ရှားရှိသည်၏အဖြစ်တည်း။ အသတွံ၊ ထင် ရှားမရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ယဿ၊ အကြင် ဣဒပ္ပစ္စယ၏။ တံသတွံ၊ ထိုသတွသည်။ ဝါ၊ ထင်ရှားရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တံအပိ၊ ထိုဣဒပ္ပစ္စယသည်လည်း။ အသံအသန္တံ၊ ထင် ရှားမရှိသည်။ န၊ မဟုတ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣဒပ္ပစ္စယဘာဝေါ၊ ဘဝဟုဆိုအပ်သော။ ဣဒပ္ပစ္စယသရူ ပံ၊ ဣဒပ္ပစ္စယ၏ သရုပ်အထည်ကိုယ်သဘောကို။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်) သဘာဝန္တရေဟိ၊ သဘောတပါးတို့မှ။ (ဘာဝန္တရေဟိ၊ ဘာဝတပါးတို့မှ။ ဟူ၍လည်းသင့်၏) ဝိနိဝတ္တဘာဝဒဿနတ္ထံ၊ ဆုတ်နစ်ကင်းလွတ် သည်၏အဖြစ်ကို ပြခြင်းအကျိုးငှါ။ ဣမဿ-ဣဒပ္ပစ္စယဿ၊ ၏။ အယံ-ဘာဝေါ၊ ဤအဖြစ်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိသေသေတွာ၊ အထူးပြု၍။ ဣဒပ္ပစ္စယတာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဟောအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဒပ္ပစ္စယတာယု၊ တာ၏။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဘာဝါသမ္ဘဝေါ၊ ပ္ပါဒ်အဖြစ်၏မဖြစ်သင့်ခြင်းသည်။ န(အတ္ထိ၊) မရှိ။
ပဋိစ္စ၊ အကြောင်းကိုစွဲမှီ၍။ ဧတသ္မာ၊ ဤအကြောင်းမှ။ သမုပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဋိစ္စ သမုပ္ပါဒေါ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ တဿာပိ၊ ထိုပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်၏လည်း။ (ပိ-ဖြင့် ဣဒပ္ပစ္စယတာ-ကို ဆည်းသည်) ဟေတုအတ္ထဘာဝတော၊ အကြောင်းဟူသော အနက်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဓာတုအာ ဒိတထတာဒိပဒါနမ္ပိ၊ ဓာတု-အစရှိသောပုဒ်, တထတာ-အစရှိသောပုဒ်တို့၏လည်း။ ဧဝမေဝ၊ ဤပဋိစ္စ သမုပ္ပါဒ-ပုဒ်နှင့် အတူသာလျှင်။ ဟေတုဘာဝဝါစကတာယ၊ အကြေင်း၏အဖြစ်ကို ဟောသည်၏အ ဖြစ်ဖြင့်။ ဟေတုပဓာနတာ၊ ဟိတ်အနက်ပြဓာန်းသည်၏အဖြစ်ကို။ ယောဇေတဗ္ဗာ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဟေတုပ္ပဘဝါနံ၊ အကြောင်းလျှင် အမွန်အစရှိသော အကျိုးတရားတို့၏။ ဟေတု၊ သည်။ ပဋိစ္စ သမုပ္ပါဒေါ၊ မည်၏။ ဣတိကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍ ဆိုခြင်းကြောင့်တည်း။
“ဟေတုပ္ပဘဝါ၊ အကြောင်းလျှင်အမွန်အစရှိကုန်သော။ ယေဓမ္မာ၊ အကြင်အကျိုးတရားတို့သည်။ (သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။) တေသံ၊ တို့၏။ ဟေတုံ၊ အကြောင်းကို။ တထာဂတော၊ သည်။ အာဟ၊ ဟောတော် မူ၏။ တေသံ၊ ထိုအကြောင်းအကျိုးတရားတို့၏။ ယောနိရောဓော၊ အကြင် ချုပ်ခြင်းသည်။ ဝါ၊ ချုပ် ရာသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တဉ္စ၊ ထိုနိရောဓကိုလည်း။ အာဟ၊ ၏။ မဟာသမဏော၊ ငါတို့၏ဆရာရဟန်း မြတ်သည်။ ဧဝံဝါဒီ၊ ဤသို့ ဟောလေ့ရှိတော်မူ၏။” ဣတိ၊ သို့။ -
ဝုတ္တော၊ ဖြေကြားအပ်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဟေတုပ္ပဘဝါနံ၊ တို့၏။ ဟေတု၊ သည်။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိညာယတိ၊ သိအပ်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သေသံ၊ သော။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ သည်။ ပရ တော၊ ၌။ အာဝိ၊ စွာ။ ဘဝိဿတိ၊ တံ့။
၅၇၄။ ပဋိစ္စာတိ၊ ကား။ တံ တံ ကာရဏံ၊ ထိုထိုအကြောင်းကို။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ သမ္မာတိ၊ ကား။ အဝိပရီတံ၊ မဖောက်မပြန် မှန်ကန်စွာ။ အနိစ္စတော၊ မမြဲသောတရားမှ။ အနိစ္စဿ၊ တရား၏။ ဥပ္ပါ ဒေါ၊ ဖြစ်ခြင်းတည်း။ ဣတိကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်းခြင်းကိုပြု၍။ (ဝုတ္တံ၊ သည်။) ဟိ၊ မှန်။ နိစ္စတော၊ မြဲသော။ ကာရဏတော၊ အကြောင်းမှ။ ဖလဿ၊ ၏။ ဥပ္ပါဒေါ၊ သည်။ ဝိပရီတော၊ ဖောက်ပြန်မှား ယွင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တေန၊ ကြောင့်။ တိတ္ထိယ။ပ။နိရပေက္ခောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဥပ္ပါ ဒေါ၊ သည်။ ပညာယတိ၊ ထင်၏။ (တနည်း) ဥပ္ပါဒေါ၊ ကို။ ပညာယတိ၊ သိအပ်၏။ ဣတိဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တသင်္ခတလက္ခဏတော၊ ဟောအပ်သော သင်္ခတလက္ခဏာမှ။ အညော၊ သော။ (ဧကော အာကာ ရော-၌ စပ်) ပစ္စယတော ခဏတောတိဧတ္ထ၊ တော-ဟူသောအဋ္ဌကထာစကားရပ်၌။ ဝုတ္တပစ္စယလက္ခ ဏော၊ ဆိုအပ်သော အကြောင်းလက္ခဏာရှိသော။ ဧကော၊ သော။ အာကာရော၊ သည်။ ဥပ္ပါဒေါ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကား။ တေသံ၊ ထိုကေစိဆရာတို့၏။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ယံ၊ ယင်းဥပ္ပါဒကို။ သန္ဓာ ယ၊ ၍။ တေ၊ ထိုကေစိဆရာတို့သည်။ ဇာတိအာဒီနံ၊ တို့၏။ ဟေတဝေါ၊ အကြောင်းတို့သည်။ ဇာတိ အာဒယော၊ အစရှိသည်တို့ပင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ တေသံ၊ ထိုကေ စိဆရာတို့၏။ မတိမတ္တံ၊ အလိုမျှသာတည်း။ (ကသ္မာ၊ မူကား။) နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏဝိနိမုတ္တဿ၊ ဥပါဒ်ဟူ သော နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏာမှလွတ်သော။ ကာဒိသဿ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ကဿစိ၊ တစုံတခုသော ဥပ္ပါဒ၏။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ တံ န ယုဇ္ဇတီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဂမ္ဘီရနယာသမ္ဘဝတောတိ၊ ကား။ ဂမ္ဘီရာနံစ၊ နက်နဲခြင်းလေးပါးတို့၏၎င်း။ နယာနဉ္စ၊ နည်းလေးပါးတို့ ၏၎င်း။ အသမ္ဘဝတော၊ မဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်။ သဒ္ဒဘေဒတောတိ၊ ကား။ သဒ္ဒဝိနာသတော၊ သဒ္ဒါ၏ ပျက်ခြင်းကြောင့်။ သဒ္ဒါယောဂတော၊ သဒ္ဒါလက္ခဏာနှင့် မယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ သုတ္တံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ (ကသ္မာ၊ မူကား။) ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒံ ဝေါ ဘိက္ခဝေ ဒေသေဿာမီတိအာဒိသုတ္တပဒေဟိ၊ သုတ်ပုဒ် တို့ဖြင့်။ ဥပ္ပါဒမတ္တဿ၊ ဖြစ်ခြင်းမျှ၏။ ဝါ၊ ကို။ အပ္ပကာသိတတ္တာ၊ မပြအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ အယမေဝအတ္ထော၊ ကိုသာလျှင်။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဒဿိတော၊ ပြအပ်ခဲ့ပြီ။ ဣဒါနိပိ၊ ယခုအခါ၌လည်း။ ဒဿီယတိ၊ ပြအပ်ဆဲတည်း။ တံ ဥပ္ပါဒမတ္တံ၊ ထိုဖြစ်ခြင်းမျှကို။ (တံ-အစွဲကို ပြ သည်) တသ္မိံ ပဌမာဘိသမ္ဗုဒ္ဓကာလေ၊ ထိုရှေးဦးစွာဘုရားဖြစ်တော်မူစ ကာလ၌။ ဝိဟရာမိ၊ ၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ (ထိုနေဆဲကာလကိုငဲ့၍ ဝတ္တမာန်ဖြင့် ဟောသည်ဟုဆိုလို၏) ဝါ၊ တနည်း။ ဝိဟ ရာမီတိ၊ မိ-ဟူသောပုဒ်ကို။ ဝါ၊ မိ-ဟူ၍။ ကာလဝိပလ္လာသေန၊ ကာလ၏ ဖောက်ပြန်သောအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝိဟာသိံ၊ နေခဲ့ပြီ။ ဣတိအတ္ထော၊ တည်း။ တတြာတိ၊ ကား။ တသ္မိံပဒေသဝိဟာရေ၊ ၌။ ပစ္စယာကာရဒဿနေနာတိ၊ ကား။ ယေနာကာရေန၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့်။ ပစ္စယဓမ္မော၊ အ ကြောင်းတရားသည်။ ပစ္စယုပ္ပန္နဿ၊ အကျိုးတရားအား။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သော ပစ္စယ ဘာဝေါ၊ ထိုကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏အဖြစ်သည်။ ပစ္စယာကာရော၊ မည်၏။ တဿ၊ ထိုပစ္စယာကာရ ကို။ ဒဿနေန၊ ပြသဖြင့်။ ဣဓပန၊ ဤအရာ၌ကား။ ဝေဒနာနံ၊ တို့အား။ ပစ္စယဘာဝေါ၊ ကျေးဇူးပြု တတ်သည်၏အဖြစ်ကို။ အဓိပ္ပေတော၊ အပ်၏။
ဧတသ္မာ၊ ဤအကြောင်းပေါင်းမှ။ လောကော၊ သည်။ သမုဒေတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ လောက သမုဒယော၊ မည်၏။ အဝိဇ္ဇာဒိကော၊ အဝိဇ္ဇာအစရှိသော။ ပစ္စယဂဏော၊ အကြောင်းအပေါင်းကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) လောကသမုဒယမတ္တံ၊ လောက၏ဖြစ်ခြင်းမျှသည်။ န၊ မဟုတ်။ တေန၊ ကြောင့်။ အနု လောမပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ နတ္ထိတာတိ၊ ဟူသည်ကား။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ အဘာ ဝေါ၊ မရှိခြင်း-မဖြစ်ခြင်းတည်း။ နိရနွယဝိနာသော၊ အစဉ်လိုက်သောဘဝသစ် ရုပ် နာမ် ခန္ဓာ၏မရှိ ခြင်းဟူသောပျက်ခြင်းတည်း။ (သီမူနှင့်အညီပင်၊ မြန်မာမူ အရအားဖြင့် နရနွယဝိနာသော၊ လူ့အနွယ် ၏ပျက်ခြင်းတည်း-ဟု အနက်ပေး။ သင့်အံ့မထင်) ဥစ္ဆေဒေါ၊ အကြွင်းမဲ့ပြတ်ခြင်းတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ပန၊ ဆက်။ နတ္ထိတာသဟစရဏတော၊ နတ္ထိတာနှင့်တကွ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ဥစ္ဆေဒဒိ ဋ္ဌိ၊ ကို။ နတ္ထိတာတိ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတာ၊ အပ်၏။ ပစ္စယာနံ၊ အကြောင်းတရားတို့၏။ အဝိစ္ဆေဒေါ၊ မပြတ်စဲခြင်းသည်။ ပစ္စယာနုပရမော၊ နုပရမ-မည်၏။ ဟိ၊ ထင်။ အတီတဟေတုပဉ္စကသန္နိဿယေန၊ အတိတ်အကြောင်း ငါးပါးအပေါင်းဟူသောမှီရာကြောင့်။ ဧတရဟိ၊ ယခုပစ္စုပ္ပန်၌။ ဖလပဉ္စကံဝိယ၊ အကျိုးငါးပါးအပေါင်းကဲ့သို့။ ဟေတုပဉ္စကမ္ပိ၊ အကြောင်းငါးပါး အပေါင်းသည်လည်း။ ဟောတိယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဧတရဟိဟေတုပဉ္စကသန္နိဿယေန၊ ယခုပစ္စုပ္ပန်၌ အကြောင်းငါးပါးအပေါင်းဟူ သော မှီရာကြောင့်။ အာယတိံဖလပဉ္စ-ကမ္ပိ၊ နောက်ကာလ၌ အကျိုးငါးပါးအပေါင်းသည်လည်း။ ဘဝိ ဿတိ၊ လတံ့။ တေန၊ ကြောင့်။ ပစ္စယာနုပရမေ ဖလာနုပရမတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
တံဂမ္ဘီရတ္တံ၊ ထိုနက်နဲသည်၏အဖြစ်သည်။ အသဘာဝဓမ္မတ္တာ၊ သဘာဝတရားမဟုတ်သည်၏အဖြစ် ကြောင့်။ ဥပ္ပါဒမတ္တေ၊ ဖြစ်ခြင်းမျှ၌။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ (ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ဖြစ်ရန်မလွယ်သည်နှင့် နှိုင်းယှဉ် ကြည့်လျှင် ဤအချက်စဉ်းစားစရာပင်) ဧကတ္တနယာဒယော၊ ဧကတ္တနည်းအစရှိကုန်သော။ နယာ၊ နည်းတို့ကို။ သဘာဝဓမ္မေသု၊ တို့၌။ လဗ္ဘမာနတော၊ ရအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဥပ္ပါဒမတ္တေ၊ ဖြစ် ခြင်းမျှ၌။ ကထဉ္စိပိ၊ တစုံတခုသော အကြောင်းကြောင့်လည်း။ နလဗ္ဘေယျုံ၊ မရအပ်ကုန်ရာ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နယစတုက္ကံဥပ္ပါဒမတ္တေနတ္ထီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
၅၇၅။ သမာနေ ကတ္တရီတိ၊ ကား။ ဧကသ္မံယေဝ၊ တခုတည်းသာလျှင်ဖြစ်သော။ ကတ္တရိ၊ ကတ္တား သည်။ (သတိ၊ သော်။ ဤ၌ တကြောင်းပိုဒ်ရှိစေ) ဥပ္ပဇ္ဇနကိရိယာယ၊ ဖြစ်ခြင်းကိရိယာ၏။ ယော ကတ္တာ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တသ္မိံယေဝ၊ ထိုကတ္တားသည်ပင်လျှင်။ ပစ္စယနကိရိယာယ စ၊ စွဲမှီခြင်း ကြိယာ၏လည်း။ ကတ္တုဘူတေ၊ ကတ္တားဖြစ်၍ဖြစ်လတ်သော်။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ (ကိံ) ယထာ၊ မူကား။ နှတွာ၊ ရေချိုးပြီး၍။ ဘုဉ္ဇတိ၊ စား၏။ ဘုတွာ၊ စားပြီး၍။ သယတိ၊ အိပ်၏။ ဣတိယထာ၊ ဤ ဥဒါဟရုဏ်ပုံစံတို့ကဲ့သို့တည်း။ ပုဗ္ဗကာလေတိဣဒဉ္စ၊ ပုဗ္ဗကာလေ-ဟူသော ဤစကားကိုလည်း။ တွာ သဒ္ဒန္တာနံ၊ တွာ-ပစ္စည်းအဆုံးရှိကုန်သော။ ပဒါနံ၊ တို့၏။ ယေဘုယျေန၊ အားဖြင့်။ ပုရိမကာလကိရိယာ ယ၊ ရှေးကာလဖြစ်သော ကြိယာကို။ ဒီပနတော၊ ပြခြင်းကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣဓ၊ ဤပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ- ဟူသောပုဒ်၌။ ပဋိစ္စသဒ္ဒဿ၊ ၏။ ပုရိမကာလတ္ထတ္တာ၊ ရှေးကာလဟူသောအနက်ရှိသည်၏အဖြစ် ကြောင့်။ န(ဝုတ္တံ)၊ ဆိုအပ်သည်မဟုတ်။ ဟိ၊ အကျိုးကား။ ဧဝံ၊ ဤသို့ယူသည်။ (သတိ၊ ရှိသော်။) စက္ခုံပဋိစ္စာတိ၊ ဟူ၍။ နိဒဿနဝစနံ၊ ပုံစံပြစကားသည်။ နိဒဿိတဗ္ဗေန၊ ညွှန်ပြအပ်သောစကားနှင့်။ သံသန္ဒေယျ၊ နှီးနှောမိရာ၏။ အထဝါ၊ ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ-ဟူသောပုဒ်၌။ ဥပ္ပဇ္ဇနကိရိယာ ယ၊ ဖြစ်ခြင်းကြိယာမှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ပစ္စယနကိရိယာယ၊ စွဲမှီခြင်းကြိယာ၏။ အသမ္ဘဝတော၊ မဖြစ်သင့် ခြင်းကြောင့်။ ဥဘိန္နံ၊ ကုန်သော။ ကိရိယာနံ၊ တို့၏။ သမကာလတာ၊ တူသောကာလရှိသည်၏အဖြစ် သည်။ ကာမဉ္စ(ဟောတိ)၊ ၏။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ ဖလကိရိယာယ၊ အကျိုးကြိယာမှ။ ဟေတုကိ ရိယာ၊ အကြောင်းကြိယာကို။ ပုရိမကာလောဝိယ၊ ရှေးကာလကဲ့သို့။ ဝေါဟရိတုံ၊ ခေါ်ဝေါ်ခြင်းငှါ။ ယုတ္တာ၊ ၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့ဆိုသည်။ (သတိ၊ သော်။) ဧတ္ထ၊ ဤပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါဟူသောပုဒ်၌။ ဟေတုဖလ ဝဝတ္ထာနံ၊ အကြောင်းနှင့်အကျိုးကို ပိုင်းခြားခြင်းသည်။ သုပါကဋံ၊ ကောင်းစွာထင်ရှားသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပစာရသိဒ္ဓံ၊ ဥပစာဖြင့်ပြီးသော။ ပုရိမကာလံ၊ ရှေးကာလကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ပုဗ္ဗကာလေတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အတ္ထိသိဒ္ဓိကရောတိ၊ ကား။ ဝါကျတ္ထပဋိဝိညတ္တိကရော၊ ဝါကျ၏အ နက်ကို သိနားလည်ခြင်းကိုပြုတတ်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါတိဧတ္ထ၊ ၌။ ဝါကျတ္ထာဝဗောဓော၊ ဝါကျ၏အနက်ကိုသိခြင်းကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အတ္ထသိဒ္ဓီတိ၊ အကျိုး၏ပြီးခြင်းဟူ၍။ အဓိပ္ပေတော၊ ၏။ ပယုဇ္ဇမာနော၊ ယှဉ်အပ်သော။ ပဋိစ္စသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဥပ္ပါဒသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။
နာမပဒေ၊ ကို။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ အပ္ပယုတ္တာနိပိ၊ မယှဉ်အပ်ကုန်သော်လည်း။ ဝါ၊ သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ “အတ္ထိ, ဟောတိ, ဝိဇ္ဇတီ”တိ၊ ဝိဇ္ဇတိဟူကုန်သော။ ဧဝရူပါနိ၊ ဤသို့သဘောရှိကုန်သော။ ကိရိ ယာပဒါနိ၊ တို့ကို။ အာနေတွာ၊ ၍။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗာနိ၊ စပ်အပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဉာယံ၊ နည်းနိဿ ယကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဟောတိသဒ္ဒေန သဒ္ဓိံ ယောဇယိဿာမာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဣမေသူတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တေသု၊ ဆိုအပ်ကုန်ပြီးသော။ ဒေသနာပဋိညာပုစ္ဆာနိဂမနဝသေန၊ ဒေသနာ၏ပဋိညာဉ် အမေးပုစ္ဆာ နိဂုံးတို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တေသု၊ ဟောတော်မူအပ်ကုန်သော။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒပဒေသု၊ တို့တွင်။ စ၊ ဆက်။ ဧတံ၊ ဤအဋ္ဌကထာ ဆရာပြဆိုသောစကားသည်။ နိဒဿနမတ္တံ၊ နည်းပြစကား မျှသာတည်း။ အညေသုပိ၊ တပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒမေဝ။ပ။ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါဘိ၊ ဟူ ကုန်သော။ ဧဝမာဒီသုပိ၊ ပုဒ်တို့တွင်လည်း။ ဧကေနပိ၊ တခုသောပုဒ်နှင့်လည်း။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဟော တိ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ သမ္ဗန္ဓံ၊ စပ်ခြင်းသို့။ နဂစ္ဆတိ၊ မရောက်။ တထာသမ္ဗန္ဓဝသေန၊ ထိုသို့စပ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အဝုတ္တတ္တာ၊ မဟောအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ယောဂံ၊ ယှဉ်ခြင်းသို့။ နဂစ္ဆတိ၊ မရောက်။ နစဥပ္ပါဒေါဟောတီတိဣဒံ၊ ဤစကားကို။ အသဘာဝဓမ္မတ္တာ၊ သဘောတရားမဟုတ်သည် ၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဥပ္ပါဒဿ၊ ဖြစ်ခြင်း၏။ နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏာယောဂံ၊ ဖြစ်ခြင်းလက္ခဏာနှင့် မယှဉ်ခြင်း ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ ထင်။ ဝိနာသဿ၊ ပျက်စီးခြင်း၏။ ဝိနာသော၊ ပျက်စီးခြင်းသည်။ နတ္ထိယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဥပ္ပါဒဿ၊ ၏။ ဝိနာသောဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဥပ္ပါဒေါပိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်လည်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ယဒိသိယာ၊ အကယ်၍ရှိငြားအံ့။ ဥပ္ပါဒေါပိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်လည်း။ ယေနဥပ္ပါဒေန၊ အကြင် (အသေးစိတ်) ဥပါဒ်ဖြင့်။ ဥပ္ပါဒဝါ၊ ဥပါဒ်ရှိသည်။ (သိယာ၊ ၏။) သောပိ၊ ထိုအသေးစိတ်ဥပါဒ်သည် လည်း။
၅၇၇။ ဧတ္ထာတိ၊ ကား။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒပဒေ၊ ၌။ သမုပ္ပါဒ-ပဓာန ဝစန-ဝိညေယျော၊ သမုပ္ပါဒ-ဟူ သော ပဓာနသဒ္ဒါဖြင့်သိအပ်သော။ သသတ္တိကော၊ အစွမ်းသတ္တိနှင့်တကွဖြစ်သော။ ဟေတု၊ အ ကြောင်းသည်။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အဝိပရီတံ၊ မဖောက်မပြန် မှန်ကန်သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ အဇာနန္တာနံ၊ မသိကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ (ယာ သညာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ-၌ စပ်) အညတ္ထ၊ တပါးသော အရာ၌။ ဘာဝသာဓနဿ၊ ဖြစ်သော။ သမုပ္ပါဒသဒ္ဒဿ၊ သမုပ္ပါဒ-သဒ္ဒါကို။ ဒဿနတော၊ တွေ့ရခြင်း ကြောင့်။ တထာ၊ တူ။ ဣဓာပိ၊ ဤအရာ၌လည်း။ ဗျဉ္ဇနစ္ဆာယာယ၊ သဒ္ဒါရိပ်ဖြင့်။ အယံ ဥပ္ပါဒေါယေဝ၊ ဤဖြစ်ခြင်းကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဟေတု၊ အကြောင်းကို။ န(ဝုတ္တော)၊ မဟောအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ယာသညာ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ သာ၊ ထိုအမှတ်သညာကို။ ဣမဿပဋိစ္စသမုပ္ပါဒပဒဿ၊ ပုဒ်၏။ ဧဝံ ဣဒါနိဝုစ္စမာနာကာရေန၊ ဤသို့ ယခုပင်ဆိုအပ်လတံ့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဂဟေ တွာ၊ ၍။ ဝူပသမေတဗ္ဗာ၊ ငြိမ်းစေအပ်၏။ ဝိနောဒေတဗ္ဗာ၊ ပယ်ဖျက်အပ်၏။
ဒွေဓာတိ ဂါထာယ၊ ၌။ အယံ၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ သင်္ခေပတ္ထော၊ အကျဉ်းဖြစ်သော အနက် တည်း။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အတ္တနော၊ ၏။ ပစ္စယ-ဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တော၊ သော။ ပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မသမူ ဟော၊ ပစ္စယုပ္ပန်တရားအပေါင်းသည်။ ပစ္စေတဗ္ဗတော၊ ရှေးရှုကပ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ မျက်မှောက်သိအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဋိစ္စောစ၊ ပဋိစ္စလည်းမည်၏။ သော၊ ထိုပဋိစ္စမည်သော အကျိုးတရားသည်။ သဟ၊ တကွ။ ဥပ္ပဇ္ဇနတော၊ ကြောင့်။ သမုပ္ပါဒေါစ၊ သမုပ္ပါဒလည်းမည်၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့၎င်း။ ဝါ၊ ကား။ ကာရဏသာမဂ္ဂိံ၊ အကြောင်းတို့၏ညီညွတ်ခြင်းကို။ ပဋိစ္စ၊ စွဲမှီ၍။ အပစ္စက္ခာ ယ၊ မစွန့်မူ၍။ သဟ၊ တကွ။ ဥပ္ပဇ္ဇနတောဧဝ၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်ပင်လျှင်။ (ဧဝ-ဖြင့် သမုပ္ပါဒ-ပုဒ်ပြီး ပုံမှာရှေးဝိကပ်နှင့်မထူးပြီဟုပြသည်) ဣတိစ၊ ဤသို့၎င်း။ ဧဝံ၊ သို့။ ဒွေဓာ၊ အားဖြင့်။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါ ဒေါတိဣဒံဝစနံ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ-ဟူသော ဤသဒ္ဒါကို။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ အလိုရှိအပ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုပစ္စုယုပ္ပန်တရားအပေါင်း၏။ ပစ္စယဓမ္မောပိ၊ အကြောင်းတရားကိုလည်း။ ဖလူပစာရေန၊ ဖြင့်။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါဣစ္စေဝ၊ ဟူ၍သာလျှင်။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤကားအနက်အကျဉ်းတည်း။
ပစ္စယတာယာတိ၊ ကား။ ပစ္စယသမူဟတော၊ အကြောင်းအပေါင်းကြောင့်။ ပဝတ္တောတိ၊ ကား။ နိဗ္ဗ တ္တော၊ ဖြစ်သော။ ဓမ္မသမူဟောတိ၊ ကား။ ပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မပုဉ္ဇော၊ ပစ္စယုပ္ပန်တရားအစုတည်း။ ပတီယမာ နောတိ၊ ကား။ ဉာဏဂတိယာ၊ ဉာဏ်၏ သွားခြင်းဖြင့်။ အဘိမုခံ၊ ရှေးရှု။ ဥပေယမာနော၊ ကပ်အပ် သိအပ်သည်ရှိသော်။ အဘိသမိယမာနော၊ ရှေးရှုတွေ့အပ်သည်ရှိသော်။ ဝါ၊ မျက်မှောက်သိအပ်သည် ရှိသော်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိဘာယသုခါယစာတိ၊ ကား။ လောကုတ္တရဟိတာယစ၊ လောကုတ္တရာစီးပွါးအလို့ငှါ၎င်း။ လောကုတ္တရသုခါယစ၊ လောကုတ္တရာချမ်းသာအလို့ငှါ၎င်း။ ဧကေ-ကဿ၊ တပါးတပါးချင်း၏။ ဥပ္ပတ္တိယာ၊ ဖြစ်ခြင်း၏။ ကဒါစိပိ၊ တရံတခါ၌သော်လည်း။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။
၅၇၈။ ပဋိစ္စ-သဒ္ဒေ၊ ၌။ ပဋိ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အဘိမုခတ္ထော၊ ရှေးရှုဟူသောအနက်ရှိ၏။ ဣစ္စ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဂမ္မတ္ထော၊ ရောက်အပ်သည်ဟူသော အနက်ရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ပဋိမုခမိတော တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကဿ၊ အဘယ်၏။ ဝါ၊ သို့။ ပဋိမုခံပန၊ ရှေးရှုပြုပါသနည်း။ ကေနဝါ၊ အဘယ်သည်မူလည်း။ ဣတော၊ ရောက်အပ်သနည်း။ ကောဝါ၊ အဘယ်အရာသို့မူလည်း။ ဣတော၊ ရောက်အပ်သနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စောဒနတ္တယေ၊ စောဒနာသုံးပါးအပေါင်း၌။ ဝါ၊ သည်။ (သတိ၊ သော်။) ပစ္ဆိမံ၊ နောက်ဆုံးစောဒနာကို။ ဝိဿဇ္ဇေန္တော၊ ဖြေလိုသည်ဖြစ်၍။ ဟေတုသမူဟောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ ပစ္ဆိမစောဒနာကို ဖြေခြင်း၏အကြောင်းကား။ တသ္မိံ၊ ထိုပစ္ဆိမစောဒနာကို။ ဝိဿဋ္ဌေ၊ ဖြေအပ်သည်ရှိသော်။ ဟေတုသမူဟော နာမ၊ မည်သည်။ ပစ္စယ-သာမဂ္ဂီ၊ အကြောင်းတို့၏ ညီညွတ် ခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုအကြောင်းအပေါင်းတွင်။ အညမညဿ၊ ၏။ ဝါ၊ သို့။ ပဋိမုခံ၊ ရှေးရှု။ အညမညေနေဝစ၊ အချင်းချင်းသည်သာလျှင်လည်း။ ဣတော၊ ရောက်အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အယံအတ္ထော၊ ကို။ ဝါ၊ သည်။ ဝိဿဋ္ဌောဝ၊ ဖြေအပ်ပြီးသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သိအပ် ၏။ သဟိတေတိ၊ ကား။ သမုဒိတေ၊ တပေါင်းတည်း ဖြစ်ကုန်သော။ အဝိနိဗ္ဘုတ္တေ၊ အသီးအခြားမခွဲ ခြမ်းအပ်ကုန်သော။ သောတိ၊ ကား။ ဟေတုသမူဟော၊ ကို။ သမုပ္ပါဒေါဣတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။)
ပါတုဘာဝါယာတိ၊ ကား။ ဥပ္ပါဒါယ၊ ငှါ။ ပါဠိယံ၊ ၌။ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာသင်္ခါရာတိ၊ ဟူ၍။ အဝိဇ္ဇာဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ပစ္စယဘာဝေန၊ အကြောင်း၏အဖြစ်ဖြင့်။ ကာမံဝုတ္တာ၊ ပေ၏။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ အဝိဇ္ဇာ၊ သည်။ ဧကာဝ၊ တခုတည်းသာလျှင်။ ပစ္စယော၊ သည်။ နဟောတိ၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်။ အထ ခေါ၊ စင်စစ်သော်ကား။ သဟဇာတဓမ္မဝတ္ထုအာရမ္မဏာဒယော စ၊ သဟဇာတ်တရား ဝတ္ထု အာရုံ အစရှိသောတရားတို့သည်၎င်း။ ယောနိသောမနသိကာရာဒယောစ၊ တို့သည်၎င်း။ တဏှုပါဒါနာဒ ယော စ ဓမ္မာ၊ တို့သည်၎င်း။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ သင်္ခါရုပ္ပါဒနေ၊ သင်္ခါရတို့ကို ဖြစ်စေရာ၌။ အဝိဇ္ဇာယ၊ ၏။ သဟကာရီကာရဏံ၊ တကွဆုံလျက်ပြုဖက်ဖြစ်သော အကြောင်းသည်။ ဟောန္တိယေဝ၊ သာလျှင် တည်း။ ဝိညာဏာဒီနံ၊ စသည်တို့၏။ (ပစ္စယာ၊ အကြောင်းဖြစ်ကုန်သော။) သင်္ခါရာဒယောပိ၊ စသည် တို့ကိုလည်း။ ဧဝံ၊ တူ။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဝိဇ္ဇာဒိ။ပ။ဟေတုသမူဟောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သာဓာရဏဖလနိပ္ဖါဒကဋ္ဌေနာတိ၊ ကား။ တံသမူဟပရိယာ-ပန္နာနံ၊ ထိုအကြောင်း အပေါင်း၌ အကျုံးဝင်ကုန်သော။ ဟေတုဓမ္မာနံ၊ အကြောင်းတရားတို့အား။ ဝါ၊ တို့နှင့်။ သာဓာရဏ ဿ၊ ဆက်ဆံသော။ ဖလဿ၊ ကို။ နိဗ္ဗတ္တကဘာဝေန၊ ဖြစ်စေတတ်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ အဝေကလ္လ ဋ္ဌေနာတိ၊ ကား။ အနူနဘာဝေန၊ မယုတ်လျော့သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်။ တသ္မိံဟေတုသမူဟေ၊ ထိုအကြောင်းအပေါင်း၌။ ဝါ၊ တွင်။ ဧတံဖလံ၊ ဤအကျိုးသည်။ ဧကစ္စာသာဓာရဏဉ္စ၊ အချို့အ ကြောင်းတို့အား မဆက်ဆံသည်၎င်း။ ဧကစ္စေဟေဝ၊ တို့သည်သာလျှင်။ နိဗ္ဗတ္တေတဗ္ဗံစ၊ ဖြစ်စေအပ် သည်၎င်း။ သိယာ၊ ဖြစ်ငြားအံ့။ သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။ တေသံပစ္စယဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ အညမညာပေက္ခာ၊ အချင်းချင်းကို ငဲ့ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ပဋိမုခဂမနာ-ဘာဝတော၊ အချင်းချင်း ငဲ့ခြင်းဟူ သော ရှေးရှုရောက်ခြင်း၏မရှိခြင်းကြောင့်။ ပဋိစ္စတ္ထော၊ ပဋိစ္စအနက်သည်။ န ပရိပူရေယျ၊ မပြည့်စုံ ရာ။ ဣတိ၊ ဤတွင်တရပ်ပြီး၏။ သာမဂ္ဂိအင်္ဂါနန္တိ၊ ကား။ ပစ္စယသာမဂ္ဂိယာ၊ ၏။ အင်္ဂဘူတာနံ၊ အင်္ဂါ ဖြစ်၍ဖြစ်သော အစိတ်တို့တွင်။ သမူဟီနံ၊ အပေါင်းနှင့်စပ်သော အစိတ်တို့တွင်။ ဣတိအတ္ထော၊ အနက်။
၅၇၉။ ပစ္စယတာတိ၊ ကား။ အဝိဇ္ဇာဒိကော၊ အစရှိသော။ အယံပစ္စယ-သမူဟော၊ ဤအကြောင်း အပေါင်းသည်။ အညောညန္တိ၊ ကား။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ ပဋိစ္စာတိ၊ ကား။ နိဿာယ၊ ၍။ သဟ ကာရီကာရဏံ၊ ကို။ လဒ္ဓါ၊ ရ၍။ သမန္တိ၊ ကား။ အဝိသမံ၊ အညီအညွတ်။ အဝေကလ္လေန၊ မချို့တဲ့ သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ သဟာတိ၊ ကား။ ဧကဇ္ဈံ၊ တပေါင်းတည်း။ ဓမ္မေတိ၊ ကား။ အတ္တနော၊ ၏။ ပစ္စ ယုပ္ပန္နဓမ္မေ၊ တို့ကို။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥပ္ပါဒေတိ၊ ၏။ တတောပိ တသ္မာပိ၊ ကြောင့်လည်း။ ဧဝံ ပဋိစ္စ သမုပ္ပါဒေါတိ၊ ဤသို့ပဋိစ္စ-သမုပ္ပါဒ်ဟူ၍။ မုနိနာ ဘဂဝတာ၊ ဘာသိတာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။) အပဋိစ္စ၊ မစွဲမူ၍။ န၊ မဟုတ်။ ပဋိစ္စေဝ၊ စွဲမှီ၍သာလျှင်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အဝဓာ ရဏတ္ထံ၊ အနက်ကို။ ဒေဿန္တော၊ ပြတော်မူသော အဋ္ဌကထာ ဆရာသည်။ ဂါထာယံ၊ ၌။ ဧဝ-ကာ ရော၊ ဧဝ-သဒ္ဒါကို။ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌောတိ၊ ချေ၍ပြအပ်သည်ဟူ၍။ ဒေဿတိ၊ ပြတော်မူ၏။
ဧကေကဒေသန္တိ၊ ကား။ ဖလသမုဒါယဿ၊ အကျိုးအပေါင်း၏။ ဧက-ဒေသေကဒေသံ၊ အစိတ်အ စိတ်ကို။ ဘာဂသော၊ အဖို့အဖို့အားဖြင့်။ ဝါ၊ အပိုင်းအပိုင်းအားဖြင့်။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ ပုဗ္ဗာပရဘာ ဝေနာတိ၊ ကား။ ပဋိပါဋိယာ၊ အစဉ်အားဖြင့်။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ဧတံ၊ ဤစကားရပ်ကို။ ရူပါရူပ ကလာပုပ္ပါဒနံ၊ ရုပ်ကလာပ်နာမ်ကလာပ်တို့ကို ဖြစ်စေခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အတ္ထာနုသာ ရဝေါဟာရကုသလေနာတိ၊ ကား။ ပရမတ္ထဓမ္မာ-နုဂတဝေါဟာရနိပုဏေန၊ ပရမတ္ထတရားသို့ အစဉ် လိုက်သော အမည်ဝေါဟာရ၌ကျွမ်းကျင်လိမ္မာတော်မူသော။
၅၈၀။ ပုရိမေန၊ သော။ ပဒေန၊ ဖြင့်။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။) သဿတာဒီ နန္တိ၊ ကား။ သဿတဘာဝါဒီနံ၊ သဿတအဖြစ်အစရှိသည်တို့၏။ (ဘာဝ-ကြေသည်ဟုပြသည်) ဝါ၊ ကား။ သဿတ-ဝါဒါဒီနံ၊ ဝါဒအစရှိသည်တို့၏။ ဟိ၊ မှန်။ သဿတာဒိသဟစရိတာ၊ သဿတစသည်တို့နှင့် တကွဖြစ်ကုန်သော။ (သီမူနှင့်အညီပင်) ဝါဒါပိ၊ တို့ကိုလည်း။ သဿတာဒယောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ (ကိံယထာ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်းဟူမူ) ဒုက္ခဒေသနာ၊ ဒုက္ခကိုဟောတော်မူသော တရားကို။ ဒုက္ခန္တိ၊ ဟူ၍။ (ဝုစ္စတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့တည်း။ ဥစ္ဆေဒါဒီတိဧတ္ထာပိ၊ ဤပုဒ်၌လည်း။ ဧသေဝနယော၊ တည်း။ ဝိနာသော၊ ဖျက်ဆီးခြင်းသည်။ ဝိဃာတော၊ မည်၏။ ပဟာနံ၊ ပယ်ခြင်းတည်း။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ ဉာယောတိ၊ နက်။ ဉာယောတိ၊ ကား။ အန္တဒွယဝိရဟိတာ၊ အစွန်းအဖို့နှစ်ပါးအပေါင်းမှကင်း သော။ မဇ္ဈိမာ၊ ဖြစ်သော။ ပဋိပတ္တိ၊ ပဋိပတ်တည်း။
ပဝတ္တိဓမ္မာနန္တိ၊ ကား။ ပဝတ္တိဘူတာနံ၊ ပဝတ္တိဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ကိလေသဝဋ္ဋာဒီနံ၊ အစရှိသည်တို့၏။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ သဿတော အတ္တာစလောကောစာတိအာဒိနယပ္ပဝတ္တော၊ ဤသို့အစရှိသောနည်းဖြင့် ဖြစ်သောဝါဒသည်။ သဿတဝါဒေါ၊ မည်၏။ နတ္ထိဟေတု။ပ။နယပ္ပ ဝတ္တော၊ ဝါဒသည်။ အဟေတုဝါဒေါ၊ မည်၏။ ပကတိအဏုကာလာဒိဝသေန၊ ကာလစသည်တို့၏အ စွမ်းအားဖြင့်။ လောကော၊ သည်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိဧဝံ၊ သို့။ ပဝတ္တော၊ ဖြစ်သောဝါဒသည်။ ဝိသမ ဟေတုဝါဒေါ၊ မည်၏။ ဣဿရပုရိသပဇာပတိဝါဒါ၊ တို့သည်။ ဝသဝတ္တိဝါဒါ၊ မည်ကုန်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤဝါဒတို့တွင်။ အဟေတုဝါဒဂ္ဂဟဏေနေဝ၊ ဝါဒကိုယူခြင်းဖြင့်ပင်လျှင်။ သဘာဝနိယတိယဒိစ္ဆာ ဝါဒါနမ္ပိ၊ ဝါဒတို့ကိုလည်း။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ကေစိပန၊ တို့သည်ကား။ စက္ခုဧဝ၊ သည် ပင်လျှင်။ စက္ခုဿ၊ စက္ခု၏။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းတည်း။ ဣတိဧဝမာဒိကော၊ ဤသို့အစရှိသောဝါ ဒသည်။ ဝိသမဟေတုဝါဒေါ၊ မည်၏။ ဣတရာဒိဝါဒေါ၊ အစရှိသော ဝါဒသည်။ အဟေတုဝါဒန္တော ဂဓော၊ ဝါဒ၌အတွင်းဝင်၏။ သဘာဝေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ ပဝတ္တန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိဝါဒေါ၊ ဤသို့သောဝါဒသည်။ ဝသဝတ္တိဝါဒေါ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
တဿာ တဿာ ပစ္စယသာမဂ္ဂိယာတိ၊ ကား။ တသ္မိံ တသ္မိံ ဟေတုပစ္စယသမဝါယေ၊ ထိုထိုအ ကြောင်းပစ္စည်းတို့၏ ညီညွတ်ခြင်း၌။ ဝါ၊ သည်။ (သတိ၊ သော်။) သန္တတိံ အဝိစ္ဆိန္ဒိတွာတိ၊ ကား။ ဟေ တုဖလပ္ပဗန္ဓသင်္ခါတဿ၊ ဟုဆိုအပ်သော။ သန္တာနဿ၊ သန္တာန်၏။ အဝိစ္ဆိန္ဒနေန၊ မပြတ်စဲသောအား ဖြင့်။ တေသံ တေသံ ပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မာနံ၊ ထိုထို ပစ္စယုပ္ပန်တရားတို့၏။ သမ္ဘဝတောဥပ္ပဇ္ဇနတော၊ ဖြစ် ခြင်းကြောင့်။ သဿတုစ္ဆေဒသင်္ခါတံ၊ သဿတ, ဥစ္ဆေဒဟုဆိုအပ်သော။ အန္တဒွယံ၊ သို့။ အနုပဂမ္မ၊ မကပ်ရောက်မူ၍။ ယထာသကံ၊ အကြင် အကြင် မိမိဥစ္စာဖြစ်ကုန်သော။ ဝါ၊ မိမိ မိမိနှင့်သက်ဆိုင် ကုန်သော။ ပစ္စယေဟိ၊ တို့ကြောင့်။ အနုရူပဖလုပ္ပတ္တိ၊ လျော်သော အကျိုး၏ဖြစ်ခြင်းကို။ ဣဓ၊ ဤအ ရာ၌။ မဇ္ဈိမပဋိပဒါတိ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတာ၊ ၏။ ကမ္မဝဋ္ဋဿစ၊ ကမ္မဝဋ်၏၎င်း။ ဝိပါကဝဋ္ဋဿစ၊ ၏ ၎င်း။ ဘိန္နသဘာဝတ္တာစ၊ ကွဲပြားသောသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဘိန္နကာလတ္တာစ၊ ကွဲ ပြားသောကာလရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ “သော၊ ထိုသူသည်။ ကရောတိ၊ ပြု၏။ သော၊ ထိုသူ သည်ပင်။ ပဋိသံဝေဒေတိ၊ ခံစား၏”။ ဣတိဝါဒပ္ပဟာနံ၊ ဤသို့ဖြစ်သောဝါဒကိုပယ်ခြင်းသည်။ (ဟော တိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ ကုသလာကုသလက္ခန္ဓပ္ပဝတ္တိယံ၊ ကုသိုလ် အကုသိုလ်ခန္ဓာတို့၏ ဖြစ်ခြင်း၌။ ဝါ၊ ဖြစ် ခြင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။) ကာရကဝေါဟာရော၊ ပြုသူဟုခေါ်ဝေါ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဝိပါ ကက္ခန္ဓပ္ပဝတ္တိယံ၊ ၌။ ဝါ၊ သည်။ (သတိ၊ သော်။) ဝေဒကဝေါဟာရော၊ ခံစားသူဟု ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ယသ္မံသန္တာနေ၊ အကြင်ရုပ်နာမ် အစဉ်သန္တာန်၌။ ကမ္မံ၊ သည်။ နိဗ္ဗတ္တံ၊ ဖြစ်၏။ တတ္ထေဝ၊ ထိုသန္တာန်၌သာလျှင်။ တဿ၊ ထိုကံ၏။ ဖလဿ၊ အကျိုး၏။ နိဗ္ဗတ္တနတော၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ “အညော၊ တပါးသောသူသည်။ ကရောတိ၊ ၏။ အညော၊ သည်။ ပဋိသံဝေဒေတိ၊ ၏။” ဣတိဝါဒပ္ပဟာနံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ ကတဿ၊ ပြုအပ်ပြီးသောကံ၏။ ဝိနာသော ဝါ၊ ပျက်စီးခြင်းသည်၎င်း။ အကတဿ၊ မပြုအပ်သောကံ၏။ အဗ္ဘာဂမောဝါ၊ အသစ်လာရောက်ခြင်း သည်၎င်း။ နအတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတ္ထိပုရိသာဒိဝေါဟာရော၊ မိန်းမယောကျ်ား အစရှိသော အမည်ဝေါဟာ ရသည်။ (သီမူနှင့်အညီပင်) ဇနပဒနိရုတ္တိ၊ နယ်ပယ်သုံးအမည် သဒ္ဒါမည်၏။ တတ္ထ၊ ထိုနယ်ပယ်သုံး အမည်၌။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဏ္ဍိတာပိ၊ တို့သည်လည်း။ လောကေ၊ ၌။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ၊ တို့ကို။ အာနေထ၊ ဆောင်ခဲ့ကုန်လော့။ ဝါ၊ ခေါ်ခဲ့ကုန်လော့။ (သီမူနှင့်အညီပင်) နာမရူပံ၊ နာမ်ရုပ်သည်။ အာဂစ္ဆတု၊ လာ စေသတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ ဣတ္ထီ၊ မိန်းမ။ ပုရိသော၊ ယောကျ်ား။ ဣတွေဝ၊ ဤသို့ သာလျှင်။ ဝေါဟရန္တိ၊ ခေါ်ဝေါ်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အယံ၊ ဤအရာသည်။ ဣတ္ထီဧဝ၊ မိန်းမ စင်စစ်သာလျှင်တည်း။ အယံ၊ သည်။ ပုရိသောဧဝ၊ ယောကျ်ားစင်စစ် သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အပရိညာတဝတ္ထုကာနံ၊ ပိုင်းခြား၍ မသိအပ်သေးသော ရုပ်နာမ်ဝတ္ထုရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ အဘိနိ ဝေသော၊ မြဲမြံစွာ နှလုံးသွင်းခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒံ၊ ကို။ ဇာနန္တဿ၊ သိသော။ ဝိဒ္ဒ သုနော ပန၊ ပညာရှိအားမူကား။ တထာ တထာ၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တမာနေ၊ ကုန်သော။ ဓမ္မေ၊ အကြောင်း အကျိုးတရားတို့ကို။ ဥပါဒါယ၊ စွဲ၍။ ပညတ္တိမတ္တတော၊ ပညတ်ခြင်းမျှ၏အဖြစ်ဖြင့်။ (ဝေါဟာရော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တနည်းကား။) ပညတ္တိမတ္တတော၊ ပညတ်ခြင်းမျှ၏အဖြစ်ကြောင့်။ (ဘာဝ-ကြေ) တတ္ထ၊ ထိုမိန်းမယောကျ်ားစသော ပညတ်၌။ ပရမတ္ထတော၊ မဖောက်မပြန် မှန်သောအနက်သဘော အားဖြင့်။ အဘိနိဝေသော၊ သည်။ န(ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဇနပဒနိရုတ္တိယာအနဘိနိဝေ- သောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သမညာယာတိ၊ ကား။ လောကသမညာယာ၊ လူတို့၏အမည်ပညတ်ကို။ ဝါ၊ လောကသုံး အမည်ပညတ်ကို။ အနတိဓာဝနန္တိ၊ ကား။ အနတိက္ကမနံ၊ မကျော်လွန်ခြင်းတည်း။ ဟိ၊ ထင်စွာပြအံ့။ သတ္တောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သတ္တော၊ သတ္တဝါကား။ ကော၊ အဘယ်နည်း။ ရူပံကိံ၊ ရုပ်လော။ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့မဟုတ်။ ဝေဒနာဒယောကိံ၊ ဝေဒနာစသည်တို့လော။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိဘာဂံ၊ ဝေဘန်ခြင်းကို။ အကတွာ၊ မပြူမူ၍။ လောကသမညာဝသေနေဝ၊ လောကသုံး အမည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ လောကိယေဟိ၊ လောက၌ အကျုံးဝင်သောလူတို့သည်။ (ဝေါဟ- ရိတော) ဝိယ၊ ခေါ်ဝေါ်အပ်သကဲ့သို့။ လောကိယော၊ ဖြစ်သော။ အတ္ထော၊ အနက်ဒြဗ်ကို။ သမညံအဝိ လင်္ဃန္တေန၊ အမည်ကို မကျော်လွန်သည်ဖြစ်၍။ ဝေါဟရိတဗ္ဗော၊ ခေါ်ဝေါ်အပ်၏။
အပရော၊ အဋ္ဌကထာနည်းမှ တပါးသော။ နယော၊ ကို။ (မယာ၊ သည်။ ဝုစ္စတေ၊ ၏။) ပစ္စေတုံ၊ ဉာဏ်ဖြင့်ရှေးရှုတွေ့ခြင်းငှါ။ ဝါ၊ မျက်မှောက်သိခြင်းငှါ။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဋိစ္စော၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ နံ၊ ထိုအကြောင်းတရားကို။ ပစ္စေတိအဘိသမေတိ၊ ဉာဏ် ဖြင့်ရှေးရှုတွေ့၏။ ဝါ၊ မျက်မှောက်သိ၏။ တဿ၊ ထိုသူအား။ အစ္စန္တမေဝ၊ စင်စစ်သာလျှင်။ ဒုက္ခဝူပ သမာယ၊ ဒုက္ခ၏ငြိမ်းခြင်းငှါ။ သံဝတ္တတိ၊ ၏။ သမ္မာစ၊ ပြည့်စုံစွာ၎င်း။ သဟစ၊ တကွ၎င်း။ ဥပ္ပါဒေတိ၊ ဖြစ်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမုပ္ပါဒေါ၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ပစ္စယဓမ္မော၊ သည်။ အတ္တနော၊ ၏။ ဖလံ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒေန္တော၊ ဖြစ်စေသည်ရှိသော်။
အထဝါ၊ ကား။ ပစ္စေတဗ္ဗံ၊ ရှေးရှုရောက်ထိုက်-ရထိုက်သော။ ပစ္စယံ၊ ကို။ ပဋိစ္စ ပဋိဂန္တွာ၊ ရှေးရှု ရောက်၍-ရ၍။ တေန၊ ထိုအကြောင်းနှင့်။ နဝိနာ၊ မကင်းမူ၍။ သမ္ဗန္ဓဿ၊ စပ်သောအကျိုး၏။ ဥပ္ပါ ဒေါ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ၊ မည်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤဝစနတ္ထ၌။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါတိ၊ ကား။ (တနည်း) ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါတိဧတ္ထ၊ ဤပုဒ်၌။ သမုပ္ပါဒပ္ပဓာနဝစနဝိညေယျော၊ သမုပ္ပါဒ-ဟူသော ပဓာနသဒ္ဒါဖြင့် သိအပ်သော။ (၅၇၇-စာပိုဒ်နှင့်လျော်သောအနက်ဖြစ်သည်) ဝါ၊ သမုပ္ပါဒပြဓာန်း သော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ-သဒ္ဒါဖြင့် သိအပ်သော။ (နှာ ၂၃၉-၌ ဆိုလတံ့သော သမုပ္ပါဒပဓာနေန ဝစနေန- ဟူသောပါဌ်နှင့်လျော်သောအနက်ဖြစ်သည်) သသတ္တိကော၊ အစွမ်းသတ္တိနှင့်တကွဖြစ်သော။ ဟေတု၊ အကြောင်းတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုဝစနတ္ထ၌။ ပဋိစ္စာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ ကိံ၊ အဘယ်ကို။ ပဋိစ္စ၊ စွဲမှီ၍-ရှေးရှုရောက်၍နည်း။ ဣတိဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဤသို့ မေးသင့်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပစ္စေတဗ္ဗန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သောစ၊ ထိုပစ္စေတဗ္ဗသည်လည်း။ ပစ္စယဓမ္မော၊ အကြောင်းတရား ပေတည်း။ ဣတိကတွာ၊ ၍။ ပစ္စယန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ပဋိစ္စသဒ္ဒဿ၊ ၏။ အတ္ထံ၊ ကို။ ပဋိဂန္တွာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကာရဏဿ၊ ၏။ သဗ္ဘာဝေန၊ ရှိသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ (သီမူနှင့်အညီ ပင်) တပ္ပဋိလာဘဂတိယာ၊ ထိုအကြောင်းကို ရခြင်းဟူသောရောက်ခြင်းဖြင့်။ ပတွာ၊ ရောကပ်၍။ ကထံ၊ အဘယ်သို့နည်းဟူမူ။ တေန၊ ထိုအကြောင်းနှင့်။ န ဝိနာ၊ မကင်းမူ၍တည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တသ္မိံ၊ ထိုအကြောင်းသည်။ သတိဧဝ၊ ရှိသော်သာလျှင်။ တဿ စ ဖလဿ၊ ၏လည်း။ ဥပ္ပါဒတော ဧဝ၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်သာလျှင်တည်း။ (ထိုအကြောင်းရှိမှသာလျှင် ထိုအကျိုး၏ဖြစ်ခြင်း ထိုအကြောင်း ရှိလျှင် ထိုအကျိုး၏ ဧကန်ဖြစ်ခြင်းကြောင့်-ဟု ဆိုလို၏) အညထာ၊ ဖြင့်။ န၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အသတိ၊ ထိုအကြောင်းမရှိလတ်သော်။ (တဿ၊ ထိုအကျိုး၏။) နိရောဓတောစ၊ ချုပ်ခြင်း-မဖြစ်ခြင်း ကြောင့်သာလျှင်တည်း။ (ဤ၌ စ-အရာတွင် ဧဝ-ရှိသင့်၏) ဣတိ၊ သို့။ အယံပစ္စယဋ္ဌိတိ၊ ဤအ ကြောင်း၏တည်ခြင်းသည်။ ဝါ၊ အကျိုး၏ တည်ရာအကြောင်းသည်။ ပဋိစ္စသဒ္ဒဿ၊ ၏။ အတ္ထော၊ တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ အယံပဋိစ္စသဒ္ဒေါ၊ သည်။ (ဟေတုမာဟ-၌ စပ်) ဣမသ္မံ သတိ ဣမဿုပ္ပါ ဒါတိ၊ ဟူကုန်သော။ ဧတေသဒ္ဒါ၊ တို့သည်။ (ဟေဘုံ ဝဒန္တိ-၌စပ်) ဘုမ္မနိဿက္ကဝစနဇောတနီယေန၊ သတ္တမီ ပဉ္စမီဝိဘတ်တို့ဖြင့်ပြအပ်သော။ (ဘာဝေန-၌ စပ်) ဣဒံ-သဒ္ဒဝစနီယဿ၊ ဣဒံ-သဒ္ဒါသည် ဟောအပ်သော။ (ဣဒံ ဟောတိ, ဣဒံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ-တို့၌ ဣဒံသဒ္ဒါကို ဆိုသည်) ဟေတုမတော၊ အ ကြောင်းရှိသော အကျိုးတရား၏။ ဘာဝုပ္ပါဒုတ္တရကိရိယာပေက္ခေန၊ (ဟောတိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ-ပုဒ်တို့၌ ပါဝင် သော) ဘာဝ, ဥပ္ပါဒ-ဟူသော နောက်ကြိယာကိုငဲ့သော။ ဟေတုအာယတ္တဘာဝေန၊ အကြောင်းနှင့် စပ်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ယာယ (သမတ္ထတာယ)၊ အကြင်အကျိုးကို ဖြစ်စေနိုင်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အဿ၊ ထိုအကျိုးတရား၏။ တဒါယတ္တတာ၊ ထိုအကြောင်းနှင့် စပ်သည်၏အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တာယသမတ္ထတာယ၊ ကြောင့်။ ဝါ၊ ဖြင့်။ ဟေတုံ၊ ကို။ ဝဒန္တိယထာ၊ ဟောကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဂန္တွာ-သဒ္ဒန္တရဝစနီယေန၊ ဂန္တွာ-ဟူသော သဒ္ဒါတပါးသည် ဟောအပ်သော။ (ပဋိဂန္တွာ-ကိုရည်သည်) တံဝိညေယျေဿဝ၊ ထိုဂန္တွာ-ဟူသော သဒ္ဒါတပါးဖြင့် သိအပ်သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ ပစ္စယနကိရိ- ယာကတ္တု၊ ပစ္စယနကြိယာ၏ ကတ္တားဖြစ်သော။ ဟေတုမတော၊ အကြောင်းရှိသော အကျိုး၏။ ဟေတု ပစ္စယနေန၊ အကြောင်းကိုရှေးရှုရောက်ခြင်း-ရခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ ဟေတုအာယတ္တဘာဝေန၊ ဖြင့်။ သမုပ္ပါဒုတ္တရကိရိယာပေက္ခေန၊ သမုပ္ပါဒဟူသော နောက်ကြိယာကိုငဲ့သဖြင့်။ ယာယ(သမတ္ထတာယ)၊ ကြောင့်။ အဿ၊ ထိုအကျိုး၏။ တဒါယတ္တတာ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တာယ သမတ္ထတာယ၊ ကြောင့်။ ဝါ၊ ဖြင့်။ ဟေတုံ၊ ကို။ အာဟ၊ ဟော၏။ ဧဝဉ္စကတွာ၊ ဤသို့သောအကြောင်းကြောင့်။ “အဝိဇ္ဇာ၊ သည်။ ပဋိစ္စ၊ ပဋိစ္စတရားတည်း။ သင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္န-တရား တို့တည်း။” ဣတိအာဒိ၊ ကို။ သင်္ခါရပိဋကေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသောစကား ရပ်၌။ သမတ္ထတာ၊ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်ဟူသည်။ နိဒါနဒိဘာဝေါ၊ နိဒါနစသည်၏အဖြစ်တည်း။ (အာဒိ-ဖြင့် သမုဒယ, ဇာတိ, ပဘဝတို့ကို ယူအပ်၏) သော စ၊ ထိုနိဒါနာဒိဘာဝသည်လည်း။ တဒဝိ နာဘာဝိဖလံ၊ ထိုအကြောင်းနှင့် မကင်းမူ၍ ဖြစ်သောအကျိုးကို။ ပတိ၊ စွဲ၍။ သတွမေဝ၊ ထင်ရှားရှိ သည်၏ အဖြစ်သာလျှင်တည်း။ စ၊ တပါး။ သမ္ဗန္ဓဿာတိ၊ ကား။ သံယောဇနာနုရူပတာဝသေန၊ ယှဉ် စေခြင်းငှါ သင့်လျော်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဇာတိအာဒိနာ၊ နှင့်။ သမ္ဗန္ဓဿ၊ စပ်သော။ ဇရာမရ ဏာဒိပစ္စယုပ္ပန္နဿ၊ ၏။ ဥပ္ပါဒေါတိ၊ ကား။ ဥပ္ပဇ္ဇနံ၊ ဖြစ်ခြင်းတည်း။
ယဒိဧဝံ၊ ယင်းသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ ပဋိစ္စသဒ္ဒပ္ပယောဂေါ၊ ပဋိစ္စ-သဒ္ဒါနှင့်ယှဉ်ခြင်းသည်။ ကထံ၊ အဘယ်သို့ဖြစ်သနည်း။ သမာနကတ္တုကာနံ၊ တူသောကတ္တားရှိသောကြိယာတို့၏။ ဝါ၊ တို့တွင်။ ပုဗ္ဗ ကာလေ၊ ရှေးကာလ၌။ ဝါ၊ ရှေးကာလဖြစ်သော ကြိယာ၌။ ဤဒိသော၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ သဒ္ဒပ္ပ- ယောဂေါ၊ သဒ္ဒါပြယုဂ်သည်။ ဝါ၊ သဒ္ဒါကိုယှဉ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ) နနု၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်လော။ ဣတိ၊ အံ့။ ဧတံ၊ ဤစကားသည်။ ဘုတွာ ဂစ္ဆတိကသိတွာ ဝပတီတိအာဒီသု၊ အစရှိသော ပြယုဂ်တို့ ၌။ သစ္စံ၊ မှန်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ တံ၊ ထိုစကားကို။ ယေဘုယျဝသေန၊ ဖြင့်။
အယံဒိဝါကရော၊ ဤနေမင်းသည်။ အန္ဓကာရံ၊ ကို။ နိဟန္တွာန၊ ပယ်ဖျောက်၍။ ဝါ၊ ပယ်ဖျောက်လျက်။ ဥဒိတော၊ တက်ထွန်း၏။ (ဗုဒ္ဓါဒိစ္စော၊ ဘုရားတည်းဟူသော နေမင်းသည်။) ဝဏ္ဏပညာဝဘာသေဟိ၊ အဆင်းအရောင် ပညာအရောင်တို့ဖြင့်။ ဩဘာသေတွာ၊ ထွန်းလင်းစေ၍။ ဝါ၊ လျက်။ သမုဂ္ဂတော၊ ပွင့်ထွန်းဖြစ်ပေါ်တော်မူ၏။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။
ဥဒါဟရဏံ၊ ရုဏ်တည်း။ ကေစိပန၊ တို့သည်ကား။ “မုခံ၊ ခံတွင်းကို။ ဗျာဒါယ၊ ဖွင့်ဟ၍။ သယတိ၊ အိပ်၏။ အက္ခီနိ၊ တို့ကို။ ပရိဝတ္တေတွာ၊ လှည့်၍။ ပဿတိ၊ ရှု၏။” ဣတိ၊ သို့။ ဥဒါဟရန္တိ၊ ထုတ် ဆောင်ပြကုန်၏။ အပရေ၊ တပါးသောဆရာတို့သည်။ “နိသဇ္ဇ၊ ထိုင်၍။ အဓိတေ၊ ရွတ်ဆို၏။ ဌတွာ၊ ရပ်၍။ ကထေတိ၊ ပြောဆို၏။” ဣတိ၊ သို့။ (ဥဒါဟရန္တိ၊ ကုန်၏။)
တတ္ထ၊ ထိုဥဒါဟရုဏ်တို့၌။ ဗျာဒါနပရိဝတ္တရကာလဘာဝိသယနဒဿနကိရိယာပေက္ခာ၊ ဖွင့်ဟခြင်း လှည့်ခြင်းကြိယာတို့နှင့် နောက်ကာလ၌ဖြစ်သောအိပ်ခြင်းရှုခြင်းကြိယာတို့ကို ငဲ့သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ငဲ့ သောကြောင့်။ ဝါ၊ ငဲ့သော။ ပုဗ္ဗုတ္တရကာလတာ၊ ရှေးကာလနောက်ကာလရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ စ၊ သော်လည်း။ သာ၊ ထိုရှေးကာလ နောက်ကာလရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဘေဒါနုပလက္ခဏာ၊ မမှတ်နိုင်ကောင်းသော ကွဲပြားခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ကွဲပြားခြင်းကို မမှတ်နိုင်သည်ဖြစ်၍။ ကေဟိစိ၊ တချို့သောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ နလက္ခီယတိ၊ မမှတ်အပ် မမှတ်နိုင်။ စ၊ တပါး။ နိသဇ္ဇအဓီတေ၊ ဌတွာက ထေတီတိ၊ ဟူသော ဥဒါဟရုဏ်တို့၌။ သမာနကာလတာယ၊ တူသောကာလရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ (သတိ) ပိ၊ သော်လည်း။ အဇ္ဈေနကထနေဟိ၊ ရွတ်ခြင်း ပြောဆိုခြင်းတို့မှ။ ပုဗ္ဗေပိ၊ ရှေး၌လည်း။ နိသဇ္ဇ ဋ္ဌာနာနိ၊ ထိုင်ခြင်းရပ်ခြင်းတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပုဗ္ဗုတ္တရကာလတာ၊ အဖြစ် သည်။ ဝါ၊ ကို။ သမ္ဘာဝေတုံ၊ ချီးမြှောက်ပြောဆိုခြင်းငှါ။ သက္ကာ၊ စွမ်းနိုင်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပုရိမာနိ ယေဝဥဒါဟရဏာနိ၊ ရှေးဥဒါဟရုဏ်တို့သည်သာလျှင်။ ယုတ္တာနိ၊ သင့်လျော်ကုန်၏။ ဟိ၊ အကြောင်း ကား။ ဥဒယသမကာလမေဝ၊ တက်ထွန်းဖြစ်ပေါ်ခြင်းနှင့် ညီမျှသော ကာလ၌သာလျှင်။ ဝါ၊ ကာလရှိ သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ တန္နိဝတ္တနိယနိဝတ္တနံ၊ ထိုနေမင်းနှင့်မြတ်စွာဘုရားတို့သည် နစ်စေသင့် နစ် စေထိုက်သော အမှောင်ကို နစ်စေခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ထိုကြောင့်တည်း။
အပရကာလေ၊ ၌။ ဒွါရံ၊ ကို။ အာဝရိတွာ၊ ပိတ်၍။ ပဝိသတိ၊ ဝင်၏။ အာဝရိတွာ၊ ၍။ နိက္ခမတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤကား ဥဒါဟရုဏ်တည်း။ ကေစိပန၊ တို့သည်ကား။ ဒဏ္ဍော၊ ဒုတ်သည်။ ဍက္ကစ္စ၊ ဍက်ဟု မြည်၍။ ပတိတော၊ ကျ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဥဒါဟရန္တိ၊ ကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤဥဒါဟရုဏ်၌။ အဘိဃာတဘူတသဟဇာတာယ၊ ထိခိုက်သော ဘုတ်တို့နှင့်တကွ ဖြစ်သောကျခြင်းကြိယာနှင့်။ အဘိ ဃာတဇသဒ္ဒဿ၊ ထိခိုက်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သောအသံ၏။ သမာနကာလတာ၊ တူသောကာလရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣဓာပိ၊ ဤအပရကာလအရာ၌လည်း။ ပုရိမာနိယေဝဥဒါ ဟရဏာနိ၊ တို့သည်သာလျှင်။ ယုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။ ပန၊ ဆက်။ ပုရိမတာဝစနိစ္ဆာဝသေနေဝ၊ ရှေးကာလ အဖြစ်ကို ဆိုလိုသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ လက္ခဏဟေတုကိရိယာနံ၊ လက္ခဏကြိယာ ဟေတု ကြိယာတို့၏။ လက္ခဏဟေတုဘာဝဝစိနိစ္ဆာ၊ လက္ခဏာအဖြစ် ဟိတ်အဖြစ်ကိုဆိုလိုခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ဤသို့။ လက္ခဏဘာဝတော၊ လက္ခဏကြိယာ၏အဖြစ်ကြောင့်။ (လက္ခဏသမ္ဘ ဝတော-ဟု ရှိလျှင် ယုတ္တတရပေတည်း) ပုရိမကာလော ဧဝ၊ သည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ (ပုရိမကာလော ဧဝါတိ-ဟု ရှိသင့်၏) နိဟန္တွာနာတိ သဒ္ဒသိဒ္ဓိ၊ န-ဟူ၍ သဒ္ဒါ၏ပြီးခြင်းကို။ ဣစ္ဆိတာ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧဝံ၊ တူ။ ပစ္စယန-ကိရိယာ၊ ရှေးရှုရောက်ခြင်းကြိယာသည်။ သမုပ္ပဇ္ဇနကိရိ ယာယ၊ ဖြစ်ခြင်းကြိယာမှ။ ပုရိမိကာဝ၊ ရှေး၌ဖြစ်သည်သာလျှင်တည်း။ (ပုဗ္ဗကာလဖြစ်သည်-ဟုဆိုလို သည်) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဋိစ္စသဒ္ဒသိဒ္ဓိ၊ ပဋိစ္စ-သဒ္ဒါ၏ ပြီးခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။)
တတ္ထ၊ ထိုအန္ဓကာရံနိဟန္တွာန-စသော ဥဒါဟရုဏ်တို့၌။ ပစ္စက္ခတော၊ မျက်မှောက်အားဖြင့်။ ကတ္တု၊ ကတ္တားကို။ ဒဿနတော၊ တွေ့မြင်ရခြင်းကြောင့်။ ယုတ္တံ၊ သင့်ပေ၏။ ဣဓပန၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ-ဟူ သောဤပုဒ်၌ကား။ တဒဘာဝတော၊ ထိုကတ္တား၏မရှိခြင်းကြောင့်။ နယုတ္တံ၊ မသင့်။ ဣတိစေ၊ အံ့။ အယံဒေါသော၊ သည်။ န၊ မရှိ။ (ဟိ၊ အကြောင်းကား။) ဣဓာပိ၊ ဤပဋိစ္စသမုပ္ပါ-ဒေါ-ပုဒ်၌လည်း။ အနုမာနတော၊ အားဖြင့်။ သိဒ္ဓေါ၊ ပြီးသော။ ဇရာမရဏာဒိကော၊ အစရှိသော။ ကတ္တာ၊ သည်။ အတ္ထေဝ၊ ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) “ဝယံ၊ ဆုံးရှုံးပျက်စီးခြင်းကို။ ဉတွာ၊ သိ၍။ ကိရိ ယတော၊ ပြုခြင်းကြောင့်။” ဣတိ၊ သို့။ ဧဝမာဒိပယောဂဒဿနတော၊ ဤသို့အစရှိသောပြယုဂ်ကို တွေ့ရခြင်းကြောင့်တည်း။ (စ၊ ဆက်။) အနုမိယမာနေန၊ မှန်းဆအပ်သော။ ကတ္တုနာ၊ ဖြင့်။ ဤဒိသော သဒ္ဒပယောဂေါ၊ ကို။ အဝဿံ၊ မချွတ်။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗော၊ ၏။
အသမာနေ၊ မတူသော။ ကတ္တရိ ပန၊ ၌မူကား။ “ပိသာစံ၊ မြေဘုတ်တစ္ဆေကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ ဝါ၊ မြင် လတ်သော်။ ဝါ၊ မြင်ခြင်းကြောင့်။ ဘယံ၊ ကြောက်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပညာယစ၊ ဖြင့်လည်း။ ဒိသွာ၊ ၍။ ဝါ၊ ကြောင့်။ အဿ၊ ထိုရဟန်း၏ (သန္တာန်၌)။ အာသဝါ၊ တို့သည်။ ပရိက္ခီဏာ၊ လုံးဝ ကုန်ခန်းကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။” ဣတိဧဝမာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသောဥဒါဟရုဏ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ တတ္ထ၊ ထိုဥဒါဟရုဏ်တို့၌။ ပိသာစ-ဒဿနာဒိ၊ မြေဘုတ်တစ္ဆေကို မြင်ခြင်းစသည်သည်။ ပုရိသဗျာပါရော၊ ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်၏ဗျာပါရကြိယာသည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဣဓာ ပိ၊ ၌လည်း။ ပစ္စယနံ၊ သည်။ ပစ္စယဗျာပါရော၊ အကြောင်း၏ဗျာပါရကြိယာတည်း။ အတ္တနော၊ ၏။ ဖလုပ္ပါဒနံ၊ အကျိုးကိုဖြစ်စေခြင်းတည်း။ တဉ္စ၊ ထိုဖလုပ္ပါဒနသည်လည်း။ သတွံ၊ သတွတည်း။ သမုပ္ပါ ဒေါဝ၊ သမုပ္ပါဒသာလျှင်တည်း။ (နက်နဲ၏။ အဖန်ဖန်အထပ်ထပ် ကြံစည်အပ်၏) ဣတိ၊ ကြောင့်။ “ပစ္စယေ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ပစ္စယဿ၊ ၏။ ဥပ္ပါဒါ၊ ကြောင့်။” ဣတိ၊ သို့။ ပစ္စယနဿ၊ ပစ္စယန ကြိယာ၏။ (တာ-သမ္ဗန်) သမုပ္ပါဒဟေတုတာယ၊ သမုပ္ပါဒ၏အကြောင်း၏အဖြစ်ကို။ ဂမကော၊ သိစေ တတ်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ သိစေတတ်သော။ (သဒ္ဒေါ-၌စပ်) သမာနဿ၊ သော။ ကတ္တု၊ ၏။ အဘာဝေပိ၊ မရှိငြားသော်လည်း။ ပဋိစ္စ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ သိဒ္ဓေါ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
ပဋိစ္စ၊ ရှေးရှုရောက်၍။ သမ္ဗန္ဓဿ၊ စပ်သောအကျိုး၏။ ဥပ္ပါဒေါ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ၊ မည်သည်။ ယဒိ(သိယာ)၊ အံ့။ (ဧဝံသတိ၊ သော်။) ပစ္စယော၊ အကြောင်းသည်။ ကထံ၊ အဘယ်သို့ လျှင်။
ကာရဏံ၊ အကြောင်းကား။ ကိံပန၊ အဘယ်နည်း။ (တနည်း) ကိံပနကာရဏံ၊ အဘယ်အကြောင်း ကြောင့်။ သမုပ္ပါဒပဓာနေန၊ သမုပ္ပါဒ-သဒ္ဒါပြဓာန်းသော။ ဝါ၊ ပြဓာန်းသော သမုပ္ပါဒ-သဒ္ဒါရှိသော။ . ဝစနေန၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ-သဒ္ဒါဖြင့်။ သမုပ္ပါဒဿ၊ ၏။ ဟေတု၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သနည်း။ သဟေတု ကော၊ အကြောင်းနှင့်တကွသော။ သမုပ္ပါဒေါဧဝ၊ ဖြစ်ခြင်းကိုသာလျှင်။ န ပန(ဝေဒိတဗ္ဗော)၊ မသိအပ် သနည်း။ ဣတိ၊ အံ့။ (ပရိဟာရော၊ ကို။ မယာ၊ သည်။) ဝုစ္စတေ၊ အံ့။ ဒိဋ္ဌဿ၊ မြင်အပ်ပြီးသော။ ဒုက္ခ ဿ၊ ၏။ ယောပစ္စယော၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ပစ္စယနိဒ္ဒေသေန၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်၏ နိဒ္ဒေသစကားရပ် ဖြင့်။ (ရှေးဟောင်းသီမူ၌ ပစ္စယ-မပါပဲ နိဒ္ဒေသေန-ဟူ၍သာရှိ၏။ ထိုပါဌ် ယုတ္တတရဖြစ်ပေ၏။) တဿ၊ ထိုအကြောင်း၏။ ဝါ၊ ကို။ ဝိဘာဝိတတ္တာ၊ ထင်စွာပြအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ (ဟေတု၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) ကထံ၊ ဟူမူ။ (မယာ၊ သည်။ ဝုတ္တံ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ (တထာ၊ တူ။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ဧဝံ၊ သို့။) အာဟ၊ ၏။
“ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ဣဓ၊ ၌။ ပရိဝီမံသမာနော၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်သော။ ဘိက္ခု၊ သည်။ အနေကဝိဓံ၊ များ သော အပြားရှိသော။ နာနပ္ပကာရကံ၊ အထူးထူးသော အပြားရှိသော။ ဇရာမရဏံ၊ ဟူသော။ ယံခေါ ဣဒံဒုက္ခံ၊ အကြင်ဆင်းရဲသည်။ လောကေ၊ ၌။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣဒံဒုက္ခံ၊ ဤဆင်းရဲသည်။ ကိံနိဒါနံနု ခေါ၊ အဘယ်အကြောင်းရှိသနည်း။ ကိံသမုဒယံ၊ အဘယ်ဖြစ်ပေါ်ကြောင်းရှိသနည်း။ ကိံဇာတိကံ၊ အဘယ်ဖြစ်ကြောင်းရှိသနည်း။ ကိံပဘဝံ၊ အဘယ်အမွန်အစရှိသနည်း။ ကိံသ္မံ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ဇရာမရဏံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်သနည်း။ ကိသ္မံ၊ သည်။ အသတိ၊ သော်။ ဇရာမရဏံ၊ သည်။ နဟောတိ၊ မဖြစ်သနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပရိဝီမံသတိ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်၏။ ပရိဝီမံသမာနော၊ သော။ သော(ဘိက္ခု)၊ သည်။ ဧဝံ၊ သို့။ ပဇာနာတိ၊ သိ၏။ ယံ ခေါ ဣဒံဒုက္ခံ၊ အကြင်ဆင်းရဲသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ပ။ ဣဒံဒုက္ခံ၊ သည်။ ခေါ၊ စင်စစ်။ ဇာတိနိဒါနံ၊ ဇာတိလျှင်အကြောင်းရှိ၏။ “ဣစ္စာဒိနာ၊ ဖြင့်။ -
ဒိဋ္ဌဿ၊ သော။ ဒုက္ခဿ၊ ၏။ နိဒါနံ၊ ကို။ ပရိဝီမံသသုတ္တေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံပဇာနနဉ္စ၊ ထိုဒုက္ခကို သိခြင်းကိုလည်း။ နိဒါနမှိ၊ အကြောင်း၌ (သိခြင်းဟူ၍)။ ဝိညာတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ် ၏။ (ဤ ဣတိ-ပိုဟန်ရှိ၏) ယထာစာဟ၊ အဘယ်ကဲ့သို့လည်း ဟောတော်မူသေးသနည်းဟူမူ။ ---
“ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ သမ္ဗောဓာ၊ သစ္စာလေးပါးကို သိသည်မှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ အနဘိသမ္ဗုဒ္ဓဿ၊ သစ္စာလေး ပါးကို မသိသေးသော။ ဗောဓိ-သတ္တေဿဝ၊ ဘုရားအလောင်းသည်သာလျှင်။ သတော၊ ဖြစ်သော။ မေ၊ ငါ့အား။ ဧတံ၊ ဤသို့သောအကြံသည်။ အဟောသိ၊ ပြီ။ အယံလောကော၊ သတ္တဝါအပေါင်းဟူ သော ဤလောကသည်။ ကိစ္ဆံ၊ ဆင်းရဲခြင်းသို့။ အာပန္နောဝတ၊ ရောက်လေစွတကား။ ဇာယတိစ၊ ဖြစ်လည်းဖြစ်၏။ ဇီယတိစ၊ အိုလည်းအို၏။ မီယတိစ၊ သေလည်းသေ၏။ စဝတိစ၊ အဆင့်ဆင့်လည်း စုတေ၏။ ဥပပဇ္ဇတိစ၊ အဆင့်ဆင့်လည်း ကပ်ရောက်၍ဖြစ်၏။ အထစပန၊ ထိုသို့ဖြစ်ပါလျက်။ ဇရာ မရဏဿ၊ ဟူသော။ ဣမဿ ဒုက္ခဿ၊ ၏။ နိဿရဏံ၊ ထွက်သွားခြင်းကုန်ဆုံးခြင်းကို။ နပဇာနာတိ၊ မသိရ။ ကုဒါဿုနာမ၊ အဘယ်မည်သောအခါ၌။ (ဿု-ကား နိပါတ်မျှသာ) ဇရာမရဏဿ၊ ဟူသော။ ဣမဿဒုက္ခဿ၊ ၏။ နိဿရဏံ၊ သည်။ ပညာယိဿတိ၊ ထင်လတံ့နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့သောအကြံ သည်။ (အဟောတိ၊ ပြီ။) ။ပ။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ တဿမယှံ၊ ထိုသို့အကြံဖြစ်သောငါ့အား။ ယောနိသော၊ ဖြင့်။ မနသိကာရာ၊ ကြောင့်။ ပညာယ၊ ဖြင့်။ အဘိသမယော၊ ရှေးရှုတွေ့ခြင်းသည်။ ဝါ၊ မျက်မှောက် သိခြင်းသည်။ အဟု၊ ဖြစ်ခဲ့ပြီ။ ဇာတိယာ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ခေါ၊ စင်စစ်။ ဇရာမရဏံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဇာတိပစ္စယာ၊ ကြောင့်။ ဇရာမရဏံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။)” ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။
ဒိဋ္ဌဿ၊ သော။ ဒုက္ခဿ၊ ၏။ ပစ္စယဝီမံသာတိသမယာ၊ အကြောင်းကိုစူးစမ်းဆင်ခြင်ခြင်း, သိခြင်းတို့ ကို။ ဝုတ္တာ၊ ဟောအပ်ကုန်၏။ ဟိ၊ ဝိဘာဝိတတ္တာဟူသောဟိတ်ကို ချဲ့၍ပြအံ့။ ပစ္စယော၊ ကို။ ဉာ တဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။ ဒုက္ခနိဿရဏပဇာနနံစ၊ ဒုက္ခ၏ထွက်သွားရာ ကုန်ဆုံးရာ နိဗ္ဗာန်ကို သိခြင်းသည် လည်း။ တဒဘိသမယာယတ္တံ၊ ထိုအကြောင်းကို သိခြင်းနှင့်စပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဉာတဗ္ဗော၊ သိအပ် သိထိုက်သော။ ယော (ပစ္စယော)၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) သော(ပစ္စယော)၊ ကို။ ပဝေဒေတဗ္ဗောစ၊ သိလည်း သိစေထိုက်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိထိုက်, သိစေထိုက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အယံပဋိစ္စသ မုပ္ပါဒသဒ္ဒေါ၊ ကို။ (ဝုစ္စတိ-၌စပ်) သမုပ္ပါဒသဒ္ဒဝိဘာဝိတံ၊ သမုပ္ပါဒ-သဒ္ဒါဖြင့်ထင်စွာပြအပ်သော။ ဒိဋ္ဌံ၊ မြင်အပ်ပြီးသော။ ယဒိဒံဒုက္ခံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏) တံ၊ ထိုဒုက္ခသည်။ ပစ္စယံ၊ အကြောင်းကို။ ပဋိစ္စေဝ၊ ရှေးရှုရောက်၍သာလျှင်။ ဝါ၊ စွဲမှီ၍သာလျှင်။ (သမ္ဘဝတိ၊ ၏။) အညထာ၊ ဖြင့်။ န(သမ္ဘဝတိ)၊ မဖြစ်။ ဣတိဧဝံ၊ သို့။ ပစ္စယဝိဘာဝနတ္ထံ၊ အကြောင်းကိုထင်စွာပြခြင်းအကျိုးငှါ။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဉာတုံ စ၊ သိခြင်းငှါ၎င်း။ ပဝေဒေတုံစ၊ သိစေခြင်းငှါ၎င်း။ ဣစ္ဆိတဘာဝေန၊ အလိုရှိအပ်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ပဓာနဿာပိ၊ ပြဓာန်းသောအနက်ကိုလည်း။ (နိဒ္ဒေသော-၌စပ်) ကေနစိ၊ သော။ ဝိသေသေန၊ အထူး ဖြင့်။ ဉာတဗ္ဗတာယ၊ သိအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အပ္ပဓာနဘာဝေန၊ ဖြင့်။ နိဒ္ဒေသော၊ ပြခြင်းသည်။ ဘဝတိ၊ ဖြစ်၏။
စ၊ ဆက်။ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာသင်္ခါရာတိအာဒိကော၊ အစရှိသော။ ယောအယံနိဒ္ဒေသော၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) သောစ၊ ထိုနိဒ္ဒေသကိုလည်း။ သကလဿ၊ သော။ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ၊ ၏။ မူလတော၊ အရင်းအမြစ် မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ပစ္စယာနံ၊ တို့ကို။ ပဝေဒနာယ၊ သိစေခြင်းငှါ။ နိဒ္ဒိဋ္ဌော၊ ညွှန်ပြအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပရိယောသာနေပိ၊ အဆုံး၌လည်း။ “ဧဝမေတဿ။ပ။သမုဒယော ဟောတီ”တိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ- သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ သမ္မုခါ၊ မျက်မှောက်၌။ (သီမူနှင့်အညီပင်) တံဒုက္ခံ၊ ထိုဇရာမရဏ အစရှိသော ဆင်းရဲ ကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ တဿ၊ ထိုဆင်းရဲ၏။ ယထာဝုတ္တေ၊ ကုန်သော။ ပစ္စယေ၊ တို့ကို။ တံသမုဒယာ ဘိမုခေ၊ ထိုသမုဒယသို့ ရှေးရှုသည်တို့ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ပစ္စယာ၊ တို့ကို။ နိဂမိတာ၊ နိဂုံးအုပ်အပ်ကုန် ၏။ ပဋိပဒါသုတ္တေပိ၊ ၌လည်း။ “အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ။ပ။သမုဒယောဟောတီ”တိ၊ တိ-ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ “အယံ ဝုစ္စတိ ဘိက္ခဝေ မိစ္ဆာပဋိပဒါ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နဘာဝေန၊ ပဋိစ္စ သမုပ္ပန္နတရားအဖြစ်ဖြင့်။ ဂဟိတံ၊ သော။ ဒုက္ခံ၊ သည်။ မိစ္ဆာပဋိပဒါ၊ မည်သည်။ န(ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ အထခေါ၊ စင်စစ်။ ဒုက္ခသမုဒယဘူတာ၊ ဒုက္ခ၏ ဖြစ်ကြောင်းဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ ပစ္စယာ၊ တို့သည်။ (မိစ္ဆာပဋိပဒါ၊ မည်၏) ဣတိ၊ သိအပ်၏။ စ၊ သည်မျှသာမကသေး။ ပဉ္စင်္ဂိကော၊ အင်္ဂါငါးပါးရှိသော။ သမ္မာသမာဓိ၊ သမ္မာသမာဓိ။ ပဉ္စဉာဏိကော၊ ဉာဏ်ငါးပါးရှိသော။ သမ္မာသမာဓိ၊ သမ္မာသမာဓိ။ ဣတိ၊ သို့(ဟောအပ်ကုန်သော)။ သမ္မာသမာဓိပ္ပဓာနေဟိ၊ သမ္မာသမာဓိပြဓာန်းကုန်သော။ ဝါ၊ ပြဓာန်း သော သမ္မာသမာဓိ-သဒ္ဒါရှိကုန်သော။ သဒ္ဒေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဒေသနာယ၊ ၏။ အင်္ဂဉာဏပဋိဝေဒနတ္ထ တ္တာ၊ အင်္ဂါနှင့်ဉာဏ်တို့ကို သိစေခြင်းအနက်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အင်္ဂဉာဏပဋိဝေဒနံ၊ ကို။ ကတံ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဣဓာပိ၊ ၌လည်း။ သမုပ္ပါဒပဓာနေန၊ သော။ သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စယပဋိဝေဒ နံ၊ ကို။ ကတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၅၈၁။ ယာ ပနာယံ တန္တီတိ၊ ဟူ၍။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ နိက္ခိတ္တာတိ၊ ကား။ ဌပိတာ၊ ထားအပ်၏။ ဒေသိ တာ၊ ဟောအပ်၏။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ ယထာဓိပ္ပေတဿ၊ အကြင် အကြင်အလိုရှိအပ်သော။ အတ္ထ ဿ၊ အနက်ကို။ တနနတော၊ ချဲ့၍ပြတတ်သောကြောင့်။ တန္တိ၊ မည်၏။ ဂန္ထော၊ ကျမ်းဂန်ကိုရ၏။ “ဘန္တေ၊ ရား။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ သည်။ ကိံဝါဒီ၊ အဘယ်ဝါဒရှိပါသနည်း။” ဣတိ၊ သို့။ ပုစ္ဆိတေန၊ မေး အပ်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ မေးအပ်သော။ မောဂ္ဂလိပုတ္တတိဿတ္ထေရေန၊ ထေရ်သည်။ “မဟာရာဇ၊ မင်း ကြီး။ ဝိဘဇ္ဇဝါဒီ၊ ဝိဘဇ္ဇဝါဒရှိတော်မူ၏။” ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဖြေဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသာဝကာ၊ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်တို့သည်။ ဝိဘဇ္ဇဝါဒိနော၊ ဝိဘဇ္ဇဝါဒီမည်ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ တေ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်တို့သည်။ သတ္ထာရာ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ဝေနယိကာဒိဘာဝံ၊ ဝေနယိက-စသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝိဘဇ္ဇ၊ ဝေဘန်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဟောအပ်သည်ကို။ အနုဝဒန္တိ၊ အတုလိုက် ၍ဟောကုန်၏။ သောမနဿဒီနံစ၊ သောမနဿစသည်တို့၏၎င်း။ စီဝရာဒီနဉ္စ၊ တို့၏၎င်း။ သေဝိ တဗ္ဗာသေဝိတဗ္ဗဘာဝံ၊ မှီဝဲအပ် မမှီဝဲအပ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ (ဝိဘဇ္ဇ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ကို။ အနုဝဒန္တိ၊ ကုန် ၏။) ဝါ၊ တနည်း။ “တဿတော အတ္တာစလောကောစာ”တိအာဒီနံ၊ ကုန်သော။ ဌပနီယာနံ၊ ထား အပ်သောပြဿနာတို့ကို။ ဌပနတောစ၊ ထားသောအားဖြင့်၎င်း။ ရာဂါဒိက္ခယဿ၊ ရာဂစသည်တို့၏ ကုန်ရာဖြစ်သော။ သဿတဿစ၊ မြဲသောနိဗ္ဗာန်ကို၎င်း။ ရာဂါဒိကာယဒုစ္စရိတာဒိဥစ္ဆေဒဿစ၊ ရာဂ စသည် ကာယဒုစရိုက်စသည်တို့ကို အကြွင်းမဲ့ဖြတ်ခြင်းကို၎င်း။ ဝစနတောစ၊ ဟောသောအားဖြင့်၎င်း။ သဿတုစ္ဆေဒဝါဒေ၊ သဿတနှင့်ဥစ္ဆေဒအယူတို့ကို။ ဝိဘဇ္ဇ၊ ၍။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဧကံသဗျာကရဏီယာဒိကေ၊ ဧကံသဗျာကရဏီယအစရှိကုန်သော။ တယောပေဥှ၊ တို့ကို။ အပနေ တွာ၊ ပယ်၍။ ဝိဘဇ္ဇဗျာကရဏီယမေဝ၊ ခွဲခြမ်းဝေဘန်၍ဖြေဆိုအပ်သော ပြဿနာကိုသာလျှင်။ န ဝဒန္တိ၊ ဟောကြားသည်ကားမဟုတ်ကုန်။ ဝိဘဇ္ဇဝါဒီနံ၊ ဝိဘဇ္ဇဝါဒရှိကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ မဏ္ဍလံ သမူဟော၊ အပေါင်းသည်။ ဝိသဇ္ဇဝါဒိမဏ္ဍလံ၊ ဝိဘဇ္ဇဝါဒိမဏ္ဍလမည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ “ဝိဘဇ္ဇဝါဒိ နော၊ ဝါဒီမည်တော်မူသော။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ပရိသာ၊ သည်။ ဝိဘဇ္ဇဝါဒိမဏ္ဍလံ၊ မည်၏။” ဣတိပိ၊ ဤသို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ဖွင့်ဆိုကုန်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ သဿတုစ္ဆေဒေ၊ သဿတနှင့်ဥစ္ဆေဒဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ ဥဘော၊ နှစ်ပါးကုန်သော။ အန္တေ၊ အဖို့တို့ကို။ ဝိဘဇ္ဇ အနုပဂမ္မ၊ မကပ်ရောက်မူ၍။ မဇ္ဈိမပဋိ ပဒါဘူတဿ၊ မဇ္ဈိမပဋိပဒါဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဿ၊ ကို။ ဒေသနတော၊ ဟောခြင်းကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ဝိဘဇ္ဇဝါဒီ၊ မည်တော်မူ၏။ တဒနုဝါဒတော၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသို့ အစဉ်လိုက်၍ ဟော ခြင်းကြောင့်။ တဿ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရား၏။ သာဝကာစ၊ တပည့်တို့သည်လည်း။ ဝိဘဇ္ဇဝါဒိနော၊ မည် ကုန်၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ သေသံ၊ အကြွင်းသည်။ ပုရိမသဒိသံ၊ ရှေးနှင့်တူ၏။
ဩတရိတွာတိ၊ ကား။ ဩဂါဟေတွာ၊ သက်ဝင်၍။ ဝိဘဇ္ဇဝါဒီ၊ သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဟိ၊ ဝိဘဇ္ဇဝါဒီဟုတွာ-ဟု ဖွင့်ဆိုသင့်ခြင်း၏အကြောင်းကား။ သယံ၊ ကိုယ်တိုင်။ အဝိ ဘဇ္ဇဝါဒီ၊ ဝိဘဇ္ဇဝါဒီပုဂ္ဂိုလ်မဟုတ်သည်။ သမာနော၊ ဖြစ်လျက်။ ဝိဘဇ္ဇဝါဒီနံ၊ တို့၏။ အန္တရေ၊ အကြား အလယ်၌။ ဌာနမတ္တေန၊ ရပ်တည်ကာမျှဖြင့်။ ဝိဘဇ္ဇဝါဒိမဏ္ဍလံ၊ သို့။ ဩတိဏ္ဏောနာမ၊ သက်ဝင်သည် မည်သည်။ နဟောတိ၊ မဖြစ်။ (ထိုကြောင့်ဟု ဆိုလို၏) အာစရိယေဟိ၊ ရှေးဆရာတို့သည်။ အဝုတ္တ ဝိပရီတတ္ထဒီပနေန၊ မဆိုအပ်သော မှားသောအနက်ကို ပြခြင်းဖြင့်။ တေ၊ ထိုရှေးဆရာတို့ကို။ နအဗ္ဘာ စိက္ခန္တေန၊ မစွပ်စွဲသည်ဖြစ်၍။ အဝိဇ္ဇာ၊ သည်။ ပုညာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရာနမ္ပိ၊ တို့အားလည်း။ ဟေတုပစ္စ ယော၊ ဟိတ်ဖြစ်၍ ကျေးဇူးပြုသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တောစ၊ ဆိုသောသူသည်၎င်း။ ကထာဝတ္ထုမှိ၊ ၌။ ပဋိက္ခိတ္တေ၊ ပယ်အပ်ကုန်သော။ ပုဂ္ဂလဝါဒါဒိကေ၊ ပုဂ္ဂလဝါဒစသည်တို့ကို။ ဝဒန္တော စ၊ သည်၎င်း။ သကသမယံ၊ မိမိ၏ဥစ္စာဖြစ်သောအယူကို။ ဝေါက္ကမတိနာမ၊ ကျော်လွန်သည်မည်၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့်။ အဝေါက္ကမန္တေန၊ မကျော်လွန်သည်ဖြစ်၍။ ပရသမယံ၊ တပါးသော ဂိုဏ်းသားတို့၏အယူကို။ ဒေါသာရောပနဗျာပါရဝိရဟေန၊ အပြစ်တင်ခြင်းဟူသော ကြောင့်ကြစိုက် ခြင်းကင်းသဖြင့်။ အနာယူဟန္တေန၊ အားမထုတ်သည်ဖြစ်၍။ ဣဒမ္ပိသုတ္တံ၊ ဤသုတ်ကိုလည်း။ (မူလဋီကာ၌ ယုတ္တံ-ဟုရှိ၏။ ထိုအလိုအားဖြင့် ဣဒမ္ပိ၊ ဤစကားသည်လည်း။ ယုတ္တံ၊ သင့်၏။ ဟုအနက် ပေး။) ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူသင့်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပရသမယံ၊ ကို။ အသမ္ပိဏ္ဍေန္တေန၊ မပေါင်းမယူသည်ဖြစ်၍။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ဖွင့်ဆိုကုန်၏။ “ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့်။ တဒေဝ၊ ထို ရှေးကဝိညာဏ်ပင်လျှင်ဖြစ်သော။ ဣဒံဝိညာဏံ၊ ဤယခုလက်ရှိဝိညာဏ်သည်။ သန္ဓာဝတိ၊ တဘဝမှ တဘဝသို့ ပြေးသွား၏။ သံသရတိ၊ ပြောင်းရွေ့ကျင်လည်၏။ အနညံ၊ တပါးသောဝိညာဏ်မဟုတ်။ တထာ၊ ဖြင့်။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ ဒေသိတံ၊ သော။ ဓမ္မံ၊ ကို။ အဟံ၊ သည်။ အာဇာနာမိ၊ သိ၏”။ ဣတိ အာဒီနိ၊ စသည်တို့ကို။ ဝဒန္တော၊ သည်။ သုတ္တံ၊ ကို။ ပဋိဗာဟတိနာမ၊ တားမြစ်သည်မည်၏။ တထာ၊ ဖြင့်။ အပ္ပဋိဗာဟန္တေန၊ မတားမြစ်သည်ဖြစ်၍။ “ယထာ၊ ဖြင့်။ ယေ ဣမေ ဓမ္မာ၊ အကြင်မေထုနဓမ္မ အစရှိသောတရားတို့ကို။ အန္တရာယိကာ၊ အန္တရာယ်ပြုတတ်ကုန်၏ ဟူ၍။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ တေ၊ ထိုမေထုနဓမ္မစသည်တို့ကို။ ဝါ၊ တို့သည်။ ပဋိသေဝတော၊ မှီဝဲသောသူအား။ အန္တရာ ယာယ၊ အန္တရာယ်ကိုပြုခြင်းငှါ။ နာလံ၊ မစွမ်းနိုင်ကုန်။ တထာ၊ ဖြင့်။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ ဒေသိတံ၊ သော၊ ဓမ္မံ၊ ကို။ အဟံ၊ သည်။ အာဇာနာမိ၊ သိ၏။” ဣတိစ၊ သို့၎င်း။ “သုပိနန္တေ၊ အိပ်မက်၌။ ကတော၊ ပြုအပ်သော။ ဝီတိက္ကမော၊ လွန်ကျူးခြင်းသည်။ အာပတ္တိကရော၊ အာပတ်ကိုပြုတတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။” ဣတိစ၊ သို့၎င်း။ ဧဝမာဒိံ၊ ကို။ ဝဒန္တော၊ သည်။ ဝိနယံ၊ ကို။ ပဋိလောမေတိနာမ၊ ဆန့် ကျင်စေသည်မည်၏။ တဗ္ဗိပရိယာယေန၊ ထိုမှပြန်သောအားဖြင့်။ တံ၊ ထိုဝိနည်းကို။ အနုလောမေန္တေ န၊ လျော်စေသည်ဖြစ်၍။ ဟိ၊ မှန်။ ကမ္မန္တရံ၊ ကံတပါးကို။ ဘိန္ဒန္တော၊ ဖျက်သည်ဖြစ်၍။ ပဋိလောမေ န္တောစ၊ ဆန့်ကျင်သောသူသည်၎င်း။ ဓမ္မတံ၊ ဓမ္မတာသဘောကို။ ဝိလောမေန္တောစ၊ ဆန့်ကျင်စေသော သူသည်၎င်း။ ကိလေသဝိနယံ၊ ကိလေသာကိုပယ်ကြောင်းဖြစ်သောဝိနည်းကို။ ကုတော၊ အဘယ်မှ။ ဝါ၊ ကြောင့်။ အနုလောမေတိ၊ လျော်စေအံ့နည်း။ သုတ္တေ၊ ၌။ ဝုတ္တေ၊ ကုန်သော။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ မဟာပဒေသေစ၊ တို့ကို၎င်း။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တေ၊ ကုန်သော။ သုတ္တ။ပ။မဟာပဒေ သေစ၊ သုတ္တ, သုတ္တာနုလောမ, အာစရိယဝါဒ, အတ္တနောမတိ-ဟူသောမဟာပဒေသတို့ကို၎င်း။ ဩ လောကေန္တေန၊ ကြည့်ရှုသည်ဖြစ်၍။ ဟိ၊ မှန်။ တဒေါလောကနေန၊ ထိုမဟာပဒေသတို့ကို ကြည့်ရှု ခြင်းဖြင့်။ သုတ္တေစ၊ ၌၎င်း။ ဝိနယေစ၊ ၌၎င်း။ သန္တိဋ္ဌဘိ၊ ကောင်းစွာတည်၏။ နာတိဓာဝတိ၊ ကျော် လွန်၍ မသွားသည်မည်၏။
ဓမ္မန္တိ၊ ကား။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒပါဠိံ၊ ကို။ အတ္ထန္တိ၊ ကား။ တဒတ္ထံ၊ ထိုပါဠိ၏အနက်ကို။ ဝါ၊ ကား။ ဟေတု ဟေတုဖလာနိ၊ အကြောင်းနှင့် အကြောင်း၏အကျိုးတို့ကို။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အယံဟေတု၊ ဤအ ကြောင်းသည်။ ဓမ္မော၊ တည်း။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဣဒံဟေတုဖလံ၊ ဤအကြောင်း၏အကျိုးသည်။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ (ဒီပေန္တေန-စသည်၌ စပ်ရာ၏။ မူလဋီကာ ၂-၈၄-၌ကားဟေတုဟေတုဖလာနိ ဣဓ နာဓိပ္ပေတာနိ-ဟုဆို၏) ဝါ၊ ကား။ ဓမ္မန္တိ၊ ကား။ ဓမ္မတံ၊ ဓမ္မတာသဘောကို။ ဧကေ၊ အချို့ဆရာ တို့သည်။ ဥပ္ပါဒါဝါ။ပ။သာဓာတူတိ၊ ဟူသော။ သုတ္တပဒဿ၊ ၏။ အတ္ထံ၊ ကို။ မိစ္ဆာ၊ မှားယွင်းစွာ။ ဂါဟေန္တာ၊ ယူစေကုန်လျက်။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ၊ သည်။ နိစ္စော၊ မြဲ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပစ္စယာကာရဓမ္မံ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်တရားကို။ မိစ္ဆာ၊ မှားယွင်းစွာ။ ဒီပေန္တိယထာ၊ ပြကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အဒီပေတွာ၊ မပြ မူ၍။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ အတ္တနော၊ ၏။ ဖလံ၊ ကို။ ပတိ၊ စွဲ၍။ ဝါ၊ ငဲ့၍။ ကာရဏဿ၊ ၏။ ဝဝတ္ထိတသဘာဝံ၊ ပိုင်းခြားမှတ်သားအပ်သော(ဝါ) အသီးအခြားတည်သောသ ဘောကို။ ဒီပေန္တေန၊ ပြသည်ဖြစ်၍။ စ၊ တပါး။ ဧကေ၊ တို့သည်။ အနိရောဓံ၊ ချုပ်ခြင်းမရှိ။ အနုပ္ပါဒံ၊ ဖြစ်ခြင်းမရှိ။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဿ၊ ၏။ အတ္ထံ၊ ကို။ မိစ္ဆာ၊ စွာ။ ဂါဟေန္တိယထာ၊ ယူ စေကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဂါဟေ၊ ယူသည်တို့ကို။ (သီမူ၌ ဤပုဒ်မရှိ၊ အပိုဖြစ်ရာ၏) အကတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ အဝိပရီတံ၊ မှန်သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ သင်္ဂါဟေန္တေန၊ ကောင်းစွာယူစေ သည်ဖြစ်၍။ “ဒုက္ခာဒီသု၊ တို့၌။ အညာဏံ၊ ဉာဏ်၏ဆန့်ကျင်ဖက် မောဟသည်။ အဝိဇ္ဇာ၊ မည်၏။” ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ပရိဝတ္တေတွာ၊ လဲလှယ်၍။ ပုန၊ တဖန်။ ပုဗ္ဗန္တေအညာဏန္တိအာ ဒီဟိ၊ အစရှိကုန်သော။ အပရေဟိပိ၊ ကုန်သော။ ပရိယာယေဟိ၊ တို့ဖြင့်။
သစ္စန္တိ၊ ကား။ စတုသစ္စံ၊ လေးပါးသောသစ္စာတည်း။ သတ္တောတိ၊ ကား။ သတ္တသုညတာ၊ သတ္တဝါမှ ဆိတ်သည်၏အဖြစ်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ သတ္တသုညေသု၊ သတ္တဝါမှ ဆိတ်ကုန်သော။ သင်္ခါရေသု၊ တို့၌။ သတ္တဝေါဟာရောစ၊ သတ္တဝါဟူသော အမည်ဝေါဟာရသည်၎င်း။ သတ္တတ္ထကိစ္စသိဒ္ဓိစ၊ သတ္တဝါ၏ လိုအပ်သောကိစ္စ၏ ပြီးခြင်းသည် ၎င်းတည်း။ ပစ္စယာကာရမေဝ စာဘိ၊ ကား။ ပစ္စယာကာရောဧဝစ၊ ကျေးဇူးပြုသောအခြင်းအရာဟူသော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်သာလျှင်၎င်း။ မ-ကာရော၊ သည်။ ပဒသန္ဓိကရော၊ ပုဒ်စပ်ခြင်းကို ပြုတတ်၏။ (ပစ္စယာကာရော-ဆိုလိုလျက် ဩ-ကို အ-ပြု၊ မ-အာဂုံ-ဟု ဆိုလို၏) ပစ္စယဓမ္မာနံ၊ အကြောင်းတရားတို့၏။ အတ္တနောယေဝ၊ ၏သာလျှင်။ ဖလဿ၊ အား။ ပစ္စယဘာဝေါ၊ ကျေးဇူးပြုသည်၏အဖြစ်သည်။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ (ပစ္စယာကာရော-ပုဒ်၏) အနက်တည်း။
တသ္မာတိ၊ ကား။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ အတ္ထဝဏ္ဏနာယ၊ ၏။ ဝါ၊ ကို။ ကာတဗ္ဗတ္တာစ၊ ပြုအပ်-ပြုသင့် သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဒုက္ကရတ္တာ စ၊ ပြုနိုင်ခဲသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ပတိဋ္ဌံ နာဓိဂစ္ဆာမီတိ၊ ကား။ ယတ္ထ၊ အကြင်နည်း၌။ ဌိတဿ၊ တည်သောသူအား။ ဝါ၊ သည်။ ဝဏ္ဏနာ၊ ကို။ သုကရာ၊ လွယ် ကူစွာပြုအပ်သည်။ ဝါ၊ ပြုလွယ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဿာ၊ ထိုအဖွင့်၏။ ပတိဋ္ဌာဘူတံ၊ တည်ရာ ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ တံနယံ၊ ထိုနည်းကို။ အတ္တနောယေဝ၊ ၏သာလျှင်။ ဉာဏဗလေန၊ ဖြင့်။ နာဓိဂစ္ဆာမိ၊ မရပေ။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ ပန၊ သော်လည်း။ နိဿယံ၊ ကို။ အာစိက္ခန္တော၊ ပြောကြားလိုသည်ဖြစ် ၍။ သာသနံ ပနိဒန္တိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဣဓ၊ ရာ၌။ သာသနန္တိ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ ပါဠိဓမ္မံ၊ ပါဠိဒေသနာ တရားတော်ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒမေဝ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ကိုသာလျှင်။ (အာဟ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ အနုလောမပဋိလောမာဒိနာနာဒေသနာနယပဋိမဏ္ဍိတော၊ အနုလုံပဋိလုံအစရှိသော အထူးထူးသော ဒေသနာနည်းတို့ဖြင့်တန်းဆာဆင်အပ်သော။ သော၊ ထိုပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်သည်။ အဗ္ဗောစ္ဆိ န္နော၊ ဆရာအစဉ်အဆက် မပျက် မပြတ်စဲသည်ဖြစ်၍။ အဇ္ဇာပိ၊ ယခုအခါ၌လည်း။ ပဝတ္တတိ၊ ဖြစ် လျက် တည်လျက်ရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိဿယော၊ မှီရာသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဒဋ္ဌကထာသင်္ခါ တော၊ ထိုပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်၏ အဋ္ဌကထာဟု ဆိုအပ်သော။ ပုဗ္ဗာစရိယမဂ္ဂေါစ၊ ရှေးဆရာတို့၏ပို့ချစဉ် သည်လည်း။ တံသုဏာထသမာဟိတာတိ၊ ဟူ၍။ အာဒရဇနနေစ၊ ရိုသေခြင်းကို ဖြစ်စေခြင်း၌၎င်း။ ဥဿာဟနေစ၊ အားထုတ်စေခြင်း-တိုက်တွန်းခြင်း၌၎င်း။ ပယောဇနံ၊ ကား။ ကိံ၊ နည်း။ ဣတိစေ၊ အံ့။ တံ၊ ထိုအကျိုးကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဝုတ္တေဥှတန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ အဋ္ဌိကတွာတိ၊ ကား။ အတ္ထံ၊ အကျိုးစီးပွါးကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဝါ၊ ကား။ ယထာ၊ ဖြင့်။ နနဿတိ၊ မမေ့မပျောက်။ ဧဝံ၊ ဤအခြင်းအ ရာအားဖြင့်။ အဋ္ဌိဂတံဝိယ၊ အရိုး၌ တည်သကဲ့သို့။ ကရောန္တော၊ ဖြစ်၍။ အဋ္ဌိံကတွာ၊ အရိုး၌တည်သ ကဲ့သို့ပြု၍။ ပုဗ္ဗကာလတော၊ ရှေးကာလမှ။ အပရကာလေ၊ ၌။ ဘဝံ၊ ဖြစ်သည်တည်း။ ပုဗ္ဗာပရိယံ၊ ရှေးကာလမှ နောက်ကာလ၌ဖြစ်သည်။ ဝိသေသန္တိ၊ ကား။ ပဌမာရမ္ဘတော၊ ရှေးဦးစွာအားထုတ်သည် မှ။ ပဘုတိ၊ ၍။ ခဏေ ခဏေ၊ တိုင်း။ ဉာဏဝိသေသံစ၊ ဉာဏ်အထူးကို၎င်း။ ကိလေသက္ခယဝိသေ သဉ္စ၊ ကိလေသာကုန်ခြင်း အထူးကို၎င်း။ လဘတိ၊ ၏။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။
၅၈၂။ ဒေသနာဘေဒတောတိ၊ ကား။ ဒေသနာဝိသေသတော၊ ဒေသနာအထူးအားဖြင့်။ အတ္ထတော စ၊ အနက်အားဖြင့်၎င်း။ လက္ခဏာဒိတောစ၊ စသည်အားဖြင့်၎င်း။ ဧကဝိဓာဒိတောစ၊ ဧကဝိဓ စသည် အားဖြင့်၎င်း။ အတ္ထလက္ခဏေကဝိဓာဒိတော၊ အနက် လက္ခဏာစသည်, ဧကဝိဓ စသည်အားဖြင့်။ အင်္ဂါနဉ္စ ဝဝတ္ထာနာတိ၊ ကား။ အဝိဇ္ဇာဒီနံ၊ အစရှိကုန်သော။ ဒွါဒသန္နံ၊ ကုန်သော။ အင်္ဂါနံ၊ တို့ကို။ ဝဝတ္ထာနဒဿနတော၊ ပိုင်းခြားခြင်းကိုပြုခြင်းအားဖြင့်။
ကမ္မဝိပါကကိလေသဝဋ္ဋာနံ၊ ဝဋ်တို့၏။ မူလကာရဏတ္တာစ၊ အကြောင်းရင်း၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ အာဒိတော၊ အစ၌။ ဝါ၊ ရှေးဦးစွာ။ ဝုတ္တတ္တာစ၊ ဟောတော်မူအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ အဝိဇ္ဇာ၊ သည်။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဿ၊ ၏။ မူလံ၊ မည်၏။ တတ္ထ၊ ထိုဥပမာ စကားရပ်၌။ ဝလ္လိယာ၊ နွယ်၏။ မူလေ၊ အရင်းကို။ ဒိဋ္ဌေ၊ သော်။ တတော၊ ထိုအရင်းမှ။ ပဘုတိ၊ စ၍။ ဝလ္လိဟရဏံဝိယ၊ နွယ်ကိုဆောင်ခြင်း ကဲ့သို့။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဿ၊ ၏။ မူလေ၊ ကို။ ဒိဋ္ဌေ၊ သော်။ တတော၊ မှ။ ပဘုတိ၊ စ၍။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ ဒေသနာ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ကိုဟောခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဥပမာသံသန္ဒနာ၊ ဥပမာနှီး နှောခြင်းကို။ နကာတဗ္ဗာ၊ မပြုအပ်။ ဟိ၊ မှန်။ ဘဂဝတော၊ အား။ ဣဒမေဝ၊ ဤအဖို့ကိုသာလျှင်။ ဒိဋ္ဌံ၊ မြင်အပ်၏။ ဣဒံ၊ ကို။ အဒိဋ္ဌံ၊ မမြင်အပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိဘဇနီယံ၊ ဝေဘန်အပ်သောအဖို့သည်။ ဝါ၊ ဝေဘန်အပ်သည်၏အဖြစ်သည်။ နအတ္ထိ၊ မရှိ။ (ကသ္မာ၊ ကား။) သဗ္ဗဿ၊ အလုံးစုံ၏။ ဝါ၊ ကို။ ဒိဋ္ဌတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ပန၊ စင်စစ်။ မူလတော၊ မှ။ ပဘုတိ၊ စ၍။ ဝလ္လိဟရဏံဝိယ၊ ကဲ့သို့။ မူလ တော၊ မှ။ ပဘုတိ၊ စ၍။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဒေသနာ၊ ကို။ ကတာ၊ ပြုအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဣဒံသာမညံ၊ ဤတူသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဧတ္ထ၊ ဤဥပမာ၌။
တဿာတိ၊ ကား။ သခေါသောဘိက္ခဝေ။ပ။တိဋ္ဌတီတိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တဿ၊ ဟောအပ်သော။ သောတဒွါရာဒီသုပိ၊ စသည်တို့၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူပင် ဟောအပ်သော။ တဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား။
အဘိနန္ဒတောတိ၊ ကား။ သပ္ပီတိကတဏှာယ၊ ပီတိနှင့်တကွဖြစ်သောတဏှာဖြင့်။ အဘိမုခဘာဝေန၊ ရှေးရှုသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ နန္ဒတော၊ နှစ်သက်သော။ အဘိဝဒတောတိ၊ ကား။ အဟော သုခံ အဟော သုခန္တိ၊ ဩော် ချမ်းသာစွချမ်းသာစွဟူ၍။ ဝစီဘေဒကရဏပ္ပဝတ္တာယ၊ နှုတ်မြွက်ခြင်းကို ပြုသောအား ဖြင့်ဖြစ်သော။ ဗလဝတဏှာယ၊ အားကြီးသောတဏှာဖြင့်။ အဟံမမာတိ၊ ငါ, ငါ၏ဥစ္စာဟု။ အဘိဝဒ တော၊ ချီးမွမ်းသော။ တတော၊ ထိုထက်။ ဗလဝတိယာ၊ အားကြီးသောတဏှာဖြင့်။ မောစေတုံ၊ ဖြေခြင်း လွတ်စေခြင်းငှါ။ အသက္ကုဏေယျတာယ၊ မစွမ်းနိုင်အပ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ အဇ္ဈောသာယ၊ ၍။ တိဋ္ဌတော၊ တည်သော။ တတောပိ၊ ထိုထက်လည်း။ ဗလဝတီ၊ အားကြီးသည်ဖြစ်၍။ ဥပါဒါန ဘူတာ၊ ဖြစ်သော။ တဏှာပန၊ သည်ကား။ နန္ဒီ၊ မည်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤသုတ်၌။ အဘိနန္ဒနာဒိ နာ၊ စသည်ဖြင့်။ တဏှာ၊ ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ နန္ဒိဝစနေန၊ နန္ဒိ-သဒ္ဒါဖြင့်။ တပ္ပစ္စယံ၊ ထိုတဏှာလျှင်အ ကြောင်းရှိသော။ စတုဗ္ဗိဓမ္ပိ၊ သော။ ဥပါဒါနံ၊ ကို။ နန္ဒိတာတဒဝိပ္ပယောဂတာဟိစ၊ နန္ဒီ၏အဖြစ်, ထို နန္ဒီနှင့် မကွေမကွာယှဉ်ခြင်း ရှိသည်၏အဖြစ်တို့ဖြင့်၎င်း။ တဏှာဒိဋ္ဌာဘိနန္ဒနဘာဝေဟိစ၊ တဏှာ အဘိနန္ဒန, ဒိဋ္ဌိအဘိနန္ဒန အဖြစ်တို့ဖြင့်၎င်း။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ဇာတိပစ္စယာဇရာမရဏန္တိအာဒိကဉ္စ၊ အစရှိသောစကားကိုလည်း။ တတ္ထေဝမဟာတဏှာသင်္ခယသု တ္ထေ၊ သုတ်၌ပင်လျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ်၏။
ဝိပါကဝဋ္ဋတုတေ၊ ဝိပါကဝဋ်ဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ ပဋိသန္ဓိပဝတ္တိဖဿာဒိကေစ၊ ပဋိသန္ဓေပဝတ္ထိ ကာလတို့၌ဖြစ်သော ဖဿအစရှိသော သုံးပါးသောအာဟာရတို့ကို၎င်း။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနံ၊ ကံကြောင့် ဖြစ်သော။ ဩဇံစ၊ ဩဇာကို၎င်း။ သန္ဓာယ၊ ၍။ စတ္တာရော အာဟာရော တဏှာနိဒါနာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဝဋ္ဋူပတ္ထမ္ဘကာ၊ ဝဋ်ကို ထောက်ပံ့တတ်ကုန်သော။ ဣတရေပိ၊ ဤဝိပါက်ကမ္မဇ အာဟာရတို့မှ တပါးလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ အာဟာရာ၊ တို့သည်။ တဏှာပဘဝေ၊ တဏှာလျှင်အ ကြောင်းရှိသော။ တသ္မိံ၊ ထိုဝိပါက်အာဟာရ ကမ္မဇအာဟာရသည်။ အဝိဇ္ဇမာနေ၊ မရှိလတ်သော်။ န ဝိဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဏှာနိဒါနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တုံ၊ ငှါ။ ဝဋ္ဋန္တိ၊ သင့်ကုန်၏။
၅၈၃။ တတော တတောတိ၊ ကား။ စတုဗ္ဗိဓာသု၊ ကုန်သော။ ဒေသနာသု၊ တို့တွင်။ တတော တတော ဒေသနတော၊ မှ။ ဉာယပ္ပဋိဝေဓာယသံဝတ္တတီတိ(ဧတ္ထ)၊ ဤပါဌ်၌။ ဉာယောတိ၊ ကား။ မဂ္ဂေါ၊ အရိယမဂ်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ အရိယော စဿ ဉာယော ပညာယ သုဒိဋ္ဌော ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝစန- ဘော၊ ကြောင့်။ သောဧဝပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ၊ ထိုပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်သာလျှင်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ သော၊ ထိုပဋိစ္စ သမုပ္ပါဒ်သည်။ သမန္တဘဒ္ဒကတ္တာ၊ အဖြစ်ကြောင့်။ တထာတထာ၊ ထိုထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ ပဋိဝိဇ္ဈိတဗ္ဗ တ္တာ၊ အဖြစ်ကြောင့်။ တာယ တာယဒေသနာယ၊ ဖြင့်။ သယမေဝ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ဟူသောမိမိကိုယ်တိုင် ပင်လျှင်။ အတ္တနော၊ မိမိကို။ ပဋိဝေဓာယ၊ ငှါ။ သံဝတ္တတိ၊ ၏။ စတုဗ္ဗိဓဂမ္ဘီရဘာဝပ္ပတ္တိယာတိ၊ ကား။ ဓမ္မတ္ထဒေသနာပဋိဝေဓဂမ္ဘီရေသု၊ ဓမ္မ အတ္ထ ဒေသနာ ပဋိဝေဓ ဟူသော ဂမ္ဘီရတို့၌။ ပတိဋ္ဌာဓိဂမနေန၊ ထောက်တည်ရာကို ရသဖြင့်။ ပတိဋ္ဌိတတ္တာ၊ မြဲမြံစွာတည်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ (ဤ၌သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗကား ဝင်္ကဝုစ်, သံဝဏ္ဏနာကား ဥဇုကတ္ထဖြစ်သည်ဟု ဆရာတို့ဆိုကြ၏)
သမန္တဘဒ္ဒကတာစ၊ အဖြစ်သည်၎င်း။ ဒေသနာဝိလာသပ္ပတ္တိစ၊ သည်၎င်း။ စတုန္နမ္ပိ၊ ကုန်သော။ ဒေ သနာနံ၊ တို့၏။ သမာနံ၊ တူညီသော။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းပေတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိသေသကာရ ဏံ၊ ကို။ ဝတ္တုကာမော၊ ဆိုလိုသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ဆိုလိုသောဆရာသည်။ ဝိသေသတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အဿာတိ၊ ကား။ အဿဘဂဝတော၊ ထိုမြတ်စွာဘုရား၏။ ဒေသနာ၊ သည်။ ဝါ၊ ကား။ အဿပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဿ၊ ကို။ ဒေသနာ၊ ဟောခြင်းသည်။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပဝတ္တိကာရ ဏဝိဘာဂေါ၊ ဝိဘာဂဟူသည်။ အဝိဘတ္တသဘာဝါ၊ မဝေဘန်မခွဲခြမ်းအပ်သောသဘောရှိကုန်သော။ အဝိဇ္ဇာဒယောဝ၊ အဝိဇ္ဇာ စသည်တို့သာလျှင်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ကာရဏန္တိ၊ အကြောင်းဟူ၍။ ဂဟိ တာနံ၊ ယူအပ်ကုန်သော။ ပကတိအာဒီနံစ၊ စသည်တို့၏၎င်း။ အဝိဇ္ဇာဒီနံစ၊ တို့၏၎င်း။ အကာရဏ တာစ၊ အကြောင်းမဟုတ်သည်၏ အဖြစ်သည်၎င်း။ ကာရဏတာစ၊ အကြောင်းဟုတ်သည်၏ အဖြစ် သည်၎င်း။ (ပဝတ္တိကာရဏဝိဘာဂေါ၊ မည်၏။) တတ္ထ၊ ထိုပဝတ္တိကာရဏဝိဘာဂ၌။ သမ္မူဠှာ၊ ကုန်သော။ ကေစိ၊ အချို့သောသူတို့သည်။ အကာရဏံ၊ အကြောင်းမဟုတ်သည်ကို။ ကာရဏန္တိ၊ ဟူ၍။ ဂဏှန္တိ၊ ယူကုန်၏။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ကိဉ္စိ၊ သော။ ကာရဏံ၊ ကိုမျှ။ နဗုဇ္ဈန္တိ၊ မသိကုန်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုသူတို့အား။ ယထာသကေဟိ၊ ကုန်သော။ အနုရူပေဟိ၊ လျော်ကုန်သော။ ကာရ ဏေဟိ၊ အဝိဇ္ဇာအစရှိသောအကြောင်းတို့ကြောင့်။ သင်္ခါရာဒိပ္ပဝတ္တိသန္ဒဿနတ္ထံ၊ သင်္ခါရစသည်တို့၏ ဖြစ်ခြင်းကို ကောင်းစွာပြခြင်းအကျိုးငှါ။ သံသာရပ္ပဝတ္တိသန္ဒဿနတ္ထံ၊ ခန္ဓာအစဉ်ဟူသော သံသရာ၏ ဖြစ်ခြင်းကို ကောင်းစွာ ပြခြင်းအကျိုးငှါ။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ ပဝတ္တိအာဒီနဝပဋိစ္ဆာဒိကာ၊ ပဝတ္တိ၏ အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းတတ်သော။ အဝိဇ္ဇာ၊ သည်။ အာဒိ၊ အစတည်း။ တတော၊ ထိုအဝိဇ္ဇာကြောင့်။ သင်္ခါ ရာ၊ တို့သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ တတော၊ ထိုသင်္ခါရတို့ကြောင့်။ ဝိညာဏံ၊ သည်။ (ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။) ဣတိဧဝံ၊ ဤသို့။ ပဝတ္တိယာ၊ ၏။ ဥပ္ပတ္တိက္ကမသန္ဒဿနတ္ထံ၊ ဖြစ်စဉ်ကို ကောင်းစွာပြခြင်းအကျိုးငှါ။ ဝါ၊ ကား။ ဂဗ္ဘသေယျကာဒိဝသေန၊ ဂဗ္ဘသေယျကစသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တတ္ထ တတ္ထ ဘဝေ၊ ၌။ အတ္တဘာဝဿ၊ ၏။ ဥပ္ပဇ္ဇနာနုပုဗ္ဗိသန္ဒဿနတ္ထဉ္စ၊ ဖြစ်စဉ်ကိုကောင်းစွာပြခြင်းအကျိုးငှါလည်း။ အနု လောမဒေသနာ၊ သည်။ ပဝတ္တာ၊ ၏။ (ဣတိ-ပိုသည်၊ သီမူ၌မရှိ) ဣတရာသံ၊ ဤမှတပါးသော သုံး ပါးသော ဒေသနာတို့၏။ တဒတ္ထတာသမ္ဘဝေ၊ ထိုဖြစ်စဉ်ကိုပြခြင်းအကျိုးရှိသည်၏ အဖြစ်၏ ဖြစ်သင့် ခြင်းသည်။ (သတိ) ပိ၊ သော်လည်း။ တာသံ၊ ထိုသုံးပါးသောဒေသနာတို့၏။ တဒတ္ထမေဝ၊ ထိုဖြစ်စဉ် ကို ပြခြင်းအကျိုးငှါသာလျှင်။ ပဝတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ န(ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အတ္ထန္တရ သဗ္ဘာဝတော၊ အကျိုးတပါး၏ ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ အယံပန၊ ဤအနုလောမဒေသနာသည် ကား။ တဒတ္ထာဧဝ၊ ထိုဖြစ်စဉ်ကိုပြခြင်းသာလျှင်အကျိုးရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧတိ ဿာ၊ ဤဒေသနာ၏။ တဒတ္ထတာ၊ ထိုအကျိုးရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။
အနုဝိလောကယတော၊ လှည့်၍ကြည့်သော မြတ်စွာဘုရားအား။ ဝါ၊ ၏။ သမ္ဗောဓိတော၊ သစ္စာလေး ပါးကိုသိသည်မှ။ ပုဗ္ဗဘာဂေ၊ ၌။ တံတံပစ္စယုပ္ပန္နာဝဗောဓသင်္ခါတော၊ ထိုထိုပစ္စယုပ္ပန်တရားကိုသိခြင်း ဟု ဆိုအပ်သော။ ယောပုဗ္ဗဘာဂပဋိဝေဓော၊ အကြင်ရှေးအဖို့၌ဖြစ်သော ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းသည်။ ပဝတ္တော၊ ၏။ တဒနုသာရေန တဒနုဂမေန၊ ထိုပဋိဝေဓမှ အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ ဇရာမရဏာဒိက ဿ၊ စသည်၏။ ယံဇာတိအာဒိကာရဏံ၊ ကို။ အဓိဂတံ၊ သိအပ်၏။ တဿ၊ ထိုဇာတိအစရှိသော အကြောင်းကို။ သန္ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ အယံပဋိလောမဒေသနာ၊ သည်။ (အယံ-အရာတွင် သီမူဟောင်း၌ အဿ-ဟုရှိ၏။ အဿ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရား၏။ ပဋိလောမဒေသနာ၊ သည်-ဟုအနက်ပေး၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌ သာ-ဟုရှိ၏) ပဝတ္တာ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ အနုဝိလောကယတော၊ ၏။ ပဋိလောမဒေသနာ၊ သည်။ ပဝတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ဒေသေန္တောပိ၊ ဟောတော်မူသော် လည်း။ (ပိ-သဒ္ဒါဖြင့်ရှေးကဆင်ခြင်ခဲ့သည်ကို ပေါင်းသည်) ကိစ္ဆာပန္နံ၊ ဆင်းရဲငြိုငြင်ခြင်းသို့ရောက် သော။ လောကံ၊ ကို။ အနုဝိလောကေတွာ၊ ၍။ ပုဗ္ဗဘာဂပဋိဝေဓာနုသာရေန၊ ဖြင့်။ ဇရာမရဏာဒိ ကဿ၊ သော။ တဿ တဿ ဒုက္ခဿ၊ ၏။ အတ္တနာ၊ ကိုယ်တော်တိုင်။ အဓိဂတကာရဏသန္ဒဿ နတ္ထံ၊ သိအပ်ပြီးသောအကြောင်းကိုကောင်းစွာပြခြင်းအကျိုးငှါ။ (ဤ၌ ပေယျာလကို ဝိသုဒ္ဓိမဂ်မှယူ၍ ဖော်ထားသည်) ဒေသေသိ၊ ပြီ။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ အာဟာရတဏှာဒယော၊ အာဟာရတဏှာ စသည် တို့သည်။ ဝါ၊ အာဟာရ တဏှာ ဝေဒနာ ဖဿ သဠာယတန နာမ်ရုပ်ဝိညာဏ်တို့သည်။ ပစ္စုပ္ပန္နဒ္ဓါ၊ ပစ္စုပ္ပန်အဓွန့်မည်၏။ သင်္ခါရာဝိဇ္ဇာ၊ သင်္ခါရနှင့်အဝိဇ္ဇာတို့သည်။ အတီတဒ္ဓါ၊ မည်၏။ ဣတိဣမိနာ အဓိပ္ပါယေန၊ ဖြင့်။ ယာဝအတီတံအဒ္ဓါနံ အတိဟရိတွာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ တဏှာယ၊ သည်။ ပဘာဝေတဗ္ဗာ၊ ဖြစ်စေအပ်ကုန်သော။ အာဟာရာ၊ တို့သည်။ အနာဂတောအဒ္ဓါ၊ မည်၏။ တဏှာဒယော၊ စသည်တို့သည်။ ပစ္စုပ္ပန္နော(အဒ္ဓါ)၊ မည်၏။
အတီတဒ္ဓတော၊ အတိတ်အဓွန့်မှ။ ပဘုတိ၊ စ၍။ ဣတိခေါ ဘိက္ခဝေအဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာတိအာ ဒိနာ၊ ဤသို့ အစရှိသည်ဖြင့်။ အတီတေစ၊ ၌၎င်း။ တတော ပရဉ္စ၊ ထိုမှနောက်၌၎င်း။ ဟေတုဖလပဋိ ပါဋိံ၊ အကြောင်းအကျိုးအစဉ်ကို။ (အဗုဇ္ဈန္တာနံ-၌စပ်) ပစ္စက္ခဘူတာနံ၊ မျက်မှောက်ဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ အာဟာရာနံ၊ တို့၏။ နိဒါနဒဿနဝသေန၊ အကြောင်းကိုပြသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အာရော ဟိတွာ၊ တက်ပြီး၍။ နိဝတ္တနေန၊ ဆုတ်နစ်ခြင်းပြန်ခြင်းနှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ အဗုဇ္ဈန္တာနံ၊ မသိနိုင်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ တံသန္ဒဿနတ္ထံ၊ ထိုအကြောင်းအကျိုးအစဉ်ကို ကောင်းစွာပြခြင်းအကျိုးငှါ။ သာအယံ ဒေသနာ၊ သည်။ ပဝတ္တာ၊ ၏။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ အနာဂတဒ္ဓဟေတုသမုဋ္ဌာနတော ပတုတီတိ၊ ကား။ အနာဂတဿ၊ အနာဂတ်ဖြစ်သော။ ဘဝဿ၊ ၏။ ဟေတုတုဘာနံ၊ အကြောင်းဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဥပ္ပတ္တိတော၊ ဖြစ်သည်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ အနာဂတဒ္ဓသန္ဒဿနတ္ထန္တိ၊ ကား။ အနာဂတဒ္ဓုနော၊ ကို။ အပ္ပဋိဝိဇ္ဈန္တာနံ၊ မသိကုန်သော။ အပဿန္တာနံ၊ မမြင်ကုန်သောသူတို့အား။ ပစ္စ က္ခံ၊ မျက်မှောက်ဖြစ်သော။ ပစ္စုပ္ပန္နံ၊ ဖြစ်သော။ ဟေတုံ၊ ကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ဟေတုဖလပရမ္ပရာယ၊ အကြောင်းအကျိုးအစဉ်အဆက်ဖြင့်။ တဿ၊ ထိုအနာဂတ်အဓွန့်ကို။ သန္ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤလေးပါးသော ဒေသနာတို့တွင်။ အာဒိတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ယာဝပရိ ယောသာနာစ၊ အဆုံးတိုင်အောင်၎င်း။ ပရိယောသာနတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ယာဝအာဒိစ၊ အစ တိုင်အောင်၎င်း။ ပဝတ္တာ၊ သော။ ဒေသနာ၊ သည်။ ဒွါဒသင်္ဂါ၊ အင်္ဂါ ၁၂-ပါးရှိ၏။ တတောဧဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ တိသန္ဓိ၊ အစပ်သုံးပါးရှိ၏။ စတုသင်္ခေပါ၊ အလွှွာလေးပါးရှိ၏။ မဇ္ဈတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ယာဝအာဒိ၊ အစတိုင်အောင်။ ပဝတ္တာ၊ သော။ ဒေသနာ၊ သည်။ အဋ္ဌင်္ဂါ၊ အင်္ဂါရှစ်ပါးရှိ၏။ ဒွိသန္ဓိ၊ အစပ်နှစ်ပါးရှိ၏။ တိသင်္ခေပေါ၊ အလွှာသုံးပါးရှိ၏။ ပန၊ တပါး။ မဇ္ဈတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ယာဝ ပရိယောသာနာ၊ အဆုံးတိုင်အောင်။ ပဝတ္တာ၊ သော။ ဒေသနာ၊ သည်။ ဆဠင်္ဂါ၊ အင်္ဂါခြောက်ပါးရှိ၏။ ဒွိသန္ဓိ၊ ရှိ၏။ တိသင်္ခေပါ၊ ရှိ၏။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ သံယောဇနိယေသု၊ သံယောဇဉ်၏အာရုံဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မေသု၊ တို့၌။ အဿာဒါနုပဿိနော၊ သာယာဖွယ်ကိုရှုလျက်။ ဝိဟရတော၊ နေသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ တဏှာ၊ သည်။ ပဝဍ္ဎတိ၊ ပွါး၏။ တဏှာပစ္စယာ၊ ကြောင့်။ ဥပါဒါနံ၊ သည်။ (သမ္ဘဝတိ၊ ၏။) ဣတိ အာဒိနာ၊ ဖြင့်။ မဇ္ဈတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ယာဝပရိယောသာနာ၊ တိုင်အောင်။ ပဝတ္တာ၊ သော။ ဒေ သနာ၊ သည်။ ဧကသန္ဓိ၊ တခုသောအစပ်ရှိ၏။ ဒွိသင်္ခေပါ၊ နှစ်ခုသောအလွှာရှိ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ အနေ ကင်္ဂါဧဝ၊ များသောအင်္ဂါရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ အယံပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဒေသနာ၊ သည်။
ဟိ၊ မှန်။ ဧတ္ထ၊ ဤသုတ်၌။ ဖဿပစ္စယာတိ၊ ဟူ၍။ (ဖဿံပဋိစ္စာတိ-ဟုရှိသင့်၏) ဧတ္တကောဝ၊ ဤမျှ သာလျှင်ဖြစ်သော။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ၊ ပ္ပါဒ်မည်သောအကြောင်းကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဧတံ၊ ဤပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ကို။ ဧကင်္ဂပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါတိ၊ အင်္ဂါတပါးရှိသောပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ဟူ၍။ ဝိညာယတိ၊ ၏။
တတ္ထ၊ ထိုသုတ်၌။ ဣမသ္မံ သတိဣဒံဟောတီတိ၊ ကား။ အဝိဇ္ဇာဒိကေ၊ အဝိဇ္ဇာအစရှိသော။ ဣမသ္မံ ပစ္စယေ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ သင်္ခါရာဒိကံ၊ သင်္ခါရအစရှိသော။ ဣဒံဖလံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣမဿုပ္ပါဒါဣဒံဥပ္ပဇ္ဇတီတိ၊ ကား။ အဝိဇ္ဇာဒိကဿ၊ သော။ ဣမဿပစ္စယဿ၊ ၏။ ဥပ္ပါဒါ၊ ဖြစ်ခြင်း- ရှိခြင်းကြောင့်။ သင်္ခါရာဒိကံ၊ သော။ ဣဒံဖလံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ ဣမသ္မံ။ပ။နိရုဇ္ဈတီတိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ အဝိဇ္ဇာဒီနံ၊ စသည်တို့၏။ အဘာဝေ၊ မရှိလတ်သော်။ သင်္ခါရာဒီနံ၊ စသည်တို့၏။ အဘာဝဿစ၊ မရှိခြင်းကို၎င်း။ အဝိဇ္ဇာဒီနံ၊ တို့၏။ နိရောဓော၊ ချုပ်ခြင်းကြောင့်။ သင်္ခါ ရာဒီနံ၊ တို့၏။ နိရောဓဿစ၊ ကို၎င်း။ ဝစနေန၊ ဟောခြင်းဖြင့်။ ပုရိမသ္မံ၊ ရှေးဖြစ်သော။ ပစ္စယလက္ခ ဏေ၊ (သတိဥပ္ပါဒါဟူသော) အကြောင်းလက္ခဏာ၌။ နိယမော၊ ကိန်းသေသတ်မှတ်ခြင်းကို။ ဒဿိ တော၊ ပြအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကထံ၊ အဘယ်သို့နည်းဟူမူ။) ဣမသ္မံ၊ ဤအကြောင်းသည်။ သတိဧဝ၊ ရှိသော်သာလျှင်။ နအသတိ၊ မရှိသော်မဟုတ်။ ဣမဿ၊ ၏။ ဥပ္ပါဒါဧဝ၊ ဖြစ်ခြင်းရှိခြင်း ကြောင့်သာလျှင်။ နနိရောဓော၊ ချုပ်ခြင်း-မရှိခြင်းကြောင့်မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ (နိယမော ဒဿိတော ဟောတိ၊ ၏။) တေန၊ ကြောင့်။ အန္တောဂဓနိယမံ၊ အတွင်းဝင်သော နိယမရှိသော။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဿ၊ ၏။ ဧတံ လက္ခဏံ၊ ဤလက္ခဏာကို။ ဣဓ၊ ဤသုတ်၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။
စ၊ ဆက်။ နိရောဓောတိ၊ ကား။ အဝိဇ္ဇာဒီနံ၊ တို့၏။ (အနုပ္ပါဒေါ-၌စပ်) ဝိရာဂါဓိဂမေန၊ အရိယမဂ် ကို ရခြင်းကြောင့်။ အာယတိံ၊ ၌။ အနုပ္ပါဒေါ၊ မဖြစ်ခြင်းတည်း။ အပ္ပဝတ္တိ၊ အဆက်ဆက်မဖြစ်ခြင်း တည်း။ တထာဟိ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ အဝိဇ္ဇာယတွေဝအသေသဝိရာဂနိရောဓာတိအာဒိ၊ အစရှိသည် ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဥပ္ပါဒေါ၊ သည်။ နိရောဓဝိရောဓီ၊ နိရောဓနှင့် ဆန့်ကျင်ခြင်းရှိ၏။ ဝါ၊ ဆန့် ကျင်၏။ ယေန၊ ယင်းသို့ ဥပ္ပါဒသည် နိရောဓနှင့်ဆန့်ကျင်ခြင်းကြောင့်။ သော၊ ထိုနိရောဓကို။ ဥပ္ပါဒ ဝိရောဓိဘာဝေန၊ ဥပ္ပါဒနှင့်ဆန့်ကျင်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဣမဿ နိရောဓော ဣဒံနိရုဇ္ဈတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ (ဣမဿပ္ပါဒါဣဒံဥပ္ပဇ္ဇတိ-ဟူသောပါဌ်၌ ပါဝင်သော ဥပ္ပါဒနှင့် ဆန့်ကျင်ဖက်အဖြစ်ဖြင့် ဟောသည်ဟု ဆိုလို၏) တေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ ဥပ္ပါဒေါနာမ၊ မည်သည်။ အနိရောဓော၊ မချုပ်ခြင်း တည်း။ ဝါ၊ ချုပ်ခြင်း၏ဆန့်ကျင်ဖက်တည်း။ သောစ၊ ထိုဥပ္ပါဒကိုလည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အတ္ထိဘာ ဝေါတိပိ၊ ဘာဝဟူ၍လည်း။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဧတံ၊ ဤအနက်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဣမသ္မံ သတိ ဣဒံ ဟောတီတိ၊ ဟူသော။ ဣဒမေဝလက္ခဏံ၊ ဤလက္ခဏာကိုပင်လျှင်။ (ဝဒန္တေန-၌ စပ်) ပရိယာယန္တရေန၊ ပရိယာယ်တပါးဖြင့်။ ဣမဿုပ္ပါဒ၊ ဣဒံဥပ္ပဇ္ဇတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝဒန္တေန၊ ဟော တော်မူသောမြတ်စွာဘုရားသည်။ ပရေန၊ နောက်စကားဖြင့်။ ပုရိမံ၊ ရှေ့စကားကို။ ဝိသေသိတံ၊ အထူး ပြုအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဓရမာနတံယေဝ၊ ထင်ရှားရှိသည်၏အဖြစ်ကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဣမသ္မံသတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ အထခေါ၊ သော်ကား။ မဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ အနိရုဒ္ဓဘာဝဉ္စ၊ မချုပ်သည်၏အဖြစ်ကိုလည်း။ (သန္ဓာယဝုတ္တံ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝိညာယတိ၊ သိအပ်၏။ စ၊ သည်မျှသာ မကသေး။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣမသ္မံအသတိဣဒံနဟောတိ၊ ဣမဿ နိ ရောဓာ ဣဒံ နိရုဇ္ဈတီတိ၊ ဟူ၍။ ဒွိဓာပိ၊ ဖြင့်လည်း။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌလက္ခဏဿ၊ အကျဉ်းပြအပ်သော လက္ခ ဏာရှိသော။ နိရောဓဿ၊ ၏။ နိဒ္ဒေသံ၊ အကျယ်ပြသောစကားကို။ ဝဒန္တေန၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ အဝိဇ္ဇာယတွေဝ အသေသဝိရာဂနိရောဓာသင်္ခါရနိရောဓောတိအာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။
ယော၊ အကြင်နိရောဓကို။ အတ္ထိဘာဝေါတိစ၊ အတ္ထိဘာဝ-ဟူ၍၎င်း။ ဥပ္ပါဒေါတိစ၊ ဥပ္ပါဒ-ဟူ၍၎င်း။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ အယံ အနိရောဓောနာမ၊ မည်သည်။ ကောပန၊ အဘယ်နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ အပ္ပဟီနဘာဝေါစ၊ အရိယမဂ်ဖြင့်မပယ်အပ်သေးသည်၏အဖြစ်သည်၎င်း။ အနိဗ္ဗတ္တိ တဖလတာပ္ပဟီ- နာရဟတာဟိ၊ မဖြစ်စေအပ်သေးသော အကျိုးရှိသည်၏အဖြစ်, ပယ်ခြင်းငှါမထိုက်သည်၏ အဖြစ် တို့ဖြင့်။ ဖလုပ္ပါဒနာရဟတာစ၊ အကျိုးကိုဖြစ်စေခြင်းငှါထိုက်သည်၏ အဖြစ်သည်၎င်း။ (အနိရောဓော နာမ၊ မည်၏။) ဟိ၊ ချဲ့။ (ဥဒါန ဋ္ဌ ၃၆-၌ ယေ ဟိ-ဟုရှိ၏။ သင့်၏) ပဟာတဗ္ဗာ၊ အရိယမဂ်ဖြင့် ပယ် အပ်ပယ်ထိုက်ကုန်သော။ ယေတေအကုသလာဓမ္မာ၊ တို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တေသံ၊ ထိုအကုသိုလ် တရားတို့၏။ အရိယမဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ အသမုဂ္ဃါတိတဘာဝေါ၊ အကြွင်းမဲ့ မပယ်အပ်သေးသည်၏ အဖြစ် သည်။ (အပ္ပဟီနဘာဝေါ၊ မည်၏။) ပန၊ ဆက်။ န ပဟာတဗ္ဗာ၊ အရိယမဂ်ဖြင့် မပယ်ထိုက်ကုန်သော။ ကုသလာဗျာကတာ၊ ကုသိုလ်အဗျာကတဖြစ်ကုန်သော။ ယေဓမ္မာ၊ တို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တေသု၊ ထိုကုသိုလ် အဗျာကတတို့၌။ အခီဏာသဝါနံ၊ ရဟန္တာမဟုတ်ကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ယာနိ သံ ယောဇနာနိ၊ တို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တေသံ၊ ထိုသံယောဇဉ်တို့၏။ အပရိက္ခီဏတာစ၊ မကုန်သေး သည်၏ အဖြစ်သည်လည်း။ (အပ္ပဟီနဘာဝေါ၊ မည်၏။) ဟိ၊ မှန်။ အသမုဂ္ဃါတိတာနုသယတာယ၊ အကြွင်းမဲ့ မပယ်အပ်သေးသောအနုသယရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သသံယောဇနာ၊ သံယောဇဉ်နှင့် တကွသော။ ခန္ဓပ္ပဝတ္တိ၊ ခန္ဓာတို့၏ မပြတ်ဖြစ်ခြင်းသည်။ (သသံယောဇနက္ခန္ဓပ္ပဝတ္တိ၊ သံယောဇဉ်နှင့် တကွသော ခန္ဓာတို့၏ မပြတ်ဖြစ်ခြင်းသည်-ဟု တပ္ပုရိသ်သမာသ်တည်း သာ၍ကောင်းသည်) ပဋိစ္စ သမုပ္ပါဒေါ၊ ပ္ပါဒ်မည်၏။ တထာဟိ၊ ထိုကြောင့်ပင်လျှင်။ “ယာယစ ဘိက္ခဝေ။ပ။ဇရာမရဏေနာတိ အာဒိ၊ အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ပန၊ တပါး။ ခီဏသံယောဇနာနံ၊ ကုန်ပြီးသော သံယောဇဉ်ရှိသောရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ အဝိဇ္ဇာယ၊ ၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ (သမ္ဘဝါ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ န၊ မရှိ) တဏှူပါဒါ နာနံ၊ တဏှာနှင့်ဥပါဒါန်တို့၏။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်။ ဥပါဒါနဘဝါနံ၊ ဥပါဒါန်နှင့်ဘဝတို့၏။ သမ္ဘ ဝေါ၊ သည်။ န၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝဋ္ဋဿ၊ ၏။ ဥပစ္ဆေဒေါ၊ အကြွင်းမဲ့ပြတ်ခြင်းသည်။ ပညာယတိ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ “ဆန္နနေ႖ဝ။ပ။ဝေဒနာနိရောဓော”တိအာဒိ၊ ဤသို့ အစရှိသောစ ကားကို။ အာဟ၊ ၏။
ဟိ၊ မှန်။ အဂ္ဂမဂ္ဂါဓိပမတော၊ အရဟတ္တမဂ်ကိုရသည်မှ။ ဥဒ္ဓံ၊ ၌။ ယာဝပရိနိဗ္ဗာနာ၊ ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံ သည်တိုင်အောင်။ သဠာယဘနာဒီနံ၊ တို့၏။ အပ္ပဝတ္တိ၊ မဖြစ်ခြင်းသည်။ န၊ မရှိ။ အထခေါ၊ စင်စစ် အားဖြင့်သော်ကား။ နတ္ထိတာနိရောဓသဒ္ဒဝစနီယထာ၊ နတ္ထိတာ-သဒ္ဒါ, နိရောဓ-သဒ္ဒါဖြင့် ဆိုအပ်သည် ၏အဖြစ်သည်။ (နတ္ထိဘာ နတ္ထိဘာဝေါ အနုပ္ပါဒေါ နိရောဓော-တို့ကား ဤအရာ၌ အရအတူတူပင်) ခီဏသံယောဇနတာ၊ ကုန်ပြီးသော သံယောဇဉ်ရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိရောဓော၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ အပိစ၊ အပ္ပဟီနဘာဝေါ-၏အကျယ်မှတပါး ဖလုပ္ပါဒနာရဟ တာ-၏ အကျယ်ကိုဆိုအံ့။ (အပိ စ-ဟု ဆိုသော်လည်း ဝိတ္ထာရပက္ခန္တရဇောတကသာ သင့်သည်) စိရ ကတမ္ပိ၊ ရှည်မြင့်စွာသောကာလ၌ ပြုအပ်ခဲ့ငြားသော်လည်း။ ဝါ၊ ပြုအပ်ခဲ့သည်လည်းဖြစ်သော။ ကမ္မံ၊ သည်။ အနိဗ္ဗတ္တိတဖလတာယစ၊ ဖြစ်စေအပ်ပြီးသော အကျိုးမရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဝါ၊ အ ကျိုးကို မဖြစ်စေရသေးသောကြောင့်၎င်း။ အပ္ပဟီနာရဟတာယစ၊ ပယ်ခြင်းငှါမထိုက်သည်၏အဖြစ် ကြောင့်၎င်း။ ဖလာရဟံ၊ အကျိုးကိုထိုက်သည်ရှိသော်။ ဝါ၊ အကျိုးပေးထိုက်သည်ရှိသော်။ ဝါ၊ ထိုက် သည်ဖြစ်၍။ သန္တံ ဧဝ နာမ၊ ထင်ရှားရှိသည်သာလျှင်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ နိဗ္ဗတ္တိတဖလံ၊ ဖြစ်စေ အပ်ပြီးသော အကျိုးရှိသောကံသည်။ န၊ သန္တမမည်။
တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သတီတိဣမိနာ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ ဝိဇ္ဇမာနတာမတ္တေန၊ ရှိသည်၏အဖြစ်မျှဖြင့်။ ပစ္စယဘာဝံ၊ အကြောင်း၏အဖြစ်ကို။ ဝဒန္တော၊ ဟောသောမြတ်စွာဘုရားသည်။ ဝါ၊ ဟောသည်ဖြစ်၍။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါ ဒဿ၊ ၏။ အဗျာပါရတံ၊ ကြောင့်ကြ ဗျာပါရမရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဥပ္ပါဒါတိ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ ဥပ္ပတ္တိဓမ္မတံစ၊ ဖြစ်ခြင်းသဘော ရှိသည်၏အဖြစ်ကို၎င်း။ အသဗ္ဗကာလဘာဝိတံစ၊ အခါခပ်သိမ်း မရှိ သည်၏အဖြစ်ကို၎င်း။ ဖလုပ္ပတ္တိအဘိမုခတဉ္စ၊ အဖြစ်ကို၎င်း။ ဒီပေန္တော၊ ပြသည်ဖြစ်၍။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါ ဒဿ၊ ၏။ အနိစ္စတံ၊ ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ပန၊ တပါး။ သတိ, န အသတိ၊ ဥပ္ပါဒါ, နနိရောဓာတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူကုန်သော။ ဟေတုအတ္ထေဟိ၊ ဟိက်အနက်ရှိကုန်သော။ ဘုမ္မနိဿက္ကဝစနေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ သမတ္ထိတံ၊ ပြီးစေအပ်သော။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဿ၊ ၏။ နိဒါနသမုဒယဇာတိပဘဝဘာဝံ၊ အဖြစ်ကို။ ဒ ေဿတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤနှစ်ပါးသော ဝိဘတ်တို့တွင်။ ဘုမ္မဝစနေ၊ သတ္တမီဝိဘတ်၌။ ဟေတု အတ္ထတာ၊ ဟိတ်အနက်ရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ-၌ စပ်) ယဿ၊ အကြင် အကြောင်း၏။ ဘာ ဝေန၊ ရှိခြင်းဖြင့်။ တဒဝိနာဘာဝိဖလဿ၊ ထိုအကြောင်းနှင့်မကင်းမူ၍ ဖြစ်သောအကျိုး၏။ ဘာဝေါ၊ ရှိခြင်းကို။ လက္ခီယတိ၊ မှတ်အပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုအကြောင်း၌။ ပဝတ္တိယာ၊ ကြောင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ (ကိံယထာ၊ ကဲ့သို့နည်း။) “အဓနာနံ၊ ဥစ္စာမရှိသောသူတို့အား။ ဓနေ၊ ကို။ အနနုပ္ပဒီယမာနေ၊ မပေး အပ် မထောက်ပံ့အပ်သည်ရှိသော်။ ဒါလိဒ္ဒိယံ၊ ဥစ္စာမဲ့မွဲ ဆင်းရဲခြင်းသည်။ ဝေပုလ္လံ၊ ပြန့်ပြောခြင်းသို့။ ဂမာသိ၊ ရောက်လေ၏။” ဣတိစယထာ၊ ကဲ့သို့၎င်း။ “သေဿ၊ ကောက်သည်။ နိပ္ဖန္နေ၊ ပြီးလတ်သော်။ သုဘိက္ခံ၊ ဝပြောခြင်းသည်။ ဇာယတိ၊ ၏။” ဣတိစယထာ၊ ကဲ့သို့၎င်းတည်း။ နိဿက္ကဝစနဿာပိ၊ ပဉ္စမီဝိဘတ်၏လည်း။ ဟေတုအတ္ထတာ၊ ကို။ ဖလဿ၊ ၏။ ပဘဝေစ၊ အမွန်အစ၌၎င်း။ ပကတိယဉ္စ၊ ပင်ကိုယ်ပကတိ၌၎င်း။ ပဝတ္တိယာ၊ ကြောင့်။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ကိံယထာ၊ ကဲ့သို့နည်း။) “ကလလာ၊ ရေကြည်မှ။ အဗ္ဗုဒံ၊ အမြှုပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အဗ္ဗုဒါ၊ မှ။ ပေသိ၊ သားတစ်သည်။ ဇာယဘေ၊ ၏။” ဣတိစယထာ၊ ကဲ့သို့၎င်း။ “ဟိမဝတာ၊ မှ။ ဂင်္ဂါ၊ သည်။ ပဘဝတိ၊ စ၍ဖြစ်၏။ သိင်္ဂတော၊ ဦးချိုမှ။ သရော၊ အသံသည်။ ဇာယတိ၊ ၏။” ဣတိစယထာ၊ ကဲ့သို့၎င်းတည်း။ စ၊ ဆက်။ အဝိဇ္ဇာဒိဘာဝေန၊ စသည်တို့၏ရှိခြင်းဖြင့်။ တဒဝိနာဘာဝိသင်္ခါရာဒိဘာဝေါ၊ ထိုအဝိဇ္ဇာစသည်နှင့် မကင်းမူ၍ဖြစ်သော သင်္ခါရစသည်တို့၏ ရှိခြင်းကို။ လက္ခီယတိ၊ ၏။ အဝိဇ္ဇာဒီဟိစ၊ တို့မှလည်း။ သင်္ခါရာဒယော၊ တို့သည်။ ပဘဝန္တိစ၊ စ၍လည်းဖြစ်ကုန်၏။ (သင်္ခါရာဒယော၊ တို့ကို။) ပကရီယန္တိစ၊ စ၍လည်းပြုအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုသင်္ခါရစသည်တို့၏။ ပဘဝေါစ၊ အမွန် အစရှိသည်၎င်း။ ပကတိစ၊ သည် ၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တဒတ္ထဒီပနတ္ထံ၊ ထိုအနက်ကို ပြခြင်းအကျိုးငှါ။ ဣမသ္မံသတိ, ဣမဿုပ္ပါဒါတိ၊ ဟူ၍။ ဟေတုအတ္ထော၊ ရှိကုန်သော။ ဘုမ္မနိဿက္ကနိဒ္ဒေသာ၊ တို့ကို။ ကတာ၊ ကုန်၏။
စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤသုတ်၌။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣမသ္မံသတိ။ပ။ဣဒံဥပ္ပဇ္ဇတီတိ၊ ဟူ၍။ သင်္ခေပေန၊ ဖြင့်။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ၊ သော။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဿ၊ ၏။ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာတိအာဒိကော၊ အစရှိသော။ နိဒ္ဒေသော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ယထာဝုတ္တော၊ သော။ အတ္ထိဘာဝေါစ၊ ကို၎င်း။ ဥပ္ပါဒေါစ၊ ကို၎င်း။
၅၈၄။ မူလကာရဏသဒ္ဒံ၊ ကို။ အပေက္ခိတွာ၊ ငဲ့၍။ နအကာရဏန္တိ၊ ဟူ၍။ နပုံသကနိဒ္ဒေသော၊ ကို။ (ကတော၊ ၏။) အကာရဏာ၊ အကြောင်းမရှိသည်။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ အကာရဏံ၊ အကြောင်း မရှိသည်။ ယဒိသိယာ၊ အံ့။ သုတ္တံ၊ ကို။ ပဋိဗာဟိတံ၊ တားမြစ်အပ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ဖြစ်၍။ “အာသဝသမုဒယာ”တိ၊ ဟူ၍။ သုတ္တံ၊ ကို။ အာဟရတိ၊ ဆောင်တော်မူ၏။ ပရိ ယာယောကာရဏံ၊ အကြောင်းသည်။ (ဝုတ္တိနည်းဖြင့်ဖွင့်သည်) ဝဋ္ဋကထာယ၊ ဝဋ်ကိုဟောသော ကထာ၏။ သီသဘာဝေါ၊ သည်။ ဝဋ္ဋဟေတုနော၊ ဝဋ်၏အကြောင်းဖြစ်သော။ ကမ္မဿာပိ၊ ၏လည်း။ ဟေတုဘာဝေါ၊ အကြောင်း၏အဖြစ်တည်း။ တတ္ထ၊ ထိုအဝိဇ္ဇာနှင့် ဘဝတဏှာနှစ်ပါးတို့တွင်။ အဝိဇ္ဇာ၊ သည်။ ဘဝတဏှာယပိ၊ ၏လည်း။ ဟေတုဘူတာ၊ အကြောင်းဖြစ်၍ဖြစ်၏။ တာယ-အဝိဇ္ဇာယ၊ သည်။ ပဋိစ္ဆာဒိတာဒီနဝေ၊ ဖုံးလွှမ်းအပ်သောအပြစ်ရှိသော။ ဘဝေ၊ ၌။ တဏှာယ၊ ၏။ ဥပ္ပဇ္ဇနတော၊ ဖြစ်ခြင်း ကြောင့်။ အဝိဇ္ဇာ၊ သည်။ ဝိသေသေန၊ ဖြင့်။ သီသတူတာ၊ ဦးခေါင်းဖြစ်၍ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ “မူ လကာရဏ”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။
အပညာယမာနာယ၊ မထင်ရှားသော။ ပုရိမာယ၊ သော။ ကောဋိယာ၊ ၏။ ဥပ္ပါဒဝိရဟတော၊ ဖြစ်ခြင်း မှကင်းခြင်းကြောင့်။ နိစ္စတံ၊ မြဲသည်၏အဖြစ်ကို။ ဂဏှေယျ၊ ယူရာ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ “ဧဝံစေတံ ဘိက္ခဝေ ဝုစ္စတီ”တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တေန၊ ထိုစကားရပ်ဖြင့်။ ဣတော၊ ဤကာလမှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဥပ္ပန္နပုဗ္ဗတာ၊ ဖြစ်ဘူးသည်၏အဖြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ အပညာယနတော၊ မထင်ခြင်း ကြောင့်။ ဝါ၊ မသိအပ်သောကြောင့်။ ပုရိမကောဋိအပညာယနံ၊ ရှေးအစွန်း၏မထင်ခြင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမမတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။
၅၈၅။ အဝိဇ္ဇာတဏှာဟေတုက္ကမေန၊ အဝိဇ္ဇာနှင့် တဏှာဟူသောအကြောင်းတို့၏ အစဉ်အားဖြင့်။ ဖ လေသု၊ ဒုဂ္ဂတိ သုဂတိအကျိုးတို့ကို။ ဝတ္တဗ္ဗေသု၊ ဆိုအပ်ဆိုထိုက်ကုန်လျက်။ သုဂတိဒုဂ္ဂတိဂါမိနောတိ၊ ဟူ၍။ ဝစနံ၊ ဆိုခြင်းသည်။ သဒ္ဒလက္ခဏာဝိရောဓနတ္ထံ၊ သဒ္ဒလက္ခဏာနှင့် မဆန့်ကျင်ခြင်းအကျိုးရှိ၏။ ဝါ၊ အကျိုးငှါ။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ ဒွန္ဒေ၊ ဒွန်သမာသ်၌။ ပူဇိတဿ၊ ပူဇော်အပ်သောအနက်ရှိ သောပုဒ်၏။ ပုဗ္ဗနိပါတော၊ ရှေး၌ကျခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သဝရာ၊ သဝရမည်သော လူရိုင်းတို့ သည်။ မံသဿ၊ အသား၏။ အဋ္ဌိနာ၊ အရိုးနှင့်။ အလဂ္ဂနတ္ထံ၊ မကပ်ငြိခြင်းအကျိုးငှါ။ ပုနပ္ပုနံ၊ လဲ။ တာပေတွာ၊ ပူစေ၍။ ဝါ၊ မီးကင်၍။ ကောဋေတွာ၊ ရိုက်နှက်၍။ ဥဏှောဒကံ၊ ရေနွေးကို။ ပါယေတွာ၊ တိုက်၍။ ဝိရိတ္တံ၊ ဝမ်းသက်စေအပ်ပြီးသော။ သူနံ၊ ဖူးဖူးရောင်သော။ အဋ္ဌိတော၊ မှ။ မုတ္တမံသံ၊ လွှတ် သောအသားရှိသော။ ဂါဝိံ၊ နွားကို။ မာရေန္တိကိရ၊ သတ်ကုန်သတတ်။ တေန၊ ကြောင့်။ အဂ္ဂိသန္တာပါ တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ ဝဇ္ဈဂါဝီစ၊ အသတ်ခံရမည့်နွား(မ) သည်လည်း။ အဝိဇ္ဇာဘိဘူတတာယ၊ အဝိဇ္ဇာ လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ယထာဝုတ္တံ၊ သော။ ဥ ဏှောဒကပါနံ၊ ရေပူကို သောက်ခြင်းကို။ အာရဘတိ ယထာ၊ အားထုတ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ပုထုဇ္ဇ နော၊ သည်။ ယထာဝုတ္တံ၊ သော။ ဒုဂ္ဂတိဂါမိကမ္မံ၊ ဒုဂ္ဂတိသို့ လားရောက်စေတတ်သောကံကို။ (အာ ရဘတိ၊ ၏။) ပန၊ တပါး။ သာ(ဂါဝီ)၊ ထိုနွား(မ) သည်။ ဥဏှောဒကပါနေ၊ ၌။ အာဒီနဝံ၊ ကို။ ဒိသွာ၊ ၍။ တဏှာဝသေန၊ ဖြင့်။ သီတုဒကပါနံ၊ ရေအေးကိုသောက်ခြင်းကို။ အာရဘတိယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ပုထုဇ္ဇနော၊ သည်။ အဝိဇ္ဇာယ၊ ၏။ နာတိဗလဝဘာဝတော၊ အလွန်အားမကြီးသည်၏အဖြစ် ကြောင့်။ ဒုဂ္ဂတိဂါမိကမ္မေ၊ ၌။ အာဒီနဝံ၊ ကို။ ဒိသွာ၊ ၍
၅၈၆။ ကတ္တစိသုတ္တေ၊ အချို့သောသုတ်၌။ (အစွဲကိုပြသည်) ဧကဓမ္မမူလိကံဒေသနန္တိ၊ ကား။ ဧတိ ဿာ၊ ဤဒေသနာအား။ အဝိဇ္ဇာတဏှာသု၊ တို့တွင်။ ဧကောယေဝ၊ တပါးသာလျှင်ဖြစ်သော။ ဓမ္မော၊ တရားဟူသော။ မူလံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧကဓမ္မမူလိကာ၊ မည်၏။ တံ၊ ထိုဧကဓမ္မ မူလိကဒေသနာကို။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးသော တရားတို့တွင်။ ဧကံဧဝ၊ တပါးသာလျှင်ဖြစ်သော။ ဓမ္မံ၊ ကို။ မူလံကတွာ၊ ၍။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဒေသနံ၊ ကို။ ဒေသေတိ၊ ၏။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအ ကြောင်း၌။ ဖလံ၊ သည်။ ဥပနိသီဒတိ၊ ကပ်၍နေ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပနိသာ၊ မည်၏။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကိုရ၏။ ဧတေသံ၊ ဤသင်္ခါရတို့အား။ အဝိဇ္ဇာ၊ ဟူသော။ ဥပနိသာ၊ အကြောင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဝိဇ္ဇူပနိသာ၊ မည်ကုန်၏။ အဿာဒါနုပဿိနောတိ၊ ကား။ ဥပါဒါနိ ယေသု၊ ကုန်သော။ ဝိသယဘူတေသု၊ အဿာဒ၏ အာရုံဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ (အာရုံကိုပင် အာဓာ ရပြု၍ ဆိုသည်ဟု သိစေ၏) တေဘူမကဓမ္မေသု၊ တို့၌။ အဿာဒေတဗ္ဗတော၊ သာယာအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဿာဒသညိတံ၊ အဿာဒ-ဟု ဆိုအပ်သော။ သုခသောမနဿံ၊ ကို။ အနုပဿန သီလဿ၊ အဖန်တလဲလဲရှုလေ့ရှိသည်ဖြစ်၍။ (ဝိဟရတော-၌စပ်သည်) အပ္ပဟီနာဝိဇ္ဇတာယ၊ မပယ် အပ်သေးသော အဝိဇ္ဇာရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဗာလလက္ခဏယောဂေန၊ ဗာလလက္ခဏာနှင့် ယှဉ် ခြင်းကြောင့်။ ဗာလဿ၊ ဗာလမည်သော ပုထုဇဉ်အား။ ဧဝန္တိ၊ ကား။ အဝိဇ္ဇာနိဝုတတ္တာစ၊ အဝိဇ္ဇာက ပိတ်ဆို့အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ တဏှာသံယုတ္တတာစ၊ တဏှာနှင့်ယှဉ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် ၎င်း။ အယံကာယောတိ၊ ကား။ မမဉ္စေဝ၊ ငါဘုရား၏၎င်း။ တုမှာကဉ္စ၊ သင်တို့၏၎င်း။ ပစ္စက္ခဘူတော၊ မျက်မှောက်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ အယံသဝိညာဏကာယော၊ ဤဝိညာဏ်နှင့်တကွ ဖြစ်သောကာယသည်။ (ဣဒံ) ခန္ဓပဉ္စကံ၊ ဤခန္ဓာငါးပါးအပေါင်းသည်။ ဝါ၊ ကား။ သဠာယတနပစ္စယာ ဖဿောတိ၊ ဟူ၍။ ဝစတော၊ ကြောင့်။ ဖဿကာရဏံ၊ ဖဿ၏အကြောင်းဖြစ်သော။ ဧတံစ၊ ဤသဠာယတနကိုလည်း။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်ဆိုသင့်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာယတနစ္ဆက္ကံ၊ အာယတန ၆-ပါးအပေါင်းသည်။ (ကာ ယော၊ မည်၏။) သမုဒါဂတောတိ၊ ကား။ ဥပ္ပန္နော၊ ဖြစ်၏။ ဗဟိဒ္ဓါစနာမရူပန္တိ၊ ကား။ ဗဟိဒ္ဓါ၊ အပ၌။ သဝိညာဏကကာယော၊ ကာယ-ဟူသော။ ခန္ဓပဉ္စကံ၊ ခန္ဓာငါးပါးအပေါင်းတည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ သဠာ ယတနာနိ၊ တို့တည်း။ ဣတ္ထေတန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ ဣတ္ထံဧတံ၊ ဣတ္ထံ ဧတံ-ဟု ပုဒ်ဖြတ်အပ်၏။ အတ္တ နောစ၊ ၏၎င်း။ ပရေသဉ္စ၊ တို့၏၎င်း။ ပဉ္စက္ခန္ဓာ၊ တို့သည်။ ဒွါရာလမ္ဗနဘာဝေန၊ ဒွါရနှင့်အာရုံတို့၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝဝတ္ထိတာနိ၊ ပိုင်းခြားအပ်ကုန်သော။ ဒွါဒသာယတနာနိ၊ တို့သည်။ ဒွယံနာမ၊ မည်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဒွယံပဋိစ္စ ဖဿောတိ၊ ကား။ အညတ္ထ၊ တပါးသောသုတ်တို့၌။ စက္ခုရူပါဒီနိ၊ အစရှိကုန်သော။ ဒွယာနိ၊ နှစ်ခုအပေါင်းတို့ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ စက္ခုသမ္ဖဿာဒယော၊ စသည်တို့ကို။ (ဥပ္ပ ဇ္ဇန္တီတိ၊ ဟူ၍။) ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဣဓပန၊ ဤသုတ်၌ကား။ အဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရာနိ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ အာ ယတနာနိ၊ တို့ကို။ (ပဋိစ္စ၊ ၍။ ဖဿော၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။) ဧတံ၊ ဤအဇ္ဈတ္တိ ကာယတန ဗာဟိရာယတန နှစ်ပါးအပေါင်းသည်။ မဟာဒွယံ နာမကိရ၊ မဟာဒွယမည်သတတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ထိုသုတ်၏ အဖွင့်အဋ္ဌကထာ၌ဆိုအပ်၏။ အယံ၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤ စကားရပ်၌။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ အညတ္ထ၊ တပါးသောသုတ်တို့၌။ စက္ခုဉ္စ ပဋိစ္စ ရူပေ စ။ပ။ဖဿော တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ စက္ခုစေဝ၊ ၎င်း။ပ။ဓမ္မာစ၊ တို့၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်သော။ ဒွယာနိ၊ တို့ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ စက္ခုသမ္ဖဿာဒယော၊ တို့သည်။ ဝါ၊ တို့ကို။ (ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ၊ ဟူ၍။) ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဣဓပန၊ ဤသုတ်၌ကား။ အယဉ္စေဝကာယောတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ စက္ခာဒိနိဿယေ၊ စက္ခုစသည်တို့၏မှီရာဖြစ်ကုန်သော။ သေသဓမ္မေ၊ ကြွင်းသောတရားတို့ကို။ စက္ခာဒိနိဿိတေဧဝ၊ စက္ခု စသည်တို့၌ မှီသည်တို့ကိုသာလျှင်။ ကတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ သော။ စက္ခာဒိကာယံ၊ စက္ခုအစရှိသော တရား အပေါင်းကိုယ်ကို။ ဧကတ္တေန၊ တခုတည်းအဖြစ်ဖြင့်။ အဇ္ဈတ္တိကာယတနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍ ၎င်း။ ဗဟိဒ္ဓါစနာမရူပန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ သော။ ရူပါဒိအာရမ္မဏံ၊ ကို။ ဧကတ္တေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဗာ ဟိရာယတနန္တိ၊ ဟူ၍။ (ဂဟေတွာ၊ ၍၎င်း။) အဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရာနိ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ တာနိအာယတနာ နိ၊ တို့ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ ဖဿော၊ ကို။ (ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ၊ ဟူ၍။) ဝုတ္တော၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧတံ၊ ဤ အဇ္ဈတ္တိကာယတန ဗာဟိရာယတနနှစ်ပါးအပေါင်းသည်။ မဟာဒွယံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ဤကား အဋ္ဌ ကထာစကားရပ်၏ အလိုတည်း။
ဧဝဉ္စကတွာ၊ ကြောင့်။ “အတ္တနောစ၊ ၏၎င်း။ ပရဿစ၊ ၏၎င်း။ ပဉ္စဟိခန္ဓေဟိစ၊ တို့ဖြင့်၎င်း။ ဆဟိ အာယတနေဟိစာပိ၊ တို့ဖြင့်၎င်း။ (သံ-ဋ္ဌ ၂-၃၇-နှင့်အညီပင်) အယမတ္ထော၊ ကို။ ဒီပေတဗ္ဗော၊ ပြအပ် ၏။” ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ထိုသုတ်၏ အဖွင့်အဋ္ဌကထာ၌ ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ မှန်။ အယံ ကာယောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်သော။ သနိဿယာနိ၊ မှီရာရုပ်နာမ်တို့နှင့်တကွ ဖြစ်ကုန်သော။ စက္ခာဒီနိ၊ တို့ သည်။ အတ္တနော၊ ၏။ ပဉ္စက္ခန္ဓာ၊ တို့ပေတည်း။ ဗဟိဒ္ဓါနာမရူပန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်သော။
၅၈၇။ ပူရေတုန္တိ၊ ကား။ ဝဍ္ဎေတုံ၊ ပွါးစေခြင်းငှါ။ ဥပစိနိတုံ၊ ဆည်းပူးခြင်းငှါ။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ ဒုဂ္ဂတိဂါမိကမ္မဿ၊ ဒုဂ္ဂတိသို့ လားရောက်စေတတ်သော အကုသိုလ်ကံ၏။ ဝိသေသပစ္စယတ္တာ၊ ထူး သောအကြောင်း၏အဖြစ်ကြောင့်။ အဝိဇ္ဇာ၊ ကို။ အဝိန္ဒိယံ ဝိန္ဒတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ တထာ၊ တူ။ ဝိန္ဒိယဿ၊ ရသင့်ရထိုက်သော သုစရိုက်၏။ ဝိသေသပစ္စယော၊ သည်။ နဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိန္ဒိယံ နဝိန္ဒတီတိစ၊ ဟူ၍လည်း။ (ဝုတ္တာ၊ ၏။) အတ္တနိဿိဘာနိ၊ မိမိ၌ မှီသည်တို့ကို။ ကတွာ၊ ၍။
အပစ္စက္ခိတွာတိ၊ ကား။ ပစ္စက္ခာနံ၊ စွန့်ခြင်းကို။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ အပဋိက္ခိပိတွာ၊ မပယ်စွန့်မူ၍။ ပိဏ္ဍပါတာဒိ၊ ဆွမ်းအစရှိသည်သည်။ သရီရဿ၊ ကိုယ်အား။ (ဥပကာရကော) ယထာ၊ ကျေးဇူးပြုသ ကဲ့သို့။ ဥပကာရကဋ္ဌော၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သောအနက်သဘောသည်။ ပစ္စယဋ္ဌော၊ မည်၏။
သင်္ခတမတိသင်္ခရောန္တီတိ၊ ကား။ ယထာ၊ ဖြင့်။ သင်္ခတံ၊ ပြုအပ်သောတရားသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ ဖြင့်။ အဘိသင်္ခရောန္တိ၊ ပြုပြင်တတ်ကုန်၏။ သင်္ခါရသဒ္ဒဟဏေန၊ သင်္ခါရ-သဒ္ဒါကိုယူခြင်းဆိုခြင်းဖြင့်။ အဂတာ၊ လာကုန်သော။ သင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ သင်္ခါရ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အာဂတသင်္ခါရာ၊ မည်ကုန်၏။ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာသင်္ခါရာပိ၊ အဝိဇ္ဇာကြောင့်ဖြစ်သော သင်္ခါရတို့သည်လည်း။ သင်္ခါရ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အာ ဂတာ၊ လာကုန်သည်။ ပဒိပိ(ဟောန္တိ)၊ ကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ တေ၊ ထိုအဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရတို့ သည်။ ဣမိဿာဒေသနာယ၊ ၌။ ပဓာနာ၊ ပြဓာန်းကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒုဝိဓာတိဧတ္ထ၊ ဤပုဒ်၌။ သင်္ခါရ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အာဂတ သင်္ခါရေသု၊ တို့တွင်။ အဘိသင်္ခရဏကသင်္ခါရံ၊ ကို။ ဝဇ္ဇေတွာ၊ ကြဉ်၍။ တဒညေ၊ ထိုမှတပါးကုန်သော။ သင်္ခါရ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အာဂတာသင်္ခါရာ၊ တို့ကို။ ယောဇေတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ သင်္ခါရ သဒ္ဒေနအာဂတသင်္ခါရာတိ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ သမုဒါယော၊ အပေါင်းကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ တဒေကဒေသာ၊ ထို အပေါင်း၏ အစိတ်ဖြစ်ကုန်သော။ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာသင်္ခါရာစ၊ တို့ကိုလည်း။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဝဏ္ဏေ တဗ္ဗဘာဝေန၊ အဖြစ်ဖြင့်။ ဂဟိတာ၊ ယူအပ်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝဏ္ဏေတဗ္ဗသဗ္ဗသင်္ဂါဟကဝ သေန၊ ဖွင့်အပ်သော သင်္ခါရနှင့် အလုံးစုံကို သိမ်းယူတတ်သည့် သင်္ခါရတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒုဝိ ဓတာ၊ အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ပဌမံနိရုဇ္ဈတိဝစီသင်္ခါရောတိအာဒိနာ၊ အစ ရှိသော ပါဌ်ဖြင့်။ ဝိတက္က။ပ။သင်္ခါရာဒယော၊ ဝိတက်ဝိစာရ, ထွက်သက်ဝင်သက်, သညာနှင့်ဝေဒနာ ဟူသောဝစီသင်္ခါရအစရှိသည်တို့ကို။ ဝါ၊ ဝစီသင်္ခါရ, ကာယသင်္ခါရ, စိတ္တသင်္ခါရတို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရေသု၊ တို့၌။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်သော။ ကာယသဉ္စေတနာဒယော၊ စသည်တို့ကို။ န (ဝုတ္တာ)၊ မဟောအပ်ကုန်။
ယထာသကံ၊ ကုန်သော။ ပစ္စယေဟိ၊ တို့သည်။ သင်္ခတတ္တာ၊ ပြုအပ်ကုန်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သင်္ခ တသင်္ခါရာနာမ၊ မည်ကုန်၏။ ပစ္စယနိဗ္ဗတ္တာနံ၊ အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်ကုန်သော။ သဗ္ဗေသမ္ပိ၊ အလုံးစုံသောတရားတို့၏လည်း။ သင်္ခတဘာဝေ၊ အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ “ဧတံ၊ ဤတရားသည်။ မမ၊ ငါ၏။ ဖလံ၊ အကျိုးတည်း။” ဣတိ၊ သို့။ တတ္ထ၊ ထိုအကျိုး၌။ အဘိမုခေနဝိယ၊ ရှေးရှုပြုသကဲ့သို့။ ကမ္မုနာ၊ သည်။ နိဗ္ဗတ္တိတတ္တာ၊ ဖြစ်စေအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တေဘူမကဝိပါကကဋတ္တာရူပေသု၊ ဘုံသုံးပါး၌ဖြစ်သောဝိပါက်ကမ္မဇရုပ်တို့၌။ သာတိသယော၊ သော။ သင်္ခတဘာဝေါ၊ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိအဓိပ္ပါယေန၊ ဖြင့်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ရှေးအဋ္ဌကထာ၌။ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တာနံ၊ ကံကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော သင်္ခါရတို့၏။ အဘိသင်္ခတသင်္ခါရတာ၊ အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ပါဠိ ယံ၊ ၌။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့်။ အာဂတဋ္ဌာနဿ၊ လာသောအရာ၏။ အဘာဝတော၊ မရှိ ခြင်းကြောင့်။
ဝါစံ၊ စကားကို။ သင်္ခရောတိ၊ ပြုတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝစီသင်္ခါရော၊ မည်၏။ (ဝိတက်ဝိစာရကို ရသည်) ကာယေန၊ ကိုယ်ဖြင့်။ သင်္ခရီယတိ၊ ပြုအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကာယသင်္ခါရော၊ မည်၏။ (ထွက်သက်ဝင်သက်ကိုရသည်) စိတ္တေန၊ ဖြင့်။ သင်္ခရီယတိ၊ ပြုအပ်၏။ ဝါ၊ ကား။ စိတ္တံ၊ ကို။ သင်္ခရော တိ၊ ပြုတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ စိတ္တသင်္ခါရော၊ မည်၏။ (ဝေဒနာသညာကိုရသည်။ ဝါ၊ ဝိတက်ဝိစာ ရမှကြွင်းသောစေတသိက်တရားအပေါင်းကိုရသည်) သင်္ခေပတောပန၊ အကျဉ်းအားဖြင့်မူကား။ သဗ္ဗေ ပိ၊ အလုံးစုံသောသင်္ခါရတို့သည်လည်း။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ သင်္ခရောန္တိ၊ ပြုတတ်ကုန်၏။ (ဣတိစ၊ ကြောင့်၎င်း။) သင်္ခရီယန္တိ၊ ပြုအပ်ကုန်၏။ ဣတိစ၊ ကြောင့်၎င်း။ သင်္ခါရာ၊ မည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေ ဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ဝုတ္တန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ သင်္ခါရဋ္ဌပစ္စယဋ္ဌာဒိံ၊ သင်္ခါရ-သဒ္ဒါ၏အနက် ပစ္စယ-သဒ္ဒါ၏ အနက် အစရှိသည်ကို။ အာဟ၊ ၏။
နမတီတိ၊ ကား။ ဧကန္တသာရမ္မဏတာယ၊ စင်စစ်သာရမ္မဏတရား၏အဖြစ်ကြောင့်။ အာရမ္မဏာဘိမု ခံ၊ အာရုံသို့ရှေးရှု။ နမတိ၊ ညွတ်တတ်၏။ ပရိတဿတီတိ၊ ကား။ ပိပါသတိ၊ သောက်ခြင်းငှါအလိုရှိ၏။ ဝါ၊ သုံးဆောင်ခြင်းငှါ အလိုရှိ၏။ ဝါ၊ ဆာလောင်၏။ (ပါဓာတ်သည် သောက်ခြင်းအနက်၌ဖြစ်သော ကြောင့်၎င်း, ပါတဗျတံ-ဟူသောပုဒ်၌ ပါ-ဓာတ်သည် ဘုဉ္ဇနအနက်၌ ဖြစ်သောကြောင့်၎င်း, သောက် လိုသုံးလိုခြင်းသည် ဆာလောင်ခြင်းပင်ဖြစ်သောကြောင့်၎င်း ထိုအနက်သုံးပါးလုံးကို ပြန်ဆိုသည်) ဝါ၊ ကား။ တဏှာပရိတ္တာသဘာယ၊ တဏှာဟူသော အလွန်ဆာလောင်ခြင်း ရှိသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ (သီမူ နှင့်အညီပင်) ဝိစလတိ၊ ဖောက်ပြန်စွာ လှုပ်ရှားတတ်၏။ ဥပါဒိယတီတိ၊ ကား။ ဒဠှံ၊ မြဲမြံစွာ။ အာဒိ ယတိ၊ ယူတတ်-စွဲလမ်းတတ်၏။ ဘဝတီတိ၊ ပုဒ်ကို။ ဥပပတ္တိဘဝံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဘာ ဝယတီတိ၊ ပုဒ်ကို။ ကမ္မဘဝံ၊ ကို။ (သန္ဓာယ အာဟ၊ ၏။) ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ စုတိ၊ ရွေ့လျောပျက်စီးခြင်း သည်။ မရဏံ၊ မည်၏။ (သီမူအလိုအားဖြင့် စုတိက္ခန္ဓာနံ၊ စုတိခန္ဓာတို့၏။ မရဏံ၊ သေခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏- ဟုအနက်ပေး) ဣတိ၊ ကြောင့်။ မရန္တိဧတေနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဒုက္ခာဝေဒနာ၊ သည်။ ဥပ္ပါဒဒုက္ခာစ၊ ဖြစ်ခြင်းဆင်းရဲလည်းရှိ၏။ ဌိတိဒုက္ခာစ၊ တည်ခြင်းဆင်းရဲလည်းရှိ၏။ ဣတိက တွာ၊ ကြောင့်။ ဒွေဓာခဏတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အယာသော၊ အာယာသဟူသည်။ ပရိဿမောဝိ သာဒေါ၊ ပင်ပန်းခြင်းတည်း။
နိဒ္ဒိဋ္ဌနယဒဿနန္တိ၊ ကား။ ယထာနိဒ္ဒိဋ္ဌဝိဓိသန္ဒဿနံ၊ အကျယ်ပြအပ်ခဲ့တိုင်းသောအစီအရင်ကို ကောင်းစွာပြကြောင်း ဖြစ်သောပုဒ်တည်း။ ကေဝလသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ကေဝလာ၊ အခြားတပါးနှင့် မရော မယှက် သက်သက်ဖြစ်ကုန်သော။ သာလယော၊ သလေးတို့သည်။ ဣတိအာဒီသု၊ တို့၌။ အသမ္မိဿ ဝါစကောစ၊ မရောယှက်ခြင်းအနက်ကို ဟောသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ကေဝလာ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ အင်္ဂမဂဓာ၊ အင်္ဂတိုင်းသား မဂဓတိုင်းသားတို့သည်။ ဣတိအာဒီသု၊ တို့၌။ နိရဝသေသဝါစ ကောစ၊ အကြွင်းမဲ့ဟူသောအနက်ကို ဟောသည်လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒွိဓာပိ၊ ဖြင့်လည်း။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဝဒတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အသမ္မိဿဿာတိ၊ ကား။ သုခရဟိတဿ၊ ချမ်း သာမှကင်းသော။ ဟိ၊ အကြောင်းကား။ ဧတ္ထ၊ ဤသင်္ခါရအစရှိသော တရားအပေါင်း၌။ ဥပ္ပါဒဝယရ ဟိတံ၊ ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းကင်းသော။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုသည်။ နအတ္ထိ၊ မရှိ။ သကလဿာတိ၊ ကား။ သဗ္ဗ ဘဝါဒိဂတဿစ၊ အလုံးစုံသော ဘဝစသည်တို့၌တည်သည်လည်းဖြစ်သော။ သဗ္ဗကာလိကဿစ၊ အ လုံးစုံသော ကာလတို့၌ဖြစ်သည်လည်းဖြစ်သော။
၅၈၈။ လက္ခဏေကဝိဓာဒိတောတိဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ အာဒိ-သဒ္ဒေါ၊ ကို။ ပစ္စေကံ၊ အသီး။ ပရိသမာပေ တဗ္ဗော၊ ပြီးဆုံးစေအပ်၏။ (လက္ခဏ-သဒ္ဒါဧကဝိဓ-သဒ္ဒါနှစ်ရပ်လုံးနှင့်ပင် အာဒိ-ကိုအသီးသီးယှဉ်စပ် ရမည်ဟု ဆိုလို၏) ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ လက္ခဏာဒိတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သမ္ပ ယုတ္တေ၊ တို့ကို။ ဝါ၊ ကား။ တံသမင်္ဂိပုဂ္ဂလေ၊ ထိုအဝိဇ္ဇာနှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ သမ္မောဟယတိ၊ ပြင်းစွာ တွေဝေစေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမ္မောဟနရသာ၊ မည်၏။ အာရမ္မဏသဘာဝဿ၊ အာရုံ၏ သဘောကို။ ဆာဒနံ၊ ဖုံးလွှမ်းတတ်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဂယှတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဆာဒန ပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ မည်၏။ အာသဝသမုဒယာ အဝိဇ္ဇာသမုဒယောတိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ အာသဝ ပဒဋ္ဌာနာ၊ မည်၏။ ပဋိသန္ဓိဇနနတ္ထံ၊ ပဋိသန္ဓေကိုဖြစ်စေခြင်း အကျိုးငှါ။ အာယူဟန္တိ၊ အားထုတ်ကုန် ၏။ ဗျာပါရံ၊ ကြောင့်ကြစိုက်ခြင်းကို။ ကရောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာယူဟနရသာ၊ မည်ကုန် ၏။ ဝါ၊ ကား။ ရာသိကရဏံ၊ အကျိုးတရားတို့၏ အစုကို ပြုခြင်းသည်။ ဝါ၊ အကျိုးတရားတို့ကို ပေါင်း စုခြင်းသည်။ အာယူဟနံ၊ မည်၏။ (ရာသိကရဏံအာယူဟနန္တိစရာသိဘူတဿ ရူပါရူပသင်္ခါတဿ ဖလဿ နိဗ္ဗတ္တနတောဝုတ္တံ၊ အနုဋီ၂-၉၅) စေတနာသဘာဝတ္တာ၊ စေတနာ သဘောရှိသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ စေတနာ၊ သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဂယှတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ စေတနာပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ မည်၏။ နာမရူပဿ၊ ၏။ ပုရေစာရိကဘာဝေန၊ ရှေ့သွား၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပုဗ္ဗင်္ဂ မရသံ၊ မည်၏။ ပုရိမဘဝေန၊ နှင့်။ သဒ္ဒိံ၊ တကွ။ ဃဋနံ၊ ဆက်စပ်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဂယှတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဋိသန္ဓိပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ မည်၏။ ဝိညာဏေန၊ နှင့်။ သဟစ၊ တကွ၎င်း။ အညမညဉ္စ၊ နာမ် တရားအချင်းချင်း၎င်း။ သမ္ပယုဇ္ဇတိ၊ ယှဉ်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမ္ပယောဂရသံ၊ မည်၏။ သမံ၊ အညီအညွတ်။ ပကာရေဟိ၊ ဧကုပ္ပါဒ အစရှိသော အပြားတို့ဖြင့်။
၅၈၉။ မောဟာဒိဘာဝတောတိဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အနနုဗောဓာဒီနံ၊ စသည်တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ရေတွက်ခြင်းကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) ဒုက္ခာဒီသု၊ စသည်တို့၌။ အညာဏဝသေန၊ မသိ သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အပ္ပဋိပတ္တိ၊ မသွားခြင်းကို။ ဝါ၊ အပ္ပဋိပတ္တိအဝိဇ္ဇာကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) အ သုဘာဒီသု၊ စသည်တို့၌။ သုဘာဒိဝိပလ္လာသဝသေန၊ သုဘစသည်ဟုဖောက်ပြန်ခြင်း၏ အစွမ်းအား ဖြင့်။ မိစ္ဆာပဋိပတ္တိ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) ဝါ၊ ကား။ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တဝသေန၊ ဖြင့်။ အပ္ပဋိပတ္တိ၊ ကို။ ဒိဋ္ဌိ သမ္ပယုတ္တဝသေန၊ ဖြင့်။ မိစ္ဆာပဋိပတ္တိ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) ဒွါရာရမ္မဏတောတိ၊ ကား။ ဒွါရတောစ၊ အားဖြင့်၎င်း။ အာရမ္မဏတောစ၊ အားဖြင့်၎င်း။ ဆသုဒွါရေသုစ၊ တို့၌၎င်း။ ဆသုအာရမ္မဏေသုစ၊ တို့၌၎င်း။ ပဝတ္တနတော၊ ဖြစ်သောအားဖြင့်။ အယံ ပန ဝိဘာဂေါ၊ ဤဝေဘန်ခြင်းကိုကား။ အဝိဇ္ဇာ ယဧဝ၊ ၌သာလျှင်။ န(လဗ္ဘတိ)၊ ရအပ်သည်မဟုတ်။ အညေသုပိ၊ ကုန်သော။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒင်္ဂေသု၊ တို့၌။ အရူပဓမ္မာနံ၊ တို့အား။ ဝါ၊ တို့၏အရာ၌။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗေသုပီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာဒိဘာဝတောတိဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ နေဝသေက္ခာနာသေက္ခသံယော ဇနိယာဒိဘာဝေ၊ စသည်တို့၏ အဖြစ်တို့ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ စတုယောနိသံဝတ္တနတောတိ၊ ကား။ စတုယောနိပရိယာပန္နတ္တဘာဝနိဗ္ဗတ္တနတော၊ လေးပါးသောယောနိတို့၌ အကျုံးဝင်သော အတ္တဘော ကိုဖြစ်စေသောအားဖြင့်။
လောကိယဝိပါကာဒိဘာဝတောတိဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အဗျာကတသပ္ပစ္စယသင်္ခ တာဒိဘာဝေ၊ စသည်တို့၏ အဖြစ်တို့ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ သဟေတုကာဟေတုကာဒိတောတိ၊ ဤ ပါဌ်၌။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ သသင်္ခါရာသင်္ခါရာဒိဘေဒေ၊ အစရှိသောအပြားတို့ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။
နာမရူပံ၊ ကို။ ပစ္စုပ္ပန္နဒ္ဓဝသေန၊ ပစ္စပ္ပန်အဓွန့်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ကာမံဝုစ္စတိ၊ ဟောအပ်ပေ၏။ တ ထာပိ၊ သော်လည်း။ ပစ္စုပ္ပန္နံ၊ သည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ အတီတာနာဂတမ္ပိ၊ သည်လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ အဒ္ဓဒွယပရိယာပန္နဿပိ၊ အဓွန့်နှစ်ပါးအပေါင်း၌ အကျုံးဝင်သောနာမ် ရုပ်၏လည်း။ ဝါ၊ ကိုလည်း။ နယတော၊ နည်းအားဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗတ္တာ၊ ကြောင့်။ အတီတာဒိတော တိဝိဓန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
သဉ္စာတိသမောသရဏဋ္ဌာနတောတိ၊ ကား။ ဝိညာဏတံသမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ၊ ဝိညာဏ်, ထိုဝိညာဏ်နှင့် ယှဉ်သောတရားတို့၏။ ဥပ္ပတ္တိပဝတ္တိဒေသဘာဝတော၊ ဖြစ်ရာ မပြတ်ဖြစ်ရာအရပ်၏ အဖြစ်အားဖြင့်။ ဘူတပ္ပသာဒဝိညာဏတောတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော။ ပါဌော၊ သည်။ ယုတ္တော၊ သင့်၏။ ပန၊ သော် လည်း။ ဝိညာဏဒိတောတိ၊ ဟူ၍။ ပဌန္တိ၊ ရွတ်ဆိုကုန်၏။ ဧကသေသနယေန၊ ဧကိသသ်နည်းဖြင့်။ (သဠာယတနဉ္စ သဠာယတနဉ္စ သဠာယတနံ-ဟု ဧကသိသ်ပြု၍ပြီးသောပုဒ်ဖြင့်ဟု ဆိုလို၏) ဗာဟိ ရာယတနဿာပိ၊ ကိုလည်း။ သင်္ဂဟေ၊ သိမ်းယူရေတွက်ခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ တဿ၊ ထိုဗာဟိရာယတန၏။ သင်္ဂဟိတတာ၊ ရေတွက်အပ်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။ (သာ ရမ္မဏအာနရမ္မဏအဖြစ် ရူပ အရူပအဖြစ် စသည်တို့ကို အာဒိ-သဒ္ဒါဖြင့်ယူသည်ဟူ၍လည်း ဆိုသင့် ၏) နောဘယဂေါစရန္တိ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ မနာယတနံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ အရူပဓမ္မာနံ၊ နာမ်တရား တို့၏။ ဒေသဝသေန၊ အရပ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အာသန္နတာဝါ၊ နီးသည်၏အဖြစ်သည်၎င်း။ ဒူရတာ ဝါ၊ သည်၎င်း။ နအတ္ထိ၊ မရှိ။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အဝိဂ္ဂဟတ္တာ၊ အထည်ကိုယ်ဒြဗ်မရှိသည်၏အဖြစ် ကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ မနာယတနဿ၊ ၏။ ဂေါစရော၊ အာရုံကို။ မနာယတနံ၊ သို့။ သမ္ပ တ္တောတိဝါ၊ ရောသည်ဟူ၍၎င်း။ အသမ္ပတ္တောတိဝါ၊ မရောက်ဟူ၍၎င်း။ နဝုစ္စတိ၊ မဆိုအပ်။ ဖဿာဒီ နမ္ပီတိဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ တာဝ၊ စွာ။ ဖဿော၊ သည်။ ဖုသနသဘာဝတောစ၊ တွေ့ထိခြင်းသဘောအား ဖြင့်၎င်း။ လောကိယသာသဝါဒိဘာဝတောစ၊ လောကီအဖြစ် သာသဝစသည်အဖြစ်အားဖြင့်၎င်း။ ဧက ဝိဓော၊ ရှိ၏။ ပဋိဃသမ္ဖဿအဓိဝစနသမ္ဖဿဘေဒတောစ၊ အပြားအားဖြင့်၎င်း။ သဟေတုကာဒိဘာ ဝတောစ၊ အားဖြင့်၎င်း။ (သဟိတ် အဟိတ်အဖြစ်စသည်အားဖြင့်ဟုဆိုလို၏) ဒုဝိဓော၊ ၏။ ဘဝတ္တယ ပရိယာပန္နတောစ၊ ဘဝသုံးပါးအပေါင်း၌ အကျုံးဝင်သောအားဖြင့်၎င်း။ ဝေဒနတ္တယသမ္ပယောဂတော စ၊ နှင့်ယှဉ်သောအားဖြင့်၎င်း။ အဟေတုကဒုဟေတုကတိဟေတုကတောစ၊ တိဟိတ်အဖြစ်အားဖြင့် ၎င်း။ တိဝိဓော၊ ၏။ ယောနိဂတိဝသေန၊ ဖြင့်။ စတုဗ္ဗိဓောစ၊ သည်၎င်း။ ပဉ္စဝိဓောစ၊ သည်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။)
ဝေဒနာ၊ သည်။ အနုဘဝနလက္ခဏတောစ၊ ဖြင့်၎င်း။ လောကိယသာသဝါဒိဘာဝတောစ၊ ဖြင့်၎င်း။ ဧကဝိဓာ၊ ၏။ ပဉ္စဒွါရိကမနောဒွါရိကဘေဒတော၊ ဒွါရိကအပြားအားဖြင့်။ ဒုဝိဓာ၊ ၏။ သုခါဒိဘေဒ တော၊ အစရှိသောအပြားအားဖြင့်။ တိဝိဓာ၊ ၏။ ယောနိဂတိဝသေန၊ ဖြင့်။ စတုဗ္ဗိဓာစ၊ သည်၎င်း။ ပဉ္စဝိဓာစ၊ သည်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဆဠာရမ္မဏဘေဒတော၊ ၆-ပါးသောအာရုံတို့၏အပြားအားဖြင့်။ ဆဗ္ဗိဓာ၊ ၏။
တဏှာ၊ သည်။ လောကဿ၊ ၏။ သမုဒယဘာဝတော၊ ဖြစ်ကြောင်း၏အဖြစ်အားဖြင့်။ ဧကဝိဓာ၊ ၏။ ဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ္တဝိပ္ပယုတ္တဘာဝတော၊ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ်အဖြစ်အားဖြင့်။ ဒုဝိဓာ၊ ၏။ ကာမဘဝဝိဘဝတ ဏှာဘေဒတော၊ အပြားအားဖြင့်။ တိဝိဓာ၊ ၏။ စတုမဂ္ဂပဟေယျတော၊ လေးပါးသော မဂ်တို့သည် ပယ်အပ်သည်၏ အဖြစ်အားဖြင့်။ စတုဗ္ဗိဓာ၊ ၏။ ရူပါဘိနန္ဒနာဒိဘာဝတော၊ ရုပ်ကိုနှစ်သက်ခြင်းစ သည်တို့၏အဖြစ်အားဖြင့်။ ပဉ္စဝိဓာ၊ ၏။ ဆတဏှာကာယဘေဒတော၊ ၆-ပါးသော တဏှာကာယတို့ ၏ အပြားအားဖြင့်။ ဆဗ္ဗိဓာ၊ ၏။
ဥပါဒါနံ၊ သည်။ ဒဠှဂ္ဂါဟဘာဝတော၊ မြဲမြံစွာစွဲယူသည်၏အဖြစ်အားဖြင့်။ ဧကဝိဓံ၊ ၏။ တဏှာဒိဋ္ဌိ ဘေဒတော၊ တဏှာနှင့် ဒိဋ္ဌိတို့၏အပြားအားဖြင့်။ ဒုဝိဓံ၊ ၏။ ဘဝတ္တယူပနိဿယဘာဝတော၊ ဘဝ သုံးပါးအပေါင်း၏အကြောင်း ဥပနိဿယ၏အဖြစ်အားဖြင့်။ တိဝိဓံ၊ ၏။ ကာမုပါဒါနာဒိဘေဒတော၊ အစရှိသောအပြားအားဖြင့်။ စတုဗ္ဗိဓံ၊ ၏။ ပဉ္စဂတိသံဝတ္တနတော၊ ဂတိငါးပါးကိုဖြစ်စေသောအားဖြင့်။ ပဉ္စဝိဓံ၊ ၏။
ဘဝေါ၊ သည်။ လောကိယသာသဝါဒိဘာဝတော၊ အားဖြင့်။ ဧကဝိဓော၊ ၏။ ကမ္မုပပတ္တိဘေဒတော၊ ကမ္မဘဝဥပပတ္တိဘဝအပြားအားဖြင့်။ ဒုဝိဓော၊ ၏။ ကာမဘဝါဒိဘေဒတော၊ အစရှိသောအပြားအား ဖြင့်။ တိဝိဓော၊ ၏။ စတုရူပါဒါနပစ္စယတော၊ ဥပါဒါန်လေးပါးလျှင် အကြောင်းရှိသည်၏အဖြစ်အား ဖြင့်။ စတုဗ္ဗိဓော၊ ၏။ ပဉ္စဂတိသံဝတ္တနတော၊ အားဖြင့်။ ပဉ္စဝိဓော၊ ၏။ ကာမကမ္မဘဝါဒိဘေဒတော၊ ကာမကမ္မဘဝ (ကာမဥပပတ္တိဘဝ) စသည်တို့၏အပြားအားဖြင့်။ ဆဗ္ဗိဓော၊ ၏။ သတ္တဝိညာဏဋ္ဌိတိ သင်္ဂဟတော၊ ဝိညာဏဋ္ဌိတိခုနှစ်ပါးကို ရေတွက်သောအားဖြင့်။ သတ္တဝိဓော၊ ၏။ စတုရုပါဒါနပစ္စယ ကမ္မဘဝါဒိဘေဒတော၊ ဥပါဒါန် လေးပါးလျှင်အကြောင်းရှိသော ကမ္မဘဝလေးပါး, ဥပပတ္တိဘဝလေး ပါးတို့၏ အပြားအားဖြင့်။ အဋ္ဌဝိဓော၊ ၏။ ကမ္မဘဝါဒိဘေဒတော၊ အားဖြင့်။ နဝဝိဓော၊ ၏။
ဇာတိ၊ သည်။ တတ္ထ တတ္ထ ဘဝေ၊ ၌။ ပဌမာဘိနိဗ္ဗတ္တိဘာဝတော၊ ရှေးဦးစွာ ဖြစ်ခြင်း၏အဖြစ်အား ဖြင့်။ ဧကဝိဓာ၊ ၏။ ရူပက္ခန္ဓသင်္ခါရက္ခန္ဓသင်္ဂုဟတော၊ ရူပက္ခန္ဓာနှင့် သင်္ခါရက္ခန္ဓာတို့ဖြင့် ရေတွက်အပ် သည်၏ အဖြစ်အားဖြင့်။ ဒုဝိဓာ၊ ၏။ ဘဝတ္တယပရိယာပန္နတော၊ အားဖြင့်။ တိဝိဓာ၊ ၏။ ယောနိဂတိ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ စတုဗ္ဗိဓာစ၊ သည်၎င်း။ ပဉ္စဝိဓာစ၊ သည်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣမိနာနယေန၊ ဖြင့်။ ဇရာမရဏာဒီနမ္ပိ၊ တို့၏လည်း။ ဧကဝိဓာဒိဘာဝေါ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
၅၉၀။ သောကာဒီနမ္ပိ၊ တို့၏လည်း။ ဝါ၊ တို့ကိုလည်း။ ဂဟိတတ္တာ၊ ယူအပ်ဟောအပ်သည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ အင်္ဂဗဟုတ္တပ္ပသင်္ဂေ၊ အင်္ဂါတို့၏များသည်၏အဖြစ်သည်ရောက်လတ်သော်။ (ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒင်္ဂါ နံဗဟုဘာဝေ အာပန္နေ-အနုဋီ၂-၉၆) ဒွါဒသေဝါတိ၊ ၁၂-ပါးတို့သာလျှင်ဟူ၍။ အင်္ဂဝတ္ထာနံ၊ အင်္ဂါတို့ ကိုပိုင်းခြားခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သောကာဒယော၊ တို့ကို။ အင်္ဂဘာဝေန၊ အင်္ဂါ၏ အဖြစ် ဖြင့်။ နဝုတ္တာ၊ ဟောအပ်သည်မဟုတ်ကုန်။ ပန၊ စင်စစ်သော်ကား။ ဖလေန၊ ဖြင့်။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းဖြစ်သော။ အဝိဇ္ဇံ၊ ဟူသော။ မူလင်္ဂံ မူလအင်္ဂါကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ တေ၊ ထိုသောကစသည် တို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဇရာမရဏဗ္ဘာဟတဿဟိဗလဿတေသမ္ဘဝန္တီတိ၊ ဟူသောစကားဖြင့်။ သော ကာဒီနံ၊ တို့၏။ ဇရာမရဏကာရဏတာ၊ ဇရာမရဏလျှင်အကြောင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ (အာစရိ ယေန၊ သည်။) ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ ပန၊ ဆက်။ ကာယိကာယ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ ဖုဋ္ဌောတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော။ သုတ္တေစ၊ သုတ်၌လည်း။ ဇရာမရဏနိမိတ္တဉ္စ၊ ဇရာမရဏလျှင် အကြောင်းရှိသည်လည်း ဖြစ်သော။ ဒုက္ခံ၊ ကို။ သင်္ဂဟိတံ၊ ရေတွက်အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ တံ၊ (အဿုတဝါ ဘိက္ခ ဝေ ပုထုဇ္ဇနော သာရီရိကာယ-အစရှိသော) ထိုသုတ်ကို။ တန္နိမိတ္တာနံ၊ ထိုကာယိကဒုက္ခလျှင် အ ကြောင်းရှိကုန်သော သောက စသည်တို့၏။ (သမ္ဘဝေ-၌စပ်) ဇရာမရဏဗ္ဘာဟတဿ၊ ဇရာမရဏ သည် နှိပ်စက်အပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ သမ္ဘဝေ၊ ဖြစ်သင့်ရာ၌။ သာဓကဘာဝေန၊ အဖြစ်ဖြင့်။ နဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သည်မဟုတ်။ ပန၊ စင်စစ်သော်ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဇရာမရဏေနေဝ၊ နှင့်သာလျှင်။ သောကာဒီနံ၊ တို့၏။ ဧကသင်္ခေပေါ၊ တခုတည်းသောအလွှာကို။ ဝါ၊ အဖို့ကို။ ကတော၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုသောကစသည်တို့၏။ ဇာတိပစ္စယတာ၊ ဇာတိလျှင် အကြောင်းရှိသည်၏ အဖြစ် သည်။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဇရာမရဏပစ္စယဘာဝေ၊ ဇရာမရဏလျှင်အကြောင်းရှိသည်၏အ ဖြစ်သည်။ (သတိ၊ သော်။) အဝိဇ္ဇာယ၊ နှင့်။ ဧကသင်္ခေပေါ၊ ကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ပြုအပ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ ပန၊ စင်စစ်သော်ကား။ ဇာတိပစ္စယာ၊ ကြောင့်။ ဇရာမရဏံစ၊ သည်၎င်း။ သောကာဒယောစ၊ တို့သည်၎င်း။ သမ္ဘဝန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ဖြစ်ရာ၌။ တတ္ထ၊ ထိုဇရာမရဏနှင့် သောကစသည်တို့ တွင်။ ဧကန္တိကံ၊ ဧကန်ဖြစ်သော။ ဇရာမရဏံ၊ ကို။ အင်္ဂဘာဝေန၊ အင်္ဂါ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဂဟိတံ၊ ၏။ ရူပဘဝါဒီသု၊ တို့၌။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ အနေကန္တိကာ၊ ဧကန်မဟုတ်ကုန်သော။ သော ကာဒယောပန၊ စသည်တို့ကိုကား။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ပါကဋေန၊ သော။ ဖလေန၊ ဖြင့်။ အဝိဇ္ဇာ နိဒဿနတ္ထံ၊ အဝိဇ္ဇာကို ညွှန်ပြခြင်းအကျိုးငှါ။ ဂဟိတာ၊ ကုန်၏။ တေန၊ ထိုသောကအစရှိသော ထင် ရှားသောအကျိုးဖြင့်။ အနာဂတေ၊ ၌။ ဇာတိယာ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ တတော၊ ထိုဇာတိဖြစ်ရာဘဝ မှ။ ပရာယ၊ နောက်ဖြစ်သော။ ပဋိသန္ဓိယာ၊ ဝိညာဏ်ဟူသောပဋိသန္ဓေ၏။ ဟေတုဟေတုဘူတာ၊ အကြောင်းဖြစ်ကုန်သောသင်္ခါရတို့၏အကြောင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ အဝိဇ္ဇာ၊ ကို။ ဒဿိတာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဝစက္ကဿ၊ ၏။ အဝိစ္ဆေဒေါ၊ မပြတ်စဲခြင်းကို။ ဒဿိတော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ စ၊ ဆက်။ သုတ္တံ၊ (အဿုတဝါ-အစရှိသော) သာဓကသုတ်ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ-၌စပ်) သောကာဒီနံ၊ တို့၏။ ကာရဏံ၊ သည်။ အဝိဇ္ဇာ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧတေဿဝ အတ္ထဿ၊ ဤအနက်ကိုသာလျှင်။ သာဓကံ၊ ပြီးစေတတ်သည်ဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဗာလဿ၊ ၏။ သောကာဒီပနံ၊ တို့၏။ ဇရာမရဏနိမိတ္တ တာမတ္တဿ၊ ဇရာမရဏလျှင် အကြောင်းရှိသည်၏ အဖြစ်မျှကို။ (သာဓကံ၊ ဟူ၍။) န(အဋ္ဌဗ္ဗံ)၊ မမှတ် အပ်။ ဟိ၊ မှန်။ အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနောတိဝစနေန၊ စကားဖြင့်။ အဝိဇ္ဇာ၊ သည်။ သောကာဒီနံ၊ တို့၏။ ကာရဏံ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿိတာ၊ ၏။ ဇရာမရဏနိမိတ္တမေဝ၊ ဇရာမရဏ အကြောင်းရှိသည် သာလျှင်ဖြစ်သော။ ဒုက္ခံ၊ ကို။ ဒုက္ခန္တိစ၊ ဒုက္ခဟူ၍ကား။ န(ဒဿိတံ)၊ မပြအပ်ပေ။
အပရောနယော၊ အဋ္ဌကထာနည်းမှ တပါးသောနည်းကား။ ဇရာမရဏမ္ပိ၊ သည်လည်း။ ပစ္စယော၊ အကြောင်းပေတည်း။ အညထာ၊ ဖြင့် (ယူလတ်သော်)။ ဒွါဒသင်္ဂါနိ၊ တို့သည်။ နပရိပူရေန္တိ၊ မပြည့် ကုန်။ သော၊ ထိုဇရာမရဏသည်။ ကဿ၊ အဘယ်၏။ ပစ္စယော ပန၊ အကြောင်းပေနည်း။ သောကာ ဒီနံ၊ တို့၏။ (ပစ္စယော၊ တည်း။) ယဒိဧဝံ၊ သော်။ ဇရာမရဏပစ္စယာသောကာဒယော သမ္ဘဝန္တီတိ၊ ဟူ၍။ အဝတွာ၊ မူ၍။ ဇာတိပစ္စယာဇရာမရဏံ
အဝိဇ္ဇာပစ္စယာသင်္ခါရပဒကထာဝဏ္ဏနာ
၅၉၁။ အယံပနာတိ၊ ဟူသောစကားကို။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ဝက္ခမာနံ၊ ဆိုအပ်လတံ့သော။ (အတ္ထသံဝဏ္ဏနံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။) ကတမာစဘိက္ခဝေ အဝိဇ္ဇာ ဒုက္ခေအညာဏန္တိအာဒိနာ၊ အစရှိသည် ဖြင့်။ သုတ္တန္တေသု၊ တို့၌။ စတုဋ္ဌာနိကာ၊ လေးဌာန၌ဖြစ်သော။ အဝိဇ္ဇာ၊ ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သုတ္တန္တပရိယာယေနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ နိက္ခေပကဏ္ဍေပန၊ ၌ကား။ သုတ္တန္တေသု၊ တို့၌။ စတူသု၊ ကုန်သော။ ဌာနေသု၊ တို့၌။ ကထိတာယဧဝ၊ ဟောအပ်ခဲ့ပြီးသာလျှင်ဖြစ်သော။ အဝိဇ္ဇာယ၊ ၏။ (ကထိတတ္တာ-၌တ္တသမ္ဗန်) အဋ္ဌသု၊ ကုန်သော။ ဌာနေသု၊ တို့၌။ ကိစ္စဇာတိတော၊ ဖုံးလွှမ်းခြင်းကိစ္စ နှင့်ဖြစ်ရာဌာနအားဖြင့်။ ကထိတတ္တာ၊ ဟောအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တဒတ္တဝဏ္ဏနာဝသေန၊ ထိုနိ က္ခေပကဏ္ဍ၏ အနက်အဖွင့်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိဘာဝနံ၊ ထင်စွာပြခြင်းကို။ ကာတုံ၊ ငှါ။ အဘိဓမ္မ ပရိယာယေနာတိ၊ ဟူ၍။ အာရဘိတွာ၊ အားထုတ်ပြီး၍။ ဝုတ္တေဥှတန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ အဟပေတွာ၊ မယုတ်လျော့စေမူ၍။ ဝိဘဇိတဗ္ဗဝိဘဇနံ၊ ဝေဘန်သင့်သောတရားကိုဝေဘန်ခြင်းသည်။ (သီမူနှင့်အညီပင်) အဘိဓမ္မပရိယာယော၊ မည်၏။ အဋ္ဌသုဌာနေသုအညာဏန္တိ၊ ဟူ၍။ အာနေတွာ၊ (ဌာနေသုအညာဏံ-ဟူသောနှစ်ပုဒ်ကို) ဆောင်၍။ တံ၊ ထိုအဋ္ဌသု-ဟူသောပုဒ်ကို။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ စပ် အပ်၏။ သေသဋ္ဌာနေသူတိ၊ ကား။ ဒုက္ခသမုဒယေသုစ၊ ဒုက္ခနှင့်သမုဒယသစ္စာတို့၌၎င်း။ ပုဗ္ဗန္တာဒီသုစ၊ စသည်တို့၌၎င်း။ (၆-ဌာန၌ဟုဆိုလို၏) အာရမ္မဏဝသေနာတိ၊ ကား။ အာရမ္မဏကရဏဝသေနာပိ၊ အာရုံပြုသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်သော်လည်း။ ဣဓာတိ၊ ကား။ ဒုက္ခေ အညာဏန္တိအာဒိကေ၊ အစရှိ သော။ ဣမသ္မံပါဌေ၊ ၌။ သာတိ၊ ကား။ အဝိဇ္ဇာ၊ သည်။ ဥပ္ပန္နာတိ၊ ကား။ အသမူဟတုပ္ပန္နာ၊ အရိယ မဂ်ဖြင့် မပယ်နုတ်အပ်သေးသောကြောင့်ဖြစ်နေသည်မည်သော။ ပစ္စုပ္ပန္နာ၊ အကြောင်းကိုစွဲ၍ဖြစ်ဆဲ အဝိဇ္ဇာသည်ကား။ ပဂေဝ၊ ရှေးမဆွကပင်ပြီး၏။ ဝါ၊ အဘယ်မှာဆိုဖွယ်ရှိအံ့နည်း။ ပဋိစ္ဆာဒေတွာတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သော။ ပဋိစ္ဆာဒနာကာရံ၊ ဖုံးလွှမ်းသောအခြင်းအရာကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ယာဘာဝသရသလက္ခဏံပဋိဝိဇ္ဈိတုံ နဒေတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ရသိတဗ္ဗော ပဋိဝိဇ္ဈိတဗ္ဗော၊ ထိုးထွင်း၍ သိအပ်-သိထိုက်သော။ သဘာဝေါ၊ သဘောသည်။ ရသော၊ ရသမည်၏။ အတ္တနော၊ ၏။ ရသော၊ ထိုးထွင်း၍သိအပ်သောသဘောသည်။ သရသော၊ မည်၏။ ယာထာဝေါယထာဘူတော၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်သော။ ဝါ၊ မှန်ကန်သော။ သရသော၊ မိမိ၏သဘောသည်။ ယာထာဝသရသော၊ မည်၏။ ယော၊ ယင်းယာထာဝသရသကို။ ပီဠနဋ္ဌောတိအာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။
တဒုဘယန္တိ၊ ကား။ ပုဗ္ဗန္တဉ္စေဝ၊ ရှေးအဖို့လည်းဖြစ်သော။ အပရန္တဉ္စ၊ နောက်အဖို့လည်းဖြစ်သော။ အ တီတံစ၊ အတိတ်လည်းဖြစ်သော။ အနာဂတဉ္စ၊ ဖြစ်သော။ ခန္ဓပဉ္စကံ၊ ကို။ ဝါ၊ ကား။ ပုဗ္ဗန္တာပရန္တဘာ ဂဝန္တတာယ၊ ပုဗ္ဗန္တအဖို့အပရန္တအဖို့ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပစ္စုပ္ပန္နဒ္ဓဘူတော၊ ပစ္စုပ္ပန်အဓွန့်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ အဇ္ဈန္တော၊ အလယ်ပိုင်းအဖို့သည်။ ပုဗ္ဗန္တာပရန္တော၊ မည်၏။ အယံအဝိဇ္ဇာဣမေသင်္ခါရာတိ၊ ဟူသောစကားသည်။ ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နဓမ္မေသု၊ တရားတို့၌။ ပစ္စက္ခတော၊ အားဖြင့်။ ဇာန နာကာရဒဿနံ၊ သိသောအခြင်းအရာကိုပြကြောင်းဖြစ်သောစကားတည်း။ ဧတ္ထာတိ၊ ကား။ ဧတေသု ဒုက္ခာဒီသု၊ တို့၌။ အဝိဇ္ဇာ၊ သည်။ ဒုက္ခာဒီသု၊ တို့၌။ အာရမ္မဏကရဏဝသေနပိ၊ ဖြင့်သော်လည်း။ ယဒိပိပဝတ္တတိ၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ နိရောဓမဂ္ဂေ၊ တို့ကို။ အာရမ္မဏံကာတုံ၊ အာရုံပြုခြင်းငှါ။ အသ က္ကောန္တီ၊ မစွမ်းနိုင်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ မစွမ်းနိုင်သော အဝိဇ္ဇာသည်။ တေ၊ ထိုနိရောဓနှင့်မဂ္ဂတို့ကို။ ဇာနိ တုကာမဿ၊ သိခြင်းငှါ အလိုရှိသောသူအား။ တပ္ပဋိစ္ဆာဒနဝသေနစ၊ ထိုနိရောဓ, မဂ္ဂတို့ကိုဖုံးလွှမ်း သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ အနိရောဓမဂ္ဂေသု၊ နိရောဓ,မဂ္ဂမဟုတ်သောတရားတို့၌။ နိရောဓမဂ္ဂဂ္ဂ ဟဏကာရဏဘာဝေန စ၊ နိရောဓ, မဂ္ဂဟုယူခြင်း၏အကြောင်း၏အဖြစ်ဖြင့်၎င်း။ ပဝတ္တမာနာ၊ ဖြစ် လျက်။ တေ၊ ထိုနိရောဓ, မဂ္ဂတို့ကို။ ယာထာဝတော၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ။ ပဋိဝိဇ္ဈိတုံ၊ ငှါ။ နဒေတိယ ထာ၊ မပေးသကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဒုက္ခာဒီသုပိ၊ တို့၌လည်း။ (ယာထာဝတော ပဋိဝိဇ္ဈိတုံ နဒေတိ၊ မပေး။) ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တထာဟိ၊ ပင်လျှင်။ ပဋိစ္ဆာဒနဝသေနေဝ ဣဓာဓိပ္ပေတာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဒုက္ခာဒိဝိသယေ၊ ဒုက္ခအစရှိသော အာရုံ၌။ ဝါ၊ အရာ၌။ (သီမူနှင့်အညီပင်) အန္ဓတမကရောစ၊ အမိုက်မှောင်ကို ပြုတတ်သော မောဟသည်၎င်း။ အန္ဓတမကရာနံ၊ အမိုက်မှောင်ကို ပြုတတ်ကုန်သော။ ဝါ၊ မိုက်မဲစေတတ်ကုန်သော။ လောဘာဒီနံ၊ လောဘစသည်တို့၏။ ပစ္စယဘူတော၊ အကြောင်း ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ အဒဿနာကာရောစ၊ မမြင်သော အခြင်းအရာရှိသော မောဟသည်၎င်း။ အညာဏံ၊ မည်၏။
၅၉၂။ ပုညာဒယောတိ၊ ကား။ ပုညာဘိသင်္ခါရာဒယော၊ အစရှိကုန်သော။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဝါ၊ ထို ပုညာဘိသင်္ခါရစသည်တို့တွင်။ အတ္တနော၊ ၏။ သန္တာနံ၊ သန္တာန်ကို။ အပုညဖလတောစ၊ မကောင်းမှု ၏အကျိုးမှ၎င်း။ ဒုက္ခသံကိလေသတောစ၊ ဒုက္ခဟူသော ညစ်နွမ်းခြင်းမှ၎င်း။ ပုနာတိသောဓေတိ၊ သုတ်သင်တတ်၏။ ဝါ၊ စင်ကြယ်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပုညံ၊ မည်၏။ ဟိတသုခဇ္ဈာသယေန၊ စီးပွါးချမ်းသာ၌ဖြစ်သောအလိုဖြင့်။ ပုညံ၊ ကို။ ကရောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တန္နိပ္ဖါဒနေန၊ ထိုစီးပွါး ချမ်းသာကို ပြီးစေသဖြင့်။ ကာရကဿ၊ ကောင်းမှုပြုသောသူ၏။ အဇ္ဈာသယံ၊ အလိုကို။ ပူရေတိ၊ ပြည့် စေတတ်၏။ ဝါ၊ ကား။ ပုဇ္ဇဘဝံ၊ ပူဇော်အပ်-မြင့်မြတ်သောဘဝကို။ နိဗ္ဗတ္တေတိ၊ ဖြစ်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပုညံ၊ မည်၏။ (မူလဋီနှင့်သီမူတို့၌ပုညောဟုရှိ၏) ဣတိ၊ သို့။ ပူရကောစ၊ ပြည့်စေ တတ်သောကုသိုလ်တရားကို၎င်း။ ဝါ၊ ပူရက-သဒ္ဒါကို၎င်း။ ပုဇ္ဇနိဗ္ဗတ္တကောစ၊ ပူဇော်အပ်သောဘဝကို ဖြစ်စေတတ်သောတရားကို၎င်း။ ဝါ၊ ပုဇ္ဇနိဗ္ဗတ္တက-သဒ္ဒါကို၎င်း။ နိရုတ္တိနယေန၊ ဖြင့်။ ပုညန္တိ၊ ဟူ၍။ (မူလဋီနှင့် သီမူတို့၌ ပုညောတိ-ဟုရှိ၏) ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ပုညဉ္စ၊ ပုညလည်းဟုတ်၏။ (သီမူ၌ပုညော စ-ဟုရှိ၏) သော၊ ထိုပုညဟူသည်။ အတ္တနော၊ ၏။ ဖလဿ၊ ကို။ အဘိသင်္ခရဏဋ္ဌေန၊ ပြုပြင်တတ် သော အနက်သဘောကြောင့်။ အဘိသင်္ခါရောစ၊ အဘိသင်္ခါရလည်းဟုတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပုညာ ဘိသင်္ခါရော၊ မည်၏။ ပုညပဋိပက္ခတော၊ ကောင်းမှု၏ဆန့်ကျင်ဖက်အဖြစ်ကြောင့်။ အပုညံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တဝိပရိယာယေန၊ အားဖြင့်။ အပုညာဘိသင်္ခါရော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ သမာဓိပစ္စနီ ကာနံ၊ သမာဓိ၏ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်ကုန်သောတရားတို့၏။ အတိဒူရတာယ၊ အလွန်ဝေးသည်၏အဖြစ် ကြောင့်။ နဣဉ္ဇတိ၊ မတုန်လှုပ်တတ်။ အနိဉ္ဇံ၊ မတုန်လှုပ်သော။ ဘဝံစ၊ ကိုလည်း။ အဘိသင်္ခရောတိ၊ ပြုပြင်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရော၊ မည်၏။ ကာယေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တိတော၊ ဖြစ် စေအပ်သော။ ဝါ၊ ကား။ ကာယတော၊ မှ။ ပဝတ္တော၊ ဖြစ်သော။ (သင်္ခါရော၊ တည်း။) ဝါ၊ ကား။ ကာ ယဿ၊ ၏။ သင်္ခါရော၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကာယသင်္ခါရော၊ မည်၏။ ဝစီစိတ္တသင်္ခါရေသုပိ၊ တို့ ၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ပင်တည်း။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးသောတိက်တို့တွင်။ ပဌမတ္တိကော၊ ကို။ ပရိဝီမံ သနသုတ္တာဒိဝသေန၊ သုတ်စသည်တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဂဟိတော၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ တတ္ထ၊ ထိုသုတ်တို့ ၌။ “ပုညံ၊ ကောင်းမှုဖြစ်သော။ သင်္ခါရံ၊ သင်္ခါရကို။ စေ အဘိသင်္ခရောတိ၊ အကယ်၍ပြုငြားအံ့။ ပုညူ ပဂံ၊ ကောင်းမှုနှင့်ယှဉ်သော။ ဝါ၊ ကောင်းကျိုးနှင့်ယှဉ်သော။ ဝိညာဏံ၊ ကုသိုလ်ဝိညာဏ်, ဝိပါက်ဝိ ညာဏ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။” ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ အာဂတံ၊ လာ၏။ ဒုတိယတ္တိ ကော၊ ကို။ ဝိဘင်္ဂသုတ္တဝသေန၊ ဖြင့်။ (ဂဟိတော၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ တတ္ထ၊ ထိုဝိဘင်္ဂသုတ်၌။ “တယော မေဘိက္ခဝေ။ပ။စိတ္တသင်္ခါရော”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဝိတ္ထာရတော ပနာတိအာဒိ၊ အစရှိသောစကားသည်။ ပုညာဘိသင်္ခါရာဒီနံ၊ တို့ကို။ သရူပတောစ၊ သရုပ်အားဖြင့်၎င်း။ ပဘေဒတောစ၊ အပြားအားဖြင့်၎င်း။ ဝိဘာဝနံ၊ ထင်စွာပြသော စကားတည်း။ ဘာဝနာဝသေနေဝ၊ ဘာဝနာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ပဝတ္တာ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဒါနသီလဝသေန၊ တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ န(ပဝတ္တာ)၊ မဖြစ်ကုန်။ ဣတိ၊ ဤစကားဖြင့်။ တတ္ထ၊ ထိုရူပါဝစရစေတနာ၌။ လဗ္ဘမာနံ၊ ရအပ်သော။ ပုညကိရိယဝတ္ထုံ၊ ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဧဝဉ္စကတွာ၊ ကြောင့်။ အရူပါဝစရစေ တနာပိ၊ ကိုလည်း။
ဣတရေသု ပနာတိ၊ ကား။ ကာယသင်္ခါရာဒီသု၊ စသည်တို့၌။ ပုညာဘိသင်္ခါရာဒယော၊ စသည်တို့ သည်။ ပဝတ္တမာနာ၊ ဖြစ်ကုန်လတ်သော်။ ဣမေဟိဒွါရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒွါရတော၊ ဒွါရအားဖြင့်။ ပဝတ္တိဒဿနတ္ထံ၊ ဖြစ်ခြင်းကို ပြခြင်းအကျိုးငှါ။ သမဝီသတိစေတနာတိ၊ ဟူ၍။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ သနည်း။ ကာယဝစီဝိညတ္တိယော၊ ဝိညတ်တို့ကို။ သမုဋ္ဌာပေန္တိယော၊ ဖြစ်စေတတ်ကုန်သော။ ကုသလာကုသလစေတနာ၊ တို့ကို။ ကာယသင်္ခါရောတိစ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဝစီသင်္ခါ ရောတိစ၊ ဟူ၍၎င်း။ ယဒိဝုစ္စန္တိ၊ အကယ်၍ ဆိုအပ်ကုန်ငြားအံ့။ ဧဝံသန္တေ၊ သော်။ ကုသလာယ၊ ကု သိုလ်ဖြစ်သော။ တထာပဝတ္တာယ၊ ထိုသို့ဝိညတ်ကိုဖြစ်စေသော အခြင်းအရာအားဖြင့်ဖြစ်သော။ အဘိ ညာစေတနာယဝိ၊ စေတနာ၏လည်း။ ကာယဝစီသင်္ခါရဘာဝေါ၊ ကာယသင်္ခါရ ဝစီသင်္ခါရ၏အဖြစ်ကို။ (သီမူနှင့်အညီပင်) ဝတ္ထဗ္ဗော၊ ဆိုသင့်ဆိုထိုက်သည်မဟုတ်ပါလော။ ဣတိ၊ သို့။ စောဒနံ၊ ကို။ သန္ဓာ ယ၊ ၍။ အဘိညာစေတနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဧတ္ထာတိ၊ ကား။ ကာယဝစီသင်္ခါရဂ္ဂဟဏေ၊ ကာယသင်္ခါရဝစီသင်္ခါရကိုယူရာ၌။ ဝါ၊ ကား။ ကာယဝစီသဉ္စေတနာဂ္ဂဟဏေ၊ ကာယသဉ္စေတနာ ဝစီ သဉ္စေတနာကိုယူရာ၌။ နဂတိတာတိ၊ ကား။ “အဘိညာစေတနာ၊ သည်။ ဝိညာဏဿ၊ ၏။ ပစ္စယော၊ သည်။ နဟောတိ၊ မဖြစ်။” ဣတိ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ရှေးအဋ္ဌကထာ၌။ နဂတိတာ၊ မယူအပ်။ ကသ္မာပန၊ အဘယ်ကြောင့်။ (ဝိညာဏဿ၊ ၏။ ပစ္စယော၊ သည်။) နဟောတိ၊ နည်း။ သာ ပိ၊ ထိုအဘိညာဉ်စေတနာသည်လည်း။ ကုသလာစ၊ ကုသိုလ်သည်၎င်း။ ဝိပါကဓမ္မာစ၊ ဝိပါကဓမ္မသည် ၎င်း။ (ဟောတိ) နနု၊ လော။ ဣတိ၊ အံ့။ ဧတံ၊ ဤစကားသည်။ သစ္စံ၊ မှန်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ အနုပစ္ဆိန္နတဏှာဝိဇ္ဇာမာနေ၊ မပြတ်စဲသေးသောတဏှာ, အဝိဇ္ဇာ, မာနရှိသော။ (မာနေ အရာ၌ မူလေ- ဟုရှိလျှင် သာ၍ကောင်း၏။ မပြတ်စဲသေးသောတဏှာ အဝိဇ္ဇာဟူသော မူလရှိသော-ဟု အနက်ပေး ရာ၏) သန္တာနေ၊ ၌။ သဗျာပါရပ္ပဝတ္တိယာ၊ ဗျာပါရရှိသောဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ တဿာ၊ ထိုအဘိညာဉ် စေတနာ၏။ ကုသလတာစ၊ ကုသိုလ်၏အဖြစ်ကို၎င်း။ ဝိပါကဓမ္မတာစ၊ ဓမ္မ၏အဖြစ်ကို၎င်း။ ဝုတ္တာ၊ ဟောအပ်၏။ ဝိပါကုပ္ပါဒနေန၊ ဝိပါက်ကိုဖြစ်စေခြင်းကြောင့်။ နဝုတ္တာ၊ ဟောအပ်သည်မဟုတ်။ ပန၊ ဆက်၍ရှင်းဦးအံ့။ သာ၊ ထိုအဘိညာဉ်စေတနာသည်။ ဝိပါကံ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒေန္တီ၊ ဖြစ်စေလတ်သော်။ ရူပါ ဝစရမေဝ၊ ရဝိပါက်ကိုသာလျှင်။ ဥပ္ပါဒေယျ၊ ဖြစ်စေရာ၏။ ဟိ၊ အကြောင်းကား။ အညဘူမိကံ၊ တပါး သောဘုံ၌ဖြစ်သော။ ကမ္မံ၊ သည်။ အညဘူမိကံ၊ သော။ ဝိပါကံ၊ ကို။ နဥပ္ပါဒေတိ၊ မဖြစ်စေတတ်။ ဣတိတသ္မာ၊ ကြောင့်တည်း။ အတ္တနာ၊ နှင့်။ သဒိသာရမ္မဏံဧဝစ၊ တူသောအာရုံရှိသည်သာလျှင် လည်းဖြစ်သော။ တိဋ္ဌာနိကမေဝစ၊ ပဋိသန္ဓေဘဝင်စုတိဟူသော သုံးဌာနရှိသည်သာလျှင်လည်းဖြစ်သော။ (ဝိပါကံ၊ ကို။) ဥပ္ပါဒေယျ၊ ဖြစ်စေရာ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) စိတ္တုပ္ပါဒကဏ္ဍေ၊ ၌။ ကမ္မသဒိသာ ရမ္မဏေဿဝ၊ ကံနှင့်တူသော အာရုံရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်သော။ ရူပါဝစရဝိပါကဿ၊ ၏။ ဝါ၊ ကို။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ စ၊ ဆက်။ ပရိတ္တာဒိအာရမ္မဏော၊ ကာမစသည်အာရုံရှိသော။ ရူပါဝစရဝိပါ ကော၊ သည်။ နအတ္ထိ၊ မရှိ။ အဘိညာစေတနာစ၊ သည်လည်း။ ပရိတ္တာဒိအာရမ္မဏာဝ၊ ကာမစသော အာရုံရှိသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိပါကံ၊ ကို။ နဥပ္ပါဒေတိ၊ မဖြစ်စေတတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိညာယတိ၊ သိအပ်၏။ စ၊ သည်မျှသာမကသေး။ အဘိညာ၊ သည်။ ကသိဏေသု၊ တို့၌။ ဥပ္ပါဒိတဿ၊ ဖြစ်စေအပ်သော။ စတုတ္ထဇ္ဈာနသမာဓိဿ၊ ၏။ အာနိသံသဘူတာ၊ အကျိုးအာနိသင် ဖြစ်၍ဖြစ်၏။ ယထာဟ၊ ကား။ သောဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တတိအာဒိ၊ အစရှိသည်ကို။ (အာဟ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သာ၊ ထိုအဘိညာဉ်စေတနာသည်။ သမာဓိဖလသဒိသာ၊ သမာဓိ၏အကျိုးနှင့်တူ၏။ စ၊ ဆက်။ ဖလံ၊ အကျိုးသည်။ ဖလံ၊ ကို။ နဒေတိ၊ မပေးတတ်။ (နစဖလံဖလံဒေတိ-ဟု သီမူနှင့်အညီ ရှိစေရမည်။ ကောဝိယ၊ နည်းဟူမူ။) ဒါနသီလာနိသံသဘူတော၊ ဒါနသီလတို့၏ အကျိုးအာနိသင်ဖြစ် ၍ဖြစ်သော။ တသ္မိံဘဝေ၊ ထိုဒါနသီလကိုဆည်းပူးသောဘဝ၌။ ပစ္စယလာဘောဝိယ၊ ပစ္စည်းကိုရခြင်း ကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သာပိ၊ ထိုအဘိညာဉ်စေတနာသည်လည်း။ ဝိပါကံ၊ ကို။ နဥပ္ပါဒေတိ၊ မဖြစ်စေတတ်။ ဣတိ၊ တရပ်ပြီး၏။
ယထာ စ အဘိညာစေတနာ၊ ဧဝံဥဒ္ဓစ္စစေတနာပိနဟောတီတိ၊ ဟူသော။ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ဥဒ္ဓစ္စ သဟဂတဓမ္မေ၊ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂုတ်တရားတို့ကို။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ဥဒ္ဓရိတွာ၊ ထုတ်၍။ “တေသံ၊ ထို အကုသိုလ်တရားတို့၏။ ဝိပါကေ၊ အကျိုး၌။ ဉာဏံ၊ သည်။ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ၊ မည်၏။” ဣတိ၊ သို့။
ဟိ၊ မှန်။ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ ယေကိလေသာ၊ အကြင်ကိလေသာတို့ကို။ ပဟီနာ၊ ပယ်အပ် ကုန်ပြီ။ တေကိလေသေ၊ ထိုပယ်ပြီးကိလေသာတို့သို့။ နပုနေတိ၊ တဖန်မလာ။ နပစ္စေတိ၊ တဖန်မကပ်။ နပစ္စာဂစ္ဆတိ၊ တဖန်မပြန်။ပ။ အရဟတ္တမဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ပ။နပစ္စာဂစ္ဆတိ၊ တဖန်မပြန်။ ဣတိ၊ ဟူသော။ ဧတံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ပုထုဇ္ဇနာနံ၊ တို့၏။ ဒဿနေန၊ ဖြင့်။ ပဟာတုံ၊ ငှါ။ သက္ကုဏေယျာ၊ စွမ်းနိုင်အပ်သော အကုသိုလ်တို့သည်။ ဣတရေသံ၊ ဤမှတပါးသော အကုသိုလ်တို့အား။ ကေနစိ၊ သော။ ပစ္စယေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စယော၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်။ နစနဟောန္တိ၊ မဖြစ်သည်လည်းမဟုတ်- ဖြစ် ကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တုံ၊ ဆိုခြင်းငှါ။ သက္ကာ၊ စွမ်းနိုင်၏။ (ဤ၌န-ပိုနေသည်) (ကသ္မာ၊ ကား။) “ဒိဋ္ဌိံ၊ ကို။ အဿာဒေတိ၊ သာယာ၏။ အဘိနန္ဒတိ၊ နှစ်သက်၏။ တံ၊ ထိုဒိဋ္ဌိကို။ အာ ရဗ္ဘ၊ အာရုံပြု၍။ ရာဂေါ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဒိဋ္ဌိ၊ သည်။ ဝိစိကိစ္ဆာ၊ သည်။ ဥဒ္ဓစ္စံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဝိစိကိစ္ဆံ၊ ကို။ အာရဗ္ဘ၊ ၍။ ဝိစိကိစ္ဆာ၊ သည်။ ဒိဋ္ဌိ၊ သည်။ ဥဒ္ဓစ္စံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။” ဣတိ၊ သို့။ ဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာနံ၊ ဒိဋ္ဌိနှင့်ဝိစိကိစ္ဆာတို့၏။ (ဘာဝသမ္ဗန်) ဥဒ္ဓစ္စာရမ္မဏယဘာဝဿ၊ ဥဒ္ဓစ္စ၏အာရမ္မဏ ပစ္စည်းအဖြစ်၏။ ဝါ၊ ကို။ ဝုတ္တာတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဝါ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤပဋ္ဌာန်းပါဠိ၌။ ဥဒ္ဓစ္စန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတစိတ္တုပ္ပါဒံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧဝဉ္စကတွာ၊ ဤသို့ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂုတ် စိတ္တုပ္ပါဒ်ကိုသာလျှင် ရည်၍ဆိုခြင်းကြောင့်။ အဓိပတိပစ္စယနိဒ္ဒေသေ၊ ၌။ “ဒိဋ္ဌိံ၊ ကို။ ဂရုံကတွာ၊ အလေးအမြတ်ပြု၍။ အဿာဒေတိ၊ ၏။ အဘိနန္ဒတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုဒိဋ္ဌိကို။ ဂရုံကတွာ၊ ၍။ ရာဂေါ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဒိဋ္ဌိ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။” ဣတိ၊ သို့။
တေသု၊ ထိုနှစ်မျိုးသော အကုသိုလ်တရားတို့တွင်။ ဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗာ၊ ဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗာ တရားတို့သည်။ သဟာယဝိရဟာ၊ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ အစရှိသော အဖော်သဟဲမှ ကင်းကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဝိပါကံ၊ အကျိုးဝိပါက်ကို။ နဇနယန္တိ၊ မဖြစ်စေတတ်ကုန်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗစေတ နာယ၊ ပဟာတဗ္ဗ-စေတနာ၏။ နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယဘာဝေါ၊ ကမ္မပစ္စည်း၏အဖြစ်ကို။ နဝုတ္တော၊ မဟောအပ်။ ပန၊ ဆက်။ အပေက္ခိတဗ္ဗဒဿနဘာဝနာရဟိတာနံ၊ ငဲ့အပ်သောဒဿနနှင့်ဘာဝနာမှ ကင်းကုန်သော။ ပုထုဇ္ဇနေသု၊ တို့၌။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ၊ ဖြစ်နေကုန်သော။ သကဘဏ္ဍေ၊ မိမိဥစ္စာ၌။ ဆန္ဒ ရာဂါဒီနံစ၊ ဆန္ဒရာဂစသည်တို့၏၎င်း။ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတစိတ္တုပ္ပါဒဿစ၊ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂုတ်စိတ္တုပ္ပါဒ်၏၎င်း။ (ဝိပါကုပ္ပါဒနံ-၌စပ်) သံယောဇနတ္တယတဒေကဋ္ဌကိလေသာနံ၊ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဝိစိကိစ္ဆာနှင့် သီလဗ္ဗတ ပရာမာသဟူသော သံယောဇဉ်သုံးပါးအပေါင်း, ထိုသံယောဇဉ်သုံးပါးအပေါင်းနှင့် တူသော တည်ရာ ရှိကုန်သော ကိလေသာတို့၏။ အနုပစ္ဆိန္နတာယ၊ မပြတ်စဲသေးသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ အပရိက္ခီဏသဟာ ယာနံ၊ မကုန်ခန်းသေးသော အဖော်သဟဲရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ရှိကုန်သောကြောင့်။ ဝါ၊ ရှိသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ (ဆန္ဒရာဂါဒီနံစ၊ တို့၏၎င်း။ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတစိတ္တုပ္ပါဒဿစ၊ ၏၎င်း။) ဝိပါကုပ္ပါဒနံ၊ ဝိ ပါက်ကိုဖြစ်စေခြင်းကို။ ပဋိသေဓိတုံ၊ တားမြစ်ခြင်းငှါ။ နသက္ကာ၊ နိုင်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတ ဓမ္မာနံ၊ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂုတ်တရားတို့၏။ ဝိပါကော၊ ကို။ ဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ ဝုတ္တော၊ အပ်၏။ (ပဋိသန္ဓေ-ပဝတ္တိ ဝိပါက် ၂-ပါးလုံးကို ဆိုလို၏) ယဒိဧဝံ၊ ယင်းသို့ဟောသည်ရှိသော်။ အပေက္ခိတဗ္ဗဒဿနဘာဝနာရဟိ တာနံ၊ ကုန်သော။ အကုသလာနံ၊ အကုသိုလ်တရားတို့၏။ နေဝဒဿနေန နဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗ တာယ၊ ဒဿနသည်လည်းမပယ်အပ်-ဘာဝနာသည်လည်းမပယ်အပ်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဝတ္တဗ္ဗတာ၊ ဟောအပ်သည်၏ အဖြစ်သည်။ (မြန်မာမူဟောင်းနှင့်အညီပင်၊ နဝတ္တဗ္ဗတာ-ကား မသင့်။ မူလဋီကာ၌ ကား နေဝဒဿနေန-နဘာဝနာယ-ပဟာတဗ္ဗတာ-ဟု ဤမျှသာရှိ၏။ ယုတ္တတရပေတည်း။ နေဝဒဿ နေန-နဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗအဖြစ်သည်-ဟုအနက်ပေး။) အာပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ဆိုငြားအံ့။ နာပဇ္ဇတိ၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အပ္ပဟာတဗ္ဗာနံ၊ မပယ်အပ်မပယ်ထိုက်သော (သဘောရှိသော) ကုသိုလ် အဗျာကတတရားတို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ “နေဝဒဿနေန-နဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗာ”တိ၊ တဗ္ဗ- တရားတို့ဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာစ၊ ဟောတော်မူအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ အကုသလာနံ၊ (ဆိုအပ်ခဲ့ ပြီးသောပုထုဇဉ်သန္တာန်၌ဖြစ်သော ဥဒ္ဓစ္စ-ဆန္ဒရာဂစသော) အကုသိုလ်တရားတို့၏။ အပ္ပဟာတဗ္ဗဝိရုဒ္ဓ သဘာဝတ္တာစ၊ မပယ်အပ် မပယ်ထိုက်သောကုသိုလ်အဗျာကတတရားတို့နှင့် ဆန့်ကျင်သောသဘော ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်းတည်း။
ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့ပင်ဖြစ်ငြားသော်လည်း။ တေ၊ ထိုသကဘဏ္ဍာ၌ဖြစ်သောဆန္ဒရာဂအစရှိသောအကုသိုလ် တရားတို့သည်။ ဣမသ္မံတိကေ၊ ၌။ “နဝတ္တဗ္ဗာ-”တိ၊ ဗ္ဗ-တရားတို့ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗာ၊ ဟောအပ်ကုန်သည်။ အာပဇ္ဇန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ အံ့။ နာပဇ္ဇန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) စိတ္တုပ္ပါဒကဏ္ဍေ၊ ၌။ ဒဿိ တာနံ၊ ကုန်သော။ ဒွါဒသအကုသလစိတ္တုပ္ပါဒါနံ၊ တို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ ဒွီဟိ၊ ကုန်သော။ ပဒေဟိ၊ (ဒဿ နေနပဟာတဗ္ဗာ, ဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗာဟူသော) ပုဒ်တို့ဖြင့်။ သင်္ဂဟိတတ္တာ၊ သိမ်းယူအပ်သည်၏အ ဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ထင်။ ဓမ္မဝသေန၊ သဘောတရားတို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သဗ္ဗေ၊ ကုန်သော။ သင်္ခတဓမ္မာ၊ တို့ကို။ သင်္ဂဟိတာ၊ ကုန်ပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပ္ပန္နတ္တိကေ၊ တိက်၌။ ကာလဝသေန၊ ဖြင့်။ အသင်္ဂဟိတာပိ၊ ကုန်သော်လည်း။ ဝါ၊ မသိမ်းယူအပ်သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ အတီတာ၊ အတိတ် ဖြစ်ကုန်သောတရားတို့ကို။ စိတ္တုပ္ပါဒရူပဘာဝေန၊ ပ္ပါဒ်နှင့်ရုပ်တို့၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဂဟိတေသု၊ ယူအပ် သောတရားတို့၌။ နဝတ္တဗ္ဗဿ၊ မဟောအပ်သောတရား၏။ အဘာဝါ၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ “နဝတ္တဗ္ဗာ”တိ၊ တရားတို့ဟူ၍။ နဝုတ္တာယထာ၊ မဟာအပ်ကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ဣဓာပိ၊ ဤဒဿနတိက်၌ လည်း။ စိတ္တုပ္ပါဒဘာဝေန၊ ပ္ပါဒ်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဂဟိတေသု၊ ယူအပ်သော အကုသိုလ်တရားတို့၌။ နဝတ္တ ဗ္ဗဿ၊ အပ်သော။ အသင်္ဂဟိတဿ၊ မရေတွက်အပ်-မသိမ်းယူအပ်သော အကုသိုလ်စိတ္တုပ္ပါဒ်၏။ အ ဘာဝါ၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ နဝတ္တဗ္ဗတာ၊ ဗ္ဗ-တရား၏အဖြစ်ကို။ နဝုတ္တာ၊ မဟောအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိ တဗ္ဗာ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ယတ္ထ၊ အကြင်တိက်၌။ နိယောဂတော၊ ကိန်းသေမြဲသောအားဖြင့်။ ဝါ၊ ဧကန် စင်စစ်အားဖြင့်။ နဝတ္တဗ္ဗော၊ မဟောအပ်သော။ ကောစိ၊ တစုံတခုသော။ စိတ္တုပ္ပါဒေါ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုတိက်၌။ တေသံ၊ ထိုတိက်ပုဒ်တို့ဖြင့် ဟောအပ်သောတရားတို့၏။ ဝါ၊ တို့အား။ စတု တ္ထော၊ ၄-ခုမြောက်သော။ ကောဋ္ဌာသော၊ အဖို့သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယထာဝုတ္တပဒေ သုဝိယ၊ အကြင်အကြင်ဟောအပ်ပြီးသော ၃-ခုသောတိက်ပုဒ်တို့၌ကဲ့သို့။ တတ္ထာပိ၊ ထိုစတုတ္ထကောဋ္ဌာ သ၌လည်း။ ဘိန္ဒိတွာ၊ ၍။ ဘဇာပေတဗ္ဗစိတ္တုပ္ပါဒေ၊ သက်ရောက်စေအပ်သောစိတ္တုပ္ပါဒ်တို့ကို။ “သိယာ နဝတ္တဗ္ဗာ ပရိတ္တာရမ္မဏာ”တိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ ဘိန္ဒိတွာ၊ ၍။ ဘဇာပေတိ၊ ၏။ တဒ ဘာဝါ၊ ထိုစတ္ထုတ္ထကောဋ္ဌာသ၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဥပ္ပန္နတ္တိကေစ၊ ဥပ္ပန္နတိက်၌၎င်း။ ဣဓစ၊ ဤဒဿန တိက်၌၎င်း။ တထာ၊ ထိုနဝတ္တဗ္ဗ အခြင်းအရာအားဖြင့်။ နဝုတ္တာ၊ မဟောအပ်။
အထဝါ၊ ကား။ အပ္ပဋိဃေဟိ၊ ဃ-ရုပ်တို့နှင့်။ သမာနသဘာဝတ္တာ၊ တူသောသဘောရှိသည်၏အဖြစ် ကြောင့်။ ရူပဓာတုယံ၊ ၌။ တယော၊ ကုန်သော။ မဟာဘူတာ၊ တို့ကို။ သပ္ပဋိဃာတိ၊ သပ္ပဋိဃတရားတို့ ဟူ၍။ ဝုတ္တာယထာ၊ ဟောအပ်ကုန်သကဲ့သို့။ (ဥပမေယျဝါကျဧဝံ-နှင့်စပ်) ယထာဟ၊ ဟူမူကား။ အသ ညသတ္တာနံ၊ ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ အနိဒဿနသပ္ပဋိဃံ၊ ဃမည်သော။ ဧကံ၊ သော။ မဟာဘူတံ၊ ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ ဒွေ၊ ကုန်သော။ မဟာဘူတာ၊ တို့သည်။ (ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။) ဒွေမဟာဘူတေ၊ တို့ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ ဧကံ၊ သော။
သဗ္ဗံ၊ သော။ တယိဒံ-တံဣဒံ၊ ထိုဧကေဆရာတို့၏ စကားသည်။ တေသံအာစရိယာနံ၊ ထိုဧကေဆရာ တို့၏။ အဟောပုရိသိကာမတ္တံ၊ အံ့ဖွယ်ယောကျ်ား၏အဖြစ်ကို ပြခြင်းမျှသာတည်း။ ဝါ၊ လူစွမ်းကောင်း ၏အဖြစ်ကို ပြခြင်းမျှသာတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) ကသ္မာ၊ ကား။ ဥဒ္ဓ သဟဂတဿ၊ ဂုတ်စိတ္တုပ္ပါဒ်၏။ ဧကန္တေန၊ အားဖြင့်။ ဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗတ္တာ တဗ္ဗ-တရား၏ အဖြစ် ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ “ကတမေဓမ္မာ။ပ။စိတ္တုပ္ပါဒေါ”တိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ တံ၊ ထိုဧကေဆရာတို့ဆိုအပ်သော အနက်သဘောကို။ ဣစ္ဆိတံ၊ အလိုရှိအပ်သည်။ ယဒိသိယာ၊ အံ့။ အတီတာရမ္မဏတ္တိကေ၊ တိက်၌။ “နိယောဂေါအနာဂတာရမ္မဏာနတ္ထီ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ မိန့်ဆိုပြီး၍။ ဝိဘဇ္ဇ၊ ဝေဘန်၍။ ဝုတ္တံယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ဣဓာပိ၊ ဤဒဿနတိက် ၌လည်း။ “နိယောဂေါ၊ ကိန်းသေမြဲသောအားဖြင့်။ ဝါ၊ ဧကန်စင်စစ်အားဖြင့်။ ဘာဝနာယ၊ သည်။ ပဟာတဗ္ဗာ၊ ပယ်အပ်ကုန်သောတရားတို့သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိကုန်။” ဣတိ၊ သို့။ ဝတွာ၊ ၍။ “ဥဒ္ဓစ္စသဟ ဂတော၊ ဂုတ်စိတ္တုပ္ပါဒ်သည်။ သိယာ၊ အချို့။ ဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗော၊ မည်၏။ သိယာ၊ အချို့။ န ဝတ္တဗ္ဗော၊ ဗ္ဗ-မည်၏။” ဣတိ၊ သို့။ ဝဒေယျ၊ ဟောလေရာ၏။ စ၊ တပါး။ တံ၊ (ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ သန္တာန်၌ဖြစ်သော အပါယဂမနိယမဟုတ်သော ကိလေသာတို့၏ဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗ-မည်ဟူသော) ထိုစကားကို။ သမတ္ထေန္တေန၊ ပြီးစေလိုသည်ဖြစ်၍။ “ယဒိဝုစ္စေယျု”န္တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ယာယုတ္တိ၊ အကြင် အသင့်ယုတ္တိကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ သာပိ၊ ထိုအသင့်ယုတ္တိသည်လည်း။ အယုတ္တိ၊ ခိုင်လုံသောအသင့်ယုတ္တိ မဟုတ်။ ကသ္မာ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗာရမ္မဏာနံ၊ တဗ္ဗ-တရားလျှင် အာရုံရှိ ကုန်သော။ ရာဂဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာဥဒ္ဓစ္စာနံ၊ တို့၏။ (ဤ၌ ဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္စာတို့မှ သံသယဖြစ်ဖွယ် မရှိသော ကြောင့် အပိုသက်သက်ဖြစ်ရာ၏) ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗဘာဝေါဧဝ၊ တဗ္ဗတရား၏ အဖြစ်ကိုသာလျှင်။ ဣစ္ဆိတော၊ အလိုရှိအပ်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်တည်း။ ပန၊ တပါး။ ဥဒ္ဓစ္စဂ္ဂဟဏေန၊ ဥဒ္ဓစ္စကို ယူခြင်းဖြင့်။ ဝါ၊ ဥဒ္ဓစ္စံ-ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ပါဠိယံ၊ ၌။ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတောစိတ္တုပ္ပါဒေါ၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတွာ၊ ၍။ တံ၊ ထိုစကားကို။ သာဓေတုံ၊ ငှါ။ အဓိပတိပစ္စယနိဒ္ဒေသေ၊ သ၌။ ဥဒ္ဓစ္စဿ၊ ကို။ အနုဒ္ဓရဏံ၊ မထုတ်ဆောင်ခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ ယံနိဗန္ဓနံ၊ အကြင် မြဲမြံစေသောအကြောင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တမ္ပိ၊ ထိုအကြောင်းသည်လည်း။ အနိဗန္ဓနံ၊ မြဲမြံစေသော အကြောင်းမဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ပဋ္ဌာနေ၊ ၌။ သာဝသေသပါဌဒဿနတော၊ အကြွင်းနှင့်တကွသောပါဌ်ကို တွေ့ရခြင်းကြောင့် တည်း။ တထာ-ဝံဝစနံ၊ သည်။ ဟိ၊ မှန်။ “အတီတောဓမ္မော။ပ။ပစ္စယော-”တိ၊ ဟူကုန်သော။
ဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗဿ၊ တဗ္ဗ-တရား၏။ ဝိပါကဒါနံပတိ၊ အကျိုးပေးခြင်းကိစ္စကိုစွဲ၍။ ဝါ၊ အကျိုး ပေးရာ၌။ ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗဿ၊ တဗ္ဗ-တရား၏။ သဟာယဘာဝူပဂမနံ၊ အဖော်သဟဲ၏အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းကို။ ဝိစာရေတဗ္ဗံ၊ စိစစ်ဆင်ခြင်အပ်၏။ အဝိဇ္ဇာဒိ၊ အဝိဇ္ဇာစသည်သည်။ ဒါနသီလာဒီနံ၊ တို့၏။ ဥပ္ပတ္တိယာယေဝ၊ ဖြစ်ခြင်း၌သာလျှင်။ ဝါ၊ ဖြစ်ဆဲဖြစ်ခိုက်၌သာလျှင်။ (သီမူ၌ဥပ္ပတ္တိယံယေဝ-ဟု ရှိ၏။ သာ၍ကောင်းပေ၏) ဝိပါကဒါနသာမတ္ထိယာပါဒနဝသေန၊ အကျိုးပေးခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်သို့ရောက်စေသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ (သဟာယဘာဝံ၊ အဖော်သဟဲ၏ အဖြစ်သို့။ ဥပဂစ္ဆတိ) ဝိယ၊ ရောက်သကဲ့သို့။ ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗံ၊ တဗ္ဗ-တရားသည်။ ဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗဿ၊ တဗ္ဗ-တ ရား၏။ သဟာယဘာဝံ၊ အဖြစ်ကို။ ဥပဂစ္ဆတိကိံ၊ ရောက်သလော။ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့မဟုတ်။ ကိလေသာ၊ တို့သည်။ ကမ္မဿ၊ ၏။ ပဋိသန္ဓိဒါနံပတိ၊ ပဋိသန္ဓေကိုပေးခြင်းကိုစွဲ၍။ ဝါ၊ ပဋိသန္ဓေကိုပေးရာ၌။ (သ ဟာယဘာဝံ၊ သို့။ ဥပဂစ္ဆန္တိ) ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ (ဥပဂစ္ဆတိကိံ၊ ရောက်သလော။) ဣတိ၊ သို့။ (ဝိစာရေတဗ္ဗံ၊ အပ်၏။) ဧတ္ထ၊ ဤစိစစ်ဆင်ခြင်သောစကားရပ်၌။ ကိဉ္စိ၊ အနည်းငယ်ဖြည့်စွက်ဖွယ်ရှိသေး၏။ တာဝ၊ စွာ။ ပုရိမောပက္ခော၊ ရှေးအဖို့သည်။ ယဒိ(သိယာ)၊ အံ့။ ပဟီနဒဿနပ္ပဟာတဗ္ဗတ္တာ၊ ပယ်အပ်ပြီး သော ဒဿနပဟာတဗ္ဗတရားရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သေက္ခသန္တာနေ၊ သန္တာန်၌။ ပဝတ္တိနော၊ ဖြစ်သော။ ဘာဝနာပဟာတဗ္ဗဿ၊ တဗ္ဗ-တရား၏။ ကိရိယဘာဝေါ၊ ကြိယာ၏အဖြစ်သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ (ကိမိဝ၊ မူကား။) ပဟီနာဝိဇ္ဇာတဏှာမာနေ၊ ပယ်အပ်ပြီးသော အဝိဇ္ဇာ, တဏှာနှင့်မာနရှိ သော။ သန္တာနေ၊ (ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏) သန္တာန်၌။ ပဝတ္တဒါနာဒိဝိယ၊ ဖြစ်သောဒါနစသည်ကဲ့သို့တည်း။ အထ၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ၍။ ဒုတိယော၊ ဒုတိယအဖို့သည်။ (ယဒိသိယာ၊ အံ့။) တဿာပိ၊ ထိုဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗ-အကုသိုလ်တရား၏လည်း။ (ဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗာဘိမတဿာပိ-အနုဋီ ၂-၁၀၅) ဒဿ နေနပဟာတဗ္ဗတာ၊ တဗ္ဗ-အဖြစ်သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အပါယဂမနီယသဘာဝါနတိ ဝတ္တနတော၊ အပါယဂမနိယသဘောကို မလွန်ခြင်းကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝိစာ ရိတနယေနေဝ၊ နည်းဖြင့်သာလျှင်။ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတဿ၊ ဂုတ်စိတ္တုပ္ပါဒ်၏။ ဝိပါကဒါနံပတိ၊ စွဲ၍။ ဝါ၊ ရာ၌။ ပါဠိယာစ၊ နှင့်၎င်း။ အဋ္ဌကထာယစ၊ နှင့်၎င်း။ အဝိရုဇ္ဈနဝသေန၊ မဆန့်ကျင်သည်၏အစွမ်း အားဖြင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အတ္ထဝိနိစ္ဆယော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
သာပီတိ၊ ကား။ ဥဒ္ဓစ္စစေတနာပိ၊ နာကိုလည်း။ ဝိညာဏဿ ပစ္စယဘာဝေတိ၊ ကား။ သမ္ပုဏ္ဏဿ၊ ပဋိသန္ဓေပဝတ္တိအားဖြင့်ပြည့်စုံသော။ ဝိပါကဝိညာဏဿ၊ ဝိပါက်ဝိညာဏ်၏။ ပစ္စယဘာဝေ၊ အ ကြောင်း၏ အဖြစ်၌။ အပနေတဗ္ဗာ၊ ပယ်နုတ်အပ်သည်။ ယဒိ(သိယာ)၊ အံ့။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ “သမ ဝီသတိ စေတနာ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိ၍။ တဿ၊ ထို(သမဝီ သတိ စေတနာ-ဟူသော) စကား၏။ ကာရဏံ၊ ကို။ ဒေဿန္တော၊ ဖြစ်၍။ “အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ။ပ။ဟောန္တီ” တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ (ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။) အဘိညာစေတနာယပိ၊ နာ၏လည်း။ ပစ္စယဘာဝံ၊ ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ယဒိဧဝံ၊ ယင်းသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ အဘိညာစေတနာယ၊ နာနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဧကဝီသတီတိ၊ ၂၁-ပါးဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်၏။ (ဣတိ၊ ဤသို့ဆိုငြားအံ့။) န (ဝတ္တဗ္ဗံ)၊ မဆိုသင့်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တထာ၊ ထို ၂၁-ပါးသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ အဝစနဿ၊ မဆိုခြင်း၏။ ဝုတ္တကာ ရဏတ္တာ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသောအကြောင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ပန၊ ဆက်။ တံ၊ ထိုဆိုခဲ့ပြီး သောအကြောင်းသည်။ ဝါ၊ သင်္ခါရ-သဒ္ဒါဖြင့်အဘိညာဉ်စေတနာကို မယူခြင်း၏အကြောင်းသည်။ ဣ တရာဝစနဿာပိ၊ ဤအဘိညာဉ်မှ တပါးသော ဥဒ္ဓစ္စကို မဆိုခြင်း၏လည်း။ ကာရဏံ၊ အကြောင်း သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမာနရူပါယ၊ တူသောသဘောရှိသော။ ဧကိဿာ၊ တခု သောအဘိညာဉ်စေတနာကို။ အဝစနေ၊ သင်္ခါရ-သဒ္ဒါဖြင့်မဆိုခြင်း၌။ ယံကာရဏံ၊ (ဝိညာဏ်၏အ ကြောင်းမဖြစ်ဟူသော) အကြင်အကြောင်းကို။ အပေက္ခိတွာ၊ ငဲ့၍။ ဧကာ၊ တခုသော အဘိညာဉ် စေတနာကို။ နဝုတ္တာ၊ (သင်္ခါရ-သဒ္ဒါဖြင့်) မဆိုအပ်။ တေနကာရဏေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တာယပိ၊ ဆိုအပ်ပြီး သောဥဒ္ဓစ္စစေတနာ၏လည်း။ အဝတ္တဗ္ဗတံ၊ မဆိုအပ် မဆိုသင့်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ အယံတိကောတိ၊ ကား။ ကာယသင်္ခါရတ္တိကော၊ ရတိက်သည်။ ပုရိမတ္တိကန္တိ၊ ကား။ ပုညာဘိသင်္ခါရတ္တိ ကံ၊ ရတိက်သို့။ ပဝိသတီတိ၊ ဝင်၏ဟူရာ၌။ ကထံပဝိသတိ၊ အဘယ်သို့ ဝင်သနည်းဟူမူ။ ဟိ၊ ချဲ့။ အဋ္ဌကာမာဝစရစေတနာပဘေဒေါ၊ ရှစ်ပါးသော ကာမာဝစရ စေတနာအပြားရှိသော။ ပုညာဘိသင်္ခါ ရော၊ ရသည်။ ကာယဒုစ္စရိတတော၊ စရိုက်မှ။ ဝိရမန္တဿ၊ ကြဉ်သောပုဂ္ဂိုလ်အား။ သိယာ၊ ရံခါ။ ကာ ယသင်္ခါရော၊ ရမည်၏။ ဝစီဒုစ္စရိတတော၊ ရိုက်မှ။ ဝိရမန္တဿ၊ အား။ သိယာ၊ ရံခါ။ ဝစီသင်္ခါရော၊ ရမည်၏။ ပန၊ အထူးကိုဆိုဦးအံ့။ မနောဒွါရေ၊ ၌။ ဥပ္ပန္နာ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ တေရသပိ၊ ၁၃-ပါးလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ စေတနာ၊ တို့သည်။ ပုညာဘိသင်္ခါရောစ၊ သည်၎င်း။ စိတ္တသင်္ခါရောစ၊ သည်၎င်း။ ဟောတိ၊ ၏။ အပုညာဘိသင်္ခါရောပိ၊ သည်လည်း။ ကာယဒုစ္စရိတဝသေန၊ ရိုက်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တိယံ၊ ဖြစ်သောအခါ၌။ သိယာ၊ ရံခါ။ ကာယသင်္ခါရော၊ ရမည်၏။ ဝစီဒုစ္စရိတဝသေန၊ ရိုက်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တိယံ၊ ၌။ သိယာ၊ ရံခါ။ ဝစီသင်္ခါရော၊ မည်၏။ ဒွေ၊ ကုန်သော။ ဒွါရာနိ၊ တို့ကို။ မုဉ္စိတွာ၊ လွှတ်၍။ မနောဒွါရေ၊ ၌။ ပဝတ္တိယံ၊ ၌။ သိယာ၊ ရံခါ။ စိတ္တသင်္ခါရော၊ မည်၏။ (ဤနေရာ၌ ပုဒ်မရှိစေရမည်) အာနေဉ္စာဘိသင်္ခါရော၊ ရသည်။ စိတ္တသင်္ခါရောဧဝ၊ စိတ္တသင်္ခါရသာလျှင်တည်း။ ဣတိဧဝံ၊ သို့။ ဒုတိယတ္တိကော၊ တိက်သည်။
၅၉၃။ အဝိဇ္ဇာဘာဝေဘာဝတောတိ၊ ကား။ အဝိဇ္ဇာယ၊ ၏။ အတ္ထိဘာဝေ၊ ရှိလတ်သော်။ ဝါ၊ ရှိသည် ၏အဖြစ်သည်။ (သတိ၊ သော်။) သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ ဘာဝတော၊ ရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ အ ဝိဇ္ဇာယ၊ သည်။ အသတိ၊ မရှိလတ်သော်။ သင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ ကဒါစိ၊ ၌မျှ။ နသမ္ဘဝန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ဣဒါနိ၊ ၌။ တံအဝိဇ္ဇာယဘာဝံ၊ ထိုအဝိဇ္ဇာ၏ရှိခြင်းကို။ ဒေဿန္တော၊ ဖြစ်၍။ အညာဏံအပ္ပဟီနံဟော တီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ မဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ အနိရောဓော၊ မချုပ်ခြင်းသည်။ ဣဓ၊ ၌။ အဝိဇ္ဇာယ၊ ၏။ အတ္ထိဘာဝေါ၊ မည်၏။ ဓရမာနတာဧဝ၊ ခဏတ္တယသို့ရောက်လျက်ထင်ရှားရှိသည်၏ အဖြစ်သည်သာလျှင်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ သွာယမတ္ထော၊ ထိုအနက်ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝိဘာဝိတောယေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ စ၊ ဆက်။ အဝိဇ္ဇာသင်္ခါတန္တိ၊ ဟူသော။ ဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ ဉာဏာဘာဝါဒိံ၊ ဉာဏ်၏မရှိခြင်းအစရှိသောအနက်ကို။ နိဝတ္တေတိ၊ ၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ အယံအ-ကာရော၊ သည်။ “အဟေတုကာ၊ ဟိတ်မရှိကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တရားတို့။ အဘိက္ခုကော၊ ရဟန်းမရှိသော။ အာ ဝါသော၊ ကျောင်း။” ဣတိအာဒီသု၊ ပါဌ်တို့၌။ တံယောဂနိဝတ္တိယံ၊ ထို (အ-အက္ခရာနှင့် ယှဉ်ဖက်ဖြစ်သော) ပုဒ်၏အနက်နှင့်ယှဉ်ခြင်းကို နစ်စေခြင်းအနက်၌။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ် တို့၌။ အဘာဝေါ၊ မရှိခြင်းကို။ ဒီပိတော၊ ၏။ “အပ္ပစ္စယာ၊ အကြောင်းမရှိကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့။” ဣတိ၊ ဤပါဌ်၌။ တံသမ္ဗန္ဓိတာနိဝတ္တိယံ၊ ထိုအကြောင်းနှင့် စပ်ခြင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကို နစ်စေခြင်းအ နက်၌။ (ဒိဿတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ ပစ္စယုပ္ပန္နံ၊ သည်။ ပစ္စယသမ္ဗန္ဓီ၊ အကြောင်းနှင့်စပ်ခြင်းရှိ၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်၎င်း။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ အပ္ပစ္စယုပ္ပန္နတ္တာ၊ ပစ္စယုပ္ပန်မဟုတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ (တိ- ပိုသည်) အတံသမ္ဗန္ဓိတာ၊ ထိုအကြောင်းနှင့် စပ်ခြင်းမရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ (အနုဋီ ၁-၂၈၊ သီမူတို့နှင့် အညီပင်) ဇောတီယတိ၊ ပြအပ်၏။ “အနိဒဿနာ၊ မြင်အပ်သည်၏အဖြစ်မရှိကုန်သော။ ဝါ၊ မြင်တတ် သော စက္ခုဝိညာဏ်မရှိကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့”။ ဣတိ၊ ဤပါဌ်၌။ တံသဘာဝနိဝတ္တိယံ၊ ထိုမြင်အပ် သော သဘောကို နစ်စေခြင်း၌။ (ဒိဿတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗတာ၊ မြင်အပ်သည်၏အဖြစ်သည်။ နိဒဿနံ၊ မည်၏။ စက္ခုဝိညာဏံ၊ သည်။ နိပဿတိ၊ မြင်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိဒဿနံ၊ မည် သည်။ အထ(သိယာ)၊ အကယ်၍ဖြစ်ငြားအံ့။ တဂ္ဂဟေတဗ္ဗတာနိဝတ္တိယံ၊ ထိုစက္ခုဝိညာဏ်သည် ယူ အပ်သည်၏အဖြစ်ကို နစ်စေခြင်း၌။ (ဒိဿတိ၊ ၏။) “အနာသဝါ၊ အာရုံပြုတတ်သော အာသဝေါမရှိ ကုန်သော။ ဝါ၊ အာသဝေါ၏အာရုံမဟုတ်ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့။” ဣတိ၊ ဤပါဌ်၌။ တထာ၊ ထိုအတူ။ (တဂ္ဂဟေတဗ္ဗတာနိဝတ္တိယံဒိဿတိ။) “အပ္ပဋိဃာ၊ ထိပါးတိုက်ခိုက်တတ်သည်၏အဖြစ် မရှိကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့။ အနာရမ္မဏာ၊ အာရုံမရှိကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့။” ဣတိ၊ ဤပါဌ်တို့၌။ တံကိစ္စနိဝတ္တိယံ၊ ထို ပဋိယအာရမ္မဏတို့၏ ကိစ္စကိုနစ်စေခြင်း၌။ (ဒိဿတိ၊ ၏။) “အရူပိနော၊ ရုပ်မဟုတ်ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့။ အစေတသိကာ၊ စေတသိက်မဟုတ်ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့။” ဣတိ၊ ဤပါဌ်တို့၌။ တဗ္ဘာဝနိဝတ္တိယံ၊ ထိုရုပ်စေတသိက်တို့၏အဖြစ်ကို နစ်စေခြင်း၌။ (ဒိဿတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်တို့၌။ တဒည တာ၊ ထိုရုပ်စေတသိက်တို့မှတပါး၏အဖြစ်ကို။ (အနု ဋီ၁-၂၉၊ သီမူတို့နှင့်အညီပင်) ပကာသီယတိ၊ ပြအပ်၏။ “အမနုဿော၊ လူမဟုတ်သောဘီလူး။” ဣတိ၊ ဤပါဌ်၌။ တဗ္ဘာဝမတ္တနိဝတ္တိယံ၊ ထိုလူ၏ အဖြစ်မျှကို နစ်စေခြင်း၌။ (ဒိဿတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ မနုဿမတ္တံ၊ လူ၏အဖြစ်မျှ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ အညံ၊ တပါးသော အခြင်းအရာအလုံးစုံသည်။ သမာနံ၊ တူညီ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သဒိ သတာ၊ တူသည်၏အဖြစ်ကို။ သူစီယတိ၊ ပြအပ်၏။ “အဿမဏော၊ ရဟန်းမဟုတ်ပ၊ ပဲလျက်။ သမ ဏပဋိညော၊ ရဟန်းဟုဝန်ခံသောသူ။ အပုတ္တော၊ သားမဟုတ်သောသူ။” ဣတိ၊ ဤပါဌ်တို့၌။ တထာ သမ္ဘာဝနီယဂုဏနိဝတ္တိယံ၊ ထို ရဟန်း, သားဟူသော အခြင်းအရာဖြင့် ချီးမွမ်းအပ်သော ဂုဏ်ကိုနစ် စေခြင်း၌။ (ဒိဿတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဂရဟာ၊ ကဲ့ရဲ့ခြင်းအနက်ကို။ ဉာယတိ၊ သိအပ်၏။ “ကစ္စိ၊ အသို့နည်း။ ဘောတော၊ အရှင်အား။ အနာမယံ၊ အနာကင်းပါ၏လော။ အနုဒရာ၊ ဝမ်းမရှိ သော။ ဝါ၊ ငယ်သောဝမ်းရှိသော။ ဝါ၊ ခါးသေးသော။ ကညာ၊ သတို့သမီး။” ဣတိ၊ တို့၌။ တဒနပ္ပဘာ ဝနိဝတ္တိယံ၊ ထိုအနာနှင့် ဝမ်းပိုက်တို့၏များသည်၏အဖြစ် ကြီးသည်၏အဖြစ်ကိုနစ်စေခြင်း၌။ (ဒိဿ တိ၊ ၏။) “အနုပ္ပန္နာ၊ ဥပ္ပန္နမဟုတ်ကုန်သော။ ဝါ၊ ဥပ္ပန္နနှင့်မတူကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့။” ဣတိ၊ ၌။ တံသ ဒိသဘာဝနိဝတ္ထိယံ၊ ထိုဥပ္ပန္နနှင့်တူသည်၏အဖြစ်ကိုနစ်စေခြင်း၌။ (ဒိဿတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ အတီတာ နံ၊ အတိတ်တရားတို့၏။ ဥပ္ပန္နပုဗ္ဗတ္တာစ၊ ရှေး၌ဖြစ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဥပ္ပါဒိဓမ္မာနံ၊ မချွတ် ဖြစ်လတံ့သောဝိပါက်ကမ္မဇရုပ်တရားတို့၏။ ပစ္စယေကဒေသနိပ္ဖတ္တိယာ၊ ကံဟူသော အကြောင်းတ စိတ်၏ပြီးစီးသဖြင့်။ အာရဒ္ဓုပ္ပါဒဘာဝါစ၊ အားထုတ်စပြုအပ်သော ဥပ္ပါဒရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ကာလဝိနိမုတ္တဿ၊ ကာလသုံးပါးမှ လွတ်သောနိဗ္ဗာန်၏။ ဝိဇ္ဇမာနတ္တာစ၊ ထင်ရှားရှိသည်၏အဖြစ် ကြောင့်၎င်း။ ဥပ္ပန္နာနုကူလတာ၊ ဥပ္ပန္နအားလျော်သည်၏အဖြစ်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ပစ္စုပ္ပန္နာနံ၊ ဖြစ်ဆဲ ပစ္စုပ္ပန်တရားတို့၏ ဥပ္ပန္နာနုကူလတာသည်။ ပဂေဝ၊ အံ့နည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဗ္ဗိဓုရဘာဝေါ၊ ထို အတိတ်တရားစသည်တို့နှင့် မတူသောသဘောရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝိညာယတိ၊ သိအပ်၏။ “အသေက္ခာ၊ ကျင့်ပြီးဖြစ်သော ရဟန္တာတို့၏ဥစ္စာဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့။” ဣတိ၊ ၌။ တဒပရိယော သာနနိဝတ္တိယံ၊ ထိုအကျင့်၏မပြီးဆုံးသေးခြင်းကိုနစ်စေခြင်း၌။ (ဒိဿတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ ဧတ္ထ၊ ၌။ တန္နိဋ္ဌာနံ၊ ထိုအကျင့်၏ပြီးဆုံးခြင်းကို။ ပကာသီယတိ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဣမေသံအတ္ထာနံ၊ ဤဆိုခဲ့ပြီး သော အနက်တို့၏။ အသမ္ဘဝတော၊ မဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်။ ပါရိသေသေန၊ လုံးဝကြွင်းကျန်သော အားဖြင့်။ ဝါ၊ အကြွင်းအကျန်ကိုယူရသော ပါရိသေသနည်းဖြင့်။ ကုသလပဋိပက္ခာ၊ ကုသိုလ်၏ဆန့် ကျင်ဖက်ဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ အကုသလာ၊ မည်ကုန်သည်။ (ဟောန္တိ)ယထာ၊ ကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဝိဇ္ဇာပဋိပက္ခာ၊ ဝိဇ္ဇာဉာဏ်၏ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သော မောဟသည်။ အဝိဇ္ဇာ၊ မည်၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ ဝစနတ္ထပြု၍။ ဉာဏပဋိပက္ခော၊ ဉာဏ်၏ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သော။ ဓမ္မော၊ သည်။ အ ညာဏံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
သုခသညာယဂဟေတွာတိ၊ ကား။ (သီမူနှင့်အညီပင်) ဒုက္ခဒုက္ခဝိပရိဏာမဒုက္ခသင်္ခါရဒုက္ခတာဟိ၊ ဒုက္ခ ဒုက္ခအဖြစ်, ဝိပရိဏာမဒုက္ခအဖြစ်, သင်္ခါရဒုက္ခအဖြစ်တို့ဖြင့်။ ဝိညူဟိ၊ တို့သည်။ ဒုက္ခနေ႖ဝ၊ ဒုက္ခဟူ၍ သာလျှင်။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်သော။ သံသာရဒုက္ခံ၊ သံသရာဆင်းရဲကို။ သုခန္တိ၊ ဟူ၍။ (ပဝတ္တာယ၊ သော။) သညာယ၊ ဖြင့်။ အဘိနိဝိသိတွာ၊ မြဲမြံစွာနှလုံးသွင်း၍။ ဧတေန၊ သုခသညာယ ဂဟေတွာ- ဟူသော ဤပါဌ်ဖြင့်။ တတ္ထ၊ ထိုသံသရာဆင်းရဲ၌။ တဏှာပဝတ္တိံ၊ တဏှာ၏ဖြစ်ခြင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ အာရဘတီတိ၊ ကား။ နိဗ္ဗတ္တေတိ၊ ဖြစ်စေ၏။ တဏှာပရိက္ခာရေတိ၊ ကား။ တဏှာယ၊ သည်။ “သု ခံ၊ ချမ်းသာ၏။ သုဘံ၊ တင့်တယ်၏။” ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ သင်္ခတေပရိက္ခတေ၊ ပြုပြင်အပ်သော။ အလင်္ကတေ၊ တန်းဆာဆင်အပ်သော။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ ဟိ၊ မှန်။ တဏှံ၊ တဏှာကို။ (သီမူနှင့် အညီပင်) ဒုက္ခဿ၊ ၏။ သမုဒယောတိ၊ ဖြစ်ကြောင်းဟူ၍။ အဇာနန္တော၊ မသိသော။ ဗာလော၊ ဗာလ ပုထုဇဉ်သည်။ “ကာယဿ၊ ၏။ ဘေဒါ၊ ပျက်သည်မှ။ မရဏာ၊ သေသည်မှ။ ပရံ၊ ၌။ ခတ္တိယမဟာ သာလာနံ၊ ခတ္တိယမဟာသာလမျိုးတို့၏။ ဝါ၊ ပေါများကြွယ်ဝသော မင်းမျိုးတို့၏။ သဟဗျတံ၊ အပေါင်း အဖော်၏ အဖြစ်သို့။ ဥပပဇ္ဇေယျံ၊ ကပ်ရောက်၍ဖြစ်ရပါမူကား။ အဟောဝတ၊ ဩော်ကောင်းလေစွ တကား။” ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပရိတဿန္တော၊ တောင့်တသည်ဖြစ်၍။ တာယ၊ ထိုတဏှာဖြင့်။ သင်္ခါ ရေ၊ သုံးပါးသောသင်္ခါရတို့ကို။ ပရိက္ခရောတိ၊ ပြုပြင်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ တဏှာပရိက္ခာရေတိ၊ ကား။ တဏှာယ၊ ၏။ ပရိဝါရဘူတေ၊ အခြံအရံဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ ဟိ၊ မှန်။ တဏှာဝတ္ထုံ၊ တဏှာ၏ အာရုံဝတ္ထုဖြစ်သော။ စက္ခာဒိံစ၊ ကို၎င်း။ ရူပါဒိဉ္စ၊ ကို၎င်း။ အဘိသင်္ခရိတွာ၊ အထူးပြုပြင်၍။ တံသမင်္ဂီ နံ၊ ထိုတဏှာနှင့်ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ဒေန္တာ၊ ပေးကုန်သော။ သင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ တဏှာယ၊ အား။ ဥပနေန္တာ၊ ဆောင်ပေးကုန်သည်ဖြစ်၍။ တဿာ၊ ထိုတဏှာ၏။ ပရိဝါရာဝိယ၊ အခြံအရံတို့ကဲ့ သို့။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ဗြဟ္မလောကာဒိကေ၊ ဗြဟ္မလောကအစရှိသော။ ဂတိဝိသေသေ၊ ဂတိအထူး၌။ အနေကသတပသုဗဒ္ဓတိံသနော၊ အရာမက များစွာသောသားကောင်တို့ ကို ချည်နှောင်ထားခြင်းဖြင့် (ဝါ) ချည်နှောင်ထားသောသားကောင်တို့ဖြင့် ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်း သော။ ဝါဇပေယျာဒိကော၊ ဝါဇပေယျအစရှိသောယဇ်သည်။ ယညော၊ ယဇ်မည်၏။ အမရဏတ္ထာတိ၊ မသေးခြင်းအကျိုးရှိသည်ဟူ၍။ ဂဟိတာ၊ ယူအပ်သော။ ဒုက္ကရကိရိယာ၊ ပြုနိုင်ခဲသောအကျင့်သည်။ အမရတပေါ၊ အမရတပမည်၏။ (ဤမှနောက်၌ အမရော ဝါ-အရာတွင် သီမူနှင့်အညီ “အမရာ ဒေဝါတိ”ဟု ရှိစေရမည်) ဝါ၊ တနည်း။ ဒေဝါ၊ နတ်တို့သည်။ အမရာ၊ အမရ မည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒေဝေါဝါ၊ တန်ခိုးကြီးသော နတ်သည်မူလည်း။ ဘဝေယျံ၊ ဖြစ်လို၏။ ဒေဝညတရောဝါ၊ သာမန်နတ်သည်မူလည်း။ (ဘဝေယျံ၊ ဖြစ်လို၏။) ဣတိ၊ ဤသို့တောင့်တလျက်။ ပဝတ္တိတာ၊ ဖြစ်စေ အပ်သော။ ဝတစရိယာ၊ ဝတ်အကျင့်သည်။ အမရတပေါ၊ အမရတပမည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဒုက္ခတ္တာ၊ ဆင်းရဲသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ မရောမာရကော၊ သေစေတတ်သော။ တပေါ၊ အကျင့်သည်။ အမရ တပေါ၊ မည်၏။ ဒိဋ္ဌေ၊ ဒိဋ္ဌဟူသောအနက်၌။ အဓိဋ္ဌသဒ္ဒေါဝိယ၊ အဒိဋ္ဌသဒ္ဒါကဲ့သို့။ မရေ၊ သေစေ တတ်သည်ဟူသောအနက်၌။ အမရ-သဒ္ဒေါ၊ အမရသဒ္ဒါကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။
ဇာတိအာဒိပပါတဒုက္ခဇနနတော၊ ဇာတိအစရှိသော ချောက်၌ ကျခြင်းကြောင့် ဖြစ်သော ဆင်းရဲကို ဖြစ်စေတတ်သောကြောင့်။ ပုညာဘိသင်္ခါရဿ၊ ၏။ မရုပ္ပပါတသဒိသတာ၊ အလွန်မြင့်စောက်သော တောင်ထွဋ်မှ ခုန်ချခြင်းနှင့်တူသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ မဟာပရိဠာဟဇနိကန္တိဣမိနာ၊ ဤပါဌ် ဖြင့်။ အနုဒဟနဋ္ဌေန၊ အစဉ်လျှောက်၍ လောင်တတ်သော သဘောကြောင့်။ ပုညဖလဿ၊ ၏။ တိ ဏုက္ကာသဒိသတံ၊ မြက်မီးရှူးနှင့် တူသည်၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ အပ္ပဿာဒတဉ္စာတိ(ဧတ္ထ) ၌။ စ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အဓိကုဋ္ဋနဝိနိဝိဇ္ဈနအင်္ဂပစ္စင်္ဂပလိဘနဉ္ဇနာဒိံ၊ စဉ်းတီးတုံး၌တင်၍ခုတ်လှီးခြင်း, လှံ တံကျင်တို့ဖြင့် ထိုးလျှိုးခြင်း, အင်္ဂါကြီးငယ်တို့၏ ကျိုးပျက်ခြင်း အစရှိသည်ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ တပ္ပ စ္စယန္တိ၊ ကား။ ဝိပရိဏာမဒုက္ခသဘာဝဿ၊ သဘောရှိသော။ တဿသုဂတိဖလဿ၊ ထိုသုဂတိအကျိုး ၏။ ပစ္စယဘူတံ၊ အကြောင်းဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ရမဏီယဘာဝေနစ၊ မွေ့လျော်ဖွယ်၏ အဖြစ်ဖြင့်၎င်း။ အဿာဒဘာဝေနစ၊ သာယာဖွယ်၏အဖြစ်ဖြင့်၎င်း။ ဂယှမာနံ၊ ယူအပ်သော။ ပုညဖလံ၊ ကို။ ဒီပသိခါ မဓုလိတ္တသတ္ထဓာရာသဒိသံ၊ ဆီမီးလျှံ, ပျားရည်ဖြင့်လိမ်းသုတ်အပ်သောဓားသွားတို့နှင့်တူသည်ဟု။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။) တဒတ္ထော၊ ထိုပုညဖလ ဟူသော အကျိုးရှိသော။ ပုညာဘိသင်္ခါရောစ၊ ကိုလည်း။ တံနိပါ တလေနသဒိသော၊ ထိုဆီမီးလျှံ၌ကျခြင်း, ထိုဓားသွားကို လျက်ခြင်းတို့နှင့်တူသည်ဟု။ ဝုတ္တော၊ ၏။ “တရုဏာယ၊ ပျိုနုသော။ ဣမိဿာပရိဗ္ဗာဇိကာယ၊ ဤပရိဗိုဇ်မ၏။ မုဒုကာယ၊ နူးညံသော။ လောမ သာယ၊ အမွေးလျှင်အဆုံးရှိသော။ ဝါ၊ ပေါက်ရောက်သော အမွေးနုရှိသော။ ဗာဟာယ၊ လက်မောင်း ၏။ သမ္ဖဿော၊ အတွေ့သည်။ သုခေါ၊ ချမ်းသာ၏။ ဝါ၊ ကောင်း၏။” ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ (ပဝတ္တာ ယ၊ သော။) သုခသညာယ၊ ဖြင့်။ အသုဘဘာဝဿ၊ အသုဘအဖြစ်ကို။ အသလ္လက္ခဏေနေဝ၊ မမှတ် နိုင်ခြင်းကြောင့်သာလျှင်။ ဧကစ္စကာမပရိဘောဂေါ၊ အချို့သောကာမဂုဏ်ကို သုံးဆောင်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဗာလော၊ သူငယ်သည်။ ဂူထကီဠနံ၊ မစင်ဖြင့် ကစားခြင်းကို။ (အာ ရဘတိ) ဝိယ၊ ပြုသကဲ့သို့၎င်း။ ကိလေသာဘိဘူတတာယ၊ ကိလေသာနှိပ်စက်အပ်သည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ ကောဓာရတိအဘိဘူတော၊ အမျက်ထွက်ခြင်း မပျော်မွေ့ခြင်းတို့သည်နှိပ်စက်အပ်သည်ဖြစ် ၍။ အသဝသော၊ မိမိအလိုအတိုင်း မနေနိုင်သည်ဖြစ်၍။ မရိတုကာမော၊ သေခြင်းငှါအလိုရှိသော သူသည်။ ဝိသခါဒနံ၊ အဆိပ်ကိုစားခြင်းကို။ (အာရဘတိ) ဝိယ၊ ကဲ့သို့၎င်း။ သမ္ပတိကိရိယာခဏေစ၊ မျက်မှောက်ပြုဆဲခဏ၌၎င်း။ အာယတိံဖလက္ခဏေစ၊ နောင်အခါအကျိုးဖြစ်ပေါ်ဆဲခဏ၌၎င်း။ ဇိဂုစ္ဆ နီယံစ၊ စက်ဆုပ်အပ်သည်လည်းဖြစ်သော။ ဒုက္ခဉ္စ၊ ဆင်းရဲသည်လည်းဖြစ်သော။ အပုညာဘိသင်္ခါရံ၊ ကို။ အာရဘတိ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ လောဘသဟဂတဿ၊ လောဘသဟဂုတ်အကုသိုလ်၏။ ဂူထကီဠန သဒိသတာ၊ တူသည်၏ အဖြစ်ကို၎င်း။ ဒေါသသဟဂတဿ၊ ၏။ ဝိသခါဒနသဒိသတာ၊ ကို၎င်း။ ယောဇေတဗ္ဗာ၊ ၏။ သဘယဿာပိ၊ ကြောက်ဖွယ်ဘေးရှိသော်လည်း။ ဝါ၊ ရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ ပိ သာစနဂရဿ၊ မြေဘုတ်ဘီလူးမြို့၏။ ကာမဂုဏသမိဒ္ဓိယာ၊ ကာမဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံခြင်းကြောင့်။ သုခ ဝိပလ္လာသဟေတုဘာဝေါ၊ သ၏အကြောင်း၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ) ဝိယ၊ ကဲ့သို့။
အဝိဇ္ဇာဘာဝတောဝ၊ အဝိဇ္ဇာ၏ရှိခြင်းကြောင့်သာလျှင်။ သင်္ခါရဘာဝေါ၊ သင်္ခါရတို့၏ရှိခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အဘာဝတော၊ (အဝိဇ္ဇာ၏) မရှိခြင်းကြောင့်။ န(ဟောတိ)၊ (သင်္ခါရတို့၏ရှိခြင်းသည်) မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ အဝိဇ္ဇာပစ္စယဘာဝေ၊ အဝိဇ္ဇာလျှင် အကြောင်းရှိသည်၏အဖြစ် ၌။ သင်္ခေပေန၊ ဖြင့်။ အနွယတောစ၊ အားဖြင့်၎င်း။ ဗျတိရေကတောစ၊ အားဖြင့်၎င်း။ ဝုတ္တံ၊ သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ သုတ္တေန၊ ဖြင့်။ သမတ္ထေတုံ၊ ပြီးစေခြင်းငှါ။ ဝုတ္တမ္ပိစေတန္တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ သုတ္တပဒံ၊ ကို။ အာဘတံ၊ ဆောင်အပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုသုတ်ပုဒ်၌။ အဝိဒွါတိ၊ ကား။ အဝိဒ္ဒသု၊ ပညာမဲ့သောသူသည်။ ဝါ၊ မသိမလိမ္မာသောသူသည်။ အဝိဇ္ဇာဂတောတိ၊ ကား။ အဝိဇ္ဇာယ၊ နှင့်။ သမန္နာဂတော၊ ပြည့်စုံ သော။ အပ္ပဟီနာဝိဇ္ဇော၊ မပယ်အပ်သေးသောအဝိဇ္ဇာရှိသောသူ။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဝိဇ္ဇာ ဂတော-ဟူသောပုဒ်၏အလိုတည်း။
ဝိသုဒ္ဓိမဂ် မဟာဋီကာ နိဿယ တတိယတွဲ ဤတွင်ပြီး၏။
၅၉၄။ တာဝါတိ၊ တာဝ-ဟူသောပုဒ်သည်။ ဝတ္တဗ္ဗန္တရာပေက္ခော၊ ဆိုအပ်ဆိုသင့်သော စကား တစ်ပါးကို ငဲ့သော။ နိပါတော၊ နိပါတ်ပုဒ်သည်။ တေန၊ ထိုနိပါဒ်ပုဒ်ဖြင့်။ အဝိဇ္ဇာ၊ အဝိဇ္ဇာသည်။ သင်္ခါရာနံ၊ သင်္ခါရာတို့အား။ ပစ္စယော၊ ကျေးဇူးပြုတတ်၏။ ဣတိ ဣဒံ၊ ဤစကားသည်။ တာဝ၊ ရှေးဦးစွာ။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။ ပန၊ ထို့သို့ပြီးသော်လည်း။ အပရံ၊ တပါးသော။ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်ဆိုသင့်သေး၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဣဒံ ပန ဝတ္တဗ္ဗန္တိ၊ ဣဒံပန ဝတ္တဗ-ဟူသော စကားကို။ ယမတ္ထံ၊ အကြင်အနက်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တံ၊ ထိုအနက်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ (ပုစ္ဆိ-၌ စပ်) ပစ္စယဓမ္မာ နာမ၊ ပစ္စည်းတရားတို့မည်သည်။ (အနေကဓာဝ ပစ္စယာဟောန္တိ-၌ စပ်) ယေသံ၊ အကြင် ပစ္စယုပ္ပန်တရားတို့အား။ ပစ္စယာ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ယထာ ဝါ၊ အကြင် အခြင်းအရာအားဖြင့်မူလည်း။ ပစ္စယာ၊ ကျေးဇူးပြုတတ် ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန် ၏။ တဒုဘယေသံ၊ ထိုနှစ်ပါးကုန်သော ပစ္စယုပ္ပန်နှင့် ပစ္စယာကာရတို့၏။ ဗဟု-ဘာဝတော၊ များသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အနေကဓာဝ၊ များသောအပြားအားဖြင့်သာလျှင်။ ပစ္စယာ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ အဝိဇ္ဇာယပိ၊ အဝိဇ္ဇာ၏လည်း။ တံ၊ ထို ပစ္စယုပ္ပန်နှင့်။ ကတံ ပစ္စယော၊ ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ ပုစ္ဆိ၊ မေး၏။ “ပုညာဘိသင်္ခါဒယော၊ ပုညာဘိသင်္ခါရ အစရှိကုန်သော။ ဗဟူ၊ များစွာကုန်သော။ သင်္ခါရာ၊ သင်္ခါရတို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ဟောအပ်ကုန်၏။ အဝိဇ္ဇာ စ၊ အဝိဇ္ဇာသည်လည်း။ တေသံ၊ ထိုများစွာကုန်သော သင်္ခါရတို့အား။ ပစ္စယော၊ ကျေးဇူးပြုတတ်ကုန်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ သဗ္ဗေသံ၊ အလုံးစုံသော သင်္ခါရတို့အား။ ဧကဓာဝ၊ တပါးသော အပြားအားဖြင့် သာလျှင်။ (ပစ္စယော၊ သည်။) န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဣမေသံ သင်္ခါရာနံ၊ ဤသင်္ခါရ တို့အား။ ဧဝံ၊ ဤအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဣဒံ၊ ဤစကား ကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။” ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ တကြာတိ၊ ကား။ တသ္မိ ပစ္စယဘာဝေ၊ ထိုကျေးဇူး ပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်၌။ ကတမေတံ သင်္ခါရာနိန္တိ အာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အသာဓာရဏတော၊ ဝိဉာဏ် စသည်တို့နှင့် မဆက်ဆံသောအားဖြင့်။ ပုစ္ဆာ၊ မေးခွန်းကို။ ယဒိပိ အာရဒ္ဓါ၊ အကယ်၍ကား အားထုတ် အပ်၏။ ပန၊ ထိုသို့ အားထုတ်အပ်သော်လည်း။ ဧတံ၊ ဤမေးခွန်းသည်။ ဧကဒေသေန၊ အဝိဇ္ဇာ, သင်္ခါရ ဟူသော တစိတ်ဖြင့်။ သမုဒါယောပ-လက္ခဏံ၊ အင်္ဂါ ၁၂-ပါးဟူသော အပေါင်းကို မှတ်ကြောင်းဖြစ်သော စကားတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒွဒဿန္နံ၊ တဆယ့် နှစ်ပါးကုန်သော ပဋိစ္စသမုပ္ပါ-ဒင်္ဂါနံ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ် အင်္ဂါတို့၏။ ယထာသကံ၊ အကြင်အကြင် မိမိတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်ကုန်သော။ ပစ္စယုပ္ပန္နာနံ၊ ပစ္စယုပ္ပန်တရား တို့အား။ ပစ္စယဘာဝေါ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝတ္တဗ္ဗော၊ ဆိုသင့်သေး၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုကျေးဇူးပြုတတ်သည် အဖြစ်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဝါ၊ တနည်း။ အဝိဇ္ဇာယ၊ အဝိဇ္ဇာ၏။ ပစ္စယ ဘာဝေ၊ အကြောင်း၏အဖြစ်ကို။ ပုစ္ဆိတေ၊ အလုံးစုံသည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ပစ္စယာဓမ္မာနံ၊ ပစ္စည်း တရားတို့၏။ ပစ္စယဘာဝံ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဝိဿဇ္ဇေတုကာမေန၊ ဖြေခြင်းငှာအလိုရှိ သည်ဖြစ်၍။ (သိမှုနှင့်အညီပင် အာရဒ္ဓံ-၌ စပ်သည်) ပစ္စယေ၊ တို့ကို။ တာဝ၊ စွာ။ ပါဠိ-နယေနဝ၊ ပါဠိ နည်းဖြင့်သာလျှင်။ ဒဿတုံ၊ ငှာ။ ဘဂဝတော ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဘဂဝတော၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ စတုဝီသတိ၊ နှစ်ဆယ့်လေးပါးသော။ ပစ္စယာ၊ ပစ္စည်းတို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ဟောအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်အပ်၏။ တေသံ၊ ထိုနှစ်ဆယ့်လေးပါးသောပစ္စည်းတို့၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ အဝိဇ္ဇာဒီနံ၊ တို့၏။ ပစ္စယ-ဘာဝေါ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ ဤ ကား အဓိပ္ပါယ်တည်း။
ဟေတုစသော ပစ္စယော စာတိ၊ ဟူသော။ ဣမိနာ ဝစနေန၊ ဖြင့်။ ဟေတုနော စ၊ (၆-ပါးသော) ဟိတ်ကို လည်းကောင်း။ အဓိပတိပစ္စယာဒိဘူတဿစ၊ အဓိပတိပစ္စည်းစသည်ဖြစ်၍ဖြစ်သော (သာမန်အကြောင်း) ဟိတ်ကိုလည်းကောင်း။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုသို့ ယူခြင်းကို။ ဝါ၊ ထိုအဓိပတိပစ္စည်းစသည်ဖြစ်သော သာမန်အကြောင်းဟိတ်ကိုပါယူခြင်းကို။ နိဝါရေန္တော၊ တားမြစ်လို သည်ဖြစ်၍။ ဟေတု ဟုတွာ ပစ္စယောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့ပင်ဆို သော်လည်း။ သော ဒေါသာ၊ ထိုဆိုခဲ့ပြီးသောအပြစ်သည်။ အာပဇ္ဇတိ ဧဝ၊ ရောက်သေးသည်သာလျှင် တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဟေတုဘာဝေန ပစ္စယောတိ ဝုတ္တံ ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ ပုန၊ တဖန်။ အာဟ၊ ၏။ တေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။
ဧသေဝန နယောတိ ဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ တဗ္ဘာဝေန၊ ထိုဟေတု၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပစ္စယဘာဝံ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ အာရမ္မဏာဒီသု၊ အာရမ္မဏ အစရှိသည်တို့၌။ “အာရမ္မဏဉ္စ၊ အာရုံ လည်းဟုတ်၏။ တံ၊ ထိုအာရုံဟူသည်။ ပစ္စယော စ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်လည်း ဟုတ်၏။ တံ၊ ထိုအာရုံ။ အာရမ္မဏပစ္စယော၊ မည်၏။ အာရမ္မဏံ၊ သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပစ္စယော၊ ကျေးဇူးပြုတတ်၏။ အာရမ္မဘာဝေန၊ အာရုံ၏အဖြစ်ဖြင့်။ ပစ္စယော၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်”။ ဣတိ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ အတိဒိသတိ၊ ညွန်ပြ၏။ ကမ္မဓာရယမတ္တံ၊ ကမ္မဓာရည်းသမားသ်၏ အဖြစ်မျှကို။ န (အတိဒိသတိ၊) ညွှန်ပြသည်မဟုတ်။
၅၉၅။ ဝစနာဝယဝေါတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ သာသနာဝယဝံ၊ ပြီးစေတတ်သော ဉာပကအကြောင်းဟူသော အစိတ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ (သာမန်ဝစနာဝ ယဝကို မဆိုလိုဟု သိစေ၏)။ ဟိ၊ မှန်။ ဝစန သဘာဝံ၊ စကားသဘောရှိသော။ သာဓနံ၊ ပြီးစေတတ်သော ဉာပကဟိတ်သည်။ ပရေသံ၊ တပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ဝါ၊ တို့အား။ အဝိဒိတတ္ထဉာပနတော၊ မသိအပ်သေးသော အနက်ကို သိစေခြင်းကြောင့်။ လောကေ၊ လောက၌။ သာဓနန္တိ၊ သာဓနဟူ၍။ ပါကဋံ ပညာတံ၊ ထင်းရှား၏။ တထာ ဟိ၊ ထိုကြောင့်ပင် လျှင်။ နံ၊ ထိုဉာပကဟိတ်ကို။ (ဝဒန္တိ-၌ စပ်) အဝယဝလက္ခဏံ စ၊ ဝါကျ၏ အစိတ်ဖြစ်သော ဉာပက ဟိတ်သည်။ သာဓနံ၊ သာဓနမည်၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ အဝယဝပက္ခာဒီနိ၊ အစိတ်ဖြစ်သော ပက္ခအစရှိကုန်သော။ ဝစနာနိ၊ စကားတို့သည်။ သာဓနံ၊ မည်၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ ဉာယဝါဒိနော၊ ဉာယဝါဒီပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ပဋိညာဟေတူတိအာဒီသူတိ၊ ကား။ ပဋိညာ ဟေတုဥဒါဟရဏဥပနယနိဂမနာနိ၊ ပဋိညာဉ် ဟိတ် ဥဒါဟရုဏ် ဥပနယ နိဂုံးတို့သည်။ (အဝယဝါ၊ ပြည့်စုံသော စကားတရပ်၏ အစိတ်အပိုင်းတို့ပေးတည်း။) ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ ဥဒါဟရဏ သာဓမ္မိယာ၊ ဥဒါဟရုဏ်နှင့်တူသော သဘောဂုဏ်လက္ခဏာရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ နှင့်တူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ဥဒါဟရုဏ်နှင့်တူခြင်းမှ (အစဉ်လျှောက်သောအားဖြင့်)။ သာဓျသာဓနံ၊ ပြီးစေအပ် သော အနက်ကို ပြီးစေတတ်သောစကားသည်။ ဟေတု၊ ဟိတ်မည်၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ ဝိရူပါ၊ သဘောမတူခြင်းကြောင့်။ (တနည်း) ဝေဓမ္မိယာ၊ ဥဒါဟရုဏ်နှင့် မတူသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ မတူခြင်းမှ (အစဉ်လျှောက်သောအားဖြင့်) ။ သာဓျသာဓနံ၊ သည်။ ဟေတု၊ ဗျတိရေကဟိတ်မည်၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ ဧဝမာဒီသု၊ ဤသို့အစရှိသောစကားရပ်တို့၌။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိ တစုံတခု သော။ ကာရကလက္ခဏံ၊ ကာရဏမည်၏။ ဝါ၊ တနည်းသည်လည်း။ (ကာရဏံ၊ မည်၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) တဿာပိ၊ ထိုသမ္ပာပကထိုက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ပန၊ ဆက်။ ဉာပကလက္ခဏံ၊ ဉာပက လက္ခဏာရှိသော အကြောင်းကို။ ဝစနာဝယဝဂ္ဂဟဏေန၊ ဝစနာဝယဝကို ယူခြင်း ဆိုခြင်းဖြင့် ပင်လျှင်။ ဂဟိတံ၊ ယူအပ်ပြီ။ မူလမ္ပိ၊ မူလသည်လည်း။ ကာရဏလက္ခဏံ၊ လက္ခဏာရှိသော။ (သီမူနှင့် အညီ- တည်း ကာရကလက္ခဏံ၊ ပြုတတ်ဖြစ်စေတတ်သော လက္ခဏာရှိသော။) ကာရဏမေဝ၊ အကြောင်းသည် သာလျှင်။ ကာမံ(ဟောတိ)၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ကာရဏန္တိ၊ ဏံ-တော၊ ယူအပ်၏။ မူလန္တိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဟေတုဟေတူ၊ အကြောင်းအထူးဟူကာရဏဝိသေသ ဝိသယတ္တယ၊ အကြောင်း အထူးသာလျှင် အရာရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (မူလဿ၊ ၏။ ဝါ၊ ကို။) ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အတ္ထဝစနံ၊ အနက်ကို ဖွင့်ဆိုသောပုဒ်တည်း။ တဉ္စ၊ ထိုဝတ္တတိ-ဟူသော အနက်ဖွင့်စကားသည်လည်း။ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌိတီနံ၊ ဖြစ်ပေါ်ခြင်း, တည်ခြင်းတို့အား။ ဝါ၊ တို့နှင့်။ သာဓာရဏ ဝစနံ၊ ဆက်ဆံသောစကားတည်း။ တေနေဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ “တိဋ္ဌတိ ဝါဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝါ” တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဧကစ္စော၊ အချို့သော။ ပစ္စယော၊ အကြောင်းပစ္စည်းသည်။ ပစ္ဆာဇာတ ပစ္စယော ယထာ၊ ပစ္ဆာဇတ ပစ္စည်းကဲ့သို့။ ဌိတိယာ ဧဝ၊ တည်ခြင်းငှာသာလျှင်။ ဥပကာရကော၊ ကျေးဇူး ပြုတတ် သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
စ၊ ဆက်။ ဥပကာရကလက္ခဏောတိ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ ဓမ္မန၊ ဓမ္မဖြင့်။ ဓမ္မသတ္တိံ၊ ဓမ္မ၏သတ္တိဖြစ်သော။ ဥပကာရံ၊ ကျေးဇူးပြုခြင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤသဘောတရား၌။ ဟိနောတိ ပိဋ္ဌာတိ၊ တည်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဟေတု၊ ဟိတ်မည်၏။ ဓာတုသဒ္ဒါနံ၊ ဓာတ်သဒ္ဒါတို့၏။ အနေကတတ္ထတ္ထာ၊ များသောအနက်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဟိ-သဒ္ဒေါ၊ ကို။ လူသဒ္ဒေါ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ပတိဋ္ဌတ္ထော၊ တည်ခြင်းအနက်ရှိသည်ယူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ကမ္မနိဒါနဘူတေန၊ အမှုကံတို့၏ အကြောင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဧတေန၊ ဤတရားသဘောဖြင့်။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်သို့။ ဩဇံ၊ မြေ ရေ အဆီဩဇာကို။ အဘိဟရန္တေ န၊ ရှေးရှုဆောင်သော။ (ဋီကာစာအုပ်တို့၏ အတိဟရန္တေန-ဟုရှိ၏) မူလေန၊ အမြစ်ဖြင့်။ ပါဒပေါ၊ သစ်ပင်သည်။ (ပဝတ္တိတိ) ဝိယ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။ တပ္ပစ္စယံ၊ ထိုတရား သဘောလျှင် အကြောင်း ရှိသော။ ဖလံ၊ အကျိုးသည်။ ဟိနောတိ ဂစ္ဆတိ ပဝတ္တိ၊ ဖြစ်တတ်၏။ (ဝုဒ္ဓိံ ဝိရုဠိံ အာပဇ္ဇတိ) ဝိယ၊ ကြီးပွားစည်ပင်ခြင်းသို့ ရောက်သကဲ့သို့။ တပ္ပစ္စယံ၊ ထိုတရားသဘောလျှင် အကြောင်း ရှိသော။ ဖလံ၊ အကျိုးသည် သမ္ဘဝတိ၊ ဖြစ်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပစ္စယဟေတုသဒ္ဒေဟိ၊ တို့နှင့်။ ဣတရေသမ္ပိ၊ ဤမှတပါးသော ကာရဏ-အစရှိသော သဒ္ဒါတို့၏လည်း။ သမာနတ္ထတာ၊ တူသော အနက်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဧဝံ သန္တေပိ၊ ဤသို့ပင်ဖြစ်သော်လည်း။ ဟေတုသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ကာရဏဝိသေသဝိသယော၊ အကြောင်းထူးလျှင် အရာရှိ၏။ ပစ္စယသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ကာရဏ သာမည-ဝိသယော၊ အကြောင်းသာမန်လျှင် အရာရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တာ၊ ၍။ “မူလဋ္ဌေနာ၊” တိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဟေတုအတ္ထော စ၊ ဟေတု-သဒ္ဒါ၏အနက်ကိုလည်းကောင်း။ ပစ္စယဋ္ဌော စ၊ ပစ္စယ-သဒ္ဒါ၏အနက်ကိုလည်းကောင်း။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ပပဉ္စဝသေန၊ အကျယ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တော၊ ပြီး။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော ဟေတု-နှင့် ပစ္စယ-သဒ္ဒါတို့၏ အကျယ်အနက်ကို။ သင်္ခပ္ပ-သင်္ခံပိတွာ၊ ချုံး၍။ (သီမူနှင့်အညီပင်၊ ရှိရင်းအတိုင်းသင့်အောင် အနက်ပေးလိုမူ တံသင်္ခံပ္ပံ၊ ထိုအကျယ်၏ အကျဉ်းအနက်ကို-ဟု အနက်ပေး၊ မကောင်းလှ။) ဒေဿန္တော၊ ၍။ “သင်္ခေပတော။ပ။ဟေတုပစ္စယော” တိ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
သာလိဝီဟိဗီဇာဒီနိ၊ သလေးမျိုးစေ့ ကောက်ကြမ်းမျိုးစေ့ အစရှိသည်တို့သည်။ တံတံဩသဓီနံ၊ ထိုထိုဩသဓိပင်တို့၏။ ဝါ၊ တသီးပင်တို့၏။ သာလိဝီဟိအာဒိဘာဝဿ၊ သလေးကောက်ကြမ်းမျိုးစေ့ အစရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ သာခကာနိ ယထာ စ၊ ပြီးစေကုန်သကဲ့သို့လည်းကောင်း။ နီလာဒိဝဏ္ဏာနိ၊ အညိုစသော အဆင်း ဝတ္ထုတို့သည်။ ဝါ၊ အရောင်၏တည်ရာဖြစ်သော ပတ္တမြားအစရှိသည်တို့သည်။ နီလာဒိပ္ပဘာသာဓကာနိ ယထာ စ၊ အညိုအစရှိသော အရောင်ကို ပြီးစေကုန်သကဲ့သို့လည်းကောင်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ဟေတုပစ္စယော၊ သည်။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ အတ္တနာ၊ မိမိနှင့်။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ၊ ယှဉ်ဖက် တရားတို့၏။ ကုသလာဒိဘာဝဿ၊ ကုသိုလ်စသည်တို့၏အဖြစ်ကို။ သာဓကော၊ ပြီးစေတတ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ “သော သာလိအာဒီန” န္တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဒေဿာတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ အာစရိယန္တိ၊ ပုဒ်ကို။ ရေဝတာစရိယံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ဓကော၊ ကုသိုလ်စသည်၏အဖြစ်ကို ပြီးစေတတ် သည်။ ယဒိ (သိယာ)၊ အံ့။ ဧဝံသတိ၊ ဤသို့ဖြစ်လတ်သော်။ န သမ္ပဇ္ဇတိ န သိဇ္စျတိ၊ မပြီးစီး။ ကုသလာ-ကုသလဟေတု၊ ကုသိုလ်ဟိတ် အကုသိုလ်ဟိတ်သည်။ တံသမုဋ္ဌာနရူပဿ၊ ထိုဟိတ်ကြောင့် ဖြစ်သောရုပ်၏။ ကုသလာကုသလဘာဝါယ၊ ကုသိုလ် အကုသိုလ်ဖြစ်ခြင်းအကျိုးငှါ။ န ပရိယတ္တော ယထာ၊ မစွမ်းနိုင်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အဗျာကတောပိ ဟေတု၊ ဟိတ်သည်လည်း။ တံသမုဋ္ဌာနရူပဿ၊ ထိုအဗျာကတဟိတ်ကြောင့် ဖြစ်သောရုပ်၏။ အဗျာကတဘာဝါယ၊ အဗျာကတာဖြစ်ခြင်းအကျိုးငှာ။ (န ပရိယတ္တော၊ နိုင်။) ဟိ၊ မှန်။ တံ၊ ထိုရုပ်သည်။ သဘာဝေနေဝ၊ သဘောအားဖြင့်သာလျှင်။ အဗျာကတံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ “န ဟိ သော။ သာဓေတီ” တိ၊ ဟူ၍ အာဟ၊ ၏။ တေသံ၊ ထိုဟေတုသမုဋ္ဌာန် ရုပ်တို့အား။ ဟေတုပစ္စယော စ၊ ဟေတုပစ္စည်းသည်လည်း။ ဝါ၊ ဟေတုသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုခြင်းသည် လည်း။ ဟောတိယေဝ၊ ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ န စ ပစ္စယော န ဟောတီ” တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဣဒါနိ၊ ၌။ တမတ္ထံ၊ ကို။ ပါဠိယာ၊ ဖြင့်။ သမတ္ထေတုံ၊ ငှာ။ “ဝုတ္ထေဉှေတ” န္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္ထံ၊ ၏။ ဝိနာ ဧတေနာတိ၊ ကား။ အဟေတုကတ္တာ၊ ဟိတ်မရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အဗျာကတဘာဝ သာဓကေန၊ အဗျာကတအဖြစ်ကိုပြီးစေတတ်သော။ ဧတေန ဟေတုနာ၊ ဤဟိတ်နှင့်။ ဝိနာ၊ ၍။ အဗျာ ကတဘာဝေါ၊ သည်။ သဘာဝေနေဝ၊ အားဖြင့်သာလျှင်။ ဝိဒ္ဓေါ၊ ပြီး၏။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ယောနိသော၊ ဖြင့်။ မနသိ ကရောတော၊ သူအား။ အနုပ္ပန္နာ၊ မဖြစ်ကုန်သေးသော။ ကုသလော ဓမ္မာ စေဝ၊ တို့သည်လည်း။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ ဥပ္ပန္နာ၊ ဖြစ်ကုန်ပြီးသော။ ကုသလာ ဓမ္မာ စ၊ တို့သည်လည်း။ အဘိ-ဝဎန္တိ၊ တိုးပွားကုန်၏။” ဣတိအာဒိဝစနေဟိ၊ စကားတို့ဖြင့်။
ဝိရူဠမူလာ ဝိယာတိ၊ ဟူသော။ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ မူလာနိ ဝိယ၊ မူလတို့ကဲ့သို့တည်း။ မူလာနိ၊ မူလတို့ နှင့် တူကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝါ၊ ဤဝစနတ္ထကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ တေနော၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ သုပ္ပတိဋ္ဌိတ ဘာဝသာဓနေနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သွာယံ၊ ထိုဟေတုပစ္စည်းကို။ (နိဒ္ဒိဋ္ဌော-၌ စပ်) “ကုသလော၊ ကုသိုလ်ဖြစ်သော။ ဓမ္မော၊ တရားသည်။ ကုသလဿ၊ ကုသိုလ်ဖြစ်သော။ (ဓမ္မဿ၊ တရားအား။) ပ။အဗျာကတော၊ သော။ ဓမ္မော၊ သည်။ အဗျာကတဿ၊ သော။ (ဓမ္မဿ၊ အား။)” ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ သတ္တဓာ၊ ခုနစ်ပါးအပြားအားဖြင့်။ ပဥှာဝါရေ၊ ၌။ နိဒ္ဒိဋ္ဌော၊ အကျယ်ပြအပ်၏။ ပန၊ ဆက်။ ဟေတိုကစ္စံ၊ ဟိတ်၏ကိစ္စကို။ ဒေဿန္တေန၊ ပြတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည်။ ဟေတူ။ပ။ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယောတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ ပဌမော၊ သော။ ပစ္စတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌော၊ ပဌမာဝိဘတ်ဖြင့် ညွှန်ပြအပ်သော။ ဟေတု-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ပစ္စယဓမ္မနိဒ္ဒေသော၊ ပစ္စည်းတရားတို့ကို ညွှန်ပြသောစကားတည်း။ တေန၊ ထိုဟေတု-သဒ္ဒါဖြင့်။ အဿ၊ ထိုဟိတ်တရား၏။ ဟေတုဘာဝေန၊ အမြစ်အရင်းဖြစ်သော ဟိတ်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဥပကာရတာ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်သည်။ ဟေတုပစ္စယတာ၊ ဟေတုပစ္စည်း၏ အဖြစ်မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဒုတိယော၊ ဒုတိယ ဟေု-သဒ္ဒါသည်။ ပစ္စယုပ္ပန္နဝိသေသနံ၊ ပစ္စယုပ္ပန်ဖြစ်သော သမ္ပယုတ်တရားတို့ကို အထူးပြုသော စကားတည်း။ တေန၊ ထိုဒုတိယ ဟေတု-သဒ္ဒါဖြင့်။ ဟေတူ၊ တို့သည်။ ယေသံ ကေသဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိကုန်သော။ သမ္ပယုတ္တကာနံ၊ တို့အား။ ဟေတုပစ္စယေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စယော၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ အထ ခေါ၊ သော်ကား။ ဟေတုနာ၊ နှင့်။ သမ္ပယုတ္တာနမေဝ၊ တို့အားသာလျှင်။ ပစ္စယော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ စ၊ စောဒနာဦးအံ့။
အထ ဝါ၊ ကား။ ဒုတိယော ဟေတုသဒ္ဒေ၊ သည်။ အသတိ၊ သော်။ ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာနံ၊ ဟတ်နှင့်ယှဉ် သော တရားတို့အား။ ဟေတုပစ္စယေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စယော၊ ၏။ ဟေတူနံ ပန၊ တို့အားမူကား။ န (ပစ္စယော၊) ကျေးဇူးမပြုတတ်။ ဣတိ၊ ဧဝမ္ပိ၊ သို့လည်း။ ဂဟဏံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တန္နိဝါဏတ္ထံ၊ ထိုအနက်ကို တားမြစ်ခြင်းအကျိုးငှာ။ သော၊ ထိုဒုတိယ ဟေတုသဒ္ဒါကို။ ဝတ္တော၊ အပ်၏။ တေန၊ ထိုဒုတိယ ဟေတု-သဒ္ဒါဖြင့်။ ယေ၊ အကြင်တရားတို့သည်။ ဟေတုသမ္ပယုတ္တဘာဝံ၊ ဟိတ်နှင့်ယှဉ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ လဘန္တိ၊ ရကုန်၏။ ဟေတူနံပိ၊ ဟိတ်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ အညေသမ္ပိ၊ ဟိတ်မှ တပါးလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။ တေသံ၊ ထိုတရားတို့အား။ ဟေတူ၊ ဟိတ်တို့သည်။ ဟေတုပစ္စယေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စယော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒဿိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဟေတုစျနမဂ္ဂါ၊ ဟိတ် စျာန် မဂ်တို့သည်။ ပတိဋ္ဌယမတ္တဒိဘာဝေန၊ တည်ရာမျှစသည်၏ အဖြစ် ဖြင့်။ ဝါ၊ တည်ရာမျှ၏ အဖြစ်, ကပ်၍ရှုခြင်းမျှ၏ အဖြစ်, ထွက်မြောက်ကြောင်း နိယျနမျှ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ အညဓမ္မနိရပေက္ခာ၊ တပါးသောတရားကို ငဲ့ခြင်းမရှိကုန်သည်။ ဟေန္တိ၊ ကုန်၏။ အာဟာဂန္ဒြိယာ ဝိယ၊ အာဟာရ ဣန္ဒြေတို့ကဲ့သို့။ သာပေက္ခ ဧဝ၊ ငဲ့ခြင်းရှိကုန်သည်သာလျှင်။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဟေတာဒိဂ္ဂဟဏံ၊ ဟေတုအစရှိသော သဒ္ဒါကို။ ကတံ၊ အပ်၏။ အာဟာရိန္ဒြိယ ပန၊ အာဟာရ ဣန္ဒြေတို့သည်ကား။ အာဟရိတဗ္ဗဤသိတဗ္ဗာပေက္ခာ ဧဝ၊ ဆောင်အပ် အုပ်စိုးအပ်သော ပစ္စယုပ္ပန်တရား တို့ကို ငဲ့ကုန်သည်သာလျှင်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေ၊ ထို အာဟာရ ဣန္ဒြိယပစ္စည်းတို့သည်။ ဒုတိယေန၊ သော။ အာဟာရိန္ဒြိယဂ္ဂဟဏေန၊ အာဟာရိန္ဒြိယ-သဒ္ဒါနှင့်။ ဝိနာပိ၊ ကင်း၍လည်း။ အတ္တနာဝ၊ မိမိကိုယ်တိုင်သာလျှင်။ (ပရိစ္ဆိန္ဒန္တိ-၌ စပ်) အာဟရိတဗ္ဗေ စ၊ ဆောင်အပ်သည် လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဤသိ တဗ္ဗေ စ၊ အုပ်စိုးအပ်သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ (ဤဝိသေသန ၂-ပုဒ်ကို သမ္ပယုတ္တကေ-ပုဒ်နှင့် စပ်) အာဟာရိန္ဒြိယဘူတေ စ၊ အာဟာရဣန္ဒြေဖြစ်၍လည်း ဖြစ်ကုန်သော အညေစ၊ တပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ သမ္ပယုတ္တကေ၊ တရားတို့ကို။ ပရိစ္ဆိန္ဒန္တိ၊ ပိုင်းခြားကုန်၏။ ဝါ၊ အထူး ပြုကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုဒုတိယအာဟာရ ဣန္ဒြိယ-သဒ္ဒါကို။ တတ္ထ၊ ထိုအာဟာရ ဣန္ဒြိယပစ္စ ယနိဒ္ဒေသတို့၌။ န ကတံ၊ မပြုအပ်။ စ၊ ဆက်။ ဣဓ၊ ဤဟေတု ပစ္စယနိဒ္ဒေသ၌။ ဒုတိယေန၊ သော။ ဟေတုဂ္ဂဟဏေန၊ ဟေတုသဒ္ဒါဖြင့်။ ပစ္စယဘူတေနေဝ၊ ပစ္စည်းဖြစ်၍သာလျှင်ဖြစ်သော။ (စ-ပိုဟန်ရှိ သည်။ မူလဋီကာ၌ ယင်းစ-သဒ္ဒါမရှိ) ဟေတုနာ၊ ဟိတ်နှင့်။ သမ္ပယုတ္တာနံ၊ ယှဉ်ကုန်သော။ ဟေတူနံ စ၊ ဟိတ်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ အညေသဉ္စ၊ ဟိတ်မှတပါးလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ပစ္စယုပ္ပန္နာနံ၊ ပစ္စယုပ္ပန် တရားတို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ ပရိစ္ဆန္နတ္တာ၊ ပိုင်းခြားအပ်ပြီးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပုန၊ တဖန်။ ဝိသေသန၊ အထူးပြုခြင်းဖြင့်။ ကိစ္စံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဥှာဝါရေ၊ ၌။
၅၉၆။ အာရမ္မဏဘာဝေနာတိ၊ ကား။ ဝိသယဘာဝေန၊ အာရုံ၏အဖြစ်ဖြင့်။ အာလမ္ဗိတဗ္ဗဘာဝေန၊ ဆွဲကိုင် အပ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ အာရုံပြုအပ်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ အာရဘိတွာပီတိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ ပိ-သဒ္ဒေနဖြင့်။ ဣမမတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ရူပါယတနာဒိမတ္တေ၊ ရူပါယတနစသည်မျှ ဖြစ်သော။ ယသ္မိံ ကိသ္မဉ္စိ၊ သော။ ဧကသ္မိံ၊ တခုသော အာရုံ၌။ အဋ္ဌတွာ၊ မတည်မူ၍ – မရပ်တန့်မူ၍။ “ယံ ယံဓမ္မံ အာရဗ္ဘာ” တိ၊ ဟူ၍။ အနိယမေန၊ အနိယမအားဖြင့်။ သဗ္ဗရူပါယတနာနံ စ၊ တို့၏ လည်းကောင်း။ပ။သဗ္ဗဓမ္မာယတနာနဉ္စ၊ တို့၏လည်းကောင်း။ (ဘာဝသမ္ဗန်) အာရမ္မဏပစ္စယ ဘာဝဿ၊ အာရမ္မဏပစ္စည်း၏ အဖြစ်၏။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ရူပါဒိဘေဒေန၊ ရူပါရုံ အစရှိသော အပြားအားဖြင့်။ ဆဗ္ဗိဓေသု၊ ကုန်သော။ သင်္ခတာသင်္ခတပညတ္တိဓမ္မေသု၊ သင်္ခတတရား အသင်္ခတတရား ပညတ်တရားတို့တွင်။ ကောစိ၊ သော။ ဓမ္မော၊ သည်။ အာရမ္မဏပစ္စယော၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ (ဟောတိ ဧဝ၊ ဖြစ်သည်သာလျှင်တည်း။) ဣတိ၊ သို့။ (ဣမမတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏) အာလမ္ဗိတွာတိ၊ ကား။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဝါ၊ ဆွဲကိုင်၍။ ဧကန္တ သာရမ္မဏဘာဝတော၊ စင်စစ် သာရမ္မဏတရား၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အနာရဗ္ဘ၊ မူ၍။ ပဝတ္တိ ဧဝ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်ပင်လျှင်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ “အရဗ္ဘေဝါ” တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သွာယံ (အာရမ္မဏပစ္စယော)၊ ကို။ “ကုသလော ဓမ္မော၊ သည်။ ကုသလဿ၊ အား။ပ။အကုသလဿ၊ အား။” ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ နဝပ္ပကာရော၊ ၉-ပါးအပြားရှိ၏ဟူ၍ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
၅၉၇။ ဇေဋ္ဌကဋ္ဌေနတိ၊ ကား။ ပမုခဘာဝေန၊ အကြီးအမှူး၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်။ အတ္တာဓီနာနံ၊ မိမိနှင့် စပ်သော တရားတို့၏။ ပတိဘူတော၊ အရှင်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဓမ္မော၊ သည်။ အဓိပတိ၊ မည်၏။ သော၊ ထိုအဓိပတိသည်။ တေသံ၊ ထိုမိမိနှင့်စပ်သော တရားတို့၏။ ပမုခဘာဝေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဆန္ဒဝတော၊ ဆန္ဒရှိသောသူအား။ ဝါ၊ ဆန္ဒထက်သန်သောသူအား။ ကိံ နာမ၊ အဘယ်မည်သောအမှု သည်။ န သိဇ္စျတိ၊ မပြီးဘဲရှိအံ့နည်း။ ဣတိ အာဒိကံ၊ သော။ ပုရိမာဘိသင်္ခါရူပနိဿယံ၊ ရှေးကာလ ၌ ဖြစ်ဆဲသော။ စိတ္တုပ္ပါဒေ၊ ဆန္ဒာဒယော၊ တို့သည်။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ၊ တို့ကို။ သာဓယမာန၊ ပြီးစေကုန် သည်။ ဝသေ ဝတ္တယမာနာ၊ အလို၌ ဖြစ်စေကုန်သည်။ ဝါ၊ အလိုသို့လိုက်စေကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မော စ၊ တို့သည်လည်း။ တေသံ၊ ထိုဆန္ဒစသည်တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ (ကသမ္မာ၊ ကား။) ဟီနာဒိဘာဝေန၊ ဟီနစသည်တို့၏အဖြစ်ဖြင့်။ တဒနုဝတ္တနတော၊ ထိုဆန္ဒစသည်သို့ အစဉ်လိုက်ဖြစ်ခြင်းကြောင့်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ တေ၊ ထိုဆန္ဒအစရှိသော တရားတို့ သည်။ အဓိပတိပစ္စယာည၊ ပစ္စည်းတို့သည်။ ဟေန္တိ၊ ကုန်၏။ ဂရုကာတဗ္ဗံ၊ အလေးပြုအပ်သော။ အာရမ္မစံပိ၊ သည်လည်း။ တန္နိန္နပေါဏပဗ္ဘာရာနံ၊ ထိုအာရုံသို့ ညွှတ်ကိုင်းရှိုင်းကုန်သော။ အဿဒနပစ္စ ဝေက္ခဏမဂ္ဂဖလာနံ၊ သာယာသော စိတ် စေတသိတ်, ဆင်ခြင်သော စိတ် စေတသိတ်, မဂ်ဖိုလ် စိတ်စေ တသိတ်တို့အား။ အတ္တနော၊ ၏။ ဝသေ၊ ၌။ ဝတ္တယမာနံ ဝိယ၊ ဖြစ်စေသကဲ့သို့။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အယံ၊ ဤဆန္ဒသသည်နှင့် အာရုံကို။ အတ္တာခီနာနံ၊ တို့အား။ ပတိဘာဝေန၊ ဖြင့်။ ဥပကာရကတ္တာ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (သီမူ၌လည်းကောင်း၊ မြန် မာမူဟောင်း၌ လည်းကောင်း၊ ဥပကာရကတာ-ဟုရှိ၏။ ထိုအလိုအားဖြင့် အယံ ဥပကာရတာ၊ ဤကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်ကို-ဟု အယံ-နှင့် တပေါင်းတည်း အနက်ပေးရာ၏။ ယုတ္တတရကဲ့သို့ ထင်၏) အဓိပတိပစ္စယောတိ၊ ဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏. ဆန္ဒာဓိပတီတိ၊ ကား။ ဆန္ဒသင်္ခါတော၊ ဆန္ဒဟု ဆိုအပ်သော။ အဓိပတိသည်။ ဧတံ၊ ဤဆန္ဒာဓိပတိဟူသော အမည်သည်။ ဆန္ဒံ၊ ကို။ ဓုရံ၊ အမှူးကို။ ဆန္ဒံ၊ ကို။ ဇေဋ္ဌကံ၊ သော။ ကတ္တုကမျှတာဆန္ဒဿ၊ ၏။ နာမံ၊ အမည်တည်း။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသော အဓိပတိတို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ပန၊ စောဒနာဦးအံ့။ ဟေတုပစ္စယနိဒ္ဒေသ၊ ၌။ ဟေတူ ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဣဓ၊ ဤအဓိပတိပစ္စယနိဒ္ဒေသ၌။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဓိပတီ အဓိပတိသမ္ပယုတ္တကာနန္တိ၊ ဟူ၍။ အဝတွာ၊ မဟောမူ၍။ ဆန္ဒာဓိပတိ ဆန္ဒ သမ္ပယုတ္တကာနန္တိအာဒိနာ၊ အစရှိသော။ နယေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဟောအပ်သနည်း။ ဣတိ၊ အံ့။
ယံ၊ ယံ ဓမ္မန္တိ၊ ကား။ ယံ ယံအာရမ္မဏဓမ္မံ၊ အကြင်အကြင်အာရုံတရားကိုး။ ဂရုံ ကတွာဟိ၊ ကား။ ဂရုဏာ ရစိတ္တိကာရဝသေန ဝါ၊ အလေးပြုခြင်း အမြတ်တနိုးပြုခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်သော်လည်းကောင်း။ (ဤပုဒ်ဖြင့် ကုသိုလ် အဗျာကတစိတ်စေတသိတ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်းကို ပြသည်ဟု မူလဋီ၌ ဆို၏) အဿာဒနဝသေန ဝါ၊ (ပဋ္ဌာန်း, အဋ္ဌကထာနှင့်အညီပင်၊ သီမူ၌ကား။ ဂရုံ ဘာရိယံ၊ လေးသည်ကို။ သင့်၏) လဒ္ဓဗ္ဗံ၊ (မရသေးလျှင်) ရအပ်သည်ကို။ အဝိဇဟိတဗ္ဗံ၊ (ရပြီးဖြစ်လျှင်) မစွန့်အပ်သည်ကို။ အနဝညာတံ၊ အယုတ်အမညံ့မထင်အပ်သည်ကို။ ဝါ၊ အထင်မသေးအပ်သည်ကို။ ကတွာ၊ ၍ တေ တေ ဓမ္မာတိ၊ ကား။ ဂရုကာ တဗ္ဗာ၊ အလေးပြုအပ်ကုန်သော။ တေ တေ ဓမ္မာ၊ ထိုထိုအာရုံတရားတို့သည်။ တေသံ တေသန္တိ၊ ကား။ တံတံဂရုကာရကဓမ္မာနံ၊ ထိုထိုအလေးအမြတ်ပြုအပ်သော တရားတို့အား။ အဓိ ပတိပစ္စယေန၊ ဖြင့်။ သွာယံ အဓိပတိပစ္စယော၊ ထိုအဓိပတိပစ္စည်းသည်။ (ဒသပ္ပကာရော-၌ စပ်) ကုသလောဓမ္မော၊ သည်။ ကုသလဿ၊ ကုသိုလ်တရားအား။ သဟဇာတာရမ္မဏေဟိ၊ သဟဇာဘာ ဓိပတိ, အာရမ္မဏဓတိပတိတို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ အကုသလဿ၊ အား။ အာရမ္မဏေနဝ၊ ဖြင့်သာလျှင် လည်ကောင်း။ အဗျာကတဿ၊ အား။ သဟဇာတာရမ္မဏေဟိ၊ တို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ ကုသလာ ဗျာကတဿ၊ ကုသိုလ်နှင့် အဗျာကတအား။ သဟဇာတေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင် လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ကုသလ-မူလာ၊ ကုသိုလ်လျှင် မူလရှိကုန်ုသော။ စတ္တာရော၊ လေးပါးသော အပြားတို့လည်းကောင်း။ အကုသလော ဓမ္မော၊ သည်။ အကုသလဿ၊ အား။ သတဇာတာရမ္မဏေဟိ၊ တို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ အဗျာကတဿ၊ အား။ သဟဇာတေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်လည်းကောင်း။ အကုသလာဗျာကတဿ၊ အကုသိုလ်နှင့် အဗျာကတအား။ တထာ၊ ထိုအတူ။ သဟဇာတဓိပတိဖြင့်သာလျှင် လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ အကုသလမူလာ၊ ကုန်သော။ တယော၊ တို့လည်းကောင်း။ အဗျာကတော ဓမ္မော၊ သည်။ အဗျာကတဿ၊ အား။ သဟဇာတာရမ္မဏေဟိ၊ တို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ ကုသလဿ၊ အား။ အာရမ္မဏေ နေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်လည်းကောင်း။ အကုသလဿ၊ အား။ တထာ၊ ထိုအတူ အာရမ္မဏာဓိပတိဖြင့်သာ လျှင်လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ အဗျာကတမူလာ၊ ကုန်သော။ တယော၊ တို့လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ သင်္ခေပတော၊ အားဖြင့်။ ဒသပ္ပကာရော၊ ဆယ်ပါးအပြားရှိ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤနှစ်ပါးသော အဓိ ပတိတို့တွင်။ သတ္တဓာ၊ ခုနစ်ပါးအပြားဖြင့်။ ဝါ၊ အပြားရှိသော။ သဟဇာတာဓိပတိ၊ ကိုလည်းကောင်း။ သတ္တဓာ၊ ဖြင့်။ ဝါ၊ သော။ အာရမ္မဏာဓိပတိ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
၅၉၈။ အန္တရာယတိ၊ ခြားသည်ကို ပြုတတ်၏။ ဝါ၊ ခြားစေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အန္တရံ၊ မည်၏။ ဗျဝဓာယကံ၊ ခြားစေတတ်သည်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ အဿ၊ ဤတရားအား။ အန္တရံ၊ ခြားစေတတ် သော အရာသည်။ ဝါ၊ အခြားသည်။ န ဝိဇ္ဇတိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနန္တရော၊ မည်၏။ အနန္တရော စ၊ အခြားမရှိသည်လည်းဟုတ်၏။ သော၊ သည်။ ပစ္စယော စ၊ ပစ္စည်းလည်းဟုတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနန္တရပစ္စယော၊ မည်၏။ အတ္ထာနန္တရတာ၊ သဘောတရားဖြင့် အခြားမရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ အနန္တရ ပစ္စယော၊ မည်၏။ ကာလာနန္တရတ၊ ကာလဖြင့် အခြားမရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ သမနန္တရပစ္စယော၊ မည်၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဗဟုဓာ၊ များသောအပြားအားဖြင့်။ ပပဉ္စယန္တိ၊ ချဲ့ကုန်၏။ အသာရံ၊ အနှစ် မရှိသော။ ဂန္ထဝိတ္ထာရံ၊ ကျမ်း၏ ကျယ်ပွားခြင်းကို။ ကရောန္တိ၊ ကုန်၏။ ပဝတ္တိဩကာသဒါနဝိသေသ ဘာဝေန၊ ဖြစ်ခြင်း၏အခွင့်ကို ပေးခြင်းအထူး၏ အပြစ်ဖြင့်။ နတ္ထိဝိဂတပစ္စယာ၊ တို့ကို။ ဝုတ္တာ ယထာ၊ ဟောအပ်ကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အနန္တရသမနန္တရပစ္စယာ၊ တို့ကို။ န (ဝုတ္တာ)၊ ကုန်။ ပန၊ စင်စစ်။ ဧတေ၊ ဤအနန္တရသမနန္တရပစ္စည်းတို့ကို။ စိတ္တနိယမဟေတုဘာဝေန၊ စိတ္တနိယမ၏အကြောင်း၏အပြစ်ဖြင့်။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ စိတ္တနိယမဟေတုဘာဝံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ယော ဟိ သောတိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ မနောဝိညာဏဓာတူတိအာဒိ စိတ္တနိယမောတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ သန္တီရဏာနန္တရာ၊ သန္တီရဏ၏ အခြားမဲ့၌။ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနံ၊ သည်။ (ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။) စုတိအနန္တရာ၊ ၌။ ပဋိသန္ဓီ၊ သည်။ (ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ယဿ ယဿ၊ ထိုစိတ်၏။ (တံ) ဘဒနန္တရုပ္ပါဒနိယမော၊ ထိုထိုရှေးစိတ်၏ အခြားမဲ့၌ ဖြစ်ခြင်း၏ကိန်းသေမြဲခြင်းသည်။ တံတံသဟကာရိ ပစ္စယဝိသိဋ္ဌဿ၊ ထိုထိုတကွပြုဖော်ပြုဖက်ဖြစ်သော အကြောင်းဖြင့်ထူးသော။ ပုရိမပုရိမစိတ္တေဿဝ၊ ရှေး ရှေးစိတ်၏ သာလျှင်။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဣဇ္စျတိ၊ ပြီး၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။
အတ္ထာနန္တရတာယာတိ၊ ကား။ အတ္ထေန ကေနစိ ဓမ္မေန၊ တစုံတခုသော သဘောတရားတို့ဖြင့်။ အနန္တရတာယ၊ အခြားမရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ကာလာနန္တရတယာတိ၊ ကား။ ကာလဘေဒေန၊ ကာလ အထူးဖြင့်။ အနန္တရတာယ၊ ကြောင့်။ အာစရိယာနန္တ၊ ဟူသောစကားကို။ ဣဓာပိ၊ ဤအရာ၌လည်း။ ရေဝ တာစရိယမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထာတိ၊ ကား။ ကာလနန္တရတာယ၊ ဖြင့်။ ဝါ၊ ကြောင့်။ တသ္မိံ သမနန္တပစ္စယဘာဝေ၊ ပစ္စည်းအဖြစ်၌။ ဝါ၊ ကား။ တသ္မိံ ယထာဝုတ္တိဝိရောဓေ၊ ထိုဆိုအပ်ခဲ့ ပြီးသော ဆန့်ကျင်ခြင်း၌။ ဘာဝနာဗလေန ပန ဝါရိတတ္တာတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ရုက္ခဿ၊ သစ်ပင်အား။ ဝေခေ၊ ဆေးစို့ကို။ (မြန်မာမူဟောင်းသီမူတို့နှင့်အညီပင်၊ မူလဋီကာ၌ကား ဝေခေ-ဟူ၍လည်းကောင်း အဂဒဝေခေ – ဟူ၍လည်းကောင်း ရှိ၏။ သို့သော် အဘိဓာန် တို့၌ကား ဝေခ – သဒ္ဒါကို မတွေ့ရ၊ မြန်မာမူသစ်၌ကား ဝေဓေ-ဟု ရှိ၏။ ထိုပါဌ်လည်း စိုဟောအဖြစ်ဖြင့် အဘိဓာန်တို့၌ မထင်) ဒိန္နေ၊ ပေးအပ်ရိုက်နှက်အပ်သည်ရှိသော်။ ပုပ္ဖိတုံ၊ ပွင့်ခြင်းငှာ။ သမတ္ထေဿဝ၊ စွမ်းနိုင်သည်သာလျှင် ဖြစ်သော အပင်၏။ ပုပ္ဖနံ၊ ပွင့်ခြင်းသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဝေခေ၊ ကို။ အပနီတေ ပန၊ ပယ်အပ်သော် မူကား။ တာယ ဧဝ သမတ္ထတာယ၊ ထိုစွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင်။ ပုပ္ဖနံ၊ သည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဣဓာပိ၊ ဤနိရောဓသမာပတ်အရာ၌လည်း။ ဘာဝနာဗလေန၊ ဘာဝနာ၏ အား အစွမ်းဖြင့်။ ဝါ၊ သည်။ ဝါရိတတ္တာ၊ တားမြစ်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သမုဋ္ဌာပန သမတ္တေဿဝ၊ ဖြစ် ခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သောစိတ်၏သာလျှင်။ အသမုဋ္ဌာပန၊ မဖြစ်စေခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မိံ (ဘာဝနာဗလေ)၊ သည်။ အပဂတေ စ၊ ကင်းလတ်သော်ကား။ တာယ ဧဝ သမတ္ထတာယ၊ ကြောင့်သာ လျှင်။ သမုဋ္ဌာပနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ ရေဝတဆရာ၏ အလိုတည်း။ တမ္ပိ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်လည်း။ (တမ္ပိ-အစွဲကိုပြသည်) သတ္တာဟာဒိနာ၊ ခုနစ်ရက်အစရှိသော။ ကာလေန၊ ဖြင့်။ ဝါ၊ သည်။ အန္တရိတဘာဝတော၊ ခြားအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ကာလာနန္တရတာ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ “ကာလန္တရိတတာ၊ ကာလဖြင့် ခြားအပ်သည်၏အဖြစ်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ “ဣစ္စေဝ၊ ဟူ၍သာလျှင် ဖြစ်သော။ ဧတေဒေဝ၊ ဤအနက်သာလျှင်။ (မယမ္ပိ၊ ငါတို့သည်လည်း။) ဝဒါမ၊ ဆိုပါကုန်၏။ စ၊ ဆက်။ ပရမတ္ထတေ၊ အားဖြင့်။ ကောစိ၊ သော။ ကာလော နာမ၊ မည်သည်။ နတ္ထိ နနု၊ မရှိသည်မဟုတ်လော။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒေယျ၊ ပရဝါဒီကဆိုရာသေး၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာသင်္ကန္တော၊ ဖြစ်၍။ ကလာနန္တရ။ပ။လဒ္ဓီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဗျနဉ္ဇနမတ္တ။ပ။န အတ္ထတောတိ၊ ကား။ ဥပစယသန္တတိအဓိဝစနနိရုတ္တိ ပဒါနံ ဝိယ၊ ဥပစယနှင့် သန္တတိပုဒ်, အဓိဝစနနှင့် နိရုတ္တိပုဒ်တို့၏ကဲ့သို့။ သဒ္ဒတ္တမတ္တတော၊ သဒ္ဒါ၏အနက်မျှအားဖြင့်။ နာနာ ကရဏံ၊ အသီးသီးကွဲပြားသည်၏ အဖြစ်ကို ပြုကြောင်းဖြစ်သော အထူးကို။ (ပစ္စေတဗ္ဗံ၊ ယုံကြည်မှတ်ယူ အပ်၏။) ဝစနီယတ္ထတော၊ ဝစနီယတ္ထအားဖြင့်။ ဝါ၊ သဘာဝအနက်အားဖြင့်။ န၊ မယုံကြည် မမှတ် ယူအပ်။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တေနေဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ သဒ္ဒတ္ထဝိသေသံ၊ သဒ္ဒါနက် အထူးကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ကထန္တိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဝတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ပုရိမပစ္ဆိမာနံ၊ ရှေးစိတ် နောက်စိတ် တို့၏။ နိရောဓုပ္ပါဒန္တရာဘာဝတော၊ ချုပ်ခြင်းနှင့်ဖြစ်ခြင်းတို့၏ အခြား၏မရှိသော အားဖြင့်။ (ရှေးစိတ်၏ ချုပ်ခြင်းနှင့် နောက်စိတ်၏ ဖြစ်ခြင်းတို့၏ စပ်ကြား၌ ခြားကွယ်တတ်သော သဘောတရား မရှိသော အားဖြင့်ဟု ဆိုလို၏) နိရန္တရုပ္ပါဒနသမတ္ထတာ၊ အခြားမရှိတစပ်တည်း ဖြစ်စေခြင်းငှာ စွမ်းနိုင် သည်၏ အဖြစ်သည်။ အနန္တရပစ္စယဘာဝေါ၊ ပစ္စည်းအဖြစ်မည်၏။ ရူပကလာပါနံ ဝိယ၊ ရုပ်ကလပ်တို့၏ ကဲ့သို့။ သဏ္ဌာနာဘာဝတော စ၊ သဏ္ဌာန်၏မရှိခြင်းကြောင့် လည်းကောင်း။ ပစ္စယပစ္စယုပ္ပန္နာနံ၊ ပစ္စည်း စိတ်နှင့် ပစ္စယုပ္ပန်စိတ်တို့၏။ သဟာဝဋ္ဌာနာ ဘာဝတော စ၊ တပြိုင်နက်တည်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့် လည်းကောင်း။ “ဣဒံ၊ ဤစိတ်သည်။ ဣတော၊ ဤစိတ်မှ။ ဟောဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်၌။ တိရယံ၊ ဖီလာပတ်ဝန်းကျင်၌။ (ဟောတိ၊ ၏။)” ဣတိ၊ သို့။ ဝိဘာဂါဘာဝါ၊ ဝေဘန်ခြင်းကွဲပြားခြင်း၏ မရှိခြင်း ကြောင့်။ အတ္တနာ၊ ပစ္စည်းစိတ်ဟူသော မိမိနှင့်။ ဧကတ္တမိဝ၊ တခုတည်းအဖြစ်သို့ကဲ့သို့။ ဥပနေတွာ၊ ဆောင်၍သုဋ္ဌုစွာ။ အနန္တရဘာဝေန၊ အဖြစ်ဖြင့်။ ဥပ္ပါဒနသမတ္ထတာတိ၊ တာ-ဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ ဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ အဗျာပါရတာ၊ ဗျာပါရမရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ယဒါကာရေ၊ အကြင်အခြင်းမရာရှိ သော။ ယသ္မိံ၊ အကြင်စိတ်စေတသိက်ပစ္စည်းတရားသည်။ နိရုဒ္ဓေဝါ၊ ချုပ်သည်သော်လည်းကောင်း။ ဝတ္တမာနေ ဝါ၊ ဖြစ်သည် သော်လည်းကောင်း။ သတိ၊ ရှိသော်။ တံတံဝိသေသဝန္တော၊ ထိုထိုအထူးရှိကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ စိတ်စေတသိတ်ပစ္စယုပ္ပန်တရားတို့သည်။ ဟေန္တိ၊ ကုန်၏။ တဿ၊ ထိုပစ္စည်းတရား၏။ ဝေါဝ အာကာရော၊ ထိုအခြင်းအရာကိုသာလျှင်။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဓမ္မာနံ၊ ပရမတ္တသဘောတရားတို့၏။ ပဝတ္ထိမတ္တမေဝ၊ ဖြစ်ခြင်းမျှကိုသာလျှင်။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ ကာလဝေါဟာရော၊ ကာလဟူသော ဝေါဟာရသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိရောဓာ၊ နိရောဓသမာပတ်မှ။ ဝုဋ္ဌဟန္တဿ၊ ထသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ ပုရိမစုတိပစ္ဆိမပဋိသန္ဓီနဉ္စ၊ ရှေးစုတိစိတ်နှင့် နောက်ပဋိသန္ဓေစိတ်တို့၏ လည်းကောင်း။ နိရောဓုပ္ပါဒ နိရန္တရတာယ၊ ချုပ်ခြင်းနှင့်ဖြစ်ခြင်းတို့၏ အဖြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဟိ၊ မှန်။ တေသံ၊ ထိုနေဝသညာယတနစိတ်နှင့် ဖလသမာပတ်, အသညာသတ် ဘဝမှ ရှေးစုတိစိတ်နှင့် နောက် ပဋိသန္ဓေစိတ်တို့၏။ အန္တ၊ ၌။ အရူပဓမ္မပ္ပဝတ္တိ၊ နာမ်တရားတို့၏ ဖြစ်ခြင်းသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ယံ၊ ယင်းနာမ်တရားတို့၏ ဖြစ်ခြင်ကို။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ ကာလန္တရတာ၊ ကလာအခြားရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝုစ္စေယျ၊ ဆိုအပ် ဆိုနိုင်ရာ၏။ စ၊ ဆက်။ ရူပဓမ္မပ္ပဝတ္တိ၊ ရုပ်တရားတို့၏ ဖြစ်ခြင်းသည်။ အရူပ ဓမ္မပ္ပဝတ္တိယာ၊ နာမ်တရားတို့၏ ဖြစ်ခြင်း၏။ အန္တရံ၊ အခြားကို။ န ကရောတိ၊ မပြုတတ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အညာသန္တနတ္တာ၊ တပါးသော အစဉ်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဒွေ၊ ကုန်သော။ ရူပါရူပသန္တတိ ယော၊ သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အညမညူပကာရဘာဝေန၊ အချင်းချင်းကျေးဇူးပြုတတ်သည် အဖြစ်ကြောင့်။ ပဝတ္တမာနာပိ၊ ဖြစ်ကုန်သော်လည်း။ ဝိသုံယေဝ၊ အသီးအခြားသာလျှင်။ ဟေန္တိ၊ ကုန်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧကသန္တတိယံ၊ တခုသောအစဉ်၌။ ပုရိမစ္ဆိမာနံ၊ ရှေးနောက်ဖြစ်ကုန်သော စိတ်တို့၏။ မဇ္စျေ၊ အကျုံးဝင်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ ကြောင့်။ အန္တရကာရကံ၊ ခြားသည်ကို ပြုတတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
၅၉၉။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနောဝ သဟ ဥပ္ပါဒနဘာဝေနာတိ ဧတ္ထာပိ၊ ဤပါဌ်၌လည်း။ ဥပ္ပတ္တိယာ၊ ဖြစ်ခြင်း၏။ ပါကဋေန၊ သော။ ပစ္စယဘာဝေန၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဌိတိယာပိ၊ တည်ခြင်း၏လည်း။ ပစ္စယ ဘာဝံ၊ ကို။ နိဒေဿတိ၊ ညွှန်ပြ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ အညထာ၊ ဖြင့်။ ပဒီပနိဒဿနံ၊ ဆီမီး ဥပမာသည်။ န ယုဇ္ဇေယျ၊ မသင့်ရာ။ ဟိ၊ မှန်။ ပဒီပေါ၊ သည်။ ပဘာသဿ၊ အရောင်အ၏လင်း၏။ ဌိတိယာပိ၊ တည်ခြင်း၏လည်း။ ပစ္စယော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဥပ္ပတ္တိယာ ဧဝ၊ ၏သာလျှင်။ န၊ အကြောင်းဖြစ်သည်မဟုတ်။ ပစ္စယုပ္ပန္နာနံ၊ တို့အား။ သဟဇာတဘာဝေန၊ အတူတကွဖြစ်သည်၏ အဖြစ် ဖြင့်။ ဥပကာရကတာ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်သည်။ သဟဇာတပစ္စယတာ၊ မည်၏။ ဩက္ကန္တိက္ခ ဏေတိ၊ ကား။ ပဋိသန္ဓီက္ခဏေ၊ ၌။ ဟိ၊ မှန်။ တသ္မိံ ခဏေ၊ ထိုပဋိသန္ဓေခဏ၌။ နာမရူပံ၊ သည်။ ဩက္ကန္တံ ဝိယ၊ သက်ဝင်ဘိသကဲ့သို့။ ပရလောကတော၊ တပါးသော လောကမှ။ အာဂန္တွာ၊ ၍။ ဣဓ၊ ဤလောက ၌။ မာတုကုစ္ဆိအာဒိံ၊ အမိဝမ်းအစရှိသော အရပ်သို့။ ပဝိသန္တံ ဝိယ၊ ဝင်ဘိသကဲ့သို့။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သော ခဏော၊ ကို။ ဩက္ကန္တိက္ခဏေတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ (ဩက္ကန္တိက္ခဏေ နာမရူ့ပံဟူသော) ဤပါဌ်၌။ ဟဒယဝတ္ထုယေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ ဟိ၊ ထိုဟဒယဝတ္ထု၏။ သဟဇာတပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ စိတ္တစေတသိကာတိ၊ ကား။ ပဝတ္တိယံ၊ ပဝတ္တိအခါ၌။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ ခန္ဓာ၊ ဟူမူ။ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ၊ ၌။ စိတ္တမုဋ္ဌာနာနံ၊ စိတ္တဇရုပ်တို့၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ရူပိနော ဓမ္မာတိ၊ ဓမ္မာ-ဟူသောစကားကို။ ဟဒယဝတ္ထုံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ သတ္ထ၊ ထိုသဟဇာတပစ္စယနိဒ္ဒေသပါဌ်၌။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဩက္ကန္တိက္ခဏေ နာမရူပံဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ခဏန္တရေ၊ တပါးသော ပဝတ္တိခဏ၌။ ရူပဓမ္မာနံ၊ ဟဒယဝတ္ထုရုပ်တရားတို့၏။ သဟဇာတပစ္စယဘာဝေါ၊ ပစ္စည်းအဖြစ်ကို။ န နိဝါရိတော၊ မတားမြစ်အပ်သော။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံနိဝါရစဏတ္တံ၊ ထိုသဟဇာတ ပစ္စည်းအဖြစ်ကို တားမြစ်ခြင်းအကျိုးငှာ။ ဣဒံ၊ (ရူပိနော ဓမ္မာ –အစရှိသော) ဤစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဟောအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ ကိဉ္စိကာလေတိ၊ ကား။ ကေစိ၊ အချို့သော ရုပ်တရားတို့သည်။ ကိသ္မိဉ္စိ ကာလေ၊ အချို့သောကာလ၌။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ တေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ (နိဝါရေတိ ၌ ဟက်) ရူပိနော၊ ကုန်သော။ ကေစိ၊ ကုန်သော။ ဝတ္ထုဘူတာ၊ ဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ ကိသ္မိဉ္စိ၊ အချို့သော။ ပဋိသန္ဓိကာလေ၊ ၌။ (သဟဇာတပစ္စယေန ပစ္စယော၊ ၏။) ဣတိ၊ ဤသို့ စသည်ဖြင့်။ (ဒေဿန္တေန၊ ပြသည်ဖြစ်၍။) အညေသံ၊ ဟဒယဝတ္ထုမှတပါး ကုန်သော။ ရူပဓမ္မာနံ စ၊ တို့၏ လည်းကောင်း။ ပဝတ္တိယံ၊ ၌။ ဝတ္ထုနော စ၊ ဟဒယဝတ္ထု၏လည်းကောင်း။ (ဘာဝသမ္ဗန်)
၆၀၀။ အတ္တနော၊ မိမိအား။ ဥပကာရကဿ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သော တရားအား။ ဥပကာရကတာ၊ ပြန်၍ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်သည်။ အညမညပစ္စယတာ၊ အဖြစ်မည်၏။ တထာဟိ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ အဿ၊ ထိုအညမညပစ္စည်၏။ တိဒဏ္ဍံ၊ သုံးချောင်းထောက်ကို။ နိဒဿိတံ၊ ဥပမာပြအပ်၏။ ဥပကာရက တာ စ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏အဖြစ်ကိုလည်း။ အညမညတာဝသေနေဝ၊ အချင်းချင်းအဖြစ်၏ အစွမ်း အားဖြင့်သာလျှင်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။ သဟဇာတတာဒိဝသေန၊ သဟဇာတအဖြစ်စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ န၊ မမှတ်အပ်။ ဟိ၊ မှန်။ သဟဇာတာဒိပစ္စယော၊ အစရှိသော ပစ္စည်းသည်။ ဟောန္တောယေဝ၊ ဖြစ်လျက် သာလျှင်။ ကောစိ၊ အချို့သောတရားသည်။ အညမညပစ္စယော၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ သဟဇာတာ ဒိပစ္စယောဓမ္မေဟိ၊ အစရှိသော ပစ္စည်းတရားတို့နှင့်။ ဝိနာ စ၊ ကင်း၍လည်း။ ဣမဿ၊ ဤအညမည ပစ္စည်း၏။ ပဝတ္တိ၊ သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ တထာ ဟိ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ သဟဇာတပစ္စယော စ၊ အစရှိ သော ပစ္စည်းသည်လည်း။ (သီမူ၌ စ-သဒ္ဒါမရှိ) ဟောန္တောယေဝ၊ ဖြစ်လျက်သာလျှင်။ (ဟိ=ကား အပိုပင်၊ သီမူ၌ကား မရှိ) ကောစိ၊ အချို့သောတရားသည်။ အညမညပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ စ၊ အပြစ် ကား။ အတ္တနော၊ အား။ ဥပကာရကဿ၊ အား။ ဥပကာရကတာမတ္တံ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်မျှ သည်။ အညမညပစ္စယော၊ သည်။ ယဒိ သိယာ၊ အကယ်ဖြစ်ငြားအံ့။ ပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတဘာဝေန၊ အဖြစ်ဖြင့်။ ဥပကာရကဿ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သော တရားအား။ (သီမူနှင့် အညီပင်) ဥပကာရကာ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သောကုန်သော။ ဝတ္ထခန္ဓာ၊ ဝတ္ထုနှင့် နာမက္ခန္ဓာတို့သည်။ (ပုရေဇာတဖြစ်သော ဝတ္ထုနှင့် ပစ္ဆာဇာတဖြစ်သော နာမ်ခန္ဓာတို့သည်ဟု ဆိုလို၏) အညမညပစ္စယာ၊ ပစ္စည်းတို့သည်။ သိယုံ၊ ဖြစ်ကုန် ရာ၏။ တံ စ၊ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းကိုလည်း။ န ဣိစ္ဆိတံ၊ အလိုမရှိအပ်။ တေန၊ ကြောင့်။ ဥပကာရကတာ စ အညမညဝသေနေဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗတိ၊ ဟူ၍။ (မယာ၊ သည်။) ဝုတ္တံ၊ ပြီး။ အယဉ္စ၊ ဤ အညမညပစ္စည်းသည် လည်း။ ဥပ္ပတ္တိယာ စ၊ ဖြစ်ခြင်းငှာလည်းကောင်း။ ဌိတိယ စ၊ တည်ခြင်းငှာ လည်းကောင်း။ ဥပကာရ ကော၊ ကျေးဇူးပြုတတ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ အယံ ပန၊ ဤ အညမညပစ္စည်းကိုကား။ ကုသလော ဓမ္မော၊ ပ။ အဗျာကတဿတိ၊ ဟူ၍။ တိဝိဓော၊ သုံးပါးအပြားရှိ၏ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
၆၀၁။ ပထဝီ၊ မြေကြီးသည်။ တရုအာဒီနံ၊ သစ်ပင်အစရှိသည်တို့အား။ အဓိဋ္ဌာနာကာရေန၊ တည်ရာ (အဖြစ်ဟူသော) အခြင်းအရာအားဖြင့်။ (ဥပကာရိကာ) ဝိယ၊ ကျေးဇူးပြုသကဲ့သို့။ ပထဝီဓာတု၊ ပထဝီ ဓာတ်သည်။ သေသဓာတူနံ၊ ကြွင်သော ဓာတ်သုံးပါးတို့အားလည်းကောင်း။ စက္ခာဒယော၊ တို့သည်။ (မူလဋီကာ၌ စက္ခဒယော စ-ဟု ရှိ၏။ သာ၍ကောင်းသည်) စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ၊ စသည်တို့အား လည်းကောင်း။ အဓိဋ္ဌာနာကာရေန၊ အားဖြင့်။ ဥပကာရကာ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်ကုန်၏။ ပဋာဒယော၊ ပုဆိုး စသည်တို့သည်။ စိတ္တကမ္ပဿ၊ ပန်းချီဆေးရေးအမှုအား။ နိဿယာကာရေန၊ မှီရာ အခြင်းအရာအားဖြင့်။ (ဥပကာရကာ) ဝိယ၊ ကုန်သကဲ့သို့။ ခန္ဓာဒယော၊ ခန္ဓာစသည်တို့သည်။ (အာဒိ-ဖြင့် စတ္တာရော မဟာဘူ တာ – စသည်ဖြင့် ဟောထား၊ သော မဟာဘုတ်စသည်တို့ကိုယူအပ်၏) တံတံနိဿယာနံ၊ ထိုထိုခန္ဓာ စသည်လျှင် မှီရာရှိကုန်သော။ ခန္ဓဒီနံ၊ တို့အား။ (နိဿယကာရေန၊ ဖြင့်။ ဥပကာရကာ၊ ကုန်၏။) ဟိ၊ ပထဝီဓာတု သေသဓာတူနံ-ဟု ဆိုအပ်သော ရှေ့စကားမှန်၏။ ဥပဒါရူပါနိ၊ တို့သည်။ (ပထဝီ ဓာတုယံ၊ ၌။ တနည်း။ ဘူတေသု၊) တို့၌။ ပတိဋ္ဌာယ ဧဝ၊ တည်ကုန်၍သာလျှင်။ ယထာသကံ၊ သော။ ကိစ္စံ၊ အာဝိဉ္စန ဝိသယ ဘာဝအစရှိသော ကိစ္စကို။ ကရောန္တိ) ဝိယ၊ ကုန်သကဲ့သို့။ ပထဝီဓာတုယံ၊ ၌။ ပတိဋ္ဌာ ယ ဧဝ၊ တည်ကုန်၍သာလျှင်။ သေသဓာတုယော၊ ကြွင်းသောသုံးပါးသောဓာတ်တို့သည်။ ယထာ သကံ၊ သော။ ကိစ္စံ၊ ကို။ ကရောန္တိ၊ ကုန်၏။
အဓိဋ္ဌာနာကာရေနာတိ၊ ကား။ အာဓာရာကာရေန၊ တည်ရာအခြင်းအရာအားဖြင့်။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤနိဿယပစ္စည်းအရာ၌။ အာဓာရာ-ကာရော၊ ကို။ တေသံ၊ ထိုနိဿယပစ္စယုပ္ပန်တရားတို့၏။ သာတိသယံ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွ။ တဒဓီနဝုတ္တိတာယ၊ ထိုနိဿယပစ္စည်းနှင့်စပ်သော ဖြစ်ခြင်းရှိသည် ၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ယတော၊ ယင်းသို့ သဒဓိနဝုတ္တိတာသည်ပင် အဓိဋ္ဌာနာကာရဖြစ်ခြင်း ကြောင့်။ ဘူတာနိ၊ တို့ကို။ အနိဒ္ဒိသိတဗ္ဗဋ္ဌာနာနိ၊ မညွှန်ပြနိုင်ကောင်းသော တည်ရာရီကုန်၏ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧဝဉ္စ ကတွာ၊ ကြောင့်။ စက္ခာဒီနမ္ပိ၊ တို့၏လည်း။ အဓိဋ္ဌာနာကာရေန၊ ဖြင့်။ ဥပကာရကတာ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏အဖြစ်သည်။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်ပေ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ယထာဝုတ္တံ၊ သော။ တဒဓီနဝုတ္တိတာဝိသေသံ၊ ထိုနိဿယပစ္စည်းနှင့်စပ်သော ဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ဟူသောအထူးကို။ မုဉ္စိတွာ၊ လွှတ်၍။ အညော၊ သော။ စက္ခာဒီသု၊ တို့၌။ အဒေသကာနံ၊ ဖြစ်ရာအရပ်မရှိကုန်သော။ အရူပဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ အဓိဋ္ဌာနာကာရော၊ သည်။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့်။ ယံ ယံ ဓမ္မံ၊ အကြင်အကြင် အကြောင်းတရားကို။ ပဋိစ္စ၊ စွဲ၍။ ယေ ယေ ဓမ္မာ၊ အကြင်အကြင် အကျိုးတရားတို့သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။ တေသံ၊ ထိုအကျိုးတရားတို့၏။ တဒဓီနဝုတ္ထိဘာဝေါ၊ ထိုအကြောင်းတရား တို့နှင့် စပ်သော ဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ ယဒိပိ (ဟောတိ)၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ယေန ပစ္စယ ဘာဝဝိသေသေန၊ အကြင်ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်ဟူသော အထူးကြောင့်။ စက္ခာဒီနံ၊ တို့၏။ ပဋုမန္ဒဘာဝေသု၊ ထက်သည်၏အဖြစ် နုံ့သည်၏အဖြစ်တို့သည်။ (သန္တေသု၊ ကုန်လတ်သော်။) စက္ခု ဝိညာဏာဒယော၊ တို့သည်။ တဒနုဝိဓာနာကာရေနေဝ၊ ထိုထက်သည်၏ဖြစ်နုံ့သည်၏အဖြစ်ကို ပြုစီရင် သော အခြင်းအရာဖြင့်သာလျှင်။ ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ သွာယံ (ပစ္စယဘာဝ-ဝိသေသော)၊ သည်။ ဣဓ၊ ဤအခြင်းအရာ၌။ တေသံ၊ ထိုနိဿယပစ္စည်းတရားတို့၏။ တဒဓီနဝုတ္တိတာဝိဒ္ဓေါ၊ ထိုနိဿယပစ္စည်းနှင့် စပ်သော ဖြစ်ခြင်းရှိသည်အဖြစ်ဖြင့် ပြီးသော။ ဝိသေသော၊ ပစ္စယဘာဝသာမညေ၊ ပစ္စည်း၏အဖြစ်ဟူ သော တူသည်၏အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ အာရမ္မဏပစ္စယတော၊ မှ။ နိဿယ-ပစ္စယဿ၊ ၏။ ဝိသောသာ၊ ကို။ ဝိဘာဝိတော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သွာယံ နယော၊ ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်ဖြစ်သော စာမျက်နှာ ၁၇၂-၌။ ပကာသိတောဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဆဋ္ဌော ပနာတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ရူပိနော ဓမ္မာကေစီတိ၊ ဟူသော၊ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကား၌။ တေ ဧဝ ဓမ္မေ၊ တို့ကို သာလျှင်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ စက္ခာယတနန္တိအာဒိ၊ ကို။ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ၊ ၏။ ယံ ရူပန္တိ၊ ဟူသောစကားကို။ ဟဒယ ဝတ္ထုံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အယံ ပန နိဿယပစ္စယော၊ သည်ကား။ တေရသဝိဓော၊ ၁၃-ပါး အပြားရှိ၏။ ကတံ၊ နည်းဟူမူ။ သဟဇာတတော၊ ၉-ပါးသော သဟဇာတပစ္စည်းမှ။ အကုသလမူလာ၊ အကုသိုလ်လျှင် မူလရှိကုန်သော။ တယော၊ သုံးပါးသော ဝါရတို့လည်းကောင်း။ အဗျာကတမူလေသု ပန၊ တို့၌ကား။ ပုရေဇာတံ၊ ပုရေဇာတပစ္စည်းကိုလည်း။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ ဟိ၊ ချဲ့၊ အဗျာကတံ၊ သည်။ အဗျာ ကတဿ၊ အား။ သဟဇာတမ္ပိ (ဟုတွာ)၊ သဟဇာတလည်းဖြစ်၍။ ပစ္စယော၊ ကျေးဇူးပြုသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပုရေဇာတမ္ပိ (ဟုတွာ)၊ ၍။ (ပစ္စယော ဟောတိ။) ကုသလဿ၊ အား။ တထာ၊ ထို့အတူပင် တည်း။ ကုသလာဗျာကတံ၊ ကုသိုလ်နှင့် အဗျာကတသည်။ သဟဇာတပုရေဇာတတော၊ အားဖြင့်။ ကုသလဿ၊ အား။ (ပစ္စယော ဟောတိ။) အဗျာကတဿ၊ အား။ သလာဗျာကတံ၊ သည်။ တထာ၊ ထိုကုသိုလ်အဗျာကတမူလနှင့် တူ၏။ ဣတိ၊ ဧဝံ၊ သို့။ တေရသ၊ တို့သည်။ (ဟေန္တိ၊ ကုန်၏။)
၆၀၂။ တဒဓီန။ပ။နိဿိတောတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ယံ ကိဉ္စိ၊ သော။ ကာရစံ၊ ကငိ။ နိဿယောတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ ဝတ္ထ၊ ထိုအကြောင်းတို့တွင်။ ယေ၊ အကြင်အကြောင်းတရားသ့ည်။ ဘုသော၊ လွန်ကဲသော။ နိဿယော၊ မှီရာသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုမှီရာကို။ ဥပနိဿယောတိ၊ ဟူ၍။ နိဒ္ဓါရေ တိ၊ ထုတ်ပြ၏။ ဗလဝကာရဏဘာဝေန ဥပကာရကောတိ၊ ကား။ အာရမ္မဏဘာဝဝသေန စ၊ အာရုံ အဖြစ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ အနန္တရံ၊ ၌။ အနုရူပစိတ္တုပ္ပါဒနသမတ္ထတာဝသေန စ၊ လျော်သောစိတ်ကို ဖြစ်စေခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်၏ အဖြစ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ကေဝလဉ္စ၊ သက်သက်လည်းကောင်း။ ဗလဝန္တံ၊ အားကြီးသော။ ကာရဏံ၊ သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဥပကာရကော။ ကျေးဇူးပြုတတ်သော။ (ဓမ္မော၊ သည်။) တေန၊ ကြောင့်။ သောတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဒါနံ ဒတွာတိ၊ ကား။ ဒေယျဓမ္မံ၊ လှူဖွယ်ဝတ္ထုကို။ စဇိတွာ၊ စွန့်လှူပြီး၍။ ဝါ၊ ကား။ ယာက စေတနာယ၊ ဖြင့်။ သော၊ ထိုလှူဖွယ်ဝတ္ထုကို။ ဒိယျတိ၊ ပေးလှူအပ်၏။ သာ စေတနာ၊ ထိုပေးလှူကြောင်းဖြစ်သော စေတနာသည်။ ဒါနံ၊ မည်၏။ ဒတွာတိ၊ ကား။ တံ စေတနံ၊ ကို။ ပရိယောဒ ပေတွာ၊ ထက်ဝန်းကျင်ဖြူစင်စေ၍။ ဝိသုဒ္ဓံ၊ စင်ကြယ်သည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ သီလံ သမာဒိယိတွာတိ၊ ကား။ ပဉ္စင်္ဂဒသင်္ဂါဒိဝသေန၊ ဒသင်္ဂသီလစသည်တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ နိစ္စသီလံ၊ ကကို။ ကဏှိတွာ၊ ဆောက်တည်၍။ ဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ သမာဒါနိဝိရတိယေဝ၊ ဝိရတီကိုသာလျှင်။ ဒဿိတာ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ သမ္ပတ္တဝိရတိသမုစ္ဆေဒဝိရတိယော၊ တို့ကို။ လောကေ၊ ၌။ သီလန္တိ၊ ဟူ၍။ အပါကဋတ္တာ၊ ကြောင့်။ န ဝုတ္တာ၊ မဟောအပ်ကုန်။ ကိဉ္စာပိ န ဝုတ္တာ၊ အကယ်၍ကား မဟောအပ်ကုန်။
အနန္တရပစ္စယအနန္တရူပနိဿယာနံ၊ နိဿယဖြစ်ကုန်သော။ နေသံ စိတ္တစေတသိကာနံ၊ ထိုစိတ်စေတသိတ် တို့ကို။ နိက္ခေပဝိသေသော၊ ချထားခြင်းအထူးသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား) ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပုရိမော၊ ရှေးဖြစ်သော အနန္တရပစ္စည်းသည်။ အဗျာကတဓမ္မဝသေန၊ တရား တို့၏ အစွမ်းအာဖြင့်။ (အဗျာကတဓမ္မာဒိဝသေန-ဟု ရှိသင့်၏။ စက္ခုဝိညာဏဓာတာဒိ-ဝသေန-ဟု ရှိလျှင်သာ၍ရှင်းလင်းရာ၏) ပဝတ္တော၊ ၏။ ဣတိတသ္မာ၊ ကြောင့်တည်း။ (ဤ၌ ပုဒ်မရှိစေရမည်) သောပိ နိက္ခေပဝိသေသော၊ သည်လည်း။ (သော-၏ အစွဲကိုပြသည်) အတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ ဧကီဘာဝ၊ ကုန်သော။ စိတ္တုပ္ပါဒေသု၊ တို့၌။ တဒုဘယဿ၊ ထိုနှစ်ပါးသော ပစ္စည်း၏။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗတ္တာ၊ အလို ရှိအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဧဝံ သန္တေပီတိအာဒိ၊ စကားသည်။ အနန္တရအနန္တရူပနိဿယာနံ၊ တို့၏။ ဝိသေသဒဿနံ၊ အထူးကို ပြသောစကားတည်း။ ယထာ ဟီတိအာဒိ၊ သည်။ အနန္တရူပ နိဿယဿ၊ ၏။ သမ္ဘဝဒဿနံ၊ ဖြစ်သင့်ခြင်းကို ပြသောစကားတည်း။
ပကတောတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ပ-ကာရော၊ ပ-အက္ခရာသည်။ ဥပသဂ္ဂေါ၊ တည်း။ သော၊ ထို ပ-ဥပသာရသည်။ အတ္ထနော၊ ၏။ ဖလဿ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒနသမတ္ထဘာဝေန၊ ဖြစ်စေခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သုဋ္ဌုကတတံ၊ ကောင်းစွာပြုအပ်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဒီပေတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ တထာ၊ ဖြင့်။ ကတံ၊ ပြုအပ်သည်ရှိသော်။ အတ္တနော၊ ၏။ သန္တာနေ၊ ၌။ ကတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အတ္တနော သန္တာနေတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ကရဏဉ္စ၊ ပြုခြင်းသည်လည်း။ နိပ္ဖါဒနံ စ၊ ပြီးစေခြင်း လည်းကောင်း။ ဥပသေဝနဉ္စ၊ ကပ်၍မှီဝဲခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒုဝိဓံ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုနှစ်ပါးအပြားရှိသော ပြုခြင်းကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှား။ နိပ္ပါဒိတော ဝါတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ် ပါးတွင်။
ဟပုရိမာ ပုရိမာ၊ ရှေးရှေး၌ဖြစ်ကုန်သော။ ကုသလာ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ ပစ္ဆိမာနံ ပစ္ဆမာနံ၊ နောက်နောက်၌ ဖြစ်ကုန်သော။ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ၊ တို့အား။ ဥပနိဿယပစ္စယေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စယော၊ ၏။ (တဝါရ) ပုရိမာ ပုရိမာ ကုသလာ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ ပစ္ဆိမာနံ ပစ္ဆိမာနံ အကုသလာနံ၊ ကုန်သော။ ကုသလာနံ၊ တို့အား။ (တဝါရ) အကုသလာ၊ တို့သည်။ အဗျာကတာနံ၊ တို့အား။ (တဝါရ) အဗျာကတာ ကုသလာနံ၊ (တဝါရ) အဗျာကတာ အကုသလာနံ၊ (တဝါရ) ပုဂ္ဂလောပိ၊ သည်လည်း။ သေနာသနမ္ပိ၊ သည်လည်း။ ဥပ နိဿယေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စယော၊ ၏။ '
တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ပုရိမာ၊ ကုန်သော။ ယေ၊ အကြင်စိတ်စေတသိတ် ပစ္စည်းတရားတို့သည်။ ပစ္ဆိမာနံ၊ ကုန်သော။ ယေသံ၊ အကြင်စိတ်စေတသိတ် ပစ္စယပ္ပန်တရားတို့၏။ အနန္တရူပနိဿယော၊ သည်။ ဟေန္တိ၊ ကုန်သော။ တေ၊ ထိုစိတ်စေတသိတ် ပစ္စည်းတရားတို့သည်။ သဗ္ဗေသဓ္ပိ၊ ကုန်သော။ တေသံ၊ ထိုစိတ် စေတသိတ် ပစ္စည်းတရားတို့သည်။ သဗ္ဗေသမ္ပိ၊ ကုန်သော။ တေသံ၊ ထိုစိတ်စေတသိတ် ပစ္စယုပ္ပန်တရား တို့၏။ ဧကန္တောနေဝ၊ ဖြစ်သာလျှင်။ (ဥပနိဿယော၊ သည်။) ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ကေသဉ္စိ၊ အချို့သော စိတ်စေတသိတ်ပစ္စယုပ္ပန်တရားတို့အား။ ကဒါစိ၊ တရံတခါ၌။ န၊ ဥပနိဿယပစ္စည်းဖြစ်သည် မဟုတ် ကုန်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ယေသု ပဒေသု၊ အကြင်ကုသလနှင့် ကုသလပဒ, အကုသလနှင့် အကုသလပဒ အစရှိသောပုဒ်တို့၌။ အနန္တရူပနိဿယော၊ ကို။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ တေသု၊ ထိုပုဒ်တို့၌။ ကေသဉ္စီတိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တုံ၊ ဆိုခြင်းငှာ။ န သက္ကာ၊ နိုင်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ န ဝုတ္တံ၊ ကေသဉ္စိ-ဟု မဟောအပ်။ ပုရိမာ၊ ကုန်သော။ ယေ ပန၊ အကြင်ကုသိုလ် အကုသိုလ်ပစ္စည်းတရားတို့သည်ကား။ ပစ္ဆိမာနံ၊ ကုန်သော။ ယေသံ၊ အကြင်အကုသိုလ်ကုသိုလ် ပစ္စယုပ္ပန်တရားတို့၏။ အာရမ္မဏူပနိဿယော ဝါ၊ သည်သော် လည်းကောင်း။ ပကတူပနိဿယော ဝါ၊ သည်သော်လည်းကောင်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တေ၊ ထို ကုသိုလ် အကုသိုလ်ပစ္စည်းတရားတို့သည်။ တေသံ၊ ထိုအကုသိုလ် ကုသိုလ် ပစ္စယုပ္ပန်ဖြစ်ကုန်သော။ သဗ္ဗေသံ၊ အလုံးစုံသော တရားတို့၏။ ဧကန္တေန၊ ဖြင့်။ (သီမူ၌ သဗ္ဗေသမ္ပိ ဧကန္တေနေဝ-ဟုရှိ၏) (ဥပနိဿယော၊ သည်။) န ဟောန္တိ၊ ကုန်။ (အနေကံဖြစ်ပုံကို ယေသံ-စသည်ဖြင့် ချဲ့ပြ၏) ယေသံ၊ အကြင်ပစ္စယုပ္ပန် တရားတို့၏။ ဥပ္ပတ္တိဗန္ဓကာ၊ ဖြစ်ခြင်းကို နှောက်ယှက်တားမြစ်တတ်ကုန်သော။ ပစ္စယာ၊ အကြောင်းတို့ သည်။ ဗလဝန္တော၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုပစ္စယုပ္ပန်တရားတို့၏။ (ဥပ နိဿယော၊ သည်။) ဟောန္တိ၊ ကုန်။ ဣတရေသံ၊ ဤမှတပါးသော ပစ္စယုပ္ပန်တရားတို့၏။ (ဥပနိဿယော၊ သည်။) ဘဝန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ယေသု ပဒေသု၊ အကြင်ကုသလနှင့် အကုသလပဒ, အကုသလနှင့် ကုသလပဒတို့၌။ အနန္တရပစ္စယော၊ ကို။ နလဗ္ဘတိ၊ အပ်။ တေသု၊ ထိုပုဒ်တို့၌။ ကေသဉ္စီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သိဒ္ဓါနံ၊ ပစ္စည်းအဖြစ်ဖြင့် ရှေးဦးစွာ ပြီးစီးကုန်သော။ ပစ္စယောဓမ္မာနံ၊ ၏။ ကုသိုလ် အကုသိုလ် ဟူသော ပစ္စည်းတရာတို့၏။ ယေဟိ၊ အကြင်ကုသိုလ် ကုသိုလ်တရားတို့သည်။ ပစ္စယုပ္ပန္နေဟိ၊ ပစ္စယုပ္ပန် တို့သည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဝါ၊ ဖြစ်သင့်ဖြစ်ထိုက်၏။ တေသံ၊ ထိုအကုသိုလ် ကုသိုလ် ပစ္စယုပ္ပန် ဖြစ်ကုန်သော။ ကေသဉ္စိ၊ အချို့သောတရားတို့အား။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤ ကေသဉ္စိ-ပုဒ်၌။ အတ္ထော၊ တည်း။
ကသိဏပညတ္တိယာ၊ ကသိုဏ်းပညတ်၏။ အာရမ္မဏူပနိဿယတာဘာဝတော၊ အာရမ္မဏူပနိဿယပစ္စည်း အဖြစ်၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဒကစ္စာယ၊ အချို့သော။ ပညတ္တိယာ၊ နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ သဗ္ဗော၊ သော။ ဓမ္မော၊ (ဣဋ္ဌ ဖြစ်သော နိပ္ဖန္နရုပ်အဋ္ဌာရသ, ဒေါသမူဒွေး မောဟူမဒွေး ဒုက္ခသဟဂုတ်ကာယဝိညာဏ် ကြဉ်သော စိတ် ၈၄-ခု, ဒေါသ ဣဿ မစ္ဆရိယ ကုက္ကုစ္စ ဝိစိကိစ္ဆာ ကြဉ်သော စေတသိတ် ၄၇-ခု, နိဗ္ဗာန် ဟူသော) တရားသည်။ အာရမ္မဏူပနိဿယော၊ မည်၏။ အနန္တရာတီတော၊ အခြားမဲ့၌ လွန်လေပြီး သော။ စိတ္တစေတသိကရာသိ၊ စိတ်စေတသိတ်အစုသည်။ အနန္တရူနိဿယော၊ မည်၏။ ကုသလာ ကုသလဝိပါကကိရယိာရူပဝသေန၊ ကုသိုလ် အကုသိုလ် ဝိပါက် ကြိယာရုပ်တို့၏ အစွမ်းဖြင့်။
၆၀၃။ ပဌမတရန္တိ၊ ကား။ ပစ္စယုပ္ပန္နတော၊ မှ။ ပုရေတရံ၊ ရှေးဦးစွာ။ ဟိ၊ မှန်။ အယံ ပုရေဇာတပစ္စယော၊ ကို။ ရူပဓမ္မဝသေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ ပစ္စယုပ္ပန္နော စ၊ သည်လည်း။ အရူပဓမ္မာယေဝ၊ နာမ် တရားတို့သာလျှင်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ဝတ္တမာနဘာဝေန ဥပကာရကောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ နိဿယာရမ္မဏာကာရာဒီဟိ၊ နိဿယအခြင်းအရာ အာရမ္မဏအခြင်းအရာ စသည်တို့ဖြင့်။ ဝိသိဋ္ဌာ၊ ထူး ခြားသော။ (ဥပကာရကတာ-၌ စပ်) ပုရေဇာတ ဘာဝေန၊ ဖြင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ ဥပကာရကဘာဝံ၊ အဖြစ်သို့။ အာဂစ္ဆန္တာနံ၊ မရောက်ကုန်သော။ ဝတ္ထာရမ္မဏာနံ၊ တို့၏။ ပုရေဇာတကာရေန၊ ရှေး၌ ဖြစ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဥပကာရကတာ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်သည်။ ပုရေဇာတ ပစ္စယတာ၊ မည်၏။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝတ္ထာရမ္မစဝသေန၊ ဝတ္ထုနှင့် အာရုံတို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒုဝိဓေ၊ သော။ ပုရေဇာတပစ္စယေ၊ ပစ္စည်း၌။ ဝါ၊ ပစ္စည်းတွင်။ (ထိုပစ္စည်းကိုဟောသော ဒေသနာပါဌ်ကို ဆိုလို၏) စက္ခာယတနန္တိအာဒိ၊ အစရှိသော စကားကို။ ဝတ္ထဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ရူပါရမ္မဏန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာရမ္မဏဝသေန၊ ဖြင့်။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။)
ယံ ရူပန္တိ၊ ဟူသောစကားကို။ ဟဒယဝတ္ထုံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ကိဉ္စိ ကာလေတိ၊ ဟူသောစကားကို။ ပဝတ္တိကာလဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကိဉ္စိကာလေ န ဣတိ၊ န ဟူသော စကားကို။ ပဋိသန္ဓီကာလဝသေန၊ ဖြင့်။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။) ယာနိ၊ အကြင်စက္ခုဝိညာဏ်စသည်တို့ သည်။ အာရမ္မဏပုရေဇာတန၊ နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ န ဝတ္တန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ တေသံ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ၊ စသည်တို့၏။ အာရမ္မပုရေဇာတဒဿနေန၊ ပုရေဇာတကို ပြုခြင်းဖြင့်။ (ဒဿိတမေဝ ဟောတိ-၌ စပ်) “မနောဒွရေပိ၊ ၌လည်း။ ယံယံ၊ အကြင်အကြင်ဝိညာဏ်သည်။ အာရမ္မဏပစ္စယဘူတံ၊ ပစ္စည်းဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ သဗ္ဗံ၊ သော။ ရူပရူပံ၊ နိပ္ဖန္နရုပ်သည်။ အာရမ္မဏပုရေဇာတံ၊ မည်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿိတမေဝ၊ ပြအပ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာ ဟိ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ ပဥှာဝါရေ၊ ၌။ “အာရမ္မဏပုရေဇာတံ၊ ပုရေဇာတကား။ သေက္ခာ ဝါ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ ပုထုဇ္ဗနော ဝါ၊ တို့သည် လည်းကောင်း။ စက္ခုံ၊ ကို။ အနိစ္စတော၊ ဟု။ ဒုက္ခတော၊ ဟု။ အနတ္တတော၊ ဟု။ ဝိပဿန္တိ၊ ရှုကုန်၏။ ဣတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (ဧတ္ထ၊ ဤပုရေဇာတပစ္စည်း၌။) အဗျာကတော ဓမ္မော အဗျာ ကတဿ။ပ။အကုသလဿ ဓမ္မဿ ပုရေဇာတပစ္စယေန ပစ္စယောတိ၊ ဟူ၍။ အဗျာကတမူလကာ၊ အဗျာကတလျှင် မူလရှိကုန်သော။ တယောဝ ဝါရာ၊ သုံးပါးသော ဝါရတို့သည်သာလျှင်။ (အာဂတာ၊ ကုန်၏။) တေ-၊ ထိုသုံးပါးသော ဝါရတို့ကိုလည်း။ ပစ္စေကံ၊ သီး။ ဝတ္ထုပုရေဇာတံ၊ ၄င်း။ အာရမ္မဏပုရေ ဇာတံ၊ ၄င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒွိဓာ၊ ဖြင့်။ ဝိဘတ္တာ၊ ဝေဘန်အပ်ကုန်၏။
၆၀၄။ ပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မ္စ၊ တရား၏။ ပုရေတရံ၊ ရှေးဦးစွာ။ သိဒ္ဓဘာဝေ၊ ပြီးသည်၏အဖြစ်သည်။ သတိ၊ သော်။ ပစ္စယဓမ္မဿ၊ ပစ္စည်းတရား၏။ ပစ္ဆာဇာတတာ၊ နောက်၌ဖြစ်သည်၏အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပုရေဇာတနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အယဉ္စ နယော၊ ကိုလည်း။ ရူပဓမ္မေသု ဧဝ၊ တို့၌သာလျှင်။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ အရူပဓမ္မေသု၊ နာမ်တရားတို့၌။ န၊ မရအပ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ရူပဓမ္မာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မာ၊ တို့သည်။ ပုရေတရမေဝ၊ စွာလျှင်။ ယဒိ ဇာတာ၊ ကုန်ငြားအံ့။ ပစ္စယဘာဝေါ၊ ကျေးဇူး ပြုတတ်သော အကြောင်း၏အဖြစ်သည်။ ကတံ (ဟောတိ)၊ အဘယ်သို့ ဖြစ်ပါသနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ ဥပထမ္ဘကတ္တေနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ပစ္ဆဇာတေန၊ ပစ္စည်းနှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ သန္တနာဝိစ္ဆေဒဟေတုကာဝံ၊ အစဉ်သန္တာန်၏ မပြတ်စဲခြင်၏ အကြောင်းအဖြစ်သို့။ အဂစ္ဆ န္တာနံ၊ မရောက်ကုန်သော။ ဓမ္မာနံ၊ ရုပ်တရားတို့အား။ ယေ၊ အကြင်စိတ်စေတသိတ်နာမ်တရားတို့သည်။ ပစ္ဆဇာတကာရေန၊ အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဥပကာရကာ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုစိတ် စေတသိတ်နာမ်တရားတို့၏။ ဝိပ္ပယုတ္တာကာရာဒီဟိ၊ ဝိပ္ပယုတ်အဖြင်းအရာစသည်တို့မှ။ ဝိသိဋ္ဌာ၊ ထူးသော။
၆၀၅။ ကုသလာဒိဘာဝေန၊ ကုသိုလ်စသည်တို့၏ အဖြစ်ဖြင့်။ အတ္တနာ၊ နှင့်။ သဒိသဿ၊ တူသည်ကို။ ဝါ၊ တူသော။ ပယောဂေန၊ ကြောင့်ကြဗျာပါရဖြင့်။ ကရီယဿ၊ ပြုသင့်သောကိစ္စကို။ ပုနပ္ပုနံ၊ လဲ။ ကရဏံ၊ ပြုခြင်းသည်။ ပဝတ္တနံ၊ ဖြစ်စေခြင်းသည်။ အာဝေဝနဋ္ဌော၊ မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ အတ္တသဒိသသဘာဝ ဘာပါဒနံ၊ မိမိနှင့်တူသော သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်စေခြင်းဟူသော။ ဝါသနံ၊ ထုံစေခြင်း သည်။ (အာသေဝနဋ္ဌော၊ မည်၏။) ပုရိမပုရိမာဘိယောဂေါဝိယာတိ၊ ကား။ ဥဂ္ဂဟဏသဝနဓာရဏာဒိ ပုရိမပုရိမာ သေဝနာ ဝိယ၊ နှုတ်တိုက်သင်ယူခြင်း ကြားနာခြင်း ဆောင်ခြင်းအစရှိသော ရှေးရှေး၌ ဖြစ်သော မှီဝဲခြင်းကဲ့သို့။ ပန၊ ဆက်။ တီသု၊ ကုန်သော။ ဧတေသု၊ ဤဝါတို့၌။ ပုရိမာ ပုရိမာတိ ဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ သမနန္တရပစ္စယေ ဝိယ၊ ၌ကဲ့သို့။ ပုရိမာ ပုရိမာ ကုသလာ ဓမ္မာ ပစ္ဆိမာနံ ပစ္ဆိမာနံ အဗျာကတာ နန္တိ အာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဘိန္နဇာတိယေဟိ၊ ကွဲပြားသော ဇာတ်ရှိသော တရားတို့နှင်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ နိဒ္ဒေသော၊ ညွှန်ခြင်းကို။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ကတော၊ မပြုအပ်သနည်း။ ဣတိ၊ အံ့။ အတ္တနော၊ ၏။ ဂတိံ၊ အလားကို။ ဂါဟေတုံ၊ ယူစေခြင်းငှာ။ အသမတ္ထတ္တာ၊ မစွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဘိန္နာဇာတိကာ၊ တို့သည်။ ဘိန္နာတိကာနံ၊ တို့အား။ အာသေဝနဂုဏေန၊ မှီဝဲခြင်းဂုဏ်ဖြင့်။ ပဂုဏဗလဝဘာဝံ၊ လေ့လာကျေပြွန်သည်၏အဖြစ် အားရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ သမ္ပာဒေန္တာ၊ ပြီးစေကုန် လျက်။ အတ္ထနောဝ၊ ၏သာလျှင်။ ကုသလာဒိဘာဝသင်္ခါတံ၊ ကုသိုလ်စသည်အဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သော။ ကတိံ၊ အလားကို။ ဂါဟေတုံ၊ ယူစေခြင်းငှာ။ န သက္ကုဏန္တိ၊ မစွမ်းနိုင်ကုနမ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေဟိ၊ ထိုဇာတ်ကွဲသောတရားတို့နှင့်။ သိဒ္ဓိံ၊ တကွ။ နိဒ္ဒေသံ၊ ကို။ အကတွာ၊ မူ၍။ ယေ၊ အကြင်ကုသိုလ်အစရှိ သော တရားတို့သည်။ ယေသံ၊ အကြင်ကုသိုလ်အစရှိသော တရားတို့အား။ ဝါသနာသင်္ခါတေန၊ ဆိုအပ် သော။ အာသေဝနဂုဏေန၊ ဖြင့်။ ပဂုဏဗလဝဘာဝိသိဋ္ဌံ၊ လေ့လာကျေပြွန်သည်၏ အဖြစ်အားရှိသည် ၏ အဖြစ်ဖြင့် ထူးခြားသော။ အတ္တနော၊ ၏။ ကုသလာဒိဘာဝသင်္ခါတံ၊ တသော။ ဂတိံ၊ ကို။ ဂါဟေတုံ၊ ငှာ။ သမတ္ထာ၊ ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုကုသိုလ်စသောတရားတို့ကို။ သမာနဇာတိကေဟေဝ၊ တူသောဇာတ်ရှိ သည်သာလျှင်ဖြစ်ကုန်သော။ တေဟိ၊ ထိုကုသိုလ်စသောတရားတို့နှင့်။ သိဒ္ဓိံ၊ တကွ။ နိဒ္ဒေသော၊ ကို။ ကတော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့၏။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။
အထ၊ ထိုသို့ ဇာတ်တူချင်းသာလျှင် နိဒ္ဒေသကိုပြုသည်ရှိသော်။ ဝိပါကာဗျာကတံ၊ ကို။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဂဟိတံ၊ မယူအပ်သနည်း။ (ဣတိ၊ အံ့။) အာသေဝနာဘာဝတော၊ ထုံစေခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ (န ဂဟိတံ၊ မယူအပ်။) ဟိ၊ ချဲ့။ ကမ္မဝသေန၊ ကံ၏အစွမ်းကြောင့်။ ဝိပါကဘာဝပ္ပတံ၊ ဝိပါက်အဖြစ်သို့ ရောက်သည်။ ကမ္မပရိဏာမိတံ၊ ကံက ပြောင်းလဲစေအပ်သည်။ ဝါ၊ ကံမှ ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တမာနံ၊ ဖြစ်သော။ ဝိပါကဗျာကတံ၊ သည်။ နိရုဿာဟံ၊ အားထုတ်ခြင်းမရှိ။ ဝါ၊ ကြောင့်ကြဗျာပါရ မရှိ။ ဒုဗ္ဗလံ၊ အားနည်း၏။ သန္တံ၊ ငြိမ်သက်၏။ ဝါ၊ ငြိမ်သက်သည်ဖြစ်၍။ အာသေဝနဂုဏေန၊ ဖြင့်။ အတ္တနော၊ ၏။ သဘာဝံ၊ ကို။ ဂါဟေတွာ၊ ယူစေ၍။ ပရိဘာဝေတွာ၊ ထုံစေ၍။ အညံ့၊ သော။ ဝိပါကံ၊ ကို။ နေဝ ပဝတ္တေတိ၊ မဖြစ်စေနိုင်။ ပုရိမဝိပါကာနုဘာဝံ၊ ရှေးဖြစ်သော ဝိပါက်၏အာနုဘော်ကို။ ဂဟေတွာ စ၊ ၍လည်း။ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗထာပိ၊ ဖြင့်လည်း။ ဝိပါကေ၊ ၌။ အာသေဝနာ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ န ဂဟိတံ၊ အပ်။ ကုသလာကုသလကိရိယာနန္တရံ၊ ကြိယာဇောတို့၏ အခြားမဲ့၌။ ဥပ္ပဇ္ဗမာနမ္ပိ၊ ဖြစ်သော ဝိပါက်စိတ်သည်လည်း။ သကမ္မပဋိဗဒ္ဓဝုတ္တိတာယ၊ မိမိနှင့်ကံစပ်သော ဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အာသေဝနဂုဏံ၊ ကို။ န ဂဏှာတိ၊ မယူတတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကုသလာဒယောပိ၊ တို့သည်လည်း။ တဿ၊ ထိုဝိပါက်၏။ အာသေဝနပစ္စယော၊ သည်။ န ဟောန္တိ၊ ကုန်။ စ၊ သည်မျှသာမကသေး။ ဧတေ၊ ဤကုသိုလ်စသည်တို့သည်။ နာနာဇာတိကတ္တာပိ၊ ကွဲးပြားသောဇာတ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်း။ တဿ၊ ထိုဝိပါက်အား။ အာသေဝနာဓာနံ၊ ထုံခြင်းကို ဆောင်စေခြင်းကို
၆၀၆။ စိတ္တပ္စယောဂေါ၊ ပယောဂဟူသည်။ စိတ္တကိရိယာ၊ စိတ်၏အမူအရာကြိယာတည်း။ အာယူဟနံ၊ အားထုတ်ခြင်းတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဟိ၊ ထင်။ ဝိညတ္တိ၊ သည်။ ကာယဝစီပယောဂေါ၊ မည်သည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ စေတနာ၊ သည်။ စိတ္တပ္ပယောဂေါ၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ တေန၊ ထိုသို့စေတနာသည်ပင် စိတ္တပယောဂဖြစ်သောကြောင့်။ သာ၊ ထိုစေတနာသည်။ ဥပ္ပန္နကိရိယတာဝိသိဋ္ဌေ၊ ဖြစ်ဘူးသောစိတ်အမူအရာရှိသည်၏အဖြစ်အဖြင့် အထူးပြုအပ်သော။ ဝါ၊ ဖြင့် ထူးခြားသော။ သန္တာနေ၊ ရုပ် နာမ်အစဉ်သန္တာန်၌။ သေသပစ္စယသမာဂမေ၊ ဒေတနာမှ ကြွင်းသော အကြောင်းတို့၏ ပေါင်းဆုံညီညွတ်ခြင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။) ပဝတ္တမာနာနံ၊ ကုန်သော။ ဝိပါကကဋတ္တာ ရူပါနိမ္ပိ၊ ဝိပါက်ကမ္မဇရုပ်တို့အားသော်လည်း။ (ပိ-ဖြင့် သဟဇာတ တရားကို ယူအပ်၏) သန္တာနဝိသေသေန၊ အစဉ်သန္တာန်ကို အထူးပြုတတ်သော။ ဝါ၊ အစဉ်သန္တာန်၏ ဂုဏ်ထူးဖြစ်သော။ တေနေဝ ကိရိယာဘာဝေန၊ ထိုအမူအရာကြိယာ၏အဖြစ်ဖြင့်သာလျှင်။ ဥပကာရိကာ၊ ကျေးဇူးပြုတတ် သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ၊ အကြောင်းကား။ တဿ ကိရိယာဘာဝဿ၊ ၏။ ပဝတ္တတ္တာ၊ အစဉ်သန္တာန်၌ ဖြစ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုဝိပါက်ကမ္မဇရုပ်တို့၏။ ပဝတ္တိ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အညထာ၊ ဖြင့်။ န၊ မဖြစ်။ သဟဇာတာနံ ပန၊ သဟဇာတ်တရားတို့အားမူကား။ အာယူဟနကိရိယာ ဘာဝေန၊ အားထုတ်ခြင်း ကြိယာ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပဝတ္တမာနာ၊ ဖြစ်လျက်။ ဥပကာရိတာတိ၊ ကျေးဇူးပြုတတ် ၏ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ သည်။ ကိံ၊ အဘယ်မှာရှိအံ့နည်း။ စ၊ ဆက်။ ကမ္မန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ စေတနာကမ္မ မေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ စေတနာသမ္ပယုတ္တံ၊ စေတနာနှင့်ယှသ်သော။ အဘိဇ္စျာဒိ၊ အစရှိသော။ ကမ္မံ၊ သည်။ ကမ္မပစ္စယော၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဝိပါကဓမ္မဘာဝေန၊ ဝိပါက်တရား၏ အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ စေတနာဝဇ္ဇာနံ၊ စေတနာသည် ကြဉ်အပ်သော ဝိပါတ်တရားတို့၏။ အတံသဘာဝတ္တာ၊ ထိုစေတနာသဘောမရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိပါကာပိ၊ ဝိပါက်ဖြစ်ငြားသော်လည်း။ စေတနာ၊ သည်။ သဟဇာတကမ္မပစ္စယော၊ ကမ္မပစ္စည်းသည်။ ဟောတိယေဝ၊ ဖြစ်သည်သာလျှင်တည်း။ သွာယံ ကမ္မပစ္စယော၊ သည်။ ဇာတိဝသေန၊ ကုသိုလအကုသိုလ် ဝိပါက်ကြိယာယဇာတ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ စတုဗ္ဗိဓော၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံကို။ ဝတဗ္ဗံ၊ ၏။
၆၀၇။ နိရုဿဟသန္တဘာဝေနာတိ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ သဥဿာဟေဟိ၊ အားထုတ်ခြင်း-ကြောင့်ကြခြင်း ရှိကုန်သော။ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မေဟိ၊ ဝိပါကဓမ္မတရားဖြစ်ကုန်သော။ ကုသလာကုသလေဟိ၊ ကုသိုလ်တရား တို့နှင့်။ သာရမ္မဏာဒိဘာဝေန၊ ဏစသည်အဖြစ်အားဖြင့်။ သဒိသာနမ္ပိ၊ တူကုန်သော်လည်း။ ဝါ၊ တူသော ဝိပါတ်ဖြစ်ကြောင်းဂုဏ်ကို။ (သီမူ၌ ဝိပါကသဘာဝ-ဟုရှိ၏။ ဝိပါက်၏ သဘောကို-ဟုပေး) ဿေဘိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သော၊ ထိုဝိပါက်ဖြစ်ကြောင်းဂုဏ်သည်။ ပယောဂန၊ လုံ့လပယောဂဖြင့်။ အသာဓေတဗ္ဗတာယ၊ မပြီးစေအပ်သည် အဖြစ်ကြောင့်။ ပယောဂေန ဝါ၊ လုံ့လပယောဂဖြင့်သော်လည်းကောင်း။ အညထာ ဝါ၊ ဖြင့်သော်လည်းကောင်း။ သေသပစ္စယေသု၊ ကံမှကြွင်းသော အကြောင်းတို့သည်။ သိဒ္ဒေသု၊ ပြီးကုန် လတ်သော်။ ကမ္မဿ၊ ၏။ ကဋတ္တာ ဧဝ၊ ပြုအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင်။ ဝိဇ္စျနတော၊ ပြီးခြင်း ကြောင့်။ နိရုဿာဟော၊ အားထုတ်ခြင်းမရှိသော။ ဝါ၊ ဗျာပါရကင်းသော။ သန္တဘာဝေါ၊ ကိလေသာတို့၏ ငြိမ်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင်။ ဘဝင်္ဂါဒယော၊ ဘဝင်အစရှိသည်တို့သည်။ ဒုဝိညေယျာ၊ သိနိုင်ခဲ ကုန်သည်။ ဝါ၊ မသိနိုင်ကုန်သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဟိ၊ ဆက်။ ပဉ္စဒွါရေပိ၊ ၌သော်လည်း။ ဇဝန ပ္ပဝတ္တိယာ၊ ဇော၏ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ရူပါဒီနံ၊ ရူပါရုံစသည်တို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ ဂဟိတတာ၊ ယူအပ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝိညာယတိ၊ ၏။ ပန၊ ဗျတိရိတ်ကိုဆိုအံ့။ အဘိနိပါတသမ္ပဋိစ္ဆနသန္တီရဏမတ္တာ၊ အာရုံသို့ ရှေးရှု ကျကာမျှဖြစ်သော ပဉ္စဝိညာဏ် သမ္ပဋိစ္ဆိုန်း သန္တီရဏမျှဖြစ်ကုန်သော။ ဝိပါကာ၊ တို့သည်။ ဒုဝိညေယျာ ဧဝ၊ ကုန်သည်သာလျှင်တည်။ နိရုဿာဟသန္တဘာဝါယာတိ၊ ကား။ နိရုဿာဟသန္တဘာဝတ္ထာယ၊ အကျိုးငှာ။ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ တပ္ပစ္စယဝန္တာနံ၊ ထိုဝိပါကပစ္စည်းရှိကုန်သော။ အဝိပါကာနမ္ပိ၊ ဝိပါက် မဟုတ်ကုန်သော်လည်း။ ဝါ၊ သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ရူပဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဝိပါကာနုကူလံ၊ ဝိပါက်အား လျော်သော။ ပဝတ္တိံ၊ ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ပဝတ္တေတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားကို။ ပဥှာဝါရနယံ၊ ရနည်းကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (ပဋိစ္စဝါရေအရာ၌ နှာ ၂၇၈-၌ကဲ့သို့ ပစ္စယဝါရေ-ဟု ရှိသင့်၏) ပစ္စယဝါရေ ပန၊ ပစ္စယနိဒ္ဒေသဝါရ၌ကား။ ဝိပါကာ စတ္ထာရော။ပ။ပစ္စယောတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။
၆၀၈။ ဇနကဘာဝေ၊ ဇနက၏အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ဥပတ္ထမ္ဘကတံ၊ က၏အဖြစ်သည်။ အာဟာရာနံ၊ တို့၏။ ပဓာနကိစ္စံ၊ ပြဓာန်းသောကိစ္စတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ရူပါရူပါနံ ဥပတ္ထမ္ဘကတ္တေ နာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဇနကတ္တေ၊ အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ အရူပီနံ၊ ကုန်သော။ အာဟာရာနံ စ၊ တို့၏လည်းကောင်း။ အာဟာရဇရူပသမုဋ္ဌာပရူပါ ဟာရဿ စ၊ အာဟာရဇရုပ်ကို ဖြစ်စေတတ်သော ရုပ်အာဟာရ၏လည်းကောင်း။ ဥပတ္တမ္ဘကတ္တံ၊ ထောက်ပံ့တတ်သည်၏အဖြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ရှိ၏။ (ဤပုဒ်နောင် တချောင်းပိုဒ်သာ ရှိသင့်၏။ ဇနကတ္တေ၊ သည်။) အသတိပိ၊ မရှိသော် လည်း။ စတုသမုဋ္ဌာနိကရူပူပတ္ထမ္ဘကရူပါဟာရဿ၊ စတုဇရုပ်ကို ထောက်ပံ့တတ်သော ရုပ်အာဟာရ၏။ (သီမူ၌ စတု။ပ။ဟာရဿ စ ဟောတိ-ဟု ပါဌ်ရှိ၏) (ဥပတ္တမ္ဘ၊ ကတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဥပထမ္ဘ ကတ္တေ၊ သည်။ အသတိ ပန၊ မရှိလတ်သော်မူကား။ အာဟာရာနံ၊ တို့၏။ ဇနကတ္တံ၊ ဖြစ်စေတတ်သည်၏ အဖြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပတ္ထမ္ဘကတ္တံ၊ သည်။ ပဓာနံ၊ ပြဓာန်၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ ဇနယာမာနောပိ၊ ဖြစ်စေဆဲ ဖြစ်သော်လည်း။ ဝါ၊ ဖြစ်စေဆဲလ်ဖြစ်သော။ အာဟာရော၊ သည်။ အဝိစ္ဆေဒေဝသေန၊ မပြတ်စဲစေသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဥပတ္ထမ္ဘနဘာဝေါ ဧဝ၊ ထောက်ပံ့တတ်သည်၏ အဖြစ်သည်သာလျှင်။ အာဟာရဘာဝေါ၊ အာဟာရ၏ ဖြစ်ကြောင်းဂုဏ်သကတ်မည်၏။ (တနည်းကား) အာဟာရဘာဝေါ၊ သည်။ ဥပတ္တမ္ဘနဘာဝေါ ဧဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပတ္ထမ္ဘကတ္တေနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကေစိပန၊ တို့သည်ကား။ “ရူပါရော၊ သည်။ အတ္တနာ၊ သည်။ ဇနိတဿ၊ ဖြစ်စေအပ် သောရုပ်၏။ အာဟာရပစ္စယော၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ အညေန၊ တပါးသော အကြောင်းသည်။ ဇနိ တဿ၊ ဖြစ်စေအပ်သောရုပ်၏။ (အာဟာရပစ္စယော၊ သည်။) ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥပတ္ထမ္ဘကတ္တေနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။” ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုစကားကို။ “အာဟာရော၊ သည်။ ရူပဿ၊ ရုပ်၏။ ပစ္စယော၊ ဇနကအကြောင်းသည်။ ဟေန္တော၊ ဖြစ်ပါလျက်။ အာဟာရပစ္စယော၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ ဧတံ၊ ဤစကားသည်။ ဝိရုဒ္ဓံ၊ ဆန့်ကျင်၏။” ဣတိ၊ ဤသို့ဆို၍။ အပရေ၊ တို့သည်။ နာနုဇနန္တိ၊ ခွင့်မပြုကုန်။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအာဟာရပစ္စည်း၌။ ဝါ၊ လေးပါးသော အာဟာရတို့တွင်။ ရူပါဟာရော၊ ရုပ်အာဟာရသည်။ ရူပဓမ္မာနံ ဧဝ၊ တို့၏သာလျှင်။ အာဟာရပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အရူပါဟာရာ ပန၊ နာမ်အာဟာရတို့သည်ကား။ ရူပဓမ္မာနမ္ပိ၊ ရုပ်တရားတို့၏လည်း။ (ပိ-ဖြင့် အရူပဓမ္မကို ပေါင်းသည်) အာဟာရပစ္စယော၊ သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တဉ္စ ခေါ၊ ထိုနာမ် အာဟာရတို့သည် ရုပ်တရားတို့၏ အာဟာရပစ္စည်းဖြင်ခြင်းသည်လည်း။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ စိတ္တ သမုဋ္ဌာနာနံ၊ ကုန်သော။ ရူပါနမေဝ၊ ရုပ်တို့၏သာလျှင်။ ဝါ၊ အားသာလျှင်။ န၊ မဟုတ်။ အထ ခေါ၊ သော်ကား။ ကဒါစိ၊ ပဋိသန္ဓေခဏဟူသော အချို့သောကာလ၌။ ကဋတ္တာရူပါနမ္ပိ၊ ကမ္မဇရုပ်တို့၏လည်း။ ဝါ၊ အားလည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ပဥှာဝါရေ ပနာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၆၀၉။ အဓိပတိယဋ္ဌေနာတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ အဓိပတိပစ္စယဓမ္မာနံ ဝိယ၊ ပစ္စည်းတရားတို့၏ကဲ့သို့။ ပဝတ္တိ နိဝါရကေ၊ အဓိပတိပစ္စည်းဖြစ်ခြင်းကို တားမြစ်တတ်သော တပါးသော အဓိပတိပစ္စည်းတရားတို့ကို။ အဘိဘဝိတွာ၊ လွှမ်းမိုး၍။ ပဝတ္တနေန၊ ဖြစ်ခြင်းဖြင့်။ ဂရုဘာဝေါ၊ ကြီးလေးသည်၏အဖြစ်သည်။ အဓိပတိ ယဋ္ဌော၊ မည်သည်။ န၊ မဟုတ်။ အထ ခေါ၊ သော်ကား။ ဒဿနာဒိကိစ္စေသု၊ မြင်ခြင်း အစရှိ သော ကိစ္စတို့၌။ ဝါ၊ ထို့ကြောင့်။ (ဒဿနာဒိကိစ္စေသု နိမိတ္တဘူတေသု။ အနုဋီ ၃-၂၃၄။) စက္ခုဝိညာဏာ ဒီဟိ၊ စက္ခုဝိညာဏ်စသည်တို့သည်လည်းကောင်း။ ဇီဝနေ-အနုပါလနေ၊ ရှင်စေခြင်း စောင့် ရှောက်ခြင်း ကိစ္စ၌။ ဇီဝန္တေဟိ၊ ရှင်ကုန်သောြ။ ကမ္မဇရုပ်ပေဟိ စ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ အရူပဓမ္မေဟိ စ၊ တို့သည် လည်းကောင်း။ မနနေ၊ သိခြင်းကိစ္စ၌။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေဟိ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ သုခိတာ ဒိဘာဝေ၊ သုခိတစသည်အဖြစ်၌။ သုခိတာဒီဟိ၊ သုခနှင့်ယှဉ်သော တရားစသည်တိုပသည် လည်းကောင်း။ (သုခဟဂုတ်စသည်တို့ကိုဆိုလို၏) အဓိမောက္ခ။ပ။ပဇာနနေသု စ၊ ဆုံးဖြတ်ခြင်း ချီးမြှောက်ခြင်း ထင်ခြင်းမပျံ့လွင့်ခြင်း အပြားအားဖြင့် သိခြင်းကိစ္စတို့၌လည်းကောင်း။ အနညာတံ ဉ ဿမီတိ၊ မသိအပ်သေးသည်ကို သိအံ့ဟူ၍။ ပဝတ္တိယံ စ၊ ဖြစ်ခြင်း၌လည်းကောင်း။ အာဇာနနေ စ၊ အပိုင်း အခြားအားဖြင့် သိခြင်း၌လည်းကောင်း။ အညာတာဝိဘာဝေ စ၊ သိပြီးသော ပုဂ္ဂိုလ်၏အဖြစ်၌ လည်းကောင်း။ သဒ္ဓါဒိသဟဇာတေဟိ၊ သဒ္ဒါ အစရှိသော သဟဇာတ်တရားတို့သည်လည်းကောင်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ စသည်သာလျှင် အကြောင်းအထောက်အပံ့ ရှိကုန်သော။ ဓမ္မေဟိ၊ စက္ခုဝိညာဏ်အစရှိသော၊ ပစ္စယုပ္ပန်တရားတို့သည်။ စက္ခာဒီနံ၊ စက္ခအစရှိသည်တို့၏။ ဝါ၊ တို့သို့။ အနုဝတ္တနီယတာ၊ အစဉ်လိုက်အပ် သည်၏ အဖြစ်သည်။ (အဓိပတိယဋ္ဌောမည်၏။) ဟိ၊ မှန်။ တေသု ကိစ္စေသု၊ ထိုဒဿနအစရှိသော ကိစ္စတို့၌။ စက္ခာဒီနံ၊ တို့၏။ ဣဿရိယံ စ၊ အစိုးရသည်၏ အဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ တပ္ပစ္စယောနံ၊ ထို စက္ခုစသည်လျှင် အကြောင်းအထောက်အပံ့ရှိသော စက္ခုဝိညာဏ်အစရှိသော ပစ္စယုပ္ပန်တရားတို့၏။ တဒနုဝတ္တနေန၊ ထိုစက္ခအစရှိသော ပစ္စည်းတရာတို့သို အစဉ်လိုက်သဖြင့်။ ဝတ္ထ၊ ထိုဒဿနအစရှိသော ကိစ္စတို့၌။ ပဝတ္တိ စ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်လည်းကောင်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပန၊ စောဒနာထုတ်၍ ရှင်းဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤဣန္ဒြိယပစ္စည်း၌။ ဣတ္တိပုရိသ်န္ဒြိယဒွယံ၊ မယူအပ်သနည်း။ စ၊ အာဘော်အကြောင်းကား။ ဧတမ္ပိ၊ ဤဣန္ဒြေနှစ်ပါးအပေါင်းကိုလည်း။ လိင်္ဂါဒီဟိ၊ တို့သည်။ အနုဝတ္ထီယတိနနု၊ အစဉ်လိုက်အပ်သည်မဟုတ် ပေ။ ဟိ၊ ချဲ့။
၆၁၀။ လက္ခဏာရမ္မဏူပနိဇ္စျာနဘူတာနံ၊ လက္ခဏူပနိဇ္စျာန် အာရမ္မဏူပ နိဇ္စျာန်ဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ ဝိတက္ကာဒီနံ၊ ဝိတက်စသည်တို့၏။ ဝိတက္ကနာဒိ ဝသေန၊ ကြံစည်းခြင်းစသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အာရမ္မဏံ၊ ကို။ ဥပဂန္တာ၊ ကပ်၍။ နိဇ္စျာနံ ပက္ခာနံ၊ ရှုခြင်းဟူသော။ ဝါ၊ တနည်း။ စိန္တနံ၊ ကြံခြင်းဟူသော။ ဝိတက္ကာဒီနံယေဝ၊ ဝိတက်စသည်တို့၏သာလျှင်။ အာဝေဏိကော၊ အသီးအခြား ဥစ္စာဖြစ်သော။ ဗျာပါ ရော၊ ကြောင့်ကြဗျာပါရသည်။ ဥပနိဇ္စျာယနဋ္ဌော၊ မည်၏။ “ဌပေတွာ ဒွိပဉ္စဝိညာဏေ သုခဒုက္ခဝေဒနာဒွယ”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာပိ၊ ဆိုပြီး၍လည်း။ “သတ္တစျာနင်္ဂါနီ” တိ၊ ဟူ၍။ ဝစနေန၊ ဆိုခြင်း ဖြင့်။ အစျာနင်္ဂါနံ၊ စျာနှင့်မဟုတ်ကုန်သော။ ဝါ၊ စျာနှင့်မထိုက်ကုန်သော။ ဥပေက္ခာစိတ္တေကဂ္ဂတာနံ၊ ဒွေပဉ္စဝိညာဏ်၌ ဥပေက္ခာနှင့် စိတ္တေကဂ္ဂတာတို့ကို။ နိဝတ္တနံ၊ နစ်စေခြင်းကို။ ကတံ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ယဒိ ဧဝံ၊ ယင်းသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ “သတ္တ စျာနင်္ဂါနီ” တိ၊ ဟူသော။ ဧတေနေဝ၊ ဤစကား ဖြင့်သာလျှင်။ သိဒ္ဓေ၊ လိုအပ်သောအနက်ပြီးပါလျက်။ “ဌပေတွာ၊ သုခဒုက္ခနှစ်ပါးအပေါင်း၏။ ဧကန္တေန၊ အားဖြင့်။ အအစျာနင်္ဂဘာဝဒဿနတ္ထံ၊ စျာနင်မဟုတ်သည်၏အဖြစ်ကို ပြခြင်းအကျိုးငှာ။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) စျာနင်္ဂဋ္ဌာနေ၊ စျာနင်၏အရာ၌။ နိဒ္ဒိဋ္ဌတ္တာ၊ ဓမ္မသင်္ဂဏီ၌ ညွှန်ပြအပ်သည်၏ အဖြစ် ကြောင့်တည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ စျာနင်္ဂဝေါဟာရေ၊ စျာနင်ဟူသော ဝေါဟာရသည်။ သတိပိ၊ ရှိငြား သော်လည်း။ ဝေဒနာဘောဒဒွယဿ၊ ဝေဒနာအပြားနှစ်ခုအပေါင်း၏။ ဧကန္တေန၊ အားဖြင့်။ စျာန ပစ္စယတ္တဘာဝဒဿနတ္တံ၊ စျာနပစ္စည်းအဖြစ်၏ မရှိခြင်းကို ပြခြင်းအကျိုးငှာ။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။) ပန၊ ဆက်။ ဥပေက္ခာ စိတ္တေကဂ္ဂတာနံ၊ တို့၏။ စျာနပစ္စယတ္ထာဘာဝေါ၊ စျာနပစ္စည်းအဖြစ်၏ အရှိခြင်းသည်။ ယဒိပိ အတ္ထိ၊ ရှိပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ စျာနပစ္စယဘာဝေါ၊ စျာနပစ္စည်း၏ အဖြစ်သည်။ န နတ္ထိ၊ မရှိသည် ကားမဟုတ် ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗာနိပိ သတ္တ စျာနင်္ဂါနီတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤပါဌ် ၌။ ဂဟဏံ၊ (ဥပေက္ခာနှင့် စိတ္တေကဂ္ဂတာကို) ယူခြင်းကို။ ကတံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ “သဗ္ဗနီပိ” တိဝစနံ၊ ဟူသောစကားကို။ သဗ္ဗကုသလာဒိဘေဒသင်္ဂဏှနတ္ထံ၊ အလုံးစုံသော ကုသိုလ်အစရှိသော အပြားကို သိမ်းယူရေးတွက်ခြင်းအကျိုးငှာ။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။) သဗ္ဗစိတ္တပ္ပါဒဂတသင်္ဂဏှနတ္ထံ၊ အလုံးစုံသော စိတ္တုပ္ပါဒ်၌, တည်သောစျာနင်တို့ကို သိမ်းယူခြင်းအကျိုးငှာ။ န ပန (ဝုတ္တံ)၊ ဆိုအပ်သည်ကားမဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ပန၊ ပဋ္ဌတေဒအနက်ကို ပြဦးအံ့။ ယေသံ၊ အကြင်ဆရာတို့၏။ (ပေါတ္ထကေ၊ ပေစာ ၌။) “ဌပေတွာ ဒွိပဉ္စဝိညာဏေ ဝေဒနာတ္တယန္တိ၊ ဟူ၍။ ပါဌော၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တေသံ၊ ထိုဆရာတို့၏ပေစာ၌။ ယထာဝုတ္တော၊ အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော။ ဝိစာရာ၊ စိစစ်ခြင်းကို။ စိတ္တေကဂ္ဂတာ ဝသေနေဝ၊ တာ၏အစွမ်းဖြင့်သာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
၆၁၁။ ယတော တတော ဝါတိ၊ ကား။ သမ္မာ ဝါ၊ မှန်စွာသော်လည်းကောင်း။ မိစ္ဆာ ဝါ၊ မှားယွင်စွာသော် လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ အနက်။ ပဥှာဝါရေ ပနာတိအာဒိ၊ ကို။ (ဝုတ္တံ-၌ စပ်) ပစ္စနိဒ္ဒေသ၊ ၌။ တံသမုဋ္ဌာနဂ္ဂဟဏေန၊ တံသမုဋ္ဌာန-သဒ္ဒါဖြင့်။ သော အတ္ထော၊ ထိုပဋိသန္ဓေ ကမ္မဇရုပ်အား ကျေဇူး ပြုသည်ဟူသောအနက်ကို။ ဉာပိတော ဧဝ၊ သိစေအပ်ပြီးသည်သာလျှင်။ ယဒိပိ (ဟောတိ)၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ပဥှာဝါရေ၊ ၌။ သရူပေနေဝ၊ သရုပ်အားဖြင့်သာလျှင်။ ဂဟိတော၊ ယူအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္တ္ထံ၊ ငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဒွေပိ၊ ကုန်သော။ ဧတေ၊ တို့ကို။ပ။ ပထာသင်္ချံ၊ အစဉ် အတိုင်း။ န လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝစနသေသော၊ စကားကြွင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ပဋ္ဌာန ဌကထာယံ ပန၊ ၌ကား။ ဒွေပိ။ပ။န လဗ္ဘန္တီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေန၊ ထိုပဋ္ဌာန်းအဋ္ဌကထာစကား နှင့်။ အဿ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်စကား၏။ အဝိရောဓော၊ မဆန့်ကျင်ခြင်းကို။ ကထံ၊ အဘယ်သို့။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်သနည်း။) ဣတိ၊ အံ့။
၆၁၂။ သမံ အဝိသမံ၊ အညီအညွတ်။ ဝါ၊ တနည်း။ သမ္မာ၊ ကောင်းစွာ။ ဝါ၊ တနည်း။ သဟ၊ တကွ။ ပကာရေဟိ၊ အပြားတို့ဖြင့်။ ယုတ္ထတာယ၊ ယှဉ်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဧကီဘာဝူပဂမေန ဝိယ၊ တခုတည်း အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းဖြင့်ကဲ့သို့။ ဥပကာရကတာ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်သည်။ သမ္ပယုတ္တ ပစ္စယတာ၊ ပစ္စည်းအဖြစ်မည်၏။ ပကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ သာ ယုတ္တတာ၊ ထိုယှဉ်သည်၏အဖြစ်သည်။ ကာ ပန၊ အဘယ်ပါနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိသော ကြောင့်။ “ဧကဝတ္ထုကာရမ္မဏဧကုပ္ပါဒေကနိရောဓ သင်္ခါတေနာ” တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ယေ၊ အကြင်တရားတို့သည်။ ဧကဝတ္ထုကာ၊ တူသော မှီရာရှိကုန်၏။ တေ၊ ထိုတရားတို့သည်။ သမ္ပယုတ္တာ၊ မည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧတ္တကေ၊ ဤမျှကို။ ဝုစ္စမာနေ၊ ဆိုအပ်သည်ရှိသော်။ အဝိနိဗ္ဘောဂရူပေသု၊ ရုပ်တို့၌။ ဧကံ၊ သော။ မဟာဘူတံ၊ သည်။ သေသမဟာဘူတုပါဒါရူပါနံ၊ ကြွင်းသော မဟာဘုတ်နှင့် ဥပါဒါရုပ်တို့၏။ နိဿယပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ နေ၊ ကြောင့်။ တနိ၊ ထိုကြွင်းသော မဟာဘုတ်နှင့် ဥပါဒါရုပ်တို့သည်။ ဧကဝတ္ထု ကာနိ၊ မည်ကုန်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ စက္ခာဒိနိဿယဘူတာနိ၊ စက္ခုစသည်၏ မှီရာဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ ဘူတာနိ၊ ဘူတရုပ်တို့သည်။ (ဧကဝတ္ထုကာနိ-၌ စပ်) ဧကံ၊ သော။ ဝတ္ထု၊ သည်။ ဧတေသု၊ ဤဘူတရုပ် တို့၌။ နိဿိတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧကဝတ္ထုကာနိ။ သမ္ပယုတ္တတာပတ္တိ၊ ယှဉ်သည်၏အဖြစ်သို့ရောက် ခြင်းသည်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တန္နိဝါဏတ္ထံ၊ ထိုကိုတားမြစ်ခြင်းအကျိုးငှာ။ ဧကာရမ္မ ဏဂ္ဂဟဏံ၊ ဧကာရမ္မဏ-သဒ္ဒါကို။ (ကတံ၊ ပြုအပ်၏။) ယေ၊ အကြင်တရားတို့သည်။ ဧကဝတ္ထုကာ စ၊ တူသောမှီရာလည်းရှိကုန်၏။ ဧကာရမ္မဏာ စ၊ တူသော အာရုံလည်းရှိကုန်၏။ တေ၊ ထိုတရားတို့သည်။ သမ္ပယုတ္တာ၊ မည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ဧကာရမ္မဏ-သဒ္ဒါကိုယူအပ်၏။ ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့ပင်ယူငြား သော်လည်း။ စုတိအာသန္နာနံ၊ စုတီအနီး၌ဖြစ်ကုန်သော။ ဝါ၊ နီးသောစုတိရှိကုန်သော။ သမ္ပဋိစ္ဆနသန္တီ ရဏာဒီနံ၊ ဏ စသည်တို့၏။ သမ္ပယုတ္တာ၊ ယုတ်၏အဖြစ်သည်။ အာပဇ္ဇေယျ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧကုပ္ပါဒဂ္ဂဟကံ၊ ဧကုပ္ပါဒ-သဒ္ဒါကို။ (ကတံ၊ ၏။) ယေ၊ အကြင်တရားတို့သည်။ ဧကဝတ္ထု ကေကာရမ္မဏေကုပ္ပါဒါ၊ တူသောမှီရာ တူသောအာရုံ တူသောဖြစ်ခြင်းရှိကုန်၏။ တေ၊ ထိုတရားတို့သည်။ သမ္ပယုတ္တာ၊ မည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ဧကုပ္ပါဒ-ကို ယူအပ်၏။ ကိံ ပန၊ အသို့နည်း။ ဧဝံတိဝိဓလက္ခဏာ၊ ဤသုံးပါးအပြားရှိသော လက္ခဏာရှိသောတရားတို့သည်။ နာနာနိရောဓာပိ၊ ကွဲပြားသော ချုပ်ခြင်းရှိကုန် သည်လည်း။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်သလော။ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့မဟုတ်။ ဧကနိရောဓာ ဧဝ၊ တူသော ချုပ်ခြင်း ရှိကုန်သည်သာလျှင်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်သလော။) ဣတိ၊ သို့။ ဝိစာရဏာယံ၊ စိစစ်ခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ စိစစ်ခြင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။) ဧဝံလက္ခဏာ၊ ဤသို့လက္ခဏာသုံးပါးရှိသော တရာတို့သည်။ ဧက နိရောဓာ ဧဝ၊ တူသောချုပ်ခြင်းရှိကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္တံ၊ ငှာ။ “ဧကနိရောဓာ” တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ပဋိလောမတော၊ အပြန်အားဖြင့်။ ဧကနိရောဓာ၊ တူသော ချုပ်ခြင်းရှိသော တရားတို့သည်။ သမ္ပယုတ္တာ၊ မည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုစ္စမာနေ၊ ဆိုအပ်သည် ရှိသော်။ ဧကသ္မိံ ခဏေ၊ ၌။ နိရုဇ္စျမာနာနံ၊ ကုန်သော။ ရူပါရူပဓမ္မာနံ၊ ရုပ်နာမ်တရားတို့၏။ သမ္ပယုတ္တတာ၊ အဖြစ်သည်။ အာပဇ္ဇေယျ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။
၆၁၃။ အညမညံ၊ ချင်း။ သမ္ဗန္ဓာတာယ၊ စပ်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ယုတ္တာနမ္ပိ၊ ယှဉ်ကုန်သည်သော်လည်း။ သမာနာနံ၊ ဖြစ်သောတရားတို့၏။ ဝိပ္ပယုတ္တဘာဝေန၊ မယှဉ်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဝိသံသဋ္ဌာတာယ၊ မရောနှောသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ ကြောင့်။ နာနတ္တူပဂမေန၊ အသီးအသီးကွဲပြားသည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းဖြင့်။ ဥပကာရကတာ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏အဖြစ်သည်။ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယတာ၊ ပစ္စည်းအဖြစ် မည်၏။ စ၊ ယုတ္တာနမ္ပိ သမာနာနံ-ဟူသော ရှေ့စကား၌ စောဒနာဖွယ်အချက်ကို ဆက်၍ရှင်းဦးအံ့။ အယံ ယုတ္တတာ၊ ဤယှဉ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ သမ္ပယုတ္တပစ္စယဘာယ ဝိယ၊ သမ္ပယုတ္တပစ္စည်း၌ကဲ့သို့။ (သီမူ၌ သမ္ပယုတ္တပစ္စယတာယံ ဝိယ-ဟုရှိ၏) အညမညံ၊ ချင်း။ ပစ္စယပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မဝသေန၊ သမ္ပယုတ္တ ပစ္စည်းပစ္စယုပ္ပန်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ န ဂဟေတဗ္ဗာ၊ မယူအပ်။ အထ ခေါ၊ သော်ကား။ ဝိသုံယေဝ၊ သမ္ပယုတ္တပစ္စည်းမှ အသီးအခြား။ ဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ သမာနဇာတိယဘာယ၊ တူသောဇာတ်ရှိသည်၏အဖြစ် ကြောင့်။ ဥဘယံ၊ ပစ္စည်းပစ္စယုပ္ပန်နှစ်ပါးစုံသည်။ (အနုဋီ, သီမူ-မဟာဋီတို့နှင့်အညီ ဤပုဒ်ရှိသင့်၏) သမဓုရံ၊ တူညီသောဝန်ရှိ၏။ ဣဓ၊ ဤဝိပ္ပယုတ္တပစ္စည်း၌။ ရူပါရူပဓမ္မာနံ၊ ရုပ်တရားနာမ်တရားတို့၏။ ဝိဇာတိယတာယ၊ ဇာတ်မတူသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိဓုရံ၊ မတူသောဝန်ရှိ၏။ (ထမ်းပိုးထမ်းမတူညီဟု ဆိုလို၏) တေန၊ ကြောင့်။ ယုတ္တာနမ္ပိ၊ ပ။ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယတာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ ယုတ္တာနံ-ဟု ဆိုသင့်စွ။ ဝတ္ထုသဟဇာတပစ္ဆာဇာတဝသေန၊ ပစ္ဆဇာတတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (သီမူ၌ ဝတ္ထုနာ သဟဇာတပစ္ဆဇာတဝသေန-ဟု ရှိ၏) အယုတ္တာနံ၊ မယှဉ်ကုန်သော။ အာရမ္မဏာဒိဘာဝေန၊ အာရုံ စသည်တို့၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဥပကာရကာနံ၊ ကုန်သော။ ဝိပ္ပယုတ္တာနမ္ပိ၊ ဝိပ္ပယုတ္တလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ရူပါဒီနံ၊ ရုပ်အစရှိသည်တို့၏။ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယတာ၊ အဖြစ်သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဝတ္ထုခန္ဓာနံ။ပ။ပစ္စယောတိအာဒိဝစနတော၊ အစရှိသည်ကို ဝသေန စ၊ အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ယုတ္တာ နံ၊ ယှဉ်သောတရားတို့၏။ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယဘာဝေါ၊ အဖြစ်သည်။ အတ္ထိ ယထာ၊ ရှိသကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အယုတ္တာနံ၊ မယှဉ်သောတရားတို့၏။ (ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယဘာဝေါ၊ သည်။) န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ယဒိ ဧဝံ၊ ယင်းသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ ရူပါနံ၊ တို့၏။ ရူပေဟိ၊ တို့နှင့်။ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယော၊ ကို။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဝုတ္တော၊ မဟောအပ်သနည်း။ ဣတိ၊ အံ့။ ရူပါနံ၊ တို့၏။ ရူပေဟိ၊ တို့နှင့်။ (သမ္ပယောဂေါ, ဝိပ္ပယောဂေါတို့၌ စပ်) အဝိနိဗ္ဘောဂေ၊ အသီးအသီးမကွဲပြားခြင်းသည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ သမ္ပယောဂေါ၊ ယှဉ်ခြင်းသည်။ (နတ္ထိ) ဝိယ၊ မိရှိသကဲ့သို့။ ဝိပ္ပယောဂေါ၊ မယှဉ်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုရုပ်တို့၏။ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယတာ၊ ကို။ န ဝုတ္တာ၊ မဟောအပ်။ ဟိ၊ မှန်။ စတူဟိ၊ လေးပါးသော နမာက္ခန္ဓာတို့နှင့်။ သမ္ပယောဂေါ၊ ယှဉ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ စတူဟိ၊ တို့နှင့်။ ဝိပ္ပယောဂေါ၊ မယှဉ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ သမ္ပယုဇ္ဇမာနာနံ၊ ယှဉ်ကုန်သော။ အရူပါနံ၊ နာမ်တရားတို့၏။ ရူပေဟိ စ၊ တို့နှင့်လည်းကောင်း။ တို့၏။ တေဟိ စ၊ ထိုနာမ်တရားတို့နှင့် လည်းကောင်း။ သမ္ပယောဂါသင်္ကာ၊ ယှဉ်ခြင်း၌ ယုံမှားခြင်းသည်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုနာမ်နှင့်ရုပ်တို့၏။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယတာ၊ ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ရူပါနံ ပန၊ ရုပ်တို့၏မူကား။ ရူပေဟိ၊ တို့နှင့်။ သမ္ပယောဂေါ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုရုပ်တို့၏။ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာတာ၊ ကို။ န ဝုတ္တာ၊ မဟောအပ်။
ရူပိနော ဓမ္မာအရူပီနံ ဓမ္မာနံ, အရူပီနံ ဓမ္မာနံ, အရူပိနောပိ ရူပီနန္တိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ အရူပဂ္ဂဟဏံ၊ အရူပ-သဒ္ဒါကို။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ အရူပဓမ္မေသု၊ တို့တွင်။ စတ္တာရော ဧဝ၊ ခန္ဓာ၊ လေးပါးသော ခန္ဓာတို့သည်သာလျှင်။ သဟဇာတပုရေဇာတာနံ၊ ဇာတဖြစ် ကုန်သော။ ရူပဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာ၊ တို့သည်။ ဟေန္တိ၊ ကုန်၏။ နိဗ္ဗာနံ ပန၊ သည်ကား။
၆၁၄။ ပစ္စုပ္ပန္နလက္ခဏေနာတိ၊ ကား။ ပစ္စုပ္ပန်န္နသဘာဝေန၊ ပစ္စုပ္ပန်သဘောအားဖြင့်။ တေ၊ ထိုပါဌ် ဖြင့်။ “မေ၊ ငါ့အား။ ကတံ၊ ပြီးသော။ ပါပကမ္မံ၊ မကောင်းမှုကံသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ (ဣတိ စ၊ ဤသို့ လည်းကောင်း။) အတ္တဟိတာယ၊ မိမိအစီးအပွားအလို့ငှာ။ ပဋိပန္နော၊ ကျင့်သော။ ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ “ဧဝမာဒီသု၊ ဤသို့အစရှိသောပါဌ်တို့၌။ ဝုတ္တံ၊ သော။ နိဗ္ဗတ္တူ ပလဗ္ဘမာနတာလက္ခဏံ၊ ဖြစ်ပြီးသည်၏အဖြစ်ဟူသော လက္ခဏာ, ရအပ်သည်၏အဖြစ်ဟူသော လက္ခဏာရှိသော။ (မူလဋီကာ, သီမူ မဟာဋီကာတို့နှင့် အညီပင်) အတ္ထိဘာဝံ၊ ရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ နိဝါရေတိ၊ တားမြစ်၏။ ဇနကတ္တေ၊ ဖြစ်စေတတ်သည်၏အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်း။ အတ္ထိ ဘာဝေန၊ ရှိသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဥပကာရတာ၊ အဖြစ်သည်။ ဥပတ္ထမ္ဘကတ္ထပ္ပဓာနာ၊ ထောက်ပံ့တတ် သည်၏ အဖြစ်လျှင် ပြဓာန်းခြင်းရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ “ဥပတ္ထမ္ဘကတ္တေနာ” တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဣဒံ ဥပတ္ထမ္ဘကတံ၊ အဖြစ်သည်။ ဝတ္ထာရမ္မဏသဟဇာတာဒီနံ၊ ဝတ္ထု အာရုံသဟဇာတတရား တို့အား။ ဝါ၊ တို့နှင့်။ သာဓာရဏံ၊ သော။ အတ္ထိဘာဝေန၊ ဖြင့်။ ဥပကာရကတ္တံ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည် ၏အဖြစ်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ “သတ္တဓာ မာတိကာ နိက္ခိတ္တာ” တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံမတ္ထံ၊ ဆိုအပ်ပြီး သော အနက်ကို။ ပါဠိယာ ဧဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ “ယထာဟာ” တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ “စတ္တာရော ခန္ဓာ အရူပိနော” တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ သဟဇာတဝသေန၊ ဖြင့်။
အညတ္ထ ပန၊ တပါးသောအရာ၌ကား။ တတော၊ ထိုပါဌ်မှ။ အညထာပိ၊ ဖြင့်လည်း။ အာဂတော၊ လာသေး ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ပဥှဝါရေပနာတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တေန၊ ထိုပဥှာဝါရပါဌ်ဖြင့်။ ပစ္ဆာဇာတာဟာရိန္ဒြိယဝသေနာပိ၊ ဣန္ဒြိယပစ္စည်းတို့၏အစွမ်းဖြင့်လည်း။ တံ အတ္ထိပစ္စယံတ္တံ၊ ထိုအတ္ထိ ပစ္စည်း၏အဖြစ်ကို။ ဝိဘာဝေတိ၊ ၏။ ပုရိမပါဌေ ပန၊ ရှေးပစ္စယနိဒ္ဒေသပါဌ်၌ကား။ သာဝသေသာ၊ အကြွင်းနှင့်တကွသော။ ဒေသနာ၊ ကို။ ကတာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ (အာဟာရိန္ဒြိယာ၊ တို့သည်။) ယေသံ၊ အကြင်အာဟာရဣန္ဒြိယပစ္စယုပ္ပန်တရားတို့အား။ ပစ္စယာ၊ ကုန်သည်။ ဟေန္တိ၊ ကုန်၏။ တေဟိ၊ ထိုပစ္စယုပ္ပန်တရားတို့နှင့်။ ဧကတော စ၊ တပြိုင်နက်လည်းကောင်း။ ပုရေတရံ စ၊ စွာလည်းကောင်း။ ပစ္ဆာ စ၊ ၌လည်းကောင်း။ ဥပ္ပန္နဘာဝေ၊ ဖြစ်သည်၏ အဖြစ်သည်။ သတိ (ပိ)၊ သော်လည်း။ သဟဇာတာဒိပစ္စယတ္တာဘာဝတော၊ သဟဇာတအစရှိသော ပစ္စည်းအဖြစ်၏ မရှိခြင်း ကြောင့်။ အာဟာရော စ၊ အာဟာရသည်လည်းကောင်း။ ဣန္ဒြိယဉ္စ၊ သည်လည်းကောင်း။ သဟဇာတာ ဒိဘေဒံ၊ တ-အစရှိသော အထူးကို။ နလဘန္တိ၊ မရကုန်။ တေသံ၊ ထိုအာဟာရနှင့် ဣန္ဒြိယတို့၏။ တဒဘာဝေါ စ၊ ထိုသဟဇာတ အစရှိသော ပစ္စည်းအဖြစ်၏ မရှိခြင်းကိုလည်း။ ဓမ္မသဘာဝ-ဝသေန၊ ဓမ္မတာဟူသောတရားသဘော၏အစွမ်းအာဖြင့်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ သွာယံ အတ္ထိပစ္စယော၊ သည်။ “သဟ ဇာတတော၊ အဖို့မှ။ ကုသလေန၊ ပစ္စည်းသွာယံ အတ္ထိပစ္စယော၊ သည်။ “သဟဇာတတော၊ အဖို့မှ။ ကုသလေန၊ ပစ္စည်းကုသိုလ်နှင့်။ ကုသလံ၊ ပစ္စယုပ္ပန်ကုသိုလ်လည်းကောင်း။ သဟဇာတ ပစ္ဆာဇာတတော၊ မှ။ ကုသလေန၊ နှင့်။ အဗျာကတံ၊ လည်းကောင်း။ သဟဇာတတော ဧဝ၊ မှသာလျှင်။ ကုသလေန၊ နှင့်။ ကုသလာဗျာကတံ၊ လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ကုသလမူလာ၊ ကုသလမူလရှိကုန်သော။ တယော၊ သုံးပါးတို့လည်းကောင်း။ အကုသလမူလာ၊ ရှိကုန်သော။ တထာ၊ ထိုအတူ သုံးပါးတို့ လည်းကောင်း။ ပန၊ တပါး။ သဟဇာပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတာဟာရိန္ဒြိယတော၊ မှ။ အဗျာကတေန၊ နှင့်။ အဗျာကတံ၊ လည်းကောင်း။ ဝတ္ထာရမ္မဏပုရေဇာတတထာ၊ ထိုအတူ အဗျာကတာနှင့်။ အကုသလံ၊ လည်းကောင်း။ သဟဇာတပုရေဇာတတော၊ လည်းကောင်း။ သဟဇာတပစ္ဆာဇာတာဟာရိန္ဒြိယတော၊ မှ။ (ဤ၌ ပုရေဇာတမပါသင့်။ ကတဉ္စ၊ သည်လည်းကောင်း။ အဗျာကတဿ၊ အားလည်းကောင်း။ သဟဇာတာဟာရိန္ဒြိယတော၊ မှ) ။ (ဤ၌လည်း ပုရေဇာတပိုနေသည်) အကုသလဉ္စ၊ သည်လည်းကောင်း။ အဗျာကတဉ္စ၊ သည်လည်းကောင်း။ အဗျာကတဿ၊ အားလည်းကောင်း။” ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ တေရသ ဝိဓော၊ ၁၃-ပါးအပြားရှိ၏။ သင်္ခေပေန၊ ဖြင့်။ ကုသလာကုသလဝိပါကကိရိယရူပဝသေန၊ ရုပ်ပစ္စည်းတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အတ္ထိပစ္စယော၊ သည်။ ပဉ္စဝိဓော၊ ငါးပါးအပြားရှိ၏။ နိဗ္ဗာနံ၊ သည်။ န၊ အတ္ထိ ပစ္စည်း အဖြစ်။ ဟိ၊ မှန်။ အတ္ထိဘာဝါဘာဝေန၊ ရှိသည်၏အဖြစ်၏မရှိခြင်းကြောင့်။ အနုပကာရကော၊ ကျေးဇူး မပြုတတ်သော။ ယော၊ အကြင်တရားသည်။ အတ္ထိဘာဝံ၊ ရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ လဘိတွာ၊ ရ၍။ ဥပကာရကော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သော၊ ထိုတရားသည်။ အတ္ထိပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ နိဗ္ဗာ နဉ္စ၊ သည်ကား။ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏာနံ၊ နိဗ္ဗာန်လျှင်အာရုံရှိသော မဂ်ဖိုလ်ပစ္စဝေက္ခဏာ စသည်တို့အား။ အတ္တနော၊ ၏။ အတ္ထိ မဟုတ်။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ (ဤ ဣတိ၊ ပိုဟန်ရှိ၏) ဝါ၊ တနည်း။ ဥပ္ပါဒါဒိ ယုတ္တာ နံ၊ ဥပါဒ်စသည်နှင့် ယှဉ်ကုန်သော တရားတို့၏။ နတ္ထိဘာဝေါပကာရကတာဝိရုဒ္ဓေါ၊ မရှိသည်၏အဖြစ်ဖြင့် ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်နှင့် ဆန့်ကျင်သော။ ဥပကာရကဘာဝေါ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ် သည်။ အတ္ထိပစ္စယတာ၊ အဖြစ်မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိဗ္ဗာနံ၊ သည်။ အတ္ထိပစ္စယော၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ (ဣတိ၊ ပြီး၏။)
၆၁၅။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ ဖုသနာဒိဝသေန၊ တွေ့ထိခြင်းစသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တမာနာနံ၊ ကုန်သော။ အနေကေသံ၊ များစွာကုန်သော။ ဖဿာဒီနံ၊ စသည်တို့၏။ သဟဘာဝေါ၊ တကွဖြစ်ခြင်း သည်။ ဝါ၊ တပေါင်းတည်းဖြစ်ခြင်း။ ဝါ၊ တပြိုင်နက် ဖြစ်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧကသ္မိံ၊ သော။ ဖဿာဒိသမုဒါယေ၊ ဖဿသည်တို့၏ အပေါင်းအစုသည်။ သတိ၊ သော်။ ဒုတိယော၊ ဒုတိယ အပေါင်းအစုသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ အသတိ ပန၊ မရှိသော်ကား။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေန၊ နတ္ထိဘာဝေန၊ ထိုမရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဥပကာရကတာ၊ အဖြစ်သည်။ နတ္ထိပစ္စယတာ၊ အဖြစ် မည်၏။ ပုရိမတရစိတ္တာနံ၊ အနန္တရစိတ်ထက်သာ၍ ရှေးကျသောစိတ်တို့၏။ နတ္ထိဘာဝေ၊ သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ တာနိပုရိမတရစိတ္တနိ၊ တို့သည်။ တေ နတ္ထိဘာဝေန၊ ဖြင့်။ ဥပကာရကာနိ၊ ကုန်သည်။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ ပန၊ စင်စစ်။ အနန္တရမေဝ၊ အခြားမဲ့စိတ်သည်သာလျှင်။ (ဟောတိ-၌ စပ်) အတ္တနော၊ ၏။ အတ္ထိဘာဝေန၊ ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။
တေ ဧဝါတိ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ နတ္ထိဝိဂတပစ္စယာနံ၊ တို့၏။ ဓမ္မတော၊ သဘောတရားအားဖြင့်။ ဝိသေသာဘာဝံ၊ အတူး၏မရှိခြင်းကို။ အာဟ၊ ၏။ ဧဝံ သန္တေပိ၊ သော်လည်း။ အဘာဝမတ္တေန၊ မရှိခြင်း မျှဖြင့်။ ဥပကာရတာ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်ဟူသော။ ဩကာသဒါနံ၊ အခွင့်ပေးခြင်းသည်။ နတ္ထိ ပစ္စယတာ၊ မည်၏။ သဘာဝါဝိဂမေန၊ သဘော၏မကင်းခြင်းကြောင့်။ အပ္ပဝတ္တမာနာနံ၊ မဖြစ်နိုင်ကုန်သော စိတ်စေတသိတ်တရားတို့အား။ သဘာဝဝိဂမေန၊ သဘော၏ကင်းခြင်းဖြင့်။ ဥပကာရကတာ၊ သည်။ ဝိဂတပစ္စယတာ၊ မည်၏။ စ၊ တနည်းကား။ နိရောဓာနန္တရာ၊ ချုပ်ခြင်း၏အခြားမဲ့၌။ သုညတာ၊ ဆိတ်သည်၏အဖြစ်သည်။ နတ္ထိတာ၊ မည်၏။ နိရောဓပ္ပတ္တတာ၊ ချုပ်ခြင်းသို့ရောက်သည်၏ အဖြစ်သည်။ ဝိဂတတာ၊ မည်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ ဧတေသံ၊ ဤနတ္ထိနှင့် ဝိဂတပစ္စည်းတို့၏။ ဝိသေသော၊ အထူးတည်း။
အတ္ထိပစ္စယဓမ္မာ ဧဝ စာတိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ စ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော၊ ပေါင်းခြင်းအနက်ရှိ၏။ တေန၊ ထို စ-သဒ္ဒါဖြင့်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ နတ္ထိဝိဂတပစ္စယာ ဧဝ၊ ပစ္စည်းတို့သာလျှင်။ ဓမ္မတော၊ သဘောတရားအာဖြင့်။ အဝိသိဌာ၊ မထူးခြားကုန်သည်။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ အထ ခေါ၊ သော်ကား။ အတ္ထိ အဝိဂတပစ္စယာပိ၊ တို့သည်လည်း။ (အဝိသိဋ္ဌာ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဣမမတ္ထံ၊ ကို။ ဒီပေတိ၊ ၏။ ဣမေ ပစ္စယာ၊ ဤအတ္ထိအဝိဂတပစ္စည်းတို့သည်။ ဓမ္မတော၊ အားဖြင့်။ အဝိသိဋ္ဌာ၊ ကုန်သည်။ ယဒိပိ (ဟောန္တိ)၊ ကုန်၏။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ အတ္ထိတာယ၊ ရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သ-သဘာဝတာယ၊ သဘောနှင့် တကွဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဥပကာရကတာ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်သည်။ အတ္ထိပစ္စယတာ၊ ပစ္စည်းအဖြစ်မည်၏။ သဘာဝါဝိဂမေန၊ သဘော၏ မကင်းဖြင်းဖြင့်။ နိရောဓဿအပ္ပတ္တိယာ၊ ချုပ်ခြင်းသို့မရောက်သေးခြင်းဖြင့်။ ဥပကာရကတာ၊ အဖြစ်သည်။ အဝိဂတပစ္စယ တာ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဓမ္မာဝိသေသေပိ၊ သဘောတရားအားဖြင့် မထူးငြားသော်လည်း။ ပစ္စယဘာဝဝိ သေသော၊ ပစ္စည်း၏ဖြစ်ကြောင်းဂုဏ်သကတ်၏အထူးကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဟိ၊ ထင်။ ဓမ္မာနံ၊ သဘော တရားအားဖြင့် မထူးခြားသော်လည်း။ ပစ္စယဘာဝဝိသေသော၊ ပစ္စည်း၏ဖြစ်ကြောင်းဂုဏ်သကတ်၏ အထူးကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဟိ၊ ထင်။ ဓမ္မာနံ၊ သဘောတရားတို့၏။ သဗ္ဗံ၊ သော။ သမတ္ထတာဝိသေသံ၊ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်အထူးကို။ ဝါ၊ သတ္တိအထူးကို။ ယထာဝတော၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ။ အဘိဝမ္ဗုဇ္စျိတွာ၊ ထိုး ထွင်းသိတော်မူပြီး၍။ ဘဂဝတော၊ သည်။ စတုဝီသတိပစ္စယဝိသေသာ၊ ၂၄-ပါးသောပစ္စည်းအထူးတို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝါ၊ ကြောင့်။ ဓမ္မဿမိမှိ၊ တရား၏အရှင်ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား၌။ သဒ္ဓါယ၊ ယုံကြည်သောသဒ္ဒါတရားဖြင့်။ ဝါ၊ ယုံကြည်သည်ဖြစ်၍။ “ဧတေ ဓမ္မာ၊ ဤပစ္စည်းတရားတို့သည်။ ဧဝံ ဝိသေသာ၊ ဤသို့ ထူးကုန်၏။” ဣတိ၊ သို့။ သုတမယဉာဏံ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒေတွာ၊ ၍။ စိန္တဘာဝနာမယေ ဟိ၊ စိန္တမယဉာဏ်ဘာဝနာမယဉာဏ်တို့ဖြင့်။ တဒဘိသမယာယ၊ ထိုပစ္စည်းတို့၏ အထူးကို သိခြင်းအကျိုး ငှာ။ ယောဂေါ၊ အားထုတ်ခြင်းကို။ ကရဏီယော၊ ပြုအပ်၏။
စ၊ ပစ္စည်းတို့၏ သရုပ်အထူးကို ဆိုဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤ ၂၄-ပါးသော ပစ္စည်းတို့တွင်။ အာရမ္မဏအနန္တရ။ပ။ဝိဂတပစ္စယာ၊ ဝိဂတပစ္စည်းတို့သည်။ အရူပဓမ္မာနံယေဝ၊ နာမ်တရားတို့အားသာလျှင်။ (ပစ္စယာ၊ ကျေးဇူး ပြုတတ်ကုန်၏။) ပစ္ဆဇာတပစ္စယော၊ သည်။ ရူပဓမ္မာနံယေဝ၊ ရုပ်တရားတို့အားသာလျှင်။ (ပစ္စယော၊ ပြုတတ်၏။) ဣတရေ၊ ကုန်သော။ စုဒ္ဒသ၊ ၁၄-ပါးသော ပစ္စည်းတို့သည်။ ရူပါရူပဓမ္မာနံ၊ တို့အား။ (ပစ္စယာ၊ ကုန်၏။)
ဟေတုအနန္တရ။ပ။ဝိဂတပစ္စယာ၊ ဝိဂတပစ္စည်းတို့သည်။ အရူပဓမ္မာ ဧဝ၊ နာမ်တရားတို့သာလျှင်တည်း။ ပုရေဇာတပစ္စယော၊ သည်။ ရူပမေဝ၊ ရုပ်သာလျှင်တည်း။ အာရမ္မဏူပနိဿယေ၊ အာရမ္မဏနှင့် ဥပနိဿယ ပစ္စည်းတို့ကို။ ဌပေတွာ၊ ၍။ သောသာ၊ ကြွင်းသော ၉-ပစ္စည်းတို့သည်။ ဥဘယံ၊ နာမ်ရုပ်၂-ပါးစုံသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဒွေ၊ ကုန်သော။ တေ၊ ထိုအာရမ္မဏနှင့် ဥပနိဿယပစ္စည်းတို့သည်။ ပညတ္တိသဘာဝါပိ၊ ပညတ်သဘောရှိကုန်သည်လည်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။
အနန္တရ။ပ။ဝိဂတပစ္စယာ၊ တို့သည်။ အတီတာ ဧဝ၊ အတိတ်တို့သာလျှင် တည်း။ အာရမ္မဏဓိပတိ အာရမ္မဏူပနိဿယာ၊ တို့သည်။ တိကာလိကာ စ၊ ကာလသုံးပါး၌ ဖြစ်ကုန်သည်လည်းကောင်း။ ကာလဝိနိမုတ္တာ စ၊ ကာလသုံးပါးမှ လွတ်ကုန်သည်လည်းကောင်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ကမ္မပစ္စယော၊ သည်။ အတီတပစ္စုပ္ပန္နဝသေန၊ တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒွိကာလိကော၊ ကာလ ၂-ပါး၌ ဖြစ်၏။ သေသာ၊ ကုန်သော။ ပဉ္စဒဿ၊ ၁၅-ပါးသော ပစ္စည်းတို့သည်။ ပစ္စုပ္ပန္နာဝ၊ တို့သည်သာလျှင်တည်း။
တထာ၊ တပါး။ အနန္တရ။ပ။ပစ္စယာ စ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ နာနာက္ခဏိက-ကမ္မပစ္စယော စ၊ သည်လည်းကောင်း။ နတ္ထိဝိဂတပစ္စယာ စ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမေ ပစ္စယာ၊ တို့သည်။ ဇနကာ ဧဝ၊ ဖြစ်စေတတ်သော ဇနက ပစ္စည်းတို့သည်သာလျှင်တည်း။ ဥပတ္ထမ္ဘကာ၊ ထောက်ပံ့တတ်သော ဥပတ္ထမ္ဘကပစ္စည်းတို့သည်း။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ ပစ္ဆာဇတပစ္စယော၊ သည်။ ဥပတ္ထမ္ဘကော ဧဝ၊ ကပစ္စည်း သာလျှင်တည်း။
အဝိဇ္ဇာပစ္စယာသင်္ခါရပဒဝိတ္တာရကထာဝဏ္ဏနာ
၆၁၆။ ပစ္စယေသုတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ နိဒ္ဓါရစေ၊ ၌။ ဘုမ္မံ၊ သတ္တမီဝိဘတ်အဆုံးရှိသောပုဒ်တည်း။ ဒုဝိဓာ ဒွိပ္ပကာရေန၊ နှစ်ပါးအပြားအားဖြင့်။ အနကဓာတိ၊ ကား။ အာရမ္မဏပစ္စယာဒိဝသေန စသည်တို့ ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သတ္တရသဓာ၊ ၁၇-ပါးအပြားအားဖြင့်။
အဘိညာစိတ္တေနာတိ၊ ကား။ စေတောပရိယပုဗ္ဗေနိဝါသအနာဂတံသ-ဉာဏသင်္ခါတာဟိ၊ ဉာဏ်ဟုဆိုအပ် ကုန်သော။ အဘိညာဟိ၊ တို့နှင့်။ သဟဂတစိတ္တေန၊ တကွဖြစ်သောစိတ်ဖြင့်။ သမောဟစိတ္တဇနန ကာလေတိ၊ ကား။ ပရေသံ စ၊ သူတပါးတို့၏လည်းကောင်း။ အတ္တနော စ၊ ၏လည်းကောင်း။ သမောဟဿ၊ မောဟနှင့် တကွဖြစ်သော။ “စိတ္တဿ၊ ကို။ ဇာနနကာလေ၊ သိသောကာလ၌။ “အကု သလပ္ပဝတ္တိယော၊ အကုသိုလ်၏ဖြစ်ခြင်းတို့သည်။ အဝိဇ္ဇာပုဗ္ဗင်္ဂမာ၊ အဝိဇ္ဇာရှေ့သွားရှိကုန်၏။ “(ဣတိ စ၊ သို့လည်းကောင်း။) “ယာ ကာစိ၊ အမှတ်မရှိ အလုံးစုံကုန်သော။ ဝိပတ္တိယော၊ ပျက်စီးခြင်းတို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) သဗ္ဗာ၊ ကုန်သော။ တာ၊ ထိုပျက်စီးခြင်းတို့သည်။ မောဟမူလိကာ၊ မောဟလျှင် အရင်းမူလ ရှိကုန်၏။” ဣတိ စ၊ သို့လည်းကောင်း။ အဝိဇ္ဇာယ၊ အဝိဇ္ဇာကို ကျော်လွန်ခြင်းအကျိုးငှာ။ ဝိသဋာဘိပတ္ထ နာယ၊ ဝဋ်ကင်းရာနိဗ္ဗာန်ကို တောင့်တခြင်းဖြင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဒွိန္နမ္ပိ၊ နှစ်ပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ တေသံ ပုညာဘိသင်္ခါရာနံ၊ တို့အား။ အဝိဇ္ဇာသမ္မူဠတ္တာတိ၊ ကား။ ဘဝါဒီနဝပ္ပဋိစ္ဆယာဒိကာယ၊ ဘဝ၏ အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းတတ်သော။ အဝိဇ္ဇာယ၊ ဖြင့်။ သမ္မူဠတ္တာ၊ ပြင်းစွာတွေဝေသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တာနေဝ ပညာနီတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တာနိ၊ ကုန်သော။ တာနေဝ ကမာဝစရရူပါဝစရပုညာနိ၊ တို့ကို။ ဥပနိဿယ ပစ္စယေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။
ရာဂါဒီနန္တိ၊ ကား။ ရာဂဒိဋ္ဌိဝိစိကစ္ဆုဒ္ဓစ္စဒေါမနဿနံ၊ တို့၏။ ရာဂါဒီနံ၊ တို့၏။ အဝိဇ္ဇာနှင့် ယှဉ်ကုန်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ရာဂါဒိအဿာဒနကာလေသု၊ ရာဂစသည်တို့ကို သာယာသောကာလ (စသည်) တို့၌။ အဝိဇ္ဇံ၊ ကို။ အာရဗ္ဘ၊ ၍။ ဥပ္ပတ္တိ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဂရုံ ကတွာ၊ ၍။ အဿဒနံ၊ သာယာခြင်းကို။ ရာဂဒိဋ္ဌိသမ္ပယုတ္တာယ ဧဝ၊ ရာဂဒိဋ္ဌိတို့နှင့်ယှဉ်သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ အဝိဇ္ဇာယ၊ နှင့်။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ အာဿာဒနံ၊ သာယာခြင်းသည်။ ရာဂေါ၊ ပေတည်း။ ဒိဋ္ဌိ စ၊ သည်လည်း။ တာဒဝိယုတ္တာ နေဝ၊ အဿာဒနဟူသောစကားဖြင့်ပင်လျှင်။ ယထာဝုတ္တံ၊ သော။ အဝိဇ္ဇံ၊ ကို။ ဂရုံ ကရောန္တီ၊ ပြုသော။ ဒိဋ္ဌိ စ၊ ကိုလည်း။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ပါဠိယံ၊ ၌။ သရူပတော၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တေဟိ၊ ကုန်သော။ ရာဂါဒီဟိ၊ ရာဂစသည်တို့ဖြင့်။ ဝါ၊ ရာဂ ဒိဋ္ဌိ ဝိစိကိစ္ဆာ ဥဒ္ဓစ္စ ဒေါမနဿတို့ဖြင့်။ တံသမ္ပယုတ္တသင်္ခါရဿ၊ ထိုရာဂစသည်တို့နှင့် ယှဉ်သော သင်္ခါရ၏။ (အဝိဇ္ဇာရမ္မဏာဒိတံ-ပုဒ်တွင် အာရမ္မဏ-၌ စပ်) အဝိဇ္ဇာရမ္မဏာဒိတံ၊ အဝိဇ္ဇာ၏ အာရမ္မဏပစ္စည်း စသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ အနာဒီနဝဒဿဝိနောတိ၊ ကား။ ပါဏာတိပါတာဒီသု၊ တို့၌။ နအာဒီနဝဒဿိနော၊ အပြစ်ကိုမြင်လေ့ မရှိသော။ အနဝိဇ္ဇာရမ္မဏဿ စ၊ အဝိဇ္ဇာလျှင်အာရုံမရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ ဝါ၊ အဝိဇ္ဇာကို အာရုံမပြုမူ ၍ လည်းဖြစ်သော။ ပဌမဇဝနဿ စ၊ ပဌမဇောလည်းဖြစ်သော။ (ဤဝိသေသန နှစ်ပုဒ်ကို အဝုတ္တဿ-နှင့် စပ်) အာရမ္မဏာဓိပတိအနန္တရာဒိပစ္စယဝစနေသု၊ အနန္တရအစရှိသော ပစ္စည်းတို့ကို ပြဆိုသော စကား တို့၌။ အဝုတ္တဿ စ၊ မဆိုအပ်သေးသည်ကိုလည်းကောင်း။ ဝါ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးလည်းဖြစ်သော။ သဗ္ဗဿ၊ အလုံးစုံသော အကုသိုလ်ကို။ သင်္ဂဏှနတ္ထံ၊ သိမ်းယူခြင်းအကျိုးငှာ။ ယံကိဉ္စိတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဝုတ္တိနယေနာတိ၊ ကား။ သမတိက္ကမဘဝပတ္ထနာဝသေန၊ အဝိဇ္ဇာကို ကျော်လွန်ခြင်း အရူပဘဝကို တောင့်တခြင်းတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပုညာဘိသင်္ခါရေ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။
၆၁၇။ ကိံ ပနာယန္တိအာဒိနာ၊ အစရှိသောစကားဖြင့်။ အယံ၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ စောဒကဿ၊ ၏။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ “အဝိဇ္ဇာပစ္စယာသင်္ခါရာသမ္ဘဝန္တီတိဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ သမ္ဘဝန္တိ ဧဝ၊ ဖြစ်ကုန်သည်သာ လျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အဝဓာရဏံ၊ ပိုင်းခြားကန့်သတ်ခြင်းသည်။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။
ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧကံ န ဧကတောတိအာဒီသု၊ ကုန်သော။ တီသု၊ ကုန်သော။ ပကာရေသု၊ တို့သည်။ အဝိဇ္ဇာမာနေသု၊ မရှိလတ်ကုန်သော်။ ပါရိသေသေန၊ လုံးဝအကြွင်းအကျန်အားဖြင့်။ အနေကတော၊ များ စွာသော အကြောင်းကြောင့်။ အနေကမေဝ၊ များစွာသော အကျိုးသည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ စတုတ္ထေ ဧဝ၊ သာလျှင်ဖြစ်သော။ ဧတသ္မိံပကာရေ၊ သည်။ ဝိဇ္ဇမာနေ၊ သော်။ ဝါ၊ ရှိပါလျက်။ ဧကဟေတုဖလဒီပနေ၊ တခုသောအကြောင်းနှင့် တခုသောအကျိုးကို ပြရာ၌။ အတ္ထော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ န နုပပဇ္ဇတိ၊ မပြည့်စုံ-မသင့်မြတ်သည်မဟုတ်။ ဥပပဇ္ဇတိ-ယေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဧကတော၊ ကြောင့်။ ဧကံ၊ သော။ ဖလံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဧကတော၊ ကြောင့်။ အနေကမ္ပိ၊ သ့ည်လည်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ အနေကတောပိ၊ ကြောင့်လည်း။ ဧကံ ဖလံ၊ သည်။ နော အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။
ဧကေကဟေတုဖလဒီပနန္တိ၊ ကား။ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာတိ၊ ဟူ၍။ ဧကဟေတုဒီပနံ၊ တခုသော အကြောင်းကိုပြခြင်းလည်းကောင်း။ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏန္တိ၊ ဟူ၍။ ဧကဖလဒီပနံ၊ လည်းကောင်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤနည်းဖြင့်။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ဒေသနာအစိတ်အစိတ်တို့၌။ ဧကေကဟေတု ဖလဒီပနံ၊ တခုတခုသော အကြောင်းနှင့် အကျိုးကို ပြခြင်းကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။
ဝေနေယျာနံ အနုရူပတောတိ၊ ကား။ ဝေနေယျာနံ၊ တို့၏။ အဇ္စျာသယဿ၊ အား။ အနုရူပတော၊ လျော် သောအားဖြင့်။ ဧကေဿဝ၊ တခုတည်းသာလျှင် ဖြစ်သော။ ဟေတုနော စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဖလဿစ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဒီပနာ၊ ပြခြင်းသည်။ ဝတ္ထု၊ ၏။ ဒေသနာဝိလာသတော ဝါ၊ အားဖြင့်သော် လည်းကောင်း။ ဝေနေယျပုဂ္ဂလာနံ၊ တို့၏။ အဇ္စျာသယတော ဝါ၊ ဖြင့်သော်လည်းကောင်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပန၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤသို့ပြရာ၌။ တဒုဘယဿ၊ ဒေသနာဝိလာသ, ဝေနေယျဇ္စျာသယဟူသော ထိုနှစ်ပါးစုံ ၏။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကား။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုဒေသနာတို့၌။ ဒေသေတဗ္ဗဿ၊ ဟောအပ်ဟောသင့် သော။ အတ္ထဿ၊ ၏။ ပဓာနတာ စ၊ ပြဓာန်းသည်၏ အဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ ပါကဋကတာ စ၊ ထင်ရှားသည်၏ အဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ အသာဓာရဏတာ စ၊ မဆက်ဆံသည်၏ အဖြစ်သည် လည်းကောင်း။ (ဟောတိ၊ ဖြစ်ပေ၏။) စ၊ ဆက်။ ဘဂဝန္တော၊ ဘုန်းကြီးတော်မူကုန်သော။ ဗုဒ္ဓါ၊ တို့သည်။ ဒေသနာဝိလာသပ္ပတ္တာ၊ ဒေသနာဝိလာသသို့ ရောက်တော်မူကုန်၏။ တေ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားတို့သည်။ ဒေသေတဗ္ဗေ၊ သော။ အတ္ထေ၊ ၌။ ဗဟူသုပိ၊ ကုန်သော။ ပရိယာတေသု၊ ပရိယာယ်ဝေါဟာရတို့ကို။ လဗ္ဘမာနေသု၊ ရအပ်ကုန်သည်ရှိသော်။ ဝါ၊ ရအပ်ကုန်သော်လည်း။ ယထာရုစိတံ၊ အကြင် အကြင် နှစ်သက်အပ်သော ပရိယာယ်ဝေါဟာရကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဓမ္မံ၊ ကို။ ဒေသေန္တိ၊ ကုန်၏။ သာ၊ ထိုသို့ ဟောခြင်းသည်။ ဒေသနာဝိလာသာနု ရူပတာ၊ ဝိလာသအားလျော်သည်၏ အဖြစ်မည်၏။ ပန၊ တပါး။ တတ္ထ၊ ထိုများစွာသော ပရိယာယ်တို့တွင်။ ယေ ပရိယာယေန၊ ဖြင့်။ ယေ ဝေနေယျာ၊ တို့သည်။ ဗုဇ္စျိန္တိ၊ သိနိုင်ကုန်၏။ တေနေဝ၊ ထိုပရိယာယ်ဝေါဟာရဖြင့်သာလျှင်။ တေသံ၊ ထိုဝေနေယျတို့အား။ ဝါ၊ တို့ကို။ ဗောဒန၊ သိစေခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သာ၊ ထိုသိစေခြင်းသည်။ ဝေနေယျဇ္စျာသယာနုရူပတာ၊ ဝေနေယျတို့၏ အဇ္စျာသယအားလျော်သည်၏အဖြစ်မည်၏။
ယထာ ဖဿံ ဝေဒနာဝဝတ္ထနတောတိ၊ ကား။ “ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ သုခဝေဒနိယဲံ၊ သုခဝေဒနာ၏ အကြောင်းဖြစ်သော။ ဖဿံ၊ ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ သုခဝေဒနာ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။” ဣတိအာဒိနာ စ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ စက္ခုဉ္စပဋိစ္စ။ပ။ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာတိအာဒိနာ စ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ သုခဝေဒနိယ ဖဿာဒိ စက္ခုသမ္ဖဿာဒိအနုရူပေန၊ သုခဝေဒနိယဖဿစသည်နှင့် စက္ခုပသာဒ, ရူပါရုံ စသည်တို့သည်။ မနေသု၊ တူညီကုန်လတ်သော်။ ဖဿဝသေန၊ ဖြင့်။ သုခါဒိဝိ့ရိယာယာဘာဝတော စ၊ သုခစသည်တို့၏ ဖောက်ပြန်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့် လည်းကောင်း။ ရူပမနသိကာရာဒီသု၊ စသည်တို့သည်။ သမာနေသု၊ တူညီကုန်လတ်သော်။ စက္ခာဒိသံဃဋ္ဋနာသေန၊ စက္ခုစသည်တို့ကို ထိပါးတိုက်ခိုက်ခြင်း၏ အစွမ်းအား ဖြင့်။ စက္ခုသမ္ဖဿဇာဒိဝိပရိယာယာဘာဝတော စ၊ ဇာဝေဒနာစသည်တို့၏ ဖောက်ပြန်ခြင်း၏ မရှိခြင်း ကြောင့်လည်းကောင်း။ အညပစ္စယသာမညေပိ၊ တပါးသော အကြောင်းတို့၏ တူညီသည်၏ အဖြစ်ရှိငြား သော်လည်း။ ဖဿဝသေန၊ သုခဝေဒနိယအစရှိသော ဖဿ, စက္ခုသမ္ဖဿအစရှိသော ဖဿတို့၏ အစွမ်း အားဖြင့်။ သုခဒိစက္ခုသမ္ဖဿဒီနံ၊ သုခအစရှိသော ဝေဒနာ, စက္ခုသမ္ဖဿတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သုခါဒိစက္ခုသမ္ဖဿဇာဒီနံ၊ သုခအစရှိသော ဝေဒနာ, စက္ခုသမ္ဖဿဇာ အစရှိသော ဝေဒနာတို့၏။ ဩဠာရိကသုခုမာဒိသင်္ကရာဘာဝတော စ၊ သုခုမဝေဒနာစသည်အဖြစ်ဖြင့် ရောယှက်ခြင်း မရှိခြင်း ကြောင့် လည်းကောင်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ယထာဝုတ္တဖဿဿ၊ ၏။ (ဘာဝသမ္ဗန်) သုခါဒီနံ၊ တို့၏။ အဝိပရီတော၊ သော။ ပစ္စယဘာဝေါ ဧဝ၊ အကြောင်း၏အဖြစ်သည်သာလျှင်။ ယထာဝေဒနံ၊ ဝေဒနာ အားလျော်စွာ။ ဖဿဝဝတ္ထာနံ၊ ဖဿ၏ အသီးအခြားတည်းခြင်မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ ကာရဏဖလ ဝိသေ သေန၊ အကြောင်းအထူးကို ဆုံးဖြတ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥဘယတ္ထယကိ၊ ဖဿ ဝေဒနာနှစ်ပါးစုံတို့၌လည်း။ နိစ္ဆယော၊ ဆုံးဖြတ်ခြင်းကို။ ဝဝတ္ထာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။
ကမ္မာဒယောတိ၊ ကား။ ကမ္မအာဟာရဥတုအာဒယော၊ အစရှိကုန်ုသော အကြောင်းတရားတို့သည်။ အပေါကဋာ၊ ကုန်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) သေမှပဋိကာရေန၊ သလိပ်ကို ကုစားခြင်းဖြင့်။ ရောဂဝူပသမနတော၊ အနာရောဂါ၏ ပျောက်ငြိမ်းခြင်းကြောင့်တည်း။ သေမှဿ၊ သလိပ်၏။ မန္ဒဘာဝါဒိနာ စ၊ နုံ့သည်၏ အဖြစ်စသည်ဖြင့်လည်း။ သေမှံယေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ပါကဋံ၊ သော။ ကာရဏံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣဓ၊ ဤအဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ-ဟူသောပါဌ်၌။ အယံ အဝိဇ္ဇာ၊ ကို။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ ဟေတုဘာဝေန၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဒီပိတာ၊ ပြအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ အဿာဒါနု ပဿိနော တဏှာ ပဝဍ္ဎတီတိ ဝစနတောတိ၊ ကား။ “ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ သံယောဇနိယေသု၊ သံယောဇဉ်၏အကြောင်းဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မေသု၊ တို့၌။ အဿာဒါနုပဿိနော၊ သာယာဖွယ်ကို ရှုလေ့ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ တဏှာ၊ သည်။ ပဝဍ္ဎတိ၊ ၏။ တဏှာပစ္စာယာ၊ ကြောင့်။ ဥပါဒါနံ၊ သည်။ (သမ္ဘဝတိ၊ ၏။) ဥပါဒါနပစ္စယာ၊ ကြောင့်။ ဘဝေါ၊ သည်။ (သမ္ဘဝတိ၊ ၏။)” ဣတိ၊ သို့။ ဣမိနာ သုတ္တေန၊ ဖြင့်။ တဏှာယ၊ ၏။ သင်္ခါရကာရဏဘာဝဿ၊ သင်္ခါရတို့၏ အကြောင်း၏အဖြစ်၏။ ဝါ၊ ကို။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ပုန၊ တဖန်။ တဿာပိ၊ ထိုတဏှာ၏လည်း။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကား။ အဝိဇ္ဇာ၊ တည်း။ (ဤ၌ ယ-ပိုနေသည်) ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှာ။ အဝိဇ္ဇာသမုဒယာ အာသဝသမုဒယောတိ စ ဝစန တောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ တဏှာ စ၊ သည်လည်းကောင်း။ စတုရုပါဒါနဘူတာ၊ လေးပါး သော ဥပါဒါန်ဖြစ်ဖြစ်ကုန်သော။ ကာမဘဝဒိဋ္ဌာသဝါ စ၊ ကာမာသဝ ဘဝါသဝ ဒိဋ္ဌာသဝ တို့သည် လည်းကောင်း။ (မူလဋီ, သီမူ-မဟာဋီတို့နှင့် အညီပင်) သင်္ခါရဿ၊ ၏။ ကာရဏန္တိ၊ အကြောင်းဟူ၍။ ပါကဋာ၊ ထင်ရှားကုန်၏။ အဝိဇ္ဇာဟေတုကာ၊ အဝိဇ္ဇာလျှင် အကြောင်းရှိကုန်၏။ (မူလဋီ၌ အဝိဇ္ဇာဟေတုကာ-ဟူသောဤပုဒ်မရှိ) ဣတိ၊ သို့။ (ပါကဋာ-နှင့်စပ်လျှင် ဣတိ၊ ဤသို့ ထင်ရှားကုန်သော ကြောင့်-ဟု အနက်ပေး) သုတ္တဒွယေနာပိ၊ သုတ်နှစ်ခုပေါင်းဖြင့်လည်း။ အဝိဇ္ဇာယ၊ ၏။ ပါကဋံ၊ သော။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ ကာရဏဘာဝမေဝ၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကိုသာလျှင်။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ အဿာဒါနုပဿိနော ဝစနေန၊ ဟူသောစကားဖြင့်။ ဘဝါဒီနဝပ္ပဋိစ္ဆာဒနကိစ္စာ၊ ဘဝ၏အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်း ခြင်းကိစ္စရှိသော။ အဝိဇ္ဇာ၊ ကို။ တဏှာယ၊ ၏။ ကာရဏန္တိ၊ ဟူ၍။ ဒဿိတာ၊ ပြအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဝိဒွါ၊ မသိမလိမ္မာသည်။ ဝါ၊ ပညာမဲ့သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပညာဘိသင်္ခါရာဒိကေ၊ စသည်တို့ကို။ အဘိသင်္ခါရတို့၏ အကြောင်းအဖြစ်၏ ပါကဋတ္တာ၊ ကြောင့်။ အဝိဒ္ဒသုဘာဝေါဝ၊ ပညာမဲ့သူ၏ အဖြစ်ကိုသာလျှင်။ သင်္ခါရကာရဏဘာဝေန၊ သင်္ခါရတို့၏ အကြောင်း ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝုတ္တော၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ခီဏာသဝဿ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ဝါ၊ ၏။ သန္တာန်၌။ သင်္ခါရာဘာဝတော စ၊ သင်္ခါရတို့၏ အရှိခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ အသာဓာရဏတ္တာ စ၊ (အဝိဇ္ဇာ၏ ခီဏာသာနှင့်) မဆက်ဆံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်းတည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ ဝတ္ထာရမ္မဏာဒီနိ၊ ဝတ္ထုအာရုံ အစရှိသည်တို့သည်။ ပုညာဘိသင်္ခါရာ ဒီနံ၊ တို့၏။ သာဓာရဏကာရဏာနိ၊ ဆက်ဆံသော အကြောင်းတို့တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။
၆၁၈။ ဧကန္တာနိဋ္ဌဖလာယာတိ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ (အဝိဇ္ဇာယ၊ ၏။) ဝိရုဒ္ဓဘာဝံ၊ ဆန့်ကျင်သည်၏ အဖြစ်ကို။ (ဇောတေတိ၊ ၏။) သာဝဇ္ဇာယာတိ ဧတေန၊ ဖြင့်။ အဝိဇ္ဇာယ၊ ၏။ ဝိဇာတိယဘာဝံ၊ ဇာတ်မတူ သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဇောတေတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ပုညာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ ဣဋ္ဌဝိပါကတာယ စ၊ ဣဋ္ဌဝိပါက်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဝါ၊ ကောင်းသောအကျိုးကို ပေးတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ အနဝဇ္ဇသဘာဝတာယ စ၊ အပြစ်ကင်းသော သဘောရှိသည်၏ အဖြစ် ကြောင့် လည်းကောင်း။ အနဝဇ္ဇသဘာဝတာယ စ၊ အပြစ်ကင်းသော သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ တဿာ၊ ထိုအဝိဇ္ဇာ၏။ ဝါ၊ နှင့်။ ဝိရုဒ္ဓါ စ၊ ဆန့်ကျင်ကုန်သည်လည်းကောင်း။ ဝိဇာတိယာ စ၊ ဇာတ်မတူကုန်သည်လည်းကောင်း။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ကထံ န ယုဇ္ဇိဿတီတိ အာဒိ၊ အစရှိသော စကားသည်။ သမာဓာနံ၊ ဒေသနာစကားရပ်ကို ကောင်းစွာဆောင်တတ် တည်မြဲစေ တတ်သော သာဓကစကားတည်း။ တေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ ယွာယံဧကန္တာနိဋ္ဌဖလတာဒိဟေတွပဒေသော၊ အကြင်ဧကန္တာနိဋ္ဌဖလတာစသည်ဖြင့် အကြောင်းကို ညွှန်ပြခြင်းသည်။ (သီမူနှင့် အညီပင်) (အတ္ထိ၊ ၏။) တဿ၊ ထိုညွှန်ပြခြင်း၏။ အနေကန္တိကတံ၊ ဧကန်မဟုတ်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဟိ၊ ထင်စွာ ပြအံ့။ အယံ၊ သည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤစကားရပ်၌။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တယာ၊ သင်စောဒကဆရာ သည်။ ယာယံ စောဒနာ၊ ကို။ ဧဝံ သန္တေပီတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ကတာ၊ ပြုအပ်၏။ သာ၊ ထိုစောဒနာသည်။ ဝိပါကံ ပတိ၊ သိပါက်ကို စွဲ၍။ ဝါ၊ သိပါက်၏အရာ၌။ ယုတ္တာ၊ သင့်ပေ၏။ ဟိ၊ မှန်။ အနိဋ္ဌဝေပက္ကံ၊ အနိဋ္ဌ အကျိုးဝိပါက်ရှိသော။ ဝါ၊ မကောင်းကျိုးကို ပေးတတ်သော။ ကာရဏံ၊ သည်။ ဣဋ္ဌံ၊ အလိုရှိအပ်သော အကျိုးကို။ န ဖလိတိ၊ မပြီးစေတတ်။ ဣဋ္ဌဝေပက္ကံ။ ဝါ၊ ဣဋ္ဌဝိပါက်ရှိသော။ ဝါ၊ ကောင်းကျိုးကိုပေးတတ် သော အကြောင်းသည်မူလည်း။ အနိဋ္ဌံ၊ အနိဋ္ဌအကျိုးကို။ (န ဖလတိ၊ မပြီးစေတတ်။) ပန၊ သော်လည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ဒေသနာ၌။ ပစ္စယုပ္ပန္နာဓမ္မာနံ၊ တို့အား။ ပစ္စယဘာဝလက္ခဏဓမ္မာနံ၊ ကျေးဇူးပြု တတ်သည်၏ အဖြစ်လက္ခဏာရှိသော ပစ္စည်းတရားတို့၏။ ဓမ္မတာ၊ ကို။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဓိပ္ပေတာ၊ အလိုရှိအပ်၏။ တတြ စ၊ ထိုဓမ္မတာ၌ကား။ အယံ နိယမော၊ ဤဆိုခဲ့ပြီးသော နိယမသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တဿ၊ ထိုဓမ္မတာ၏။ ဝိစိတ္တရူပတ္တာ၊ ဆန်းကျယ်သောသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် တည်း။ ဣတိ၊ ဤကား အဓိပ္ပါယ်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ဝိရုဒ္ဓေါ စာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဓမ္မာနန္တိ၊ ကား။ သဘာဝဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဌာနန္တိ၊ ကား။ အာဋ္ဌာနံ၊ တည်ရှိခြင်းတည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဌာနဝိရုဒ္ဓေါတိ၊ ကား။ အတ္ထိတာဝိရုဒ္ဓေါ၊ ရှိသည်၏အဖြစ်အားဖြင့် ဆန့်ကျင်သော။ ကေစိ ပန၊ တို့သည်ကား။ ပဋိသန္ဓိအာဒီနိ၊ အစရှိသည်တို့သည်။ ဌာနာနိ၊ တို့တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ ပုရိမစိတ္တံ ပစ္ဆိမစိတ္တဿ ဌာနဝိရုဒ္ဓေါ ပစ္စယောတိ၊ ဟူသော။ ဣဒံ၊ ဤစကား သည်။ ဧကန္တိကံ၊ ဧကန်မုချသည်။ န သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ ဟိ၊ မှန်။ ဘဝင်္ဂမ္ပိ၊ သည်။ ဇဝနဿ၊ ၏။ (ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) သိပ္ပါဒီနံ စ၊ အတတ်ပညာစသည်တို့အားလည်း။ ပဋိသန္တိအာဒိဋ္ဌာနံ၊ ပဋိသန္ဓေအစရှိသော ဌာနသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုကေစိဆရာတို့၏စကားကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ န အဓိပ္ပေတံ၊ အလိုမရှိအပ်။ ကမ္မံ၊ သည်။ ရူပဿ၊ ၏။ နမနရုပ္ပနိဝိရောဓာ စ၊ နမနရုပ္ပနအားဖြင့် ဆန့်ကျင်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ သဘာဝဝိရုဒ္ဓေါ၊ သဘောအားဖြင့် ဆန့်ကျင်ခြင်း ကြောင့်လည်းကောင်း။ သာရမ္မဏာနာရမ္မဏာဒိဝိရောဓာ စ၊ အနာရမ္မဏ အစရှိသောအားဖြင့် ဆန့်ကျင် သော။ ပစ္စယော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ခီရာဒီနိ၊ နို့ရည်စသည်တို့သည်။ ဒခိအာဒီနံ၊ နို့ဓမ်းသည်တို့၏။ မဓုရမ္ဗိလရသာဒိသဘာဝဝိရောဓာ၊ ချိုသောအရသာ ချဉ်သောအရသာ အစရှိသော သဘောအားဖြင့် ဆန့်ကျင်ခြင်းကြောင့်။ (သဘာဝဝိရုဒ္ဓေါ ပစ္စယော ဟောတိ။) အဝိဇာနနကိစ္စော၊ သိခြင်းကိစ္စမရှိသော။ အလောကော၊ အရောင်အလင်းသည်။ ဝိဇာနနကိစ္စဿ၊ သိခြင်းကိစ္စရှိသော။ ဝိညာဏဿ၊ ၏။ (ကိစ္စဝိရဒ္ဓေါ ပစ္စယော ဟောတိ။) အမဒနကစ္စာ၊ မူးယစ်စေခြင်း ကိစ္စမရှိကုန်သော။ ဂုဠာဒယော စ၊ တင်လဲ စသည်တို့သည်လည်း။ မဒနကိစ္စဿ၊ မူးယစ်စေခြင်းကိစ္စရှိသော။ အာဝဝဿ အရက်၏။ (ကိစ္စဝိရုဒ္ဓေါ ပစ္စယော ဟောတိ။)
ဂေါလောမာဝိလောဒီတိအာဒီသု၊ အစရှိသည်တို့၌။ ဝါ၊ တို့တွင်။ ဂေါလောမာဝိလောမာနိ၊ နွားမွေး သိုးမွေး တို့သည်။ ဒုဗ္ဗာယ၊ နောဇာမြက်၏။ (ပစ္စယော ဟောတိ။) စ၊ ဆက်။ အဝီတိ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ ရတ္တာ၊ နီသော အမွေးအဆင်းရှိကုန်သော။ (ဤဝိသေသနစဉ်းစားဖွယ်ရှိ၏။ သုက္ကာ-သင့်၏) ဧဠကာ၊ သိုးတို့ကို။ ဝေဒိ တဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ဝိသာဏံ၊ ဦးချိုသည်။ သရဿ၊ မြားမြက်၏။ ဒဓိတိလပိဋ္ဌဂုဠာနိ၊ နို့ဓမ်းနှမ်းမှုန့် တင်လဲတို့သည်။ ဘူတိဏကဿ၊ မြက်နံ့သာ မြက်မွှေး၏။ သေဝါလံ၊ မှော်သည်။ တဏ္ဍုလေယျကဿ၊ ဟင်းဆန်ကွဲ၏။ ဝါ၊ ဟင်းနုနွယ်ဆူးပေါက်၏။ ခရဝဠဝါ၊ မြည်းဖိုနှင့် မြင်းမတို့သည်။ အဿတရဿ၊ အဿတိုရ်(လားမြင်း) ၏။ (ပစ္စယော ဟောတိ။) ဣတိ ဧဝမာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသည်ကို။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ သင်္ဂဟိတော၊ ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိပါကာ ဧဝ၊ တို့သည်သာလျှင်။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။
တဒဝိပါကတ္တေ၊ ထိုအဝိဇ္ဇာ၏ ဝိပါက်မဟုတ်သည်၏အဖြစ်သည်။ (သတိ) ပိ၊ သော်လည်း။ သာဝဇ္ဇ တာယ၊ အပြစ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ တဒဝိရုဒ္ဓါနံ စ၊ ထိုအဝိဇ္ဇာနှင့် မဆန့်ကျင်သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ အပုညာဘိသင်္ခါရာနမေဝ၊ တို့၏သာလျှင်။ ပစ္စယော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတရေသံ၊ ပုညာဘိသင်္ခါရ အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရတို့၏။ (ပစ္စယော၊ သည်။) န၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ဤသို့သော။ ဧတဿပသင်္ဂဿ၊ ဤငြိစွန်းခြင်း ရောက်ခြင်းကို။ ဝါ၊ စပ်လျဉ်းခြင်းကို။ နိဝါရဏတ္ထံ၊ မြစ်ခြင်းအကျိုးငှာ။ ဝိရုဒ္ဓေါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တမတ္ထံ၊ ကို။ ပကဋံ၊ ကို။ ကရောန္တော၊ ဖြစ်၍။ ဣတံ အယံ အဝိဇ္ဇာတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
၆၁၉။ သဗ္ဗတ္တ။ပ။အဂ္ဂဏှန္တောတိ၊ ကား။ ဣဓ၊ ဤလောက၌။ စုတိ နာမ၊ မည်သည်ကား။ တတ္ထ တတ္ထ ဘဝါဒီသု၊ ထိုထိုဘဝစသည်တို့၌။ ရူပါဒီနံ၊ ရုပ်အစရှိကုန်သော။ ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ မရဏသည်တော၊ သေခြင်းဟုမှတ်အပ်သော။ စရိမော၊ အဆုံးစွန်သော။ ဘေဒေါ၊ ပျက်စီးခြင်းတည်။ ဣတိ၊ သို့။ ယာထာဝတော၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ။ အဇာနန္တော၊ မသိသည်ဖြစ်၍။ သတော ဝိဇ္ဇာမာနေဿဝ၊ ထင်ရှားရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ သတ္တဿ၊ သတ္တဝါ၏။ ဒေဟန္တရသင်္ကမနံ၊ ကိုယ်တပါးသို့ ပြောင်းရွှေ့ ခြင်းတည်း။ အညေန၊ သော။ ကာယေန၊ နှင့်။ သမာဂမော၊ ပေါင်းဆုံခြင်းတည်း။
သဗ္ဗတ္ထ ခန္ဓာနံ ပါတုဘာဝေါတိ၊ ကား။ တတ္ထ၊ တတ္ထ ဘဝါဒီသု၊ တို့၌။ ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ ပဌမာဘိနိဗ္ဗတ္တိ၊ ရှေးဦးစွာ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းတည်း။ နဝသရီရပါတုဘာဝေါတိ၊ ကား။ ဣဓ၊ ဤလောက၌။ ဇိဏ္ဏဿ၊ အိုမင်းဆွေးမြည့်သော။ သရီရဿ၊ ကိုယ်ကို။ နိက္ဓေပေ၊ ပစ်ချရာ၌။ ဝါ၊ ပစ်ချခြင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။) ပရလောကပရိယာပန္နဿ၊ တပါးသောလောက၌ အကျုံးဝင်သော။ နာကာယဿ၊ အသစ်ဖြစ်သော ကိုယ်၏။ ဥပ္ပါဒေါ၊ ဖြစ်ခြင်းတည်း။ (ကိံ ယထာ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်းဟူမူ။) ဧကေ၊ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်တို့ သည်။ ဝတ္ထာနိ။ပ။သုခေသီတိ၊ ဟူ၍။ ဝဒန္တိ ယထာ၊ ဆိုကုန်သကဲ့သို့တည်း။
ဟနရော၊ လူသည်။ ဇိဏ္ဏာနိ၊ အိုမင်းဟောင်းနွမ်းကုန်သော။ ဝတ္ထာနိ၊ အဝတ်တို့ကို။ ပဟာယ၊ ပယ်စွန့်၍။ နဝါနိ၊ အသစ်ဖြစ်ကုန်သော။ အပရာနိ၊ တပါးသော အဝတ်တို့ကို။ ဂဏှာတိ ယထာ၊ ယူသကဲ့သို့။ ဝါ၊ ဝတ်ရုံသုံးဆောင်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဣဓ၊ ဤလောက၌။ အတ္တာ၊ အတ္ထသည်။ ဇိဏ္ဏံ၊ အိုမင်းဆွေးမြည့် သော။ ဒေဟံ၊ ကိုယ်ကို။ နိက္ခိပ္ပ၊ ချထားစွန့်ပယ်၍။ သုခေသီ၊ ချမ်းသာကို ရှာလျက်။ ဝါ၊ ချမ်းသာကို အလိုရှိသည်ဖြစ်၍။ အဘိနဝံ၊ အသစ်ဖြစ်သော။ (အပရံ၊ တပါးသော။ ဒေဟံ၊ ကိုယ်ကို။) ဂဏှာတိ၊ ယူ၏။ '
အယံ သတ္တောတိ၊ ကား။ အယံ အတ္တာ၊ ဤအတ္တသည်။ ယော၊ ယင်းအတ္တကို။ သာမီတိ စ၊ ခန္ဓအိမ်၏ ပိုင်ရှင်ဟူ၍လည်းကောင်း။ နိဝါသီတိ စ၊ ခန္ဓာအိမ်ထဲ၌ အမြဲတည်နေသူဟူ၍လည်းကောင်း။ ကာရကောတိ စ၊ သိခြင်း သွာခြင်းစသည်တို့ကိုပြုတတ်သောသူဟူ၍လည်းကောင်း။ ကာရကောတိ စ၊ အကောင်းအဆိုးကို ခံစားတတ်သောသူဟူ၍ လည်းကောင်း။ (ဝိမူဠှေန၊ အဝိဇ္ဇာဖြင့် တွေသောသူသည်။) အဓိပ္ပေတော၊ အလိုရှိအပ်၏။ (လောကဝေါဟာရမျှ သတ္တမဟုတ်ဟူလို) သတ္တော မရတိ၊ သတ္တော ဥပပဇ္ဇတီတိ ဧတ္ထာပိ၊ ဤပါဌ်၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ တီသုပိ၊ ကုန်သော။ ဌာနေသု၊ တို့၌။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖငြ့်။ ဣဿရကုတ္တဗြဟ္မကုတ္တာဒိဝိကပ္ပနံ၊ ဣဿရ၏ ဖန်ဆင်းခြင်း, ဗြဟ္မာ၏ ဖန်ဆင်းခြင်း စသည်တို့ကို ကြံဆခြင်းကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။
သဘာဝလက္ခဏန္တိ၊ ကား။ ရုပ္ပနာနုဘဝနာဒိံ၊ ဖောက်ပြန်ခြင်း ခံစားခြင်းအစရှိသည်ကို။ ဝါ၊ ကား။ ကက္ခဠဖုသနာဒိသဘာဝမေဝ၊ ကက္ခဠ ဖုသနအစရှိသော အသီးအသီးသော ရုပ်နာမ်တို့၏ သဘောကို သာလျှင်။ (ဤ၌ ဧဝ-ဖြင့် ရုပ်အားလုံးနှင့် ဆိုင်သော ရုပ္ပန, နာမ်အားလုံးနှင့်ဆိုင်သော နမနသဘောတို့ ကို ကန့်သည်) သာမညလက္ခဏန္တိ၊ ကား။ အနိစ္စတာဒိံ၊ အနိစ္စလက္ဓဏာစသည်ကို။ သင်္ခါရေ အတ္တတော အတ္တနိယတောတိ၊ ကား။ ရူပါဒီသု၊ တို့တွင်။ ဧကစ္စံ အချို့ကို။ အတ္တတော၊ အတ္တဟု။ တဒညံ၊ ထိုမှတပါး သော အချို့ကို။ အတ္တနိယတော၊ အတ္တ၏ဥစ္စာဟု။
အတ္တာ၊ သည်။ ဇာနာတိ ဝါ၊ သိမူလည်းသိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ကာပိလာဒယော ဝိယ၊ ကာပိလဂိုဏ်းဝင် ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကဲ့သို့။ ဝိကပ္ပေတိ၊ ၏။ န ဇာနာတိ ဝါတိ၊ ဟူ၍။ ကာဏာဒါဇီဝိကာဒယော ဝိယ၊ ကဏာဒဂိုဏ်း ဝင် ပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့် တက္ကတွန်းအစရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကဲ့သို့။ (ဝိကပ္ပေတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ ကဏာဒေါပိ၊ ဆန်ကွဲကို စားသောကြောင့် ကဏာဒအမည်ရှိသော ရသေ့သည်လည်း။ “အတ္တာ၊ သည်။ သဘာဝေန၊ ပင်ကို သဘောအားဖြင့်။ န ဇာနာတိ၊ ယှဉ်၏။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ဇာနာတိ၊ သိ၏။” ဣတိ၊ သို့။ ဣစ္ဆတိ၊ အလိုရှိ၏။ သော ဧဝကရောတိ စ ကာရေတိ စာတိ၊ ကား။ ယော၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ပရတ္ထ၊ နောက်ဘဝ၌။ သုခဒုက္ခံ၊ ကို။ အနုဘဝတိ၊ ၏။ သော ဧဝ၊ ထိုခံစားရသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် သာလျှင်။ ပုညာပုညံ၊ ကောင်းမှု မကောင်းမှုကို။ သယံ၊ ကိုယ်တိုင်။ ကရောတိ၊ ၏။ အညဉ္စ၊ တပါးသောသူကိုလည်း။ ကာရေတိ၊ ပြုစေ၏။ အညော၊ ခံစားရသော ပုဂ္ဂိုလ်မှတပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဝါ၊ တပါးသော သူပြုသည် ပြုစေသည်မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကား။
စ၊ ဆက်။ ဧတေဟိ ဝိကပ္ပနေဟိ၊ ဤကြံဆခြင်းတို့ဖြင့်။ အဝိဇ္ဇာ၊ သည်။ စိတ္တံ၊ ကို။ အကုသလံ ကတွာ၊ အကုသိုလ်ပြု၍။ ဝါ၊ အကုသိုလ်အဖြစ်သို့ ရောက်စေ၍။ သတ္တေ၊ တို့ကို။ ပညာဒီသု၊ အစရှိကုန်သော။ သင်္ခါရေသု၊ တို့တွင်။ ယတ္ထ ကတ္ထစိ၊ အမှတ်မရှိ တပါးပါး၌။ ပဝတ္တေတိ၊ ဖြစ်စေ၏။ ဝါ၊ တည်စေ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမမတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ သော အဝိဇ္ဇာယ အန္ဓီကတောတိ အာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ပဋိပဇ္ဇတီ တိ၊ ကား။ ဥပသင်္ကမတိ၊ ချဉ်းကပ်၏။ ဝါ၊ ကပ်ရောက်၏။
အပရိဏာယကောတိ၊ ကား။ အရဟတ္တ။ပ။ရဟိတော၊ အရဟတ္တမဂ်သို့ကောင်းစွာရောက်စေတတ်သော ကလျာဏမိတ္တမှ ကင်းသော။ ဝါ၊ ကား။ အရဟတ္တမဂ္ဂဉာဏာဝသာနံ၊ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်အဆုံးရှိသော။ ဉာဏံ၊ သည်။ သမဝိသမံ၊ ညီညွတ်သည်ကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြ၍။ သတ္တေ၊ တို့ကို။ နိဗ္ဗာနံ၊ သို့။ နယတိ၊ ဆောင်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပရိဏာယကံ၊ မည်၏။ တေန၊ ထိုနိဗ္ဗာန်သို့ ဆောင်တတ်သောဉာဏ်မှ။ ရဟိတော၊ ကင်းသောသူသည်။ အပရိဏာယကော၊ မည်၏။ ဓမ္မံ ဉတွာတိ၊ ကား။ သပ္ပုရိယူပဿယေန၊ သူတော်ကောင်းဟူသော မှီရာဖြင့်။ ဝါ၊ သူတော်ကောင်းကို မှီသဖြင့်။ စတုသစ္စပ္ပကာသကံ၊ သစ္စာ လေးပါးကို ပြတတ်သော။ သုတ္တာဒိဓမ္မံ၊ သုတ် အစရှိသောတရားကို။ ဉတွာ၊ ၍။ ဝါ၊ ကား။ မဂ္ဂဉာဏေ နေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ သဗ္ဗဓမ္မပဝရံ၊ အလုံးစုံသောတရားတို့ထက်မြတ်သော။ နိဗ္ဗာနဓမ္မံ၊ ကို။ ဉတွာ၊ ၍။ ပန၊ ဆက်။ သေသသစ္စတ္တယာဘိသမယဿ၊ ကြွင်းသောသစ္စာသုံးပါးအပေါင်းကိုသိခြင်း၏။ တံဇာန နာယတ္တတ္တာ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်ကို သိခြင်းနှင့် စပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ (မူလဋီကာနှင့်အညီပင်၊ နှစ်ပုဒ်လုံး၌ အံကာရန္တနှင့် ရှိသောပါဌ်ကား မသင့်) သမာနကာလမ္ပိ၊ တူသောကာလရှိသော်လည်း။ ဝါ၊ ရှိသည်လည်း ဖြစ်သော။ တံ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်တရားကို သိခြင်းကို။ ပုရိမကာလံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ကတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဥပ သန္တော၊ ငြိမ်းအေးသည်ဖြစ်၍။ သဥပါဒိသေသနိဗ္ဗာနဓာတုပ္ပတ္တိ၊ ဓာတ်သို့ရောက်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တာဝ၊ လောက်။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဟိတစရိယာယ၊ အစီးအပွားကို ကျင့်ခြင်းဖြင့်။ အတ္တဘာဝံ၊ ကို။ ပဝတ္တေန္တော၊ ဖြစ်စေလျက်။ ဝါ၊ တည်စေလျက်။ စရိဿတိ၊ သွားလာနေထိုင်ရလေတံ့။ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိ ဟာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝိဟရိဿတိ၊ နေရလတံ့။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။
သင်္ခါရပစ္စယာဝိညာဏပဒဝိတ္ထာရကထာဝဏ္ဏနာ
၆၂၀။ ယထာဝုတ္တသင်္ခါရပစ္စယာ၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော သင်္ခါရဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ၊ သော။ တံ၊ ထိုဝိညာဏ်သည်။ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တမေဝ၊ ကံကြောင့်ဖြစ်သော ဝိညာဏ်သည် သာလျှင်။ ဘဝိတုံ၊ ငှာ။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ “ဗာတ္တိံသ။ပ။သင်္ဂဟိတာနီ” တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဓာတုကထာယံ ပန၊ ၌ကား။ ဝိပ္ပယုတ္တေန သင်္ဂဟိတာသင်္ဂဟိတပဒနိဒ္ဒေသေ၊ ပုဒ်၏နိဒ္ဒေသ၌။ “သင်္ခါရ ပစ္စယာ ဝိညာဏေန ယေ ဓမ္မာ။ပ။အသင်္ဂဟိတာတိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတေ၊ ကြောင့်။
လောကိယဝိပါကမနောဝိညာဏမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဗာဝီသတိဝိဓံ ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဆဟိ ဝိညာဏေဟီတိ၊ ကား။ ယထာအဓိကတေဟိ၊ အကြင်အကြင်လိုက်၍ စပ်ယှဉ်အပ် ကုန်သော။ စက္ခုဝိညာဏာဒီဟိ၊ ကုန်သော။ ဆဟိ၊ ကုန်သော။ ဝိညာဏေစဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ကသ္မာ ပန၊ အဘယ်ကြောင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်၌။ လောကိယဝိပါကဝိညာဏေဿဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်သနည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ လောကုတ္တရာနိ ပန ဝဋ္ဋကထာယ န ယုဇ္ဇန္တီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ယဒိ ဧဝံ၊ ယင်းသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဓာတုကထာယံ၊ ၌။ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏေန ယေ ဓမ္မာ ဝိပ္ပယုတ္တာတိ အာဒိသု၊ ဤသို့ အစရှိသော ပါဌ်တို့၌။ လောကုတ္တရဝိပါကာနမ္ပိ၊ တို့ကိုလည်း။ ဂဟဏံ၊ ကို။ ကတံ၊ နည်း။ ဣတိ၊ အံ့။ တံ၊ ထိုစကားကို။ အဘိဓမ္မာဒေသနာယ၊ ၏။ ယထာဓမ္မသာသနတ္တာ၊ သာသနာ၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိပါကတ္ထိကေ ဝိယ၊ ၌ကဲ့သို့။ အနဝသေသဝိပါကဓမ္မသင်္ဂဏှ နဝသေန၊ အကြွင်းမဲ့အလုံးစုံသော ဝိပါတ်တရားတို့ကို သိမ်းယူ သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ အပ်၏။ သုတ္တန္တဒေသနာ ပန၊ သည်ကား။ ယထာနုလောမ ဒေသနာ၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုသုတ္တန်ဒေသနာ၌။ ပဝတ္တိနိဝတ္တိယော၊ တို့ကို။ အသင်္ကရတော၊ မရော နှောသာအားဖြင့်။ ဒေဿတဗ္ဗာ၊ ပြသင့်ပြထိုက်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တဒတ္ထသံဝဏ္ဏနာ၊ ထိုသုတ္တန် ဒေသနာ၏ အနက်အဖွင့်တည်း။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တိကထာယံ၊ ၌။ လောကိယဝိပါက ဝိညာဏာနိ ယေဝ၊ တို့ကိုသာလျှင်။ ဂဟိတာနိ၊ ယူအပ်ကုန်၏။ တေနေဝ၊ ပင်လျှင်။ ဝဋ္ဋကထာယ န ယုဇ္ဇန္တီတိ န ဂဟိတာနီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ကတံ၊ ပြုအပ်သည်ရှိသော်။ ဝါ၊ သော။ ကမ္မံ၊ သည်။ ဖလဒေါနေ၊ အကျိုးကိုပေးခြင်း၌။ သမတ္ထံ၊ စွမ်းနိုင်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာ၊ ဖြင့်။ ကတံ၊ ပြုအပ်သောကံကို။ ဥပစိတန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိပါကဒါနေယောဂျမေဝ၊ အကျိုးပေးခြင်းငှာ သင့်လျော် ထိုက်တန်သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ သင်္ခါရံ၊ ကို။ ဂဏှန္တော၊ ယူလိုသည်ဖြစ်၍။ ဥပစိတကမ္မာဘာဝေတိ၊ ဟူ၍။ အဟာ၊ ၏။ ဟေတု နမာ၊ ဟိတ်မည်သည်ကား။ ဗျတိရေကပ္ပဓာနံ၊ ဗျတိရိက်လျှင် ပြဓာန်းခြင်းရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဘာဝ-ဂ္ဂဟဏံ၊ ကို။ (ကတံ၊ ၏။) တေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ ကမ္မေ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ဘာဝတော၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ အသတိ၊ မရှိလတ်သော်။ အဘာဝတော၊ မဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ဣတိ၊ သို့။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အယံ အဓိပ္ပါယော၊ ကို။ (ဒဿိတော၊ ၏။)
သင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ ဧကူနတိံ သံစေတနာဘေဒတော၊ တခုယုတ် သုံးဆယ်သော စေတနာ အပြားအား ဖြင့်။ ဗဟူ၊ များကုန်၏။ ဝိညာဏာနိ စ၊ တို့သည်လည်း။ ဗာတ္တိံ သဝိဓတ္တာ၊ ၃၂-ပါး အပြားရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဗဟူနီ၊ များကုန်၏။ သဗ္ဗတော၊ အလုံးစုံသော သင်္ခါရတို့ကြောင့်။ သဗ္ဗနိ စ၊ အလုံးစုံသော ဝိညာဏ်တို့သည်လည်း။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကတရသင်္ခါရပစ္စယာ ကတရဝိညာဏန္တိ စေတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဝိညာဏန္တိ ဣဒံ၊ ဤပုဒ်ကို။ ဝိညာဏသာမညံ၊ ဣမာနိသိညာဏာနိ၊ တို့ကို။ ကာမံနိဒ္ဒဋ္ဌာနိ၊ အကယ်၍ကား ပြအပ်ခဲ့ကုန်ပြီး။ ပန၊ သော်လည်း။ တံ၊ ထိုပြဆိုခြင်းသည်။ အဘိသံခိတ္တံ၊ အလွန်ချုံး၍ ပြဆိုခြင်းတည်း။ ဝါ၊ အလွန်ကျဉ်း၏။ တတ္ထ၊ ထိုခန္ဓနိဒ္ဒေသ ၌။ နေသံ၊ ထိုဝိညာဏ်တို့၏။ သင်္ခါရပစ္စယထ စ၊ သင်္ခါရလျှင် အကြောင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကိုလည်း။ န ဝိဘာဝိတာ၊ မပြအပ်ခဲ့သေး။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုဝိညာဏ်ကို။ ဝါ၊ ထိုဝိညာဏ်တို့၏ သင်္ခါရလျှင် အကြောင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ပဝတ္တိယဉ္စ၊ ၌လည်းကောင်း။ ပဋိသန္ဓိယဉ္စ၊ ၌လည်းကောင်း။ ဘဝါဒီသု၊ တို့၌။ ပဝတ္ထနာကာရဝဝေန၊ ဖြစ်သော အခြင်းအရာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိတ္တရတော၊ အားဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ကာမဝစရပုညာဘိသင်္ခါရပစ္စယာတိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဒံ၊ ၏။ မနောဝိညာဏေတိ၊ ပုဒ်သည်။ နိဒ္ဓါရစေ၊ ၌။ ဘုမ္မံ၊ တည်း။ မဟာဝိပါကာနီတိ၊ ပုဒ်သည်။ ဝိညာဏာပေက္ခာယ၊ ဝိညာဏ်ကို ငဲ့သဖြင့်။ နပုံသကနိဒ္ဒေသော၊ တည်း။ ပန၊ ဆက်။ မဟာဝိပါကာတိ၊ ဟူ၍။ ပါဌေ၊ ပါဌ်သည်။ (သတိ၊ သော်။) မနောဝိညာဏဓာတုယောတိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ အာနေတွာ၊ ၍။ သမ္ဗန္တိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၆၂၁။ ယံသင်္ခါရပစ္စယာတိ၊ ကား။ ယဿ ယဿ သင်္ခါရဿ၊ ၏။ ပစ္စယာ၊ ဘာဝေန၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ကျေးဇူးပြုသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ပစ္စယသတ္တိကြောင့်။ ယံဝိညာဏန္တိ၊ ကား။ ယံ ယံ ဝိညာဏံ၊ အကြာင်အကြာင်ဝိညာဏ်သည်။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဥဘယတ္ထ၊ နှစ်ပါးသော ဌာနတို့၏။ အာမေဋိတလောပေါ၊ ဝိစ္ဆာပုဒ်၏ ကျေခြင်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဟောတီတိ ဣမိနာ၊ ဤပုဒ်ဖြင့်။ ကာရဏဘာဝေ၊ အကြောင်းရှိလတ်သော်။ ဝိညာဏဿ၊ ၏။ သဗ္ဘာဝမတ္တံ၊ ထင်ရှားရှိသည်၏ အဖြစ်မျှကို။ ပဝေဒိတံ၊ ပြောကြားအပ်၏။ ပဝတ္ထိဝိသေသော၊ ဖြစ်ခြင်းအထူးကို။ န (ပဝေဒိတော)၊ မပြော ကြားအပ်သေး။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုပဝတ္တိဝိသေသကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဧဝံ ပဝတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဗြဟ္မနမ္ပိ၊ တို့အားလည်း။ အနိဋ္ဌရူပါဒိအာပါထဂမနေ၊ အနိဋ္ဌရူပါရုံ စသည်တို့၏ ထင်ခြင်းသို့ ရောက်ခြင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။) အကုသလဝိပါကစ္ခုဝိညာဏာဒီနိ၊ တို့သည်။ ကဒါစိ၊ ၌။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣမာနိ တေရသ။ပ။ပဝတ္တန္တီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဧတ္ထ၊ ဤဘဝ၌။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ ဝေါကာရော ဝိတ္ထာရော၊ ကျယ်ပြန့်ခြင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဉ္စဝေါကာရော ဝိတ္ထာရော၊ မည်၏။) သော ဧဝ၊ ထိုပဉ္စဝေါကာရသည်ပင်လျှင်။ ဘဝေါ၊ ဘဝတည်း။ ဧတသ္မိံ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ၊ ၌။ ဟိ၊ မှန်။ ဘိန္နာဓိကရဏာနမ္ပိ၊ ကွဲပြားသော တည်ရာရှိသော ပုဒ်တို့၏လည်း။ အညပဒတ္ထသမာသော၊ အညပတ္ထသမာသ်သည်။ ဥရသိလောမောတိ ယထာ၊ ဟူသော ပုဒ်ကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ ယထာပစ္စယံ၊ အကြောင်းအားလျော်စွာ။ ပဝတ္တမာနေဟိ၊ ကုန်သော။ ပဉ္စဟိ ခန္ဓေဟိ၊ တို့သည်။ ဝါ၊ တို့ဖြင့်။ ဝေါကရီယတိ၊ ရောပြွမ်းအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဉ္စဝေါကာရော၊ မည်၏။ သော ဧဝ၊ သည်ပင်လျှင်။ ဘဝေါ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသည်။ ပုဗ္ဗေဝိယ၊ ရှေး၌ကဲ့သို့ပင်တည်း။
ယေဘုယျေန လောဘသမ္ပယတ္ထဇနာဝသာနေတိ၊ ဟူသော။ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ပဋိဃဝိစိကိစ္ဆုဒ္ဓစ္စယုတ္တာ နန္တရံ၊ ပဋိဃသမ္ပယုတ် ဝိစိကိစ္ဆာ သမ္ပယုတ် ဥဒ္ဓစ္စသမ္ပယုတ်ဇော်တို့၏ အခြားမဲ့၌။ သောမနဿသဟဂတဿ၊ သဟဂုတ်တဒါရုံ၏။ အနုပ္ပဇ္ဇတော၊ မဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) တံ၊ ထိုစကားကို။ န ဂဟေတဗ္ဗံ၊ မယူအပ်။ (ကသ္မာ၊ ကား) “စက္ခုံ၊ ကို။ အဿာဒေတိ၊ သာယာ၏။ ။ပ။ ဥဒ္ဓစ္စံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ အကုသလေ၊ သည်။ နိရုဒ္ဓေ၊ ချုပ်ပြီးလတ်သော်။ ဝိပါကော၊ သည်။ တဒါရမ္မဏတာ၊ တဒါရုံ၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။” ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော၊ ကြောင့်တည်း။ (ဟိ၊ မှန်။) အာရမ္မဏံ၊ သည်။ ဣဋ္ဌံ၊ ဣဋ္ဌာရုံသည်။ စေ (သိယာ)၊ အံ့။ သောမနဿတဒါရမ္မဏံ၊ သည်။ န န ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ မဖြစ်သည်မဟုတ် ဖြစ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ဇဝနေန၊ ဖြင့်။ တဒါရမ္မဏနိယေမေ၊ တဒါရုံကိုမှတ်ရာ၌။ သောမနဿသဟဂတာနန္တရံ၊ သဟဂုတ် ဇော၏ အခြားမဲ့၌။ သောမနဿသဟဂတာနေဝ၊ သဟဂုတ်တဒါရုံတို့ကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တပါးသော (မူလဋီကာ) ဆရာတို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏)။ တံ၊ ထိုစကားကို။ ဝိစာရေတဗ္ဗံ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်အပ်၏။ (တသ္မာ၊ ကား။) ဥပေက္ဓာသဟဂတကုသလာ ကုသလဇဝနာနန္တရမ္ပိ၊ သဟဂုတ်ကုသိုလ် အကုသိုလ်ဇောတို့၏ အခြားမဲ့၌လည်း။ သောမနဿ တဒါရမ္မဏဿ၊ ၏။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗတ္တာ၊ အလိုရှိအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဥပေက္ခာ သဟဂတကိရိယာဇဝနာနန္တရမေဝ၊ သဟဂုတ်ကြိယာဇော၏ အခြားမဲ့၌သာလျှင်။ သောမနဿတဒါရမ္မဏံ၊ ကို။ (အာစရိယာ၊ တို့သည်။) နဣစသ္ဆန္တိ၊ အလိုမရှိကုန်။
ပန၊ ဆက်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တိဟေတုကဇဝနာဝသာနေ စ၊ တိဟိတ်ဇော၏ အဆုံး၌လည်း။ (စ-သဒ္ဒါဖြင့် ဒွိဟေတုကဇဝနာသာနကို ဆည်းသည်ဟု အနုဋီကာ၌ ဆို၏) ကဒါစိ၊ ၌။ အဟောတုကံ၊ အဟိတ်ဖြစ်သော။ တဒါရမ္မဏံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ယောဘုယျောနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ ဇဝနာရမ္မဏံ၊ ဇော၏အာရုံသည်။ ဧကစိတ္တက္ခဏာယုကံ၊ တခုသော စိတ္တက္ခဏ အသက်ကြွင်းရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဒါ၊ ၌။ တတ္ထ၊ ထိုအာရုံ၌။ ဧကမေဝ၊ တကြိမ်သာလျှင် ဖြစ်သော။ တဒါရမ္မဏံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ သကိံ ဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) အပရေ ပန၊ တို့သည်ကား။ တဒါရမ္မဏံနာမ၊ မည်သည်။ ဇဝနာရမ္မဏာနုဘဝနိကစ္စံ၊ ဇော၏အာရုံကို ခံစားခြင်းကိစ္စရှိ၏။ တံ၊ ထိုခံစားခြင်းကိစ္စရှိသော တဒါရုံ သည်။ ဧကစိတ္တက္ခဏိကေ၊ တခုသောစိတ္တက္ခဏရှိသော။ တထာအာသန္နဘေဒေ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် နီးသောပျက်ခြင်းရှိသော။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ နုပ္ပဇ္ဇတိ၊ မဖြစ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သကိံဝါတိ ဣဒံ၊ ဤပုဒ်ကို။ ဒိရတ္တတိရတ္တာဒိ ဝိယ၊ ဒိရတ္တတိရတ္တံ အစရှိသောပုဒ်ကဲ့သို့။ ဝစနသိလိဋ္ဌ တာဝသေန၊ စကားချောမောပြေပြစ်သည်၏ အဖြစ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပန၊ စင်စစ်။ ဒွိက္ခတ္တုမေဝ၊ နှစ်ကြိမ်သာလျှင်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) ဟိ၊ ဆက်၍ရှင်းဦးအံ့။ (မူလဋီကာ၌ ပန-ဟု ရှိ၏) ဒိရတ္တတိရတ္တန္တိ ဧတ္ထ၊ ဤပုဒ်၌။ ဝါ-သဒ္ဒဿ၊ ၏။ အဘာဝါ၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဝစနသိလိဋ္ဌတာ မတ္တေန၊ အဖြစ်မျှဖြင့်။ ဒိရတ္တဂ္ဂဟဏံ၊ ဒိရတ္တ-သဒ္ဒါကို။ ကတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ ဝါ၊ ကား။ နိရန္တရံ၊ အခြားမရှိတစပ်တည်း။ တိရတ္တဒဿနတ္ထံ၊ သုံးညဉ့်ကို ပြခြင်းအကျိုးငှာ။ (ကတံ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ (ယုဇ္ဇတိ၊ ၏။) ဣဓပန၊ ဤသကိံ ဝါ-ဟူသော ပါဌ်၌ကား။ ဝိကပ္ပတော၊ ဝိကပ်အနက်ရှိသော။ ဝါ၊ သဒ္ဒေါ၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သကိံ ဧဝ စ၊ တကြိမ် တဒါရုံဖြစ်ခြင်း၏။ ဝိစာရေတဗ္ဗတံ၊ စဉ်းစားဆင်ခြင်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒေဿန္တေန၊ ပြလိုသည်ဖြစ် ၍။ စိတ္တပ္ပဝတ္တိ။ပ။အာဂတာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
တတ္တ၊ ထိုသမ္မောဟဝိနောဒနီပါဌ်၌။ စိတ္တပ္ပဝတ္တိဂဏနာယန္တိ၊ ဟူသောပါဌ်ကို။ ဝိပါကကထာယံ၊ ဝိပါက်ကို ပြဆိုသော (ဓမ္မသင်္ဂဏီ) အဋ္ဌကထာ၌။ ဗလဝရူပါဒိအာရမ္မဏေ၊ အားကြီးသော ရူပါရုံအစရှိသော အာရုံ၌။ ဝုတ္တံ၊ ပြီးသော။ စိတ္တပ္ပဝတ္တဂဏနံ၊ စိတ်ဖြင်ခြင်းကို ရေတွက်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ တတ္ထ၊ ထိုအဌကထာ၌။ ဒွေဝ တဒါရမ္မဏုပ္ပတ္တိဝါရာ၊ နှစ်ကြိမ်သာလျှင် ဖြစ်သော တဒါရုံဖြစ်ခြင်း ၏ ဝါရတို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။
ပန၊ ဆက်။ သန္တီရဏတဒါရမ္မဏဘူတဿ၊ ဖြစ်သော။ အဟေတုကဒွယဿ၊ အဟိတ်ဝိပါက်နှစ်ခု အပေါင်း၏။ ဝါ၊ သည်။ ဒွါရံ၊ ကို။ လဗ္ဘတိ၊ ရအပ်၏။ တဉ္စ၊ ထိုဒွါရသည်လည်း။ အနိယတံ၊ မမြဲ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တမ္ပိ၊ ထိုအနီးယတဒွါရကိုလည်း။ ဂဏှန္တော၊ ယလိုသည်ဖြစ်၍။ (ဣဓ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌။) အနိယတ ဒွါရာရမ္မဏဋ္ဌာနကိစ္စာ ဟုတွာ ပဝတ္တန္တီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ တေနဝ၊ ကြောင့်ပင် လျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌။ (ကတံ-၌ စပ်) တဒါရမ္မဏဘူတာနံ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ မဟာဝိပါကာနမ္ပိ၊ တို့၏ လည်း။ ဝါ၊ တို့သည်လည်း။ ဒွါရံ၊ ကို။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတ္ထာပိ၊ ထိုမဟာဝိပါက်တို့၌လည်း။ ဒွါရဂ္ဂဟဏံ၊ ကို။ ကတံ၊ ၏။
ဧကဿ၊ တယောက်သော။ သတ္တဿ၊ သတ္တဝါ၏။ ဝါ၊ အား။ ပဝတ္တော၊ ဖြစ်သော။ ရူပါဝစရဝိပါကော၊ သည်။ ပထဝီကသိဏာဒီသု၊ စသည်တို့တွင်။ ယသ္မိံ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ ပဝတ္တော၊ ၏။ တတော၊ ထိုအာရုံမှ။ အညသ္မိံ၊ တပါးသောအာရုံ၌။ တဿ၊ ထိုရူပါဝစရဝိပါက်၏။ ပဝတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ရူပါဝစရာနံ၊ တို့၏။ နိယတာရမ္မဏတာ၊ မြဲသောအာရုံရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတရာနိ၊ ကုန်သော။ အရုပ္ပဝိပါကဝိညာဏာနိ၊ တို့သည်။ နိယတံ၊ အမြဲ။ ဝါ၊ အမြဲတမ်း။ အဝတ္ထုကာနိ၊ ဝတ္ထုမရှိကုန်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိယတာဝတ္ထုကာနိ၊ မြဲသောအာရုံ ရှိကုန်၏။ တတြာတိ၊ ကား။ ပဝတ္တိယံ၊ ပဝတ္တိကာလ၌။ ဝါ၊ ဖြစ်ရာ၌။ အဿာတိ၊ ကား။ ဗာတ္တိံသဝိဓဿ၊ ၃၂-ပါး အပြားရှိသော။ ဝိပါကဝိညာ ဏဿ၊ အား။ တေ တေ သင်္ခါရာတိ၊ သင်္ခါရတို့သည်။ ကမ္မပစ္စယေနာတိ၊ ကား။ နာနာက္ခတိကကမ္မ ပစ္စယေန၊ ပစ္စည်းဖြင့်။ ဝါ၊ ပစ္စယသတ္တိဖြင့်။ ဥပနိဿယပစ္စယောတိ၊ ကား။ ပကတူပနိဿယ၊ ပစ္စယေန၊ ဖြင့်။
၆၂၂။ ဧဝံ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အပြားအားဖြင့်။ ပဝတ္တိယံ၊ ၌။ ဝိညာဏပ္ပဝတ္တိံ၊ ဝိညာဏ်တို့၏ ဖြစ်ခြင်းကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြပြီး၍။ ပဋိသန္ဓိယံ၊ ၌။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ယံ ပန ဝုတ္တန္တိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အနုရူပါယ ပဋိသန္ဓိယာတိ၊ ကား။ အနုရူပေန၊ လျော်သော။ ပဋိသန္ဓိကိစ္စေန၊ ဖြင့်။ ပန၊ ဆက်။ တံ အနုရူပတံ၊ ထိုလျော်သည်၏ အဖြစ်ကို။ သယမေဝ၊ အဋ္ဌကထာ ဆရာကိုယ်တိုင်သာလျှင်။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတံ့။ ဘဝန္တရေန၊ ဘဝတပါးနှင့်။ ဘဝန္တရဿ၊ ဘဝတပါးကို။ သန္ဓာနံ၊ ဆက်စပ်ခြင်းသည်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ပဋိသန္တိ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုဆက်စပ်ခြင်းသည်။ အစိတ္တကမ္ပိ၊ စိတ်မရှိသော ဆက်စပ်ခြင်းသည်လည်း။ အတ္ထေဝ၊ ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ ကတိ ပဋိသန္ဓိယောတိ၊ ဟူသော။ ပုစ္ဆံ၊ မေးခွန်းကို။ ကတွာပိ၊ ပြုပြီး၍လည်း။ ကတိ ပဋိသန္ဓီစိတ္တာနီတိ၊ ဟူသော။ ပုစ္ဆာ၊ ကို။ ကတာ၊ ပြုအပ်၏။ ကေန ကတ္ထာတိ၊ ကား။ ကေန စိတ္တေန၊ အဘယ်စိတ်ဖြင့်။ ကသ္မိံ ဘဝေ၊ အဘယ်ဘဝ၌။
တတ္ထာတိ၊ ကား။ တေသု ဧကူနဝီသတိယာ ပဋိသန္ဓိစိတ္တေသု၊ ထိုတခုယုတ်နှစ်ဆယ်သော ပဋိသန္ဓေစိတ်တို့တွင်။ ကုသလဝိပါကာယ၊ ဖြစ်သော။ အဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတုယာ၊ ဖြင့်။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ဆောင်၍ စပ်အပ်၏။ ဒေဝေသု၊ (အာကာသဋ္ဌ) နတ်တို့၌။ အဟေတုကာ၊ ဟိတ်မရှိသော။ ပဋိသန္ဓိ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မနုဿလောကေတိ၊ ဟူ၍။ ဝိသေသနံ၊ ကို။ (ကတံ၊ ၏။) နပုံသကာဒီနန္တိ (ဧတ္ထ)၊ ကေစိ ပန၊ တို့သည်ကား။ ဧကစ္စေ၊ ကုန်သော။ အဟေတုကပဋိသန္ဓိကာ၊ အဟိတ် ပဋိသန္ဓေရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ အဝိကလိန္ဒြိယာ၊ မချို့တဲ့သော ဣန္ဒြေရှိကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ကုန်၍။ ထောကံ၊ အနည်းှုယ်။ ဝိစာရြဏပကတိကာပိ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်နိုင်သော ပင်ကိုသဘော ရှိကုန် သည်လည်း။ ဟောန္တိယေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တာဒိသာနမ္ပိ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိုလ် တို့ကိုလည်း။ ဣဓ၊ ဤပုဒ်၌။
သောသာနန္တိ၊ ကား။ ပဉ္စ၊ ကုန်သော။ ရူပါဝစရာ၊ ရ-ပဋိသန္ဓေတို့လည်းကောင်း။ ဒွေ၊ ကုန်သော။ ပဌမတတိယာရုပ္ပါ၊ တို့လည်းကောင်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တာဝသေသာနံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသည်တို့မှ ကြွင်းကုန်သော။ သတ္တန္နံ၊ ကုန်သော။ ပဋိသန္ဓီနံ၊ တို့၏။ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏံ၊ ပစ္စုပ္ပန်လျှင် အာရုံရှိသော။ စုတိစိတ္တံ နာမ၊ မည်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ပဋိသန္တိအာရမ္မဏေ ဧဝ၊ ပဋိသန္ဓေ၏ အာရုံ၌သာလျှင်။ ပဝတ္တနတော၊ ကြောင့်တည်း။ ဒွီသု အာရမ္မဏေသူတို၊ ကား။ အတီတနဝတ္တဗ္ဗဝသေန၊ အတိတ်နှင့် နဝတ္တဗ္ဗတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒွီသု အာရမ္မဏေသု၊ နှစ်ပါးကုန်သော အာရုံတို့တွင်။
၆၂၃။ တာနီတိ၊ ကား။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ကဘာနိ၊ ပြုအပ်ကုန်ပြီးသော။ ကမ္မနီ၊ တို့သည်။ အဿာတိ၊ ကား။ အာသန္နမရဏဿ၊ နီးသောသေခြင်းရှိသော။ ဝါ၊ သေခါနီးဖြစ်သော။ ပုဂ္ဂလဿ၊ အား။ ဩလမ္ဗန္တီတိ၊ ကား။ သာယနှေ၊ ညနေချမ်း၌။ မဟန္တာနံ၊ ကုန်သော။ ပဗ္ဗတကူဋာနံ၊ တောင်ထွတ်တို့၏။ ဆာယာ၊ အရိပ် သည်။ ဘူမိယံ၊ ၌။ (အဝလမ္ဗန္တိ) ဝိယ တွဲလဲကျကုန်ဘိသကဲ့သို့။ တဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏။ စိတ္တေ၊ ၌။ အဝလမ္ဗန္တိ၊ တွဲလဲကျသကဲ့သို့ ဖြစ်ကုန်၏။ ဥပတိဋ္ဌန္တိ၊ ကပ်၍တည်ကုန်၏။ ဝါ၊ ထင်ကုန်၏။ တသ္မိံ နိရုဒ္ဓေတိ၊ ကား။ တသ္မိံစုတိစတ္တေ၊ သည်။ နိရုဒ္ဓမတ္တေ၊ ချုပ်ခါမျှဖြစ်လတ်သော်။ တ္စ၊ ထိုစိတ်၏။ နိရောဓ၊ သမနန္တရမေဝ၊ ချုပ်ခြင်း၏ အခြားမဲ့၌သာလျှင်။ တဒေဝါတိ၊ ကား။ ယထာ၊ ဝုတ္တဇဝနဝီထိယာ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ တိုင်းသော မရဏာသန္နဇောဝီထိ၏။ အာရမ္မဏဘူတံ၊ သော။ တံယေဝ၊ ထိုအာရုံကိုသာလျှင်။ အဝိဇ္ဇာတဏှာဒီသု၊ အစရှိကုန်သော။ ကိလေသေသု၊ တို့သည်။ အနုပစ္ဆိန္နေသွေဝ၊ မပြတ်စဲကုန်သေးသော် သာလျှင်။ ကမ္မာဒိနော၊ ကံအစရှိသည်၏။ ဥပဋ္ဌာနံ စ၊ ထင်ခြင်းသည်လည်းကောင်း။ တံ၊ ထိုကံအစရှိသည် ကို။ အာရဗ္ဘ၊ ၍။ စိတ္တသန္တနဿ၊ မရဏာသန္တာန်ကို။ ဝိနာမိတန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သန္တာနေ၊ စိတ်အစဉ်သန္တာန်ကို။ ဝိနာမိတေ၊ ညွှတ်စေအပ်သည်ရှိသော်။ တဒေကဒေသဘူတံ၊ ထိုစိတ်အစဉ်၏ တစိတ်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ပဋိသန္ဓိစိတ္တဉ္စ၊ ကိုလည်း။ ဝါ၊ သည်လည်း။ ဝိနာမိတမေဝ၊ သည် ညွှတ်စေအပ် သည်၏အဖြစ်နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ သန္တနဿ၊ အပေါင်းဖြစ်သော စိတ်သန္တာန်၏။ ဝိနာမိတတာ၊ ညွှတ်စေ အပ်သည်၏အဖြစ်သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ပန၊ ဆက်။ သဗ္ဗတ္တ၊ အလုံးစုံသောသုဂတိ ဒုဂ္ဂတိတို့၌။ ဒုဂ္ဂတိပဋိသန္ဓိနိန္နာယ၊ ဒုဂ္ဂတိပဋိသန္ဓေသို့ညွှတ်သော။ စုတိယာ၊ ၏။ ပုရိမဇဝ နာနိ၊ တို့သည် အကုသလာနိ၊ တို့တည်း။ ဣတရာယ၊ သော။ (သုဂတိပဋိသန္ဓိနိန္နာယ စုတိယာ၊ ၏။ ပုရိမဇဝနာနိ) စ၊ တို့သည်လည်း။ ကုသလာ နိ၊ တို့တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ (အာစရိယာ၊ တို့သည်။) “နိစ္ဆိနန္တိ၊ ဆုံးဖြတ်ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ နိမိတ္တဿဒဂဓိတံ ဝါ။ပ။တိရစ္ဆာနယောနိံ ဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟဘိက္ခဝေ၊ တို့။ နိမိတ္တ ဿဒဂဓိတံ ဝါ၊ အပေါင်းနိမိတ်၌ သာယာမက်မောသည်မူလည်းဖြစ်သော။ အနုဗျဉ္ဇနဿဒဂဓိတံ ဝါ၊ အနုဗျဉ္ဇနဿာဒဂဓိတံ ဝါ၊ အနုဗဉ္ဇနမည်သော အသေးစိတ်အင်္ဂါတို့၌ သာယာမက်မောသည်မူလည်း ဖြစ်သော။ ဝိညာဏံ၊ သည်။ တိဋ္ဌမာနံ၊ တည်ဆဲဖြစ်၍။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်ငြားအံ့။ တသ္မိံ သမယေ၊ ၌။ ကာလံ၊ သေခြင်းကို။ စေ ကရောတိ၊ အံ့။ နိရယံ ဝါ၊ သို့သော်လည်းကောင်း။ တိရစ္ဆနယောနိံ ဝါ၊ သို့သော်လည်းကောင်း။ ဒွိန္နံ၊ ကုန်သော။ ဂတီနံ၊ တို့တွင်။ အညတရံ၊ တပါးပါးသော။ ဂတိံ၊ သို့။ ယံ-ယေန၊ အကြင်အကြင်အကြောင်း။ ဥပပဇ္ဇေယျ၊ ကပ်ရောက်ရာ၏။ ဧတံ ဌာနံ၊ ဤသို့ကပ်ရောက်ခြင်း၏ အကြောင်းသည်။ ဝိဇ္ဇတိ၊ ရှိ၏။ ' တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အကုသလံ၊ သည်။ ဒုဂ္ဂတိယံ၊ ၌။ ကုသလဉ္စ၊ သည်လည်း။ သုဂတိယံ၊ ၌။ ပဋိသန္တိယာ၊ ၏။ ဥပနိဿယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ပန၊ ဆက်။ အရဟတော၊ အား။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ ကိလေသာနံ၊ တို့၏။ ဥပစ္ဆိန္နတ္တာ၊ အကြွင်းမဲ့ဖြတ်အပ် ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ဘဝတို့၌ အလုံးစုံသော ကြောင့်ကြစိုက်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ဘဝတို့၌ အလုံးစုံသော ကြောင့်ကြစိုက်ခြင်း ငြိမ်းပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကာမ္မာဒိနိမိတ္တံ၊ ကံအစရှိ သော အာရုံနိမိတ်သည်။ န ဥပဋ္ဌဟတိ၊ မထင်။ တတော၊ ထိုသို့မထင်ခြင်းကြောင့်။ ဝိဇ္ဇမာနမ္ပိ၊ ရှိငြားသော်လည်း။ ဝါ၊ ရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ ကမ္မံ၊ သည်။ အလဒ္ဓသဟာယတ္တာ၊ ရအပ်သော အဖော် သဟဲမရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဋိသန္ဓိံ၊ ကို။ န ဇနေတိ၊ မဖြစ်စေတတ်။
ဝုတ္တပ္ပကာရကမ္မဝသေနာတိ၊ ကား။ ပါပကမ္မဝသေန၊ ဖြင့်။ တဒုပဋ္ဌာပိတံ၊ ထိုမကောင်းမှုကံသည် ထင်စေ အပ်သော။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ နရကာဒီသု အဂ္ဂိဇာလဝဏ္ဏာဒိကန္တိ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ တံသဒိ သတာဝသေန၊ ထိုငရဲစသည်တို့၌ မီးလျှံအဆင်းစသည်နှင့် တူသည်၏အဖြစ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ရာဂါဒိဟေတုဘူတံ ဟီနမာရမ္မဏန္တိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ အကုသလာဝိပါကဿ၊ ၏။ အာရမ္မဏ၊ သည်။ ဘဝိတုံ၊ ငှာ။ ယုတ္တံ၊ သင့်သော။ အနိဋ္ဌံအာရမ္မဏံ၊ အနိဋ္ဌာရုံကို။ အာဟ၊ ၏။ မှန်။ တမ္ပိ၊ ထိုအနိဋ္ဌာရုံ သည်လည်း။ သင်္ကပ္ပနဝသေန၊ ကြံဆခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ရာဂဿပိ၊ ၏လည်း။ ဟေတု၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ အကုသလဝိပါကဇနက၊ သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ တံသဒိသာ။ပ။ဇာတာနဉ္စ၊ ထိုအကုသလဝိပါက်ကို ဖြစ်စေတတ်သော ကံနှင့်တူသော မရဏသန္နဇော စေတနာနှင့် တကွဖြစ်သည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ရာဂါဒီနံ၊ တို့၏။ ဟေတုဘာဝေါ ဧဝ၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်သာလျှင်။ ဟီနတာ၊ ဟီနအဖြစ်မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ပစ္ဆနုတာပဧနကကမ္မာနံ၊ နောင် ပူပန်းခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သော အကုသိုလ်ကံတို့၏။ အာရမ္မဏံ၊ ဖြစ်သော။ တံ၊ ထိုအာရုံသည်။ ကမ္မဝသေန၊ ဖြင့်။ အနိဋ္ဌာရုံ၊ အနိဋ္ဌမည်သည်ဖြစ်၍။ အကုသလဝိပါကဿ၊ ၏။ အာရမ္မဏံ၊ သည်။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ထိုက်၏။ စ၊ အပြစ်ကား။ အညထာ၊ ဖြင့်။ (အတ္ထေ ဂယှမာနေ၊ သော်။) ဣဋ္ဌာရမ္မဏေ၊ ၌။ ပဝတ္တဿ၊ သော။ အကုသလကမ္မဿ၊ ၏။ ဝိပါကော၊ သည်။ အကုသလကမ္မနိမိတ္တာရမ္မဏော၊ အကုသိုလ်ကမ္မနိမိတ်လျှင် အာရုံရှိသည်။ န ဘဝေယျ၊ မဖြစ်လေရာ။ ဟိ၊ အကြောင်းကား။ အကုသလဝိပါကော၊ သည်။ ဣဋ္ဌာရမ္မဏော၊ ဣဋ္ဌာရုံလျှင် အာရုံရှိသည်။ ဘဝတုံ၊ ငှာ။ န အရဟတိ၊ မထိုက်။ ဣတိ၊ ကြောင့်တည်း။
စ၊ ဆက်။ ပဉ္စဒွါရေ၊ ၌။ အာပါထံ၊ သို့။ အာဂစ္ဆန္တံ၊ ရောက်သော။ ပစ္စုပ္ပန္နံ၊ ဖြစ်သော။ ကမ္မနိမိတ္တံ၊ ကို။ အာသန္နကတကမ္မရမ္မဏသန္တတိယံ၊ အနီး၌ ပြုအပ်ပြီးသောကံ၏ အာရုံ၏အစဉ်၌။ ဥပ္ပန္နံ စ၊ ဖြစ်သည်ဟူ၍ လည်းကောင်း။ တံသဒိသဉ္စ၊ ထိုကံ၏အာရုံနှင့်တူသော အာရုံဟူ၍လည်းကောင်း။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ အညထာ၊ ဖြင့်။ တဒေဝ၊ ထိုမရဏသန္နဇောကံသည်ပင်လျှင်။ ပဋိသန္ဓိအာရမ္မဏူပဋ္ဌာပကံ စ၊ ပဋိသန္ဓေ၏ အာရုံကို ထင်စေတတ်သည်လည်းကောင်း။ တဒေဝ၊ ထိုကံသည်ပင်လျှင်။ ပဋိသန္ဓိဇနကံ စ၊ ပဋိသန္ဓေကို ဖြစ်စေတတ်သည်လည်းကောင်း။ ဘဝေယျ၊ ၏။ စ၊ သို့သော်လည်း။ ပဋိသန္ဓိယာ၊ ၏။ ဥပစာရဘူတာနိ ဝိယ စ၊ ဥပစာဖြစ်ကုန်သကဲ့သို့ လည်းကောင်း။ (ပဝတ္တာနိ-၌ စပ်) “ဧတသ္မိံ၊ ဤအာရုံ၌။ တယာ၊ သင့်သည်။ ပဝတ္တိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဝါ၊ ဖြစ်ရမည်။” ဣတိ၊ သို့။ ပဋိသန္ဓိယာ၊ ၏။ အာရမ္မဏံ၊ ကို။ အနုပ္ပါဒေန္တာနိ ဝိယ စ၊ ဖြစ်စေကုန်သကဲ့သို့လည်းကောင်း။ ပဝတ္တာနိ၊ ဖြစ်ကုန်သော ကြောင့်။ ဝါ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ စုတိအာသန္နာနိ၊ စုတိ၏ အနီးဖြစ်ကုန်သော။ ဇဝနာနိ၊ တို့သည်။ ပဋိသန္ဓိဇန ကာနိ၊ ပဋိသန္ဓေကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သည်။ နဘဝေယျုံ၊ မဖြစ်နိုင်ကုန်။ ဟိ၊ မှန်။ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ်၏။ စ၊ ဆက်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ တံသမာန ဝီထိယံ ဝိယ၊ ထိုပဋိသန္ဓေနှင့် တူညီသော စိတ်အစဉ်ကဲ့သို့။ ပဝတ္တမာနာနိ၊ ဖြစ်ကုန်သော ဇောတို့သည်။ ကတူပစိတာနိ၊ ပြုအပ်ပြီး ဆည်းပူးအပ်ပြီးတို့သည်။ ကတံ သိယုံ၊ အဘယ်သို့ ဖြစ်နိုင်ကုန်အံ့နည်း။ တဒါ၊ ထိုမရဏာ သန္နအခါ၌။ အဿာဒိတာနိ၊ တဏှာဖြင့် သာယာအပ်ပြီးကုန်သည်။ န (ဟောန္တိ)၊ မဖြစ်နိုင်ကုန်။ စ၊ သည်မျှသာမကသေး။ လောကိယာနိ၊ လောကီဇောတို့သည်။ လောကုတ္တရာနိ ဝိယ၊ လောကုတ္တရာ ကုသိုလ်ဇောတို့ကံသို့။ သမာနဝီထိဖလာနိ၊ တူညီသောဝီထိ၌ အကျိုးရှိကုန်သည်။ နဟောန္တိ၊ ကုန်။ “အဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဝါ၊ သည်။ ဒုက္ခဝေဒနီယံ၊ ဒုက္ခဝေဒနာ၏ အကြောင်ဖြစ်သော။ တံ ပါပကမ္မံ၊ ထိုမကောင်းမှုကံကို။ ပုဗ္ဗေဝ၊ ဒိဗ္ဗစက္ခုဖြင့် မြင်အပ်သောကံကို ပြုသည်မှ ရှေးကာလ၌လည်း။ ကတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အဿ၊ အား။ မရဏကာလေဝါ၊ သေခါနီး ကာလ၌မူလည်း။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ သည်။ သမတ္တာ၊ ပြည့်စုံသည်။ ဝါ၊ ပြည့်စုံစေအပ်သည်။ သမာဒိန္နာ၊ ကောင်းစွာ ဆောက်တည်အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန၊ ထိုကံကြောင့်။ ဝါ၊ ထိုသုံးပါးသော ကံတို့တွင် တပါးပါးသောကံကြောင့်။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ကယဿ၊ ၏။ ဘေဒါ၊ ပျက်သည်မှ။ မရဏ၊ သေသည်မှ။ ပရံ၊ နောက်၌။ အပါယံ၊ ချမ်းသာကင်းရာ ဖြစ်သော။ ဒုဂ္ဂတိံ၊ မကောင်းမှုရှိသူတို့၏ လားရာဖြစ်သော။ ဝါ၊ ဒုက္ခ၏ဖြစ်ရာဖြစ်သော။ ဝိနိပါတံ၊ ပျက်စီး၍ ကျရာဖြစ်သော။ နိရယံ၊ သို့။ ဥပပဇ္ဇတိ၊ ကပ်ရောက်၏။ (တနည်း) နိရယံ၊ ၌။ ဥပပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။” ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ သုတ္တေ၊ ၌။ မရဏကာလေ၊ ၌။ သမတ္တာယ၊ သော။ သမာဒိန္နာယ၊ သော။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ စ၊ နှင့်လည်းကောင်း။ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ စ၊ နှင့်လည်းကောင်း။ သဟဇာတ စေတနာယ၊ တကွဖြစ်သော စေတနာ၏။ ပဋိသဒ္ဓိဒါနံ၊ ပဋိသန္ဓေကို ပေးခြင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ်၏။ စ၊ သို့သော်လည်း။ ဒုဗ္ဗလေဟိ၊ အားနည်းကုန်သော။ ပဉ္စဒွါရိကဇဝနေ၊ ပဉ္စဒွါရ၌ ဖြစ်သော ဇောတို့ဖြင့်။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဝါ၊ သည် သော်လည်းကောင်း။
ဟကုသလာ။ပ။ပရိယောသာနံ၊ ကုသိုလ် အကုသိုလ်တရားကို သိခြင်းအစ စုတေခြင်း အဆုံးရှိသော။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်သော။ ဧတံ ကိစ္စံ၊ ဤကိစ္စသည်။ မနောဒွါရိကစိတ္တေနဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပဉ္စဒွါရိကေန၊ စိတ်ဖြင့်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗဿပိ၊ သော။ ဧတဿကိစ္စသာ၊ ဓမ္မပဋိဝိဇာနန အစရှိသော ဤကိစ္စကို။ ကရဏေ၊ ပြုရာ၌။ သဟဇဝနကာနိ၊ ဇောနှင့်တကွ ဖြစ်ကုန်သော။ ဝီထိစိတ္တာနိ၊ ပဉ္စဒွါရိကဝီထိစိတ်တို့ကို။ ပဋိက္ခိတ္တာနိ၊ ပယ်အပ်ကုန်၏။
ဟိ၊ မှန်။ တတ္ထ၊ ထိုသမ္မောဟဝိနောဒနီ၌။ န ကိဉ္စိဓမ္မံ ပဋိဝိဇာနာတီတိ၊ ကား။ မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဓမ္မာတိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ်သော။ ဧကမ္ပိ၊ တပါးသော်လည်း ဖြစ်သော။ ကုသလံ ဝါ၊ ကုသိုလ်ကိုသော်လည်းကောင်း။ အကုသလံ ဝါ၊ ကိုသော်လည်းကောင်း။ န ပဋိဝိဇာနာတိ၊ မသိတတ်။ ဣတိ စ၊ သို့လည်း။ ဝုတ္တံ၊ ဖွင့်ဆိုအပ်၏။ ယေသံ၊ အကြင်ကုသိုလ် အကုသိုလ်တရားတို့၏။ ပဋိဝိဘာ ဝနပ္ပဝတ္တိယာ၊ တဖန်ထင်ရှားစောသောအားဖြင့် ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ သုခံ ဝါ၊ ချမ်းသာသော အကျိုးသည် လည်းကောင်း။ ဒုက္ခံ ဝါ၊ ဆင်းရဲသော အကျိုးသည်လည်းကောင်း။ အနွေတိ၊ အစဉ်လိုက်၏။ တေသံ၊ ထိုကုသိုလ် အကုသိုလ်တရားတို့၏။ သာ ပဝတ္တိ၊ ထိုထင်ရှားစွာဖြစ်ခြင်းကို။ ပဉ္စဒွါရေ၊ ၌။ ပဋိက္ခိတ္တာ၊ ပယ်အပ်၏။ ကုသလာ ကုသလကမ္မသမာဒါနဉ္စ၊ ကံကို ဆောက်တည်ခြင်းသည်လည်း။ တာဒိသမေဝ၊ ထိုကုသိုလ် အကုသိုလ်တရားကို သိခြင်းနှင့် တူသည်သာလျှင်တည်း။ ပန၊ ဆက်။ တဒါရမ္မဏာနန္တရံ၊ တဒါရုံ၏ အခြားမဲ့၌။ စဝနံ စ၊ စုတိသည်လည်းကောင်း။ တဒနန္တရာ၊ ထိုစုတိ၏အခြားမဲ့၌။ ဥပပတ္တိ စ၊ ပဋိသန္ဓေသည်လည်းကောင်း။ မနောဒွါရိကာ ဧဝ၊ မနောဒွါရ၌ ဖြစ်သည်သာလျှင်။ ဝါ၊ မနောဒွါရဝိထိ၌ အကျုံးဝင်သည် သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ သဟဇဝနကာဝီထိစိတ္တပရိယာပန္နာ၊ မရဏာသန္နဇောနှင့်တကွ ပဉ္စဒွါရဝီထိစိတ်တို့၌ အကျုံးဝင်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ ဣမိနာ အဓိပ္ပါယေန၊ ဤသို့သော အလိုဖြင့်။ ဣဓ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌။ ပဉ္စဒွါရိကတဒါရမ္မဏနန္တရာ၊ ပဉ္စဒွါရ၌ ဖြစ်သောတဒါရုံ၏အခြားမဲ့၌။ စုတိ၊ ကိုလည်းကောင်း။ တဒနန္တရာ၊ ထိုစုတိ၏ အခြားမဲ့၌။ ပဋိသန္ဓိ စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုအာရုံတို့တွင်။ ဝါ၊ ထိုပဋိသန္ဓေတို့တွင်။ အဝသေသပဉ္စစိတ္တက္ခဏာယုကေ၊ ကြွင်းသော စိတ္တက္ခဏ ငါးချက်အသက်ရှိသော။ ရူပါဒိမှိ၊ ရူပါရုံစသည်၌။ ဥပ္ပန္နံ၊ သော။ ပဋိသန္ဓိံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ “ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏံ၊ ပစ္စုပ္ပန်အာရုံရှိသော။ ဥပပတ္တိစိတ္တံ၊ ပဋိသန္ဓေစိတ်သည်။ ပစ္စုပ္ပန္နာ ရမ္မဏဿ၊ ရှိသော။ ဘဝင်္ဂဿ၊ အား။ အနန္တရပစ္စယေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စယော၊ ၏” ဣတိ စ၊ ဤသို့ လည်းကောင်း။ အဝသေသကစိတ္တက္ခဏာယုကေ၊ ရှိသော။ (ရူပါဒိမှိ) စ၊ ၌ လည်း။ ဥပ္ပန္နံ၊ သော။ ပဋိသန္ဓိံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏံ။ပ။ပစ္စယောတိ စ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၆၂၄။ ကဏှပက္ခေ သုက္ကပက္ခံ ဌပေတွာတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ပါပကမ္မံ ဝါ ကမ္မနိမိတ္တံ ဝါ တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တေ၊ ဆိုအပ်ခဲ့သော။ ကဏှပက္ခေ၊ ၌။ အနဝဇ္ဇကမ္မံ ဝါ ကမ္မနိမိတ္တံ ဝါတိ၊ ဟူ၍။ သုက္ကပေက္ခော၊ ကို။ ဝုတ္တော ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဒုဂ္ဂတိပရိယာပန္နံ ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ (ဣတိ စ)၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ နရကာဒီသု။ပ။နိမိတ္တန္တိ (စ)၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ ဧဝံ၊ သို့။ သုက္ကပက္ခံ၊ ကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ သေသံ၊ ကြွု်းသော။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံကို။ ပုရိမနယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အတီတပစ္စုပ္ပန္နာ ရမ္မဏာယာတိ၊ ကား။ ကမ္မကမ္မနိမိတ္တဝသေန၊ ဖြင့်။ အတီတာရမ္မဏာယ၊ အတိတ်လျှင် အာရုံရှိသော။ မာတုကုစ္ဆိဝဏ္ဏာဒိ သုဂတိနိမိတ္တဝသေန၊ အမိဝမ်း၏ အဆင်းအစရှိသော သုဂတိနိမိတ်၏ အစွမ်းအား ဖြင့်။ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာယ၊ ရှိသော။
၆၂၅။ တဉ္စ ခေါတိ၊ ကား။ ယဒေတံ၊ အကြင်အာရုံကို။ အနဝဇ္ဇကမ္မံ ဝါ ကမ္မနိမိတ္တံ ဝါတိ၊ ဟူ၍။ အနိယမနံ၊ ကိန်းသေမမှတ်ခြင်းကို။ ကတံ၊ ၏။ တဉ္စခေါ၊ ထိုအာရုံသည်လည်း။ ကမ္မနိမိတ္တမေဝ၊ သည် သာလျှင်။ အာပါထံ၊ သို့။ အာဂစ္ဆတိ၊ ၏။
မာတုကုစ္ဆိဝဏ္ဏသင်္ခါတန္တိအာဒိနာ၊ အစရှိသော စကားဖြင့်။ ဝဏ္ဏော ဧဝ၊ အဆင်းသည်သာလျှင်။ ဂတိ နိမိတ္တဘာဝေန၊ အဖြစ်ဖြင့်။ အာဂတော၊ လာ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ တာဝ၊ စွာ။ သဒ္ဒေါ၊ အသံသည်။ အနုပါဒိန္နဘာဝေန၊ အနုပါဒိန္န၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ ဥပါဒိန္နရုပ် မဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သုဂတိပရိယာပန္နတာယ၊ သုဂတိ၌ အကျုံးဝင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဂတိနိမိတ္တဘာဝေန၊ ဂတိနိမိတ် အဖြစ်ဖြင့်။ အဋ္ဌကထာသု၊ တို့၌။ န အာဂတော၊ မလာ။ ဣတံ ဧတံ၊ ဤစကားသည်။ ယုတ္တံ၊ သင့်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဂန္ဓာဒီနံ၊ စသည်တို့၏။ အနာဂမနေ၊ မလာခြင်း၌။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ ဝီမံသိ တဗ္ဗံ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်အပ်၏။
အယံ တာတ တဝတ္ထာယ ဗုဒ္ဓပူဇာ ကရီယတိီတိအာဒီသု၊ အစရှိသော စကား တို့၌။ သဗ္ဗန္တိမဇဝနေ၊ အလုံးစုံတို့၏ အဆုံး၌ဖြစ်သော ဇော၌။ ဝတ္တမာနဿပိ၊ ဖြစ်ဆဲသောသူ၏လည်း။ ဝါ၊ အားလည်း။ ပုဗ္ဗစေတနာဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ ပုညံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
၆၂၆။ ဧတေနာနုသာရေန။ပ။ဝေဒိတဗ္ဗာတိ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ နည်း။ ပထဝီ ကသိဏဇ္စျာနာဒိဝသေန ပဋိလဒ္ဓမဟဂ္ဂတဿ သုဂတိံ ဌိတဿတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော။ ဧဝမာဒိကေ ဧဝ နယေ၊ ဤသို့ အစရှိသော နည်း၌သာလျှင်။ အယမ္ပိ ပဋိသန္ဓိ၊ ဤအရူပစုတိ၏ အခြားမဲ့၌ ပဋိသန္ဓေသည် လည်း။ အဝရုဒ္ဓါ၊ သက်ဝင်သည်။ (ဟောတိ) နနု၊ ဖြစ်သည် မဟုတ်လော။ ဣတိ၊ အံ့။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တတ္ထ၊ ထိုနည်း၌။ ရူပါဝစရစုတိအနန္တရာယ ဧဝ၊ ရူပါဝစရစုတိ၏ အခြားမဲ့၌ သာလျှင် ဖြစ်သော။ ပဋိသန္ဓိယာ၊ ၏။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ တတ္ထ၊ ထိုပထဝီကသိဏဇ္စျနာ ဒိဝသေန-အစရှိသော စကားရပ်၌။ ပထဝီကသိဏာဒိကံဝါ။ပ။စက္ခုသောတာနံ ဝါတိအာဒိနာ၊ အစရှိ သော။ တေန ဝစနေန၊ ထိုစကားဖြင့်။ ရူပါဝစရစုတိအနန္တရာယ ဧဝ၊ ရူပါဝစရစုတိ၏ အခြားမဲ့၌သာလျှင် ဖြစ်သော။ ပဋိသန္ဓိ၊ ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိညာယတိ၊ သိအပ်၏။ ယထာ သမ္ဘဝယောဇနာယ၊ ဖြစ်သင့်သည်အားလျော်စွာ ယှဉ်စေခြင်းဖြင့်။ အယမ္ပိ ပဋိသန္ဓိ၊ ဤအရူပစတိ၏ အခြားမဲ့၌ ပဋိသန္ဓေ သည်လည်း။ တတ္ထေဝ၊ ထိုပထဝီကသိဏဇ္စျနာဒိဝသေန –အစရှိသည်ဖြင့် ဆိုအပ်သော နည်း၌သာလျှင်။ အဝရုဒ္ဓါ၊ သက်ဝင်သည်။ အရူပါဝစရစုတိအနန္တရာ၊ အခြားမဲ့၌။ ရူပါဝစရပဋိသန္ဓိ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ အရူပါဝစရ စ၊ ဘုံ၌လည်း။ ဥပရူပရိစုတိယာ၊ အထက်အထက်ဘုံ၌ စုတိ၏။ အနန္တရာ၊ ၌။ ဟောဋ္ဌိမာ ဟေဋ္ဌိမာ ပဋိသန္ဓိ၊ အောက်အောက် ပဋိသန္ဓေသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ စတုတ္ထာရုပ္ပစုတိမှ အခြားမဲ့၌။ တတ္ထေဝ၊ ထို စတုတ္ထာရုပ္ပဘုံ၌သာလျှင်။ အတီတာရမ္မဏာ၊ အတိတ်လျှင် အာရုံရှိသော။ (ပဋိသန္ဓိ စ၊ ကိုလည်းကောင်း။) ကာမာဝစရေ၊ ၌။ အတီတပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ၊ ရှိသော။ ပဋိသန္ဓိ စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ (ယောဇေတဗာ၊ ၏။) ဣတရာဟိ စ၊ ဤမှတပါးသောအောက်အရူပ စုတိသုံးပါးတို့မှ လည်း။ (အနန္တရာ၊ ၌။) ယထာသမ္ဘဝံ၊ စွာ။ အတီတနဝတ္တရဗ္ဗာရမ္မဏာ၊ ရှိသော။ အာရုပ္ပဋိသန္ဓိ စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ အတီတပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ၊ ရှိသော။ ကာမာဝစရပဋိသန္ဓိ စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ယေဇေတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမဿ ဝိသေသဿ၊ ကို။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှာ။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ဥဒ္စရဏံ၊ ကို။ ကတံ၊ ၏။
၆၂၇။ ဧဝံ၊ ဤသို့ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသောနည်းဖြင့်။ အာရမ္မဏဝသေန၊ အာရုံ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဧကတိဓာယ၊ တပါးသောအဖို့ရှိသော။ ကာမာဝစရသုဂတိစုတိယာ၊ စုတိ၏အခြားမဲ့၌။ ဒုဝိဓာ၊ သော။ ဒုဂ္ဂတိစုတိယာ၊ ၏ အခြားမဲ့၌။ ဒုဝိဓာ၊ သော။ သုဂတိပဋိသန္ဓိ စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ (အာရမ္မဏဝသေန ဧကဝိဓာယ၊ သော။) ကာကာဝစရသုဂတိစုတိယာ၊ စုတိ၏အခြားမဲ့၌။ ဒွိဧကဒွိပ္ပကာရာနံ၊ နှစ်ပါးတပါး နှစ်ပါးအပြားရှိ ကုန်သော။ ကာမရူပါရူပါနံ၊ ကာမ ရူပ အရူပပဋိသန္ဓေတို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဉ္စဝိဓာ၊ သော။
ဘဝါလမ္ဗဘေဒတော၊ ဘဝအာရုံတို့ အပြားအားဖြင့်။ ဒွေ၊ ကာမသုဂတိစုတိမှ နောက်၌ နှစ်ပါးသော ဒုဂ္ဂတိပဋိသန္ဓေတို့သည်လည်းကောင်း။ ဒွေ၊ ဒုဂ္ဂတိစုတိမှ နောက်၌ နှစ်ပါးသော သုဂတိပဋိသန္ဓေ တို့သည် လည်းကောင်း။ ပဉ္စ၊ ကာမသုဂတိစုတိမှ နောက်၌ ငါးပြားသော။ ကာမ ရူပ၊ အရူပပဋိသန္ဓေတို့ သည် လည်းကောင်း။ အထ၊ ထိုမှတပါး။ ပဉ္စ၊ ရူပါဝစရစုတိမှ နောက် ငါးပါးသော ကာမရူပ အရူပ ပဋိသန္ဓေ တို့သည်လည်းကောင်း။ အဋ္ဌ၊ အရူပစုတိမှ နောက်၌ ရှစ်ပါးသော ကာမ ရူပ ပဋိသန္ဓေ တို့သည် လည်းကောင်း။ ဒွေ၊ ဒုဂ္ဂတိ စုတိမှ နောက်၌ နှစ်ပါးသော ဒုဂ္ဂတိပဋီသန္ဓေတို့သည် လည်းကောင်း။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။) တာဒိသာယ၊ ထိုသို့ ဘဝအာရုံအားဖြင့် ကွဲပြားသော သဘောရှိသော။ စုတိယာ၊ စုတိမှ နောက်၌။ စတုဝီသတိ၊ ၂၄-ပါးသော။ ဧတာ သန္ဓိယော၊ ဤပဋိသန္ဓေ တို့သည်။ (ဟောန္ဓိ၊ ကုန်၏။)
၆၂၈။ ကာမဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စဘာဝေါ၊ အဖြစ်သည်။ ဟောဋ္ဌာ၊ ၌။ ဒဿိတပ္ပကာရော၊ ပြအပ်ခဲ့ပြီးသော အပြားရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပနိဿယ ဘာဝမေဝ၊ အဖြစ်ကိုသာလျှင်။ ဒေဿန္တာ၊ ၍။ ဝုတ္တေဥှတန္တိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
နိဿယပစ္စယဘူတေန၊ ပစ္စည်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ရူပေန၊ နှင့်။ သဟပဝတ္တိယေဝ၊ တကွဖြစ်ခြင်းသည် သာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤနှစ်ပါးသော ပဋိသန္ဓေတို့၌။ ဝိညာဏဿ၊ ၏။ တေန၊ ထိုရုပ်နှင့်။ မိဿတ၊ ရောနှော သည်၏ အဖြစ်မည်၏။ (မိဿံ-ဟူသော ဝိသုဒ္ဓိမဂ်နှင့် ညီသော သီမူပင်ဖြစ်သည်) တဒဘာဝေါ၊ ထိုရုပ်နှင့် တကွ ဖြစ်ခြင်း၏ မရှိခြင်းသည်။ အမိဿတာ၊ မည်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအမျိုးတို့၌။ သတ္တ၊ တို့သည်။ ယဝန္တိ၊ ရောနှောကုန်၏။ ဧကဇာတိသမနွယေန၊ တူသောဇာတ်နှင့် တကွဖြစ်ခြင်း ပြည့်စုံခြင်း အားဖြင့်။ အညမညမိဿိတာ၊ အချင်းချင်းရောနှောကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယောနိယော၊ မည်ကုန်၏။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယောနိယော၊ မည်ကုန်၏။ သုစရိတဒုစ္စရတဝသေန၊ ဖြင့်။ ဂန္ထဗ္ဗာ ပါပုဏိတဗ္ဗာ၊ ရောက်အပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဌိတိ၊ မည်၏။ ဝိညာဏဿ၊ ၏။ ဌိတိ၊ တည်ရာတည်း။ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ၊ ဝိညာဉ်၏တည်ရာ။ နာနတ္တကာယနာနတ္တ သညီတိ အာဒိအာဝါသော ဧဝ၊ သညီ ဤသို့အစရှိသော နေရာအရပ်သည်ပင်လျှင်။ သတ္တေဟိ၊ တို့သည်။ အာဝသိတဗ္ဗတော၊ နေရာ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သတ္တာဝါသော၊ မည်၏။ အသညသတ္တာဝါ သဿာ၊ ၏။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အသမ္ဘဝတော၊ မဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်။ သတ္တာဝါသဝသေန အဋ္ဌဝိဓံ ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၆၂၉။ အညတြ ဇာတိပဏ္ဍကပဋိသန္ဓိယာတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ပဌမကပ္ပိက ပဋိသန္ဓိယာပီတိ၊ ပိ-ဟူ၍လည်း။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်သေ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သာပိ၊ ထိုကမ္ဘာဦးသူတို့၏ ပဋိသန္ဓေသည်လည်း။ ဘာဝေန၊ ဘာဝရုပ်နှင့်။ ဝိနာဝ၊ ကင်း၍သာလျှင်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။
ဩမတောတိ၊ ကား။ အဝမတော၊ အယုတ်အားဖြင့်။ အဝကံသတော၊ ယုတ်သော အပိုင်းအခြားအားဖြင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ အာဒိနာတိ၊ ကား။ မိဿံ အမိဿန္တိ၊ ဟူသော။ ဧတသ္မိံ ဒုကေ၊ ဤဒုက်၌။ အာဒိမှိ၊ အစ၌။ ဝုတ္တေန၊ ဆိုအပ်ခဲ့သော။ မိဿဝိညာဏေန၊ မိဿဝိညာဏ်နှင့်။ ဩမတော။ပ။ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ၊ ဟူသောစကားကို။ ဂဗ္ဘသေယျကာနံ၊ ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အညတ္ထ ပန၊ တပါးသော ပဋိသန္ဓေတို့၌ကား။ အနေကေ၊ များစွာကုန်သော။ ကလာပါ၊ ကလပ်တို့သည်။ သဟ၊ တကွ။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်။ ဟိ၊ မှန်။ ဗြဟ္မတ္တဘာဝေပိ၊ ဗြဟ္မ၏ အတ္တဘော၌လည်း။ အနေကဂါဝုတပ္ပာဏေန၊ များသော ဂါဝုတ်တို့၏ ပမာဏဖြင့်။ အနေကေ၊ များစွာကုန်သော။ ကလာပါ၊ တို့သည်။ သဟ၊ တကွ။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တိံသတော၊ ရုပ်ပေါင်း ၃၀-ထက်။ (တတော၊ ထိုဆိုခဲ့ပြီးသော ဒသက ကလာပ် ၂-ပါး၊ ၃-ပါးထက်။ ဟူသော မူကွဲက ရှေး၌ဆိုခဲ့ပြီးသော ဒသကာ ကလာပါ-ဟူသော ပါဌ်တို့နှင့် ညီသောကြောင့် သာ၍ ကောင်းသကဲ့သို့ရှိ၏) အဓိကာနေဝ၊ ပိုလွန်သည်သာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော။ ရူပါနိ၊ တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တဒဟုဇာတဧဠကဿ၊ ထိုနေ့၌ ဖွားသောသိုးငယ်၏။ လောမံ၊ အမွေးသည်။ ဇာတိဥဏ္ဏာ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) ဟိမဝန္တပ္ပဒေသေ၊ ဟိမဝန္တာအရပ်၌။ ဇာတိမန္တဧဠကလောမံ၊ ဇာတ်နှင့်ပြည့်စုံသော သိုး၏အမွေးသည်။ ဝါ၊ သိုးစစ်၏အမွေးသည်။ ဇာတိဥဏ္ဏာ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) ဂဗ္ဘံ၊ အမိဝမ်းကို။ ဖာလေတွာ၊ ခွဲ၍။ ဂဟိတ ဧဠက လောမံ၊ ယူအပ်သော သိုးငယ်၏အမွေးသည်။ ဇာတိဥဏ္ဏာ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အညေ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣမာသု၊ တို့၌။ န သမ္ဘသန္တိ၊ မဖြစ်သင့်ကုန်။ ဣတိ ဧဝံ၊ ယောနီနံ၊ တို့၏။ ဂတိဝသေန၊ ဂတိ၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဝမ္ဘဝဘေဒေါ၊ ဖြစ်သင့်ခြင်း၏ အပြားကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
၆၃၀။ ဘုမ္မဝဇ္ဇေသူတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဘုမ္မဒေဝါနံ၊ တို့ကို။ ဝဇ္ဇနံ၊ ကြည့်ခြင်းသည်။ ယောနိဝိဘာဂံ၊ ယောနိကို ဝေဘန်ခြင်းကို။ ဝါ၊ ယောနိ၏ အပြားကို။ ပတိ၊ စွဲ၍။ တေသံ၊ ထိုဘုမ္မာဇိုဝ်း နတ်တို့၏။ မနုဿသဒိသတ္တာ၊ လူတို့နှင့်တူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ယောနိယော။ပ။နဟောန္တီတိ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ ဝါ၊ ၌။ ယောနိတ္တယပဋိက္ခေပေန၊ ယောနိသုံးပါးကို ပယ်ခြင်းဖြင့်။ ပစ္ဆိမာ၊ နောက်ဆုံးဖြစ်သော။ ယောနိ၊ ဩပပါတိကယောနိကို။ အနုညာတာ၊ ခွင့်ပြုအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ အာပန္နမေဝ၊ ရောက်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဂတိတ္တယေတိ၊ ကား။ အနုဿပေတ တိရစ္ဆာနသညိ တေ၊ သော။ ဂတိတ္တယော၊ ၌။ ဟိ၊ မှန်။ ဧတ္ထ၊ ဤဂါထာ၌။ တံ၊ ထိုဂတိသုံးပါးအပေါင်းကို။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ မနာမဋ္ဌံ၊ မသုံးသပ်အပ်သေး။
စ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အဝုတ္တသမုစ္စယတ္ထော၊ မဆိုအပ်သေးသည်ကို ဆည်းခြင်းအနက်ရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ စ-သဒ္ဒေနာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကသ္မာ ပန၊ ကြောင့်။ နိဇ္စျာမတဏှိကပေတေသု၊ အကြွင်းမဲ့ မီးလောင်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ဆာလောင်ခြင်းရှိသော ပြိတ္တာတို့၌။ ဝါ၊ အမြဲမပြတ် မီးလောင်အပ်သည်ဖြစ်၍ ဆာလောင်ခြင်းရှိသော ပြိတ္တာတို့၌။ ပုရိမိကာ၊ ရှေး၌ဖြစ်ကုန်သော။ တိဿော၊ ကုန်သော။ ယောနိယော၊ တို့သည်။ န သန္တိ၊ မရှိကုန်သနည်း။ ဣတိ၊ အံ့။ အသမ္ဘာဝတော၊ မဖြစ်သင့်ခြင်း ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ တာသံ၊ ထိုနိဇ္စျာမတဏှိကပြိတ္တာတို့၏။ ဝါ၊ တို့အား။ နိစ္စတုရဘာဝတော၊ အမြတမ်း ကျင်နာခံခက် နှိပ်စက်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကာမသေဝါ၊ ကာမဂုဏ်ကိုမှီဝဲခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တာ၊ ထိုနိဇ္စျာမတဏှိကပြိတ္တာတို့သည်။ အဏ္ဍဇာဒယော၊ အဏ္ဍဇစသည်တို့သည်။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ တာသံ၊ ထိုပြိတ္တာမတို့၏။ ကုစ္ဆိယံ၊ ၌။ ဇာလသဗ္ဘာဝတော၊ မီးလျှံရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဂဗ္ဘော၊ ကိုယ်ဝန်သည်။ နာဝတိဋ္ဌတိ၊ မတည်နိုင်။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ အချို့တို့က ဆိုကုန်၏။ ဧတာ၊ ပြိတ္တာတို့သည်။ အဂ္ဂိဇာလာယ၊ မီးလျှံဖြင့်။ သန္တပ္ပမာနသရီရာ၊ ပူလောင် အပ်သောကိုယ်ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ နိဗ္ဗန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အလ္လဋ္ဌာနေသု စ၊ စိုသောအရပ်တို့ ၌ လည်းကောင်း။ ပုပ္ဖါဒီသု စ၊ ပန်းစသည်တို့၌လည်းကောင်း။ ဝမ္ဘဝါဘာဝတော၊ ဖြစ်သင့်ခြင်း၏မရှိခြင်း ကြောင့်။ တာသံ၊ ထိုပြိတ္တာတို့၏။ သံသေဒဇတာပိ၊ သသေဒဇအဖြစ်သည်လည်း။ နတ္ထေဝ၊ မရှိသည် သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆရာတို့ဆိုကုန်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဩပပါတိကာ ဧဝိ ဟိ တေဟောန္တီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ရူပီဗြဟ္မေသု တာဝ ဩပပါတိကယောနိကေသူတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဩပပါတိကယောနိကေဟိ၊ ယောနိ ရှိသော သတ္တဝါတို့မှ။ ရူပီဗြဟ္မေသုတိ၊ ဟူသော ပုဒ်သည်။ အဓိကရဏေ၊ ၌။ ဘုမ္မံ၊ တည်း။ ဩပပါတိက ယောနိကေသုတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ နိဒ္ဓါရဏေ၊ ၌။ (ဘုမ္မံ၊ တည်း။) တေန၊ ကြောင့်။ ဩပပါတိကယေနိ ကေသုတိ၊ ဟူ၍။ သာမညတော၊ အားဖြင့်။ ပုတ္တရာသိတော၊ ဆိုအပ်သောအစုမှ။ ရူပီဗြဟ္မေသုတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော။ ဝိသေသေန၊ အထူးဖြင့်။ တဒေကဒေသံ၊ ထိုဩပပါတိကယောနိရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ တစိတ်ကို။ နိဒ္ဓါရေတိ၊ ၏။ စက္ခုသေတဝတ္ထဒသကာနံ ဇီဝိတနဝကဿ စာတိ၊ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ကေစိ၊ အချို့သော (မူလဋီကာ) ဆရာတို့သည်။ (ဝတွာ တံ သမတ္တေန္တာ ဝဒန္တိ တို့နှင့်စပ်) “စက္ခုသောတ ဝတ္ထုသတ္တကာနံ စ၊ သတ္တကတို့၌လည်းကောင်း။ ဇီဝိတဆက္ကဿ စ၊ ၏ လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ ကလာပါနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ရူပဘဝေ၊ ၌။ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏေန၊ နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ သတ္တဝိသတိ၊ ၂၇-ပါးသော။ ရူပါနိ၊ တို့သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တတ္ထ၊ ထိုရူပဘဝ ၌။ ဂန္ဓရသာဟာရာနံ၊ တို့၏။ ပဋိက္ခိတ္တိတ္တာ၊ (ဓမ္မဟဒယ ဝိဘင်ပါဠိဖြင့်) ပယ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ကာရဏံ၊ ကို။ (သကာရဏံ-ဟုရှိလျှင် သာ၍ကောင်းသည်၊ အကြောင်းနှင့်တကွ-ဟု အနက်ပေး) ဝတွာ၊ ၍။ တံ၊ ထိုစကားကို။ သမတ္ထေန္တာ၊ ပြီးစေလိုကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဟိ၊ မှန်။ ပါဠိယံ၊ ဓမ္မဟဒယ ဝိဘင်ပါဠိတော်၌။ အသညသတ္တာနံ ဒေဝါနံ၊ အသညသတ်ဗြဟ္မာတို့၏။ (ဥပပတ္တိက္ခဏံ၊ ပဋိသန္ဓေခဏကို။) ဌပေတွာ၊ ချန်ထား၍။ ရူပဓာတုယာ၊ ဓာတ်၌။ ဥပပတ္တိက္ခဏေ၊ ၌။ ပဉ္စယတနာနိ၊ တို့သည်။ ပါတုဘဝန္တိ၊ ကုန်၏။ ပဉ္စဓာတုယော၊ တို့သည်။ ပါတုဘဝန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တထာ၊ တူ။ ရူပဓာတုယာ၊ ၌။ ဆအာယတနာနိ၊ တို့သည်။ (ပါတုဘဝန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ သို့။ သဗ္ဗသင်္ဂဟကဝသေန၊ အလုံးစုံကိုသိမ်းယူသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တတ္ထ၊ ထိုရူပဓာတ်၌။ ဝိဇ္ဇမာနာယတနဓာတုယော၊ ထင်ရှားရှိသော အာယတနဓာတ်တို့ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကထာဝတ္ထုမှိ စ၊ ၌လည်း။ ဃာနာယတနာဒီနံ၊ စသည်တို့၏။ (ဘာဝေါ) ဝိယ၊ ရှိခြင်းကဲ့သို့။ ဂန္တာယတနာဒီနဉ္စ၊ စသည်တို့၏လည်း။ တတ္ထ၊ ထိုရူပဓာတ်၌။ ဘာဝေါ၊ ရှိခြင်းကို။ “တတ္ထ၊ ထိုရူပဓာတ်၌။ ဃာနာယတနံ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိသလော။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးသည်ရှိသော်။ အာမန္တာ၊ ရှိပေ၏။ တတ္ထ၊ ၌။ ဂန္ဓာယတနံ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ လော။ ဣတိ၊ သော်။ ဧဝံ၊ သို့။ နဟိဝတ္ထဗ္ဗေ-န ဝတ္တဗ္ဗော၊ မဆိုအပ်။” ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ ပဋိက္ခိတ္တော၊ ပယ်အပ်၏။ စ၊ သည်မျှသာမကသေး။ ဝါ၊ ဆက်။ အဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနာနံ၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနမည်ကုန်သော။ ပထဝီဓာတုအာဒီနံ၊ အစရှိသည်တို့၏။ (ဘာဝေါ) ဝိယ၊ ရှိခြင်းကဲ့သို့။ အာဂန္ဓရသာယတနာနံ၊ ဂန္ဓာယတန ရသာယတန မမည်ကုန်သော။ ဂန္ဓာရသာနံ၊ တို့၏။ တတ္ထ၊ ထိုရူပဓာတ်၌။ ဘာဝေါ၊ ရှိခြင်းသည်။ ဝတ္တုံ၊ ငှာ။ န သက္ကာ၊ မဖြစ်နိုင်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဖုသိဘုံ၊ ငှာ။ သက္ကုဏေယျတာဝိနိမုတ္တဿ၊ စွမ်းနိုင်အပ်သည် အဖြစ်မှ လွတ်သော။ ပထဝီအာဒိသ ဘာဝဿ၊ အစရှိသော သဘော၏။ (ဘာဝေါ) ဝိယ၊ ရှိခြင်းကဲ့သို့။ ဂန္ဓရသာယတနဘာဝဝိနိမုတ္တဿ၊ ဂနှယတန ရသာယတနတို့၏ အဖြစ်မှလွတ်သော။
ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ (ပရိဟာရော မယာ) ဝုစ္စတေ၊ အံ့။ ရူပါဝစရသတ္တာနံ၊ တို့အား။ ဃာနဇိဝှာယတနာဘာဝတော၊ ယတနတို့၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဝိဇ္ဗာမာနာပိ၊ ရှိကုန်သော်လည်း။ ဂန္ဓရသာ၊ တို့သည်။ အာယတနကိစ္စံ၊ ကို။ နကရောန္တိ၊ မပြုနိုင်ကုန်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေ၊ ထိုဂန္ဓရသတို့ကို။ အနာမသိတွာ၊ မသုံးသပ်မူ၍။ ပါဠိယံ၊ ၌။ ပဉ္စယတနာနိ ပါတုဘဝန္တီတိ စ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ ဆအာယတနာနီတိ စ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ (ဣတိ) အာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသည်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဇ္စျောဟရိတဗ္ဗဿ၊ စားမျိုအပ်သော။ အာဟာရဿ၊ ၏။ အဘာဝေန၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဩဇဋ္ဌမက ရူပသမုဋ္ဌာပနသင်္ခါတဿ၊ ရုပ်ကိုဖြစ်စေခြင်းဟုဆိုအပ်ော။ အာဟာရကိစ္စဿ၊ ကိုး။ အကရဏတော၊ မပြုခြင်းကြောင့်။ တယော အာဟာရာတိ စ၊ ဟူ၍လည်း။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။) သဗ္ဗေ န သဗ္ဗံ၊ သိမ်း။ ဂန္ဓရသာနံ စ၊ တို့၏လည်းကောင်း။ ဩဇာယ စ၊ ၏လည်းကောင်း။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ န (ဝုတ္တံ)၊ ဟောအပ်သည်မဟုတ်ပေ။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိသယိနော စ၊ အာရုံကို ယူကြောင်းဖြစ်သော ဝိသယီ၏ လည်းကောင်း။ ကိစ္စဿ စ၊ အာဟာရဇရုပ်ကို ဖြစ်စေခြင်းကိစ္စလည်းကောင်း။ အဘာဝေန၊ မရှိခြင်း ကြောင့်။ ဝိသယော၊ အာရုံဖြစ်သော။ ဓမ္မော စ၊ ဂန္ဓရသ တရားကိုလည်းကောင်း။ ကိစ္စဝါ၊ အာဟာရ ကိစ္စရှိသော။ ဝါ၊ အာဟာရကိစ္စနှင့် စပ်ဆိုင်သော။ ဓမ္မော စ၊ ဩဇာတရားကိုလည်းကောင်း။ န ဝုတ္တော၊ မဟောအပ်။ ဟိ၊ ချဲ့။ ယသ္မိံ ဘဝေ၊ ၌။ ဝိသယီ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တသ္မိံ၊ ထိုဘဝ၌။ တံဟေတုကော၊ ထိုမရှိသော ဝိသယီလျှင်အကြောင်းရှိသော။ (ဘာဝေါ-၌ စပ်) နိပ္ပရိယာယေန၊ မုချအားဖြင့်။ ဝိသယဿ၊ ၏။ အာယတနဘာဝေါ၊ အဖြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိဇ္ဇမာနဿပိ၊ ရှိငြားသော်လည်း။ ဝါ၊ ရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ (တဿ၊ ထိုဂန္ဓာယတန ရသာယတနကို။) အဝစနံ၊ မဟောခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။ ကိံ ယထာ၊ ဟူမူ။) တတ္ထေဝ ရူပဘဝေ၊ ၌ပင်လျှင်။ ပထဝီတေဇောဝါယောဓာတုနံ၊ တို့ကို။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနာဘာဝေန၊ အဖြစ်ဖြင့်။ (အဝစနံ) ယထာ၊ မဟောခြင်းကဲ့သို့တည်း။ ပန၊ အလျော်ကား။ ယတ္ထ၊ အကြင်ဘဝ၌။ ယဿ၊ အကြင်ဂန္ဓာယတနစသည်ကို။ ဝစနံ၊ ဟောခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တတ္ထ၊ ထိုဘဝ၌။ တဿ၊ ထိုဂန္ဓစသည်၏။ (အာယတနဘာဝေါ-၌ စပ်) ဝိသယီသဗ္ဘာဝဟေတုကော၊ ဃာနဇိဝှာဟူသော ဝိသယီ၏ ရှိသည်၏ အဖြစ်လျှင်အကြောင်းရှိသော။ နိပ္ပရိယာယေန၊ ဖြင့်။ အာယတနဘာဝေါ၊ ကို။ ဝုတ္ထော၊ ၏။ (ကိံ ယထာ၊ ဟူမူ။) တတ္ထေဝ၊ ထိုရူပဘဝ၌ပင်လျှင်။ ရူပါ ယတနဿ၊ ၏။ ဘာဝေါ၊ အဖြစ်ကို။ (ဝုတ္တော) ယထာ၊ ဟောအပ်သကဲ့သို့တည်း။
ဝိသယီသဗ္ဘာဝဟေတုကော၊ ဝိသယီ၏ ရှိသည်၏အဖြစ်လျှင် အကြောင်းရှိသော။ ဝိသယဿ၊ အာရုံ၏။ နိပ္ပရိယာယေန၊ ဖြင့်။ အာယတနဘာဝေါ၊ န၏ အဖြစ်ကို။ ယဒိ (ဝုတ္တော)၊ အံ့။ “အသညသတ္တာနံ ဒွေ အာယတနာနိ ပါတု ဘဝန္တိ” တိ၊ ဟူ၍။ ကထံ၊ အဘယ်ကြောင့်။ (ဝုတ္တံ၊ နည်း။)
စ ပန၊ ဆက်၍ အထူးကိုဆိုဦးအံ့။ ယေန အဓိပ္ပါယေန၊ အကြင်အလိုတော်ဖြင့်။ အသညီနံ၊ တို့၏။ ရူပါယတနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေန၊ ထိုအလိုတော်ဖြင့်။ (ဝိသယီ မရှိဘဲ ဝိသယကို အာယတနဟု သိစေလို ခြင်းကို ဆိုလို၏) သညီနမ္ပိ၊ သညာရှိသော ဗြဟ္မာတို့၏လည်း။ ဂန္ဓာဒီနံ၊ တို့ကို။ ဝိသုံ၊ သီး။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းကို။ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဣမဿ နယဿ၊ ကို။ ဒဿနတ္ထံ၊ ပြခြင်းအကျိုးငှာ။ အသညသတ္တာနံ ဒေဝါနံ ဒွေ အာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ တတ္ထ၊ ထိုအသညသတ်ဘုံ၌။ အတ္တနော၊ ရူပဟူသောမိမိ၏။ ဣန္ဒြိယေ၊ ဝိသယီဖြစ်သော စက္ခုန္ဒြေသည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ရူပဿ၊ ၏။ ဝဏ္ဏာယတနသဘာဝါတိက္ကမော၊ သဘောကိုလွန်ခြင်းသည်။ နတ္ထေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုအဆင်းကို။ ရူပါယတနနေ႖ာဝ၊ ဟူ၍သာလျှင်။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဣမိနာ နယဒဿနေန၊ ဤနည်းပြစကားဖြင့်။ တီဏိ၊ ကုန်သော။ ဂန္ဓာဒီနိ၊ စသည်တို့ကို။ ဝါ၊ ဂန္ဓဂစဖောဋ္ဌဗ္ဗတို့ကို။ ပက္ခိပိတွာ၊ ထည့်၍။ သညီနံ၊ တို့၏။ အဋ္ဌအာယတနာနိ၊ တို့ကိုလည်းကောင်း။ အသညီနံ၊ တို့၏။ ပဉ္စ၊ ငါးပါးသော အာယတနတို့ကိုလည်းကောင်း။ (ဂဟေတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ အယံ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဿိတော၊ ပြအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတံ၊ ဤအနက်သဘောကို။ ဧဝံ၊ ဤဆိုခဲ့သည့်အတိုင်း။ သမ္ပဋိစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ လက်ခံအပ်၏။ အညထာ၊ ဖြင့်။ ဝါ၊ လက်မခံသည်ရှိသော်။ ရူပလော ကေ၊ ၌။ ပထဝီအာဒီနံ၊ တို့၏။ ဖုသိတုံ၊ ငှာ။ အသက္ကုဏေယျတာယ၊ ကြောင့်။ ဗြဟ္မနံ၊ တို့၏။ ဝါ၊ တို့အား။ ဝစီဃောသော ဧဝ၊ စကားသံသည်ပင်လျှင်။ န သိယာ၊ မဖြစ်နိုင်လေရာ။ ဟိ၊ အကြောင်းကား။ ပဋိဃဋ္ဋနာနိဃံသံ၊ ထိပါးပွတ်တိုက်ခြင်းကို။ အန္တရေန၊ ကြဉ်၍။ သဒ္ဒပတ္တိ၊ အသံ၏ဖြစ်ခြင်းသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဇုသနသဘာဝါနံ၊ ထိခြင်းသဘောရှိသော တရားတို့၏။ ကတ္ထစိ၊ တစုံတခုသောဘုံ၌။ အဖုသနသသဘာဝ စ၊ မထိခြင်းသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်သည်လည်း။ ဝါ၊ ကိုလည်း။ (သီနှင့်အညီပင်) ဝိညာတုံ၊ ငှာ။ နသက္ကာ၊ နိုင်။ စ၊ သည်မျှသာမကသေး။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနသင်္ခါတဿ၊ သော။ ဘူတတ္တယဿ၊ ၏။ အဘာဝေ၊ မရှိလတ်သော်။ ရူပဘဝေ၊ ၌။ ရူပါယတနာဒီနမ္ပိ၊ တို၏လည်း။ သမ္ဘဝေါ ဧဝ၊ ဖြစ်သင့်ခြင်းသည်ပင်လျှင်။ န သိယာ၊ မဖြစ်လေရာ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပထဝီအာဒီနံ၊ တို့၏။ ဖုသိတုံ၊ ငှာ။ သက္ကုဏေယျတာယ၊ စွမ်းနိုင်အပ်သည်၏အဖြစ်သည်။ (သတိ) ပိ၊ သော်လည်း။ တတ္ထ၊ ထိုရူပဘဝ၌။ ကာယိန္ဒြိယဘာဝေန၊ ကာယိန္ဒြေမရှိခြင်းကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုပထဝီစသည်တို့၏။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗဘာဝေါ၊ ကို။ န ဝုတ္တော၊ မဟောအပ်။ ဧဝဉ္စကတွာ၊ ကြောင့်။ ရူပဓာတုယံ၊ ၌။ တေသံ၊ ထိုပထဝီစသည်တို့၏။ သမတ္ထိတံ၊ ပြီးစေအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ အသညသတ္တာနံ၊ တို့၏။ အနိဒဿနသပ္ပဋိဃံ၊ မြင်အပ်သည်၏ အဖြစ်မရှိမူ၍ ထိပါးခြင်းရှိသော။ ဧကံ၊ သော။ မဟာဘူတံ၊ ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ ဒွေ၊ ကုန်သော။ မဟာဘူတာ၊ တို့သည်။ (ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
စ၊ ဆက်။ ပဋိဃောနာမ၊ မည်သည်ကား။ ဘူတတ္ထယဿ၊ ၏။ ကာယပ္ပသာဒံ ပတိ၊ ပသာဒကိုစွဲ၍။ ဝါ၊ ပသာဒ၌။ တန္နိဿယတဃဋ္ဋနုဒွါရေန၊ ထိုကာယပသာဒ၏ မှီရာဖြစ်သော ဘူတရုပ်တို့ကို ထိပါးခြင်းကို အကြောင်းပြုသဖြင့်။ အဘိမုခတာဝေါ၊ ရှေးရှုသည်၏အဖြစ်တည်း။ ဣဓ ပန၊ ဤအရာကား။ တံ သဘာဝတာ၊ ထိုထိပါးခြင်းသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်တည်း။ သော စ (အဘိမုခဘာဝေါ)၊ သည်လည်း။ ဖုသိတုံ၊ ငှာ။ အသက္ကုဏေယျသဘာဝဿ၊ မစွမ်းနိုင်အပ်ကုန်သော သဘောအား။ ဃဋ္ဋနာယ၊ ထိပါးခြင်း၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တတ္ထ၊ ထိုအသညသတ်ဘုံ၌။ ဝိသဃိနိ၊ စက္ခု ဟူသော ဝိသယီသည်။ အသတိပိ၊ သော်လည်း။ ရူပါယတနံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဒွေ အာယတနာနီတိ၊ ဟူ၍။ ယဒိ ဝုတ္တံ၊ အံ့။ အထ၊ ထိုသို့ ဟောအပ်ပါလျက်။
စ၊ စောဒနာဦးအံ့။ ဧတံ ဝစနံ၊ ဤဒွေ အာယတနာနိ-ဟူသော စကားသည်။ တတ္ထ၊ ထိုအသညသတ်ဘုံ၌။ ဂန္ဓာယတနာဒီနံ၊ တိုပ၏။ အဘာဝဝိဘာဝနံ၊ မရှိခြင်းကို ထင်စွာပြသောစကားသည်။ ယဒိပိ န ဟောတိ၊ အကယ်၍ကား။ မဖြစ်ပေ။ ပန၊ သော်လည်း။ အတ္ထိဘာဝဒီပနံ၊ ရှိသည်၏အဖြစ်ကိုပြသော အညဝစနမ္ပိ၊ တပါးသောစကားသည်လည်း။ နတ္ထေဝ၊ မရှိသည်ပင်မဟုတ်ပါလော။ ဣတိ၊ အံ့။ ဣဒံ၊ ဤစောဒကဆရာ ဆိုသော အနက်သဘောကို။ ဧဝံ၊ ဤသို့ စောဒကဆရာဆိုသည့်အတိုင်း။ န (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ)၊ မမှတ်သင့်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အဋ္ဌကထာသု၊ တို့၌။ တတ္ထ၊ ထိုအသညသတ်ဘုံ၌။ နေသံ၊ ထိုဂန္ဓရသဖောဋ္ဌဗ္ဗတို့၏။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ယံ အဋ္ဌကထာဝစနံ၊ သည်။ ပါဠိယာ၊ နှင့်။ န ဝိရုဇ္စျတိ၊ မဆန့်ကျင်။ တံ၊ ထိုအဋ္ဌကထာစကားသည်။ ပါဠိ ဝိယ၊ ဘုရားဟောပါဠိတော်ကဲ့သို့။ ပမာဏဘူတံ၊ ပမာဏဖြစ်၍ဖြစ်ပေ၏။ ဝါ၊ ခိုင်လုံသော အထောက်အထားဖြစ်၍ ဖြစ်ပေ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အဂရစိတာယ၊ မကဲ့ရဲ့အပ်သော။ အာစရိယပရမ္ပရာယ၊ ဆရာအစဉ်အဆက်ဖြင့်။ ယာဝဇ္ဇတနာ၊ ယနေ့ တိုင်အောင်။ အာဂတတ္တာ၊ လာသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ (ကဿစိ စောဒနာ၊ သည်။) သိယာ၊ ရာ၏။ ယံ အဋ္ဌကထာဝစနံ၊ သည်။ ပါဠိယာ၊ နှင့်။ န ဝိရုဇ္စျတိ၊ မဆန့်ကျင်။ တံ၊ ထိုအဋ္ဌ ကထာစကားသည်။ ပမာဏံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣဒံ ပန၊ ဤအဋ္ဌကထာစကားသည်ကား။ ဝိရုဇ္စျတိ၊ ဆန့်ကျင်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သော။ (စောဒနာ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။) ဣဒံ၊ ဤအနက်သဘောကို။ ဧဝံ၊ ဤစောဒကဆရာဆိုသည့်အတိုင်း။ န (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ)၊ မမှတ်အပ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာ အားဖြင့်။ န ဝိဇ္စျတိ၊ မဆန့်ကျင်။ တထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပဋိပါဒိတတ္တာ၊ ပြီးစေအပ် သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ (ပန၊ အာယတနဟု မဟောခြင်း၏ အကြောင်းမှတပါးဓာတ်ဟု မဟော ခြင်း၏ အကြောင်းကား။) စက္ခာဒီနံ၊ ကုန်သော။ အာယတနာနံ စ၊ တို့၏လည်းကောင်း။ တန္နိဿယာနံ၊ ထိုစက္ခုစသည်လျှင် မှီရာရှိကုန်သော။ ဝိညာဏာနံ စ၊ တို့၏လည်းကောင်း။ သတ္တ သုညတာသန္ဒဿနတ္ထံ၊ သတ္တဝါမှဆိတ်သည်၏ အဖြစ်ကို ပြခြင်းအကျိုးငှာ။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဓာတု ဒေသနာ၊ ဓာတ်ကို ဟောခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာယတနဘာဝေန၊ န၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝုတ္တာနံယေဝ၊ ဟောအပ်သောတရားတို့၏သာလျှင်။ ဓာတုဘာဝဒီပနတော၊ ဓာတ်၏အဖြစ်ကို ပြခြင်းကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုအာယတန၏အဖြစ်ဖြင့် မဟောအပ်သော ဂန္ဓရသဖောဋ္ဌဗ္ဗတို့၏။ ဓာတု ဘာဝဿာပိ၊ ဓာတ်၏အဖြစ် ကိုလည်း။ အဝစနံ၊ သည်။ ယုဇ္ဇတိ ဧဝ၊ သင့်သည်သာလျှင်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ယထာ၊ အားဖြင့် (ရုပ်တို့ကို ရေတွက်ခြင်းကို ပြုအပ်သည်ရှိသော်)။ ပါဠိယာ၊ နှင့်။ အဝိ ရောဓော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာ၊ အားဖြင့်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဝါ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်စကား၌။ စက္ခုဒသကာဒိဝသေန၊ ဖြင့်။ ရူပဂဏနာ၊ ရုပ်တို့ကို ရေတွက်ခြင်းကို။ ကတာ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဝါ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်စကား၌။ ဓမ္မတာဝိလောမနာသင်္ကာယ၊ ဓမ္မတာနှင့် ဆန့်ကျင်ခြင်း ၌ ယုံမှားတွေးတောခြင်း၏။ ဩကာသော၊ အခွင့်သည်။ န၊ မရှိတော့ပေ။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ပန၊ တပါး။ အညေသု သံသေဒဇဩပပါတိကယောနိကေသူတို့ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ရူပီဗြဟ္မေ၊ တို့ကို။ ဌပေတွာ၊ ၍။ အညေသု၊ ရူပီဗြဟ္မာတို့မှ တပါးကုန်သော။ ဩပပါတိကေသု စ၊ ဥပပါတ်ပဋိသန္ဓေရှိသော သတ္တဝါတို့၌လည်းကောင်း။ သံသေဒဇေသု စ၊ သံသေဒဇ ပဋိသန္ဓေရှိသော သတ္တဝါတို့၌လည်းကောင်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ အညဂ္ဂဟဏံ၊ အည-သဒ္ဒါသည်။ ဩပပါတိကဝိသေသနံ၊ က-သဒ္ဒါ၏ ဝိသေသနတည်း။ သံသေဒဇဝိသေသနံ၊ သံသေဒဇ-သဒ္ဒါ၏ ဝိသသနသည်။ န၊ မဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အသမ္ဘဝတော၊ မဖြစ်သင့်ကြောင်းတည်း။ ဟိ၊ မှန်။ သမ္ဘဝေ စ၊ ဖြစ်သင့်ခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ဗျဘိစာရေ စ၊ အနေကန်အဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ ဝါ၊ ယုံမှားဖွယ်သည်လည်းကောင်း။ သတိ၊ ရှိသော်။ ဝိသေသနဝိသေသိတဗ္ဗတာ၊ ဝိသေသနဝိသေသျ၏ အဖြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကာမာဝစရဒေဝေသု၊ တို့၌။ သဗ္ဗကာလံ၊ သိမ်း။ ပဋိသန္ဓိပဝတ္တီသု၊ ကာလတို့ ၌။ ယထာဝုတ္တာယ၊ အပ်သော။ ရူပါနံ၊ တို့၏။ သန္တတိယာ၊ ကာလပ်ခုနစ်ပါးအပေါင်းအစဉ်၏။ လဗ္ဘနတော၊ ရသင့်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ “တာနိ စ နိစ္စံ ဒေဝေသူ” တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ အပ်၏။ ဟိ၊ မှန်။ တေ၊ ထိုနတ်တို့သည်။ ကဒါစိပိ၊ ဤသော်လည်း။ ဝိကလိန္ဒြိယာ စ၊ ချို့သော ဣန္ဒြေရှိကုန်သည် လည်းကောင်း။ အဘာဝကာ စ၊ ဘာဝရုပ် မရှိကုန်သည်လည်းကောင်း။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ နေသံ၊ ထိုရုပ်တို့၏။ စက္ခု၊ သည်။ ဒသန္နံ၊ ဆယ်ခုတို့၏။ ပုရဏော၊ ပြည့်ကြောင်းတည်း။ (တနည်း) နေသံ၊ တို့အား။ စက္ခု၊ ဟူသော။ ဒသန္နံ ပူရဏော၊ ဆယ်ခုတို့၏ ပြည့်ကြောင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ စက္ခုဒသကော နာမ၊ မည်၏။ (သဒန္နံပူရဏော ဒသကော၊ စက္ခု ဒသကော ဧတဿ ကာလာပဿတိ စက္ခုဒသကော-ဟု ဝိဂြိုဟ်စစ်ပြုရန် ပြသည်။) ဝါ၊ တနည်း။ အသာဓာရဏေန၊ သော။ စက္ခုနာ၊ ဖြင့်။ လက္ခိတော၊ မည်၏။ ဧဝံ သောသာတိ၊ ကား။ စက္ခုဒသကော၊ ကို။ ဝုတ္တော ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ သောသာပိ ဒသကာ၊ တို့ကိုလည်း။ ယောဇေတွာ၊ ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။
တတ္ထ၊ ထိုပါဠိတော်၌။ ဥပပတ္တိက္ခဏေဟိ၊ ကား။ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ၊ ၌။ ဧကာဒသာတိ၊ ကား။ ပုရိ ပုဏ္ဏာယတနဿ၊ ပြည့်စုံသော အာယတနရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ သဒ္ဒါယတနဝဇ္ဇာနိ၊ ကုန်သော။ ဧကာဒသ၊ ကုန်သော။ အာယတနာနိ၊ တို့သည်။ ကဿစိ ဒသာယတနာနီတိ၊ ကား။ အန္ဓဿ၊ ကန်းသော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ စက္ခာယတိဝဇ္ဇာနိ၊ ကုန်သော။ (အာယတနာနိ၊ တို့တည်း။) အပရာနိ ဒသာယတနာနီတိ၊ ကား။ ဗဓိရဿ၊ နားပင်းသော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ သောတာယတနဝဇ္ဇာနိ၊ ကုန်သော အာယတနတို့တည်း။ နဝါယတနာနီတိ၊ ကား။ အန္ဓဗဓိရဿ၊ မျက်စိကန်း၍ နားပင်းသော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ စက္ခုသောတာယတနဝိဇ္ဇာနိ၊ ကုန်သော အာယတနတို့တည်း။ သတ္တာယတနာနီတိ၊ နိ-ဟူစကားကို။ ဂဗ္ဘသေယျကဿ၊ ကပုဂ္ဂိုလ်၏။ ရူပ၊ ပ။ ဓမ္မာယတနဝသေန၊ တို့၏အစွမ်းဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စက္ခုသောတာဃာနဝိကလောပိ၊ စက္ခုသောတဃန ချို့သော သံသေဒဇ ဥပပါတ်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်လည်း။ ယဒိ ဥပ္ဖဇ္ဇေယျ၊ ငြားအံ့။ တဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား။ အဋ္ဌေဝ၊ သာလျှင်ဖြစ်ကုန်သော။ အာယတနာနိ၊ တို့သည်။ သိယုံ၊ ကုန်ရာ၏။ စ၊ သို့သော် လည်း။ “အဋ္ဌာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တီ”၊ တိ၊ ဟူ၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဟောအပ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ စက္ခု သောတဃာနဝိကလော၊ ဃာနချို့သော ကာမာဝစရ သံသေဒဇဥပပါတ်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ နတ္တေဝ၊ မရှိသည် သာလျှင်တည်း။ စ၊ သည်မျှသာမကသေ။ ဝါ၊ ဆက်။ အဃာနကူပ ပတ္တိယံ၊ ဃာနချိုကသော ပဋိသန္ဓေသည်။ သတိ၊ သော်။ ပုနိပိ၊ လည်း။ “ကဿစိ အပရာနိပိ ဒသာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တီ” တိ၊ ဟူ၍။ ဝတဗ္ဗံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ စ၊ သည်မျှသာမကသေး။ တထာ၊ ထိုသို့အဓဃာနကပဋိသန္ဓေသည်။ သတိ၊ သော်။ အန္ဓဗဓိရဿ၊ မျက်စိကန်း၍ နားပင်းသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဝသေနန၊ ဖြင့်။ “ကဿစိ နဝါယတနာနိ ပါတုဘဝန္တီ” တိ၊ ဟူ၍။ ဧကဝါရံ၊ ကြိမ်။ ဝုတ္တံ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ အန္ဓာဃနကဿ စ၊ မျက်စိ ကန်း၍ ဃာနချို့သော ပုဂ္ဂိူလ်၏လည်း။ ဗဓိရာဃာနကဿ စ၊ နားပင်း၍ ဃာနချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်၏ လည်းကောင်း။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ “ကဿစိ။ပ။ပါတုဘဝန္တီ” တိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ဓာတုပါတုဘာဝိဒိပဥှနိပိ၊ ဓာတ်တို့၏ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်း အစရှိသော ပြဿ နာတို့ကိုလည်း။ ဝတ္တဗ္ဗာနိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ (ဤသည်လည်း မူလဋိကာဆရာ ၏ ဝါဒပင်ဖြစ်သည်။) ဧတ္ထ စ၊ ဤစကားရပ်၌လည်း။ “သတ္တတိ ဥက္ကံသတောထ ရူပါနီ” တိ ပဒံ၊ ဟူသော ပုဒ်ကို။ သံသေဒဇ္ဇပါတယောနီသူတိ ဧတ္ထ၊ ဤပုဒ်၌။ ယောနိဒွယဝသေန၊ ယောနိနှစ်ပါးအပေါင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ယောဇီယတိယထာ၊ ယှဉ်စေအပ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အဝကံသတော တိံ သာတိ ဣဒံ၊ ဤပုဒ်ကို။ န (ယောဇီယတိ)၊ မယှဉ်စေအပ်။ ဣဒံ ပန၊ ဤပုဒ်ကိုကား။ သံသေဒဇယောနိဝသေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။ (ဟိ၊ မှန်။) ဧကယောဂနိဒ္ဒိဋ္ဌိဿာပိ၊ တူသောယှဉ်ခြင်းဖြင့် ပြအပ်သော ပုဒ်၏လည်း။ ဧကဒေသော၊ တစိတ်သည်။ သမ္ဗန္ဓံ၊ ယှဉ်စပ်ခြင်းကို။ လဘတိ၊ ရ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သံသေဒဇဿ၊ ဖြစ်သော။ ဇစ္စန္ဓဗဓိရအဃာနကပုံသကဿ၊ ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် မျက်စိကန်း နားပင်း၍ ဃာနချို့သော နပုန်းအား။ ဇိဝှာကာယဝတ္ထုဒသကာနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ တိံ သ ရူပါနိ၊ တို့သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဩပပါတိကဿ၊ ဥပပါတ်ပဋိသန္ဓေရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ န ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သည်မဟုတ်။ ဣတိ အယံ၊ ဧတ္ထ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
ယေ ပန၊ အကြင်ဆရာတို့သည်ကား။ ဩပပါတိကဿ၊ အစရှိကုန်သော။ ဇစ္စန္ဓဗဓိရအဃာနက နပုံသကဿ၊ အား။ ဇိဝှာကာယဝတ္ထဒသကာနံ၊ တို့။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ တိံ သရူပါနိ၊ တို့သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ မဟာဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ (တေသံ၊ တို့၏။) တံ၊ ထိုစကားကို။ န ဂဟေတဗ္ဗွံ၊ အပ်။ ဟိ၊ အကြောင်းကား။ သော၊ ထိုပါဌ်သည်။ ပမာဒပါဌော၊ မေ့လျော့ သဖြင့် ရေးကူးမှားသောပါဌ်တည်း။ ဧဝဉ္စကတွာ၊ ကြောင့်။ အာယတနယမကဝဏ္ဏနာယံ၊ အဖွင့် အဋ္ဌကထာ၌။ ကာမဓာတုယံ ပန၊ ၌ကား။ အဃာနကော၊ ဃာနချို့သော။ ဩပပါတိကော၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ယဒိတဝေယျ၊ အံပ့။ “ကဿစိ အဋ္ဌာယတနာနိ ပါတုဝဘန္တီ” တိ၊ ဟူ၍။ ဝဒေယျ၊ ဝိဘင်းပါဠိ၌ ဟောလေရာ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အပရေ ပန၊ တို့သည်ကား။ ကဿစိ ဧကာဒသာယတနာ နီတိ၊ ကဿစိ နဝါယတနာနိ-တိုင်အောင်သော “ပါဠိ” ကို။ ဩပပါတိကော၊ တို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တာ၊ ဟောအပ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပုဗ္ဗေနာပရံ၊ ရှေးနှင့်နောက်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ အဝိရောဓော၊ မဆန့် ကျင်ခြင်းသည်။ သိဒ္ဓေါ၊ ပြီး၏။ တထာ စ၊ ထိုသို့ပြီးလတ်သော်။ ယထာဝုတ္တပါဠိယာ၊ နှင့်။ အယံ အတ္ထ ဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ အညဒတ္ထု၊ စင်စစ်။ သံသန္ဒတိ သမေတိယေဝ၊ နှီးနှောညီညွတ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အာဟု၊ ကုန်၏။ ပန၊ တပါး။ ဧကေ၊ တို့သည်။ “ဩပပါတိကဂ္ဂဟဏေန၊ ဖြင့်။ သံသေဒဇပိ၊ တို့ကိုလည်း။ သင်္ဂယှန္တိ၊ ရေတွက်အပ်ကုန်၏။ တထာ ဟိ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ ဓမ္မဟဒယဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ ကာမဓာတုယ။ပ။ပါတုဘဝန္တီတိအာဒီနံ၊ အစရှိသော စကားတို့၏။ နဒ္ဒေသ၊ ၌။ ဩပပါတိကာနံ ပေတာနန္တိ အာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဩပပါတိကဂ္ဂဟဏမေဝ၊ ဥပပါတ်ကိုယူခြင်းကိုသာလျှင်။ ကတံ၊ ၏။ သံသေဒဇဂ္ဂဟဏံ၊ သံသေဒဇကိုယူခြင်းကို။ န၊ မပြုအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုစကားကို။ ပရိပုဏ္ဏာယတနာနံယေဝ၊ ပြည့်စုံသော အာယတနရှိကုန်သည်သာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော။ သံသေဒဇာနံ၊ တို့ကို။ ဩပပါတိကေသု၊ တို့၌။ သင်္ဂဟဏေဝသေန၊ ရေတွက်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တထာ ဟိ၊ ထိုစကားမှန်၏။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ပြည့်စုံသော အာယတနရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ (သီမူနှင့် အညီပင်။ ဤအရာ၌ အပရိပုဏ္ဏမလို၊ ပရိပုဏ္ဏာယတနာနံယေဝ-ဟူသော သာဓျစကားနှင့်အညီ ပရိပုဏ္ဏယတနသာလျှင် လိုသည်) ဩပပါတိကသင်္ဂဟံ၊ တို့၌ ရေတွက်ခြင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ စ၊ သို့လည်းကောင်း။ ဝါ၊ တနည်း။ ပဓာနာယ၊ ပြဌာန်းသော ၏။ ယောနိသော၊ ဖြင့်။ သဗ္ဗံ၊ သော။ ပရိပုဏ္ဏယတနယောနိံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ဩပပါတိကာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ စ၊ သို့လည်းကောင်း။ ဝုတ္တံ၊ မိန့်ဆိုအပ်၏။ ဣဓ ပန၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌ကား။ ယောနိဒွယံ၊ ယောနိနှစ်ခုအပေါင်းကို။ သရူပေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ပကာသေတုံ စ၊ ပြခြင်းငှာလည်းကောင်း။ သံသေဓဇယောနိဝသေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ အဝကံသတော၊ အားဖြင့်။ ရူပဝတ္တိံ၊ ရုပ်၏ဖြစ်ခြင်းကို။ ဒေဿတုံ စ၊ ငှာလည်းကောင်း။ ဩပပါတိကယောနိယာ၊ ဖြင့်။ ဣတရံ၊ သံသေဒဇယောနိကို။ အသင်္ဂဟေတွာ၊ မသိမ်းယူမူ၍။ သံသေဒဇူပပါတယောနီသူတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ သဗ္ဗံ၊ ထိုအလုံးစုံကို။ ဝီမံသိတွာ၊ ၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။
ဥက္ကံသာဝကံသာနံ ပန အန္တရေတိ၊ ကား။ သတ္တတိံသာတိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တာနံ၊ ကုန်သော။ (ပရိစ္ဆေဒါနံ-၌ စပ်) ရူပဿ၊ ၏။ ဥက္ကံသာဝကံသပရိစ္ဆေဒါနံ၊ အလွန်အယုတ်အပိုင်းအခြားတို့၏။ မဇ္စျေ၊ ၌။ အနုရူပတောဝိကပ္ပေါ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ၊ ကား။ အပါယေသု၊ တို့၌။ အန္ဓဿ၊ ကန်းသောသူအား။ စက္ခုဒသကာဘာဝတော၊ စက္ခဒသက၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဆ၊ ၆-ပါးသော ဒသကကလာပ်တို့သည်။ (ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။) ဗဓိရဿ၊ အား။ သောတဒသကာဘာဝတော၊ ကြောင့်။ တထာ၊ ထိုအတူ ၆-ပါးသော ဒသကကလာပ်တို့သည်။ (ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ ဧဝမာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသော။ နယေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယံ၊ အကြင်အန္ဓအဃာနကစသည်တို့၏ ဒသကအရေအတွက် စသည်ကို။ ဝတဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ၊ ကို။ ဝုတ္တမေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ပြီး၏။
၆၃၁။ စုတီပန္ဓီသန္ဓီနံ၊ တို့၏။ ခန္ဓာဒီဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အညမညသမာနတာ၊ အချင်းချင်းတူသည်၏ အဖြစ်သည်။ အဘေဒေါ၊ မကွဲပြားခြင်းပေတည်း။ အသမာနတာ၊ မတူသည်၏အဖြစ်သည်။ ဘေဒေါ၊ ကွဲပြားခြင်းပေတည်း။
အာရမ္မဏတောပိ အဘိန္နာတိ၊ ဟူသောစကားကို။ စတူသု၊ ကုန်သော။ အာရုပ္ပေသု၊ တို့၏။ ဝါ၊ တို့တွင်။ တတော တတော၊ ထိုထိုဘုံမှ။ စဝိတွာ၊ ၍။ တတ္ထ တတ္ထေဝ၊ ထိုသို့အရူပဘုံ၌သာလျှင်။ ဥပပဇ္ဇန္တဿ၊ ဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ တတ္ထေဝ၊ ထိုအရူပဘုံ၌သာလျှင်။ ဝါ၊ ဘုံတို့တွင်သာလျှင်။ ဟေဋ္ဌာ ဝါ၊ အောက်ဘုံ၌သော်လည်းကောင်း။ ရူဘဝေဝါ၊ ၌သော်လည်းကောင်း။ ဥပပတ္တိ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ အရူပဘူမိတော၊ မှ။ စဝိတွာ၊ ၍။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်ဘုံ၌။ ဥပပတ္တိ နမ၊ ဖြစ်ခြင်းမည်သည်။ ကာမဘဝေ ဧဝ၊ ၌သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တတ္ထာပိ၊ ထိုကာမဘဝ၌လည်း။ တိဟေတုကပဋိသန္ဓိ ဧဝ၊ သည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ရူပဘဝတော ပန၊ မမူကား။ စုတော၊ စုတေသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဒုဟေတုကောပိ၊ သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အမဟဂ္ဂတဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာယ၊ မဟဂ္ဂုတ်မဟုတ်သော အာရုံ ဗဟိဒ္ဓအာရုံရှိသော။ စုတိယာ၊ ၏။ အနန္တရာ၊ ၌။ ဝါ၊ ဖြစ်သော။ မဟဂ္ဂတအဇ္စျတ္တာရမ္မဏာ၊ မဟဂ္ဂုတ်အဇ္စျတ္တလျှင် အာရုံရှိသော။ ဒုတိယစတုတ္ထာ ရုပ္ပဋိသန္ဓိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဧဝံ၊ သို့။ နယမတ္တဿ၊ နည်းမျှ၏။ ဝါ၊ ကို။ ဒဿိတတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ စ၊ ဆိုအပ်ပြီးလည်းဖြစ်သော။ အဝုတ္တံ စ၊ မဆိုအပ်သေးသည်လည်းဖြစ်သော။ သဗ္ဗံ၊ ကို။ သင်္ဂဟေတွာ၊ ၍။ အယံ တာဝအရူပဘူမီသုယေဝ နယောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ရူပါရူပါဝစရာနံ၊ ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ဝါ၊ တို့၏။ (ဥပပတ္တိ နတ္ထိ-၌ စပ်) ဥပစာရဿ၊ ဥပစာရစျာန်ကုသိုလ်၏။ ဗလဝတာယ၊ ကြောင့်။ တတော၊ ထိုရူပအရူပဘုံမှ။ စဝိတွာ၊ ၍။ ဒုဂ္ဂတိယံ၊ ၌။ ဥပပတ္တိ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧကစ္စသုဂတိ စုတိယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဧကစ္စဒုဂ္ဂတိပဋိသန္ဓီတိ ဧတ္ထ၊ ဤပုဒ်၌။ ဧကစ္စဂ္ဂဟဏဿ၊ ဧကစ္စ-ကိုယူခြင်း ဆို၏။ ပယောဇနံ၊ အကျိုးကို။ မဂ္ဂိတဗ္ဗံ၊ ရှာကြံအပ်၏။ အယံ ပန၊ သည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဓိပ္ပါယော၊ သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ နာနတ္တကာယနာနတ္တသညီသု၊ တို့၌။ ဝုတ္တာ၊ ဟောအပ်ကုန်သော။ ဧကစ္စေ၊ ကုန်သော။ ဝိနိပါတိကာ စ၊ တို့သည်လည်း။ တိဟေတုကာဒိပဋိသန္ဓိကာ၊ တိဟိတ် အစရှိသော ပဋိသန္ဓေရှိကုန်သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) တေသံ၊ ထိုဝိနိပါတိကတို့၏။ ပဋိသန္ဓိံ၊ ကို။ (ဂဟေတွာ-၌ စပ်) ဝိနိပါတိက ဘာဝနေ၊ ချမ်းသာအစုမှ ပျက်စီး၍ကျသော ပုဂ္ဂိုလ်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဒုဂ္ဂတိပဋိသန္ဓီတိ၊ ဟူ၍။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ (ကတံ-၌ စပ်) သဗ္ဗသုဂတိစုတိယာ စ၊ ၏လည်း။ (အနန္တရံ၊ ၌။) သာ ပဋိသန္ဓိ၊ ထိုဝိနိပါတိကပဋိသန္ဓေသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧကစ္စသုဂတိစုတိယာ ဧဝ၊ အချို့သော သုဂတိစုတိ၏သာလျှင်။ (အနန္တရံ၊ ၌) န၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တန္နိဝတ္တနတ္တံ၊ ထိုဝိနိပါတိက ပဋိသန္ဓေကို နစ်စေခြင်းအကျိုးငှာ။ ဧကစ္စဒုဂ္ဂတိဂ္ဂဟဏံ၊ ကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ ဟိ၊ မှန်။ အပါယပဋိသန္ဓိ ဧဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဧကစ္စသုဂ္ဂတိစုတိယာ၊ အချို့သော (ကာမ) သုဂတိစုတိ၏။ (အနန္တရံ၊ ၌။) ဟောတိ၊ ၏။ သဗ္ဗသုဂတိစုတိယာ၊ ရူပအရူပစုတို့နှင့်တကွ အလုံးစုံသော သုဂတိစုတိ၏။ (အနန္တရံ၊ ၌။) န၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ ဒုဂ္ဂတိပဋိသန္ဓိ၊ သည်။ ဧကစ္စသုဂတိစုတိယာ၊ ၏။ အနန္တရာ စ၊ အခြား မဲ့ဖြစ်သော ပဋိသန္ဓေလည်းကောင်း။ ဒုဂ္ဂတိစုတိယာ၊ ၏။ အနန္တရာ စ၊ လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒုဝိဓာ၊ နှစ်ပါးအပြားရှိ၏။ တတ္ထ၊ တို့တွင်။ ပစ္ဆိမံ၊ နောက်ဖြစ်သော ဒုဂ္ဂတိစုတိ၏ အခြားမဲ့ဖြစ်သော။ ဒုဂ္ဂတိ ပဋိသန္ဓီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဟေတုကစုတိယာ သဟေတုကပဋိသန္ဓီတိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ ဒုဟေတုကာ စ၊ ဒွိဟိတ်ကိုပဋိသန္ဓေကိုလည်းကောင်း။ တိဟေတုကာ စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ယောယဇေတဗ္ဗ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ မဏ္ဍူကဒေဝပုတ္တာဒီနံ ဝိယ၊ ဖားနတ်သား စသည်တို့၏ကဲ့သို့။ အဟေတုကစုတိယာ၊ ၏။ (အနန္တရံ၊ ၌။) တိဟေတုကပဋိသန္ဓိပိ၊ သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။
တဿ တဿ။ပ။ယောဇေတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ ဧကစ္စသုဂတိစုတိယာ ဧကစ္စဒုဂ္ဂတိပဋိသန္ဓီတိအာဒီသု၊ ဤသို့ အစရှိကုန်သော။ ဘေဒဝိသေသေသု၊ ကွဲပြားခြင်းအထူးတို့၌။ ဧကစ္စဒုဂ္ဂတိစုတိယာ ဧကစ္စသုဂတိပဋိသန္ဓ တိအာဒိနာ၊ ဤသို့ အစရှိသည်ဖြင့်။ (မူလဋီ-သီမူတို့နှင့် အညီပင်) ယံ ယံ၊ အကြင်အကြင် ဝိသေသ သည်။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ တံ တံ၊ ထိုထိုဝိသေသကို။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ (ဝိသေသော-ဟူသာ ပုလ္လိင်သို့ မလိုက်မူ၍ အဘယ်ကြောင့် ယောဇေတဗ္ဗံ-ဟု နပုလ္လိင်ဖြင့် ဆိုသနည်း။ ၊ ဟု-ကြောင့် ယုဇ္ဇမာန-စသည်ကို မိန့်) ယုဇ္ဇမာနမတ္တာပေက္ခနဝသေန၊ ယှဉ်အပ်သော အနက်မျှကို ငဲ့သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ နပုံသကနိဒ္ဒေသော၊ နပုံလိင်ဖြင့် ညွှန်ပြခြင်းကို။ ကတော၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ယောဇေတဗန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်၏။ ဘဝတတ္ထာ၊ ဘောအနက်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ အမဟဂ္ဂတ။ပ။အဇ္စျတ္တာရမ္မဏာတိအာဒီသု၊ အစရှိသော ဘေဒဝိသေသတို့၌။ ဝိပရိတယောဇနာ၊ ပြန်သောအားဖြင့်၊ ယှဉ်စေခြင်းကို။ န ကာတဗ္ဗာ၊ မပြုအပ်။ ဟိ၊ အကြောင်းကား။ မဟဂ္ဂတအဇ္စျတ္တာ ရမ္မဏာ၊ အာရုံရှိသော။ ပဋိသန္ဓီ၊ သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ စတုက္ခန္ဓာယ။ပ။ကာမာဝစရပဋိသန္ဓီတိ ဧတဿ၊ ဤဘေဒဝိသေသ၏။ ဝိပရိယာယော၊ အပြန်ဖြစ်သော ဒေဘဝိသေသကို။ သယမေဝ၊ ကိုယ်တိုင်ပင်လျှင်။ ယောဇိတော၊ ယှဉ်စေအပ်ပြီ။ အဘီတာရမ္မဏာယ စုတိယာ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ ပဋိသန္ဓီ တိ ဧတဿ စ၊ ဤဘေဒဝိသေသ၏လည်း။
၆၃၂။ ဣတီတိ၊ ကား။ ဧဝံ ဝုတ္တပ္ပကာရေန၊ ဖြင့်။ ဧတံ ဝိညာဏံ၊ သည်။ အဝိဇ္ဇာ ဒိသဟကာရိ ကာရဏသဟိတဿ၊ အဝိဇ္ဇာ အစရှိသောတကြွ့ပုဖော်ပြုဖက်အကြောင်းတို့နှင့်တကွဖြစ်သော။ သင်္ခါရဿ၊ ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ လစဒ္ဓပ္ပစ္စယံ၊ ရအပ်သော အကြောင်းရှိသော။ (အဝိဇ္ဇာ တဏှာဥပါဒါန်တို့နှင့်တကွ သင်္ခါရကို ပစ္စယဟု သိစေသည်) ဗာဟိရကကပ္ပိထဿ၊ သာသနာပတ္ထိတို့သည် ကြံဆအပ်သော။ အဓိတိဋ္ဌနကဿ၊ စီမံခန့်ခွဲတတ်သော အတ္တ၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ ရူပါရူပါဓမ္မမတံ၊ ရုပ်နာမ်တရားမျှသည်။ တေန၊ ကြောင့်။ န သတ္တော န ဇိဝေါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဥပေတီတိ၊ ကပ်ရောက်၏ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တထာဝေါဟာရမတ္တံ၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့် ခေါ်ဝေါ်ခြင်းမျှသာ တည်း။ အတ္ထတော ပန၊ ပရမတ္တအားဖြင့်ကား။ ပစ္စယသာမဂ္ဂိယာ၊ အကြောင်းတို့၏ ညီညွတ်ခြင်း ကြောင့်။ ဘဝန္တဘာဝေန၊ ဘဝတပါး၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇမတ္တံ၊ ဖြစ်ခြင်းမျှသာတည်း။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ တဿ စတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတော ဟေတုံ ဝိနာတိ၊ ကား။ တတ္ထ၊ ထိုအတိတ်ဘဝ၌။ ဟေတုံ၊ ကို။ ဝိနာ၊ ကြည့်၍။ မနုဿစုတိပဋိသန္ဓိက္ကမေနာတိ၊ ကား။ မနုဿစုတိတော၊ မှ။ မနုဿပဋိသန္ဓိက္ကမေန၊ လူ၏ပဋိသန္ဓေအစဉ်ဖြင့်။ ဟိ၊ အကျိုးကား။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ယူသည်ရှိသော်။ ပါကဋဂ္ဂဟဏံ၊ ပါကဋ-သဒ္ဒါသည်။ ဥဘယဝိသေသနံ၊ နှစ်ပါးသော စုတိပဋိသန္ဓေ၏ ဝိသေသနသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (လူ၏စုတိ လူ၏ပဋိသန္ဓေကိုယူလျှင် ထင်ရှားသည်ဟူသော ဝိသေသနသည် ထိုစုတိ ပဋိသန္ဓေ၏ ဝိသေသနသည် ထိုစုတိပဋိသန္ဓေနှစ်ပါးလုံးအစဉ်နှင့် ဆိုင်သည်ဟု ဆိုလို၏) စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ပါကဋတာ၊ ထင်ရှားသည်၏ အဖြစ်ကို။ တဒါသန္နက္ခန္ဓဝသေန၊ ထိုစုတိပဋိသန္ဓေတို့၏ အနီးဖြစ်သော ခန္ဓာတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ (ကေသု ဝိယ၊ အဘယ်ပါဌ်တို့ကဲ့သို့တည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ မနုဿစုတိပဋိသန္ဓိက္ကမေနာတိ၊ ကား။ မနုဿစုတိတော၊ မှ။ ယဿကဿစိ၊ အမှတ်မရှိ သော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ပဋိသန္ဓိက္ကမေန၊ ပဋိသန္ဓေအစဉ်အားဖြင့်။ တထာဟိ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ နိဿယံ အဿာဒယမာနံ ဝါ အနဿာဒယမာနံ ပါတိ၊ ဟူ၍။ ဝက္ခတိ၊ တံ့။)
သရသေနာတိ၊ ကား။ သဘာဝေန၊ ပင်ကိုသဘောအားဖြင့်။ ပရိက္ခီဏာယု သင်္ခါရတာယ၊ လုံးဝကုန်သော အာယုသင်္ခါရရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဥပက္ကမေနာတိ၊ ကား။ အတ္တနာ ဝါ၊ မိမိသည် လည်းကောင်း။ ပရေန ဝါ၊ သူတပါးသည်သော်လည်းကောင်း။ ကတေန၊ သော။ သီသစ္ဆေဒနာဒိ ဥပက္က မေန၊ ဦးခေါင်းကိုဖြတ်ခြင်း အစရှိသော လုံ့လပယောဂဖြင့်။ သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။ အင်္ဂပစ္စယင်္ဂသန္ဓိ ဗန္ဓနာနိ၊ မည်ကုန်၏။ တေသံ၊ အဖွဲ့တို့ကို။ ဆေဒကာနံ၊ ဖြတ်တတ်ကုန်သော။ သန္နိပါတန္တိ၊ ကား။ ပတနံ၊ ကျခြင်းကို။ ပဝတ္တိံ၊ ဖြစ်ခြင်းကို။ (အသဟန္တဿ-၏ ကံဖြစ်၍ ဒုတိယန္တ သာသည်) ဟဒယပဒေသောပိ၊ နှလုံးသားအရပ်သည်လည်း။ အနုက္ကမေန၊ အစဉ်အားဖြင့်။ သုဿိတွာ၊ ခြောက်၍။ အပ္ပါဝသေသော၊ နည်းသောအကြွင်းရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကာယော၊ သည်။ ပဂေဝ၊ အံ့နည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကမေန ဥပသုဿမေန သရီရေတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ပင်လျှင်။ တင်္ခဏာဝ သေသဟဒယ ဝတ္ထုသန္နိဿိတန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ နိရုဒ္ဓေသု စက္ခာဒီသူတိ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ဂဗ္ဘသေယျကာနံ၊ တို့အား။ အာယတနာနံ၊ တို့၏။ အနုပုဗ္ဗုပ္ပတ္တိဝိယ၊ အစဉ်အတိုင်းဖြစ်ခြင်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ အဓိပ္ပါယေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ အဘိမန္ဒဘာဝူပဂမနတံ၊ အလွန်နုံ့သည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်သည်၏ အဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ နိရုဒ္ဓေသူတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အနဝသေသနိရောဓံ၊ အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ခြင်းကို။ (သန္ဓာယ၊ ၍) န၊ ဆိုအပ်သည်မဟုတ်။ ဟိ၊ မှန်။ ပဉ္စဒွါရိကဝိညာဏာနန္တရမ္ပိ၊ ဝိညာဉ်၏ အခြားမဲ့၌လည်း။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ စုတိ၊ ကို။ ဒဿိတော၊ ပြီ။ ယမကေ စ၊ ၌လည်း။ ယဿ စက္ခာယတနံ နိရုဇ္စျ တိ။ပ။စက္ခာယတနဉ္စ နိရုဇ္စျတီတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ စက္ခာယတနာဒီနံ၊ စသည်တို့၏။ စုတိစိတ္တေန၊ နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ နိရောဓော၊ ချုပ်ခြင်းကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ ပြီး၏။
ယဿ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဝါ၊ ၏ သန္တာန်၌။ စက္ခာယတနံ၊ သည်။ နိရုဇ္စျတိ၊ ချုပ်ဆဲ။ တဿ၊ အား။ ဝါ၊ ၏ သန္တာန်၌။ မနာယတနံ၊ သည်။ နိရုဇ္စျတိ၊ ချုပ်ဆဲလော။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးလတ်သော်။ အာမန္တာ၊ ဟုတ်၏ဟု ဖြေအပ်၏။ ဟဝါ' ပန၊ တနည်းသော်ကား။ ယဿ၊ အား။ မနာယတနံ၊ သည်။ နိရုဇ္စျတိ၊ ဆဲ။ တဿ၊ အား။ စက္ခာယတနံ၊ သည်။ နိရုဇ္စျတိ၊ ဆဲလော။ ဣတိ၊ သော်။ သစိတ္တကာနံ၊ စိတ်ရှိကုန်သော။ အစက္ခု့ာနံ၊ စက္ခုမကုန်သော။ စဝန္တာနံ၊ သည်။ နိရုဇ္စျတိ၊ ချုပ်ဆဲ။ တေသံ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ စက္ခာယတနံ၊ သည်။ နော စ နိရုဇ္စျတိ၊ ချုပ်ဆဲမဟုတ်။ သစက္ခုကာနံ၊ ကုန်သော။ စဝန္တာနံ၊ ကုန်သော။ တေသံ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ မနာယတနဉ္စ၊ သည်လည်း။ နိရုဇ္စျတိ၊ ချုပ်ဆဲ။ စက္ခာယတနဉ္စ၊ သည်လည်း နိရုဇ္စျတိ၊ ချုပ်ဆဲ။ '
ဟဒယဝတ္ထုမတ္တေဟိ၊ ကား။ ဟဒယဝတ္ထုပဒေသမတ္တေ၊ ဟဒယဝတ္ထု၏ တည်ရာအရပ်မျှ၌။ ဟိ၊ မှန်။ ဟဒယဝတ္ထုံ၊ ကို။ နိဿယ၊ ၍။ ကာယိန္ဒြိယံ၊ သည်။ န ပဝတ္တတိ၊ မဖြစ်။ “ဟဒယဝတ္ထုပိ၊ သည်လည်း။ တဒါ၊ ၌။ အာတပေ၊ နေပူ၌။ ပက္ခိတ္တဟရိတတာလပဏ္ဏံ ဝိယ၊ ပစ်ချထားအပ်သေ စိမ်းစိုသော ထန်းရွက်ကဲ့သို့။ အပ္ပါဝသေသံ၊ နည်းသောအကြွင်းရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တင်္ခဏာဝသေသဟဒယဝတ္ထုသန္နိဿိတန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။” ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆရာတို့ဖွင့်ဆိုကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဝါ၊ အာစရိယာ ဝါဒမှတပါး သကဝါဒကို ဆိုဦးအံ့။ ဣတရဝတ္ထူနံ၊ ဤမှတပါးသော ဝတ္ထုတို့၏။ သကိစ္စာသမတ္ထတာယ၊ မိမိကိစ္စ၌ မစွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဟဒယဝတ္ထုသန္နိဿိတမေဝ၊ ဟဒယဝတ္ထုကို မှီသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ ဝိညာဏံ၊ သည်။ တဒါ၊ ၌။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တင်္ခဏာဝသေသဟဒယဝတ္ထုသန္နိဿိတမေဝ၊ ဟဒယဝတ္ထုကို မှီသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ ဝိညာဏံ၊ သည်။ တဒါ၊ ၌။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တင်္ခဏာ ဝသေ သဟဒယဝတ္ထုသန္နိဿိတန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ မာတုဃာတာဒိ ဝါ၊ အစရှိသော ကံသည်လည်းကောင်း။ မဟဂ္ဂတံ ဝါ၊ မဟဂ္ဂုတ်ကံသည်လည်းကောင်း။ အညံ၊ ထိုမှတပါးသော။ တာဒိသံ ဝါ၊ ထိုမာတုဃာတကံ မဟဂ္ဂုတ်ကံတို့ကဲ့သို့ ကြီးလေးသော ကံသည်လည်းကောင်း။ ကရုကံ နာမ၊ မည်၏။ အဘိဏှသော၊ မပြတ်။ ကတံ၊ ပြုအပ်သောကံသည်။ သမာသေဝိတံ၊ မည်၏။ မရဏကာလေ၊ ၌။ ကတံ၊ ပြုအပ်သောကံ သည်။ အာသန္နံ၊ မည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ယဒါ တဒါ၊ အမှတ်မရှိတပါးပါးသောအခါ၌။ ကတမ္ပိ၊ ပြုအပ်သော်လည်း။ ပရိဗျတ္တံ၊ ထင်ရှားသည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ အနုဿရိတံ၊ အောက်မေ့အပ်သော ကံသည်။ ထင်ရှားသည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ အနုဿရိတံ၊ အောက်မေ့အပ်သောကံသည်။ (အာသန္နံ၊ မည်၏။) အပရာပရိယာယဝေဒနီယံ၊ သည်။ (သီမူ၌ အပရပရိယာယဝေဒနီယံ ဟုရှိ၏။) ပုဗ္ဗကတံ၊ မည်၏။ ဧတေန၊ ဤသင်္ခါရသည်။ အဝေသေသော၊ ကြွင်းသော။ အဝိဇ္ဇာဒိကော၊ အစရှိသော။ ဝိညာဏဿ၊ ၏။ ပစ္စယော၊ ကို။ လဒ္ဓေါ၊ ရအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ လဒ္ဓါဝသေသပစ္စယော၊ မည်၏။ သင်္ခါရော၊ သင်္ခါရကိုရ၏။ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ ဝိပစ္စိတုံ၊ ရင့်ကျက်ခြင်း အကျိုးပေးခြင်းငှာ။ ကတော ကာသံ၊ ပြုအပ်ပြီးသော အခွင့်ရှိသော။ ယထူပစိတံ၊ အကြင်အကြင် ဆည်းပူးအပ်ပြီးသော။ ကုသလာ ကုသလစေတနံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ကမ္မနိမိတ္တံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ယံ ဝတ္ထုံ၊ ကို။ အာရမ္မဏံ ကတွာ၊ ၍။ အာယူဟနကာလေ၊ အားထုတ်အပ်သော ကာလ၌။ ကမ္မံ၊ ကို။ အာယူဟတိ၊ အားထုတ်၏။ တံ၊ ထိုဝတ္ထုပင်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ အတီတေ၊ ၌။ ကပ္ပကောဋိသတဿဟဿမတ္ထကေပိ၊ ကမ္ဘာကုဋေ တသိန်းထက်၌ သော်လည်း။ ကမ္မေ၊ ကို။ ကတေ၊ ပြုအပ်ပြီးသည်ရှိသော်။ ဝိပစ္စနကာလေ၊ အကျိုး ပေးသော ကာလ၌။ အာဂန္တွာ၊ ၍။ ကမ္မံ ဝါ၊ ကံသည်သော်လည်းကောင်း။ ကမ္မနိမ္မိတံ ဝါ၊ သည်သော် လည်းကောင်း။ ဥပတိဋ္ဌတိ၊ ထင်၍။ ဂတိနိမိတ္တံနာမ၊ မည်သည်ကား။ နိဗ္ဗတ္တနကဩကာသေ၊ ဖြစ်လတံ့ သော အရပ်၌။ ဧကော၊ တခုသော။ ဝဏ္ဏော၊ အဆင်းတည်း။ သော စ၊ ထိုအဆင်းကိုလည်း။ နိရယေ၊ ၌။ နိဗ္ဗတ္တနာရဟဿ၊ ဖြစ်ထိုက်သောသူအား။ အဂ္ဂိဝိဇ္ဇာသည် ဖုံးလွှမ်းအပ်သော အပြစ်ရှိသော။ ပဋိသန္တိ ဝိညာဏဿ၊ ၏။ အာရမ္မဏဘာဝေန၊ အာရုံွ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနဘူတေ၊ ဖြစ်ရာ ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ တသ္မိံ ကမ္မာဒိဝိသယေ၊ ထိုကံအစရှိသော အာရုံ၌။ တဏှာယ၊ ၏။ ဝါ၊ ကို။ အပ္ပဟီနတ္တာ ဧဝ စ၊ မပယ် အပ်သေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင်လည်းကောင်း။ ပုရိမုပ္ပန္နာယ၊ ရှေး၌ဖြစ်သော။ သန္တတိယာ၊ စိတ်အစဉ်၏။ တထာပရိဏတတ္တာ၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့် ပြောင်းလဲရင့်ကျက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ ဝိညာဏံ၊ သည်။ ပဋိသန္ဓိဋ္ဌာနာဘိမုခံ၊ ပဋိသန္ဓေ၏ ဌာနသို့ ရှေးရှု။ နိန္နပေါဏပဗ္ဘာရံ၊ ညွှတ်ကိုင်းရှိုင်းသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဏှာ နာမေတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သဟဇာတသင်္ခါရာဘိ၊ ကား။ စုတိအာသန္နဇနဝိညာဏသဟဇာတာ၊ စုတိ၏ အနီးဇောဝိညာဉ်တို့နှင့် တကွဖြစ်ကုန်သော။ စေတနာ၊ တို့တည်း။ ဝါ၊ ကား။ သဗ္ဗေပိ၊ ကုန်သော။ ဖဿာဒယော၊ တို့တည်း။ ပဋိသန္ဓိဋ္ဌာနေ၊ ပဋိသန္ဓေ၏ တည်ရာဌာနဖြစ်သော။ တသ္မိံ ကမ္မာဒိဝိသယေ၊ ၌။ ဝိညာဏံ၊ ကို။ ခိပန္တိ၊ ပစ်ချကုန်၏။ ခိပန္တာ ဝိယ၊ ပစ်ချကုန်ဘိသကဲ့သို့။ (ပဝတ္တန္တိ-၌ စပ်) တသ္မိံ ဝိသယေ၊ ၌။ ပဋိသန္တိဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝိညာဏပတီဋ္ဌာနဿ၊ ဝိညာဉ်၏ တည်ခြင်း၏။ ဟောတုဘာဝေန၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ အတ္ထော၊ နက်။ တန္တိ၊ ကား။ တံ ဝိညာဏံ၊ သည်။ စုတိပဋိသန္ဓိတဒါသန္နဝိညာ ဏာနံ၊ စုတိပဋိသန္ဓေနှင့် ယင်းတို့၏ အနီးဖြစ်သော ဝိညာဉ်တို့၏။ သန္တတိဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝိညာဏန္တိ၊ ဟူ၍။
ဘဝန္တရာဒိပဋိသန္ဓာနတောတိ၊ ကား။ ဘဝန္တရဿ အညဘဝဿ၊ တပါးသော ဘဝသစ်၏။ အာဒိပဋိသန္ဓာ နဘာဝတော၊ အစဖြစ်သော အဆက်အစပ်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ကား။ ဘဝ။ပ။သတ္တဝါသန္တရာနိ၊ ဘဝတပါး ယောနိတပါး ဂတိတပါး ဝိညာဏဋ္ဌိတိတပါး သတ္တဝါသတပါးတို့သည်။ ဘဝန္တရာဒယော၊ မည်ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုဘဝတပါးစသည်တိုပကို။ ပဋိသန္ဓာနတော၊ ဆက်စပ်ခြင်း ကြောင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ တဒေတံ ဝိညာဏံ၊ ထိုဝိညာဉ်သည်။ ဣဓ၊ ဤပစ္စူပ္ပန်ဘဝသို့။ နာပိ အာဂတံ၊ လာသည်လည်းမဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဣမသ္မိံ ယေဝ ဘဝေ၊ ၌သာလျှင်။ ဥပ္ပန္နတ္တာ၊ ကြောင့် တည်း။ သင်္ခါရာဘိ၊ ကား။ စုတိအာသန္နဇဝနဝိညာဏသဂတာ၊ ကုန်သော။ ခိပနကသင်္ခါရာ၊ ပစ်ချတတ် သော သင်္ခါရတို့တည်း။ နတီတိ၊ ကား။ နမနဝသေန၊ ညွှတ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တတဏှာ၊ ဖြစ်သောတဏှာတည်း။ ဝိသယော၊ အာရုံဟူသည်။ ကမ္မာဒိ၊ ကံစသည်ပင်လျှင်တည်း။
၆၃၃။ သဒ္ဒပဋိဃောသာဒီနံ၊ အသံအရင်းနှင့် ပဲ့တင်သံစသည်တို့၏။ ပစ္စယပစ္စယုန္နဘာဝေ၉၊ ပစ္စည်း ပစ္စယုပ္ပန်၏ အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ သန္တာနဗန္တော၊ သန္တာန်အားဖြင့် ဖွဲ့စပ်ခြင်းသည်။ န ပါကဋော၊ မထင်ရှား။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုအသံရင်းနှင့် ပဲ့တင်သံစသည်တို့၏။ ဧကတ္တနာနတ္ထဘာဝံ၊ တခုတည်း၏ အဖြစ်, ကွဲပြားသည်၏ အဖြစ်ကို။ အနာမသိတွာ၊ မသုံးသပ်မူ၍။ အနာဂမနာတီဘဟေတုသမုပ္ပါဒမေဝ၊ မလာခြင်းနှင့် အတိတ်အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ခြင်းကိုသာလျှင်။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဧတ္ထ စာတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ သဒ္ဒါဒိဟေတုကာတိ ဟတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ပဋိဃောသော၊ သည်။ ပဒီပန္တရာဒိ ဟေတုကော၊ ဆီမီးတပါးစသည်လျှင် အကြောင်းရှိ၏။ ဆာယာ၊ ထင်ပေါ်သော အရိပ်သည်။ အာဒိသာဒိအဘိမုခမုခါဒိဟေတုကာ၊ မှန်စသည်သို့ ရှေးရှုသော မျက်နှာ စသည်လျှင် အကြောင်းရှိ၏။ ဟောန္တိ အညတြ အဂန္တွာတိ၊ ကား။ သဒ္ဒါဒိပစ္စယဒေသံ၊ အသံရင်းအစရှိ သော အကြောင်း၏အရပ်သို့။ အနုပဂန္တွာ၊ မကပ်ရောက်မူ၍။ သဒ္ဒါဒိဟေတုကာ၊ အသံရင်းစသည်လျှင် အကြောင်းရှိကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ (တသ္မာ၊ ကား။) တတော၊ ထိုအသံရင်းစသည်တို့ဖြစ်ပေါ် သည်မှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ အဘာဝါ၊ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဧဝံ၊ တူ။ ဣဒမ္ပိ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏံ၊ သည်လည်း။ ဟေတုဒေသံ၊ အကြောင်း၏ အရပ်ဖြစ်သော ရှေးဘဝသို့။ ဂန္တွာ၊ ၍။ တံဟေတုကံ၊ ထိုရှေးဘဝ၌ ပြီးခဲ့သော အကြောင်းရှိသည်။ န ဟောတိ၊ မဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တတော၊ ထိုအကြောင်းဖြစ်သည်မှ။ ဝါ၊ မိမိဖြစ်ပေါ်ရာထိုခဏမှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ အဘာဝါ၊ ကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣဒံ၊ ဤပဋိသန္ဓေ ဝိညာဉ်သည်။ ဟေတုဒေသတော၊ အကြောင်း၏အရပ်ဖြစ်သော။ ပုရမဘဝတော၊ မှ။ ဣဓ၊ ဤမျက်မှောက်ဘဝသို့။ န အာဂတံ၊ လာသည်မဟုတ်။ (ကိမိဝ၊ ဟူမူ။) ပဋိဃောသာဒယော၊ တို့သည်။ သဒ္ဒါဒိဒေသတော၊ အသံရင်းစသည်တို့၏ အရပ်မှ။ (န အာဂတာ) ဝိယ၊ မလာကုန်သကဲ့သို့တည်း။ တတ္ထ၊ ထိုရှေးဘဝ၌။ ဟေတုနာ၊ ပြီးခဲ့သော အကြောင်းနှင့်။ ဝိနာပိ၊ ကင်း၍လည်း။ န ဥပ္ပန္နံ၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်။ (ကိမိဝ၊ ဟူမူ။) သဒ္ဒါဒီဟိ၊ တို့နှင့်။ ဝိနာ၊ ၍။
ဧကသန္တာနေကတ္တေပိ၊ တခုတည်းသော သန္တာန်အလိုအားဖြင့် တူသည်၏ အဖြစ်ရှိငြားသော်လည်း။ အညေဿဝ၊ တပါးသာလျှင်ဖြစ်သော။ ဝိညာဏဿ၊ ပဋိသန္ဓေိညာဉ်၏။ ပါတုဘဝနတော၊ ထင်စွာဖြစ် ခြင်းကြောင့်။ (သီမူ၌ ပါတုဘာဝတော ဟုရှိ၏) ဧကတာ၊ တူသည်၏အဖြစ်သည်။ ဝါ၊ တစိတ်တည်း၏ အဖြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ သန္တာနဗန္ဓတော၊ သန္တာန်အားဖြင့် ဖွဲ့စပ်ခြင်းကြောင့်။ နာနာတာပိ၊ ထူးခြား ကွဲပြားသည်၏ အဖြစ်သည်လည်း။ န (အတ္ထိ)၊ မရှိ။ ပဒီပေါဝိယ၊ ဆီမီးကဲ့သို့တည်း။ ဟိ၊ ထင်စွာပြအံ့။ ခဏိကာယ၊ ခဏမျှတည်ခြင်းရှိသော။ ပဒီပဇာလာယ၊ ဆီမီးလျှံ၏။ သန္တာနေကတ္တံ၊ သန္တာန်အားဖြင့် တူသည်၏အဖြစ်ကို၏။ ဥပါဒါယ၊ စွဲ၍။ သော ဧဝ (ပဒီပေါ) တိ၊ ထိုဆီမီးသာလျှင်ဟူ၍။ (သီမူ၌လည်း သျာမူကွဲကဲ့သို့ပင် သာ ဧဝ-ဟု ရှိ၏။ “သာ ဧဝ ပဒီပဇာလာတိ၊ ထိုဆီမီးလျှံသာလျှင်ဟူ၍။ ” အနက်ပေး၊ သာ၍ကောင်း၏။) ဝုစ္စတိ၊ ၏။ အတ္ထိကိစ္စဉ္စ၊ အလိုရှိအပ်သော ကိစ္စကိုလည်း။ သာဓေတိ၊ ပြီးစေ၏။ ဣဓာပိ၊ ဤပဋိသန္ဓေဝိညာဉ်အရာ၌လည်း။ ဧဝံ၊ တူ။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ယဒိဟီတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ သန္တနဗန္ဓေ၊ သန္တာန်ဖြင့် ဖွဲ့စပ်ရာ၌။ ဧကန္တံ ဧကတာယ စ၊ စင်စစ်တူသည်၏ အဖြစ်၏လည်းကောင်း။ (ဧကန္တံ) နာနတယာ စ၊ စင်စစ်ထူးသည်၏ အဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ အဂ္ဂဟေတဗ္ဗတံ၊ စ၊ မယူအပ်သည်၏ အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ ဂဟဏေ၊ ယူခြင်း၌။ ဒေါသံ စ၊ အပြစ်ကိုလည်းကောင်း။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဧသ နယောတိ အတိဒေသေန၊ ညွှန်ခြင်းဖြင့်။ ဗီဇအကုင်္ရာဒီသု၊ မျိုးစေ့အညှောက် အစရှိကုန်သော။ သဗ္ဗဟေတုဟေတုသမုပ္ပန္နံသု၊ အလုံးစုံသော အကြောင်းနှင့် အကျိုးတို့၌။ ယထာသမ္ဘဝံ၊ စွာ။ ယောဇာန၊ ကို။ ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဟိ၊ ထင်စွာပြအံ့။ ဣဓာပိ၊ ဤပဋိသန္ဓေဝိညာဉ်အရာ၌ လည်း။ ဟေတုဟေတုသမုပ္ပန္နဝိညာဏာနံ၊ အကြောင်းနှင့် အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သော အကျိုးဝိညာဉ်တို့ ၏။ ဧကန္တမေကတ္တေ၊ စင်စစ်တူသည်၏အဖြစ်သည်။ သတိ၊ သော်။ မနုဿဂတိတော၊ လူဂတိမှ။ ဒေဝဂတိ၊ သည်။ သမ္ဘူတာ၊ ဖြစ်သည်။ န သိယာ၊ မဖြစ်လေရာ။ ဧကန္တာနာနတ္တေ၊ စင်စစ်ထူးသည်၏ အဖြစ်သည်။ (သတိ၊ သော်။) ကမ္မဝတော၊ ကံရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဖလံ၊ သည်။ န သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ တတော၊ ထိုသို့မဖြစ်ရာသောကြောင့်။ ရတ္တဿ၊ နီသောသလေး၏။ ဗီဇံ၊ မျိုးစေ့၊ ရတ္ထဿ၊ ၏။ ဖလံ၊ အသီး။ ဣဒိအာဒိကဿ၊ ဤသို့အစရှိသော။ ဝေါဟာရ၏။ (လောပေါ) ဝိယ၊ ကြေပျက်ခြင်းကဲ့သို့။ ဘူတပုဗ္ဗာဟံ ဘန္တေရောဟိတသော နာမ ဣတိ အဟောသန္တိအာဒိကဿ၊ ဤသို့အစရှိသော။ ဝေါဟာရ၊ ၏။ လောပေါ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သန္တာနဗန္ဓေသု၊ သန္တာန်အားဖြင့် ဖွဲ့စပ်ကုန်သော။ ဧတ္ထ ဟေတုဟေတုသမုပ္ပန္နေသု၊ ဤအကြောင်းနှင့် အကျိုးတို့၏။ (ဧကန္တံ) နာနတာ ဝါ၊ စင်စစ်တူသည်၏ အဖြစ်ကို မြစ်ခြင်းဖြင့်။ သယံကဘံ သုခံဒုက္ခန္တိ၊ ဟူ၍ဖြစ်သော။ ဣမံ ဒိဋ္ဌိံ၊ ကို။ နိဝါရေတိ၊ တားမြစ်၏။ ဧကန္တနာနတာပဋိသေဓေန၊ ဖြင့်။ ပရံကတံ သုခံ ဒုက္ခန္တိ၊ ဟူ၍ုဖြစ်သော။ (ဣမံ ဒိဋ္ဌိံ နိဝါရေတိ၊ ၏။) ဟေတုဟေတုသမုပ္ပန္နံတာဝစနေန၊ အကြောင်းနှင့် အကျိုး၏အဖြစ်ကို ဆိုခြင်းဖြင့်။ အဓိစ္စသမုပ္ပန္နန္တိ၊ အလိုလိုဖြစ်သည်ဟူ၍ ဖြစ်သော။ ဣမံ ဒိဋ္ဌိံ၊ ကို။ နိဝါရေတိ၊ ၏။
၆၃၄။ တတ္ထာတိ၊ ကား။ ဖလုပ္ပတိဋ္ဌာနေ၊ အကျိုးဖြစ်ခြင်း၏ဌာနတွင်။ ဝါ၊ အကျိုးဖြစ်ပေါ်ရာဌာနသို့။ (အာဂမနတောနှင့် စပ်သည်) အညဿာတိ၊ ကား။ ယနေ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ တံ ကမ္မံ၊ ကို။ ကတံ၊ ၏။ တတော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်မှ။ အညဿ၊ တပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ အညတောတိ၊ ကား။ ယံတံ ကမ္မံ၊ ကို။ နိဗ္ဗတ္တံ၊ ဖြစ်စေအပ်၏။ တတော၊ ထိုကံမှ။ အညတော၊ တပါးသောအကြောင်းကြောင့်။ ဓမ္မမတ္တံ ဘဝန္တရမု ပေတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဖလဿ၊ ကို။ ဥပဘုဉ္ဇကေ စ၊ သုံးဆောင်တတ်သောသူသည်လည်း။ အသတိ၊ မရှိလတ်သော်။ ကဿ၊ အဘယ်သူ၏။ တံ ဖလံ၊ ထိုအကျိုးသည်။ သိယာ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အနုယုဉ္စတိ၊ မေးမြန်းစိစစ်၏။ (သီမူနှင့်အညီပင်) တတြာတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တေ၊ သော။ တသ္မိံ အနုယောဂေ၊ ထိုမေးမြန်းစိစစ်ခြင်း၌။
တတ္ထာတိ၊ ကား။ ဧကသန္တာနေ၊ တခုတည်းသော သန္တာန်၌။ ယသ္မိံ ဓမ္မပုဉ္ဇေ၊ အကြင်တရားအစုအပုံ၌။ ကမ္မံ၊ သည်။ နိဗ္ဗတ္တံ၊ ဖြစ်၏။ တေဿဝ၊ ထိုတရားအစုံ၏သာလျှင်။ သန္တာနေ၊ ၌။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဧကဿ အတ္ထဿာတိ၊ ကား။ ဟေတုဖလာနံ၊ အကြောင်းနှင့် အကျိုးတို့၏။ အတ္ထတော၊ တရားကိုယ် သဘောအနက်ဖြင့်။ အညတ္တေပိ၊ အခြားတပါးဖြစ်ငြားသော်လည်း။
ယမ္ပိ၊ အကြင်စကားကိုလည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကား၌။ ဝဒါမ၊ ဖြေဆိုကုန်အံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ဝစန သေသော၊ ဝဒါမ-ဟူသော စကားကြွင်းကို။ (အာဟရတဗ္ဗော၊ ဆောင်အပ်၏။) ဝါ၊ ကား။ တတ္ထ၊ ထိုစကား၌။ ဥပဘုဉ္ဇကေ၊ စင်စစ်သုံးဆောင်တတ်သောသူသည်။ အသတိ၊ မရှိလတ်သော်။ ဘုဉ္ဇကသမ္မုတိ၊ သုံးဆောင်တတ်သောသူဟု သမုတ်ခြင်း အမည်ပညတ်မျှသည်။ သိဒ္ဓါ၊ ပြီး၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်အပ်၏။ ဖလတီတိ၊ သီးသည်ဟု။ သမ္မုတိ၊ သမုတ်ခြင်းသည်။ ဖလတိသမ္မုတိ၊ မည်၏။
ရူက္ခသင်္ခါတာနံ ဓမ္မာနန္တိ၊ ကား။ ရုက္ခပညတ္တိယာ၊ သစ်ပင်ဟူသော အမည်ပညတ်၏။ ဥပါဒါနဘူတာနံ၊ စွဲမှီရာဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ ဘူတုပါဒါယဓမ္မာနံ၊ ဘူတရုပ် ဥပါဒါရုပ်တရားတို့၏။ တသ္မာတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဓမ္မသန္တာနေ၊ ၌။ ကုသလာကုသလစေတနုပ္ပတ္တိယံ၊ စေတနာ၏ ဖြစ်ခြင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။) ပုညံ ကရောတိ၊ ပါပံ ကရောတီတိ၊ ဟူ၍။ ကတ္တုဝေါဟာရော၊ ပြုတတ်သူဟူသော ဝေါဟာရသည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ တဿ၊ ထိုအကြောင်း၏။ ဖလုပ္ပတ္တိယံ၊ အကျိုး၏ ဖြစ်ခြင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။) သုခံ အနုဘဝတိ၊ ဒုက္ခံ အနုဘဝတီတိ၊ ဟူ၍။ ဥပဘုဉ္ဇကဝေါဟာရော၊ သုံးဆောင်တတ်သူဟူသော ဝေါဟာရသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ခန္ဓဝိနိမုတ္တေန၊ ခန္ဓာတို့မှလွတ်သော။ အညေန၊ သော။ ဥပဘုဉ္ဇကေန နမာ၊ သုံးဆောင်တတ်သူမည်သော ကတ္တားဖြင့်။ ကောစိ၊ တစုံတခုသော။ အတ္ထော၊ သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။
၆၃၅။ ဧဝံ သန္တေပီတိ၊ ကား။ အသင်္ကန္တိပါတုဘာဝေ စ၊ မပြောင်းရွှေ့ခြင်းနှင့် ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းသည် လည်းကောင်း။ တတ္ထ၊ ထိုသို့ဖြစ်ရာ၌။ ယထာဝုတ္တဒေါသပရိဟရဏေ စ၊ ဆိုခဲ့တိုင်းသော အပြစ်ဒေါသကို ရှောင်လွှဲဖြေရှင်းခြင်းသည်လည်းကောင်း။ သတိ၊ သော်။ သိဒ္ဓေ၊ ပြီးလတ်သော်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ပဝတ္တိက္ခဏေယေဝါတိ၊ ကား။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ ပဝတ္တမာနက္ခဏေ ဧဝ၊ ဖြစ်ဆဲခဏ၌သာလျှင်။ ပဝတ္တိတော ပုဗ္ဗေတိ၊ ကား။ ကမ္မာယူဟနက္ခဏေ ဧဝ၊ ဖြစ်ဆဲခဏ၌သာလျှင်။ ပဝတ္တိတော ပုဗ္ဗေတိ၊ ကား။ ကမ္မာယူဟနက္ခဏတော၊ ကံကိုအားထုတ်သော ခဏမှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ အဝိဇ္ဇာမာနတာယ၊ မရှိသေး သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သမာနတ္တာ၊ တူသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပစ္ဆာ စာတိ၊ ကား။ ဝိပစ္စနဝတ္တိတော၊ ရင့်ကျက်သောအားဖြင့် အကျိုး၏ဖြစ်ပေါ်ခြင်းမှ။ ဝါ၊ အကျိုးပေးသောခဏမှ။ ပစ္ဆာ စ၊ နောက်၌လည်း။
အဝိပက္ကဝါပိကာ၊ မရင့်ကျက်သေးသော ဝိပါက်ရှိကုန်သော။ ဝါ၊ ရင့်ကျက်စေအပ်ပြီးသော ဝိပါက်မရှိကုန်သော။ ဝါ၊ ဖြစ်စေအပ်ပြီးသော အကျိုးဝိပါက်မရှိကုန်သော သင်္ခါရတို့သည်။ ကတတ္တာ၊ ပြုအပ်ကုန်ပြီး သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပစ္စယာ၊ ကုန်သည်။ ဧဝ (သိယုံ)၊ ကုန်ငြားအံ့။ ဝိပက္ကဝိပါကာနမ္ပိ၊ ဖြစ်စေအပ်ပြီး သော ဝိပါက်ရှိသော သင်္ခါရတို့၏လည်း။ ကတတ္တံ၊ ပြုအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်သည်။ သမာနံ၊ တူညီ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေသမ္ပိ၊ ထိုဝိပက္ကဝိပါက သင်္ခါရတို့၏လည်း။ ဖလာဝဟဘာ၊ အကျိုးကိုဆောင်တတ် သည်၏ အဖြစ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဝါ၊ ဖြစ်ရာသလော။ ဣတိ၊ သို့။ အာသင်္ကာနိဝတ္တနတ္တံ၊ ဖြစ်သော ယုံမှားခြင်းကို နစ်စေခြင်းအကျိုးငှာ။ န စ နိစ္စံ ဖလာဝဟာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
န ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ အဝိဇ္ဇာမာနတ္တာ ဝါတိ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ ဝိဇ္ဇာမာနတ္တံ စ၊ ရှိသည်၏အဖြစ်ကို လည်းကောင်း။ အဝိဇ္ဇာမာနတ္တဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ နိဿယ၊ ၍။ ဝုတ္တဒေါသေ၊ ဆိုအပ်သော အပြစ်တို့ ကို။ ပရိဟရတိ၊ ရှောင်လွှဲဖြေရှင်းတော်မူ၏။ တဿာ ပါဋိဘောဂကိရိယာယ ဝါ၊ ထိုအာမခံခြင်း ကြိယာကို လည်းကောင်း။ (တဿ) ဘဏ္ဍကီဏနကိရိယာယ ဝါ၊ ထိုဥစ္စာကို ဝယ်ခြင်းကြိယာကို လည်းကောင်း။ (တဿ) ဣဏဂ္ဂဟဏကိရိယာယ ဝါ၊ ထိုကြွေးမြီးယူခြင်းကြိယာကိုလည်းကောင်း။ ကရဏမတ္တံ၊ ပြုခြင်းမျှသည်။ တံ ကိရိယာကရဏမတ္တံ၊ မည်၏။ (သာ ဧဝ ကိရိယာ တံ ကိရိယာ၊ တံကိရိယာ ကရဏမတ္တံ တံကိရိယာကရဏမတ္တံ-ဟု ဝစနတ္ထ ပြုစေလို၏) တဒေဝ၊ ထိုအာမခံခြင်းစသော ကြိယာကို ပြုခြင်းမျှသည်သာလျှင်။ တဒတ္ထနိယျာတနေ စ၊ ထိုအာမခံအပ်သော စီးပွားဥစ္စာကို ပေးအပ် ခြင်း၌လည်းကောင်း။ ပဋိဘဏ္ဍာဒါနေ စ၊ ဘဏ္ဍာစာတန်းဘိုးကို ပေးရာ၌လည်းကောင်း။ ဣဏဒါနေ စ၊ ကြွေးမြီဆပ်ရာ၌လည်းကောင်း။ (ဤ – ပုဒ်ဖြင့် အာဒိ-အရပြသည်) ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အဖလိတနိယျတနာဒိဖလံ၊ အကျိုး၏အဖြစ်ဖြင့် မပြီးသေးသော နိယျတနစသောအကျိုးရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ ပစ္စယော ဟောတိ-၏ အနက်တည်း။
၆၃၆။ သမ္မောဟဝိဃာတတ္ထန္တိ၊ ကား။ ဗာတ္တိံသာယ၊ သော။ ဝိညာဏေသု၊ တို့၌။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ ပဋိသန္တိုယံ စ၊ ၌လည်းကောင်း။ ပဝတ္တိယဉ္စ၊ ၌လည်းကောင်း။ ပစ္စယဘဝေ၊ အဖြစ်ကို။ ဝိဘဇ္ဇ၊ ဝေဘန်၍။ အဝိဘာဝိတေ၊ ထင်စွာမပြအပ်သည်ရှိသော်။ ပဝတ္တနယကသမ္မောဟဿ၊ ဖြစ်လတံ့သော (ဝါ) ဖြစ်နိုင် သော တွေဝေခြင်းကို။ အပနယနတ္ထံ၊ ပယ်ခြင်းအကျိုးငှာ။
ပုညာဘိသင်္ခါရေတိ၊ ပုဒ်သည်။ နိဒ္ဓါရဏေ၊ ၌။ ဘုမ္မံ၊ တည်း။ အဝိသေသောနာတိ၊ ကား။ တိဟေတုကော၊ တိဟိတ်ပုညာဘိသင်္ခါရသည်။ တိဟေတုကဿ၊ တိဟိတ်ဝိပါတ်ဝိညာဉ်အား။ ဣဒိအာဒိကံ၊ သော။ ဘောဒံ၊ အထူးကို။ အကတွာ၊ ၍။ သာမညတော၊ အားဖြင့်။ ဝိဏ္ဍဝသေန၊ အပေါင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ သဗ္ဗတ္တ၊ အလုံးစုံသောဝေါဟာရတို့၌။ ဥပနိဿယပစ္စယော၊ ကို။ ဗလဝကမ္မဿ၊ ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ယောဇေတဗ္ဗော၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဒုဗ္ဗလံ၊ အားနည်းသော။ ကမ္မံ၊ သည်။ ဥပနိဿယ ပစ္စယော၊ သည်။ န၊ ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဧတံ၊ ကို။ ပဋ္ဌာနသံဝဏ္ဏနာယ၊ ၌။ ဒဿိတံ၊ ၏။ ရူပါဝစရပဉ္စကုသလာစေတနာဘေဒါဘိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ အဘိညာပ္ပတ္တံ၊ အဘိညာဉ်အဖြစ်သို့ ရောက်သော စေတနာကို။ ဌပေတွာ၊ ချန်ထား၍။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိသေသတွာ၊ အထူးပြု၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဝိပါကဿ၊ ၏။ ပစ္စယဘာဝကထာယ၊ အကြောင်း၏အဖြစ်ကိုဆိုရာစကား၌။ အဝိပါကာရဟဿ၊ အကျိုးပေးခြင်းငှာ မထိုက်သော သင်္ခါရ၏။ ပသင်္ဂါဘာဝတော၊ စပ်လျဉ်းခြင်းမရှိခြင်း ကြောင့်။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ အထူးပြု၍ မဆိုသင့်တောပြီ။ ဟိ၊ မှန်။ အဘိညာစေတနာယ၊ ၏။ အဝိပါကထာ၊ အကျိုးမပေးတတ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဟေဋ္ဌ၊ ၌။ ဝိဘာဝိတာ ဧဝ၊ ပြအပ်ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။ အဝိသေသေန ပနာတိ ဧတ္ထာပိ၊ ဤပါဌ်၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ပဉ္စန္နံ၊ ကုန်သော။ ဝိပါကဝိညာဏာနံ၊ တို့အား။ ဣတိ၊ သို့။ အာနေတွာ၊ ဝိသေသျပုဒ်ကိုဆောင်၍။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ပဉ္စန္တိ၊ ကား။ စက္ခုသောတဝိညာဏာနံ စ၊ တို့အားလည်းကောင်း။ သမ္ပဋိစ္ဆနမနော ဓာတုယာ စ၊ အားလည်းကောင်း။ ဒွိန္နံ၊ ကုန်သော။ သန္တီရဏမနောဝိညာဏဓာတူနဉ္စ၊ တို့အားလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧတေသံ ပဉ္စန္နံ၊ ဤငါးပါးသော ဝိညာဉ်တို့အား။ တထေဝါတိ၊ ကား။ ဒွေဓာ ဧဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ပန၊ ဆက်။ ဣဋ္ဌာရမ္မစေ ယေဝ၊ ၌သာလျှင်။ ပဝတ္တနကာနိ၊ ဖြစ်တတ်ကုန်သော။ ကုသလဝိပါကဝိညာဏာနိ၊ တို့သည်။ ဒုဂ္ဂတိယံ၊ ၌။ ကထံ၊ အဘယ်သို့။ ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်သနည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိရယောမဟာမေဂ္ဂလာနတ္ထေရဿဒိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ထေရော၊ သည်။ တတ္ထ၊ ထိုငရဲ၌။ ဣဒ္ဓိယာ၊ ဖြင့်။ ဝဿံ၊ မိုဃ်းရွာခြင်းကို။ နိမ္မိနိတွာ၊ ဖန်ဆင်း၍။ ကတိပယံ၊ အနည်းငယ်သော။ ဝေလံ၊ ကာလပတ်လုံး။ နိရယဂ္ဂိံ၊ ကို။ ဝူပသမေတွာ၊ ငြိမ်းစေ၍။ တေသ၊ ထိုငရဲသားတို့အား။ ဓမ္မံ၊ ကို။ ဒေသေတိ၊ ၏။
သွေဝ ကာမာဝစရော ပုညာဘိသင်္ခါရော၊ သည်သာလျှင်။ (သွေဝ ၏ အရကို ပြသည်) အဝိသေသေန ပန ပုညာဘိသင်္ခါရောတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ကမာဝစရဉ္စ၊ ကာမာသစရပုညာဘိသင်္ခါရကိုလည်းကောင်း။ ရူပါဝစရဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒုဝိဓမ္မိ၊ သော။ ပုညာဘိသင်္ခါရံ၊ ကို။ ဧကဇ္စျံ၊ တပေါင်းတည်း။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။
ဒွါဒသာကုသလစေတနာဘေဒေါတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ဥဒ္ဒစ္စသဟဂတ စေတနာယ၊ ကို။ ဂဟေဏေ၊ ယူခြင်း၌။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းသည်။ န ဒိဿတိ၊ မထင်။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ ဝိစာရေတဗ္ဗံ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်အပ်၏။
ဧကဿ ဝိညာဏဿ။ပ။ပဝတ္တေတိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။
ရူပဘဝေ စတုန္နန္တိ၊ ကား။ အကုသလဝိပါကာနံ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ စက္ခု။ပ။သန္ဓီရဏာနံ၊ စက္ခုဝိညာဉ် သောတိဝညာဉ် သမ္ပဋိစ္ဆိုန်း သန္တီရဏတို့အား။ ပန၊ ဆက်။ တာနိ၊ ထိုလေးပါးသော ဝိညာဉ်တို့သည်။ ဧကန္တာတော၊ ဖြင့်။ အနိဋ္ဌာရမ္မဏာနိ၊ အနိဋ္ဌလျှင် အာရုံရှိကုန်၏။ ရူပဘဝေ စ၊ ၌လည်း။ အနိဋ္ဌာရမ္မဏသမာယောဂေါ၊ အနိဋ္ဌာရုံနှင့် တွေ့ဆုံခြင်းသည်။ ကထံ၊ အဘယ်သို့ဖြစ်သနည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သော စခေါတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တထာ။ပ။နတ္ထီတိ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ယေဘုယျဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တ၊ ၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ တေသံ၊ ထိုကာမာဝစရ နတ်တို့အား။ ဗဟုလံ၊ များစွာ။ ဝါ၊ များသောအားဖြင့်။ ဣဋ္ဌာ ဧဝ၊ ဣဋ္ဌသာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော။ ရူပါဒယော၊ တို့သည်။ ဥပဋ္ဌဟန္တိ၊ ထင်ကုန်၏။ အနိဋ္ဌံ၊ သည်။ ကဒါစိ၊ တရံတခါ၌။ (ဥပဋ္ဌဟိ၊ ထင်၏။) ဟိ၊ မှန်။ ကေသဉ္စိဒေဝ၊ အချို့သာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော။ ဒေဝါနံ၊ နတ်တို့အား။ ပုဗ္ဗနိမိတ္တပါတုဘာဝကာလာဒီသု၊ ပုဗ္ဗနိမိတ် ထင်ပေါ် သော ကာလစသည်တို့၌။ မိလာဘ။ပ။ယောဂေါ၊ ညှိုးသောပန်းအစရှိသော အနိဋ္ဌာရုံနှင့် တွေ့ဆုံ ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။
၆၃၇။ ယတ္ထ၊ အကြင်ဘဝ၌။ ဝိတ္ထာရပ္ပကာနံ၊ အကျယ်အားဖြင့် ပြခြင်းကို။ ကတံ၊ ၏။ တတော ဘဝတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ မုခမတ္တပ္ပကာသနံ၊ အမြွက်မျှပြခြင်းကို။ ကာတုကာမေ၊ ၏။ အာဒိတော ပဋ္ဌာယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ပင်လျှင်။ ဒွီသု ဘဝေဘူတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကေစိ၊ ကုန်သော။ မနုဿပိ၊ တို့သည်လည်း။ အဏ္ဍဇာ စ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ သံသေဒဇာ စ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဒပေက္ခာယ၊ ထိုအချို့သော လူတို့ကို ငဲ့သဖြင့်။ စတူသု ယောနီသူတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧကတ္တာကာယ ဧကတ္တသည်ညိဘာသာမညေန၊ သညီ၏ အဖြစ်ဟူသော တူသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ အသညာရုပ္ပဝဇ္ဇာ၊ အသညသတ် အရူပပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ကြဉ်အပ်ကုန်သော။ စတုတ္ထစျာနဘူမိကာပိ၊ စတုတ္ထစျာန်ဘုံသားပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်လည်း။ စတုတ္ထိံ ယေဝ ဝညာဏဋ္ဌိတိံ၊ သို့သာလျှင်။ ဘဇန္တိ၊ သက်ဝင်ကုန်၏။ ဧသ ပုညာဘိသင်္ခါရော၊ သည်။ ဝုတ္တနယေနဝါတိ၊ ကား။ နာနာယက္ခဏိက။ပ။ပစ္စယေန စာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တေနယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ယထာသမတဝန္တိ၊ ကား။ ဧကဝီသတိ။ပ။ဝိပါကေသု၊ ၂၁-ပါးသော ကာမကုသလဝိပါက်ရူပကုသလဝိပါက်တို့တွင်။ စုဒ္ဒသန္နံ၊ ၁၄-ပါးသော ဝိပါက်တို့အား။ ပဋိသန္ဓိယံ စ၊ ၌လည်းကောင်း။ ပဝတ္တေ စ၊ ၌လည်းကောင်း။ သတ္တန္နံ၊ ခုနစ်ပါးသော ဝိပါက်တို့အား။ ပဝတ္တေ ဧဝ၊ ၌သာလျှင်။ (ပစ္စယော၊ ၏။) ဣတိ အယံ၊ ကား။ ယထာသမ္ဘဝေါ၊ တည်း။
တာဒိသေယေဝါဘိ၊ ကား။ နာနတ္တကာယဧကတ္တသညီသင်္ခါတေယေဝ၊ သညီဟုဆိုအပ်သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။
စတုန္နံ ဝိညာဏာနန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ ဘဝါဒယော၊ တို့ကို။ အပေက္ခိတွာ၊ ငဲ့၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဝါ၊ ဆက်။ စတူသငု၊ လေးပါးသော ဝိညာဉ်တို့၌။ အန္တောဂဓာနံ၊ အတွင်းဝင်ကုန်သော။ တိဏ္ဍံ၊ ကုန်သော။ ဝိညာဏာနံ၊ တို့အား။ တီသု၊ ကုန်သော။ ဝိညာဏဋ္ဌီတိသု၊ တို့၌။ ပစ္စယဘာဝေါ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ယောဇေတဗ္ဗော၊ ယှဉ်စေအပ်၏။ အဝိညာဏကေ၊ ဝိညာဉ်မရှိသော။ ဝတ္တဝါသေ၊ ၌။ သင်္ခါရပစ္စယာ၊ ကြောင့်။ ဝိညာဏေ၊ ကို။ အလဗ္ဘမာနေ၊ မရအပ်သော်လည်း။ တဿ၊ ထိုအသညတ်သတ္တာဝါသ၌။ ရအပ်သည်သာလျှင်တည်း။ တထာ ဟိ၊ မှန်။ တတ္ထ၊ ထိုအသညတ် သတ္တဝါ သ၌။ ပုညာဘိသင်္ခါရော၊ သည်။ ကဋတ္တာရူပါနံ၊ တို့အား။ နာနာယက္ခိဏိကကမ္ပကာသနေ၊ ဖြင့်။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတသ္မိံ မုခမတ္တပ္ပကာသနေ၊ ပြရာ၌။ ပုညာဘိသင်္ခါရာနံ၊ စသည်တို့၏။ ဒုဂ္ဂတိအာဒီသု၊ စသည်တို့၌။ ပဝတ္တိယံ၊ ပဝတ္တိကာလ၌။ ကုသလဝိပါကာဒိဝိညာဏာနံ၊ အစရှိသော ဝိညာဉ်တို့အား။ ပစ္စယဘာဝေါ၊ ကျေးဇူးပြုသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဘဝေသု၊ တို့၌။ ဝုတ္တနေယေ နေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဝိညာယဘိ၊ သိအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ န ဝုတ္တော၊ ဤ၌မဆိုအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
ဝိညာဏပစ္စယာနာမရူပပဒဝိတ္ထာရကထာဝဏ္ဏနာ
၆၃၈။ ဝိဘာဂါ နာမရူပနန္တိ၊ ကား။ နမာဿ စ၊ ၏လည်းကောင်း။ ရူပဿ စ၊ ၏လည်းကောင်း။ ပဘေဒတော၊ အပြားအားဖြင့်။
တတ္ထ၊ ထိုနာမ်ရုပ်တို့တွင်။ တာဝ၊ စွာ။ နာမဿ၊ ၏။ ပဘေဒံ၊ အပြားကို။ ဒေဿန္တေန၊ ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ပြလိုသော ဆရာသည်။ ဝိညာဏမ္ပိ၊ သည်လည်း။ နာမမေဝ၊ နာမ်သည်သာလျှင်။ ကာမံ (ဟောတိ)၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ပစ္စယပစ္စယုပ္ပန္နေ၊ ပစ္စည်းနှင့် ပစ္စယုပ္ပန်တို့ကို။ အသင်္ကရတော၊ မရောယှက်သော အားဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အာရမ္မဏာဘိမုခံ။ပ။ခန္ဓာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ နိဗ္ဗာနဿ၊ ၏။ ဧတ္ထ ပဝတ္တိကထာယံ၊ ဤဝဋ်၏ဖြစ်ခြင်းကိုဆိုရာစကားရပ်၌။ (ပသင်္ဂေါ- ၌ စပ်) အပ္ပစ္စယတ္တာ စ၊ ညွှတ်တတ်သော အနက်သဘော၏မရှိခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ ပသင်္ဂေါ ဧဝ၊ စပ်လျဉ်းခြင်းသည်ပင် လျှင်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဟိ၊ မှန်။ တံ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်သည်။ နာမနဋ္ဌေန၊ စိတ်စေတသိတ်တို့ကို မိမိသို့ ညွှတ်စေတတ် သော အနက်သဘောကြောင့်။ နာမံ၊ မည်၏။ နမနဋ္ဌေန၊ ညွှတ်တတ်သော အနက်သဘောကြောင့်။ န၊ မဟုတ်။ တေသံ နာမရူပါနံ၊ ထိုနာမ်ရုပ်တို့၏။ သုခါဒိဝသေန စ၊ သုခစသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့် လည်းကောင်း။ ပထဝီအာဒိဝသေန စ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝိဘာဂေါ၊ ဝေဘန်ခြင်းကို။ ဝါ၊ အပြားကို။
ဧကံ သတ္တာဝါသန္တိ၊ ကား။ အသညသတ္တာဝါသံ၊ ကို။ ပုရိမေသု၊ ကုန်သော။ စတူသု ဝ၊ လေးပါးသော သတ္တဝါသတို့၌လည်းကောင်း။ အသညသတ္တာဝါသေ စ၊ ၌ လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပဉ္စသု၊ တို့၌။
ဂဗ္ဘသေယျဂ္ဂဟဏေန၊ ဂဗ္ဘသေယျ-သဒ္ဒါဖြင့်။ ဇလာဗုဇာ၊ တို့ကို။ ဂဟိတာ၊ ယူအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဏ္ဍဇာနဉ္စာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ သီးခြားဆိုအပ်၏။ အဘာဝကာနံ၊ ဘာဝရုပ်မရှိကုန်သော။ အဏ္ဍဇာနဉ္စ၊ တို့အားလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။ သန္တတိသီသာနီတိ၊ ကား။ ကလာပန္တာနမူလနာိ၊ ကလာပ်အစဉ်သန္တာန်အရင်းတို့သည်။ ဝိကာရရူပါနိ၊ တို့သည်။ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ၊ ၌။ ယဒိပိ န သန္တိ၊ ကုန်။ ပန၊ သော်လည်း။ လက္ခဏပရိစ္ဆေဒရူပါနိ၊ တို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပရမတ္တတော၊ အားဖြင့်။ အပရိနိပ္ဖန္နာနိ၊ မပြီးစီးကုန်သော။ (ဤ၌ ဣတိ-ပိုသည်) တာနိ၊ ထိုလက္ခဏရုပ် ပရိစ္ဆေဒရုပ်တို့ကို။ ဝဇ္ဇေန္တော၊ ကြဉ်လိုသည်ဖြစ်၍။ ရူပရူပတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဖဿဒိကေ၊ အစရှိသည်တို့ကို။ သင်္ခါရက္ခန္ဓဘာဝေန၊ အဖြစ်ဖြင့်။ ဧကတ္တံ၊ တခုတည်း၏အဖြစ်ကို။ နေတွာ၊ ၍။ တေဝီသတိ ဓမ္မာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အပနေတွာဟိ၊ ကား။ ကလာပန္တရဂတေ၊ ကလာပ်တပါး၌ တည်ကုန်သော။ ပထဝီအာဒိကေ၊ အစရှိသည်တို့ကို။ သမာနလက္ခဏာတာယ၊ တူသော လက္ခဏာ ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မယူမူ၍။
တေသန္တိ၊ ကား။ ဗြဟ္မကာယိကာဒီနံ၊ ပဌမစျာန် ဗြဟ္မာအစရှိသည်တို့အား။ ဝိတ္တာရေနာတိ၊ ကား။ စတူ သုပိ၊ ကုန်သော။ သန္တတိသီသေသု၊ တို့၌။ ရူပါနံ၊ တို့ကို။ အသင်္ခီပနေန၊ မချုံးသောအားဖြင့်။
ကာမဘဝေ ပန ယသ္မာ သေသဩပပါတိကာနန္တိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ကာမဘဝေ၊ ၌။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ကုန် ပြီးသော။ ယေန၊ ယင်းသို့ ဆိုအပ်ပြီးသော ဥပပါတ်ရှိခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ ရှိလတ်သော်။ သေသဂ္ဂဟဏံ၊ သေ-သဒ္ဒါသည်။ သာတ္တကံ၊ အကျိုးရှိသည်။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ (ထိုသို့ဆိုအပ်ခဲ့ပြီး ဥပပါတ်မရှိသော ကြောင့် အကျိုးမရှိဟုဆိုလို၏) ပန၊ သော်လည်း။ အဏ္ဍဇဂဗ္ဘသေယျကေဟိ၊ တို့မှ။ ဩပပါတိက သံသေဒဇာ၊ တို့သည်။ သေသာ၊ ကြွင်းကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သေသဂ္ဂဟဏံ၊ ကို။ ကတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ (ဆိုခဲ့ပြီးသော အဏ္ဍဇဂဗ္ဘသေယျက ပုဂ္ဂိုလ်တို့မှ ကြွင်းကုန်သော – ဟု အပါဒါန် ခံစေလို၏) အထ ဝါ၊ ကား။ ဗြဟ္မကာယိကာဒိ ကေဟိ၊ အစရှိကုန်သော။ ဝုတ္တေဟိ၊ ဆိုအပ် ကုန်ပြီးသော။ ဩပပါတိကေဟိ၊ တို့မှ။ သေသေ၊ ကြွင်းသော ဥပပါတ်တို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ သေသဩပပါတိကာနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တေ ပန၊ ထိုကြွင်းသော ဥပပါတ်တို့သည်ကား။ အရူပိနော၊ အရူပပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်လည်း။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကာမဘဝေတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (ကာမဘဝေ-ပုဒ်ကို တေသံ-စသည်နှင့် စပ်လျှင် ဤအဆိုကိုလည်း ဆင်ခြင်သင့်၏) ပန၊ ဆက်။ အရိပုဏ္ဏာယတနာနံ၊ မပြည့်စုံသော အာယတနရှိသော ဥပပါတ် သံသေဒဇတို့၏။ နာမရူပံ၊ ကို။ ယထာသမ္ဘဝံ၊ စွာ။ ရူပမိဿက ဝိညာဏနိဒ္ဒေသ၊ ရုပ်နှင့်ရောသော ပဋိသန္ဓေဝိညာဉ်ကို အကျယ်ပြရာ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ဓမ္မဂဏနတော၊ တရားကိုယ်အရေအတွက်အားဖြင့်။ ဝိညာတုံ၊ ငှာ။ သက္ကာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ န ဝုတ္တံ၊ ဤ၌ မဆိုအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။
ပဋိသန္ဓိစိတ္တေန သဟ ပဝတ္တဥတုတောတိ၊ ကား။ ပဋိသန္ဓိစိတ္တေန၊ နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဥပ္ပန္နရူပေသု၊ ဖြစ်သော ကမ္မဇရုပ်တို့တွင်။ တေဇောဓာတုတော၊ ကြောင့်။ ဟဒယဝတ္ထုနော၊ ၏။ တင်္ခဏုပ္ပန္နတ္တာ၊ ထိုခဏ၌ ဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဋိသန္ဓိစိတ္တဿ၊ ၏။ ဝတ္ထုဒုဗ္ဗလတာ၊ ဝတ္ထုအားနည်းသည်၏ အဖြစ်သည်။ ဝါ၊ အားနည်းသော ဝတ္ထုရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တေသံ၊ ထိုဂဗ္ဘသေယျက သတ္တဝါတို့၏။ အဇ္စျောဟရိတာဟာရေန၊ အမိစားအပ်သော အာဟာရသည်။ အနုဂတေ၊ အစဉ်လျှောက် အပ်သော။
သဏ္ဌာတုန္တိ၊ ကား။ အဒ္ဓနိယဘာဝေန၊ ရှည်မြင့်စွာဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဌာတုံ၊ တည်ခြင်းငှာ။ အတ္ထနော၊ ၏။ ခဏမတ္တံ ပန၊ ခဏမျှမူကား။ တိဋ္ဌတေဝ၊ တည်သည်သာလျှင်တည်း။ စတုဒ္ဒိသာ ဝဝတ္ထာပိတိ၊ ကား။ အညမညံ၊ ချင်း။ သံသဋ္ဌသီသာ၊ ရောနှောသော အဖျားပိုင်းရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ မူလေန၊ အရင်းပိုင်းအားဖြင့်။ စတူသု၊ ကုန်သော။ ဒိသာသု၊ တို့၌။ ဝဝတ္ထာပိတာ၊ အသီးအသီးကောင်စွာ ချထားအပ်ကုန်သော။ အညမညံ၊ ချင်း။ အာလိင်္ဂေတွာ၊ ပူးတွဲ၍။ ဌိတာ၊ တည်ကုန်သော။ ဘိန္နဝါနိ ကာ ဝိယ စ၊ လှေကွဲတို့ကဲ့သို့လည်းကောင်း။
၆၃၉။ ပဋ္ဌဝေါကာရဘဝေ စ ပဝတ္တိယန္တိ၊ ဟူသောစကားကို။ ရူပါဇနက ကမ္မဇပဉ္စဝိညာဏပ္ပဝတ္တိကာလံ စ၊ ရုပ်ကိုမဖြစ်စေတတ်သော ကံကြောင့်ဖြစ်သော ပဉ္စဝိညာဉ်၏ ဖြစ်ရာကာလကိုလည်းကောင်း။ ဝါ၊ ရုပ်ကို မဖြစ်စေတတ်သော ကံကြောင့်ဖြစ်သော စုတိစိတ်နှင့် ပဉ္စဝိညာဉ်တို့၏ ဖြစ်ရာကာလကိုလည်းကောင်း။ သဟဇာတဝိညာဏပစ္စယဉ္စ၊ သဟဇာတဖြစ်သော ဝိညာဉ်ပစ္စည်းကိုလည်းကောင်း။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ တဒါ၊ ၌။ တတော၊ ထိုဝိညာဉ်ကြောင့်။ နာမမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ပန၊ ဆက်။ ကမ္မဝိညာဏပစ္စယာ၊ ကမ္မဝိညာဉ်ဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ တဒါပိ၊ ၌လည်း။ ဥဘယံ၊ နှစ်ပါးစုံသော နာမ်ရုပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တုံ၊ ငှာ။ သက္ကာ၊ ၏။ ပစ္ဆာဇာတဝိညာဏပစ္စယာ စ၊ ကြောင့်လည်း။ ရူပံ၊ သည်။ ဥပတ္ထဒ္ဓံ၊ ထောက်ပံ့အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ အသညေသူတိအာဒိ၊ အစရှိသည်ကို။ ကမ္မဝိညာဏပစ္စယံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ စ ပဝတ္တိယန္တိ၊ ဟူသောစကားကို။ ဘဝင်္ဂါဒိဇနကကမ္မတော၊ ဘဝင်စသည်ကို ဖြစ်စေသောကံမှ။ အညေန၊ တပါးသောကံကြောင့်။ ရူပပ္ပတ္တိကာလံ စ၊ ရုပ်၏ဖြစ်သော ကာလကို လည်းကောင်း။ နိရောဓသမာပတ္တိကာလံ စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဘဝင်္ဂါဒိဥပ္ပတ္တိကာလတော၊ ဘဝင်စသည်တို့၏ ဖြစ်ရာကာလမှ။ အညကာလဉ္စ၊ တပါးသော ကာလကိုလည်းကောင်း။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သောအနက်သဘောသည်။ ယုတ္တံ၊ သင့်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဘဝင်္ဂါဒိဥပ္ပတ္တိကာလေ၊ ဘဝင်စသည်တို့၏ ဖြစ်ရာကာလ၌။ တံဇနကေန၊ ထိုဘဝင်စသည်ကို ဖြစ်စေတတ်သော။ ကမ္မုနာ၊ ကြောင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ၊ ဖြစ်သော။ ရူပံ စ၊ သည်လည်းကောင်း။ သော စ ဝိပါကော၊ ထိုဘဝင်အစရှိသော ဝိပါကက်သည်လည်းကောင်း။ ကမ္မဝိညာဏပစ္စယော၊ ကမ္မဝိညာဉ်ဟူသော အကြောင်းရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တုံ၊ ငှာ။ သက္ကာ၊ ၏။ ဟိ၊ အကြောင်းကား။ သဟဇာတဝိညာဏပစ္စယာနပေက္ခမ္ပိ၊ သဇာတဝိညာဉ်ဟူသော ပစ္စည်းကိုမငဲ့ငြားသော်လည်း။ ဝါ၊ မငဲ့သည်လည်းဖြစ်သော။ ပဝတ္တိယံ၊ ၌။ ကမ္မေန၊ ကြောင့်။ ပဝတ္တမာနံ၊ သော။ ရူပဉ္စ၊ သည်လည်းကောင်း။ နာမဉ္စ၊ သည်လည်းကောင်း။ ကမ္မဝိညာဏာနပေက္ခံ၊ ကမ္မဝိညာဉ်ကိုမငဲ့သည်။ န ဟောတိ၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ (တထာ ဝတ္တုံ၊ ငှာ။ သက္ကာ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧကဒေသသရူပေကသေသော၊ မည်၏။ နာမရူပသဒ္ဒဿ၊ ၏။ ဌာန စ၊ ကြွင်းလျက် တည်ခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ဣတရေသံ၊ ကုန်သော။ နာမရူပသဒ္ဒါနံ၊ တို့ကို။ ဝါ၊ တို့၏။ အဒဿနံ စ၊ မမြင်ရခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ဝါ၊ ကြေခြင်းသည်လည်းကောင်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။
ဝိပါကတော၊ ဝိပါက်မှ။ အညံ၊ တပါးသော ဝိညာဉ်သည်။ အဝိပါကံ၊ မည်၏။ ယတော၊ အကြင်ကြောင့်။ ဒွိဓာ၊ ဖြင့်။ မတံ၊ သိအပ်၏။ တတော၊ ကြောင့်။ ဣဒံ၊ အသညသတ်တို့၌ ဝိညာဉ်၏ ပစ္စယုပ္ပန်ဖြစ်သော ရုပ်ရှိသည်ဟူသော၊ ဤစကားသည်။ ယုတ္တမေဝ၊ သင့်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။
ကုသာလဒိစိတ္တက္ခဏေတိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အကုသလကိရိယစိတ္တက္ခဏေ ဝိယ၊ အကုသိုလ်စိတ် ကြိယာစိတ်တို့၏ ခဏ၌ ကဲ့သို့။ ဝိပါကစိတ္တက္ခဏေပိ၊ ဝိပါက်စိတ်၏ခဏ၌လည်း။ ဝိပါကာဇနကကမ္မသမုဋ္ဌာနံ၊ ဝိပါက်ကိုမဖြစ်စေတတ်သောကံကြောင့်ဖြစ်သော ရုပ်ကို။ သင်္ဂဟိတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဝိပါကစိတ္တက္ခေဏေ၊ ဝိပါက်စိတ်၏ ခဏ၌။ အဘိသင်္ခါရဝိညာဏပစ္စယာ၊ ဝိညာဉ်ဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ဥဘယဉ္စ၊ နာမ်ရုပ်နှစ်ပါးလုံးကိုလည်း။ လဗ္ဘတိ၊ ရအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တာဒိသဝိပါက စိတ္တက္ခဏဝဇ္ဇနတ္ထံ၊ ထိုသို့ သဘောရှိသော ဝိပါက်စိတ်၏ ခဏကို ကြည့်ခြင်းအကျိုးငှာ။ ကုသလာဒိစိတ္တက္ခဏေတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၆၄၀။ ပဋ္ဌာနေ၊ ၌။ ရူပါနံ၊ ရုပ်တို့အား။ ဥပနိဿယပစ္စယဿ၊ ဥပနိဿယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုခြင်း၏။ အဝုတ္တတ္တာ၊ မဟောအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သုတ္တန္တိကပရိယာယတောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သုတ္တန္တေ ပန၊ ၌ကား။ ယသ္မိံ၊ အကြင်အကြောင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ ယံ၊ အကြင်အကျိုးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အသတိ စ၊ မရှိသော်လည်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ သော၊ ထိုအကြောင်းသည်။ တဿ၊ ထိုအကျိုး၏။ ဥပနိဿယော၊ မှီရာအကြောင်းသည်။ နိဒါနံ၊ နိဒါန်းသည်။ ဟေတု၊ အကြောင်းသည်။ ပဘဝေါ၊ အမွန်စသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်း၍။ နာမရူပံ၊ နာမ်ရုပ်သည်။ ဝိညာဏူပနိသံ၊ ဝိညာဉ်ဟူသော မှီရာအကြောင်းရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ရူပဿ စ၊ ရုပ်၏လည်း။ ဝိညာဏူပနဿယတာ၊ ဝိညာဉ်လျှင် ဥပနိဿယရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ဟောအပ်၏။ ဝနပတ္ထ ပရိယာယေ စ၊ ဝနပတ္ထဒေသနာ၌လည်း။ ဝနပတ္ထ။ပ။နိဿယော၊ တောအုပ်ရွာနိဂုံးမြို့ဇနပုဒ် ပုဂ္ဂိုလ်လျှင်မှီရာရှိသော။ ဣရိယာပထဝိဟာရော စ၊ ဣရိယာပုတ်ဝိဟာရကိုလည်းကောင်း။ တတော၊ ထိုတောအုပ်စသည်မှ။ ဇီဝိတပရိက္ခာရာနံ၊ အသက်၏ အထောက်အပံ့အကြောင်းဖြစ်ကုန်သော။ စီဝရာဒီနံ၊ သင်္ကန်းအစရှိသော ပစ္စည်းတို့၏။ ကသိရေန စ၊ ခဲယဉ်းငြိုငြင်သဖြင့်လည်းကောင်း။ အပ္ပကသိရေန စ၊ လွယ်ကူသဖြင့်လည်းကောင်း။ သမုဒါဂမနံ စ၊ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဝုတ္တံ၊ ဟောအပ်၏။ ဝနပတ္ထာဒယော စ၊ တောအုပ်စသည်တို့သည်လည်း။ ဣရိယာပထာနံ စ၊ တို့၏ လည်းကောင်း။ စီဝရာဒိသမုဒါဂမနေဿ စ၊ သင်္ကန်းစသည်တို့၏ ဖြစ်ပေါ်ခြင်း၏လည်းကောင်း။ အာရမ္မဏူပနိဿယာဒိဘာဝံ၊ အာရမ္မဏူပနိဿယ စသည်အဖြစ်သို့။ (အာဒိ-ဖြင့် အနန္တရူပ-ပကတူပ နိဿယတို့ကို ယူအပ်၏) န ဘဇန္တိ၊ မရောက်ကုန်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ အဘာဝေါ ဧဝ၊ မဖြစ်ခြင်းကိုသာလျှင်။ သုတ္တန္တိကပရိယာယတော၊ အားဖြင့်။ ဥပနိဿယဘာဝေါ၊ ဥပနိဿယ၏ အဖြစ် ဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ အဘိသင်္ခါရဝိညာဏံ၊ သည်။ ကမ္မာရမ္မဏပဋိသန္ဓအာဒိကာလေ၊ ကံလျှင် အာရုံရှိ သော ပဋိသန္ဓေစသည်၏ကာလ၌။ (အာဒိ-သဒ္ဒေန သမ္မသနာဒိကာလသင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အနုဋီ) နာမဿ၊ ၏။ အာရမ္မဏပစ္စယောဝ၊ သည်သာလျှင်။ (သီမူအလိုအားဖြင့် “အာရမ္မဏပစ္စယော စ၊ သည်လည်း။” ဟု အနက်ပေး၊ ယုတ္တတရပေးတည်း။) ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ၊ နာမ်၏ ပစ္စည်းဖြစ်သည်ဟု ဆိုဖွယ်သည်ပင်လျှင်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ၊ နာမ်၏ ပစ္စည်း ဖြစ်သည်ဟု ဆိုဖွယ်သည်ပင်လျှင်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ရူပေဿဝ၊ အားသာလျှင်။ သုတ္တန္တိက ပရိယာယတော၊ အားဖြင့်။ ဧကဓာဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ပစ္စယဘာဝေါ၊ ကျေးဇူးပြုသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဝါ၊ ဆိုဖွယ်မရှိသည်ကို ချဲ့၍ပြအံ့။ သသံသယဿ၊ ယုံမှားဖွယ်ရှိသော။ ရူပဿ၊ အား။ ဧတံ၊ ဤဝိညာဉ်သည်။ ပစ္စယော၊ ကျေးဇူးပြုသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တေ၊ ဆိုအပ်သည်ရှိသော်။ နာမဿ၊ အား။ (ပစ္စယော၊ သည်။) ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ၊ သည်ပင်လျှင်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ပြီး၏။
ပဝတ္တဿ၊ မပြတ်ဖြစ်သော ပဝတ္တိရုပ်နာမ်၏။ ပါကဋတ္တာ၊ ထင်ရှားသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အပါကဋံ၊ မထင်ရှားသော။ ပဋိသန္ဓိံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ကထံ ပနေတန္တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပုစ္ဆတိ၊ ၏။ သုတ္တတော၊ သာဓကသုတ်အားဖြင့်။ နာမံ၊ နာမ်ကို။ ယုတ္တိတော၊ အသင့်ယုတ္တိအားဖြင့်။ ရူပံ၊ ရုပ်ကို။ ဝိညာဏပစ္စယာ ဟောတီတိ၊ ဝိညာဉ်ဟူသော အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သည်ဟူ၍။ ဇာနိတဗ္ဗံ သိအပ်၏။
ယုတ္တိတော၊ အားဖြင့်။ သာဓေတွာ၊ ပြီးစေပြီး၍။ သုတ္တေန၊ ဖြင့်။ တံ၊ ထိုစကားကို။ ဒဋ္ဌံ၊ မြဲမြံသည်ကို။ ကရောန္တော၊ ပြုလိုသည်ဖြစ်၍။ ကမ္မသမုတဋ္ဌာနဿာပိ ဟီတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ စိတ္တသမုဋ္ဌာန ေဿပါတိ၊ ကား။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနဿ ဝိယ၊ စိတ္တဇရုပ်၏ကဲ့သို့။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဝိညာဏ ပစ္စယာ နမရူပန္တိ၊ ဟူ၍။ ဘာသမာနေန၊ ဟောတော်မူသော။ ဘဂဝတော၊ သည်။ (ပဝတ္တိတံ-၌ စပ်) ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥပပရိက္ခမာနာနံ၊ ဉာဏ်ဖြင့်ကပ်ရှုဆင်ခြင်ကုန်သော။ ပဏ္ဍိတာနံ၊ တို့အား။ ပရမတ္တတော၊ အားဖြင့်။ နာမရူပမတ္တမေဝ၊ နာမ်ရုပ်မျှသည်သာလျှင်။ ပဝတ္တမာနံ၊ မပြတ်ဖြစ်လျက်။ ဝါ၊ မပြတ်ဖြစ်သော။ နာမရူပမတ္တမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ သတ္တော၊ သည်။ န (ဒိဿတိ)၊ မထင်။ ဇီဝေါ၊ အသက်ကောင်သည်။ န (ဒိဿတိ)၊ မထင်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကေနစိ၊ တစုံတယောက် သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အပ္ပဋိဝတ္တိယံ၊ ပြန်၍မလည်စေနိုင်သော။ ဝါ၊ မဆုတ်နစ်စေနိုင်သော။ အနုတ္တရံ၊ အလွန်အကဲမရှိ အမြတ်ဆုံးဖြစ်သော။ ဓမ္မစက္ကံ၊ တရားစက်ကို။ ဝါ၊ သည်။ ပဝတ္တိတံ၊ လည်စေအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနံ၊ တရားစက်ကိုလည်စေခြင်းသည်။ သုညတပ္ပကာသနံ၊ သတ္တ ဇီဝမှ ဆိတ်သည်၏ အဖြစ်ကို ပြခြင်းပင်တည်း။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ နာမရူပမတ္တဘာဝ စနေန၊ နာမ်ရုပ်မျှရှိသည်၏အဖြစ်ကို ဟောသော စကားဖြင့်။ ပဝတ္တိယာ၊ အပြတ်ဖြစ်သော နာမ်ရုပ်၏။ ဒုက္ခသစ္စပ္ပကာသနေန၊ ဒုက္ခသစ္စာကို ပြခြင်းဖြင့်။ တဿ၊ ထိုဒုက္ခ၏။ သမုဒယေ စ၊ ဖြစ်ကြောင်းကို လည်းကောင်း။ တဿ၊ ထိုဒုက္ခ၏။ နိရောဓော စ၊ ချုပ်ရာကိုလည်းကောင်း။ နိရောဓဂါမိနိပဋိပဒါ စ၊ ချုပ်ရာသို့ရောက်သော အကျင့်ပဋိပတ်ကိုလည်းကောင်း။
နာမရူပပစ္စယာသဠာယတနပဒဝိတ္ထာရကထာဝဏ္ဏနာ
၆၄၁။ တန္တိ၊ ကား။ နာမရူပံ၊ သည်။ တဿတိ၊ ကား။ သဠာယတနဿ၊ အား။ တာဒိသေဿဝါတိ၊ ကား။ ကတေကသေသေဿဝ၊ ပြုအပ်ပြီးသော ဧကသိက်ရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။
ဣဓာပိ၊ ဤပစ္စည်းအရာ၌လည်း။ နာမန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ခန္ဓတ္တယေဿဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဂဟဏေ၊ ယူခြင်း၌။ ကာရဏံ၊ သည်။ ဝုတ္တနယမေဝ၊ ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ နိယမတောတိ ဣဒဉ္စ၊ ဤပုဒ်ကိုလည်း။ (ဝုတ္တံ – ၌ စပ်) စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ ဘူတာနံ စ၊ တို့၏လည်းကောင်း။ ဆန္နံ၊ ကုန်သော။ ဝတ္ထူနံ စ၊ တို့၏လည်းကောင်း။ ဇီဝိတဿ စ၊ ၏လည်းကောင်း။ (ဘာဝ-သမ္ဗန်) ယထာသမ္ဘာဝံ၊ စွာ။ သဟဇာနိဿယ ပုရေဇာတဣန္ဒြိယာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ပဝတ္တမာနဿ၊ သော။ သဠာယတနာဿ၊ အား။ ဧကန္တေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စယဘာဝံ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ရူပါယတနာဒီနံ၊ တို့၏။ သဟဇာတနိဿယနုပါလနုဘာဝေါ၊ အနုပါလနအဖြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ (တေသံ၊ ထိုရူပါယတန စသည်တို့ကို။) အဂ္ဂဟဏံ၊ မယူခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တေသံ၊ ထိုရူပါယတန စသည်တို့၏။ အာရမ္မဏပုရေဇာတာဒိဘာဝေါ စ၊ စသည်၏အဖြစ်သည်လည်း။ သသန္တိတိ ပရိယာပန္နာနမေဝ၊ မိမိသန္တာန်၌ အကျုံးဝင်သော အာယတနတို့၏သာလျှင်။ န၊ မဟုတ်။ စက္ခာဒီနံ ဝိယ၊ စက္ခာယတန အစရှိသည်တို့၏ကဲ့သို့။ ဧကပ္ပကာရေနဝ၊ တခုတည်းသော အပြားအားဖြင့်သာလျှင်။ (ပစ္စယော) စ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်လည်း။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနိယမတော၊ အားဖြင့်။ ပစ္စယ ဘာဝေါ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဝါ၊ ကား။ နိယမတော။ပ။ဇီဝိတိန္ဒြိယန္တိ ဧဝန္တိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ဧဝံ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ရူပါယတနာဒီနမ္ပိ၊ စသည်တို့ကိုလည်း။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဆဋ္ဌာယတနဉ္စ သဠာယတနဉ္စ သဠာယတနန္တိ ဧတ္ထိ၊ ဤပါဌ်၌။ ဆဋ္ဌာယတန သဠယတန ကဒေသောဝ၊ သဠာယတန၏ တစိတ်သည်သာလျှင်၊ ဆဋ္ဌာယတနံ၊ ပေတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဓကဒေသသရူပတာ၊ တစိတ်အားဖြင့် သုတိတူသည်၏ အဖြစ်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧကဒေသသရူပေကသေသော၊ ကို။ ကတော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ အတ္ထေတောပိ၊ ဖြင့်လည်း။ သရူပါနံ၊ တူသော သုတိရှိသော သဒ္ဒါတို့၏။ ဧကဒေသသရူပေကသေသံ၊ တစိတ်အားဖြင့် သုတိတူသော သဒ္ဒါတို့၏ တခုကြွင်းကို။ “ဝင်္ကော စ၊ လရေးကောက်လည်း။ ကုဋိလော စ၊ ထယ်ကိုင်းကောက်လည်း။ ကုဋိလာ၊ လရေးကောက်ထယ်ကိုင်းကောက်တို့။ ဝါ၊ အကုန်းနှင့် အကောက်တို့'။ ' ဣတိ၊ ဤသို့။ ဣစန္တိ၊ သဒ္ဒါဆရာတို့ အလိုရှိကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အတ္ထေတော၊ ဖြင့်။ ဧကဒေသ သရူပါနဉ္စ၊ တစိတ်အားဖြင့်။ သုတိတူသော သဒ္ဒါတို့၏လည်း။ ဧကသေသေန၊ တခုကြွင်း သည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်သင့်၏။ ဣတိ၊ ပြီး၏။
အထ ဝါ၊ ကား။ ဆဋ္ဌာယတနဉ္စ၊ လည်းကောင်း။ မနာယတနဉ္စ၊ လည်းကောင်း။ ဆဋ္ဌာယတနံ၊ ဆဋ္ဌာယတနနှင့်။ မနာယတန။ ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့သော်လည်းကောင်း။ (ဧကသေသံ ကတွာ၌ စပ်) ဆဋ္ဌာယတနဉ္စ၊ လည်းကောင်း။ မနာယတနဉ္စ၊ လည်းကောင်း။ မနာယတနံ၊ မည်၏။ ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့သော် လည်းကောင်း။ ဧကသေသံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ပြုပြီး၍။ စက္ခာဒီဟိ၊ စက္ခာယတန စသည်တို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ သဠာယတနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ နာမမတ္တပစ္စယဿ စ၊ နာမ်မျှပစ္စည်းရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ နာမရူပစ္စယဿ စ၊ နာမ်ရုပ်နှစ်ပါးပစ္စည်းရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ မနာယတနဿ၊ ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော။ တမေဝ ဧကသေသံ၊ ထိုဧကသိတ်ကိုသာလျှင်။ အတ္ထတော၊ ဖြင့်။ ဒေဿန္တာ၊ ၍။ ဆဋ္ဌာယတနဉ္စ။ပ။သေသဿာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ မှန်။ ယထာဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်ခဲတိုင်းသော။ ဧကသေသောပိ၊ သည်လည်း။ အတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ ဆဋ္ဌာယတနဉ္စ သဠာယတနဉ္စတိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ ကတော နာမ၊ ပြုအပ်သည် မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။
န အညထာတိ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ တဿ တဿ၊ နာမဿ စ၊ ၏လည်းကောင်း။ (တဿ တဿ) ရူပဿ စ၊ ၏လည်းကောင်း။ အတာဝေ၊ မရှိလတ်သော်။ တံ တံအာယတနံ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဗျတိရေကံ၊ ဗျတိရိက်ကို။ ဝိဘာဝေတိ၊ ပြ၏။
ယန္တိ၊ ကား။ ယံ ယံ နမဉ္စ စ၊ သည်လည်းကောင်း။ ယံ ယံ ရူပဉ္စ၊ သည်လည်းကောင်း။ ယဿတိ၊ ကား။ ယဿ ယဿ အာယတနဿ၊ အား။ ယထာတိ၊ ကား။ သဟဇာတာဒိနာ၊ အစရှိသော။ ယေန ယေန ပကာရေန၊ ဖြင့်။ နေယျန္တိ၊ ကား။ ဉေယျံ၊ သိအပ်၏။
တဿ၊ ဝသေနာတိ၊ ကား။ တဿ ဟေတုအာဒိပစ္စယဿ၊ ထိုဟေတုအစရှိသော ပစ္စည်း၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဥက္ကံသာဝကံသောတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ သတ္တဓာ၊ ဖြင့်။ ပစ္စယဘာဝတော၊ ကျေးဇူးပြုသည်၏ အဖြစ်မှ။ ဥက္ကံသော၊ လွန်သော။ အဋ္ဌဓာ၊ ဖြင့်။ ပစ္စယဘာဝေါ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) တတော၊ ထိုရှစ်ပါး အပြားမှ။ (ဥက္ကံသော၊ လွန်သော။) နဝါဓာ၊ ဖြင့်။ (ပစ္စယဘာဝေါ၊ ကို။) ဣတိ၊ သို့။ အယံ ဥက္ကံသော၊ ဤလွန်သည်ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) ပန၊ တပါးသော။ ဒသဓာ၊ ဖြင့်။ ပစ္စယဘာဝတော၊ ကျေးဇူးပြုသည်၏အဖြစ်မှ။ အဝကံသော၊ ယုတ်သော။ နဝဓာ၊ ဖြင့်။ ပစ္စယဘာဝေါ၊ ကိုလည်းကောင်း။ တတော၊ ထို၉-ပါးအပြားမှ။ (အဝံသော၊ ယုတ်သော။) အဋ္ဌဓာ၊ ရှစ်ပါးအပြားဖြင့် ပစ္စယဘာဝကို လည်းကောင်း။ တတော၊ ထိုရှစ်ပါးအပြားမှ။ (အဝကံသော၊ ယုတ်သော။) သတ္ထဓာ၊ ၇-ပါးအပြားအာဖြင့် ပစ္စယဘာဝကိုလည်းကောင်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ (အဝကံသော၊ ယုတ်လျော့သည်ကို။) ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ သတ္တဓာ၊ ဖြင့်။ ပစ္စယဘာဝတော ဧဝ၊ မှသာလျှင်။ ဒွေပိ၊ ကုန်သော။ ဥက္ကံသာဝကံသာ၊ အလွန်အယုတ်တို့ကို။ န ယောဇေတဗ္ဗာ၊ မယှဉ်စေအပ်ကုန်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တတော၊ ထိုရ-ပါး အပြား အားဖြင့် ကျေးဇူးပြုခြင်းမှ။ အဝကံသဘာဝတော၊ ယုတ်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။
ဝိပါကံ၊ ဝိပါက်ဖြစ်သော။ နာမံ၊ သည်။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ၊ ကား။ သဟ ဇာတာဒိဝသေန၊ ဖြင့်။ သတ္တဓာ စ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဟေတုအာဒိဝသေန စ၊ ဖြင့် လည်းကောင်း။ ဣတရန္တိ၊ ကား။ အဝိပါကံ၊ ဝိပါက်မဟုတ်သော။ နာမံ၊ ကုသိုလ်အကုသိုလ်ကြိယာနမ် သည်။
ဟဒယဝတ္ထနော သဟာယံ ဟုတွာတိ ဧတေန၊ ပါဌ်ဖြင့်။ အရူပေ ဝိယ၊ ၌ကဲ့သို့။ အသဟာယံ၊ အဖော်ကင်းသော။ နာမံ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဟုတ်။ ဟဒယဝတ္ထု စ၊ သည်လည်း။ နာမေန၊ နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဆဋ္ဌာယတနဿ၊ အား။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧတ္တကမေဝ၊ ဤမျှကို သာလျှင်။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ပန၊ မလိုအပ်သည်ကို ဆိုဦးအံ့။ ယထာ၊ ဖြင့်။ ဟဒယဝတ္ထု၊ သည်။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ နာမမ္ပိ၊ သည်လည်း။ (ပစ္စယော၊ ကျေးဇူးပြုသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အယံ အတ္ထော၊ ကို။ န အဓိပ္ပေတော၊ အလိုမရှိအပ်။ ဟိ၊ မှန်။ ဝတ္ထု၊ သည်။ နမဿ၊ အား။ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယော၊ ဝိပ္ပယုတ်ဖြစ်၍ ကျေးဇူးပြုသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ နာမံ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ နမဉ္စ၊ သည်လည်း။ ဝိပါကဟေတာဒိပစ္စယော၊ ဝိပါက, ဟေတု အစရှိသော ပစ္စည်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝတ္ထု၊ သည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ပဝတတ္တေ၊ ၌။ အပရူပဓမ္မာ၊ တို့သည်။ ဌိတိပ္ပတ္တေဿဝ၊ ဌီသို့ရောက်သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ ကမ္မဇရူပဿ၊ အား။ ပစ္စယာ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနဿ၊ ဖြစ်ဆဲကမ္မဇရုပ်အား။ န၊ ကျေးဇူးမပြုကုန်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ စက္ခာဒီနံ၊ စက္ခုစသည်တို့၏။ ဝိပ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတာ စ၊ အဝိဂတပစ္စည်းတို့ကိုလည်း။ ပစ္ဆာဇာတဝိပ္ပယုတ္တာ ဒယော ဧဝ၊ ပစ္ဆာဇာတဝိပ္ပယုတ် သည်တို့ကိုသာလဆင်။ ယောဇေတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ (သဟဇာတဝိပ္ပယုတ် စသည်မဖြစ်။ ပစ္ဆာဇာတဝိပ္ပယုတ် ပစ္ဆာဇာတတ္ထိ ပစ္ဆာဇာတအဝိဂတတို့သာလျှင် ဖြစ်သည်ဟု ဆိုလို၏။)
တတ္ထေဝါတိ ဣမိနာ၊ ဤပုဒ်ဖြင့်။ ပဝတ္တေတိ ဣဒံ၊ ဤပုဒ်ကို။ ပစ္စာမဋ္ဌံ၊ ပြန်လည်၍ သုံးသပ်အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတ္ထေဝ ဟိ ပဝတ္တေတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေတိ၊ ဟူသော။ ဣဒံ၊ ဤအနက်သဘောကို။ ပဉ္စန္နန္တိ ဣမိနာ၊ ဤပုဒ်ဖြင့်။ ဒီပိတမေဝ၊ ပြအပ်ပြီးသည်သာလျှင် တည်း။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ (ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ-ဟူသောပုဒ်ကို လိုက်၍စပ်ရန်မလိုဟု ဆိုလို၏) ပဝတ္တိယံ၊ ၌။ နာမံ၊ သည်။ စက္ခာယတနာဒိကဿ၊ စက္ခာယတန အစရှိသည်အား။ ဝိပါကပစ္စယော၊ ဝိပါက်ဖြစ်၍ ကျေးဇူးပြုသည်။ ဝါ၊ ဝိပါကသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ အတ္တနာ၊ သည်။ ဇနိတ ရူပေဿဝ၊ ဖြစ်စေအပ်သော စိတ္တဇရုပ်အားသာလဆင်။ (ဝိပါကပစ္စယော၊ သည်။) ဟောတိ၊ ၏။ ပဋိသန္ဓိယံ ပန၊ ၌ကား။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနံ၊ သည်။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနသဒိသံ၊ စိတ္တဇရုပ်နှင့်တူ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝတ္ထုနောပိ၊ ဟဒယဝတ္ထုအားလည်း။ ဝိပါကပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိယေဝ၊ သာလျှင်တည်း။
ရူပတောတိ၊ ကား။ ရူပေသု၊ တို့တွင်။ ယံ ယံ အာယတနံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ၊ ကား။ ပဋိသန္ဓိယံ၊ ၌။ တို့အား။ ပဉ္စသု၊ ကုန်သော။ အာယတနေသု၊ တို့တွင်။ ကာယာယတနမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတရေသံ၊ ဤမှတပါးသော သံသေဒဇ, ဥပပါတ်တို့အား။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ဣတရာနိပိ၊ ဤမှ တပါးသော အာယတနတို့သည်လည်း။ (ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။)
အဝသေသမနာယတနဿာတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ပဉ္စက္ခန္ဓဘဝေ ပနာတိ ဧတဿ၊ ဤပုဒ်၏။ အနုဝတ္တ မညနတ္တာ၊ အစဉ်လိုက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ ဧဝ၊ ၌သာလျှင်။ ပဝတ္တမာနံ၊ သော။ ပဉ္စဝိညာဏေဟိ၊ တို့မှ။ အဝသေသံ၊ သော။ မနာယတနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ နာမရူပဿ၊ ၏။ သဟဇာတဒိသာဓာရဏပစ္စယဘာဝေါ စ၊ သာဓာရဏပစ္စည်းအဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ သမ္ပယုတ္တာဒိအသာဓာရဏပစ္စယဘာဝေါ စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ယထာသမ္ဘဝံ၊ စွာ။ ယောဇေတဗ္ဗော၊ ၏။ ရူပပစ္စယာ၊ ဘူတရုပ် ဇီဝိတရုပ်ဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ပဉ္စယတနာနိ၊ တို့သည်။ (ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ သို့။ အယမ္ပိ နယော၊ ကိုလည်း။ နိရောဓသမာပန္နာနံ၊ နိရောဓသမာပတ်ဝင်စာသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ လဗ္ဘတိ၊ ရအပ်၏။ ပန၊ ဆက်။ သော၊ ထိုနည်းကို။ (န ဒဿိတော-၌ စပ်) အပစုရ ဘာဝတော စ၊ မများသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ယေဘုယျေန၊ ဖြင့်။ ပဋိသန္ဓိယံ၊ ၌။ ပစ္စယ ဘူတေဿဝ၊ ပစ္စည်းဖြစ်သည်သာလျှင် ဖြစ်သော။ နာမရူပဿ၊ ၏။ ပဝတ္တိယံ၊ ၌။ ပစ္စယဘာဝေါ၊ ပစ္စည်း အဖြစ်ကို။ ဝိဘာဝိတော၊ ပြအပ်၏။ ဣတိ စ၊ ဤအကြောင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ န ဒဿိတော၊ မပြအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
သဠယတနပစ္စယာဖဿပဒဝိတ္ထာရကထာဝဏ္ဏနာ
၆၄၂။ ဗာဝီသတိယာ၊ ၂၂-ပါးသော။ ကောကိယဝိပါကဝိညာဏေဟိ၊ တို့နှင့်။ သမ္ပယုတ္တာ၊ ယှဉ်သည် တို့တည်း။ ဗာဝီသတိလောကိယဝိညာဏသမ္ပယုတ္တာ။ ယှဉ်သည်တို့။ တတော ဧဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ ဗာဝိသတီ ၂၂-ပါးသော ဖဿတို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။)
တတ္ထာတိ၊ ကား။ တသ္မိံ သဠာယတနေ၊ ၌။ တေသု ဆသု အာယတနေသု၊ ထို၆-ပါးသော အာယတနတို့၌။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ အဇ္စျတ္တန္တိ၊ ဟူသော ပုဒ်ဖြင့်။ သသန္တတိပရိယာပန္နမေဝ၊ မိမိ သန္တာန်၌ အကျုံးဝင်သော အာယတနကိုသာလျှင်။ ဂဏှာတိ၊ ယူ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သသန္တတိပရိယာပန္န ကမ္မနိဗ္ဗတ္တံ၊ မိမိသန္တာန်၌ အကျုံးဝင်သော ကံကြောင့်ဖြစ်သော။ တံ၊ ထိုအာယတနသည်။ တာဒိသဿ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ဖဿဿာ၊ အား။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ရူပါဒီနိ ပန၊ ရူပါရုံစသည်တို့ သည်ကား။ ဗဟိဒ္ဓါ စ၊ အပြင်ပတရားတို့သည်လည်းကောင်း။ အနုပါဒိန္နာနိ စ၊ အနုပါဒိန္န တရားတို့သည် လည်းကောင်း။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ဖဿဿ၊ ၏။ အာရမ္မဏံ၊ သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တာနိ၊ ထိုရူပါရုံ စသည်တို့သည်။ စက္ခာဒီနိ ဝိယ၊ စက္ခုစသည်တို့ကဲ့သို့။ သသန္တတိ။ပ။ဘာဝေန၊ မိမိသန္တာန်၌ အကျုံးဝင်သော ကံကိလေသာလျှင်အကြောင်းရှိသော။ ပဝတ္တိ၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဖဿဿ၊ ၏။ ပစ္စယာ၊ တို့သည်။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဌမာစရိယဝါဒေ၊ ၌။ န ဂဟိတာနိ၊ မယူအပ်ကုန်။ ဒုတိယာစရိယဝါဒေ ပန၊ ၌ကား။ ယထာ တထာ ဝါ၊ အမှတ်မရှိ တပါးပါးသော အခြင်းအရာအားဖြင့်မူ လည်း။ ပစ္စယဘာဝေ၊ အကြောင်း၏အဖြစ်သည်။ သတိ၊ သော်။ ဝဇ္ဇေတုံ၊ ကြဉ်ခြင်းငှာ။ န သက္ကာ၊ နိုင်။ ဣတိ၊ ကြောင်။ ဂဟိတာနိ၊ ယူအပ်ကုန်၏။
တတ္ထာတိ၊ ကား။ သဠာယတနပစ္စယ ဖဿပဒေ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ တာဝ၊ စွာ။ မဟာဝိဟာရဝါသိနောဝ၊ ဝါသီသာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော။ ယေ အာစရိယ၊ တို့သည်။ ဝိညာဏံ၊ ယထာ၊ ဝိညာဉ်ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ပစ္စယံ စ၊ ပစ္စည်းဖြစ်သော။ ပစ္စယုပ္ပန္နဉ္စ၊ ပစ္စယုပ္ပန်လည်းဖြစ်သော။ နာမရူပံ စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ သသန္တတိပရိယာပန္နံ၊ မိမိသန္တာန်၌ အကျုံးဝင်သည်ကို။ ဝါ၊ အကျုံးဝင်သည်ကိုပြု၍။ ဒီပေန္တာ၊ ပြုကုန်လျက်။ ဝိပါကမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဣစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။ ဆဋ္ဌာယတနပစ္စ ဖဿောတိ၊ ဟူသော။ အဘိဓမ္မာဘာဇနီယပါဠိ၊ ကို။ အာရုပ္ပံ သန္ဓာယ၊ အရူပဘဝကိုရည်၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဆဋ္ဌာ။ပ။အနုသာရတောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
သဗ္ဗေ၊ ဖဿာ၊ တို့သည်။ န သမ္ဘောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ဣတိ ယောဇနာ၊ ကို ပြုအပ်၏။ သဗ္ဗာယတနေဟိ၊ တို့ကြောင့်။ ဧကော ဖေဿ၊ သည်။ ယဒိ သမ္ဘဝေယျ၊ အံ့။ သဠာယတနပစ္စယာ ဖေဿတိ၊ ဟူ၍။ ဟကဿ၊ တခုသော ဖဿကို။ ဝစနံ၊ သည်။ ယုဇ္ဇေယျ၊ သင့်ရာ၏။
ဧကောပိ၊ တခုသော ဖဿသည်လည်း။ အနေကာယတနပ္ပဘဝေါ၊ များစွာသော အာယတနတို့ကြောင့် ဖြစ်၏။ ဝါ၊ များစွာသော အာယတနတို့လျှင် အမွန်အစရှိ၏။ (ဣတိ၊ ဤနှစ်ပုဒ်ကို။) ဧကောပ' နေကာယတနပ္ပဘဝေါ၊ ပ္ပဘဝေါ-ဟု-ပိ-မှ ဣ-ကို ချေ၍ သန္ဓိစပ်အပ်၏။ (ပဒစ္ဆေဒသံဝဏ္ဏနာဖြစ်သည်။)
ဆဓာ၊ ဖြင့်။ ပစ္စယတ္တေ၊ ကျေးဇူးပြုသည်၏ အဖြစ်၌။ ပဉ္စ၊ ငါးပါးသော အာယတနတို့ကို။ ဝိဘာဝယေ၊ ပြရာ၏။ ဧကံ၊ တခုသော ဝိပါက်မနာယတနကို။ နဝဓာ၊ ဖြင့်။ ပစ္စယတ္တေ၊ ၌။ (ဝိဘာဝယေ၊ ၏။) ဗာဟိရာနိ၊ ကုန်သော။ ဆ အာယတနနိ၊ တို့ကို။ အာရမ္မဏာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ယထာသမ္ဘာဝံ၊ စွာ။ ပစ္စယတ္တေ၊ ၌။ ဝိဘာဝယေ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။
အနေကဘေဒဿာတိ၊ ကား။ ကုသလဝိပါကာဒိပဉ္စဒွါရာဒိဝသေန၊ ကုသလဝိပါက်စသည်, ပဉ္စဒွါရ၌ ဖြစ်သော ဖဿစသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အနေကဝိဓဿ၊ ရှိသော။ ဒွိပဉ္စဝိညာဏသမ္ပယုတ္တဝဇ္ဇဿ၊ ဒွေပဉ္စဝိညာဉ်နှင့်ယှဉ်သော ဖဿကြဉ်သော။ ဝိပါကဖဿသာ၊ အား။ တာနိ စာတိ၊ ကား။ ရူပါယတနာ ဒီနိ၊ စသည်တို့တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ “မနော စ၊ မနောဝိညာဉ်သည်ကား။ နေသံ၊ ထိုပဉ္စဝိညာဉ်တို့၏။ ဂေါစရ ဝိသယံ၊ ကျက်စားရာအာရုံကို။ ပစ္စနုဘောတိ၊ ခံစာ၏။” ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တထာ စာတိ၊ ဟူသော စကားကို။ ပစ္စုပ္ပန္နာနိ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ ရူပါဒီနိ စ၊ တို့ကိုလည်းကောင်း။ ပစ္စုပ္ပန္နံ၊ သော။ ဓမ္မာယတန ပရိယာပန္နံ၊ ဓမ္မာယတန၌ အကျုံးဝင်သော။ ရူပရူပံ စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အာရမ္မဏပစ္စယမတ္တေနာတိ၊ ဟူသော စကားကို။ အပစ္စုပ္ပန္နံ၊ ပစ္စုပ္ပန်မဟုတ်သော။ သဗ္ဗံ၊ သော။ တံ စ၊ ထိုရူပါယတနစသည်နှင့် ရူပရုပ်ကို လည်းကောင်း။ အညံ၊ ရူပရုပ်မှတပါးသော။ ဓမ္မာယတနံ စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဖဿပစ္စယာဝေဒနာပဒဝိတ္ထာရကထာဝဏ္ဏနာ
၆၄၃။ ဒွါရတော သဠေဝါတိ၊ ကား။ ပဘဝသာမညတော၊ အမွှန်းအစ ဖဿဟူသော သာမညအားဖြင့်။ ဧကဝိဓာဝိ၊ ရှိငြားသော်လည်း။ ဥပ္ပတ္တိဒွါရတော၊ ဖြစ်ကြောင်းဒွါရအားဖြင့်။ ဆ ဧဝ၊ တို့သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဆဠေဝ၊ သာလျှင်ဖြစ်ကုန်သော။ ဝေဒနာ၊ တို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။
စိတ္တဘေဒေန၊ စိတ်၏အပြားအားဖြင့်။ ဧကူနနဝုတိဝိဓာပိ၊ ရှိငြားသော်လည်း။ ဣဓ၊ ဤဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ-ဟူသောပုဒ်၌။ အဓိပ္ပေတာ ဧဝ၊ အလိုရှိအပ်သော ဝေဒနာတို့ကိုသာလျှင်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဝေဒနာသု ပနာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သေသာနန္တိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ သမ္ပဋိစ္ဆနသမ္ပယုတ္တာယ၊ သမ္ပဋိစ္ဆိုန်း နှင့် ယှဉ်သော ဝေဒနာအား။ စက္ခုသမ္ဖဿဒယော၊ ရှိကုန်သော။ ပဉ္စ၊ ငါးပါးသော ဖဿတို့သည်။ အနန္တရာဒီဟိ၊ စသည်တို့ဖြင့်။ ပစ္စယာ၊ ကျေးဇူးပြုကုန်သည်။ ယဒိပိ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ အနန္တရာဒီနံ၊ စသည်တို့၏။
ရူပါရူပါသစရဝိပါကဝေဒနာ၊ တို့သည်။ ပဋိသန္ဓိအာဒိဝသေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧကစ္စာ၊ ကုန်သော။ ကာမာသစရာပိ၊ ရဝိပါက်ဝေဒနာတို့သည်လည်း။ (ပဋိသန္ဓိအာဒိဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေဘူမကဝိပါကဝေဒနာနမ္ပီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ တာသမ္ပိ၊ ထိုတေဘူမကဝိပါက်ဝေဒနာတို့အားလည်း။ သဟဇာတမနော သမ္ဖဿော၊ သည်။ အဋ္ဌဓာဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပစ္စယံ၊ ကို။ အနုပါဒိန္နမ္ပိ၊ န္နတရားကိုလည်း။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ဣစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယာ ပနာတိ အာဒိနာ၊ ဖြင့်။ မနောဒွါရာဝဇ္ဗနသမ္ပယုတ္တ ဖဿာဿ၊ မနောဒွါရာဝဇ္ဇန်းနှင့် ယှဉ်သော ဖဿ၏။ ပစ္စယဘာဝေါ၊ ပစ္စည်း၏ အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ တဉ္စ၊ ထိုစကားကိုလည်း။ မခုမတ္တဒဿနံ၊ အမြွက်မျှပြသောစကားဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧတေန နယေန၊ ဖြင့်။ သဗ္ဗဿ၊ သော။ အနန္တရဿ စ၊ အခြားမဲ့၌လည်းဖြစ်သော။ အနာနန္တရဿ စ၊ အခြားမဲ့မဟုတ် သည်လည်းဖြစ်သော။ ဖဿဿ၊ ၏။ (တာ-သမ္ဗန်) တဿာ တဿာ ဝိပါကဝေဒနာယ၊ ထိုထိုဝိပါက်ဝေဒနာ၏။ ဥပနိဿယတာ၊ အဖြစ်ကို။ ယောဇေတဗ္ဗာ၏။ ဣတိ၊ ပြီး၏။
ဝေဒနာပစ္စယာတဏှာပဒဝိတ္ထာရကထာဝဏ္ဏနာ
၆၄၄။ ဣဓာတိ၊ ကား။ ဣမသ္မိံ လောကေ၊ ၌။ ဝါ၊ ကား။ ဣမသ္မိံ သာသနေ၊ ၌။ ဆ တဏှာ၊ တို့ကို။ ဒီပိတာ၊ ပြအပ်ကုန်ပြီ။ ဝါ၊ ကား။ ဣဓာတိ၊ ကား။ ဣမသ္မိံ ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာပဒေ၊ တဏှာ-ဟူသော ပုဒ်၌။ တတ္ထာတိ၊ ကား။ တာသု ဆသု တဏှာသု၊ တို့တွင်။
ဧကေကာယ၊ တပါးတပါးသော။ သဿတဒိဋ္ဌိသဟဂတာယ စ၊ သော။ တဏှာယ၊ ၏။ ရူပါဒီသု၊ တို့၌။ ပဝတ္တိအာကာရော၊ ဖြစ်သောအခြင်းအရာသည်။ တဒဘိနန္ဒနာနုဂုဏော၊ ထိုသဿတ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိကို နှစ်သက်ခြင်း အားလျော်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ကာမဿဒ ဝသေန၊ ကာမကို သာယာသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ပဝတ္တိယာ၊ ဖြစ်ခြင်းမှ။ ဝိသိဋ္ဌာကာရတ္တာ၊ ထူးသော အခြင်းအရာရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဝတ္တိအာရတော၊ ဖြစ်ပုံအခြင်း အရာအားဖြင့်။ တဏှာယ၊ ၏။ တိဝိဓော၊ သုံးပါးအပြားရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။
မမတ္တေနာတိ၊ ကား။ သမ္ပိယာယနေန၊ လွန်စွာချစ်မြတ်နိုးခြင်းဖြင့်။ အဿဒနတဏှာယ ဣစ္စေဝ၊ သာယာသောတဏှာဖြင့် ဟူ၍သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုဥပမာစကားရပ်၌။ ပုတ္တော ဝိယ၊ သားကိုကဲ့သို့။ ဝေဒနာ၊ ကို။ ဗဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။ ခီရာဒယော ဝိယ၊ နို့ရည်စသည်တို့ကဲ့သို့။ ဝေဒနာယ၊ ၏။ ပစ္စယဘူတာ၊ ကုန်သော။ ရူပါဒယော၊ တို့ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။) ခီရာဒိဒါယိကာ၊ နို့ရည်စသည် တို့ကိုပေးတတ်သော။ ဓာတိ ဝိယ၊ နို့ထိမ်းကဲ့သို့။ ရူပါဒိဆဋ္ဌာရမ္မဏ ဒါယကာ၊ ပေးတတ်ကုန်သော။ စိတ္တကာရာဒယော၊ ပန်းချီဆရာ အစရှိကုန်သော။ ဆ၊ခြောက်ယောက်တို့ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။) တတ္ထ၊ ထို ၆ယောက်တို့တွင်။ တန္တဝါယော၊ ယက်ကန်းသည်သည်။ သုခသမ္ဖဿဝတ္ထဒါယကော၊ ချမ်းသာသော (ဝါ) ကောင်းသောအတွေ့ရှိသော အဝတ်ကိုပေးတတ်၏။ ဝေဇ္ဇော၊ ဆေးဆရာသည်။ ရသာယတနောဇာဝ သေန စ၊ ရသာယတနာဆေး၏ ဩဇာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ တဒုပတ္ထမ္ဘိတဇီဝိတဝသေန စ၊ ထိုဆေးသည် ထောက်ပံ့အပ်သော အသက်၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဓမ္မာရမ္မဏဿ၊ ကို။ ဒါယကော၊ ပေးတတ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ သဗ္ဗာပိ၊ သော။ အဋ္ဌသတပ္ပဘေဒါပိ၊ ၁၀၈-ပါး အပြား ရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ ဧသာ၊ ဤတဏှာသည်။
အာရမ္မဏပစ္စယော၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာယ၊ ဖြစ်ဆဲသော တဏှာ၏။ အာရမ္မဏမတ္တမေဝ၊ အာရုမျှသည် သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဥပနိဿယော ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဥပ္ပါဒကော၊ ဖြစ်စေတတ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပ္ပါဒကဿ၊ သော။ ဥပနိဿယေဿဝ၊ ၏သာလျှင်။ ဝသေန၊ ဖြင့်။
ယသ္မာ ဝါတိအာဒိနာ၊ အစရှိသောစကားဖြင့်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဝိပါကသုခဝေဒနာ ဧဝ၊ သည်သာလျှင်။ (ဥပနိဿယပစ္စယော၊ သည်။) န၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်သေး။ ပန၊ စင်စစ်။ တိဿေပိ၊ ကုန်သော။ ဝိပါကာ၊ ဝိပါက်ဖြစ်ကုန်သော။ ဝေဒနာ၊ တို့သည်။ ဝိသေသေန၊ ဖြင့်။ တဏှာယ၊ ၏။ ဥပနိဿယပစ္စယော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အဝိသေသေန၊ သာမညအားဖြင့်။ ဣတရာ စ၊ ဝိပါက်မှ တပါးသော ဝေဒတနာတို့သည်လည်း။ (ဥပနိဿယပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဥပက္ခာ ပန၊ ကိုကား။ သန္တတ္တာ၊ ငြိမ်သက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သုခမိစ္စေဝ၊ ဟူ၍သာလျှင်။ ဘာသိတာ၊ ဆိုအပ်၏။ (ဤ၌ ဣတိ-ပိုသည်၊ သီမူ၌ကား မရှိ) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သာပိ၊ ထိုဥပေက္ခာကိုလည်း။ ဘိယျော ဣစ္ဆနဝသေန၊ သာလွန်၍ အလိုရှိသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တဏှာယ၊ ၏။ ဥပနိဿယော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ပန၊ ဆက်။ အကုသလဝိပါက ဘူတာ၊ အကုသလဝိပါက်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဥပေက္ခာ၊ ကို။ အနိဋ္ဌတ္တာ၊ အလိုမရှိအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဒုက္ခေ၊ ၌။ အဝရောဓေတဗ္ဗာ၊ သက်ဝင်စေအပ်၏။ ဣတရာ၊ ကုသလဝိပါက်ဥပေက္ခာကို။ ဣဋ္ဌတ္တာ၊ ကြောင့်။ သုခေ၊ ၌။ (အဝရောဓေတဗ္ဗာ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သာ၊ ထိုဥပေက္ခာသည်။ ဒုက္ခံ ဝိယ စ၊ ကဲ့သို့လည်းကောင်း။ သုခံ ဝိယ စ၊ ကဲ့သို့လည်းကောင်း။ ဥပနိဿယပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တုံ၊ ငှာ။ သက္ကာ၊ ၏။ ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာတိ၊ ဟူသော။ ဝစနေန၊ ဖြင့်။ (ပသင်္ဂေ-၌ စပ်) သဗ္ဗဿ၊ သော။ ဝေဒနာဝတော၊ ဝေဒနာရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ပစ္စယဿ၊ ဝေဒနာဟူသော အကြောင်း၏။ အတ္ထိတာယ၊ ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တဏှပ္ပတ္တိပ္ပသင်္ဂေ၊ တဏှာဖြစ်ခြင်း ရောက်လတ် သော်။ တန္နိဝါရဏံတ္ထံ၊ ထိုရောက်ခြင်းကို တားမြစ်ခြင်းအကျိုးငှာ။ ဝေဒနာပစ္စယာ စာပီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
'အနုသယသဟာယာ၊ အနုသယအဖော်ရှိသော။ ဝေဒနာ၊ သည်။ တဏှယာ၊ ၏။ ပစ္စယော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။)” ဣတိ၊ သို့။ ဝစနဿ၊ ဟောသောပါဠိ၏။ အဘာဝေါ၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ အတိပ္ပသင်္ဂနိဝတ္တိံ၊ အလွန်ရောက်ခြင်းကို တားမြစ်ခြင်းကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ န သက္ကာ နနု၊ မစွမ်းနိုင်သည် မဟုတ်လော။ ဣတိ၊ အံ့။ န၊ မစွမ်းနိုင်သည်မဟုတ် စွမ်းနိုင်သည် သာလျှင်တည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဝဋ္ဋကထာယ၊ ဝဋ်ဆိုသောစကား၏။ ဝါ၊ ၌။ ပဝတ္တတ္တာ၊ ဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ စ၊ ဆက်။ အနုသယဝိရဟေ၊ အနုသယကင်းလတ်သော်။ ဝဋ္ဋဿ၊ ၏။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်။ အနုသယ သဟိတာဝ၊ အနုသယနှင့်တကွ ဖြစ်သော ဝေဒနာသည်သာလျှင်။ ပစ္စယော၊ ကျေးဇူးပြုတတ်၏။ ဝါ၊ အကြောင်းဖြစ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ ဝုတ္တမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာတိ ဧဝ၊ ကြောင့်သာလျှင်။ တဏှာ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဝေဒနာယ၊ နှင့်။ ဝိနာ၊ ၍။ န၊ မဖြစ်။” ဣတိ၊ သို့။ အယံ နိယမော၊ ကို။ ဣစ္ဆိတော၊ အလိုရှိအပ်၏။ “ဝေဒနာပစ္စယာ၊ ကြောင့်။ တဏှာ၊ သည်။ ဟောတိယေဝ၊ ဖြစ်သည်သာလျှင် တည်း။” ဣတိ၊ သို့။ (အယံ နိယမော၊ ကို။) န (ဣစ္ဆိတော)၊ အလိုမရှိအပ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ အတိပ္ပသင်္ဂေါ၊ အလွန်ရောက်ခြင်း အလွန်ပျံ့နှံ့ခြင်းသည်။ နတ္ထိ ဧဝ၊ မရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သိ၏။
ဝုသီမတောတိ၊ ကား။ ဝုသိတဝတော၊ ကျင့်သုံးပြီးသော။ (တဝန္တုပစ္စည်းဖြင့် ပြီးသည်) ဝါ၊ ကျင့်သုံးအပ်ပြီး သော အကျင့်မြတ်ရှိသော။ (ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ ဧတဿာတိ ဝုသိတဝါ-ဟု ဝစနတ္ထပြု) ဝုသိတ ဗြဟ္မစရိယဝါသဿ၊ ကျင့်သုံးအပ်ပြီးသော အကျင့်မြတ်ဟူသော နေခြင်းရှိသော။ ဣတိ အတ္ထော၊ အနက်။ ဝါ၊ တနည်း။ ဝုဿတိ၊ ကျင့်သုံးအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မဂ္ဂေါ၊ ကို။ ဝုသီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဧတဿ၊ အား။ ဝုတ္ထော၊ ကျင့်သုံးအပ်ပြီးသော။ သော၊ ထိုမဂ်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝုသီမာ၊ မည်၏။ ဥက္ကဋ္ဌနိဒ္ဒေသန၊ ဖြင့်။ အရဟာ၊ ရန္တာကို ရ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ပရိနိဋ္ဌိတဝါသတ္တာ၊ လုံးဝပြီးပြီးသော ကျင့်သုံးခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဂ္ဂဖလံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို။ ဝုသီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစတ္တိ၊ ၏။ ဧတဿ၊ အား။ တံ၊ ထိုအရဟတ္တဖိုလ်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝုသိမာ၊ မည်၏။
တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနပဒဝိတ္ထာရကထာဝဏ္ဏနာ
၆၄၅။ အတ္ထိဘာဂေါ၊ ဂ-ဟူသည်။ အတ္ထဿ၊ ကို။ ဝိဘဇနာ၊ ဝေဘန်ခြင်းတည်း။ ဝတ္ထုသင်္ခါတံ ကာမန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ကာမဂုဏသညိတံ၊ ကာမဂုဏ်ဟုဆိုအပ်သော။ ရူပါဒိအာရမ္မဏံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဥပါဒိယတီတိ၊ ကား။ ကာမဝသေန၊ လိုချင်နှစ်သက်သည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ဂဏှာတိ၊ ယူ၏။ ဒဋ္ဌံ၊ မြဲမြံစွာ။ အဿဒေတိ၊ သာယာ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ကာမံ ဥပါဒိယတီတိဧတ္ထ၊ ၌။ ကာမသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ကမ္မသာဓနော၊ တည်း။
သီလဗ္ဗတံ ဥပါဒီယတီတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ အသုဒ္ဓိ။ပ။ဝသေန၊ စင်ကြယ်ကြောင်း မဟုတ်သော နွားတို့၏ အလေ့စသည်ကို ဆောက်တည်ခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သီလံ၊ မည်၏။ အဝီတိက္ကမနဝသေန၊ ဆောက်တည်ပြီးသော အကျင့်ကို မလွန်ကျူးသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဝတံ၊ မည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဥဘယ ထာပိ၊ အားဖြင့်လည်း။ သီလံ၊ မည်၏။ တပေါကမ္မဘာဝေန၊ ချိုးခြံသောအမူ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ ကိလေသာကို ပူလောင်စေတတ်သော အကျင့်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဂဟိတတာယ၊ ယူအပ်သည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ ဂဝါဒိပကတိဘာဝနာ၊ နွားစသည်၏အဖြစ်ကို ဆောက်တည်ခြင်းသည်။ သီလံ၊ မည်၏။ “ဂစ္ဆန္တော၊ သွားလျက်။ ဘက္ခေတိ၊ စာ၏။ တိဋ္ဌန္တော၊ ရပ်လျက်။ မုတ္တေတိ၊ ကျင်ငယ်စွန့်၏။” ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဂဝါဒိကိရိယာကရဏံ၊ နွားစသည်တို့၏ အမူအရာကိုပြုခြင်းသည်။ ဝတံ၊ မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ တံတံအကိစ္စသမ္မတတော၊ ထိုထိုမပြုသင့်သော ကိစ္စဟု သမုတ်အပ်သော အမှုမှ။ နိဝတ္တိ၊ နစ်ခြင်း ကြဉ်ခြင်းသည်။ သီလံ၊ မည်၏။ တံသမာဒါနဝတော၊ ထိုသီလကို ဆောက်တည်ခြင်းရှိသောသူ၏။ ဝေသဘောဇနကိစ္ဆကရဏာဒိဝိသေသပဋိပတ္တိ၊ အသွင်အပြင်စားခြင်း, ခဲယဉ်းသောအမှုကို ပြုခြင်းအစရှိ သော ထူးသော အကျင့်သည်။ (သီမူနှင့်အညီပင်) ဝတံ၊ မည်၏။ အသုဒ္ဓိမဂ္ဂံ၊ စင်ကြယ်ကြောင်း အကျင့်မဟုတ်သော။ တံ သီလဗ္ဗတံ၊ ထိုအလေ့အကျင့်ကို။ သုဒ္ဓိမဂ္ဂေါတိ၊ ဟူ၍။ ပရာမ-သန္တော၊ မှားသောအားဖြင့် သုံးသပ်သောသူသည်။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့်။ အဘိနိဝိသန္တော၊ မြဲမြံစွာ နှလုံးသွင်းသည်ဖြစ်၍။ ဥပါဒိယတိ၊ စွဲလမ်း၏။ တံ၊ ဂါဟံ၊ ထိုအယူကို။ ဒဠံ၊ မြဲစွာ။ ဂဏှာတိ၊ ယူ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ သီလဗ္ဗဘသဟစရိတံ၊ အလေ့အကျင့်နှင့် တကွဖြစ်သော။ ပရာမာသံ၊ မှားသော အားဖြင့် သုံးသပ်ခြင်းကို။ သီလဗ္ဗန္တိ၊ ဟူ၍။ ဂဟေတွာ၊ ဟူ၍။ သီလဗ္ဗတဉ္စ တံ ဥပါဒါနဉ္စတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဂေါသီလဂေါဝတာဒီနိတိ စ၊ ဒီနိ-ဟူသောပုဒ်ဖြင့်လည်း။ တထာဘူတံ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ဒိဋ္ဌိံ၊ ကို။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ တေနေဝ၊ ပင်လျှင်။ သယမေဝ ဥပါဒါနာနီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အဘိနိ ဝေတောတိ၊ ကား။ အဘိနိဝေသဘာဝတော၊ မြဲမြံစွာ နှလုံးသွင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ကား။ အဘိဝိသနတော၊ မြဲမြံစွာ နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့်။ ဝတ္တဝါဒုပါဒါနန္တိ၊ ကား။ အတ္တာဟိ၊ ဟူ၍။ ဝါဒဿ၊ ဆို ခြင်းဟူသော။ ပညာပနဿ စ၊ ပညတ်ခြင်း၏လည်းကောင်း။ ဂဟဏဿ စ၊ ယူခြင်း၏လည်းကောင်း။ ၈ာရဏဘူတာ၊ အကြောင်းဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဒိဋ္ဌိ၊ တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ အတ္တဝါဒမတ္တမေဝါတိ၊ ကား။ အတ္တဿ၊ အတ္တ၏။ အဘာဝါ၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ အတ္တာတိ ဣဒံ၊ အတ္ထ-ဟူသော စကားသည်။ ဝစနမတ္တမေဝ၊ စကားမျှသာလျှင်တည်း။ (တနည်း) အတ္တာတိ၊ ဟူသော။ ဣဒံ ဝစနမတ္တမေဝ၊ ဤစကားမျှကိုသာလျှင်။ ဥပါဒိယန္တီတိ၊ ကား။ ဒဋ္ဌံ၊ မြဲမြံစွာ။ ကဏှန္တိ၊ ယူကုန်၏။ ကထံ၊ ဟူမူ။ အတ္တာဟိ၊ အတ္တဟူ၍။ (ဂဏှန္တိ၊ ကုန်၏။) ဟိ၊ မှန်။ အတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ အဘိနိဝိသန္တာ၊ မြဲမြံစွာ နှလုံးသွင်းသောသူတို့ သည်။ ဝစနမတ္တမေဝ၊ အတ္တဟူသော စကားမျှကိုသာလျှင်။ ဒဋ္ဌံ ကတွာ၊ မြဲမြံစွာပြု၍။ ဂဏှန္တိ၊ ယူကုန် ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။
ဓမ္မသင်္ခေပဝိတ္ထာရေ ပန။ပ။ဝိတ္ထာရတော ပနာတိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ ဓမ္မသင်္ခေပဝိတ္ထာရသမုဒါယတော၊ ဓမ္မသင်္ခေပ ဓမ္မဝိတ္ထာရအပေါင်းမှ။ တဒဝယဝဘူတံ၊ ထိုအပေါင်း၏ အစိတ်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ သင်္ခေပဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဝိတ္ထရဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ နိဒ္ဓါရေတိ၊ ထုတ်ပြ၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ဓမ္မသင်္ခေပ ဝိတ္ထာ ရေတိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ နိဒ္ဓါရဏေ၊ ၌။ ဘုမ္မံ၊ အဆုံးရှိသော ပုဒ်ဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ကာမေသူတိ၊ ကား။ ပဉ္စသု၊ ကုန်သော။ ကာမဂုစေသု၊ တို့၌။ ကာမစ္ဆန္ဒောတိ၊ ကား။ ကာမသင်္ခါတော၊ ဆိုအပ်သော။ ဆန္ဒော၊ ပြုခြင်းငှာအလိုရှိသည်၏ အဖြစ်ဟူသော ဆန္ဒစေတသိတ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဓမ္မစ္ဆန္ဒော စ၊ တရား၌ လိုလားသောဆန္ဒသည်လည်း။ န၊ မဟုတ်။ ကာမနဝသေန စ၊ လိုချင်နှစ်သက်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ရဉ္စနဝသေန စ၊ တပ်စွဲသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ကာမော ယေဝ၊ ကာမသည်ပင်လျှင်။ ရောဂေါ၊ ရာဂတည်း။ ကာမရာဂေါ၊ ကာမရာဂ။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝါ၊ တူ။ သဗ္ဗတ္တ၊ အလုံးစုံသော ပုဒ်တို့၌။ ကာမတ္တံ၊ ကာမ-၏ အနက်ကို။ ဝိဒိတွာ၊ သိပြီး၍။ ကာမော ဧဝ၊ ကာမသည် ပင်လျှင်။ နန္ဒနဋ္ဌေန၊ နှစ်သက်တတ်သော အနက်သဘောကြောင့်။ ကာမနန္ဒီ၊ မည်၏။ တဏှာယနဋ္ဌေန၊ ဆာလောင်တတ်သော အနက်သဘောကြောင့်။ ကာမောယေဝ၊ သည်ပင်လျှင်။ ကာမတဏှာ၊ မည်၏။ သိနေဟနဋ္ဌေန၊ ကာမသွေဟော၊ မည်၏။ ပရိဒယှနဋ္ဌေန၊ ထက်ဝန်းကျင်ပူလောင်တတ်သော အနက် သဘောကြောင့်။ ကာမပရိဠာဟော၊ မည်၏။ မုစ္ဆနဋ္ဌေန၊ တွေဝေတတ်သော အနက်သဘောကြောင့်။ ကာမမုစ္ဆာ၊ မည်၏။ ဂိလိတွာ၊ မျို၍။ ပရိနိဋ္ဌာပနဋ္ဌေန၊ ပြီးစေတတ်သော အနက်သဘောကြောင့်။ ကာမဇ္စျောသာနံ၊ မည်၏ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အပ္ပတ္တဝိသယပတ္တာန၊ မရောက်အပ်-မရအပ်သေးသော အာရုံကိုတောင့်တခြင်းသည်။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ ပရိတဿနဘာဝတော၊ ဆာလောင်မှု၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တဏှာ၊ မည်၏။ သမ္ပတ္တဝိသယဂ္ဂဟဏံ၊ ရောက်အပ်-ရအပ်ပြီးသော အာရုံကို ယူခြင်း-ဆုပ်ကိုင်ခြင်းသည်။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ ဒဠဂ္ဂါဟဘာဝတော၊ မြဲမြံစွာယူမှု၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဥပါဒါနံ၊ မည်၏။ အပ္ပိစ္ဆတာပဋိပက္ခာ၊ အလိုနည်းခြင်း၏ ဆန့်ကျင်ဖက်သည်။ ဝိသယာဘိမုခဘာဝတော၊ အာရုံသို့ ရှေးရှုသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တဏှာ၊ တည်း။ သန္တုဋ္ဌိပဋိပက္ခာ၊ ရောင့်ရဲခြင်း၏ ဆန့်ကျင်ဖက်သည်။ တဏှာဒဋ္ဌတ္တံ၊ တဏှာ၏မြဲမြံသည်၏အဖြစ်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ အတြိစ္ဆတာဘာဝတော၊ မရအပ်သေး သော ထိုအာရုံ၌ လိုချင်မှု၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဥပါဒါနံ၊ တည်း။ တဏှာ၊ သည်။ အပ္ပတ္တဝိသယပတ္ထနာ ဘာဝတော၊ မရအပ်သေးသော အာရုံကိုတောင့်တခြင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပရိယေသနဒုက္ခမူလာ၊ ရှာမှီးခြင်းကြောင့် ဖြစ်သော ဆင်းရဲ၏။ အကြောင်းရင်းပေတည်း။ ဥပါဒါနံ၊ သည်။ သမ္ပတ္တဝိသယဂ္ဂဟဏ ဘာဝတော၊ ရအပ်ပြီးသော အာရုံကိုယူခြင်း ဆုပ်ကိုင်ခြင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အာရက္ခဒုက္ခမူလံ၊ စောင့်ရှောက်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သော ဆင်းရဲ၏ အကြောင်းရင်းတည်း။
နတ္ထိ ဒိန္နန္တိအာဒီသု၊ အစရှိသောပါဌ်တို့၌။ ဒိန္နန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ဒါနံ၊ ပေးလှူခြင်းကို။ အာဟ၊ ၏။ တံ၊ ထိုပေးလှူခြင်းဒါနစေတနာသည်။ အဖလတ္တာ၊ အကျိုးမရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ရူပံ ဝိယ၊ ရုပ်တရား ကဲ့သို့။ ဒါနံနာမ၊ မည်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ ပဋိပက္ခိပတိ၊ ပယ်၏။ မဟာဝိဇိတယ ညသဒိသော၊ မဟာဝိဇိတမင်း၏ ပေးလှူခြင်းနှင့်တူသော။ မဟာယာဂေါ၊ အကြီးအကျယ် ပေးလှူပူဇော် ခြင်းကို။ ယိဋ္ဌံ၊ ယဇ်ပူဇော်ခြင်းဟူ၍။ ဝါ၊ အကြီးအကျယ်ပေးလှူခြင်းဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဟုတန္တိ၊ ကား။ အာဟုန-ပါဟုနမင်္ဂလကိရိယာ၊ ပင့်ဖိတ်၍ပေးလှူခြင်း, ဧည့်သည်တို့အား ပေးလှူခြင်း, မင်္ဂလာအလို့ငှာ ပြုခြင်း ပေးလှူခြင်းတည်း။ တတ္ထ၊ ထိုအာဟုနစသည်တို့တွင်။ အာမန္တေတွာ၊ ပင့်ဖိတ်၍။ ဟဝနံ ဒါနံ၊ ပေးလှူခြင်းသည်။ အာဟုနံ၊ မည်၏။ ပါဟုနာနံ အတိတီနံ၊ ဧည့်သည်တို့အား။ အတိထိကိရိယာ၊ ဧည့်ခံ ကျွေးမွေးခြင်းအမှုကိုပြုခြင်းသည်။ ပါဟုနံ၊ မည်၏။ အာဝါဟာဒီသု၊ တပါးသော အမျိုး (အိမ်ထောင်စု) မှ သတို့သမီးကို ဆောင်ခြင်းစသည်တို့၌။ ဝါ၊ သားကိုလက်ထပ်ထိမ်းမြားပေးခြင်းစသည်တို့၌။ မင်္ဂလတ္ထံ၊ မင်္ဂလာအကျိုးငှာ။ ဒါနံ၊ ပေးလှူခြင်းသည်။ မင်္ဂလကိရိယာ၊ မည်၏။ ဒသ၊ ကုန်သော။ အကုသလ ကမ္မပထာ၊ တို့သည်။ ဒုက္ကဋကမ္မာနိ နာမ၊ မည်ကုန်၏။ ပလံ ဝိပါကောတိ၊ ကား။ နိဿန္ဒာဒိဖလဉ္စေဝ၊ နိဿန္ဒအစရှိသော အကျိုးသည်လည်းကောင်း။ နိပ္ပရိယာယဝိပါကော စ၊ မုချအကျိုးဖြစ်သော ဝိပါက် သည် လည်းကောင်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ နတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ ကမ္မာနံ ဖလံ၊ ဝိပါကော-ဟူသော ဤစကားရပ်၌။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗော) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ နတ္ထိ ဒိန္နန္တိအာဟီသုပိ၊ အစရှိသော စကားရပ်တို့၌လည်း။ ဖလဝိပါကပဋိက္ခေပေါဝ၊ ဖလဝိပါကကို ပယ်ခြင်းကိုသာလျှင်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ နတ္ထိ အယံ လောကောတိ၊ ကား။ ပရလောကေ၊ တပါးသောလောက ၌။ ဌိတော၊ စိတ်ဖြင့်တည်လျက်။ ဣမံ လောကံ၊ ကို။ နတ္ထီတိ၊ ဟူ၍။ ဂဏှာတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဣမံ လောကံ၊ ကို။ အဝေက္ခိတွာ၊ ရှု၍ ငဲ့၍။ ပရလောကော စ၊ တပါးသော လောကမည်သည် လည်းကောင်း။ ပရံ လောကံ၊ ကို။ အဝေက္ခိတွာ၊ ၍။ အယံ လောကော စ၊ ဤလောကမည်သည်လည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဂန္တဗ္ဗတော စ၊ ဤလောကမှ သွားအပ်သည်အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ အာဂန္တဗ္ဗတော စ၊ တပါးသောလောကမှ လာအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပရလောကတော၊ မှ။ ဣဓ အာဂမနဿ၊ ဤလောကသို့လာခြင်း၏။ အဘာဝါ၊ မရှိခြင်း ကြောင့်။ တတ္ထေဝ၊ ထိုတပါးသော လောက၌သာလျှင်။ ဥစ္ဆိဇ္ဇနတော၊ ပြတ်ခြင်းကြောင့်။ (ရှေ့ဟိတ်ကို ထပ်၍ ဖွင့်သည်) စိတ္တေန၊ ဖြင့်။ ပရလောကေ၊ ၌။ ဌိတော၊ တည်လျက်။ ဣမံ လောကံ၊ ကို။ နတ္ထီတိ၊ ဟူ၍။ ဂဏှာတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဟိ၊ အကြောင်းကား။ အယံ ဒိဋ္ဌိ၊ သည်။ ပရလောကေ၊ ၌။ ဌိတေဿဝ၊ တည်သောသူအားသာလျှင်။ န ဟောတိ၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်။ ဣတိတသ္မာ၊ ကြောင့်တည်း။ နတ္ထိ ပရလောကောတိ၊ ကား။
ပုရိမဘာဝတော၊ ရှေးဘဝမှ။ ပစ္ဆိမဘဝေ၊ ၌။ ဥပပတနံ၊ ကပ်၍ကျခြင်း ကပ်၍ဖြစ်ခြင်းသည်။ ဥပပါတော၊ မည်၏။ ယေသံ၊ အကြင်သတ္တဝါတို့အား။ သော၊ ထိုကပ်၍ဖြစ်ခြင်းဟူသော။ သီလံ၊ အလေ့သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တေ၊ ထိုသတ္တဝါတို့သည်။ ဩပပါတိကာ၊ မည်ကုန်၏။ ပန၊ ဆက်။ တေ စဝနကဥပပဇ္ဇနကသတ္တာ၊ ထိုစုတေတတ် ကပ်၍ဖြစ်တတ်သော သတ္တဝါတို့သည်။ နတ္ထိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ နတ္ထိ သတ္တာ ဩပပါတိကာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ နတ္ထိ လောကေ သမဏ။ပ။ပဝေဒေန္တီတိ၊ ကား။ အနုလောမပဋိပဒံ၊ လျော်သော်အကျင့် ပဋိပတ်ကို။ ပဋိပန္နတ္တာ၊ ကျင့်သည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ သမ္မဂ္ဂတာ၊ မှန်စွာသွားကုန်ဖြစ်ကုန်သော။ သမ္မာပဋိပန္နာ၊ ကောင်းစွာကျင့်ကုန်သော။ ဓမ္မကသမဏဗြဟ္မာဏာ၊ တရားကိုစောင့်သော ရဟန်းသူမြတ်တို့သည်။ လောကသ္မိံ၊ ၌။ နတ္ထိ၊ ကုန်။ ယေ၊ အကြင်ရဟန်းသူမြတ်တို့သည်။ ဣမဉ္စလောကံ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ပရဉ္စ လောကံ၊ ကိုလည်းကောင်း။ အတ္တနာ ဧဝ၊ ကိုယ်တိုင်သာလျှင်။ အဘိဝိသိဋ္ဌေန၊ ထူးသော။ ဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စက္ခတော၊ မျက်မှောက် အားဖြင့်။ ဉတွာ၊ သီပြီး၍။ ပဝေဒနသမတ္ထာ၊ ပြောကြားခြင်းငှာစွမ်းနိုင်ကုန်၏။ (တေ၊ ထိုသို့သဘော ရှိကုန်သော။) သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓါ နာမ၊ သဗ္ဗညုဘုရားတို့မည်သည်။ နတ္ထိ၊ ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတီတိအာဒီသု၊ အစရှိသော ပါဌ်တို့၌။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုဖွယ်ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ သာလျှင်တည်း။
ပကတိအဏှအာဒီနံ၊ တို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ သဿတဂ္ဂါဟပုဗ္ဗင်္ဂမော စ၊ မြဲခြင်းကို ယူခြင်းလျှင် (ဝါ) မြဲသည်ဟု ဆိုခြင်းလျှင် ရှေ့သွားရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ သရီရဿ၊ ကိုယ်၏။ ဥစ္ဆေဒဂ္ဂါဟပုဗ္ဗင်္ဂမော စ၊ ပြတ်စဲခြင်းကို ယူခြင်းလျှင် ရှေ့သွားရှိသည်လည်းဖြစ်သော (အတ္တဂ္ဂါဟော-၌ စပ်) တေသံ ဂါဟာနံ၊ ထိုအယူတို့၏။ သာမိဘူတော၊ ပိုင်ရှင်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ကောစိ၊ တစုံတခုသော။ သဿတော ဝါ၊ မြဲသည်မူလည်းဖြစ်သော။ ဥစ္ဆိဇ္ဇမာနော ဝါ၊ ပြတ်စဲလတံ့မူလည်းဖြစ်သော။ အတ္တာ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အတ္တဂ္ဂါဟော၊ အတ္တကိုယူခြင်းသည်။ ကဒါစိ၊ ၌။ ဟောတိ၊ ဖြစ်သေး၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယေဘူယျေနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သွာယံ အတ္တဂ္ဂါဟော၊ ထိုအတ္တအယူကို။ အတ္တတော၊ မှန်သော အနက်ဖြင့်။ ခန္ဓာရမ္မဏော ဧဝ၊ ခန္ဓာလျှင် အာရုံရှိသည်ဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ (အာဒိနာဝ-အရာ၌ မူလ ဋီကာနှင့်အညီ အာဒိနာဝါ-ဟု ပါဌ်မှန်ရှိစေရမည်) ဝါ၊ တနည်း။ ယေဘုယျန၊ ဖြင့်။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်အပ်၏။ ဂဟိတပဋိသန္ဓိကဿ၊ ယူအပ်ပြီးသော ပဋိသန္ဓေရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဘဝနိကန္တိယာ၊ ဘဝ၌-နှစ်သက် တွယ်တာသော တဏှာ၏။ ပဝတ္တိတဗ္ဗတ္တာ၊ ဖြစ်သင့်ဖြစ်ထိုက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဘဝရာဂဇဝနဝီထိ၊ ဇောဝီထိသည်။ ပဌမံ၊ စွာ။ ယဒိပိ ပဝတ္တတိ၊ ဖြစ်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ သော ဘဝရာဂေါ၊ ထိုဘဝရာဂသည်။ တဏှာဒဠတ္တံ၊ တဏှာ၏ မြဲမြံသည်၏အဖြစ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ မညမာနော၊ မှတ်ယူသည်ဖြစ်၍။ ကာမုပါဒါနဿ၊ ၏။ ပဌမုပ္ပတ္တိံ၊ ရှေးဦးစွာဖြစ်ခြင်းကို။ န အာဟ၊ မဆို သတည်း။
ပန၊ တပါး။ တဏှာ၊ တဏှာလည်းကောင်း။ ကာမုပါဒါနံ၊ လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိဘာဂဿ၊ အသီးအသီး ဝေဘန်ခြင်းကို။ အကရဏေ၊ မပြုလတ်သော်။ သဗ္ဗာပိ၊ သော။ တဏှာ၊ သည်။ ကာမုပါဒါနံ၊ မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ (ဝိဘာဂဿ၊ ကို။) ကရဏေပိ၊ ပြုသော်လည်း။ ကာမရာဂတော၊ မှ။ အညာပိ၊ သော။ တဏှာ၊ သည်။ ဒဠဘာဝံ၊ သို့။ ပတ္တာ၊ ရောက်လတ်သော်။ ကာမုပါဒါနံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုကာမုပါဒါန်၏။ အရဟတ္တမဂ္ဂဝဇ္စျတာ၊ အရဟတ္တမဂ်ဖြင့် ပယ်သတ်အပ်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။
ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနဘူတာ၊ ဖြစ်ရာဌာနဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ စိတ္တုပ္ပါဒါ၊ တို့သည်။ ဝိသယော၊ မည်၏။ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ တို့သည်။ အာလယော၊ မည်၏။ တတ္ထ၊ ထိုဥပါဒါနက္ဓန္ဓာဟူသော အာလယ၌။ ရမတိ၊ မွေ့လျော်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာလယရာမာ၊ မည်၏။ ပဇာ၊ သတ္တဝါအပေါင်းတို့ကိုရ၏။ တေနေဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ သာ အာလယရာမတာ၊ ထိုအာလယ၌ မွေ့လျော်သည်၏ အဖြစ်သည်။ သသန္တာနေ စ၊ မိမိသန္တန်၌လည်းကောင်း။ ပရသန္တနေ စ၊ ၌လည်းကောင်း။ ပါကဋာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကာမနန္တိ၊ ကား။ ဝတ္ထုကာမာနံ၊ တို့ကို။ “သုခဒုက္ခံ၊ သည်။ ကမ္မုနာ၊ ကြောင့်။ ဟောတိ၊ ၏။” ဣတိ၊ သို့။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မယူမူ၍။ ကောတူဟလမင်္ဂာဒိဗဟုလော၊ မင်္ဂလာစသည်အဖြစ်များသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သာ ကောတူဟလမင်္ဂလာဒိဗဟုလတာ၊ အဖြစ်များသည်၏အဖြစ်သည်။ (သာ-၏ အစွဲကို ပြသည်) အဿ ကာမုပါဒါနဝတော၊ ထိုကာမုပါဒါန်ရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ တန္တိ၊ ကား။ ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ၊ သည်။ အနတ္တနိ၊ အတ္တမဟုတ်သော။ ဓမ္မမတ္တေ၊ သဘောတရားမျှ၌။ အတ္တာတိ၊ အတ္တဟူ၍။ မိစ္ဆာဘိနိဝေသဿ၊ မှားယွင်းစွာနှလုံးသွင်းခြင်း၏။ (အတ္တဝါဒုပါဒါန်၏ဟု ဆိုလို၏) သုခုမတရဓမ္မူပါဒါနတာယ၊ အထူးသဖြင့် သိမ်မွေ့သော တရားလျှင် စွဲလမ်းရာရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ တရားကို စွဲလမ်းသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ သုခမတာ၊ သိမ်မွေ့သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဥပနိဿယဝစနေန၊ ဥပနိဿယကို ဆိုသောစကားဖြင့်။
ဥပါဒါနပစ္စယာဘဝဝိတ္ထာရကထာဝဏ္ဏနာ
၆၄၆။ အတ္ထတောတိ၊ ကား။ ဝစနတ္ထတော၊ သဒ္ဒါနက်အားဖြင့်။ (သီမူ၌ ပဒတ္ထတော-ဟုရှိ၏) ဓမ္မတောတိ၊ ကား။ သဘာဝဓမ္မတော၊ သဘောတရားအားဖြင့်။ သာတ္ထတောတိ၊ ကား။ သာတ္ထာကတော၊ အကျိုး ရှိသောအားဖြင့်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝုတ္ထ္ထဿပိ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးကိုလည်း။ (သီမူနှင့် အညီပင်၊ အပိ-နှင့် သန္ဓိစပ်သည်) ပုန ဝစနဿ၊ တဖန်ဆိုခြင်း၏။ သပ္ပယောဇနတော၊ ရည်ရွယ်အပ်သော အကျိုးရှိသောအားဖြင့်။ ဘေဒသင်္ဂဟာတိ၊ ကား။ ဘောဒတော စ၊ ခွဲခြားခြင်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ သင်္ဂဟတော စ၊ အကျဉ်းသိမ်းယူခြင်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝိဘာဂတော စေဝ၊ ဝေဘန်ခြင်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝိဘတ္တဿ၊ ဝေဘန်အပ်ပြီးကို။ သင်္ခိပနနော စ၊ ချုံးခြင်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ယံ ယဿ ပစ္စယောတိ၊ ကား။ ယံ ယံ ဥပါဒါနံ၊ သည်။ ယဿ ယဿ ဘဝဿ၊ အား။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တတော စ၊ ထိုထိုဥပါဒါန်နှင့် ဘာဝအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။
ဘဝတီတိ ဘဝေါတိ၊ ဟူသော စဝနတ္တဖြင့်။ ဖလဝေါဟာရေန၊ အကျိုး၏ အမည်ဖြင့်။ ကမ္မဘဝေါ၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဥပပတ္တိဘဝနိဗ္ဗစနမေဝ၊ ဥပပတ္တိဘဝ၏ဝစနတ္ထကိုသာလျှင်။ ဒွယဿပိ၊ ဘဝနှစ်ပါး အပေါင်းအားလည်း။ (သီမူနှင့်အညီပင်၊ အပိ-နှင့် သန္ဓိစပ်သည်) သာဓာရဏံ ကတွာ၊ ဆက်ဆံသည်ကို ပြု၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဧတသ္မာ၊ ဤကမ္မဘဝမှ။ ဝါ၊ ကြောင့်။ ဥပပတ္တိဘဝေါ၊ သည်။ ဘဝတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ကမ္မဘဝကို ဝစနတ္ထ ပြုအပ်၏။ ပန၊ ဆက်။ ဒုတိယော၊ ဒုတိယဖြစ်သော ဥပပတ္တိ ဘဝသည်။ တသ္မာဘဝါ၊ ထိုကမ္မဘဝမှ။ ဝါ၊ ကြောင့်။ သတ္တဿ၊ ၏။ ပုနဗ္ဘဘာဝေန၊ တဖန်ဘဝသစ်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သဝိသေသံ၊ အထူးနှင့်တကွ။ ဘဝတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဝေါ၊ ဘဝမည်၏။ တတော ဧဝ၊ ထိုသို့ကံကြောင့် ဘဝသစ်အဖြစ်ဖြင့် အထူးဖြစ်တတ်၍ ဘဝမည်သောကြောင့်ပင်လျှင်။ သဗ္ဗဿ၊ အလုံးစုံသော။ ဘဝန္တဿ ဝါ၊ ဥပါဌ်အားဖြင့် ဖြစ်တတ်သော ရုပ်နာမ်တရားအပေါင်းတို့၏လည်းကောင်း။ တံဟေတုနော ဝါ၊ ထိုဖြစ်တတ်သော တရားအပေါင်း၏ အကြောင်း၏လည်းကောင်း။ ဝါ၊ ထိုဥပပတ္တိဘဝ၏ အကြောင်းဖြစ်သော ကမ္မဘဝ၏လည်းကောင်း။ န၊ မရှိ။ ဒုဝိဓေနာတိ၊ ကား။ ဒွီဟိ၊ ကုန်သော။ အာကာရဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ပဝတ္တိတော၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ (ဒုဝိဓေန ဝေဒိတဗ္ဗော-ဟူ၍လည်း ယောဇနာသင့်၏) ဝါ၊ ကား။ ဒုဝိဓေနာတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ပစ္စတ္တတ္ထေ၊ ပဌမာဝိဘတ်၏ အနက်။ ကရဏဝစနံ၊ ကရိုဏ်းဝိဘတ်-တတိယာဝိဘတ်အဆုံးရှိသော ပုဒ်တည်း။ ဒုဝိဓော၊ နှစ်ပါးအပြားရှိ၏။ ဣတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ၊ ၏။ အတ္ထီတိ၊ ကား။ သံဝိဇ္ဇတိ၊ ရှိ၏။
၆၄၇။ အတ္ထနော၊ ၏။ ပစ္စယေဟိ၊ အဝိဇ္ဇာအစရှိသော အကြောင်းတို့သည်။ ကရီယတိ၊ ပြုအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကမ္မံ၊ မည်၏။ “အတ္ထနော၊ ၏။ ဖလံ၊ ကို။ ကရောတိ၊ ပြုတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကမ္မံ၊ မည်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) ကမ္မန္တိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝတ္တဗ္ဗာ၊ ဆိုအပ် ကုန်သော။ ကမ္မာသင်္ခါတာ၊ ကံဟုဆိုအပ်ကုန်သော။ ပရိတ္တဘူမကောတိ၊ ကား။ ကာမဘူမတော၊ မဟဂ္ဂုတ်ဘုံ၌ဖြစ်သော။ သဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ အနဝသေသံ၊ အကြွင်းမဲ့အလုံးစုံသော။ ဘဝံ၊ သို့။ ဂစ္ဆတိ စ၊ ရောက်လည်း ရောက်တတ်၏။ ဂမေတိ စ၊ ရောက်လည်း ရောက်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဝဂါမိ၊ မည်၏။ စ၊ ဆက်။ ဂစ္ဆတီတိ၊ ရောက်၏ဟူသည်ကား။ နိပ္ဖါဒနသမတ္ထဘာဝသေန၊ ပြီးစေခြင်းငှာ စွမ်းနိုင် သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (ဂစ္ဆိတိ၊ ၏။) အတ္ထနော၊ ၏။ ပဝတ္တိကာလေ၊ ဖြစ်သောကာလ၌။ ဘဝါဘိမုခံ၊ ဘဝသို့ရှေးရှု။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဝါ၊ ကား။ နိဗ္ဗတ္တနမေဝ၊ ဖြစ်စေခြင်းကို သာလျှင်။ ဂမနံ၊ ရောက်ခြင်းဟူ၍။ အဓိပ္ပေတံ၊ အလိုရှိအပ်၏။ စ၊ ဆက်။ ဘဝဂါမီတိ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ ကမ္မက္ခယကရံ၊ ကံကုန်ခြင်းကို ပြုတတ်သော။ ကမ္မံ၊ လောကုတ္တရာကံကို။ နိဝတ္တေတိ၊ နစ်စေ ၏။ ဟိ၊ အကြောင်းကား။ အယံ၊ ဤပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ဒေသနာသည်။ ဝဋ္ဋကထာ၊ ဝဋ်ကိုဆိုသော စကား တည်း။ တဉ္စ၊ ထိုလောကုတ္တရာကံသည်လည်း။ ဝိဝဋ္ဋနိဿိတံ၊ ဝဋ်ကင်းရာ နိဗ္ဗာန်ကိုမှီ၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်တည်း။ အပုည။ပ။စေတနာတိ (ဧတ္ထ)၊ ဤပါဌ်၌။ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတစေတနာယပိ၊ ကိုလည်း။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းကို။ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာတိ ဧတ္ထ ဝိယ၊ ဤပါဌ်၌ကဲ့သို့။ ဝါ၊ ဤပါဌ်၏အဖွင့်ကဲ့သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဝါ၊ သော်လည်း။ ဘဝပစ္စယာ ဇာတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏန္တိ ဧတ္ထ ဝိယ၊ ဤပါဌ်၌ကဲ့သို့။ ဝါ၊ ဤပါဌ်၏အဖွင့်၌ကဲ့သို့။ သာပိ၊ ထိုဥဒ္ဓစ္စစေတနာကိုလည်း။ အပနေတဗ္ဗာ၊ ပယ်အပ်၏။ မန္ဒဗဟုဝိပါတာတိ၊ ကား။ အပ္ပမဟာဝိပါကတာ၊ နည်းသောဝိပါက် များသောဝိပါက်ရှိသည် ၏ အဖြစ်ကို။
သဗ္ဗမ္ပိ။ပ။ဝုတ္တာတိ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ တေသံ၊ ထိုအဘိဇ္စျာစသည်တို့၏။ အာစယဂါမိတာယ၊ ပဋိသန္ဓေစုတိသို့ ရောက်စေတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကမ္မသင်္ခါတတာ၊ ကံဟုဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။
ရူပမေဝ၊ ရုပ်သည်ပင်လျှင်။ ဝါ၊ ရူပမည်သော ဝိပါက်ကမ္မဇရုပ် ရုပ်ဟူသော ဥပါဒိန္နခန္ဓာသည်ပင်လျှင်။ ဘဝေါ၊ ဘဝတည်း။ ရူပဘဝေါ၊ ရူပဘဝ။ တထာ၊ တူ။ အာကာသာနဉ္စယတနဘဝဂ္ဂပရိစ္ဆိန္နာ၊ အာကာသာနဉ္စယတနနှင့် ဘဝဂ်တို့ဖြင့် ပိုင်းခြားအပ်ကုန်သော။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ ဥပါဒိန္နက္ခန္ဓာ၊ တို့ကို။ အရူပန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ အရူပမေဝ၊ အရူပသည်ပင်လျှင်။ ဘဝေါ၊ တည်း။ အရူပဘဝေါ၊ အရူပဘဝ၊ ကာမော ဧဝ၊ သည်ပင်လျှင်။ ဘဝေါ၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယထာဝုတ္တေန၊ သော။ အတ္ထေန၊ ကြောင့်။ ကာမောတိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကမာသင်္ခါတော ဘဝေါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ကာမာဝစရသညိတော၊ ကာမာဝစရဟု မှတ်သိအပ်သော။ ဘဝေါ၊ ကို။ ကာမသင်္ခါတော ဘဝေါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ရူပါရူပဘဝေါ၊ သည်။ တထာ၊ ထိုအတူပင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧသ နယော ရူပါရူပဘဝေသူတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သညာဝတံ၊ ဘဝေါတိ ဧတ္ထ၊ ဤဝစနတ္ထ၌။ ဝန္တု-သဒ္ဒဿ၊ ၏။ လောပေါ၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ တဿ၊ ထိုဝန္တုပစ္စည်း၏။ အတ္ထေ၊ ၌။ အ-ကာရံ၊ အပစ္စည်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ သညဘဝေါတိပိ၊ ဟူ၍လည်း။ ပါဌော၊ ပါဌ်ရှိ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ သညဝါတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဝေါကိဏ္ဏောတိ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ ဝေါကာရ-သဒ္ဒဿ၊ ၏။ ကမ္မသာဓနတံ၊ ကမ္မသာဓန၏ အဖြစ်ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဝေါကိရီယတိ ပသာရီယတိ၊ ဖြန့်အပ်၏။ ဝိတ္ထာရီယတိ၊ ချဲ့အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝေါကာရော၊ မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဝေါကိရဏံ၊ ဖြန့်ခြင်း-ချဲ့ခြင်း။ ဝေါကာရော၊ ဖြန့်ခြင်း-ချဲ့ခြင်း။ သော၊ ထိုဖြန့်ခြင်း ချဲ့ခြင်းကို။ ဧကေဿဝ ခန္ဓဿ၊ တခုသော ခန္ဓာ၏သာလျှင်။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဧကော ဝေါကာရောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ပသဋုပ္ပတိ၊ ပြန့်သောဖြစ်ခြင်းတည်း။ ဝါ၊ ပြန့်လျက်ဖြစ်ခြင်းတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။
၆၈၄။ ဘဝိနိဒ္ဒေသေ၊ ၌။ သဗ္ဗမ္ပိ ဘဝဂါမိကမ္မံ ကမ္မဘဝေါတိ ဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ စေတနာသမ္ပယုတ္တ ဓမ္မာပိ၊ တို့ကိုလည်း။ ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ပုညာဘိသင်္ခါရာဒယောဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော။
၆၄၉။ ကာမဘဝါဒိနိဗ္ဗတ္တကဿ၊ စသည်ကိုဖြစ်စေတတ်သော။ ကမ္မဿ၊ ၏။ ကာမဘဝါဒိဘာဝေါ၊ စသည်၏အဖြစ်ကို။ ဖလဝေါဟာရေန၊ ဖြင့်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တော၊ ၏။ သဟဇာတိဝိညာဏဿာပိ၊ တကွဖြစ်သော ဝိညာဉ်၏လည်း။ (အဘိဓမ္မဘာဇနီနည်းအရ စေတနာနှင့်တကွဖြစ်သော ဝိညာဉ် ကို ယူအပ်၏။ ဝိညာဏေဿဝ-ဟူ၍ရှိလျှင် သာ၍ကောင်းသည်) ပစ္စယဘူတံ၊ အကြောင်းဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ အဝိဇ္ဇာဟေတုကံ၊ အဝိဇ္ဇာလျှင်အကြောင်းရှိသော။ ယံ ကိဉ္စိ၊ သော။ ကမ္မံ၊ ကို။ သင်္ခါ ရဂ္ဂဟဏေန၊ သင်္ခါ-သဒ္ဒါဖြင့်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ဟောအပ်ခဲ့ပြီ။ ဣဓ ပန၊ ဤဘဝ-ဟူသော သဒ္ဒါ၌ကား။ သဗ္ဗမ္ပိ ဘဝဂါမိကမ္မန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဘဝဿ၊ ဥပပတ္တဘာဝကို။ နိဗ္ဗတ္တကံ၊ ဖြစ်စေ တတ်သော။ ဥပါဒါနဟေတုကံ၊ ဥပါဒါန်လျှင် အကြောင်းရှိသော။ (ကမ္မံ-၌ စပ်) ဝိပစ္စနာယ၊ အကျိုးပေးခြင်းငှာ။ ကတောကာသမေဝ၊ ပြုအပ်ပြီးသောအခွင့်ရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ (ကမ္မံ၊ ကို။) ဘဝေါတိ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတော၊ ၏။ ကာမုပါဒါနပစ္စယော၊ ကြောင့်။ ရူပဘဝနိဗ္ဗတ္တကံစ၊ ရူပဘဝကို ဖြစ်စေတတ်သည်လည်းဖြစ်သော။ အရူပဘဝနိဗ္ဗကံ စ၊ သော။ ယံ ကမ္မံ၊ ကို။ ကရီယဘိ၊ ၏။ သော၊ ထိုကံသည်။ ကမ္မဘဝေါ၊ မည်၏။ တဒတိနိဗ္ဗတ္တာ၊ ထိုကံကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော။ ခန္ဓာ၊ တို့သည်။ ဥပပတ္တိဘဝေါ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမမတ္ထံ၊ ကို။ ဧသ နယော ရူပါရူပဘဝေသူတိ၊ ဟူ၍။ အတိဒိသတိ၊ ညွှန်း၏။ ဒွေကာမဘဝါတိ၊ ကား။ ကာမကမ္မဘဝေါ၊ လည်းကောင်း။ ကာမူပပတ္တိဘဝေါ၊ လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒွေ၊ ကုန်သော။ ကာမဘဝါ၊ တို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဒွေ ရူဘဝါဒွေ အရူပဘဝါတိ ဧတ္ထာပိ၊ ဤပါဌ်တို့၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူပင်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ အန္တောဂဓေ၊ အတွင်းဝင်သော ဘဝတို့ကို။ ဝိသုံ၊ သီး။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မူ၍။ အဗ္ဘန္တရဂတေ ဧဝ၊ အတွင်း၌တည်သည်တို့ကိုသာလျှင်။ ကတွာ၊ ၍။ ကာမဘဝါဒိကေ၊ စသည်တို့ကို။ ကမ္မူပပတ္တိဘဝဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ ဒုဂုဏေ၊ နှစ်ဆတို့ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဆ ဘဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
အဝိသေသေနာတိ၊ ကား။ ဥပါဒါနဝသေန၊ ၄-ပါးသော ဥပါဒါန်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဘေဒံ၊ ကွဲပြားခြင်း ကို။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ စ၊ ဆက်။ ဥပါဒါနဘေဒါကရဏေနေဝ၊ ဥပါဒါန်တို့၏ (အလိုအားဖြင့်) ကွဲပြား ခြင်းကို မပြုခြင်းကြောင့်ပင်လျှင်။ ဒွါဒသပ္ပဘေဒဿ၊ ၁၂-ပါးအပြားရှိသော ဘဝကို။ သင်္ဂဟဝသေန၊ ချုံးသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝင်္ဂဟတော၊ အကျဉ်းအားဖြင့်။ ဆ ဘဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အနုပဂမ္မာတိ၊ ကား။ အနိဿယ၊ မမှီမူ၍။ အနာမသိတွာ၊ မသုံးသပ်မူ၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။
၆၅၀။ သမတ္တေန၊ ပြည့်စုံသော။ သမာဒိန္နေန၊ ကောင်းစွာဆောက်တည်အပ်သော။ ဂေါသီလေန စ၊ နွားတို့၏ အလေ့ဖြင့်လည်းကောင်း။ ကုက္ကုရသီလေန စ၊ ခွေးတို့၏ အလေ့ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဂုန္နံ စ၊ နွား တို့၏ လည်းကောင်း။ ကုက္ကုရာနံ စ၊ တို့၏လည်းကောင်း။ သဟဗျတာ၊ တကွဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝါ၊ အပေါင်းအဖော်၏ အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ဟောတော်မူအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ “သီလဗ္ဗတုပါဒါနဝတော၊ ပါဒါန်ရှိသောသူအား။ စျာနဘာဝနာ၊ စျာန်ကိုပွားစေခြင်းသည်။ န ဣဇ္စျတိ၊ မပြည့်စုံ။” ဣတိ၊ သို့။ မညမာနာ၊ မှတ်ထင်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ တေန၊ ထိုသီလဗ္ဗတုပါဒါန်ကြောင့်။ ရူပါရူပဘဝါ၊ တို့သည်။ န ဟောန္တိ၊ ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဝက္ခမာနေန၊ (ဣဒံ သီလဗ္ဗတံ နာမ-စသည်ဖြင့်) ဆိုလတံ့သော။ ပကာရေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စယဘာဝတော၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တံ န ဂဟေတဗ္ဗန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ သည်မျှသာမသေး။ အသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ၊ စင်ကြယ် ကြောင်းမဟုတ်သော အကျင့်၌။ သုဒ္ဓိမဂ္ဂပရာမသနေန၊ ဖြင့်။ ရူပါရူပါဝစရဇ္စျနာနံ၊ တို့ကို။ နိဗ္ဗတ္တနံ၊ ဖြစ်စေခြင်းသည်။ န န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်သည်မဟုတ် သင့်သည်သာတည်း။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။
အနုဿဝဝသေနာတိ၊ ကား။ တူတိကာမော၊ ကြီးပွားခြင်းကို အလိုရှိသောသူသည်။ သေတာဓယဇ္ဇံ၊ ဖြူသောဆိတ် အစရှိသော သတ္တဝါကိုသတ်၍ ယဇ်ပူဇော်ခြင်းကို။ အာလဘတေ၊ အားထုတ်ရာ၏။ (သီမူ၌ အာလဘေထ-ဟု ရှိ၏။ သင့်ပေ၏) ဣတိအာဒိအနုဿဝဝသေန၊ ဤသို့အစရှိသည်ကို တဆင့် ကြားသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဣမေ ကာမာ၊ ဤကာမဂုဏ်တို့သည်။ မနုဿလောကေ၊ ၌။ သမိဒ္ဓါယထာ၊ ကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။
သပ္ပဘေဒဿာတိ၊ ကား။ သုဂတိ။ပ။ဝတော၊ သုဂတိဘဝ ဒုဂ္ဂတိဘဝ လူ့ဘဝစသည် အထူးအပြားရှိ သော။ ကာမာဝစရသမ္ပတ္တိဘဝေ၊ ၌။ ပဌမဒုတိယဥစ္ဆေဒဝါဒဝသေန၊ ဖြင့်။ ရူပဘဝေ၊ ၌။ တတိယဥစ္ဆေဒဝါဒဝသေန၊ ဖြင့်။ အရူပဘဝေ၊ ၌။ သေသဥစ္ဆေဒဝါဒဝသေန၊ ကြွင်းသော ဥစ္ဆေဒ လေးပါးတို့၏ အစွမ်းဖြင့်။ အယံ အတ္ထာ၊ ဤအတ္တသည်။ သုဥစ္ဆိန္နော၊ ကောင်းစွာပြတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ တဒုပဂံ၊ ထိုကာမဘဝ ရူပဘဝသို့ ရောက်စေတတ်သော။ ကမ္မံ၊ ကို။ ကရောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အယံ အတ္တာ နာမာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သုဥစ္ဆိန္နောတိ၊ ကား။ သကလဝဋ္ဋဒုက္ခသမုစ္ဆေဒေန၊ အလုံးစုံသော ဝဋ်ဆင်းရဲ၏ ပြတ်ခြင်းဖြင့်။ သုဠု၊ ကောင်းစွာ။ ဥစ္ဆိန္နော၊ ပြတ်သည်။ အပုနဗ္ဘဝုပ္ပတိကော၊ တဖန်ဘဝင်သစ်၏ ဖြစ်ခြင်းမရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။
ကာမာဝစရသမ္ပတ္တိဘဝေတိ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ပဌမဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနဝါဒဝသေန၊ ဝါဒ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သေသံ၊ ကြွင်းသော ရူပါရူပဘဝါနံ အစရှိသော စကားကို။ ဣတရဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနဝါဒဝသေန၊ ဤပဌမဝါဒမှ တပါးသော ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနဝါဒ လေးပါးတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။) တတ္ထ၊ ထိုကြွင်းသောစကားရပ်၌။ ပါဠိယံ၊ ၌။ ရူပါဝစရဇ္စျနာဝသေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဥပရိ၊ ၌။ ဝါ၊ အသက်ဖြစ် ကုန်သော။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနဝါဒါ၊ တို့သည်။ အာဂတာ၊ လာကုန်သည်။ ကိဉ္စာပိ၊ (ဟောန္တိ) ကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဒိဋ္ဌိဂတိကော၊ မှားသောအယူရှိသောသူသည်။ ယံ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခု ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ယထာ တထာ၊ ထပါးပါးသောအခြင်းအရာဖြင့်။ အဘိနိဝိသတိ၊ နှလုံးသွင်းတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အရူပဘဝဂ္ဂဟဏံ၊ အရူပဘဝကိုယူခြင်းကို။ (ကတံ၊ ၏။) ဝါ၊ ကား။ အရူပဇ္စျာနာနမ္ပိ၊ တို့၏လည်း။ စတုတ္ထဇ္စျာနသင်္ဂဟတော၊ စျာန်ဖြင့် ရေတွက်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အရူပဘဝဂ္ဂဟဏံ၊ ကို။ (ကတံ၊ ၏။) ဝါ၊ ကား။ သန္တသုခတာယ၊ ငြိမ်သက်သော သုခရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တံသမင်္ဂိနော၊ ထိုအရူပစျာန်နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ သုခိတဘာဝသာမညတော၊ ချမ်းသာသည်၏ အဖြစ်ဖြင့် တူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (အရူပဘဝဂ္ဂဟဏံ ကတံ။) ဝိဂတပရိဠာဟောတိ၊ ကား။ ယထာဘိလာသိတ ဝိသယူပဟာရေန စ၊ အလိုရှိအပ်တိုင်းသော အာရုံကို ဆောင်ပေးခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း။ ပဟာနေန စ၊ ပယ်ခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝူပသန္တကာမရာဂ ပရိဠာဟော၊ ငြိမ်းအေးသော ကာမရာဂဟူသော ပူပန်ခြင်း ရှိ၏။ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ၊ မျက်မှောက်အတ္တဘော၌သာလျှင်။ နိဗ္ဗာနပ္ပတ္တော၊ ငြိမ်းခြင်းသို့ရောက်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။
သုဒ္ဓိမဂ္ဂပရာမသနဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တိတံ၊ ဖြစ်စေအပ်သော။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသော။ လောကိယံ၊ လောကီဖြစ်သော။ သီလဉ္စ၊ သီလကိုလည်းကောင်း။ စျာနဉ္စ၊ စျာန်ကိုလည်းကောင်း။ သီလဗ္ဗတမိစ္စေဝ၊ သီလတဗ္ဗတဟူ၍သာလျှင်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အဓိပ္ပေတံ၊ အလိုရှိအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဒံ သီလဗ္ဗတံ နာမာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ကမေန၊ အစဉ်အားဖြင့်။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ သီလဗ္ဗတုပါဒါ နဿ၊ ကို။ ဝါ၊ ၏။ အန္တေ၊ အဆုံး၌။ ဘဝပစ္စယထာဝစနံ၊ ဘဝ၏အကြောင်းအဖြစ်ဖြင့် ဆိုခြင်းသည်။ ဝါ၊ အဖြစ်ကို ဆိုခြင်းသည်။ အတ္တဝါဒုပါဒါနံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ အဘိဏှံ အသမုဒါစာရတော စ၊ မပြတ်မဖြစ်ခြင်း ကြောင့် လည်းကောင်း။ အတ္တဝါဒုပါဒါနနိမိတ္တတ္တာ စ၊ အတ္တဝါဒုပါဒါန်လျှင် အကြောင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ (ဟောတိ၊ ဖြစ်ပေ၏။)
ကမ္မဘဝေတိ၊ ပုဒ်သည်။ နိဒ္ဓါရဏေ၊ ၌။ ဘုမ္မံ၊ တည်း။ ဟေတုပစ္စယပ္ပဘေဒေဟီတိ ဧတ္ထ၊ ဤစကားရပ်၌။ မဂ္ဂပစ္စယော စ၊ ကိုလည်း။ ဝတ္တဗ္ဗော၊ ဆိုသင့်သေး၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဒိဋ္ဌုပါဒါနာဒီနိ၊ စသည်တို့သည်။ သဟဇာတကမ္မဘဝဿ၊ ၏။ မဂ္ဂပစ္စယာ၊ တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တာနိ၊ ထိုဒိဋ္ဌုပါဒါန်စသည်တို့သည်။ သဟဇာတာဒီသု၊ အစရှိသော ခုနစ်ပစ္စည်းတို့ တွင်။ ဟေတုပစ္စယံ၊ ကို။ အပနီယ၊ ပယ်၍။ မဂ္ဂပစ္စယံ၊ ကို။ ပက္ခိပိတွာ၊ ထည့်၍။ သတ္တဓာ၊ ဖြင့်။ ပစ္စယာ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။ ပန၊ ဆက်။ သဗ္ဗာနိ၊ အလုံးစုံလေးပါးသော ဥပါဒါန်တို့သည်။ အနန္တရဿ၊ အခြားမဲ့အကုသိုလ် ကမ္မဘဝအား။ (သီမူနှင့်အညီ သဗ္ဗာနိ ပန-ဟု ရှိစေရမည်) အနန္တရ။ပ။သေဝနပစ္စယေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ပစ္စယာ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ နာနန္တရဿ၊ အခြားမဲ့မဟုတ်သော။ အကုသိုလ်ကမ္မဘာဝအား။ (အနာနန္တရဿဟု ရှိလျှင် သာ၍ကောင်းသည်) ဥပနိဿယပစ္စယေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စယာ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ကဒါစိ၊ တရံတခါ၌။ အာရမ္မဏပစ္စယာဒိနာပိ၊ အစရှိသည်ဖြင့်လည်း။ (ပစ္စယာဟေန္တိ။) ပန၊ သော်လည်း။ ဝါ၊ ဆက်။ တံ၊ ထိုအနန္တရစသော ပစ္စည်းကို။ ဥပနိဿယပစ္စယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ သင်္ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဝိပ္ပယုတ္တဿ ပန ဥပနိဿယပစ္စယေနေဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဘဝပစ္စယာဇာတိအာဒိပဒဝိတ္ထာရကထာဝဏ္ဏနာ
၆၅၁။ ဇာတိအာဒီသူတိ၊ ပုဒ်၌။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဇာတိပစ္စယာ။ပ။သမ္ဘဝန္တီတိ၊ ဟူသော။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဇာတိအာဒိနန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဥပပတ္တိဘဝုပ္ပတ္တိ ယေဝ၊ ဥပပတ္တိဘဝ၏ (ဝါ) ဥပတ္တိဘဝဟူသော ဥပါဒိန္နခန္ဓာအပေါင်း၏ ဖြစ်ခြင်းသည်သာလျှင်။ ဇာတိ၊ ဇာတိပေတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ န ဥပပတ္တိဘဝေါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဇာယမာနဿ၊ ဖြစ်ဆဲခန္ဓာ၏။ ဇာတိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ ဇာတိပေတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပပတ္တိဘဝေါပိ၊ သည်လည်း။ (ပစ္စယော-၌ စပ်) အသတိ၊ အပေါင်းဖြစ်သော ဥပပတ္တိဘဝမရှိလတ်သော်။ အဘာဝါ၊ အစိတ်ဖြစ်သော ဇာတိ၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဇာတိယာ၊ ၏။ ပစ္စယော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ဖြစ်သေး၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တုံ၊ ငှာ။ သက္ကာ၊ စွမ်းနိုင်သေး၏။ ဟိ၊ မှန်။ ရူပဇာတိယာ၊ ရုပ်၏ဇာတိ၏။ ဝါ၊ ဇာတိရုပ်၏။ ဇာယမာနရူပ ပဒဋ္ဌာနတာပိ၊ ဖြစ်ဆဲရုပ်လျှင် နီးသောအကြောင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကိုလည်း။ ဥပစိတ။ပ။သန္တတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ အဋ္ဌကထာဆရာဆိုအပ်၏။
ဇာတာနံ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ ဥညာတတာ စ၊ အယုတ်အားဖြင့် သိအပ်သည်၏ အဖြစ်သည် လည်းကောင်း။ ဝါ၊ ရှုတ်ချအပ်သည်၏ အဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ အဘိမတတာ စ၊ မြတ်နိုးအပ်သည်၏ အဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ ဟီနပဏီတတာ၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ အနိဋ္ဌံ၊ အလိုမရှိအပ်သော ဝတ္ထုသည်။ ဟီနံ၊ မည်၏။ ဣဋ္ဌံ၊ သည်။ ပဏီတံ၊ မည်၏။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏဟီနုတ္တမာယုတာဒိံ၊ အဆင်းလှသည်၏အဖြစ်, မလှသည်၏အဖြစ်, ယုတ်သော အသက်ရှိသည်၏ အဖြစ်, မြတ်သော အသက်ရှိသည်၏ အဖြစ်အစရှိသည်ကို။ (သီမူနှင့်အညီပင်) သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ ယမကာနမ္ပိ သတန္တိ၊ ကား။ ယမကဘာဝေန၊ အစုံ၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ အမွှာပူး၏အဖြစ်ဖြင့်။ နိဗ္ဗတ္တာနမ္ပိ၊ ဖြစ်ပေါ်ကုန်သည် လည်း။ သမာနာနံ၊ ဖြစ်ကုန်လျက်။ ဝါ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ သော စ ဝိသေသော၊ ထိုအထူးသည်လည်း။ ဘိန္နသန္တာနိကဿ၊ ကွဲပြားသော သန္တာန်၌ဖြစ်သော။ ဝါ၊ တည်ရှိသော။ ဝိသေသကာရဏဿ၊ ထူးသောအကြောင်း၏။ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်း ကြောင့်။ အဇ္စျတ္တသန္တာနေတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အညဿ ကရဏဿ အဘာဝတောတိ၊ ကား။ အတ္တ သန္တာနဂတတော၊ မိမိသန္တာန်၌ တည်သောအကြောင်းမှ။ အညဿ၊ တပါးသော။ ဝိသေသကာရဏဿ၊ ၏။ အနုပလဗ္ဘမာနတ္တာ စ၊ မရအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ တသ္မိံ၊ ထိုတပါးသော အကြောင်းထူးသည်။ သတိ၊ သော်။ “သဗ္ဗဒါ၊ အခါခပ်သိမ်း။ သဗ္ဗေသံ၊ အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့အား။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။” ဣတိ ပသင်္ဂဿ၊ ဤသို့သော အပြစ်ရောက်ခြင်း၏။ ဝါ၊ ဤသို့လျဉ်းပါး ခြင်း၏။ ဒုန္နိဝါရဏတော၊ တားမြစ်နိုင်ခဲသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကာရဏေ၊ သည်။ အဝိသိဋ္ဌေ၊ မထူး လတ်သော်။ ဖလဝိသေသဿ၊ အကျိုးထူး၏။ အယုဇ္ဇမာနကတ္တာ စ၊ မသင့်လျော်သည်၏ အစြဖ်ကြောင့် လည်းကောင်းတည်။ တေန၊ ကြောင့်။ ကမ္မဘဝဟေတုကောဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
တေန တေနာတိ၊ ကား။ ဉာတိဗသနာဒိနာ၊ အစရှိသော။ ဇရာမရဏတော၊ မှ။ အညေန၊ သော။ ဒုက္ခဓမ္မန၊ ဆင်းရဲကြောင်းတရားသည်။ ဟိ၊ မှန်။ ဇရာမရဏနိမတ္တံ၊ ဇရာမရဏဟူသော အကြောင်း ကြောင့်။ ဥပ္ပန္နာ၊ ကုန်သော။ သောကာဒယော၊ စသည်တို့သည်။ ဇရမရဏာဘိသမ္ဗန္ဓာ၊ ဇရာမရဏနှင့် စပ်ကုန်၏။ တဒေညေ၊ ထိုမှတပါးသော သောကစသည်တို့သည်။ အနဘိသမ္ဗန္ဓာ၊ ဇရာမရဏနှင့် မစပ်ကုန်။ ဥပနိဿယကောဋိယာတိ၊ ကား။ ဥပနိဿယံသေန၊ ဥပနိဿယအစိတ်ဖြင့်။
ဘဝစက္ကကထာဝဏ္ဏနာ
၆၅၂။ ဇာတိ၊ သည်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ သောကာဒီနံယေဝ၊ စသည်တို့၏သာလျှင်။ ပစ္စယော၊ သည်။ န ဟောတိ၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်။ ပန၊ စင်စစ်။ သောကာဒီနံ၊ စသည်တို့၏။ ပစ္စယတ္တာ၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဝိဇ္ဇာယပိ၊ ၏လည်း။ ပစ္စယော၊ သည်။ (ဟောတိ) ဧဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ယသ္မာ ပနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ ၏။ ဧတ္ထာတိ၊ ကား။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ ဒေသနာယံ၊ ၌။ အဝိဒိတာဒိမိဒန္တိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ မ-ကာရော၊ သည်။ ပဒသန္ဓိကရော၊ ၏။ သတတန္တိ၊ ကား။ ယာဝ အဂ္ဂမဂ္ဂါဓိဂမာ၊ အရဟတ္တမဂ်ကို ရသည်တိုင်အောင်။ သဗ္ဗကာလံ၊ ခပ်သိမ်းသော ကာလပတ်လုံး။ ဝါ၊ အခါခပ်သိမ်း။ သမိတန္တိ၊ ကား။ သင်္ဂတံ၊ စပ်ခြင်းသို့ရောက်လျက်။ ဝါ၊ ဆက်စပ်လျက်။ အဗ္ဗောစ္ဆိန္နံ၊ အစဉ်မပြတ်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။
တေသူတိ၊ ကား။ သောကာဒီသု၊ တို့သည်။ သိဒ္ဓေသူတိ၊ ကား။ လဗ္ဘမာနေသု၊ ရအပ်ကုန်သည်ရှိသော်။ အဝိနာဘာဝတော၊ ကင်း၍မဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ အဝိဇ္ဇာ၊ သည်။ သိဒ္ဓါ၊ ပြီးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ကာမယာနဿတိ၊ ကား။ ကာမယမာနဿ၊ နှစ်သက်လိုချင်သော။ ဝါ၊ ကား။ ဧတဿ၊ ဤသတ္တဝါအား။ ကာမော၊ ကာမဟူသော။ ယာနံ၊ သွားကြောင်းယာဉ်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကာမယာနော၊ မည်၏။ ကာမဝသေန၊ ဖြင့်။ ယာယမာနဿ၊ သွားသော။ တဿ၊ ထိုသတ္တဝါ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဆန္ဒဇာတဿာတိ၊ ကား။ ဇာတတဏှာဆန္ဒဿ၊ ဖြစ်သောတဏှာဟူသော ဆန္ဒရှိသော။ ပရိဟာယန္တီတိ၊ ကား။ ဝိဂစ္ဆန္တိ၊ ကင်းကွာကုန်၏။ ရပ္ပတီတိ၊ ကား။ သောကာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝါ၊ ကြောင့်။ ကုပ္ပတိ၊ ပျက်စီး၏။
ပရိယုဋ္ဌာနတာယ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ ထကြွဖြစ်ပေါ်သော ဒိဋ္ဌိပရိယုဋ္ဌာန်ရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ ဒိဋ္ဌိ ပရိယုဋ္ဌာန်လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်အပ်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ တိဋ္ဌနသီလော၊ တည်လေ့ရှိသောသူသည်။ ပရိယုဋ္ဌာန ဋ္ဌာယီ၊ မည်၏။ ပရိယုဋ္ဌဋ္ဌှာယိနောတိ ဝါ၊ ယိနော-ဟူ၍မူလည်း။ ပါဌော၊ ပါဌ်တည်း။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ပရိယုဋ္ဌာတိ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ ထကြွဖြစ်ပေါ်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပရိယုဋ္ဌံ၊ မည်၏။ ဒိဋ္ဌိပရိယုဋ္ဌာနံ၊ ဋ္ဌာန်ကိုရ၏။ တေန၊ ထိုဒိဋ္ဌိပရိယုဋ္ဌာန်ဖြင့်။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်ဘတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပရိယုဋ္ဌဋ္ဌာယီ၊ မည်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။
ပဉ္စပုဗ္ဗနိမိတ္တာနီတိ၊ ကား။ “မာလာ၊ ပန်းတို့သည်။ မိလာယန္တိ၊ ညှိုးကုန်၏။ ဝတ္ထာနိ၊ အဝတ်တို့သည်။ ကိလိဿန္တိ၊ ညစ်နွမ်းကုန်၏။ ကစ္ဆေဟိ၊ လတ်ကတီးကြားတို့မှ။ သေဒါ၊ ချွေးတို့သည်။ မုစ္စန္တိ၊ လွတ်ထွက် ကုန်၏။ ကာယေ၊ ကိုယ်၌။ ဝေဝဏ္ဏိယံ၊ အဆင်းမလှသည်၏ အဖြစ်သည်။ ဝါ၊ အိုရုပ်သည်။ ဩက၌မတိ၊ သက်ရောက်၏။ ဒေဝေါ၊ နတ်သည်။ ဒေဝါသနေ၊ နတ်၏ နေရာ၌။ နာဘိရမတိ၊ မမွေ့လျော်။” ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တာနိ၊ ဟောအပ်ကုန်သော။ ပဉ္စ၊ ကုန်သော။ မရဏပုဗ္ဗနိမိတ္တာနိ၊ သေခြင်းကိုသိကြောင်းဖြစ်သော ပုဗ္ဗနိမိတ်တို့ကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဟိ၊ မှန်။ တာနိ၊ ထိုပုဗ္ဗနိမိတ်တို့ကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ ဝါ၊ ကြောင့်။ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တက္ခန္ဓသင်္ခါတေ၊ ကံကြောင့်ဖြစ်သော ခန္ဓာဟုဆိုအပ်သော။ ဥပပတ္တိဘဝေ၊ ၌။ ဘဝစ္ဆန္ဒဗလေန၊ ဘဝကိုနှစ်သက်သော ဘဝတဏှာ၏အစွမ်းကြောင့်။ ဒေဝါနံ၊ နတ်တို့အား။ ဗလဝသောကော၊ အားကြီး သော သောကသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။
ဗာလောတိ၊ ကား။ အဝိဒွါ၊ မသိမလိမ္မာသောသူသည်။ တေန၊ ထိုဗာလောဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ အဝိဇ္ဇာယ၊ ၏။ ကာရဏဘာဝံ၊ အကြောင်း၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ တိဝိဓံ ဒုက္ခန္တိ၊ ကား။ တဿာရုပ္ပကထာ သဝန။ပ။နိဒါနံ၊ ထိုဗာလပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ်လားလျော်သော (ကဲ့ရဲ့ရှုတ်ချသော) စကားကို ကြားရခြင်း, ကမ္မကာရဏတို့ကို တွေ့မြင်ရခြင်း, သေခါနီးကာလ၌ ကံ၏ထင်ပေါ်လာခြင်းတို့လျှင် အကြောင်းရှိသော။ သောကာဒိဒုက္ခံ၊ သောကအစရှိသော ဆင်းရဲကို။
အာသဝေ သာဓေန္တီတိ၊ ကား။ အာသဝေ၊ တို့ကို။ ဂမေန္တိ ဗောဓေန္တိ၊ သိစေကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။
ဧဝံ သတီတိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဘဝစက္ကဿ၊ ၏။ အဝိဒိတာဒိတာယ၊ မသိအပ်သော အစရှိ သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အနာဒိဘာဝေ၊ အစမရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ သတိ၊ သော်။ အာဒိမတ္တကထနန္တိ၊ ကား။ အဝိဇ္ဇာဝသေန၊ ဖြင့်။ အာဒိသဗ္ဘာဝကထနံ၊ အစရှိသည်၏ အဖြစ်ကိုဆိုခြင်းသည်။ ဟိ၊ မှန်။ ဧတဿ၊ ဤဘဝစက်အား။ အာဒိ၊ အစသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာဒိမံ၊ မည်၏။ ဘဝစက္ကံ၊ ဘဝစက်ကိုရ၏။ တဿ၊ ထိုအစရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ကထနံ၊ ဆိုသော စကားသည်။ အာဒိမတ္တကတနံ၊ မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ မတ္တသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဝိသေသသနိဝတ္တိအတ္ထော၊ အထူးကို နစ်စေခြင်း အနက်ရှိ၏။ အနာဒိဘာဝေ၊ အစမရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ သတိ၊ သော်။ အဝိဇ္ဇာ၊ သည်။ အာဒိမှိ စ၊ အစ၌လည်းကောင်း။ မဇ္စျေ စ၊ ၌လည်းကောင်း။ ပရိယောသာနေ စ၊ ၌လည်းကောင်း။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံ သော အရာတို့၌။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာဒိမတ္တာယ၊ အစမျှဖြစ်သော။ အဝိဇ္ဇာယ၊ ကို။ ကထနံ၊ ဆိုခြင်းသည်။ ဝိရုဇ္စျတိ၊ ဆန့်ကျင်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ အဝိဇ္ဇာယ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒနေန၊ ဖြစ်စေခြင်း ကြောင့်။ ဝါ၊ ကား။ အပ္ပဟာနေန၊ မပယ်ခြင်းကြောင့်။ အတ္တနော၊ ၏။ သန္တာနေ၊ ၌။ သန္နိဟိတာဘာဝကရဏေန၊ သိုမှီးအပ်သည်၏ အဖြစ်ကို (ဝါ) တည်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကိုပြုခြင်းကြောင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ကမ္မာဒီနီတိ၊ ကား။ ကမ္မဝိပါကဝဋ္ဋနိ၊ တို့သည်။ ပလိဗေဓေန္တီတိ၊ ကား။ နာနာဒုက္ခပရိဗျူဠှေ၊ အမျိုးမျိုးသော ဆင်းရဲတို့၏ စုဝေးရာဖြစ်သော။ သံသာစာရကေ၊ သံသရာနှောင်အိမ် ၌။ နိရောဓေန္တိ၊ ပိတ်ဆို့ထားကုန်၏။ တေဟီတိ၊ ကား။ ကိလေသကမ္ပဝိပါကဝဋ္ဋေတိ၊ တို့မှ။ ဝဋ္ဋဿ၊ ၏။ ကာရဏဘာဝေ၊ အကြောင်းအဖြစ်၌။ ပဓာနတ္တာ၊ ပြဓာန်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဝိဇ္ဇာ၊ ကို။ ပဓာနဓမ္မောတိ၊ ဟူ၍။ ကထိတာ၊ ဆိုအပ်၏။
တတော အဝိဇ္ဇာဒိတော၊ မှ။ ဗြဟ္မဒိနာတိ (ဧတ္ထ)၊ ဤပုဒ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ပဇာပတိဿရပုရိသာ ဒိကေ၊ ပဇာပတိ ဣဿရ ပုရိသစသည်တို့ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ ဝဒတိ၊ ပြောဆိုတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝဒေါ၊ မည်၏။ တံ တံ ဟိတာဟိတံ၊ ထိုထိုအကျိုးစီးပွားရှိ အကျိုးစီးပွားမဲ့စကားကို။ ပဝတ္တာ၊ ပြောဆိုတတ်၏။ ဝါ၊ ပြောဆိုတတ်သောသူ။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဝေဒေတိ၊ ခံစားတတ်၏။ ဝါ၊ သိတတ်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဝေဒိယတိ၊ သိအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝေဒေယျော၊ မည်၏။ သုခါဒိံ၊ ကို။ အနုဘဝတိ၊ ဇာနာတိ၊ သိတတ်၏။ “သုခိတော၊ ချမ်းသာ၏။ ဝါ၊ ချမ်းသာသောသူ။ ဒုက္ခိတော၊ ဆင်းရဲ၏။ ဝါ၊ ဆင်းရဲသောသူ။” ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အတ္တနာ စ၊ ကိုယ်တိုင်လည်းကောင်း။ (ဇာနာတိ-၌ စပ်) ပရေဟိ စ၊ တပါးသောသူတို့သည်လည်းကောင်း။ (ဉာယတိ၌ စပ်) ဇာနာတိ စ၊ (ဝေဒယတိ-ကို ကမ္မကတ္တား အနက်ပြသည်ဟူ၏) ဗြဟ္မဒိနာ ဝါ အတ္တနာ ဝါတိ (ဧတ္ထ)၊ ဤပါဌ်၌။ ဝါ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ စ သဒ္ဒတ္တော၊ စ-သဒ္ဒါ၏အနက်ရှိ၏။ ဝါ၊ သမုစ္စည်းအနက်ရှိ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ကာရကဝေဒကရဟိတန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော။ စ-သဒ္ဒတ္တသမာသံ၊ ဒွန်သမာသ်ပုဒ်ကို။ အာဟ၊ ၏။
ဒွါဒသဝိဓသုညတာသုညန္တိ၊ ကား။ အဝိဇ္ဇာဒီနံ၊ အစရှိကုန်သော။ ဒွါဒသန္နံ၊ ကုန်သော။ သုညသဘာဝါနံ၊ ဆိတ်သော သဘောရှိကုန်သော တရားတို့၏။ သုညတာယ၊ ဆိတ်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ သုညံ၊ ဆိတ်၏။ ဒွါဒသဝိဓသုညတာသုညံ၊ ၁၂-ပါး အပြားရှိသော တရားတို့၏ ဆိတ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့် ဆိတ်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဓုဝဘာဝါဒိသုညတာယ၊ ဓုဝအဖြစ်စသည်မှ ဆိတ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ စတုဗ္ဗိဓမ္ပိ၊ လေးပါး အပြားရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ သုညတံ၊ ဆိတ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဧကံ ကတွာ၊ တပါးတည်းပြု၍။ ဒွါဒသင်္ဂဂတတ္တာ၊ ၁၂-ပါးသော အင်္ဂါတို့၌ တည်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဒွါဒသဝိဓာ၊ ၁၂-ပါးအပြားရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တာယ ဒွါဒသသုညတာယ၊ ထို ၁၂-ပါးသော ဆိတ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သုညံ၊ ဆိတ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။
၆၅၃။ ပုဗ္ဗန္တာဟရဏတောတိ၊ ကား။ ပုဗ္ဗန္တတော အတီတကောဋ္ဌာသတော၊ အတိတ်အဖို့မှ။ ပစ္စုပ္ပန္န ဝါပါကဿ၊ ကို။ အာဟရဏတော၊ ဆောင်သောအားဖြင့်။ ဝေဒနာဝသာနံ၊ ဝေဒနာလျှင် အဆုံးရှိသော။ ပရိစ္ဆိန္နံ၊ (ဝေဒနာဖြင့်) ပိုင်ခြားအပ်သော။ ဧကံ၊ သော။ ဘဝစက္ကံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဘဝစက္ကေကဒေသောပိ၊ ဘဝစက်၏ တစိတ်ကိုလည်း။ ဘဝစက္ကန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဝေဒနာ၊ သည်။ တဏှာသဟာယယ၊ တဏှာလျှင် အဖော်သဟဲရှိသော။ အဝိဇ္ဇာယ၊ အား။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝေဒနာတော၊ ဝေဒနာမှ။ ဝါ၊ ကြောင့်။ (ပြည်မူ ဝိသုဒ္ဓိမဂ် နိဿယနှင့် သိမူတို့၌လည်း ဝေဒနာဝတော-ဟု သျှာမူကဲ့သို့ပင်ရှိ၏။ ဝေဒနာရှိသော သူအားဟု အနက်ပေးရာ၏) အဝိဇ္ဇာ၊ သည်။ (သမ္ဘဝတိ၊ ၏။) အဝိဇ္ဇာတော၊ အဝိဇ္ဇာကြောင့်။ (သီမူနှင့် မူလဋီကာတို့၌ တတော-ဟု ရှိ၏) သင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ (သမ္ဘဝန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗဇ္စျနတော၊ ဆက်စပ်ခြင်းကြောင့်။ ဝေဒနာ ဝသာနံ၊ ဝေဒနာလျှင် အဆုံးရှိသော။ ဘဝစက္ကံ၊ သည်။
ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာသော။ ဘဝစက္ကံ၊ ကို။ ဖလုပ္ပတ္တိယာတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ကတ္တုအတ္ထေ၊ ၌။ ကရဏ ဝစနံ၊ တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ကရဏတ္ထေ ဧဝ၊ ကရိုဏ်းအနက်၌သာလျှင်။ (ကရဏဝစနံ၊ တည်း။) ဟိ၊ မှန်။ ဝိညာဏာဒိပစ္စုပ္ပန္နဖလုပ္ပတ္တိ၊ ဝိညာဉ်အစရှိသော ပစ္စုပ္ပန်အကျိုး၏ ဖြစ်ခြင်းသည်။ ဣဓ၊ ဤမျက်မှောက် ဘဝ၌။ ဒိဋ္ဌာ၊ မြင်အပ်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ မြင်အပ်သောောကာင့်။ အဒိဋ္ဌာနံ၊ မမြင်အပ်ကု်သော။ ပုရိမဘဝေ၊ ၌။ အတ္ထနော၊ ၏။ ဟေတူနံ၊ အကြောင်းဖြစ်ကုန်သော။ အဝိဇ္ဇာသင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ ဖလံ၊ ကို။ အနုပ္ပါဒေတွာ၊ မဖြစ်စေမူ၍။ အနုပစ္ဆိဇ္ဇနံ၊ မပြတ်စဲခြင်းကို။ ပကာသေတိ၊ ပြ၏။ ဝါ၊ ကား။ ပကာသနဿ၊ ပြခြင်း၏။ ကရဏံ၊ ကရိုဏ်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ဖလုပ္ပတ္တိယ၊ ဖြင့်ဟု အနက်ပေးရမည်ဟု ဤဒုတိယ ဝိကပ်ဖြင့် ဆိုလို၏) ဣတိ၊ သိအပ်၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ ပုရိမဘဝစက္ကံ၊ ကို။ ဒုတိယေန၊ ဒုတိယဘဝစက် နှင့်။ သမ္ဗန္ဓံ၊ စပ်သည်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ဟောအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝေဒနာသင်္ခါတဿ၊ သော။ ဖလဿ၊ ၏။ ဥပ္ပတ္တိယာ၊ ဖြင့်။ ဝါ၊ ကြောင့်။ တဏှာဒီနံ၊ တဏှာအစရှိကုန်သော။ ဟေတူနံ၊ တို့၏။ အနုပစ္ဆေဒံ၊ မပြတ်ခြင်းကို။ ပကာသေတိ၊ ပြ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကာရဏဘူတာယ၊ အကြောင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ (ကရဏဘူတာယ-ဟု ရှိသင့်၏) ဖလုပ္ပတ္တိယာ၊ ဝေဒနာဟူသော အကျိုး၏ အဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ ဖြင့်။ ပဌမဿ ဘဝစက္ကဿ၊ ၏။ (ပကာသန-၌ စပ်) ဟေတူနံ၊ အဆင့်ဆင့်ဖြစ်သော အကြောင်းတို့၏။ အနုပစ္ဆေဒပ္ပကာသနတော၊ မပြတ်စဲခြင်းကို ပြခြင်းကြောင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဝါ၊ ကား။ သင်္ခါရာဒိနမေဝ၊ သင်္ခါရအစရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်ကုန်သော။ ဖလာနံ၊ တို့၏။ ဥပ္ပတ္တိယာ၊ ဖြင့်။ အဝိဇ္ဇာဒီနံ၊ အစရှိကုန်သော။ ဟေတူနံ၊ တို့၏။ ဖလာနံ၊ တို့၏။ ဥပ္ပတ္တိယာ၊ ဖြင့်။ အဝိဇ္ဇာဒီနံ၊ အစရှိကုန်သော။ ဟေတူနံ၊ တို့၏။ ဖလံ၊ ကို။ အဇနေတွာ၊ မဖြစ်စေမူ၍။ အနုပစ္ဆေဒမေဝ၊ မပြတ်စဲခြင်းကိုသာလျှင်။ (ပကာသေတိ၊ ၏။) ဝါ၊ ကား။ ဝိညာဏာဒိဟေတူနံ၊ ဝိညာဉ်စသည်တို့၏ အကြောင်းဖြစ်ကုန်သော။ သင်္ခါရာဒီနံ၊ အစရှိသည်တို့၏။ အနုပ္ပဗန္ဓမေဝ၊ အစဉ်မပြတ်ဆက်စပ်ခြင်းကိုသာလျှင်။ ပဌမံ ဘဝစက္ကံ၊ သည်။ ပကာသေတိ၊ ၏။ ဒုတိယံဝိယ၊ ဒုတိယဘဝစက်ကဲ့သို့။ ပရိယောသနမ္ပိ၊ အဆုံးကိုလည်း။ န၊ ပြသည်မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဖလုပ္ပတ္တိယာ ဟေတူနံ အနုပစ္ဆေဒပ္ပကာသနတောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အနုပုဗ္ဗပဝတ္တိဒီပနတောတိ၊ ကား။ သင်္ခါရပစ္စယာ၊ ဝိညာဏံ၊ ဝိညာဏပစ္စယာ နမာရူပန္တိအာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ အနုပုဗ္ဗတော၊ အစဉ်အားဖြင့်။ ပဝတ္တိယာ၊ ဖြစ်ခြင်းကို။ ဒီပနတော၊ ပြခြင်း ကြောင့်။ ဟိ၊ မှန်။ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပန္တိ ဧတ္ထ၊ ဤပုဒ်၌။ အပရိပုဏ္ဏာယတနံ၊ မပြည့်စုံသော အာယတနရှိသော။ ကာလလရူပံ၊ ကလလရုပ်ကို။ ဝတွာ၊ ဟောပြီး၍။ တတော၊ ထိုမှ။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်၌။ နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ သဠာယတနပ္ပဝတ္တိ၊ သဠာယတန၏ဖြစ်ခြင်းကို။ ဝုတ္တာ၊ ဟောတော်မူအပ်၏။ သဟုပ္ပတ္တိဒီပနတောတိ၊ ကား။ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါတိ ဝါ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့် လည်းကောင်း။ ဘဝပစ္စယာ ဇာတီတိ ဝါ၊ ဟူသော ပုဒ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဥပပတ္တိက္ခန္ဓာနံ၊ ပဋိသန္ဓေခန္ဓာ၊ တို့၏။ ဧကဇ္စျံ၊ တပေါင်းတည်။ ဥပ္ပတ္တိယာ၊ ဖြစ်ခြင်းကို။ ဒီပနတော၊ ပြခြင်းကြောင့်။ ဟိ၊ မှန်။ ဧတ္ထ၊ ဤဒုတိယဘဝစက်၌။ ပဌမေ ဘဝစက္ကေ ဝိယ၊ ၌ကဲ့သို့။ အာယတနာနံ၊ တို့၏။ ကမေန၊ အစဉ်အားဖြင့်။ ဥပ္ပတ္တိ၊ ကို။ န ဝုတ္တာ၊ မဟောအပ်။
၆၅၄။ ဧတဿ၊ ဤဘဝစက်အား။ ဟေတုအာဒိပုဗ္ဗကာ၊ အကြောင်းစသည်ရှေး၌ရှိကုန်သော။ တယော၊ ကုန်သော။ သန္ဓီ၊ အစပ်တို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဟေတုဖလဟေတုပုဗ္ဗကိသန္ဓိ၊ မည်၏။ ဘဝစက္ကံ၊ ဘဝစက်ကိုရ၏။ ဟေတုဖလဟေတုဖလဝသေန၊ အတိတ်အကြောင်းပစ္စုပ္ပန်အကျိုး, ပစ္စုပ္ပန် အကြောင်း, အနာဂတ်အကျိုးတို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ စတုပ္ပဘေဒေါ၊ လေးပါးအပြားရှိသော။ အင်္ဂါနံ၊ တို့၏။ သင်္ဂဟော၊ အကျဉ်းချုပ်အလွှာသည်။ ဧတဿ၊ ဤဘဝစက်အား။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ စတုဘေဒသင်္ဂဟံ၊ မည်၏။ သရူပတော၊ အားဖြင့်။ အဝုတ္တာပိ၊ မဟောအပ်ကုန်သော်လည်း။
သန္ဓီနံ အာဒိပရိယော သာနဝဝတ္ထိတာတိ၊ ကား။ သန္ဓီနံ၊ အစပ်တို့၏။ ပုဗ္ဗာပရဝဝတ္ထိတာ၊ ရှေးနောက်တို့ ဖြင့် ပိုင်းခြားမှတ်သားအပ်ကုန်သော။ ဣတိ၊ အတ္ထော၊ နက်။
ပရိတဿတီတိ၊ ကား။ တံ တံ ဝတ္ထုံ၊ ကို။ ပရိဂ္ဂဟကရဏဝသေန၊ သိမ်းပိုက်ခြင်းကို ပြုသည်၏ အစွမ်း ဖြင့်။ တဿာတိ၊ ဆာလောင်တတ်၏။ တဏှာယတိ၊ ဆာလောင်တတ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဥပါဒိယတီတိ၊ ကား။ ဒဠှဂါဟံ၊ မြဲမြံစွာယူခြင်းကို။ ဂဏှာတိ၊ ၏။ ပုရမကမ္မဘဝန္တိ၊ ကား။ ပုရိမကမ္မဘဝေ၊ ရှေးဖြစ်သော ကမ္မဘဝသည်။ သတိ၊ သော်။
စ၊ ဆက်။ တဿ၊ ထိုရှေးကမ္မဘဝ၏။ သဗ္ဘာဝေါ၊ ရှိသည်၏အဖြစ်ဟူသည်။ ကရိယမာနတာ ဧဝ၊ ပြုအပ် သည်၏ အဖြစ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကမ္မဘဝေ။ပ။အတ္ထောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဒုက္ခာဒီသု မောဟောတိ၊ ကား။ ဒုက္ခာဒီနံ၊ တို့၏။ အာဒီနဝပဋိစ္ဆာဒကော၊ အပြစ်ကိုဖုံးလွှမ်းတတ်သော။ အပ္ပဟီနော၊ မပယ်အပ်သေးသော။ မောဟော၊ သည်။ အာယူဟနာတိ၊ ကား။ သမ္ပိဏ္ဍနကာ၊ ပေါင်းစုတတ်ကုန်သော။ မောဟော၊ သည်။ အာယူဟနာတိ၊ ကား။ သမ္ပိဏ္ဍနကာ၊ ပေါင်းစုတတ်ကုန်သော။ ဒါနာဒိကိရိယာယ၊ ပေးလှူခြင်းအစရှိသော အမှုကြိယာကို။ ပဝတ္တနာကာ၊ ဖြစ်စေတတ်သော သဘောတို့တည်း။ ဧတေသံ၊ ဤဇောတို့အား။ ဧကံ၊ တခုသော။ ဝါ၊ တူသော။ အာဝဇ္ဇနံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧကာဝဇ္ဇနာ၊ မည်ကုန်၏။ တေသု ဧကာဝဇ္ဇနေသု၊ တို့၌။ သတ္တမေ၊ သတ္တမ ဇော၌။ စေတနာ၊ သည်။ ဘဝေါ၊ မည်၏။ ယာ ကာစိ။ပ။သင်္ခါရာတိ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ယထာဒဿိ တာယ၊ ယခုပင်ပြအပ်ပြီးသော။ (ပါဠိယာ-၌ စပ်) ဓမ္မဋ္ဌိဉာဏဘာဇနီယေ၊ ဉာဏ်၏အဖွင့်၌။ ဝုတ္တာယ၊ ဟောအပ်သော။ ပဋိသမ္ဘိဒါပါဠိယာ၊ ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ တတ္ထ၊ ထိုပဋိသမ္ဘိဒါပါဠိ၌။ စေတနာ ဘဝေါတိ၊ ဟူ၍။ အာဂတာ၊ လာ၏။ ဘဝိနဒ္ဒေသေပန၊ ၌ကား။ သာတ္ထတောတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤမာတိကာပါဌ်၏ အဖွင့်၌။ စေတနာဝ။ပ။သမ္ပယုတ္တာပီတိ၊ ဟူ၍။ ဝိဘင်္ဂပါဠိဝသေန၊ ဖြင့်။ ဒဿိတံ၊ အဋ္ဌကထာဆရာပြအပ်၏။ ဟိ၊ မှန်။ တတ္ထ ကတမော။ပ။ကာမာဝစရာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ စေတနာဘဝေါ၊ စေတနာ၏အဖြစ်ကို။ ဝိဘင်္ဂပါဠိယံ၊ ၌။ ဝုတ္တော၊ ဟောအပ်ပေ၏။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးသော ပါဠိတို့တွင်။ ပဋိသမ္ဘိဒါပါဠိယံ၊ ၌။ စေတနာသမ္ပယုတ္တာ၊ စေတနာနှင့် ယှဉ်သောတရားတို့ ကို။ ဝိပါကဓမ္မတ္တာ၊ အကျိုးပေးတတ်သော သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သဝိပါကေန၊ အကျိုး ဝိပါက်ရှိသော။ အာယူဟနသင်္ခါတေန၊ အားထုတ်ခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ သင်္ခတာဘိသင်္ခရဏကိစ္စေန၊ ပြုပြင်သင့်သောတရားကို ပြုပြင်ခြင်းကိစ္စဖြင့်။ သင်္ခါရာတိ၊ တို့ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ဟောအပ်ကုန်၏။ ဝိဘင်္ဂ ပါဠိယံ၊ ၌။ သဗ္ဗမ္ပိ ဘဝဂါမိကမ္မံ ကမ္မဘဝေါတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဘဝဿ၊ ဥပပဝတ္တိဘဝ၏။ ပစ္စယ ဘာဝေန၊ အကြောင်း၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဘဝဂါမိဘာဝတော စ၊ ဘဝသို့ရောက်စေတတ်သည်၏ အဖြစ် ကြောင့် လည်းကောင်း။ ကမ္မသံသဋ္ဌသဟာယထာယ၊ ကံနှင့်နှီးနှောသောအဖော်သဟဲ၏အဖြစ်ဖြင့်။ ကမ္မဘာဝတော စ၊ ကံ၏အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဥပပတ္တိဘဝံ၊ ကို။ ဘဝေန္တိ၊ ဖြစ်စေတတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဝေါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ဟောအပ်ကုန်၏။ ပန၊ ဆက်။ ဥပပတ္တိဘာဝဘာဝနာကိစ္စံ၊ ဥပပတ္တိဘဝကိုဖြစ်စေခြင်းကိစ္စသည်။ စေတနာယ၊ ၏။ သာတိသယံ၊ အလွန်အကဲနှင့် တကွဖြစ်သော ကိစ္စပေတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဋိသမ္ဘိဒါပါဠိယံ၊ ၌။ (မူလဋီသီမူတို့နှင့် အညီပင်) စေတနာ၊ ကို။ ဘဝေါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဘဝဘိသင်္ခရဏကိစ္စံ၊ ဘဝကို ပြုပြင်ခြင်းကိစ္စသည်။ စေတနာယ၊ ၏။ သာတိသယံ၊ ပေတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိဘင်္ဂပါဠိယံ၊ ၌။ ကုသလာ စေတနာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ စေတနာ၊ ကို။ သင်္ခါရာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေန တေန ပရိယာယေန၊ ထိုထို အကြောင်းဖြင့်။
ဣဓာတိ၊ ကား။ ဣမသ္မိံ ပစ္စုပ္ပန္နဘဝေ၊ ၌။ ဘဝန္တရဿ၊ ဘဝတပါးဖြစ်သော။ အတီတဘဝဿ၊ ကို။ ဣမိနာ ပစ္စုပ္ပန္နဘာဝေန၊ ဤပစ္စုပ္ပန်ဘဝနှင့်။ ပဋိသန္ဓာနံ၊ ဆက်စပ်ခြင်းသည်။ ဘဝန္တရပဋိသန္ဓာနံ၊ မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဘဝန္တရဘာဝေန၊ ဘဝတပါး ဘဝသစ်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပဋိသန္ဓာနံ၊ ဆက်စပ်ခြင်းသည်။ ဘဝန္တရပဋိသန္ဓာနံ၊ မည်၏။ တဿ၊ ထိုဘဝန္တရပဋိသန္ဓာန၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ယံ၊ အကြင်သဘောကို။ ပဋိသန္ဓီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသဘောသည်။ ဝိညာဏံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ တထာ ဟိ၊ ထိုစကားမှန်၏။ ဝိညာဏံ၊ ကို။ ပဋိသန္ဓာနပစ္စုပဋ္ဌာနေိ၊ ရှေးစိတ်နှင့် စပ်သောအားဖြင့် ဉာဏ်အားရှေးရှုထင်သည်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဂဗ္ဘေတိ၊ ကား။ မာတုကုစ္ဆိယံ၊ အမိဝမ်း၌။ ဝါ၊ ကား။ ဂဗ္ဘာဝတ္ထာယံ၊ ကလလရေကြည်ဟူသော ကိုယ်ဝန်အခိုက်အတန့်၌။ ဒွီသု၊ ကုန်သော။ အတ္ထဝိကပ္ပေသု၊ တို့၌။ ဆိုအပ်ကုန်သော။ အယူဟနသင်္ခါရေ၊ အားထုတ်မှု သင်္ခါရတို့ကို။ “တဿ၊ ထိုကာမဘဝ၏။ ပုဗ္ဗဘာဂါတိ၊ ရှေးအဖို့တို့ဟူ၍။ “အာဟ၊ ၏။ တတိယေ အတ္ထဝိကပ္ပေ၊ ၌။ ဝုတ္တေ၊ ကုန်သော။ (အာယူဟနသင်္ခါရေ၊ တို့ကို။) တံသမ္ပယုတ္တာ၊ ထိုတဏှာဥပါဒါန်တို့နှင့်ယှဉ်သော။ အဝိဇ္ဇာ၊ ကို။ ဝါ၊ သည်။ ဂဟိတာဝ၊ ယူအပ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ဒဟရဿ၊ သူငယ်၏။ စိတ္တပ္ပဝတ္တိ၊ စိတ်၏ဖြစ်ခြင်းသည်။ ဘဝင်္ဂဗဟုလာ၊ ဘဝင်ဖြစ်ခြင်းများ၏။ ဝါ၊ များသည်ဖြစ်၍။ ယေဘုယျေန၊ ဖြင့်။ ဘဝန္တရဇနက ကမ္မာယူဟနသမတ္ထာ၊ ဘဝတပါးကို ဖြစ်စေနိုင်သော ကံကိုအားထုတ် ခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဓ ပရိပက္ကတ္တာ အာယတနာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကမ္မ။ပ။ဒဿိတောတိ ဧတေန၊ ပါဌ်ဖြင့်။ ကမ္မဿ၊ ၏။ ပစ္စယဘူတံ၊ အကြောင်းဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ သမ္မောဟံ၊ တွေဝေခြင်းကို။ ဒေဿာတိ၊ ၏။ ကမ္မသမ္ပယုတ္တမေဝ၊ ကံနှင့်ယှဉ်သည်သာလျှင် ဖြစ်သော သမ္မောဟကို။ န၊ ပြသည်မဟုတ်။
တတ္ထ၊ ထိုဘဝစက်၌။ (ဝိဘာဝေါ ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗော။) ပုရိမဘဝသ္မိံ၊ ရှေးဘဝ၌။ (သိဒ္ဓါ၊ ပြီးခဲ့ကုန်သော။) ပဉ္စ၊ ကုန်သော။ ကမ္မသမ္ဘာရာ၊ ကံဟူသော အကြောင်းအဆောက်အဦးတို့လည်းကောင်း။ ဝါ၊ ကံနှင့် ကံ၏ အကြောင်းအဆောက်အဦးတို့လည်းကောင်း။ ဧတရဟိ၊ ယခုဘဝ၌။ ပဉ္စ၊ ကုန်သော။ ဝိပါကဓမ္မာ၊ အကျိုးတရားတို့လည်းကောင်း။ ဧတရဟိ၊ ၌။ ပဉ္စ၊ ကုန်သော။ ကမ္မသမ္ဘာရာ၊ တို့လည်းကောင်း။ အနာဂတေ၊ အနာဂတ်ဘဝ၌။ ပဉ္စ၊ ကုန်သော။ ဝိပါကဓမ္မာ၊ တို့လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒသ၊ ဆယ်ပါး ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တရားတို့သည်။ ကမ္မံ၊ ကံမည်၏။ ဒသ၊ ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ ဝိပါကော၊ ဝိပါက်မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒွီသု၊ နှစ်ပါးကုန်သော။ ဌာနေသု၊ တို့၌။ ကမ္မံ၊ ကံသည်။ ကမ္မဝဋ္ဋံ၊ မည်၏။ ဒွီသု၊ နှစ်ပါးကုန်သော။ ဌာနေသု၊ တို့၌။ ကမ္မံ၊ ကံသည်။ ကမ္မဝဋ္ဋံ၊ မည်၏။ ဒွီသု၊ ကုန်သော။ ဌာနေသု၊ တို့၌။ ဝိပါကော၊ သည်။ ဝိပါကဝဋ္ဋံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကမ္မသင်္ခေပေါ စ၊ ကံဟူသော ချုံးရဩည်လည်းကောင်း။ ဝါ၊ ချုံးအပ်သော ကံသည်လည်းကောင်း။ ဝါ၊ ကံဟူသော အဖို့သည် လည်းကောင်း။ ဝါ၊ ကံဟူသော အလွှာသည်လည်းကောင်း။ ဝိပါကသင်္ခေပေါ စ၊ ဝိပါက်အဖို့အလွှာသည် လည်းကောင်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ကမ္မဘဝေါ စ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဝိပါကဘဝေါ စ၊ သည် လည်းကောင်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ကမ္မဝဋ္ဋဉ္စ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဝိပါကဝဋ္ဋဉ္စ၊ သည်လည်းကောင်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ကမ္မပဝတ္တဉ္စ၊ ကံအယဉ်သည်လည်းကောင်း။ ဝိပါကပဝတ္တဉ္စ၊ ဝိပါက်အယဉ်သည် လည်းကောင်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ကမ္မ သန္တတိ စ၊ ကံအစဉ်သည်လည်းကောင်း။ ဝိပါကသန္တတိ စ၊ သည်လည်းကောင်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ကိရိယာ စေဝ၊ ပြုခြင်းကြိယာသည်လည်းကောင်း။ ကိရိယာဖလဉ္စ၊ ကြိယာ၏ အကျိုးသည်လည်းကောင်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။
ဧဝံ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ သမုပ္ပန္နံ၊ ဖြစ်သော။ ဝါ၊ ဖြစ်သောကြောင့်။ ဣဒံ၊ ဤဘဝ စက်သည်။ သဟေတုကံ၊ အကြောင်းနှင့်တကွ ဖြစ်၏။ (တနည်း) ဧဝံ၊ ဖြင့်။ သဟေတုကံ၊ အကြောင်းနှင့် တကွ။ သမုပ္ပန္နံ၊ ဖြစ်သော။ ဣဒံ၊ ဤဘဝစက်သည်။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲသာတည်း။ အနိစ္စံ၊ မမြဲ။ စလံ၊ လှုပ်ရှား ၏။ ဣတ္တရံ၊ တိုတောင်း၏။ အဒ္ဓုဝံ၊ မခိုင်ခံ့။ ဟေတုသော၊ အကြောင်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ အကြောင်းဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မေဟိ၊ သဘောတရားတို့မှ။ ဝါ၊ တို့ကြောင့်။ ဓမ္မာ၊ သဘောတရားတို့သည်။ ပဘဝန္တိ၊ အဆက် ဆက်ဖြစ်ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဧတ္ထ၊ ဤဘဝစက်၌။ အတ္တာ ဝ-အတ္တာ ဝါ၊ မိမိဟု ခေါ်ဆိုအပ်သော သတ္တ ဇီဝသည် လည်းကောင်း။ ပရော ဝ၊ သူတပါးဟု ခေါ်ဆိုအပ်သော သတ္တ ဇီဝသည်လည်းကောင်း။ န ဝိဇ္ဇာတိ၊ မရှိ။
ဟေတုသမ္ဘာရပစ္စယာ၊ အကြောင်းဟူသော အဆောက်အဦးအထောက်အပ့ံရှိကုန်သော။ ဝါ၊ မဆက်ဆံ သော ဟေတုအကြောင်းနှင့် ဆက်ဆံသော သမ္ဘာရ အကြောင်းဟူသော အထောက်အပံ့ရှိကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ သဘောတရားတို့သည်။ ဓမ္မေ၊ သဘောတရားတို့ကို။ သဉ္စနေန္တိ၊ ဖြစ်စေကုန်၏။ ဟေတူနံ၊ အကြောင်းတို့၏။ နိရောဓာယ စ၊ ချုပ်ခြင်းငှာလည်း။ ဓမ္မော၊ တရားကို။ ဗုဒ္ဓေ န သည်။ ဒေသိတော၊ ဟေတော်မူအပ်၏။
ဟေတူသု (စ်)၊ အကြောင်းတို့သည်လည်း။ ဥပရုဒ္ဓေသု၊ ချုပ်ကုန်လတ်သော်။ ဝဋ္ဋံ၊ ဝဋ်သည်။ ဆိန္နံ၊ ပြတ်စဲသည်ဖြစ်၍။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မလည်နိုင်။ ဧဝံ၊ ဤသို့ဖြစ်သည်။ ဝါ၊ ဤသို့ အကြောင်းကြောင့် သဘော တရားမျှဖြစ်ခြင်း, အကြောင်းချုပ်ခြင်းကြောင့် ဝဋ်၏ ပြတ်စဲခြင်းနှင့် ထိုအကြောင်းချုပ်ရန်အလို့ငှာ တရားကို ဟောခြင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။) ဣဓ၊ ဤသာသနာတော်၌။ ဒုက္ခန္တကိရိယာယ၊ ဆင်းရဲ၏ အဆုံးဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်ကို ပြုခြင်းငှာ။ ဗြဟ္မစရိယံ စ၊ မြတ်သောအကျင့်သည်လည်း။ ဝိဇ္ဇတိ၊ ရှိပေ ၏။ သတ္တေ၊ သတ္တဝါကို။ နုပလဗ္ဘန္တေ၊ မရအပ်သည်ရှိသော်။ ဥစ္ဆေဒေါ စ၊ သတ္တဝါ၏ ပြတ်စဲခြင်းသည် လည်း။ ဝါ၊ ဥစ္ဆေဒအယူသည်လည်း။ နေဝ (ဟောတိ)၊ မဖြစ်သည်သာလျှင်တည်း။ သဿာတံ စ၊ သတ္တဝါ ၏ မြဲသည်၏ အဖြစ်သည်လည်း။ ဝါ၊ သဿတအယသည်လည်း။ န (ဟောတိ ဧဝ)၊ မဖြစ်သည်သာလျှင် တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။
တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ကမ္မာနေဝ၊ ကံတိုသည်သာလျှင်။ ဝိပါကံ၊ ကို။ သမ္ဘရန္တိဝဍ္ဎေန္တိ၊ ပွားစေကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကမ္မသမ္ဘာရာ၊ မည်ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ သင်္ခါရဘဝါ၊ တို့သည်။ ကမ္မံ၊ မည်၏။ တဒုပကာရကာနိ၊ ထိုကံအားကျေးဇူးပြုတတ်ကုန်သော။ အဝိဇ္ဇာတဏှုပါဒါနာနိ၊ တို့သည်။ ကမ္မသမ္ဘာရာ၊ မည်ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ ပဋိသန္ဓိဒါယကော၊ ပဋိသန္ဓေကိုပေးတတ်သော။ ဘဝေါ၊ သည်။ ကမ္မံ၊ မည်၏။ တဒုပကာရကာ၊ ထိုကံအား ကျေးဇူးပြုတတ်ကုန်သော။ ယထာဝုတ္တာ၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော။ အယူဟန သင်္ခါရာ စ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ အဝိဇ္ဇာဒယော စ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ ကမ္မသမ္ဘာရာ၊ မည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကမ္မဉ္စ၊ ကံလည်းကောင်း။ ကမ္မသမ္ဘာရာ စ၊ ကံ၏ အဆောက်အဦးတို့ လည်းကောင်း။ ကမ္မသမ္ဘာရာ၊ ကံနှင့် ကံ၏ အဆောက်အဦးတို့။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကသေသဝသေန၊ ဧကသိသ်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ကမ္မသမ္ဘာရဂ္ဂဟဏံ၊ ကမ္မသမ္ဘာရ-သဒ္ဒါကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဒသ ဓမ္မ ကမ္မန္တိ၊ ကား။ အဝိဇ္ဇာဒယောပိ၊ စသည်တို့ကိုလည်း။ (ဝုတ္တာ –၌ စပ်) ကမ္မသဟာယတာယ၊ ကံ၏အဖော်သဟဲ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ကမ္မသရိက္ခကာ စ၊ ကံနှင့်တူကုန်သည်လည်းကောင်း။ တဒုပကာရကာ စ၊ ထိုကံအား ကျေးဇူး ပြုတတ်ကု်န်သည်လည်းကောင်း။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကမ္မန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤကံဟု ဝိပါက်ဟု ဆိုအပ်သောတရား၌။ အဝိဇ္ဇာဒယော စ၊ တို့ကိုလည်းကောင်း။ ဝိညာဏာဒယော စ၊ တို့ကိုလည်းကောင်း။ သင်္ခိပ္ပန္တိ၊ ချုံးအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ချုံးရာသော သတ္တိကြောင့်။ သင်္ခေပေါ၊ မည်၏။ ကမ္မံ စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဝိပါကော စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) ဝါ၊ ကား။ ကမ္မန္တိ၊ ဟူ၍ လည်းကောင်း။ ဝိပါကောတိ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ ဧဝံ၊ သို့။ သင်္ခိပီယတိ၊ ချုံးအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ချုံးအပ်သော သတ္တိကြောင့်။ သင်္ခေပေါ၊ မည်၏။ အဝိဇ္ဇာဒယော စ၊ တို့ကိုလည်းကောင်း။ ဝိညာဏာဒယော စ၊ တို့ကိုလည်းကောင်း။ (လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။) ပန၊ ဆက်။ သင်္ခေပဘဝသာမညေန၊ သင်္ခေပဟူသော တူသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဧကဝစနံ၊ ဧကဝုစ်ကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ သင်္ခေပသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဘာဂါဓိဝစနံ၊ အဖို့၏အမည်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကမ္မဘာဂေါ၊ ကံ ဟူသော အဖို့သည်။ ကမ္မသင်္ခေပေါ၊ မည်၏။
ဧဝံသမုပ္ပန္နန္တိ၊ ကား။ ကမ္မတော၊ ကြောင့်။ (ဤ၌ ပိ-သဒ္ဒါပိုသည်) ဝိပါကော၊ သည်။ (သမုပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။) တတ္ထာပိ၊ ထိုကံတွင်လည်း။ အဝိဇ္ဇာတော၊ ကြောင့်။ သင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ (သမုပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။) ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ သမုပ္ပန္နံ၊ ဖြစ်သော။ ဝါ၊ ကား။ တိသန္ဓိအာဒိဝသေန၊ အစပ်သုံးပါး စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သမုပ္ပန္နံ၊ ဖြစ်သော။ ဣဒံ၊ ဘဝစက္ကံ၊ သည်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဣတ္တရန္တိ၊ ကား။ ဂမနဧဓမ္မံ၊ သွားခြင်းသဘောရှိ၏။ ဝါ၊ ပျက်ခြင်းသို့ ရောက်ခြင်းသဘောရှိ၏။ ဝိနဿနဓမ္မွံ၊ ပျက်စီးခြင်း သဘောရှိ၏။ (သီမူနှင့်အညီပင်) ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ တေန၊ ထိုဣတ္တရံ-ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ (ဝိဘာဝေ တိ-၌ စပ်) ဥပ္ပါဒဝယဝန္တတာဒီပကေန၊ ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကို ပြတတ်သော။ အနိစ္စ-သဒ္ဒေန စ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ အဒီပိတံ၊ မပြအပ်သော။ ကာလန္တရဋ္ဌာယိတာဘာဝံ၊ ကာလတပါး တိုင်အောင် တည်သည်၏ အဖြစ်မရှိခြင်းကို။ ဝိဘာဝေတိ၊ ပြ၏။ အဒ္ဓဝန္တိ ဧတေန၊ ဤပုဒ်ဖြင့်။ ထိရ ဘာဝါဘာဝနိဿာရတံ၊ ခိုင်ခံ့သည်၏ အဖြစ်၏ မရှိခြင်းဟူသော အနှစ်မရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ (သီမူ၌ ထိရဘာဝါဘာဝံ နိဿာရတံ-ဟု ရှိ၏) (ဝိဘာဝေတိ၊ ၏။) ဟေတူ ဧဝ၊ အကြောင်းတို့သည်သာလျှင်။ သမ္ဘာရာ၊ အဆောက်အဦးတို့တည်း။ ဟေတုသမ္ဘာရာ၊ အကြောင်းဟူသော အဆောက်အဦးတို့။ ဝါ၊ ကား။ ဌာနသောဟောတုသောတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သော။ ဌာနံ၊ အကြောင်းသည် လည်းကောင်း။ အညမ္ပိ၊ တပါးလည်းဖြစ်သော။ တဿ တဿ၊ ထုထိုအကျိုးအား။ သာဓာရဏံ၊ ဆက်ဆံ သော။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းသည်။ ဟေတု၊ မည်၏။ ဧဝန္တိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ ဟေတုတော၊ ကြောင့်။ ဓမ္မ မတ္တသမ္ဘဝေ စ၊ သဘောတရားမျှ၏ ဖြစ်ခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ဟေတုနိရောဓာ၊ အကြောင်း၏ချုပ်ခြင်း ကြောင့်။ ဝဋ္ဋစ္ဆေဒေ စ၊ ဝဋ်၏ပြတ်ခြင်းသည်လည်းကောင်း။ တံနိရောဓာယ၊ ထိုအကြောင်း၏ ချုပ်ခြင်း အလို့ငှာ။ ဓမ္မေ၊ ကို။ ဒေသိတေ စ၊ ဟောအပ်သည်လည်းကောင်း။ သတိ၊ သော်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဗြဟ္မစရိယံ ဣဓ၊ ဣဓ-ဟူသော ဤနှစ်ပုဒ်ကို။ ဗြဟ္မစရိယိဓ၊ ယိဓဟု သန္ဓိစပ်အပ်၏။ သတ္တေ စာတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ စ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ “ဧဝံ၊ သို့ဖြစ်လတ်သော်။ ဗြဟ္မစရိယဉ္စ၊ မြတ်သောအကျင့်သည်လည်း။ ဝိဇ္ဇတိ၊ ရှိ၏။ သဿတုစ္ဆေဒါ စ၊ တို့သည်လည်း။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။” ဣတိ၊ သို့။ သမုစ္စယတ္ထော၊ သမုစ္စည်းအနက်ရှိ၏။ ဟိ၊ အကျိုးကား။ ဧဝံ၊ ဤသို့ယူသည်ရှိသော်။ ဟေတုအာယတ္တေ၊ အကြောင်းနှင့် စပ်သော။ ဓမ္မမတ္တသမ္ဘဝေ၊ သဘောတရားမျှ၏ဖြစ်ခြင်း၌။ ဝါ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။) သတ္တော၊ ကို။ နုပလဗ္ဘတိ၊ မရအပ်။ စ၊ ဆက်။ တသ္မိဉ္စ၊ ထိုသတ္တဝါကိုလည်း။ ဥပလဗ္ဘန္တေ၊ ရအပ်သည်ရှိသော်။ သဿတော ဝါ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဥစ္ဆေဒါ ဝါ၊ သည်လည်းကောင်း။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တသ္မိံ၊ ထိုသတ္တဝါကို။ နုပလဗ္ဘန္တေ၊ မရအပ်သည်ရှိသော်။ ဥစ္ဆေဒေါ၊ ပြတ်စဲခြင်းသည်။ ဝါ၊ ဥစ္ဆေဒ အယူသည်။ နေဝ (ဟောတိ)၊ မဖြစ်သည်သာလျှင်တည်း။ သဿာတံ၊ တည်မြဲခြင်းသည်။ ဝါ၊ သဿတ အယူသည်။ န (ဟောတိ ဧဝ)၊ သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တွံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
၆၅၅။ သစ္စပ္ပဘဝတောတိ၊ ကား။ သစ္စတော၊ သစ္စာဟူသော။ ပဘဝတော စ၊ အမွန်အစအားဖြင့် လည်းကောင်း။ ဝါ၊ ကား။ သစ္စာနံ၊ တို့၏။ ပဘဝတော စ၊ ဖြင့်လည်းကောင်။
၆၅၆။ ဝတ္ထူသူတိ၊ ကား။ အာရမ္မဏေသု၊ တို့၌။ ဝါ၊ ကား။ အာရမ္မဏေသု၊ တို့၌။ ဝါ၊ ကား။ ဒုက္ခာဒီသု၊ အစရှိကုန်သော။ ပဋိစ္ဆာဒေတဗ္ဗေသု၊ ဖုံးလွှမ်းအပ်ကုန်သော။ ဝတ္ထူသု၊ တို့၌။ သမ္မောဟေတီတိ၊ ကား။ ဓမ္မသဘာဝံ၊ ကို။ ဇာနိတုံ၊ သိခြင်းငှာ။ ပဋိဝိဇ္စျိတုံ၊ ထိုးထွင်းခြင်ငှာ။ အဒေန္တီ၊ မပေးသည်ဖြစ်၍။ တဿ၊ ထိုတရားသဘောကို။ ပဋိစ္ဆာဒနဝသေန၊ ဖုံးလွှမ်းသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ သမ္မောဟေတိ၊ တွေဝေစေတတ်၏။ ဝတ္ထုန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ဣဓ၊ ဤဝိညာဉ်အရာ၌။ အာရမ္မဏံ၊ ကို။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ အညမညသန္နိဿ ယေန၊ အချင်းချင်းကို မှီခြင်းနှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ ဌာတုံ၊ ငှား အသက္ကေန္တာ၊ ကုန်သော။ ဒွေ၊ နှစ်ခုကုန်သော။ နဠကလာပါဝိယ၊ ကျူစည်းကဲ့သို့။ အညမညဉ္စ၊ လည်း။ ဥပတ္ထမ္ဘေတိ၊ ထောက်ပံ့တတ်၏။ သဝိသ ယေတိ၊ ကား။ ယထာသကံ၊ သော။ ရူပါယတနာဒိကေ၊ အစရှိသော။ ဝိသယေ၊ ၌။ ဇာယမာနာနံ၊ ဖြစ်ဆဲဖြစ်ကုန်သော။ ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ ဝိကာရဘာဝေန၊ ထူးသောအမူအရာ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ လဗ္ဘမာနာ၊ ရအပ်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ရအပ်သော။ ဇာတိ၊ သည်။ တေ၊ ထိုခန္ဓာတို့ကို။ ဇနေန္တီဝိယ၊ ဖြစ်စေဘိသကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ခန္ဓေ စ ဇနေတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ တေသံ။ပ။ပဝတ္တတ္တတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပါကဘေဒဘာဝဉ္စ အဓိတိဋ္ဌတီတိ ဧတ္ထာပိ၊ ဤပါဌ်၌လည်း။ “ခန္ဓေ ဇနေတီ” တိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောဤပါဌ်၌။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ အတ္ထော၊ ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ယူအပ်၏။ ပါကဘေဒဝသေန၊ ရင့်ခြင်းပျက်ခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝတ္ထိစ္စေဝ၊ ဖြစ်၏ ဟူ၍သာလျှင်။ အတ္ထော၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) ပစ္စတိ၊ ရင့်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပါကော၊ မည်၏။ ဘိဇ္ဇတိ၊ ပျက်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘေဒေါ၊ မည်၏။ ပါကော စ၊ ရင့်တတ်သော သဘောလည်း။ ဘေဒေါ စ၊ ပျက်တတ်သောသဘောလည်း။ ပါကဘေဒံ၊ ရင့်တတ်ပျက်တတ်သော သဘော။ တဿ၊ ထိုရင့်တတ်ပျက်တတ်သည်၏။ ဘာဝံ၊ အဖြစ်ဟူသော။ ပစ္စနံ စ၊ ရင့်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဘိဇ္ဇနဉ္စ၊ ပျက် ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ သောကာဒီနံ အဓိဋ္ဌာနတ္တာတိ၊ ကား။ တေသံ၊ ထိုသောကစသည်တို့၏။ ကာရဏတ္တာ၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တေဟိ၊ ထိုသောကစသည်တို့ဖြင့်။ သိဒ္ဓါယ၊ ပြီးသော။ အဝိဇ္ဇာယ၊ အဝိဇ္ဇာသည်။ ဇနိတေဟိ၊ ဖြစ်စေအပ်ကုန်သော။ (သျာမူနှင့် အတူပင်ရှိသော သီမူနှင့်အညီပင်) သင်္ခါရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဘဝန္တရပါတုဘာဝါယ၊ ဘဝသစ်၏ ထင်ရှား ဖြစ်ခြင်းငှာ။ ပစ္စယော စ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဝါ၊ ကား။ စုတိစိတ္တံ၊ သည်။ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏဿ၊ ၏။ အနန္တရပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပစ္စယော စ ဟောတိ ဘဝန္တရပါတုဘာဝါယာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ တံ စုတိစိတ္တံ၊ ထိုစုတိစိတ်သည်။ အဝိဇ္ဇာသင်္ခါရရဟိတံ၊ သင်္ခါရတို့မှ ကင်းလတ်သော်။ (ဝါ၊ ကင်းသော။ တံ စုတိစိတ္တံ၊ သည်။) ဘဝန္တရဿ၊ အား။ ပစ္စယော၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သသဟာယတ္တ ဒဿနတ္ထံ၊ အဖော်သဟဲနှင့်တကွဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကိုပြခြင်းအကျိုးငှာ။ သောကာဒီနံ အဓိဋ္ဌာနတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဒွေဓာတိ၊ ကား။ အတ္ထနော အတ္ထနော၊ ၏။ သရသေန စ၊ မိမိကိစ္စအားဖြင့် လည်းကောင်း။ ဓမ္မန္တရပစ္စယဘာဝေန စ၊ တရားတပါးအား ကျေးဇူးပြုသည်၏ အဖြစ်အားဖြင့် လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒွေဓာ ဒွေဓာ၊ နှစ်ပါး နှစ်ပါးအပြားအားဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်။ ဗျာပနိစ္ဆာလောပေန၊ ဝိစ္ဆာနှစ်ပုဒ်ကို ချေသဖြင့်။ နိဒ္ဒေသော၊ ညွှန်ပြသော စကားတည်း။
၆၅၇။ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာတိ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ ပစ္စယုန္နတာဒဿနေန၊ ပစ္စယုပ္ပန်အဖြစ်ကိုပြသဖြင့်။ ဝါ၊ ပြသော။ (အဝိဇ္ဇာ။ပ။ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။) “ကော၊ အဘယ်သူသည်။ အဘိသင်္ခါရောတိ နုခေါ၊ ပြုပြင်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့သော။ ဧသ ပေဥှာ၊ ဤပြဿနာသည်။ နော ကလ္လော၊ မသင့်လျော်။” ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝါ၊ ဤအနက်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဧတံ၊ အဝိဇ္ဇာ ပစ္စယာ သင်္ခါရာ-ဟူသော ဤစကားသည်။ ကာရကဒဿနနိဝါရဏံ၊ ပြုတတ်သူဖန်ဆင်းတတ်သူ ဟု ယူသော မိစ္ဆာအယူကို ပယ်မြစ်သောစကားတည်း။ အတ္တာ၊ အတ္တသည်။ ဘာဝတော၊ ဘဝဟောင်းမှ။ ဘဝန္တရံ၊ ဘဝသစ်သို့။ သင်္ကမတိ၊ ပြောင်းရွှေ့၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သော။ ဒဿနံ၊ အယူသည်။ အတ္တသင်္ကန္တိ ဒဿနံ၊ မည်၏။ တံ၊ ထိုအယူကို။ သင်္ခါရပစ္စယာ၊ ကြောင့်။ ဝိညာဏုပ္ပတ္တိဝစနေန၊ ဝိညာဉ်၏ဖြစ်ခြင်းကို ဆိုသော စကားဖြင့်။ နိဝါရိတံ၊ ပယ်မြစ်အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပဉ္စန္နံ၊ ကုန်သော။ ခန္ဓာနံ၊ တို့ကို။ ဝါ၊ တို့၏။ အဘေဒတော၊ မကွဲပြားသောအားဖြင့်။ ဧကော အတ္တာတိ၊ တခုတည်းသော အတ္ထဟူ၍။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းသည်။ ဃနသညာ၊ မည်၏။ တံ၊ ထိုဃနသညာကို။ ယမကတာလကန္ဒံ၊ အစုံသော ထန်းဖုထန်းမြစ်ကို။ ဘိန္ဒန္တေန ဝိယ၊ ခွဲဘိသကဲ့သို့။ “ဧတံ၊ ဤအရာသည်။ ဝိညာဏပစ္စယာ၊ ကြောင့်။ နာမရူပမတ္တံ၊ နာမ်ရုပ်မျှသာတည်း။” ဣတိ၊ သို့။ ဝစနေန၊ ဖြင့်။ နိဝါရိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧဝမာဒိ ဒဿနနိဝါရဏန္တိ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ သောစတိ၊ စိုးရိမ်၏။ ပရိဒေဝတိ၊ ငိုကြွေး၏။ ဒုက္ခိတော၊ ဆင်းရဲ၏။ ဣတိအာဒိဒဿနနိဝါရဏံ၊ ဤသို့အစရှိသော မိစ္ဆာအယူကို ပယ်မြစ်ခြင်းကို။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သောကာဒယောပိ၊ တို့သည်လည်း။ ပစ္စယာယတ္တာ၊ အကြောင်းနှင့် စပ်ကုန်သောကြောင့် (ဟေတုမန္တ)။ အဝသဝတ္တိနောတိ၊ အလိုအတိုင်းမဖြစ်ကုန်ဟူ၍။ ဇာတိပစ္စယာ။ပ။သမ္ဘဝန္တီတိ ဧတေန၊ ဤစကားဖြင့်။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဟောအပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ မိစ္ဆာဒဿနနိဝါရဏဘော ပီတိ၊ ကား။ ကာရကဒဿနာဒိ။ပ။နိဝါရဏတောပိ၊ ပြုတတ်သူ ဖန်ဆင်းတတ်သူ(ရှိ၏) ဟု ဖြစ်သော အယူအစရှိသော အထူးထူးအပြားပြားသော မှားယွင်းစွာ နှလုံးသွင်းခြင်းတို့ကို ပယ်မြစ်သော အားဖြင့် လည်း။
၆၅၈။ သလက္ခဏသာမညလက္ခဏဝသေနာတိ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ (အာဟ-၌ စပ်) သဗ္ဗပ္ပကာရေန၊ ခပ်သိမ်းသော အပြားအားဖြင့်။ (အဒဿနံ-၌ စပ်) ဓမ္မာနံ၊ တို့ကို။ ယထာဝတော၊ မှန်သောအားဖြင့်။ ဝါ၊ မှန်စွာ။ အဒဿနံ၊ မမြင်ခြင်းကို။ အာဟ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တဒုဘယဝိနိမုတ္တဿ၊ ထိုနှစ်ပါးသော လက္ခဏာတို့မှလွတ်သော။ ဓမ္မေသု၊ တို့၌။ ပရမတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ ပဿိတဗ္ဗဘာဝဿ၊ မြင်အပ်သည်၏ အဖြစ်၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဒုက္ခုပ္ပတိဟေတုတော၊ ဆင်းရဲဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဥပက္ခလနံ ဝိယ၊ ခြေချော်ခြင်းနှင့် တူ၏။ ဘဝန္တရပပါတတော၊ ဘဝသစ်၌ ကျခြင်း ကြောင့်။ ပတနံ ဝိယ၊ လဲကျခြင်းနှင့်တူ၏။ ဒုက္ခတာသူလ ယောဂတော စ၊ ဒုက္ခတာ သုံးပါးဟူသော တံကျင်နှင့် ယှဉ်ခြင်းကြောင့် လည်းကောင်း။ ကိလေသာသုစိပဂ္ဃရဏတော စ၊ ကိလေသာဟူသော မစင်ကြယ်သော သွေးပုပ် ပြည်ပုပ် သနံရည်တို့ကို ယိုထွက်စေခြင်းကြောင့် လည်းကောင်း။ ဂဏ္ဍပါတုဘာဝေါ ဝိယ၊ အိုင်းအမာ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းနှင့်တူ၏။ ဂဏ္ဍဘေဒပီဠကာ ဝိယာတိ၊ ကား။ ဘေဒနတ္ထံ၊ ပေါက်ကွဲခြင်းငှာ။ ဂဏ္ဍေ၊ သည်။ ပစ္စမာနေ၊ မှည့်ရင့်လတ်သော်။ တဿ၊ ထိုအိုင်းအမာ၏။ ဥပရိ၊ ၌။ ဇာယမာနာ၊ သော။ ခုဒ္ဒကပီဠကာ ဝိယ၊ ငယ်သောအဖုနှင့်တူ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဂဏ္ဍဿ၊ ၏။ အနေကဓာ၊ များသောအပြားအားဖြင့်။ ဘေဒေ၊ ကွဲလတ်သော်။ ပီဠကာ ဝိယ၊ ဖြစ်ပေါ်သောအဖုတို့နှင့်တူ၏။ ဖဿော၊ သည်။ သံဃဋ္ဋနရသတာယ၊ တိုက်ခိုက်ခြင်းကိစ္စရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဃဋ္ဋနံဝိယ၊ တိုက်ခိုက်ခြင်းနှင့်တူ၏။ ဃဋ္ဋနဒုက္ခံ ဝိယာတိ၊ ကား။ ဃဋ္ဋနတော၊ တိုက်ခိုက်ခြင်းကြောင့်။ ဇာတံ၊ သော။ ဒုက္ခံ ဝိယ၊ ဒုက္ခနှင့်တူ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တိဝိဓဒုက္ခတာဝသေန၊ သုံးပါးအပြားရှိသော ဒုက္ခတာတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်၏။ တိဿန္နမ္ပိ၊ ကုန်သော။ ဝေဒနာနံ၊ တို့၏။ ဒုက္ခဘာဝတော၊ ဒုက္ခမည်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ပဋိကာရာဘိလာသော ဝိယာတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသောစကားကို။ သမုဒါယဿ၊ ဝေဒနာသုံးပါးဟူသော အပေါင်း၏။ ဓကဒေသနိဒဿနဘာဝေန၊ အစိတ်ဖြစ်သော ဒုက္ခဝေဒနာ၏ ဥပမာ၏အဖြစ်ဖြင့်။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဗဟုဝိဓာနနတ္ထုပ္ပတ္တိနိမိတ္တတော၊ များသောအပြားရှိသော အကျိုးမဲ့ ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အသပ္ပါယဂ္ဂဟဏံ ဝိယ၊ အလျော်သောဆေးကို ယူခြင်း စွဲလမ်း ခြင်းနှင့်တူ၏။ ဒုက္ခဟေတုနော၊ ဒုက္ခ၏အကြောင်းကို။ သသန္တာနေ၊ မိမိသန္တာန်၌။ သန္နိဓာပနတော၊ ကောင်းစွာတည်စေခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ ထည့်သွင်းခြင်းကြောင့်။ အသပ္ပါယလေပနံ ဝိယ၊ မလျော်သော ဆေးကို လိမ်းခြင်းနှင့် တူ၏။ အတ္တဘာဝဂဏ္ဍဿ၊ အတ္တဘောဟူသော အိုင်းအမာ၏။ နိဗ္ဗတ္တိဝိကာရ ဘာဝတော စ၊ အသစ်ဖြစ်ခြင်းဟူသော ဖောက်ပြန်သောအမူအရာ၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ တန္နိမိတ္တံ၊ ထိုဖြစ်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ အဿ၊ ထိုအတ္တဘောတည်းဟူသော အိုင်းအမာ၏။ သူနဘာဝိဒိသမ္ဘဝတော စ၊ ဖူးရောင်သည်၏အဖြစ် စသည်တို့၏ ဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ ဂဏ္ဍဝိကာရပါတုဘာဝေါ ဝိယ၊ အိုင်းအမာ၏ဖောက်ပြန်သော အခြင်းအရာဖြစ်ပေါ်ခြင်းနှင့်တူ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သူနတာသရာဂပုဗ္ဗဂ္ဂဟဏဒယော၊ ဖူးရောင်သည်၏အဖြစ် သွေးပုပ်နှင့်တကွသော ပြည်ပုပ်ကိုယူခြင်း (ဝါ) ပြည်တည်ခြင်း အစရှိသည်တို့သည်။ (ဤ၌ သရာဂ-ဟူသော ပါဌ်နှင့် အနက်ကို စိစစ်သင့်သေး၏) ဂဏ္ဍဝိကာရာ၊ အိုင်းအမာ၏ ဖောက်ပြန်သော အခြင်းအရာတို့တည်း။ သရသတော၊ မိမိ၏သဘော အားဖြင့်။ ဝါ၊ သူ့အလိုလို။ ဂဏ္ဍဿ၊ ၏။ ဘိဇ္ဇနံ၊ ပေါက်ကွဲခြင်းသည်။ ပါကေန၊ မှည့်ရင့်ခြင်းနှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘေဒဂ္ဂဟဏေနဝ၊ ပေါက်ကွဲခြင်းကို ယူခြင်းဖြင့်ပင်လျှင်။ အဿ၊ ထိုအိုင်းအမာ၏။ ပါကောပိ၊ မှည့်ရင့်ခြင်းကိုလည်း။ ဂဟိတော၊ ယူအပ်ပြီ။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဂဏ္ဍဘေဒေါဝိယ၊ ဇရာမရဏန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဂဏ္ဍဿ၊ ၏။ ဝိသဒိသာပတ္တိ စ၊ ထူးခြားခြင်းသို့ရောက်ခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ဘိဇ္ဇနဉ္စ၊ ပေါက်ကွဲခြင်းသည် လည်းကောင်း။ ဂဏ္ဍဘေဒေါ၊ မည်၏။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်။ ဝိသဒိသာပတ္တိ၊ သည်။ ပါကော၊ မှည့်ရင်ခြင်းမည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ (ဤဒုတိယဝိကပ်၌ ဘေဒသဒ္ဒါသည် အထူးဟူသော အနက် ပေါက်ကွဲခြင်းဟူသော အနက် နှစ်ပါးလုံးတို့ကို ဟောသည်ဟု ပြဆို၏)
ဥပမာဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဘဝစက္ကံ၊ ကို။ ဝိညာပေန္တေန၊ သိစေသော အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ ဧကာဓိဋ္ဌာနေဟိ၊ တူသောတည်ရာရှိကုန်သော။ ဥပမာဝိသေသေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ တံ၊ ထိုဘဝစက်ကို။ ဝိညာပေတွာ၊ သိစေအပ်ပြီး၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ နာနာဓိဋ္ဌာနေဟိ၊ အထူးထူးသော တည်ရာရှိကုန်သော။ (ဥပမာဝိသေသေဟိ၊ တို့ဖြင့်။) ဝိညာပေတုံ၊ ငှာ။ ယသ္မာ ဝါတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုဥပမာ စကားရပ်၌။ ပဋလာဘိဘူတစက္ခုကော၊ တိမ်လွှာဖုံးလွှမ်းအပ်သော မျက်စိရှိသူသည်။ ရူပါနိ၊ ရူပါနံတို့ကို။ န ပဿတိ၊ မမြင်။ ကိဉ္စိ၊ အချို့သော။ ပသန္တောပိ၊ မြင်သော်လည်း။ ဝိပရီတံ၊ ဖောက်ပြန်စွာ။ ပဿတိ၊ မြင်၏။ ဧဝံ၊ တူ။ အဝိဇ္ဇာဘိဘူတော၊ အဝိဇ္ဇာလွှမ်းမိုးအပ်သောသူသည်။ ဒုက္ခာဒီနိ၊ တို့ကို။ န ပဋိပဇ္ဇတိ၊ သိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဝိဇ္ဇာ၊ သည်။ ပဋလံ ဝိယ၊ တိမ်လွှာနှင့်တူ၏။ ကောသကာရကိမိနာဝိယ၊ အအိမ်ကိုပြုသောပိုးကောင်ကဲ့သို့။ (မူလဋီသီမူတို့နှင့်အညီ တဘိယန္တသာ သင့်သည်) အတ္တနာဝ၊ မိမိသည်သာလျှင်။ ကတတ္တာ စ၊ ပြုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဝဋ္ဋဿ၊ ၏။ အတ္တနော ဧဝ၊ မိမိ၏သာလျှင်။ (သီမူ၌ အန္တော ဧဝ-ဟုရှိ၏။ အတွင်း၌သာလျှင်ဟု အနက်ပေး) ပရိဗ္ဘမနကာရ ဏတ္တာ စ၊ လည်ခြင်း၏ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ သင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ ကောသပ္ပဒေသာ ဝိယ၊ ပိုးအိမ်၏အစိတ်တို့နှင့် တူကုန်၏။ သင်္ခါရပရိဂ္ဂဟံ၊ သင်္ခါရတို့၏ သိမ်းပိုက်ခြင်း ကို။ ဝိနာ၊ ၍။ ပတိဋ္ဌံ၊ တည်ရာကို။ အလဘမာနံ၊ မရသော။ ဝိညာဏံ၊ သည်။ ပရိဏာယကပရိဂ္ဂဟံ၊ ရှေ့ဆောင်မှူးမတ်တို့၏ သိမ်းပိုက်ခြင်းကို။ ဝိနာ၊ ၍။ ပတိဋ္ဌံ၊ ကို။ အလဘမာနော၊ သော။ ရာဇကုမာ ရော ဝိယ၊ မင်းသားနှင့်တူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပရိဂ္ဂဟေန၊ နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ ပတိဋ္ဌာလာဘော၊ တည်ရာကို မရခြင်းသည်။ ဧတ္ထ၊ ဤဥပမာစကားရပ်၌။ ဥပမောပမေယျသာမညံ၊ ဥပမာနှင့် ဥပမေယျတို့၏ တူသည်၏အဖြစ်ပေတည်း။ ဥပပတ္တိနိမိတ္တန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ကမ္မာဒိအာရမ္မဏံ၊ ကံအစရှိသော အာရုံကို။ အာဟ၊ ၏။ ပရိကပ္ပနတောတိ၊ ကား။ အာရမ္မဏကရဏတော၊ အာရုံပြုခြင်း အားဖြင့်။ ဝါ၊ ကား။ သမ္ပယုတ္တေန၊ သမ္ပယုတ်ဖြစ်သော။ ဝိတက္ကေန၊ ဖြင့်။ ဝိတက္ကတော၊ ကြံသောအား ဖြင့်။ ဒေဝမနုဿမိဂဝိဟင်္ဂါဒိ-ဝိဝိဓပ္ပကာရတာယ၊ နတ်လူ သားကောင် ငှက်အစရှိသောအားဖြင့် အထူးထူးအပြားပြားရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နာမရူပံ၊ သည်။ မာယာ ဝိယ၊ မျက်လှည့်အမူနှင့်တူ၏။ ပတိဋ္ဌာဝိသေသေန၊ တည်ရာအထူးဖြင့်။ ဝုဒ္ဓိဝိသေသာပတ္တိတော၊ ကြီးပွားခြင်းအထူးသို့ ရောက်ခြင်း ကြောင့်။ သဠာယတနံ၊ သည်။ ဝနပ္ပဂုမ္ဗော ဝိယ၊ တောအုပ်နှင့်တူ၏။ ဝိသယိဝိသယဘူတာနံ၊ ယ-ဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ ဝါ၊ ဒွါရအာရုံဖြစ်ကုန်သော။ အာယတနာနံ၊ တို့၏။ အညမညာဘိမုခဘာဝေါ၊ အချင်းချင်း ရှေးရှုသည်၏အဖြစ်သည်။ အာယတနဃဋ္ဋနံ၊ မည်၏။ တတော အာယတနဃဋ္ဋနတော၊ ထိုအာယတန တို၏ တိုက်ခိုက်ခြင်းကြောင့်။ (ဤတွင် ပုဒ်မကြီးရှိရမည်၊ ဝိဘတျန္တသံဝဏ္ဏနာ-ဖြစ်သည်။) ဒွယသံဃဋ္ဋနုပ္ပ တိတော စ၊ အာယတနနှစ်ပါးအပေါင်း၏ တိုက်ခိုက်ခြင်းမှ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ ဝေဒနာဒုက္ခ ဟေတုတော စ၊ ဝေဒနာဟူသော ဒုက္ခ၏အကြောင်း၏အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဖဿော၊ သည်။ အဂ္ဂိ ဝိယ၊ မီးနှင့်တူ၏။ သပရိဠာယတော၊ ပူလောင်ခြင်းရှိသောကြောင့်။ ဝေဒနာ၊ သည်။ ဒါဟော ဝိယ၊ ပူလောင်ခြင်းနှင့် တူ၏။ ဥပရူပရိ၊ အထက်အထက်၌။ ဝါ၊ ကြာလေကြာလေ။ တဏှာပဝဍ္ဎနတော၊ တဏှာကိုပွားစေခြင်းကြောင့်။ ဝိသယာနုဘဝန၊ အာရုံကိုခံစားခြင်းသည်း။ လောဏုဒကပါနံ ဝိယ၊ ဆားငန်ရေကို သောက်ခြင်းနှင့်တူ၏။ အရမ္မဏေ၊ ၌။ ပါတုကမျတာဘာဝတော၊ သောက်ခြင်း သုံးဆောင်ခြင်းငှာ အလိုရှိသည်၏ အဖြစ်ဟူသော သဘော၏အဖြစ်ကြောင့်။ တဏှာ၊ သည်။ ပိပါသာ ဝိယ၊ ရေသိပ်ခြင်းနှင့်တူ၏။ တဒဿုပါဒါနန္တိ၊ ကား။ တဏှာဒိဋ္ဌာဘိနန္ဒနံ၊ တဏှာဖြင့်နှစ်သက်ခြင်း ဒိဋ္ဌိဖြင့် နှစ်သက်ခြင်းဟူသော။ တံ အဘိလာသကရဏံ၊ ထိုလိုချင်တောင့်တခြင်းကို ပြုခြင်းသည်။ တသမင်္ဂီနော၊ ထိုလိုချင်တောင့်တခြင်းနှင့် ပြည့်စုံသော။ အဿ ပုဂ္ဂလဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏။ (ဥပါဒါနံ၊ ဥပါဒါန် မည်သည်။ အဿ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဗျသနာဝဟတာယ၊ ပျက်စီးခြင်းကို ဆောင်တတ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ အဇာနနတော၊ မသိခြင်းကြောင့်။ ဘဝုပါဒါနံ။ အဿ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဗျသနာ ဝဟတာယ၊ ပျက်စီးခြင်းကို ဆောင်တတ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ အဇာနနတော၊ မသိခြင်းကြောင့်။ ဘဝုပါဒါနံ၊ ဘဝကိုစွဲလမ်းခြင်းသည်။ မစ္ဆဿ၊ ငါး၏။ ဗဠိသုပါဒါနံဝိယ၊ ငါးမျှားချိတ်ကို ယူခြင်းနျင့်တူ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤဒုတိယဥပမာစကားရပ်၌။ သင်္ခါရာဒီနံ၊ တို့၏။ ကောသပ္ပဒေသပရိဏာယကာဒီဟိ၊ ပိုးအိမ်၏ အစိတ်နှင့် ရှေ့ဆောင်မှူးမတ် အစရှိကုန်သော။ ဒွီဟိ ဒွီဟိ၊ နှစ်ပါးနှစ်ပါးတို့နှင့်။ သဒိသတာယ၊ တူသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဒွေ ဒွေ၊ ကုန်သော။ ဥပမာ၊ တို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။
၆၅၉။ ပုရာဥဏတိဏပဏ္ဏာဒိဘရိတော၊ မြက်သစ်ရွက်ဆွေး စသည်တို့ဖြင့် ပြည့်သော။ ပဗ္ဗတသင်္ခေပေ၊ တောင်ဝှမ်း၌။ ဇလာသယောဝိယ၊ ရေအိုင်ကဲ့သို့။ ကောစိ၊ အချို့သောအိုင်သည်။ ဝါ၊ အချို့သော တရားသည်။ အဂမ္ဘီရော ဧဝ၊ မနက်နဲသည်သာလျှင်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ဂမ္ဘီရော ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ခါယတိ၊ ထင်၏။ အယံ၊ ဤပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်သည်။ ဧဝံ၊ ဤအတူမနက်မူ၍ နက်ယောင်ထင်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ပန၊ စင်စစ်။ အယံ၊ ဤပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်သည်။ ဂမ္ဘီရောဝ၊ နက်သည်သာလျှင်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဩဘာသတိ ပကာသတိ၊ ထင်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဂမ္ဘီရာဝဘာသော၊ မည်၏။ ယထာရဟန္တိ၊ ကား။ အတ္ထာဒိဝသေန၊ အတ္ထစသည်တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ယထာနုရူပံ၊ ဖြစ်သင့်သည်အားလျော်စွာ။
ဇာတိတော၊ ကြောင့်။ ဇရာမရဏံ၊ သည်။ န နဟောတိ၊ မဖြစ်သည် မဟုတ်။ ဟောတိ ဧဝ၊ ဖြစ်သည် သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အဝဓာရဏော၊ ပိုင်းခြားကန့်သတ်ခြင်းသည်။ သိဒ္ဓေ၊ ပြီးလတ်သော်။ “ဇရာ မရဏံ၊ သည်။ ဇာတိတော၊ မှ။ အညတောပိ၊ တပါးသော အကြောင်းကြောင့်လည်း။ သိယာ၊ နု ခေါ၊ ဖြစ်ရာသလော။” ဣတိ၊ သို့။ အာသင်္ကာယံ၊ ယုံမှားဖြစ်လတ်သော်။ တဒါသင်္ကာနိဝတ္တနတ္တံ၊ ထိုယုံမှားကို နစ်စေခြင်းအကျိုးငှာ။ “န စ ဇာတိံ ဝိနာ အညတော ဟောတီ” တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အညဂ္ဂဟဏံ၊ အည-သဒ္ဒါသည်။ ဇာတိယာ၊ နှင့်။ ဝါ၊ ၏။ ပဋိယောဂီဝိသယံ၊ အပြန်ယှဉ်ဖက်လျှင်အရာရှိ ၏။
တတ္ထ၊ ထိုသုံးခုသော ဝါကျတို့တွင်။ “န ဇာတိတော ဇရာမရဏံ န ဟောတီ” တိ၊ ဟူသော။ ဣမိနာ၊ ဤဝါကျဖြင့်။ ဇရာမရဏဿ၊ ၏။ ဇာတိပစ္စယတာယ၊ ဇာတိလျှင် အကြောင်းရှိသည်၏ အဖြစ်၏။ အဝိတထတံ၊ မချွတ်ယွင်းသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ “န ဇာတိံ။ပ။မရဏံ ဟောတီ” တိ၊ ဟူသော။ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ (ဇရာမရဏဿ၊ ၏။ ဇာတိပစ္စယတာယ၊ ၏။) အနညထတ္တံ၊ တပါးသော အပြားအားဖြင့် မဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ (ဒေဿတိ၊ ၏။) “ဣတ္ထဉ္စ ဇာတိတော သမုဒါဂစ္ဆတီ” တိ၊ ဟူသော။ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ (ဇရာမရဏဿ၊ ၏။) စ၊ ဆက်။ တေန၊ ထိုသုံးပါးသော ဝါကျဖြင့်။ “ပစ္စယဓမ္မာ၊ ပစ္စည်းတရားတို့သည်။ အတ္တနော၊ ၏။ ပစ္စယုပ္ပန္နာနံ၊ တို့အား။ ပစ္စယဘာဝေ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်၌။ တထာ၊ မှန်ကုန်သည်။ အဝိကတာ၊ မချွတ်ယွင်းကုန်သည်။ အနုညထာ၊ တပါးသော အပြားအား ဖြင့် မဖြစ်ကုန်သည်။ (ဟောန္တိ)ယထာ၊ ကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မာပိ၊ တို့သည်လည်း။ တဗ္ဘာဝေ၊ ထိုပစ္စုပ္ပန်၏အဖြစ်၌။ (တထာ အဝိတထာ အနညတာ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။)” ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသော ဇာတိဝါရစသည်တို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ တည်း။ ဟေတုဖလေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါတိ၊ ဟူသော။ ဧတေန ဝစနေန၊ ဖြင့်။ အတ္ထဿ၊ အတ္ထ၏။ ဟေတုဖလဘာဝေါ၊ အကျိုး၏အဖြစ်ကို။ ကထံ၊ သို့။ ဉာတဗ္ဗော၊ သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ အတ္ထ ပဋိသမ္ဘိဒါတိ၊ ဟူသော။ ဧတဿ သမာသပဒဿ၊ ၏။ အဝယဝပဒတ္ထံ၊ အစိတ်ဖြစ်သော ပုဒ်တို့၏အနက်ကို။ ဒေဿန္တေန၊ ပြတော်မူသည်ဖြစ်၍။ ဟေတုဖလေ ဉာဏန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့် တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ အတ္ထေ ပဋိသမ္ဘိဒါ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါတိ၊ ဟူသော။ ဧတ္ထ၊ ဤသမာသ်ဝစနတ္ထ၌။ အတ္ထေတိ ဧတဿ၊ ဟူသောဤပုဒ်၏။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ ဒေဿန္တန၊ ဖြစ်၍။ ဟေတုဖလအတ္ထသဒ္ဒါ၊ ဟေတုဖလဝ၏-သဒ္ဒါနှင့် အတ္ထ-သဒ္ဒါတို့သည်။ ဧကတ္ထာ၊ တူသောအနက်ရှိကုန်၏။ ဉာဏပဋိသမ္ဘိဒါ စ၊ ဉာဏ-နှင့် ပဋိသမ္ဘိဒါ-တို့သည်လည်း။ (ဧကတ္ထာ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဣမမတ္ထံ၊ ကို။ ဝဒန္တေန၊ ဟောသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ဟောတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည်။ အတ္ထဿ၊ အတ္ထ၏။ ဟေတုဖလဘာဝေါ၊ အကျိုး၏အဖြစ်ကို။ သာဓိတော၊ ပြီးစေအပ်၏။
ယေနာကာရေနာတိ၊ ကား။ ယေန ပဝတ္တိအာကာရေန၊ အကြင်ဖြစ်ခြင်း၏ အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဝါ၊ ဖြစ်ပုံအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်။ သဘောဝဓမ္မာ၊ တို့သည်။ ပစ္စယဝိသေသသိဒ္ဓေန၊ အကြောင်းထူး ဖြင့် ပြီးသော။ ပဝတ္တိအာကာရေန၊ ဖြင့်။ ဝိသိဋ္ဌာကာရော၊ ထူးသောအခြင်းအရာရှိကုန်သည်၏။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ “သဗ္ဗေ၊ ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ သဗ္ဗာကာရေန၊ ခပ်သိမ်းသောအခြင်း အရာအားဖြင့်။ ဘဂဝတော၊ သော။ ဗုဒ္ဓဿ၊ ၏။ ဉာဏမုခေ၊ ဉာဏ်အစ၌။ အာပါထံ၊ သို့။ အာဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။” ဣတိ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏။ ယဒဝတ္ထာတိ၊ ကား။ ယာယ အဝတ္ထာယ၊ အကြင်အခိုက်အတန့်ဖြင့်။ အဝတ္ထိတာ၊ တည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ အဝတ္ထာဝိသေသဝန္တော၊ အခိုက်အတန့်အထူးရှိကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ တေန တေန အဝတ္ထာဝိသေသေန၊ ဖြင့်။ တံ တံ အတ္ထကိစ္စံ၊ ထိုထိုအလိုရှိအပ်သော ကိစ္စကို။ သာဓေတုံ၊ ပြီးစေခြင်းငှာ။ သမတ္ထာ၊ ကုန်သည်။ ဟေန္တိ၊ ကုန်၏။ အဝိဇ္ဇာယပိ၊ ၏လည်း။ သွာယံ ပဝတ္တိအာကာရေစ၊ ထိုဖြစ်ပုံအခြင်းအရာသည်လည်းကောင်း။ သွာယံ အဝတ္ထာဝိသေသော စ၊ သည် လည်းကောင်း။ အနုပစိတကုသလသမ္ဘာရေဟိ၊ ဆည်းပူးအပ်သော ကုသိုလ်အဆောက်အဦးမရှိသော သူတို့သည်။ ဒုရဝဗောဓတော ဧဝ၊ သိနိုင်ခဲသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင်။ ဉာဏေန၊ ဖြင့်။
အဿတိ၊ ကား။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဿ၊ ၏။ တေန တေန ကာရဏေနာတိ၊ ကား။ ဝေနေယျာနံ၊ တို့၏။ ဗုဇ္စျနာနုဂုဏတာသင်္ခါတေန၊ သိခြင်းအားလျော်သည်၏ အဖြစ်ဟုဆိုအပ်သော။ တေန တေန ကာရဏေန၊ ဖြင့်။ တတ္ထာတိ၊ ကား။ တသမိံ ဒေသနပ္ပကာရေ၊ ထိုဟောခြင်း၏အပြား၌။ အနုလောမပဋိလောမတောတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ပစ္စယုပ္ပါဒါ၊ ပစ္စည်းတရားတို့၏ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ပစ္စယုပ္ပန္နုပ္ပါဒသင်္ခါတံ၊ ပစ္စုယုပ္ပန်တရား၏ ဖြစ်ခြင်းဟုဆိုအပ်သော။ အနုလောမံ စ၊ အနုလုံကိုလည်းကောင်း။ ပစ္စယနိရောဓာ၊ ပစ္စည်းတို့၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့်။ ပစ္စယုပ္ပန္နနိရောဓသင်္ခါတံ၊ ၏ ချုပ်ခြင်းဟုဆိုအပ်သော။ ပဋိလောမံ စ၊ ပဋိလုံကိုလည်းကောင်း။ န အာဟ၊ ဆိုသည်မဟုတ်။ ပန၊ စင်စစ် သော်ကား။ အာဒိတော၊ အစမှ။ န အာဟ၊ ဆိုသည်မဟုတ်။ ပန၊ စင်စစ်သော်ကား။ အာဒိတော၊ အစမှ။ အန္တဂမနံ၊ အဆုံးသို့သွားသော။ အနုလေမံ စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ အန္တတော၊ မှ။ အဋ္ဌာယ၊ စ၍။ အနုလောမဒေသနာယ စ၊ ၌လည်းကောင်း။ အန္တတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ပဋိလောမဒေသနာယ စ၊ ၌လည်းကောင်း။ တိသန္ဓိစတုသင်္ခေပံ၊ သုံးခုသောအစပ် လေးခုသောအလွှွာရှိ၏။ ဝါ၊ ရှိသောဘဝစက်ကို။ (ဒေသတံ၊ ၏။) ဣမေ။ပ။ကိံနိဒါနာတိအာဒိကာယ၊ ဤသို့အစရှိသော။ ဝေမဇ္စျတော၊ အလယ်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ အနုလောမဒေသနာယ စ၊ ၌လည်းကောင်း။ တိသန္ဓိစတုသင်္ခေပံ၊ သုံးခုသောအစပ် လေးခု သောအလွှာရှိ၏။ ဝါ၊ ရှိသောဘဝစက်ကို။ (ဒေသိတံ၊ ၏။) ဣမေ။ပ။ကိံနိဒါနာတိအာဒိကာယ၊ ဤသို့အစရှိသော။ ဝေမဇ္စျတော၊ အလယ်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ပဋိလောမဒေသနာယ စ၊ ၌လည်းကောင်း။ စက္ခုဉ္စ။ပ။ဝေဒနာတိအာဒိကာယ၊ အစရှိသော။ အနုလောမဒေသနာယ စ၊ ၌လည်းကောင်း။ ဒွိသန္ဓိတိသင်္ခေပ၊ နှစ်ခုသောအစပ် သုံးခုသောအလွှာရှိ၏။ သံယောဇနီယေသု။ပ။ဥပါဒနန္တိအာဒီသု၊ ဤသို့အစရှိသော ဒေသနာတို့၌။ ဧကသန္ဓိဒွိသင်္ခေ့ပံ၊ တခုသောအစပ် နှစ်ခုသောအလွှာရှိ၏။ စ၊ ဆက်။ ကတ္ထစိ၊ အချို့သောဒေသနာ၌။ ဧကင်္ဂေါပိ၊ (ဖဿပစ္စယာ-ဟု) အင်္ဂါတပါးရှိသည်ဖြစ်သော။ ပဋိစ္စ သမုပ္ပါဒေါ၊ ကို။ ဒေသိတော၊ ၏။ သော၊ ထိုဧင်္ကပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ကို။ တတြ ဝိက္ခဝေ သုတဝါ အရိယသာဝကောတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဒဿိတော ဧဝ၊ (နှာ ၂၄၆-၌) ပြအပ်ခဲ့ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။
အဝိဇ္ဇာဒီနံ၊ တို့၏။ သဘာဝေါ၊ ကို။ ဝါ၊ သည်။ ပဋိဝိဇ္စျိယတိ၊ ထိုးထွင်း၍ သိအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဋိဝေဓော၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “ဝါ၊ တနည်းကား။ တတ္ထ တ္ထ၊ ထိုထိုဒေသနာ၌။ တေသံ တေသံ၊ ဝုတ္တဓမ္မာနံ၊ ထိုထိုဟောအပ်သောတရားတို့၏။ ပဋိဝိဇ္စျိတဗ္ဗော၊ ထိုးထွင်း၍ သိအပ်သော။ သလက္ခဏသင်္ခါတော၊ သဘာဝလက္ခဏာဟု ဆိုအပ်သော။ အဝိပရီတသဘာဝေါ၊ မဖောက်မပြန်မှန် သော သဘောသည်။ ပဋိဝေဓော၊ မည်၏” ဣတိ၊ သို့။ ဧတံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဇာနနလက္ခဏဿ၊ သိခြင်း လက္ခဏာရှိသော။ ဉာဏဿ၊ ၏။ ပဋိသက္ခဘူတော၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သော သဘောသည်။ အဝိဇ္ဇာယ၊ ၏။ အညာဏဋ္ဌော၊ မည်၏။ အာရမ္မဏဿ၊ ကို။ ပစ္စက္ခကရဏေန၊ မျက်မှောက်ပြုသဖြင့်။ ဒဿန ဘူတဿ၊ မြင်သောသဘောဖြစ်သော ဉာဏ၏။ ပဋိပက္ခဘူတော၊ သည်။ အဒဿနဋ္ဌော၊ မည်၏။ ပန၊ တပါး။ ယေန၊ အကြင်သဘောဖြင့်။ ဧသာ၊ ဤအဝိဇ္ဇာသည်။ ဒုက္ခာဒီနံ၊ တို့၏။ ယာထာဝသရသံ၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်သော မိမိ၏သဘောကို။ ပဋိဝိဇ္စျိတုံ၊ ငှာ။ န ဒေတိ၊ မပေး။ ဆာဒေတွာ၊ ဖုံးလွှမ်း၍။ ပရိယောနန္ဓိတွာ၊ မြေးယှက်၍။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်၏။ သော၊ ထိုသဘောသည်။ တဿာ၊ ထိုအဝိဇ္ဇာ၏။ သင်္ခါရတို့၏ တစိတ်သည်။ (လောဘူမသင်္ခါရကိုဆိုသည်) သရာဂေါ၊ မည်၏။ အညော၊ ထိုမှတပါးသော သင်္ခါရသည်။ ဝိရာဂေါ၊ မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ ရာဂဿ၊ ၏။ အပဋိပက္ခာဘာဝတော၊ ဆန့်ကျင်ဖက်မဟုတ် သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ရာရပဝဍ္ဎကော၊ ရာဂကိုပွားစေတတ်သော။ သဗ္ဗောပိ၊ သော။ အပုညာဘိသင်္ခါ ရော၊ သည်။ သရာဂေါ၊ မည်၏။
အဓိပတိဋ္ဌောနာမ၊ အဓိပတိသဘောမည်သည်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဣန္ဒြိယပစ္စယဘာဝေါ၊ ဣန္ဒြိယပစ္စည်း ၏ အဖြစ်တည်း။ ဧသော၊ ဤစက္ခုသည်။ ဝါ၊ ဤသောတသည်။ပ။ ဝါ၊ ဤကာယသည်။ လောကောပိ၊ လောကလည်းမည်၏။ ဧသာ၊ ဤစက္ခုသည်။ ပါ။ ဝါ၊ ဤကာယသည်။ ဒွါရာပိ၊ ဒွါရလည်းမည်၏။ ဧတံ၊ ဤစက္ခုသည်။ပ။ ဝါ၊ ဤကာယသည်။ ခေတ္တမ္ပိ၊ ခေတ္တလည်မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တာ၊ ဟောအပ်ကုန်သော။ လောကာဒိအတ္ထာ၊ လောကအစရှိသော အနက်သဘာတို့ကို။ စက္ခာဒီသု၊ အစရှိကုန်သော။ ပဉ္စသု၊ ငါးပါးသော အာယတနတို့၌။ ယောဇေတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ မနာယတနဿပိ၊ ၏လည်း။ လုဇ္ဇနတော စ၊ ပျက်စီးတတ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ မနောသမ္ဖဿဒီနံ၊ စသည်တို့၏။ ဒွါရခေတ္တဘာဝတော စ၊ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဧတေ အတ္ထာ၊ ဤလောကစသောအနက်သဘောတို့သည်။ သမ္ဘဝန္တိ ဧဝ၊ ကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ အပါထဂတာနံ၊ ထင်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်သော။ ရူပါဒီနံ၊ တို့ကို။ ပကာသန ယောဂျတာလက္ခဏံ၊ ပြခြင်း-ထင်စေခြင်းငှာ သင့်လျော်သည်၏ အဖြစ်ဟုဆိုအပ်သော။ ဩဘာသနံ၊ လင်းစေခြင်းသည်။ စက္ခာဒီနံ၊ တို့၏။ ဝိသယိဘာဝေါ၊ ဝိသယီအဖြစ်မည်၏။ မမနာယတနဿ၊ ၏။ ဝိဇာနနံ၊ သိခြင်းသည်။ (ဝိသယိဘာဝေါ၊ မည်၏။) သံဃဋ္ဋနဋ္ဌော၊ တိုက်ခိုက်ခြင်းသဘောကို။ ဝိသေသ တော၊ ဖြင့်။ စက္ခုသမ္ပဿဒီနံ၊ ကုန်သော။ ပဉ္စန္နံ၊ ငါးပါးသောဖဿတို့၏။ (ဝသေန၊ ဖြင့်။ ယောဇေတဗ္ဗော၊ ၏။) ဣတရေ၊ ဖုသနဝင်္ဂတိသန္နိပါတတ္ထတို့ကို။ ဆန္နမ္ပိ၊ ၆-ပါးသော ဖဿတို့၏လည်း။ (ဝသေန၊ ဖြင့်။) ယောဇေတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ စ၊ ဆက်။ ဖုသနံ၊ သည်။ ဖဿဿ၊ ၏။ သဘာဝေါ၊ တည်း။ သံဃဋ္ဋနံ၊ တိုက်ခိုက်ခြင်းသည်။ ရသော၊ တည်း။ ဣတရေ၊ သင်္ဂတိသန္နိပါတတို့သည်။ ဥပဋ္ဌာနကာရာ၊ ထင်သော အခြင်းအရာတို့သည်။ အာရမ္မဏရသာနုဘဝနဋ္ဌော၊ အာရုံ၏အရသာကို ခံစားစေခြင်းသဘောကို။ ရသဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဝေဒယိတဋ္ဌော၊ ခံစားခြင်းသဘောကို။ လက္ခဏဝသေန၊ ဖြင့်။ (ဝုတ္တော၊ ၏။) သုခဒုက္ခ မဇ္စျတ္တဘာဝေါ၊ အဖြစ်တို့ကို။ ယထာက္ကမံ၊ တိုင်း။ တိဿန္နံ ဝေဒနာနံ၊ တို့၏။ သဘာဝဝသေန၊ သဘော၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ အတ္တာ၊ အတ္တသည်။ ဝေဒယတီဘိ၊ ခံစား၏ ဟူ၍။ အဘိနိဝေသဿ၊ နှလုံးသွင်းခြင်း၏။ ဗလဝတာယ၊ အားကြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝေဒနာယ၊ ၏။ နိဇ္ဇီဝဋ္ဌော၊ ဇီဝမဟုတ်သော သဘောသည်။ ဂမ္ဘီရော၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ နိဇ္ဇီဝဝေဒယိတံ၊ မည်၏။ နိဇ္ဇီဝဝေဒယိတမေဝ၊ သည်ပင်လျှင်။ အတ္ထော၊ သဘောတည်း။ နိဇ္ဇီဝဝေဒယိတဋ္ဌော၊ ဇီဝမဟုတ်သော ဝေဒနာ၏ခံစားခြင်းသဘော။ သပ္ပီတိကတဏှာယ၊ ၏။ အဘိနန္ဒိတဋ္ဌော၊ အလွန်နှစ်သက်ခြင်းသဘော ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) ဗလဝတရတဏှာယ၊ အလွန်အားကြီးသောတဏှာ၏။ ဂိလိတွာ၊ မျို၍။ ပရိ ဋ္ဌာပနံ၊ ပြီးဆုံးစေခြင်းသည်။ အဇ္စျောသာနဋ္ဌော၊ မည်၏။ ဣတရော၊ ဤမှတပါးသော သရိတာ အစရှိ သော သဘောကို။ သာဓာရဏဝသေန၊ အလုံးစုံသော တဏှာနှင့် ဆက်ဆံသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ အာဒါနဂ္ဂဟဏာဘိနိဝေသဋ္ဌာ၊ ယူခြင်းစွဲလမ်းခြင်း မြဲမြံစွာနှလုံးသွင်းခြင်းသဘောတို့ သည်။ စတုန္နမ္ပိ၊ ကုန်သော။ ဥပါဒါနာနံ၊ တို့အား။ (သာဓာရဏဝသေန၊ ဖြင့်။) သမာနာ၊ တူညီကုန်၏။ ပရာမသဋ္ဌော၊ ကို။ ဒိဋ္ဌုပါဒါနာဒီနမေဝ၊ စသည်တို့၏သာလျှင်။ (ဝသေန၊ ဖြင့်။) ဝုတ္တော၊ ၏။ ဒုရတိက္က မဋ္ဌော၊ ကျော်လွန်နိုင်ခဲသော သဘောကို။ တထာ၊ ထိုအတူပင် ဆိုအပ်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဒိဋ္ဌိကန္တာ ရောတိ၊ ဒိဋ္ဌိခရီးခဲဟူ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဒိဋ္ဌီနံ၊ တို့၏။ ဒုရတိက္ကမတယ၊ ကျော်လွန်နိုင်ခဲသည်၏ အဖြစ်ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။)
၆၆၀။ အတ္ထနယာတိ၊ ကား။ အတ္ထာနံ၊ တို့၏။ နယာ၊ သိစေအပ်သော နည်းတို့သည်။ အဝိဇ္ဇာဒိအတ္တေဟိ၊ အဝိဇ္ဇာအစရှိသော သဘောတို့သည်။ ဧကတ္တာဒီ၊ ဧကတ္တအစရှိသည်တို့ကို။ သကေန၊ မိမိဥစ္စာဖြစ်သော။ ဘာဝေန၊ အဝိဇ္ဇာစသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ ဧကတ္ထစသည်၏ အပြစ်ဖြင့်။ နီယန္တိ ဂမ္မေန္တိ၊ သိစေအပ်ကုန် ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧကတ္တာဒယော၊ စသည်တို့ကို။ တေသံ၊ ထိုအဝိဇ္ဇာ အစရှိသော သဘောတို့၏။ နယာတိ၊ သိစေအပ်သော နည်းတို့ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ နီယန္တိ၊ သိစေအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နယာ၊ မည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ဝါ၊ ကား။ အတ္ထာ ဧဝ၊ အဝိဇ္ဇအစရှိသော သဘောတို့ သည်သာလျှင်။ ဝါ၊ တို့ကိုသာလျှင်။ ဧကတ္ထာဒိဘာဝေန၊ ဧကတ္ထစသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ နီယမာနာ ဉာမာနာ၊ သိအပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ကြောင့်။ အတ္ထနာယာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဧတေဟိ၊ ဤနည်းတို့ဖြင့်။ နိယန္တိ၊ သိအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နယာ၊ မည်ကုန်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧကတ္ထာဒီဟိ၊ ဧကတ္ထအစရှိသောနည်းတို့ဖြင့်။ အတ္ထာ၊ အဝိဇ္ဇာအစရှိသော သဘောတို့ကို။ ဧကန္တိအာဒိနာ၊ တခုတည်းဟု အစရှိသည်ဖြင့်။ နီယန္တိ၊ သိအပ်ကုန်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒကတ္တာဒယော၊ တို့သည်။ အတ္ထာနံ၊ အဝိဇ္ဇာအစရှိသော သဘောတို့၏။ နယာ၊ သိကြောင်းတို့တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အတ္ထနယာ၊ မည်ကုန်၏။
အင်္ကုရာဒီဘာဝေနာတိ၊ ကား။ အင်္ကုရ။ပ။ဘာဝနေ၊ အညွန့်အရွက်ရိုးတံ၊ ပင်စည်၊ အကိုင်းအခက်၊ ရွက်နု ရွက်ကြမ်းစသည်တို့၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပဝတ္တမာနေ၊ ကုန်သော။ အဝယဝေ၊ အစိတ်တို့ကို။ ဧကဇ္စျံ၊ တပေါင်းတည်း။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ သန္တာနနုပစ္ဆေဒေန၊ အစဉ်သန္တာန်၏ မပြတ်စဲခြင်းကြောင့်။ ဗီဇံ၊ မျိုးစေ့ကို။ ရုက္ခဘာဝံ၊ သစ်ပင်၏အဖြစ်သို့။ ပတ္တံ စ၊ ရောက်သည်ကို လည်းကောင်း။ ရုက္ခဘာဝေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တံ၊ သော။ တဉ္စ၊ ထိုမျိုးစေ့ကိုလည်းကောင်း။ ဧကတ္တေန၊ တခုတည်းအဖြစ်ဖြင့်။ ဝုစ္စတိ၊ ခေါ်ဆိုအပ် ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သန္တာနာနုပစ္ဆေဒေါ၊ အစဉ်သန္တာန်၏ မပြတ်စဲခြင်းသည်။ ဧကတ္တံ၊ တခုတည်း၏ အဖြစ်ကြောင်းသည်။ ဝါ၊ တခုတည်း၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဣဓ၊ ဤဘဝစက်၌။ အဝိဇ္ဇာသင်္ခါရာဒီဟေတုဟေတုသမ္ပန္နာနံ၊ အဝိဇ္ဇာသင်္ခါရအစရှိသောအကြောင်းနှင့် အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သော အကျိုးတရားတို့၏။ သန္တာနာနုပစ္ဆေဒေါ၊ သည်။ ဧကသန္တတိပတိတတာ၊ တခုတည်းသော အစဉ်၌ ကျသည်၏အဖြစ်တည်း။ ဧကတ္တယနယော၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဟေတုဖလသမ္ဗန္ဓေနာတိဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ သန္တာနာနုပစ္ဆေဒံ၊ အစဉ်သန္တာန်၏ မပြတ်စဲခြင်းကို။ ဝိဘာဝေတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဟေတုဖလာနံ၊ တို့၏။ ပရမတ္တတော၊ ဖြင့်။ ဘေဒေ၊ ကွဲပြားခြင်းသည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ဟေတုဘာဝေန စ၊ အကြောင်း၏အဖြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဖလာဘာဝေန စ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ တေသံ၊ ထိုအကြောင်းနှင့် အကျိုးတို့၏။ သမ္ဗန္ဓဘာဝေါယေဝ၊ ဆက်စပ်သည်၏ အဖြစ်သည်သာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤဘဝစက်၌။ သန္တာနနုပစ္ဆေဒေါ၊ မည်၏။ ယတော၊ ယင်းသို့သန္တာန်၏ မပြတ်စဲခြင်းကြောင့်။ ယသ္မိံ သန္တာနေ၊ ၌။ ကမ္မံ၊ သည်။ နဗ္ဗတ္တံ၊ ဖြစ်၏။ တတ္ထေဝ၊ ထိုသန္တာန်၌သာလျှင်။ ဖလုပ္ပတ္တိ၊ အကျိုး၏ဖြစ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကတဿ၊ ပြုအပ်ပြီးသော ကံ၏။ ဝိနာသော စ၊ အကျိုးမပေးဘဲ ပျက်စီးခြင်းသည်လည်းကောင်း။ အကတဿ၊ မပြုအပ်သော ကံအကျိုး၏။ အဗ္ဘာဂမော စ၊ အသစ်ရောက်လာခြင်းသည်လည်းကောင်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ဧကတ္တဂ္ဂဟဏ တောတိ၊ ကား။ ဟေတုဖလာနံ၊ တို့၏။ ဘေဒံ၊ ကွဲပြားခြင်းကို။ အနုပဓာရေတွာ၊ မစူးစမ်းမဆင်ခြင်မူ၍။ ဟေတုံ စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဖလဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ အဘိန္နံ၊ မကွဲပြားသည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဥဘိန္နံ၊ နှစ်ပါးသော အကြောင်းအကျိုးတို့၏။ ဧကဘာဝဿ၊ တခုတည်းအဖြစ်ဟူသော။ အဘေဒဿ၊ မကွဲပြား သည်ကို။ ဂဟဏေန၊ ယူခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ ဖြင့်။ တဒေဝ ဝိညာဏံ၊ ထိုရှေးကရှိသော ဝိညာဉ်သည်သာ လျှင်။ သန္ဓာဝတိ၊ ပြေးသွား၏။ သံသရတိ၊ ကျင်လည်၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ သဿတဒိဋ္ဌိံ၊ ကို။ ဥပါဒိယတိ၊ စွဲယူ၏။
လက္ခဏဝဝတ္ထာနန္တိ၊ ကား။ သဘာဝဝတ္တာနံ၊ သဘောကိုပိုင်းခြားမှတ်သားခြင်းတည်း။ ဟေတုနော စ၊ ၏လည်းကောင်း။ ဖလဿ စ၊ ၏လည်းကောင်း။ ဘိန္နသဘာဝတာဝဗောဓော၊ ကွဲပြားသော သဘောရှိ သည်၏ အဖြစ်ကို သိခြင်းတည်း။ ဘိန္နသန္တာ နေဿဝါတိ၊ ကား။ သမ္ဗန္ဓရဟိတဿ၊ ဆက်စပ်ခြင်းကင်း သော။ နာနတ္တဿ၊ ထူးခြားကွဲပြားသည်၏အဖြစ်ကို။
အမှေဟိ၊ တို့သည်။ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်စေအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာနေတွာ၊ ကြိယာပုဒ်ကို ဆောင်၍။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ဗျာပါရာဘာဝေါ၊ ဗျာပါရ၏ မရှိခြင်းဟူသည်။ အနဘိသန္ဓိတာယ၊ ရှေးရှုစပ်ခြင်းမရှိသည် ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ ရည်ရွယ်ချက်မရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ အဗျာဝဋတာ၊ ကြောင့်ကြမစိုက်သည်၏ အဖြစ်တည်း။ သမ္မာ ပဿန္တောတိ၊ ကား။ နိရီဟာ၊ အားထုတ်ခြင်းမရှိကုန်။ နိဇ္ဇီဝါ၊ အသက်ကောင်မရှိ ကုန်။ ဓမ္မမတ္တာ၊ သဘောတရားမျှတို့တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပသန္ဓော၊ မြင်သောသူသည်။ သဘာဝေါ ဧဝ၊ သဘောသည်သာလျှင်။ နိယမော၊ နိယမတည်း။ သဘာဝနိယမော၊ သဘောဟူသော နိယမ။ (ကိမိဝ၊ မူကား။) သသမ္ဘာရဂ္ဂိနော၊ အကြောင်းအဆောက်အဦးနှင့် တကွဖြစ်သော သမီး၏။ ဥဒ္ဓမုခတော၊ အထက်သို့ ရှေးရှုသည်၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သသမ္ဘာရေဝါယနော၊ လေ၏။ တိရိယဂမနံ၊ ဖီလာအားဖြင့် သွားခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ ဧဝမာဒိ ဝိယ၊ ဤသို့အစရှိသော သဘောကဲ့သို့ တည်း။ တေန၊ ထိုသဘာဝနိယာမဖြင့်။ သိဒ္ဓေါ၊ ပြီးသော။ ယထာသကံ၊ သော။ ပစ္စယုပ္ပန္နဿ၊ ၏။ ဟေတုဘာဝေါ၊ အကြောင်း၏အဖြစ်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ကဿစိ၊ သော။ ကတ္တုနေ၊ ပြုတတ်သောကတ္တား ၏။ အဘာဝါ၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဖလပဗန္ဓိနီ၊ အကျိုးနှင့် မပြတ်စပ်ခြင်းရှိသော။ ဝါ၊ အကျိုးအစဉ်ရှိသော။ (သီမူ၌ ဖလသမ္ဗန္ဓိနီ-ဟုရှိ၏။ အကျိုးနှင့်စပ်ခြင်းရှိသော ဟုအနက်ပေး၊ သဒ္ဒါယုတ္တိအတ္ထယုတ္တိ နှစ်ပါးလုံး ရှိ၏။) ကာစိ၊ တစုံတခုသော။ ကိရိယာ၊ ပြုခြင်းကြိယာသည်။ န၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ အကိရိယဒိဋ္ဌိံ၊ ကို။ ဥပါဒိယတိ၊ ၏။
ခီရတော၊ နို့ရည်မှ။ ဒဓိ၊ နို့ဓမ်းသည်။ (သမ္ဘဝတိ၊ ၏။) ဥဒကတော၊ ရေမ။ န၊ မဖြစ်။ တိလတော၊ နှမ်းမှ။ တေလံ၊ ဆီသည်။ (သမ္ဘဝတိ၊ ၏။) ဝါလိကတော၊ သဲမှ။ န၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ သဗ္ဗတော၊ အလုံးစုံမှ။ ဝါ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗသမ္ဘဝါဘာဝဒဿနေန၊ အလုံးစုံ၏ ဖြစ်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကို မြင်ခြင်းကြောင့်။ အဟေတုက ဒိဋ္ဌိံ၊ ကို။ (ပဇာတိ၊ ၏။) ဟေတုအနုရူပမေဝ၊ အကြောင်းအားလျော်စွာသာလျှင်။ ဝါ၊ လျှော်သည်သာလျှင် ဖြစ်သော။ ဖလံ၊ အကျိုးကို။ ပဿန္ဓော၊ မြင်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ သူသည်။ အကိရိယဒိဋ္ဌိံ၊ ကို။ ပဇဟတိ၊ ပယ်စွန့်၏။ ယဘော ကုတောစီတိ၊ ကား။ အညသ္မာ၊ တပါးသော တရားမှ။ ဝါ၊ ကြောင့်။ အညဿ၊ တပါသော တရား၏။ ဥပ္ပတ္တိ၊ သည်။ ယဒိ သိယာ၊ ငြားအံ့။ ဝါလိကတော၊ သဲမှ။ တေလဿ၊ ၏လည်းကောင်း။ ဥစ္ဆုတော၊ ကြံမှ။ ခီရဿ၊ ၏လည်းကောင်း။ ဥပ္ပတ္တိ၊ သည်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န သိယာ၊ မဖြစ်ရာသနည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တိလဂါဝီသုက္ကသောဏီတာဒီဟိ၊ နှမ်း, နွားမ, သုက်နှင့် သွေး အစရှိသည်တို့မှ။ တေလခီရသရီရာဒီနိ၊ ဆီ နို့ရည် ကိုယ်အစရှိသည်တို့သည်။ ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ နိယတိဝါဒဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဥပါဒိယတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤတွင် တရပ်ပြီး၏။ (သီမူ၌ ဤ-ဣတိ မရှိ၊ ဤတွင် စာတပုဒ်ဆုံး၏။ ဝိညာတဗ္ဗံယထာရဟံ-ကား ဝိသုဒ္ဓိမဂ်ဂါထာမှ ဆောင်ခဲ့သော ပါဌ်ဖြစ် သည်။
၆၆၀။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ဝိညာတဗ္ဗံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်သိအပ်သနည်းဟူမူ။ (သီမူနှင့်အညီ ဝိညာတဗ္ဗံ ယထာရဟံ-ကို ဤစာပိုဒ်၌ထည့်သွင်း၍အနက်ပြန်သည်) ဟိ၊ အဖြေကား။ ဝါ၊ အကြောင်း ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣဒံ ဘဝစက္ကံ၊ ကို။ အပဒါလေတွာ၊ မဖောက်ခွဲမူ၍။ သံသာရဘယံ၊ ကို။ အတီတော၊ ကျော်လွန်သော။ ကောစိ၊ တစုံတယောက်သောသူသည်။ သုပိနန္တရေပိ၊ အိပ်မက်၏ အတွင်း ၌သော်လည်း။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္တော၊ ၏။ အဂါဓံ အပ္ပတိဋ္ဌံ၊ ထောက်တည်ရာမရှိ။ ဝါ၊ မရှိသော။ ဒုရတိယာနံ ဒုရတိက္ကမံ၊ ကျော်လွန်နိုင်ခဲ၏။ ဝါ၊ ကျော်လွန်နိုင်ခဲသော။ အသနိဝိစက္ကမိဝါတိ၊ ကား။ အသနိမဏ္ဍလမိဝ၊ မိုးကြိုးစက်ဝန်းကဲ့သို့။ ဟိ၊ မှန်။ တံ၊ ထို မိုးကြိုးစက်ဝန်းသည်။ နိမ္မထနမေဝ၊ နှိပ်စက်ဖျက်ဆီးလျက် သာလျှင်။ (ပဝတ္တတိ၊ ၏။) အနိမ္မထနံ၊ မနှိပ်စက်မဖျက်ဆီးမူ၍။ န ပဝတ္တိ၊ မဖြစ်။ ဧဝံ၊ တူး။ ဘဝစက္ကမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ ဧကန္တဒုက္ခုပ္ပါဒနတောဝ၊ စင်စစ်ဆင်းရဲကို ဖြစ်စေတတ်သောကြောင့်သာ လျှင်။ နိစ္စနိမ္ပထနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ မိန့်တော်မူအပ်၏။
ဉာဏာသိနာ။ ပန။ နတ္ထီတိ၊ ဟူသော။ ဧတဿ၊ ဤမိမိစကား၏။ သာဓကသုတ္တံ၊ ကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ “ဝုတ္တမ္ပိ စေတ”န္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တန္တူနံ၊ ချည်တို့၏။ အာကုလကံ၊ အရှုပ်အထွေးတည်း။ တန္တာကုလကံ၊ ချည်တို့၏ အရှုပ်အထွေး။ တန္တာကုလကမိဝ၊ ကဲ့သို့။ ဇာတာ၊ ဖြစ်သည်တည်း။ တန္တာ ကုသလဇာတ၊ ချည်တို့၏ အရှုပ်အထွေးကဲ့သို့ဖြစ်သည်။ ကိလေသကမ္မဝိပါကေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝါ၊ တို့သည်။ အတိဝိယ၊ အလွန်လျှင်။ ဇဋိတာ၊ ရှုပ်ထွေး၏။ ဝါ၊ ရှုပ်ထွေးစေအပ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ကုလိယာ၊ ကုလီမည်သော။ (သီမူ၌ ဂုလာယ-ဟ ရှိ၏ ဂုလာမည်သော-ဟု အနက်ပေး) သကုဏိယာ၊ ငှက်မ၏။ ဝါ၊ စာမ၏။ နီဍံ၊ အသိုက်တည်း။ ကုလိကံ၊ စာမ၏အသိုက်။ ဝါ၊ စာပေါင်းသိုက်။ တံ စိယံ၊ ထိုစာပေါင်းသိုက် ကဲ့သို့။ ဇာတာ၊ ဖြစ်သည်တည်း။ ကုလိကုဏ္ဍိကဇာတာ၊ စာပေါင်းသိုက်ကဲ့သို့ဖြစ်သည်။ မုဉ္ဇာဝိယ စ၊ ပြုဆံမြက်တို့ကဲ့သို့လည်းကောင်း။ ပဗ္ဗဇာဝိယ စ၊ ဗြိတ်မြက်တို့ကဲ့သို့လည်းကောင်း။ ဘူတာ ဇာတ၊ ဖြစ်သည်တည်း။ မုဉ္ဇပဗ္ဗဇတုသာ၊ ပြုဆံမြက် ဗြိတ်မြက်တို့ကဲ့သို့ဖြစ်သည်။
ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ နိဒ္ဒေသ၏ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
ဣတိ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော စကားရပ်သည်။ သတ္တရသမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ၊ အဖွင့်တည်း။ ဝါ၊ အဖွင့်သည်။ ဣတိ၊ ဤတွင်ပြီး၏။
ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂမဟာဋီကာဒုတိယတွဲ
၁၈။ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ (၃၅၀-၁၃)
၁၈။ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ (၃၅၀-၁၃)
နာမရူပပရိဂ္ဂဟကထာဝဏ္ဏနာ
၆၆၂။ ယာ ဝိသုဒ္ဓိယော၊ အကြင်ဝိသုဒ္ဓိတို့ကို။ သမ္ပာဒေတဗ္ဗာ၊ ပြည့်စုံစေအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ပန္တော၊ စပ်အပ်၏။ ယထာဝိစာရိတေသု၊ အကြင်အကြင် စိစ်၍ ပြအပ်ကုန်ပြီးသော။ ခန္ဓဒီသု၊ ခန္ဓအစ ရှိကုန်သော။ ဝိပဿနာယ၊ ဝိပဿနာပညာ၏။ ဘူမိဘူတေသု၊ ဖြစ်ရာဘုံအာရုံဖြစ်ကုန်သော။ ဣမေသု ဓမ္မေသု၊ ဤတရားတို့၌။ ဂန္ထဿ၊ ကျမ်းကို။ ဥဂ္ဂဏှနံ၊ သင်ယူခြင်းသည်။ ဝါစုဂ္ဂတကရဏံ၊ နှုတ်တက်သည် ကိုပြုခြင်းသည်။ ဥဂ္ဂဟော၊ ဥဂ္ဂဟ-မည်၏။ ပရိတော၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ သဗ္ဗထာပိ၊ ခပ်သိမ်းသောအပြား အားဖြင့်လည်း။ အတ္ထဿ၊ အနက်ကို။ ဉာတုံ၊ သိခြင်းငှာ။ ဣစ္ဆာ၊ အလိုရှိခြင်းသည်။ ပရိပုစ္ဆာ၊ ပရိပုစ္ဆာ မည်၏။ သဝနုပပရိက္ခာဒိဝသေန၊ ကြင်နာခြင်းစူးစမ်းဆင်ခြင်ခြင်း စသည်တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ တဒတ္ထဿ၊ ထိုသိလိုအပ်သောအနက်ကို။ မနသိကာရဝိဓိ၊ နှလုံးသွင်းခြင်း အစီအရင်ကိုရ၏။ တဒုဘယ ဝသေန၊ ထိုဥဂ္ဂဟ, ပရိပုစ္ဆာနှစ်ပါးစုံတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တတ္ထပိ၊ ထိုခန္ဓာအစရှိသော တရား တို့၌လည်း။ ဉာဏံ၊ ဉာဏ်ကို။ သွာသေဝိတံ၊ ကောင်းစွာမှီဝဲအပ်ပြီးသည်။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥဂ္ဂဟပရိပုစ္ဆာဝသေန ဉာဏပရိစယံ ကတွာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ မိန့်ဆိုတော် မူအပ်၏။ ခန္ဓာဒီသု၊ ခန္ဓာအစရှိသည်တို့၌။ သုတမယဉာဏံ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒေတွာ၊ ဖြစ်စေ၍။ ဣတိ၊ အယံ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဝိတ္တာရိတမေဝ၊ အကျယ်ချဲ့၍ ပြအပ်ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုသီလနိဒ္ဒေသ၌။ ဝိတ္ထာရိတနယာနုသာရေန၊ အကျယ်ချဲ့၍ပြအပ်ပြီးသော နည်းကို အစဉ် လျှောက်သဖြင့်။ သီလဝိသုဒ္ဓိ၊ ကို။ သမ္ပဒေတဗ္ဗာ၊ ပြည့်စုံစေအပ်၏။ ဣတိ အယံ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အလိုတည်း။ ဥပစာရသမာဓိပိ၊ သည်လည်း။ အပ္ပနာသမာဓိ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဝိပဿနာယ၊ ၏။ အဓိဋ္ဌာန ဘာဝတော၊ တည်ရာ၏အဖြစ်ကြောင့်။ စိတ္တဝိသုဒ္ဓိယေဝ၊ မည်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဥပစာရာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ၊ ကား။ အတ္တနော၊ ၏။ သန္တာနေ၊ ၌။ နိဗ္ဗတ္တနဝသေ နေဝ၊ ဖြစ်စေသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ဟိ၊ အကျိုးကား။ ဧဝံ၊ ဤသို့ မိမိသန္တာန်၌ ဖြစ်စေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့် သိသည်ရှိသော်။ တာ၊ ထိုသမာပတ်တို့ကို။ ဝါ၊ တို့သည်။ ပစ္စက္ခတော၊ မျက်မှောက်အားဖြင့်။ ဝိဒိတာ နာမ၊ သိအပ်သည် မည်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ သိအပ်ကုန်၏။ သမ္ပာဒေတဗ္ဗာ၊ ပြည့်စုံစေအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုလို သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ၊ ကား။ သမာပတ္တိသုခါဓိဂမဝသေန၊ သမာပတ် ချမ်းသာကို ရသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အနုဘဝိတဗ္ဗာ၊ ခံစားအပ်ကုန်၏။ ဣတိ အယံ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ မှန်၏။ ကေဝလန၊ သက်သက်သော။ ဇာနနမတ္တေန၊ သိရုံမျှဖြင့်။ စိတ္တဝိသုဒ္ဓိယံ၊ ၌။ ပတိဋ္ဌိတော နာမ၊ တည်သည်မည်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ စ၊ ဆက်။ တတ္ထ၊ ထိုစိတ္တဝိသုဒ္ဓိ၌။ အပ္ပတိဋ္ဌာယ၊ မတည်မူ၍။ ဥပရိဝိသုဒ္ဓိံ၊ အထက်ဖြစ်သော ဝိသုဒ္ဓိကို။ သမ္ပာဒေတုံ၊ ငှာ။ န သက္ကာ၊ မစွမ်း နိုင်။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။
နာမရူပါနံ ယာထာဝဒဿနန္တိ၊ ကား။ နာမဿ စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ရူပဿ စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဝိတဇ္ဇ၊ ခွဲခြမ်း၍။ ယထာဘူတသဘာဝဒဿနံ၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်သော သဘောအားဖြင့် မြင်ခြင်းတည်း။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ နာမဂ္ဂဟဏေန၊ နာမ-သဒ္ဒါဖြင့်။ ဝေဒနာဒီနံ၊ ဝေဒနာအစရှိကုန်သော။ စတုန္နံ၊ လေးပါးကုန်သော။ တေဘူမကာနံ၊ ဘုံးပါး၌ဖြစ်ကုန်သော။ ခန္ဓာနံ၊ တို့ကို။ ဂဟေဏံ၊ ယူခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပန္တိ ဧတ္ထ ဝိယ၊ ဟူသော။ ဤပါဌ်၌ကဲ့သို့။ ဝိညာဏံ၊ ကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍။ (ဂဟဏံ၊ သည်။) န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ နာမဉ္စ ရူပဉ္စာတိ ဧတ္ထ ဝိယ၊ ဟူသောပါဌ်၌ကဲ့သို့။ သနိဗ္ဗာနေဟိ၊ နိဗ္ဗာန်နှင့်တကွဖြစ်သော။ လောကုတ္တရက္ခန္ဓေဟိ၊ လောကုတ္တရာခန္ဓာတို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ (ဂဟဏံ) ပိ၊ သည်လည်း။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။
၆၆၃။ ဧတေန၊ ဤသဘောတရားဖြင့်။ ယာတိ ပဇ္ဇတိ၊ သွားရောက်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယာနံ၊ ယာဉ်မည် ၏ သမထောဝ သမထသည်ပင်လျှင်။ ယာနံ၊ ယာဉ်တည်း။ သမထယာနံ၊ သမထယာဉ်။ ဧတဿ၊ ဤယောဂီအား။ တံ၊ ထိုသမထယာဉ်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမထယာနိကော၊ ကမည်၏။ ဧတံ၊ ဤသမထယာနိကဟူသောအမည်သည်။ စျာနေ ဝါ၊ စျာန်တို့၌သော်လည်းကောင်း။ စျာနူပစာရေ ဝါ၊ စျာန်၏ ဥပစာ၌သော်လည်းကောင်း။ ပတိဋ္ဌာယ၊ တည်၍။ ဝိပဿနံ၊ ကို။ အနုယုဉ္ဇန္တဿ၊ အားထုတ် သောပုဂ္ဂိုလ်၏။ နာမံ၊ အမည်တည်း။ တေန သမထယာနိကေန၊ ထိုသမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဌပေတွာ နေဝ သညာနာသညာယတနန္တိ ဣဒံ၊ ဟူသော ဤစကားကို။ ဘဝဂ္ဂဓမ္မာနံ၊ ဘဝဂ်တရားတို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ အာဒိကမ္မိကဿ၊ အားထုတ်ခါစပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဝါ၊ သည်။ ဒုပ္ပရိဂ္ဂဟတာယ၊ သိမ်းဆည်းနိုင်ခဲသည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ လက္ခဏရသာဒိဝသေန၊ လက္ခဏာ ရသစသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာ၊ သိမ်းဆည်အပ်ကုန်၏။ ဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ၊ ပိုင်းခြား၍။ ဂဟေတဗ္ဗာ၊ ယူအပ်ကုန်၏။ ပရိဂ္ဂဟဝိဓိ ပန၊ သိမ်းဆည်းပုံအစီအရင်ကိုကား။ ခန္ဓနိဒ္ဒေသေ၊ ၌။ ဝုတ္တော ဧဝ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်သာ လျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အလိုတည်း။ အာရမ္မဏာဘိမုခနမနံ၊ အာရုံသို့ ရှေးရှု ညွှတ်ခြင်းသည်။ အာရမ္မဏေန၊ အာရုံနှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ အပ္ပဝတ္တိ၊ မဖြစ်ခြင်းတည်း။ တေန နမနဋ္ဌေန၊ ထိုအာရုံသို့ ညွှတ်ခြင်းအနက်သဘောကြောင့်။
စ၊ ဆက်။ နာမရူပပရိဂ္ဂဟော နာမ၊ နာမ်ရုပ်ကို သိမ်းဆည်းခြင်းမည်သည်ကား။ တဿ၊ ထိုနာမ်ရုပ် ကို။ ယာဝဒေဝ ပဋိနိဿဇ္ဇနတ္ထံ၊ စွန့်ပယ်ခြင်းအကျိုးငှာသာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဒနုရူပမေဝ၊ ထိုစွန့်ပယ်ခြင်းအားလျော်သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ နိဒဿနံ၊ ဥပမာကို။ ဒဿန္တော၊ ပြလိုသည်ဖြစ်၍။ ယထာ နာမာတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ရုပ္ပနိတောတိ ဧတ္ထ၊ ဤပုဒ်၌။ ရုပ္ပနဋ္ဌော၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းအနက်သဘောကို။ သီတာဒိဝိရောဓိပစ္စယသန္နိပါတော၊ အအေးအစရှိသော ဆန့်ကျင်ဖက် အကြောင်းတို့နှင့် ပေါင်းဆုံခြင်းသည်။ (သတိ၊ ရှိသော်။) ဝိသဒိသုပ္ပတ္တိ၊ ရှေးရုပ်အစဉ်နှင့်တူ သော နောက်ရုပ်အစဉ်၏ဖြစ်ခြင်းတည်း။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ ခန္ဓနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏာယံ၊ ခန္ဓ နိဒ္ဒေ၏အဖွင့် (နှာ ၈၆) ၌။ ဝုတ္တောယေဝ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ နာမပရိဂ္ဂဟဉ္စ၊ နာမ်ကိုသိမ်းဆည်းခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ရူပပရိဂ္ဂဟဉ္စ၊ ရုပ်ကိုသိမ်းဆည်း ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ဧကဇ္စျံ၊ တပေါင်းတည်း။ နာမရူပပရိဂ္ဂဟံ၊ နာမ်ရုပ်ကို သိမ်းဆည်းခြင်းကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ တတော နာမနလက္ခဏန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၆၆၄။ ဣတိ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အပြားအားဖြင့်။ အရူပမုခေတ၊ နာမ်ကိုရှေ့သွားပဓာနပြုသဖြင့်။ ဝိပဿနာဘိနိဝေသံ၊ ဝိပဿာကိုစ၍ နှလုံးသွင်းခြင်းကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ရူပမုခေန၊ ရုပ်ကို ရှေ့သွားပဓာနပြုသဖြင့်။ တံ၊ ထိုဝိပဿနာကိုစ၍ နှလုံးသွင်းကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိ ကော ပနာတိအာဒိံ၊ ဤသို့အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သထမယာနိကဿ၊ သမထယာဉ်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ သမထမုခေန၊ သမထကို ရှေ့သွားပဓာနပြုသဖြင့်။ ဝိပဿနာယာနိက ဿ ပန၊ ဝိပဿနာယာဉ်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အားမူကား။ သမထံ၊ ကို။ အနိဿယ၊ မမှီမူ၍။ ဝိပဿာနာဘိနိ ဝေသော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သမထဘာဝနာယ၊ နှင့်။ အမိဿိတဝိပဿနာယနဝါ၊ မရောနှောသော ဝိပဿနာယာဉ်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တည်း။ ဣတိ အယံ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အယမေဝ ဝါ သမထယာနိ ကေတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တော၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော။ သမထယာနိကော ဧဝ ဝါ၊ သမထယာဉ် ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်ပင်လျှင်သော်လည်းကောင်း။ တေန၊ ထိုအယမေဝ ဝါ၊ သမထယာနိ ကော-ဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ သမထယာနိကဿာပိ၊ သမထယာဉ်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အားလည်း။ ဝါ၊ သည်လည်။ ရူပမုခေန၊ ဖြင့်။ ဝိပဿနာဘိနိဝေသော၊ ကို။ လဗ္ဘတိ၊ ရအပ်သည်ကား။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ တေသံ တေသံ ဓာတုပရိဂ္ဂဟမုခါနန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ ယံ၊ အကြင်တရားသည်။ ထဒ္ဓလက္ခဏံ၊ ခက်မာခြင်း လက္ခဏာရှိ၏။ အယံ၊ ဤတရားသည်။ ပထဝီဓာတု၊ တည်း။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ သင်္ခေပမနသိကာရာဒိဝသေန၊ အကျဉ်းအားဖြင့် နှလုံးသွင်းခြင်းစသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တေသု၊ ဆိုအပ်ခဲ့ကုန်ပြီးသော။ တေရသသု၊ တဆယ့်သုံးပါးကုန်သော။ ဓာတုပရိဂ္ဂဟမုခေသု၊ ဓာတ်တို့ကို သိမ်းဆည်းကြောင်း နည်းအမြွက်တို့တွင်။ ကမ္မသုမုဋ္ဌာနော၊ ကမ္မသမုဋ္ဌာန်ဖြစ်သော။ ကေသော နမာ၊ ဆံပင်မည်သည်ကား။ စမ္မဗ္ဘန္တရဂတော၊ အရေ၏အတွင်း၌ တည်သောဆံပင်တည်း။ တတ္ထေဝါတိ၊ ကား။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနေ၊ ဖြစ်သော။ တသ္မိံယေဝ ကေသေ၊ ထိုဆံပင်၌ပင်လျှင်။ ကာယပသာဒဿ၊ ၏။ သကလသရီရဗျာပိတာ ဝိယ၊ တကိုယ်လုံး၌ ပျံ့နှံ့သည်၏ အဖြစ်ကဲ့သို့။ ဘာဝဿာပိ၊ ဘာဝရုပ်၏လည်း။ သကလသရီရဗျာပိတာယ၊ တကိုယ်လုံး၌ ပျံ့နှံ့သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဘဝဿ အတ္ထိတာယာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပုန၊ တဖန်။ တတ္ထေဝါတိ၊ ကား။ ကေသညိတေ၊ ဆံပင်ဟု အမှတ်ပြုအပ်သော။ ဝါ၊ ဆံပင်ဟု ဆိုအပ်သော။ တသ္မိံ ယေဝ ရူပသမုဒါယေ၊ ထိုရုပ်အပေါင်း၌ပင်လျှင်။ အပရာနိပီတိ၊ ကား။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဝုတ္တာနိ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးကုန်သော။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနာနိ၊ ဋ္ဌာန်ဖြစ်ကုန်သော။ ဝီသတိ၊ နှစ်ဆယ်သော။ ရူပါနိ၊ ရုပ်တို့လည်းကောင်း။ အာဟာရသမုဋ္ဌာနာဒိနိ၊ ဋ္ဌာန်အစရှိကုန်သော။ စတုဝီသတိ၊ နှစ်ဆယ့်လေးပါး သော။ ဣမာနိ ရူပါနိ၊ ဤရုပ်တို့လည်းကောင်း။ သဗ္ဗာနိပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်ကုန်သော။ စတုစတ္တာလီသ၊ လေးဆယ့်လေးပါးကုန်သော။ ရူပါနိ၊ ရုပ်တို့သည်။
ဒွတ္တိံသကောဋ္ဌာသဂတေသု၊ သုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော ကောဋ္ဌာသတို့၌ တည်ကုန်သော။ ရူပေသု၊ ရုပ်တို့ သည်။ ပါကဋေသု၊ ထင်ရှားကုန်သည်။ ဇာတေသု၊ ဖြစ်ကုန်လတ်သော်။ တဒညာနိပိ၊ ထိုမှတပါး သော ကောဋ္ဌာသရုပ်တို့သည်လည်း။ ပါကဋာနိ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တာနိပိ၊ ထိုကောဋ္ဌာသရုပ်တို့ကိုလည်း။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အပရေတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အပရေ ဒသ အာကာရာတိ၊ ကား။ တေဇောဝါယော၊ ကောဋ္ဌာသဝသေန၊ တေဇောကောဋ္ဌာသလေးပါး, ဝါယော ကောဋ္ဌာသခြောက်ပါးတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အပရေ၊ တပါးကုန်သော။ ဒသ၊ ကုန်သော။ အာကာရာ၊ ကောဋ္ဌာသတို့တည်း။ ကမ္မဇေတိ၊ ပုဒ်သည်။ ဘူတကထနံ၊ ဟုတ်မှန်သည်ကို ဆိုကြောင်းဖြစ်သော ပုဒ်တည်း။ ဝိသေသနံ၊ အထူးပြုကြောင်း ဖြစ်သောပုဒ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အသိတာဒိပရိပါကစဿ၊ စားအပ်သော အစာစသည်ကို ကျေကျက်စေတတ်သော။ အကမ္မဇဿ၊ ကမ္မဇ မဟုတ်သော။ တေဇဿ၊ တေဇောဓာတ်၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ စိတ္တဇေတိ စ၊ ပုဒ်သည်လည်း။ တထာ၊ ထိုအတူ။ (ဘူတကထနံ၊ တည်း။ ဝိသေသနံ၊ သည်။ န၊ မဟုတ်။ ကသ္မာ၊ ကား။) အဿာသပဿာသာနံ၊ ထွက်သက်ဝင်သက်တို့၏။ ဧကန္တစိတ္တသမုဋ္ဌာနတ္တာ၊ ဧကန်စိတ္တသမုဋ္ဌာန်ဖြစ်သော ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တံ၊ ထိုကေစိ ဆရာတို့၏စကားသည်။ န၊ မသင့်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အစိတ္တဇသန္တာနေ၊ စိတ္တဇမဟုတ်သော ဗဟိဒ္ဓသန္တာန်၌။ ပဝတ္တာနံ၊ ကုန်သော။ (အဿာသပဿာသနံ၊ တို့၏။) ဥတုဇဘာဝတော၊ ဥတုဇ၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အဗ္ဘန္တရဋ္ဌာ ဧဝ၊ ကိုယ်တွင်း၌ တည်သည်သာလျှင်ဖြစ်ကုန်သော။ တေ၊ ထိုထွက်သက်ဝင်သက်တို့သည်။ စိတ္တဇာ၊ စိတ္တဇမည်ကုန်၏။ ဗဟိဒ္ဓါ၊ အပ၌ဖြစ်သော အဿာသပဿာသတို့သည်။ န၊ စိတ္တဇမဟုတ်ကုန်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုအရာ၌။ စိတ္တဇေတိ ဣဒံ၊ ဤပုဒ်သည်။ ဝိသေသနမေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ အယဉ္စ အတ္ထော၊ ကိုလည်း။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ အာနာပါနကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တောယေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသည်သာ လျှင်တည်း။ သေသေသူတိ၊ ကား။ သန္တပ္ပနာဒိဝသေန စေဝ၊ သန္တပ္ပနတောဇော စသည်တို့၏ အစွမ်းအား ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဥဒ္ဓင်္ဂမာဒိ ဝသေန စ၊ ဥဒ္ဓင်္ဂမဝါယော စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ပဝတ္တေသု၊ ကုန်သော။ တောဇောဝါယောကောဋ္ဌာသေသု၊ တေဇောကောဋ္ဌာသ ဝါယော ကောဋ္ဌာသတို့၌။
စက္ခုဒသကာဒီသု၊ စသည်တို့၌။ ပဓာနရူပံ၊ ပြဓာန်းသောရုပ်သည်။ စက္ခာဒယော၊ စက္ခုပသာဒစသည်တို့ ပင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေသု၊ ထိုပြဓာန်းသော စက္ခုပသာဒစသည်တို့၌။ လဗ္ဘာနံ၊ ရအပ်သော။ ဝတ္ထုဒွါရတာဝံ၊ ဝတ္ထု၏ အဖြစ်, ဒွါရ၏အဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သော။ အဝယဝကိစ္စံ၊ အစိတ်အစိတ်၏ ကိစ္စကို။ သမုဒါယေ၊ အပေါင်းဖြစ်သော ရုပ်ကလပ်၌။ အာရောပေတွာ၊ တင်၍။ ဝတ္ထုဒွါရဝသေန ပဉ္စ စက္ခုသဒကာဒယောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝတ္ထုဝသေန၊ ဝတ္ထု၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဟဒယဝတ္ထုဒသက လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ယှဉ်စပ်အပ်၏။ ဧကယောဂနိဒ္ဒိဋ္ဌာနမ္ပိ၊ တပေါင်းတည်းယှဉ် သောအားဖြင့် ပြအပ်သောပုဒ်တို့၏လည်း။ ဧကဒေသော၊ တစိတ်သည်။ အနုဝတ္တတိ၊ လိုက်၍စပ်၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ သဗ္ဗာနိပီတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တဂဏနာယံ၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အရေ အတွက်၌။ စတုန္နဝုတိစတုသတာဓိကာနိ၊ လေးရာ့ကိုးဆယ့်လေးခုအလွန်ရှိကုန်သော။ သဟဿရူပရူပါနိ၊ တထောင်သော ရူပရုပ်တို့ကို။ ပန၊ ဆက်။ ကေဋ္ဌာသာဝယဝါနံ၊ ကောဋ္ဌာသ၏ အစိတ်တို့၏ လည်းကောင်း။ (ဆံတပင်တပင်စသည်ကို ဆိုသည်) တဒဝယဝကလာပါနဉ္စ၊ ထိုကောဋ္ဌာသ၏ အစိတ်တို့၌ ရှိသော ကလာပ်တို့၏လည်းကောင်း။ ဘေဒေ၊ အပြားကို။ ဂယှမာနေ၊ ယူအပ်သည်ရှိသော်။ အတိဝိယ၊ အလွန်လျှင်။ တတော၊ ထိုဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အရေအတွက်ထက်။ ဗဟုတရော၊ သာလွန်၍ များပြားသော။ ရူပဘေဒေါ၊ ရုပ်အပြားသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ သော ဘေဒေါ၊ ထိုသာလွန်၍ များသော ရုပ်အပြားကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အာဒိကမ္မိကဿ၊ အားထုတ်ခါစ ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဝါ၊ သည်။ ဒုပ္ပရိဂ္ဂဟော၊ သိမ်းဆည်းနိုင်ခဲ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ န ဂဟေတဗ္ဗော၊ မယူအပ်။
ဝတ္ထုဝသေနာပိ၊ ဝတ္ထုရုပ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ အရူပဓမ္မာ၊ တို့သည်။ ပါကဋာ၊ ထင်ရှားကုန်သည်။ ကာမံ ဟောန္တိ၊ အကယ်၍ကား ဖြစ်ကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဒွါရဝသေန၊ ဒွါရ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပရိဂ္ဂဟော၊ သိမ်းဆည်းခြင်းသည်။ အနာကုလော၊ ရှုတ်ထွေးခြင်းမရှိ။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဒွရဝသေန အရူပဓမ္မာ ပါဋာ ဟောန္တီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၆၆၅။ အဿ စက္ခုပသာဒဿ၊ ထိုစက္ခုပသာဒ၏။ နိဿယဘူတာ၊ မှီရာဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ စတေဿာ၊ ကုန်သော။ ဓာတုယော၊ တို့လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်အပ်၏။ တဿ စက္ခုပသာဒဿ၊ ၏။ သဟဇာတရူးပါနိ၊ တကွဖြစ်သော ရုပ်တို့လည်းကောင်း။ ဣစ္စေဝ-ဣတိ ဧဝ၊ ဤသို့ သာလျှင်။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်အပ်၏။ တတ္ထေဝါတိ၊ ကား။ တသ္မိံယေဝ သသမ္ဘာရေစက္ခူပဒေသေ၊ ထို သသမ္ဘာရ စက္ခုအရပ်၌ပင်လျှင်။ အနုပါဒိန္နရူပါနီတိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဝုတ္တရူပါနံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ ပြီးသော ရုပ်တို့၏။ ဥပါဒိန္နာရူပတ္တာ၊ ဥပါဒိန္နရုပ်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အကမ္မဇရူပါနီတိ၊ ကမ္မဇ မဟုတ်သော ရုပ်တို့တည်း။ ဣတိ အယံ၊ ကား။ အတ္ထော၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တတော၊ ထိုစက္ခုပသာဒနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ စတုပညာသ ရူပါနိ၊ ငါးဆယ့်လေးပါးသော ရုပ်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ စက္ခုဒသကာဒီသု၊ တို့တွင်။ ဧကဿပိ၊ တခုသောကလပ်၏လည်း။ ဝါ၊ တခုသောကလာပ်ကို လည်း။ အဂ္ဂဟေတဗ္ဗတော၊ မယူအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဝသေသာနိ တေစတ္တာလီသ ရူပါနီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သဒ္ဒဿ၊ သဒ္ဒရုပ်၏။ အနိယတတ္တာ၊ အမြဲကိန်းသေမဟုတ်သည် အဖြစ်ကြောင့်။ တံ၊ ထိုသဒ္ဒရုပ်ကို။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မယူမူ၍။ တေစတ္တာလီသ ရူပါနီတိ၊ လေးဆယ့်သုံးပါးသော ရုပ်တို့ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ ပုန၊ တဖန်။ ဥတုစတ္တသမုဋ္ဌာနေ၊ ဥတုသမုဋ္ဌာန်စိတ္တသမုဋ္ဌာန်ဖြစ်ကုန်သော။ ဒွေ၊ ကုန်သော။ သဒ္ဒေ၊ သဒ္ဒရုပ်တို့ကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ပဉ္စစတ္တလီသာတိ၊ လေးဆယ့်ငါးပါးဟူ၍။ (ပဝတ္တော၊ ဖြစ်သော။) ကေစိဝါဒကို။ ဒဿိတော၊ ပြအပ်၏။
အဝသေသရူပါနီတိ၊ ကား။ ဒသ ဓာတုယောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တေ၊ ကုန်သော။ ဒွါဒသ၊ ကုန်သော။ ရူပဓမ္မေ၊ ဩဠာရိကရုပ်တရားတို့ကို။ ဌပေတွာ၊ ချန်ထား၍။ အဝသေသာနိ၊ ကြွင်းကုန်သော။ ဆ၊ ကုန်သော။ နိပ္ဖန္န ရူပါနိ၊ နိပ္ပန္နရုပ်တို့သည်။ ဟိ၊ မှန်။ ဝါ၊ အကြောင်း။ ဣဓ၊ ဤနာမရူပပရိဂ္ဂဟအရာ၌။ ရူပရူပါနေဝ၊ ရူပရုပ်တို့ကိုသာလျှင်။ ပရိဂ္ဂယှန္တိ၊ သိမ်းဆည်းအပ်ကုန်၏။ ရူပပရိစ္ဆေဒဝိကာရလက္ခဏာနိ၊ အာကာသ ဓာတ် ဝိကာရရုပ် (ငါးခု) လက္ခဏရုပ် (လေးခု) တို့ကို။ န (ပရိဂ္ဂယှန္တိ)၊ ကုန်။ စက္ခသန္နိဿယရူပါရမ္မဏ ဘာဝသာမညေန စ၊ စက္ခုပသာဒရုပ်လျှင် မှီရာရှိသည်၏အဖြစ် ရူပါရုံလျှင် အာရုံရှိသည်၏ အဖြစ်ဟူ သော တူသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ စိတ္တဘာဝသာမညေန စ၊ စိတ်၏အဖြစ်ဟူသော တူသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ (စိတ္တနေဝ ဝုတ္တံ-၌စပ်) ကုသလာကုသလဝိပါကတာယ၊ ကုသလဝိပါက် အကုသလဝိပါက်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဒုဝိဓမ္ပိ၊ နှစ်ပါးအပြားရှိသော်ငြားလည်း။ ဝါ၊ ရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ စက္ခုဝိညာဏံ၊ ကို။ စိတ္တနေ႖ဝ၊ စိတ်သည်ဟူ၍သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ဧကဝုစ်ဖြင့် ဆိုအပ်၏။ ဧဝန္တိ ဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ စက္ခုံ နိဿာ ယာတိအာဒိနာ၊ ဤသို့စသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တံ စ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော စကားကို လည်းကောင်း။ အဝုတ္တံ၊ ဤမဆိုအပ်သော။ သောတံ နိဿာယာတိအာဒိကံ စ၊ ဤသို့ အစရှိသော စကားကိုလည်းကောင်း။ သင်္ဂဏှာတိ၊ သိမ်းယူ၏။ မနောဝိညာဏဓဟာတူတိ ဧတ္တပိ၊ ဤပုဒ်၌လည်း။ ဧကာတိ ပဒံ၊ ဧကာ-ဟူသောပုဒ်ကို။ အာနေတွာ၊ ဆောင်၍။ “ဧက၊ တခုသော။ မနောဝိညာဏဓာတု၊ ဓာတ်မည်၏” ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္တိတဗ္ဗံ၊ စပ်အပ်၏။ အဍ္ဎေန၊ အခွဲနှင့်တကွ။ ဧကာဒသ၊ တဆယ့်တပါးတို့ သည်။ အဍ္ဎေကာဒသ၊ မည်ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဧတာသံ၊ ဤဓာတ်တို့အား။ အဍ္ဎံ၊ အခွဲထက်ဝက်ဟူသော။ ဧကာဒသံ၊ တဆယ့်တခုမြောက်သည်။ (မောဂ္ဂလ္လာန် ၄-ကဏ္ဍ ၅၁-သုတ်နှင့်အညီ ဍ-ပစ္စည်းဖြင့်ပြီးသော ပုဒ်သာ ယုတ္တတရဖြစ်သည်) (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဍ္ဎေကာဒသ၊ မည်ကုန်၏။ အဍ္ဎဋ္ဌာမာတိ ဧတ္ထာပိ၊ ဤပုဒ်၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။
၆၆၆။ စက္ခုဓာတုယံ ဝုတ္တေနယေနေဝါတိ၊ ကား။ ယံ လောကော သေတတဏှမဏ္ဍလဝိစိတ္တန္တိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တနယေန၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော နည်းဖြင့်။
၆၆၇။ ဣဓ ဘိက္ခုဣမသ္မိံ သရီရေတိ၊ ဟူသောစကားကို။ အဇ္စျတ္တံ၊ အဇ္စျတ္တသန္တာန်၌။ ဝိပဿနာဘိနိဝေသ ဒဿနဝသေန၊ ဝိပဿနာကို စ၍ နှလုံးသွင်းခြင်းကို ပြသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ထို (အဇ္စျတ္တသန္တာန်၌ ဝိပဿနာကိုစ၍ နှလုံးသွင်းခြင်းကို ပြုခြင်း) ကြောင့်ပင်လျှင်။ ဧကေဿဝ၊ တခုသာလျှင်ဖြစ်သော။ ဘာဝဿ၊ ဘာဝရုပ်၏။ ဝါ၊ ကို။ ဂဟိတ္တာ၊ ယူအပ်သည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။
၆၆၈။ ဧဝံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အပြားအားဖြင့်။ ဒွါစတ္တာလီသာယ၊ လေးဆယ့်နှစ်ပါးကုန်သော။ ကေဋ္ဌာသနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝတ္ထာရတော၊ အကျယ်အားဖြင့်။ ရူပပရိဂ္ဂဟံ၊ ရုပ်ကိုသိမ်းဆည်းခြင်းကို လည်းကောင်း။ တဒနုသာရေန၊ ထိုရုပ်သိမ်းဆည်းခြင်းကို အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ ဝိတ္ထာရတော ဧဝ၊ အကျယ်အားဖြင့်ပင်လျှင်။ နာမပရိဂ္ဂဟံ၊ နာမ်ကိုသိမ်းဆည်းခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဝိဘာဝေတွာ၊ ထင်စွာ ပြပြီး၍။ တတော၊ ထို့ထက်။ သံခိတ္တ သံခိတ္တတရ သံခိတ္တတမဝသေန၊ ကျဉ်းသည် အထူးသဖြင့် ကျဉ်းသည် သာလွန်၍ အထူးသဖြင့် ကျဉ်းသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အဋ္ဌာရသဓာတုဝသေန စ၊ အားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဒွါရသာယတနဝသေန စ၊ အားဖြင့်လည်းကောင်း။ ပဉ္စက္ခန္ဓဝသေန စ၊ အားဖြင့် လည်းကောင်း။ ရူပါရူပပရိဂ္ဂဟံ၊ ရုပ်နာမ်ကို သိမ်းဆည်းခြင်းကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ အတိသံခိတ္တနယေနာပိ၊ အလွန်ကျဉ်းသောနည်းအားဖြင့်လည်း။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ယံကိဉ္စိ ရူပန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
စ၊ ဆက်။ ဓာတုအာဒိဝသေန၊ ဓာတ်စသည်တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ (ဝေဒိတဗ္ဗော) ယထာ၊ သိအပ်သကဲ့ သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဣန္ဒြိယ သစ္စ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဝဝေနပိ၊ ဣန္ဒြေ သစ္စာ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့် လည်း။ ရူပါရူပပရိဂ္ဂဟော၊ ရုပ်နာမ်ကို သိမ်းဆည်းခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ကထံ၊ ဟူမူကား။ တာဝ၊ စွာ။ ဣန္ဒြိယဝသေန၊ ဣန္ဒြေတို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ စက္ခာဒီနိ၊ ကုန်သော။ ပဉ္စစ၊ ငါးပါးသော ရုပ်တို့လည်း ကောင်း။ ဣတ္ထိပုရိသန္ဒြိယာနိ စ၊ ဣတ္ထိန္ဒြေ ပုရိသန္ဒြေရုပ်တို့လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ သတ္တ၊ ကုန်သော။ ဣန္ဒြိယာနိ၊ တို့သည်။ ရူပံ၊ ရုပ်တည်း။ မနိန္ဒြိယံ စ၊ မနိန္ဒြေလည်းကောင်း။ ပဉ္စ၊ ကုန်သော။ ဝေဒနိန္ဒြိယာနိ စ၊ ဝေဒနိန္ဒြေတို့လည်းကောင်း။ သဒ္ဓါဒီနိ၊ ကုန်သော။ ပဉ္စ စ၊ ငါးပါးသော ဣန္ဒြေတို့လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကာဒသ၊ တဆယ့်တပါးကုန်သော ဣန္ဒြေတို့သည်။ နာမံ၊ နာမ်တည်း။ ဇီဝိတန္ဒြိယံ၊ သည်။ နမဉ္စ၊ နာမ်သည်လည်းကောင်း။ ရူပဉ္စ၊ ရုပ်သည်လည်းကောင်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပစ္ဆိမာနံ၊ နောက်ဆုံး၌ဖြစ်ကုန်သော။ တီဏိ၊ သုံးပါးသော ဣန္ဒြေတို့သည်။ လောကုတ္တရတ္တာ၊ လောကုတ္တရာ၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အနဓိပ္ပေတာနိ၊ အလိုမရှိအပ်ကုန်။ (သစ္စဝသေန၊ သစ္စာတို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သမုဒယသစ္စံ၊ သည်။ နာမံ၊ နာမ်တည်း။ ဣတရာနိ၊ ဤမှတပါးသော သစ္စာတို့သည်။ လောကုတ္တရတာ၊ ကြောင့်။ ဣဓ၊ ၌။ နာဓိပ္ပေတာနိ၊ ကုန်။ ပစ္စယာကာရေ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်။ အာဒိတော၊ အစမှ။ တီဏိ၊ ကုန်သော။ အင်္ဂါနိ၊ တို့သည်။ နာမံ၊ နာမ်တည်း။ စတုတ္ထပဉ္စမာနိ၊ စတုတ္ထအင်္ဂါ ပဉ္စမအင်္ဂါတို့သည်။ နမာဉ္စ၊ သည် လည်းကောင်း။ ရူပဉ္စ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဆဋ္ဌ သတ္တမ အဋ္ဌမ နဝမာနိ၊ ဆဋ္ဌအင်္ဂါသတ္တမ အင်္ဂါ အဋ္ဌမအင်္ဂါ နဝမအင်္ဂါတို့သည်။ နာမံ၊ တည်း။ ဒသမံ၊ ဒသမအင်္ဂါသည်။ နမာဉ္စေဝ၊ နာမ်သည် လည်းကောင်း။ နာမရူပဉ္စ၊ နာမ်ရုပ်သည်လည်းကောင်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပစ္ဆိမာနိ၊ နောက်၌ဖြစ်ကုန်သော။ ဒွေ၊ နှစ်ပါးသော အင်္ဂါတို့သည်။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ နာမဉ္စ၊ သည်လည်းကောင်း။ ရူပဉ္စ၊ သည်လည်းကောင်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုခုန္ဓနိဒ္ဒေသ အစရှိသော နိဒ္ဒေသတို့ ၌။ ဝုတ္တနယာနုသာရေန၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသောနည်းကို အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ ဣန္ဒြိယ သစ္စပစ္စယာကာရ ဝသေနပိ၊ အားဖြင့်လည်း။ နာမရူပပရိဂ္ဂဟော၊ ကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဧဝံ၊ သို့။ နာမရူပပရိဂ္ဂဟဿ၊ ကို။ ဝိဘာဂေန၊ ခွဲခြမ်းသောအားဖြင့်။ ကထနေ၊ ဆိုရာ၌။ ပယောဇနံ၊ အကျိုးကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်ခန္ဓာနိဒ္ဒေသအဖွင့် (နှာ-၈၅) ၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။
၆၆၉။ ဝေဒနာဒီသု၊ ကုန်သော။ အရူပဓမ္မေသု၊ တို့၌။ ဥတ္တရုတ္တရာ ဝိယ၊ နောက်နောက်၌ ထင်ပေါ်သော နာမ်တို့ကဲ့သို့။ ပုရိမပုရိမာ၊ ရှေးရှေး၌ထင်ပေါ်ကုန်သောနာမ်တို့သည်။ သုခုမာ၊ သိမ်မွေ့ကုန်သည်။ ကာမံ နဟောန္တိ၊ အကယ်၍ကား မဖြစ်ကုန်။ တထာပိ၊ ထိုသို့ပင် မဖြစ်ကုန်သော်လည်း။ သံဃဋ္ဋနေန၊ ထိပါးခြင်း ကြောင့်။ ဝိကာရအာပဇ္ဇနကေ၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းသို့ ရောက်တတ်ကုန်သော။ ရူပဓမ္မေ၊ တို့ကို။ ဥပါဒါယ၊ စွဲ၍။ သဗ္ဗေပိ၊ ကုန်သော။ တေ၊ ထိုနာမ်တရားတို့သည်။ သုခုမာ ဧဝ၊ သိမ်မွေ့ကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သုခုမတ္တာ အရူပံ န ဥပဋ္ဌာတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆိုတော်မူ၏။ သမ္မသိတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ သမ္မဒေဝ၊ ကောင်းစွာသာလျှင်။ လက္ခဏာဒိတော၊ လက္ခဏာအစရှိသော အားဖြင့်။ ဝီမံသိတဗ္ဗံ၊ စူးစမ်း ဆင်ခြင်အပ်၏။ မနသိကာတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ တထာ၊ ထိုလက္ခဏာအစရှိသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ စိတ္တေ၊ ၌။ ဌပေတဗ္ဗံ၊ ထားအပ်၏။ ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ ပရိစ္ဆေဒကာရိကာယ၊ ပိုင်းခြားခြင်းကို ပြုတတ်သော။ ပညာယ၊ ဖြင့်။ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ၊ ပိုင်းခြား၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ ဝဝတ္ထပေတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ အသင်္ကရတော၊ မရောနှောသောအားဖြင့်။ ဝိနိစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ ဆုံးဖြတ်အပ်၏။ အဿာတိ၊ ကား။
ဣဒါနိ၊ ၌။ ရူပပရိဂ္ဂဟော၊ ရုပ်ကိုသိမ်းဆည်းခြင်းသည်။ အရူပပရိဂ္ဂဟဿ၊ နာမ်ကိုသိမ်းဆည်းခြင်း၏။ ဥပါယော စ၊ ပြီးစီးကြောင်းသည်လည်းကောင်း။ ဥပတ္ထမ္ဘော စ၊ အထောက်အပံ့သည်လည်းကောင်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယထာဝုတ္တံ၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ပြီးသော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဥပမာဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ပကာသေတုံ၊ ငှာ။ ယထာ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ မုခနိမိတ္တန္တိ၊ ကား။ မုခဿ၊ မျက်နှာ၏။ ပဋိဗမ္ဗံ၊ အတူဖြစ်သော အရိပ်တည်း။ တတြ၊ ထိုစကားရပ်၌။ ဣဒံ၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ ဥပမာသံသန္ဒ နံ၊ ဥပမာနှီးနှောခြင်းတည်း။ စက္ခုမာ၊ မျက်စိရှိသော။ ဝါ၊ မျက်စိမြင်သော။ ပုရိသော ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ယောဂါဝစရော၊ ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။) အာဒါသံဝိယ၊ မှန်ကဲ့သို့။ ရူပပရိဂ္ဂဟော၊ ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။) မုခနိမိတ္တံ ဝိယ၊ မျက်နှာရိပ်ကဲ့သို့။ အရူပပရိဂ္ဂဟော၊ ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။) အာဒါသဿ၊ ၏။ အပရိသုဒ္ဓ ကာလောဝိယ၊ မစင်ကြယ်သော ကာလကဲ့သို့။ ရူပပရိဂ္ဂဟဿ၊ ၏။ အဝိက္ခာလိတကာလော၊ မသုတ်သင် အပ်သော ကာလကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏) တဒါ၊ ၌။ မုခနိမိတ္တဿ၊ ၏။ အဝိသုဒ္ဓတာယ၊ မစင်ကြယ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အရူဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ အနုပဋ္ဌာနံ၊ မထင်ခြင်းကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။) သုပရိမဇ္ဇိတော၊ ကောင်းစွာ ပွတ်တိုက်အပ်ပြီးသော။ အာဒါသေ၊ ၌။ သုဗျတ္တံ၊ ကောင်းကောင်းထင်ရှားစွာ။ မုခနိမိတ္တဿ၊ ၏။ ပညာယနံ ဝိယ၊ ထင်ခြင်းကဲ့သို့။ ရူပပရိဂ္ဂဟေ၊ ကို။ သုဝိက္ခာလိတေ၊ ကောင်းစွာသုတ်သင်အပ်ပြီးလတ် သော်။ နိဇ္ဇဋေ၊ အရှုပ်အထွေးကင်းလတ်သော်။ အရူပဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ ဥပဋ္ဌာနံ၊ ထင်ခြင်းကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။) ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ဣမိနာ နယေန၊ ဖြင့်။ တေလတ္တိကောပမာဒီသုပိ၊ ဆီဖြင့် အလိုရှိသောသူ။ ဝါ၊ ဆီကို အလိုရှိသောသူ ဥပမာ စသည်တို့၌လည်း။ ယထာရဟံ၊ ထိုက်သည်အားလျော် စွာ။ ဥပမာသံသန္ဒနံ၊ ဥပမာ နှီးနှောခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တိလပိဋ္ဌန္တိ၊ ကား။ တိလစုဏ္ဏံ၊ နှာမ်းမုန့်ညက် ကို။ ကတကဋ္ဌိန္တိ၊ ကား။ ကတကဗီဇံ၊ ခပေါင်းရေကြည်စေ့ကို။ ကာလလကဒ္ဒမန္တိ၊ ကား။ တနုကဒ္ဒမံ၊ ပါးသော ညွှန်သည်။ ဝါ၊ ကျဲသောညွှန်သည်။
တပ္ပစ္စနီကကိလေသာတိ၊ ကား။ တဿ အရူပဓမ္မပရိဂ္ဂါဟကဉာဏဿ၊ ထိုနာမ်တရားကို သိမ်းဆည်း သောဉာဏ်၏။ ဝိဗန္ဓဘာဝေန၊ အနှောင်အဖွဲ့အနှောင့်အယှက်အဖြစ်ဖြင့်။ ပဋိပက္ခဘူတာ၊ ဆန့်ကျင်ဘက် ဖြစ်သောဖြစ်ကုန်သော။ သမ္မောဟာညဒိကိလေသာ၊ ပြင်းစွာတွေဝေသော မောဟအစရှိသော ကိလေသာ တို့တည်း။ ဥစ္ဆုအာဒိဥပမာသု၊ ကြံအစရှိသော ဥပမာတို့၌။ ဣဒံ၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ မုခမတ္တဿ၊ အမြွက်မျှကို။ ဒဿာနံ၊ ပြကြောင်းဖြစ်သော စကားတည်း။ ဥစ္ဆုရသံ၊ ကြံရည်ကို။ ဂဟေတုကာ မော၊ ယူခြင်းငှာအလိုရှိသော ယောကျ်ားသည်။ ဥစ္ဆူနိ၊ ကြံတို့ကို။ ဥစ္ဆုယန္တေ၊ ကြံညှစ်စက်၌။ ပက္ခိပိတွာ၊ ထည့်၍။ ဧကဝါရံ ဒွိဝါရံ၊ တကြိမ်နှစ်ကြိမ်။ ယန္တက္ကမနမတ္တေန၊ ကြံညှစ်စက်ဖြင့် ဖိနှိပ်ကြိတ်ကာမျှဖြင့်။ ဥစ္ဆုရသေ၊ ကြံရည်သည်။ အနိက္ခမန္တေ၊ မထွက်လတ်သေးသော် (လည်း)။ ဥစ္ဆူနိ၊ တို့ကို။ ဆဋ္ဋေတွာ၊ စွန့်၍။ န ဂစ္ဆတိ ယထာ၊ မသွားသကဲ့သို့လည်းကောင်း။ ဝါ၊ တနည်းဥပမာကား။ စောရေ၊ ခိုးသူတို့ကို။ ဂဟေတွာ၊ ဖမ်းယူ၍။ တေဟိ၊ ထိုခိုးသူတို့သည်။ ကတမ္မံ၊ ပြုအပ်သောအမှုကို။ ဇာနိတုကာမော၊ သိခြင်းငှာ အလိုရှိသောရဲသားသည်။ ဒွတ္တိပ္ပဟာရမတ္တေန၊ နှစ်ကြိမ်၊ သုံးကြိမ်ရိုက်နှိက်ကာမျှဖြင့်။ တေသု၊ ထိုခိုးသူတို့သည်။ တမတ္ထံ၊ ထိုမှန်ကန်သော အကြောင်းကို။ အကထေန္တေသု၊ မပြောကုန်လတ်သော် (လည်း)။ တေ၊ ထိုခိုးသူတို့ကို။ န မုဉ္စတိ ယထာ၊ မလွှတ်သကဲ့သို့။ ပန၊ ထိုမှတပါး။ ဂေါဏံ၊ နွားကို။ ဒမေတုကာမော၊ ဆုံးမခြင်းငှာ အလိုရှိသော။ ဂေါဒမ္မကော၊ နွားကိုမဆုံးမသော။ ဝါ၊ နွားထမ်းပိုင်းကျင့် သော ယောကျ်ားသည်။ ဓုရေ၊ ထမ်းပို၌။ တံ၊ ထိုနွားကို။ ယောဇေတွာ၊ ယှဉ်က၍။ ဧကဝါရံ ဒွိဝါရံ၊ တကြိမ်နှစ်ကြိမ်။ (သာရဏမတ္တေန၊ သွားစေကာမျှ မောင်းနှင်ကာမျှဖြင့်။) တသ္မိံ၊ ထိုနွားသည်။ ပထေန၊ လမ်းမှန်ဖြင့်။ အဂစ္ဆန္တေ၊ မသွားလတ်သော်(လည်း)။ တံ၊ ထိုနွားကို။ န ဝိဿဇ္ဇေတိယထာ၊ မစွန့်သကဲ့သို့။
အရူပဓမ္မာနံ ဥပဋ္ဌာနာကာရကထာဝဏ္ဏနာ
၆၇၀။ ဧတေဟိ၊ ဤတရားတို့ဖြင့်။ အာကရီယန္တိ၊ ရှေ့ရှုပြုအပ်ကုန်၏။ အဘိမုခါ၊ ရှေးရှုတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာကာရာ၊ အခြင်းအရာတို့မည်ကုန်၏။ အရူပဓမ္မာနံ၊ နာမ်တရားတို့၏။ ဥပဋ္ဌာ နဿ၊ ထင်ပေါ်ခြင်း၏။ မုခဘူတာ၊ အကြောင်းဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ ဖုသနာနုဘဝန ဝိဇာနနပ္ပကာရာ၊ တွေ့ထိခြင်း ခံစားခြင်း သိခြင်းဟူသော အပြားတို့ကို။ (လဗ္ဘန္တိ၊ ရအပ်ကုန်၏။) ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ အရူပ ဓမ္မာ။ပ။အာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ ၏။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ ပဝတ္တမာနေသု၊ ဖြစ်ကုန်သော။ စိတ္တစေတိသိကေသု၊ စိတ် စေတသိတ်တရားတို့၌။ ပုဗ္ဗာပရိယော၊ ရှေး၌ဖြစ်ခြင်း နောက်၌ ဖြစ်ခြင်းသည်။ ဝါ၊ ရှေးကျခြင်း နောက်ကျခြင်းသည်။ အသတိပိ၊ မရှိငြားသော်လည်း။ ဖုသနလက္ခဏော၊ တွေ့ထိခြင်းလက္ခဏာရှိသော။ ဖဿော၊ ဖဿသည်။ တတ္ထ၊ ထိုအာရုံ၌။ သဗ္ဗပဌမံ၊ အလုံးစုံတို့၏ ရှေးဦးစွာ။ အတိနိပတန္တော ဝိယ၊ ကျရောက်ဘိသကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပအဌမာဘိနိပါတော ဖေဿတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေန၊ ပဌမာဘိနိပါတောဖေဿ-ဟူသော ထိုစကား ဖြင့်။ ပုသနာကာရေန၊ တွေ့ထိသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ သုပါကဏ္ဍဘာဝေန၊ ကောင်းစွာထင်ရှား သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာနံ၊ ထင်ပေါ်ခြင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဖဿော၊ သည်။ ဥပဋ္ဌိတေ၊ ထင်ပေါ်လတ်သော်။ ယသ္မိံ အာရမ္မဏေ၊ အကြင်အာရုံ၌။ သော ဖဿော၊ ထိုဖဿသည်။ (ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။) တဿ၊ ထိုအာရုံကို။ အနုဘဝနလက္ခဏာ၊ ခံစားခြင်းလက္ခဏာရှိသောည။ သညာ၊ သညာ လည်းကောင်း။ အာယူဟနလက္ခဏာ၊ အားထုတ်ခြင်းလက္ခဏာရှိသော။ စေတနာ၊ လည်းကောင်း။ ပဋိ ဝိဇာနနလ်က္ခဏံ၊ သိခြင်းလက္ခဏာရှိသော။ ဝိညာဏံ၊ လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဣမေပိ၊ ဤတရား တို့သည်လည်း။ ပါကဋာ၊ ထင်ရှားကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံသမ္ပယုတ္တာ ဝေဒနာတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ သလက္ခဏာသင်္ခေပတော၊ ပအား ဖြင့်။ စတုဓာတုဝဝတ္ထာနဝသေန၊ ဓာတ်လေးပါးကို ပိုင်းခြားသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဖဿမုခေန၊ ဖဿ ကိုပဓာနပြုသဖြင့်။ အရူပပရိဂ္ဂဟံ၊ ကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြပြီး၍။ ဣဒါနိ၊ ဝိတ္ထာရတော၊ အားဖြင့်။ စတုဓာတု ဝဝတ္ထာနဝသေန၊ အားဖြင့်။ တံ၊ ထိုနာမ်ရုပ်ကို သိမ်းဆည်းခြင်းကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ တထာ ကေသေတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ကေသေ ပထဝီဓာတူတိ၊ ကား။ ကေသသင်္ခါတေ၊ ဆံပင်ဟုဆိုအပ်သော။ ပထဝီကောဋ္ဌာသေ၊ ၌။ ပထဝီဓာတု၊ ပထဝီဓာတ်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧတံ၊ ဤစကားသည်။ လက္ခဏဝိဘတ္တိတော၊ ဘတ္တိအားဖြင့်။ ဓာတုဝဝတ္ထာနဒဿနံ၊ ဓာတ်တို့ကို ပိုင်းခြားကို ပြသောစကားတည်း။
ပုနပိ၊ တဖန်လည်း။ ဒွိန္နံ၊ နှစ်ပါးကုန်သော။ ဓာတုဝဝတ္ထာနနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒနာမုခေန၊ ဝေဒနာကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ အရူပပရိဂ္ဂဟံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဧကဿတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ တဿရသနုဘဝနကဝေဒနာတိ၊ ကား။ တဒ္ဓဘာဝသင်္ခါတဿ၊ ခက်မာသည်၏ အဖြစ်ဟုဆို အပ်သော။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗသဘာဝဿ၊ တွေ့ထိအပ်သော သဘောကို။ အနုဘဝနဝသေန၊ ခံစားသည်၏ အစွမ်း အားဖြင့်။ ပဝတ္တဝေဒနာ၊ ဖြစ်သော။ ဝေဒနာတည်း။
အပရဿတိ ဧတ္ထာပိ၊ ဤပါဌ်၌လည်း။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်ပင်လျှင်။ သမ္ဗန္ဓော၊ အနုသန္ဓေ ဆက်စပ်ခြင်း ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အာရမ္မဏပဋိဝိဇာနနန္တိ၊ ကား။ ထဒ္ဓဘာသင်္ခါတဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏ ပဋိဝိဇာနနံ၊ ခက်မာသည်၏ အဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သော ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံကို သိခြင်းသဘောတည်း။ ကာယဒွါရာဘိနိဟတံ၊ ကာယဒွါရ၌ ထိပါးတိုက်ခိုက်သည်ကို သိသော ဝိညာဏ်ကို။ အဟာ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ကေဝလံ၊ သက်သက်သော။ မနောဒွါရိကဇဝနဝိညာဏံ၊ မနောဒွါရ၌ဖြစ်သော ဇောဝိညာဏ်ကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုမနောဒွါရိကဇောဝိညာဏ်သည်။
ဧတေနဝ ဥပါယောနာတိ၊ ကား။ သလက္ခဏသင်္ခေပတော စ၊ ပ-အားဖြင့်လည်းကောင်း။ သလက္ခဏ ဝိဘတ္တိတော စ၊ တ္တိ-အားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဓာတုဝတ္ထာနဝသေန၊ အားဖြင့်။ ရူပပရိဂ္ဂဟံ၊ ကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြပြီး၍။ တတ္ထ၊ ထိုရုပ်ကို သိမ်းဆည်းခြင်း၌။ ဌိတဿ၊ တည်သောယောဂီအား။ ဖဿာဒိမု ခေန၊ ဖဿအစရှိသည်ကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ ယွာယံ-ယော အယံ အရူပပရိဂ္ဂဏှနုပါယော၊ အကြင်နာမ်ကို သိမ်းဆည်းခြင်း၏ ပြီးမြောက်ကြောင်းဖြစ်သော နည်းဥပါယ်ကို။ ဒဿိတော၊ ၏။ ဧတေနဝ ဥပါယေန၊ ဤနည်းဖြင့်ပင်လျှင်။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနကေသေတိ၊ ကား။ စတုသမုဋ္ဌာနကေသတော၊ စတုသမုဋ္ဌာန် ဆံပင်မှ။ နိဒ္ဓါရိတေ၊ အသီးအခြားထုတ်အပ်သော။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနကေသေ၊ ကမ္မသမုဋ္ဌာန်ဆံပင်၌။ ကက္ခဠလက္ခဏာ တိအာဒိနာ နယေနာတိ၊ ဟူသောဤပါဌ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ပဂ္ဃရဏ လက္ခဏာ အာပေါဓာတူတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ လက္ခဏဝိသေသေန၊ လက္ခဏာအထူးနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဓာတွန္တရာနိယေဝ၊ ဓာတ်တပါးတို့ကိုသာလျှင်။ န ဒေဿတိ၊ ပြသည်မဟုတ်။ အထ ခေါ၊ အမှန်အားဖြင့်သော်ကား။ ဧကသမုဋ္ဌာနာဒိဘေဒါနိ၊ ဧကသမုဋ္ဌာန် စသည်အပြားရှိကုန်သော။ ကောဋ္ဌာ သန္တရာနိပိ၊ ကောဋ္ဌာသတပါးတို့ကိုလည်း။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဌဗ္ဗံ၊ ၏။ တေနဝ၊ ပင်လျှင်။ ဒွါစတ္တာလီသာယ ဓာတုကောဋ္ဌာသေသူတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သဗ္ဗံ နယဘေဒံ အနုဂန္တွာတိ၊ ကား။ ဒွါစတ္တာလီသာယ၊ လေးဆယ့်နှစ်ပါးသော။ ဓာတုကောဋ္ဌာသေသု၊ တို့၌။ ပထဝီဓာတုအာဒီနံ၊ အစရှိသည် တို့ကို။ လက္ခဏာဒိတော၊ လက္ခဏာ စသည်အားဖြင့်။ ဝဝတ္ထာပနဝသေန၊ ပိုင်းခြားသည်၏ အစွမ်းအား ဖြင့်။ နာနာဝိဓော၊ အထူးထူးအပြားပြားသော။ ယွာယံ-ယော အယံ ရူပပရိဂ္ဂဟေနယော၊ အကြင်ရုပ်ကို သိမ်းဆည်းကြောင်းဖြစ်သောနည်းကို။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီး။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ တံ နယဘေဒံ နယဝိ သေသံ၊ ထိုနည်းအထူးကို။ အနုဂန္တွာ၊ အစဉ်လျှောက်၍။ စက္ခုဓာတုအာဒီသု၊ စက္ခုဓာတ်အစရှိကုန်သော။ ရူပပရိဂ္ဂဟမုခေသု၊ ရုပ်ကိုသိမ်းဆည်းခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော နည်းအမြွက်တို့၌။ အရူပပရိဂ္ဂဟ ဒဿနဝ သေန၊ နာမ်ကို သိမ်းဆည်းခြင်းကိုပြသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ယောဇနာ၊ ယှဉ်စေခြင်းကို။ ကာတဗ္ဗာ၊ ပြုအပ်၏။ ဣတိ အယံ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တတြ၊ ထိုသို့ယှဉ်စေရာ၌။ ဣဒံ၊ ဤဆိုလတံ့သည် ကား။ ယောဇနာမုခမတ္တးဿနံ၊ ယှဉ်စေပုံကို အမြွက်မျှပြသောစကားတည်း။ ဝါ၊ ကား။ (စက္ခုဓာတု၊ သည်။) ဒဋ္ဌုကာမတာနိဒါနကမ္မသမုဋ္ဌာနဘူတပ္ပသာဒလက္ခဏာ၊ ကြည့်ခြင်းငှာ အလိုရှိသော ဘူတရုပ်တို့ ၏ ကြည်လင်ခြင်း လက္ခဏာရှိ၏။ ဣတိအာဒိနာနယေန၊ ဖြင့်။ ဓာတုယော၊ တို့ကို။ ပရိဂ္ဂဏှန္တဿ၊ သော။ ဧကဿ၊ တဦးသောယောဂီအား။ ပဌမာဘိနိပါတော၊ သော။ ဖဿော၊ သည်။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ၏။ တံသမ္ပယုတ္တာ၊ ထိုဖဿနှင့် ယှဉ်သော။ ဝေဒနာ၊ သည်။ (ဝေဒနာက္ခန္ဓော၊ တည်း။) ဣတိ၊ သို့။ သဗ္ဗံ၊ ကို။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ယှဉ်စေအပ်၏။ တထာ၊ ထိုအတူ။ ယထာဝုတ္တလက္ခဏာယ၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ပြီး သော လက္ခဏာရှိသော။ စက္ခုဓာတုယာ၊ ၏။ ရသာနုဘဝနကဝေဒနာ၊ အရသာကို ခံစားတတ်သော ဝေဒနာသည်။ ဝေဒနာက္ခန္ဓော၊ တည်း။ ဣတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသည်ကို။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ယှဉ်စေအပ်၏။ တထာ၊ ထိုအတူ။ ယထာဝုတ္တလက္ခဏာ၊ ဏာ ရှိသော သဘောသည်။ စက္ခုဓာတု၊ တည်း။ (ဣတိအာဒိနာ နယေန ဓာတုယော ပရိဂ္ဂဏှန္တဿ ဧကဿ၊ အား။) အာရမ္မဏပဋိဝိဇာနနံ၊ အာရုံကိုသိ တတ်သော။ ဝိညာဏံ၊ သည်။ ဝိညာဏက္ခန္ဓော၊ တည်း။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ သဗ္ဗံ၊ ကို။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။ အာယတနာဒိဝသေန၊ အာယတနစသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ရူပပရိဂ္ဂဟမုခေသုပိ၊ ရုပ်ကို သိမ်းဆည်းကြောင်းဖြစ်သော နည်းအမြွက်တို့၌လည်း။ ဧသေဝန နယော၊ ဤနည်းပင်တည်း။
၆၇၁။ ယထာ နာမ၊ ဥပမာမည်သည်ကား။ ဟေဠိမစျာနံ၊ အောက်ဖြစ်သော စျာန်သည်။ သုဘာဝိတံ၊ ကောင်းစွာပွားစေအပ်ပြီးသည်ဖြစ်၍။ ဝသီဘာဝံ၊ နိုင်နင်းသည်၏ အဖြစ်သို့။ ပါပိတမေဝ၊ ရောက်စေအပ် သောသာလျှင်။ ဥပရိစျာနဿ၊ အထက်ဖြစ်သောစျာန်၏။ ပါဒကံ၊ အခြေသည်။ ပဒဋ္ဌာနံ၊ နီးသော အကြောင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပဋိလဒ္ဓမတ္တံ၊ ရအပ်သကာမျှ ဖြစ်သော အောက်စျာန်သည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ရူပပရိဂ္ဂဟော၊ သည်။ သုဝိသုဒ္ဓေါ၊ ကောင်းစွာ စင်ကြယ်သည်ဖြစ်၍။ နိဇ္ဇဋော၊ အရှုပ်အထွေးမရှိသည်ဖြစ်၍။ နိဂုမ္ဗော ဧဝ၊ ရှုပ်ရှက်ခြင်းမရှိသော်သာလျှင်။ အရူပပရိဂ္ဂဟဿ၊ ပါဒကံ၊ သည်။ ပဒဋ္ဌာနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အဝိသုဒ္ဓေါ၊ မစင်ကြယ်သေးသော ရုပ်ကိုသိမ်းဆည်းခြင်း သည်။ (ပဒဋ္ဌာနံ၊ သည်။) န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ရူပရူပဿ၊ ရူပရုပ်ဟုခေါ်သော နိပ္ဖန္နရုပ် ၏။ ဓကဒေသေပိ၊ တစိတ်တဒေသမျှသော်လည်း။ အနုပဋ္ဌိတေ၊ မထင်သေးသည်ရှိသော်။ သော၊ ထိုရုပ်ကို သိမ်းဆည်းခြင်းသည်။ အဝိသုဒ္ဓေါ ဧဝ နာမ၊ မစင်ကြယ်သေးသည်သာလျှင် မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဗဟုသု၊ များစွာသော ရုပ်တို့သည်။ အနုပဋ္ဌိတေသု၊ မထင်ကုန်သည်ရှိသော်။ ပဂေဝ၊ အဘယ်မှာ ဆိုဘွယ်ရာရှိပါအံ့နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ပြလိုသည်ဖြစ်၍။ သစေ ဟီတိအာဒိ၊ ဤသို့ အစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ ၏။ ဗာလာ၊ မလိမ္မာသော။ အဗျတ္တ၊ မတတ်ကျွမ်းသော။ အခေတ္တ ညူ၊ စားကျက်နယ်ပယ်ကို မသိသော။
ခဂ္ဂေနာတိ၊ ကား။ ခဂ္ဂဂ္ဂေန၊ ထားသံလျက်၏ အဖျားဖြင့်။ သမုဂ္ဂန္တိ၊ ကား။ မဉ္စူသာသဒိသံ၊ သောတ္တာနှင့်တူသော။ မဟာသမုဂ္ဂံ၊ ကြီးစွာသော သမုဂ္ဂကို။ ဝါ၊ ကြီးစွာသောကြုတ်အစ်ကို။ အပရိဂ္ဂဟိတ ကမ္မဋ္ဌာနဿ၊ သိမ်းဆည်းအပ်သော ကမ္မဋ္ဌာန်းမရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဝါ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို မသိမ်းဆည်းသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ အဝိဘတ္တံ ဝိယ၊ မကွဲမပြားတသားတည်းကဲ့သို့။ ဥပဋ္ဌဟန္တမ္ပိ၊ ထင်သော်လည်း။ နာမရူပံ၊ သည်။ ဝိဘတ္တသဘာဝမမေဝ၊ ကွဲပြားသော သဘောရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ စ၊ ဤသို့ လည်းကောင်း။ တဿ၊ ထိုနာမ်ရုပ်၏။ ဝိဘာဂေါ စ၊ ကွဲပြားခြင်းသည်လည်း။ ကမ္မဋ္ဌာနပရိဂ္ဂဟေ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို သိမ်းဆည်းသောအခါ၌။ သုပါကဋော၊ ကောင်းစွာထင်ရှားသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့ လည်းကောင်း။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှာ။ သမုဂ္ဂဝိဝရဏံ၊ ကြုတ်အစ်ကိုဖွင့်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ယမက ဘာလကန္ဒဖာလနဉ္စ၊ အစုံသော (ထန်းပင်ပေါက်) ထန်းမြစ်ကိုခွဲခြင်းကိုလည်းကောင်း။ နိဒဿနဘာဝေန၊ ဥပမာပုံစံ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ယမကထာလကန္ဒံ၊ အစုံသော (ထန်းပင်ပေါက်) ထန်းမြစ်သည်။ ဘိန္နသန္တာနမ္ပိ၊ ကွဲပြားသောအစဉ်သန္တာန် ရှိငြားသော်လည်း။ အဘိန္နံဝိယ၊ မကွဲပြားတသား တည်းကဲ့သို့။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ၏။ ရူပါရူပဓမ္မာဓ၊ တို့သည်။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ် ၏။ သဗ္ဗေပိ။ပ။ဝဝတ္ထပေတီတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ သဗ္ဗသဒ္ဒေါ၊ သည်။ အနဝသေသပရိယာဒါယကော၊ အကြွင်းမဲ့အလုံးစုံကို သိမ်းယူသည်။ ကိဉ္စာပိ (ဟောတိ၊ ၏။) ပန၊ သော်လည်း။ နာမရူပသဘာဝေါ၊ နာမ်၏ သဘော ရုပ်၏သဘောသည်။ (စာမူ၌ နာမရူပဘာဝေါ-ဟုရှိ၏) အညမညဝိဓုရော၊ အချင်းချင်း မှကွဲလွဲဆန့်ကျင်၏။ ဝါ၊ အချင်းချင်းသဘောမတူ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဒုဘယံ၊ ထိုနာမ်ရုပ်နှစ်ပါးလုံးကို။ သမုဒါယသေန၊ အပေါင်းအလိုက်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ န ပရိသမာပယေတဗ္ဗံ၊ မပြီးဆုံးစေအပ်။ ဝါ၊ မဆုံးဖြတ်အပ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤနာမ်ရုပ်နှစ်ပါးတို့တွင်။ ယံ၊ အကြင်တရားသည်။ နမနလက္ခဏံ၊ ညွှတ်ခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ တံ၊ ထိုတရားသည်။ နာမံ၊ နာမ်မည်၏။ ယံ၊ သည်။ ရုပ္ပနလက္ခဏံ၊ ဖောက်ပြန် ခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ တံ၊ သည်။ ရူပံ၊ ရုပ်မည်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဒွေဓာ၊ နှစ်ပါးအပြားအားဖြင့်။ ဝဝတ္ထ ပေတိ၊ ၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝဝတ္ထပေန္တောယေဝ၊ ပိုင်းခြားဆုံးဖြတ်သည်ကိုပင်လျှင်။ တဒုဘယဝိနိမုတ္တဿ၊ ထိုနာမ်ရုပ်နှစ်ပါးမှ လွတ်သော။ တေဘူမက ဓမ္မေသု၊ ဘုံးသုံးပါး၌ဖြစ်သော တရားတို့တွင်။ ကဿစိ၊ တစုံတခုသော။ ဓမ္မဿ၊ ၏။ အဘာဝတော၊ မရှိ ခြင်းကြောင့်။ သဗ္ဗေပိ၊ ကုန်သော။ တေဘူမကဓမ္မေ၊ တို့ကို။ နာမဉ္စ၊ သည်လည်းကောင်း။ ရူပဉ္စ၊ သည်လည်းကောင်း။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒွေဓာ၊ ဖြင့်။ ဝဝတ္ထပေတီတိ၊ ပိုင်းခြားဆုံးဖြတ်သည်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ နာမဉ္စ ရူပဉ္စာတိ ဧတေနော၊ ဤပါဌ်ဖြင့်ပင်လျှင်။ တဿ၊ ထိုနာမ်ရုပ်၏။ ဒုဝိဓတာဝေ၊ နှစ်ပါး အပြားရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ သိဒ္ဓေ၊ ပြီးပါလျက်။ ဒွေဓာ ဝဝတ္ထပေတီတိ၊ ဟူသော။ ဣဒံ၊ ဤပုဒ်ကို။ နာမရူပဝိနိမုတ္တဿ၊ နာမ်ရုပ်မှလွတ်သော။ အညဿ၊ တပါးသောတရား၏။ အဘာဝဒဿနတ္ထံ၊ မရှိသည် ၏ အဖြစ်ကိုပြခြင်းအကျိုးငှာ။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။) တေနေဝ၊ ပင်လျှင်။ နာမရူပမတ္တတော ဥဒ္ဓန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ သဗ္ဗေပိ တေဘူမကေ ဓမ္မေတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ သဗ္ဗဂ္ဂဟဏံ၊ ကို။ သမ္မသနုပဂဿ၊ သုံးသပ်ခြင်းသို့ရောက်သော။ ဝါ၊ သုံးသပ်ထိုက်သော။ ဓမ္မဿ၊ ၏။ အနဝသေသေတဗ္ဗ တာယ၊ မကြွင်းစေအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုအလုံးစုံသော နာမ်ရုပ်ကို။ အနဝသေသတော၊ အကြွင်းမဲ့အားဖြင့်။ ပရိညေယျံ၊ ပိုင်းခြား၍ သိအပ်၏။ ဓကံသတော၊ ဧကန်မုချအားဖြင့်။ ဝိရဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ တပ်မက်ခြင်းကင်းစေအပ်၏။ ဝါ၊ စက်ဆုပ်အပ်၏။ တတော စ၊ ထိုအလုံးစုံသော နာမ်ရုပ်မှလည်း။ စိတ္တံ၊ ကို။ ဝိရာဇယံ၊ တပ်မက်ကင်းစေလျက်။ ပမောစေတဗ္ဗံ၊ လွတ်မြောက်စေအပ်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံကို။ အနဘိဇာနံ၊ ရှေးရှု၍ မသိပါဘဲ။ အပရိဇာနံ၊ ပိုင်းခြား၍ မသိပါဘဲ။ တတ္ထ၊ ထိုအလုံးစုံသော တရား၌။ စိတ္တံ၊ ကို။ အဝိရာဇယံ၊ မစက်ဆုပ်စေပါဘဲ။ အပ္ပဇာဟံ၊ မစွန့်ပါဘဲ။ ဒုက္ခက္ခယာယ၊ ဆင်းရဲကုန်ခြင်းငှာ။ အဘဗ္ဗော၊ မထိုက်။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ စ၊ စင်စစ်သော်ကား။ သဗ္ဗံ၊ ကို။ အဘိဇာနံ၊ ရှေးရူသိလျက်။ ပရိဇာနံ၊ ပိုင်းခြား၍ သိလျက်။ တတ္ထ၊ ထိုအလုံးစုံသော တရား၌။ စိတ္တံ၊ ကို။ ဝိရာဇယံ၊ စက်ဆုပ်စေလျက်။ ပဇဟံ၊ ပယ်စွန့် သည်ရှိသော်။ ဒုက္ခက္ခယာယ၊ ဆင်းရဲကုန်ခြင်းငှာ။ ဘဗ္ဗော၊ ထိုက်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အာဟ၊ ဟောတော်မူ ၏။
တေဘူမကံ၊ ဘုံသုံးပါး၌ဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မဇာတံ၊ တရားအပေါင်းကို။ အနဝသေသတော၊ အကြွင်းမဲ့ အားဖြင့်။ နာမရူပန္တိ၊ နာမ်နှင့်ရုပ်ဟူ၍။ ယဒိ ဂဟိတံ၊ အကယ်၍ ယူအပ်ငြားအံ့။ ဣတော၊ ဤဗုဒ္ဓ မြတ်စွာ သာသနာတော်မှ။ ဗာဟိရကေဟိ၊ အပြင်ပ၌ဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ပဒတ္ထဘာဝေန၊ ပုဒ်၏ အနက်ပရမတ္တသဘောတရား၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ယံ၊ အကြွင်တတ႖မည်သော သဘောတရားသည်။ ယျေထာ-ကတမံ၊ ဟူမူကား။ ကပတိအာဒိ၊ ပကတိအစရှိသော တတ႖သဘောလည်းကောင်း။ (နောက်၌ တ႖-ပုဒ်ကို ပါဠိနည်းအရ တ-သံယုတ်တလုံးကို ချေ၍ တတွ-ဟူ၍ သာရေးမည်။ တ-သံယုတ်နှလုံးကဲ့သို့ပင် တတ်တွ-ဟု ဖတ်ပါ) ဒြဗျာဒိ၊ ဒြဗျအစရှိသော တတွသဘောလည်းကောင်း။ ဇီဝါဒိ၊ ဇီဝအစရှိသော တတွ သဘောလည်းကောင်း။ ကာယာဒိ၊ ကာယအစရှိသော တတွသဘောလည်းကောင်းပေတည်း။ တတ္ထ၊ ထိုပကတိ အစရှိသော တတွသဘောတို့၌။ ကထံ၊ အဘယ်သို့လျှင်။ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ကျင့်အပ်-နှလုံးသွင်း အပ်-ယူဆအပ်ပါသနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ ဥမ္မတ္တကဝိပ္ပလာပသဒိသေ၊ အရူး၏ဖောက်လွဲ ဖောက်ပြန်ပြောဆိုသောစကားနှင့်တူသော။ အသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပဝေဒိတေ၊ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရားတို့ မဟောကြားအပ်သော။ ဝါ၊ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓမဟုတ်သော သာမာန်ပုဂ္ဂိုလ်တို့ ဟောကြားအပ်သော။ တတ္ထ၊ ထိုပကတိအစရှိသော တတွ သဘောတို့၌။ အဇ္စျူပေက္ခနတော၊ လျစ်လျူရှုခြင်းကို။ အညတြ-ဌပေတွာ၊ ကြဉ်ထား၍။ အည၊ တပါေးသာ။ ပဋိပတ္တိ၊ ပြုကျင့်ခြင်းသည်။ ဝါ၊ ပြု့ကျင့်ဖွယ်သည်။ ကာ၊ အဘယ်မှာ ရှိအံ့နည်း။ အထ ဝါ၊ ကား။ တေပိ၊ ထိုတတွ သဘောတို့ကိုလည်း။ နာမရူပန္တောဂဓတာဝါဘာဝဝသေန၊ နာမ်ရုပ်တို့၌ အတွင်းဝင်သည်၏အဖြစ်, အတွင်းမဝင်သည်အဖြစ်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ နိစ္ဆိတာ ဧဝ၊ ဆုံး ဖြတ်အပ်ကုန်သေးသည်သာတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ကထံ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်းဟူမူ ကား။ ပကတိ၊ ပကတိလည်းကောင်း။ မဟာ၊ မဟာလည်းကောင်း။ အဟံကာရော၊ အဟံကာရ လည်းကောင်း။ တမ္မတ္တနိ၊ ငါးပါးသော တမ္မတ္တတို့လည်းကောင်း။ ဣန္ဒြိယာနိ၊ တဆယ့်တစ်ပါးသော ဣန္ဒြေတို့လည်းကောင်း။ ဘူတာနိ၊ ငါးပါးသော ဘုတ်တို့လည်းကောင်း။ ပုရိသော၊ ပုရိသဟုခေါ်သော အတ္ထလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧတေ၊ ဤနှစ်ဆယ့်ငါးပါးသော တတွသဘောတို့သည်။ ပကတိ အာဒယော၊ ပကတိအစရှိသော တတွသဘောတို့ပေတည်း။ တတ္ထ၊ ထိုပကတိအစရှိသော တတွသဘော တို့တွင်။ သမဘာဝေန၊ ညီမျှသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပဝတ္တမာနံ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ သတ္တရာဇ တမသင်္ခါတာနံ၊ သတွဂုဏ် ရဇဂုဏ်တမဂုဏ်ဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ သုခဒုက္ခမောဟာနံ၊ တို့၏။ သမုဒါယော၊ အပေါင်းကို။ ပကတိဣတိ စ၊ ပကတိဟူ၍လည်းကောင်း။ ပဓာနန္တိ စ၊ ပဓာနဟူ၍လည်းကောင်း။ ဝုစ္စတိ၊ ခေါ်ဆိုအပ် ၏။ သတ္တာမတ္တသံဝေဒနီယော၊ ထင်ရှားရှိသည်၏ အဖြစ်မျှဟု သိအပ်သောသဘောသည်။ ဝါ၊ အဖြစ်မျှ မှ ဖြစ်ပွားလာသော သဘောသည်။ (သီမူနှင့်အညီပင်။ ရှိရင်ပါဌ်အရအားဖြင့် သတ္တမတ္တသမ္ပဝေဒနီယော၊ သတွဂုဏ်မျှဟု သိအပ်သောသဘောသည်။ ဝါ၊ သတွဂုဏ်မျှမှ ကြီးပွားသောသဘောသည်။) မဟာ၊ မဟာ မည်၏။ ဗုဒ္ဓိ၊ အသိဉာဏ်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။)
ဟိ၊ (ပကတိစသော တတွတို့၏ နာမ်ရုပ် ၂-ပါး၌ ပါဝင် မပါဝင်ပုံအချက်ကို) ဆက်၍ ဆိုဦးအံ့။ တတ္ထ၊ ထိုပကတိအစရှိသည်တို့တွင်။ တာဝ၊ စွာ။ ပကတိ၊ သည်။ သုခ ဒုက္ခ မောဟ မတ္တတာယ၊ သုခဒုက္ခ မောဟမျှ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နာမံ၊ နာမ်တို့တည်း။ သမဝိသမဘာဝါပတ္တိတော၊ ညီမျှသည်၏ အဖြစ်, မညီမျှသည်၏ အဖြစ်သို့ရောက်ခြင်းကြောင့်။ အနိစ္စာ စ၊ မမြဲသောတရားသည်လည်းကောင်း။ ဒုက္ခာ စ၊ ဆင်းရဲသောတရားသည်လည်းကောင်း။ သင်္ခတာ စ၊ ပြုပြင်အပ်သော သင်္ခတတရားသည်လည်းကောင်း။ အာပန္နာ၊ ဖြစ်၏။ မဟာပိ၊ မဟာမည်သော တတွသည်လည်း။ “တသ္မာ၊ အလိင်္ဂတော၊ ထိုသိကြောင်း မဟုတ်သော ပကတိမှ။ ဝါ၊ မသိအပ် မသိနိုင်သော ပကတိမှ။ လိင်္ဂဝိသေသမတ္တော၊ သိကြောင်း အထူးမျှ ဖြစ်သော။ မဟာ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။” ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော စ၊ သာချင်္ဝါဒကျမ်းတို့၌ ဆိုသောကြောင့် လည်းကောင်း။ နာမံ၊ တည်း။ အနိစ္စွံ စ၊ သည်လည်းကောင်း။ သင်္ခတမေဝ စ၊ သင်္ခတတရားသည် လည်းကောင်း။ အာပန္နံ၊ ဖြစ်၏။ “တသ္မာ မဟတော၊ ထိုမဟာမည်သော တတွမှ။ ဆ၊ ၆-ပါးကုန်သော။ ဝိသေသာ၊ အထူးတို့ကို။ ဝါ၊ တို့သည်။ သဇ္ဇိယန္တိ၊ စီရင်အပ်ကုန်၏။ ဝါ၊ ဖြစ်ပွားကုန်၏။” ဣတိ၊ သို့။ သဂ္ဂဝစနတော၊ စီရင်အပ်ခြင်း-ဖြစ်ပွားခြင်းကို ဆိုသောကြောင့်လည်းကောင်း။ (သီမူနှင့်အညီပင်။ သက္ကတေဝစနတော-ဟူသော ရှိရင်းပါဌ်အရအားဖြင့်မူ “သက္ကတကျမ်း၌ ဆိုသောကြောင့် လည်းကောင်း”၊ ဟု အနက်ပေး၊ မကောင်းလှ) အသ္မီတိ၊ ငါဖြစ်၏ ငါဟုတ်၏-ငါပဲဟူ၍။ ဂဟဏနိမတ္တဘာဝါ ဇာနနေန၊ ယူခြင်း၏ အကြောင်းအဖြစ်ကို ခွင့်ပြုခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ အဟံကာရော၊ ရ-သည်။ အဘိမာနေ၊ ငါ (ငါ့ဥစ္စာ)ဟု ထင်မှတ်ခြင်းတည်း။ ဣတိ ကတွာ၊ သို့နှလုံးသွင်း ယူဆခြင်းကြောင့်။ နာမံ၊ တည်း။ တတော ဧဝ၊ ထိုသို့ နာမ်ဖြစ်သောကြောင့်ပင်လျှင်။ အဿ၊ ထိုအဟံကာရ၏။ အနိစ္စသင်္ခတဘာ ဝါပတ္တိ စ၊ အနိစ္စအဖြစ်, သင်္ခတအဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းသည်လည်း။ သိဒ္ဓါ၊ ပြီး၏။ ဣတရံ၊ ဤမှတပါး သော။ တမ္မတ္တပဉ္စကံ၊ တမ္မတ္တငါးပါးအပေါင်းသည်။ ဂန္ဓရသရူပ ဖဿ သဒ္ဒဘာဝါနုဇနနတော၊ ဂန္ဓ။ပ။သဒ္ဒ အဖြစ်ကို။ ခွင့်ပြုခြင်းကြောင့်။ ရူပံ၊ ရုပ်တည်း။ ပန၊ ဆက်။ ကာပိလာနံ၊ ကပိလဂိုဏ်းဝင် သာချင်္ဝါဒီပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ အရူပန္တိ၊ နာမ်ဟု ယူဆခြင်းသည်။ မိစ္ဆာဘိနိဝေသမတ္တံ၊ မှားယွင်းစွာ နှလုံးသွင်း ခြင်းမျှသာတည်း။ တေဟိ၊ ထိုမဟာ အဟံကာရတို့မှ။ ဝါ၊ ထိုကပိလဂိုဏ်းဝင် သာင်္ချဝါဒီ ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ သေဠသ ဝိသေသာ၊ ၁၆-ပါးသော အထူးဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ ပဉ္စ ဘူတာနိ၊ ငါးပါးသော သိမ်မွေ့သော ဘုတ်ဟူသော တမ္မတ္တတို့ကိုလည်းကောင်း။ ဧကာဒသိန္ဒြိယာနိစ၊ တဆဲ့တပါးသော ဣန္ဒြေတို့ကို လည်းကောင်း။ (ဣစ္ဆိတာနိ၊ အလိုရှိအပ်ကုန်၏။) ဘူတေဟိ၊ တမ္မတ္တဟူသော သိမ်မွေ့သော ဘုတ်တို့မှ။ ဘူတဝိသေသာနိ၊ ကြမ်းတမ်းသော ဘုတ်အထူးတို့သည်။ (ဇာယန္တိ၊ ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏) ဣတိ၊ သို့။ (ဝစနတော၊ သာင်္ချကျမ်းတို့၌ ဆိုခြင်းကြောင့်။) ဂန္ဓာဒိတမ္မတ္တေဟိ၊ ဂန္ဓအစရှိသော တမ္မတ္တတို့မှ။ တန္နိဿ ယာနိ၊ ထိုသမ္မတ္တတို့၏ မှီရာဖြစ်ကုန်သော။ ပထဝီအာပေါတေဇောဝါယောအာကာသသင်္ခါတာနိ၊ အာကာသဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ ဘူတာနိ၊ ကြမ်းတမ်းသော ဘုတ်တို့ကို။ ဣစ္ဆိတာနိ၊ အလိုရှိအပ်ကုန်၏။ တဗ္ဗိသေသာ၊ ထိုဘုတ်တို့၏ အထူးဖြစ်ကုန်သော။ နာနာဇာတိကာ စ၊ မြေရေမီးလေ စသည်ဖြင့် အထူးထူးသော သဘောရှိသော အရာဝတ္ထို့သည်လည်းကောင်း။ ဣန္ဒြိယာနိ စ၊ (တဆဲ့တပါးသော) ဣန္ဒြေ တို့သည်လည်းကောင်း။ အဟံကာရတော၊ မှ။ (ဇာယန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ ဝစနတော၊ ဤသို့ဆိုခြင်း ကြောင့်။ သောတကာယစက္ခုဇိဝှာဃာနဝါစာပါဏိပါဒပါယူပတ္ထာနိ စေဝ၊ နားကိုယ်မျက်စိ လျှာ နှာ နှုတ် လက် ခြေ ဝစ္စမဂ် ပဿဝမဂ်တို့လည်းကောင်း။ မနော စ၊ စိတ်လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကာ ဒသိန္ဒြိယာနိ၊ တဆဲ့တပါးသော ဣန္ဒြေတို့ကို။ (တေဟိ၊ ထိုကပိလဂိုဏ်းဝင်သင်္ချာဝါဒီတို့သည်။ ဣစ္ဆိတာနိ၊ ကုန်၏။)
တတ္ထ၊ ထိုသောဠသဝိသေသစသည်တို့တွင်။ မနော၊ မနသည်။ နာမံ၊ တည်း။ ဣတရာနိ၊ ကုန်သော။ သဗ္ဗာနိ၊ အလုံးစုံတို့သည်။ ရူပံ၊ တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤသေဠသဝိသေသစသည်တို့တွင်။ ဝါစာတိ၊ ဝါစာဟူသော ပဒတ္ထဖြင့်။ ဝါ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ အတ္ထာဝဇောတကဿ၊ အနက်ကိုပြတတ်သော။ အက္ခရသမု ဒါယဿ၊ အက္ခရာအပေါင်းကို။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပန၊ ပကတိ စသည်တို့သည်။ သာချင်္ဝါဒီတို့၏ အလိုအားဖြင့် ပျက်စီးခြင်းမရှိရာသောကြောင့် အဘယ်သို့ အနိစ္စ ဖြစ်ရာသနည်းဟူသော မေးဖွယ်အချက်ကို ဆက်၍ရှင်းပြဦးအံ့။ ဣမေသံ၊ ဤသာချင်္ဝါဒီတို့သည်။ ဓမ္မိနော၊ ဂုဏ်ရှိသော အထည် ဒြပ်ဝတ္ထု၏လည်းကောင်း။ ဓမ္မဿ၊ ဂုဏ်၏လည်းကောင်း။ အနညတ္တဿ၊ အချင်းချင်းမှ တခြားတပါး မဟုတ်သည်၏ အဖြစ်၏။ ဝါ၊ ကို။ ဣစိတတ္တာ၊ အလိုရှိအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပရိဏာမပက္ခေ၊ ပြောင်းလဲသည်ဟူသောအဖို့၌။ အနိစ္စတာ၊ မမြဲသည်၏ အဖြစ်သည်။ သိဒ္ဓါဝ၊ ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။ အဘိဗျတ္တိပက္ခေပိ၊ မူလရှိပြီးမှ ထင်ရှားပေါ်လာခြင်းမျှသာဟု ယူသောအဖို့၌လည်း။ တဗ္ဗိသယဉာဏုပ္ပါ ဒေန၊ ထိုထင်ရှားပေါ်လာသော ဝတ္ထုလျှင် အာရုံရှိသော ဉာဏ်၏ ဖြစ်ခြင်းဖြင့်။ အဘိဗျဉ္ဇနံ၊ ထင်ရှားပေါ် လာခြင်းသည်။ ယဒိ သိယာ၊ အံ့။ အနိစ္စတာ၊ မမြဲသည်၏ အဖြစ်သည်။ ဝိဒ္ဓါဝ၊ တည်း။ (ဖြစ်ပေါ်လာ သော ဉာဏ်မမြဲဟုဆိုလို၏) အထ၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ၍။ တတော၊ ထိုဝတ္ထု ထင်ရှားသည်မှ။ ပုဗ္ဗေပိ၊ ရှေး၌ လည်း။ ဉာဏံ၊ သည်။ အတ္ထေဝ၊ ရှိသည်သာလျှင်။ ယဒိ၊ အံ့။ (အဘိဗတ္တိဝါဒေါဝ န သိယာဟု ပါဌ်ရှိသင့် ၏။ သီဟိုဠ်မူတစောင်၌ အဘိဗျတ္တိဝါဒေါ စ န သိယာ-ဟူ၍ ရှိ၏။ သီဟိုဠ်အက္ခရာ စ-နှင့် ဝ-သည် ဆင်တူရိုးမှားဖြစ်၍ ရေးကူးရာတွင် ပြောင်းလဲလာဟန်ရှိ၏။) အဘိဗျတ္တိဝါဒေါဝ၊ ရှိပြီးမှ ထင်ရှား ပေါ်လာသည်ဟူသော ဝါဒသည်ပင်လျှင်။ န သိယာ၊ မဖြစ်နိုင်လေရာ။ (ရှေးကပင် ထင်ရှားရှိသော ကြောင့် ထိုဝါဒမသင့်ဟု ဆိုလို၏) ဣတိ၊ သို့။ ဣဒံ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော စကားအစဉ်သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဒိသာမတ္တံ၊ ညွှန်ကြားချက်မျှသာလျှင်တည်း။ ဝါ၊ အမြွက်မျှပြဆိုသော စကားတည်း။
ဒြဗျဂုဏကမ္မသာမညဝိသေသသမဝါယာ၊ ဒြဗ် ဂုဏ်အမူ သာမညဝိသေသပူးတွဲပါဝင်နေခြင်း-သမဝါယတို့ သည်။ ဒြဗျာဒိကာ၊ ဒြဗျစသည်မည်ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုဒြဗျစသည်တို့တွင်။ ပထဝီ၊ ပထဝီဓာတ် လည်းကောင်း။
တတ္ထ၊ ထိုဒြဗျစသည်တို့တွင်။ ပထဝီအာပတေဇဝါယူ၊ မြေ ရေ မီး လေတို့သည်။ ဘူတရူပံ၊ ဘူတရုပ် တည်း။ အာကာသံ၊ အာကာသသည်။ တေသံ၊ ထိုဘူတရုပ်တို့၏။ အဘာဝမတ္တံ ဝါ၊ မရှိခြင်းမျှသည်သော် လည်းကောင်း။ ပရိစ္ဆေဒေါ ဝါ၊ အပိုင်းအခြားမျှသည်သော်လည်းကောင်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ကာလော၊ ကာလသည်။ စန္ဒသူရိယာဒိပရိဝတ္တနံ စ၊ လနေ စသည်တို့၏ လှည့်လည်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဓမ္မပဝတ္တိံ စ၊ ရုပ်နာမ်တရားတို့၏ ဖြစ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဥပါဒါယ၊ အစွဲပြု၍။ ပညတ္တိမတ္တံ၊ အာပြားအားဖြင့် သိစေအပ်သော ပညတ်မျှသာတည်း။ တထာ၊ ထိုအတူ။ ဒိသာစ၊ အရပ်မျက်နှာသည်လည်းကောင်း။ အတ္တာ စ၊ အတ္တသည်လည်းကောင်း။ ပညတ္တိမတ္တံ၊ ပညတ်မျှသာတည်း။ မနော၊ မနသည်။ နာမံ၊ တည်း။ သဒ္ဒရူပမေဝ၊ ရုပ်သာလျှင်တည်း။ ဖဿော၊ ဖဿသည်။ ဘူတတ္ထယသဘာဝတော၊ ဘူတရုပ်သုံးပါး အပေါင်း သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (ဘူတတ္တယဘာဝတော-ဟု ရှိသင့်၏။ ဘူတရုပ်သုံးပါး အပေါင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်ဟု အနက်ပေး။) တထာ၊ ထိုအတူ။ ရူပမေဝ၊ ရုပ်သာလျှင်တည်း။ ဧကာဒိကာ၊ တခုအစရှိသော။ သင်္ခါ၊ အရေအတွက်သင်္ချာသည်။ တံ တံ၊ ထိုထိုနှစ်ခုအစရှိသော ဝတ္ထုကို။ ဥပါဒယ၊ အစွဲပြူ၍။ ပညတ္တိမတ္တံ၊ အပြားအားဖြင့် သိစေအပ်သော ပညတ်မျှသာတည်း။ တထာ၊ ထိုအတူ။ အဝယဝသမုဒါယေ၊ အစိတ်တို့၏အပေါင်း၌။ ဂုဏဝိသေသဝသေန ဝါ၊ ဂုဏ်အထူး၏ အစွမ်းအားဖြင့် လည်းကောင်း။ သဏ္ဌာနဝိသေသဝသေန ဝါ၊ သဏ္ဌာန်အထူး၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ မဟန္တံ ဒီဃံ ဣတိ၊ ကြီးသည် ရှည်သည် ဟူ၍လည်းကောင်း။ တဗ္ဗိပရိယာယတော၊ ထိုကြီးသည် ရှည်သည်မှ ပြန်သောအားဖြင့်။ အဏုရဿန္တိ၊ ငယ်သည်တိုသည်ဟူ၍လည်းကောင်း။ (ပညတ္တိမတ္တံ-၌စပ်) ဘိန္နလက္ခဏဒေသေသု၊ ထူးသောလက္ခဏာညွှန်ပြကြောင်းရှိသော ဝတ္ထုတို့၌။ ပုထုတွန္တိ၊ အသီးအခြား၏ အဖြစ်ဟူ၍လည်းကောင်း။ ဘိန္နဒေသဇာနံ၊ ကွဲပြားသော အရပ်၌ ဖြစ်ကုန်သော ဝတ္ထုတို့၏။ သဟဘာဝေ၊ တပေါင်းတည်းအဖြစ်၌။ သံယောဂေါတိ၊ ယှဉ်တွဲခြင်းဟူ၍လည်းကောင်း။ တဒါပါယေ၊ ထို ကွဲပြားသောအရပ်၌ ဖြစ်သောဝတ္ထုတို့၏ ဖဲခွာခြင်း၌။ ဝိယောဂေါတိ၊ ကွဲကွာခြင်းဟူ၍လည်းကောင်း။ သမာနဒိသာဒေသဂတာနံ၊ တူသောအရပ်မျက်နှာ အရပ်ဒေသ၌ တည်ကုန်သော။ ရူပါနံ၊ မဟဒပ္ပန္တရာနံ၊ ကြီးသောအကြားငယ်သောအကြားတို့၏။ ဝါ၊ ကြီးသောအကွာအဝေး ငယ်သောအကွာအဝေးတို့၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပရံ အပရန္တိ၊ ဝေးသည် နီးသည်ဟူ၍လည်းကောင်း။ ပညတ္တိမတ္တံ၊ အပြားအား ဖြင့် သိစေအပ်သော ပညတ်မျှသာတည်း။ ဗုဒ္ဓိ သုခဒုက္ခ ဣစ္ဆာ ဒေါသ ပယတ္တာ၊ သိခြင်း, ချမ်းသာခြင်း, ဆင်းရဲခြင်း, အလိုရှိခြင်း, ရွံမုန်းခြင်း, အားထုတ်ခြင်းတို့သည်။ နာမမေဝ၊ နာမ်သာလျှင်တည်း။ ဂုရုတွဒြဝတွ သွေဟဝေဂါ၊ လေးသည်၏အဖြစ်, အရည်၏ အဖြစ်, စေးကပ်ခြင်းလျင်သော အဟုန်တို့ သည်။ ရူပဓမ္မာနံ၊ ရုပ်တရားတို့၏။ ပဝတ္တိဝိသေသတော၊ ဖြစ်ခြင်းအထူးအားဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗာ ကာရာ၊ ယူအပ်သောအခြင်းအရာတို့တည်း။ ဣတရော၊ ဤမှတပါးသော။ သင်္ခါရော၊ သင်္ခါရသည်။ ဉာဏဿ၊ ဉာဏ်၏။ ပဝတ္တိဝိသေသော၊ ဖြစ်ခြင်းအထူးတည်း။ အဒိဋ္ဌောပိ၊ မမြင်အပ်သော သဘောသည် လည်း။ ဓမ္မာ ဓမ္မာဘဝတော၊ ဓမ္မ၏အဖြစ် အဓမ္မ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ကုသိုလ်၏အဖြစ် အကုသိုလ်၏ အဖြစ်ောကာင့်။ နာမမေဝ၊ နာမ်သာလျှင်တည်း။ ဥက္ခေပနံ၊ ပင့်မြှောက်ခြင်း။ အဝက္ခေပန၊ ချခြင်း။ အာကုစနံ၊ တွန့်ခြင်း ရှုံ့ခြင်း။ ပသာရဏံ၊ ဖြန့်ခြင်းဆန့်ခြင်း။ ဂမနံ၊ သွားခြင်း။ ဣတိ၊ ဤအမှုငါးပါးသည်။ ရူပဓမ္မာနံ၊ ရုပ်တရားတို့၏။ ပဝတ္တိမတ္တံ၊ ဖြစ်ခြင်းမျှတည်း။ သဒိသာသုဒိသတာယံ၊ တူသည်၏အဖြစ် မတူသည်၏ အဖြစ်၌။ သာမညဝိသေသသညာ၊ သာမညအမည် ဝိသေသအမည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အယုတ္တသမ္ပန္ဓေ၊ မယှဉ်မူ၍ ပြီးသော စပ်ယှဉ်ခြင်း၌။ သမဝါယသာမညာ၊ သမဝါယဟူသော အမည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ဤသို့ ဖြစ်သောကြောင့်။ ဒြဗျာဒီနမ္ပိ၊ ဒြဗျအစရှိသည်တို့၏လည်း။ နာမရူပန္တောဂဓတာ၊ နာမ်ရုပ်တို့၌ အတွင်းဝင်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ မှတ်အပ်၏။
ဇီဝါဇီဝ ဗန္ဓ ပုည ပါပါသဝံ သံဝရ နိဇ္ဇရဝိမောက္ခာ၊ အသက်ကောင်, အသက်ကောင် မဟုတ်သော အရာ, ဖွဲ့ခြင်း, ကောင်းမှု, မကောင်းမှု, ဝင်ရောက်ခြင်း, ပိတ်ဆို့ခြင်း, ကြေပျက်စေ-ကုန်စေခြင်း, လွတ်မြောက် ခြင်းတို့သည်။ ဇီဝါဒိကာ၊ ဇီဝအစရှိသော တတွတို့မည်ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုဇီဝအစရှိသည်တို့တွင်။ ဇီဝေါတိ၊ ဇီဝဟူသည်ကား။ အတ္တာ၊ အတ္တကောင်တည်း။ ပုဂ္ဂလဓမ္မဓမ္မာကာသကာလေသု၊ ပုဂ္ဂလ, ဓမ္မ, အဓမ္မ, အကာသ, ကာလတို့၌။ အဇီဝသညာ၊ ဇီဝမဟုတ်ဟူသော အမည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တေသု၊ ထိုပုဂ္ဂလဓမ္မစသည်တို့တွင်။ သဒ္ဒ ဖဿ ရူပ ရသ ဂန္ဓ သဏ္ဌာန ဗန္ဓ ဒေဘ သုခမ (ပရအပရာဃာတ) ပ္ပဘာစ္ဆာယောဇ္ဇေတ တမာနိ၊ အသံ, အတွေ့, အဆင်း, အရသာ, အနံ့, သဏ္ဌာန်, ဖွဲ့တွယ်ခြင်း, ကွဲပြား ခြင်း, သိမ်မွေ့ခြင်း, (တပါးတပါးမဟုတ် ထိပါးခြင်း) အရောင်, အရိပ်, အလင်း, အမှောင်တို့သည်။ ပုဂ္ဂလ လက္ခဏံ၊ ပုဂ္ဂလ၏လက္ခဏာတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပုဂ္ဂလော၊ ပုဂ္ဂလည်။ ရူပဓမ္မာနံ၊ ရုပ်တရားတို့၏။ ပဝတ္တိအာကာရမတ္တတော၊ ဖြစ်သောအခြင်းအရာမျှဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ရူပံ၊ ရုပ်တည်း။ ဓမ္မာ ဓမ္မာ၊ ဓမ္မနှင့် အဓမ္မတို့သည်။ ဇီဝပုဂ္ဂလာနံ၊ ဇီဝဟုခေါ်သော အတ္တနှင့် ပုဂ္ဂလဟုခေါ်သော ရုပ်တရားတို့၏။ ဂတိဋ္ဌိတိ မတ္တတာယ၊ သွားခြင်း (လှုပ်ရှားခြင်း) တည်ငြိမ်ခြင်းမျှ၏ အဖြစ်ကြောင့်။
ကာယပဝတ္တိ ဂတိ ဇာတိဗန္ဓာပဝဂ္ဂါ၊ ကာယ, ပဝတ္တိ, ဂတိ, ဇာတိ, ဗန္ဓ, အပဝဂ္ဂတို့သည်။ ဝါ၊ ကိုယ်, ဖြစ်ခြင်း, လားရာ, အမျိုးဇာတ်, နှောင်ဖွဲ့ခြင်း, လွတ်မြောက်ခြင်းတို့သည်။ ကာယာဒိကာ၊ ကာယအစရှိ သည်တို့မည်ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုကာယအစရှိသည်တို့တွင်။ ပထဝီ အာပ တေဇ ဝါယု အတ္တ သုခ ဒုက္ခောသု၊ ပထဝီ အာပေါ တေဇော ဝါယော အတ္တ ချမ်းသာဆင်းရဲတို့၌။ ကာယသာမညာ၊ ကာယဟူ သောအမည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပဝတ္တိ ဂတိဇာတိဗန္ဓာပဝဂ္ဂါ၊ ပဝတ္တိ, ဂတိ, ဇာတိ, ဗန္ဓ, အပဝဂ္ဂတို့ သည်။ ဝါ၊ ဖြစ်ခြင်း, လားရာ, ဂတိ, အမျိုးဇာတ်, နှောင်ဖွဲ့ခြင်း, လွတ်မြောက်ခြင်းတို့သည်။ တဒဝိသိဋ္ဌာ၊ ထိုကာယမှ မထူးခြားသော သဘောတရားတို့သည်။ ဘာဝေါတိ၊ ဖြစ်ခြင်းဟူသည်ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ ကာယောတိ၊ ကာယဟူသော ပုဒ်သည်။ အနတ္ထန္တရံ၊ ဘာဝမှထူးခြားသောအနက်မရှိ။ ဝါ၊ မထူးခြားသော အနက်ရှိ၏။ ဝါ၊ ဘာဝနှင့်တူသော အနက်ရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော၊ ဆိုသောကြောင့်။ ကာယတော၊ ကာယမှ။ အညံ၊ တပါးသော။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ကိရိယာသံယောဂဝိဘာဂေ သု၊ ပြုခြင်း, ယှဉ်ခြင်း, ကွဲကွာခြင်းတို့၌။ ဝါ၊ ပြုခြင်းနှင့် ယှဉ်ခြင်း, ကွဲကွာခြင်းတို့၌။ ပဝတ္တိသညာ၊ ဖြစ်ခြင်း ဟူသောအမည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော၊ ဆိုသောကြောင့်။ ဂတိအာဒိပ္ပကာရေန၊ ဂတိအစရှိသော အပြားအားဖြင့်။ ပဝတ္တာ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ ပထဝီအာဒယော ဧဝ၊ ပထဝီအစရှိသည်တို့ သည်သာလျှင်။ ပဝတ္တိ၊ ပဝတ္တိမည်၏။ ဥပစာရော၊ တင်စား၍ခေါ်သော အမည်တည်း။ (တသ္မာ-ဟု ရှိသင့်၏။ တသ္မာ၊ ထိုကာယမှ။) အနတ္ထန္တရံ၊ မထူးခြားသော အနက်ရှိ၏။ ဝါ၊ ထူးခြားသော အနက်မရှိ။ ဝါ၊ တူသောအနက်ရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော၊ ဆိုသောကြောင့်။ ကာယတော၊ ကာယမှ။ အနညာ၊ တခြားတပါးမဟုတ်ကုန်သော။ သူရမနုဇပေတတိရစ္ဆာနနရကူပပဝတ္တိယာ၊ နတ်ဘုံ, လူ့ဘုံ, ပြိတ္တာဘုံ, တိရစ္ဆာန်ဘုံ, ငရဘုံတို့၌ ကပ်ရောက်၍ ဖြစ်ခြင်းတို့သည်။ ဂတိယော၊ ဂတိမည်ကုန်၏။ တာသု၊ ထိုငါးပါး သော ဂတိတို့တွင်။ (သီဟိုဠ်မူ၌ ပူရိမာ ဝိသိဋ္ဌာ ဂတီသု-ဟု ရှိ၏။ ပုရိမဝိသိဋ္ဌဂတီသု-ဟုပါဌ်မှန်ရှိသင့်၏။) ပုရိမဝိသိဋ္ဌဂတီသု၊ ရှေးဖြစ်သော ထူးခြားသော လူ့ဂတိ နတ်ဂတိတို့၌။ ဇာတဿ၊ ဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ်၏။ နိစ္ဆာပိ၊ ဆုံးဖြတ်ကြောင်းဖြစ်သော အဆင့်အတန်းအမျိုးဇာတ်သည်လည်း။ ပဝတ္တိမတ္တံ၊ ကာယ၏ ဖြစ်ခြင်း မျှသာတည်း။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ကဏှနီလရတ္တပီတသုက္ကအတိသုက္ကသင်္ခါတာ၊ အမည်း, အညို, အနီ, အဝါ, အဖြူ, အလွန်ဖြူသောအမျိုးအစားဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ ဇာတိယော၊ အမျိုးဇာတ်တို့သည်။ ဥတ္တရုတ္တရဝိသိဋ္ဌာ၊ နောက်နောက် ဇာတိကာလ၌ ထူးကုန်သည်ဖြစ်၍။ အညာဏမောဟရာဂဒေါသ တတွာသန္ဒဿနပ္ပါယာ၊ မသိခြင်း, တွေဝေခြင်း, ရာဂဒေါသတို့ကို အမှန်အားဖြင့် မြင်ခြင်းများသည်ရှိ သော်။ သုက္ကဇာတိ၊ သုက္ကဇာတိမည်၏။ အန္တာ၊ အဆုံးမှ။ ဝါ၊ နောက်ဆုံးဖြစ်သော။ အစ္စမုန္တဝိမုတ္တာ၊ စင်စစ်လွတ်မြောက်သော၊ အဝဂါဠှတတွာ၊ သက်ဝင်အပ်သော အမှန်တရားရှိသော။ ဝါ၊ အမှန်တရားကို သက်ဝင်ပြီးသော အမျိုးဇာတ်သည်။ အတိသုက္ကဇာတိ၊ အတိသုက္ကဇာတိမည်။ (စာတိသုက္ကဇာတိ-ဟု ရှိသော ပါဌ်ကား မသင့်) ဒေါသေသု၊ အညာဏအစရှိသော အပြစ်ဒေါသတို့၌။ ဗန္ဓသညာ၊ နှောင်ဖွဲ့ခြင်း ဟူသော အမည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော၊ ဆိုသောကြောင့်။ အညာဏာဒိလက္ခဏဿ၊ အညာဏစသည်လျှင် လက္ခဏာရှိသော။ ဗန္ဓဿ၊ နှောင်ဖွဲ့သောအရာ၏။ ဇီဝ တော၊ ဇီဝမှ။ အနညတာ၊ အခြားတပါးမဟုတ်သည်၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အညာဏာဒိဒေါ သာဘာဝတော၊ အညာဏအစရှိသော အပြစ်၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ အပဝဂ္ဂသိဒ္ဓိ၊ လွတ်မြောက်ခြင်း၏ ပြီးခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကာယာဒယောပိ၊ ကာယအစရှိသည်တို့သည်လည်း။ နာမရူပမတ္တမေဝ၊ နာမ်ရုပ်မျှသာတည်း။
တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုဝါဒတို့၌။ ပုရိသော၊ ပုရိသ။ အတ္တာ၊ အတ္တ။ ဇီဝေါ၊ ဇီဝ။ ဣတိအာဒိပရိယာယေဟိ၊ ဤသို့အစရှိသော ပရိယာယ်တို့ဖြင့်။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်သော။ ယောပိ အတ္တပဒတ္ထော၊ အကြင်အတ္တ ဟူသော ပဒတ္ထသည်လည်း။ ဝါ၊ အတ္တဟူသော ပုဒ်၏အနက်သည်လည်း။ (အတ္ထိ၊ ရှိ၏။) ောပိ၊ ထိုအတ္တဟူသော ပဒတ္ထသည်လည်း။ ယထာရဟံ၊ ထိုက်သည်အားလျော်စွာ။ နာမရူပမတ္တံ၊ နာမ်ရုပ်မျှကို။ ဥပါဒယ၊ စွဲ၍။ ပညတ္တော၊ ပညတ်အပ်သော အရာတည်း။ ဝါ၊ ကား။ နာမရူပမတ္တမေဝ၊ နာမ်ရုပ်မျှသာ တည်း။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ တေပိ နာမရူပမတ္တမေဝ၊ နာမ်ရုပ်မျှသာတည်း။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ တေပိ နာမရူပန္တောဂဓတာဝါဘာဝဝသေန နိစ္ဆိတာ ဧဝါတိ၊ ဟူ၍။ (မဟာငါသည်။) ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပေသတည်း။
သမ္ဗဟုလသုတ္တန္တသံသန္ဒနာကထာဝဏ္ဏနာ
၆၇၂။ သောတိ၊ ကား။ ဝိပဿနာကမ္မိကော၊ ဝိပဿနာအမှုရှိသော။ ဝါ၊ ဝိပဿနာအလုပ်ကို အားထုတ်သော။ သော ယောဂါဝစရော၊ ထိုယောဂီပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဧဝန္တိ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ ဝုတ္တပ္ပကာရပရာမသနံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အပြားကို သုံးသပ်ဆင်ခြင်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ယာထာဝသရသတောတိ၊ ကား။ ယထာဘူတသဘာဝတော၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်သော သဘောအားဖြင့်။ နာမရူပံ၊ ကို။ ဝဝတ္ထပေတွာ၊ ပိုင်းခြားပြီး၍။ ဧတမတ္တံ၊ ကို။ သံသန္ဒေတွာ၊ နှီးနှော၍။ ဝဝတ္ထပေတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ လောကသမညာယပိ၊ ကောဝေါဟာရအမည်ကို ပညတ်ကိုလည်း။ ပဟာနတ္ထာယ၊ ပယ်ခြင်းအကျိုးငှာ။ သတ္တော၊ ဇီဝေါတိ၊ သတ္တဝါအသက်ကောင်ဟူ၍။ ပဝတ္တနကမိစ္ဆယဘိနိဝေသဿ၊ ဖြစ်သောမှားယွင်းစွာ နှလုံးသွင်းခြင်းကို။ (ပဟာနံ၊ သည်။) ပဂေဝ-ပါ ဧဝ၊ ရှေးမဆွကပင်လျှင်ပြီး၏။ ဣတိ အယံ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အလိုတည်း။ နာမရူပမတ္တတာယ၊ နာမ်ရုပ်မျှ၏ အဖြစ်၏။ ဝါ၊ ကို။ ဝိနိစ္ဆိတတ္တာ စ၊ ဆုံးဖြတ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ သန္တာနာဒိဃနဘေဒဿ၊ သန္တာန်အရှိသော ဃနအစိုင် အခဲကွဲပျက်ခြင်း၏။ ဝါ၊ ကို။ အကတတ္တာ စ၊ မပြုအပ်သေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ (သမူ ဟေကတ္တဂ္ဂဟဏဝသေန-စသည်၏ ဟိတ်ဖြစ်သည်) အဘိနိဝေသေန၊ မြဲမြံစွာ နှလုံးသွင်းခြင်းနှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ သမူဟေကတ္တဂ္ဂဟဏဝသေန၊ အပေါင်းအားဖြင့်။ တယောက်တည်း တကိုယ်တည်း အဖြစ်ကို ယူသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သတ္တောတိ၊ သတ္တဝါဟူ၍။ ပဝတ္တော၊ ဖြစ်သော။ သမ္မောဟော၊ ပြင်းစွာတွေဝေခြင်းသည်။ သတ္တသမ္မောဟော၊ မည်၏။ တဿ၊ ထိုသတ္တဝါဟု ထင်မှတ်သော တွေဝေခြင်း ကို။ ဝိက္ခမ္ဘနာ၊ ခွာခြင်းသည်။ အသမ္မောဟဘူတာမိ၊ အသမ္မောဟဘုံအဆင့်မည်၏။ သမ္ဗဟုလသုတ္တန္တဝ သေနာတိ၊ ကား။ ယထာပီတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဣဓ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌။ ဝုတ္တာနံ စ၊ ဆိုအပ်ပြီးသည်လည်းဖြစ် ကုန်သော။ (သုတ္တန္တာနံ-၌ စပ်) “မဟာလိ၊ မဟာလိ။ ဣဒံ၊ ရူပံ၊ သည်။ အတ္တာ၊ အတ္တကောင်သည်။ ဝါ၊ မိမိကိုယ်သည်။ စေ အဘဝိဿ၊ အံ့။ ဣဒံ ရူပံ၊ သည်။ အာဗာဓယာ၊ နှိပ်စက်ခြင်းငှာ။ န ဝံဝတ္တယျ၊ မဖြစ်လေရော။” ဣတိဧဝမာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ အဝုတ္တာနဉ္စ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌ မဆိုအပ်သေးသည် လည်းဖြစ်ကုန်သော။ သမ္ဗဟုလာနံ၊ များစွာကုန်သော။ သုတ္တန္တာနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ နာမရူပမတ္တမေ ဝါတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဧတ မတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
အင်္ဂသမ္ဘာရာတိ၊ ကား။ အင်္ဂသမ္ဘာရဟေတု၊ အစိတ်အပိုင်းအင်္ဂါအဆောက်အဦးဟူသော အကြောင်း ကြောင့်။ တန္နိမိတ္တံ၊ ထိုအစိတ်အပိုင်းအင်္ဂါအဆောက်အဦးဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ တံ၊ ထိုအစိတ် အပိုင်းအဆောက်အဦးကို။ အမုဉ္စိတွာ၊ မလွှတ်မူ၍။ တသ္မိံ၊ ထိုအစိတ်အပိုင်းအဆောက်အဦးသည်။ သတိ ဧဝ၊ ရှိသော်သာလျှင်။ သတ္တောတိ၊ သတ္တဝါဟူ၍။ ဝေါဟာရော၊ ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသည်။ ဝါ၊ ခေါ်ဝေါ်သော အမည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။)
အဂါရန္တေဝါတိ၊ ကား။ ကဋ္ဌာဒီနိ၊ သစ်သားစသည်တို့ကို။ ပဋိစ္စ ဥပါဒါယ၊ စွဲမှီ၍။ တေသံ၊ ထိုသစ်သား စသည်တို့၏။ နာမံ၊ အမည်ကို။ ဝိဿဇ္ဇေတွာ၊ စွန့်လွှတ်၍။ အဂါရမိစ္စေဝ၊ အိမ်ဟူ၍သာလျှင်။ င်္သံ၊ ရေတွက်ခြင်းသို့။ သမညံ၊ အမည်သို့။ ဂစ္ဆတိ ယထာ၊ ရောက်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ အဋ္ဌိအာဒီနိ၊ အရိုး အစရှိသည်တို့ကို။ ပဋိစ္စ ဥပါဒါယ၊ ၍။ တေသံ၊ ထိုအရိုးအစရှိသည်တို့၏။ နာမံ၊ ကို။ ဝိဿဇ္ဇေတွာ၊ ၍။ ရူပံ သရီရံ ဣစ္စေဝ၊ ရုပ်-ကိုယ်ဟူ၍သာလျှင်။ သင်္ခံ၊ ရေတွက်ခြင်းသို့။ (သမညံ၊ သို့။) ဂစ္ဆတိ၊ ရောက်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇာန၊ ကို။ (ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။)
ဒုက္ခမေဝ သမ္ဘောတီတိ၊ ကား။ ဒုက္ခဒုက္ခတာဒိဘေဒံ၊ တာ စသည်အပြားရှိသော။ တိဝိဓံ၊ ရှိသော။ ဒုက္ခမေဝ၊ ဆင်းရဲသည်သာလျှင်။ သမ္ဘဝတိ၊ ဖြစ်၏။ ယထာပစ္စယံ၊ အကြောင်းအားလျော်စွာ။ ဥပ္ပဇ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ တဒေဝ ဒုက္ခံ၊ ထိုသုံးမျိုးသော ဆင်းရဲသည်သာလျှင်။ ခဏဋ္ဌိတိပဗန္ဓဌိတိဝသေန၊ ခဏဌီ, အဗန္ဓဌီ တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တိဋ္ဌတိ စေဝ၊ တည်လည်းတည်၏။ ခဏနိရောဓ-အာယုက္ခယနိရောဓာဒိဝသေန၊ ခဏအားဖြင့် ချုပ်ခြင်း, အသက်တမ်းကုန်သောအားဖြင့် ချုပ်ခြင်းစသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ နိရုဇ္စျတိ စ၊ ချုပ်လည်းချုပ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ဒုက္ခမေဝါတိ၊ ဧတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဧဝကာရေန၊ ဧဝ-သဒ္ဒါဖြင့်။ နိဝတ္တိတံ၊ နစ်စေအပ်သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ နာညတြာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုပါဌ်၏။ အတ္ထော၊ ကား။ ယထာဝုတ္တံ၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော။ ဒုက္ခ၊ သုံးမျိုးသော ဆင်းရဲကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ တတော၊ ထိုသုံးမျိုးသော ဆင်းရဲမှ။ အညံ၊ တပါးသော။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုသော။ ဓမ္မဇာတံ၊ တရားအပေါင်းသည်။ န သမ္ဘဝတိ၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်။ ယော၊ အကြင်တရား အပေါင်းကို။ သတ္တောတိ ဝါ၊ သတ္တဝါဟူ၍လည်းကောင်း။ ဇီဝေါတိ ဝါ၊ အသက်ကောင်ဟူ၍ လည်းကောင်း။ ဝုစ္စေယျ၊ ခေါ်အပ်ရာ၏။ တဿ၊ ထိုသို့သောတရားအပေါင်း၏။ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ၊ အခြင်း ခပ်သိမ်း။ အဘာဝါ၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ တဿ၊ ထိုတရားအပေါင်း၏။ နိရောဓော၊ ချုပ်ခြင်းသည်။ ကုတော၊ အဘယ်မှာရှိအံ့နည်း။ ဿ၊ ထိုတရားအပေါင်း၏။ နိရောဓော၊ ချုပ်ခြင်းသည်။ ကုတော၊ အဘယ်မှာရှိအံ့ နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။
ဥပမာဟိနာမရူပဝိဘာဝနာကထာဝဏ္ဏနာ
၆၇၃။ ဧကေနာကာရေန သဏ္ဌိတေသူတိ၊ ကား။ ယေန အာကာရေန၊ ဖြင့်။ (နောက်၌ ဆိုလတံ့သော “တေန ဧကေန အာကာရေန” ကို ထောက်သဖြင့် “ယေန ပကာရေန” ကား မသင့်) အက္ခာဒီသု၊ ဝင်ရိုးစသည်တို့သည်။ သန္နိဝိဋ္ဌေသု၊ ကောင်းစွာ (တပေါင်းတည်း) တည်နေကုန်သည် ရှိသော်။ ရထသမညာ၊ ရထားဟူသောအမည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တေန ဧကေန အာကာရေန၊ ထိုသို့ သော တခုသောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ သမဝိဋ္ဌိတေသု၊ ကောင်းစွာတပေါင်းတည်း တည်နေကုန်သည်ရှိ သော်။ ဧကဇ္စျံ၊ တပေါင်းတည်း။
၆၇၄။ တဿာတိ၊ ကား။ သတ္တောတိ၊ သတ္တဝါဟူ၍။ ဂဟိတဿ၊ ယူအပ်သော။ အတ္တနိယေ၊ အတ္တ၏။ ဝိနာသန္တိ၊ ကား။ နိရုဒ္ဓဿ၊ ချုပ်သောအတ္တ၏။ ဝိနာသံ၊ ပျက်စီးခြင်းကို။ အဝိနာသန္တိ၊ ကား။ အဝိနဿာနံ၊ မပျက်စီးခြင်းကို။ နိစ္စတံ၊ မြဲသည်၏အဖြစ်ကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ အတ္တဝါဒိနော၊ အတ္တအယူရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ အတ္တာ၊ အတ္တသည်။ သဿတော၊ မြဲ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သော် လည်းကောင်း။ ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ၊ ပြတ်စဲ၏။ ဣတိ ဝါ၊ သော်လည်းကောင်း။ ဒွယဝသေနေဝ၊ နှစ်ပါးသောအယူ၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ဌိတာ၊ တည်ကုန်၏။ ဧကစ္စသဿတဝါဒေါပိ၊ အချို့မြဲသည်ဟု ယူသောဝါဒ သည်လည်း။ ဧတ္ထေဝ၊ ဤအယူနှစ်ပါး အပေါင်း၌သာလျှင်။ သမဝါရုဒ္ဓေါ၊ ကောင်းစွာသက်ဝင်၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ အဝိနာသံ အနုဇာနန္တောတိ၊ ကား။ ဗုဒ္ဓိအာဒီနံ၊ ဗုဒ္ဓအစရှိကုန်သော။ ဓမ္မာနံ၊ တတွတရားတို့ ၏။ ဝိနာသံ၊ ပျက်စီးခြင်းကို။ ဣစ္ဆန္တောပိ၊ အလိုရှိငြားသော်လည်း။ ဓမ္မိ၊ ဗုဒ္ဓိသော တတွတရားရှိသော အတ္တသည။ ဝါ၊ တတွဂုဏ်ရှိသော အတ္တသည်။ နိစ္စော၊ မြဲ၏။ သူဋဋော၊ တောင်တွဋ်ကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အတ္တနော၊ အတ္တ၏။ ဝိနာသဘာဝံ၊ ပျက်စီးခြင်း၏မရှိခြင်းကို။ အနုဇာနန္တော၊ ခွင့်ပြုလက်ခံသည်ရှိ သော်။ သဿတေတိ၊ ကား။ သဿတဂါဟေ၊ သဿတယအယူ၌။ ကထဝိနာသအကတဗ္ဘာဂမာ ညဒိဒေါသပ္ပသင်္ဂတော၊ ပြုအပ်ပြီးသောကံ၏ ပျက်စီးခြင်း, မပြုအပ်သောကံ၏ ရောက်လာခြင်း အစရှိ သော အပြစ်သို့ရောက်ခြင်းကြောင့်။ ဣတိ-အယံ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ခီရန္နယဿတိ၊ ကား။ ခီရဿ၊ နို့ရည်၏။ အနွယဘူတဿ၊ အစဉ်လိုက်သောအလျော်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ အညဿ၊ တပါးသော။ ကဿစိ၊ တစုံတခု၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဩလီယတိ နာမာတိ၊ ကား။ အတ္တာ၊ အတ္တသည်။ သဿတော၊ မြဲ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အဘိနိဝေသေန၊ မြဲမြံစွာနှလုံးသွင်းခြင်း (၏ အစွမ်း) အားဖြင့်။ ဘဝါဘိရ တော၊ ဘဝ၌ပျော်မွေ့သည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ ဘဝနိရောဓတော၊ ဘဝချုပ်ခြင်းမှ။ သင်္ကောစနံ၊ တွန့်ဆုတ် ခြင်းသို့။ အာပဇ္ဇန္တော၊ ရောက်သည်ဖြစ်၍။ ဘဝေယေဝ၊ ဘဝ၌သာလျှင်။ နိလီယတိ နာမ၊ ကပ်ငြိ တွယ်တာသည်မည်၏။ အတိဓာဝတိ နာမတိ၊ ကား။ အတ္ထ အတ္ထေဝ ဘဝေ၊ ထိုထိုဘဝ၌သာလျှင်။ အတ္တာ၊ အတ္တသည်။ ဥစ္ဆိဇ္တတိ၊ ပြတ်စဲ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဥစ္ဆေဒဝါဒီ၊ ပြတ်စဲခြင်းကို ဆိုလေ့ရှိသော သူသည်။ ဝါ၊ ပြတ်စဲခြင်းကို ပြောဆိုကြောင်ိးအယူရှိသောသူသည်။ အတ္တာ၊ သည်။ ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဏှ န္တော၊ ယူသည်ဖြစ်၍။ မရဏာ၊ သေသည်မှ။ ပရံ၊ နောက်၌။ သန္တံ၊ ထင်ရှားရှိသော။ ဘဝံ၊ ဘဝကို။ နတ္ထီတိ၊ မရှိဟူ၍။ အတိက္ကမန္တော၊ ကျော်လွန်သည်ဖြစ်၍။ အတိဓာဝတိ နာမ၊ ကျော်လွန်၍ သွားသည် မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဝါ၊ စင်စစ်။ ကိလေသနိရောဓော၊ ကိလေသာ၏ ချုပ်ခြင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။) ကမ္မဿ၊ ကံ၏။ အဝိပစ္စနတော၊ အကျိုးမပေးခြင်းကြောင့်။ ဘဝိနိရော ဓော၊ ဘဝ၏ချုပ်ခြင်းသို့။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗေ၊ အလိုရှိအပ်ပါလျက်။ တထာ၊ ထိုသို့သောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မယူမူ၍။ တံတံဘဝဝိသေသံ၊ ထိုထိုဘဝအထူးသို့။ အာဂမ္မ၊ ရောက်၍။ အတ္တာ၊ သည်။ ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဘဝနိရောဓော၊ ဘဝ၏ချုပ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဏှန္တော၊ ယူသည်ဖြစ်၍။ တံ၊ ထိုအလိုရှိအပ်သော ဘဝနိရောဓောကို။ အတိဓာဝတိ နာမ၊ ကျော်လွန် ပြေးသွားသည်မည်၏။
ပရိယုဋ္ဌိတာတိ၊ ကား။ အဘိဘူတာ၊ လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်အပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ စက္ခုမန္တောတိ၊ ကား။ ယထာဘူတဒဿနသင်္ခါတေန၊ န-ဟု ဆိုအပ်သော။ ဉာဏစက္ခုနာ၊ ဉာဏ်မျက်စိဖြင့်။ စက္ခုမန္တော၊ မျက်စိအမြင်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။
ဧတေသံ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ကမာဘဝါဒိဘေဒေါ၊ ကာမဝဘစသည်အပြားရှိသော။ ဘဝေါ၊ ဘဝဟူ သော။ အာရမိတဗ္ဗိဋ္ဌေန၊ မွေ့လျော်အပ်သော အနက်ကြောင့်။ အာရာမော၊ မွေ့လျော်ဖွယ်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ဘဝါရာမ၊ ဘဝရာမာမည်ကုန်၏။ တသ္မိံ ဘဝေ၊ ထိုဘဝ၌။ ရတာအဘိတရတာ၊ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဝရတာ၊ ဘဝရတမည်ကုန်၏။ ဘဝေ၊ ဘဝ၌။ သမ္မောဒံ၊ ဝမ်းမြောက်ခြင်းသို့။ အာပန္နာ၊ ရောက်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဝသမ္ဗုဒိတာ၊ ဘဝသမ္ဗုဒိတ မည်ကုန်၏။ တီဟိပိ၊ သုံးပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ပဒေဟိ၊ ပုဒ်တို့ဖြင့်။ ဘာဝဿာဒဂဓိတတာဝ၊ ဘဝ၏ သာယာဖွယ်၌ တပ်မက်သည်၏ အဖြစ်ကိုသာလျှင်။ ဝါ၊ ဘဝ၌သာယတပ်မက်သည်၏ အဖြစ်ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တာ၊ ဟောတော်မူအပ်၏။ စိတ္တံ န ပက္ခန္ဒတီတိ၊ ကား။ ဘဝဿဒဂဓိတတ္တာ ဧဝ၊ ဘဝ၌ သာယာ တပ်မက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင်။ ဘဝနိရောဓာဝဟေ၊ ဘဝချုပ်ငြိမ်းခြင်းကို ဆောင်တတ်သော။ ဓမ္မေ၊ တရား၌။ စိတ္တံ၊ စိတ်သည်။
အဋီယမာနာတိ၊ ကား။ ဒုက္ခာပိယိမာနာ၊ ဆင်းရဲစေအပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ဆင်းရစေအပ်ကုန်သကဲ့သို့ ဖြစ်ကုန်၍။ ဟရာယမာနတိ၊ ကား။ လဇ္ဇမာနာ၊ ရှက်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဇိဂုစ္ဆမာနာတိ၊ ကား။ ဟိဠေန္တာ၊ ရှုတ်ချကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဝိဘဝန္တိ၊ ကား။ ဥစ္ဆေဒံ၊ ပြတ်စဲခြင်းကို။ ယတော ကိရ ဘောတိအာဒိ၊ စကား သည်။ အဘိနန္ဒန္တီတိ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ ဝါ၊ ပုဒ်၌။ ဝုတ္တအဘိနန္ဒနာကာရဒဿနံ၊ ဆိုအပ်သော လိုလားနှစ်သက်ပုံ၊ ကို ပြကြောင်းဖြစ်သော စကားတည်း။
ဘူတန္တိ၊ ကား။ ခန္ဓပဉ္စယံ၊ ခန္ဓငါးပါးအပေါင်းကို။ ဟိ၊ မှန်။ တံ၊ ထိုခန္ဓာငါးပါးအပေါင်းကို။ ယထာသကံ ပစ္စေယေဟိ၊ အကြင်အကြင်မိမိ၏ဥစ္စာဖြစ်သော အကြောင်းတို့ကြောင့်။ ဝါ၊ မိမိ မိမိနှင့် သက်ဆိုင်သမျှ သော အကြောင်းတို့ကြောင့်။ ဇာတတ္တာ စ၊ ဖြစ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ပရမတ္တတော၊ ပရမတ္တအားဖြင့်။ ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ စ၊ ထင်ရှားရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဘူတန္တိ၊ ဘူတဟူ၍ ဝုစ္စတိ
၊ ၏။ ဘူတတောတိ၊ ကား။ ယထာဘူတသဘာဝတော၊ ဟုတ်မှန်သော သဘောအားဖြင့်။ သလက္ခဏတော စ၊ မိမိ၏ဥစ္စယဖြစ်သော သဘာဝလက္ခဏာအားဖြင့်လည်းကောင်း။ သာမညလက္ခတော စ၊ ရုပ်နာမ်အားလုံးနှင့်ဆိုင်သော သာမညလက္ခဏာအားဖြင့်လည်းကောင်း။၆၇၅။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ သတ္တဂါဟတော၊ သတ္တဝါဟု ယူခြင်းကြောင့်။ အဝလီယနာတိဓာဝနဒေါသေ စ၊ တွန့် ဆုတ်ခြင်း, ကျော်လွန်၍ ပြေးသွားခြင်းအပြစ်တို့ကိုလည်းကောင်း။ ယထာဘူတဒဿနတော၊ ဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ မြင်ခြင်းကြောင့်။ နိဗ္ဗိဒါဒိဂုဏေ စ၊ နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်အစရှိသော ဂုဏ်တို့ကိုလည်းကောင်း။ သုတ္တ ဝသေနေဝ၊ သုတ်၏အစွမ်းအားဖြင့်ပင်လျှင်။ ဒေဿတွာ၊ ပြပြီး၍။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ နာမရူပမတ္တေပိ၊ နာမ်ရုပ်မျှ၌သော်လည်း။ ဂမနာဒိအတ္တိကိစ္စသိဒ္ဓိံ၊ သွားခြင်းအစရှိသော အတ္တ၏ကိစ္စပြီးခြင်းကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ တသ္မာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ထသ္မာ၊ ဘိကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အသ္မီတိ ဝါ၊ ငါဖြစ်၏ဟူ၍လည်းကောင်း။ အဟန္တိ ဝါ၊ ငါဟူ၍လည်းကောင်း။ ဂါဟဿ၊ စွဲခြင်း၏။ ဝတ္ထုဘူတော၊ တည်ရာဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ သတ္တော နာမ၊ သတ္တဝါ မည်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ပရမတ္တတော၊ အားဖြင့်။ နာမရူပမတ္တဝေမ၊ နာမ်နှင့်ရုပ်မျှသည်သာလျှင်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကောစိ၊ တစုံတယောက် သော။ အတ္တာ နာမ၊ အတ္တမည်သည်။ သစေ နတ္ထိ၊ အံ့။ ဣဓ နာမရူပမတ္တေ၊ ဤနာမ်ရုပ်မျှ၌။ ဂမနာဒိအတ္တကိစ္စသိဒ္ဓိ၊ သွားခြင်းအစရှိသော အတ္တကိစ္စ ပြီးခြင်းသည်။ ကထံ ဟောတိ၊ အဘယ်သို့ ဖြစ်ပါ သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့သော။ စောဒနံ၊ စောဒနာကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဒါရုယန္တန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ခါယတီတိ ဧတေန၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ (ဒေဿတိ-၌စပ်) နိဇ္ဇီဝေ၊ အသက်ဇီဝမရှိသော။ ဒါရု မယယန္တေ၊ သစ်သားဖြင့်ပြီးသော စက်ရုပ်၌။ အဗ္ဘန္တာရေ၊ အတွင်း၌။ ဝတ္တမာနဿ၊ ဖြစ်သော။ ဇီဝဿ၊ အသက်၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းအားဖြင့်။ သဤဟဿ ဝိယ၊ ပစ္စယဝိသေသတော၊ အကြောင်း အထူးကြောင့်။ ဥပဋ္ဌာနမတ္တံ၊ ထင်ခြင်းမျှသည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ နိဇ္ဇီဝေ၊ အသက်ဇီဝ မရှိသော။ နာမရူပမတ္တေ၊ နာမ်ရုပ်မျှ၌။ ပစ္စယဝိသေသတော၊ အကြောင်းအထူးကြောင့်။ ့မနာဒိအတ္တ ကိစ္စသိဒ္ဓိ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သဤဟဿ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ သဗျာပါရဿ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဥပဋ္ဌာနံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။
သစ္စတောတိ၊ ကား။ ဘူတတော၊ အမှန်အားဖြင့်။ ပရမတ္ထတော၊ ပရမတ္ထအားဖြင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ အဘိသင်္ခတံ၊ အထူးသဖြင့် ပြုပြင်စီရင်အပ်သော။ ယန္တမိဝ၊ စက်ရုပ်ကဲ့သို့။ ဇိဝေန၊ အသက်မှ။ သုညံ၊ ဆိတ်၏။ ပစ္စယဝသေန၊ အကြောင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းတည်း။ ဣတိ အယံ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ နိစ္စာတုရတာယ၊ အမြဲတမ်းနှိပ်စက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ အမြဲတမ်းနာကျက်ခံ ခက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တိဏကဋ္ဌသဒိတေသာ၊ မြက် သစ်သားနှင့်တူ၏။ ဝါ၊ မြက်ရုပ် သစ်သားရုပ် နှင့် တူ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဧတံ နာမရူပံ၊ ဤနာမ်ရုပ်ကို။
ယမကန္တိ၊ ကား။ ယုဂဠကံ၊ အစုံတည်း။ သော စ ခေါ ယမကာဘာဝေါ၊ ထိုအစုံ၏ အဖြစ်သည်လည်း။ အညမည သန္နိဿိတဘာဝေန၊ အချင်းချင်းကိုမှီသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥဘော အညောညနိဿိတာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ တတော ဧဝ၊ ထိုသို့ အချင်းချင်းမှီကုန်သောကြောင့်ပင်လျှင်။ ဧကသ္မိံ၊ တခုသောတရားသည်။ ဘိဇ္ဇမာနသ္မိံ၊ ပဖျက်လတ်သော်။ ဥဘော၊ နှစ်ပါး သော နာမ်ရုပ်နှင့် ရုပ်တို့သည်။ ဘိဇ္တန္တိ၊ ပျက်ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ၊ ခန္ဓာငါးပါးရှိသော ပဉ္စဝေါကာရဘဝ၌။ ရူပေ၊ ရုပ်သည်။ နိရုဇ္စေန္တေ၊ ချုပ်လတ်သော်။ အရူပံ၊ နာမ်သည်။ အနိရုဇ္စျန္တံ၊ မချုပ်သည်မည်သည်။ ကဒါစိ တရံတခါမျှ။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ အရူပေ ဝါ၊ နာမ်သည်မူလည်း။ နိရုဇ္စျန္တေ၊ သော်။ ရူပံ၊ သည်။ အနိဇ္စျန္တံ၊ သည်။ ကဒါစိ၊ မျှ။ န အတ္ထိ၊ မရှိ သွာယံ ဘင်္ဂေါ၊ ထိုနာမ်ရုပ်တို့၏ ချုပ်ခြင်း ပျက်ခြင်းသည်။ ပစ္စယာ ပစ္စယနိရောဓေနေဝ၊ အကြောင်း၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) နာမရူပနိရောဓေန၊ နာမ်ရုပ်၏ချုပ်ခြင်းကြောင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ ပစ္စနိရောဓေနေဝ-ဟူသော ပုဒ်၏ အနက်တည်း။ (ဤအရာ၌ နာမရူပနိရောဓောတိ-ဟူသောပါဌ်ကား မသင့်) ဝါ၊ ကား။ ပစ္စယာတိ၊ ကား။ ပစ္စယဘူတာ၊ အကြောင်းတို့သည်။ ဟောန္တာပိ၊ ဖြစ်ကုန်သော်လည်း။ (ဤ၌လည်းပိ-သဒ္ဒါမပါဘဲ ဟောန္တာ-ဟူ၍သာ ရှိသင့်၏။ ဟောန္တာ၊ ဖြစ်ကုန်သောကြောင့်-ဟု ဟေတုမန္တအနက်ပေး) ဥဘော၊ နှစ်ပါး သော နာမ်နှင့်ရုပ်တို့သည်။ ဘိဇ္ဇန္တိယေဝ၊ ပျက်ကုန်သည်သာလျှင်တည်။ ဣတိ၊ အတ္ထော၊ နက်။
၆၇၆ ဒဏ္ဍာဘိဟတန္တိ ဝိသေသနေန၊ ဟူသော ဝိသေသနပုဒ်ဖြင့်။ ဒဏ္ဍံ စ၊ လက်ခတ်ဒုတ်ကို လည်းကောင်း။ ဒဏ္ဍာဘိဃာတဿ၊ လက်ခတ်ဒုတ်ဖြင့် တီးခေါက်ခြင်း၏။ ပစ္စယံ၊ အကြောင်းဖြစ်သော။ ပုရိသဝါယာမဉ္စ၊ ယောကျ်ား၏ အားထုတ်မှုကိုလည်းကောင်း။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဘေရိယာ၊ စည်၏။ ဝိသေသိတဗ္ဗတာ၊ အထူးပြုအပ်သော ဝိသေသျအဖြစ်သည်။ သဒ္ဒဿ၊ အသံ၏။ အာသာဓာရဏကာရဏတာယ၊ မဆက်ဆံသော အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်း။ အညာ ကေရီတိ၊ ဟူ၍။ ဘေရီယေဝ၊ စည်ကိုသာလျှင်။ ဂဟိတာ၊ ယူအပ် ၏။ ဒဏ္ဍာဒယော၊ လက်ခတ်ဒုတ်စသည်တို့ကို။ န ဂဟိတာ၊ မယူအပ်ကုန် အဒိဿမာနရူပတာယ၊ မမြင် အပ်သော သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ မမြင်အပ်သော အထည်ကိုယ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သဒ္ဒံ၊ အသံကို။ နာမဋ္ဌာနိယံ၊ နာမ်၏အရာ၌ တည်သည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဧဝမေဝန္တိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိ သည်ဖြင့်။ ဥပမာ သံသန္ဒနံ၊ ဥပမာနှီးနှောခြင်းကို။ ကရောတိ၊ ပြု၏။
န စက္ခုတော ဇာယရေတိ၊ ကား။ စက္ခာယတနတော၊ မှ။ နိဂ္ဂစ္ဆနဝသေန၊ ထွက်ပေါ်သည်၏ အစွမ်းအား ဖြင့်။ နယ ဇာယန္တိ၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်ကုန်။ ဟိ၊ မှန်။ စက္ခာယတနဿ၊ ၏။ ပစ္စယဘာဝူပဂမနတော၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သော အကြောင်းတရား၏ အဖြစ်သို့ရောက်သည်မှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဖဿပဉ္စမကာ၊ ဖဿလျှင် ငါးခုမြောက်ရှိသော နာမ်တရားတို့ကို။ န လဗ္ဘန္တိ၊ မရအပ်ကုန်။ ပဒေသဝန္တော စ၊ တည်ရာ အရပ်ဒေသရှိကုန်သည်လည်း။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ယေန၊ ယင်းသို့ တည်ရာအရပ်ရှိခြင်းကြောင့်။ တေ၊ ထိုဖဿပဉ္စမတရားတို့သည်။ တတော၊ ထိုတည်ရာအရပ်မှ။ နိဂ္ဂစ္ဆေယျုံ၊ ထွက်ပေါ်ကုန်ရာ၏။ တေနေဝ၊ ပင်လျှင်။ အနာဂတော၊ အနာဂတ်အဖို့၌။ ဝါ၊ မဖြစ်သေးမီအဖို့၌။ ပုဉ္ဇော၊ ဖြစ်လတံ့သော တရားတို့၏ အစုအပုံသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ အာဟ၊ ဟောတော်မူ၏။ န ရူပတောတိ ဧတ္ထာပိ၊ ဤပါဌ်၌လည်း။ ဧဝေသ နယော၊ တည်း။ နော စ ဥဘိန္နမန္တရာတိ ဣဒံ ပန၊ ဤပုဒ်ကိုကား။ တေသံ၊ ထိုဖဿပဉ္စမကတရားတို့၏။ အရူပဓမ္မတ္တာ၊ နာမ်တရား၏အဖြစ်ကြောင့်။ အပ္ပဒေသတာယ၊ တည်ရာ အရပ်မရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ယသ္မိံခဏေ၊ အကြင်ခဏ၌။ ပစ္စယသမဝါယော၊ အကြောင်းတရားတို့၏ ညီညွတ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တဒါ၊ ထိုအခိုက်အတန့်၌။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဥပ္ပဇ္ဇနမတ္တမေဝ၊ ဖြစ်ခြင်းမျှသည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဟေတုံ ပဋိစ္စ ပဘဝန္တိ သင်္ခတာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စက္ခုရူပါလောကမနသိကာရာဒိဘေဒံ၊ မျက်စိ အဆင်း အရောင် အလင်း နှလုံးသွင်းမှု စသည်အပြားရှိသော။ ဓမ္မဇာတံ၊ တရားပေါင်းကို။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ ပစ္စယ ဘူတံ၊ အထောက်အပံ့ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ လဘိတွာ၊ ရ၍။ တေဟိ၊ ထိုအကြောင်း တရားတို့သည်။ သမေစ္စ၊ ပေါင်းဆုံ၍။ သမ္ဘူယ၊ တပေါင်းတည်းဖြစ်၍။ ကတတ္တာ၊ ပြုအပ်သည်၏အဖြစ် ကြောင့်။ သင်္ခတာ၊ သင်္ခတာ မည်ကုန်သော။ ဖဿာဒယော၊ ဖဿာဒယော၊ ဖဿအစရှိကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ ဥပ္ပဇန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ပန၊ ဆက်။ ဓမ္မာနံ၊ သဘောတရားတို့၏။ တဿာ ဥပ္ပတ္တိယာ တံ ဥပ္ပတ္တိံ၊ ထိုဖြစ်ခြင်းကို။ ပါကဋရူပဓမ္မပဝတ္တိံ-ပါကဋရူပပဝတ္တိယာ၊ ထင်ရှားသောရုပ်၏ ဖြစ်ခြင်းဖြင့်။ ဒေဿန္တော၊ ပြလိုသည်ဖြစ်၍။ ယထာပိ သဒ္ဒေါ ပဟဋာယ ဘေရိယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဖဿပဉ္စမဂ္ဂဟဏံ၊ ဖဿပဉ္စမကတရားကို ယူခြင်းသည်။ ဝါ၊ ဖဿပဉ္စမ က-သဒ္ဒါသည်။ ပါကဋအရူပဓမ္မာနံ၊ ထင်ရှားသော နာမ်တရားတို့ကို။ ဒဿနံ၊ ပြကြောင်းဖြစ်သော စကားတည်း။ သေသဂါထာသုပိ၊ ကြွင်းသော ဂါထာတို့၌လည်း။ ဧဝေ နယော၊ တည်း။
ဝတ္ထုရူပါတိ၊ ကား။ ဟဒယဝတ္ထုတော၊ မှ။ တန္နိဿယာနံ၊ ထိုဟဒယဝတ္ထုလျှင် မှီရာရှိကုန်သော။ အရူပဓမ္မနံ၊ နာမ်တရားတို့၏။ ဗဟုဘေဒတ္တာ၊ များသောအပြားရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သာမည ဝေါဟာရေန၊ သာမညဝေါဟာရအားဖြင့်။ တေ၊ ထိုဟဒယဝတ္ထုလျှင် မှီရာရှိသော နာမ်တရားတို့ကို။ ဒေဿာတုံ၊ ငှာ။ သင်္ခတာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၆၇၇။ နိတ္တေဇန္တိ၊ ကား။ တေဇဟီနံ၊ တန်ခိုးအစွမ်းကင်း၏။ အာနုဘာဝဟိတံ၊ အာနုဘော်ကင်း၏။ ပန၊ ဆက်။ ယထာ၊ ဖြင့်။ တံ၊ ထိုနာမ်သည်။ နိတ္တေဇံ၊ တန်ခိုးအစွမ်းကင်း၏။ တံ၊ ထိုအခြင်းအရာကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ခ ခါဒတီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ အညထာ၊ တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ သဒ္ဒဟနုဿဟနာဒီသု၊ ယုံကြည်ခြင်း အားထုတ်ခြင်း စသည်တို့၌။ နာမံ၊ သည်။ ဝါ၊ ကို။ နိတ္တေဇန္တိ၊ တန်ခိုးအစွမ်းမရှိဟူ၍။ ဝတ္တုံ၊ ဆိုခြင်းငှာ။ န သက္ကာ၊ မစွမ်းနိုင် မဖြစ်နိုင်။ ရူပမ္ပိ၊ ရုပ်သည်လည်း။ ဝါ၊ ကိုလည်း။ သန္ဓာရဏာဗန္ဓာဒီသု၊ ကောင်းစွာဆောင်ခြင်း ဖွဲ့စည်းခြင်းစသည်တို့၌။ နိတ္တေဇန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တုံ၊ ငှာ။ န သက္ကာ၊ နိုင်။ တေနေဝ၊ ပင်လျှင်။ ရူပံ နိတ္တေဇန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ န ဟိ တဿ ခါဒိတုကာမတာတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အထ ခေါ်တိအာဒိနာ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ ဗျတိရေက ဝသေနာပိ၊ ပြောင်းပြန်လှန်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ နာမရူပါနံ၊ တို့၏။ နိတ္တေဇတံ ယေဝ၊ တန်ခိုးအစွမ်းမရှိသည်၏ အဖြစ်ကိုသာလျှင်။ ဝိဘာဝေတိ၊ ထင်စွာပြ၏။ ဟိ၊ မှန်။ အညမညသန္နိဿယေန၊ အချင်းချင်းကို မှီသဖြင့်။ နာမရူပဿ၊ ၏။ အတ္တကိစ္စသိဒ္ဓိပိ၊ မိမိကိစ္စ၏ ပြီးခြင်း သည်လည်း။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ အဿမတ္တတာဝိဘာဝနမေဝ၊ မစွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်ကို ထင်စွာပြ ခြင်းပင်လျှင်တည်း။ တထာဟိ၊ ပင်လျှင်။ နာမရူပဿ၊ ၏။ အတ္တသုညတာ စ၊ အတ္တမှ ဆိတ်သည်၏ အဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ နိရိဟတာ စ၊ အားထုတ်ခြင်းမရှိသည်၏ အဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ ဗျာပါရဝိရဟတာ စ၊ ကြောင့်ကြဗျာပါရကင်းသည် အဖြစ်သည် လည်းကောင်း။ သုဋ္ဌုတံရံ၊ သာ၍ကောင်း စွာ။ ပါကဋာ၊ ထင်ရှားကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။
ပန၊ စောဒနာကိုပြဆိုဦးအံ့။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ အသမတ္တာန၊ မစွမ်းနိုင်သောတရားတို့၏။ သမုဒိတဘာဝေ၊ ပေါင်းအပ်သည်၏ အဖြစ်သည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ သမတ္ထတာ၊ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ် သည်။ ကတံ၊ အဘယ်ကြောင့်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်ပါသနည်း။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့် ဤသို့စောဒနာရ သနည်းဟူမူ။ အသာမဂ္ဂိယံ၊ မညီမညွတ်သောအခိုက်အတန့်၌။ အဟေတူနံ၊ အကြောင်းမဟုတ်သော တရားတို့၏။ သာမဂ္ဂိယမ္ပိ၊ ညီညွတ်သော အခိုက်အတန့်၌လည်း။ အဟေတုဘာဝါပတ္တိတော၊ အကြောင်း မဟုတ်သည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။
ပရဓမ္မဝသာနုဝတ္တိနောတိ၊ ကား။ ပရေသံ၊ တပါးကုန်သော။ အတ္တေတော၊ မိမိမှ။ အညေသံ၊ ကုန်သော။ ဟေတုပစ္စယသင်္ခါတာနံ၊ ဇနကအကြောင်း, အထောက်အပံ့ဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ ဓမ္မာနံ၊ သဘောတရား တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ အနုဝတ္တနသီလာ၊ အစဉ်လိုက်၍ဖြစ်ခြင်းအလေ့ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ အတ္တဒုဗ္ဗလာတိ၊ ကား။ အတ္တနာ၊ ကိုယ်တိုင်။ ဒုဗ္ဗလာ၊ ကုန်သည်ဖြစ်၍။ အသမတ္ထာ၊ မစွမ်းနိုင်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ ပရပစ္စတောတိ၊ ကား။ ပရေသံ၊ ကုန်သော။ ဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ပစ္စယဘာဝတော၊ ကျေးဇူးပြုသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ ဇနကပစ္စယံ၊ ဖြစ်စေတတ်သော အကြောင်းကို။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ တေနေဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ ဇာယရေတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပရအာရမ္မဏ၊ ဘာဝတော၊ အာရုံ၏ အဖြစ် ကြောင့်။ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ ဥပတ္ထမ္ဘကပစ္စယံ၊ ပစ္စယသဒ္ဒါသည်။ ရူပါပေက္ခံ၊ ရုပ်ကိုငဲ့၏။ ပရဓမ္မေဟီတိ ဣဒံ၊ ဤပုဒ်သည်။ အာရမ္မဏပစ္စယာနံ၊ အာရမ္မဏ-ပုဒ် ပစ္စယ-ပုဒ်တို့၏။ ဝါ၊ အာရုံနှင့် ပစ္စည်းတို့ကို။ ဝိသေသနံ၊ အထူးပြုကြောင်း ဖြစ်သောပုဒ်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ မှန်၏။ ပုရိမဒ္ဒေန၊ ဂါထာ၏ အရှေ့ ထက်ဝက်ဖြင့်။ (သီပေမူနှင့်အညီပင်။ “ပုရိမေတ္ထေန၊ ရှေ့အနက်ဖြင့်” ဟူသောပါဌ်အနက်ကား မသင့်) ဝုတ္တမေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ ပစ္ဆိမဒ္ဓေန၊ ဂါထာ၏ နောက်ထက်ဝက် ဖြင့်။ (သီပေမူပင်။ ပစ္ဆိမတ္ထေန-ကားမသင့်) ပါကဋံ၊ ထင်ရှားသည်ကို။ ကရောတိ၊ ၏။ ပဘာဝိတာတိ၊ ကား။ ဥပ္ပါဒိတာ၊ ဖြစ်စေအပ်ကုန်၏။
နာဝါယန္တုကူပမာယပိ၊ လှေနှင့်လှော်သူဥပမာဖြင့်လည်း။ (ယန္တု-ပုဒ်သည် ရထားမောင်းသူ ဆင်မြင်းတို့ကို မောင်းနှင်သူ လှေလှော်သူဟူသော အနက်တို့၌ ဖြစ်၏။ က-အာဂုံ-ဟု မှတ်၊ ယန္တိက-ပုဒ်ကား။ သက္ကတ-ပါဠိတို့၏မထင်၍ မသင့်) နာမရူပါနံ၊ တို့၏။ အဝသဝတ္တိတံ၊ အလိုအတိုင်းမဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ငှာ။ ယထာပီတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ တိဿော၊ ဂါထာ၊ သုံးဂါထာတို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ မိန့်ဆိုအပ်ကုန်၏။ နိဿာယာတိ၊ ကား။ ပတိဋ္ဌာယ၊ တည်၍။ ယန္တီတိ၊ ကား။ ဂစ္ဆန္တိ၊ သွားကုန်၏။ မနုဿေ နိဿာယတိ၊ ကား။ နေတုဘူတေ၊ ဆောင်သူ လှေလှော်သူဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ နိယာမက ကမ္မကာရကာဒိမနုဿေ၊ ပဲ့သူကြီး, အမှူးလုပ်သမား (လှေထိုးသမား) အစရှိသော လူတို့ကို။ အပဿယ၊ မှီ၍။ ဟိ၊ မှန်။ တေသံ၊ ထိုပဲ့သူကြီးစသည်တို့၏။ အရိတ္တဂ္ဂဟဏလင်္ကာရသဏ္ဌာပနဥဒကုဿိဉ္စနာဒိ ကိရိယာယ၊ ပဲ့တက်ကိုကိုင်ခြင်း, လှေရွက်ကို ပြုပြင်ခြင်း, ရေကိုပက်ထုတ်ခြင်း အစရှိသော ပြုပြင်ခြင်း နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ နာဝါ၊ လှေသည်။ ဣစ္ဆိတဒေသံ၊ အလိုရှိအပ်သော အရပ်သို့။ န ပါပုဏာတိ၊ မရောက်။ ဥဘောတိ၊ ကား။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ နာဝံ၊ လှေကို။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ မနုဿာ၊ လူတို့ သည်။ မနုဿေ၊ လူတို့ကို။ နိဿယ၊ မှီ၍။ နာဝါ၊ လှေသည်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ဧဝန္တိ၊ ကား။ ဝုတ္တပ္ပကာရေန၊ အားဖြင့်။ နာနာယနယေဟီတိ၊ ကား။ ပဌမာဒီနံ၊ ပဌမစျာန် အစရှိကုန်သော။ သတ္တန္နံ၊ ကုန်သော။ စျာနာနံ စ၊ တို့၏လည်းကောင်း။ တေသံ၊ ထိုစျာန်တို့၏။ ဥပစာရာ နဉ္စ၊ ဥပစာရသမာဓိတို့၏လည်းကောင်း။ ဝသေန၊ အစွမ်းအားဖြင့်။ စုဒ္ဒသ၊ တဆယ့်လေးပါးကုန်သော။ အရူပပရိဂ္ဂဟမုခါနိ၊ နာမ်ကို သိမ်းဆည်းကြောင်း နည်းအမြွက်တို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) စတုဓာတုဝဝတ္ထာနေ၊ စတုဓာတုဝဝတ္ထာန်၌။ ဝုတ္တာနံ၊ ဆိုအပ်ပြီးကုန်သော။ တေရသန္နံ၊ တဆယ့်သုံးပါး ကုန်သော။ ဓာတုပရိဂ္ဂဟမုခါနံ စ၊ ဓာတ်ကို သိမ်းဆည်းကြောင်း နည်းအမြွက်တို့၏လည်းကောင်း။ ဓာတာယတနခန္ဓာမဟာဘူတဝသေန၊ ဓာတ် အာယတန ခန္ဓာ မဟာဘုတ်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဣဓ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကျမ်း၌။ ဝုတ္တာနံ၊ ဆိုအပ်ကုန်သော။ ရူပပရိဂ္ဂဟမုခါန စ၊ ရုပ်ကိုသိမ်းဆည်းကြောင်း နည်းအမြွက်တို့၏လည်းကောင်း။ ဣဓ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကျမ်း၌။ အဝုတ္တာနံ၊ မဆိုအပ်ကုန်သော။ ဣန္ဒြိယသစ္စ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒါနံ စ၊ ဣန္ဒြေသစ္စာသမုပ္ပါဒ်တို့၏လည်းကောင်း။ ဝသေန၊ အစွမ်းအားဖြင့်။ သမဝီသတိ၊ အမျှ နှစ်ဆယ်သော။ ရူပပရိဂ္ဂဟမုခါနိ၊ ရုပ်ကိုသိမ်းဆည်းကြောင်း နည်းအမြွက်တို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) တာနိ၊ ထိုအမျှနှစ်ဆယ်သောရုပ်ကို သိမ်းဆည်းကြောင်း နည်းအမြွက်တို့သည်။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ ဖဿော၊ ဖဿလည်းကောင်း။ ဝေဒနာ၊ လည်းကောင်း။ စိတ္တံ၊ လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပမုခဘာဝေန၊ ပြဓာန်းသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ (သီမူပင်) ဥပဋ္ဌိတာနံ၊ ထင်ကုန်သော။ တိဏ္ဏံ၊ သုံးပါးကုန်သော။ ဣမေသံ အရူပဓမ္မာနံ၊ ဤနာမ်တရားတို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ တိဂုဏိတာနိ၊ သုံးခုဖြင့် မြှောက်အပ် ကုန်သည်ရှိသော်။ သမသဋ္ဌိ၊ အမျှခြောက်ဆယ်သည်။ ဝါ၊ တဆယ့်လေးပါးကုန်သော။ အရူပပရိဂ္ဂဟမုခါနိ စ၊ တို့လည်းကောင်း။ တာနိ စ၊ ခြောက်ဆယ်သော။ ရူပပရိဂ္ဂဟနယေဟိ စ၊ နာမ်ရုပ်ကို သိမ်းဆည်း ကြောင်း နည်းတို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ သမ္ဗဟုလသုတ္တန္တရထဂေဟ။ပ။မနုဿုပမာဟိ စ၊ များစွာသော သုတ္တာန်တို့ဖြင့် နှီးနှောခြင်း, ရထားဥပမာ အိမ်ဥပမာ လက်ဆုပ်ဥမပါ စောင်းဥပမာ စစ်တပ်ဥပမာ သစ်ပင်ဥပမာ သစ်သားစက်ရုပ်ဥပမာ ကျူးစည်းဥပမာ စည်ဥပမာ သူကန်းနှင့်သူဆွံ့ ဥပမာ လှေနှင့် လူဥပမာဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ နာမရူပမတ္တတာဝဝတ္ထာပနနယေဟိ စ၊ နာမ်နှင့် ရုပ်မျှအဖြစ်ကို ပိုင်းခြား ကြောင်းနည်းတို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ သတ္တသညံ အဘိဘဝိတွာ တိ၊ ကား။ အနာဒိကာလဘာဝိတံ၊ အစ မရှိသော သံသရာကာလပတ်လုံး ထုံခဲ့သော။ ခန္ဓာပဉ္စကေ၊ ခန္ဓာငါးပါးအပေါင်း၌။ အတ္တဂါဟံ၊ အတ္တဟု စွဲယူခြင်းကို။ ဝိက္ခမ္ဘေတွာ၊ ခွာ၍။ နာမရူပါနံ ဃာထာဝဒဿနန္တိ၊ ကား။ “ဣဒံ၊ ဤသဘောသည်ကား။ နာမံ၊ အာရုံဆီသို့ ညွှတ်တတ်သော နာမ်တည်း။ ဧတ္တကံ၊ ဤမျှလောက်သည်ကား။ နာမံ၊ နာမ်တည်း။ ဣတော၊ ဤနာမ်ထက်။ ဘိယျော၊ အလွန်။ န၊ မရှိ။ (ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။) ဣဒံ၊ ဤသဘော သည်ကား။ ရူပံ၊ ဖောက်ပြန်တတ်သော ရုပ်တည်း။ ဧတ္တကံ၊ ဤမျှလောက်သည်ကား။ ရူပံ၊ ဖောက်ပြန် တတ်သော ရုပ်တည်း။ ဣတော၊ ဤရုပ်ထက်။ ဘိယျော၊ အလွန်။ န၊ မရှိ။” ဣတိ စ၊ ဤသို့ လည်းကောင်း။ တေသံ၊ ထိုနာမ်ရုပ်တို့၏။ လက္ခဏဩလ္လက္ခဏမုခေန၊ သဘာဝလက္ခဏာကို ကောင်းစွာ မှတ်ခြင်းကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ ဓမ္မမတ္တဘာဝဒဿနံ၊ သဘောတရားမျှအဖြစ်ကို သိမြင်သောဉာဏ်သည်။ ဝါ၊ ကို။ အတ္တဒိဋ္ဌိမလဝိသောဓနတောယ၊ အတ္တဒိဋ္ဌိဟူသော အညစ်အကြေးကို သုတ်သင်စင်ကြယ်စေသော ကြောင့်။ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓီတိ၊ ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ ဧတေဿဝါတိ၊ ကား။ နာမရူပဿ၊ နာမ်ရုပ်ကို။ ယာထာဝဒဿနေဿဝ၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာသိမြင်သော ဉာဏ်၏သာလျှင်။
ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ အဋ္ဌာရသမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ၊ တဆယ့်ရှစ်ခုမြောက်သော အပိုင်းအခဏ်း၏ အဖွင့်တည်း။
၁၉-ကင်္ခါရဝိတဏရဝိသုဒ္ဓိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ (၃၆၈-၁)
ပစ္စယပရိဂ္ဂဟကထာဝဏ္ဏနာ
၆၇၈။ အနန္တရနိဒ္ဒိဋ္ဌာယ၊ အခြားမဲ့ဖြစ်သော ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိနိဒ္ဒေသ၌ ညွှန်းပြအပ်ပြီးသော။ ဒိဋ္ဌိ ဝိသုဒ္ဓိယာ၊ ၏။ ဝိသယဘာဝေန၊ အာရုံ၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဒဿိတတ္တာ၊ ပြအပ်ပြီးသည်အဖြစ်ကြောင့်။ ဧတေဿဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တဒညတော၊ ထိုမှတပါးသော နာမ်ရုပ်မှ။ ဝိသေသနတ္ထံ၊ အထူးပြုခြင်း ငှား။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ မ၊ မဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ မူ။) တဒညေဿဝ၊ ထိုမှတပါးသော နာမ်ရုပ်ပင်လျှင်။ အဘာဝ တော၊ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဝိပဿနာဘိနိဝေသော၊ ဝိပဿနာကို စ၍နှလုံးသွင်းခြင်းသည်။ အဇ္စျတ္တံ ဝါ၊ အဇ္စျတ္တ၌မူလည်း။ ဝါ၊ အတွင်း၌မူလည်း။ ဟောတု၊ စေ။ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ၊ ဗဟိဒ္ဓ၌မူလည်း။ ဝါ၊ အပ၌မူလည်း။ ဟောတု၊ စေ။ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ၊ ဗဟိဒ္ဓိ၌မူလည်း။ ဝါ၊ အပ၌မူလည်း။ ဟောတု၊ စေ။ ပန၊ အမှန် အားဖြင့်သော်ကား။ အဇ္စျတ္တသိဒ္ဓိယံ၊ အဇ္စျတ္တသန္တာန်၌ ရှုမြင်ပြီးစီးလတ်သော်။ လက္ခဏတော၊ သဘော လက္ခဏာအားဖြင့်။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်သော။ နာမရူပံ၊ ကို။ အနဝသေသတော၊ အကြွင်းမဲ့အား ဖြင့်။ ပရိဂ္ဂိဟိတမေဝ၊ သိမ်းဆည်းအပ်ပြီးသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ပစ္စယပရိဂ္ဂ ဟေနာတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ဟေတိုမှိ၊ ဟိတ်အနက်၌။ ကရဏာစနံ၊ ကရိုဏ်းဝိဘတ်အဆုံးရှိသော ပုဒ် တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟေတု၊ အကြောင်းကို သိမ်းဆည်းခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ အဿ၊ ထိုယောဂီအား။ အဒ္ဓတ္တယကင်္ခါရဝိတရဏံ၊ အဓွန့်သုံးပါးအပေါင်း၌ ယုံမှားကို လွန်မြောက်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဧတံ၊ ဤပစ္စယပရိဂ္ဂဟေန-ဟူသောပုဒ်သည်။ ကရဏေ၊ ကရိုဏ်းအနက်၌။ ကရဏဝစနံ၊ ကရိုဏ်းဝိဘတ် အဆုံးရှိသော ပုဒ်တည်း။ (ကသ္မာ၊ မူ။) ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဿ၊ အကြောင်းကို သိမ်းဆည်းခြင်း၏။ ကင်္ခါဝိတရဏကိရိယာတ၊ ယုံမှားကိုလွန်မြောက်ခြင်း ကြိယာကို။ သာဓကတမဘာဝတော၊ အထူးသဖြင့် ပြီးစေအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ယဒါ၊ ၌။ အဿ၊ ထိုယောဂီအား။ သုပရိသုဒ္ဓေါ၊ ကောင်းစွာ ထက်ဝန်းကျင် စင်ကြယ်သော။ နိဇ္ဇဋော၊ အထုံးအဖွဲ့ မရှိသော။ နိဂ္ဂုမ္ဗော၊ အရှုပ်အထွေးမရှိသော။ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟော၊ အကြောင်းကို သိမ်းဆည်းခြင်းသည်။ သဇ္စျတိ၊ ပြီး၏။ တဒါ၊ ၌။ အနေန၊ ဤယောဂီသည်။ ကင်္ခါ၊ ယုံမှားခြင်းကို။ ဝိတရီယတိ၊ လွန်မြောက်အပ် ၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ဝိတရိတွာတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ပန၊ ဆက်။ ဝါ၊ ထိုမှတပါး။ တထာဓိဂတံ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ရအပ်သိအပ်သော။ တံ ဉာဏံ၊ ထိုဉာဏ်သည်။ ဝသီဘာဝပ္ပတ္တံ၊ ဝသီဘော်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်သော။ ဝါ၊ လေ့လာနိုင်နင်းသည်၏ အဖြစ်သို့ရောက်သော။ စျာနံ ဝိယ၊ စျာန်ကဲ့သို့။ ယောဂိနော၊ ၏။ သန္တာနေ၊ ၌။ ပဗန္ဓဝသေန၊ အစဉ်သန္တာန်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တတိ၊ မပြတ်ဖြစ်၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဌိတံ ဉာဏန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ အပ်၏။
တန္တိ၊ ကား။ ကင်္ခါဝိတရဏဝိသုဒ္ဓိံ၊ ကို။ တံ၊ ထိုကင်္ခါဝိတရဏဝိသုဒ္ဓိကို။ သမ္ပာဒေတုကာမော၊ ပြည့်စုံစေ ခြင်းငှာ အလိုရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်အပ်၏။ ယာထာဝ တော၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်သေသဘေအားဖြင့်။ ဒိဋ္ဌံ၊ မြင်အပ်ပြီးသော။ နာမရူပံ၊ သည်။ တိဝိဓဒုက္ခတာယောဂ တော၊ သုံးပါးအပြားရှိသော ဆင်းရဲ၏အဖြစ်ဟူသော ဒုက္ခလက္ခဏာနှင့် ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ ရောဂေါ ဝိယ၊ အနာရောဂါကဲ့သို့။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ထင်၏။ အဿ၊ ထိုနာမ်ရုပ်၏။ ပစ္စယ စ၊ အကြောင်းတို့သည်လည်း။ ရောဂသမုဋ္ဌာနံ ဝိယ၊ ရောဂါဖြစ်ကြောင်းကဲ့သို့။ ဥပဋ္ဌဟန္တိ၊ ထင်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ယထာ နာမ။ပ။ပရိယေသကီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သံသာရဒုက္ခနိမုဂ္ဂဿ၊ သံသရာ ဆင်းရဲ၌ နစ်မြုပ်နေသော။ သန္တာနဿ၊ ရုပ်နာမ်အစဉ်သန္တာန်၏။ (အနုကမ္ပိတဗ္ဗတာ-၌စပ်) တတော၊ ထိုသံသရာဆင်းရဲမှ။ ဝိမောစေတုကာမတာဝသေန၊ လွတ်မြောက်စေခြင်းငှာ အလိုရှိသည်၏ အဖြစ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ အလိုရှိခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အနုကမ္ပိတဗ္ဗတာ၊ အစဉ်သနားအပ်သည်အဖြစ်ကို။ လဗ္ဘတိ၊ ရအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တမတ္တံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာည။ ယထာ ဝါပနာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ အဝဋ္ဌိတေ၊ တည်လတ်သော်။ (အပါဟတံ-၌စပ်) ဧကေ၊ အချို့သောဆရာတို့သည်။ အနုကမ္ပေတဗ္ဗကုမာရကဒဿနေန၊ သနားအပ်သော သတိုးသားသူငယ်ကိုမြင်သဖြင့်။ တဿ၊ ထိုသတို့သားသား သူငယာ်၏။ မာတာပိတုအာဝဇ္ဇနံ၊ အမိအဘကို နှလုံးသွင်းဆင်ခြင်ခြင်းသည်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အနုဒါဟရဏံ၊ သင့်လျော်သော ဥဒါဟရုဏ်မဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ မူ။) နာမရူပဿ၊ ၏။ နိရော ဓေတဗ္ဗတာယ၊ ချုပ်စေအပ၆်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (နိရောဓေတဗ္ဗနာမရူပဿ-ဟု ပါဌ်ရှိသင့်၏။ နိရောဓေတဗ္ဗနာမရူပဿ၊ ချုပ်စေအပ်သော နာမ်ရုပ်၏။) အနုကမ္ပိတဗ္ဗတာယဘာဝတော၊ အစဉ်သနား အပ်သည်၏အဖြစ် မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ယံ၊ အကြင်စောဒနာစကားကို။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တံ၊ ထိုစောဒနာစကားသည်။ အပါဟတံ၊ ပယ်ရှင်းအပ်ပြီးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတံ၊ ဤဥပမာ စကားကို။ အဝဿံ၊ မချွတ်။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ငါဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည့်အတိုင်း။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ အလိုရှိအပ်လက်ခံ အပ်၏။ အညထာ၊ တပါးသောအပြားအားဖြင့်။ (ဂယှမာနေ၊ သော်။) ဝေနေယျပုဂ္ဂလသန္တနေ၊ ဝေနေယျ ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ သန္တာန်၌။ သတ္ထု၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ မဟာကရုဏာပဝတ္တိ ဧဝ၊ မဟာကရုဏာတော်၏ ဖြစ်ခြင်းသည်ပင်လျှင်။ ဝါ၊ ကိုပင်လျှင်။ ဝိစာရေတဗ္ဗာ၊ စိစစ်ဆင်ခြင်အပ်သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ မန္ဒဗုဒ္ဓိ တာယ၊ နုံ့သောအသိဉာဏ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မန္ဒံ၊ နုံ့သော။ ဝုဍ္ဎတရောပိ၊ အသက်အရွယ်ကြီးရင့် သော်လည်း။ ကောစိ၊ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ မန္ဒဗုဒ္ဓိ၊ နုံ့သောအသိဉာဏ်ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတော၊ အရွယ်ကြီးသော ပုဂ္ဂိုလ်မှ။ ဝိသေသနတ္ထံ၊ အထူးပြုခြင်းအကျိုးငှာ။ ကုမာရန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပဌမဝယေ၊ ပဌမအရွယ်၌။ ဝတ္တမာနေ၊ ဖြစ်သော။ ယောကောစိ၊ အမှတ်မရှိသော ယောက်ျား ကို။ ကုမာရောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတော၊ ထိုပဌမအရွယ်၌တည်သော အမှတ် မရှိသော ယောကျ်ားမှ။ ဝိသေသနတ္ထံ၊ ငှာ။ ဒဟရန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့ပင်ဆိုငြားသော် လည်း။ အာဓာဝိတွာ၊ လှည့်လည်သွားလာနိုင်သော။ ယော တရုဏဒါရကော၊ အကြင်နုပျိုသော သူငယ် သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။
ပန၊ ဆက်။ အဿ၊ ထိုယောဂီ၏။ ဟေတုပစ္စယပရိယေသနာပတ္တိ၊ ဇနကအကြောင်း အထောက်အပံ့ အကြောင်းကို ရှာမှီးခြင်းသို့ ရောက်ခြင်းသည်။ ယထာ၊ အားဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုအခြင်းအရာကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ သောဒိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဗျတိရေမုခေန၊ ဗျတိရေကဝါကျကို ပဓာန ပြုသဖြင့်။ ဝါ၊ ပြောင်းပြန်ပြခြင်းကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ သာဓိတော၊ ပြီးစေအပ်သော။ အတ္ထော၊ အနက် သည်။ သမ္မဒေဝ၊ ကောင်းစွာသာလျှင်။ သာဓိတော၊ ပြီးစေအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဟေတုကဘာဝံ၊ အကြောင်းမရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ တာဝ၊ စွာ။ ပဋိပက္ခိပန္တော၊ ပယ်လိုသည်ဖြစ်၍။ န တာဝိဒံ နာမရူပံ အဟေတုကန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ တတ္ထ၊ ထိုပယ်မြစ်ရာ၌။ ကာရဏံ၊ ကို။ သဗ္ဗတ္ထာ တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အာဟ၊ ၏။ ဟေတုံ၊ ကို။ အန္တရေန၊ ကြဉ်၍။ (တနည်း) ဟေတုံ၊ နှင့်။ အန္တရေန၊ ကင်း၍။ သမ္ဘဝေ၊ အကျိုး၏ဖြစ်သင့်ခြင်းသည်။ သတိ၊ ရှိလတ်သော်။ သဗ္ဗဓမ္မာနံ၊ အလုံးစုံသော တရားတို့ ၏။ ဟေတုအဘာဝေါ၊ အကြောင်းမရှိခြင်းသည်။ သမာနော၊ တူညီ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗသမာနတာ၊ အလုံးစုံတူညီသည်၏အဖြစ်သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ စ၊ ဆက်။ တထာ၊ ထိုသို့အလုံးစုံတူညီသည်၏ အဖြစ်သည်။ သတိ၊ သော်။ သောတပဒေသာဒီသု စ၊ နားအရပ်စသည်တို့၌လည်းကောင်း။ ဗဟိဒ္ဓါ စ၊ အပြင်ပသန္တာန်၌လည်းကောင်း။ စက္ခုဝိညာဏာဒိဟေတုအဘာဝေါ၊ စက္ခုဝိညာဏ်စသည်၏ အကြောင်း မရှိခြင်းသည်။ သမာနော၊ တူညီ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗတ္တ စ၊ ခပ်သိမ်းသော အရပ်ဌာနတို့၌ လည်းကောင်း။ (စက္ခုဝိညာဏာဒီဟိ ဘဝိတဗ္ဗံ-၌ စပ်) စက္ခာဒီနံ၊ စက္ခုပသာဒစသည်တို့၏ ဥပ္ပတ္တိတော၊ ဖြစ်သည်မှ။ ပုဗ္ဗေ စ၊ ရှေး၌လည်းကောင်း။ ဟေတုအဘာဝေါ၊ စက္ခုဝိညာဏ်စသည်၏ အကြောင်းမရှိခြင်း သည်။ (သမာနော၊ တူညီ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗဒါ စ၊ အခါခပ်သိမ်းလည်းကောင်း။ (စက္ခုဝိညာဏာ ဒီဟိ ဘဝတဗ္ဗံ၌ စပ်) အန္ဓာဒီနံ စ၊ သူကန်းစသည်တို့အားလည်းကောင်း။ ဟေတုအဘာဝေါ၊ စက္ခုဝိညာဏ်စသည်၏ အကြောင်းမရှိခြင်းသည်။ သမာနော၊ တူညီ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗေသဉ္စ၊ ခပ်သိမ်းသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အားလည်းကောင်း။ စက္ခုဝိညာဏဒီဟိ၊ စက္ခုဝိညာဏ်စသည်တို့သည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ရာ၏။ (ကသ္မာ၊ မူ) ဟေတုအဘာဝါဝိသေသတော၊ အကြောင်းမရှိခြင်းအားဖြင့် အထူးခြင်းကြောင့် တည်း။ ဝါ၊ အကြောင်းမရှိခြင်းအားဖြင့် အထူးမရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဝါ၊ အကြောင်းမရှိခြင်းအားဖြင့် တူသောကြောင့်တည်း။ ဝါ၊ အကြောင်းမရှိခြင်းအားဖြင့် တူသောကြောင့်တည်း။ တဉ္စ၊ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည် လည်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗတ္တ သဗ္ဗဒါ သဗ္ဗေသဉ္စ ဓကသဒိသဘာဝါပတ္တိတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ စက္ခုဝိညာဏဒီဟိတိ၊ ဟူသော (စာမူ၌ ရှိရင်းနှင့် သျှာမူကွဲတို့ကား မသင့်) ယဒိဒံ- ယံ ဣဒံ ဝစနံ၊ အကြင်စကားကို။ (မယာ၊ ငါသည်။ ဝုတ္တံ၊ ရှေးဝါကျ၌ ဆိုအပ်ခဲ့၏။) ဧတံ၊ ဤစကားသည်။ နိဒဿနမတ္တံ၊ နည်းပြစကားမျှသာတည်း။ လောကေ၊ လောက၌။ ယတ္တကာ၊ အကြင်မျှ လောက်ကုန်သော။ ဝိသေသာ၊ အထူးတို့သည်။ (သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။) တေဟိ၊ ထိုရှိသမ အလုံးစုံသော အထူး တို့သည်။ သဗ္ဗေသံ စ၊ ခပ်သိမ်းသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အားလည်းကောင်း။ သဗ္ဗကာလဉ္စ၊ အခါခပ်သိမ်း လည်းကောင်း။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အလိုတည်း။ ဝါ၊ ကား။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ တေသမ္ပိ၊ ထိုရှိသမျှအလုံးစုံသော အထူးတို့ကိုလည်း။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းကို။ ကတမေဝ၊ ပြုအပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဟေတုကဘာဝေ၊ အကြောင်းမရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ (သတိ၊ သော်။) ဝိသိဋ္ဌတာယ၊ ထူးသည်၏အဖြစ်၏။ ဝါ၊ ထူးခြား ခြင်း၏။ အသမ္ဘဝေါဧဝ၊ မဖြစ်သင့်ခြင်းသာသည်လျှင်။ (ဟေတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်း သောအရပ်ဌာနတို့၌။ ဧကသဒိသဘာဝါပတ္တိတော၊ တမျိုးတည်း တူသည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်း ကြောင့်လည်းကောင်း။ သဗ္ဗဒါ၊ အခါခပ်သိခမ်း။ ဧကသဒိသဘာဝါပတ္တတော စ၊ ကြောင့်လည်းကောင်း။ သဗ္ဗေသံ၊ ခပ်သိမ်းသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ဧကသဒိသဘာဝါပတ္တိတော၊ ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပစ္စေကံ၊ သီး။ သမ္ဗန္ဓော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ အဟေတုဘာဝေ၊ အကြောင်းမရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ပဋိသိဒ္ဒေ၊ တားမြစ်အပ်သည်ရှိသော်။ ဝိသမဟေတုဝါဒီ၊ မညီညွတ်သောအကြောင်းကို ဆိုလေ့ရှိသော ဝိသမဝါဒီပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဝဒေယျ၊ ဆိုရာ၏။ ဣဒံ၊ ဤနာမ်ရုပ်သည်။ အဟေတုကံ၊ အကြောင်းရှိသနည်း။ (တနည်း) စရဟိ၊ သို့ဖြစ်လျှင်။ ကိံ၊ အဘယ်သို့ပါနည်းဟူမူ။ သဟေတုကံ၊ အကြောင်းရှိပေ၏။ ပန၊ ဆက်၍ရှင်းဦးအံ့။ ကေန ဟေတုနာ၊ အဘယ်အကြောင်းဖြင့်။ သဟေတုကံ၊ အကြောင်းရှိသနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးလတ်သော်။ ဣဿာရာဒိနာ၊ ဣဿာရအစရှိသော။ ဟေတုနာ၊ အကြောင်းဖြင့်။ သဟေတုကံ၊ အကြောင်းရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒေယျ၊ ဆိုရာ၏။
အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ပကတိပုရိသပဇာပတိကာလဒီနံ၊ ပကတိ ပုရိသ ပဇာပတိံ ကာလအစရှိသည်တို့ကို။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုဝိသမဟေတုဝါဒကို။ ပဋိက္ခိပန္တော၊ ပယ်လိုသည်ဖြစ်၍။ နဣဿရာဒိဟေတုကန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ နာမရူပံ၊ သည်။ ဣဿရာဒိဟေတုကံ၊ ဣဿရစသည် လျှင် အကြောင်းရှိသည်။ န၊ မဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) နာမရူပတော၊ မှ။ အညဿ၊ တပါး၏။ ဝါ၊ ကို။ အနုပလဗ္ဘမနတ္တာ၊ မရအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဣဿရပကတိအာဒီနမေဝ၊ ဣဿရပတိအစရှိသော အကြောင်းတို့၏ပင်လျှင်။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ပန၊ ဆက်။ အသတော၊ ထင်ရှားမရှိ သော။ ဣဿရာဒိတော၊ ဣဿရ စသည်မှ။ ဝါ၊ ကြောင့်။ နမရူပဿ၊ ၏။ ဥပ္ပတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ ယဒိ သိယာ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ သဗ္ဗတ္တ၊ ခပ်သိမ်းသော အရပ်ဌာနတို့၌။ သဗ္ဗဒါ၊ အခါခပ်သိမ်း လည်းကောင်း။ သဗ္ဗေသံ၊ ခပ်သိမ်းသောပုဂ္ဂိုလ်တို့အားလည်းကောင်း။ သာ ဧဝ ဧကသဒိသတာ၊ ထိုတမျိုး တည်းတူသည်၏ အဖြစ်သည်သာလျှင်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်ရာ၏။ အထ၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ၍။ ဣဿရာဒိ ဟေတုကံ၊ ဣဿရအစရှိသော အကြောင်းသည်။ နာမရူပမတ္တမေဝ၊ နာမ်ရုပ်မျှသည်သာလျှင်။ (ယဒိ သိယာ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။) နာမရူပဉ္စ၊ နာမ်ရုပ်မည်သည်ကိုလည်း။ အဟုတွာ၊ မရှိမူ၍။ သမ္ဘဝန္တံ စ၊ အသစ်ဖြစ်သည်ကိုလည်းကောင်း။ ဟုတွာ၊ ရှိပြီး၍။ ဝိနသန္တံ စ၊ ပျက်စီးသည်ကိုလည်းကောင်း။ ဒိဿတိ၊ တွေ့မြင်အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဿရာဒီဟိပိ၊ ဣဿရစသည်တို့သည်လည်း။ တာဒိသေဟိ၊ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်း ပျက်ခြင်သဘောရှိကုန်သည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ရာ၏။ စ၊ ဆက်။ တထာ၊ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းပျက် ခြင်း ရှိလတ်သော်။ တဒပိ၊ ထိုဣဿရစသည်သည်လည်း။ သပစ္စယံ၊ အကြောင်းရှိသည်။ သင်္ခတမေဝ၊ ပြုပြင်အပ်သော သင်္ခတတရားသည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဿာပိ၊ ထိုဣဿရစ သည်၏လည်း။ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟော၊ အကြောင်းကို သိမ်းဆည်းခြင်းကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ပြုအပ်သေး၏။
အပိစ၊ တနည်းလည်း။ နာမရူပံ၊ သည်။ ဣဿရာဒိဟေတုကံ၊ ဣဿရစသည်လျှင် အကြောင်းရှိသည်။ န၊ မဟုတ်။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကား။ ကိံ၊ အဘယ်နည်း။ ကမေန၊ အစဉ်အားဖြင့်။ ဝါ၊ အစဉ်အတိုင်း။ ဥပ္ပတ္တိတော၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဧကံ၊ တခုတည်းသော။ (သီဟိုဠ်မူ၌ ဧကံ-ဟူ၍ပင် ရှိ၏။ ဧဝံ-ကားမသင့်) နိစ္စံ၊ မြဲသော။ ဣဿရာဒိသညိတံ၊ ဣဿရစသည်ဟု ဆိုအပ်သော။ ကမ္မကိလေ သန္ဒြိယာရမ္မဏာဒိနိရပေက္ခံ၊ ကံ, ကိလေသာ, ဣန္ဒြေ, အာရုံစသည်ကို ငဲ့ခြင်းမရှိသော။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းသည်။ (သီမူနှင့် အညီ နိရပေက္ခံ ကာရဏံ-သာ သင့်သည်) ယဒိ သိယာ၊ အံ့။ ယတ္တကေဟိ၊ အကြင်မျှလောက်သော အကျိုးနာမ်ရုပ်တို့သည်။ တတော၊ ထိုအကြောင်းမှ။ ဥပ္ပဇ္ဇတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်သင့်ဖြစ်ထိုက် ၏။ (တတ္တကာနံ၊ ထိုမျှလောက်ကုန်သော။) သဗ္ဗေသံယေဝ၊ အလုံးစုံသာလျှင် ဖြစ်သောအကျိုးနာမ်ရုပ်တို့ ၏။ ဧကဇ္စျံ၊ တပေါင်းတည်း။ ဥပ္ပတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်လေရာ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။ ကာရကဿ၊ အကြောင်း၏။ သန္နိဟိတဘာဝတော၊ ကောင်းစွာတည်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ပန၊ တပါး။ တဿ၊ ထိုဣဿရစသည်၏။ ဣစ္ဆာဝသေန၊ အလို၏အစွမ်းအားဖြင့်။ တဿ၊ ထိုနာမ်ရုပ်၏။ ဥပ္ပတ္တိံ၊ ဖြစ် ခြင်းကို။ ယဒိပရိကပ္ပေယျုံ၊ အကယ်၍ကြံဆကုန်ငြားအံ့။ တာသဉ္စ ဣစ္ဆာနံ၊ ထိုအလိုတို့၏လည်း။ ဧကဇ္စျံ၊ တပေါင်းတည်း။ ဥပ္ပတ္တိယံ၊ ဖြစ်ခြင်း၌။ ဝိဗန္ဓော၊ အဘယ်အနှောင်အဖွဲ့အန္တရာယ်ရှိအံ့နည်း။ အထ၊ ထိုသို့ မဟုတ်။ အပေက္ခိတဗ္ဗံ၊ ငဲ့အပ်သော။ ကမ္မကိလေသန္ဒြိယာရမ္မဏာဒိ၊ ကံ, ကိလေသာ, ဣန္ဒြေ, အာရုံအစရှိ သော။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုသော။ အညမ္ပိ၊ တပါးသော အကြောင်းသည်လည်း။ အတ္ထိ၊ ရှိသေး၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ (ပရိကပ္ပေယျုံ၊) အကယ်၍ ကြံဆကုန်ငြားအံ့။ တဒေဝ ကာရဏံ၊ ထိုကံ, ကိလေသာအစရှိသော အကြောင်းသည်သာလျှင်။ ဟေတု၊ အကြောင်းမှန်တည်း။ အဒိဋ္ဌသာမတ္ထိယေန၊ မမြင်အပ်သော အစွမ်းသတ္တိရှိသော။ ဝါ၊ သူ၏အစွမ်းသတ္တိ မမြင်ရမတွေ့ရသော။ ပရိကပ္ပိတေန၊ ကြံဆအပ်သော။ အညေန၊ တပါးသော အကြောင်းဖြင့်။ ကိံပယောဇနံ၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။ (တနည်း) အဒိဋ္ဌသာမတ္ထိယေန၊ ရှိသော။ အညေန၊ တပါးသောအကြောင်းကို။ ပရိကပ္ပိတေန၊ ကြံဆခြင်းဖြင့်။ ကိံ ပယောဇနံ၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ကမ္မာဒီနံ၊ ကံစသည်တို့၏။ သာမတ္ထိယံ၊ အစွမ်းသတ္တိကို။ ဒိဋ္ဌံ၊ တွေ့မြင်အပ်၏။ ကသ္မာ၊ ကား။ တဒညပစ္စယသန္နိဓာနေ၊ ထိုကံစသည်တို့မှ တပါးသော အကြောင်း တို့၏။ ကောင်းစွာတည်ရှိခြင်းသည်။ သတိပိ၊ ရှိငြားသော်လည်း။ တဒဘာဝေ၊ ထိုကံစသည်တို့ မရှိလတ် သော်။ အဘာဝတော၊ အကျိုးတရားတို့၏ မဖြစ်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ထင်စွာပြဦးအံ့။ ရူပါလောက မနသိကာသန္နိဓာနေ၊ အဆင်း, အရောင်အလင်း, နှလုံးသွင်းမှုတို့၏ ကောင်းစွာတည်ရှိခြင်းသည်။ သတိပိ၊ ရှိလတ်သော်။ ဘာဝံ စ၊ ဖြစ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ စက္ခုနော၊ စက္ခု ပသာဒ၏။ အဘာဝေ၊ မရှိလတ်သော်။ စက္ခုဝိညာဏဿ၊ စက္ခုဝိညာဏ်၏။ အဘာဝံ စ၊ မဖြစ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဘာဝေ၊ ရှိလတ်သော်။ ဘာဝံ စ၊ ဖြစ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ စက္ခုနော၊ စက္ခုပသာဒ၏။ စက္ခုဝိညာ ဏုပ္ပါဒနသမတ္ထတာ၊ စက္ခုဝိညာဏ်ကို ဖြစ်စေခြင်း၌ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိညာယတိ ယထာ၊ သိအပ်သကဲ့သို့လည်းကောင်း။ စ၊ တနည်း ဥပမာကား။ ယမကာနမ္ပိ၊ အမွှာပူး တို့သော်လည်း။ သမာနာနံ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ (သတ္တာနံ-၌ စပ်) ဇနကဇနနီသုက္ကသောဏိတာဒိဗာဟိရ ပစ္စယသမဘာဝေ၊ ဘခင်မိခင်တို့၏ သုတ်သွေးအစရှိသော အပြင်ပအကြောင်းတို့၏ တူညီသည်၏ အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဟီနပဥဏိတတာဒိဝိသေသော၊ ယုတ်ညံ့သည်၏ အဖြစ် မြင့်မြတ်သည်၏အဖြစ် အစရှိသော အထူးကို။ ဒိဿတိ၊ တွေ့မြင်အပ်၏။ သော၊ ထိုအထူးသည်။ (စ-ပိုသည်) သသန္တာနေ၊ မိမိ၏သန္တာန်၌။ (တေသံ သန္တာနေ-ဟု ရှိလျှင်သာ၍ ကောင်းသည်။ တေသံ၊ ထိုအမွှာပူးတို့၏။ သန္တာနေ၊ သန္တာန်၌။) တာဒိသဿ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ အညဿ၊ တပါးသော။ ဟေတုနော၊ အကြောင်း၏။ အဘာဝါ၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ ကမ္မကိလေသဟေတုကော၊ ကံ, ကိလေသာလျှင် အကြောင်းရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုကံ ကိလေသာ၏။ တတ္ထ၊ ထိုယတ်ညံ့သည်၏အဖြစ် မြင့်မြတ်သည်၏ အဖြစ်စအရှိသော အထူး၌။ သမတ္ထတာ၊ ဖြစ်စေခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝိညာယတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့လည်းကောင်း။ ဧဝံ၊ တူ။ ဣဿရာဒိကဿ၊ ဣဿရအစရှိသော အကြောင်း၏။ သမတ္ထတာ၊ ဖြစ်စေခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်ကို။ န ဝိညာယတိ၊ မသိအပ်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ကာရဏဿ၊ အကြောင်း၏။ ဘာဝါဘာဝေ၊ ရှိခြင်းမရှိခြင်းကြောင့်။ ဖလဿ၊ အကျိုး၏။ ဘာဝါဘာဝေဟိ၊ ဖြစ်ခြင်းမဖြစ်ခြင်းတို့ဖြင့်။ ကာရဏဿ၊ အကြောင်း၏။ သမတ္ထတာ၊ အကျိုးဖြစ်စေခြင်း၌ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝိညာယေယျ၊ သိအပ်ရာ၏။ စ၊ ဆက်။ (ကာရဏေ၊ သည်။) သန္နိဟိတေ၊ ကောင်းစွာ တည်ရှိလတ်သေ။ တံကာရဏဿ၊ ထိုအကြောင်းလျှင် အကြောင်းရှိသော။ ဝါ၊ ထိုအကြောင်းနှင့်သာဆိုင်သော။ (တဒကာရဏဿ-ကား မသင့်) နာမရူပဿ၊ ၏။ ဣဿရာဒိဝေကလ္လေန၊ ဣဿရ အစရှိသော အကြောင်း၏ ချို့တဲ့ခြင်းကြောင့်။ ကတ္တစိ၊ တစုံတခု သော အရာဌာန၌။ အနုပ္ပတ္တိ၊ မဖြစ်ခြင်းကို။ န ဒိဋ္ဌာ၊ မတွေ့မြင်အပ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣဿရော၊ ဣဿရသည်။ အကာရဏံ၊ အကြောင်းမဟုတ်။
အထာပိ၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ၍လည်း။ ဝါ၊ ထိုမှတပါးလည်း။ သဂ္ဂေါ ဧဝ၊ တီထွင်ဖန်ဆင်းခြင်းကိုသာလျှင်။ (သီမူ၌ ဧဝ-ပင်ရှိသည်။ ဧဝံ-ကား မသင့်) ဣဿရာဒိဟေတုကော၊ ဣဿရစသည်လျှင် အကြောင်းရှိ သည်ဟု။ (ယဒိ) ဝုစ္စေယျ၊ အကယ်၍ ဆိုငြားအံ့။ (ပဌမ တီထွင်ဖန်ဆင်းခြင်းသည်သာလျှင် ဣဿရ စသည်နှင့် ဆိုင်သည်ဟု ဆိုခဲ့သော် ဟူလို) သောပိ သဂ္ဂပ္ပကာရော၊ ထိုတီထွင်ဖန်ဆင်းခြင်း အပြားသည် လည်း။ သဗ္ဗကာလံ၊ အခါခပ်သိမ်း။ တတော၊ ထိုဣဿရစသည်မှ။ နိဗ္ဗတ္တေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သန္တိဟိတကာရဏဿ၊ ကောင်းစွာအသင့် တည်ရှိသော အကြောင်းရှိသော။ ဝါ၊ ကောင်းစွာ အသင့် တည်ရှိသော အကြောင်းနှင့် ပြည့်စုံသော။ ဖလဿ၊ အကျိုး၏။ အနုပ္ပတ္တိ၊ မဖြစ်ခြင်းမည်သည်။ န ယုတ္တာ၊ မသင့်။ စ၊ သည်မျှသာမကသေး။ နိစ္စေ၊ မြဲသော။ အညိနိရပေက္ခာကာရဏေ၊ အခြားတပါးကို ငဲ့ခြင်းမရှိ သော အကြောင်းသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ သဂ္ဂဿ၊ တီထွင်ဖန်ဆင်းခြင်း၏။ အာဒိယေဝ၊ အစသည်ပင် လျှင်။ န ယုတ္တော၊ မသင့်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ယာဝ၊ အကြင်မျှလောက်သော ကာလပတ်လုံး။ ဣဿရာ ဒိကံ၊ ဣသရအစရှိသော။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တာဝ၊ ထိုမျှလောက်သော ကာလ ပတ်လုံး။ သဂ္ဂဿ၊ တီထွင်ဖန်ဆင်းခြင်း၏။ (သီဟိုဠ်မူ၌ သဂ္ဂဿ-ဟူ၍ပင် ရှိ၏။ သဗ္ဗဿကား မသင့်) အတ္ထိဘာဝပ္ပသင်္ဂတော၊ ရှိသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်တည်း။ အထာပိ၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ၍လည်း။ ဝါ၊ ထိုမှတပါးတည်း။ အညေပိ၊ ဣဿရေစသည်မှ တပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ပစ္စယာ၊ အကြောင်းတို့ သည်။ ယထာရဟံ၊ ထိုက်သည့်အားလျော်စွာ။ ဟောန္တိယေဝ၊ ရှိကုန်သေးသည်သာတည်း။ ထိုတပါးသော အကြောင်းတို့၏။ သဟကာရီကာရဏံ၊ အတူတကွပြုဖော်ပြုဖက်အကြောင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ (ယဒိ) ဝဒေယျ၊ အကယ်၍ ဆိုငြားအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ (မယာ၊ သည်။) ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်ဆိုထိုက်၏။ တံ၊ ထိုစကားကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်သာလျှင် တည်း။ အပရော၊ တပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဣဓ၊ ဤလောက၌။ ဘာဝါနံ၊ သဘောတို့ကို။ ဝါ၊ ဖြစ်ခြင်းတို့ ကို။ ဗုဒ္ဓိပုဗ္ဗော၊ အသိဉာဏ်ရှေ့သွားရှိသော။ ရစနာဝိသေသော၊ စီရင်ခြင်းအထူးကို။ ဒိဋ္ဌော၊ တွေ့မြင်အပ် ၏။ ယထာ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်း ဟူမူကား။ ဃဋဂေဟာဒီနံ၊ အိုး အိမ်စသည်တို့ကို။ ရစနာဝိသေ သော ယထာ၊ စီရင်ခြင်းအထူးကဲ့သို့တည်း။ အဇ္စျတ္တိကဗာဟိရာနံ၊ အတွင်းအပဖြစ်ကုန်သော။ သရီရ ပဒုမာဒီနံ၊ ကိုယ်, ပဒုမ္မာကြာစသည်တို့ကို။ ရစနာဝိသေသော စ၊ စီရင်ခြင်းအထူးသည်လည်း။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေနာပိ၊ ထိုစီရင်ခြင်းအထူးသည်လည်း။ ဗုဒ္ဓိပုဗ္ဗေန၊ အသိဉာဏ်ရှေ့သွားရှိ သည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ရာ၏။ စ၊ ဆက်။ သော၊ ထိုစီရင်ခြင်းအထူးသည်။ ယဿ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဗုဒ္ဓိပုဗ္ဗေန၊ အသိဉာဏ်ရှေ့သွားရှိ၏။ သော၊ ထိုအသိဉာဏ်၏ ပိုင်ရှင်ဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဣဿရာဒိ ကော၊ ဣဿရစသည်ပင်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေန၊ ထိုဣဿရစသည်သည်။ နာမရူပသညိတဿ၊ နာမ်ရုပ်ဟုဆိုအပ်သော။ လောကဿ၊ လောက၏။ ကာရဏေန၊ အကြောင်းသည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဝါ၊ ဖြစ်သင့်ဖြစ်ထိုက်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယဒိ ဝဒေယျ၊ အကယ်၍ ဆိုငြားအံ့။ သရီရပဒုမာဒယော၊ ကိုယ် ပဒုမ္မာကြာ စသည်တို့ကို။ ရစိတာ၊ စီရင်အပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ဆိုသော။ တယိဒံ-တံ ဣဒံ၊ ထိုစကား သည်။ အသိဒ္ဓံ၊ မပြီးစီး။
ကိဉ္စိ၊ အနည်းငယ် ဆိုဖွယ်ရှိသေး၏။ အယံ၊ ဤဣဿရသည်။ လောကံ၊ လောကကို။ သဇ္ဇေန္တာ၊ ဖန်ဆင်း စီရင်သည်ရှိသော်။ အတ္ထတ္တံ ဝါ၊ မိမိအကျိုးငှာမူလည်း။ သဇ္ဇေယျ၊ ဖန်ဆင်းစီရင်ရာ၏။ လောကတ္ထံ ဝါ၊ လောကအကျိုးငှာမူလည်း။ သဇ္ဇေယျ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးသော အဖို့တို့တွင်။ (စ-သဒ္ဒါပိုသည်၊ သိမူ၌မရှိ) ပုရိမော ပက္ခော၊ ရှေးအဖို့သည်။ (သိမူနှင့်အညီပင်၊ မက္ခော၊ ကား မသင့်) ယဒိ (သိယာ)၊ အံ့။ ကတိကိစ္စော၊ ပြုအပ်ပြီးသော ကိစ္စရှိသည်။ န သိယာ၊ မဖြစ်လေရာ။ (ကသ္မာ၊ ကား။) လောကေန၊ လောကဖြင့်။ ဝါ၊ လောကကို ဖန်ဆင်းခြင်းဖြင့်။ သာခေတဗ္ဗဿ၊ ပြီးစေအပ်သော အကျိုး၏။ အတ္ထိဘာဝေတော၊ ရှိနေသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ အထ၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ၍။ ဒုတိယော (ပက္ခော)၊ ဒုတိယအဖို့သည်။ (ယဒိ သိယာ၊ အံ့။) လောကဿ၊ လောက၏။ အဟိတဒုက္ခာဝဟံ၊ အကျိုးမဲ့ဆင်းရဲကို ဆောင်တတ်ဖြစ်စေတတ်သော။ ပါပံ စ၊ မကောင်းမှုကိုလည်းကောင်း။ နိရယာဒိံ စ၊ ငရဲစသည်ကို လည်းကောင်း။ ဇရာမရဏာဒိဉ္စ၊ အိုခြင်းသေခြင်း စသည်ကိုလည်းကောင်း။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ သဇ္ဇေတိ ဟု ရှိသင့်သည်) အထ၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ၍။ တဒုဘယံ၊ ထိုနှစ်စုံကို။ အနာမသိတွာ၊ မသုံးသပ်မူ၍။ ကီဋ္ဌတ္ထံ၊ ကစားခြင်းအကျိုးငှာ။ (ယဒိ) သဇ္ဇေတိ၊ အကယ်၍ ဖန်ဆင်းစီရင်ငြားအံ့။ ကီဠာ စ နာမ၊ ကစားခြင်းမည် သည်လည်း။ ရတိအတ္ထော၊ ပျော်မွေ့ခြင်းအကျိုးရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကီဠာယ၊ ကစားခြင်းနှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ ရတိံ၊ ပျော်မွေ့ခြင်းကို။ အာဇာနံ-အဇာနန္တော၊ မသိသည်ဖြစ်။ ရတိအတ္ထဉ္စ၊ ပျော်မွေ့ခြင်း အကျိုး ငှာလည်း။ ကီဠံ၊ ကစားခြင်းကို။ အာရဘန္တော၊ အားထုတ်ပြုလပ် (ရှာ) သော။ ဣဿရော၊ အစိုးရသူ ဣဿရသည်။ ရတိယံ၊ ပျော်မွေ့ခြင်း၌။ အနိဿရော၊ အစိုးမရသည်။ သိယာ၊ ၏။ အထ၊ ထိုသို့မဟုတ်။ ပယောဇနနိရပေက္ခော၊ အကျိုးကိုမငဲ့မူ၍။ (ယဒိ သဇ္ဇေတိ၊ ဖန်ဆင်းစီရင်ငြားအံ့။) သဗ္ဗကာလံ၊ အခါခပ်သိမ်း။ သဇ္ဇေယျ၊ ဖန်ဆင်းစီရင်ရာ၏။ စ၊ ဆက်။ တဿ၊ ထိုဣဿရ၏။ အယံ သဇ္ဇေနသမတ္ထ တာ၊ ဤဖန်ဆင်းစီရင်ခြင်း၌ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်သည်။ ဝါ၊ ဖန်ဆင်းစီရင်သော အစွမ်းသတ္တိတန်ခိုး သည်။ အဟေတုကာ ဝါ၊ အကြောင်းမရှိသည်မူလည်း။ သိယာ၊ ၏။ သဟေတုကာ ဝါ၊ အကြောင်းရှိသည် မူလည်။ သိယာ၊ ၏။ အဟေတုကာ၊ အကြောင်းမရှိသည်။ ဟေ (ဟောတိ)၊ အံ့။ သဗ္ဗေသမ္ပိ၊ ခပ်သိမ်း သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အားလည်း။ သိယာ၊ ၏။ အထ၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ၍။ သဟေတုကာ၊ အကြောင်းရှိသည်။ (စေ ဟေတိ၊ အံ့။) အဿ၊ ထိုဣဿရ၏။ သော စ ဟေတု၊ ထိုအကြောင်းသည်လည်း။ ပရတော ဝါ၊ သူတပါးအထံမှ မူလည်း။ သမ္ဘူတော၊ ဖြစ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ အတ္တတော ဝါ၊ မိမိကိုယ်တိုင်မှမူလည်း။ သမ္ဘူတော၊ ဖြစ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်။ ပရတော၊ သူတပါးထံမှ။ စေ သမ္ဘူတော၊ အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့။ ယတော၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်ထံမှ။ သော၊ ထိုအကြောင်းကို။ အဿ၊ ထိုဣဿရ သည်။ လဒ္ဓေါ၊ ရအပ်၏။ အယံ၊ ဤဣဿရသည်။ တဿ၊ ထိုအကြောင်းရှင်ဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဝေယျာဝစ္စကရသဒိသော၊ အမှုကြီးငယ်ကို ပြုလုပ်ဆောင်ရွက်သော တပည့်နှင့် တူသည်။ သိယာ၊ ၏။ အထ၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ၍။ အတ္တတော၊ မိမိကိုယ်တိုင်မှ။ (စေ သမ္ဘူတော၊ အံ့။) တဒုပ္ပတ္တိတော၊ ထို အကြောင်းဖြစ်ပေါ်သည်မှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ အယံ၊ ဤဣဿရသည်။ ကိဒိသော၊ အဘယ်သို့ သဘောရှိ သနည်း။ လောကော စ၊ လောကသည်လည်း။ ကီဒိသော၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဣဒံ၊ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသည်။ အာလုနဝိသီဏံ၊ အပြတ်ပြတ်အစုတ်စုတ်ရှိ၏။ ဝါ၊ အစုတ်စုတ်အပြတ်ပြတ်ရှိ၏။ အာကုလဗျာကုလံ၊ သွားထားသော လမ်းနှင့်တူ၏။ (သီမူပင်) ဖေဏပိဏ္ဍသမံ၊ ရှေမြှုပ်စိုင်နှင့် တူသည်ဖြစ်၍။ အဝိမဒ္ဒက္ခမံ၊ ဆုပ်နယ်ခြင်းငှာမခံ့။ ဝါ၊ ဆုပ်နယ်ခြင်းငှာ မလျောက်ပတ်။ ဝါ၊ အဆုပ်အနယ်မခံ။ အသာရံ၊ အနှစ်မရှိ။ ပသင်္ဂေါ၊ စပ်လျဉ်းသာ အရာသည်။ တိဋ္ဌတု၊ တည်ပါစေတော့။ ယထာဓိကတမေဝ၊ ချထာအပ်-မိန့်ဆိုအပ် တိုင်းသော ပုဒ်ပါဌ်ကိုသာလျှင်။ ဝဏ္ဏယိဿမ၊ ဖွင့်ဆိုကုန်အံ့။ တသ္မာ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣဒံ နာမရူပံ၊ ဤနာမ်ရုပ်သည်။ အဟေတုကံ၊ အကြောင်းမရှိသည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣဿရာဒိဝိသမဟေတုကံပိ၊ ဣဿရ အစရှိသော မညီညွတ်သော အကြောင်းရှိသည်လည်း။ န၊ မဟုတ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေတိ၊ ကား။ ဟေတုပစ္စယာ၊ ဇနကအကြောင်း, အထောက်အပံ့ အကြောင်းတို့သည်။
၆၇၉။ ဩဠာရိကတ္တာ စ၊ ရုန်ရင်းကြမ်းတမ်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ သုပါကဋတ္တာ စ၊ ကောင်းစွာထင်ရှားသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ရပဿ၊ ၏။ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟော၊ အကြောင်းကို သိမ်းဆည်းခြင်းသည်။ သုကရော၊ ပြုလွယ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ ဣမဿ တာဝ ရူပကာယဿာတိ အာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပဌမံ၊ စွာ။ တဿ၊ ထိုရုပ်၏။ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဝိဓိံ၊ အကြောင်းကို သိမ်းဆည်းခြင်းအစီအရင် ကို။ အာရဘတိ၊ အားထုတ်တော်မူ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ နာမရပဿ၊ နာမ်ရုပ်၏။ ပစ္စပရိဂ္ဂဟော၊ အကြောင်းကို သိမ်းဆည်းခြင်းသည်။ အဟေတုဝိသမဟေတုဝါဒနိဝတ္တိယာ၊ အဟေတုဝါဒ, ဝိသမ ဟေတုဝါဒတို့၏ ဆုတ်နစ်ခြင်းငှာ။ ဟောတိ ယထာ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ နိဗ္ဗိဒါ ဝိရာဂါဝဟဘာဝေန၊ ငြီးငွေ့ခြင်း၊ စက်ဆုပ်ခြင်းတို့ကို ဆောင်တတ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ တတ္ထ၊ ထိုနာမ်ရုပ် ၌။ အဘိရတိနိဝတ္တိယာပိ၊ ပျော်မွေ့ခြင်း၏ ဆုတ်နစ်ခြင်းငျာလည်း။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗော၊ အလိုရှိအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုအကြောင်းကို သိမ်းဆည်းခြင်းကို။ ဂဗ္ဘသေယျကဝသေန၊ အမိဝမ်း၌ ကိန်းသောသတ္တဝါ ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒေဿန္တော၊ ပြလိုသည်ဖြစ်၍။ နိဗ္ဗတ္တဋ္ဌာနဿ၊ ဖြစ်ရာအရပ်၏။ သုစိဘာဝပဋိသေဓနမုခေန၊ စင်ကြယ်သည်၏ အဖြစ်ကို တားမြစ်ခြင်းကို ရှေ့သွားပဓာနပြုသဖြင့်။ အသုစိဘာဝံ၊ မစင်ကြယ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ထင်စွာပြုခြင်းအကျိုးငှာ။ အယံ ကာယောတိ အာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ မိန့်ဆိုတော်မူ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဥပ္ပလာဒီနိ၊ ဥပ္ပလာ ကြာစသည်တို့သည်။ အသုစိဋ္ဌာနေ၊ မစင်ကြယ်သောအရပ်၌။
ဟမဟာပထေ၊ လမ်းမ၌။ ဥဇ္စျတိသ္မိံ၊ စွန့်ပစ်ထားအပ်သော။ တတ္ထသင်္ကာရဓနာနသ္မိံ၊ ထိုအမှိုက်ပုံ၌။ သုစိဂန္ဓံ၊ စင်ကြယ်သောအနံ့ရှိသော။ မနောရမံ၊ နှလုံးမွေ့လျော်ဖွယ်ရှိသော။ ပဒုမံ၊ ပဒုမ္မကြာသည်။ ဇာယတေ ယထာ၊ ဖြစ်ရာသကဲ့သို့။ '
နိဗ္ဗတ္တတီတိ ဣဒံ၊ ဤပုဒ်သည်။ မာတုကုစ္ဆိယံ၊ ပဋိသန္ဓီပဝတ္တီသု၊ ပဋိသန္ဓေကာလ၊ ပဝတ္တိကာလတို့၌။ ရူပကာယဿ၊ ရုပ်အပေါင်းကိုယ်၏။ နိဗ္ဗတံနံ၊ ဖြစ်ခြင်းကို။ သာမညတော၊ သာမညအားဖြင့်။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သောစကားတည်း။ ပဌမာဘိနိဗ္ဗတိမတ္တံ၊ ရှေးဦးစွာဖြစ်ခြင်းမျှကို။ ဝါ၊ ပဋိသန္ဓေစိတ်၏ ဖြစ်ခြင်းမျှကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ နဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သည် မဟုတ်။ ဧဝဉ္စ ကတွာ၊ ဤသို့ သောအကြောင်းကြောင့်။ အာဟာရဿ၊ ၏။ ဥပတ္ထမ္ဘကပစ္စယတာဝစနံ စ၊ ထောက်ပံ့တတ်သော အကြောင်း၏အဖြစ်ကို ဆိုခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ဥဒရပဋလဿ၊ အမိ၏ဝမ်းရေလွှာကို။ ပစ္ဆတော ကရဏာဒိဝစနဉ္စ၊ ဆိုခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ဥဒရပဋလဿ၊ အမိ၏ဝမ်းရေလွှာကို။ ပစ္ဆတောကရဏာ ဒိဝစနဉ္စ၊ နောက်၌ပြုခြင်း-နောက်ကျောခိုင်းခြင်း စသည်ကို ဆိုခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ဒုဂ္ဂန္ဓဇေဂုစ္ဆ ပဋိက္ကူလာတာဝစနဉ္စ၊ မကောင်းသောအနံ့ရှိလျက် စက်ဆုပ်ရွံ့ရှာဖွယ်ရှိသည်၏အဖြစ်ကို ဆိုခြင်းသည် လည်းကောင်း။ သမတ္ထိတံ၊ ပြီးစေအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အဝဋ္ဌိတော၊ တည်လတ်သော်။ ဧကစ္စေဟိ၊ အချို့သောဆရာတို့သည်။ ပဋိသန္ဓိကာလေ၊ ပဋိသန္ဓေကာလ၌။ ပိဋ္ဌိတောကရဏံ စ၊ နောက်ကျော်ဘက်၌ပြုခြင်း-ကျောခိုင်းခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ကိံ သိယာ၊ အသို့ဖြစ်နိုင်အံ့နည်း။ ဣတိ အာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော။ ယံ၊ အကြင် စောဒနာစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ တံ၊ ထိုစောဒနာစကား သည်။ အပါဟတံ၊ ပယ်အပ်ပြီးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ နိဗ္ဗတ္တကတ္တာတိ ဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ ဗီဇံ၊ မျိုးစေ့ သည်။ အကုင်္ရဿ၊ အညှောက်၏။ (အသာဓာရဏကာရဏံ၊ အဆက်ဆံသောအကြောင်းသည်။) ဟောတိ၊ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ အဝိဇ္ဇားဒယော၊ အဝိဇ္ဇာစသည်တို့သည်။ ရူပကယဿ၊ ရုပ်ကိုယ်၏။ အသာဓာရဏကာရဏ တာယ၊ မဆက်ဆံသောအကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဟေတု၊ ဇနကအကြောင်းတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဥပတ္တမ္ဘကတ္တာတိ၊ ဣမိနာ ပန၊ ဟူသောဤပုဒ်ဖြင့်ကား။ အကုင်္ရဿ၊ အညှောက်၏။ ပထဝီသလိလရဝိရံသိအာဒယော ဝိယ၊ မြေ, ရေ, နေရောင် အစရှိသည်တို့ကဲ့သို့။ အာဟာရော၊ အာဟာရသည်။ သာဓာရဏကာရဏတာယ၊ ဆက်ဆံသော အကြောင်း၏ အကြောင်းအဖြစ်ကြောင့်။ ပစ္စယော၊ အထောက်အပံ့ အကြောင်းတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။
ပဉ္စ ဓမ္မာ ဟေတုပစ္စယာတိ၊ ကား။ အဝိဇ္ဇာဒယော၊ အဝိဇ္ဇာအစရှိကုန်သော။ ပဉ္စ ဓမ္မာ၊ ငါးပါးသော တရားတို့သည်။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ဟေတု စ၊ ဇနကအကြောင်းသည်လည်းကောင်း။ ပစ္စယော စ၊ အထောက်အပံ့အကြောင်းသည်လည်းကောင်း။ (ဟေတိ၊ ၏။) ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဘဝေသု၊ ဘဝတို့ ၌။ ဝိဇ္ဇမာနဒေါသပဋိစ္ဆာဒနပတ္ထနာဒဠှဂ္ဂါဟဘာဝေန၊ ထင်ရှားရှိသော အပြစ်ကိုဖုံးလွှမ်းခြင်း, တောင့်တ ခြင်း, မြဲမြံစွာယူခြင်းတို့၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သင်္ခါရဘဝါနံ၊ သင်္ခါရ, ဘဝတို့၏။ ဟေတုဘူတာ၊ အကြောင်းဖြစ်၍ အဖြစ်ဖြင့်။ သင်္ခါရဘဝါနံ၊ သင်္ခါရ, ဘဝတို့၏။ ဟေတုဘူတာ၊ အကြောင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော အဝိဇ္ဗာ တဏှာ ဥပါဒါန်တို့သည်။ ဇနကသဟာယတာယ၊ ဖြစ်စေတတ်သောကံ၏ အဖော်သဟဲ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ (အဘိသင်္ခါရကာ, အပဿယဘူတာ စ-တို့၌စပ်) ဘဝနိကန္တိ တံသဟဇာတအာသန္နကာရဏတ္တာ၊ ဘဝ၌ ငြိကပ်သော တဏှာ၏အဖြစ်, ထိုထဏှာနှင်တကွဖြစ်သော နီးသောအကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (တဏှာက ဘဝနိကန္တိဖြစ်သည်။ အဝိဇ္ဇာနှင့် ဥပါဒါန်တို့က ထိုတဏှာနှင့် တကွဖြစ်သော နီးသော အကြောင်းဖြစ်သည်၊ ထိုကြောင့်ဟု ဆိုလို၏) အဘိသင်္ခါရိကာ စ၊ အထူးပြုပြင်တတ်ကုန်သည် လည်းကောင်း။ အပဿယဘူတာ စ၊ မှီရာဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သည်လည်းကောင်း။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ မာတာဝိယ ဒါရကဿ ဥပနိဿယာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ ပိတု၊ အဖ၏။ ဝါ၊ သည်။ ဇာနိတသုက္ကေ၊ ဖြစ်စေအပ်သော သုက်၌။ ပုတ္တဿ၊ သတ္တဝါကို။ ဥပ္ပါဒကတ္တာ၊ ဖြစ်စေတတ်သည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပိတာ၊ အဖသည်။ ဇနကော၊ ဇနကမည်သည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ သတ္တဿ၊ သတ္တဝါကို။ ဥပ္ပါဒကတ္တာ၊ ဖြစ်စေတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဇနကံ၊ ဖြစ်စေ တတ်သည်ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဓာတိ၊ နို့ထိန်းသည်။ ဇာတဿ၊ မွေးဖွားပြီးသော။ ဒါရကဿ၊ သူငယ်ကို။ ပေါသနဝသေန၊ မွေးမြူသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သန္ဓာရိကာ၊ ကောင်းစွာဆောင်တတ်ထိန်းကျောင်းတတ် သည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အာဟာရော၊ ရသည်။ ဥပ္ပန္နဿ၊ ဖြစ်ပြီးသော။ ကယဿ၊ ရုပ်ကိုယ်ကို။ သန္ဓာရကော၊ ကောင်းစွာဆောင်တတ် ထိန်းကျောင်းတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သန္ဓရကော၊ ကောင်းစွာ ဆောင်တတ်သည်ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။
စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အဝိဇ္ဇာဒယော၊ အဝိဇ္ဇအစရှိသောအကြောင်းတို့သည်။ နာမကာယဿာပိ၊ နာမ်အပေါင်း၏လည်း။ ပစ္စယော၊ အကြောင်းသည်။ ကာမ့ဟောန္တိ၊ အကယ်၍ကား ဖြစ်ကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ တဿ၊ ထိုနာမ်အပေါင်း၏။ ပါကဋံ၊ ထင်ရှားသော။ ပစ္စုယပရိဂ္ဂဟဝိဓိံ၊ အကြောင်းကို သိမ်း ဆည်းခြင်းအစီအရင်ကို။ ပကာရန္တရေန၊ တပါးသော အပြားဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ စက္ခုဉ္စ ပဋိစ္စာတိ အာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ စက္ခုဉ္စာတိ၊ ပါဌ်၌။ စ-သဒ္ဒါ၊ သည်။ သမုစ္စယတ္ထော၊ ပေါင်းဆည်းခြင်း အနက်ရှိ၏။ တေ၊ ထိုပေါင်းဆည်းခြင်းအနက်ရှိသော စ-သဒ္ဒါဖြင့်။ စက္ခဝိညာဏဿ၊ ၏။ အာဝဇ္ဇနာဒိံ၊ အာဝဇ္ဇန်းအစရှိသော။ အဇ္စျတ္တံ၊ အဇ္စျတ္တသန္တာန်၌ဖြစ်သော။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ပစ္စယဇာတံ၊ အကြောင်းအပေါင်းကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ရေတွက်၏။ ဝါ၊ သိမ်းယူ၏။ ပန၊ တပါး။ ရူပ စာတိ၊ ပါဌ်၌။ စ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဗဟုလံ၊ များစွာသော။ ဗာဟိရရူပံ၊ အပြင်ပဖြစ်သော အဆင်းသည်။ စက္ခုဝိညာဏဿ၊ ၏။ အာရမ္မဏပစ္စယော၊ အာရမ္မဏပစ္စည်းသည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အညမ္ပိ၊ တပါးလည်းဖြစ်သော။ ဗာဟိရံ၊ အပြင်ပဖြစ်သော။ ပစ္စယဇာတိ၊ ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ ပဋိစာတိ၊ ကား။
ပဝတ္တိံ ဒိသွာတိ၊ ကား။ ဧတရဟိ၊ ယခုပစ္စုပ္ပန်ကလာ၌။ ပဝတ္တိံ၊ ဖြစ်ခြင်းကို။ ဒိသွာ၊ မြင်ပြီး၍။ ဧဝန္တိ ဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ သပစ္စယတာမတ္တမေဝ၊ အကြောင်းရှိသည်၏ အဖြစ်မျှကိုသာ လျှင်။ ပစ္စာမဋ္ဌံ၊ သုံးသပ်အပ်သည်။ န၊ မဟုတ်သေး။ အထ ခေါ၊ သော်ကား။ ယာဒိသေဟိ၊ အကြင်သို့ သဘောရှိကုန်သော။ ပစ္စယေဟိ၊ တို့ကြောင့်။ ဧတရဟိ၊ ယခုပစ္စုပ္ပန်ကာလ၌။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ တာဒိ သေဟိ၊ ရှိကုန်သော။ အဝိဇ္ဇာဒိပစ္စယေ၊ ဟေဝ၊ အဝိဇ္ဇာအစရှိသော အကြောင်းတို့ကြောင့်သာလျှင်။ အတီ တေပိ၊ အတိတ်ကာလ၌လည်။ ပဝတ္တိတ္ထ၊ ဖြစ်ခဲ့လေပြီ။ ဣတိ၊ သို့။ ပစ္စသဒိသတာပိ၊ အကြောင်းတို့၏ တူသည်၏ အဖြစ်ကိုလည်း။ ပစ္စာမဋ္ဌာ၊ သုံးသပ်အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။
၆၈၀။ ပုဗ္ဗန္တန္တိ၊ ကား။ အတီတံ၊ အတိတ်ဖြစ်သော။ ခန္ဓပ္ပဗန္ဓကောဋ္ဌာသံ၊ ခန္ဓာအစဉ်ဟူသော အဖို့ကို။ အာရဗ္ဘာတိ၊ ကား။ ဥဒ္ဒိဿ၊ ရည်စူး၍။ အဟောသိံ နုခေါ, နနုခေါ အဟောသန္တိ၊ ဟူသော ဤယုံမှား သည်။ သဿတာကာရ့ စ၊ တည်မြဲသောအခြင်းအရာကိုလည်းကောင်း။ အဓိစ္စသမုပ္ပတ္တိအာကာရဉ္စ၊ အကြောင်းမဲ့ဖြစ်သော အခြင်းအရာကိုလည်းကောင်း။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ အတီတေ၊ အတိတ်ကာလ၌။ အတ္တနော၊ မိမိဟုဆိုအပ်သော အတ္တ၏။ ဝိဇ္ဇမာနတံ စ၊ ထင်ရှားရှိသည်၏အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ အဝိဇ္ဇာမာနတဉ္စ၊ ထင်ရှားမရှိသည်၏ အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ ကင်္ခတိ၊ ယုံမှား၏။ ကိံ နု ခေါ အဟော သိန္တိ၊ ဟူသော ယုံမှားသည်။ ဇာတိလင်္ဂူပပတ္တိတော၊ ဇာတ်လိင် ဘဝ၌ ဖြစ်ခြင်းတို့ကို။ နိဿယ၊ ၍။ အဟံ၊ သည်။ ခတ္တိယော၊ မင်းသည်။ အဟောသိ နုခေါ၊ ဖြစ်ခဲ့လေသလော။ ဗြဟ္မဏာဒီသု၊ ပုဏ္ဏားစသည် တို့တွင်။ အညတရော၊ တမျိုးမျိူးသည်။ အဟောသိံ နုခေါ၊ လော။ ဣတိ၊ သို့။ ကင်္ခတိ၊ ၏။ ကထံ နုခေါတိ၊ ဟူသောယုံမှားသည်။ သဏ္ဌာနာကာရံ၊ သဏ္ဌာန်အခြင်းအရာကို။ နိဿယ၊ ၍။ အဟံ၊ သည်။ ဒီဃေ၊ ရှည်သည်မြင့်သည်။ အဟောသိံ နုခေါ၊ လော။ ရဿဩဒါတကာဋ္ဌပမာစိကအပ္ပမာဏိကာဒီနမ္ပိ၊ တိုသောသူဖြူသောသူ မဲသောသူအတိုင်းအရှည်ရှိသောသူ အတိုင်းအရှည်မရှိသော သူ စသည်တို့တွင် လည်း။ အညတရော၊ တမျိုးမျိုးသည်။ အဟောသိံ နုခေါ၊ လော။ ဣတိ၊ သို့။ ကင်္ခတိ၊ ၏။ ဣဿရနိမ္မာနာ ဒိံ၊ ပိုင်ရှင်ဣဿရ-က ဖန်ဆင်းခြင်း အစရှိသည်ကို။ နိဿာယ၊ ၍။ ကေန ပကာရေန၊ အဘယ်အပြား အားဖြင့်။ အဟောသိံ နုခေါ၊ ဖြစ်ခဲ့လေသနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ နိဗ္ဗတ္တာကာရတော၊ ဖြစ်ပုံအခြင်းအရာအား ဖြင့်။ ကင်္ခေတိ၊ ၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ကိံ ဟုတွာ ကိံ အဟောသိန္တိ၊ ဟူသော ယုံမှားသည်။ ဇာတိအာဒိံ၊ ဇာတ်အစရှိသည်ကို။ နိဿယ၊ ၍။ ခတ္တိယော၊ မင်းသည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ ဗြာဟ္မတဏော၊ ပုဏ္ဏားသည်။ အဟောသိံ နုခေါ၊ ဖြစ်ခဲ့လေသလော။ပ။ ဒေဝေါ၊ နတ်သည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ မနုဿ၊ လူသည်။ အဟောသိံ နုခေါ၊ လော။ ဣတိ၊ သို့။ အတ္တနော၊ မိမိဟုဆိုအပ်သော အတ္တ၏။ အပရာပရုပ္ပတ္တိံ၊ အဆက်ဆက်ဖြစ်ခြင်းကို။ ကင်္ခတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ သဗ္ဗတ္ထေဝ၊ အလုံးစုံသော ဝါရတို့၌ပင်လျှင်။ အဒ္ဓါနိန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ကာလာဓိပစနံ၊ ကာလကိုဟောသောပုဒ်တည်း။ ဘဝိဿာ မိနုခေါတိ၊ အစရှိသော ယုံမှားသည်။ သဿာတာရံ စ၊ တည်မြဲသော အခြင်းအရာကိုလည်းကောင်း။ ဥစ္ဆေဒါကာရဉ္စ၊ ပြတ်စဲသော အခြင်းအရာကိုလည်းကောင်။ နိဿယ၊ အမှီပြု၍။ အနာဂတေ၊ အနာဂတ် ကာလ၌။ အတ္တနော၊ မိမိဟုဆိုအပ်သော အတ္တ၏။ ဝိဇ္ဇမာနတံ စ၊ ထင်ရှားရှိသည်၏ အဖြစ်ကို လည်းကောင်း။ အာဝိဇ္ဇမာနတဉ္စ၊ ထင်ရှားမရှိသည်၏အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ ကင်္ခတိ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤ အနာဂတ်ပါရ၌။ သေသံ၊ အကြွင်းသည်။ ဝုတ္တနယမေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဧတရဟိ ဝါ ပန ပစ္စုပ္ပန္နံ အဒ္ဓါနန္တိ၊ ကား။ ဣဒါနိ၊ ဝါ၊ ၌မူလည်း။ ပဋိသန္ဓိံ၊ ပဋိသန္ဓေကို။ အာဒိံ ကတွာ၊ အစပြု၍။ စုတိပရိယန္တံ၊ စုတိအဆုံးရှိသော။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်သော။ ဝတ္တမာနကာလံ၊ ဖြစ်ဆဲသော ကာလ၌။ အဇ္စျတ္တံ ကထကထီ ဟောတီတိ၊ ဟူသော ယုံမှားသည်။ အတ္ထနော၊ မိမိ၏။ ခန္ဓေသု၊ ခန္ဓာတို့၌။ ဝိစိကိစ္ဆာ၊ ယုံများခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အဟံ နုခေါသ္မီတိ၊ ဟူသောယုံမှားသည်။ အတ္တနော၊ မိမိဟုဆိုအပ်သော အတ္တ၏။ အတ္ထိဘာဝံ၊ ရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ကင်္ခတိ၊ ၏။
၆၈၁။ ကုသလာဒိဘောဒတော၊ ကုသိုလ်အစရှိသော အပြားအားဖြင့်။ သဗ္ဗပ္ပကာရဿာပိ၊ အလုံးစုံသော အပြားရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ နာမဿ၊ ၏။ သာဓာရဏော၊ ဆက်ဆံသော။ ပစ္စယော၊ အကြောင်း တည်း။ (ကသ္မာ၊ မူ။) တတော၊ ထိုစက္ခု ရူပါရုံစသည်မှ။ ပဝတ္တိတော၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ (သာဓာရဏေ ပစ္စယော တထာ ပဝတ္တိတောတိ-ဟု ပါဌ်ရှိသင့်၏) မနသိကာရာဒိ ကော၊ မနသိကာရ အစရှိသောအကြောင်းသည်။ ကုသလာဒိဘေဒတော၊ ကုသိုလ်အစရှိသော အပြား အားဖြင့်။ သဗ္ဗပ္ပကာရသာပိ၊ သော။ နာမဿ၊ ၏။ အသာဓာရဏော၊ မဆက်ဆံသော။ ပစ္စယော၊ တည်း။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ယှဉ်စေအပ်၏။ ကုသလာဒိဘေဒတောတိ၊ ကား။ ကုသလာကုသလဝိပါကကိရိယာဘေဒတော၊ ကုသိုလ်အကုသိုလ်ဝိပါက် ကြိယာအပြားအားဖြင့်။ တဿာပိ၊ ထိုကုသိုလ်အစရှိသော အပြား၏လည်း။ သောမနဿသဟဂတာဒိအညတရဘေဒဝသေန၊ သောမနဿသဟဂုတ်စသည်တို့တွင် တပါးပါးသော အပြား၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သဗ္ဗပ္ပကာရဿာပိ၊ အလုံးစုံသော အပြားရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ ယုံ၊ အကြင်စိတ်သည်။ ဧကန္တတော၊ ဧကန်အားဖြင့်။ ဆဒွါရိကံ၊ ခြောက်ဒွါရ၌ဖြစ်၏။ (ယံ ဧကဒွါရိကံ-ဟု ရှိသင့်သည်ထင်၏။ ယံ၊ အကြင်စိတ်သည်။ ဧကဒွါရိကံ၊ တခုသောဒွါရ၌ဖြစ်၏။) တမ္ပိ၊ ထိုစိတ်ကိုလည်း။ ဆဒွါရဂ္ဂဟဏေနေဝ၊ ဆဒွါရ-သဒ္ဒါဖြင့်သာလျှင်။ ဂဟိတံ၊ ယူအပ်၏။ ယထာ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်းဟူမူ။ ဆဋ္ဌာရမ္မဏံ၊ ခြောက်ခုမြောက်သော အာရုံကို။ ဆဠာရမ္မဏဂ္ဂဟဏေန၊ ဆဠာရမ္မဏ-သဒ္ဒါဖြင့်။ ဂဟိတံ ယထာ၊ ကဲ့သို့တည်း။ ဣတိပိ၊ ထို့ကြောင့်လည်း။ သဗ္ဗပ္ပကာရဿပီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတောတိ၊ ကား။ စက္ခုရူပါဒိတော၊ စက္ခုရူပါရုံစသည်မှ။ မနသိ ကာရာဒိကောတိ၊ ကား။ ယောနိသောမနသိကာရ အယောနိသောမနသိကာရာဒိတော စ၊ ယောနိသော မနသိကာရ, အယောနိသော မနသိကာရ အစရှိသော အကြောင်းသည်လည်းကောင်း။ ကမ္မဘဝင်္ဂါဒိ ကော စ၊ ကံ, ဘဝင်အစရှိသော အကြောင်းသည်လည်းကောင်း။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဒွါရစ္ဆက္က ယောနိသော မနသိကာရာဒိဝသေန၊ ဒွါရခြောက်ပါးအပေါင်း, ယောနိသော မနသိကာရ စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ နာမေဿဝ၊ နာမ်၏သာလျှင်။ သာဓာရဏော စ၊ ဆက်ဆံသည်လည်းဖြစ်သော။ အသာဓာရဏော စ၊ မဆက်ဆံသည်လည်းဖြစ်သော။ ပစ္စယော၊ ကို။ ကာမံ ဝုတ္တော၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ အဝိသေသဝသေန၊ သာမ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တ၊ ဆိုအပ်သောည စကားပေးတည်း။ ဝိသေသတော ပန၊ အထူးအားဖြင့်မူကား။ ကမ္မံ၊ ကံသည်။ ဝိပါကနာမဿ စ၊ ဝိပါက် နာမ်၏လည်းကောင်း။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနရူပါနဉ္စ၊ ကမ္မသမုဋ္ဌာန်ရုပ်တို့၏လည်းကောင်း။ ဝါ၊ ကမ္မဇရုပ်တို့၏ လည်းကောင်း။ (သာဓာရဏော၊ ဆက်ဆံသော။ ပစ္စယော၊ အကြောင်းတည်း။) စိတ္တံ၊ သည်။ စေတသိကာနာမဿ စ၊ စေတသိက်နာမ်၏လည်းကောင်း။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပါနဉ္စ၊ စိတ္တသမုဋ္ဌာန်ရုပ်တို့၏ လည်းကောင်း။ ဝါ၊ စိတ္တဇရုပ်တို့၏လည်းကောင်း။ သာဓာရဏော၊ သော။ ပစ္စယော၊ တည်း။ စ၊ ဆက်။ ယထာဝုတ္တဿေဝ၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ နာမဿစ၊ နာမ်၏ လည်းကောင်း။ ရူပဿ စ၊ ရုပ်၏လည်းကောင်း။ တဒည နာမရူပါပေက္ခာယ၊ ထိုမှတပါးသော နာမ်ရုပ်ကို ငဲ့သဖြင့်။ ဝါ၊ ငဲ့သည်ရှိသော်။ အသာဓာရဏော၊ မဆက်ဆံသော။ ပစ္စယော၊ သည်။ (ဟေတိ၊ ၏။) တထာ၊ ထိုအတူ။ သဘာဂေါ၊ သဘောတူသော။ ဥတု စ၊ သည်လည်းကောင်း။ သဘာဂေါ၊ သော။ အာဟာရော စ၊ သည်လည်းကောင်း။ တံသမုဋ္ဌာနရူပါနံ၊ ထိုဥတု အာဟာရကြောင့်ဖြစ်သော ရုပ်တို့၏။ သာဓာရဏော၊ သော။ ပစ္စယော၊ သည်လည်းကောင်း။ သဘာဂေါ၊ သော။ အာဟာရော စ၊ သည်လည်းကောင်း။ တံသမုဋ္ဌာနရူပါနံ၊ ထိုဥတု အာဟာရကြောင့် ဖြစ်သောရုပ်တို့၏။ သာဓာရဏော၊ သော။ ပစ္စယော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တဒညာပေက္ခာယ၊ ထိုမှတပါးသောရုပ်ကိုငဲ့သဖြင့်။ ဝါ၊ ငဲ့သည်ရှိသော်။ အသာဓာရဏေ၊ မဆက်ဆံသောအကြောင်းသည်။ (ဟေတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ရူပဿာပိ၊ ရုပ်၏လည်း။ သာဓာရဏော စ၊ ဆက်ဆံသည်လည်းဖြစ်သော။ အသာဓာရဏော စ၊ မဆက်ဆံသည်လည်းဖြစ်သော။ ပစ္စယော၊ အကြောင်းကို။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ နိဒ္ဓါရေတဗ္ဗော၊ ထုတ်ဆောင်အပ်၏။ ပစ္စယပရ္ဂိဟော နာမ၊ အကြောင်းကို သိမ်းဆည်းခြင်းမည်သည်ကို။ ဝါ၊ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ် မည်သည်ကို။ အနဓိဂတာ ရဟတ္တေန၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို မရသေးသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ကာတဗ္ဗော၊ ပြုအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဒပေက္ခာယ၊ ထိုအရဟတ္တဖိုလ်ကို မရသေးသောပုဂ္ဂိုလ်ကိုငဲ့၍။ ယောနိသောမနသိကာရ သဒ္ဓမ္မဿာ ဝနာဒိကော ကုသလေဿဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ သပ္ပုရိသူပနိဿယဿ၊ သူတော် ကောင်းကို မှီဝဲခြင်းကို။ (သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။) ဝါ၊ ကား။ စတုန္နမ္ပိ၊ လေးပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ သမ္ပတ္တိစက္ကာနံ၊ သမ္ပတ္တိစက်တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဝိပရီတော အကုသလဿာတိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ဆိုခြင်းကြောင့်။ ယောနိသောမနသိကာရာဒိ ဝိပရီတော၊ ယောနိသောမနသိကာရစသည်မှ ပြန်သောအကြောင်းသည်။
ကမ္မန္တိ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ စေတနာဝ၊ စေတနာကိုသာလျှင်။ အဓိပ္ပေတော၊ အလိုရှိအပ်၏။ သာ စခေါ၊ ထိုစေတနာ သည်လည်း။ ကုသလာ ကုသလော၊ ကုသိုလ်အကုသိုလ်စေတနာတည်း။ ဟိ၊ မှန်။ “ကုသလာကုသလ စေတနာ၊ သည်။ ဝိပါကာနံ၊ ဝိပါက်ဖြစ်ကုန်သော။ ခန္ဓာနံ စ၊ တို့အားလည်းကောင်း။ ကဋတ္တာ စ ရူပါနံ၊ ကဋတ္တရုပ်-ကမ္မဇရုပ်တို့အားလည်းကောင်း။ ကမ္မပစ္စယေန၊ ကမ္မပစ္စယသတ္တိဖြင့်။ ပစ္စယော၊ ကျေးဇူးပြု တတ်၏။” ဣတိ၊ သို့။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စိတ္တံ ဝိယ၊ စိတ်ကဲ့သို့။ သသမ္ပယုတ္တာ၊ သမ္ပယုတ် တရားတို့နှင့်တကွ အလိုရှိအပ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဟိ၊ မှန်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သသမ္ပယုတ္တံ၊ သမ္ပယုတ် တရားတို့နှင့်တကွဖြစ်သော။ စိတ္တံ၊ ကို။ အဓိပ္ပေတံ၊ အလိုရှိအပ်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) “ဟေတူ၊ ဟိတ်တို့ သည်။ ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာနံ၊ ဟိတ်နှင့်ယှဉ်ကုန်သော။ ဓမ္မာနဉ္စ၊ နာမ်ခန္ဓာတရားတို့အားလည်းကောင်း။ တံသမုဋ္ဌာနာနံ၊ ထိုဟိတ်လျှင် ဖြစ်ကြောင်းရှိကုန်သော။ ဝါ၊ ထိုဟိတ်ကြောင့်ဖြစ်ကုန်သော။ ရူပါနဉ္စ၊ ရုပ်တို့ အားလည်းကောင်း။ ဟေတုပစ္စယေန၊ ဟေတုပစ္စယသတ္တိဖြင့်။ ပစ္စယော၊ ကျေးဇူးပြုတတ်၏။” ဣတိ အာဒိဝစနတော၊ ကြောင့်တည်း။ တတ္ထာတိ၊ ကား။ ကမ္မာဒီသု၊ ကံအစရှိကုန်သော။ တေသု ရူပဇနကပစ္စ ယေသု၊ ရုပ်ကိုဖြစ်စေတတ်သော ထိုအကြောင်းတို့တွင်။ အတီတတော ဧဝ၊ အတိတ်သာလျှင်ဖြစ်သော။ ကမ္မတော၊ ကံမှ။ ဝါ၊ ကြောင့်။ ဖလံ၊ အကျိုးသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ ဝတ္တမာနတော၊ ဖြစ်ဆဲဖြစ်သော။ (ကမ္မတော၊ ကံမှ။ ဝါ၊ ကြောင့်။ ဖလံ၊ သည်။) န ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကမ္မံ အဘီတမေဝ ကမ္မ သမိုဋ္ဌာနဿ ရူပဿ ပစ္စယောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ အပြစ်ကိုပြဦးအံ့။ ပစ္စုပ္ပန္နတော၊ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော။ ကမ္မတော၊ ကံမှ။ ဝါ၊ ကြောင့်။ ဖလံ၊ သည်။ ယဒိ ဥပ္ပဇေယျ၊ အံ့။ အာယူဟနက္ခဏေ ဧဝ၊ အားထုတ်ဆဲခဏ၌ပင်လျှင်။ ဖလေန၊ အကျိုးသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်သင့်သည်။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ တံ၊ ထိုသို့ဖြစ်ဆဲခဏ၌ အကျိုးပေးခြင်းကို။ န ဒိဋ္ဌံ၊ မြင်လည်းမမြင်တွေ့အပ်။ န ဣစ္ဆိတံ ဝါ၊ အလိုလည်းမရှိ အပ်။ ဟိ၊ ချဲ့။ လောကေ၊ ၌။ ကမ္မံ၊ ကံသည်။ ကရိယမာနမေဝ၊ ပြုအပ်ဆဲသာလျှင်။ ဖလံ၊ ကို။ ဒေန္တံ၊ ပေးသည်ကို။ ကုဒါစနံ၊ တရံတခါမျှ။ န ဒိဋ္ဌံ၊ မတွေ့မြင်အပ်။ တထာရူပေါ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ အာဂမော ဝါ၊ အာဂုံကျမ်းဂန်အဆိုသည်လည်း။ န တ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ စ၊ အပြစ်ကိုပြ၍ စောဒနာဦးအံ့။ ဝိနဋ္ဌတော၊ ပျက်စီးပြီးသော။ ဟေတုတော၊ အကြောင်းမှ။ ဝါ၊ ကြောင့်။ ယံဖလံ၊ အကြင် အကျိုးသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ၊ ဖြစ်၏။ ဣဒမပိ၊ ဤသို့သောအကျိုးကိုလည်း။ န ဒိဋ္ဌံနနု၊ မတွေ့မြင်အပ်သည် မဟုတ်ပါလော။ မတော၊ သေလေပြီးသော။ ကုက္ကုဋော ဝါ၊ ကြက်သည်မူလည်း။ ဝဿန္တော၊ တွန်သည် ကို။ န ဒိဋ္ဌော၊ မတွေ့မြင်အပ်သည် မဟုတ်ပါလော။ (တနည်း မတောဝ-ဟု ရှိစေ) မတော၊ သော။ ကုက္ကုဋော၊ ကြက်သည်။ ဝဿန္တော၊ ကို။ န ဒိဋ္ဌော ဣဝ၊ မတွေ့မြင်အပ်သကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ စောဒနာငြားအံ့။ ရူပဓမ္မာနံ၊ ရုပ်တရားတို့၏။ (ဖလံ၊ အကျိုးကို။) အဗန္ဓဝိစ္ဆေဒေ၊ အစဉ်သန္တာန်ပြတ်စဲ လတ်သော်။ အဒိဋ္ဌံ၊ မတွေ့မြင်အပ်သည်။ သစ္စံ၊ မှန်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဣဒံ၊ ဤသည်ကား။ အရူပံ၊ နာမ်တရားတည်း။ ပဗန္ဓောပိ၊ နာမ်အစဉ်သည်လည်း။ န သံသန္ဒတိ၊ မနှီနှောမိ။ ဟိ၊ မှန်။ အတီတတော ဧဝ၊ အတိတ်သာလျှင်ဖြစ်သော။ ကမ္မတော၊ ကံမှ။ ကမ္မဿ၊ ၏။ ကတတ္တာ စ၊ ပြုအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဥပစိတတ္တာ စ၊ ဆည်းပူးအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဖလံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ ဟိ၊ မှန်။ “ကာမာဝစရဿ၊ ကာမာဝစရဖြစ်သော။ ကုသလဿ၊ ကုသိုလ်ဖြစ်သော။ ကမ္မဿ၊ ကံ၏။ ဝါ၊ ကို။ ကတတ္တာ၊ ပြုအပ်ပြီးသည်အဖြစ်ကြောင့်။ ဥပစိတတ္တာ၊ ဆည်းပူးအပ်ပြီး သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိပါကံ၊ အကျိုးဖြစ်သော။ စက္ခုဝိညာဏံ၊ စက္ခုဝိညာဏ်သည်။ ဥပ္ပန္နံ၊ ဖြစ်ပေါ် သည်။ ဟောတိ၊ ၏။” ဣတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကြောင့်။ အနန္တရာ ဒိပစ္စယလာဘတော၊ အနန္တရအစရှိသော ပစ္စည်းကိုရခြင်းကြောင့်။ ဥပ္ပါဒက္ခဏေ ဧဝ၊ ဖြစ်ဆဲဥပါဒ်ခဏ၌ သာလျှင်။ စိတ္တဿ၊ စိတ်၏။ ဗလဝတာ၊ အားကြီးသည်အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုစိတ်သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနမေဝ၊ ဖြစ်ဆဲသာလျှင်။ ရူပံ၊ ရုပ်ကို။ ဇနေတိ၊ ဖြစ်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ စိတ္တံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနဿ ဥပ္ပဇ္ဇမာနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ မူ၏။ ရူပဿ၊ ၏။ ပစ္စယော၊ အကြောင်း သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်အပ်၏။ ပန၊ တပါး။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ရူပဿ၊ ၏။ ဌိတိက္ခဏေ၊ ဌီခဏ၌။ ပစ္ဆာဇာတာဒိပစ္စယ၊ လာဘတော၊ ပစ္ဆာဇာတအစရှိသော ပစ္စည်းကို ရခြင်းကြောင့်။ ဗလဝတာ၊ အားကြီးသည်၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥတု အာဟာရာ။ပ။ဟောန္တီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဗာဟိရံ ဥတုံ၊ အပြင်ပဥတုဖြစ်သော။ ပစ္စယံ စ၊ ကို လည်းကောင်း။ ဗာဟိရံ အာဟာရံ၊ အပြင်ပအာဟာရဖြစ်သော။ ပစ္စယံ စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ လဘိတွာ၊ ရ၍။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဌိတက္ခဏေ၊ ၌။ ဥတုအာဟာရာ၊ ဥတု အာဟာရတို့သည်။ ရူပံ၊ ရုပ်ကို။ ဇနေန္တိ၊ ဖြစ်စေတတ်ကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။
၆၈၂။ သင်္ခါရာနန္တိ၊ ကား။ သင်္ခတသင်္ခါရာနံ၊ သင်္ခတဖြစ်သော သင်္ခါရတရားတို့၏။ ဘင်္ဂန္တိ၊ ကား။ မရဏံ၊ သေခြင်းကို။ ဇရာမရဏံ နာမ ဇာတိယာ သတီတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော ရှုပုံကို။ ဖလဒဿနာနုပုဗ္ဗိယာ၊ အကျိုးကို ရှုခြင်း အစဉ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဟေတုဒဿနက္ကမေန၊ အကြောင်းကို ရှုခြင်း အစဉ်ဖြင့် လည်းကောင်း။ နာမရူပဿ၊ ၏။ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟော၊ သည်။ သုကရော၊ ပြုလွယ်၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်း၍။ ဒဿိတော၊ ပြအပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဘဝေ သတီတိ၊ ကား။ ကမ္မဘဝေ၊ ကမ္မဘဝသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။
၆၈၃။ ပုဗ္ဗေ ဝိတ္ထာရေတွာ ဒဿိတအနုလောမပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဝသေနာတိ၊ ကား။ ပရိယောသာနတော၊ အဆုံးမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ပဋိလောကနယေန၊ အပြန်နည်းအားဖြင့်။ အာဒိပါပနဝသေန၊ အစအင်္ဂါသို့ ရောက်စေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိတ္တာရတွာ၊ အကျယ်ချဲ့၍။ ဒဿိတအနုလောမပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဝသေန၊ ပြအပ်ပြီးသော အနုလုံပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်။ ဇာတိယာ၊ ဇာတိသည်။ အသတိ၊ မရှိ လတ်သော်။ ဇရာမရဏံ၊ အိုခြင်းသေခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့ အစရှိသောစကားဖြင့်။ ပဋိလောမဝသေန၊ အပြန်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပစ္စယာကာရေ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ကို။ ဒဿိတေ၊ ပြအပ်သည်ရှိ သော်။ ယဿ၊ အကြင်ဇရာမရဏ အစရှိသော အကျိုး၏။ အဘာဝေါ၊ မရှိခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သော၊ ထိုဇာတိအစရှိသော အကြောင်းသည်။ တဿ၊ ထိုဇရာမရဏ အစရှိသော အကျိုး၏။ ပစ္စယော၊ အကြောင်းတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဗျတိရေကတော စ၊ ဗျတိရေကအားဖြင့်လည်းကောင်း။ အနွယတော စ၊ အနွယအားဖြင့်လည်းကောင်း။ နာမရူပဿ၊ ၏။ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟော၊ သည်။ သုကရော၊ ပြုလွယ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။
၆၈၄။ ပုရိမကမ္မဘဝသ္မိံ မောဟောတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသောစကားသည်။ ဝုတ္တတ္တမေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အနက်ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ကမ္မသဟာယတ္တာ၊ ကံ၏အဖော်သဟဲ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကိလေသဝဋ္ဋံ၊ ကိလေသဝဋ်ကငို။ ကမ္မဝဋ္ဋေ၊ ကမ္မဝဋ်၌။ ပက္ခိတွာ၊ ထည့်၍။ ကမ္မသဋ္ဋဝိပါကဝဋ္ဋဝသေနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၆၈၅။ ပစ္စက္ခဘူတော၊ မျက်မှောက်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ပစ္စုပ္ပန္နော၊ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော။ အတ္တဘာဝေါ၊ အတ္တဘောကို။ ဟိဋ္ဌဓမ္မော၊ မျက်မှောက်မြင်အပ်သော တရားဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုမျက်မှောက် အတ္ထဘောဟူသော ပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌။ ဝေဒိတဗ္ဗဖလံ၊ ခံစားအပ်သော အကျိုးရှိသော။ ကမ္မံ၊ ကံသည်။ ဒိဋ္ဌ ဓမ္မဝေဒနီယံ၊ ယ-မည်၏။ ပစ္စုပ္ပန္နဘဝတော၊ ပစ္စုပ္ပန်ဘဝမှ။ အနန္တရံ၊ အခြားမဲ့ဖြစ်သော ဒုတိယဘဝ၌။ ဝေဒိတဗ္ဗဖလံ၊ ရှိသော။ ကမ္မံ၊ ကံသည်။ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယံ၊ ယ-မည်၏။ အပရာပရိယာယေတိ၊ ကား။ ဒိဋ္ဌဓမ္မာနန္တရာနာဂတတော၊ မျက်မှောက်အတ္တဘောနှင့် အခြားမဲ့ အနာဂတ်အတ္တဘောတို့မှ။ အညသ္မိံ၊ တပါးသော။ အတ္တဘာဝပရိယာယေ အတ္တဘာဝပရိဝတ္တေ၊ အတ္ထတော၊ အလှည့်၌။ အဟောသိကမ္မန္တိ၊ ကား။ ကမ္မံ ဧဝ၊ ကံသည်သာလျှင်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်ခဲ့ပြီး။ တဿ၊ ထိုကံ၏။ ဝိပါကော၊ အကျိုးသည်။ န အဟောသိ၊ မဖြစ်ခဲ့သေး။ န အတ္ထိ၊ ဖြစ်ဆဲမဟုတ်။ န ဘဝိဿတိ ဝါ၊ ဖြစ်လတံ့လည်းမဟုတ်။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝတ္တဗ္ဗကမ္မံ၊ ခေါ်ဆိုအပ်သော ကံတည်း။ ပဋိပက္ခေဟိ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်တို့သည်။ အနဘိ ဘူတတာယ စ၊ မနှိပ်စက်အပ်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ပစ္စယဝိသေသေန၊ အကြောင်းထူးဖြင့်။ ပဋိလဒ္ဓဝိသေသတာယ စ၊ ရအပ်သော အထူးရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဗလဝဘာဝံ၊ အားရှိသည်၏ အဖြစ်သို့။ ပတ္တာ၊ ရောက်သော။ တာဒိသဿ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ပုဗ္ဗာဘိသင်္ခါရဿ၊ ရှေးအဖို့၌ ပြုပြင်ခြင်း၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ သာတိသယာ၊ လွန်ကဲသည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ ပဝတ္တာ၊ ဖြစ်သော။ ပဌမဇဝနစေတနာ၊ ပဌမဇောစေတနာသည်။ တသ္မိံ ယေဝ အတ္တယေဝ၊ ထိုအတ္ထဘော၌ပင် လျှင်။ ဖလဒါယိနီ၊ အကျိုးကိုပေးတတ်သည်ဖြစ်၍။ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယံ နာမ၊ နီယကံမည်၏။ (နောက်၌ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယကမ္မံ နာမ-နှင့်အညီ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယံ နာမ-ဟု နိဂ္ဂဟိ-တန္တနှင့် ရှိစေ) ဟိ၊ မှန်။ ဝုတ္တာ ကာရေန၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဗလဝတိ၊ အားရှိသော။ ဇဝနသန္တာနေ၊ ဇောသန္တာန်ဇော အစဉ်၌။ (ပဝတ္တိယာ-၌စပ်) ဂုဏဝိသေသယုတ္တေသု၊ ဂုဏ်ထူးနှင့်ယှဉ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌။ ဥပကာရာ ပကာရဝသပ္ပဝတ္တိယာ စ၊ ကျေးဇူးပြုခြင်း, ကျေးဇူးမဲ့ခြင်းကို ပြုခြင်းတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့် ဖြစ်ခြင်းကြောင့် လည်းကောင်း။ အာဝေသနာလာဘေန၊ အာသေဝနပစ္စည်းကို မရသဖြင့်။ အပ္ပဝိပါကတာယ စ၊ ထိုပဌမ ဇောစေတနာသည်။ ဣတရဒွယံ ဝိယ၊ ဤမှတပါးသော ကံနှစ်ခုအပေါင်းကဲ့သို့။ ပဝတ္တသန္တာနုပရမာ ပေက္ခံ၊ ဖြစ်ဆဲသော သန္တာန်၏ပြတ်စဲခြင်းကိုငဲ့သော။ (ကမ္မဉ္စ၊ ကံသည်လည်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။) ဩကာသလာဘာပေက္ခံ၊ အခွင့်ရခြင်းကိုငဲ့သော။ ကမ္မဉ္စ၊ ကံသည်လည်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဓေဝ၊ ဤပစ္စုပ္ပန်ဘဝ ပစ္စုပ္ပန်အတ္တဘော၌ ပင်လျှင်။ ပုပ္ဖမတ္တံ ဝိယ၊ အပွင့်မျှကို ပေးသကဲ့သို့။ ပဝတ္တိဝိပါကမတ္တံ၊ ပဝတ္တိဝိပါက်မျှဖြစ်သော။ ဖလံ၊ အကျိုးကို။ ဒေတိ၊ ပေးတတ်၏။ တထာ အသက္ကောန္တန္တိ၊ ကား။ ကမ္မဿ၊ ကံ၏။ ဝိပါကဒါနံ နာမ၊ အကျိုးပေးခြင်းမည်သည်ကား။ ဥပဓိပယောဂါဒိပစ္စယန္တရသမဝါယေနေဝ၊ ဥပဓိသမ္ပတ္တိ ပယောဂသမ္ပတ္တိ အစရှိသော အကြောင်းတပါးတို့ ၏ ညီညွတ်ခြင်းဖြင့်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။
၆၈၆။ ယံ ဂရုကန္တိ၊ ကား။ အကုသလံ၊ အကုသိုလ်ဖြစ်မူ။ မဟာသာဝဇ္ဇံ၊ ကြီးသောအပြစ်ရှိသော။ (ယံ ကမ္မံ-၌ စပ်) ကုသလံ၊ ကုသိုလ်ဖြစ်မူ။ မဟာနုဘာဝံ၊ ကြီးသောအာနုဘော်ရှိသော။ ယံ ကမ္မံ၊ အကြင်ကံ တည်း။ ယံ ဗဟုလန္တိ၊ ကား။ ယံ၊ အကြင်ကံကို။ ဗဟုလံ၊ အကြိမ်များစွာ။ အဘိဏှသော၊ မပြတ်။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ သမာဒေဝိတံ၊ ကောင်းစွာမှီဝဲအပ်၏။ မရဏကာလေ အနုဿရိတန္တိ၊ ကား။ ပရိဗျတ္တဘာဝေန၊ ထင်ရှားရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ မရဏဿ၊ သေခြင်း၏။ အာသန္နကာလေ၊ နီးသောကာလ၌။ အနုဿရိတံ၊ အောင့်မေ့အပ်သောကံတည်း။ ဟိ၊ မှန်။ အာသန္နကာလေ၊ သေခါနီးကာလ၌။ ကတေ၊ ပြုအပ်သည်ရှိ သော်။ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ၊ ဆိုဖွယ်သည်ပင်လျှင်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ပုနပ္ပုနံ လဒ္ဓါသေဝနန္တိ ဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ (ဤအရာ၌ ပုနပ္ပုနံအလဒ္ဓါသေဝနန္တိ ဣမိနာ-ဟု ရှိသင့်သည်ထင်၏။ စဉ်းစားရန်) ယံ ဗဟုလန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တကမ္မတော၊ ဆိုအပ်ပြီးသောကံမှ။ ဝိသေသေတိ၊ အထူးပြု၏။ တထာ၊ ထိုအတူ။ ပဋိသန္ဓိအာကဍ္ဎနာနုဇာနနတော၊ ပဋိသန္ဓေကိုဝင်ခြင်းကို ခွင့်ပြုခြင်းကြောင့်။ ဒိဋ္ဌဓမ္မ ဝေဒနီယံ၊ ကံကို။ နိဝတ္တေတိ၊ နစ်စေ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ပဋိသန္ဓိဇနကဝသေန၊ ပဋိသန္ဓေကို ဖြစ်စေသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဂရုဏာဒိကမ္မစတုက္ကံ၊ ဂရုကအစရှိသော ကံလေးခုအပေါင်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
တတ္ထ၊ ထိုလေးပါးသော ကံတို့တွင်။ ဂရုကံ၊ ဂရုကံသည်။ သဗ္ဗပဌမံ၊ အလုံးစုံတို့၏ ရှေးဦးစွာ။ ဝိပစ္စတိ၊ အကျိုးပေး၏။ တထာ ဟိ၊ ပင်လျှင်။ တံ၊ ထိုကံကို။ ဂရုကန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဂရုတော၊ ဂရုကကံသည်။ အသတိ၊ မရှိလတ်သော်။ ဗဟုလီကတံ၊ အကြိမ်များစွာ လေ့လာအပ်သောကံသည်။ (ဝိပစ္စတိ၊ အကျိုးပေး ၏။) တသ္မိံ၊ ထိုအကြိမ်များစွာ လေ့လာအပ်သော ကံသည်။ အသတိ၊ သော်။ အာသန္နံ၊ အာသန္နကံသည်။ (ဝိပစ္စတိ၊ ၏။) တသ္မိမ္ပိ၊ ထိုအာသန္ပိ၊ ထိုအာသန္နကံသည်လည်း။ အသတိ၊ သော်။ ကဋတ္တာ ဝါ ပနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ်သော။ ပုရိမဇာတီသု၊ ရှေးဘဝတို့၌။ ကတကမ္မံ၊ ပြုအပ်သောကံသည်။ ဝိပစ္စတိ၊ အကျိုးပေး၏။ ဗဟုလာသန္နပုဗ္ဗကတေသု စ၊ ဗဟုလကံ အာသန္နကံ ပုဗ္ဗကတကံတို့၌လည်း။ ဗလာဗလံ ဝါ၊ အားရှိသည်၊ အားမရှိသည်ကိုမူလည်း။ ဇာနိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ ပါပတော၊ မကောင်းမှုကံမှ။ (ပဌမံ-၌ စပ်၊ နောက်အပဒါန်ပုဒ်တို့၌လည်း နည်းတူပင်) ပါပန္တရဉ္စ၊ မကောင်းမှုကံတပါးသည် လည်းကောင်း။ ကလျာဏဉ္စ၊ ကောင်းမှုကံသည်လည်းကောင်း။ (ဤပုဒ်တို့ကို ဝိပစ္စတိ-၌စပ်၊ နောက်ပုဒ်တို့ ၌လည်း နည်းတူပင်) ကလျာဏတော စ၊ ကောင်းမှုကံမှလည်း။ ကလျာဏန္တရဉ္စ၊ ကောင်းမှုကံတပါးသည် လည်းကောင်း။ ပါပဉ္စ၊ မကောင်းမှုကံသည်လည်းကောင်း။ ဗဟုလီကတတော စ၊ အကြိမ်များစွာ လေ့လာ အပ်သော ကံမှလည်းကောင်း။ (မဟတောဟု ရှိရာ၌ မဟန္တတော-ဟု ရှိသင့်၏) မဟန္တတော စ၊ ကြီးသောကံမှ လည်းကောင်း။ ပုဗ္ဗကာတာဒိ စ၊ ရှေးဘဝ၌ ပြုအပ်သောကံစသည်သည်လည်းကောင်း။ အပ္ပဉ္စ၊ သေးငယ်သောကံသည်လည်းကောင်း။ (ဤပုဒ်တို့ကိုလည်း ဝိပစ္စတိ –၌ စပ်) ဗဟုလာနု ဿရဏေန၊ အကြိမ်များစွာအောက်မေ့ခြင်းဖြင့်။ ဝိပ္ပဋိသာရာဒိဇနနတော၊ နှလုံးမသာခြင်းစသည်ကို ဖြစ်စေခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ ပဋိပက္ခဿ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ကံ၏။ အပရိပုဏ္ဏတာယ၊ မပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ အာရဒ္ဓဝိပါကဿ၊ အားထုတ်စပြုအပ်ပြီးသော အကျိုးဝိပါက်ရှိသော။ ဝါ၊ အကျိုးဝိပါက်ကိုဖြစ်ပေါ်စေခြင်းလက်စရှိသော။ ကမ္မဿ ဝါ၊ ကံ၏လည်းကောင်း။ ကမ္မသေသဿ၊ ကံကြွင်ဖြစ်သော။ အပရာပရိယဝေဒနီယဿ ဝါ၊ ကံ၏လည်းကောင်း။ (အံဋီ ၂-၁၀ ညီ) အပရိက္ခီဏ တာယ၊ မကုန်သေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ သန္တတိယာ၊ အစဉ်သန္တာန်၏။ ပရိဏာမ ဝိသေသဘော၊ ဖောက်ပြန်ခြင်း အထူးကြောင့်လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ တေဟိ တေဟိ ကာရ ဏေဟိ၊ တို့သည်။ (အာဟိတဗလံ-ဟူသော ဤပုဒ်သည် ပါပန္တရံ-စသည်နှင့် အရတူပင်ဖြစ်သည်) အာဟိတဗလံ၊ ဆောင်အပ်ထားအပ်သော ခွန်အားရှိလတ်သော်။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ ဝပစ္စတိ၊ အကျိုးပေး၏။ မဟာ နာရဒကဿပဇာတကေ၊ ၌။ ဝိဒေဟရညော၊ ဝိဒေဟမင်း၏။ သောနာပတိ၊ စစ်သူကြီးဖြစ်သော။ အလာတော၊ အလာတသည်လည်းကောင်း။ ဗီဇကော၊ ဗီဇကအမည်ရှိသော။ ဒါသော စ၊ ကျွန်သည် လည်းကောင်း။ ရုစာ၊ ရုစာအမည်ရှိသော။ ရာဇကည စ၊ မင်းသမီးသည်လည်းကောင်း။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ နိဒဿနံ၊ သက်သေဥပါဒရုဏ်ပုံစံတည်း။ တထာ-တံ စနံ၊ ထိုစကားသည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ တတြနန္ဒ ယွာယံ ပုဂ္ဂလော။ပ။အပရေ ဝါ ပရိယာယေတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဟ အာနန္ဒာ၊ အာနန္ဒာ။ ဣဓ၊ ဤလောက၌။ ပါဏာတိပါတီ၊ သတ္တဝါ၏ အသက်ကို သတ်ဖြတ်လေ့ရှိသော။ အဒိန္နာဒါယီ၊ အရှင်မပေးသော သူတပါး၏ ဥစ္စာကို ခိုးယူလေ့ရှိသော။ပ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ မှားသောအယူရှိသော။ ယွာယံ-ယော အယံ ပုဂ္ဂလော၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ မကာယဿ၊ ခန္ဓာကိုယ်၏။ ဘေဒါ၊ ပျက်စီခြင်းကြောင့်။ မရဏာ၊ သေသည်မှ။ ပရံ၊ နောက်၌။ အပါယံ၊ ချမ်းသာကင်းသော။ ဒုဂ္ဂတိံ၊ မကောင်းမှုရှိသူတို့၏ လားရာဖြစ်သော။ ဝါ၊ မကောင်းသော ဂတိဖြစ်သော။ ဝိနိပါတံ၊ ပျက်စီး၍ ကျရာဖြစ်သော။ နိရယံ၊ ငရဲ၌။ ဥပပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ အဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဒုက္ခဝေဒနီယံ၊ ဒုက္ခဝေဒနာ၏ အကြောင်းဖြစ်သော။ ဝါ၊ ဆင်းရဲကို ခံစားရခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော။ တံ၊ ပါပကမ္မံ၊ ထိုအပါယ်လား ကြောင်း မကောင်းမှုကံကို။ ပုဗ္ဗေ ဝါ၊ ပါဏာတိပါတစသည်ကို ပြုသည်မှ ရှေးကာလ၌ မူလည်း။ ကတံ၊ ပြုအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
အာနန္ဒာ၊ အာနန္ဒာ။ ဣဓ၊ ၌။ ပါဏာတိပါတီ၊ သော။ပ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ သော။ ယွာယံ-ယော အယံ ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ ကာယဿ၊ ၏။ ဘေဒါ၊ ကြောင့်။ မရဏာ၊ မှ။ ပရံ၊ ၌။ သုဂတိံ၊ ကောင်းမှုရှိသူတို့၏ လားရာဖြစ်သော။ ဝါ၊ ကောင်းသော ဂတိဖြစ်သော။ ဝါ၊ သုဂတိဘဝ၌။ သဂ္ဂံလောကံ၊ နတ်ပြည်လောက၌။ ဥပပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ အဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ သခုဝေဒနီယံ၊ သုခဝေဒနာ၏ အကြောင်းဖြစ်သော။ ဝါ၊ ချမ်းသာကို ခံစားရခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော။ တံ ကလျာဏကမ္မံ၊ ထိုသုဂတိလားကြောင်း ကောင်းမှုကံကို။ ပုဗ္ဗေ ဝါ၊ ချမ်းသာကို ခံစားရခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော။ တံ ကလျာဏကမ္မံ၊ ထိုကောင်းမှုကံကို။ ပစ္ဆာဝါ၊ မူလည်း။ ကတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အဿ၊ သည်။ မရဏကာလေ ဝါ၊ သမ္မဒိဋ္ဌိ၊ မှန်သောအယူကို။ သမတ္တာ၊ သည်။ သမာဒိန္နာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန၊ ထိုကောင်းမှုကံကြောင့်။ သော၊ သည်။ ကာယဿ၊ ၏။ ဘေဒါ၊ ကြောင့်။ မရဏာ၊ မှ။ ပရံ၊ ၌။ သုဂတိံ၊ ဖြစ်သော။ ဝါ၊ သုဂတိဘဝ၌။ သဂ္ဂံ လောကံ၊ ၌။ ဥပပဇ္ဇတိ၊ ၏။ သော၊ သည်။ ဣဓ၊ ၌။ ယဉ္စ ပါဏာတိပါတီ၊ အကြင်သတ္တဝါ၏ အသက်ကို သတ်ဖြတ်လေ့ရှိသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ပ။ယဉ္စ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ အကြင်မှားသော အယူရှိသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုပါဏာတိပါတအစရှိသော မကောင်းမှုကံ၏။ ဝိပါကံ၊ ကို။ ဒိဋ္ဌေ ဝါ ဓမ္မေ၊ ၌မူ လည်း။ ပဋိသံဝေဒေတိ၊ ၏။ ဥပပဇ္ဇ ဝါ၊ ဖြစ်၍မူလည်း။ (ပဋိသံဝေဒေတိ၊ ၏။) အပရေ ဝါ ပရိယာယော၊ ၌မူလည်း။ (ပဋိသံဝေဒေတိ၊ ၏။)
အာနန္ဒာ၊ အာနန္ဒာ။ ဣဓ၊ ၌။ ပါဏာတိပါတာ၊ သတ္တဝါ၏အသက်ကို သတ်ဖြတ်ခြင်းမှ။ ပဋိဝိရတော၊ ကြဉ်ရှောင်သော။ပ။ သမ္မာဒိဋ္ဌိ၊ မှန်သောအယူရှိသော။ ယွာယံ-ယော အယံ ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ ကာယဿ၊ ၏။ပ။သော၊ သည်။ ဣဓ၊ ၌။ ပါဏာတိပါတာ၊ သတ္တဝါ၏အသက်ကို သတ်ဖြတ်ခြင်း မှ။ ယဉ္စ ပဋိဝိရတော၊ အကြင်ကြင်ရှောင်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုပါဏာတိပါတမှ ကြဉ်ရှောင်ခြင်းစသော ကောင်းမှုကံ၏။ ဝိပါကံ၊ ကို။ပ။အပရေ ဝါ ပရိယာယေ၊ ၌မူလည်း။ (ပဋိသံဝေဒေတိ၊ ၏။)
အာနန္ဒာ၊ အာနန္ဒာ။ (ဤနောက်၌ ပါဠိအနက်တူပြီ) ။ပ။
ဗဟုနာ၊ များစွာဆိုသဖြင့်။ ကိံ၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။ တထာဂတဿ၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ ယံ တံ မဟာကမ္မဝိဘင်္ဂဉာတံ၊ အကြင် မဟာကမ္မဝိဘင်္ဂဉာဏ်တော်ကြီးသည်။ ဝါ၊ ကံကိုအကျယ်ဝေဘန်ပိုင်းခြား သော အကြင်ဉာဏ်တော်ကြီးသည်။ (အတ္ထိ၊ ရှိ၏။) တဿ တဿ ကမ္မဿ၊ ထိုထိုကံ၏။ တေန တေန ကာရတေန၊ ထိုထိုအကြောင်းဖြင့်။ ယဒိဒံ ပုဗ္ဗာပရဝိပါကတာသာမတ္ထိယံ၊ အကြင်ရှေးကာလ၌ အကျိုးပေး ခြင်း နောက်ာလ၌ အကျိုးပေးခြင်း၌ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်သည်။ ဝါ၊ ရှေးကာလ၌ အကျိုးပေးသည်၏ အဖြစ် နောက်ကာလ၌ အကျိုးပေးသည်၏ အဖြစ်ဟူသော အကြင်အစွမ်းသတ္တိသည်။ (အတ္ထိ၊ ရှိ၏။) အယံ၊ ဤသို့သောအကျိုးပေးခြင်း၌ စွမ်းနိုင်သည်၏အဖြစ်သည်။ ဝါ၊ ဤသို့သော အစွမ်းသတ္တိသည်။ တေဿဝ၊ ထိုကမ္မဝိဘင်္ဂဉာဏ်တော်ကြီး၏သာလျှင်။ ဝိသယော၊ အရာပေတည်း။
၆၈၇။ ပဋိသန္ဓိဒါနာဒိဝသေန၊ ပဋိသန္ဓေကို ပေးခြင်းစသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိပါကသန္တာနဿ၊ ဝိပါက်အစဉ်ကို။ နိဗ္ဗတ္တကံ၊ ဖြစ်စေတတ်သောကံသည်။ ဇနကံ၊ ဇနကကံမည်၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ တံ ပဋိသန္ဓိယမ္ပိ၊ ပ။ ဇနေတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သုခဒုက္ခသန္တာနဿ ဝါ၊ ချမ်းသာဆင်းရဲအစဉ်၏ လည်းကောင်း။ နာမရူပပ္ပဗန္ဓဿ ဝါ၊ နာမ်ရုပ်အစဉ်၏လည်းကောင်း။ စိရတရပ္ပဝတ္တိဟေတုဘူတံ၊ သာ၍ ရှည်မြင့်စွာ ဖြစ်ခြင်း၏အကြောင်း ဖြစ်၍ဖြစ်သောကံသည်။ ဥပတ္ထမ္ဘကံ၊ ဥပတ္ထမ္ဘကကံမည်၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ သုခဒုက္ခံ။ပ။ပဝတ္တေတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ချမ်းသာဆင်းရဲအစဉ်သည်။ ပဝတ္တမာနေ၊ မပြတ်ဖြစ်လတ်သော်။ သဏိကံသဏိကံ၊ ဖြည်းဖြည်း ဖြည်းဖြည်း။ တံ၊ ထိုချမ်းသာဆင်းရဲအစဉ်ကို။ ဟာပေတိ၊ ယုတ်လျော့စေ၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ သုခဒုက္ခံ။ပ။န ဒေတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဃာတေဘွာတိ၊ ကား။ ဥပစ္ဆန္ဒိတွာ၊ ကပ်လျက်ဖြတ်၍။ ကမ္မဿ၊ ကံကို။ ဥပစ္ဆိန္ဒနံ နာမ၊ ကပ်၍ဖြတ်ခြင်း မည်သည်ကား။ တဿ၊ ထိုကံ၏။ ဝိပါကပဋိဗာဟနမေဝ၊ အကျိုးကိုတားမြစ်ခြင်းသာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဿ ဝိပါကံ ပဋိဗာဟိတွာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တဉ္စ၊ ထိုအကျိုးကိုတားမြစ်ခြင်းသည် လည်း။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဝိပါကုပ္ပတ္တိယာ၊ အကျိုးဖြစ်ပေါ်ခြင်းငှာ။ ကတောကာသံ၊ ပြုအပ်ပြီးသော အခွင့်ရှိသော။ ကမ္မံ၊ ကံသည်။ ဝိပက္ကမေဝ နာမ၊ ရင့်ကျက်သည်သာလျှင် မည်သည်။ ဝါ၊ အကျိုးပေးနေ သည် သာလျှင်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧဝံ ပန။ပ။ဥပ္ပန္နံ နာမဝုစ္စတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဥပပီဠကံ၊ ဥပပီဠကကံသည်။ အညဿ၊ တပါးသော ကံ၏။ ဝိပါကံ၊ အကျိုးကို။ ဥပစ္ဆိန္ဒတိ၊ ကပ်၍ ဖြတ်တတ်၏။ သယံ၊ ကိုယ်တိုင်။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဝိပါကံ၊ အကျိုးကို။ န ဒေတိ၊ မပေးတတ်မဖြစ်စေ တတ်။ ဥပဃာတကံ ပန၊ ဥပဃာတကကံမည်သည်ကား။ ဒုဗ္ဗလံ၊ အားနည်းသော။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ဥပစ္ဆိန္ဒိတွာ၊ ကပ်လျက်ဖြတ်၍။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဝိပါကံ၊ အကျိုးကို။ ဥပ္ပါဒေတိ၊ ဖြစ်စေ၏။ ဣတိ-အယံ၊ ဤသည်ကား။ ဧတေသံ၊ ဤနှစ်ပါးသော ဥပပီဠကကံနှင့် ဥပဃာတကကံတို့၏။ ဝိသေသော၊ အထူးတည်း။ ဗဝှါဗာဓတာဒိပစ္စယူပနိပါတေန၊ များစွာသော အနာရှိသည်၏အဖြစ်စသည်၏ အကြောင်း ကို အနီး၌ချထားသဖြင့်။ ဝိပါကဿ၊ အကျိုးကို။ ဝိဗာဓကံ၊ နှိပ်စက်တတ်သောကံသည်။ ဥပပီဠကံ၊ ဥပပီဠကကံမည်၏။ တထာ၊ တူ။ ဝိပါကေဿဝ၊ အကျိုးကိုသာလျှင်။ ဥပစ္ဆေဒကံ၊ ကပ်၍ဖြတ်တတ်သော ကံသည်။ ဥပဃာတကံ၊ ဥပဃာတကကံမည်၏။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ဥပဃာတေတွာ၊ ဖြတ်၍။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဝိပါကဿ၊ အကျိုးအား။ ဩကာသကရဏေန၊ ခွင့်ပြုသဖြင့်။ ဝိပစ္စနေ၊ ရင့်ကျက်ခြင်း အကျိုးပေး ခြင်းသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ ဇနကမေဝ၊ ဇနကကံမည်သည်သာလျှင်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဇနကာဒိဘာ ဝေါ၊ နာမ၊ ဇနကကံစသည်၏အဖြစ်မည်သည်ကို။ ဝိပါကံ ပတိ၊ အကျိုးကိုစွဲ၍။ ဣစ္တိတဗ္ဗော၊ အလိုရှိအပ် ၏။ ကမ္မံ ပတိ၊ ကံကိုစွဲ၍။ န ဣစ္ဆိတဗ္ဗော၊ အလိုရှိအပ်သည်မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိပါကေဿဝ၊ အကျိုးဝိပါက်ကိုသာလျှင်။ ဥပဃာတကတာ၊ ကပ်၍ဖြတ်တတ်သည်၏ အဖြစ်သည်။ ယုတ္တာ ဝိယ၊ သင့်သကဲ့သို့။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ ဝီမံသိတဗ္ဗံ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်အပ်၏။
ကမ္မရန္တိ၊ ကား။ ကမ္မဝိသေသော၊ ကံအထူးတည်း။ ကမ္မာနံ၊ ကံတို့၏။ ဗလာဗလဘေဒေါ၊ အားရှိခြင်း အားမရှိခြင်းအထူးတည်း။ ဝိပါကန္တရန္တိ၊ ကား။ ဝိပါကဝိသေသော၊ ဝိပါက်အထူးတည်း။ တဿ၊ ထိုဝိပါက်၏။ ဟီနပဏိတတာဒိဘေဒေါ၊ ယုတ်ည့ံသည်၏အဖြစ်, မြင့်မြတ်သည်၏အဖြစ် အစရှိသော အထူးတည်း။ အပရော၊ တပါးသော။ နယော၊ နည်းကို။ (မယာ၊ ငါသည်။ ဝုစ္စတေ၊ ဆိုဦးအံ့။) ယသ္မိံ ကမ္မေ၊ အကြင်ကံကို။ ကတေ၊ ပြုအပ်ပြီးသည်ရှိသော်။ ပဋိသန္ဓိယံ စ၊ ပဋိသန္ဓေကာလ၌လည်းကောင်း။ ပဝတ္တေ စ၊ ပဝတ္တိကာလ၌လည်းကောင်း။ ဝိပါကကဋတ္တာရူပါနံ၊ ဝိပါက်ကမ္မဇရုပ်တို့၏။ ဥပ္ပတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်း သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုကံသည်။ ဇနကံ၊ ဇနကကံမည်၏။ ပန၊ တပါး။ ယသ္မိံ၊ အကြင်ကံကို။ ကတေ၊ ပြုအပ်သည်ရှိသော်။ အညေန၊ တပါးသောကံသည်။ ဇနိတဿ၊ ဖြစ်စေအပ်သော။ အနိဋ္ဌဿ ဝါ၊ အလိုမရှိအပ်သည်လည်းဖြစ်သော။ ဝါ၊ မကောင်းသည်လည်းဖြစ်သော။ ဖလဿ၊ အကျိုး၏။ (စိရတ ရပ္ပဗန္ဓာ-၌ စပ်) ဝါ၊ အကျိုးကို။ ဝိဇာဓကဝိစ္ဆေဒကပစ္စယာနုပ္ပတ္တိယာ စ၊ နှိပ်စက်တတ်ဖြစ်တတ်သော အကြောင်းတို့၏ အဖြစ်ခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း။ ဥပဗြူဟနပစ္စယုပ္ပတ္တိယာ စ၊ ပွားစေတတ်သော အကြောင်း၏ ဖြစ်ခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း။ ဇနကာနုဘာဝါနုရူပံ၊ ဇနကကံ၏အစွမ်းအာနုဘော်အားလျော် စွာ။ ပရိပေါသစိရတရပ္ပဗန္ဓာ၊ ထက်ဝန်းကျင်မွေးမြူပြုစုအပ်သည်ဖြစ်၍ (ဝါ) ထက်ဝန်းကျင် ပွားစေအပ် သည်ဖြစ်၍ သာ၍ ရှည်မြင့်သော ဝိပါက်အစဉ်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တံ၊ ထိုကံသည်။ ဥပတ္တမ္ဘကံ၊ ဥပတ္တမ္ဘကံမည်၏။
၆၈၈။ ယထာဝုတ္တံ၊ သော။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ဝတ္တမာနဝိပါကပ္ပဗန္ဓိနိမိတ္တမေဝ၊ ဖြစ်ဆဲသော အကျိုးဝိပါက် အစဉ်၏ အကြောင်းကိုသာလျှင်။ အဓိပ္ပေတံ၊ အလိုရှိအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ကမ္မေကဒေသတာယ၊ ကံတစိတ်မျှ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဒွါဒသဝိဓံ။ပ။ပက္ခိပိတွာတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကိလေသဝဋ္ဋမ္ပိ၊ ကိလေသဝဋ်သည်လည်း။ ကမ္မသဟာယတာယ၊ ကံ၏အဖော်သဟဲ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကမ္မဝဋ္ဋပက္ခိက မေဝ၊ ကမ္မဝဋ်အဖို့၌ ဝင်သည်ကိုသာလျှင်။ ကတွာ၊ ၍။ ကမ္မဝဋ္ဋဝိပါကဝဋ္ဋဝသေနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ယဒိသတော၊ ရှိသော။ ပစ္စယတော၊ အကြောင်းကြောင့်။ ပစ္စုပ္ပန္နေ အဒ္ဓါနေ၊ ပစ္စုပ္ပန်အဓွန့်ကာလ၌။ နာမရူပဿ၊ ၏။ ပဝတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တာဒိသတော ဧဝ၊ ထိုသို့သော အကြောင်း ကြောင့်သာလျှင်။ ဣတရသ္မိမ္ပိ၊ ဤမှတပါးလည်းဖြစ်သော။ အဒ္ဓဒွယေ၊ အဓွန့်ကာလနှစ်ပါး အပေါင်း၌။ (နာမရူပဿ၊ ၏။ ပဝတ္တိ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့်။ အတီတာနာဂတေ၊ အတိတ်အနာဂတ် အစွန့်ကာလ၌။ နယံ၊ နည်းကို။ ဝါ၊ သိကြောင်းဉာဏ်ကို။ နေတိ၊ ဆောင်၏။ ဝါ၊ ဖြစ်စေ၏။ တံ၊ ထိုအခြင်းအရာကို။ ဒေဿန္တော၊ ပြလိုသည်ဖြစ်၍။ ဣဒန္တိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ အနာဂတေပိ ကမ္မဝဋ္ဋဝသေနေပါတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောဤဝါရ၌။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သော။ ဧဝ-သဒ္ဒံ၊ ကို။ ဧတရဟိအတီတေပီတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောဤနှစ် ဝါရတို့၌လည်း။ အာနေတွာ၊ ဆောင်၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) စောဒနာယ၊ စောဒနာ၏။ အဒ္ဓတ္တယေပိ၊ အဓွန့်ကာလသုံးပါး အပေါင်း၌လည်း။ ကိရိယာကိရိယာပလမတ္တတာဒဿနပရတ္တာ၊ ကိရိယာနှင့် ကိရိယာ၏ အကျိုးမျှရှိသည်၏ အဖြစ်ကိုပြခြင်းလျှင် ပြဓာန်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိကမ္မဉ္စေဝါတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားကို။ ဝုတ္တဿေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသာလျှင်ဖြစ်သော။ အတ္ထဿ၊ အနက်ကို။ နိဂမာဝသေန၊ နိဂုံးအုပ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အပရာပရံ၊ အဆင့်ဆင့်။ ဝဋ္ဋနဋ္ဌေန၊ လည်သောအနက်ကြောင့်။ ဝဋ္ဋံ၊ ဝဋ်မည်၏။ တထာ၊ ထိုအတူအဆင့်ဆင့်။ ပဝတ္တနံ၊ မပြတ်ဖြစ်ခြင်းသည်။ ပဝတ္တံ၊ ပဝတ္တမည်၏။ ဟေတုဖလဘာဝေန၊ အကြောင်းအကျိုး၏ အဖြစ် ဖြင့်။ သမ္ဗန္ဓာ၊ စပ်သည်ဖြစ်၍။ တတိ၊ ကျယ်ပြန့်ခြင်းတည်း။ (သီမူနှင့်အညီပင်၊ တနည်း။ သမ္ဗန္ဓာ၊ စပ်သည်ဖြစ်၍။ တနောတိ၊ ချဲ့တတ်၏။ ဤသို့လည်းသင့်၏။ သမ္ဗန္ဓတိ-ကာ မကောင်း) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သန္တတိ၊ မည်၏။ ပဗန္ဓော၊ အစဉ်ကိုရ၏။ ကရဏဋ္ဌေန၊ ပြုခြင်းအနက်ကြောင့်။ (ကိရိယာ၊ ကိရိယာမည် ၏။) ဝါ၊ ကား။ ပစ္စယေတိ၊ အကြောင်းတို့သည်။ ကရီယတိ၊ ပြုအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကိရိယာ၊ မည်၏။
ကမ္မာတိ၊ ကား။ ကမ္မတော၊ ကံကြောင့်။ ဧတသ္မာ၊ ဤကံကြောင့်။ သမ္ဘဝတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမ္ဘဝေါ၊ ဝ-မည်၏။ ဧတဿ၊ ဤဝိပါက်အား။ ကမ္မံ၊ ကံဟူသော။ သမ္ဘဝေါ၊ ဖြစ်ကြောင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ရှိ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကမ္မသမ္ဘဝေါ၊ ကမ္မသမ္ဘဝမည်၏။ ဝိပါကော၊ သိပါက်ကိုရ၏။
ကာရဏသာမဂ္ဂိယံ၊ အကြောင်းညီညွတ်လတ်သော်။ ဒါနာဒီဟိ၊ ပေးလှူခြင်း စသည်တို့ဖြင့်။ သာဓိတကိရိယာယ၊ ပြီးစေအေပ်သော ကြိယာသည်။ ဝတ္တမာနာယ၊ ဖြစ်လတ်သော်။ ကာရဏမတ္တေ၊ အကြောင်းမျှ၌။ ကတ္တုဝေါဟာရော၊ ပြုသူဟု ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသည်။ ဝါ၊ ပြုသူဟူသော ဝေါဟာရသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ နေဝ ကာရဏတော။ပ။ပဿတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ကရောတိ၊ ပြုတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကာရကံ၊ ကာရကမည်၏။ ဝိပါကပဋိသံဝေဒကံ၊ အကျိုးကိုခံစား ရသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ န ပဿတိ၊ မမြင်။ ဣတိ၊ သို့။
၆၈၉။ ဧဝေတန္တိ၊ ကား။ ဧဝံဝိဓံ၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ ဧတံ ဒဿနံ၊ ဤအမြင်သည်။ သမ္မဒဿနံ၊ မှန်စွာမြင်ခြင်းတည်း။ အဝိပရီတဒဿနံ၊ မဖောက်မပြန်မြင်ခြင်းတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဗီဇရုက္ခာဒိ ကာနံ ဝါတိ၊ ကား။ ဗီဇတော၊ မျိုးစေ့မှ။ ရုက္ခော၊ သစ်ပင်သည်။ (ပဝတ္တိ၊ ဖြစ်၏။) ရုက္ခတော၊ သစ်ပင်မှ။ ပုန၊ တဖန်။ ဗီဇံ၊ မျိုးစေ့သည်။ (ပဝတ္တတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ အနာဒိကာလိကတ္တာ၊ အစမရှိသော ကာလရှိ သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဗီဇရုက္ခသန္တာနဿ၊ မျိုးစေ့နှင့် သစ်ပင်အစဉ်၏။ ပုဗ္ဗကောဋိ၊ ရှေးအစွန်းအစ သည်။ နတ္ထိ၊ ယထာ၊ မရှိသကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ကမ္မပစ္စယာ၊ ကံဟူသောအကြောင်းကြောင့်။ ဝိပါကော၊ အကျိုးသည်။ (ပဝတ္တတိ၊ ၏။) ဝိပါကပစ္စယာ၊ အကျိုးဝိပါက်ဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ကမ္မံ၊ ကံသည်။ (ပဝတ္တတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ အနာဒိကာလိကတ္တာ၊ ကြောင့်။ ကမ္မဝိပါကသန္တနဿ၊ ကံနှင့် ဝိပါက် အစဉ်သန္တာန်၏။ ပုဗ္ဗကောဋိ၊ ရှေးအစွန်းကို။ န ပညာယတိ၊ မသိအပ်။ (တနည်း) ပုဗ္ဗကောဋိ၊ ရှေးအစွန်း သည်။ န ပညာယတိ၊ မထင်။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ကုက္ကုဋိယာ၊ ကြက်မမှ။ အဏ္ဍံ၊ ဥသည်။ (ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။) အဏ္ဍတော၊ ဥမှ။ ကုက္ကုဋီ၊ ကြက်မသည်။ (ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။) ပုနပိ၊ တဖန်လည်း။ ကုက္ကူဋိယာ၊ မှ။ အဏ္ဍံ၊ သည်။ (ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဧဝမာဒိံ၊ ဤသို့အစရှိသည်ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ အနာဂတေပိ သံသာရေတိ၊ ကား။ အတီတေ ယထာ၊ အတိတ်ကာလ၌ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အနာဂတေပိ အဒ္ဓါနေ၊ အနာ ဂတ်အဓွန့်ကာလ၌လည်း။ ခန္ဓာနဉ္စ ပဋိပါဋီတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသဖြင့်။ ဝုတ္တေ၊ ဆိုအပ်သော။ သံသာ ရေ၊ သံသရာသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ ကမ္မဝိပါကာနံ၊ ကံနှင့် ဝိပါက်တို့၏။ အပ္ပဝတ္တံ၊ မဖြစ်ခြင်းကို။ န ဒိဿတိ၊ မတွှေ့မမြင်အပ်။ ကမ္မဝိပါကာနံ၊ တို့၏။ အပ္ပဝတ္တိ၊ ကို။ န ဒိဿတိ၊ မတွေ့မမြင်အပ်။ ပဝတ္တတိ ဧဝ၊ ဖြစ်သည်သာလျှင်တည်း။ (ဤအရာ၌ ပဝတ္တိ ဧဝ ဒိဿတီတိ-ဟု ရှိလျှင် သာ၍ကောင်းသည်။ ပဝတ္တိ ဧဝ၊ ဖြစ်ခြင်းကိုသာလျှင်။ ဒိဿတိ၊ တွေ့မြင်အပ်၏။) ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ဧတမတ္ထန္တိ၊ ကား။ ကမ္မဿ ကာရကော နတ္ထီတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော။ အတ္ထံ၊ အနက်သဘောကို။ အသယံဝသီတိ၊ ကား။ သယံဝသိနော၊ မိမိဥစ္စာဖြစ်သော အလိုရှိကုန်သည်။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ မိစ္ဆာဘိနိဝေသပရဝသာ၊ မှားယွင်းစွာ နှလုံးသွင်းခြင်းဟူသော သူတပါးအလိုရှိကုန်သည်ဖြစ် ၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ အညမညဝိရောဓိတာတိ၊ ကား။ ဣတရီတရဝိရောဓိတာ၊ တပါးသည် တပါးနှင့် ဆန့်ကျင်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဒိဋ္ဌိယော၊ မှားသောအယူတို့ကို။ အညမညေန၊ အချင်းချင်းနှင့်။ ဝိရောဓိတာ၊ ဆန့်ကျင်စေကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ကား။ ဒိဋ္ဌိယာ၊ မှားသောအယူဖြင့်။ အညမညေန၊ အချင်း ချင်းနှင့်။ ဝါ၊ တဦးသည်တဦးနှင့်။ ဝိရောဓိတာ ဝိရုဒ္ဓါ၊ ဆန့်ကျင်ကုန်သည်ဖြစ်၍။
ဂမ္ဘီရဉာဏဂေါစရတာယ၊ နက်နဲသော ဉာဏ်၏ကျက်စားရာအဖြစ်ကြောင့်။ ဂမ္ဘီရံ၊ နက်နဲသော။ တထာ၊ တူ။ နိပုဏံ၊ သိမ်မွေကသော။ သတ္တသုတညာတာယ စ၊ သတ္တဝါမှ ဆိတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ သုညံ၊ ဆိတ်သော။ ပစ္စယန္တိ၊ ကား။ နမရူပဿ၊ ၏။ ပစ္စယံ၊ အကြောင်းကို။ စ၊ ဆက်။ တပ္ပစ္စယပဋိဝေဓေနေဝ၊ ထိုနာမ်ရုပ်၏ အကြောင်းကို ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းဖြင့်ပင်လျှင်။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံကို။ ဝါ၊ သည်။ ပဋိဝိဒ္ဓံ၊ ထိုးထွင်း၍ သိအပ်ပြီးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ကမ္မံ နတ္ထိ ဝိပါကမှီတိအာဒီသု၊ ဤသို့အစရှိသည်တို့၌။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဖွင့်ဆိုသင့်၏။ တံ၊ ထိုစကားကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။ ဖလံ၊ အကျိုးသည်။ ပစ္စယသုညံ၊ အကြောင်းမှ ဆိတ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယထာဝုတ္တ၊ ပြီးသော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဥပမာယ၊ ဖြင့်။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ငှာ။ ယထာန သူရိယေတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေသန္တိ၊ ကား။ သူရိယာဒီနံ၊ နေရောင်အပူစသည်တို့၏။ သောတိ၊ ကား။ အဂ္ဂိ၊ မီးသည်။ သမ္ဘာရေဟီတိ၊ ကား။ အာတပါဒီဟိ၊ နေရောင်အပူ အစရှိကုန်သော။ ကာရဏေဟိ၊ အကြောင်းတို့ဖြင့်။ ဝါ၊ တို့ကြောင့်။
ဟေတုစ၊ အကြောင်းသည်လည်းကောင်း။ ဖလဉ္စ၊ အကျိုးသည်လည်းကောင်း။ အညမညရဟိတံ၊ အချင်းချင်းမှကင်းသည်။ ယဒိ စ သိယာ၊ အကယ်၍ဖြစ်ငြားအံ့။ (ဧဝံ၊ သတိ၊ သော်။) ဟေတုတော၊ အကြောင်းမှ။ ဝါ၊ အကြောင်းကြောင့်။ ဖလံ၊ အကျိုးသည်။ ကထံ၊ အဘယ်သို့လျှင်။ နိဗ္ဗတ္တတိ၊ ဖြစ်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ ကမ္မဉ္စ ခေါ ဥပါဒါယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ကမ္မဖလမေဝ၊ ကံနှင့်အကျိုးသည်သာလျှင်။ သုညံ၊ ဆိတ်သည်။ ကတ္တုရဟိတံ၊ ပြုသူမှကင်းသည်။ န၊ မဟုတ်သေး။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်သော။ ဓမ္မဇာတံ၊ တရားအပေါင်းသည်။ ကာရကရဟိတံ၊ ပြုသူမှ ကင်း၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ န ဟေတ္ထ ဒေဝေါတိ ဂါထာ၊ ဟူသော ဂါထာကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဟေတုသမ္ဘာရပစ္စယာတိ၊ ကား။ ဟေတုသမူဟနိမိတ္တံ၊ အကြောင်းအပေါင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဝါ၊ ကား။ ဟေတုပစ္စယနိမိတ္တံ၊ ဇနကအကြောင်း, အထောက်အပံ့အကြောင်း ဟူသောအကြောင်းကြောင့်။
၆၉၀။ စုတိပဋိသန္ဓိဝသေန ဝိဒိတာ ဟောန္တီတိ၊ ကား။ ကမ္မဝဋ္ဋဝိပါကဝဋ္ဋဝသေန၊ ကမ္မသဝဋ်ဝိပါကဝဋ်တို့ ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဿ၊ ၏။ ဝါ၊ ကို။ ကတတ္တာ၊ ပြုအပ်ခဲ့ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ စုတိပဋိသန္ဓိဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝိဒိတာ၊ ထင်ရှားကုန်သည်။ ဝါ၊ ထင်ရှားသိအပ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆရာတို့ဆိုကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဝုတ္တနယေန၊ ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းဖြင့်။ သပ္ပစ္စယ နာမရူပဿ၊ အကြောင်းနှင့်တကွသော နာမ်ရုပ်ကို။ ဒဿနေန၊ ရှုမြင်ခြင်းဖြင့်။ တီသု အဒ္ဓါသု၊ သုံးပါး သော အဓွန့်ကာလတို့၌။ ပဟီနဝိစိကိစ္ဆဿ၊ ပယ်အပ်ပြီးသော ယုံမှားရှိသော ယောဂီအား။ အဒ္ဓတ္တယ ပရိယာပန္နာ၊ အဓွန့်ကာလ သုံးပါးအပေါင်း၌ အတွင်းဝင်ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ အတီတပစ္စုပ္ပန္နာ နာဂတဘဝေသု၊ အတိတ်ပစ္စုပ္ပန်အနာဂတ်ဘဝတို့၌။ စုတိပဋိသန္ဓိဝသေန၊ စုတိပဋိသန္ဓေတို့၏အစွမ်းအား ဖြင့်။ ဝိဒိတာ၊ ထင်ရှားကုန်သည်။ ဝါ၊ ထင်ရှားသိအပ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ အနုပဒဓမ္မဝသေန၊ အနုပဒတရားတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ ပုဒ်အစဉ်အတိုင်း တရားတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (ဝိဒိတာ၊ ကုန်သည်။) န ဟောန္တိ၊ မဟုတ်ကုန်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တထာပရိဂ္ဂဟဿ၊ ထိုသို့သောအခြင်းအရာအား ဖြင့် သိမ်းဆည်းခြင်း၏။ ဝါ၊ ကို။ အကတတ္တာ၊ မပြုအပ်ခဲ့သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သာဿ ဟောတိ ဉာတပရိညာတိ၊ ကား။ ယာယ ပညာယ၊ အကြင်ပညာဖြင့်။ နာမရူပပရိဂ္ဂဟံ စ၊ နာမ်ရုပ်ကို သိမ်းဆည်း ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ တဿ၊ ထိုနာမ်ရုပ်၏။ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟံ စ၊ အကြောင်းကို သိမ်းဆည်းခြင်းကို လည်းကောင်း။ ကရောတိ၊ ပြု၏။ အဿ ယောဂိနော၊ ထိုယောဂီ၏။ သာ ပညာ၊ ထိုပညာသည်။ “ဣဒံ၊ ဤသည်ကား။ နာမံ၊ နာမ်တည်း။ ဧတ္တကံ၊ ဤမျှလောက်သည်ကား။ နာမံ၊ နာမ်တည်း။” ဣတိအာဒိနာ စ၊ ဤသို့စသည်ဖြင့်လည်းကောင်း။ “တဿ၊ ထိုနာမ်ရုပ်၏။ အယံ၊ ဤသည်ကား။ ပစ္စယော၊ အကြောင်း တည်း။ ဧတ္ထကော၊ ဤမျှလောက်သည်ကား။ ပစ္စယော၊ တည်း။” ဣတိအာဒိနာ စ၊ ဤသို့စသည်ဖြင့် လည်းကောင်း။ ပရိစ္ဆေဒဝသေန၊ ပိုင်းခြားသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဉာတဝတီ၊ သိခြင်းရှိသော။ ဝါ၊ သိအပ် သောတရားရှိသော။ (ဉာတ+ဝန္တု+ဤ-ဖြင့်ပြီးသည်) ဝါ၊ သိပြီးသော။ (ဉာ+တဝန္တု+ဤ-ဖြင့် ပြီးသည်) ပညာ၊ ပညာတည်း။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ဝစနတ္ထပြု၍။ ဉာတပရိညာ၊ ဉာတပရိညာမည်၏။
ဣဒါနိ၊ ၌။ ယေန ကာရဏေန၊ အကြင် အကြောင်းကြောင့်။ (ယေနာကာရေန-ဟု ရှိသင့်၏။ ယေနာ ကာရေန၊ အကြင် အခြင်းအရာအားဖြင့်။) အဒ္ဓတ္တယပရိယာပန္နာ၊ အဓွန့်ကာလသုံးပါးအပေါင်း၌ အတွင်း ဝင်ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တရားတို့သည်။ စုတိပဋိသန္ဓိဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝိဒိတာ၊ ထင်ရှားကုန်သည်။ ဝါ၊ ထင်ရှား သိအပ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ ဝါ၊ ထိုအခြင်းအရာကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ သော ဧဝံ ပဇာနာတီတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ ဓမ္မာနံ၊ သဘောတရားတို့၏။ ဘဝန္တရသင်္ကမော နာမ၊ ဘဝတပါးသို့ ပြောင်းသွားခြင်းမည်သည်။ ကဒါစိပိ၊ တရံ တခါ၌လည်း။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တတ္ထ တတ္ထေဝ၊ ထိုထိုဖြစ်ရာဘဝ၌သာလျှင်။ နိရုဇ္စျနတော၊ ချုပ်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ သဇ္စျယမန္တောဒကပါနမုခမဏ္ဍနပဒီပသီခူပမာဟိ၊ ရွတ်ဆိုသရဇ္စျယ်ခြင်း, ရေကိုမန်းသောက်ခြင်း, မျက်နှာ၌ တန်ဆာဆင်ခြင်း, ဆီမီးလျှံဥပမာတို့ဖြင့်။ ဓမ္မာနံ၊ သဘောတရားတို့၏။ တမေဝ သင်္ကမာဘာဝံ၊ ထိုပြောင်းရွှေ့မှု၏ မရှိခြင်းကိုသာလျှင်။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ခြင်းငှာ။ အပိ စ ခေါတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ မိန့်ဆိုတော်မူ၏။
မနောဓာတုအနန္တရန္တိ၊ ကား။ ကိရိယမနောဓာတုယာ၊ ကြိယာမနောဓာတ်၏။ အနန္တရံ၊ အခြားမဲ့၌။ လဗ္ဘမာနံ၊ ရအပ်သော။ စက္ခုဝိညာဏံ၊ စက္ခုဝိညာဏ်သည်။ န စေဝ အာဂတန္တိ၊ ကား။ ကိရိယာ မနောဓာတုတော၊ မှ။ န စေဝ အာဂတံ၊ လာသည်လည်းမဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ကိရိယမနောဓာတုယံ၊ ၌။ စက္ခုဝိညာဏဿ၊ ၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ နာပိ န နိဗ္ဗတ္တံ အနန္တရန္တိ၊ ကား။ ကိရိယမနောဓာတုတော၊ မှ။ အနာဂစ္ဆန္တမ္ပိ၊ မလာငြားသော်လည်း။ ပစ္စယသာမဂ္ဂိလဘေန၊ အကြောင်း ညီညွတ်ခြင်းကို ရသဖြင့်။ တတော၊ ထိုကြိယာမနောဓာတ်မှ။ အနန္တရံ၊ အခြားမဲ့၌။ နာပိ န နိဗ္ဗတ္တံ၊ မဖြစ် သည်လည်းမဟုတ်။ နိဗ္ဗတ္တမေဝ၊ ဖြစ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပဝတ္တိယံ၊ ပဝတ္တိကာလ၌။ အယံ စိတ္တပ္ပဝတ္တိ၊ ဤစိတ်၏ဖြစ်ခြင်းသည်။ ဝါ၊ ဤစိတ်အယဉ်သည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တထေဝ၊ ထိုအတူပင်လျှင်။ ပဋိသန္ဓိမှီ၊ ပဋိသန္ဓေကာလ၌။ စိတ္တသန္တတိ၊ စိတ်အစဉ်သည်။ ဝတ္တတေ၊ ဖြစ်၏။ စုတိစိတ္တတော၊ မှ။ အနာဂစ္ဆန္တိမ္ပိ၊ မလာငြားသော်လည်း။ ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ၊ သည်။ တတော၊ ထိုစုတိစိတ်မှ။ အနန္တရံ၊ ၌။ နာပိ န နိဗ္ဗတ္တတိ၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်။ ပစ္စယသာမဂ္ဂိဝသေန၊ အကြောင်းညီညွတ်ခြင်း ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ နိဗ္ဗတ္တတေဝ၊ ဖြစ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ ဆိုလိုရင်းအနက် တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤစိတ္တသန္တတိ ဟူသောပုဒ်၌။ သန္တိတိဂဟဏေန၊ သန္တတိ –သဒ္ဒါဖြင့်။ ကုတောစိ၊ တစုံတခုသောစိတ်မှ။ ဝါ၊ တစုံတခုသော တရားမှ။ အာဂမာတာဝမေဝ၊ လာခြင်း၏မရှိသည်ကိုသာလျှင်။ ဝိဘာဝေတိ၊ ထင်စွာပြ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဟေတုဖလဘာဝေန၊ အကြောင်းအကျိုး၏ အဖြစ်ဖြင့်။ (သမ္ဗန္ဓာတတိ-ဟူ၍ ရှိရမည်) သမ္ဗန္ဓာ၊ စပ်လျက်။ တတိ၊ ကျယ်ပြန့်သော။ ဓမ္မပဝတ္တိ၊ တရားအယဉ်သည်။ သန္တတိ၊ သန္တတိမည်၏။ ဣတိ၊ အပ်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ပုရိမံ ဘိဇ္ဇတေ စိတ္တန္တိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ ၏။ ပုရိမန္တိ၊ ကား။ စုတိစိတ္တံ၊ သည်။
၆၉၁။ နာမရူပဂ္ဂဟဏေန စ၊ နာမ်ရုပ်ကို ယူသဖြင့်လည်းကောင်း။ တဿ၊ ထိုနာမ်ရုပ်၏။ ပစ္စူမဂ္ဂဟဏေန စ၊ အကြောင်းတရားကို ယူသဖြင့်လည်းကောင်း။ အဂ္ဂဟိတဿ၊ မယူအပ်သေးသော။ တေဘူမကဓမ္မဿ၊ ဘုံသုံးပါး၌ဖြစ်သော တရား၏။ သဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဝိဒိတသဗ္ဗဓမ္မဿတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဝါ၊ ဤတရားတို့၌။ လောကုတ္တရဓမ္မာ၊ လောကုတ္တရာတရားတို့ကို။ န အဓိဂတာ၊ မရအပ် မသိအပ်ကုန်။ (အဓိကတာဟုရှိခဲ့လျှင် န အဓိကတာ၊ မစပ်ယှဉ်အပ်ကုန်-ဟုပေး) အါနေကာကာရဝေါ ကာရပစ္စယပရိဂ္ဂဟဝိဓိနော၊ များသော အခြင်းအရာတို့ဖြင့် ရောပြွမ်းသော အကြောင်းကိုသိမ်းဆည်းခြင်း အစီအရင်ကို။ အနုဋ္ဌိတတ္တာ၊ အဖန်ဖန်ဖြစ်စေအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ ထာမဂတံ၊ အားအစွမ်းနှင့် ပြည့်စုံသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တိယဒ္ဓ၈တဓမ္မပဝတ္တိယာ၊ သုံးပါးသော အဓွန့်ကာလတို့၍ ဖြစ်သော တရားအယဉ်၌။ ဝိဂတသမ္မောဟတ္တာ၊ ကင်းသောတွေဝေခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သုဋ္ဌုတရံ၊ သာ၍ကောင်းစွာ။ ပဟီယတိ၊ ပယ်အပ်၏။ သာ ဧဝါတိ၊ ကား။ သောဠ သဝိဓာ၊ တဆယ့်ခြောက်ပါး အပြားရှိသော။ ကင်္ခါ ဧဝ၊ ယုံမှားကိုသာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဝါ၊ ဤယုံမှားတို့တွင်။ ဗုဒ္ဓေါတိ စ၊ ဗုဒ္ဓေါ-ဟူသောပုဒ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ (ဗုဒ္ဓေ-စသည်ဖြင့် သတ္တမျန္တနှင့် ရှိလျှင် သာ၍ကောင်း၏) ဓမ္မေတိ စ၊ ဓမ္မောဟူသောပုဒ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ ကင်္ခါယ၊ ယုံမှား၏။ ဂေါစရ ဘူတာ၊ ကျက်စားရာအာရုံဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ လောကိယာ၊ လောကီဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့ကို။ အဓိပ္ပေတာ၊ အလိုရှိအပ်ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ လောကုတ္တရဓမ္မေ၊ လောကုတ္တရာတရားတို့ကို။ အာရဗ္ဘ၊ အာရုံ ပြု၍။ ကိလေသာ၊ ကိလေသာတို့သည်။ ပဝတ္တိတုံ၊ ဖြစ်ခြင်းငှာ။ န သေက္ကာန္တိ၊ မစွမ်းနိုင်ကုန်။ ပုဗ္ဗန္တောတိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ အတီတာ၊ အတိတ်ဖြစ်ကုန်သော။ ခန္ဓာယတနဓာတုယော၊ ခန္ဓာအာယတနဓာတ်တို့ကို။ (အဓိပ္ပေတာ၊ ကုန်၏။) အပရန္တောတိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ အာနာဂတာ၊ အနာဂတ်ဖြစ်ကုန်သော။ (ခန္ဓာယတနဓာတုယော၊ တို့ကို။ အဓိပ္ပေတာ၊ ကုန်၏။) ပုဗ္ဗန္တာပရန္တောတိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ တဒုဘယံ၊ ထိုနှစ်ပါးစုံကို။ (အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။) ဝါ၊ ကား။ တဒုဘယဘာဂုယုတ္တတ္တာ၊ ထိုနှစ်ပါးသော အဖိုနှင့်ယှဉ်သည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နံ၊ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန်ကို။ (အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။) ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဗုဒ္ဓါဒိဂ္ဂဟဏေန၊ ဗုဒ္ဓ-စသည်ကိုယူသဖြင့်။ (ဂဟိတော၊ ယူအပ်သော။ ကင်္ခါဝိသယော စ၊ ယုံမှား၏ အာရုံသည်လည်းကောင်း) ပဋိစ္စမူပ္ပန္နဓမ္မဂ္ဂဟဏေန၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နဓမ္မကို ယူသဖြင့်။ ဂဟိတော၊ ယူအပ်သော။ အဋ္ဌမော၊ ရှစ်ခုမြောက် သော။ ကင်္ခါဝိသယော စ၊ ယုံမှား၏ အာရုံသည်လည်းကောင်း။ နာမရူပမတ္တံ၊ နာမ်ရုပ်မျှသာတည်း။ ပန၊ တပါး။ ဣဒပ္ပစ္စယတာဂ္ဂဟဏေန၊ ဣဒပ္ပစ္စယတာ ကိုယူသဖြင့်။ တဿ၊ ထိုနာမ်ရုပ်၏။ ပစ္စယော၊ အကြောင်းကို။ ဂဟိတော၊ ယူအပ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သောဠသဝတ္ထုကာယ၊ တဆယ့်ခြောက်ပါးသော ဖြစ်ရာဝတ္ထုရှိသော။ ကင်္ခါယ၊ ယုံမှားခြင်းကို။ ပဟီနာယ၊ ပယ်ခွာအပ်ပြီးသည်ရှိသော်။ အဋ္ဌဝတ္ထုကာ၊ ရှစ်ပါးသော ဖြစ်ရာဝတ္ထုရှိသော၏။ ကင်္ခါ၊ သည်။ အပ္ပတိဋ္ဌာဝ၊ ထောက်တည်ရာမရှိသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ န ကေဝလဉ္စ။ပ။ပဟီယတိယေဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဝိစိကိစ္ဆာယ၊ ၏။ ဒိဋ္ဌေကဋ္ဌတ္တာ၊ ဒိဋ္ဌိနှင့်တူသော တည်ရာရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ဒိဋ္ဌိနှင့် တကသန္တာန်တည်း၏ တည်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဒိဋ္ဌိ၊ ဒိဋ္ဌိကို။ သမုစ္ဆိဇ္ဇမာနာ၊ အကြွင်းမဲ့ပယ်ဖြတ်အပ် သည်ရှိသော်။ ဝိစိကိစ္ဆာယ၊ နှင့်။ သဒ္ဓိံယေဝ၊ အတူတကွသာလျှင်။ သမုစ္ဆိဇ္ဇတိ ယထာ၊ အကြွင်းမဲ့ ပယ်ဖြတ်အပ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဝိစိကိစ္ဆာ၊ ကို။ ဝိက္ခမ္ဘိယမာနာ၊ ပယ်ခွာအပ်သည်ရှိသော်။ ဒိဋ္ဌိယာ၊ နှင့်။ သဒ္ဓိံ ယေဝ၊ အတူတကွသာလျှင်။ ဝိက္ခမ္ဘိယတိ၊ ပယ်ခွာအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒွါသဋ္ဌိဒိဋ္ဌိဂတာနိ ဝိက္ခမ္ဘန္တီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အဟောသိံနုခေါ အန္တိအာဒိနယ့ဝတ္တာ၊ ဤသို့အစရှိသော နည်းဖြင့်ဖြစ်သော။ သောဠသဝတ္ထုကာ၊ တဆယ့်ခြောက်ပါးသော ဖြစ်ရာဝတ္ထုရှိသော။ ကင်္ခါ၊ ယုံမှား သည်။ အတ္တာဘိနိဝေသူပနိဿယာ၊ အတ္တကောင် ငါကောင်ဟု နှလုံးသွင်းသော အတ္တဒိဋ္ဌိလျှင် မှီရာရှိ၏။ စ၊ ဆက်။ သာ ဧဝ၊ ထိုယုံမှားကိုသာလျှင်။ ပုဗ္ဗန္တာဒိဝတ္ထုကဘာဝေန၊ ပုဗ္ဗန္တအစရှိသော ဖြစ်ရာဝတ္ထုရှိသည် ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပပ်၏။ ဒွါသဋ္ဌိဒိဋ္ဌိဂတာနိ စ၊ ခြောက်ဆယ့်နှစ်ပါးသော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိတို့သည် လည်း။ အတ္တာဘိနိဝေသဝတ္ထုကာနိ၊ အတ္တကောင်ငါကောင်ဟု နှလုံးသွင်းသော အတ္တဒိဋ္ဌိလျှင် ဖြစ်ရာရှိ ကုန်၏။ ဗုဒ္ဓါဒိဝတ္ထုကာ၊ ဘုရားစသည်လျှင် ဖြစ်ရာရှိသော။ ကင်္ခါ စ၊ ယုံမှားသည်လည်း။ တဒေကဋ္ဌာ၊ ထိုအတ္တဒိဋ္ဌိနှင့်တူသော တည်ရာရှိ၏။ ဝါ၊ ထိုအတ္တဒိဋ္ဌိနှင့် တသန္တာန်တည်း၌တည်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။
အဝိဇ္ဇာ ပစ္စယောတိ၊ ကား။ အဝိဇ္ဇာ၊ သည်။ ဟေတုအာဒိဝသေန၊ အကြောင်းရင်းစသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ပစ္စယော၊ အကြောင်းတည်း။ တတော ဧဝ၊ ထိုကြောင့်ပင်လျှင်။ သင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ ပစ္စယသမုပ္ပန္နာ၊ အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သော အကျိုးတရား မည်ကုန်၏။ ဥဘောပေတေတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဝိဇ္ဇာပိ၊ သည်လည်း။ အာသဝါဒိဝသေန၊ အာသဝစသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပစ္စယသမ္ဘူတာဝ၊ အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်ကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဝိဇ္ဇာ၊ အဝိဇ္ဇာလည်းကောင်း။ သင်္ခါရာ၊ သင်္ခါရာတို့လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဥဘယေပိ၊ နှစ်ပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဧတေ ဓမ္မာ၊ ဤတရားတို့သည်။ ပစ္စယသမုပ္ပန္နာ၊ အကြောင်း ကြောင့်ဖြစ်သော အကျိုးတရားမည်ကုန်၏။ ဣတီတိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟေ ပညာတိ၊ ကား။ ပစ္စယာနံ၊ အကြောင်းတို့ကို။ ပရိစ္ဆဇ္ဇ၊ ပိုင်းခြား၍။ ဂဟဏဝသေန၊ ယူသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တာ၊ ဖြစ်သော။ ပညာ၊ ပညာသည်။ ဝုတ္တနယေန၊ ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းဖြင့်။ ဓမ္မဋ္ဌိတဉာဏံ၊ ဉာဏ်မည်၏။
နိမိတ္တန္တိ၊ ကား။ သင်္ခါရနိမိတ္တံ၊ နိမိတ်ကို။ အတ္ထတော၊ သဘောတရားကိုယ်အားဖြင့်။ ပဉ္စက္ခန္ဓာ၊ ငါးပါးသော ခန္ဓာတို့တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ တေ၊ ထိုငါးပါးသော ခန္ဓာတို့သည်။ ယနသညာပဝတ္တိယာ၊ တခဲနက် ဟူသော အမှတ်သညာဖြစ်ခြင်း၏။ ဝတ္ထုဘာဝတော၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နိမိတ္တံ၊ နိမိတ္တမည်၏။ ဝါ၊ ကား။ သဝိဂ္ဂဟဘာဝေန၊ အထည်ဒြပ်ရှိသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာနတော၊ ထင်ခြင်းကြောင့်။ (နိမိတ္တံ၊ မည်၏)။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အနိစ္စတာ နာမ၊ မမြဲသည်၏ အဖြစ်မည်သည်ကား။ သင်္ခါရာနံ၊ သင်္ခါရတရား တို့၏။ အဝိပရီတာကာရော၊ မဖောက်မပြန် မှန်ကန်သောအခြင်းအရာတည်း။ တတ္ထ၊ ထိုးမဖောက်မပြန် မှန်ကန်သော အခြင်းအရာ၌။ နိစ္စတာယ၊ မြဲသည်၏အဖြစ်၏။ လေသဿာပိ၊ အမြွက်မျှ၏လည်း။ အဘာဝတော၊ မရှိသောကြောင့်။ အနိစ္စတော၊ မမြဲဟု။ ပဿန္တော၊ ရှုမြင်သောသူသည်။ ယထာဘူတံ၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ။ ဇာနာတိ၊ သိ၏။ တဉ္စ ဉာဏံ၊ ထိုဉာဏ်သည်လည်း။ အဝိပရီတဂ္ဂသဏတာယ၊ မဖောက်မပြန် မှန်ကန်စွာ ယူခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သမ္မဒဿနံ၊ သမ္မာဒဿနမည်၏။ တံသမင်္ဂိနာ စ၊ ထိုဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း။ ပစ္စုပ္ပန္နေသု ဝိယ၊ ပစ္စုပ္ပန်သင်္ခါရတို့၌ ကဲ့သို့။ အတီတာနာဂတေသုပိ၊ အတိတ်အနာဂတ်သင်္ခါရတို့၌လည်း။ နယံ၊ နည်းကို။ နေန္တေန၊ ဆောင်သည်ဖြစ် ၍။ တေ၊ ထိုအလုံးစုံသော သင်္ခါရတရားတို့ကို။ သုပရိဝိဒိတာ၊ ကောင်းစွာထက်ဝန်းကျင် ထင်ရှားသိအပ် ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။
စ၊ ဆက်။ အနိစ္စတာ နာမ၊ အနိစ္စတာမည်သည်ကား။ ဥပ္ပတ္တိမတော၊ ဖြစ်ခြင်းရှိသော တရား၏။ (သဘာဝေါ၊ တည်း။) ဥပ္ပါဒေါ စ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်လည်း။ ပစ္စယဝသေန၊ အကြောင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (သိဇ္စျတိ၊ ပြီး၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနိစ္စတာ၊ မမြဲသည်၏အဖြစ်သည်။ သိဇ္စျမာနာ၊ ပြီးလတ်သော်။ သင်္ခါရာနံ၊ သင်္ခါရတို့၏။ သပ္ပစ္စယတံ၊ အကြောင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ သာဓေန္တီ၊ ပြီးစေလျက်။ ယထာ ဝုတ္တကင်္ခါပ္ပဟာနယ၊ အကြင်အကြင် ဆိုအပ်ပြီးသော ယုံမှားကိုပယ်ခြင်းအကျိုးငှာ။ သံဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿန္တော၊ ပြလိုသည်ဖြစ်၍။ အနိစ္စတော။ပ။ပဟီုတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ဟောတော်မူ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ တဒနွယေနာတိ၊ ကား။ ပစ္စက္ခတော၊ မျက်မှောက်အားဖြင့်။ ဒိဋ္ဌဿ၊ မြင်အပ်ပြီးသော သင်္ခါရသို့။ အနုဂမနေန၊ အစဉ်လိုက်သဖြင့်။ ဧတ္ထာတိ၊ ကား။ ယထာဒိဋ္ဌေသု၊ အကြင် အကြင် မြင်အပ်ကုန်ပြီးသော။ ဓမ္မေသု၊ တရားတို့၌။ ဒုက္ခတော မနသိကာရောန္တောတိအာဒီသုပိ၊ ဤသို့ အစရှိသောပါဌ်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ပဝတ္တန္တိ၊ ကား။ ဥပါဒိန္နက္ခန္ဓပ္ပဝတ္တံ၊ ဥပါဒိန္နခန္ဓာ အယဉ်သည်။ ကိလေသာဘိသင်္ခါရေဟိ၊ ကိလေသာဘိသင်္ခါရတို့သည်။ ပဝတ္တိတတ္တာ၊ ဖြစ်စေအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သာတိသယံ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွ။ ဒုက္ခဘာဝေန၊ ဆင်းရဲ၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ထင်၏။ “ပဝတ္တန္တိ၊ ကား။ ဌာနနိသဇ္ဇာဒိဝသေန စ၊ ရပ်ခြင်းထိုင်ခြင်း စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့် လည်းကောင်း။ ဒုက္ခဒုက္ခတာဒိဝသေန၊ ဒုက္ခဒုက္ခတာစသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ သင်္ခါရ ပ္ပဝတ္တံ၊ သင်္ခါရအယဉ်တည်း။” ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တပါးသောဆရာတို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) နိမိတ္တန္တိ စ၊ နိမိတ္တဟူ၍လည်းကောင်း။ ပဝတ္တန္တိ စ၊ ပဝတ္တဟူ၍လည်းကောင်း။ ဝုတ္တေ၊ ဆိုအပ်သော။ အဇ္စျတ္တ ဗဟိဒ္ဓါသန္တာနသညိတေ၊ အဇ္စျတ္တသန္တာန် ဗဟိဒ္ဓသန္တာန်ဟု အသိအမှတ်ပြုအပ်သော။ သဗ္ဗသ္မိံ၊ အလုံးစုံ သော။ သပစ္စယေ၊ အကြောင်းနှင့်တကွဖြစ်သော။ နာမရူပေ၊ နာမ်ရုပ်၌။ ယာထာဝတော၊ ဟုတ်မှန်သော သဘောအားဖြင့်။ ပဝတ္တာ၊ ဖြစ်သော။ ဧကာဝ၊ တခုတည်းသာလျှင်ဖြစ်သော။ ပညာ၊ ပညာကို။ ပရိယာယဝသေန၊ ပရိယာယ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ယထာဘူတဉာဏန္တိပိ၊ ယထာဘူတဉာဏ်ဟူ၍ လည်းကောင်း။ သမ္မဒဿနန္တိပိ၊ သမ္မာဒဿနဟူ၍လည်းကောင်း။ တတ္ထ၊ ထိုအကြောင်းနှင့်တကွသော နာမ်ရုပ်၌။ ကင်္ခါဝိတရဏ ဟူ၍လည်းကောင်း။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ ကိံ ယထာ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်း ဟူမူကား။ ရုက္ခော၊ မြေ၌ပေါက်ရောက်သော သစ်ပင်။ ပါဒေါပါ၊ အမြစ်ဖြင့်ရေကိုသောက်တတ်သော သစ်ပင်။ တရု၊ မြေမှ ကျော်တက်တတ်သော သစ်ပင်။ ဣတိ၊ သို့။ (ဝုစ္စတိ ယထာ၊ ဆိုအပ်သကဲ့သို့ တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။) ဣမံ အတ္ထံ၊ ဤအနက်ကို။ ဒေဿန္တော၊ ပြလိုသည်ဖြစ် ၍။ ယဉ္စ ယထာဘူတ ဉာဏန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ မိန့်ဆိုတော်မူ၏။
ပရမတ္ထတော၊ မဖောက်မပြန်မှန်ကန်သောအနက်သဘောအားဖြင့်။ သာသနေ၊ ၌။ အဿာသော နာမ၊ သက်သာရာမည်သည်ကား။ အရိယဖလံ၊ အရိယာဖိုလ်တည်း။ ပတိဋ္ဌာ နာမ၊ ထောက်တည်ရာမည် သည်ကား။ အရိယမဂ္ဂေါ၊ မရိယာမဂ်တည်း။ အယံ ပန၊ ဤ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်သည်ကား။ အနဓိဂတမဂ္ဂ ဖလောပိ၊ မရအပ်သေးသော မဂ်ဖိုလ်ရှိငြားသော်လည်း။ တဒဓိဂမုပါယဎဋိပတ္တိယံ၊ ထိုမဂ်ဖိုလ်ကိုရခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော အကျင့်ပဋိပတ်၌။ ဌိတတ္တာ၊ တည်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ လဒ္ဓဿသော ဝိယ စ၊ ရအပ်ပြီးသော သက်သာရာရှိသကဲ့သို့လည်းကောင်း။ လဒ္ဓပတိဋ္ဌော ဝိယ စ၊ ရအပ်ပြီးသော ထောက်တည်ရာရှိသကဲ့သို့လည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ လဒ္ဓဿသော လဒ္ဓပတိဋ္ဌောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အပရိဟီနကင်္ခါဝိတရဏဝိသုဒ္ဓိကော၊ မယုတ်လျော့သော ကင်္ခါဝိတရဏဝိသုဒ္ဓိရှိသော။ ဝိပဿကော၊ ဝိပဿနာယောဂီသည်။ လောကိယာဟိ၊ လောကီဖြစ်ကုန်သော။ သီလသမာဓိပညာသမ္ပဒါ ဟိ၊ သီလသမ္ပဒါ သမာဓိသမ္ပဒါ ပညာသမ္ပဒါတို့နှင့်။ သမန္နာဂတတ္တာ၊ ပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဥတ္တရိ၊ ထိုထက်အလွန်။ အပ္ပဋိဝိဇ္စျန္တော၊ ထိုးထွင်း၍ မသိသည်ရှိသော်။ ဝါ၊ သော်လည်း။ သုဂတိပရာယ ဏောဝ၊ သုဂတိလျှင်လားရာရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိယတဂတိကောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတော ဧဝ၊ ထိုကြောင့်ပင်လျှင်။ စူဠသောတာပန္နော နာမ၊ စူဠသောတာပန်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ မှန်၏။ သောတာပန္နော၊ သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ခီဏာပါယဒုဂ္ဂတိဝိနိပါတော၊ ကုန်ပြီး သော အပါယ်ဒုဂ္ဂတိသို့ ပျက်စီး၍ ကျခြင်းရှိ၏။ ဝါ၊ အပါယ်ဒုဂ္ဂတိသို့ ကျရောက်ကြောင်း ကုန်လေပြီ။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။
အထ ဝါ၊ တနည်းသော်ကား။ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိသမဓိဂမေန၊ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓကို ကောင်းစွာ ရသဖြင့်။ လဒ္ဓဿသော၊ အရပ်အသောအသက်သာရာရှိ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ မှန်၏။ နာမရူပ့ရိစ္ဆေဒေန၊ နာမ်ရုပ်ကို ပိုင်းခြားခြင်းဖြင့်။ ဝါ၊ ပိုင်းခြား၍ သိသောဉာဏ်ဖြင့်။ ခန္ဓဒိကေ၊ ခန္ဓာအစရှိသည်တို့ကို။ သဘာဝသရသတော၊ မိမိ၏ သဘော လက္ခဏာ မိမိ၏ကိစ္စအားဖြင့်။ (ယထာဝသရသတော-ဟု ရှိသင့်၏။ ဟုတ်မှန်သော မိမိ၏သဘော အားဖြင့်-ဟု အနက်ပေး) သလ္လက္ခေတွာ၊ ကောင်းစွာမှတ်၍။ သာသနေ၊ ၌။ ဓမ္မူပသံဟိတပါမောဇ္ဇ ပဋိလာဘေန၊ တရားနှင့်စပ်ဆိုင်သော နှစ်သိမ့်ဝမ်းမြောက်ခြင်းကို ရသဖြင့်။ လဒ္ဓဿသော၊ ရအပ်သော သက်သာရာရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကင်္ခါဝိတရဏဝိသုဒ္ဓိတဒိဋ္ဌိကဏုကော၊ နှိမ်နင်းချေမှုန်းအပ်ပြီးသော ဒိဋ္ဌိဆူးငြောင့်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝိနိဒ္ဓတအဟေတုဝိသမဟေတု ဝါဒေါ၊ ထုတ်ပယ်အပ်ပြီးသော အဟေတုဝါဒ, ဝိသမဟေတုဝါဒ ရှိသည်ဖြစ်၍။ (ဝိနိဒ္ဓတ-အရာ၌ ဝိနိဒ္ဓုတ-ဟု ရှိသင့်၏။ ခါထုတ်အပ်ပြီးသော –ဟု အနက်ပေး) ယထာသကံပစ္စယေဟေဝ၊ အကြင် အကြင်မိမိ၏ ဥစ္စာဖြစ်သော အကြောင်းတို့ကြောင့်သာ လျှင်။ (ပဝတ္တံ၊ ဖြစ်သော။) ဓမ္မေမတ္တံ၊ သဘောတရားမျှကို။ ဇာနိတွာ၊ သိ၍။ သာသနေ၊ ၌။ ပတိဋ္ဌိတ သဒ္ဓေါ၊ တရားရှိသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ လဒ္ဓပတိဋ္ဌောနာမ၊ ရှိသည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ နာမရူပဝတ္ထာနေန၊ နာမ်ရုပ်ကိုပိုင်းခြားခြင်းဖြင့်။ ဒုက္ခသစ္စံ စ၊ ဒုက္ခသစ္စာကိုလည်းကောင်း။ ဓမ္မဋ္ဌိတိဉာဏေန၊ ဓမ္မဋ္ဌိတိဉာဏ် ဖြင့်။ ဒုက္ခသစ္စံ စ၊ သမုဒယသစ္စာကိုလည်းကောင်း။ တေဿဝ၊ ထိုဓမ္မဒိဋ္ဌိတိဉာဏ်၏သာလျှင်။ အပရ ဘာဂေန၊ နောက်အဖို့အားဖြင့်။ အနိစ္စတော မနသိကာရာဒိဝိဓိနာ၊ မမြဲဟုနှလုံးသွင်းခြင်း အစရှိသော အစီအရင်ဖြင့်။ မဂ္ဂသစ္စာဉ္စ၊ မဂ္ဂသစ္စကိုလည်းကောင်း။ အဘိညာယ၊ ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိ၍။ ပဝတ္တိယာ၊ အပြတ်ဖြစ်သော ရုပ်နာမ်အယဉ်၏။ ဒုက္ခဘာဝံ၊ ဆင်းရဲ၏အဖြစ်ကို။ ဒိသွာ၊ မြင်ပြီး၍။ အပ္ပဝတ္တေ၊ မပြတ် ဖြစ်သော ရုပ်နာမ်အယဉ်၏ ကင်းရာဖြစ်သော။ နိရောဓော၊ ချုပ်ခြင်းဟုဆိုအပ်သော နိရောဓသစ္စာ၌။ ဧကံသေနေဝ၊ စင်စစ်အားဖြင့်သာလျှင်။ နိန္နဇ္စျာသယတာယ၊ ညွှတ်ကိုင်းသောအလိုအဇ္စျာသယရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ လောကိယေနေဝ ဉာဏေန၊ လောကီဉာဏ်ဖြင့်သာ ရပြီး သိပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အပါယောသု၊ အပါယ်တို့၌။ အတဗ္ဗုပ္ပတ္တိကော စ၊ မထိုက်တန်သော ဖြစ်ခြင်းရှိသည်လည်းကောင်း။ ဝါ၊ ဖြစ်ထိုက်ခြင်းမရှိသည်လည်းကောင်း။ သောတပန္နဘူမိယံ၊ သောတာပန်ဘုံအဆင့်၌။ ဘဗ္ဗုပ္ပတ္တိကော စ၊ ထိုက်တန်သော ဖြစ်ခြင်းရှိသည်လည်းကောင်း။ ဝါ၊ ဖြစ်ထိုက်ခြင်းရှိသည်လည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိယတဂတိကောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ စူဠသောတာပန္နော နာမ ဟောတီတိ၊ ဟူး၍။ အာဟ၊ ၏။
တသ္မာတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ ဧတံ ယထာဘူတဉာဏံ၊ ဤတယထာဘူတဉာဏ်သည်။ ဧဝံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အပြားအားဖြင့်။ မဟာနိသံသံ၊ ကြီးမားသော အကျိုးအာနိသင်ရှိ၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ သဒါတိ၊ ကား။ သဗ္ဗကာလံ၊ အခါခပ်သိမ်း။ ရတ္တိဝဉ္စေဝ၊ ညဉ့်၌လည်းကောင်း။ ဒိဝါ စ၊ နေ့၌ လည်းကောင်း။ သဗ္ဗသောတိ၊ ကား။ နိဗ္ဗတ္တကဟေတုအာဒိပရိဂ္ဂဏှနဝသေန၊ ဖြစ်စေတတ်သောအကြောင်း စသည်ကို သိမ်းဆည်းသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သဗ္ဗပ္ပကာရေန၊ ခပ်သိမ်းသော အပြားအားဖြင့်။
ကင်္ခါဝိတရဏဝိသုဒ္ဓိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ နိဒ္ဒေသ၏ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီး။
ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ ဧကူနဝီသတိမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ၊ တဆယ့်ကိုးခုမြောက်ဖြစ်သော အပိုင်း၏အဖွင့် တည်း။
၂၀-မဂ္ဂါမဂ္ဂဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိနိဒ္ဒေသ (၃၈၆-၁)
သမ္မသနဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
၆၉၂။ ဧဝံ မဂ္ဂဉ္စ အမဂ္ဂဉ္စ ဉ တွာ ဌိတံ ဉာဏန္တိ၊ ကား။ ဥပက္ကိလေသဝိနိမုတ္တာ၊ ညစ်ညူးကြောင်း ဥပက္ကိလေသမှ လွတ်သော။ ဝီထိပဋိပန္နာ၊ လမ်းမှန်ကိုသွားသော။ ဝါ၊ လမ်းမှန်အတိုင်းသွားသော။ အယံ ဝိပ္ပဿနာပညာ၊ ဤဝိပဿနာပညာသည်။ အရိယမဂ္ဂဿ၊ အရိမဂ်၏။ ပုဗ္ဗဘာဂမဂ္ဂေါ၊ ရှေ့အဖို့ ဖြစ်သော မဂ်တည်း။ ဩဘာသာဒိဘေဒေါ၊ ဩာဘာသစသည် အပြားရှိသော။ ဒသဝိဓော၊ ဆယ်ပါး အပြားရှိသော။ အယံ ဥပက္ကိလေသော၊ ဤညစ်ညူးကြောင်း ဥပက္ကိလေသသည်။ န မဂ္ဂေါ၊ ရှေးအဖို့ ဖြစ်သော မဂ်မဟုတ်။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ မဂ္ဂဉ္စ၊ လမ်းမှန်ကိုလည်းကောင်း။ အမဂ္ဂဉ္စ၊ လမ်းမှားကို လည်းကောင်း။ ယာထာဝတော၊ ဟုတ်မှန်သော သဘောအားဖြင့်။ ဝါ၊ အမှန်အတိုင်း။ ဝဝတ္ထပေတွာ၊ ပိုင်းခြား၍။ ဌိတံ၊ တည်သော။ ဉာဏံ၊ ဉာဏ်တည်း။
အတီတာဒိဝသေန၊ အတိတ်စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အနေကဘေဒဘိန္နေ၊ များသောအပြား အားဖြင့် ကွဲပြားကုန်သော။ ဓမ္မေ၊ တို့ကို။ ကလာပတော၊ အပေါင်းလိုက်အားဖြင့်။ သင်္ခိပိတွာ၊ အကျဉ်းချုံး ၍။ သမ္မသနံ၊ သုံးသပ်ခြင်းသည်။ ကာလပသမ္မသနံ၊ ကလာပသမ္မသနမည်၏။ အယံ၊ ဤအမည်သည်။ ဇမ္ဗုဒီပဝါသီနံ၊ ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်း၌နေသော မထေရ်တို့၏။ အဘိလာပေါကိရ၊ ဝေါဟာရဖြစ်သတတ်။ ဟိ၊ ထိုမှ တပါး။ ယံကိဉ္စိ ရူပန္တိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသော။ နာယေန၊ နည်းဖြင့်။ ဓမ္မာနံ၊ တရားတို့ကို။ ဝိပဿနာ၊ ရူခြင်းသည်။ နယဝိပဿနာ၊ နယဝိပဿနာမည်၏။ အယံ၊ ဤအမည်သည်။ တမ္ဗပဏ္ဏိဒီပဝါသီနံ၊ သီဟိုဠ် ကျွန်း၌နေသော မထေရ်တို့၏။ အဘိလာပေါ ကိရ၊ ဝေါဟာရဖြစ်သတတ်။ တေနေဝ၊ ပင်လျှင်။ ကလာပသမ္မသန သင်္ခါတာယ နယဝိပဿနာယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တာဝ-သဒ္ဒေါ၊ တာဝ-သဒ္ဒါ သည်။ ကမတ္ထော၊ အစဉ်ဟူသောအနက်ရှိ၏။ နေတ၊ ထိုတာဝ-သဒ္ဒါဖြင့်။ သမ္မသနပ္ပကာရာနံ၊ သုံးသပ် ခြင်းအပြားတို့၏။ ဝါ၊ သုံးသပ်ပုံအပြားတို့၏။ ဗဟုဘေဒတံ၊ များသောအပြားရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒီပေတိ၊ ပြ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တေသံ၊ ထိုသုံးသပ်ပုံအပြားတို့၏။ ဗဟုဘာဝတော၊ များသောအပြားရှိသည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နယဝိပဿနာယ တာဝ ယောဂေါ ကရဏီယောတိ၊ ဟူ၍။ အနုသာသတိ၊ ညွှန်ကြား ၏။ ကသ္မတိ၊ ကား။ စေဒကဝစနံ၊ စောဒကပုဂ္ဂိုလ်၏ စကားတည်း။ အယံ၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ တဿ၊ ထိုကသ္မာ-ဟူသောပုဒ်၏။ အဓိပ္ပါယော၊ အလိုတည်း။ မဂ္ဂါမဂ္ဂဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိ၊ ကို။ ယဒိ သမ္ပာဒေတဗ္ဗာ၊ အကယ်၍ ပြည့်စုံစေအပ်သည် ဖြစ်ငြားအံ့။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်ခဲ့သော်။ နယဝိပဿနာယ၊ ၌။ အာဒိတော၊ အစ၌။ ဝါ၊ ရှေးဦးစွာ။ ယောဂေါ၊ အားထုတ်ခြင်းကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ (အဓိပ္ပါယော၊ အလိုတည်း။) ဣတရော၊ ါ် စောဒကမှတပါးသော ပရိယာပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အယံ၊ ဤနယဝိပဿနာ၌အားထုတ်ခြင်းသည်။ တဿာ၊ ထိုမဂ္ဂါဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိ၏။ ဝါ၊ ကို။ အဓိဂမူပါယော၊ ရခြင်း၏အကြောင်းတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ပြလိုသည်ဖြစ်၍။ အာရဒ္ဓဝိပဿ ကဿာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ ဧတံ၊ ဤဆိုလတံ့သော အနက်ကို။ ဒေဿာတိ၊ ပြ၏။ ဝိပဿနာယ၊ ဝိပဿနာသည်။ သတိ၊ ရှိလတ်သော်။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏုပ္ပါဒေါ၊ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်၏ ဖြစ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဥဒယဗ္ဗယဉာဏေ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ဩဘာသာဒိ၊ ဥပက္ကိလေသ၏ ဖြစ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တတော၊ ထိုအခါ၌။ မဂ္ဂါမဂ္ဂဝတ္တာနံ၊ မဂ်မှန်မဂ်မှားကို ပိုင်းခြားခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အာဒိတောဝ၊ အစမှပင်လျှင်။ တဿအာရမ္ဘဿ၊ ထိုမဂ္ဂါမဂ္ဂဉာဏ ဒဿနဝိသုဒ္ဓိကို အားထုတ်ခြင်း၏။ သမ္ဘဝေါ၊ ဖြစ်သင့်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ဝိပဿနာ၊ ကို။ ပဌမံ၊ စွာ။ အာရဒ္ဓဗ္ဗာ၊ အားထုတ်အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ (ဧတံ၊ ဤအနက်ကို။ ဒေဿာတိ၊ ပြ၏။) ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့ပင်ပြငြားသော်လည်း။ ပဌမံ၊ စွာ။ ယနဝိပဿနာဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ အာရဒ္ဓဗ္ဗာ၊ အားထုတ်အပ်ပါသညနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ ဝိပဿနာယ စ ကလာပသမ္မသနံ အာဒီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုကလာပသမ္မသနဉာဏ်သည်။ အတီတာဒိဘေဒဘိန္နာနံ၊ အတိတ်စသည် အပြားအာဖြင့် ကွဲပြားကုန်သော။ ဓမ္မာနံ၊ တရားတို့ကို။ သင်္ခိပိတွာ၊ အကျဉ်းချုံး၍။ ဝဝတ္ထာနဝသေန၊ ပိုင်းခြားသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တနတော၊ ဖြစ်ခြင်း ကြောင့်။ အာဒိကမ္မိကဿ၊ အစအမှု၌ ယှဉ်သောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဝါ၊ အားထုတ်စဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ သမ္မသမံ၊ သုံးသပ်ခြင်းကို။ သုကရံ၊ လွယ်ကူစွာပြုအပ်၏။ ဝါ၊ လွယ်ကူစွာပြုနိုင်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာဒိဘူတံ၊ အစဖြစ်၍ဖြစ်၏။
တသ္မာတိ၊ ကား။ အာဒိဘတတ္တာ၊ အစဖြစ်၍ဖြစ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အထ ဝါ၊ ကား။ တသ္မာတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အာရဒ္ဓဝိပဿကဿ၊ အားထုတ်စပြုပြီးသော ဝိပဿနာယောဂီ၏။ပ။ကလာပသမ္မသနံ၊ အပေါင်းလိုက်အားဖြင့် သုံးသပ်ခြင်းသည်။ အာဒိ၊ တသ္မာ၊ ထိုနှစ်ပါးသော အကြောင်း ကြောင့်။ ဧတန္တိ၊ ကား။ ကလာပသမ္မသနံ၊ ကလာပသမ္မသနဉာဏ်ကို။ အပိ။ စာတိအာဒိ၊ စကားသည်။ ကလာပသမ္မသနေဿဝ၊ သနဉာဏ်၏သာလျှင်။ ဝိပဿနာယ၊ ၏။ အာဒိဘာဝေ၊ အစ၏အဖြစ်၌။ ဥပစယဟေတုဒဿနံ၊ တိုးပွားသောအကြောင်းကို ပြကြောင်းဖြစ်သော စကားတည်း။ တီရဏပရိညာ၊ သည်။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ပရိယောသာနာ၊ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်လျှင် အဆုံးရှိ၏။
၆၉၃။ တတြာတိ၊ ကား။ တီရဏပရိညာယ၊ ၏။ တသ္မိံ ဉာတပရိညာနန္တရဘာဝေ၊ ထိုဉာတပရိညာ၏ အခြားမဲ့အဖြစ်၌။ ဝါ၊ ကား။ တာသု ပရိညာသု၊ ထိုသုံးပါးသော ပရိညာတို့တွင်။ ဝိနိစ္ဆယောတိ၊ ကား။ သရူပတော စ၊ သရုပ်အားဖြင့်လည်းကောင်း။ ကိစ္စတော စ၊ ကိစ္စအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဘူမိတော စ၊ ဘုံအားဖြင့်လည်းကောင်း။ သန္နိဌာနံ၊ ကိန်းသေဆုံးဖြတ်ခြင်းတည်း။ ပုရိမသ္မိံ သစ္စဒွယေ၊ ရှေးသစ္စာနှစ်ပါး အပေါင်း၌။ မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာ၊ မဂ်နှင့်ယှဉ်သော။ တိဝိဓာပိ၊ သုံးပါးအပြားရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ လောကုတ္တရာပိ ပရိညာ၊ လောကုတ္တရာပရိညာ ကိုလည်း။ ကိစ္စဝသေန၊ ကိစ္စပြီးသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ လဗ္ဘတိ၊ ရအပ်၏။ ရနိုင်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ လောကိယပရိညာတိ၊ ဟူ၍။ ဝိသေသေတွာ၊ အထူးပြု၍။ ဝုတ္တံ၊ မိန့်အပ်၏။ သဘာဝဓမ္မာနံ၊ သဘောတရာတို့၏။ လက္ခဏသလ္လက္ခဏတော၊ သဘာဝလက္ခဏာကို ကောင်းစွာ မှတ်ခြင်းကြောင့်။ ဉေ ယျ အဘိမုခါ၊ သိအပ်သောတရားသို့ ရှေးရှုဖြစ်သော။ ပညာ၊ သည်။ အဘိညာပညာ၊ အဘိညာပညာမည်၏။ ဉာတဋ္ဌေတိ၊ ကား။ ဉာတဘာဝနိမိတ္တံ၊ သိအပ်သည်၏ အဖြစ်ဟူ သော အကြောင်းကြောင့်။ ဝါ၊ သိခြင်းသဘောဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ အဘိညေယျဿ၊ ရှေးရှုပြု၍ သိအပ်သောတရားကို။ ဇာနနဟေတု၊ သိခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဉာဏန္တိ၊ ဉာဏ်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ပရိညာပညာတိ၊ ကား။ အနိစ္စာဒိလက္ခဏာနိ၊ အနိစ္စအစရှိသော လက္ခဏာတို့ကို။ ပရိစ္ဆဇ္ဇ၊ ပိုင်းခြား၍။ ဇာနနပညာ၊ သိသောပညာတည်း။ တီရဏဋ္ဌေတိ၊ ကား။ သမ္မသနဘာဝဟေတု၊ သုံးသပ်ဆင်ခြင်ခြင်း သဘောဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဝါ၊ သုံးသပ်ဆင်ခြင်ခြင်း သဘောကြောင့်။ ပဟာနပညာတိ၊ ကား။ ပဟာတဗ္ဗဿ၊ ပယ်အပ်သော အကုသိုလ်တရားကို။ ပဇဟနပညာ၊ ပယ်သော ပညာတည်း။ ဝေဒယိ တာဒိလက္ခဏာ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပစ္စတ္တလက္ခဏသလ္လက္ခဏဝသေန၊ အသီးအခြား။ ဂဟိတဓမ္မာနံ ယေဝ၊ ထိုယူအပ်ပြီးသော တရားတို့၏သာလျှင်။ ဝါ၊ တရားတို့ကိုသာလျှင်။ ပထဝီဖဿဒီနံ၊ ပထဝီဖဿ အစရှိသော လက္ခဏာတို့ကို။ တီသုပိ၊ သုံးပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ခဏေသု၊ ဥပါဒ်ဌီဘင်ခဏတို့၌။ သလ္လက္ခိတဗ္ဗာနိ၊ ကောင်းစွာမှတ်အပ်ကုန်သည်။ (ဟုတွာ၊ ဖြစ်ကုန်၍။) ပဋိနိယတရူပတာယ၊ အသီးအသီး ကိန်းသေမြဲသောသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သဘာဝသဒ္ဓါနေဝ၊ ပင်ကိုရင်းသဘောလက္ခဏာအားဖြင့် ပြီးကုန်သည်သာလျှင်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဂယှန္တိယထာ၊ ယူအပ်ကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အနိစ္စတာဒိလက္ခဏာနိ၊ အနိစ္စတာအစရှိသော လက္ခဏာတို့ကို။ န ဂယှန္တိ၊ မယူအပ်ကုန်။ ပန၊ စင်စစ်။ တာနိ၊ ထိုအနိစ္စတာအစရှိ သော လက္ခဏာတို့ကို။ ဘင်္ဂုဒယဗ္ဗယပီဠာဝသဝတ္တနာကာရမုခေန၊ ပျက်သောအခြင်းအရာဖြစ်ခြင်း ပျက်ခြင်းက နှိပ်စက်အပ်သော အခြင်းအရာအလိုအတိုင်းမဖြစ်သော အခြင်းအရာကို ရှေ့သွားပြုသဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗတော၊ ယူအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သမာရောပိတရူပါနိ ဝိယ၊ တင်အပ်သော သဘောတို့ ကဲ့သို့။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ဂယှန္တိ၊ ယူအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သာမညလက္ခဏံ အာရောပေတွာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ လောကိယပရိညာနံယေဝ၊ လောကီပရိညာတို့၏သာလျှင်။ ဝါ၊ တို့ကိုသာလျှင်။ အဓိပ္ပေတတ္တာ၊ အလိုရှိအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ လက္ခဏာရမ္မဏိကဝိပဿနာဝ၊ လက္ခဏာသုံးပါးလျှင် အာရုံရှိသော ဝိပဿနာကိုသာလျှင်။ ပဟာနပရိညာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။
သင်္ခါရပရိစ္ဆေဒတောတိ၊ ကား။ နာမရူပဝတ္ထာနတော၊ နာမ်ရုပ်ကို ပိုင်းခြားသော ဉာဏ်မှ။ ယာ၊ ယင်း နာမရူပဝဝတ္ထာန ဉာဏ်ပညာကို။ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ ကေစိ ပန၊ အချို့ဆရာတို့ သည်ကား။ ခန္ဓာဒီနံ၊ ခန္ဓာစသည်တို့၏။ ဝိပဿနာယ၊ ၏။ ဘူမိတာဝတော၊ ဖြစ်ရာဘုံ၏။ အဖြစ် ကြောင့်။ သဗ္ဗောပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်သော။ ခန္ဓာဒိဝိစာရော၊ ခန္ဓာစသည်ကိုစိစစ် ဆင်ခြင်ခြင်းသည်။ သင်္ခါရပရိစ္ဆေဒေါ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပစ္စတ္တလက္ခဏပဋိဝေဓေဿဝ အာဓိပစ္စန္တိ ဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ နာမရူပပစ္စယပရိဂ္ဂဟပညာနံ၊ နာမရူပပရိဂ္ဂဟပညာတို့၏။ တီရဏပဟာ နာသမတ္တတံ၊ စုံစမ်းသုံးသပ်ခြင်းပယ်ခြင်း၍ မစွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်ကို။
၆၉၄။ တတြာတိ၊ ကား။ ဝိဘာဝေတဗ္ဗေ၊ ထင်စွာပြအပ်သော။ ဝါ၊ ထင်စွာပြသင့်သော။ တသ္မိံ ကာလပသမ္မသနေ၊ ထိုကာပသမ္မသနဉာဏ်၌။ ဝါ၊ ကား။ တဿ ကလာပသမ္မသနဿ၊ ထိုကလာပ သမ္မသနဉာဏ်၏။ အာဒိဘာဝေ၊ အစ၏အဖြစ်၌။ အယံ ပါဠီတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဒဿိယမာနံ၊ ပြအပ်လတံ့သော။ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂပါဠိံ၊ ကို။ အဟာ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သင်္ခိပိတွာ ဝဝတ္ထာနေပညာတိ၊ ကား။ အတီတာဒိဘေဒဘိန္နေ၊ အတိတ်စသည်အပြားအားဖြင့် ပြားကုန်သော။
ပါဠိဝဝတ္ထာနံ ပန၊ ပါဠိအပိုင်းအခြားကိုကား။ ဧဝံ၊ ဤသို့ဆိုလတံ့သောနည်းဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဧတ္ထ၊ ဤပဋိသမ္ဘိဒါမဂ်ပါဠိ၌။ အာဒိကမ္မိကာနံ၊ အားထုတ်ခါစဖြစ်သော ယောဂီတို့အား။ ဝိပဿနာ မနသိကာရသုခတ္ထံ၊ ဝိပဿနာနှလုံးသွင်းခြင်း၌ ချမ်းသာလွယ်ကူခြင်းအကျိုးငှာ။ ယံကိဉ္စရူပန္တိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ ပဌမံ တာဝ၊ ရှေးဦးစွာ။ ပဉ္စက္ခန္ဓာ၊ ငါးပါးသောခန္ဓာတို့ကို။ အတီတာဒိဝိဘာဂ မုခေန၊ အတိတ်စသည်တို့ကို ဝေဘန်ခြင်းကိုး ပဓာနပြုသဖြင့်။ ဂဟိတာ၊ ယူအပ်ကုန်၏။ တေ ပန ခန္ဓာ၊ ထိုခန္ဓာတို့သည်ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒွါရဂာရမ္မဏေဟိ၊ ဒွါရအာရုံတို့နှင့်။ သဒ္ဒိံ၊ တကွ။ ဒါရပ္ပဝတ္တဓမ္မ ဝသေန၊ ဒွါရ၌ဖြစ်သော တရားတို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိဘာဂံ၊ ဝေဘန်ခြင်းကို။ လဘန္တိ၊ ရကုန်၏။ (လဗ္ဘန္တိ-မှားသည်) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တဒနန္တရံ၊ ထိုခန္ဓာတို့၏ အခြားမဲ့၌။ ဒွါရဆက္ကာဒိဝသေန၊ စသည်တို့ ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒသဆက္ကာ၊ ဆယ်ပါးသော ဆက္ကတို့ကို။ ဂဟိတာ၊ ကုန်၏။ ပန၊ တပါး။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ လက္ခဏေသု၊ တို့တွင်။ အနတ္တလက္ခဏံ၊ ကို။ ဒုက္ခဝိဘာဂံ၊ ဝေဘန်နိုင်ခဲ၏။ (တနည်းဝိဘာဂံ-အရာ၌ ဝိဘာဝံ-ဟု ရှိသင့်၏။ ထိုသို့ရှိလျှင်။ ဒုက္ခဝိဘာဝံ၊ ထင်ရှားစေနိုင်ခဲ့၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုအနတ္တလက္ခဏာတို့ကို။ ဝိဘာဝနာယ၊ ထင်စွာပြခြင်းငှာ။ ဆ ဓာတုယော၊ ခြောက်ပါးသောဓတ်တို့ကို။ ဂဟိတာ၊ ကုန်၏။ တတော၊ ထိုမှနောက်၌။ ယေသု ကသိဏေသု၊ အကြင် ကသိုဏ်းတို့၌။ ဣတော၊ ဤသာသနာတော်မှ။ ဗာဟိရကာနံ၊ အပြင်ပ၌ဖြစ်သောတိတ္ထိတို့၏။ ဝါ၊ တို့အား။ အတ္တာဘိနိဝေသော၊ အတ္တဟုနှလုံးသွင်းခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တာနိ၊ ထိုကသိုဏ်းတို့သည်။ ဣမေသံ စျာနာနံ၊ ဤစျာန် တို့၏။ အာရမ္မဏဘာဝေန၊ အာရုံ၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာနာကာရမတ္တနိ၊ ထင်သော အခြင်းအရာမျှတို့သည် သာတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှာ။ ဒသ ကသိဏာနိ၊ ဆယ်ပါးသော ကသိုဏ်းတို့ကို။ ဂဟိတာနိ၊ ကုန်၏။ တတော၊ ၌။ ဒုက္ခာနုပဿနာယ၊ ၏။ ပရိဝါရဘာဝေန၊ အခြံအရံ၏အဖြစ်ဖြင့်။ ပဋိက္ကူလာကာရဝသေန၊ စက်ဆုပ် ရွံရှာဖွယ်အခြင်းအရာ (အဖို) ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒွတ္တိံသ ကောဋ္ဌာသာ၊ သုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော ကောဋ္ဌာသတို့ကို။ ဂဟိတာ၊ ကုန်၏။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ခန္ဓဝသေန၊ ခန္ဓာ ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သင်္ခေပတော၊ အားဖြင့်။ ဂဟိတာ၊ ယူအပ်ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တရားတို့ကို။ နာတိသင်္ခေပဝတ္ထာရေနယေန စ၊ မကျဉ်းလွန်း၊ မကျယ်လွန်းသော နည်းဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝိတ္ထာရန ယေန စ၊ အကျယ်နည်းဖြင့်လည်းကောင်း။ မနသိကာတဗ္ဗာ၊ နှလုံးသွင်းအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှာ။ ဒွါဒသာယယတနာနိ စ၊ တဆယ့်နှစ်ပါးသော အာယတနတို့ကိုလည်းကောင်း။ အဋ္ဌာရသ ဓာတုယောစ၊ တဆယ့်ရှစ်ပါးသော ဓာတ်တို့ကိုလည်းကောင်း။ ဂဟိတာ၊ ကုန်၏။ တေသု၊ ထိုဆိုခဲ့ပြီးသော တရားတို့တွင်။ ဣမေ ဓမ္မာ၊ ဤဆိုလတံ့သော တရားတို့သည်။ သုညနိရီဟအဗျာပါရ ဘာဝေ၊ အတ္ထမှ ဆိတ်သည်၏အဖြစ်, အားထုတ်ခြင်း မရှိသည်၏အဖြစ်, ကြောင့်ကြဗျာပါရကင်းသည်၏ အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ ရှိငြားသော်လည်း။ ဓမ္မသဘာဝတော၊ တရားသဘောအားဖြင့်။ အာဓိပစ္စဝသေန၊ အစိုးရသည်၏ အဖြစ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အနတ္တလက္ခဏဝိဘာဝနတ္ထံ၊ အနတ္တလက္ခဏာကို ထင်စွာပြခြင်းအကျိုးငှာ။ ဣန္ဒြိယာနိ၊ တို့ကို။ ဂဟိတာနိ၊ ကုန်၏။ ဧဝံ၊ သို့။ အနေကဘေဒဘိန္နာပိ၊ များသောအပြားအားဖြင့် ကွဲပြားကုန်သော်လည်း။ ဣမေ ဓမ္မာ၊ ဤတရားတို့သည်။ ဘူမိတ္ထယပရိယာပန္န တာယ၊ ဘုံသုံးပါးအပေါင်း၌ အကျုံးဝင်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ တိဝိဓာဝ၊ သုံးပါးအပြားရှိကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှာ။ တိဿော၊ ကုန်သော။ ဓာတုယော၊ တို့ကို။ ဂဟိတာ၊ ကုန်၏။
ဧတ္တာဝတာ၊ ဤမျှဖြင့်။ နိမိတ္တံ၊ သင်္ခါရနိမိတ်ကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြပြီး၍။ ပဝတ္တံ၊ အဇ္စျတ္တပဝတ္တကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ကာမဘဝဒါယော၊ ကာမဘဝအစရှိကုန်သော။ နဝ ဘဝါ၊ ကိုးပါးသော ဘဝတို့ကို။ ဂဟိတာ၊ ကုန်၏။ ဧတ္ထကေ၊ ဤမျှသော။ အဘိညေယျဝိသေသေ၊ အဘိညေယျတရားထူး၌။ ပဝတ္တမနသိ ကာရကောသလ္လေန၊ ဖြစ်သောနှလုံးသွင်းမှု၌ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာသည်၏ အဖြစ်ရှိသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ သဏှသုခုမေသု၊ သိမ်မွေ့နူးညံ့ကုန်သော။ နိဗ္ဗတ္တိတမဟဂ္ဂတဓမ္မေသု၊ အသီးအခြားတုတ်အပ်သော မဟဂ္ဂုတ်တရားတို့၌။ ဝါ၊ အစစ်အမှန်ဖြစ်သော မဟဂ္ဂုတ်တရား၌။ မနသိကာရော၊ နှလုံးသွင်းခြင်းကို။ ပဝတ္တေတဗ္ဗော၊ ဖြစ်စေအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှာ။ စျာနပ္ပမညာရုပ္ပါနိ၊ စျာန်အပ္ပမညာ အာရုပ္ပစျာန်တို့ကို။ ဂဟိတာနိ၊ ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုစျာန် အပ္ပမညာ အာရုပ္ပစျာန်တို့တွင်။ စျာနနိ နာမ၊ စျာန်တို့မည်သည်ကား။ ဝုတ္တာဝသေသာရမ္မဏာနိ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော ကသိုဏ်းစသည်မှ ကြွင်းသောအာရုံ ရှိကုန်သော။ ရူပါဝစရဇ္စျာနိ၊ ရူပါဝစရစျာန်တို့ပေတည်း။ ပစ္စယပစ္စယုပ္ပန္နဝိဘာဂတော၊ အကြောင်းအကျိုး တို့ကို ဝေဘန်သောအားဖြင့်။ ဣမေ ဓမ္မာ၊ ဤတရားတို့ကို။ ဘိန္နိတွာ၊ ခွဲခြား၍။ မနသိကာတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှာ။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒင်္ဂါနိ၊ တို့ကို။ ဂဟိတာနိ၊ ကုန်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ပစ္စယာကာရ မနသိကာရော၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ကို နှလုံးသွင်းခြင်းသည်။ လက္ခဏတ္တယံ၊ လက္ခဏာသုံးပါးအပေါင်းကို။ သုခေန စ၊ ချမ်းသာသဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝါ၊ လွယ်ကူစွာလည်းကောင်း။ သုဋ္ဌုတရဉ္စ၊ သာ၍ကောင်းစွာ လည်းကောင်း။ ဝိဘာဝေတိ၊ ထင်ရှားစေ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပစ္ဆတော၊ နောက်ဆုံး၌။ ဂဟိတော၊ ယူအပ်၏။ ဧဝံ၊ သို့။ သမ္မသနီယဘာဝေန၊ သုံးသပ်အပ်သောတရား၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဂဟိတာ၊ ယူအပ်ကုန်သော။ ဧတေ၊ ဤတရားတို့သည်။
တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အနိစ္စတော ဝဝတ္ထပေတီတိအာဒိကော၊ ဤသို့အစရှိသော။ ပဌမော၊ ရှေးဦးစွာသော ဝါရသည်။ လက္ခဏဝဝတ္ထာပနဝါရော၊ လက္ခဏာကို ပိုင်းခြားသော ဝါရမည်၏။ အနိစ္စံ ခယဋ္ဌေနာတိ အာဒိကော၊ ဤသို့အစရှိသော။ ဒုတိယော၊ ဒုတိယဝါရသည်။ လက္ခဏာနံ၊ တို့၏။ ဟေတုကိတ္တနတော၊ အကြောင်းကိုပြောကြားခြင်းကြောင့်။ ဟေတုဝါရော၊ မည်၏။ အနိစ္စံ သင်္ခတန္တိအာဒိကော ပန၊ ဤသို့ အစရှိသော ဝါရသည်ကား။ ပါကဋဘာဝသလ္လက္ခဏတော၊ ထင်ရှားသည်၏အဖြစ်ကို ကောင်းစွာမှတ် ခြင်းကြောင့်။ ဟေတုပတိဋ္ဌာပနဝါရော၊ အကြောင်းကိုတည်စေသောဝါရမည်၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ ခယဋ္ဌေနာတိ၊ ကား။ ခယသဘာဝတော၊ ကုန်ခြင်းသဘောကြောင့်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ရူပံ၊ ရုပ်သည်။ ခယသဘာဝံ၊ ကုန်ခြင်းသဘောရှိ၏။ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ၊ ဖြစ်ပေါ်ပြီး၍။ ခယံ၊ ကုန်ခြင်းသို့။ ဝယံ၊ ပျောက်ခြင်းသို့။ ဘေဒံ၊ ပျက်စီး ခြင်းသို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အနိစ္စံ၊ မမြဲ။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဘယဋ္ဌေနာတိ၊ ကား။ ဘာယိတဗ္ဗဘာဝတော၊ ကြောက်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ကြောက်အပ်သော သဘော ကြောင့်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ရူပံ၊ ရုပ်သည်။ ပဘင်္ဂုရတာယ၊ အလွန်ပျက်လွယ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဘယာနကံ၊ ကြောက်ဖွယ်ရှိ၏။ ဝါ၊ ကြောက်ဖွယ်ကောင်း၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ယံ၊ အကြင်တရားသည်။ အနိစ္စံ၊ မမြဲ။ တံ၊ ထိုတရား သည်။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အာဟ၊ ဟော်တော်မူ၏။ အသာရကဋ္ဌေနာတိ၊ ကား။ အသာရကဘာဝတော၊ အနှစ်မရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ အနှစ်မရှိသော သဘောကြောင့်။ အတ္တသာရဝိရဟတော၊ အတ္တဟူသောအနှစ်မှ ကင်းခြင်းကြောင့်။ ဣတိအတ္ထော၊ တည်း။ တတိယဝါရေ ပန၊ ၌ကား။ ရူပံ အနိစ္စန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ဆိုအပ်ပြီး၍။ တဿ၊ ထိုမမြဲသောရုပ်၏။ ဟေတုံ၊ အကြောင်း ကို။ ပတိဋ္ဌာပေတုံ၊ တည်တံ့စေခြင်းငှား။ သင်္ခတန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ သမေစ္စ သမ္ဘူယ၊ တပေါင်းတည်းဖြစ်၍။ ဝါ၊ ပေါင်းစုညီညွတ်၍။ ပစ္စယေဟိ၊ အကြောင်းတို့သည်။ ကတံ၊ ပြုအပ် ၏။ အနုရူပေ၊ သင့်လျော်ကုန်သော။ ပစ္စယေ စ၊ အကြောင်းတို့ကိုလည်း။ ပဋိစ္စ၊ စွဲမှီ၍။ တေဟိ၊ ထိုသင့် လျော်သော အကြောင်းတို့နျင့်။ န ဝိနာ၊ မကင်းမူ၍။ သမံ စ၊ အညီအညွတ်လည်းကောင်း။ သမ္မာ စ၊ ကောင်းစွာလည်းကောင်း။ ဥပ္ပန္နံ၊ ဖြစ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ခယဝယဝိရာနိရောဓဓမ္မံ၊ ကုန်ခြင်း, ပျက်ခြင်း, ပျောက်ပြယ်ခြင်း, ချုပ်ခြင်းသဘောရှိ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ပစ္စယနိဗ္ဗတ္တံ၊ အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သည်ရှိသော်။ ဝါ၊ အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သော။ အနိရုဇ္စျကံ နာမ၊ မချုပ်မပျက် တတ်သောတရားမည်သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ တေန၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ယံ တံ ရူပံ၊ အကြင်ရုပ် သည်။ ဇာတံ၊ ဖြစ်ပေါ်၏။ ဘူတံ၊ ထင်ရှားဖြစ်၏။ သင်္ခတံ၊ အကြောင်းတရားတို့က ပေါင်းစု၍ ပြုအပ်၏။ ပလောကဓမ္မံ၊ ပျက်စီးခြင်းသဘောရှိ၏။ တံ၊ ထိုတရားကို။ ဝတ၊ စင်စစ်။ မာပလုဇ္ဇီတိ၊ မပျက် စီးပါစေလင့်ဟူ၍။ ဧတံဌာနံ၊ ဤတောင့်တ၍ရခြင်း၏အကြောင်းသည်။ န ဝိဇ္ဇတိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏။ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ ပထဝီဓာတု၊ သည်။ ပစ္စယနိဗ္ဗတ္တတ္တာ၊ အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပစ္စယနိဗ္ဗတ္တံ၊ အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သော။ တဒညံ ဝိယ၊ ထိုမှတပါးသော တရားကဲ့သို့။ အနိစ္စာ၊ မမြဲ။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ သေသဓမ္မေသုပိ၊ ကြွင်းသောတရားတို့၌လည်း။ ဧသ၊ နာယော၊ ဤနည်းပင်တည်း။
ဣဒါနိ၊ ၌။ အနွယတော စ၊ အလျော်အနွယအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဗာတိရေကတော စ၊ ဆန့်ကျင်ဖက် ဗျတိရေကအားဖြင့်လည်းကောင်း။ သင်္ခတဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ အနိစ္စတံ၊ မမြဲသည်၏အဖြစ်ကို။ ပတိဋ္ဌာပေတုံ၊ တည်စေခြင်းငှာ။ ဇာတိပစ္စယာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤလက္ခဏာသုံးပါးတို့တွင်။ အနိစ္စလက္ခဏာေဿဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ပတိဋ္ဌာနံ၊ တည်စေခြင်းသည်။ တသ္မိံ၊ ထိုအနိစ္စလက္ခဏာကို။ ပတိဋ္ဌာပိတေ၊ တည်စေအပ်သည်ရှိသော်။ သေသလက္ခဏဒွယဿပိ၊ ကြွင်းသောလက္ခဏာနှစ်ပါး အပေါင်းကိုလည်း။ ပတိဋ္ဌာပနသိဒ္ဓိတော၊ တည်စေခြင်း၏ပြီးစီးခြင်းကြောင့်တည်း။
ဣမိနာ ပေယျာလေန၊ ဖြင့်။ ဣမေ ဓမ္မရာသယော၊ ဤတရားအစုတို့ကို။ သံခိတ္တာ၊ ချုံးအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္တော၊ စပ်အပ်၏။ ဒွါရာရမ္မဏေဟိ။ပ။ပဉ္စက္ခန္ဓာတိ ဣဒံ၊ ဟူသောစကားကို။ (ဝုတ္တံ-၌ စပ်) အဘိညေယျနိဒ္ဒေသေ၊ ၌။ စက္ခုံ ဘိက္ခဝေ အဘိညေယျန္တိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသောစကားဖြင့်။ ဒွါရာရမ္မဏေဟိ၊ တို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဒွါရပ္ပဝတ္တေ၊ ဒွါရ၌ဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မေ၊ တရားတို့ကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြပြီး၍။ တေသံ၊ ထိုတရားတို့၏။ ပဉ္စဟိ ခန္ဓေဟိ၊ ငါးပါးသော ခန္ဓာတို့ဖြင့်။ သင်္ဂဟိတတံ၊ ရေတွက်အပ် သိမ်းယူအပ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ရူပံ အဘိညေယျံ။ပ။ဝိညာဏံ အဘိညေယျန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဂတတ္တာ၊ လာသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပဋိသမ္ဘိဒါယံ ပန၊ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ် (သမ္မသန ဉာဏ် ၏အရာ) ၌ကား။ ယံကိဉ္စိ ရူပန္တိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသောစကားဖြင့်။ ပဌမံ၊ စွာ။ ပဉ္စက္ဓန္ဓာ၊ ငါးပါးသော ခန္ဓာတို့ကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြုပြီး၍။ စက္ဓန္တိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ ဒွါရာရမ္မဏေဟိ၊ တို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဒွါရပ္ပဝတ္တာ၊ ဒွါရ၌ဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့ကို။ ဒဿိတာ၊ ပြအပ်ကုန်၏။ တထာဒဿနေ၊ ထိုသို့ ပြခြင်း၌။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။
ဧတ္ထ၊ ဤသမ္မသနဉာဏ်အရာ၌။ ဣမေ ဓမ္မရာသယော၊ ဤတရားအစုတို့ကို။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ သံခိတ္တာ ပန၊ ချုံးအပ်ကုန်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ ပါဠိယံ၊ ၌။ ဝိတ္တာရတော၊ အားဖြင့်။ အာဂတတ္တာ၊ လာသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (သံခိတ္တာ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတန္တိအာဒိံ၊ စကားကို။ အာဟ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ပင်လျှင် တံ တတ္ထ။ပ။ သံခိတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ တန္တိ၊ ကား။ အဘိညေယျံ၊ အဘိညေယျ တရားအပေါင်းကို။ ဧတ္ထာတိ၊ ကား။ အဘိညေယျနိဒ္ဒေသ၊ ၌။ ဝိညာဏံ၊ ဝိညာဏံ။ မနော၊ စိတ်။ ဓမ္မာ၊ တရားတို့။ ဣတိ၊ အာဒိနာ၊ ဤသို့ အစရှိသည်ဖြင့်။ တတ္ထ တတ္ထ ကောဋ္ဌာသေ၊ ထိုထိုကောဋ္ဌာသ၌။ ယေ လောကုတ္တရဓမ္မာ၊ တို့သည်။ အာဂတာ၊ ကုန်၏။ ကေစိ ပန၊ အချို့ဆရာတို့သည်ကား။ ဧတ္ထာတိ၊ ကား။ ပဋိသမ္ဘိဒါယံ၊ ပဋိသမ္ဘိဒါမင်္ဂ (သမ္မသနဉာဏ်အရာ) ၌။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ န သုန္ဒရံ၊ မကောင်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သမ္မနုသနုပဂါ ဧဝံ၊ သုံးသပ်ထိုက်သည်သာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့ကို။ ပဋိသမ္ဘိဒါယံ၊ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ် (သမ္မသနဉာဏ်အရာ) ၌။ ဂဟိတာ၊ ယူအပ်ကုန်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) သမ္မသနဝါရဿ၊ ၏။ အဓိပ္ပေတတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ အဘိညေယျနိဒ္ဒေသ ဝိယ၊ ၌ကဲ့သို့။ သဗ္ဗေဝ၊ အလုံးစုံသာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော။ အဘညေယျော၊ ရှေးရှုပြု၍ သိအပ်ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့ကို။ န ဂဟိတာ၊ မယူအပ်ကုန်။ ယေ ရူပါရူပါဓမ္မာ၊ အကြင်ရုပ်နာမ်တရားတို့သည်။ ယဿာတိ၊ ကား။ ယောဂိနော၊ ယောဂီအား။ တေသု၊ ထိုတရားတို့၌။ တေန၊ ထိုယောဂီသည်။ သမ္မသနံ၊ ကို။ အာရတိတဗ္ဗံ၊ အားထုတ်အပ်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဝိပဿနာဘိနိဝေသော၊ ဝိပဿနာကိုစ၍ နှလုံးသွင်းခြင်းသည်။ ယထာပါကဋံ၊ ထင်ရှားစဉ်အတိုင်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့သောအကြောင်းကြောင့်တည်း။ ပစ္ဆာ ပန၊ နောက်အခါကာလ၌မူ ကား။ အနုပဋ္ဌဟဟာပေတွာ၊ ထင်စေ၍။ အနဝသေသတောဝ၊ အကြွင်းမဲ့အားဖြင့်သာလျှင်။ သမ္မသိ တဗ္ဗာ၊ သုံးသပ်အပ်ကုန်၏။
၆၉၅။ အတီတံ ရူပံ အနိစ္စန္တိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ အနိစ္စတော၊ မမြဲသောအခြင်းအရာအား ဖြင့်။ သမ္မသနဿ၊ သုံးသပ်ခြင်း၏။ အတီတာဒိဝိဘာဂါ၊ အတိတ်စသည်ဖြင့် ဝေဘန်ခွဲခြမ်းအပ်သော အဖို့တို့သည်။ ပဝတ္တိဋ္ဌာနဘူတာ၊ ဖြစ်ရာဌာနဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧကာဒသဟိ ဩကာသေဟီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝဝတ္တာပနံ နာမ၊ ပိုင်းခြားခြင်းမည်သည်ကား။ သန္နိဋ္ဌာနံ၊ ဆုံးဖြတ် ခြင်းနည်း။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အနိစ္စတော၊ မမြဲဟု။ သန္နိဋ္ဌာနံ၊ ဆုံးဖြတ်ခြင်းသည်။ အနိစ္စန္တိ၊ မမြဲ ဟူ၍။ ဝိပဿာနဝ၊ ရှုခြင်းသာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနိစ္စန္တိ သမ္မသတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ကထန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ သမ္မသနာကာရော၊ သုံးသပ်သောအခြင်းအရာကို။ ပုစ္ဆိတော၊ မေးအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုအမေးကို။ ပရတော၊ နောက်၌။ ဣဓေဝ ပါဠိယံ၊ ဤပဋိသမ္ဘိဒါမဂ်၌ပင်လျှင်။ ဒုတိယဝါရေ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဟောတော်မူအပ်သော နည်းဖြင့်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ သင်္ခေပေ နေဝ၊ အကျဉ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ဝိဿဇ္ဇေတိ၊ ဖြေဆို၏။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ တမတ္တံ၊ ထိုအနက်ကို။ ပါကဋတရံ၊ သာ၍ထင်ရှားသည်ကို။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ ဝုတ္တေဥှတန္တိအာဒိံ၊ စကားကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဟီတိ၊ ဟိ-ဟူသော ပုဒ်သည်။ ဟေတုအတ္ထေ၊ ဟိတ်အနက်၌။ နိပါတော၊ နိပါတည်း။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ရူ့ပံ။ပ။ခယဋ္ဌေနာတိ၊ ဟူ၍။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ် ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣမိနာ ဝုတ္တနယေန၊ ဤဟောတော်မူအပ်သော နည်းဖြင့်။ အနိစ္စန္တိ၊ မမြဲဟူ၍။ သမ္မသတိ၊ သုံးသပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇာန၊ ယှဉ်ခြင်းကို။ (ကာတဗ္ဗာ၊ ပြုအပ်၏။)
ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့ပင် ဟောအပ်သော်လည်း။ သင်္ခေပေါယေဝ၊ ကျဉ်းသေးသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိဘဇိတွာ၊ အကျယ်ဝေဘန်၍။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဧသာတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အတီတေတိ၊ ကား။ အတီတေ ဘဝေ၊ အတိတ်ဘဝ၌။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဣဒံ၊ ဤသုံးသပ်ခြင်း သည်။ အာဒိကမ္မိကဿ၊ အားထုတ်စပုဂ္ဂိလ်၏။ သမ္မသဝိဓာနံ၊ သုံးသပ်ပုံ အစီအရင်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘဝဝသေန၊ ဘဝ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အဒ္ဓါဘေဒေါ၊ အဓွန့်ကာလအပြားကို။ အဓိပ္ပေတော၊ အလိုရှိအပ်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ နယိမံ ဘဝံ သမ္ပတ္တန္တီ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ဣတိသဒ္ဓေါ၊ သည်။ ဟေတုအတ္ထော၊ ၏။ ဣဒံ၊ ဤသို့သောအနက်သဘောကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အတီတဘဝေ၊ ၌။ ပရိယာပန္နံ၊ အကျုံးဝင်သော။ ယံ ရူပံ၊ အကြင်ရုပ်သည်။ (အတ္ထိ၊ ရှိ၏။) တံ၊ ထိုရုပ် သည်။ အတီတေယေဝ ဘဝေ၊ ၌သာလျှင်။ ခီဏံ၊ ကုန်ခဲ့၏။ တတော၊ ထိုအတိတ်ဘဝမှ။ ဣမံဘဝံ၊ ဤဘဝသို့။ နသမ္ပတ္တံ၊ မရောက်လာ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ခယဋ္ဌေန၊ ကြောင့်။ ခယသဘာဝတ္တာ၊ ကုန်ခြင်း သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အနိစ္စံ၊ မမြဲ။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္မသတိ၊ သုံးသပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ (ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ယံ၊ အနာဂတန္တိအာဒီသုပိ၊ ဤသို့အစရှိသောပါဌ်တို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ ဤနည်းပင်တည်း။
ဣဒံ သဗ္ဗမ္ပီတိ၊ ကား။ အတီတာဒိဘေဒဿ၊ အတိတ်စသည်အပြားရှိသော။ ရူပဿ၊ ကို။ သမ္မသနတော၊ သုံးသပ်ခြင်းကြောင့်။ ဧကာဒသဝိဓမ္ပိ၊ တဆယ့်တပါး အပြားရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ဣဒံ သမ္မသနံ၊ ဤသုံးသပ်ခြင်းသည်။ အနိစ္စတော၊ မမြဲဟု။ သမ္မသနံ၊ သုံးသပ်ခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဧကံ၊ သော။ သမ္မသနံ၊ တည်း။
တန္တိ၊ ကား။ ဧကာဒသဝိဓမ္မ၊ သော။ တံ၊ ရူပံ၊ သည်။ သပ္ပဋိဘယာတာယာတိ၊ ကား။ ဘယာနကတာယ၊ ကြောက်မက်ဖွယ်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဘယာဝဟံ ဟောတီတိ၊ ကား။ အပ္ပဟီနဝိပလ္လလာသဿ၊ မပယ်အပ်သေးသော ဝိပ္ပလ္လာသရှိသော။ ဝါ၊ ဝိပ္ပလ္လာသကို မပယ်ရသေးသောသူအား။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဝိနဿမိ၊ ပျက်စီးအံ့။ မမ၊ ငါ၏။ သန္တကံ၊ ဥစ္စာသည်။ ဝိနဿတိ၊ ပျက်စီးလတံ့။ ဣတိ၊ သို့။ စိန္တေန္တဿ၊ ကြံစည်စဉ်းစားသည်ရှိသော်။ ဘယဇနကံ၊ ကြောင်ခြင်းကိုဖြစ်စေတတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သီဟောပမာ သုတ္တေဒေဝါနံ ဝိယာတိ၊ ကား။ သီဟောပမသုတ္တေ၊ ကို။ ဒေသိယမာနေ၊ ဟောအပ်သည်ရှိသော်။ ဒေဝါနံ၊ ဗြဟ္မာနတ်တို့အား။ (ဘယာဝဟံ၊ ကြောက်ခြင်းကို ဆောင်တတ်ဖြစ်စေတတ်သည်။) ဟောတိ၊ ဝိယ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ တတ္ထ၊ ထိုသုတ်၌။
ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ အရဟံ၊ ပူဇော်အထူးကို ခံယူတော်မူထိုက်သော။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ မဖောက်မပြန် ကိုယ်ပိုင်ဉာဏ်ဖြင့် မှန်စွာသိတော်မူသော။ တထာဂတာ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ လောကေ၊ ၌။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ပွင့်တော်မူ၏။ပ။ သော၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည်။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ ရူပံ၊ ရုပ်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသည် ကား။ ရူပဿ၊ ၏။ သမုဒယော၊ ဖြစ်ခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ ရူပဿ၊ ၏။ အတ္ထင်္ဂမော၊ ချုပ်ခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ ဝေဒနာ၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ သညာ၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ သင်္ခါရာ၊ တို့တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ ဝိညာဏံ၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ ဝိညာဏဿ၊ ၏။ အတ္ထင်္ဂမော၊ ချုပ်ခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဓမ္မွံ၊ တရားကို။ ဒေသေတိ၊ ဟောတော်မူ၏။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ဒီဃာယုကာ၊ ရှည်သောအသက်ရှိကုန်သော။ ဝဏ္ဏဝန္တော၊ လှပသောအဆင်းရှိကုန်သော။ သုခဗဟုလာ၊ များသော ချမ်းသာရှိကုန်သော။ ယေပိ တေ ဒေဝါ၊ အကြင်ဗြဟ္မာနတ်တို့သည်လည်း။ ဥစ္စေသု၊ မြင့်ကုန်သော။ ဝိမာ နေသု၊ ဗိမာန်တို့၌။ စိရဋ္ဌိတိကာ၊ ရှည်မြင့်စွာတည်ခြင်းရှိကုန်၏။ တေပိ၊ ထိုဗြဟ္မာနတ်တို့သည်လည်း။ တထာဂတဿ၊ ၏။ ဓမ္မဒေသနံ၊ တရားဒေသနာတော်ကို။ သုတွာ၊ ကြားနာကုန်၍။ ယေဘုယျေန၊ များသာအားဖြင့်။ ဘယံ၊ ကြောက်ခြင်းသို့။ သံဝေဂံ၊ ထိတ်လန့်ခြင်းသို့။ သန္တာသံ၊ ကြောက်လန့်ခြင်းသို့။ အာပဇ္ဇန္တိ၊ ရောက်ကုန်၏။ ဘော၊ အိုအချင်းတို့။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ အနိစ္စာဝ၊ မမြဲကုန်သည်သာလျှင်။ သမာနာ၊ ဖြစ်ပါကုန်လျက်။ နိစ္စာ၊ မြဲကုန်သည်။ အမှ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အမညိမှ ကိရ၊ ထင်မှတ်ခဲ့ ကုန်သတတ်။ တော၊ အိုအချင်းတို့။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ အဒ္ဓုဝါဝ၊ မခိုင်ခံ့ကုန်သည်သာလျှင်။ပ။အသဿတာဝ၊ အစဉ်ထာဝရမတည်ကုန်သည်သာလျှင်။ သမာနာ၊ ဖြစ်ပါကုန်လျက်။ သဿတာ၊ အစဉ် ထာဝရတည်မြဲကုန်သည်။ အမှ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အမညိမှ ကိရ၊ ထင်မှတ်ခဲ့ကုန်သတတ်။ ဘော၊ အို အချင်းတို့။ မယမ္ပိ၊ ငါတို့သည်လည်း။ အနိစ္စာ ကိရ၊ မမြဲအစဉ်ထာဝရ မတည်မြဲကုန်သတတ်။ သက္ကာယပရိယာပန္နာ ကိရ၊ သက္ကာယ၌ အတွင်းဝင်ကုန်သတတ်။
ဣတိ၊ ဧဝံ၊ သို့။ ဒေဝါနံ၊ ဗြဟ္မာနတ်တို့၏။ ဘယုပ္ပတ္တိ၊ ကြောက်ခြင်း၏ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသည်။ အာဂတာ၊ လာ၏။
ခန္ဓာပဉ္စကံ ဝါ၊ ခန္ဓငါးပါးအပေါင်းကိုသော်လည်းကောင်း။ တဒေကဒေသော ဝါ၊ ထိုခန္ဓာငါပါး၏ တစိတ်တဒေသကိုသော်လည်းကောင်း။ အတ္တဝါဒီဟိ၊ အတ္တဝါဒရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ အတ္တာတိ၊ အတ္တကောင်ဟူ၍။ ပရိကပ္ပိယတိ၊ ကြံဆအပ်၏။ တဉ္စ၊ ထိုအတ္တကောင်ဟု ကြံဆအပ်သော ခန္ဓာငါးပါးအပေါင်းသည်လည်း။ ဧကန္တတော၊ အားဖြင့်။ အနိစ္စံ စ၊ မြဲလည်းမမြဲ။ ဒုက္ခံ စ၊ ဆင်းရဲလည်း ဆင်းရဲတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယံ ယိ အနိစ္စံ ဒုက္ခန္တိအာဒိ၊ ကို။ (ဤ၌တံ-ပိုသည်) အာဟ၊ ဟောတော်မူ ၏။ တီသု ဒုက္ခတာသု၊ သုံးပါးသော ဒုက္ခတာဟူသော ဒုက္ခလက္ခဏာတို့တွင်။ သင်္ခါရဒုက္ခတာဝ၊ တာဟု ခေါ်သော သင်္ခါရဒုက္ခလက္ခဏာသည်သာလျှင်။ ဗျာပိနီ၊ ပျံ့နှံ့၏။ ယံ၊ အကြင်တရားသည်။ အနိစ္စံ၊ မမြဲ။ တံ၊ ထိုတရားသည်။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲတည်း။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ အဓိပ္ပေတာ၊ အလိုရှိအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနိစ္စတံ ဝါ ဥဒယဗ္ဗယပ္ပဋိပီဠနံ ဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အတ္ထာ အဘဝိဿာတိ၊ ကား။ ကာရကော၊ ပြုတတ်သောသူ။ ဝေဒကော၊ ခံစားတတ်သောသူ။ သယံဝသီ၊ မိမိအလိုလျှင် အလိုရှိသောသူ။ ဝါ၊ မိမိအလိုအတိုင်း အစိုးရသောသူ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဧဝံဘူတော၊ ဤသို့သဘောရှိသည်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ အတ္ထော၊ အတ္တကောင်သည်။ အဘဝိဿ၊ ဖြစ်ငြားအံ့။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အလိုတည်း။ ဟိ၊ အပြစ်ကား။ ဧဝံ သတိ၊ ဤသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ ရူပဿ၊ ရုပ်၏။ အာဗာဓာယ၊ နှိပ်စက်ခြင်းငှာ။ သံဝတ္တနံ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ အယုဇ္ဇမာနံ၊ မသင့်လျော်သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ရူပက္ခန္ဓေ၊ သုံးသပ်ခြင်း သည်။ တိဝိဓံ၊ သုံးပါးအပြားရှိသည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့လည်းကောင်း။ ဘေဒတော၊ အပြားအား ဖြင့်။ တေတ္တိံ သဝိဓံ၊ သုံးဆယ့်သုံးပါးအပြားရှိသည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့လည်းကောင်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ဝေဒနာက္ခန္ဓာဒီသုပိ၊ ဝေဒနာက္ခန္ဓာ စသည်တို့၌လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ဤသို့။ ဣမံ အတ္ထံ၊ ဤအနက်ကို။ ဧသ နယောတိ၊ ဧသ နယော-ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။
၆၉၆။ နိယမတော သင်္ခဘာဒိဘေဒံ ဟောတီတိ၊ ဟုသည်ကား။ ဧကံသေန၊ ဧကန်စင်စစ်အားဖြင့်။ သင်္ခတတာဒိဝိသေသဝန္တံ၊ သင်္ခတအဖြစ်စသည် အထူးရှိသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အသင်္ခတာဒိသဘာဝေ၊ အသင်္ခတအစရှိသော သဘော၌။ အနိစ္စတာယ၊ မမြဲသည်၏အဖြစ်၏။ အသမ္ဘဝ တော၊ မဖြစ်သင့်သောကြောင့်တည်း။ အဿာတိ၊ ကား။ အနိစ္စဿင၊ အနိစ္စ-ပုဒ်၏။ ပရိယာယ ဒဿနတ္တန္တိ၊ ကား။ ဝေဝစနဒဿတ္တံ၊ ဝေဝုစ်စကားလှယ်ကို ပြခြင်းအကျိုးငှာ။ တံ ပန၊ ထိုဝေဝုစ် ပရိယာယ် စကားလှယ်ကိုကား။ ခယဓမ္မန္တိအာဒီနံ၊ ဤသို့အစရှိသောပုဒ်တို့၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပုရိမာနံ၊ ရှေးဖြစ်ကုန်သော။ တဏ္ဏံ၊ သုံးပါးသော အနိစ္စ, သင်္ခတ, ပဋိစ္စသမုပ္ပန္န-ပုဒ်တို့၏။ (ဝသေန၊ ဖြင့်။) န (ဝေဒိတဗ္ဗံ၊) မသိအပ်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တဒေဝ၊ ထိုအနိစ္စ-ပုဒ်သည်ပင်လျှင်။ တဿ၊ ထိုအနိစ္စ-ပုဒ်၏။ ပရိယာယော၊ ပရိယာယ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ သင်္ခတပဋိစ္စသမုပ္ပန္နပဒါနိပိ၊ သင်္ခတ-ပုဒ်, ပဋိစ္စသမုပ္ပန္န-ပုဒ်တို့သည်လည်း။ ဟုတွာ အဘာဝဒီပနတော၊ ဖြစ်ပေါ်ပြီး၍ မရှိခြင်းကို ပြသောအားဖြင့်။ (တဿ၊ ထိုအနိစ္စ-ပုဒ်၏။ ပရိယာယော၊ သည်။) န(ဟောန္တိ)၊ ကုန်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ပါဂဘာဝဒီပနတော၊ မပြုအပ်မှ, အကြောင်းမညီညွတ်မှီ ရှေးမဆွက မရှိသေးခြင်းကိုသာ ပြခြင်းကြောင့် တည်း။ ပန၊ စင်စစ်။ ပါဂတာဝဒီပနေန၊ ရှေးမဆွက မရှိသေခြင်းကိုပြသဖြင့်။ အနိစ္စတာယ၊ မမြဲသည်၏ အဖြစ်ကို။ သာဓနပက္ခေ၊ ပြီးစေသောအဖို့၌။ တိဋ္ဌန္တိ၊ တည်ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ တေနေဝ၊ ပင်လျှင်။ သဗ္ဗေ သံ ပဒါနံ၊ အလုံးစုံသောပုဒ်တို့၏။ ပရိယာယတာဘာဝတော၊ ပရိယာယ်အဖြစ်၏ မဟုတ်ခြင်း မရှိခြင်း ကြောင့်။ နာနာနကာရေဟိ ဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝိကပ္ပန္တရံ၊ ဝိကပ်တပါးကို။ ဂဟိတံ၊ ယူအပ်ဆိုအပ်၏။ မနသိ ကာရပ္ပဝတ္တဒဿနတ္တန္တိ၊ ကား။ အနိစ္စတာယ၊ မမြဲသည်၏အဖြစ်ကို။ ဥပဗြူဟနမနသိကာရပ္ပဝတ္တိဒဿနတ္ထံ၊ ပွားစေသော နှလုံးသွင်းမှု၏ ဖြစ်ခြင်းကို ပြခြင်းအကျိုးငှာ။
စတ္တာရီသာကာရအနုပဿနာကထာဝဏ္ဏနာ
၆၉၇။ သောတိ၊ ကား။ ယောဂါဝစရော၊ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်သည်။ တဿာတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တဘေဒဿ၊ အကြင်အကြင် ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အပြားရှိသော။ အနိစ္စတာဒိသမ္မသနဿ၊ အနိစ္စတာအစရှိသော အခြင်းအရာအားဖြင့် သုံးသပ်ခြင်း၏။ ထိရတာဝတ္ထယာတိ၊ ကား။ ဒတာဝတ္ထာယ၊ ခိုင်မြဲသည်၏ အဖြစ် အကျိုးငှာ။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အနိစ္စာဒိအာကာရဿ၊ အနိစ္စအစရှိသော အခြင်းအရာကို။ ပုနပ္ပုနံ၊ အဖန်ဖန်။ မနသိကာရော ဝိယ၊ နှလုံးသွင်းခြင်းကဲ့သို့။ ဗဟုလီကာရဘာဝတော၊ အကြိမ်များစွာပြုမှု၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ ဧတဿ၊ ဤအမေးဥဒ္ဒေသစကား၏။ ဝိဘင်္ဂေ၊ အကျယ်ဝေဘန် ဖြေကြားရာ၌။ ယံ တံ အနိစ္စာဒိသမ္မသနံ၊ အကြင်အနိစ္စအစရှိသော အခြင်းအရာအားဖြင့် သုံးသပ်ခြင်း ကို။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်အပ်၏။ အနုလောမိကန္တိ၊ ကား။ အရိယမဂ္ဂါဓိဂမဿ၊ အရိယာမဂ်ကို သိခြင်းရခြင်းအား။ အနုကူလံ၊ လျော်သော။ ခန္တိန္တိ၊ ကား။ ဉာဏခန္တိံ၊ ဉာဏ်ဟူသော ခန္တီကို။ ဟိ၊ မှန်။ ဉာဏံ၊ ဉာဏ်ကို။ ဝိသယသဘာဝံ၊ အာရုံ၏ သဘောကို။ ဩဂါဟေတွာ၊ သက်ဝင်၍။ ဝဝတ္ထာနေ၊ ပိုင်းခြားခြင်း၌။ ခမတိသဟတိ၊ စွမ်းနိုင်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ခန္တီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ သမ္မတ္တနိယာမန္တိ၊ ကား။ အရိယမဂ္ဂံ၊ ကို။ ဟိ၊ မှန်။ သော၊ ထိုအရိယာမဂ်သည်။ သမ္မာဒိဋ္ဌိ အာဒိသမ္မတ္တဉ္စေဝ၊ သမ္မဒိဋ္ဌိ အစရှိသော အမှန်သဘောသည်လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) အနိဝတ္တိဓမ္မာတာယ၊ မဆုတ်နစ်ခြင်းသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ဆုတ်နစ်ခြင်းသဘောမရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နိယာမော စ၊ မုချကိန်းသေမြဲသည်လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ အာဒိနာ နယေနာတိ ဣမိနာ၊ ဟူသောဤပါဌ်ဖြင့်။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ။ပ။ဩက္ကမတီတိ၊ ဟူ၍။ ဧဝမာဒိကော၊ ဤသို့အစရှိသော။ ပါဌသေသော၊ ပါဌ်ကြွင်းကို။ ဝါ၊ ကြွင်းသောပါဌ်ကို။ ရောဂါဒိပဋိပက္ခာယောဇနာဝသေန၊ ရောဂ-ပုဒ် စသည်တို့၏ ဆန့်ကျင်ဖက်ကို ယှဉ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗော၊ ချဲ့အပ်၏။ ခန္ဓာနံ နိရောဓော နိစ္စံ နိဗ္ဗာနန္တိ ဝစနေန၊ ဟူသောစကားဖြင့်။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ ဒုက္ခရောဂတာဒိပဋိပက္ခော၊ ဆင်းရဲသည်၏အဖြစ် ရောဂါနှင့် တူသည်၏အဖြစ် စသည်၏ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သော။ နိဗ္ဗနဿ၊ ၏။ သုခါရောဂျာဒိဘာဝေါ၊ ချမ်းသာ၏အဖြစ် အနာကင်းသည်၏အဖြစ် အစရှိသည်ကို။ အာဒိနာ နယေ နာတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောဤပါဌ်၌။ နယဂ္ဂဟဏေန၊ နည်းယူသဖြင့်။ ဝါ၊ နည်းယူစေသဖြင့်။ ဒီပိတော၊ ပြအပ် ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဝေသေသော၊ ကြွင်းသော။ သဗ္ဗော၊ အလုံးစုံသော။ ပါဌော၊ ပါဌ်ကို။ ပကာသိ တော ဧဝ၊ ပြအပ်ပြီးသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။
စ၊ ဆက်။ စတ္တာရီသာယ အာကာရေဟိ၊ လေးဆယ်သောအခြင်းအရာတို့ဖြင့်။ ဧတံ သမ္မသနံ၊ ဤသုံးသပ်ခြင်းသည်။ အနုလောမဉာဏေ၊ ၌။ ဘာဝေတဗ္ဗိဓာနံ၊ ပွားစေအပ်သော အစီအရင်သည်။ ကာမံ ဟောတိ၊ အကယ်၍ကား ဖြစ်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အနုလောမဉာဏံ ဝိဘဇန္တေန။ပ။ဝုတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဣတော၊ ဤသမ္မသနဉာဏ်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ကတပရိစယေဿဝ၊ ပြုအပ်သောလေ့ကျက်ခြင်းရှိသော ယောဂီအား။ ကိစ္စာဝဟံ၊ ကိစ္စကို ဆောင်တတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဓာပိ၊ ဤသမ္မသနဉာဏ်အရာ၌လည်း။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ တဿာပီတိ၊ ကား။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ကလာပသမ္မသနေဿဝ၊ အပေါင်းလိုက် သုံးသပ်ခြင်း၏သာ လျှင်။ (ဝသေန၊ ဖြင့်။) န၊ မဟုတ်သေး။ အထ ခေါ၊ သော်ကား။ ယထာဒဿိတဿ၊ အကြင်အကြင် ပြအပ်ပြီးသော။ စတ္တာလီသပ္ပဘေဒဿ၊ လေးဆယ်အပြားရှိသော။ အနိစ္စာဒိသမ္မသနဿပိ၊ အနိစ္စအစရှိ သော အခြင်းအရာအားဖြင့် သုံးသပ်ခြင်း၏လည်း။ (ဝသေန၊ ဖြင့်။ သမ္မသတိ၊ ၏။) ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုလေးဆယ်သော အခြင်းအရာတို့ဖြင့် သုံးသပ်ခြင်းကို။ အနုလောမိကခန္တိပဋိလာဘာယ စ၊ အနုလောမ ဉာဏ်ကိုရခြင်းငှာလည်းကောင်း။ သမတနိယာမောကမနာယ စ၊ အရိယာမဂ်သို့သက်ရောက်ခြင်းငှာ လည်းကောင်း။ သံဝတ္တနတော၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ဧကံသဘော၊ စင်စစ်မုချအားဖြင့်။ ဣစ္ဆတဗ္ဗံ၊ အလိုရှိ အပ်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ (ဧတံ၊ ဤဆိုလတံ့သော စကားကို။) ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ်၏။
ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ သော ဘိက္ခု၊ သည်။ ဝတ၊ စင်စစ်။ ကဉ္စိ၊ တစုံတခုသော။ သင်္ခါရံ၊ ကို။ နိစ္စတော၊ မြဲသည် ဟု။ သမနုပဿန္တော၊ ရှုမြင်လျက်။ အနုလောမိကာယ၊ အရိယာမဂ်ကို ရခြင်းအားလျော်သော။ ခန္တိယာ၊ အနုလောမဉာဏ်နှင့်။ သမန္နာဂတော၊ ပြည့်စုံသည်။ ဘဝဿတိ၊ ဖြစ်လတံ့။ ဣတိ၊ သို့သော။ ဧတံ ဌာနံ၊ ဤအကြောင်းသည်။ န ဝိဇ္ဇတိ၊ မရှိ။ အနုလောမိကာယ ခန္တိယာ၊ အနုလောမဉာဏ်နှင့်။ အသမန္နာဂတော၊ မပြည့်စုံသောသူသည်။ ဝါ၊ မပြည့်စုံပါဘဲလျက်။ သမ္မတ္တနိယာမံ၊ အရိယာမဂ်သို့။ ဩက္ကမိဿတိ၊ သက်ရောက်လတံ့။ ဣတိ၊ သို့သော။ ဧတံ ဌာနံ၊ သည်။ န ဝိဇ္ဇတိ၊ မရှိ။ သမ္မတ္တနိယာမံ၊ အရိယာမဂ်သို့။ အနောက္ကမမာနော၊ မသက်ရောက်သူသည်။ ဝါ၊ မသက်ရောက်ပါပဲလျက်။ သောပတ္တိဖလံ ဝါ၊ ကို လည်းကောင်း။ပ။ အရဟတ္တံ ဝါ၊ ကိုလည်းကောင်း။ သစ္ဆိကရိဿတိ၊ မျက်မှောက်ပြုလတံ့။ ဣတိ၊ သို့သော။ ဧတံဌာနံ၊ သည်။ န ဝဇ္ဇတိ၊ မရှိ။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ သော ဘိက္ခု၊ သည်။ ဝတ၊ စင်စစ်။ သဗ္ဗ သင်္ခါရေ၊ အလုံးစုံသော သင်္ခါရတို့ကို။ အနိစ္စတော၊ မမြဲဟု။ သမနုပဿန္တော၊ ရှုမြင်လျက်။ ဝါ၊ ရှုမြင်သည် ရှိသော်။ ဣတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော။
သုက္ကပက္ခော၊ ဖြူသောအဖို့ရှိသော သုက္ကပက္ခကို။ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗော၊ ချဲ့အပ်၏။ တထာ၊ တူ။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ သော ဘိက္ခု၊ သည်။ ဝတ၊ စင်စစ်။ ကဉ္စိသင်္ခါရံ၊ တစုံတခုသော သင်္ခါရကို။ သုခတော၊ ချမ်းသာဟု။ ဒုက္ခတော၊ ဆင်းရဲဟု။ ကဉ္စိ ဓမ္မံ၊ တစုံတခုသော တရားကို။ အတ္ထတော၊ အတ္တဟု။ အနတ္တတော၊ အတ္တ မဟုတ်ဟု။ ဣတိ၊ သိုစသည်ကို။ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗော၊ ချဲ့အပ်၏။
၆၉၈။ ဧကေကံ၊ တခုတခုသော။ ခန္ဓံ၊ ခန္ဓာကို။ အနိစ္စာဒိသမ္မသနဿ၊ အနိစ္စအစရှိသော အခြင်းအရာ အားဖြင့် သုံးသပ်ခြင်း၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ သမ္မသတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်အပ်၏။ ပန၊ ဆက်။ တဿ သမ္မသနဿ၊ ထိုသုံးသပ်ခြင်း၏။ ပဉ္စနံ ခန္ဓာနံ၊ ငါးပါးသော ခန္ဓာတို့အား။ ဝါ၊ တို့နှင့်။ သာဓာရဏ တာယ၊ ဆက်ဆံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဧကေကံခန္ဓန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အနစ္စန္တိကတာယာတိ၊ ကား။ အစ္စန္တိကတာဘာဝတော၊ အဆုံးကိုလွန်သည်၏ အဖြစ် မရှိခြင်းကြောင့်။ အသဿတတာယ၊ အစဉ် တာဝရ မတည်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ အနက်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သဿတံ၊ အစဉ်ထာဝရ တည်သော (နိဗ္ဗာန်၊ ကဲ့သို့သော) အရာသည်။ ပရာယာ၊ နောက်ဖြစ်သော။ ကောဋိယာ၊ အစွန်း၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ အစ္စန္တိကံ၊ အစ္စန္တိကမည်၏။ အာဒိအန္တဝန္တတာယာတိ၊ ကား။ ပုဗ္ဗာပရ ကောဋိဝန္တာတာယ၊ ရှေးအစွန်း နောက်အစွန်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဥဒယဗ္ဗယဓမ္မတော၊ ဖြစ်ခြင်း ပျက်ခြင်းသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ အနိစ္စတော၊ မမြဲဟု။ သမ္မသတိ၊ သုံးသပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်အပ်၏။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသောပုဒ်တို့၌။ ဧသ နယော၊ တည်း။
စ၊ ဆက်။ အနိစ္စတောတိ၊ ကား။ အဒ္ဓုဝတော၊ မခိုင်မြဲသောအားဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်။ ဧတံ၊ ဤခန္ဓာငါးပါး အပေါင်းသည်။ ခဏိကတာယ၊ ခဏမျှတည်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ နိစ္စံ၊ မြဲသည်။ န၊ မဟုတ်။ (ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနိစ္စံ၊ အနိစ္စမည်၏။) ဝါ၊ ကား။ အသဒါဘာဝိတာယ၊ အခါခပ်သိမ်းမရှိသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ (အ-မပါဘဲ သဒါတာဝိတာယ-ဟု ရှိသင့်၏။ သဒါတာဝိတာယ၊ အခါခပ်သိမ်းရှိသည်၏ အဖြစ် ဖြင့်။) န ဣစ္စံ၊ မသိအပ်။ န ဥပဂန္တဗ္ဗံ၊ ဉာဏ်ဖြင့်မကပ်ရောက်အပ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနိစ္စံ၊ မည်၏။ ဥပ္ပါ ဒဝယပဋိပီဠနတာယာတိ၊ ကား။ ဥပ္ပါဒေန စ၊ ဖြစ်ခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝယေန စ၊ ပျက်ခြင်းဖြင့် လည်းကောင်း။ ပတိပတိ ခဏေ ခဏေ၊ ခဏတိုင်းခဏတိုင်း။ တံသမင်္ဂိနော၊ ထိုခန္ဓာနှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ဝိဗာဓနသဘာဝတ္တာ၊ နှိပ်စက်ခြင်းသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ကား။ တေဟိ၊ ထိုဖြစ်ခြင်း၊ ပျက်ခြင်းတို့သည်။ သယမေဝ၊ ခန္ဓာဟူသော မိမိတို့ကိုယ်တိုင်ပင်လျှင်။ ဝဗာဓေတဗ္ဗတ္တာ၊ နှိပ်စက်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဟိ၊ မှန်။ ဥဒယဗ္ဗယဝန္တော၊ ဖြစ်ခြင်း ပျက်ခြင်းရှိကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့ သည်။ အဘိဏှံ၊ မပြတ်။ တေဟိ၊ ထိုဖြစ်ခြင်း ပျက်ခြင်းတို့က။ ပဋိပီဋီတာ ဧဝ၊ နှိပ်စက်အပ်ကုန်သည် သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ယာ ပီဠနာ၊ ယင်းသို့ နှိပ်စက်ခြင်းကို။ သင်္ခါရဒုက္ခတာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။
အန္တော တုဒနာတယာတိ၊ ကား။ အဗ္ဘန္တရေ၊ ကိုယ်တွင်း၌။ တုဒနတော၊ ထိုးဆွနှိပ်စက်ခြင်းကြောင့်။ ဟိ၊ မှန်။ ဒုက္ခဝေဒနာဒယော ဝိယ၊ ဒုက္ခဝေဒနာစသည်တို့ကဲ့သို့။ ဣမေ သင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ အတ္တဘာဝဿ၊ အတ္တဘော၏။ အဗ္ဘန္တရဂတာ ဧဝ၊ အတွင်း၌ တည်ကုန်သည်သာလျှင်။ (ဟုတွာ၊ ဖြစ်ကုန်၍။) ဥဒယဗ္ဗယ ဝသေန၊ ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ တုဒန္တိ၊ ထိုးဆွနှိပ်စက်ကုန်၏။ အရိယမဂ္ဂသဏ္ဍာသေန၊ အရိယာမဂ်တည်းဟူသော ညှပ်-ဇာဂနာနှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ နီဟရိတုံ၊ ထုတ်ပစ်ခြင်းငှာ။ အသက္ကု ဏေယျတာယ၊ မစွမ်းနိုင်ကောင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဒုန္နီဟရဏီယတာ၊ မည်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တဏှာဒိဋ္ဌာဘိနိဝေသဒဠှဘာဝတော၊ တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် နှလုံးသွင်းခြင်း၏ မြဲမြံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် တည်း။ အဃန္တိ၊ ကား။ ပါပံ ဝိယ၊ မကောင်းမှုကဲ့သို့။ အရိယဇနေဟိ၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ဝိဂရဟိတဗ္ဗံ စ၊ ကဲ့ရဲ့အပ်သည်လည်းဖြစ်သော။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ အနတ္ထဇနနတော၊ အကျိုးမဲ့ကို ဖြစ်စေ တတ်သောကြောင့်။ အဝဍ္ဎိအာဝဟံ စ၊ စီးပွားမဲ့ကိုဆောင်တတ်သည်လည်းဖြစ်သော။ ပါဿ၊ မကောင်းမှု ၏။ ဝတ္ထ၊ ဘူတံ စ၊ တည်ရာဖြစ်၍လည်းဖြစ်သော။ ခန္ဓာပဉ္စကံ၊ ခန္ဓငါးပါးအပေါင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိဂရဟ။ပ။အဃတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အသေရိဘာဝဇနကတာယာတိ၊ ကား။ ပရဝသေတာဇနနတော၊ သူတပါး၏။ (အလိုလျှင်) အလိုရှိသည်၏အဖြစ်ကို ဖြစ်စေတတ်သောကြောင့်။ ဂိလာနော၊ မကျန်းမာသောသူသည်။ အညောဟိ၊ တပါးသော သူတို့က။ သံဝေသနဝုဋ္ဌာပနာဒိနာ၊ အိပ်ရာ၌လှဲသိပ်ပေးခြင်း, အိပ်ရာမှထူပေးခြင်းစသည်ဖြင့်။ ပရပဋိဗဒ္ဓသရီရဝုတ္တိကော၊ သူတပါးနှင့် စပ်သောကိုယ်၏ ဖြစ်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍။ အသေရီ၊ မိမိအလိုလျှင် အလိုမရှိသည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဧတေပိ၊ ဤခန္ဓာတို့သည်လည်း။ အသေရီဘာဝဇနကာ၊ မိမိအလိုလျှင် အလိုမရှိသည်၏ အဖြစ် ကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်၏။ အဝသတာယာတိ၊ ကား။ အဝသဝတ္တနတော၊ အလို၌မရှိခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ အလိုအတိုင်းမဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ပရော၊ တပါးသော။ သတန္တော၊ မိမိလျှင်ပြဓာန်းသော။ ပုရိသော၊ သည်။ ပရဿ၊ သူတပါး၏။ ဝသံ၊ အလိုသို့။ န ဂစ္ဆတိ ယထာ၊ မလိုက်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ သုဘသုခါဒိဘာဝေန၊ တင့်တယ်သည်ချမ်းသာသည်စသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝသေ၊ မိမိအလို၌။ ဝတ္ထေတုံ၊ ဖြစ်စေခြင်းငှာ။ အသက္ကုဏေယျတော၊ မစွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဝိဓေယျတာယာတိ၊ ကား။ မာ ဇီရထ၊ မအို ကုန်လင့်။ မာ မီယထ၊ မသေကုန်လင့်။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝိဓာတုံ၊ စီရင်ခြင်းငှာ။ အသက္ကုဏေယျတော၊ မစွမ်းနိုင်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပလုဇ္ဇနတာယာတိ၊ ကား။ ဗျာဓိအာဒီဟိ၊ ဗျာဓိအစရှိကုန်သော။ ပကာရေဟိ၊ အပြားတို့ဖြင့်။ ဆိဇ္ဇနတော၊ ပြတ်ခြင်းကြောင့်။ (ဘိဇ္ဇနတော-ဟု ရှိသင့်၏။ ပျက်စီးခြင်းကြောင့်ဟု အနက်ပေး) ဝိနဿနတော၊ ပျက်စီးခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ ကား။ တေဟိ ဧဝ၊ ထိုဗျာဓိစသည်တို့ဖြင့်သာလျှင်။ အာဗျသနတော၊ လွန်စွာပျက်စီးခြင်းကြောင့်။ ဟိ၊ မှန်။ လောကသဒ္ဒေါ၊ လောက-သဒ္ဒါကို။ ဗျသနတ္ထော၊ ပျက်စီးခြင်းအနက်ရှိသည်ဟူ၍လည်းကောင်း။ ပ-သဒ္ဒေါ၊ ကို။ တုသတ္ထော၊ အလွန်ဟူသောအနက်ရှိသည်ဟူ၍လည်းကောင်း။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။ စ၊ ဆက်။ ဗျာဓိအာဒီဟိ၊ ဗျာဓိအစရှိသည်တို့ဖြင့်။ ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ ဗျသနံ၊ ပျက်စီးခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ဗျသနာဝဟဘာဝေန၊ ပျက်စီးခြင်းကို ဆောင်တတ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဧတိ၊ လာတတ် ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဤတိ၊ ဤတိမည်၏။ ဧတံ၊ ဤတိ-ဟူသော ဤအမည်သည်။ အာဂန္တုကာနံ၊ အာဂန္တု ဖြစ်ကုန်သော။ အကုသလပက္ခိယာနံ၊ အကုသိုလ်အဖို့ရှိကုန်သော။ ဝါ၊ အကုသိုလ်အဖို့၌ ပါဝင် ကုန်သော။ ဗျသနဟေတူနံ၊ ပျက်စီးခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်ော တရားတို့၏။ အဓိဝနံ၊ အမည်တည်း။ ခန္ဓာ စ၊ တို့သည်လည်း။ ဧဒိသာ၊ ဤသို့သဘောရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနေကဗျသနာဝဟတာယ ဤတိတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဥပဒ္ဒဝတိ၊ ကပ်၍နှိပ်စက်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပဒ္ဒဝေါ၊ မည်၏။ အနတ္ထံ၊ အကျိုးမဲ့ကို။ ဇနေန္တော၊ ဖြစ်စေလျက်။ အဘိဘဝတိ အဇ္စျောတ္ထရတိ၊ လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်တတ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဧတံ၊ ဤဥပဒ္ဒဝ-ဟူသောအမည်သည်။ ရာဇဒဏ္ဍာဒီနံ၊ မင်းဘေးမင်းဒဏ်စသည်တို့၏။ အဓိဝစနံ၊ အမည်တည်း။ ခန္ဓာ စ၊ တို့သည်လည်း။ ဧဒိသာ၊ ဤသို့သဘောရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဝိဒိတာနံ၊ ပ။ ဥပဒ္ဒဝတော တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဒိဋ္ဌိဓမ္မိကသမ္ပရာယိကဘယာဝဟတော စ၊ မျက်မှောက်၌ဖြစ်သော ဘေး, တမလွန်၌ ဖြစ်သောဘေးတို့ကို ဆောင်တတ် ဖြစ်စေတတ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ အဘယပဋိပက္ခ တော စ၊ ဘေးမဲ့ရာ၏ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ ခန္ဓာ၊ တို့သည်။ ဘယံ၊ ကြောက်မက်ဖွယ်ဘေးမည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗဘယာနံ။ပ။ဘယတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဒ၊ ၏။ ဗဟိဒ္ဓါ၊ အပ၌။ ဉာတိဗျသနာဒီဟိ၊ အစရှိကုန်သော။ အဇ္စတ္တံ၊ ကိုယ်တွင်းသန္တာန်၌။ ရာဂါဒီဟိ၊ ရာဂအစရှိ ကုန်သော။ အနတ္ထေဟိ၊ အကျိုးမဲ့တို့သည်။ ဥပသဇ္ဇနဋ္ဌေန စ၊ ကပ်ငြိအပ်သော အနက်သဘောကြောင့် လည်းကောင်း။
ဥပက္ကမေနာတိ၊ ကား။ အတ္တနော ဝါ၊ မိမိ၏လည်းကောင်း။ ပရဿ ဝါ၊ သူတပါး၏ လည်းကောင်း။ ပယောဂေန၊ လုံ့လပယောဂဖြင့်။ သရသေနာတိ၊ ကား။ သဘာဝေန၊ ပင်ကိုရင်းသဘောအားဖြင့်။ ပဘင်္ဂု ပဂမနသီလတာ၊ ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်လေရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ ဘိဒုရတာ၊ ပျက်စီးတတ်သည်၏ အဖြစ်တည်း။ သဗ္ဗာဝတ္ထနိပါတိတာယာတိ၊ ကား။ ရုက္ခဖလံ ဝိယ၊ သစ်သီးကဲ့သို့။ အတိတရုဏကာလ တော၊ အလွန်နုသောကာလမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ သဗ္ဗာသု၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော။ အဝတ္ထာသု၊ အခိုက်အတန့် တို့၌။ နိပတနသီလတာယ၊ ကျတတ်ပျက်တတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အနိပတဿပိ၊ မကျမပျက်သေး သောခန္ဓာ၏လည်း။ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ အသာရတာယ၊ အနှစ်မရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ထိရဘာဝဿ၊ ခိုင်မြဲသည်၏ အဖြစ်၏။ အဘာဝတာယ၊ မရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဟိ-သစ္စံ၊ မှန်။ ထိရံ၊ ခိုင်မြဲသောဝတ္ထုသည်။ ဓုဝံ နာမ၊ ဓုဝမည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တာယိတုံ ရက္ခိတုံ၊ စောင့်ရှောက်ခြင်းငှာ။ အသမတ္ထတာယ၊ မစွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တာယနော၊ စောင့်ရှောက်တတ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အတာယနော၊ မည်၏။ တာဏာသီသာယ၊ စောင့်ရှောက်ခြင်းကို မြှော်လင့်သဖြင့်။ ဥပဂတဿ၊ ကပ်ရောက်လာသောပုဂ္ဂိလ်၏။ အလဗ္ဘနေယျခေမတာ၊ မရအပ်သော ဘေးငြိမ်းခြင်းရှိသည် အဖြစ်သည်။ ဝါ၊ ဘေးငြိမ်းခြင်းကို မရအပ်မရထိုက်သည်၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဒုက္ခတီတိယာ၊ ဆင်းရဲကိုကြောက်ခြင်းကြောင့်။ ဥပလီယနာဓိပ္ပါယေန၊ ချဉ်းကပ်ပုန်းအောင်းခြင်းငှာ အလိုရှိသဖြင့်။ အလ္လီယိတုံ၊ ချဉ်းကပ်ပုန်းအောင်းခြင်းငှာ။ ဒုက္ခနိဝတ္တနံ၊ ဆင်းရဲ့ကိုနစ်စေခြင်းသည်။ လောဏကိစ္စံ၊ ပုန်းအောင်းရာ၏ ကစ္စတည်း။ ဇာတိအာဒိတယာနံ၊ ဇာတိအစရှိသောဘေးတို့ကို။ ဘယသာရကတ္တံ၊ ဘေးကိုပယ်သတ်တတ်သည်၏အဖြစ်မည်၏။ ယထာပရိကပ္ပိတေဟီတိ၊ ကား။ ပရမတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ အဝိဇ္ဇမာနေဟိ၊ ထင်ရှားမရှိကုန်သော။ (ပရိကပ္ပိတပ္ပကာရေဟိ-မှာစပ်) ဗာလေဟိ၊ ဗာလပုထုဇန်တို့ သည်။ ပရိကပ္ပိတပ္ပကာရေဟိ၊ ကြံဆအပ်သောအပြားတို့မှ။ ရိတ္တတာယတိ၊ ကား။ ဝိဝိတ္တတာယ၊ ဆိတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိရဟိတတာယ၊ ကင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတိအတ္ထော၊ တည်း။ အန္တောသာရာဘာဝေါ၊ အတွင်း၌အနှစ်မရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ ရိတ္ထတာ၊ မည်၏။ စ၊ ဆက်။ သာဧဝ၊ ထိုရိတ္တတာသည်ပင်လျှင်။ တုစ္ဆတာ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ရိတ္တတာယေဝ တုစ္ဆတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အပ္ပကတ္တာတိ၊ ကား။ ပရိတ္တတ္တာ၊ သေးငယ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ကား။ လာမကတ္တာ၊ ယုတ်ညံ့သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဓုဝသာရာဘာဝါဒီဟိ၊ ခိုင်မြဲသောအနှစ်၏ မရှိခြင်းစသည် တို့နှင့် ၏။ သ္ဓိံ၊ တကွ။ အတ္ထသာရာဘာဝံ၊ အတ္တသာရ၏ မရှိခြင်းကို။ ရိတ္တပဒေန၊ ရိတ္ထ-ပုဒ်ဖြင့်။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ နိဗ္ဗတ္တိတမတ္တသာရာဘာဝမေဝ၊ သုည-ပုဒ်ဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ သာမိ။ပ။သုညတောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကေနစိ၊ တစုံတခုသော။ သာမိအာဒိလက္ခဏေန၊ ပိုင်ရှင်စသည် လက္ခဏာရှိသော။ အတ္ထနော၊ အတ္တကောင်မှ။ ဧတေ၊ ဤခန္ဓာတို့သည်။ သုညာ ယထာ၊ ဆိတ်သုဉ်းကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ သယမ္ပိ၊ မိမိကိုယ်တိုင်လည်း။ အတံသဘာဝေါ၊ ထိုသာမိစသည်လက္ခဏာရှိသော အတ္တသဘော မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သယဉ္စ။ပ။အနတ္တတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အတ္တာ၊ အတ္တကောင်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနတ္တာ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။
ပဝတ္တိဒုက္ခတာယတိ၊ ကား။ ဘဝပဝတ္တိဒုက္ခဘာဝတော၊ ဘဝ၏ဖြစ်ခြင်းဟူသော ဆင်းရဲ၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဘဝပဝတ္တိ စ၊ ဘဝ၏ဖြစ်ခြင်းသည်လည်း။ ပဉ္စန္နံ၊ ငါးပါးကုန်သော။ ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ အနိစ္စာဒိအာကာရေန၊ အနိစ္စအစရှိသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပဝတ္တနမေဝ၊ ဖြစ်ခြင်းသာလျှင်တည်း။ သော စ၊ ထိုဖြစ်ခြင်း သည်လည်း။ အာဒီနဝေါ၊ အပြစ်တည်း။ ယထာဟ၊ အဘယ်ကဲ့သို့ ဟောတော်မူသနည်းဟူမူ ကား။ “ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ ငါးပါးသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့သည်။ ယံ-ယေန၊ အကြင်ကြောင့်။ အနိစ္စာ၊ မမြဲကုန်။ ဒုက္ခာ၊ ဆင်းရဲကုန်၏။ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ၊ ဖောက်ပြန်ခြင်း သဘောရှိကုန်ု၏။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ အယံ၊ ဤမမြဲခြင်း ဆင်းရဲခြင်း ဖောက်ပြန်သော သဘောရှိခြင်းသည်။ ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု၊ တို့၌။ အာဒီနဝေါ၊ အပြစ်တည်း။” ဣတိ၊ သို့။ (အာဟ၊ ၏။) တေန၊ ကြောင့်။ ဒုက္ခဿ စ အာဒီနဝ တာယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အာဒီနန္တိ၊ အာဒီနံ-ဟူသောပုဒ်သည်။ ဧကမန္တန္တိ ယထာ၊ ဟူသောပုဒ် ကဲ့သို့။ ဘာဝနပုံသကနိဒ္ဒေသော၊ ဘာဝနပုံးဟု ခေါ်သော ကြိယာဝိသေသနကို ညွှန်ပြသောပုဒ်တည်း။ အဘိဝိယ၊ အလွန်လျှင်။ ကပဏံ၊ အထီးကျန်လျက်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ အယံ အာ-ကာရော၊ ဤ အာ-အက္ခရာသည်။ တုသတ္တော၊ အလွန်ဟူသော အနက်ရှိ၏။
ဝိဂတဘာဝတာယာတိ၊ ကား။ အပဂတဝဍ္ဎိတာယ၊ ကင်းသော ကြီးပွားခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင်။ ဝါ၊ ကြီးပွားစည်ပင်ခြင်း ကင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိဘဝတဏှာ စ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဝိဘဝဒိဋ္ဌိ စ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဥတ္တရပဒလောပေန၊ နောက်ပုဒ်ကို ချေသဖြင့်။ ဝိဘဝေါ၊ မည်၏။ တတော ဝိဘဝတော၊ ထိုဝိဘဝတဏှာမှ။ ဝါ၊ ဝိဘဝဒိဋ္ဌိမှ။ ဝါ၊ ကား။ ပိတုသဒိသဿ၊ အဘနှင့်တူသော။ သဘာဂ ဟေတုနော၊ သဘောတူသောအကြောင်း၏။ ဝိဘဝတော ဝိနာသတော၊ ပျက်စီးသည်မှ။ ဝါ၊ ပျက်စီးပြီး သည်မှ။ သမ္ဘူတတာယယ၊ ဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အာသဝါနံ၊ အာသဝေါတရားတို့အား။ အာရမ္မဏသတ္တိ အစရှိသည်ဖြင့်။ ပစ္စယဘာဝေါ၊ ကျေးဇူးပြုသည်၏ အဖြစ်သည်။ အာသဝပဒဋ္ဌာနတာ၊ အာသဝေါတရားတို့၏ နီးသောအကြောင်း၏ အဖြစ်မည်၏။ ဗီဇာဒိကော၊ မျိုးစေ့အစရှိသော။ အသာ ဓာရဏော၊ မဆက်ဆံသောအကြောင်းသည်။ ဟေတု၊ ဟေတု မည်၏။ ဘူသလိလာဒိကော၊ မြေ ရေ အစရှိသော။ (သီမူနှင့် အညီဘူ-သာသင့်သည်၊ ဘူတ-ကား မသင့်) သာဓာရဏော၊ ဆက်ဆံသော အကြောင်းသည်။ ပစ္စယော၊ ပစ္စယမည်၏။ အဇ္စျတ္တေပိ၊ အဇ္စျတ္တသန္တာန်၌လည်း။ ဧသ နယော၊ ဤနည်း ပင်တည်း။ တေဟိ၊ ထိုသာဓာရဏအသာဓာရဏအကြောင်းတို့သည်။ သမေစ္စသမ္ဘူယ၊ တပေါင်းတည်း ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ပေါင်းဆုံ၍။ ကတော၊ ပြုအပ်သောတရားသည်။ သင်္ခတော၊ မည်၏။ မစ္စုမာရဿ၊ မစ္စုမာရ် ၏။ ဝါ၊ ကို။ အဓိဋ္ဌာနဘာဝေန၊ တည်ရာ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ကိလေသမာရဿ၊ ကိလေသမာရ်၏။ ဝါ၊ ကို။ ပစ္စယဘာဝေန၊ အကြောင်း၏အဖြစ်ဖြင့်။ သံဝဍ္ဎနတော၊ ပွားစေတတ်သောကြောင့်။ အာမိသဘူတတာ၊ အာမိသဖြစ်သည်၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ခန္ဓာပိ၊ တို့သည်လည်း။ ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ ပစ္စယဘာဝေန၊ အကြောင်း၏အဖြစ်ဖြင့်။ သံဝဍ္ဎနတော၊ ပွားစေတတ်သောကြောင့်။ အာမိသဘူတာ၊ အာမိသဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်၏။ အဘိသင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ တာဒန္တော ဂဓာ၊ ထိုခန္ဓာတို့၌ အတွင်းဝင်ကုန်၏။ ဒေဝပုတ္တမာရဿ ပန၊ ၏မူကား။ ဧတံ၊ ဤတရားအပေါင်းသည်။ မမ၊ ငါ၏ဥစ္စာတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အဓိမာနဝသေန၊ မှတ်ထင်သော အဓိမာန၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အာမိသဘာဝေါ၊ အာမိသ၏ဖြစ်ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ခန္ဓာဒိမာရာနမ္ပိ၊ ခန္ဓာအစရှိသော မာရ်တိုပ၏လည်း။ (အာမိသ ဘူတတာ-ပုဒ်တွင် အာမိသ-ပုဒ်၌စပ်) ဣမေသံ၊ ဤခန္ဓာငါးပါးတို့၏။ (အာမိသဘူတတာ-ပုဒ်တွင် တာ-၌ စပ်) ယထာရဟံ၊ စွာ။ အာမိသဘူတတာ၊ အာမိသဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝတ္တဗ္ဗာ၊ ဆိုသင့် ဆိုထိုက်၏။ ဓမ္မသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဇာတိဓမ္မာနန္တိအာဒီသု ဝိယ၊ ပုဒ်တို့၌ကဲ့သို့။ ပကတိအတ္ထော စ၊ ပင်ကိုရင်းသဘော အနက်ရှိသည်လည်းကောင်း။ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါတိအာဒီသု ဝိယ၊ ပုဒ်တို့၌ကဲ့သို့။ ဟေတုအတ္ထော စ၊ အကြောင်း အနက်ရှိသည်လည်းကောင်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဇာတိဇရာ။ပ။ဟေတုတာယာ တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သံကိလေသတ္တယဂ္ဂဟဏေန၊ သံကိလေသာ သုံးပါးအပေါင်းကို ယူသဖြင့်။ တဒေကဋ္ဌာနံ၊ ထိုသံကိလေသ သုံးပါးနှင့် တူသောတည်ရာရှိကုန်သော။ ဒသန္နံ၊ ကုန်သော။ ကိလေသ ဝတ္ထူနမ္ပိ၊ ဝတ္ထုတို့ကိုလည်း။ သင်္ဂဟော၊ ရေတွက်ခြင်းသိမ်းယူခြင်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ တဒါ ရမ္မဏာ၊ ထိုသံကိလေသဝတ္ထုဆယ်ပါးတို့၏ အာရုံဖြစ်ကေုန်သော။ ဓမ္မာပိ၊ တို့သည်လည်း။ တဒနတိ ဝတ္ထနတော၊ ထိုသံကိလေသဝတ္ထုတို့ (၏ အာရုံအဖြစ်) ကို မလွန်ခြင်းကြောင့်။ သံကိလေသိကာဧဝ၊ သံကိလေသိက မည်ကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ တထာ၊ တူ။ ခုဒါတဏှာဇရာဒီသု၊ ဆာခြင်း, ရေငတ်ခြင်း, အိုမင်းခြင်း စသည်တို့ကြောင့်။ ပရိဿမသံကိလေသဿ စ၊ ပင်ပန်းခြင်းဟူသော သံကိလေသကိုလည်း။ (သီမူနှင့် အညီပင်။ ခုါဒတဏှာဇဋာဒီသု သရီရဿ သံကိလေသဿ စ-ဟု ရှိသောပါဌ်ကား မသင့်) သင်္ဂဟော၊ ရေတွက်သိမ်းယူခြင်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။
စတ္တာရီသ၊ လေးဆယ်သော။ သမ္မာသနာနိပိ၊ သုံးသပ်ခြင်းတို့သည်လည်း။ တီသု၊ သုံးပါးကုန်သော။ အနုပဿနသု၊ တို့၌။ အန္တောဂဓာနေဝ၊ အတွင်းဝင်ကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ တဒန္တောဂဓ ဘာဝံ၊ ထိုသုံးပါးသော အနုပဿနာတို့၌ အတွင်းဝင်ကုန်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဧတ္ထ ဟီတိ အာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဧတ္ထာဝတာ၊ ဤမျှဖြင့်။ ကလာပတော၊ အပေါင်းလိုက်အားဖြင့်။ ဓမ္မေ၊ ရုပ်နာမ်တို့ကို။ သင်္ဂဟေတွာ၊ သိမ်းယူ၍။ နယတော၊ နည်းအားဖြင့်။ သမ္မသနမတ္တံ၊ သုံးသပ်ခြင်းမျှကို။ ဒဿိတံ၊ ပြအပ်၏။ အနုပဒဓမ္မ ဝိပဿာန၊ ပုဒ်အစဉ်အတိုင်း ရုပ်နာမ်တရားတို့ကို ရှုခြင်းကို။ ဝိဟိတာ၊ စီရင်အပ်သည်။ န တာဝ ဟောတိ၊ မဟုတ်သေး။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမ္မသနာရမ္ဘဝိဓာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဣန္ဒြိယတိက္ခကာရဏနဝကကထာဝဏ္ဏနာ
၆၉၉။ ဧကစ္စဿ၊ အချို့သော။ တိက္ခန္ဒြိယဿ၊ ထက်သောဣန္ဒြေရှိသော။ မဟာပညဿ၊ ပညာကြီးသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ နယဝိပဿနာဝသေနေဝ၊ နာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်ပင်လျှင်။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတရဿ၊ ဤမှတပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ နုပ္ပဇ္ဇတိ၊ မဖြစ်သေး။ တံ၊ ထိုမဖြစ်သေးသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ယဿ ပန။ပ။န သမ္ပဇ္ဇတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏုပ္ပတ္တိ၊ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်၏ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသည်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ နယဝိပဿနာယ၊ ၏။ သမ္ပဇ္ဇနံ၊ ပြည့်စုံခြင်း တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အဓိပ္ပေတံ၊ အလိုရှိအပ်၏။ တေန၊ ထိုယောဂီသည်။ နဝဟာကာရေဟိ။ပ။အဗ္ဗောသာနေနာတိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တာနံ၊ ကုန်သော။ နဝန္နံ၊ ကိုးပါးကုန်သော။ အာကာရာနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဣန္ဒြိယာနိ၊ တို့ကို။ တိက္ခာနိ၊ ထက်သည်တို့ကို။ ကတွာ၊ ၍။ သပ္ပါယာနိ၊ လျှောက်ပတ် သည်တို့ကို။ သေဝမာနေန၊ မှီဝဲသည်ဖြစ်၍။ သမ္မသိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။
တေနတိ၊ ကား။ ယောဂိနာ၊ သည်။ နဝဟာကာရေဟီတိ၊ ကား။ ဝက္ခမာနေဟိ၊ ဆိုအပ်လတံ့ကုန်သော။ နဝဟိ၊ ကုန်သေား။ အာကာရေဟိ၊ အခြင်းအရာတို့ဖြင့်။ ဝါ၊ အကြောင်းတို့ဖြင့်။ ဣန္ဒြိယာနီတိ၊ ကား။ သဒ္ဓါဒီနိ၊ သဒ္ဒါအစရှိကုန်သော။ ဣန္ဒြိယာနိ၊ တို့သည်။ တိက္ခနီတိ၊ ကား။ တိခိဏာနိ၊ ထက်ကုန်သည်။ ဝိသဒါနိ၊ သန့်ရှင်းကုန်သည်။ သူရာနိ၊ ရဲရင့်ကုန်သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဥပ္ပန္နုပ္ပန္နနန္တိ၊ ကား။ ဝိပဿိယ မာနာနံ၊ ဝိပဿနာရှုအပ်ကုန်သော။ ရူပါရူပဓမ္မာနံ၊ ရုပ်နာမ်တရားတို့၏။ ခယမေဝါတိ၊ ကား။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဥပ္ပါဒံ၊ ဖြစ်ခြင်းကို။ ဒိသွာ၊ ရှုပြီး၍။ တံ၊ ထိုဖြစ်ခြင်းကို။ မဉ္စိတွာ၊ လွှတ်၍။ ခယမေဝ၊ ကုန်ခြင်းကိုသာ လျှင်။ ဘင်္ဂမေဝ၊ ပျက်ခြင်းကိုသာလျှင်။ ပဿတိ၊ ရှု၏။ တထာ၊ ထိုသို့သောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ခယဒဿနပသုတဿ၊ ကုန်ခြင်းကိုရှုခြင်း၌ လေ့ကျက်သော။ တဿ၊ ထိုယောဂီအား။ ဝိပဿနာပညာ၊ သည်။ တိက္ခာ၊ ထက်သည်။ သူရာ၊ ရဲရင့်သည်။ (ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။) ဝဟတိ၊ ဆောင်၏။ ဣတရာနိ၊ ပညိန္ဒြေမှ တပါးကုန်သော။ ဣန္ဒြိယာနိ စ၊ သဒ္ဓါအစရှိသော ဣန္ဒြေတို့သည်လည်း။ (တိက္ခာနိ၊ ထက်ကုန် သည်။ သူရာနိ၊ ကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ကုန်၍။ ဝဟန္တိ၊ ၏။) တတ္ထာတိ၊ ကား။ ခယဒဿနေ၊ ကုန်ခြင်းကို ရှုရာ၌။ သက္ကစ္စကိရိယာယာတိ၊ ကား။ အာဒရကာရိတာယ၊ ရိုသေစွာပြုလေ့ရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ယထာ၊ ဖြင့်။ ခယဒဿနပရမေနေဝ၊ ကုန်ခြင်းကို ရှုခြင်းလျှင် အမြတ်ဆုံး (အတိုင်းအရှည်) ရှိသဖြင့် သာလျှင်။ ဝိပဿနာဉာဏံ၊ သည်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ ဤအခြင်းအရာအားဖြင့်။ တံ၊ ထိုဝိပဿာနဉာဏ်ကို။ အာဒရဇာတော၊ ဖြစ်သော ရိုသေခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍။ သမ္ပာဒေတိ၊ ပြည့်စုံစေ၏။ သာတစ္စကိရိယာယာတိ၊ ကား။ အဝိစ္ဆေဒကိရိယာယ၊ မပြတ်မစဲပြုခြင်းဖြင့်။ ယထာ၊ ဖြင့်။ ဝိပဿနာဉာဏံ၊ သည်။ ခယဒဿန ဝသေန၊ ကုန်ခြင်းကို ရှုမြင်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ နိရန္တရမေဝ၊ အခြားအပြန်မရှိမူ၍သာလျှင်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ အားဖြင့်။ ယုတ္တပ္ပယုတ္တော၊ မပြတ်အားထုတ်သည်ဖြစ်၍။ နံ၊ ထိုဝိပဿနာဉာဏ်ကို။ သမ္ပာဒေတိ၊ ၏။ သပ္ပါယကိရိယာယာတိ၊ ကား။ အနုရူပကိရိယာယ၊ လျော်သည်ကို ပြုခြင်းဖြင့်။ အာဝါသာဒိသတ္တ ဝိဓသပ္ပါယာသေဝနကိရိယာယ၊ အာဝါသအစရှိသော ခုနစ်ပါးအပြားရှိသော လျောက်ပတ်သည်ကို မှီဝဲမှု ပြုခြင်းဖြင့်။ နိမိတ္တဂ္ဂါဟောနတိ၊ ကား။ ယထာ၊ ဖြင့်။ မနသိကရောန္တဿ၊ နှလုံးသွင်းသော ယောဂီအား။ ဝိပဿနာသမာဓိ၊ သည်။ ဥပ္ပန္နော၊ ဖြစ်ခဲ့ဘူး၏။ တဿ အာကာရဿ၊ ထိုအခြင်းအရာကို။ သလ္လက္ခဏ ဝသေန၊ ကောင်းစွာမှတ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သမထနိမိတ္တဂ္ဂဟေဏန၊ သမာဓိဖြစ်ကြောင်း နိမိတ်ကို မှတ်ယူခြင်းဖြင့်။ သမ္ပာဒေတိ၊ ၏။ ဣတိ သမ္ဗန္တော၊ ၏။ အနုပဝတ္တနတာယာတိ၊ ကား။ အနုရူပတော၊ လျော်စွာ။ ပဝတ္တနေန၊ ဖြစ်စေခြင်းဖြင့်။ ဘာဝနာစိတ္တဿ၊ ၏။ လီနာဘာဝေ၊ တွန့်ဆုတ်သည်၏ အဖြစ် သည်။ (သတိ၊ သော်။) ပီတိဝီရိယဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္စျင်္ဂါနံ၊ ပီတိသမ္ဗောဇ္စျင် ဝီရိယသမ္ဗောဇ္စျင် ဓမ္မဝိစယ သမ္ဗောဇ္စျင်တို့ကို။ (ဗြူဟနေန၊ ပွားစေခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း။ ဘာဝနာစိတ္တဿ၊ ၏။) ဥဒ္ဓတဘာဝေ၊ တက်ကြွသည်၏ အဖြစ်သည်။ (သတိ၊ သော်။) ပဿဒ္ဓိသမာဓိဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္စျင်္ဂါနံ၊ တို့ကို။ ဗြူဟနေန၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ကာယေ စ ဇီဝိတေ စ အနပေက္ဓတန္တိ၊ ကား။ အတ္တနော၊ ၏။ ကာယေ၊ ကိုယ်၌။ အသုစိလဘာဝေန၊ မစင်ကြယ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။
ဧဝံ ဝုတ္တာနန္တိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ နဝဟာကာရေဟိ။ပ။ဘဝန္တိတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ရှေးအဋ္ဌကထာ၌။ ဝုတ္တာနံ၊ ဆိုအပ်ကုန်သော။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ယထာ နာမ၊ ဥပမာမည်သည်ကား။ ဝါ၊ ဥပမာပြရလျှင်။ သုခုမာနံ၊ သိမ်မွေ့ကုန်သော။ မုတ္တာပဝါဠာဒီနံ၊ ပုလဲသန္တာ အစရှိသည်တို့ကို။ ဝိဇ္စျနေ၊ ထွင်းဖောက်ရာ၌။ သုခုမတရေန၊ (ထွင်းဖောက်ရသောအရာထက်) သာ၍ သိမ်မွေ့သော။ ဝေဓနေန၊ စူးသည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ ယထာ၊ ဖြစ်ရာသကဲ့သို့။ ဧဝမေဝ၊ ပင်လျှင်။ သဏှသုခု မာနံ၊ နူးညံ့သိမ်မွေ့ကုန်သော။ ရူပါရူပဓမ္မာနံ၊ ရုပ်နာမ်တရားတို့ကိုလည်းကောင်း။ ပစယဿ စ၊ (ထို ရုပ်နာမ်တို့၏) အကြောင်းကိုလည်းကောင်း။ ပရိဂ္ဂဏှနေ၊ သိမ်းဆည်းရာ၌။ တိက္ခေန၊ ထက်သော။ ဉာဏေန၊ သည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ပန၊ အထူးကား။ တေသံ၊ ထို (အကြောင်းနှင့် တကွသော) ရုပ်နာမ်တို့၏။ ခယဝယဒဿနေ၊ ကုန်ခြင်းပျက်ခြင်းကို ရှုရာ၌။ တိက္ခတရန၊ (အကြောင်းနှင့် ရုပ်နာမ်တို့ ကို သိမ်းဆည်းသော ဉာဏ်ထက်) သာ၍ထက်သော။ (ဉာဏေန၊ သည်။) ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ အဿ၊ ခယဝယကိုရှုသော ထိုဉာဏ်၏။ တိက္ခတရတာ၊ သာ၍ထက်သည်၏ အဖြစ်ကို။ (ဥပမေယျဝါကျ သာဓေတဗ္ဗာ-၌ စပ်) နိသာနသိလာယံ၊ ပုဆိန်သွေးသောကျောက်ပြင်၌။ သဏှမဋ္ဌတာယ၊ နူးညံ့ချော ညက်သည်၏အဖြစ်ကို။ ကရဏေန၊ ပြုသဖြင့်။ (သဏှာသမဋ္ဌာတာကရဏေန-ဟူ၍သော်လည်း ပါဌ်ရှိ သင့်၏။ နူးညံ့စွာသုံးသပ်ပွတ်တိုက်ခြင်းကို ပြုသဖြင့်-ဟု အနက်ပေး) ဖရသုဓာရာယ၊ ပုဆိန်သွားကို။ နိသိတဘာဝါပါဒနေန၊ သွေးအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ် (ဝါ) ထက်သည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်စေခြင်းဖြင့်။ (သာဓေတဗ္ဗာ) ဝိယ၊ ပြီးစေအပ်သကဲ့သို့။ ဣန္ဒြိယာနံ၊ တို့ကို။ တိက္ခဘာဝါပါဒနေန၊ ထက်သည်၏အဖြစ် သို့ ရောက်စေခြင်းဖြင့်။ သာဓေတဗ္ဗာ၊ ၏။ တဉ္စ၊ ထိုထက်သည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်စေခြင်းသည်လည်း။ နဝဟိ၊ ကုန်သော။ ယေဟိ အာကာရေဟိ၊ အကြင်အခြင်းအရာတို့ဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေသု၊ ထိုအခြင်း အရာတို့တွင်။ ခဏိကာနံ၊ ခဏမျှတည်ကုန်သော။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ ခဏေ ခဏေ၊ ခဏတိုင်းခဏတိုင်း။ ဘိဇ္ဇနာကာရဒဿနံ၊ ပျက်သောအခြင်းအရာကို ရှုခြင်းကို။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဥပ္ပန္နုပ္ပန္နာနံ။ပ။ပဿတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဉာဏဿ၊ ၏။ တိက္ခတရဘာဝေ၊ သာ၍ထက်သည်၏ အဖြစ်သည်။ အသတိ၊ မရှိလတ် သော်။ တဒဘာဝတော၊ ထိုဣန္ဒြေတို့၏ ထက်သည်၏အဖြစ်၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ သေသိန္ဒြိယတိက္ခတာ၊ ကြွင်းသောဣန္ဒြေိတို့၏ ထက်မြက်သည်၏ အဖြစ်ကို။ တဿ၊ ထိုသာ၍ထက်သောဉာဏ်၏။ ဝါ၊ ဉာဏ် သာ၍ ထက်သည်၏ အဖြစ်၏။ သမ္ဘာရဘာဝတော၊ အကြောင်းအဆောက်အဦး၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝုတ္တာ၊ မိန့်ဆိုအပ်၏။ ဝါ၊ ကား။ အဝိနာဘာဝတော၊ မကင်းမူ၍ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ ကင်း၍မဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ပန၊ ထိုမှတပါး။ သက္ကစ္စကိရိယာဒိဂ္ဂဟဏံ၊ သက္ကစ္စကိရိယာစသည်ကို ယူခြင်းသည်။ တဿ၊ ထိုဉာဏ်ထက်သည်၏ အဖြစ်၏။ ဥပါယဒဿနံ၊ ပြီးစီးကြောင်း ဥပါယ်ကိုပြသော စကားတည်း။ အသပ္ပါ ယာနိ၊ မလျောက်ပတ်ကုန်သော။ ဘောဇနာဒီနိ၊ ဘောဇဉ်စသည်တို့ကို။ အနုပယုဇ္ဇနာဒိဝသေန၊ မယှဉ်ခြင်းစသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (အနုပဘုဉ္စနာဒိဝသေ-ဟု ရှိသင့်၏။ အနုပဘုဉ္စနာဒိဝသေန၊ မသုံးဆောင်ခြင်း စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။) ဝဇ္ဇေတွာ၊ ကြဉ်ရှောင်၍။ သပ္ပါယာနိ၊ လျော်သော ဘောဇဉ်စသည်တို့ကို။ မတ္တသော၊ အတိုင်းအရှည်အားဖြင့်။ သေဝမာနေန၊ မှီဝဲသည်ဖြစ်၍။ ရူပါရူဓမ္မာနံ၊ ရုပ်နာမ်တရားတို့၏။ အစ္စန္တဝိဓုရတာယ၊ စင်စစ်ဆန့်ကျင်ကွဲလွဲသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဧကဇ္စျံ၊ တပေါင်း တည်း။ အသမ္မသိတဗ္ဗတ္တာ၊ မသုံးသပ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တထာသမ္မသနဿ စ၊ ထိုသို့သော သုံးသပ်ခြင်း၏လည်း။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အနဓိပ္ပေတတ္တာ၊ အလိုမရှိအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကာလေန။ ပန။ အရူပန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ တတ္ထာပိ၊ ထိုရုပ်နာမ်နှစ်ပါးတို့တွင်လည်း။ ရူပဿ၊ ၏။ ဩဠာရိကတာယ၊ ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သုဝိညေယျတ္တာ၊ သိလွယ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဌမံ၊ စွာ။ သမ္မသိတဗ္ဗတာ၊ သုံးသပ်အပ်သည် အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ မိန့်ဆိုအပ်၏။ နိဗ္ဗတ္တိ ပဿိတဗ္ဗာတိ၊ ကား။ ပဌမံ တာဝ၊ စွာ။ အာဂမာနုသာရတော၊ အာဂုမ်ကျမ်းဂန်ကို အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ အနုမာနဝသေန၊ မှန်းဆသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ရှုအပ်၏။ တတော ပရံ၊ ထိုမှနောက်၌။ အနုက္ကမေန၊ အစဉ်အတိုင်း။ ဘာဝနာဉာဏေ၊ ဘာဝနာဉာသည်။ ဗလပ္ပတ္တေ၊ အားရှိသည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်လတ်သော်။ ပစ္စက္ခတောပိ၊ မျက်မှောက်အားဖြင့်လည်း။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ ဝါ၊ ထင်လတံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။
ရူပနိဗ္ဗတ္တိပဿနာကာရကထာဝဏ္ဏနာ
၇၀၀။ သဗ္ဗေသန္တိ၊ ကား။ ကာမဝစရာဟိအဏ္ဍဇာဒိဘေဒဘိန္နာနံ၊ ကာမာဝစရစသည် အဏ္ဍဇစသည် အပြားအားဖြင့် ကွဲပြားကုန်သော။ သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။ သတ္တာနံ၊ သတ္တဝါတို့အား။ ပဌမံ၊ စွာ။ ကမ္မတော၊ ကံကြောင့်။ နိဗ္ဗတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဥတုဇာဒိရူပါနံ၊ ဥတုဇအစရှိသော ရုပ်တို့၏။ တံမူလကတ္တာ၊ ထိုကမ္မဇရုပ်လျှင် အကြောင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ပရတော၊ နောက်၌။ ပဝတ္တနကကာဒသကာဒိဝသေန၊ ရအပ်သော။ ပဗန္ဓတ္တယံ၊ အစဉ်သုံးခုအပေါင်းကို။ ဝါ၊ ကား။ သန္တတိသီ သံ၊ ပြဓာန်းသောသန္တတိကို။ ဝါ၊ သန္တာတိ၏ ခေါင်းပိုင်းအစပိုင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ တိသန္တတိဝသေနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဧတဿ၊ ဤရုပ်အား။ ဒန္ဓံ မန္ဒံ၊ နုံ့နှေးစွာ။ စိရေန၊ ကြာမြင့်သဖြင့်။ နိရောဓော၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒန္ဓနိရောဓံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) သတ္တရသစိတ္တက္ခဏာယုကတ္တာ၊ စိတ္တက္ခဏ တဆယ့် ခုနစ်ချက် အသက်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ဂရုပရိဝတ္တီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တေနာတိ၊ ကား။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ တတော၊ ထိုဇဝဟင်္သာမင်းထက်။ သီဃတရံ၊ သာ၍လျင်မြန်စွာ။ အာယုသင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ ခီယန္တိ၊ ကုန်ကုန်၏။” ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော၊ ဟောတော်မူးခြင်းကြောင့်။ ရူပဓမ္မာပိ၊ တို့သည်လည်း။ ဣတ္တရကာလာ ဧဝ၊ တိုတောင်းသောကလာ ရှိကုန်သည်သာလျှင် တည်း။ ပန၊ သော်လည်း။ အရူပဓမ္မာ၊ နာမ်တရားတို့သည။ ် တေဟိ၊ ထို ရုပ်တရား တို့ထက်။ သာတိသယံ၊ အလွန်အကဲနှင့် တကွ။ ဣတ္တရကာလာ၊ တိုတောင်းသောကာလရှိကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ အကြင်စကားကို။ (မယာ၊ သည်။) ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်ဆိုထိုက်၏။ တံ၊ ထိုစကားကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ဝိစာရိတမေဝ၊ စိစစ်အပ်ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။ တေဟိ သဒိသာတိ၊ ကား။ စိတ္တဿ၊ ၏။ ဥပ္ပါဒဘင်္ဂက္ခဏေဟိ၊ တို့နှင့်။ သဒိသာ၊ တူကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ သဗ္ဗေသမ္ပိ၊ ကုန်သော။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ ဥပ္ပါဒဘင်္ဂက္ခဏေသု၊ တို့၌။ ဝိသဒိသတာ၊ မတူသည်၏ အဖြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တေ၊ ထိုဥပါဒ်ခဏ ဘင်ခဏတို့သည်။ သမာနကာလာဝ၊ တူသောကာလ ရှိကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ ဌာနပ္ပတ္တန္တိ၊ ကား။ ဌိတိက္ခဏပ္ပတံ၊ ဌီခဏသို့ရောက်သော။ တေနာတိ၊ ကား။ ဒုတိယဘဝင်္ဂစိတ္တေန၊ ဒုတိယဖြစ်သော ဘဝင်စိတ်နှင့်။ ဝတ္ထုရူပံ၊ သည်။ မရာဏာသန္နံ၊ သေခါနီးကာလကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ ဧကဿ စိတ္တဿ၊ တခုသောစိတ်၏။ နိဿယော၊ မှီရာသည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ အညဿ၊ တပါးသောစိတ်၏။ (နိဿယော၊ သည်။) န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေန သန္ဓန္တိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဧဝံ၊ သို့။ ပဋိသန္တိတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ယာဝ၊ လောက်။ စုတိစိတ္တဿ၊ ၏။ ဥပ္ပတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။ တာဝ၊ လောက်။) တံ၊ ထိုစိတ်၏ဖြစ်ခြင်းကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြပြီး၍။ ဣဒါနိ၊ နိရောဓံ၊ ချုပ်ခြင်း ကို။ ဒေဿာတုံ၊ ငှာ။ ပဋိသန္တိစတ္တဿတိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ အားထုတ်တော်မူအပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဌာနက္ခဏေတိ၊ ကား။ ပဋိသန္တိစိတ္တဿ၊ ၏။ ဌိတိက္ခဏေ၊ ၌။ ယာဝပဝတ္တိ နာမ အတ္ထီတိ၊ ကား။ ယာဝ၊ လောက်။ စိတ္တဿ၊ ၏။ ပဝတ္တိ နာမ၊ ဖြစ်ခြင်းမည်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ အသညူပပတ္ထိယံ၊ မသညီ ဘဝဖြစ်သော အခါ၌။ စိတ္တပ္ပဝတ္တိ၊ စိတ်၏ အဖြစ်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ ရူပူပတ္တိယံ၊ ရုပ်ဖြစ်ခြင်း၌။ (ပြည်မူ ဝိသုဒ္ဓိမဂ် နိဿယ၌ ရူပုပ္ပတ္တိယံ-ဟု ရှိ၏။ ယုတ္တတရပေတည်း) သံသေဒဇာ၊ တို့သည်။ ဩပပါတိကသဒိသာ၊ ဥပပါတ်နှင့် တူကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဩပပါတိကာနံယေဝ၊ ဥပပါတ် တို့ကိုသာလျှင်။ ဂဟဏံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဝါ၊ ကား။ ဩပပါတိကာနမ္ပီတိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ ပိသဒ္ဒေန၊ ပိ-သဒ္ဒါဖြင့်။ သံသေဒဇေ၊ တို့ကို။ သမ္ပိဏ္ဍေတိ၊ ပေါင်း၏။ သတ္တသန္တာတိသဝေနာတိ၊ ကား။ စက္ခုဒသကာဒီနံ၊ စက္ခုဒဿကအစရှိကုန်သော။ သတ္တန္နံ၊ ခုနစ်ပါးကုန်သော။ သန္တတိသီသာနံ၊ ပြဓာန်းသော သန္တတိတို့၏။ ဝါ၊ သန္တတိ၏။ အစပိုင်းတို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။
၇၀၁။ တတ္ထာတိ၊ ကား။ ကမ္မတော၊ ကံကြောင့်။ ရူပပ္ပဝတ္တိ၊ ရုပ်၏ မပြတ်ဖြစ်ရာ၌။ နာနက္ခဏိကကမ္မ ပစ္စယဘူတံယေဝ၊ အထူးထူးသော ခဏ၌ ဖြစ်သော ကမ္မပစ္စည်းဖြစ်၍ ဖြစ်သောကံကိုသာလျှင်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ကမ္မန္တိ၊ ကံဟူ၍။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကမ္မံ နာမ ကုသလာကုသလစေတာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဇီဝိတနဝကံ၊ ဇီဝိတနဝကကလာပ်ကို။ စက္ခဒသကာ ဒိအန္တောဂဓမေဝ၊ စက္ခုဒသက စသည်တို့၌ အတွင်းဝင်သည်ကိုသာလျှင်။ ကတွာ၊ ပြု၍။ သမသတ္တတိရူပန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ တံ၊ ထိုဇီဝိတနဝကကလပ်သည်။ စက္ခုဒသကာဒိ ဝိယ၊ စက္ခုဒသကစသည်ကဲ့သို့။ သုခပရိဂ္ဂဟံ၊ လွယ်ကူ စွာသိမ်းဆည်းအပ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ (သမသတ္တတိရူပန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။) တဒေဝါတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တံ၊ အကြင် အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော။ ဝိပါကက္ခန္ဓကဋတ္တာရူပံ၊ ဝိပါက်ခန္ဓာနှင့် ကဋတ္တာရုပ်ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ကမ္မံ၊ သည်။ ကမ္မဇဿ၊ ကမ္မဇရုပ်ကို။ ဇနကံပိ၊ ဖြစ်စေတတ်သည်လည်းကောင်း။ ပရိပါလကမ္ပ၊ စောင့်ရှောက်တတ်သည်လည်းကောင်း။ (ပရိပါစကမ္ပိ-ကား မသင့်) ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဇီဝိတိန္ဒြိယဿ စ၊ ၏လည်းကောင်း။ ကမ္မဇဂ္ဂိနော စ၊ ကမ္မဇဓာတ်မီး၏လည်းကောင်း။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ အနုရက္ခဏသဗ္ဘာဝတော၊ အစဉ်စောင့်ရှောက်ခြင်း၏ ထင်ရှားရှိခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ အာဟာရာဒိပဋိလာဘဟေတုတာယ၊ အာဟာရစသည်ကို ရခြင်း၏ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်းတည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ဥပတ္ထမ္ဘကပစ္စယထာ၊ ထောက်ပံ့ တတ်သောအကြောင်း၏အဖြစ်ကို။ ဥပနိဿယပစ္စယဝသေနေဝ၊ ပကတူပနိဿယပစ္စည်း၏ အစွမ်းအား ဖြင့်သာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ သိအပ်၏။ ဧတဿ၊ ဤစိတ်အား။ ကမ္မံ၊ ကံဟူသော။ ပစ္စယော၊ အကြောင်း သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကမ္မပစ္စယံ၊ မည်၏။ တဒေဝ စိတ္တံ၊ ထိုဝိပါက်စိတ်ပင်လျှင်တည်း။ ဧတဿ၊ ဤတရားအား။ တံ၊ ထိုကံလျှင် အကြောင်းရှိသော ဝိပါက်စိတ်ဟူသော။ သမုဋ္ဌာနံ၊ ဖြစ်ကြောင်း သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဝါ၊ ကား။ ဧတဿ၊ ဤတရား၏။ သမုဋ္ဌာနံ၊ ဖြစ်ကြောင်းကား။ တံ၊ ထိုကံလျှင် အကြောင်းရှိသော ဝိပါက်စိတ်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကမ္မပစ္စယစိတ္တသမုဋ္ဌာနတ္တာ၊ ကံလျှင် အကြောင်း အထောက်အပံ့ရှိသော စိတ်ကြောင့် ဖြစ်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဝတ္တဗ္ဗာ၊ ဆိုသင့်သေး၏။ ဝါ၊ ကား။ ကမ္မသမု ဋ္ဌာနကမ္မပစ္စယဂ္ဂဟဏေန၊ ကမ္မသမုဋ္ဌာန်နှင့် ကမ္မပစ္စယကို ယူသဖြင့်။ ဝါ၊ ကမ္မသမုဋ္ဌာန-ပုဒ်နှင့် ကမ္မ ပစ္စယ-ပုဒ်ဖြင့်။ ဂဟိတတ္တာ၊ ယူအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ န ဝတ္တဗ္ဗာ၊ မဆိုသင့်ပြီ။ အာဟာရာနု ဂတေ၊ အာဟာရသည် အစဉ်လျှောက်အပ်သော။ သရီရေ၊ ကိုယ်၌။ ဌာနပ္ပတ္တာ၊ ဌီသို့ရောက်သော။ ဩဇာ၊ သည်။ အညံ၊ သော။ ဩဇဋ္ဌမကံ၊ ဩဇာလျှင် ရှစ်ခုမြောက်ရှိသော ရုပ်ကို။ သမုဋ္ဌာပေတိ၊ ဖြစ်စေ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။
တတြာပီတိ၊ ကား။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနာဟာရသမုဋ္ဌာနေ၊ ကမ္မသမုဋ္ဌာန်ဖြစ်သော အာဟာရကြောင့် ဖြစ်သော။ ဩဇဋ္ဌမကေပိ၊ ဩဇာလျှင် ရှစ်ခုမြောက်ရှိသော ရုပ်လည်း။ စတေဿာ ဝါ။ပ။ဃဋေတီတိ၊ ကား။ သဒီသသန္တတိဝသေန၊ တူသောအစဉ်သန္တာန်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ စတေဿာ ဝါ၊ ကုန်သော။ ပဉ္စ ဝါ၊ ကုန်သော။ ရူပကလာပပ္ပဝတ္တိယော၊ ရုပ်ကလပ်ဖြစ်ဖြင် အစဉ်တို့ကို။ သန္တာနေတိ၊ ကျယ်ပြန့်ဆက်စပ် စေ၏။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ ဗာဟိရပစ္စယဝိသေသန၊ အပြင်ပဖြစ်သောအကြောင်းထူးဖြင့်။ ဝိသဒိသာ၊ မတူကုန်သော။ ဗဟူပိ၊ များစွာလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ပဝတ္တိယော၊ ဖြစ်ခြင်း အစဉ်တို့ကို။ ဃဋေတိ၊ စပ်စေ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ကမ္မပစ္စယဟာရသမုဋ္ဌာနေ၊ ကမ္မပစ္စယအာဟာရကြောင့် ဖြစ်သောရုပ်၌။ ပဝေဏီဃဋေနာ၊ အစဉ်ကိုဆက်စပ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ကမ္မပစ္စယဥတုသမုဋ္ဌာနေပိ၊ ကမ္မပစ္စယဥတုကြောင့် ဖြစ်သောရုပ်၌လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုအစဉ်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ကမ္မပစ္စယဥတုသမုဋ္ဌာနံ နာမာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ တတ္ထ တတ္ထ ကောဋ္ဌာသေ၊ ထိုထိုအဖို့၌။ ပရမ္ပရပ္ပဝတ္တိံ၊ အဆက်ဆက် မပြတ် ဖြစ်သော အစဉ်ကို။ ဒေဿန္တေန၊ ပြသော အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ အကမ္မဇာ၊ ကမ္မဇမဟုတ်ကုန်သော။ ဒုတိယာဒိပဝတ္တိယော၊ ဒုတိယအစရှိသော ဖြစ်စဉ်တို့ကို။ အသမေတဒေန၊ မရောမစပ်သဖြင့်။ ဒဿိတာ ယတာ၊ ပြအပ်ကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ကမ္မဇာဟာရသမုဋ္ဌာနဥတုဝသေန၊ ကမ္မဇအာဟာရ ကြောင့် ဖြစ်သောဥတု၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ကမ္မဇဥတုသမုဋ္ဌာနာဟာရဝသေန၊ ကမ္မဇဥတု ကြောင့် ဖြစ်သော။ အာဟာရဝသေန စ၊ ကံလျှင်အထောက်အပံ့ရှိသော ဝိပါက်စိတ်ကြောင့် ဖြစ်သော အာဟာရနှင့် ဥတုတို့ကြောင့်ဖြစ်သော ဥတုအာဟာရတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ သမ္ဘေဒ ဝသေနာပိ၊ ရောစပ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ ရူပပ္ပဝတ္တိ၊ ရုပ်၏ဖြစ်ခြင်းအစဉ်ကို။ ဒေဿတဗ္ဗာ၊ ပြအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုရုပ်တို့၌။ ကမ္မဇတော၊ ကမ္မဇရုပ်မှ။ ပဝတ္တအာဟာရာ၊ ဖြစ်သော အာဟာရတို့သည်။ ဝိသေသပစ္စယလာဘေ၊ ထူးသောအကြောင်းကို ရခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ ယထာဝုတ္တပရိမာဏဟိ၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ပြီးသော အတိုင်းအရှည်ရှိကုန်သော။ ပဝတ္တီဟိ၊ မပြတ်ဖြစ်သော အစဉ်တို့မှ။ ဥဒ္ဓမ္ပိ၊ အထက်၌လည်း။ ဝါ၊ အလွန်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တုံ၊ ငှာ။ န သက္ကာ၊ မတတ်ကောင်း။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ သည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဒသ။ပ။ဃဋေတီတိ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ ဧဝံ ဒီသမ္ပိ။ပ။ပဝတ္တတိ ဧဝါတိစ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတံ့။
၇၀၂။ ဇနကာဇနကာ မတာတိ၊ ကား။ ပုရိမကာ၊ ရှေး၌ဖြစ်ကုန်သော။ တိကောဋ္ဌာသသင်္ဂဟိတာ၊ သုံးပါး သော အဖို့တို့ဖြင့် ရေတွက်အပ်သော စိတ်တို့သည်။ ဇနကာ၊ ဖြစ်စေတတ်ကုန်၏။ ပစ္ဆိမကောဋ္ဌာသိကာ၊ နောက်ဆုံးအဖို့၌ဖြစ်ကုန်သော။ သေဠသာတိ၊ ၁၆-ပါးတို့ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကုန်သောစိတ်တို့သည်။ အဇနကာ၊ မဖြစ်စေတတ်ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ မတာ ညတာ၊ ကုန်၏။ ကုသလကိရိယတောတိ၊ ကား။ ကုသလတော စ၊ ကုသိုလ်မှလည်းကောင်း။ ကိရိယတော စ၊ ကြိယာမှလည်းကောင်း။ ဣရိယာယ ကာယိကကိရိယာယ၊ ကိုယ်၌ဖြစ်သောအမူအရာ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဣရိယာပထော၊ မည်၏။ ဂမနာဒိ၊ သွားခြင်းစသည်ကိုရ၏။ အတ္ထတော၊ တရားကိုယ်အနက်အားဖြင့်။ တဒဝတ္ထာ၊ ထိုသွားခြင်းစသော အခိုက်အတန့်ဖြစ်သော။ ရူပပ္ပဝတ္တိ၊ ရုပ်တို့၏ဖြစ်ခြင်းတည်း။ စ၊ ဆက်။ အတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ရူပဝိနိမုတ္တော၊ ရုပ်မှလွတ်သော။ ဣရိယာပထော စ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဝိညတ္တိစ၊ သည်လည်းကောင်း။ ကာမံနတ္ထိ၊ အကယ်၍ကားမရှိပေ။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ သဗ္ဗံ၊ သော။ ရူပသမုဋ္ဌာပကစိတ္တံ၊ ရုပ်ကိုဖြစ်စေတတ် သောစိတ်သည်။ ဣရိယာပထူပတ္ထမ္ဘကံ စ၊ ဣရိယာပုတ်ကိုထောက်ပံ့တတ် ခိုက်စေတတ်သည် လည်းကောင်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ပန၊ စင်စစ်။ ယံ စိတ္တံ၊ သည်။ ဝိညတ္တိဇနကံ၊ ဝိညတ်ကိုဖြစ်စေတတ် ၏။ တံ၊ ထိုဝိညတ်ကို ဖြစ်စေတတ်သောစိတ်သည်။ အဝိနာဘာဝတော၊ မကွေမကွာဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ဧကံသတော၊ စင်စင်အားဖြင့်။ ဣတရဒွယဿ၊ ဤမှတပါးသော ဣရိယာပုတ်နှင့် ရုပ်ဟူသော ၂-မျိုး အပေါင်းကို။ (စာအုပ်တို့၌ ဒွယကျနေသည်) ဇနကံ၊ ဖြစ်စေတတ်၏။ တထာ၊ တူ။ ဣရိယာပထူပတ္ထမ္ဘကံ၊ ဣရိယာပုထ်ကို ထောက်ပံ့တတ် ခိုင်စေတတ်သောစိတ်သည်။ ရူပဿ၊ သာမန်ရုပ်ကို။ (ဇနကံ၊ ဖြစ်စေတတ်၏။) ဣတိ၊ သို့။ (ရူပဿတိ-ဟု ပါဌ်ရှိစေရမည်) ဧတဿ ဝိသေသဿ၊ ဤအထူးကို။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှာ။ ရူပဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဣရိယာပထဥဿ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဝိညတ္တိဉ္စ၊ ကို လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ သမုဒ္စယော၊ ပေါင်းစည်းခြင်းကို။ ကထော၊ ပြုအပ်၏။ ဝိပါကဝဇ္ဇာနီတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ဝိပါကာဘိညဒွယဝဇ္ဇာနိ၊ ဝိပါက်နှင့် အဘိညာဉ်ဒွေးသည်။ ကြဉ်အပ်ကုန်သော။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တဒညေသံယေဝ၊ ထိုဝိပါက်နှင့်အဘိညာဉ်ဒွေးမှ တပါးသော စိတ်ကို သာလျှင်။ သေသဂ္ဂဟဏေန၊ ဝါ၊ ကား။ သေသဂ္ဂဟဏေနေဝ၊ သေသ-သဒ္ဒါဖြင့်ပင်လျှင်။ အဘိညာစိတ္တာနမ္ပိ၊ အဘိညာဉ်စိတ်တို့ကိုလည်း။ နိဝတ္တေတဗ္ဗတော၊ နစ်စေအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ထိုသို့မဆိုအပ်ပြီ။ ဝိညတ္တိံ၊ ကို။ န ဇနယန္တိ၊ မဖြစ်စေကုန်။ (ကသ္မာ၊ ကား) မဟဂ္ဂတကုသလာ ဒီနံ၊ မဟဂ္ဂုတ်ကုသိုလ်စသည်တို့၏။ သန္တဘာဝေန၊ ငြိမ်သက်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ အဝိပ္ဖါရိကဘာဝတော၊ ပြန့်ကားခြင်းလှုပ်ရှားခြင်းမရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဝိပ္ဖါရိကမေဝ၊ ပြန့်ကားခြင်း လှုပ်ရှားခြင်းရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ ကာမာဝစရကုသလာဒိ၊ ကာမာဝစရကုသိုလ် အစရှိသောစိတ် သည်။ ဝိညတ္တိံ၊ ကို။ သမုဋ္ဌာပေတိ၊ ဖြစ်စေတတ်၏။ ပန၊ ဝိညတ်ကိုမဖြစ်စေတတ်သော်လည်း။ (တာနိ၊ ထို ၂၆-ပါးသေည စိတ်တို့သည်။) ဣရိယာပထူပတ္ထမ္ဘကာနိ၊ ဣရိယာပုထ်ကို ထောက်ပံ့တတ် ခိုင်စေ တတ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ (တသ္မာ၊ ကား။) သန္တဘာဝေ၊ ငြိမ်သက်သည်၏ အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်း။ စျာနဝေဂေန၊ စျာန်၏အဟုန်ဖြင့်။ သဥဿဟတ္တာ၊ အားထုတ်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်တည်း။ ယတော၊ ယင်းသို့အားထုတ်ခြင်း ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တေသံ၊ ထို ၂၆-ပါးသော စိတ်တို့၏။ ဇဝနကိစ္စတာ၊ ဇောကိစ္စရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပဉ္စ၊ ကုန်သော။
ကာမာသစရာနံ၊ ကာမာဝစရ ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ပစ္ဆိမစိတ္တဿ၊ နောက်ဆုံးစိတ်၏။ ဥပ္ပါဒက္ခဏေ၊ ဥပ္ပါဒက္ခဏ၌လည်းကောင်း။ ယဿ စိတ္တဿ၊ ၏။ အနန္တရာ၊ အခြားမဲ့၌။ ကာမာဝစရာနံ၊ ကာမာဝစရ ပုဂ္ဂိုလ် တို့အား။ ပစ္ဆိမတ္တံ၊ နောက်ဆုံးစိတ်သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။ (တံသမင်္ဂီနံ၊ ထိုစိတ်နှင့်ပြည့်စုံကုန်သော။ တေသံ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အားလည်းကောင်း။) ရူပါဝစရေ၊ ဘုံ၌။ အရူပါဝစရေ၊ ဘုံ၌။ ပစ္ဆိမဘဝိကာနံ၊ ပစ္ဆိမဘဝိက ပုဂ္ဂိုလ်တို့အားလည်းကောင်း။ ယေ စ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်လည်း။ ရူပါဝစရံ၊ ဘုံသို့။ အရူပါဝစရံ၊ ဘုံသို့။ ဥပပဇ္ဇိတွာ၊ ကပ်ရောက်၍။ ပရိနိဗ္ဗာယိဿန္တိ၊ ပရိနိဗ္ဗာန်စံကုန်လတံ့။ စဝန္တာနံ၊ စုတိ ဆဲဖြစ်ကုန်သော။ တေသံ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့အားလည်းကောင်း။ တေသံ၊ ထိုအလုံးစုံသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ဝစီသင်္ခါရော၊ သည်။ နိရုဇ္စျိဿတိ၊ ချုပ်လတံ့။ တေသံ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ကာယသင်္ခါရော၊ သည်။ နော စ နိရုဇ္စျိဿတိ၊ ချုပ်လတံ့မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။
ဝစနတော၊ ဟောတော်မူသောကြောင့်။ အညေသမ္ပိ၊ ရဟန္တာမှတပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏လည်း။ စုတိစိတ္တံ၊ သည်။ ရူပံ၊ ကို။ န သမုဋ္ဌာပေတိ၊ တတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိညာယတိ၊ သိအပ်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ရူပသမုဋ္ဌာပကစိတ္တဿ၊ ရုပ်ကိုဖြစ်စေတတ်သောစိတ်၏။ ဂဗ္ဘ၈တတာဒိဝိဗန္ဓာဘာဝေ၊ အမိဝမ်း၌ တည်သည်၏ အဖြစ်အစရှိသော အနှောင်အဖွဲ့အဆီးအတားမရှိလတ်သော်။ ကာယသင်္ခါရာသမုဋ္ဌာပနေ၊ ကာယသင်္ခါရကို မဖြစ်စေခြင်း၌။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ စုတော စ၊ စုတေသည် လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) အဿ၊ ထိုစုတေသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဉ္စ၊ စိတ္တဇရုပ်သည်လည်း။ ပဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ (ဣတိ၊ ဤသို့သောအနက်သည်။) န စ ယုတ္တံ၊ သင့်လည်းမသင့်။ စုတိစိတ္တံ၊ သည်။ ရူပံ၊ ကို။ သမုဋ္ဌာပေတိ၊ ဖြစ်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပါဠိပိ၊ ပါဠိသည်လည်း။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ပန၊ သို့သော် လည်း။ ခီဏာသဝါနန္တိ၊ ဟူသော။ ဝိသေသနံ၊ ဝိသေသနပုဒ်ကို။ အပ္ပဋိသန္ဓိကနိရောဓေန၊ တဖန်စပ်ခြင်း မရှိသော ချုပ်ခြင်းဖြင့်။ နိရုဇ္စျန္တဿ၊ ချုပ်သော။ (စုတိစိတ္တဿ-နှင့်စပ်) တေသံ၊ ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ စုတိစိတ္တဿ၊ ၏။ ရူပါသမုဋ္ဌာပနံ၊ ရုပ်ကိုမဖြစ်စေခြင်းသည်။ ပါကဋံ၊ ထင်ရှား၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်း၍။ ကတံ၊ ပြုတော်မူအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ သောဠသိစိတ္တာနီတိ၊ တဆယ့်ခြောက်ပါး သော စိတ်တို့ဟူ၍။ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ၊ ၍။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းသည်။ တေသံ၊ ထိုတဆယ့်ခြောက်ပါးသော စိတ်တို့၏။ ရူပါဇနနေ၊ ရုပ်ကိုမဖြစ်စေခြင်း၌။ ဧကံသတော၊ ဧကန်မုချအားဖြင့်။ နိယမေတ္ဗတ္တာ၊ ကိန်းသေသတ်မှတ် အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ပန၊ သော်လည်း။ အညနိ၊ တဆယ့်ခြောက်ပါးသော စိတ်တို့မှ တပါး ကုန်သော။ ဗဟူနိ၊ များစွာကုန်သော။ ရုပ်၏ဖြစ်ရာမဟုတ်သည်၌ တည်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ရူပံ၊ ကို။ န ဇနေန္တိယေဝ၊ မဖြစ်စေကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ ဌိတိက္ခဏေ ဝါ၊ ဌီခဏ၌သော်လည်း။ ဘင်္ဂက္ခဏေ ဝါ၊ ဘင်ခဏ၌သော်လည်း။ ရူပံ၊ ကို။ န ဇနေန္တိ၊ ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ပန၊ စင်စစ်အားဖြင့် သော်ကား။ ဥပ္ပါဒက္ခဏေ၊ ၌။ အနန္တရာဒိပစ္စယလာဘတော၊ အနန္တရအစရှိသော ပစ္စည်းကိုရခြင်းကြောင့်။ ဗလဝံ၊ အားကြီးသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။)
စိတ္တဟေတုကာ၊ စိတ်လျှင်အကြောင်းရင်း ရှိကုန်သော။ ပထဝီအာဒယော၊ ပထဝီအစရှိကုန်သော။ ရူပ ဓမ္မာ၊ ရုပ်တရားတို့သည်။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ၊ စိတ္တသမုဋ္ဌာနမည်ကုန်သည်။ ဝါ၊ စိတ်လျှင်ဖြစ်ကြောင်း ရှိကုန် သည်။ ဟောန္တိ ယထာ၊ ဖြစ်ကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဝေဒနာယောပိ၊ ဝေဒနာအစရှိသော နာမ်ခန္ဓာတို့ သည်လည်း။ (စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ နာမ။ပ။သဒ္ဒနဝကန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ပင်လျှင်။ “စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ၊ စိတ်လျှင်ဖြစ်ကြောင်းရှိကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ ကတမေ၊ အဘယ်သည်တို့နည်း။ ဝေဒနာက္ခန္ဓော၊ လည်းကောင်း။ သညာက္ခန္ဓော၊ လည်းကောင်း။ သင်္ခါရက္ခန္ဓေ၊ လည်းကောင်း။ ကာယဝိညတ္တိ၊ လည်းကောင်း။ ဝစိဝိညတ္တိ၊ လည်းကောင်း။” ဣတိ၊ သို့။ အာဟ၊ ဟောတော်မူ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစိတ္တသမုဋ္ဌာနတာ၊ စိတ္တသမုဋ္ဌာနမည် သည်၏အဖြစ်ကို။ ဝါ၊ စိတ်လျှင်ဖြစ်ကြောင်းရှိသော။ ရုပ်၏အဖြစ်ကို။ ပရိယာယတော၊ ပရိယာယ်အား ဖြင့်။ ဝုတ္တာ၊ ဟောတော်မူအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တေသံ၊ ထိုကာယ ဝိညတ် အစရှိသော ရုပ်တို့၏။ အနိပ္ဖန္နရုပ်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဧဝံ ဝုတ္တံ စတုသမုဋ္ဌာန ရူပန္တိ ဣမိနာ၊ ဟူသောဤပါဌ်ဖြင့်။ အတံသမုဋ္ဌာနေဿဝ၊ ထိုစိတ်ကြောင့် မဖြစ်သည်သာလျှင် ဖြစ်သော။ စိတ္တဇရူပဿ၊ ၏။ စိတ္တပစ္စယတာ၊ စိတ်လျှင်ထောက်ပံ့တတ်သော အကြောင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒဿိတာ၊ ပြအပ်၏။ ပန၊ ဆက်။ ကမ္မပစ္စယံ၊ ကမ္မပစ္စယတရားကို။ ဒဿိတံ ယထာ၊ ကဲ့သို့။
၇၀၃။ ဥပါဒိန္နံ။ပ။လဘိတွာတိ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ ဗဟိဒ္ဓါ၊ အပြင်ပ၌။ (ဌိတာ၊ တည်သော။) အနုပါဒိန္နဩဇာ၊ ဥပါဒိန္နာမဟုတ်သော ဩဇာသည်။ ဝါ၊ ကမ္မဇမဟုတ်သော ဩဇာသည်။ ရူပါဟရဏ ကိစ္စံ၊ ရုပ်ကိုဆောင်ခြင်းဖြစ်စေခြင်းတို့ကို။ န ကရောတိ၊ မပြုတတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ အဿ၊ ထိုအာဟာရဇရုပ်၏။ ပစ္စယလာဘော၊ အကြောင်းအထောက်အပံ့ကို ရခြင်းသည်။ ကမ္မဇဘူတ သန္နိဿယတာဝသေန၊ ကမ္မဇဘူတရုပ်လျှင် မှီရာရှိသည်၏ အဖြစ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ ပတိဋ္ဌာယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ ကမ္မပစ္စယစိတ္တ သမုဋ္ဌာနာဒိရူပဿပိ၊ ကံလျှင်အကြောင်းအထောက်အပံ့ရှိသော ဝိပါက်စိတ်ကြောင့် ဖြစ်သောရုပ် အစရှိ သော ရုပ်၏လည်း။ ကမ္မမူလကတ္တာ၊ ကံလျှင်အကြောင်းရင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကမ္မဇပရိယာ ယော၊ ကမ္မဇရုပ်ဟူသော ပရိယာယ်သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်နိုင်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံနိဝတ္တ နတ္ထံ၊ ထိုကမ္မပစ္စယစိတ္တသမုဋ္ဌာနရုပ်အစရှိသော ရုပ်ကိုနစ်စေခြင်းအကျိုးငှာ။ ဥပါဒိန္နန္ဒိ၊ ဟူ၍။ ဝိသေသေ တွာ၊ အထူးပြု၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အာဟာရပစ္စယဿ၊ အာဟာရလျှင် အကြောင်အထောက်အပံ့ရှိသော ရုပ်အား။ အာဟာရော၊ သည်။ ဧကဝလံ၊ သက်သက်။ ဥပတ္ထမ္ဘကောဝ၊ ထောက်ပံ့ရုံထောက်ပံ့တတ်သည် သာလျှင်။ န၊ မဟုတ်သေး။ အထ ခေါ၊ သော်ကား။ ဇနကောပိ၊ ဖြစ်လည်းဖြစ်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ စတုသမုဋ္ဌာနရူပန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဒသ ဒွါဒသ ဝါရေတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ ကထံ၊ အဘယ်ကြောင့်။ ဣမေဿဝ၊ ဤအာဟာရဇရုပ်၏သာလျှင်။ ဒသဒွါဒသ ဝါရေ၊ တိုင်တိုင်။ ပဝတ္တိဃဋနာ၊ ဖြစ်စဉ်ကိုဆက်စပ်စေခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ နည်း။) ဣတိ၊ သို့။ အနုယောဂံ၊ မေးစစ်ခြင်း ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဧကဒိဝသံ ပရိဘုတ္တာဟာရောတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဒါရကဿ သရီရံ ဖရိတွာတိံ၊ ကား။ နာဘိမူလာနုဂတာဟိ၊ ချက်တိုင်းရင်းမှ အစဉ်လျှောက်ကုန်သော။ ရသဟရဏီဟိ၊ အရသာကို ဆောင်သော အကြောတို့ဖြင့်။ ဖရိတွာ၊ ပျံ့နှံ့၍။ အညထာ၊ ဖြင့်။ ဇလာဗုအန္တရိကေ၊ သူငယ် အိမ်အချင်း လျှင် အခြားရှိသော။ (ဇလာဗုအန္တရိတေ-ဟု ရှိသင့်၏။ ဇလာဗုအန္တရိတေ၊ သူငယ်ချင်းအိမ် အချင်းသည် ခြားကွယ်အပ်သော။) ကာယေ၊ ကိုယ်၌။ မက္ခနာဝသေန၊ လူးလိမ့်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အဟာရဂဿ၊ ၏။ သမ္မဝိနိယောဂေါ၊ ကောင်းစွာယှဉ်ခြင်းသည်။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့်။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။
ဥပါဒိန္နကော၊ ဥပါဒိန္နကအာဟာရလည်းကောင်း။ အနုပါဒိန္နကော၊ အနုပါဒိန္နကအာဟာရလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒုဝိဓေ၊ နှစ်ပါးအပြားရှိသော။ အာဟာရေ၊ အဟာရတွင်။ အနုပါဒိနဣတိ၊ သို့။ ဒုဝိဓေ၊ နှစ်ပါးအပြားရှိသော။ အာဟာရေ၊ အဟာရတွင်။ အနုပါဒိန္နကော၊ ဖြစ်သော။ အာဟာရပစ္စယအာဟာ ရော၊ အာဟာရလျှင် အကြောင်းအထောက်အပံ့ရှိသော အာဟာရကို။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဒဿိတော၊ ပြအပ်ခဲ့ ပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣတရံ၊ ဤမှတပါးသော ဥပါဒိန္နက အာဟာရကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ကမ္မဇာ ဟာရောတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ ကမ္မပစ္စယာဟာရသမုဋ္ဌာနေ၊ ကမ္မပစ္စယ အာဟာရသမုဋ္ဌာနအရာ၌။ ဝုတ္တနယမေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းရှိသည်သာလျှင်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ စတေဿာ ဝါ။ပ။ဃဋေတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အာဟာရပစ္စယဥတုနောပိ၊ အာဟာရလျှင် အကြောင်းအထောက်အပံ့ရှိသော ဥတု၏လည်း။ ဥတုပစ္စယာဟာရဿ ဝိယ၊ ဥတုလျှင် အကြောင်း အထောက်အပံ့ရှိသော အာဟာရ၏ကဲ့သို့။ ဒသ ဒွါဒသ ဝါရေ၊ တိုင်တိုင်။ ပဝတ္တဃဋာ၊ ဖြစ်စဉ်ကို ဆက်စပ်စေခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဝုတ္တနယတ္တာ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော နည်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ န ဥဒ္ဓဋံ၊ မထုတ်ပြအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ သေသာနန္တိ၊ ကား။ ကမ္မစိတ္တဥတုသုမဋ္ဌာနာနံ၊ ကံစိတ်ဥတုကြောင့်ဖြစ်ကုန်သော။ တိသန္တတိရူပါနံ၊ တိသန္တတိ ရုပ်တို့အား။ (ဤအရာ၌ နောက်ဆိုလတံ့ သော ဒဠီဝါကျကို ထောက်ဆလျှင် တဒညာဟာရသမုဋ္ဌိတရူပါနဉ္စ-ဟူသော ပုဒ်လည်း ရှိသင့်၏။ တဒညာဟာရသမုဋ္ဌိတရူပါနဉ္စ၊ ထိုမှတပါးသော အာဟာရကြောင့်ဖြစ်သော ရုပ်တို့အားလည်းကောင်း- ဟု အနက်ပေး) ဟိ၊ မှန်။ ကဗဠီကာရာဟာရော၊ သည်။ အညာဟာရသမုဋ္ဌိတဿ စ၊ တပါးသော အာဟာရကြောင့်ဖြစ်သောရုပ်တို့အားလည်းကောင်း။ တိသန္တတိရူပါနဉ္စ၊ တိသန္တိရုပ်တို့အားလည်းကောင်း။ ဥပတ္ထမ္ဘကဝသေန၊ ဥပတ္ထမ္ဘက၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) အတ္တနာ၊ မိမိသည်။ ဥပ္ပါဒိတဿ၊ ဖြစ်စေအပ်သော ရုပ်အား။ ဇနကော၊ ဖြစ်စေတတ်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ အာဟာရပစ္စယော၊ အာဟာရပစ္စည်းသည်။ ဟောန္တောယေဝ၊ ဖြစ်လျက်သာလျှင်။ အတ္ထိအဝိဂတဝသေနာပိ၊ အတ္ထိသတ္တိအဝိဂတသတ္တိ၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ နိဿယဘာဝေါ ပန၊ နိဿပစ္စည်း၏ အဖြစ်သည်ကား။ ပဋ္ဌာနနယေန၊ ပဋ္ဌာန်းနည်း အလိုအားဖြင့်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ အာဟာရပစ္စယာ၊ အာဟာရဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ပဝတ္တမာနာနိ၊ မပြတ်ဖြစ်ကုန်သော။ ရူပါနိ၊ ရုပ်တို့သည်။
၇၀၄။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနဒိဝသေန၊ ကမ္မသမုဋ္ဌာန်စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ စတုဗ္ဗိဓာယပိ၊ လေးပါးအပြား ရှိသည်လည်း ဖြစ်သော။ တေဇောဓာတုယာ၊ ၏။ ရူပုပ္ပါဒနေ၊ ရုပ်ကိုဖြစ်စေခြင်း၌။ သမတ္ထဘာဝတော၊ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဥတု နာမ။ပ။တေဇောဓာတူတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧသ ဒုဝိဓော ဟောတီတိ၊ ကား။ ဧသ ဥတု၊ ဤဥတုသည်။ တေဇောဓာတုဘာဝါဝိသေသေပိ၊ တေဇောဓာတ် အဖြစ်ဖြင့် အထူးမရှိငြားသော်လည်း။ တိက္ခမန္ဒတာဝိသေသေန၊ ထက်သည်၏ အဖြစ် နုံ့သည်၏အဖြစ် ဟူသော ဂုဏ်ထူးဖြင့်။ ဥဏှော၊ ပူသောဥတု။ သီတော၊ အေးသောဥတု။ ဣတိ၊ သို့။ ဒုဝိဓော၊ ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ မယာ၊ ငါသည်။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ၊ ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်ဖြစ်သော ခန္ဓနိဒ္ဒေသ၌။ ဝိစာရိတမေဝ၊ စိစစ်အပ်ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။ ဥတု၊ သည်။ ဥပါဒိန္န ကေန၊ ဥပါဒိန္နခေါ် ကမ္မဇရုပ်နှင့်။ ဝိနာပိ၊ ကင်း၍လည်း။ ရူပံ၊ ကို။ ယဒိပိသမုဋ္ဌာပေတိ၊ အကယ်၍ကား ဖြစ်စေတတ်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓေ၊ ဣန္ဒြေနှင့်စပ်သော ရုပ်အပေါင်း၌။ တေန၊ ကမ္မဇရုပ်နှင့် ဝိနာ၊ ကင်း၍။ ရူပံ၊ ကို။ သမုဋ္ဌာပေတိ၊ ၏။ ဥတုပစ္စယံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ စတုသမုဋ္ဌာနိကံ၊ လေးပါး သော အကြောင်းရှိသော။ ပန္နရသဝိဓံ၊ သော။ ယံ ရူပံ စ၊ အကြင်ရုပ်သည်လည်းကောင်း။ (အတ္ထိ၊ ၏။) သဗ္ဗဿပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်သော။ တဿ၊ ထိုစတုသမုဋ္ဌာန်အရုပ်အား။ သဘာဂေါ၊ သဘောတူသော။ ဥတု၊ သည်။ ဥပတ္ထမ္ဘကပစ္စယော၊ ထောက်ပံ့တတ်သော အကြောင်းသည်။ ဝါ၊ ထောက်ပံ့လျက်ကျေးဇူးပြု သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိသဘာဂေါ၊ သဘောမတူသော။ ဥတု၊ သည်။ ဟိမာဒိ၊ ဆီးနှင်းစသည်သည်။ ပဒုမာဒီနံ၊ ပဒုမ္မာကြာစသည်တို့၏။ ပုရိမရူပံ၊ ရှေး၌ဖြစ်သောရုပ် ကို။ ဝိသဒိသရူပုပ္ပတ္ထိဟေတုဘူတံ၊ သဘောမတူသော ရုပ်ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်၍ ဖြစ်သည်။ (ဟုတတွာ၊ ဖြစ်၍။) ဝနာသေန္တံ ဝိယ၊ ပျက်စီးစေဘိသကဲ့သို့။ (ပုရိမရူပံ၊ ရှေး၌ဖြစ်သော ရုပ်ကို။ ဝိသဒိသရူပုပ္ပတ္တိဟေတုဘူတော၊ သဘောမတူသော ရုပ်ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်၍ ဖြစ်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဝိနာသေန္တော ဝိယ၊ ပျက်စီးစေသကဲ့သို့။) ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သဘဂဉ္စ၊ သဘာဂဥတုကို လည်းကောင်း။ ဝိသဘာဂဉ္စ၊ ဝိဘာဂဥတုကိုလည်းကောင်း။ ဧကဇ္စျံ၊ တပေါင်းတည်း။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဥတု စတုသမုဋ္ဌာနိက ရူပါနံ။ပ။ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဒီဃမ္ပိ အဒ္ဓါနန္တိ၊ ကား။ ဒသ ဒွါဒသ ဝါရေတိ၊ ဆယ်ကြိမ် ဆယ်နှစ်ကြိမ်တို့တိုင်တိုင် ဟူ၍။ အညဿ၊ တပါးသော အာဟာရဇရုပ်၏။ ဝုတ္တပရိစ္ဆေဒတော၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အပိုင်းအခြားထက်။ ဒီဃမ္ပိ ကာလံ၊ ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံးသော်လည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဥတု၊ သည်။ သဘာဂသန္တတိဝသေန၊ သဘောတူ သော သန္တတိ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ လဒ္ဓပစ္စယံ၊ ရအပ်သောအကြောင်း ရှိလတ်သော်။ ဝါ၊ ရှိသည်ဖြစ်၍။ စိရတရမ္ပိ ကာလံ၊ သာ၍ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံးသော်ကား။ သဒိသာကာရံ၊ တူသောအခြင်း အရာရှိသော။ ရူပပ္ပဝတ္တိံ၊ ရုပ်၏ဖြစ်ခြင်းကို။ ဥပါဒိန္နကသန္နဿယေန၊ ဥပါဒိန္နကရုပ်ဟူသော မှီရာနှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ သန္တာနေတိ၊ ကျယ်ပြန့်ဆက်စပ်စေ၏။ ဣတရတာ၊ ဖြင့်။ ပဂေဝ၊ အဘယ်မှာဆိုဖွယ်ရာရှိ ပါအံ့နည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ အနုပါဒိန္နပက္ခေ ဌတွာပီတိ၊ အဘယ်မှာဆိုဖွယ်ရာရှိပါအံ့နည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ အနုပါဒိန္နပက္ခေ ဌတွာပီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ မံသဝိနိမုတ္တကောသလောမနခစမ္မဓိလတိလ ကာဒိဝသေန၊ အသားမှလွတ်သော ဆံပင်မွှေးညှင်း ခြေသည်း လက်သည်း အရေငုတ် အရေတုံး မှဲ့ စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဇီဝမာနသရီရေ၊ အသက်ရှင်ဆဲဖြစ်သော ကိုယ်၌လည်းကောင်း။ မတကဠေဝရာဒိဝသေနန၊ သူသေကောင်စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အညတ္ထ၊ တပါးသော ရုပ်အဖို့၌ လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အနုပါဒိန္နကပက္ခေ ဌတွာပိ-ဟူသောပါဌ်အလိုတည်း။ ရူပဿ၊ ၏။ နိဗ္ဗတ္တိယာ၊ ဖြစ်ခြင်းကို။ ဒိဋ္ဌာယ၊ မြင်အပ်ပြီးသည်ရှိသော်။ ဓမ္မပ္ပဝတ္တိယာ၊ တရားသဘောတို့ ၏ ဖြစ်ခြင်း၏။ ဣတရကာလတ္တာ၊ ထိုသောကာလရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုရုပ်၏။ ဘင်္ဂေါပိ၊ ပျက်ခြင်းကိုလည်း။ ဒိဋ္ဌောယေဝ၊ မြင်အပ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိဗ္ဗတ္တိမတ္တ ဒဿနံ၊ ဖြစ်ခြင်းမျှကို ရှုခြင်းသည်။ သမ္မသနံ နာမ၊ သုံးသပ်သည်မည်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ စ၊ စင်စစ်။ ဥဒယဗ္ဗယဒဿနံ၊ အဖြစ်အပျက်ကိုရှုခြင်းကို။ အဓိကတံ၊ စပ်ယှဉ်အပ်၏။ ဝါ၊ စပ်ယှဉ်အပ်သော အရာတည်း။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ ဣတော၊ ဤမှ။ ပရေသု၊ နောက်၌ဖြစ်ကုန်သော။ နိဗ္ဗတ္တိဂ္ဂဟဏေသုပိ၊ ဖြစ်ခြင်းကို ယူရာဆိုရာတို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ တည်း။
အရူပနိဗ္ဗတ္တိပဿနာကာရကထာဝဏ္ဏနာ
၇၀၅။ လောကိယစိတ္တုပ္ပါဒဝသေနေဝါတိ၊ ဟူ၍။ အဝဓာရဏံ၊ ပိုင်းခြားကန့်သတ်ခြင်းသည်။ ဣတရဿ၊ ဤမှတပါးသော လောကုတ္တရာစိတ္တုပ္ပါဒ်၏။ အဝိသယတ္တာ၊ ဝိပဿနာ၏ အရာမဟုတ်သောကြောင့်ပေ တည်း။
တံတံဘဝဝသေန၊ ထိုထိုဘဝ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ နဗ္ဗတ္တတိ၊ ၏။ ဧကူနဝီသတပ္ပဘေဒံ၊ တခုယုတ် နှစ်ဆယ်အပြားရှိသော။ တဒေဝ စိတ္တံ၊ ထိုစိတ်သည်ပင်လျှင်။ ဘဝင်္ဂဝသေန၊ ဖြင့်။ နိဗ္ဗတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်အပ်၏။ စုတိဝသေန၊ စုတိ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ တဒါရမ္မဏဝသေန၊ ဖြင့်။ ဣတိဧတ္ထာပိ၊ ဤနှစ်ပုဒ်တို့၌လည်း။ တထာ၊ တူ။ (သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။) တတ္ထာတိ၊ ကား။ တေသု ဧကူနဝီသတိစိတ္တုပ္ပါဒေသု၊ တို့တွင်။ (ဤတွင် တပိုဒ်ဆုံးသည်)
အနန္တရစိတ္တတော ပဋ္ဌာယာတိအာဒိနာပိ၊ ဤသို့ အစရှိသောစကားဖြင့်လည်း။ ပဝတ္တိယေဝ၊ ဆက်စပ်၍ ဖြစ်ခြင်းကိုသာလျှင်။ ဝါ၊ ပဝတ္တိကာလ(၌ဖြစ်ခြင်း) ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ သော၊ ထိုဖြစ်သောအခြင်းအရာသည်။ ပဋိသန္ဓိစိတ္တာနံ၊ သက်သက်သော ပဝတ္တိကာလ၌ ဖြစ်သောစိတ်တို့ ၏။ ဥပ္ပတ္တိံ၊ ကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ပဝတ္တေ ပနာတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ အသမ္ပိန္နတ္တာ စက္ခဿတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ သင်္ခေပတော၊ အကျဉ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဝိဝရိတုံ၊ ဖွင့်ပြခြင်းငှာ။ စက္ခုပသာဒဿ ဟိတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ကို။ ဌိတိပ္ပတ္တမေဝါတိ ဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ နိရုဇ္စျမာနံ၊ ချုပ်ဆဲသော။ ရူပံ၊ သည်။ ကဿစိ၊ တစုံတခုသော တရားအား။ ပစ္စယော၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်။ န ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ (တနည်း။ ကဿစိ၊ တစုံတခုသော တရား ၏။ ပစ္စယော၊ အကြောင်းသည်။ န ဟောတိ၊ ယထာ၊ ကဲ့သို့။) ဧဝံ၊ တူ။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနမ္ပိ၊ ဖြစ်ဆဲဖြစ်သောရုပ် သည်လည်း။ (ကဿစိ၊ အား။ ပစ္စယော၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။) ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ စက္ခုဝိညာဏံ၊ စက္ခုဝိညာဏ်စိတ်သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသော ပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧဝံ၊ တူ။ (သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။) ကာမာဝစရကုသလာကုသလကိရိယစိတ္တေသု၊ တို့တွင်။ ဧကံ ဝါ၊ တခုသော စိတ်သည်မူလည်း။ ပဉ္စ ဝါ ဇနဝနာနိ၊ ငါးကြိမ်သော ဇောတို့သည်သော် လည်းကောင်း။ သတ္တဝါ ဇဝနာနိ၊ သည်သော်လည်းကောင်း။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ဥပေက္ခာသဟဂတာဟေတုကံ၊ သော။ စိတ္တံ ဝါ၊ စိတ်သည်မှုလည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝ-သဒ္ဒံ၊ ဝါ-သဒ္ဒါကို။ အနောတွာ၊ ဆောင်၍။ သမ္ဗန္တိတဗ္ဗံ၊ စပ်အပ်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့ဥပေက္ခာသဟဂတာဟေတုကံ စိတ္တံ-ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ ပန၊ ထိုဝုဋ္ဌောစိတ်ကိုကား။ ဒုတိယမောဃဝါရဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ သုတ္တမုစ္ဆိတာဒိကာလေ၊ အိပ်ပျော်ခါနီးကာလ, မိန်းမော တွေဝေသောကာလ အစရှိသောကာလ၌။ ပဉ္စဇဝနာနိ၊ ငါးကြိမ်သောဇောတို့ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။ ပါကတိကကာလေ၊ ပကတိကလာ၌။ သတ္တ၊ ခုနစ်ကြိမ်သောဇောတို့ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ သိအပ်ကုန်၏။ ဇာနာရမ္မဏာနုရူပန္တိ၊ ကား။ တိဟေတုကံ ဇဝနံ၊ တိဟိတ်ဇောသည်။ စေ (ဟောတိ၊) အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့။ တိဟေတုကံ ဝါ၊ တိဟိတ်တဒါရုံသည်သော်လည်းကောင်း။ ဒွိဟေတုကံ ဝါ၊ ဒွိဟိတ်တ ဒါရုံသော်လည်းကောင်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိအာဒိနာ စ၊ ဤသို့စသည်ဖြင့်လည်းကောင်း။ အာရမ္မဏံ၊ အာရုံသည်။ ဣဋ္ဌံ၊ ဣဋ္ဌာရုံသည်။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ သောမနဿသဟဂတံ၊ သောမဿ သဟ ဂုတ်တဒါရုံသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိအာဒိနာ စ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဇဝနဿ စ၊ ဇောအား လည်းကောင်း။ အာရမ္မဏဿ စ၊ အာရုံအားလည်းကောင်း။ အနုရူပံ၊ လျော်စွာ။ သေသဒွါရေသူတိ၊ ကား။ သောတဒွါရာဒိသေသဒွါရေသု၊ သောတဒွါရအစရှိသော ကြွင်းသော ဒွါရတို့၌။
အနုက္ကမေနာတိ၊ ကား။ ဥဒယဗဣယဉာဏာဓိဂမာနုက္ကမေန၊ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ကို ရခြင်းအစဉ်အားဖြင့်။ (ဥဒယဗ္ဗယဉာဏာဒိအနုက္ကမေန-ဟု ရှိသင့်၏။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်အစရှိသော အစဉ်သဖြင့် ဟု အနက်ပေး) ပညာဘာဝနံ၊ ပညာဘာဝနာကို။ သမ္ပာဒေတိ၊ ပြည့်စုံစေ၏။ အရဟတ္တံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို။ အဓိဂစ္ဆတိ၊ ရ၏။
ရူပသတ္တကသမ္မသနကထာဝဏ္ဏာ
၇၀၆။ ရူပေသု၊ ရုပ်တို့၌။ မသနိကာသတ္တကံ၊ နှလုံးသွင်းခြင်း ခုနစ်ခုအပေါင်းသည်။ ရူပသတ္တကံ၊ မည်၏။ ရူပဓမ္မေသု၊ ရုပ်တရားတို့၌။ သတ္တာဟာကာရေဟိ၊ ခုနစ်ပါးသော အခြင်းအရာတို့ဖြင့်။ မနသိကာရော၊ နှလုံးသွင်းခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ (ဋီစာအုပ်၌ တီဟိ-ဟု တီ-ပိုနေသည်၊ ဤ၌ ကတ္တုသတ္တိမလိုသော ကြောင့် မနသိကာရောတိ-ဟူ၍သာ သင့်သည်) အတ္ထော၊ တည်း။ အရူပသတ္တကမ္ပိ၊ အရူပသတ္တကကို လည်း။ ဧဝံ၊ တူ။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣမေဟိ၊ အာကာရေဟီတိ၊ ကား။ ဣမေဟိ အာဒါနနိက္ခေပ နမနသိ ကာရာဒိပ္ပကာရေဟိ၊ ဤအာဒါနနိက္ခေပနဖြင့် နှလုံးသွင်းခြင်း အစရှိသော အပြားတို့ဖြင့်။ ဝါ၊ တည်း။ ဣမေဟိ ယထာဝုတ္တကောဋ္ဌာသေဟိ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့တိုင်းသော အဖို့တို့ဖြင့်။ အာရောပေတွာတိ၊ ကား။ တိလက္ခဏံ၊ ကို။ အာရောပေတွာ၊ တင်၍။
အာဒါနနိက္ခေပနတောတိ၊ ကား။ ဘဝဿ၊ ဘဝကို။ ဂဟဏဝိဿဇ္ဇနတာ၊ ယူခြင်း စွန့်ခြင်းအားဖြင့်။ ဇာတိတော စ၊ ဖြစ်ခြင်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ မရဏတော စ၊ သေခြင်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဝယောဝုဍ္ဎတ္ထဂါမိတောတိ၊ ကား။ ဝယသာ၊ အရွယ်ဖြင့်။ ဝုဍ္ဎဿ၊ ကြီးရင့်ပြီးသော ရုပ်၏။ အတ္ထဂါမိဘာဝတော၊ ချုပ်ခြင်းသို့ရောက်သည်၏ အဖြစ်အားဖြင့်။ အတ္ထင်္ဂမတော၊ ချုပ်ခြင်း အားဖြင့်။ ဣတိ ဧဝ၊ ဤသို့သာလျှင်။ အတ္ထော၊ ဆိုလိုရင်းအနက် တည်း။ အာဟာရတောတိ၊ ကား။
လောကကေ၊ ၌။ ဘာရာဒါနံ၊ ခန္ဓာဝန်ကိုယူခြင်းသည်။ ဒုခံ၊ ဆင်းရဲ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝစနေတော၊ ကြောင့်။ ခန္ဓာဘာရဿ၊ ခန္ဓာဝန်ကို။ အာဒိတော၊ အစ၌။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းတည်း။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်း၍။ အာဒါနန္တိပဋိသန္ဓီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပန၊ တပါးသော။ လောကေ၊ ၌။ သမုဿယံ သမုဿယန္တာ၊ ထူထောင်လျှက်ရှိကုန်သော။ သဗ္ဗေဝ၊ အလုံးစုံသာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော။ ဘူတာ၊ သတ္တဝါ တို့သည်။ နိက္ခိပဿန္တိ၊ ပစ်ချရကုန်လတံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ခန္ဓာဘာရနိက္ခေပေါ၊ ခန္ဓာဝန် ကို ပစ်ချခြင်းတည်း။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ နိက္ခေပနန္တိ စုတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယော၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ စိရံ၊ ရှည်မြင့်စွာ။ ဇီဝတိ၊ အသက်ရှင်၏။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဝဿသတံ၊ အနှစ်တရာကာလပတ်လုံး။ (ဇီဝတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ တထာ၊ ထိုအနှစ်တရာ ကာလထက်။ ဦးနာဓိကဘာဝေါ၊ ယုတ်သည်၏အဖြစ် လွန်သည်၏ အဖြစ်သည်။ အပ္ပမာဏံ၊ ပမာဏ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဧကံ ဝဿသတံ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧတ္ထန္တရေ သဗ္ဗေ သင်္ခါရာတိ၊ ကား။ ဧတသ္မိံ အာဒါနနိက္ခေပန္တရေ၊ ဤပဋိသန္ဓေနှင့် စုတိတို့၏အကြား၌။ ပဝတ္တာ၊ ကုန်သော။ သဗ္ဗေ၊ ကုန်သော။ ဘူတုပါဒါယ ရူပပ္ပဘေဒါ၊ ဘူတရုပ် ဥပါဒါရုပ်အပြားရှိကုန်သော။ သင်္ခါရာ၊ တို့တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဣဒံ၊ သမ္မသနဝိဓာနံ၊ ဤသုံးသပ်ခြင်းအစီအရင်သည်။ ရူပဓမ္မေသု၊ ရုပ်တရားတို့၌။ (ဝိဓာနံ၊ တည်း။) ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ အနိစ္စာတိ၊ မမြဲကုန်သည်ဟူ၍။ ဂဟိတ မတ္ထံ၊ ယူအပ်သော အနက်ကို။ ယုတ္တိတော၊ အသင့် ယုတ္တိအားဖြင့်။ ဟဒယော၊ နှလုံး၌။ ပတိဋ္ဌာပ နတ္တံ၊ တည်စေခြင်းအကျိုးငှာ။ ကသ္မာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဥပ္ပါယဝတ္တိတောတိ၊ ကား။ ဥပ္ပဇ္ဇနဝသေန စ၊ ဖြစ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ နိရုဇ္စျနဝသေန စ၊ ချုပ်သည်၏ အစွမ်းအား ဖြင့်လည်းကောင်း။ ပဝတ္တနတော၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ အဟုတွာ၊ မရှိသေးမူ၍။ သမ္ဘဝတော၊ ဖြစ်ခြင်း ကြောင့်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်ပြီး ရှိပြီး၍။ ဝယူပဂမနတော၊ ပျက်ခြင်းပျောက်ခြင်းသို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဝိပရိဏာမတောတိ၊ ကား။ သန္တာနဿ၊ ၏။ ပုရိမုတ္တရဝိသဒိသဘာဝ တော၊ ရှေးကာလမှ နောက်ကာလ၌ မတူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ရှေးနောက်မတူသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ (ဝုတ္တံ သိယာ –၌ စပ်) ဣဒံ သမ္မသနံ၊ ဤသုံးသပ်ခြင်း သည်။ တဿသတပရိစ္ဆိန္နေ၊ အနှစ်တရာဖြင့် ပိုင်းခြားအပ်သော။ ရူပေ၊ ရုပ်၌။ (သမ္မသနံ၊ တည်း။) ဣတိ၊ အဓိပ္ပါယေနေဝ၊ ဤသို့သော အလိုဖြင့်သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဇရာမရဏေန၊ အိုခြင်း သေခြင်းဖြင့်။ ဝိပရိဏာမေတဗ္ဗတော၊ ပြောင်းလဲဖောက်ပြန်စေအပ်သောကြောင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဓမ္မဘေဒေ၊ သဘောတရား၏ကွဲပြားခြင်းသည်။ အသတိပိ၊ မရှိငြားသော် လည်း။ အဝတ္ထာဘေဒေါ၊ အခိုက်အတန့်သည်ပင်လျှင်။ ဘင်္ဂါဝတ္ထာ၊ ဘင်အခိုက်အတန့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့သော အနက်သည်။ န ယုတ္တာ၊ မသင့်။ တထာ ဟိ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ ဇရာယ စေဝ။ပ။ပကတိတာယာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ (ဝိသုဒ္ဓိ၂-၂၄၇-၌) ဆိုအပ်ခဲ့ပြီ။ ဝါ၊ ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သဘာဝ ဝိဂမော ဧဝ၊ ပင်ကိုရင်းသဘော၏ ကင်းခြင်းသည်သာလျှင်။ ဝိပရိဏာမော၊ မည်၏။ ခဏိကတာ၊ ခဏမျှ တည်သည် ၏ အဖြစ်သည်။ တာဝကာလိကတာ၊ မည်၏။ နိစ္စသဘာဝေါဧဝ၊ မြဲသောသဘော၏ မရှိခြင်း သည်ပင်လျှင်။ နိစ္စပဋိက္ခေပေါ၊ မြဲသည်ကိုပယ်မြစ်ခြင်းမည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ အနိစ္စဓမ္မာ၊ မမြဲသော တရားတို့ သည်။ အတ္ထနော၊ မိမိ၏။ တေနေဝ သဘာဝေန၊ ထိုမမြဲသောသဘောဖြင့်ပင်လျှင်။ ဇာနန္တာနံ၊ သိကုန်သော ယောဂီတို့အား။ နိစ္စတံ၊ မြဲသည်၏အဖြစ်ကို။ ပဋိက္ခိကန္တိ နာမ၊ ငြင်းပယ်သည် မည်ကုန် ၏။ ယတော၊ ယင်းသို့မြဲသည်၏ အဖြစ်ကို ငြင်းပယ်ခြင်းကြောင့်။ နိစ္စံ၊ မြဲသည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနိစ္စံ၊ မည်၏။ ဥပ္ပါက္ခဏေ၊ ဥပါဒ်ခဏ၌။ သင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ ယဒဝတ္ထာ၊ အကြင်အခိုက် အတန့်ရှိကုန်၏။ ဌိတိက္ခဏေ၊ ဌီခဏ၌။ တဒဝတ္ထာ၊ ထိုအခိုက်အတန့်ရှိကုန်သည်။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ အဝတ္ထန္တရပ္ပတ္တိယာ၊ အခိုက်အတန့်တပါးသို့ရောက်ခြင်းဖြင့်။ တေသံ၊ ထိုသင်္ခါရ တို့၏။ ကိလမနာကာရော၊ ပင်ပန်းသောအခြင်းအရာကို။ ဉာယတိ၊ သိအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဌိတိယံ ဇရာယ ကိလမန္တီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သွာယမတ္ထော-သော အယံ အတ္ထော၊ ထိုပင်ပန်းခြင်းဟူသော အနက် ကို။ ပါကဋဇရာယ၊ ထင်ရှားသော ဇရာဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ယေ ပန၊ အကြင်ဆရာတို့သည် ကား။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ ဌိတိံ၊ တည်ခြင်းဌီခဏကို။ န သမ္ပဋိစ္ဆန္တိ၊ လက်မခံကုန်။ တတ္ထ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့၌။ (တနည်း။ တေသံ၊ ထိုဆရာတို့၏။) တတ္ထ၊ ထိုဌီခဏကို လက်မခံရာ၌။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်ဆိုထိုက်သောစကား ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။ ဇရာနန္တရံ၊ အိုမင်းသည် ၏ အခြားမဲ့၌။ ဘဂွေ၊ ပျက်စီးခြင်းဟူသော။ ဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ သဘာဝေါ နာမ၊ သဘောမည်သည်ကို။ ဒုရတိက္ကမော၊ ကျော်လွန်နိုင်ခဲ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဇရံ ပတွာ အဝဿံ ဘိဇ္ဇန္တီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တသ္မာတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။
သုခပဋိက္ခောပတောတိ ဣဒံ၊ ဤပုဒ်သည်။ ဝုတ္တနယမေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဌိတိံ၊ တည်ခြင်းဌီခဏသို့။ မာပါပုဏန္တု၊ မရောက်ပါစေကုန်လင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာကာရေနေဝ၊ ဖြစ်ဆဲအခြင်း အရာအားဖြင့်သာလျှင်။ ပဝတ္ထန္တု၊ ဖြစ်ပါစေကုန်သတည်း။ ဣတိ-အယံ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အလိုတည်း။ (ဟိ-သစ္စံ၊ ၏) ဥပ္ပန္နာတိ ဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ ဥပ္ပါဒက္ခဏသမင်္ဂိတာ၊ ဥပါဒ်ခဏနှင့် ပြည့်စုံ သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဌာနပ္ပတ္တာ၊ ဌီသို့ရောက်ကုန်သော သင်္ခါရတို့သည်။ မာ ဇီရန္တု၊ မအိုမရင့် ပါစေကုန်လင့်။ ဣတိ၊ သို့။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သနည်း။ အတ္ထတော၊ အနက်တရား ကိုယ်အားဖြင့်။ ဌိတိ ဧဝ၊ တည်ခြင်းသည်ပင်လျှင်။ ဇရာ နနု၊ အိုရင့်ခြင်းမဟုတ်ပါလော။ ဣတိ၊ ဤသို့ စောဒနာငြားအံ့။ ဧတံ၊ ဤစကားသည်။ သစ္စံ၊ မှန်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဇရာဝသေန၊ အိုရင့် သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ယောကိလမထော၊ အကြင်ပင်ပန်းခြင်းသည်။ (အတ္ထ၊ ၏။) သော၊ ထိုပင်ပန်းခြင်းကို။ ဣ၊ ဤအရာ၌။ ဇရာဂ္ဂဟဏေန၊ ဇရာ-သဒ္ဒါဖြင့်။ ဂဟိတော၊ ယူအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ မာ ဘိဇ္ဇန္တူတိ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ နိစ္စတံ၊ မြဲသည်၏အဖြစ်ကို။ အာသီသတိ၊ တောင့်တ၏။ ဘဂဝတော၊ ဘုန်းတော် ခြောက်ပါးနှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော။ ဓမ္မိဿရသာပိ၊ တရား၏အရှင်ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားအား သော်လည်း။ ဝါ၊ တရား၏အရှင် ဘုရားပင်ဖြစ်ငြားသော်လည်း။ ကဿစိ၊ တစုံတယောက်သောသူအား။ ဝသဝတ္တိဘာဝေါ၊ အလို၌ဖြစ်စေနိုင်သည်၏ အဖြစ်သည်။ ဝါ၊ အလိုသို့လိုက်စေနိုင်သည်၏ အဖြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ လက္ခဏညထတ္တံ၊ သဘောလက္ခဏာအားဖြင့် တပါးသော အခြင်းအရာရှိသည် ၏ အဖြစ်ကို။ ကေနစိ၊ တစုံတယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ န သက္ကာ၊ မစွမ်းနိုင်။ ဟိ၊ မှန်။ ဝါ၊ အလျော်ကား။ ဝါ၊ စင်စစ်။ ဘာဝညထတ္တမေဝ၊ ဖြစ်ပုံအားဖြင့် တပါးသောအခြင်းအရာရှိသည် ၏ အဖြစ်သည်သာလျှင်။ ဣဒ္ဓိဝိသယော၊ တန်ခိုးအရာပေတည်း။ သင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ တီသု ဌာနေသု၊ သုံးပါးသော ဌာနတို့၌။ တေန ဝသဝတ္တနာကာရေန၊ ထိုအလို၌ ဖြစ်စေသောအခြင်းအရာမှ။ ဝါ၊ ထိုအလို သို့လိုက်စေသောအခြင်းအရာမှ။ သုညာ၊ ဆိတ်ကုန်၏။ တသ္မာတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ဝုတ္တကာရဏ ပရာမသနံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အကြောင်းကို သုံးသပ်ကြောင်းဖြစ်သောပုဒ်တည်း။ သုညတောတိ၊ ကား။ နိဝါသီကာရကဝေဒကအဓိဋ္ဌာယကဝိရဟေန၊ ခန္ဓာအိမ်ထဲ၌ အမြဲတည်နေသော သူ, အမူအရာဟူသမျှကို ပြုတတ်သောသူ, အကောင်းအဆိုးကို ခံးစားတတ်သော သူ, စီမံခန့်ခွဲတတ်သောသူမှ ကင်းသဖြင့်။ တတော၊ ထိုနီဝါသီစသော အတ္တမှ။ သုညတော၊ ဆိတ်ခြင်းကြောင့်။ နိဿဘာဝတော၊ သဘောတရား မဟုတ်ခြင်းမရှိခြင်းကြောင့်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဧကစ္စပရိကပ္ပိတသဘာဝသုညတော၊ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ ကြံဆအပ်သော အတ္ထသဘောမှ ဆိတ်သုဉ်းခြင်းကြောင့်။ အဿာမိကတောတိ၊ ကား။ သာမိဘူတဿ၊ ပိုင်ရှင်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ကဿစိ၊ တစုံတယောက်၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ အနတ္ထိနိယတံ၊ အတ္ထ၏ဥစ္စာမဟုတ်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ အဝသဝတ္တိ တောတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တဝသဝတ္တိဘာဝ၉ါဘာဝတော၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အလို၌ ဖြစ်စေနိုင်သည်၏ အဖြစ် အလိုသို့ လိုက်စေနိုင်သည်၏ အဖြစ်မရှိခြင်းကြောင့်။ အတ္တပဋိက္ခေပတောတိ၊ ကား။ ပရပရိကပ္ပိတဿ၊ သာသနာတော်မှ တပါးသော တိတ္ထတို့ ကြံဆအပ်သော။ အတ္တနော၊ အတ္တကို။ ပဋိက္ခိပနတော၊ ပယ်ခြင်းကြောင့်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သုညတောတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ ဓမ္မာနံ၊ သဘောတရားတို့၏။ ဗာဟိရကပရိကပ္ပိတအတ္တဝိရဟော၊ သာသနာပပုဂ္ဂိုလ်တို့ ကြံဆအပ်သော အတ္တမှ ကင်းခြင်းကို။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ ဣမိနာ ပန၊ ဤအတ္တပဋိက္ခောပတော-ဟူသော နောက်ဆုံးပုဒ်ဖြင့် ကား။ အတံသဘာဝတော၊ ထိုအတ္တသဘောမရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အတ္တာ၊ အတ္တသည်။ န ဟောတိ၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။
၇၀၇။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဥပ္ပါဒယဝတ္တိတော အာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသောပါဌ်ဖြင့်။ စတူဟိ၊ လေးပါးသော အကြောင်းတို့ကြောင့်။ အနိစ္စာ၊ မမြဲကုန်။ အဘိဏှသမ္ပဋိပီဠနတောတိအာဒိနာ၊ ဤသို့ အစရှိသောပါဌ်ဖြင့်။ စတူဟိ ကာရဏေဟိ၊ တို့ကြောင့်။ ဒုက္ခာ၊ ဆင်းရဲကုန်၏။ သုညတောတိအာဒိနာ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ စတူဟိ ကာရဏောဟိ၊ တို့ကြောင့်။ အနတ္တာ၊ အတ္တမဟုတ်ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ ရူပဓမ္မေ၊ ရုပ်တရား၌။ နိရုဠှံ၊ ထင်သော။ ဝါ၊ တက်လျက်ထင်လျက်ရှိသော။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ အတ္တနာ၊ မိမိသည်။ အသလ္လက္ခိတံ၊ ကောင်းစွာမမှတ်ဘူးသေးသော။ လက္ခဏတ္တယံ၊ လက္ခဏာသုံးပါးအပေါင်းကို။ သလ္လက္ခေ တွာ၊ ကောင်းစွာမှတ်၍။ သမ္မသန္တော၊ သုံးသပ်သည်ရှိသော်။ ဝါ၊ သုံးသပ်သောယောဂီကို။ တံ၊ ထိုလက္ခဏာသုံးပါးကို။ တတ္ထ၊ ထိုရုပ်၌။ အာရောပေတီတိ၊ ထင်သည်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ ပန၊ ထိုသို့ပင် အာရောပေတိတင်သည်ဟု ဝတ္တာန်ဖြင့် ဆိုအပ်သော်လည်း။ တထာ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာ အားဖြင့်။ အနေန၊ ဤယောဂီသည်။ အာဒါနနိက္ခေပနဝသေန၊ ပဋိသန္ဓေနှင့် စုတိ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သမ္မသိတတ္တာ၊ သုံးသပ်အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ရူပေ တိလက္ခဏံ အာရောပေတွာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆိုတော်မူ၏။
စ၊ ဆက်။ တတ္ထ၊ ထိုသုံးပါးသော လက္ခဏာတို့တွင်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒုက္ခလက္ခဏဂ္ဂဟဏံ၊ ဒုက္ခ လက္ခဏာကို ယူခြင်းသည်။ အနိစ္စလက္ခဏဂ္ဂဟဏပုဗ္ဗကံ၊ အနိစ္စလက္ခဏာကိုယူခြင်းလျှင် ရှေ့သွားရှိ၏။ အနတ္တလက္ခဏဂ္ဂဟဏံ ဝါ၊ အနတ္တလက္ခဏာကို ယူခြင်းသည်မူလည်း။ ဒုက္ခလက္ခဏဂ္ဂဟဏပုဗ္ဗကံ၊ ဒုက္ခလက္ခဏာကို ယူခြင်းလျှင် ရှေ့သွားရှိ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤသုံးပါးသော လက္ခဏာတို့တွင်။ အနိစ္စလက္ခဏဉ္စ၊ ကိုလည်း။ ရူပဘေဒေန၊ ရုပ်၏ပျက်ခြင်းဖြင့်။ ဒဿိယမာနံ၊ ပြအပ်သည်ရှိသော်။ ယထောဠာရိကတော၊ အကြင်အကြင် ရုန့်ရင်းသော ရုပ်အားဖြင့်။ ဝါ၊ ရုန့်ရင်းသော ရုပ်အစဉ်အတိုင်း။ ဒီပေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုအနိစ္စလက္ခဏာကို။ ဝဿသတပရိစ္ဆေဒေန၊ အနှစ်တရာအပိုင်းအခြားဖြင့်။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဒေဿန္တေန၊ ပြသည်ဖြစ်၍။ (ဒေဿတွာ-ဟု ရှိသော ယိုးဒယားမူအရ ဒေဿတွာ၊ ၍။) ဝဿသတံ၊ အနှစ်တရာပတ်လုံး။ ဌိတဿ၊ တည်သောရုပ်၏။ ဒသ ဝါ၊ ဆယ်ပါးသော အဖို့တို့ကိုလည်းကောင်း။ ဝီသတိ ဝါ၊ နှစ်ဆယ်သော အဖို့ကိုလည်းကောင်း။
၇၀၈။ မန္ဒတာဗာဟုလ္လေန၊ နုံ့သည်၏အဖြစ် များစွာသော အားဖြင့်။ ပဝတ္တံ၊ သော။ ဝဿာနံ၊ နှစ်တို့၏။ ဒသကံ၊ ဆယ်ခုအပေါင်းသည်။ ဝါ၊ ဆယ်စုသည်။ မန္ဒဒသကံ၊ မည်၏။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသောပုဒ်တို့၌ လည်း။ ဧသ နယော၊ ဤနည်းပင်တည်း။
တဒါတိ၊ ကား။ ပဌမေ၊ ရှေးဦးစွာသော။ ဝဿဒကကေ၊ ဆယ်နှစ်အပေါင်း၌။ ဝါ၊ ဆယ်နှစ်စု၌။ သောတိ၊ ကား။ ပုဂ္ဂလော၊ ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ စပလောတိ၊ ကား။ အနဝဋ္ဌိတကိရိယတာယ၊ မတည်တံ့သော ပြုမူခြင်း ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တရလော၊ လျှပ်ပေါ်၏။ တေန၊ ထိုစပလော-ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ မောမူဟ ဘာဝ တော၊ အလွန်တွေဝေသည်၏ အဖြစ်မှ။ ဝိသေသေတိ၊ အထူးပြု၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧသ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်သည်။ နဝမဒသေကေ ဝိယ၊ ကိုးခုမြောက်ဒသက၌ကဲ့သို့။ မောမူဟဘာဝနေ၊ အလွန်တွေဝေသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ မန္ဒော၊ နုံ့သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ အထ ခေါ၊ သော်ကား။ စပလတာယ၊ လျှပ်ပေါ်သည်၏ အဖြစ် ဖြင့်။ (မန္ဒော၊ နုံ့သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ကုမာရကောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတိယော ဟသကေ၊ ၌။ မံသပါရိပုရိယာ၊ အသား၏ထက်ဝန်းကျင် ပြည့်ခြင်း ကြောင့်။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ဆဝိဝဏ္ဏော၊ အရေအဆင်းသည်။ ဝိပ္ပသီဒတိ၊ ကြည်လင်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝဏ္ဏယတနံ ဝေပုလ္လံ ပါပုဏာတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စတုတ္ထေ ဒသကေ၊ လေးခုမြောက်ဒသက၌။ အဋ္ဌီန စ၊ အရိုးတို့၏လည်းကောင်း။ နှာရူနဉ္စ၊ အကြောတို့၏လည်းကောင်း။ ထိရဘာဝပ္ပတ္တိယာ၊ ခိုင်ခန့်သည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်။ ဗလဉ္စ၊ ခွန်အားသည်လည်းကောင်း။ ထာမော စ၊ အား အစွမ်းသည်လည်းကောင်း။ ဝေပုလ္လံ၊ ပြန့်ပြောသည်၏ အဖြစ်သို့။ ပါပုဏာတိ၊ ၏။ ပဉ္စမေ ဒသကေ၊ ၌။ ယောဗ္ဗနမဒဿ၊ နုပျိုခြင်း၌ မာန်ယစ်ခြင်း၏။ ဝါ၊ နုပျိုခြင်းနှင့်စပ်သော မာန်ယစ်ခြင်း၏။ ဒုရီဘာဝေန၊ ဝေးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ယေဘုယျေန၊ များသောအားဖြင့်။ ကိလေသတနုတာယ၊ ကိလေသာခေါင်းပါး သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပညာ၊ သည်။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ သုဝိသဒါ၊ ကောင်းစွာသန့်ရှင်းစင်ကြယ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ခိဍ္ဍာယ၊ မြူးထူးပျော်ပါး ကစားခြင်းဖြင့်။ ရတိ၊ ပျော်ရွှင်ခြင်းသည်။ ခိဍ္ဍာရတိ၊ မည်၏။ ကပလ္လိကာဒိနိဿယဝိသေသေန၊ ဆီမီးခွက်အစရှိသော မှီရာအထူးအားဖြင့်။ ပဒီပဿ၊ ဆီမီး၏။ သုဒ္ဓတာယဒိ ဝိယ၊ စင်ကြယ်သည်၏ အပြစ်စသည်ကဲ့သို့။ နိဿယဝိသေသန၊ မှီရာအထူးဖြင့်။ ပဉ္စမဆဋ္ဌဒသကေသု၊ ပဉ္စမဒသက ဆဋ္ဌဒသကတို့၌။ ပညာယ၊ ၏။ ဗုဒ္ဓိဟာနိယော၊ ထိုးပွားခြင်း ဆုတ်ယုတ်ခြင်းတို့ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ကဋိသန္ဓိဂီဝါသန္ဓီနံ၊ ခါးဆစ်လည်ဂုတ်ဆစ်တို၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ ရဿဿပိ၊ တိုသောသူ ပုသောသူအားသော်လည်းကောင်း။ ပုရတော၊ ရှေ့ဖက်သို့။ ပဗ္ဘာရော၊ ကိုင်းရှိုင်းခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဒီဃဿ၊ ရှည်သောသူ မြင့်သောသူအား။ ပဂေဝ၊ အဘယ်မှာဆိုဖွယ် ရာ ရှိပါအံ့နည်း။ စ၊ ဆက်။ ပဗတာရောတိ၊ ကား။ ဂရုဘာဝေန၊ လေးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပလမ္ဗကေ၊ တွဲကျသည်။ သတိပညာဝိပ္ပဝါသတော၊ သတိပညာတို့၏ ကွေကွင်းခြင်းကြောင့်။ မောမူဟော၊ အလွန် တွေဝေသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဌာနာဒိဝသေန၊ ရပ်ခြင်းစသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သရီရဘာရံ၊ ခန္ဓာကိုယ်ဝန်ကို။ ဝဟိတုံ၊ ဆောင်ခြင်းငှာ။ အသက္ကောန္တော၊ မစွမ်းနိုင်သည်ဖြစ်၍။ သယနဗဟုလောဝ၊ လည်းလျောင်းအိပ်နေခြင်းများသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။
၇၀၉။ တိဏ္ဏံ တိဏ္ဏံ သဿာနန္တိ၊ ဟူသောစကားကို။ ယေဘုယျတာယ၊ များသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ စတုဝဿိကောပိ၊ လေးနှစ်ရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ ဧကော၊ တခုသော။ ကောဋ္ဌာသော၊ အဖို့သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ ဒွိသတံ ကောဋ္ဌာသေ၊ နှစ်ရာသော အဖို့အစုတို့ကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဧကေကအယနဝသေန၊ တခုတခုသောအယဉ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (တိလက္ခဏံ၊ ကို။ အာရောပေတိ၊ ၏။) ဣတိပိ၊ ဤသို့လည်း။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ဝဿနေ၊ ဝဿနဥတု၌။ ပဝတ္တရူပံ၊ သည်။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္တော၊ ၏။
တံ ပန ဝဿနံ၊ ထိုဝဿာနဥတုသည်ကား။ ဒွိမာသမတ္တံ၊ နှစ်လမျှရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပုဗ္ဗေ ဝိယ၊ ရှေး၌ကဲ့သို့။ စတုမာသံ၊ လေးလရှိသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒွေမာသန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတံ၊ ဤဒွေမာသံ-ဟူသောပုဒ်သည်။ အစ္စန္တသံယောဂေ၊ အစ္စန္တသံယောဂ အနက်၌။ ဥပယောဂစန၊ ဒုတိယာဝိဘတ် အဆုံးရှိသော ပုဒ်တည်း။ သော ပန ဝဿာနော ဥတု၊ ထိုဝဿနဥတုသည်ကား။ သာဝဏပေါဋ္ဌပါဒမာသာ၊ သာဝဏ လနှင့် ပေါဋ္ဌပါ လတို့တည်း။ ဝါ၊ ဝါခေါင် လနှင့် တော်သလင်းလတို့တည်း။ အဿယုဇကတ္တိကမာသာ၊ သီတင်းကျွတ်လ တန်ဆောင်မုန်းလ တို့သည်။ သရဒေါ၊ သရဒဥတုမည်၏။ မိဂသိရဖုဿမာသာ၊ နတ်တော်လ ပြာသိုလတို့သည်။ ဟေမန္တ၊ ဟောမန္တဥတုမည်၏။ မာဃဖဂ္ဂုနမာသာ၊ တန်ခူးလဝါဆိုလတို့သည်။ သိသိရော၊ မည်၏။ စိတ္တဝေသာခ မာသာ၊ တန်ခူးလကဆုန်လတို့သည်။ ဝသန္တော၊ ဥတုမည်၏။ ဇောဋ္ဌာသဠှမာသာ၊ နယုန်လဝါဆိုလတို့ သည်။ ဂိမှော ဥတု၊ ဥတုမည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဆ ကောဋ္ဌာသေ ကတွာတိ၊ ကား။ ဒသဒသနာဍိကာဝသေန၊ ဆယ်နာရီဆယ်နာရီတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဆ၊ ခြောက်ပါးကုန်သော။ ကောဋ္ဌာသေ၊ အဖို့တို့ကို။ ကတွာ၊ ၍။
၇၁၀။ အဘိမုခံ၊ ရှေးရှု။ ပုရတော၊ ရှေ့သို့။ ကမနံ၊ သွားခြင်းသည်။ အဘိက္ကမော၊ မည်၏။ ပဋိနိဝတ္တန ဝသေန၊ နောက်သို့ပြန်နစ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ကမနံ၊ သွားခြင်းသည်။ ပဋိက၌မော၊ မည်၏။ အာမုခံ၊ ရှေးရှု။ ဝါ၊ တူရု။ ဝါ၊ တည့်တည်။ လောကနံ၊ ကြည့်ခြင်းသည်။ အာလောကနံ၊ မည်၏။ ဝိဝိဓံ၊ အထူးထူး အပြားပြားသော။ ဣတော စိတော စ၊ ထိုမှဤမှလည်း။ လောကနံ၊ ကြည့်ခြင်းသည်။ ဝိလောကနံ၊ မည်၏။ ဟတ္ထပါဒါနံ၊ လက်ခြေတို့ကို။ သင်္ကုစနံ၊ တွန့်ခြင်းကွေးခြင်းသည်။ သမိဉ္စနံ၊ မည်၏။ အာယမနံ၊ ဆန့်ခြင်းသည်။ ပသာရဏံ၊ မည်၏။
ပါဒုဒ္ဓရဏကာလေတိ၊ ကား။ ဒုတိယပါဒုဒ္ဓရဏကာလေ၊ ဒုတိယ (တဖက်) ခြေကိုကြွလာသောကာလ၌။ ပါဒဿတိ၊ ကား။ ဥဒ္ဓဋပါဒဿ၊ ကြွခဲ့ပြီးသောပဌမခြေကို။ ဩမတ္တိ၊ ကား။ သတ္တိတော၊ အစွမ်းသတ္တိဖြင့်။ ဟီနပမာဏာ၊ ယုတ်ညံ့သော အတိုင်းအရှည်ရှိကုန်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ မန္ဒာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဣတရာတိ၊ ကား။ တေဇော-ဝါယောဓာတုယော၊ တို့သည်။ ယထာ၊ အားဖြင့်။ ပါဒဿ၊ ခြေ၏။ ဝါ၊ ကို။ ဥဒ္ဓရဏံ၊ ကြွခြင်းသည်။ သဇ္စျတိ၊ ပြီး၏။ တထာ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပဝတ္တစိတ္တသမုဋ္ဌာန ရူပေသု၊ ဖြစ်သောစိတ္တဇရုပ်တို့တွင်။ ဧကံသတော၊ စင်စစ်မုချအားဖြင့်။ တေဇောဝါယောဓာတူနံ၊ တို့၏။ အဓိမတ္တတာ၊ လွန်ကဲသော အတိုင်းအရှည်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ၊ အလိုရှိအပ်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တာသံ၊ ထိုတေဇောဓာတ် ဝါယောဓာတ်တို့၏။ သလ္လာဟုကသဘာဝတာယ၊ ပေါ့ပါးသော သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ စ၊ ဆက်။ တတော ဧဝ၊ ပင်လျှင်။ ဣတရာသံ၊ ဤမှတပါးသော ပထဝီဓာတ်အာပေါဓာတ်တို့၏။ ဂရုသဘာဝတ္တာ၊ လေးသောသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဩမတ္တ တာ၊ ယုတ်ညံ့သော အတိုင်းအရှည်ရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ (ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ၊ ၏။) ပန၊ ဆက်။ တံသမ္ပန္ဓတ္တာ၊ ထိုစိတ္တဇတေဇောဓာတ် ဝါယောဓာတ်တို့နှင့် စပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သေသံ၊ ကြွင်းသော။ တိသမုဋ္ဌာ နရူပံ၊ သည်။ တဂ္ဂတိကမေဝ၊ ထိုစိတ္တဇတေဇော ဝါယောဓာတ်အလားရှိသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကာယဝစီဝိညတ္တိပဝတ္တိယံ၊ ကာယဝိညတ်ဝစီဝိညတ်ဖြစ်သောအခါ၌။ ဝါယောပထဝီအဓိမတ္တတာ၊ ဝါယော ဓာတ်ပထဝီဓာတ်တို့၏ လွန်ကဲသည်၏ အဖြစ်သည်။ ဣမဿ အတ္ထဿ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အနက် ၏။ နိဒဿနံ၊ ညွှန်ပြကြောင်း သက်သေဥဒါဟရုဏ်ပုံစံတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ပုရတော၊ ရှေ့သို့။ ဟရဏ စ၊ ဆောင်ခိုက်၌လည်းကောင်း။ ပဿတော၊ ဘေးသို့။ (ဤပုဒ်ဖြင့် ဝီတိဟရဏ-ကိုပြသည်။ ထို့ကြောင့် ပစ္ဆတော-မသင့်) ဟရဏေ စ၊ ဆောင်ခိုက်၌လည်းကောင်း။ ဥဒ္ဓရဏေ ဝိယ၊ ကြွခိုက်၌ကဲ့သို့။ သလ္လဟုကသဘာဝရူပပ္ပဝတ္တိ၊ ပေါ့ပါးသော သဘောရှိသော ရုပ်၏ဖြစ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒွိန္နံ၊ ကုန်သော။ တာသံယေဝ ဓာတူနံ၊ ထိုတေဇောဓာတ် ဝါယောဓာတ်တို့၏သာလျှင်။ အဓိမတ္တာတာ၊ လွန်ကဲသော အတိုင်းအရှည်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တထာအတိဟရဏဝီတိဟရဏေသူတိ၊ ဟူ၍။ အာဟာ၊ ၏။ ဥဒ္ဓရဏာဒီသု၊ ကြွခြင်းအစရှိသည်တို့၌။ သလ္လဟုကသဘာဝတ္တာ၊ ပေါ့ပါးသော သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပစ္ဆိမာနံ၊ ကုန်သော။ ဒွိန္နံ၊ ကုန်သော။ ဓာတူနံ၊ တေဇောဓာတ်ဝါယောဓာတို့၏။ ကိစ္စွံ၊ ကိစ္စသည်။ အဓိကံ၊ လွန်ကဲသည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဣတရာသံ၊ ဤမှတပါးသော ပထဝီဓာတ်အာပေါဓာတ်တို့၏။ (ကိစ္စံ၊ သည်။) ဟီနံ၊ ယုတ်ညံ့သည်။ (ဟောတိ ယထာ၊ သို့။) ဧဝံ၊ တူ။ ဝေါသဇ္ဇနာဒီသု၊ စွန့်လွှတ်ခြင်း စွန့်လွှတ်ခိုက် အစရှိကုန်သော။ တီသု၊ သုံးပါးသော အဖို့တို့၌။ ဂရုသဘာဝတ္တာ၊ လေးသောသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပုရမာနံ၊ ကုန်သော။ ဒွိန္နံ၊ တို့၏။ ကိစ္စံ၊ သည်။ အဓိကံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတရာသံ၊ ဤမှတပါးသော တေဇောဝါယောဓာတ်တို့၏။ ကိစ္စံ၊ သည်။ ဟီနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဝေါဿဇ္ဇနေတိအာဒိ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဒုပါဒါယရူပါနီတိ၊ ကား။ တာ ဓာတုယော၊ ထိုဓာတ်လေးပါးတို့ကို။ နိဿာယ၊ အမှီပြု၍။ ပဝတ္တဥပါဒါရူပါနိ၊ ဖြစ်သောဥပါဒါရုပ် လေးပါးတို့ကို။ နိဿာယ၊ အမှီပြု၍။ ပဝတ္တဥပါဒါရူပါနိ၊ ဖြစ်သောဥပါဒါရုပ်တို့တည်း။ ဧတ္ထေဝါတိ၊ ကား။ ဥဒ္ဓရဏေယေဝ၊ ကြွခိုက်၌သာလျှင်။ တေန၊ ကြောင့်။ အတိဟရဏံ အပ္ပတွာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဣတီတိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ တတ္ထ တတ္ထာတိ၊ ကား။ တသ္မိံ တသ္မိံ ဥဒ္ဓရဏာဒိကောဋ္ဌာသေ၊ ထိုထိုကြွခြင်း အစရှိသော အဖို့၌။ ပဗ္ဗံ ပဗ္ဗန္တိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသောစကားသည်။
၇၁၁။ အဿာတိ၊ ကား။ သမ္မသနဿ၊ သုံးသပ်ခြင်း၏။ ဒါရုတိဏုက္ကာဒီသူတိ၊ ကား။ ဒါရုဥက္ကာတိ ဏုက္ကာဒီသု၊ သစ်သားမီးရှူး မြက်မီးရှူးစသည်တို့၌။ “အန္ဓဗာလ၊ အိုမိုက်ကန်းသောလူ။ ကိံ၊ အသို့နည်း။ ဧကဃနံ၊ တခဲနက်။ သတတံ၊ အမြဲမပြတ်။ သဗ္ဗဒါဘာဝိံ၊ အခါခပ်သိမ်းရှိနေသော။ ဧကန္တိ၊ တခုတည်း သော မီးတောက်ဟူ၍။ မညသိ၊ မှတ်ထင်သလော။” ဣတိ အဓပ္ပါယေန၊ ဤသို့သောအလိုဖြင့်။ ကိမေတ္ထ မနာပန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဣဒမ္ပိတိ၊ ကား။ တေလဝဋ္ဋက္ခယေန၊ ဆီနှင့်မီးစာကုန်ခြင်းကြောင့်။ ပဒီပဿ၊ ဆီမီးတောက်၏။ ယဒိဒံ အပညာယနံ၊ အကြင်မထင်ခြင်းကို။ ဝါ၊ ပျောက်ကွယ်ခြင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣဒမ္ပိ၊ ဤမထင်ခြင်းပျောက်ကွယ်ခြင်းသည်လည်း။ အင်္ဂုလင်္ဂုလန္တရေတိ၊ ကား။ အင်္ဂုလိယာ၊ လက်သစ် ဖြင့်။ မိတံ၊ နှိုင်းယှဉ်အပ်သောအရပ်သည်။ အင်္ဂုလံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အင်္ဂုလမာဏေ၊ လက်သစ် အတိုင်းအရှည်ရှိသော။ ပဒေသေ၊ အရပ်၌။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တန္တုနော၊ ချည်ချောင်း၏။ အဝယဝလေသဘူတံ၊ အစိတ်အပိုင်းအစအနဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ပရမသုခုမဘာဝပ္ပတ္တံ၊ အလွန်သိမ်မွေ့ သည်၏ အဖြစ်သို့ရောက်သော။ အံသုံ၊ အမျှင်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ အံသု့ ပန မုဉ္စိတွာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
တတ္ထာထိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားသည်။ ဥပမာသံသန္ဒနံ၊ ဥပမာနှီးနှောကြောင်းဖြစ်သော စကားတည်း။ တတ္ထ၊ ထိုဥပမာနှီးနှောချက်၌။ ဥပမေယျ ဝိယ၊ ဥပမေယျ၌ကဲ့သို့။ ဥပမာ၌။ ပါကဋော၊ ထင်ရှားသော။ ကာလဘေဒေါ၊ ကာအကွဲအပြားသည်။ ကာမံ နတ္ထိ၊ အကယ်၍ကားမရှိပေ။ ပန၊ သော်လည်း။ ဧကကောဋ္ဌာသဂတံ၊ တခုသောအဖို့၌တည်သောမီးလျှံသည်။ ကောဋ္ဌာသန္တရံ၊ အဖို့တပါးသို့။ န ပါပုဏာတိ၊ မရောက်။ ဣတိ၊ သို့။ ဧတ္ထာဝတ၊ ဤမျှဖြင့်။ ဥပမာဘာဝေါ၊ ဥပမာ၏ အဖြစ်ကို။ ဝေဒိ တဗ္ဗော၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဥပမာယမ္ပိ၊ ၌လည်း။ ယာဝ၊ အကြင်မျှလောက်သော ကာလပတ်လုံး။ တာဝ၊ ထိုမျှလောက်သောကာလပတ်လုံး။ ဣတိ၊ သို့။ ကာလဿ၊ ကာလ၏။ ဘေဒမတ္တာ၊ ကွဲပြားခြင်းအတိုင်း အရှည်ကို။ လဗ္ဘတေဝ၊ ရအပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဿာ၊ ထိုကွဲပြားခြင်းအတိုင်း အရှည်ကို။ ဂဟဏေ၊ ယူခြင်းသည်။ (သတိ၊ ရှိသော်။) ကာလဘေဒဝသေနာပိ၊ ကာလအကွဲအပြား၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ ဥပမာ၊ ကို။ ယောဇေတဗ္ဗာ၊ ယှဉ်စေအပ်၏။
၇၁၂။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ အာဒါနနိက္ခေပါဒိဝသေန၊ နိက္ခေပ-စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ စတုသန္တာတိရူပံ၊ ကို။ သင်္ဃရိတွာ၊ ပေါင်းစု၍။ ဒဿိတံ၊ ပြအပ်ခဲ့ပြီး။ ဣဒါနိ၊ ၌။ အာဟာရသမုဋ္ဌာနာဒိဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဘိန္ဒိတွာ၊ ခွဲခြမ်း၍။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ တဒေဝ ရူပံ ဝိသင်္ခရိတွာတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ် ၌။ ဝိသင်္ခရိတွာ ဝိဘဇိတွာ၊ ဝေဘန်ခွဲခြမ်း၍။ ဝါ၊ ကား။ ဝိသင်္ဃရဂိတွာတိ၊ ဟူ၍။ ပါဌော၊ ပါဌ်တည်း။ အယမေဝ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ အတ္ထော၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) အာဟာရမယန္တိ၊ ကား။ အာဟာရေန၊ ကြောင့်။ နိဗ္ဗတ္တံ၊ ဖြစ်သောရုပ်တည်း။ စျတ္တန္တိ၊ ကား။ မိလာတံ၊ ညှိုးနွမ်း၏။ ကိလန္တန္တိ၊ ကား။ မံသူပစယသမ္ပတ္တိယာ၊ အသား၏ပွားခြင်းနှင့် ပြည့်စုံခြင်းဖြင့်။ ပီဏိတံ၊ စိုပြည်၏။ တတော ဧဝ၊ ပင်လျှင်။ မုဒု၊ နူးညံ့၏။ သိနိဒ္ဓန္တိ၊ ကား။ သိနိဒ္ဓစ္ဆဝိတာယ၊ ချောညက်သော အရေရှိသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ သဏှံ၊ သိမ်မွေ့နူးညံ့၏။ တတော ဧဝ၊ ပင်လျှင်။ ဖဿသန္တံ၊ ကောင်းသော အတွေ့ရှိ၏။
၇၁၃။ ဥဏှကာလေ သမုဋ္ဌိတံ ရူပန္တိ၊ ကား။ ဥဏှသန္တာပေန၊ အပူရှိန်ဖြင့်။ သန္တတ္တံ၊ ကောင်းစွာပူလောင် အပ်သော။ ရူပံ၊ ကို။ သန္တာယ၊ ၍။ အာယ၊ ၏။ သန္တတ္တံ၊ ကောင်းစွာပူလောင်အပ်သော။ ရူပံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ သီတဥတုနာတိ၊ ကား။ သပ္ပါယေန၊ လျောက်ပတ်သော။ သီတုတုနာ၊ အေးသောဥတုကြောင့်။
၇၁၄။ အာယတနဒွါရဝသေနာတိ၊ ကား။ အာယတနသင်္ခါတဒွရဝသေန၊ အာယတနဟု ဆိုအပ်သောဒွါရ ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ကမ္မဒွါရနိဝတ္တနတ္ထံ၊ ကမ္မဒွါရကို နစ်စေခြင်းအကျိုးငှာ။ အာယတနဂ္ဂဟဏံ၊ အာယ တနကို ယူခြင်းဆိုခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ကာယဒွါရေတိ၊ ကား။ ပသာဒကာယဒွါရေ၊ ပသာဒရုပ်ဟု ဆိုအပ်သော ကာယဒွါရ၌။ မနောဒွါရံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ သာဝဇ္ဇနံ၊ အာဝဇ္ဇန်းနှင့် တကွသော။ ဘဝင်္ဂံ၊ ဘဝင်တည်း။ တဿ၊ ထိုအာဝဇ္ဇန်းနှင့် တကွသောဘဝင်၏။ နိဿယဘာဝတော၊ မှီရာ၏ အဖြစ် ကြောင့်။ ဟဒယဝတ္ထုံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ နိဿိတဝေါဟာရေန၊ မှီသောအာဝဇ္ဇန်းနှင့် ဘဝင်၏ ဝေါဟာရ ဖြင့်။ မနောဒွါရေတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယတ္ထ၊ ယင်းဟဒယဝတ္ထု၌။ မနောဒွါရုပ္ပတ္တိ၊ မနောဒွါရ၏ ဖြစ်ခြင်း သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။)
၇၁၅။ သောမနဿိတဒေါမနဿိတဝသေနာတိ၊ ကား။ သော မနဿိတဒေါမနဿိတပုဂ္ဂလ ဝသေန၊ ဝမ်းသာသောပုဂ္ဂိုလ် နှလုံးမထားသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ ကား။ သောမနဿိတ ဒေါမနဿိတကာလေသေန၊ ဝမ်းသာသောကာလ နှလုံးမသာသောကာလတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။
အယမတ္ထောတိ၊ ကား။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ဝုစ္စမာနော၊ ဆိုအပ်လတံ့သော။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ အတိဣတ္တရ ခဏတာသင်္ခါတော၊ အလွန်တိုသော ခဏရှိသည်၏ အဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သော။ အယံ အတ္ထော၊ ဤအနက် သည်။
ဇီဝိတန္တိ၊ ကား။ ဇီဝိတန္ဒြိယံ၊ တည်း။ သုခဒုက္ခာတိ၊ ကား။ သုခဒုက္ခဝေဒနာ၊ ဝေဒနာတို့တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဥပေက္ခာပိ၊ သည်လည်း။ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဘာဝေတော၊ အလိုရှိအပ်သော ဣဋ္ဌ အလိုမရှိအပ်သော အနိဋ္ဌ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သုခဒုက္ခာသု ဧဝ၊ သုခဒုက္ခဝေဒနာတို့၌သာလျှင်။ အန္တောဂဓာ၊ အတွင်းဝင်၏။ အတ္တဘာ ဝေါတိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ဇီဝိတဝေဒနာဝိညာဏာနိ၊ တို့ကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ အဝသိဋ္ဌဓမ္မာ၊ ကြင်းသော (ရုပ်နာမ်) တရားတို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ သညာတိ၊ ဟူ၍။ ကေစိ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) ကေဝလာတိ၊ ကား။ အတ္တနာ ဝါ၊ အတ္တနှင့်လည်းကောင်း။ နိစ္စဘာဝေန ဝါ၊ မြဲသည်၏ အဖြစ်နှင့် လည်းကောင်း။ အဝေါမိဿာ၊ မရောနှောကုန်။ ဧကစိတ္တသမာယုတ္တက္ခဏိကတာယ၊ တခုသော စိတ္တက္ခဏရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ လဟုကော၊ လျင်သော။ အတိဣတရော၊ အလွန်တိုသော။ ဇီဝိတာဒီနံ၊ ဇီဝိတစသည်တို့၏။ ခဏော၊ ဖြစ်ရာခဏသည်။ ဝတ္တတိ၊ ၏။
စုလ္လာသီတိသဟဿာနိ၊ ကမ္ပန္တိ၊ ကား။ စတုရာသီတိသဟာဿပရိမာဏံ၊ ရှစ်သောင်းလေးထောင်အတိုင်း အရှည်ရှိသော။ ကပ္ပံ၊ ကမ္ဘာပတ်လုံး။ ဧတံ၊ ဤနှစ်ပုဒ်သည်။ အစ္စန္တသံယောဂေ၊ အနက်၌။ ဥပယောဂ ဝစနံ၊ ဒုတိယာဝိဘတ်အဆုံးရှိသောပုဒ်တည်း။ ကပ္ပန္တိစ၊ ဟူသောပုဒ်သည်လည်း။ သာမညဝသေန၊ သာမည-ဇာတ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဧကဝစနံ၊ ဧကဝုစ်ဝိဘတ်အဆုံးရှိသော ပုဒ်တည်း။ မရူတိ၊ ကား။ ဒေဝါ၊ နတ်တို့တည်း။ ဒွီဟိ စိတ္တေဟိ သမောဟိတာတိ၊ ကား။ ဧဝံစိရဇီဝိနောပိ၊ ဤသို့ရှည်မြင့်စွာ အသက်ရှင်ကုန်ငြားသော်လည်း။ တေ၊ ထိုဗြဟ္မာနတ်တို့သည်။ ဒွီဟိ စိတ္တေဟိ၊ နှစ်ခုသော စိတ်တို့နှင့်။ သဟိတာ၊ တကွဖြစ်ကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်ကုန်၍။ န တိဋ္ဌန္တိ၊ မတည်ကုန်။ ဣဒံ၊ ဤသို့သောအနက်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေသမ္ပိ၊ ထိုဗြဟ္မာနတ်တို့၏လည်း။ သန္တနေ၊ ၌။ ဇီဝိတဒီနိ၊ ဇီဝိတ အစရှိသော တရားတို့သည်။ ဒွီဟိ စိတ္တေဟိ၊ နှစ်ခုသောစိတ်တို့နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ န တိဋ္ဌန္တိ၊ တည်သည် မဟုတ်ကုန်။ ဧကေန စိတ္တေန၊ တခုသောစိတ်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဥပ္ပန္နာနိ၊ ဖြစ်ကုန်၍။ တေနေဝ၊ ထိုတခုသောစိတ်နှင့်သာလျှင်။ သဟ၊ တကွ။ နိရုဇ္စျနတော၊ ချုပ်ခြင်းကြောင့်။ ယာဝဒုတိယာ၊ ဒုတိယစိတ် တိုင်အောင်။ န တိဋ္ဌန္တိ၊ မတည်ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ (ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။)
ယေ နိရုဒ္ဓါ မရန္တဿာတိ၊ ကား။ စဝန္တဿ၊ စုတေဆဲဖြစ်သော။ သတ္တဿ၊ ၏။ စုတိစိတ္တေန၊ နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ နိရုဒ္ဓါတိ၊ ချုပ်ကုန်သည်ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗာ၊ ဆိုအပ်ကုန်သော။ ယေ ခန္ဓာ၊ အကြင်ခန္ဓာတို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တိဋ္ဌမာနဿ ဝါ ဣဓာတိ၊ ကား။ ဣဓ၊ ဤလောက၌။ ပဝတ္တိယံ၊ ပဝတ္တိကာလ၌။ တိဋ္ဌန္တဿ ဓရန္တဿ၊ ထင်ရှားတည်ဆဲဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဘင်္ဂပ္ပတ္တိယာ၊ ဘင်သို့ရောက်သဖြင့်။ ယေ ဝါ နိရုဒ္ဓက္ခန္ဓာ၊ အကြင်ချုပ်ပြီးသော ခန္ဓာတို့သည်လည်း။ (ဝုတ္တိနည်းဖြင့် ဖွင့်ထားသည်။) သဒိသာ ဧကသဒိသာ၊ တထပ် တည်းတူကုန်၏။ အတ္ထင်္ဂတာ၊ ချုပ်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်သော ခန္ဓာတို့သည်။ အပ္ပဋိသန္ဓိကာ၊ တဖန်ပြန်၍ စပ်ခြင်းမရှိကုန်။ ပုန၊ တဖန်။ အဂန္တွာ၊ လာကုန်၍။ ပဋိသန္ဓာနာဘာဝနေ၊ စပ်ခြင်းမရှိသောအားဖြင့်။ ဝိဂတာ၊ ကင်းလေကုန်၏။ ဟိ၊ ထင်စွာပြဦးအံ့။ စုတိက္ခန္ဓာ၊ စုတိခန္ဓာတို့သည်။ န နိဗ္ဗတ္တန္တိ ယထာ၊ မဖြစ် ပေါ်လာကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ တတော၊ ထိုစုတိမှ။ ပုဗ္ဗေပိ၊ ၌လည်း။ ခန္ဓာ၊ ချုပ်ပြီးသောခန္ဓာတို့သည်။ (န နိဗ္ဗတ္တန္တိ၊ တဖန်မဖြစ်ပေါ်လာကုန်။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဇီဝိတံ၊ အသက်သည်။ ဝါ၊ အသက်ရှင်ခြင်းသည်။ ဧကစိတ္တက္ခဏတံ၊ တခုသောစိတ်ခဏမျှရှိ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
အနန္တရာ စ ယော ဘဂ္ဂါတိ၊ ကား။ ယေ သင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ အနန္တရမေဝ၊ ရှေးအခြားမဲ့၌သာလျှင်။ ဘဂ္ဂါ၊ ပျက်လေကုန်ပြီး။ နိရုဒ္ဓါ၊ ချုပ်လေကုန်ပြီ။ ယေ စ ဘဂ္ဂါ အနာဂတေတိ၊ ကား။ ယေ စ သင်္ခါရာ၊ တို့သည် လည်း။ အနာဂတေ၊ နောင်အခါ၌။ ဘဂ္ဂါ ဘဉ္စနသီလာ၊ ပျက်ခြင်းအလေ့ရှိကုန်၏။ ဘိဇ္ဇိဿန္တိ၊ ပျက်ကုန် လတံ့။ တဒန္တရာ နိရုဒ္ဓါနန္တိ၊ ကား။ တေသံ၊ အတီတာနာဂတာနံ၊ ထိုအတိတ်အနာဂတ်သင်္ခါရတို့၏။ အန္တရာ ဝေမဇ္စျေ၊ အလယ်၌။ ပစ္စုပ္ပန္နတံ၊ ပစ္စုပ္ပန်အဖြစ်သို့။ ပတွာ၊ ၍။ နိရုဒ္ဓါနံ၊ ချုပ်ကုန်သော။ ဘဂ္ဂါနံ၊ ပျက်ကုန်သော သင်္ခါရတို့၏။ ဝေသမံနတ္ထိ လက္ခဏေတိ၊ ကား။ တိဝိဓာနမ္ပိ၊ သုံးပါးအပြားရှိသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ တေသံ၊ ထိုသင်္ခါရတို့၏။ ဘင်္ဂလက္ခဏနိမိတ္တံ၊ ပျက်ခြင်းလက္ခဏာဟူသော အကြောင်း ကြောင့်။ ဝိသမတာ ဝိသဒိသတာ၊ မတူသည်၏အဖြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။
အနိဗ္ဗတ္တေန န ဇာတောတိ၊ ကား။ အနုပ္ပန္နေန၊ မဖြစ်သေးသော။ စိတ္တေန၊ ဖြင့်။ ဇာတော၊ ဖြစ်နှင့်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ အဇာတော နာမ၊ မဖြစ်သေးသည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပစ္စုပ္ပန္နေန ဝတ္တမာနေန၊ ဖြစ်ဆဲဖြစ်သော။ စိတ္တေန၊ ဖြင့်။ ဇီဝတိ၊ အသက်ရှင်၏။ ဇီဝမာနော နာမ၊ အသက်ရှင်ဆဲ မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ စိတ္တဘင်္ဂါ မတော လောကာတိ၊ ကား။ စုတိစိတ္တဿဝိယ၊ စုတိစိတ်၏ကဲ့သို့။ သဗ္ဗဿပိ၊ သော။ တဿ တဿ စိတ္တဿ၊ ထိုထိုစိတ်၏။ ဘင်္ဂပ္ပတ္တိယာ၊ ပျက်ခြင်း (ဘင်) သို့ရောက် သဖြင့်။ အယံ လောကော၊ ဤလောကသည်။ ဝါ၊ ဤသတ္တဝါအပေါင်းသည်။ ပရမတ္ထတော၊ မှန်သော အနက်သဘောအားဖြင့်။ မတော နာမ၊ သေသည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) နိရုဒ္စဿ၊ ချုပ်ပြီးသော ခန္ဓာ၏။ အပ္ပဋိသန္ဓကတ္တာ၊ တဖန်ပြန်၍စည်ခြင်းမရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဧဝံ သန္တေပိ၊ ဤသို့ပင်ဖြစ်ငြားသော်လည်း။ ပညတ္တိ၊ သည်။ သရမတ္တိယာ၊ ပရမတ္တဖြစ်၍ ဖြစ်၏။ သန္တံ၊ ထင်ရှားရှိသော။ သနိဿယံ၊ မှီရာနှင့်တကွဖြစ်သော။ တံ တံစိတ္တံ၊ ထိုထိုစိတ်ကို။ ဥပါဒါယ၊ စွဲမှီ၍။ တိဿေ ဇီဝတိ၊ တိဿသည် အသက်ရှင်လျက်ရှိ၏။ ဖုဿေ ဇီဝတိ၊ ဖုဿသည် အသက်ရှင်လျက်ရှိ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဝစနပ္ပဝတ္တိယာ၊ စကားဖြစ်ခြင်း၏။ ဝိသယဘူတာ၊ အရာဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ယာယံ သန္တာန ပညတ္တိ၊ အကြင်သန္တာနပညတ်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) သာ၊ ထိုသန္တာနပညတ်သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ပရမတ္ထိယာ ပရမတ္ထဘူတာ၊ (မှန်သောအနက်သဘော) ပရမတ္ထဖြစ်၍ ဖြစ်၏။ တထာ ဟိ၊ ထိုကြောင့်ပင် လျှင်။ “နာမဂေတ္တံ၊ အမည်အနွယ်သည်။ န ဇီရတိ၊ မအိုမင်း မဆွေးမြည့်။” ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
အနိဓာနဂတာ ဘဂ္ဂါတိ၊ ကား။ ယေ၊ အကြင် သင်္ခါရတို့သည်။ ဘဂ္ဂါ၊ ချုပ်ပျက်လေကုန်ပြီ။ တေ၊ ထိုသင်္ခါရတို့သည်။ ကတ္ထစိ၊ တစုံတခုသော အရပ်၌။ နိဓာနံ၊ သိုမှီးခြင်းသို့။ န ဂတာ၊ မရောက်ကုန်။ အထ ခေါ၊ စင်စစ်။ အဘာဝမေဝ၊ မရှိခြင်းသို့သာလျှင်။ ဂတာ၊ ရောက်လေကုန်၏။ ယတော၊ အကြင်အစုအပုံမှ။ ဝတ္တမာနဘာဝံ၊ ဖြစ်ဆဲအဖြစ်သို့။ အာဂစ္ဆေယျုံ၊ ရောက်လာလေကုန်ရာ၏။ အနာ ဂတေ၊ အနာဂတ်အဖို့၌။ (တာဒိသော၊ ရှိသော။) ပုဉ္ဇော၊ အစုအပုံသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ နိဗ္ဗတ္တာ ယေပီတိ၊ ကား။ ပဋိလဒ္ဓတ္တဘာဝါ၊ ရအပ်သော အတ္ထဘောအထည်ကို ရှိကုန်သော။ ပစ္စုပ္ပန္နာ၊ ကုန်သော။ ယေ၊ အကြင်သင်္ခါရတို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တေပိ၊ ထိုသင်္ခါရတို့သည်လည်း။ အာရဂ္ဂေ၊ အလွန်သေးငယ် သော စူးဖျား၌။ သာသပူပမာ၊ မုန်ညင်းစေ့သဖွယ် ဖြစ်ကုန်လျက်။ တိဋ္ဌန္တိ၊ တည်ကုန်၏။ ယထာ နာမ၊ မုန်ညင်းစေ့သဖွယ် ဖြစ်ကုန်လျက်။ တိဋ္ဌန္တိ၊ တည်ကုန်၏။ ယထာ နာမ၊ ဥပမာမည်သည်ကား။ ဌိတာယံ၊ ကောင်းလျက်တည်သော။ သူစိယံ၊ အပ်ဖျား၌။ ခိတ္တော၊ ပစ်တင်အပ်သော။ သာသပေါ၊ မုန်းညင်းစေ့ သည်။ တဿာ၊ ထိုအပ်၏။ သိခံ၊ အစွန်အဖျားကို။ ဖုဋ္ဌမတ္တော၊ ထိကာမျှသာလျှင်။ ဝိဂစ္ဆတိ၊ လိမ့်ကျ၏။ န တိဋ္ဌတိ ယထာ၊ မတည်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ သင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ၊ ဖြစ်ပြီး၍။ ဘိဇ္ဇန္တိ၊ ပျက်ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုသင်္ခါရတို့၏။ အဝဋ္ဌာနံ၊ တည်တံ့ခြင်းသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။
ဘင်္ဂေါနေသံ ပုရက္ခတောတိ၊ ကား။ တေသံ နိဗ္ဗတ္တဓမ္မာန၊ ထိုဖြစ်ပြီးသော သဘောတရားတို့သည်။ ဘင်္ဂေါ နာမ၊ ပျက်ခြင်းမည်သည်ကို။ ပုရတော ဧဝ၊ ရှေး၌သာလျှင်။ ကတော၊ ပြုအပ်၏။ ဧကံသဘာဝီ၊ စင်စစ်ဧကန်ဖြစ်လေ့ရှိ၏။ န အပသက္ကတိ၊ မဖဲသွား။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ပုရာဏေဟီတိ၊ ကား။ ပုရိမကေဟိ၊ ရှေး၌ဖြစ်ကုန်သော။ အတီတေဟိ၊ လွန်လေကုန်ပြီးသော။
အဒဿနတောတိ၊ ကား။ အပဿတဗ္ဗတော၊ မမြင်အပ်သည်မှ။ ဝါ၊ မမြင်အပ်သည်၏ အဖြစ်မှ။ အာယန္တီတိ၊ ကား။ အဂစ္ဆန္တိ၊ လာကုန်၏။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမိနာပိ၊ ဤပုဒ်ဖြင့်လည်း။ ကုတောစိ ရာသိတော၊ တစုံတခုသော အစုအပုံမှ။ အာဂမနာဘာဝမေဝ၊ လာခြင်း၏ မရှိခြင်းကိုသာ လျှင်။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဘဂ္ဂါ ဂစ္ဆန္တုဒနန္တိ၊ ကား။ ဘဂ္ဂါပိ၊ ပျက်ပြီးသော သင်္ခါရတို့သည်လည်း။ ကတ္ထစိ၊ တစုံ တခုသော အရပ်၌။ ဥပဂမနာဘာဝတော၊ ကပ်ရောက်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ၊ အချင်း ခပ်သိမ်း။ အဒဿနံ၊ မမြင်ရခြင်းသို့။ အဘာဝမေဝ၊ မရှိခြင်းသို့သာလျှင်။ ဂစ္ဆန္တိ၊ ရောက်ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုသို့ဖြစ်ရာပျက်ရာ၌။ နိဒဿနံ၊ ဥဒါဟရုဏ်ပုံစံကို။ ဝိဇ္ဇုပ္ပါဒေါ။ပ။ဝယန္တိစာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
၇၁၆။ ဝိဝဋ္ဋကပ္ပတော ပဋ္ဌာယ ဥပ္ပဇ္ဇနကရူပန္တိ ဣမိနာ၊ ဟူသောဤပါဌ်ဖြင့်။ သယမေဝ၊ မိမိအလိုသို့သာ လျှင်။ ဥပ္ပဇ္ဇနကဓမ္မတာယ၊ ဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဓမ္မတာရူပံ၊ ဓမ္မတာရုပ်မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အနွတ္တနာမတံ၊ အနွတ္တအမည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒေဿာတိ၊ ၏။ ကာဠလောဟံ၊ မည်းသောဝတ္တုတည်း။ ဝါ၊ သတ္တုမည်းတည်း။ လောဟံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ဇာတိလောဟံ၊ သတ္တုစစ် လည်းကောင်း။ ဝိဇာတိလောဟံ၊ အမျိုးမစစ်သော သတ္တုလည်းကောင်း။ ကိတ္တိမလောဟံ၊ ပြုလုပ်အပ် သော သတ္တုလည်းကောင်း။ ပိသာစလောဟံ၊ ပိသာစသတ္ထုလည်းကောင်း။ ဝါ၊ သံချေးလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ စတုဗ္ဗိဓံ၊ လေးပါးအပြားရှိ၏။ အတ္ထ၊ ထိုလေးပါးတို့တွင်။ အယော၊ သံလည်းကောင်း။ ရဇတံ၊ ငွေလည်းကောင်း။ ဝုဝဏ္ဏံ၊ ရွှေလည်းကောင်း။ တိပု၊ သလွဲဖြူ-ဗင်လည်းကောင်း။ သီသံ၊ သလွဲမည်း-ခဲလည်းကောင်း။ တမ္ဗလောဟံ၊ ကြေးနီလည်းကောင်း။ ဝေကန္တကလောဟံ၊ သံမဏိလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဣမာနိ သတ္တ၊ ဤခုနစ်မျိုးတို့သည်။ ဇာတိမောဟာနိ၊ သတ္တုစစ်တို့မည်ကုန်၏။ နာဂနာသိကလောဟံ၊ ထယ်သံသည်။ ဝါ၊ သံကြွပ်သည်။ ဝိဇာတိလောဟံ၊ မည်၏။ ကံသလောဟံ၊ ကြေး ဖြူလည်းကောင်း။
တရုဏပလ္လဝဝဏန္တိ၊ ကား။ အမ္ဗာဒီနံ၊ သရက်စသည်တို့၏။ တရုဏပလ္လဝေန၊ နုသောရွက်နုနှင့်။ သမာနဝဏ္ဏံ၊ တူသောအဆင်းရှိ၏။ သဘာဂရူပသန္တိတိန္တိ၊ ကား။ ဝဏ္ဏာဒိနာ၊ အဆင်းစသည်ဖြင့်။ သမာ နဘာဂံ၊ တူသောအဖို့ရှိသော။ ရူပသန္တာနံ၊ ရုပ်အစဉ်ကို။ အနုပ္ပဗန္ဓာပယမာနန္တိ၊ ကား။ ဟေတုဖလပရမ္ပ ရာယ၊ အကြောင်းအကျိုး အဆက်ဆက်အားဖြင့်။ သမ္ဗန္ဓနဝေသေန၊ စပ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တံ၊ မပြတ်ဖြစ်လျက်။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။
သောတိ၊ ကား။ ယောဂီ၊ သည်။ တန္တိ၊ ကား။ အသောကရုက္ခပဏ္ဏံ၊ သော်ကပင်၏အရွက်ကို။ ပရိဂ္ဂဟေတွာတိ၊ ကား။ ဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ၊ ပိုင်းခြား၍။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဣမိနာ နယောနာတိ၊ ကား။ အသောကပဏ္ဏေ၊ သော်ကရွက်၌။ ဝုတ္ထေန၊ ဆိုအပ်သော။ ဣမိနာ နယေန၊ ဖြင့်။ သဗ္ဗသမ္ပိ၊ သော။ အယလောဟာဒိဘေဒံ၊ သံ ကြေးစသည် အပြားရှိသော။ ဝါ၊ သံ သတ္ထုစသည်အပြားရှိသော။ ဓမ္မ တာရူပံ၊ ဓမ္မတာရုပ်ကို။ ဟိ၊ မှန်။ တမ္ပိ၊ ထိုသံကြေးအစရှိသောဓမ္မတာရုပ်သည်လည်း။ သီတကာလေ၊ အေးသောကာလ၌။ သီတလံ၊ အေး၏။ ဥဏှကာလေ၊ ပူသောကာလ၌။ သူရိယသန္တာပေန၊ နေပူဖြင့်။ ဥဏှတရံ၊ အထူးသဖြင့် ပူသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုသံအစရှိသော ဓမ္မာရုပ်တို့၌။ သီတဘာဝနေ၊ အေးသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ပဝတ္တံ၊ ဖြစ်သော။ ရူပံ၊ ရုပ်သည်။ ဥဏှံ၊ ပူသောအဖို့သို့။ ဥဏှဘာဝေန၊ ပူသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ပဝတ္တရူပံ၊ ဖြစ်သောရုပ်သည်။ သီတံ၊ အေးသောအဖို့သို့။ န ပါပုဏာတိ၊ မရောက်။ တတ္ထ တတ္ထေဝ၊ ထိုသို့အခိုက်အတံ့၌သာလျှင်။ တဋာတဋာယန္တံ၊ တဋ်တဋမြည်သကဲ့သို့။ ဘိဇ္ဇတိ၊ ပျက်၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့စသည်ဖြင့်။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ယှဉ်စေအပ်၏။
အရူပသတ္တကသမ္မသနကထာဝဏ္ဏနာ
၇၁၇။ ကလာပတောတိ၊ ကား။ အရူပဓမ္မကလာပကတော၊ နာမ်တရားတို့၏ အပေါင်းလိုက်အားဖြင့်။
ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုနာမ်တရားပေါင်းတွင်။ ဖဿပဉ္စမကာ၊ ဖဿလျှင် ငါးခုမြောက်ရှိကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တရားတို့သည်။ သဗ္ဗစိတ္တုပ္ပါဒ သာဓာရဏာ၊ အလုံးစုံသောစိတ်တို့နှင့် ဆက်ဆံကုန်သည်ဖြစ်၍။ သုပါကဋာ စ၊ ကောင်းစွာထင်ရှားကုန်သည်လည်းကောင်း။ သုဝိညေယျာ စ၊ သိလွယ်ကုန်သည် လည်းကောင်း။ (ဟောတိ၊ ကုန်၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုဖဿပဉ္စမကတရားတိုပ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဒေဿန္တော၊ ပြလိုသည်ဖြစ်၍။ ကကာပတောတိ ဖဿပဉ္စမကာ ဓမ္မာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သမ္မသနေ၊ သုံးသပ်ခြင်း၌။ ဝါ၊ ရာ၌။ ဥပ္ပန္နာ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ ဖဿပဉ္စမကာ၊ ရှိကုန်သော။ ယေ ဣမေ ဓမ္မာ၊ အကြင်တရားတို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) သဗ္ဗေ ဘေ၊ ထိုအလုံးစုံသော တရားတို့သည်။ ဝိနဋ္ဌာ၊ ပျက်စီးကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်အပ်၏။
ပဝတ္တံ စိတ္တန္တိ၊ ကား။ သတ္တသု ဌာနေသု၊ ခုနစ်ပါးသော ဌာနတို့၌။ သမ္မသနဝသေန၊ သုံးသပ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တံ၊ သော။ စိတ္တံ၊ ကို။ သမ္မသန္တောတိ၊ ကား။ ဧကဇ္စျံ၊ တပေါင်းတည်း။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ သမ္မသန္တော၊ သုံးသပ်သည်ရှိသော်။ တံ ယုတ္တရန္တိ၊ ကား။ အရိယဝံသကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ သော။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ ယုတ္တတရံ၊ အထူးသဖြင့် သင့်လျော်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား) အာသန္နဘာဝေန၊ နီးသည်၏ အဖြစ်အားဖြင့်။ ဝိဘူတတရံ၊ အထူးသဖြင့် ထင်ရှားသော။ ရူပသတ္တကေ၊ ၌။ သမ္မသနံ၊ ကို။ သဟ ဂဟေတွာ၊ တပေါင်းတည်းယူ၍။ သမ္မသနဿ၊ သုံးသပ်ခြင်း၏။ ဝါ၊ ကို။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ အပိ၊ တနည်းကား။ ရူပသတ္တကေ၊ ၌။
၇၁၈။ တမ္ပိ စိတ္တန္တိ၊ ကား။ အာဒါနနိက္ခေပတော၊ အားဖြင့်။ သမ္မိသနဝသေန၊ သုံးသပ်သည်၏ အစွမ်းအား ဖြင့်။ ပဝတ္တစိတ္တုပ္ပါဒ်ကိုလည်း။ ဟိ၊ မှန်။ စိတ္တသီသေန၊ စိတ်ကို ခေါင်းတပ်သဖြင့်။ ဝါ၊ စိတ်ကိုပဓာနပြု သဖြင့်။ နိဒ္ဒေသော၊ ညွှန်ပြကြောင်းဖြစ်သော စကားတည်း။ သဗ္ဗတ္တာ၊ အလုံးစုံတို့၌။ ဧသ နယော၊ တည်း။ နာမရူပဓမ္မေ၊ နာမ်ရုပ်တရားတို့ကို။ အာရဗ္ဘ၊ အကြောင်းပြု၍။ ယုဂဠဝသေန၊ အစုံ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သမ္မသနဿ၊ ၏။ ပဝတ္တနတော၊ ကြောင့်။ ယမကတော၊ အစုံအားဖြင့်။ သမ္မသတိ နာမ၊ သုံးသပ်သည်မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ အယံ၊ ဤယောဂီသည်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ရူပသတ္တကဝသေန၊ အားဖြင့်။ သမ္မသိတွာ၊ ပြီး၍။ ဌိတောဟိ၊ တည်ငြားသော်လည်း။ ဣဒါနိ၊ အာဒါနနိက္ခေပါဒိဝသေန၊ အာဒါနနိက္ခေပ စသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သမ္မသိတွာဝ၊ သုံးသပ်ပြီး၍သာလျှင်။ တံ၊ ထိုသုံးသပ်အပ်သောစိတ်ကို။ သမ္မသတိ၊ ၏။ ခဏိကတော သမ္မသနာဒီသုပိ၊ ခဏိကအားဖြင့် သုံးသပ်ခြင်း စသည်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ပင်တည်း။
၇၁၉။ ဧတမ္ပိတိ၊ ကား။ ဧတံ စတုတ္ထသမ္မသနစိတ္တမ္ပိ၊ ဤလေးကြိမ်မြောက်သုံးသပ်သော စိတ်ကိုလည်း။ ပဌမစိတ္တန္တိ၊ ကား။ အာဒါနနိက္ခေပါဒိဝသေန၊ အားဖြင့်။ ရူပံ၊ ကို။ သမ္မသိတစိတ္တံ၊ သုံးသပ်သော စိတ်ကို။ ယံ၊ ယင်းစိတ်ကို။ ရူပပရိဂ္ဂါဟကစိတ္တန္တိ၊ ရုပ်ကိုသိမ်းဆည်းသောစိတ်ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ သမ္မသိတသမ္ပသိတစိတ္တသမ္မသနေန၊ သုံးသပ်ပြီး သုံးသပ်ပြီးသော (ဝိပဿနာ) စိတ်ကို သုံးသပ်ခြင်းဖြင့်။ ဝိဘာဝနတော၊ ထင်ရှားစေခြင်းကြောင့်။ ဣဒံသမ္မသနံ၊ ဤသုံးသပ်ခြင်းကိုး။ ခဏိကတော သမ္မသနန္တိ၊ ခဏိကအားဖြင့် သုံးသပ်ခြင်းဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၇၂၀။ စ၊ ဆက်။ ဒိဂုဏိတံ၊ နှစ်ခုဖြင့်မြှောက်ပွားအပ်သော။ ဝါ၊ နှစ်ဆတက်မြှောက်ပွားအပ်သော။ ဝါ၊ နှစ်ဆတတ်မြောက်ပွားအပ်သော။ ဣဒမေဝ သမ္မသနံ၊ ဤခဏိကအားဖြင့် သုံးသပ်ခြင်းကိုပင်လျှင်။ အနေကသမ္မသနပဋိပါဋိသမ္ဘဝတော၊ များစွာသော သုံးသပ်ခြင်းတို့၏ အစဉ်အဆက်ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ပဋိပါဋိလော သမ္မသနန္တိ၊ အဆက်ဆက်အားဖြင့် သုံးသပ်ခြင်းဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝဋ္ဋေယျာတိ၊ ကား။ သမ္ဘဝေယျ၊ ဖြစ်နိုင်ပေ၏။ တထာ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်ရှုသည်။ သတိ၊ သော်။ ဘာဝနာ၊ သည်။ ပဋိပါဋိသမ္ပသနပသုတာ ဧဝ၊ အစဉ်အဆက်ကို သုံးသပ်ခြင်း၌ လေ့ကျက်သည်သာလျှင်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ မူလကမ္မဋ္ဌာနုပကာရီ၊ မူလကမ္မဋ္ဌာန်းအား ကျေးဇူးပြုတတ်သည်။ န သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ အယံ၊ ဤသုံးသပ်ခြင်းသည်။ သမာပတ္တိစာရော စ၊ သမာပတ်ကို ဖြစ်စေခြင်းသည်လည်း။ န ဟောတိ၊ မဟုတ်။ ယသ္မာ စ၊ အကြင်ကြောင့်လည်း။ တတ္တကေန၊ ထိုမျှလောက်ဖြင့်။ ရူပဓမ္မသု စ၊ ရုပ်တရားတို့၌ လည်းကောင်း။ အရူပဓမ္မေသု စ၊ နာမ်တရားတို့၌လည်းကောင်း။ အနိစ္စာဒိလက္ခဏာနိ၊ အနိစ္စအစရှိသော လက္ခဏာတို့သည်။ သုဋ္ဌ၊ ကောင်းစွာ။ ဝိဘူတာနိ၊ ထင်ရှားကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ယာဝဒသမစိတ္တသမ္မသနာ။ပ။ဌပေတဗ္ဗန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဌပေတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ ဝါ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ဧကာဒသမံ၊ တဆယ့်တခုမြောက်စိတ်ကို။ ဒွါဒသမေန၊ တဆယ့်နှစ်ခုမြောက်စိတ်ဖြင့်။ န သမ္မသိတဗ္ဗံ၊ မသုံးသပ်အပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ပဋိပါဋိတော၊ အဆက်ဆက်အားဖြင့်။ သမ္မသနဿ၊ ၏။ ပရိဒ္ဆေဒဒဿနပရံ၊ အပိုင်းအခြားကိုပြခြင်းလျှင် ပြဓာန်းခြင်းရှိ၏။ တတော သမ္မသနတော၊ ထိုသုံးသပ် ခြင်းမှ။ ဩရမနဒဿနပရံ၊ ကြဉ်ရှောင်ခြင်းကိုပြခြင်းလျှင် ပြဓာန်းခြင်းရှိသည်။ န၊ မဟုတ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပုနပိ၊ လည်း။ ရူပံ၊ ကို။ ပရိဂ္ဂဟေတွာ၊ ၍။ ယာဝ ဒသမစိတ္တသမ္မသနာ၊ ဆယ်ခုမြောက်စိတ်ကို သုံးသပ်သည်တိုင်အောင်။ ဘာဝနံ၊ ကို။ အနုယုဉ္စတေဝ၊ အားထုတ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဝုတ္တန္တိ၊ ကား။ အရိယဝံသကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၇၂၁။ ဝိသုံ သမ္မသနနယော နာမ နတ္ထီတိ၊ ကား။ အနိစ္စာဒိမသိကာရဝိနိမုတ္တော၊ အနိစ္စအစရှိသော အခြင်းအရာအားဖြင့် နှလုံးသွင်းခြင်းမှ လွတ်သော။ အညော၊ သော။ ဝိပဿာနာမနသိကာရော၊ ဝိပဿနာ နှလုံးသွင်းမှုမည်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဝိပဿာယ စ၊ ဖြင့်လည်း။ ဒိဋ္ဌိအာဒိဝိက္ခမ္ဘနာ၊ ဒိဋ္ဌိစသည် ကို ပယ်ခွာခြင်းသည်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဒိဋ္ဌိဥဂ္ဃါဋနာဒယော၊ ဒိဋ္ဌိဥဂ္ဃါဋနစသည်တို့မည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အဓိပ္ပေတာ၊ အလိုရှိအပ်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဝိပဿနာယ ဧဝ၊ ဝိပဿ၏သာလျှင်။
ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ သုခုမာ၊ သိမ်မွေ့သော။ နိကန္တိ၊ နှစ်သက်လိုလားသော နိကန္တိကို။ တဏှာပိ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတော၊ အလိုရှိအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဏှာယ။ပ။ပရိယာဒိန္နာ နမာ ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
အယံ နယောတိ၊ ကား။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ဝုစ္စမာနော၊ ဆိုအပ်လတံ့သော။ သမ္မသနဝိဓိ၊ သုံးသပ်ခြင်းအစအရင် တည်း။
မမ၊ ငါ၏။ ဝိပဿနာ၊ တည်း။ ဣတိ၊ ဤနှလုံးပုံဖြင့်။ အတ္တနိယသညိတာယ၊ အတ္ထ၏ ဥစ္စာဟုဆိုအပ် သော။ ဣမိဿာပိ ဝိပဿနာယ၊ ဤဝိပဿနာ၏လည်း။ သာမိဘူတော၊ ပိုင်ရှင်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ အတ္တာ၊ ကို။ ပရာမ သီယတိ၊ သုံးသပ်အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တထာ၊ ထိုသို့မမဝိပဿနာဟူ၍။ ဝါ၊ ငါ၏ ဝိပဿနာဟူ၍။ ဂဏှတော၊ ယူသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဒိဋ္ဌိသမုဂ္ဃါဋနံ နာမ၊ ဒိဋ္ဌိကို အကြင်းမဲ့ခွါနုတ်ခြင်းမည် သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်သေး။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ အယံ၊ ဤယောဂီသည်။ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိကင်္ခါ ဝိတရဏဝိသုဒ္ဓိဂမေန၊ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိနှင့် ကင်္ခါဝိတရဏဝိသုဒ္ဓိကို ကောင်းစွာရသဖြင့်။ ဝိသုဒ္ဓိဒိဋ္ဌကော၊ စင်ကြယ်သောဒိဋ္ဌိရှိသည်။ ကာမံ ဟောတိ၊ အကယ်၍ကား ဖြစ်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ မဂ္ဂေန၊ မဂ်ဖြင့်။ အသမုဂ္ဃါဋိတတ္ထာ စ၊ အကြွင်းမဲ့ မပယ်ခွာအပ်သေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ အနောဠာရိကာယ၊ မရုန့်ရင်းမကြမ်းတမ်းသော။ ဒိဋ္ဌိယာ၊ ၏။ ဝသေန စ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
သုဋ္ဌူတိ၊ ကား။ သမ္မာ၊ ကောင်းစွာ။ မနာပန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်လည်း။ ကိရိယာဝိသေသနံ၊ ကြိယာဝိသေတနပုဒ်တည်း။ မနဝဍ္ဎနာကာရေန၊ စိတ်ကိုပွားစေသောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဥဘယေနာပိ၊ နှစ်ပုဒ်လုံးဖြင့်လည်း။ ဝိပဿနာဝိသယံ၊ ဝိပဿနာလျှင်အရာရှိသော။ အဓိမာနံ၊ လွန်ကဲသောမာနကို။ အာဟ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ မာနသမုဂ္ဃါဋောနာမ န ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဝိပဿိတုံ၊ ငှာ။ သက္ကောမိ၊ စွမ်းနိုင်၏။ ဣတိ၊ ဤနှလုံးသွင်းပုံဖြင့်။ တတ္ထ၊ ထိုရူမူ၌။ သမတ္ထတာပ ဒေသေန၊ စွမ်းနိုင်သည်၏အဖြစ်ကို ညွှန်ပြသဖြင့်။ ဂုဏဝိသေသယောဂတော၊ ဂုဏ်ထူးနှင့်ယှဉ်ခြင်း ကြောင့်။ ဝိပဿနာယ၊ ၏။ အဿာဝိသေသယောဂတော၊ ဂုဏ်ထူးနှင့်ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ ဝိပဿနာယ၊ ၏။ အဿာဒေတဗ္ဗတာ၊ သာယာအပ်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဒဿီယတိ၊ ပြအပ်၏။ စိတ္တံ၊ ကို။ ဝိပဿိတုံ၊ ရှုခြင်းငှာ။ သက္ကောမိ၊ စွမ်းနိုင်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိပဿန္တောဧဝ၊ ဝိပဿနာရှုလျက်သာလျှင်။ ကာလံ၊ ကာလကို။ ဝီတိနာမေဿာမိ၊ ကုန်လွန်စေအံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိပဿာနံ၊ ကို။ အဿာဒေန္တဿ၊ သာယာ သော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ယှဉ်ခြင်းကို။ (ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။)
ဧတ္ထ၊ ဤသုံးပါးတို့တွင်။ ဒိဋ္ဌိသမုဂ္ဃါနံ နာမ၊ ဒိဋ္ဌိကို အကြွင်းမဲ့ခွါနှုတ်ခြင်းမည်သည်ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိသေသတော၊ အထူးအားဖြင့်။ အနတ္တာနုပဿနာယ၊ ဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုဒိဋ္ဌိ သမုဂ္ဃါဋနကို။ ဒေဿန္တေန၊ ပြလိုသည်ဖြစ်၍။ သစေ သင်္ခါရာတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ အနတ္တာ နုပဿနာဝိဓိံ၊ အနတ္တာနုပဿနာ အစီအရင်ကို။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အနတ္တတော၊ အနတ္တအခြင်းအရာအားဖြင့်။ အနုပ္စန္တေန၊ ရှုမြင်သောယောဂီပုဂ္ဂိုလ်သည်။ သင်္ခါရာ၊ တို့ကို။
ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ မာနသမုဂ္ဃါနံ နာမ၊ မာကိုအကြွင်းမဲ့ နုတ်ခွါခြင်းမည်သည်ကား။ အနိစ္စာနုပဿနာယ၊ ဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ ခဏေ ခဏေ၊ ခဏတိုင်းခဏတိုင်း။ ဘိဇ္ဇနကေ၊ ပျက်တတ်ကုန်သော။ သင်္ခါရေ၊ တို့ကို။ ပဿန္တဿ၊ ရှုမြင်သော ယောဂီပုဂ္ဂို်အား။ မာနဿ၊ ၏။ အဝသရော၊ သက်ဝင်ခွင့်သည်။ ကုတော၊ အဘယ်မှာရှိအံ့နည်း။ ဟိ၊ မှန်။ အသ္မိမာနသမုဂ္ဃါဋာယ၊ အသ္မိမာနကို အကြွင်းမဲ့ခွာနုတ်ခြင်းအကျိုးငှာ။ အနိစ္စသညာ၊ ကို။ ဘာဝေတဗ္ဗာ၊ ပွားစေအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ်၏။
ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ နိကန္တိပရိယာဒါနံ နာမ၊ နိကန္တိတဏှာကို ကုန်စေခြင်းမည်သည်ကား။ ဒုက္ခာ နုပဿာနယ၊ ဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သဘာဝတော စ၊ ပင်ကိုရင်းသဘောအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဒုက္ခဝတ္ထုတော စ၊ ဒုက္ခ၏တည်ရာအကြောင်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဒုက္ခဘူတေ၊ ဆင်းရဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ သင်္ခါရေ၊ တို့ကို။ ပဿန္တာဿ၊ ရှုမြင်သောယောဂီပုဂ္ဂိုလ်အား။ မာနဿ၊ ၏။ အဝသရော၊ သက်ဝင်ခွင့်သည်။ ကုတော၊ အဘယ်မှာရှိအံ့နည်း။ ဟိ၊ မှန်။ အသ္မိာနသမုဂ္ဃါဋာယ၊ အသ္မိမာနကို အကြွင်း မဲ့ခွါနုတ်ခြင်းအကျိုးငှာ။ အနိစ္စသညာ၊ ကို။ ဘာဝေတဗ္ဗာ၊ ပွားစေအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော် မူအပ်၏။
ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ နိကန္တိပရိယာဒါနံ နာမ၊ နိကန္တိတဏှာကို ကုန်စေခြင်းမည်သည်ကား။ ဒုက္ခာ နုပဿနာယ၊ ဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သဘာဝတော စ၊ ပင်ကိုရင်းသဘောအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဒုက္ခဝတ္ထုတော စ၊ ဒုက္ခ၏တည်ရာအကြောင်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဒုက္ခဘူတေ၊ ဆင်းရဲဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ သင်္ခါရေ၊ တို့ကို။ ပဿန္တဿ၊ ရှုမြင်သော ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်အား။ တတ္ထာ၊ ထိုသင်္ခါရတရားတို့၌။ တဏှာလက္ခဏေ၊ ၌။ ဝုတ္တနယမေဝ၊ ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ပန၊ ဆက်။ အယံ၊ ဤအနက်တည်း။ ဝုတ္တ နယေန၊ နည်းဖြင့်။ ပဋိပါဋိတော၊ အစဉ်အားဖြင့်။ သမ္မသနံ၊ သုံးသပ်ခြင်းကို။ ပသုတဿ၊ လေ့ကျက်သော။ ယောဂိနော၊ အား။ ယဒါ၊ ၌။ အနတ္တာနုပဿနာ၊ သည်။ တိက္ခာ၊ ထက်သည်။ သူရာ၊ ရဲရင့်သည်။ ဝိသဒါ၊ သန့်ရှင်းသည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ပဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတရာ၊ ဤမှတပါးသော။ ဒွေပိ၊ နှစ်ပါးသော အနုပဿနာတို့သည်လည်း။ တဒနုဂတိကာ၊ ထိုအနတ္တာနုပဿနာကို အစဉ်လိုက်ကုန်သည်။ (ဟောတိ၊ ကုန်၏။) တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ အနေန၊ ဤယောဂီသည်။ ဒိဋ္ဌိဥဂ္ဃါဋနံ၊ ဒိဋ္ဌိကိုခွါနုတ်ခြင်းကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သဗ္ဗာ ဒိဋ္ဌိယော၊ အလုံးစုံသော ဒိဋ္ဌိတို့သည်။ အတ္တဒိဋ္ဌိ မူလိကာ၊ အတ္တဒိဋ္ဌိလျှင် အမြစ်အရင်းရှိကုန်၏။ အနတ္တာနုပဿနာ စ၊ သည်လည်း။ အတ္တဒိဋ္ဌိယာ၊ ၏။ ဥဇုပဋိပက္ခာ၊ ဖြောင့်ဖြောင့် ဆန့်ကျင်ဖက်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။)
ယဒါ ပန၊ ၌ကား။ အနိစ္စာနုပဿနာ၊ သည်။ တိက္ခာ၊ သည်။ပ။ ဒွေပိ၊ တို့သည်လည်း။ တဒနုဂတိတာ၊ ထိုအနိစ္စာနုပဿာသို့ အစဉ်လိုက်ကုန်သည်။ (ဟောတိ၊ ကုန်၏။) တဒါ၊ ၌။ အနေန၊ သည်။ မာန သမုဂ္ဃါနံ၊ မာနကိုအကြွင်းမဲ့ဖယ်ခွါနုတ်ခြင်းကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ နိစ္စ ဂါဟေ၊ မြဲသည်ဟုယူခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ ဣဒံ၊ ဤဌာနသည်။ နိစ္စံ၊ မြဲ၏။ ဣဒံ၊ သည်။ ဓုဝံ၊ ခိုင်ခံ့ ၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ ဗကဗြဟ္မုနော ဝိယ၊ ဗကဗြဟ္မာ၏ကဲ့သို့။ မာနဇပ္ပနာ၊ မာန် ထောင်လွှားခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အနိစ္စာနုပဿာန စ၊ သည်လည်း။ နိစ္စဂါဟဿ၊ မြဲသည်ဟုယူခြင်း ၏။ ဥဇုပဋိပက္ခာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ယဒါ ပန၊ ၌ကား။ ဒုက္ခာနုပဿနာ၊ သည်။ တိက္ခာ၊ ထက်သည်။ပ။ ဒွေပိ၊ တို့သည်လည်း။ တဒနုဂတိတာ၊ ထိုဒုက္ခာနုပဿနာကို အစဉ်လိုက်ကုန်သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) တဒါ၊ ၌။ အနေန၊ သည်။ နိကန္တိ ပရိယာဒါနံ၊ နှစ်သက်လိုလားသော နိကန္တိတဏှာကို ကုန်စေခြင်းကို။ ကတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သုခသညာယ၊ ချမ်းသာဟုထင်သော အမှတ်သညာသည်။ သတိ၊ သော်။ တဏှာဂေါဟေ၊ တဏှာဖြင့်စွဲယူခြင်းသည်။ (ဤ၌ ဝ-ပိုနေသည်) (ဟောတိ၊ ၏။) ဒုက္ခာနုပဿနာ စ၊ သည်လည်း။ နိကန္တိယာ၊ ၏။ ဥဇုပဋိပက္ခာ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဧဝံ၊ သို့။ တိဿန္နံ၊ ကုန်သော။ အနုပဿနာနံ၊ တို့၏။ ကိစ္စဝိသေသဝသေန၊ ကိစ္စအထူး၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒိဋ္ဌိဥဂ္ဃါဋနာဒိနိ၊ ဒိဋ္ဌိဥဂ္ဃါဋနစသည်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဣတိ အယံ။ပ။တိဋ္ဌတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အနုပဿနာနံ၊ သုံးပါးသော အနုပဿနာတို့၏။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ သကကိစ္စကရဏံ၊ မိမိဥစ္စာဖြစ်သော အမှုကိစ္စကို ပြုခြင်းသည်။ သကဋ္ဌာနေယေဝ၊ မိမိ၏ဥစ္စာဖြစ်သော အမှုကိစ္စကိုပြုခြင်းသည်။ သကဋ္ဌာနေ ယေဝ၊ မိမိ၏ဥစ္စာဖြစ်သော အမှုကိစ္စကိုပြုခြင်းသည်။ သကဋ္ဌာနေယေဝ၊ မိမိ၏ဥစ္စာဖြစ်သော အရာ၌သာ လျှင်။ ဌာနံ၊ တည်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ သမ္မသနနယော၊ သုံးသပ်နည်းမည်သည်ကား။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်မဆိုထိုက်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါ ယော၊ တည်း။
၇၂၂။ သဗ္ဗကာရတောတိ၊ ကား။ ဣဓ ဝိယ၊ ဤတီရဏပရိညဉ်၌ကဲ့သို့။ ဧကဒေသေန၊ တစိတ် တဒေသအားဖြင့်။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ သဗ္ဗာကာရတော၊ ခမ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ သရူပတော စ၊ သရုပ်ပြအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ကိစ္စတော စ၊ အားဖြင့်လည်းကောင်း။ အနဝ သေသတော၊ အကြွင်းမဲ့အားဖြင့်။ ဝတ္တဗ္ဗာ၊ ဆိုအပ်ကုန်သော။ ဣဓေဝါတိ၊ ကား။ တီရဏပရိညာယမေဝ၊ ၌သာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤတီရဏပရိညာအရာ၌။ ဧကစ္စာနံယေဝ အနုပဿနာနံ၊ အချို့သောအနုပဿနာတို့ ကိုသာလျှင်။ ပဋိလာဘော၊ ရခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧကဒေသံ ပဋိဝိဇ္စျန္တောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တာ ပန၊ ထိုတဆယ်ရှစ်ပါးသော မဟာဝိပဿနာတို့ကိုကား။ သယမေဝ၊ အဋ္ဌကထာ ဆရာကိုယ်တိုင်ပင်လျှင်။ သရူပတော၊ အားဖြင့်။
ခယာနုပဿနန္တိ၊ ကား။ သင်္ခါရာနံ၊ သင်္ခါရတရားတို့၏။ ခဏဘင်္ဂါနုပဿနံ၊ ခဏအားဖြင့် ပျက်စီးခြင်းခဏဘင်ကို ရှုသောဝိပဿနာကို။ ဘာဝေန္တောတိ၊ ကား။ ဝဍ္ဎေန္တော၊ ပွားစေသည်ရှိသာ်။ ဃနသညန္တိ၊ ကား။ သန္တတိသမူဟကိစ္စရမ္မဏာနံ၊ သန္တတိ သမူဟ ကိစ္စ အာရုံတို။ ဝါ၊ အစဉ်အပေါင်း ကိစ္စ ရုံတို့၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဧကတ္ထဂ္ဂဟဏံ၊ တခုတည်းအဖြစ်ဖြင့် ယူခြင်းကို။ ဝါ၊ တခုတည်းဟု ယူခြင်းကို။ ခယာနုပဿနန္တိ၊ ကား။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်ပြီး၍။ အဘာဝါနုပဿာနံ၊ မရှိခြင်းကို ရှုမြင်သော အနုပဿနာကို။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ယာယ ပညာယ၊ အကြင်ပညာဖြင့်။ ဃနဝိနိဗ္ဘေဂံ၊ ဃနအစိုင်အခဲ၏ အသီးအသီးကွဲပျက်ခြင်းကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ခယဋ္ဌေန၊ ကုန်ခြင်းအနက် သဘောကြောင့်။ အနိစ္စံ၊ မမြဲ။ ဣတိ၊ သို့။ ပဿတိ၊ မြင်၏။ သာပညာ၊ ထိုပညာသည်။ ခယာနုပဿနာ၊ မည်၏။ ဘင်္ဂါနုပဿနတော၊ ဘင်္ဂါနုပဿနာဉာဏ်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ တဿ၊ ထိုခယာနုပဿနာဉာဏ်၏။ ပါရိပူရီ၊ ပြည့်စုံခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဃနသညာယ၊ ကို။ ပဟာနံ၊ ပယ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တတော၊ ထိုဘင်္ဂါနုပဿနာဉာဏ်မှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ အပရိပုဏ္ဏတာယ၊ မပြည့်စုံသေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တံ၊ ထိုဃနသညာအနုပဿနာတို့၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူပင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဟာနတီရဏပရိညာသု၊ ပညာနပရိညာ တီရဏပရိညာတို့၌။ ဝိပဿနာပညာယ၊ ၏။ ပရိပုဏ္ဏာ ပရိပုဏ္ဏတာ၊ ပြည်စုံသည်၏အဖြစ် မပြည့်စုံသည်၏အဖြစ်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။ ပစ္စက္ခတော စ၊ ပစ္စက္ခအားဖြင့် လည်းကောင်း။ အနွယတော စ၊ မျက်မှောက်အသိသို့ အစဉ်လိုက်သော အနွယဉာဏ်အားဖြင့် လည်းကောင်း။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ ဘင်္ဂံ၊ ပျက်ခြင်းကို။ ဒိသွာ၊ မြင်ပြီး၍။ ဘင်္ဂသင်္ခါတော၊ ပျက်ခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ ဝတ္ထေဝနိရောဓော၊ ထိုချုပ်ခြင်း၌သာလျှင်။ အဓိမုတ္တာတာ၊ နှလုံးသွင်းညွှတ်ကိုင်းသည်၏ အဖြစ်သည်။ ဝယာနုပဿနာ၊ မည်၏။ တာယ၊ ထိုဝယာနုပဿနာဖြင့်။ အာယူဟနံ၊ အားထုတ်ခြင်းကို။ ပဇဟတိ၊ ပယ်၏။ ယဒတ္ထတံ စ၊ အကြင်အကျိုးငှာလည်းကောင်း။ ယာယ စ၊ အကြင်တဏှာဖြင့် လည်းကောင်း။ အာယူဟတိ၊ အားထုတ်၏။ တိသ္မိံ ပဝတ္တေ စ၊ ထိုမပြတ်ဖြစ်သော ရုပ်နာမ်အယာဉ်၌ လည်းကောင်း။ တိဿံ တဏှာယ စ၊ ထိုတဏှာ၌လည်းကောင်း။ အဿ၊ ထိုယောဂီ၏။ စိတ္တံ၊ သည်။ န န မတိ၊ မညွှတ်ကိုင်း။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဝယာနုပဿနံ။ပ။ပဇဟတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဇာတဿ၊ ဖြစ်ပြီးသောတရား၏။ ဇရာမရဏေဟိ၊ အိုခြင်းသေခြင်းတို့ဖြင့်။ ဒွိဓာ၊ နှစ်ပါးအပြားအား ဖြင့်။ ပရိဏာမဒဿနံ။ ဝါ၊ ပြောင်းလဲခြင်းကို ရှုမြင်ခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ရူပသတ္တကာဒိဝသေန၊ စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပရိဂ္ဂဟိတဿ၊ သိမ်းဆည်းအပ်သောရုပ်နာမ်၏။ တံတံပရိစ္ဆေဒတော၊ ထိုထိုအပိုင်းအခြားမှ။ ပရံ၊ ၌။ အညထာဘာဝဒဿနံ၊ တပါးသောအခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်ခြင်းကို ရှုမြင် ခြင်းသည်လည်းကောင်း။ (ဝိသုဒ္ဓိ ၂-၃၃၆-ညီ) ဝိပရိဏာမာနုပဿနာ၊ မည်၏။ တာယ၊ ထိုဝိပရိဏာမာ နုပဿနာဖြင့်။ ဓုဝသညံ၊ ဓုဝသညာဟုဆိုအပ်သော။ ထိရဘာဝဂဟဏံ၊ မြဲမြံသည်၏ အဖြစ်ကို ယူခြင်း ကို။ ပဇဟတိ၊ ၏။
အနိမိတ္တာနုပဿနာဒယော၊ နာစသည်တို့သည်။ အနိစ္စာနုပဿနာဒယော၊ ဧဝ၊ နာစသည်တို့သည်ပင် လျှင်တည်း။ နိမိတ္တန္တိ၊ ကား။ သန္တတိယံ စ၊ အစဉ်၌လည်းကောင်း။ သမူဟေ စ၊ အပေါင်း၌လည်းကောင်း။ ဧကတ္ထသညာယ၊ တခုတည်း၏ အဖြစ်ဖြင့် ထင်သောအမှတ်သညာဖြင့်။ ဝါ၊ တခုတည်းဟုထင်သော အမှတ်သညာဖြင့်။ ဂယှမာနံ၊ သော။ (ဥပဋ္ဌာနမတ္တံ-၌ စပ်) ကာလန္တရာဝဋ္ဌယိဘာဝေန စ၊ ကာလတပါး တိုင်အောင် တည်လေ့ရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ နိစ္စဘာဝေန စ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ သကိစ္စပရိစ္ဆေဒတာယ၊ မိမိ၏ကိစ္စအပိုင်းအခြားရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သဝိဂ္ဂဟာနံဝိယ၊ အထည်ကိုယ်ရှိကုန်သကဲ့သို့။ (မဟာဋီ ၂-၄၄၇-ညီ) ဥပဋ္ဌာနမတ္တံ၊ ထင်ခြင်းမျှကို။ ပဏိဓိန္တိ၊ ကား။ သုခပတ္ထနံ၊ ချမ်းသာကိုတောင့်တခြင်းကို။ ဝါ၊ ကား။ ရာဂါဒိပဏိဓိံ၊ ရာဂအစရှိသောပဏိဓိကို။ (ပြလတံ့ သော သရုပ် အရကောက်နှင့်အညီ ရာဂပဏိဓိံ-ဟု ရှိသင့်။ ရာဂပဏိဓိံ၊ ရာဂဟူသော တောင့်တခြင်းကို။) အတ္ထတော၊ အနက်တရားကိုယ်အားဖြင့်။ တဏှာဝသေန၊ အားဖြင့်။ သင်္ခါရေသု၊ တို့၌။ နိန္နတံ၊ ညွှတ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ အဘိနိဝေသန္တိ၊ ကား။ အတ္တာဘိနိဝေသံ၊ အတ္တဟု မြဲမြံစွာ နှလုံးသွင်းခြင်းကို။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧတေသံ နိမိတ္တာဒီနံ၊ ဤနိမိတ်စသည်တို့၏။ ပဋိပက္ခဘာဝေန၊ ဆန့်ကျင်ဖက်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ အနိစ္စာနုပဿာနာဒယော၊ အနိစ္စနုပဿနာ စသည်တို့ကို။ အနိမိတ္တာဒိနာမေဟိ၊ အနိမိတ္တာ အစရှိသော အမည်တို့ဖြင့်။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနိစ္စာနုပဿနာဒီဟိ၊ နာစသည်တို့ ဖြင့်။ ပဟာတဗ္ဗာ၊ ပယ်အပ်ကုန်သော။ နိစ္စသညာဒယော ဝိယ၊ နိစ္စသညာ စသည်တို့ကဲ့သို့။ နိမိတ္တဂ္ဂါဟာ ဒယောဝ၊ နိမိတ္တဂ္ဂါဟာစသည်တို့သည်သာလျှင်။ ပဋိပက္ခာ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်တို့သည်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ရူပါဒိအာရမ္မဏံ၊ ရုပ်ခန္ဓာအစရှိသော အာရုံကို။ ဉတွာ၊ ပျက်သည်ဟုသိပြီး၍။ တဒါရမ္မဏဿ၊ ထိုရုပ်ခန္ဓာစသည်လျှင် အာရုံရှိသော။ စိတ္တဿ၊ ၏။ ဘင်္ဂံ၊ အပျက်ကို။ ဒိသွာ၊ မြင်ပြီး၍။ သင်္ခါရာ ဧဝ၊ တို့သည်သာလျှင်။ ဘိဇ္ဇန္တိ၊ ပျက်ကုန်၏။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏သာလျှင်။ (ဧဝ-လိုက်) မရဏံ၊ သေခြင်းတည်း။ အညော၊ သင်္ခါရတို့မှတပါးသော။ ကောစိ၊ သေတတ်သော တစုံတစ်ယောက်သောသူသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဘင်္ဂဝသေန၊ ပျက်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သုညတံ၊ အတ္တမှဆိတ်သည်အဖြစ်ကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ပဝတ္တာ၊ သော။ ဝိပဿနာ၊ သည်။ အဓိပညာ စ၊ လွန်ကဲသောပညာလည်း ဟုတ်၏။ ပဝတ္တာ၊ သော။ ဝိပဿနာ စ၊ ရှုသောဝိပဿနာလည်း ဟုတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဓိပညာ ဓမ္မဝိပဿနာ၊ မြဲသောအနှစ်စသည်ကိုယူခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တံ၊ သော။ အဘိနိဝေသံ၊ မြဲမြံစွာ နှလုံးသွင်းခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ သတဏှံ၊ တဏှာနှင့်တကွဖြစ်သော။ ဒိဋ္ဌိံ၊ ဒိဋ္ဌိကို။ ပဇယတိ၊ ၏။ ယထာဘူတဉာဏဒဿနံ နာမ၊ ယထာဘူတဉာဏ်အမြင်မည်သည်ကား။ သပစ္စယနာမရူပဒဿနံ၊ အကြောင်းနှင့်တကွသော နာမ်ရုပ်ကို ရှုမြင်သော ဉာဏ်တည်း။ တေန၊ ထိုယထာဘူတဉာဏ်အမြင်ဖြင့်။ အဟံ၊ ငါသည်။ အတီတံ အဒ္ဓါနံ၊ အတိတ် အဓွန့်ကကာလ၌။ အဟောသိံ နုခေါ၊ ဖြစ်ခဲ့လေသလော-ရှိခဲ့ လေသလော။
တာသူတိ၊ ကား။ အဋ္ဌာရသသု၊ ကုန်သော။ မဟာဝိပဿနာသု၊ တို့တွင်။ ဣနာတိ၊ ကား။ ယောဂိနာ၊ သည်။ တသ္မာတိ၊ ကား။ အနိစ္စာဒိလက္ခဏတ္တယဝသေန၊ အနိစ္စအစရှိသော လက္ခဏာသုံးပါးအပေါင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့ကို။ ဒိဋ္ဌတ္တာ၊ မြင်အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တံ ဒဿနံ၊ ထိုမြင်ခြင်းသည်။ အနိစ္စာဒိအနုပဿနာ၊ အနိစ္စအစရှိသော အနုပဿနာပင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ပဋိဝိဒ္ဓါတိ၊ ကား။ ပဋိလဒ္ဓါ၊ ရအပ်ကုန်ပြီ။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ယဒဂ္ဂေန၊ အကြင် အဖို့အား ဖြင့်။ ဉာဏေန၊ ဖြင့်။ သဝိသယော၊ မိမိ၏အာရုံကို။ ပဋိဝိဒ္ဓေါ၊ ထိုးထွင်း၍သိအပ်ပြီ။ တဒဂ္ဂေန၊ ထိုအဖို့အားဖြင့်။ တံ၊ ထိုသိလောဉာဏ်ကို။ ပဋိလဒ္ဓံ နာမ၊ ရအပ်သည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ရုက္ခေ၊ မြေ၌ပေါက်ရောက်သော သစ်ပင်။ ပါဒပေါ၊ အခြေအမြစ်ဖြင့်ရေကို သောက်တတ်သော သစ်ပင်။ တရု၊ မြေမှကျော်တက်သောသစ်ပင်။ ဣတိ ယထာ၊ ဤပုဒ်တို့၌ကဲ့သို့။ ဗျဉ္စနမေဝ၊ သဒ္ဒါမျှသာလျှင်။ နာနံ၊ ထူး၏။ တာပိ အနိမိတ္တာပ္ပဏိဟိတသုညတာနုပဿနာ၊ ထိုအနိမိတ္တာနုပဿနာအပ္ပဏိဟိတာနုပဿနာ သုညတာနုပဿနာတို့ကိုလည်း။
(အဓိပညာဓမ္မဝိပဿနာ၊ သည်။) သဗ္ဗာပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်သော။ ဝိပဿနာ၊ ဝိပဿနာတည်း။ တသ္မာ၊ ထိုသို့အဓိပညာဓမ္မပညာဓမ္မဝိပဿနာသည် ဝိပဿနာအလုံးစုံပင်ဖြစ်သောကြောင့်။ (သာ၊ ထိုအဓိပညာ ဓမ္မဝိပဿနာကို။ ဝါ၊ သည်။) ဧကဒေသေန၊ တစိတ်တဒေသအားဖြင့်။ ပဋိဝိဒ္ဓါ၊ ထိုးထွင်း၍ သိအပ်ပြီးသည်။ ဝါ၊ ရအပ်ပြီးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ဟောန္တိ-ကား မသင့်) ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ကင်္ခါဝိတရဏဝိသုဒ္ဓိယာ ဧဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ သင်္ဂဟိတံ၊ အပ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုယထာဘူတဉာဏ်အမြင်သည်။ ပဂေဝ-ပါ ဧဝ၊ ရှေးအဖို့ စောစောကပင်လျှင်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီးစီး၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ဣဒမ္ပိ ဒွယံ ပဋိဝိဒ္ဓမေဝ ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆိုတော်မူ၏။ သေသေသု၊ ကြွင်းကုန်သော။ နိဗ္ဗိဒါနုပဿနာဒီသု၊ နိဗ္ဗိဒါနုပဿနာအစရှိကုန်သော။ ဒသသု၊ ဆယ်ပါးသောအနုပဿာနာတို့တွင်။ ကိဉ္စိ ပဋိဝိဒ္ဓံ ကိဉ္စိအပ္ပဋိဝိဒ္ဓန္တိ ဣမိနာ၊ ဟူသောဤပါဌ်ဖြင့်။ တေသံ၊ ထိုဆယ်ပါးသော အနုပဿနာတို့၏။ ဝါ၊ တို့တွင်။ ဧကဒေသပဋိဝေဓံ၊ တစိတ်တဒေသကို သိခြင်းကို။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ အနိစ္စာနုပဿနာယ၊ သည်။ သိဒ္ဓါယ၊ ပြီးသည်ရှိသော်။ နိရောဓာနုပဿနာ စ၊ သည်လည်းကောင်း။ ခယာနုပဿနာစ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဝယာနုပဿနာ စ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဝိပရိဏာမာနုပဿနာ စ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဧကဒေသေန၊ ဖြင့်။ သိဒ္ဓါ နာမ၊ ပြီးသည်မည်ကုန်၏။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဒုက္ခာနုပဿနာယ၊ သည်။ သိဒ္ဓါယ၊ သော်။ နိဗ္ဗဒါနုပဿနာ စ၊ သည်လည်းကောင်း။ (ဤမှ နောက်၌ ဝိရာဂါနုပဿနာ-ပုဒ်လည်း ရှိသင့်၏။ သို့ရှိလျှင်။ ဝိရောဂါနုပဿနာ စ၊ သည်လည်းကောင်း။) အာဒီနနုပဿနာ စ၊ သည်လည်းကောင်း။ (သိဒ္ဓါ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) အနတ္တာနုပဿနာယ၊ သည်။ သိဒ္ဓါယ၊ သော်။ ဣတရာ၊ ဤမှတပါးသော အနုပဿနာတို့သည်။ (သိဒ္ဓါ၊ ပြီးကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။
ဥဒယဗ္ဗယဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
၇၂၃။ ပရတော၊ ၌။ ပဋိပဒါဉာဏဒဿနကထာယံ၊ ၌။ အဗ္ဘာဒိဝိဂမေန၊ တိမ်တိုက်စသည် ကင်း သဖြင့်။ အာကာသဿ၊ ၏။ ပရိသုဒ္ဓိ ဝိယ၊ ထက်ဝန်းကျင်စင်ကြယ်ခြင်းကဲ့သို့လည်းကောင်း။ ပင်္ကမလ ဝိဂမေန၊ ရွှံ့ညွန်အညစ်အကြေးကင်းသဖြင့်။ ဥဒကဿ၊ ရေ၏။ ပရိသုဒ္ဓိ ဝိယ၊ ကဲ့သို့လည်းကောင်း။ ကာဠကာပဂမေန၊ မည်းညစ်သောအိဆင်းကင်းသဖြင့်။ သုဝဏ္ဏဿ၊ ရွှေ၏။ ပရိသုဒ္ဓိ ဝိယ၊ ကဲ့သို့ လည်းကောင်း။ သံကိလေသဝိဂမေန၊ ညစ်ညူးကြောင်း သံကိလေသတရားကင်း သဖြင့်။ ဉာဏဿ၊ ၏။ ပရိသုဒ္ဓိ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိစ္စသညာဒီနံ ပဟာနေန ဝိသုဒ္ဓဉာဏောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အနေကာကာရဝေါကာရသင်္ခါရေသု၊ များသောအခြင်းအရာတို့ဖြင့် ရောပြွမ်းသောသင်္ခါရတို့ ၌။ (ဤအရာ အနေကာကာရဝေါကာရဿ သင်္ခါရေသု-ဟု ရှိလျှင် သာ၍ ကောင်း၏။ အနေကာကာရ ဝေါကာရဿ၊ များသောအခြင်းအရာတို့ဖြင့် ရောပြွမ်းသော။ သမ္မသနဿ-၌ စပ်၊ သင်္ခါရေသု၊ တို့၌။) လက္ခဏတ္တယသလ္လက္ခဏသမ္မသနဿ၊ လက္ခဏာသုံးပါးအပေါင်းကို ကောင်းစွာမှတ်ခြင်းဟူသော သုံးသပ် ခြင်း၏။ ဝါ၊ ကို။ ကတ္တာ၊ ပြုအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သမ္မသနဉာဏဿ ပါရံဂန္တွာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သမ္မသနဉာဏဿာတိ၊ ကား။ နယဝိပဿနာသင်္ခါတဿ၊ နာဟုဆိုအပ်သော။ ကလာပသမ္မသနဉာဏဿ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဣတရေ၊ ဤမှတပါးကုန်သော။ သမ္မသနဝိသေသာ၊ သုံးသပ်ခြင်းအထူးတို့သည်။ တေဿဝ၊ ထိုကလာပသမ္မသနဉာဏ်၏သာလျှင်။ ထိရဘာဝါယ၊ ခိုင်မြဲသည် ၏ အဖြစ်အကျိုးငှာ။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ။ ဝါ၊ ကား။ သမ္မသနသနဉာဏဿာဘိ၊ ကား။ ကလာပသမ္မသနာဒိ သမ္မသနာဉာဏဿ၊ ကလာပသမ္မသနအစရှိသော သမ္မသနဉာဏ်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သာ၊ ထိုသမ္မာသနဉာဏ်ပညာသည်။ အနုပဒဓမ္မဝိပဿနာယ၊ နှင့်။ သဒိသာ၊ တူ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တာယ၊ ထိုပညာဖြင့်။ ဒိဋ္ဌိဥဂ္ဃါဋနာဒိ၊ ဒိဋ္ဌိဥဂ္ဃါဋနစသည်သည်။ သမ္ဘဝတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ ဝတ္ထာရတော၊ အကျယ်အားဖြင့်။ ဘာဝနာဝိဓာနံ၊ ဘာဝနာအစီအရင်ကို။ ပရတော၊ ၌။ ဝတ္ထုကာမော၊ ဆိုလိုသည်ဖြစ်၍။ သင်္ခေပတော တာဝ အာရဘတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိသစ္စံ၊ ၏။ သင်္ခေပတော၊ အားဖြင့်။ အာရမ္ဘော၊ အားထုတ်ခြင်းသည်။ အာဒိကမ္မိကဿ၊ အစအမှု၌ ယှဉ်သောယောဂီအား။ ဝါ၊ အားထုတ်ခါစယောဂီအား။ သုကရော၊ ပြုလွယ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တတြာဘိ၊ ကား။ သင်္ခေပေန၊ အားဖြင့်။ အာရမ္ဘေ၊ အားထုတ်ရာ၌။
ကထန္တိ၊ ကား။ ကထေတုကမျတာပုစ္ဆာ၊ ဖြေဆိုခြင်းငှာ အလိုရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့် မေးသောပုစ္ဆာတည်း။ ပစ္စုပ္ပန္နံ၊ ပ။ ဥဒဗ္ဗယာနုပဿနေ ဉာဏန္တိ၊ ဟူ၍။ ယံ၊ အကြင်ဉာဏ်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ထိုဉာဏ်ကို။ ကထံ၊ အဘယ်သို့။ ဉာတဗ္ဗံ၊ သိအပ်သနည်း။ ဣတိ စေ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ ကထံ-ဟူသော ပုဒ်၏အနက်တည်း။ သန္တတိပစ္စုပျန္နေ ဝါ၊ သန္တတိပစ္စုပ္ပန်သော်လည်းဖြစ်သော။ ခဏပစ္စုပ္ပန္နေဝါ၊ ခဏပစ္စုပ္ပါန်သော်လည်းဖြစ်သော။ ဓမ္မေ၊ ရုပ်နာမ်တရား၌။ ဥဒယဗ္ဗယဒဿနောဘိနိဝေသော၊ အဖြစ် အပျက်ကို ရှုခြင်းဟူသော နှလုံးသွင်းခြင်းကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ပြုအပ်၏။ အတီတာနာဂတေ၊ အတိတ် အနာဂတ်တရား၌။ န ကာတဗ္ဗာ၊ မပြုအပ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပစ္စုပ္ပန္နာနံ ဓမ္မာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအချင်းအရာ၌။ ဥဒယဒဿနံ၊ ဖြစ်ခြင်းကို ရှုခြင်းသည်။ ယာဝဒေဝ ဝယဒဿနတ္တံ၊ ပျက်ခြင်းကို ရှုခြင်းအကျိုးငှာသာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝယဒဿနဿ၊ ပျက်ခြင်းကို ရှုခြင်း၏။ ပဓာနတံ၊ ပြဓာန်းသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ ဝိပရိဏာမာနုပဿနေပညာတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ တံ ပန ဝယဒဿနံ၊ ထိုပျက်ခြင်းကို ရှုခြင်းသည်ကား။ ဥဒယဒဿနပုဗ္ဗကံ၊ ဖြစ်ခြင်းကို ရှုခြင်းလျှင် ရှေ့သွားရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿနေ ဉာဏန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဇာတန္တိ၊ ကား။ နိဗ္ဗတံ၊ ဖြစ်သော။ ပဋိလဒ္ဓတ္တဘာဝံ၊ ရအပ်သောအတ္တဘော-ရအပ်သော အထည်ကို-ရအပ်သော သဘောရှိသော။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အယံ ဇာတသဒ္ဒေါ၊ ဤဇာတ-သဒ္ဒါကို။ “ယေ ဓမ္မာ၊ အကြင် တရားတို့သည်။ ဇာတာ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဘူတာ၊ ထင်ရှားဖြစ်ကုန်၏။” ဣတိအာဒီသု ဝိယ၊ ပါဌ်တို့၌ကဲ့သို့။ ခဏတ္တယသမင်္ဂိတံ၊ ခဏသုံးပါးနှင့် ပြည်စုံသည်၏ အဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တော၊ ဟောအပ်၏။ ယေ တေ ဇာတာ။ပ။သဘာဝတောတိအာဒီသုဝိယ၊ ထို၌ကဲ့သို့။ အတီတံ၊ အတိတ်တရားကို။ (သန္ဓာယ၊ ၍။) န ဝုတ္တော၊ ဟောအပ်သည်မဟုတ်။
ဟယေ တည်၊ အကြင်တရားတို့သည်။ ဇာတာ၊ ဖြစ်ကုန်ပြီး။ တေ၊ ထိုဖြစ်ကုန်ပြီးသော အတိတ်တရားတို့ သည်။ န သန္တိ၊ ရှိဆဲမဟုတ်ကုန်။ ယေ၊ အကြင်တရားတို့သည်။ န ဇာတာ၊ မဖြစ်ကုန်သေး။ တေ၊ ထိုမဖြစ်သေးသော အနာဂတ်တရားတို့သည်။ တထေဝ၊ ထိုအတူပင်လျှင်။ (နသန္တိ၊ ရှိဆဲမဟုတ်ကုန်။ ယေ၊ အကြင်တရားတို့သည်။) လဒ္ဓတ္တဘာဝါ၊ ရအပ်သော အတ္တဘော-ရအပ်သော အထည်ကိုယ်-ရအပ်သော သဘောရှိကုန်၏။ နော ဘဂ္ဂါ၊ မပျက်ကုန်သေး။ တေဝ၊ ထိုတရားတို့သည်သာလျှင်။ သဘာဝတော၊ သဘောအားဖြင့်။ သန္တိ၊ ထင်ရှားရှိဆဲဖြစ်ကုန်၏။ '
ယံ တံ ဇာတံ ဘူတံ သင်္ခတန္တိအာဒီသု ဝိယ၊ ပါဌ်တို့ကဲ့သို့။ ဇာတတာမတ္တံပိ၊ ဖြစ်သည်၏ အဖြစ်မျှကိုလည်း။ ဝါ၊ ဖြစ်ခြင်းမျှကိုလည်း။ (သန္ဓာယ၊ ၍။) န (ဝုတ္တော၊) ဟောအပ်သည်မဟုတ်။ ယံ တံ၊ အကြင်တရားသည်။ ဇာတံ၊ ဖြစ်ပေါ်၏။ ဘူတံ၊ ထင်ရှားဖြစ်၏။ သင်္ခတံ၊ အကြောင်းတရားတို့က ပေါင်းစု၍ပြုပြင်အပ်၏။ တံ၊ ထိုတရားသည်။ ဝတ၊ စင်စစ်။ မာ ပလုဇ္ဇိ၊ မပျက်စီးပါစေသတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧတံ ဌာနံ၊ ဤသို့တောင့်တ၍ရခြင်း အခွင့်အရေးသည်။ န ဝိဇ္ဇတိ၊ မရှိ။ ' တေန၊ ထိုသို့ခဏတ္ထယမင်္ဂီ အဖြစ်ကို ရည်၍ဟောခြင်း, အတိတ်နှင့် ဇာတတာမတ္တကို ရည်၍မဟောခြင်းကြောင့်။ ဇာတံ ရူပံ ပစ္စုပ္ပန္နံန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပစ္စုပ္ပန္နရူပံ နာမ၊ ပစ္စုပ္ပန်ရုပ်မည်သည်ကား။ ဇာတံ၊ ဖြစ်သောတရားတည်း။ ခဏတ္တယပရိယာပန္နံ၊ ခဏသုံးပါး၌ အတွင်းဝင်သောတရားတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တံ ပန၊ ထိုဖြစ်ဆဲပစ္စုပ္ပန်ရုပ်ကိုကား။ အာဒိတော၊ ၌။ ဒုပ္ပရိဂ္ဂဟံ၊ သိမ်းဆည်းနိုင်ခဲ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သန္တတိပစ္စုပ္ပန္နဝသေန၊ သန္တတိပစ္စုပ္ပန်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိပဿနာဘိနိဝေသော၊ ဝိပဿနာကို စ၍နှလုံး သွင်းခြင်းကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။ တဿာတိ၊ ကား။ ရူပဿ၊ ၏။
သောတိ၊ ကား။ ယောဂီ၊ သည်။ ဣမိနာ ပါဠိနယောနာတိ၊ ကား။ ဇာတံရူပံ၊ ပစ္စုပ္ပန္နန္တိအာဒိနာ၊ ဤသို့စသည်ဖြင့်။ ဒဿိတာယ၊ ပြအပ်သော။ ဣမာယပါဠိဂတိယာ၊ ဤပါဠိဂတိဖြင့်။ ဇာတိန္တိ၊ ကား။ ပသူတိံ၊ မွေးဖွားခြင်းကို။ န၊ မဟုတ်။ မဌမာဘိနိဗ္ဗတ္တိမတ္တံ စ၊ ရှေးဦးစွာဖြစ်ခြင်းမျှကိုလည်း။ န၊ မဟုတ်။ အထခေါ၊ သော်ကား။ ဥပ္ပါဒံ၊ ဖြစ်ခြင်းဟူသော။ နိဗ္ဗတ္တိဝိကာရံ၊ ဖြစ်ခြင်းဟူသော အမူအရာအထူးကို။ သွာယံ ဝိကာရော၊ ထိုအမူအရာအထူးသည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ အဘိနဝါဝတ္တာ၊ အသစ်ဖြစ်သော အခိုက်အတန့်တည်း။ ဇရာဝိယ၊ အိုခြင်းကဲ့သို့။ နဝဘာဝါပဂမော၊ အသစ်အဖြစ်၏ ကင်း ခြင်းသည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဘိနိဝါကာရန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သမနုပဿတိ၊ ရှုမြင်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်အပ်၏။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ၊ ဖြစ်ဆဲဖြစ်သောရုပ်နာမ်သည်။ ယတော၊ အကြင်အစုအပုံမှ။ အာဂစ္ဆေယျ၊ လာရော၏။ အနုပ္ပန္နဿ၊ အဖြစ်သေးသောရုပ်နာမ်၏။ (တာဒိသော၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။) ရာသိ။ ဝါ၊ အစုအပုံသည်လည်းကောင်း။ နိစယော ဝါ၊ အပေါင်းအစုသည်လည်းကောင်း။ နိတ္ထိ၊ မရှိ။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) အလဒ္ခတ္တဘာဝဿ၊ မရအပ်သေးသောအထည်ကိုယ် သဘောရှိသောရုပ်နာမ်၏။ သဗ္ဗေနံ သဗ္ဗံ၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ အဝိဇ္ဇမာနတ္တာ၊ မရှိသေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇမာန။ပ။နတ္ထီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အနာဂတေ အဒ္ဓနိ၊ အနာဂတ်အဓွန့်ကာလ၌။ ဣမေ ဓမ္မာ၊ ဤတရားတို့သည်။ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ အဝိဇ္ဇာမာနာနံယေဝ၊ ထင်ရှားမရှိသည်သာလျှင်ဖြစ် ကုန်သော။ ရူပါရူပဓမ္မာနံ၊ ရုပ်နာမ်တရားတို့၏။ ဟေတုပစ္စယသမဝါယေ၊ ဇနကအကြောင်း ဥပတ္ထမ္ဘက အကြောင်းတို့၏ ညီညွတ်ခြင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။) ဥပ္ပါဒေါ စ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ၊ ဖြစ်ပြီး၍။ သဗ္ဗသော၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ အဘာဝူပဂမော စ၊ မရှိခြင်းသို့ရောက်ခြင်းသည်လည်းကောင်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ သမုဒါယဂတံ၊ ရုပ်အပေါင်း၌တည်သော။ ဣမံအတ္ထံ၊ ဤအနက်ကို။ သဒေကဒေသဘူတာယ၊ ထိုရုပ်အပေါင်း၏ အစိတ်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဥပမာယ၊ သဒ္ဒရုပ်ဟူသော ဥပမာ ဖြင့်။ ဝိဘဝေတုံ၊ ငှာ။ ယထာ ပနာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ ရာသိတောတိ၊ ကား။ ရာသိဘာဝေန၊ အစု၏အဖြစ်ဖြင့်။ သမုဿိတော၊ မြင့်တက်သော။ ပုဉ္ဇော၊ အစုအပုံသာည်။ ရာသိ၊ မည်၏။ ယထာ တထာ၊ အမှတ်မရှိ တစုံတခုသော အခြင်းအရာဖြင့်။ ပိဏ္ဍိဘူတော၊ ပေါင်းစုအပ်သော အရာသည်။ နိစယော၊ မည်၏။ ဘူမိယံ၊ မြေ၌။ နိဒဟိတွာ၊ သိုမှီး၍။ ဌပိတံ၊ ထားအပ်သောအရာသည်။ နိဓာနံ၊ မည်၏။ ဧတေန၊ ဤဝတ္ထုဖြင့်။ ဥပဝီဏေတိ၊ ကပ်လျက် (ပွတ်တိုက်လျက်) စောင်းကို တီး၏။ ဣတိ၊ ဤသို့စောင်းတီးကြောင်းဖြစ်သော သတ္တိကြောင့်။ ဥပဝီဏံ၊ မည်၏။ ဝီဏာဝါဒနံ၊ စောင်းကို တီးကြောင်းဖြစ်သော စောင်းလက်ခတ်ကိုရ၏။
၇၂၄။ ဧဝံ၊ သို့။ သင်္ခေပတော၊ အကျဉ်းအားဖြင့်။ ဥဒယဗ္ဗယမနသိကာရဝိဓိံ၊ အဖြစ်အပျက်နှလုံးသွင်းခြင်း အစီအရင်ကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြပြီး၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ဝိတ္ထာရတော၊ အားဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ပုန ယာနီတိ အာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အဝိဇ္ဇာသမုဒယာတိ၊ ကား။ အဝိဇ္ဇာယ၊ ၏။ ဥပ္ပါဒါ၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ အတ္ထိဘာဝေါ၊ ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ရှိခြင်းကြောင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ နိရောဓဝိရောဓိ၊ ချုပ်ခြင်း၏ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သော။ ဝါ၊ ချုပ်ခြင်းနှင့် ဆန့်ကျင်သော။ ဥပ္ပါဒေါ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ အတ္ထိဘာဝဝါစကောပိ၊ ရှိသည်၏အဖြစ်ကို ဟောသည်လည်း။ ဝါ၊ ရှိခြင်းကိုဟောသည် လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အယမတ္ထော၊ ဤအနက်ကို။ (မယာ၊ သည်။) ဝုတ္တောဝ၊ (၁၇-နိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နှာ ၂၄၆-၌) ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပုရိမဘဝသိဒ္ဓိါယ၊ ရှေး ဘဝ၌ ပြီးစီးခဲ့သော။ အဝိဇ္ဇာယ၊ ၏။ သတိ၊ သော်။ ဣမသ္မိံ ဘဝေ၊ ဤယခုဘဝ၌။ ရူပဿ၊ ၏။ ဥပ္ပါဒါ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။
ပဝတ္တိပစ္စယေသု၊ ပဝတ္တိ၏ အကြောင်းတို့တွင်။ ဝါ၊ မပြတ်ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းတို့တွင်။ ကဗဠီကာရာ ရဿ၊ စားမျိုအပ်သော ကဗဠီကာရအာဟာရ၏။ ဗလဝတာယ၊ အားကြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သော ဧဝ၊ ထိုအာဟာရကိုသာလျှင်။ အာဟာရသမုဒယာတိ၊ ဟူ၍။ ဂဟိတော၊ ယူအပ်၏။ ပန၊ ဆက်။ တသ္မိံ၊ ထိုကဇဠီကာရအာဟရကို။ ဂဟိတေ၊ သော်။ ပဝတ္တိပစ္စယတာသာမညေန၊ ပဝတ္တိ၏အကြောင်းအဖြစ်ဟူ သော သာမညအားဖြင့်။ ဝါ၊ ပဝတ္တိ၏အကြောင်းအဖြစ်ဖြင့် တူသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဥတုစိတ္တာနိပိ၊ တို့ကို လည်း။ ဂဟိတာနေဝ၊ ယူအပ်ကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့ ယူအပ်သောကြောင်း။ စတုသမုဋ္ဌာနိကရူပဿ၊ လေးပါးသော အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သောရုပ်၏။ ပစ္စယတော၊ အကြောင်း ကြောင့်။ ဥဒယဒဿနံ၊ ဖြစ်ခြင်းကို ရှုခြင်းကို။ ဝိဘာဝိတမေဝ၊ သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ အဝိဇ္ဇာတဏှုပနိဿယဟိတေနေဝ၊ အဝိဇ္ဇာ တဏှာဟူသော ဥပနိဿယ တို့နှင့်တကွ ဖြစ်သည်သာ လျှင်ဖြစ်သော။ ကမ္မုနာ၊ ကံကြောင့်။ ရူပကာယဿ၊ ရုပ်အပေါင်းကိုယ်၏။ နိဗ္ဗတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်း သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အဝိဇ္ဇုပနိဿယာယ၊ အဝိဇ္ဇာဥပနိဿယရှိသော။ ဘဝနိကန္တိယာ၊ ဘဝ၌နှစ်သက်လိုလား လျှက် ငြိကပ်တွယ်တာသော တဏှာသည်။ အသတိ စ၊ မရှိပါမူကား။ ဇာတိယာ၊ ၏။ အသမ္ဘဝေါ ဧဝ၊ မဖြစ်ခြင်းသည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ စ၊ ထိုမှတပါး။ ရူပဿ၊ ၏။ အဝိဇ္ဇာ တဏှုပနိဿယတာ၊ အဝိဇ္ဇာတဏှာဥပနိဿယရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ ယထာ၊ သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဝေဒနာဒီနမ္ပိ၊ ဝေဒနာစသည်တို့၏လည်း။ (အဝိဇ္ဇာတဏှုပနိဿယတာ၊ ကို။) ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။ ပန၊ တပါး။ အာဟာရော၊ သည်။ သ့္ပန္နဿ၊ ဖြစ်ပြီးသော။ ရူပဿ၊ ကို။ ပေါသကော၊ မွေးမြူတတ်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ကဗဠီကာရာဟာရဿ၊ စားမျိုအပ်သော ကဗဠီကာရအာဟာရကို။ အဓိပ္ပေတတ္တာ စ၊ အလိုရှိအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဒေသနာယ၊ ၏။ ကာမဓာတာဓိဋ္ဌာနတ္ထာ စ၊ ကာမဘဝဟူသော ကာမဓာတ်လျှင် တည်ရာရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်းတည်း။ ဝါ၊ ကား။ အာဟာရဂ္ဂဟဏံ၊ အာဟာရ-သဒ္ဒါသည်။ ဝါ၊ အာဟာရကို ယူခြင်းဆိုခြင်းသည်။ ဥက္ကံသနိဒ္ဒေသေန၊ အလွန်ကို ညွှန်ပြသော အားဖြင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏန္တိအာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ကာလဝသေန၊ ဖြစ်ဆဲကာလ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (နောက်၌ ဝိပရိဏာမလက္ခဏန္တိ ဥပ္ပါဒကာလဝသေန၊ ဟု ရှိသင့်၏) ဥဒယဒဿနံ၊ ဘာဝဟူသော အဒ္ဓါ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဂေဝ၊ ရှေးအဖို့ကပင်လျှင်။ ဥဒယံ၊ ကို။ ပဿိတွာ၊ မြင်ပြီး၍။ ဌိတော၊ တည်၏။ ဝါ၊ တည်သည်ဖြစ်၍။ ဣဓ၊ ဤဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်အရာ၌။ သန္တတိဝသေန၊ သန္တတိ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒိသွာ၊ မြင်ပြီး၍။ အနုက္ကမေန၊ အစဉ်အားဖြင့်။ ဝါ၊ အစဉ်အတိုင်း။ ခဏဝသေန၊ ခဏ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဿတိ၊ မြင်၏။ ပဉ္စ လက္ခဏာနီတိ၊ ကား။ အဝိဇ္ဇာ၊ လည်းကောင်း။ တဏှာ၊ လည်းကောင်။ ကမ္မံ၊ လည်းကောင်း။ အာဟာရော၊ လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမေသံ ပစ္စယာနံ၊ ဤလေးပါးသောအကြောင်တို့၏။ အတ္ထိတာသင်္ခါတလက္ခဏာနိစေဝ၊ ရှိသည်၏အဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သော လက္ခဏာတို့ကိုလည်းကောင်း။ ရူပဿ၊ ၏။ နိဗ္ဗတ္တိကာလ္ခဏဉ္စ၊ ဖြစ်ခြင်းလက္ခဏာကိုလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမာနိ ပဉ္စလက္ခဏာနိ၊ ဤငါးပါးသောလက္ခဏာတို့ကို။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တေသံ၊ ထိုအဝိဇ္ဇာ တဏှာစသည်တို့၏။ အတ္ထိတာ၊ ရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ (ဝုစ္စန္တိ-၌စပ်) ဧတေဟိ၊ မှတ်အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ မှတ်ကြောင်း ဖြစ်သောသတ္တိကြောင့်။ လက္ခဏာနီတိ၊ တို့ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ နိဗ္ဗတ္တိ ပန၊ ဖြစ်ခြင်းသည် ကား။ သင်္ခတလက္ခဏမေဝ၊ သင်္ခတတရား၏ လက္ခဏာသာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။
အဝိဇ္ဇာနိရောဓာ ရူပနိဂေရာဓောတိ၊ ကား။ အဂ္ဂမဂ္ဂဉာဏေန၊ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ဖြင့်။ အဝိဇ္ဇာယ၊ ၏။ အနုပ္ပါဒနိရောဓတော၊ မဖြစ်ခြင်းဟူသောချုပ်ခြင်းကြောင့်။ အနာဂတဿ၊ ဖြစ်သော။ ရူပဿ၊ ၏။ အနုပ္ပါဒနိရောဓော၊ မဖြစ်ခြင်းဟူသော ချုပ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ပစ္စယာဘာဝေ၊ အကြောင်းမရှိလတ်သော်။ အဘာဝတော၊ အကျိုးရုပ်၏မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ပစ္စယနိရောဓဋ္ဌေနာတိ၊ ကား။ အဝိဇ္ဇာသင်္ခါတဿ၊ ထိုအဝိဇ္ဇာဟုဆိုအပ်သော။ အနာဂတေ၊ နောင်အခါ၌။ ဥပ္ပဇ္ဇကရူပပစ္စယဿာ၊ ဖြစ်လတံ့သော ရုပ်၏အကြောင်းတရား၏။ နိရုဒ္ဓဘာဝေန၊ ချုပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ချုပ်ခြင်း သဘောကြောင့်။ တဏှာနိရောဓော ကမ္မနိရောဓာတိ၊ ကား။ ပဝတ္တိပစ္စယဿ၊ မပြတ်ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော။ ကဗဠီကာရာဟာရဿ၊ ၏။ အဘာဝေ၊ မရှိလတ်သော်။ ရူပနိရောဓောတိ၊ ကား။ တံသမုဋ္ဌာနရူပဿ၊ ထိုအာဟာရကြောင့် ဖြစ်သောရုပ်၏။ အဘာဝေါ၊ မရှိခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သေသံ၊ ကို။ ဟောဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တနယာနုသာရေန၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသောနည်းကို အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဝိပရိဏာမလက္ခဏန္တိ၊ ကား။ ဝါ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ ဘင်္ဂကာလဝသေန၊ ဘင်ကာလ၏ အစွမ်းအား ဖြင့်။ (ရှေး၌ ဥဒယဒဿနမာဟ-ဟူသောပါဌ်ကဲ့သို့ ဤအရာ၌လည်း ဝယဒဿနမာဟ-ဟုပါဌ်ရှိသင့်၏။) ဝယဒဿနံ၊ အပျက်ကိုရှုခြင်းကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုရုပ်၏ပျက်ခြင်းကို။ အဒ္ဓါဝသေန၊ ဘဝဟူသော အဓွန့်ကာလ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဂေဝ၊ ရှေးအဖို့ကပင်လျှင်။ ပဿိတွာ၊ မြင်ပြီး၍။ ဌိတော၊ တည်၏။ ဝါ၊ တည်သည်ဖြစ်၍။ ဣဓ၊ ဤဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်အရာ၌။ သန္တတိဝသေန၊ သန္တတိ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒိသွာ၊ မြင်ပြီး၍။ အနုက္ကမေန၊ အစဉ်အားဖြင့်။ ဝါ၊ အစဉ်အတိုင်း။ ခဏဝသေန၊ ပျက်ဆဲခဏ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဿတိ၊ ရှုမြင်၏။ ပဉ္စလက္ခဏာနီတိ၊ ကား။ ဣဓ၊ ဤ ဝယလက္ခဏာအရာ၌။ အဝိဇ္ဇာဒီနံ၊ အစရှိကုန်သော။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ ပစ္စယာနံ၊ အကြောင်းတို့၏။ အနုပ္ပါဒနိရောဓော စ၊ မဖြစ်ခြင်းဟူသော ချုပ်ခြင်းလည်းကောင်း။ ရူပဿ၊ ၏။ ခဏနိရောဓော စ၊ ခဏအားဖြင့် ချုပ်ခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမာနိ၊ ဤသည်တို့သည်။ ပဉ္စ လက္ခဏာနိ၊ တို့တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ တေသံ၊ ထိုအဝိဇ္ဇာအစရှိသော အကြောင်းတို့၏။ အနုပ္ပါဒနိရောဓော၊ မဖြစ်ခြင်းဟူသော ချုပ်ခြင်းတို့ကို။ (ဝုစ္စန္တိ-၌စပ်) ဧတေဟိ၊ ဤအဖြစ်ခြင်းဟူသော ချုပ်ခြင်းတို့ဖြင့်။ ရူပဿ၊ ၏။ အစ္စန္တိ ရောဓော၊ စင်စစ်ချုပ်ခြင်းကို။ လက္ခီယတိ၊ မှတ်အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့မှတ်ကြောင်း ဖြစ်သောသတ္တိကြောင့်။ လက္ခဏာနီတိ၊ တို့ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။
ဝိပရိဏာမော၊ ပြောင်းလဲဖောက်ပြန်ခြင်းသည်။ သင်္ခတလက္ခဏမေဝ၊ သင်္ခတလက္ခဏသာလျှင် တည်း။ ဝေဒနာက္ခန္ဓာဒီသု၊ စသည်တို့၌။ ဧသေနယော၊ ပင်တည်း။ အယံ ပန၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ ဝိသေသော၊ တည်း။ ဖုဋ္ဌော၊ တွေ့ထိသောသူသည်။ ဝေဒေတိ၊ ခံစား၏။ ဖုဋ္ဌော၊ သည်။ သဉ္စနာတိ၊ မှတ်သား၏။ ဖုဋ္ဌော၊ သည်။ စေတေတိ၊ စေ့ဆော်အားထုတ်၏။ ဣတိ စ၊ သို့လည်းကောင်း။ ဖဿ ပစ္စယာ၊ ဖဿဟူသောအကြောင်းကြောင့်။ ဝေဒနာ၊ သည်။ (သမ္ဘဝတိ၊ ၏။) စက္ခုသမ္ဖဿဇာ၊ စက္ခု သမ္ဖဿကြောင့်ဖြစ်သော။ ဝေဒနာ၊ လည်းကောင်း။ သညာ၊ လည်းကောင်း။ စေတနာ၊ လည်းကောင်း။ ဣတိ စ၊ သို့လည်းကောင်း။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဖဿော၊ သည်။ ဒေဝနာသညာ သင်္ခါရက္ခန္ဓာနံ၊ ဝေဒနာ သညာ သင်္ခါရက္ခန္ဓာတို့၏။ ပဝတ္တိပစ္စယော၊ ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တံနိရောဓော စ၊ ထိုဖဿ၏ချုပ်ခြင်းကြောင့်လည်း။ တေသံ၊ ထိုဝေဒနာ သညာ သင်္ခါရက္ခန္ဓာတို့၏။ နိရောဓော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) မဟာပဒါနမာနိဒါနသုတ္တေသု စ၊ မဟာပဒါန သုတ် မဟာနိဒါန သုတ်တို့၌လည်းကောင်း။ အဘိဓမ္မေ၊ ၌။ အညမညပစ္စယဝါရေ စ၊ ၌လည်းကောင်း။ နာမရူပပစ္စယာ၊ နာမ်ရုပ်ဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဝိညာဏံ၊ သည်။ (သမ္ဘဝတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ နာမရူပံ၊ သည်။ ဝိညာဏဿ၊ ၏။ ပဝတ္တိပစ္စယော၊ ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တံနိရောဓော၊ ထိုနာမ်ရုပ်၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့်။ တဿ၊ ထိုဝိညာဏ်၏။ နိရောဓော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဖဿသမုဒယာ ဝေဒနာသမုဒယောတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ တာဝ၊ စွာ။ ကေစိ၊ တို့သည်။ “အရူပက္ခန္ဓာနံ၊ နာမ်ခန္ဓာတို့၏။ ဥဒယဗ္ဗယဒဿနံ၊ အဖြစ်အပျက်ကိုရှုခြင်းသည်။ အဒ္ဓါသန္တတိဝသေနေဝ၊ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန် သန္တတိပစ္စုပ္ပန်တို့ ၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ခဏဝသေန၊ ခဏပစ္စုပ္ပန်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။” ဣတိ၊ သို့။ အာဟု၊ ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုကေစိဆရာတို့၏။ မတေန၊ အလိုအားဖြင့်။ ခဏတော၊ ခဏပစ္စုပ္ပန်အားဖြင့်။ ဥဒယဗ္ဗယဒဿနမေဝ၊ အဖြစ်အပျက်ကို ရှုခြင်းသည်ပင်လျှင်။ န သိယာ၊ မဖြစ်နိုင် လေရာ။ အပရေ ပန၊ တပါးသော ဆရာတို့သည်ကား။ “ပစ္စယတော၊ အကြောင်းကြောင့်။ ဥဒယဗ္ဗယ ဒဿနေ၊ အဖြစ်အပျက်ကို ရှုမြင်ရာ၌။ အတီတာဒိဝိဘာဂံ၊ အတိတ်စသည်ဖြင့် ဝေဘန်ခြင်းကို။ အနာ မသိတွာ၊ မူ၍။ သဗ္ဗသာရဓာရဏတော၊ အလုံးစုံတို့နှင့် ဆက်ဆံသောအားဖြင့်။ အဝိဇ္ဇာအစရှိသော အကြောင်းကြောင့်။ ဝေဒနာဒီနံ၊ ဝေဒနာစသည်တို့၏။ သမ္ဘဝံ၊ ဖြစ်သင်ခြင်းကို။ ပဿတိ၊ မြင်၏။ ဥပ္ပါဒံ၊ ဖြစ်ခြင်းဥပါဒ်ကို။ န ပဿတိ၊ မြင်သည်မဟုတ်။ အဝိဇ္ဇာဒိအဘာဝေ စ၊ အဝိဇ္ဇာအစရှိသည်တို့ မရှိလတ် သော်လည်း။ တေသံ၊ ထိုဝေဒနာအစရှိသော နာမ်ခန္ဓာတို့၏။ (နောက်၌ ပစ္စုပ္ပန္နာနံ-ဟူသောပုဒ်ကို ထောက်၍ ဤ၌ တေသံသာ သင့်သည်။ တဿာ-ကား မသင့်) အသမ္ဘဝံ၊ မဖြစ်သင့်ခြင်းကို။ အလဗ္ဘမာန တံ၊ မရအပ်သည်၏အဖြစ်ကို။ ပဿတိ၊ ရှုမြင်၏။ ဘင်္ဂံ၊ ပျက်ခြင်းဘင်ကို။ န ပဿတိ၊ မြင်သည်မဟုတ်။ ခဏတော၊ ခဏအားဖြင့်။ ဥဒယဗ္ဗယဒဿနေ၊ အဖြစ်အပျက်ကို ရှုမြင်ရာ၌။ ပစ္စုပ္ပန္နာနံ၊ ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော ဝေဒနာအစရှိသော ခန္ဓာတို့၌။ ဥပ္ပါဒဉ္စ၊ ဖြစ်ခြင်းဥပါဒ်ကိုလည်းကောင်း။ ဘင်္ဂဉ္စ၊ ပျက်ခြင်းဘင်ကို လည်းကောင်း။ ပဿတိ၊ မြင်၏။” ဣတိ၊ သို့။ အာဟု၊ ဆိုကုန်၏။ တံ၊ ထိုအပရေ ဆရာတို့၏ စကားသည်။ ယုတ္တံ၊ သင့်ပေ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သန္တတိဝသေန၊ သန္တတိပစ္စုပ္ပန်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ရူပါရူပဓမ္မေ၊ ရုပ်နာမ်တရားတို့ကို။ ဥဒယတော စ၊ ဖြစ်ခြင်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝယတော စ၊ ပျက် ခြင်းအာဖြင့်လည်းကောင်း။ မနသိကန္တရာဿ၊ အား။ အနုက္ကမေန၊ အစဉ်အတိုင်း။ ဘာဝနာယ၊ သည်။ ဗလပ္ပတ္တကာလေ၊ အား။ အစွမ်းသို့ ရောက်သောကာလ၌။ ဝါ၊ အားအစွမ်းနှင့် ပြည့်စုံသောကလာ၌။ ဉာဏဿ၊ ၏။ တိက္ခဝိသဒဘာဝပ္ပတ္တိယာ၊ ထက်မြက်သန့်ရှင်းသည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်။ ခဏတော၊ အားဖြင့်။ ဥဒယဗ္ဗယာ၊ အဖြစ်အပျက်တို့သည်။ ဥပဋ္ဌဟန္တိ၊ ထင်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ အယံ၊ ဤယောဂီသည်။ ပဌမံ၊ စွာ။ ပစ္စယတော၊ အကြောင်းအားဖြင့်။ ဥဒယဗ္ဗယံ၊ အဖြစ်အပျက် ကို။ မနသိကရောန္တော၊ နှလုံးသွင်းလတ်သော်။ (ဝါ၊ နှလုံးသွင်းသော။ အယံ၊ ဤယောဂီသည်။) အဝိဇ္ဇာ ဒိကေ၊ အဝိဇ္ဇာအစရှိကုန်သော။ ပစ္စုဓမ္မေ၊ အကြောင်းတရားတို့ကို။ ဝိဿဇ္ဇေတွာ၊ စွန့်လွှတ်၍။ (အဝိဿေဇ္ဇေတွာ-ရှိမှ သင့်မည်။ အဝိေဿဇ္ဇေတွာ၊ မစွန့်လွှတ်မူ၍။) ဥဒယဗ္ဗယဝန္တေ၊ အဖြစ်အပျက်ရှိ ကုန်သော။ ခန္ဓေ၊ တို့ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ တေသံ၊ ထိုခန္ဓာတို့၏။ ပစ္စယတော၊ အကြောင်းကြောင့်။ ဥဒယဗ္ဗယဒဿနမုခေန၊ အဖြစ်အပျက်ကို ရှုခြင်းကို ရှေ့သွားပဓာနပြုသဖြင့်။ ခဏတောပိ၊ အားဖြင့် လည်း။ ဥဒယဗ္ဗယံ၊ အဖြစ်အပျက်ကို။ မနသိကရောတိ၊ နှလုံးသွင်း၏။
တဿ၊ ထိုယောဂီပုဂ္ဂိုလ်အား။ ယဒါ၊ ၌။ ဉာဏံ၊ သည်။ တက္ခံ၊ ထက်သည်။ ဝိသဒံ၊ သန့်ရှင်းသည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ တဒါ၊ ၌။ ရူပါရူပဓမ္မာ၊ ရုပ်နာမ်တရားတို့သည်။ ခဏေ ခဏေ၊ ခဏတိုင်း ခဏတိုင်း။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တာ စ၊ ဖြစ်ကုန်သည်လည်းကောင်း။ ဘိဇ္ဇန္တာ စ၊ ပျက်ကုန်သည်လည်းကောင်း။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဥပဋ္ဌဟန္တိ၊ ထင်ကုန်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဧဝမ္ပိ၊ ပျက်ကုန်သည်လည်းကောင်း။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဥပဋ္ဌာဟန္တိ၊ ထင်ကုန်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဧဝမ္ပိ ရူပဿ ဥဒယောတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဧဝမ္ပိ ရူပဿ ဥဒယောတိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ အဝိဇ္ဇာသမုဒယာပိ၊ အဝိဇ္ဇာ၏ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်လည်း။ တဏှာသမုဒယပိ၊ ကြောင့်လည်း။ ရူပဿ၊ ၏။ သမ္ဘဝေါ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဧဝမ္ပိ ရူပဿ ဝယောတိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်ပင်လျှင်။ အဝိဇ္ဇာ နိရောဓောပိ၊ ကြောင့်လည်း။ တဏှာနိရောဓာပိ၊ ကြောင့်လည်း။ ကမ္မနိရောဓာပိ၊ ကြောင့်လည်း။ အာဟာရနိရောဓာပိ၊ ကြောင့်လည်း။ ရူပဿ၊ ၏။ ဝယော၊ ပျက်ခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ အနုပ္ပါဒေါ၊ မဖြစ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ပစ္စယတော၊ အားဖြင့်။ ဝိတ္ထာရေန၊ အားဖြင့်။ မနသိကာရံ၊ နှလုံးသွင်းခြင်းကို။ ကရောတိ၊ ၏။ ဧဝမ္ပိ ရူပံ ဥဒေတီတိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ နိဗ္ဗတ္တိ လက္ခဏံ၊ ဖြစ်ခြင်းလက္ခဏာကို။ ပဿန္တောပိ၊ ရှုသည်ဖြစ်၍လည်း။ (မနသိကာရံ ကရောတိ-၌စပ်) ကမ္မသမုဋ္ဌာန် ဥတုသမုဋ္ဌာန် စိတ္တသမုဋ္ဌာန်ရုပ်သည်လည်း။ ဥဒေဘိ၊ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဖြစ်၏။ နိပ္ပဇ္ဇတိ၊ ပြီးစီး၏။ ဣတိ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ (ကရောတိ-၌ စပ်) ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်ပင်လျှင်။ ဝိပရိဏာမ လက္ခဏံ၊ ပြောင်းလဲဖောက်ပြန်ခြင်း လက္ခဏာကို။ ပဿန္တောပိ၊ ရှုသည်ဖြစ်၍လည်း။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနရူပမ္ပိ၊ သည်လည်း။
၇၂၅။ ဧဝံ၊ သို့။ မနသိကရောတော၊ နှလုံးသွင်းသောယောဂီအား။ ယာဝ၊ အကြင်မျှလောက်။ ဥဒယဗ္ဗယာ၊ ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းတို့သည်။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ ပကဋာ၊ ထင်ရှားကုန်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်ကုန်သေး။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဣတိ ကရိမေ ဓမ္မာ။ပ။ပဋိဝေန္တီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဝါ၊ ကား။ နယဒဿနဝသေန၊ နည်းအားဖြင့် ရှုသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ နည်းမှီး၍ ရှုသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ပဌမံ၊ စွာ။ ပစ္စုပ္ပန္နဓမ္မာနံ၊ ပစ္စုပ္ပန်တရားတို့၏။ ဥဒယဗ္ဗယံ၊ အဖြစ်အပျက်ကို။ ဒိသွာ၊ မြင်ပြီး၍။ အထ၊ ထိုမှနောက်၌။ အတီတာနာဂတေ၊ အတိတ်အနာဂတ်တရား ၌။ နယံ၊ နည်းကို။ နေတိ၊ ဆောင်၏။ ဒုက္ခာဒိသစ္စပ္ပဘေဒါ စ၊ ဒုက္ခအစရှိသော သစ္စာအပြားတို့သည် လည်းကောင်း။ အနုလောမာဒိပဋိစ္စသမုပ္ပဘေဒေါ စ၊ အနုလောမအစရှိသော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်အပြား တို့သည် လည်းကောင်း။ ဧကတ္ထာဒိနယပ္ပဘေဒါ စ၊ ဧကတ္ထသောပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်အပြား တို့သည် လည်းကောင်း။ အနိစ္စတာဒိလက္ခဏပ္ပဒေါ စ၊ အနိစ္စတာအစရှိသော လက္ခဏာအပြားတို့သည် လည်းကောင်း။ သစ္စပဋိစ္စသမုပ္ပါဒနယလက္ခဏပ္ပဘေဒါ၊ မည်ကုန်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ပဋိစ္စ သမုပ္ပါဒဂ္ဂဟဏေနဝ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ-သဒ္ဒါဖြင့်ပင်လျှင်၏။ ဝါ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ကို ယူသဖြင့်ပင်လျှင်။ ပဋိစ္စ သမုပ္ပန္န၏။ ဓမ္မာနမ္ပိ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နတရားတို့ကိုလည်း။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ကသ္မာ၊ ကား။) တေသမ္ပိ၊ ထိုပဋိစ္စသမုပ္ပန္န တရားတို့၏လည်း။ အတ္ထနော၊ မိမိ၏။ ဖလံ၊ အကျိုးကို။ ပတိ ပဋိစ္စ၊ စွဲမှီ၍။ သမုပ္ပါဒဘာဝတော၊ ဖြစ်စေတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။
၇၂၆။ ယန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ကရဏေ၊ ကရိုဏ်းအနက်၌။ ပစ္စတ္တဝစနံ၊ ပဌမာဝိဘတ် အဆုံးရှိသောပုဒ် တည်း။ ယေန ဉာဏေန၊ အကြင်ဉာဏ်ဖြင့်။ ဣတိ၊ သို့။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ ယန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ကိရိယာပရာမသနံ၊ ကြိယာကိုသုံးသပ်သောပုဒ်တည်း။ ခန္ဓာနံ။ပ။ပဿတီတိ၊ ဟူသော။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ယံ ဧတံ၊ ဒဿနံ၊ အကြင်မြင်ခြင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ယံ ပနာတိ ဧတ္ထာပိ၊ ဤပါဌ်၌လည်း။ ဧသေဝနယော၊ ပင်တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအဋ္ဌကထာ စကားရပ်၌။ အဝိဇ္ဇာဒိသုမဒယနိရောဓတော၊ အဝိဇ္ဇာစသည်တို့၏ ဖြစ်ခြင်းချုပ်ခြင်းမှ။ ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ သမုဒယနိရောဓဿ၊ ဖြစ်ခြင်းချုပ်ခြင်း၏။ အညတ္တာ၊ အာခြားတပါး၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဝိဇ္ဇာသမုဒယာ ရူပသမုဒယောတိအာဒိဝစနဘေဒေါ၊ ဤသို့အစရှိသော ဝိဘတ်၏ ကွဲပြားခြင်းကို။ ကတော ယထာ၊ ပြုအပ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ (အကတွာ-၌စပ်) နိဗ္ဗတ္တိဝိပရိဏာမလက္ခဏေဟိ၊ ဖြစ်ခြင်းလက္ခဏာ ပြောင်းလဲ ဖောက်ပြန်ခြင်း လက္ခဏာတို့မှ။ ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ ဥဒယဗ္ဗယဿ၊ အဖြစ်အပျက်၏။ ဘေဒေါ၊ ကွဲပြားခြင်း သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အဘိန္နာဓိကရအတ္တာ၊ မကွဲပြားသော တည်ရာရှိသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏာ။ပ။ပဿတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝစနဘေဒံ၊ ဝိဘတ်ကွဲပြားခြင်း ကို။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ ဝတ္တံ၊ ၏။ ဥပ္ပတ္တိက္ခဏေယေဝ ဟီတိ၊ ဟူသောဤပါဌ်၌။ ဟိ-သဒ္ဒေါ၊ ဟိ-သဒ္ဒါသည်။ ဟေတုအတ္ထော၊ ဟိတ်အနက်၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏံ၊ သည်။ ဥပ္ပါဒက္ခဏေယေဝ၊ ဖြစ်ဆဲခဏ၌သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ရှိ၏။) ဝိပရိဏာမလက္ခဏံ စ၊ သည်လည်း။ ဘင်္ဂက္ခဏေယေဝ၊ ပျက်ဆဲခဏ၌သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ရှိ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တာနိ၊ ထိုနိဗ္ဗတ္တိ လက္ခဏာ, ဝိပရိဏာမလက္ခဏာတို့ကို။ ပဿန္တော၊ ရှုမြင်သောယောဂီသည်။ ခဏတော၊ အားဖြင့်။ ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ ဥဒယဗ္ဗယေ၊ အဖြစ်အပျက်တို့ကို။ ပဿတိ နာမ၊ ရှုမြင်သည်မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယံ ပနာတိ အာဒိနာ၊ ဤသို့စသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသာလျှင်ဖြစ်သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ပါကဋတရံ၊ အထူး သဖြင့် ထင်ရှားသည်ကို။ ကရောတိ၊ ပြု၏။
၇၂၇။ ဣစ္စေဿဝန္တိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောဤပါဌ်၌။ ဣတိသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဟေတုအတ္ထော၊ ဟိတ်အနက်ရှိ ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဝိဇ္ဇာသမုဒယာတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော ရှုမြင်ပုံသည်။ ပစ္စယတော၊ အားဖြင့်။ ခန္ဓာနံ၊ တိုပ၏။ ဥဒယဗ္ဗယဒဿနံ၊ အဖြစ်အပျက်ကို ရှုမြင်ခြင်းတည်း။ နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏန္တိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော ရှုမြင်ပုံသည်။ ခဏတော၊ အားဖြင့်။ (ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ ဥဒယဗ္ဗယ ဒဿနံ၊ တည်း။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ ဣတိ-သဒ္ဒါ၏အနက်တည်း။ အဿာတိ၊ ကား။ ယောဂိနော၊ အား။ ဧဝန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ဝုတ္တပ္ပကာရပရာမသနံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသောအပြားကို သုံးသပ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ယေ ပန၊ အကြင်ဆရာတို့သည်ကား။ ဣစ္စဿ ပစ္စယတောတိ၊ ဟူ၍။ ပဌန္တိ၊ ရွတ်ဖတ် ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုဆရာတို့၏။ (ပါဌေ၊ ပါဌ်၌။) ဣတီတိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ဝုတ္တပ္ပကာရပရာမသနံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသောအပြားကို သုံးသပ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဇနကာဝဗောဓတောတိ၊ ကား။ ခန္ဓာနံ၊ တို့ကို။ ဇနကဿ၊ ဖြစ်စေတတ်သော။ အဝိဇ္ဇာဒိပစ္စယဿ၊ အဝိဇ္ဇာ အစရှိသော အကြောင်းကို။ အဝဗုဇ္စျနတော၊ ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဇာတိဒုက္ခာဝဗောဓတောတိ၊ ကား။ ဇာတိသင်္ခါတဿ၊ ဇာတိဟုဆိုအပ်သော။ ဒုက္ခဿ၊ ကို။ အဝဗုဇ္စျနတော၊ ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဧကဒေသဒဿနေန၊ တစိတ်တပိုင်းကို မြင်သဖြင့်။ ပဗ္ဗတသမုဒ္ဒါဒိဿနကာနံ၊ တောင် သမုဒြာစသည် တို့ကို မြင်သောသူတို့အား။ ပကဋော ဝိယ၊ ထင်ရှားသကဲ့သို့။ ဒုက္ခသစ္စံ၊ သည်။ ပါကဋံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
၇၂၈။ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာတိအာဒိကော၊ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ ဤသို့အစရှိသော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်သည်။ အနု လောမော၊ အနုလောမဖြစ်သော။ ဝါ၊ လျော်သော။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ၊ မည်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ပဝတ္တိယာ၊ ဖြစ်ခြင်းအား။ အနုလောမနတော၊ လျော်ခြင်းကြောင့်တည်း။ အဝိဇ္ဇာသမုဒယာတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိ သောပါဌ်ဖြင့်။ အဝိဇ္ဇာဒီသု၊ အဝိဇ္ဇာစသည်တို့သည်။ သန္တေသု၊ ရှိကုန်လတ်သော်။ ဣတိ၊ သို့။ အယံ အတ္ထော၊ ဤအနက်ကို။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣမသ္မိံ။ပ။အဝဗောဓတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပဝတ္တိယာ၊ ဖြစ်ခြင်းအား။ ဝိလောမနတော၊ မလျော်ခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ ဆန့်ကျင်ခြင်းကြောင့်။ အဝိဇ္ဇာယ တွေဝ အသေသဝိရာဂနိရောဓာတိအာဒိကော၊ ဤသို့အစရှိသော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်သည်။ ပဋိလောမော၊ မလျော်သော။ ဝါ၊ ဆန့်ကျင်သော။ ဝါ၊ အပြန်ဖြစ်သော။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ၊ မည်၏။ တေ စ သင်္ခတာ၊ ထိုသင်္ခတတရားတို့သည်လည်း။ ဇရာမရဏံ။ပ။ပဋိစ္စသမုပ္ပါန္နန္တိအာဒိဝစနတော၊ ဤသို့အစရှိ သည်ကို ဟောတော်မူခြင်းကြောင့်။ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ၊ မည်ကုန်၏။၊ ဆက်။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါန္နဿ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္န တရား၏။ ပါကဋတာ၊ ထင်ရှားသည်၏ အဖြစ်သည်။ ပစ္စယကာရပါကဋတာယ ဧဝ၊ အကြောင်းပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်တရား၏ ထင်ရှားသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) ဧတံ၊ ဤတရားသည်။ ဣမဿ၊ ဤအကြောင်းတရား၏။ ဖလံ၊ အကျိုးတရားတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အဝဗောဓတော၊ ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းကြောင့်တည်း။
၇၂၉။ ပုရိမပုရိမာနံ၊ ရှေးရှေးဖြစ်သော တရားတို့၏။ နိရောဓော၊ ချုပ်ခြင်းကို။ ဥတ္တရုတ္တရာနံ၊ နောက်နောက်ဖြစ်သော တရားတို့၏။ ဥပ္ပါဒါနုဗန္ဓော၊ ဖြစ်ခြင်းသည် အစဉ်လိုက်အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ သော။ အယံ အတ္ထော၊ ဤအနက်သည်။ ပစ္စယတော၊ အားဖြင့်။ ဥဒယဒဿနေန၊ ဖြစ်ခြင်း။ သိဇ္စျမာနော၊ ပြီးလတ်သော်။ ယင်းဧကတ္ထနည်းကို သိခြင်းကြောင့်။ အညော၊ အခြားတပါးသောသူသည်။ ကရောတိ၊ ပြတတ်၏။ အညော၊ သူသည်။ ပဋိသံဝေဒယတိ၊ ခံစား၏။ ဣတိအာဒိဝေါဟာရသိဒ္ဓိယာ၊ ဤသို့အစရှိ သော ဝေါဟာရ၏ ပြီးစီးကြောင်းဖြစ်သော။ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိယာ၊ ၏။ အနောကာသတာ၊ တည်ရာမရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ ဝါ၊ ဖြစ်ခွင့်မရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တေန၊ ကြောင့်။ ဟေတုဖလသမ္ဗန္ဓေ နာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ သင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ ခဏေခဏေ၊ ခဏတိုင်းခဏတိုင်း။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သော။ အယံ၊ အတ္ထော၊ ဤအနက်သည်။ ခဏတော၊ အားဖြင့်။ ဥဒယဒဿနေန၊ ခြင်းဖြင့်။ သိဇ္စျမာနော၊ ပြီးလတ်သော်။ နာနတ္ထနယာဓိဂမာယ၊ နာနတ္တနည်းကို သိခြင်းငှာ။ ဟောတိ၊ ၏။ ယတော၊ ယင်းသို့နာနတ္တနည်းကို သိခြင်းကြောင့်။ (ဗောဓ-၌ စပ်) ပစ္စယယုပ္ပန္နာနံ၊ ပစ္စယပစ္စယုပ္ပန် တို့၏။ ဝါ၊ အကြောင်းအကျိုးတရားတို့၏။ သဘာဝဘေဒါဝဗောဓတော၊ သဘောတရား၏ ကွဲပြားခြင်းကို ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းကြောင့်။ သော၊ ထိုခံစာရလတံ့သော သူသည်ပင်။ ကရောတိ၊ ပြု၏။ သော၊ ထိုပြုခဲ့ သောသူသည်ပင်။ ပဋိသံဝေဒယတိ၊ ခံစား၏။ ဣတိအာဒိနယပဝတ္တာယ၊ ဤသို့အစရှိသောနည်းဖြင့်ဖြစ်သော။ သဿတဒိဋ္ဌိယာ၊ ၏။ အနောကာသတာ၊ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တေန၊ ကြောင့်။ ခဏတော၊ ဥဒယဒဿနေနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
သဘာဝလက္ခဏမ္ပီတိ၊ ကား။ ဥပဒယဗ္ဗယဒဿနေ၊ မြင်ခြင်းဖြင့်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ အနိစ္စဒုက္ခ လက္ခဏမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ (ပါကဋံ၊ သည်။) န၊ မဟုတ်သေး။ အထခေါ၊ သော်ကား။ ပထဝီဖဿာဒီနံ၊ ပထဝီဖဿစသည်တို့၏။ ကက္ခဠဖုသနာဒိသညိတံ၊ ဖုသနစသည်ဟု ဆိုအပ်သော။ သဘာဝသင်္ခါတံ၊ သဘာဝဟု ဆိုအပ်သော။ လက္ခဏမ္ပိ၊ သည်လည်း။ ပါကထာဝဝိဒ္ဒံသဘာဝါ ဝစ္ဆိန္နံ၊ ရင့်ကျက်ခြင်းပျက်စီး သည်၏အဖြစ် (ဝါ၊ ပျက်စီးခြင်း) တို့ဖြင့် ပိုင်းခြားအပ်သည်ဖြစ်၍။ ပါကဋံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဥဒယဗ္ဗယပရိစ္ဆိန္နာဝဗောဓတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သဘာဝလက္ခဏေတိ၊ ကား။ သဘာဝသညိတေ၊ သဘာဝဟု ဆိုအပ်သော။ လက္ခဏေ၊ ၌။ တံတံဓမ္မာနံ၊ ထိုထိုသဘောတရားတို့၏။ သလက္ခဏေ၊ မိမိ၏လက္ခဏာ၌။ သင်္ခတလက္ခဏဿတာဝကာလိကတ္ထမ္ပိတိ၊ ကား။ ဥပ္ပါဒါဒိသင်္ခတ လက္ခဏဿ၊ ဥပါဒ်အစရှိသော သင်္ခတလက္ခဏာ၏။ ဥပ္ပါဒက္ခဏာဒိပရိတ္တကာလိကတာပိ၊ ဥပါဒ်အစရှိ သော သင်္ခတလက္ခဏာ၏။ ဥပ္ပါဒက္ခဏာဒိပရိတ္တကာလိကတာပိ၊ ဥပါဒ်ခဏအစရှိသော တိုတောင်းသော ကာလရှိသည်၏ အဖြစ်သည်လည်း။ (ပါကဋံ ဟောတိ၊ ၏။)
၇၃၁။ စ၊ ဆက်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ နိစ္စနဝါ ဧဝ၊ အမြဲတမ်းအသစ်တို့သည်သာလျှင်။ န၊ မဟုတ်ကုန် သေး။ အထ ခေါ၊ သော်ကား။ ပရိတ္တကာလဋ္ဌာယိနော၊ တိုတောင်းသောကာလမျှတည်လေ့ရှိကုန်သည် (လည်း)။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်သေး၏။) ကထံ၊ အဘယ်သို့နည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သူရိယုဂ္ဂမနေတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဥဒကေ၊ ရေ၌။ ဒဏ္ဍေန၊ ဒုတ်ဖြင့်။ ကထလေခါ၊ ပြုအပ်သောအရေး အကြောင်းသည်။ ဥဒကေ၊ ၌။ ဒဏ္ဍရာဇိ၊ ဒုတ်အရေးမည်၏။ ဥဿာဝိဗိန္ဒုအာဒယော၊ နှင်းပေါက်အစရှိ ကုန်သာ။ ပဉ္စ၊ ငါးပါးတို့သည်။ ဥတ္တရုတ္တရိ၊ အထက်ထက်၌။ ဝါ၊ နောက်နောက်၌။ အတိပရိတ္တဋ္ဌာယိဘာဝ ဒဿနတ္ထံ၊ အလွန်တိုတောင်းစွာ တည်သည်၏အဖြစ်ကိုပြခြင်းအကျိုးငှာ။ ကိဉ္စာပိ နိဒဿိတာ၊ အကယ်၍ ကား ထုတ်ပြအပ်ပေကုန်၏။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ ဒန္ဓနိရောဓာ ဧဝ၊ နှေးသောချုပ်ခြင်းရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော။ တေ၊ ထိုငါးပါးသော အရာတို့ကို။ နိဒဿိတာ၊ ထုတ်ပြအပ်ကုန်၏။ (တနည်း) တေ နဒဿိတာ၊ ထုတ်ပြအပ်သော ထိုဥပမာဝတ္ထုတို့သည်။ ဒန္ဓနိရောဓာ ဧဝ၊ နှေးသောချုပ်ခြင်းရှိကုန်သေး သည်သာလျှင်တည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တတောပိ၊ ထိုငါးပါးသော အရာဝတ္ထုတို့ထက်လည်း။ သင်္ခါရာနံ၊ ၏။ လဟုတရနိရောတ္တော၊ သာလွန်၍ လျင်မြန်သော ချုပ်ခြင်းရှိကုန်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ သည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဂမနဿဒါနံ၊ ပြေးသွားခြင်း၌ သာယာနှစ်သက်ခြင်းရှိကုန်သော။ ဝါ၊ ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဟေဋ္ဌုပရိယေန၊ အောက်၌ အထက်၌ဖြစ်သောလမ်းဖြင့်။ ဝါ၊ အောက်လမ်း အထက်လမ်းဖြင့်။ ဝါ၊ အောက်ဆင့်အထက်ဆင့်အားဖြင့်။ ဝါ၊ အောက်အထက်ဆင့်လျက်။ ပဋိမုခံ၊ ရင်ဆိုင်။ ဓာဝန္တာနံ၊ ပြေးလာကုန်သော။ ဒေဝပုတ္တာနံ၊ နှစ်ဦးသော နတ်သားတို့၏။ သိရ စ၊ (အောက်လမ်း မှ နတ်သား၏) ဦးခေါင်း၌လည်းကောင်း။ ပါဒေ စ၊ (အထက်လမ်းမှ နတ်သား၏) ခြေ၌လည်းကောင်း။ ဗန္ဓုရဓာရာသန္နိပါတတောပိ၊ (ကန့်လန့်ဖြတ်) ဖွဲ့ချည်ထားအပ်သော သင်ဓုန်းသွားတို့၏ တည့်တည့်ဆုံမိ သော ခဏထက်လည်း။ သီဃတရော၊ သာလွန်၍လျင်မြန်သော။ ရူပဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ နိရောဓော၊ ချုပ်ခြင်းကို။ (ဘဂဝတာ၊ သည်။) ဝုတ္တော၊ ၏။ အရူပဓမ္မာနံ၊ နာမ်တရားတို့၏။ (နိရောဓေ၊ ချုပ်ခြင်း၌။) ပဂေဝ၊ အံ့နည်း။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ နိစ္စနဝါ၊ အမြဲတမ်းအသစ်တို့သည်သာလျှင်။ န၊ မဟုတ်ကုန် သေး။ ပရိတ္တကာလဋ္ဌာယနိနောဝ၊ တိုတောင်းသောကာလမျှ တည်လေ့ရှိကုန်သည်သာလျှင်။ နာပိဟောန္တိ၊ ဖြစ်သည်လည်းမဟုတ်ကုန်သေး။ အထ ခေါ၊ သော်ကား။ အသာရာ၊ အနှစ်မရှိကုန်။ ကထံ၊ အဘယ်သို့ နည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မာယာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ မာယာဒယော၊ မျက်လှည့်အစရှိ သော ဝတ္ထုတို့သည်။ မဏိအာဒိဝသေန၊ ပတ္တမြားစသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (မဏိအာဒိဝေသေန-ဟု ရှိလျှင်၊ ပတ္တမြားစသည်တို့၏ အသွင့်ဖြင့်ဟုပေး) ဒိဿမာနာပိ၊ တွေ့မြင်အပ်ကုန်သော်လည်း။ အတံသဘာဝတာယ၊ ထိုပတ္တမြားစသည်သဘောမရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အသာရာ၊ အနှစ်မရှိကုန်။ တတ္ထ၊ ထိုမာယာစသည်တို့တွင်။ မန္တောသဓတာဝိတာ၊ မန္တာန်ဆေးတို့ဖြင့် ဖြစ်စေအပ်သော။ ဣန္ဒဇာ လာဒိကာ၊ မျက်လှည့်အစရှိသော အရာသည်။ မာယာ၊ မည်၏။ မိဂတဏှိတာ၊ တံလှပ်သည်။ မရီစိ၊ မည်၏။ သုပိနမေဝ၊ အိပ်မက်သည်ပင်လျှင်။ သုပိနန္တံ၊ မည်၏။ မဏ္ဍလာကာရေန၊ ဝန်းဝိုင်းသော အခြင်း အရာအားဖြင့်။ အာဝိဇ္စျိယမာနံ၊ ဝိုင်းအပ်သော။ အလာတမေဝ၊ မီးစသည်ပင်လျှင်။ အလာတစက္ကံ၊ မည်၏။ ဂန္ဓဗ္ဗဒေဝပုတ္တာနံ၊ ဂန္ဓဗ္ဗနတ်သားတို့၏။ ကီဠနိစ္ဆာဝသေန၊ ကစားလိုသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ နဂရံ ဝိယ၊ မြို့ကဲ့သို့။ အာကာသေ၊ ဟင်းလင်းပြင်၌။ ဥပဋ္ဌာနမတ္တံ၊ ထင်ခြင်းမျှသည်။ ဂန္ဓဗ္ဗနဂရံ၊ ဂန္ဓဗ္ဗမြို့ မည်၏။
ဧတ္ထာဝတာတိ၊ ကား။ ဇာတံ ရူပံ ပစ္စပ္ပန္နန္တိအာဒိပါဋ္ဌိနယာနုလာရေန၊ ဤသို့အစရှိသောပါဠိနည်းကို အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ ဝါ၊ ကား။ ယံကိဉ္စိ ရူပံအာတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပနျန္တိအာဒိပါဋ္ဌိနယာနုသာရေန၊ ဤသို့ အစရှိသော ပါဠိနည်းကို အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ ယာဝ ဥဒယဗ္ဗယပဋိဝေဓာ၊ အဖြစ်အပျက်ကို ထိုးထွင်း၍ သိသည့်တိုင်အောင်။ ယွာယံ-ယော အယံ ဘာဝနာဝိဓိ၊ အကြင်ဘာဝနာအစီအရင်ကို။ အာရဒ္ဓေါ၊ အားထုတ်အပ်ခဲ့ပြီ။ ဧတ္ထဝတာ၊ ဤမျှသောဘာဝနာ အစီအရင်ဖြင့်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ကလာပသမ္မသနာ ဒိကော၊ ကလာပသမ္မသနအစရှိသော။ သဗ္ဗောပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်သော။ တာဝနာဝိဓိ၊ ဘာဝနာ အစီ အရင်သည်။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏုပ္ပါဒနေဿဝ၊ ဥဒယဗ္ဗဉာဏ်ကို ဖြစ်စေခြင်း၏ သာလျှင်။ ဝါ၊ ငှာသာလျှင်။ ပရိကရဗန္ဓော၊ အခြံအရံဖြစ်သောအဖွဲ့တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ဝယဓမ္မေမေဝါတိ၊ ကား။ ဘိဇ္ဇန သဘာဝမေဝ၊ ပျက်ခြင်းသဘောရှိသော တရားသည်သာလျှင်။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဓမ္မတာယ၊ သဘောအားဖြင့်။ ဝယံ၊ ပျက်ခြင်းသို့။ ဥပေတိ၊ ရောက်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ယံ၊ အကြင်အရာဝတ္ထုသည်။ ဥပက္ကမေန၊ လုံ့လပြုသဖြင့်။ ဝါ၊ ဖျက်ဆီးသဖြင့်။ ဝိနဿတိ၊ ပျက်စီး၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တမ္ပိ၊ ထို အရာဝတ္ထုသည်လည်း။ အတ္တနော၊ ၏။ ဓမ္မတာယ ဧဝ၊ သဘောအားဖြင့်သာလျှင်။ ဝိနဿတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဝိနာသဿ၊ ပျက်စီးခြင်း၏။ အဟေတုကတ္တာ၊ အကြောင်းမရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် တည်း။ ပန၊ ဆက်။ ဥပက္ကမဟေတု၊ လုံ့လပြုမှုဖျက်ဆီးမှုဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဝိသဒိသုပ္ပါ ဒေါ၊ သဘေမတူသောရုပ်တို့၏ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣမိနာ အာကာရေနာတိ၊ ကား။ ယံကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မသဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မန္တိ၊ ဟူ၍။ ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ် ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝယံ၊ ပျက်ခြင်းကို။ အနာလမ္ဗိတွာပိ၊ အာရုံမပြုမူ၍လည်း။ “ဝယဓမ္မမေဝ၊ ပျက်ခြင်း သဘောရှိသော တရားသည်သာလျှင်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။” ဣတိ၊ သို့။ ဥဒယဿ စ၊ ဖြစ်ခြင်းကို လည်းကောင်း။ “ဥပ္ပန္နံ၊ ဖြစ်ပြီးသော။ ဣဒဉ္စ၊ ဤတရားသည်လည်း။ ဝယံ၊ ပျက်ခြင်းသို့။ ဥပေတိ၊ ရောက်၏။ “၏။” ဣတိ၊ သို့။ ဝယဿ စ၊ ပျက်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ယထာဝုတ္တေန၊ ပြီးသော။ ဣမိနာ ပစ္စက္ခကရဏာကာရေန၊ ဤမျက်မှောက်ပြုသောအချင်းအရာအားဖြင့်။ အဓုနာ၊ ယခုအခါ၌။ ဥပ္ပန္နံ၊ ဖြစ်၏။ ဝါ၊ ဖြစ်လတ်၍။ ဗလပ္ပတ္တံ၊ အားသို့ရောက်သည်။ ဝါ၊ အားနှင့်ပြည့်စုံသည်။ န တာဝ ဟောတိ၊ ၏။ ကလာပသမ္မသနာဒိဝသေန၊ သနစသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။
ဝိပဿနုပက္ကိလေသကထာဝဏ္ဏနာ
၇၃၂။ ဥဒယဗ္ဗယနုပဿနုပဿနာသင်္ခါတာယ၊ နာ-ဟု ဆိုအပ်သော။ ဣမာယတရုဏဝိပဿနာယ၊ ဤနုသော ဝိပဿန၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဘင်္ဂါနုပဿနာဒိသင်္ခါတာယ၊ န-စသည်ဟု ဆိုအပ်သော။ တရုဏဝိပဿနာယ၊ ၏။ (ဝသေန၊ ဖြင့်။) အာရဒ္ဓဝိပဿနာနံ၊ အားထုတ်အပ်သော ဝိပဿနာရှိသော ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ (အာရဒ္ဓဝိပဿ) ကဿ-ဟု ရှိသော ဝိသုဒ္ဓိမဂ်နှင့်အညီ အာရဒ္ဓဝိပဿကာနံ-ဟု ရှိသင့်၏။ အာရဒ္ဓဝိပဿကာနံ၊ အားထုတ်စပြုပြီးသော ဝိပဿနာရှုသူ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။) န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ နိဗ္ဗိဒါနုပဿနာဒိသင်္ခါတာယ၊ နာ-စသည်ဟု ဆိုအပ်သော။ ဗလဝဝိပဿနာယ၊ အားကြီးသော ဝိပဿနာ၏။ ဝသေနပိ၊ ဖြင့်လည်း။ (အာရဒ္ဓဝိပဿကာနံ၊ တို့အား။) န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ ဣမာယ တရုဏဝိပဿနာယ-ဟူသောပါဌ်၏ အနက်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တဒါ၊ ထိုဘင်္ဂဉာဏ်စသည်တို့ဖြစ်သော အခါ၌။ ဝိပဿနုပက္ကိလေသာ၊ ဝိပဿနာကို ညစ်နွမ်းစေတတ်သော ဥပက္ကိလေသတို့သည်။ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ စ၊ ဆက်။ အာရဒ္ဓဝိပဿကဿတိ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ အာရဒ္ဓဝိပဿကေဿဝါတိ၊ ဟူ၍။ (ဝတ္တဗ္ဗေ၊ ဆိုအပ်လျက်။) ဧဝကာရော၊ ဧဝ-သဒ္ဒါကို။ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌော၊ ချေ၍ ညွှန်ပြအပ်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဝိပဿနုပက္ကိလေသာ ဟီတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိ သော စကားကို။ အာဟ၊ ၏။ ဒိဋ္ဌိဂါဟာဒိဝတ္ထုဘာဝေန၊ ဒိဋ္ဌိဂါဟ စသည်တို့၏ တည်ရာ၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဝိပဿနံ၊ ကို။ ဥပက္ကိလေသန္တိ၊ ညစ်နွမ်းစေတတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိပဿနုပက္ကိလေသာ၊ မည်ကုန်၏။ အရိယသာဝကဿာတိ ဣဒံ၊ ဟူသောဤပုဒ်ကို။ ဗလဝဝိပဿနာပ္ပတ္တဿာပိ၊ ဗလဝ ဝိပဿနာသို့ရောက်သောပုဂ္ဂိုလ်အားလည်း။ အနုပ္ပဇ္ဇနတော၊ ဥပက္ကိလေသတို့၏ အဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ဥက္ကဋ္ဌနိဒ္ဒေသေန၊ သီလပျက်စီးခြင်းစသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ယထာ တထာ၊ အမှတ်မရှိ တစုံ တခုသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဝိပ္ပဋိပန္နကဿ၊ ဖောက်ပြန်မှားယွင်းစွာ ကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ်အား။ ပန၊ ဆက်။ တဿ၊ ထိုဖောက်ပြန်မှားယွင်းစွာ ကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ်၏။ ပဋိပတ္တိယာ၊ အကျင့်၏။ ဂရဟိတဗ္ဗတံ၊ ကဲ့ရဲ့အပ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဝိပ္ပဋိပန္နကဿာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ သဒ္ဒေါ၊ ကို။ ဥပရိပဒဒွယေပိ၊ အထက်ပုဒ်နှစ်ခုတို့၏ အပေါင်း၌လည်း။ ယောဇေတဗ္ဗော၊ ယှဉ်စေအပ်၏။ နိက္ခိတ္တ ကမ္မဋ္ဌာနဿတိ၊ ကား။ ဝိပဿနံ၊ ကို။ အာရဘိတွာ၊ အားထုတ်ပြီး၍။ အန္တရာ၊ အကြား၌။ ဝေါသာနံ၊ ပြီးဆုံးခြင်းသို့။ အာပန္နဿ၊ ရောက်သောပုဂ္ဂိုလ်အား။ ကုသီတပုဂ္ဂလဿာတိ၊ ကား။ သီလသမ္ပန္နေဿဝ၊ သီလနှင့် ပြည့်စုံသည်သာလျှင် ဖြစ်လျက်။ ကောသဇ္ဇေန၊ ပျင်းရိခြင်းကြောင့်။ ဘာဝနံ၊ ကို။ အနနုယဉ္ဇန္တဿ၊ အားမထုတ်သောပုဂ္ဂိုလ်အား။ အထ ဝါ၊ ကား။ ဝိပ္ပဋိပန္နကဿတိ၊ ကား။ ဝိပဿနာ ဘာဝနာသင်္ခါတာယ၊ နာ-ဟု ဆိုအပ်သော။ သမ္မာပဋိပတ္တိယာ၊ မှန်ကန်သော အကျင့် ပဋိပတ်၏။ အဘာဝနေ၊ မရှိသဖြင့်။ ဝိဂရဟိတပဋိပတ္တိကဿ၊ ကဲ့ရဲအပ်သောအကျင့် ပဋိပတ်ရှိသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သသမ္ဘာရာ၊ အဆောက်အဦးနှင့်တကွဖြစ်သော။ ဝိပဿနာပဋိပတ္တိယေဝ၊ ဝိပဿနာ အကျင့် ပဋိပတ်အကျင့်သည်သာလျှင်။ ပုဗ္ဗဘာဂေ၊ ရှေးအဖို့၌။ သမ္မာပဋိပတ္တ၊ မှန်ကုန်သော အကျင့် ပဋိပတ်မည်၏။ တဒညာ၊ ထိုမှတပါးသော အကျင့်ပဋိပတ်သည်။ ဝိပ္ပဋိပတ္တိ၊ ဖောက်ပြန်မှားယွင်း သော အကျင့်ပဋိပတ်မည်၏။ သာ စ၊ ထိုဖောက်ပြန်မှားယွင်းသော အကျင့်ပဋိပတ်သည်လည်း။ ထတ္ထ၊ ထိုမှန်ကန်သော အကျင့်ပဋိပတ်၌။ နိက္ခိတ္တဓုရဿ၊ ချထားအပ်သော ဝန်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဟောတိ၊ ၏။ နိက္ခိတ္တဓုရတာ စ၊ ချထားအပ်သော ဝန်ရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏အဖြစ်သည်လည်း။ ကောသဇ္ဇေန၊ ပျင်းရိ ခြင်းကြောင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိက္ခိတ္တကမ္မဋ္ဌာနဿ ကုသီတပုဂ္ဂလ ဿာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယုတ္တပ္ပယုတ္တဿာတိ၊ ကား။ ယောဂန၊ အားထုတ်ကြောင်းဖြစ်သော။ ဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ဘာဝနံ၊ ကို။ အနုယုဉ္စန္တဿ၊ မပြတ်အားထုတ်သော ယောဂီအား။ ပန၊ ဆက်။ သာ ယုတ္တအနုယုဉ္စန္တဿ၊ မပြတ် အားထုတ်သည်၏ အဖြစ်သည်။ သမထဝသေနာပိ၊ သမထ၏အစွမ်းအား ဖြင့်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာရဒ္ဓိဝပဿကဿာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိယေဝ၊ ဖြစ်ကုန်သည် သာလျှင် တည်း။ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်သည်ကား။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အညထာ၊ တပါးသော အပြား အားဖြင့်။ (အတ္ထေ၊ ကို။ ဂယှမာနေ၊ သော်။) မဂ္ဂါမဂ္ဂဉာဏေဿဝါ၊ မဂ္ဂါမဂ္ဂ ဉာဏ်ပင်လျှင်။ အသမ္ဘဝတော၊ မဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်တည်း။
ဩဘာသာဒီသု၊ အရောင်အလင်းစသည်တို့၌။ အရိယဓမ္မောတိ၊ အရိယာတရားဟူ၍။ ပဝတ္တံ၊ သော။ ဥဒ္ဓစ္စံ၊ ဥဒ္ဓစ္စဟု ဆိုအပ်သော။ ဝိက္ခေပေါ၊ ပျံ့လွင်ခြင်းသည်။ ဓမ္မုဒ္ဓစ္စံ၊ မည်၏။ တေန ဓမ္မုဒ္ဓစ္စေန၊ ဖြင့်။ ဝိပဿနာဝီထိတော၊ ဝိပဿနာလမ်းမှန်မှ။ ဥက္ကမနေန၊ ဖဲ့တက်သဖြင့်။ ဝိရူပံ၊ ဖောက်ပြန်စွာ။ ဂဟိတံ၊ သော။ ပဝတ္တိတံ၊ ဖြစ်စေအပ်သော။ မာနသံ၊ စိတ်သည်။ ဓမ္မုဒ္ဓစ္စဝိဂ္ဂဟိတမာနသံ၊ မည်၏။ ဩဘာသော ဓမ္မောတိ၊ ဟူ၍။ ကာရုပစာရေန၊ အားဖြင့်။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဤဒိသံ၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ ဩဘာသံ၊ အရောင်အလင်းကို။ ဝိဿဇ္ဇေန္တော၊ လွှွတ်သော။ ဝါ၊ ထွက်စေသော တရားသည်။ မမ၊ ငါ၏။ အရိယ မဂ္ဂေါ၊ အရိယမဂ်တရားတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ ဆိုလိုရင်းအနက်တည်း။ ဩဘာသံ၊ ကို။ နိဗ္ဗာနန္တိ။ ဝါ၊ နိဗ္ဗာန်ဟူ၍သော်လည်းကောင်း။ မဂ္ဂေါတိ ဝါ၊ မဂ်ဟူ၍သော်လည်းကောင်း။ ဖလန္တိဝါ၊ ဖိုလ်ဟူ၍သော် လည်းကောင်း။ အာဝဇ္ဇတိ၊ နှလုံးသွင်းဆင်ခြင်၏။ နိဗ္ဗာနန္တိ၊ ဟူ၍။
တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အနိစ္စတော၊ မမြဲသောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာနံ၊ ထင်ခြင်းကို။ ယထာဘူတံ၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ။ နပ္ပဇာနာတိ၊ မသိ။ (ကသ္မာ၊ ကား။) မဂ္ဂံ၊ သို့။ ပတ္တော၊ ရောက်သည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိသညာယ၊ ဤသို့သော အမှတ်သညာဖြင့်။ အနိစ္စတာဒိဝသေန၊ အနိစ္စလက္ခဏာစသည်တို့၏ အစွမ်း အားဖြင့်။ မနသိကာရေဿဝ၊ နှလုံးသွင်းခြင်း၏ပင်လျှင်။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ အယဉ္စ အတ္ထော၊ ဤဆိုခဲ့ပြီးသော အနက်ကိုလည်း။ ယော ဟိ ကောစိ အာဝုသော။ပ။ဗျန္တီဟောန္တီတိ၊ ဟူသော။ ဣမိနာ သုတ္တမဒေနေဝ၊ ဤသုတ်ဖြင့်ပင်လျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
ဟအာဝုသော၊ တို့။ ယော ဟိ ကောစိ၊ အမှတ်မရှိ တစုံတယောက်သော။ ဘိက္ခု ဝါ၊ ရဟန်းသော် လည်းကောင်း။ (ယာ ဟိ ကာစိ၊ သော။) ဘိက္ခုနီ ဝါ၊ ရဟန်းမိန်းမသည်သော်လည်းကောင်း။ မမ၊ ၏။ သန္တိကေ၊ အထံ၌။ အရဟတ္တပ္ပတ္တိံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ခြင်းကို။ ဗျာကရောတိ၊ ပြောကြား၏။ သဗ္ဗော၊ အလုံးစုံသော။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ စတူဟိ၊ ကုန်သော။ မဂ္ဂေဟိဝါ၊ မဂ်တို့ဖြင့်သော် လည်းကောင်း။ ဧတေသံ၊ ဤလေးပါးသောမဂ်တို့တွင်။ အညတရေန ဝါ၊ တပါးပါးသော မဂ်ဖြင့်သော် လည်းကောင်း။ (ဗျာကရောတိ၊ ၏။) ကတမေဟိ စတူဟိ၊ အဘယ်လေးပါေးသာမဂ်တို့ဖြင့် နည်းဟူမူ ကား။ အာဝုသော၊ တို့။ ဣဓ၊ ဤသာသနာတော်၌။ ဘိက္ခု၊ သည်။ သမထပုဗ္ဗင်္ဂမံ၊ သမထရှေ့သွားရှိသော။ ဝိပဿနံ၊ ကို။ ဘာဝတိ၊ ပွားစေသော။ တဿ၊ ထိုရဟန်းအား။ မဂ္ဂေါ၊ သည်။ သဉ္စာယတိ၊ ဖြစ်ပေါ်၏။ သော၊ ထိုရဟန်းသည်။ တံ မဂ္ဂံ၊ ကို။ အာသေဝတိ၊ မှီဝဲ၏။ ဘာဝေတိ၊ ပွားစေ ၏။ ဗဟုလီကရောတိ၊ အကြိမ်များစွာပြု၏။ တံ မဂ္ဂံ၊ ကို။ အာသေဝတော၊ သော။ ဘာဝယတော၊ သော။ ဗဟုလီပဟီယန္တိ၊ ပယ်အပ်ကုန်၏။ အနုသယာ၊ တို့သည်။ ဗျန္တီ၊ ကင်းသော အစွန်းရှိကုန်သော။ ဝါ၊ ဘင်အစွန်းမျှ မကြွင်းရအောင်အောင် လုံးဝကင်းကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။
အာဝုသော၊ တို့။ ပုနစ၊ တဖန်လည်း။ အပရံ၊ တပါးသော မဂ်ကား။ ဘိက္ခု၊ သည်။ ဝိပဿနာရှေ့သွားရှိ သော။ သမထံ၊ ကို။ ဘာဝေတိ၊ ၏။ပ။ အာဝုသော၊ တို့။ ပုန စ အပရံ ဘိက္ခု၊ သည်။ သမထဝိပဿနံ၊ သမထနှင့် ဝိပဿနာကို။ ယုဂနဒ္ဓံ၊ ထမ်းပိုး၌ အစုံဖွဲ့အပ်သကဲ့သို့ပြု၍။ ဝါ၊ အစုံဖွဲလျက်။ ဘာဝေတိ၊ ၏။ ပ။
အာဝုသော၊ တို့။ ပုန စ၊ လည်း။ အပရံ၊ ကား။ ဘိက္ခုနော၊ အား။ ဓမ္မုဒ္ဓစ္စဝိဂ္ဂဟိတံ၊ အရိယာတရားဟု ဆင်ခြင်လျက် ပျံ့လွင့်သော ဥဒ္ဓစ္စဖြင့် ဖောက်ပြန်မှားယွင်းစွာယူအပ်-ဖြစ်စေအပ်သော။ မာနသံ၊ စိတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အာဝုသော၊ တို့။ သော၊ ထိုသို့သော။ သမယော၊ သင့်လျော်သောအခါသည်။ ဟောတိ၊ ရှိသေး၏။ ယံ-ယသ္မိံ သမယော၊ အကြင်သင့်လျော်သောအခါ၌။ တံ စိတ္တံ၊ ထိုရဟန်း၏စိတ် သည်။ အဇ္စျတ္တမေဝ၊ ဂေါစရဇ္စျတ္တဟုခေါ်သော ဝိပဿနာ၏ အာရုံ၌သာလျှင်။ သန္တိဋ္ဌတိ၊ ကောင်းစွာတည် ၏။ သန္နိသီဒတိ၊ ကောင်းစွာထိုင်၏။ ဝါ၊ ဝပ်၏။ ဧကောဒိ၊ တခုတည်းဖြစ်သည်။ ဝါ၊ တခုတည်းသော အပိုင်းအခြားရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သမာဓိယတိ၊ ကောင်းစွာထားအပ်၏။ ဝါ၊ တည်ကြည်၏။ တဿ၊ ထိုရဟန်းအား။ မဂ္ဂေါ၊ သည်။ သဉ္ဇာယတိ၊ ဖြစ်ပေါ်၏။ ပန။ အနုသယာ၊ တို့သည်။ ဗျန္တီ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ '
ဟိ၊ မှန်။ ဝါ၊ သုတ်ပုဒ်ဖြင့်သိလင့်ပုံကို ချဲ့၍ပြဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤသုတ်ပုဒ်၌။ စတုတ္ထမဂ္ဂဝိဿဇ္ဇနေ၊ စတုတ္ထမဂ်ကို ဖြေကြားရာ၌။ ယထာဝုတ္တမဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနဓမ္မာ၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ပြီးသော မဂ်ဖိုလ် နိဗ္ဗာန်တရားတို့သည်။ ဓမ္မော၊ မည်၏။ တတ္ထ၊ ထိုမဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်တရား၌။ ဥဒ္ဓစံ၊ တက်ကြွခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ “အဟံ၊ သည်။ အဓိဂတမဂ္ဂါဒိကော၊ ရအပ်ပြီးသော မဂ်စသည်ရှိသည်။ ဝါ၊ ရအပ်ပြီးသော မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ရှိသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။” ဣတိ၊ သို့။ အမဂ္ဂါဒီသု၊ မဂ်စသည်မဟုတ်သောတရားတို့၌။ ဝါ၊ မဂ်ဖိုနိဗ္ဗန်မဟုတ်သော တရားတို့၌။ (တတ္ထနှင့် အရတူဖြစ်သင့်သောကြောင့် မ-မပါဘဲ မဂ္ဂါဒီသု-ဟု ရှိသင့်၏။) ဝက္ခေပေါ၊ ပျံ့လွင့်ခြင်းသည်။ ဓမ္မုဒ္ဓစ္စံ၊ မည်၏။ တေန၊ ဖောက်ပြန်မှားယွင်းစွာ ယူအပ်ဖြစ်စေ အပ်သော စိတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ နိကန္တိ၊ ကား။ ဩဘာသာဒီသု၊ အရောင်အလင်း စသည်တို့၏။ အပေက္ခာ၊ ငဲ့ကွက်တွယ်တာသော။ သုခုမရူပါ၊ သိမ်မွေ့သော သဘောရှိသော။ တဏှာ၊ တည်း။ သာ၊ ထိုတဏှာကို။ ဝိပဿနာဘိရတိအာကာရေန၊ ဝိပဿနာ၌ ပျော်မွေ့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဥပဋ္ဌဟန္တီ၊ ထင်သည်ဖြစ်၍။ မဓိမာနိကေန၊ မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ကို ရပြီဟု အထင်ရောက်သောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဓမ္မောတိ၊ အရိယာတရားဟူ၍။ ဂယှတိ၊ ယူအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိကန္တိ။ပ။အာဝဇ္ဇတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
၇၃၃။ ဝိပဿနောဘာသောတိ၊ ကား။ ဝိပဿနာစိတ္တသမုဋ္ဌိတံ၊ ဝိပဿနာစိတ်ကြောင့်ဖြစ်သော။ သသန္တတိပတိတဉ္စ၊ မိမိ၏သန္တာန်၌ ကျရောက်သည်လည်းဖြစ်သော။ ဥတုသမုဋ္ဌာနဉ္စ၊ ဥတုကြောင့်လည်း ဖြစ်သော။ ဘာသုရံ၊ တောက်ပသော။ ရူပံ၊ အဆင်းရုပ်တည်း။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်။ ဝိပဿနာ စိတ္တသမုဋ္ဌိတံ၊ ဝိပဿနာစိတ်ကြောင့်ဖြစ်သော အဆင်းရုပ်သည်။
ဝေမတ္ထတာယာတိ၊ ကား။ အပ္ပဝိလပုလတာဝသေန၊ အနည်းငယ်၏ အဖြစ်ပြန့်ပြောကြီးကျယ်သည်၏ အဖြစ်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိသဒိသတာယာ၊ မတူသည်၏အဖြစ်၏။ အဿာတိ၊ ကား။ ဩဘာသဿ၊ အရောင်အလင်း၏။ ဒွီဟိ၊ နှစ်ခုကုန်သော။ ကုဋ္ဋေဟိ၊ နံရံတို့ဖြင့်။ ပရိစ္ဆိန္နံ၊ ပိုင်းခြားအပ်သော။ ဂေဟံ၊ အဆောက်အဦးသည်။ ဒွိကုဋ္ဋဂေဟံ၊ မည်၏။ တဿ၊ ထိုအဆောက်အဦး၏။ အဗ္ဘန္တရေပိ၊ အတွင်း၌ လည်း။ ဧကာ၊ တခုသော။ ဘိတ္တိ၊ နံရံသည်။ ဟောတိ၊ ရှိ၏။ ဗဟိပိ၊ အပ၌လည်း။ (ဧကာ၊ သော။ ဘိတ္တိ၊ သည်။ ဟောတိ၊) ဥဘိန္နံ၊ နှစ်ခုသောနံရံတို့၏။ အန္တရေ၊ အကြား၌။ အနုပရိယာယပထံ၊ လှည့်လည်၍ သွားသော လမ်းသည်။ (လိင်္ဂဝပလ္လလာသဟု ယူရာ၏) ဟောတိကိရ၊ ဖြစ်သတတ်။ သာယနှေ၊ ညနေချမ်း ၌။ တတ္ထ၊ ထိုသီဟာသနခေါ် မြတ်သောနေရာ (ပန်းတင်ခုံ) ၌။ သန္တရိတာနိ၊ ဖြန့်ခင်းအပ်ကုန်သော။ ပဉ္စဝဏ္ဏာနိ၊ ငါးပါးသော အဆင်းရှိကုန်သော။ ကုမာနိ စ၊ ပန်းတို့သည်လည်းကောင်း။ ဝိသဒဉာဏဿ၊ စင်ကြယ်သော ဉာဏ်ရှိသော ယောဂီအား။ ဩကာသေန၊ အရောင်အလင်းဖြင့်။ ဖရိတဋ္ဌာနေ၊ ပျံ့နှံ့ရာအရပ်၌။ ရူပဂတဉ္စ၊ အဆင်းရုပ်အပေါင်းသည်လည်းကောင်း။ ဒိဗ္ဗစက္ခုနော ဝိယ၊ ဒိဗ္ဗစက္ခု အဘိဉာဏ်ရသော ပုဂ္ဂိုလ်အားကဲ့သို့။ ပညာယန္တိ၊ ထင်ရှားကုန်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဘန္တေ မယှန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဧဝံ၊ သို့။ ဩဘာသဿ၊ ၏။ ဝေမတ္တတာယ၊ မတူသောအတိုင်းအရှည်ရှိသည်၏ အဖြစ်၏။ ဝတ္ထုံ၊ သာဓကဝတ္ထုကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ စိရကာလဝိပ္ပလမ္ဗနေ၊ ရှည်မြင့်စွာသောကာလပတ်လုံး ဖင့်နွဲ့စေခြင်း ၌။ ဝတ္ထုံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အယံ ပနာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အယံ ပန ဝိပဿနုပက္ကိလေသောတိ၊ ဟူသောစကားကို။ ဝက္ခမာနပ္ပကာရံ၊ ဆိုအပ်လတံ့သောအပြားကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော ဝိပဿနုပက္ကိလေသကို။ (သန္ဓာယ၊ ၍။) န (အာဟ)၊ ဆိုသည် မဟုတ်ပေ။ သောတိ၊ ကား။ သမထဝိပဿနာလာဘီ၊ သမထနှင့် ဝိပဿနာ နှစ်ပါးလုံးကိုရသော။ သောမဓိမာနိကော၊ မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ကိုရပြီဟု ထင်မှတ်သော ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။
ဒိဝါသနေတိ၊ ကား။ ဒိဝါဋ္ဌာနေ၊ နေ့သန့်စင်ရာအရပ်၌။ နိသီဒိတဗ္ဗာအာသနေ၊ ထိုင်နေအပ်-ထိုင်နေသင့် သောနေရာ၌။ ပဌမံ၊ စွာ။ ပဥှံ၊ ပြဿနာကို။ ပုစ္ဆိဿာမီတိ၊ မေးအံ့ဟူ၍။ စိန္တိတတ္တာ၊ ကြံခဲ့သည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ ပဥှံ။ပ။အာဂတောမှီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပစ္ဆာ၊ နောက်ကာလ၌။ ဥပါယေန၊ သိစေ၍။ ကမ္မဋ္ဌာနေ၊ ၌။ နိယောဇေဿာမိ၊ ယှဉ်စေအံ့။ ဝါ၊ တိုက်တွန်းအံ့။ ဣတိ၊ သို့။ စိန္တိတတ္တာ၊ ကြောင့်။ အဝဿယော။ပ။အာဂတောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ တဿ၊ ထိုမှီရာဖြစ်အံ့ဟု ကြံစည်ချက်၏။ ပဓာနတ္တာ၊ ပြဓာန်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သာဝဓာရဏံ၊ အဝဓာရဏ (အနက်ရှိသော) ဧဝ-သဒ္ဒါနှင့် တကွ။ ကတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အယံ ဓမ္မောတိ၊ ကား။ အရိယမဂ္ဂါနုဂတော၊ အရိယာမဂ်သို့ လိုက်၍ ဖြစ်သော။ အယံ ပဋိသမ္ဘိဒါဓမ္မော၊ ဤ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်တရားကို။ (ကဒါ အဓိဂတော၊ နည်း။) ဣတိ၊ သို့။ ထေရဿ၊ မဟာနာမထေရ်၏။ အဇ္စျာသယဝသေန၊ အလို၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ သမာဓိန္တိ၊ ကား။ အဘိညာသမဓိံ၊ အဘိညာဉ်သမာဓိကို။ အဉ္စိတကဏ္ဏောတိ၊ ကား။ နိစ္စလဋ္ဌပိတကဏ္ဏပုဋော၊ မလှုပ် မယျက်ထားအပ်သော နားရွက်စွန်းရှိသည်ဖြစ်၍။ ဘယေန၊ ကြောက်ခြင်းကြောင့်။ ပလာယိတုံ၊ ပြေးခြင်းငှာ။ အာရဒ္ဓေါ၊ အားထုတ်လေ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ထေရော ကိရ ဒေါသစရိတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဒေါသစရိတဿ၊ စရိုက်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ သူရဿာပိ၊ ရဲရင့်ငြားသော်လည်း။ သဟသာ၊ အဆောတလျင်။ ဘယံ၊ ကြောက်ခြင်းသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်တတ်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ခီဏာသဝတ္ထေရော၊ ဓမ္မဒိန္နာ ရဟန္တာမထေရ်သည်။ အဿ၊ ထိုမဟာနာဂမထေရ်၏။ အဇ္စျာသယံ၊ အလိုကို။ ဉတွာ၊ သိ၍။ ဣမိနာ ဥပါယောန၊ ဤအကြောင်းဥပါယ်ဖြင့်။ ပုထုဇ္ဇနဘာဝံ၊ ကို။
၇၃၄။ တဿာတိ၊ ကား။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏံ၊ ကို။ မတ္ထကံ၊ အဆုံးခေါင်ထိပ်သို့။ ပါပေန္တဿ၊ ရောက်စေ သော။ ယောဂိနော၊ အား။ ဧဝမ္ပိ ရူပံ ဥဒေတိ၊ ဧဝမ္ပိ ရူပံ ဝေတီတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿန မေဝ၊ အဖြစ်အပျက်ကို ရှုခြင်းကိုပင်လျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ တုလနံ စ၊ နှိုင်းချိန်ခြင်းဟူ၍လည်းကောင်း။ တီရဏဉ္စ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်ခြင်း၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဒေဝါနမိန္ဒေန၊ နတ်တို့၏အရှင် သိကြားမင်းသည်။ ခိတ္တံ၊ ပစ်လွှတ်အပ်သော။ ဝဇိရံ၊ ဝရဇိန်လက်နက်သည်။ အမောဃံ စ၊ အချည်းနှီး မဟုတ်သည်လည်းကောင်း။ အပ္ပဋိဟတဉ္စ၊ အဆီးအတားမရှီသည်လည်းကောင်း။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဣဒမ္ပိ ဉာဏံ၊ သည်လည်း။ ဥဒယဗ္ဗယဒဿနေ၊ အဖြစ်အပျက်ကို ရှုမြင်ရာ၌။ နိပုဏံ၊ သိမ်မွေ့ထက်မြက်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိဿဋ္ဌ္ဗန္ဒဝဇိရမိဝါတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ တိခိဏန္တိ၊ ကား။ အကုဏ္ဌံ၊ မတုံးသော။ သူရန္တိ၊ ကား။ တေဇဝန္တံ၊ တန်ခိုးအစွမ်းရှိသော။ အတိဝသဒန္တိ၊ ကား။ နိသိတဘာဝေန၊ ထက်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ အတိဝိယ၊ အလွန်ပင်လျှင်။ ပဋုတရံ၊ အထူးသဖြင့် ထက်မြက်လျင်မြန်သော။ ဉာဏံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တထာ ဟိ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ အနေန၊ ဤဉာဏ်ဖြင့်။ ယောဂီ၊ သည်။ မဂ္ဂပ္ပတ္တော၊ မဂ်သို့ရောက်ပြီးသည်။ အသ္မီတိ၊ ဖြစ်သည်ဟူ၍။ မညတိ၊ ထင်မှတ်ပေ၏။
ဝိပဿနာပီတီတိ၊ ကား။ ဝိပဿနာစိတ္တသမ္ပယုတ္တာ၊ ဝိပဿနာစိတ်နှင့်ယှဉ်သော။ ပီတိ၊ နှစ်သိမ့် ဝမ်းမြောက်မှုပေတည်း။ ခုဒ္ဒိကာဒယော၊ ခုဒ္ဒိကာအစရှိကုန်သော။ (ကုမာရက-မှ ကုမာရိကာ ဖြစ်သကဲ့သို့ ခုဒ္ဒက-မှ ထီလိင်၌ ခုဒ္ဒိကာ-ဟု ဖြစ်သည်။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ် ၁-၁၃၉၌ ကြည့်ပါ) ပီတိယော၊ တို့ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်ပထဝီသိကနိဒ္ဒေသ (ဝိသုဒ္ဓိ ၁-၁၃၉၊ ဋီ ၁-၁၆၈) ၌။ ဝဏ္ဏိတာ ဧဝ၊ ဖွင့်ဆိုအပ်ခဲ့ကုန်ပြီသည်သာ လျှင်တည်း။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥဒယဗ္ဗယနုပဿနာယ၊ သည်။ ဝီထိပဋိပန္နာယ၊ လမ်းမှန်ဖြင့် သွားလတ် သော်။ အနုက္ကမေန၊ အစဉ်အတိုင်း။ ပဉ္စ၊ ကုန်သော။ ပီတိယော၊ တို့သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အယံ ပဉ္စ။ပ။ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ မတ္ထကပ္ပတ္တေန၊ ခေါင်ထိပ်သို့ ရောက် သော။ ဥပဒယဗ္ဗယဉာဏေန၊ နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဖရဏာပီတိယေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဥပစာရပ္ပနာက္ခဏာတော၊ ဥပစာအပ္ပနာခဏမှ။ အညဒါပိ၊ တပါးသောအခါ၌လည်း။ ဖရဏာ ပီတိ၊ သည်။ ဟောတိယေဝ၊ ဖြစ်တတ်သည်သာလျှင်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ သကလ။ပ။ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ပဿဒ္ဓိအာဒီနိ၊ အစရှိကုန်သော။ ဆ ယုဂဠကာနိ၊ ခြောက်ခုသောအစုံတို့သည်။ အညမညာဝိယောဂီနိ၊ အချင်းချင်း မကွေမကွာယှဉ်လေ့ရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဿဒ္ဓိယာ၊ သည်။ ဥပ္ပန္နာယ၊ ဖြစ်လတ် သော်။ ဣတရာပိ၊ ဤမှတပါးသော လဟုတာ စသည်တို့သည်လည်း။ ဥပ္ပန္နာ ဧဝ၊ ဖြစ်ကုန်သည် သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကိစ္စဒဿနမုခေန၊ ကိစ္စကိုပြခြင်းကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ တာ သဗ္ဗာပိ၊ ထိုအလုံးစုံတို့ကိုလည်း။ ဒေဿန္တော၊ ပြလိုသည်ဖြစ်၍။ ကာယ။ပ။န ဂါရဝန္တိအာဒိံ၊ အစရှိသည် ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ကာယဂ္ဂဏေန၊ ကာယကိုယူသဖြင့်။ ဝါ၊ ကာယ-သဒ္ဒါဖြင့်။ ရူပကာယဿပိ၊ ရုပ်ကိုယ်ကိုလည်း။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဝေဒနာဒိက္ခန္ဓတ္တယေဿဝ၊ ဝေဒနာစသော ခန္ဓာသုံးပါးအပေါင်းကိုသာလျှင်။ (ဂဟဏံ၊ ကို။) န၊ သိအပ်သည်မဟုတ်။ ဟိ၊ မှန်၏။ ကာယပ္ပဿဒ္ဓိအာဒယော၊ တို့သည်။ ရူပကာယဿပိ၊ ၏လည်း။ ဒရထာဒိနိမ္မဒ္ဒိကာ၊ ပူပန်ခြင်းစသည်ကို နင်းနယ်ချေမှုန်းတတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ ကာယစိတ္တာနိ၊ တို့သည်။ ပဿဒ္ဓါနိ၊ ငြိမ်းအေးကုန် သည်သာလျှင်။ပ။ဥဇုကာနိယေဝ၊ ဖြောင့်မတ်ကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ) တေသံ၊ ထိုကိုယ်စိတ်တို့၏။ အပဿဒ္ဓါဒိဘာဝဿ၊ မငြိမ်းအေးသည်၏ အဖြစ် စသည်၏။ ဟေတု ဘူတာနံ၊ ကုန်သော။ ဥဒ္ဓစ္စာဒိ။ပ။သံကိလေသဓမ္မာနံ၊ ဥဒ္ဓစ္စသော သံကိလေသ ထိနိမိဒ္ဓစသော ဒိဋ္ဌိမာန စသော ကြွင်းသော နီဝရဏစသော အဿဒ္ဓိယစသော မယာသာဌေယျစသော သံကိလေသတရားတို့ကို။ ဝိဓမနဝသေန၊ ပယ်ဖျောက်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ဝိပဿနာစိတ္တူပ္ပါဒဿ၊ ဝိပဿနာစိတ္တုပ္ပါဒ်၏။ ပဝတ္တနတော၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်တည်း။ တသ္မိံ သမယေတိ၊ ကား။ တသ္မိံ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏုပ္ပတ္တိသမယေ၊ ထိုဥဒယဗ္ဗယဉာဏ် ဖြစ်ပေါ်သောအခါ၌။ မနုဿာနံ၊ လူတို့၏။ အယံ၊ ဤဥစ္စာတည်း။ (တနည်း) အယံ၊ ဤပျော်မွေ့ခြင်းသည်။ အနုဿာနံ၊ လူတို့၏ဥစ္စာတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မာနုသီ၊ မည်၏။ မနုဿယောဂ္ဂါ၊ သူတို့နှင့်သင့်လျော်ထိုက်တန်သော။ ကာမသုခရတိ၊ ကာမဂုဏ်ချမ်းသာဟူသော ပျော်မွေ့ခြင်းကိုရ၏။ တာဒိသေဟိ၊ ထိုသို့သဘောရှိကုန်သော။ မနုဿဝိသေ သေဟိ၊ မန္ဓာတ်မင်းစသော လူပုဂ္ဂိုလ်အထူးတို့သည်။ အနုဘဝိတဗ္ဗတာနတိဝတ္တနတော၊ ခံစားအပ်-ခံစားနိုင်သော ချမ်းသာ၏အဖြစ်ကို မလွန်ခြင်းကြောင့်။ ဒိဗ္ဗာ ရတိပိ၊ နတ်၌ဖြစ်သော ပျော်မွေ့ခြင်းကို လည်း။ သင်္ဂဟိတာ၊ ရေတွက်သိမ်းယူအပ်၏။ ဝါ၊ တည်း။ ကာမသုခဘာဝေန၊ ကာမဂုဏ်ချမ်းသာ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ မာနုသီသဒိသတာယ၊ လူတို့၏ဥစ္စာဖြစ်သော ချမ်းသာနှင့်တူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဒိဗ္ဗာ ရတိပိ၊ ကိုလည်း။ (သင်္ဂဟိတာ၊ ၏။) တဿာ၊ ထိုသို့သော ပျော်မွေ့ခြင်းကို။ အတိက္ကန္တတာယ၊ ကျော်လွန် သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မာနုသီ၊ လူတို့၏ဥစ္စာသည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အမာနုသီ၊ မည်၏။
သုညာဂါရန္တိ၊ ကား။ ယံ ကိဉ္စိ၊ သော။ ဝဝိတ္တံ၊ လူသူကင်းဆိတ်သော။ သေနာသနံ၊ ကျောင်း ဆောင်ကို။ ဝါ၊ တနည်း။ ဝိပဿနံ ဧဝ၊ ဝိပဿနာကို သာလျှင်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ သာပိ၊ ထိုဝိပဿနာ သည်လည်း။ နိစ္စဘာဝါဒိသုညတာယ စ၊ မြဲသည်၏အဖြစ်စသည်မှ ဆိတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ ယောဂိနော၊ ၏။ သုခသန္နိဿယတာယ စ၊ ချမ်းသာ၏ မှီရာဖြစ်သောကြောင့် လည်းကောင်း။ သုညာဂါရန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗတံ၊ ခေါ်ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ လဘတိ၊ ရ၏။ စိတ္တဿ၊ ၏။ အဝူပသမကရာနံ၊ မငြိမ်သက် မငြိမ်းအေးခြင်းကို ပြုတတ်ကုန်သော။ ကိလေသာနံ၊ တို့၏။ ဝိဂမေန၊ ကင်းခြင်းကြောင့်။ သန္တိစိတ္တဿ၊ ငြိမ်သက်ငြိမ်းအေးသောစိတ်ရှိသော။ သံသာရေ၊ ၌။ ဘယဿ၊ ကို။ ဣက္ခနေန၊ ရှုခြင်းကြောင့်။ ဘိက္ခုနော၊ ဘိက္ခုမည်သော ယောဂီအား။ သမ္မာ ဉာယေန၊ အသင့်နည်းမှန် အားဖြင့်။ ရူပါရူပဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿနာဒိဝသေန၊ အဖြစ်အပျက်ကိုရှုမြင်သော ဉာဏ် စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိပဿတော၊ ရှုသော။ သမ္မသတော၊ သုံးသပ်သော။ အနာရဒ္ဓဝိပဿနာနံ၊ အားထုတ်အပ်သော ဝိပဿနာမရှိကုန်သော။ မနုဿနံ၊ တို့၏။ အဝိသယတာယ၊ အရာမဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အမာနုသီ၊ သာမန်လူတို့၏ အရာမဟုတ်သော။ ဝိပဿနာပီတိသုခသညိတာ၊ ဝိပဿနာ ပီတိသုခဟု ဆိုအပ်သော။ ရတိ၊ ပျော်မွေ့ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အယံ၊ ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤနှစ်ဂါထာတို့တွင်။ (ပဌမ) ဂါထာယ၊ ၏။ သင်္ခေပတ္ထော၊ တည်း။ ဒုတိယဂါထာ ပန၊ ကိုကား။ ဥဒယဗ္ဗ ယဉာဏမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုဂါထာ၌။ ယတော ယတောတိ၊ ကား။ ရူပတော ဝါ၊ ရုပ်အဖို့မှသော်လည်းကောင်း။ အရူပတော ဝါ၊ နာမ်အဖို့မှသော်လည်းကောင်း။
ဝိပဿနာသုခန္တိ၊ ကား။ ဝိပဿနာစိတ္တသမ္ပယုတ္တံ၊ ဝိပဿနာစိတ်နှင့် ယှဉ်သော။ စေတသိကသုခံ၊ စိတ်၌ ဖြစ်သော ချမ်းသာတည်း။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ သမုဋ္ဌိတေဟိ၊ ထိုသုခကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော။ အတိပဏီတရူပေဟိ၊ အလွန်ကောင်းမြတ်သော ရုပ်တို့ဖြင့်။ သဗ္ဗော၊ သော။ ကာယော၊ ကိုယ်ကို။ ဝါ၊ သည်။ ပရိဖုဋော စ၊ ပျံ့နှံ့အပ်သည်လည်းကောင်း။ ပရိဗြူဟိတော စ၊ ပွါးစေအပ်သည်လည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သကလသရီရံ အဘိသန္ဒယမာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
အဓိမောက္ခာတိ၊ ကား။ သဒ္ဓါ၊ တည်း။ ယေဝါပနကာဓိမောက္ခော၊ ယေဝါပနဖြင့် ဟောအပ်သော အဓမောက္ခသည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ စ၊ ဆက်။ သာ၊ ထိုသဒ္ဒါသည်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ကမ္မဖလံ ဝါ၊ ကံ၏အကျိုးကိုသော်လည်းကောင်း။ ရတနတ္တယံ ဝါ၊ ရတနာသုံးပါးကိုသော် လည်းကောင်း။ သဒ္ဒဟနဝသေန၊ ယုံကြည်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တာ၊ ဖြစ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ အထ ခေါ၊ သော်ကား။ ကိလေသကာလုသိယာပဂမေန၊ ကိလေသာအနောက်အကျူကင်းသဖြင့်။ (ကလုသဿ ဘာဝေါ ကာလုသိယံဟု ပြီးသောကြောင့် ကာလုဿိယာ-ကား မသင့်) သမ္ပယုတ္တာနံ၊ ယှဉ် ဖက်ဖြစ်သော တရားတို့၏။ အတိဝိယ၊ အလွန်လျှင်။ ပသန္နဘာဝဟေတုဘူတာ၊ ကြည်လင်သည်၏ အဖြစ်၏ အကြောင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော သဘောတည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ဝိပဿနာ။ပ။ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ပုရိမုပ္ပန္နဘာဝနာဗလံသံသိဒ္ဓံ၊ ရှေး၌ဖြစ်ခဲ့သော ဘာဝနာ၏ အားစွမ်းဖြင့်ပြီးသော။ သမပ္ပဝတ္တံ၊ အညီအမျှ ဖြစ်သော။ ဝီရိယံ၊ သည်။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ၊ သမ္ပယုတ်တရားတို့ကို။ (ပဂ္ဂဏှနတော-၌ စပ်) သံကိလေသ ပက္ခတော၊ ညစ်ညူးကြောင်း သံကိလေသအဖို့ဖြစ်သော။ ကောသဇ္ဇတော၊ ပျင်းရိခြင်းမှ။ ပဂ္ဂဏှနတော၊ ချီးမြှောက်မြှင့်တင်ပေးတတ်သောကြောင့်။ ပဂ္ဂဟော၊ မည်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ပဂ္ဂဟောတိ ဝီရိယန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
သုပဋ္ဌိတာတိ၊ ကား။ သဘာဝသလ္လက္ခဏေန၊ သဘောကို ကောင်းစွာမှတ်သဖြင့်။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ ဥပဋ္ဌိတာ၊ ကပ်၍တည်၏။ ဝါ၊ ထင်၏။ သုပတိဋ္ဌိတာတိ၊ ကား။ ပဋိပက္ခဝိဂမေန၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ကင်း သဖြင့်။ တေန၊ ထိုဆန့်ကျင်ဖက်သည်။ အစလနိယတာယ၊ မလှုပ်စေနိုင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ ပတိဋ္ဌိတာ၊ တည်အံ့၏။ တတော ဧဝ၊ ထိုကြောင့်ပင်လျှင်။ နိခါတာဝိယ၊ မြေ၌မြှုပ်စိုက်ထားအပ် သော တိုင်ကဲ့သို့။ ဝါ၊ မြေဝင်ကောင်းသော တိုင်ကဲ့သို့။ အစလာ၊ မတုန်လှုပ်။ အစလဘာဝေနေဝ၊ မတုန်လှုပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်ပင်လျှင်။ ပဗ္ဗတရာဇသဒိသာ၊ တောင်မင်းနှင့် တူပေ၏။ ဣတိ၊ သို့။ တီဟိပိ၊ ကုန်သော။ ပဒေဟိ၊ ပုဒ်တို့ဖြင့်။ သုပတိဋ္ဌိနမေဝ၊ ကောင်းစွာတည်အံ့သည်ကိုသာလျှင်။ (သူပဋ္ဌိတတာဝမေဝ-ဟု ရှိသင့်၏။ ကောင်းစွာ ထင်သည်၏ အဖြစ်ကိုသာလျှင်-ဟု အနက်ပေး) ဒေဿတိ၊ ၏။ သောတိ၊ ကား။ ယောဂါဝဝရော၊ သည်။ ယံ ယံ ဌာနန္တိ၊ ကား။ အတ္တနော၊ မိမိအား။ ဝါ၊ မိမိ၏။ ဥပတိဋ္ဌာနဋ္ဌာနံ၊ ထင်ရာဖြစ်သော။ ယံ ယံ ရူပံ ဝါ၊ အကြင်အကြင်ရုပ်သည်လည်းကောင်း။ ယံ ယံ အရူပံ ဝါ၊ နာမ်သည်လည်းကောင်း။ ဩက္ခန္တိတွာတိ၊ ကား။ အနုပဝိသတွာ၊ သက်ဝင်၌။ ပက္ခန္ဒိတွာတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ တေဿဝ၊ ထို ဩက္ခန္ဒိတွာဟူသောပုဒ်၏သာလျှင်။ ဝေစနံ၊ တည်း။ ဒိဗ္ဗစက္ခုနော၊ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်၏။ ပရိတဏ္ဍဘူတဿ၊ အရံဌာနခွဲဖြစ်သော။ ယထာကမ္မူပဂဉာဏဿ၊ ဉာဏ်အား။ ဥပဋ္ဌဟန္တေ၊ ထင်ကုန်သော။ ပရလောကညိတော၊ တပါးသော လောကဟုမှတ်သိအပ်-ဆိုအပ်ကုန်သော။ သတ္တေ၊ တို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဒိဗ္ဗစက္ခုနောပရလောကောဝိယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဒိဗ္ဗစက္ခုနော၊ ၏။ ပရလောကကဝိသယတ္တာ၊ တပါးသောလောကကို အာရုံပြုသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ န (အာဟ)၊ ဆိုသည် မဟုတ်ပေ။ ဟိ၊ မှန်။ တံ၊ ထိုဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်သည်။ ဝဏ္ဏာယတနဝိသယံ၊ အဆင်းရုပ်လျှင် အာရုံရှိ၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ (တံ တံ ဌာနံ၊ ထိုထိုနှလုံးသွင်းဆင်ခြင်အပ်သော အရာသည်။) အဿ၊ ထိုယောဂီ၏။ သတိယာ၊ သတိအား။ ဥပဋ္ဌာတိ ခါယတိ၊ ထင်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဥပတိဋ္ဌတိ၊ ကပ်၍တည်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ယဒဂ္ဂေန၊ အကြင်အဖို့အားဖြင့်။ သတိ၊ သတိသည်။ အာရမ္မဏံ၊ သို့။
ဝိစိနိတဝိသယတ္တာ၊ စူးစပ်အပ်ပြီးသော အာရုံရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့ကို။ ဝိစိနနေ၊ စူးစမ်း ဆင်ခြင်ခြင်း၌။ မဇ္စျတ္တဘာဝနေ၊ အလယ်အလတ်သဘော၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဌိတာ၊ တည်သော။ ဝိပဿနု ပေက္ခာ၊ သည်။ သာ ပန၊ ထိုဝိပဿနုပေက္ခာသည်ကား။ အတ္ထတော၊ တရားကိုယ်သဘောအနက်အား ဖြင့်။ တထာပဝတ္တာ၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်သော။ တတြမဇ္စျတ္တုပေက္ခာဝ၊ ပေက္ခာသာလျှင်တည်း။ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနစိတ္တသမ္ပယုတ္တာ၊ ဝဇ္ဇန်းစိတ်နှင့်ယှဉ်သော။ စေတနာ၊ ကို။ အာဝဇ္ဇနေ၊ ဆင်ခြင်ခြင်း၌။ အဇ္စျုပေက္ခနဝသေန၊ အညီအမျှလျစ်လျူရှုသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တိယာ၊ ကြောင့်။ အာဝဇ္ဇနု ပေက္ခာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဥဒယဗ္ဗယာနံ၊ တို့၏။ သုဋ္ဌုတရံ၊ သာ၍ကောင်းစွာ။ ဥပဋ္ဌာနတော၊ ထင်ခြင်းကြောင့်။ တဒနုပဿနာယံ၊ ထိုအဖြစ်အပျက်ကို ရှုခြင်း၌။ မဇ္စျတ္တဘူတာ၊ အလယ်အလတ်ဖြစ် သဘော ဖြစ်၍ဖြစ်သော တရားသည်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဝိပဿနုပေက္ခာ နာမ၊ မည်၏။ တေ ပန ဥဒယဗ္ဗယာ၊ ထိုအဖြစ်အပျက် တို့သည်ကား။ သဗ္ဗသင်္ခါရာနံ၊ အလုံးစုံသော သင်္ခါရတို့၏ အဖြစ်အပျက်တို့ ပေတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗသင်္ခါရေသု မဇ္စျတ္တဘူတာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အာဝဇ္ဇနာယ၊ ဇ္ဇန်း၏။ ဣန္ဒဝဇိရတတ္တနာရာ စ သဒိသတာ စ၊ သိကြားမင်း၏ ဝရဇိန်လက်နက်နှင့် တူသည်၏ အဖြစ်, လောလောပူသော စဉ်းသွားမြားနှင့် တူသည်၏ အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ သူရတိက္ခဘာဝေါ စ၊ ရဲရင့်ထက်မြက်သည်၏ အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ သဗ္ဗညုတညာဏပုရစေရာ ဝိယ၊ သဗ္ဗညုတဉာဏ်၏ ရှေ့သွားအာဝဇ္ဇန်းကဲ့သို့။ တဒနုစရဉာဏဿ၊ ထိုအာဝဇ္ဇန်းသို့ အစဉ်လိုက်သော ဝိပဿနာဉာဏ်၏။ တထာဘာဝေန၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်သောကြောင့်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ .
ဝိပဿနာနိကန္တီတိ၊ ကား။ ဝိပဿနာယ၊ ကို။ နိကာမနာ၊ အလိုရှိသော။ အပေက္ခာ၊ ငဲ့ကွက်တွယ်တာမှုတည်း။ ဝိပဿနာယ၊ ၏။ ဝိဇမ္ဘနဘတာ၊ တင့်တယ်ကြောင်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဩဘာသာဒယော၊ စသည်တို့သည်။ တဿာ၊ ထိုဝိပဿနာ၏။ အလင်္ကာရော ဝိယ၊ အဆင်းတန်ဆာကဲ့ သို့။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဩဘာသာဒိပဋိမဏ္ဍိတာယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အာလယန္တိ၊ ကား။ အပေက္ခံ၊ ငဲ့ကွက်တွယ်တာခြင်းကို။ သုခုမသန္တာကာရာတိ၊ ကား။ သုခုမကာရာ စ၊ သိမ်မွေ့နူးညံ့ သော အခြင်းအရာလည်းရှိသော။ သန္တာကာရာ စ၊ ငြိမ်သက်သော အခြင်းအရာလည်းရှိသော။ အဿာ၊ ထိုနိကန္တိ၏။ သာစ သုခုမသန္တာကာရတာ၊ ထိုသိမ်မွေ့ငြိမ်သက်သော အခြင်းအရာရှိသည်၏ အဖြစ်သည် လည်း။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ သာတိယ၏သယပ္ပဝတ္တိယာ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ယတော၊ ယင်းသို့သိမ်မွေ့ငြိမ်သက်ခြင်းကြောင့်။ အဿာ၊ ထိုနိကန္တိ၏။ ကိလေသဘာဝေါပိ၊ ကိလေသာ၏ အဖြစ်ကိုလည်း။ ဒုဝိညောယျော၊ သိနိုင်ခဲသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ယာ နိကန္တိ။ပ။ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဧတေသုပီတိ၊ ကား။ ယထာဒဿိတေသု၊ ကုန်ပြီးသော။ ဉာဏာဒီသုပိ၊ ဉာဏ်စသည်တို့တွင်လည်း။ အညတသ္မိံ ဥပ္ပန္နေတိ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ အညတရသ္မိံ၊ တပါးပါးသည်။ ဥပ္ပန္နေ၊ ဖြစ်လတ်သော်။ မဂ္ဂပ္ပတော၊ သည်။ အမှိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိအာဒိဂ္ဂဟဏဒဿနတ္တံ၊ ဤသို့စသည်ဖြင့် ယူခြင်းကို ပြခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အညတရေဿဝ၊ တပါးပါး၏သာလျှင်။ ဥပ္ပဇ္ဇနတော၊ ဖြစ်တတ်ခြင်းကြောင့်။ န၊ ဆိုအပ်သည် မဟုတ်ပေ။ ဟိ၊ မှန်။ နဝါပိ၊ ကိုးပါးလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဥပက္ကိလေသာ၊ နိကန္တိမှ တပါးသော ဥပက္ကိ လေသတို့သည်။ ဧကက္ခဏေပိ၊ တခုတည်းသော ခဏ၌သော်လည်း။ ဝါ၊ တပြိုင်နက်သော်လည်း။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ဖြစ်တတ်ကုန်၏။ ပစ္စဝေက္ခဏာ ပန၊ အရိယာတရားဟု ဆင်ခြင်မှုသည်ကား။ ဝိသုံ ဝိသုံ၊ သီး။ ဟောတိ၊ ၏။ န ဝတ ေ။ပ။ဥပ္ပန္နပုဗ္ဗာတိ ဣဒံ၊ ဟူသော ဤစကားကို။ ဓမ္မသဘာဝဒဿနဝသေန၊ တရားသဘော ကို ပြသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ယောဂိနော၊ အား။ တထာစိတ္တပ္ပဝတ္တိဝသေန၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့် စိတ်ဖြစ်ခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ န ပန(ဝုတ္တံ)၊ ဆိုအပ်သည်ကားမဟုတ်ပေ။ ဟိ၊ မှန်။ သော၊ ထိုယောဂီသည်။ တဒါ၊ ၌။ တံ၊ ထိုနိကန္တိကို။ နိကန္တီတိ၊ ဟူ၍။ န ဇာနာတိ၊ မသိ။ (သစေ ဇာနာတိ၊ အံ့။) တထာ သတိ၊ ထိုသို့သိသည်ရှိသော်။ (မြှုပ်ထားသော သစေ ဇာနာတိ-ကို စွဲသည်။ ထိုသို့စွဲမှ အသမ္ဘဝေါ ဧဝ-နှင့် စပ်နိုင်ပေသည်) တဗ္ဗိသယဿ၊ ထိုနိကန္တိလျှင် အာရုံရှိသော။ မဂ္ဂပ္ပတ္တောမီတိအာဒိဂ္ဂ ဟဏဿ၊ မဂ်သို့ရောက်ပြီဤသို့စသည်ဖြင့် ယူခြင်း၏။ အသမ္ဘဝေါ ဧဝ၊ မဖြစ်သင့်ခြင်းသည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဿ၊ ထိုယောဂီအား။ ဧဝံ၊ သို့။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ မေ၊ အား။ ဧဝရူပါ၊ သော။ ဘာဝနာတိရတိ၊ ဘာဝနာ၌ ပျော်မွေ့ခြင်းသည်။ ဝတ၊ စင်စစ်။ န ဥပ္ပန္နပုဗ္ဗာ၊ မဖြစ်စဘူး သေး။ အဒ္ဓါ၊ မချွတ်။ မဂ္ဂပတ္တော၊ သည်။ အမှိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ (သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။)
၇၃၅။ ဥပက္ကိလေသဝတ္ထုတာယာတိ၊ ကား။ နိပ္ပရိယာယတော၊ ဖြင့်။ ဒိဋ္ဌိမာနတဏှာ၊ တို့သည်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဥပက္ကိလေသာ၊ တို့တည်း။ တေသံ၊ ထိုဒိဋ္ဌိမာန တဏှာတို့၏။ ဝတ္ထုတာယ၊ တည်ရာ၏ အဖြစ် ကြောင့်။ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနတာယ၊ ပင်ကိုသဘောရင်းအားဖြင့်။ န၊ ဥပက္ကိလေသမည်သည် မဟုတ်ကုန်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ န အကုသလတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဩဘာသာဒယော၊ စသည်တို့သည်။ (ဟောန္တိ)ယထာ၊ ဒိဋ္ဌိဂါဟစသည်တို့၏ တည်ရာဖြစ်ကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ နိကန္တိပိ၊ သည်လည်း။
ဩာဘာသနိမိတ္တံ၊ ကြောင့်။ စိတ္တံ၊ သည်။ ဝိကမ္ပတိ၊ တုန်လှုပ်၏။ ဣတိသမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဝိသယဘူတေ၊ အာရုံဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဩဘာသေ၊ ၌။ ဥပက္ကိလေသေဟိ၊ ဖြစ်သောဥပက္ကိလေသတို့ ကြောင့်။ စိတ္တံ၊ သည်။ ဝိကမ္ပတိ၊ ၏။ ဣတိ ယောဇနာ၊ အပ်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ယေဟိ စိတ္တံပဝေဓတီ တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသော ပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ဥပဋ္ဌာနေတိ၊ ကား။ သတိယံ၊ သတိကြောင့်။ ဝါ၊ သတိ၌။ ဥပေက္ခာယ စာတိ၊ ကား။ ဝိပဿနုပေက္ခာယ စ၊ က္ခာကြောင့် လည်း။ ဝါ၊ ၌လည်း။
မဂ္ဂါမဂ္ဂဝဝတ္ထာနကထာဝဏ္ဏနာ
၇၃၆။ ကုသလော ပနာတိအာဒီသု၊ စသည်တို့၌။ ဝါ၊ တို့တွင်။ ကမ္မဋ္ဌာနကောသလ္လယောဂေန၊ ကမ္မဋ္ဌာန်း၌ ကျွမ်းကျင်ခြင်းနှင့် ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ ကုသလော၊ ကျွမ်းကျင်သော။ ပရိပက္ကဉာဏတာယ၊ ရင့်ကျက်သောဉာဏ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသော။ အာဂမဗျတ္တိယာ၊ အာဂုံကျမ်း ဂန်ကို တတ်ခြင်းကြောင့်။ ဗျတ္တော၊ တတ်သိသော။ ဥပက္ကိလေသတဗ္ဗိသောဓနေသု၊ ဥပက္ကိလေသတို့ နှင့် ယင်းတို့ကိုသုတ်သင်ခြင်းတို့၌။ အာဒီနဝါနိသံသာဝဗောဓယောဂတော၊ အပြစ်အကျိုးတို့ကိုသိခြင်း နှင့် ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ ဗုဒ္ဓိသမ္ပန္နော၊ အသိဉာဏ်နှင့်ပြည့်စုံသော။ အယံ ခေါ သောတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ယောသော၊ အကြင်ဩဘာသကို။ အာစရိယေန၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းဆရာသည်။ ကမ္မဋ္ဌာနဒါနကာလေ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်း ပေးသောအခါ၌။ (ဤ ၃-ပုဒ်ကို ဝုတ္တော-၌ စပ်) ဥဒယဗ္ဗယဉာဏုပ္ပတ္တိသမယေ၊ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ဖြစ်သော အခါ၌။ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ၊ ဖြစ်တတ်သည်ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ပြောဟောမှာကြားထားအပ်၏။ သော ဩဘာသော၊ ထိုမှာကြားထားသော ဩဘာသဟု ဆိုအပ်သော။ အယံ၊ ဤအရောင်အလင်းသည်။ ခေါ၊ စင်စစ်။ ဥပ္ပန္နော၊ ဖြစ်ပေါ်လာချေပြီ။ ဣတိ၊ သို့။ ဥပက္ကိလေသဝတ္ထုဘာဝဝဝတ္ထာနံ၊ ဥပက္ကိလေသ၏ဝတ္ထုအဖြစ်ကို ပိုင်းခြားခြင်းကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ အဿ၊ ထိုယောဂီ၏။ ဝိပဿနာယ၊ ၏။ ဝိသယဘာဝူပနယနဝိဓိံ၊ အာရုံအဖြစ်သို့ ဆောင်ထည့်ခြင်းအစီအရင်ကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ သော ခေါ ပနာတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ပဌမနယေ၊ ၌။ အနိစ္စလက္ခဏဝိဘာဝနမေဝ၊ အနိစ္စ လက္ခဏာကို ထင်ရှားစေခြင်းကိုသာလျှင်။ ဒဿိတံ၊ ပြအပ်၏။ တသ္မိံ၊ ထိုအနိစ္စလက္ခဏာသည်။ သိဒ္ဓေ၊ ပြီးလတ်သော်။ ဣတရမ္ပိ လက္ခဏဒွယံ၊ ဤမှတပါးသော လက္ခဏာနှစ်ခုအပေါင်းသည်လည်း။ သိဒ္ဓမေဝ၊ သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဒုတိယနယေ ပန၊ အပေါင်းသည်လည်း။ သိဒ္ဓမေဝ၊ သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဒုတိယနယေ ပန၊ ၌ကား။ ဩဘာသာဒိကေ၊ စသည်တို့ကို။ နိဿာယ၊ ၍။ ဥပ္ပဇ္ဇနကဒိဋ္ဌိဂါဟာဒီနံ၊ ဖြစ်သောဒိဋ္ဌိဂါဟစသည်တို့ကို။ ဥဂ္ဃါဋန သမုဂ္ဃါဋနပရိယာဒါနဝသေန၊ ခွါနုတ်ခြင်း အကြွင်းမဲ့ခွါနုတ်ခြင်း ကုန်စေခြင်းတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ မနသိကာရဝိဓိံ၊ နှလုံးသွင်းခြင်း အစီအရင်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ သစေ ဩဘာသော အတ္တာ
ဩဘာသံ၊ ကို။ ဧတံ၊ ဤအရာသည်။ န မမ၊ ငါ၏ဥစ္စာမဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ သမနုပဿန္တော၊ ရှုမြင်သော သူသည်။ ဝါ၊ ရှုမြင်သည်ရှိသော်။ တဏှာဂါဟတော၊ မှ။ စိတ္တံ၊ ကို။ ဝိသောဓေတိ၊ သုတ်သင်စင်ကြယ်စေ ၏။ ဧသော၊ သည်။ အဟံ၊ သည်။ န အသ္မိ၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ သမနုပဿန္တော၊ သော်။ မာန ဂါဟတော၊ မှ။ (စိတ္တံ ဝိသောဓေတိ၊ ၏။) ဧသော၊ သည်။ မေ၊ ၏။ န အတ္တာ၊ အတ္တမဟုတ်။ သို့။ သမနုပဿန္တော၊ သော်။ ဒိဋ္ဌိဂါဟတော၊ မှ။ (စိတ္တံဝိသောဓေတိ၊ ၏။) တေန၊ ကြောင့်။ ဩဘာသံ နေတံ မမာတိအာဒိ၊ စသည်ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဉာဏာဒီသုပိ၊ ဉာဏစသည်ကို၌လည်း။ ဧသ နယော၊ ဤနည်းပင် တည်း။
ဣမာနိ ဒသ ဌာနာနီတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တာနိ၊ ကုန်ပြီးသော။ ဩဘာသာဒီနိ၊ အစရှိကုန်သော။ ဒသ၊ ကုန်သော။ ဣမာနိ ဥပက္ကိလေသကာရဏာနိ၊ ဤဥပက္ကလေသ၏ အကြောင်းတရားတို့ကို။ ပညာ ယဿ ပရိစ္စိတာတိ၊ ကား။ ယဿ ယောဂိနော၊ ၏။ ပညာ၊ သည်။ ဩဘာသာဒီသု၊ စသည်တို့၌။ အနိစ္စတာဒိဂ္ဂ ဟဏဝသေန၊ အနိစ္စလက္ခဏာစသည်ကို ယူသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပရိစိတဝတီ၊ ထက်ဝန်းကျင် ရှုဆင် ခြင်ခြင်းရှိ၏။ ပရိဂ္ဂဟေတွာ၊ သိမ်းဆည်း၍။ ဥပပရိက္ခိတွာ၊ ရှုဆင်ခြင်၍။ ဌိတာ၊ တည်၏။ ဓမ္မုဒ္ဓစ္စဿ၊ ၏။ အမဂ္ဂဘာဝဇာနနေန၊ မဂ်မှန် မဟုတ်သည်၏အဖြစ်ကို သိသဖြင့်။ (သမဂ္ဂ-ကား ပါဌ်ပျက်) ဓမ္မုဒ္ဓစ္စ ကုသလော၊ ဓမ္မုဒ္ဓစ္စ၌ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာသည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ဝီထိပဋိပန္နန္တိ၊ ကား။ အဓိဂတာယံ၊ ရအပ်ပြီးသော။ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိယံ၊ ၌။ ဝါ၊ တနည်း။ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ဒိဋ္ဌိယာ၊ ဒိဋ္ဌိကို။ ဝိသောဓနေ၊ သုတ်သင်ခြင်း၌။ ဝါ၊ သုတ်သင်ရာ၌။ ဒုက္ခသစ္စဿ၊ စွာကို။ ဝဝတ္ထာနံ၊ ပိုင်းခြားခြင်းကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်ပြီးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) ဒုက္ခသစ္စပရိယာပန္နဿ၊ ဒုက္ခသစ္စာ၌ အတွင်းဝင်သော။ နာမရူပဿ၊ နာမ်နှင့်ရုပ်ကို။ ဝဝတ္ထာနတော၊ ပိုင်းခြားခြင်းကြောင့်တည်း။ နာမရူပဿ၊ ၏။ ပစ္စယာ၊ ၏။ ပစ္စယာ၊ အကြောင်းတို့သည်။ နာမရူပသမုဒယပက္ခိယာ၊ နာမ်ရုပ်၏ ဖြစ်ကြောင်း သမုဒယအဖို့၌ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကင်္ခါ။ပ။ကတန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ အဘိဓမ္မနယေန၊ အဘိဓမ္မာနည်းအားဖြင့်။ သဗ္ဗကိလေသာ စ၊ အလုံးစုံသော ကိလေသာတို့သည် လည်းကောင်း။ ကမ္မဉ္စ၊ ကံသည်လည်းကောင်း။ သမုဒယသစ္စံ၊ သမုဒယသစ္စာမည်၏။ ဣမိဿန္တိ၊ ကား။ ဣမာယံ၊ ဤ (မဂ္ဂါမဂ္ဂဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိ) ၌။ သမ္မာတိ၊ ကား။ အဝိပရိတံ၊ မဖောက်မပြန် မှန်ကန်စွာ။ မဂ္ဂဿာတိ၊ ကား။ အရိယမဂ္ဂဿ၊ အရိယာမဂ်၏။ ဥပါယာဘူတမဂ္ဂဿ၊ ပြည့်စုံကြောင်းဖြစ်သော ဝိပဿနာမဂ်ကို။
မဂ္ဂါမဂ္ဂဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ နိဒ္ဒေသအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီး။
ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ ဝီသတိမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ၊ အပိုင်း ၂၀-မြောက်၏အဖွင့်တည်း။
၂၁-ပဋိပဒါဉာဏဒဿနိဝိသုဒ္ဓိနိဒ္ဒေသ
ဥပက္ကိလေသဝိမုတ္တဥဒယဗ္ဗယဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
၇၃၇။ ဝိပဿနာစာရဿ၊ ဝိပဿနာကို ဖြစ်စေခြင်း၏။ မတ္ထကပ္ပတ္တိယာ၊ ခေါင်ထိပ်သို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်။ သင်္ခါရူပေက္ခာဉာဏံ၊ သည်။ သိခါပ္ပတ္တာ၊ ခေါင်ထိပ်သို့ရောက်သော။ ဝိပဿနာ၊ မည်၏။ ပန၊ ဆက်။ အဿ၊ ထိုသင်္ခါရူပေက္ခာဉာဏ်၏။ သိခါပ္ပတ္တိ၊ ခေါင်ထိပ်သို့ ရောက်ခြင်းသည်။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏာဒီနံ၊ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ် အစရှိကုန်သော။ အတ္တဋ္ဌမာနံ၊ သင်္ခါရူပေက္ခာဉာဏ်ဟူသော မိမိလျှင် ရှစ်ခုမြောက်သော ဉာဏ်တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဇာတာ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဋ္ဌန္နံ ပန။ပ။ဝိပဿနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဩဠာရိကောဠာရိကဿ၊ ရုန့်ရင်းရုန့်ရင်းသော။ သစ္စပဋိစ္ဆာဒက မောဟတမဿ၊ သစ္စာကိုဖုံးလွှမ်းတတ်သော မောဟဟူသော အမှောင်ကို။ ဝိဂမနေန၊ ကင်းစေသဖြင့်။ သစ္စပဋိဝေဓာနုကူလတ္တာ၊ သစ္စာကို ထိုးထွင်း၍သိခြင်းအားလျော်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အနုလောမ ဉာဏံ၊ ကို။ သစ္စာနုလောမိကဉာဏန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ တာနိဉာဏာနိ၊ ထိုဉာဏ်တို့ကို။ သရူပတော၊ သရုပ်အားဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ အဋ္ဌန္နန္တိ စာတိအာဒိ၊ အဋ္ဌန္နန္တိစ – အစရှိသည်ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဥဒယဗ္ဗယဒဿနေန၊ အဖြစ်အပျက်ကို မြင်သဖြင့်။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ အနိစ္စလက္ခဏံ စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ တဒနုသာရေန၊ ထိုအနိစ္စလက္ခဏာကို အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ ဣတရလက္ခဏာနိ စ၊ ဤမှတပါးသော ဒုက္ခအနတ္တလက္ခဏာကို အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ ဣတရ လက္ခဏာနိ စ၊ ဤမှတပါးသော ဒုက္ခ အနတ္တလက္ခဏာတို့ကိုလည်းကောင်း။ ဝိဘဝေန္တီယေဝ၊ ထင်ရှား ပြလျက်သာလျှင်။ ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿနာ၊ သည်။ ပဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဝီထိပဋိပန္န။ပ။ဉာဏန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ အချို့ဆရာတို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ဖွင့်ဆိုကုန်၏။ တယိဒံ၊ ထိုဖွင့်ဆိုသောစကားကို။ ဝါ၊ သည်။ တဿ၊ ထိုဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်၏။ သဗ္ဗသော၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ တီရဏပရိညာာဘာဝမေဝ၊ တီရဏပရိညာအဖြစ်ကိုသာလျှင်။ မညမာနေဟိ၊ အောက်မေ့မှတ်ထင်ကုန် သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ကုန်သော ကေစိဆရာတို့သည်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဝါ၊ ဆိုအပ်သော စကားတည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏံ၊ သည်။ တီရဏပရိညာန္တောဂဓမေဝ၊ တီရဏပရိညာ၌ အတွင်းဝင်သည်သာ လျှင်။ ကိဉ္စာပိ ဟောတိ၊ အကယ်၍ကားစြဖ်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဥဒယဗ္ဗယာဒီနံ၊ အဖြစ်အပျက် စသည်တို့ကို။ ဇာနနဋ္ဌေန စ၊ သိခြင်းအနက်သဘောကြောင့်လည်းကောင်း။ ပစ္စက္ခတော၊ မျက်မှောက် အားဖြင့်။ ဒဿနဋ္ဌေန စ၊ မြင်ခြင်းအနက်သဘောကြောင့် လည်းကောင်း။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ် စသည်တို့ သည်။ ဉာဏဒဿနာနိ၊ မည်ကုန်၏။ တာနိယေဝ၊ ထိုဉာဏဒဿနမည်သော ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်စသည်တို့ သည်ပင်လျှင်။ ပဋိပက္ခတော၊ ဆန့်ကျင်ဖက်မှ။ ဝိသုဒ္ဓတ္တာ၊ စင်ကြယ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဉာဏ ဒဿနဝိသုဒ္ဓိသည်ပင်လျှင်။ ဧတာယ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိဖြင့်။ အရိယမဂ္ဂေါ၊ သည်။ ပဋိပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဋိပဒါစ၊ ပဋိပဒါလည်းမည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဋိပဒါဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ တံ၊ ထိုတီရဏပရိညာ၌ အတွင်းဝင်သော ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ကို။ (ဝုတ္တံ-၌ စပ်) ဥပ္ပန္နမတ္တံ၊ ဖြစ်ကာမျှသော။ အပ္ပဂုဏံ၊ မလေ့လာ မကျေပြွန်သေးသော ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ပဂုဏံ၊ လေ့လာကျေပြွန်ပြီးသော ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်သည်။ နိစ္စသညာဒိပဟာနိသိဒ္ဓိယာ၊ နိစ္စသညာစသည်ကို ပယ်ခြင်း၏ ပြီးစီးခြင်းကြောင့်။ ပဟာနပရိညာယ၊ ၏။ အဓိဋ္ဌာနဘူတံ၊ တည်ရာ ဖြစ်၍ဖြစ်၏။ ယတော၊ ယင်းသို့သော အကြောင်းကြောင့်။ တဒဓိ၈မေန၊ ထိုလေ့လာကျေပြွန်သော ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ကိုရသဖြင့်။ ဝါ၊ ရခြင်းကြောင့်။ အဋ္ဌာရသသု၊ ကုန်သော။ မဟာဝိပဿနာသု၊ မဟာ ဝိပဿနာတို့တွင်။ ဧကစ္စာ၊ အချို့ကုန်သော မဟာဝိပဿနာတို့သည်။ အဓိဂတာ ဧဝ၊ ရအပ်ကုန်ပြီးသည် သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဥဒယဗ္ဗယာနံ၊ အဖြစ်အပျက်တို့ကို။ ပစ္စက္ခတော၊ အားဖြင့်။ ပဋိ ဝေဓေန၊ ထိုးထွင်း၍သိခြင်းနှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ သာမညာကာရာနံ၊ သာမညလက္ခဏာအခြင်းအရာတို့ ကို။ တီရဏမတ္တေန၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်ကာမျှဖြင့်။ သာတိသယံ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွ။ ပဋိပက္ခပဟာနံ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ကို ပယ်ခြင်းသည်။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်။ စ၊ ဆက်။ ပဋိပက္ခပဟာနေ၊ သည်။ အသတိ၊ မရှိ လတ်သော်။ ဉာဏာဒီနံ၊ ဉာဏ်စသည်တို့၏။ ဝဇိရမိဝ၊ ဝရဇိန်လက်နက်ကဲ့သို့။ အဝိဟတဝေဂတာ၊ မဖျက်ဆီးနိုင်သော အဟုန်အရှိန်ရှိသည်၏ အဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ တိခိဏဝိသဒါဒိတာ ဝါ၊ ထက်မြက်သန့်ရှင်းသည်စသည်၏ အဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ ကုတော (အတ္ထိ)၊ အံ့နည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဂုဏဘာဝပ္ပတ္တံ၊ လေ့လာကျေပြွန်သည်၏ အဖြစ်သို့ရောက်သော။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏံ၊ သည်။ ပဟာနပရိညာပက္ခိယမေဝ၊ ပဟာနပရိညာအဖို့ ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ သဗ္ဗသင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ ဘင်္ဂေဿဝ၊ ပျက်ခြင်းကိုသာလျှင်။ အနုပဿနာ၊ ရှုမြင်ခြင်းသည်။ ဘင်္ဂါနုပဿနာ၊ မည်၏။ တဒေဝ၊ ထိုဘင်္ဂါနုပဿနာသည်ပင်လျှင်။ ဉာဏံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘင်္ဂါနုပဿနာဉာဏံ၊ မည်၏။ ယထာဘူတဒဿာဝီ၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မြင်လေ့ရှိသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဧတသ္မာ၊ ဤအကျိုးမဲ့တရား အပေါင်းမှ။ ဘာယဘိ၊ ကြောက်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘယံ၊ မည်၏။ တေဘူမကဓမ္မာ၊ တေဘူမကတရားတို့ကို။ (လဗန္တိ၊ ကုန်၏။) တေသု၊ ထိုတေဘူမကတရားတို့သည်။ ဘယတော၊ ကြောက် မက်ဖွယ်အားဖြင့်။ ဥပဋ္ဌိတေသု၊ ထင်ကုန်လတ်သော်။ ဘာယိတဗ္ဗာကာရဂ္ဂါဟိဉာဏံ၊ ကြောက်ဖွယ်အခြင်း အရာကို ယူတတ်သောဉာဏ်သည်။ ဘယတုပဋ္ဌာနဉာဏံ၊ မည်၏။ မုဉ္စိတုံ၊ လွှတ်ခြင်းငှာ။ ဣစ္ဆတိ၊ အလိုရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မုဉ္စိတုကမျံ၊ မည်၏။ စိတ္တံ၊ စိတ်ကိုရ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ပုဂ္ဂလော၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကိုရ ၏။ တဿ၊ ထိုလွှတ်လိုသော စိတ်၏။ ဝါ၊ လွှတ်လိုသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဘာဝေါ၊ အဖြစ်သည်။ မုဉ္စိတုကမျတာ၊ မည်၏။ တဒေဝ၊ ထိုလွှတ်လိုသည်၏ အဖြစ်သည်ပင်လျှင်။ ဉာဏံ၊ သိတတ်သော ဉာဏ် တည်း။ (ဣတိ၊ ကြောင့်။) မုဉ္စိတုမျတာဉာဏံ၊ မည်၏။
၇၃၈။ ဥပက္ကိလေသဝိမုတ္တန္တိ ဝိသေသနေန၊ မုတ္တံ-ဟူသောဝိသေသနပုဒ်ဖြင့်။ ဝိကာဝတံ၊ ထင်ရှားပြအပ် သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ အနဝဗုဇ္စျန္တေယ၊ မသိသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ မသိသော။ စောဒကော၊ သည်။ ပုန ဥဒယ။ပ။ကိမိတ္ထိယောတိ၊ ဟူ၍။ ပုစ္ဆတိ၊ မေး၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ ကိမတ္ထိယောတိ၊ ကား။ ကိံပယောဇနော၊ အဘယ်အကျိုးရှိသနည်း။ နိရတ္ထကော၊ အကျိုးမရှိသည် မဟုတ်ပါလော။ ပဂေဝ၊ ရှေးမဆွကပင်လျှင်။ နိဗ္ဗတ္တိတတ္တာ၊ ဖြစ်စေအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပက္ကဿ၊ ကျက်ပြီးသော ထမင်းကို။ ပစနံ ဝိယ၊ တဖန်ချက်ခြင်းကဲ့သို့။ နိရတ္ထကေ၊ ပါလော။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ အထ ဝါ၊ ကား။ လက္ခဏ။ပ။ဝသေန၊ လက္ခဏာသုံးပါးကို ကောင်းစွာမှတ်ခြင်း အစရှိသော အကြောင်းအဆက်ဆက်ကို ယူသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တမတ္ထံ၊ ထိုအနက်ကို။ ဉာပေတုကာမော၊ သော။ အာစရိယောဝ၊ အဋ္ဌကထာဆရာသည် ပင်လျှင်။ ကထေတုကမျှဘာဝသေန၊ ဖြေဆိုလိုသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ကိမတ္ထိယောတိ၊ ဟူ၍။ ပုစ္ဆတိ၊ ၏။ လက္ခဏာသလ္လက္ခဏတ္ထောတိ၊ ကား။ အနိစ္စာဒိလက္ခဏာနံ၊ တို့ကို။ သမ္မဒေဝ၊ ကောင်းစွာသာလျှင်။ ဥပဓာရဏတ္ထော၊ မှတ်ခြင်းအကျိုးရှိ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ ကာရဏံ၊ ကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏံ ဟီတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ စောဒနာကိုပြဦးအံ့။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏံ နာမ၊ မည်သည် ကား။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ ဥဒယဗ္ဗယမေဝ၊ ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းကိုသာလျှင်။ ပဿတိ နနု၊ ရှုမြင်သည် မဟုတ်ပါလော။ အနိစ္စာဒိလက္ခဏတ္တယံ၊ ကို။ န (ပဿတိ နနု)၊ မရှုမြင်သည်မဟုတ်ပါလော။ တေန၊ ထိုဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ဖြင့်။ အနိစ္စာဒိလက္ခဏတ္တယသလ္လက္ခဏံ၊ အနိစ္စအစရှိသော လက္ခဏာသုံးပါးကို ကောင်းစွာမှတ်ခြင်းသည်။ ကထံ ဟောတိ၊ အဘယ်သို့ဖြစ်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ စောဒနာငြားအံ့။ ဧတံ၊ ဤလက္ခဏသလ္လက္ခဏတ္ထော-ဟူသောစကားကို။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏံ၊ သည်။ လက္ခဏတ္တယဝိသယံ၊ လက္ခဏာ သုံးပါးလျှင် အာရုံရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ န ခေါ ပန ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မမှတ်အပ်ပေ။ ပန၊ စင်စစ်သော်ကား။ ဥဒယဗ္ဗယေ၊ ကို။ ပဋိဝိဒ္ဓေ၊ ထိုးထွင်း၍ သိအပ်ပြီးသည်ရှိသော်။ အနိစ္စလက္ခဏံ၊ သည်။ ပါကဋံ၊ ထင်ရှားသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ထင်၏။ တတော၊ ထိုသို့ထင်သောကြောင့်။ ဝါ၊ ထိုမှနောက်၌။ ယံ၊ အကြင်တရားသည်။ အနိစ္စံ၊ မမြဲ။ တံ၊ သည်။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲတည်း။ ယံ၊ အကြင်တရား သည်။ အနိစ္စံ၊ မမြဲ။ တံ၊ သည်။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲတည်း။ ယံ၊ သည်။ ဒုက္ခံ၊ တည်း။ တံ၊ သည်။ အနတ္တာ၊ အတ္တမဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဣတရလက္ခဏမ္ပိ၊ ဤမှတပါးသော လက္ခဏာသည်လည်း။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ ဥဒယဗ္ဗယဂ္ဂဟဏေန၊ အဖြစ်အပျက်ကိုယူသဖြင့်။ ဟုတွာ အဘာဝါကာရော စ၊ ဖြစ်ပေါ် ပြီး၍ မရှိသောအခြင်းအရာသည်လည်းကောင်း။ အဘိဏှသမ္ပဋိပီဠနာကာရေ စ၊ မပြတ်နှိပ်စက်သော အခြင်းအရာသည်လည်းကောင်း။ အဝသဝတ္တနာကာရော စ၊ အလိုအတိုင်းမဖြစ်သော အခြင်းအရာသည် လည်းကောင်း။ ဝိတူတတရော၊ အထူးသဖြင့် ထင်ရှားသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကာရဏ ဘာဝေန၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏေ၊ ၌။ ယောဂဿ၊ အားထုတ်ခြင်း၏။ လက္ခတ္တယသလ္လက္ခဏတ္ထတာ၊ လက္ခဏာသုံးပါးကို ကောင်းစွာမှတ်ခြင်း အကျိုးရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ သမုခေနေဝ၊ မိမိဟူသော ပဓာနဖြင့်သာလျှင်။ ဝါ၊ မိမိကိုယ်တိုင် တိုက်ရိုက်အားဖြင့်သာ လျှင်။ န ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ သိအပ်သည်မဟုတ်ပေ။ ဟေဋ္ဌာတိ၊ ကား။ မဂ္ဂါမဂ္ဂဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိတော၊ မှ။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဟိ၊ မှန်။ တံ၊ ထိုမဂ္ဂါမဂ္ဂဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိမှ အောက်ဖြစ်သော ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်သည်။ ဩဘာသာဒိဥပ္ပတ္တိဟေတုတာယ၊ အရောင်အလင်းစသည်ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တက္ခံ၊ ထက်သည်။ ဝိသဒံ၊ သန့်ရှင်းသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တမ္ပိ၊ သော်လည်း။ ဒိဋ္ဌိအာဒီဟိ၊ စသည်တို့ သည်။ ဝါ၊ တို့ဖြင့်။ ဥပက္ကိလိဋ္ဌတ္တာ၊ ညစ်နွမ်းစေအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ကုဏ္ဌံ ဧဝ၊ တုန်သည်သာ လျှင်။ အဝိသဒမေဝ၊ မသန့်ရှင်းသည်သာလျှင်။ ဇာတံ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဒသဟိ။ပ။နာသက္ခီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
၇၃၉။ အမနသိကာရာတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ဟောတုမ္ပိ၊ ဟိတ် အနက်၌။ နိဿက္ကဝစနံ၊ ပဉ္စမီဝိဘတ် အဆုံးရှိသော ပုဒ်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ကိဿ အမနသိကာရာတိ ဣဒံ၊ ဤပုဒ်သည်။ ဏေန ပဋိပစ္ဆန္နတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ ပုစ္ဆိတဿ၊ မေးအပ်သော။ ပဋိစ္ဆာဒကဿ၊ ဖုံးလွှမ်းတတ်သော တရား၏။ ဟေတုပုစ္ဆာ၊ အကြောင်း ကိုမေးသောပြဿနာတည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သန္တတိယာ၊ သန္တတိပညတ်သည်။ ပဋိစ္ဆန္နတ္တာ၊ ကြောင့်။ အဿ၊ ထိုယောဂီအား။ အနိစ္စလက္ခဏံ၊ သည်။ န ဥပဋ္ဌာတိ၊ မထင်။ သာ စ သန္တတိ၊ ထိုသန္တတိပညတ် သည်လည်း။ ဥဒယဗ္ဗယာမနသိကာရေန၊ အဖြစ်အပျက်ကိုနှလုံးမသွင်းခြင်းကြောင့်။ ပဋိစ္ဆာဒိကာ၊ ဖုံးလွှမ်း တတ်သည်။ ဇာတာ၊ ဖြစ်၏။ ဣရိယာပထေဟိ၊ ပုတ်တို့သည်။ ပဋိစ္ဆာန္နတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဒုက္ခလက္ခဏံ၊ သည်။ န ဥပဋ္ဌာတိ၊ မထင်။ တေ စ ဣရိယာပထာ၊ တို့သည်လည်း။ အဘိဏှသမ္ပဋိပီဠနာမနသိကာရေန၊ မပြတ်နှိပ်စက်ခြင်းကို နှလုံးမသွင်းခြင်းကြောင့်။ ပဋိစ္ဆာဒကာ၊ ကုန်သည်။ ဇာတာ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဃနေန၊ ဃနပညတ်သည်။ ပဋိစ္ဆာန္နတ္တာ၊ ကြောင့်။
အဘိဏှသမ္ပဋိပီဠနံ မနသိ ကတွာတိ၊ ကား။ ယထာပရိဂ္ဂဟိတဥဒယဗ္ဗယ ဝသေန၊ အကြင်အကြင် သိမ်းဆည်းအပ်သော အဖြစ်အပျက်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ နိရန္တရံ၊ အခြားမရှိ တစပ်တည်း။ ဝါ၊ မပြတ်မစဲ။ ပဋိပီဠိယမာနတံ ဝိဗာဓိယမာနတံ၊ နှိပ်စက်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ မနသိ ကရိတွာ၊ နှလုံးသွင်း၍။ ဣရိယာပထေ ဥဂ္ဃါဋိတေတိ၊ ကား။ ဣရိယာပထေ၊ ပုထ်၌။ လဗ္ဘမာနဒုက္ခပဋိစ္ဆာ ဒကဘာဝေ၊ ရအပ်သော ဆင်းရဲကို ဖုံးလွှမ်းတတ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဥဂ္ဃါဋိတေ၊ ခွါနုတ်ဖွင့်လှစ်အပ်ပြီး သည်ရှိသော်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧကသ္မိံဣရိယာပထေ၊ တခုသောဣရိယာပုထ်၌။ ဥပ္ပန္နဿ၊ ဖြစ်သော။ ဒုက္ခဿ၊ ကို။ ဝိနောဒကံ၊ ပယ်ဖျောက်တတ်သော။ ဣရိယာပထန္တရံ၊ ဣရိယာပုထတ်တပါးသည်။ တဿ၊ ထိုဆင်းရဲကို။ ပဋစ္ဆာဒကံ ဝိကံ၊ ဖုံးလွှမ်းသကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ သေသာပိ၊ ကြွင်းသော ဣရိယာပုထ်တို့ သည်လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူပင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣရိယာပထာနံ၊ တို့၏။ တံတံဒုက္ခပဋိစ္ဆာဒက ဘာဝေ၊ ထိုထိုဆင်းရဲကို ဖုံးလွှမ်းတတ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ယာထာဝတော၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ။ ဉာတေ၊ သိအပ်သည်ရှိသော်။ တေသံ၊ ထိုဣရိယာပုထ်တို့၏။ ဒုက္ခပဋိစ္ဆာဒကဘာဝေါ၊ ဆင်းရဲကို ဖုံးလွှမ်းတတ် သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဥဂ္ဃါဋိတောနာမ၊ ခွာနုတ်အပ်-ဖွင့်လှစ်အပ်သည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ နိရန္တရံ၊ မပြတ်မစဲ။ ဒုက္ခာတိတုန္နတာယ၊ ဆင်းရဲဖြင့် ထိုးဆွနှိပ်စက်အပ်သည်၏ အဖြစ်၏။ ပါကဋဘာဝထော၊ ထင်ရှားသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ဒုက္ခလက္ခဏံ။ပ။ဥပဋ္ဌာတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ နာနာဓာတုယောတိ၊ ကား။ နာနာဝိဓာ၊ အထူးထူးအပြားပြားကုန်သော။ ပထဝီအာဒိဓာတုယော၊ ပထဝီအစရှိသော ဓာတ်တို့ကို။ နာနာဝိဓေ၊ ကုန်သော။ သဘာဝဓမ္မေ၊ သဘောတရားတို့ကို။ ဝိနိဗ္ဘုဇိတွာတိ၊ ကား။ ပထဝီဓာတု၊ သည်။ အညာ၊ တခြားတပါးတည်း။ အာပေါ ဓာတု၊ သည်။ အညာ၊ တည်း။ ဣတိအာဒိနာ စ၊ စသည်ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဖဿော၊ သည်။ အညော၊ တည်း။ ဝေဒနာ၊ သည်။ အညာ၊ တည်း။ ဣတိအာဒိနာ စ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝိသုံ ဝိသုံ၊ အသီးအသီး။ ကတွာ၊ ၍။ ဃနဝိနိဗ္ဘောဂေ ကတေတိ၊ ကား။ သမူဟဃနေ စ၊ သမူဟဃနကိုလည်းကောင်း။ ကိစ္စာရမ္မဏဃနေ စ၊ ကိစ္စဃန အာရမ္မဏဃနကိုလည်းကောင်း။ ပဘေဒိတေ၊ ခွဲခြားအပ်ပြီးသည်ရှိသော်။ ဟိ၊ ချဲ့။ အညမညုပတ္ထဒ္ဓေသု၊ အချင်းချင်းထောက်ပံ့အပ်ကုန်သော။ ဝါ၊ ကုန်သည်ဖြစ်၍။ သမုဒိတေသု၊ အပေါင်အစုဖြစ်ကုန်သော။ ဝါ၊ တပေါင်းတည်းဖြစ်ကုန်သော။ ရူပါရူပဓမ္မေသု၊ တို့၌။ အပရိမဒ္ဒိတ သင်္ခါရေဟိ၊ မနင်းနယ်မချေမှုန်း အပ်သေးသော သင်္ခါရရှိကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ဧကတ္တာဘိနိဝေသ ဝသေန၊ တခုတည်း တယောက်တည်းအဖြစ်ဖြင့် (ဝါ) တခုတည်း တယောက်တည်းဟု နှလုံးသွင်းသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဂယှမာနာ၊ ယူအပ်သော။ ယာ ဧသာ သမူဟဃနတာ စ၊ အကြင်သမူဟဃန၏ အဖြစ် သည်လည်းကောင်း။ ဝါ၊ အကြင်သမူဟဃနသည်လည်းကောင်း။ တထာ၊ ထိုအတူ။ (ဤပုဒ်ဖြင့် အပရိမဒ္ဒိတသင်္ခါရေဟိ-ပုဒ်ကို ဝင်သည်) တေသံ တေသံ ဓမ္မာနံ၊ ထိုထိုရုပ်နာမ်တရားတို့ကို။ ကိစ္စဘေဒဿ၊ ကိစ္စအကွဲအပြား၏။ ပဋိနိယတဘာဝေ၊ အသီးအခြားကိန်းသေသတ်မှတ်အပ်သည်၏ အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ ဝါ၊ တခုတည်းတယောက်တည်း ဟု။ ဂယှမာနာ၊ သော။ ယာဧသာ ကိစ္စဃနတာ စ၊ အကြင်ကိစ္စဃန၏ အဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ ဝါ၊ အကြင်ကိစ္စဃနသည်လည်းကောင်း။ တထာ၊ ထိုအတူ။ သာရမ္မဏဓမ္မာနံ၊ အာရုံရှိသော နာမ်တရားတို့ ၏။ အာရမ္မဏကရဏဘေဒေ၊ အာရုံပြုခြင်းအကွဲအပြားသည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ ဝါ၊ တခုတည်း တယောက်တည်း ဟု။ ဂယှမာနာ၊ သော။ ယာ ဧသာ အာရမ္မဏဃန တာ စ၊ သည်လည်းကောင်း။ အတ္ထိ၊ ၏။ တာ၊ ထိုသုံးမျိုးသော ဃန၏အဖြစ်တို့သည်။ ဝါ၊ တခုတည်း။ ဓာတူသု၊ ဓာတ်တို့ကို။ ဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ဝိနိဗ္ဘုဇိတွာ၊ အသီးအသီး ခွဲခြမ်း၍။ ဒိဿမာနာသု၊ ရှုအပ်ကုန် သည်ရှိသော်။ (ဃနတာ-ကို ရှုသည်မဟုတ်၊ ဓာတု တို့ကိုသာရှုသောကြောင့်။ ဒိဿမာနာ-ဟူသော ပဌမန္တပုဒ်ကား မသင့်) ဟတ္ထေန၊ ဖြင့်။ ပရိမဇ္ဇိယမာနော၊ ပွတ်ချေအပ်သော။ ဖေဏပိဏ္ဍော ဝိယ၊ ရေမြှုပ်စိုင်ကဲ့သို့။ ဝိလယံ၊ ကျေမွပျောက်ပျက်ခြင်းသို့။ ဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧတေ ဓမ္မာ၊ ဤတရားတို့ သည်။ ယထာပစ္စယံ၊ အကြောင်းအားလျော်စွာ။ ပဝတ္တမာနာ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဝါ၊ ဖြစ်ကုန်သောကြောင့်။ သုညာ၊ အတ္တမှ ဆိတ်ကုန်၏။ ဓမ္မမတ္တာ၊ သဘောတရားမျှတို့သာတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အနတ္တလက္ခဏံ၊ သည်။ ပါကဋတရံ၊ အထူးသဖြင့် ထင်ရှားသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ နာနာဓာတုဒယော။ပ။ဥပဋ္ဌာတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၇၄၀။ ဓုဝတာဝပဋိက္ခေပတော၊ ခိုင်မြဲသည်၏အဖြစ်ကို ပယ်ခြင်းကြောင့်။ နိစ္စံ၊ မြဲသည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနိစ္စံ၊ မည်၏။ ခန္ဓပဉ္စ့ံ၊ ခန္ဓာငါးပါးအပေါင်းကိုရ၏။ ယထာဟ၊ ဟူမူ။ “ရာဓ၊ ချစ်သားရာဓ။ ရူပံ၊ ရုပ်သည်။ ခေါ၊ စင်စစ်။ အနိစ္စံ၊ မမြဲ။ ဝေဒနာ၊ သည်။ သညာ၊ သည်။ သင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ ဝိညာဏံ၊ သည်။ အနိစ္စံ၊ မမြဲ။” ဣတိ၊ ဤသိုဟောတော်မူ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ ဝဒန္တော၊ ဆိုလိုသည်ဖြစ်၍။ ဥပ္ပါဒဝယညထတ္တဘာဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဥပ္ပါဒေါ၊ ဖြစ်ခြင်းဟူသည်။ နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏံ၊ ဖြစ်ခြင်းလက္ခဏာတည်း။ ဝယော၊ ပျက်ခြင်းဟူသည်။ ဝိပရိဏာမ လက္ခဏံ၊ ပြောင်းလဲဖောက်ပြန်ခြင်း လက္ခဏာတည်း။ အညထတ္တံ၊ တပါးသောအခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်ခြင်းဟူသည်။ ဇရာ၊ အိုရင့်ခြင်းတည်း။ တေသံ၊ ထိုဖြစ်ခြင်း ပျက်ခြင်း ရင့်ခြင်းတို့၏။ သဗ္ဘာဝတော၊ ထင်ရှားရှိခြင်းကြောင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ ဥပ္ပါဒယညထတ္တဘာဝါ-ဟူသောပုဒ်၏ အနက်တည်း။ ဟုတွာ အဘာဝတောတိ၊ ကား။ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ၊ ဖြစ်ပြီး၍။ ဝိနဿနတော၊ ပျက်ခြင်းကြောင့်။ စ၊ ဆက်၍ဆိုဦး အံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤအကြောင်း ၂-ပါးတို့တွင်။ ပုရိမေန၊ ရှေးပဌမအကြောင်းဖြင့်။ ဇာတိဇရာမရဏ သဗ္ဘာ ဝတော၊ ဖြစ်ခြင်း အိုခြင်း သေခြင်း ရှိသောကြောင့်။ အနိစ္စံ၊ မမြဲ။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဒုတိ ယေန၊ ဖြင့်။ ပါဂတာဝဝိဒ္ဓိံသဘာဝတော၊ အဖြစ်ပေါ်မီရှေးမဆွက မရှိသေးခြင်း, ပျက်စီးခြင်းအားဖြင့်။ မရှိ စေခြင်းကြောင့်။ (ဤပါဌ်အနက်အဆုံးမဖြတ်ကို မဟာဋီကာနိဿယ ဒု-နှာ ၂၈၁-၌ ကြည့်ပါ) (အနိစ္စံ၊ မမြဲ။ ဣတိဒေဿတိ၊ ၏။) ယဿ၊ အကြင်မမြဲကြောင်းသဘော၏။ ဘာဝေန၊ ရှိခြင်းကြောင့်။ ခန္ဓပဉ္စကံ၊ ကို။ အနိစ္စန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ တံ၊ ထိုမမြဲကြောင်းသဘောသည်။ အနိစ္စလက္ခဏံ၊ မမြဲဟုမှတ် ကြောင်း အနိစ္စလက္ခဏာပေတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဥပ္ပါဒဝယညထတ္တန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တေန၊ ထိုမမြဲကြောင်းသဘောဖြင့်။ တံ၊ ထိုခန္ဓာငါးပါးအပေါင်းကို။ အနိစ္စန္တိ၊ ဟူ၍။ လက္ခိယတိ၊ မှတ်အပ်၏။ အာကာရဝိကာရောတိ၊ ကား။ အာကာရဝိကတိ၊ ဖောက်ပြန်သော အခြင်းအရာ တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အဘာဝါကာရော မရှိသော အခြင်းအရာကို ဝိကတိရူပေန၊ ပကတိမှ ဖောက်ပြန် သော သဘောအားဖြင့်။ လဗ္ဘတိ၊ ရအပ်၏။ ဝိရူပတ္တာ၊ ပကတိမှ ဖောက်ပြန်သောသဘော၏အဖြစ် ကြောင့်။ န ဥပ္ပါဒါကာရော၊ ဖြစ်သောအခြင်းအရာမဟုတ်။ ဝါ၊ ကား။ အာကာရဝိကာရောတိ၊ ကား။ အာကာရဝိသေသော၊ အခြင်းအရာ အထူးတည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဟုတွာ အဘာဝေါ၊ ဖြစ်ပြီး၍မရှိခြင်း (ဟူသော အဘာဝ) သည်။ ဝိဒ္ဓံသာဘာဝတ္တာ၊ ပျက်စီခြင်းဟူသောမရှိခြင်း (အဘာဝ) ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပါဘောဝတော၊ မဖြစ်မှီရှေးမဆွက မရှိြ့ခင်း (ဟူသောအာဝ) မှ။ (သီမူနှင့်အညီပင်။ ပါကဘာဝတော-ဟု ရှိသောပါဌ်ကား မသင့်) ဘိန္နော၊ ကွဲပြား၏။ စ၊ ဆက်။ တတ္ထ၊ ထိုဖြစ်ပြီး၍ မရှိခြင်း၌။ ဝါ၊ ထိုပျက်ခြင်း ဟူသော မရှိခြင်း၌။ အနိစ္စလက္ခဏံ၊ သည်။ နိရူဠံ ထင်၏။ ဟိ၊ ပျက်ခြင်း၌ အနိစ္စလက္ခဏာ ထင်သည် ဟူသော ရှေ့စကားမှန်ပေ၏။ အနိစ္စကာရော၊ အနိစ္စအခြင်းအရာသည်။ ဒုက္ခနတ္တာ၊ ကာရေဟိ၊ တို့မှ။ (ဝိသိဋ္ဌော) ဝိယ၊ ထူးခြားသကဲ့သို့။ ဥပ္ပါဒါကာရတော စ၊ ဖြစ်မှု (ဥပ္ပါဒ်) အခြင်းအရာမှလည်း။ ဝိသိဋ္ဌော၊ ထူးခြားပေ၏။ တထာ-တံဝစနံ၊ ကို။ ဟိ၊ ချဲ့။ သဒ္ဒဿ၊ အသံရုပ်၏။ ဝိဒ္ဓံသာဘာဝေါ၊ ပျက်ခြင်းဟူသော မရှိခြင်း (အဘာဝ) ကို။ သင်္ခတဘာဝေန၊ သင်္ခတ၏အဖြစ်ဖြင့်။ သာဓိယတိ၊ ပြီးစေအပ်၏။ သင်္ခတ ဘာဝေါ စ၊ အဖြစ်သည်လည်း။ အတ္ထတော၊ သရုပ်တရားကိုယ်အားဖြင့်။ ဥပ္ပါဒဝန္တတာ၊ ဖြစ်မှုဥပါဒ်သည် အပြစ်ပေတည်း။ ဥပ္ပါဒေါ စ၊ ဥပ္ပါဒ်သည်လည်း။ ပါဂဘာဝသာဓိတာ၊ ရှေးမဆွကမရှိခြင်းဖြင့် ပြီးစေအပ် သော။ (သီမူနှင့်အညီပင်) ရေမာနာဝတ္ထာ၊ ထင်ရှားရှိသော အခိုက်အတန့်တည်း။ ဣမိနာ နာယေန၊ ဖြင့်။ ဒုက္ခာနတ္တလက္ခဏာနိ၊ တို့ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။
အပိစ၊ တနည်းသော်ကား။ နိစ္စပဋိက္ခေပတော၊ မြဲသည်ကိုပယ်ခြင်းကြောင့်။ အနိစ္စံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိစ္စာကာရပဋိက္ခေပတော၊ နိစ္စအခြင်းအရာကို ပယ်ခြင်းကြောင့်။ ယထာဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီး သော။ အဘာဝါကာရသင်္ခါတော၊ ဟုဆိုအပ်သော။ အနိစ္စာကာရော၊ သည်။ အနိစ္စလက္ခဏံ၊ မည်သည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ သုခပဋိက္ခေပတော၊ ချမ်းသာကိုပယ်ခြင်းကြောင့်။ ဒုက္ခံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သုခါကာရပဋိက္ခေပတော၊ ကြောင့်။ အဘိဏှပဋိပီဠနာကာရသင်္ခါတော၊ မပြတ်နှိပ်စက် သော အခြင်းအရာဟု ဆိုအပ်သော။ ဒုက္ခာကာရော၊ သည်။ ဒုက္ခလက္ခဏံ၊ မည်၏။ တထာ၊ တူ။ အတ္တပဋိက္ခေပတော၊ အတ္တကို ပယ်ခြင်းကြောင့်။ အနတ္တာ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အတ္တာကာရပဋိက္ခေ ပတော၊ အတ္တအခြင်းအရာကို ပယ်ခြင်းကြောင့်။ အဝသဝတ္တနာကာရသင်္ခါတော၊ သော။ အနတ္တာကာ ရော၊ သည်။ အနတ္တလက္ခဏံ၊ မည်၏။ ဣတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ တယောပိ၊ သုံးပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ တေဣမေ အာကာရာ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော ဤအခြင်းအရာတို့သည်။ အသဘာဝဓမ္မတ္တာ၊ သဘောတရားမဟုတ်ကုန်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ခန္ဓပရိယာပန္နာ၊ ခန္ဓာတို့၌ အတွင်း ဝင်ကုန်သည်။ န ဟောန္တိ၊ ကုန်။ ပန၊ စင်စစ်သော်ကား။ ခန္ဓေ၊ တို့ကို။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ ဝေါဟာရဝသေန၊ ဒေသနာတော်ဝေါဟာရ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ လဗ္ဘမာနာ၊ ရအပ်ကုန်သော။ တဒါဒီနဝဝိဘာဝနာယ၊ ထိုခန္ဓာတို့၏ အပြစ်ကို ထင်စွာပြခြင်းငှာ။ ဝိသေသကာရဏဘူတာ၊ ထူးသော အကြောင်းဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ တဇ္ဇာပညတ္တိဝိသေသာ၊ တဇ္ဇပညတ် အထူးတို့ပေတည်း။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။
တယိဒံ သဗ္ဗသမ္ပိတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တလက္ခဏတ္တယဉ္စေဝ၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော လက္ခဏာ ၃-ပါးအပေါင်းကိုလည်းကောင်း။ လက္ခိတဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်သော။ ခန္ဓပဉ္စကဉ္စ၊ ခန္ဓာငါးပါး အပေါင်းကို လည်းကောင်း။ ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿနာဉာဏေနယာထာဝသရသတော သလ္လက္ခေတီတိ၊ ဟူသော။ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ တဒတ္ထေ၊ ထို၏အကျိုးဖြစ်သော ဆင်ခြင်ဉာဏ်၌။ ဝါ၊ ထိုဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်လျှင် အကျိုးရှိသော ဆင်ခြင်ဉာဏ်၌။ တဗ္ဗောဟာရဝသေန၊ ထိုဥဒယဗ္ဗယာနုပဿနာဟူသော ဝေါဟာရ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏတ္တံ၊ အကျိုးငှာ။ လက္ခဏာရမ္မဏိကဝိပဿနာ၊ လက္ခဏာလျှင် အာရုံရှိသော ဝိပဿနာကို။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏန္တိ၊ ဟူ၍။ ကထိတာ၊ ဆိုအပ်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏံ၊ သည်။
ဘင်္ဂါနုပဿနာဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
၇၄၁။ ဝဟတီတိ၊ ကား။ ပဝတ္တတိ၊ မပြတ်ဖြစ်၏။ ဉာဏဿ၊ ၏။ တိက္ခဘာဝေါ၊ ထက်သည်၏ အဖြစ် သည်။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ ပဂုဏဘာဝေန၊ လေ့လာကျေပြွန်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပဂုဏာ၊ သော။ ဘာဝနာ စ၊ သည်လည်း။ ဝိက္ခေပါဘာဝတော၊ ပျံ့လွင့်ခြင်း၏မရှိခြင်းကြောင့်။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ အပ္ပိတာ ဝိယ၊ ဝင်ရောက်သကဲ့သို့။ ပဝတ္တတိ၊ မပြတ်ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဉာဏဿ၊ ၏။ တိက္ခဘာဝေန၊ ကြောင့်။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ လဟုဥပဋ္ဌာနတာ၊ လျင်စွာထင်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒဿိ တာ၊ ပြအပ်၏။ ပန၊ ဆက်။ သင်္ခါရေသု၊ တို့သည်။ ဥဒယဗ္ဗယဝသေန၊ အားဖြင့်။ လဟုံ လဟုံ၊ လျင်စွာ လျင်စွာ။ ဥပဋ္ဌဟန္တေသု၊ ထင်ကုန်လတ်သော်။ (ပဝတ္တတိ-၌ စပ်) ဥပ္ပါဒဝတော၊ ဖြစ်ခြင်းရှိသော တရား ၏။ ဝိနာသော၊ ပျက်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ-၌ စပ်) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယာဝဒေဝ ဝယဒဿနတ္တံ၊ အပျက်ကို ရှုမြင်ခြင်းအလို့ငှာသာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) တဿ၊ ထိုအပျက်ကို ရှုမြင်ခြင်း၏။ နိဗ္ဗိဒါဟေတ္တာ၊ ငြီးငွေ့ခြင်းကို ဆောင်တတ်ဖြစ်စေတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝယေ ဧဝ၊ အပျက်၌သာလျှင်။ အဿ၊ ထိုယောဂီ၏။ အာဘောဂသမန္နာဟရော၊ ဆင်ခြင်ခြင်း စဉ်းစား ခြင်းဟူသော။ မနသိကာရော၊ နှလုံးသွင်းခြင်း ရှုခြင်းသည်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဥပ္ပါဒိံ၊ ဥပ္ပါဒ် စသည်ကို။ မုဉ္စိတွာ၊ လွှတ်၍။ ဝယမေဝ၊ အပျက်ကိုသာလျှင်။ အာရဗ္ဘ၊ အာရုံပြု၍။ ဉာဏံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဥပ္ပါဒံ ဝါတိအာဒိ၊ စသည်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဥပ္ပါဒန္တိ၊ ကား။ ဌိတိန္တိ၊ ကား။ ဌိတိပ္ပတ္တံ၊ ဌီသို့ရောက်ခြင်းကို။ ဇရံ၊ အိုရင့်ခြင်းကို။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္တော၊ လိုရင်းအနက်။ ပဝတ္တန္တိ၊ ကား။ ဥပါဒိန္နကပ္ပဝတ္တံ၊ ဥပါဒိန္နကခန္ဓာအယဉ်ကို။ နိမိတ္တန္တိ၊ ကား။ သင်္ခါရနိမိတ္တံ၊ သင်္ခါရနိမိတ် ကို။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ သမူဟာဟိဃနဝသေန စ၊ သမူဟအစရှိသော လေးပါးသော ဃနတို့၏ အစွမ်း အားဖြင့်လည်းကောင်း။ (သမုဒယာဒိ-ကားမသင့်၊ ၄၄၇-၌လည်း ကြည့်ပါ) သကိစ္စပရိစ္ဆေဒတာယ စ၊ မိမိကိစ္စလျှင် အပိုင်းအခြားရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ သဝိဂ္ဂဟာနံ ဝိယ၊ အထည်ကိုယ်ရှိသော အရာတို့၏ ထင်ခြင်းကဲ့သို့။ ဝါ၊ အထည်ကိုယ်ရှိကုန်သကဲ့သို့။ ယံ ဥပဋ္ဌာနံ၊ အကြင် ထင်ပေါ်ခြင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တံ သင်္ခါရနိမိတ္တံ၊ ထိုသို့ထင်ပေါ်သော သင်္ခါရနိမိတ်ကို။ ကေစိ ပန၊ တို့သည်ကား။ ပဝတ္တံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ အဝိစ္ဆေဒေန၊ မပြတ်မစဲသောအားဖြင့်။ ပဝတ္တနံ၊ ဖြစ်ခြင်းဟူ သော။ ဥပ္ပါဒေါဝ၊ ဥပါဒသာလျှင်တည်း။ နိမိတ္တံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ဥပ္ပန္နာနံ၊ ဖြစ်ပြီးသော သင်္ခါရတို့ ၏။ ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဌာနပရမ္ပရာ၊ ဌီအဆက်ဆက်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥပ္ပါဒမေဝ၊ ဥပါဒ်ကို သာလျှင်။ ဂဏှာတိ၊ ယူသည်မဟုတ်လော။ (ဣတိ) စေ၊ အံ့။ နိမိတ္တံ၊ ကို။ ဂဏှာတိ နာမ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ ဥပ္ပါဒံ ဝါတိအာဒိဝစနေနနှင့်။ ဝိရုဇ္စျတိ၊ ဆန့်ကျင်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဘေဒေ၊ ကွဲပြားခြင်းသည်။ အသတိ၊ သော်။ ဝိကပ္ပေါ အသီးအခြား ကြံခြင်းသည်။ ဝါ၊ ခွဲခြား ခြင်းသည်။ န ယုတ္တော၊ မသင့်ပေ။ အဂ္ဂဟဏတော၊ မယူခြင်းကြောင့်။ န သမ္ပာပုဏာတိ၊ မရောက်ကိံ၊ အဘယ်သို့။ သမ္ပာပုဏာတိ ပန၊ ရောက်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ ခယ။ပ။သန္တိဋ္ဌတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ နိရောဓသဒ္ဒေါ၊ သည်။ အနုပ္ပါဒေပိ၊ မဖြစ်ခြင်း၌လည်း။ ဝါ၊ အနုပ္ပါဒနိရောဓဟူသော နိဗ္ဗာန်၌လည်း။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘေဒသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဝိသေသိတံ၊ အထူးပြုအပ်၏။ ဘေဒသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဝိသေသဝါစကောပိ၊ အထူးကိုဟောသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝယသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဝိသေသိတံ၊ ၏။ သောပိ၊ ထိုဝယ-သဒ္ဒါသည်လည်း။ အနိရောဓဝါစကောပိ၊ ချုပ်ခြင်းကို မဟောသည်လည်း။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ခယသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဝိသေသိတံ၊ ၏။ ခယဝယဘေဒသင်္ခါတေ၊ ကုန်ခြင်းပျောက်ခြင်း ပျက်ခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ ခဏိက နိရောဓေ၊ ခဏနှင့် စပ်သော ချုပ်ခြင်း၌။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ သတိ သန္တိဌတီတိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ သတိသိသေန၊ သတိကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ ဉာဏံ၊ ကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဧတသ္မိံ ဌာနေတိ၊ ကား။ ဥပက္ကိလေ သ ဝိမုတ္တဿ၊ သော။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏဿ၊ ၏။ တိက္ခဘာဝေါပတ္တိယံ၊ ထက်သည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက် လတ်သော်။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ဥဒယမ္ပိ၊ အဖြစ်ကိုလည်း။ မုဉ္စိတွာ၊ လွှတ်၍။ ဝယေဿ၊ အပျက်ကိုသာ လျှင်။ မနသိကာရကာလေ၊ နှလုံးသွင်းသော ကာလ၌။
အာရမ္မဏပဋိသင်္ခါတိ၊ ကား။ ရူပဝေဒနာဒိအာရမ္မကံ၊ ရုပ်ဝေဒနာအစရှိသော အာရုံကို။ ခယဝယ ဝသေနဝ၊ ကုန်ခြင်း ပျက်ခြင်း၏ အစွမ်းဖြင့်သာလျှင်။ ပဋိသင်္ခါယ၊ သိပြီး၍။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သယံ အဘိ ညာတိအာဒီသု ဝိယ၊ စသည်တို့၌ကဲ့သို့။ ယကာရလောပေန၊ ယအက္ခရာကို ချေသဖြင့်။ နိဒ္ဒေသော၊ ညွှန်ပြသောပါဌ်တည်း။
၇၄၂။ ယံ ကိဉ္စိ အာရမ္မဏန္တိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ရူပံ၊ ရုပ်ကိုလည်းကောင်း။ ယာဝဇရာမရဏံ၊ ဇရာမရဏ တိုင်အောင် တရားအပေါင်းကိုလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိပဿိတဗ္ဗဘာဝေနာ၊ ရုအပ်သော တရား၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဂဟိတံ၊ သော။ သဗ္ဗံ၊ သော။ သင်္ခါရဂတံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ပဋိသင်္ခါနံ နာမ၊ ကား။ ဇာနနံ၊ သိခြင်းတည်း။ တဉ္စ၊ ထိုသိခြင်းသည်လည်း။ ဘင်္ဂါနုပဿနာယ၊ ၏။ အဓိပ္ပေတတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဘင်္ဂတော၊ အပျက်အားဖြင့်။ ဝါ၊ ပျက်သည်ဟု။ ဒဿနမေဝ၊ မြင်ခြင်းသာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဇာနိတွာ။ပ။အတ္ထောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တဿ ဉာဏဿ၊ ထိုဉာဏ်၏။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်အပ်၏။
ရူပါရမ္မဏမေဝ၊ ရူပါရမ္မဏ-ပုဒ်သည်ပင်လျှင်။ ရူပါရမ္မဏတာ၊ မည်၏။ ကိမိဝ၊ ဟူမူ။ ဒေဝေါ ဧဝ၊ ဒေဝ သည်ပင်လျှင်။ ဒေဝတာ ယထာ၊ တာမည်သကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမမတ္တံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ရူပါရမ္မဏံ စိတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ရူပါရမဏာတာတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ဘုမ္မတ္ထေ၊ သတ္တမိ အနက်၌။ ပစ္စတ္တဝစနံ၊ ပဌာမာဝိဘတ် အဆုံးရှိသော ပုဒ်တည်း။ ဣတိ ဒေဿန္တော၊ ဖြစ်၍။ အထ ဝါ ရူပါရမ္မဏဘာဝေတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အပရေန စိတ္တေနဘင်္ဂံ အနုပဿတီတိ၊ ဟူသောပါဌ် ဖြင့်။ ဝိပဿနာဝိသယံ၊ ဝိပဿနာလျှင် အာရုံရှိသော။ ဘင်္ဂါနုပဿနံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ အကျိုးကား။ ဧဝံ၊ ဤသို့ရှုမြင်လတ်သော်။ ဘင်္ဂါနုပဿနာ၊ သည်။ ပဂုဏာ၊ ကျေပြွန်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အာရမ္မဏဉ္စ၊ အာရုံသည်လည်း။ အဿ၊ ထိုယောဂီအား။ ဝိဘူတတရံ၊ အထူးသဖြင့် ထင်ရှားသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ၏။ (ဤအရာ၌ နိစ္စသညာဒယော စဿ သုပ္ပဟီနာ ဟောန္တိ-ဟူ၍လည်း အကျိုးကိုပြသင့်သေး ၏) ဉာတန္တိ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ အနုပဿနာဝသေန၊ ရှုခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဉာတတ္တာ၊ သိအပ်သည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ အာရမ္မဏံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဉာဏန္တိ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ အနုပဿနာဉာဏံ၊ ဉာဏ်ကို။ (အာဟ၊ ၏။) ဥဘောပိ ဝိပဿတီတိ၊ ကား။ တဒုဘယမ္ပိ၊ ထိုအာရုံ, အာရမ္မဏိက နှစ်ပါးစုံကိုလည်း။ ခယတော ဝယတော၊ ဟု။ ဝိပဿတိ၊ ရှု၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အယံ၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ သင်္ခေပတ္ထော၊ တည်း။ ရူပဿ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ယာဝဇရာမရဏဿ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ခယတော ဝယတော၊ ဟု။ ဒဿနံ၊ ရှုမြင်ခြင်းသည်။ အာရမ္မဏပဋိသင်္ခါ၊ မည်၏။ တံဒဿနဉာဏဿ၊ ထိုအာရုံကို ရှုမြင်သောဉာဏ်ကို။ ခယတော ဝယတော၊ ဟု။ ဒဿနံ၊ သည်။ အာရမ္မဏပဋိသင်္ခါယ၊ အာရုံကို သိမြင်သောဉာဏ်၏။ (အာရမ္မဏံပဋိသင်္ခါယ-ဟု ရှိလျှင်၊ အာရုံကို သိမြင်ပြီး၍-ဟု အနက်ပြန်ရာ၏) ဘင်္ဂဿ၊ အပျက်ကို။ အနုပဿနံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဥဘယတ္ထ၊ နှစ်ပါးစုံ၌။ ပညာ၊ သည်။ (ဝိပဿနေ ဉာဏံ၊ ဉာဏ်မည်၏။) ဝါ၊ တနည်း။ ပုရိမံ၊ ရှေးဖြစ်သော ပဋိသင်္ခါ ပညာကို။ (ပက္ခိပိတွာ-၌စပ်) တဒဘာဝေ၊ ထိုပဋိသင်္ခါပညာမရှိလတ်သော်။ အဘာဝတော၊ ဘင်္ဂါနု ပဿနာ ပညာ၏မရှိခြင်းကြောင့်။ ပစ္ဆိမာယံ၊ နောက်ဖြစ်သော ဘင်္ဂါနုပဿနာ ပညာ၌။ ပက္ခိပိတွာ၊ ထည့် သွင်း၍။ ပစ္ဆိမာ ဧဝ ပညာ၊ နောက်ဘင်္ဂါနုပဿနာ ပညာသည်သာလျှင်။ ဝိပဿနေ ဉာဏံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ဤကား အနက်ကျဉ်းတည်း။
ဧတ္ထာတိ၊ ကား။ တဿ စိတ္တဿ ဘင်္ဂံ အနုပဿတီတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ အနေကေဟိ အာကာရေဟီတိ၊ ကား။ အနိစ္စတော အနုပဿနာဒီဟိ၊ အနိစ္စာနုပဿနာ အစရှိကုန်သော။ အနေကေဟိ၊ များစွာကုန်သော။ အာကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အနုသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဘိယျောတိဧတသ္မိံ အတ္ထေ၊ လွန်စွာဟူသော ဤအနက်၌။ (ဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပုနပ္ပုနံ ပဿတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ သင်္ခတဓမ္မော နာမ၊ သင်္ခတတရားမည်သည်။ ဇာတိဇရာမရဏပကတိကော၊ ဖြစ်ခြင်း အိုရင့်ခြင်း သေပျက်ခြင်းသဘောရှိ၏။ တဿ၊ ထိုသင်္ခတတရား၏။ ဇာတိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ အာဒိကောဋိ၊ အစဖြစ်သော အဖို့ပေတည်း။ ဇရာ၊ အိုရင့်ခြင်းသည်။ မဇ္စျိမကောဋိ၊ အလယ်ဖြစ်သော အဖို့ပေတည်း။ မရဏံ၊ သေပျက်ခြင်းသည်။ ဩသာနကောဋိ၊ အဆုံးဖြစ်သော အဖို့ပေတည်း။ တတ္ထ၊ ထိုသုံးပါးသော အဖို့တို့တွင်။ (ဇာတိဇရာသု-၌ စပ်) တိဝိဓမ္ပိ၊ သုံးပါးအပြားရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ ဥပ္ပါဒါဒိ၊ ဥပါဒ်အစရှိ သည်သည်။ သင်္ခတလက္ခဏတာယ၊ သင်္ခတတရား၏ လက္ခဏာ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အနိစ္စလက္ခဏံ၊ သည်။ ကိဉ္စာပိ ဟောတိ၊ အကယ်၍ကားဖြစ်ပေ၏။ တထာပိ၊ သော်လည်။ ဝယက္ခဏေ၊ ပျက်ဆဲခဏ၌။ ဝါ၊ ပျက်ဆဲခဏကို။ (ဒိဋ္ဌေ၊ မြင်အပ်သည် ရှိသော်။ အနိစ္စလက္ခဏံ၊ အနိစ္စလက္ခဏာသည်။ ပါကဋံ၊ ထင်ရှားသည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ ဥပဋ္ဌာတိ) ယထာ၊ ထင်သကဲ့သို့။ ဒိဋ္ဌာသု၊ ကုန်သော။ ဇာတိဇရာသု၊ ဇာတိဇရာတို့၌။ (ဝါ၊ တို့ကို။ ဒိဋ္ဌာသု၊ မြင်အပ်ကုန်သည်ရှိသော်။) တထာ၊ ထိုအတူ။ အနိစ္စလက္ခဏံ၊ သည်။ ပါကဋံ၊ သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ န ဥပဋ္ဌာတိ၊ မထင်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘင်္ဂေါနာမ အနိစ္စတာယ ပရမာ ကောဋီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဥတ္တမာ၊ မြတ်သော။
ဘင်္ဂေါ နာမ၊ ပျက်ခြင်းမည်သည်ကား။ အနိစ္စတာယ၊ အနိစ္စလက္ခဏာ၏။ ပရမာ၊ လွန်ကဲသော။ ဝါ၊ အဆုံး စွန်ဖြစ်သော။ ကောဋိ၊ အဖို့ပေတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနိစ္စတော၊ မမြဲသောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ငါ၊ မမြဲဟု။ အနုပဿနာ၊ ရှုခြင်းသည်။ ဘင်္ဂါနုပဿကဿ၊ ပျက်ခြင်းဘင်ကို ရှုသောယောဂီ ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ယုတ္တာ၊ သင့်သည်။ တာဝ ဟောတု၊ ဖြစ်တန်စေ။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ ဒုက္ခာဒိတော၊ ဒုက္ခအစရှိသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ အနုပဿနာ၊ သည်။ ကထံ ယုတ္တာ၊ အဘယ်သို့ သင်အံ့နည်း။ ဣတိ၊ သို့မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ အနိစ္စဿဒုက္ခတ္တာတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ၏။ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ ယံ၊ သည်။ အနိစ္စံ၊ မမြဲ။ တံ၊ သည်။ ဧကန္တတော၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ ဒုက္ခံ၊ တည်း။ အနတ္တာ၊ အတ္တမဟုတ်။ စ၊ သည်မျှသာမကသေး။ တတော၊ ထိုသို့အနိစ္စ ဒုက္ခ အနတ္တ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ (တံ၊ ထိုတရားသည်။) အဘိနန္ဒနိယာဒိရှုပံ၊ နှစ်သက်ဖွယ်စသော သဘောရှိသည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ နိဗ္ဗတ္တေတဗ္ဗဉာဏပရိကမ္မတ္ထဉ္စ၊ ဖြစ်စေအပ်သော နိဗ္ဗိဒါစသော ဉာဏ်၏ ပရိကံ အကျိုးငှာလည်း။ (နိဗ္ဗတ္တေတဗ္ဗတော ကား မသင့်၊ –မျှသာလိုသည်) ဣတရာသမ္ပိ၊ ဤမှ တပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဆန္နံ၊ ခြောက်ပါးကုန်သော။ အနုပဿနာနံ၊ အနုပဿနာတို့၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းအားဖြင့်။ အနုပဿတိ၊ ရှု၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ကေစိ ပန၊ အချို့သော ဆရာတို့ သည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤဘင်္ဂါနုပဿနာအရာ၌။ အနိစ္စတော၊ အနုပဿတိ၊ နော နိစ္စတောတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ဒဿနကိစ္စံ၊ ရှုမြင်ခြင်းကိစ္စသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဘင်္ဂဒဿ နေနေဝ၊ အပျက်ကိုမြင်ခြင်းဖြင့်သာလျှင်။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံကို။ ဝါ၊ အလုံးစုံသည်။ ဒိဋ္ဌံ၊ မြင်အပ်ပြီးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ ဘင်္ဂါနုပဿနာယ၊ ဘင်္ဂါနု ပဿနာသည်။ မတ္ထကပ္ပတ္တိယံ၊ ခေါင်ထိပ်သို့ရောက်လတ်သော်။ ယုတ္တံ၊ သင့်လျော်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ တတော၊ ထိုဘင်္ဂဉာဏ်ခေါင်ထိပ်သို့ ရောက်သည်မှ။ ပုဗ္ဗဘာဂေ၊ ရှေးအဖို့၌။ အနေကာကာရဝေါကာရာ၊ များစွာသော အခြင်းအရာတို့ဖြင့် ရောပြွမ်းကုန်သော။ အနုပဿနာ၊ ရှုခြင်းတို့ကို။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာဝ၊ အလိုရှိအပ်ကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ အညထာ၊ တပါးသောအပြားအားဖြင့်။ (အတ္ထေ၊ ကို။ ဂယှမာနေ၊ သော်။) အနိစ္စတော အနုပဿတီတိအာဒိကာ၊ ဤသို့အစရှိသော။ ပါဠိ စ၊ ပါဠိတော်သည်လည်းကောင်း။ အနေကောဟိ အာကာရေဟိ ပုနပ္ပုနံ ပဿတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဂတာ၊ လာသော။ တဿာ၊ ထိုပါဠိတော်၏။ အဋ္ဌကထာ စ၊ အနက်အဖွင့်အဋ္ဌကထာသည်လည်းကောင်း။ ဝိရောဓိတာ၊ ဆန့်ကျင်စေအပ်သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ တဒေဝ အနိစ္စတော ဒိဋ္ဌိမေဝ၊ ထိုအနိစ္စအခြင်း အရာအားဖြင့် မြင်အပ်ပြီးသည်သာလျှင် ဖြစ်သော။ သဗ္ဗသင်္ခါရဂတံ၊ အလုံးစုံသောသင်္ခါရတရားအပေါင်း ကို။
န တံ အဘိနန္ဒိတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ တံ သင်္ခါရဂတံ၊ ထိုသင်္ခါရတရားအပေါင်းကို။ တဏှာဒိဋ္ဌိဘိနန္ဒနဝသေန၊ တဏှာဟူသော နှစ်သက်ခြင်း ဒိဋ္ဌိဟူသော နှစ်သက်ခြင်းတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ တဏှာဖြင့် နှစ်သက် ခြင်း ဒိဋ္ဌိဖြင့် နှစ်သက်ခြင်းတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဧတံ၊ ဤအရာသည်။ မမ၊ ငါ၏ဥစ္စာတည်း။ ဧသော၊ ဤအရာသည်။ မေ၊ ငါ၏။ အတ္တာ၊ အတ္တတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ န အဘိနန္ဒိတဗ္ဗံ၊ မနှစ်သက်အပ်။ န တတ္ထ ရဉ္စိတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ တတ္ထ သင်္ခါရဂတေ၊ ၌။ ရဉ္စနဝသေန၊ တပ်မက်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ န ပဝတ္တိတဗ္ဗံ၊ မဖြစ်ရာ။ ဝါ၊ မဖြစ်စေအပ်။ ကာမရာဂေါဝါ၊ ကာမရာဂကိုသော်လည်းကောင်း။ ဘဝရာဂေါ ဝါ၊ ဘဝရာကို သော်လည်းကောင်း။
ဧဝံ ဝိရတ္တောတိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ ဘင်္ဂါနုပဿနာနုသာရေန၊ ဘင်္ဂါနုပဿနာသို့ အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ ဝိရတ္တော၊ စက်ဆုပ်လတ်သော်။ ဝါ၊ တပ်မက်ကင်းလတ်သော်။ ဒိဋ္ဌံ၊ မြင်အပ်ပြီးသော။ သမ္ပတိ၊ ယခု ပစ္စုပ္ပန်၌။ ဥပဋ္ဌိတံ၊ ထင်ပေါ်သော။ သင်္ခါရဂတံ၊ ကို။ နိရောဓေတိ ယထာ၊ နှလုံးသွင်းသကဲ့သို့။ နိရောဓံ၊ ချုပ်ခြင်းကို။ မနသိကရောတိ ယထာ၊ နှလုံးသွင်းသကဲ့သို့။ အဒိဋ္ဌမ္ပိ၊ မမြင်အပ်သေးသည်လည်းဖြစ်သော။ အတီတာနာဂတံ၊ အတိတ် အနာဂတ်ဖြစ်သော။ (သင်္ခါရဂတံ၊ ကို။) အနွယဉာဏဝသေန၊ အနွယဉာဏ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဧတရဟိ၊ ၌။ ဣဒံ၊ ဤရှုအပ်သော သင်္ခါရတရားအပေါင်းသည်။ နိရုဇ္စျတိယထာ၊ ချုပ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဣတရေပိ၊ ဤမှတပါးသော အတိတ်အနာဂတ် သင်္ခါရတရားတို့သည်လည်း။ (နိရုဇ္စျန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ သို့။ အနုမိနန္တော၊ နှိုင်းဆလျက်။ နိရောဓောတိ၊ ချုပ်သည်ဟုနှလုံးသွင်း၏။ မနသိကတဿပိ၊ နှလုံးသွင်း ဆင်ခြင်အပ်သော သင်္ခါရတရားအပေါင်း၏လည်း။ နိရောဓံ၊ ချုပ်ခြင်းကို။ ကရောတိ၊ ပြု၏။ ဝါ၊ နှလုံးသွင်း၏။ (မနသိကာရောတိဟု အပြည့်အစုံရှိသင့်၏) နော သမုဒေတီတိ ဧတ္ထာပိ၊ ဤပါဌ်၌လည်း။ ဧသေဝနယော၊ ဤနည်းပင်တည်း။ သမုဒယံ၊ ဖြစ်ခြင်း ကြီးပွားခြင်းကို။ နော မနသိကရောတိ၊ နှလုံးမသွင်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ ဆိုလိုရင်းအနက်တည်း။
ဧဝံ ပဋိပန္နောတိ၊ ကား။ ဧဝံ ဝုတ္တပ္ပရေန၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အပြားအားဖြင့်။ အနိစ္စာနုပဿနာ ဒိဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဋိန္နော၊ ကျင့်သော။ ဝါ၊ သွားသောယောဂီသည်။ သဒ္ဓိံ ခန္ဓာဘိသင်္ခါရေဟိ ကိလေသာနံ၊ ပရိစ္စဇနတောတိ၊ ကား။ ခန္ဓေဟိ စ၊ တို့နှင့်လည်းကောင်း။ အဘိသင်္ခါရေ့ဟိ စ၊ တို့နှင့်လည်းကောင်း။ သဟ၊ တကွ။ ကိလေသာနံ၊ တို့ကို။ ပဇဟနတော၊ ပယ်စွန့်ခြင်းကြောင့်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ကိလေသေ၊ တို့ကို။ ပဇဟန္တော၊ ပယ်စွန့်သည်ရှိသော်။ တန္နိမိတ္တကကမ္မံ စ၊ ထိုကိလေသာလျှင် အကြောင်းရှိသောကံကို လည်းကောင်း။ တတော၊ ထိုကံမှ။ နိဗ္ဗတ္တနကေ၊ ဖြစ်လတံ့ကုန်သော။ ခန္ဓေ စ၊ တို့ကိုလည်းကောင်း။ ပဇဟတိနာမ၊ မည်၏။ သင်္ခတဒေါသဒဿနေနာတိ၊ ကား။ သင်္ခတဓမ္မေသု၊ တို့၌။ အနိစ္စဒုက္ခတာဒိအာဒီ နဝဒဿနေန၊ အနိစ္စအဖြစ် ဒုက္ခအဖြစ် အစရှိသော အပြစ်ကိုမြင်သဖြင့်။ တဗ္ဗိပရီတေတိ၊ ကား။ တဒဓိမုတ္တတာယ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်ကိုနှလုံးသွင်းသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပဋိနိသဂ္ဂဿ၊ ပဋိနိသဂ္ဂ၏။ ဝါ၊ စွန့်လွှတ်ခြင်း စေလွှတ်ခြင်း၏။ ဒုဝိတော၊ နှစ်ပါးအပြားရှိသည်၏ အဖြစ်ကို ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ပက္ခန္ဒနတ္ထော စ၊ ပြေးဝင်ခြင်းဟူသည်။ အဓိမုစ္စနံ၊ နှလုံးသွင်းခြင်း စေလွှတ်ခြင်း တည်း။ ယထာဝုတ္တေနာတိ၊ ကား။ တဒင်္ဂါဒိပ္ပဟာနာဒိပ္ပကာရေန စ၊ တဒင်္ဂအစရှိသော ပဟာန်အပြားအား ဖြင့်လည်းကောင်း။ (တဒင်္ဂပ္ပဟာနာဒိပ္ပကာရေန-ဟုရှိသင့်၏။ တဒင်္ဂပဟာန်အစရှိသော အပြားအားဖြင့် လည်းကောင်း။ -ဟု အနက်ပေး) တန္နိန္နပ္ပကာရေန စ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်၌ ညွှတ်သောအပြားအားဖြင့် လည်းကောင်း။ နိဗ္ဗတ္တနဝသေနာတိ၊ ကား။ ဥပ္ပါဒနဝသေန၊ ဖြစ်စေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ နိဗ္ဗတ္တေန္တော၊ ဖြစ်စေသည်ရှိသော်။ ကိလေသေ၊ တို့ကို။ အာဒိယတိ၊ ယူသည်မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေ၊ ထိုကိလေသာတို့ကို။ အာဒိယတိ၊ ယူသည်မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေ၊ ထိုကိလေသာ တို့ကို။ အနိဗ္ဗတ္တေန္တော၊ မဖြစ်စေသည်ရှိသော်။ ကိလေသေ၊ တို့ကို။ န အာဒိယတိ နာမ၊ မယူသည်မည်၏။ အဒေါသဒဿိတာဝသေနာတိ၊ ကား။ ဒေါသာနံ၊ အပြစ်တို့ကို။ အဒဿာဝိဘာဝေန၊ မမြင်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သင်္ခတာရမ္မဏံ၊ ကို။ န အာဒိယတိ၊ မယူ။ ဝါ၊ ယူသည်မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ကတ္တဗ္ဗာ၊ ၏။) ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အနာဒီနဝဒဿိတာယ၊ အပြစ်ကိုမမြင်သည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ ဝါ၊ အဖြစ်သည်။ (သတိ၊ သော်။) သင်္ခါရေ၊ တို့ကို။ အာဒိယတိ၊ ယူသည်မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာဒိနဝဒဿိတာယ၊ အပြစ်ကိုမြင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ သည်။ (သတိ၊ သော်။) တေ၊ ထိုသင်္ခါရတို့ကို။ န အာဒိယတိ န ဂဏှာတိ၊ မယူသည်မည်၏။ ဝါ၊ ယူသည်မမည်။
၇၄၃။ အဿတိ၊ ကား။ ယောဂိနော၊ အား။ ဝါ၊ ၏။ တေဟိ ဉာဏေဟီတိ၊ ကား။ အနိစ္စာနုပဿနာဒိ ဉာဏေဟိ၊ အနိစ္စာနုပဿနာ အစရှိသော ဉာဏ်တို့ဖြင့်။ တန္တိ၊ ကား။ ပဟာနံ၊ ပဟာန်ကို။ ဝါ၊ ပယ်ခြင်းကို။ နိစ္စသညန္တိ၊ ကား။ နိစ္စဂါဟံ၊ မြဲသည်ဟု စွဲလမ်းခြင်းကို။ သညာသီသေန၊ သညာကို ပဓာနပြု သဖြင့်။ နဒ္ဒေသော၊ ညွှန်ပြခြင်းတည်း။ သုခသညံ အတ္တသညန္တိ ဧတ္ထာပိ၊ ဟူသောပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ သပ္ပီတိကံ တဏှန္တိ၊ ကား။ သဥပ္ပိလာဝိတံ၊ ဝမ်းမြောက်တက်ကြွခြင်းနှင့် တကွ ဖြစ်သော။ အဘိပတ္တနံ၊ ရှေးရှုတောင့်တခြင်းတည်း။
၇၄၄။ ဝတ္ထုသင်္ကမနာတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ဝိပဿနာယ၊ ၏။ ပဝတ္တိဋ္ဌာနဘာဝတော၊ ဖြစ်ရာဌာန၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ရူပါဒိအာရမ္မဏံ၊ ရုပ်အစရှိသော အာရုံကို။ ဝတ္ထူတိ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတံ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ရူပဿဒိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သင်္ကမနာတိ၊ ဟူသောစကား ကို။ ဝိပဿနာဘာဝသာမညတော၊ ဝိပဿနာ၏ အဖြစ်ဖြင့် တူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဧကတ္ထနယေန၊ ဖြင့်။
၇၄၅။ ဥဘောတိ၊ ကား။ ဒိဋ္ဌာဒိဋ္ဌဘာဝေန၊ မြင်အပ်သောအာရုံ မမြင်အပ်သောအာရုံ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဒွေပိ၊ နှစ်ပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ အာရမ္မဏာနိ၊ တို့ကို။ ဧကဝဝတ္ထနာတိ၊ ကား။ ခဏဘင်္ဂုရတာယ၊ ခဏအား ဖြင့် ပျက်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ တခဏဖြစ်ပျက်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သမာနာ၊ တူကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဝတ္ထာပနာ၊ ပိုင်းခြားဆုံးဖြတ်ခြင်းတည်း။
သံဝိဇ္ဇာမာနမှီတိ၊ ကား။ ပစ္စက္ခတော၊ အားဖြင့်။ ဥပလဗ္ဘမာနေ၊ ရအပ်သော။ ပစ္စုပ္ပန္နေ၊ ပစ္စုပ္ပန်သင်္ခါရ၌။ ဝိသုဒ္ဓဒဿနောတိ၊ ကား။ ဘင်္ဂဒဿနဿ၊ အပျက်ကိုမြင်ခြင်း၏။ ပရိပန္ထဝိဓမနေန၊ အနှောက်အယှက် အန္တရာယ်ကို မှုတ်လွှင့်ပယ်ဖျောက်သဖြင့်။ (သီမူနှင့်အညီပင်) ဝိသုဒ္ဓဉာဏော၊ ကောင်းစွာစင်ကြယ်သော ဘင်္ဂဉာဏ်အမြင်ရှိသော ယောဂီသည်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တဒနွယံ နေတီတိ၊ ကား။ ပစ္စုပ္ပန္န သင်္ခါရဘါင်္ဂဒဿိနော ပစ္စုပ္ပန်သင်္ခါရ၏ အပျက်ကို ရှုမြင်သော။ တဿ ဉာဏဿ၊ ထိုဉာဏ်၏။ ဝါ၊ သို့။ အနွယံ အနုဂတဘူတံ၊ အစဉ်လိုက်သည်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဉာဏံ၊ ကို။ ပဝတ္တေတိ၊ ဖြစ်စေ၏။ ပန၊ ဆက်း ကတ္ထ၊ အဘယ်၌။ ပဝတ္တေတိ၊ သနည်း။ ဣတိ၊ သို့မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ အတီဘနာဂတေတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အတီတေ စ၊ အတိတ်လည်းဖြစ်သော။ အနာဂတေ စ၊ လည်းဖြစ်သော။ သင်္ခါရဂတေ၊ အပေါင်း၌။ သဗ္ဗေပီတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားသည်။ တဿ၊ ထိုအနွယဉာဏ်၏။ ပဝတ္တနာကာရဒဿနံ၊ ဖြစ်သော အခြင်းအရာကို ပြသောစကားတည်း။
ဘင်္ဂသင်္ခါတေ၊ ပျက်ခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ နိရောဓော၊ ချုပ်ခြင်း။ “နိဗ္ဗာနသင်္ခါတေ၊ ဟုဆိုအပ်သော။ နိရောဓေ၊ ၌။ န၊ မဟုတ်။” ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ ဘင်္ဂါတေ-ဟူသော ဝိသေသနပုဒ်၏ အဓိပ္ပါယ် တည်း။ သောတိ၊ ကား။ အာရမ္မဏနွယေန၊ ပစ္စုပ္ပန်အာရုံသို့အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ ဥဘောဒိဋ္ဌာဒိဋ္ဌေ၊ မြင်အပ် မမြင်အပ်သော နှစ်မျိုးသောသင်္ခါရတို့ကို။ ခဏဘင်္ဂုရတာယ၊ အကြင်ပိုင်းခြားဆုံးဖြတ်သော ပညာသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဧသာ၊ ဤပိုင်းခြားဆုံးဖြတ်သော ပညာသည်။ ဝယလက္ခဏေ ဝိ့ရိဏာမ လက္ခဏေ၊ ဖောက်ပြန်ပျက်စီးခြင်းလက္ခဏာ၌။ ဝိပဿနာ၊ ရှုမြင်သော ဝိပဿနာပညာတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
၇၄၆။ အာရမ္မဏဉ္စ ပဋိသင်္ခါတိအာဒိ၊ အစရှိသော စကားသည်။ ဘင်္ဂါနုပဿနာယ၊ ဉာဏ်၏။ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္စျတ္တာ၊ ထိုးထွင်း၍ သိနိုင်ခဲသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တဿေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသာလျှင်ဖြစ်သော။ အတ္ထဿ၊ ကို။ ဒဠှီကရဏံ၊ ခိုင်မြဲသည်ကို ပြုသောစကားတည်း။ တယိဒံ ဘင်္ဂဒဿနံ၊ ထိုအပျက်ဘင်ကို ရှုမြင်ခြင်းသည်။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ အဝသဝတ္တနာဝဗောဓနေန၊ အလိုသို့မလိုက်ခြင်းကို သက်ဝင်၍ သိသဖြင့်။ အနတ္တလက္ခဏပဋိဝေဓာယ၊ အနတ္တလက္ခဏာကို ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းငှာ။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ တံ၊ ထိုအနက်ကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ သုညတော စ ဥပဋ္ဌာနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အာရမ္မဏဿစ၊ ရုပ်အစရှိသော အာရုံ၏လည်းကောင်း။ ဘင်္ဂါရမ္မဏစိတ္တဿ စ၊ အပျက်လျှင်အာရုံ ရှိသော ဝိပဿနာစိတ်၏လည်းကောင်း။ ဘင်္ဂံ၊ ကို။ အနုပဿတော၊ ရှုမြင်သော ယောဂီအား။ ဝိသေသတော၊ အထူးအားဖြင့်။ သင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ သုညာ၊ အတ္တမှ ဆိတ်ကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ ဥပဋ္ဌဟန္တိ၊ ကုန်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ တေဿဝ န္တိအာဒိ၊ အာဟ၊ ၏။
န စတ္ထိ အညောတိ၊ ကား။ ဧတ္ထ ဣမသ္မိံ လောကေ၊ ၌။ (ဤဖွင့်ပုံကိုထောက်လျှင် န စတ္ထိ-အရာ၌ န စေတ္ထ-ဟု ရှိသင့်၏) အညော၊ တပါးသော။ ခန္ဓဝိနိမုတ္တော၊ တို့မှလွှတ်သော။ အတ္တာ နမာ၊ မည်သည်။ ကောစိ၊ တစုံတခုမျှ။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တေသံ ခယံ ပဿတီတိ၊ ကား။ တေသံ ဓမ္မာနံ၊ ထိုသင်္ခါရတရားတို့၏။ ခဏေ ခဏေ၊ ခဏတိုင်း ခဏတိုင်း။ ဥပဋ္ဌဟန္တံ၊ ထင်ပေါ်သော။ ဘင်္ဂံ၊ ကို။ ပဿတိ၊ မြင်၏။ ယထာ ဝုတ္တာယ၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ပြီးသော။ အပ္ပမာဒပဋိပတ္တိယာ၊ အပ္ပမာဒအကျင့်ပဋိပတ်ဖြင့်။ အပ္ပမတ္တော၊ မမေ့လျော့သောယောဂီသည်။ ယထာ ကိံ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်းဟူမူကား။ ဝဇိရေန၊ စိန်ဖြင့်။ မဏိံ၊ ကျောက်ပတ္တမြားကို။ ဝိဇ္စျံ ဝိဇ္စျန္တော ဣဝ၊ ဖောက်ထွင်းသော ပုဂ္ဂိုလ်ကဲ့သို့။ ယောနိသော၊ သင့်သော အကြောင်းအားဖြင့်။ ယထာ နာမ၊ ဥပမာမည်သည်ကား။ ကုသလော၊ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာသော။ ပုရိသော၊ သည်။ ဥပါယေန၊ သင့်လျောသော အကြောင်းဖြင့်။ မဏိံ၊ ကို။ ဝိဇ္စျန္တော၊ ဖောက်ထွင်းသည်ရှိ သော်။
ယာ စ အာရမ္မဏပဋိသင်္ခါတိ၊ ကား။ ရူပါရမ္မဏတာ။ပ။ပဋိသင်္ခါတိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ အာဂတာ၊ လာသော။ ယာ စ အာရမ္မဏပဋိသင်္ခါ၊ အကြင်အာရမ္မဏပဋိသင်္ခါပညသည် လည်းကောင်း။ တဿ စိတ္တဿ ဘင်္ဂံ အနုပဿတီတိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တာ၊ ဟောတော်မူအပ်သော။ ယာ စ ဘင်္ဂါနုပဿနာ၊ ပညာသည်လည်းကောင်း။ သင်္ခါရာဝ။ပ။အတ္ထီတိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ မိန့်ဆိုအပ်သော။ ယဉ္စ သုညတောဥပဋ္ဌာနံ၊ သည်လည်းကောင်း။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ တိဓာ၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တာပိ၊ ဟောအပ်သည် လည်းဖြစ်သော။ အယံ၊ ဤပညာသည်။ အဓိပညာဝိပဿနာ နာမ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
၇၄၇။ အနိစ္စာနုပဿနာဒီသူတိ၊ ကား။ အနိစ္စဒုက္ခာနတ္တာနုပဿနာသု၊ အနုပဿနာတို့၌။ နိဗ္ဗိဒါဒီသုတိ၊ ကား။ နိဗ္ဗိဒါဝိရာဂနိရောဓပဋိဿဂ္ဂါနုပဿနာသု၊ အနုပဿနာတို့၌။ တယော ဥပဋ္ဌာနေတိ၊ ကား။ အနိစ္စာဒိဝသေန၊ အနိစ္စစသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တိဝိဓေ၊ သုံးပါးအပြားရှိသော။ ဥပဋ္ဌာနေ၊ ထင်ခြင်း ၌။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ခယတော၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝယတော၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဥပဋ္ဌာနံ၊ သည်။ အနိစ္စတော၊ မမြဲသောအားဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာနံ၊ တည်း။ ဘယတော၊ ကြောက်မက်ဖွယ်အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာနံ၊ သည်။ ဒုက္ခတော၊ ဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာနံ၊ တည်း။ သုညတော၊ အားဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာနံ၊ သည်။ အနတ္တတော၊ ဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာနံ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ ဒိဋ္ဌီသူတိ၊ ကား။ ဒိဋ္ဌိနိမတ္တံ၊ ဒိဋ္ဌိဟူသောအကြောင်းကြောင့်။ န ဝေဓတိ၊ မတုန်လှုပ်။ တာဟိ၊ ထိုဒိဋ္ဌိတို့သည်။ အသံဟီရတာယ၊ မဆွဲငင်အပ်-မဆွဲငင်နိုင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ န စလတိ၊ မတုန်လှုပ်။
၇၄၈။ ဒုဗ္ဗလဘာဇနဿ ဝိယာတိ၊ ကား။ တိန္တအာမမတ္တိကာဘာဇနဿ၊ စိုသောမီးမဖုတ်ရသေးသော မြေအိုး၏။ ဘေဒမေဝ၊ ကွဲပျက်ခြင်းကိုသာလျှင်။ ပဿတိ ဝိယ၊ ရှုမြင်ဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်အပ်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဒုဗ္ဗလဘာဇနူပမာ၊ အားနည်းသော အိုးဥပမာကို။ သရသာဘိဒုတာဒဿနတ္တံ၊ မိမိ၏သဘောဖြင့် ပျက်တတ်သည်၏ အဖြစ်ကိုပြခြင်းအကျိုး ငှာ။ (ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။) ဝိပ္ပကိရိမာနသုခုမရဇူပမာ၊ ဖရိုဖရဲ ဖြန့်ကြဲအပ်သော သိမ်မွေ့နူးညံ့သော မြူဥပမာကို။ အညမညံ၊ ချင်း။ အသမ္ဗန္ဓတာဒဿနတ္ထံ၊ မဆက်စပ်သည်၏ အဖြ်ကိုပြခြင်းအကျိုးငှာ။ (ဝုတ္တာ၊ ၏။) ဘဇ္ဇိယမာနတိလူပမာ၊ လှော်အပ်သောနှမ်းဥပမာကို။ (ဘိဇ္ဇိယမာန-မသင့်) ခဏေ ခဏေ၊ ခဏတိုင်း ခဏတိုင်း။ ဘိဇ္ဇနကဘာဝဒဿနတ္ထံ၊ ပျက်တတ်သည်၏ အဖြစ်ကိုပြခြင်းအကျိုးငှာ။ (ဝုတ္တာ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ အပ်၏။ ဘေဒမေဝါတိ၊ ကား။ ဝိနာသမေဝ၊ ပျက်ခြင်းကိုသာလျှင်။ ပဿတိ၊ ရှုမြင်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဥပ္ပါဒါဒီနံ၊ ဖြစ်ခြင်းအစရှိသည်တို့ကို။ အဂ္ဂဟဏတော၊ မယူခြင်းကြောင့်တည်း။ ဧဝမေဝါတိ၊ ကား။ ဥဒကတလာဒိပစ္စယံ၊ ရေမျက်နှာပြင် အစရှိသော အကြောင်းကို။ ပဋိစ္စ၊ စွဲမှီ၍။ ဥပ္ပန္နာနိ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ ဥဒကဗုဗ္ဗုဠကာနိ၊ ရေပွက်တို့သည်။ န စိရဋ္ဌိတိကာနိ၊ ရှည်မြင့်စွာတည်ခြင်းမရှိ ကုန်သည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) သီဃံ သီဃံ၊ လျင်စွာလျင်စွာ။ ဘိဇ္ဇန္တိ ယထာ၊ ပျက်ကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝမေဝ၊ ပင်လျှင်။ ကမ္မာဒိပစ္စယံ၊ ကံ အစရှိသောအကြောင်းကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ ဥပ္ပန္နာ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ သဗ္ဗေ၊ ကုန်သော။ ရူပါရူပဓမ္မာ၊ ရုပ်နာမ်တရားတို့သည်။ ခဏဋ္ဌိတိကာ၊ တခဏမျှတည်ခြင်း ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ သီဃံ သီဃံ၊ စွာ။ ဘိဇ္ဇန္တိ၊ ပျက်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဘေဒမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ပဿတိ၊ ရှု၏။ ဟိ-သစ္စွံ၊ ၏။ တုရိတံ တုရိတံ၊ လျင်စွာ လျင်စွာ။ နေသံ၊ ထိုရုပ်နာမ်တရားတို့၏။ ဘေဒဒဿနတ္ထံ၊ ပျက်ခြင်းကို ပြခြင်းအကျိုးငှာ။ ဘိဇ္ဇန္တိ ဘိဇ္ဇန္တိ၊ ဟူ၍။ အာမေဍိတဝစနံ၊ အာမေဍိတ်စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ မိန့်ဆိုအပ်၏။
မရီစိပိ၊ တံလှပ်သည်လည်း။ ဣတ္တရကာလိကာဝ၊ တိုတောင်းသောကာလရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ နိဿယပဗန္ဓဝသေန၊ မှီရာအစဉ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ စိတရရုပဋ္ဌာနံ၊ သာ၍ရှည်မြင့်စွာ ထင်ခြင်းသည်။ (စိရတရဋ္ဌာနံ၊ သာ၍ရှည်မြင့်စွာ တည်ခြင်းသည်-ဟူ၍လည်းသင့်၏) (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယထာ ပေဿ မရီစိကန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ်၏။ အယာထာဝုပဋ္ဌာနတောဝ၊ ဖောက်ပြန်မှားယွင်းစွာ ထင်ခြင်းကြောင့်သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ န၊ မဟုတ်။ (ဤ၌ ဧဝ-သဒ္ဒါရှိသင့် မရှိ သင့် ဆင်ခြင်အပ်၏။) လောကန္တိ၊ ကား။ ခန္ဓာလောကံ၊ ခန္ဓငါးပါးဟူသော လောကကို။ မစ္စုရာဇာ၊ သည်။ န ပဿတိ၊ မမြင်။ ကသ္မာ၊ ကား။ အရဟတ္ထာဓိဂမေန၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကိုသိသဖြင့်။ ဝါ၊ ရသဖြင့်။ ပုနဗ္ဘ ဝါဘာဝတော၊ တဖန်ဖြစ်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။
၇၄၉။ ဘဝိဒိဋ္ဌိပ္ပဟာနန္တိ၊ ကား။ သဿတဒိဋ္ဌိယာ၊ ကို။ ဝိက္ခမ္ဘနံ၊ ခွါခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ နိရန္တရံ၊ မပြတ်မစဲ။ ဘင်္ဂမေဝ၊ အပျက်ကိုသာလျှင်။ ပဿတော၊ ရှုမြင်သောပုဂ္ဂိုလ်အား။ သဿတဒိဋ္ဌိယာ၊ ၏။ အဝသရော၊ သက်ဝင်ခွင့်သည်။ ဝါ၊ ဖြစ်ခွင့်သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ တတော၊ ဧဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ ဇီဝိတေ၊ အသက်၌။ နိရာလယတ္တာ၊ တွယ်တာမှုကင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဇီဝိတေ၊ အသက်၌။ နိရာလယတ္တာ၊ တွယ်တာမှုကင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဇီဝိတနိကန္တိပရိစ္စါဂေါ၊ အသက်၌ ငြိကပ်တွယ်တာခြင်းကို ပယ်စွန့်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သဒါတိ၊ ကား။ ရတ္တိန္ဒိဝံ၊ နေ့ရောညဉ့်ပါ။ သဗ္ဗ ကာလံ၊ အခါခပ်သိမ်း။ ဘာဝနာယ၊ ၌။ ယုတ္တပ္ပတ္တတာ၊ အလွန့်အလွန်အားထုတ်သည်၏ အဖြစ်တည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣစ္ဆာစာရာနံ၊ အလိုဆိုးဖြစ်ခြင်းတို့၏။ ဝါ၊ ဖြစ်သောအလိုဆိုးတို့၏။ ဒုရီဘာဝတော၊ ဝေးကွာသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိသုဒ္ဓါဇီဝိတာ၊ စင်ကြည်သောအသက်မွေးမှု ရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဥဿုက္ကပ္ပဟာနံ၊ ကြောင့်ကြကိုပယ်ခြင်းဟူသည်။ တိဗ္ဗသံဝေဂတ္ထာ၊ ထက်သန်သော ထိတ်လန့်ခြင်း သံဝေဂရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကိစ္စာကိစ္စေသု၊ ကိစ္စကြီးငယ်တို့၏။ အဗျာဝဋတာ၊ ကြောင့်ကြမရှိသည်၏ အဖြစ်တည်း။ ဝိဂတဘယဘာ၊ ကင်းသောဘေးရှိသည်၏ အဖြစ်ဟူသည်။ အတ္တ ဝိနေဟာဘာဝတော၊ မိမိကိုယ်၌ ချစ်ခင်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ ကုတောစိပိ၊ တစုံတခုသောအရပ်မှ လည်း။ နိဗ္ဘယထာ၊ ကြောက်ခြင်းမရှိသည်၏ အဖြစ်တည်း။ ခန္တိသောရစ္စပဋိလာဘော၊ သည်းခံခြင်းနှင့် ကောင်းမှု၌မွေ့လျော်ခြင်းတို့ကို ရခြင်းသည်။ အနိစ္စတာယ၊ မမြဲသည်၏အဖြစ်ကို။ သုဒိဋ္ဌိတ္တာ၊ ကောင်းစွာ မြင်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ပန္တဝေနာသနေသု စ၊ အလွန်အစွန်အဖျားကျသော တောကျောင်း တို့၌လည်းကောင်း။ အဓိကုသလေသု စ၊ လွန်မြတ်သောကုသိုလ်ဟုဆိုအပ်သော သမာဓိပညာ ဘာဝနာမှု တို့၌လည်းကောင်း။ အရတိယာ စ၊ မပျော်မွေ့ခြင်းတို့ကိုလည်းကောင်း။ ကာမဂုဏေသု၊ တို့၌။ ရတိယာ စ၊ ပျော်မွေ့ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ သဟနတော အဘိဘဝနတော၊ လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်တတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အရတိရတိသဟနတော၊ အရတိရတိကို လွှမ်းမိုးနှိပ်က်တတ်သည်၏ အဖြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ဣမာနိ၊ အဋ္ဌဂ္ဂုဏမုတ္တမာနီတိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ လိင်္ဂဝိပလ္လာသေန၊ လိင်ဖောက်ပြန်သောအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ မ-ကာရော၊ မ-အက္ခရာသည်။ မဒသန္ဓိကရော၊ ပုဒ်စပ်ခြင်းကို ပြုတတ်၏။ ဘဝ ဒိဋ္ဌိပ္ပဟာနာဒိကေ၊ ဘဝိဒိဋ္ဌိကို ပယ်ခြင်းအစရှိကုန်သော။ အဋ္ဌ၊ ကုန်သော။ ဣမေ ဥတ္တမာနိသံသေ၊ ဤမြတ်သောအကျိုးအာနိသင်တို့ကို။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တဟိန္တိ၊ ကား။ တတ္ထ၊ ဘင်္ဂါနုပဿနာယံ၊ ထိုဘင်္ဂါနုပဿနာ၌။ ဣတိ-အယံ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ဘင်္ဂါနုပဿနာဉာဏံ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတံ၊ ပြီးပြီး။
ဘယတုပဋ္ဌာနဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
၇၅၀။ သဗ္ဗသင်္ခါရာနန္တိ၊ ကား။ တေဘူမကာနံ၊ ဘုံးသုံးပါး၌ ဖြစ်ကုန်သော။ သဗ္ဗသင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ သဗ္ဗသဒ္ဒေါ၊ သဗ္ဗ-သဒ္ဒါသည်။ အဓိကာရဝသေန၊ အရာ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဒေသသဗ္ဗဝိသယော၊ ပဒေသသဗ္ဗလျှင် ဟောရာရှိသည်။ ဝါ၊ တစိတ်တဒေသ အလုံးစုံသာလျှင် ဟောရာ အနက်ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အာသေဝန္တဿတိ၊ ကား။ အာဒရဝသေန၊ ရိုသေသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သေဝန္တဿ၊ မှီဝဲသော။ ပဝတ္တေန္တဿ၊ ပွားစေသော။ ဗဟုလီကရောန္တဿာတိ၊ ကား။ ပုနပ္ပုနံ၊ အဖန်ဖန်။ ကရောန္တဿ၊ ပြုသော။ ယုဉ္ဇန္တဿ၊ မပြတ်မစဲအားထုတ်သော။ ပဒေဘကာတိ၊ ကား။ ခဏေ ခဏေ၊ ခဏတိုင်း ခဏတိုင်း။ ဘိဇ္ဇနဝသေန၊ ပျက်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဘေဒကာ၊ မပြတ်မစဲပျက်စီးကုန်သော။ အာဇီဝိကဗျာဓိအာဒိနိမိတ္တံ၊ အသက်မွေးမှု အနာရောဂါအစရှိသော အကြောင်းကြောင့်။ မရိတု ကာမဿ၊ သေခြင်းငှာအလိုရှိသော သူအားလည်းကောင်း။ ဘာယိတဗ္ဗမ္ပိ၊ ကြောက်ဖွယ်ဖြစ်သော အာရုံ သည်လည်း။ ဘယတော၊ ကြောက်ဖွယ် အခြင်းအရာအားဖြင့်။ န ဥပဋ္ဌာတိ၊ မထင်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သုခနေ ဇီဝိတုကာမဿ ဘီရုကပုရိသရုကပုရိသဿာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ အပ်၏။ ဘီရုကဇာတိကဿ၊ ကြောက်တတ်သောသဘောရှိသော သူအား။ သီဟဒယော၊ ခြင်္သေံအစရှိသည်တို့သည်။ ဘယာနက ဘာဝတော၊ ကြောက်မက်ဖွယ်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သန္တာသနိမိတ္တံ၊ ကြောက်လန့်ခြင်း၏ အကြောင်းသည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ ယောဂိနော၊ ထင်ကုန်သော။ သင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ သန္တာသနိမိတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သီဟ။ပ။ဥပဋ္ဌဟန္တီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပစ္စုပ္ပန္နာတိ၊ ကား။ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နာ၊ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန်သင်္ခါရတို့သည်။ ဒီဃတရပ္ပဗန္ဓာ၊ အထူးသဖြင့် ရှည်ကြာ သော အစဉ်ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဩဠာရိကာ၊ ကုန်၏။ ခဏပစ္စုပ္ပန္နာ၊ ခဏပစ္စုပ္ပန်သင်္ခါရတို့သည်။ ဣတ္တရ ကာလာ၊ တိုသောကာလရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ သုခုမတရား၊ အထူးသဖြင့် သိမ်မွေ့ကုန်၏။ မဇ္စျိမာ၊ အလယ် အလတ်ဖြစ်ကုန်သော။ သန္တတိပစ္စုပ္ပန္နာ၊ သန္တိပစ္စုပ္ပန်သင်္ခါရတို့သည်။ ဣဓ၊ ၌။ အာဒိတော၊ အစ၌။ ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ဘယတော ဘာယိတဗ္ဗတော၊ အာဒိတော၊ အစ၌။ ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ဘယတော ဘာယိတဗ္ဗတော၊ ကြောက်အပ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဝါ၊ ကြောက်ဖွယ်အားဖြင့်။ ဥပတိဋ္ဌနကေသု၊ ထင်သောသင်္ခါရတို့၌။ ဉာဏံ၊ သည်။ ဘယတုပဋ္ဌာနဉာဏံ၊ မည်၏။
ဣတ္တိယာ၊ ၏။ ပုတ္တာနံ၊ တို့၏။ သီသဿ၊ ၏။ ဆိန္နတာ၊ ဖြတ်အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်သည် လည်းကောင်း။ ဆိဇ္ဇမာနတာ၊ ဖြတ်အပ်ဆဲ ဖြတ်အပ်လတံ့၏ အဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ ဂယှမာနာ၊ သော်။ ဘယာဝဟာ၊ ကြောက်ခြင်းကို ဆောင်တတ် ဖြစ်စေတတ်သည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ယောဂိနော၊ အား။ တိယဒ္ဓဂတာနံ၊ သုံးပါးသော အဓွန့်ကာလ၌ တည်ကုန်သော။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ နိရောဓာ၊ ချုပ်ခြင်းတို့သည်။ ဂယှမာနာ၊ သော်။ (ဘယာဝဟာ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဧကိဿာ ကိရ ဣတ္ထိယာ၊ ၏။ ဝိဇာတဝိဇာတာ၊ ဖွားမြင် တိုင်း ဖွားမြင်တိုင်းကုန်သော။ ပုတ္တာ၊ တို့သည်။ န ဇီဝန္တိ၊ အသက်မရှင်ကုန်။ မရန္တိဧဝ၊ သေကုန်သည်သာ လျှင်တည်း။ သာ၊ ထိုမိန်းမကို။ ပူတိပဇာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ပူတိပဇာဂ္ဂ ဟဏံ၊ ပူတိပဇာ-ဟူသောပုဒ်ကို ယူခြင်းဆိုခြင်းသည်။ ဝိသေသတော၊ အထူးအားဖြင့်။ ဂဗ္ဘ၈တမရဏဝိန္တာ ဒဿနေန၊ အမိဝမ်း၌ တည်သောသူင်၏ သေခြင်းကို ကြံစည်ခြင်းကို ပြသဖြင့်။ ယောဂိနော၊ ၏။ အနာဂတသင်္ခါရနိရောဓသန္နိဋ္ဌာနဒဿနတ္ထံ၊ အနာဂတ်သင်္ခါရတို့၏ ချုပ်ခြင်း၌ မြဲမြံစွာ ဆုံးဖြတ်ခြင်းကို ပြခြင်းအကျိုးငှာ။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အဿ၊ အား။ အတီတပစ္စုပ္ပန္နသင်္ခါရနိရောဓော၊ အတိတ်ပစ္စုပ္ပန်သင်္ခါရတို့၏ ချုပ်ခြင်းသည်။ သုပါကဋော ဧဝ၊ ကောင်းစွာထင်ရှားသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သော၊ ထိုအတိတ်ပစ္စုပ္ပန်သင်္ခါရတရားတို့၏ ချုပ်ခြင်းကို။ ဥပမာယ၊ ဖြင့်။ သာဒေတဗ္ဗော၊ ပြီးစေအပ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ စ၊ ဆက်။ သတ္တက္ခတ္တုပရာမာဒိဘာဝိနော၊ သတ္တက္ခတ္တုပရမသောတာပန် စသည်ဖြစ်လတံ့သော။ အန္တိမဘဝိကဿ၊ အဆုံးစွန်ဘဝ၌တည်သော။ ယောဂိနော၊ အား။ အတိတေ ဒုက္ခဗဟုတာယ၊ အတိတ်၌ ဆင်းရဲ၏ နည်းသည်၏အဖြစ်ကို လည်းကောင်း။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှာ။ ဗဟုပဇာဝ၊ များသောသားရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ ဣတ္ထီ၊ ကို။ နိဒဿိတာ၊ ဥပမာအဖြစ်ဖြင့် ညွှန်ပြအပ်၏။
တတ္ထ၊ ထိုဥပမာ၌။ တဿာ၊ ထိုမိန်းမ၏။ မတာ၊ သေကုန်ပြီးသော။ ပုတ္တာ ယထာ၊ တို့ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အဇ္စျတ္တာဒိဘေဒါ၊ အဇ္စျတ္တစသည်အပြားရှိကုန်သော။ အတီတာ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ သင်္ခါရာ ဝါ၊ တို့ကိုသော် လည်းကောင်း။ ဝုသိတပုဗ္ဗာ၊ ရှေး၌ဖြစ်ခဲ့ဘူးဖြစ်ခဲ့ဘူးကုန်သော။ နဝ၊ ကုန်သော။ သတ္တာဝါသာ ဝါ၊ သတ္တာဝါသတို့ကိုသော်လည်းကောင်း။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ မီယမာနပုတ္တောဝိယ၊ သေဆဲဖြစ်သောသားကဲ့သို့။ ပစ္စုပ္ပန္နာ၊ ကုန်သော။ သင်္ခါရာ ဝါ၊ တို့ကိုသော်လည်းကောင်း။ ပဝတ္တမာနော၊ ဖြစ်ဆဲသော။ သတ္တဝါသော ဝါ၊ ကိုသော်လည်းကောင်း။ အနာဂတာ၊ ဝါသော ဝါ၊ ကိုသော်လည်းကောင်း။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ အဝဋ္ဌိတေ၊ တည်လတ်သော်။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဒသပုတ္တမာတရံ၊ သားဆယ်ယောက်ရှိသော မိခင်ကို။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မယူမူ၍။ မဝပုတ္တမာတုဂ္ဂဟဏံ၊ သားကိုးယောက်ရှိသော မိခင်ကိုယူခြင်းသည်။ သာတ္တကံ၊ အကျိုးရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယံ၊ ကို။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုစကားကို။ အပဟတံ၊ ပယ်အပ်ပြီးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဒါရကာနံ၊ တို့၏။ မရဏဿ၊ သေခြင်း၏။ စိရကာလိကတ္တာ၊ ရှည်မြင့်စွာသော ကာလ၌ ဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မရဏာနုဿရဏန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဂဗ္ဘဂတော၊ ဝမ်း၌ တည်သောသား သည်။ အပစ္စယက္ခတာယ၊ မျက်မှောက်မဟုတ် မျက်ကွယ်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဘာဝီပက္ခေယေဝ၊ ဖြစ်လတံ့ သော အနာဂတ်အဖို့၌သာလျှင်။ တိဋ္ဌတိ၊ ၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါယေန၊ ဤသို့သော အလိုဖြင့်။ ကုစ္ဆိဂတော၊ ဝမ်း၌တည်သော သားကို။ အနာဂတသင်္ခါရဋ္ဌာနိယော၊ အနာဂတ်သင်္ခါရအရာ၌ တည်သည်ကို။ (ကတွာ၊ ပြု၍။) ဝုတ္တော၊ အပ်၏။ ဧတသ္မိံ ခဏေတိ၊ ကား။ ဘင်္ဂဒဿနမုခေန၊ ပျက်ခြင်းဘင်ကို ရှုခြင်းကိုရှေ့သွား ပြုသဖြင့်။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ ဘယာနကဘာဝေန၊ ကြောက်ဖွယ်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာနက္ခဏေ၊ ထင်သောခဏ၌။
၇၅၁။ န ဘာယတိ၊ မကြောက်တတ်။ ကသ္မာ၊ ကား။ ဉာဏဿ၊ ၏။ ဘာယနာကာရေန၊ ကြောက်သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ အပ္ပဝတ္တနတော၊ မဖြစ်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ပဋိဃစိတ္တုပ္ပါဒဝေန၊ ပဋိဃစိတ္တုပ္ပါဒ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ ဒေါသစိတ္တုပ္ပါဒ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဘာယနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဉာဏံ ပန၊ သည်ကား။ ဘာယိတဗ္ဗဝတ္ထုံ၊ ကြောက်ဖွယ်ဝတ္ထုကို။ ဘာယိတဗ္ဗန္တိ၊ ဟူ၍။ ယာထာဝတော၊ ဟုတ်မှန်သောအားဖြင့်။ ဇာနာတိ၊ သိ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အတီတာ။ပ။တီရဏမတ္တမေဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တိဿော၊ ကုန်သော။ အင်္ဂါရကာသုယော၊ တို့သည်။ အဘိတာပေန၊ ပူပြင်းခြင်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ အပူရှိန်အားဖြင့်။ (နောက်နှာ၌ မဟာဘိ တာပတာယ-ဟု ရှိသည်နှင့်အညီ အဘိတာပေန-သာ သင့်သည်။ အတိတာပေ-ကားမသင့်) တိက္ခမဇ္စျမုဒုဘေဒါ၊ ထက်သည်၏အဖြစ်, အလယ်အလတ်၏ အဖြစ်, နူးညံ့သည်၏ အဖြစ်အားဖြင့်။ ကွဲပြားကုန်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ကာမဘဝါဒီနံ၊ ကာမဘဝ အစရှိကုန်သော။ တိဏ္ဏံ၊ ကုန်သော။ ဘဝါနံ၊ တို့၏။ နိဒဿနဘာဝေန၊ ပုံတူဥပမာ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ တာသံ၊ ထိုသုံးခုသော မီးကျီးတွင်းတို့ကို။ ဂဟဏံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာ၊ တူ။ ခဒိရာဒိသူလတ္တယဿ၊ ရှားနှစ်အစရှိသော တံကျင်သုံးခုအပေါင်းကို။ (ဂဟဏံမှာစပ်) အပ္ပဏီဘာဒိဘာဝတော၊ မမြတ်သည်၏အဖြစ် စသည်အားဖြင့်။ (ဂဟဏံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) တေန၊ ကြောင့်။ ကေဝလံ ဟီတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ၏။ အဿာတိ၊ ကား။ ဉာဏဿ၊ အား။ ဗျသနာပန္နာတိ၊ ကား။ နာနာဝိဓဝိပုလာနတ္တပတိတာ၊ အထူးထူးအပြားပြားများစွာသော အကျိုးမဲ၌ ကျကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဘယတောတိ၊ ကား။ ဘာယိတဗ္ဗတော၊ ကြောက်ဖွယ်အားဖြင့်။
သင်္ခါရနိမိတ္တန္တိ၊ ကား။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ သမူဟာဒိဃနဝသေန၊ စ၊ သမူဟအစရှိသောဃန၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ သကိစ္စပရိစ္ဆေဒတာယ စ၊ မိမိကိစ္စလျှင် အပိုင်းအခြားရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့် လည်းကောင်း။ သဝိဂ္ဂဟာနံ ဝိယ၊ အထည်ဒြပ်ရှိသော အရာဝတ္ထုတို့၏ကဲ့သို့။ ဝါ၊ အထည်ဒြပ်ရှိကုန် သကဲ့သို့။ ဥပဋ္ဌာနံ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အယမတ္ထော၊ ဤအနက်ကို။ ဝုတ္တောဝ၊ (ဒု-၄၁၇-၄၃၉-တို့၌) ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။ ပန၊ ဆက်။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ တထာ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာ အားဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာနံ၊ သည်။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ တထာ၊ ထိုသို့သောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာနံ၊ သည်။ သင်္ခါရဝိနိမုတ္တံ၊ တို့မှလွတ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အတီတာ။ပ။အဓိဝစနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ မရဏမေဝါတိ၊ ကား။ ဘင်္ဂမေဝ၊ ပျက်ခြင်းကိုသာလျှင်။ တေနာတိ၊ ကား။ ဘင်္ဂဒဿနေန၊ အပျက်ကိုမြင်ခြင်းကြောင့်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ခဏေ ခဏေ၊ ခဏတိုင်း ခဏတိုင်း။ ဘင်္ဂမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ပဿတော၊ ပုဂ္ဂိုလ်အား။ နိမိတ္တသညိတံ၊ နိမိတ်ဟုဆိုအပ်သော။ သင်္ခါရဂတံ၊ အပေါင်းသည်။ အနိစ္စတာယ၊ အနိစ္စလက္ခဏာ၌။ ဝုတ္တာနယေန၊ ဖြင့်။ သပ္ပဋိဘယံ၊ ကြောက်ဖွယ်ဘေးနှင့်တကွဖြစ်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ၏။ ပဝတ္တံ နာမ၊ ပဝတ္တမည်သည်ကား ဖြစ်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ မတ္ထ ကပ္ပတ္တာယ၊ ခေါင်ထိပ်သို့ ရောက်သော။ ဘင်္ဂါနုပဿနာယ၊ ဖြင့်။ ဝါ၊ အား။ သဗ္ဗဘဝေသု၊ တို့၌။ အဘိဏှသမ္ပဋိပိဠနဿ၊ မပြတ်နှိပ်စက်ခြင်း၏။ သုဋ္ဌုတရံ၊ အထူးသဖြင့် ကောင်းစွာ။ ဝါ၊ သာ၍ ကောင်းစွာ။ ဥပဋ္ဌာနတော၊ ကြောင့်။ သန္တသုခါဘိမတာပိ၊ ငြိမ်သက်သည်။ ချမ်းသာသည်ဟု သမုတ်အပ် ကုန်သော်လည်း။ ဝါ၊ သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဘဝါ၊ တို့သည်။ ဒုက္ခသဘာဝတာယ၊ ဒုက္ခသဘောရှိ သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဘယတော၊ ဖြင့်။ ဥပဋ္ဌဟန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှာ။ ပဝတ္တန္တိ ရူပါ ရူပဘဝပဝတ္တီတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဥဘယန္တိ၊ ကား။ နိမိတ္တဉ္စ၊ နိမိတ်သည် လည်းကောင်း။ ပဝတ္တဉ္စ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တံဒွယမ္ပိ၊ ထိုနှစ်ပါးအပေါင်းသည်လည်း။ အတ္တသုညမေဝ၊ အတ္တမှ ဆိတ်သည်သာလျှင်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဥပဋ္ဌဟတိ၊ ထင်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။
ဘယတုပဋ္ဌာနဉာဏံ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတံ၊ ပြီးပြီး။
အာဒီနဝါနုပဿနာဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
၇၅၂။ တာဏန္တိ၊ ကား။ သင်္ခါရဟေတုကာ၊ သင်္ခါရလျှင် အကြောင်းရှိသော။ အနတ္ထတော၊ အကျိုးမဲ့မှ။ (သီမူနှင့်အညီပင်) ရက္ခဏံ၊ စောင့်ရှောက်တတ်သောအရာသည်။ (ရက္ခကံ၊ သို့မဟုတ်။ ရက္ခကော-ဟု ရှိသင့်၏) နေဝပညာယတိ၊ မထင်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) သဗ္ဗဘဝါဒီနံ၊ ခပ်သိမ်းသောဘဝစသည်တို့၏။ သာဒီနဝတာယ၊ အပြစ်နှင့်တကွဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ အပြစ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဧကသဒိသတ္တာ၊ တထပ်တည်းတူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ လေဏန္တိ၊ ကား။ တဿ၊ ထိုအကျိုးမဲ့ကို။ ပရိဟရဏာယ၊ ရှောင်လွှဲခြင်းငှာ။ (သီမူနှင့်အညီပင်။ ပရိဟရဏတာဏာယ-ကား မသင့်) ဥပလီယနံ၊ ကပ်၍မှီခိုရာ ပုန်းအောင်းရာတည်း။ ဂတီတိ၊ ကား။ တဒတ္ထံ၊ ထိုအကျိုးမဲ့ကို ရှောင်လွှဲရန်အလိုငှာ။ ဂန္ဘဗ္ဗဋ္ဌာနံ၊ သွားအပ် သောအရပ်တည်း။ ပဋိသရဏန္တိ၊ ကား။ တေဿဝ၊ ထိုအကျိုးမဲ့ကိုသာလျှင်။ ပဋိသရဏဋ္ဌာနံ၊ ပယ်သတ် ရာအရပ်တည်း။ ပတ္ထနာတိ၊ ကား။ အာသီသနာ၊ တောင့်တခြင်းသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ ဧတံ မမာတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော။ (ဧသော မေ အတ္တာတိ-ဟု ဆိုလတံ့နှင့်အညီ ဧတံ မမာတိ-သာ သင့်သည်) တဏှာဂါဟာဘာဝံ၊ တဏှာဂါဟ၏ မရှိခြင်းကို။ အာဟ၊ ၏။ ပရာမာသောတိ၊ ကား။ ဒိဋ္ဌိပရာမာသော၊ ဒိဋ္ဌိဟူသောပရာမာသတည်း။ တေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ ဧသော မေ အတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော။ ဒိဋ္ဌိဂါဟာဘာဝံ၊ ဒိဋ္ဌိဂါဟ၏ မရှိခြင်းကို။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ တဏှာ ဂါဟာဘာဝေနေဝ၊ တဏှာဂါဟ၏ မရှိခြင်းဖြင့်ပင်လျှင်။ ဧသောဟမသ္မီတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော။ မာနဂါဟာဘာဝေါပိ၊ မာနဂါဟ၏ မရှိခြင်းကိုလည်း။ ဝုတ္တောယေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်းကား။ ဝါ-သဒ္ဒဂ္ဂဏေန၊ ကိုယူသဖြင့်။ (ဝုတ္တာယေဝ၊ ပြီးသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။)
ဣဒါနိ၊ ၌။ ပတ္ထနာဒီနံ၊ တောင့်တခြင်းစသည်တို့၏။ အဘာဝေ၊ မရှိခြင်း၌။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ တယော ဘဝါတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ တယော၊ ကုန်သော။ ဘဝါ၊ တို့သည်။ ဇာတိအာဒိဒုက္ခာဓိဋ္ဌာနဘာဝေန၊ ဇာတိအစရှိသော ဆင်းရဲတို့၏ တည်ရာ၏အဖြစ်ဖြင့်။ မဟာဘိတာပတာယ၊ များစွာပူပြင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ လွန်စွာပူပြင်း သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အင်္ဂါရကာသုယော ဝိယ၊ မီးကျီးတွင်းတို့ကဲ့သို့။ (ဥပဋ္ဌဟန္တိ၊ ကုန်၏။) စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ မဟာဘူတာ၊ တို့သည်။ ဝိသေသတော၊ အထူးအာဖြင့်။ ကာယဿ၊ ကိုယ်၏။ ဒ္ဓတာ ဝိဿန္ဒနဒါစ္ဆေဒဒုက္ဓာဝိဓာနတော၊ ခက်မာတောင့်တင်းသည်၏အဖြစ် ယိုစီးခြင်း ပူလောင်းခြင်း ဖြတ်ခြင်း ဟူသော ဆင်းရဲတို့ကို စီရင်တတ်သောကြောင့်။ ကဋ္ဌမုခပူတိ မုခအဂ္ဂိမုခသတ္ထမုခသင်္ခါတာ၊ ကဋ္ဌမုခ မြွေပူတို့မုခမြွေအဂ္ဂိမုခမြွေသတ္ထမုခမြွေဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ ဃောရဝိသအာသီဝိသာ ဝိယ၊ တို့ကဲ့သို့။ (ဥပဋ္ဌဟန္တိ၊ ကုန်၏။) အဝိသေသတော ပန၊ သာမညအားဖြင့်မူကား။ အာသယတော၊ တည်ရာအားဖြင့်။ ဝိသဝိကာရတော၊ အဆိပ်၏ဖောက်ပြန်သော အခြင်းအရာအားဖြင့်လည်းကောင်း။ အနတ္ထဒါနတော၊ အကျိုးမဲ့ကို ပေးသောအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဒုရုပစာရတော၊ ပြုစုနိုင်ခဲသော အားဖြင့်လည်းကောင်း။ (အဋ္ဌကထာ၌ ဒုရုပဋ္ဌာနတော-ဟု ရှိ၏။ ထိုပါဌ်သာလျှင် ယုတ္တရဖြစ်ပေသည်) ဒုရာသဒတော၊ ချဉ်းကပ် နိုင်ခဲသောအားဖြင့်လည်းကောင်း။ အကတညုတော၊ သူပြုဘူးသောကျေးဇူးကို မသိတတ်သောအားဖြင့် လည်းကောင်း။ အဝိသေသကာရိတော၊ အထူးကိုမပြုတတ်သော အားဖြင့် လည်းကောင်း။ အနေကာ ဒီနဝူပဒ္ဒဝတော စ၊ များစွာသောအပြစ် ဥပဒ္ဒဝေါရှိသောအားဖြင့်လည်းကောင်း။ (ဃောရဝိသအာသီ ဝိသာ ဝိယ၊ တို့ကဲ့သို့။ ဥပဋ္ဌဟန္တိ၊ ကုန်၏။) ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ ဥဂ္ဂတေဇာ၊ ထက်သောတန်ခိုးရှိကုန်သော။ ဃောရဝိသာ၊ ကြမ်းတမ်းသော အဆိပ်ရှိကုန်သော။ အာသီဝိသာတိ ဧတံ၊ လျင်သောအဆိပ်ရှိသော မြွေတို့ဟူသော ဤအမည်သည်။ ခေါ၊ စင်စစ်။
ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ သုညော ဂါမောတိ၊ ရွာပျက်ကုန်းဟူသော။ ဧတံ၊ သည်။ ခေါ၊ စင်စစ်။ ဆန္နံ၊ ကုန်သော။ အဇ္စျတ္တိကာနံ၊ အာယတနာနံ၊ အဇ္စျတ္တိကအာယတနတို့၏။ အဓိဝစနံ၊ တည်း။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ဗျတ္တော၊ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာသော။ မေဓာဝီ၊ ထက်မြက်သော ပညာရှိသော။ ပဏ္ဍိတော၊ သည်။ စက္ခတောပိ၊ မျက်စိမှ လည်း။ နံ၊ ထိုကိုယ်ကို။ စေ ဥပပရိက္ခေယျ၊ အကယ်၍ ကပ်၍ ရှုဆင်ခြင်ငြားအံ့။ ရိတ္တကညေဝ၊ ကင်းသည် သာလျှင်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ခါယတိ၊ ထင်၏။ တုစ္ဆကညော၊ အချည်းနှီးသာလျှင်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ခါယတိ၊ ၏။ ဣတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဆ၊ ကုန်သော။ ဗာဟိရာယတနာနိ၊ တို့သည်။ သဗ္ဗထာပိ၊ အားဖြင့်လည်း။ ဃာတကဘာဝတော၊ နှိပ်စက် တတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ=ဃတကစောရာဝိယ၊ ရွာကိုလုယက်ဖျက်ဆီးတတ်သော ခိုးသူဓားပြ တို့ကဲ့သို့။ (ဥပဋ္ဌဟန္တိ၊ ကုန်၏။) တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ ဘိက္ခဝေ တို့ ဂါမဃာတကာ၊ ရွာကို ဖျက်ဆီးတတ်ကုန်သော။ ဗာဟိရာနံ အာယတနာနံ၊ တို့၏။ အဓိဝစနံ၊ တည်း။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ စက္ခု၊ မျက်စိကို။ မနာပါမနာပေသု၊ နှစ်သက်ဖွယ် မနှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်ကုန်သော။ ရူပေသု၊ အဆင်းတို့၌။ ဝါ၊ တို့သည်။ ဟညတိ၊ ထိပါးနှိပ်စက်အပ်၏။ ဣတိအာဒိ၊ အစရှိသည်ကို။ အာဟ၊ ၏။ ရာဂဂ္ဂိအာဒီဟိ၊ ရာဂမီးအစရှိကုန်သော။ ဧကာဒသဟိ၊ ကုန်သော။ အဂ္ဂီဟိ၊ တို့သည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။
ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ စက္ခု၊ မျက်စိကို။ အာဒိတ္တံ၊ စွဲလောင်အပ်၏။ ကေန၊ အဘယ်သည်။ အာဒိတ္တံ၊ နည်း။ ရာဂဂ္ဂိနာ၊ ရာဂမီးသည်။ ဒေါသဂ္ဂိနာ၊ သည်။ မောဟဂ္ဂိနာ၊ သည်။ ဇာတိယာ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ ဇရာယ၊ အိုခြင်းသည်။ မရဏေန၊ သေခြင်းသည်။ သောကေဟိ၊ တို့သည်။ ပရိဒေဝေဟိ၊ တို့သည်။ ဒုက္ခေဟိ၊ တို့သည်။ ဒေါမနေဿဟိ၊ တို့သည်။ ဥပါယာသေဟိ၊ တို့သည်။ အာဒိတ္တံ၊ အပ်၏။ ဣတိအာဒိ၊ ဤသို့ အစရှိသော။ ဧတံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ အပ်၏။
သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ ဂဏ္ဍာဒိသဒိသတာ၊ အိုင်းအမာစသည်နှင့်တူသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တာ ယေဝ၊ ဖွင့်ဆိုအပ်ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။ နိရဿဒါတိ၊ ကား။ ဒုက္ခသဘာဝတ္တာ၊ ဆင်းရဲသဘောရှိသည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သမ္ပတ္တိပရိယောသာနတ္တာ၊ ပျက်စီးခြင်းလျှင် အဆုံးရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဿာ ဒေတဗ္ဗရဟိတာ၊ သာယာဖွယ်မှ ကင်းကုန်၏။ နိရသာတိ၊ ကား။ ဝိပတ္တိပရိယောသာနတ္တာ၊ ပျက်စီးခြင်း လျှင် အဆုံးရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သမ္ပတ္တိရဟိတာ၊ ပြည့်စုံခြင်းမှ ကင်းကုန်၏။ သဗ္ဗတ္တ၊ အလုံးစုံသော ဥပမာပုဒ်တို့၌။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ နိရဿဒါနိရသာ မဟာအာဒီနဝရာသိ ဘူတာ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌဟန္တီတိ၊ ဟူ၍။ သမ္ဗန္ဓော ယထာ၊ စပ်အပ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဥပရိပိ၊ ၌လည်း။ သဝါဠကမိဝ ဝနဂဟနန္တိအာဒီသု၊ ဤသို့အစရှိသော ဥပမာပုဒ်တို့၌။ တံ၊ ထိုနိရဿာဒါ-အစရှိသောပုဒ်အပေါင်းကို။ အာနေတွာ၊ ၍။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ စပ်အပ်၏။
သသဒ္ဒူလာတိ၊ ကား။ သဗျဂ္ဃါ၊ ကျားနှင့်တကွဖြစ်ကုန်၏။ ဂါဟာ၊ ဖမ်းစားတတ်သော ငါးရဲတို့ဟူသည်။ ကုမ္ဘိလာဒယော၊ မိကျောင်းစသည်တို့တည်း။ ရက္ခသော၊ ရက္ခိုသ်ဘီလူးဟူသည်။ ဒကရက္ခသော၊ ရေကို စောင့်၍ဖမ်းစားတတ်သော ဘီလူးတည်း။ နိရသံ နိရဿဒန္တိ ဣမိနာ၊ ဟူသော ဤပုဒ်နှစ်ခုဖြင့်။ အာဒီ နဝဿ၊ ၏။ အဗ္ဗောကိဏ္ဏတံ၊ ကောင်းသောဂုဏ်နှင့် မရောနှောသည်၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ သည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အဿ ယောဂိနော၊ ထိုယောဂီအား။ သဗ္ဗေသု၊ ကုန်သော။ ဘဝါဒီသု၊ ဘဝစသည်တို့၌။ သဗ္ဗေပိ၊ လည်းဖြစ်ကုန်သော။ သင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ နိဿဂ္ဂတော၊ စွန့်လွှတ်သောအားဖြင့်။ (ဤပုဒ်ကို စဉ်းစားသင့်သေး၏။၊ နိယမတော-ဟု ရှိသင့်၏။) နိရန္တရံ၊ မပြတ်မစဲ။ သပ္ပဋိတယာဝ၊ ကြောက်ဖွယ်ဘေးရှိကုန်သည်သာလျှင်။ ဟုတွာ၊ ကုန်၍။ ဥပဋ္ဌဟန္တိ၊ ကုန်၏။ ယဉ္စ၊ အကြွင်တရားသည်လည်း။ သပ္ပဋိဘယံ၊ နှင့်တကွဖြစ်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ တေဿဝ န္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
ယန္တိ၊ ကား။ အာဒီနဝဉာဏံ၊ ကို။ ဣဒံ ဝုတ္တန္တိ၊ ကား။ ဒသဝတ္ထုကံ၊ ဆယ်ပါးသော ဝတ္ထုရှိသော။ ဒွါဒသဝါရပဋိမဏ္ဍိတံ၊ တဆယ့်နှစ်ပါးသော ဝါရတို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော။ အနွယဗျတိရေကဝသေန၊ ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တေဿဝ၊ ထိုအာဒီနဝဉာဏ်၏သာလျှင်။ ပဒဘာဇနံ၊ ပုဒ်အဖွင့်ဖြစ်သော။ ဣဒံ၊ ဤစကားရပ်ကို။ ပဋိသမ္ဘိဒါယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဥပ္ပါဒေါ ဘယန္တိ၊ ကား။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ ဥပ္ပါဒေါ၊ သည်။ အခေမဋ္ဌေန၊ ဘေးငြိမ်းရာမရောက်သော အနက်သဘောကြောင့်။ ဘယဝတ္ထုတာယ၊ ကြောက်ဖွယ်ဘေး၏ တည်ရာ၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဘယံ၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဝါ၊ အကြောင်းကား။ ဥပ္ပါဒမူလတံ၊ ဖြစ်ခြင်းလျှင် အကြောင်းရင်းရှိသော။ သဗ္ဗံ၊ သော။ တံ၊ ထိုဘေးသည်။ သဗ္ဗဝတ္ထုကံ၊ အလုံးစုံလျှင်တည်ရာရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗျာသနံ၊ ပျက်စီးခြင်းနှင့် တကွ ဖြစ်၏။ ပဝတ္တံ ဘယန္တိအာဒီသုပိ၊ ပါဌ်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ဧတဿ၊ ဤသဘော တရားအား။ ဥပ္ပါဒေါ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဝါ၊ ကား။ ဧတသ္မိံ၊ ရားကို။ အဓိဂတေ၊ ရအပ်သိအပ်သည်ရှိ သော်။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ အာယတိံ၊ ၌။ ဥပ္ပါဒေါ၊ သည်။ န၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနုပ္ပါဒေါ၊ မည်၏။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကိုရ၏။ တဉ္စ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်သည်လည်း။ သဗ္ဗသော၊ အားဖြင့်။ ဘယာဘာဝတော၊ ဘေးမရှိခြင်း ကြောင့်။ ပရမဿာသဘူတတ္တာ၊ အလွန်မြတ်သော သက်သာရာ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နိဗ္ဘယဋ္ဌေန၊ ဘေးကင်းသော အနက်သဘောကြောင့်။ ခေမံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ သန္တိပဒေတိ၊ ကား။ သဗ္ဗသင်္ခါ ရူပသမဘူတေ၊ ခပ်သိမ်းသောသင်္ခါရတို့၏ ငြိမ်းရာဖြစ်၍ဖြစ်သော။ အမတပဒေ၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်၌။ အပ္ပ ဝတ္တန္တိအာဒီဟိပိ၊ ပုဒ်တို့ဖြင့်လည်း။ ပဝတ္တာဒိပဋိက္ခေပမုခေန၊ ပဝတ္တစသည်ကို ပယ်ခြင်းကို ပဓာနပြု သဖြင့်။ နိဗ္ဗာနမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဝဒတိ၊ ၏။ ပဝတ္တိယံ၊ ၌။ အာဒီနဝံ၊ ကို။ ဒိသွာ၊ ၍။ တဒနန္တရမေဝ၊ ထို၏အခြားမဲ့၌ပင်လျှင်။ နိဝတ္တိယံ၊ ဆုတ်နစ်ခြင်း-မဖြစ်ခြင်း၌။ အာနိသံသဒဿနဝသေန၊ အကျိုးကို ပြသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သီဃံ၊ စွာ။ ဝိပဿနံ၊ ကို။ ဥဿုက္ကာပေန္တာနံ၊ အားထုတ်စေကုန်သော ယောဂီတို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဥပ္ပါဒေါဘယံ အနုပ္ပါဒေါ ခေမန္တိ၊ ဟူ၍။ တတိယဝါရော၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဆဋ္ဌဝါဒီသုပိ၊ စသည်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဥပ္ပါဒေါ၊ ဥပ္ပါဒ-ပုဒ်သည်။ ဝိသေသော၊ အထူးပြုသော ဝိသေသနပုဒ်တည်း။ ဘယံ၊ ဘယ-ပုဒ်သည်။ သာမညဘာဝတော၊ သာမည၏ မအဖြစ်ကြောင့်။ ဝိသေသိတဗ္ဗံ၊ အထူးပြုအပ်သော ဝိသေသျပုဒ်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒွိန္နံ ပဒါနံ၊ တို့၏။ သမာနာဓိကရဏဘာဝေ၊ တူသောတည်ရာရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ လိင်္ဂဘေဒေါ၊ လိင်ကွဲပြားခြင်းကို။ ဂဟိတော၊ ယူအပ်၏။ (ကိံယထာ၊ ကဲ့သို့နည်း ဟူမူ။) ဒုက္ခသုမုဒယော အရိယသစ္စန္တိ ယထာ၊ ဟူသောပါဌ်ကဲ့သို့တည်း။ ဂတိဘယန္တိအာဒီသုပိ၊ ပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ တည်း။
ပန၊ ဆက်။ ဥပ္ပါဒေါ သင်္ခါရာတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ ဥပ္ပါဒံ၊ ကို။ သာမညေန၊ ညအားဖြင့်။ ဝါ၊ တူသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဂဟေတွာ၊ တပေါင်းတည်းယူ၍။ သင်္ခါရာ၊ တို့ကို။ ဘေဒတော၊ ကွဲပြားသောအားဖြင့်။ ဂဟိတာ၊ ယူအပ်ကုန်၏။ (အောက်ခြေ၌ ပြထားသော သျာမူကွဲသည် သာလျှင် ဂဟေတွာ-ဟူသော ရှေ့စကားနှင့်ညီ၍ သင့်ပေသည်။) (ကသ္မာ၊ ကား။) သဗ္ဗတ္ထကမေဝ၊ အလုံးစုံ၌ဖြစ်သည်ကိုသာလျှင်။ ဝါ၊ အလုံးစုံ၌ ရောက်သည်ကိုသာလျှင်ပြု၍။ (ဤပါဌ်ကား သင့်အံ့မထင်။ သဗ္ဗတ္ထကာနမေဝ၊ အလုံးစုံသော ဘဝစသည်တို့၌ ဖြစ်သည်သာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော-ဟု ရှိသင့်၏) တေသံ၊ ထိုသင်္ခါရတရားတို့ကို။ ဝိဘာဂတော၊ အသီးအသီးခွဲခြားဝေဘန်သောအားဖြင့်။ ဝိပဿိယမာနတ္ထ၊ ရှုအပ် သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝစနဘေဒေါ၊ ဝုစ်ကွဲပြားခြင်းကို။ ကတော၊ ပြုအပ်၏။
အာယူတနံ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ပဋိသန္ဓိံ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဒုက္ခန္တိ၊ ဟူ၍။ ပဿတိ၊ ရှု၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်အပ်၏။ ဉာဏံ အာဒီနဝေ ဣဒန္တိ၊ ကား။ ဝိသယဘူတေ၊ အာရုံဖြစ်၍ဖြစ်သော။ အာီနဝေ၊ အပြစ်၌။ ပဉ္စဝတ္ထုကံ၊ ငါးပါးသော ဝတ္ထုရှိသော။ ဣဒံ ဉာဏံ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဉာဏံ သန္တိပဒေတိ၊ ကား။ သန္တိပဒေ၊ ငြိမ်းအေးသော အဖို့နိဗ္ဗာန်၌။ နိန္နာဒိဘာဝေန၊ ညွှတ်ခြင်းစသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဌိတံ၊ တည်သော။ ဣဒံ ဉာဏံ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ အတ္ထော၊ တည်း။
၇၅၃။ ကမ္မပစ္စယာ၊ ကံဟူသောအကြောင်းကြောင့်။ ပစ္စုပ္ပန္နဘဝေ၊ ၌။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ၊ ဖြစ်ဆဲဖြစ်ကုန်သော။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ ဥပ္ပါဒေါ၊ သည်။ ပါကဋတရော၊ အထူးသဖြင့် ထင်ရှားသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပုရိမကမ္မပစ္စယာ ဣဓ ဥပ္ပတ္တီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပဝတ္တံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ဣဓ၊ ဤပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌။ ပဝတ္တိယံ၊ ပဝတ္တိကာလ၌။ ဓမ္မပ္ပဝတ္တိ၊ ရုပ်နာမ်တရားတို့၏မပြတ်ဖြစ်ခြင်းတည်း။ ပဝတ္တိယံ၊ ပဝတ္တိကာလ၌။ ဓမ္မပ္ပဝတ္တီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သဗ္ဗမ္ပီတိ၊ ကား။ တိယဒ္ဓဂတံ၊ သုံးပါးသော အဓွန့်ကာလ၌ တည်သော။ ရူပါရူပံ၊ ရုပ်နာမ်ဟုဆိုအပ်သော။ အဇ္စျတ္တဗဟိဒ္ဓါဒိဝိဘာဂံ၊ ဒ္ဓ-စသည်အပြား အားဖြင့် ခွဲခြားဝေဘန်အပ်သော။ ဝါ၊ အားဖြင့် ကွဲပြားသော။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ ဖြစ်သော။ ကမ္မန္တိ၊ ကား။ ဧတရဟိ၊ ယခုဘဝ၌။ ပဝတ္တံ၊ သော။ ကမ္မံ၊ တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤဥပ္ပါဒ-စသော ငါးပုဒ်တို့တွင်။ ဥပ္ပါဒပဝတ္တအာယူဟနဂ္ဂဏေန၊ အာယူဟနတို့ကို ယူသဖြင့်။ ပစ္စုပ္ပန္နဒ္ဓပရိယာပန္နာ၊ ပစ္စုပ္ပန်အဓွန့်၌ အကျုံး ဝင်သော။ သင်္ခါရာ၊ တို့ကို။ ဂဟိတာ၊ ကုန်၏။ ပဋိသန္ဓိဂ္ဂဟဏေန၊ သန္ဓေကိုယူသဖြင့်။ အနာဂတဒ္ဓပရိယာ ပန္နာ၊ အနာဂတ်အဓွန့်၌ အကျုံးဝင်ကုန်သော။ (သင်္ခါရာ၊ တို့ကို။ ဂဟိတာ၊ ကုန်၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) ဥပါဒိတ္တာ၊ စွဲလမ်းအပ်သော ခန္ဓာတို့၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဥပ္ပါဒဂ္ဂဟဏေန၊ ကို ယူသဖြင့်။ အတီတဒ္ဓပရိယာပန္နာ၊ ဝင်ကုန်သော။ ကမ္မသင်္ခါရာ၊ ကံနှင့် သင်္ခါရာတို့ကို။ ဝါ၊ ကံဟူသော သင်္ခါရတို့ကို။ (ဂဟိတာ၊ ကုန်၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) ဥလ္လိင်္ဂတ္တာ၊ အကျိုးဖြင့်ဖော်ပြိအပ်သော အကြောင်းတို့၏ အဖြစ် ကြောင့်တည်း။ (ရှိရင်းအတိုင်း ပြန်အပ်သော အနက်ဖြစ်သည်။ သီမူ၌ကား ဥလ္လိင်္ဂိတာ-ဟု ရှိ၏။ ထိုအလို အားဖြင့်။ ကမ္မသင်္ခါရာ၊ တို့ကို။ ဥလ္လိင်္ဂိတာ၊ ပြအပ်ကုန်၏-ဟု အနက်ပေးရာ၏။) ပန၊ အထူးကား။ နိမိတ္တဂ္ဂဟဏေန၊ ကိုယူသဖြင့်။ သဗ္ဗေပိ၊ အလုံးစုံလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ သင်္ခါရာ၊ တို့ကို။ ဂဟိတာ၊ ကုန်၏။ ယာယ ဂတိယာ၊ အကြင်ဂတိဖြင့်။ သာ ပဋသန္ဓိ၊ ထိုပဋိသန္ဓေသည်။ ဟောတိ၊ ၏။
အနွယတော၊ အလျော်အားဖြင့်။ ဒဿိတဿ၊ ပြအပ်သော။ အာဒီနဝဉာဏဿ၊ အာဒီနဝဉာဏ်ကို။ ဗျတိရေကတော၊ ဆန့်ကျင်ဖက် ပြောင်းပြန်အားဖြင့်။ ဒဿနတ္ထံ၊ ပြခြင်းအကျိုးငှာ။ ယတ္ထ၊ အကြင်တရား ၏။ ဥပ္ပါဒေါ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တတ္ထ၊ ထိုတရား၌။ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ ဘယမ္ပိ၊ ဘေးသည်လည်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ပဋိပက္ခဉာဏဒဿနံ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်အားဖြင့်။ ဖြစ်သောဉာဏ်ကို ပြခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဘယတုပဋ္ဌာနေန ဝါတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားဖြင့်။ ပဝတ္တိံ၊ ဖြစ်ခြင်းကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြပြီး၍။ ဧတံ နိဝတ္တိဒဿနံ၊ ဤနစ်ခြင်း-မဖြစ်ခြင်းကို ပြခြင်းသည်။ ဗုဒ္ဓါနံ စ၊ မြတ်စွာဘုရားတို့၏လည်းကောင်း။ အနုဗုဒ္ဓါနံ စ၊ မြတ်စွာဘုရားသို့ အတုလိုက်၍ သိတော်မူကုန်သော ရဟန္တာသခင်အရှင်မြတ်တို့၏လည်းကောင်း။ အာစိဏ္ဏံ၊ အလေ့အကျင့်တော်ပေတည်း။ (ကိံယထာ၊ ဟူမူ။) ပုရိမံ၊ ရှေးဖြစ်သော။ သစ္စဒွယံ၊ သစ္စာနှစ်ပါးအပေါင်းကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြပြီး၍။ နိရောဓသစ္စဒေသနာ၊ နိရောဓသစ္စာကိုဟောခြင်းသည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ လောကေ၊ ၌။ ကဿစိ၊ တစုံတယောက်သောပုဂ္ဂိုလ်၏။ အာဒီနဝဒဿနံ၊ အပြစ်ကိုမြင်ခြင်းသည်။ နိရတ္ထကမ္ပိ၊ အကျိုးမဲ့သည်လည်း။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ ဣဒံ၊ ဤယောဂီပုဂ္ဂိုလ်၏ အပြစ်ကို မြင်ခြင်းသည်။ (နိရတ္ထကံ၊ သည်။) န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ပန၊ သော်ကား။ ဣဒံ၊ ဤယောဂီပုဂ္ဂိုလ်၏ အပြစ် ကိုမြင်ခြင်းသည်။ သာဝတ္ထကမေဝ၊ အကျိုးရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ယသ္မာ ဝါတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တပ္ပဝဋိပက္ခနိန္နံ၊ ထိုဥပ္ပါဒစသည်၏ ဆန့်ကျင်ဖက်၌ ညွှတ်သော။ စိတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဒါဟာဘိဘူတဿ၊ ပူလောင် ခြင်းဖြင့် နှိပ်စက်အပ်သောသူ၏။ သီတနိန္နတာ ဝိယ၊ အအေးဓာတ်၌ ညွှတ်သည်၏အဖြစ်ကဲ့သို့။ သုဋ္ဌုဒိဋ္ဌာဒီနဝတော၊ ကောင်းစွာမြင်အပ်ပြီးသော အပြစ်ရှိသော သင်္ခါရတရားအပေါင်းမှ။ ဧကံသေန၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ မုဉ္စိတုကမျတာဘာဝတော၊ လွတ်မြောက်ခြင်းငှာ အလိုရှိသည်၏ အဖြစ်ဟူသော မုဉ္စိတုကမျတာ ဉာဏ်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။
ဘယန္တိ၊ ကား။ ဘာယိတဗ္ဗံ၊ ကြောက်ဖွယ်ဘေးတည်း။ နိယမတော ဒုက္ခန္တိဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ အဿ၊ ထိုကြောက်ဖွယ်ဘေးမည်သော တရား၏။ ဒုက္ခဘာဝေန၊ ဒုက္ခ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဘာယိတဗ္ဗတာ၊ ကြောက်ဖွယ်ဘေး၏အဖြစ်သည်။ ဒုက္ခဘာဝံ၊ ဆင်းရဲ၏အဖြစ်ကို။ န ဗျတိစရတိ၊ နှစ်မျိုးနှစ်ထွေ မဖြစ်စေ။ ဝါ၊ အနေကန်မဖြစ်စေ။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဝဋ္ဋာမိသံ၊ သဟူသည်။ သပါဒိန္နက္ခန္ဓာ၊ တို့တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တိဝိဓမ္ပိ၊ သုံးပါးအပြားရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ ဝဋ္ဋဉ္စ၊ ဝဋ်တရားသည် လည်းကောင်း။ ဝဋ္ဋသန္နိဿိတဉ္စ၊ ဝဋ်ကိုမှီသော တရားသည် လည်းကောင်း။ ဝဋ္ဋာမိသံ၊ မည်၏။ ကိလေသေဟိ၊ တို့သည်။ အာမသိတဗ္ဗတော၊ သုံးသပ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ လောကာမိသံ၊ မည်၏။ ပဉ္စ၊ ကုန်သော။ ကာမဂုဏာ၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို။ (လဗန္တိ၊ ကုန်၏) ကိလေသာ ဧဝ၊ ကိလေသာတို့ သည် ပင်လျှင်။ ကိလေသာမိသံ၊ မည်၏။ သင်္ခါရမတ္တမေဝါတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ဧဝသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဝိသင်္ခါရံ၊ သင်္ခါရကင်းသော နိဗ္ဗာန်၌။ သာမိသတာလေသောပိ၊ သာမိသအဖြစ် အရိပ်အမြွက်မျှသော် လည်း။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ ပန၊ ဆက်။ မတ္တသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အပရိပုဏ္ဏတံ၊ မပြည့်စုံသည် ၏ အဖြစ်ကို။ ဝိဘာဝေတိ၊ ထင်စွာပြ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သဗ္ဗသင်္ခါရဂတံ၊ အပေါင်းသည်။ သာမိသံ၊ အာမိသနှင့်တကွဖြစ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ တသ္မာတိ၊ ကား။ ဘယန္တိ၊ ဘေးဟူ ၍။ ဝုတ္တဿ၊ ဆိုအပ်သော သဘောတရား၏။ ဒုက္ခာဒိဘာဝေန၊ ဒုက္ခစသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ နိယတတ္တာ၊ ကိန်းသေမြဲသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ယံ၊ အကြင်တရားသည်။ ဘယံ၊ ဘေးမည်၏။ တံ၊ ထိုဘေးမည် သော တရားသည်။ ဒုက္ခာဒိသဘာဝမေဝ၊ ဒုက္ခစသည် သဘောရှိသည်သာလျှင်။ ယဒိ (သိယာ)၊ အံ့။ တထာ သတိ၊ သော။ ဘယာဒီသု၊ ဘယစသည်တို့တွင်။ ဧကေနေဝ၊ တပုဒ်ဖြင့်ပင်လျှင်။ အတ္ထသိဒ္ဓိ၊ အနက်၏ ပြီးခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗာနိ၊ အလုံးစုံသောပုဒ်တို့ကို။ ဂဟိတာနိ၊ ယူအပ်ကုန်သနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အနုယောဂံ၊ မေးစစ်ခြင်းကို။ မနသိ ကတွာ၊ ၍။ ဧဝံ သန္တေ ပီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တေသု ဧဝ သင်္ခါရေသု၊ ထိုသင်္ခါရတို့၌ပင်လျှင်။ အနိစ္စတော၊ မမြဲသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဒုက္ခတော၊ ဆင်းရဲသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ အနတ္တတော၊ အနတ္တ အခြင်း အရာအားဖြင့်။ ပဝတ္တိဝသေန၊ ဖြစ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အာကာရနာနတ္တတော၊ အခြင်းအရာ ထူးသောအားဖြင့်။ အနုပဿနာနာနတ္ထံ၊ အနုပဿနာ၏ ထူးခြားသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဘယာကာရာဒိအာကာရေနာနတ္ထတော၊ ကြောက်ဖွင်အခြင်းအရာအစရှိသော အခြင်း အရာအထူးသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပဝတ္တိဝသေနေဝ၊ ဖြစ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤပုဒ်တို့ ၌။ ဉာဏဿ၊ ဉာဏ်၏။
အာဒီနဝဉာဏဿ၊ ဉာဏ်၏။ ဝိသယဘာဝေန၊ အာရုံ၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဝုတ္တာ၊ ဟောတော်မူအပ်ကုန်သော။ ပန္နရသာပိ၊ တဆယ့်ငါးပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ အတ္ထာ၊ တို့သည်။ ဥပ္ပါဒါဒီသု၊ ဥပ္ပါဒအစရှိကုန်သော။ ပဉ္စသွေဝ၊ ငါးပါးသော အနက်တို့၌သာလျှင်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အန္တောဂဓာ၊ အတွင်းဝင်ကုန်၏။ တတ္ထ စ၊ ထိုငါးပါးသော အနက်တို့၌လည်း။ ဉာဏံ၊ သည်။ အနွယဗျတိရေကဝသေန၊ အနွယနှင့် ဗျတိရေကတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ အလျော်နှင့် ပြောင်းပြန်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တနတော၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ဒသဝိဓံ၊ သည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ပဇာနနံ၊ သိခြင်းဟူသည်။ သာတိသယံ၊ အလွန်အကဲ။ ဝိသယဂတသမ္မောဟဝိဂမေန၊ အာရုံ၌တည်သော ပြင်းစွာတွေဝေခြင်းကင်းသဖြင့်။ (ဝိသယေ၊ အာရုံ၌။) အသမ္မူဠှံ၊ မတွေဝေသည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) အတ္တနိပိ၊ ဉာဏ်ဟူသော မိမိ၌လည်း။ အသမ္မူဠှမေဝ၊ မတွေဝေခြင်းပင်လျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အတ္တာနမ္ပိ၊ ဉာဏ်ဟူသော မိမိကိုယ်ကို လည်း။ ပဇာနန္တံ ဝိယ၊ သိဘိသကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဝုတ္တံ၊ အပ်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ပဋိဝိဇ္စျတိ သစ္ဆိကရောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဒွိန္နန္တိ၊ ကား။ ဒွီသု၊ နှစ်ပါးသော ဉာဏ်တို့၌။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ နစ္စဂီတဿ၊ ကခြင်းသီခြင်း၌။ ကုသလာ၊ ကုသလ-သဒ္ဒါနှင့် ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ ဘုမ္မတ္တေ၊ သတ္တမီအနက်၌။ သာမိဝစနံ၊ ဆဋ္ဌီဝိဘတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကုသလတာတိ၊ ဟူသောပုဒ် သည်။ ကရဏေ၊ ကရိုဏ်းဝိဘတ်၏အနက်၌။ ပစ္စတ္တဝစနံ၊ ပဌမာဝိဘတ်အဆုံးရှိသောပုဒ်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒွိန္နံ ကုသလတာယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဒွိန္နန္တိ၊ ကား။ ဒွိန္နံ၊ ကုန်သော။ ဉာဏာနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဣတိ၊ သို့။ အတ္ထော၊ ကို။ ယာထာဝတော၊ ဖြင့်။ ဒိဋ္ဌိတာယ၊ မြင်အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တပ္ပဋိပက္ခတော၊ ထိုအပြတ်ဖြစ်သော ရုပ်နာမ်အယဉ်၏ ဆန့်ကျင်ဖက်အားဖြင့်။ သန္တိပဒံ၊ ငြိမ်းအေးသောအဖို့ နိဗ္ဗာန်သည်။ သုဝိနိစ္ဆိတမေဝ၊ ကောင်းစွာ ဆုံးဖြတ်အပ်သည်သာလျှင်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အဿ၊ ထိုယောဂီ၏။ စိတ္တံ၊ သည်။ ပရမဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗနာဒိမိစ္ဆာဂါဟဝသေန၊ အမြတ်ဆုံး မျက်မှောက်နိဗ္ဗာန်အစရှိသော မိစ္ဆာအယူ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ န ဝိစလတိ၊ မတုန်လှုပ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တတ္ထ၊ ထိုမပြတ်ဖြစ်သော ရုပ်နာမ်အယဉ်၌။ သုပရိဒိဋ္ဌာဒီနဝတ္တာ၊ ကောင်းစွာထက်ဝန်း ကျင် မြင်အပ်ပြီးသော အပြစ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နာနာဒိဋ္ဌီသု န ကမ္ပတီတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားကို။ အာဟ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သေသံ၊ ကြွင်းသောပုဒ် ဝါကျသည်။ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ၊ ပေါ်လွင်ထင်ရှားသော အနက်ရှိသည်သာလျှင်တည်း။
အာဒီနဝါနုပဿနာဉာဏံ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတံ၊ ပြီး။
နိဗ္ဗိဒါနုပဿနာဉာဏံကထာဝဏ္ဏနာ
၇၅၄။ သင်္ခါရဂတေတိ၊ ကား။ သဗ္ဗသ္မိံ၊ အလုံးစုံသော။ တေဘူမကေ၊ ဘုံသုံးပါး၌ဖြစ်သော။ သင်္ခါရေ၊ ၌။ နိဗ္ဗိန္ဒတီတိ၊ ကား။ ဉာဏနိဗ္ဗိဒေန၊ ဉာဏ်ဟူသော ငြီးငွေ့ခြင်းဖြင့်။ နိဗ္ဗေဒ၊ ငြီးငွေ့ခြင်းသို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ စ၊ ဆက်။ တထာဘူတော၊ ထိုသို့သဘောရှိသော ယောဂီသည်။ တတ္ထ၊ ၌။ ဥက္ကဏ္ဌန္တော စ နာမ၊ ဆန့်ကျင်ပျင်းရိသည်မည်သည်လည်းကောင်း။ အနဘိရမန္တော စ နာမ၊ မမွေ့လျော်သည်မည်သည် လည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥက္ကဏ္ဌတိ နာဘိရမတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ကတ္ထ၊ ထိုသို့ဖြစ်ရာ၌။ အနဘိရမဏဿ၊ မမွေ့လျော်ခြင်း၏။ ဥပမံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ သေယျထာပီတိ အာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အနောတတ္တဒဟံ၊ အနဝတတ်အိုင်ကို။ ပရိက္ခိပိတွာ၊ ဝန်ရံ၍။ ဌိတေသု၊ ကုန်သော။ ဒွိယောဇန သတုဗ္ဗေဓေသု၊ ယူဇနာနှစ်ရာ အစောက်ရှိကုန်သော။ ယထာက္ကမံ၊ တိုင်း။ မသာရ အဉ္စနရ ဇတသုဝဏ္ဏသတ္တရတနမယေသု၊ မြကျောက်မျက်စဉ်းညိုကျောက် ငွေ ရွှေ ရတနာ ခုနစ်ပါးဖြင့် ပြီးကုန်သော။ (မသာရ သျာမူကွဲသင့်သည်) ဂန္ဓမာဒနကဠ ကေလာသ သုဒဿန စိတ္တကူဋ ဘေဒေသု၊ ဂန္ဓမာ ဒနတောင် ကာဠကူဋတောင် ကေလာသတောင် သုဒဿနတောင် ဂိတ္တကုဋ်တောင် အပြားရှိကုန်သော။ ပဉ္စသု၊ ငါးခုကုန်သော။ ဟိမဝတော၊ ဟိမဝန္တာတောင်ကြီး၏။ မဟာသိခရေသု၊ တောင်ထွဋ်ကြီးတို့တွင်။ ပစ္ဆိမာ၊ နောက်ဆုံးဖြစ်သော တောင်ထွဋ်သည်။ စိတ္တကူဋပဗ္ဗတော နာမ၊ မည်၏။ သိဟပပါတာဒီသု၊ သီဟပပါက အစရှိကုန်သော။ သတ္တသု၊ ကုန်သော။ မဟာသရေသု၊ တို့၌။
သုဝဏ္ဏပဉ္စရေတိ၊ ကား။ သုဝဏ္ဏမယေ၊ ရွှေဖြင့်ပြီးသော။ သီဟပဉ္စရေ၊ ခြင်္သေ့လှောင်အိမ်၌။ ပက္ခိတ္တောတိ၊ ကား။ နိရုဒ္ဓေါ၊ ချုပ်နှောင်အပ်သော။ ဝါ၊ လှောင်ထားအပ်သော။ တိဝိဓေ သုဂတိဘဝေတိ၊ ကား။ ကာမသုဂတိအာဒိကေ၊ အစရှိသော။ တိဝိဓေ၊ သော။ သမ္ပတ္တိဘဝေ၊ ၌။
ဟတ္ထပါဒဝါလဝတ္တိကောသေဟိ၊ နှာမောင်း အခြေလေးချောင်း အပြီးသိုအိမ်ဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ ဘူမိ ဖုသနေဟိ၊ မြေ၌ထိကုန်သော။ သတ္တဟိ၊ ခုနစ်ပါးသော အင်္ဂါတို့ဖြင့်။ ပတိဋ္ဌိတော၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သတ္တပတိဋ္ဌော၊ ပတိဋ္ဌမည်၏။ ဒွါရပဉ္စရတာဠနာဒိအဝဗောဓနဘယေန၊ တံခါးလှောင်အိမ်ချိုင့်နာရီ မောင်းတီခြင်းစသည်ဖြင့် နှိုးခြင်းတို့ကို ကြောက်ခြင်းကြောင့်။ ဒိဋ္ဌေတိ၊ ကား။ အဓိမုတ္တိပုဗ္ဗကေန၊ နှလုံး သွင်းခြင်း ညွှတ်ကိုင်းခြင်း ရှေ့သွားရှိသော။ အနွယဒဿနေန၊ အစဉ်လိုက်သောအနုမာနဉာဏ်ဖြင့် မြင်ခြင်းအားဖြင့်။ ဒိဋ္ဌေ၊ မြင်အပ်ပြီးသော။ တေန၊ ကြောင့်။ တန္နိန္နတပ္ပေါဏတပ္ပဗ္ဘာရမာနသောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
နိဗ္ဗိဒါနုပဿနာဉာဏံ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတံ၊ ပြီး။
၇၅၅။ တံ ပနေတန္တိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ နိဗ္ဗိဒါဉာဏံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဉာဏဒွယေနာတိ၊ ကား။ ဘယတုပဋ္ဌာနာဒီနဝါနုပဿနာဉာဏဒွယေန၊ ဘယတုပဋ္ဌာနဉာဏ် အာဒီနဝါနုပဿနာဉာဏ်ဟူသော ဉာဏ်နှစ်ပါးအပေါင်းနှင့်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘယတော၊ ဖြင့်။ ဒိဿမာန ဧဝ၊ မြင်အပ်သည်သာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော။ သင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ မဟာဒီနဝါ စ၊ ကြီးစွာသော အပြစ်ရှိကုန်သည်လည်းကောင်း။ နိဗ္ဗိန္ဒိတဗ္ဗာ စ၊ ငြီးငွေ့ဖွယ်ရာတို့သည်လည်းကောင်း။ ဟုတွာ၊ ကုန်၍။ ဥပဋ္ဌဟန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧကမ္ပိ၊ တပါးတည်းဖြစ်ငြားသော်လည်း။ တံ ဉာဏံ၊ သည်။ တထာတာဝနာဗလပ္ပတ္တိယာ၊ ထိုသို့ သောအခြင်းအရာအားဖြင့် ဘာဝနာ၏ ခွန်အားသို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ ခွန်အားနှင့် ပြည့်စုံခြင်း ကြောင့်။ အဝတ္တာဝိသေယုတ္တံ၊ အခိုက်အတန့်အထူးနှင့် ယှဉ်သည်ဖြစ်၍။ တိဝိဓကိစ္စသာမတ္တိယဝန္တံ၊ သုံးပါးသော ကိစ္စကိုပြီးစေခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အတ္ထတော ဧကန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗသင်္ခါရေတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
တယိဒံ၊ ထိုစကားကို။ တာသံ အနုပဿနာနံ၊ ထိုအနုပဿနာတို့၏။ မတ္ထကပ္ပတ္တိဝသေန၊ ခေါင်ထိပ်သို့ ရောက်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အာဒိမှိ ပန၊ အစ၌မူကား။ ဘိန္နသဘာဝေါ ဧဝ၊ ကွဲပြားသော သဘောရှိသည်သာလျှင်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ ဥပ္ပါဒေသီတိ၊ ကား။ ပါတွာကာသိ-ပါတု-အကာသိ၊ ထင်စွာပြုပြီး။ ဝိဘာဝေသိ၊ ထင်ရှားစေပြီး။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
မုဉ္စိတုကမျတာဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
၇၅၆။ ဗဟွာဒီနဝတာယ၊ များသောအပြစ်ရှိသည်၏ အဖြစ်၏။ ဝါ၊ ကို။ ဒိဋ္ဌတ္တာ၊ မြင်အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ န သဇ္ဇတိ၊ မကပ်။ အနာဒိကာလိကဿ၊ အစမရှိသော ကာလပတ်လုံး၌ဖြစ်သော။ ခန္ဓဿ၊ ၏။ ဝါ၊ ကို။ ပရိညာယမာနတ္တာ၊ ပိုင်းခြား၍သိအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မုဉ္စိတုကာမံ၊ လွှတ်ခြင်းငှာ အလိုရှိသည်။ နိဿရိတုကာမံ၊ ထွက်သွားခြင်းငှာ အလိုရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တတော၊ ထိုသင်္ခါရအပေါင်းမှ။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ နိဗ္ဗေဌေတုကာမတာ၊ ပြေလွှတ်ခြင်းငှာ အလိုရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ (ဝေဌ-ဓာတ်ဖြင့်ပြီးသောကြောင့် နိဗ္ဗေဓေတု-ကား မသင့်) မုဉ္စိတုကာမတာ၊ မည်၏။ အပဂန္ထုကာမတာ၊ ဖဲသွားခြင်းငှာ အလိုရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ နိဿရိတုကာမတာ၊ မည်၏။ ပဉ္ဇရပက္ခိတ္တောတိ၊ ကား။ ပဉ္ဇရေန၊ လှောင်အိမ်ချိုင့်ဖြင့်။ သမောရုဒ္ဓေါ၊ ကောင်းစွာချုပ်နှောင်အပ်သော။ ဧဝမာဒယောတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဘာဒိတ္တအဂါရဥပသဋ္ဌ ဒေသဗျာဠသာပ ဒါကုလဝနဂဟနာဒီနံ၊ မီးစွဲလောင်သောအိမ်, နှိပ်စက်အပ်သော အရပ်ဒေသ, မြွေဆိုးသားရဲတို့ဖြင့် နှောက်ယှက်ရှုပ်ထွေးသော တောအုပ် အစရှိသည်တို့ကို။ (အင်္ဂါရ-ကား မသင့်) သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။
မုဉ္စိတုကမျတာဉာဏံ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတံ၊ ပြီ။
ပဋိသင်္ခါရနုပဿနာဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
၇၅၇။ သဗ္ဗဘဝ။ပ။မုဉ္စိတုကာမောတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ ပုန၊ တဖန်။ သဗ္ဗသ္မာ သင်္ခါရဂတာတိ၊ ဟူ၍။ သဗ္ဗဂ္ဂဟဏံ၊ ကိုယူခြင်းဆိုခြင်းသည်။ “အဓိကဝစနံ၊ အပိုအလွန်ကို ဆိုသောစကား သည်။ အညံ၊ တပါးသော။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ ဗောဓေတိ၊ သိစေတတ်၏။” ဣတိ၊ ကြောင့်။ သာတိသယမုတ္တိဒဿနတ္ထံ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွ လွှတ်ခြင်းကို ပြခြင်းအကျိုးရှိ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သင်္ခါရေဟိ၊ တို့သည်။ အနနုဗန္ဓဿ၊ အစဉ်မလိုက်အပ်သောသူ၏။ ဝါ၊ အစဉ်မလိုက်အပ်သည်ကို။ (ကတွာ၊ ၍။) ယံ မုဉ္စနံ၊ အကြင်လွှတ်ခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တံ၊ ထိုလွှတ်ခြင်းသည်။ သာတိသယံ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွ။ မုဉ္စနံ၊ မည်၏။ တံ ပန၊ ထိုအလွန်အကဲနှင့်တကွ လွှတ်ခြင်းသည်ကား။ ဝုစ္စမာနာယ၊ ဆိုအပ်လတံ့သော။ ပဋိသင်္ခါနုပဿနာယ၊ ဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုပဋိသင်္ခါနုပဿနာကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ပုန တေ ဧဝံ သင်္ခါရေတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တိလက္ခဏံ၊ ကို။ အာရောပေတွာ၊ ၍။ သင်္ခါရပရိဂ္ဂဏှနံ၊ ကို။ ပုဗ္ဗေပိ၊ ရှေး၌လည်း။ ကတံ၊ ပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပုနဂ္ဂဟဏံ၊ ကို။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။) ဘဝါဒိဂတဿ၊ ဘဝစသည်တို့၌တည်သော။ အပရိတုလိတဿ၊ မနှိုင်းချိန် အပ်သေးသော။ သင်္ခါရဿ၊ ၏။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်။ တေတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အပုဗ္ဗဿပိ၊ အသစ်လည်းဖြစ်သော။ အနုပဿနာကာရဿ၊ ရှုသောအခြင်းအရာ၏။ ဝါ၊ ရှုပုံအခြင်းအရာ၏။ အတ္ထိတာယ၊ ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဧဝန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ဝုစ္စမာနကာရေန၊ ဆိုအပ်လတံ့သော အခြင်းအရာဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ ဧဝံ-ပုဒ်၏ အနက်တည်း။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့ကို။ ပရိဂ္ဂဏှနံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ပရိပုဏ္ဏလက္ခဏဝသေနေဝ၊ ပြည့်စုံသော လက္ခဏာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တိလက္ခဏံအာရောပေတွာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
အနစ္စန္တိကတောတိအာဒီသု၊ အစရှိသောပုဒ်တို့၌။ ယံ၊ အကြင်အဖွင့်ကို။ (မယာ၊ သည်။) ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်၏။ တံ၊ ထိုအဖွင့်ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ တည်း။ ပဌမေန၊ ရှေးဦးစွာသော။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အာဒိအန္တဝန္တတော၊ အစအဆုံးရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နိစ္စပဋိက္ခေပတော၊ မြဲသည်ကို ပယ်ခြင်းကြောင့်။ ဣတိ၊ သို့။ ဧဝမာဒီနံ၊ ဤသို့အစရှိသော အကြောင်းတို့ကို။ ဝါ၊ ပုဒ်တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။
ဒုတိယေန၊ ဒုတိယအာဒိ-သဒ္ဒါဖြင့်။ ဥဒယဗ္ဗယပဋိပီဠနတော၊ ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းသည် မပြတ်နှိပ်စက်အပ် ခြင်းကြောင့်။ သုခပဋိက္ခေပတော၊ ချမ်းသာကို ပယ်ခြင်းကြောင့်။ ဣတိ၊ သို့။ ဧဝမာဒီနံ၊ တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။
အဇညတောတိ၊ ကား။ အမနုညတော၊ မနှစ်သက်ဖွယ်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ကား။ အသောဘနတော၊ မတင့်တယ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဇေဂုစ္ဆတောတိ၊ ကား။ ဓိတိ၊ ထွီဟူ၍။ ဇိဂုစ္ဆိတဗ္ဗတော၊ စက်ဆုပ်အပ် သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဋိက္ကူလတောတိ၊ ကား။ အဘိရုစိယာ၊ လိုလားနှစ်သက်ခြင်းအား။ ပဋိလောမ နေန၊ မလျော်စေသောအားဖြင့်။ ဝါ၊ ဆန့်ကျင်စေသော အားဖြင့်။ ပဋိက္ကူလဘာဝတော၊ စက်ဆုပ်ရွံရှာ ဖွယ်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ န မဏ္ဍနေန၊ တန်ဆာမဆင်ခြင်းဖြင့်။ ဟတာ၊ ဖျက်ဆီးအပ်သော သင်္ခါရတို့သည်။ အမဏ္ဍနဟတာ၊ မည်ကုန်၏။ အမဏ္ဍနေန၊ ဖြင့်။ ဧတေသံ၊ ထိုသင်္ခါရတို့၏။ သုဘဘာဝံ၊ တင့်တယ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဟန္တုံ၊ ဖျက်ဆီးခြင်းငှာ။ သက္ကာ၊ စွမ်းနိုင်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဝါ၊ ကား။ အမဏ္ဍနေန၊ ဖြင့်။ တေသံ၊ ထိုသင်္ခါရတို့၏။ အသုဘတာ၊ သည်။ ပါကဋာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အမဏ္ဍနဟတာ၊ မည်ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ အသူရိယပဿတိ ဝိယ၊ ဟူသောပုဒ်ကဲ့သို့။ မဏ္ဍနေန၊ တန်ဆာဆင်ခြင်းခြင့်။ နဟန္တဗ္ဗသဘာဝါ၊ မဖျက်ဆီးအပ်သော သဘောရှိ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အမဏ္ဍနဟတာ၊ မည်ကုန်၏။ တတော အမဏ္ဍနဟတဘာဝတော၊ ထိုတန်ဆာ မဆင်ခြင်းဖြင့် တင့်တယ်သည်၏ အဖြစ် ထင်ရှားသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ တန်ဆာဆင်ခြင်းဖြင့် မဖျက်ဆီးအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတိ၊ ဤပုဒ်ဖြင့်။ ရူပသင်္ခါရေ၊ ရုပ်သင်္ခါရတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝဒတိ၊ ၏။ ဝိရူပတောတိ၊ ကား။ အသုန္ဒရတော၊ မကောင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မဿန္တေ၊ ရှုမြင်သော သူတို့ကို။ အတ္တနိ၊ ၌။ ပဋိဃသံယောဇနဝတ္ထုတာယ၊ ပဋိဃသံယောဇဉ်၏ တည်ရာဝတ္ထု၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဗန္ဓတိ၊ ဖွဲ့တတ်၏။ (ဣတိ၊ ကြောင့်။) ဗီတစ္ဆံ၊ မည်၏။ အတိဝိယ၊ အလွန်လျှင်။ ဝိရူပံ၊ ဖောက်ပြန်သော အဆင်းရှိသော အရာကိုရ၏။ ဝါ၊ အရုပ်ဆိုးသောအရာကိုရ၏။ ယံ၊ ယင်းအရုပ်ဆိုးသောအရာသည်။ ဒိဋ္ဌမတ္တမေဝ၊ မြင်ကာမျှပင်လျှင်။ ဒေါမနဿုပ္ပတ္တိနိမိတ္တံ၊ ဒေါမနဿဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ အဇညဇိဂုစ္ဆနီယတာဟိ၊ မနှစ်သက်ဖွယ်၏အဖြစ် စက်ဆုပ်ဖွယ်၏ အဖြစ်တို့ ကြောင့်။ ဂူထံဝိယ၊ မစင်ကဲ့သို့။ ပရိစ္စဇိတဗ္ဗံ၊ စွန့်လွှတ်အပ်သောအရာသည်။ ဗီတစ္ဆံ၊ မည်၏။ ဣဓ၊ ဤဝါရ၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အသုစိတော၊ မစင်ကြယ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ အမနာပ တော၊ စိတ်နှလုံးကို မတိုးပွားစေတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဣတိ ဧဝမာဒီနံ၊ တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။
စတုတ္ထေန၊ စတုတ္ထဖြစ်သော။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အပရိဏာယကတော၊ ရှေးဆောင်ကင်းမဲ့သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ အတ္တပဋိက္ခေပတော၊ အတ္တကိုဖယ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧဝမာဒီနံ၊ တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။
၇၅၈။ အယန္တိ၊ ကား။ ယောဂါဝစရော၊ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည်။ မုဉ္စနဿတိ၊ ကား။ ပုန၊ ဖန်။ အနနုဗန္ဓနတ္ထံ၊ အစဉ်မလိုက်နိုင်ခြင်းအကျိုးငှာ။ သုမုတ္တမုဉ္စနဿ၊ ကောင်းစွာလွှတ်ခြင်းဖြင့် လွှတ်ခြင်း၏။ ဥပါယသမ္ပာဒနတ္ထန္တိ၊ ကား။ အနိစ္စာဒိဝသေန၊ ဖြင့်။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ ပရိဂ္ဂဏှနံ၊ သိမ်းဆည်းခြင်းဟူ သော။ ပရိမဒ္ဒနာ၊ ထက်ဝန်းကျင် နှိမ်နင်းချေမှုန်းခြင်းသည်။ ဥပါယော၊ ပြီးမြောက်ကြောင်း ဥပါယမည် ၏။ တဿ၊ ထိုပြီးမြောက်ကြောင်းနည်းလမ်းကို။ သာဓနတ္ထံ၊ ပြီးစေခြင်းအကျိုးငှာ။
မစ္ဆဂဟဏတ္ထံ၊ ငါးကိုဖမ်းခြင်းငှာ။ ဥဒကေ၊ ၌။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုအရပ်၌။ ဧတံ၊ ဤမြှုံးကို။ ခိပန္တိ၊ ပစ်ချ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့ ပစ်ချအပ်သောကြောင့်။ ခိပ္ပံ၊ မည်၏။ မစ္ဆာနံ၊ တို့ကို။ ဂဟဏကူဋပ၊ ဖမ်းကြောင်းဖြစ်သော မြှုံးကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) ဩဍ္ဍပေသီတိ၊ ကား။ ဩကာရေသိ၊ နှစ်ထားပြီး။ ခိပိ၊ ချထားပြီး။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ သပ္ပန္တိ၊ ကား။ ကဏှသပ္ပံ၊ မြွေဟောက်ကို။ ဂဟဏေတိ၊ ကား။ ယထာဂဟိတံ၊ ဆုပ်ကိုင်မြဲတိုင်းသော။ သပ္ပံ၊ ကို။ အဆဍ္ဍေတွာ၊ မူ၍။ ဂဟဏေ၊ ဆုပ်ကိုင်ခြင်း၌။ ဟတ္ထံ နိဗ္ဗေဌေတွာတိ၊ ကား။ သပ္ပေန၊ သည်။ (ဝေဌိတံ-၌ စပ်) အတ္တနော၊ ၏။ ဘောဂေန၊ ကိုယ်ဖြင့်။ ဝေဌိတံ၊ ရစ်ပတ်အပ် သော။ ဟတ္ထပဒေသံ၊ လက်အရပ်ကို။ နိဗ္ဗေဌေတွာ၊ ဖြေ၍။ မောစေတွာ၊ လွှတ်စေ၍။ အာဝိဇ္စျိတွာ၊ လှည့်ပတ်၍။ အာဝေဓဂါဟာပနေန၊ လည်ပတ်ခြင်းကို ယူစေသဖြင့်။ (သီမူနှင့်အညီပင်။ မြန်မာမူဟောင်း ၌ အာဝေဓိဂဟာပနေန-ဟု ရှိ၏။ သီမူလောက် မသန့်ရှင်းပေ။ ယခုလက်ရှိမူအရအားဖြင့် အာဝေဌိကပ္ပ ဟာပနေန-ရစ်ပတ်ခြင်းကို ပယ်စွန့်စေသဖြင့်-ဟု အနက်ပေး၊ သဒ္ဒါနက် ၂-ပါးလုံးပင် သင့်အံ့မထင်။) ဘမေတွာ၊ ချာချာလည်စေ၍။ နိဿဇ္ဇိတွာတိ၊ ကား။ ဆဍ္ဍေတွာ၊ စွန့်ပစ်လိုက်၍။
တတ္ထာတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသောစကားသည်။ ဥပမာသံသန္ဒနံ၊ ဥပမာနှီးနှေားကြောင်းဖြစ်သော စကား သည်။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ အာဒိတော၊ ဝါတိ၊ ကား။ ဝိညုတံ၊ သိကြားလိမ္မာသည်၏ အဖြစ်သို့။ ပတ္ထကာလေ၊ ရောက်သောကာလ၌။ ဃနဝိနိဗ္ဘောဂံ ကတွာတိ၊ ကား။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ သမူဟာဒိဃနဂ္ဂဟဏံ၊ သမူဟအစရှိသော ဃနအားဖြင့်ယူခြင်းကို။ ဘိန္ဒိတွာ၊ ဖျက်၍။ သုမုတ္တန္တိ၊ ပုဒ် သည်။ “စန္ဒိမသူရိယာ၊ လနေတို့သည်။ ဝိသမံ၊ မညီမညွတ်။ ပရိဝတ္တန္တိ၊ လှည့်လည်ကုန်၏။” ဣတိအာဒီ သုဝိယ၊ အစရှိသောပါဌ်တို့၌ကဲ့သို့။ ဘာဝနပုံကသနိဒ္ဒေသော၊ ဘာဝနပုန်းဟုခေါ်သော ကြိယာ ဝိသေသနကို ညွှန်ပြသောပုဒ်တည်း။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ နိစ္စာဒိအာကာရေန၊ နိစ္စအစရှိသော အခြင်းအရာ အားဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာတုံ၊ ငှာ။ အသမတ္ထတာ၊ မစွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အနိစ္စသညာဒိတေဒါယ၊ အနိစ္စသညာ စသည်အပြားရှိသော။ ဝိပဿနာယ၊ ၏။ သာတိသယံ၊ အလွန် အကဲနှင့် တကွ။ ဝါ၊ လွန်လွန်ကဲကဲ။ ဗလဝဘာဝပ္ပတ္တိယာ၊ အားရှိသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သာ စ ဗလဝဘာဝပ္ပတ္တိ၊ ထိုအားရှိသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းသည်လည်း။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ အနိစ္စာဒိအာကာရဿ၊ အစရှိသော အခြင်းအရာကို။ သုဋ္ဌုတရံ၊ အထူးသဖြင့်ကောင်းစွာ။ သလ္လက္ခဏေန၊ မျတ်ခြင်းဖြင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ တိလက္ခဏာရောပနေန။ပ။ပါပေတွာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ ထင်စွာပြဦးအံ့။ နိဗ္ဗုဒ္ဓကရဏေ၊ လက်ဝှေ့သတ်ခြင်းကိုပြုရာ၌။ ဗလဝတရေန၊ ထိုထိုကိုယ်အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်း၌။ မုဋ္ဌိပ္ပဟာရာဒိနာ၊ လက်သီးဖြင့် ထိုးပုတ်ခြင်းစသည်ဖြင့်။ ဝိမထိတော၊ ထွေးလုံးပုတ်ခတ်သတ်အပ်သော။ ဣတရော၊ ဤမှတပါးသော လက်ဝှေ့သမားသည်။ (ပါပိတော ဟောတိ၌ စပ်) တေန၊ ထိုသာလွန်၍အားရှိသော ပြိုင်ဖက် လက်ဝှေ့သမားသည်။ (ပါပိတော-၌စပ်) ယဇ္စျိတုံ၊ ထိုးသတ်ခြင်းငှာ။ အသမတ္ထတံ၊ သို့။ ပါပိတော၊ ရောက်စေအပ်သော။ ဟောတိ၊ ၏။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ အသမတ္ထတံ၊ သို့။ ပါပိတောဝ၊ ရောက်အပ်သည်သာလဆင်။ န ဟောတိ၊ မဟုတ် သေး။ အထ ခေါ၊ သော်ကား။ မရဏမတ္ထံ၊ သေလောက်သော။ ဒုက္ခံ ဝါ၊ ဆင်းရဲသို့သော်လည်းကောင်း။ မရဏံ ဝါ၊ သေခြင်းသို့သော်လည်းကောင်း။ ပါပုဏာတိ ယထာ၊ ရောက်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဧတေပိ သင်္ခါရာ၊ ဤသင်္ခါရတို့သည်လည်း။ ဧဝံ၊ သို့။ ဒုဗ္ဗလဘာဝံ၊ သို့။ ပါပိတာ၊ ရောက်စေအပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဥပရိဉာဏနုဘာဝေန၊ အထက်ဉာဏ်တို့၏ အစွမ်းအာနုဘော်ကြောင့်။ နိဗ္ဗိသေဝနတံ စ၊ ဆန့်ကျင်သော မှီဝဲခြင်းမရှိသည်၏ အဖြစ်သို့လည်းကောင်း။ ဝါ၊ အံတုဗလပြုခြင်းမရှိသည်၏ အဖြစ်သို့လည်းကောင်း။ ဝါ၊ အဆိပ်အတောက်ကင်းမဲ့သည်၏ အဖြစ်သို့လည်းကောင်း။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ ဘင်္ဂဉ္စ၊ ပျက်စီးခြင်းသို့ လည်းကောင်း။ ပါပုဏန္တိ၊ ရောက်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။
၇၅၉။ ဧတ္တာဝတာတိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ အနစ္စန္တိကတောတိအာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ပရောစတ္တာလီ သာယ၊ ၄၀-ကျော်သော။ အာကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ အနိစ္စာဒိဘာဝသလ္လက္ခဏဝသပ္ပ တ္တေန၊ အနိစ္စစသည်၏အဖြစ်ကို မှတ်သည်၏ အစွမ်းအာဖြင့်ဖြစ်သော။ ပဋိသင်္ခါနေန၊ ရှုခြင်းသိခြင်းဖြင့်။
အနိစ္စတော မနသိကာရောတောတိအာဒီသု၊ ဤသို့အစရှိသော ပါဌ်တို့၌။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ (မယာ၊ သည်။) ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ ဘယတုပဋ္ဌာနကထာယံ၊ ကထာ၌။ ဝုတ္တနယမေဝ၊ တည်း။
အယံ ပန၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ ဝိသေသော၊ တည်း။ ပဋိသင်္ခါတိ ပဒဿ၊ ပဋိသင်္ခါ-ဟူသောပုဒ်၏။ ဇာနိတွာတိ အတ္ထံ၊ ဇာနိတွာဟူသောအနက်ကို။ ဝတွာ၊ ဖွင့်ဆိုပြီး၍။ ပဋိသင်္ခါနုပ္ပဇ္ဇနကိရိယာနံ၊ ပဋိသင်္ခါန ကြိယာ ဥပ္ပဇ္ဇနကြိယာတို့၏။ သမာနခဏတ္တာ၊ တူသောခဏရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပုဗ္ဗာပရကာလတ္တေ၊ ရှေးကာလ နောက်ကာလ၏ အဖြစ်သည်။ အသတိပိ၊ မရှိငြားသော်လည်း။ သဒ္ဒဝေါဟာရမတ္တေန၊ သဒ္ဒါဝေါဟာရမျှဖြင့်။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ပဋိသင်္ခါ ဥပ္ပဇ္ဇတိဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ကာမန္တိ အာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ (သဒ္ဒပယောဂေါ ဟောတိ-၌ စပ်)
ပဋိသင်္ခါနုပဿနာဉာဏံ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတံ၊ ပြီး။
သင်္ခါရူပေက္ခာဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
၇၆၀။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ အနိစ္စဒုက္ခာကာရာဒိပရိဂ္ဂဏှနဝသေန၊ အနိစ္စ အခြင်းအရာ ဒုက္ခအခြင်းအရာကို သိမ်းဆည်းသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တမ္ပိ၊ ဖြစ်ငြားသော်လည်း။ ပဋိသင်္ခါနုပဿနာဉာဏံ၊ သည်။ ဝိသေသတော၊ ဖြင့်။ အနတ္တာကာရပရိဂ္ဂဏှပဓာနံ၊ အနတ္တအခြင်းအရာကို သိမ်းဆည်းခြင်းလျှင် ပြဓာန်း ခြင်းရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗေ၊ သင်္ခါရာ သုညာတိ ပရိဂ္ဂဟေတွာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တသ္မိံ၊ ထို အနတ္တအခြင်းအရာကို သိမ်းဆည်းခြင်းသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ သစ္စသမ္ပဋိဝေဓော၊ သစ္စာကို ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းသည်။ ဣဇ္စျတိ၊ ပြီး၏။ အသတိ၊ မရှိသော်။ န ဣဇ္စျတိ၊ မပြီး။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တသ္မိံ၊ ထို အနတ္တအခြင်းအရာကို သိမ်းဆည်းခြင်းသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ သစ္စသမ္ပဋိဝေဓော၊ သစ္စာကို ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းသည်။ ဣဇ္စျတိ၊ ပြီး၏။ အသတိ၊ မရှိသော်။ န ဣဇ္စျတိ၊ မပြီး။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တဒဘာဝတော၊ ထိုအနတ္တအခြင်းအရာကို သိမ်းဆည်းခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ သရဘင်္ဂသတ္ထာရာဒီနံ၊ သရဘင်္ဂဆရာစသည်တို့၏။ သာသနံ၊ အဆုံးအမ သာသနာသည်။ အနိစ္စဒုက္ခလက္ခဏပညာပကမ္ပိ၊ အနိစ္စလက္ခဏာ ဒုက္ခလက္ခဏာကို သိစေငြားသော်လည်း။ အနိယျာနိကမေဝ၊ ထွက်သွားခြင်း မရှိသည် သာလျှင်။ ဝါ၊ သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထုတ်ဆောင်ခြင်းမရှိသည်သာလျှင်။ ဇာတံ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ တေသံ၊ ထိုသင်္ခါရတို့၏။ နိစ္စသာရာဒီဟိပိ၊ နိစ္စအနှစ် စသည်တို့မှလည်း။ (သျာမူကွဲ သင့်သည်) ရိတ္တကံ၊ ကင်းသည်၏အဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ သဗ္ဗေသင်္ခါရာ သုညာတိ ပရိဂ္ဂဟေတွာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ယံ၊ အကြင်သင်္ခါရသည်။ ယတော၊ အကြင်နိစ္စအနှစ်စသည်တို့မှ။ ရိတ္တကံ၊ ကင်း၏။ တံ၊ ထိုသင်္ခါရသည်။ တေန၊ ထိုနိစ္စအနှစ်စသည်မှ။ သုညံ၊ ဆိတ်၏။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ အတ္တသုညတာယ၊ အတ္တမှ ဆိတ်သုဉ်းသည်၏ အဖြစ်၏။ ဝါ၊ ကို။ ဒုဝိညေယျဘာဝတော၊ သိနိုင်ခဲသည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အနေကဝါရံ၊ အကြိမ်များစွာ။ ပဋိဝါဒ္ဓါယပိ၊ သိအပ်ပြီးဖြစ်သော်လည်း။ သုညတာ နုပဿနယ၊ နာ၏။ ဒဠှီဘာဝါပါဒနတ္ထံ၊ ခိုင်မြဲသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်စေခြင်းအကျိုးငှာ။ ပုန သုညမိဒန္တိ အာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ယဒဂ္ဂေန၊ အကြင်အဖို့အားဖြင့်။ သင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ အနတ္တကာ၊ အတ္တမရှိကုန်။ (အနတ္တတာ-မှားနေသည်) တဒဂ္ဂေန၊ ထိုအဖို့အားဖြင့်။ အနတ္တနိယာ၊ အတ္တ၏ဥစ္စာမဟုတ်ကုန်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အတ္တနိ၊ အတ္တသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ အတ္တ၊ ဥစ္စာမဟုတ်ကုန်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အတ္တနိ၊ အတ္တသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ အတ္တနိယေန၊ အတ္တ၏ဥစ္စာသည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ရှိရာ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သုညမိဒံအတ္တေန ဝါ အတ္တနိယေန ဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဒွိကောဋိကန္တိ၊ ကား။ ဒွိအံ့သိကံ၊ နှစ်ပါးသောအဖို့ရှိသော။ အတ္တာနံ၊ အတ္တကို။ ဉာဏစက္ခုနာ၊ ဉာဏ်မျက်စိဖြင့်။ နေဝ ဒိသွာ၊ မမြင်မူ၍။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ပစ္စက္ခတော စ၊ မျက်မှောက်အားဖြင့်လည်းကောင်း။ အနုမာနတော စ၊ အားဖြင့်လည်းကောင်း။ တဿ၊ ထိုအတ္တ၏။ အနုပလဗ္ဘနီယတော၊ မရအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ပရံ အညံ၊ တပါးသော။ သတ္တံ ဝါ၊ ကိုလည်းကောင်း။ သင်္ခါရံ ဝါ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ပရိက္ခာရဘာဝေ၊ အရံအတားအသုံးအဆောင်၏ အဖြစ်၏။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ သုခဒုက္ခသာဓနဘာဝေ၊ ချမ်းသာဆင်းရဲကို ပြီးစေတတ်သည်၏အဖြစ်၌။ ဌိတံ၊ တည်သည်ကို။ န ဒိသွာ၊ မမြင်မူ၍။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ကတ္တဗ္ဗာ၊ ၏။) ပန၊ ဖန်။ ပရိဂ္ဂဏှာတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ဧတ္ထာတိ၊ ကား။ ဧတသ္မိံ သုညတာနုပဿနာဓိကာရေ၊ ဤသုညတာနုပဿနာအရာ၌။
ကွစီတိ၊ ကား။ ကတ္ထစိ၊ တစုံတခုသော။ ဌာနေ (ဝါ)၊ အရပ်၌ သော်လည်းကောင်း။ ကာလေ (ဝါ)၊ ကာလသော်လည်းကောင်း။ ဓမ္မေ ဝါ၊ တရား၌သော်လည်းကောင်း။ အထ ဝါ၊ ကား။ ကွစီတိ၊ ကား။ အဇ္စျတ္တံ ဝါ၊ အဇ္စျတ္တသန္တာန်၌သော်လည်းကောင်း။ ဗဟိဒ္ဓါဝါ၊ ဗဟိဒ္ဓသန္တာန်၌သော်လည်းကောင်း။ အတ္တနေ အတ္တာနန္တိ၊ ကား။ သကတ္တာနံ၊ မိမိ၏ဥစ္စာဖြစ်သော အတ္တကို။ “အယံ ဘဝံ ဗြဟ္မာသည်။ ခေါ၊ စင်စစ်။ မဟာဗြဟ္မာ၊ မဟာဗြဟ္မာကြီးပေတည်း။ပ။သေဋ္ဌော၊ အထူးသဖြင့် ချီးမွမ်းအပ် အမြတ်ဆုံး ဖြစ်ပေ၏။ သဇိတာ၊ စီရင်ဖန်ဆင်းတတ်ပေ၏။ ဝသီ၊ အလိုအတိုင်းဖြစ်နိုင်ပေ၏။ ဘူတဘဗျာနံ၊ ဖြစ်ပြီး ဖြစ်ထိုက်သော သတ္တဝါတို့၏။ ပိတာ၊ ဘခင်ပေတည်း။” ဣတိ အာဒိနာ၊ ဤသို့စသည်ဖြင့်။ ပရေဟိ၊ သာသနာပြင်ပဖြစ်ကုန်သောသူတို့သည်။ ပရိကပ္ပိတံ၊ ကြံဆအပ်သော။ အတ္တာနဉ္စ၊ အတ္တကိုလည်း။ ကဿစိ၊ တစုံတယောက်၏။ ကိဉ္စနဘူတံ၊ ကြောင့်ကြဖွယ်ဖြစ်သည်ကို။ ဝါ၊ တစုံတရာစပ်ဆိုင်သည်ကို။ န ပသဿတိ၊ မမြင်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ပြလိုသည်ဖြစ်၍။ ကဿစီတိအာဒိံ၊ ဤသို့အစရှိသော စကား ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ပရဿာတိ၊ ကား။ ပရာ၊ မိမိမှတပါးသော။ ပဇာ၊ သတ္တဝါတည်း။ ဣတိ စ၊ ဤသို့ လည်းကောင်း။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဂဟိတဿ၊ ယူအပ်သောသူ၏။ န စ မမ ကွာစနီတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ မမသဒ္ဒေါ၊ ကို။ အဋ္ဌာနေ၊ အရာမဟုတ်သည်၌။ ပယုတ္တော၊ ယှဉ်အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မမသဒ္ဒံ တာဝ ဌပေတွာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပရဿ စာတိ၊ ကား။ အတ္တတော၊ မိမိမှ။ အညဿ၊ တပါးသော သူ၏။ မမတ္ထာယ၊ ငါ၏အကျိုးငှာ။ သဇိတော၊ စီရင်တတ်သော။ (သဇိတာ-ဟု ရှိသင့်၏။ တနည်း။ ဌိတော၊ တည်သော။) ပရော၊ သော။ ပုရိသော နာမ၊ ပုဂ္ဂိုလ်မည်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တဿ၊ ထိုတပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းအားဖြင့်။ မယှံ၊ ငါ့အား။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသည်။ သဇ္စျတိ၊ ပြီး။ ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဧကစ္စဒိဋ္ဌိဂတိကပရိကပ္ပိတဝသေန၊ အချို့သော မိစ္ဆာအယူရှိသူတို့သည် ကြံဆ အပ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပရံ၊ မိမိမှတပါးသော။ အတ္တာနဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ တံ၊ ထိုထိုမိမိမှ တပါး သော အတ္တကို။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ကိဉ္စနဘူတံ စ၊ ကြောင့်ကြဖွယ်ဖြစ်၍ ဖြစ်သည်ကို လည်းကောင်း။ န ပဿတိ၊ မမြင်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿန္တော၊ ပြလိုသည်ဖြစ်၍။ န စ ကွစနီတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ နာဟံ ကွစနီတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ သကအတ္တနော၊ မိမိဥစ္စာ ဖြစ်သောအတ္တ၏။ အဘာဝံ၊ မရှိခြင်းကို။ ပဿတိ၊ မြင်၏။ န ကဿစိ ကိဉ္စနတသ္မန္တိ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ သကအတ္တနော ဧဝ၊ မိမိ၏ ဥစ္စာဖြစ်သော အတ္တ၏ပင်လျှင်။ ကဿစိ၊ တစုံတယောက်၏။ အနတ္တနိယတံ၊ အတ္တနိယ မဟုတ် သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝါ၊ အတ္တ၏ဥစ္စာမဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ပဿတိ၊ မြင်၏။ န စ မမာတိ ဧတံ ဒွယံ မမ-ဟူသော ဤပုဒ်နှစ်ခုအပေါင်းကို။ ယထာသင်္ချံ၊ အစဉ်အတိုင်း။ သမ္ဗန္တိတဗ္ဗံ၊ စပ်အပ်၏။ အတ္ထီတိ၊ အတ္ထိ-ပုဒ်ကို။ (ဤ၌လည်း န အတ္ထီတိ-ဟု ရှိသင့်၏) ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ (သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ အပ်၏။) န စ ကွစနိ ပရဿအတ္တာ အတ္ထီတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ပရဿ၊ ၏။ အတ္တနော၊ အတ္တ၏။ အဘာဝံ၊ မရှိခြင်းကို။ ပဿတိ၊ ၏။ တဿ ပရဿ အတ္တနော မမ ကိဉ္စနတာ န စတ္ထီတိ၊ ဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ ပရဿ၊ ၏။ (အနတ္တနိယတံ-တွင် တံ-၌စပ်) အတ္တနော၊ မိမိ၏။ (အနတ္တနိယတံ-၌စပ်) အနတ္တနိယတံ၊ အတ္တနိယ မဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝါ၊ အတ္တ၏ဥစ္စာမဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ ပဿတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ အဇ္စတ္တံ စ၊ အဇ္စျတ္တသန္တာန်၌လည်းကောင်း။ ဗဟိဒ္ဓါ စ၊ ဗဟိဒ္ဓသန္တာန်၌လည်းကောင်း။ ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ အတ္တတ္တနိယသုညတာ၊ အတ္တအတ္တနိယမှ ဆိတ်သုဉ်းသည်၏ အဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သော။ သုဒ္ဓသင်္ခါရပုဉ္ဇတာ၊ သက်သက်သော သင်္ခါရအစုအပုံ၏ အစြဖ်ကို။ ဝါ၊ သက်သက်သော သင်္ခါရအစုအပုံ၏ အဖြစ်သည်။ စတုကောဋိကသုညာပရိဂ္ဂဏှနေန၊ လေးပါးသောအဖို့ရှိသော သုညတာကို သိမ်းဆည်းခြင်းဖြင့်။ ဒိဋ္ဌာ၊ မြင်အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဧဝမယန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏
၇၆၁။ ဆဟာကာရေဟီတိအာဒိနာ၊ ဤသို့စသည်ဖြင့်။ နိဒ္ဒေသာဒီသု၊ ညွှန်ပြသော ဝါရစသည်တို့၌။ (ဒေဿတိ-၌ စပ်) တတ္တ တတ္တ၊ ထိုထိုသို့သော သုတ္တန်တို့၌။ အာဂတေ၊ လာကုန်သော။ ပကာရေ၊ အပြားတို့ကို။ သင်္ဂဟေတွာ၊ သိမ်းယူ၍။ သုညတာနုပဿနာယ၊ နာကို။ ပရိဗြူဟနံ၊ ထက်ဝန်းကျင် ပွားစေခြင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ဟ။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဆဟာကာရေတီတိ၊ ကား။ ဆဟိ၊ ကုန်သော။ ဂဟဏာ ကာရေဟိ၊ ယူခြင်း၏ အခြင်းအရာတို့ဖြင့်။ ဝါ၊ ကား။ ဂဟေတဗ္ဗာကာရေဟိ၊ ယူအပ်သော အခြင်းအရာ တို့ဖြင့်။ နိစ္စေနာတိ၊ ကား။ နိစ္စောတိ၊ မြဲသည်ဟု။ ပရိကပ္ပိတေန၊ အပ်သော။ အတ္တနာ ဝါ၊ အတ္တမှသော် လည်းကောင်း။ အညေန၊ တပါးသော။ ကေနိစိ ဝါ၊ တစုံတခုသော်မှလည်းကောင်း။ ဝါ၊ ကား။ နိစ္စေနာတိ၊ ကား။ နိစ္စဘာဝေန၊ မြဲသည်၏အဖြစ်မှ။ ဓုဝါဒယော၊ ဓုဝစသည်တို့သည်။ နိစ္စောတိ၊ မြဲသည်ဟု။ ဂဟိတေဿဝ၊ ယူအပ်သောအနက် ယူအပ်သော တရား၏သာလျှင်။ ဂဟေတဗ္ဗာကာရာ၊ ယူအပ်သော အခြင်းအရာတို့တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တဗ္ဗိဘာဂေန၊ ထိုနိစ္စအနက် နိစ္စအခြင်းအရာကို ဝေဘန်ခြင်းဖြင့်။ ဣမဿ၊ ဤဝါရ၏။ ဆက္ကတာ၊ ဆက္က၏အဖြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုနိစ္စအစရှိသော ပုဒ်တို့၌။ နိစ္စတာ နာမ၊ နိစ္စ၏ အဖြစ်မည်သည်ကား။ ကူဋဋ္ဌတာ၊ တောင်ထွတ်ကဲ့သို့တည်တံ့သည်၏ အဖြစ်တည်း။ ထိရတာ၊ ခိုင်မြဲသည်၏အဖြစ်သည်။ ဓုဝဘာဝေါ၊ ဓုဝအဖြစ်မည်၏။ သဒါဘာဝိတာ၊ အခါခပ်သိမ်း ရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ သဿတတာ၊ သဿတအဖြစ်မည်၏။ နိဗ္ဗိကာရတာ၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းမရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ ပေယျာလံ၊ ကို။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ အရိယောသာနပဒမေဝ၊ အဆုံးပုဒ်ကိုသာလျှင်။ ဧေဿတိ၊ ၏။
၇၆၂။ သာရံ၊ အနှစ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အသာရံ၊ မည်၏။ တေန၊ ဤတရားအား။ သာရံ၊ အနှစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိဿရံ၊ မည်၏။ သာရတော၊ အနှစ်မှ။ အပဂတံ၊ ကင်း၏။ ဝါ၊ ကား။ တတော၊ ထိုတရားမှ။ သာရံ၊ အနှစ်သည်။ အပဂတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သာရာပဂတံ၊ မည်၏။
၇၆၃။ နိစ္စသာရာဒီန၊ နိစ္စအနှစ်စသည်တို့၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ ရိတ္တတော၊ ကင်းသည်ဟု။ ပဿတိ၊ ၏။ ပရိတ္တတော၊ သေးနုပ်သည်၏ ဖြစ်ကြောင်း။ (သီမူနှင့်အညီ ရိတ္တတောယေဝ၊ ကင်းသော ကြောင့် သာလျှင် ဟု ရှိသင့်၏) ဝါ၊ ကား။ လာမကတ္တာ၊ ယုတ်ညံ့သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တုစ္ဆတော၊ အချည်းအနှီးဟု၊ (ပဿတိ၊ ၏။) အတ္တသာရာဘာဝေန၊ အတ္တ အနှစ်မရှိခြင်းကြောင့်။ သုညတော၊ ဆုတ်သုဉ်းသည်ဟု။ (ပဿတိ၊ ၏။) သယံ၊ ကိုယ်တိုင်။ အနတ္တတာယ၊ အတ္တမဟုတ်သည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ အနတ္တတော၊ အတ္တမဟုတ်ဟု။ (ပဿတိ၊ ၏။) ဣဿရိယဿ၊ အစိုးရသည်၏အဖြစ်-အစိုးရ ခြင်း၏။ အဘာဝတော စ၊ ကြောင့်လည်းကောင်း။ ကေနစိ၊ တစုံတယောက်သည်။ ဣဿရိယံ၊ အစိုးရ သည်၏အဖြစ်-အစိုးရခြင်းကို။ ကာရေတုံ၊ ပြုစေခြင်းငှာ။ အသက္ကုဏေယျတာယ စ၊ မစွမ်းနိုင်အပ်သည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ အနိဿရိယတော၊ အစိုးမရဟု။ (ပဿတိ၊ ၏။) ဖေဏပိဏ္ဍေန၊ ရေမြှုပ်စိုင်ဖြင့်။ ဘာဇနာဒိံ၊ အိုးခွက်စသည်ကို။ ကာတုကာမဿ၊ ပြုလိုသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ (တံ၊ ထိုအမှု သည်။ နသိဇ္စျတိ) ဝိယ၊ မပြီးသကဲ့သို့။ ရူပဿ၊ ရုပ်၏။ နိစ္စတာဒိံ၊ မြဲသည်၏အဖြစ်စသည်ကို။ ကာတု ကာမဿ၊ ပုဂ္ဂိုလ်အား။ တံ၊ သည်။ န သိဇ္စျတိ၊ မပြီး။ ဝါ၊ ကား။ သကကဣစ္ဆာဝသေန၊ မိမိအလို၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ကာစိ၊ တစုံတခုသော။ ကိရိယာ၊ ပြုခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အကာမ ကာရိယတော၊ အလိုအတိုင်းပြုနိုင်ခြင်းမရှိဟု။ ဝါ၊ အလိုမျှဖြင့်ပြုနိုင်ခြင်းမရှိဟု။ (ပဿတိ၊ ၏။) “ရူပံ၊ ရုပ်သည်။ ဧဝံ၊ သို့။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ ဧဝံ၊ သို့။ မာ (ဟောတု)၊ မဖြစ်စေသတည်း။” ဣတိ၊ သို့။ အလဗ္ဘနီယတော၊ တောင့်တ၍ မရအပ်-မရနိုင်ဟု။ (ပဿတိ၊ ၏။) သယံ၊ မိမိကိုယ်တိုင်။ အညဿ၊ တပါးသောသူ၏။ ဝသေ၊ အလို၌။ န ဝတ္တေတိ၊ မဖြစ်စေနိုင်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဝသဝတ္တကတော၊ အလိုအတိုင်းမဖြစ်ဟု။ ဝါ၊ အလိုအတိုင်းမဖြစ်စေနိုင်ဟု၊ (ပဿတိ၊ ၏။) ယသ္မိံသန္တာနေ၊ အကြင် ရုပ်နာမ် အစဉ်သန္တာန်၌။ သယံ၊ ကိုယ်တိုင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တဿ၊ ထိုရုပ်နာမ်အစဉ်သန္တာန်၏။ ပရော ဝိယ၊ တပါးသောသူကဲ့သို့။ (ပရေန ဝိယ-ဟု ရှိသင့်၏။) အဝိဓေယျေတာယ၊ မစီမံအပ်-မစီမံနိုင်သည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ ပရတော၊ ပြင်ပသူစိမ်းဟု။ (ပဿတိ၊ ၏။) ကာရကာဒီဟိ ဝိယ၊ ပြုတတ်သောသူ (အတ္တ) စသည်တို့မှ ကင်းဆိတ်သကဲ့သို့။ ကာရဏေဟိ ဝ၊ အကြောင်းတို့မှ လည်းကောင်း။ ဖလေန စ၊ အကျိုးမှ လည်းကောင်း။ ဝိဝိတ္တတော၊ ကင်းဆိတ်သည်ဟု။ (ပဿတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ ကာရဏေန၊ နှင့်။ ဖလံ ဝါ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဖလေန၊ နှင့်။ ကာရဏံ ဝါ၊ သည်လည်းကောင်း။ သဂဗ္ဘံ၊ ကိုယ်ဝန်ရှိလျက်။ ဝါ၊ မြုံအောင်းလျက်။ န တိဋ္ဌတိ၊ တည်သည်မဟုတ်ပေ။ ဝေဒနာဒီသုပိ၊ စသည်တို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ တည်း။
၇၆၄။ ရူပံ န သတ္တောတိအာဒီသု၊ အစရှိသော ဝါကျတို့၌။ လောကဝေါဟာရေန၊ လောက၌ခေါ်ဝေါ် ပြောဆိုရိုးအားဖြင့်။ ယော သတ္တော၊ အကြင်သတ္တဝါသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ရူပံ၊ ရုပ်သည်။ သော၊ ထိုခေါ်ဝေါ် ပြောဆိုရိုးဖြစ်သော သတ္တဝါသည်။ န ဟောတိ၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ အယံ အတ္ထော၊ ကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ ၌။ နာဓိပ္ပေတော၊ အလိုမရှိအပ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တဿ၊ ထိုအနက်၏။ အဝုတ္တသိဒ္ဓတ္တာ၊ မဆိုဘဲပြီးသည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ လောကော၊ လောကသည်။ ဝါ၊ လူအပေါင်းသည်။ ရူပမတ္တံ၊ ရုပ်မျှကို။ သတ္တောဟိ၊ ဟူ၍။ န ဝေါဟရတိ၊ ခေါ်ဝေါ်သည်မဟုတ်ပေ။ ပန၊ စင်စစ်အားဖြင့်သော်ကား။ ဗာဟိရကပရိကပ္ပိတော၊ သာသနပြင်ပ တိတ္ထိတို့ ကြံဆအပ်သော။ အတ္တာ၊ အတ္တကို။ သတ္တောတိ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတော၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သော၊ ထိုတိတ္ထိတို့ ကြံဆအပ်သော အတ္တကို။ (ဝုစ္စတိ-၌ စပ်) တေဟိ၊ ထိုသာသနာပြင်ပတိတ္ထိတို့သည်။ ရူပါဒီသု၊ ရုပ်စသည်တို့၌။ သတ္တဝိသတ္တာတာယ၊ ကပ်ငြိတွယ်တာတတ် သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ ပရေသံ၊ သူတပါးတို့ကို။ သဉ္ဇာပနေဋ္ဌေန၊ မိမိ၌ကပ်ငြိတွယ်တာ စေတတ်သော အနက်သဘောကြောင့်လည်းကောင်း။ သတ္တောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ရူပံ၊ သည်။ သော၊ ထိုသို့သော ကပ်ငြိတွယ်တာတတ်, တွယ်တာစေတတ်သော အတ္တသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧတံ၊ ဤအရာသည်။ သုညတာပရိဂ္ဂဏှနံ၊ သုညတာကိုသိမ်းဆည်းသော အရာပေတည်း။ န ဇီဝေါတိအာဒီသုပိ၊ ဤသို့အစရှိသည်တို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ တည်း။ တတ္ထ၊ ထိုန ဇီဝေါစသည်တို့၌။ ဇီဝနဋ္ဌေန၊ အသက်ရှင်နေသော အနက်သဘောကြောင့်။ ဇီဝေါ၊ ဇီဝမည်၏။ နရန ဋ္ဌေန၊ ဆောင်ခြင်းအနက်သဘောဟူသော။ နေတုဘာဝေန၊ ဆောင်တတ်သူ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နရော၊ မည်၏။ အဟံ၊ သည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ မာနုပ္ပတ္တိဋ္ဌာနတာယ၊ မာနဖြစ်ရာဌာန၏ အဖြစ် ကြောင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤအတ္တ၌။ မာနော၊ သည်။ ဝါတိပဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မာနဝေါ၊ ဧတ္ထ၊ ဤအတ္တ၌။ ဂဗ္ဘော၊ ကိုယ်ဝန်သည်။ ထိယတိ၊ တည်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣတ္ထီ၊ မည်၏။ ပဓာနဘာ ဝေန၊ ပြဓာန်းသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပုရိ၊ ရှေး၌။ သေတိ၊ တည်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။
၇၆၅။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ကလာပသမ္မသနဿ၊ အပေါင်းလိုက်သုံးသပ်သော ဉာဏ်၏။ ဒဠှဘာဝါယ၊ မြဲမြံသည်၏ အဖြစ်အကျိုးငှာ။ ဝုတ္တသမ္မသနနယာပိ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော သုံးသပ်နည်းတို့သည်လည်း။ သုညတာနုပဿနာယ၊ ၏။ ဒဠှဘာဝါယ၊ မြဲမြံခြင်းအလို့ငှာ။ သံဝတ္တန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ တီရဏပရိညာဝသေနာတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဘယဿ၊ ဘေးကို။ အဟိံသနေန၊ မညှဉ်းဆဲခြင်း-မပယ်သတ်ခြင်းကြောင့်။ အသရဏတော၊ ဘေးကိုပယ်သတ်သည့် ကိုးကွယ်ရာဟူ၍။ ဂဟေတုံ၊ ယူခြင်းငှာ။ အယုတ္တတာယ၊ မသင့်လျော်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အသရဏီ ဘူတတော၊ ကိုးကွယ်ရာသဖွယ် မဖြစ်သော အားဖြင့်။ အနဿဒတောတိ ဣဒံ၊ ဤပုဒ်သည်။ ပါဠိယံ၊ မဟာနိဒ္ဒေသပါဠိ (နှာ ၄၀) ၌။ နတ္ထိ၊ မရှိပေ။ စ၊ ဤပုဒ်ရှိခြင်း၏ အပြစ်ကိုပြအံ့။ (တသ္မိံ၊ ထိုပုဒ်သည်။) သတိ၊ သော်။ တေစတ္တာလိသ၊ ၄၃-ပါးသော။ အာကာရာ၊ တို့သည်။ သိယုံ၊ ကုန်ရာ၏။ ရူပပဝတ္တိယံ၊ ရုပ်၏ဖြစ်ခြင်း၌။ ဝါ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ သဗ္ဗာဒီနဝူပလသိဒ္ဓိယာ၊ အလုံးစုံသော အပြစ်အာဒီနာဝကို ရခြင်းကြောင့်။ အာဒီနဝတော၊ အားဖြင့်။ သမုဒယတော အတ္တမင်္ဂမတောတိ ဣဒံ ဒွယံ၊ ဤပုဒ်နှစ်ခု အပေါင်းကို။ (ဣတိ ကတွာ ဝုတ္တံ-၌စပ်) အနိစ္စတော၊ မမြဲသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဒဿနံ၊ ရှုခြင်း သည်။ ပရဝသိကတာယဝါ၊ အကြောင်းဟူသော သူတပါး၏ အလိုအတိုင်းဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့် လည်းကောင်း။ နိစ္စသာရဝိရဟဒီပနေန ဝါ၊ နိစ္စအနှစ်မှ ကင်းသည်ကို ပြသဖြင့်လည်းကောင်း။ သုညတာ နိစ္စသာရဝိရဟဒီပနေန ဝါ၊ နိစ္စအနှစ်မှ ကင်းသည်ကို ပြသဖြင့်လည်းကောင်း။ သုညတာဝိဘာဝနံ၊ ဆိတ်သုဉ်းသည်၏ အဖြစ်ကို ထင်ရှားစေသည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ သုညတာဝိဘာဝနံ၊ ထင်ရှားစေသည်။ ဝါ၊ ပြသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ ကတွာ၊ သွင်း၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တထာ၊ တူ။ ရူပံ၊ ရုပ်ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ ယံ သုခံ၊ သည်။ ယံ သောမနဿံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ အယံ၊ ဤသုခ, သောမနဿ သည်။ ရူပဿ၊ ရုပ်၏။ အဿာဒေါ၊ သာယာဖွယ်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနံ၊ ရှုခြင်းသည်။ ပစ္စယပစ္စယုပ္ပန္နတာဝိဘာဝနေန၊ အကြောင်းအကျိုး၏ဖြစ်ကို ထင်စွာပြသဖြင့်။ သုညတာဝိဘာဝနံ၊ ထင်ရှားစေသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ယံ ရူပံ၊ သည်။ အနိစ္စံ၊ မမြဲ။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲတည်း။ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ၊ ဖောက်ပြန်ပျက်စီးခြင်းသဘောရှိ၏။ အယံ၊ ဤမမြဲခြင်း ဆင်းရဲခြင်း ဖောက်ပြန်ပျက်စီးခြင်းသည်။ ရူပဿ၊ ၏။ အာဒီနဝေါ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနံ စ၊ ရှုခြင်းသည်လည်း။ နိစ္စတာဒိသုညတာဝိဘာဝနတော၊ နိစ္စတာစသည်တို့မှ ဆိတ်သုဉ်းသည်၏ အဖြစ်ကို ထင်ရှားစေခြင်းပြခြင်းကြောင့်။ (ဤ၌ စာအုပ်တွင် ဝိ-ကျနေသည်) (သုညတာဝိဘာဝနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) တထာ၊ တူ။ ရူပ၊ ၌။ ယော ဆန္ဒရာဂဝိနယော၊ အကြင် ဆန္ဒရာဂကို ဖျောက်ခြင်းသည်။ ယံ ဆန္ဒရာဂပ္ပဟာနံ၊ ကို ပယ်ခြင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣဒံ၊ ဤဆန္ဒရာဂကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းသည်။ ရုပဿ၊ ၏။ နိဿရဏံ၊ ထွက်မြောက်ရာတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနံ စ၊ ရှုခြင်းသည်လည်း။ (သုညတာဝိဘာဝနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဧဝံ၊ သို့။ သမုဒယဒိဒဿနာနံ စ၊ သမုဒယစသည်ကို ရှုခြင်းတို့၏လည်းကောင်း။ ဣတရေသဉ္စ၊ ဤမှတပါးသော ရှုခြင်းတို့၏ လည်းကောင်း။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ သုညတာနုပဿနာနုဗြူဟနတာ၊ နာကို ပွားစေသည်၏ အဖြစ်ကို။ တဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ အာဒီနဝတော၊ ဖြင့်။ ဒဿနံ၊ ကို။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝတွာပိ၊ ဆိုပြီး၍လည်း။ ပုန၊ တဖန်။ ယံ ဝစနံ၊ အကြင်ဆိုခြင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုဆိုခြင်းသည်။) သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ် သော စကားပေတည်း။ ဣတ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ သေသံ၊ သည်။ ဟောဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တနယမေဝ၊ တည်း။ ဝေဒနာဒီသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဒွါစတ္တာလီယ၊ ၄၂-ပါးသော။ အာကာရာ၊ တို့ကို။ နေတဗ္ဗာ၊ ဆောင်အပ်ကုန် ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝေဒနံ။ပ။ဝိညာဏံ အနိစ္စတော။ပ။နိဿရဏတော ပဿတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
အယံ နိဒ္ဒေသော၊ ဤအကျယ်ပြသော စကားသည်။ အသုကာယ ပါဠိယာတိ၊ ဤမည်သော ပါဠိ၏ (နိဒ္ဒေသ) ဟူ၍။ ဒဿနတ္တံ စ၊ ပြခြင်းငှာလည်းကောင်း။ ဝါ၊ ပြခြင်းအကျိုးလည်းရှိသော။ တဿ၊ ထိုသုည အားဖြင့် ရှုခြင်း၏။ ဖလဒဿနတ္တဉ္စ၊ အကျိုးကိုပြခြင်းငှာ လည်းကောင်း။ ဝါ၊ ပြခြင်းအကျိုးလည်းရှိသော။ သုညတာပရိဂ္ဂဏှန ကထာသန္ဒဿနံ၊ သုညတာကို သိမ်းဆည်းခြင်းစကားကို ပြကြောင်းဖြစ်သော။ (သီမူ ၌ သုညတာပရိဂ္ဂဏှနံ ဂါထာသန္ဒဿနံ-ဟု ရှိ၏) ဧတံ၊ (ရူပံ အနိစ္စတော။ပ။ပစ္စုရာဇာ နပဿတိ ဟူသော) ဤစကားကို။ နိဒ္ဒေသ၊ ၌။ (ထိုမူအတိုင်းအဆိုကိုမူ နိဒ္ဒေသ ၂-ကျမ်းလုံး၌ပင် မတွေ့ရပေ) ဝုတ္တမ္ပိ စ၊ မိန့်ဆိုအပ်သည်သာလျှင်တည်း။ (ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ-ဟူသော ဝိသုဒ္ဓိမဂ်၏ အဖွင့်ဖြစ်သည်)
၇၆၆။ ဧဝံ၊ သို့။ တီရဏပရိညာဝသေန၊ အားဖြင့်။ ပစ္စေကံ၊ သီး။ ခန္ဓေသု၊ ငါးပါးသော ခန္ဓာတို့၌။ ဒွါစတ္တာလီသာယ၊ ၄၂-ပါးသော။ အာကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ သုညတံ၊ ကို။ ပရိဂ္ဂဟေတွာပိ၊ သိမ်းဆည်း ၍သော် လည်းကောင်း။ တိဝိဓာနုပဿနာဝသေနေဝ၊ သုံးပါးအပြားရှိသော အနုပဿနာတို့၏ အစွမ်း အားဖြင့်သာလျှင်။ ဘာဝနံ၊ ကို။ အနုဉ္စဉ္ဇန္တဿ၊ အားထုတ်သော ယောဂီအား။ သင်္ခါရူပေက္ခာဉာဏုပ္ပတ္တိ၊ ဉာဏ်၏ဖြစ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒဿန္တော၊ ၍။ ဧဝံ သုညတောတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ပရိဂ္ဂဏှန္တောတိ၊ ကား။ သမ္မသန္တော၊ သုံးသပ်လတ်သော်။ ဘယဉ္စ နိန္ဒိဉ္စ ဝိပ္ပဟာယာတိ၊ ကား။ အဇ္စျုပေက္ခကဘာယ၊ လျစ်လျူရှုတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (ပဇဟိတွာ-၌ စပ်) သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ ဝိပတ္တိံ၊ ကို။ နိဿယ၊ ၍။ ဥပ္ပဇ္ဇနကဘယဉ္စေဝ၊ ဖြစ်တတ်သောကြောက်ခြင်းကို လည်းကောင်း။ တေသံ၊ ထိုသင်္ခါရတို့၏။ သမ္ပတ္တိံ၊ ကို။ နိဿယ၊ ၍။ ဥပ္ပဇ္ဇနကပီတိဉ္စ၊ ဖြစ်တတ်သော ပီတိကိုလည်းကောင်း။ ပဇဟိတွာ၊ ပယ်၍။ အထ ဝါ၊ ကား။ ဘယတုပဋ္ဌာနဝသေန၊ ဘေးထင်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇနကဉာဏဘယဉ္စ၊ ဖြစ်တတ်သော ဉာဏ်ဟူသော ကြောက်တတ်ခြင်းကို လည်းကောင်း။ သမ္မသနဝသေန၊ သမ္မသနဉာဏ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇနကပီတိသင်္ခါတံ၊ ဖြစ်တတ် သော ပီတိဟုဆိုအပ်သော။ နန္ဒိဉ္စ၊ နှစ်သက်ပျော်မွေ့ခြင်းကို လည်းကောင်း။ ပဟာယ၊ ပယ်၍။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သဗ္ဗသော၊ ဖြင့်။ သုညတာယ၊ အတ္တမှ ဆိတ်သုဉ်းသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒိဋ္ဌာယ၊ မြင်အပ်ပြီးသည်ရှိသော်။ ဘယနန္ဒီနံ၊ ကြောက်ခြင်း နှစ်သက်ပျော်မွေ့ခြင်းတို့၏။ အဝသရော၊ သက်ဝင်ခွင့်-ဖြစ်ခွင့်သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိတော့ပြီ။ အထ ခေါ၊ စင်စစ် အားဖြင့်းသော်ကား။ ဥပေက္ခာဝ၊ လျစ်လျူမရှုသည်၏ အဖြစ် သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ တဒဘာဝံ၊ ထိုမှားယွင်းစွာ ယူခြင်းမရှိခြင်းကို။ ဒေ ၃န္တော၊ ၍။ အဟန္တိ ဝါ မမန္တိ ဝါ န ဂဏှာတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဣဒါနိ၊ ၌။ အဿ၊ ထိုယောဂီ၏။ ဥဒါသီနတာယ၊ လျစ်လျူ ရှုသည်၏ အဖြစ်၌။ ဥပမံ၊ ကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဝိဿဋ္ဌဘရိယော ဝိယ ပုရိသောတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဒီနံ၊ စဉ်းလဲခြင်း မဖြောင့်မတ်ခြင်း ကောက်ကျစ်ခြင်း အစရှိသည်တို့ကို။ အဇာနနတော၊ မသိခြင်း ကြောင့်။ နံ၊ ထိုမိန်းမကို။ အတိဝိယ၊ အလွန်လျှင်။ မမာယေယျေ၊ မြတ်နိုးရာ၏။ မုဉ္စတုကာမော ဟုတွာ တိ၊ ကား။ မုဉ္စိတုကာမေဝ၊ စွန့်လွှတ်လိုသည်သာလျှင်။ ဟုတွာ၊ ၍။ နိရပေက္ခတာယ၊ ငဲ့ကွက်ခြင်းကင်း သည်၏ အဖြစ်၏။ ဝသေနေဝ၊ သာလျှင်။ တံ၊ ထိုမိန်းမကို။ ဝိဿဇ္ဇေယျ၊ ကွာရှင်းစွန့်လွှတ်ရာ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ အယံ ယောဂါဝစရော၊ သည်။ မုဉ္စိတုကာမတာယ၊ မုဉ္စိတုကမျတာဉာဏ်မှ။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်ဖြစ်သော နောက်ကာလ၌။ ယာဝ၊ အကြင်မျှလောက်။ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏံ၊ သည်။ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ မဖြစ်သေး။ တာဝ၊ ထိုမျှလောက်။ ပဝတ္တာ၊ ဖြစ်သော ဝိပဿနာ၊ သည်။ ပဋိသင်္ခါနုပဿနာ ဧဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဝိပဿနာ၊ သည်။ ပဋိသင်္ခါရနုပဿနာ ဧဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဋိသင်္ခါနု ပဿနာယ သင်္ခါရေ ပရိဂ္ဂဏှန္တောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ပတိလီယတီတိ၊ ကား။ ဧကပေဿန၊ တဖက်နံပါးဖြင့်။ နိလီယတိ၊ ပုန်းကွယ်၏။ နိလီနံ ဝိယ၊ ပုန်းကွယ် သကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ပတိကုဋေတီတိ၊ ကား။ သင်္ကုစတိ၊ ရှုံှု့၏ကြုံ့၏။ ပဋိဝတ္တတီတိ၊ ကား။ ဝိဝဋ္ဋတိ၊ ဆုတ်နစ်၏။ န သမ္ပသာရိယတီတိ၊ ကား။ န ဝိသရတိ၊ ပြန့်မသွား။ အတိရတိဝသေန၊ ပျော်မွေ့သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ န ပက္ဓန္ဒတိ၊ မပြေးဝင်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ဣစ္စဿတိ၊ ကား။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့ဖြစ်လတ်သော်။ အဿ ယောဂိနော၊ ထိုယောဂီအား။
၇၆၇။ တိက္ခဝိသဒသူရဘာဝေန၊ ထက်မြက်သန့်ရှင်းရဲရင့်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သင်္ခါရေသု၊ တို့၌။ အဇ္စျုပေက္ခနေ၊ လျစ်လျူရှုခြင်းသည်။ သိဇ္စျမာနေ၊ ပြီးလတ်သော်။ တံ ဧတံ သင်္ခါရရူပေက္ခာဉာဏံ၊ ထိုသင်္ခါရုက္ခောဉာဏ်သည်။ (တံ ပနေတံ-ကား ဝိသုဒ္ဓိမဂ်မှ စကားဖြစ်သည်၊ ထိုကြောင့် ဋီကာ၌ ပန-အနက်ထူးမရှိ) အနေကဝါရံ၊ အကြိမ်များစွာ။ ပဝတ္တမာနံ၊ ဖြစ်လျက်။ (ဂစ္ဆန္တံ-၌စပ်) ပရိပါကဂမနေန၊ ရင့်ကျက်ခြင်းသို့ ရောက်သဖြင့်။ အနုလေမဉာဏဿ၊ ဉာဏ်၏။ ပစ္စယဘာဝံ၊ အကြောင်း၏အဖြစ်သို့။ ဂစ္ဆန္တံ၊ ရောက်လတ်သော်။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ သန္တတော၊ ငြိမ်းအေးသောအားဖြင့်။ ပဿတိ နာမ၊ မြင်သည်မည် ၏။ စ၊ သည်မျှသာမသေး။ တထာဘူနံ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော ဉာဏ်သည်။ သဗ္ဗံ၊ သော။ သင်္ခါရပ္ပဝတံ၊ ကို။ ဝိဿဇ္ဇေတွာ၊ ၍။ နိဗ္ဗာနမေဝ၊ သို့သာလျှင်။ ပက္ခန္ဒတိ နာမ၊ ပြေးဝင်သည်မည်၏။ တယိဒံ ဉာဏံ၊ ထိုဉာဏ်ကို။ (ဝုတ္တံ၊ ၌ စပ်) ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အနုလောမဂေါတြဘုဉာဏေဟိ၊ တို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဧကတ္တံ၊ တခုတည်းအဖြစ်သို့။ နေတွာ၊ ဆောင်၍။
တယိဒံ ဝိပဿနာဉာဏံ၊ ထိုဝိပဿနာဉာဏ်သည်။ ပိဋ္ဌံ ဝဋ္ဋယမာနံ ဝိယာတိ၊ ကား။ ထူလထူလတော၊ ကြမ်းသော ကြမ်းသော မုန့်ညက်မှ။ ဝိဝေစနဝသေန၊ ခွဲခြားသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ နိပ္ဖေါဋိယမာနံ၊ ခါအပ် ဆင့်အပ်သည်ရှိသော်။ ဝါ၊ သည်ဖြစ်၍။ သဏှံ သဏှံ၊ သိမ်မွေ့ သိမ်မွေ့သော။ ပဋ္ဌိစုဏ္ဏံ ဝိယ၊ မုန့်ညက်မှုန်ကဲ့သို့။ နိဗ္ဗဋ္ဋိတကပ္ပါသန္တိ၊ ကား။ နိဗ္ဗဋ္ဋိတဗီဇံ၊ ထုတ်အပ်သော အစေ့ရှိသော။ ကပ္ပါသံ၊ ဝါဂွမ်း တည်း။ ဝိဟနမာနံ ဝိယ၊ ဖတ်အပ်သကဲ့သို့။ ဥပမာဒွယေနပိ၊ ဥပမာနှစ်ခု အပေါင်းဖြင့်လည်း။ ပုနပ္ပုနံ၊ အဖန်ဖန်။ သမ္မသနေန၊ သုံးသပ်ခြင်းဖြင့်။ ဝိပဿနာဉာဏဿ၊ ၏။ သုခုမတရတာဝါပတ္တိံ၊ အထူးသဖြင့် သိမ်မွေ့သည်၏ အဖြစ်။ ဝါ၊ သာ၍သိမ်မွေ့သည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းကို။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ယထာ ယထာ၊ အကြင် အကြင် အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဝိပဿနာ၊ သည်။ ဘာဝနာဗလေန၊ ဘာဝနာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တိက္ခာ စ၊ ထက်သည်လည်းကောင်း။ ဝိသဒါ စ၊ သန့်ရှင်းသည် လည်းကောင်း။ သူရာ စ၊ ရဲရင့်သည်လည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာ တထာ၊ ထိုထိုသို့သော အခြင်း အရာအားဖြင့်။ သုခုမတရာပိ၊ အထူးသဖြင့် သိမ်မွေ့သည်လည်း။ ဝါ၊ သာ၍သိမ်မွေ့သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ သင်္ခါရဝိစိနနေတိ၊ ကား။ ပဝိစယဿ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်ဖြင်း၏။ သိခါပ္ပတ္တတာယ၊ ခေါင်ထိပ်သို့ ရောက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သင်္ခါရေသု ဝိယ၊ ထို၌ကဲ့သို့။ တေသံ၊ ထိုသင်္ခါရတို့ကို။ ဝိစိနနေပိ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်ခြင်း၌သော်လည်း။ ဥဒါသီနံ၊ လျစ်လျူရှုသည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ တိဝိဓာနုပဿနာဝသေန၊ သုံးပါးသော အနုပဿနာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တိ၏တိ၊ တည်၏။ (တသ္မာ၊ ကား။) ပကာရန္တရဿ၊ အပြားတပါး၏။ ဝါ၊ သုံးမျိုးသော အနုပဿနာမှ တပါးသော အပြား၏။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်တည်း။ သတ္တဓာ၊ ခုနစ်ပါးအပြားရှိသော အနုပဿာကို။ အဋ္ဌာရသဓာ၊ တဆယ့် ရှစ်ပါးအပြားရှိသော အနုပဿနာတို့။ ဣတိအာဒိနာ၊ သို့ စသည်ဖြင့်။ ဝိဘတ္တာပိ၊ ဝေဘန်အပ်ကုန်သော် လည်း။ ဝါ၊ ဝေဘန်အပ်သည်ဖြစ်ကုန်သော။ အနုပဿနာပကာရာ၊ အနုဿနာအပြားတို့သည်။ တီသု၊ ကုန်သော။ အနိစ္စာနုပဿနာဒီသွေဝ-အနိစ္စနုပဿနာဒီသု ဧဝ၊ စသည်တို့၌သာလျှင်။ အန္တောဂဓာ၊ အတွင်းဝင်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မတ္ထကပ္ပတ္တာ၊ ခေါင်ထိပ်သို့ရောက်သော။ ဝိပဿနာ၊ သည်။ တာသံ ဧဝ၊ ထိုသုံးပါးသော အနုပဿနာတို့၏ သာလျှင်။ ဝသေန၊ အစွမ်းအားဖြင့်။ တိ၏တိ၊ တည်၏။
၇၆၈။ တတြာတိ၊ ကား။ တသ္မိံဝိမောက္ခမုခဘာဝါပဇ္ဇေန၊ ထိုဝိမောက္ခမုခအဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်း၌ လည်းကောင်း။ တသ္မိံ အရိယပုဂ္ဂလဝိဘာဂပစ္စယတ္တေ စ၊ ထိုအရိယာပုဂ္ဂိုလ်ကို ခွဲခြမ်းဝေဘန်ခြင်း၏ အကြောင်း၏အဖြစ်၌ လည်းကောင်း။ ဣဒဲ ဝိပဿနာဉာဏံ၊ သည်။ တိဏ္ဏံ ဣန္ဒြိယာနန္တိ၊ ကား။ သဒ္ဓိန္ဒြိယသမာဓိန္ဒြိယပညိန္ဒြိယာနံ၊ တို့၏။ အာဓိပတေယျဝသေနာတိ၊ ကား။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ၊ သမ္ပယုတ် တရားတို့၏။ အဓိပတိဘာဝဝသေန၊ အကြီးအမှူးအားဖြစ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အနိစ္စာ နုပဿနာဗဟုလဿ၊ အနိစ္စအနုပဿနာအဖြစ်များသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ၊ သည်။ ဗလဝံ၊ အားကြီး သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဒုက္ခာနုပဿနာဗဟုလဿ၊ ဒုက္ခာနုပဿနာဗဟုလဿ၊ ဒုက္ခအနုပဿနာ အဖြစ် များသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ သမာဓိန္ဒြိယံ၊ သည်။ (ဗလဝံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) အနတ္တာနုပဿနာဗဟုလဿ၊ အနတ္တအနုပဿနာအဖြစ်များသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ပညိန္ဒြိယံ၊ သည်။ (ဗလဝံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ တိဿန္နံ၊ ကုန်သော။ အနုပဿနာနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဗလဝတရဘာဝံ၊ အထူးသဖြင့် အား ကြီးသည်၏အဖြစ်သို့။ ပတ္တာနိ၊ ရောက်ကုန်သော။ တီဏိ၊ ကုန်သော။ ဣမာနိ ဣန္ဒြိယာနိ၊ တို့သည်။ ဝိမောက္ခမုတောဝံ၊ အဖြစ်သို့။ အာပါဒေန္တိ၊ ရောက်စေကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တိဝိဓာနုပဿနာ။ပ။အာပဇ္ဇတိ နာမာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တိဝိဓဝိမောက္ခမုခဘာဝန္တိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောဤပါဌ်၌။ တယော၊ ကုန်သော။ ဝိမောက္ခာ၊ တို့သည်။ ကေ ပန၊ အဘယ်သည်တို့နည်း။ တီဏိ၊ ကုန်သော။ ဝိမောက္ခမုခါနိ ဝါ၊ တို့သည်လည်း။ ကာနိ၊ အဘယ်သည်တို့ပါနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အန္တောလီနေ၊ အတွင်း၌ငုပ်သော။ အနုယောဂေ၊ မေးစစ်ခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ မေးစစ်ဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ ဝိမောက္ခာဓိဂမဿ၊ ဝိမောက္ခကိုရခြင်း ၏။ ဝိမောက္ခမုခါဓီနတ္တာ၊ ဝိမောက္ခမုခနှင့် စပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တာဝ၊ စွာ။ ဝိမောက္ခမုခါနိ၊ တို့ကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ တိဿော ဟိ။ ပန။ ဝုစ္စန္တီတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ မိန့်ဆိုပြီး၍။ အယဉ္စ အတ္ထော၊ ဤအနက်ကို လည်း။ ပါဠိတော ဧဝ၊ ပါဠိအားဖြင့်ပင်လျှင်။ ဝိညာယတိ၊ သိအပ်၏။ ဝါ၊ သိနိုင်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ယထာဟာတိအာဒိ၊ စကားကို။ အာဟ၊ ၏။
လောကနိယျာနာယာတိ၊ ကား။ လောကတော၊ မှ။ နိက္ခမနာယ၊ ထွက်သွားခြင်းငှာ။ ဝါ၊ ကား။ သတ္တလောကဿ၊ ၏။ ဝဋ္ဋဒုက္ခတော၊ ဝဋ်ဆင်းရဲမှ။ နိက္ခမနာယ၊ ထွက်ခွာသွားခြင်းငှာ။ ပရိစ္ဆေဒပရိဝဋုမ တောတိ၊ ကား။ ဥဒယဗ္ဗယဝသေန၊ ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပရိစ္ဆေဒတော စေဝ၊ အပိုင်း အခြားအာဖြင့်လည်းကောင်း။ ပရိဝဋုမတော စ၊ ထက်ဝန်းကျင် လမ်းကြောင်းအားဖြင့် လည်းကောင်း။ ဝါ၊ နယ်အဆုံးအကန့်အသတ်အားဖြင့်လည်းကောင်း။ သမနုပဿနတာယာတိ၊ ကား။ သမ္မဒေဝ၊ ကောင်းစွာ သာလျှင်။ အနု အနု၊ အဖန်တလဲလဲ။ ပဿနာယ၊ ရှုခြင်းငှာ။ သံဝတ္တန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္တော၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အနိစ္စာနုပဿနာ၊ သည်။ သင်္ခါရေ၊ တို့ကို။ အာဒိတော၊ မှ။ ဝါ၊ ၌။ ဥဒယေန၊ ဖြစ်ခြင်းဖြင့်။ အန္တတော၊ အဆုံးမှ။ ဝါ၊ ၌။ ဝယေန၊ ပျက်ခြင်းဖြင့်။ ပရိစ္ဆိန္နေ၊ ပိုင်းခြားအပ်သည် တို့ကို။ ပဿတိ၊ ဟိ၊ မှန်။ ဝါ၊ ဆက်။ တေ၊ ထိုသင်္ခါရတို့သည်။ အာဒိအန္တဝန္တာယ၊ အစအဆုံးရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အနိစ္စာ၊ မမြဲကုန်။ ဝါ၊ အနိစ္စမည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သိအပ်၏။ အနီမိတ္တာယ စ ဓာတုယာတိ၊ ကား။ သဗ္ဗသင်္ခါရ၊ နိမိတ္တဝိဟရတော၊ အလုံးစုံသော သင်္ခါရနိမိတ်ကင်းခြင်းကြောင့်။ အနိမိတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ လဒ္ဓနာမာယ၊ ရအပ်သော အမည်ရှိသော။ အသင်္ခတာယ၊ အသင်္ခတဖြစ်သော။ ဝါ၊ မပြုပြင်အပ်သော။ ဓာတုယာ၊ နိဗ္ဗာန်ဓာတ်၌။ စိတ္တသမ္ပက္ခန္ဒနတာယာတိ၊ ကား။ ပရိစ္ဆိန္တိတွာ၊ ပိုင်းခြား၍။ (ဤပုဒ်ကို ဆင်ခြင်သင့်၏။) အနုလောမဉာဏဒိဘာဝေန၊ အနုလောမဉာဏ်စသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သမ္မဒေဝ၊ သာလျှင်။ အဓိစိတ္တဿ၊ လွန်မြတ်သောစိတ်၏။ အနုပဝိပသနတာယ၊ သက်ဝင်ခြင်းအကျိုးငှာ။ အပ္ပဏိဟိတာယာတိ၊ ကား။ ရာဂပဏိခိအာဒီနံ၊ ရာဂပဏိဓိ စသည်တို့၏။ အဘာဝေန၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ အပ္ပဏိဟိတာတိ၊ ဟူ၍။ လဒ္ဓနာမာယ၊ သော။ သုညတာယာတိ၊ ကား။ အတ္တသုညတာယ၊ အတ္တမှ ဆိတ် သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (သင်္ခါရသုညတာယ-ဟု ရှိသင့်သည် ထင်၏) သုညတာတိ၊ ဟူ၍။ လဒ္ဓနာမာယ၊ သော။
ဂတိန္တိ၊ ကား။ နိပ္ဖတ္တိံ၊ ပြီးခြင်းကို။ (သျှာမူကွဲသာ သင့်သည်။) သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ သဘာဝဝိဘာဝနေန၊ သဘောမှန်ကို ထင်ရှားပြသဖြင့်။ သံဝေဇိယမာနံ၊ ထိတ်လန့်စေအပ်သော။ စိတ္တံ၊ သည်။ (ဟောတိ-၌ စပ်) သမ္မာပဋိပတ္တိယံ၊ ကောင်းမြတ်သော အကျင့်ပဋိပတ်၌။ သမုတ္တေဇိတံ နာမ၊ မနောသမုတ္တေဇနတာယာတိ စိတ္တသံဝေဇနာတာယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ မမံကာရေန၊ ငါ၏ဥစ္စာဟု နှလုံးသွင်းသောတဏှာဖြင့်။ အတ္တနိယသညိတဿ၊ အတ္တ၏ဥစ္စာဟု ထင်မှတ်အပ်သော။ ဝတ္ထုနော၊ ဝတ္ထု၏။ သာမိဘူတော၊ ပိုင်ရှင် ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ အတ္တာ၊ ကို။ ပဌမံ၊ စွာ။ ပရာမသီယတိ၊ သုံးသပ်အပ်၏။ တထော၊ ထိုမှနောက်၌။ အတ္တနိယံ၊ အတ္တ၏ ဥစ္စာဖြစ်သောဝတ္ထုကို။ ပရာမသီယတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နာဟံ န မမာတိ ဧဝံ အနတ္တတော သမနုပဿနတာယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တီဏိ ပဒါနီတိ၊ ကား။ ပရိစ္ဆေဒပရိဝဋုမမနော သမုတ္တေဇနသမနုပဿနာပဒါနိ၊ ပရိစ္ဆေဒပရိဝဋုမဟူသော ပုဒ်, မနောသုမုတ္တေဇနဟူသောပုဒ်, သမ နုပဿန-ဟူသောပုဒ်တို့တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ သဗ္ဗသင်္ခါရေတိအာဒီနိ၊ အစရှိကုန်သော။ တီဏိ၊ ကုန်သော။ ဝါကျာနိ၊ ဝါကျတို့ကို။ တီဏိ၊ ကုန်သော။ ပဒါနီတိ၊ ပုဒ်တို့ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။ တေနေဝါတိ၊ ကား။ အနိစ္စာနုပဿနာနံ၊ ထိုပုဒ်တို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ ဝုတ္တတ္တာ ဧဝ၊ ဟောတော်မူအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင်။ ပဥှဝိဿဇ္ဇနေတိ၊ ကား။ အနိစ္စတော မနသိကရော တော ကထံ သင်္ခါရာ ဥပဋ္ဌဟန္တီတိ၊ ဤသို့အစရှိသော။ ပဥှဿ၊ မေးခွန်းပြဿနာ၏။ ဝိဿဇ္ဇနေ၊ အဖြေ၌။
၇၆၉။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝိမောက္ခမုခါနိ၊ တို့ကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြီး၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ဝိမောက္ခေ၊ တို့ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ကတမေ ပနာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အနိစ္စတော မနသိကရောန္တောတိ၊ ကား။ အနိစ္စာနုပဿနံ၊ ကို။ အနုယုဉ္ဇန္တော၊ အားထုတ်သော ယောဂီသည်။ အဓိမောက္ခဗဟုလောတိ၊ ကား။ သဒ္ဓိန္ဒြိယဗဟုလော၊ သဒ္ဓိန္ဒြေအဖြစ်များသည် ဖြစ်၍။ ယဿ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဝိသေသတော၊ အားဖြင့်။ အနိစ္စာနုပဿနာ၊ သည်။ တိက္ခာ၊ ထက်သည်။ သူရာ၊ ရဲရင့်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏။ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ၊ သည်။ အဓိမတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ အနိစ္စာ၊ ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ အာဒိတော၊ ၌။ သဒ္ဓါမတ္တကေန၊ ယုံကြည်ခြင်းသဒ္ဓါမျှဖြင့်။ ပဋိပဇ္ဇိတွာ၊ ကျင့်၍။ ဝိပဿနာယ၊ သည်။ ဥက္ကံသဂတာယ၊ လွန်ကဲခြင်းသို့ ရောက်လတ်သော်။ တရုဏပလ္လဝါဒီသု ဝိယ၊ ရွက်နုစသည်တို့၌ကဲ့သို့။ (ဝိသုဒ္ဓိမဂ်ဒု ၂၆၁-၌ကြည့်) မဏိကနကာဒီသုပိ၊ ပတ္တမြားရွှေစသည်တို့၌လည်း။ တေသံ၊ ထိုသင်္ခါရတို့၏။ အနိစ္စတံ၊ ကို။ သာတိသယံ၊ တကွ။ ပစ္စက္ခတော၊ မျက်မှောက်အားဖြင့်။ ပဿတော၊ ဂီအား။ သော ဘဂဝါ၊ သည်။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝတ၊ မဖောက်မပြန်ကိုယ်တိုင်ဉာဏ်ဖြင့် မှန်ကန်စွာသိတော်မူပေစွတကား။ ဣတိ၊ သို့။ သတ္တရိ၊ ၌။ သဒ္ဒါ၊ သည်။ ဗလဝတီ၊ အားကြီးစွာ (ဝါ၊ သော။ သဒ္ဒါ၊ ယုံကြည်သော သဒ္ဓါတရားသည်။) ပဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သော၊ ဂီသည်။ အဓိမောက္ခဗဟုလော စ၊ အဓိမောက္ခအဖြစ်များသည် လည်းကောင်း။ အဓိမတ္တသဒ္ဒေါ စ၊ လွန်ကဲသော သဒ္ဓါတရားနှင့် ပြည့်စုံသည်လည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ၏။ တဿ၊ ဂီအား။ အနိစ္စာနုပဿနာဗဟုလတာယ၊ အနိစ္စအနုပဿနာပြည့်စုံခြင်းများသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။
ယော၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အနိစ္စာနုပဿနာယ၊ ၏။ နိမိတ္တဝသေန၊ အားဖြင့်။ သင်္ခါရေ၊ တို့ကို။ ပရိဂ္ဂဟေတွာ၊ သိမ်းဆည်းပြီး၍။ ဝိပဿနံ၊ ကို။ အနုယုဉ္ဇန္တော၊ လျက်။ ယတ္ထ၊ အကြင်သဘောတရား၌။ ဣဒံ သင်္ခါရနိမိတ္တံ၊ သည်။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တံ၊ ထိုသဘောတရားသည်။ အနိမိတ္တံ၊ နိမိတ် ကင်းသော။ နိဗ္ဗာနံ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အနိမိတ္တာကာရေန၊ နိမိတ်ကင်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ အဓိမုစ္စန္တော၊ လျက်။ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိံ၊ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီဝိပဿနာကို။ (ဂါမိနိ-မှားသည်) မဂ္ဂေန၊ အနိမိတ္တတော၊ သင်္ခါရနိမိတ်ကင်းသောအားဖြင့်။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ သစ္ဆိကရောတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနိမိတ္တာကာရေန။ပ။အရိယမဂ္ဂေါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ နိဗ္ဗာနဿ၊ ၏။ သွာယံ သော အယံ အနိမိတ္တာကာရော၊ ထိုနိမိတ်ကင်းသော အခြင်းအရာကို။ မဂ္ဂေန၊ သည်။ နေဝ ကတော၊ ပြုအပ်သည် မဟုတ်။ ဝိပဿနာယ၊ သည်။ န ကတော၊ မဟုတ်။ အထ ခေါ၊ သော်ကား။ သဘာဝသိဒ္ဓေါ၊ သဘော အားဖြင့်ပြီး၏။ စ၊ ဆက်။ တဒါရမ္မဏတာယ၊ ထိုနိမိတ်ကင်းသော နိဗ္ဗာန်လျှင် အာရုံရှိသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ မဂ္ဂေါ၊ ကို။ အနိမိတ္တော တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ အနိမိတ္တာယ။ပ။အနိမိတ္တောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ယော၊ ဂီသည်။ ဒုက္ခာနုပဿနာဝသေန၊ အားဖြင့်။ (သင်္ခါရေ ပရိဂ္ဂဟေတွာ ဝိပဿနံ အနုယုဉ္ဇန္တော-ပုဒ်တို့ကိုလိုက်၍ စပ်ရမည်။) ပဏိဓိယာ၊ တောင့်တခြင်း ၏။ ဒူရီဘာဝကရဏေန၊ ဝေးစွာဖြစ်ခြင်းကို ပြုသဖြင့်။ အပ္ပဏိဟိတံ၊ တောင့်တခြင်းကင်းသော နိဗ္ဗာန်ကို။ အဓိမုစ္စန္တော၊ လျက်။ (ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိံ မဂ္ဂေန ဃဋေတိ –စသည်တို့ကိုလိုက်၍ စပ်ရမည်) ဣတိ စ၊ သို့ လည်းကောင်း။ ယော၊ ဂီသည်။ အနတ္တာနုပဿနာဝသေန၊ ဖြင့်။ (ဤ၌လည်း သင်္ခါရေပရိဂ္ဂဟေတွာ ဝိပဿနံ အနုယုဉ္ဇန္တော-ပုဒ်တို့ကိုလိုက်၍ စပ်ရမည်) အတ္တူပလဒ္ဓိယာ၊ အတ္တဟူသောအယူ၏။ ဝါ၊ အတ္တကို ရခြင်း၏။ ဒူရီဘ ဝကရဏေန၊ ပြုသဖြင့်။ သုညတံ၊ ဆိတ်သုဉ်းသော နိဗ္ဗာန်ကို။ အဓိမုစ္စန္တော၊ လျက်။ (ဤ၌လည်း။ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိံ မဂ္ဂေန ဃဋေတိ-စသည်တို့ကိုလိုက်၍ စပ်ရမည်) ဣတိ စ၊ သို့ လည်းကောင်း။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဧတေနေဝ နယေနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
၇၇၀။ အရိယမဂ္ဂေါ၊ မဂ်သည်။ တိဝိမ္ပေိ၊ လည်းဖြစ်သော။ ဝိမောက္ခနာမံ၊ အမည်ကို။ ယဒိ လဘတိ၊ အကယ်၍ ရငြားအံ့။ အထ၊ ထိုသို့ရသည်ရှိသော်။ အဘိဓမ္မေ၊ ၌။ ဝိမောက္ခဒွယမေဝ၊ ဝိမောက္ခနှစ်ပါး အပေါင်းသည်သာလျှင်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ အာဂတံ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စောဒနံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ယံ ပနာတိအာဒိ၊ စကားကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ တန္တိ၊ ကား။ အဘိဓမ္မေ၊ ၌။ ဝိမောက္ခဒွယဝစနံ၊ ဝိမောက္ခနှစ်ပါးကို ဟောသောစကားကို။ နိပ္ပရိယာယတော ဝိပဿနာဂမနံ သန္ဓာယာတိ၊ ကား။ ဥဇုက မေဝ၊ ဖြောင့်စွာသာလျှင်။ ဝိပဿနတော၊ မှ။ မဂ္ဂဿ၊ ၏။ နာမာဂမနံ၊ အမည်၏လာခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။ အနိမိတ္တဝိပဿနာ၊ သည်။ အာဂမနီယဋ္ဌာနေ၊ လာခဲ့ရာအကြောင်းအရာ၌။ ဌတွာ၊ တည်၍။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ မဂ္ဂဿ၊ မဂ်အား။ နာမံ၊ ကို။ ဒါတုံ၊ ငှာ။ န သက္ကောတိ၊ နိုင်။ သုတ္တေ၊ ၌။ အနိမိတ္တဉ္စ၊ နိမိတ်ကင်းသော ဝိပဿနာကိုလည်း။ ဘာဝေဟိ၊ ပွားစေလော့။ မာနာနုသယံ၊ ကို။ ဥဇ္ဇဟ၊ နုတ်ပယ်လော့။ ဣတိ၊ သို့။ အနိမိတ္တဝိပဿနာ၊ ကို။ ကာမံ ကထိတာ၊ အကယ်၍ကား ဟောအပ်၏။ ပန၊ ထိုသို့ပင် ဟောအပ်သော်လည်း။ သာ၊ ထိုအနိမိတ္တဝိပဿနာကို။
ဣတရေသု၊ ဤမှတပါးသော ဝိမောက္ခတို့၌။ ဒုက္ခာနုပဿနာယ၊ ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ အပ္ပဏိဟိတ ဝိမောက္ခော၊ ကို။ (ကထိတော၊ ၏။) အနတ္တာနုပဿနာယ၊ ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ သုညတဝိမောက္ခေန၊ ဖြင့်။ ပညိန္ဒြိယံ၊ သည်။ အဓိမတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တာနိ၊ ထိုသမာဓိန္ဒြေ ပညိန္ဒြေတို့သည်။ အရိယမဂ္ဂဿ၊ အရိယာမဂ်၏။ အင်္ဂတ္တာ၊ အင်္ဂါ၏အဖြစ်ကြောင့်။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ မဂ္ဂဿ၊ မဂ်အား။ နာမံ၊ ကို။ ဒါတုံ၊ ငှာ။ သက္ကောန္တိ၊ ကုန်၏။ (ဣတိ၊ ကြောင့်။) အနိမိတ္တမဂ္ဂေါ၊ ကို။ တတ္ထ၊ ထိုအဘိဓမ္မ၌။ န ဂဟိတော၊ မယူအပ်။ ကေစိ ပန၊ တို့သည်ကား။ အနိမိတ္တမဂ္ဂေါ၊ သည်။ အာဂမနတော၊ အာဂုံအားဖြင့်။ နာမံ၊ ကို။ အလဘန္တောပိ၊ မရသော်လည်း။ သဂုဏတော စ၊ မိမိဂုဏ်အား ဖြင့်လည်းကောင်း။ အာရမ္မဏတော စ၊ အားဖြင့်လည်းကောင်း။ နာမံ၊ ကို။ လဘတိ၊ ရ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုကေစိဆရာတို့၏။ မတေန၊ အလိုအားဖြင့်။ အပ္ပဏိဟိတသုညတမဂ္ဂါပိ၊ တို့သည်လည်း။ သဂုဏတော ဧဝ စ၊ မိမိဂုဏ်အားဖြင့်သာလျှင် လည်းကောင်း။ အာရမ္မဏတော ဧဝ စ၊ ဖြင့်သာလျှင်လည်းကောင်း။ နာမံ၊ ကို။ လဘေယျုံ၊ ရကုန်ရာ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုကေစိဆရာတို့ ၏စကားသည်။ အယုတ္တံ၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ ကား။ ဟိ၊ အကြောင်းကို ရှင်းပြဦးအံ့။ မဂ္ဂေါ၊ သည်။ သရသတော စ၊ မိမိ၏သဘောအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ပစ္စနီကတော စ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်အားဖြင့် လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒွီဟိ၊ ကုန်သော။ ကာရဏေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ နာမံ၊ ကို။ လဘတိ၊ ၏။ သဘာဝ တော စ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ ပဋိပက္ခတော စ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ သရသတောစ ပစ္စနီကတော စ-ဟူသောပုဒ်တို့၏ အနက်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ အပ္ပဏိဟိတမဂ္ဂေါ၊ သည်။ ရာဂပဏိဓိ အာဒီဟိ၊ စသည်တို့မှ။ ဝိမုတ္တော ဧဝ၊ လွတ်သည်သာလျှင်တည်း။ သုညတမဂ္ဂေါ၊ သည်။ ရာဂါဒီဟိ၊ တို့မှ။ သုညော ဧဝ၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေ၊ ထိုအပ္ပဏိဟိတမဂ်သုညတမဂ်တို့သည်။ သရသတော၊ အား ဖြင့်။ နာမံ၊ ကို။ လဘန္တိ၊ ကုန်၏။ တထာ၊ တူ။ အပ္ပဏိဟိတမဂ္ဂေါ၊ သည်။ ပဏိဓိဿ၊ ၏။ ပဋိပက္ခော ဧဝ၊ တည်း။ သုညတမဂ္ဂေါ၊ သည်။ အတ္တာဘိနိဝေသဿ၊ အတ္တဟုနှလုံးသွင်းခြင်း၏။ ပဋိပက္ခော ဧဝ၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေ၊ ထိုအပ္ပဏိဟိတမဂ် သုညတမဂ်တို့သည်။ ပစ္စနီကတော၊ အားဖြင့်။ နာမံ၊ ကို။ လဘန္တိ၊ ကုန်၏။ အနိမိတ္တမဂ္ဂေါ ပန၊ သည်ကား။ ရာဂါဒိနိမိတ္တာနံ ဝါ၊ ရာဂအစရှိသော နိမိတ်တို့၏ လည်းကောင်း။ နိစ္စနိမိတ္တာဒီနံ ဝါ၊ တို့၏လည်းကောင်း။ အဘာဝေန၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ သရသတော ဧဝ၊ သာလျှင်။ နာမံ၊ ကို။ လဘတိ၊ ၏။ ပစ္စနီကတော၊ အားဖြင့်။ (နာမံ၊ ကို။) နောလဘတိ၊ သင်္ခါရနိမိတ် လျှင် အာရုံရှိသော။ အနိစ္စာနုပဿနာယ၊ ၏။ ပဋိပက္ခော၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ပန၊ စင်စစ်။ သာ၊ ထိုအနိစ္စာနုပဿနာသည်။ အဿ၊ ထိုအနိမိတ္တမဂ်၏။ အနုလောမဘာဝေ၊ အလျော်၏အဖြစ်၌။ ဝါ၊ အနုလုံ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဌိတာ၊ တည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗထာပိ၊ လည်း။ အဘိဓမ္မပရိယာယေန၊ အဘိဓမ္မာ၏ ပရိယာအားဖြင့်။ အနိမိတ္တမဂ္ဂေါ၊ ကို။ န လဗ္ဘတိ၊ မရအပ်။ တေန၊ ကြောင့်။ တံ နိပ္ပရိယာယတော ဝိပဿနာဂမနံ သန္ဓာယာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ သုတ္တန္တပရိယာယေန၊ အားဖြင့်။ အနိမိတ္တမဂ္ဂေါ၊ ကို။ လဗ္ဘတိ၊ ဟိ၊ ချဲ့။ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီ ဝိပဿနာ၊ သည်။ ယံ ယံ၊ အကြင်အကြင်အခြင်းအရာကို။ သမ္မသန္တီ၊ လျက်။ ဝုဋ္ဌာနံ၊ ထသောမဂ်သို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ တဿ တဿ၊ ထိုထိုအခြင်းအရာ၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ အာဂမနီယဋ္ဌာနေ၊ လာခဲ့ရာ အကြောင်း၏အရာ၌။ ဌတွာ၊ တည်၍။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ မဂ္ဂဿ၊ အား။ နာမံ၊ ကို။ ဒေတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုသုံးပါးသော အခြင်းအရာတို့တွင်။ အနိစ္စတော၊ အားဖြင့်။ ဝုဋ္ဌဟန္တဿ၊ ထသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ မဂ္ဂေါ၊ သည်။ အနိမိတ္တော၊ မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဒုက္ခတော၊ ဆင်းရဲသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဝုဋ္ဌဟန္တဿ၊ ၏။ (မဂ္ဂေါ၊ သည်။) အပ္ပဏိဟိတော၊ မည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အနတ္တတော၊ အားဖြင့်။ ဝုဋ္ဌဟန္တဿ၊ ၏။ (မဂ္ဂေါ၊ သည်။) သုညတော၊ မည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧသာ၊ ဤအဖွင့်သည်။ သုတ္တန္တသံဝဏ္ဏနာ၊ သုတ္တန်၏အဖွင့်တည်း။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ တယောပိ၊ သုံးပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဝိမောက္ခာ၊ တို့ကို။ ဥဒ္ဓဋာ၊ ထုတ်ပြအပ်ကုန်၏။ ပန၊ ဆက်။ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂေ၊ ၌။ အဘိနိဝေသနိမိတ္တပဏိဝိမုဉ္စနံ၊ နှလုံးသွင်းခြင်း, နိမိတ်, တောင့်တခြင်းတို့ကို စွန့်လွှတ်ခြင်းကို။ ဥပါဒါယ၊ စွဲမှီ၍။ တိဿန္နမ္ပိ၊ သုံးပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ အနုပဿနာနံ စ၊ ထို့၏ လည်းကောင်း။ (သုညတဝိမောက္ခာဒိသာဝေါ-၌စပ်) တဒါမေနဝသေန၊ ထိုအနုပဿနာသုံးပါးသော လာခဲ့ရာ အကြောင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တဒနွယဿ၊ ထိုအနုပဿနာသုံးပါးသို့ အစဉ်လိုက်သော။ မဂ္ဂဿ စ၊ ၏ လည်းကောင်း။ သုညတဝိမောက္ခာဒိဘာဝေါ၊ သုညတဝိမောက္ခစသည်၏ အဖြစ်ကို။ ယံ နိဒ္ဒိဋ္ဌော၊ အကြင်ညွှန်ပြအပ်၏။ တဿ၊ ထိုညွှန်ပြအပ်သော စကား၏။
အနိစ္စာနုပဿနာဉာဏန္တိ၊ ကား။ သင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ အနိစ္စာ၊ ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ အနုပဿနာဝသေန၊ ရှုသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တဉာဏံ၊ တည်း။ နိစ္စတော အဘိနိဝေသံ မုဉ္စတီတိ၊ ကား။ တေ၊ ထိုသင်္ခါရ တရားတို့သည်။ နိစ္စာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ နိစ္စာကာရတော၊ အားဖြင့်။ ပဝတ္တမိစ္ဆာဘိနဝေသဝိဒ္ဓံသန ဝသေန၊ ဖြစ်သော မှားသော နှလုံးသွင်းခြင်းကို ဖျက်ဆီးသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (ဤနေရာ၌ ဝိက္ခမ္ဘန ဝသေန-ဟု ရှိသင့်၏။ ထိုသို့ရှိလျှင် ဝိက္ခမ္ဘနဝသေန၊ ကွာစေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ မုဉ္စတိ၊ လွတ်၏။) ပန၊ ဆက်။ တဒနွယံ၊ ထိုအနိစ္စာနုပဿနာသို့ အစဉ်လိုက်သော။ မဂ္ဂဉာဏံ၊ သည်။ သမုစ္ဆေဒဝသေန၊ အကြွင်းမဲ့ ပယ်ဖြတ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ မုဉ္စတိ၊ ၏။ ဣတီတိ၊ ကား။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ နိစ္စာဘိနိ ဝေသတော၊ မြဲသည်ဟု နှလုံးသွင်းခြင်းမှ။ (အနိစ္စာ-မှားသည်) ရိတ္တတာယ စ၊ ကင်းသည်၏ အဖြစ် ကြောင့် လည်းကောင်း။ ဝိမုတ္တတာယ စ၊ လွတ်မြောက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ သုညတော ဝိမောက္ခော၊ မည်၏။ သေသပဒေသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။
တန္တိ၊ ကား။ တိဝိဓံ၊ သော။ ဝိပဿနာဉာဏံ၊ သည်။ တတ္ထ၊ ထိုသုံးပါးသော ဝိပဿနာဉာဏ် တို့တွင်။ ယဿ၊ အကြင် ဝိပဿနာဉာဏ်၏။ ပရိယာယတော၊ အားဖြင့်။ နာမလာဘော စ၊ အမည်ကို ရခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ယဿ၊ ဉာဏ်၏။ နိပ္ပရိယာယတော၊ မုချအားဖြင့်။ နာမလာဘော စ၊ သည် လည်းကောင်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုသို့သော ဝိပဿနာဉာဏ်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ သင်္ခါရနိမိတ္တဿာ တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ။ နိပ္ပရိယာယနေ၊ အားဖြင့်။ နဟောတိ၊ မဖြစ်။ အထခေါ၊ စင်စစ်အားဖြင့်သော်ကား။ ပရိယာယေန၊ အားဖြင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တသ္မာတိ၊ ကား။ နိပ္ပရိယာယ ကထာဘာဝတော၊ မုချအားဖြင့် ဟောသောစကား၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဘိဓမ္မေ၊ ၌။ ဝိမောက္ခဒွယမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဧတ္ထာတိ၊ ကား။ ဧတသ္မိံ ဝိပဿနာ ဓိကာရေ၊ ဤဝိပဿနာအရာ၌။ ဝါ၊ ကား။ တိဝိဓဝိမောက္ခမုခဘာဝံ အာဝဇ္ဇိတွာတိ၊ ဟူသော။ ဧတသ္မိံ ဥဒ္ဒေသဝစနေ၊ ဤအကျဉ်းချုပ်စကား၌။
၇၇၁။ တေသံ ဝိဘာဂါယာတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တာနံ၊ ကုန်ပြီးသော။ သတ္တန္နံ၊ ကုန်သော။ တေသံ အရိယပုဂ္ဂလာနံ၊ ထိုအရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ သဒ္ဓါနုသာရိအာဒိဘာဝေန၊ သဒ္ဓါနုသာရီစသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝိဘတ္တသဘာဝတာယ၊ ခွဲခြမ်းအပ်သော သဘောရှိသည်၏ အဖြစ် အလို့ငှာ။
၇၇၂။ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ ပဋိလဘတီတိ၊ ကား။ သဒ္ဓါနုသာရိဘာဝိတာကာရဏဘူတံ၊ သဒ္ဓါနုသာရီဖြစ်မည့် ပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ် (ဖြစ်ခြင်း) ၏ အကြောင်းဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ အဓိမတ္တံ၊ သော။ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ၊ ကို။ ပဋိလဘတိ၊ ၏။ အဓိမောက္ခဗဟုလတာယ စ၊ အဓိမောက္ခအဖြစ် များသည်၏ အဖြစ်၏လည်းကောင်း။ သဒ္ဓိန္ဒြိယာဓိ မတ္တတာယ စ၊ အဓိမောက္ခအဖြစ် များသည်၏ အဖြစ်၏လည်းကောင်း။ သဒ္ဓိန္ဒြိယာဓိ မတ္တတာယ စ၊ သဒ္ဓိန္ဒြေလွန်ကဲသည်၏ အဖြစ်၏လည်းကောင်း။ ကာရဏံ၊ ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ တည်း။ အပိ စ၊ တနည်းလမ်း။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အယံ၊ လတံ့သည်ကား။ သင်္ခေပတ္တော၊ အကျဉ်းဖြစ်သော အနက်တည်း။ အနိစ္စာကာရသလ္လက္ခဏဿ၊ အနိစ္စအခြင်းအရာကို ကောင်းစွာမှတ်ခြင်း၏။ သဒ္ဓါဘိဗုဒ္ဓိယာ၊ သဒ္ဓါတိုးပွား ခြင်း၏။ ဥပနိဿယဘာဝတော၊ အားကြီးသော အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တဒန္နယေ၊ ထို အနိစ္စာ နုပဿနာသို့ အစဉ်လိုက်သော။ မဂ္ဂေ၊ ၌။ သဒ္ဓါ၊ သည်။ တိက္ခတရာ၊ အထူးသဖြင့် ထက်မြက်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အဋ္ဌမကော၊ ရှစ်ယောက်မြောက်ဖြစ်သော အရိယာပုဂ္ဂိုလ်သည်။ သဒ္ဓါနု သာရီနာမ၊ မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သေသေသု သတ္တသု ဌာနေသူတိ၊ ကား။ ပဌမဖလတော၊ ပဌမဖိုလ် မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ယာဝအဂ္ဂဖလာ၊ အရဟတ္တဖိုလ်တိုင်အောင်။ သတ္ထသု၊ ကုန်သော။ ဌာနေသု၊ တို့၌။ သတ္ထသု ဌာနေသူတိ၊ ဟူ၍။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ နည်း။ သေသေသု၊ အရဟတ္တဖိုလ်မှ ကြွင်းကုန်သော။ ဆသု ဌာနေသု၊ တို့၌။ သဒ္ဓါဝိမုတ္တော၊ မည်သည်။ (ဟောတိ) နနု၊ မဖြစ်သည် မဟုတ်ပါလော။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အဘိဓမ္မေ၊ ၌။
ကတမော၊ အဘယ်သို့သော။ ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ သဒ္ဓါဝိမုတ္တော၊ တ္တမည်ကား။ ဣဓ၊ ဤသာသနာတော်၌။ ဧကစ္စာ၊ အချို့သော။ ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ ဣဒံ၊ ဤသည်ကား။ ဒုက္ခံ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ယထာဘူတံ၊ စွာ။ ပဇာနာတိ၊ ၏။ အယံ၊ ဤသည်ကား။ ဒုက္ခသမုဒယော၊ ဆင်းရဲ၏ ဖြစ်ပွားကြောင်းတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အယံ၊ သည်ကား။ ဒုက္ခနိရောဓော၊ ဆင်းရဲ၏ ချုပ်ငြိမ်းရာတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အယံ၊ သည်ကား။ ပဋိပဒါ၊ အကျင့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ယထာဘူတံ၊ စွာ။ ပဇာနာတိ၊ ၏။ အဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ တထာဂတပ္ပ ဝေဒိတာ၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောကြားအပ်ကုန်သော။ ဓမ္မာ စ၊ တရားတို့ကိုလည်း။ ဝါ၊ သည်လည်း။ ပညာယ၊ ဖြင့်။
ဧကစ္စာသဝပရိက္ခယဝစနတော၊ အချို့သောအာသဝေါ၏ ကုန်ခြင်းကို ယောတော်မူခြင်းကြောင့်။ သဒ္ဓါ ဝိမုတ္တဿ၊ ပုဂ္ဂိုလ်၏။ သေက္ခဘာဝေါ၊ အဖြစ်ကို။ ဝိညာယတိ၊ သိအပ်၏။ အသေက္ခဘာဝေါ၊ အသေက္ခ ပုဂ္ဂိုလ်၏ အဖြစ်ကို။ န (ဝိညာယတိ)၊ မသိအပ်။ အဋ္ဌကထာယဉ္စ၊ ၌လည်း။ ဓုရာနိ၊ တို့သည်။ ဒွေး၊ နှစ်ပါး တို့တည်း။ အဘိနိဝေသာ၊ တို့သည်။ ဒွေ၊ တို့တည်း။ သီသာနိ၊ ဟတော၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏။ သဒ္ဓါဝိမုတ္တတာ၊ သဒ္ဓါဝိမုတ္တ၏အဖြစ်သည်။ နတ္ထိနနု၊ မရှိသည်မဟုတ်ပါလော။ ဣတိ၊ သို့ စောဒနာငြား အံ့။ ဧတံ၊ ဤစကားသည်။ နိပ္ပရိယာယတော၊ အားဖြင့်။ သစ္စံ၊ မှန်ပေ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အဘိဓမ္မော၊ သည်။ နိပ္ပရိယာယကထာ၊ မုချအားဖြင့် ဆိုသောစကားတည်း။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ ဣဓ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌။ ပရိယာယေန၊ အားဖြင့်။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပရိယာယတော၊ အားဖြင့်။ အရဟတော၊ ၏။ သဒ္ဓါ ဝိမုတ္တတာ၊ အဖြစ်သည်။ ယဒိ (သိယာ)၊ အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့။ သော ပရိယာယော၊ သည်။ ကော ပန၊ နည်း။ သဒ္ဓါဝိမုတ္တော၊ မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို။ အဂ္ဂဖလက္ခဏေပိ၊ အရတ္တဖိုလ်ခဏ ၌လည်း။ တဒနွယတာယ၊ ထိုသဒ္ဓါဝိမုတ္တမဂ်ပုဂ္ဂိုလ်အားလျော်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သဒ္ဓါဝိမုတ္တောတိ၊ ဟူ၍။ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂေ၊ မဂ်၌။ ပရိယာယေန၊ အားဖြင့်။ ဝုတ္တော၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဓာပိ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌လည်း။ တထေဝ၊ ထိုပဋိသမ္ဘိဒါမဂ်အတူသာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ သဒ္ဓါဝိမုတ္တသဒိသတာယ၊ သဒ္ဓါဝိမုတ္တပုဂ္ဂိုလ်နှင့်တူသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အရဟာ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည်။ သဒ္ဓါဝိမုတ္တော၊ မည်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သဒိသတာ၊ တူသည်၏ အဖြစ်သည်။ ကာ ပန၊ အဘယ်ပါ နည်း။ နော စ ခေါ ယထာဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တဿတိ၊ ဟူ၍။ ဝစနေတော၊ ကြောင့်။ သဒ္ဓါဝိမုတ္တဿ၊ သဒ္ဓါဝိမုတ္တဖြစ်သော။ သောက္ခဿ၊ ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ကိလေသက္ခယော၊ ကိလေသာကုန်ခြင်းသည်။ ကုဏ္ဌေန၊ တုံးသော။ အသိနာ၊ သန်လျက်ဖြင့်။ ကဒလိစ္ဆေဒသဒိသော၊ ငှက်ပျောတုံး၏ ဖြတ်ခြင်းနှင့်တူသည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ တဒနွယဿ၊ ထိုသဒ္ဓါဝိမုတ္တပုဂ္ဂိုလ်အားလျော်သော။ အရဟတောပိ၊ ၏လည်း။ (ကိလေသက္ခယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ အယံ၊ သည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သဒိသတာ၊ တည်း။ ကိံ ပန၊ အသို့နည်း။ နေသံ၊ ထိုသဒ္ဓါဝိမုတ္တပုဂ္ဂိုလ် ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ကိလေသပ္ပဟာနေ၊ ကိလေသာကိုပယ်ခြင်း၌။ နာနတ္တံ၊ ထူးသည်၏အဖြစ်သည်။ အတ္ထိ၊ လော။ ဣတိ၊ သိုပမေးငြားအံ့။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ အထ၊ ထိုသို့မရှိလတ်သော်။ သဒ္ဓါဝိမုတ္တော၊ သည်။ ဒိဋ္ဌိပ္ပတံ၊ ကို။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ နပါပုဏာတိ၊ မမှီသနည်း။ ဣတိ၊ သို့မေးငြားအံ့။ အာဂမနီယနာနတ္တေန၊ လာခဲ့ရာအကြောင်း ဖြစ်သော ဝိပဿနာ၏ထူးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ န ပါပုဏာတိ၊ မမှီ။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တော၊ သည်။ အာဂမနမှိ၊ လာခဲ့ရာအကြောင်းဖြစ်သော ဝိပဿ၌။ ကိလေသေ၊ ကိလေသာတို့ကို။ ဝိက္ခမ္ဘေန္တော၊ ကွာစေ သည်ရှိသော်။ အပ္ပကသိရေန၊ မဆင်းရဲမငြိုငြင်သဖြင့်။ အကိလမန္တော၊ မပင်ပန်းသည်ဖြစ်၍။ ဝိက္ခမေတုံ၊ ခွာခြင်းငှါ။ သက္ကောတိ၊ နိုင်၏။ သဒ္ဓါဝိမုတ္တော၊ ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ကိစ္ဆေန၊ ဆင်းရဲသဖြင့်။ ကသိရေန၊ ငြိုငြင် သဖြင့်။ ဝိက္ခမ္ဘေတုံ၊ ငှာ။ သက္ကောတိ၊ နိုင်၏။ အပိစ၊ တနည်းလည်း။ ပညာယပိ၊ ဖြင့်လည်း။ နေသံ၊ ထို သဒ္ဓါဝိမုတ္တ, ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ဝေမတ္တတာ၊ ထူးသောအတိုင်းအရှည်ရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သာ စ၊ ထို ထူးသောအတိုင်းအရှည်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကိုလည်း။ ယာဝတိကာ၊ အကြင်မျှလောက်။ (ဤပုဒ်စဉ်းစားသင့်၏) လဗ္ဘတေဝ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧဝဉ္စ ကတွာ၊ ဤသို့သော အကြောင်းကြောင့်။ ပဌမမဂ္ဂါဒီသု၊ မဌမမဂ်စသည်တို့၌။ ဣန္ဒြိယသမတ္တေ၊ ဣန္ဒြေတို့၏ ညီမျှသည်၏ အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်း။ သဒ္ဓါဒီနံ၊ တို့၏။ တိက္ခဘာဝစနမ္ပိ၊ ထက်သည်၏ အဖြစ်ကိုဆိုခြင်း သည်လည်း။ သမတ္ထိတံ၊ ပြီးစေအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
၇၇၃။ သောတိ၊ ကား။ ဒုက္ခတော၊ ဆင်းရဲသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဝုဋ္ဌိတော၊ အရိယာမဂ်ဖြင့် ထသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ သဗ္ဗတ္ထာဘိ၊ ကား။ အဋ္ဌသုပိ၊ ရှစ်ပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဌာနေသု၊ တို့၌။ စ၊ စောဒနာဦးအံ့။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဓုရာနိ၊ တို့သည်။ ဒွေ၊ တို့တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ နိယိမိတတ္တာ၊ ကိန်းသေ သတ်မှတ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဌမမဂ္ဂက္ခဏေ၊ ခဏ၌။ သဒ္ဓါနုသာရီ ဝါ၊ ရီသော်လည်းကောင်း။ ဓမ္မာနုသာရီ ဝါ၊ သော်လည်းကောင်း။ သိယာ နနု၊ ဖြစ်ရာသည်မဟုတ်လော။ ဣဓ ပန၊ ဤအရာ၌ကား။ သဒ္ဓါနုသာရီ၊ ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ယုတ္ထော၊ ၏။ (ဣဓ န-ဟု ရှိသောပါဌ်ကား နှာ ၄၆၈၊ ကြောင်း ၁၉-၌ ဆိုလတံ့သော အိဆုံးအဖြတ်နှင့်အညီ) အရဟတော၊ ၏။ ကာယသက္ခိ၏ အဖြစ်သည်လည်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အဘိဓမ္မေ၊ ၌။
ကတမော၊ မည်သော။ ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ ကာယသက္ခီ၊ နည်း။ ဣဓ၊ ဤသာသနာတော်၌။ ဧကစ္စော၊ သော။ ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ အဋ္ဌ၊ ကုန်သော။ ဝိမောက္ခေ၊ တို့ကို။ ကာယေန၊ နာမကာယဖြင့်။ ဖုသိတွာ၊ တွေ့ထိ၍။ ဝိဟရတိ၊ ၏။ ပညာယ၊ ဖြင့်။ ဒိသွာ၊ ၍။ အဿ၊ အား။ ဧကစ္စေ၊ ကုန်သော။ အာသဝေါ စ၊ တို့သည်လည်း။ ပရိက္ခီဏာ၊ ကုန်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ အယံ ပုဂ္ဂလော၊ ကို။ ကာယသက္ခီ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။
ဧကစ္စာသဝပရိက္ခယဝစနတော၊ ကြောင့်။ ကာယသက္ခိနော၊ ပုဂ္ဂိုလ်၏။ သေက္ခဘာဝေါဝ၊ သေက္ခ ပုဂ္ဂိုလ်၏ အဖြစ်ကိုသာလျှင်။ ဝိညာယတံ နနု၊ သိအပ်သည်မဟုတ်လော။ ဣတိ၊ သို့စောဒနာငြားအံ့။ ဧတံ၊ သည်။ နိပ္ပရိယာယတော၊ အားဖြင့်။ သစ္စံ၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဣဓ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌။ ပရိယာ ယေန၊ အားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သော ပရိယာယော၊ သည်။ ကော ပန၊ ပါနည်း။ ဣတိ၊ သို့မေးငြားအံ့။ ကာယသက္ခိသဒိသတာ၊ ကာယသက္ခိပုဂ္ဂိုလ်နှင့်တူသည်၏ အဖြစ်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဥပစာရရူပဇ္စျာန သမာဓိတော၊ ဥပစာရသမာဓိ ရူပစျာန် သမာဓိမှ။ ဝါ၊ ထက်။ သာဒိသယံ၊ သော။ အရူပသမာဓိသမ္ဖဿံ၊ အရူပသမာဓိအတွေ့ကို။ လဒ္ဓါ၊ ရ၍။ နိဗ္ဗတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧကစ္စာသဝပရိက္ခယံ၊ အချို့သော အာသဝေါတရားတို့၏ ကုန်ခြင်းကို။ ဥပါဒါယ၊ စွဲမှီ၍။ ကာယသက္ခီတိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗပုဂ္ဂလေန၊ ဆိုအပ်သောပုဂ္ဂိုလ်နှင့်။ သာတိသယသမာဓိသမ္ဖဿတဒ ဓိဋ္ဌာနာသဝပရိက္ခယ သာမညံ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွသော သမာဓိအတွေ့နှင့် ထိုသမာဓိလျှင် တည်ရာရှိသော အာသဝေါ၏ ကုန်ခြင်းအားဖြင့် တူသည်၏အဖြစ်ကို။ အပေက္ခိတွာ၊ ငဲ့၍။ ကာယသက္ခီ ဝိယ၊ ကာယသက္ခိနှင့်တူ၏။ (ဣတိ၊ ကြောင့်။) ကာယသက္ခီတိ၊ ဟူ၍။ အရဟတော၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂေ၊ ၌။ ဝုတ္တော၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဓာပိ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌လည်း။ တမေဝ နယံ၊ ထိုပဋိသမ္ဘိဒါမဂ်နည်းကိုသာလျှင်။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ အရဟတောပိ၊ ၏လည်း။ ကာယသက္ခိတာ၊ အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဝါ၊ အကြောင်းကား။ ဧသာ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်အဖွင့်သည်။ သုတ္တန္တသံဝဏ္ဏနာ၊ သုတ္တန်၏ အဖွင့်ပေတည်း။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ နိပ္ပရိယာယေန ပန၊ မူကား။ ပဌမဖလတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ဆသု၊ ကုန်သော။ ဌာနေသု၊ တို့၌။ ကာယသက္ခီနာမ၊ မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သော စ ခေါ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း။ အဋ္ဌသမာပတ္တိ လာတီ၊ ရှစ်ပါးသော သမာပတ်ကို ရသောပုဂ္ဂိုလ်တည်း။ ဝိပဿနာယာနိကော၊ ယဉ်ရှိသော။ သုက္ခဝိပဿကော ဝါ၊ ပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်းကောင်း။ ဥပစာရမတ္တလာဘီ ဝါ၊ ဥပစာရစျာန်မျှကိုရသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်းကောင်း။ ရူပဇ္စျာနမတ္တလာဘီ ဝါ၊ ရူပစျာန်မျှရသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်းကောင်း။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ စ၊ ဆက်။ ပဿဒ္ဓိဗဟုလောတိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ပဿဒ္ဓိသီသေန၊ ပဿဒ္ဓိကို ပဓာနပြု သဖြင့်။ သမာဓိ၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သာတိသယသမာဓိလာဘီ၊ အလွန်အကဲနှင့် တကွ သမာဓိကိုရသော။ သမထယာနိကောဝ၊ ကိုသာလျှင်။ အဓိပ္ပေတော၊ အပ်၏။ စ၊ ဆက်။ သမထယာနိကေဿာဝိ၊ ၏သာလျှင်။ ကာယသက္ခိဘာဝေါ၊ အဖြစ်ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တော၊ ခဲ့ပြီ။ အရူပဇ္စျာနန္တိ၊ ကား။ စတုဗ္ဗိဓံ၊ သော။ အရူပဇ္စျာနံ၊ စျာန်ကို။ ပန၊ ဆက်။ တတ္ထ၊ ထိုလေးပါးသော အရူပ စျာန်တို့တွင်။ ဧကမ္ပိ၊ တခုသော အရူပစျာန်ကိုလည်း။ လဒ္ဓါ၊ ရ၍။ အရဟတ္တံ၊ သို့။ ပတ္တော၊ ရောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တောဧဝ၊ မည်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အရူပဇ္စျာနိမိစ္စေဝ၊ နံ-ဟူ၍သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စတ္တာရိ အရူပဇ္စျာနာနီတိ၊ နီ-ဟူ၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဆိုအပ်။ တေန၊ ကြောင့်။ အယံ၊ ဤဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တပုဂ္ဂိုလ်သည်။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ အရူပသမာပတ္တီနံ စ၊ အရူပသမာပတ်တို့၏ လည်းကောင်း။ နိရောဓသမာပတ္တိယာ စ၊ သမာပတ်၏ လည်းကောင်း။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ ပဉ္စဝိဓော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကာယသက္ခိမှိပိ၊ ၌လည်း။ ဧသ နယော၊ ပင်တည်း။ ဒွီဟိ၊ ကုန်သော။ ဘာဂေဟိ၊ အဖို့တို့ဖြင့်။ ဒွေ ဝါရေ၊ နှစ်ကြိမ်တို့တိုင်တိုင်။ ဝိမုတ္တော၊ လွတ်မြောက်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တော၊ မည်၏။
၇၇၄။ ပညဝတော၊ ပညာကြီးသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ နိပုဏတရာ စ၊ အထူးသဖြင့် သိမ်မွေ့သည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဂမ္ဘီရာ စ၊ နက်နဲသည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ အတ္တာ၊ အနက်တို့တည်း။ ပါကဋာ၊ ကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဥပဋ္ဌဟန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနတ္တတော၊ အားဖြင့်။ မနသိကာရောတော၊ အား။ ဝေဒဗဟုလတာ စ၊ ဉာဏ်ပညာအဖြစ်များသည်၏ အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ ပညိန္ဒြိယပဋိလာဘော စ၊ ပညိန္ဒြေကိုရခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ပညိန္ဒြိယဿ၊ ၏။ အဓိမတ္တတ္တာ၊ လွန်ကဲသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ ဓမ္မာနုသာရီ၊ မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ “သစ္စံ၊ သစ္စာတရားသည်လည်းကောင်း။ ဓမ္မော၊ ပညာလည်းကောင်း။ ဓိတိ၊ လုံ့လဝီရိယလည်းကောင်း။ စာဂေါ၊ စွန့်ခြင်းလည်းကောင်း။” ဣတိအာဒီသု ဝိယ၊ ပါဌ်တို့၌ကဲ့သို့။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ပညာ၊ ကို။ ဓမ္မောတိ၊ ဓမ္မဟူ၍။ အဓိပ္ပေတာ၊ အပ်၏။
၇၇၅။ ယဿာ ပါဠိယာ၊ ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဣဓ၊ ၌။ အရိယပုဂ္ဂလဿ၊ ၏။ သဒ္ဓါဝိမုတ္တာဒိဘာဝေါ၊ သဒ္ဓါဝိမုတ္တစသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ တံ။ ပါဠိံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဝုတ္တံ ဟေတန္တိအာဒိ၊ ဤသို့ အစရှိသော စကားကို။ အာရဒ္ဓံ၊ အပ်၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ သုဝိညေယျမေဝ၊ သိလွယ်သည်သာလျှင် တည်း။
၇၇၆။ သဒ္ဓိန္ဒြိယဿ အဓိမေတ္တတ္တာ သဒ္ဓါဝိမုတ္တောတိ ဧဝမာဒိအတ္ထဿ၊ ဤသို့အစရှိသော အနက်ကို။ သာဓကံ၊ ပြီးစေတတ်သော။ အပရမ္ပိ၊ တပါးသော စကားကိုလည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သဒ္ဒဟန္တော ဝိမုတ္တောဘိ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ သဗ္ဗထာ၊ ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။
ဖုဋ္ဌန္တံ သစ္ဆိကတောတိ၊ ကား။ ဖုဋ္ဌာနံ၊ ထိအပ်သော တရားတို့၏။ အန္တော၊ အဆုံးတည်း။ (သျှာမူကွဲ သင့်သည်) ဖုဋ္ဌန္တော၊ ထိအပ်သော တရားတို့၏။ အဆုံး။ ဖုဋ္ဌာနံ၊ ထိအပ်ကုန်သော။ အရူပဇ္စျာနာနံ၊ တို့၏။ အနန္တရော၊ အခြားမဲ့ဖြစ်သော။ ကာလော၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အစ္စန္တသံယောဂ၊ အနက်၌။ ဥပယောဂဝစနံ၊ ဒုတိယာဝိဘတ်အဆုံးရှိသောပုဒ်တည်း။ ဖုဋ္ဌာနန္တရကာလမေဝ၊ ထိအပ်သော အရူပစျာန်တို့၏ အခြားမဲ့ကာလ၌သာလျှင်။ သစ္ဆိကရဏူပါယေန၊ မျက်မှောက်ပြုကြောင်း နည်းဥပါယ် ဖြင့်။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ၊ မျက်မှောက်ပြုအပ်သောတရားကို။ သစ္ဆာကာသိ၊ မျက်မှောက်ပြုလေပြီ။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဧတံ၊ ဤဖုဋ္ဌန္တ-ဟူသော ပုဒ်သည်။ ဧကမန္တန္တိ ယထာ၊ ဟူသောပုဒ် ကဲ့သို့။ ဘာဝနပုံသကံ၊ ဘာဝနပုန်းဟုခေါ်သော ကြိယာဝိသေသနပုဒ်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ ယော၊ အကြင် ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အရူပဇ္စျာနေန၊ ဖြင့်။ ရူပကာယတော စ၊ မှလည်းကောင်း။ နာမကာယောက ဒေသတော စ၊ နာမကာယတစိတ်တဒေသမှလည်းကောင်း။ ဝိက္ခမ္ဘနဝိမောက္ခန၊ က္ခဖြင့်။ ဝါ၊ ခွာခြင်းဟူသော လွတ်ခြင်း ဖြင့်။ ဝိမုတ္တော၊ လွတ်၏။ တေန၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ နိရောဓသင်္ခါတော၊ နိရောဓဟု ဆိုအပ်သော။ ဝိမောက္ခာ၊ ကို။ အာလောစိတော၊ ဝိယ၊ မျှော်ကြည့်အပ်သကဲ့သို့။ ပကာသိတော ဝိယ၊ ထင်ရှားစေအပ် သကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ ပကာသိတော ဝိယ၊ ထင်ရှားစေအပ်သကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ ကာယေန၊ နာမကာယဖြင့်။ သစ္ဆိကတော၊ မျက်မှောက်ပြုအပ်သည်။ န (ဟောတိ)၊ မဟုတ်သေး။ ပန၊ စင်စစ်။ နိရောဓံ၊ ချုပ်ရာဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်ကို။ အာရမ္မဏံ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဧကစ္စေသု၊ ကုန်သော။ အာသဝေသု၊ အာသဝေါတရားတို့ကို။ ခေပိတေသု၊ ကုန်စေအပ်ကုန်ပြီးသည်ရှိ သော်။ နေတ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ သော၊ ထိုဝိမောက္ခကို။ သစ္ဆိကတောဝ၊ မျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီးသည်သာ လျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ယထာအာလေစိတံ၊ အကြင် အကြင် မျှော်ကြည့်အပ်ပြီးသော။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ၊ မျက်မှောက်ပြုအပ်သော ဝိမောက္ခကို။ နာမကာယေန၊ ဖြင့်။ သစ္ဆာကာသိ၊ ပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကာယသက္ခီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တူ၊ သို့သော်လည်း။ ဧကစ္စာနံ၊ ကုန်သော။ အာသဝါနံ၊ တို့၏။ အပရိက္ခီဏတ္တာ၊ မကုန်သေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိမုတ္တော၊ လွတ်မြောက်ပြီးသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်သေး။ ဒိဋ္ဌန္တံ ပတ္တောတိ၊ ကား။ ဒဿနသင်္ခါတဿ၊ မြင်ခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ ဝါ၊ မြင်သည်ဟု ဆိုအပ်သော။ သောပတ္တိမဂ္ဂဉာဏဿ၊ မဂ်ဉာဏ်၏။ အနန္တရံ၊ အခြားမဲ့၌။ ပတ္တော၊ ရောက်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ပဌမဖလတော၊ ဖိုလ်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ယာဝ အဂ္ဂမဂ္ဂါ၊ အရဟတ္တမဂ်တိုင်အောင်။ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တော၊ မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဒိဋ္ဌိယာ ပတ္တောတိ၊ ဟူ၍။ ပါဌော၊ မူလပါဌ်တည်း။ စတုသစ္စဒဿနသင်္ခါတာယ၊ သစ္စာလေးပါးကို မြင်ခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ ဒိဋ္ဌိယာ၊ မြင်ခြင်းဖြင့်။ နိရောဓံ၊ သို့။ ပတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဤအရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ပရမတ္တတော၊ အားဖြင့်။ အပရိယောသိတဉာဏကိစ္စာ၊ မပြီးဆုံးစေ အပ်သေးသော ဉာဏ်၏ ကိစ္စရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ နယံ၊ ထိုနည်းကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ သဒ္ဒဟန္တော ဝိမုစ္စတီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စျာနဖဿန္တိ၊ ကား။ သာတိသယံ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွဖြစ်သော။ စျာနဖဿံ၊ စျန်အတွေ့ကို။ တေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ အရူပစျာနဖဿော၊ အရူပစျာန်အတွေ့ကို။ ဂဟိတော၊ ယူအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ဒုက္ခာသင်္ခါရာတိ ဉာတံ ဟောတီတိ ဣမိနာ၊ ဟူသောဤပါဌ်ဖြင့်။ ဒုက္ခသစ္စပဋိဝေဓံ၊ ဒုက္ခသစ္စာကို ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းကို။ အာဟ၊ ၏။ သုခေါ နိရောဓောတိ ဉာတံ ဟောတီတိ ဣမိနာ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ နိရောဓသစ္စပဋိဝေဓံ၊ သစ္စာကို ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းကို။ (အာဟ၊ ၏။) စ၊ ဆက်။ တဒုဘယေန၊ ထိုနှစ်ပါး သောပါဌ်ဖြင့်။ နာနန္တရိယကဘာဝတော၊ အသီးအသီးဖြစ်ကုန်လျက် အတွင်းဝင်ကုန်သည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ ဝါ၊ မကင်းရာ မကင်းကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သမုဒယမဂ္ဂသစ္စပဋိဝေဓံ၊ သမုဒယနှင့် မဂ္ဂသစ္စာကို ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းကို။ (အာဟ၊ ၏။) ဉာတံ ဟောတီတိ ဣမိနာ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ ဒုတိယမဂ္ဂကိစ္စံ၊ ဒုတိယမဂ်ကိစ္စကို။ (အာဟ၊ ၏။) ဝိဒိတံ ဟောတီတိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ သေသဖလဒွယကိစ္စံ၊ ကြွင်းသော သကဒါဂါမိဖိုလ် အနာဂါမိဖိုလ် နှစ်ပါးအပေါင်း၏ကိစ္စကို။ (အာဟ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဣမာနိ ပဒါနိ၊ ဤပုဒ်တို့သည်။ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တဿ၊ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တပုဂ္ဂိုလ်၏။ မဂ္ဂဖလဉာဏဗျာပါရဒဿနာနိ၊ မဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တို့၏ ဗျာပါရကို ပြသောပုဒ်တို့တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
၇၇၇။ ဣတရေသူတိ၊ ကား။ သဒ္ဓါနုသာရိအာဒိပဒေသု၊ သဒ္ဓါနုသာရီအစရှိသော ပုဒ်တို့၌။ သဒ္ဓံ အနုသရတီတိ၊ ကား။ အာဂမနီယဋ္ဌာနေ၊ လာခဲ့ရာအကြောင်းအရာ၌။ ဌိတံ၊ တည်သော။ သဒ္ဓံ၊ သဒ္ဓါ တရားသို့။ အနုဂစ္ဆတိ၊ အစဉ်လိုက်၏။ ယတာ၊ အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့်။ သာ၊ ထိုသဒ္ဓါတရားသည်။ တိက္ခာ၊ ထက်သည်။ သူရာ၊ ရဲရင့်သည်။
အယံ ပန၊ တံ့သည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ နိပ္ပရိယာယတော၊ မုချအားဖြင့်။ သင်္ခေတပကထာ၊ အကျဉ်းချုပ်ဖြစ်သော စကားတည်း။ ယဿ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား။ အနိစ္စကာရတော၊ အနိစ္စအခြင်းအရာ အားဖြင့်။ ဝုဋ္ဌာနံ၊ မဂ်ဖြင့် ထခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အဓိမောက္ခဗဟုလော၊ အဓိမောက္ခအဖြစ် များသည်ဖြစ်၍။ သဒ္ဓိန္ဒြိယဿ၊ ၏။ တိက္ခဘာဝေန၊ ထက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဌမမဂ္ဂက္ခဏေ၊ ၌။ သဒ္ဓါနုသာရီ နာမ၊ မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ မဇ္စျေ၊ အလတ်၌။ ဆသု၊ ကုန်သော။ ဌာနေသု၊ တို့၌။ သဒ္ဒါဝိမုတ္တော၊ မည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အဂ္ဂဖလက္ခဏေ၊ အရဟတ္တဖိုလ်ခဏ၌။ ပညာဝိမုတ္တော နာမ၊ မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာ၊ တူ။ ယဿ၊ အား။ ဒုက္ခာကာရတော၊ အားဖြင့်။ ဝုဋ္ဌာနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား။ ပဿဒ္ဓိဗဟုလတာယ၊ ကြောင့်။ သမာဓိန္ဒြိယံ၊ သည်။ အဓိမတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဒုက္ခုပနိသာယ၊ ဒုက္ခလျှင် မှီရာအကြောင်းရှိသော။ သဒ္ဓါယပိ၊ သဒ္ဓါတရား၏လည်း။ တိဗ္ဗတရတ္တာ စ၊ အထူးသဖြင့် ထက်သန်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဓုရနိယမတော စ၊ ခုနစ်ပါးတို့၏ ကိန်းသေမြဲခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ သောပိ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း။ ပဌမမဂ္ဂက္ခဏေ၊ ၌။ သဒ္ဓါနုသာရီ ဧဝ၊ မည်သည်သာလျှင်။ ဝါ၊ သဒ္ဓါနုသာရီသာလျှင် မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ မဇ္စျေ၊ ၌။ ဆသု၊ ကုန်သော။ ဌာနေသု၊ တို့၌။ သဒ္ဓါဝိမုတ္တော စ၊ မည်သည်လည်းကောင်း။ အန္တော၊ အဆုံး၌။ ပညာဝိမုတ္တော စ၊ မည်သည်လည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ပန၊ ထိုမှတပါး။ ယဿ၊ အား။ အနတ္တာကာရတော၊ အားဖြင့်။ ဝုဋ္ဌာနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဝေဒဗဟုလော၊ ဉာဏ်ပညာအဖြစ်များသည်ဖြစ်၍။ ပညိန္ဒြိယဿ၊ ၏။ တိက္ခဘာဝေန၊ ကြောင့်။ ပဌမမဂ္ဂက္ခဏေ၊ ခဏ၌။ ဓမ္မာနုသာရီဧဝ၊ မည်သည်သာလျှင်။ ဝါ၊ ဓမ္မာနုသာရီသာလျှင်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ မဇ္စျေ၊ အလယ်၌။ ဆသု၊ ကုန်သော။ ပညာဝိမုတ္တော ဧဝ၊ မည်သည်သာလျှင်။ ဝါ၊ သာလျှင် မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဣမေ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ အဋ္ဌဝိမောက္ခလာဘိနော၊ ရှစ်ပါးသောဝိမောက္ခစျာန်ကိုရသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ န (ဟောန္တိ)၊ ကုန်။ အဋ္ဌဝိမောက္ခလာဘီ ပန၊ ရှစ်ပါး သော ဝိမောက္ခစျာန်ကိုရသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်ကား။ ပဌမမဂ္ဂက္ခဏေ၊ ၌။ သဒ္ဓါနုသာရီ ဝါ၊ သော် လည်းကောင်း။ ဓမ္မာနုသာရီ ဝါ၊ သော်လည်းကောင်း။ သိယာ၊ ၏။ မဇ္စျေ၊ ၌။ ဆသု၊ ကုန်သော။ ဌာနေသု၊ တို့၌။ ကာယသက္ခီ၊ မည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပရိယောသာနေ၊ အဆုံး၌။ ဥဘတောဘာဂ ဝိမုတ္တော၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သည်ကား။
သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏံ၊ တည်း။
၇၇၈။ ဝိမောက္ခမုခဘာဝံ အာပဇ္ဇိတွာ သတ္တအရိယပုဂ္ဂလဝိဘာဂါယ စ၊ ပစ္စယော ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ ယံ တံ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏံ၊ အကြင်သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီ။ တံ ဧတံ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏံ၊ ထိုသင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်သည်။ ပုရိမေန ဉာဏဒွယေနာတိ၊ ကား။ မုဉ္စိတုကမျတာနှင့် ပဋိသင်္ခါနုပဿနာ ဟူသော ဉာဏ်နှစ်ပါးအပေါင်းနှင့်။
၇၈၀။ ဥပ္ပါဒါဒီနီတိ၊ ကား။ ဥပ္ပါဒပဝတ္တာဒိအပဒေသေန၊ ဥပ္ပါဒပဝတ္တ စသည်ကို ညွှန်ပြသဖြင့်။ ဝုတ္တေ၊ ဟောအပ်ကုန်သော။ သင်္ခါရေ၊ တို့ကို။ ပရိစ္စဇိတုကာမတာတိ၊ ကား။ တပ္ပဋိဗန္ဓဆန္ဒရာဂပ္ပဟာနေန၊ ထိုဥပ္ပါဒစသည်နှင့် စပ်ဆိုင်သော ဆန္ဒရာဂကိုယ်ပယ်သောအားဖြင့်။ ဝိဿဇ္ဇိတုကာမတာ၊ စွန့်လွှတ်ခြင်း ငှာ အလိုရှိသည်၏ အဖြစ်တည်း။ ပဋိသင်္ခါနန္တိ၊ ကား။ ပုနပ္ပုနံ၊ အဖန်ဖန်။ တီရဏံ၊ စူးစပ်ဆင်ခြင်း ခြင်းတည်း။ ပဋိသင်္ခါနန္တိ၊ ကား။ နိရာလယဘာဝါပတ္တိယာ၊ တွယ်တာခြင်းကင်းသည်၏ အဖြစ်သို့ရောက် သဖြင့်။ အပေက္ခာဝိဿဇ္ဇနဝသေန၊ ငဲ့ကွက်တွယ်တာခြင်းကို စွန့်လွှတ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိဿဇ္ဇိတွာ၊ စွန့်လွှတ်ပြီး၍။ အဝသာနေတိ၊ ကား။ တထာကရဏဿ၊ ထိုသို့သောအခြင်းအရာကို ပြုခြင်း ၏။ ဥတ္တရကာလံ၊ နောက်ဖြစ်သောကာလ၌။ ယာဝ၊ လောက်။ နိဗ္ဗာနသမ္ပက္ခနန္ဒာ၊ နိဗ္ဗာန်သို့ ပြေးဝင်ခြင်း သည်။ န ဣဇ္စျတိ၊ အပြီးသေး။ တာဝ၊ လောက်။ ဝိစိနနေပိ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်ခြင်း၌သော်လည်း။ ဥဒါသီန တာယ၊ လျစ်လျူရှုသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဉာဏဿ၊ ဉာဏ်၏။ သန္တာနဝသေန၊ အစဉ်သန္တာန်၏ အစွမ်းအား ဖြင့်။ ပဝတ္တိံ၊ ဖြစ်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ အဇ္စျပေက္ခနံ သန္တိဋ္ဌနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဧဝန္တိ၊ ကား။ အဇ္စျုပေက္ခနာကာရ သာမညတော၊ လျစ်လျူရှုသော အခြင်းအရာအားဖြင့် တူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မုဉ္စိတုကမျတာ စ၊ ဉာဏ်လည်းဟုတ်၏။ သာ၊ ထိုမုဉ္စိတုကမျတာဉာဏ်သည်။ သန္တိဋ္ဌနာ စ၊ တည်တံသည် လည်းဟုတ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တာကာရေန၊ ဆိုအပ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။
၇၈၁။ ဣမေ ဓမ္မာတိ၊ ကား။ ဉာဏသင်္ခါတာ၊ ဉာဏ်ဟုဆိုအပ်ကုန်သော။ ဣမေ ဓမ္မာ၊ ဤတရားတို့သည်။ ဝါ၊ ကား။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဓမ္မသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဉာဏပရိယာယော၊ ဉာဏ-သဒ္ဒါ၏ပရိယာယ်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣမာနိ ဉာဏာနိ၊ တို့သည်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဧကတ္ထာတိ၊ ကား။ ဧကသဘာဝါ၊ တူသောသဘောရှိကုန်၏။
၇၈၂။ ဝုဋ္ဌာနဂမနတော၊ ဝုဋ္ဌာနမည်သောမဂ်သို့ ဆိုက်ရောက်ခြင်းကြောင့်။ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီ၊ မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သင်္ခါရုပေက္ခာဒိဉာဏတ္တယဿသတိ၊ ကား။ သင်္ခါရုပေက္ခာနုလောမဂေါတြဘုသညိတဿ၊ ဘူဟုဆိုအပ်သော။ ဉာဏတ္တယဿ၊ ဉာဏ်သုံးပါးအပေါင်း၏။ ကိစ္စဝသေနပိ၊ ကိစ္စ၏အစွမ်းအားဖြင့် လည်းကောင်း။ လောကိယဉာဏာနံ၊ တို့၏။ ဝါ၊ ဉာဏ်တို့တွင်။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ဌိတတ္တာ၊ တတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဥတ္တမဘာဝံ ပတ္တတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ နိမိတ္တဘူတတောတိ၊ ကား။ ဝိပဿနာယ၊ ၏။ အာရမ္မဏဘူတတော၊ အာရုံဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ခန္ဓာပဉ္စကတော၊ မှ။ တေန၊ ကြောင့်။ အဘိနိဝိဋ္ဌဝတ္ထုတော တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသင်္ခါရနိမိတ်ကို။ ဝိပဿနာယ၊ ၏။ ဂေါစရဏရဏ သင်္ခါတေန၊ ကျက်စားရာကို ပြုခြင်းဟုဆိုအပ်သော။ ဝါ၊ ကျက်စားခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ အဘိနိဝေသေန၊ ရှေးရှုသက်ဝင်ခြင်းဖြင့်။ ဝါ၊ နှလုံးသွင်းခြင်းဖြင့်။ အဘိနိဝိဋ္ဌဝတ္ထုန္တိ၊ ဟူ၍။ ပဝုစ္စတိ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ တံ ဧတံ၊ ထိုသင်္ခါရနိမိတ်ကို။ သသန္တတိပရိယာပန္နမ္ပိ၊ မိမိသန္တာန်၌ အတွင်းဝင်ငြားသော်လည်း။ ပရတော၊ ပြင်ပသူစိမ်းအားဖြင့်။ ဒိဋ္ဌတာယ၊ ရှုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (ဒိဋ္ဌိတာယ-မှားသည်) ဗဟိဒ္ဓါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တဒေဝ၊ ထိုသင်္ခါရနိမိတ်ကိုပင်လျှင်။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုဒေသနာတို့၌။ ဗဟိဒ္ဓါ၊ ပြင်ပ၌။ ဝါ၊ ကုန်သော။ သဗ္ဗနိမိတ္တာနိ၊ အလုံးစုံသော သင်္ခါရနိမိတ်တို့ကို။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုစ္စတိ၊ ဟောအပ် ၏။ အဇ္စျတ္တပဝတ္တတောတိ၊ ကား။ သာသန္တာနေ၊ မိမိသန္တာန်၌။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပဝတ္တအာဒိတော စ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ အယဉ်စသည်မှလည်းကောင်း။ (ပဝတ္တန-ကား၊ မကောင်း) တဒနုဝတ္တကကိလေသက္ခန္ဓေိဟိ စ၊ ထိုမိစ္ဆာ ဒိဋ္ဌိသို့ အစဉ်လိုက်သော ကိလေသာခန္ဓာတို့မှလည်းကောင်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအယဉ် စသည်ကို။ သသန္တတိယံ၊ ၌။ ကိလေသပ္ပဝတ္တဘာဝတော စ၊ ကိလေသာအယဉ်၏ အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ မိဂ္ဂဘာဝနာယ၊ သည်။ အသတိ၊ သော်။ တန္နိမိတ္တံ၊ ထိုကိလေသာဟူသော အကြောင်း ကြောင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇနကဥပဒိန္နက္ခန္ဓပဝတ္တဘာဝတော စ၊ ဖြစ်လတံ့သော ဥပါဒိန္နက္ခန္ဒာ အယဉ်၏အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဝါ၊ ထိုသို့အဇ္စျတ္တပဝတ္တ-ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ နေသံ၊ ထိုနိမိတ္တ ပဝတ္တတို့ကို။ အာရမ္မဏာကရဏံ စ၊ အာရုံကိုမပြုခြင်းသည်လည်းကောင်း။ အာယတိံ၊ ၌။ အနုပ္ပတ္တိဓမ္မတာပါဒနဉ္စ၊ တဖန်မဖြစ်ခြင်းသည် သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်စေခြင်းသည် လည်းကောင်း။ ဝုဋ္ဌဟနံ၊ ထခြင်းမည်သည်၏။ အတ္ထနော၊ ၏။ အနန္တရမေဝ၊ သာလျှင်။ မဂ္ဂသမုပ္ပတ္တိတော၊ မဂ်၏ဖြစ်ပေါ်ခြင်းကြောင့်။ ဃဋိယတိ၊ ဆက်စပ်၏။
၇၈၃။ တတြာတိ၊ ကား။ တသ္မိံ အဘိနိဝိဋ္ဌဝတ္ထုတော ဝုဋ္ဌဟနတောတိ သင်္ခေပဝစနေ၊ ဟူသော ထိုအကျဉ်းချုပ်စကား၌။ အဇ္စျတ္တဗဟိဒ္ဓါ ရူပါရူပဉ္စက္ခန္ဓလက္ခဏတ္တယဝသေန၊ အဇ္စျတ္တတရားနှင့် ဗဟိဒ္ဓ တရား, ရုပ်နှင့်နာမ်, ခန္ဓာငါးပါး, လက္ခဏာသုံးပါးအပေါင်းတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အယံ၊ ဤဆိုလတံ့သည် ကား။ မာတိကာဥဒ္ဒေသော၊ ခေါင်းစဉ်အကျဉ်းချုပ်စကားတည်း။ အဇ္စျတ္တံ အဘိနိဝိသိတွာတိ၊ ကား။ သသန္တတိပရိယာပန္နေသု၊ မိမိသန္တာန်၌ အကျုံးဝင်ကုန်သော။ ခန္နေသု၊ တို့၌။ ဝိပဿနံ၊ ကို။ ပဋ္ဌပေတွာ၊ ဖြစ်စေပြီး၍။ အဇ္စျတ္တာ ဝုဋ္ဌာတီတိ ဣဒံ၊ ဟူသော ဤစကားကို။ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိယာ၊ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီဝိပဿနာ ၏။ အဇ္စျတ္တဓမ္မာရမ္မဏတ္တာ၊ အဇ္စျတ္တတရားလျှင် အာရုံရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပရိယာယတော၊ အားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ နိပ္ပရိယာယတေပန၊ မုချအားဖြင့်မူကား။ မဂ္ဂေါ၊ သည်။ သဗ္ဗတောပိ၊ အလုံးစုံသော တရားမှလည်း။ ဝုဋ္ဌာတိ၊ ၏။ ဗဟိဒ္ဓါ ဝုဋ္ဌာတီတိအာဒီသုပိ၊ အစရှိသော စကားတို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ဧကပ္ပဟာရေနာတိ၊ ကား။ ဧကဇ္စျံ၊ တပေါင်းတည်း။ ဝါ၊ တပြိုင်နက်။ ပန၊ ဆက်။ တံ၊ ထို တပြိုင်နက်ထခြင်းကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗံ ၌-စပ်) အဇ္စျတ္တာဒိဝိဘာဂံ၊ အဇ္စျတ္တစသည်ဖြင့် ခွဲခြမ်းဝေဘန်ခြင်းကို။ အကတွာ၊ ၍။ ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ၊ သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မန္တိ၊ ဟူ၍။ အဝိဘာဂေန၊ မခွဲခြမ်းသော အားဖြင့်။ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိယာ၊ ၏။ ပဝတ္တိဝသေန၊ ဖြစ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တယိဒံ-တံ ဣဒံ၊ ထိုသို့သော ထခြင်းသည်။ သတ္ထု၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ သမ္မုခါ၊ မျက်မှောက်၌။ ဒေသနာနုသာရေန၊ ဒေသနာကို အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ ဉာဏံ၊ ကို။ ပေသေန္တဿ၊ စေလွှတ်သော။ ဉာဏုတ္တရဿ၊ ဉာဏ် လွန်ကဲသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ သမ္ဘဝတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆရာတို့ ဆိုကုန်၏။
၇၈၄။ သုဒ္ဓအဇ္စျတ္တဒဿနမတ္တေနေဝ၊ သက်သက်သော အဇ္စျတ္တတရားကို ရှုမြင်ကာမျှဖြင့်သာလျှင်။ မဂ္ဂဝုဋ္ဌာနံ၊ မဂ်ဟူသော ထခြင်းသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) မမံကာရဝတ္ထုနောပိ၊ ငါ၏ ဥစ္စာဟု နှလုံးသွင်းသောတဏှာ၏ တည်ရာဝတ္ထု၏လည်း။ ဝါ၊ ငါ၏ဥစ္စာဟု နှလုံးသွင်းအပ်သော ဝတ္ထု၏ လည်း။ ပရိညေယတ္တာ၊ ပိုင်းခြား၍ သိအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ မဂ္ဂသင်္ခါတံ၊ မဂ်ဟုဆိုအပ် သော။ ဝုဋ္ဌာနံ၊ ထခြင်းသည်။ ဝါ၊ ကား။ မဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ ဝုဋ္ဌာနံ၊ သည်။ မဂ္ဂဝုဋ္ဌာနံ၊ မည်၏။
၇၈၅။ ရာသိံ ကတွာတိ၊ ကား။ ဘူတုပါဒါယဝသေန၊ ဘူတရုပ်ဥပါဒါရုပ်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒုဝိဓံပိ၊ နှစ်ပါးအပြားရှိသော်လည်း။ အန္တရဂဘေဒဝသေန၊ အတွင်းဝင်သော အပြားတို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အနေကဘေဒမ္ပိ၊ များသောအပြားရှိသော်လည်း။ ရုပ္ပဋ္ဌေန၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းအနက် သဘောကြောင့်။ ရူပံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပိဏ္ဍတော၊ အပေါင်းလိုက်အားဖြင့်။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ရူပေ၊ ၌။ ဝိပဿနာဘိ နိဝေသော၊ ဝိပဿနာကိုစ၍ နှလုံးသွင်းခြင်းသည်။ ယေဘုယျန၊ ဖြင့်။ ဝိပဿနာယာနိကဿ၊ ပုဂ္ဂိုလ်အား။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အရူပေ၊ နာမ်တရား၌။ ဝိပဿနာဘိနိဝေသော၊ သည်။ ယေဘုယျန၊ ဖြင့်။ သမထယာနိကဿ၊ ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဟောတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဝိပဿနာယ၊ ၏။ ပုဗ္ဗဘဝဂေ၊ ၌။ ကတ္တဗ္ဗနာမရူပပရိစ္ဆေဒေါ၊ ပြုအပ်သော နာမ်ရုပ်ကို ပိုင်းခြားခြင်းကို။ အဘိနိဝေသောတိ၊ ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဌမံ၊ စွာ။ ရူပပရိဂ္ဂဏှနံ၊ ရုပ်ကိုသိမ်းဆည်းခြင်းသည်။ ရူပေ၊ ၌။ အဘိနိဝေသော၊ မည်၏။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသော နှလုံးသွင်းခြင်းတို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ တည်း။
၇၈၆။ ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မွ၊ သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မန္တိ၊ ဟူ၍။ ဥဒယဗ္ဗယပရိဂ္ဂဏှနံ၊ အဖြစ်အပျက်ကို သိမ်းဆည်းခြင်းကို။ အဘိနိဝေသောတိ၊ ဟူ၍။ ကာမံ ဒဿိတံ၊ အကယ်၍ကား ပြအပ်၏။ ပန၊ ထိုသို့ပင် ပြအပ်သော်လည်း။ ယထာဥပဋ္ဌိတေ၊ အကြင် အကြင် ထင်ပေါ်ကုန်သော။ ဝါ၊ ထင်မြဲတိုင်းကုန်သော။ ရူပါရူပဓမ္မေ စ၊ ရုပ်နာမ်တရားတို့ကိုလည်းကောင်း။ တေသံ၊ ထိုရုပ်နာမ်တရားတို့၏။ ပစ္စယေ စ၊ အကြောင်းတို့ကိုလည်းကောင်း။ ပရိဂ္ဂဟေတွာ၊ ၍။ သင်္ခေပေနေဝ၊ သာလျှင်။ ဝိပဿနာဉာဏံ၊ ကို။ စာရေန္တော၊ ဖြစ်စေသော။ ဉာဏုတ္တရော၊ ထူးကဲသော ဉာဏ်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ (ဝုဋ္ဌာတိ နာမ-၌စပ်) ဉာဏပဋိပါဋိယာ၊ ဉာဏ်အစဉ်ဖြင့်။ ယထာနိသန္နောဝ၊ ထိုင်မြဲထိုင်လျက်သာလျှင်။ ခိပ္ပမေဝ၊ လျင်စွာသာ လျှင်။ သစ္စာနိ၊ တို့ကို။ ပဋိဝိဇ္စျန္တော၊ ထိုးထွင်း၍သိလတ်သော်။ ဧကပ္ပဟာရေန၊ တပြိုင်နက်အားဖြင့်။ ပဉ္စဟိ၊ ကုန်သော။ ခန္ဓေဟိ၊ တို့မှ။ ဝုဋ္ဌာတိနာမ၊ မည်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အညထာ၊ တပါးသောအပြား ဖြင့်။ ဧကေနေဝ၊ တခုတည်းသာလျှင်ဖြစ်သော။ လောကိယစိတ္တေန၊ လောကီဝိပဿနာစိတ်ဖြင့်။ ပဉ္စန္နံ၊ ကုန်သော။ ခန္ဓာနံ၊ တို့ကို။ ပရိဂ္ဂဟပရိဇာနနာဒီနံ၊ သိမ်းဆည်းခြင်း ပိုင်းခြားခြင်းစသည်တို့၏။ အသမ္ဘ ဝတော၊ မဖြစ်သင့်သောကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်ပေ၏။ သနိဒဿနသပ္ပဋိဃာဒိံ၊ သနိဒဿနသပ္ပဋိဃ အစရှိသော တရားကို။ ဧကဇ္စျံ၊ တပေါင်းတည်း။ အာရမ္မဏံ ကာတုံ၊ အာရုံပြုခြင်းငှာ။ န သက္ကာ၊ နိုင်။ ပန၊ ဆက်။ ယဿ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဧကဝါရံ၊ တကြိမ်။ ဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ဖဿိတံ၊ တွေ့ထိအပ်ပြီး သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) (ဤမှနောက်၌ ပန တံ ဖဿိတဗ္ဗမေဝ-ဟု သီမူနှင့်အညီ န-နိပါတ်ပုဒ်နှင့်တကွ ရှိသင့်၏) ပုန၊ တဖန်။ တံ၊ ထိုတရားကို။ န ဖဿိတဗ္ဗမေဝ၊ မတွေ့မထိအပ်တော့သည်သာလျှင်တည်း။ ဝါ၊ မတွေ့မထိသင့်တောသည်သာလျှင်တည်း။ (တဖန်ထပ်၍ရှုရန် မလိုတော့ပြီ-ဟု ဆိုလို၏။ သို့မဟုတ် ပုန တံ ဖဿိတမေဝ-ဟု တပစ္စည်းနှင့် ရှိလျှင်လည်း သင့်ရာ၏။ ပုန၊ တဖန်။ တံ၊ သည်။ ဖဿိတမေဝ၊ တွေ့ထိအပ်ပြီးသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ဟု အနက်ပေးရာ၏။ သို့ရာတွင် သီမူသာ ယုတ္တတရ ဖြစ်သည်) တာဒိသဿ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
၇၈၈။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအဘိနိဝေသနှင့် ဝုဋ္ဌာနတို့တွင်။ အဘိနိသော၊ သည်။ အကာရဏံ၊ ပြဓာန်းသော အကြောင်းမဟုတ်။ ဝုဋ္ဌာနမေဝ၊ ထခြင်းသည်သာလျှင်။ ပမာဏံ၊ ပမာဏဖြစ်သော အကြောင်းတည်း။ (ပဓာနံဟု ရှိသင့်၏) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တဝိမောက္ခအရိယပုဂ္ဂလဝိဘာဂါပိ၊ အောက်၌ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော ဝိမောက္ခနှင့် အရိယာပုဂ္ဂိုလ်ကို ခွဲခြားဝေဘန်ခြင်းတို့သည်လည်း။ ဝုဋ္ဌာန ဝသေန၊ ဝုဋ္ဌာန၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သမ္ဘဝန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဧတ္ထ စ ယောပီတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားကို။ အာရဒ္ဓံ၊ အပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ တယောပိ ဇနာတိ၊ ဟူသောစကား ကို။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်) ဝုဋ္ဌာနဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဘေဒေ၊ ကွဲပြားခြင်းသည်။ အသတိပိ၊ မရှိသော်လည်း။ အဘိနိဝေသဝသေနေဝ၊ အဘိနိဝေသ၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ လဒ္ဓွံ၊ ရအပ်သော။ ဘေဒံ၊ အကွဲအပြားကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၇၈၉။ သဒ္ဓိံ ပုရိမပစ္ဆိမဉာဏေဟီတိ၊ ကား။ ဘယတုပဋ္ဌာနာဒိပုရိမဉာဏေဟိစေဝ၊ ဘယတုပဋ္ဌာနအစရှိ သော ရှေ့ဉာဏ်တို့နှင့် လည်းကောင်း။ ဂေါတြဘုအာဒိပစ္ဆိမဉာဏေဟိ စ၊ ဂေါတြဘူအစရှိသော နောက်ဉာဏ်တို့နှင့် လည်းကောင်း။ သဟ၊ တကွ။ ဥဒ္ဒါနန္တိ၊ ကား။ ဥဒ္ဒေသော၊ အကျဉ်းချုပ်ခေါင်းစဉ် တည်း။
ယတ္ထ ကတ္ထစိ၊ သော။ပ။ ဝဋ္ဋေယျုံ၊ ကုန်ရာ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တံတံဉာဏဋ္ဌာနိယဿ၊ ထိုထိုဉာဏ်လျှင် တည်ရာရှိသော။ ဥပမာဝတ္ထုနော၊ ကို။ လဗ္ဘနတော၊ ရအပ်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ဣမသ္မိံ ပန ဌာနေတိ၊ ကား။ ဣမသိံဝုဋ္ဌာနဂါမိနိဝိပဿနာပဒေသေ၊ အရာ၌။ သဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ သဗ္ဗံ ဉာဏံ၊ သည်။ ဝါ၊ ကား။ သဗ္ဗံ၊ သော။ ဉာဏကိစ္စံ၊ ဉာဏ်၏ကိစ္စသည်။ ပါကဋံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဝေမိဇ္စျေ၊ အလယ် ၌။ ဌတွာ၊ တည်၍။ ဝိဘာဝိယမာနတ္တာ၊ ထင်စွာပြအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဝိသုဒ္ဓိကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တာ၊ ၏။
၇၉၀။ နိလီယိတွာတိ၊ ကား။ ဥပဝိသိတွာ၊ ကပ်ဝင်၍။ ပရာမသိတွာတိ၊ ကား။ ဝီမံသိတွာ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်း ၍။
ဂယှုပဂံ အဒိသွာတိ၊ ကား။ ဂဟဏယောဂ္ဂံ၊ ယူခြင်းငှာလျောက်ပတ်သော။ နိစ္စသာရာဒိံ၊ မြဲသောအနှစ် စသည်ကို။ အဒိသွာ၊ မူ၍။ စိတ္တဿ၊ ၏။ ဝင်္ကဘာဝကရာနံ၊ ကောက်ကျစ်သည်၏ အဖြစ်ကို ပြုတတ်ကုန်သော။ မာယာဒီနံ၊ မာယာအစရှိသည်တို့ကို။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ ဝိက္ခမ္ဘနေန၊ ကွာစေသဖြင့်။ အနုလောမဿ၊ ဉာဏ်၏။ ဥဇုကသာခါသဒိသတာ၊ ဖြောင့်မတ်သောအကိုင်းနှင့် တူသည်၏အဖြစ်ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။) နိဗ္ဗာနာလောစနတော၊ နိဗ္ဗာန်ကိုမျှော်ကြည့်ခြင်းကြောင့်။ ဂေါတြဘုဉာဏဿ၊ ၏။ ဥဒ္ဓံ၊ သို့။ ဥလ္လောကနသဒိသတာ၊ မော်ကြည့်သည်နှင့်တူသည်၏ အဖြစ်ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။) အပ္ပတိဋ္ဌေ၊ တည်ရာမရှိ သော။ နိဗ္ဗာနေ၊ ၌။ ပတိဋ္ဌိတတ္တာ၊ တည်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ မဂ္ဂဉာဏဿ၊ ၏။ အာကာသေ၊ ၌။ ဥပ္ပတနသဒိသတာ၊ ပျံတက်သည်နျင့်တူသည်၏ အဖြစ်ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။)
၇၉၁။ သပ္ပဝိဿဇ္ဇနံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဂေါတြဘုဉာဏံ၊ ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗွ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) သဗ္ဗသင်္ခါရာတံ၊ အလုံးစုံသော သင်္ခါရတရားအပေါင်းကို။ ဝိဿဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ နိဗ္ဗာနဿ၊ ကို။ အလာမ္ဗနဘော၊ ဆွဲကိုင်ခြင်း အာရုံပြုခြင်းကြောင့်တည်း။ အဂေတမဂ္ဂံ၊ လာခဲ့ရာလမ်းကို။ ဩလောကေန္တဿ၊ သူ၏။ ဝါ၊ လျက်။ ဌာန ဝိယ၊ ရပ်တည်ခြင်းကဲ့သို့။ မဂ္ဂဉာဏံ၊ ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) အသမ္မောဟပဋိဝေဓဝသေန၊ မတွေဝေခြင်းဟူသော ထိုးထွင်း၍ သိခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အတ္တနောပိ၊ မိမိဟူသော မဂ်ကိုလည်း။ ဒဿနတော၊ မြင်ခြင်းကြောင့်တည်း။ အဘယဋ္ဌာနေ ဌာနန္တိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ အဘယဋ္ဌာနံ၊ ဘေးမဲ့ရာ အရပ်သို့။ သမ္ပတ္တံ၊ ရောက်ခြင်းကို။ အာဟ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုဘေးမဲ့ရာအရပ်သို့။ ပါပုဏနပဋိပတ္တိံ၊ ရောက် ကြောင်းဖြစ်သော ပြုကျင့်မှုကို။ (သီမူနှင့် အညီပင်) န အာဟ၊ ဆိုသည်မဟုတ်။
၇၉၂။ အတ္တတ္တာဒီနံ၊ မိမိအကျိုးစသည်တို့ကို။ အနဝဗုဇ္စျနတော၊ မသိခြင်းကြောင့်။ အဟံ မမာတိ၊ ငါ ငါ့ဥစ္စာဟူ၍။ ဂဟဏဿ၊ စွဲယူခြင်း၏။ နိဒ္ဒေါက္ကမနသဒိသတာ၊ အိပ်ပျော်ခြင်းသို့ ရောက်ခြင်းနှင့်တူသည် ၏ အဖြစ်ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။) မုဉ္စိတုကမျတာဂ္ဂဟဏေနဝ၊ မုဉ္စိတုကမျတာဉာဏ်ကိုယူခြင်းဖြင့်ပင်လျှင်။ ပဋိသင်္ခါသန္တိဋ္ဌနာပိ၊ ပဋိသင်္ခါနှင့် သန္တိဋ္ဌာနတို့ကိုလည်း။ ဂဟိတာ၊ ယူအပ်ကုန်၏။ တိဿန္နမ္ပိ၊ ကုန်သော။ တာသံ၊ ထိုမုဉ္စိတုကမျတာ။ ပဋိသင်္ခါသန္တိဋ္ဌနာ၊ တို့၏။ သံသာရတော၊ မှ။ နိက္ခမနာဓိမုတ္တတာယ၊ ထွက်သွားခြင်း၌ နှလုံးသွင်းညွှတ်ကိုင်းခြင်းကြောင့်။ နိက္ခမနမဂ္ဂေါလောကနသဒိသတာ၊ ထွက်ပေါက်လမ်း ကို ကြည့်ခြင်းနှင့် တူသည်၏အဖြစ်ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။) မဂ္ဂေ၊ လမ်းကို။ ဒိဋ္ဌေ၊ မြင်အပ်ပြီးသည်ရှိသော်။ မဂ္ဂပဋိပတ္တိ၊ လမ်း၌ သွားခြင်းသည်။ သိဒ္ဓါ ဝိယ၊ ပြီးသကဲ့သို့။ အနုလောမ၊ သည်။ သိဒ္ဓေ၊ ပြီးသည်ရှိ သော်။ မဂ္ဂေါ၊ သည်။ သိဒ္ဓေါ၊ ဧဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနုလောမဿ၊ ဉာဏ်၏။ မဂ္ဂ ဒဿနသိသတာ၊ လမ်းကိုမြင်ခြင်းနှင့် တူသည်၏အဖြစ်ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။) သင်္ခါရနိမိတ္တတော၊ မှ။ နိက္ခန္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ အာဒိတ္တဃရတော၊ မီးစွဲလောင်သောအိမ်မှ။ နိက္ခမနံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဂေါတြဘုဉာဏံ၊ ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။) ဝေဂေန၊ စွာ။
၇၉၃။ ပရတော စ၊ ပြင်ပသူစိမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ နမမာယိတဗ္ဗတော စ၊ ငါ၏ဥစ္စာဟု နှလုံးမသွင်း အပ်သော အားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝါ၊ မမြတ်နိုးအပ်သောအာဖြင့်လည်းကောင်း။ ပဿိတဗ္ဗာနံ၊ ရှုအပ် ကုန်သော။ ခန္ဓာနံ၊ တို့ကို။ အဟံ မမာတိ၊ ဟူ၍။ ဂဟဏဿ၊ ၏။ ရာဇဂေါဏာနံ၊ မင်း၏နွားတို့ကို။ သကဂဟဏသဒိသတာ၊ မိမိဥစ္စာဟု ယူခြင်းနှင့် တူသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။
၇၉၄။ သဘယေ၊ ဘေးရှိသည်၌။ အဘယဒဿနဟေတုတာယ၊ ဘေးမရှိဟု ရှုမြင်ခြင်း၏ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ခန္ဓာနံ၊ တို့ကို။ အဟံ မမာတိ၊ ဟူ၍။ ဂဟဏဿ၊ ၏။ ယက္ခိနိယာ၊ ဘီလူးမနှင့်။ သံဝါသ သဒိသတာ၊ ပေါင်းသင်းခြင်းနှင့် တူသည်၏ အဖြစ်ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။) သုသာနဝိဇဟနံ ဝိယ၊ သုဿာန်ကို စွန့်ခြင်းကဲ့သို့။ သင်္ခါရသုသာနံ၊ သင်္ခါရသုသာန်ကို။ ဝိဇဟိတွာ၊ စွန့်လွှတ်၍။ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏဝသေန၊ နိဗ္ဗာန် လျှင် အာရုံရှိသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တံ၊ သော။ ဂေါတြဘု၊ ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။)
၇၉၅။ ပုတ္တဂိဒ္ဓိနီတိ၊ ကား။ ပုတ္တဝစ္ဆလာ၊ သား၌ချစ်ခြင်းရှိသော။ ဩတ္တပ္ပမာနာတိ၊ ကား။ သာရဇ္ဇယမာနာ၊ ထိတ်လန့်ခြင်းသို့ ရောက်သည် (ဖြစ်၍) (သာရဇ္ဇံ ပါပုဏာတိ-ဟူသော ဓာတွတ္ထ၌ ဏယ-ပစ္စည်း, မာန-ပစ္စည်းတို့ဖြင့် ပြီးစေရာ၏) ဩဠာရိကောဠာရိကလောဘက္ခန္ဓာဒိဝိက္ခမ္ဘနေန၊ ရုန့်ရင်းကုန်ရုန့်ရင်းကုန်သော လောဘတုံးစသည်တို့ကို ကွာစေသောအားဖြင့်။ သင်္ခါရပရိစ္စဇနတော၊ သင်္ခါရတို့ကို စွန့်ခြင်းကြောင့်။ အနုလောမဿ၊ ၏။ တတ္ထေဝ၊ ထိုလမ်း၌သာလျှင်။ ဒါရကောရောပနသဒိသတာ၊ သူငယ်ကို ချထားခြင်း နှင့် တူသည်၏အဖြစ်ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။)
၇၉၆။ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိယာ၊ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိဝိပဿနာ၌။ပ။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှာ။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ပုရိမာသု ဝိယ၊ ရှေးဥပမာတို့၌ကဲ့သို့။ ဘယတုပဋ္ဌာနာဒီသု၊ ဘယတုပဋ္ဌာနဉာဏ်စသည်တို့၌။ ဌိတဿ၊ တည်သော ယောဂီ၏။ ဘာယနာဒိအာကာရဒဿနတ္ထံ၊ ကြောက်ခြင်းအစရှိသော အခြင်းအရာကို ပြခြင်းအကျိုးငှာ။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်သည်။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ အပရာပရုပ္ပတ္တိတော စ၊ အဆင့် ဆင့်ဖြစ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ စိရာနုဗန္ဓတော စ၊ ရှည်မြင့်စွာည အစဉ်လိုက်အပ်သောကြောင့် လည်းကောင်း။ ဒုဿဟတော စ၊ သည်းခံနိုင်ခဲသောကြောင့်လည်းကောင်း။ ဇိဃစ္ဆာဒုက္ခ၊ ဆာလောင်ခြင်း ဆင်းရဲသည်။ ဝဋ္ဋူဒုက္ခသဒိသံ၊ ဝဋ်ဆင်းရဲနှင့် တူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သံသာရဝဋ္ဋဇိဃစ္ဆာယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကာယဂတာသတိ ဧဝ၊ သည်ပင်လျှင်။ ဘောဇနံ၊ တည်း။ ကာယဂတာသတိဘောဇနံ၊ ဟူသောဘောဇဉ်။ ပန၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာ၊ မဂ်နှင့်ယှဉ်သော။ သာ သမ္မာသတိ၊ ထိုသမ္မသတိကို။ (ဝုတ္တာ ၌စပ်) ကာယာနုပဿနာဒိကိစ္စသာဓနဝသေန စ၊ ကာယာနုပဿနာအစရှိသော ကိစ္စကို ပြီးစေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ အမတရသပရိဘောဂတာယ၊ အမြိုက်အရသာကို သုံးဆောင်ခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း။ (ပရိဘောဂဟေတုတာယ စ-ဟု ရှိသင့်၏။ သုံးဆောင်ရခြင်း၏ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း-ဟု အနက်ပေး) အမတရသံ၊ အမြိုက်အရသာရှိသော။ ကာယဂတာသတိဘောဇနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ အပ်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ယေ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ကာယဂတာသတိံ၊ ကို။ ပရိဘုဉ္စန္တိ၊ သုံးဆောင်ကုန်၏။ တေ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ အမတံ၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ကို။ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
ဖလရသာမလကယိင်္ဂီဝေရမုဂ္ဂမာသာဒိအနေကင်္ဂသမ္ဘာရံ၊ သစ်သီးရည် သျှစ်သျှားသီး ဂျင်း ပဲနောက် ပဲကြီးအစရှိသော များစွာသော အစိတ်အပိုင်းအဆာက်အဦးရှိသော။
ကပဏာသေရိတာဝါဒိကရဏေန၊ အထီးကျန်သည်၏အဖြစ် မိမိအလိုအတိုင်း မပြုနိုင်သည်၏ အဖြစ် စသည်ကို ပြုခြင်းကြောင့်။ တဏှာသိနေဟဿ၊ တဏှာတည်းဟူသော အစေး၏။ သီတသဒိသတာ၊ အအေးနှင့်တူသည်၏ အဖြစ်ကို။ (ဝုတ္တာ၊ ၏။) မဂ္ဂတေဇန္တိ၊ ကား။ အရိယမဂ္ဂသင်္ခါတံ၊ အရိယာမဂ်ဟု ဆိုအပ်သော။ ဣန္ဒဂ္ဂိံ၊ အရှင်သခင်သဖွယ် ဖြစ်သောမီးကို။ (ဤနေရာ၌ ဣဒ္ဓဂ္ဂိံသော်လည်း ဖြစ်သင့်၏။ ဣဒ္ဓဂ္ဂိံ၊ တန်ခိုးအစွမ်းမီးကို။)
ဧတ္ထ၊ ဤနိဗ္ဗာန်၌။ ရာဂဂ္ဂိအာဒယော၊ ရာဂမီးအစရှိကုန်သော။ ဧကာဒသ၊ ကုန်သော။ အဂ္ဂီ၊ တို့သည်။ ဝူပသမန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ငြိမ်းရာဖြစ်သောကြောင့်။ ဧကာဒသဂ္ဂိဝူပသမံ၊ မည်၏။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကိုရ၏။
အန္ဓကာရပရေတောတိ၊ ကား။ စတုရင်္ဂသမန္နာဂတေန၊ အင်္ဂါလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသော။ အန္ဓကာရေန၊ အမိုက်မှောင်သည်။ (အဘိဘူတော ၌စပ်) ကိဉ္စိ၊ သော။ အတ္တတ္ထံ ဝါ၊ မိမိအကျိုးကိုလည်းကောင်း။ ပရတ္ထံ ဝါ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ကာတုံ၊ ငှာ။ အသက္ကုဏေယျဘာဝေန၊ မစွမ်းနိုင်အပ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ အဘိ ဘူတော၊ လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်အပ်သော။ ဧတိဿာ၊ ဤမဂ္ဂဘာဝနာအား။ ဉာဏမယော၊ ဉာဏ်ဖြင့်ပြီးအပ် သော။ အာလောကော၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဉာဏလောကော၊ မည်၏။ မဂ္ဂဘာဝနာ၊ နာကိုရ၏။
အမတဘူတံ၊ မသေသော သဘောဖြစ်သော။ ဝါ၊ အမြိုက်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဝါ၊ ကား။ အမတဘာဝသာဓကံ၊ မသေသည်၏အဖြစ်ကို ပြီးစေတတ်သော။ ဝါ၊ မသေခြင်းကို ပြီးစေတတ်သော။ ဩသဓံ၊ သည်။ အမတောသဓံ၊ မည်၏။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကိုရ၏။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ အတ္တနာ၊ မိမိကိုယ်တိုင်။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ သင်္ခါရုပေက္ခာဗျာပါရံ၊ သင်္ခါရုပေက္ခာ၏ ဗျာပါရကို။ နိဂမနဝသေန၊ နိဂုံးအုပ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ တေန ဝုတ္တန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
၇၉၇။ နိရာလယတာယ၊ ငဲ့ကွက်တွယ်တာခြင်းကင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တဏှာဝသေန၊ ဖြင့်။ ဘဝဒီသု၊ တို့၌။ အဝိသဋဇ္စျာသယော၊ မပြန့်သွားသောအလိုရှိသည်။ ဝါ၊ ပြန့်မသွားသော အလိုရှိသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ တတော၊ ထိုဘဝစသည်တို့မှ။ သင်္ကုစိတစိတ္တော၊ တွန့်ဆုတ်သောစိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ပတိလီနဘာဝေန၊ တွန့်ဆုတ်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ စရတိ ပဝတ္တတိ၊ ဖြစ်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပတိလီန စရော၊ မည်၏။ တဿ ပတိလီနစရဿ၊ ထိုပတိလီနစရမည်သော။ သံသာရေ၊ ၌။ ဘယဿ၊ ကို။ ဣက္ခနတာယ၊ ရှုတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဘိက္ခုနော၊ ဘိက္ခုမည်သော ရဟန်း၏။ ကာယစိတ္တ ဝိဝေကသိဒ္ဓိယာ၊ ကာယဝိဝေကစိတ္တဝိဝေက၏ ပြီးခြင်းကြောင့်။ ဝိဝိတ္တံ၊ ဆိတ်ငြိမ်သော။ အာသနံ၊ ကို။ ဘဇမာနဿ၊ မှီဝဲသော။ ဝါ၊ လျက်။ သာမဂ္ဂိယန္တိ၊ ကား။ ယုတ္တံ၊ သင့်၏။ ပတိရူပံ၊ လျော်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဘဝနေတိ၊ ကား။ ကာမဘဝါဒိကေ၊ ကာမဘဝအစရှိသော။ တိဝိဓေပိ၊ သုံးပါးအပြားရှိ သည်လည်း ဖြစ်သော။ ဘဝေ၊ ၌။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သော၊ ထိုသုံးပါးသောဘဝကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဘဝန ဋ္ဌေန၊ ဖြစ်တတ်သော အနက်သဘောကြောင့်။ ဘဝနန္တိ၊ န-ဟူ၍။ (ဘဝန္တိ-မှားသည်) ဝုတ္တော၊ ၏။ န ဒဿယေတိ၊ ကား။ အနုပ္ပဇ္ဇနဝသေန၊ မဖြစ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ န ဒေဿယျ၊ မပြရာ။ တဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ တံ အဒဿနံ၊ ထိုမပြခြင်းကို။ (အာဟု-၌စပ်) သာမဂ္ဂိယန္တိ၊ ညီညွတ်သင့်လျော်သည်ဟူ၍။ ဗုဒ္ဓါဒယော၊ ဘုရားအစရှိကုန်သော။ အရိယာ၊ တို့သည်။ အာဟု၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။)
နိယမေတွာတိ၊ ကား။ နိယတံ၊ မြဲသည်ကို။ ဧကံသိကံ၊ တခုသောအဖို့ရှိသည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဗေဇ္စျင်္ဂဝိသေသံ၊ ဗောဇ္စျင်အထူးကိုလည်းကောင်း။ မဂ္ဂင်္ဂဝိသေသံ၊ ကိုလည်းကောင်း။ စျာနင်္ဂဝိသေသံ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ပဋိပဒါဝိသေသံ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဝိမောက္ခဝိသေသံ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိသေသသဒ္ဒေါ၊ ကို။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ ယောဇေတဗ္ဗော၊ ယှဉ်စေအပ်၏။ ဝိသေသန္တိ၊ ကား။ ဆသတ္တဘာဝေါ၊ ခြောက်ပါးခုနစ်ပါး၏အဖြစ်လည်းကောင်း။ သတ္တဋ္ဌဘာဝေါ၊ ခုနစ်ပါးရှစ်ပါး၏ အဖြစ် လည်းကောင်း။ ပဉ္စာဒိဘာဝေါ၊ ငါးပါးအစရှိသည်၏ အဖြစ်လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ယထာက္ကမံ၊ တိုင်း။ ဗောဇ္စျင်င်္ဂါဒီနံ၊ တို့၏။ အရိယမဂ္ဂေ၊ ၌။ ဣမံ လဗ္ဘမာနဘေဒံ၊ ဤရအပ်ရနိုင်သောအပြားကို။ (နိယမေတိ၊ ကိန်းသေသတ်မှတ်၏။) ပါဒကဇ္စျာနန္တိ၊ ကား။ မဂ္ဂဿ၊ မဂ်၏။ အာသန္နာယ၊ အနီးဖြစ်သော။ (အာသန္န-ဟု သမာသ်စပ်လျက် ရှိခြင်းသည်ကား မသင့်) ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိယာ ဝိပဿနာရှုအပ်သော တရားတို့တည်း။ ပုဂ္ဂလဇ္စျာသယောတိ၊ ကား။ ဥဘိန္နံ၊ နှစ်ပါးကုန်သော ပါဒကစျာန်နှင့် ဝိပဿနာ အာရုံစျာန်တို့၏။ ဘေဒေ၊ ကွဲပြားခြင်းသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ ဝိပဿကဿ၊ ဝိပဿနာရှုသော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ အဇ္စျာသယော၊ အလိုအဇ္စျာသယသည်။ (နိယမေတိ၊ ၏။) စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ပဌမံ၊ စွာ။ ကေစီတိ ဝုတ္တော၊ ကေစိဟုဆိုအပ်သော မထေရ်သည်။ တိပိဋကစူဠနာဂတ္ထေရော၊ တည်း။ ဒုတိယံ၊ နှစ်ကြိမ်မြောက်။ ကေစီတိ ဝုတ္တော၊ ဟု ဆိုအပ်သော မထေရ်သည်။ မောရဝါပီဝါသိမဟာဒတ္တတ္ထေရော၊ မောရဝါပီအရပ်၌ သီတင်းသုံးနေသော မဟာဒတ္တမထေရ်တည်း။ တတိယံ၊ သုံးကြိမ်မြောက်။ ကေစီတိ ဝုတ္တော၊ သည်။ တိပိဋကစူဠာဘယတ္ထေရော၊ တည်း။
တေသမ္ပိ၊ ထိုသုံးပါးသောမထေရ်တို့၏လည်း။ ဝါဒေသု၊ ဝါဒတို့၌။ အယံပုဗ္ဗဘာဂဝုဋ္ဌာနဂါမိနိဝိပဿနာ၊ သည်။ နိယမေတိယေဝ၊ မြဲစေသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ သိအပ်၏။ ကသ္မာ၊ ကား။ ဟိ၊ ထင်စွာပြဦးအံ့။ ဝိပဿနာနိယမေနေဝ၊ ဝိပဿနာနိယမဖြင့်သာလျှင်။ ပဌမတ္ထေရဝါဒေပိ၊ ၌လည်း။ အပါဒကပဌမဇ္စျာနပါဒကမဂ္ဂါ၊ ပါဒကစျာန်မရှိသောမဂ်, ပဌမဇ္စျာန်လျှင် အခြေပါဒကရှိသောမဂ်တို့သည်။ ပဌမဇ္စျာနိကာဝ၊ ပဌမဇ္စျာန်နှင့်ယှဉ်ကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတရေ၊ ဤမှတပါးကုန်သော။ ဒုတိယစျာန်စသည်လျှင် အခြေပါဒကရှိသော မဂ်တို့သည်။ ပါဒကဇ္စျာနဝိပဿနာ၊ နိယစျာန်နှင့် ယှဉ်ကုန်သည်သာလျှင်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) တတော တတော ဒုတိယာဒိပါဒကဇ္စျာနတော၊ ထိုထို ဒုတိယအစရှိသော ပါဒကစျာန်မှ။ (ဝုဋ္ဌဟိတွာ၊ ၍။) ဥပ္ပန္နဿ၊ ဖြစ်သော။ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏဿ၊ ၏။ (ဘာဝတော-၌ စပ်) ပါဒကဇ္စျာနာတိက္ကန္တာနံ၊ ပါဒကစျာန်သည် ကျော်လွန်အပ်ခဲ့ကုန်သော။ အင်္ဂါနံ၊ ဝိတက် အစရှိသောအင်္ဂါတို့ကို။ အသမာပဇ္ဇိတုကာမတာဝိရာဂဘာဝနာဘာဝတော စ၊ ဝင်စားခြင်းငှာ အလိုမရှိသည်၏ အဖြစ်ဟူသော စက်ဆုပ်သော ဘာဝနာ၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဣတရဿ၊ ဤမှတပါးသော ပဌမစျာန်လျှင် အခြေခံရှိသော သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်၏။ အတဗ္ဘာဝတော စ၊ ထိုသို့သော ဝိရာဂဘာဝနာမဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်းတည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ မဂ္ဂါသန္နာယ၊ မဂ်၏ အနီးဖြစ်သော။ ဝိပဿနာယ၊ ၏။ သောမနဿသဟဂတတ္တေ၊ အဖြစ်သည်။ (သတိ၊ သော်။) မဂ္ဂဿ၊ ၏။ ပဌမာဒိစျာနိကတာ စ၊ ပဌမအစရှိသောစျာန်နှင့် ယှဉ်သည်၏အဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ ဥပေက္ခာ သဟဂတတ္တေ၊ အဖြစ်သည်။ (သတိ၊ သော်။) ပဉ္စမဇ္စျာနိကတာ ဧဝ စ၊ ပဉ္စမစျာန်နှင့် ယှဉ်သည်၏ အဖြစ် သည်သာလျှင်လည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ တတော၊ ထို့ကြောင့်။
၇၉၈။ တတြ တသ္မိံ ဗောဇ္စျင်္ဂါဒိဝိသေသနိယမနေ၊ ထိုဗောဇ္စျင်စသည်တို၏ အထူးကို မြဲစေရာ၌။ အစျာန လာဘီ၊ စျာန်ကိုမရသော။ ဝါ၊ စျာန်ရသောပုဂ္ဂိုလ်မဟုတ်သော။ သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကောဝ၊ သက်သက် ဝိပဿနာယာဉ်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်သာလျှင်။ သုက္ခဝိပဿကော၊ မည်၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို။ (ဝုစ္စတိ-၌ စပ်) စျာနသိနေဟေန၊ စျာန်ဟူသောအစေးဖြင့်။ ဝိပဿနာယ၊ ၏။ အသိနိဒ္ဓ ဘာဝတော၊ မချောမွေ့မစိုပြည်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဧတဿ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်အား။ သုက္ခာ၊ ခြောက်သွေ့ သော။ လူခါ၊ ခေါင်းပါးသော။ ဝိပဿနာ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သုက္ခဝိပဿကောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ပကိဏ္ဏကသင်္ခါရေတိ၊ ကား။ ပါဒကဇ္စျနတော၊ မှ။ အညေ၊ တပါးကုန်သော။ သင်္ခါရေ၊ ကာမဝစရသင်္ခါရတို့ကို။ တေန၊ ထိုပကိဏ္ဏကသင်္ခါရေ-ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ပါဒကဇ္စျာနသင်္ခါရေသု၊ ပါဒက စျာန်သင်္ခါရတို့ကို။ သမ္မသိတေသု၊ သုံးသပ်အပ်ကုန်သည်ရှိသော်။ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ၊ ဆိုဖွယ်သည်ပင်လျှင်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ပဌမစျာနံပါဒကံ ကတွာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သုက္ခဝိပဿကာဒိဂ္ဂဟဏံ၊ သုက္ခဝိပဿကပုဂ္ဂိုလ်စသည်ကို ယူခြင်းဆိုခြင်းသည်။ ဝိပဿနာနိယမဿ၊ ၏။ ဧကန္တိကဘာဝဒဿနတ္ထံ၊ ဧကန်မုချအဖြစ်ကို ပြခြင်းအကျိုးရှိ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဝါ၊ ချဲ့။ ဝုဋ္ဌာနဂါမနိံ၊ ကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ပါဒကဇ္စျာနာဒယော၊ ပါဒကစျာန်အစရှိကုန်သော။ နိယမဟေတူ၊ မြဲစေခြင်း၏ အကြောင်းတို့ကို။ န ဒိဋ္ဌာ၊ မတွေ့မြင်အပ်ကုန်။ ပန၊ စင်စစ်။ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီ၊ သည်။ ပါဒကဇ္စျာနာဒီနံ၊ ပါဒကစျာန်စသည်တို့၏။ အဘာဝေပိ၊ မရှိရာ၌သော်လည်း။ သုက္ခ ဝိပဿကာဒီနံ၊ သုက္ခဝိပဿကအစရှိသောပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ မဂ္ဂဿ၊ ၏။ ပဌမဇ္စျာနိကဘာဝဟေတု၊ ပဌမ စျာန်နှင့်ယှဉ်သော မဂ်ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သာ၊ ထိုဝုဋ္ဌာန ဂါမိနိဝိပဿနာသည်။ ဗောဇ္စျင်္ဂါဒိဝိသေသနိယမနေ၊ ဗောဇ္စျင်စသည်တို့၏ အထူးကိုမြဲစေရာ၌။ ဧကန္တိက ဟေတု၊ စင်စစ်မုချအကြောင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ယထာဝုတ္တံ၊ သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ပါကဋံတရံ၊ အထူးသဖြင့်ထင်ရှားသည်ကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ တေသံ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အယံ ဝိသေသောတိ၊ ကား။ စျာနာဒီနံ၊ စျာန်စသည်တို့၏။ အယံ စတုရင်္ဂိကာဒိဝိသေသော၊ ဤအင်္ဂါလေးပါးနှင့်ယှဉ်ခြင်းအစရှိသောအထူးသည်။ ပုဗ္ဗေ ဝိယ၊ ရှေး၌ကဲ့သို့။ ဝိပဿနာ နိယမေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ န ဟောတိ၊ မဟုတ်။ အထ ခေါ၊ သော်ကား။ ပါဒကဇ္စျာနနိယမေန စေဝ၊ ပါဒကစျာန် နိယမဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝိပဿနာနိယမေန စ၊ ဝိပဿနာနိယမဖြင့်လည်းကောင်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) တေမ္ပီတိ၊ ကား။ ပဉ္စကနယေ၊ ၌။ ဒုတိယတတိယစတုတ္ထဇ္စျာနာနိ၊ ဒုတိယစျာန် တတိယစျာန် စတုတ္ထစျာန် တို့ကို။ ပါဒကာနိ၊ တို့ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဥပ္ပါဒိတမဂ္ဂါနမ္ပိ၊ တို့၏လည်း။ အာလည်း။ အာသန္နပဒေသေတိ ဣမိနာ၊ ဟူသောဤပါဌ်ဖြင့်။ ဝိပဿကေန၊ ဝိပဿနာရှုသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အန္တရန္တရာ၊ အကြားအကြား ၌။ ပဝိဋ္ဌသမာပတ္တိယာဝသေန၊ ဝင်စားအပ်သော သမာပတ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အယံ ဝိသေသော၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။
၇၉၉။ တတြာပိ စာတိ၊ ကား။ ဒုတိယတ္ထေရဝါဒေပိ၊ ၌လည်း။ တံတံသမာပတ္တိသဒိသတာ၊ ထိုထို သမာပတ်နှင့်တူသည်၏အဖြစ်သည်။ တံတံသမ္မသိတသင်္ခါရာဝိပဿနာနိယမေဟိ၊ ထိုထိုသုံးသပ်အပ် သော သင်္ခါရနိယမ, ဝိပဿနာနိယမတို့ဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တတြာပိ၊ ထိုဒုတိယမထေရ်၏ ဝါဒ၌လည်း။ ဝိပဿနာ၊ သည်။ တံတံဝိရာဂါဝိရာဂဘာဝနာဘာဝေန၊ ထိုထိုဝိရာဂဘာဝနာအဖြစ်, အဝိရာဂဘာဝနာ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သောမနဿသဟဂတာ စ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဥပေက္ခာ သဟဂတာ စ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဟုတွာ၊ ၍။ မဂ္ဂဿ၊ မဂ်၏။ စျာနင်္ဂါဒိနိယမံ၊ စျာနင်စသည်တို့၏ မြဲခြင်းကို။ ကရောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဝိပဿနာနိယမော၊ ကို။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ သာလျှင်။ ဝေဒိ တဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။
၈၀၀။ တန္တိ၊ ကား။ တံတံစျာနသဒိသဘဝနံ၊ ထိုထိုစျာန်နှင့်တူစွာဖြစ်ခြင်းကို။ (မူလဋီ ၁-၁၁၆ ညီ) ပါဒကဇ္စျာနသမ္မသိတဇ္စျာနုပနိဿယေဟိ၊ ပါဒကစျာန်ဥပနိဿယ, သမ္မသိတစျာန်ဥပနိဿယတို့နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ အဇ္စျာသယမတ္တေန၊ အလိုအဇ္စျာသယမျှဖြင့်။ အသိဇ္စျနံ၊ မပြီးခြင်းဟူသော။ သွာယမတ္ထော-သော အယံ အတ္ထော၊ ကို။ (ဒီပေတဗ္ဗော-၌စပ်) ဥပနိဿယေန၊ နှင့်။ ဝိနာ၊ ၍။ သင်္ကပ္ပမတ္ထေန၊ အကြံအစည်မျှ ဖြင့်။ သကဒါဂါမိဖလာဒီနံ၊ သကဒါဂါမိဖိုလ်စသည်တို့၏။ အသိဇ္စျနဒီပကေန၊ မပြီးခြင်းကိုပြသော။ နန္ဒကောဝါဒေန၊ သုတ်ဖြင့်။ ဒီပေတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ တတ္ထ၊ ထိုသုတ်၌။ သောတာပန္နာယပိ၊ သောတာပန် ဘိက္ခုနီမ၏လည်း။ ပရိပုဏ္ဏသင်္ကပ္ပတံ၊ ပြည့်စုံသော အကြံအစည်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝဒန္တေန၊ ဟောတော်မူသော။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ (ဒီပိတော-၌ စပ်) “ယဿ ယဿ၊ အကြင် အကြင် ဖိုလ်၏။ ဥပနိဿယော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တဿ တေဿဝ၊ ထိုထိုဖိုလ်ကိုသာလျှင်။ အဇ္စျာသယော၊ အလိုသည်။ နိယာမကော၊ မြဲစေတတ်၏။ အညဿ၊ တပါးသောဖိုလ်ကို။ န (နိယာမကော)၊ မမြဲစေတတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေန တေန၊ ထိုထိုဥပနိဿယရှိသောဖိုလ်ဖြင့်။ ပရိပုဏ္ဏာသင်္ကပ္ပတာ၊ ပြည့်စုံသော အကြံအစည်ရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထော၊ ထိုထက်။ ပရံ၊ အလွန်။ န (ဟောတိ) မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) သင်္ကပ္ပသဗ္ဘာဝေ၊ အကြံအစည်၏ ထင်ရှားရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ (သင်္ကပ္ပသမ္ဘဝေ-ဟု ရှိသင့်၏။ သင်္ကပ္ပသမ္ဘဝေ၊ အကြံအစီ၏ ဖြစ်သင့် ခြင်းသည်။) သတိပိ၊ ရှိငြားသော် လည်း။ အသိဇ္စျနတော၊ မပြီးစီးခြင်းကြောင့်တည်း။” ဣတိ အယံ အတ္ထော၊ ကို။ ဒီပိတော ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဣဓာပိ၊ ဤအရာ၌လည်း။ ဒုတိယဒိစျာနိကဿ၊ ဒုတိယစျာန် စသည်နှင့်ယှဉ် သော။ ယဿ ယဿ မဂ္ဂဿ၊ ၏။ ယထာဝုတ္တော၊ သော။ ဥပနိဿယော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တဿ တေဿဝ၊ ထိုထိုဥပနိဿယရှိသော မဂ်ကိုသာလျှင်။ အဇ္စျာသယော၊ သည်။ နိယာမကော၊ ၏။ အညဿ၊ တပါးသောမဂ်ကို။ န နိယာမကော၊ တတ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တသ္မိံ၊ ထိုအဇ္စျာသယသည်။ သတိပိ၊ လည်း။ အသိဇ္စျနတော၊ တည်း။ ပန၊ ဆက်။ ဣမသ္မိံ ဝါဒေ၊ ၌။ တံတံသင်္ကပ္ပေါ၊ ထိုထိုအကြံအစည်သည်။ ဧကန္တေန၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ ဟောတိ ဝိယ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။ ပါဒကသမ္မသိတဇ္စျာနုပနိဿယသဗ္ဘာဝေ၊ ပါဒကစျာန်ဥပနိဿယ, သမ္မသိတစျာန်ဥပနိဿယတို့၏ ထင်ရှားရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ (သတိ၊ ရှိသော်။) အဇ္စျာသယော၊ အလိုအဇ္စျာသယသည်။ ဧကန္တေန၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ တဒဘာဝါဘာဝတော၊ ထိုအဇ္စျာသယမဖြစ်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ အဇ္စျာသယောနိယမေတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ အပ်၏။ ဧတ္ထာပီတိ၊ ကား။ တတိယတ္ထေရဝါဒေပိ၊ တတိယမထေရ်၏ ဝါဒ၌လည်း။ ဝုတ္တနယေနေဝါ တိ၊ ကား။ ယတော ယတောသမပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာယာတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသော။ ဝုတ္တနယေန၊ ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းဖြင့်။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ တတြာပိ ဟိ ဝိပဿနာတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ ဣဓ၊ ဤဋီကာ၌။ (စာပိုဒ် နံပါတ် ၇၉၉ – ၌ ကြည့်ပါ) ဝုတ္တနယေန၊ နည်းဖြင့်။ တဒတ္ထော၊ ထိုအနက်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။
၈၀၁။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝိပဿနာယ၊ ၏။ ဗောဇ္စျင်္ဂါဒိနိယာမိကတံ၊ ဗောဇ္စျင်စသည်ကို မြဲစေတတ်သည် အဖြစ် ကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြပြီး၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ပဋိပဒါဒိနိယာမိကတံ၊ ပဋိပါဒစသည်ကို မြဲစေတတ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ သစေ ပနာယန္တိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အယန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ သင်္ခါရုပေက္ခာ၊ ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣမံ ဝါရံ ရောစေသုန္တိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤဓမ္မသင်္ဂဏီအဋ္ဌကထာ၌။ ကလာပသမ္မသနာဝသာနေ၊ ကလာပသမ္မသနဉာဏ်၏ အဆုံး၌။ ဥဒယဗ္ဗာယာနုပဿနာယ၊ သည်။ ပဝတ္တမာနာယ၊ ဖြစ်လတ်သော်။ ဥပ္ပန္နဿ၊ ဖြစ်သော။ ဝိပဿ နုပက္ကိလေသဿ၊ ဝိပဿနာ၏ ညစ်ညူးကြောင်း ဥပက္ကိလေသကို။ တိက္ခတ္တုံ၊ သုံးကြိမ်။ ဝိက္ခမ္ဘနေန၊ ခွါခြင်းဖြင့်။ ကိစ္ဆတာဝါရံ၊ ခဲယဉ်းသည်၏အဖြစ်ဟူသော ဝါရကို။ ဒုက္ခာပဋိပဒါတိ၊ ဟူ၍။ ရောစေသုံ၊ နှစ်သက်ကုန်ပြီ။ ဣတိ၊ သို့။ ကာမံဝဒန္တိ၊ အကယ်၍ကားဆိုကုန်၏။ ပန၊ ထိုသို့ပင်ဆိုကုန်သော်လည်း။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ဓမ္မသင်္ဂဏီအဋ္ဌကထာ၌။ (ဝုတ္တတ္တာ-၌စပ်) ဝိပဿနာဉာဏေ၊ ဉာဏ်သည်။ တိက္ခေ၊ ထက်သည်။ သူရေ၊ ရဲရင့်သည်။ ပသန္နေ၊ ကြည်လင်သည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ဝဟန္တေ၊ ပင်ပန်းသည်ဖြစ်၍။ ပရိယာဒိယတိ၊ ကုန်စေ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ပုဗ္ဗဘာဂေ၊ ရှေးအဖို့၌။ မုဉ္စိတုကမျတာဒိ ဘာဝေန၊ မုဉ္စိတုကမျတာစသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။
ဝုတ္တပ္ပဘေဒါ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အပြားရှိသော။ သာ ပနာယံ ပဋိပဒါ၊ သည်။ နာနာဟေတီတိ၊ ကား။ ဝိသုံ ဝိသုံ၊ အသီးအသီး။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧကဿဘိက္ခုနော၊ တပါးသောရဟန်းအား။ စတူသုပိ၊ ကုန်သော။ မဂ္ဂေသု၊ တို့၌။ ဧကာဝ၊ တခုတည်းသာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ နိယမော၊ ကိန်းသေမြဲစေ ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ (ကသ္မာ၊ ကား။) စလနတော၊ လှုပ်ရှားပြောင်းလဲခြင်းကြောင့်တည်း။ အမှာကံ၊ တို့၏။ ဘဂဝန္တံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အဟောသုန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌ ဆိုအပ်၏။ ပန၊ သို့သော် လည်း။ ဟောန္တီတိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်ဆိုထိုက်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဝါ၊ ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗေသမ္ပိ၊ လည်းဖြစ်ကုန်သော။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါနံ၊ တို့၏။ စတ္တာရောပိ၊ ကုန်သော။ မဂ္ဂါ၊ တို့သည်။ သုခပဋိပဒါဝ၊ တို့သည်သာလျှင်။ ခိပ္ပါဘိညာဝ၊ တို့သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့ သိအပ်၏။ ပဋိပဒါပ သင်္ဂေန၊ ပဋိပဒါနှင့် စပ်သဖြင့်။ အဓိပတိမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ယထာစ စာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဓိပတယောတိ၊ ကား။ ဆန္ဒာဒိအဓိပတယော၊ ဆန္ဒအစရှိသော အဓိပတိတို့သည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ပုဗ္ဗာဘိသင်္ခါရာနုရူပံ၊ ရှေးမဆွက အားထုတ်ပြုပြင်မှုအားလျော်စွာ။ မဂ္ဂေါ၊ သည်။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ ဆန္ဒာဓိပတေယျော ဝါ၊ ဆန္ဒာဓိပတိရှိသည်လည်းကောင်း။ ဝီရိယာဒီသု၊ တို့တွင်။ အညတရာဓိပတေ ယျော ဝါ၊ တပါးပါးသော အဓိပတိရှိသည်လည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ကဿစိ၊ တစုံတယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ နိယမော၊ သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ တေန၊ ကြောင့်။ ကဿစိ ဘိက္ခုနောတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
၈၀၂။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဝုတ္တပ္ပကာရတော၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အပြားမှ။ သာတိသယံ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွ။ ကတွာ၊ ၍။ အနဝသေသတော၊ အားဖြင့်။ မဂ္ဂဿ၊ ၏။ နာမလာဘေ၊ အမည်ကိုရခြင်း၌။ ကာရဏံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အပိစာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သရေသေနာတိ၊ ကား။ သဘာဝေန၊ သဘောအားဖြင့်။ အတ္တနော၊ ၏။ ပဝတ္တိဝိသေသေန၊ ဖြစ်ခြင်းအထူးအားဖြင့်။ ပစ္စနီကေနာတိ၊ ကား။ ပဋိပက္ခဝသေန၊ ဆန့်ကျင်ဖက်အားဖြင့်။ သဂုဏေနာတိ၊ ကား။ အတ္တနော၊ ၏။ ဂုဏဝသေန၊ ဂုဏ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။
စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အာဂမနေန၊ နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ သဂုဏေန စ၊ မိမိ၏ဂုဏ်အားဖြင့် လည်းကောင်း။ အာရမ္မဏေန စ၊ အာရုံအားဖြင့်လည်းကောင်း။ မဂ္ဂဿ၊ မဂ်၏။ နာမလာဘော၊ အမည်ကိုရခြင်းကို။ အဝဝတ္တိတော၊ မပိုင်းခြားအပ်သည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ပစ္စနီကေန၊ နှင့်။ ဝိနာ၊ (အဝဝတ္တိတော၊) သည်။ ကာမံ (ဟောတိ)၊ အကယ်၍ဖြစ်ပေ၏။ တထာပိ၊ ထိုသို့ပင်ဖြစ်သော် လည်း။ သရသာဒယော၊ အစရှိသည်တို့သည်။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ နာမလာဘဿ၊ အမည်ကိုရခြင်း ၏။ ကာရဏမေဝ၊ အကြောင်းသည်သာလျှင်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ သရသေန ဝါတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ သဗ္ဗတ္တ၊ အလုံးစုံသောပုဒ်တို့၌။ အနိယမတ္ထော၊ ကိန်းသေမမှတ်ခြင်း အနက်ရှိသော။ ဝါ-သဒ္ဒေါ၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ တေ စ၊ ထိုသရသစသောအကြောင်းတို့ကိုလည်း။ အသင်္ကရတော၊ မရောနှောသောအားဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ သစေ ဟီတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသောစကား ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ အပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သမ္မသိတွာတိ၊ ကား။ သမ္မသနဟေတု၊ သုံးသပ်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဟိ၊ ချဲ့၊ အယံ တွာ-သဒ္ဒေါ၊ ဤတွာ-ပစ္စည်းသည်။ ဃတံပိဝိတွာ။ပ။ဟောတီတိအာဒီ သု ဝိယ၊ တို့၌ကဲ့သို့။ ဟေတုအတ္ထော၊ ဟိတ်အနက်ရှိ၏။ (မဂ္ဂကတ္တုကာယ ဝါ-ဟု ရှိသင်၏။ ဝါ၊ တနည်းကား။) မဂ္ဂကတ္တုကာယ၊ မဂ်လျှင်ကတ္တားရှိသော။ ဝုဋ္ဌာနကိရိယာယ၊ ဝုဋ္ဌာနကြိယာ၏။ ဧကန္တိက ဟေတုဘူတာ၊ စင်စစ်အကြောင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ သင်္ခါရုပေက္ခာ၊ ကို။ ဖလူပစာရေန၊ ဖလူပစာအားဖြင့်။ ဝုဋ္ဌာတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်းကား။ သင်္ခါရုက္ခောတိ၊ ဟူသော။ ဧတံ၊ ဤအမည် သည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိယာ၊ ၏။ ဥပလက္ခဏံ၊ မှတ်ကြောင်းဖြစ်သော အမည်တည်း။ တဒန္တောဂဓံ၊ ထိုဝုဋ္ဌာနဂါမိနီဝိပဿနာ၌ အတွင်းဝင်သော။ ဂေါတြဘုဉာဏဉ္စ၊ ဉာဏ်သည်လည်း။ နိမိတ္တတော၊ မှ။ ဝုဋ္ဌာတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ထိုနှစ်ပါးသော အကြောင်းကြောင့်။ ဧကတ္တနယေန၊ နည်းဖြင့်။ သမ္မသိတွာ ဝုဋ္ဌာတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ အပ်၏။ အနိမိတ္တဝိမောက္ခန ဝိမုစ္စတီတိ၊ ကား။ အနိမိတ္တသညိတေန၊ အနိမိတ္တဟု ဆိုအပ်သော။ ဝိမုစ္စနေန၊ လွတ်ခြင်းဖြင့်။ မဂ္ဂေါ၊ သည်။ ဝိမုစ္စတိ၊ လွတ်မြောက်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာနေတွာ၊ ဆောင်၍။ သမ္ဗန္တိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဝိမုစ္စတီတိ၊ ကား။ တံသမင်္ဂီ၊ ထိုဝိမောက္ခနှင့် ပြည့်စုံသော။ အရိယပုဂ္ဂလော၊ သည်။ ဝိမုစ္စတိ၊ ၏။ သေသဒွယေပိ၊ ကြွင်းသောစာပိုဒ်နှစ်ခု အပေါင်း၌ လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ဣဒံ သရသတော နာမံ နာမာတိ၊ ကား။ နိမိတ္တာဒိဝိရဟတော၊ နိမိတ် စသည်ကင်းခြင်းကြောင့်။ အနိမိတ္တံ၊ မည်၏။ အပ္ပဏိဟိတံ၊ မည်၏။ သုညတံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ တိဝိဓမ္ပိ၊ လည်းဖြစ်သော။ ဣဒံ၊ ဤအမည်သည်။ မဂ္ဂဿ၊ မဂ်၏။ သဘာဝတော၊ သဘောအားဖြင့်။ သိဒ္ဓနာမံ နာမ၊ ပြီးသောအမည်မည်၏။
ဧသာတိ၊ ကား။ မဂ္ဂေါ၊ သည်။ သော စခေါ၊ ထိုမဂ်ကိုလည်း။ ပုဗ္ဗဘာဂမဂ္ဂေန၊ ရှေးအဖို့မဂ်နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဧတံ၊ တခုတည်းကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဧကတ္တနယေန၊ နည်းဖြင့်။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ ဣဒံ ပစ္စနီ ကတော နာမံ နာမာတိ၊ ကား။ နိစ္စနိမိတ္တာဒီနံ စ၊ နိစ္စနိမိတ်အစရှိသည်တို့ကိုလည်းကောင်း။ ပဏိဓိယာ စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ အတ္တသညာယ စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ပဟာနဝသေန၊ ပယ်သည်၏ အစွမ်းအား ဖြင့်။ လဒ္ဓံ၊ ရအပ်သော။ (နာမတ္တယံ-၌စပ်) မဂ္ဂဿ၊ ၏။ ဣဒံ အနိမိတ္တာဒိနာမတ္တယံ၊ ဤအနိမိတ္တအစရှိ သော အမည်သုံးခုပေါင်းသည်။ ပဋိပက္ခတော၊ အားဖြင့်။ သိဒ္ဓနာမံ နာမ၊ ပြီးသောအမည် မည်၏။
သုညတ္တာတိ၊ ကား။ ဝိဝိတ္တတ္တာ၊ ကင်းဆိတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ မဂ္ဂေ၊ ၌။ ရာဂါဒယော၊ ရာဂအစရှိသည်တို့သည်။ န သန္တိ၊ မရှိကုန်။ ရူပနိမိတ္တာဒီနန္တိ၊ ကား။ ဂဟေတဗ္ဗာနံ၊ ယူအပ်ကုန်သော။ ရူပနိမိတ္တဝေဒနာနိမိတ္တာဒီနံ၊ ရုပ်နိမိတ်, ဝေဒနာနိမိတ်အစရှိသည်တို့၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ရာဂနိမိတ္တာဒီနန္တိ ဧတ္ထာပိ၊ ဟူသောဤပါဌ်၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်၏။ သဝိဂ္ဂဟာနံ ဝိယ၊ အထည်ဒြပ်ရှိသောအရာဝတ္ထုတို့၏ကဲ့သို့။ ဝါ၊ အထည်ကိုရှိကုန်သကဲ့သို့။ ဥပဋ္ဌာနံ၊ ကို။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ နိမိတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ ဣမဿ သဂုဏတော နာမန္တိ၊ ကား။ ရာဂါဒိဝိဝိတ္တရူပ နိမိတ္တာဒိပဏိဓိအာဒိအဘာဝဝသေန၊ ရာဂစသည်တို့မှ ဆိတ်ခြင်း, ရူပနိမိတ်စသည်တို့၏ မရှိခြင်း, ရာဂပဏိဓိစသည်တို့၏ အရှိခြင်းတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (ပဏိတိ-အရာ၌ ရာဂပဏိဓိ-ဟု ရှိသင့်၏) အဿ မဂ္ဂဿ၊ ၏။ ဣဒံ၊ ဤအမည်သည်။ သဂုဏတော၊ မိမိဂုဏ်အားဖြင့်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီးသော။ နာမံ၊ တည်း။
သွာယန္တိ၊ ကား။ သော အယံ မဂ္ဂေါ၊ သည်။ သုညတန္တိ၊ ကား။ သဗ္ဗသင်္ခါရသုညတော စ၊ ခပ်သိမ်းသော သင်္ခါရတို့မှ ဆိတ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ အတ္တသုညတော စ၊ အတ္တမှ ဆိတ်ခြင်းကြောင့် လည်းကောင်း။ သုညတံ၊ မည်၏။ သဗ္ဗသင်္ခါရနိမိတ္တာဘာဝတော၊ အလုံးစုံသော သင်္ခါရနိမိတ်တို့၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ အနိမိတ္တံ၊ မည်၏။ တဏှာပဏိဓိအာဒီနံ၊ တို့၏။ အဘာဝေန၊ ကြောင့်။ အပ္ပဏိဟိတံ၊ မည်၏။ ဣဒမဿ အာရမ္မဏတော နာမန္တိ၊ ကား။ သုခါရမ္မဏံ၊ သုခ၏အာရုံဖြစ်သော။ ရူပံ၊ ကို။ သုခန္တိ၊ သုခဟူ၍။ ဝုစ္စတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ သုညတာဒိနာမဿ၊ သုညတစသည်အမည်ရှိသော။
၈၀၃။ အနတ္တာနုပဿနာ၊ သည်။ အတ္တသုညတာယ၊ အတ္တမှ ဆိတ်သုဉ်းသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒိဋ္ဌတ္တာ၊ မြင်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သရသတော၊ မိမိ၏ သဘောအားဖြင့်။ သုညတာ နာမ၊ မည်၏။ တဿာ သုညတာဝိပဿနာယ၊ ၏။ မဂ္ဂေါ၊ သည်။ ဝိပဿနာဂမနေန၊ ဖြင့်။ သုညတော၊ မည်၏။ နိစ္စနိမိတ္တာဒီနံ၊ တို့ကို။ ဥဂ္ဃါဋနတော၊ ခွာနုတ်ခြင်းကြောင့်။ အနိမိတ္တာ နာမ၊ မည်၏။ မဂ္ဂဿ၊ ၏။ ဣဒံ ပန အနိမိတ္တနာမံ၊ ဤအနိမိတ္တဟူသောအမည်ကို။ အဘိဓမ္မပရိယာဃေန၊ အားဖြင့်။ န လဗ္ဘတိ၊ မရ အပ်။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကား။ ကိံ၊ အဘယ်နည်း။ အဘိဓမ္မေ၊ ၌။ သရသံ၊ သရသအကြောင်းကို။ အနာမသိတွာ၊ မသုံးသပ်မူ၍။ ပစ္စနီကတော၊ အားဖြင့်။ နာမလာဘတော၊ အမည်ကိုရခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ သဂုဏာရမ္မဏေဟိ၊ သဂုဏအကြောင်း, အာရမ္မဏအကြောင်းတို့ဖြင့်။ ယော နာမလာဘော၊ အကြင်အမည်ကို ရခြင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) သော၊ ထိုအမည်ကို ရခြင်းသည်။ သရသပ္ပဓာနော၊ သရသ အကြောင်းလျှင် ပြဓာန်းခြင်းရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ သရသေနေဝ၊ သရသအကြောင်းဖြင့်သာ လျှင်။ ဝါ၊ မိမိသဘောအားဖြင့်သာလျှင်။ နာမလာဘေ၊ သည်။ (သတိ၊ သော်။) သဗ္ဗမဂ္ဂါနံ၊ အလုံးစုံသော မဂ်တို့၏။ သုညတာဒိဘာဝေါ၊ သုညတစသည်၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝဝတ္ထာနံ၊ ပိုင်းခြားခြင်းသည်။ န သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဘိဓမ္မေ၊ ၌။ ဒွီဟိပိ၊ နှစ်ပါးလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ကာရဏေဟိ၊ သရသအကြောင်း, ပစ္စနီကအကြောင်းတို့ကြောင့်။ နာမလာဘေ၊ အမည်ကို ရခြင်းသည်။ (မူလဋီကာ အနုဋီကာတို့နှင့်အညီ ဤအရာ၌ နာမလာဘေ-မျှသာလိုသည်၊ အနိမိတ္တ-ကား မလို) သတိပိ၊ သော်လည်း။ ပစ္စနီကတောဝ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်အကြောင်းအားဖြင့်သာလျှင်။ နာမဝဝတ္ထာန ကရဏံ၊ အမည်ကို ပိုင်းခြားခြင်းကို ပြုခြင်းကို။ ဂယှတိ၊ ယူအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဒဘာဝါ၊ ထိုပစ္စနီက အကြောင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ န လဗ္ဘတိ၊ မရအပ်။ ကာရဏံ၊ ကား။ ကိံ၊ အဘယ်နည်း။ အဘိဓမ္မေ၊ ၌။ သဟိတေဟိ၊ တကွဖြစ်ကုန်သော။ သရသပစ္စနီကေဟိ၊ သရသအကြောင်း, ပစ္စနီက အကြောင်းတို့ဖြင့်။ နာမလာဘတော၊ ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဝဝတ္ထာနကရဏံ၊ ပိုင်းခြားခြင်းကို ပြုတတ် သော။ ပစ္စနီကံ၊ ဆန့်ကျင်ဖက် အကြောင်းကို။ အနပေက္ခိတွာ၊ မငဲ့မူ၍။ ကေဝလဿ၊ သက်သက်သော။ သရသဿ၊ သရသအကြောင်း၏။ နာမဟေတုဘာဝေါ၊ အမည်ကိုရခြင်း၏ အကြောင်းအဖြစ်သည်။ အဘိဓမ္မေ၊ ၌။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အဝဝတ္တာနာပတ္တိတော၊ ပိုင်းခြားခြင်းမရှိသည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အတ္တာဘိနိဝေသပဏိဓိပဋိပက္ခဝိပဿနာနုလောမာ၊ အတ္တာဘိနိဝေသနှင့် ပဏိဓိတို့၏ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သော ဝိပဿနာတို့အားလျော်ကုန်သော။ မဂ္ဂါ၊ တို့သည်။ (လဘန္တိ-၌ စပ်) သရသန္တရေ၊ သရသအကြောင်းတပါးတည်း။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ပစ္စနီကသဟိတေန၊ ဆန့်ကျင်ဖက် အကြောင်းနှင့်တကွဖြစ်သော။ သရသေန၊ သရသအကြောင်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ မိမိ၏သဘောအားဖြင့်။ နာမံ၊ ကို။ လဘန္တိ၊ ကုန်၏။ ပန၊ ဆက်။ အနိမိတ္တမဂ္ဂဿ၊ ၏။ ဝိပဿနာ၊ သည်။ သယံ၊ ကိုယ်တိုင်။ နိမိတ္တဂ္ဂဟဏတော၊ သင်္ခါရနိမိတ်ကို ယူခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ နိမိတ္တ ပဋိပက္ခာ၊ နိမိတ်၏ ဆန့်ကျင်ဖက်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဒနုလောမော၊ ထိုအနိ မိတ္တဝိပဿနာအားလျော်သော။ မဂ္ဂေါပိ၊ သည်လည်း။ နိမိတ္တဿ၊ ၏။ ပဋိပက္ခော၊ သည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ယဒိ သိယာ၊ အံ့။ နိမိတ္တဂတဝိပဿနာယပိ၊ နိမိတ်၌တည်သော ဝိပဿနာ၏လည်း။ ပဋိပက္ခော၊ သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိဇ္ဇမာနောပိ၊ ထင်ရှားရှိသော်လည်း။ ဝါ၊ ထင်ရှားရှိသည် လည်း ဖြစ်သော။ သရသော၊ သရသအကြောင်းကို။ (န ဂယှတိ-၌ စပ်) ဝဝတ္ထာန-ကရပစ္စနီကာဘာဝါ၊ ပိုင်းခြားခြင်းကို ပြုတတ်သော ဆန့်ကျင်ဖက်အကြောင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ အဘိဓမ္မေ၊ ၌။ အနိမိတ္တနာမ ဒါယကော၊ အနိမိတ္တအမည်ကို ပေးတတ်သည်ဟု။ န ဂယှတိ၊ မယူအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ သိအပ်၏။ ယဒိ ဧဝံ၊ ယင်းသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ အနိစ္စာနုပဿနာနုလောမော၊ နာ အားလျော်သော။ မဂ္ဂေါ၊ ကို။ ဝါ၊ သည်။ အဘိဓမ္မေ၊ ၌။ အသင်္ဂဟိတော၊ မရေတွက်အပ်သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာသလော။ ဣတိ၊ သို့ စောဒနာငြားအံ့။ န (သိယာ)၊ မဖြစ်ရာ။ (ကသ္မာ၊ ကား။) သုဒ္ဓိကပဋိပဒါနယေ၊ နည်း၌။ တဿ၊ ထိုအနိစ္စာနုပဿနာအားလျော်သော မဂ်၏။ သင်္ဂဟိတတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တသ္မာ ဧဝ၊ ထိုသို့ ရေတွက်အပ်သောကြောင့်ပင်လျှင်။ သော၊ ထိုသုဒ္ဓိကပဋိပဒါနည်းကို။ ဝုတ္တော၊ ဟောအပ်၏။ သုတ္တန္တေ ပန၊ ၌ကား။ ပရိယာယဒေသနတ္တာ၊ ပရိယာှု်ဒေသနာ၏အဖြစ်ကြောင့်။ သဂုဏာရမ္မဏမတ္တေနပိ၊ သဂုဏအကြောင်း, အာရမ္မဏအကြောင်းမျှဖြင့်လည်း။ နာမံ၊ ကို။ ဂယှတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သုတ္တန္တပရိယာယေန လဗ္ဘတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ (မယာ၊ သည်။) ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့် ဆိုထိုက်၏။ တံ၊ ထိုစကားကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ တည်း။ အာဂမန ဝသေနပိ၊ လာခဲ့ရာအကြောင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ မဂ္ဂဿ၊ ၏။ အနိမိတ္တနာမံ၊ အနိမိတ္တဟူသော အမည်ကို။ လဗ္ဘတိယေဝ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ တတြ ဟီတိအာဒိ၊ စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အာဂမနီယဋ္ဌာနေတိ၊ ကား။ အာဂမနပဋိပဒါဋ္ဌာနေ၊ လာခဲ့ရာ၏ အကြောင်းဖြစ်သော အကျင့်အရာ၌။ သေသံ၊ အကြွင်းသည်။ ဝုတ္တနယတ္တာ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဥတ္တာနမေဝ၊ ပေါ်လွင်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။
သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏံ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတံ၊ ပြီးပြီ။
အနုလောမဉာဏထာဝဏ္ဏနာ
၈၀၄။ အဓိမောက္ခသဒ္ဓါတိ၊ ကား။ ပသာဒဘူတာ၊ ကြည်လင်သည်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဝတ္ထုဂတော၊ ယုံကြည်ဆုံးဖြတ်ထိုက်သော ဝတ္ထ၌တည်သော။ နိစ္ဆယော၊ ဆုံးဖြတ်ခြင်းသည်။ အဓိမောက္ခော၊ မည်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တထာဘူတာ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော သဒ္ဓါတရားသည်။ (နိဗ္ဗတ္တတိ-၌စပ်) ဘာဝနာဝိသေသေန၊ ဘာဝနာအထူးဖြင့်။ ကိစ္စတော၊ ကိစ္စအားဖြင့်။ အဓိမတ္တတာယ၊ လွန်ကဲသော အတိုင်းအရှည်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဗလဝတရား၊ အထူးသဖြင့် အားကြီးသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ အထူးသဖြင့် အားကောင်းစွာ။ နိဗ္ဗတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ သုပဂ္ဂဟိတန္တိ၊ ကား။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ ပဂ္ဂဟိတံ၊ ချီးမြှောက်အပ်သည်။ ဝါ၊ အပ်သော။ အသလ္လီနံ၊ မတွန့်ဆုတ်သော။ ပဋုတရဘာဝေန၊ အထူးထက်မြက် သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပဋိပက္ခဝိဓမနသမတ္ထံ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ကို ပယ်ဖျက်ခြင်း၌ စွမ်းနိုင်သော။ ဝီရိယံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သူပဋ္ဌိတာတိ၊ ကား။ တိက္ခတရတာယ၊ အထူးသဖြင့် ထက်မြက်သည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ အာရမ္မဏာဘိ မုခဘာဝေန၊ အာရုံသို့ရှေးရှုသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ ဥပဋ္ဌိတာ၊ ထင်သော။ သတိ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သုသမာဟိတန္တိ၊ ကား။ ပဿဒ္ဓိသုခါနံ၊ ပဿဒ္ဓိသုခတို့၏။ ဝါ၊ ငြိမ်းအေးခြင်း, ချမ်းသာခြင်းတို့၏။ သာတိသယတာယ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ လွန်လွန်ကဲကဲဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ သမာဟိတံ၊ ထားအပ်သည်။ ဝါ၊ တည်ကြည်သည်။ အပ္ပိတံ ဝိယ၊ ဝင်ရောက်၍ နေဘိသကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ တိက္ခတရာတိ၊ ကား။ အနုလောမဉာဏုပ္ပတ္တိယာ၊ အနုလောမဉာဏ်ဖြစ်ခြင်း၏။ ပစ္စယော၊ အကြောင်းသည်။ ဘဝိတုံ၊ ငှာ။ သမတ္ထဘာဝေန၊ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သာတိသယံ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွ။ တိက္ခာ၊ ထက်မြက်သည်။ သူရာ၊ ရဲရင့်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သင်္ခါရာနံ၊ တို့ကို။ ဝိစိနနေပိ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်ခြင်း၌လည်း။ မဇ္စျတ္တဘူတာ၊ အလယ်အလတ်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ (ဘူတမှားသည်) သင်္ခါရုပေက္ခာ၊ မည်သော။ ပညာ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ အနိစ္စာတိ ဝါ။ပ။သမ္မသိတွာ ဘဝဂိံ ဩတရတီတိ၊ ကား။ အနိစ္စာဒီသု၊ အနိစ္စစသည်တို့တွင်။ ဧကေန၊ တခုသော။ အာကာရေန၊ အခြင်းအရာအားဖြင့်။ သမ္မသန္တီ၊ သုံးသပ်လျက်။ သတ္တက္ခတ္တုံ၊ ခုနှစ်ကြိမ်။ ပဝတ္တိတွာ၊ ဖြစ်ပြီး၍။ ဘိဇ္ဇန္တိ၊ ပျက်လတ်သော်။ ဘဝဂိံ၊ သို့။ ဩတိဏ္ဏာ နာမ၊ သက်သည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တတော ပရံ၊ ထိုမှနောက်၌။ ဘဝင်္ဂဿ၊ ၏။ ဝါရော၊ အလှည့်တည်း။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်းသောကြောင့်တည်း။ အာရမ္မဏံကုရုမာနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အာဝဋ္ဋေတွာတိ၊ ကား။ နိဝတ္တေတွာ၊ နစ်စေ၍။ စိတ္တဿ၊ အား။ (အဒတွာ-၌စပ်) ဘဝင်္ဂသေန၊ ဘဝင်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝတ္တိတုံ၊ ဖြစ်ခြင်းငှာ။ အဒတွာ၊ မပေးမူ၍။ ဝိသဒိသစိတ္တပဝတ္တိသင်္ခါတာယ၊ သဘောမတူသောစိတ်၏ ဖြစ်ခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ ဝီစိယာ၊ အခြားအကွယ်၏။ အဘာဝေန၊ မရှိသဖြင့်။ အဝီစိကော၊ အခြားမရှိသော။ စိတ္တသန္တတိ၊ စိတ်အစဉ်ကိုရ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ကိရိယမနောဓာတုယာ၊ ကြိယာမနောဓာတ်ဟုခေါ်သော ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇန်းသည်။ ဘဝင်္ဂေ၊ ကို။ အာဝဋ္ဋိတေ၊ လည်စေအပ်သည်ရှိသော်။ ကိရိယမယစိတ္တပဝတ္တိ၊ အမှု ကြိယာကို ပြီးစေသောစိတ်၏ အပြတ်ဖြစ်ခြင်းသည်။ ဝါ၊ စိတ်၏အစဉ်သည်။ ဝိပါကစိတ္တုပ္ပတ္တိယာ၊ (ပဉ္စဝိညာဉ် သမ္ပဋိစ္ဆိုန်းသန္တီရဏဟူသော) ဝိပါက်စိတ်၏ ဖြစ်ခြင်းဖြင့်။ သဝီစိကာ သန္တရာ၊ အခြားရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) မနောဒွါရာဝဇ္ဇနေ၊ မနောဒွါရာဝဇ္ဇန်းသည်။ ဘဝင်္ဂေ၊ ကို။ အာဝဋ္ဋိတေ၊ လည်စေအပ် သည်ရှိသော်။ ဧဝံ၊ တူ။ (သဝီစိကာ သန္တရာ၊ အခြားရှိသည်။) န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဝီစိကံ စိတ္တသန္တတိံအနုပ္ပဗန္ဓမာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တထေဝါတိ၊ ကား။ အတီတာသု၊ လွန်ကုန်ပြီး သော။ ဒွတ္တိဇဝနဝီထီသု၊ နှစ်ခုသုံးခုသော ဇောဝီထိတို့၌။ (သီမူနှင့်လည်းအညီ ဒွတ္တိ-ပါဌ်မှန်ဖြစ်သည်) သင်္ခါရုပေက္ခာ၊ သည်။ အနိစ္စာတိဝါ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ ဒုက္ခာတိ ဝါ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ အနတ္တာတိ ဝါ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ သင်္ခါရေ၊ တို့ကို။ အာရမ္မဏံ အာကာသိ ယထာ၊ အာရုံပြုလေဘိသကဲ့သို့။ တထေဝ၊ ထို့အတူပင်။ မဂ္ဂဿ၊ ၏။ ပရိကမ္မတ္တာ၊ ပရိကံ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပရိကမ္မန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ မဂ္ဂဿ၊ ၏။ အာသန္နတ္တာ၊ အနီး၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ တနည်းကား။ သမီပစာရိကတ္တာ၊ အနီး၌ဖြစ်သည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဥပစာရန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ အနုလောမတ္တံ၊ အနုလောမ၏ အဖြစ်ကို။ သယမေဝ၊ အဋ္ဌကထာဆရာကိုယ်တိုင်ပင်လျှင်။ ဝဒတိ၊ ၏။
မဂ္ဂဝီထိယံ၊ မဂ္ဂဝီထိ၌။ ပဌမဇဝနဿ၊ ပဌမဇော၏။ ပဋိသင်္ခါရဏဋ္ဌော စ၊ ပြုပြင်ခြင်းအနက်သည် လည်းကောင်း။ ဒုတိယဿ၊ ဒုတိယဇော၏။ တတော၊ ထိုပဌမဇောထက်။ အာသန္နဋ္ဌော စ၊ နီးသော အနက်သည်လည်းကောင်း။ တတိယဿ၊ တတိယဇော၏။ ဟေဋ္ဌိမုပရိမာနံ၊ အောက်၌အထက်ဖြစ်သော တရားတို့အား။ အနုလောမဋ္ဌောစ၊ လျော်သော အနက်သည်လည်းကောင်း။ ယတ္တော၊ သင့်လျော်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အယဉ္စ နယော၊ ဤနည်းကိုလည်း။ ကာမံ ဝုတ္တော၊ သင့်လျော်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အယဉ္စ နယော၊ ဤနည်းကိုလည်း။ ကာမံ ဝုတ္တော၊ အကယ်၍ကား ဆိုအပ်၏။ တထာပိ၊ ထိုသို့ပင် ဆိုအပ်သော်လည်း။ သဗ္ဗေသမ္ပိ၊ အလုံးစုံသော ဇောတို့အားလည်း။ ဣမာ သမညာ၊ ဤအမည်တို့သည်။ သမ္ဘဝန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အဝိသေသေန ပနာတိအာဒိ၊ စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အာသေဝနန္တိ၊ ကား။ အာဒရေန၊ ရိုသေသဖြင့်ရိုသေစွာ။ သေဝနံ၊ မှီဝဲခြင်းတည်း။ ပုရိမဘာဂပစ္ဆိမဘာဂါနန္တိ၊ ကား။ ဟေဋ္ဌိမာနံ စ၊ အောက်၌လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဥပရိမာနံ စ၊ အထက်၌ လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မကောဋ္ဌာသာနံ၊ တရားအဖို့တို့အား။ အဋ္ဌန္နန္တိ၊ ကား။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏာဒီနံ၊ အစရှိကုန်သော။ အဋ္ဌန္နံ၊ ရှစ်ပါးကုန်သော။ သဗ္ဗာပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်သော။ ဝိပဿနာ၊ သည်။
ဝုတ္တမတ္တံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသောအနက်ကို။ ဩပမ္မေန၊ ဥပမာဖြင့်။ ပါကဋတရံ၊ အထူးသဖြင့် ထင်ရှားသည်ကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ ယထာ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အဋ္ဌန္နံ၊ ရှစ်ယောက်ကုန်သော။ ဝေါဟာရိကမဟာမတ္တာနံ၊ တရားဆုံးဖြတ်သောအမတ်ကြီးတို့၏။ အဂတိဂမနံ၊ အဂတိလိုက်စားခြင်းကို။ ပဟာယ၊ ၍။ တံ တံ ဝိနိစ္ဆယကရဏံ ဝိယ၊ ထိုထိုဆုံးဖြတ်ခြင်းကို ပြုခြင်းကဲ့သို့။ အဋ္ဌန္နံ၊ ရှစ်ပါးကုန်သော။ ဉာဏာနံ၊ တို့၏။ ယထာသကံ၊ အကြင်အကြင်မိမိ၏ဥစ္စာဖြစ်သော။ ဝါ၊ မိမိနှင့်ဆိုင်သော။ ပဋိပက္ခံ၊ ကို။ ပဟာယ၊ ပယ်၍။ သင်္ခါရေသု၊ တို့၌။ ဥဒယဗ္ဗယာဒိပဋိပတ္တိ၊ ဥဒယဗ္ဗယစသည်ကို သိခြင်းကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။) ရညော၊ ၏။ မဇ္စျတ္တဘာဝေါ ဝိယ၊ အလယ်အလတ်အဖြစ်ကဲ့သို့။ အနုလောမဉာဏဿ၊ ၏။ ဟေဋ္ဌိမဉာဏာနံ၊ အောက်၌ဖြစ်သော ဉာဏ်တို့အား။ အနုလောမနမုခေန၊ လျော်ခြင်းကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ ဥပရိ၊ အထက်မဂ်၌။ ဗောဓိပက္ခိယာနံ၊ တို့အား။ အနုလောမနတောယေဝ၊ လျော်ခြင်းကြောင့်သာလျှင်။ မဂ္ဂသစ္စဿ၊ မဂ္ဂသစ္စအား။ အနုလောမိကတ္တာ၊ လျော်စွာဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သစ္စာနုလောမိကန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။
အနုလောမဉာဏံ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတံ၊ ပြီ။
ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီဝိပဿနာကထာဝဏ္ဏနာ
၈၀၅။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုသော။ အသင်္ခတာရမ္မဏံ၊ အသင်္ခတလျှင် အာရုံရှိသော။ ဉာဏံပိ၊ ဂေါတြဘူ ဉာဏ်ကိုလည်း။ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိယာ၊ ဖြင့်။ ဧကသင်္ဂတံ၊ တပေါင်းတည်း ရေတွက်အပ်၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ သင်္ခါရာရမ္မဏာယာတိ၊ ဟူသော။ ဝိသေသနံ၊ ကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသင်္ခတလျှင်အာရုံရှိသော ဂေါတြဘူဉာဏ်သည်။ ဝိသေသတော၊ ဖြင့်။ ဝုဋ္ဌာနံ၊ နိမိတ္တ, ပဝတ္တ နှစ်ပါးစုံမှထသော။ အရိယမဂ္ဂံ၊ ကို။ ဂစ္ဆတိ ဥပေတိ၊ ကပ်ရောက်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝုဋ္ဌာန ဂါမိနီတိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗတံ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ လဘတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗေန သဗ္ဗန္တိအာဒိ၊ စကားကို။ အာဟ၊ ၏။ အသမ္မောဟတ္တန္တိ၊ ကား။ တတ္ထ တတ္ထ သုတ္တေ၊ ထိုထိုသုတ်၌။ ပရိယာယန္တရေဟိ၊ ပရိယာယ်တပါးတို့ဖြင့်။ အာဂတာယ၊ လာသောဝုဋ္ဌာနဂါမိနီဝိပဿနာ၌။ သမ္မောဟာ ဘာဝတ္ထံ၊ တွေဝေခြင်း၏ မရှိခြင်းအကျိုးငှာ။ ဝါ၊ တွေဝေခြင်း၏ ကင်းခြင်းအကျိုးငှာ။ သုတ္တသံသန္ဒနာတိ၊ ကား။ သုတ္တာနံ၊ တို့ကို။ တေသံ သုတ္တပဒါနံ၊ ထိုထိုသုတ်ပုဒ်တို့ကို။ အနုသန္ဒာနံ၊ ဆက်စပ်နှီးနှောခြင်း တည်း။
လောကိယေ၊ လောကီဖြစ်ကုန်သော။ ယေ သင်္ခါရေ၊ အကြင်သင်္ခါရေတို့ကို။ အာရဗ္ဘ၊ ၍။ အနုလောမ ပရိယောသာနာ၊ အနုလောမဉာဏ်လျှင် အဆုံးရှိသော။ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိဝိပဿနာ၊ သည်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ တံသန္နိဿိတာ၊ ထိုသင်္ခါရတို့နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ အပ္ပဝတ္တနတော၊ မဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ တမ္မယာ နာမ၊ မည်၏။ တမ္မယေဝ၊ တမ္မယာ-သည်ပင်လျှင်။ တမ္မယတာ၊ မည်၏။ သာ ဧဝ တဏှာ၊ ထိုတဏှာသည်ပင် လျှင်တည်း။ ဝါ၊ ထိုတဏှာကိုပင်လျှင်။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) တပ္ပဋိပက္ခာ၊ ထိုတဏှာ၏ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သော။ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိဝိဿနာ၊ သည်။ အတမ္မယတာ၊ မည်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ မဇ္စျိမနိယာယ်အဋ္ဌ ကထာ၌။ “တမ္မယထာ နာမ၊ မည်သည်ကား။ တဏှာ၊ တည်း။ တဿာ၊ ထိုတဏှာကို။ ပရိယာဒိယနတော၊ ကုန်စေတတ်သောကြောင့်။ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိဝိပဿနာ၊ ကို။ အတမ္မယထာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။” ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ နိဿယာတိ၊ ကား။ တံ အတမ္မယတံ၊ ထိုအတမ္မယတာမည်သော ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီဝိပဿနာကို။ နိဿယံ၊ မှီရာကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဘာဝေတွာ၊ ဖြစ်ပွားစေ၍။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဧကတ္တာတိဧတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အယံ၊ သည်ကား။ ပါဠိ၊ မှိရာပါဠိတည်း။ “ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ရူပေသု၊ ရူပါရုံတို့၌။ ဥပေက္ခာ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ပ။ဖောဋ္ဌဗ္ဗေသု၊ တို့၌။ ဥပေက္ခာ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ အယံ၊ ဤဥပေက္ခာသည်။ နာနတ္တာ၊ အထူးထူးသော သဘောရှိသော။ နာနတ္တသိတာ၊ အထူးအထူးသောသဘောရှိကိုမှီသော။ ဥပေက္ခာ၊ ပေတည်း။” ဣတိ၊ ကား ပါဠိတည်း။ သယမ္ပိ၊ မိမိ ကိုယ်တိုင်လည်း။ နာနာသဘာဝါ စ၊ အထူးထူးသော သဘောရှိသည်လည်းကောင်း။ နာနာမရမ္မဏ နိဿိတာ စ၊ အထူးထူးသောအာရုံကိုမှီသည်လည်းကောင်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ သာ ပန၊ ထိုနာနတ္တ နာနတ္တသိတ ဖြစ်သော ဥပေက္ခာကိုကား။ သမာဓိသမ္ပယုတ္တာ၊ သမာဓိ နှင့်ယှဉ်သော။ ဝိပဿနာနုပေက္ခာ၊ ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ “ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ အာကာသာနဉ္စာယတန နိဿိတာ၊ အာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်ကိုမှီသော။ ဥပေက္ခာ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ပန၊ နေဝသညာ နာသညာယတနနိဿိတာ၊ မှီသော။ ဥပေက္ခာ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ အယံ၊ ဤဥပေက္ခာ သည်။ ဧကတ္တာ၊ တခုတည်းသော သဘောရှိသော။ ဧကတ္တသိတာ၊ တခုတည်းသော သဘောရှိသော။ ဧကတ္တသိတာ၊ တခုတည်းသော သဘောကိုမှီသော။ ဥပေက္ခာ၊ ပေတည်း။” ဣတိ၊ ကား။ (ပါဠိ၊ တည်း။) ဟိ၊ ချဲ့။ တံတံအရူပစိတ္တုပ္ပါဒပရိယာပန္နာ၊ ထိုထိုအရူပစိတ္တုပ္ပါဒ်၌ အတွင်းဝင်သော။ ယာ ဥပေက္ခ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) သာ (ဥပေက္ခာ၊) သည်။ ဧကသဘာဝတ္တာ စ၊ တခုတည်းသော သဘောရှိသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဧကတ္တာ စ၊ ဧကတ္တလည်းမည်၏။ ဧကတ္တသိတာ စ၊ ဧကတ္တသိတာလည်းမည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ သာ ပန၊ ထိုဧကတ္တ ဧကတ္တသိတာဥပက္ခောသည် ကား။ တံတံစျာန သဟဂတဝေဒနုပေက္ခာ စ၊ ထိုထိုစျာန်နှင့်တကွဖြစ်သော ဝေဒနုပေက္ခာသည်လည်းကောင်း။ တဒါရမ္မဏ ဝိပဿနယပေက္ခာ စ၊ ထိုထိုစျာန်လျှင်အာရုံရှိသော ဝိပဿနုပေက္ခာသည်လည်းကောင်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ ပဇဟတာတိ၊ ကား။ တဒါရမ္မဏကိလေသပဟာနေန၊ ထိုဥပေက္ခာလျှင် အာရုံရှိသော ကိလေသာကို ပယ်သောအားဖြင့်။ ပဇဟထ၊ ပယ်ကုန်လော့။ တေန၊ ကြောင့်။ တံ သမတိက္ကမထာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ဟောတော်မူ၏။
နိဗ္ဗိဒါတိ၊ ကား။ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီ၊ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီဝိပဿနာတည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တတ္ထ သုတ္တေ၊ ၌။ ဝိရဇ္ဇတီတိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ မဂ္ဂကိစ္စံ၊ မဂ်ကိစ္စကို။ အာဟ၊ ၏။ ဝိမုစ္စတီတိ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ ဖလကိစ္စံ၊ ကို။ (အာဟ၊ ၏။)
သုသိမသုတ္တံ၊ သည်။ နိဒါနဝဂ္ဂေ၊ နိဒါနဝဂ်သံယုတ်၌။ (အာဂတံ၊ ၏။) တတ္ထ၊ ထိုသုတ်၌။ ဓမ္မဋ္ဌိတိဉာဏံ၊ ကို။ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ အပ်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဓမ္မဋ္ဌိတိယံ၊ ရုပ်နာမ်အကျိုး တရားတို့၏တည်ကြောင်းဖြစ်သော။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေ၊ ၌။ အသမ္မုယှနဝသေန၊ မတွေဝေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တနတော၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်တည်း။ နိဗ္ဗနေ ဉာကန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ မဂ္ဂဉာဏံ၊ မိဂ်ဉာဏ်ကို။ အာဟ၊ ၏။
သညာ ခေါ ပေါဋ္ဌပါဒါတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောဤပါဌ်၌။ သညာဣစ္စေဝ၊ သညာဟူ၍သာလျှင်။ ကာမံ ဝုစ္စတိ၊ အကယ်ကားဟောအပ်၏။ ပန၊ ထိုသို့ပင်ဟောအပ်သော်လည်း။ သညဂ္ဂံ ဖုသတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောအပ်ခဲ့သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သညဂ္ဂန္တိ ဝုတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ပဋိပဒါဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓီတိ၊ ကား။ တဒေကဒေသဘူတာ၊ ထိုပဋိပဒါဉာဏဒဿနာသုဒ္ဓိ၏။ တစိတ် တဒေသဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီ၊ နီဝိပဿနာကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သမုဒါယေသု၊ အပေါင်း တို့၌။ ပဝတ္တာ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ ဝေါဟာရာ၊ ဝေါဟာရတို့သည်။ အဝယဝေသုပိ၊ အစိတ်တို့၌လည်း။ ပဝတ္တန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ (သမုဒါယေ ပဝတ္တော ဝေါဟာရော အဝယဝေသုပိ ပဝတ္တတီတိ-ဟု ရှိသင့်၏) ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂန္တိ၊ ကား။ ပါရိသုဒ္ဓိယာ၊ ထက်ဝန်းကျင်စင်ကြယ်ခြင်း၏။ ပဓာနကာရဏံ၊ ပြဓာန်းသော အကြောင်းတည်း။
တီဟိနာမေဟီတိ၊ ကား။ အနုလောမဂေါတြဘုဝေါဒါနသင်္ခါတေဟိ၊ အနုလုံဂေါတြဘူ ဝေါဒါန်ဟု ဆိုအပ် ကုန်သော။ တီဟိ နာမေဟိ၊ သုံးပါးသော အမည်တို့ဖြင့်။
ကိတ္တိတာတိ၊ ကား။ အရိယမဂ္ဂါဓိဋ္ဌာနတာယ၊ အရိယာမဂ်၏ တည်ကြောင်း၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ထောမိတာ၊ ချီးမွမ်းအပ်၏။ မဟန္တာနံ၊ မြတ်ကုန်သော။ သီလက္ခန္ဓာဒီနံ၊ သီလဂုဏ်ကျေးဇူးအစရှိသည်တို့ကို။ ဧသနဋ္ဌေန၊ ရှာမှီးခြင်းအနက်သဘောကြောင့်။ မဟေသိနာ၊ မဟေသီမည်သော။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန၊ မြတ်စွာ ဘုရားသည်။ သန္တကိလေသတာယ၊ ငြိမ်းသောကိလေသာရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သန္တာ၊ ငြိမ်သက် သော။ ယောဂန္တိ၊ ကား။ ဘာဝနံ၊ ဖြစ်ပွားစေခြင်းကို။ ဝါ၊ တနည်းကား။ ဘာဝနာဘိယောဂံ၊ ဘာဝနာ အားထုတ်ခြင်းကို။
ပဋိပဒါဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ ဝိသုဒ္ဓိ၏အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။ ဣတိ၊ သည်ကား။ ဧကဝီသတိမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ၊ နှစ်ဆယ့်တခုမြောက်အပိုင်း၏ အဖွင့်တည်း။
(ပဋိပဒါဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာပြီး၏။)
၂၂-ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
ပဌမမဂ္ဂဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ (၄၈၃-၁၅)
၈၀၆။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိယာ၊ ၏။ နိဒ္ဒေသ၊ သသည်။ အနုပ္ပတ္တေ၊ အစဉ်ရောက်လတ် သော်။ သာ၊ ထိုဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိသည်။ ယဿ ဉာဏဿ၊ အကြင်ဉာဏ်၏။ အနန္တရံ၊ အခြားမဲ့၌။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုဂေါတြဘူဉာဏ်ကို။ တာဝ၊ စွာ။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဣတော ပရံဂေါတြဘုဉာဏံ ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဣတော ပရန္တိ၊ ကား။ ဣတော အနုလောမဉာဏတော၊ မှ။ ဥပရိ၊ ၌။ တန္တိ၊ ကား။ ဂေါတြဘုဉာဏံ၊ သည်။ အနိစ္စာဒိဝသေန၊ အနိစ္စစသည်တို့ အစွမ်းဖြင့်။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့ကို။ အဂ္ဂဟဏတော၊ မယူခြင်းကြောင့်။ ပဋိပဒါဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိံ၊ သို့။ နေဝ ဘဇတိ၊ အသက်ဝင်။ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏတ္တေ၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် အာရုံရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ကိလေသာနံ၊ တို့ကို။ အခေပနတော၊ မကုန်စေခြင်းကြောင့်။ ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိံ၊ သို့။ နေဝ ဘဇတိ၊ မသက်ဝင်။ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏတ္တေ၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် အာရုံရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ကိလေသာနံ၊ တို့ကို။ အခေပနတော၊ မကုန်စေခြင်းကြောင့်။ ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိံ၊ သို့။ န ဘဇတိ၊ မသက်ဝင်။ တတော ဧဝ၊ ပင်လျှင်။ ဧတံ၊ ဤဂေါတြဘူဉာဏ်ကို။ (ဝုစ္စတိ-၌ စပ်) ဝိညာဏဓာတူနံ၊ ငါးပါးသော ဝိဉာဏဓာတ်တို့၏။ ဝါ၊ တို့အား။ ဝိသယံ၊ အာရုံကို။ ဥဒ္ဒေသန္တီ၊ ဖော်ပြလျက်။ (ဓာတု၏ ဝိသေသန ဖြစ်၍ ထီလိင်သာ သင့် သည်) ဒဿနကိစ္စံ၊ မြင်ခြင်းကိစ္စကို။ ဝါ၊ ပြုခြင်းကိစ္စကငိ။ (အာဝဇ္ဇနကိစ္စံ၊ ဆင်ခြင်ခြင်းကိစ္စကို-ဟု ရှိသင့် ၏) ကရောန္တီ၊ ပြုသော (ထီလိင်သာ သင့်သည်) ကိရိယမနောဓာတု ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ မဂ္ဂဿ၊ မဂ်၏။ ဝါ၊ အား။ (ဝိသယံ၊ ကို။ ဥဒ္ဒေသန္တံ၊ ဖော်ပြလျက်။ ဒဿနကိစ္စံ၊ မြင်ခြင်းကိစ္စကို။ ကရောန္တံ၊ ပြုသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ပြုသောကြောင့်။ ဟေတုမန္တဝိသေသန) အာဝဇ္ဇနဋ္ဌာနိယံ၊ အာဝဇ္ဇန်း၏ အရာ၌ တည်သည်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ အန္တရာတိ၊ ကား။ ဆဋ္ဌသတ္တမဝိသုဒ္ဓီနံ၊ ဆဋ္ဌဝိသုဒ္ဓိ သတ္တမဝိသုဒ္ဓိ သတ္တမဝိသုဒ္ဓိတို့၏ လက္ခဏာ မရှိခြင်းကြောင့်။ အဗ္ဗောဟာရိကမေဝ၊ ဝိသုဒ္ဓိဟု ခေါ်ဝေါ်ခြင်းမရှိသည်သာလျှင်။ ဝါ၊ ဝိသုဒ္ဓိဟုခေါ်ဝေါ် ခြင်းသို့ မရောက်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာပိ၊ ထိုသို့ပင်ဖြစ်ပါသော်လည်း။ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိယာ၊ ၏။ ပရိယောသာနတာယ၊ အဆုံးစွန်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိပဿနာပက္ခိကံ၊ ဝိပဿနာအဖို့ရှိ၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်ပင်လျှင်။ အဿ၊ ထိုဂေါဩတဘူဉာဏ်၏။ တံသောတပတိတတာ၊ ထိုဝိပဿနာအယဉ်၌ ကျသည်၏အဖြစ်ကို။ (ဝုတ္တာ၊ ၏။) တေန၊ ကြောင့်။ ဝိပဿနာသောတေ။ပ။သင်္ခံ ဂစ္ဆတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ အဿ၊ ထိုဂေါတြဘူဉာဏ်၏။ ပဋိပဒါဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိဘဇနံ၊ ဒ္ဓိသို့ သက်ဝင်ခြင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ အရိယဿ၊ မြတ်သော။ ဝါ၊ ဖြူစင်သော။ (အရိယမဂ္ဂဿ-ဟူသော သျှာမူလည်း သင့်၏။ အရိယာမဂ်ဟူသော –ဟု အနက်ပေး) သောတဿ၊ တရားအယဉ်သို့။ အာဒိတော၊ အစ၌။ ဝါ၊ ရှေးဦးစွာ။ ပဇ္ဇနံ၊ ရောက်ခြင်းသည်။ သောတာပတ္တိ၊ မည်၏။ သော ဧဝ၊ ထိုသောတာ ပတ္တိသည်ပင်လျှင်။ မဂ္ဂေါ၊ မဂ်တည်း။ သောတပတ္တိမဂ္ဂေါ၊ သောတာပတ္တိမဂ်။ ဝါ၊ ကား။ အရိယံ၊ မြတ်သော။ ဝါ၊ ဖြူစင်သော။ သောတံ၊ တရားအယှဉ်သို့။ အာဒိတော၊ စွာ။ ပဇ္ဇတိ အဓိဂစ္ဆတိ၊ ရောက်၏-ရ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သောတာပတ္တိ၊ မည်၏။ ပဌမကော၊ ရှေးဦးစွာသော အရိယာပုဂ္ဂိုလ်ကိုရ၏။ တဿ၊ ထိုသောတာပတ္တိမည်သော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ မဂ္ဂေါ၊ သည်။ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေါ၊ မည်၏။ ပဋိသန္ဓိ ဝသေန၊ ပဋိသန္ဓေ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သကိဒေဝ၊ တကြိမ်သာလျှင်။ ဣမံ မနုဿလောကံ၊ ဤလူ့ပြည် လောကသို့။ အာဂစ္ဆတိ၊ လာတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သကဒါဂါမီ၊ ဂါမ်မည်၏။ တဿ၊ ထိုသကဒါဂါမ် ပုဂ္ဂိုလ်၏။ မဂ္ဂေါ၊ သည်။ သကဒါဂါမိမဂ္ဂေါ၊ မည်၏။ ပဋိသန္ဓိဝသေန၊ အားဖြင့်။ ကာမဘဝံ၊ ကာမဘဝသို့။ န အာဂစ္ဆတိ၊ မလာတတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနာဂါမီ၊ ဂါမ်မည်၏။ တဿ၊ ထိုအနာဂါမ်ပုဂ္ဂု်လ်၏။ မဂ္ဂေါ၊ သည်။ အနာဂါမိမဂ္ဂေါ၊ မည်၏။ ကိလေသာရီနံ၊ ကိလေသာတည်းဟူသော ရန်သူတို့ကို။ ဟနနာဒိနာ၊ သတ်ခြင်းအစရှိသည်ကြောင့်။ အရဟံ၊ မည်၏။ အဂ္ဂမဂ္ဂဋ္ဌော၊ အရဟတ္တမဂ္ဂဋ္ဌာန် ပုဂ္ဂိုလ်ကိုရ၏။ တဿ၊ ထိုအရဟံမည်သော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဘာဝေါ၊ သည်။ အရဟတ္တံ၊ မည်၏။ သော ဧဝ၊ ထိုအရဟတ္တသည်ပင် လျှင်။ မဂ္ဂေါ၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အရဟတ္တမဂ္ဂေါ၊ မည်၏။ စတူသု၊ ကုန်သော။ မဂ္ဂေသု၊ တို့၌။ ဉာဏံ၊ ကို။ ဧကဇ္စျံ၊ တပေါင်းတည်း။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိ နာမ၊ ဒ္ဓိမည်၏ ဟူ၍။ (ဝုတ္တာ၊ ၏။)
တေဟိ တီဟိပီတိ၊ ဟူသောစကားကို။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်) ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ တိဏ္ဏံ၊ ကုန်သော။ အနုလောမဉာဏာနံ၊ တို့၏။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဒွိန္နံ၊ နှစ်ပါးကုန်သော အနုလောမဉာဏ်တို့၏။ တီသု၊ သုံးပါးကုန်သော အနုလောမဉာဏ်တို့၌။ အန္တောဂဓတ္တာ၊ အတွင်းဝင် သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ (ဝုတ္တံ၊ တီဟိပိ-ဟု ဆိုအပ်၏။) ဝါ၊ ကား။ တီဟိပီတိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ ပိ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဝိကပ္ပန္တရသမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော၊ ဝိကပ်တပါးကို ပေါင်းခြင်း အနက်ရှိ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ တီဟိပိ၊ သုံးပါး သော အနုလုံတို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဒွီဟိပိ၊ နှစ်ပါးသော အနုလုံတို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အတ္တနော ဗလာနုရူပေနာတိ၊ ကား။ အတ္တနော အတ္တနော၊ မိမိ မိမိ၏။ အာနု ဘာဝါနုကူလံ၊ အစွမ်းအာနုဘော်အားလျော်စွာ။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ပဌမံ၊ စွာသော။ အနုလောမဉာဏံ၊ သည်။ သဗ္ဗောဠာရိကံ၊ အလုံးစုံတို့ထက် ရုနု့်ရင်းကြမ်းတမ်းသော။ (တမံ၊ အဝိဇ္ဇာအမှောင်ကို။ အန္တရဓာပေတိ၊ ကွယ်ပျောက်စေ၏။) ဒုတိယံ၊ ဒုတိယအနုလုံသည်။ တတော၊ ထိုအောက်။ နာတိဩဠာရိကံ၊ အလွန်မရုန့် ရင်းသော။ (တမံ၊ ကို။ အန္တရဓာပေတိ၊ ၏။) တတိယံ၊ တတိယအနုလုံသည်။ တတော၊ ထိုအောက်။ နာတိဩဠာရိကံ၊ အလွန်မရုန့်ရင်းသော။ တမံ၊ ကို။ အန္တရာဓာပေတိ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ ဗလာနုရူ ပေနာတိ၊ ကား။ ဟေဋ္ဌာ၊ သင်္ခါရုပေက္ခာယ၊ သည်။
ဗဟိဒ္ဓါဝုဋ္ဌာနဝိဝဋ္ဋနေတိ၊ ကား။ အသင်္ခတဓာတုယာ၊ နိဗ္ဗာန်ဓာတ်မှ။ ဗဟိတာဝတော၊ အပြင်ပ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဗဟိဒ္ဓါသညိတာ၊ အပြင်ပဟုဆိုအပ်သော။ သင်္ခါရဂတာ၊ သင်္ခါရတရားအပေါင်းမှ။ ဝုဋ္ဌာန ဘူတေ၊ ထခြင်းသဘောဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဝိဝဋ္ဋနေ၊ ပြန်လည်ခြင်းသည်။ နိပ္ဖဇ္ဇမာနေ၊ ပြီးလတ်သော်။ (ပဝတ္တာ၊ သော။) ပညာ၊ သည်။ အဘိဘုယျတီတိ၊ ကား။ အဘိဘဝတိ၊ လွှမ်းမိုးကျော်လွန်၏။ ပက္ခန္ဒတီတိ၊ ကား။ အနုပဝိသတိ၊ သက်ဝင်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ဥပ္ပါဒံ အဘိဘုယျ တီတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပုထုဇ္ဇနဂေါတ္တာတိဘဝနံ၊ ပုထုဇဉ်အနွယ်ကို လွှမ်းမိုးခြင်းကို။ တဒတိက္ကမနံ၊ ထိုပုထုဇဉ်အနွယ်ကို ကျော်လွန်ခြင်းကို။ အာဟ၊ ၏။ အနုပ္ပါဒံ ပက္ခန္ဒတီတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အရိယဂေါတ္တ ဘာဝနံ၊ အရိယာအနွယ်ကို ဖြစ်စေခြင်းကို။ ဝါ၊ အရိယာအနွယ်သို့ ရောက်ခြင်းကို။ (အာဟ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) တဒုပဂဘာဝတော၊ ထိုအရိယာအနွယ်သို့ ကပ်ရောက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ (တဒုဘယ ဘာဝတော ကားမသင့်)
၈၀၇။ ဧကာဝဇ္ဇနာနံ၊ တူသောအာဝဇ္ဇန်းရှိသောစိတ်တို့၏။ နာနာဝီထိတာ၊ အထူးထူးသော ဝီထိ၏အဖြစ် သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံနိသေဓနာယ၊ ထိုထူးသောဝီထိ၏ အဖြစ်ကိုမြစ်ခြင်းငှာ။ ဧကဝီထိ ဂ္ဂဟဏံ၊ ဧကဝီထိ-သဒ္ဒါကိုယူခြင်း-ဆိုခြင်းသည်။ န၊ မဟုတ်။ အထ ခေါ၊ သော်ကား။ နာနာရမ္မဏာနမ္ပိ၊ အထူးထူးသော အာရုံရှိကုန်သော်လည်း။ ဧကာဝဇ္ဇနာနံ၊ တို့၏။ နာနာဝီထိတာ၊ သည်။ ဝါ၊ ဝီထိကွဲ၏ အဖြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှာ။ (ဧကဝီထိဂ္ဂဟဏံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ မဟာမာတိကန္တိ၊ ကား။ မဟန္တံ၊ ကြီးစွာသော။ ဥဒကဝါဟကံ၊ ရေကိုဆောင်သောမြောင်း ကို။ လင်္ဃိတွာတိ၊ ကား။ အနောတရန္တော ဧဝ၊ မသက်ဆင်းမူ၍သာလျှင်။ အတိက္ကမိတွာ၊ ကျော်လွန်၍။ ဥလ္လင်္ဃိတွာတိ၊ ကား။ ဥပရိဘာဂေနေဝ၊ အထက်အဖို့အားဖြင့်သာလျှင်။ လင်္ဃိတွာ၊ ခုန်လွှား၍။ နိန္ဒ ပေါဏပဗ္ဘာရတာ၊ ညွှတ်ကိုင်းရှိုင်းသည်၏အဖြစ်သည်။ ဥတ္တရုတ္တရဝိသိဋ္ဌာ၊ အထက်အထက်၌ ထူးသော။ နိန္ဒတာဝ၊ ညွှတ်သည်၏ အဖြစ်သာလျှင်တည်း။
အဋ္ဌဟိ၊ ကုန်သော။ ဉာဏေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အနုက္ကမေန၊ အစဉ်အတိုင်း။ အာဟိတဝိသေသံ၊ ဆောင်ထား အပ်သော အထူးရှိသော။ အနုလောမဉာဏံ၊ ဉာဏ်သည်။ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏဿ၊ နိဗ္ဗာန်လျှင်အာရုံရှိသော။ ဉာဏဿ၊ ၏။ ဝါ၊ အား။ ပစ္စယော၊ အကြောင်းသည်။ ဘဝိတုံ၊ ဖြစ်ခြင်းငှာ။ သမတ္တံ၊ စွမ်းနိုင်သည်။ ဇာတံ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿနာဒိနာ ဝေဂေနဓာဝိတွာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ရူပံ၊ သည်။ အနေကသန္တတိသမ္ဗန္တတိသမ္ဗန္ဓတာယ၊ များစွာသော အစဉ်သန္တာန်တို့ဖြင့် ပေါင်းစပ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အနေကဝဋ္ဋရစိတာ၊ များစွာသောကြိုးလွန်းတို့ဖြင့် စီရင်အပ်သော။ ရဇ္ဇု ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ရူပရဇ္ဇုံ ဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အတ္တဘာဝဿ၊ အတ္တဘော၏။ ဝါ၊ ကို။ ရုက္ခဋ္ဌာနိယတာယ၊ သစ်ပင်အရာ၌ တည်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ တံသမ္ဗန္ဓဒဏ္ဍ ဋ္ဌာနိယတာ၊ ထိုသစ်ပင်နှင့်စပ်သော ဒုတ်ချောင်း၏ အရာ၌ တည်သည်၏ အဖြစ်သည်။ ဝေဒနာဒီသု၊ တို့တွင်။ ဧကေဿဝ၊ တပါးအားသာလျှင်။ ယုတ္တာ၊ သင့်၏။ ဝေဒနာဒိသမုဒါယဿ၊ ဝေဒနာအစရှိသော တရားအပေါင်းအား။ န (ယုတ္တာ)၊ မသင့်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝေဒနာဒီသု အညတရဒဏ္ဍံ ဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အနုလောမာဝဇ္ဇနေနာတိ၊ ကား။ အနုလောမဿ၊ အနုလုံ၏။ အာဝဇ္ဇနေန၊ ဖြင့်။ ယေန အာဝဇ္ဇန်းဖြင့်။ တံ အာရမ္မဏံ၊ ကို။ ပဌမေန အနုလောမစိတ္တေန ဥလ္လင်္ဃိတွာတိ ဣဒံ၊ ဟူသောစကားကို။ တဿ၊ ထိုမဌမအနုလုံစိတ်၏။
၈၀၈။ တတြာတိ၊ ကား။ အနုလောမဂေါတြဘူနံ၊ အနုလောမနှင့် ဂေါတြဘူတို့၏။ ဣတရီတရကိစ္စာ ကရဏေ၊ တပါးသည် တပါး၏ကိစ္စကို မပြုခြင်း၌။ နက္ခတ္တယောဂန္တိ၊ ကား။ နက္ခတ္တေန၊ နှင့်။ စန္ဒဿ၊ ၏။ ယောဂံ၊ ယှဉ်ခြင်းကို။ ဝါ၊ ကား။ နက္ခတ္တယောဂဝိဘာဝနိယံ၊ နက္ခတ်ယှဉ်ခြင်းဖြင့် ပြအပ်သော။ ကာလံ၊ ကို။ ဒိဝသံ၊ ကို။ ဣတိ၊ သည်ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
တတ္ထာတိအာဒိ၊ အစရှိသောစကားသည်။ ဥပမာသံသန္ဒနံ၊ ဥပမာနှီးနှောကြောင်း စကားတည်း။
ဧဝံ နိဗ္ဗတ္တာဟီတိ၊ ကား။ အနုလောမဉာဏာနိ ဝိယ၊ တို့ကဲ့သို့။ သင်္ခရေ၊ တို့ကို။ အနာလမ္ဗိတွာ၊ အာရုံပြုမူ၍။ အဟံ ဝိယ၊ ငါကဲ့သို့။ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏေ၊ ၌။ ဝတ္တာဟိ၊ ဖြစ်လေလော့။ ဣတိ၊ သို့။ မဂ္ဂဿ၊ အား။ ဂေါတြဘုနာ၊ သည်။ ဒိန္နသညာမုဉ္စနံ စ၊ ပေးအပ်သောအမှတ်သညာကို မစွန့်ခြင်းကို လည်းကောင်း။ အနုဗန္ဓနဉ္စ၊ အစဉ်လိုက်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ (ဝုတ္တံ-၌ စပ်) နိဗ္ဗာနာရမ္မဏကရဏမေဝ၊ နိဗ္ဗာန်ကို အာရုံပြုခြင်းကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၈၀၉။ တတြာတိ၊ ကား။ ဂေါတြဘုနာ၊ ဉာဏ်သည်။ ဒိန္နသညံ၊ ပေးအပ်သော အမှတ်သညာကို။ အမုဉ္စိတွာ ဝိယ၊ မလွှတ်မူ၍ကဲ့သို့။ တေန၊ ထိုဂေါတြဘူဉာဏ်သည်။ ဂဟိတာရမ္မဏေယေဝ၊ ယူအပ်သော နိဗ္ဗာန်အာရုံ၌သာလျှင်။ ဝတ္တိတွာ၊ ဖြစ်၍။ မဂ္ဂဿ၊ ၏။ တသ္မိံ လောဘက္ခန္ဓာဒိနိဗ္ဗိဇ္စျနေ၊ ထိုဘောတုံး စသည်တို့ကို ဖောက်ထွင်းရာ၌။ ဥသုံ၊ မြားကို။ အသတိ ခိပ္ပတိ၊ ပစ်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဿသော၊ မည်၏။ ဓနုဂ္ဂဟော၊ လေးသမားကိုရ၏။ သရဂေါစရဋ္ဌာနံ နာမ၊ မြား၏ ကျက်စားရာ အရပ် မည်သည်ကား။ အဋ္ဌဥသဘမတ္ထံ၊ ရှစ်ဥသဘမျှရှိ၏။ တဉ္စ၊ ထိုရှစ်ဥသဘမျှရှိသော အရပ်သည်လည်း။ ဒူရေပါတိနော၊ အဝေး၌ မြားကို ကျရောက်စေတတ်သော လေးသမား၏။ ဝါ၊ အဝေးရောက်ပစ်နိုင်သော လေးသမား၏။ (သရဂေါစရဋ္ဌာနံ၊ တည်း။) မဇ္စျိမပုရိသဿ၊ ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ စတုဟတ္ထာယ၊ လေးထောင်ရှိသော။ ယဋ္ဌိယာ၊ တာဖြင့်။ ဝီသတိယဋ္ဌိ၊ တာနှစ်ဆယ်သည်။ ဥသဘံ၊ မည်၏။ တေန၊ ထိုတာနှစ်ဆယ်ရှိသော ဥသဘဖြင့်။ အဋ္ဌဥသဘမတ္တေ၊ ရှစ်ဥသဘမျှရှိသော။ ပဒေသေ၊ အရပ်၌။ ဟတ္ထဝသေန၊ အတောင်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ စတ္ထာရီသာဓိကဆသတဟတ္ထေ၊ အတောင်လေးဆယ်ရှိသော။ ပဒေသေ၊ ၌။ ဖလကသန္တိ၊ ကား။ အသနသာရမယံ၊ ပိတောက်နှစ်ဖြင့်ပြီးသော။ ဖလကသတံ၊ ပျဉ်ချပ် တရာကို။ ကုမ္ဘကာရစက္ကဒိသေ၊ အိုးထိန်းသည်၏ စက်ဝိုင်းနှင့်တူသော။ စက္ကယန္တေ၊ စက်ယန္တယား၌။ ဝါ၊ လှည့်၍။ ဒဏ္ဍကဃဋ္ဋနာယ၊ ဒုတ်ဖြင့်ရိုက်ခတ်ခြင်းဖြင့်။ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗသဒ္ဒေါ၊ ဖြစ်ပေါ်စေအပ်သော အသံသည်။ ဒဏ္ဍကသညာ၊ မည်၏။ ဖလကသတဝိနိဝိဇ္စျိနဿ၊ ပျဉ်ချပ်တရာကို ဖောက်ထွင်းခြင်း၏။ ပစ္စယဘူတာ၊ အကြောင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဒဏ္ဍကသညာ ဝိယ၊ ဒုတ်သံအမှတ်ကဲ့သို့။ ဂေါတြဘုဉာဏံ၊ ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) မဂ္ဂဉာဏဿ၊ ၏။ လောဘက္ခန္ဓာဒိနိဗ္ဗိဇ္စျနဿ၊ လောဘတုံးစသည်ကို ဖောက်ထွင်းခြင်း၏။ ပစ္စယဘာဝတော၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ နိဗ္ဗိဇ္စျိတဗ္ဗနိဝိဇ္စျနတော၊ ဖောက်ထွင်းအပ် ဖောက်ထွင်းသင့်သော ဘောတုံးစသည်ကု် ဖောက်ထွင်းခြင်းကြောင့်။ ဣဿာသော ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ မဂ္ဂဉာဏံ၊ ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ)
၈၁၀။ အဋ္ဌမဘဝတော၊ ရှစ်ခုမြောက်သောဘဝမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ နိဗ္ဗတ္တနကံ၊ ဖြစ်လတံ့သော။ အနမတဂ္ဂ သံသာရဝဋ္ဋဒုက္ခသမုဒ္ဒံ၊ မသိအပ်သော အစွန်းရှိသော (ဝါ) မသိအပ်သော အဆုံးရှိသော သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲဟူသော သမုဒြာကို။ (ဖြစ်ပြီးဆင်းရဲကိုမဆိုလို၊ ဖြစ်ထိုက်-ဖြစ်လတံ့ကိုသာ ဆိုလိုသော ကြောင့် အဂ္ဂ-ကို အဆုံးဟု တနည်းပြန်သည်) သောသေတိ၊ ခြောက်သွေ့စေ၏။ သဒ္ဓါဓနံ၊ လည်းကောင်း။ သီလဓနံ၊ လည်းကောင်း။ ဟိရဓနံ၊ လည်းကောင်း။ ဩတ္တပ္ပဓနံ၊ လည်းကောင်း။ သုတခနံ၊ လည်းကောင်း။ စာဂဓနံ၊ လည်းကောင်း။ ပညာဓနံ၊ လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ သတ္တန္နံ၊ ကုန်သော။ ဣမေသံ အရိယဓာနနံ၊ ဤအရိယာဥစ္စာတို့၏။ သမ္မုခီဘာဝန္တိ၊ ကား။ ပစ္စက္ခသိဒ္ဓိံ၊ မျက်မှောက်အားဖြင့် ပြီးစီးခြင်းကို။
ပဌမမဂ္ဂဉာဏံ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတံ၊ ပြီ။
သောတာပန္နပုဂ္ဂလကထာဝဏ္ဏနာ
၈၁၁။ တေဿဝ သောတာပတ္တိမဂ္ဂစိတ္တဿ၊ ထိုသောပတ္တိမဂ်စိတ်၏သာလျှင်။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ ၌။ နာတိတိက္ခပညဿ၊ အလွန်မထက်သော ပညာရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဒွေ၊ နှစ်ကြိမ်ကုန်သော။ (ဖလစိတ္တာနိ၊ တို့သည်။) ကာမံ၊ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တိက္ခပညဿ၊ ထက်သောပညာရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ တီဏိ၊ သုံးကြိမ်ကုန်သော။ ဖလစိတ္တာနိ၊ တို့သည်။ ကာမံဟောန္တိ၊ အကယ်၍ကားဖြစ်ကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ အဝိသေသတော၊ သာမညအားဖြင့်။ ဂဟိတဿ၊ ယအပ်သော။ မဂ္ဂဿ၊ မဂ်၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဒွေ တီစိ ဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သမာဓိမာနန္တရိကညမာဟူတိ၊ ကား။ ယံ၊ အကြင်သမာဓိကို။ အတ္တနော၊ ၏။ ပဝတ္တိသမနန္တရံ၊ ဖြစ်သည်၏အခြားမဲ့၌။ နိယမေနေဝ၊ ကိန်းသေအားဖြင့်သာလျှင်။ ဖလပ္ပ ဒါနတော၊ အကျိုးကိုပေးတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အာနန္တရိကသမာဓီတိ၊ အခြားမဲ့၌ဖြစ်သော အကျိုး ရှိသော သမာဓိဟူ၍။ အာဟ၊ ကုန်ပြီ။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အနန္တရမေဝ၊ အခြားမဲ့၌သာလျှင်။ ပဝတ္တနကံ၊ ဖြစ်လတံ့သော။ ဖလံ၊ သည်။ အနန္တရံ၊ မည်၏။ တတ္ထ၊ ထိုအခြားမဲ့၌ ဖြစ်လတံ့သောဖိုလ်၌။ နိယုတ္တော၊ ယှဉ်သည်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ဧတဿ၊ ဤမဂ်အား။ တံ၊ ထိုအခြားမဲ့၌ ဖြစ်လတံ့သော ဖိုလ်ဟူ သော။ ပယောဇနံ၊ အကျိုးသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာနန္တရိကော၊ မည်၏။ မဂ္ဂေါ၊ ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။)
အာသေဝနန္တေတိ၊ ကား။ အာသေဝနတော၊ မှ။ အန္တော၊ ၌။ အာသေဝနလာဘိနော၊ အာသေဝနပစ္စည်း ကိုရသော။ အနုလောမဉာဏဿ၊ ညဏ်၏။ အနန္တရံ၊ ၌။ ဣတိ၊ သည်ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ လဒ္ဓါသေ ဝနမေဝ၊ ရအပ်သော အာသေဝန ပစ္စည်းရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်သော။ အနုလောမံ၊ သည်။ ဂေါတြဘုံ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒေတိ၊ ဖြစ်စေနိုင်၏။ ဥပရိ ပန၊ အထက်၌မူကား။ ဆ ဝါ၊ ခြောက်ကြိမ်သော်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ သတ္တ ဝါ၊ ခုနှစ်ကြိမ်သော်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဇဝနာနိ၊ တို့သည်။ ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ စတ္တာရိ၊ လေးကြိမ်ကုန်သော။ ဖလစိတ္တာနိ၊ တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒေယျ၊ တစုံတယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်ဆိုရာ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဝါ၊ ဤသို့ ဆိုဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ သတ္တစိတ္တပရမာ ဝ ဧကာဝဇ္ဇနဝီထီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
တံ ပန၊ ထိုစကားကိုကား။ သာရတော၊ အနှစ်အားဖြင့်။ နု ပစ္စေတဗ္ဗံ၊ မယုံကြည်အပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ယှဉ်ခြင်းကို။ (ကာတဗ္ဗာ၊ ပြုအပ်၏။) ပန၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်ဆိုထိုက်၏။ တံ၊ ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်စျာကကထာအဖွင့်၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်သာလျှင် တည်း။
၈၁၂။ ဧတ္တာဝတာတိ၊ ကား။ ပဌမမဂ္ဂါနန္တရံ၊ ပဌမမဂ်၏ အခြားမဲ့၌။ ဖလဿ၊ ဖိုလ်၏။ ဥပ္ပတ္တိမတ္တေန၊ ဖြစ်ခြင်းမျှဖြင့်။ ဘုသံ ပမတ္တောပီတိ၊ ကား။ ဝေဒရဇ္ဇစက္ကဝတ္တိရဇ္ဇာဒိပမာဒဋ္ဌာနံ၊ နတ်မင်း၏အဖြစ် စကြာဝတေးမင်း၏ အဖြစ်အစရှိသော မေ့လျော့ခြင်း၏ တည်ရာဌာနသို့။ အာဂမ္မ၊ ရောက်၍။ ဘုသံ၊ လွန်စွာ။ ပမတ္တောပိ၊ မေ့လျော့ငြားသော်လည်း။ ယေသံ ယထာဝုတ္တအာဝဇ္ဇန ဇဝနစိတ္တာနံ၊ အကြင် ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အာဝဇ္ဇန်း ဇောစိတ်တို့၏။ ဥပ္ပတ္တိယာ၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ဧသ သောတာပန္နော၊ ဤသောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ပစ္စဝေက္ခတိ နာမ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
ဧတေနဝ၊ ဤသောတာပန်၏ ပစ္စဝေက္ခဏာနှင့် သာလျှင်။ ပသင်္ဂေန၊ စပ်သဖြင့်။ သောသာနံ၊ ကုန်သော။ အရိယာနံ၊ တို့၏။ ပစ္စဝေက္ခဏာနိ၊ တို့ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ယထာ စာတိအာဒိ၊ စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
စ၊ ဆက်။ ပဉ္စန္နံ၊ ကုန်သော။ ပစ္စဝေက္ခဏာနံ စ၊ ပစ္စဝေက္ခဏာတို့ကိုလည်းကောင်း။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ (ပစ္စဝေက္ခဏာနံ စ၊ တို့ကိုလည်းကောင်း။) ယဒိဒံ ဒဿနံ၊ အကြင်ပြခြင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဧသော၊ ဤငါးပါး လေးပါးသော ပစ္စဝေက္ခဏာတို့ကို ပြခြင်းသည်။ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒေါယေဝ၊ အလွန်အကဲ အားဖြင့်ပိုင်းခြားကြောင်းဖြစ်သော ပြခြင်းသာလျှင်တည်း။ ဝါ၊ အလွန်ဆုံးအပိုင်းအခြားသာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အဘာဝေနေဝါတိဧတေန၊ ဟူသော ဤပါဌ်ဖြင့်။ ပဟီနာဝသိဋ္ဌကိလေသ ပစ္စဝေက္ခဏသမတ္ထတာ၊ ပယ်အပ်ပြီးသော ကိလေသာ, ကြွင်းသော ကိလေသာတို့ကို ဆင်ခြင်ခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်သည်။ ကဿစိ၊ အချို့သော အရိယာပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဟောတိ၊ ၏။ ကဿစိ၊ အား။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ လောဘော ဧဝ၊ လောဘသည်သာလျှင်။ ဘောဓမ္မော၊ လောဘဓမ္မမည်၏။
ဒုတိယမဂ္ဂဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
၈၁၃။ ကာမရာဂဗျာပါဒါနံ တနုဘာဝါယာတိ၊ ကား။ ဧတေသံ ကိလေသာနံ၊ တို့၏။ တနုဘာဝတ္တံ၊ ခေါင်းပါးသည်၏ အဖြစ်အလို့ငှာ။ ဝါ၊ ခေါင်းပါးခြင်း အကျိုးငှာ။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ အဓိစ္စုပ္ပတ္တိယာ စ၊ ရံခါ၌ ဖြစ်ခြင်းဖြင့် လည်းကောင်း။ ပရိယုဋ္ဌာနမန္ဒတာယ စ၊ ပရိယုဋ္ဌာန်၏ နုံ့သည်၏ အဖြစ်ဖြင့် လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒွီဟိ၊ ကုန်သော။ ကာရဏေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ တနုဘာဝေါ၊ ခေါင်းပါးသည်၏ အဖြစ်ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) ဟိ၊ ချဲ့။ သကဒါဂါမိဿ၊ ပုဂ္ဂိုလ်အား။ (န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ-၌ စပ်) ဝဋ္ဋာနုသာရိ မဟာဇနဿ ဝိယ၊ ဝဋ်ဆင်းရဲသို့ အစဉ်လိုက်သော များစွာသော လူအပေါင်းအားကဲ့သို့။ ကိလေသာ၊ တို့ သည်။ အဘိဏှံ၊ မပြတ်။ ဝါ၊ ထပ်တလဲလဲ။ (ပုနပ္ပုနံ-နှင့် အနက်တူပင်) န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်။ ဟုတွာ၊ ၍။ (ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။) တထာ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်သော်လည်း။ မဒ္ဒန္တာ၊ နင်းနယ်လွှမ်းမိုးကုန်လျက်။ ဆာဒေန္တာ၊ ဖုံးလွှမ်းကုန်လျက်။ အန္ဓကာရံ၊ အမိုက်မှောင်ကို။ ကရောန္တာ၊ ပြုကုန်လျက်။ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်။ ပန၊ စင်စစ်အားဖြင့်သော်ကား။ ဒွီဟိ၊ ကုန်သော။ မဂ္ဂေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ပဟီနတ္တာ၊ ပယ်အပ်ကုန်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မန္ဒမန္ဒာ၊ အလွန်နုံ့ကုန်သည်။ တနုကာကာရာ၊ ပါးသောအခြင်းအရာရှိကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ ကေစိ ပန၊ တို့သည်ကား။ သကဒါ ဂါမိဿာပိ၊ ပုဂ္ဂိုလ်အားလည်း။ ကိလေသာ၊ တို့သည်။ စိရေန၊ ကြာမြင့်မှ။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ (ဤပုဒ်ပို သကဲ့သို့ရှိ၏) ဥပ္ပဇ္ဇန္တပိ၊ ကုန်သော်လည်း။ ဗဟလာဝ၊ ထူထဲကုန်သည်သာလျှင်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။
တထာ ဟိ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ အဿ၊ ထိုသကဒါဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ပုတ္တဓိတရော၊ သားသမီးတို့ကို။ ဒိဿန္တိ၊ တွေ့မြင်အပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) တံ၊ ထိုစကားသည်။ အကာရဏံ၊ အကြောင်းမဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဝတ္ထုပဋိသေဝနေန၊ ဝတ္ထုကိုမှီဝဲခြင်းနှင့်။ ဝိနာပိ၊ ကင်း၍လည်း။ ဂဗ္ဘဂ္ဂဟဏသဗ္ဘာဝတော၊ ကိုယ်ဝန်ကိုယူခြင်း၏ ထင်ရှားရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ သာလျှင်။ ဒွီဟိ၊ ကုန်သော။ ကာရဏေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝါ၊ တို့ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုကိလေသာတို့၏။ တနုဘာဝေါ၊ ခေါင်းပါးသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဒုတိယာယာတိ၊ ကား။ ဂဏနဝသေနပိ၊ အရေအတွက်၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ ဒုတိယာယ၊ နှစ်ခုမြောက်ဖြစ်သော။ ဥပ္ပတ္တိဝသေနပိ၊ ဖြစ်ခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ ဒုတိယာယ၊ နှစ်ခုမြောက်သော။ ဘူမိယာ၊ ဘုံသို့။ ပတ္တိယာတိ၊ ကား။ သာမည ဖလဿ၊ သာမညဖိုလ်ကို။ ပဋိလာဘာယ၊ ရခြင်းငှာ။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသာမညဖိုလ်သည်။ သမ္ပယုတ္တာနံ၊ တို့၏။ နိဿယဘာဝတော၊ မှီရာ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤသာမညဖိုလ်၌။ တေ ဓမ္မာ၊ ထိုသမ္ပယုတ်တရားတို့သည်။ ဘဝန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့ဖြစ်ရာဖြစ်သော သတ္တိကြောင့်။ ဘူမိ၊ မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ လောကုတ္တရဘာဝေ၊ လောကုတ္တရာအဖြစ်သည်။ သမာနေပိ၊ တူငြားသော် လည်း။ သယမ္ပိ၊ မိမိကိုယ်တိုင်လည်း။ ကဝတိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်တတ်၏။ နိဗ္ဗာနံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ အပါတုဘူတံ၊ ထင်ရှားမဖြစ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ တသ္မာပိ၊ ကြောင့်လည်း။ ဘူမီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ယောဂံ ကရောတီ တိ၊ ကား။ ဝိပဿနာဘိယောဂံ၊ ဝိပဿနာကို အားထုတ်ခြင်းကို။ ကရောတိ၊ ၏။ နဝဟာကာရေဟိ ဣန္ဒြိယာနိ တိက္ခာနိ ဘဝန္တီတိအာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းဖြင့်ပင် လျှင်။ ယဒဂ္ဂေန၊ အကြင် အဖို့အားဖြင့်။ ဣန္ဒြိယာနံ၊ တို့၏။ တိက္ခတံ၊ ထက်သည်၏ အဖြစ်ကို။ သမ္ပာ ဒေတိ၊ ပြီးစီးပြည့်စုံစေ၏။ တဒဂ္ဂေန၊ ထိုအဖို့အားဖြင့်။ ဗလာနိ စ၊ ဗိုလ်တို့ကိုလည်းကောင်း။ ဗောဇ္စျင်္ဂါနိ စ၊ တို့ကိုလည်းကောင်း။ ပဋုတရဘာဝံ၊ အထူးသဖြင့် ထက်မြက်သည်၏အဖြစ်ကို။ အာပါဒေန္တော၊ ရောက်စေလျက်။ ဣန္ဒြိယဗလဗောဇ္စျင်္ဂါနိ၊ တို့ကို။ သမောဓာနေတွာ၊ ပေါင်းစုညီညွတ်စေ၍။ လက္ခဏတ္တယတီရဏဝသေန၊ လက္ခဏာသုံးပါး၏ အပေါင်းကို စူးစမ်းဆင်ခြင်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ပရိမဒ္ဒတိ၊ ထက်ဝန်းကျင်နင်းနယ်ချေမှုံး၏။ တတ္ထ၊ ထိုသင်္ခါရတရားအပေါင်း၌။ အပရာ ပရံ၊ အဆင့်ဆင့်။ ဉာဏံ၊ ကို။ စာရေန္တော၊ ဖြစ်စေလျက်။ ပရိဝတ္တေတိ၊ လည်စေ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဝိပဿနာဝီထိံဩဂါဟတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ၊ ကား။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏာ ဒီနံ၊ စသည်တို့ကို။ ဥပ္ပါဒနေ၊ ဖြစ်စေခြင်း၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ဂေါတြဘုအနန္တရန္တိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ဂေါတြ ဘုဝိယ၊ ဂေါတြဘူနှင့်တူ၏။ (ဣတိ၊ ကြောင့်။) ဂေါတြဘု၊ မည်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ပဌမမဂ္ဂ ပုရေစာရိက ဉာဏံ၊ ပဌမမဂ်၏ ရှေ့သွားဖြစ်သောဉာဏ်ကို။ (ဝုစ္စတိ-၌ စပ်) ပုထုဇ္ဇနဂေါတ္တာဘိဘဝနတော စ၊ ပုထုဇဉ်အနွယ်ကို လွှမ်းမိုးကျော်လွန်တတ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ အရိယဂေတ္တဘဝနတော စ၊ အရိယာအနွယ်ကို ဖြစ်စေခြင်း-အရိယအနွယ်သို့ရောက်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ နိပ္ပရိယာယာတော၊ မုချအားဖြင့်။ ဂေါတြဘူတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣဒံ ပန၊ ဤသကဒါဂါမိမဂ်၏ ရှေ့သွားဖြစ်သော ဉာဏ်နှင့်တူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပရိယာယတော၊ အားဖြင့်။ ဂေါတြဘု၊ မည်၏။
ဒုတိယဉာဏံ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတံ၊ ပြီ။
တတိယမဂ္ဂဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
၈၁၄။ သကိဒေဝါတိ၊ ကား။ ဧကဝါရံယေဝ၊ တကြိမ်သာလျှင်။ ဣမံလောကံ အာဂန္တွာတိ ဣမိနာ၊ ဟူသောဤပါဌ်ဖြင့်။ ပဉ္စသု၊ ငါးယောက်ကုန်သော။ သကဒါဂါမီသု၊ သကဒါဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင်။ စတ္တာရော၊ လေးယောက်တို့ကို။ ဝဇ္ဇေတွာ၊ ကြဉ်၍။ ဧကောဝ၊ တယောက်ကိုသာလျှင်။ ဂဟိတော၊ ယူအပ်၏။ ဧကစ္စော၊ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဣဓ၊ ဤလူ့ပြည်လောက၌။ သကဒါဂါမိဖလံ၊ ဖိုလ်သို့။ ပတွာ၊ ရောက်ပြီး၍။ ဣဓေဝ လောကေ၊ ဤလူ့ပြည်လောက၌သာလျှင်။ ပရိနိဗ္ဗာတိ၊ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြု၏။ ဧကစ္စော၊ သည်။ ဣဓ၊ ၌။ ပတွာ၊ သကဒါဂါမိဖိုလ်သို့ရောက်ပြီး၍။ ဒေဝလောကေ၊ နတ်ပြည်လောက၌။ ပရိနိဗ္ဗာတိ၊ ၏။ ဧကစ္စော၊ သည်။ ဒေဝလောကေ၊ ၌။ ပတွာ၊ ၍။ တတ္ထေဝ၊ ထိုနတ်ပြည်၌ပင်လျှင်။ ပရိနိဗ္ဗာတိ၊ ၏။ ဧကစ္စော၊ သည်။ ဒေဝလောကေ၊ ၌။ ပတွာ၊ ၍။ ဣဓ၊ ဤလူ့ပြည်လောက၌။ ဥပပဇ္ဇိတွာ၊ ဖြစ်ပြီး၍။ ပရိနိဗ္ဗာတိ၊ ၏။ စတ္တာရောပိ၊ လေးယောက်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဣမေ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ ၌။ န ဂဟိတာ၊ မယူအပ်ကုန်။ ယော ပန၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်ကား။ ဣဓ၊ ဤလူ့ပြည်လောက၌။ ပတွာ၊ သကဒါဂါမိဖိုလ်သို့ရောက်၍။ ဒေဝလောကေ၊ ၌။ ယာဝတာယုကံ၊ အသက်တမ်းရှိသမျှ ကာလပတ်လုံး။ ဝသိတွာ၊ နေပြီး၍။ ပုန၊ တဖန်။ ဣဓ၊ ၌။ ဥပပဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ ပရိနိဗ္ဗာတိ၊ ၏။ အယံ ဧကောဝ၊ ဤတယောက်ကိုသာလျှင်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဂဟိတော၊ ယူအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။
ကာမရာဂဗျာပါဒါနံ အနဝသေသပ္ပဟာနာယာတိ၊ ကား။ သကဒါဂါမိမိဂ္ဂေန၊ မဂ်ဖြင့်။ တနုကတာနံ၊ ပါးသည်ကို ပြုအပ်ကုန်ပြီးသော။ ဝါ၊ ပါးအောင် ပြုအပ်ကုန်ပြီးသော။ တေသံယေဝ သံယောဇနာနံ၊ ထို ကာမရာဂဗျာပါဒ သံယောဇဉ်တို့ကိုသာလျှင်။ နိရဝသေသပ္ပဟာနာယ၊ အကြွင်းမဲ့ပယ်ခြင်းအကျိုးငှာ။ ပဋိသန္ဓိဝသေန၊ အားဖြင့်။ ကာမဘဝဿ၊ သို့။ အနာဂမနတော၊ မလာခြင်းကြောင့်။ အနာဂါမီ၊ မည်၏။
တတိယဉာဏံ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတံ၊ ပြီ။
စတုတ္ထမဂ္ဂဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
၈၁၅။ ဩပပါတိကောတိ၊ ကား။ ဥပပါတယောနိကော၊ ဥပပါတ်ယောနိရှိသော။ ဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ အဿ၊ ဤအနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဂဗ္ဘသေယျာ၊ ဂဗ္ဘသေယျယောနိကို။ ဝါ၊ အမိဝမ်း၌ ကိန်းအောင်းခြင်းကို။ ပဋိက္ခိတ္တာ၊ ပယ်အပ်၏။ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီတိ၊ ကား။ တတ္ထ သုဒ္ဓါဝါသေ၊ ထိုသုဒ္ဓါဝါသဗြဟ္မာ့ဘုံ၌။ ပရိနိဗ္ဗာယိတာ၊ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုလေ့ရှိ၏။ အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာလောကာတိ၊ ကား။ ပဋိသန္ဓိဂဟဏ ဝသေန၊ ပဋိသန္ဓေကို ယူသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ တသ္မာ လောကာ၊ ထိုသုဒ္ဓါဝါသ ဗြဟ္မာ့ဘုံမှ။
ရူပရာဂအရူပရာဂမာနဥဒ္ဓစ္စအဝိဇ္ဇာနံ၊ အနဝသေသပ္ပဟာနာယာတိ၊ ကား။ ပဉ္စန္နံ၊ ကုန်သော။ ဧတေသံ ဥဒ္ဓမ္ဘာဂိယသံယောဇနာနံ၊ ဤဥဒ္ဓမ္ဘာဂိယာသံယောဇဉ်တို့ကို။ နိေဿသပ္ပဇဟနတ္ထာယ၊ အကြွင်းမဲ့ပယ်ခြင်း အကျိုးငှာ။ တတ္ထ၊ ထိုငါးပါးတို့တွင်။ ရူပဘဝေ၊ ၌။ ဆန္ဒရာဂေါ၊ လိုလားတပ်မက်ခြင်းသည်။ ရူပရောဂေါ၊ မည်၏။ အရူပဘဝေ၊ ၌။ ဆန္ဒရောဂေါ၊ သည်။ အရူပရောဂေါ၊ မည်၏။ မာနော၊ ဟူသည်။ အရဟတ္တမဂ္ဂဝဇ္စျမာနော၊ အရဟတ္တမဂ်ဖြင့် ပယ်သတ်အပ်သော မာနတည်း။ ဥဒ္ဓစ္စာဝိဇ္ဇာ၊ တို့သည်။ တထာ၊ ထိုအတူပင်တည်း။
စတုတ္ထဉာဏံ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတံ၊ ပြီးပြီ။
အရဟန္တပုဂ္ဂလပထာဝဏ္ဏနာ
၈၁၆။ မဟာခီဏာသဝေါတိ ဧတံ၊ ဟူသောဤအမည်သည်။ မဟာနုဘာဝတာနိဗန္ဓနံ၊ ကြီးသော အာနုဘော်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကို သိစေကြောင်းဖြစ်သော။ ဝါ၊ ကြီးသောအာနုဘော်ရှိသည်၏ အဖြစ်နှင့် စပ်ဆိုင်သော။ ပူဇာဝနံ၊ ချီးမွမ်းပူဇော်သော စကားတည်း။ ဥပါဒါယဝစနံ၊ စွဲမှီ၍ ပြောဆိုသော စကား သည်။ ဝါ၊ ငယ်သူကို ထောက်ဆ၍ ပြောဆိုသောစကားသည်။ န၊ မဟုတ်။ မဟာမောဂ္ဂလ္လာ နောတိယထာ၊ ဟူသောအမည်ကဲ့သို့တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ စူဠခီဏာသဝေါ နာမ၊ မည်သည်။ ဝါ၊ ရဟန္တာ အငယ်မည်သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ အန္တိမဒေဟံ၊ အဆုံးစွန်သော ခန္ဓာကိုယ်ကို။ ဓာရေတိ၊ ဆောင်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အန္တိမဒေဟဓာရီ၊ မည်၏။ ခန္ဓကိလေသာဘိသင်္ခါရတာရာနံ၊ ခန္ဓာဝန်ကိလေသာဝန် အဘိသင်္ခါရဝန်တို့ကို။ ဩဟိတတ္တာ ဩရောပိတတ္တာ၊ ချထားအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဩဟိတဘာ ရော၊ မည်၏။ သဒတ္ထံ သကတ္ထံ၊ မိမိ၏အကျိုးစီးပွားကို။ အနုပ္ပတ္တော၊ ရောက်၏-ရ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနုပ္ပတ္တသဒတ္ထော၊ မည်၏။ စ၊ ဆက်။ သဒတ္ထော၊ မိမိ၏ အကျိုးစီးပွားဟူသည်။ အရဟတ္တံ၊ အရတ္တဖိုလ် ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုအရဟတ္တဖိုလ်ကို။ (ဝုစ္စတိ-၌ စပ်) အတ္တုပနိဗန္ဓနဋ္ဌေန စ၊ မိမိနှင့် ဖွဲ့စပ်ခြင်းအနက်ကြောင့်လည်းကောင်း။ အတ္တာနံ၊ ကို။ အဝိဇဟနဋ္ဌေန စ၊ မစွန့်ခြင်းအနက် ကြောင့်လည်းကောင်း။ အတ္တနော၊ ၏။ အတ္ထတ္တာ၊ အကျိုး၏အဖြစ်ကြောင့်။ သကတ္ထောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဧတဿ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဒသပိ၊ လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဘဝသံယောဇနာနိ၊ တို့သည်။ ပရိက္ခီဏာနိ၊ ကုန်ခန်းလေကုန်ပြီ။ (တနည်း) ပရိက္ခီဏာနိ၊ ကုန်ခန်းကုန်ပြီးသော။ ဒသပိ၊ ကုန်သော။ ဘဝသံယောဇနာ နိ၊ တို့သည်။ (သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပရိက္ခီဏဘာဝသံယောဇနာ၊ မည်၏။ ခန္ဓာဒိအတ္ထံ၊ ခန္ဓာအစရှိသော အနက်သဘောကို။ သမ္မာ၊ ကောင်းစွာ။ အညာယ၊ သိ၍။ ဝိမုတ္တော၊ လွတ်မြောက်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမ္မဒညာ ဝိမုတ္တော၊ မည်၏။ အဂ္ဂေါ စ၊ မြတ်သည်လည်း ဟုတ်၏။ သော၊ ထိုမြတ်၏ဟူ သည်။ ဒက္ခိဏေယျော စ၊ မြတ်သောအလှူကို ခံထိုက်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်းဟုတ်၏။ ဝါ၊ ကား။ အဂ္ဂဒက္ခိဏံ၊ မြတ်သောအလှူကို။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဂ္ဂဒက္ခိဏေယျော၊ မည်၏။
ဗောဓိပက္ခိယကထာဝဏ္ဏနာ
၈၁၇။ စတုန္နံ၊ လေးပါးကုန်သော။ မဂ္ဂဉာဏာနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ စတုဉာဏာယ၊ လေးပါးသော မဂ်ဉာဏ်ရှိသော။ အာနုဘာဝဝိဇာနနတ္ထန္တိ၊ ကား။ သတိပဋ္ဌာနပါရိပူရိအာဒိကဿ၊ သတိပဋ္ဌာန်၏ ထက်ဝန်းကျင် ပြည့်စုံခြင်းအစရှိသော။ အာနုဘာဝဿ၊ အစွမ်းအာနုဘော်ကို။ ဗောဓနတ္ထံ၊ သိခြင်းအကျိုး ငှာ။
ဧတဿ၊ ဤအရိယာမဂ်အား။ ပရိပုဏ္ဏာ၊ ပြည့်စုံကုန်သော။ ဗောဓိပက္ခိယာ၊ တို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပရိပုဏ္ဏဗောဓိပက္ခိယော၊ မည်၏။ မဂ္ဂေါ၊ အရိယာမဂ်ကိုရ၏။ တဿ၊ ထိုပြည့်စုံသော ဗောဓိပက္ခိယတရားရှိသော အရိယာမဂ်၏။ ဘာဝေါ၊ အဖြစ်သည်။ ပရိပုဏ္ဏဗောဓိပက္ခိယဘာဝေါ၊ မည်၏။ (ဝုဋ္ဌာနဗလေဟိ သမ္ပယုတ္တတာဝ-ဟု ရှိရာတွင် ဝုဋ္ဌာနံ ဗလေဟိ သမ္ပယုတ္တတာ စ-ဟု ရှိသင့်၏) ဝုဋ္ဌာနံ စ၊ ထခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ဗလေဟိ၊ ခွန်အားတို့နှင့်။ သမ္ပယုတ္တတာ စ၊ ယှဉ်သည်၏ အဖြစ် သည်လည်းကောင်း။ ဝုဋ္ဌာနဗလသမာယောဂေါ၊ မည်၏။ ယေ သံယောဇနာဒယော၊ အကြင်သံယောဇဉ် အစရှိသောတရားတို့ကို။ ပဌမမဂ္ဂါဒိနာ၊ ပဌမမဂ်အစရှိသော။ ယေန၊ အကြင်မဂ်သည်။ ဝါ၊ ဖြင့်။ ပဟာတဗ္ဂာ၊ ပယ်အပ်ကုန်၏။
၈၁၈။ ဝါ၊ အဋ္ဌကထာအဆိုမှ တနည်းကား။ ဗုဇ္စျနဋ္ဌေန၊ သိတတ်သောအနက်ကြောင့်။ ဗောဓော၊ မည်၏။ မဂ္ဂစိတ္တုပ္ပါဒ္ဒေါ၊ မဂ်စိတ္တုပါဒ်ကိုရ၏။ တဿ၊ ထို သိတတ်သော မဂ်စိတ္တုပ္ပါဒ်ကိုရ၏။ တဿ၊ ထို သိတတ်သော မဂ်စိတ္တုပ္ပါဒ်၏။ (ပက္ခေ-၌စပ်) ဗုဇ္စျနကိရိယာယ၊ သိခြင်းကြိယာအား။ အနုဂုဏဘာဝတော၊ လျော်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ လျော်သော ဂုဏ်ကျေးဇူး၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပက္ခေ၊ အဖို့အသင်းအပင်း ၌။ ဘဝါ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဗောဓိပက္ခိယာ၊ မည်၏။
၈၁၉။ တေသု ဗောဓိပက္ခိယေသု၊ တို့တွင်။ အာရမ္မဏေသူတိ၊ ကား။ ကာယာဒိအာရမ္မဏေသု၊ ကာယအစရှိသောအာရုံတို့၌။ ဩက္ခန္တိတွာတိ၊ ကား။ အနုပဝိသိတွာ၊ သက်ဝင်၍။ ပက္ခန္ဒိတွာတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ တေဿဝ၊ ထိုဩက္ခန္တိတွာတိကား။ အနုပဝိသိတွာ၊ သက်ဝင်၍။ ပက္ခန္ဒိတွာတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ တေဿဝ၊ ထိုဩက္ခန္တိတွာ-ဟူသောပုဒ်၏သာလျှင်။ ဝေဝစနံ၊ ဝေဝုစ်ပရိယာယ်တည်း။ ဥပဋ္ဌာနတောတိ၊ ကား။ အသုဘာကာရာဒိဂ္ဂဟဏဝသေန၊ အသုဘအခြင်းအရာအစရှိသည်ကို ယူသည် ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဥပဂန္တွာ၊ ကပ်၍။ အဝဋ္ဌာနတော၊ တည်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ကာယာဒီသု၊ ကာယာ အစရှိသောအာရုံတို့၌။ အသုဘာကာရာဒိဂ္ဂဟဏံ၊ အသုဘအခြင်းအရာ အစရှိသည်ကို ယူခြင်းကို။ ပုဗ္ဗဘာဂသတိပဋ္ဌာနဝသေန၊ ရှေ့အဖို့၌ဖြစ်သော သတိပဋ္ဌာန်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။) သုဘ သညာဒိပဟာနကိစ္စာသဓနံ၊ သုဘသညာအစရှိသည်ကို ပယ်ခြင်းကိစ္စကို ပြီးစေခြင်းကို။ မဂ္ဂသတိပဋ္ဌာန ဝသေန၊ မဂ်သတိပဋ္ဌာန်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ မဂ်သတိပဋ္ဌာန်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုမဂ်၌။ ဧကာဝ၊ တပါးတည်းသာလျှင်ဖြစ်သော။ သတိ၊ သည်။ စတုကိစ္စသာဓနဝသေန၊ လေးပါးသောကိစ္စကို ပြီးစေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။
၈၂၀။ ပဒဟန္တီတိ၊ ကား။ ဝါယမန္တိ၊ အားထုတ်ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ ကာယစိတ္တာနိ၊ ကိုယ်စိတ်တို့ကို။ ပဂ္ဂဏှန္တိ၊ ချီးမြှောက်ကုန်၏။ အသောဘာဟေတူနံ၊ မတင့်တယ်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်ကုန်သော။ သံကိလေသဓမ္မာနံ၊ ညစ်ညူးကြောင်းတရားတို့ကို။ ပဇဟနေန စ၊ ပယ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ သောဘာဟေတူနံ၊ တင့်တယ်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်ကုန်သော။ ဝေါဒါနဓမ္မာနံ၊ ဖြူစင်သောတရားတို့ကို။ ဘာဝနေန စ၊ ဖြစ်ပွားစေခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ သောဘနံ၊ တင့်တယ်၏။ သုန္ဒရံ၊ ကောင်း၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ သေဋ္ဌဘာဝဟနတောတိ၊ ကား။ ပါသံသတမဘာဝသာဓနတော၊ အထူးသဖြင့် ချီးမွမ်းအပ်သည်၏ အဖြစ်ကိုပြီးစေခြင်းကြောင့်။ ပဓာနဘာဝကာရဏတောတိ၊ ကား။ ဥတ္တမဘာဝ ဟေတုတော၊ မြတ်သည်၏ အဖြစ်၏ အကြောင်းဖြစ်ခြင်းကြောင့်။
၈၂၁။ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တေနာတိ၊ ကား။ ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏနိဒ္ဒေသ၊ ၌။ ဝုတ္တေန၊ သော။ ဣဇ္စျနဋ္ဌော၊ ဣဇ္စျနဋ္ဌဟူသည်။ နိပ္ဖနဋ္ဌော၊ ပြီးစီးခြင်းအနက်တည်း။ (ဤမှနောက်၌ ပဋိလာဘသမ္ပဒါ ဝါ-ဟူရာတွင် ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏနိဒ္ဒေသ အရာ၌ ပြဆိုခဲ့သော ဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကို ထောက်၍ ပဋိလာဘဋ္ဌော စ၊ ဥပါယသမ္ပဒါ ဝါ-ဟူ၍ ရှိသင့်၏။ ထိုသို့ရှိလျှင်။ နိပ္ဖဇ္ဇနဋ္ဌော စ၊ ပြီးစီးခြင်းအနက်သည်လည်းကောင်း။) ပဋိလာဘဋ္ဌော စ၊ ရခြင်းအနက်သည် လည်းကောင်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဝါ၊ တနည်း။ ဥပါယသမ္ပဒါ၊ အကြောင်းဥပါယ်၏ ပြည့်စုံကောင်းမွန်ခြင်း တည်း။ ဝါ၊ ပြည့်စုံသင့်လျော်သော အကြောင်းဥပါယ်တည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ ယေန၊ အကြင်တရားဖြင့်။ ဣဇ္စျန္တိ၊ ကြီးပွားကုန်၏။ ဣဒါ ဝဒု္ဓါ၊ ကြီးပွားကုန်သည်။ ဥက္ကံသဂတာ၊ လွန်ကဲထူးမြတ်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန် သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုကြီးပွားကြောင်းတရားသည်။ ဣဇ္စျနံ၊ နမည်၏။ သမာဓိပဓာနသင်္ခါရပ္ပ မုခါ၊ သမာဓိနှင့် ပဓာနသင်္ခါရအမှူးရှိကုန်သော။ မဂ္ဂဓမ္မာ၊ မဂ်တရားတို့ကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဣဒ္ဓီတိ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတာ၊ ကုန်၏။ ပုဗ္ဗင်္ဂမဋ္ဌော၊ ဟူသည်။ အဓိပတိပစ္စယဘာဝေါ၊ အဓိပတိပစ္စည်း၏ အဖြစ် တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေါ၊ သည်။ ဣဇ္စျတိ၊ ပြီးစီးပြည့်စုံ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဒ္ဓိ၊ မည်၏။ (တသ္မာ သမ္ပယုတ္တာ-ဟူရာ၌ တဿာ သမ္ပယုတ္တာယု ရှိစေရမည်) သမ္ပယုတ္တာယ၊ ယှဉ်ဖော်ယှဉ်ဖက်ဖြစ်သော။ တဿာ၊ ထိုဣဒ္ဓိ၏။ (ပါဒေါ-၌စပ်) ဆန္ဒာဒယော၊ ဆန္ဒအစရှိ သည်တို့သည်။ ပုဗ္ဗင်္ဂမဋ္ဌေန၊ ရှေ့သွားဟူသောအနက်ကြောင့်။ ပါဒေါ၊ တည်း။ ဖလဘူတာယ၊ အကျိုး ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ တဿာ ဧဝ၊ ထိုဣဒ္ဓိ၏သာလျှင်။ (ပါဒေါ-၌စပ်) ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိယာ၊ ၌။ (ပဝတ္တာ၊ ကုန်သော။) ဆန္ဒာဒယော၊ ကုန်သောတရားတို့သည်။ ပုဗ္ဗဘာဂကာရဏဋ္ဌေန၊ ရှေ့အဖို့ အကြောင်းဟူ သောအနက်ကြောင့်။ ပါဒေါ၊ တည်း။ သောတိ၊ ကား။ ဣဒ္ဓိပါဒေါ၊ တည်း။ ဣမေ လောကုတ္တရာဝါတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တာ၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ကုန်ပြီးသော။ ဣမေ ဆန္ဒာဒယော၊ ဤဆန္ဒအိစရှိသည်တို့ သည်။ ဥတ္တရစူဠဘာဇနီယေ၊ နောက်ပိုင်းဖြစ်သော စူဠဘာဇနီ (အဘိ ၂-၂၃၂) ၌။ အာဂတနယေန၊ လာသောနည်းဖြင့်။ လောကုတ္တရာ၊ တို့ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ဆန္ဒာဒိအဓိပတိဝသေန၊ ဆန္ဒအစရှိသော အဓိပတိတို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဋိလဒ္ဓဓမ္မာ၊ ရအပ်သောတရားဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ ဖဿဒယောပိ၊ ဖဿအစရှိသော တရားတို့သည်လည်း။ ဣဒ္ဓိပါဒါ၊ မည်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ နောအဓိပတိ နာမ၊ အဓိပတိမမည်သော။ ဣဒ္ဓိပါဒေါ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ နောဣဒ္ဓိပါဒေါ နာမ၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်မမည်သော။ အဓိပတိ ဝါ၊ သည်လည်း။ ကာမံ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ပန၊ ထိုသို့ပင်မရှိငြားသော်လည်း။ ဧကသ္မိံ၊ တခုသော။ ရဇ္ဇေ၊ တိုင်းနိုင်ငံ၌။ ရဇ္ဇာရဟေသု၊ မင်းအဖြစ်ကို ထိုက်တန်ကုန်သော။ ဝါ၊ မင်းခြင်းငှာ ထိုက်တန်ကုန်သော။ စတူသု၊ လေးယောက်ကုန်သော။ ရာဇကုမာရေသု၊ မင်းသားတို့တွင်။ ဧကသ္မိံ ကာလေ၊ တခုသောကာလ၌။ ဧကောဝ၊ တဦးသည်သာလျှင်။ ရဇ္ဇံ၊ တိုင်းပြည်ကို။ အနုသာသတိ၊ ဆုံးမညွှန်ကြား၏။ ဝါ၊ အုပ်ချုပ်၏။ သဗ္ဗေ၊ အလုံးစုံကုန်သော မင်းသား တို့သည်။ န အနုသာသန္တိ ယထာ၊ မဆုံးမ မညွှန်ကြားကုန် (ဝါ) မအုပ်ချုပ်ကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဧကမေကသ္မိံစိတ္တုပ္ပါဒေ၊ တခုတခုသော စိတ္တုပ္ပါဒ်၌။ ဧကောဝ၊ တပါးတည်းသာလျှင်ဖြစ်သော။ အဓိပတိ စ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
၈၂၂။ အဿဒ္ဓိယံ၊ ဟူသည်။ သဒ္ဓါပဋိပက္ခာ၊ သဒ္ဓါ၏ဆန့်ကျင်ဖက် ဖြစ်ကုန်သော။ အကုသလာ ဓမ္မာ၊ အကုသိုလ်တရားတို့သည်။ ဝါ၊ ကား။ အဝတ္ထုဂတော၊ မယုံကြည်သင့်သော ဝတ္ထု၌တည်သော။ ပသာဒပတိရူပကော၊ ကြည်ညိုသော သဒ္ဓါတရားနှင့် အလားတူသော။ ဝါ၊ သဒ္ဓါအတုဖြစ်သော။ မိစ္ဆာဓိမောက္ခော၊ မှားယွင်းစွာ ယုံကြည်ဆုံးဖြတ်ခြင်းတည်း။ ကောသဇ္ဇံ၊ ဟူသည်။ ထိနိမိဒ္ဓပဓာနော၊ ထိနိမိဒ္ဓပြဓာန်းသော။ အကုသလစိတ္တုပ္ပါဒေါ၊ အကုသိုလ်စိတ္တုပ္ပါဒ်တည်း။ ပမာဒေါ၊ ဟူသည်။ သတိ သမ္မောသော၊ သတိမေ့လျော့ခြင်းတည်း။ တထာပဝတ္တာ၊ ထိုသို့အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်ကုန်သော။ အကုသလာခန္ဓာ၊ အကုသိုလ်ခန္ဓာတို့တည်း။ အဘိဘဝနသင်္ခါတေန အဓိပတိယဋ္ဌေနာတိ၊ ကား။ အဿဒ္ဓိ ယာဒီနံ၊ မယုံကြည်ခြင်း အစရှိသည်တို့ကို။ အဘိဘဝနတော၊ လွှမ်းမိုးခြင်းကြောင့်။ အဘိ ဘဝနန္တိ၊ အဘိဘဝနဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေန၊ ဆိုအပ်သော။ (အဓိပတိယဋ္ဌေန-၌ စပ်) အဓိမောက္ခပဂ္ဂဥပဋ္ဌာန အဝိက္ခေပပဇာနနေသု၊ ယုံကြည်ဆုံးဖြတ်ခြင်း ချီးမြှောက်ခြင်း ထင်ခြင်း မပျံ့လွင့်ခြင်း အပြားအားဖြင့် သိခြင်းတို့တွင်။ (ပဇာနနဿ-ကား မကောင်း၊ ပဇာနနေသုသာသင့်သည်) ဧကလက္ခဏေန၊ တခုသော လက္ခဏာဖြင့်။ (အဓိပတိယဋ္ဌေန-၌စပ်) သမ္ပယုတ္တဓမ္မေသု၊ ယှဉ်ဖက်ဖြစ်သောတရားတို့၌။ အဓိပတိယ ဋ္ဌေန၊ အကြီးအမှူးဖြစ်သောအနက်ကြောင့်။ အဿဒ္ဓိယာဒီဟိ စာတိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ စသဒ္ဒေါ၊ သည်။ သမုစ္စယတ္ထော၊ ရှိ၏။ အဋ္ဌာနပ္ပယုတ္တော၊ အဋ္ဌာနပယုတ်တည်း။ ဝါ၊ မယှဉ်သင့်သောအရာ၌ ယှဉ်ထားအပ် သောသဒ္ဒါတည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အကမ္ပိယဋ္ဌေန စ၊ မတုန်လှုပ်စေအပ်သော အနက်သဘောကြောင့် လည်း။ (ဗလံ၊ မည်၏။) သမ္ပယုတ္တတမ္မေသု၊ ယှဉ်ဖက်တရားတို့၌။ ထိရဘာဝေန စ၊ ခိုင်ခံ့သည်၏ အဖြစ် ကြောင့်လည်း။ ဗလံ၊ မည်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ အဓိပ္ပါယော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
၈၂၃။ ဗုဗ္စျနကသတ္တဿတိ၊ ကား။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ အရိယာသစ္စာနံ၊ တို့ကို။ ပဋိဝိဇ္စျနကသတ္တဿ၊ ထိုးထွင်း၍သိသော သတ္တဝါ၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ ယောဧသော အရိယဝသာဝကော၊ အကြင်အရိယသာဝကကို။ လောကုတ္တရမဂ္ဂက္ခဏေ၊ ၌။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာယ၊ ဖြစ်သော။ ကရဏဘူတာယ၊ ကရိုဏ်းဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ သတိအာဒိဓမ္မသာမဂ္ဂိယာ၊ သတိအစရှိသော တရားအပေါင်းဖြင့်။ ဗုဇ္စျတိ၊ နိုး၏။ ဝါ၊ သိ၏။ ကိလေသ သန္တာနိဒ္ဒါယ၊ ကိလေသာအစဉ်ဟူသော အိပ်ပျော်ခြင်းမှ။ ဥဋ္ဌဟတိ၊ ထ၏။ ဝါ၊ ကား။ စတ္တာရိ၊ ကုန်သော။ အရိယသစ္စာနိ၊ တို့ကို။ ပဋိဝိဇ္စျတိ၊ ထိုးထွင်း၍သိ၏။ ဝါ၊ ကား။ နိဗ္ဗာနမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ သစ္ဆိကရောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဗောဓီတိ၊ ဗောဓိဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဗောဓိဿ၊ ဗောဓိမည်သော။ တဿ ဗုဇ္စျနကသတ္တဿ၊ ထိုသိတတ်သော သတ္တဝါ၏။ အင်္ဂါ၊ အကြောင်းအင်္ဂါတို့တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဗောဇ္စျင်္ဂါ၊ ကုန်၏။ နိယျာနိကဋ္ဌေနာတိ၊ ကား။ ဝဋ္ဋတော၊ ဝဋ်ဆင်းရဲမှ။ နိဿရဏဋ္ဌေန၊ ထွက်သွားသော အနက်ကြောင့်။
၈၂၄။ ပုဗ္ဗဘာဂေ၊ ရှေးအဖို့၌။ နာနာစိတ္တေသု၊ အထူးထူးသော စိတ်တို့၌။ လဗ္ဘန္တိ၊ ရအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်အပ်၏။ စုဒ္ဒသဝိဓေနာတိ၊ ကား။ အာနာပါန။ပ။ဓာတုမနသိကာရပဗ္ဗာနိ စ၊ အာပါနပဗ္ဗ။ပ။ဓာတုမနသိကာရပဗ္ဗတို့ လည်းကောင်း။ နဝ၊ ကုန်သော။ သိဝထိကပဗ္ဗာနိ စ၊ တို့လည်းကောင်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ စုဒ္ဒသဝိဓေန၊ ဖြင့်။ ကာယံ၊ ကို။ ပရိဂ္ဂဏှတော စ၊ အားလည်း။ ကာယာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာနံ၊ ကို။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ ဝေဒနာဒယော၊ ဝေဒနာအစရှိသည်တို့ကို။ ပရိဂ္ဂဏှတော၊ အား။ န လဗ္ဘတိ၊ မရအပ်။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသောပါဌ်တို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ တည်း။ သုခံ ဝေဒနန္တိအာဒိနာ ဝါ၊ သုခံ ဝေဒနံအစရှိသောပါဌ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ (ဤ၌ တိ-ပိုနေသည်၊ နောက်နှစ်ပုဒ်၌လည်း နည်းတူပင်) သာမိသန္တိအာဒိနာ ဝါ၊ ပါဌ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ နိရာမိသန္တိအာဒိနာ ဝါ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဧဝံ၊ သို့။ နဝဝိဓေန၊ ဖြင့်။ သပဋိပက္ခာနံ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်နှင့်တကွဖြစ်ကုန်သော။ သရာဂ။ပ။ဝိမုတ္တပဒါနံ၊ သရာဂ-ပုဒ်။ပ။ဝိမုတ္တ-ပုဒ်တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ သောဠသဝိဓေန၊ ဖြင့်။ နိဝရဏုပါဒါနက္ခန္ဓာယတနဗောဇ္စျင်္ဂသစ္စပဗ္ဗာနံ ဝသေန၊ နီဝရဏပဗ္ဗ။ပ။သစ္စပဗ္ဗတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဉ္စဝိဓေန၊ ဖြင့်။ ဣမသိံ အတ္တဘာဝေတိ၊ ကား။ ပစ္စုပ္ပန္နေ၊ သော။ အတ္တဘာဝေ၊ ၌။ အနုပ္ပန္နပုဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ အတ္တနော၊ အား။ ဝါ၊ မိမိ၏သန္တာ၌။ အဘူတပုဗ္ဗံ၊ မဖြစ်ဘူးသေးသော။ ပရဿ၊ သူတပါးအား။ ဝါ၊ ၏သန္တာန်၌။ ဥပ္ပန္နံ၊ သော။ အကုသလံ စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ တန္နိမိတ္တံ၊ ထိုအကုသိုလ်ဟူသော အကြောင်း ကြောင့်။ ဝဓဗန္ဓဂရဟာဒီနိ စ၊ သတ်ခြင်း ချုပ်နှောင်ခြင်း ကဲ့ရဲ့ခြင်းအစရှိသည်တို့ကိုလည်းကောင်း။ (သီမူနှင့် အညီပင်) ဒိသွာ၊ မြင်၍။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အလိုတည်း။ တဿာတိ၊ ကား။ တာဒိသဿ၊ ထိုအကုသိုလ်နှင့်တူသော။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တံသဒိသေပိ၊ ထိုနှင့်တူသော ဝတ္ထု၌လည်း။ တဗ္ဗောဟာရော၊ ထိုဝေါဟာရသည်။ တာနိယေဝ ဩဓာနီတိ ယထာ၊ ဟူသော ဝေါဟာရကဲ့သို့။ ဘဝတိ၊ ဖြစ်တတ်၏။ တဿပဟာနာယာတိ ဧတ္ထာပိ၊ ဤပါဌ်၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ စျာနဝိပဿနာ၊ တို့သည်။ ဣတော၊ ဤဘဝမှ။ အညသ္မိံ၊ တပါးသော။ အတ္ထဘာဝေ၊ အတ္တဘော-ဘဝ၌။ ဥပ္ပန္နပုဗ္ဗာပိ၊ ဖြစ်ဘူးကုန်သည်လည်း။ သိယုံ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣမသိံ အတ္တဘာဝေ အနုပ္ပန္နပုဗ္ဗန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒသမ္မာဝါစာနံယေဝ၊ ဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒ်နှင့် သမ္မာဝါစာတို့ကိုသာလျှင်။ ဂဟဏံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တေသု၊ ထိုဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒ်နှင့် သမ္မာဝါစာတို့ကိုကို။ ဝုတ္တေသု၊ ကုန်သည်ရှိသော်။ သေသိဒ္ဓိ ပါဒသေသ ဝိရတိယော၊ ကြွင်းသော ဣဒ္ဓိပါဒ်, ကြွင်းသောဝိရတီတို့သည်။
၈၂၅။ သေသေသု ပနာတိ၊ ကား။ ဣဒ္ဓိပါဒါဒီသု၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်အစရှိကုန်သော။ ပဉ္စသု၊ ကုန်သော။ ကောဋ္ဌာသေသု၊ တို့၌။ သတိဝီရိယေသု၊ သတိနှင့် ဝီရိယတို့၌။ သတိပဋ္ဌာန သမ္မပ္ပဓာနန္တိ၊ ဟူ၍။ သင်္ခိပန ဝသေန၊ ချုံးသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဟာပနံ၊ ယုတ်စေခြင်းသည်။ (အတ္ထိ ယထာ-၌ စပ်) ကာယာ နုပဿနာတိအာဒိဝိဘာဂဒဿနဝသေန၊ ကာယာနုပဿနာအစရှိသော ဝေဘန်ခြင်းကွဲပြားခြင်းကို ပြသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝဍ္ဎနံ၊ ပွားစေခြင်းသည်။ အတ္ထိယထာ၊ ရှိသကဲ့သို့။ ဤဒိသံ၊ ဤသို့သဘောရှိ သော။ ဟာပနဝဍ္ဎနံ၊ ယုတ်စေခြင်း တိုးပွားခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
၈၂၆။ ဣဒါနိ၊ ၌။ သဗ္ဗေသု ဧဝ၊ အလုံးစုံသော ဗောဓိပက္ခိယတရားတို့၌ပင်လျှင်။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ လဗ္ဘ မာနဝိဘာဂဒဿနတ္ထံ၊ ရအပ်သော ဝေဘန်ခြင်းကွဲပြားခြင်းကို ပြခြင်းအကျိုးငှာ။ အပိစာတိအာဒိ၊ ဤသို့ အစရှိသောစကားကို။ အာရဒ္ဓံ၊ အားထုတ်တော်မူအပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ တေသူတိ၊ ကား။ သတ္တတိံသာယ၊ သုံးဆယ့်ခုနစ်ပါးသော။ ဗောဓိပက္ခိယဓမ္မေသု၊ တို့တွင်။ ဆဓာတိ၊ ကား။ ဧကဓာ၊ တပါး အပြားအားဖြင့်။ ဒွေဓာ၊ ဖြင့်။ စတုဓာ၊ ဖြင့်။ ပဉ္စဓာ၊ ဖြင့်။ အဋ္ဌဓာ၊ ဖြင့်။ နဝဓာ၊ ဖြင့်။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဆပ္ပကာရေန၊ ခြောက်ပါးအပြားအားဖြင့်။ တေ၊ ထိုဗောဓိပက္ခိယတရားတို့သည်။ ဘဝန္တိ၊ ကုန်၏။
ဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒါဒိဝသေနာတိ၊ ကား။ ဆန္ဒော၊ သည်။ ဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒဝသေနေဝ၊ ဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာ လျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) စိတ္တံ၊ သည်။ စိတ္တိဒ္ဓိပါဒဝသေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပီတိပဿဒ္ဓိ ဥပေက္ခာ၊ တို့သည်။ ဗောဇ္စျင်္ဂဝသေနေဝ၊ အားဖြင့်သာလျှင်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) သင်္ကပ္ပါဒယော၊ သင်္ကပ္ပအစရှိသည်တို့သည်။ မဂ္ဂဝသေနေဝ၊ မဂ်၏အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ နဝ၊ ကိုးပါးတို့သည်။ ဧကဝိဓာဝ၊ တပါးသော အဖို့ရှိကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။
စုဒ္ဒသေဝ အသမ္ဘိန္နာတိ၊ ကား။ သတိ၊ သတိလည်းကောင်း။ပ။ အာဇီဝေါ၊ အာဇီဝလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမေ၊ ဤတရားတို့သည်။ အသမ္ဘိန္နာ၊ မရောစပ်ကုန်သည်ရှိသော်။ ပဒန္တရသမ္ဘေဒေန၊ ပုဒ်တပါးနှင့် ရောစပ်ခြင်းနှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏေန၊ မယူအပ်သေးသည်ကို ယူသောအားဖြင့်။ ဝါ၊ ယူအပ်ပြီးကို မယူသောအားဖြင့်။ ဂယှမာနာ၊ ယူအပ်ကုန်သည်ရှိသော်။ စုဒ္ဒသေဝ၊ တဆယ့်လေးပါး သာလျှင်ဖြစ်ကုန်သော။ သဘာဝဓမ္မာ၊ သဘောတရားတို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) စ၊ ဆက်။ စုဒ္ဒသာတိ၊ ဟူသောဤအရေအတွက်ကို။ ဥက္ကံသပရိစ္ဆေဒေန၊ အလွန်ဆုံးအပိုင်းအခြားအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တဉ္စ ခေါ၊ ထိုအရေအတွက်ကိုလည်း။ ပဌမဇ္စျနိကမဂ္ဂစိတ္တုပ္ပါဒ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။) ဒုတိယဇ္စျာနိကေ ပန၊ ဒုတိယစျာန်နှင့် ယှဉ်သော မဂ်စိတ္တုပ္ပါဒ်တို့၌။ ပီတိသမ္ဗောဇ္စျင်္ဂါဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဒွါဒသ၊ တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ သတ္တတိံသပ္ပဘေဒတောတိ၊ ဟူသော။ ဣဒမ္ပိ၊ ဤစကားကိုလည်း။ ဥက္ကံသဝ သေနေဝ၊ အလွန်ဆုံး၏အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဝကံသတော ပန၊ ယုတ်သောအပိုင်းအခြား အားဖြင့်မူကား။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ဧကသ္မိံ ခဏေ၊ ၌။ ဆတ္တိံသ၊ သုံးဆယ့်ခြောက်ပါးတို့သည် လည်းကောင်း။ ပဉ္စတိံသ၊ သုံးဆယ့်ငါးပါးတို့သည်လည်းကောင်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ အဓိပတီနံ၊ တို့၏။ ဧကဇ္စျံ၊ တပေါင်းတည်း။ အနုပ္ပဇ္ဇနတော၊ မဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ဧကသ္မိံ ခဏေ၊ တခု သော ခဏ၌။ ဧကေဿဝ၊ တပါးသာလျှင်ဖြစ်သော။ ဣဒ္ဓိပါဒဿ၊ ဣဒ္ဓိပါဒ်၏။ သမ္ဘဝေါ၊ ဖြစ်သင့်ခြင်း သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒွတ္တိံ သ စ၊ သုံးဆယ့်နှစ်ပါးတို့သည်လည်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။
ပဘေဒတော၊ အပြားအားဖြင့်။ သတ္တတိံ သ၊ သုံးဆယ့်ခုနစ်ပါးသည်။ ကထံ (ဟောန္တိ)၊ ကုန်သနည်း။ ဣတိ၊ သို့မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ သကိစ္စနိပ္ဖါဒနတောတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဧကစ္စဿ၊ အချို့သောတရား၏။ သဘာဝတော၊ သဘောအားဖြင့်။ ဧကဿာပိ၊ တပါးတည်းဖြစ်ငြား သော်လည်း။ အတ္တနော၊ ၏။ အာနုဘာဝါနုရူပံ၊ အစွမ်းအားလျော်စွာ။ (သီမူ၌ အာနုဘာဝေန-ဟု ရှိ၏။ အာနုဘာဝါနုရူပ-ဟု သမာသ်နှင့် ရှိသောပါဌ်ကား မသင့်) ကာယာနုပဿနာဒိတံတံကိစ္စသာဓနတော၊ ကာယာနုပဿနာအစရှိသော ထိုထိုကိစ္စကို ပြီးစေခြင်းကြောင့်။ ဣတိ၊ သည်ကား။ အတ္ထော၊ ဆိုလိုရင်း အနက်တည်း။ သရူပေနစ ဝုတ္တိတောတိ၊ ကား။ အဘေဒဿ၊ မကွဲအပြားမရှိသော။ ဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒါဒိကဿ၊ ဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒ် အစရှိသည်၏။ (ဆန္ဒ စိတ်ပီတိ ပဿဒ္ဓိ အစရှိသော တရား ၉-ပါးကို ဆိုသည်။ ထိုကြောင့် စိတ္တိဒ္ဓိ-မသင့်) သရူပေနေဝ၊ သရုပ်အားဖြင့်သာလျှင်။ ပဝတ္တနတော စ၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။
ဧတ္ထာတိ၊ ကား။ ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိယံ၊ ၌။ ပန၊ စောဒနာကို ပြဦးအံ့။ ဗောဓိပက္ခိယေသု၊ ဗောဓိပက္ခိယ တရားတို့၌။ စျာနကောဋ္ဌာသော၊ စျာနကောဋ္ဌာသကို။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ နဂဟိတော၊ မယူအပ်သနည်း။ စျာနရဟိတော၊ စျာန်မှကင်းသော။ အရိယမဂ္ဂေါ၊ သည်။ နတ္ထိနနု၊ မရှိသည်မဟုတ်ပါလော။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား စောဒနာတည်း။ နတ္ထိ၊ မရှိသည်ကား။ သစ္စံ၊ မှန်ပေ၏။ တတော ဧဝ၊ ထိုသို့မရှိခြင်းကြောင့် ပင်လျှင်။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ ဗောဓိပက္ခိယေသု၊ တို့၌။ စျာနံ၊ ကို။ န ဂဟိတံ၊ မယူအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဧဝံ၊ ဤအခြင်းအရာအားဖြင့်။ န ခေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မမှတ်အပ်သည်သာတည်း။ ကသ္မာ၊ ကား။ လက္ခဏူပနိဇ္စျာန လက္ခဏဿ၊ လက္ခဏာကို ကပ်၍ရှုခြင်း လက္ခဏာရှိသော။ စျာနဿ၊ ၏။ ဝါ၊ ကို။ မဂ္ဂဂ္ဂဟဏေနေဝ၊ မဂ်ကိုယူခြင်းဖြင့်ပင်လျှင်။ ဂဟိတတ္တာ၊ ယူအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုလက္ခဏူပနိဇ္စျာန်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ယသ္မိံ သမယေ၊ အကြင်အခါ၌။ လောကုတ္တရံ၊ ဖြစ်သော။ စျာနံ၊ ကို။ ဘာဝေတိ၊ ပွားစေ၏။ ဣတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အာရမ္မဏူပနိဇ္စျာန လက္ခဏဿ ပန၊ ရှိသော စျာန်၏မူကား။ ဧတ္ထ၊ ဤအရိယာမဂ်၌။ သမ္ဘဝေါဧဝ၊ ဖြစ်သင့်ခြင်း သည်ပင်လျှင်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ အပရော၊ တပါးသော။ နယော၊ နည်းကို။ (မယာ၊ သည်။ ဝုစ္စတော၊ အံ့။) ပန၊ စောဒနာကား။ ဗောဓိပက္ခိယေသု၊ တို့၌။ စျာနကောဋ္ဌာသော၊ ကို။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ နဂဟိတော၊ သနည်း။ စျာနရဟိတော၊ သော။ အရိယမဂ္ဂေါ၊ သည်။ နတ္ထိ နနု၊ မရှိသည်မဟုတ်ပါလော။ တံ၊ ထိုစျာန် သည်။ ပဋိပဒါဝိယ၊ ပဋိပဒါကဲ့သို့။ ဧကန္တပုဗ္ဗဘာဂိယံ စ၊ စင်စစ်ရှေးအဖို့၌ ဖြစ်သည်လည်း။ န ဟောတိ နနု၊ မဖြစ်သည် မဟုတ်ပါလော။ ဧကစ္စပဋိသမ္ဘိဒါဝိယ၊ အချို့သော ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏ်ကဲ့သို့။ မဂ္ဂနိဿန္ဒော ပိ၊ မဂ်၏အကျိုးဆက်သည်လည်း။ န ဟောတိ နနု၊ မဖြစ်သည်မဟုတ်ပါလော။ အထ ခေါ၊ အမှန်အား ဖြင့်သော်ကား။ မဂ္ဂစိတ္တုပ္ပါဒပရိယာပန္နော၊ မဂ်စိတ္တုပ္ပါဒ်၌ အတွင်းဝင်သည်။ ဟောတိ နနု၊ ဖြစ်သည် မဟုတ်ပါလော။ ယတော၊ ယင်းသို့ မဂ်စိတ္တုပ္ပါဒ်အတွင်းဝင်သည်။ ဟောတိ နနု၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်ပါ လော။ ယတော၊ ယင်းသို့မဂ်စိတ္တုပ္ပါဒ်၌ အတွင်းဝင်ခြင်းကြောင့်။ လောကုတ္တရံ စျာနံဘာဝေတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ မဂ္ဂမဂ္ဂပရိဝါရဓမ္မာ စ၊ မဂ်နှင့် မဂ်၏ အခြံအရံဖြစ်သော တရားတို့သည်လည်။ ဗောဓိပက္ခိယ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ (ဟောန္တိ နနု၊ ဖြစ်ကုန်သည်မဟုတ်ပါလော။) ဣတိ၊ သို့စောဒနာငြားအံ့။ (ပရိဟာရော၊ အဖြေကို။ မယာ၊ သည်။) ဝုစ္စတေ၊ အံ့။ စျာနရဟိတော၊ သော။ အရိယမဂ္ဂေါ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ တာဝ၊ စွာ။ (စောဒကေန၊ စောဒကဆရာသည်။) ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကား ရပ်၌။ အရိယမဂ္ဂသမ္ပယောဂမတ္တေန၊ အရိယာမဂ်နှင့် ယှဉ်ကာမျှဖြင့်။ စျာနဿ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။ အတိပ္ပသင်္ဂတော၊ အလွန်ရောက်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ဝါ၊ အလွန်လျဉ်းပါးခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အာဟာရာဒီနမ္ပိ၊ အာဟာရအစရှိသည်တို့၏လည်း။ ဗောဓိပက္ခိယတာ၊ အဖြစ်သည်။ အာပဇ္ဇေယျ၊ ဖြစ်လေရာ၏။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ ဧတေန၊ ဤစကားဖြင့်။ မဂ္ဂစိတ္တုပ္ပါဒပရိယာပန္နတာ၊ မဂ်စိတ္တုပ္ပါဒ်၌ အတွင်းဝင်သည်၏ အဖြစ်သည်။ ဗောဓိပက္ခိယဘာဝဿ၊ ဗောဓိပက္ခိယအဖြစ်၏။ အကာရဏံ၊ အကြောင်းမဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿိတံ၊ ပြအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ပန၊ ထိုမှတပါး။ မဂ္ဂမဂ္ဂပရိဝါရဓမ္မ စ၊ တရားတို့သည်လည်း။ ဗောဓိပက္ခိယဓမ္မာ၊ တို့တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ယံ၊ ကို။ (စောဒကေန၊ သည်။) ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ ပရိဝါရဋ္ဌော၊ ပရိဝါရ၏အနက် သည်။ သဟပဝတ္တိအတ္ထော၊ တကွဖြစ်ခြင်းအနက်သည်။ (ဟောတိ) ကိံ၊ ဖြစ်လေသလော။ ဥဒါဟု၊ သို့မဟုတ်။ ပရိက္ခာရဋ္ဌော၊ အခြံအရံအနက်သည်။ (ဟောတိ) ကိံ၊ ဖြစ်လောသလော။ ဣတိ၊ သို့ထပ်မံ စိစစ်အပ်၏။ ပုရိမော ပက္ခော၊ ရှေးအဖို့သည်။ ယဒိ သိယာ၊ အကယ်၍ဖြစ်ငြားအံ့။ သော၊ ထိုအနက်ကို။ ပဂေဝ၊ ရှေးမဆွကပင်လျှင်။ နိလ္လောစိတော၊ ကြည့်ရှုစိစစ်အပ်ပြီ။ အထ၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ၍။ ဒုတိယော ပက္ခော၊ သည်။ (ယဒိ သိယာ၊ အံ့။) ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ဝိစာရေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ကထံ ပဝတ္တမာနံ၊ အဘယ်သို့ သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်လတ်သော်။ စျာနံ၊ သည်။ မိဂ္ဂဿ၊ ၏။ ပရိက္ခာရော၊ အခြံအရံသည်။ (ဟောတိ၊ ဖြစ်သနည်း။) သဟဇာတာဒိပစ္စယဘာဝေန၊ သဟဇာတအစရှိသော ပစ္စည်း၏အဖြစ်ဖြင့်။ (ပရိက္ခရော၊ သည်။ ယဒိ (သိယာ)၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ ဤသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ ဖဿဒီနမ္ပိ၊ ဖဿစသည် တို့၏လည်း။ မဂ္ဂပရိက္ခရထာ၊ မဂ်၏အခြံအရံ၏ အဖြစ်သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ အထ၊ မူ၍။ ပဋိပက္ခ ဝိဒ္ဓံသနသမတ္ထာ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ကို ဖျက်ဆီးခြင်းဖြင့်။ (ပရိက္ခာရော၊ သည်။ ယဒိ သိယာ၊ အံ့။) သဗ္ဗေ၊ ကုန်သော။ စျာနဓမ္မာ၊ စျာန်တရားတို့သည်။ ပဋိပက္ခိဝိဒ္ဓံသနသမတ္ထာ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ကို ဖျက်ဆီးခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်ကုန်သည်။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဝိစာရော စ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဝေဒနာ စ၊ သည် လည်းကောင်း။ ကဿစိ၊ တစုံတခုသော။ သံကိလေသဓမ္မဿ၊ သံကိလေသတရား၏။ ဥဇုပဋိပက္ခ ဘာဝေန၊ ဖြောင့်ဖြောင့်ဆန့်ကျင်ဖက်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ န ပဝတ္တန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ပန၊ ဆက်။ ပေဋကေ၊ ပေဋကကျမ်း၌။ ဝါ၊ ပေဋကောပဒေသကျမ်း၌။ သုခံ၊ သည်။ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စဿ၊ ၏။ (ပဋိပက္ခော၊ တည်း။) ဝိစာရော၊ သည်။ ဝိစိကိစ္ဆာယ၊ ၏။ ပဋိပက္ခော၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ယံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ထိုစကားသည်။ ပရိယာယေန၊ ပရိယာယ်အားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ်သော စကားတည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သုခံ၊ သည်။ သယံ၊ ကိုယ်တိုင်။ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ပုစ္စဿ၊ ၏။ ပဋိပက္ခော၊ သည်။ န (ဟောတိ၊) မဖြစ်။ ပန၊ စင်စစ်အားဖြင်ေ့သာ်ကား။ ပဋိပက္ခဿ၊ သော။ သမာဓိဿ၊ ၏။ ပစ္စယတာယ၊ အကြောင်း၏ အဖြစ် ကြောင့်။ ပဋိပက္ခော၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ဟူ၍။ (ဝုတ္တော၊ ဟောတော်မူအပ်၏။) ဝိစာရော စ၊ သည်လည်း။ ပညာ ဝိယ ဝါ၊ ပညာကဲ့သို့သော်လည်းကောင်း။ အဓိမောက္ခော ဝိယ ဝါ၊ ကဲ့သိုပသော်လည်းကောင်း။ ဝိစိကိစ္ဆာယ၊ ၏။ ပဋိပက္ခော၊ သည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ပန၊ စင်စစ်။ ပဋိပက္ခဿ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သော ပညာနှင့်။ ပဋိရူပတာယ၊ သင့်လျော်သော (ဝါ) တူသော တရား၏အဖြစ်ကြောင့်။
ဝုဋ္ဌာနဗလသမာယောဂေကထာဝဏ္ဏနာ
၈၂၇။ ဝုဋ္ဌာနံ၊ ဝုဋ္ဌာနဟူသည်။ နိမိတ္တတော စ၊ သင်္ခါရနိမိတ်မှလည်းကောင်း။ ပဝတ္တတော စ၊ မပြတ်ဖြစ်သော အဇ္စျတ္တရုပ်နာမ်အယဉ်မှလည်းကောင်။ ဝုဋ္ဌာနံ၊ ထခြင်းတည်း။ ဗလသမာယောဂေါ၊ ဟူသည်။ သမထဝိပဿနာဗလေဟိ၊ သမထခွန်အား ဝိပဿနာခွန်အားတို့နှင့်။ သမ္ပယုတ္တတာ၊ ယှဉ်သည်၏ အဖြစ် တည်း။ ပရိညာဘိသမယာဒိဝသေန၊ ပရိညာဘိသမယစသည်တို့၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဒုက္ခာဒီသု၊ ဒုက္ခအစရှိ သည်တို့၌။ ဝိသေသဒဿနဋ္ဌေန၊ အထူးသဖြင့် မြင်တတ်သော အနက်သဘောကြောင့်။ မဂ္ဂပညာကို လည်း။ ဝိပဿနာ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ လောကိယဝိပဿနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝိသေသေတွာ၊ အထူးပြု၍။ ဝုတ္တံ၊ မိန့်ဆိုအပ်၏။ တေနေဝ၊ ပင်လျှင်။ ဝုဋ္ဌာနဋ္ဌေန၊ ထခြင်းအနက်သဘောကြောင့်။ သမထဝိပဿနံ၊ သမထနှင့် ဝိပဿနာကို။ ယုဂနဒ္ဓံ၊ အစုံဖွဲ့အပ်လျက်။ ဘာဝေတိ၊ ပွားစေ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာဟ၊ ဟောတော်မူ၏။ နိမိတ္တာရမ္မဏတ္တာ၊ ကြောင့်။ နိမိတ္တာ၊ မှ။ နေဝ ဝုဋ္ဌာတိ၊ မထ။ ပဝတ္တိကာရဏဿ၊ မပြတ်ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော။ သမုဒယဿ၊ ကို။ အသမုစ္ဆိန္ဒနတော၊ ကြောင့်။ ပဝတ္တာ၊ အယဉ်မှ။ န ဝုဋ္ဌာတိ၊ မထ။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ကတ္တဗ္ဗာ၊ ၏။) တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ နိမိတ္တတော၊ သင်္ခါရနိမိတ်မှ။ ဝုဋ္ဌာနံ၊ ထခြင်းဟူသည်။ သင်္ခါရနိမိတ္တံ၊ ကို။ နိဿဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏကရဏံ၊ နိဗ္ဗာန်ကို အာရုံပြုခြင်းပင်တည်း။ ပဝတ္တတော၊ မှ။ ဝုဋ္ဌာနံ၊ ဟူသည်။ ဟေတုနိရောဓေန၊ အကြောင်း၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့်။ အာယတိံ၊ နောင်အခါကာလ၌။ ဝိပါကပ္ပဝတ္တဿ၊ ဝိပါက်အယဉ်၏။ အနုပ္ပတ္တိဓမ္မတာ ပါဒနံ၊ တဖန်မဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်စေခြင်းတည်း။ (ဤ၌ ဝ-ပိုနေသည်) တေန၊ ကြောင့်။ သမုဒယဿ အသမုစ္ဆိန္ဒနတော ပဝတ္တာ န၊ ဝုဋ္ဌာတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဒုဘတောတိ၊ ကား။ ဥဘာတော၊ နှစ်ပါးသောအဖို့မှ။ ဒ-ကာရာဂမံ၊ ဒအက္ခရာလာခြင်းကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ဒုဘတော-ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဒုဘာတိ ဧတံ၊ ဒုဘ-ဟူသော ဤပုဒ်သည်။ ဥဘယသဒ္ဒေန၊ ဥဘယ-သဒ္ဒါနှင့်။ သမာနတ္ထံ၊ တူသောအနက်ရှိသော။ ပဒန္တရမေဝ၊ ပုဒ်တပါးသာလျှင် တည်း။ ဒဿနဋ္ဌေနာဘိ၊ ကား။ ပရိညာဘိသမယာဒိလက္ခဏေန၊ ပရိညာဘိသမယစသည် လက္ခဏာရှိ သော။ စတုသစ္စဒဿနဋ္ဌေန၊ သစ္စာလေးပါးကို သိမြင်သော အနက်သဘောကြောင့်။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာတိ၊ ကား။ ဒွါသဋ္ဌိပ္ပဘေဒါယပိ၊ ၆၂-ပါးအပြားရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ၊ မှ။ တဒနုဝတ္တကကိလေ သေဟီတိ၊ ကား။ အပါယဂမနီယတာယ၊ အပါယ်သို့ လားစေတတ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ တဿ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ၊ ထိုမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိသို့။ အနုဝတ္တကေဟိ၊ အစဉ်လိုက်ကုန်သော။ ဝိစိကိစ္ဆာဒိကိလေသေဟိ၊ ဝိစိကိစ္ဆာ အစရှိသော ကိလေသာတို့မှ။ ခန္ဓေဟီတိ ဟတ္ထာပိ၊ ဤပါဌ်၌လည်း။ တဒနုဝတ္တကသဒ္ဒေါ၊ ကို။ အာနေတွာ၊ ဆောင်၍။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗော၊ စပ်အပ်၏။ တေ စ၊ ထိုခန္ဓာတို့ကိုလည်း။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအာဒိပစ္စယာ၊ မိစ္ဆဒိဋ္ဌိအစရှိ သော အကြောင်းကြောင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟာ၊ ဖြစ်ခြင်းငှာထိုက်သော ခန္ဓာတို့ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပါတိအာဒီသုပိ၊ မိစ္ဆသင်္ကပ္ပါ-အစရှိသော ပါဌ်တို့၌လည်း။ တဒနုဝတ္ထကကိလေသေဟိ စ ခန္ဓေဟိစ ဝုဋ္ဌာတိ ဗဟိဒ္ဓါ စ သဗ္ဗနိမိတ္တေဟိ ဝုဋ္ဌာတီတိ၊ ဟူသော။ ပါဠိကို။ သံခိတ္တာ၊ ချုံးအပ်၏။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပါ ယထာ၊ တို့ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ မိစ္ဆာဝါစာ ဒယောပိ၊ တို့ကိုလည်း။ အပါယဂမနီယာ ဧဝ၊ အပါယဂမနီယတရားတို့ကိုသာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ မိစ္ဆာဝါစာကမ္မန္တဇီဝါ၊ တို့သည်။ စေတနာ သဘာဝါ၊ စေတနာသဘောရှိကုန်၏။ မိစ္တာသတိ၊ ဟူသည်။ တထာပဝတ္တာ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအား ဖြင့် ဖြစ်ကုန်သော။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ ခန္ဓာ၊ တို့တည်း။ ဥပရိမဂ္ဂတ္တယေ၊ အထက်မဂ်သုံးခုတို့၏ အပေါင်း၌။ သမ္မဒိဋ္ဌိ၊ သည်။
အကုသဟဂတာတိ၊ ကား။ အဏုဘာဝံ၊ သိမ်မွေ့နူးညံ့သည်၏ အဖြစ်သို့။ ဂတာ ပတ္တာ၊ ရောက်သော။ တနုဘူတာ၊ ခေါင်းပါးသည်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
၈၂၈။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုဋ္ဌာနံ၊ ကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြပြီး၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ဗလသမာယောဂံ၊ ခွန်အားတို့နှင့်အညီ အမျှယှဉ်ခြင်းကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ လောကိယာနဉ္စာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သမာဓိဘာဝနာဘာဝတော၊ သမာဓိဘာဝနာ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သမထဗလံ၊ သည်။ အဓိကံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝိပဿနာ ဘာဝနာယ၊ ၏။ ဉာဏုတ္တရတ္တာ၊ ဉာဏ်လွန်ကဲသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိပဿနာဗလံ၊ သည်။ အဓိကံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သမာနဘာဝေန၊ ညီမျှသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ယုဂေ၊ ထမ်းပိုး၌။ နဒ္ဓါ ဗဒ္ဓါ ဝိယ၊ ဖွဲ့အပ် ကုန်သကဲ့သို့။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယုဂနဒ္ဓါ၊ မည်ကုန်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အညမညံ အနတိဝတ္တနဋ္ဌေနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကိစ္စတော၊ ပယ်ခြင်းကိစ္စအားဖြင့်။ အနူနာဓိကဘာဝေန၊ မယုတ်မလွန်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တတော ဧဝ၊ ပင်လျှင်။ သမာယောဂေါ၊ အညီအမျှယှဉ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သမပရိစ္ဆေဒယောဂေါ၊ ညီမျှသော အပိုင်းအခြား အားဖြင့် ယှဉ်ခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
သမာဓိပဋိပက္ခဒဿနတ္ထံ၊ သမာဓိ၏ဆန့်ကျင်ဖက်ကို ပြခြင်းအကျိုးငှာ။ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတကိလေသေဟီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဥဒ္ဓစ္စပဓာနေဟိ၊ ဥဒ္ဓစ္စပြဓာန်းကုန်သော။ ကိလေသေဟိ၊ တို့မှ။ (ဝုဋ္ဌဟတော-၌စပ်) ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ အဝိက္ခေပေါ သမာဓီတိ၊ ကား။ သမုစ္ဆိန္ဒနေန၊ အကြွင်းမဲ့ ပယ်ဖြတ် ခြင်းဖြင့်။ ဝိက္ခေပဿ၊ ပျံ့လွင့်ခြင်း၏။ ဥဇုပဋိပက္ခဘူတော၊ ဖြောင့်ဖြောင့်ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ သမာဓိ၊ တည်း။ နိရောဓဂေါစရောတိ၊ ကား။ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏော၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် အာရုံရှိ၏။ ဝုဋ္ဌာနဋ္ဌေနာတိ၊ ကား။ ဝုဋ္ဌာနကဘာဝေန၊ ထသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ နိမိတ္ထတော စ၊ မှလည်းကောင်း။ ပဝတ္တတော စ၊ အဇ္စျတ္တပဝတ္တမှလည်းကောင်း။ ဝုဋ္ဌဟမာနဝသေန၊ ထသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဧကရသာတိ၊ ကား။ သမာနိကိစ္စာ၊ တူသောကိစ္စရှိကုန်၏။
ပဟာတဗ္ဗဓမ္မပဟာနကထာဝဏ္ဏနာ
၈၂၉။ ယေ ဓမ္မာတိ၊ ကား။ ယေ သံကိလေသဓမ္မာ၊ အကြင်သံလေသတရားတို့ကို။ သံယောဇနာဒီသု၊ သံယောဇဉ်အစရှိသည်တို့၌။ သံယောဇနဋ္ဌေန၊ ယှဉ်စေတတ်သော အနက်သဘောကြောင့်။ ဗန္ဓနဋ္ဌေန၊ နှောင်ဖွဲ့တတ်သော အနက်သဘောကြောင့်။ ဝါ၊ ကား။ ဥပတာပနဋ္ဌေန၊ ပူလောင်စေတတ်သော အနက် သဘောကြောင့်။ ကိလေသာ၊ မည်ကုန်၏။ မိစ္ဆာ၊ ဖောက်ပြန်မှားယွင်းကုန်သော။ သဘာဝါ၊ သဘောတို့ တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မိစ္ဆတ္တာ၊ မည်ကုန်၏။ လောကေ၊ ၌။ ဓမ္မာ၊ တရားတို့တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မစ္ဆရိယံ၊ မည်၏။ ဝိပရီတဋ္ဌေန၊ ဖောက်ပြန်မှားယွင်းသော အနက်သဘောကြောင့်။ ဝိပလ္လာသာ၊ မည်ကုန် ၏။ ဂန္ထနဋ္ဌေန၊ ထုံးဖွဲ့တတ်သော အနက်သဘောကြောင့်။ ဂန္ထာ၊ ကုန်၏။ အယုတ္တာ၊ မသင့်လျော်သော။ ဂတိ၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဂတိ၊ မည်၏။ အာသဝန္တိ၊ ယိုစီးတတ်ကုန်၏။ ဝါ၊ ရှည်စွာသောသံသရာ ဆင်းရဲကို ဖြစ်ပွားစေတတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာသဝါ၊ မည်ကုန်၏။ ဩဟနန္တိ၊ နှစ်မြှုပ်၍ သတ်တတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဩဃာ၊ မည်ကုန်၏။ ယောဇနဋ္ဌေန၊ ယှဉ်စေခြင်း အနက်သဘော ကြောင့်။ နီဝရဏာနိ၊ မည်ကုန်၏။ ဓမ္မသဘာဝံ၊ မှန်ကန်သောတရားသဘောကို။ အတိက္ကမ္မ၊ ကျော်လွန်၍။ ပရတော၊ မှားသောအားဖြင့်။ အာမသန္တိ၊ သုံးသပ်တတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပရာမာသာ၊ မည်ကုန်၏။ ဘုသံ၊ ပြင်းစွာ။ အာဒိယန္တိ၊ စွဲယူတတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပါဒါနာနိ၊ မည်ကုန်၏။ အပ္ပဟီနဘာဝေန၊ မယပ်အပ်သေးသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သန္တာနေ၊ သန္တာန်၌။ အနု အနု၊ အဖန်ဖန်။ သေန္တိ၊ ကိန်းဝပ်တတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနုသယာ၊ တို့မည်ကုန်၏။ မလီနဘာဝ ကရဏဋ္ဌေန၊ ညစ်နွမ်းသည်၏ အဖြစ်ကို ပြုခြင်းအနက်သဘောကြောင့်။ မလာ၊ မည်ကုန်၏။ အကုသလကမ္မာနိ စ၊ အကုသိုလ်ကံတို့လည်း ဟုတ်ကုန်၏။ တာနိ၊ ထိုအကုသိုလ်ကံတို့ဟူသည်။ သုဂတိဒုဂ္ဂတိနံ စ၊ တိုပ၏လည်းကောင်း။ တတ္ထ၊ ထိုသုဂတိဒုဂ္ဂတိဘဝတို့၌။ နိဗ္ဗတ္တနကသုခဒုက္ခာနဉ္စ၊ ဖြစ်လတံ့သော ချမ်းသာဆင်းရဲတို့၏ လည်းကောင်း။ ပထာ စ၊ အကြောင်းတို့လည်း ဟုတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အကုသလကမ္မပထာ၊ မည်ကုန်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤတရားအပေါင်း၌။ စိတ္တံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ဖြစ်ရာဖြစ်သော သတ္တိကြောင့်။ စိတ္တုပ္ပါဒေါ၊ မည်၏။
ခေန္ဓဟိ ခန္ဓနန္တိ၊ ကား။ ဣဓလောကက္ခန္ဓေဟိ၊ ဤမျက်မှောက်လောကခန္ဓာတို့နှင့်။ ပရလောကက္ခန္ဓာနံ၊ တမလွန်လောကခန္ဓာတို့ကို။ (ဤအရာ၌ ဖလေန ကမ္မဿ-ဟူသော ဝိသုဒ္ဓိမဂ်နှင့်အညီ ပရလောက က္ခန္ဓေဟိ ဣဓလောကက္ခန္ဓာနံ-ဟု ရှိသင့်၏) ယာဝဥှိ တေတိ၊ ကား။ တေ ရူပရာဂါဒယော၊ ထိုရူပရာဂ အစရှိသည်တို့သည်။ ယာဝ၊ အကြင်မျှလောက်။ ပဝတ္တန္တိ၊ မပြတ်ဖြစ်လျက်ရှိကုန်သေး၏။ န သမုစ္ဆဇ္ဇန္တိ၊ အကြွင်းမဲ့ မပြတ်ကုန်သေး။ တာဝ၊ လောက်။ ဧတေသံ ခန္ဓဖလဒုက္ခာနံ၊ ဤခန္ဓာ အကျိုးဆင်းရဲတို့၏။ အနုပရမော၊ မကင်းခြင်းသည်။ အဝိစ္ဆေဒေါ၊ မပြတ်စဲခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ သိအပ်၏။ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ တေသံ၊ ထိုရူပရာဂစသည်တို့၏။ သံယောဇနတ္ထံ၊ ယှဉ်စေခြင်းအနက်ကို။ ဝိဘာဝေတိ၊ ထင်စွာပြ၏။ ဥဒ္ဓန္တိ၊ ကား။ ရူပါရူပဘဝေသု၊ ရူပဘဝ အရူပဘဝတို့၌။ ဝါ၊ ကား။ တတိယမဂ္ဂုပ္ပတ္တိယာ၊ တတိယမဂ်ဖြစ်သည်မှ ဥဒ္ဓံ အထက်ဖြစ်သော နောက်ကာလ၌။ ဥဒ္ဓံ၊ ၌။ ဝါ၊ သို့။ ဘဇန္တိ၊ ချဉ်းကပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥဒ္ဓံဘာဂါ၊ မည်ကုန်၏။ ရူပါရူပဘဝါ၊ ရူပဘဝ အရူပဘဝတို့ကို။ (လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။) တေသံ၊ ထိုအထက်အဖို့ဖြစ်သော ရူပဘဝ အရူပဘဝတို့၏။ အဝိစ္ဆေဒဟေတုတာယ၊ မပြတ်စဲခြင်၏ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဟိတာနိ၊ အစီးအပွားတို့တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥဒ္ဓံဘာဂိ ယာနိ၊ မည်ကုန်၏။
ကိလိဿန္တိ စ၊ ညစ်နွမ်းလည်း ညစ်နွမ်းစေအပ်ကုန်၏။ ဝါ၊ နှိပ်စက်လည်း နှိပ်စက်အပ်ကုန်၏။ ကိလေသေန္တိ စ၊ နှိပ်စက်လည်း နှိပ်စက်တတ်ကုန်၏။ ဝါ၊ ညစ်နွမ်းလည်း ညစ်နွမ်းစေတတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒုဝိဓမ္ပိ၊ နှစ်ပါးအပြားရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ သယံ သံကိလိဋ္ဌတ္တာတိ အာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ၊ ဟူသည်။ လောကထူပိကာဒီသု၊ လောက၏အထွဋ်ဖြစ်သော ဘုံစသည်တို့၌။ မောက္ခတိ၊ လွတ်မြောက်ရာ နိဗ္ဗာန်ဟူ၍။ ပဝတ္တမိစ္ဆာဝိမောက္ခော၊ ဖြစ်သော မိစ္ဆာဝိမောက္ခတည်း။ အဘိနိဝိသနာဒိဝ သေန၊ မြဲမြံစွာ နှလုံးသွင်းခြင်း အစရှိသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ မိစ္ဆာ ဝိပရီတံ၊ ဖောက်ပြန်မှားယွင်းစွာ။ ပဝတ္တနတော၊ ကြောင့်။ သမ္မာ၊ မှန်ကန်စွာ။ န ပဝတ္တနတော၊ မဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ (တနည်းကား) န သမ္မာ၊ မှန်စွာမဟုတ်မူ၍။ ပဝတ္တနတော၊ ကြောင့်။ မိစ္ဆာဉာဏံ၊ ဟူသည်။ မောဟောဝ၊ မောဟသည်သာလျှင် တည်း။
လောကပ္ပဝတ္တိယာတိ၊ ကား။ ခန္ဓပ္ပဝတ္တိယံ၊ ခန္ဓာတို့၏ ဖြစ်ခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ အနုပရမဓမ္မ ကတ္တာတိ၊ ကား။ ပုညပါပဝသေန၊ ကောင်းမှုမကောင်းမှုတို့၏ အစွမ်းဖြင့်။ အပရာပရံ၊ အဆင့်ဆင့်။ အဝိစ္ဆိဇ္ဇနတော၊ မပြတ်စဲခြင်းကြောင့်။ လာဘဟေတုကော၊ လာဘ်လျှင် အကြောင်းရှိသော တရားသည်။ လာဘော၊ မည်၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ ကာရဏောပစာရေန၊ ကာရဏူပစာအားဖြင့်။
အာဝါသေ၊ နေထိုင်ရာကျောင်းအဆောက်အဦး၌။ မစ္ဆရိယံ၊ ဝန်တိုခြင်းသည်။ ဝါ၊ ကား။ အာဝါသ ဟေတုကံ၊ နေထိုင်ရာကျောင်းအဆောက်အဦးလျှင် အကြောင်းရင်းရှိသော။ မစ္ဆရိယံ၊ ဝန်တိုခြင်းသည်။ အာဝါသမစ္ဆရိယံ၊ မည်၏။
ဝတ္ထုံ၊ ကို။ အဘိန္ဒိတွာ၊ မခွဲမူ၍။ တယောတိ၊ သုံးပါးဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဘိန္ဒိတွာ၊ ခွဲ၍။ ဝုစ္စမာနေ ပန၊ ဆိုအပ်သော်ကား။ ဒွါဒသ၊ တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။
ဂန္ထကရဏံ၊ အထုံးအဖွဲကိုပြုခြင်းသည်။ ကာရဏဘာဝေန၊ အကြောင်း၏အဖြစ်ဖြင့်။ ပဋိဗဒ္ဓတာကရဏံ၊ ဖွဲ့စပ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကို ပြုခြင်းသည်။ ဂန္ထနံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုအထုံးအဖွဲ့ကိုပြုခြင်း ကို။ ရူပကာယောပိ၊ ၌လည်း။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နာမကာယဿ ဝေစ ရူပကာယဿ စာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုဂန္ထတရားတို့တွင်။ ဗျာပါဒဿပိ၊ ၏လည်း။ အဘိသဇ္ဇနုပနယှဝသေန၊ ရှေးရှုကပ်ငြိခြင်း ဖွဲ့တွယ်ခြင်းတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တနတော၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ဂန္ထနဋ္ဌော၊ ထုံးဖွဲ့ခြင်းအနက်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။ ယတော၊ ယင်းသို့ထုံးဖွဲ့တတ်သောကြောင့်။ တဿ၊ ထိုဗျာပါဒ၏။ ပဋိဃသံယောဇနဘာဝေါ၊ ပဋိဃသံယောဇဉ်၏ အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တော၊ ဟောတော်မူအပ်၏။
ဆန္ဒဒေါသမောဟဘယောဟီတိ၊ ကား။ ဆန္ဒဒေါသမောဟဘယဟေတု၊ ဆန္ဒဒေါသမောဟဘယဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ တဥှီတိ၊ ကား။ အကတ္တဗ္ဗကရဏဉ္စ၊ မပြုအပ်သောအမှုကို ပြုခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ကတ္တှဗ္ဗာကရဏဉ္စ၊ ပြုအပ်သောအမှုကို မပြုခြင်းကိုလည်းကောင်း။
သဝနာတိ၊ ကား။ ပဝတ္တနတော၊ ဖြစ်တတ်သောကြောင့်။ သဝနတောတိ၊ ကား။ ကိလေသာသုစိဘာဝေန၊ ကိလေသာဟူသော အညစ်အကြေး၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝိပဿန္ဒနတော၊ ယိုစီးတတ်သောကြောင့်။ ပုန၊ တဖန်။ သဝနတောတိ၊ ကား။ ပသဝနတော၊ ဖြစ်ပွားစေတတ်သောကြောင့်။
အာကဍ္ဎနဋ္ဌေန ဒုရုတ္တရဏဋ္ဌေန စာတိ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ ဩဃာဝိယ၊ ဩဃတို့နှင့် တူကုန်၏။ (ဣတိ၊ ကြောင့်။) ဩဃ၊ မည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ အာရမ္မဏေန စ၊ အာရုံနှင့် လည်းကောင်း။ ဒုက္ခေန စ၊ ဆင်းရဲနှင့် လည်းကောင်း။ ဝိယောဂဿ၊ မယှဉ်ခြင်း ကင်းကွာခြင်းကို။ အပ္ပဒါနသင်္ခါတေန၊ မပေးခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ ယောဇနဋ္ဌေန၊ ယှဉ်စေခြင်းအနက်သဘောကြောင့်။ ယောဂါ၊ မည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ သံသိလေသကရဏဋ္ဌေန၊ ငြိကပ်ခြင်းကိုပြုခြင်းအနက် သဘောကြောင့်။ (သံကိလေသ-မှားသည်) ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တေသညေဝါတိ၊ ကား။ ကာမရာဂါဒီနံယေဝ၊ ကာမရာဂအစရှိသည်တို့၏သာလျှင်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တေ၊ ထိုကာမရာဂစသည်တို့ သည်။ သောတဝသေန၊ အယဉ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝတ္တမာနာ၊ ဖြစ်ကုန်လတ်သော်။ ဝါ၊ ဖြစ်ကုန်လျက်။ သောတော၊ ရေအယဉ်သည်။ သောတပတိတေ၊ ရေအယဉ်၌ ကျကုန်သော။ သတ္တေ၊ တို့ကို။ သမုဒ္ဒံ၊ သို့။ ပါပေန္တိ၊ ရောက်စေတတ်ကုန်၏။ သံသာရသမုဒ္ဒတော စ၊ သံသရာတည်းဟူသော သမုဒြာမှလည်း။ သီသံ၊ ဦးခေါင်းကို။ ဥက္ခိပိတုံ၊ ချီခြင်းထောင်ခြင်းငှာ။ န ဒေန္တိ၊ မပေးကုန်။ ယထာဂဟိတံ၊ ယူမြဲတိုင်းသော။ အာရမ္မဏဉ္စ၊ ကိုလည်း။ ဝိဿဇ္ဇိတုံ၊ ငှာ။ န ဒေန္တိ၊ ကုန်။ ယာဒိသံ၊ အကြင်သို့သဘောရှိသော။ ပါပံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဒုက္ခပ္ပတ္တေ စ၊ ဆင်းရဲသို့ရောက်သော သူတို့ကိုလည်း။ ပုနပိ၊ တဖန်လည်း။ တာဒိသေန၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ (ပါပေန၊ နှင့်။ (တနည်း) ဒုက္ခေန၊ နှင့်။) ယောဇေန္တိ၊ ယှဉ်စေတတ်ကုန်၏။
စိတ္တဿတိ၊ ကား။ ကုသလစိတ္တဿ၊ ကုသိုလ်စိတ်ကို။ ဝိသေသတော၊ အထူးအားဖြင့်။ စျာနစိတ္တဿ၊ စျာန်စိတ်ကို။ အာဒိတော၊ အစ၌။ ဝရဏံ၊ တားမြစ်ခြင်းသည်။ အာရဝဏံ၊ မည်၏။ ကိလေသဝါသနံ၊ ကိလေသာဟူသော အထုံကို။ နေတွာ၊ ဆောင်၍။ ဝရဏံ၊ တားမြစ်ခြင်းသည်။ နီဝရဏံ၊ မည်၏။ ကုဋ္ဋကဝါဋာဒီဟိ၊ နံရံ တံခါးရွက်စသည်တို့ဖြင့်။ ပိဒဟနံ ဝိယ၊ ပိတ်ဆို့ခြင်းကဲ့သို့။ (ပိဒဟနံ၊ သည်။) ပဋိစ္ဆာဒနံ၊ မည်၏။ တံ ပန၊ ထိုတားမြစ်ပိတ်ဆို့ခြင်းကိုကား။ ကုသလာဒီနိ၊ ကုသိုလ်အစရှိသည်တို့ကို။ သင်္ဂဏှိတုံ စ၊ ဆည်းပူးခြင်းငှာလည်းကောင်း။ ပရိညာတံ စ၊ ပိုင်းခြား၍ သိခြင်းငှာလည်းကောင်း။ ဉာတုံ စ၊ သိခြင်းငှာလည်းကောင်း။ အပ္ပဒါနဝသေန၊ မပေးသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။
တဿ တဿ ဓမ္မဿ သဘာဝန္တိ၊ ကား။ ကာယာဒိကဿ၊ ကာယအစရှိသော။ တဿ တဿ ဓမ္မဿ၊ ထိုထိုတရား၏။ အသုဘာဒိသဘာဝံ၊ အသုဘအစရှိသော မှန်ကန်သော သဘောကို။ အဘူတံ သဘာဝန္တိ၊ ကား။ သုဘာဒိသဘာဝံ၊ သုဘအစရှိသော မမှန်ကန်သော မှားသောသဘောကို။
ထာမဂတဋ္ဌေနာတိ၊ ကား။ ထာမဂတဘာဝေန၊ အားအစွမ်းသို့ရောက်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ စ၊ ဆက်။ ထာမဂတန္တိ၊ ဟူသည်။ အနညသာဓာရဏော၊ တပါးသော ကိလေသာတို့နှင့် မဆက်ဆံသော။ ကာမရာဂါ ဒီနံ၊ ကာမရာဂအစရှိသည်တို့၏။ သဘာဝေါ၊ တည်း။ (ဣတိ၊ သို့။) ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ယေန၊ ယင်းသို့ဖြစ်သောကြောင့်။ တေ ဧဝ၊ ထိုကာမရာဂစသည်တို့ကိုသာလျှင်။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ မဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ အပ္ပဟီန ဘာဝေန၊ မပယ်အပ်သေးသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ အဖြစ်ကြောင့်။ ပစ္စယသမဝါယေ၊ အကြောင်းတို့၏ ညီညွတ်ခြင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။) ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟတာ၊ ဖြစ်ခြင်းငှာထိုက်သည်၏ အဖြစ်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ပုနပ္ပုနံ ကာမရာဂါဒီနံ ဥပ္ပတ္တိဟေတုဘာဝေန အနုသေန္တိယေဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
၈၃၀။ သေသာတိ၊ ကား။ အနပါယာဂမနီယာ၊ အပါယဂမနီယမဟုတ်ကုန်သော။ သုခုမာ၊ ကုန်သော။ ကာမရာဂပဋိဃာ၊ တို့ကို။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ စတုတ္ထဉာဏဝဇ္စျာ ဧဝ၊ စတုတ္ထဉာဏ်ဖြင့်သာလျှင် ပယ်သတ်အပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အဝဓာရဏေန၊ ပိုင်းခြားကန့်သတ်ခြင်းဖြင့်။ ပဌမဉာဏာဒိဝဇ္စျတာ၊ ပဌမဉာဏ်စသည်ဖြင့် ပယ်သပ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ နိဝတ္တီယတိ၊ နစ်စေအပ်၏။ တယိဒံ နိယမဒဿနံ၊ ထိုသို့သောနိယမကို ပြခြင်းကို။ အညတ္ထာပိ၊ တပါးသော အရာ၌လည်း။ နေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ပရတောတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ နိယမံ န ကရိဿမာတိ၊ ဧတေန၊ ဟူသော ဤစကားဖြင့်။ နိယမေ၊ ကိန်းသေသတ်မှတ်ခြင်းကို။ အကထေ၊ မပြုအပ်သည်ရှိသော်။ ဟေဋ္ဌိမဂ္ဂဝဇ္စျတာပိ၊ အောက်မဂ်တို့ဖြင့် ပယ်သတ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကိုလည်း။ ဝါ၊ အဖြစ်သည်လည်း။ အနုညာတာ ဧဝ၊ ခွင့်ပြုအပ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သိအပ်၏။
လောဘ။ပ။စတုတ္ထဉာဏဝဇ္စျာနီတိအာဒီသု၊ ဤသို့အစရှိသော စကားရပ်တို့၌။ ပဌမဉာဏာဒီဟိ၊ ပဌမ ဉာဏ် စသည်တို့ဖြင့်။ ဟတာပါယဂမနီယာဒိဘာဝါနိ၊ ပယ်သတ်အပ်ပြီးသော အပါယဂမနီယစသည် အဖြစ် ရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သော။ အဓိပ္ပါယော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဩဠာရိကသုခုမတာ၊ ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်းသည်၏ အဖြစ် သိမ်မွေ့သည်၏အဖြစ်ကို။ ဂဟိတာ၊ ၏။
ယသေတိ၊ ကား။ ပရိဝါရေ၊ အခြွေအရံ၌။
အဂတီသု၊ တို့၌။ ဆန္ဒာဒယော၊ ဆန္ဒစသည်တို့သည်။ ဥပရိမဂ္ဂဝဇ္စျာ၊ အထက်မဂ်ဖြင့် ပယ်သတ် အပ်ကုန်သည်။ ကိဉ္စာပိ၊ (ဟောန္တိ)၊ အကယ်၍ကားဖြစ်ကုန်၏။ တထာပိ၊ ထိုသို့ပင်ဖြစ်ကုန်သော်လည်း။ တံမူလကဿ၊ ထိုဆန္ဒစသည်လျှင် အကြောင်းရှိသော။ အကတ္တဗ္ဗကရဏဿ စ၊ မပြုအပ်သောအမှုကို ပြုခြင်း၏ လည်းကောင်း။ ကတ္တဗ္ဗာကရဏဿ စ၊ ပြုအပ်သောအမှုကို မပြုခြင်း၏လည်းကောင်း။ အပါယဂမနီယတာယ၊ အပါယ်သို့ လားစေတတ်သော တရား၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပဌမမဂ္ဂဝဇ္စျာ၊ ကုန်၏။
ကတာကဘာကုသလကုသလဝိသယံ၊ ပြုအပ်ပြီးသော အကုသိုလ်, မပြုမိသော ကုသိုလ်လျှင် အရာရှိ သော။ ဝိပ္ပဋသာရဘူတံ၊ နှလုံးမသာသော သဘောဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ယံ ကုက္ကုစ္စံ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုကုက္ကုစ္စကို။ ဣဓ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌။ တတိယဉာဏဝဇ္စျံ၊ တတိယဉာဏ်ဖြင့် ပယ်သတ်အပ်၏ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ကုက္ကုစ္စပကတတာယ၊ အလို့လို့နှိပ်စက်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အာပတ္တိံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယံ၊ ကုက္ကုစ္စံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုကုက္ကုစ္စကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ကုက္ကုစ္စဝိစိ ကိစ္ဆာ၊ ကုက္ကုစ္စနှင့် ဝိစိကိစ္ဆာတို့ကို။ သောတပတ္တိမဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ ပဟီယန္တိ၊ ပယ်အပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အဋ္ဌသာလိနီယံ၊ အဋ္ဌသာလိနီကျမ်း၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒွိန္နံ၊ ကုန်သော။ ဝစနာနံ၊ စကားတို့၏။ အဓိပ္ပါယော၊ အလိုကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ အညေသုပိ၊ တပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဧဒိ သေသု၊ ဤသို့သဘောရှိကုန်သော။ ဌာနေသု၊ အရာတို့၌။ အဓိပ္ပါယော၊ ကျမ်းဆရာ၏အလိုကို။ မဂ္ဂိတဗ္ဗော၊ ရှာအပ်၏။ ဝိရောဓတော၊ ဆန့်ကျင်သောအားဖြင့်။ န ပစ္စေတဗ္ဗော၊ မယူဆအပ်။ ဝါ၊ ကား။ ဩဠာရိကာနဝသေသပ္ပဟာနံ၊ ကြမ်းတမ်းသော ကုက္ကုစ္စကို ပယ်ခြင်းနှင့် အကြွင်းမဲ့ပယ်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ကုက္ကုစ္စဿ၊ ၏။ ပဌမတတိယဉာဏဝဇ္စျတာ၊ တို့ဖြင့် သတ်အပ်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ အနုဝသိတွာ အနုဝသိတွာ၊ နေ့စဉ်ရက်ဆက်နေ၍။ အာဝသထပိဏ္ဍံ၊ ဧည့်ရိပ်သာ၌ တည်ထားသောဆွမ်းကို။ ဘုဉ္စိတုံ၊ ငှာ။ ဝါ၊ ကို။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ ပဋိက္ခိတ္တံ၊ ပယ်မြစ် အပ်ပြီ။ ဣတိ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ကုက္ကုစ္စာယန္တော၊ အလို့လို့ရှိသည်ဖြစ်၍။ န ပဋိဂ္ဂဟေသိ၊ ခံယူတော် မမူ။ ဣတိ၊ သို့။ အာဂတံ၊ လာသော။ ကုက္ကုစ္စံ၊ သည်။ အရဟတော၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဥပ္ပဇ္ဇနတော၊ ကြောင့်။ နီဝရဏံ၊ သည်။ န၊ မဟုတ်။ ပန၊ စင်စစ်။ နီဝရဏပဋိရူပကံ၊ နီဝရဏနှင့်တူသော။ “ကပ္ပတိ၊ အပ်လေသလော။ န ကပ္ပတိ၊ မအပ်လေသလော။” ဣတိ၊ သို့။ ဝီမံသနဘူတံ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်ခြင်းသဘော ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဝိနယကုက္ကုစ္စံ နာမ၊ မည်၏။ တံ၊ ထိုဝိနယကုက္ကုစ္စသည်။ တထာပဝတ္တစိတ္တုပ္ပါဒေါဝ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်ဖြစ်သော စိတ္တုပ္ပါဒ်သာလျှင်တည်း။
အဏုသဟဂတာ၊ သိမ်မွေ့သည်အဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်သော။ ဝါ၊ သိမ်မွေ့ကုန်သော။ ကာမရာဂပဋိဃာနု သယာ၊ တို့ကို။ တတိယဉာဏဝဇ္စျာ၊ တတိယဉာဏ်ဖြင့် သတ်အပ်ကုန်၏။ ပန၊ ဆက်။ ဩဠာရိကာနံ၊ ရုန်ရင်းကုန်သော ကာမရာဂ ပဋိဃတို့၏။ ဒုတိယဉာဏဝဇ္စျတာ၊ ဒုတိယဉာဏ်ဖြင့်သတ်အပ်သည်၏ အဖြစ်သည်။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တနယာဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းရှိသည်သာလျှင်တည်း။
စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤပဟာတဗ္ဗအရာ၌။ ဝါ၊ ဤသံယောဇန အစရှိသောပုဒ်တို့တွင်။ စိတ္တုပ္ပါဒဂ္ဂဟဏေန၊ စိတ္တုပ္ပါဒဂ္ဂဟဏေန၊ စိတ္တုပ္ပါဒကို ယူသဖြင့်။ မက္ခပဠာသမာယာသာဌေယျပမာဒထမ္ဘသာရမ္ဘာဒီနံ၊ သူ့ကျေးဇူးကို ချေဖျက်ခြင်းဟူသော မက္ခ, ဂုဏ်ကြီးသော ပုဂ္ဂိုလ်နှင့် ဖက်ပြိုင်ခြင်းဟူသော ပဠာသ, မိမိ အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်း၍ လှည့်စားခြင်းဟူသော မာယာ, မိမိ၌ မရှိသောဂုဏ်ကို ဖောက်ပြ၍ ကောက်ကျစ် စဉ်းလဲခြင်းဟူသော သာဌေယျ, အကုသိုလ်ဒုစရိုက်နှင့် ကာမဂုဏ်တို့၌ စိတ်ကို လွှတ်ထားသည်ဖြစ်၍ မေ့လျော့ခြင်းဟူသော ပမာဒ, ရိုသေထိုက်သော သူတို့အား မရိုသေမကိုင်းရှိုင်းနိုင်အောင် တောင့်တင်း ခြင်းဟူသော ထမ္ဘ, သူတပါးထက် ကျောအောင်သာအောင်ပြု၍ ချုပ်ချယ်ခြင်းဟူသော သာရမ္ဘအစရှိ သော အကုသိုလ်တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ သိမ်းယူခြင်းကို။ ကတော၊ ပြုအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။
၈၃၁။ အဖလော ဝါယာမောတိဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ တာဝ၊ စွာ။ အတီတာနံ၊ အတိတ်ကိလေသာတို့ကို။ ပဇဟနေ၊ ပယ်ခြင်း၌။ ဝါယောမော၊ သည်။ နိရုဒ္ဓတ္တာ၊ အတိတ်ကိလေသာတို့၏ ချုပ်ကုန်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဖလော၊ အကျိုးမရှိသည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်တန်စေ။ အနာဂတာနံ၊ အနာဂတ်ကို ကိလေသာတို့ကို။ ပဇဟနေ ပန၊ ပယ်ရာ၌မူကား။ ကထံ၊ အသို့နည်း။ (အပြည့်အစုံဆိုလျှင် ဝါယာမော၊ အားထုတ်ခြင်းသည်။ ကထံ၊ အဘယ်သို့လျှင်။ အဖလော၊ သည်။ ဟောတိ၊ နည်း။ ဟုပေး။) ဣတိ၊ သို့။ တေသမ္ပိ၊ ထိုအနာဂတ်ကိလေသာတို့၏လည်း။ ဝက္ခမာနံ၊ ဆိုအပ်လတံ့သော။ အဝိပရိတံ၊ မဖောက်မပြန် မှန်ကန်သော အတ္ထံ၊ ကို။ အဇာနန္တော၊ မသိသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ မသိသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ နတ္ထိတာမတ္ထံ၊ မရှိ ခြင်းမျှကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ စောဒေတိ၊ စောဒနာ၏။ တထာပိ၊ အဖလောပိ၊ ကား။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေးဖြစ်သော အတိတ်အနာဂတ်ပြဿနာ၌။ ပဟာတဗ္ဗာနံ၊ ပယ်အပ်သော ကိလေသာတို့၏။ နတ္ထိတာယ၊ မရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ စောဒနာ၊ ကို။ ကတာ၊ ပြုအပ်၏။ ဣဒါနိ၊ ပစ္စုပ္ပန်ပြဿနာကို ပြဆိုသောယခုအခါ၌။ ပဟာနဿ၊ ပယ်ခြင်း၏။ (နတ္ထိတာယ၊ မရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ စောဒနာ၊ ကို။ ကတာ၊ ပြုအပ်၏။) ဟိ၊ ချဲ့။ ပဟာနံ၊ ပယ်ခြင်းသည်။ ယဒိ၊ အတ္ထိ၊ အကယ်၍ရှိငြားအံ့။ ပဟာတဗ္ဗာ၊ ပယ်အပ်သောတရားတို့ သည်။ ကထံ၊ အဘယ်သို့။ သန္တိ၊ ရှိကုန်အံ့နည်း။ အထ၊ ထိုသို့မဟုတ်။ ပဟာတဗ္ဗာ စ၊ ပယ်အပ်သော တရားတို့သည်လည်း။ (ယဒိ) သန္တိ ၊ အကယ်၍ရှိကုန်ငြားအံ့။ ပဟာနဉ္စ၊ သည်လည်။ ကထံ ဟောတိ၊ အဘယ်သို့ဖြစ်သနည်း။ ပဟာတဗ္ဗာ စ၊ ပယ်အပ်သောတရားတို့သည်လည်း။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ ပဟာနဉ္စ၊ ပယ်ခြင်းသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧတံ၊ ဤအနက် ၂-ခုသည်။ ဝိပ္ပဋိသိဒ္ဓံ၊ အပြန်အလှန် ပယ်မြစ်အပ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ကသ္မာ၊ ကား။ ပဟာတဗ္ဗေသု၊ တို့သည်။ သန္တေသု၊ ရှိကုန်လတ် သော်။ ပဟာနဿ၊ ၏။ အသမ္ဘဝတော၊ မဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်တည်း။ (တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ ဤပုဒ်ရှိသင့် ၏) တဒုပဂေါ၊ ထိုပစ်မြစ်ခြင်း အားလျော်သော။ ဝါယာမော၊ သည်။ အဖလော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။ ကိမိဝ၊ မူကား။) အာလောကတမာနံ၊ အလင်းနှင့် အမှောင်တို့၏။ သဟာဝဋ္ဌာနေ၊ အတူတကွဖြစ်သည်။ သတိ၊ သော်။ အာလောကဿ၊ အရောင်အလင်း၏။ အဖလတာ ဝိယ၊ အကျိုးမရှိသည် အဖြစ်ကဲ့သို့ တည်း။ အထာပိ၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ၍လည်း။ ကထဉ္စိ၊ တစုံတခုသော အကြောင်းဖြင့်။ ပဟာနံ၊ သည်။ (ယဒိ) သိယာ၊ အံ့။ မဂ္ဂဘာဝနာ စ၊ သည်လည်း။ သံကိလေသိကာ၊ သံကိလေသတရားနှင့် ယှဉ်သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) ပဟာတဗ္ဗပဟာယကာနံ၊ ပယ်အပ်သောတရားနှင့် ပယ်တတ်သော တရား တို့၏။
ဝိနိဗဒ္ဓေါတိ၊ ကား။ မာနေန၊ မာနဖြင့်။ ပတ္ထဒ္ဓိစိတ္တော၊ တောင့်တင်းသော စိတ်ရှိလျက်။ ပရာမဋ္ဌောတိ၊ ကား။ မိစ္တာဘိနိဝိဋ္ဌော၊ မှားယွင်းစွာနှလုံးသွင်းလျက်။ ထာမဂတောတိ၊ ကား။ ထာမဂတကိလေသော၊ အားအစွမ်းသို့ရောက်သော ကိလေသာရှိလျက်။ ထိရဘာဝဂတာနုသယော၊ ခိုင်မြဲသည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်သော အနုသယရှိလျက်။ တေန ဟိ နတ္ထိ မဂ္ဂဘာဝနာတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တီသုပိ၊ သုံးပါး လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ကာလေသု၊ တို့၌။ ကိလေသာနံ၊ တို့ကို။ ပဟာနံ၊ သည်။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ ကိလေသာ စ၊ တို့သည်လည်း။ တိကာလိကာ၊ ကာလသုံးပါး၌ဖြစ်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ထိုနှစ်ပါးသော အကြောင်းကြောင့်။ မဂ္ဂဘာဝနာ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တာယ၊ ထိုမဂ္ဂဘာဝနာဖြင့်။ သာဓေတဗ္ဗံ၊ ပြီးစေအပ် သော။ ကိစ္စံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ (န ဟိ-အရာ၌ န ဟီတိ-ဟု ရှိစေရမည်) န ဟီတိ၊ န ဟိ-ဟူသော စကားသည်။ နတ္ထိမဂ္ဂဘာဝနာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ စတုက္ခတ္ထုံ၊ လေးကြိမ်။ ဝုတ္တဿ၊ သော။ ပဋိက္ခေပဿ၊ ပရဝါဒီ၏ ပယ်မြစ်ခြင်းကို။ ပဋိက္ခပေါ၊ ပယ်မြစ်ကြောင်းဖြစ်သော စကားတည်း။ ဣဒံ၊ (သေယျထာပိ တရုဏော ရုက္ခော။ပ။အတ္ထိဓမ္မာဘိသမယော-ဟူသော) ဤစကားကို။ (ပါဠိယံယေဝ ဟီတိအာဒိံ-ဟူရာ၌ ပါဠိယံယေဝါတိ-ဟု ဤမျှသာ ရှိစေရမည်) ပါဠိယံယေဝ၊ ၌ပင်လျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အာနေတွာ၊ (ပါဠိယံယေဝ-ဟူသောပုဒ်ကို) ဆောင်၍။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ စပ်အပ်၏။
ဧဝမေဝါတိ၊ ကား။ အဇာတဖလေ၊ မဖြစ်သေးသော အသီးရှိသော။ ဝါ၊ အသီးမသီးသေးသော။ တရုဏရုက္ခေ၊ နုပျိုသောသစ်ပင်ကို။ မူလေ၊ အရင်း၌။ ဆိန္နေ၊ ဖြတ်အပ်သည်ရှိသော်။ (ဝိနဋ္ဌာနိ နာမ ဟောန္တိ-၌ စပ်) ဆေဒနေ၊ ဖြတ်ခြင်းသည်။ အသတိ၊ မရှိပါမူ။ (ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟာနိ-၌ စပ်) အာယတိံ၊ နောင်အခါ၌။ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟာနိ၊ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းငှာ ထိုက်ကုန်သော။ (ဖလာနိ၊ အသီးတို့သည်။) ဆေဒနပစ္စယာ၊ ဖြတ်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ အနုပ္ပဇ္ဇမာနာနိ၊ မဖြစ်ပေါ်နိုင်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဝိနဋ္ဌာနိ နာမ၊ ပျက်စီးသည်မည်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝမေဝ၊ တူပင်လျှင်။ မဂ္ဂ ဘာဝေနာယ၊ သည်။ အသတိ၊ မရှိလတ်သော်။ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟာ၊ ဖြစ်ခြင်းငှာ ထိုက်ကုန်သော။ ကိလေသာ၊ တို့သည်။ မဂ္ဂဘာဝနာယ၊ ကြောင့်။ အနုပ္ပဇ္ဇမာနာ၊ မဖြစ်နိုင်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ ပဟီနာတိ၊ ပယ်အပ်ကုန် သည်ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဥပမာသံသန္ဒနံ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဥပ္ပါဒေါဘိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ဥပ္ပါဒသီသေန၊ ဥပ္ပါဒကို ခေါင်းတပ်သဖြင့်။ ဥပ္ပါဒဝန္တော၊ ဖြစ်ခြင်းရှိကုန်သော။ ခန္ဓာ၊ တို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ အနုပ္ပါဒေတိ၊ ကား။ နိဗ္ဗာနေ၊ ၌။ အဇာတာယေဝ၊ ဖြစ်ပြီးမဟုတ်ကုန်မူ၍သာလျှင်။ ဝါ၊ မဖြစ် ကုန်သေးမူ၍သာလျှင်။ န ဇာယန္တိ၊ မဖြစ်ပေါ်ကုန်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဟီနာ နမာ၊ ပယ်အပ်သည် မည်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ (ပဋိက္ခိတ္တော-၌စပ်) နတ္ထိ ကိလေသပ္ပဟာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ပရဝါဒိနာ၊ သည်။ ကတော၊ ပြုအပ်သော။ ပဋိက္ခေပေါ၊ ပယ်မြစ်ခြင်းကို။ န ဟီတိ၊ န ဟိ-ဟူသော စကား ဖြင့်။ ပဋိက္ခိတ္တော၊ ပယ်မြစ်အပ်လေပြီ။ (ဤစကားဖြင့်လည်း ရှေး၌ န ဟိ-ဟူရာတွင် န ဟီတိ-ဟု ရှိသင့် ကြောင်း ထင်ရှား၏) တေ ပန၊ ထိုပယ်အပ်သော ကိလေသာတို့သည်ကား။ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ၊ ဖြစ်ပေါ်ကုန်ပြီး၍။ ဝိဂတာ၊ ကင်းကုန်သည်။ နေဝ (ဟောန္တိ)၊ မဟုတ်ကုန်။ နာပိ ဘဝိဿန္တိ၊ ဖြစ်လတံ့လည်း မဟုတ်ကုန်။ န စ ဥပ္ပန္နာ၊ ဖြစ်ဆဲလည်းမဟုတ်ကုန်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အတီတေ ကိလေသေ ပဇဟတီတိအာဒိ၊ အတိတ် ကိလေသာတို့ကို ပယ်၏ ဤသို့အစရှိသော စကားကို။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဟေတုနိရောဓာတိ၊ ကား။ ဒုက္ခဟေတူနံ၊ ဒုက္ခ၏ အကြောင်းဖြစ်ကုန်သော။ ကိလေသာနံ၊ တို့၏။ နိရောဓာ၊ ချုပ်ခြင်းကြောင့်။ ဒုက္ခနိရောဓောတိ၊ ကား။ အာယတိံ၊ ၌။ ဥပ္ပဇ္ဇနကဒုက္ခဿ၊ ဖြစ်လတံ့သော ဆင်းရဲ၏။ နိရောဓော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဥပ္ပါဒပဝတ္တနိမိတ္တာယူဟနာ၊ တို့ကို။ ပစ္စုပ္ပန္နဘဝဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဂဟိတာ၊ ကုန်၏။
၈၃၂။ ဧတေနာတိ၊ ကား။ အဇာတာယေဝ န ဇာယန္တီတိအာဒိဝစနေန၊ အစရှိသောစကားဖြင့်။ ဝိပဿနာယ၊ ၏။ အာရမ္မဏဘူတံ၊ အာရုံဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဥပါဒါနက္ခန္ဓပဉ္စကသင်္ခါတံ၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါး အပေါင်းဟု ဆိုအပ်သော။ ဘူမိံပဝတ္တဋ္ဌာနံ၊ ဖြစ်ရာဘုံကို။ (ဘူမိံ-ပုဒ်ကိုပင် ပဝတ္တိဋ္ဌာနံ-ဟု ထပ်၍ ဖွင့်သည်။ ထိုကြောင့် သမာသ်တွဲလျက်ရှိသော ပါဌ်ကား မသင့်) လဒ္ဓဝန္တော၊ ရကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဘူမိလဒ္ဓါ၊ မည်ကုန်၏။ အဂ္ဂိအာဟိတော၊ ဆောင်ထားအပ်သော မီးရှိသောသူ။ ဣတိ ယထာ၊ ဤပုဒ် ကဲ့သို့ပင်တည်း။ လဒ္ဓဘူမိကာ၊ ရအပ်သော ဖြစ်ရာဘုံရှိသော ကိလေသာတို့။ ဣတိ-အယံ၊ ကား။
၈၃၃။ အနုဘဝိတွာ စ၊ ခံစားပြီး၍လည်းကောင်း။ ဘဝိတွာ စ၊ ဖြစ်ပြီး၍လည်းကောင်း။ အပဂတံ၊ ကင်းသောတရားသည်။ ဘူတာပဂတံ၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ အနုဘူတဘူတာ၊ အနုဘူတနှင့် ဘူတတို့ကို။ ဘူတတာသာမညေန၊ ဘူတ၏အဖြစ်ဟူသော တူသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ ဘူတအဖြစ်ချင်းတူသဖြင့်။ ဘူတသဒ္ဒေန၊ ဘူတ-သဒ္ဒါဖြင့်။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဝါ၊ ဆက်။ သာမညမေဝ၊ သာမညအနက်ကိုသာ လျှင်။ ဝါ၊ သာမညဖြစ်သော ဘူတအနက်ကိုသာလျှင်။ ဥပသဂ္ဂေန၊ အနုဟူသော ဥပသာရဖြင့်။ ဝိသေသီယတိ၊ အထူးပြုအပ်၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ စ၊ ဆက်။ အနုဘူတသဒ္ဒေါ၊ ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗေ-၌ စပ်) ကမ္မဝစနိစ္တာယ၊ ကံကိုဆိုလိုခြင်း၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ အနုဘာဝကဝါစကော၊ ခံစားတတ် သည်ဟူသော ကတ္တားအနက်ကို ဟောသည်ဟု။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဝိကပ္ပဂါဟဝသေန၊ ကြံဆ၍ ယူခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ရာဂါဒီဟိ စ၊ ရာဂစသည်တို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ တဗ္ဗိပက္ခေဟိ စ၊ ထိုရာဂစသည်တို့၏ ဆန့်ကျက်ဖက်ဖြစ်သော အလောဘစသည်တို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ အကုသလဉ္စ၊ အကုသိုလ်သည် လည်းကောင်း။ ကုသလဉ္စ၊ သည်လည်းကောင်း။ အာရမ္မဏရသံ၊ အာရုံ၏ အရသာကို။ အနုဘဝတိ၊ ခံစားတတ်၏။ ဝိပါကော၊ သည်။ ကမ္မဝေဂက္ခိတ္တတ္တာ၊ ကံ၏အဟုန်သည် ပစ်ချအပ်သည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ န (အနုဘာဝတိ)၊ မခံစားတတ်။ ကိရိယာပိ၊ သည်လည်း။ (န အနုဘဝတိ-၌ စပ်) အဟေတု ကာနံ၊ အဟိတ်ကြိယာတို့၏။ အတိဒုဗ္ဗလတာယ စ၊ အလွန်အားနည်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ သဟေတုကာနံ၊ အဟိတ်ကြိယာတို့၏။ ခီဏကိလေသဿ၊ ကုန်ပြီးသော ကိလေသာရှိ သော။ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာဝတော၊ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာနှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ၊ ဖြစ်ကုန် သည်ဖြစ်၍။ အတိသန္တဝုတ္တိတ္တာ စ၊ အလွန်ငြိမ်သက်သိမ်မွေ့စွာ ဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ (န အနုဘဝတိ၊ မခံစားတတ်။) စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤ ၂-နည်းတို့တွင်။ ပုရိမနယေ၊ ရှေးနည်း၌။ ကုသလာကုသလမေဝ၊ ကုသိုလ်အကုသိုလ်ကိုသာလျှင်။ ဝတ္တုံ၊ ဆိုခြင်းငှာ။ အဓိပ္ပါယဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဘူတပဂတန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယံ၊ ယင်းဘူတာပဂတဥပ္ပန္နကို။ (ဂဟေတွာ-၌ စပ်) ဥပ္ပန္နာနံ။ပ။ဌိတိယာတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောဤပါဌ်၌။ ဥပ္ပန္နန္တိ၊ ဟူ၍။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ တံသဒိသာနံ၊ ထိုဖြစ်ပြီး နှင့်အလားတူသော တရားတို့ကို။ ဝါ၊ တို့၏။ ပဟာနံ စ၊ ပယ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဝုဒ္ဓိ စ၊ တိုးပွားခြင်း ကို လည်းကောင်း။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ပစ္ဆိမနယေ၊ နောက်နည်း၌။ စ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ကုသလာကုသလဉ္စ၊ ကိုလည်း။ ဘာကဍ္ဎိတွာ၊ ဆွဲငင်၍။ သဗ္ဗံ၊ သော။ သင်္ခတံ၊ သင်္ခတတရားကို။ ဘုတွာပဂတဘာဝါဘိဓာနာ ဓိပ္ပါယေန၊ ဘုတွာပဂတအဖြစ်ကို ဟောသောသဒ္ဒါ၏အလိုအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝိပစ္စိတုံ၊ ရင့်ကျက်ခြင်းငှာ။ ဝါ၊ အကျိုးဖြစ်ပေါ်ခြင်းငှာ။ ဩကာသကရဏဝသေန၊ ခွင့်ပြုသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (ဥပ္ပတ္တိတံ-အရာ၌ ဥပဋ္ဌိတံ-သာရှိသင့်၏) ဥပဋ္ဌိတံ၊ ထင်သော။ အတီတံ၊ အတိတ်ဖြစ်သော။ ကမ္မဉ္စ၊ သည်လည်းကောင်း။ တတော၊ ထိုကံကြောင့်။ ဝါ၊ ထိုကံမှ။ ဥပ္ပဇ္ဇိတုံ၊ ငှာ။ အာရဒ္ဓေါ၊ အားထုတ်စပြုသော။ အနာဂတော၊ ဖြစ်သော။ ဝိပါကော စ၊ ဝိပါက်သည်လည်းကောင်း။ ဩကာသကတုပ္ပန္နော၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ (ဝုတ္တော၊ ၏။ ပြန်စပ်သည်) ဧတေန၊ ဤကံသည်။ ဩကာသော၊ အခွင့်ကို။ ကတော၊ ပြုအပ်၏။ (ဣတိ စ၊ သို့လည်းကောင်း။) ဧတဿ၊ ဤဝိပါက်အား။ ဩကာသော၊ ကို။ ကတော၊ ၏။ ဣတိ စ၊ သို့ လည်းကောင်း။ အတ္ထဒွယဝသေန၊ အနက် ၂-ခုအပေါင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဥပ္ပန္နသဒ္ဒေန၊ နှင့်။ ဝိနာပိ၊ ကင်း၍လည်း။ ဝိညာယမာနံ၊ သိအပ်သော။ ယံ ဥပ္ပန္နံ၊ ယင်းဩကာသကတုပ္ပန္နကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ နာဟံ ဘိက္ခဝေ သဉ္စေတနိကာနံ ကမ္မာနန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
တာသု တာသု ဘူမီသူတိ၊ ကား။ အနုဿဒေဝါဒိအတ္တဘာဝသင်္ခါတေသု၊ လူနတ်စသည်တို့၏ အတ္တတော ဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု၊ တို့၌။ တသ္မိံ တသ္မိံ သန္တာနေ၊ ထိုထိုသန္တာန်၌။ အနုပ္ပတ္တိဓမ္မတံ၊ မဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်သို့။ ဝါ၊ ဖြစ်ခြင်းသဘော မရှိသည်၏ အဖြစ်သို့။ အနာပါဒိတတာယ၊ မရောက်စေအပ်သေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အသမူဟတံ၊ အကြွင်းမဲ့ မနုတ်ပယ်အပ်သေးသော။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အဿ၊ ထိုကိလေသာ၏။ အသမူဟတတ္တာယေဝ၊ အကြွင်းမဲ့ မပယ်နုတ်အပ်သေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင်။ နတ္ထီတိ၊ မရှိဟူ၍။ နဝတ္တဗ္ဗတာယ၊ မဆိုအပ်သေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဥပ္ပန္နဝေါဟာရော၊ ဖြစ်သည်ဟူသော ဝေါဟာရသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။)
၈၃၄။ ဘူမိ၊ ဖြစ်ရာဘုံကား။ ကာ၊ အဘယ်နည်း။ ဘူမိလဒ္ဓေါ၊ ဖြစ်ရာဘုံကိုရသော ကိလေသာကား။ ကော ဝါ၊ အဘယ်ပါနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အာသင်္ကံ၊ ယုံမှားတွေးတောခြင်းကို။ နိဝတ္တေတုံ၊ နစ်စေခြင်းငှာ။ ဧတ္ထ စာတိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ ၏။ ဝိပဿနာယ အရမ္မဏဘူတာတိ ဧတေန၊ ဟူသော ဤပါဌ်ဖြင့်။ ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ အပရိညာတတံ၊ ပိုင်းခြား၍ မသိအပ်သေးသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ အရမ္မဏ ဘာဝမတ္တံ၊ အာရုံ၏အဖြစ်မျှကို။ န (ဒေဿတိ)၊ ပြသည်မဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တေဘူမကဂ္ဂ ဟေဏေနေဝ၊ တေဘူမက-သဒ္ဒါဖြင့်ပင်လျှင်။ ဝါ၊ တေဘူမကကိုယူခြင်းဖြင့်ပင်လျှင်။ တဿ၊ ထိုအာရုံ အဖြစ်၏။ သိဒ္ဓတ္တာ၊ ပြီးစီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အပရိညာတာ၊ ပိုင်းခြား၍ မသိအပ်ကုန်သေးသော။ ခန္ဓာ၊ တို့သည်။ ကိလေသာနံ၊ တို့၏။ ဘူမိ၊ ဖြစ်ရာဘုံတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အဓိပ္ပေတာ၊ ၏။ ဝတ္ထုဘူတေသု၊ ဖြစ်ရာဖြစ်ကုန်သော။ ခန္ဓေသု၊ တို့၌။ အာရမ္မဏဝသေနာတိ၊ ကား။ အာရမ္မဏကရဏဝသေန၊ အာရုံပြုသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အတီတာနာဂတေ၊ အတိတ်အနာဂတ်ခန္ဓာ တို့ကို။ (အာရဗ္ဘ၊ အာရုံပြု၍။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။) ပစ္စုပ္ပန္နေ၊ ပ္ပန်ခန္ဓာတို့ကို။ (အာရဗ္ဘ၊ ၍။ ဥပ္ပဇ္ဇနေ၊ ဖြစ်ရာ၌။) ပဂေဝ၊ နည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တန္တိ၊ ကား။
၈၃၅။ စ၊ ဆက်။ ဘူမိဘူတေသု၊ ဖြစ်ရာဘုံဖြစ်ကုန်သော။ တတ္ထ ခန္ဓေသု၊ ထိုခန္ဓာတို့တွင်။ သဗ္ဗေ၊ အလုံးစုံသော ခန္ဓာတို့သည်။ သဗ္ဗေသံ၊ အလုံးစုံသော ကိလေသာတို့၏။ ဝတ္ထူ၊ ဖြစ်ရာကိန်းရာတို့သည်။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ အထခေါ၊ အမှန်အားဖြင့်သော်ကား။ ဝိသေသော၊ အထူးသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုအထူးကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ယဿ ယေသူတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဝတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ယဿတိ၊ ကား။ ယဿ ပုဂ္ဂလဿ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ယေသူတိ၊ ကား။ အဇ္စျတ္တဘာဝ သာမညေ၊ အဇ္စျတ္တအဖြစ်ဟူသော တူသည်၏ အဖြစ်သည်။ ဝါ၊ အဇ္စျတ္တဖြစ်ချင်း တူသည်၏ အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ အတီတာဒိကာမာဝစရာဒိဘေဒဘိန္နေသု၊ အတိတ်စသည် ကာမာဝစရစသည် အပြားအားဖြင့် ကွဲပြားကုန်သော။ ယေသု ခန္ဓေသု၊ တို့၌။ ယထာနုသယိတာ၊ ကိန်းအပ်ကုန်ပြီးသော။ တေ ဧဝ ခန္ဓာ၊ ထိုခန္ဓာတို့သည်သာလျှင်။ ပန၊ စောဒနာကို ထုတ်ပြဦးအံ့။ ဧတေ ကိလေသာ၊ ထိုကိန်းသော။ ကိလေသာနံ၊ တို့၏။ ယော အပ္ပဟီနဋ္ဌော၊ အကြင်မပယ်အပ်သေးသော သဘောသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) သော၊ ထိုမပယ်သေးသော သဘောသည်။ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ၊ ၍။ ပဝတ္တောဝိယ၊ ဖြစ်ဘိသကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အတီတက္ခန္ဓေသူတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေန၊ ထိုစကားဖြင့်။ (ဒေဿတိ-၌စပ်) ဝတ္ထုဝသေန၊ ဖြစ်ရာဝတ္ထု၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဘူမိလဒ္ဓံ၊ မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အတီတက္ခန္ဓေသူတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေန၊ ထိုစကားဖြင့်။ (ဒေဿတိ-၌ စပ်) ဝတ္ထုဝသေန၊ ဖြစ်ရာဝတ္ထု၏ အစွမ်အားဖြင့်။ ဘူမိလဒ္ဓံ၊ မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝတ္ထု ဘေဒေန၊ ဝတ္ထု၏ ကွဲပြားသောအားဖြင့်။ တဿ၊ ထိုဘူမိလဒ္ဓကိလေသာ၏။ ဘေဒေါ၊ အကွဲအပြားသည်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တထာဝဝတ္တိတဘာဝတော ဧဝ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ပိုင်းခြားအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင်။ (ဝိဘာဝေတိ-၌ စပ်) အညတရော၊ တယောက်သော။ လောလဇာတိကော၊ လျှပ်ပေါ်လော်လီသော သဘောရှိသော သတ္တဝါသည်။ တံ ရသပထဝိံ၊ ထိုရသပထဝီကို။ အင်္ဂုလိယာ၊ လက်ချောင်းဖြင့်။ သာယိ၊ ယူ၍လျက်လေပြီ။ ဣတိအာဒိဝစနံ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားသည်။ (ဝိဘာဝေတိ-၌စပ်) ကာမာဝစရက္ခန္ဓေသု၊ တို့၌။ အနုသယိတာနံ၊ ကိန်းကုန်ပြီးသော။ ရသတဏှာဒီနံ၊ ရသတဏှာစသည်တို့၏။ ရူပါရူပါဝစရက္ခန္ဓေ၊ တို့ကို။ အတိက္ကမိတွာ၊ ကျော်လွန်၍။ ပုန၊ တဖန်။ ကာမာဝစရက္ခန္ဓာဝတ္ထုကတံ၊ ကာမာဝစရက္ခန္ဓာလျှင် ဖြစ်ရာဝတ္ထုရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝိဘာဝေတိ၊ ထင်စွာပြီး၏။ တေန၊ ကြောင့်။ တထာ ကမာဝစရက္ခန္ဓေသူတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤစကားရပ်၌။ ရူပါရူပါဝစရက္ခန္ဓေ၊ တို့ကို။ အတိက္ကမိတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်း သည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ကာမာဝစရက္ခန္ဓေ၊ တို့ကို။ အတိက္ကမိတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧသ နယော ရူပါရူပါဝစရေသူတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
စ၊ ဆက်။ ပရိယုဋ္ဌာနာဘိဘဝနဝသေန၊ ပရိယုဋ္ဌာန်၏ လွှမ်းမိုးခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ကိလေသာနံ၊ တို့၏။ အနုသယနဋ္ဌော၊ ကိန်းသောသဘောကို။ အနုမီယတိ၊ ချင့်ချိန်၍သိအပ်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တဒဘာဝေ၊ ထိုကိန်းခြင်းမရှိလတ်သော်။ အဘာဝတော၊ ပရိယုဋ္ဌာန်၏ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ယဿ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ယေ အနုသယာ၊ အကြင် အနုသယတို့ကို။ ပဟီနာ၊ ပယ်အပ်ကုန်ပြီ။ တေသံ၊ ထိုပယ်အပ်ပြီးသော အနုသယတို့၏။ ဝတ္ထု၊ ကို။
၁၃၆။ ဣဒါနိ၊ ၌။ တမတ္တံ၊ ထိုအနက်ကို။ အနွယဗျတိရေကဝသေန၊ အနွယဗျတိရေကတို့၏ အစွမ်းအား ဖြင့်။ ဥပမာယ၊ ဖြင့်။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ငှာ။ ပထဝီရသာဒိ ဝိယာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ရုက္ခဂစ္ဆလတာဒီနံ၊ သစ်ပင်ချုံနွယ် အစရှိသည်တို့၏။ ပစ္စယဘူတော၊ အကြောင်း အထောက်အပံ့ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ သသမ္ဘာ ရပထဝိယာ၊ ၏။ ရသော၊ အဆီဩဇာသည်။ ပထဝီရသော၊ မည်၏။ အာပေါရသေပိ၊ ၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ သာခါ နာမ၊ ကိုင်းမည်သည်ကား။ ခုဒ္ဒကသာခါ၊ ငယ်သောကိုင်းတို့တည်း။ ပသာခေါ၊ မည်သည်။ ဝိဋပေါ၊ အခွတည်း။ ရုက္ခပဝေဏိန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ ရုက္ခပရာပရံ၊ သစ်ပင် အဆက်ဆက်ကို။ သန္တာနယမာနေတိ၊ ကား။ အပရာပရံ၊ အဆင့်ဆင့်။ အနုပ္ပဗန္ဓန္တေ၊ အစဉ်ဆက်စပ်စေသည်။ (ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။)
မဏ္ဍူကကဏ္ဋကောတိ၊ ကား။ ဧကော၊ တခုသော။ မစ္ဆကက္ဋကော၊ ငါး၏ ဆူးတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အနုပဒါနောတိ၊ ကား။ ပဟီနစတုရုပါဒါနော၊ ပယ်အပ်ပြီးသော လေးပါးသော ဥပါဒါန် ရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ကား။ ရူပါဒီသု၊ ရုပ် စသည်တို့တွင်။ ကိဉ္စိပိ၊ တစုံတခုသော တရားကိုသော်လည်း။ အဂဏှန္တော၊ မစွဲယူသည်ဖြစ်၍။
၈၃၇။ ဣဓ၊ ၌။ သမုဒါစာရော နာမ၊ မည်သည်။ လဒ္ဓတ္တလာဘတာ၊ ရအပ်သော အထည်ကိုရခြင်းရှိ သည်၏ အဖြစ်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ခဏတ္တယသမင်္ဂိ၊ ခဏငယ်သုံးပါးအပေါင်းနှင့် ပြည့်စုံသော တရား သည်။ သမုဒါစာရုပ္ပန္နံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝတ္တမာနုပ္ပန္နမေဝ သမုဒါစာရုပ္ပန္နန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပုဗ္ဗဘာဂေ အနုပ္ပဇ္ဇမာနမ္ပီတိ၊ ကား။ အာပါထဂတေ၊ ထင်ခြင်းသို့ ရောက်သော။ တသ္မိံ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ အာဒိတော၊ ၌။ ပဝတ္တဇဝနဝါရေသု၊ ဖြစ်သောဇောဝါရတို့၌။ အနုပ္ပဇ္ဇမာနမ္ပိ၊ မဖြစ်သေးသော်လည်း။ အဓိဂ္ဂဟိတတ္တာတိ၊ ကား။ အယောနိသောမနသိကာရေန၊ မသင့်သော နှလုံးသွင်းခြင်းဖြင့်။ အဘိရုယှ၊ တက်၍။ ဂဟိတတ္တာ၊ ယူအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဒဠံ၊ မြဲမြံစွာ။ ဂဟိတတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အပရဘာဂေတိ၊ ကား။ အပရသ္မိံ၊ တပါးသော။ ကာလဘာဂေ၊ ကာလအဖို့၌။ ကာလန္တရေ၊ ကာလတပါး၌။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဧကန္တေန ဥပ္ပတ္တိတောတိ၊ ကား။ ပစ္စယသမ ဝါယေ၊ အကြောင်းတို့၏ ညီညွတ်ခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ (ဥပ္ပဇ္ဇနတော-၌ စပ်) တထာ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ (နိဗ္ဗတ္တတ္တာ-၌ စပ်) အယောနိသောမနသိကာရဿ၊ မသင့်သော နှလုံးသွင်း ခြင်း၏။ တတ္ထ၊ ထိုအာရုံ၌။ နိဗ္ဗတ္တတ္တာ၊ ဖြစ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (ဥပ္ပဇ္ဇနတော-၌ စပ်) နိယမေန၊ မြဲသောအားဖြင့်။ ဝါ၊ ကိန်းသေအားဖြင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇနတော၊ ကြောင့်။ ကလျာဏိဂါမေတိ၊ ကား။ ဧဝံနာမကေ၊ ဤသို့အမည်ရှိသော။ ဂါမေ၊ ၌။ ကိရ၊ တဆင့်စကားကြားရသည်ကား။ ရောဟဏေ၊ ရောဟဏဇနပုဒ်၌။ အဘိရူပါနံ၊ အဆင်းလှကုန်သော။ ဣတ္ထီနံ၊ တို့၏။ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနတာယ၊ ဖြစ်ပေါ်ရာဌာန၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သော ဂါမော၊ ထိုရွာကို။ တထာ၊ ထိုသို့ကလျာဏီရွာဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ခေါ်ဆိုအပ်၏။ စိတ္တသန္တတိမနာရုဠှန္တိ၊ ဟူသောစကားဖြင့်။ ပစ္စုပ္ပန္နတံ၊ အဖြစ်ကို။ ပဋိသေဓေတိ၊ တားမြစ်၏။ ဥပ္ပတ္တိနိဝါရကဿ ဟေတုနော အဘာဝါတိ ဧတေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စယေ၊ အကြောင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ ပစ္စယသမဝါယေ၊ အကြောင်း ညီညွတ်ခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟတာယ၊ ဖြစ်ခြင်းငှာ ထိုက်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အဝိက္ခမ္ဘိ တဿ၊ မခွာအပ်သေးသော ကိလေသာ၏။ ဥပ္ပန္နတာပရိယာယော၊ ဥပ္ပန္န၏ အဖြစ်ဟူသော ပရိယာယ် ဝေါဟာရသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ စ၊ စောဒနာကိုပြဦးအံ့။ အသမူဟတုပ္ပန္နမ္ပိ၊ အသမူဟတုပ္ပန္နကိလေသာသည်လည်း။ ပစ္စယေ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟမေဝ၊ သာလျှင်။ (ဟောတိ) နနု၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်ပါလော။ (ဣတိ၊ သို့မေးငြားအံ့။) ဧတံ၊ ဤစကားသည်။ သစ္စံ၊ မှန်ပေ၏။
၈၃၈။ အကုသလမ္ပိ၊ အကုသိုလ်ပင်ဖြစ်သော်လည်း။ ဘူတာပဂတုပ္ပန္နံ၊ ဘူတာပဂတုပ္ပန္နကိလေသာကို။ အတီတတ္တာ၊ အတိတ်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ န ပဟာတဗ္ဗံ၊ မပယ်အပ်။ တထာ၊ တူ။ ဧကစ္စံ၊ သော။ ဩကာသကတုပ္ပန္နံ၊ ကံဟူသော ဩကသကတုပ္ပန္နကို။ (အတီတတ္တာ၊ ကြောင့်။ န ပဟာတဗ္ဗံ၊ အပ်။) ဣတရံ၊ ဤမှတပါးသော ဝိပါက်ဟူသော ဩကာသကတုပ္ပန္နကို။ အပ္ပဟာတဗ္ဗတော၊ ပဟာတဗ္ဗမဟုတ် သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (န ပဟတဗ္ဗံ၊ အပ်။) သေသဒွယံ၊ ကြွင်းသော (ဝတ္တမာန, သမုဒါစာရဟူသော) ဥပ္ပန္ပန္န ၂-ခုအပေါင်းကို။ ခဏတ္တယသမင်္ဂိဘာဝတော၊ ခဏငယ်သုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံသော တရား၏အဖြစ် ကြောင့်။ (န ပဟာတဗ္ဗံ၊ အပ်။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အမဂ္ဂဝဇ္စျတာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကေနစီတိ၊ ကား။ စတူသု၊ ကုန်သော။ မဂ္ဂဉာဏေသု၊ မဂ်ဉာဏ်တို့တွင်။ ကေနစိ၊ တစုံတခုသော ဉာဏ်သည်။ ဝါ၊ ဖြင့်။ တဿာတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တဿ၊ အကြင် အကြင်ဆိုအပ်ပြီးသော။ စတုဗ္ဗိဓဿပိ၊ လည်းဖြစ်သော။ ဥပ္ပန္နဿ၊ ၏။ တံ ဥပ္ပန္နဘာဝံ ဝိနာသယမာနန္တိ၊ ကား။ အနုပ္ပတ္တိဓမ္မတာပါဒနေန၊ မဖြစ်ခြင်းသဘောရှိ သည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်စေသဖြင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟတံ၊ ဖြစ်ထိုက်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝိနာသေန္တံ၊ ဖျက်ဆီး လျက်။ ပဌမံ၊ စွာ။ လောကိယဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ယထာဗလံ၊ အားစွမ်းအားလျော်စွာ။ ဝါ၊ အားစွမ်းရှိ သလောက်။ ပဟီနမေဝ၊ ပယ်ပြီးသော ကိလေသာကိုသာလျှင်။ လောကုတ္တရဉာဏံ၊ သည်။ ပဇဟတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ လောကိယဂ္ဂဟဏံ၊ သဒ္ဒါကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။
ပရိညာဒိကိစ္စကထာဝဏ္ဏနာ
၈၃၉။ သစ္စာဘိသမယကာလသ္မိန္တိ၊ ကား။ စတုန္နံ၊ လေးပါးကုန်သော။ အရိယသစ္စာနံ၊ တို့ကို။ ပဋိဝိဇ္စျနက္ခ ဏေ၊ ထိုးထွင်း၍ သိသောခဏ၌။ ဝုတ္တာနီတိ၊ ကား။ ဒုက္ခံ ပရိညေယျန္တိအာဒိနာ စ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့် လည်းကောင်း။ ယော ဘိက္ခဝေဒုက္ခံ ပဿတီတိအာဒိနာ စ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝုတ္တာနိ၊ ဟောတော်မူအပ်ကုန်၏။ ယထာသဘာဝေနာတိ၊ ကား။ အဝိပရီတသဘာဝေန၊ မဖောက်မပြန် မှန်ကန် သော သဘောအားဖြင့်။ ဇာနိတဗ္ဗာနီတိ၊ သိအပ်ကုန်၏ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ တေသံ၊ ထိုလေးပါးသော ကိစ္စတို့ကို။ ဇာနနဝိဓိံ၊ သိခြင်းအစီအရင်ကို။ တာဝ၊ စွာ။ ဥပမာဝသေန၊ အားဖြင့်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဝုတ္တံ ဟေတန္တိာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ယထာ ပဒီပေါတိအာဒိမှိ၊ အစရှိသော စကားရပ်၌။ ဧကဿ၊ တပါးသော။ ဉာဏဿ၊ ၏။ ဧကက္ခဏေ၊ တခုတည်းသောခဏ၌။ စတ္တာရိ၊ ကုန်သော။ ကိစ္စာနိ၊ တို့သည်။ ကထံ၊ အဘယ်သို့။ သမ္ဘဝန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်သနည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ လောကေ၊ ၌။ ဒိဋ္ဌံ၊ မြင်အပ်သော။ တာဒိသံ၊ ထိုသို့သဘောရှိ သော။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ (တာဒိသံ၊ သော။) ဝစနံ စ၊ စကားကိုလည်း။ န လဗ္ဘတိ၊ မရအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ အန္တောလီနစောဒနံ၊ အတွင်းငုပ်သော စောဒနာကို။ မနသိ ကတွာ၊ နှလုံးသွင်း၍။ ပရိညာဘိသမယေနာတိ၊ ဤသို့အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အနဝသေသတော၊ အကြွင်းမဲ့အားဖြင့်။ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ၊ ပိုင်းခြား၍။ ဇာနနသင်္ခါတေန၊ သိခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ ပဋိဝိဇ္စျနေန၊ ထိုးထွင်း၍သိခြင်းဖြင့်။ အဘိသမေတိ၊ ထိုးထွင်း၍သိ၏။ အသမ္မောဟဝသေန၊ မတွေဝေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဋိဝိဇ္စျတိ၊ ထိုးထွင်း၍သိ၏။ ပဟာနာဘိသမယေနာတိ၊ ကား။ သမုစ္ဆေဒပဟာနသင်္ခါတေန၊ သမုစ္ဆေဒပဟာန်ဟု ဆိုအပ်သော။ ပဋိဝိဇ္စျနေန၊ ဖြင့်။ အသမ္မောဟတော၊ အားဖြင့်။ အဘိသမေတိ၊ ၏။ မဂ္ဂံ ဘာဝနာဘိ သမယေနာတိ၊ ကား။ မဂ္ဂဉာဏံ၊ သည်။ သမ္မာသင်္ကပ္ပါဒိသေသမဂ္ဂံ၊ သမ္မာသင်္ကပ္ပအစရှိသော ကြွင်းသော မဂ်ကို။ သဟဇာတဒိပစ္စယတာဝသေန၊ သဟဇာတအစရှိသော ပစ္စည်း၏ အဖြစ်၏ အစွမ်အားဖြင့်။ ဘာဝနာဘိသမယေနာ၊ ပွားစေခြင်း တည်းဟူသော ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းဖြင့်။ အဘိသမေတိ၊ ၏။ ပုဗ္ဗဘာဂဘာဝနာသမ္ဘူတေန၊ ပုဗ္ဗဘာဂဘာဝနာကြောင့် ဖြစ်သော။ အရိယမဂ္ဂဘာဝနာ သင်္ခါတေန၊ အရိယာမဂ်ကို ပွားစေခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ ပဋိဝိဇ္စျနေန၊ ဖြင့်။ အဘိသမေတိ၊ ၏။ အဋ္ဌင်္ဂိကံ၊ အင်္ဂါရှစ်ပါး ရှိသော။ မဂ္ဂံ၊ ကို။ အသမ္မောဟတော၊ အားဖြင့်။ ပဋိဝိဇ္စျတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ မဂ္ဂဉာဏံ၊ သည်။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေသု၊ တို့၌။ သမ္မောဟံ၊ တွေဝေသော မောဟကို။ ဝိဒ္ဓံသေန္တံ၊ ဖျက်ဆီးလျက်။ အတ္တနိပိ၊ မိမိ ၌လည်း။ သမ္မောဟံ၊ ကို။ ဝိဒ္ဓံသေတိယေဝ၊ ဖျက်ဆီးသည်သာလျှင်တည်း။ နိရောဓန္တိ၊ ကား။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ သစ္ဆိကိရိယာဘိသမယေနာတိ၊ ကား။ ပစ္စက္ခကရဏသင်္ခါတေန၊ မျက်မှောက်ပြုခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ ပဋိဝိဇ္စျနေန၊ ဖြင့်။
နိရောဓံ။ပ။ပဋိဝိဇ္စျတီတိ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ (ဝိဘာဝိတုံ-၌ စပ်) ဧကံ၊ တခုသော။ နိရောဓသစ္စံ၊ ကို။ အာရမ္မဏပဋိဝေဓေန၊ အာရုံပြုသောအားဖြင့် ထိုးထွင်း၍သိခြင်းဖြင့်။ ဝါ၊ အာရုံပြုလျက် ထိုးထွင်း၍သိခြင်း ဖြင့်။ စတ္တာရိ၊ ကုန်သော။ သစ္စာနိ၊ တို့ကို။ အသမ္မောဟပဋိဝေဓေန၊ မတွေမဝေခြင်းဟူသော သိခြင်းဖြင့်။ မဂ္ဂဉာဏံ၊ သည်။ ပဋိဝိဇ္စျတိ၊ ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ယုတ္တိဝသေန၊ ယုတ္တိ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိဘာဝိတံ၊ ထင်ရှားပြအပ်ပြီးသော။ ဧကပဋိဝေဓံ၊ တပြိုင်နက်ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းကို။ အာဂမေနပိ၊ အာဂုံပါဠိဖြင့် လည်း။ သာဓေတုံ၊ ငှာ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သဗ္ဗံ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဣမိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည် ဖြင့်။ အာဂတံ၊ လာသော။ ဒုက္ခသမုဒယသစ္စာဒိမူလကံ၊ ဒုက္ခသမုဒယသစ္စာစသည်လျှင် မူလရှိသော။ ယောဇနံ၊ ယှဉ်စေခြင်းကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ရေတွက်၏။
စ၊ ဆက်။ ဧတံ၊ ဤသာဓကသုတ်ပုဒ်ကို။ ကာလန္တရဒဿနံ၊ ကာလတပါး၌ မြင်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ န ဝုတ္တံ၊ ဟောအပ်သည်မဟုတ်ပေ။ အထ ခေါ၊ သော်ကား။ ဧကပဋိဝေဓမေဝ၊ တပေါင်းတည်း ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းကိုသာလျှင်။ (သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တေန၊ ပြတော်မူလိုသည်ဖြစ်၍။ မဂ္ဂသမင်္ဂိဿ ဉာဏံ၊ ဒုက္ခပေတံ ဉာဏန္တိ အာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ အပရံ၊ တပါးသော။ သုတ္တပဒံ၊ သုတ်ပုဒ်ကို။ အာနီတံ၊ ထုတ်ဆောင်တော်မူအပ်၏။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ယော နု ခေါ။ပ။သော ပဿတီတိ၊ ဟူ၍။ ဧကသစ္စဒဿနသမင်္ဂိနော၊ တခုသော သစ္စာကို မြင်ခြင်းနှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ အညသစ္စဒဿနသမင်္ဂိဘာဝဝိစာရဏာယ၊ တခြားတပါးသော သစ္စာကိုမြင်ခြင်းနှင့် ပြည့်စုံသည်၏ အစြဖ်ကို စိစစ်ရာ၌။ တမတ္တံ၊ ထိုအနက်ကို။ သာဓေတုံ၊ ပြီးစေခြင်းငှာ။ အာယသ္မတာ ဂဝမ္ပတိတ္ထေရေန၊ အရှင်ဂဝမ္ပတိမထေရ်သည်။ ဝုတ္တံ၊ အပ်၏။ ပစ္စေကဉ္စ၊ အသီးအသီးလည်း။ သစ္စတ္တယ ဒဿနယောဇနာ၊ သစ္စာသုံးပါးကို မြင်ခြင်းကို ယှဉ်စေခြင်းကို။ ကတာ၊ ပြုအပ်၏။ အညထာ၊ တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ ကမာဘိသမယေ၊ အစဉ်အားဖြင့် ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းသည်။ ဝါ၊ အစဉ်အတိုင်း သိခြင်း သည်။ (သတိ၊ သော်။) ပုရိမဒိဋ္ဌဿ၊ ရှေး၌မြင်အပ်ပြီးသော။ ဝါ၊ ရှေးဦးစွာမြင်အပ်ပြီးသော သစ္စာကို။ ပုန၊ တဖန်။ အဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဟောအပ်သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဝုစ္စမာနေ စ၊ ဟောအပ်သည်ရှိသော်လည်း။ သဗ္ဗဒဿနံ၊ အလုံးစုံသော မြင်ခြင်းသည်။ ဒဿနန္တရပရမံ၊ မြင်ခြင်းတပါးလျှင် ပြဓာန်းခြင်းရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒဿနာနုပရမော ဧဝ၊ မြင်ခြင်း၏ မကင်းခြင်း-မပြတ်စဲခြင်းသည်သာလျှင်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။
နိဿယဘာဝဟေတုတာယ၊ မှီရာအဖြစ်၏ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဒုက္ခပရိညာယ၊ ဒုက္ခကို ပိုင်းခြား၍ သိခြင်း၏။ ဝဋ္ဋိစျာပနသဒိသတာ၊ မီးစာကိုလောင်ခြင်းနှင့် တူသည်၏ အဖြစ်ကို။ (ဝုတ္တာ၊ ၏။) ပဋိပက္ခဝိဒ္ဓံသနတာယ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ကို ဖျက်ဆီးတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သမုဒယပ္ပဟာနဿ၊ သမုဒယကိုပယ်ခြင်း၏။ အန္ဓကာရဝိမေနသဒိသတာ၊ အမိုက်မှောင်ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းနှင့် တူသည်၏ အဖြစ်ကို။ (ဝုတ္တာ၊ ၏။) ဉာဏာလောကပရိဗြူဟနတာယ၊ ဉာဏ်တည်းဟူသော အရောင်အလင်းကို ပွားစေသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ မဂ္ဂဘာဝနာယ၊ ၏။ အာကာလောကပရိဝိဒံသနသဒိသတာ၊ အရောင် အလင်းကို ထက်ဝန်းကျင်၌ ပြခြင်းနှင့် တူသည်၏ အဖြစ်ကို။ (ဝုတ္တာ၊ ၏။) တေန တေန မဂ္ဂေန၊ ထိုထို မဂ်ဖြင့်။ ယထာ ယထာ၊ အကြင် အကြင် အခြင်းအရာအားဖြင့်။ နိရောဓဿ၊ နိရောဓသစ္စာကို။ သစ္ဆိ ကိရိယာ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တထာ တထာ၊ ထိုထိုအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဝါ၊ ထိုထိုမျက်မှောက် ပြုတိုင်း။ ကိလေသသ္နေဟပရိယာဒါနံ၊ ကိလေသာတည်းဟူသော ဆီ၏ကုန်ခန်းခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိရောဓသစ္ဆိကိရိယာယ၊ နိရောဓသစ္စာကို မျက်မှောက်ပြုခြင်း၏။ သွေဟပရိယာဒါန သဒိသတာ၊ ဆီ၏ကုန်ခန်းခြင်းနှင့် တူသည်၏အဖြစ်ကို။ သ္နေဟပရိယာဒါနသဒိသတာ၊ ဆီ၏ ကုန်ခန်းခြင်းနှင့် တူသည်၏ အဖြစ်ကို။ ကာရဏူပစာရေန၊ ကာရဏူပစာအားဖြင့်။ ဝုတ္တာ၊ ၏။
၈၄၀။ ဩဘာသေတီတိ၊ ကား။ ပကာသတိ၊ ထင်ရှားပြ၏။ ကိလေသပဋိပ္ပဿဒ္ဒန္တိ၊ ကား။ သဗ္ဗကိလေသ ဒရထပရိဠာဟဝူပသမဘာဝတော၊ အလုံးစုံသော ကိလေသာတည်းဟူသော အပူအလောင်တို့၏ ငြိမ်းရာ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကိလေသာနံ၊ တို့၏။ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိဘူ တံ၊ ငြိမ်းအေးရာဖြစ်၍ ဖြစ်သော။
၈၄၁။ အပ္ပေတီတိ၊ ကား။ ပပ္ပေါတိ၊ ရောက်၏။ ဒုက္ခပရိညာယ၊ ဒုက္ခကို ပိုင်းခြား၍ သိခြင်း၏။ သက္ကာယ တီရသမတိက္ပမဘာဝတော၊ သက္ကာယတည်းဟူသော ဤမှာဖက်ကမ်းကို ကျော်လွန်သည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ ဩရီမတီရပ္ပဟာနသဒိသတာ၊ ဤမှာဖက်ကမ်းကို စွန့်ပယ်ခြင်းနှင့် တူသည်၏ အဖြစ်ကို။ (ဝုတ္တာ၊ ၏။) မဂ္ဂဘာဝနာယ၊ မဂ်ကိုပွားစေခြင်း၏။ ကတ္တတ္တိံသ ဗောဓိပက္ခိယဓမ္မာဝဟနတာယ၊ ၃၇-ပါးသော ဗောဓိပက္ခိယတရားတို့ကို ဆောင်တတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဘဏ္ဍဝဟနသဒိသတာ၊ ဘဏ္ဍာကို ထမ်းဆောင်သည်နှင့် တူသည်၏ အဖြစ်ကို။ (ဝုတ္တာ၊ ၏။)
၈၄၂။ အဿ၊ ထိုမဂ်အား။ ပဝတ္တံ၊ ဖြစ်သော။ ဉာဏံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဝတ္တဉာဏော၊ မည်၏။ မဂ္ဂေါ၊ မဂ်ကိုရ၏။ အဿ မဂ္ဂဿ၊ ထိုမဂ်၏။
တထဋ္ဌေနာတိ၊ ကား။ တထသဘာဝေန၊ မှန်ကန်သော သဘောအားဖြင့်။ ပီဠနာဒိအဝိပရီတသဘာဝေန၊ နှိပ်စက်ခြင်းအစရှိသော မဖောက်ပြန်သော သဘောအားဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဧက ပဋိဝေဓာနိတိ၊ ကား။ ဧကဇ္စျံ၊ တပေါင်းတည်း။ ပဋိဝိဇ္စျိတဗ္ဗာကာရာနိ၊ ထိုးထွင်း၍ သိအပ်သော အခြင်း အရာရှိကုန်၏။
ဒုက္ခဿ ပီဠနဋ္ဌောတိအာဒီသု၊ အစရှိသော စကားရပ်တို့၌။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ (မယာ၊ သည်။) ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်၏။ တံ၊ ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ဝါ၊ ဖြစ်သော။ ဗုဒ္ဓါနုဿတိဝဏ္ဏနာယံ၊ ဗုဒ္ဓါနုဿတိ အဖွင့် (ပ-၂၅၇) ၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။ ဧကသင်္ဂဟိတာနီတိ၊ ကား။ ဧကေနေဝ၊ တခုတည်းသော သဘောဖြင့်သာလျှင်။ သင်္ဂဟိဘာနိ၊ ရေတွက်အပ်ကုန်၏။ ကေန၊ အဘယ်ဖြင့်။ (သင်္ဂဟိတာနိ၊ ကုန်သနည်း။) တထဋ္ဌေန၊ မှန်သောသဘောဖြင့်။ (သင်္ဂဟိတာနိ၊ ကုန်၏။) သစ္စဋ္ဌေန၊ မျန်သောသဘောဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ယံ ဧကသင်္ဂဟိတန္တိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားသည်။ ဉာဏဿ၊ မဂ်ဉာဏ်၏။ ဧကပဋိဝေဓဒဿနံ၊ တပေါင်းတည်းထိုးထွင်း၍ သိခြင်းကို ပြကြောင်းဖြစ်သော စကားတည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ မဂ္ဂဉာဏံ၊ သည်။ နိရောဓမေဝ၊ နိဗ္ဗာန်ကိုသာလျှင်။ အာရမ္မဏံ ကရောန္တမ္ပိ၊ အာရုံပြုငြားသော်လည်း။ ဒုက္ခာဒီသု၊ ဒုက္ခသစ္စာ အစရှိသည်တို့၌။ တစ္ဆာ ဝိပလ္လာသ ဘူတဘာဝသင်္ခါတော၊ မှန်သည်၏အဖြစ် မဖောက်ပြန်သည်၏ အဖြစ် ဟုတ်သည်၏ အဖြစ် ဟု ဆိုအပ်သော။ ယော သော သစ္စဋ္ဌော၊ အကြင် သစ္စာသဘောသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တပ္ပဋိစ္ဆာဒက ဓမ္မာဟဝိဒ္ဓံသနေန၊ ထိုသစ္စာသဘောကို ဖုံးလွှမ်းတတ်သော မောဟကို ဖျက်ဆီးသဖြင့်။ တံ၊ ထိုသစ္စာ သဘောကို။ ယတော၊ ယင်းသို့ မျက်မှောက်ပြုလျက်ဖြစ်သောကြောင့်။ အပရဘာဂေ၊ နောက်အဖို့၌။ ပီဠနာဒယော၊ ပီဠနအစရှိကုန်သော။ သောဠသပိ၊ တဆယ့်ခြောင်ပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ သစ္စဋ္ဌာ၊ သစ္စာ၏အနက် သစ္စာသဘောတို့သည်။ အရိယဿ၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဟတ္ထာမလကံ ဝိယ၊ လက်ဝါး ပြင်၌ရှိသော ဆီးဖြူသီးကဲ့သို့။ ယာထာဝတော၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ။ ဥပဋ္ဌဟန္တိ၊ ထင်ပေါ်ကုန်၏။
၈၄၃။ အတ္ထာတိ၊ ကား။ ဉာဏေန၊ ဖြင့်။ အရဏီယတော၊ သိအပ်သောကြောင့်။ အတ္ထာတိ၊ တို့ဟူ၍။ လဒ္ဓသမညာ၊ ရအပ်သော အမည်ရှိကုန်သော။ အာကာရာ၊ အခြင်းအရာတို့တည်း။ အညသစ္စဒဿန ဝသေနာတိ၊ ကား။ သမုဒယာဒိသစ္စန္တရဒဿနဝသေန၊ သမုဒယအစရှိသော သစ္စာတပါးကို မြင်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အာဝိဘာဝတောတိ၊ ကား။ ပကာသဘာဂတော၊ ထင်ရှားသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဣဒံ၊ ဤအနက်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုလိုသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ယေအာကာရာ၊ အကြင် အခြင်းအရာတို့သည်။ ဒုက္ခာ ဒီသု၊ ဒုက္ခသစ္စာ အစရှိသည်တို့၌။ သဘာဝဝသေန စ၊ ပင်ကိုယ်ရင်း သဘောအားဖြင့်လည်းကောင်း။ သစ္စန္တရဒဿန ဝသေန စ၊ သစ္စတပါးကိုမြင်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဘာဝိဘဝန္တိ၊ ထင်ရှား ဖြစ်ကုန်၏။ တေ (အာကာရာ)၊ ထိုအခြင်းအရာတို့သည်။ ပီဠနာဒယော၊ ပီဠနအစရှိကုန်သော။ စတ္တာ ရောယေဝ၊ လေးပါ လေးပါးတို့သည်သာလျှင်တည်း။ (ဝိစ္ဆာ ၁-ပုဒ် ကြေဟု ယူအပ်၏) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သောဠသေဝ၊ တဆယ့်ခြောက်ပါးတို့ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တာ၊ ဟောအပ်ကုန်၏။ အညေ၊ တပါးသော အခြင်း အရာတို့ကို။ န (ဝုတ္တာ)၊ ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ (ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) အယမတ္ထော၊ ကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အဓိပ္ပေတော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဣဒံ၊ အနက်ကို။ ကထံ၊ အဘယ်ကြောင့်။ ဝိညာယတိ၊ သိအပ်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ တတ္ထ ကတမံ ဒုက္ခေ ဉာဏန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တေန၊ ထိုစကားရပ်ဖြင့်။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ ဝိသုံ ဝိသုံ၊ အသီးအသီး။ အာရမ္မဏကရဏဝသေနပိ၊ အာရုံပြုသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ သစ္စဉာဏံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကိစ္စ နိပ္ဖတ္တိဝသေနပိ၊ ကိစ္စပြီးသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သဘာဝတော စ၊ ပင်ကိုယ်ရင်း သဘောအားဖြင့်လည်းကောင်း။ သစ္စန္တရဒဿနတော စ၊ သစ္စာတပါးကို မြင်သောအားဖြင့် လည်းကောင်း။ သစ္စာနံ၊ တို့၏။ အာကာရော၊ တို့သည်။ အာဝိဘဝန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိညာယတိ၊ သိအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧတံ၊ ဤအနက်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။
ကိစ္စနီပ္ဖတ္တိဝသေန၊ ကိစ္စပြီးသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒဿနံ၊ မြင်ခြင်းသည်။ အာဝိဘာဝတော၊ ထင်စွာ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ဒဿနသဒိသံ၊ မြင်ခြင်းနှင့် တူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုကိစ္စပြီးသောအားဖြင့် မြင်ခြင်းကို။ အနာမသိတွာ၊ မသုံးသပ်မူ၍။ ဣတရမေဝ၊ ဤမှတပါးသော မြင်ခြင်းကိုသာလျှင်။ ဒေဿန္တေ၊ ၍။ တတ္ထာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထာတိ၊ ကား။ ဒွီသု၊ နှစ်ပါးကုန်သော။ တေသု ဒဿနေသု၊ ထိုမြင်ခြင်းတို့တွင်။ အာယူယိတန္တိ၊ ကား။ ပိဏ္ဍဝသေန၊ ပေါင်းစုသည်၏ အစွမ်အားဖြင့်။ နိဗ္ဗတ္တိတံ၊ ဖြစ်စေအပ်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ယံကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိ တစုံတခုသော။ ပစ္စယုပ္ပန္နံ နာမ၊ ပစ္စယုပ္ပန် မည်သော အကျိုးတရားသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တံ သဗ္ဗံ၊ ထိုအလုံးစုံသည်။ သမုဒိတမေဝ၊ ပေါင်းအပ်သည် ဖြစ်၍သာလျှင်။ နိဗ္ဗတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ သင်္ခတန္တိ၊ ကား။ ပစ္စယန္တရေဟိ၊ အကြောင်းတပါး တို့သည်။ သမေစ္စ၊ ပေါင်းဆုံ၍။ သမ္ဘူယ၊ တပေါင်းတည်းဖြစ်၍။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ ရာသိကတန္တိ၊ ကား။ ပုဉ္စကတံ၊ အပေါင်းအစုပြုအပ်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အနေကမေဝ၊ တပါးမက များစွာသာလျှင်ဖြစ်သော။ ပစ္စယုပ္ပန္နံ၊ ပစ္စယုပ္ပန် အကျိုးတရားသည်။ ဧကဇ္စျံ၊ တပေါင်းတည်း။ နိဗ္ဗတ္တမာနံ၊ ဖြစ်လတ်သော်။ အတ္တနော၊ ၏။ ပစ္စယေဟိ၊ အကြောင်းတို့သည်။ ဝါ၊ အကြောင်းတို့က။ ရာသိကတံ ဝိယ၊ အပေါင်းအစု ပြုအပ်သကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ တသ္မာတိ၊ ကား။ သမုဒယေန၊ သည်။ အာယူ ဟိတတ္တာ၊ အားထုတ်အပ် ပေါင်းစုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဿာတိ၊ ကား။ ဒုက္ခသစ္စဿ၊ ၏။ ယသ္မိံသန္တာနေ၊ ၌။
ဣဒံ၊ ဤတဏှာသည်။ အဿ၊ ထိုဆင်းရဲကို။ နိဒဒါတိ၊ ပေးတတ်-အပ်နှင်းတတ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ နိဒါနဋ္ဌော၊ ဆင်းရဲကို ပေးတတ်သော အကြောင်းသဘောသည်။ အာဓိဘာဝတိ၊ ထင်ရှားဖြစ်၏။ သံယော ဂပလိဗောဓဋ္ဌာ၊ ယှဉ်စေခြင်းသဘော, နှောင့်ယှက်တားမြစ်ခြင်းသဘောတို့သည်။ ပဋိပက္ခဝသေန၊ အားဖြင့်။ အာဝိဘဝနာကာရာ၊ ထင်စွာဖြစ်သော အခြင်းအရာတို့တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဝိသံယောဂဘူတဿာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ကိလေသဒုက္ခေဟိ၊ ကိလေသာ ဆင်းရဲတို့နှင့်။ သံယောဇနဋ္ဌော၊ ယှဉ်စေခြင်းသဘောသည်။ သံယောဂဋ္ဌော၊ မည်၏။ သံသာရစာရကေ၊ တားမြစ်ခြင်း သဘောသည်။ ဝါ၊ နှောင်ဖွဲ့ခြင်း သဘောသည်။ (ဗုဒ္ဓန-ကား မသင့်) ပလိဗောဓဋ္ဌော၊ မည်၏။
ကိလေသသင်္ဂဏိကာဒိဝသေန၊ ကိလေသာတည်းဟူသော အပေါင်းအဖော်ရှိသည်၏ အဖြစ်စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အဝိဝေကဘူတဿ၊ မကင်းမဆိတ်သောသဘောဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဝိဝေကဋ္ဌော၊ ဟူသည်။ ဥပဓိဝိဝေကတာ၊ ဥပဓိ လေးပါးတို့၏ ကင်းဆိတ်သည်၏ အဖြစ်တည်း။ သဗ္ဗသင်္ခါရဝိဝိတ္တတာ၊ ခပ်သိမ်းသော သင်္ခါရတို့၏ ကင်းဆိတ်သည်၏ အဖြစ်သည်။ အသင်္ခတဘာဝေါ၊ အသင်္ခတ၏ အဖြစ် တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ (သင်္ခတော ဧဝ-၌ စပ်) ဧဝံ အစ္ဆရိယဗ္ဘုတသဘာဝေါပိ၊ ဤသို့ အံ့ဖွယ်ထူးဆန်း သော သဘောဖြစ်ငြားသော်လည်း။ အရိယမဂ္ဂေါ၊ သည်။ သင်္ခတော၊ ပေါင်းစု၍ ပြုအပ်သော သင်္ခတ သည်သာလျှင်တည်း။ စ၊ အမှန်အားဖြင့် သော်ကား။ ဧကော၊ တခုတည်းသော။ အယမေဝ၊ ဤနိဗ္ဗာန်တရားသည်သာလျှင်။ အသင်္ခတော၊ အသင်္ခတတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ နိရောဓဿ၊ ၏။ အသင်္ခတ ဘာဝေါ၊ အသင်္ခတ၏ အဖြစ်သည်။ သုပါကဋော၊ ကောင်းစွာထင်ရှားသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ မရဏ ဓမ္မတော၊ သေခြင်းသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ သေခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သောကြောင့်။ ဒုက္ခံ၊ ဒုက္ခသစ္စာသည်။ ဝိသံ၊ သေစေတတ်သော အဆိပ်တည်း။ နိဗ္ဗာနံ၊ သည်။ တဿ၊ ထိုဒုက္ခသစ္စာတည်း ဟူသော အဆိပ်၏။ အဂဒဘူတံ၊ ပြေလည်စေတတ်သော ဆေးဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ အမတံ၊ သေခြင်းကင်း သော အမြိုက်ဆေးပေတည်း။
မဂ္ဂေါတိ၊ အရိယမဂ်ဟူ၍။ သမ္ဘာဝေတဗ္ဗတံ၊ ချီးမွမ်းအပ်သည်၏ အဖြစ်သို့။ ပတ္တော၊ ရောက်သော။ သုခုမသန္တဘာဝေန၊ သိမ်မွေ့ငြိမ်သက်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဥပဋ္ဌိတော၊ ထင်သော။ နိကန္တိဘူတောပိ၊ နိကန္တိတဏှာဖြစ်၍ ဖြစ်သော်လည်း။ အယံ သမုဒယော၊ ဤသမုဒယ တဏှာသည်။ နိဗ္ဗနဿ၊ သို့။ ပဝတ္တိယာ၊ ငှာ။ နဟေတု၊ အကြောင်းမဟုတ်။ အယံ အရိယမဂ္ဂေါ၊ သည်။ ဟေတု၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ မဂ္ဂေါမဂ္ဂဉာဏဒဿနေ၊ မဂ္ဂါမဂ္ဂဉာဏဒဿနအရာ၌။ ဝါ၊ မဂ်မှန် မဂ်မှားကို သိမြင်သော ဉာဏ်အရာ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ မဂ္ဂဿ၊ ၏။ ဟေတုဋ္ဌော၊ နိဗ္ဗာသို့ ရောက်ကြောင်းသဘောသည်။ အာဝိဘဝိတိ၊ ၏။ နိရောဓဒဿနေနာတိ၊ ကား။ အတိဝိယ၊ အလွန်လျှင်။ နိပုဏဿ၊ သိမ်မွေ့သော။ ပရမဂမ္ဘီရဿ၊ အလွန် နက်နဲသော။ နိရောဓသစ္စဿ၊ နိရောဓသစ္စာကို။ ဒဿနေန၊ ဖြင့်။ တေန၊ ကြောင့်။ ပရမသုခုမာနီတိ အာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဒုက္ခဒဿနေနာတိ၊ ကား။ အတိဝိယ၊ အလွန်လျှင်။ အာဒီနဝပ္ပတ္တိယာ၊ အပြစ်သို့ ရောက်ခြင်းကြောင်း။ ဝိပုလတရာဒိနဝဿ၊ အလွန်ပြန့်ပြောများပြားသော အပြစ်ရှိသော။ ဒုက္ခသစ္စဿ၊ ကို။ ဒဿနေန၊ ဖြင့်။ တပ္ပဋိပက္ခတော၊ ထိုဒုက္ခသစ္စာ၏ ဆန့်ကျင်ဖက်အားဖြင့်။ အာဓိပတေယျဋ္ဌော၊ အကြီးအမှူးဖြစ်ခြင်းသဘောသည်။ အာဝိဘဝတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အနေကရောဂါတုရ။ပ။ဥဠာရဘာဝေါ ဝိယတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ အနွယတော စ၊ အလျော်အားဖြင့် လည်းကောင်း။ ဗျတိရေကတော စ၊ ပြောင်းပြန်ဆန့်ကျင်ဖက်အားဖြင့်လည်းကောင်း။ သစ္စေသု၊ တို့၌။ ဧတေ အာဝိဘဝနာကာရာ၊ ဤထင်စွာဖြစ်သော အခြင်းအရာတို့ကို။ ဝိဘာဝိတာ၊ ထင်ရှားပြအပ်ကုန်၏။
ဧကေကဿာတိ၊ ကား။ ဧကေကဿ၊ တခုတခုသော။ အတ္ထဿ၊ အခြင်းအရာဟူသော အနက်သဘော ၏။ ပီဠနာယူဟနနိဿရဏနိယျာနဋ္ဌေ၊ နှိပ်စက်ခြင်းသဘော အားထုတ်ခြင်းသဘော ထွက်မြောက်ခြင်း သဘော ထွက်မြောက်ကြောင်းသဘောတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ တိဏ္ဏံ တိဏ္ဏန္တိ၊ ဟူသော စကားကို။ သင်္ခတာဒိအတ္ထေ၊ သင်္ခတအစရှိသော အနက်သဘောတို့ကို။ (သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။)
ယေ ပန ဝါဒိနော၊ အကြင်ဆိုလေ့ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်ကား။ နာနာဘသိမယန္တိ၊ ကား။ နာနာဉာဏေ န၊ အထူးထူးသော ဉာဏ်ဖြင့်။ အဘိသမယံ၊ သိခြင်းကို။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ သစ္စာနံ၊ တို့ကို။ နာနာက္ခဏေ၊ အထူးထူးသောခဏ၌။ နာနာဉာဏေန၊ အထူးထူးသော ဉာဏ်ဖြင့်။ ပဋိဝိဇ္စျနံ၊ ထိုးထွင်း၍သိခြင်းကို။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ မဂ္ဂဉာဏဿ၊ ၏။ စတူသု၊ ကုန်သော။ သစ္စေသု၊ တို့၌။ နာနာဘိသမယော၊ အထူးထူးသော ခဏ၌ သိခြင်းသည်။ ယဒိ သိယာ၊ အံ့။ (ဧဝံ သတိ၊ သော်။) ဒုက္ခဒဿနာဒီဟိ၊ ဒုက္ခကိုမြင်ခြင်း စသည်တို့ဖြင့်။ (ဧကဒေသပ္ပဟာနံ-၌ စပ်) ပဌမမဂ္ဂါဒီဟိ၊ ပဌမမဂ် စသည်တို့သည်။ ပဟာတဗ္ဗာနံ၊ ကုန်သော။
ပရိညာဒိပ္ပဘေဒကထာဝဏ္ဏနာ
၈၄၅။ အဘိညာပညာတိအာဒီနံ၊ အစရှိသော ပုဒ်တို့၏။ အတ္ထော၊ အနက်ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက် (နှာ-၃၈၇) ၌။ ဝုတ္တောယေဝ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။ အပိစ၊ တနည်းကား။ သုတမယာယ စ၊ သုတမယပညာထက်လည်းကောင်း။ စိန္တာမယာယ စ၊ စိန္တမယပညာထက်လည်းကောင်း။ ဧကစ္စဘာဝနာ မယာယ စ၊ အချို့သော ဘာဝနာမယပညာထက်လည်းကောင်း။ အဘိဝိသိဋ္ဌာယ၊ ထူးသော။ ပညာယ၊ ဖြင့်။ ဉာတာ၊ သိအပ်သောတရားတို့သည်။ အဘိညာတာ၊ အဘိညာတမည်ကုန်၏။ ပရိညန္တရာနံ၊ တပါးသော ပရိညာတို့၏။ အဝိသယဘာဝတော၊ အရာမဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အာဝေဏိကာ၊ သီးသန့်ဖြစ်သော။ ဘူမိ၊ ဖြစ်ရာဘုံနယ်ပယ်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ နာမရူပပရိစ္ဆေဒပစ္စယပရိဟဏဝသေန၊ နာမ်ရုပ်ကို ပိုင်းခြားခြင်း အကြောင်းကိုသိမ်းဆည်းခြင်းတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တီရဏပရိညာဒီနံ၊ တီရဏပရိညာစသည်တို့၏။ ပဝတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။
၈၄၆။ အနုလောမဉာဏမ္ပိ၊ အနုလောမဉာဏ်သည်လည်း။ အနိစ္စာဒိဝသေနေဝ၊ အနိစ္စစသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်း။ သင်္ခါရေ၊ တို့ကို။ အာရဗ္ဘ၊ ၍။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ပဋိသင်္ခါနုပဿနာဒယော၊ ပဋိသင်္ခါနုပဿနာစသည်တို့သည်။ ပဂေဝ၊ အံ့နည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယာဝ အနုလောမာ အာဝေဏိကာ ဘူမီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤသုံးပါးသော ပရိညာတို့တွင်။ တီရဏပရိညာဘူမိယံ၊ ညာ၏ဘုံ၌။ ဉာတပ္ပဟာနပရိညာယောပိ၊ ဉာတပရိညာ၏ဘုံ၌။ တီရဏပရိညာ၊ သည်။ သာတိသယံ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွ။ ကိစ္စကာရီ၊ ကိစ္စကိုပြုလေ့ရှိသည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ ဣတရာ၊ ဤမှ တပါးသော ပရိညာတို့သည်။ န (ဟောန္တိ)၊ မဖြစ်ကုန်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာဝေဏိက ဂ္ဂဟဏံ၊ အာဝေဏိက-သဒ္ဒါကို။ (ကတံ၊ ၏။)
၈၄၇။ နိပ္ပရိယာယေန၊ မုချာအားဖြင့်။ ပဟဝနပရိညာ နာမ၊ မည်သည်ကား။ မဂ္ဂဉာဏံ၊ မဂ်ဉာဏ် တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယာဝမဂ္ဂဉာဏာဘူမီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အယံ ဣဓ အဓိပ္ပေတာတိ၊ ကား။ ဣဓ အဘိသမယကာလေ၊ ဤသစ္စာလေးပါးကို သိသောကာလ၌။ ကိစ္စဝိစာရေ၊ ကိစ္စကို စိစစ်ရာ၌။ အယံ ပဟာနပရိညာ၊ ဤပဟာနပရိညာကို။ အဓိပ္ပေတာ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) သေသပရိညာနံ၊ ကြွင်းသော ပရိညာတို့၏။ တဒတ္ထတ္တာ၊ ထိုပဟာနပရိညာလျှင် အကျိုးရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ယသ္မာဝါတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
တဒတ္ထာယေဝါတိ၊ ကား။ ပဟာနပရိညတ္ထာဧဝ၊ ပဟာနပရိညာအကျိုးရှိကုန်သည်သာလျှင်။ အထ ဝါ၊ ကား။ တဒတ္ထာယေဝါတိ၊ ကား။ မဂ္ဂတ္ထာ ဧဝ၊ မဂ်ဟူသော အကျိုးရှိကုန်သည်သာလျှင်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဉာတတီရဏပရိညာ၊ ဉာတပရိညာ တီရဏပရိညာတို့သည်။ ယာဝဒေဝ မဂ္ဂါဓိဂမတ္ထာယ၊ မဂ်ကိုရခြင်း သိခြင်း အကျိုးငှာသာလျှင်။ ပဝတ္တာ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ နိယမတော၊ မြဲသောအားဖြင့်။ ဝါ၊ မုချကိန်းသေ အားဖြင့်။ ဉာတာ စေဝ၊ သိအပ်ကုန်ပြီးသည်လည်းကောင်း။ တီရိတာ စ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်အပ် သုံးသပ်အပ်ကုန်ပြီးသည် လည်းကောင်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဉာတတီရိတဘာဝေဟိ၊ သိအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ် စူးစမ်းဆင်ခြင်အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်တို့နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ ပဟာနာ ဘာဝတော စ၊ ပယ်ခြင်း၏ အရှိခြင်းကြောင့် လည်းကောင်း။ ပဟာန သိဒ္ဓိယံ၊ လတ်သော်။ ဉာတတီရိတဘာဝိဒ္ဓိတော စ၊ သိအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ် စူးစမ်းဆင်ခြင်အပ်ပြီးသည်အဖြစ်တို့၏ ပြီးစီးခြင်း ကြောင့် လည်းကောင်းတည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ မဂ္ဂဉာဏံ၊ သည်။ ဒုက္ခေ၊ ဆင်းရဲ၌။ ပရိညာဘိသမယ ဝသေန၊ သမယ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တမာနံ၊ ဖြတ်လတ်သော်။ တဿ၊ ထိုဒုက္ခသစ္စာတရား၏။ သဘာဝလက္ခဏံ ဝိယ၊ သဘာဝလက္ခဏာကိုကဲ့သို့။ သာမညလက္ခဏမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ ပဋိဝိဇ္စျတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တပ္ပဋိစ္ဆာဒကသမ္မောဟာဝိဒ္ဓံသနတော၊ ထိုဒုက္ခသစ္စာကို ဖုံးလွှမ်းတတ် သော မောဟကို ဖျက်ဆီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ပရိညတ္တယမ္ပိ။ပ။ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
၈၄၈။ ပရိညာ ဝိယာတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ တိဝိဓတာသာမညံ၊ သုံးပါးအပြားရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့် တူသည်၏ အဖြစ်ကို။ နိဒေဿတိ၊ ညွှန်ပြ၏။ ပရိညာပဟာတဗ္ဗတာသာမညံ၊ ပိုင်းခြား၍သိသည်၏ အဖြစ် ပယ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့် တူသည်၏ အဖြစ်ကို။ န (နိဒေဿတိ)၊ ညွှန်ပြသည်မဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဝိက္ခမ္ဘနပ္ပဟာနဿ၊ ၏။ အပရိညာကိစ္စဘာဝတော၊ ပရိညာကိစ္စ မရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် တည်း။ ကာမစ္ဆန္ဒာဒယော၊ အစရှိသည်တို့သည်။ ယထာ၊ ဖြင့်။ စိတ္တံ၊ ကို။ ပရိယုဋ္ဌာယ၊ ထက်ဝန်းကျင် ထကြွကုန်၍။ ဝါ၊ လွှမ်းမိုးကုန်၍။ န တိဋ္ဌန္တိ၊ မတည်ကုန်။ ဧဝံ၊ ဖြင့်။ ပရိယုဋ္ဌာနဿ၊ ပရိယုဋ္ဌာန် ကိလေ သာကို။ နိသေဓနံ၊ တားမြစ်ခြင်းသည်။ အပ္ပဝတ္တိကရဏံ၊ မဖြစ်ခြင်းကို ပြုခြင်းသည်။ ဝိက္ခမ္ဘနပ္ပဟာနံ၊ ကွာစေခြင်းဟူသော ပယ်ခြင်း။ ပါကဋတ္တာတိ၊ ကား။ အယံ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အဗျာပန္နစိတ္တော၊ မပျက်စီး သော စိတ်ရှိ၏။ ဝိဂတထိနမဒ္ဓေါ၊ ကင်းသော ထိနမိဒ္ဓရှိ၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပရေသမ္ပိ၊ သူတပါးတို့ အားလည်း။ ပါကဋတ္တာ၊ ထင်ရှားသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ န သဟသာ စိတ္တံ အဇ္စျောတ္တရန္တီတိ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ပဋိလဒ္ဓမတ္တဿ၊ ရအပ်ပြီးခါမျှဖြစ်သော။ စျာနဿ၊ ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သုဘာဝိ တော၊ ကောင်းစွာပွားအပ်ပြီးသော။ ပဂုဏဇ္စျာနေ ပန၊ လေ့လာကျေပြွန်သော စျာန်၌မူကား။ ယာဝ စရိမက စိတ္တမ္ပိ၊ နောက်ဆုံးစိတိုင်အောင်သော်လည်း။ န အဇ္စျောတ္ထရေန္တဝ၊ မလွှမ်းမိုးကုန်သည်သာလျှင် တည်း။ အထ ဝါ၊ ကား။ စျာနဿ ပုဗ္ဗဘာဂေပီတိ၊ ကား။ စျာနာဓိဂမတ္ထာယ၊ စျာန်ကိုရခြင်းအကျိုးငှာ။ ပုဗ္ဗဘာဂပဋိပတ္တိယာ၊ ရှေးအဖို့ဖြစ်သော အကျင့်၌။ ပစ္ဆာဘာဂေပီတိ၊ ကား။ စျာနံ၊ ကို။ လဘိတွာ၊ ရပြီး ၍။ အညကိစ္စပ္ပသုတဿပိ၊ တပါးသောကိစ္စ၌ လေ့လာအားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်အားလည်း။ ဝိတက္ကာ ဒယောတိ၊ ကား။ ဝိတက္ကဝိစာရပီတိသုခရူပသညာဒယော၊ ဝိတက်ဝိစာရပီတိသုခနှင့် ရူပသညာစသည်တို့ သည်။ ဒုတိယဇ္စျာနာဒီနံ၊ တို့၏။ ပဋိပက္ခာ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သော တရားတို့သည်။ ဒုတိယာဒီသု၊ ဒုတိယ စျာန်စသည်တို့ကို။ အပ္ပိတေသုယေဝ၊ ရောက်အပ်ကုန်သော်သာလျှင်။ ဝါ၊ ဝင်စားအပ်ကုန်သော်သာလျှင်။ ဝိက္ခမ္ဘန္တိ၊ ကင်းကွာကုန်၏။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ တတော တတော၊ ထိုထို ဒုတိယစျာန် စသည်မှ။ ဝုဋ္ဌိတမတ္တဿ၊ တခါမျှဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ပရိတ္တစိတ္တဝသေနေဝ၊ ကာမစိတ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ဝုဋ္ဌဟနတော၊ ထခြင်းကြောင့်တည်း။
၈၄၉။ ပဒီပေန အန္ဓကာရဿ ဝိယာတိ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ပဋိပက္ခေန၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြင့်။ ပဟီနဘာဝ ဒဿနတ္ထံ၊ ပယ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကို ပြခြင်းအကျိုးငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ပဒီပေါ၊ ဆီမီးသည်။ အန္ဓကာရဿ၊ အမိုက်မှောင်၏။ ပဋိပက္ခော၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ပေတည်း။ ဃဋုပ္ပဟာရော ပန၊ အိုးဖြင့် ရိုက်ခတ်ခြင်းသည်ကား။ သေဝါလဿ၊ ရေညှိရေမှော်၏။ န ပဋိပက္ခော၊ ဆန့်ကျင်ဖက်မဟုတ်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ပဝတ္တိနိဝါရဏမတ္တမေဝ၊ ဖြစ်ခြင်းကို တားမြစ်ခြင်းမျှကိုသာလျှင်။ ကရောတိ၊ ပြုတတ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဥဇုဝိပစ္စနီကတာယ၊ ဖြောင့်ဖြောင့်ဆန့်ကျင်ဖက်၏ အဖြစ် သည်။ အသတိပိ၊ မရှိငြားသော်လည်း။ ဒုတိယဇ္စျာနာဒီနံ၊ ဒုတိယစျာန်စသည်တို့၏။ ဝိတက္ကာဒီနံ၊ ဝိတက် အစရှိသည်တို့ကို။ ဝိက္ခမ္ဘနဿ၊ ပယ်ခွာခြင်းကို။ တံ နိဒဿနံ၊ ထိုညွှန်ပြသော ဥပမာစကားတည်း။ သုဋ္ဌုတရံ၊ အထူးသဖြင့် ကောင်းစွာ။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်လျော်ပေ၏။ ဝိပဿနာယ အဝယဝဘူတေနာတိ၊ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။
ဧဝံ၊ သို့။ ဝိသုဒ္ဓိက္ကမေန၊ ဝိသုဒ္ဓိအစဉ်အားဖြင့်။ တဒင်္ဂပ္ပဟာနံ၊ ကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြပြီး၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ အဋ္ဌာရသမဟာဝိပဿနာဝသေနပိ၊ တဆယ့်ရှစ်ပါးသော မဟာဝိပဿနာတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ တံ၊ ထိုတဒင်္ဂပ္ပဟာန်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ယံ ဝါ ပနာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ယံ ဝါ ပန ပဟာနံ၊ အကြင် ပယ်ခြင်းသည်မူလည်း။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။
၈၅၀။ သဗ္ဗံ သင်္ခါရဂတံ အနိစ္စတော အနုပဿတီတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။
သန္တတိသမူဟကိစ္စာရမ္မဏာနံ၊ သန္တိတိ သမူဟ ကိစ္စအာရုံတို့၏။ ဝါ၊ အစဉ်အပေါင်း ကိစ္စ အာရုံတို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဃနဂ္ဂဟဏံ၊ တလုံးတခဲတည်း တကိုယ်တည်း။ တယောက်တည်းဟု ယူခြင်းသည်။ ဃန သညာ၊ မည်၏။ တဿဃနသညာယ၊ ကို။
နိရောဓေ အဓိမုတ္တတာ၊ တာယာတိ၊ ကား။ တိယဒ္ဓဂတာနံ၊ သုံးပါးသော အဓွန့်ကာလ၌ တည်ကုန်သော။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ နိရောဓမေဝ၊ ချုပ်ခြင်းကိုသာလျှင်။ ဒိသွာ၊ မြင်ပြီး၍။ တတ္ထ၊ ထိုချုပ်ခြင်း၌။ အဓိမုစ္စန ဝသေန၊ နှလုံးသွင်းသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တပညာ၊ ဖြစ်သောပညာတည်း။ တာယ၊ ထိုပညာဖြင့်။ အာယူဟနဿတိ၊ ကား။ အဘိသင်္ခါရဏဿ၊ ပြုပြင်အားထုတ်ခြင်း၏။
တံ တံ ပရိစ္ဆေဒန္တိ၊ ကား။ အာဒါနနိက္ခေပါဒိကံ၊ အာဒါနနိက္ခေပအစရှိသော။ တံ တံ ပရိစ္ဆေဒံ၊ ထိုထို အပိုင်းအခြားကို။ အညထာ ပဝတ္တိဒဿနန္တိ၊ ကား။ ဝုတ္တပရိစ္ဆေဒတော၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အပိုင်းအခြားမှ။ ပုဗ္ဗေ စ၊ ရှေး၌လည်းကောင်း။ ပစ္ဆာ စ၊ နောက်၌လည်းကောင်း။ အညာကာရပ္ပဝတ္တိယာ၊ တပါးသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်ခြင်းကို။ ဒဿနံ၊ မြင်ခြင်းတည်း။ ဝါ၊ ကား။ အဝတ္ထာဝိသေသပ္ပဝတ္တိဒဿနံ၊ အခိုက်အတံ့အထူး၏ ဖြစ်ခြင်းကို ရှုမြင်ခြင်းတည်း။ ဓုဝသညာယာတိ၊ ကား။ ထိရဘာဝဂ္ဂဟဏဿ၊ ခိုင်မြဲသည်၏ အဖြစ်ကိုယူခြင်း၏။
သာရာဒါနာဘိနိဝေသဿာတိ၊ ကား။ အသာရေသု၊ အနှစ်မဲ့သော တရားတို့၌။ ဝါ၊ အနှစ်မဟုတ် သော တရားတို့၌။ သာရဂ္ဂဟဏာဘိနိဝေသဿ၊ အနှစ်ဟုယူလျက် နှလုံးသွင်းခြင်းကို။
သံသယမိစ္ဆာဉာဏာနံ၊ ယုံမှားခြင်းနှင့် မိစ္ဆာဉာဏ်တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ သမ္မုယှနံ၊ တွေဝေခြင်းသည်။ သမ္မောဟော၊ မည်၏။ သော ဧဝ၊ ထိုသမ္မောဟသည်ပင်လျှင်။ အဘိနိဝေသော၊ မြဲမြံစွာနှလုံးသွင်း ခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမ္မောဟာဘိနိဝေသော၊ မည်၏။ သင်္ခါရေသု၊ တို့၌။ လောဏတာဏ ဘာဝဂ္ဂဟဏံ၊ ပုန်းအောင်းရာ၏အဖြစ်, စောင့်ရှောက်တတ်သူ၏အဖြစ်ကို ယူခြင်းသည်။ အာလယာဘိ နိဝေသော၊ မည်၏။ အတ္ထတော၊ တရားကိုယ်အနက်အားဖြင့်။ ဘဝနိကန္တိ၊ ဘဝကို လိုချင်နှစ်သက်ခြင်း ပင်တည်း။ ဝါ၊ ဘဝ၌ ငြိကပ်တွယ်တာခြင်းပင်တည်း။
ယထာ၊ ဖြင့်။ စိတ္တံ၊ သည်။ သင်္ခါရေ၊ တို့ကို။ မုဉ္စိတွာ၊ ၍။ ဝိဝဋ္ဋံ၊ ဝဋ်ကင်းရာဖြစ်သော။ နိဗ္ဗာနံ၊ သို့။ ပက္ခန္ဒတိ၊ ပြေးဝင်၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပဝတ္တနတော၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ သင်္ခါရုပေက္ခာ စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ အနုလောမဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဝိဝဋ္ဋာနုပဿနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ နိဝိဋ္ဌဘာဝေန၊ သက်ဝင်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဩဂါဠှဘာဝေန၊ သက်ဆင်းသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပဝတ္တ သံယောဇနာဒိကိလေသာ ဧဝ၊ ဖြစ်သော သံယောဇဉ်အစရှိသော ကိလေသာတို့သည်သာလျှင်။ ကိလေသာဘိနိဝေသော၊ မည်၏။ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယံသမာဓိန္တိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဝိပဿနာသမာဓိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
၈၅၁။ အသနိဝိစက္ကံ၊ ဟူသည်။ အသနိမဏ္ဍလံ၊ မိုးကြိုးစက်ဝန်းတည်း။ ဧဝံပဟာနန္တိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ အနုပ္ပတ္တိဓမ္မတာပါဒနံ၊ တဖန် မဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်စေခြင်းကို။ အာဟ၊ ၏။ ကမ္မကိလေသာနံ၊ ကံကိလေသာတို့၏။ ဝါ၊ ကား။ သဗ္ဗေသမ္ပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်ကုန်သော။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ ခယံ နိရောဓံ၊ ကုန်ခြင်း ချုပ်ခြင်းသို့။ ဝါ၊ ကုန်ရာ ချုပ်ရာသို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ရောက်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယခဂါမီ၊ မည်၏။ မရိယမဂ္ဂေါ၊ မရိယာမဂ်ကို ရ၏။ လောကုတ္တရဂ္ဂဟဏေနဝ၊ လောကုတ္တ-ပုဒ် ကို ယူခြင်းဖြင့်ပင်လျှင်။ ဝါ၊ လောကုတ္တရ-ပုဒ်ကို ဆိုခြင်းဖြင့်ပင်လျှင်။ (အဓိပ္ပေတတ္ထော၊ အနက်သည်။) သိဒ္ဒေပိ၊ ပြီးငြားသော်လည်း။ ဝါ၊ လျက်။ ခယဂါမိဂ္ဂဟဏံ၊ ခယဂါမိ-ပုဒ်ကို ယူခြင်း ဆိုခြင်းသည်။ ဝဏ္ဏဘဏနတ္ထံ၊ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ဆိုခြင်း ချီးမွမ်းခြင်း အကျိုးရှိ၏။ သမုစ္ဆေဒပ္ပဟာနမေဝါတိ၊ ဟူသောပါဌ် ၌။ အဝဓာရဏံ၊ ပိုင်းခြားကန့်သတ်ကြောင်းဖြစ်သော ဧဝ-သဒ္ဒါကို။ နိပ္ပရိယာယတံ၊ မုချ၏အဖြစ်ကို။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။) တဒတ္ထာနေဝါတိ၊ ကား။ သမုစ္တေဒပ္ပဟာနတ္ထာနေဝ၊ သမုစ္ဆေဒပဟာန် အကျိုးရှိကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ တေန၊ ထိုအနက်ဖြင့်။ ဝိက္ခမ္ဘာနပဟာန်, တဒဂ်ပဟာန်တို့နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ အသိဇ္စျနတော၊ မပြီးစီးခြင်းကြောင့်တည်း။ အထ ဝါ၊ ကား။ တဒတ္ထာနေဝါတိ၊ ကား။ မဂ္ဂတ္ထာ နေဝ၊ မဂ်ဟူသော အကျိုးရှိကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ တေန၊ ထိုအနက်ဖြင့်။ တဒတ္ထတာယ၊ ထိုမဂ်ဟူ သော အကျိုးရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုဝိက္ခမ္ဘနပဟာန်, တဒဂ်ပဟာန်တို့၏။ တံကိစ္စတံ၊ ထိုမဂ်၏ ကိစ္စအဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ တသ္မာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တမေဝ အတ္ထံ၊ ထိုအနက်ကိုပင်လျှင်။ ဥပမာယ၊ ဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ပဋိရာဇာနံ၊ ဝဓိတွာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယမ္ပိ တတော ပုဗ္ဗေ ကတန္တိ၊ ကား။ တတောရဇ္ဇပ္ပတ္တိတော၊ ထိုမင်းအဖြစ်သို့ ရောက်သည်မှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ပစ္စန္တသာဓနဒုဂ္ဂဝိဒ္ဓံသနာဒိ၊ ပစ္စန္တရာဇ်မြို့ကို ပြီးစေခြင်း, ရန်သူမင်း၏ ခံတပ်ကို ဖျက်ဆီးခြင်းအစရှိ သော။ ယံ၊ အကြင်အမှုကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ ဣဒဉ္စိဒဉ္စ၊ ဤမည် ဤမည်သော အမှုကိုလည်း။ ရညာ၊ သည်။ ကတံ၊ ၏။ ဣတိယေဝ၊ ဤသို့သာလျှင်။ ဝုစ္စတိယထာ၊ ပြောဆိုအပ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ လောကိယဉာဏေန၊ ဉာဏ်ဖြင့်။ သာဓိတာနိပိ၊ ပြီးစေအပ်သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဝိက္ခမ္ဘနတဒင်္ဂပ္ပ ဟာနာနိ၊ တို့ကို။ (ဝုစ္စန္တိ-၌ စပ်) သမုစ္ဆေဒပ္ပဟာနာဝသေန၊ အားဖြင့်။ ပဝတ္တဿ၊ သော။ မဂ္ဂဿ၊ ၏။ ကိစ္စဘာဝေန၊ ကိစ္စ၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဝုစ္စန္တိ၊ ခေါ်ဆိုအပ်ကုန်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တေသံ၊ ထိုဝိက္ခမ္ဘနပဟာန်, တဒင်္ဂပဟာန်တို့၏။ တဒတ္ထတာဒ စ၊ ထိုမဂ်ဟူသော အကျိုးရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ မဂ္ဂဿ၊ ၏။ တံသန္တတိပတိ တတာယ စ၊ ထိုဝိက္ခမ္ဘနပဟာန်, တဒင်္ဂပဟာန်တို့၏ အစဉ်သန္တန်၌ ကျရောက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်းတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။
၈၅၂။ လောကိယဿ၊ လောကီတရားကို။ (သစ္ဆိကိရိယာ၊ မျက်မှောက်ပြုခြင်းသည်။) ဝါ၊ ကား။ လောကိယာ၊ လောကီဖြစ်သော။ သစ္ဆိကိရိယာ၊ သည်။ လောကိယသစ္ဆိကိရိယာ၊ မည်၏။ ဧဝံ၊ တူ။ လောကုတ္တရသစ္ဆိကိရိယာ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ လာဘိမှီတိ၊ ကား။ လာဘီ၊ ရသည်။ အမှိ၊ ဖြစ်၏။ ဝသီမှီတိ ဧတ္ထာပိ၊ ဤပုဒ်၌လည်း။ တထာ၊ ထိုအတူပင်တည်း။ ပစ္စက္ခတောဉာဏဖေဿနာတိ၊ ကား။ ပစ္စက္ခတော၊ မျက်မှောက်အားဖြင့်။ အာရမ္မဏကရဏသင်္ခါတေန၊ အာရုံပြုခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ ဉာဏ ဖဿနေန၊ ဉာဏ်၏ တွေ့ခြင်းဖြင့်။ စ၊ ဆက်။ ပစ္စက္ခတောတိ ဣမိနာ၊ ဤပုဒ်ဖြင့်။ အနုမာနတော၊ မျက်ရမ်းမှန်းဆသောအားဖြင့်။ အာရမ္မဏကရဏံ၊ ကို။ နိဝတ္တေတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဣဒံ၊ တရားသည်။ ဣဒိသံ၊ ဤသို့သဘောရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပစ္စဝေက္ခဏဝသေန၊ ဆင်ခြင်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပစ္စက္ခ တော၊ အားဖြင့်ပ။ ဇာနနံ၊ ကို။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဉာဏဖေဿတိ၊ ဉာဏ်အတွေ့ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတော၊ ၏။ ဖဿိတာတိ၊ ကား။ ဉာဏေန၊ ဉာဏ်ဖြင့်။ ဖုဋ္ဌာ၊ တွေ့ထိအပ်၏။
စျာနမဂ္ဂဖလာနိ ဝိယ၊ စျာန်မဂ်ဖိုလ်တို့ကိုကဲ့သို့။ အတ္တနော၊ ၏။ သန္တာနေ၊ ၌။ အနုပ္ပါဒေတွာပိ၊ မဖြစ်စေမူ၍သော်လည်း။ တပ္ပဋိစ္ဆာဒကသမ္မောဟဝိဒ္ဓံသနဝသေန၊ ထိုတရားကို ဖုံးလွှမ်းတတ်သော မောဟကို ဖျက်ဆီးသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တထာဝိဒ္ဓံသနပဝတ္တဉာဏံ၊ ထိုသို့သောအခြင်းအရာအားဖြင့် ဖျက်ဆီးလျက်ရှိသော ဉာဏ်သည်။ (ဤ၌ တထာဝိဒ္ဓံသန-ပုဒ်ပိုသကဲ့သို့ရှိ၏။ တထာပဋိဝိဇ္စန္တံ၊ ထိုအခြင်း အရာအားဖြင့် ဖောက်ထွင်းသိမြင်လျက်-ဟူ၍ သော်လည်း ရှိသင့်၏။) အပရပ္ပစ္စယဉာဏံ၊ မည်၏။
ပဿန္တော၊ မြင်လျက်။ ပစ္စက္ခတော၊ မျက်မှောက်အားဖြင့်။ ဇာနန္တော၊ သိလျက်။ အမတောဂဓန္တိ၊ ကား။ အမတပရိယာပန္နံ၊ အမြိုက်တရား၌ အတွင်းဝင်သော။ အမတသင်္ခါတံ၊ အမြိုက်တရားဟု ဆိုအပ်သော။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
သောတပတ္တိမဂ္ဂေါ၊ သည်။ ပဌမံ၊ စွာ။ နိဗ္ဗနဒဿနတော၊ နိဗ္ဗာန်ကို မြင်ခြင်းကြောင့်။ ဒဿနံ၊ မည်၏။ တေန ဒဿနေန၊ ထိုနိဗ္ဗာန်ကိုမြင်သော သောတာပတ္တိမဂ်ဖြင့်။ သစ္ဆိကရိယာ၊ သည်။ ဒဿနသစ္ဆိကိရိယာ၊ မည်၏။ ဂေါတြဘုဉာဏံ၊ သည်။ တတော၊ ထိုသောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်မှ။ ပဌမတရံ၊ စွာ။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ အာလမ္ဗနကရဏတော၊ အာရုံပြုခြင်းကြောင့်။ ဒဿနန္ဒိ၊ ဟူ၍။ န ဝုစ္စတိ၊ မခေါ်ဆိုအပ်။ သာ ဒုဝိဓာပီတိ၊ ကား။ ဒဿနဘာဝနာဝသေန၊ ဒဿနဘာဝနာတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒုဝိဓာပိ၊ နှစ်ပါးအပြားရှိသည် လည်းဖြစ်သော။ သာ သစ္ဆိကိရိယာ၊ ထိုမျက်မှောက်ပြုခြင်းကို။ (အဓိပ္ပေတာ၊ ၏။) ဒဿနဘာဝနာဝ သေနာတိ၊ ကား။ ဒဿနမဂ္ဂဘာဝနာမဂ္ဂဝသေန၊ ဒဿနမဂ်ဘာဝနာမဂ်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တေန၊ ထိုပုဒ်ဖြင့်။ အမဂ္ဂဝသေန၊ မဂ်မဟုတ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တံ၊ ဖြစ်သော။ (သစ္ဆိကိရိယံ-၌ စပ်) နိဗ္ဗနဿ၊ ကို။ ပစ္စဝေက္ခဏသစ္ဆိကိရိယံ၊ ဆင်ခြင်သောအားဖြင့် မျက်မှောက်ပြုခြင်းကို။ နိဝတ္တေတိ၊ နစ်စေ၏။ ပန၊ ထိုမှတပါး။ နိဗ္ဗနဿတိ ဣမိနာ၊ ဟူသော ဤပုဒ်ဖြင့်။ မဂ္ဂဖလေသု၊ မဂ်ဖိုလ်တို့၌။ ပစ္စဝေက္ခဏသစ္ဆိကိရိယံ၊ ကို။ (နိဝတ္တေတိ၊ ၏။) ဣမဿ ဉာဏဿတိ၊ ကား။ ယထာဓိဂတဿ၊ အကြင် အကြင် ရအပ်ပြီးသော။ (ယထာဓိကတဿ-ဟု ရှိသင့်၏) ယထာဓိကတဿ၊ အကြင်အကြင် စပ်ယှဉ်အပ်သော။ ဝါ၊ ပြဆိုအပ်ဆဲဖြစ်သော။ ဣမဿ လောကုတ္တရဉာဏဿ၊ ဉာဏ်၏။
၈၅၃။ အဘိမတာတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပေတာ၊ အလိုရှိအပ်၏။ ဥပ္ပါဒနာ စ၊ ဖြစ်စေခြင်းသည်လည်းကောင်း။ သန္တာနပရိဘာဝနာ စ၊ အစဉ်သန္တာန်ကို ထုံစေခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ဘာဝနာ နမ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဒုဘယံ၊ ထိုနှစ်ပါးသော ဘာဝနာကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ လောကိယနန္တိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ ယဒဂ္ဂေန၊ အကြင်အဖို့အားဖြင့်။ လောကိယာ၊ လောကီဖြစ်ကုန်သော။ ကုသလာဒယော၊ ကုသိုလ်စသည်တို့ကို။ ဥပ္ပါဒိတာ စ၊ ဖြစ်စေအပ်ကုန်သည်လည်းကောင်း။ ဝဍ္ဎိတာ စ၊ ပွားစေအပ်ကုန် သည်လည်းကောင်း။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) တဒဂ္ဂေန၊ ထိုအဖို့အားဖြင့်။ အဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား။ လောကိယာ၊ ဖြစ်သော။ သီလဘာဝနာ စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ကာယဘာဝနာ စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ စိတ္တဘာဝနာ စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ပညာဘာဝနာ စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ နိပ္ဖါဒိတာ၊ ပြီးစေအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တာယ စ၊ ထိုလောကီဘာဝနာဖြင့်လည်း။ သန္တာနောပိ၊ ရုပ်နာမ်အစဉ်သန္တာန်ကိုလည်း။ ပရိဘာဝိတော၊ ထုံစေအပ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ တာသု လောကိယလောကုတ္တ ရ ဘာဝနာသု၊ ထိုလောကီလောကုတ္တရာဘာဝနာတို့တွင်။ ဣဓ ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိကထာယံ၊ ၌။ လောကုတ္တရဘာဝနာ၊ ကို။ အဓိပ္ပေတာ၊ ၏။ ဣတရာ၊ ဤမှတပါးသော လောကီဘာဝနာကို။ န (အဓိပ္ပေတာ)၊ အလိုမရှိအပ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တဿာ၊ ထိုလောကီဘာဝနာ၏။ သမ္ဘာရဘာဝတော၊ အဆောက်အဦး၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ စတုဗ္ဗိဓမ္ပေတံဉာဏန္တိ၊ ကား။ စတုဗ္ဗိဓမ္မိ၊ လေးပါးအပြားရှိသည် လည်းဖြစ်သော။ ဧတံ အရိယမဂ္ဂဉာဏံ၊ သည်။ လောကုတ္တရာနိ၊ ကုန်သော။ သမ္မာဝါစာဒိဘေဒါနိ၊ သမ္မာ ဝါစာ စသည်အပြားရှိကုန်သော။ သီလာဒီနံ၊ သီလအစရှိသည်တို့ကို။ ဥပ္ပါဒေတိ၊ ဖြစ်စေ၏။ ကထံ၊ အဘယ်သို့ဖြစ်စေသနည်းဟူမူကား။ သဟဇာတာဒိပစ္စယတာယ၊ သဟဇာတအစရှိသော ပစ္စည်း၏ အဖြစ်ဖြင့်။ (ဥပ္ပါဒေတိ၊ ၏။) သီလာဒီနိတိ ဧတ္ထ၊ ဤပုဒ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ သမာဓိဿ၊ ကို။ ဂဟဏံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပညာယ၊ ကို။ (ဂဟဏံ၊ သည်။) န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဟိ-ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ တဒေဝ၊ ထိုဉာဏ်သည်ပင်လျှင်။ တံ၊ ထိုဉာဏ်ပညာကို။ န ဥပ္ပါဒေတိ၊ မဖြစ်စေ တတ်။ (တသ္မာ၊ ကြောင့်တည်း။) ပန၊ စင်စစ်။ မဂ္ဂစိတ္တုပ္ပါဒေါ၊ သည်။ (တံ၊ ထိုမဂ်ပညာကို။) ဥပ္ပါဒေတိ၊ ဖြစ်စေတတ်၏။ တဒန္တောဂဓတာဝါ၊ ထိုအရိယာမဂ်ဉာဏ်ဟု ဆိုအပ်သော ပညာက္ခန္ဓာ၌ အတွင်းဝင်သည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (တဒန္တောဂဓတ္တာ ဝါ, သို့မဟုတ် တဒန္တောဂဓတာယ ဝါ-ဟု ရှိသင့်၏။ ဝါ-တနည်း ကားဟု အနက်ပေး) သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ၊ သည်။ (တံ၊ ထိုမဂ်ပညာကို။) ဥပ္ပါဒေတိ၊ ဖြစ်စေအ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သော၊ ထိုသမ္မာသင်္ကပ္ပကို။ ပညာက္ခန္ဓသင်္ဂဟိတော၊ ပညာက္ခန္ဓာဖြင့် ရေတွက်အပ်၏။ (ပဉ္စက္ခန္ဓာ-မှား သည်) ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆရာတို့ဆိုကုန်၏။ ဝါ၊ တနည်းကား။ သီလာဒီနီတိ၊ ဟူသော ဤပုဒ်ဖြင့်။ ဖလသီလာဒီနမ္ပိ၊ ဖိုလ်သီလစသည်တို့ကိုလည်း။ ဂဟဏံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပညာယပိ၊ ပညာကိုလည်း။ ဂဟဏံ၊ သည်။ ယုဇ္ဇတိယေဝ၊ သင့်သည်သာလျှင်တည်း။ သဟဇာတပစ္စယာ ဒိတာယာတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောဤပုဒ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အနန္တရပစ္စယာဒိတာယပိ၊ အနန္တရပစ္စည်း စသည်၏အဖြစ်ကိုလည်း။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။ တေဟိ စ သန္တာနံ ဝါသေတီတိ၊ ကား။ သမုစ္ဆိန္ဒနပဋိပ္ပဿမ္ဘနဝသေန၊ အကြွင်းမဲ့ပယ်ဖြစ်ခြင်း။ တဖန်ငြိမ်းစေခြင်း အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တေတိ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ လောကုတ္တရေဟိ၊ ကုန်သော။ တေဟိ သီလာဒီတိ၊ ထိုသီလစသည်တို့ဖြင့်။ အရိယ ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ အတ္တနော၊ ၏။ သန္တာနံ၊ ကို။ ပရိဘာဝေတိ၊ ထုံစေ၏။ ယံ၊ ယင်းသို့ထုံစေခြင်းကို။ နိဿယ၊ အမှီပြု၍။ ပရာဝုတ္တိ၊ တဖန်ပြန်လည်ခြင်းသည်။ (အနာဝတ္တိသော်လည်းဖြစ်သင့်၏) အနာဝတ္တိ၊ တဖန်မပြန်လည်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆရာတို့ဆိုကုန်၏။
ဧဝံ သရူပေနေဝ အာဂတာယာတိ၊ ကား။ စိတ္တံ ဘာဝယန္တိ၊ ဟူ၍။ သမာဓိဝိယ၊ ကဲ့သို့။ စိတ္တသီသေန၊ စိတ်ဟူသော ဦးခေါင်းဖြင့်။ ဝါ၊ စိတ်ကိုပဓာနပြုသဖြင့်။ အနာဂန္တာ၊ မလာမူ၍။ ပညံ ဘာဝယန္တိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ သရူပေနေဝ၊ သရုပ်အားဖြင့်သာလျှင်။ အာဂတာယ၊ လာသော။ ပညာယ၊ ၏။ ဝါ၊ ပညာကို ပွားစေခြင်း၏။ ဥဒ္ဒေသဝသနေ၊ အကျဉ်းစကား၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ (မယာ၊ သည်။) ဝုတ္တံ၊ ခဲ့ပြီ။ ဧတ္တာဝတာ၊ ဤမျှဖြင့်။ တံ၊ ထိုအကျဉ်းစကားသည်။ ဝိတ္တာရိတံ၊ အကျယ်ချဲ့အပ်ပြီးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အယဉ္စ ပေဥှာ၊ ဤပြဿနာသည်လည်း။ ဝိဿဇ္ဇိတော၊ ဖြေဆိုအပ်ပြီးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။
ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိနိဒ္ဒေသ၏ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
ဣတိ၊ သည်ကား။ ဗာဝီသတိမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏာ၊ ၂၂-ခုမြောက်ဖြစ်သော အပိုင်း၏ အဖွင့်တည်း။
ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ ပြီး၏။
၂၃-ပညာဘာဝနာနိသံသနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
အာနိသံသပကာသနာဝဏ္ဏနာ (၅၁၃-၁)
၈၅၄။ သာဝကဗောဓိအာဒိဝိပုလောဒါတဂုဏဝိသေသာဝဟတ္တာ၊ သာဝကဗောဓိဉာဏ်အစရှိသော ပြန့်ပြောဖြူစင်သော (သျှာမူနှင့်အညီ ဝိပုလောဠာရ, သို့မဟုတ် နိဂုံးစကားနှင့်အညီ ဝိပုလောဒါရ-ဟု ရှိလျှင် ပြန့်ပြောမြင့်မြတ်သော) ဂုဏ်ကျေးဇူးအထူးကို ဆောင်တတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အနေက သတာနိသံသာ၊ အရာမကများသော အကျိုးရှိ၏။ ဝိတ္ထာရတောတိ၊ ကား။ နယဒဿနံ၊ နည်းဖြင့်ပြခြင်း ကို။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ အယမ္ပိ၊ ဤသည်လည်း။ ပညာဘာဝနာယ၊ ၏။ အာနိသံသော၊ အကျိုးတည်း။ အယမ္ပိ၊ သည်လည်း။ (အာနိသံသော၊ တည်း။) ဣတိ၊ သို့။ အနုပဒဒဿနဝသေန၊ ပုဒ်အစဉ်အတိုင်း ပြသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိတ္တရတော၊ အားဖြင့်။ ပကာသေတုံ၊ ငှာ။ အတိဗဟုဘာဝတော၊ အလွန်များ သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ န သုကရံ၊ မလွယ်။ အဿာတိ၊ ကား။ ပညာဘာဝနာယ၊ ၏။ နာနာကိလေသ ဝိဒ္ဓံသနန္တိ၊ ကား။ သက္ကာယဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာဒိဝသေန၊ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဝိစိကိစ္ဆာစသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ နာနာဝိဓာနံ၊ အထူးထူးအပြားအပြားရှိကုန်သော။ ကိလေသဓမ္မာနံ၊ တို့ကို။ တဒင်္ဂါဒိဝသေန၊ တဒင်္ဂ စသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဇဟနံ၊ ပယ်ခြင်းတည်း။ အရိယဖလရသာနုဘာဝနန္တိ၊ ကား။ သောတာပတ္တိ ဖလာဒိ ဖလသုဓပဋိသံဝဒေနံ၊ သောတာပတ္တိဖိုလ်အစရှိသော ဖိုလ်ချမ်းသာကို ခံစားခြင်းတည်း။
နာနာကိလေသဝိဒ္ဓံသနကထာဝဏ္ဏနာ
၈၅၅။ အရိယဖလရသာနုဘာဝနန္တိ ဧတေနေဝ၊ ဟူသော ဤပုဒ်ဖြင့်ပင်လျှင်။ ကိလေသာနံ၊ တို့ကို။ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိပ္ပဟာနံ၊ တဖန်ငြိမ်းစေသောအားဖြင့် ပယ်ခြင်းကို။ ဒီပိယတိ၊ ပြအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အရိယမဂ္ဂက္ခဏေတိ၊ ဟူ၍။ ဝိသေသဝစနံ၊ အထူးပြု၍ဆိုခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဝါ၊ တနည်းကား။ တဗ္ဘာဝဘာဝတော၊ ထိုသမုစ္ဆေဒပဟာန်ရှလတ်သော် ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိ ပဟာန်၏ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ (အရိယ မဂ္ဂက္ခဏေတိ၊ ဟူ၍။ ဝိသေသဝစနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ ချဲ့။ သမုစ္ဆေဒပ္ပဟာနေ၊ သည်။ သိဒ္ဓေ၊ သော်။ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိပ္ပဟာနံ၊ သည်။ သိဒ္ဓမေဝ၊ ပြီးသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်လေ ၏။
ဘီမဝေဂါနုပတိတာတိ၊ ကား။ သကလံ၊ အလုံးစုံသော။ လောကံ၊ ကို။ ဘိန္ဒန္တေန ဝိယ၊ ခွဲဘိသကဲ့သို့။ ဘီမေန ဘယာနကေန၊ ကြောက်ဖွယ်သော။ ဝေဂေန၊ အဟုန်ဖြင့်။ သဟသာ၊ အဆောတလျင်။ ပတိတာ၊ ကျသော။ သိလုစ္စယေတိ၊ ကား။ သေလပုထုလေ၊ ကျောက်တောင်ကြီးဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ ပဗ္ဗတေ၊ တောင်တို့ကို။ သတေဇုဇ္ဇလမဏ္ဍလောတိ၊ ကား။ သရဒကာလသမိဒ္ဒေန၊ သရဒကာလ၌ ပြည့်စုံသော။ အတ္တနော၊ ၏။ တေဇသာ၊ ရောင်ခြည်ဟူသော တန်ခိုးဖြင့်။ သမုဇ္ဇလဒုဒ္ဒိက္ခမဏ္ဍလော၊ အလွန်တောက်ပ သည်ဖြစ်၍ ကြည့်ရှုနိုင်ခဲသော ရောင်ခြည်ဝန်းရှိသော။ ဝဓဗန္ဓနာဒိဒုဂ္ဂတိပရိက္ကိလေသာဒိဇာတိအာဒိ သဗ္ဗာနတ္ထဝိဓာယကံ၊ သတ်ခြင်း နှောင်ဖွဲ့ခြင်းအစရှိသော ဒုဂ္ဂတိဘဝ၌ ထက်ဝန်းကျင်နှိပ်စက်ခြင်း အစရှိ သော ဇာတိအစရှိသော အလုံးစုံသော အကျိုးမဲ့ကို စီရင်တတ်ဖြစ်စေတတ်သော။ (ပရိပက္က) ိလေသာဒိ-၌ ပ-ပိုသည်။ သန္ဒိဋ္ဌိကန္တိ၊ ကား။ ပစ္စက္ခဘူတံ၊ မျက်မှောက်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဇညာတိ၊ ကား။ ဇာနေယျ၊ သိရာ၏။ ဣဓာတိ၊ ကား။ ဣမိဿံ ပညာဘာဝနာယံ၊ ၌။
ဖလသမာပတ္တိကထာဝဏ္ဏနာ
၈၅၆။ အရိယမဂ္ဂဿ၊ ၏။ ဖလံ၊ အကျိုးသည်။ အရိယဖလံ၊ မည်၏။ ဝိသုဒ္ဓတ္တာ၊ စင်ကြယ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တံ၊ ထိုတရားသေဘာသည်။ အရိယဉ္စ၊ စင်ကြယ်သည်လည်းဟုတ်၏။ ဖလဉ္စ၊ အကျိုး လည်းဟုတ်၏။ ဣတိပိ၊ ဤနှစ်ပါးသော အကြောင်းကြောင့်လည်း။ အရိယဖလံ၊ မည်၏။ တဿ၊ ထိုအရိယာဖိုလ်၏။ ရသော၊ အရသာဟူသည်။ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိဝိမုတ္တိသုခံ၊ တဖန် ငြိမ်းအေးစေခြင်း လွတ်မြောက်ခြင်းဟူသော ချမ်းသာတည်း။ အနုဘဝနံ၊ ခံစားခြင်းဟူသည်။ နိဗ္ဗာနာရမ္မဥဿ၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် အာရုံရှိသော။ တဿ၊ ထိုဖိုလ်ကို။ ပဋိသေဝနံ၊ မှီဝဲခြင်းတည်း။ တတြာတိ၊ ကား။ ဒွီသု၊ ကုန်သော။ တေသုအာကာရေသု၊ တို့တွင်။ အဿာတိ၊ ကား။ အရိယဖလဿ၊ ၏။
၈၅၇။ သံယောဇနေသု၊ တို့ကို။ ပဟီနေသု၊ ပယ်အပ်ကုန်ပြီးသည်ရှိသော်။ သဗ္ဗေပိ၊ ကုန်သော။ ကိလေသာ၊ တို့သည်။ ပဟီနာယေဝ၊ ပယ်အပ်ကုန်ပြီးသည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သံယောဇနာနံယေဝ၊ တို့ကိုသာလျှင်။ ဂဟဏံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အရိယမဂ္ဂဿ၊ ၏။ ဖလံ နာမ၊ အကျိုးမည်သည်ကား။ သံယောဇနပ္ပဟာနမတ္တမေဝ၊ သံယောဇဉ်ကို ပယ်ခြင်းမျှသာလျှင်တည်း။ အညံ၊ တပါးသော။ ကိဉ္စိ၊ သော။ ဝိပါကဘူတံ၊ အကျိုးဖြစ်၍ဖြစ်သော။ အတ္ထန္တရံ၊ အနက်ထူးသည်။ န (အတ္ထိ)၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ဖလံ နာမ န ကောစိ အညော ဓမ္မော အတ္ထီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ ကေ၊ အဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ဝဒန္တိပန၊ ဆိုကုန်သနည်း။ ဣတိ၊ သို့မေးငြားအံ့။ အန္ဓကာဒယော၊ အန္ဓကဂိုဏ်းသားစသည်တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) ဟိ-သစ္စွ၊ ၏။ တေ၊ ထိုဆရာတို့သည်။ အာဝုသော၊ ငါ့ရှင်။ အရဟတ္တံ အရဟတ္တန္တိ၊ အရဟတ္တဖိုလ် အရဟတ္တဖိုလ်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ပ။ ယော ရာဂက္ခယော၊ အကြင်ရာဂ၏ကုန်ရာသည်။ ယော ဒေါသက္ခယော၊ အကြင်ဒေါသ၏ ကုန်ရာသည်။ ယော မောဟက္ခယော၊ အကြင်မောဟ၏ ကုန်ရာသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣဒံ၊ ဤရာဂ ဒေါသ မောဟ၏ ကုန်ရာသို့။ အရဟတ္တန္တိ၊ အရဟတ္တဖိုလ်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သော။ သုတ္တပဒဿ၊ သုတ်ပုဒ်၏။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ အညထာ၊ တပါးသောအပြားဖြင့်။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ နိပ္ပရိယာယတော၊ အားဖြင့်။ အရဟတ္တံ နာမ၊ မည်သည်။ ကိဉ္စိ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ကိလေသပ္ပဟာနမေဝ၊ ကိလေသာကို ပယ်ခြင်းကိုသာလျှင်။ တထာ၊ ထိုသို့ အရဟတ္တဖိုလ်ဟူ၍။ ဝေါဟရီယတိ၊ ခေါ်ဝေါ်အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တာ၊ ဆိုကုန်လျက်။ သေသ ဖလေပိ၊ ကြွင်းသော ဖိုလ်တို့ကိုလည်း။ ပဋိက္ခိပန္တိ၊ ပယ်ကုန်၏။ ဣဒံ သုတ္တမ္ပီတိ၊ ဟူသောစကားဖြင့်။ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂပါဠိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ပကဋ္ဌော ဥက္ကဋ္ဌော၊ မြတ်သော။ ဝါ၊ လွန်ကဲသော။ ယောဂေါ၊ လုံ့လတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပယောဂေါ၊ မည်၏။ အရိယမဂ်ဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဇာတကိလေသာနံ၊ ဖြစ်သောကိလေသာတို့၏။ (ဖြစ်ပြီးကိလေသာတို့၏ ငြိမ်းခြင်းဟူ သော အနက်ကား မသင့်၊ ထို့ကြောင့် ဇာတာ ကိလေသာနံ-ဟူ၍သော်လည်း ရှိသင့်၏။) ဇာတာ၊ ဖြစ်သော။ (ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိ-၌စပ်) ကိလေသာနံ၊ တို့၏။ ပဋိပ္ပ္ပဿဒ္ဓိ၊ တဖန်ငြိမ်းခြင်းသည်။ ပယောဂပဋိပ္ပ ဿဒ္ဓိ၊ မည်၏။ (ယာ ပနဟူရာ၌သာပန-ဟူ၍ ရှိသင့်၏) ပန၊ ဆက်။ သာ၊ ထို ပယောဂပဋိပ္ပဿဒ္ဓိသည်။ (နိပ္ပဇ္ဇတိ-၌ စပ်) အရိယမဂ္ဂဿ၊ အရိယမဂ်၏။ ဘဝိတတ္တာ၊ ပွားစေအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ လဗ္ဘမာနာပိ၊ ရအပ်ငြားသော်လည်း။ ယဿာ ဝိပါကပညာယ၊ အကြင်ဝိပါက်ပညာသည်။ နိပ္ပဇ္ဇမာနာယ၊ ပြီးလတ်သော်။ နိပ္ပဇ္ဇတိ၊ ပြီး၏။ သာ၊ ထိုဝိပါက်ပညာကို။ (ဝုတ္တာ-၌ စပ်) နိပ္ဖါဒေတဗ္ဗာယံ၊ ပြီးစေအပ်ပြီးစေသင့်သော။ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိယံ၊ ကိလေသာတို့၏ တဖန်ငြိမ်းခြင်း၌။ ဝါ၊ ကြောင့်။ ဝါ၊ တဖန် ငြိမ်းခြင်းအကျိုးငှာ။ (ပဝတ္တာ၊ ဖြစ်သော။) ပညာ၊ ပညာတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိပညာတိ၊ မည်၏ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ သမ္မာဒိဋ္ဌိမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ ဝုဋ္ဌာတီတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ၊ ၏။ ဥဇုပစ္စနီကဒဿနဝသေန၊ ဖြောင့်ဖြောင့်ဆန့်ကျင်ဖက်ကို ပြသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ တဒညတောပိ၊ ထိုဖြောင့်ဖြောင့်ဆန့်ကျင်ဖက်မှတပါးသော ကိလေသာသာတို့မှလည်း။ ဝါ၊ ထိုမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိမှ တပါးသော ကိလေသာတို့မှလည်း။ ဝါ၊ ထိုမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိမှတပါးသော ကိလေသာတို့မှလည်း။ ဝုဋ္ဌာနံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ တဒနုဝတ္တကကိလေသေဟီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တဿ မိစ္ဆာ ဒိဋ္ဌိယာ၊ ထိုမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိသို့။ (အနုဝတ္တက-၌ စပ်) သမ္ပယောဂတော စ၊ အညီအညွတ်ယှဉ်သောအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဥပနိဿယ တော စ၊ ဥပနိဿယအားဖြင့်လည်းကောင်း။ အနုဝတ္တကကိလေသေဟိ၊ အစဉ်လိုက်သော ကိလေသာတို့ မှ။ တေန၊ ထိုတဒနုဝတ္တကကိလေသေဟိ-ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ တဒေကပ္ပဟာနံ၊ ထိုမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိနှင့်တကွ တစိတ် တည်း တသန္တာန်တည်း၌တည်သော ကိလေသာတို့ကို ပယ်ခြင်းကို။ ဝါ၊ ထိုမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိနှင့်တည်ရာတူသော ကိလေသာတို့ကို ပယ်ခြင်းသို့။ အာဟ၊ ၏။ ခန္ဓေဟီတိ၊ ကား။ တဒနုဝတ္တကက္ခန္ဓေဟိ၊ တို့မှ။ တာယ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိနှင့်။ သမ္ပယုတ္တက္ခန္ဓေဟိစေဝ၊ ယှဉ်သောခန္ဓာတို့မှလည်းကောင်း။ တပ္ပစ္စယာ၊ ထိုမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ အာယတိံ၊ ၌။ ဥပ္ပဇ္ဇနကက္ခန္ဓေဟိစ၊ ဖြစ်လတံ့သောခန္ဓာတို့မှလည်းကောင်း။ (ဤ၌ က-ကျနေသည်) ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဗဟိဒ္ဓါစ သဗ္ဗနိမိတ္တေဟီတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တ ကိလေသက္ခန္ဓေဟိ၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ပြီးသော ကိလေသာခန္ဓာတို့မှ။ ယထာဝုတ္တကိလေသက္ခန္ဓေဟိ၊ အကြင် အကြင် ဆိုအပ်ပြီးသော ကိလေသာခန္ဓာတို့မှ။ ဗဟိဒ္ဓါဘူတေဟိ၊ အပြင်ပဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ ဝိပဿနာယ၊ ၏။ ဂေါစရဘူတေဟိ၊ အာရုံဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ သဗ္ဗသင်္ခါရနိမိတ္တေဟိ၊ အလုံးစုံသော သင်္ခါရနိမိတ်တို့မှ။
ဧဝံ၊ သို့။ မဂ္ဂကိစ္စံ၊ မဂ်ကိစ္စကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြပြီး၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ တဿ၊ ထိုမဂ်ကိစ္စ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဖလံ၊ ဖိုလ်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ တမ္ပယောဂပဋိပ္ပဿဒ္ဓတ္တာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ တမ္ပယောဂပဋိပ္ပဿဒ္ဓတ္တာတိ၊ ကား။ တဿာ အဇ္စျတ္တဗဟိဒ္ဓါဝုဋ္ဌာနပယောဂဿ၊ ထိုအဇ္စျတ္တ ဗဟိဒ္ဓတို့မှ ထခြင်းလုံ့လ၏။ (အာဒိ-ပိုသည်) ပဋိပ္ပဿဒ္ဓတ္တာ၊ ငြိမ်းပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ မဂ္ဂေါ၊ သည်။ နိမိတ္တတော စ၊ နိမိတ်မှ လည်းကောင်း။ ပဝတ္တတော စ၊ ပဝတ္တမှလည်းကောင်း။ ဝုဋ္ဌဟန္တော၊ ထသည်ရှိသော်။ ကိလေသေ၊ တို့ကို။ ပဇဟတိ၊ ပယ်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အတ္တနော၊ ၏။ ခဏေ၊ ၌။ တံ ပယောဂံ၊ ထိုထခြင်းလုံ့လကို။ ကရောတိနာမ၊ ပြုသည်မည်၏။ ဖလက္ခဏေ ပန၊ ဖိုလ်ခဏ၌မူ ကား။ အဿ၊ ထိုမဂ်၏။ သော ပယောဂေါ၊ ထိုထခြင်းပယောဂသည်။ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓေါဝူပသန္တေနာမ၊ ငြိမ်းပြီး သည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ တမ္ပယောဂပဋိပ္ပဿဒ္ဓတ္တာ တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဥပ္ပဇ္ဇတီ တိ၊ ကား။ မဂ္ဂါနန္တရံ၊ မဂ်၏အခြားမဲ့၌။ ဒွိက္ခုတ္တုံဝါ၊ နှစ်ကြိမ်သော်လည်းကောင်း။ တိက္ခတ္တုံ ဝါ၊ သုံးကြိမ်သော်လည်းကောင်း။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဖလသမာပတ္တိကာလေ ပန၊ ဖိုလ်ဝင်စားသော ကာလ၌မူ ကား။ ဗဟုက္ခတ္တုံ၊ အကြိမ်များစွာလည်းကောင်း။ နိရောဓာ၊ နိရောဓသမာပတ်မှ။ ဝုဋ္ဌဟန္တဿ၊ ထသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဒွိက္ခတ္တုံ၊ နှစ်ကြိမ်လည်းကောင်း။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ (ဝုတ္တံ-၌ စပ်) ယထာဝုတ္တပယောဂပဋိပ္ပဿဒ္ဓိနိမိတ္တံ၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော မဂ်ပယောဂ-ထခြင်းပယောဂ ၏ ငြိမ်းခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇနတော၊ ကြောင့်။ တမ္ပယောဂပဋိပ္ပဿဒ္ဓတ္တာ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ အပ်၏။ မဂ္ဂေဿတံ ဖလန္တိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တာ၊ အကြင် အကြင် ဆိုအပ်ပြီးသော။ ဝိပါကာ၊ ဝိပါက်ဖြစ်သော။ သမ္မာဒိဋ္ဌိ နာမ၊ မည်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဧတံ၊ ဤဝိပါက်သမ္မာဒိဋ္ဌိသည်။
စတ္တာရိ စ သာမညဖလာနိ၊ ဣမေ ဓမ္မာ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာတိ၊ ဟူ၍။ အပ္ပမာဏာရမ္မဏတာယ၊ အပ္ပမာဏလျှင် အာရုံရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ အပ္ပမာဏလျှင် အာရုံရှိသည်၏ အဖြစ်ဟူသော။ မဂ္ဂေဟိ၊ တို့နှင့်။ နိဗ္ဗိသေသတာယ စ၊ အထူးမရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ (ဒီပနာ-၌ စပ်) တထာ၊ တူ။ နေဝသညာနာသညာယတနသင်္ခါတော၊ နေဝသညာနာသညာယတနဟုဆိုအပ်သော။ မဟဂ္ဂတော၊ မဟဂ္ဂုတ်ဖြစ်သော။ ဓမ္မော၊ သည်။ နိရောဓတော၊ နိရောဓသမာပတ်မှ။ ဝုဋ္ဌာနဝေလာယံ၊ ထသော အခါ၌။ အပ္ပမာဏဿ၊ မည်သော။ ဓမ္မဿ၊ တရားအား။ အနန္တရပစ္စယေန၊ အနန္တရပစ္စယသတ္တိဖြင့်။ ပစ္စယော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ အရိယဖလဿ၊ အရိယာဖိုလ်အား။ အနန္တရပစ္စယတာယ စ၊ အနန္တရပစ္စည်း၏အဖြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ (တနည်းကား) အနန္တရပစ္စယတာယ၊ အနန္တရပစ္စည်း၏ အဖြစ် ဖြင့်။ မဂ္ဂေဟိ၊ တို့နှင့်။ နိဗ္ဗိသေသတာယ စ၊ အထူးမရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဒီပနာ၊ ပြခြင်း သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧဝမာဒီနိပိ၊ ဤသို့အစရှိသောသုတ်တို့သည်လည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အရိယဖလဿ၊ အရိယာဖိုလ်၏။ သဘာဝဓမ္မဘာဝေန၊ သဘောတရား၏ အဖြစ်ဖြင့်။ အတ္ထိ တာယ၊ ရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ သာဓကာနိ၊ ပြီးစေတတ်သော သာဓကတို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ယထာဒဿိတပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂပါဠိယေဝ၊ အကြင်အကြင် ပြအပ်ပြီးသော ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ်ပါဠိသည် သာလျှင်။ န၊ သာဓကဖြစ်သည်မဟုတ်သေး။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
၈၅၈။ ဖလသမာပတ္တိယန္တိ၊ ကား။ ဖလပဝတ္တိသင်္ခါတာယ၊ ဖိုလ်၏မပြတ်ဖြစ်ခြင်းဟုဆိုအပ်သော။ သမာပတ္တိယံ၊ ရောက်ခြင်းဝင်စားခြင်း၌။ အဿာတိ၊ ကား။ အရိယဖလဿ၊ ၏။ သရူပက္ကုကာရဏာ ကာရဋ္ဌိတိဝုဋ္ဌာနာနန္တရဝသေန၊ သရုပ် ကတ္တား အကြောင်း အခြင်းအရာ တည်ခြင်း ထခြင်း အခြားမဲ့ တရားတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဣဒံ၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ ပဥှာကမ္မံ၊ မေးခွန်းအမှုတည်း။ ဝါ၊ မေးခွန်း ထုတ်ခြင်းတည်း။
၈၅၉။ အရိယဖလဿ နိရောဓေ အပ္ပနာတိ၊ ကား။ အရိယဿ၊ စင်ကြယ်သော။ ဝါ၊ မြတ်သော။ ဖလ စျာနဿ၊ ဖိုလ်စျာန်၏။ အာရမ္မဏဘူတေ၊ အာရုံဖြစ်၍ဖြစ်သော။ နိဗ္ဗာနေ၊ ၌။ အပ္ပနာကာရေန၊ သက်ဝင် သော (ရောက်သော) အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပဝတ္တိ၊ မပြတ်ဖြစ်ခြင်းတည်း။
၈၆၀။ သဗ္ဗေပိ ပုထုဇ္ဇနာတိ၊ ကား။ စျာနသမာပတ္တိလာဘိနောပိ၊ စျာန်သမာပတ်ကို ရကုန်သော်လည်း။ ပုထုဇ္ဇနာ၊ တို့သည်။ န သမာပဇ္ဇန္တိ၊ မဝင်စားနိုင်ကုန်။ ဣတရေ၊ ဤမှတပါးသော ပုထုဇဉ်တို့သည်။ ပဂေဝ၊ အဘယ်မှာဆိုဖွယ်ရှိအံ့နည်း။ သဗ္ဗေပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်ကုန်သော။ အရိယာ၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ဖလသမာပတ္တိံ၊ ကို။ သမာပဇ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤစကားသည်။ သာမညဇောတနာ၊ သာမညအားဖြင့် ပြသောစကားသည်။ ကာမံ (ဟောတိ)၊ အကယ်၍ကာ ဖြစ်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ သာ၊ ထိုစကား သည်။ ဝိသေသနိဝိဋ္ဌာယေဝ၊ အထူး၌သက်ဝင်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဝါ၊ ဆက်။ အဓိဂတတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ ဟေတုကိတ္တနံ၊ အကြောင်းကိုပြောကြားခြင်းသည်။ (ဌိတံ-၌ စပ်) ဥပရိမာနမ္ပိ၊ အထက်ဖိုလ်၌တည်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့အားလည်း။ ဟေဋ္ဌိမာယ၊ အောက်၌ဖြစ်သော ဖလသမာပတ်ကို။ လောကိယသမာပတ္တိယာ ဝိယ၊ လောကီသမာပတ်ကို (ဝင်စားသ) ကဲ့သို့။ သမာပဇ္ဇနံ၊ ဝင်စားခြင်းကို။ သာဓေန္တံ ဝိယ၊ ပြီးစေသကဲ့သို့။ ဌိတံ၊ တည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုအနက်ကို။ နိဝတ္တေန္တော၊ နစ်စေလိုသည်ဖြစ်၍။ ဥပရိမာ ပနာတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဥပရိမာတိ၊ ကား။ သကဒါဂါမိအာဒယော၊ သကဒါဂါမ်အစရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့တည်း။ ဟေဋ္ဌိမန္တိ၊ ကား။ သောတာပတ္တိဖလာဒိံ၊ သောပတ္တိဖိုလ်စသည်ကို။ အဓိဂတတ္တေ၊ ရအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ န သမာပဇ္ဇန္တိ၊ မဝင်စားနိုင်ကုန်။ ကသ္မာ၊ နည်း။ ဣတိ စေ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ ပုဂ္ဂလန္တရဘာဝူပဂမနေန ပဋိပ္ပဿဒ္ဓတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ ကာရဏံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ (ဗျဘိစာရေတိ- ၌စပ်) ဥပရိ မော၊ အထက်ဖိုလ်၌ တည်သော။ အရိယော၊ သည်။ ဟေဋ္ဌိမံ၊ သော။ ဖလသမာပတ္တိံ၊ ကို။ အတ္တနော၊ မိမိသည်။ အဓိဂတတ္တာ၊ ကြောင့်။ သမာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ လောကိယသမာပတ္တိံ ယထာ၊ လောကီသမာပတ်ကို ဝင်စားသကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ပဝတ္တံ၊ သော။ ဟေတုံ၊ အကြောင်းကို။ ဗျတိစာရေတိ၊ နှစ်သွယ် နှစ်ခွဖြစ်စေ၏။ ဝါ၊ အနေကန်ဖြစ်စေ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ လောကိယဇ္စျာနေသု၊ လောကီစျာန်တို့၌။ ပုဂ္ဂလန္တ ရဘာဝူပဂမနံ နာမ၊ ပုဂ္ဂိုလ်တပါးအဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းမည်သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဝိသေသာဘာဝတော၊ ထူးခြားခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဣဓ ပန၊ ဤအရိယာဖိုလ်အရာ၌ကား။ အသမုဂ္ဃါဋိတကမ္မကိလေသနိရောဓနေန၊ အကြွင်းမဲ့မပယ်မနုတ်အပ်းသေးသော ကံ ကိလေသာတို့ကို ချုပ်စေသဖြင့်။ ပုထုဇ္ဇနေဟိ၊ ပုထုဇဉ် ပုဂ္ဂိုလ်တို့မျ။ သောတာပန္နဿ၊ ၏။ (ပုဂ္ဂလန္တရဘာဝူပဂမနံ) ဝိယ၊ ပုဂ္ဂိုလ်တပါးအဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းကဲ့သို့။ သောပန္နာဒီဟိ၊ သောတာပန်စသည်တို့မှ။ သကဒါဂါမိအာဒီနံ၊ သကဒါဂါမ်စသည်တို့၏။ ပုဂ္ဂလန္တရဘာဝူပဂမနံ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ယတော၊ ယင်းသို့ရှိခြင်းကြောင့်။ ဟေဋ္ဌိမာ ဟေဋ္ဌိမာ၊ အောက် အောက်ဖြစ်ကုန်သော။ ဖလဓမ္မာ၊ ဖိုလ်တရားတို့သည်။ (အာပန္နာ-၌ စပ်)
အပိ စ၊ တနည်းလည်း။ ကုသလကိရိယပ္ပဝတ္တိ နာမ၊ ကုသိုလ်ကြိယာတို့၏ ဖြစ်သော အစဉ်မည်သည်။ အညာဒိသီ၊ တခြားတပါးသော သဘောရှိ၏။ ဝိပါကပ္ပဝတ္တိ စ၊ ဝိပါက်၏ ဖြစ်သောအစဉ်သည်လည်း။ အညာဒိသီ၊ ၏။ လောကုတ္တရကုသလာနံ စ၊ လောကုတ္တရာကုသိုလ်တို့၏လည်း။ အနန္တရဖလတ္တာ၊ အခြားမဲ့၌ အကျိုးရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဟေဋ္ဌိမတော၊ အောက်ဖိုလ်မှ။ ဥပရိမော၊ အထက်ဖိုလ်၌ တည်သောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဘဝန္တရဂတော ဝိယ၊ ဘဝတပါးသို့ ရောက်သောသူကဲ့သို့။ ဝါ၊ ဘဝတပါး၌ တည်သကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တံတံဖလဝသေနေဝ၊ ထိုထိုဖိုလ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ အရိယာနံ၊ တို့၏။ သောပန္နာဒိနာမလာတော၊ သောတာပန် အစရှိသော အမည်ကိုရခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တေ၊ ထိုအရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ အညဖလသမင်္ဂိနောပိ၊ တပါးသောဖိုလ်နှင့် ပြည့်စုံကုန် သည်လည်း။ သစေ ဟောန္တိ၊ ကုန်ငြားအံ့။ တေသံ၊ ထိုအရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ သောတာပန္နဒိနာမမ္ပိ၊ သောတာပန် အစရှိသော အမည်သည်လည်း။ အဝဋ္ဌိတံ၊ သက်ဝင်လျက်တည်သည်။ ဝါ၊ တည်မြဲ တည်ရှိ သည်။ သိယာ၊ ၏။ တေန တေန စျာနေန၊ ထိုထိုစျာန်ဖြင့်။ (ဂဟိတပဋိသန္ဓိကော ဝိယာတိ-ဟူရာ၌ ဂဟိတပဋိသန္ဓိကဿ ဝိယ-ဟု ရှိသင့်၏) ဂဟိတပဋိသန္ဓိကဿ ဝိယ၊ ယူအပ်သော ပဋိသန္ဓေရှိသောသူ ၏။ (တံ တံ ဝိပါကစျာနံ၊ သည်။ ဘဝဂိံ၊ သည်။ ဟောတိ) ဝိယ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။ တဿ တဿ အရိယဿ၊ ထိုထိုအရိယာ၏။ တံ တံ ဖလံ၊ ထိုထိုဖိုလ်သည်။ ဘဝင်္ဂသဒိသံ၊ ဘဝင်နှင့် တူသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပရိမာဿ၊ အထက်ဖိုလ်၌ တည်သောပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဟေဋ္ဌိမဖလသမင်္ဂိတာယ၊ အောက်ဖိုလ်နှင့် ပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်၏။ လေသောပိ၊ အမြွက်မျှသော်လည်း။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့်။ တဿ၊ ထိုဖိုလ်ကို။ သမာပဇ္ဇနံ၊ သည်။ ကုတော၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟေဋ္ဌိမာ စ ဥပရိမန္တိ၊ ကား။ ဟေဋ္ဌိမာ၊ အောက်ဖိုလ်၌ တည်ကုန်သော။ သောတာပန္နာဒယော၊ ကုန်သော။ အရိယာ စ၊ တို့သည်လည်း။ ဥပရိမံ၊ သော။ သကဒါဂါမိဖလာဒိံ၊ အစရှိသည်ကို။ န သမာပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုသို့မဝင်စားနိုင်ရာ၌။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ အနဓိဂတတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အနဓိဂတသမာပတ္တိံ၊ မရအပ်သေးသော သမာပတ်ကို။ သမာပဇ္ဇိတုံ၊ ငှာ။ န သက္ကာ၊ မစွမ်းနိုင်။
အတ္တနော အတ္တနောယောဝ ပန ဖလံ သမာပဇ္ဇန္တီတိ ဣမိနာ၊ ဟူသော ဤစကားဖြင့်။ (အာပန္နေ-၌ စပ်) သဗ္ဗေပိ၊ ကုန်သော။ း အရိယာ၊ တို့သည်။ အတ္တနော အတ္တနော၊ မိမိ မိမိ၏။ ဖလသမာပတ္တိံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထေ၊ ဤသို့သော အနက်သည်။ အာပန္နေ၊ ရောက်လတ်သော်။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ ကေဉ္စိ၊ အချို့သော ဆရာတို့၏။ မတိဘေဒံ၊ အလိုအယူ၏ ကွဲပြားခြင်းကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ကေစိ ပနာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧတေ ဟိ သမာဓိသ္မိံ ပရိပူရကာရိနောတိ၊ ကား။ ဟိ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥပရိမာဒွေတိ၊ အထက်ဖိုလ်၌ တည်ကုန်သော နှစ်ပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်သော။ တေ အနာဂါမိနော စ၊ ထိုအနာဂါမ် ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်လည်းကောင်း။ (တေ) အရဟန္တော စ၊ ထိုရဟန္တာ ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်လည်းကောင်း။ သမာဓိသ္မိံ၊ ၌။ ပရိပူရကာရိနော၊ ပြည့်စုံစွာပြုကျင့်လေ့ရှိကုန်၏။ ဣတရေ ပန၊ ဤမှတပါးသော သောတာပန်သကဒါဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်ကား။ သီဗလသု၊ တို့၌။ ပရိပူရကာရိနော၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ (တေ) ဒွေ ဧဝ၊ ထိုနှစ်ပါးသော အနာဂါမ်ရဟန္တာတို့သည်သာလျှင်။ ဖလသမာ ပတ္တိံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ (ဣတိ-ပိုသည်) ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သမာပတ္တိဝဠဉ္ဇနံ၊ သမာပတ်ကို သုံးဆောင် ခြင်း ဝင်စားခြင်းသည်။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တန္တိ၊ ကား။ သမာဓိသ္မိံ ပရိပူရကာရိနောတိ၊ ဟူ၍။ တေဟိ၊ ထိုကေစိဆရာတို့သည်။ ဝုတ္တကာရဏံ၊ ဆိုအပ်သော အကြောင်းသည်။ အကာရဏမေဝါတိ၊ ကား။ အယုတ္တိယေဝ၊ အသင့်ယုတ္တိမသင့်သည်သာလျှင်တည်း။ ကသ္မာ၊ နည်း။ ဣတိ စေ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ ပုထုဇ္ဇနဿာပီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တဿတ္တော၊ ထိုပါဌ်၏ အနက်ကား။ သဗ္ဗသော၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ အသမုစ္ဆိန္နကိလေသသဿ၊ မဖြတ်အပ်သေးသော ကိလေသာရှိသော။ ပုထုဇ္ဇနဿာပိ၊ ပုထုဇဉ်၏သော်လည်း။ (သမာပဇ္ဇနံ-၌ စပ်) အတ္တနာ၊ မိမိသည်။ ပဋိလဒ္ဓလောကိယသမာပတ္တိသမာပဇ္ဇနံ၊ ရအပ်ပြီးသော လောကီသမာပတ်ကို ဝင်စားခြင်းကို။ လဗ္ဘတိ၊ ရအပ်သေး၏။ သမုစ္ဆိန္နေကစ္စကိလေသာနံ၊ အကြွင်းမဲ့ ပယ်ဖြတ်အပ်ပြီးသော အချို့သော ကိလေသာ ရှိကုန်သော။ ဝါ၊ အချို့သော ကိလေသာကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်ဖြတ်ကုန်ပြီးသော။ ဟေဋ္ဌိမာနံ၊ အောက်ဖိုလ်၌ တည်ကုန်သော။ အရိယာနံ၊ တို့၏။ (လေသမာပတ္တိသမာပဇ္ဇနံ၊ သည်။) ကိမဂိံ ပန၊ အဘယ်ကြောင့် မဖြစ်ဘဲ ရှိအံ့နည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေသံ၊ ထို သောတာပန်သကဒါဂါမ် ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ သမဓိသ္မိံ၊ ၌။ အပရိပူရကာရိတာ၊ ပြည့်စုံစွာ ပြုကျင့်လေ့ မရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ အတ္တနော၊ ၏။ ဖလသမာပတ္တိံ၊ ကို။ အသမာပဇ္ဇနဿ၊ မဝင်စားနိုင်ခြင်း၏။ အကာရဏံ၊ အကြောင်းမဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ ယုတ္တိစိန္တာ နာမ၊ အကြောင်းယုတ္တိကို ကြံစည်ခြင်းမည်သည်ကား။ ပါဠိအနာရုဠှေ၊ ပါဠိ၌ မတင်အပ်သော။ အတ္ထေ၊ အနက်၌။ ယုတ္တာ၊ သင့်၏။ အယံ ပန အတ္ထော၊ ဤအနက်သည်ကား။ ပါဠိအာရုဠှော၊ ပါဠိ၌ တင်အပ် ၏။ ဝါ၊ ပါဠိ၌ တက်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကာရဏာပဒေသေ၊ အကြောင်းကို ညွှန်ပြခြင်း၌။ အနာဒရ ကရဏမုခေန၊ မရိုမသေပြုခြင်းကို ရှေ့သွားပြုသဖြင့်။ ပါဠိံ၊ ကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ကိေဉ္စတ္ထာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ သောတာပတ္တိမဂ္ဂပဋိလာဘတ္ထာယာတိ၊ ကား။ သောတာပတ္တိမဂ္ဂဿ၊ ကို။ သမဓိဂမာယ၊ ရခြင်းအကျိုးငှာ။ သောပတ္တိဖလသမာပတ္တတ္တာယာတိ၊ ကား။ သောတာပတ္တိဖလသမာပတ္တိယာ၊ သောတာ ပတ္တိဖလသမာပတ်ကို။ သမာပဇ္ဇနိတ္ထံ၊ ဝင်စားခြင်းအကျိုးငှာ။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသောပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ တည်း။
စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤသာဓကပါဌ်၌။ သုညတဝိဟာရသမာပတ္တတ္ထာယ အနိမိတ္တဝိဟာရ သမာပတ္တတ္ထာယာတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ သရူပတော၊ သရုပ်အားဖြင့်။ ဥဒ္ဓဋတ္တာ၊ ထုတ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တတော၊ ထိုဝါရနှစ်ခုမှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ အာဂတာ၊ လာကုန်သော။ မဂ္ဂဖလဝါရာ၊ မဂ်ဖိုလ်ဝါရတို့ကို။ အပ္ပဏိဟိတဝသေန၊ အပ္ပဏိဟိတ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုဆယ်ပါးသော ဂေါတြဘူတို့တွင်။ အနတ္တာနုပဿနာမုခေန စ၊ အနတ္တာနုပဿနာကို ရှေ့သွား ပြုသဖြင့်လည်းကောင်း။ အနိစ္စာနုပဿနာမုခေန စ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ ပဝတ္တာနံ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ ဖလသမာပတ္တီနံ၊ တို့၏။ ပုရေစရာ၊ ရှေး၌ဖြစ်ကုန်သော။ ဝါ၊ ရှေ့သွားဖြစ်ကုန်သော။ ဂေါတြဘုဓမ္မာ၊ တို့ကို။ (နဝဒသ-ဟူရာ၌ နဝမ ဒသမ-ဟု ရှိသင့်၏) နဝမဒသမဘာဝေန၊ ၉-ခုမြောက် ၁၀-ခုမြောက်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ပန၊ ထိုမှတပါး။ သောတာပတ္တိ ဖလ သမာပတ္တတ္ထာယာတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ စတူသုပိ၊ ကုန်သော။ ဖလေသု၊ တို့၌။ ဧကသဒိသံ၊ တထပ်တည်းတူစွာ။ ဒေသနာယ၊ ၏။ အာဂတတ္တာ၊ ကြောင့်။ သောတာပန္နသကဒါဂါမိနောပိ၊ တို့သည် လည်း။ အတ္တနော၊ ၏။ ဖလံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိညာယတိ၊ သိအပ်၏။ မဂ္ဂါနန္တရ ဖလဝသေန၊ မဂ်၏ အခြားမဲ့ဖြစ်သော ဖိုလ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တံ၊ ထိုစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ ဝတ္တုံ၊ ငှာ။ နသက္ကာ၊ နိုင်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဒသန္နံ၊ ဆယ်ပါးကု်နသော။ ဂေါတြဘုဓမ္မာနံ၊ တို့ကို။ ဒဿနဝသေန၊ ပြသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒေသနာယ၊ ကို။ အာရဒ္ဓတ္တာ စ၊ အားထုတ်အပ်သည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ မဂ္ဂါဝါရေနေဝ၊ မဂ္ဂဝါရဖြင့်ပင်လျှင်။ တဒတ္ထသိဒ္ဓိတော စ၊ ထိုမဂ္ဂါနန္တရ ဖိုလ်ဟူသော အနက်၏ ပြီးစီးခြင်းကြောင့်လည်းကောင်းတည်။ စ၊ သည်မျှသာမကသေ။ မဂ္ဂါနန္တရံ၊ မဂ်၏ အခြားမဲ့၌။ ဖလံ၊ ကို။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ပရိကမ္မာဘာဝတော၊ ပရိကံ၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဖလသမာပတ္တီတိ၊ ဟူ၍။ န ဝုစ္စတိ၊ မဆိုအပ်။ ဝါ၊ မခေါ်အပ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဖလသမာပတ္တိ ဝစနေနေဝ၊ ဖလသမာပတ်ဟူသော စကားဖြင့်ပင်လျှင်။ သောတာပန္နဒီနမ္ပိ၊ သောတာပန် စသည်တို့၏ လည်း။ ဖလသမာပတ္တိသမာပဇ္ဇနံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ တသ္မာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
၈၆၁။ ပယောဇနမ္ပိ၊ ပယောဇဉ် အကျိုးသည်လည်း။ တဒတ္ထာယ၊ ထိုပယောဇဉ်အကျိုးငှာ။ ပဋိပတ္တိယာ၊ ပြုကျင့်ခြင်း၏။ ကာရဏံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ မူ။) တန္နိမိတ္တံ၊ ထိုပယောဇဉ်အကျိုးဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ပဋိပဇ္ဇနတော၊ ပြုကျင့်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကသ္မာ သမာပဇ္ဇန္တီတိ၊ ဟူ၍။ ကာရဏံ၊ ကို။ ပုစ္ဆိတွာ၊ မေးပြီး၍။ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရတ္ထန္တိ၊ ဟူ၍။ ပယောဇနံ၊ ပယောဇဉ်အကျိုး ကို။ ဝိဿဇ္ဇိတံ၊ ဖြေဆိုအပ်၏။ ဝါ၊ ကား။ ကသ္မာတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ သမ္ပဒါနေ၊ သမ္ပဒါန်အနက်၌။ နိဿက္ကဝစနံ၊ ပဉ္စမီဝိဘတ် အဆုံးရှိသောပုဒ်တည်း။ ကိဿ၊ အဘယ်အကျိုးငှာ။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရတ္တန္တိ၊ ကား။ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ၊ မျက်မှောက်အတ္တဘော၌ပင်လျှင်။ ကိလေသ ဒရထပရိဠာဟဝူပသမေန၊ ကိလေသာတည်းဟူသော ပူလောင်ခြင်း ပူအိုက်ခြင်းတို့၏ ငြိမ်းသဖြင့်။ သန္တေန၊ ငြိမ်သက်ငြိမ်းအေးသော။ သုခဝိဟာရေန၊ ချမ်းသာသော နေခြင်းဖြင့်။ ဝိဟရဏတ္ထံ၊ နေခြင်း အကျိုးငှာ။ ဝိဘာကဘာဝေ၊ ဝိပါက်၏ အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ပရိကမ္မေန၊ ပရိကံနှင့်။ ဝိနာ၊ ၍။ အနုပ္ပဇ္ဇနတော၊ ကြောင့်။ ဖလသမာပတ္တိဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ (ပဝတ္တိ-၌စပ်) တဿ တဿ၊ ထိုထိုအရိယာ ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ရူစိဝသေနေဝ၊ အလို၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ပဝတ္တိ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ယတော၊ ယင်းသို့ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ နေသံ၊ ထိုဖလသမာပတ်တရားတို့၏။ သာဓိပတိတာ၊ အဓိပတိ ရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဒ္ဓါန။ပ။သမာပဇ္ဇန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
၈၆၂။ ဒွီဟိ အာကာရဟီတိ၊ ကား။ ဒွီဟိ၊ ကုန်သော။ ကာရဏေဟိ၊ တို့ကြောင့်။ ဟိ၊ ထင်စွာ။ သမ္ပယောဂင်္ဂသမင်္ဂိဘာဝေန၊ သမ္ပယောဂအင်္ဂါတို့နှင့် ပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သိဇ္စျမာနော၊ ပြီးသော။ လောကိယဇ္စျာနာနံ၊ လောကီစျာန်တို့ကို။ သမဓိဂမော၊ ရခြင်းကို။ ပဟာနင်္ဂသမတိက္ကမမုခေန၊ ပယ်အပ် သော အင်္ဂါတို့ကို ကျော်လွန်ခြင်းကို ရှေ့သွားပြုသဖြင့်။ (ဝုစ္စတိ-၌ စပ်) တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့်။ သမဓိဂန္တဗ္ဗတ္တာ၊ ရောက်အပ် ရအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုစ္စတိ ယထာ၊ ဟောတော်မူအပ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ နိဗ္ဗာနမနသိကာရေန၊ နိဗ္ဗာန်ကို နှလုံးသွင်းခြင်းဖြင့်။ သိဇ္စျမာနာ၊ သော။ ဖလသမာပတ္တိပိ၊ ကိုလည်း။ (ဝုစ္စတိ-၌ စပ်) တဒညာရမ္မဏာမနသိကာရမုခေန၊ ထိုမှတပါးသော အာရုံကို နှလုံးမသွင်းခြင်း ကို ရှေ့သွားပြုသဖြင့်။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) သဗ္ဗသင်္ခါရတော၊ အလုံးစုံသော သင်္ခါရတရား အပေါင်းမှ။ ဝိနိဋ္ဋိတမာနသတာဝသေန၊ ဆုတ်နစ်သောစိတ်ရှိသည်၏ အဖြစ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သမိဇ္စျနတော၊ ပီးခြင်းကြောင့်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ နိဗ္ဗာနတောတိအာဒိ၊ ကို။ အဟာ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏာဒိဉာဏပရမ္ပဝသေန၊ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ် အစရှိသော ဉာဏ်အဆက်ဆက်၏ အစွမ်းအား ဖြင့်။ သဗ္ဗံ၊ သော။ ဖလစိတ္တံ၊ သည်။ သင်္ခါရတော၊ မှ။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ နိဗ္ဗိန္နဝိရတ္တစိတ္တဿ၊ ငြီးငွေ့ က်ဆုပ်သော စိတ်ရှိသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ တတော၊ ထိုသင်္ခါရမှ။ ဝိနိဿဋနိဗ္ဗာနာရမ္မဏံ၊ ကျွတ်လွတ်သော နိဗ္ဗာန်လျှင် အာရုံရှိသည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ပဝတ္တတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧဝံ၊ သို့။ ပဝတ္တမာနံ၊ ဖြစ်သော။ ဝါ၊ ဖြစ်လတ်သော်။ တံ၊ ထိုစိတ်ကို။ နိဗ္ဗာနတော၊ မှ။ အညဿ၊ သော။ အာရမ္မဏဿ၊ ကို။ အမနသိကာရာ စ၊ နှလုံးမသွင်းခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ နိဗ္ဗနဿ၊ ကို။ မနသိကာရာ စ၊ နှလုံသွင်းခြင်း ကြောင့် လည်းကောင်း။ ပဝတ္တတီတိ၊ ဖြစ်သည်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။
အနိမိတ္တာယ စေတောဝိမုတ္တိယာတိ၊ ကား။ အနိမိတ္တဝိမောက္ခနွယာယ၊ အနိမိတ္တဝမောက္ခမည်သော မဂ်သို့အစဉ်လိုက်သော။ ဝါ၊ မဂ်အားလျော်သော။ ဖလသမာပတ္တိယာ၊ သို့။ (သာဓကပါဠိရင်း သမာ ပတ္တိယာ-၌ စပ်သည်) ဝါ၊ ကား။ အနိစ္စာနုပဿနာမုခေန၊ နာကို ရှေ့သွားပြုသဖြင့်။ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗာယ၊ ရောက်အပ် ဝင်စားအပ်သော။ ဖလသမာပတ္တိယာ၊ သို့။ သမာပတ္တိယာ၊ ကား။ သမာပဇ္ဇနတ္ထာယ၊ ဝင်စား ခြင်း အကျိုးငှာ။ သဗ္ဗနိမိတ္တာနန္တိ၊ ကား။ ရူပါဒိသဗ္ဗသင်္ခါရနိမိတ္တာနံ၊ ရုပ်အစရှိသော အလုံးစုံသော။ သင်္ခါရ နိမိတ်တို့ကို။ အမနသိကာရောတိ၊ ကား။ အာဒိနဝတော၊ အပြစ်အားဖြင့်။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ ဝိဿဋ္ဌတာယ၊ စွန့်လွှတ်အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အနာဝဇ္ဇနံ၊ မဆင်ခြင်ခြင်းတည်း။ အသမန္နာဟာရော၊ နှလုံး မသွင်းခြင်းတည်း။ အနိမိတ္တာယ စ ဓာတုယာ မနသိကာရောတိ၊ ကား။ သဗ္ဗသင်္ခါရာနိမိတ္တာဘာဝတော၊ အလုံးစုံသော သင်္ခါရနိမိတ်တို့၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ အနိမိတ္တာယ၊ အနိမိတ္တမည်သော။ ဝါ၊ နိမိတ်ကင်း သော။ ကေဟိစိ ပစ္စယောဟိ၊ တစုံတခုကုန်သော အကြောင်းတို့သည်။ န သင်္ခတတ္တာ၊ ပေါင်းစုညီညွတ်၍ မပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အသင်္ခတာတိ၊ ဟူ၍။ လဒ္ဓနာမာယ စ၊ ရအပ်သောအမည်ရှိသည်လည်း ဖြစ်သော။ အသင်္ခတာယ၊ အသင်္ခတမည်သော။ ဝါ၊ မပြုအပ်သော။ (ဤပုဒ်ပိုသကဲ့သို့ ရှိ၏။) ဓာတုယာ၊ နိဗ္ဗာန်ဓာတ်ကို။ ဖလသမာပတ္တိသဟဇာတေန၊ ဖလသမာပတ်နှင့် တကွဖြစ်သော။ မနသိကာရေန၊ မနသိကာရေစေတသိတ်ဖြင့်။ မနသိကာရဏံ၊ နှလုံးသွင်းခြင်းတည်း။ ဝါ၊ ကား။ တဿာ ဓာတုယာ၊ ထိုအခင်္သတဓာတ်ကို။ ဖလသမာပတ္တိစိတ္တသင်္ခါတေ၊ ဖလသမာပတ်စိတ်ဟု ဆိုအပ်သော။ မနသိ၊ စိတ်၌။ ကရဏံ၊ ပြုခြင်းတည်း။
၈၆၃။ ဥဒယဗ္ဗယာဝိသေနာတိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ဥဒယဗ္ဗယဘင်္ဂဘယတုပဋ္ဌာနာဒိဝသေန၊ ဥဒဗ္ဗယဉာဏ် ဘင်္ဂဉာဏ် ဘယဉာဏ်စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တနကာနံ၊ တို့၏။ ဗျာပါရံ၊ ကို။ ဝဒိတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ပဝတ္တာနုပုဗ္ဗဝိပဿနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သင်္ခါရာရမ္မဏဂေါတြဘုဉာဏာနန္တရန္တိ၊ ကား။ သင်္ခါရာရမ္မဏဿ၊ သင်္ခါရလျှင် အာရုံရှိသော။ ဝေါဒါနန္တိ၊ ဟူ၍။ လဒ္ဓနာမဿ၊ ရှိသော။ ဂေါတြဘု ဉာဏဿ၊ ၏။ အနန္တရံ၊ အခြားမဲ့၌။ ပန၊ စောဒနာဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤဖလသမာပတ်၌။ ဂေါတြဘုဉာဏံ၊ သည်။ မဂ္ဂဉာဏပုရေစာရကံ ဝိယ၊ မဂ်ဉာဏ်၏ ရှေ့သွားဖြစ်သော ဂေါတြဘုဉာဏ်ကဲ့သို့။ နိဗ္ဗနာရမ္မဏံ၊ နိဗ္ဗန်လျှင်အာရုံရှိသည်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဟောတိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ နာငြားအံ့။ ဖလဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ အနိယျာနိကဘာဝတော၊ နိယျာနိက မဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ အရိယမဂ္ဂဓမ္မာ ဧဝ၊ တို့သည်သာလျှင်။ နိယျာနိကာ၊ ထွက်မြောက်ကြောင်းနိယျာနိကမည်ကုန်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ကတမေ ဓမ္မာ၊ အဘယ်တရားတို့သည်။ နိယျာနိက၊ မည်ကုန်သနည်း။ (တနည်း) နိယျာနိက၊ မည်ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ ကတမေ၊ တို့နည်း။ အပရိယာပန္နာ၊ ဝဋ်ဆင်းရဲ၌ အတွင်းမဝင်ကုန်သော။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ မဂ္ဂါ၊ တို့တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧကန္တေန၊ ဖြင့်။ နိယျာနိကသဘာဝဿ၊ သဘောရှိသော။ (မဂ္ဂဉာဏဿ-၌ စပ်) ဥဘတောဝုဋ္ဌာနဘာဝေန၊ နှစ်ပါးစုံမှ ထသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပဝတ္တမာနဿ၊ သော။ မဂ္ဂဉာဿ၊ ၏။ အနန္တရပစ္စယဘူတေန၊ အနန္တရ ပစ္စည်းဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဉာဏေန၊ ဂေါတြဘူဉာဏ်သည်။ နိမိတ္တတော၊ မှ။ ဝုဋ္ဌိတေနေဝ၊ ထသည်သာ လျှင်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ရာ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုမဂ်၏ ရှေ့သွားဖြစ်သော ဂေါတြဘူဉာဏ်၏။ နိဗ္ဗာနာ ရမ္မဏတာ၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် အာရုံရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ ယုတ္တာ၊ ၏။ ပန၊ ဗျတိရိက်ကို ဆိုဦးအံ့။ အရိယ မဂ္ဂဿ၊ ၏။ ဘာဝိတတ္တာ၊ ပွားစေအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုမဂ်၏။ ဝိပါကဘာဝေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တမာနာနံ၊ ကုန်သော။ (ဖလဉာဏာနံ-၌စပ်) ကိလေသာနံ၊ တို့ကို။ အမုစ္ဆိနန္ဒတော၊ အကြွင်းမဲ့ မပယ်ဖြတ်တတ်သောကြောင့်။ အနိယျာနိကတ္တာ၊ နိယျာနိကမဟုတ်ကုန်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဝုဋ္ဌာန သဘာဝါနံ၊ ဝုဋ္ဌာနသဘောမရှိကုန်သော။ ဖလဉာဏာနံ၊ တို့၏။ အတုလျာကာရတော၊ တူသော အခြင်းအရာမရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ အရိယမဂ္ဂဝီထိယံ၊ ၌။ အနုလောမဉာဏာနိ၊ တို့သည်။ (ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ-၌ စပ်) အနိဗ္ဗိဒ္ဓပုဗ္ဗာနံ၊ ရှေး၌ မဖောက်ထွင်းဘူးကုန်သေးသော။ ထူလထူလလောဘက္ခန္ဓာဒီနံ၊ ကြမ်းတမ်းကုန် ကြမ်းတမ်းကုန်သော လောဘစု လောဘတုံးစသည်တို့ကို။ သာတိသယံ၊ တကွ။ ပဒါလနေန၊ ဖောက်ခွဲသဖြင့်။ လောကိယဉာဏေသု၊ တို့၌။ ဥက္ကံသပါရမိပ္ပတ္တာနိ၊ အလွန်အကဲခေါင်ထိပ် သို့ ရောက်ကုန်လျက်။ မဂ္ဂဉာဏနုဂုဏာနိ၊ မဂ်ဉာဏ်အားလျော်ကုန်သည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ ဖလသမာပတ္တိဝီထိယံ ပန၊ ဖလသမာပတ်ဝီထိ၌ကား။ တာနိ၊ ထိုအနုလောမဉာဏ်တို့သည်။ တေန တေန မဂ္ဂေန၊ ထိုထိုမဂ်ဖြင့်။ ဝါ၊ မဂ်သည်။ (သမုစ္ဆိန္နတ္တာ-၌စပ်) တေသံ တေသံ ကိလေသာနံ၊ တို့၏။ သမုစ္ဆိန္နတ္တာ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ ကိလေသဝိက္ခမ္ဘနေ၊ ထိုကိလေသာကို ပယ်ခွာခြင်း၌။ နိရုဿုက္ကာနိ၊ ကြောင့် ကြကင်းကုန်သည်ဖြစ်၍။ (ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ-၌ စပ်) ကေဝလံ၊ သက်သက်။ အရိယာနံ၊ တို့အား။ ဖလသမာပတ္တိ သုခသမင်္ဂိဘာဝဿ၊ ဖလသမာပတ်ချမ်းသာနှင့်ပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်၏။ ပရိကမ္မမတ္တာနိ၊ ပရိကံမျှတို့ သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုဖိုလ်၏ ရှေ့သွားဖြစ်သော အနုလောမ ဉာဏ်တို့၏။ ကုတောစိ၊ တစုံတခုသောအကြောင်းကြောင့်။ ဝုဋ္ဌာသနသမ္ဘဝေါ၊ ဝုဋ္ဌာန၏ ဖြစ်သင့်ခြင်း သည်။ န၊ မရှိ။ ယတော၊ ယင်းသို့သော သုဋ္ဌာန၏ ဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်။ နေသံ၊ ထိုဖိုလ်ရှေ့သွားဖြစ်သော အနုလောမဉာဏ်တို့၏။ ဝါ၊ တို့တွင်။ ပရိယောသာနဉာဏံ၊ အဆုံးစွန်ဖြစ်သော ဉာဏ်သည်။ သင်္ခါရနိမိတ္တဝုဋ္ဌာနတော၊ သင်္ခါရနိမိတ်မှထသောအားဖြင့်။ နိဗဝုဋ္ဌာနတော၊ သင်္ခါရနိမိတ်မှထသောအား ဖြင့်။ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ (သော တာဒိသော၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ဝုဋ္ဌာနသမ္ဘဝေါ၊ ဝုဋ္ဌာန၏ ဖြစ်သင့်ခြင်းသည်။ န၊ မရှိ။)
ဧဝဉ္စ ကတွာ၊ ဤသို့သော အကြောင်းကြောင့်။ အတ္တနော၊ ၏။ ဖလသမာပဝတ္တိဝဠဉ္စနတ္ထာယ၊ ဖလသမာပတ်ကို သုံးဆောင်ခြင်းငှာ။ ဥဒယဗ္ဗယာဒိဝသေန၊ ဗ္ဗယဉာဏ်စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သင်္ခါရေ၊ တို့ကို။ သမ္မသန္တဿ၊ သုံးသပ်သော။ သေက္ခဿ၊ အား။ ဝိပဿနာဉာဏနုပဗ္ဗိယာ၊ ဝိပဿနာ ဉာဏ်အစဉ်ဖြင့်။ ဖလမေဝ၊ ဖိုလ်သည်သာလျှင်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ မဂ္ဂေါ၊ သည်။ န (ဥပ္ပဇ္ဇတိ)၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဣဒှု္စ အဋ္ဌကထာဝစနံ၊ ဤအဋ္ဌကထာစကားသည်လည်း။ ဝါ၊ ကိုလည်း။ သမတ္ထိတံ၊ ပြီးစေအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ သေက္ခဿပိ ဖလမေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ န မဂ္ဂေါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏေ၊ ၌။ အပ္ပနဇ္စျာနဝသေန၊ အပ္ပနာစျာန်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ယထာပရိစ္ဆိန္နကာလံ၊ အကြင် အကြင် ပိုင်းခြားအပ်သော ကာလပတ်လုံး။ နိရန္တရံ၊ အခြားအပြတ်မရှိ တစပ်တည်း။ ဖလစိတ္တေဿဝ၊ ဖိုလ်စိတ်၏သာလျှင်။ ပဝတ္တနံ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ သမာပဇ္ဇနံ၊ ဝင်စားခြင်းသည်။ ဖလသမာပတ္တိ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဖလသမာပတ္တိဝသေန နိရောဓေ စိတ္တံ အပ္ပေတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အနုပုဗ္ဗ ဝိပဿနာနံ၊ အစဉ်အတိုင်းဖြစ်သော ဝိပဿနာတို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဖလသမာပတ္တိသမာပဇ္ဇနံ၊ ဖလ သမာပတ်ကို ဝင်စားခြင်းသည်။ ယဒိ သိယာ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ တေန နီဟာရေန၊ ထိုနည်းဖြင့်။ သေက္ခဿ၊ သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဥပရိမဂ္ဂေနာပိ၊ အထက်မဂ်သည်လည်း။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အနုယောဂံ၊ မေးစစ်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဖလသမာပတ္တိနိန္နတာယာတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသည်ကို။ အာဟ၊ ၏။ တေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ အညောယေဝ၊ တခြားတပါးသာလျှင်ဖြစ်သော။ ဝိပဿနာစာရော၊ ဝိပဿနာဖြစ်ခြင်းသည်။ အရိယမဂ္ဂါဝဟော၊ အရိယာမဂ်ကို ဆောင်တတ်ဖြစ်စေတတ်၏။ (တနည်းကား) အရိယမဂ္ဂါဝဟော၊ ဖြစ်စေတတ်သော။ ဝိပဿနာစာရော၊ သည်။ အညောယေဝ၊ အခြားတပါးသာလျှင် တည်း။ ဖလသမာပတ္တိအာဝဟော၊ ဖလသမာပတ်ကို ဆောင်တတ် ဖြစ်စေတတ်သော။ (ဝိပဿနာစာရော၊ သည်။) အညော (ယေဝ)၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဝိပဿနာယ၊ ၏။ သွာယံ ဝိဘာဂေါ၊ ထိုဝေဘန်ခြင်း ကွဲပြားခြင်းကို။ ဝုတ္တော ဧဝ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။
ယေ ပနာတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ အဘယဂိရိဝါသိနော၊ အဘယဂိရိဝါသီဂိုဏ်းသားတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တေ၊ ထိုအဘယဂိရိဝါသီဂိုဏ်းသားတို့သည်။ မဂ္ဂဖလဝိပဿနာယ၊ ၌။ (မဂ္ဂဖလဝိပဿနာယောရှိလျှင် မဂ်ဖိုလ်ဝိပဿနာတို့ကို ဟု-အနက်ပေး) အာလောဠေတွာ၊ မွှေနှောက် ချောက်ချားစေ၍။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တေနေဝ ဟိ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ ဧဝံသတီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတရတ္ထာပိ၊ ဤမှတပါးသော ဖိုလ်အကျိုးရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ ဝါ၊ ဤမှတပါးသော ဖိုလ်အတွက် လည်းဖြစ်သော။ ဝိပဿနာ၊ သည်။ တဒတ္ထာယ၊ သည်။ ပစ္စေကုဗုဒ္ဓေါ၊ သည်။ ဘဝိဿတိ၊ လတံ့။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ပါဠိဝသေနေဝ စ ပဋိက္ခိတ္တန္တိ၊ ကား။ ဒသ ဂေါတြတုဓမ္မ ဝိပဿနာဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ၊ ဟူ၍။ မဂ္ဂတ္တာ၊ မဂ်လျှင် အကျိုးရှိကုန်သော။ (ဝိပဿနာ၊ တို့ကိုလည်းကောင်း။) ဖလတ္ထာ၊ ဖိုလ်လျှင်အကျိုးရှိကုန်သော။ ဝိပဿနာ၊ တို့ကိုလည်းကောင်း။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ပဝတ္တ ပါဠိဝသေနေဝ၊ ဖြစ်သောပါဠိ၏အစွမ်းအားဖြင့်ပင်လျှင်။ တေသံ၊ ထိုအဘယဂိရိဝါသီဂိုဏ်းသားတို့၏။ ဝစနံ၊ စကားကို။ ပဋိက္ခတ္တံ၊ ပယ်အပ်ပြီ။ ဣတိပိ၊ ကြောင့်လည်း။ န ဂဟေတဗ္ဗံ၊ အပ်။ အညထာ၊ တပါး သော အပြားအားဖြင့်။ (အတ္ထေ၊ ကို။ ဂယှမာနေ၊ သော်။) ဒသ ဂေါတြဘုဓမ္မာတိ၊ ဟူသော။ ဝစနံ၊ သည်။ ဝိရုဇ္စျေယျ၊ ဆန့်ကျင်ရာ၏။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ ဣဒမေဝ ပန ဂဟေတဗ္ဗန္တိ၊ ဟူသောစကား သည်။ ဝုတ္တဿေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသည်သာလျှင် ဖြစ်သော။ အတ္ထဿ၊ အနက်ကို။ နိဂမနံ၊ နိဂုံးအုပ်ခြင်း တည်း။ ဖလဉ္စဿာတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသည်လည်း။ မဟဂ္ဂတဝိပါကာနံ ဝိယ၊ မဟဂ္ဂုတ်ဝိပါက်တို့၏ ကဲ့သို့။ လောကုတ္တရဝိပါကာနဉ္စ၊ လောကုတ္တရာဝိပါက်တို့၏လည်း။ ကုသလသရိက္ခတာဒဿနံ၊ ကုသိုလ် နှင့် တူသည်၏အဖြစ်ကို ပြသောစကားသည်။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤဖလသမာပတ်အရာ၌။ စျာနတော၊ စျာန်အားဖြင့်။ သရိက္ခတာဒဿနေနေဝ၊ တူသည်၏အဖြစ်ကို ပြခြင်းဖြင့်ပင်လျှင်။ ဗောဇ္စျင်္ဂမဂ္ဂင်္ဂ ဝသေနာပိ၊ တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ သရိက္ခတာ၊ ကို။ ဒဿိတာယေဝ၊ လျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၈၆၄။ ဌိတိယာတိ၊ ကား။ ပဗန္ဓတိယာ၊ အစဉ်အားဖြင့် တည်ခြင်း၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ယထာပရိစ္ဆိန္နကာလံ၊ အကြင်အကြင် ပိုင်းခြားအပ်သော ကာလပတ်လုံး။ ဝါ၊ ကာလ၌။ သမာပတ္တိယာ၊ ၏။ ပဗန္ဓဝသေန၊ အစဉ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အဝဋ္ဌာနံ၊ တည်မြဲတည်ခြင်းသည်။ ဣဓ၊ ၌။ ဌိတိ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ စန္ဒေ ဝါ၊ လ သည်လည်းကောင်း။ သူရိယေ ဝါ၊ နေသည် လည်းကောင်း။ ဧတ္တကံ၊ ဤမျှ လောက်သော။ ဌာနံ၊ သို့။ ဂတေ၊ ရောက်လတ်သော်။ ဝုဋ္ဌာဟိဿာမိ၊ ထအံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ကာလာဝဓိဂ္ဂဟဏဝသေန၊ ကာလအပိုင်းအခြားကို ယူသည်အစွမ်းအားဖြင့်။ (သမာပဇ္ဇနံ စိတ္တဿ-အရာ၌ သမာပဇ္ဇနကစိတ္တဿ-ဟု ရှိသင့်၏) သမာပဇ္ဇနကစိတ္တဿ၊ ရောက်လတံ့ ဝင်စားလတံ့သော စိတ် ကို။ အဘိသင်္ခါရဏံ၊ ပြုခြင်းသည်။ အဘိသင်္ခါရော၊ မည်၏။
၈၆၅။ သဗ္ဗာနေဝေတာနီတိ၊ ကား။ (ရူပနိမိတ္တာဒိ-အရာ၌ ရူပနိမိတ္တာဒီနိ-ဟု ရှိသင့်၏) ရူပနိမိတ္တာဒီနိ၊ ရုပ်နိမိတ်အစရှိကုန်သော။ သဗရုပ်နိမိတ်အစရှိကုန်သော။ သဗ္ဗာနေဝ၊ ကုန်သော။ ဧတာနိ၊ ဤနိမိတ်တို့ ကို။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ အသမ္ဘဝတော၊ မဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်။ ကာမံ န မနသိကရောတိ၊ အကယ်၍ နှလုံးမသွင်းသည်ကား မှန်ပေ၏။ သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကဝသေနာတိ၊ ကား။ အနဝသေသပရိယာဒါန ဝသေန၊ အကြွင်းမဲ့ သိမ်းယူအပ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သမုဒါယသဒ္ဒါ၊ အပေါင်း၌ဖြစ်သော သဒ္ဒါတို့သည်။ အဝယဝေသုပိ၊ အစိတ်တို့၌လည်း။
၈၆၆။ ပုရိမဿ ပုရိမဿ၊ ရှေးရှေးဖြစ်သော။ ဖလဿ၊ ၏။ အနန္တရံ၊ အခြားမဲ့သည်။ ပစ္ဆိမံ ပစ္ဆိမံ၊ နောက်နောက်ဖြစ်သော။ ဖလမေဝ ဝါ၊ ဖိုလ်သည်သာလျှင်မူလည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ သဗ္ဗပစ္ဆိမဿ၊ အလုံးစုံ တို့၏ နောက်ဆုံးဖြစ်သော ဖိုလ်၏။ အနန္တရံ၊ သည်။ ဘဝင်္ဂံဝါ၊ ဘဝင်သည်မူလည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) မဂ္ဂဝီထိယံစ၊ မဂ်ဝီထိ၌လည်းကောင်း။ ဖလသမာပတ္တိဝီထိယဉ္စ၊ ၌လည်းကောင်း။ (ဖလံ၊ သည်။) ဖလာနန္တရံ၊ ဖိုလ်၏အခြားမဲ့သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ယေန ဖလေန နိရောဓာ ဝုဋ္ဌာနံဟောတီတိ ဣဒံ၊ ဟူသော ဤစကားကို။ ဖလုပ္ပတ္တိယာ၊ ဖိုလ်၏ဖြစ်ပေါ်ခြင်းဖြင့်။ နိရောဓာ၊ ပတ်မှ။ ဝုဋ္ဌာနဘာဝတော၊ ထခြင်း၏ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တန္တိ၊ ကား။ နိရောဓာ ဝုဋ္ဌာနဘာဝေန၊ နိရောဓမှ ထကြောင်း၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ သော။ အနာဂါမိဖလံ ဝါ၊ ဖိုလ်သည်လည်းကောင်း။ အဂ္ဂဖလံ ဝါ၊ အရဟတ္တဖိုလ်သည် လည်းကောင်း။ နေဝသညာနသညာယတနာနန္တရန္တိ၊ ကား။ နေဝသညာနာသညာယတနဿ၊ န မည်သော။ ကုသလဿ ဝါ၊ ကုသိုလ်၏ သော်လည်းကောင်း။ ကိရိယဿ ဝါ၊ ၏ သော်လည်းကောင်း။ အနန္တရံ၊ အခြားမဲ့သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) သတ္တာဟာတိက္ကမေ၊ ခုနစ်ရက်လွန်ခြင်းသည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ဝိဇာတိယေန၊ ဇာတ်မတူသော တရားဖြင့်။ အန္တရိကတ္တား၊ ခြားခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ (သဇာတိယေန အနန္တရိတတ္တာ၊ ဇာတ်တူသော တရားသည် မခြားအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း-ဟု ရှိလျှင် ယုတ္တတရ ဖြစ်သည်)
ပဋိပ္ပဿဒ္ဓဒရထန္တိ၊ ကား။ ပဿဒ္ဓကိလေသဒရထံ၊ ငြိမ်းပြီးသော ကိလေသာတည်းဟူသော ပူပန်ခြင်းရှိ သော။ အမတာရမ္မဏန္တိ၊ ကား။ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏံ၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် အာရုံရှိသော။ သုဘန္တိ၊ ကား။ အသောဘန တာယ၊ မတင့်တယ်သည်၏ အဖြစ်၏။ လေသဿာပိ၊ အရိပ်အမြွက်မျှ၏သော်လည်း။ (သီမူနှင့် အညီ ပင်၊ မြန်မာမူ၌ ကိ-ပိုနေသည်) အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ သောဘနံ၊ တင့်တယ်သော။ ဧတေန၊ ဤတရားသည်။ တဏှာသင်္ခါတံ၊ သော။ လောကာမိသံ၊ လောကာမိသကို။ ဝန္တံ၊ ထွေးအန်အပ်ပြီ။ ဆဍ္ဍတံ၊ စွန့်အပ်ပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝန္တလောကာမိသံ၊ မည်၏။ ဝူပသန္တကိလေသတာယ စ၊ ငြိမ်းပြီးသော ကိလေသာရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ သုသန္တတာယ စ၊ အလွန်ငြိမ်သက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ သန္တံ၊ ငြိမ်းအေးသော။ ဝါ၊ ငြိမ်သက်သော။ ယေန ဓမ္မေန၊ အကြင် အရိယ မဂ် တရားနှင့်။ ယောဂတော၊ ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ သမဏော နာမ၊ ကိလေသာငြိမ်းသော သမဏ မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အရိယမဂ္ဂသင်္ခါတဿ၊ အရိယာမဂ်ဟု ဆိုအပ်သော။ တဿ သာမညဿ၊ ထို သာမညတရား၏။ ဝါ၊ ထိုကိလေသာငြိမ်းသော သမဏဖြစ်ကြောင်းတရား၏။ ဖလံ၊ သည်။ တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သာမညဖလံ၊ မည်၏။
ဩဇဝန္တေနာတိ၊ ကား။ သဘာဝသမ္ပန္နေန၊ ပင်ကိုသဘောအားဖြင့်ပင် ပြည့်စုံကောင်းမွန်သော။ (သဘောနှင့် ပြည့်စုံသော-ဟူသော အနက်ကား ဂုဏ်မမြောက်) သုစိနာတိ၊ ကား။ ကိလေသာသုစိ ဝိရဟတော၊ ကိလေသာတည်းဟူသော အညစ်အကြေး၏ ကင်းခြင်းကြောင့်။ ပရိသုဒ္ဒေန၊ ထက်ဝန်းကျင် စင်ကြ၈ယ်သော။ သုခေနာတိ၊ ကား။ အနုတ္တရသုခေန၊ အလွန်အကဲမရှိ မြတ်သော ချမ်းသာဖြင့်။ အဘိသန္ဒိတန္တိ၊ ကား။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ လူခဘာဝါပဂမနေန၊ ခေါင်းပါး-ခြောက်သွေ့သည်၏ အဖြစ်ကို ကင်းစေသဖြင့်။ သိနေဟိတံ၊ စိုစွတ်စေအပ်၏။ သာတာတိသာတေနာတိ၊ ကား။ မဟဂ္ဂတသာတိတော စ၊ မဟဂ္ဂုတ် ချမ်းသာဟူသော သာယာဖွယ်ထက်လည်းကောင်း။ လောကုတ္တရကုသလသာတတော စ၊ လောကုတ္တရာကုသိုလ်ဟူသော သာယာဖွယ်ထက်လည်းကောင်း။ အတိဝိယ၊ အလွန်လျှင်။ သာတေန၊ သာယာအပ်သော။ မဓုရေန၊ ချိုမြိန်သော။ ဟိ၊ မှန်။ မဂ္ဂသုခတောပိ၊ မဂ်ချမ်းသာထက်သော်လည်း။ ဖလသုခံ၊ ဖိုလ်ချမ်းသာသည်။ သန္တတရတာယ၊ အထူးသဖြင့် ငြိမ်သက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဏီတ တရံ၊ သာလွန်၍ မွန်မြတ်ပေ၏။ အမတေန၊ အမြိုက်အရသာနှင့်။ သမ္မောဒိတံ၊ ရောစပ်အပ်သော။ မဓုံ ဝိယာတိ ဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ သာတာတိသာတတံယေဝ၊ သာတအဖြစ်ကိုသာလျှင်။ ဝိဘာဝေတိ၊ ထင်စွာပြ၏။
အရိယဿ၊ ဖြူစင်မြင့်မြတ်သော။ တဿ ဖလဿ၊ ၏။ ရသဘူတံ၊ အရသာဖြစ်၍ဖြစ်သော။ သာရဘူတံ၊ အနှစ်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ တံ သုခံ၊ ကို။ ပညံ ဘာဝေတွာ၊ ပညာကိုပွားစေ၍။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဏ္ဍိတော၊ သည်။ ဝန္ဒတိပဋိလဘတိ၊ ရ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။)
နိရောဓသမာပတ္တိကထာဝဏ္ဏနာ
၈၆၇။ တတြာတိ၊ ကား။ နိရောဓသမာပတ္တိယာ သမာပဇ္ဇနသမတ္ထဘာတိ၊ ဟူသော။ တသ္မိံ သံခိတ္တဝစနေ၊ ထိုအကျဉ်းချုပ်စကား၌။ ဣဒံ၊ ကား။ သရူပါဒိဝသေန၊ သရုပ်စသည်တို့၏ အစွမ်းအား ဖြင့်။ ပဥှာကမ္မံ၊ မေးခွန်းထုတ်ခြင်းတည်း။ ကတ္ထာတိ၊ ကား။ ကသ္မိံ ဘဝေ၊ အဘယ်ဘဝ၌။
၈၆၈။ အနုပုဗ္ဗနိရောဓဝသေနာတိ၊ ကား။ ဝိပဿနာနုဂတာ၊ ဝိပဿနာသည် အစဉ်လိုက်အပ်ကုန်သော။ အဋ္ဌ၊ ကုန်သော။ သမာပတ္တိယော၊ တို့သို့။ အာရောဟန္တေန၊ တက်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ တက်သောရဟန်း သည်။ တံတံပဋိပက္ခနိရောဓမုခေန၊ ထိုထိုသမာပတ်၏ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သော တရားတို့ကို ချုပ်စေခြင်းကို ရှေ့သွားပြုသဖြင့်။ တိဏ္ဏံ၊ ကုန်သော။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့ကို။ အနုပုဗ္ဗတော၊ အစဉ်အတိုင်း။ နိရောဓဝသေန၊ ချုပ်စေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ယထာပရိစ္ဆိန္နကာလံ၊ ပိုင်းခြားအပ်တိုင်းသော ကာလ ပတ်လုံး။ စိတ္တစေတသိကာနံ၊ တို့၏။ ယာ အပ္ပဝတ္တိ၊ အကြင်မဖြစ်ခြင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) အယံ၊ ဤ မဖြစ်ခြင်းသည်။ နိရောဓသမာပတ္တိ၊ မည်၏။ ဣတိ အတ္တော၊ တည်း။ ကေသမာပဇ္ဇန္တိ၊ ကေ န သမာပဇ္ဇန္တီ တိ၊ ဟူသောမေးခွန်း၌။ သမာပဇ္ဇနသမတ္ထာ၊ ဝင်စားခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ ပဓာနတာယ၊ မြင့်မြတ်ပြဓာန်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဌမံ၊ စွာ။ ကာမံ ပုစ္ဆိတာ၊ အကယ်၍ကား မေးအပ်ကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ တဗ္ဗိဿဇ္ဇနံ၊ ထိုဝင်စားနိုင်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ဖြေခြင်းကို။ ဂရုဘာဝတော၊ (တာဝန်) လေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ အလေးပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပစ္ဆာ၊ ၌။ ဝိဿဇ္ဇေတုံ၊ ငှာ။ အသမာပဇ္ဇနကေ၊ မဝင်စားနိုင်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ တာဝ၊ စွာ။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ သဗ္ဗေပိ။ပ။န သမာပဇ္ဇန္တီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ (ကိံယထာ၊ ကား။) ဝါမံ၊ လက်ဝဲလမ်းကို။ မုဉ္စ၊ လွှတ်လော။ ဒက္ခိဏံ၊ လကျ်ာလမ်းကို။ ဂဏှ၊ ယူလော့။ ဣတိယထာ၊ ဤသို့ခရီးညွှန်သကဲ့သို့ပင်တည်း။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သဗ္ဗေပီတိ ဣဒံ၊ ဤပုဒ်သည်။ ပုထုဇ္ဇနာဒီနံ၊ ကုန်သော။ တိဏ္ဏံ၊ သုံးဦးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ ဝိသေသနံ၊ အထူးပြုကြောင်းဖြစ်သောပုဒ်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ တေ၊ ထိုသုံးဦးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ အဋ္ဌန္နံ၊ ကုန်သော။ သမာပတ္တီနံ၊ တို့ကို။ လာဘိနောပိ၊ ရကုန်သော်လည်း။ အလာဘိနော ဝိယ၊ မရသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကဲ့သို့။ သမာဓိသ္မိံ၊ ၌။ အပရိပူရကာရိတာယ၊ ပြည့်စုံစွာ ပြုကျင့်လေ့မရှိကုန်သည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ နိရောဓံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇိတုံ၊ ငှာ။ န သက္ကေန္တိ၊ ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဝါ၊ ဆက်။ ကာမစ္ဆန္ဒာဒိ သမုစ္ဆိန္ဒနေန၊ ကာမစ္ဆန္ဒစသည်ကို အကြွင်းမဲ့ပယ်ဖြတ်ခြင်းဖြင့်။ သမာဓိသ္မိံ၊ ၌။ ပရိပူရကာရိတာ၊ အဖြစ် သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) စျာနာဓိဂမမတ္တေန၊ စျာန်ကိုရကာမျှဖြင်။ န၊ မဖြစ်သေး။ အနာဂါမိနော အရဟန္တောတိ ဧတ္ထ၊ ဤပုဒ်တို့၌။ သုက္ခဝိပဿကာ၊ ကုန်သော။ အနာဂါမိနော စ၊ တို့သည် လည်းကောင်း။ သုက္ခဝိပဿကာ၊ ကုန်သော။ အရဟန္တော စ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ သုက္ခဝိပဿကသဒ္ဒေါ၊ ကို။ ပစ္စေကံ၊ သီး။ ယောဇေတဗ္ဗော၊ ၏။ စ၊ မှန်။ ဥဘယေပိ၊ နှစ်ပါးလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဧတေ၊ ဤသုက္ခဝိပဿကအနာဂါမ်ရဟန္တာတို့သည်။ ဝိပဿနာဗလေ၊ သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ သမာဓိဗလဿ၊ သမာဓိခွန်အား၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ နိရောဓံ၊ ကို။ န သမာပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်။ ဟိ၊ မှန်။ ဧတ္ထ၊ ဤနိရောဓသမာပတ်အရာ၌။ အနုပုဗ္ဗဝိဟာရသမ္ဘတံ၊ အစဉ်အတိုင်း ဝင်စားအပ်သော စျာန်သမာပတ်ဟူသော ဝိဟာရတို့ဖြင့် ဆည်းပူးအပ်သော။ သမာဓိဗလံ၊ သမာဓိခွန်အား ကို။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ အလိုရှိအပ်၏။ ပန၊ ဆက်။ ပုရိမကာ၊ ရှေး၌ဖြစ်ကုန်သော။ တယော၊ ပုထုဇဉ် သောတာပန် သကဒါဂါမ်ဟူသော သုံးဦးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ (န သက္ကောန္တိ ၌စပ်) သမာဓိဗလေ၊ သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ဝိပဿနာဗလဿ၊ ၏။ အဘာဝတော စ၊ မရှိခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ (ပုထုဇဉ်ကိုရည်သည်) အပရိပုဏ္ဏတ္တာစ၊ မပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ (သောတာပန် သကဒါဂါမ်တို့ကိုရည်သည်) သမာပဇ္ဇိတုံ၊ ငှာ။ န သက္ကောန္တိ၊ ကုန်။ စ၊ ဆက်။ အဿ၊ ထိုဝိပဿနာ ခွန်အား၏။ အပုရိပုဏ္ဏတာ စ၊ မပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်သည်လည်း။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ သမ္မာ၊ ကောင်းကောင်းပြည့်စုံစွာ။ န ပရိမဒ္ဒိတတ္တာ၊ မနင်းနယ် မချေမှုန်းအပ်သေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ အဋ္ဌသမာပတ္တိ။ပ။သမာပဇ္ဇန္တီတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ တတ္ထ၊ ထိုဝင်စားနိုင်ရာ၌။ ကာရဏံ၊ ကို။ ပါဠိ ဝသေနေဝ၊ ဖြင့်ပင်လျှင်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဒွီဟိဗလဟီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တယော စ သင်္ခါရာနန္တိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ တယောတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ သာမိတ္ထေ၊ ၌။ ပစ္စတ္တဝစနံ၊ ပုဒ်တည်း။ တိဏ္ဏံ၊ သုံးပါး တို့၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဉာဏစရိယာဟီတိ၊ ကား။ ဉာဏပ္ပဝတ္တီဟိ၊ ဉာဏ်၏ ဖြစ်ခြင်းတို့ဖြင့်။ နိရောဓသမာပတ္တိယာတိ၊ ကား။ နိရောဓသမာပဇ္ဇနာယ၊ နိရောဓသို့ ရောက်ခြင်း-ဝင်စားခြင်း၌။ ဝါ၊ ကြောင့်။ ဝါ၊ ငှာ။ ဉာဏံ၊ ဖြစ်သောဉာဏ်မည်၏။ အယဉ္စ သမ္ပဒါတိ၊ ကား။ ဗလဒွယသမန္နာဂမာဒိကာ၊ ခွန်အားနှစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံခြင်းအစရှိသော။ ယထာဝုတ္တနိရောဓသမာပတ္တိအာဝဟာ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော နိရောဓသမာပတ်ကို ဆောင်တတ် ဖြစ်စေတတ်သော။ အယံ သမ္ပတ္တိ၊ ဤပြည့်စုံခြင်းသည်။ အနာဂါမိ ခီဏာသဝေတိ၊ ကား။ အနာဂါမိနော စေဝ၊ တို့ကိုလည်းကောင်း။ ခီဏာသဝေ စ၊ တို့ကိုလည်းကောင်း။
၈၆၉။ သမထဗလန္တိ၊ ကား။ ကာမစ္ဆန္ဒာဒိကေ၊ အစရှိကုန်သော။ ပစ္စနီကဓမ္မေ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်တရားတို့ကို။ သမေတိ၊ ငြိမ်းစေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမထော၊ မည်၏။ သော ဧဝ၊ ထိုသမထသည်ပင်လျှင်။ ပဋိပက္ခေဟိ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်တို့သည်။ အကမ္ပိယဋ္ဌေန၊ မလှုပ်စေအပ်သော အနက်သဘောကြောင့်။ ဗလံ၊ မည်၏။ (ဗလန္တိ သမထဗလံ-ဟု ရှိလျှင် ယုတ္တတရ ဖြစ်သည်) အနိစ္စာဒိဝသေန၊ ဖြင့်။
ဧဝံ၊ သို့။ ဥပစာရစျာနဿ၊ ဥပစာရစျာန်၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ သမထဗလံ၊ သမထခွန်အားကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြပြီး၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ တံ၊ ထို သမထခွန်အားကို။ အဋ္ဌန္နံ၊ ကုန်သော။ သမာပတ္တီနံ၊ တို့၏။ ဝသေန စ၊ အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ပဋိပက္ခေဟိ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်တို့သည်။ အနဘိဘဝနီယတာယ၊ မလွှမ်းမိုး မနှိပ်စက်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဗလပ္ပတ္တိဝသေန စ၊ ခွန်အားသို့ရောက်ခြင်း ခွန်အားနှင့်ပြည့်စုံခြင်း တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ပဌမဇ္စျာနေနာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ နီဝရဏေတိ၊ ကား။ နိဝရဏနိမိတ္တံ၊ ဟူသောနိမိတ်ကြောင့်။ နီဝရဏပစ္စယာ၊ နီဝရဏဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ စျာနသမင်္ဂိပုဂ္ဂလော၊ စျာန်နှင့်ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ န ကမ္ပတိ၊ မတုန်လှုပ်။ ဝါ၊ ကား။ စျာနသမ္ပယုတ္တသမာဓိ၊ စျာန်နှင့်ယှဉ်သော သမာဓိသည်။ (န ကမ္ပတိ၊ မတုန်လှုပ်။) ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သော၊ ထိုသမာဓိကို။ ဝိသေသတော၊ အထူးအားဖြင့်။ ဣဓ၊ ၌။ သမထဗလန္တိ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတော၊ အလိုရှိအပ်၏။ တထာဟိ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ ကေနဋ္ဌေန သမထဗလန္တိ၊ ဟူ၍။ ဗလဋ္ဌော၊ ဗလ-သဒ္ဒါ၏ အနက်ကို။ ပုစ္ဆိတော၊ မေးအပ်၏။ ဥဒ္ဓစ္စေတိ၊ ကား။ ဥဒ္ဓစ္စနိမိတ္တံ၊ ဥဒ္ဓစ္စဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဥဒ္ဓစ္စ သဟဂတကိလေသေတိ၊ ကား။ ဥဒ္ဓစ္စေန၊ ဥဒ္ဓစ္စနှင့်။ သမ္မယုတ္တမောဟအဟိရိကာဒိကိလေသ ဟေတု၊ ယှဉ်သော မောဟအဟိရိကအစရှိသော ကိလေသာဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ခန္ဓေတိ၊ ကား။ ဥဒ္ဓစ္စသမ္ပယုတ္တစတုက္ခန္ဓနိမိတ္တံ၊ ဥဒ္ဓစ္စနှင့်ယှဉ်သော နာမက္ခန္ဓာလေးပါးဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ န ကမ္ပတီတိအာဒီနိ၊ ဤသို့အစရှိသောပုဒ်တို့သည်။ အညမညဝေဝစနာနိ၊ အချင်းချင်း၏ ဝေဝုစ်တို့တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ဌာနာပဂမော၊ တည်ရာမှဖဲ့သွားခြင်းသည်။ ကမ္ပနံ၊ မည်၏။ ပရိဗ္ဘမနံ၊ ထက်ဝန်းကျင်သည်လည် ခြင်းသည်။ ဝါ၊ ချာချာလည်ခြင်းသည်။ စလနံ၊ မည်၏။ သန္ဓာဝနံ၊ ပြေးသွားခြင်းသည်။ ဝေဓနံ၊ မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဥဒ္ဓစ္စေ၊ ကြောင့်။ န ကမ္ပတိ၊ မတုန်။ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂုတ်ခန္ဓာကြောင့်။ န ဝေဓတိ၊ မတုန်လှုပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဥဒ္ဓစ္စဂ္ဂဟဏံ၊ ဥဒ္ဓစ္စ-သဒ္ဒါသည်။ ဝါ၊ ဥဒ္ဓစ္စကိုယူခြင်းဆိုခြင်း သည်။ ဧတ္ထ၊ ၌။ သမထဿ၊ ၏။ ဥဇုပဋိပက္ခတာယ၊ ဖြောင့်ဖြောင့်ဆန့်ကျင်ဖက်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တဒဘိဘဝေန၊ ထို ဥဒ္ဓစ္စကို လွှမ်းမိုးသဖြင့်။ ဗလပ္ပတိဒဿနတ္ထံ၊ ခွန်အားသို့ ရောက်ခြင်း-ခွန်အားနှင့် ပြည့်စုံခြင်းကို ပြခြင်းအကျိုးရှိ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဧတံ၊ ဤဥဒ္ဓစ္စကို ဆိုခြင်းသည်။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ-၌စပ်) အဋ္ဌန္နမ္ပိ၊ ရှစ်ပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ သမာပတ္တီနံ၊ တို့၏။ ဝါ၊ တို့နှင့်။ သာဓာရဏတော၊ ဆက်ဆံသောအားဖြင့်။ ကိစ္စာတိသယဒဿနံ၊ ကိစ္စလွန်ကဲသည်ကို ပြသည်ဟူ၍။ ဝါ၊ လွန်ကဲသောကိစ္စကို ပြသည်ဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣဒံ သမထဗလန္တိ၊ ကား။ နေက္ခမ္မာဒိဝသေန၊ နေက္ခမ္မစသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ လဒ္ဓါယ၊ ရအပ် သော။ စိတ္တေကဂ္ဂတာယ၊ ၏။ (အဝဋ္ဌာနံ-၌စပ်) နီဝရဏာဒီဟိ၊ နီဝရဏစသည်တို့ကြောင့်။ ယာ အယံ အကမ္ပနီယတာ စ၊ အကြင်မတုန်လှုပ်စေအပ်သည်၏ အဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ တာနိ၊ ထို နီဝရဏတို့ ကို။ အဘိဘဝိတွာ၊ လွှမ်းမိုး၍။ ယံ ဣဒံအဝဋ္ဌာနံ စ၊ အကြင်မြဲမြံစွာ တည်တံ့ခြင်းသည် လည်းကောင်း။ (အတ္ထိ၊ ရှိ၏။) ဣဒံ၊ ဤမတုန်လှုပ်စေနိုင်သည်၏ အဖြစ်နှင့် မြဲမြံစွာတည်တံ့ခြင်းသည်။ သမထဗလံ၊ သမထခွန်အားတည်း။
ဣဒါနိ၊ ၌။ ဝိပဿနာဗလံ၊ ကို။ နိဒ္ဒိသန္တော၊ အကျယ်ညွှန်းပြလိုသည်ဖြစ်၍။ (သရူပတော ဒေဿတွာ ဝုတ္တံ-တို့၌ စပ်) ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိပဿနာ၊ ကို။ သင်္ခေပတော၊ အားဖြင့်။ သတ္တဟိ၊ ကုန်သော။ အနုပဿနာတိ၊ တို့ဖြင့်။ သင်္ဂဟိတော၊ သိမ်းယူအပ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တတော တတော သမာပတ္တိတော၊ ထိုထိုသမာပတ်မှ။ ဝုဋ္ဌာယ၊ ထ၍။ တာသံ၊ ထိုခုနစ်ပါးသော အနုပဿနာ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ အနုပဿနာ၊ တဖန်ရှုခြင်းကို။ ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤနိရောဓသမာပတ်အရာ ၌။ တတ္တကေနေဝ၊ ထိုခုနစ်ပါးသော အနုပဿနာမျှဖြင့်ပင်လျှင်။ အနုပဿနာကိစ္စံ၊ ရှုခြင်းကိစ္စသည်။ ပရိပုဏ္ဏံ၊ ပြည့်စုံသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနိစ္စာနုပဿနာ ဝိပဿနာဗလံ။ပ။ပဋိနိဿဂ္ဂါ နုပဿနာ ဝိပဿနာဗလန္တိ၊ ဟူ၍။ သရူပတော၊ အားဖြင့်။ ဒေဿတွာ၊ ပြပြီး၍။ ပုန၊ တဖန်။ တာ၊ ထိုအနုပဿနာတို့ကို။
ဝိတက္ကဝိစာရာ၊ ဝိတက်ဝိစာရတို့သည်။ ဝါစံ၊ စကားကို။ သင်္ခရောန္တိ၊ ပြုတတ်ကုန်၏။ ပဝတ္တေန္တိ၊ ဖြစ်စေတတ်ကုန်၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ဝစနတ္ထပြု၍။ ဝါ၊ ဤသို့သောအကြောင်းကြောင့်။ ဝစီသင်္ခါရာ၊ မည်ကုန်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အာဝုသော ဝိသာခ၊ ဒါယကာဝိသာခသေဋ္ဌေးကြီး။ ခေါ၊ စင်စစ်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝိတက္ကေတွာ၊ ကြံစည်၍။ ဝိစာရေတွာ၊ စဉ်းစားဆင်ခြင်၍။ ပစ္ဆာ၊ ၌။ ဝါစံ၊ စကားကို။ ဘိန္ဒတိ၊ မြွက်ဆို ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိတက္ကဝိစာရာ၊ တို့သည်။ ဝစီသင်္ခါရော၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏။ တေ ပန၊ ထိုဝစီသင်္ခါရတို့သည်ကား။ ဒုတိယဇ္စျာနေ၊ ၌။ ဝူပသန္တာ၊ ငြိမ်းကုန်သည်။ ဟေန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒုတိယဇ္စျာနံ။ပ။ပဋိပ္ပဿဒ္ဓါ ဟောန္တီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကာယေန၊ ရူပကာယဖြင့်။ သင်္ခရီယန္တိ၊ ပြုအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကာယသင်္ခါရာ၊ တို့မည်ကုန်၏။ အဿာသပဿသာ၊ အဿာသပဿသတို့ကို ရ၏။ တထာ ဟိ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ အာဝုသော ဝိသာခ၊ သေဋ္ဌေးကြီး။ ခေါ၊ စင်စစ်။ အဿာသပဿသာ၊ ဟူကုန်သော။ ဧတေ ဓမ္မာ၊ ဤတရားတို့သည်။ ကာယိကာ၊ ကိုယ်၌ဖြစ်ကုန် ၏။ ဝါ၊ ကိုယ်ခြင့်ပြီးကုန်၏။ ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓါ၊ ကိုယ်နှင့်စပ်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ စတုတ္ထဇ္စျာနေ၊ ၌။ ဝူပသန္တာ၊ ငြိမ်းကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ စတုတ္ထဇ္စျာနံ။ပ။ပဋိပ္ပဿဒ္ဓါ ဟောန္တီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စိတ္တေန၊ ဖြင့်။ သင်္ခရီယန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ စိတ္တသင်္ခါရာ၊ မည်ကုန်၏။ သညာ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဝေဒနာ၊ ကိုလည်းကောင်း။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) တထာ ဟိ၊ ပင်လျှင်။ သညာ စ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဝေဒနာ စ၊ သည်လည်းကောင်း။ စိတ္တသင်္ခါရော၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေ ပန၊ ထိုစိတ္တသင်္ခါရတို့သည်ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ နိရောဓံ၊ ကို။ သမာပန္နဿ၊ ဝင်စားသော သူအား။ ဝူပသမန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သညာဝေဒယိတ။ပ။ပဋိပ္ပဿဒ္ဓါ ဟောန္တီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဉာဏစရိယာသု၊ ဉာဏစရိယာတို့၌။ ဝါ၊ ၁၈-ပါးသော ဉာဏစရိယာတို့တွင်။ ဝိဝဋ္ဋာနုပဿနာ ဂ္ဂဟဏေနေဝ၊ ဝိဝဋ္ဋာနုပဿနာကိုယူခြင်းဖြင့်ပင်လျှင်။ တဿာ၊ ထိုဝိဝဋ္ဋာနုပဿနာ၏။ အာဒိဘူတာ၊ အစဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ ဝါ၊ ရှေး၌ဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ သေသာနုပဿနာပိ၊ ကြွင်းသော (ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ် စရိယာကထာ၌ ဟောအပ်သော ခယာနုပဿနာအစရှိသော ၁၀-ပါးသော) အနုပဿနာတို့ကိုလည်း။ ဂဟိတာဝ၊ သိမ်းယူအပ်ကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တဒဝိနာဘာဝတော၊ ထိုကြွင်းသော ခယာနုပဿနာစသည်တို့နှင့် ကင်း၍မဖြစ်ခြင်းကြောင့်တည်း။ မဂ္ဂေါ၊ သည်။ ဉာဏစရိယာ၊ တည်း။ ဖလသမာပတ္တိ၊ သည်။ ဉာဏစရိယာ၊ တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ဆိုရာ၌။ မဂ္ဂဖလသမာပတ္တီနံ၊ မဂ်နှင့် ဖလသမာပတ်တို့၏။ ဉာဏစရိယာဘာဝစနံ၊ ဉာဏစရိယာအာဖြစ်ကို ဆိုခြင်းသည်။ မဂ္ဂဖလဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဉာဏပဓာနတ္တာ၊ ဉာဏ်လျှင်ပြဓာန်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ဣန္ဒြိယာဓိပတိ ဟေတုမဂ္ဂပစ္စယာဒိဝသေန၊ ဣန္ဒြိယပစ္စည်း အဓိပတိပစ္စည်း ဟေတုပစ္စည်း မဂ္ဂပစ္စည်းစသည်တို့၏ အစွမ်း အားဖြင့်။ သာတိသယပစ္စယဘူတေန၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွ အကြောင်းပစ္စည်းတရားဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဉာဏေန၊ ဉာဏ်သည်။ သေသာ၊ ကြွင်းကုန်သော။ မဂ္ဂဖလဓမ္မာ၊ မဂ်ဖိုလ်တရားတို့ကို။ စရိတာ ပဝတ္တိတာ၊ ဖြစ်စေအပ်ကုန်၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ တထာ၊ ထိုသို့ဉာဏစရိယာ-ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သမာဓိစရိယာသုပိ၊ သမာဓိစရိယာတို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။
နဝိဟိ သမာဓိစရိယာဟီတိ၊ ကား။ အဋ္ဌ၊ ကုန်သော။ သမာပတ္တိယော၊ တို့သည်။ အဋ္ဌ၊ ကုန်သော။ သမာဓိစရိယာ၊ မည်ကုန်၏။ တာသံ၊ ထိုသမာပတ်ရှစ်ပါးတို့၏။ ဥပစာရသမာဓိ၊ သည်။ ဥပစာရသမာဓိ ဘာဝနာသာမညေန၊ ဥပစာရသမာဓိဘာဝနာအဖြစ်ဖြင့် တူခြင်းကြောင့်။ ဧကာ၊ တခုသော။ သမာဓိ စရိယာ၊ မည်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ နဝဟိ၊ ကုန်သော။ သမာဓိစရိယာဟိ၊ သမာဓိဖြစ်ခြင်းတို့ဖြင့်။ တေန၊ ကြောင့်။ ပဌမဇ္စျာနံ သမာဓိစရိယာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ပဌမဇ္စျာနပဋိလာဘတ္ထာယ ဝိတက္ကော စာတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားကို။ နာနာဝဇ္ဇနုပစာရဝသေန၊ အထူးထူးသော။ (ဝါ) ကွဲပြားသော အာဝဇ္ဇန်းရှိသော ဥစာတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဥပရိသမာပတ္တီနမ္ပိ၊ အထက်သမာပတ်တို့၏လည်း။ ဥပစာရဿ၊ ၏။ ဝါ၊ ကို။ တထေဝ၊ ထို့အတူသာလျှင်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧကာဝဇ္ဇနေ၊ တူသောအာဝဇ္ဇန်းရှိသော။ စတုတ္ထဇ္စျာနာဒိဥပစာရေ၊ စတုတ္ထဇ္စျာန်စသည်တို့၏ ဥပစာ၌။ (ဤ၌ အာဒိ-သဒ္ဒါဖြင့် အရူပသမာပတ်တို့ကိုယူ) ပီတိအာဒယော၊ ပီတိစသည်တို့သည်။ ဝါ၊ ပီတိနှင့် သုခတို့သည်။ န သမ္ဘဝန္တိ၊ မဖြစ်သင့်ကုန်။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပဌမဇ္စျာနပဋိလာဘတ္ထာယာတိအာဒိဝစနေန၊ အစရှိသောစကားဖြင့်။ ဥပစာရသမာဓိဿာပိ၊ ဥပစာရ သမာဓိ၏လည်း။ ပါရိပူရီ၊ ထက်ဝန်းကျင်ပြည့်စုံခြင်းကို။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ပန၊ စောဒနာကိုဆိုဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ၌။ သမထဗလသမာဓိစရိယာန့ံ၊ သမထဗလနှင့် သမာဓိစရိယာတို့၏။ နာနတ္ထံ၊ ထူးသည်၏အဖြစ်သည်။ ကိံ၊ အဘယ်ပါနည်း။ ဝိပဿနာဗလလောကိယဉာဏစရိယာနံ၊ ဝိပဿနာဗလနှင့် လောကိယဉာဏစရိယာတို့၏။ (နာနတ္တံ) ဝါ၊ ထူးသည်၏အဖြစ်သည်မူလည်။ ကိံ၊ နည်း။ သမထဗလေပိ၊ ၌လည်း။ နေက္ခမ္မဝသေနာတိအာဒိနာ၊ ဤသို့ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဥပစာရသမာဓိနာ၊ နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ ကွ။ အဋ္ဌသု၊ ကုန်သော။ သမာပတ္တီသု၊ တို့၌။ အပ္ပနာသမာဓိယေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တော ယထာ၊ ဟောအပ်သကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ သမာဓိစရိယာသု၊ တို့၌။ (အပ္ပနာသမာဓိယေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တော၊ ဟောတော်မူအပ်သည်မဟုတ်ပါလော။) ဝိပဿနာဗလလောကိယဉာဏစရိယာသု စ၊ ဝိပဿနာဗလနနှင့် လောကိယဉာဏစရိယာတို့၌လည်း။ ဝိပဿနာဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တာ၊ ဟောတော် မူအပ်သည်မဟုတ်ပါလော ဣတိ ဤသို့ စောဒနာငြားအံ့။ ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တာ၊ အကယ်၍ကား ဟောအပ်ပေ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ (ပုရေဝရဉာဏာဒိ-၌ သပုရေစရဉာဏာ-ဟု ရှိသင့်၏) သပုရေစရဉာဏာ၊ ခယာ နုပဿနာစသော ၁၁-ပါးသော ရှေ့သွားဉာဏ်တို့နှင့်တကွဖြစ်သော။ ဝိပဿနာဗလေ၊ ၌။ အဝုတ္တာ ဧဝ၊ မဟောအပ်သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ ဝိဝဋ္ဋာနုပဿနာ၊ ကို။ ဉာဏစရိယာသု၊ ဉာဏစရိယာတို့၌။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ အပိစ၊ တနည်းလည်း။ ပဋိပက္ခေဟိ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်တို့သည်။ အကမ္ပိယဋ္ဌော၊ မတုန်လှုပ်စေအပ်သော အနက်သဘောသည်။ ဗလဋ္ဌော၊ မည်၏။ ပဉ္စန္နံ၊ ကုန်သော။ ဝသီတာဝါနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ သုစိဏ္ဏတာ၊ ကောင်းစွာလေ့ကျင့်အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်သည်။ စရိယဋ္ဌော၊ မည်၏။ ဧတေနေဝ၊ ဤထူးခြားသော အနက်ဖြင့်ပင်လျှင်။ (သံဝဏ္ဏိတံ-၌စပ်) သမထဗလသမာဓိစရိယာနမ္ပ၊ သမထခွန်အား နှင့် သမာဓိစရိယာတို့၏လည်း။ နာနတ္တံ၊ ထူးသည်၏အဖြစ်ကို။ သံဝဏ္ဏိတံ၊ ဖွင့်ပြအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။
ဝသီဘာဝတာ ပညာတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောဤပါဌ်၌။ ဧတဿ၊ ဤတရားသဘောအား။ ဝသော၊ အလိုသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝသီ၊ မည်၏။ တဿ၊ ထိုဝသီ၏။ ဘာဝေါ၊ အဖြ်သည်။ ဝသီဘာဝေါ၊ မည်၏။ သာ ဧဝ၊ ထိုဝသီဘော်သည်ပင်လျှင်။ ဝသီဘာဝတော၊ မည်၏။ ပန၊ ဆက်။ ဝသိယောတိ၊ ဟူ၍။ ပါဠိယံ၊ ၌။ ဣတ္ထိလိင်္ဂဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ တာယော၊ ထိုဝသီတို့ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဝသီတိ ပဉ္စ ဝသိယောတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ စျာနံ၊ ကို။ အာဝဇ္ဇန္တဿ၊ နှလုံးသွင်း သော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ နိရန္တရံ၊ မပြတ်။ စျာနင်္ဂေသု၊ စျာနင်တို့၌။ စိတ္တပ္ပဝတ္တနသမတ္ထတာ၊ စိတ်ကိုဖြစ်စေခြင်း ငှာ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်သည်။ အာဝဇ္ဇနဝသီ၊ မည်၏။ သမာပဇ္ဇိတုကာမဿ၊ ဝင်စားခြင်းငှာ အလိုရှိ သောပုဂ္ဂိုလ်၏။ သီဃံ၊ လျင်စွာ။ စျာနံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇနသမတ္ထတာ၊ ဝင်စားခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်သည်။ သမာပဇ္ဇနဝသီ၊ မည်၏။ အစ္ဆရာမတ္တံ ဝါ၊ လက်ဖျစ်တတွက်မျှသော်လည်းဖြစ်သော။ (စျာနံ-၌စပ်) ကတပယစ္ဆရာမတ္တံ ဝါ၊ သုံးလေးခုသော လက်ဖျစ်တွက်မျှသော်လည်း ဖြစ်သော။ ခဏံ၊ ခဏ ပတ်လုံး။ စျာနံ၊ ကို။ ဌပေတုံ၊ ထားခြင်းငှာ။ သမတ္ထတာ၊ သည်။ အဓိဋ္ဌာနဝသီ၊ မည်၏။ တထေဝ၊ လျင်။ လတုံ၊ လျင်စွာ။ ဝုဋ္ဌာတုံ၊ ထခြင်းငှာ။ သမတ္ထတာ၊ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်သည်။ ဝုဋ္ဌာနဝသီ၊ မည်၏။ ပစ္စဝေက္ခဏဝသီ ပန၊ သည်ကား။ အာဝဇ္ဇနဝသိယာ ဧဝ၊ ဖြင့်ပင်လျှင်။ သိဇ္စျတိ၊ ပြီး၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုအာဝဇ္ဇနဝသီ၌။ အာဝဇ္ဇနနန္တရာနိ၊ အာဝဇ္ဇန်း၏ အခြားမဲ့၌ဖြစ်သောစိတ်တို့သည်။ ပစ္စဝေက္ခဏ ဇဝနာနေဝ၊ ပစ္စဝေက္ခဏာဇောတို့ပင်လျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ အယံ၊ သည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ၌။ သင်္ခေပေါ၊ အကျဉ်းတည်း။ ဝိတ္ထာရော ပန၊ ကား။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်စျာနကထာ၌။ အာဂတော ဧဝ၊ လာသည်သာလျှင်တည်း။ အယဉ္စ ဝသီဘာဝေါ၊ ကိုလည်း။ သမာဓိစရိယာနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီ။ ဉာဏစရိယာသု ပန၊ တို့၌ကား။ လောကုတ္တရာနံ၊ ကုန်သော။ ဉာဏစရိယာနံ၊ တို့ကို။ ဝသီဘာဝါပါဒနကိစ္စံ နာမ၊ ဝသီဘော်သို့ ရောက်စေခြင်းကိစ္စမည်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ပဋိပက္ခဿ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်၏။ သုဝိဟတတ္တာ၊ ကောင်းစွာပယ်ဖျောက်အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။
၈၇၀။ ဥက္ကဋ္ဌနိဒ္ဒေသောတိ၊ ကား။ အနဝသေသနိဒ္ဒေသော၊ အကြွင်းမဲ့အားဖြင့် ပြခြင်းတည်း။ အဂ္ဂမဂ္ဂဖလာနံ၊ အရဟတ္တမဂ် အရဟတ္တဖိုလ်တို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ အနဓိဂတတ္တာ၊ မရအပ်သေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ စုဒ္ဒသဟိ၊ ကုန်သော။ ဉာဏစရိယာတိ၊ တို့ဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ယဒိ ဧဝန္တိ၊ ကား။ ဥက္ကဋ္ဌနိဒ္ဒေသဝသေန၊ အားဖြင့်။ သေဠသဟိ ဉာဏစရိယာဟီတိ၊ ဟူ၍။ ယဒိ ဝုတ္တံ၊ အံ့။ တတော၊ ထို ၁၆-ပါးသော ဉာဏစရိယာမှ။ အဝကံသသဝေနပိ၊ ယုတ်လျော့သည် ၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ ယဒိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ အကယ်၍ အလိုရှိအပ်ငြားအံ့။ ဧဝံ သန္တေ၊ ဤသို့အလိုရှိအပ် သော်။ နိရောဓသာမပဇ္ဇနံ၊ သည်။ ကိံ န ဟောတိ၊ မဖြစ်ပါသလော။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဧတဿ၊ ဤရာဂအား။ ဝတ္ထုဘူတာ၊ တည်ရာဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ ပဉ္စ၊ ကုန်သော။ ကာမဂုဏာ၊ တို့သည်။ သန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဉ္စကာမဂုဏိကော၊ မည်၏။ ကာမရာဂေါ၊ ကာမရာဂကိုရ၏။ အပ္ပဟီနတ္တာ၊ မပယ်အပ်သေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အသမုစ္ဆိန္နတ္တာ၊ မကြွင်းမဲ့မဖြတ်အပ်သေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ကာမရာဂဿ၊ ၏။ ဝိက္ခမ္ဘနပ္ပဟာနမတ္တံ၊ ဝိက္ခမ္ဘနပဟာန်မျှသည်။ နိရောဓဿ၊ ၏။ အဓိဋ္ဌာနံ၊ တည်ရာသည်။ ဘဝိတုံ၊ ငှာ။ န သက္ကောတိ၊ မစွမ်းနိုင်။ တသ္မာတိ၊ ကား။ သမာဓိပါရိပန္ထိကဿ၊ သမာဓိ၏ဘေးရန်ဖြစ်သော။ ကာမရာဂဿ၊ ၏။ သုပ္ပဟီနတ္တာ၊ ကောင်းစွာ ပယ်အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဧတေန၊ ဤတသ္မာ-ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ မဂ္ဂဖလဉာဏစရိယာ၊ မဂ်ဖိုလ် ဟူသော ဉာဏစရိယာတို့ကို။ လောကိဉာဏသမာဓိစရိယာဝိယ၊ လောကီဉာဏစရိယာနှင့် သမာဓိစရိယာ တို့ကဲ့သို့။ နိရောဓသမာပဇ္ဇနေ၊ နိရောဓသမာပတ်ကိုဝင်စားရာ၌။ တဒါ၊ ၌။ အပ္ပဝတ္တနတော၊ မဖြစ်ခြင်း ကြောင့်။ သရူပေန၊ သရုပ်အားဖြင့်။ ကာမံ န ဝိနိယုဇ္ဇန္တိ၊ အကယ်၍ကား မယှဉ်မပြအပ်ကုန်။ ပန၊ သော်လည်း။ တဿ တဿ ပဋိပက္ခဿ၊ ထိုထိုဆန့်ကျင်ဖက်ကို။ သမုစ္ဆိန္ဒနေန၊ အကြွင်းမဲ့ပယ်ဖြတ်ခြင်း ဖြင့်။ ဗလစရိယာနံ၊ ဗလနှင့် စရိယာတို့၏။ ဝိသေသပစ္စယတာယ၊ ထူးသောအကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နိရောဓသမာပတ္တိယာ၊ ၏။ အဓိဋ္ဌာနံ၊ တည်ရာသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်သေး၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဧသာတိ၊ ကား။ အနာဂါမီ၊ အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဣဒံ နိရောဓာ ဝုဋ္ဌဟန္တဿာတိအာဒိဝစနံ၊ အစရှိသော စကားကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) နေဝသညာ နာသညာယနကုသလန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ဟောတော်မူခြင်းကြောင့်တည်း။ အညထာ၊ တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ နေဝသညာနာသညာယတနကိရိယာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စေယျ၊ ဟောအပ်ရာ၏။
၈၇၁။ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေတိ၊ ဟူ၍။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ သနည်း။ စတုဝေါကာရဘဝေပိ၊ ၌လည်း။ အရူပဇ္စျာနဝသေန၊ အရူပစျာန်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ အနုပုဗ္ဗသမာပတ္တိ၊ အနုပုဗ္ဗသမာ ပတ်ကို။ လဗ္ဘတိနနု၊ ရအပ်သည်မဟုတ်ပါလော။ ဣတိ၊ သို့ စောဒနာငြားအံ့။ ကာမံ လဗ္ဘတိ၊ အကယ်၍ ကား ရအပ်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ သာ၊ ထိုအရူပသမာပတ်ကို။ အနုပုဗ္ဗသမာပတ္တီတိ၊ ဟူ၍။ န ဝုစ္စတိ၊ မခေါ်ဆိုအပ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဧကဒေသဘာဝတော၊ တစိတ်တပိုင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ စ၊ စင်စစ်။ အဋ္ဌသမာပတ္တိဝသေနေဝ၊ ရှစ်ပါးသော သမာပတ်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ အနုပုဗ္ဗ သမာပတ္တီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ပဌမဇ္စျာနာဒီနံ ဥပ္ပတ္တိ နတ္ထီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝတ္ထုဿ အဘာဝါတိ၊ ကား။ ဟဒယဝတ္ထုနော၊ ၏။ အဘာဝါ၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပန၊ စင်စစ်။ ကရဇကာယသင်္ခါတဿ၊ ကရဇကာယဟု ဆိုအပ်သော။ ဝတ္ထုနော၊ တည်ရာ၏။ အဘာဝါ၊ ကြောင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ၊ အပြစ်ကို ပြဦးအံပ့။ အာရုပ္ပေ၊ အရူပဘုံ၌။ နိရောဓံ၊ ကို။ ယဒိ သမာပဇ္ဇေယျ၊ ငြားအံ့။ စိတ္တစေတသိကာနံ စ၊ တို့၏လည်းကောင်း။ အညဿ၊ စိတ်စေတသိတ်တို့မှ တပါးသော။ ကဿစိ စ၊ တစုံတခုသော တရား၏လည်းကောင်း။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ အပညတ္တိကောဝ၊ ပညတ်ခြင်း မရှိသည်သာလျှင်။ ဝါ၊ မပညတ်အပ် မခေါ်ဆိုအပ်သည်သာလျှင်။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ အနုပါဒိသေသာယ၊ ခန္ဓာအကြွင်းမရှိသော။ နိဗ္ဗာနဓာတုယာ၊ ဓာတ်ဖြင့်။ ပရိနိဗ္ဗုတသဒိသော၊ ပရိနိဗ္ဗာန်စံခြင်းနှင့် အလားတူသည်။ (ဘဝေယျ၊ ၏။) စ၊ သည်မျှသာမကသေ။ အယံ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ကိံ၊ အဘယ်ကို။ ဥပါဒါယ၊ စွဲမှီ၍။ နိရောဓံ၊ ကို။ သမာပန္နောတိ၊ သည်ဟူ၍။ ဝုစ္စျေယ၊ ခေါ်ဆိုနိုင်ရာအံ့နည်း။ ဝါ၊ ကား။ ဧတာယ ဝတ္ထုစိန္တာယ၊ ဤတည်ရာ ဝတ္ထုကို ကြံစည်ခြင်းဖြင့်။ ကိံ၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။ အင်္ဂဝေကလ္လလောဝ၊ အင်္ဂါချို့တဲ့ခြင်း ကြောင့်သာလျှင်။ အာရုပ္ပေ၊ အရူပဘုံ၌။ နိရောဓသမာပတ္တိသမာပဇ္ဇနံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။
၈၇၂။ သင်္ခါရာနံ ပဝတ္တိဘေဒေတိ၊ ကား။ သင်္ခတဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ခဏေ ခဏေ၊ ခဏတိုင်း ခဏတိုင်း။ ဥပ္ပဇ္ဇနေ စ၊ ဖြစ်ခြင်း၌လည်းကောင်း။ ဘိဇ္ဇနေ စ၊ ပျက်ခြင်း၌လည်းကောင်း။ ဝါ၊ ကား။ တေသံ၊ ထိုသင်္ခါရတို့၏။ ကုသလာဒိဘေဒဘိန္နေ၊ ကုသိုလ်စသည်အပြားဖြင့် ကွဲပြားသော။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ တီဟိ၊ ကုန်သော။ ဒုက္ခတာဟိ၊ ဒုက္ခတာဟု ဆိုအပ်သော ဒုက္ခလက္ခဏာတို့ဖြင့်။ ဥပဒ္ဒုတေ၊ ကပ်၍ နှိပ်စက်အပ်သော။ ပဝတ္တိဝိဘာဂေ၊ ဖြစ်ခြင်း အထူးအပြား၌။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ စိတ္တစေတသိကဝိဂမေ၊ စိတ် စေတသိတ်တို့၏ ကင်းခြင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။) ရူပဓမ္မေသု၊ တို့၌။ လဗ္ဘမာနာပိ၊ ရအပ်သည်လည်းဖြစ်သော။ ဝါ၊ ရအပ်ငြားသော်လည်း။ သင်္ခါရဒုက္ခတာ၊ သင်္ခါရဒုက္ခလက္ခဏာသည်။ အဗ္ဗောဟာရိကတံ၊ ခေါ်ဝေါ်ခြင်းမရှိသည်၏ အဖြစ်သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဥက္ကဏ္ဌိတွာတိ၊ ကား။ နိဗ္ဗိန္ဒိတွာ၊ ငြီးငွေ့၍။ နိဗ္ဗာနံ ပတွာတိ၊ ကား။ အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာနံ၊ သို့။ ပတွာ ဝိယ၊ ရောက်သကဲ့သို့။ သုခန္တိ၊ ကား။ နိဒ္ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲ ကင်းသည်ဖြစ်၍။
၈၇၃။ သမထဝိပဿနာဝသေနာတိ၊ ကား။ ယုဂနဒ္ဓါနံ ဝိယ၊ ညီတူအစုံအားဖြင့် ဖွဲ့အပ်ကုန်သကဲ့သို့။ အညမညူပကာရိတာယ၊ အချင်းချင်း ကျေးဇူးပြုလေ့ရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သဟိတာနံ၊ တကွဖြစ်သော သမထဝိပဿနာတို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဥဿက္ကိတွာတိ၊ ကား။ ဥက္ကံသံ၊ ကွန်ကဲခြင်းသို့။ ပတွာ၊ ရောက်၍။ ယာဝ နေဝသညာနာသညာယတနာ စ၊ နေဝသညာနာသညာယတနစျာန်တိုင်အောင် လည်းကောင်း။ ယာဝ အနုလောမဉာဏာ စ၊ အနုလောမဉာဏ်တိုင်အောင်လည်းကောင်း။ အာရုဟိတွာ၊ တက်၍။ နိရောဓယတောတိ၊ ကား။ နေဝသညာနာသညာယတနံ၊ စျာန်ကို။ သမာပဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ တံ၊ ထိုနေဝသညာနာသညာယတနစျာန်ကို။ နိရောဓေန္တဿ၊ ချုပ်စေသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ချုပ်စေ သည် ရှိသော်။ အညဿ၊ သော။ ကဿစိပိ၊ တစုံတခုလည်းဖြစ်သော။ စိတ္တဿ၊ ၏။ အနုပ္ပဇ္ဇနေန၊ မဖြစ် ခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ မဖြစ်သော အားဖြင့်။ အဿာ နိရောဓသမာပတ္တိယာ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ယောဟီတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ သမထဝိပဿနာဝသေနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသာလျှင်ဖြစ်သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဗျတိရေကမုခေန၊ ဗျတိရိက်ကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ ဝိဝရတိ၊ ဖွင့်ပြ၏။ နေဝသညာ နာသညယာတနသမာပတ္တိံ၊ သို့။ ပတွာ၊ ၍။ တိဋ္ဌတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တဒုဒ္ဓံ၊ ထိုနေဝသညာနာ သညာယတနသမာပတ်၏ အထက်၌။ ဝါ၊ အထက်ဖြစ်သော နောက်ကာလ၌။ သုဒ္ဓသမထဘာဝနာယ၊ သက်သက်သော သထမဘာဝနာ၏။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်တည်း။ ဖလသမာပတ္တတ္ထိကော၊ ဖလသမာပတ်ဖြင့် အလိုရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ အလိုရှိသော။ ယော အရိယော၊ အကြင် အရိယာပုဂ္ဂိုလ် သည်။ ဝိပဿနာဝသေနေဝ၊ ဖြင့် သာလျှင်။ သစေ ဥဿက္ကတိ၊ အကယ်၍ အဆင့်ဆင့်တက်ငြားအံ့။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အတ္တနော၊ ၏။ ဖလသာမာပတ္တိံ၊ သို့။ ပတွာ၊ ၍။ တိဋ္ဌတိ၊ ၏။ အထ၊ ထိုသို့ မဟုတ်မူ၍။ မဂ္ဂတ္ထိကော၊ မဂ်ဖြင့် အလိုရှိသော။ ပုထုဇ္ဇနော ဝါ၊ ပုထုဇဉ်သည်သော်လည်းကောင်း။ သေခေါ ဝါ၊ သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်သည်သော်လည်းကောင်း။ တာယဝိပဿနာယ၊ ဖြင့်။ မဂ္ဂံ၊ သို့။ ပတွာ၊ ရောက်ပြီး၍။ ဖလေ၊ ၌။ စေ ဌိတော၊ အကယ်၍တည်ငြားအံ့။ သောပိ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကိုလည်း။ ဖလ သမာပတ္တိံ၊ သို့။ ပတွာ၊ ၍။ တိဋ္ဌတိစ္စေဝ၊ တည်သည်ဟူ၍သာလျှင်။ ဝုစ္စတိ၊ ခေါ်ဆိုအပ်၏။ သောတိ၊ ကား။ ဥဘယဝသေန၊ နှစ်ပါးစုံ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဋိပန္နော၊ ကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ်တည်း။ တန္တိ၊ ကား။ နိရောဓသမာပတ္တိံ၊ ကို။
၈၇၄။ ဖလဒွယသမန္နာဂမာဒိနာ၊ ဖိုလ်နှစ်ပါးအပေါင်းနှင့် ပြည့်စုံခြင်းအစရှိသော။ ယေန (ဝိဓိနာ)၊ အကြငု်အစီအရင်ဖြင့်။ နိရောဓံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇိတုံ၊ ငှာ။ သမတ္ထော၊ စွမ်းနိုင်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သော ဝိဓိ၊ ကို။ ပဂေဝ၊ ရှေးမဆွကပင်လျှင်။ ဝိဘာဝိတော၊ ထင်ရှားပြအပ်ပြီး။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမာပဇ္ဇနာ ကာရမေဝ၊ ဝင်စားခြင်း၏ အခြင်းအရာကိုသာလျှင်။ ဝါ၊ ဝင်စားပုံအခြင်းအရာကိုသာလျှင်။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ကထဘတ္တကိစ္စောတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုဆွမ်းကိစ္စပြီးခြင်းစသည်သည်။ သဗ္ဗာသမ္ပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဘာဝနာနံ၊ တို့အား။ ဝါ၊ တို့နှင့်။ သာဓာရဏံ၊ ဆက်ဆံသော။ ပုဗ္ဗကိစ္စံ၊ ပုဗ္ဗကိစ္စပေတည်း။ တတ္ထ သင်္ခါရေတိ၊ ကား။ တသ္မိံ ပဌမဇ္စျာနေ၊ ၌။ ဝါ၊ ကား။ (တသ္မိံ) ပဌမဇ္စျာနစိတ္တုပ္ပါဒေ၊ ၌။ သင်္ခါရေ၊ တို့ကို။
ဝိပဿတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကီဒိသီ၊ အဘယ်သို့ သဘောရှိသော။ ဝိပဿနာ၊ ကို။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ ပန၊ အလိုရှိအပ်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ တံ၊ ထိုဝိပဿနာကို။ နိဒ္ဇါရဏတ္ထံ၊ ထုတ်ပြခြင်းငှာ။ ဝိပဿနာ ပနေသာတိအာဒိနာ၊ သည်ဖြင့်။ တမေဝ ဝိပဿနံ၊ ထိုဝိပဿနာကိုပင်လျှင်။ တိဓာ၊ သုံးပါးအပြားဖြင့်။ ဘိန္ဒိတွာ၊ ခွဲခြမ်း၍။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဝိပဿနာ၊ သည်။ မန္ဒာ၊ နုံ့သည်။ စေ (ဟောတိ)၊ အံ့။ ဒန္ဓာဘိညံ၊ နှေးသောအဘိညာဉ်ရှိသော။ မဂ္ဂံ၊ ကို။ သာဓေတိ၊ ပြီးစေ၏။ တိက္ခာ၊ ထက်သည်။ စေ (ဟောတိ)၊ အံ့။ ခိပ္ပါဘိညံ၊ လျင်သော အဘိညာဉ်ရှိသော။ (မဂ္ဂံ၊ ကို။ သာဓေတိ၊ ၏။) ဣတိအယံ၊ သည်ကား။ မန္ဒတိက္ခတာယ၊ နုံ့သည်၏ အဖြစ် ထက်သည်၏ အဖြစ်။ ဝါ၊ ၌။ ဝိသေသော၊ တည်း။ ပန၊ စင်စစ်။ လက္ခဏပ္ပတ္တာ၊ လက္ခဏာသို့ရောက်သော။ ဝါ၊ ရောက်အပ်သော လက္ခဏာရှိသော။ ဝိပဿနာ၊ သည်။ မဂ္ဂဿ၊ ၏။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိယေဝ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမမတ္ထံ၊ ဤသို့သောအနက်ကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ သင်္ခါရ။ပ။ဟောတိယေဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သင်္ခါရာရမ္မဏေ၊ သင်္ခါရလျှင်အာရုံရှိသည်။ သတိပိ၊ လည်း။ သဗ္ဗသင်္ခါရေဟိ၊ တို့မှ။ ဝိဝဋ္ဋနာကာရေနေဝ၊ ပြန်နစ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့်ပင်လျှင်။ ပဝတ္တနတော စ၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်။ မဂ္ဂေါဝိယ၊ မဂ်ကဲ့သို့။ ဝိသင်္ခါရဂတဿ၊ သင်္ခါရကင်းသော နိဗ္ဗာန်၌တည်သော။
တထေဝါတိ ဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ နာတိမန္ဒာယ၊ မနုံ့လွန်းသော။ နာတိတိက္ခာယ၊ မထက်လွန်းသော။ ဣတိ၊ ဤသို့သော။ ဣမမတ္ထံ၊ ကို။ အာကဍ္ဎတိ၊ ဆွဲငင်၏။ သေသေသုပိ၊ လည်း။ ဧသ နယော၊ တည်း။ အာကိဉ္စညာယတနံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇိတွာ၊ ဝင်စားပြီး၍။ ဝုဋ္ဌာယ၊ ထ၍။ တတ္ထ၊ ထိုအာကိဉ္စညာယတန စျာန်၌။ သင်္ခါရေ၊ တို့ကို။ တထေဝ၊ ထို့အတူသာလျှင်။ ဝိပဿတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တနယတ္တာ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုစကားကို။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ စတုဗ္ဗိဓံ ပုဗ္ဗကိစ္စံ ကရောတိစ္စေဝ၊ ဟူ၍သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) တံ၊ ထိုစကား သည်။ တေသံ၊ ထိုကေစိဆရာတို့၏။ မတိမတ္တံ၊ မလိုမျှသာလျှင်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဝိပဿနာ စာရတော၊ ဝိပဿနာကို ဖြစ်စေခြင်းထက်။ သမာဓိစာရော၊ သမာဓိကိုဖြစ်စေခြင်းကို။ (ဣစ္ဆိတဗ္ဗော၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သမာပတ္တိတော၊ မှ။ ဝုဋ္ဌာယ၊ ၍။ ပုဗ္ဗကိစ္စံ၊ ကို။ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ တထာ ဟိ၊ ပင်လျှင်။ ပရတောပိ၊ နောက်၌လည်း။ အာကိဉ္စညာယတနံ သမာပဇ္ဇိတွာ ဝုဋ္ဌာယဣမံ ပုဗ္ဗကိစ္စံ ကတွာတိအာဒိံ၊ ကို။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတံ့။ တတ္ထ သင်္ခါရေ တထေဝ ဝိပဿိတွာတိ၊ ဟူ၍။ န ပန၊ (ဝက္ခတိ)၊ ဆိုလတံ့ကား မဟုတ်။ နာနာဗဒ္ဓအဝိကောပနန္တိ၊ ကား။ အတ္တနာ၊ နှင့်။ သမ္ဗဒ္ဓဿ၊ မဆက်စပ်သော။ ပရိက္ခရဿ၊ ၏။ အဝိနာသနံ၊ မပျက်စီးစေခြင်းတည်း။ ယထာ၊ ဖြင့်။ တံ၊ ထိုပရိက္ခရာသည်။ န ဝိနဿတိ၊ မပျက်စီး။ တထာ၊ ဖြင့်။ အဓိဋ္ဌာနံ၊ အဓိဋ္ဌာန်ပြုခြင်း နှလုံးသွင်းခြင်းတည်း။ သံဃပဋိမာနနန္တိ၊ ကား။ သံဃဿ၊ သံဃာတော်၏။ ပဋိမာနနာဝဇ္ဇနံ၊ ငံ့လင့်ခြင်းကို ဆင်ခြင်ခြင်းတည်း။ သတ္ထုပက္ကောသနန္တိ၊ ကား။ သတ္ထု၊ ၏။ ပက္ကောသနာဝဇ္ဇနံ၊ ခေါ်တော်မူခြင်းကို ဆင်ခြင်ခြင်းတည်း။ အဒ္ဓါနပရိစ္ဆေဒန္တိ၊ ကား။ ဇီဝိတဒ္ဓါန ပရိစ္ဆေဒံ၊ အသက်၏ ကာလအပိုင်းအခြားကို ဆင်ခြင်ခြင်းတည်းဟူသော။ ပုဗ္ဗကိစ္စံ၊ ကို။ ကရောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။
၈၇၅။ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ စိတ္တံ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်စေအပ်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တထာ၊ ဖြင့်။ စိတ္တုပ္ပါဒ နမေဝ၊ စိတ်ကိုဖြစ်စေခြင်းသည်ပင်လျှင်။ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဓိဋ္ဌာနံ၊ အဓိဋ္ဌာန်ပြုခြင်းမည်၏။
စိတ္တဇရူပါနံ၊ စိတ္တဇရုပ်တို့၏။ (ဤ၌ အာဒိ-မရှိသင့်) အနုပ္ပဇ္ဇနတော စ၊ ကြောင့်လည်းကောင်း။ ပစ္ဆာဇာတ ပစ္စယာဒိဥပတ္ထသမ္ဘာဘာဝတော စ၊ ပစ္ဆဇာတပစ္စည်းအစရှိသော အထောက်အပံ့၏ မရှိခြင်းကြောင့် လည်းကောင်း။ သတ္တာဟမေဝ၊ (၇) ရက်ပတ်လုံးသာလျှင်။ တထာ၊ ထိုရှိမြဲအခြင်းအရာအားဖြင့်။ သရီရံ၊ ကိုယ်သည်။ ပဝတ္တတိ၊ မပြတ်ဖြစ်လျက်တည်၏။ တတော ပရံ၊ ထိုမှနောက်၌။ ကိလမတိ၊ ပင်ပန်း၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သတ္တာဟမေဝ၊ (၇) ရက်ကိုသာလျှင်။ ပရိစ္ဆန္တိတွာ၊ ၍။ နိရောဓံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန် ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
သမာပတ္တိဝသေနေဝါတိ၊ ကား။ နိရောဓသမာပတ္တိဝသေနေဝ၊ နိရောဓသမာပတ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာ လျှင်။ နံ အဂ္ဂိအာဒိအန္တရာယံ၊ ထိုမီးအစရှိသော အန္တရာယ်ကို။ သမာပန္နကော၊ သမာပတ်ဝင်စားသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ရက္ခတိ၊ စောင့်ရှောက်၏။ (န အဓိဋ္ဌာနဝသေန-ဟု ရှိစေရမည်၊ သမာပတ္တိဝသေနေဝ-၌ ဧဝ-၏ နိဝတ္တေတဗ္ဗ ဖြစ်သည်) အဓိဋ္ဌာနဝသေန၊ အဓိဋ္ဌာန်ပြုခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ န (ရက္ခတိ)၊ စောင့်ရှောက်သည်မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ အယသ္မတော သဉ္စီဝဿာတိအာဒီသု၊ ဤသို့ အစရှိသော စကားရ့်တို့၌။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်၏။ တံ၊ ထိုစကားကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဣဒ္ဓိကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။
၈၇၆။ ဧတဿတိ၊ ကား။ နိရောဓံ၊ နိရောဓသမာပတ်ကို။ သမာပဇ္ဇန္တဿ၊ ဝင်စားသောရဟန်း၏။ ဝါ၊ ကား။ နိရောဓသမာပဇ္ဇနဿ၊ ခြင်း၏။ တသ္မိံ သမယေတိ၊ ကား။ တဿ ဘိက္ခနော၊ ထိုစေလွှတ်လိုက် သော ရဟန်း ၏။ တသ္မိံ ဥပသင်္ကမနသမယေ၊ ထိုချဉ်းကပ်သော အချိန်ကာလ၌။ ဝုဋ္ဌာတိယေဝ၊ ထသည်သာလျှင်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ဧတံ၊ ဤသံဃာတော်၏ ငံ့လင့်ခြင်းကို ဆင်ခြင်ခြင်းသည်။ ကာလ ပရိစ္ဆေဒသဒိသံ၊ ကာလအပိုင်းအခြားကို ပြုသည်နှင့် တူ၏။
ဧဝံ ဂရုကာတိ၊ ကား။ အဂ္ဂိအာဒီဟိပိ၊ မီးအစရှိသည်တို့သည်သော်လည်း။ အနဘိဘဝနီယံ၊ မလွှမ်းမိုး မနှိပ်စက်နိုင်သော။ (သမာပန္နံ-၌စပ်) နိရောဓံ၊ ကို။ သမာပန္နံ၊ ဝင်စားသောပုဂ္ဂိုလ်ကို။ သမာပတ္တိတော၊ မှ။ ဝုဋ္ဌာပနတော၊ ထစေခြင်းကြောင့်။ သဃဿ၊ ၏။ အာဏာ နာမ၊ မည်သည်။ ဧဝံ ဂရုဏာ၊ ဤသို့ကြီး လေသည်။ ဟိ-ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အတ္တနော၊ ၏။ ဟိတသုခံ၊ စီးပွားချမ်းသာကို။ အာကင်္ခန္တေန၊ လိုလားတောင့်တသော အမျိုးကောင်းသားသည်။ ဇီဝိတဟေတုပိ၊ အသက်ဟူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း။ သံဃဿ၊ ၏။ အာဏာ၊ ကို။ န အတိက္ကမိတဗ္ဗာ၊ မကျော်လွန်အပ်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
၈၇၇။ အာဝုသော၊ ငါ့ရှင်။ သတ္ထာ၊ သည်။ တံ၊ သင့်ကို။ အာမန္တေတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ န ပက္ကေသတိ၊ မခေါ်သေး။ ဝုဋ္ဌဟိဿာမိ၊ ထအံ့။ ဣတိ၊ သို့။ အာဝဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ပြန်လည်၍ စပ်အပ်၏။
၈၇၈။ ဧတံ ဝါဒွေ ဝါတိ၊ ဟူ၍။ အနိယမေတွာ ဝိယ၊ ကိန်းသေမသတ်မှတ်မူ၍ကဲ့သို့။ ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ နိယမတော၊ ကိန်းသေမုချအားဖြင့်။ ဒွေ ဝါရေ ဧဝ၊ နှစ်ကြိမ်တို့ကိုသာလျှင်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ စိတ္တဝါရေတိ၊ ကား။ နေဝသညာနာသညာယတနစိတ္တဝါရေ၊ ယတနစိတ်၏ အကြိမ်တို့ကို။ နိရောဓံ ဖုသတီတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ အစိတ္တကဘာဝမေဝ၊ စိတ်မရှိသည်၏ အဖြစ်ကိုသာလျှင်။ အာဟ၊ ၏။ နိရောဓဿ ပယောဂတ္တာတိ၊ ကား။ စိတ္တနိရောဓာယ၊ စိတ်၏ချုပ်ခြင်းငှာ။ ပယောဂဘာဝတော၊ အားထုတ်ခြင်း ပယောဂ၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဗလဒွယသမ္ဘရဏာဒိပယောဂဿ၊ ခွန်အားနှစ်ပါးကို ဆည်းပူးခြင်းအစရှိသော လုံ့လပယောဂ၏။ စိတ္တနိရောဓတ္ထတ္တာ၊ စိတ်ချုပ်ခြင်းလျှင် အကျိုးရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ (စာအုပ်တို့၌ တ္ထ-ကျနေ၏) ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ၌။ သမထဝိပဿနာဗလသမန္နာဂမော စ၊ သမထ ဝိပဿနာခွန်အားတို့နှင့် ပြည့်စုံခြင်းကို လည်းကောင်း။ ဉာဏသမာဓိစရိယာဝသီဘာဝေါ စ၊ ဉာဏစရိယာ သမာဓိစရိယာတို့ဖြင့် လေ့လာနိုင်နင်းခြင်းကို လည်းကောင်း။ အညမညာနတိဝတ္တနဝသေနေဝ၊ အချင်းချင်းကို မလွန်သည်၏ အစွမ်း လည်းကောင်း။ အညမညာနတိဝတ္တနဝသေနေဝ၊ အချင်းချင်းကို မလွန်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗော၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒွေ သမထဝိပဿနာဓမ္မေ ယုဂနဒ္ဓေ ကတွာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အနုပုဗ္ဗနိရောဓဿ ပယောဂေါတိ၊ ကား။ အယံ၊ ဤသမာပတ် ရှစ်ပါးသို့ တက်ခြင်း လုံ့လပယောဂ သည်။ ပဌမဇ္စျာနာဒီနံ စ၊ ပဌမစျာန် အစရှိသည်တို့ကိုလည်းကောင်း။ တဒနုပဿနာနဉ္စ၊ ထိုပဌမစျာန် စသည်တို့ကိုရှုသောဝိပဿနာတို့ကိုလည်းကောင်း။ အနုပုဗ္ဗတော၊ အစဉ်အတိုင်း။ နိရောဓနဿ၊ ချုပ်စေ ခြင်း၏။ ပယောဂေါ၊ ပယောဂပေတည်း။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ဣဒံ အဋ္ဌသမာပတ္တိအာရောဟနံ၊ ဤသမာ ပတ်ရှစ်ပါးကို တက်စေခြင်းသည်။ နေဝသညာနာသညာယတနသမာပတ္တိယာ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇနဿ၊ ဝင်စားခြင်း၏။ န (ပယောဂေါ)၊ လုံ့လမဟုတ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒွိန္နံ၊ နှစ်ကြိမ်ကုန်သော။ စိတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဥပရိ၊ ၌။ စိတ္တာနိ၊ တို့သည်။ န ပဝတ္တန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ယှဉ်ခြင်းကို။ (ကာတဗ္ဗာ၊ ပြုအပ်၏။)
ပရတော။ ပန။ န သက္ကောတီတိ၊ ကား။ သကလံ၊ အလုံးစုံ။ ယထာပရိစ္ဆိန္နကာလံ၊ အကြင် အကြင် ပိုင်းခြားအပ်သော ကာလပတ်လုံး။ အစိတ္တကော၊ စိတ်မရှိသည်။ ဘဝိတုံ၊ ဖြစ်ခြင်းငှာ။ န သက္ကောတိ၊ နိုင်။ တဉ္စ၊ ထိုသို့မစွမ်းနိုင်ခြင်းသည်လည်း။ ခေါ၊ စင်စစ်။ သံဃပဋိမာနန။ပ။ဝဇ္ဇနာနံ၊ သံဃာတော်၏ ငံ့လင့်ခြင်း, မြတ်စွာဘုရား၏ ခေါ်တော်မူခြင်း, အသက်ကာလအပိုင်းအခြားကို ဆင်ခြင် ခြင်းတို့ကို။ အကရဏေန၊ မပြုခြင်းကြောင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) နာနာဗဒ္ဓအဝိကော ပနဿ၊ အဝိကောပန ကိစ္စကို။ (အကရဏေန၊ ကြောင့်။) န၊ မဟုတ်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တဿ၊ ထို ထိုနာနာဗဒ္ဓအဝိကောပနကို။ အကရဏေန၊ ကြောင့်။ ကဒါစိ၊ ရံခါ၌။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ တာဒိသဿ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ပရိက္ခာရဿ၊ ပရိက္ခရာ၏။ အဝိနာသော၊ မပျက်စီးခြင်းသည်။ န သိယာ၊ မဖြစ်ဘဲရှိရာ၏။ နိရောဓသမာပတ္တိဝိဗန္ဓော၊ နိရောဓသမာပတ်၏ အတားအဆီး အနှောင့်အယှက် အန္တရာယ်သည်။ န သိယာ၊ ရာ။ အယဉ္စအတ္ထော၊ ဤအနက်ကိုလည်း။ မဟာနဂတ္ထေရဝတ္ထုနာ၊ ဖြင့်။ ဝိဘာဝိတောဧဝ၊ ထင်ရှားပြအပ်ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။ ဧဝံ သန္တေ၊ ဤသို့ဖြစ်လတ်သော်။ တီဟိ အာကာရေဟိ၊ သုံးပါး သော အခြင်းအရာတို့ဖြင့်။ ဝါ၊ အကြောင်းတို့ဖြင့်။ နိရာဓသမာပတ္တိယာ၊ မှ။ ဝုဋ္ဌာနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုစကားကို။ သာရတော၊ အနှစ်သာရအားဖြင့်။ န ပစ္စေတဗ္ဗံ၊ မယုံကြည်အပ်။ ပဋိနိဝတ္တိတွာ။ပ။ပတိဋ္ဌာတီတိ ဣမိနာ၊ ဟူသော ဤပါဌ်ဖြင့်။ (ဒေဿတိ-၌ စပ်) သမာပတ္တိယာ၊ ၏။ ဝိဗန္ဓေ၊ အဆီးအတားအန္တရာယ်သည်။ ဇာတေ၊ ဖြစ်လတ်သော်။ ဧဝံ၊ သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ပန၊ အလျော်ကား။ အဝိဗန္ဓေနေဝ၊ အဆီးအတား အနှောင့် အယှက် မရှိသဖြင့်သာလျှင်။ ယထာပရိစ္ဆိန္နကာလဝီတိက္ကမနေ၊ အကြင် အကြင် ပိုင်းခြားအပ်သော ကာလကို လျော်လွန်လတ်သော်။ (ဤအရာ၌လည်း။ အဝိဗန္ဓေ ပန ယထာပရိစ္ဆိန္နကာလ ဝီတိက္ကမေ ယေဝ- ဟုရှိသင့်၏။ ထိုသို့ရှိလျှင်) ပန၊ အလျော်ကား။ အဝိဗန္ဓေ၊ အဆီးအတားအနှောင့်အယှက် မရှိ လတ်သော်။ ယထာပရိစ္ဆိန္နကာလဝီတိက၌မေယေဝ၊ အကြင် အကြင် ပိုင်းခြားအပ်သော ကာလကို ကျော်လွန်သောအခါ၌သာလျှင်။ ဖလစိတ္တုပ္ပတ္တိယာ၊ ဖိုလ်စိတ်၏ ဖြစ်ခြင်းဖြင့်။ ဝုဋ္ဌာနံ၊ ထခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧဝဉ္စ ကတွာ၊ ဤသို့သောအကြောင်းကြောင့်။ ဂမ္ဘီရကန္ဒရောရုဠှတတ္တပါသာဏက္ကန္တပုရိသ နိဒဿနမ္ပိ၊ နက်သောချောက်သို့ ဆင်းသက်သော ယောကျ်ား, ပြင်းစွာ ပူလောင်သော ကျောက်ဖျာကို နင်းသော ယောကျ်ား ဥပမာကိုလည်း။ သမတ္ထိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အပရေ ပန၊ တပါးသောဆရာတို့သည်ကား။ ပုဗ္ဗကိစ္စဿ။ပ။ပတိဋ္ဌာတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သံဃပဋိမာနနာဒိဧကစ္စပုဗ္ဗကိစ္စာကရဏေ၊ သံဃပဋိမာနန အစရှိသော အချို့သော ပုဗ္ဗကိစ္စကို မပြုခြင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။) အင်္ဂဝေကလ္လတော၊ အင်္ဂါချို့တဲ့ခြင်းကြောင့်။ နိရောဓသမာပတ္တိသမာပဇ္ဇနံ၊ သည်။ န ဣဇ္စျတေဝ၊ မပြီးစီး မပြည့်စုံသည်သာ လျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ယဒိဒံ ပုဗ္ဗကိစ္စကရဏံ၊ အကြင် ပုဗ္ဗကိစ္စကို ပြုခြင်း သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဧတံ၊ ဤပုဗ္ဗကိစ္စကို ပြုခြင်းသည်။ နိရောဓသမာပတ္တိယာ၊ ၏။ ဝတ္တသဒိသံ၊ မချွတ် မယွင်း ပြုမြဲဖြစ်သော ကျင့်ဝတ်နှင့်တူ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုပုဗ္ဗကိစ္စတို့တွင်။ ယံ၊ အကြင် ကိစ္စ သည်။ ဂရုတရံ၊ အထူးသဖြင့် ကြီးလေး၏။ တဿ၊ ကို။ အကရဏံ၊ သည်။ သမာပဇ္ဇနံ၊ ကို။ ဝိဗန္ဓတိ၊ တားဆီးနှောင့်ယှက်တတ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) ဝီမံသိတွာ၊ စူးစမ်း ဆင်ခြင် ၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ စ၊ ထိုမှတပါး။ အာကိဉ္စညာယတနေ ပတိဋ္ဌာတီတိ ဣဒံ၊ ဟူသော ဤစကား ကို။ ပုန၊ တဖန်။ အာကိဉ္စညာယတနဿ၊ ၏။ ဝါ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (သမာပဇ္ဇိတွာ-နောင် ဟိ-မပါဘဲ ရှိသင့်၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) သမာပဇ္ဇိတွာ၊ အာကိဉ္စညာစျာန်ကို ဝင်စားပြီး ၍။ ဝုဋ္ဌာယ၊ ယင်းမှထ၍။ ပုဗ္ဗကိစ္စဿ၊ ၏။ ကာတဗ္ဗတ္တာ၊ ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။
ယထာ ပနာတိအာဒိ၊ အစရှိသော စကားသည်။ ကတပုဗ္ဗကိစ္စတာသာမညေန၊ ပြုအပ်ပြီးသော ပုဗ္ဗကိစ္စ ရှိသည်၏ အဖြစ်ချင်းတူသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဥပမာသံသန္ဒနံ၊ ဥပမာနှီးနှေားကြောင်းဖြစ်သော စကား တည်း။
၈၈၀။ အဿာတိ၊ ကား။ နိရောဓသမာပတ္တိယာ၊ ၏။ (ဌာနံ-၌ စပ်) ကာလပရိစ္ဆေဒဝသေနာတိအာဒိနာ၊ အစရှိသောစကားဖြင့်။ စတူဟိ၊ ကုန်သော။ အာကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ (ဒေဿတိ-၌ စပ်) နိရောဓသမာပတ္တိယာ၊ ၏။ ဌာနံ၊ တည်ခြင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။
၈၈၂။ ဝိဝေကနိန္နန္တိ၊ ကား။ ပဂေဝ၊ ရှေးမဆွကပင်လျှင်။ သင်္ခါရဝိမုခတာယ စ၊ သင်္ခါရတို့မှ မျက်နှာလွှဲ သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ ဖလစိတ္တုပ္ပတ္တိယာ စ၊ ဖိုလ်စိတ်၏ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် လည်းကောင်း။ နိဿရဏဝိဝေကနိန္နံ၊ နိဿရဏဝိဝေကမည်သော နိဗ္ဗာန်သို့ ညွှတ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိ တဗ္ဗံ၊ ၏။
၈၈၃။ သင်္ခါရတ္တယပဋိပ္ပဿဒ္ဓိယာ စ၊ သင်္ခါရသုံးပါးအပေါင်း၏ ငြိမ်းခြင်းဖြင့် လည်းကောင်း။ (အဝိ သေသံ-၌ စပ်) အဝသေသစေတသိကဝိညာဏာဘာဝေန၊ ကြွင်းသော စေတသိတ်နှင့် ဝိညာဏ်မရှိခြင်း ကြောင့်။ ရူပဓမ္မမတ္တာဝသေသ တာယ စ၊ ရုပ်တရားမျှ ကြွင်းသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ မတနိရောဓသမာပန္နာနံ၊ သေသောသူနှင့် နိရောဓသမာပတ် ဝင်စားသောသူတို့၏။ အဝိသေသံ၊ အထူးမရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ မတဿ စ သမာပန္နဿ စ ကော ဝိသေသောတိ၊ ဟူသော။ ပုစ္ဆာ၊ ကို။ (ကတာ၊ ပြုအပ်၏။) နေသံ၊ ထိုသေသောသူနှင့် နိရောဓသမာပတ် ဝင်စားသောသူ တို့၏။
၈၈၄။ သဘာဝတောတိ၊ ကား။ သဘာဝဓမ္မတေယ၊ သဘောတရားအားဖြင့်။ ပရမတ္ထတော၊ ပရမတ္ထအား ဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ပရမတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ ဝိဇ္ဇမာနံ၊ ထင်ရှားရှိသော တရားသည်။ (နာ-ပိုနေသည်) သင်္ခတာဒိဘာဝေန၊ သင်္ခတ စသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝတ္တဗ္ဗတံ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ လဘတိ၊ ရ၏။ အဝိဇ္ဇမာနံ၊ ထင်ရှားမရှိသော တရားသည်။ န (လဘတိ)၊ မရ။ သမာပဇ္ဇန္တဿ ဝသေနာတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ သမာပဇ္ဇန္တဿ၊ သော။ အရိယပုဂ္ဂလဿ၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်၏။ (ပဋိပ္ပဿမ္ဘနပယောဂနိဗ္ဗတ္တိယာ-၌ စပ်) သမထဝိပဿနာဓမ္မေ၊ တို့ကို။ ယုဂနဒ္ဓေ၊ ညီတူအစုံဖွဲ့အပ်သည်တို့ကို။ ကတွာ၊ ၍။ အဋ္ဌ၊ ကုန်သော။ သမာပတ္တိယော၊ တို့ကို။ အာရောဟန္တဿ၊ တက်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ တက်လျက်။ အနုက္ကမေန၊ အစဉ်အားဖြင့်။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့ကို။ ပဋိပ္ပဿမ္ဘန ပယောဂနိဗ္ဗတိယာ၊ ငြိမ်းစေခြင်း ပယောဂ၏ ဖြစ်ခြင်းဖြင့်။ (နိပ္ဖတ္တိယာ-ရှိလျှင် ပြီးစီးခြင်းဖြင့်-ဟု အနက် ပေး) နိရောဓသမာပတ္တိ၊ သည်။ နိပ္ဖန္နာ နာမ၊ ပြီးစီးသည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ ပယောဂနိဗ္ဗတ္တိံ၊ ထို ပယောဂ၏ ဖြစ်ခြင်းပြီးခြင်းကို။ ဥပါဒါယ၊ အစွဲပြု၍။ နိပ္ဖန္နာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။
သင်္ခါရဝူပသမတော စ၊ သင်္ခါရတို့၏ ငြိမ်းခြင်းကြောင့် လည်းကောင်း။ သန္တဓမ္မသမနွယတော စ၊ ငြိမ်သက်သော အရူပသမာပတ်တရားသို့ အစဉ်လိုက်ခြင်းကြောင့် လည်းကောင်း။ သန္တံ၊ ငြိမ်းအေးငြိမ် သက်စွာသော။ အရိယောဟိ ဧဝ၊ အရိယာတို့သည်သာလျှင်။ နိဝေဝိတဗ္ဗတ္တာ၊ မှီဝဲအပ်သည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ အရိယနိသေဝိတံ၊ မည်၏။ တိဿန္နမ္ပိ၊ သုံးပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဒုက္ခတာနံ၊ ဒုက္ခတာတို့၏။ နိဗ္ဗုတဘာဝတော၊ ငြိမ်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နိဗ္ဗာနံ ဣတိ၊ ဟူ၍။ သင်္ခံ၊ သို့။ ဥပါဂတံ၊ ရောက်သော။ အရိယာပညန္တိ၊ ကား။ သုဝိသုဒ္ဓံ၊ ကောင်းစွာစင်ကြယ်သော။ မဂ္ဂဖလပညံ၊ မဂ်ပညာဖိုလ်ပညာကို။ ဣမိဿာပီတိ၊ ကား။ နိရောဓသမာပတ္တိယာ၊ ကို။ သမာပတ္တိသမတ္ထတာတိ၊ ကား။ သမာပဇ္ဇနသမတ္ထတာ၊ ဝင်စားခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်တည်း။
အာဟုနေယျဘာဝါဒိသိဒ္ဓိကထာဝဏ္ဏနာ
၈၈၅။ အာဟုနေယျဘာဝါဒိသဒ္ဓီတိ၊ ကား။ အာဟုနေယျ၊ ပုညက္ခေတ္တဘာဝါသိဒ္ဓိ၊ အာဟုနေယျအဖြစ်, ပါဟုနေယျအဖြစ်, ဒက္ခိဏေနအဖြစ်, အဉ္ဇလီကရဏီယအဖြစ်, အနုတ္တရပုညက္ခေတ္တအဖြစ်၏ ပြီးခြင်း တည်း။ အဝိသေသေနာတိ၊ ကား။ ဒဿနမဂ္ဂပညာဒိဝိသေသေန၊ ဒဿနမဂ်ပညာအစရှိသော အထူးနှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ ဧတိဿာ လောကုတ္တရပညာယ၊ ဤ လောကုတ္တရာပညာ၏။ အာနေတွာ၊ ဆောင်ယူ၍။ ဟုနိတဗ္ဗံ၊ ပေးလှူပူဇော်အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာဟုနံ၊ မည်၏။ ဒူရတောပိ၊ အဝေးမှ သော်လည်း။ အာနေတွာ၊ ဆောင်ယူ၍။ ဒါတဗ္ဗဒါနံ၊ ပေးလှူပူဇော်အပ်သော ဒါနဝတ္ထုတည်း။ တံ၊ ထိုအဝေးမှ ဆောင်ယူ၍ ပေးလှူပူဇော်အပ်သော အလှူဝတ္ထုကို။ ပဋိဂ္ဗဟေတုံ၊ ခံယူခြင်းငှာ။ ယုတ္တော၊ သင့်လျော်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာဟုနေယျော၊ မည်၏။ အာဂန္တုကဒါနံ၊ ဧည့်သည်အာဂန္တုအားပေးလှူ အပ်သောဝတ္ထုကို။ ပါဟုနံ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုဧည့်သည်အား။ ပေးလှူဖွယ်ကို။ ပဋိဂ္ဂဟေတုံ၊ ငှာ။ ယုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပါဟုနေယျော၊ မည်၏။ ဒက္ခိဏံ၊ မြတ်သောအလှူကို။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒက္ခိနေယျော၊ မည်၏။ အဉ္စလိကရဏံ၊ လက်အုပ်ကိုပြုခြင်း-လက်အုပ်ချီခြင်း သည်။ အဉ္ဇလီကမ္မံ၊ မည်၏။ တံ၊ ထိုလက်အုပ်ချီခြင်းကို။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဉ္ဇလိကရဏီယော၊ မည်၏။ အနုတ္တရံ ဥတ္တမံ၊ မြတ်သော။ (ဌာန-၌ စပ်) သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ပုညဝိရူဟနဋ္ဌာနံ၊ ကောင်းမှု၏ ကြီးပွားစည်ပင်ရာဌာနတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ လောကဿ၊ ၏။ အနုတ္တရံ၊ အလွန်အကဲမရှိ မြတ်သော။ ပုညက္ခေတ္တံ၊ ကောင်းမှု၏ လယ်ယာမည်၏။ ဣတိ အယံ၊ သည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ၌။ သင်္ခေပေါ၊ တည်း။ ဝိတ္ထာရော ပန၊ အကျယ်ကိုကား။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်သံဃာ နုဿတိအရာ၌။ ဝုတ္တောယေဝ၊ သာလျှင်တည်း။
၈၈၆။ မန္ဒာယ ဝိပဿနာယ အာဂတောတိ၊ ကား။ အတိက္ခာယ၊ မထက်သော။ ဝိပဿနာယ၊ ၏။ ဝသေန၊ ဖြငသ့်။ ပဌမမဂ္ဂပညံ၊ ပညာကို။ ဘာဝေတွာ၊ ပွားစေ၍။ သောတာပန္နဘာဝံ၊ သောတာပန်၏ အဖြစ်သို့။ အာဂတော၊ လာသောပုဂ္ဂိုလ်တည်း။ သဒ္ဓါဒီနံ၊ သဒ္ဓါအစရှိကုန်သော။ မုဒူနံ၊ နူးညံ့ကုန်သော။ ဣန္ဒြေိရှိသည်။ သမာနောပိ၊ ဖြစ်သော်လည်း။ သတ္တက္ခတ္တုပရမောတိ၊ ကား။ (ယဿ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား။) အတ္တဘာဝဂ္ဂဟဏံ၊ အတ္တတောကို ယူခြင်းဟူသော။ ဘဝူပပတ္တိ၊ ဘဝ၌ ကပ်ရောက်၍ ဖြစ်ခြင်းသည်။ သတ္တက္ခတ္တုံ၊ ခုနစ်ကြိမ်။ ပရမာ၊ အလွန်ဆုံးအတိုင်းအရှည်တည်း။ တတော ပရံ၊ ထိုမှနောက်၌။ ဝါ၊ ထိုထက်အလွန်။ အဋ္ဌမံ၊ ရှစ်ခုမြောက်သော။ ဘဝံ၊ ကို။
၈၈၇။ ပဋိသန္ဓိဝသေန၊ အားဖြင့်။ သကိံ၊ တကြိမ်။ အာဂစ္ဆတိ၊ လာတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သကဒါဂါမီ၊ မည်၏။ သကိဒေဝါတိ၊ ကား။ ဧကဝါရံယေဝ၊ တကြိမ်သာလျှင်။ ဣမံ လောကံ အာဂန္တွာတိ ဣမိနာ၊ ဟူသောဤပါဌ်ဖြင့်။ ပဉ္စသု၊ ကုန်သော။ သကဒါဂါမီသု၊ တို့တွင်။ စတ္တာရော၊ လေးပါးတို့ကို။ ဝဇ္ဇေတွာ၊ ကြဉ်၍။ ဧကောဝ၊ တပါးကိုသာလျှင်။ ဂဟိတော၊ ယူအပ်၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဧကစ္စော၊ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဣဓ၊ ဤလူ့ပြည်လောက၌သာလျှင်။ ပရိနိဗ္ဗာတိ၊ ပရိနိဗ္ဗာန်စံ၏။ ဧကစ္စော၊ သည်။ ဣဓ၊ ၌။ ပတွာ၊ ၍။ ဒေဝလောကေ၊ နတ်ပြည်လောက၌။ ပရိနိဗ္ဗာတိ၊ စံ၏။ ဧကစ္စော၊ သည်။ ဒေဝလောကေ၊ ၌။ ပတွာ၊ ၍။ တတ္ထေဝ၊ ထိုနတ်ပြည်လောက၌သာလျှင်။ ပရိနိဗ္ဗာတိ၊ ၏။ ဧကစ္စော၊ သည်။ ဒေဝလောကေ၊ ၌။ ပတွာ၊ ၍။ ဣဓ၊ ဤ ဤလူ့ပြည်လောက၌။ ဥပပဇ္ဇိတွာ၊ ဖြစ်ပြီး၍။ ပရိနိဗ္ဗာတိ၊ ၏။ စတ္တာရောပိ၊ ကုန်သော။ ဣမေ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ န ဂဟိတာ၊ မယူအပ်ကုန်။ ယော ပန၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ကား။ ဣဓ၊ လူ့ပြည်လောက၌။ ပတွာ၊ ၍။ ဒေဝလောကကေ၊ ၌။ ယာဝတာယုကံ၊ အသက်ထက်ဆုံး။ ဝသိတွာ၊ နေပြီး၍။ ပုန၊ တဖန်။ ဣဓ၊ ဤလူ့ပြည်လောက၌။ ဥပပဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ ပရိနိဗ္ဗာတိ၊ ၏။ အယံ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဂဟိတော၊ ယူအပ်၏။
၈၈၈။ ပဋိသန္ဓိဝသေန၊ ဖြင့်။ ဣဓ၊ ဤကာမလောကသို့။ အနာဂမနတော၊ မလာခြင်းကြောင့်။ အနာဂါမီ၊ မည်၏။ ဣန္ဒြိယဝေမတ္တတာဝသေနာတိ၊ ကား။ သဒ္ဓါဒီနံ၊ ကုန်သော။ ဝိမုတ္တိပရိပါစကဣန္ဒြိယာနံ၊ ဝိမုတ္တဉာဏ်ကို ရင့်ကျက်စေတတ်သော ဣန္ဒြေတို့၏။ ပရောပရိယတ္တေန၊ ရင့်သည်နုသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပဉ္စဓာ ဣဓ ဝိဟာယ နိဋ္ဌော ဟောတီတိ၊ ကား။ သော အနာဂါမီ၊ ထိုအနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယိအာဒိဘာဝေန၊ အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီစသည်တို့၏ အဖြစ်ဟူသော။ ပဉ္စပကာရေန၊ ငါးပါး သော အပြားအားဖြင့်။ ဣမံ လောကံ၊ ဤကာမလောကကို။ ပဇဟိတွာ၊ ပယ်စွန့်၍။ ဝါ၊ ကြဉ်၍။ ပရိနိဗ္ဗာ ယနကော၊ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အာယုဝေမဇ္စျဿ၊ အသက်၏ ထက်ဝက်၏။ အန္တရာယေဝ၊ အကြင်၌သာလျှင်။ ကိလေသပရိနိဗ္ဗာနေန၊ ကိလေသာငြိမ်းခြင်းဖြင့်။ ပရိနိဗ္ဗာယနတော၊ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုခြင်းငြိမ်းခြင်းကြောင့်။
ယတ္ထုပပန္နောတိ၊ ကား။ အဝိဟာဒီသု၊ အဝိဟာစသောဘုံတို့တွင်။ ယတ္ထယတ္ထ၊ အကြင်အကြင်ဘုံ၌။ ဥပပန္နော၊ ဖြစ်၍။ စ၊ ဆက်။ ဣမေသံ အနာဂါမီနံ၊ ဤအနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ပဘေဒဇာနနတ္ထံ၊ အကွဲ အပြားကို သိခြင်းအကျိုးငှာ။ ဥဒ္ဓံသောတအကနိဋ္ဌဂါမိစတုက္ကံ၊ ဂါမိစတုက္ကကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ ယော၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အဝိဟတော၊ ဘုံမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ စတ္တာရော၊ လေးခုကုန်သော။ ဒေဝ လောကေ၊ ဗြဟ္မာ့ဘုံတို့ကို။ သေဓေတွာ၊ သုတ်သင်၍။ ဝါ၊ ရောက်ပြီး၍။ အကနိဋ္ဌံ၊ အကနိဋ္ဌဘုံသို့။ ဂန္တွာ၊ ရောက်၍။ ပရိနိဗ္ဗာတိ၊ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြု၏။ အယံ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဥဒ္ဓံသောတော အကနိဋ္ဌဂါမီ နာမ၊ မည်၏။ ယော ပန၊ သည်ကား။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ တယော၊ ကုန်သော။ ဒေဝလောကေ၊ တို့ကို။ သေဓေတွာ၊ ၍။ သုဒဿိဒေဝလောကေ၊ သုဒဿိဗြဟ္မာ့ဘုံ၌။ ဌတွာ၊ တည်၍။ ပရိနိဗ္ဗာတိ၊ ၏။ အယံ၊ သည်။ ဥဒ္ဓံသောတော နအကနိဋ္ဌဂါမီနာမ၊ မည်၏။ ယော၊ သည်။ ဣတော၊ ဤအဝိဟာဘုံမျ။ အကနိဋ္ဌမေဝ၊ အကနိဋ္ဌဘုံသို့သာလျှင်။ ဂန္တွာ၊ ၍။ ပရိနိဗ္ဗာတိ၊ ၏။ အယံ၊ သည်။ နဥဒ္ဓံသောတော နအကနိဋ္ဌဂါမီ နမ၊ မည်၏။ ယော ပန၊ သည်ကား။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ စတူသု၊ လေးပါးကုန်သော။ ဒေဝလောကေသု၊ ဗြဟ္မာ့လောကတို့တွင်။ တတ္ထတတ္ထေဝ၊ ထိုထိုဗြဟ္မာ့လောက၌သာလျှင်။ ပရိနိဗ္ဗာတိ၊ ၏။ အယံ၊ သည်။ နဥဒ္ဓံသောတော နအကနိဋ္ဌဂါမီ နမ၊ မည်၏။ ပန၊ ဆက်။ ဧတေ၊ ဤအနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ အဝိဟေတု၊ အဝိဟာဘုံတို့၌။ ဥပပန္နသမနန္တရာ စ၊ ဖြစ်သည်၏အခြားမဲ့၌လည်းကောင်း။ (ပရိနိဗ္ဗာယန ဝသေန-၌ စပ်) အာယုဝေမဇ္စံ၊ အသက်၏။ ထက်ဝက်သို့။ အပ္ပတွာ ဝ၊ မရောက်မူ၍လည်းကောင်း။ ပတွာ စ၊ ရောက်၍လည်းကောင်း။ ပရိနိဗ္ဗာယနဝသေန၊ ကိလေသာငြိမ်းသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တယော၊ သုံးပါးကုန်သော။ အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယိနော၊ အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီပုဂ္ဂိုလ်တို့လည်းကောင်း။ ဧကော၊ သော။ ဥပဟစ္စရိနိဗ္ဗာယီ၊ လည်းကောင်း။ ဧကော၊ သော။ ဥဒ္ဓံသောတော၊ ဥဒ္ဓံသောတအနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်ကို လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပဉ္စ၊ ငါးပါးတို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) တေ၊ ထိုငါးပါးသော အနာဂါမ် ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ အသင်္ခါရသသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယိဝိဘာဂေန၊ အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ, သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အကွဲအပြားအားဖြင့်။ ဒသ၊ ဆယ်ပါးတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ အတပ္ပသုဒဿသုဒဿီသု၊ အတပ္ပါဘုံ သုဒဿာဘုံ သုဒဿီဘုံတို့၌။ တထာ၊ ထို့အတူပင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စတ္ထာရော၊ ကုန်သော။ ဒသကာ၊ ဆယ်ခုအပေါင်းတို့သည်။ စတ္တာလီသံ၊ လေးဆယ်သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) အကနိဋ္ဌေ ပန၊ ၌ကား။ ဥဒ္ဓံသောတော၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တယော၊ သုံးပါးကုန်သော။ အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယိနော၊ ပုဂ္ဂိုလ်တို့ လည်းကောင်း။ ဧကော၊ တပါးသော။ ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီ၊ လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ စတ္တာရော၊ တို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) တေ၊ ထိုလေးပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ အသင်္ခါရသသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယိဝိဘာ ဂေန၊ တို့၏ အကွဲအပြားအားဖြင့်။ အဋ္ဌ၊ ရှစ်ပါးတို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ သို့။ အဋ္ဌစတ္တာလီသံ၊ လေးဆယ့်ရှစ်ပါးကုန်သော။ အနာဂါမိနော၊ တို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။)
ပန၊ ထိုမှတပါး။ သောတာပန္နာ၊ သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ပဋိပဒါဘေဒေန၊ ပဋိပဒါအပြားအားဖြင့်။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ သတ္တက္ခုတ္တုပရမာ၊ ပရမသောတာပန်တို့လည်းကောင်း။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ ကောလံကောလာ၊ တို့လည်းကောင်း။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ ဧကဗီဇိနော၊ တို့လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ သဒ္ဓါဓုရေန၊ သဒ္ဓါဟူသော ဓုရဖြင့်။ ပဋိပန္နာ၊ ကျင့်ကုန်သော။ ဒွါဒသ၊ တဆယ့်နှစ်ပါးသော သောတာပန် တို့လည်းကောင်း။ တထာ၊ တူ။ ပညာဓုရေန၊ ပညာဟူသော ဓုရဖြင့်။ (ပဋိပန္နာ၊ ကုန်သော။ ဒွါဒသ၊ တို့ လည်းကောင်း။) ဣတိ၊ သို့။ စတုဝီသတိ၊ နှစ်ဆယ့်လေးပါးသည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။)
သကဒါဂါမိနော၊ တို့သည်။ သုညတဝိမောက္ခန၊ ဖြင့်။ ဝိမုတ္တာ၊ လွတ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ပဋိပဒါဝသေန၊ အားဖြင့်။ စတ္တာရော၊ လေးပါးတို့လည်းကောင်း။ တထာ၊ တူ။ အနိမိတ္တအပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ (ဝိမုတ္တာ၊ တို့သည်။ ပဋိပဒါဝသေန၊ အားဖြင့်။ စတ္တာရော စတ္တာရော၊ လေးပါး လေးပါးတို့ လည်းကောင်း။) ဣတိ၊ သို့။ ဒွါဒသ၊ တို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။)
၈၈၉။ အရဟန္တော၊ တို့သည်။ တထာ၊ ထို့အတူတဆယ့်နှစ်ပါးတို့ပင်တည်း။ ပန၊ ဆက်။ တေ၊ ထိုရဟန္တာ ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ဒွါဒသ၊ တဆယ့်နှစ်ပါးကုန်သော။ ပညာဝိမုတ္တာ၊ ပညာဝိမုတ္တရဟန္တာတို့ လည်းကောင်း။ ဒွါဒသ၊ ကုန်သော။ ဥဘာတောဘာဂဝိမုတ္တာ၊ တို့လည်းကောင်း။ ဒွါဒသ၊ ကုန်သော။ တေဝိဇ္ဇာ၊ တို့ လည်းကောင်း။ ဒွါဒသ၊ ကုန်သော။ ဆဠဘိညာ၊ တို့လည်းကောင်း။ ဒွါဒသ၊ ကုန်သော။
ရတိန္တိ၊ ကား။ အဘိရတိံ၊ မွေ့လျော်ခြင်းကို။ အဘိရုစိံ၊ နှစ်သက်ခြင်းကို။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တတ္ထာတိ၊ ကား။ အရိယာယ၊ စင်ကြင်သော။ ပညာဘာဝနာယ၊ ၌။
၈၉၀။ ဣမိဿ ဂါထာယာတိ၊ ကား။ ဣမိဿိံ ဂါထာယံ၊ ၌။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဂါထာ၊ ကို။ အတ္ထနော၊ ၏။ အတ္ထဘူတဿ၊ အနက်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂဿ၊ သီလသမာဓိပညာဟူသော ဝိသုဒ္ဓိမဂ်၏။ အာဓာရ ဘာဝေန၊ တည်ရာ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဧတံ၊ ဤဣမိဿ ဂါထာယ-ဟူသောပုဒ် သည်။ သာမိဝစနံ၊ သာမိဝိဘတ်အဆုံးရှိသောပုဒ်တည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အတ္ထဿ၊ ၏။ တံ သမ္ဗန္ဓိ ဘာဝတော၊ ထိုဂါထာ၏ သမ္ဗန္ဓီဖြစ်ခြင်းကြောင့်တည်း။
ပညာဘာဝနာနိသံသနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ နိဒ္ဒေသ၏အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ တေဝီသတိမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ၊ ၂၃-ခုမြောက်ဖြစ်သော အပိုင်း၏ အဖွင့်တည်း။
နိဂမနကထာဝဏ္ဏနာ (၅၃၄-၁)
၈၉၁။ ဣမိဿာ ဒါနိ ဂါထာယာတိအာဒီနံ၊ အစရှိကုန်သော။ ဂါထာနံ၊ တို့၏။ အတ္ထော၊ ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တော ဧဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂံ ဘာသိဿန္တိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ ပဋိညာတော၊ ဝန်ခံ အပ်ပြီးသော။ သွာယံ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေါ၊ ထိုသို့သော ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်သည်။ ဧတ္တာဝတာ၊ ဤမျှသော စကားအစဉ် ဖြင့်။ ဘာသိတော၊ ဆိုအပ်ပြီးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။
၈၉၂။ တတ္ထာတိအာဒီသု၊ ဤသို့အစရှိသောပါဌ်တို့၌။ အယံ၊ ဆိုလတံ့သည်ကား။ ပဒသမ္ဗန္ဓေန၊ ပုဒ်၏စပ် ခြင်းနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ ကွာ။ သင်္ခေပတ္ထော၊ အကျဉ်းဖြစ်သောအနက်တည်း။ သီလေ ပတိဋ္ဌာယာတိ ဂါထာယံ၊ ဟူသောဂါထာ၌။ ဝုတ္တာနံ၊ ဟောအပ်ကုန်သော။ သီလာဒိပ္ပဘေဒါနံ၊ သီလစသည်အပြားရှိကုန်သော။ တေသံ အတ္ထာနံ၊ ထိုအနက်တို့၏။ (ယော ဝိနိစ္ဆယော-၌ စပ်) ပဉ္စန္နမ္ပိ၊ ငါးပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ မဟာနိ ကာယာနံ၊ နိကာယ်ကြီးတို့၏။ အဋ္ဌကထာနယေ အဋ္ဌကထာတန္တိယံ၊ အဌကထာအစဉ်၌။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုအရာ၌။ ဝုတ္တော၊ သော။ ယော ဝိနိစ္ဆယော၊ အကြင်အဆုံးအဖြတ်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ယေဘုယျေန၊ များသောအားဖြင့်။ တံ သဗ္ဗံ၊ ထို အလုံးစုံသော အဆုံးအဖြတ်ကို။ သမာဟရိတွာ သမာနေတွာ၊ ကောင်းစွာဆောင်၍။ နိကာယန္တရသနိကာယဂတဝါဒဒေါသသင်္ကရေဟိ၊ နိကာယ်တပါးနှင့် မိမိနိကာယ် တို့၌ တည်သော ဝါဒဒေါသတို့နှင့် ရောယှက်ခြင်းတို့မှ။ (သနိကာယ-သီမူသာသင့်သည်။ ဝါဒသင်္ကရ ဒေါသေဟိ-ဟူ၍ သော်လည်း ရှိသင့်၏။ ထိုသို့ရှိလျှင် နိကာယ်တပါးတည်း၌ တည်သောဝါဒနှင့် မိမိနိကာယ်၌ တည်သောဝါဒတို့၏ ရောယှက်ခြင်း အပြစ်တို့မှ-ဟု ပေး) မုတ္တော၊ ကင်းလွတ်သော။ သော ဝိနိစ္ဆယော၊ ထိုအဆုံးအဖြတ်ကို။ (သ ဝိနိစ္ဆယော-ကို သော ဝိနိစ္ဆယော-ဟု ပုဒ်ဖြတ်၍ ဖွင့်သည်) ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပကာသိတော၊ ပြအပ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိသုဒ္ဓိကာမေဟိ၊ စင်ကြင်သော နိဗ္ဗာန်ကို အလိုရှိ ကုန်သော။ ယောဂီဟိ၊ တို့သည်။ ဧတသ္မိံ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ၊ ကျမ်း၌။ အာဒရော၊ ရိုသေခြင်းကို။ ကရဏီ ယောယေဝ၊ ပြုအပ် ပြုအပ် ပြုထိုက်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤတွင်ပြီး၏။
နိဂမနဂါထာယော (၅၃၅-၁၁)
စ၊ နိဂုံးကိုဆိုဦးအံ့။ ဧတ္တဝတာ၊ ဤမျှအတိုင်းအရှည်ရှိသော စကားအစဉ်ဖြင့် –
သုဝိသုဒ္ဓသမာစာရော၊ ကောင်းစွာစင်ကြယ်သော အကျင့်အာစာရနှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော။ ဝိပုလောဒါရ ဝိသုဒ္ဓမတိပါဋဝေါ၊ ကျယ်ပြန့်မြင့်မြတ်၍ စင်ကြယ်သော ဉာဏ်ပညာ၏ ထက်မြက်ခြင်းရှိတော်မူသော။ မဟေသိ-မဟာဣသိ၊ အရှင်ဗုဒ္ဓဃောသအမည်ရှိသော ရဟန်းမြတ်သည်။ ဝါ၊ အရှင်ဗုဒ္ဓဃောသအမည်ရှိ သော မထေရ်မြတ်သည်။ ကရုဏာဝေဂသမုဿာဟိတမာနသော၊ ကရုဏာအဟုန်သည်။ ကောင်းစွာ တိုက်တွန်းအပ်သော စိတ်နှလုံးရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝိသုဒ္ဓနယမဏ္ဍိတံ၊ စင်ကြယ်သောနည်းတို့ဖြင့် တန်ဆာဆင် အပ်သော။ ယံ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂံ၊ အကြင်ဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကျမ်းကို။ လောကဿ၊ လူအပေါင်း၏။ အစ္စန္တဝိသုဒ္ဓိယာ၊ စင်စစ်ကိလေသာတို့မှ စင်ကြယ်ခြင်းအကျိုးငှာ။ အဘာသိ၊ မိန့်ဆိုဟောကြားရေးသားစီရင်တော်မူခဲ့လေ ပြီ။
တဿ (ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂဿ)၊ ထိုဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကျမ်း၏။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ ပကာသေတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ သိဒ္ဓဂါမ ပရိဝေဏနိဝါသိနာ၊ သိဒ္ဓဂါမကျောင်းတိုက်၌ (ဝါ) သိဒ္ဓရွာကျောင်းတိုက်၌ သီတင်းသုံးနေလေ့ရှိသော။ သုဒ္ဓါစာရေန၊ စင်ကြယ်သောအကျင့်အာစာရရှိသော။ ဓိမတာ၊ ပညာရှိဖြစ်သော။ ဒါဌနာဂေန၊ ဒါဌနာဂ အမည်ရှိသော။ ထေရေန၊ မထေရ်သည်။ အာယာစိတော-အာယာစိတေန၊ တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ တောင်းပန်အပ်သော။ (မယာ-၌ စပ်) (ယာစိတေန-ဟူ၍ သော်လည်း။ မူလပါဌ်မှန်း ရှိသင့်၏။ ယာစိတေန၊ တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ တောင်းပန်အပ်သော။) မယာ၊ သည်။ ယာ အတ္ထသံဝဏ္ဏနာ၊ အကြင်အနက်ကို ဖွင့်ရာဖွင့်ကြောင်းဖြစ်သော ဋီကာကျမ်းကို။ ပုရာတနံ၊ ရှေး၌ဖြစ်သော။ ကထာမဂ္ဂံ၊ အဖွင့်ဖြစ်သောစကားအစဉ်ကို။ ဝါ၊ ပို့ချရိုးပို့ချစဉ်ကို။ နိဿာယ၊ အမှီပြု၍။ သမာရဒ္ဓါ၊ ကောင်းစွာအားထုတ်အပ်ပြီ။
တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုအရာဌာနတို့၌။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ပရမတ္ထာနံ၊ မဖောက်မပြန် မှန်ကန်သော အနက် တို့ကို။ နိဓာနတော၊ သိုမှီးသွင်းထားခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ သိုမှီးသွင်းထားရာဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ နမတော၊ အမည်အားဖြင့်။ ပရမတ္ထမဉ္ဇူသာ နာမ၊ အမည်ရှိသော။ အနာကုလဝိနိစ္ဆယာ၊ ရှုပ်ထွေးခြင်းကင်းသော အဆုံးအဖြတ်ရှိသော။ သာ ဧသာ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော ဤဋီကာကျမ်းသည်။ ဘာဏဝါရတော၊ ဘာဏဝါရအားဖြင့်။ အဋ္ဌာသီတိပ္ပမာဏာယ၊ ၈၈-ဘာဏဝါရ အတိုင်းအရှည်ရှိသော။ ပါဠိယာ၊ ဖြင့်။ ပရိနိဋ္ဌာနံ၊ ထက်ဝန်းကျင် ပြီးဆုံးခြင်းသို့။ ဝါ၊ လုံးဝပြီးဆုံးခြင်းသို့။ သမ္ပတ္တာ၊ ကောင်းစွာပြီးမြောက် ဆိုက်ရောက်လေပြီ။
ဣတိ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အပြားအားဖြင့်။ တံ၊ ထိုဝိသုဒ္ဓိမဂ်ဋီကာကျမ်းကို။ သင်္ခါရောန္တေန၊ ကောင်းစွာ ပြုစီရင်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ကောင်းစွာပြုစီရင်သော။ မယာ၊ သည်။ ယံ တံ ပုညံ၊ အကြင်ကောင်းမှုကို။ အဓိဂတံ၊ ရအပ်ပြီ။ တဿ၊ ထိုကောင်းမှု၏။ အာနုဘာဝေန၊ အာနုဘော်ကြောင့်။ လောကနာထဿ၊ တလောကလုံး၏ အားကိုးရာဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား၏။ သာသနေ၊ သာသနာတော်၌။
ဩဂါဟေတွာ၊ သက်ဝင်ကုန်၍။ ဝိသုဒ္ဓါယ၊ စင်ကြယ်သော။ သီလာဒိပဋိပတ္တိယာ၊ သီလအစရှိသော အကျင့်ပဋိပတ်ဖြင့်။ သဗ္ဗေပိ၊ လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဒေဟိနော၊ သတ္တဝါတို့သည်။ ဝိမုတ္တိရသဘာဂိနော၊ ဝိမုတ္တိရသ အဖို့အစုရှိကုန်သည်။ ဟောန္တု၊ ဖြစ်ပါစေကုန်သတည်း။
ဒေဝါ၊ မိုးဃ်သည်။ ကာလေန၊ သင့်လျော်သောကလ၌။ သမ္မာ၊ ကောင်းစွာ။ ဝဿတု၊ ရွာသွန်းပါစေသ တည်း။ မဟီပတိ၊ မြေကြီးအရှင်ဖြစ်သော။ ဝါ၊ ရေမြေ့ရှင်ဖြစ်သော။ ရာဇာ၊ သည်။ သဒ္ဓမ္မနိရတော၊ သူတော်ကောင်းတရား၌ မွေ့လျော်သည်ဖြစ်၍။ လောကံ၊ လောကကို။ ဝါ၊ လူအပေါင်းကို။ ဓမ္မေနဝ၊ တရားသဖြင့်သာလျှင်။ ဝါ၊ တရားနည်းလမ်းဖြင့်သာလျှင်။ ပသာသတု၊ သွန်သင်ညွှန်ပြ ဆုံးမအုပ်ချုပ်ပါ စေသတည်း။ ဣတိ၊ ဤတွင်ပြီး၏။
ဗဒရတိတ္ထဝိဟာရသိနာ၊ ဗဒရတိတ္ထကျောင်းတိုက်၌ သီတင်းသုံးလေ့ရှိသော။ အာစရိယဓမ္မပါလေန၊ ဆရာဓမ္မပါလသည်။ ဝါ၊ ဓမ္မပါလအမည်ရှိသော ဆရာတော်သည်။ ကထာ၊ ပြုစီရင်အပ်သော။ ပရမတ္ထမဉ္ဇူသာ နာမ၊ အမည်ရှိသော။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂမဟာဋိကာ၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်မဟာဋီကာကျမ်းသည်။ သမတ္တာ၊ ပြီးပြီး။
ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂမဟာဋီကာ၊ ကျမ်းသည်။ သမတ္တာ၊ ပြီးပြီ။
ဝိသုဒ္ဓိမဂ် မဟာဋီကာ နိဿယ စတုတ္ထတွဲ ဤတွင်ပြီးပြီ။
နိဿယနိဂုံး
၁။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂဂန္ထဿ၊ ဝိသုဒ္ဓနယဒဿိနော။
ဒုဗ္ဗောဓတ္ထံ ပကာသေတုံ၊ ယာ ကတာ အတ္ထဝဏ္ဏနာ။
၂။ မဟာစရိယဓမ္မပါလ-တ္ထေရေန တိက္ခဉာဏိနာ။
ပရမတ္ထမဉ္ဇူသာတိ၊ မဟာဋီကာတိ စေရိတာ။
၃။ ပါဠိတော သာ စ ဂမ္ဘီရာ၊ သုဒုဗ္ဗောဓာ စ အတ္ထတော။
သမယန္တရသံယုတ္တာ၊ ဒုဇ္ဇာနာယ သမယန္တရေ။
၄။ အပေတပရိစယေန၊ သုဒ္ဓပါဠိဝိဘာဝိနာ။
ပေါရာဏနိဿယေဟိပိ၊ သက္ကာ ဉာတုံ န သဗ္ဗသော။
၅။ တသ္မာဿ မြမ္မဘာသာယ၊ နုပဒံ ပရိဝတ္တိယာ။
ယံ အတ္ထဒဿနံ ဂန္ထံ၊ နိဿယံ ကာတုမာရဘိံ။
၆။ ဒွါဝီသတာဓိကေ သာကေ၊ ဝဿာနံ တေရသေ သတေ။
မာဃဿ ကဏှပက္ခမှိ၊ အာဒိံ ကတွာ တတီယကံ။
၇။ ဇာတော ဆိပ်ခွန်အဟာဂါမေ၊ ရွှေဘိုနဂရပစ္ဆိမေ။
သာသနာ့ရိပ်သာ အာရောမေ၊ ပုရေ ရန်ကုန်တိ ပါကဋေ။
၈။ ဝသန္တောဟံ အဂ္ဂမဟာ-ပဏ္ဍိတောပါဓိ သောဘနော။
မဟာစည်တိ ဝိဟာရေ စ၊ ဝုတ္ထော တန္နာမဝိဿုတော။
၉။ ဆဋ္ဌသင်္ဂီတိကာလေ ယော၊ ပိဋကတ္တယပါဠိယော။
တဒဋ္ဌကထာ စ တဋ္ဋီကာ၊ သဗ္ဗာ ဩသာနသောဓနေ။
၁၀။ ဌတွာ ဌာနေ ဝိသောဓေသိံ၊ ပုစ္ဆာနံ'ထ ဝိစာရဏံ။
ဝိနယေ စေဝ ဓမ္မေ စ၊ သာဓေသိံ ထိရစေတသာ။
၁၁။ တတော စာပိ ပုရေ ကာလေ၊ ဂန္ထံ ဝိပဿနာနယံ။
အကံ ကေဝလသမ္ပုဏ္ဏံ၊ သတိပဋ္ဌာနမူလကံ။
တဒညသုတ္တသံသန္ဒံ၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂနိဿိတံ။
၁၂။ ပဋ္ဌာယာထ စတုဒ္ဒသ-ဝဿိကကာလတော အဟံ။
ဒေဿမိ ဘာဝနာကမ္မံ၊ ယထာလဒ္ဓေါပနိဿယံ။
၁၃။ တဿ မေ နယာမာဒါယ၊ ပဋိပန္နာ ဇနာ ဗဟူ။
တေသု နေကသဟဿာ တု၊ သကာစေရပ္ပဝါဒိနော။
၁၄။ ဒေသနာဓမ္မဂန္ထာ စ၊ ဒေသနာကာရသဏ္ဌိတာ။
ဝိပဿနာပါဒကာဒိ-နာမနေကာ ကတာ မယာ။
၁၅။ တထေဝ သတိပဋ္ဌာန-သုတ္တာဒီနဉ္စ နိဿယာ။
ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂနိဿယယော၊ တမ္ဘာသာပရိဝတ္တနံ။
ဝိသုဒ္ဓိဉာဏကထာ တု၊ ပါဠိယာ စာပိ သင်္ခတာ။
၁၆။ တံ ပနာဟံ မဟာဋီကာ-နိဿယံ ကာတုမာရဘံ။
ဆဋ္ဌသင်္ဂီတိယာ ပစ္တာ-ဘာဂေ သင်္ဂီတိသာမိနော။
၁၇။ အဘိဒ္ဓဇမဟာရဋ္ဌ-ဂုရုပါဓိသမင်္ဂိနော။
မစိုးရိမ်အာရာမာဓိပ-တ္ထေရဿောဝါဒမာဒိယ။
၁၈။ ဝါစယံ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂံ၊ သဝဏ္ဏနံ ဒိနေ ဒိနေ။
ဋီကာယတ္ထံ လိခါပေန္တော၊ သပဒတ္ထဝိနိစ္ဆယံ။
၁၉။ ယုတ္တဋ္ဌာနေ စ ဗာဟီရ-ဝစနမ္ပိ ပကာသယံ။
သုတတ္ထာယ သုတေသီနံ။ ထိရတ္ထံ နိစ္ဆယဿ စ။
၂၀။ တိံ သာဓိကဋ္ဌသတေဟိ၊ ဒိဝသေဟိ ပုနပ္ပုနံ။
သင်္ခါရိတွာန နိဋ္ဌာနံ၊ ပါပေသိံ နိဿယံ ဣမံ။
၂၁။ ဣစ္စေဝမယမာကာရ-သမ္ပန္နော ဝိညုဝဏ္ဏိတော။
အဋ္ဌဝီသာဓိကေ သာကေ။ ဝဿာနံ တေရသေ သတေ။
စုဒ္ဒသေ မာဃဇုဏှဿ၊ အနာယာသေန နိဋ္ဌိတော။
၂၂။ ယထာ စာယံ ဂတော နိဋ္ဌံ၊ အနာယာသေန ကေဝလီ။
တထာ ကလျာဏသင်္ကပ္ပါ၊ နိဋ္ဌံ ဂစ္ဆန္တု ဇန္တုနံ။
၂၃။ ပရိမုဒ္ဒိတပေါတ္ထက-ဘာဝေန တွေ' သ နိဿယော။
သာကေ တိံ သာဓိကေ ဝေဿ၊ နိဋ္ဌိတော တေရသေ သတေ။
၂၄။ ယာဝ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေါ စ၊ မဟာဋီကာ စ တိ၏တေ။
တာဝါယံ ဒဿယံ အတ္ထံ၊ တဿာ လောကမှိ တိဋ္ဌတံ။
၂၅။ ယေ စ သက္ကောန္တိ ပူရေတုံ၊ ဦနဋ္ဌာနာနိ ဧတ္ထ စေ။
တာနိ တေ ပရိပူရေန္တု၊ ဧသာ မေ အဘိယာစနာတိ။
နိဿယနိဂမနံ သမတ္ထံ။
၁-၂။ ဝိသုဒ္ဓနယဒဿိနော၊ ဂိုဏ်းတပါးဝါဒ ကင်းစင်ပလျက် ဝိဟာရမဟာ စဉ်ဆက်လာ၍ လွန်စွာ သိပ်သည်း စင်ကြယ်သောနည်းကို ပြတတ်သော။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂဂန္ထဿ၊ နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း လမ်းကောင်း ဖြစ်လတ် ဂုဏ်သကတ်ကြောင့် လျော်ပတ်တင့်လျှမ်း ဝိသုဒ္ဓိမဂ်မည်သော ကျမ်၏။ ဒုဗ္ဗောမတ္ထံ၊ ကွယ်ဝှက် နက်နဲ သိနိုင်ခဲသောအနက်ကို။ ပကာသေတုံ၊ လက်ပေါ်တင်ထား ပတ္တမြားသို့ ထင်ရှားဖွင့်ပြခြင်းငှာ။ တိက္ခဉာဏိနာ၊ အလွန်ထက်မြက်သော ဉာဏ်ပညာရှိတော်သော။ (အတိသယအနက်ရှိသော ဤ-ပစ္စည်း အတွက် အလွန်ဟူသော အနက်ကို ဖြည့်စွက်၍ ပြန်သည်) မဟာစရိယဓမ္မပါလတ္ထေရေန၊ အရှင်ဓမ္မပါလ ဆရာတော်မထေရ်မြတ်သည်။ ပရမတ္ထမဉ္ဇူသာတိ စ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ မဟာဋီကာတိ စ၊ ဟူ၍ လည်းကောင်း။ ဤရိတာ၊ ခေါ်ဆိုအပ်သော။ ယာ အတ္ထဝဏ္ဏနာ၊ အကြင်အနက်အဖွင့် ဋီကာကျမ်းကို။ ကတာ၊ ရေးသားတီထွင် စီရင်တော်မူအပ်လေပြီ။
၃-၄။ စ၊ ဤနိဿယကျမ်းသစ် ရေးဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းကား။ သာ၊ ထိုမဟာဋီကာသည်။ (ယသ္မာ၊ ကြောင့်။) ပါဠိတော၊ ပါဠိစာသွားသဒ္ဒါရေးအလိုအားဖြင့်။ ဂမ္ဘီရာ စ၊ နက်နဲသည်လည်းကောင်း။ အတ္ထတော၊ အနက်အဓိပ္ပါယ်အလိုအားဖြင့်။ သုဒုဗ္ဗောဓာ စ၊ အလွန်သိနိုင်ခဲသည်လည်းကောင်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) သမယန္တရသံယုတ္တာ၊ အယူတပါး ဘာသာခြားအဆိုတို့နှင့် စပ်ယှဉ်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ စပ်ယှဉ်လျက် ဖော်ပြဆုံးဖြတ်ထားသောကြောင့်။ သမယန္တရေ၊ အယူတပါး ဘာသာခြားကျမ်းဂန်၌။ အပေတပရိစယေန၊ လေ့လာခြင်း ကင်းသော။ ဝါ၊ ကင်းသည်ဖြစ်၍။ သုဒ္ဓပါဠိဝိဘာဝိနာ၊ ပါဠိဘာသာ သက်သက်သာ တတ်သိသော ပညာရှိသည်။ ဒုဇ္ဇာနာ စ၊ သိနိုင်ခဲသည်လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပေါရာဏ နိဿယေဟိပိ၊ ရှေးကထင်ပေါ် ဆရာကျော်တို့ ဖွင့်ဖော်ရေးသား နိဿယဟောင်းများဖြင့်လည်း။ သဗ္ဗသော၊ ကြွင်းမဲ့ဥဿုံ အလုံးစုံအားဖြင့်။ ဉာတုံ၊ သိနားလည်ခြင်းငှာ။ န သက္ကာ၊ မစွမ်းနိုင်ပေ။
၅-၈။ တသ္မာ၊ ထို (သို့ ပါဠိအားဖြင့် နက်နဲခြင်း, အနက်အားဖြင့် အလွန်သိနိုင်ခဲခြင်း, သမယန္တရနှင့် စပ်၍ သိနိုင်ခဲခြင်း, နိဿယဟောင်းတို့ဖြင့် အပြည့်အစုံ မသိနိုင်ခြင်း) ကြောင့်။ (ကာတုံ အာရဘိံ – ၌ စပ်) ရွှေဘိုနဂရပစ္ဆိမေ၊ ရန်ကြီးအောင်နှင့် ကုန်းဘောင်ရွှဘို မုတ်ဆိုးဘို တဖြာ ရတနာသိင်္ခ ငါးမည်ရသည့် မြို့မှ အနောက်ထွန်းတောက်သာယာ ခုနစ်မိုင်ကွာသော အရပ်၌။ ဆိပ်ခွန်အဟာဂါမေ၊ ဆိပ်ခွန်ရွာကြီး၌။ ဝါ၊ က-ဘိုးရေကာ မူးမြစ်ညာမှ သွယ်ဖြာလာရောက် တူးမြောင်းပေါက်၍ များမြောက်လှစွာ စိမ်းညိုသာသည့် လယ်ယာဥယျာဉ် ပတ်ဝန်းကျင်နှင့် သစ်ပင်များစွာ ရိပ်ဝေဖြာ၍ သာယာပေတောင်း သူတော်ကောင်းတို့ စုပေါင်းနေရာ ဆိပ်ခွန်ရွာဟု သညာကျော်ဟီး ရွာမြတ်ကြီး၌။ ဝါ၊ လယ်ယာစိုက်ပျိုး ရောင်းဝယ်ရိုးနှင့် ချည်ပိုးသစ်ဆန်း အထည်ယက်လုပ်ငန်းဖြင့် အေးချမ်းစည်သာ ဆိပ်ခွန်ရွာဟု သညာကျော်ဟီးရွာမြတ်ကြီး၌။ ဇာတော၊ ဦးကံတော်-ဒေါ်အုပ် သမုတ်ခေါ်ဝေါ ခမည်းတော်- မည်တော်တို့မှ ထွန်းပေါ်ထူးခြား မွေးဖွားလာခဲ့သော။ (အဟံ-၌ စပ်) ရန်ကုန်တိ ပါကဋေ၊ နိုင်ငံတကာ ကမ္ဘာအနှံ့အပြား ရန်ကုန်ဟု ထင်ရှားသော။ ပုရေ၊ မြို့တော်ကြီး၌။ ဝါ၊ ခေတ်ကာလအလိုက် သိုက်မြိုက်စွာ မြို့အင်္ဂါညီလျော် နေပြည်တော်ကြီး၌။ ဝါ၊ ခေတ်ကာလအလိုက် သိုက်မြိုက်စုံညီစွာ မြို့အင်္ဂါ ညီလျော် နေပြည်တော်ကြီး၌။ သာသနာ့ရိပ်သာအာရာမေ၊ သာသနာ့ရိပ်သာမည်သော ကမ္မဋ္ဌာန်းကျောင်း တိုက်၌။ ဝါ၊ ဖလ်ယဉ်ဓမ္မာရုံကြီးက တဌာန, ပိဋကတိုက်ကြီးကတဖုံ, ဆေးပေးရုံကတလီ, မဟာစည် ကျောင်းတော်က တဝ, မော်ကွန်းရုံဌာနကတဖြာ, သီမာဝိဟာရနှင့် စံကျောင်းတော် စသည် အမျိုးအမည် အစားစားများပြားသော ကမ္မဋ္ဌာန်းကျောင်းနှင့် သစ်ပင်ပေါင်းများစွာ ရိပ်ဝေဖြာ၍ သာယာသိုက်မြိုက် သာသနာ့ရိပ်သာမည်သော ကျောင်းတိုက်၌။ ဝါ၊ မြို့လယ်ရိပ်သာ ဖြစ်နေပါလည်း သွားလာမြည်ဟီး ကားလမ်းကြီးနှင့် မနီးတုံလှ ဆိတ်ငြိမ်ရ၍ တောကကျောင်းနှယ် ရှုခင်းကျယ်လျက်ပျော်ဘွယ်ရာကောင်း သာသနာ့ရိပ်သာမည်သောကျောင်း၌။ ဝသန္တော၊ ဝိပဿနာ ပညာမှီငြမ်း နိဗ္ဗာန်လမ်းကို တတ်စွမ်းသမျှ ဟောညွှန်ပြသလျက် မျှတနေထိုင်ဆဲဖြစ်သော။ (အဟံ-၌ပင် စပ်) အဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတောပါဓိ၊ အဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတ ဘွဲ့တံဆိပ်ရရှိသော။ သေဘနော၊ အရှင်သောဘနမည်သော။ ဝါ၊ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ သာသနာဝယ် ကောင်းစွာဖြည့်ကျင့် ဂုဏ်ပေါင်းဆင့်၍ တင့်တင့်တယ်တယ် ဖြစ်လိမ့်မယ်ဟု ရည်ရွယ် ချင့်တွေး (ဥပဇ္စျာယ်က) ဘွဲ့ချည်ပေးသဖြင့် ရှင်ငယ်ကလေးဘဝ ထိုခါမှစ၍ ခေါ်ကြလေဘိ သောဘန အမည်ရှိသော။ မဟာစည်ဝိဟာရေ၊ မဟာစည်ကျောင်းတိုက်၌။ ဝါ၊ ဆိပ်ခွန်ရွာမှ တာလေးရာလောက် ကွာလှမ်းထောက်သည့် အနောက်မြောက် အရပ်ငယ် ကြီးကျယ်လှစွာ စည်တော်သာကြောင့် သညာ သမိုက် မဟာစည်မည်သော ကျောင်းတိုက်၌။ ဂုတ္ထော၊ နေဘူးသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ၁၃၀၃-ခုနှစ်မှ ၁၁-ခုနှစ်အထိ ရှစ်နှစ်ပတ်လုံး သီတင်းသုံးနေဘူးသောကြောင့်။ တန္နာမဝိဿုတော စ၊ ထိုမဟာစည်ကျောင်း အမည်ဖြင့်လည်း ထင်ရှားကျော်စောသော။ ဝါ၊ မဟာစည်ဆရာတော် ဟူ၍လည်း ခေါ်ဝေါ်ပညတ် ကမ္ဘာ အရပ်ရပ်၌ နှံ့စပ်ကျော်ကြား ထင်ရှားလျက်ရှိသော။ အဟံ၊ ငါသည်။ အဿာ၊ ထိုမဟာဋီကာ၏။ အနုပဒံ၊ ပုဒ်တိုင်း ပုဒ်တိုင်းကို။ မြမ္မာဘာသာယ၊ မြန်မာဘာသာဖြင့်။ ပရိဝတ္တိယ၊ ပြန်ဆို၍။ (အဿာ၊ ထိုမဟာ ဋီကာ၏။) အတ္ထဒဿနံ၊ အနက်ကို ပြကြောင်းဖြစ်သော။ ယံ နိဿယံ ဂန္ထံ၊ အကြင်နိဿယကျမ်းကို။ ကာတုံ၊ ရေးသားပြုစုခြင်းငှာ။ (အာရဘိံ-၌ စပ်) ဝဿာနံ၊ နှစ်တို့၏။ ဒွါဝီသတာဓိကေ၊ ၂၂-ခု အလွန်ရှိ သော။ တေရသေသတေ၊ တဆဲ့သုံးရာမြောက်ဖြစ်သော။ သာကေ၊ သကရာဇ်၌။ ဝါ၊ သကရာဇ် ၁၃၂၂-ခုနှစ်၌။ မာဃဿ၊ တပို့တွဲလ၏။ ကဏှာပက္ခမှိ၊ လဆုတ်ပက္ခ၌။ တတီယကံ၊ ၃-ရက်မြောက်နေ့ကို။ အာဒိံကတွာ၊ အစပြု၍။ ဝါ၊ တပို့တွဲလဆုတ်၃-ရက်နေ့မှစ၍။ အာရတိံ၊ ပရိယတ်နှင့် ပဋိပတ် နှစ်ရပ်လုံး တိုးပွားအောင် ကြိုးစားအားထုတ်ခဲ့ပါသတည်း။ ဝါ၊ ပရိယတ် ပဋိပတ် နှစ်ရပ်လုံး အကုန်အပြည့်အစုံ လိုလားသော အမျိုးသားတို့အတွက် ကြိုးစားအားထုတ်ခဲ့ပါသတည်း။ (နံပါတ် ၁၆-ဂါထာနှင့် စပ်)
၉-၁၀။ ယော (အဟံ)၊ ယင်းသို့ ကြိုးစားအားထုတ်ခဲ့သော ငါသည်။ ဆဋ္ဌသင်္ဂီတိကာလေ၊ ဆဋ္ဌသံဂါယနာ တင်ရာကာလ အလွန်ကြုံခဲသော အခါသမယ၌။ သဗ္ဗာ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ ပနိကတ္တယပါဠိယော စ၊ အုပ်ရေ (၄၀) ရှိသော ပိဋကသုံးပုံ ပါဠိတော်ကိုလည်းကောင်း။ တဒဋ္ဌကတာ စ၊ ထိုပါဠိတော်တို့၏ အဖွင့် အုပ်ရေ (၅၁) ရှိသော အဋ္ဌကထာတို့ကို လည်းကောင်း။ တဋ္ဋီကာ စ၊ ထိုအဋ္ဌကထာတို့၏ အဖွင့်အုပ်ရေ (၂၆) ရှိသော ဋီကာတို့ကိုလည်းကောင်း။ ဩသာနသောဓနေ ဌာနေ၊ နောက်ဆုံးပရုကို ကြည့်ရှုသုတ်သင် အပြီးသတ်ပြင်ဆင်ရာဌာန။ ဌတွာ၊ နာယကအဖြစ်ဖြင့် တည်၍။ ဝိသောဓေသိံ၊ သုတ်သင်ပြင်ဆင်ခဲ့ပြီ။ အထ၊ ထို့ပြင်။ (ဆဋ္ဌသင်္ဂီတိကာလေ၊ ပြင်ဆင်၍ ပုံနှိပ်ပြီးသော ပါဠိအဋ္ဌကထာ ဋီကာတို့ကို အညီအညွတ် ရွတ်ဆိုကြတော့မည်ရှိရာ သံဂါယနာတင်ဆဲကာလ၌။) ဝိနယေ စေဝ၊ ဝိနည်းပဋိက၌ လည်းကောင်း။ ဓမ္မေ စ၊ သုတ် အဘိဓမ္မာ ၂-ဖြာသော ပိဋက၌လည်းကောင်း။ ပုစ္ဆနံ၊ ပဌမသံဂါယနာ တင်စဉ်အခါက အရှင်မဟာကဿပ မေးတော်မူခဲ့သည့် နည်းအရဖြင့် မေးမြန်းခြင်း ကိစ္စကိုလည်းကောင်း။ ဝိစာရဏံ၊ ဋ္ဌ-ဋီ သံဂါယနာတင်သောအခါ၌ သီးစွာလမ်းခင်းလျက် စိစစ်ခြင်း ကိစ္စကို လည်းကောင်း။ ထိရစေတသာ၊ ခိုင်ခံ့သောစိတ်နှလုံးဖြင့်။ သာဓေသိံ၊ နှစ်ထောင့်ငါးရာ ထေရ်သံဃာနှင့် ဒကာ ဒကာမ သိမ်းမကသည့် များလှတုံလတ် ပရိသတ်တို့ စိတ်ဓာတ်ကြွလျက် သဒ္ဓါတက်အောင် ရွက်ဆောင်ခဲ့ပြီးစေခဲ့လေပြီ။
၁၁။ စ၊ သည်မျှသာမကသေး။ ဝါ၊ ကျမ်းပြုခဲ့ပုံကိုလည်း ပြဦးအံ့။ တတော၊ ထိုသံဂွယနာကာလမှ။ ပုရေ ကာလေပိ၊ ရှေးကျသော ၁၃၀၄-ခုနှင့် ၅-ခုနှစ်ကာလအတွင်း၌လည်း။ (ယော အယံ၊ ယင်းသို့သော ငါသည်။) သတိပဋ္ဌာနမူလကံ၊ မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ်လျှင် အရင်းခံရှိသော။ တဒညသုတ္တသံသန္ဒံ၊ ထိုမှ တပါးသော သုတ်တို့နှင့်လည်း နှီးနှောညီညွတ်သော။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂနိဿိတံ၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကျမ်ကို မှီငြမ်းပြု သော။ ကေဝလသမ္ပုဏ္ဏံ၊ ဝိပဿနာ စပ်ဆိုင်ရာဝယ် နည်းနာအဖုံဖုံ အကြွင်းမဲ့ပြည့်စုံသော။ ဝိပဿနာ နယံ ဂန္ထံ၊ ဝိပဿနာရှုနည်းမည်သော ကျမ်းကို။ အကံ၊ ရေးသားတီထွင် စီရင်ပြုစုခဲ့လေပြီ။
၁၂။ အထ၊ ထိုမှတပါး။ ဝါ၊ ပဋိပတ္တိသာသနာပြုပုံကို ပြဆိုဦးအံ့။ (ယော) အဟံ၊ ယင်းသို့သော ငါသည်။ စတုဒ္ဒသဝဿိကကာလတော၊ ရဟန်းဖြစ်သည်မှ ၁၄—ဝါရသည့် ၁၃၀၀-ဖြည့်နှစ်ကာလမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ဘာဝနာကမ္မွံ၊ ဝိပဿနာ ပညာစခန်း ဘာဝနာလုပ်ငန်းကို။ ယထာလဒ္ဓေါပနိဿယံ၊ သထုံမြို့ မူလ မင်းကွန်း ဇေတဝန်ဆရာတော်ဘုရားကြီးထံမှ နည်းနိဿယ ရခဲ့သည့်အားလျော်စွာ။ (ဤပုဒ်ဖြင့် ဆရာမရှိဘဲ မိမိထင်ရာ ဟောပြောခြင်းမဟုတ်ကြောင်း ပြသည်) ဒေဿမိ၊ ယုံကြည်သဒ္ဒါ ထက်သန်စွာ ဖြင့် နည်းနာခံသူ ရဟန်းရှင်လူအား ညွှန်ကြားပြသလျက်ရှိ၏။ (ယခုလည်း ပြဆဲဖြစ်သောကြောင့် ဝတ္တ မာန် ဝိဘတ်နှင့် ထားသည်)
၁၃။ တဿ မေ၊ ထိုသို့ ညွှန်ကြားပြသသော ငါ၏။ နယံ၊ ဝိပဿနာရှုနည်းကို။ အာဒါယ၊ ခံယူ၍။ ပဋိပန္နာ၊ ဖြစ်ခိုက်ရုပ်နာမ် သဘောမှန်ကို အဖန်ဖန်ရှုမှတ်လျက် မပြတ်ကျင့်သုံးကုန်သော။ ဇနာ၊ ရဟန်း လူရှင် သူတော်စင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ဗဟူ၊ တသိန်းမက များလှလေကုန်ပြီ။ တု၊ အထူးကိုဖော်ပြရလျှင်။ တေသု၊ ထို တသိန်းမက များလှစွာသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင်။ အနေကသဟဿာ၊ တထောင်မက များလှစွာ သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ သကာစေရပ္ပဝါဒိနော၊ မိမိဆရာ၏ အဆုံးအမ၌ မြဲမြံခိုင်ခံ့ တည်တံ့သော ဝါဒ ရှိကြပေကုန်၏။
၁၄-၁၅။ စ၊ ထိုပြင်လည်း။ ဝိပဿနာပါဒကာဒိနာမာ၊ ဝိပဿနာအခြေခံ တရားတော်စသည် အမည်ရှိ ကုန်သော။ ဒေသနာကာရသဏ္ဌိတာ၊ ဟောစဉ်အခါက အသံဖမ်းကိရိယာဖြင့် ဖမ်းယူထားသော တရားသံ၊ ကိုပင် ထုတ်ယူရေးသား ပြုစီရင်ထားသောကြောငသ့် ဟောကြားသည့် အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်ရှိကုန်သော။ အနေကာ၊ များစွာကုန်သော။ ဒေသနာဓမ္မဂန္ထာ စ၊ ဟောစဉ်တရား ကျမ်းစာတို့ကိုလည်း။ မယာ၊ ငါသည်။ ကထာ၊ ပြုပြင်စီရင်အပ်ခဲ့ကုန်ပြီ။ တထေဝ၊ ထိုအတူပင်လျှင်။ (ဤပုဒ်ဖြင့် ကတာ မယာ-တို့ကို ငင်သည်) သတိပဋ္ဌာနသုတ္တာဒီနံ၊ မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ် စသည်တို့၏။ နိဿယာ စ၊ ယ-တို့ကို လည်းကောင်း။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂနိဿယော စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ တမ္ဘာသာပရိဝတ္တနံ စ၊ ထို ဝိသုဒ္ဓိမဂ်၏ ဘာသာပြန်ကို လည်းကောင်း။ (မယာ၊ သည်။ ကတာ၊ ကုန်ပြီ။) တု၊ အထူးကား။ ဝိသုဒ္ဓိဉာဏကထာ၊ ကထာကျမ်းကို။ ပါဠိယာ စာပိ၊ ပါဠိဘာသာဖြင့်လည်း။ သင်္ခတာ၊ နိုင်ငံခြားသာ။ ပါဠိပညာရှင်တို့အား အကျိုးများစေရန် ဘာသာပြန်အသွင်ဖြင့် စီရင်ပြုစုအပ်ခဲ့ပြီ။
၁၆-၂၀။ ပန၊ (ယံ ဂန္ထံ ကာတုမာရဘိံ-ဟူသော) အနိယမဝါကျ၏ ယှဉ်ဖက်ကို ဆက်၍ဆိုအံ့။ (အနိယမဝါကျနှင့် ဝေးကွာသောကြောင့် ဤ ပန-ကို ထည့်ပြသည်) တံ မဟာဋီကာနိဿယံ၊ ထို မဟာဋီ ကာနိဿယကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ အာရဘံ-အာရဘန္တော၊ ကြိုးပမ်းအားထုတ်သော။ အဟံ၊ သည်။ ဆဋ္ဌသင်္ဂီတိယာ၊ ဆဋ္ဌသံဂါယနာဓမ္မသဘင်၏။ ပစ္ဆာဘာဂေ၊ နောက်ပိုင်းအဖို့ကာလ၌။ သင်္ဂီတိသာမိနော၊ သံဂါယနာသဘင်၏ အရှင်နာယက အကြီးအမှူး ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်တော်မူသော။ အဘိဒ္ဓဇမဟာရဋ္ဌဂုရုပါဓိသမင်္ဂိ နော၊ အဘိဓဇမဟာရဋ္ဌဂုရုဘွဲ့တံဆိပ် ခတ်နှိပ်ပူဇော် ရရှိပြည့်စုံတော်မူသော။ မစိုးရိမ်အာရာမာဓိ ပတ္ထေရဿ၊ မန္တလေးမြို့ မစိုးရိမ်တိုက်ကြီး၏ ဦးစီးပဓာန အကြီးအမှူး မဟာနာယကဖြစ်၍ မစိုးရိမ် ဆရာတော်ဟု ထင်ပေါ်ကျော်ကြား ဆရာတော်ဘုရားကြီး၏။ ဩဝါဒံ၊ အရှင်မဟာကဿပ မြတ်ထေရသို့ ပိဋိကသုံးသွယ် နိကာယ်ငါးဝ ပါဝစနကို အဋ္ဌကထာ ဋီကာပါတွဲ၍ အမြဲနိစ္စ နိုင်သမျှဖြင့် ပို့ချကြရန် ထုတ်ပြန်ညွှန်ကြားသည့် ဩဝါဒစကားကို။ အာဒိယ အာဒိယိတွာ၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကျမ်းအစ ကမ္မဌာနဆိုင်ရာ ကျမ်းငါးဖြာကို ရိပ်သာဌာန အာရာမ၌ ပို့ချသွားရေးပဋိညာဉ်ပေး ခံယူခဲ့ပြီး၍။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂံ၊ နိကာယ်ငါးရပ် ပိဋကတ်သုံးဖြာ ဒေသနာမှာ သူမပါလျှင်မပြီး၍ အရေးတကြီး လေ့လာသင့်သော ဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကျမ်းကို။ သဝဏ္ဏနံ၊ အဖွင့်ဋီကာ ပရမတ္ထမဉ္ဇူသာကျမ်းနှင့်တွက။ ဝါစယံ ဝါစယန္တော၊ ပို့ချစဉ်။ ဋီကာယ၊ မဟာဋီကာ၏။ အတ္ထံ၊ ပို့ချအပ်ပြီးသော အနက်ကို။ သမပဒတ္ထဝိနိစ္ဆယံ၊ ပုဒ်အဆုံးအဖြတ် အနက်အဆုံး အဖြတ် ပုဒ်အနက်အဆုံးအဖြတ်နှင့် တကွ။ ဒိနေ ဒိနေ၊ နေ့တိုင်း နေ့တိုင်း။ လိခါပေန္တော၊ တိုက် ပရိုက်တာ လက်နှိပ်စက်ကိရိယာဖြင့် ကောင်းစွာရိုက်နှိပ် ရေးသားစေလျက်။ ယုတ္တဋ္ဌာနေ စ၊ ဆောင်ပြရန် အခွင့် သင့်တင့်လျော်ကန် ထိုက်တန်သော အရာ၌လည်း။ ဗာဟီရဝစနမ္ပိ၊ သာသနာအပြင်ပ ဗာဟီရကျမ်း စကားကိုသော်လည်း။ သုတေသီနံ၊ သုတကို ရှာမှီးလေ့ရှိသော ပညာရှိတို့၏။ သုတတ္ထာယ စ၊ သုတ တိုးပွား အကျိုးများရန်အလို့ငှာ လည်းကောင်း။ နိစ္ဆယဿ၊ မိမိပြအပ်သော အဆုံးအဖြတ်၏။ ဝါ၊ စာကြည့်သူတို့အား ဖြစ်ပွားလတံ့သော အဆုံးအဖြတ်ဉာဏ်၏။ ထိရတ္ထံ စ၊ မြဲမြံခိုင်ခံ့ တည်တံ့ခြင်းအကျိုး ငှာလည်းကောင်း။ ပကာသယံ ပကာသယန္တော၊ အတိအကျပြည့်ဝစုံလင် အခြေအမြစ်ပါ ပေါ်လွင်အောင် ထုတ်ဆောင်ဖော်ပြလျက်။ ပုနပ္ပုနံ၊ အဖန်ဖန် အထပ်ထပ်။ သင်္ခါရိတွာန၊ ကောင်းစွာ ပြုပြင် စီရင်ရေးသား ၍။ တိံ သာဓိကဋ္ဌသတေဟိ ဒိဝသေဟိ၊ သုံးဆယ်အလွန်ရှိသော ရှစ်ရာသောရက်တို့ဖြင့်။ ဝါ၊ ရက်ပေါင်း ရှစ်ရာ့သုံးဆယ် (၈၃၀) တို့ဖြင့်။ ဣမံ နိဿယံ၊ ဤမဟာဋီကာနိဿယကျမ်းကို။ နိဋ္ဌာနံ၊ စ-လယ်-အဆုံး အကုန်လုံးပြီးစီးခြင်းသို့။ ပါပေသိံ၊ ရောက်စေခဲ့ပြီ။
၂၁။ ဣစ္စေဝံ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ အာကာရသမ္ပန္နော၊ နိဿယတံထွာ ခြင်းအရာ နှင့် ကောင်းစွာပြည့်ဝ စေ့ငစုံလင်လျက်ရှိသော။ ဝါ၊ ကောင်းမြတ်ပြည့်စုံသည့် ရေးသားပုံ အခြင်းအရာရှိ သော။ ဝါ၊ ရှိနိုင်သည့် အရည်အချင်းပြည့်သော ပညာရှိတို့သည် ချီးမွမ်းအပ်သော။ အယံ (ဂန္ထော)၊ ဤနိဿယကျမ်းသည်။ ဝဿာနံ၊ တို့၏။ အဋ္ဌဝီသာဓိကေ၊ ၂၈-ခု အလွန်ရှိသော။ တေရသေ သတေ၊ တဆဲ့သုံးရာမြောက်ဖြစ်သော။ သာကေ၊ သကရာဇ်၌။ ဝါ၊ သကရာဇ် ၁၃၂၈-ခုနှစ်၌။ မာဃဇုဏှဿ၊ တပို့တွဲလဆန်းပက္ခ၏။ စုဒ္ဒသေ၉၊ တဆဲ့လေးရက်မြောက်နေ့၌။ ဝါ၊ တပို့တွဲလဆန်း ၁၄-ရက်နေ့၌။ အနာယာသေန၊ မပင်မပန်း ရွှင်လန်းကြည်သာ ချမ်းမြေ့စွာဖြင့်။ (ကျမ်းပြုသူ၏ အနာယာသဘာဝကို ကျမ်း၌ တင်စား၍ ဆိုသည်) နိဋ္ဌိတော၊ အပြီးအဆုံးသို့ ရောက်သတည်း။
၂၂။ စ၊ ပတ္ထနာဆုကောင်း တောင်းဆိုလိုက်ဦးအံ့။ အယံ (ဂန္ထော)၊ ဤနိဿယကျမ်းသည်။ အနာယာ သေန၊ မပင်မပန်း ရွှင်လန်းာကည်သာ ချမ်းမြေ့စွာဖြင့်။ ကေဝလီ၊ ဆိုဖွယ်အလုံးစုံ အကုန်စေ့င ပြည့်ဝ စုံလင်သည်ဖြစ်၍။ နိဋ္ဌံ၊ ပြီးဆုံးအောင်မြင်ခြင်းသို့။ ဂတော ယထာ၊ ရောက်လေသကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ ဇန္တုနံ၊ ခပ်သိမ်းသော သတ္တဝါတို့၏။ ကလျာဏသင်္ကပ္ပါ၊ အခြားသူအား မထိပါးဘဲ ကြီးပွားချမ်းသာ ဖြစ်ရာဖြစ်ကြောင်း အကြံအစည်ကောင်းတို့သည်။ နိဋ္ဌံ၊ ပြီးဆုံးအောင်မြင်ခြင်းသို့။ ဂစ္ဆန္တု၊ လျင်မြန် ထုတ်ချောက် ဆိုက်ရောက်ပါစေကုန်သတည်း။
၂၃။ တု၊ စာအုပ်ဖြစ်အရောက် ပြီးမြောက်သည်ကို ပြဆိုဦးအံ့။ ဧသ နိဿယော၊ ဤနိဿယကျမ်းသည်။ တိံသာဓိကေ တေရသေ သတေ သာကေဝေဿ၊ သုံးဆယ်အလွန်ရှိသော တဆဲ့သုံးရာမြောက်ဖြစ်သော သက္ကရာဇ်နှစ်၌။ ဝါ၊ ၁၃၃၀-ပြည့်နှစ်၌။ ပရိမုဒ္ဒိတပေါတ္ထကဘာဝေန၊ ၄-တွဲလုံးအစုံ အကုန်ပုံနှိပ်ပြီး စာအုပ်ကြီးများအဖြစ်ဖြင့်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးဆုံးခြင်းသို့ ရောက်သတည်း။
၂၄။ စ၊ အာသီဝါစာ မင်္ဂလာစကား မြွက်ကြွားလိုက်ဦးအံ့။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေါ စ၊ မဂ်ကျမ်းသည်လည်းကောင်း။ မဟာဋီကာ စ၊ သည်လည်းကောင်း။ ယာဝ၊ အကြင်မျှလောက် ကာလပတ်လုံး။ တိဋ္ဌတေ၊ မကွယ်ပဘဲ တည်မြဲတည်လျက်ရှိ၏။ တာဝ၊ ထိုမျှလောက်ကာလပတ်လုံး။ အယံ (နိဿယော)၊ ဤနိဿယကျမ်း သည်။ တဿာ၊ ထိုမဟာဋီကာ၏။ အတ္ထံ၊ ကွယ်ဝှက်နက်နဲ သိနိုင်ခဲသော အနက်ကို။ ဒဿယံ-ဒဿယန္တော၊ ပြလျက်။ လောကမှိ၊ လောက၌။ တိဋ္ဌတံ၊ မကွယ်ပဘဲ တည်မြဲတည်တံ့နေပါစေသတည်း။
၂၅။ စ၊ တောင်းပန်စကား ပြောကြားဦးအံ့။ ယေ၊ အကြင်ပညာရှိတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤနိဿယကျမ်း၌။ ဦနဋ္ဌာနာနိ၊ မှန်ကန်တိကျ ပြည့်ဝစေရေး လိုနေသေးသောအရာတို့ကို။ ပူရေတုံ၊ မှန်ကန်တိကျ ပြည့်ဝ စေလျက် ဖြည့်စွက်ခြင်းငှာ။ စေ သက္ကောန္တိ၊ အကယ်၍ တတ်စွမ်းနိုင်ကုန်ငြားအံ့။ တေ၊ တတ်စွမ်းနိုင်ဘိ ထိုပညာရှိတို့သည်။ တာနိ၊ လိုနေသေးသော ထိုအရာတို့ကို။ ပရိပုရေန္တု၊ ကြွင်းမဲ့ဥဿုံ အချင်းခပ်သိမ်း ပြည့်စုံအောင် ဉာဏ်တန်ဆောင် အလင်းဖွင့်လျက် ဖြည့်စွက်ကြပါစေကုန်သတည်း။ ဧသာ၊ ဤစကား သည်။ မေ၊ ကျယ်ပြန့်နက်ဝှမ်း ဤနိဿယကျမ်းကို ကြိုးပမ်းတီထွင် စီရင်ပြုလုပ် အကျွန်ုပ်၏။ အဘိယာ စနာ၊ သာသနာ့အကျိုး၊ တိုးထက်တိုးအောင် မျှော်ကိုးထောက်ထား နှိမ်ချသောအားဖြင့် လေးစား ဖြောင့်စင်း တောင်းပန်ခြင်းပါပေတည်း။ ဣတိ၊ ဤတွင် နိဂုံးစကားရပ် အပြီးသတ်ပါသတည်း။
နိဿယနိဂမနံ၊ နိဿယ၏နိဂုံးသည်။ သမတ္တံ၊ ပြီးပြီ။
ဤတွင် ဝိသုဒ္ဓိမဂ် မဟာဋီကာ နိဿယအလုံးစုံပြီး၏။